SAYISAL ELEKTRONİK

GÜNLÜK HAYATTTA KULLANILAN SAYI SİSTEMİ 10 TABANINA GÖRE OLAN

DESİMAL SAYI SİSTEMİDİR.
Taban 10 dur. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
(234)10 , (567)10
DESİMAL SAYI SİSTEMİ ÇOK YAYGIN KULLANILAN BİR SAYI SİSTEMİ
OLMASINA RAĞMEN ÖZELLİKLE TEKNİĞİN ELEKTRONİK KISMINDA YETERSİZ
KALMIŞTIR.BU NEDENLE FARKLI SAYI SİSTEMLERİNE İHTİYAÇ DUYULMUŞTUR.
2 Lİ BİNARY KULLANILAN RAKAMLAR SADECE 0 VE 1 DİR
8 Lİ OKTAL KULLANILAN RAKAMLAR 0 1 2 3 4 5 6 7 DİR
16LI HEXADESİMAL KULLANILAN RAKAMLAR 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A (10)
B(11) C(12) D(13) E (14) F (15) DİR
ÖRNEK:
(423)= 4.102+2.101+3.100= 400+20+3=423
BİNARY SAYI SİSTEMİ
TABAN 2 DİR. KULLANILAN RAKAMLAR 0 VE 1 DİR. HER RAKAMA DİJİT VEYA BİT
DENİR. BASAMAKLAR 2’NİN KUVVETLERİDİR.

BİNARYDEN DESİMALE DÖNÜŞÜM

ÖRNEK:
(101)2=(?)10
=1.22 + 0.21 + 1.20
=4+0+1
=(5)10
ÖRNEK:
(1101)2= 1.23 + 1.22 + 0 .21 + 1.20
=8+4+0+1
=(13)10
 0
2 =1 BİR SAYININ ÜSSÜ 0 İSE 1
E EŞİTTİR.
ÖRNEK:
(1000000001)2 = 29 .1 +0 + 0 + 0 +0 + 0 + 0 + 0 + 0 + 20 .1
=(513)10

2.2.2.2.2.2.2.2.2
1 MAVİ BİR (MSB) 1 KIRMIZI
BİRE (LSB) GÖRE 512 KAT
DAHA DEĞERLİDİR.
DESİMALDEN BİNARYE DÖNÜŞÜM:
DESİMAL TABANDA VERİLEN BİR SAYIYI 2 LİK (BİNARY) TABANA ÇEVİREBİLMEK
İÇİN SÜREKLİ 2’YE BÖLERİZ. BU METODA BÖLME 2 METODU DENİR.
ÖRNEK:
(32)10=(?)2
=(100000)2

ÖRNEK:
(67)10=(?)2
=(1000011)2
 OKTALDAN DESİMALE DÖNÜŞÜM:

ÖRNEK:(13)8 =(?)10
= 1. 81 + 3 .80
=(11)10

DESİMALDEN OKTALA DÖNÜŞÜM

BÖLME 8 METODU KULLANILIR.
(359)10=(?)8
=(547)8
SAĞLAMASINI YAPALIM DOĞRU OLMUŞ MU?
=(547)8=(?)
= 5.82 + 4. 81 + 7. 80
=5.64+4.8+7
=320+32+7
=(359)10

OKTALDAN BİNARYE DÖNÜŞÜM:

ÖRNEK:
(13)8= (?)2
HANGİ TABANDA VERİLMİŞ OLURSA OLSUN ONLUK TABAN HARİCİ BAŞKA
BİR TABANA DÖNÜŞÜM YAPILMASI İSTENİYORSA ÖNCELİKLE ONLUK TABANA
ÇEVİRİLİR DAHA SONRA BÖLME METOTLARI KULLANILARAK İSTENİLEN TABANA
DÖNÜŞTÜRÜLÜR.

=1 . 81 + 3. 80
=8+3
=(11)10
BÖLME 2 METODU İLE BULDUK (1011)2

BİNARYDEN OKTALA PRATİK DÖNÜŞÜM NASIL YAPILIR?

001 011 = ( 1 3)8

DESİMAL BİNARY
0 0 0 0 0
1 0 0 0 1
2 0 0 1 0
3 0 0 1 1
4 0 1 0 0
5 0 1 0 1
6 0 1 1 0
7 0 1 1 1

ÖRNEK:
(523)8= ( ?)2
(101 010 011)2

BİNARYDEN OKTALA DÖNÜŞÜM

ÖRNEK:
( 010 011 101 011 101)2= ( 23535)10

ÖRNEK:
(111 010 001 000 101 110 100)2
=(7210564)8

HEXADESİMALDEN OKTALA, BİNARYE, DESİMALE DÖNÜŞÜM

DESİMAL BİNARY HEXADESİMAL

0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 1 0 0 0 1
2 0 0 1 0 0 0 1 0
3 0 0 1 1 0 0 1 1
4 0 1 0 0 0 1 0 0
5 0 1 0 1 0 1 0 1
6 0 1 1 0 0 1 1 0
7 0 1 1 1 0 1 1 1
8 1 0 0 0 1 0 0 0
9 1 0 0 1 1 0 0 1
10 1 0 1 0 A
11 1 0 1 1 B
12 1 1 0 0 C
13 1 1 0 1 D
14 1 1 1 0 E
15 1 1 1 1 F

ÖRNEK:
(123)8=(?)16 =(?)2
= 1. 82 + 2. 81 + 3 .80
=64+16+3
=(83)10
(83)10 =(?)16
=(53)16

( 0101 0011)2

ÖRNEK:
( FB32)16=(?)10
= F .163 + B.162 +3.161 + 2.160
=15. 163 + 11.162 +3.161 + 2.160
=61440+2816+48+2
=(64306)10

(1111 1011 0011 0010)2

BİNARY SAYILARDA 4 İŞLEM

TOPLAMA
0+0=0
0+1=1
1+0=1
1+1=0 elde (c) 1
ÖRNEK:
11010
10011
11111
1101
+ 111
SONUÇ=(1100000)2

ÖRNEK:
1111
1001
11101
+ 10
1s= 1+1+ 1+0= c+1
2s= 1+1+0+0+1= c+1
3s= 1+1+ 0+1= c+1
4s= 1+1+ 1+1= 2c+0
5s= 1+1+ 1= c+1
1 =1 MSB

(110111)2

ÇIKARMA:
0-0=0
1-0=1
0-1=1 BİR SOLDAKİ SÜTUNDAN BORÇ ALINIR BU SÜTUNA 2 YAZILIR.
1-1=0
ÖRNEK:
1 0 0 0 0 EKSİLEN
- 1 1 0 1 ÇIKAN
FARK
A) ÇIKAN SAYININ KOMPLEMENTİNİ ALIYORUZ
1101 0010
B) EKSİLEN SAYI İLE KOMPLEMENTİ ALINMIŞ OLAN YENİ SAYI TOPLUYORUZ.

10000
+ 0010
10010 C)TOPLAMA SONUCU ELDE ETTİĞİMİZ SAYININ MSB OLAN 1İNİ TEKRAR
TOPLUYORUZ.
+ 1
0011
ÖRNEK:
101111 EKSİLEN
-010111 ÇIKAN
0110000 FARK
ÇARPMA
0.0=0
0.1=0
1.0=0
1.1=1
Örnek
1111
*1 1 1 1
1111
1111
1111
+ 1111
11100001

BÖLME
0/0=1
0/1=0
1/0=0
1/1=1
ÖRNEK
1111/11= ?
=101

LOJİK KAPILAR
TEMEL 3 KAPI VE BUNDAN TÜREYEN TOPLAMADA 7 KAPI KULLANMAKTAYIZ.

NOT (DEĞİL) KAPISI

B= A’

GİRİŞİNDEKİ BİLGİNİN TERSİNİ ALIR.

A B
0 1
1 0

AND KAPISI

GİRİŞLERİN HEPSİ 1 OLDUĞUNDA 1 ÇIKIŞI VERİR.

A B C=A.B
0 0 0
0 1 0
1 0 0
1 1 1

OR (VEYA ) KAPISI

GİRİŞLERDEN SADECE BİR TANESİNİN 1 OLMASI ÇIKIŞIN 1 OLMASI İÇİN

YETERLİDİR.

C=A+B

A B C=A+B
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 1

NAND (VE DEĞİL) KAPISI

A B
0 0 1
0 1 1
1 0 1
1 1 0

NOR (VEYA DEĞİL) KAPISI

A B
0 0 1
0 1 0
1 0 0
1 1 0

EXOR (ÖZEL VEYA) KAPISI

A B
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 0

EXNOR (ÖZEL VEYA DEĞİL ) KAPISI

A B
0 0 1
0 1 0
1 0 0
1 1 1

BOOLEAN KURALLARI VE TEOREMLERİ

A.0= 0
A.1=A
A+0=A
A+1=A
A.A=A
A+A=A
A+A’=1
A.A’=0
A’’=A
A+B=B+A
A.B=B.A
(A+B)+C= A+(B+C)=A+B+C
(A.B).C=A.(B.C)=A.B.C
A(B+C)=A.B+A.C
A+B.C=(A+B).(A+C)
A+AB=A
A.(A+B)=A
A+(A’.B)=A+B
A.(A’+B)=A.B

ÖRNEK: A+(A’.B)=A+B OLDUĞUNU İSPATLAYINIZ.

A B A+A’B= A+B=
0 0 0+1.0=0 0+0=0
0 1 0+1.1=1 0+1=1
1 0 1+0.0=1 1+0=1
1 1 1+0.1=1 1+1=1
ÖRNEK: A+B.C=(A+B).(A+C) OLDUĞUNU İSPATLAYINIZ.
A B C B.C A+B.C A+B A+C (A+B).(A+C)
0 0 0 0.0=0 0+0=0 0+0=0 0+0=0 0.0=0
0 0 1 0.1=0 0+0=0 0+0=0 0+1=1 0.1=0
0 1 0 1.0=0 0+0=0 0+1=1 0+0=0 1.0=0
0 1 1 1.1=1 0+1=1 0+1=1 0+1=1 1.1=1
1 0 0 0.0=0 1+0=1 1+0=1 1+0=1 1.1=1
1 0 1 0.1=0 1+0=1 1+0=1 1+1=1 1.1=1
1 1 0 1.0=0 1+0=1 1+1=1 1+0=1 1.1=1
1 1 1 1.1=1 1+1=1 1+1=1 1+1=1 1.1=1

ÖRNEK: A+A.B=A OLDUĞUNU İSPATLAYINIZ.

A+A.B =A
A(1+B) =A
A.1 =A
A =A

DE MORGAN TEOREMLERİNDEN İTİBAREN DERSLERİ VİDEODAN TAKİP

ETMELİSİNİZ