Uluslararası İslami

Teşkilatlar
İslam İşbirliği Teşkilatı
İslam Parlamentoları Birliği
Rabıtatü’l-Alemi’l-İslami
Arap Ligi
D-8
Feyza Aksakal
İslam İşbirliği Teşkilatı
Organization of Islamic Cooperation
‫منظمة التعاون اإلسالمي‬
21 Ağustos 1969: Mescid-i Aksa’yı Kundaklama
Girişimi
22-25 Eylül 1969: Rabat’ta İslam Zirve Konferansı ve Kuruluş
“Kuruluş belgesine göre İslâm Konferansı Teşkilâtı’nın amaçları
şunlardır: Üye devletler arasında dayanışmayı geliştirmek; ekonomik,
sosyal, kültürel, bilimsel vb. alanlarda iş birliğini pekiştirmek; ırk
ayırımını, eşitsizliği ve sömürgeciliğin her çeşidini ortadan kaldırmak;
milletlerarası barışa yardım etmek için gerekli ölçüleri koymak;
mukaddes beldelerin korunması için ortak çaba sarfetmek; Filistin
halkının mücadelesini desteklemek ve onlara yardım etmek; müslüman
halkların bağımsızlık ve millî haklarını elde etmeleri için mücadelelerini
desteklemek.”
Dört Temel Organ
1- İslam Zirvesi
2- Dışişleri Bakanları Konseyi
3- Genel Sekreterlik
4- İslam Adalet Divanı
Dört Daimi Komite
1. Kudüs Komitesi
2. Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC)
3. Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC-İSEDAK)
(TC Cumhurbaşkanı başkanlık etmektedir)
4. Bilim ve Teknolojik İşbirliği Komitesi (COMSTECH)
Asil ve gözlemci üyeler
• 57 asil üye, 5 gözlemci üye vardır.
• Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin (%24 Müslüman), Birleşik Arap
Emirlikleri (BAE), Brunei Darüsselam, Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Endonezya, Fas, Fildişi
Sahili (%42), Filistin, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana (%7.2) , Irak, İran, Kamerun,
Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Maldivler, Malezya, Mali, Mısır,
Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan,
Surinam, Suriye*, Suudi Arabistan, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda,
Umman, Ürdün, Yemen.
• *Suriye’nin üyeliği 2012’de Mekke’de düzenlenen 4. Olağanüstü İİT Zirvesi’nde askıya alınmıştır.
• Gözlemci ülkeler: KKTC (Kıbrıs Türk Devleti adıyla), Bosna-Hersek (%60) , Orta Afrika Cumhuriyeti,
Rusya (%19, 28 milyon), Tayland.
• Türkiye kuruluşundan bu yana üyedir.
**İstatistikler http://www.muslimpopulation.com/ adresinden alınmıştır.
• Yeşil renkle gösterilenler asil üyeliğe kabul
edilenler.
• Mavi ile gösterilenler gözlemci üyeler.
• Kırmızı (Suriye) ise reddedilen ülkeler.
1974’te Pakistan’da İkinci Toplantı: İslam Kalkınma Bankası
fikri
IRCICA – 1980
Research Centre for Islamic History, Art and Culture
‫مركز األبحاث للتاريخ والفنون والثقافة اإلسالمية‬
• İslam ülkeleri dış işleri bakanları 1976 yılında Türkiye'de
toplandıklarında Türkiye hükümeti böyle bir teşkilatın kurulmasını
teklif etmiştir ve 78'de kurulmasına karar verilmiştir.
• 1979 yılında Yıldız Sarayı'ndaki Seyir Köşkü'nde açılışı yapılmıştır.
• Gayesi İslam ülkeleri arasındaki kültür, sanat ve tarih birliğini ortaya
koymak, İslam tarihini, sanatını ve medeniyetini inceleyerek dünyaya
yaymak, İslam dini ile ilgili yanlış algılara, Batı literatüründe yer alan
İslam'ın yanlış yorumlarına karşı çalışmalar yürütmek.
*IRCICA Kütüphanesi
İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği
Parliamentary Union of the Organization of Islamic Cooperation
Member States
‫اتحاد مجالس الدول األعضاء في منظمة التعاون اإلسالمي‬
• İİT'nin parlamento ayağını oluşturur. Ancak İİT'ye üye olup İSİPAB'a
üye olmayan ülkeler de vardır.
• 1998'de Moskova ve Tahran'da yapılan görüşmeler sonrası 1999'da
Tahran'da yapılan Kurucu Konferans'ta kabul edilmesi ile kurulmuştur.
• Birliğe, İİT üyesi ülkelerin parlamentoları üye olabilmektedir. Üyelik
mevcut üye parlamentoların üçte ikisinin olumlu oyu ile kazanılır.
İSİPAB’a şu an için 52 ülke parlamentosu üyedir.
Hedefler
• Üye parlamentolar ve üyeleri arasında toplantı ve diyalogların arttırılması, üye
devletlerin çıkarları doğrultusunda ekonomik, kültürel, sosyal ve politik konuların
müzakere edilmesi, kültürel, politik ve ekonomik egemenliği empoze etme girişim
ve tehditlerine karşı müdahale etme ve karşı durabilmesi
• Uluslararası arenada ve uluslararası örgütlerde İİT üye ülkelerinin parlamentoları
arasında kapsamlı ve yararlı iş birliği ve koordinasyon için bir çerçeve sağlanması
Rabıtatu’l-Âlemi’l-İslami
Muslim World League
‫رابطة العالم اإلسالمي‬
18 Mayıs 1962’de hac sırasında düzenlenen Genel İslâm
Konferansı’nda (el-Mü’temerü’l-İslâmiyyi’l-âm) alınan kararla
Mekke’de kuruldu.
• Meclis üyeleri arasında Ebü’l-Hasan en-Nedvî, Saîd Ramazan, Ebü’l-
A‘lâ el-Mevdûdî, Allâl el-Fâsî gibi ilim ve devlet adamları vardır.
• “Üye ülkeler arasında tam bir eşitliği hedef alarak çalışmalarına
başlayan teşkilâtın kurucu heyeti başlangıçta yirmi bir kişi idi. Halen
Râbıta’yı yöneten heyet 1990’lı yıllarda altmış kişiye ulaşmıştır ve
çeşitli İslâm ülkelerini temsil eden âlim, devlet adamı ve tecrübeli
yöneticilerden oluşmaktadır.”
• Eğitime özel ihtimam
• Cami ve mescid inşası
• Müslümanların azınlık olduğu ülkelerde yardım faaliyetleri
• Genel İslam Konferansı
• Kuran tercümesi ve neşir faaliyetleri
Arap Birliği-Ligi
Arab League/ League of Arab States
‫جامعة الدول العربية‬
Mısır, Suudi Arabistan, Irak, Ürdün, Suriye, Lübnan ve
Yemen, 1945
• “Birlik, bağımsızlıklarını henüz yeni kazanmış bulunan kurucu üyelerin
İngiltere, İtalya ve Fransa gibi devletlerin sömürgeci siyasetlerini
sürdürmeleri karşısında hürriyet ve hâkimiyetlerini korumak, siyasî,
askerî, ekonomik ve sosyal güçlerini birleştirmek gayesiyle
kurulmuştur.”
• Toplam üye sayısı yirmi birdir.
• Genel kurul, daimi komisyonlar, genel sekreterlik ve yan kuruluşlardan
oluşmaktadır.
Siyasî alanda Libya, Fas, Cezayir ve Tunus gibi bazı Arap ülkelerinin
bağımsızlığa kavuşmasına katkıda bulunmuştur.
Filistin meselesine çözüm bulmak için de gayret göstermektedir.
D-8
Developing Eight
1997’de İstanbul Deklarasyonu’nda kuruluşu
ilan edildi.
6 Temel İlke
1. Savaş değil, barış,
2. Çatışma değil, diyalog,
3. Çifte standart değil, adalet,
4. Üstünlük değil, eşitlik[3]
5. Sömürü değil, âdil düzen,
6. Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi.
• D–8 kapsamındaki iş birliği, esas itibarıyla sektörel bazda
yürütülmektedir. Bu kapsamda
Bangladeş’te: Kırsal kalkınma
Mısır’da: Ticaret
Türkiye’de: Sanayi, sağlık ve çevre
• D-8 ülkelerinde en sanayileşmiş (gelişmiş) ekonomi Türkiye
ekonomisidir.
• Türkiye’yi Endonezya, İran, Mısır, Pakistan, Malezya, Nijerya ve
Bangladeş izler.
• Kuruluşunda sekiz ülkenin gayrisafi millî hâsılası 690 milyar dolarken
artık 1,5 trilyon doların üzerindedir.
• D-8'e 2014'te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda "Gözlemci Statüsü"
verilmişti.
Kaynakça
• https://disiliskiler.ktb.gov.tr/TR-132162/islam-isbirligi-teskilati-iit.html
• http://www.muslimpopulation.com/
• https://en.wikipedia.org/
• TDV İslam Ansiklopedisi