Devre Denklemleri Hatırlatma

KAY: AI  0

KGY: ATVd  V

ETB: M ( w)V  N ( w) I  U s

0 0 A  Vd   0 
 AT I 0   V    0 

 0 M ( w) N ( w)  I  U s 

T (w)
T ( w) ˆ T 0 jwT1
 Hatırlatma

Direnç Devreleri Sürekli Sinüsoidal Hal

0 0 A  vd (t )  0  0 0 A  Vd   0 
 AT 0   v(t )    0   AT
 I
 I 0   V    0 
 0 M N   i (t )  us (t )  0 M ( w) N ( w)  I  U s 
T T (w)

vd (t ), v (t ), i (t ) Vd ,V , I
 Zamanın fonksiyonu olan vektörler  Elemanları fazör olan vektörler
 T’nin elemanları reel sayılar  T(w)’nın son ne satırı kompleks sayılar

 Devre reel katsayılı, lineer,  Devre kampleks katsayılı, lineer,

cebrik denklem takımı ile cebrik denklem takımı ile
tanımlanmıştır. tanımlanmıştır.
 Hatırlatma

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 Vd 1  0
0  
 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 Vd 2  0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 Vd 3  0
    
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 Vd 4  0
1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  V1  0
    
1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 VR1  0
0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 VR 2  0
    
0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 VC1  0
    
0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 VC 2  0
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0   V p  0 
   
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0  Vn  0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0  Vo  0
    
0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  I1  1
0 0 0 0 0 G1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0  I R1  0
   
0 0 0 0 0 0 G2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0   I R 2  0 
    
0 0 0 0 0 0 0 jC1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0   I C 1  0 
0 0 0 0 0 0 0 0 j C 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0   I C 2  0 
    
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0   I p  0 
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0   I n  0 
    
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0  I o  0
 Devre Denklemleri: Genelleştirilmiş Düğüm Gerilimleri Yöntemi

KAY: AI  0 KAY: AI  0

KGY: ATVd  V KGY: ATVd  V

ETB: M ( w)V  N ( w) I  U s ETB: M ( w)V  N ( w) I  U s

I  Y ( w)V  I s
Yöntem:
1. Adım: nd  1 düğüm için KAY’nı yaz AI  0
 I1 
[ A1 A2 ]   0
I2 
2. Adım: 1. grup elemanların eleman tanım bağıntılarını yerleştir,

2. grup elemanların eleman tanım bağıntılarını yaz.

V1  V2 
[ A1Y1 (w) A2 ]    A1I S [ M ( w) N ( w)]   U S
I2   I2 
 3. Adım: eleman gerilimlerini düğüm gerilimleri cinsinden yaz

V1  A1TVd  A1Y1 ( w) A1T A2  Vd   A1I S 

 T     
V2  A2TVd  M ( w ) A2
I U
N ( w)  2   s 

4. Adım: düğüm gerilimlerini ve ikinci grup elemanların akımlarını bul

Örnek: Genelleştirilmiş düğüm gerilim yöntemine ilişkin denklemleri

yazınız.

v
 Devre Denklemleri: Genelleştirilmiş Çevre Akımları Yöntemi

KAY: I  BT I Ç KAY: I  BT I Ç
KGY: BV  0 KGY: BV  0
ETB: M ( w)V  N ( w) I  U s ETB: M ( w)V  N ( w) I  U s
V  Z ( w) I  Vs
Yöntem:
1. Adım: ne  nd  1 göz için KGYı’nı yaz Bv  0

V1 
[ B1 B2 ]   0
V2 
2. Adım: 1. grup elemanların eleman tanım bağıntılarını yerleştir,
2. grup elemanların eleman tanım bağıntılarını yaz.

 I1  V2 
[ B1Z1 (w) B2 ]    B1Vk [ M ( w) N ( w)]   U S
V2   I2 

4. Adım: çevre akımlarını ve ikinci grup elemanların gerilimlerini bul

 3. Adım: eleman akımlarını çevre akımları cinsinden yaz

I1  B1T I ç  B1Z1 ( w) B1T B2   I ç   B1Vs 

 T     
I 2  B2T I ç  N ( w ) B2
V U
M ( w)  2   S 

4. Adım: çevre akımlarını ve ikinci grup elemanların gerilimlerini bul

Toplamsallık ve Çarpımsallık Özelliği

Teorem: (Toplamsallık)
Lineer direnç, kapasite, endüktans elemanları
+Bağımsız kaynaklar 1. Grup bağımsız kaynaklar
2. Grup bağımsız kaynaklar
1. Grup bağımsız kaynaklar devrede, 2. grup bağımsız kaynaklar
devre dışı iken devre çözülsün I ,V 1 1
2. Grup bağımsız kaynaklar devrede, 1. grup bağımsız kaynaklar
devre dışı iken devre çözülsün I 2 ,V2
IT  I1  I 2 ,
Devrede tüm bağımsız kaynaklar varken ki çözüm
VT  V1  V2
 i6 =2i

i ik1 =cos2t
R1 Vk2 =sin(3t+15)

C6 +
ik1 Vk2
- R1 = R1 = 1 ohm
L3 C4 = C 5 = 1 F
L 3 =1 H

V6(t) gerilimini belirleyiniz.

R2

C5
 Teorem: (Çarpımsallık)
Lineer direnç, kapasite, endüktans elemanları+Bağımsız kaynaklar I ,V
Lineer direnç, kapasite, endüktans elemanları elemanları +Bağımsız
~ ~
kaynakların değeri k katına çıkarılsın ve devre çözülsün I ,V
~
I  kI
~
V  kV
Thevenin (1883) ve Norton (1926) Teoremleri
Amaç: Lineer, zamanla değişmeyen çok uçlu, iki uçlu direnç kapasite
endüktans ve bağımsız akım ve gerilim kaynaklarından oluşmuş bir N 1-
kapılısının basit bir eşdeğerini elde etmek.
Thevenin Eşdeğeri:

i
i
ZTH
+ +
N
1-Kapılısı v  +
_ VTH v
_ _
ZTH Thevenin eşdeğer empedansı Devredeki tüm bağımsız kaynaklar
devre dışı iken 1-1’ uçlarından görülen

VTH Açık devre gerilimi eşdeğer empedans

1-1’ uçları açık devre iken 1-1’ uçları arasındaki
gerilim
Thevenin Teorem: N 1-kapılısının uçlarına i değerinde bir akım kaynağı
bağlandığında tüm i değerleri için tek çözümü varsa ( tek v değeri
belirlenebiliyorsa) Thevenin eşdeğeri vardır.
Norton Eşdeğeri: i
i
+ +
N
1-Kapılısı v  YN v
_ IN _

GN Norton eşdeğer admitansı Devredeki tüm bağımsız kaynaklar devre

dışı iken 1-1’ uçlarından görülen eşdeğer
admitans
 iN Kısa devre akımı 1-1’ uçları kısa devre iken 1-1’ uçlarındaki akım

Norton Teorem: N 1-kapılısının uçlarına v değerinde bir gerilim kaynağı

bağlandığında tüm V değerleri için tek çözümü varsa ( tek I değeri
belirlenebiliyorsa) Norton eşdeğeri vardır.

• Thevenin Eşdeğeri: V  ZTH I  VTH

N kapılısı akım kontrollü değilse Thevenin eşdeğeri yok

• Norton Eşdeğeri: I  YNV  I N

N kapılısı gerilim kontrollü değilse Norton eşdeğeri yok

VTH
• ZTH  0, V  0 IN   ZTH  0, Norton eşdeğeri yok
ZTH
IN
• YN  0, I  0 VTH  YN  0, Thevenin eşdeğeri yok
YN