BAB 2 EKOSISTEM

SAINS TINGKATAN 2 KSSM

OLEH CIKGU HENRY JAMES PASAN
SMK TEMENGGONG DATUK LAWAI JAU
2.1 ALIRAN TENAGA
DALAM EKOSISTEM
Aliran Tenaga Dalam Ekosistem

 Matahari merupakan sumber TENAGA yang UTAMA

 Tumbuhan hijau menggunakan tenaga matahari untuk
menjalani proses FOTOSINTESIS dan menukarkannya
kepada TENAGA KIMIA
 Tenaga kimia ini berpindah daripada pengguna primer
ke pengguna sekunder dan sehingglah ke pengguna
tertier.
 Pada masa yang sama juga sebahagian daripada tenaga
juga akan terbebas ke persekitaran dalam bentuk tenaga
haba.
Pengeluar
MERUPAKAN TUMBUHAN HIJAU
YANG MENJALANI PROSES
FOTOSINTESIS
  Merupakan haiwan herbivor
Pengguna Primer atau omnivor yang makan
tumbuh- tumbuhan
Pengguna
Sekunder
 Merupakan haiwan
omnivor dan
karnivor primer
yang makan
pengguna primer
Pengguna
Tertier

MERUPAKAN KARNIVOR
SEKUNDER YANG
MAKAN PENGGUNA
SEKUNDER
 Pengurai
 Merupakan organisma
yang menguraikan
haiwan dan tumbuhan
yang mati kepada
sebatian nitrat yang
menjadi nutrien kepada
pokok
 Rantai Makanan
HUBUNGAN PEMAKANAN DALAM SEBUAH EKOSISTEM
 Siratan Makanan

 Interaksiantara
organisma dalam
rantai makanan
yang berbeza
membentuk
siratan makanan
2.2 KITAR NUTRIEN
DALAM EKOSISTEM
 Kitar Nutrien Dalam Ekosistem
 Dalam sesebuah ekosistem yang seimbang , semua benda
hidup dan bukan hidup berada dalam keadaan yang
seimbang
 Keseimbangan ini diperoleh melalui kitar nutrien seperti
kitar air dan kitar karbon
 Benda hidup mempunyai peranan penting dalam
mengekalkan keseimbangan ekosistem
KITAR
AIR
  MENINGKATKAN KANDUNGAN WAP AIR DI
PERANAN ATMOSFERA
BENDA HIDUP o Akar tumbuhan menyerap air dari tanah dan membebaskan ke
DALAM KITAR atmosfera melalui transpirasi.
AIR o Haiwan pula menjalankan respirasi, penyahtinjaan dan
perkumuhan yang meningkatkan kandungan wap air di atmosfera
PERANAN
BENDA HIDUP
DALAM KITAR
AIR
 MENGELAKKAN
HAKISAN TANAH
o Akar tumbuhan
mencengkam tanah
dan mengukuhkan
struktur tanah. Air
bawah tanah mengalir
perlahan dan
mengelakkan hakisan
tanah
  MENGEKALKAN KESUBURAN TANAH
PERANAN BENDA
HIDUP DALAM o Pengurai seperti cendawan , bakteria dan
KITAR AIR mukor menguraikan haiwan dan tumbuhan
mati kepada nutrien yang menyuburkan tanah
PERANAN BENDA HIDUP
DALAM KITAR AIR

 MENGELAKKAN TANAH
MENJADI KERING
o Daun- daun pokok yang gugur
menutupi permukaan tanah dapat
mengurangkan kadar penyejatan air
dan mengelakkan tanah menjadi
kering
KITAR
KARBON
  Tumbuhan hijau mengekalkan
PERANAN BENDA kandungan karbon dioksida dN
HIDUP DALAM KITAR oksigen melalui fotosintesis yang
menyerap karbon dioksida dan
KARBON membebaskan oksigen
PERANAN BENDA
HIDUP DALAM KITAR
KARBON

 Prosespereputan haiwan dan

tumbuhan yang telah mati
dijalankan oleh pengurai
menggunakan oksigen dan
membebaskan karbon dioksida
PERANAN
BENDA HIDUP
DALAM KITAR
KARBON
PEMBAKARAN BAHAN API
FOSIL MEMBEBASKAN
KARBON DIOKSIDA
PERANAN BENDA
HIDUP DALAM KITAR
KARBON

RESPIRASI YANG DIJALANKAN

OLEH MANUSIA, HAIWAN DAN
TUMBUHAN MEMBEBASKAN
KARBON DIOKSIDA
 PERANAN BENDA HIDUP
DALAM KITAR KARBON
KANDUNGAN KARBON DIOKSIDA DALAM UDARA
KEKAL SEIMBANG KERANA SENTIASA DIKITAR
SECARA BERTERUSAN
AKTIVITI MANUSIA YANG
MENGGANGGU KITAR
NUTRIEN
 Aktiviti penebangan hutan secara tidak
terkawal
 Penggunaan sumber air secara berlebihan
 Aktiviti perindustrian yang membebaskan
gas-gas beracun dan tidak memasang
pengubah bermangkin
 Penggunaan kenderaan bermotor yang terlalu
banyak
LANGKAH –LANGKAH MEMPRAKTIKKAN AMALAN
UNTUK MENYELESAIKAN ‘KONGSI KERETA’ UNTUK
MASALAH GANGGUAN MENGURANGKAN PEMBEBASAN
KEPADA KITAR NUTRIEN ASAP KENDERAAN
LANGKAH –LANGKAH
UNTUK
MENYELESAIKAN
MASALAH GANGGUAN
KEPADA KITAR
NUTRIEN
MENYIMPAN AIR HUJAN
UNTUK KEGUNAAN HARIAN
SEPERTI MEMBASUH KERETA
DAN MENYIRAM POKOK
LANGKAH –LANGKAH MENGEHADKAN ATAU
UNTUK MENYELESAIKAN MENGHALANG AKTIVITI
MASALAH GANGGUAN PEMBALAKAN YANG
KEPADA KITAR NUTRIEN MEMUSNAHKAN HUTAN
LANGKAH –LANGKAH
UNTUK MENYELESAIKAN
MASALAH GANGGUAN
KEPADA KITAR NUTRIEN

MENANAM SEMULA POKOK

SUPAYA LEBIH BANYAK KARBON
DIOKSIDA DISERAP OLEH
TUMBUHAN
LANGKAH –LANGKAH MEWAJIBKAN SEMUA KILANG
MEMASANG PENGUBAH
UNTUK MENYELESAIKAN
BERMANGKIN PADA CEROBONG
MASALAH GANGGUAN UNTUK MENAPIS ZARAH-ZARAH
KEPADA KITAR NUTRIEN GAS BERACUN
LANGKAH –LANGKAH
UNTUK MENYELESAIKAN
MASALAH GANGGUAN
KEPADA KITAR NUTRIEN

MENGAWAL AKTIVITI PEMBAKARAN

HUTAN ATAU PEMBAKARAN
TERBUKA YANG MENAMBAH
KANDUNGAN KARBON DIOKSIDA DI
UDARA
2.3 SALING
BERSANDARAN DAN
INTERAKSI ANTARA
ORGANISMA DAN
ANTARA ORGANISMA
DENGAN
PERSEKITARAN
 Spesies
SEKUMPULAN
ORGANISMA YANG
MEMPUNYAI CIRI-
CIRI YANG SAMA,
SALING MEMBIAK
DAN
MENGHASILKAN
ANAK
 Populasi

SEKUMPULAN ORGANISMA
YANG SAMA SPESIES DAN HIDUP
DI HABITAT YANG SAMA
 Komuniti
BEBERAPA
POPULASI
ORGANISMA YANG
BERBEZA DAN
HIDUP DALAM SATU
HABITAT SERTA
SALING
BERINTERAKSI
ANTARA SATU SAMA
LAIN
 Ekosistem
BEBERAPA
KOMUNITI YANG
TINGGAL BERSAMA
DALAM SATU
HABITAT SERTA
SALING
BERINTERAKSI
ANTARA SATU SAMA
LAIN TERMASUK
KOMPONEN BUKAN
HIDUP SEPERTI AIR ,
UDARA DAN TANAH
Habitat TEMPAT TINGGAL SEMULAJADI SESUATU
ORGANISMA
Kepentingan Penyesuaian
Hidupan Terhadap Alam
sekitar

Tundra
Gurun
Kawasan tropika
 Tundra
 Beruang kutub, harimau siberia, walrus, karibu , elk dan
lembu musk mempunyai lapisan lemak dan bulu yang
tebal untuk memerangkap udara dan menghalang
kehilangan haba dari badan
 Hanya lumut, liken dan rumput dapat tumbuh kerana
kekurangan cahaya matahari
 Liken hanya memerlukan sedikit air sahaja untuk hidup.
Lumut dan rumput pula mempunyai batang dan akar yang
dapat menyimpan air.
 Gurun
 Unta mempunyai bonggol di belakangnya untuk
menyimpan air dan lemak untuk tempoh yang
lama
 Cicak hutan dan ular mempunyai badan yang
bersisik untuk kehilangan air dari badan
 Kaktus mempunyai batang yang dapat
menyimpan air
 Kebanyakan tumbuhan di gurun mempunyai akar
yang panjang untuk mendapatkan air
  Iklim di kawasan tropika sesuai
sebagai habitat untuk pelbagai jenis
tumbuhan dan haiwan
Kawasan Tropikal  Antaranya termasuk jati, buluh, rotan,
harimau, burung, ular,, serangga, katak
dan rama-rama.
 Interaksi antara organisma

 Simbiosis
o Mutualisme
o Komensalisme
o Parasitisme
 Mangsa Pemangsa
 Persaingan
 Mutualisme
INTERAKSI YANG MEMBERI MANFAAT KEPADA KEDUA-DUA ORGANISMA
Komensalisme

 Interaksi yang memberi manfaat

kepada salah satu organisma
tetapi tidak memberi
kemudaratan kepada organisma
yang satu lagi
Parasitisme
INTERAKSI YANG
MENGUNTUNGKAN SATU
ORGANISMA SAHAJA DAN
MEMUDARATKAN SATU
ORGANISMA YANG SATU LAGI
 Mangsa dan Pemangsa
INTERAKSI YANG MELIBATKAN SATU ORGANISMA YANG MAKAN
ORGANISMA LAIN
Persaingan

 Persainganantara tumbuhan untuk

mendapatkan cahaya matahari
 Persainganantara haiwan untuk
mendapatkan pasangan
  Kawalan biologi adalah satu kaedah biologi bagi
mengawal populasi haiwan perosak secara
semulajadi menggunakan interaksi mangsa
KAWALAN BIOLOGI Pemangsa.
 Pemangsa yang digunakan akan memakan
mangsa, iaitu haiwan perosak
 CONTOH
KAWALAN
BIOLOGI
 Itik digunakan
sebagai Pemangsa
di sawah padi untuk
memusnahkan siput
gondang yang
memakan daun padi
yang masih muda
  Burung hantu dipelihara di ladang
CONTOH KAWALAN kelapa sawit untuk menjadi pemangsa
BIOLOGI kepada tikus- tikus yang makan buah
kelapa sawit
CONTOH KAWALAN
BIOLOGI

 Kumbang kura-kura digunakan

untuk mengawal pupulasi afid
yang makan dan memusnahkan
daun pokok limau
 CONTOH KAWALAN BIOLOGI
IKAN GAPI DIOELIHARA DI DALAM KOLAM HIASAN UNTUK MENGHAPUSKAN JENTIK JENTIK
Faktor - faktor
yang
mempengaruhi
saiz populasi
dalam ekosistem
 Serangan
penyakit
 Populasi haiwan dan
tumbuhan menurun
apabila diserang wabak
penyakit. Contohnya
wabak kukumdan mulut
yang menyerang lembu
dan kutu daun yang
menyerang tanaman
terung
 Kehadiran
Pemangsa
 Saiz populasi sesuatu
organisma mempengaruhi
saiz populasi
Pemangsanya. Sebagai
contohn, kehadiran singa
mengurangkan populasi
kuda belang
 Sumber Makanan Yang Terhad
AKTIVITI PEMBALAKAN YANG TIDAK TERKAWAL MENYEBABKAN BANYAK HAIWAN KEHILANGAN SUMBER MAKANAN
Perubahan Cuaca

 Kemarau yang berpanjangan

menyebabkan tanah menjadi
kering dan kemusnahan hutan
yang menjadi habitat haiwan
2.4 PERANAN MANUSIA
DALAM
MENGEKALKAN
KESEIMBANGAN ALAM
RUJUKAN : BUKU FOCUS VISUAL PELANGI