TEHLİKELİ MADDE (ADR)

GENEL BİLİNÇLENDİRME EĞİTİMİ

 ADR Nedir?

FR
UK
Accord Dangereux Routier
Agreement Dangerous Road

TR
Tehlikeli maddelerin karayolu ile uluslararası taşımacılığına
ilişkin Avrupa Anlaşması olan ADR
•30 Eylül 1957 tarihinde Cenevre’de düzenlenmiştir.
•29 Ocak 1968 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
•Karayolu ile uluslararası taşımacılıkta güvenliğin sağlanması
 ADR’ye Taraf Ülkeler

•Halihazırda toplam 51 ülke ADR hükümlerine uyacağını taahhüt

etmiş bulunmaktadır.
•Türkiye, 2010 yılında ADR’ye taraf olan ülkeler arasına girmiştir.
1 Almanya 14 Fas 27 Kazakistan 40 Portekiz
2 Andorra 15 Finlandiya 28 Kıbrıs 41 Romanya
3 Arnavutluk 16 Fransa 29 Letonya 42 Rusya
4 Avusturya 17 Gürcistan 30 Lihtenştayn 43 San Marino
5 Azerbaycan 18 Hırvatistan 31 Litvanya 44 Sırbistan
6 Belçika 19 Hollanda 32 Lüksemburg 45 Slovakya
7 Beyaz Rusya 20 İrlanda 33 Macaristan 46 Slovenya
8 Birleşik Krallık 21 İspanya 34 Makedonya 47 Tacikistan
9 Bosna-Hersek 22 İsveç 35 Malta 48 Tunus
10 Bulgaristan 23 İsviçre 36 Moldova 49 Türkiye
11 Çek Cumhuriyeti 24 İtalya 37 Nijerya 50 Ukrayna
12 Danimarka 25 İzlanda 38 Norveç 51 Yunanistan
13 Estonya 26 Karadağ 39 Polonya
 Güvenlik Yükümlülüğü Bulunan Taraflar

• Gönderen
• Taşımacı
• Alıcı

• Yükleyen
• Ambalajlayan
• Dolduran
• Boşaltan
• Tank konteyner/portatif tank işletmecisi
 Tanımlar
UN Numarası: Madde/nesnelerin dört basamaklı tanımlama
numarasıdır. UN 1203 Benzin, UN 1428 Sodyum, vb.

Yazılı Talimat: Taşımacı tarafından sürücüye ve araç ekibine verilmek

üzere hazırlanan ve taşıma esnasında meydana gelebilecek kaza
durumunda tedbirler ile taşınan maddelere ait özelliklerin yazılı
olduğu belgedir.

Taşıma Evrakı: ADR hükümleri uyarınca gönderen tarafından

düzenlenen belgedir.
 Tanımlar
Gönderen: Kendi adına/üçüncü şahıs adına tehlikeli malları gönderen
işletmedir. Taşıma işlemi bir taşıma sözleşmesi altında yürütülüyorsa
gönderen, taşıma sözleşmesine göre gönderendir.

Taşımacı: Taşıma kontratı olsun ya da olmasın taşıma işlemini yürüten

işletmedir.

Alıcı: Taşıma sözleşmesine göre malın alıcısı anlamına gelir. Alıcı,

taşıma sözleşmesinin hükümlerine göre üçüncü bir taraf belirlerse, bu
taraf ADR nezdinde alıcı kabul edilir.
 Tanımlar
Yükleyen:
(a) Ambalajlı tehlikeli malların/küçük konteynerlerin/portatif
tankların bir araca/konteynerin içine/üzerine yüklenmesi
(b) Konteyner/dökme yük konteyneri/MEGC/tank konteyneri/portatif
tankın bir aracın üzerine yüklenmesi işini yapan işletmedir.
Ambalajlayan: Tehlikeli malları büyük ambalajlar ve orta boy dökme
yük konteynerleri (IBC) dahil, ambalajlara yerleştiren ve gerekirse
taşıma için ambalajları hazırlayan işletmedir.
Dolduran: Tehlikeli malları tanker/sökülebilir tank/tank
konteyner/tüplü gaz tankeri/MEGC’ye dolduran işletmedir.
 Tanımlar
Boşaltan:
(a) Konteyner/dökme yük konteyneri/MEGC/tank konteyneri/portatif
tankın bir araçtan çıkarılması
(b) Ambalajlı tehlikeli mallar/küçük konteynerler/portatif tankların
bir araç/konteynerden boşaltılması
(c) Tehlikeli malların bir tank (tanker/sökülebilir tank/portatif
tank/tank konteyner)/tüplü gaz tankeri/MEMU/MEGC/araç/dökme
yük taşımasına yönelik büyük veya küçük konteyner/dökme yük
konteynerinden boşaltılması işlemlerinden herhangi birini yapan
işletmedir.
 Tanımlar
ADR’li araç: Taşıması yapılacak tehlikeli maddenin özellikleri göz
önünde bulundurularak yapılmış olan risk analizi kapsamında
tehlikeyi minimuma indirmek amacıyla ADR hükümleri kapsamında
yapım ve üretimi gerçekleştirilen araçtır.

Turuncu renkli plaka: Tehlike tanımlama numarası ve UN

numarasının belirtildiği plakadır.

Levha: Tehlike sınıf/alt grubunun yazılı olduğu ve tehlikeli maddenin

ambalajında yer alan etiket ile uyumlu olan levhadır.
 Araç Ekibinin Eğitimi
Tehlikeli mal taşıyan araçların sürücüleri;
•Sürücülerin eğitime katıldıklarını
•Tehlikeli madde taşımacılığı sırasında karşılanması gereken özel
zorunluluklar hakkındaki sınavı geçtiklerini beyan eden sertifikaya
sahip olmalıdırlar.
Tehlikeli Madde
Doğası, içeriği ve durumu nedeniyle
çevre güvenliğini, hayvanları, insanları
ve genel güvenliği tehlikeye düşürme
potansiyeline sahip maddedir.

Karayolu ile uluslararası taşımacılıkta

ADR tarafından yasaklanmış veya belli
şartlar altında taşınmasına izin verilmiş
madde/nesnedir.
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
•Tehlikeli maddeler risk derecelerine göre dokuz sınıfa ayrılmaktadır.

•Tehlikeli maddenin taşınmasına yönelik kurallar belirlenirken her bir

sınıf ve/veya alt grup için ayrı ADR hükümleri geçerli olmakta ve
ambalaj, işaret, etiket, levha ve turuncu plaka kullanımı yine bu
hükümlere göre uygulanmaktadır.
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 1 Patlayıcı madde ve nesneler
Havai fişek, Trinitrotoluen (TNT)

1.1 1.5 1.2 1.3 1.6 1.4

 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 2 Gazlar
• Alevlenir gazlar
LPG
• Boğucu (Alevlenir ve Zehirli Olmayan) gazlar
Karbondioksit
• Zehirli gazlar
Klor
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 3 Alevlenebilir Sıvılar
Benzin, Parfümeri ürünleri, Cam suyu
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 4.1 Alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren
maddeler, polimerleştirici maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı
patlayıcılar
Naftalin, Zirkonyum, Kibrit
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Beyaz Fosfor, Demir talaşı, Demir tozu
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa
çıkartan maddeler
Sodyum, Lityum, Alüminyum tozu
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 5.1 Yükseltgen (Oksitleyici) maddeler
Kalsiyum Karbonat, Amonyum Nitrat
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 5.2 Organik peroksitler
Asetil Aseton Peroksit
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
Arsenik, Siyanür çözeltisi
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
Tıbbi (Klinik) Atıklar, Çeşitli Virüsler
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 7 Radyoaktif malzemeler
İridyum, Uranyum, Toryum
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
Tuzruhu (Hidroklorik asit), Fosforik Asit
 Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması
Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Lityum metal piller, Mısır yağı, Beyaz Asbest
 Tehlikeli Maddelerin Ambalaj Grupları
Sınıf 3, Sınıf 4 (4.1 kendiliğinden tepkimeye giren maddeler
hariç), Sınıf 5.1, Sınıf 6.1, Sınıf 8 ve Sınıf 9 maddeleri yol açtıkları
tehlike derecesine göre ambalaj gruplarına atanmaktadır:

–Ambalajlama grubu I: Yüksek derecede tehlikeli maddeler

–Ambalajlama grubu II: Orta derecede tehlikeli maddeler
–Ambalajlama grubu III: Düşük derecede tehlikeli maddeler
Tehlikeli Madde Taşıyan Araçların
İşaretlenmesi
 Tehlikeli Madde Taşımacılığında Belgeler
Taşıma Belgesi
•UN numarası
•Uygun sevkiyat adı
•Sınıflandırma kodu
•Ambalaj grubu (varsa)
•Tahsis edilmesi durumunda tünel kısıtlama kodu

UN 1098, ALİL ALKOL, 6.1 (3), I, (C/D)

UN 1098, ALİL ALKOL, 6.1 (3), PG I, (C/D)
 Tehlikeli Madde Taşımacılığında Belgeler
Taşıma Belgesi (devam)
•İlgili durumlarda ambalajların sayısı ve açıklaması
•Farklı UN numarası taşıyan tehlikeli malların her bir kaleminin
toplam miktarı, uygun sevkiyat adı ve geçerli olduğunda ambalajlama
grubu
•Gönderenin adı ve adresi
•Alıcının adı ve adresi
•Özel bir düzenleme koşulu gerekiyorsa buna uygun bir beyan
 Tehlikeli Madde Taşımacılığında Belgeler
Yazılı Talimatlar
•Taşıma sırasında meydana gelebilecek kazaya bağlı bir acil durumda
destek olması maksadıyla, araç ekibinin kabininde taşınmalı ve kolay
erişilebilir olmalıdır.
•Taşımacı, yolculuk başlamadan önce her bir üyenin okuyup
anlayabileceği dilde olacak şekilde araç ekibine bu talimatları
sunulmalı ve anlaşıldığından emin olmalıdır.
•Araç ekibi yolculuk öncesinde yüklü olan tehlikeli mallar konusunda
birbirini bilgilendirmeli, kaza/acil durum için yazılı talimatlara uygun
hareket etmelidir.
 Tehlikeli Madde Taşımacılığında Belgeler

Taşıma Bilgilerinin Saklanması

•Gönderen ile taşımacı, taşıma belgesinin bir nüshası ile ADR’de
açıklanan ilave bilgileri ve evrakları en az üç ay boyunca saklamalıdır.
•Belgeler elektronik olarak veya bilgisayar sisteminde taşınıyorsa,
gönderen ve taşımacı bunların çıktısını almalıdır.
Dinlediğiniz İçin Teşekkürler!!!