Professional Documents
Culture Documents
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Μεταπτώσεις της τουρκικής λίρας, πληθωρισμός
και πορεία της οικονομικής κρίσης 2019-2021 σε
συνάρτηση με την εσωτερική και εξωτερική
πολιτική.
Εισαγωγή
Η συμμετοχή της Τουρκίας στα δύο ανοικτά μέτωπα της Αραβικής Άνοιξης σήμερα στην
περιοχή μας, στη Συρία αλλά και στη Λιβύη, χαιρετίζεται από πολλούς ως σημάδι
ενίσχυσης του στρατηγικού ρόλου της γείτονος στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου.
Στην πραγματικότητα, η Τουρκία πυροβολεί τα πόδια της συνεργαζόμενη με οργανώσεις
που έχουν ταυτότητα ριζοσπαστικού παρία και αυξάνει την αναθεωρητική της ρητορική
και τελικά δεν κερδίζει κάτι συγκεκριμένο και απτό.
Τα όνειρα της Τουρκίας για παρουσία σε Συρία και Λιβύη περνούν από τη Μόσχα,
επομένως είτε η Τουρκία δέχεται επισήμως τον ρόλο μαριονέτας είτε αποχωρεί από τις
δύο περιοχές, ενώ η πολιτική της στο Κουρδικό έχει αποτύχει ολοσχερώς εξαιτίας του
κουρδικού καντονιού στο Β. Ιράκ.
Η ναυτική παρουσία της Τουρκίας στην Αδριατική μέσω της Αλβανίας, ακόμη κι αν
επικυρωθεί η μετατροπή της βάσης Πασά Λιμάνι στον Αυλώνα σε ναύσταθμο
εξισορροπείται στρατηγικά με τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας για οριοθέτηση
ΑΟΖ, ενώ η συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Ρώμης ενισχύει και τις προοπτικές του αγωγού
EastMed μην επιτρέποντας στην Τουρκία να οραματίζεται καθολική επικράτηση του
TurkStream στα ενεργειακά δεδομένα της Ευρώπης. 3
Εισαγωγή
▰ https://www.tovima.gr/2020/06/26/opinions/i-agkyra-kai-to-dogma-tou-tre
lou/
4
1
Γενικά Στοιχεία
5
Γενικά στοιχεία
Α.Ε.Π. (PPP)
• Ολικό (2016) 1.988,331 δισ. $
• Κατά κεφαλή 24.911 $
Α.Ε.Π. (Ονομαστικό)
• Ολικό (2016) 649 δισ. $ (εκτιμάται)
• Κατά κεφαλή 9.126 $ (2019)[4]
6
Γενικά στοιχεία
Η Τουρκία έχει το 15ο μεγαλύτερο ΑΕΠ σε Ισοτιμία αγοραστικής δύναμης και το 17ο
μεγαλύτερο ονομαστικό ΑΕΠ.
Η χώρα είναι από τα ιδρυτικά μέλη του ΟΟΣΑ και των μεγάλων οικονομιών του G-20.
Κατά τις δέκα πρώτες δεκαετίες της δημοκρατίας, μεταξύ 1923 και 1983, η Τουρκία
είχε προσκολληθεί σε μια οιονεί κρατικίστικη προσέγγιση με αυστηρό κυβερνητικό
σχεδιασμό του προϋπολογισμού, με κυβερνητικά επιβαλλόμενους περιορισμούς στη
συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, στο εξωτερικό εμπόριο, τη ροή ξένου
συναλλάγματος και τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Το 1983 ο Πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ ξεκίνησε μια σειρά μεταρρυθμίσεων
σχεδιάζοντας να μεταλλάξει την οικονομία από ένα κρατικίστικο σύστημα
απομονωτισμού σε ένα μοντέλο περισσότερο του ιδιωτικού τομέα βασιζόμενο στην
αγορά.
8
Γενικά στοιχεία
10
Γενικά στοιχεία
▰ Νέο Νόμισμα
▰ Τουριστικός Τομέας
13
Γενικά στοιχεία
o οι τράπεζες
o οι κατασκευές
o οι οικιακές συσκευές
o τα ηλεκτρονικά είδη
o τα υφάσματα
o η διύλιση πετρελαίου,
o τα πετροχημικά προϊόντα,
o τα τρόφιμα,
▰ Ναυπηγική Βιομηχανία
15
Γενικά στοιχεία
▰ Γεωργικός Τομέας
16
Γενικά στοιχεία
▰ ΑΞΕ
▰ Εξαγωγές
▰ Το 2009 οι εξαγωγές ήταν 110 δισ. $ και το 2010 117 δισ. (κυρίως προς
Γερμανία 10%, Γαλλία 6%, Μ. Βρετανία 6%, Ιταλία 6%, Ιράκ 5%).
Εντούτοις μεγαλύτερες εισαγωγές που έφτασαν τα 166 δισ. $ το 2010
(κυρίως από Ρωσία 10%, Γερμανία 10%, Κίνα 9%, ΗΠΑ 6%, Ιταλία 5%, 18
Γαλλία 5%) διεύρυναν απειλητικά το έλλειμμα του εμπορικού
Γενικά στοιχεία
▰ Ενέργεια
▰ Μικρά Ασία
Η παραλία του Αιγαίου υπήρξε πάντοτε η περισσότερο ανεπτυγμένη περιοχή της Μικράς Ασίας,
γιατί δέχεται την ευεργετική επίδραση των δυτικών ανέμων του Αιγαίου, οι οποίοι διαμορφώνουν
κλίμα μεσογειακό, με αρκετές βροχοπτώσεις τον χειμώνα και ξηρασία το καλοκαίρι.
Στον κόλπο του Αδραμυττίου γίνεται η μεγαλύτερη καλλιέργεια ελαιών ενώ, νοτιότερα, και κατά
μήκος όλης της παραλίας μέχρι και τη στενή ζώνη της Καρίας εκτείνεται ο «Κήπος της Τουρκίας».
Οι παραλιακές πεδιάδες και οι κοιλάδες μεταξύ των ενδιάμεσων οροσειρών της Λυδίας, που έχουν
κατεύθυνση κάθετη προς τις ακτές, επιτρέπουν στους υγρούς θαλάσσιους ανέμους να εισέρχονται
βαθιά στο οροπέδιο και να δημιουργούν περιοχές μεταβατικού κλίματος, από την πλούσια
παραλιακή ζώνη προς την περιοχή του οροπεδίου. Εδώ καλλιεργούνται δημητριακά, ρύζι, καπνός,
αμπέλια, ιδιαίτερα σταφίδα σουλτανίνα, ελιές, βαμβάκι, καννάβι, ηλιόσπορος, γλυκόριζα και
τριανταφυλλιές (ρόδα), από τις οποίες παράγεται ροδέλαιο.
Στο εσωτερικό υπάρχουν κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος και λιγνίτη.
20
Γενικά στοιχεία
▰ Εύξεινος Πόντος
Η παραλιακή ζώνη του Εύξεινου Πόντου παρουσιάζει μικρό διαμελισμό. Κατά τόπους
σχηματίζονται μικρές κλιμακωτές προς τη θάλασσα περιοχές, όπως και διάφορες
κοιλάδες, οι οποίες εισέρχονται στο εσωτερικό των ορεινών όγκων.
Χαρακτηριστικό της ζώνης αυτής είναι οι μεγάλες βροχοπτώσεις (900-1.200 χλμ.),
που συντελούν στην ανάπτυξη των πυκνών δασών. Καλλιεργούνται στα μέρη αυτά,
καπνός, τσάι, λαχανικά, φουντουκιές, αμυγδαλιές, καρυδιές και οπωροφόρα.
Ο Εύξεινος Πόντος, παρόλο που είναι μια κλειστή θάλασσα, είναι συχνά τρικυμιώδης
και τα λιμάνια του είναι επισφαλή.
21
Γενικά στοιχεία
▰ Νότια Τουρκία
22
Γενικά στοιχεία
▰ Ορυκτός πλούτος
Ο ορυκτός πλούτος της Τουρκίας είναι σημαντικός, αλλά αφενός μεν δεν έχει πλήρως ερευνηθεί
ενώ, από την άλλη πλευρά, είναι διεσπαρμένος σε διάφορα σημεία και οι κακές συγκοινωνίες
δυσκολεύουν τόσο την έρευνα όσο και την εκμετάλλευσή του.
Διαθέτει λιθάνθρακες μέτριας ποιότητας, πετρέλαιο σε περιορισμένες ποσότητες και
σιδηρομεταλλεύματα.
Μεγάλης οικονομικής σημασίας είναι τα μεταλλεύματα χρωμίου (χρωμίτης).
Διαθέτει επίσης χαλκό, μόλυβδο, ψευδάργυρο, αντιμόνιο, μαγγάνιο, βόριο κ.ά.
Ο λιγνίτης αποτελεί την πιο σημαντική πηγή ενέργειας για την Τουρκία και τα συνολικά του
αποθέματα υπολογίζονται στα 8 δις τόνους.
Όσον αφορά τα βιομηχανικά ορυκτά, το βόριο είναι το πιο σημαντικό εξαγωγικό ορυκτό της
Τουρκίας.
Η Τουρκία θεωρείται "συνώνυμη" με τα ορυκτά του βορίου παγκοσμίως, διαθέτοντας τις 4 από τις
13 επιχειρήσεις εξόρυξης βορίου στον κόσμο, και τα τουρκικά αποθέματα αποτελούν το 72% των 23
παγκοσμίων αποθεμάτων (περίπου 3,05 δισ. τόν.)
Γενικά στοιχεία
▰ Μεταφορές
25
WORLD MAP
TURKEY
26
2Τουρκική Οικονομία
2019 – 2021
Οικονομική Κρίση, Υποτίμηση της Λίρας
και Αύξηση του Πληθωρισμού
Ιανουάριος 2019
28
Ιανουάριος 2019
Στις 6 Ιανουαρίου 2019, η Τουρκία εξέδωσε την Τετάρτη με επιτυχία δεκαετές ομόλογο,
από το οποίο άντλησε 2 δισ. δολάρια.
Δεν προηγήθηκε roadwshow, oύτε καν είχε αναγγελθεί η δημοπρασία. Ωστόσο η Τουρκία
έλαβε μία σημαντική χείρα βοηθείας από τη Σαουδική Αραβία.
Η επιτυχία της πώλησης των σαουδαραβικών ομολόγων, μόλις τρεις μήνες μετά τη
δολοφονία του δημοσιογράφου, Τζαμάλ Κασόγκι, έρχεται να καταδείξει πως οι αγορές
ομολόγων μπορούν κάλλιστα να αγνοήσουν ακόμη και το πιο δυσάρεστο πολιτικό
παρασκήνιο.
Αν και το δημόσιο χρέος της Τουρκίας παραμένει σε εντυπωσιακά χαμηλά επίπεδα, στο
30% του ΑΕΠ, και το νόμισμά της έχει σταθεροποιηθεί μετά την βουτιά του 2018, η
τουρκική οικονομία οδεύει με βεβαιότητα προς ύφεση.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1433441/bbg-h-tourkia-exei-logous-2-dis-do
l-na-euxaristei-ti-saoudiki-arabia
30
Ιανουάριος 2019
31
Μάρτιος 2019
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1459941/tourkia-ta-apotelesmata-tis-kalpis-
rixnoun-ti-lira
32
Ιούλιος 2019
Απομακρύνθηκε από τη θέση του ο διοικητής της κεντρικής
τράπεζας της Τουρκίας Μουράτ Τσετίνκαγια, με προεδρικό
διάταγμα.
Η συναλλαγματική ισοτιμία της τουρκικής λίρας υποχωρεί
σημαντικά έναντι του αμερικανικού δολαρίου στις
συναλλαγές μέχρι στιγμής στις ασιατικές αγορές, μετά την
καθαίρεση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της
Τουρκίας, πάντως οι απώλειές της μοιάζουν μάλλον
συγκρατημένες.
Η ισοτιμία της λίρας διαμορφωνόταν πριν από λίγο στο
5,7390:1 έναντι του δολαρίου ΗΠΑ.
33
Ιούλιος 2019
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1497134/tourkia-ptosi-tis-liras-meta-tin-paradosi-ton-s-4
00
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1497289/ypobathmisi-tis-tourkias-apo-ti-fitch
35
Νοέμβριος 2019
36
Δεκέμβριος 2019
Η τουρκική οικονομία κατάφερε στο τρίτο τρίμηνο να εξέλθει της ύφεσης, με το ΑΕΠ να
επιστρέφει σε αναπτυξιακή τροχιά, έπειτα από τρία διαδοχικά τρίμηνα συρρίκνωσης.
Η δήλωση του Τούρκου προέδρου ότι θα εξετάσει το κλείσιμο της αεροπορικής βάσης
του Ιντσιρλικ ως απάντηση σε ενδεχόμενες κυρώσεις από την Ουάσιγκτον, οδηγεί το
τουρκικό νόμισμα 0,6% χαμηλότερα έναντι του αμερικανικού.
Η ισοτιμία διαμορφώνεται στις 5,8455 λίρες ανά δολάριο. Νωρίτερα είχε υποχωρήσει
έως και το 5,8505 το πιο αδύναμο σημείο από τις 22 Οκτωβρίου.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1538538/tourkia-epistrofi-stin-anaptuksi-sto
-trito-trimino
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1543273/se-nadir-duo-minon-i-tourkiki-lira
37
Απρίλιος 2019
Μετά τις απειλές ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης για κυρώσεις και
εμπάργκο σε βάρος της Άγκυρας για την στρατιωτική επιχείρηση
στη Συρία, το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε 0,8%, με την ισοτιμία
έναντι του δολαρίου να φτάνει έως και τις 5,9315 λίρες, στο
χαμηλότερο σημείο από τις 30 Μαΐου.
Μεγάλες απώλειες σημειώνουν και οι τουρκικές μετοχές και τα
ομόλογα, με το κόστος ασφάλισης των 5ετών ομολόγων να
σημειώνει άνοδο σε υψηλό έξι μηνών στις 404 μονάδες βάσης ενώ
ο γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο της γειτονικής χώρας
«έβλεπε» απώλειες άνω του 3%.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1523675/boutia-tis-to
urkikis-liras-eftase-se-epipeda-maiou
38
Φεβρουάριος 2020
39
Απρίλιος 2020
40
Μάιος 2020
Η πανδημία του κορωνοϊού παρασύρει στη δίνη της την τουρκική οικονομία,
με τη χώρα να βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο μιας νέας
συναλλαγματικής κρίσης, καθώς οι ανησυχίες για ύφεση οδηγούν τη λίρα
κοντά σε νέα ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Η λίρα υποχώρησε στις 7,08 έναντι του δολαρίου, πολύ κοντά στο ναδίρ των
7,24 λιρών που είχε αγγίξει τον Αύγουστο του 2018.
Από τις αρχές του έτους έχει χάσει σχεδόν το 16% της αξίας της, εν μέσω των
πιέσεων που προκαλεί η πανδημία του Covid-19, προκαλώντας
περισσότερους από 3.400 θανάτους στη χώρα.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1589557/tourkia-oi-treis-pliges-
tou-covid-19-kai-to-dnt
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1596007/o-covid-19-othei-tin-t
ourkia-sta-prothura-neas-sunallagmatikis-krisis
41
Ιούνιος 2020
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1610713/i-kentriki-trapeza-tis-t
ourkias-ekane-gia-proti-fora-xrisi-tis-sumfonias-antallagis-nomismaton-me-t
in-kina
42
Σεπτέμβριος 2020
43
Οκτώβριος 2020
44
Οκτώβριος 2020
Το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει σχεδόν το 25% της αξίας το 2020, εν μέρει λόγω
των ανησυχιών για τα εξαντλημένα αποθεματικά συναλλάγματος της κεντρικής
τράπεζας και τις δαπανηρές παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος.
Οι γεωπολιτικές ανησυχίες που έχουν εμφανισθεί, ασκούν περεταίρω πιέσεις.
Με τις γεωπολιτικές εντάσεις και την άρνηση της κεντρικής τράπεζας να αυξήσει τα
επιτόκιά της, η ισοτιμία της λίρας έναντι του δολαρίου έχει εκτιναχθεί στο 8,1280,
νέο ιστορικό χαμηλό.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1643975/tourkia-sunexizetai-i-buthisi
-tis-liras-neo-istoriko-xamilo-sto-789
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1651161/tourkia-neo-istoriko-xamilo-
rekor-i-lira-enanti-tou-dolariou-sto-81280
45
Νοέμβριος 2020
47
Δεκέμβριος 2020
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1665518/tourkia-alma-tou-plithorismou-to-noembrio-sto-140
3-apo-1189
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1668521/tourkia-ypoxorisi-tis-liras-meta-ti-sumfonia-gia-kuros
eis-apo-tin-ee
▰ https://www.naftemporiki.gr/story/1676159/tourkia-auksisi-82-sto-elleimma-tou-emporikou-isozugiou-to
us-protous-11-mines-tou-2020
48
Φεβρουάριος 2021
Παρά τη στροφή στη νομισματική πολιτική, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν αδυνατεί να
τερματίσει τον κατήφορο της οικονομίας. Ωστόσο η διολίσθηση της λίρας έχει ανακοπεί.
Πρώτα ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Μουράτ Ουισάλ και στη συνέχεια ο υπουργός
Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, αποχώρησαν από το
"τιμόνι" της τουρκικής οικονομίας.
Τις παραιτήσεις στο οικονομικό επιτελείο ακολούθησαν ριζοσπαστικές αλλαγές στη
νομισματική πολιτική. Αιφνιδίως το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε από το 10,25 στο 15% και
τον Δεκέμβριο στο 17%.
Ο πληθωρισμός συνεχίζει την ανοδική του πορεία και έχει φτάσει στο 14,97%, την
υψηλότερη τιμή από τον Αύγουστο του 2019.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στην Τουρκία, ο πρόεδρος Ερντογάν εξαγγέλλει το πρώτο
διαστημικό πρόγραμμα της χώρας, με σκοπό να στείλει την πρώτη διαστημική αποστολή
στο φεγγάρι μέχρι τα τέλη του 2023.
49
Μάρτιος 2021
51
Απρίλιος 2021
▰ https://www.naftemporiki.gr/story/1717514/tourkia-xiliades-minu
seis-kata-platformas-sunallagon-se-kruptonomismata
52
Απρίλιος 2021
Η αναγνώριση από τον Αμερικανό πρόεδρο της Γενοκτονίας των Αρμενίων
αναζωπύρωσε τις πτωτικές πιέσεις κατά της τουρκικής λίρας, η οποία
συγκαταλέγεται στα νομίσματα με τις χειρότερες επιδόσεις στις
αναδυόμενες αγορές για το 2021.
Για έβδομο μήνα επιταχύνθηκε ο πληθωρισμός στην Τουρκία τον Απρίλιο.
Ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 17,1% από 16,2% τον προηγούμενο
μήνα.
Η τουρκική λίρα υποχωρεί 0,24% με την ισοτιμία στις 8, 3151 λίρες ανά
δολάριο.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1722059/tourkia-auksisi-plithorismou-gia-ebdomo-
mina
▰ https://www.naftemporiki.gr/story/1720087/tis-ipa-deixnei-o-erntogan-gia-ti-boutia-tis-liras
53
Μάιος 2021
Ο κίνδυνος αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων μετά την
ισχυρή αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ επηρέασε
αρνητικά τα assets των περισσότερων αναδυόμενων
αγορών.
Η τουρκική λίρα υποχώρησε σήμερα σε επίπεδο έξι μηνών.
Η λίρα υποχώρησε κατά 0,6% στις 8,564 ανά δολάριο.
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία υποχώρησε τον Μάιο στο
16,59% από 17,14% τον Απρίλιο.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1731829/tourkia-se-istorika-xamilo-epipedo-i-lira
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1734165/tourkia-sto-1659-ton-maio-o-plithorismos
-ypoxorisi-tis-liras 54
Αύγουστος 2021
Ο πληθωρισμός της Τουρκίας έφτασε σε νέο υψηλό διετίας 19,25%
σε ετήσια βάση, όπως έδειξαν επίσημα στοιχεία, ξεπερνώντας τις
προβλέψεις, κινούμενο πάνω από το επιτόκιο πολιτικής της
κεντρικής τράπεζας 19%.
Ο πληθωρισμός αυξάνεται λόγω της υψηλότερης καταναλωτικής
ζήτησης μετά το lockdown και της υποτίμησης της λίρας που ωθεί
ανοδικά τις τιμές των εισαγωγών.
Οι τιμές των τροφίμων εκτινάχτηκαν σχεδόν 30% τον Αύγουστο σε
σχέση με πέρυσι και πάνω από 3% σε σχέση με τον Ιούλιο, ενώ οι
τιμές των ξενοδοχείων και των εστιατορίων έκαναν επίσης άλμα,
όπως και οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών.
▰ https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1767863/tourkia-se-neo-upsilo-dietias-o-plithorismos
55
Σεπτέμβριος 2021
56
*ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ 2021 ΕΙΝΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΑ
ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ 23Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2021.
3
Συμπεράσματα
58
Συμπεράσματα
60
Συμπεράσματα
62
Συμπεράσματα
63
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ