Professional Documents
Culture Documents
Bazı durumlarda ADR kurallarının bir kısmı uygulanmaz. (SRC 5 belgesine gerek yoktur,
Yazılı talimatlara gerek yoktur, Etiketlemeye gerek yoktur gibi)
Özel kurtarıcılar veya gözetim altında çekilen kazaya karışmış veya arıza yapmış tehlikeli
madde araçların taşınması.
Tüm önlemlerin alınması ön koşulu ile acil durumlara müdahale etmek, insan hayatını
kurtarmak veya çevreyi korumak amacıyla yapılan taşımalar.
1.8 ADR 1.1.3.6 > Taşınan Miktarla İlgili Taşıma Muafiyetleri (1000 Puan Kuralı)
1
Taşıma kategorisi 3 : Taşınan madde miktarı x 1
1.8.1 Örnek : Aynı araçta aşağıdaki maddeler taşınmaktadır. Muafiyet kuralları uygulanır mı?
0 Muafiyet Yoktur. 0
1 Madde M. x 50 20 kğ - lt
2 Madde M. x 3 330 kğ - lt
3 Madde M. X 1 1000 kğ - lt
4 Sınırsız Sınırsız
1.9 Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMKTHY) neleri
kapsar?
Maksada uygun teknik özelliklere sahip her türlü araç ile taşıma yapan taşımacıları,
Tehlikeli madde yüklü her türlü aracı kullanan sürücü ve operatörleri ve bağlı bulundukları
İşletmecileri,
1.10 Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMKTHY) neleri
kapsamaz?
2
Türk Silahlı Kuvvetlerine ait olan ya da Türk Silahlı Kuvvetlerinin temsilcilerinin eşlik ettiği
araçlarla yapılan taşıma işlemlerini kapsamaz.
Tehlikeli Madde Taşıyan Araçlar İçin Hız Sınırları; Yerleşim Yeri 30 km/h, Şehirlerarası
Yollar ve Bölünmüş Yollar 50 km/h, Otoyollar 60 km/h
Tehlikeli Madde Taşıyan Araçlar, boş ve temizlenmiş ise (belgeli olması halinde) kendi
sınıfındaki araçların hızlarıyla gidebilirler.
3
Takip Mesafesi 50 metre, Duraklama halinde 20 metre
Sigara çakmak gibi alev veya kıvılcım çıkartabilecek maddelerle araca en fazla 30 metre
yaklaşılır.
Tüm Yüke
İlişkin
Tünel Kısıtlama
Kısıtlama
Kodu
Taşıma Ünitesi başına toplam net patlayıcı kütlesinin şunları aştığı taşıma işlemleri:
C5000D - 5000 kg. aşanlar: C, D, ve E
kategorilerindeki tünellerden geçiş yasaktır. - 5000 kg. aşmayanlar: D ve E
4
kategorilerindeki tünellerden geçiş yasaktır.
Sınıf 1 Patlayıcı Madde ve Nesneler (Alt Gruplar Tehlike Sıralaması 1.1 , 1.5 , 1..2 , 1.3 ,
1.6 , 1.4 Çok tehlikeliden az tehlikeliye göre sıralanmıştır.)
Parlama Noktası: Bir sıvı buharının havayla birlikte alevlenebilir bir karışım oluşturduğu en düşük
sıcaklıktır. Parlama noktası düşük olan madde daha tehlikelidir.
Elektrostatik Yükleme: İçinden sıvı veya gaz geçişi olan hortum ve tesisatlarda veya iletken
olmayan maddelerin sürtünmesi sonucu oluşan yüklemedir.
5
Sınıf 5.2 Organik Peroksitler
(7 grup tehlike derecesi vardır. TİP-A en tehlikelisi olup KARAYOLLARINDA
TAŞINMASI YASAKTIR.)
2.1
6
SINIFI 3 YANICI SIVILAR TUTUŞABİLİR SINIFI 4.1 YANICI KATILAR 4.2
KENDİLİĞİNDEN YANABİLEN SINIF 4.3 SU İLE TEMAS ETTİĞİNDE
GAZ ÇIKARAN
MADDE
2 Gaz Etkisi
3 Yanıcı Etkisi ( Sıvılar, Buhar, Gazlar) Kendi kendine ısınan sıvı madde
7 Radyoaktif
8 Aşındırıcı, Asidik
Tehlike numarasının tekrarlanması tehlikenin artması anlamındadır. (33, 44, 66, 77 gibi)
7
Tehlike numarasından önce gelen “X” harfi maddenin su ile reaksiyona girerek yanıcı
gaz çıkarabileceğini bildirir.
Sınıf 1 maddeleri için işaretlemek için numara olarak sınıflandırma kodunun tehlikesi
kullanılır.
26 Zehirli gaz
X323 Su ile temas ettiğinde reaksiyon gösteren, yanıcı gazlar oluşturan yanıcı sıvı madde
Bir tehlikeli maddenin tehlike derecesine belirtmekte olup, ayrıca paketler için gerekli
şartları koymaktadır.
P. G. I = X, Y, Z
8
P.G. II = Y, Z
P.G. III = Z
Taşıma Evrakı,
Yazılı Talimatlar,
ADR-SRC 5 Belgesi,
Maddenin Sınıfı, Paketleme Grubu, Gönderenin Adı ve Adresi, Alıcının Adı ve Adresi
Örnek: UN 1824 Sodyum hidroksit Çözeltisi, 8, II (Birleşmiş Milletler Numarası 1824,
Sodyum hidroksit, Sınıf 8 Aşındırıcı Asidik Madde, Paketleme Grubu II Orta Derece
Tehlikeli Madde)
Tehlikeli maddeler ile yüklenmiş bir konteyner veya aracın taşıması denizyolu ile devam
edecekse konteyner veya aracın sertifikalı olması gerekmektedir.
9
2.8 Yazılı Talimatlar
Araç mürettebatına sefere çıkmadan önce yüklenen tehlikeli maddeler hakkında bilgileri olması için
yazılı talimatlar verilmektedir. (4 sayfadır.) 3 Bölümden oluşur;
10
11
12
13
Bazı Tehlikeli Madde Sınıfları İçin Gerekli Olan Ek Ekipmanlar,
Sınıf 2.3 ve 6.1 taşımalarında her bir personel için bir adet acil durum koruyucu maskesi
Bir adet kürek (Sadece 3, 4.1, 4.3, 8 ve 9 numaralı tehlike etiketi olan sıvılar ve katılar için)
Bir adet drenaj kapağı (kapak örtüsü - Sadece 3, 4.1, 4.3, 8 ve 9 numaralı tehlike etiketi
olan sıvılar ve katılar için)
Bir adet toplama kabı (Sadece 3, 4.1, 4.3, 8 ve 9 numaralı tehlike etiketi olan sıvılar ve
katılar için)
Göz yıkama suyu ( Sınıf 1, 1.4, 1.5, 2.1, 2.2 ve 2.3 taşımalarında GEREKLİ DEĞİLDİR.)
14
2.9 Tehlikeli Malları Taşıma Bilgilerinin Saklanması
Gönderen ile Taşıyıcı, tehlikeli mal taşıma belgesinin bir nüshası ile ADR’ de açıklanan
ilave bilgileri ve evrakları EN AZ ÜÇ AYLIK bir süre boyunca saklayacaktır.
15
SRC 5 Temel Eğitim: 19 saat ( 18 +1)
Ambalajların İşaretlenmesi
Tehlikeli maddelerin taşındığından mutlaka kapalı bir şekilde (dökme taşımaları hariç)
taşınmalıdır.
Tehlikeli madde paketleri, normal şartlar altında, maddenin dışarıya sızmayacak şekilde
imal edilmiş ve kapatılmış olmalıdır.
V : Özel Ambalaj
Katı ya da esnek taşınabilen paketlerdir. (Tahta, karton, plastik, metal veya bezden
yapılabilirler.)
16
450 lt kapasiteden fazla olan orta boy hacimli konteynerlerin (OHK) ve büyük ambalajlar
karşılıklı iki tarafa da işaretlenirler.
Birden fazla ambalajı tek bir ambalaj haline getirmek için yapılan dış ambalajdır.
Yön okları
Yön okları, oklar doğru dik konumu gösterecek şekilde ambalajların karşılıklı iki dik
yüzeyinde yer alacaktır.
Reflektörlü olacaktır.
17
30 33
1203
1202
Tehlikeli Tanımlama Numarası
UN (BM) Numarası
Hangi Maddenin
Yüklendiğini Gösterir.
18
“Sınırlı miktar”, yani Limited Quantities (LQ)
Şartları altında taşınan değişik tehlikeli maddeler, birçok ADR kurallarından serbest olup, değişik
bir yöntemle etiketlendirilmektedir.
Dökme Yük, Tanker, Tüplü Gaz Tankeri, Sökülebilir Tanklara Sahip Araçlarda levhalar
aracın HER İKİ YAN VE ARKA TARAFINA takılır.
Ambalaj taşımalarında levhalar aracın HER İKİ YAN VE ARKA TARAFINA takılır.
19
3 NAKLİYE UYGULAMASI
Lastikler
Aydınlatma
Direksiyon
Donanım, Teçhizatlar
Fren kontrolü
Yükleme güvenliği
Güçlü paketler aşağıda, hafif olanlar yukarı da olacak şekilde yükleme yapılmalıdır.
Araç içerisindeki boşluklar uygun yardımcı malzemelerle (hava yastığı, palet gibi)
doldurulmalıdır.
Frene basıldığında, öne doğru etki eden kuvvettir. Hızlanma Kuvveti Araç hızlandığında,
arkaya doğru etki eden kuvvettir.
4 TARAFLARIN SORUMLULUKLARI
4.1 Gönderen :Kendi adına veya 3. şahıslar adına tehlikeli maddeler nakliyesini yaptıran şirkete
denir.
4.1.1 Görevleri;
4.2.1 Görevleri;
Taşıma için gerekli olan tüm belgelerin taşıtta eksiksiz ve doğru olarak bulunmasını
sağlamakla ,
Tankerler vb. taşıtların test, muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol
etmekle ,
21
Tehlike etiketlerinin ve işaretlerinin taşıtların üstüne takılmasını sağlamakla,
Araç sürücüsü için yazılı talimatlarda belirtilmiş olan koruyucu donanımların araçta
bulunmasını sağlamakla ,
Yaptığı taşımalarda meydana gelen kazalarla ilgili olarak, ADR hükümlerine göre
hazırlanmış bir raporu kaza tarihinden itibaren EN GEÇ OTUZ GÜN içerisinde Bakanlığa
vermekle,
Tehlikeli maddeleri bir araca veya büyük konteynere yükleyen işletme anlamına gelir.
4.4.1 Görevleri;
Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde paketini hasar
giderilene kadar yüklememekle,
4.5.1 Görevleri;
22
4.6 Dolduran (Doldurucu)
4.6.1 Görevleri;
Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanın teknik olarak eksiksiz ve taşımaya uygun
olmasını sağlamakla,
4.7.1 Görevleri;
4.8.1 Görevleri;
23
Nakliyeci tarafından verilen yazılı talimatları okuyup anlamakla, araçta kabinde
bulundurmakla görevlidir.
5 YANGIN
TETİK
MANOMETRE
HORTUM
GÖVDE
LANS
24
E SINIFI YANGINLAR : Elektrik Yangınları ( Trafo) İdeal söndürme maddesi CO2 ‘dir.
Yeterli olan yangın söndürme tüpleri aynı anda kullanılmalı, arka arkaya kullanılmamalıdır.
Yangın söndürme tüpü kullanıldıktan sonra tekrar kutuya asılmamalı, yenisi konulmalıdır.
6 ARAÇ ÇEŞİTLERİ
25
6.2 FL Aracı (Yanıcı Madde)
7.1 Sabit tank bir araca kalıcı olarak eklenmiş veya böyle bir aracın iskeletinin gerekli bir parçası
olup, 1000 litreden fazla kapasiteye sahip tank anlamına gelir.
26
7.2 Tank konteyner Gaz, sıvı, toz veya granül maddelerinin ta- şınmasında kullanılır ve gazların
taşınmasında kullanıldığında kapasiteleri 0,45 m3’ten (450 litre) büyüktür.
7.3 Portatif tank Tehlikeli maddeleri taşımak için hizmet teçhiza- tının ve yapısal teçhizatın
donatıldığı gövdeyi içeren, kapasitesi 450 litreden fazla olan ve gazların taşınmasında
kullanıldığında, çok modlu tank anlamına gelen tank çeşididir.
27
7.5 Mobil (gezgin) patlayıcı üretim birimi (MPÜB) patlayıcı olmayan tehlikeli maddelerden
patlayıcı üretmek veya bu maddelere patlayıcı yüklemek için kullanılan bir ünite veya bir üniteye
yerleştirilmiş düzenek anlamına gelir,.
NOT: MPÜB tanımı "patlayıcı üretmek ve patlayıcı yüklemek" ifadesini içermesine rağmen,
MPÜB’lerin zorunlulukları yalnızca taşıma ile ilgilidir ve patlayıcıların üretimi veya patlayıcı
yüklemesi ile ilgili değildir.
7.6 Tüplü gaz tankeri birbirlerine manifoldlarla bağlı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmiş parçalar
içeren bir araç anlamına gelir.
7.7
Vakumla
çalışan atık tankı öncelikle tehlikeli atıkların taşınmasında kullanılan ve atıkların yükleme ve
indirme işlemlerini kolaylaştırmak üzere özel yapısı ve/veya teçhizatı olan sabit bir tank, sökülebilir
tank, tank konteyner veya tank takas gövdesi anlamına gelir.
28
7.8 TANKLARIN ÖZELLİKLERİ
Ağızları ve kapakları hariç olmak üzere, tank gövdesinin dış yüzeyinin sıcaklığı ya da ısı
yalıtımının sıcaklığı taşıma sırasında 70 °C'yi geçemez.
Temizlenmeyen tanklar, daha önce içlerinde bulunan maddeyle dolu tanklarla aynı
hükümlere tabidir.
Maddelerin, birbirleriyle tehlikeli bir şekilde reaksiyona girebileceği hallerde söz konusu
maddeler aynı veya bitişik gövde bölümlerinde taşınamaz.
29
Taşıma sırasında tankın dış kısmına, doldurulan maddenin tehlikeli kalıntısı
yapışmamalıdır.
Parlama noktası en fazla 60 ºC olan sıvıların taşınması için tasarlanan gövdeler, şasiye en
az bir elektrik bağlantısı ile bağlanarak topraklanmalıdır.
Tankların her alttan doldurma veya boşaltma deliği (girişi), iki ya da üç adet (içten ve
dıştan) seri bağlanmış ve birbirinden bağımsız kapatma valfleri ile donatılacaktır.
7.8.1 Bleve : Tanklarda kaynayan sıvının genleşerek tankın içinde oluşturduğu basınç sonucu
oluşan patlamadır..
7.8.2 Kryo - kabı Derin dondurulmuş, sıvılaştırılmış gazlar için, hareketli, ısı yalıtımlı, kapasitesi
maximum 1000 litre olan basınç kabıdır.
7.8.3 SADT (KHDS) Maddenin kendi kendine reaksiyona girerek çözülmeye başladığı en düşük
sıcaklık
7.8.4 Acil ( Müdahale)Durum Isısı SADT ile Kontrol Isısı arasında kalan; acil önlemlerin alınması
gereken en düşük sıcaklık
7.8.6 Tam Yük (Full Load) :Yüklerin sadece bir noktada yüklenip bir noktada boşaltılacağını
belirtir.
Tip Onay Sertifikası Yetkilendirilmiş kurum, her yeni tanker, sökülebilir tank, tank konteyneri,
portatif tank taşıma aracı, tüplü gaz tankeri veya ÇEGK tipi için; bu tipin söz konusu makam
tarafından incelenmiş bulunduğunu, amaçlanan kullanım için uygun olduğunu, yapım ve teçhizat
zorunluluklarını karşıladığını tasdik eden bir Tip Onay Sertifikası düzenlemelidir.
Gövdeler ve teçhizatı, hizmete alınmadan önce bir ilk muayene- ye tabi tutulacaktır. Bu muayene
şunları içerecektir:
30
İç ve dış koşulların bir incelemesi;
Ayrıca her tank aracında (tankın kendisinde veya levha üzerinde) aşağıdaki bilgilerin yazılı
bulunduğu ve Kimlik Kartı niteliğinde şu bilgiler yer almalıdır.
31
Sahibinin veya işletmecinin adı;
Tank kodu;
7.14 Güvenlik valfı basınçla otomatik olarak çalışan, amacı tankı kabul edilmez derecede aşırı iç
basınçtan korumak olan yaylı bir aygıttır.
a. Tank için doldurma ve boşaltma, havalandırma, güvenlik, ısıtma ve ısı yalıtımı aygıtları ve
ölçüm cihazları;
b. Tüplü gaz tankeri veya bir ÇEGK elemanları için manifold dahil doldurma ve boşaltma
aygıtları, güvenlik aygıtları ve ölçüm cihazları
7.16 Sıvılaştırılmış Petrol Gaz (LPG) düşük basınçlı sıvılaştırılmış gaz anlamına gelir.
7.17 Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Sıvılaştırılmış doğal gaz anlamına gelir.
7.18 Tank kaydı Sertifikalar gibi tanklarla, tüplü gaz tankeriyle veya ÇEGK’yle ilgili tüm önemli
bilgileri içeren bir dosya anlamına gelir.
a. Tankerler veya sökülebilir tankların tankları için, kaplamanın dış veya iç destekleyici,
bağlayıcı, koruyucu veya sabitleyici üyeleri;
b. Tank konteynerin tankı için, gövdenin dış veya iç destekleyici, bağlayıcı, koruyucu
veya sabitleyici üyeleri;
c. Tüplü gaz tankerlerinin elemanları veya bir ÇEGK için gövde veya haznenin dış
veya iç destekleyici, bağlayıcı, koruyucu veya sabitleyici üyeleri
32