Leasing, faktoring

Źródła finansowania przedsiębiorstwa

• Wewnętrzne - wypracowywane przez przedsiębiorstwo :

• amortyzacja,
• zysk zatrzymany, czyli zysk netto minus wypłacone dywidendy,
• zmniejszenia stanów aktywów przedsiębiorstwa (środków trwałych,
zapasów, aktywów finansowych i środków pieniężnych)
• Zewnętrzne.
 KREDYTY LEASING
BANKOWE

FAKTORING
KREDYTY
NIEBANKOWE
FORFAITING
KAPITAŁY OBCE
Kredyt Kredyt
dostawcy odbiorcy
FRANCHISING

OBLIGACJE VENTURE
CAPITAL

Pieniężne Niepieniężne Zamienne

3
 Dostępność zewnętrznych źródeł finansowania
w zależności od fazy rozwoju firmy

Stadium rozwoju Koncepcja Rozruch Mała firma Średnia Duża

firmy firmy firma firma

Venture capital + ++ +++ ++ +

Factoring - - + ++ ++
Forfaiting - - ++ ++ +++
Oferty publiczne - - + ++ ++
Fundusze unijne + + ++ ++ +
Kredyty - + ++ +++ ++++
Leasing - + +++ ++++ ++++
 Definicja leasingu
• Leasing jest umową cywilnoprawną, na mocy której leasingodawca
przekazuje prawo do użytkowania określonego aktywu (dobra)
w uzgodnionym okresie za ustalone płatności.

• Leasing polega na umożliwieniu korzystania – za opłatą – z określonego

dobra materialnego, przy czym leasingobiorca uzyskuje możliwość
użytkowania rzeczy będącej przedmiotem umowy, nie nabywa natomiast
praw własności tej rzeczy; prawo to pozostaje przy leasingodawcy.
• Pierwsza umowa wykorzystująca konstrukcję prawną nazwaną leasingiem
zawarta została w 1877 roku w Stanach Zjednoczonych (Bell Telephone
Company).

• W Europie umowy leasingowe najwcześniej zaczęły rozpowszechniać się

w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.
 Rodzaje leasingu

• leasing krótkoterminowy - umowa leasingowa do 3 lat,

• leasing średnioterminowy - transakcja leasingowa trwa od 3 do 10 lat,
• leasing długoterminowy - umowa powyżej 10 lat.
 Leasing operacyjny

• przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątkowych ,natomiast

kosztami uzyskania przychodu korzystającego z przedmiotu umowy są
miesięczne raty leasingowe.
• Do każdej raty leasingowej doliczany jest podatek VAT, a więc przy tej formie
leasingu w przeciwieństwie do leasingu finansowego nie ma obowiązku
opłacania podatku VAT w całości już na samym początku trwania umowy
leasingowej. Do kosztów uzyskania przychodu można również zaliczyć
opłatę wstępną.
 Leasing finansowy

• przedmiot leasingu jest zaliczony do składników majątkowych

leasingobiorcy, więc przeciwnie do leasingu operacyjnego to na nim
spoczywa obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Dodatkowo
do kosztów uzyskania przychodów korzystający może jedynie zaliczyć część
odsetkową raty leasingowej. Podatek VAT natomiast należy uiścić w całości
z góry przy pierwszej racie tuż po odbiorze przedmiotu. Klient staje się
właścicielem przedmiotu leasingu automatycznie po wpłacie ostatniej raty.
Kryterium Leasing operacyjny Leasing finansowy

Amortyzacja obowiązek leasingodawcy obowiązek leasingobiorcy

dłuższy niż 40% czasu

amortyzacji przedmiotu
Okres trwania umowy powyżej 12 miesięcy
(nieruchomości – nie mniej niż
10 lat)

korzystający zalicza do
Koszty uzyskania korzystający zalicza do kosztów kosztów część odsetkową rat
przychodu raty netto oraz opłatę wstępną leasingowych oraz
amortyzację

opłacony z góry, wraz

Podatek VAT doliczany do rat leasingowych
z pierwszą ratą

wraz z ostatnią ratą przedmiot

zależna od stawki amortyzacji
Możliwość wykupu staje się własnością
i okresu wykupu
korzystającego
 Leasing bezpośredni i pośredni

• leasing bezpośredni - finansującym jest producent przedmiotu umowy

(np. producent maszyny, urządzeń bądź firma deweloperska, która
wybudowała budynek). W takim przypadku leasing pełni rolę
wspomagającą w stosunku do dystrybucji.

• leasing pośredni - finansującym jest wyspecjalizowana firma leasingowa,

która nabywa przedmiot umowy leasingu od oznaczonego producenta
w celu oddania go do używania na podstawie umowy leasingu.
 Leasing zwrotny
(tzw. „sale and lease back”)

• polega na tym, że korzystający uprzednio dokonuje sprzedaży na rzecz firmy

leasingowej własnego środka trwałego, a następnie przystępuje do umowy
leasingu, na podstawie której nadal korzysta z tego środka trwałego.
• Celem podstawowym zawarcia takiej umowy, z perspektywy
korzystającego, jest uwolnienie zamrożonych środków pieniężnych tak by
mogły one być wykorzystane np. na inne cele inwestycyjne, przy zachowaniu
możliwości korzystania ze środka trwałego.
 Leasing wg przedmiotu leasingu
• Leasing rzeczy ruchomych - dominuje tu leasing samochodów, maszyn
i urządzeń, ale także linii produkcyjnych, sprzętu medycznego i wyposażenia
gabinetów kosmetycznych, sprzętu biurowego (komputerów, drukarek,
central telefonicznych), wyposażenia sklepów czy restauracji.
• Leasingu nieruchomości - w tym budynków, budowli, lokali użytkowych,
biur, magazynów czy hal produkcyjnych oraz wszelkich innych
nieruchomości.
• Leasingu rzeczy używanych -polega na oddaniu do używania rzeczy
używanych – dominuje w tym przypadku leasing samochodów, maszyn
i urządzeń i komputerów.
 Ryzyko występujące w leasingu
• Ryzyko po stronie finansującego:
• Ryzyko inflacyjne,
• Ryzyko kursowe,
• Trudności z kontrolą przedmiotu i sposobu korzystania z niego;

• Ryzyko po stronie korzystającego:

• Poniesienie znacznych szkód w przypadku zwłoki w zapłacie rat leasingowych,
• Ryzyko rzeczowe – odpowiedzialność za zniszczenie przedmiotu,
• Ryzyko cenowe – gdy po zniszczeniu musi odkupić przedmiot,
• Ryzyko bankructwa leasingodawcy – pozostanie bez żadnego zabezpieczenia.
 Korzyści płynące z leasingu:

• stworzenie kolejnego źródła finansowania zewnętrznego firmy,

• uzyskanie możliwości korzystania z prawa własności przedmiotów bez

konieczności ich nabycia,

• bardzo dobre zabezpieczenie finansującego poprzez prawo własności do

przedmiotów leasingu,

• zwolnienie części środków kapitałowych leasingobiorcy przeznaczonych na

zakup innych środków (w razie potrzeby),
• większość formalności związanych z zakupem i dostawą dokonywana jest przez
finansującego,
• pozycja rynkowa firmy leasingowej pozwala na przyśpieszenie dostawy
towarów,
• firma leasingowa jest w stanie wynegocjować niższą cenę za dany towar oraz
 Wady leasingu:
• konieczność pełnego ubezpieczenia pojazdu (OC i AC) przez cały okres trwania
umowy.
• brak samodzielności w decydowaniu o użytkowaniu i serwisowania auta.
Korzystający nie może np. oddać auta w użytkowanie podmiotom trzecim, a
wprowadzanie takich zapisów w umowie zwykle oznacza znaczny wzrost raty. Także
konieczne jest serwisowanie pojazdu wyłącznie w miejscach wskazanych przez
firmę leasingową.
• Od 1 stycznia 2022 roku pojawił się problem z wykupem auta, a dokładnie mówiąc z
jego późniejszą odsprzedażą. Do niedawna osoby fizyczne prowadzące działalność
lub wspólnicy w spółce cywilnej nie musieli wprowadzać do działalności samochodu
osobowego wykupionego z leasingu. Dzięki temu auto można było sprzedać po
upływie pół roku od wykupu na umowę kupna-sprzedaży i uniknąć płacenia podatku.
Dodatkowo ustalając w umowie symboliczną kwotę wykupu, np. 1 proc. wartości,
płacili symboliczny podatek naliczany od kosztów wykupu. Według nowych zasad,
podatek naliczany jest już od wartości rynkowej wykupowanego auta. Co prawda
nadal można go nie wprowadzać do majątku firmy, ale jego dalsza odsprzedaż jest
opodatkowana nie przez 6 miesięcy, a przez 5 lat po roku od wykupu.
Faktoring
 Faktoring

• W kategoriach ekonomicznych jest konkurencyjnym wobec kredytu

bankowego sposobem zapewnienia przedsiębiorstwu środków finansowych
o charakterze obrotowym, a czasem również sposobem zabezpieczenia przed
nieściągalnością należności.

• W kategoriach prawnych - specyficznym stosunkiem prawnym, w którym

uczestniczą co najmniej trzy podmioty
• Faktor,
• Przedsiębiorca (faktorant), który w ramach prowadzonej przez siebie
działalności zbywa towary lub świadczy usługi za odroczonym terminem
płatności,
• Klienci faktoranta (dłużnicy).
 Czynności podstawowe faktoringu

• Nabywanie wierzytelności od przedsiębiorstw wytwórczych, handlowych

i usługowych.
 Schemat faktoringu

1. Faktura
FAKTORANT DŁUŻNIK

3.Zaplata za fakturę
2. Zapłata należności
przysługującej od dłużnika FAKTOR
 Czynności dodatkowe faktoringu
• Ściąganie należności objętych umową faktoringu,
• Kierowanie upomnień do opieszałych dłużników,
• Okresowe sprawdzanie stanu wypłacalności dłużników,
• Prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy,
• Gromadzenie danych statystycznych niezbędnych do prawidłowej działalności
przedsiębiorstwa należącego do partnera umowy faktoringu,

• Ubezpieczenie towarów należących do przedsiębiorcy,

• Składowanie towarów przedsiębiorcy i dokonywanie ich segregacji,
• Oclenie towarów eksportowanych lub sprowadzanych przez przedsiębiorcę zza
granicy.
 Rozróżnia się:

• Faktoring pełny (właściwy), tzn. od chwili podpisania umowy ryzyko

wypłacalności dłużnika obarcza faktora,

• Faktoring niepełny (niewłaściwy), gdy faktor w przypadku niewypłacalności

dłużnika korzysta z roszczenia zwrotnego w stosunku do przedsiębiorcy-
faktoranta lub przejmuje ryzyko wypłacalności tylko w stosunku do
określonych w umowie wierzytelności.
 Wersje faktoringu niewłaściwego:

• Wersja I – brak odpowiedzialności banku za wypłacalność dłużników,

• Wersja II – przejęcie odpowiedzialności za wypłacalność określonych
w umowie dłużników,

• Wersja III – częściowe przejęcie odpowiedzialności za wypłacalność

dłużników do wysokości określonego w umowie procentu kwoty
scedowanych wierzytelności.
 Stosowane przez faktora ograniczenia

• Przedmiotowe – bank nabywa wierzytelności faktoranta z tytułu dostawy,

sprzedaży lub wykonania określonych w umowie towarów i usług,

• Podmiotowe – bank nabywa wierzytelności faktoranta wobec określonej

grupy kontrahentów.
 Rodzaje faktoringu
• Faktoring jawny (otwarty, notyfikowany) odznacza się tym, że dłużnik
zostaje zawiadomiony o fakcie zawarcia umowy faktoringu. Należności mają
być wpłacane do firmy faktoringowej, a dłużnik powinien wyrazić zgodę na
cesję praw do wierzytelności.
• Faktoring tajny - dłużnik nie zostaje zawiadomiony o zawarciu umowy
faktoringowej i uiszcza płatności na konto faktoranta, który jest
zobowiązany przekazać pieniądze do nowego wierzyciela - czyli faktora.
Faktoring tajny ma zastosowanie wyłącznie w faktoringu niepełnego - brak
zawiadomienia dłużnika o przelewie wierzytelności powoduje, że nowy
wierzyciel nie może dochodzić od niego zapłaty należności.
• Faktoring półotwarty (półjawny) - oznacza, że dłużnik zostaje
poinformowany o zawarciu umowy faktoringowej wówczas, gdy otrzyma
wezwanie do zapłaty od faktora.
 Faktoring odwrotny

• to specyficzny rodzaj faktoringu, który jest skierowany do przedsiębiorców

otrzymujących faktury od dostawców. Faktor pokrywa należności
wynikające z faktur w stosunku do dostawców przedsiębiorców. Dzięki
takiemu rozwiązaniu kontrahenci otrzymują zapłatę od razu, a dłużnik ma
wydłużony termin zapłaty swojemu faktorowi.
• Ten rodzaj faktoringu pomaga w negocjowaniu korzystniejszych warunków
umów oraz uzyskaniu rabatów przez przedterminowe uregulowanie
należności wynikających z wystawionych faktur.
• Obecnie z faktoringu korzysta już 20 tysięcy klientów.
• W 2021 roku powierzyli oni faktorom wierzytelności na łączną kwotę
290,1 mld zł. Współpraca ta rozwija się bardzo dynamicznie. Jej wartość
zwiększa się z roku na rok średnio o 24 proc. Dowodzi to szybko rosnącego
zaufania klientów do usług świadczonych przez faktorów.
Obroty firm zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów
po IV kw 2021 roku (w mld.zł)
STRUKTURA OBROTÓW FIRM ZRZESZONYCH W PZF po IV kw. 2021 r.
w ujęciu sektorowym
Wartość obrotów firm zrzeszonych w PZF po IV kwartale 2021 r.