‫تعریف کامپیوتر‬

‫یک دستگاه الکترونیکی است که حجم زیادی از داده ها و‬ ‫‪‬‬

‫اطالعات را با سرعت و دقت زیاد طبق برنامه داده شده‬

‫پردازش می نماید‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫الکترونیکی‬ ‫‪‬‬

‫حجم زیاد‬ ‫‪‬‬

‫سرعت و دقت‬ ‫‪‬‬

‫برنامه از پیش نوشته شده‬ ‫‪‬‬

‫پردازش‬ ‫‪‬‬

‫‪1‬‬
‫‪:‬چند اصطالح‬
‫‪ : Data‬هر نوع آگاهی خام‬ ‫‪‬‬

‫‪ : Information‬داده های پخته شده‬ ‫‪‬‬

‫‪ : Program‬مجموعه دستورالعملهایی که اجرای به‬ ‫‪‬‬

‫ترتیب آنها ما را به هدفی خاص می رساند‪.‬‬

‫‪ : Process‬کار بر روی داده ها مطابق با برنامه‬ ‫‪‬‬

‫‪2‬‬
‫ویژگیهای کامپیوتر در مقایسه با انسان‬
‫سرعت زیاد‬ ‫‪‬‬

‫عدم خستگی از تکرار‬ ‫‪‬‬

‫دقت زیاد‬ ‫‪‬‬

‫قدرت ذخیره سازی خیلی باال‬ ‫‪‬‬

‫انعطاف پذیری زیاد ( عدم عادت)‬ ‫‪‬‬

‫‪3‬‬
‫ویژگیهای انسان در مقایسه با کامپیوتر‬
‫خالقیت‬ ‫‪‬‬

‫تفکر‬ ‫‪‬‬

‫کشف راه حل جدید‬ ‫‪‬‬

‫اراده‬ ‫‪‬‬

‫انتخاب راه حل بهتر با توجه به شرایط‬ ‫‪‬‬

‫درک و احساس‬ ‫‪‬‬

‫‪4‬‬
‫تاریخچه کامپیوتر‬
‫در طول تاریخ بشر همواره برای انجام محاسبات خود‬ ‫‪‬‬

‫از وسایی نظیر چرتکه استفاده می کرد‬

‫‪5‬‬
‫اما اولین ماشین حساب مکانیکی در سال ‪ 1642‬توسط بلیز پاسکال فیلسوف‬
‫مشهور فرانسوی اختراع شد‬

‫‪6‬‬
‫سپس در سال ‪ 1882‬چارلز بابیچ ماشینی طراحی کرد که قادر به انجام‬
‫محاسبات مثلثاتی و لگاریتمی بود اما به علت کمبود امکانات فقط بخشی‬
‫از آن ساخته شد‬

‫ماشین تفاضل‬
‫‪7‬‬
‫انياك يكي از اولين رايانه هاي جهان كه در سال ‪ 1947‬ساخته شد با مصرف‬
‫‪ 170‬هزار وات انرژي ‪ 5‬هزار محاسبه را در ثانيه انجام مي داد‬

‫انیاک‬
‫‪8‬‬
‫نسل های کامپیوتر‬
 First Generation (1939-1954) - vacuum
tube

9
Second Generation (1954-1959) - t
ransistor

10
Third Generation (1959-1971)
– IC

11
Fourth Generation (1971-1991) - microprocesso
r
 Intel 4004 microprocessor

12
 1990’s
Connecting the World

 WWW Developed HTML and the World Wide

Web () was born.

13
‫انواع کامپیوتر‬
‫سوپر کامپیوترها‬ ‫‪‬‬

‫مینی کامپیوترها‬ ‫‪‬‬

‫میکرو کامپیوترها‬ ‫‪‬‬

‫کامپیوترهای شخصی‬ ‫‪‬‬

‫ایستگاههای کاری‬ ‫‪‬‬

‫وسایل کامپیوتری‬ ‫‪‬‬

‫‪14‬‬
 ‫سخت افزار چیست؟‬

‫سخت افزار عبارت است از تجهیزات فیزیکی که‬

‫سیستم کامپیوتری را تشکیل می دهند‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫نرم افزار چیست؟‬

‫نرم افزار یا برنامه های کامپیوتری دستورالملهایی هستند که باعث کارکردن‬

‫‪.‬سخت افزار می شود‬

‫‪16‬‬
 ‫کامپیوترهای شخصی (‪)PC‬‬

‫ک‪i‬امپيوتر شخص‪i‬ی وس‪i‬يله ای "هم‪i‬ه منظ‪i‬وره" ب‪i‬وده ک‪i‬ه ت‪i‬وان‬

‫عملياتی خ‪i‬ود را م‪i‬ديون يک ريزپردازن‪i‬ده اس‪i‬ت‪ .‬اين ن‪i‬وع از‬
‫کامپيوتره‪i‬ا دارای بخش ه‪i‬ای متع‪i‬ددی نظ‪i‬ير ‪:‬حافظ‪i‬ه‪ ،‬ه‪i‬ارد‬
‫دیس‪i‬ک‪ ،‬م‪i‬ودم و‪ ...‬ب‪i‬وده ک‪i‬ه حض‪i‬ور آنه‪i‬ا در کن‪i‬ار يک‪i‬ديگر ب‪i‬ه‬
‫منظ‪i‬ور انج‪i‬ام عمليات م‪i‬ورد نظ‪i‬ر اس‪i‬ت‪ .‬علت اس‪i‬تفاده از‬
‫واژ‪i‬ه "هم‪i‬ه منظ‪i‬و‪i‬ره" ب‪i‬دين دل‪i‬يل ‪i‬اس‪i‬ت ک‪i‬ه‪ i‬می ت‪i‬وان ‪i‬ب‪i‬ه کم‪i‬ک‪i‬‬
‫ا‪i‬ين ن‪i‬وع از ک‪i‬امپيوت‪i‬ره‪i‬ا ‪i‬عم‪i‬ليات‪ i‬متف‪i‬اوتی‪ (i i‬ت‪i‬ا‪i‬يپ يک‪ i‬نا‪i‬م‪i‬ه ‪i،‬‬
‫ا‪i‬رس‪i‬ال ‪i‬يک نا‪i‬م‪i‬ه الک‪i‬ترون‪i‬يکی‪ ،‬ط‪i‬راحی‪ i‬و ن‪i‬قش‪i‬ه کش‪i‬ی و ‪i)...‬‬
‫را انجام داد ‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫فصل دوم‬

‫‪18‬‬
‫ارتباط باكامپيوترودستگاه‌هاي جانبي‬
‫آن‬

‫‪19‬‬
‫واحدهاي مختلف كامپيوتر‬

‫واحد حافظه‬
‫واحد پردازنده مركزي‬
‫دستگاههاي ورودي‬
‫‌‬
‫دستگاههاي خروجي‬
‫‌‬

‫‪20‬‬
 ‫واحد پردازنده مركزي (‪)CPU‬‬

‫واحد كنترل‬
‫(‪)C.U‬‬

‫واحد محاسبه و منطق‬

‫(‪)A.L.U‬‬

‫واحد‬ ‫واحد‬
‫ورودي‬ ‫حافظه اصلي‬ ‫خروجي‬
‫)‪(I.U‬‬ ‫(‪)M.U‬‬ ‫)‪(O.U‬‬

‫حافظه كمكي (ثانويه)‬

‫‌‬
‫قسمتهاي مختلف كامپيوتر‬ ‫ارتباط‬
‫‪21‬‬
 ‫‪ -1‬ریزپردارنده ‪CPU‬‬

‫بمنزله " مغز" کامپيوتر بوده و مسئوليت انجام تمامی عمليات ( مستقيم يا غير‬
‫مستقيم ) را برعهده دارد‪ .‬هر چيزی را که کامپيوتر انجام می دهد با توجه به‬
‫وجود "ريز پردازنده " است ‪ .‬نوع ريزپردازنده استفاده شده در يک کامپيوتر‬
‫میتواند متفاوت باشد ولی تمام آنها عمليات يکسانی را انجام خواهند داد‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫‪ -2‬برد اصلی ‪Motherboard‬‬

‫تمام عناصر داخلی کامپیوتر به آن متصل‬

‫خواهند شد‪ .‬برد اصلی يکی از اجزای‬
‫اساسی و مهم کامپیوترهای شخصی‬
‫محسوب می گردد‪ .‬در سال ‪ 1982‬همزمان‬
‫با ارائه اولين کامپيوترهای شخصی از‬
‫برد اصلی استفاده گرديد‪ .‬اولين برد اصلی‬
‫از لحاظ اندازه نسبتا بزرگ و بر روی آن‬
‫ريزپردازنده ‪ 8080‬نصب گرديده بود ‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬
‫حافظه با هدف ذخيره سازی اطالعات ( دائم ‪ ،‬موقت ) در‬
‫کامپيوتر استفاده می گردد و دارای انواع متفاوتی است‪:‬‬
‫‪· RAM‬‬
‫‪· ROM‬‬
‫‪· Cache‬‬
‫‪· Memory Flash‬‬
‫‪· Memory Virtual‬‬
‫‪· Video Memory‬‬
‫‪· BIOS‬‬
‫‪24‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬
‫از حافظه های متعددی به منظور نگهداری موقت اطالعات‬
‫استفاده می گردد‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬

‫حافظه ‪( Random Access Memory) RAM‬‬

‫شناخته ترين نوع حافظه در دنيای کامپيوتر است‪ .‬جهت خواندن و‬
‫نوشتن اطالعات استفاده مي‌شود‪.‬‬
‫به آن حافظه فّرار كامپيوتر نيز مي‌گويند‬

‫‪26‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬
‫حافظه ‪( Read Only Memory) ROM‬‬
‫حافظه ‪ ROM‬يک نوع مدار مجتمع (‪)IC‬است که در زمان ساخت داده هائی در آن‬
‫ذخيره می گردد‪ .‬اين نوع حافظه ها عالوه بر استفاده درکامپيوترهای شخصی در‬
‫ساير‬
‫دستگاههای الکترونيکی نيز به خدمت گرفته می شوند‪ .‬حافظه های ‪ ROM‬از لحاظ‬
‫تکنولوژی استفاده شده‪ ،‬دارای انواع متفاوتی است‪:‬‬
‫‪· ROM‬‬
‫‪· PROM‬‬
‫‪· EPROM‬‬
‫‪· EEPROM‬‬
‫‪Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory‬‬
‫" داد ه های ذخيره شده در اين نوع تراشه ها " غير فرار‬
‫بوده و پس از خاموش شدن منبع تامين انرژی اطالعات‬
‫خود را از دست نمی دهند‪.‬‬
‫‪ •27‬داده های ذخيره شده در اين نوع از حافظه ها‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬

‫حافظه ‪Cache‬‬

‫يک تکنولوژی استفاده شده برای زير سيستم های حافظه‪،‬‬

‫در کامپيوتر است‪ .‬مهمترين هدف ‪ Cache‬افزايش‬
‫سرعت و عملکرد کامپيوتر بدون تحميل هزينه های اضافی‬
‫برای تهيه سيستم است‪ .‬با استفاده از ‪ Cache‬عمليات‬
‫کاربران با سرعت بيشتری انجام خواهد شد‪.‬‬
‫تکنولوژی ‪ Cache‬استفاده از حافظه های سریع و کوچک‬
‫بمنظور افزایش سرعت یک حافظه کند ولی با حجم باال‬
‫است‪.‬‬
‫‪28‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬

‫حافظه های فلش ‪FLASH‬‬

‫حافظه های الکترونيکی با اهداف متفاوت و به اشکال گوناگون تاکنون طراحی و‬

‫عرضه شده اند‪ .‬حافظه فلش‪ ،‬يک نمونه از حافظه های الکترونيکی است که برای‬
‫ذخيره سازی آسان و سريع اطالعات در دستگاههائی نظير‪ :‬دوربين های ديجيتال‪،‬‬
‫کنسول بازيهای کامپيوتری و ‪ ...‬استفاده می گردد‪ .‬حافظه فلش اغلب مشابه يک هارد‬
‫استفاده می گردد تا حافظه اصلی‪.‬‬
‫• حافظه های فلش نويز پذير نمی باشند‪· .‬‬
‫• سرعت دستيابی به حافظه های فلش باال است‪· .‬‬
‫• حافظه های فلش دارای اندازه کوچک هستند‪· .‬‬
‫• حافظه فلش دارای عناصر قابل حرکت ( نظير هارد )‬
‫نمی باشند‪.‬‬
‫‪29‬‬
 ‫‪ -3‬هارد دیسک (‪)Hard Disk‬‬
‫يک حافظه با ظرفيت باال و دائم که از آن برای نگهداری اطالعات و‬
‫برنامه ها استفاده می گردد‪ .‬بر روی هر کامپيوتر حداقل يک هارد‬
‫ديسک وجود دارد‪ .‬برخی از سيستم ها ممکن است دارای بيش از يک‬
‫هارد ديسک باشند‪ .‬هارد ديسک يک محيط ذخيره سازی دائم برای‬
‫اطالعات را فراهم می نمايد ‪ .‬اطالعات ديجيتال در کامييوتر می بايست‬
‫بگونه ای تبديل گردند که بتوان آنها را بصورت دائم بر روی هارد‬
‫ديسک مغناطيسی ذخيره کرد‪.‬‬

‫‪30‬‬
 ‫‪ -3‬هارد دیسک (‪)Hard Disk‬‬
‫بمنظور افزایش ظرفیت هارد دیسک می توان تعدادی از صفحات را استفاده‬
‫کرد‪ .‬شکل زیر هارد دیسکی با سه صفحه و شش هد خواندن‪ /‬نوشتن را‬
‫نشان می دهد‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ -3‬هارد دیسک (‪)Hard Disk‬‬

‫اطالعات بر روی سطح هر يک از صفحات هارد ديسک در مجموعه هائی با نام‬

‫سکتور (‪ )Sector‬و شيار (‪ )Track‬ذخيره می گردد‪ .‬شيارها دوايرمتحدالمرکزی‬
‫می باشند (نواحی زرد) که بر روی هر يک از آنها تعداد محدودی سکتور با ظرفيت‬
‫بين ‪ 512 ، 256‬بايت ايجاد می گردد‪ .‬زماني که يک درايو تحت عملياتی با نام‬
‫‪ Low level format‬قرار می گيرد‪ ،‬شيارها و سکتورها ايجاد می گردند‪ .‬در‬
‫ادامه و زماني که درايو‪ High level format‬گرديد‪ ،‬با توجه به نوع سيستم عامل‬
‫و سياست های راهبردی مربوطه ساختارهائی نظير ‪ :‬جدول اختصاص فايل ها‪،‬‬
‫جدول آدرس دهی فايل ها و‪ ...‬ايجاد‪ ،‬تا بستر مناسب برای استقرار فايل های‬
‫اطالعاتی فراهم گردد‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫‪ -3‬حافظه (‪)Memory‬‬
‫حافظه های ‪BIOS‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ BIOS‬نرم افزار خاصی است که بعنوان اینترفیس بین عناصر‬ ‫‪‬‬

‫سخت افزار نصب شده بر روی سیستم و سیستم عامل ایفای‬
‫وظیفه می نماید‪.‬‬
‫‪ BIOS‬این اطمینان را به عناصر سخت افزاری نظیر ‪ :‬تراشه‬ ‫‪‬‬
‫ها‪ ،‬هارد دیسک‪ ،‬پورت ها ‪ ،‬پردازنده و ‪ ...‬خواهد داد که به‬
‫درستی عملیات خود را در کنار یکدیگر انجام دهند‪.‬‬
‫مهمترین وظیفه ‪ BIOS‬استقرار سیستم عامل در حافظه است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫نرم افزار فوق در حافظه ای خاص از نوع ‪ ROM‬و بصورت‬ ‫‪‬‬

‫یک تراشه بر روی بورد اصلی نصب می گردد‪.‬‬

‫‪33‬‬
34
 ‫واحدهای حافظه‬
‫‪ Bit‬بیت) ‪ :‬بیت( کوچک‌ترین واحد حافظه‌است که فقط دو مقدار صفر (‪)۰‬‬ ‫‪‬‬
‫یا یک (‪ )۱‬را می‌توان در آن ذخیره کرد‬
‫‪.‬‬
‫‪( Byte‬بایت) ‪ :‬هر بایت برابر ‪ ۸‬بیت است ‪ .‬معموًال حجم هر کارکتری‬ ‫‪‬‬
‫(کاراکتر یعنی ارقام ‪ ،‬حروف یا عالمتها) برابر یک بایت است ‪ .‬به عبارتی‬
‫هر کاراکتر یک بایت فضا اشغال می‌کند‪.‬‬

‫‪( KB‬کیلو بایت) ‪ :‬هر کیلو بایت برابر ‪ ۱۰۲۴‬بایت است ‪ .‬به عبارتی هر‬ ‫‪‬‬
‫کیلو بایت برابر ‪ ۲‬به توان ‪ ۱۰‬بایت است ‪.‬‬

‫‪( MB‬مگا بایت) ‪ :‬هر مگا بایت برابر ‪ ۱۰۲۴‬کیلو بایت است ‪ .‬به عبارتی‬ ‫‪‬‬
‫هر مگا بایت برابر ‪ ۲‬به توان ‪ ۱۰‬کیلو بایت است ‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫‪( GB‬گیگا بایت) ‪ :‬هر گیگا بایت برابر ‪ ۱۰۲۴‬مگا بایت است ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫به عبارتی هر گیگا بایت برابر ‪ ۲‬به توان ‪ ۱۰‬مگا بایت است ‪.‬‬

‫‪( TB‬ترا بایت) ‪ :‬هر ترا بایت برابر ‪ ۱۰۲۴‬گیگا بایت است ‪ .‬به‬ ‫‪‬‬

‫عبارتی هر ترا بایت برابر ‪ ۲‬به توان ‪ ۱۰‬گیگا بایت است ‪.‬‬

‫‪( EB‬اگزا بایت) ‪ :‬هر اگزا بایت برابر ‪ ۱۰۲۴‬ترا بایت است ‪ .‬به‬ ‫‪‬‬

‫عبارتی هر اگزا بایت برابر ‪ ۲‬به توان ‪ ۱۰‬ترا بایت است ‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫نام‬ ‫مخفف‬ ‫اندازه‬

Kilo K 2^10 = 1,024

Mega M 2^20 = 1,048,576

Giga G 2^30 = 1,073,741,824

Tera T 2^40 = 1,099,511,627,776

Peta P 2^50 = 1,125,899,906,842,624

Exa E 2^60 = 1,152,921,504,606,846,976

Zetta Z 2^70 = 1,180,591,620,717,411,303,424

Yotta Y 2^80 = 1,208,925,819,614,629,174,706,176

37
 ‫‪ - 5‬دستگاههای ورودی‬

‫‪ -1‬صفحه کلید (‪)Keyboard‬‬

‫متداولترین وسیله ورودی اطالعات در کامپیوتر است‪ .‬شامل مجموعه ای از‬
‫سوئیچ ها است که به یک ریزپردازنده متصل می گردند‪.‬‬

‫کانکتورهای متداول‪ 6 (PS/2 :‬پین) و ‪USB‬‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ -5‬دستگاههای ورودی‬

‫‪ -2‬ماوس (‪)Mouse‬‬
‫جهت سهولت در استفاده از نرم افزارها استفاده می شود‪ .‬ماوس قادر به تشخیص‬
‫حرکت و کلیک بوده و پس از تشخیص الزم اطالعات مورد نیاز برای کامپیوتر‬
‫ارسال تا عملیات الزم انجام گیرد‪ .‬از ماوس بيشتر در محيط‌هاي گرافيكي‬
‫مثل سيستم عامل ويندوز‪ ،‬برنامه‌هاي تحت ويندوز‪ ،‬بازي‌ها و ‪...‬‬
‫استفاده مي‌شود‪.‬‬

‫کانکتورهای متداول‪ 6 (PS/2 :‬پین) و ‪USB‬‬

‫‪39‬‬
 ‫‪ -5‬دستگاههای ورودی‬
‫‪CD Drive -3‬‬
‫ديسک های فشرده رايج ترين رسانه ذخيره سازی برای انتقال وجابجائی نرم افزارها و ‪ ...‬میباشند‪.‬‬
‫يک ‪ CD‬قادر به ذخيره سازی ‪ 74‬دقيقه موزيک است ‪.‬ظرفيت ديسک های فوق معادل ‪ 783‬مگابايت‬
‫است‪ .‬قطر اين ديسک ها ‪ 12‬سانتيمتر است‪ CD .‬دارای يک شيار حلزونی (مارپيچ) داده است‪ .‬دواير‬
‫از قسمت داخل ديسک شروع و بسمت بيرون ديسک ختم می شوند‪.‬‬
‫‪ CD Player‬مسئوليت يافتن و خواندن اطالعات ذخيره شده بر روی يک ‪ CD‬را برعهده دارد‪.‬‬
‫يک ‪ CD drive‬دارای سه بخش اساسی است ‪:‬‬
‫يک موتور که باعث چرخش ديسک می گردد‪ .‬چرخش موتور فوق‪ 200‬و ‪ 500‬دور دردقيقه با توجه‬
‫به شياری است می بايست خوانده شود‪.‬‬
‫يک ليزر و يک سيستم لنز که برآمدگی های موجود بر روی ‪ CD‬را خواهند خواند‪.‬‬
‫يک مکانيزم رديابی به منظور حرکت ليزر بگونه ای که پرتو نور قادر به دنبال نمودن شيار حلزونی‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫‪ -5‬دستگاههای ورودی‬
‫‪ -4‬اسکنر‬
‫استفاده از اسکنر در ساليان اخير در اغلب ادارات و موسسات متداول شده است ‪ .‬ایده اولیه‬
‫تمامی اسکنرها تجزیه و تحلیل یک تصویر و انجام پردازشهای مربوطه است‪.‬‬
‫اسکنرها دارای مدلهای متفاوتی می باشند ‪ .‬اسکنرهای مسطح متداولترین نوع اسکنر بوده‬
‫و اسکنر روميزی نيز ناميده میشوند‪.‬‬

‫هسته اساسی يک اسکنر‪ CCD ،‬است ‪ CCD .‬رايج ترين تکنولوژی برای اخذ تصاوير‬
‫در اسکنرها است ‪ CCD .‬عمليات تبديل تصاوير ( نور ) به الکترون ها ( شارژ الکتريکی‬
‫) را انجام میدهد‪.‬‬

‫کانکتورهای متداول‪USB :‬‬

‫‪41‬‬
 ‫‪ -6‬دستگاههای خروجی‬

‫‪ -1‬مانیتور‬
‫رايج ترين دستگاه نمايش اطالعات در کامپيوتر است‪.‬‬
‫اغلب صفحات نمايشگر از )‪CRT (Cathode Ray Tube‬‬
‫استفاده می نمايند ‪.‬کامپیوترهای ‪ Laptop‬و ساير دستگاه های‬
‫محاسباتی قابل حمل ‪ ،‬از )‪LCD (Liquid Crystal Display‬‬
‫استفاده می نمايند‪ .‬استفاده از مانيتورهای ‪ LCD‬با توجه به مزايای‬
‫عمده آنان نظير ‪ :‬مصرف انرژی پايين بتدريج جايگزين مانيتورهای ‪CRT‬‬
‫میگردند‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫‪ -6‬دستگاههای خروجی‬

‫‪ -2‬پرینتر‬

‫انواع آن عبارتند از‪:‬‬

‫‪ -‬پرینتر سوزنی‬

‫‪ -‬پرینتر لیزری‬

‫‪ -‬پرینتر جوهر افشان‬

‫‪43‬‬
 ‫چاپگرهاي ماتريس نقطه‌اي؛‬
‫براي چاپ كردن خروجي به‌صورت نوشتاري يا گرافيكي‬
‫بر روي كاغذ استفاده مي‌شود كه داراي يك هد حاوي‬
‫تعدادي سوزن است‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫چاپگرهاي جوهر افشان؛‬
‫براي چاپ كردن خروجي استفاده مي‌شود‪.‬اين نوع چاپگرها‬
‫داراي يك هد است كه با پاشيدن جوهر در رنگ‌هاي‬
‫مختلف خروجي رنگي را به خوبي انجام مي دهد‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫چاپگرهاي ليزري؛‬

‫براي چاپ از تكنولوژيي مشابه با دستگاه‌هاي فتوكپي‬

‫استفاده مي‌كند‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫رسام(پالتر)؛‬
‫يكي از دستگاه‌هاي خروجي كه براي رسم نقشه‪ ،‬نمودارهاي‬
‫طرحها و اشكال خطي مورد استفاده قرار ‌‬
‫ميگيرد رسام يا‬ ‫‌‬ ‫بزرگ‪،‬‬
‫‌‬
‫ميباشد‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫بلندگو؛‬
‫از بلندگو‪ ،‬براي پخش موسيقي و يا ساير صداها‬
‫از كامپيوتر استفاده مي‌شود‪.‬‬

‫‪48‬‬
‫فصل سوم‬
‫نرم‌افزار‬

‫‪49‬‬
 ‫سيستم عامل‬
‫نرم‌افزارهاي سيستمي‬ ‫برنامههاي سودمند‬
‫‌‬
‫مترجم‌هاي زبان‬

‫نرم‌افزار‬

‫(بستههاي نرم‌افزاري) نرم‌افزارهاي كاربردي‬

‫‌‬

‫‪50‬‬
 ‫وظايف كلي سيستم عامل‬

‫‪1‬ـ مديريت و تقسيم وقت ‪ CPU‬و تخصيص فضاي‬

‫حافظه به برنامه‌ها و كاربران مختلف‬
‫‌ ‪2‬ـ مديريت و كنترل وسايل ورودي‪/‬خروجی‬
‫‪3‬ـ مديريت و كنترل اطالعات و فايلها‬

‫‪51‬‬
 ‫ویندوز چیست؟‬
‫یک سیستم عامل گرافیکی )‪Graphical User Interface(GUI‬‬ ‫‪‬‬

‫توسط شرکت میکروسافت طراحی‬ ‫‪‬‬

‫برنامه ها و فرامین به صورت تصاویر کوچک که به آنها ‪ Icon‬گفته‬ ‫‪‬‬

‫میشود ارائه گردیده اند‪.‬‬

‫برای اجرا کافیست اشاره گر ماوس را روی آیکن مربوطه قرار داد و با‬ ‫‪‬‬

‫استفاده از دگمه ماوس روی آن کلیک کرد‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫‪:‬ویندوز دارای دو خصیصه مهم است‬

‫‪Windows‬‬

‫‪Multi User‬‬ ‫‪Multi Tasking‬‬

‫‪ :Multi Tasking‬می توان چند برنامه را همزمان اجراکرد‬ ‫‪‬‬

‫‪ : Multi User‬چند کاربر بطور همزمان میتوانند از سیستم‬ ‫‪‬‬

‫عامل استفاده کنند‪.‬‬

‫‪53‬‬
54
55
56
‫‪:‬عملکرد کلیدهای ماوس‬
‫‪ -1‬کلیک (‪: )Click‬جهت انتخاب موضوعات و یا باز کردن منوها‬
‫و انتخاب دستورات داخلی منوها مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ -2‬دابل کلیک (‪ : )Double Click‬یعنی دوبار کلیک چپ و جهت‬
‫اجرای برنامه ها و باز نمودن پنجره ها مورد استفاده قرار‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫‪ -3‬کلیک راست (‪ :)Right Click‬لیستی از دستورات و فرامین‬
‫اختصاصی هر موضوع را در اختیار کاربر قرار می دهد‪.‬‬
‫‪ : Drag and Drop -4‬جهت جابجایی و انتقال موضوعات و‬
‫تغییر سایز پنجره ها مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫میزکار یا‪Desktop‬‬

‫‪58‬‬
‫فصل چهارم‬
‫عدد نویسی‬

‫‪59‬‬
‫نظام های عدد نویسی ‪4-‬‬
‫یک عدد ‪ M‬به عنوان مبنا‬ ‫‪‬‬

‫مجموعه ارقام قابل قبول شامل ‪M-1,.…,0,1‬‬ ‫‪‬‬

‫‪60‬‬
‫سیستم دسیمال (دهدهی ‪ ،‬مبنای ‪)10‬‬
‫‪M=10‬‬ ‫‪‬‬

‫مجوعه ارقام قابل قبول = ‪8,9,.…,0,1,2,3,4‬‬ ‫‪‬‬

‫چرا انسان از مبنای ده استفاده می کند ؟‬ ‫‪‬‬

‫( مراجعه به کتاب ‪ :‬عدد زبان علم )‬ ‫‪‬‬

‫‪61‬‬
 ‫سیستم اکتال (مبنای ‪)8‬‬
‫‪M=8‬‬ ‫‪‬‬

‫مجموعه ارقام قابل قبول =‪6,7,…,0,1,2‬‬ ‫‪‬‬

‫مثال ‪ :‬کدامیک از ارقام زیر درمبنای ‪ 8‬نوشته شده است ؟‬ ‫‪‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪1751‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪811‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪920‬‬ ‫‪.4‬‬

‫‪62‬‬
‫سیتم هگزادسیمال ( مبنای ‪)16‬‬
‫‪M=16‬‬ ‫‪‬‬

‫مجموعه ارقام قابل قبول =‪A,B,C,D,E,F,8,9,…,0,1,2‬‬ ‫‪‬‬

‫‪A=10‬‬ ‫‪B=11‬‬ ‫‪C=12‬‬

‫‪D=13‬‬ ‫‪E=14‬‬ ‫‪F=15‬‬

‫‪63‬‬
 ‫ارزش ارقام‬
‫در زمان قرار گرفتن در یک عدد ‪،‬هر رقم دارای دو‬ ‫‪‬‬

‫ارزش متفاوت است‬

‫‪6539‬‬ ‫ارزش مطلق‬ ‫‪‬‬

‫‪3‬‬
‫ارزش مکانی‬ ‫‪‬‬

‫‪30‬‬
‫‪6‬‬

‫‪6000‬‬

‫‪64‬‬
 ‫ارزش مکانی‬
‫ارزش مکانی هر رقم برابر است با ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ارزش مطلق ضربدر ( مبنا به توان شماره مکان )‬ ‫‪‬‬

‫که شماره مکان از سمت راست ترین رقم و با مکان صفر‬ ‫‪‬‬

‫شروع میشود‬

‫‪65‬‬
‫مثال‬
‫‪210‬‬
‫ارزش مکانی رقم ‪ 2‬کدامست ؟ (‪)627‬‬
‫‪8‬‬
‫‪‬‬

‫‪2 * 8 1=16‬‬

‫‪66‬‬
‫مثال‬
‫ارزش مکانی هر کدام از ارقام عدد زیر را بدست آورید‬ ‫‪‬‬

‫‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪(A2C)16‬‬
‫‪12=160 *12‬‬

‫‪2*161=32‬‬

‫‪10*162=2560‬‬ ‫‪67‬‬
‫مقدار عددی‬
‫مقدار هر عدد برابر است با مجموع ارزش مکانی ارقام‬ ‫‪‬‬

‫آن‬

‫کدامست ؟‬ ‫مثال‪ :‬مقدار عددی (‪)A2C‬‬

‫‪16‬‬
‫‪‬‬

‫‪16‬‬‫(‪= 12+32+2560=2604)A2C‬‬

‫‪68‬‬
‫مثال‬

‫مقدار هر کدام از اعداد زیر را بدست آورید‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪(141)8 = ? 1* 82  4 * 81  1* 80  97‬‬

‫‪‬‬ ‫‪(3A)16‬‬ ‫? =‬ ‫‪3‬‬ ‫*‬ ‫‪16‬‬‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪10‬‬ ‫*‬ ‫‪16‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ 48  10  58‬‬

‫‪69‬‬
‫تبدیل مبناها‬
‫مبناهای مهم ‪2,8,10,16 :‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬
‫تبدیل از همه مبناها به ‪10‬‬ ‫‪‬‬

‫مجموع ارزش مکانی‬ ‫‪‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪70‬‬
 ‫تبدیل از باینری به دسیمال‬
‫تبدیل از ‪ 2‬به ‪10‬‬ ‫‪‬‬

‫مثال ‪ :‬عدد زیر را به مبنای ‪ 10‬تبدیل کنید‬ ‫‪‬‬

‫‪64, 32,16,8, 4 ,2 ,1‬‬
‫‪6 5 4 3 2 1 0‬‬ ‫)‪(1 0 0 1 0 1 0‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪(1001010‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪1*21 =2‬‬ ‫‪64+8+2=74‬‬

‫‪0‬‬
‫‪1*23=8‬‬
‫‪0‬‬

‫‪0‬‬

‫‪1*26=64‬‬
‫‪71‬‬
‫تبدیل از مبنای ‪ 10‬به دیگر مبناها‬
‫روش تقسیمات متوالی‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪72‬‬
‫تبدیل از مبنای ‪ 10‬به دیگر مبناها‬

‫مثال عدد ‪ 154‬را به مبنای ‪ 2‬تبدیل کنید‬ ‫‪‬‬

‫‪154 2‬‬

‫‪77‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪(154)=(10000010)2‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0‬‬
‫‪4‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪73‬‬
‫مثال ‪ :‬عدد ‪ 154‬را به صورت اکتال و هگزادسیمال‬
‫بنویسید‬

‫‪‬‬ ‫‪154 = (9A)16‬‬

‫‪‬‬ ‫‪154= (232) 8‬‬

‫‪74‬‬
‫استثناء ( تبدیل دسیمال به باینری )‬
‫مثال ‪ :‬عدد ‪ 577‬را مبنای ‪ 2‬تبدیل کنید‬ ‫‪‬‬

‫‪512‬‬ ‫‪256‬‬ ‫‪128‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪577‬‬
‫‪-512‬‬
‫‪-------‬‬ ‫‪577=(1001000001)2‬‬
‫‪65‬‬
‫‪-64‬‬
‫‪-----‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪-----‬‬
‫‪0‬‬
‫‪75‬‬
‫مثال‬
‫عدد ‪ 260‬را به مبنای ‪ 2‬تبدیل کنید‬ ‫‪‬‬

‫‪256‬‬ ‫‪128‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪260-‬‬
‫‪256‬‬ ‫‪260= (100000100)2‬‬
‫‪------‬‬
‫‪4‬‬
‫‪-4‬‬
‫‪------‬‬
‫‪0‬‬

‫‪76‬‬
 ‫تبدیل از مبنای ‪8‬و‪ 16‬به مبنای ‪2‬‬
‫سه رقم‬ ‫تبدیل رقم به رقم‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬
‫مبنای ‪ : 8‬سه رقم سه رقم‬ ‫‪‬‬

‫مبنای ‪ :16‬چهار رقم ‪ ،‬چهار رقم‬ ‫‪‬‬

‫چهار رقم‬

‫‪16‬‬

‫‪77‬‬
‫مثال‬
‫عدد (‪ 8)734‬را به مبنای ‪ 2‬تبدیل نمایید‬ ‫‪‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2 1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪78‬‬
 ‫مثال‬
‫را به مبنای ‪ 2‬تبدیل نمایید ‪:‬‬ ‫‪16‬‬ ‫عدد (‪)AFC2‬‬ ‫‪‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪79‬‬
 ‫تبدیل از مبنای دو به مبنای ‪ 8‬و‪16‬‬
‫سه رقم‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬

‫تبدیل به ‪ : 8‬هر سه رقم با هم ترکیب میشوند‬ ‫‪‬‬

‫چهار رقم‬
‫تبدیل به ‪ : 16‬هر چهار رقم با هم ترکیب میشوند‬ ‫‪‬‬

‫‪16‬‬

‫‪80‬‬
‫مثال‬
‫عدد (‪ 2)01110011‬را به مبنای ‪ 8‬تبدیل کنید‬ ‫‪‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪81‬‬
‫مثال‬
‫عدد (‪2)100101110‬را به مبنای ‪ 16‬تبدیل کنید ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪82‬‬
 ‫تبدیل از ‪ 16‬به ‪ 8‬و برعکس‬
‫ابتدا به عنوان یک واسطه به مبنای ‪ 2‬تبدیل می کنیم‬ ‫‪‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪16‬‬

‫‪83‬‬
‫مثال‬
‫عدد (‪ 16)AC2‬را به مبنای ‪ 8‬تبدیل نمایید‬ ‫‪‬‬

‫حل ) ابتدا عدد را به مبنای ‪ 2‬می بریم‬

‫)‪(AC2)16=(1010,1100,0010‬‬

‫سپس تبدیل به ‪ 8‬را انجام میدهیم‬

‫‪=(101,011,000,010)=(5302)8‬‬
‫‪84‬‬
‫تمرین‬
‫عدد (‪ 8)561‬را به مبنای ‪ 16‬تبدیل نمایید‬ ‫‪‬‬

‫‪171‬‬ ‫‪‬‬

‫‪161‬‬ ‫‪‬‬

‫‪271‬‬ ‫‪‬‬

‫‪261‬‬ ‫‪‬‬

‫‪85‬‬