‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪1‬‬

‫اساسات کمپیوتر‬
‫تهیه کننده‪ :‬مهدی حسنی‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪2‬‬

‫این کتاب شامل پنج فصل است‪:‬‬

‫‪ .1‬فصل اول شامل موضوعات مانند معرفی کمپیوتر‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬نسل های کمپیوتر و‬
‫انواع کمپیوتر ها می باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬فصل دوم سخت افزار کمپیوتر را مورد مطالعه قرار داده که موضوعات آن شامل‬
‫‪Input Devices, CPU, Storage Devices, Main Board, Power Supply,‬‬
‫‪ and Output Devices‬می شود‪.‬‬
‫‪ .3‬فصل سوم به پروگرام های کامپیوتری و اهمیت آنها اختصاص یافته است‪.‬‬
‫فهرست موضوعات‬
‫‪ .4‬فصل چهارم راجع به سیستم های اعداد و تبدیل آنها به یکدیگر و عملیات های حسابی‬
‫آنها و همچنان سرکت های منطقی یا ‪ Logic Circuits‬بحث کرده است‪.‬‬
‫‪ .5‬فصل پنجم موضوعات مرتبط به شبکه های کمپیوتری‪ ،‬وسایل شبکه‪ ،‬پروتوکلهای‬
‫مورد استفاده در اینترنت‪ ،‬خدمات اینترنت‪ ،‬آدرس های ‪ IP‬و امنیت شبکه ها را به‬
‫اختصار به بحث گرفته است‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪3‬‬

‫‪ ‬کم‪k‬پیوتر از کلم‪k‬ه «‪ »Compute‬یع‪k‬نی محاس‪k‬به ک‪k‬ردن گرفت‪k‬ه ش‪k‬ده‬

‫است‪ .‬کمپیوتر را میتوان اینگونه تعریف کرد‪:‬‬
‫‪« ‬کم)پیوتر ی)ک ماش)ین ب)رقی اس)ت ک)ه معلوم)ات اولی)ه را ابت)دا ب)ه زب)ان‬
‫ب)اینری (‪ )0,1‬تب)دل ک)رده س)پس ب)االی آن ب)ا اس)تفاده از پروگ)رام ه)ای‬
‫کمپیوتر چیست؟‬
‫کم)پیوتری تجزی)ه وتحلی)ل منطقی انج)ام داده و نت)ایج حاص)له را ب)ا س)رعت‬
‫و دقت باال در خود ذخیره و به کاربر ارایه میدهد‪».‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪4‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ ‬تعریف کمپیوتر مشخصات ذیل را مورد کمیپوتر برجسته میسازد‪:‬‬

‫‪ ‬کمپیوتر یک ماشین الکترونیکی است‪ .‬یعنی کمپیوتر ماشین است که توسط‬
‫حرکت کنترول شده الکترونها وظایف خود را انجام میدهد‬
‫‪ ‬کمپیوترهر نوع معلومات اولیه که قابلیت تبدیل شدن به صفر و یک را داشته‬
‫باشد قبول و باالی آن عملیات مختلف را انجام داده میتواند‬
‫‪ ‬کمپیوترماشین قابل پروگرام است و تمام مسائل را طبق پروگرام داده شده حل‬
‫مینماید‬ ‫مشخصات کمپیوتر‬
‫‪ ‬کمپیوتر مسائل را به سرعت و دقت حل مینماید‪ .‬چون کمپیوتر مسائل را طبق‬
‫پروگرام و معلومات اولیه داده شده حل مینماید‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتر دارای حافظه است‪ .‬کمپیوتر میتواند مقدار زیاد معلومات را در یک‬
‫وسیله کوچک مانند فلش و یا دی وی دی (‪ )DVD‬ذخیره نماید‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪ ‬اولین ب‪k‬ار م‪k‬ردم باب‪k‬ل‪ ،‬مص‪k‬ر‪ ،‬چین و روم در س‪k‬الهای قب‪k‬ل از میالد از‬
‫وسیله حساب بنام «‪ »Abacus‬بخاطر حساب استفاده می کردند‪.‬‬

‫تاریخچه‬
‫‪ ‬درس‪k‬ال ‪ ،1642‬س‪k‬اینس دان فرانس‪k‬وی بن‪k‬ام «‪ »Blaise Pascal‬ماش‪k‬ینی‬ ‫کمپیوتر‬
‫را بخ‪k‬اطر عملی‪k‬ه ه‪k‬ای جم‪k‬ع و تفری‪k‬ق س‪k‬اخت ک‪k‬ه ن‪k‬ام آن را «‪Adding‬‬
‫‪ »Machine‬گذاش‪k‬تند‪ .‬این ماش‪k‬ین را بن‪k‬ام «ماش‪k‬ین پاس‪k‬کال» ن‪k‬یز‬
‫میشناسند‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪ ‬بع‪k‬د از ماش‪k‬ین پاس‪k‬کال‪ ،‬دانش‪k‬مند آلم‪k‬انی بن‪k‬ام «‪»Leibnitz‬‬

‫ماش‪k‬ین محاس‪k‬باتی را س‪k‬اخت ک‪k‬ه عالوه ب‪k‬ر جم‪k‬ع و تفری‪k‬ق‪،‬‬
‫عملیات ضرب و تقسیم را نیز انجام میداد‪.‬‬
‫‪ ‬در ق‪k‬رن ن‪k‬وزدهم‪ »Charles Babbage« ،‬ماش‪k‬ینی را بن‪k‬ام‬ ‫تاریخچه‬
‫«ماش‪k‬ین تفاض‪k‬لی – ‪ »Difference Engine‬س‪k‬اخت ک‪k‬ه ب‪k‬ه‬ ‫کمپیوتر‬
‫شکل میکانیکی کار میکرد‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪ ‬بابیج ب‪k‬ه این فک‪k‬ر ش‪k‬د ک‪k‬ه بای‪k‬د ماش‪k‬ینی را بس‪k‬ازد ک‪k‬ه بص‪k‬ورت‬
‫اتوماتیک و توسط پروگرام کار کند‪.‬‬
‫‪ ‬بابیج نام این ماشین را «‪ »Analytical Engine‬گذاشت‪.‬‬
‫‪ ‬بابیج را بعنوان موسس کمپیوتر می شناسند‪.‬‬
‫تاریخچه‬
‫‪ ‬ماشین تحلیلی بابیج دارای پنج خصوصیت ذیل بود‪:‬‬
‫‪ .1‬وسایل ورودی دیتا‬
‫کمپیوتر‬
‫‪ .2‬بخش عملیات حسابی‬
‫‪ .3‬بخش کنترل‬
‫‪ .4‬وسایل نمایش نتایج حاصله‬
‫‪ .5‬ذخیره اطالعات‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪10‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪ ،»Augusta Ada« ‬ی‪k‬ک خ‪k‬انم انگلیس‪k‬ی‪ ،‬اولین برنام‪k‬ه ن‪k‬ویس‬

‫کمپیوتر است که برای ماشین بابیج پروگرام نوشت‪.‬‬
‫‪ ‬زب‪k‬ان برنام‪k‬ه نویس‪k‬ی «‪ »Ada‬از ن‪k‬ام خ‪k‬انم ‪Augusta Ada‬‬
‫گرفته شده است‪.‬‬
‫تاریخچه‬
‫‪ ‬زب‪k‬ان برنام‪k‬ه نویس‪k‬ی ‪ Ada‬ام‪k‬روزه در بخش ه‪k‬ای نظ‪k‬امی‪،‬‬ ‫کمپیوتر‬
‫نوش‪k‬تن پروگ‪k‬رام در چیپ ه‪k‬ا و پروسیس‪k‬رها در طی‪k‬ارات م‪k‬ورد‬
‫استفاده دارد‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪ ‬هم‪k‬ه ای ماش‪k‬ین ه‪k‬ای ف‪k‬وق ال‪k‬ذکر ب‪k‬ه ش‪k‬کل میک‪k‬انیکی عم‪k‬ل‬

‫میکردند و نقض های ذیل را داشتند‪:‬‬
‫‪ ‬حجم آنها بزرگ بود؛‬ ‫تاریخچه‬
‫‪ ‬سرعت اجرای عملیات آنها کم بود؛‬ ‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬دقت وجود نداشت و پرزه های آن زود فرسوده و خراب‬
‫می شدند‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫کمپیوتر‪:ENIAC‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪ ‬این کم‪k‬پیوتر درس‪k‬ال ‪ 1946‬توس‪k‬ط ایِک رت «‪ »Eckert‬و «‪ »Mauchly‬س‪k‬اخته‬

‫شد‪.‬‬
‫‪ ‬اردوی آمریک‪k‬ا از این کم‪k‬پیوتر در جن‪k‬گ دوم جه‪k‬انی ب‪k‬ه مقاص‪k‬د نظ‪k‬امی اس‪k‬تفاده‬
‫میکرد‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتر ‪ ENIAC‬دارای خصوصیات ذیل بود‪:‬‬
‫‪ ‬حجم آن بزرگ بود و مساحت به حدود ‪ 1500‬فوت مربع را اشغال میکرد‪.‬‬
‫‪ ‬وزن آن به ‪ 30‬تن می رسید‪.‬‬
‫تاریخچه‬
‫‪ ‬بیش از ‪ 18.000‬المپ خال یا «‪ »Vacuum Tubes‬در آن استفاده می شد‪.‬‬ ‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬قابلیت پروگرام شدن را داشت‪.‬‬
‫‪ ‬حافظه بخاطر ذخیره دیتا نداشت‪.‬‬
‫‪ ‬به نسبت الکترونیکی بودن آن‪ 2000 ،‬مرتبه سریعتر از کمپیوترهای‬
‫میکانیکی بود‪.‬‬
‫‪ ‬پروگرام کردن آن به شکل دستی و توسط وصل کردن کیبل ها و سویچ ها‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫بود‪.‬‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪ENIAC :‬‬

‫‪Electronic‬‬
‫‪Numerical‬‬
‫‪Integrator And‬‬
‫‪Computer‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪ ‬کمپیوتر ‪:EDVAC‬‬
‫‪ ‬این کم‪k‬پیوتر توس‪k‬ط «‪ »Von Neumann‬دی‪k‬زاین و‬
‫درسال ‪ 1949‬تکمیل گردید‪.‬‬
‫‪ ‬این کم‪k‬پیوتر دارای حافظ‪k‬ه ب‪k‬رای ذخ‪k‬یره اطالع‪k‬ات ب‪k‬ود‪.‬‬
‫‪ ‬کارکردن با آن نسبت به ‪ ENIAC‬آسان بود‪.‬‬
‫تاریخچه‬
‫‪ ‬سائینس دان آلم‪k‬انی بن‪k‬ام «‪ »Konrad Zuse‬ن‪k‬یز عین‬
‫کمپیوتر‬
‫کم‪k‬پیوتر ‪ EDVAC‬را در س‪k‬ال ‪ 1939‬دی‪k‬زاین و تکمی‪k‬ل‬
‫ک‪k‬رد ‪k‬ه ب‪k‬و‪k‬د ک‪k‬ه ‪k‬در ج‪k‬ری‪k‬ان جن‪k‬گ‪ k‬جه‪k‬ان‪k‬ی دو‪k‬م در اث‪k‬ر‬
‫بمباردمان هوایی تخریب گردید‪.‬‬
‫‪ ‬این کمپیوتر را بنام «‪ »Z1‬یاد می نمودند‪.‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪16‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪ ‬کمپیوترهای نسل اول (‪:)1958 - 1946‬‬

‫‪ ‬کمپیوترهای این دوره دارای خصوصیات ذیل بودند‪:‬‬
‫‪ ‬حجم کمپیوترها زیاد بود‪.‬‬
‫‪ ‬سرعت اجرا و پروسیس دیتا کم بود‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف انرژی برق آن زیاد بود و همچنین حرارت زیاد تولید‬
‫میکرد‪.‬‬
‫نسل های‬
‫‪ ‬تنه‪k‬ا س‪k‬ازمان ه‪k‬ای ب‪k‬زرگ توان‪k‬ایی خری‪k‬د و اس‪k‬تفاده از آنه‪k‬ا را‬ ‫کمپیوتر‬
‫داش‪k‬تند و بیش‪k‬تر ب‪k‬ه مقاص‪k‬د نظ‪k‬امی‪ ،‬تحقیق‪k‬اتی‪ ،‬علمی و تج‪k‬ارتی‬
‫استفاده می شدند‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ‪ UNIVAC، ENIAC‬و ‪ EDVAC‬نمون‪k‬ه ه‪k‬ای از‬
‫کمپیوترهای نسل اول اند‪.‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪18‬‬

‫کمپیوترهای نسل دوم (‪:)1964 – 1959‬‬

‫‪ ‬خصوصیات کمپیوترهای نسل دوم از این قرار بودند‪:‬‬

‫‪ ‬بج‪k‬ای ‪ Vacuum Tubes‬از ‪ Transistor‬اس‪k‬تفاده می کردن‪k‬د‪ .‬ترانزیس‪k‬تور‬

‫ت کلی‪k‬د ه‪k‬ای روش‪k‬ن ‪k‬و خ‪k‬اموش ا‪k‬ن‪k‬د ک‪k k‬ه ب‪k‬رق کم‪k‬پیو‪k‬تر ‪k‬را کن‪k‬ترل میکنن‪k‬د و‬
‫درحقیق ‪k‬‬
‫از سلیکان ساخته شده اند‪.‬‬
‫‪ ‬حجم کمپیوترها کم و سرعت آنها زیاد بودند‪.‬‬
‫نسل های‬
‫‪ ‬تحولی را که ترانزیستورها بوجود آورده است‪ ،‬قرار ذیل خالصه میگردد‪:‬‬
‫‪ ‬حجم بسیار کوچک‪.‬‬
‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬به ولتاژ برق بسیار کم کار میکند‪.‬‬
‫‪ ‬گرم نمی آیند‪.‬‬
‫‪ ‬کارکرد ترانزیستورها اطمینان بخش است و دچار اشتباه نمی شوند‪.‬‬
‫‪ ‬عم‪k‬ر ترانزیس‪k‬تورها زی‪k‬اد اس‪k‬ت و از ی‪k‬ک ترانزیس‪k‬تور میت‪k‬وان ب‪k‬ه م‪k‬دت ‪ 50‬س‪k‬ال‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪19‬‬

‫کمپیوترهای نسل سوم (‪:)1970 – 1965‬‬

‫‪ ‬بج‪k‬ای ‪ Transistor‬از ‪IC – Integrated Circuit‬‬
‫استفاده می نمایند‪.‬‬
‫‪ IC ‬متش‪k‬کل از ترانزیس‪k‬تورها‪ ،‬دایوده‪k‬ا‪ ،‬مق‪k‬اوم ه‪k‬ا و‬ ‫نسل های‬
‫خ‪k‬ازن ه‪k‬ا اس‪k‬ت ک‪k‬ه ب‪k‬روی ی‪k‬ک چیپ ن‪k‬وع س‪k‬لیکان جابج‪k‬ا‬ ‫کمپیوتر‬
‫ش‪k‬ده و ب‪k‬ه مقاص‪k‬د خ‪k‬اص در کمپیوتره‪k‬ا اس‪k‬تفاده می شود‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای این نس‪k‬ل قادرن‪k‬د همزم‪k‬ان چن‪k‬دین پروگ‪k‬رام را‬
‫اجرا کند‪.‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪20‬‬

‫کمپیوترهای نسل چهارم (‪ - 1971‬اکنون)‪:‬‬

‫‪ ‬خصوصیات کمپیوترهای نسل چهارم‪:‬‬

‫‪ ‬از ‪ IC‬استفاده می نمایند‪.‬‬

‫‪ ‬به روی ی‪k‬ک پارچ‪k‬ه س‪k‬لیکان ب‪k‬ه ه‪k‬زاران و میلی‪k‬ون ه‪k‬ا‬
‫ترانزیس‪k‬تور میتوان‪k‬د جابج‪k‬ا ش‪k‬ود ک‪k‬ه در ام‪k‬ر خ‪k‬ورد س‪k‬اختن حجم‬ ‫نسل های‬
‫کمپیوترها کمک بزرگی نموده است‪.‬‬
‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬با س‪k‬اختن ‪ Microprocessor‬توس‪k‬ط کمپ‪k‬نی ‪ ،Intel‬نس‪k‬ل‬
‫چهارم کمپیوترها آغاز گردید‪.‬‬
‫‪ Personal Computers ‬یا ‪ Laptops‬نمونه های از‬
‫کمپیوتر های نسل چهارم می باشند‪.‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪21‬‬

‫نسل پنجم کمپیوتر (آینده)‪:‬‬

‫‪ ‬به مجموع‪kk‬ه کمپیوتره‪kk‬ای گفت‪kk‬ه می ش‪kk‬وند ک‪kk‬ه از ه‪kk‬وش‬
‫مص‪kk‬نوعی ی‪kk‬ا «‪ »Artificial Intelligence‬اس‪kk‬تفاده می‬
‫نمایند‪.‬‬
‫‪ ‬رب‪k‬ات ه‪k‬ا «‪ »Robots‬نمون‪k‬ه ه‪k‬ای بس‪k‬یار ابت‪k‬دایی این ن‪k‬وع‬ ‫نسل های‬
‫کمپیوترها می باشد‪.‬‬
‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای نس‪k‬ل پنجم دارای س‪k‬رعت ع‪k‬الی‪ ،‬دقت و اطمین‪k‬ان‬
‫در حل مسایل است‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای نس‪k‬ل پنجم میتوانن‪k‬د عملی‪k‬ات گون‪k‬اگون را همزم‪k‬ان‬
‫و بدون احساس خستگی انجام دهند‪.‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪22‬‬

‫پایان‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪23‬‬

‫کمپیوترها را به کتگوری های مختلف تقسیم بندی کرده اند‪.‬‬

‫‪ ‬کمپیوتره)ا از نقط)ه نظ)ر پ)ردازش دیت)ا «‪ »Data Processing‬ب)ه س)ه کتگ)وری تقس)یم‬
‫گردیده است‪:‬‬
‫‪Digital Computers .1‬‬
‫‪Analog Computers .2‬‬
‫‪Hybrid Computers .3‬‬ ‫انواع‬
‫‪ ‬کمپیوتره)ا از نقط)ه نظ)ر ق)درت و س)رعت اج)رای عملی)ات ب)ه چه)ار کتگ)وری تقس)یم گردی)ده‬
‫اند‪:‬‬
‫کمپیوترها‬
‫‪Super Computers .1‬‬
‫‪Mainframe Computers .2‬‬
‫‪Mini Computers .3‬‬
‫‪Personal Computers .4‬‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫کمپیوترهای رقمی یا ‪:Digital‬‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪ ‬این نوع کمپیوترها دیتا را به شکل (‪ )0،1‬در خود ذخیره و پردازش میکند‪.‬‬
‫‪ ‬سرعت و دقت پردازش دیتا باال می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬همه میتواند از این نوع کمپیوتر استفاده کنند‪.‬‬
‫کمپیوترهای قیاسی یا ‪:Analogy‬‬
‫‪ ‬این کمپیوترها توسط «‪ »Signal‬کار میکند‪.‬‬
‫‪ ‬این ن‪k‬وع کم‪k‬پیوتر اع‪k‬داد و ارق‪k‬ام را نمی شناس‪k‬د‪ ،‬بلک‪k‬ه کمیت ه‪k‬ا را ب‪k‬ا ی‪k‬ک دقت‬
‫معین اندازه گیری میکند‪.‬‬ ‫کمپیوترها از نقطه‬
‫‪ ‬اس‪k‬تفاده از این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا مح‪k‬دود ب‪k‬وده و در م‪k‬وارد خ‪k‬اص مانن‪k‬د‬
‫ا‪k‬ندازه گ‪k‬یری ‪k‬ولتاژ ‪k‬برق‪ ،‬سر‪k‬عت‪k ،‬حرارت‪ ،k‬ارتف‪k‬اع وغیره کاربرد دارد‪.‬‬
‫نظر پردازش دیتا‬
‫‪ ‬حافظ‪k‬ه ب‪k‬رای ذخ‪k‬یره اطالع‪k‬ات ن‪k‬دارد و بص‪k‬ورت «‪ »Real-Time‬ک‪k‬ار‬
‫میکند و از سرعت باال برخوردار می باشند‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ‪ Analog‬میتوانن‪k‬د چن‪k‬دین عملی‪k‬ه را همزم‪k‬ان اج‪k‬را کن‪k‬د‪،‬‬
‫در‪k‬حالیک‪k‬ه کمپوتره‪k‬ا‪k‬ی ‪ Digital‬در ی‪k‬ک لحظ‪k‬ه مش‪k‬خ‪k‬ص ی‪k‬ک ‪k‬عملی‪k‬ه را‬
‫اج‪k‬را م‪k‬یکن‪k‬د‪ k .‬ب‪k‬ه همی‪k‬ن خ‪k‬اطر‪ k،‬کمپی‪k‬وتره‪k‬ای ‪ Digital‬دارای چن‪k‬دین‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫پروسیسر ‪k‬است تا عملیات بیشتر‪k‬ی را بصورت‪ k‬همز‪k‬مان‪ k‬اجرا کند‪.‬‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪25‬‬

‫کمپیوترهای ترکیبی یا ‪:Hybrid‬‬

‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ان‪k‬د ک‪k‬ه ترکی‪k‬بی از ه‪k‬ردو کمپیوتره‪k‬ای ‪ Digital‬و ‪Analog‬‬
‫اند‪.‬‬
‫کمپیوترها از‬
‫‪ ‬این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا می توان‪k‬د دیت‪k‬ا را ب‪k‬دو ش‪k‬کل رقمی و قیاس‪k‬ی دری‪k‬افت و‬
‫نقطه نظر‬
‫پردازش کند‪.‬‬ ‫پردازش دیتا‬
‫‪ ‬از این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا در م‪k‬وارد بس‪k‬یار خ‪k‬اص مانن‪k‬د سیس‪k‬تم ه‪k‬ای دف‪k‬اع‬
‫هوایی و البراتوارهای طبی استفاده صورت می گیرد‪.‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬

 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪:Super Computers‬‬
‫‪ ‬سریعترین کمپیوتره‪k‬ای دنی‪k‬ا میباش‪k‬ند ک‪k‬ه ق‪k‬ادر ب‪k‬ه اج‪k‬رای بیلی‪k‬ون‬
‫ها عملیه در یک ثانیه اند‪.‬‬
‫‪ ‬از این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا در پیش بی‪k‬نی وض‪k‬عیت ج‪k‬وی‪ ،‬پ‪k‬روژه‬
‫ه‪k‬ای نظ‪k‬امی‪ ،‬تحقیق‪k‬ات‪ ،‬سیس‪k‬تم ه‪k‬ا تلفن‪ ،‬کن‪k‬ترل ام‪k‬واج رادی‪k‬ویی‬ ‫کمپیوترها از نقطه‬
‫وغیره موارد مغلق و پیچیده استفاده صورت می گیرد‪.‬‬ ‫نظر قدرت و‬
‫‪:Mainframe Computers‬‬ ‫سرعت اجرای‬
‫عملیات‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ب‪k‬ا س‪k‬رعت ب‪k‬اال ان‪k‬د ک‪k‬ه همزم‪k‬ان می توان‪k‬د ب‪k‬ه ص‪k‬دها‬
‫درخواست جواب بدهد‪.‬‬
‫‪ ‬این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا بیش‪k‬تر بخ‪k‬اطر م‪k‬دیریت ش‪k‬بکه ه‪k‬ای کم‪k‬پیوتری‬
‫(‪ )Computer Networks‬استفاده صورت میگیرد‪.‬‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬
‫‪:Mini Computers‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪ ‬این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا توس‪k‬ط ش‪k‬رکت ه‪k‬ای نس‪k‬بتا ب‪k‬زرگ م‪k‬ورد اس‪k‬تفاده ق‪k‬رار میگ‪k‬یرد‬
‫و چندین شخص همزمان میتواند از آن استفاده نماید‪.‬‬
‫‪ ‬نسبت به کمپیوترهای ‪ Mainframe‬از سرعت کمتری برخوردار اند‪.‬‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ‪ Workstation‬ک‪k‬ه توس‪k‬ط س‪k‬ائینس دان‪k‬ان‪ ،‬انجن‪k‬یران و س‪k‬ازمانها‬
‫استفاده میشود‪ ،‬جایگزین این نوع کمپیوترها شده است‪.‬‬ ‫کمپیوترها از نقطه‬
‫‪:Personal computers‬‬ ‫نظر قدرت و‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ای ان‪k‬د ک‪k‬ه در ی‪k‬ک وقت توس‪k‬ط ی‪k‬ک ش‪k‬خص ب‪k‬ه مقاص‪k‬د مختل‪k‬ف م‪k‬ورد‬ ‫سرعت اجرای‬
‫استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫عملیات‬
‫‪ ‬این ن‪k‬وع کمپیوتره‪k‬ا دارای س‪k‬خت اف‪k‬زار معی‪k‬اری‪ ،‬سیس‪k‬تم عام‪k‬ل معی‪k‬اری و س‪k‬ایر‬
‫پروگرام های متنوع می باشد‪.‬‬
‫کمپیوتر های شخصی بدو دسته تقسیم شده اند‪:‬‬

‫‪ ‬کمپیوترهای رو میزی یا ‪Desktop Computers‬‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫سرعت (‪:)Speed‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪ ‬کم‪k‬پیوتر عملی‪k‬ات ب‪k‬االی دیت‪k‬ا را در کم‪k‬تر از (‪ )Microseconds‬ک‪k‬ه ی‪k‬ک میلی‪k‬ونم حص‪k‬ه‬

‫ی‪k‬ک ث‪k‬انی‪k‬ه م‪k‬ی ش‪k‬ود‪ ،‬ان‪k‬ج‪k‬ام می‪k‬ده‪k‬د‪ .‬ام‪k‬روزه اک‪k‬ثریت ‪k‬کمپیوت ‪k‬ره‪k‬ا ی‪k‬ک دس‪k‬تور ر‪k‬ا در بیلی‪k‬ونم‬
‫ح‪k‬صه ی‪k‬ک ثانیه (‪ k)Nanosecond‬نی‪k‬ز انجا‪k‬م میدهد‪.‬‬
‫قابلیت اطمینان (‪:)Reliability‬‬
‫‪ ‬نت‪k‬ایج حاص‪k‬له از عملی‪k‬ات کم‪k‬پیوتری مطمئن و ب‪k‬دون اش‪k‬تباه اس‪k‬ت‪ .‬کمپیوتره‪k‬ا در‬
‫عملی‪k‬ات ‪k‬خ‪k‬ود ‪k‬ب‪k‬االی دیت‪k‬ا ا‪k‬ش‪k‬تبا‪k‬ه نمیکن‪k‬د‪k ،‬مگ‪k‬ر ا‪k‬ینک‪k‬ه د‪k‬یت‪k‬ا ر‪k‬ا ک‪k‬ارب‪k‬ر ب‪k‬ه ک‪k‬م‪k‬پیوتر اش‪k‬تباه‬
‫وا‪k‬رد کرده ‪k‬باشد که در ‪k‬آن حالت‪ k‬بد‪k‬ون شک نتا‪k‬یج حا‪k‬صله آ‪k‬ن نی‪k‬ز اشتبا‪k‬ه خواهد بود‪.‬‬
‫صفات‬
‫توانایی ذخیره (‪:)Storage Capacity‬‬ ‫کمپیوتر‬
‫‪ ‬کمپیوتره‪k‬ا ق‪k‬ابلیت حف‪k‬ظ و ذخ‪k‬یره س‪k‬ازی دیت‪k‬ا و ق‪k‬ابلیت ارای‪k‬ه س‪k‬ریع آن را در وقت‬
‫ضرورت به کاربر خود دارد‪.‬‬
‫متعدد االستفاده (‪:)Versatility‬‬
‫‪ ‬از کمپیوتره‪k‬ا در م‪k‬وارد مختل‪k‬ف میت‪k‬وان اس‪k‬تفاده ک‪k‬رد‪ .‬ش‪k‬ما می توان‪k‬د در ی‪k‬ک لحظ‪k‬ه از‬
‫ک‪k‬ام‪k‬پیوتر ‪k‬ب‪k‬رای محاس‪k‬به و لحظ‪k‬ه ای دیگ‪k‬ر ب‪k‬رای ن‪k‬وش‪k‬ت‪k‬ن متن و‪ k‬ی‪k‬ا ارتباط‪k‬ات خ‪k‬ود‬
‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬
‫محاسبه (‪:)Accounting‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪ ‬کمپیوتر محاسبات مغلق و پیچیده را خیلی به دقت و سرعت انجام میدهد‪.‬‬

‫‪ ‬کم‪k‬پیوتر در حس‪k‬ابداری‪ ،‬ح‪k‬ل مع‪k‬ادالت‪ ،‬فورموله‪k‬ا‪ ،‬تحلی‪k‬ل دیت‪k‬ا‪ ،‬احص‪k‬ائیه‪ ،‬احتم‪k‬االت‬
‫وغیره مسایل حسابی مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ QuickBooks ‬یکی از نمون‪k‬ه ه‪k‬ای اس‪k‬تفاده کم‪k‬پیوتر در ‪ Accounting‬می باش‪k‬د‪.‬‬
‫پردازش متن (‪:)Text Processing‬‬
‫‪ ‬از کم‪k‬پیوتر در تهی‪k‬ه‪ ،‬دی‪k‬زاین و چ‪k‬اپ متن (مجالت‪ ،‬کتب‪ ،‬اخب‪k‬ار‪ )...‬ب‪k‬ه ش‪k‬کل وس‪k‬یع‬ ‫موارد استفاده‬
‫استفاده صورت میگیرد‪.‬‬
‫‪ MS. Office Package ‬مثال خوبی بخاطر پردازش متن می باشد‪.‬‬
‫کمپیوترها‬
‫گرافیک (‪:)Graphics‬‬
‫‪ ‬از کمپیوتر بخاطر نمایش گرافیکی اطالعات‪ ،‬دیزاین نقشه ها‪ ،‬مدل وغیره موارد‬
‫استفاده میشود‪ .‬مانند ‪ Civil 3D, AutoCAD‬و ‪Photoshop‬‬
‫‪ ‬گرافیک کمپیوتری خیلی دقیق بوده و از سه رنگ اصلی سرخ‪ ،‬سبز و آبی‬
‫میتوان در حدود ‪ 16.777.215‬رنگ ترکیب کرد‪.‬‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬
‫ترانسپورت (‪:)Transportation‬‬
‫‪30‬‬

‫‪ ‬از کمپیوتر در ترانسپورت به صورت وسیع استفاده صورت‬

‫میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬سیس‪k‬تم ه‪k‬ای حم‪k‬ل و نق‪k‬ل ه‪k‬وایی‪ ،‬زمی‪k‬نی و دری‪k‬ایی هم‪k‬ه از کم‪k‬پیوتر‬
‫بخاطر مدیریت‪ ،‬کنترل و نظارت استفاده می کنند‪.‬‬
‫صحت (‪:)Health‬‬
‫موارد استفاده‬
‫‪ ‬داک‪k‬تران در تش‪k‬خیض ام‪k‬راض‪ ،‬معالج‪k‬ه و ج‪k‬راحی از روب‪k‬ات ه‪k‬ا و‬ ‫کمپیوترها‬
‫تکنالوژی های کمپیوتری استفاده می نمایند‪.‬‬
‫تطبیق قانون (‪:)Law Enforcement‬‬
‫‪ ‬از کم‪k‬پیوتر بخ‪k‬اطر ثبت اث‪k‬ر انگش‪k‬ت مج‪k‬رمین و تط‪k‬بیق ق‪k‬انون‬
‫باالی آنها استفاده می شود‪.‬‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫اقمار مصنوعی (‪:)Satellites‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪ ‬اقم‪k‬ار مص‪k‬نوعی ک‪k‬ه در م‪k‬دار زمین میچرخن‪k‬د توس‪k‬ط کمپیوتره‪k‬ا از زمین کن‪k‬ترل‬
‫می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬سیس‪k‬تم ‪ GPS‬ک‪k‬ه در اوای‪k‬ل تنه‪k‬ا بخ‪k‬اطر مقاص‪k‬د نظ‪k‬امی اس‪k‬تفاده میش‪k‬د‪ ،‬در ده‪k‬ه‬
‫‪ 1980‬استفاده آن به مقاصد ملکی نیز مروج گشت‪.‬‬
‫‪ ‬از سیس‪k‬تم ‪ GPS‬ب‪k‬رای تع‪k‬یین م‪k‬وقعیت‪ ،‬جهت ح‪k‬رکت در م‪k‬وتر‪ ،‬کش‪k‬تی ه‪k‬ا و‬
‫طیارات وغیره موارد استفاده می شود‪.‬‬ ‫موارد استفاده‬
‫‪ ‬این اقم‪k‬ار از ان‪k‬رژی آفت‪k‬اب اس‪k‬تفاده می کنن‪k‬د و همچن‪k‬ان دارای ب‪k‬اطری ه‪k‬ای‬
‫ذخیره انرژی می باشند‪.‬‬
‫کمپیوترها‬
‫استفاده نظامی از کمپیوترها (‪:)Military‬‬
‫‪ ‬کمپیوترها از زمان ظهور آن همواره به مقاصد نظامی استفاده شده است‪.‬‬
‫‪ ‬زب‪k‬ان ه‪k‬ای برنام‪k‬ه نویس‪k‬ی ‪ COBOL, C, ADA‬و همچ‪k‬نین پروتک‪k‬ل ه‪k‬ای‬
‫مانن‪k‬د ‪ TCP/IP‬و این‪k‬ت‪k‬رنت هم‪k‬ه ‪k‬در ابت‪k‬دا توس‪k‬ط مر‪k‬اج‪k‬ع نظ‪k‬ا‪k‬می و ب‪k‬ه مق‪k‬اص‪k‬د‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫واقعیت مجازی (‪:)Virtual Reality‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪ ‬شبیه سازی محیط طبیعی را در داخل کمیپوتر بنام واقعیت مجازی یاد‬
‫میکند‪.‬‬
‫‪ ‬از واقعیت مجازی در تعلیم وتربیه‪ ،‬نظامی‪ ،‬تحیقیقات علمی و سایر موارد‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬بازی ه‪k‬ای کم‪k‬پیوتری مانن‪k‬د ‪ PUBG‬نمون‪k‬ه ه‪k‬ای واقعیت مج‪k‬ازی می باش‪k‬ند‪.‬‬
‫اینترنت (‪:)Internet‬‬
‫موارد استفاده‬
‫‪ ‬ام‪k‬روزه کمپیوتره‪k‬ا میتوان‪k‬د ب‪k‬دون این‪k‬ترنت ک‪k‬ار کنن‪k‬د‪ ،‬ولی این‪k‬ترنت ب‪k‬دون‬ ‫کمپیوترها‬
‫کمپیوتر هرگز!‬
‫‪ ‬اینترنت ازمجموعه ای از کمپیوترهای متصل به هم تشکیل شده است‪.‬‬
‫‪ ‬برای اولین ب‪k‬ار اردوی آمریک‪k‬ا در س‪k‬ال ‪ 1969‬پ‪k‬روژه ای را تحت ن‪k‬ام‬
‫(‪ )ARPANET‬راه ان‪k‬دازی نم‪k‬و‪k‬د ک‪k‬ه ه‪k‬د‪k‬ف آن‪ k‬حف‪k‬ظ ارتباط‪k‬ات می‪k‬ان جزوت‪k‬ام‬
‫های نظ‪k‬امی آ‪k‬مریکا د‪k‬ر شر‪k‬ایط ی‪k‬ک جنگ اتو‪k‬می بود‪.k‬‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
 ‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪33‬‬

‫دولت داری الکترونیکی (‪:)Electronic Government‬‬

‫‪ ‬دولت داری الک‪k‬ترونیکی تکن‪k‬الوژی معلوم‪k‬اتی را ب‪k‬ا مس‪k‬ایل اداری‬
‫ت‪k‬رکیب نم‪k‬وده و از ت‪k‬رکیب آن ی‪k‬ک م‪k‬دل جدی‪k‬دی از اداره و‬
‫خدمات دولتی را بوجود آورده اند‪.‬‬
‫‪ ‬این اص‪k‬طالح ب‪k‬ا رش‪k‬د س‪k‬ریع ش‪k‬بکه ه‪k‬ای کم‪k‬پیوتری و این‪k‬ترنت‬ ‫موارد استفاده‬
‫مروج گشت‪.‬‬
‫کمپیوترها‬
‫‪ ‬در بس‪k‬یاری از کش‪k‬ورهای پیش‪k‬رفته جه‪k‬ان‪ ،‬ام‪k‬ورات اداری‪،‬‬
‫تعلیمی‪ ،‬م‪k‬الی‪ ،‬تج‪k‬ارتی وغ‪k‬یره ب‪k‬ه ش‪k‬کل الک‪k‬ترونیکی انج‪k‬ام می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬دولت داری الک‪k‬ترونیکی رابط‪k‬ه می‪k‬ان دولت و اتب‪k‬اع دولت را‬
‫آسان‪ ،‬سریع و اقتصادی میکند‪.‬‬ ‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬
‫‪April 16, 2024‬‬ ‫‪34‬‬

‫پایان‬

‫دیپارتمنت آموزش کمپیوتر | پوهنحی تعلیم و تربیه | دانشگاه بامیان‬