Türk Milli Eğitim Sistemi

Amaçları ve Temel İlkeleri

Kalkınma Planlarında Eğitim
• Ülkenin insangücü gereksinmeleri, insan gücü
istihdam ilişkileri, örgün ve yaygın eğitime ayrılan kaynaklar,
kaynakların dağılımı, eğitim ve öğretim niteliğini yükseltici tedbirler
belirlenir.
Kalkınma Planlarında Eğitim
• İlki 1963 yılında olmak üzere her 5 yılda bir “Beş Yıllık Kalkınma
Planları” hazırlanmıştır.
• Kalkınma planları, TBMM’nin onayıyla yürürlüğe girmektedir.
• Şu an, TBMM Genel Kurulunda 2013 yılında kabul edilen “Onuncu
Kalkınma Planı (2014-2018)” yürürlüktedir.
10. Kalkınma Planı (2014-2018)
• Ortaöğretim ve yükseköğretime geçiş sistemi, öğrencilerin ilgi ve
yeteneklerini dikkate alan etkin rehberlik ve yönlendirme hizmetleri
desteğiyle, süreç odaklı bir değerlendirme yapısına kavuşturulacaktır.
• Deneyimli öğretmenlerin dezavantajlı bölgelerde ve okullarda uzun
süreli çalışması özendirilecektir.
10. Kalkınma Planı (2014-2018)
• Yükseköğretim sistemi, hesap verebilirlik temelinde özerklik,
performans odaklılık, ihtisaslaşma ve çeşitlilik ilkeleri çerçevesinde
kalite odaklı rekabetçi bir yapıya dönüştürülecektir.
• Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemi oluşturulacaktır.
10. Kalkınma Planı (2014-2018)
• Derslik başına öğrenci sayısı 30 ve altı olan il sayısı ilköğretimde 76’ya,
ortaöğretimde 66’ya çıkarılacaktır.
• Okul öncesi eğitimde brüt okullaşma oranı % 70’e çıkarılacaktır.
• Yükseköğretimde brüt okullaşma oranı örgün eğitimde % 55’e,
toplamda ise % 94’e çıkarılacaktır.
Hükümet Programlarında Eğitim
• Hükümet programları, işbaşına gelecek olan hükümetlerin TBMM
Genel Kurul’unda milletvekillerine dolayısıyla kamuoyuna açıkladığı,
iktidarı kullanırken gerçekleştirmeyi hedefledikleri ile ilgili
hazırladıkları eylem planlarıdır.
Hükümet Programlarında Eğitim
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının ilgili hükümlerince ve TBMM İç
Tüzüğü uyarınca TBMM Genel Kurulunda, kurulan hükümete ait
hükümet programının okunması ve hükümetin Meclisten güvenoyu
alması şarttır.
• 65. Hükümet Programında “bilgi tabanlı ekonominin ihtiyaç duyduğu
insangücünü yetiştiren, özgürlükçü, üretken ve rekabetçi bir eğitim
sisteminin oluşturulması hedeflenerek” küreselleşmeye atıfta
bulunulduğu söylenilebilir.
Uluslararası Antlaşmalar
• TBMM onayıyla kabul edilen ve imzalanan uluslararası antlaşmalar, iç
hukuk içerisinde kanun hükmünde görülmektedir. Anayasa’ya aykırılık
iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Ulusal kanunlarla
uluslararası antlaşmaların farklı hükümler içermesi durumunda
uluslararası antlaşmalar geçerlidir.
Uluslararası Antlaşmalar
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (10 Aralık 1948)
• 30 maddelik bildiri
• Türkiye Cumhuriyeti, 6 Nisan 1949 tarihinde imzalamıştır.
• Madde 26
Uluslararası Antlaşmalar

Madde 26

• Herkes eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim

aşamasında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve meslekî
eğitim herkese açıktır. Yükseköğretim, yeteneklerine göre herkese tam
bir eşitlikle açık olmalıdır.
Uluslararası Antlaşmalar
Madde 26

• Eğitim, insan kişiliğini tam geliştirmeye ve insan haklarıyla temel

özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, bütün uluslar,
ırklar ve dinsel topluluklar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu
özendirmeli ve BM’nin barışı koruma yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir.

• Çocuklara verilecek eğitimin türünü seçmek, öncelikle ana ve babanın

hakkıdır.
Uluslararası Antlaşmalar

BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (20 Kasım 1989)

• Çocukların haklarına dair bugüne dek hazırlanmış en kapsamlı belge

ve bu haklara uluslararası yasa gücünü kazandıran ilk metindir.

• BM Genel Kurulunda onaylanan 54 maddelik sözleşmeyi ABD, Somali

ve Güney Sudan dışındaki 193 ülke kabul etmiştir.
Uluslararası Antlaşmalar

BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (20 Kasım 1989)

• Türkiye Cumhuriyeti sözleşmeyi 14 Eylül 1990 tarihinde imzalamış; 10

Aralık 1994 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş; 23 Aralık 1994
tarihinde Bakanlar Kurulu onaylamış; 27 Ocak 1995 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
Uluslararası Antlaşmalar
BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (20 Kasım 1989)
• Belge, nerede doğduklarına, kim olduklarına; cinsiyetlerine, dinlerine
ya da sosyal kökenlerine bakılmaksızın bütün çocukların haklarını
tanımlamaktadır.
Uluslararası Antlaşmalar
BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (20 Kasım 1989)
Çocuk hakları,
• yaşama hakkı;
• eksiksiz biçimde gelişme hakkı;
• zararlı etkilerden, istismar ve sömürüden korunma hakkı;
• aile, kültür ve sosyal yaşama eksiksiz katılma haklarını
kapsamaktadır.
Uluslararası Antlaşmalar
BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (20 Kasım 1989)
Çocuk Hakları Sözleşmesine yön veren temel değerler şunlardır:
• ayrım gözetmeme;
• çocuğun yararının gözetilmesi;
• yaşama ve gelişme;
• katılım
Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri
• Genellik ve eşitlik
• Ferdin ve toplumun ihtiyaçları
• Fırsat ve imkan eşitliği
• Demokrasi eğitimi
• Laiklik
• Planlılık
• Karma eğitim
Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri
• Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği
• Bilimsellik
• Yöneltme
• Eğitim hakkı
• Eğitim kampüsleri ve okul ile ailenin işbirliği
• Süreklilik
• Her yerde eğitim
Yararlanılan Kaynaklar
• MEB. (1993). Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi Yayım Yönetmeliği.
• MEB. (2014). Millî Eğitim Şûrası Yönetmeliği.
• Öznalbant, E. (2016). Türk eğitim sisteminin teşkilat yapısı,
kademelendirilmesi ve yasal dayanakları. A. Bakioğlu (Ed.). Türk Eğitim
Sistemi ve Okul Yönetimi (193-225). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kepenekci, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara:
Ekinoks Yayıncılık.
• http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasi
-sona-erdi/haber/7594/tr adresinden 27.01.2016 tarihinde alınmıştır.