‫دانشگاهآزاداسالميواحدتهرانمرکز‬

‫دانشکدهاقتصادوحسابداری‬

‫«آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری»‬

‫دمرس‬

‫فاطمه اسالمیه‬

‫سال تحصیلی ‪96-97‬‬

 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫سیستم‬
‫عبارت است از مجموعهای از عناصر بهم پیوسته و مرتبط که هدفی خاص را دنبال میکنند‪ .‬هر سیستتم دارای سته‬
‫بخش اصلی ورودی‪ ،‬پردازش و خروجی است‪ .‬ورودی‪ ،‬آنهایی هستند که از خارج از سیستتم وارد آ متیشتوند‪.‬‬
‫پردازش‪ ،‬عملیاتی است که بر روی ورودیها صورت میگیترد و خروجتی‪ ،‬نتتایجی استت کته از سیستتم ختارج‬
‫میشوند‪.‬‬
‫‪ ‬داده‪ :‬در علم کامپیوتر‪ ،‬به هرگونه اطالعاتی که از طریق یك دستگاه ورودی به درو کامپیوتر وارد متیشتود‬
‫تا عملیاتی روی آ به اجرا درآید‪ ،‬داده و جمع آ دادهها گفته میشود‪ .‬به عبارت دیگتر‪ ،‬دادههتا اطالعتات ختامی‬
‫هستند که هنوز پردازشی روی آنها انجام نگرفته است‪.‬‬
‫‪ ‬پردازش دادهها‪ :‬هرگونه عملیاتی اعم از انتوا مااستبات‪ ،‬ميایسته‪ ،‬جستتجو‪ ،‬يتدت یتا ت ییتر کته درو‬
‫کامپیوتر بر روی انوا دادهها صورت گیرد‪ ،‬پردازش دادهها نامیده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬اطالعات‪ :‬به نتیجه پردازش صورت گرفته بر روی دادهها‪ ،‬اطالعات گفته میشود‪ .‬اطالعات شكل ت ییر یافتته‬
‫دادهها میباشند‪ .‬به عبارت سادهتر‪ ،‬خروجی یك سیستم کامپیوتری‪ ،‬اطالعات ماسوب متیشتود‪ .‬مت ال در سیستتم‬
‫ييوق و دستمزد‪ ،‬فیش ييوقی کارمندا ‪ ،‬اطالعات ماسوب میشود‪.‬‬

‫تعریف كامپیوتر به عنوان یک سیستم‬

‫‪ ‬تعریف ‪ :1‬کامپیوتر ماشین‪ ،‬دستگاه یا سیستمی است که سه عمل را بتواند انجام دهد‪ -1 :‬ابتدا یكسری داده را بته‬
‫عنوا ورودی دریافت کرده ‪ -2‬سپس دادههای ورودی را پردازش کند ‪ -3‬و در نهایت ياصل پردازش را به عنوا‬
‫خروجی (اطالعات) ارائه دهد‪.‬‬
‫‪ ‬تعریف ‪ :2‬کامپیوتر ماشینی است قابل برنامهریزی که از ترکبب اجزای الكترونیكی و الكترومكانیكی تشكیل شده‬
‫است و میتواند پس از دریافت ورودیها‪ ،‬بر اساس دنبالهای از دستورالعملهای مشخص‪ ،‬پردازشهای خاصتی را‬
‫انجام داده و نتایج را ذخیره کرده و یا به خروجی بفرستد‪.‬‬
‫‪ ‬تعریف ‪ :3‬کامپیوتر به ماشینی گفته میشود که يافظته دارد و برنامهپتییر استت و میتوانتد عملیتات منیيتی و‬
‫ریاضی را انجام دهد‪.‬‬

‫انواع كامپیوتر‬
‫‪ -1‬ابركامپیوترها‪ :‬قویترین‪ ،‬سریعترین و گرانترین نو کامپیوترها هستند که از قدرت اجرایی و سترعت بستیار‬
‫زیادی برخوردارند و میتوانند تریلیو دستورالعمل را در یك ثانیه اجرا نمایند‪ .‬ابرکامپیوترها برای انجام مااستبات‬
‫بسیار پیچیده‪ ،‬پیشرفته و دقیق و در مواردی چو يفظ امنیت ملی‪ ،‬پیشبینی وضعیت هوا‪ ،‬تايیيات آب و هتوایی‪،‬‬
‫پیشبینی تاثیرات زلزله‪ ،‬مدلسازی مولكولی (مااستبه ستاختارها و خصوصتیات ترکیتبهتای شتیمیایی‪ ،‬درشتت‬
‫مولكولهای زیستی)‪ ،‬شبیه سازیهای فیزیكی (شبیه سازی هواپیما در تونل باد) رمزگشایی و‪ ...‬مورد استتفاده قترار‬
‫میگیرند‪ .‬موسسات نظامی و علمی تايیياتی از اصلیترین مشتریهای ابرکامپیوترها هستند‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -2‬كامپیوترهای بزرگ‪ :‬کامپیوترهای بزرگ که اغلب در مااوره به آ «آهن بتزرگ» متیگوینتد‪ ،‬کامپیوترهتایی‬
‫گرانيیمت‪ ،‬پرقدرت و بسیار بزرگ هستند که به طور عمده توسط موسسههای دولتی و شرکتهای بزرگ همچتو‬
‫دانشگاهها‪ ،‬بانكها و‪ ...‬به منظور پردازش داده های با يجم عظیم مورد استفاده قرار میگیرند‪.‬‬
‫ماشتینهتای مااستبه‪،‬‬ ‫‪ -3‬مینیكامپیوتر یا كامپیوتر كوچک‪ :‬گونهای از کامپیوتر است که مادوده میانی طیت‬
‫میا بزرگترین سیستمهای چندکاربره‪ ،‬کامپیوترهای بزرگ و کوچكترین سیستمهتای تتكکتاربره (ریزرایانتههتا یتا‬
‫یارانههای شخصی) را تشكیل میدهد‪.‬‬
‫‪ -4‬ایستگاه كاری كامپیوتر‪ :‬واژه ایستگاه کاری‪ ،‬اغلب به رایانه همه کارهای اطالق میشود که برای استتفاده یتك‬
‫نفره طرايی شده و نسبت به رایانههای شخصی عملكرد باالتری به خصوص در رابیه با گرافیك‪ ،‬قدرت پتردازش‬
‫و توانایی اجرای چند برنامه در آ وايد ارایه میدهد‪.‬‬
‫‪ -5‬كامپیوترهای شخصی‪ :‬کامپیوتر شخصی یا ‪ Personal Computer‬به آ دسته از کامپیوترها گفته میشتود کته‬
‫برای استفاده شخصی‪ ،‬خانگی و بازارهای کاری بهکار میروند‪ .‬کامپیوترهای شخصی سه نوع هستند که عبارتند‬
‫از‪ :‬کامپیوترهای رومیزی‪ ،‬کامپیوترهای همراه‪ ،‬کامپیوترهای یكپارچه یا چندمنظوره‪.‬‬
‫الف) کامپیوترهای رومیزی‪ :‬که از آنها با عنوا ‪ Desktop Computer‬نام برده میشود‪ ،‬معمتوال يتاوی اجتزای‬
‫جداگانهای شامل یك وايد سیستم‪ ،‬یك صفاه نمایش و یك صفاه کلید هستند و برای استفاده روی میز در منزل‬
‫و یا مال کار ساخته شدهاند‪.‬‬
‫ب) کامپیوترهای همراه‪ :‬همانیور که از نام آ پیداست‪ ،‬کامپیوتر همتراه یتا ‪ Portable Computer‬یتك وستیله‬
‫الكترونیكی است که قابلیت يمل کرد در هر شراییی را دارد‪ .‬نمونههایی از کامپیوترهای همراه عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬لپتاپ یا نوتبوک (‪)Lap Top‬‬
‫که به کامپیوترهای کیفی نیز مرستوم هستتد‪ ،‬بتا بتاتری کتار متیکننتد‪ ،‬دارای قتدرت مااستباتی و عملیتاتی نظیتر‬
‫کامپیوترهای شخصی میباشند و دارای یك صفاه نمایش تخت از نو کریستال مایع یا ‪ LCD‬بوده‪ ،‬صفاه کلید و‬
‫وايد سیستم بهوسیله یك لوال به یكدیگر متصل و روی هم تا میشوند‪ .‬کامپیوترهای کیفی برای ورودی عالوه بتر‬
‫صفاه کلید توکار از یك ‪ Touchpad‬نیز استفاده میکنند؛ هرچند میتوا یك ماوس یا صفاه کلید خارجی را هتم‬
‫به آ وصل کرد‪ .‬کامپیوترهای کیفی به خوبی قابل يمل بوده و در هر کجا میتوا به رايتی از آ استتفاده نمتود‪.‬‬
‫این کامپیوترهتا‬ ‫این مزیت باعث شده است تا کامپیوترهای کیفی‪ ،‬گرانتر از کامپیوترهای شخصی باشند‪ .‬نيیه ضع‬
‫این است که باتری تعبیه شده در این کامپیوترها مدت زما کوتاهی برق ذخیره میکنند و بعد از آ نیتاز بته شتارژ‬
‫مجدد دارند‪.‬‬
‫‪ ‬تبلت (‪)Tablet‬‬
‫نتتام دیگتتر تبلتهتتا‪ ،‬لو هتتای اینترنتتتی استتت‪ .‬بتتا همتتین عنتتوا مشتتخص میشتتود کتته یكتتی از مهمتتترین‬
‫کاربردهای تبلت‪ ،‬کار با اینترنت است‪ .‬اما این ماصول هیچ وسیله جانبی به همتراه نتدارد‪ .‬در کنتار آ کیبتورد یتا‬
‫ماوس نخواهید دید و همه دنیای یك رایانه در هما لو کوچك خالصه میشود‪« .‬بیل گیتس» نخستین فردی بود‬

‫‪3‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫که تبلت را به عنوا یكی از فناوریهای کاربردی برای آینده مااسبات معرفی کرد‪ .‬کار با تبلت سادهترو رايتتتر‬
‫است و تسهیالت بیشتری را در اختیار کاربرا دائمی رایانه قترار میدهتد‪ .‬تبلتت قابلیتت نصتب سیستتم عامتل و‬
‫را دارد‪ .‬تبلت قابلیت اتصال صفاه کلید جداگانه از راه کابل ‪ USB‬یا يتی بلوتوث را دارد‪.‬‬ ‫برنامههای مختل‬
‫‪ ‬گوشی هوشمند (‪)Smartphone‬‬
‫به آ گروه از گوشیهای تلفن همراه گفته میشود که عالوه بر امكانات ساده یك گوشی موبایل همچو مكالمه و‬
‫پیامك‪ ،‬امكانات دیگری که بیشتر در رایانههای شخصی وجود دارد را نیز در اختیار کتاربر قترار میدهتد‪ .‬متواردی‬
‫مانند مدیریت نمود ایمیل‪ ،‬دسترسی به اینترنت‪ ،‬تصویربرداری‪ ،‬موقعیتیابی‪ ،‬یادداشتنویسی برنامههتای روزانته‪،‬‬
‫تنظیم مالقاتها‪ ،‬شنید موسیيی‪ ،‬بازی و بسیاری از قابلیتهای دیگر از جمله امكانتاتی هستتند کته یتك گوشتی‬
‫هوشمند در اختیار کاربر خود قرار میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬فبلت (‪)Phablet‬‬
‫اصیال جدیدی است که از ترکیب دو کلمه «فو » )‪ (Phone‬و «تبلت» )‪ (Tablet‬ساخته شده است و به ابزارهتایی‬
‫با صفاه لمسی گفته میشود که بعضی خصوصیات تلفن همراه و تبلت را دارد؛ از تلفن همراه بزرگتتر و از تبلتت‬
‫کوچكتر است و دارای اندازهای مابین ‪ ۴٫۶‬اینچ و ‪ ۵٫۵‬اینچ است‪.‬‬
‫ج) كامپیوترهای یکپارچه‪ :‬از کامپیوترهای یكپارچه یتا چنتدمنظوره بتا عنتوا کامپیوترهتای بتدو کتیس و یتا‬
‫کامپیوترهای آل‪.‬این‪.‬وا (‪ )AIN =All in One‬نام برده میشود‪ .‬این نو کامپیوترها صرفا شامل یك متانیتور هستتند‬
‫که در پشت این صفاه نمایش قیعات سختافزاری مانند پردازنده‪ ،‬مادربورد‪ ،‬کارت گرافیتك‪ ،‬استپیكر‪ ،‬وبکتم و‬
‫دیگر سختافزارهای الزم برای کامپیوتر وجود دارد‪ .‬یعنی در این نو کامپیوترها‪ ،‬کتیس و متانیتور یكتی شتدهاند‪.‬‬
‫البته کاربر يسب نیاز خود میتواند به این نو کامپیوتر‪ ،‬کیبورد و ماوس متصل کرده و با آ کار کنتد‪All In One .‬‬
‫ها مشكل آزار دهنده انبوه سیمها و کابلها را که در کامپیوترهای معمولی رایج است‪ ،‬ندارنتد و همچنتین بته دلیتل‬
‫سبكی و کوچكی‪ ،‬به رايتی قابلیت جابجایی دارند‪ .‬از ویژگیهای دیگر ‪ All In One‬ها مصرت کم بترق و فضتای‬
‫اندکی است که اش ال میکند‪ .‬به همین علت این نتو کتامپیوتر بیشتتر بترای منتازل و مایطهتای اداری کوچتك‪،‬‬
‫سازما ها‪ ،‬بانكها و‪ ...‬که فضا برای آنها اهمیت زیادی دارد و در عوض سیستتمی میخواهنتد کته کتارآیی بتاال و‬
‫شكل ظاهری قابل توجهی نیز داشته باشد‪ ،‬کاربرد دارد‪ All In One .‬ها قابلیت نصب بر روی دیوار را نیز دارند‪ .‬در‬
‫اصل ‪ All In One‬ها بهطور کامل نه لپتاپ هستند‪ ،‬نه تبلت و نه دسكتاپ‪ .‬در ييیيت چیزی هستند بتین لپتتاپ‬
‫و دسكتاپ با این تفاوت که نزدیكیشا به لپتاپها به مراتب بیشتر است‪.‬‬

‫ویژگیهای كامپیوتر‬
‫‪ -1‬سرعت‪ :‬کامپیوتر در ميایسه با انسا میتواند کارها را بسیار سریع انجام دهد‪ .‬بهطور م ال برای مااسبه ييتوق‬
‫و دستمزد یك شرکت با ‪ 100‬نفر کارمند به صورت دستی ‪ ۴‬التی ‪ ۵‬روز ایتن کتار زمتا میبترد ولتی در سیستتم‬
‫کامپیوتر همین کار در چند دقیيه انجام میشود‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫و با يجم اطالعات زیاد را با سرعت بتاال و‬ ‫‪ -2‬اطمینان‪ :‬کامپیوترها بر خالت انسا ها میتوانند کارهای مختل‬
‫دقت کافی و صایح و بدو خستگی انجام دهند‪.‬‬
‫‪ -3‬دقت‪ :‬کامپیوترها میتوانند مااسبات را با دقت بسیار باالتری نسبت به انسا انجام دهند‪.‬‬
‫‪ -4‬حافظه باال‪ :‬در کامپیوترها امكا ذخیره هر نو اطالعتاتی وجتود دارد و ظرفیتت آ تيریبتا ناماتدود استت‪.‬‬
‫اطالعاتی که در يافظه کامپیوتر ذخیره میشود تا زمانی که يافظه دچار مشكلی نشتود هیچگتاه فرامتوش نخواهتد‬
‫شد و همیشه قابل بازیابی است‪.‬‬
‫‪ -5‬تنوع در ورودیها و خروجیها‪ :‬اطالعاتی که به عنوا ورودی در اختیار کامپیوتر قرار میگیرد و نیز آنچته‬
‫و متنتو نظیتر‬ ‫که کامپیوتر به عنوا خروجی در نتیجه عملیاتش به کاربر ارائه میدهد‪ ،‬میتواند شكلهای مختلت‬
‫متو نوشتاری و طر های گرافیكی‪ ،‬تصاویر ثابت و متارک و يتی صدا را داشته باشد‪.‬‬

‫موضوعات اساسی علم كامپیوتر‬

‫علم کامپیوتر درباره دو موضو اساسی باث میکند‪ :‬سختافزار و نرمافزار‪.‬‬
‫‪ ‬سختافزار‬
‫در دانش رایانه‪ ،‬به تمامی وسایل‪ ،‬امكانات و قیعاتی که قابل لمس بوده و عمال قابتل دیتد ‪ ،‬ت ییتر داد ‪ ،‬تعمیتر و‬
‫تعویض نمود میباشند‪ ،‬سختافزار گفته میشود‪ .‬مانند مانیتور‪ ،‬صفاه کلید‪ ،‬متاوس‪ ،‬چتاپگر‪ ،‬استكنر و ابزارهتای‬
‫درونی یا جانبی آ ‪.‬‬

‫اجزای اصلی سختافزار كامپیوتر‬

‫کامپیوتر به عنوا یك سیستم‪ ،‬دارای پنج قسمت اصلی است که عبارتند از‪ :‬وايد مااسبه و منیق‪ ،‬وايتد کنتترل‪،‬‬
‫وايد يافظه‪ ،‬وايد ورودی و وايد خروجی‪.‬‬
‫‪ -1‬واحد محاسبه و منطق‪ :‬یا ‪ ALU‬بخشی از پردازنده مرکزی است که کلیه مااسبات و عملیات منیيی در این‬
‫قسمت انجام میشود‪ .‬زمانی که اطالعات توسط دستگاههای ورودی به يافظه اصلی فرستاده میشتود‪ ،‬در صتورت‬
‫نیاز‪ ،‬برای انجام عملیات ریاضی و منیيی به وايد مااسبه و منیق منتيل میگردد‪ .‬باید توجه داشت کته هیچگونته‬
‫پردازشی در يافظه اصلی صورت نمیگیرد‪ .‬نتایج میانی ياصله از این بخش به طور موقتت در بخشتی از يافظته‬
‫اصلی نگهداری میشود تا مجددا توسط وايد مااسبه و منیق فرا خوانده شود و مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬بنتابراین‪،‬‬
‫فرآیند يرکت اطالعات از يافظه اصلی به وايد مااسبه و منیق و بالعكس‪ ،‬ممكن است به دفعات تا زما انتيتال‬
‫به یك دستگاه خروجی‪ ،‬ذخیره شود‪.‬‬
‫‪ -2‬واحد كنترل‪ :‬یا ‪ CU‬وظیفه انتخاب‪ ،‬تفسیر و نظارت بر اجرای دستورالعملهای برنامه یا فرما در يال اجترا و‬
‫هدایت و تداوم عملیات کل سیستم را بر عهده دارد‪ .‬در این وايد هیچگونه پردازشی صورت نمتیگیترد؛ ولتی در‬
‫يكم یك سیستم عصبی برای بخشهای دیگر کتامپیوتر ماستوب متیشتود‪ .‬در آغتاز پتردازش اطالعتات‪ ،‬اولتین‬

‫‪5‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫دستورالعمل برنامه انتخاب شده‪ ،‬توسط بخش برنامه در يافظه اصلی بته وايتد کنتترل فرستتاده متیشتود‪ .‬ستپس‬
‫دستورالعمل تفسیر میگردد و از آنجا سیگنالهای الزم جهت اجرای آ به بخشهای دیگر فرستاده میشود‪ .‬بتدین‬
‫ترتیب دستورالعملهای بعدی یكی پس از دیگری انتخاب و اجرا میشوند‪.‬‬
‫‪ -3‬واحد پردازش مركزي‪ :‬یا ‪ CPU‬یكی از اجزای اصلی یك سیستم کامپیوتری و به عبارتی م ز کتامپیوتر استت‪.‬‬
‫تمام تفكرات‪ ،‬مااسبات و پردازشهای الزم در این قسمت صورت میگیرد‪ CPU .‬سه کار مهم را انجام میدهد‪:‬‬
‫‪ ‬از وايد مااسبه و منیق استفاده میکنتد؛ یعنتی کارهتای وابستته بته ریاضتی چتو جمتع‪ ،‬تفریتق‪ ،‬ضترب و‬
‫تيسیمکرد را انجام میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬میتواند اطالعات را از یك مكا يافظه به يافظه دیگر انتيال دهد‪.‬‬
‫‪ ‬میتواند تصمیم بگیرد و به یكسری از دستورات جدید که بر اساس آ تصمیمات است‪ ،‬جهش کند‪.‬‬
‫‪ -4‬واحد حافظه‪ :‬به هر وسیلهای که توانایی نگهداری اطالعات را داشته باشد‪ ،‬يافظه گفته میشود‪ .‬يافظته یكتی‬
‫از قسمتهای ضروری و اساسی یك کامپیوتر است‪ .‬چترا کته ماتل نگهتداری دادههتا‪ ،‬اطالعتات و برنامتههتا در‬
‫کامپیوتر است‪ .‬بیور کلی دو نو يافظه در کامپیوتر وجود دارد‪:‬‬
‫‪ )1‬حافظه اصلی‪ :‬کلیه دستورالعملها و دادهها‪ ،‬برای اینكه مورد اجرا و پردازش قرار بگیرند‪ ،‬اول باید بته يافظته‬
‫اصلی رایانه منتيل گردند و نتایج پردازش نیز به آنجا فرستتاده شتود‪ .‬يافظته اصتلی رایانته از جتنس نیمته هتادی‬
‫(الكترونیكی) است و در نتیجه‪ ،‬سرعت دسترسی به اطالعات موجتود در آنهتا در ميایسته بتا انتوا دیگتر يافظته‬
‫باالست و قیمت آ نیز گرانتر است‪ .‬يافظههای اصلی به دو دسته تيسیم میشوند‪ RAM :‬و ‪.ROM‬‬
‫الف) حافظه ‪ :RAM‬که يافظه خواندنی‪-‬نوشتنی گفته میشود‪ ،‬شناخته شدهتترین نتو يافظته در دنیتای کتامپیوتر‬
‫است‪ .‬دادههای موجود در ‪ RAM‬قابل پاک شد و جایگزینی با دادههای دیگر هستند و هر نو وقفتهای در جریتا‬
‫برق کامپیوتر‪ ،‬موجب از بین رفتن دادههای موجود در ‪ RAM‬میشود‪ .‬استفاده از این نتو يافظته‪ ،‬بترای نگهتداری‬
‫موقت اطالعات تا زما پردازش یا انتيال نتایج به بیرو از کامپیوتر و یا ذخیره در يافظههای جانبی است‪.‬‬
‫ب) حافظهه ‪ :ROM‬يافظه فيط خواندنی است که هنگتام ختاموش شتد ‪ ،‬اطالعتات آ از بتین نمتیرود و ثابتت‬
‫اصلی يافظه ‪ ROM‬عبارتند از‪:‬‬ ‫میماند‪ .‬وظای‬
‫‪ ‬تست اولیه ورودیها و خروجیها و شرو به کار کامپیوتر‪.‬‬
‫‪ ‬سرویسدهی به ورودیها و خروجیها در لاظههای اولیه راهاندازی کامپیوتر‪.‬‬
‫‪ ‬دستورالعملهایی جهت پیدا کرد یك برنامه به نام سیستم عامل از روی يافظه کمكی و انتيتال آ بته يافظته‬
‫اصلی ‪.RAM‬‬
‫‪ )2‬حافظه جانبی یا ثانویه‪ :‬يافظهای است که برای نگهداری دائمی اطالعتات و برنامتههتا بكتارمیرود‪ .‬گتاهی‬
‫اوقات به يافظههای جانبی‪ ،‬وسایل ذخیرهسازی نیز میگویند‪ .‬علل استفاده از يافظه جانبی عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬يافظه ‪ RAM‬کامپیوتر مادود است‪.‬‬
‫‪ ‬با قیع جریا برق‪ ،‬اطالعات يافظه ‪ RAM‬از بین میروند‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬بعضی از اوقات به صورت دورهای مورد استفاده قرار میگیرند‪.‬‬

‫‪ ‬يافظههای جانبی برای انتيال اطالعات از یك نيیه به نيیه دیگر بكار میروند‪.‬‬

‫انواع حافظههای جانبی‬

‫يافظههای جانبی دو نو هستند‪ :‬يافظه غیرم ناطیسی و يافظه م ناطیسی‪.‬‬
‫‪ ‬حافظههای غیرمغناطیسی عبارتند از‪:‬‬
‫* دیسک نوري‪ :‬برای خواند و نوشتن اطالعات در این نو دیسكها‪ ،‬از اشعه لیزر استتفاده میشتود‪ .‬استتفاده از‬
‫دیسك نوری به دلیل داشتن ظرفیت باال بهویژه در شبكهها و سایتهای کامپیوتری برای پشتیبا گیری از اطالعتات‬
‫در يال افزایش است‪ CD .‬و ‪DVD‬های موجود از این نو يافظه هستند‪.‬‬
‫* دیسک فشرده یا ‪ :CD‬یك دیسك فيط خواندنی است و توسط دیسكگردا های مخصوص فيط برای یكبتار‬
‫قابل نوشتن و به دفعات خواند است‪ .‬نو خاصی از این دیسكتها با نام ‪ CD REWRITABLE‬یتا ‪ERASABLE‬‬
‫‪ CD‬با قیمت گرانتر عرضه شدهاند که میتوا اطالعات را چندین بار بر روی آنها نوشت‪ .‬رایجترین نو آنها دارای‬
‫ظرفیت ‪ 700‬مگابایت میباشند‪.‬‬
‫‪ ‬حافظههای مغناطیسی عبارتند از‪:‬‬
‫* دیسک نرم یا فالپی دیسک‪ :‬یكی از يافظههای جانبی قدیمی و رایج کامپیوترها است که گاهی به آ دیسك‬
‫لرزا ‪ ،‬فالپی دیسك یا به طور اختصار دیسكت نیز گفته میشود‪ .‬دیسكتهتا از ‪ KB3۶0‬تتا ‪ MB1/۴۴‬اطالعتات را‬
‫در خود جای میدهند‪ .‬این ظرفیت خیلی ناچیز است؛ به همین دلیل کاربرد دیستكتها کتم استت و بیشتتر بترای‬
‫ذخیره عكس یا متن از آ استفاده میشود‪.‬‬
‫* دیسک سخت یا هارد دیسک‪ :‬دیسك سخت نیز یكی دیگر از يافظههای جتانبی استت کته بترای نگهتداری‬
‫برنامهها و دادهها برای مدت زما طوالنی‪ ،‬بسیار مناسب است و کارآیی دارد‪.‬‬
‫* زیپ دیسک‪ :‬نسخه جدیدی از فالپی دیسكها هستند؛ با این تفاوت که ظرفیتت بستیار بیشتتری دارنتد‪ .‬زیتپ‬
‫دیسكها معموال در دو ظرفیت ‪ 100‬و ‪ 2۵0‬مگابایت ساخته میشوند‪ .‬سرعت زیتپ دیستكهتا نستبت بته فالپتی‬
‫دیسكها بیشتر است‪.‬‬
‫* حافظه فلش (‪ :)Flash Memory‬یكی از جدیتدترین يافظتههتای موجتود بترای ذخیتره اطالعتات از طریتق‬
‫کامپیوتر است‪ .‬با این تفاوت که يجم ظرفیت آ به مراتب بیشتر از فالپی و سیدی استت‪ .‬يافظتههتای فلتش در‬
‫ساخته شدهاند‪ .‬این نو يافظهها به دلیل سرعت بتاال در ثبتت اطالعتات و‬ ‫انوا گوناگو و برای مصارت مختل‬
‫همچنین استفاده فوقالعاده آسا ‪ ،‬بسیار پرفروش و پرطرفدار هستند‪ .‬از جمله ویژگیهای يافظه فلش میتتوا بته‬
‫مواردی همچو آسیبپییری کم نسبت به ضربه؛ يجم باالی ظرفیت؛ قابلیت جابجایی رايت و آستا و بازیتابی‬
‫سریع اطالعات نسبت به فالپی اشاره نمود‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫* حافظه ‪ :)Secure Digital( SD‬کارت يافظه «اسدی» یك نو کارت يافظه دائمی م ل فلش ممتوری استت‬
‫که به عنوا یك يافظه قابل يمل در وسایلی همچتو دوربینهتا‪ ،‬موبایلهتا‪ ،‬ابزارهتای راهیتابی ‪ GPS‬و‪ ...‬متورد‬
‫استفاده قرار میگیرد‪.‬‬

‫‪ -5‬واحدهاي ورودي و خروجی‬

‫‪ ‬دستگاههاي ورودي‪ :‬به دستگاههایی که برای ورود اطالعات بته یتك سیستتم کتامپیوتری استتفاده میشتوند‪،‬‬
‫دستگاههای ورودی گفته میشود‪ .‬مانند ماوس‪ ،‬صفاه کلید‪ ،‬اسكنر‪ ،‬میكروفن‪ ،‬قلتم نتوری‪ ،‬دستته بتازی‪ ،‬دوربتین‬
‫دیجیتالی‪ ،‬دوربینهای اینترنتی یا وبی و‪...‬‬
‫‪ ‬دستگاههاي خروجی‪ :‬به دستگاههایی که برای خروج و نمایش اطالعات سیستتم کتامپیوتر استتفاده میشتوند‪،‬‬
‫دستگاههای خروجی گفته میشود‪ .‬مانند مانیتور‪ ،‬بلندگو‪ ،‬چاپگر و‪...‬‬

‫‪ ‬نرمافزار‬
‫به برنامههای طرايی شده توسط متخصصین که در داختل رایانتهها قابلیتت اجترا دارنتد‪ ،‬نرمافتزار گفتته میشتود‪.‬‬
‫نرمافزارهای رایانهای به دو دسته تيسیم میشوند‪ -1 :‬نرمافزارهای سیستمی‪ -2 .‬نرمافزارهای کاربردی‪.‬‬

‫نرمافزارهای سیستمی‬
‫برنامه هایی هستند که کامپیوتر برای فعال شد یا سرویس داد ‪ ،‬به آنها نیاز دارد و بدین دلیل از سوی متخصصتین‬
‫و سازندگا سیستم کامپیوتری نوشته و عرضه میشوند‪ .‬مهمترین این برنامهها‪ ،‬سیستتم عامتلهتا هستتند‪ .‬دو نتو‬
‫سیستم عامل معروت که در ‪ PC‬مورد استفاده قرار میگیرند‪ Dos ،‬و ‪ Windows‬هستند‪.‬‬

‫اهداف سیستم عامل‬

‫‪ .1‬سهولت‪ :‬سیستم عامل استفاده از کامپیوتر را ساده میسازد‪ .‬این بدا معناست کته مت ال کتاربر یتا برنامته نتویس‬
‫بدو درگیر شد با مسائل سختافزاری دیسكها‪ ،‬به رايتی فایلی را بر روی دیسك ذخیره و يیت میکند‪ .‬ایتن‬
‫کار در واقع با به کاربرد دستورهای سادهای که فراخوا های سیستمی را صدا میزنند انجام میپییرد‪ .‬در صتورت‬
‫کتامپیوتر م تل‬ ‫عدم وجود سیستم عامل‪ ،‬کاربر و یا برنامهنویس میبایست آشنایی کاملی با سختافزارهای مختلت‬
‫مانیتور‪ ،‬فالپی‪ ،‬کیبورد و‪ ...‬داشته باشد و برنامههایی برای خواند و نوشتن آنها به زبا سیح پایین بنویسد‪ .‬از ایتن‬
‫جنبه‪ ،‬به سیستم عامل به عنوا ماشین توسعهیافته یا ماشین مجازی اطالق میشود که واقعیت سختافزار را از دیتد‬
‫برنامهنویسا مخفی میسازد‪.‬‬
‫‪ .2‬کارآمدی‪ :‬هدت دوم سیستم عامل‪ ،‬مدیریت منابع میباشد؛ یعنی سیستم عامل باعث استتفاده بهینته و ستودمند از‬
‫منابع سیستم میگردد‪ .‬منظور از منابع؛ پردازندهها‪ ،‬يافظهها‪ ،‬دیسكها‪ ،‬ماوسها‪ ،‬چاپگرها‪ ،‬فایلها و‪ ...‬هستتند‪ .‬یتك‬

‫‪8‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫سیستم کامپیوتری‪ ،‬منابع نرمافزاری و سختافزاری بسیار دارد که ممكن است در يین اجترای برنامته الزم باشتند‪.‬‬
‫سیستم عامل همانند مدیر منابع عمل کرده و آنها را بر يسب نیاز به برنامههای مشخصی تخصیص میدهد‪.‬‬
‫‪ .3‬قابلیت رشد‪ :‬سیستم عامل باید به ناوی ساخته شده باشد که به طور موثر توسعه‪ ،‬آزمایش و معرفی قابلیتهتای‬
‫جدید سیستمی را بدو ایجاد مزايمت در خدمات جاری‪ ،‬میسر سازد‪.‬‬

‫ویندوز چیست؟‬
‫ویندوز یك سیستم عامل است که در واقتع رابتط بتین کتاربر بتا قیعتات ستختافزاری کتامپیوتر میباشتد‪ .‬تمتام‬
‫نسخههای ویندوز اعم از ویندوز ‪ ،98‬ویندوز ‪ ،2000‬ویندوز ‪ ،XP‬ویندوز ‪ 7‬و اخیرا هم که ویندوز ‪ 10‬منتشر شتده‬
‫است‪ ،‬ماصول شرکت «مایكروسافت» است‪ .‬در تعریفی کلی‪ ،‬ویندوز یك مایط گرافیكی چند وظیفهای استت کته‬
‫در انوا کامپیوترها اعم از رومیزی‪ ،‬ایستگاههای کاری‪ ،‬سرویس دهندههای شبكه اجرا میشود‪ .‬ایتن سیستتم عامتل‬
‫یك رابط گرافیكی استاندارد بر اساس منوهای کشویی‪ ،‬نايیههای پنجره مانند و یك وسیله اشارهای م تل متاوس را‬
‫فراهم میکند‪.‬‬

‫مفهوم درایو‪ ،‬فولدر و فایل در ویندوز كامپیوتر‬

‫یكی از مهمترین مفاهیمی که در هنگام کار با کامپیوتر باید با آ آشتنایی داشتته باشتید‪ ،‬نظتام ستازماندهی‪ ،‬ذخیتره‬
‫کرد و تعیین مال فایلها و برنامهها میباشد که در قالب درایو‪ ،‬فولدر و فایل قابل استفاده است‪.‬‬
‫‪ ‬درایو یا رانه‪ :‬به هر یك از بخشهای مستيل يافظه جانبی‪ ،‬یك درایو یا رانه گفته میشود‪ .‬درایوهای مختلفی‬
‫بر روی کامپیوتر وجود دارد‪ .‬م ال‪ ،‬درایوهای مربوط به دیسك نرم‪ ،‬دیسك سخت‪ ،‬يافظه فلش‪ ،‬لو فشرده از نتو‬
‫‪ DVD ،CD‬و مانند اینها که هر کدام با یك يرت یا اسم مشخص میشوند‪ .‬در ویندوز‪ ،‬درایوهای دیستك ستخت‬
‫را «پارتیشن» میگویند‪ .‬درایوی را که راهاندازی سیستم عامل از آ انجام میشود را «درایو راهانداز» میگویند‪.‬‬
‫‪ ‬فولدر یا پوشه‪ :‬مالی است برای نگهداری فایلها‪ ،‬چه آنهایی که بهم مربتوط هستتند و تشتكیل یتك برنامته‬
‫میدهند و چه فایلهای مجزا از هم‪.‬‬

‫‪ ‬فایل یا پرونده‪ :‬ياوی اطالعاتی است که با یك نام مخصوص به خود‪ ،‬در يافظه کامپیوتر نگهداری میشتود‪.‬‬
‫فایلها از اسم و پسوند تشكیل شدهاند‪ .‬م ال‪ word.exe ،‬و معموال پسوندها‪ ،‬معرت نو فایل میباشند‪.‬‬
‫‪ ‬برای تعیین یك مسیر‪ ،‬کافی است که از چپ به راست‪ ،‬ابتدا نام درایو‪ ،‬سپس فولدر و در نهایت‪ ،‬فایل را نوشتته‬
‫و آنها را با عالمت \ از یكدیگر جدا کنیم‪ .‬م ال‪ ،‬اگر بپرسند «او تايیق شیمی کته دانلتود کتردی کجاستت » چته‬
‫میگویید «درایو ‪ ،C‬فولدر ‪ ،Shimi‬فایل ‪ .»shimi.pdf‬یا مدل کامپیوتریتر‪.C:\Shimi\shimi.Pdf :‬‬
‫اینیور بخوانید‪« :‬سی دو نيیه بك اسلش شیمی بك اسلش شیمی دات پی‪.‬دی‪.‬ات»‪.‬‬
‫‪ ‬حال‪ ،‬چگونه تفاوت اینه ا را به خاطر بسپاریم؟ (شکل ‪)1‬‬
‫‪ -1‬یكی اینكه درایوها تعدادشا زیاد نیست‪ .‬عموما ‪ C‬و ‪ D‬و ‪ E‬و اینها هستند (شكل ‪.)A‬‬
‫‪ -2‬فولدرها یا پوشهها هم که اصال از آیكو شا مشخص است (شكل ‪.)B‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -3‬فایلها را هم میتوانید اینگونه بشناسید‪ .‬هر آیتمی که وقتی رویش کلیك میکنید دیگه جلوتر نمیتوانید برویتد‬
‫یك فایل است (شكل ‪.)C‬‬
‫‪ ‬مثاال‪ :‬وقتی روی یك فولدر کلیك میکنید و وارد آ میشوید‪ ،‬دوباره میتوانید چیزی انتخاب کنید‪ ،‬در نتیجه‬
‫این یك فایل نیست‪ .‬اما اگر روی یك عكس کلیك کنید آ عكس ختودش بتاز میشتود‪ ،‬دیگتر داختل آ عكتس‬
‫پوشههای دیگر یا فایلهای دیگری وجود ندارد‪ .‬در نتیجه یك عكس‪ ،‬یك فایل است‪ .‬به عبارتی‪ ،‬هر آیتمی که یك‬
‫پسوند داشته باشد‪ ،‬م ال ‪ .txt‬یا ‪ .jpg‬و‪ ...‬یك فایل است‪.‬‬

‫‪A‬‬
‫‪B‬‬

‫‪C‬‬

‫شکل ‪ :1‬درایو‪ ،‬فولدر و فایل در ویندوز کامپیوتر‬

‫پسوند فایلها‬
‫هر فایل عالوه بر نام ظاهری دارای یك پسوند معموال سه يرفی است که با یتك نيیته از نتام اصتلی فایتل جتدا‬
‫میشود‪ .‬این پسوندها به صورت پتیش فترض پنهتا هستتند‪ .‬ایتن پستوندها بعتد از نصتب نرمافتزار مربوطته در‬
‫ریجستری ثبت میشوند و از این به بعد مشخص میشود که فایل از چه نوعی است و چه برنامهای مسئولیت کتار‬
‫با فایل مربوطه را دارد‪ .‬برخی از مشهورترین فرمتهای فایلهایی که یك کاربر ممكن استت بتا آنهتا روبترو شتود‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫* فایلهای تصویری یا ‪MultiMedia‬‬

‫‪ Windows Media Video‬که نوعی فایل مالتی مدیا بسیار کم يجم است‪ .‬برای تهیته فیلمهتای‬ ‫‪ :WMV -1‬مخف‬
‫بلند و کم يجم از این فرمت استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ :AVI -2‬فرمت ‪ Audio Video Interleave‬که برای ذخیره فیلمهای با کیفیت باال و يجم کم استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ :BIK -3‬فایلهای ویدیویی بازیهای کامپیوتری با پسوند ‪ BIK‬یا ‪ REZ‬ذخیره میشوند‪.‬‬
‫* فایلهای صوتی‬
‫‪ :AMR -4‬نوعی فایل صوتی است که بیشتر صداهای ضبط شده توسط موبایلها با این پسوند ذخیره میشوند‪.‬‬
‫‪Mid -5‬یا ‪ :Midi‬نوعی فایل صوتی بسیار فشرده که به عنوا پس زمینه صتوتی در ستایت و یتا وبالگهتا بستیار‬
‫استفاده میشود‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ MPEG Layer3‬یك نو فایل فشرده صوتی که به علت قابلیت پخش در دستگاههای پخش ‪CD‬‬ ‫‪ :MP3 -6‬مخف‬
‫بسیار مورد استفاده است‪.‬‬
‫‪ :OGG -7‬نوعی فایل صوتی که توسط بازیها استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ :WAV -8‬فایل صوتی استاندارد ویندوز که بصورت ‪ WAVE‬نیز ذخیره شده و در ‪CD‬های صوتی استفاده میشود‪.‬‬
‫* فایلهای عکس‬
‫‪ Graphics interchange format‬است‪ .‬این فرمت برای تهیه عكسهای کوچك استتفاده میشتود‪.‬‬ ‫‪ :GIF -9‬مخف‬
‫مهمترین ویژگی این فرمت که آ را در وب بسیار متداول ساخته است توانایی ذخیره چندین فرم عكتس در قالتب‬
‫یك فایل تصویری است و بنابراین میتواند عكسهای متارک تولید کند‪.‬‬
‫‪ Joint photographic Experts Group‬نوعی فایل عكتس مرستوم استت‪ .‬ایتن فرمتت‬ ‫‪ JPG -10‬یا ‪ :JPE‬مخف‬
‫عكسهای استانداردی است که در‪VCD‬ها نیز قابل پخش است و از يجم و کیفیت قابل قبولی برخوردار است‪.‬‬
‫‪ MuliBitMap‬یك فایل ماتوی چندین تصویر ‪BMP‬که در نرمافزارهای موبایل استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪ :MBM -11‬مخف‬
‫‪ Portable Network Graphics‬نوعی فایل عكس سبك برای تهیه تصاویر آیكو است‪.‬‬ ‫‪ :PNG -12‬مخف‬
‫‪ :PSD -13‬فایل پروژههای ویرایش عكس برنامه فتوشاپ است‪.‬‬
‫‪ Tag Image File Format‬نوعی فایل عكس است که در اسكنرها خیلی استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪ :TIFF -14‬مخ‬
‫* فایلهای فشرده و ‪Image‬‬

‫‪ :7ZIP -15‬فایل فشرده ویندوز که برخالت فایلهای زیپ می توانند خودبهخود اکسترکت شده و عملیاتی ماننتد‬
‫نصب یك برنامه خاص را انجام دهد‪ .‬جهت مدیریت این فایلها از برنامه ‪ winrar‬استفاده کنید‪.‬‬

‫‪ :JAR -16‬نوعی فایل فشرده است که بیشتر برای تهیه نسخه نصب بازیهای موبایل استتفاده میشتود‪ .‬بتا برنامته‬
‫‪ WinRAR‬قابل مدیریت است‪.‬‬

‫‪ :RAR -17‬فایلهای فشردهسازی ویژه برنامه ‪ WinRAR‬که يجم را تيریبا دو برابتر فایتل زیتپ معمتولی کتاهش‬
‫میدهند‪.‬‬
‫‪ :ZIP -18‬فرمت استاندارد تهیه فایلهای فشرده ویندوز که نیازی به نصب برنامته جتانبی نتدارد‪ .‬بترای فایلهتای‬
‫فشرده متنی کاربرد بیشتری دارند و فایلهای فیلم زیپ شده چندا ت ییری در يجم ندارند‪.‬‬
‫* فایلهای متن‬
‫‪ DOC -19‬یا ‪ :DOCX‬پسوند مورد استفاده در فایلهای ‪ WORD‬است‪.‬‬
‫‪ Portable Document File‬نوعی فایل متنی است که بر خالت فایلهای ‪ Doc‬چیتدما آ بته‬ ‫‪ :PDF -20‬مخف‬
‫سادگی ت ییر نمیکند و برای همین در وب بسیار استفاده میشود‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫مهمترین فولدرهای ویندوز و كاربردهای آنها‬

‫‪ :My Documents ‬این فولدر را خود ویندوز برای استفاده کاربرا ایجاد میکند‪ ،‬یعنی کتاربر میتوانتد فایلهتا‪،‬‬
‫اسناد و يتی فولدرهای دیگر را درو "‪ "My Documents‬نگهداری و یا ذخیره کند‪.‬‬
‫‪ :My Pictures ‬کاربر میتواند اسناد تصویری (عكس) را در آ نگهداری و یا ذخیره کند‪.‬‬
‫‪ :My Music ‬کاربر میتواند اسناد صوتی (موسیيی و موزیك) را در آ نگهداری و یا ذخیره کند‪.‬‬
‫‪ :My Computer ‬تمامی درایوهای کامپیوتر م ل‪ E ،D: ،C: ، A:‬درو "‪ "My Computer‬قرار دارد؛ یعنی کتاربر‬
‫برای دسترسی و مشاهده فایلها‪ ،‬اسناد و فولدرهای موجود در کامپیوتر میتواند از "‪ "My Computer‬استفاده کند‪.‬‬
‫‪ :My Network Places ‬برای ایجاد اتصال به شبكه (اینترنت)‪ ،‬تنظیمات شبكه و همچنین دسترسی به فایلهتای‬
‫موجود در کامپیوتر های متصل به شبكه از "‪ "My Network Places‬استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ :Recycle Bin ‬یا سیل بازیافت‪ ،‬فولدری است که هر فایل‪ ،‬سند و فولدری که کاربر يتیت )‪ (Delete‬میکنتد‪،‬‬
‫ابتدا به درو "‪ "Recycle Bin‬منتيل میشود و در صورت اشتباه در يیت‪ ،‬میتواند مجددا آ را برگرداند‪.‬‬

‫پاک كردن فایلهای بیهوده سیستم‪ ،‬جهت افزایش سرعت ویندوز‬

‫جهت افزایش سرعت ویندوز و عملكرد بهینه سیستم تا چندین برابر‪ ،‬چندین راه ساده وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬خالی نگه داشتن درایو وینددوز‪ :‬درایو ویندوز (که معموال درایو ‪ C‬میباشد) مخصوص برنامهها و فایتلهتای‬
‫سیستمی است‪ .‬رسیدگی به این درایو و تمیز نگه داشتن آ موجب افزایش کتارایی سیستتم و بتاال بترد سترعت‬
‫انجام پروسهها میشود‪ .‬سعی کنید از انباشته کرد فایلهای شخصی و دیگر فایلهایی که يالت ضروریت نداشتته‬
‫باشند (در این درایو) خودداری کنید و تنها برنامههای مورد نیاز را بر روی آ نصب کنید‪ .‬توجه داشته باشید که در‬
‫صورتی که ویندوز خود را عوض می کنید (همچنین در برخی موارد در يین تعمیر ویندوز) تمام فایل های موجود‬
‫در این درایو را از دست خواهید داد‪.‬‬
‫‪ -2‬خالی نگه داشتن محیط ‪ :Desktop‬همیشه سعی کنید مایط دستكتاپ ختود را خلتوت کنیتد‪ .‬بته هیچوجته‬
‫فایلهای شخصی را درو دسكتاپ قرار ندهید‪ .‬با این کار فضای رم را اش ال میکنید و همچنتین ایتن ریستك را‬
‫میکنید که اگر به هر دلیلی ویندوز باال نیامد‪ ،‬فایلهای خود را از دست دادهاید‪.‬‬
‫‪ -3‬فایل هاي بیهوده سیستم را پاک كنید‪ :‬برای این منظور‪ ،‬دکمه ویندوز و ‪ R‬را بیور همزما فشار دهید‪ .‬بتا‬
‫باز شد پنجره ‪ ،Run‬در قسمت ‪ ،Open‬بنویسید‪%temp% :‬‬
‫سپس‪ ،‬روی ‪ Ok‬کلیك کرده‪ Ctrl + A ،‬را بیور همزما فشار دهید‪.‬‬
‫‪ Delete‬را زده و روی ‪ Yes‬کلیك نمایید‪.‬‬
‫پس از پاک شد تمام فایلها‪ ،‬به مایط ‪ Desktop‬رفته و ماتویات ‪ Recycle Bin‬را پاک نمایید‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫نرمافزارهای كاربردی‬
‫برنامههایی هستند که کاربر یا خود آنها را مینویسد یا شرکت های نرمافتزاری آنهتا را تهیته کترده و بترای فتروش‬
‫مهندستی‪،‬‬ ‫عرضه میکنند‪ .‬اینگونه برنامهها معموال عمومیت برنامههای سیستم را نداشته و برای زمینههتای مختلت‬
‫علمی‪ ،‬تجاری‪ ،‬آموزشی‪ ،‬تفریای و یا طرايی نوشته میشوند‪ .‬برخی از نرمافزارهای کاربردی عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬نرمافزارهای ‪ :Office‬مجموعه آفیس‪ ،‬یكی از پرکاربردترین مجموعه نرمافزارها است که اجتزای آ بته سته‬
‫دسته تيسیم میشود‪:‬‬
‫‪ ‬برنامههای اداری (‪.)Desktop Application‬‬
‫‪ ‬برنامههای سرویس دهنده (‪.)Server Applications‬‬
‫‪ ‬برنامههایی با کاربرد اینترنتی (‪.)Internet Applications‬‬
‫البته بیشتر شهرت آفیس به دلیل تولید برنامه های بخش نخست (برنامه های اداری) استت‪ .‬ایتن بختش از اجزائتی‬
‫همچو ‪ Powerpoint ،Aess ،Excel ،Word‬و‪ ...‬تشكیل شده است‪ .‬این نرمافزارها تاول جدی در دنیای کتامپیوتر‬
‫ایجاد کردند و هر کدام نيش مهمی در انجام سادهتر و بهتر کارهای انسانی ایفا میکنند‪ .‬م ال نرمافتزار اکستل بترای‬
‫انجام مااسبات ریاضی و کشید نمودار به وسیله ابزارهای گرافیكی بته کتار متیرود و توانتایی انجتام مااستبات‬
‫پیچیده ریاضی را دارد‪ .‬پاورپوینت‪ ،‬نرمافزار مشهوری است که برای ارائه بهتر سمینارها و سخنرانیها بكار متیرود‪.‬‬
‫از اکسس برای ایجاد و مدیریت پایگاه های اطالعاتی استفاده میشود‪ .‬از کاربردهای ‪ Outlook‬میتوا به ارستال و‬
‫دریافت ایمیل و مدیریت آ و همچنین مدیریت برنامه‪ ،‬قرارها‪ ،‬کارها و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬

‫‪ -2‬نرمافزارهای مدیریتی‪ :‬از نرمافزارهای کاربردی هستند که جهت پیشبرد اهدات سازما ها به کار متیرونتد‪.‬‬
‫نمونههایی از این نرمافزارها عبارتند از‪:‬‬
‫* نرمافزار مديريت ارتباط با مشتريان يا ‪)Customer Relationship Management( CRM‬‬
‫‪ CRM‬نرمافزاری است که ارتباط میا شرکتها و مشتریا شتا را ستازماندهی متیکنتد‪ .‬از اهتدات ایتن نرمافتزار‬
‫نزدیكتر شد روابط سازما با مشتریا ‪ ،‬دسترسی ستازما بته ستیو جدیتدی از ستوددهی‪ ،‬هتدت قترار داد‬
‫مشتریا جدید‪ ،‬مدیریت جنگ تبلی اتی بازاریابی و پیشبرد فعالیتهای فتروش استت‪ .‬فتروش مكتانیزه‪ ،‬بازاریتابی‬
‫مكانیزه‪ ،‬استراتژی فروش و خدمات مشتریا از جمله امكانات نرمافزار ‪ CRM‬است‪.‬‬
‫* نرمافزار مدیریت و كنترل پروژه‪ :‬نرمافزاری است که برای برنامهریزی‪ ،‬هزینهیابی‪ ،‬زمتا بنتدی و تخصتیص‬
‫نیروی انسانی بكار میرود‪ .‬از مهمترین نرمافزارهای مدیریت و کنترل پروژه میتوا به ‪ MSP‬و ‪ P3‬اشاره نمود‪.‬‬
‫‪ -3‬نرمافزار حسابداری‪ :‬نرمافزاری است که ‪ -1‬نیازهای یك بنگتاه تجتاری از قبیتل سترعت‪ ،‬امنیتت‪ ،‬قابلیتت‬
‫اطمینا ‪ ،‬قدرت تالیل و آنالیز اطالعات را برآورده میکند‪ -2 .‬ابزارهای مورد نیاز برای مااسبات و اتومات کترد‬
‫خیلی از پروسههای يسابداری را برای پیشبینیهای امور مالی یك شرکت یا فروشگاه ارائه میکند‪ -3 .‬گزارشتاتی‬
‫از قبیل فروش‪ ،‬ارزش اموال و داراییها‪ ،‬هزینههای باالسری‪ ،‬هزینههای تولید‪ ،‬صورتيساب عملكرد سود و زیتا‬
‫و ارزش افزوده را ارائه میکند‪ .‬از مزایای استفاده از نرمافزار يسابداری‪ ،‬پیشی گرفتن از رقبتا‪ ،‬افتزایش ستودآوری‪،‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫پایین آمد هزینههای يسابداری‪ ،‬تصمیمگیری هوشمندانه‪ ،‬ایجاد اعداد ارقام دقیق در يسابداری و اتومتات کترد‬
‫کارهایی از يسابداری که بهصورت دستی انجام میشود از جمله مزایای استفاده از نرمافزار يسابداری میباشند‪.‬‬
‫‪ -4‬نرمافزار حقوق و دستمزد‪ :‬مااسبه و پرداخت ييوق و دستمزد پرسنل در سازما هتا بتر استاس مجموعته‬
‫پیچیدهای از قوانین‪ ،‬تبصرهها و است نائات اعم از قوانین دولتی و قوانین داخلی سازما ‪ ،‬صورت میگیرد‪ .‬نتیجه ایتن‬
‫امر پیچیدگی مااسبات در این بخش میباشد‪ .‬از طرفی مدیرا برای سیاستگیاریها و تصمیمات خود به ویتژه در‬
‫مدیریت منابع انسانی سازما ‪ ،‬نیاز به اطالعات جامع و سازما یافتهای از وضعیت پرداخت ييوق دارند‪ .‬از اینترو‪،‬‬
‫وجود یك نرمافزار کارآمد در این بخش به یك ضرورت انكارناپییر تبدیل شده است‪ .‬نرمافتزار سیستتم ييتوق و‬
‫دستمزد با یكپارچگی کامل با سیستمهای مدیریت منابع انسانی‪ ،‬خزانهداری و يسابداری مالی ابزاری کارآمد بترای‬
‫پاسخ به این نیاز میباشد‪ .‬از ویژگیهای ممتاز نرمافزارهتای ييتوق و دستتمزد؛ دسترستی مستتيیم بته پرونتدههای‬
‫پرسنلی در سیستم کارگزینی‪ ،‬دسترسی مستيیم به ايكام کارگزینی بدو انتيال اطالعات‪ ،‬امكا متدیریت پرداختت‬
‫وامهای شخصی پرسنل با قابلیت ثبت واریزهای موردی به يساب مربوطه‪ ،‬امكا پرداخت مزایای متوردی در هتر‬
‫ماه به صورت انفرادی و گروهی‪ ،‬صدور خودکار سند ييوق و ارسال به سیستم يسابداری است‪.‬‬
‫‪ -5‬نرمافزارهای آماری‪ :‬آ دستته از نترمافزارهتای کتاربردی هستتند کته بترای مااستبه و تالیتل دادههتا در‬
‫گستردهای دارند که برختی از مهمتترین‬ ‫مورد استفاده قرار میگیرند‪ .‬نرمافزارهای آماری طی‬ ‫پژوهشهای مختل‬
‫آنها عبارتند از‪:‬‬
‫* نرمافزار ‪ :)Statistical Package for Social Science( SPSS‬یكی از تواناترین و کتاربردیتترین نرمافزارهتای‬
‫آمتاری را دارد‪ .‬پژوهشتگرا رشتتههتای مترتبط بتا‬ ‫آماری است که توانایی انجام مااسبات و تالیلهای مختلت‬
‫اقتصاد‪ ،‬جهت بررسی فرآیندهای زمانی اقتصادی و درک تاثیر متيابل عوامل اقتصادی بر روی یتك عامتل و یتا بتر‬
‫روی یكدیگر میتوانند از دستورات رگرسیو ‪ ،‬سری زمانی و آزمو همبستتگی در ‪ SPSS‬بترای تالیتل یافتتههای‬
‫و‬ ‫خویش بهره برند‪ .‬همچنین میتوانند برای تهیه و تنظیم دقیقترین و تالیلیترین گزارشات اقتصادی از توصتی‬
‫استنباط اطالعات توسط ‪ SPSS‬استفاده نمایند‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :Eviews‬این نرمافزار‪ ،‬برگرفته از دو کلمه ‪ Econometric & Views‬به معنای مشاهدات اقتصادسنجی‬
‫میباشد‪ .‬معموال برای دادههای سری زمانی در آنالیزهای اقتصادی مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :Minitab‬یكی از نرمافزارهای تخصصی آمار و به خصوص کنترل کیفیت میباشتد کته در بستیاری از‬
‫وايدهای صنعتی بزرگ و کوچك استفاده میگردد‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :Liseral‬برای معادالت ساختاری در تالیل دادهها به کمك تالیل مسیر مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :)Computer Model for Feasibility Analysis and Reporting( COMFAR‬این نرمافزار بتر استاس‬
‫میالعات امكا سنجی و یا به عبارتی توجیهپییری و یا قابل اجرا بود و یتا نبتود طتر و میالعتات فرصتتیابی‬
‫برای هر طر صنعتی و معدنی (سازماندهی و مااسبه گزارشات مالی و اقتصادی) طرايی شده استت‪ .‬نتتایج ایتن‬
‫نرمافزار بیانگر جیابیت اقتصادی طر بر اساس مادود و یا نامادود بود بودجه اقتصادی سازما مجری است‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫* نرمافززار ‪ :Stata‬کلمته ‪ Stata‬ترکیبتی از دو کلمته ‪ Statistics‬و ‪ Data‬استت‪ .‬یكتی از قتویترین و پرکتارترین‬

‫بستههای نرمافزارهای شناخته شده در آمار و اقتصادسنجی است که قادر بته انجتام تمتامی روشهتای استتاندارد و‬
‫غیراستانداردِ تالیلِ دادهها میباشد‪.‬‬
‫‪ -6‬نرمافزارهای گرافیکی‪ :‬نرمافزارهایی هستند کته بترای طرايتی و ایجتاد تصتاویر‪ ،‬آرم‪ ،‬نيشته و‪ ...‬بته کتار‬
‫میروند‪ .‬نمونههایی از این نرمافزارها عبارتند از‪:‬‬
‫* نرمافزار ‪ :Photoshop‬برای ویرایش تصویر است‪ .‬به این معنا که به کمك آ میتوا بر روی تصتاویر ویترایش‬
‫نمود (ت ییر رنگ‪ ،‬ت ییر اندازه و ت ییر فرمت داد) و يتی تصتاویری را در درو ایتن نترمافتزار خلتق نمتود‪ .‬ایتن‬
‫نرمافزار میتواند بر روی فیلمها هم ویرایشهایی را داشته باشد‪ .‬ولی اصل يوزه فعالیت نرمافزار فتوشاپ بتر روی‬
‫تصاویر میباشد‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :Freehand‬یك نرمافزار يرفهای گرافیكی است که کتاربر را در طرايتی و ستاخت تصتاویر مختلت‬
‫هنری همچو آرم‪ ،‬لوگو‪ ،‬جلد کتاب‪ ،‬پوستر و‪ ...‬یاری میدهد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬کاربر میتواند تصاویری را که در این‬
‫برنامه میسازد‪ ،‬در برنامه فلش به تصاویر متارک تبدیل نماید‪ .‬همچنین این نرمافزار به کاربر اجازه ذخیره تصتاویر‬
‫در فهرستی را می دهد که قابل استفاده در صفاات وب باشد‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ : CorelDraw‬کرل‪ ،‬یكی از قدرتمندترین نرمافزارهای طرايی و گرافیتك استت کته ستاختار بترداری‬
‫دارد‪ .‬کاربر توسط این نرمافزار میتواند به سادگی انوا آرم‪ ،‬کارت ویزیت‪ ،‬کاتالوگ‪ ،‬بروشور‪ ،‬آگهیهتای تبلی تاتی‬
‫و‪ ...‬را با تمام قوسها و خمیدگیهای الزم در ماییی برداری طرايی کند‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :3D Studio MAX‬یكی از قویترین و پیشرفتهترین برنامهها در زمینه طرايتی سته بعتدی و انیمیشتن‬
‫سازی به شمار می رود‪ .‬این برنامه به مدد داشتن ابزارهای کارا و قدرتمند در بسیاری از صنایع بته ویتژه بازیهتای‬
‫رایانهای و طرايی و خلق جلوههای ویژه در فیلمها بسیار پرکاربرد است‪ .‬این برنامه به کاربر این امكتا را میدهتد‬
‫تا طر ها‪ ،‬اجسام و کاراکترهای سه بعدی و همچنین انیمیشنهای زیبا و با کیفیتت بستیار بتاال را در متدت زمتا‬
‫کوتاهی خلق کند‪.‬‬
‫* نرمافزار‪ :Autocad‬نرمافزاری است که برای ترسیم نيشههای مهندسی و صنعتی به کار میرود‪.‬‬
‫* نرمافزار‪ :Image Ready‬ابزاری تصویری برای طرايا صفاات وب است‪.‬‬
‫* نرمافزار ‪ :QuarkXPress‬برای صفاهبندی روزنامهها و مجالت مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ -7‬نرمافزارهای ترجمه‪ :‬نرمافزارهایی هستند که با نصب بر روی انوا کامپیوترها میتواننتد ترجمته کلمتات و‬
‫متو را از زبانی به زبا دیگر به انجام برسانند‪ .‬امروزه نرمافزارهای ترجمه مهمترین ابزار در ارتباطتات بتینالمللتی‬
‫مدر ‪ ،‬آموزش‪ ،‬یادگیری و تايیيات میباشند‪ .‬از معروتتترین و پرکتاربردیتترین ایتن نترمافزارهتا متیتتوا بته‬
‫نرمافزارهای ‪ Babylon ،Saeb ،Longman‬و‪ ...‬اشاره نمود‪.‬‬
‫‪ -8‬نرمافزارهای امنیتی‪ :‬نرمافزارهای امنیتی که از آنها تات عنوا نرمافزارهای «يفاظت کننتده» نیتز نتام بترده‬
‫میشود‪ ،‬برای يفاظت از اطالعات بر روی سیستمهای کامپیوتری طرايی شدهاند‪ .‬مهمتترین نترمافزارهتای امنیتتی‬

‫‪15‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫«‪ »Firewall‬یا «دیوارههای آتش» است که دارای ابزار ضد جاسوسی بوده و با نظارت همیشگی بتر روی سیستتم و‬
‫نرمافزارها‪ ،‬از ورود «هكرها»‪1‬به اطالعات شخصی و کامپیوتری کاربرا اینترنتی جلوگیری میکند‪.‬‬

‫فناورى اطالعات (‪)Information Technology‬‬

‫اصیال فناوری اطالعات فناوریهای نتوین ماننتد رایانته‪ ،‬فكتس‪ ،‬میكروالكترونیتكهتا‪ ،‬ارتبتاط از راه دور و نیتز‬
‫فناوریهای قدیمیتر نظیر بایگانی اسناد‪ ،‬ماشینهای مااسباتی و مكانیكی‪ ،‬چاپ و يكاکی را دربرمیگیرد‪.‬‬

‫فناورى اطالعات و ارتباطات (‪)Information & Communication Technology‬‬

‫عبارت است از گردآوری‪ ،‬سازماندهی‪ ،‬ذخیره و نشر اطالعات اعم از صوت‪ ،‬تصویر‪ ،‬متن یا عدد که بتا استتفاده از‬
‫ابزارهای رایانهای و مخابراتی صورت پییرد‪.‬‬

‫گواهینامه بینالمللی كاربری كامپیوتر )‪International Computer Driving Licences (ICDL‬‬

‫‪ ICDL‬یك گواهینامه پییرفتهشده بینالمللی است که تضمین میکند دارنده آ ‪ ،‬دانش مفاهیم پایه فناوری اطالعات‬
‫را دارا بوده و صاليیت و توانایی استفاده از کامپیوتر شخصی و کاربردهای عمومی کتامپیوتر را دارا میباشتد‪ .‬ایتن‬
‫گواهینامه توسط شرکتها‪ ،‬موسسات‪ ،‬مراکز دولتی و‪ ...‬به عنوا مدرکی برای استخدام متياضیا تليی میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مهمترین اهداف ‪ :ICDL‬ترویج و پرورش سواد کامپیوتری برای همه‪ .‬افزایش سیح دانش و صاليیت افتراد‬
‫در استفاده از کامپیوترهای شخصی‪ .‬مهیا نمود یك شرایط پایه برای اینكه همه متردم‪ ،‬فتارا از نتو تاصتیالت و‬
‫تجربیات قبلیشا بتوانند عضو یك جامعه اطالعاتی باشند و‪ ...‬است‪.‬‬

‫مهارتهای هفتگانه ‪ICDL‬‬

‫بر طبق استاندارد بینالمللی‪ ،‬دوره ‪ ICDL‬را هفت مهارت تشكیل میدهد که عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬مهارت اول‪ :‬مفاهیم پايه فناوری اطالعات (‪)Basic Concepts Of Information Technology‬‬
‫در این مهارت داوطلب الزم است که ساختما فیزیكی کامپیوتر شخصی را بشناسد و مفاهیم پایه فناوری اطالعات‬
‫از جمله ذخیره کرد دادهها‪ ،‬يافظه‪ ،‬کاربردهای نرمافزاری مبتنی بر کامپیوتر در جامعه‪ ،‬کاربرد شبكههای اطالعتاتی‬
‫در پردازش و توزیع اطالعات را بداند‪ .‬داوطلب همچنین باید درک کند که چرا و چگونته سیستتمهتای مبتنتی بتر‬
‫فناوری اطالعات در هر سازما و شرکتی برپا شده است‪ .‬عالوه بر این الزم است داوطلب بته امنیتت اطالعتات و‬
‫موضوعات ييوقی و قانونی مرتبط با کامپیوتر نیز توجه کافی داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مهارت دوم‪ :‬استفاده از كامپیوتر و مديريت فايلها (‪)Using The Computer And Managing Files‬‬

‫‪ 1‬هکر كسی است كه با سیستمهاي كامپیوتري آشناست و میتواند با روشهایی خاص (بدون اجازه) وارد آنها شود‪ .‬این انسدان میتواندد‬
‫خوب یا بد باشد (در هر حال هکر است) و میتواند به سیستم شما آسیب برساند‪.‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫در این مريله داوطلب الزم است نشا دهد دانش و صاليیت الزم برای استفاده از عملكرد پایه کامپیوتر شخصتی‬
‫و سیستم عاملش را دارا است‪ .‬وی همچنین باید قادر باشد بیور موثر با مایط رومیزی سیستم عامتل کتار کنتد‪ .‬او‬
‫همچنین باید قادر باشد که فایلها‪ ،‬فهرستها و زیرفهرستها را مدیریت و سازماندهی نماید و بداند چگونته آنهتا‬
‫را کپی کند‪ ،‬انتيال دهد و يیت نماید‪ .‬داوطلب همچنین باید قادر باشد با شماهای رومیزی به خوبی کتار کترده و‬
‫پنجره ها را اداره نماید‪ .‬عالوه بر اینها وی باید بتواند از ابزارهای جستتجو‪ ،‬ویترایش و متدیریت چتاپ کته همتراه‬
‫سیستم عامل است به خوبی استفاده نماید‪.‬‬
‫‪ ‬مهارت سوم‪ :‬واژهپردازها (‪)Word Processing By Using Computer‬‬
‫در این مهارت داوطلب الزم است نشا دهد توانایی استفاده از کاربردهای واژهپردازها در کامپیوتر شخصتی را دارا‬
‫است‪ .‬او باید درک توانایی انجام دستورات پایه مرتبط با ایجاد‪ ،‬شكلداد و اتمام یك متتن در واژهپترداز را داشتته‬
‫باشد‪ .‬همچنین داوطلب باید نشا دهد صاليیت الزم برای استفاده از قابلیتتهتای پیشترفتهتر واژه پردازهتا ماننتد‬
‫ایجاد جداول استاندارد‪ ،‬استفاده از عكس و تصویر در یك متن‪ ،‬آورد و انتيتال یتك شتیر در متتن و استتفاده از‬
‫ابزارهای ایجاد و ترکیب پست الكترونیك را دارا است‪.‬‬
‫‪ ‬مهارت چهارم‪ :‬صفحهگستردهها (‪)Spread Sheets Excel‬‬
‫در این مهتارت الزم استت داوطلتب مفتاهیم پایته صفاهگستتردهها را فهمیتده و نشتا دهتد توانتایی استتفاده از‬
‫کاربردهای صفاه گسترده در کامپیوتر شخصی را دارا است‪ .‬او باید دانش و توا انجام دستتورات پایته مترتبط بتا‬
‫توسعه‪ ،‬شكلداد و استفاده از یك صفاه گسترده را دارا باشتد‪ .‬همچنتین بایتد بتوانتد اعمتال ریاضتی و منیيتی‬
‫استاندارد را با استفاده از فرمولها و توابع پایه انجام دهد‪ .‬داوطلب همچنین باید نشا دهد صاليیت الزم را بترای‬
‫استفاده از قابلیتهای پیشرفتهتر صفاهگستردهها مانند آورد و اتصال یك شی و ایجاد نمودارها دارا است‪.‬‬
‫‪ ‬مهارت پنجم‪ :‬پايگاه های اطالعاتی ( ‪)Data Base Aess‬‬
‫در این مهارت الزم است داوطلب مفاهیم پایه بانتكهتای اطالعتاتی را فهمیتده و نشتا دهتد توانتایی استتفاده از‬
‫بانكهای اطالعاتی در کامپیوتر شخصی را دارا است‪ .‬این مهارت به دو بخش تيسیم میشود‪ :‬اولین بخش‪ ،‬مهتارت‬
‫و توانایی داوطلب در طرايی یك بانك اطالعات ساده با استفاده از بستههای نرمافزاری استتاندارد استت و دومتین‬
‫بخش‪ ،‬توانایی او را برای بازیابی اطالعات از یك بانتك اطالعتات ایجتاد شتده (بتا استتفاده از ابزارهتای موجتود‬
‫درخواست و جستجو‪ ،‬انتخاب و مرتبسازی) ارزیابی میکند‪ .‬همچنتین داوطلتب بایتد قتادر بته ایجتاد و اصتال‬
‫گزارشها باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مهارت ششم‪ :‬ارائه مطالب (‪)Power Point Presentation‬‬
‫در این مهارت الزم است داوطلب‪ ،‬شایستگی خود را در استفاده از ابزارهای ارائه میالب در کامپیوتر شخصی نشا‬
‫دهد‪ .‬او باید قادر باشد وظایفی همچو ایجاد‪ ،‬شكل داد و آماده کرد میالب برای ارائه و نمایش را انجتام دهتد‪.‬‬
‫را دارا بتوده و بتوانتد‬ ‫وی همچنین باید توانایی ایجاد ارائههای متفاوت متناسب با مخاطبا و موقعیتهای مختل‬
‫اعمال پایه برای کار با گرافیك و نمودارها و استفاده از انوا موثر نمایش اسالید را انجام دهد‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬مهارت هفتم‪ :‬اطالعات و ارتباطات (‪)Information & Communication‬‬

‫این مهارت به دو بخش تيسیم میشود‪ :‬در بخش اول (اطالعتات) داوطلتب الزم استت توانتایی انجتام امتور پایته‬
‫جستجو در وب را با استفاده از نرمافزارهای کاربردی و موتورهای جستجو داشته باشد‪ .‬همچنین باید بتوانتد نتتایج‬
‫جستجو را بر رسی نموده و صفاات مورد نظر خود را نشا کند و گزارشتات جستتجو و صتفاات وب را چتاپ‬
‫نماید‪ .‬در بخش دوم (ارتباطات) داوطلب باید قادر باشد از نرمافزارهای پست الكترونیك بترای ارستال و دریافتت‬
‫پیام‪ ،‬پیوست کرد یك فایل به پیام‪ ،‬سازماندهی و مدیریت پیامها در فهرست و زیرفهرستها استفاده نماید‪.‬‬

‫مفهوم شبکه‬
‫به مجموعهای از اتصاالت سختافزاری و نرمافزاری بین دو یا چند کامپیوتر «شبكه» گفته میشود‪.‬‬
‫زمانیكه دو یا چند کامپیوتر به یكدیگر متصل شوند بگونهای که بتوانند با هم تبادل اطالعتات کننتد‪ ،‬در واقتع یتك‬
‫شبكه ایجاد شده است‪.‬‬

‫مزایای استفاده از شبکه‬

‫‪ -1‬استفاده مشترک از منابع‪ :‬استفاده مشترک از یك منبع اطالعاتی یا امكانات جانبی رایانته‪ ،‬بتدو توجته بته‬
‫مال ج رافیایی هر یك از منابع را استفاده از منابع مشترک گویند‪.‬‬
‫و‬ ‫‪ -2‬كاهش هزینهها‪ :‬متمرکز نمود منابع و استفاده مشترک از آنها و پرهیز از پخش آنها در وايدهای مختلت‬
‫استفاده اختصاصی هر کاربر در یك سازما ‪ ،‬کاهش هزینه را در پی خواهد داشت‪.‬‬
‫‪ -3‬قابلیت اطمینان‪ :‬این ویژگی در شبكهها به وجود سرویسدهندههای پشتیبا در شبكه اشاره میکند؛ یعنی به‬
‫این معنا که میتوا از منابع گوناگو اطالعاتی و سیستمها در شتبكه‪ ،‬نستخههتای دوم و پشتتیبا تهیته کترد و در‬
‫صورت عدم دسترسی به یكی از منابع اطالعاتی در شبكه (بهعلت از کتار افتتاد سیستتم) از نستخههتای پشتتیبا‬
‫استفاده کرد‪ .‬سرویس دهندههای پشتیبا در شبكه کارآیی‪ ،‬فعالیت و آمادگی دایمی سیستم را افزایش میدهد‪.‬‬
‫‪ -4‬كاهش زمان‪ :‬یكی دیگر از اهدات ایجاد شبكههای رایانهای‪ ،‬ایجاد ارتباط قوی بین کاربرا از راه دور استت؛‬
‫یعنی بدو مادودیت ج رافیایی تبادل اطالعات وجود داشته باشد‪ .‬به این ترتیب زما تبادل اطالعتات و استتفاده‬
‫از منابع خود به خود کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪ -5‬ارتباطات‪ :‬کاربرا میتوانند از طریق نوآوریهای موجود ماننتد پستت الكترونیكتی و یتا دیگتر سیستتمهتای‬
‫اطال رسانی پی امهایشا را با یكدیگر مبادله کنند؛ يتی امكا انتيال فایل نیز وجود دارد‪.‬‬

‫انواع شبکههای كامپیوتری از لحاظ مقیاس جغرافیایی‬

‫شبكههای کامپیوتری با توجه به يوزه ج رافیائی تات پوشش به سه گروه تيسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ -1‬شبکه محلی ‪ :)Local Area Network( LAN‬شبكهای است با سرعت باال و يجم يافظه زیاد کته بته منظتور‬
‫برقراری ارتباط و مبادله اطالعات بین کامپیوترها در یك مادوده ج رافیتایی کوچتك م تل یتك اداره‪ ،‬ستاختما ‪،‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫دانشگاه و یا یك طبيه از یك برج طرايی شده است‪ .‬کامپیوتر سرویس گیرنده از طریق کامپیوتر سرویس دهنده به‬
‫اطالعات و امكانات به طور مشترک دسترسی مییابد‪ .‬ویژگیهای این نو از شبكهها‪ -1 ،‬توانایی ارستال اطالعتات‬
‫با سرعت و امنیت باال‪ -2 .‬مادودیت فاصله‪ -3 .‬قابلیت استفاده از مایط مخابراتی ارزا نظیر خیوط تلفن جهتت‬
‫ارسال اطالعات‪ -۴ .‬نویزپییری اطالعات و ايتمال اتالت و گم شد دادهها در این شبكهها بسیار کم است‪.‬‬
‫‪ -2‬شبکه متوسط (شهری) ‪ :)Metropolitan Area Network( MAN‬شبكههای متعددی را که در نوايی مختل‬
‫یك شهر یا شهرستا واقع شدهاند به یكدیگر متصل میسازد‪ .‬ویژگیهای این نو از شبكههتا ‪ -1‬پیچیتدگی بیشتتر‬
‫نسبت به شبكههای مالی ‪ -2‬قابلیت ارسال تصاویر و صدا ‪ -3‬قابلیت بین چندین شبكه است‪.‬‬
‫‪ -3‬شبکه گسترده ‪ :)Wide Area Network( WAN‬جهت مبادله اطالعات بین فواصل بسیار دور بكار میرود‪ .‬این‬
‫شبكه‪ ،‬نايیه ج رافیایی وسیعی مانند کل یك کشور و یا کل یك قاره را دربرمیگیرد‪ .‬بزرگترین و مهمتترین شتبكه‬
‫گسترده‪ ،‬شبكه جهانی اینترنت میباشد‪ .‬ویژگیهای این نو از شبكهها ‪ -1‬قابلیت ارسال اطالعات بتین کشتورها و‬
‫قارهها ‪ -2‬قابلیت ایجاد ارتباط بین شبكههای ‪ -3 LAN‬سرعت پایین ارسال اطالعات نسبت به شبكههای ‪-۴ LAN‬‬
‫بدلیل گستردگی مادوده تات پوشش‪ ،‬سرعت انتيال اطالعات و امنیت پایین است‪.‬‬

‫انواع شبکههای كامپیوتری از لحاظ پیکربندی یا ریخت شناسی‬

‫توپولوژی شبكه تشریح کننده ناوه اتصال کامپیوترها در یك شبكه به یكدیگر است‪ .‬پارامترهای اصلی در طرايتی‬
‫یك شبكه‪ ،‬قابل اعتماد بود و ميرو به صرفه بود است‪ .‬انوا توپولوژیها در شبكه کامپیوتری عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬توپولوژی ستارهای‪ :‬در این توپولوژی‪ ،‬کلیه کامپیوترها به یك کنترل کننتده مرکتزی بته نتام «هتاب»‪1‬متصتل‬
‫هستند‪ .‬هرگاه کامپیوتری بخواهد با کامپیوتر دیگری تبادل اطالعات نماید‪ ،‬کامپیوتر منبع ابتدا بایتد اطالعتات را بته‬
‫هاب ارسال نماید‪ .‬سپس از طریق هاب‪ ،‬آ اطالعات به کامپیوتر ميصتد منتيتل شتود‪ .‬اگتر کتامپیوتر شتماره یتك‬
‫بخواهد اطالعاتی را به کامپیوتر شماره سه بفرستد‪ ،‬باید اطالعات را ابتتدا بته هتاب ارستال کنتد؛ آنگتاه هتاب‪ ،‬آ‬
‫اطالعات را به کامپیوتر شماره سه خواهد فرستاد‪ .‬مزايای توپولوژی ستاره ای عبارت است از‪:‬‬
‫‪ ‬نصب و توسعه شبكه با این توپولوژی به رايتی انجام میشود‪.‬‬
‫‪ ‬اگر یكی از خیوط متصل به هاب قیع شود‪ ،‬فيط یك کامپیوتر از شبكه خارج میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مهمترين عیب توپولوژی ستارهای این است که عملیات کل شبكه به هاب وابسته است‪ .‬این بدا معناست کته‬
‫اگر هاب از کار بیفتد‪ ،‬کل شبكه از کار خواهد افتاد‪.‬‬
‫‪ -2‬توپولوژی اتوبوسی‪ :‬در یك شبكه خیی چندین کامپیوتر به یك کابل بنام اتوبوسی متصل میشتوند‪ .‬در ایتن‬
‫توپولوژی‪ ،‬رسانه انتيال بین کلیه کامپیوترها مشترک است‪ .‬یكی از مشهورترین قوانین نظارت بر خیوط ارتباطی در‬
‫شبكههای مالی اینترنت است‪ .‬توپولوژی اتوبوس از متداولترین توپولوژیهایی است کته در شتبكه مالتی متورد‬
‫استفاده قرار میگیرد‪ .‬از جمله مزایای این توپولوژی‪ ،‬ساختار ساده‪ ،‬کم هزینه و توسعه آسا شبكه است‪.‬‬

‫‪ »Hub« -1‬قطعهاي سختافزاري است كه امکان اتصال قسمتهاي یک شبکه را با هدایت ترافیک در سراسر شبکه فراهم میكند‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬معايب توپولوژی اتوبوسی‪ -1 :‬مشكل بود عیبیابی‪ -2 .‬اگر کابل اصتلی کته بته عنتوا پتل ارتبتاطی بتین‬
‫کامپیوترهای شبكه می باشد قیع شود‪ ،‬کل شبكه از کار خواهد افتاد‪.‬‬
‫‪ -3‬توپولوژی حلقوی‪ :‬در این توپولوژی کلیه کامپیوترها بگونهای به یكدیگر متصل هستند که مجموعه آنها یتك‬
‫يليه را میسازد‪ .‬کامپیوتر مبتدار اطالعتات را بته کتامپیوتر بعتدی در يليته ارستال نمتوده و آ کتامپیوتر آدرس‬
‫اطالعات را برای خود کپی میکند؛ آنگاه اطالعات را به کامپیوتر بعدی در يليه منتيتل خواهتد کترد و بته همتین‬
‫ترتیب این روند ادامه پیدا میکند تا اطالعات به کامپیوتر مبدار برسد‪ .‬سپس کامپیوتر مبدار این اطالعتات را از روی‬
‫يليه يیت میکند‪.‬‬
‫‪ ‬مزايا‪ -1 :‬نصب شبكه با این توپولوژی ساده است‪ -2 .‬توسعه شبكه با این توپولوژی به رايتی انجام می شتود‪.‬‬
‫‪ -3‬در این توپولوژی از کابل فیبر نوری میتوا استفاده کرد‪.‬‬
‫میشود‪ -2 .‬به سختافزار پیچیده نیاز دارد (کتارت‬ ‫‪ ‬معايب‪ -1 :‬اگر یك کامپیوتر از کار بیفتد‪ ،‬کل شبكه متوق‬
‫کرد‪.‬‬ ‫شبكه آ گرانيیمت است)‪ -3 .‬برای اضافه کرد یك ایستگاه به شبكه باید کل شبكه را متوق‬
‫‪ -4‬توپولوژی توری‪ :‬در این توپولوژی هر کامپیوتری مستيیما به کلیه کامپیوترهای شبكه متصل میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مزايا‪ -1 :‬هر کامپیوتر با سایر کامپیوترها ارتباطی مجتزا دارد‪ .‬بنتابراین‪ ،‬ایتن توپولتوژی دارای بتاالترین درجته‬
‫امنیت و اطمینا است‪ -2 .‬اگر یك کابل ارتباطی در این توپولوژی قیع شود‪ ،‬شبكه همچنا فعال باقی میماند‪.‬‬
‫‪ ‬معايب‪ :‬این توپولوژی‪ ،‬از تعداد زیادی خیوط ارتباطی استفاده میکند‪ ،‬مخصوصا زمتانیکته تعتداد ایستتگاههتا‬
‫افزایش یابند‪ .‬به همین جهت این توپولوژی از نظر اقتصادی ميرو به صرفه نیست‪.‬‬
‫‪ -5‬توپولوژی درختی‪ :‬این توپولوژی‪ ،‬از یك یا چند هاب فعال یا تكرار کننده برای اتصال ایستگاهها به یكتدیگر‬
‫استفاده میکند‪ .‬هاب مهمترین عنصر شبكه مبتنی بر توپولوژی درختی است؛ زیرا کلیته ایستتگاههتا را بته یكتدیگر‬
‫متصل میکند‪ .‬وظیفه هاب‪ ،‬دریافت اطالعات از یك ایستگاه و تكرار و تيویت آ اطالعات و سپس ارسال آنها بته‬
‫ایستگاه دیگر میباشد‪.‬‬
‫‪ -6‬توپولوژی تركیبی‪ :‬این توپولوژی‪ ،‬ترکیبی است از چند شبكه با توپولوژی متفاوت که توسط یك کابل اصتلی‬
‫بنام استخوا بندی به یكدیگر مرتبط شدهاند‪ .‬هر شبكه توسط یتك پتل ارتبتاطی بته کابتل استتخوا بنتدی متصتل‬
‫میشود‪.‬‬

‫اینترنت‬
‫‪ ‬اینترنت یك شبكه جهانی است که در واقع مجموعهای عظیم از میلیو ها کامپیوتر و شبكه کوچكتر استت کته‬
‫میتوانند اطالعات خود را با یكدیگر مبادله کنند‪.‬‬
‫‪ ‬اینترنت‪ ،‬شبكه شبكهها استت کته از میلیو هتا شتبكه خصوصتی‪ ،‬عمتومی‪ ،‬دانشتگاهی‪ ،‬تجتاری و دولتتی در‬
‫اندازه های مالی و کوچك تا جهتانی و بستیار بتزرگ تشتكیل شتده استت کته بتا آرایته وستیعی از فناوریهتای‬
‫الكترونیكی و نوری به هم متصل شدهاند‪.‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫سرویس دهنده و سرویس گیرنده‬

‫نكته اصلی برای انجام هر کاری در اینترنت‪ ،‬درک مفهوم دو کلمه است‪ :‬سرویس دهنتده و سترویس گیرنتده‪ .‬اک تر‬
‫اطالعاتی که شما از طریق اینترنت میتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید در کامپیوترهایی ذخیره شدهاند کته بته آنهتا‬
‫سرویس دهنده (‪ )Server‬گفته میشود‪ .‬یك کامپیوتر سرویس دهنده میتواند هر کامپیوتری باشتد‪ .‬آنچته کته ایتن‬
‫کامپیوتر را به یك سرویس دهنده تبدیل میکند نيتش آ در چرخته ارتباطتات استت‪ .‬کتامپیوتر سترویس دهنتده‪،‬‬
‫اطالعاتی را در خود ذخیره میکند تا کامپیوترهای سترویس گیرنتده (‪ )Client‬بتواننتد از آنهتا استتفاده کننتد‪ .‬یتك‬
‫کامپیوتر سرویس گیرنده‪ ،‬یك کامپیوتر یا به بیا دقیقتر‪ ،‬یك برنامه کامپیوتری است که می داند چگونه باید با یك‬
‫«نو خاص» از کامپیوترهای سرویس دهنده ارتباط برقرار کرده و از اطالعات موجود در آ کامپیوترها استفاده کند‬
‫(یا اینكه اطالعات خود را در کامپیوترهای سرویس دهنده قرار دهد)‪.‬‬

‫كاركردهای اینترنت‬
‫جستجو در وب‪ ،‬خواند اخبار‪ ،‬استفاده از منابع کتابخانتههتا‪ ،‬میالعته روزنامتههتا‪ ،‬مجتالت و کتتابهتا‪ ،‬دریافتت‬
‫نرم افزار‪ ،‬خرید و فروش‪ ،‬دید تلویزیو ‪ ،‬شنید موسیيی و گوش کرد بتا رادیتو‪ ،‬بتازی و سترگرمی‪ ،‬آمتوزش و‬
‫تاصیل‪ ،‬تبادل پیام‪ ،‬ارتباط تلفنی‪ ،‬گفتگو و‪....‬‬

‫امکانات و تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری مورد نیاز برای اتصال به اینترنت‬

‫‪ -1‬آشنایی با سیستم عامل ویندوز‬
‫‪ -2‬یك دستگاه رایانه مناسب با ‪ ۶۴‬مگابایت ‪Ram‬‬
‫‪ -3‬یك دستگاه مودم با سرعت مناسب‬
‫‪ -۴‬یك خط تلفن جهت اتصال به مودم که در صورت استفاده از کارت شبكه در شبكههای مالی مورد نیاز نبتوده‬
‫و در چنین مواردی از طریق رسانههای شبكه (کابل شبكه و یا بی سیم و‪ )...‬انجام میگیرد‪.‬‬
‫‪ -۵‬داشتن کلمه کاربری و رمز عبور برای ورود به اینترنت که عمومتا بتا کتارتهتای اینترنتتی از طریتق سترویس‬
‫دهندههای اینترنت (‪ )Internet Service Provider: ISP‬مناسب تهیه میگردد‪.‬‬
‫‪ -۶‬نصب یك نرمافزار مناسب مرورگر اینترنت ورژ ‪ ۶‬به باال‪.‬‬

‫روشهای اتصال به اینترنت‬

‫‪ -1‬سرویس اینترنت ‪ :Dial-up‬سرویسی است که با شمارهگیری خط تلفن معمولی شتما را بته اینترنتت متصتل‬
‫مینماید و بسته به سرعت سرویس دهنده و کیفیت خیوط‪ ،‬تماس شما با اینترنت برقرار میگردد‪ .‬روش ‪Dial-up‬‬
‫قدیمیترین شیوه دسترسی به اینترنت است‪ .‬زمانی که يجم استفاده از اینترنت بسیار اندک بوده و یا امكا استفاده‬
‫از راه يلهای اینترنت پرسرعت برای کاربر ميدور نباشد‪ ،‬این روش ارتباطی مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -2‬سرویس اینترنت هوشمند (‪ :)Intelligent Network: IN‬نسل نوین اینترنت ‪ Dial-up‬کته بتا نتام هوشتمند‬
‫شناخته میشود و یك شیوه ارتباطی مبتنی بر روش انتيال دادههای ‪ Dial-up‬است که در آ دیگر نیازی بته خریتد‬
‫کارت اینترنت نیست‪ .‬شما در هر کجا که باشید و در هر ساعت از شبانهروز میتوانید بتا استتفاده از ایتن سترویس‬
‫بدو نیاز به شناسه (‪ )Username‬و رمز عبور (‪ )Password‬و فيط با وارد کرد یكی از شمارههای ده رقمی (کته‬
‫در فرم اتصال به اینترنت درج شده است) در قسمت شماره به اینترنت متصل گردید‪.‬‬
‫‪ -3‬سرویس اینترندت ‪ :)Asymmetric Digital Subscriber Line( ADSL‬ختط اینترنتتی پرسترعتی استت کته‬
‫کاربرا قادر خواهند بود تنها با استفاده از یك خط تلفن‪ ،‬کامپیوتر و مودم ‪ ADSL‬بدو مش ول کرد ختط تلفتن‪،‬‬
‫به صورت دایم و با سرعتی باال به اینترنت متصل شوند‪ .‬با استفاده از این فناوری‪ ،‬امكا استفاده دو منظوره از یتك‬
‫خط تلفن فراهم میگردد تا ضمن استتفاده از ختط تلفتن بترای مكالمتههای تلفنتی‪ ،‬از آ بترای برقتراری ارتبتاط‬
‫پرسرعت و بدو قیعی با اینترنت و بدو هزینه پالس تلفن بهره جست‪.‬‬
‫‪ -4‬سرویس اینترنت وایمکس (‪ :)WiMAX‬اینترنتی پرسرعت که برای اتصال به شبكه‪ ،‬نیازی به ستیم و مراکتز‬
‫مخابراتی ندارد و کاربر تنها با استفاده از کامپیوتر و مودم وایمكس بدو نیتاز بته هرگونته ختط تلفتن میتوانتد از‬
‫خدمات شبكه وایمكس استفاده نماید‪ .‬وایمكس به منظور عرضه اینترنتت پرسترعت بترای افترادی کته در منتاطق‬
‫دورافتاده و ماروم قرار گرفتهاند ساخته شده است‪ .‬برد وایمكس در يد یك شهرکوچك است (چیتزی در يتدود‬
‫هشت هزار کیلومتر مربع)‪ .‬سرعت دانلود‪ ،‬بسیار باال است‪.‬‬

‫اینترانت‬
‫اینترانت یك شبكه اطال رسانی داخلی‪ ،‬مربوط به یك سازما (درو سازمانی) یا مجموعه خاص که بته صتورت‬
‫منیيی یا فیزیكی از اینترنت جدا میباشد‪ ،‬است‪ .‬این شبكه ها معموال ترکیبی از شبكه های ‪ LAN‬و‪ MAN‬هستتند‬
‫(مبتنی بر بستر شبكه مالی و پر سرعت میباشد)‪ .‬اینترانتها ممكن است در نياطی به اینترنت متصل باشتند و یتا‬
‫هیچ نيیه اتصالی به آنها نداشته باشند‪.‬‬

‫مزایای استفاده از شبکه اینترانت‬

‫‪ ‬افزایش تشریك مساعی کارمندا یك سازما و تيسیم اطالعات میا آنها‬
‫‪ ‬دسترسی کارمندا سازما به اطالعات صرت نظر از مالی که در آنجا يضور دارند‬
‫‪ ‬بهبود روشهای تصمیمگیری و به کارگیری اطالعات در یك سازما‬
‫‪ ‬کاهش هزینه های سازمانی از جمله چاپ و توزیع کاغی‬
‫‪ ‬دسترسی و توزیع و انتيال سریع تر اطالعات به شخص یا اشخاص مورد نظر در سازما بدو اتالت وقتت در‬
‫کمترین زما‬

‫‪22‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫اكسترانت‬
‫اکسترانت‪ ،‬یك شبكه کامال شخصی است که از پروتكل اینترنت و اتصاالت شبكه استفاده میکند و امكتا استتفاده‬
‫از سیستم ارتباط از دور را فيط برای کاربرانی که مجاز هستند تا به اطالعات دسترسی داشته باشند‪ ،‬فراهم میکنتد‪.‬‬
‫این افراد میتوانند مشتریا و یا کارکنا یك سازما باشند که انتخاب شده هستند و سازما بتا نظتارت کامتل‪ ،‬بته‬
‫آنها اجازه ورود و دریافت اطالعات را داده است‪ .‬اکسترانت برای سازما هایی کته ستاختما هایی دور از یكتدیگر‬
‫دارند نیز استفاده میشود‪.‬‬ ‫در نياط مختل‬

‫مزایای استفاده از شبکه اكسترانت‬

‫‪ -1‬اکسترانت میتواند سوددهی سازما ها را به وسیله مرايل اتوماسیو که قبال بته صتورت دستتی انجتام میشتد‬
‫ارتيا دهد و همچنین به واسیه سیستم اتوماسیو میتواند میزا خیاهای این مرايل را کاهش دهد‪.‬‬
‫‪ -2‬اکسترانت به سازما ها اجازه میدهد که در زما های مناستب بترای شترکای تجتاری و مشتتریا ‪ ،‬کارمنتدا و‬
‫سرمایهگیارا در دسترس باشند‪ .‬این کار باعث صرفهجویی زما شده و در بخشهای تجاری مختل ‪ ،‬یك مزیتت‬
‫است‪.‬‬
‫‪ -3‬اطالعات موجود در یك اکسترانت می تواند به روز شده‪ ،‬ویرایش شود و فورا ت ییر داده شود‪.‬‬

‫معایب استفاده از اینترانت و اكسترانت‬

‫با وجود مزایای استفاده از اینترانت و اکسترانت‪ ،‬از عیبهای عمده آنها میتوا به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫‪ -1‬نصب‪ ،‬راهاندازی‪ ،‬اجرا و نگهداری اینترانت و اکسترانت برای سازما ها گرا تمام میشود‪.‬‬
‫‪ -2‬امنیت اینترانت و اکسترانت زمانی که آنها شامل اطالعات با ارزشی باشند میتواند یك نگرانی و دغدغه بتزرگ‬
‫برای مدیرا سازما ها باشد‪ .‬به ویژه در مواردی که منشی سازما ها‪ ،‬از نام کتاربری و کلمته عبتور روستای ختود‬
‫اطال دارند‪.‬‬
‫‪ -3‬کمرنگ شد تعامالت سازمانی که باعث گرمی ارتباطات سازمانی بین کارکنا شده و صمیمیت همكاری را به‬
‫دنبال دارد‪ ،‬در اثر استفاده از اینترانت و همچنین کاهش یافتن برخورد های شخصی با مشتتریا و شترکای تجتاری‬
‫در اثر استفاده از اکسترانت منجر به سردی و بی رويی روابط انسانی بین کارکنا سازما و مشتریا میگردد‪.‬‬

‫منظور از ایمیل چیست؟‬

‫فضایی در اینترنت (مشابه صندوق پستی شما در اداره پست یا در ورودی خانه) میباشد که کلید آ فيط در دست‬
‫شما است‪ .‬در صورتیکه آدرس آ را به دیگرا اعالم کنید‪ ،‬آنها میتوانند با استفاده از ایمیل خود به شما نامه و یتا‬
‫فایلی را بر اساس استانداردهای مشخصی بفرستند‪ .‬البته واضح است که ایمیل تفاوتهایی نیتز بتا صتندوق پستتی‬
‫شما دارد‪ .‬مثال‪ :‬از همه جا میتوانید به آ دسترسی پیدا کنید‪ ،‬برای اینكه نامه یا فایلی بفرستتید بایتد خودتتا هتم‬
‫ایمیل داشته باشید و در قیاس با پست معمولی‪ ،‬ایمیل تيریبا بالدرنگ به شخص گیرنده میرسد‪.‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫آدرس ایمیل شما در واقع شامل دو بخش میباشد که با یك عالمت @ از هم جدا می شتوند‪ .‬بختش اول آدرس‪،‬‬
‫نتتام کتتاربری شتتما و بختتش دوم ستتروری استتت کتته ایمیتتل شتتما بتتر روی آ قتترار گرفتتته استتت‪ .‬متت ال‬
‫‪ feslamieh@hotmail.com‬میتواند آدرس شخصی به نام ‪ feslamieh‬بر روی سرور ‪ hotmail.com‬باشد‪.‬‬
‫يروت کوچك و بزرگ در آدرس ایمیل بیتاثیر بوده؛ اما معموال همه يروت را به صورت کوچك مینویستند‪ .‬در‬
‫ضمن بین هیچ کدام از يروت و بخشهای آدرس ایمیل‪ ،‬فاصلهای وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ ‬برای ارسال ایمیل‪ ،‬در سه قسمت میتوانید ایمیلهای دریافت کنندههای ایمیل را وارد کنید‪:‬‬
‫‪ -1‬در قسمت "‪ "To‬که گیرنده اصلی نامه است‪.‬‬
‫'‪ 'Carbon Copy‬یعنی کسی است که میخواهید عالوه برگیرنده اصلی ایمیل شما‬ ‫‪ -2‬در قسمت "‪ "CC‬مخف‬
‫را دریافت کند (یك رونوشت نامه)‪.‬‬
‫'‪ 'Blind Carbon Copy‬یعنی شخصی است که بدو اطال دیگر دریافت کننتدگا‬ ‫‪ -3‬در قسمت "‪ "BCC‬مخف‬
‫(‪ )BCC & To‬ایمیل شما را دریافت میکند (یعنی کسانی که در ‪ To‬و ‪ CC‬هستند؛ ایمیل فردی که در ‪ BCC‬نوشته‬
‫شده است را نمیبینند)‪.‬‬
‫با استتفاده از ‪ BCC‬امكتا مخفتی نگهداشتتن آدرس دریافتت کننتدگا یتك ‪ Email‬فتراهم میگتردد‪ .‬بترخالت‬
‫آدرسهایی که در فیلد ‪ To‬و یا ‪ CC‬درج و امكا مشاهده آنا توسط سایر دریافتت کننتدگا وجتود دارد‪ ،‬امكتا‬
‫مشاهده آدرسهای درج شده در فیلد ‪ BCC‬توسط سایر دریافت کنندگا وجود نخواهد داشت (ارسال نستخهای از‬
‫نامه به شخص ثالث بدو اینكه به دریافت کننده اولیه نامه اطالعی داده شده باشد)‪.‬‬
‫‪ ‬مثال‪:‬‬
‫فرض کنید امیر یك نامه را به سه نفر ارسال میکند‪:‬‬
‫‪ ‬نفر اول مهدی است که ایمیلش در ‪ To‬نوشته شده است‪.‬‬
‫‪ ‬نفر دوم علی است که ایمیل او در ‪ Cc‬نوشته شده است‪.‬‬
‫‪ ‬نفر سوم رضا است که ایمیل او در ‪ Bcc‬نوشته شده است‪.‬‬
‫بعد از اینکه نامه مربوطه ارسال شد‪:‬‬
‫مهدی ایمیل را دریافت میکند‪ .‬او در قسمت ‪ CC‬نام علتی را میبینتد و متوجته میشتود کته علتی نیتز ایمیتل را‬
‫دریافت کرده است‪ .‬علی نیز گیرنده اصلی نامه را می بیند (یعنی مهدی را)‪ .‬ولی هیچكدام نمیتوانند ببینند که یتك‬
‫رونوشت نیز به رضا ارسال شده است‪ .‬با اینكه آ دو نمیتوانند ببینند که یك رونوشت به رضا ارستال شتده ولتی‬
‫رضا میبیند که مهدی و علی نیز این ایمیل را دریافت کردهاند‪.‬‬
‫پس نام هر کس در ‪ Bcc‬باشد ایمیل او از نظر دیگر دریافت کنندگان نامه محفوظ میماند‪.‬‬

‫چرا میبایست از ‪ BCC‬استفاده نمود؟‬

‫در این رابیه میتوا به دالیل زیر اشاره نمود‪:‬‬

‫‪24‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -1‬محرمانگی‪ :‬در برخی موارد الزم است که به دریافت کنندگا یك ‪ Email‬این امكا داده شود تا بداننتد چته‬
‫افراد دیگری نیز آ را دریافت داشته اند‪ .‬در برخی ياالت دیگر ممكن است شما قصد ارستال یتك ‪ Email‬بترای‬
‫چندین دریافت کننده را دارید و نمیخواهید آنا نسبت به این موضو آگاه گردند که نامه ارسالی توسط چه افتراد‬
‫دیگری نیز دریافت شده است‪ .‬م ال زمانی که شما یك ‪ Email‬را به نمایندگی از سازما و یا یك موسسته تجتاری‬
‫برای مشتریا خود ارسال مینمائید‪ ،‬صتیانت از لیستت مشتتریا ‪ ،‬بستیار يتائز اهمیتت میباشتد‪ .‬در صتورتیكه از‬
‫فیلدهای ‪ To‬و یا ‪ CC‬به منظور ارسال یك ‪ Email‬برای دریافتت کننتدگا متعتددی استتفاده میگتردد‪ ،‬دریافتت‬
‫کنندگا ‪ Email‬هرگونه پاسخی که به پیام ارسالی داده خواهد شد را نیز دریافت خواهند کرد (مگر اینكه فرستتنده‬
‫آنا را از لیست يیت نماید)‪.‬‬
‫‪ -2‬پیگیری‪ :‬در صورتیكه قصد پیگیری ‪ ،‬دستیابی و یا آرشیو نامههای الكترونیكی ارسالی بتر روی یتك ‪Account‬‬
‫دیگر را داشته باشید‪ ،‬میتوا از ‪ BCC‬استفاده نمود‪ .‬در چنین مواردی یك نسخه از نامههای الكترونیكی ارسالی بته‬
‫صورت اتوماتیك به یك ‪ Account‬دیگر و بدو اطال دریافت کنندگا ‪ Email‬ارسال میگردد‪.‬‬
‫‪ -3‬رعایت حقوق دریافت كنندگان‪ :‬نامههای الكترونیكی فتوروارد شتده‪ ،‬اغلتب شتامل لیستتهای طتوالنی از‬
‫آدرسهایی است که توسط فرستنده قبلی و با استفاده از فیلد ‪ CC‬ارسال شده است‪ .‬اینگونه آدرسها عموما فعتال‬
‫و معتبر بوده و خوراک مناسبی برای توزیعکنندگا نامههای الكترونیكی ناخواستته‪ ،‬خواهنتد بتود‪ .‬عتالوه بتر ایتن‪،‬‬
‫تعداد زیادی از نامههای الكترونیكی ياوی ویروس از آدرسهتای ‪ Email‬موجتود در پیامهتایی کته شتما دریافتت‬
‫مینمایید‪ ،‬استفاده نموده و اقدام به جمعآوری آدرسهای فوق مینمایند‪ .‬بنابراین‪ ،‬وجود اینگونه لیستهای طوالنی‬
‫در پیامهای فوروارد شده‪ ،‬تمامی آدرسهای موجود در لیست را در معرض تهدیتد قترار خواهتد داد (در صتورت‬
‫آلودگی پیامهای دریافتی)‪ .‬تعداد زیادی از استفادهکنندگا نامههای الكترونیكی‪ ،‬پیامهتای دریتافتی را بتا استتفاده از‬
‫فیلد ‪ CC‬برای تمامی اعضار موجود در دفترچه آدرس خود‪ ،‬فوروارد می نمایند‪ .‬پیشنهاد میگردد‪ ،‬دوستا ختود را‬
‫تشویق نمایید در مواردی که قصد فوروارد پیامهایی را برای شما دارنتد از فیلتد ‪ BCC‬استتفاده نماینتد‪ .‬در چنتین‬
‫مواردی‪ ،‬امكا مشاهده آدرس ‪ Email‬شما توسط سایر افراد کمتر میگردد‪ .‬به منظور پیشتگیری در ميابتل اینگونته‬
‫مسایل‪ ،‬پیشنهاد میگردد عالوه بر استفاده از ‪ BCC‬در صورت فوروارد نمود پیام ها ‪ ،‬تمتامی آدرسهتای ‪Email‬‬
‫موجود در پیام‪ ،‬نیز يیت گردد‪.‬‬

‫انواع ایمیل‬
‫ایمیل را میتوا به دو طریق ایجاد و استفاده نمود‪:‬‬
‫‪ -1‬از طریق سایتهایی که ایمیل رایگا می دهند مانند ‪ Hotmail ،Gmail ،yahoo‬و‪ ...‬که مدیریت این ایمیلها نیز‬
‫از طریق خود این سایتها امكانپییر است‪.‬‬
‫‪ -2‬ایجاد ایمیلهای اختصاصی از سایتهای اختصاصتی‪ .‬در ایمیلهتای اختصاصتی ابتتدا نیتاز استت یتك دامتین‬
‫(‪ )Domain‬و یك هاست (‪ )Host‬خریداری شود‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬دامین یا دامنه‪ ،‬نامی است که در تمام اینترنت مناصربفرد بوده و شما مالك آ هستتید‪ .‬بترای ثبتت دامتین‬
‫میبایست از طریق شرکتهایی که خدمات ثبت دامین ارائه میدهند اقدام کنید و به این نكته توجه داشته باشید که‬
‫دامنهها نیز مانند هاست تاریخ انيضا دارند! بدین معنی که صايب دامنه میبایست دامنه را در بازه زمتانی مشتخص‬
‫(‪ 1‬سال‪ ۵ ،‬سال و‪ )...‬تمدید کند‪.‬‬
‫‪ ‬هاست‪ ،‬به فضایی گفته میشود که دادهها و کدهای وبسایت بر روی آ قرار میگیرنتد و امكانتاتی از قبیتل‬
‫دسترسی به دیتابیس‪ ،‬ارسال و دریافت ایمیل‪ ،‬اجرای کدها و‪ ...‬را فتراهم متیکنتد‪ .‬ایتن فضتا توستط شترکتهای‬
‫هاستینگ بر روی سرورهایشا ایجاد شده و به مشتریا اجاره داده میشود‪ .‬برختی از خصوصتیاتی کته در هنگتام‬
‫اجاره سرویس هاستینگ باید به آ توجه داشت عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬میزا فضا (م ال ‪ 100‬مگابایت‪ 1 ،‬گیگابایت و‪)...‬‬
‫‪ ‬نو هاست (ویندوز یا لینوکس)‬
‫‪ ‬کشوری که سرور هاستینگ در آ قرار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬تعداد اکانتهای ایمیل‬
‫‪ ‬میزا پهنای باند يجم اطالعاتی که در یك ماه میتوا ارسال و دریافت کرد‪.‬‬
‫‪ ‬پشتیبانی از زبا های برنامه نویسی‬

‫وب‬
‫به هر صفاه ای که در اینترنت دارای آدرس باشد و کاربرا بتوانند آ را مشاهده کنند‪ ،‬وب گفتته متیشتود‪ .‬بترای‬
‫اینكه شخصی صايب یك آدرس مستيل شود‪ ،‬ملزم به پرداخت پول و خرید آ آدرس است‪ .‬آدرسهای اینترنتتی‬
‫تشكیل میشوند‪:‬‬ ‫از چهار بخش مختل‬
‫‪ -1‬نوع پروتکدل‪ :‬پروتكل قوانینی هستند که برای ارسال و دریافت اطالعات از آنها استفاده می شود کته در يتال‬
‫ياضر عمده این پروتكل ‪ http‬می باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬نام سرویس‪ :‬برای سرویس وب (هر سایت از چند صفاه وب تشكیل میشتود) از عبتارت ‪ WWW‬استتفاده‬
‫میشود که به معنای وب جهانی میباشد‪.‬‬
‫‪ -3‬دامین اختصاصی‪ :‬نام مناصر به فردی است که به فرد اختصاص مییابد‪.‬‬

‫‪ -4‬پسوند نوع دامنه‪ :‬پسوند نو دامنه نیتز یتك عبتارت استت کته اک ترا از ‪ 3‬کتاراکتر تشتكیل شتده استت و‬
‫نشا دهنده نو سایت است‪ .‬برخی از این پسوندها عبارتند‪ Org ،Net ،Com :‬و‪ ...‬پستوندهای دیگتری نیتز وجتود‬
‫دارند از جمله پسوندهای دو يرفی که بیشتر برای نام کشور مورد استفاده قرار میگیرند (‪ ir‬برای ایترا ‪ ca ،‬بترای‬
‫کانادا و‪ )...‬و برخی پسوندهای اختصاصی دیگر‪.‬‬

‫‪26‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫آموزش الکترونیکی ‪Electronic Learning‬‬

‫آموزش الكترونیكی یا ‪ E-Learning‬یكی از انوا آموزش از راه دور است که منظور از آ بهرهگیری از سیستمهای‬
‫الكترونیكی م ل کامپیوتر‪ ،‬اینترنت‪ ،‬دیسكهای چندرسانهای‪ ،‬نشریههای الكترونیكی و خبرنامههای مجازی و نظتایر‬
‫اینهاست که با هدت کاستن از رفت و آمدها و صرفهجویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آستا تر‬
‫صورت میگیرد‪ .‬در ييیيت‪ ،‬آموزش الكترونیكی از قدرت شبكههای کامپیوتری‪ ،‬فناوریهتای اینترنتت‪ ،‬شتبكههای‬
‫ماهواره ای و علوم جدید دیجیتالی بهره میبرد و در اصل هنر استفاده از فناوری شبكهها به منظور طرايتی‪ ،‬انتختاب‪،‬‬
‫تاول و اداره فرآیند آموزش است‪.‬‬
‫جهت ارائه آموزش الكترونیكی‪ ،‬روشها و انوا متعددی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬روش آموزش آنالین‪ :‬رویدادی است که در آ همه شرکت کنندگا در یك زما روی خط هستند و با هتم‬
‫ارتباط برقرار میکنند‪ .‬یادگیری آسا ‪ ،‬کنفرانسهای کاربردی‪ ،‬کنفرانسهای صوتی و تصویری‪ ،‬گتروه کتارآموزا و‬
‫کالسهای مجازی از نمونه جالب توجه این مدل به شمار میآیند‪.‬‬
‫‪ -2‬روش آموزش آفالین‪ :‬رویدادی است که در آ افراد به صورت همزما به سیستم وصل نمیشوند‪ .‬ستاختار‬
‫آ بر اساس ‪ Download‬و ‪ Web Based‬میباشد‪ .‬یعنی فراگیر میبایست میالب را از صتفااتی کته از قبتل آمتاده‬
‫شده است و در سایت قرار گرفته است انتخاب نموده و از آنها استفاده نماید‪ .‬البتته ممكتن استت طتوری طرايتی‬
‫انجام گیرد که فراگیر طبق برنامه زمانی مشخصی وارد و یا از آ خارج گردد‪ .‬بنابراین ساختار این متدل بتر استاس‬
‫‪ WBT‬میباشد‪ .‬تفاوتهای دو مدل آنالین و آفالین در جدول ‪ 1‬آورده شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ :1‬تفاوت دو مدل آموزشی آنالین و آفالین‬

‫مدل آفالين‬ ‫مدل آنالين‬
‫عدم محدوديت در زمان و مدت آموزش‬ ‫محدوديت در زمان و مدت آموزش‬
‫برخط نبودن‬ ‫برخط بودن‬
‫عدم امکان راهنمايی يادگیرنده‬ ‫امکان راهنمايی يادگیرنده‬
‫آموزش بصورت فردی‬ ‫آموزش در گروههای از قبل زمانبندی شده‬
‫ارتباط از طريق ‪Email‬‬ ‫ارتباط از طريق ‪chat‬‬

‫استفاده از قابلیتهای وب ‪ 2‬در آموزش الکترونیکی‬

‫وب ‪ 2‬رویكردی نوین در فرآیند به اشتراکگیاری دادهها در فضای اینترنتت استت‪ .‬ستایتهایی کته امكتا تبتادل‬
‫اطالعات را بین کاربرا فراهم میکنند‪ ،‬یا به آنها اجازه تولید یا دستتكاری در اطالعتات را میدهنتد‪ ،‬وب ‪ 2‬تليتی‬
‫میشوند‪ .‬بنابراین‪ ،‬مشخصه اصلی وب ‪ ،2‬مشارکت فعال کاربرا در فرآیند خلق ماتتوا استت‪ .‬مزایتای ياصتل از‬
‫قابلیتهای وب ‪ 2‬من ایجاد فرصت یادگیری مادامالعمر‪ ،‬موجتب ت ییتر وضتعیت آمتوزش الكترونیكتی و ارتيتای‬
‫اثربخشی آ میشود‪ .‬از جمله ابزارهای وب ‪ 2‬میتوان به موارد زیر اشاره نمود‪:‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -1‬وبالگ‬
‫وبالگ‪ ،‬یك صفاه وب (مشابه یك روزنامه شخصی) و با قابلیت دستیابی عموم کاربرا به آ است‪ .‬وبالگها‪ ،‬بتر‬
‫و یا مولفا آ میباشد‪ .‬اولویت استتيرار‬ ‫اساس یك نظم خاص بهنگام و ماتوی بالگ نشاندهنده شخصیت مول‬
‫و یا نشر میلب بر اساس یك ساختار زمانی شكل میگیرد‪ .‬در این يالت خواننتدگا وبتالگهتا همتواره در ابتتدا‬
‫جدیدترین میلب و یا میالب منتشر شده را مشاهده و در صورت تمایل آ را میالعه می نماینتد‪ .‬اک تر وبتالگهتا‬
‫دارای یك خط فكری خاص بوده و به نوعی آ را دنبال مینمایند‪ .‬م ال در صتورتی کته یتك بالگتر عالقمنتد بته‬
‫فنآوری باشد‪ ،‬با جمعآوری میلب از منابع متفاوتی نظیر نمایشگاهها‪ ،‬سمینارها و یتا ستایتهای دیگتر‪ ،‬آنتا را بتا‬
‫فرمت مورد نظر در بالگ خود ثبت و در اختیار مخاطبا خود قرار دهد‪ .‬درصورتیكه یك بالگر عالقمنتد بته یتك‬
‫بیماری خاص بوده و مسائل علمی آ را به نوعی دنبال مینماید‪ ،‬میتواند مياالت و موضوعات جدید منتشر شتده‬
‫در رابیه با بیماری مورد نظر را بر روی بالگ خود منتشر نماید و‪ ...‬وبالگها عالوه بر اینكه به نوعی دارای اهدات‬
‫آموزشی هستند امكا تفكر و تالیل کرد را نیز در اختیار افراد میگیارند و موجب ارتيای مهارتهای نوشتتاری‪،‬‬
‫یادگیری مشارکتی‪ ،‬رشد تفكر انتيادی و تفكر منیيی در فراگیرا میشوند‪.‬‬
‫‪ -2‬ویکی‬
‫مجموعه صفاات وبی است که ماتوای آنها به صورت مشتارکتی تولیتد شتده و فرآینتد توستعه آ نیتز در متدل‬
‫مشارکتی توسط مكانیزمی خاص مدیریت میشود‪ .‬مشارکت کنندهها میتوانند به صورت عام و یا کسانی باشند کته‬
‫دسترسی آنها به نرمافزار سرویسدهنده ویكی مشخص شده استت‪ .‬در واقتع‪ ،‬ویكیهتا بته کتاربرا ایتن اجتازه را‬
‫میدهند که بدو دانش برنامهنویسی‪ ،‬هم میالب جدید را تولید کنند و هم میالبی که قدیمیتر هستتند را مشتاهده‬
‫کند ‪ .‬ویكیها برای کار دسته جمعی مناسب هستند‪.‬‬
‫‪ -3‬پادكست‬
‫یك پادکست مجموعهای از فایلهای رسانهای دیجیتال در شكل ویدئو و یا صداست‪ .‬پادکست بته کتاربرا اجتازه‬
‫ماننتد تلفنهتای‬ ‫میدهد تا صدا و یا تصاویر ضبط شدهشا را روی وب قرار دهند تا از طریق دستگاههای مختل‬
‫همراه‪ ،‬آیپدها‪ ،‬لپتاپها و سایر وسایل قابل يمل دانلود کنند‪ .‬مهمترین ویژگیهای پادکست عبارت است از‪:‬‬
‫‪ ‬پادکست قابل دانلود است و میتوا آ را در هرجایی گوش داد یا دید‪.‬‬
‫کرد‪ ،‬آ را جلو و عيب برد و یا به طور کامل قیع کترد‪ ،‬بتدو اینكته‬ ‫‪ ‬پادکست را می توا در هر لاظه متوق‬
‫نگرا از دست داد آ بود‪.‬‬
‫‪ ‬پادکست را هر کسی به رايتی میتواند تولید کند و در اختیار دیگرا قرار دهد‪.‬‬
‫‪ -4‬شبکههای اجتماعی مجازی‬
‫یك شبكه اجتماعی‪ ،‬مجموعهای از سرویسهای مبتی بر وب است که این امكا را برای اشخاص فتراهم متیآورد‬
‫که توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند‪ ،‬یا با دیگر اعضای شبكه ارتباط بترقرار کنند‪ ،‬منابع خود را‬
‫با آنها به اشتراک بگیارند و از میا توصیفات عمومی دیگر افراد‪ ،‬برای یافتن اتصاالت جدید استفاده کنند‪.‬‬

‫‪28‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫نشر الکترونیکی ‪Electronic Publication‬‬

‫فرآیند تولید و توزیع اطالعات از طریق ابزارهای الكترونیكی همچو پست الكترونیكتی‪ ،‬اینترنتت و وب را «نشتر‬
‫الكترونیكی» گویند‪ .‬نشر الكترونیكی شامل آنچه در ماتیط وب عرضته میشتود و نیتز گونتههای غیرچتاپی ماننتد‬
‫خبرنامههای الكترونیكی‪ ،‬لو فشرده‪ ،‬کتتابهتای الكترونیكتی‪ ،‬قترارداد انتيتال پرونتده‪ ،‬سیستتم تتابلو اعالنتات و‬
‫گروههتتای مباي تته در اینترنتتت نیتتز میشتتود‪ .‬يتتتی انتيتتال اطالعتتات از طریتتق دورنگتتار در صتتورتی کتته بتترای‬
‫دریافتکنندگا متعدد ارسال شود‪ ،‬میتواند از جمله ابزار نشر الكترونیكی تليی شود‪.‬‬

‫مجله الکترونیکی ‪Electronic Journals‬‬

‫مجله الكترونیكی یا خبرنامه الكترونیكی‪ ،‬سند مكتوب الكترونیكی است که در سازما های دولتی یتا غیردولتتی در‬
‫زمینه های اخبار سازما ‪ ،‬مسائل آموزشی‪ ،‬فنی‪ ،‬تخصصی‪ ،‬فرهنگی و تبلی اتی و نظتایر آ (مترتبط بتا سیاستتها و‬
‫قانونی و در مادوده فعالیتهای سازما ) منتشر و به منظور اطال رسانی‪ ،‬ایجاد ارتباط و همگرایی فكتری‬ ‫وظای‬
‫و عملی بین مسئوال سازما و کارکنا و جلب نظر و همكاری بتین مشتتریا بتاليوه و بالفعتل ستازما و يتتی‬
‫اعضای آ توزیع میشود‪.‬‬

‫كتاب الکترونیکی ‪Electronic Book: E-Book‬‬

‫ذخیره اطالعات یك کتاب در قالب دیجیتال به صورتیکه بتتوا آ را بتر روی صتفاه کتامپیوتر مشتاهده کترد را‬
‫کتاب الكترونیكی میگویند‪ .‬این کتابها را میتوا روی ماملهای دیجیتالی نظیر دیسك فشرده‪ ،‬شبكه جهانی وب و‬
‫کتتابهتای الكترونیكتی شتامل کتتابهتای الكترونیكتی فيتط متتن‪ ،‬کتتابهتای‬ ‫جز آ منتشر کرد‪ .‬انوا مختل‬
‫الكترونیكی دارای تصاویر اسكن شده‪ ،‬کتابهای الكترونیكی سخنگو و‪ ...‬هستند‪.‬‬

‫شهر الکترونیکی ‪Electronic City‬‬

‫شهری است که اداره امور شهروندا شامل خدمات و سرویس های دولتتی و ستازما هتای بختش خصوصتی بته‬
‫صورت برخط (آنالین) و به طور شبانهروزی و در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی باال و با بهرهگیتری از‬
‫ابزار فناوری اطالعات و ارتباطات و کاربردهای آ انجام میشود‪ .‬فعالیتهای این شهر عبارت است از‪ :‬فعالیتتهتای‬
‫اداری‪ ،‬بانكی‪ ،‬تجتاری‪ ،‬تفریاتی‪ ،‬علمتی‪ ،‬آموزشتی‪ ،‬گردشتگری‪ ،‬درمتانی و‪ ...‬کته همگتی بته صتورت آنالیتن و‬
‫غیريضوری انجام میشوند‪.‬‬

‫شهروند الکترونیکی كیست؟ ‪Electronic Citizen‬‬

‫شهروند الكترونیكی میابق استاندارد ‪ E-CITIZEN‬کسی است که از يداقل دانتش الزم در رابیته بتا مفتاهیم پایته‬
‫فناوری اطالعات و ارتباطات‪ ،‬يداقل توانایی الزم در بهکارگیری سیستم عامل ویندوز و واژهپترواز مایكروستافت‪،‬‬
‫توانایی کافی برای برقراری ارتباط با اینترنت و وب جها گستتر‪ ،‬توانتایی مبادلته پیتامهتای الكترونیكتی از طریتق‬
‫فناوری پست الكترونیكی‪ ،‬توانایی کافی برای یافتن اطالعات مورد نیاز با انجام جستجوهای متوثر در وب‪ ،‬توانتایی‬

‫‪29‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫ميابله با پیامدهای منفی و بدآموزیهای ايتمالی اینترنت و استفاده از کاربردهای م بت این فناوری‪ ،‬توانتایی یتافتن‬
‫از طریق اینترنت‪ ،‬توانایی تكمیل فرمهتای آنالیتن اینترنتتی و انجتام‬ ‫اطالعات راجع به ناوه انجام کارهای مختل‬
‫از طریق اینترنت‪ ،‬برخوردار باشد‪.‬‬ ‫کارهای روزمره مختل‬

‫استاندارد شهروند الکترونیکی چیست؟‬

‫استاندارد آموزشی شهروند الكترونیكی که طرايی آ توستط بنیتاد بتینالمللتی ‪ ICDL‬انجتام شتده استت‪ ،‬تتالش‬
‫جدیدی در راستای نیل به اهدات جامعه و دولتت الكترونیكتی در تمتام کشتورهای دنیتا بته شتمار متیرود‪ .‬ایتن‬
‫استاندارد در واقع به منظور نهادینه کرد مهارتهای زندگی آنالین طرايی شده و نه تنها مهتارتهتای متورد نیتاز‬
‫برای کار با کامپیوتر را آموزش میدهد؛ بلكه داوطلب را برای یك يیات فعال در عصر الكترونیكی به طتور کامتل‬
‫آماده میکند‪ .‬یكی از کاستیهای استاندارد ‪ ICDL‬که در شتهروند الكترونیكتی برطترت شتده استت‪ ،‬عتدم کتاربرد‬
‫بسیاری از میالب در زندگی روزمره افراد است‪ .‬در استاندارد شهروند الكترونیكتی‪ ،‬ایتن متوارد يتیت شتده و در‬
‫عوض‪ ،‬روی مهارتهایی همچو جستجو در اینترنت‪ ،‬يفظ ایمنی در اینترنت و مهمتر از همه مهارتهای زنتدگی‬
‫آنالین تاکید ویژهای شده است‪ .‬چرا که این مهارتها بالفاصله در زندگی روزمره هر فردی قابتل استتفاده بتوده و‬
‫نتایج مادی و معنوی آنها مشهودتر از مهارتهای استاندارد ‪ ICDL‬است‪.‬‬

‫مقایسه استاندارد شهروند الکترونیکی با استاندارد ‪ICDL‬‬

‫استاندارد شهروند الكترونیكی شامل سه بخش عمده است که تفاوتها و تشابههای آ با استاندارد ‪ ICDL‬را ذیتال‬
‫ماليظه میکنید‪:‬‬
‫‪ ‬بخش اول) مهارتهای پايه فناوری اطالعات و ارتباطات‪ :‬معادل با مهارتهای یتك‪ ،‬دو و سته از استتاندارد‬
‫‪( ICDL‬مبانی کامپیوتر‪ ،‬ویندوز و ورد) به صورت مختصرتر و کتل مهتارت هفتتم از استتاندارد ‪( ICDL‬اینترنتت و‬
‫ایمیل)‪.‬‬
‫‪ ‬بخش دوم) جستجوی اطالعات و ايمنسازی در وب‪ :‬عمتده میالتب ایتن بختش فراتتر از استتاندارد ‪ICDL‬‬

‫است؛ اما این بخش دارای برخی میالب مشترک با مهارت هفتم ‪ ICDL‬نیز میباشد‪.‬‬
‫‪ ‬بخش سوم) مشاركت الکترونیکی‪/‬شهروند الکترونیکی در عرصه عمل‪ :‬مهارتهای زندگی الكترونیكی که در‬
‫این بخش آموزش داده میشوند‪ ،‬در ‪ ICDL‬وجود ندارند‪ .‬این مهارتها بالفاصتله در زنتدگی روزمتره افتراد قابتل‬
‫استفاده هستند و یكی از مهمترین نتایج دوره استاندارد شهروند الكترونیكی به شمار میروند‪.‬‬

‫دولت الکترونیکی ‪Electronic Government‬‬

‫دولت الكترونیكی روشى براى دولتها به منظور استفاده از فناورى هاى جدید است که امكانات و تستهیالت الزم‬
‫براى دسترسى مناسب به اطالعات مورد نیاز و خدمات دولتى و ارائه فرصتهاى یكسا براى مشارکت شتهروندا‬
‫در فرآیندها و نهادهاى مدنى را فتراهم متیکنتد‪ .‬یكتی از امتیتازات دولتت الكترونیكتی‪ ،‬سیستتمهتای رایگیتری‬

‫‪30‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫الكترونیكی است که به صورت رایگیری کامپیوتری (ایستگاهی)‪ ،‬رایگیری اینترنتی و رایگیری از طریتق ‪ SMS‬و‬
‫تلفنهای ‪ Touch Tone‬میباشد‪.‬‬

‫تجارت الکترونیکی ‪Electronic Commerce‬‬

‫هر نو مبادله اطالعات مربوط با امور تجاری از طریق ابزار الكترونیكی يتی تلفتن و فكتس تجتارت الكترونیكتی‬
‫گفته میشود‪.‬‬

‫مدلهای تجارت الکترونیکی‬

‫‪ .1‬تجارت فروشنده با فروشنده ‪)Business to Business( B2B‬‬
‫تجارت فروشنده با فروشنده نخستین روش خرید و فروش معامالت الكترونیكی است و بیشتترین عایتدی را دارد‪.‬‬
‫در این مدل‪ ،‬همه افراد و خدمات مرتبط با تجارت بینالمللی مانند تامینکننتدگا ‪ ،‬خریتدارا ‪ ،‬فرستتندگا دریتایی‬
‫کاال‪ ،‬پشتیبانی‪ ،‬خدمات (سرویسهای) بازرسی‪ ،‬اخبار بازاریابی و کاربریهای نرمافزار که موجب سهولت در امتور‬
‫تولید و خرید و فروش میشوند‪ ،‬در یك مال گرد هم میآیند‪ .‬این مدل از تجارت الكترونیكی در جتایی استتفاده‬
‫میشود که بختواهیم خریتد و فتروش عمتده را بته کمتك تجتارت الكترونیكتی انجتام دهتیم و ختارج از يییته‬
‫خردهفروشا عمل کنیم؛ چرا که خردهفروشی در اینترنت با خیرات بسیار همراه است و مشتتریا تمایتل چنتدانی‬
‫ندارند تا همه چیزها را از روی اینترنت خریداری کنند‪ .‬به صورت طبیعی‪ ،‬در این مدل فروش مستيیم منبع اصتلی‬
‫درآمد به شمار میآید‪ ،‬مانند هنگامی که یك فروشنده کتاالی ختود را بته طتور مستتيیم بته یتك فروشتنده دیگتر‬
‫میفروشد‪ .‬با وجود این‪ ،‬وب میتواند روی فروش مستيیم تاثیر بگیارد‪.‬‬
‫‪ .2‬تجارت فروشنده با مصرفكننده ‪)Business to Customer( B2C‬‬
‫بیشترین سهم در انجام تجارت الكترونیكی از دیدگاه کمی‪ ،‬تجارت فروشنده با مصرتکننده یتا بته عبتارت دیگتر‪،‬‬
‫خردهفروشی است‪ .‬با گسترش وب‪ ،‬این نو تجارت به سرعت افزایش پیدا کرد و هماکنو به رايتی میتوا انوا‬
‫و اقسام کاالها را از شتبكه خریتداری کترد‪ .‬اینگونته از تجتارت الكترونیكتی بتا راهانتدازی ستایتهایی همچتو‬
‫‪ www.amazon.com‬آغاز شد‪ .‬در این نو از تجارت الكترونیكی در یك سوی معامله‪ ،‬تولیدکننده (فروشنده) کتاال‬
‫یا خدمات و در سوی دیگر‪ ،‬خریدار (مصرتکننده نهایی) جای میگیرد‪ .‬اما مشكالت امنیتی شبكه تاثیری منفی بتر‬
‫روی يجم معامالت گیاشته است و بسیاری از مشتریا نسبت بته دزدیتده شتد اطالعتات شخصیشتا توستط‬
‫هكرها ترسیدهاند‪ .‬در عین يال هنوز معامالت بسیاری در این مدل صورت میگیرد‪.‬‬
‫‪ .3‬تجارت مصرف كننده با مصرف كننده ‪)Consumer to Consumer( C2C‬‬
‫در مدل تجارت الكترونیكی مصرتکننده با مصترتکننده‪ ،‬مزایتدهها و مناقصتههای کتاال از طریتق اینترنتت انجتام‬
‫می گیرد‪ .‬این مدل تا يدودی شبیه به جلسات يراجی است‪ .‬ایده اصلی این متدل ایتن استت کته مصترتکنندگا‬
‫بیواسیه با یكدیگر به خرید و فروش بپردازند‪ www.ebay.com .‬بزرگترین نمونه اولیه این مدل است‪ .‬این پایگتاه‬
‫وب‪ ،‬خود چیزی نمیفروشد؛ اما اجازه میدهد که فروشنده قیمت اولیه ختود را در يراجتی ارایته دهتد و ستپس‬

‫‪31‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫شرکتکنندگا در يراج‪ ،‬پیش از پایا مدت يراجی‪ ،‬روی کاالی به يراج گیاشته شده‪ ،‬اظهتار نظتر میکننتد‪ .‬بته‬
‫دلیل ناچیز بود هزینه تبلی ات در اینترنت‪ ،‬استفاده از این مدل برای فروش کاالها مورد توجه قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪ .4‬تجارت فروشنده با اداره ‪)Business to Administration( B2A‬‬
‫تجارت الكترونیكی فروشنده با اداره‪ ،‬شامل تمامی مبادالت تجاری‪-‬مالی بین شرکتها و سازما های دولتی استت‪.‬‬
‫تامین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض مالیات از جمله مواردی است که میتتوا در ایتن گتروه‬
‫گنجانید‪ .‬هماکنو این نو تجارت روشی تازه قلمداد میشود؛ ولی در آیندهای نزدیك یعنی زمانی که دولتهتا بته‬
‫ارتيار سیح ارتباطات خود تمایل و توجه نشا میدهند‪ ،‬به سرعت رشد خواهد کرد‪.‬‬
‫‪ .5‬تجارت مصرف كننده با اداره ‪)Consumer to Administration( C2A‬‬
‫میتوا گفت که مدل تجارت الكترونیكی مصرتکننده با اداره هنوز پدیدار نشده است؛ ولی به دنبتال رشتد انتوا‬
‫تجارت فروشنده با مصرتکننده و تجارت فروشنده با اداره‪ ،‬بهنظر میرسد که دولتها مبادالت الكترونیكتی را بته‬
‫يییههایی همچو جمعآوری کمكهای مردمی‪ ،‬پرداخت مالیات بر درآمد و هرگونه امور تجاری دیگری کته بتین‬
‫دولت و مردم انجام میشود‪ ،‬گسترش خواهند داد‪.‬‬

‫بانکداریالکترونیکی ‪Electronic Banking: E-Banking‬‬

‫عبارت است از فراهم آورد امكا دسترسی مشتریا به خدمات بانكی با استفاده از واسیه هتای ایمتن (ابزارهتای‬
‫الكترونیكی) و بدو يضور فیزیكی در بانك و در هر ساعت از شبانهروز‪.‬‬

‫انواع بانکداری الکترونیکی‬

‫‪ .1‬بانکداري اینترنتی ‪ :Internet Banking‬سرویس بانكداری اینترنتی یكی از خدمات نوین بانكها استت کته در‬
‫راستای گسترش بانكداری الكترونیكی و به منظور ارائه خدمات سریع‪ ،‬آسا و کمهزینه راه اندازی گردیتده استت‪.‬‬
‫در این شیوه‪ ،‬بانكها به مردم امكا میدهند با ورود به سایت بانك فعالیتهتای مختلفتی نظیتر بررستی وضتعیت‬
‫يساب‪ ،‬گرفتن صورت يساب‪ ،‬ارسال يوالههای الكترونیكی‪ ،‬پرداخت قبوض آب‪ ،‬برق‪ ،‬گاز‪ ،‬تلفن ثابتت‪ ،‬همتراه‬
‫و‪ ...‬را انجام دهند‪ .‬در این فرآیند کاربر یا مشتری بانك يتما باید از گیر واژهها و شناستههتای متورد تاییتد بانتك‬
‫استفاده کند‪ .‬سرویس بانكداری اینترنتی این امكا را برای مشتریا بانك فراهم میآورد تا در وقت و هزینته ختود‬
‫صرفه جوئی نموده و برخی از امور بانكی خویش را از طریق این سیستم و با ورود به سایت اینترنتتی بانتكهتا بته‬
‫انجام رسانند‪.‬‬
‫‪ .2‬بانکداري ایمیلدی ‪ :E-Mail Banking‬در این شیوه تمامی تراکنشها و اطالعات مالی و ت ییرات متورد نیتاز از‬
‫طریق بانك به اطال مشتری میرسد و مشتری می تواند اقدامات الزم را در کوتاهترین زما ممكن انجام دهد‪.‬‬
‫‪ .3‬بانکداري موبایلی ‪ :Mobile Banking‬یكی از جدیدترین فعالیتهایی که از سرویسهای الكترونیكی استتفاده‬
‫میکند‪ ،‬ارائه خدمات بان كی و مالی به مشتریا از طریق تلفن همراه بتا امكتا ارستال و دریافتت پیتامهتای کوتتاه‬

‫‪32‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫میباشد‪ .‬سرویسی که مشتریا را قادر میسازد اطالعاتی مانند مانده يساب بانكی خود و غیره را از طریق گوشتی‬
‫تلفن همراهشا میلع شوند‪ .‬این کار با امنیت و مارمانه صورت میپییرد‪ .‬نمونهای از خدماتی که بانكها بتر روی‬
‫تلفنهای همراه به مشتریا خود ارائه میدهند عبارتند از‪ :‬چك کرد مانده يساب شخصتی‪ ،‬درخواستت صتورت‬
‫يساب‪ ،‬درخواست دسته چك‪ ،‬دستور انتيال پول از یك يساب مشتری به يسابهای دیگر او و‪...‬‬
‫‪ .4‬بانکداري تلفنی (تلفن ثابت) ‪ :Phone Banking‬در این شیوه که بیشتر برای اطال رسانی به مشتریا بانكها‬
‫استفاده میشود‪ ،‬بانكها گیر واژههایی را در اختیار مشتریا خود قرار میدهند و آنها بتا استتفاده از شتماره تلفتن‬
‫میتوانند به تلفنهای گویای بانك متصل شوند و اطالعات يساب خود را به صتورت صتوتی یتا فكتس دریافتت‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪ .5‬بانکداري بر اساس دستگاههاي خودپرداز یا ‪ :Automatic Teller Machine ATM‬دستتگاههتای ختودپرداز‬
‫یكی از مظاهر بانكداری الكترونیك هستند که به بانكها امكا میدهند بتا استتفاده از دستتگاههتای ختودپرداز یتا‬
‫خوددریافت به مشتریا امكا دهند در ساعتهای خارج از وقت اداری بتوانند به پول موجتود در يستاب بتانكی‬
‫خود دسترسی پیدا کنند‪.‬‬
‫‪ .6‬بانکداري بر اساس دستگاههداي پایانده فدروش یدا ‪ :Point Of Sale POS‬در ایتن روش‪ ،‬بانتكهتا بترای‬
‫گسترش دسترسی مشتریا به امكانات پرداخت الكترونیك و جلوگیری از يمل و نيل بیمورد پول دستگاههایی به‬
‫نام ‪ POS‬یا پایانه فروش در اختیار مراکز فروش قرار میدهند و به مشتریا امكا میدهند با استفاده از کارتهتای‬
‫بدهی خود از فروشگاهها خرید کنند‪.‬‬
‫‪ .7‬بانکداري بر اساس شعب خودكار‪ :‬شعبه خودکار‪ ،‬شیوه جدیدی در ارائه ختدمات بانكتداری استت‪ .‬در ایتن‬
‫روش سعی شده است تا با استفاده از امكانات نرمافزاری و ستختافتزاری مجموعته کتاملی بترای تتامین يتداک ر‬
‫نیازهای یك مشتری فراهم شود‪ .‬نیازهایی همچو تبدیل پول‪ ،‬دریافت پول خرد یا درشت و‪ ...‬این شعبهها معمتوال‬
‫در فروشگاهها‪ ،‬فرودگاهها‪ ،‬ترمینالهای مسافرتی و هتلها مورد استفاده قرار میگیرند‪.‬‬

‫پرداخت الکترونیکی ‪Electronic Payment: EP‬‬

‫عبارت است از پرداخت پول در ميابل کاال و ختدمات در تجتارت الكترونیتك از طریتق وستایل الكترونیكتی بته‬
‫خصوص اینترنت‪ .‬از جمله ابزارهای پرداخت الكترونیكی میتوا به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫الف) کارت های اعتباری بانکی‬
‫‪ -1‬ویزا كارت و مستر كارت‪ :‬ویزا و مستترکارت‪ ،‬دو نتو از متتداولتترین و معتبرتترین کتارتهتای اعتبتاری‬
‫بینالمللی هستند که با داشتن بیش از ‪ 1۴0‬شعبه نمایندگی در دنیتا و همچنتین بتا دارا بتود ‪ 3/000/000‬دستتگاه‬
‫پایانه ‪ POS‬و ‪ ATM‬در رتبه اول مبادالت مالی قرار دارند‪ .‬دارندگا این کارتها میتوانند بدو ماتدودیت زمتانی‬
‫و مكانی از آنها برای انجام کلیه امور مالی و اعتباری خود استفاده نمایند‪.‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫موجودی يساب خود میتواند به‬ ‫‪ -2‬كارتهای بدهی (‪ :)Debit Card‬در این نو کارت‪ ،‬شخص فيط تا سي‬
‫وسیله این کارت پرداخت نماید‪ .‬این کارتها به یك يساب بانكی مجزا مرتبط میباشند‪ .‬کتارتهتای بانتكهتای‬
‫کشور اعم از سیبا‪ ،‬سپهر‪ ،‬مهر‪ ،‬طر شتاب و‪ ...‬از این نو هستند‪.‬‬
‫‪ -3‬كارتهای از پیش پرداخت شده (‪ :)Prepaid‬یكی از مشهورترین انتوا کتارتهتای اعتبتاری متی باشتند‪.‬‬
‫مزیت عمده کارتهای از پیش پرداخت شده امنیت و اطمینا بسیار زیاد آنها نسبت به کارت های اعتباری رایتج و‬
‫یا سنتی (کردیت کارت) می باشد و به همین دلیل سریعا در جها گسترش یافته و به عنوا برترین و مترجحتترین‬
‫گزینه کارتهای اعتباری برای استفاده در اینترنت میر گردیده است‪ .‬يتی در کشتورهای غربتی کته اک تر افتراد‬
‫دارای چندین کارت اعتباری نیز می باشند‪ ،‬برای خریدهای آنالین خود در اینترنت از این نو کارتهتای اعتبتاری‬
‫استفاده می نمایند‪ .‬کارتهای از پیش پرداخت شده دو نو دارند‪:‬‬
‫‪ -3-1‬كارت اعتباری مجازی قابل شارژ (‪ :)Rechargeable Virtual Credit Card‬این کارت قابلیت شارژ بته‬
‫را دارا میباشد‪ .‬نو ارز کارت بر اساس ارزهای رایج میباشد و توانائی پرداخت به هر ارز مختلفی‬ ‫دفعات مختل‬
‫را نیز دارد‪ .‬این کارت شامل شماره شانزده رقمی کارت اعتباری‪ ،‬تتاریخ انيضتار‪ ،‬کتد امنیتتی یتا ‪ ccvc2‬و بیلینتگ‬
‫آدرس است‪ .‬همچنین دارای قابلیت خرید گسترده نیز میباشد‪ .‬مانند کارتهای شارژ تلفن همراه‪.‬‬
‫‪ -3-2‬كارت اعتباری مجازی غیرقابل شارژ یا كارت هدیهه (‪or Unrechargeable Virtual Credit Card‬‬

‫‪ :)Gift Card‬این کارت به صورت بینام و با مبالغ معین از سوی بانكها صادر میشود و ایده مناسبی جهت هدیته‬
‫به اقوام و دوستا است‪ .‬این کارت غیرقابل شارژ مجدد میباشد‪ .‬بدین معنا که پس از اتمام مبلغ موجود در آ ‪ ،‬بته‬
‫طور اتوماتیك از بین میرود‪ .‬سیستم فوق باعث افزایش ضریب ایمنی پرداختت آنالیتن میگتردد‪ .‬شتماره شتانزده‬
‫رقمی کارت‪ ،‬تاریخ انيضا‪ ،‬کد امنیتی یا ‪ ccvc2‬و بیلینگ آدرس از جمله مزایای این سرویس استت‪ .‬همچنتین ایتن‬
‫کارتها قابلیت استفاده در بسیاری از سایتها و قابلیت به نام شد را نیز دارند‪.‬‬
‫‪ -4‬كارت خودپرداز یا عابر بانک یا ای‪.‬تی‪.‬ام‪ :‬که به آ ‪ Cash Card‬نیز گفته میشود از جانب یك بانتك یتا‬
‫موسسه مالی صادر میشود و فيط در دستگاههای خودپرداز قابل استفاده است‪ .‬استفاده اصتلی ایتن کارتهتا بترای‬
‫برداشت و یا به يساب گیاشتن پول‪ ،‬مشاهده وضعیت يساب و تراکنشهای مالی انجام شده (معموال ده تتراکنش‬
‫آخر) شبكه بانكی در هر زما و مكانی به صورت ‪ 2۴‬ساعته است‪.‬‬
‫‪ -5‬كارت هوشمند (‪ :)Smart Card‬کارتهای هوشمند نستل جدیتد و پیشترفتهتری از کارتهتا هستتند کته در‬
‫استفاده وسیعتری دارند‪ .‬کارتهای هوشمند از دو دیتدگاه قابتل بتتررسی و‬ ‫ميایسه با کارتهای م ناطیسی‪ ،‬طی‬
‫طبيه بندی هستند‪ .‬یك دیدگاه بتر اساس ساختتار کارت هتوشمند است و دیدگاه دیگر بر اساس نو ارتباط کارت‬
‫با دستگاه کارتخوا ‪ .‬در دیدگاه اول کارتها به دو گروه تيسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ -5-1‬کارتهایی کته دارای ریزپردازنتده همتراه بتا يافظتهای شتبیه بته ‪ RAM‬هستتند کته بته اینگونته کارتهتا‬
‫‪ Microprocessor Chip Cards‬و یتتا ‪ Circuit Cards Integrated‬گفتتته میشتتود و در قیتتاس بتتا کارتهتتای‬

‫‪34‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫م ناطیسی‪ ،‬دارای يافظه بیشتر و امنیت باالتری هستند‪ .‬از آنجا که این کارتها دارای ریزپردازنده هستنتد‪ ،‬قادرنتد‬
‫با بهرهگیری از نرمافزارهای مختل ‪ ،‬دادههای مختلفی را پردازش کنند‪ .‬بنابراین‪ ،‬صرفا برای تعامالت متالی استتفاده‬
‫نمیشوند‪ .‬کارت هوشمند سوخت نمونهای از بكارگیری اینگونه کارتهای هوشمند است‪.‬‬
‫‪ -5-2‬کتارتهای يتافتظه یتا در اصتیال ‪ Memory Cards‬کته قادرنتد تتا چتتند کیلوبایتت داده را در تتتراشه‬
‫يافتظه خود نگهداری کنند و چو فاقد ریزپردازنده هستند‪ ،‬توانایی پتتردازش دادههتا را ندارنتد‪ .‬از اینترو‪ ،‬صترفاً‬
‫باشد‪ ،‬استتفاده متیشتوند‪.‬‬ ‫برای یك منظور و آ هم در شراییی که سیستم میکور فاقد پیچیدگی و ياالت مختل‬
‫کارتهای اعتباری تلفن که با قیمت شانزده هزار ریال از جانب شرکت مخابرات فروخته میشوند و دارای بیستت‬
‫هزار ریال اعتتبار هستند‪ ،‬نمونهای از اینگونه کارتها به شمار میروند‪.‬‬

‫ب) کارتهای اعتباری غیربانکی‬

‫شامل آمریكن اکسپرس‪ ،‬دینرکالب‪ ،‬چك الكترونیكی‪ ،‬پول الكترونیكتی‪ ،‬يوالته الكترونیكتی (درو بتانكی و بتین‬
‫بانكی)‪ ،‬کارت و یا کوپن مخصوص فروشنده است‪.‬‬

‫سیستمهای اطالعاتی‬
‫سیستم اطالعاتی عبارت است از یك سیستم کامل طرايتی شتده بترای تولیتد‪ ،‬جمتعآوری‪ ،‬ستازماندهی‪ ،‬ذخیتره‪،‬‬
‫شده دیگر از جامعه‪ .‬یک سیسهت اطالعها‬ ‫بازیابی و اشاعه اطالعات در یك مؤسسه‪ ،‬سازما یا هر يوزه تعری‬
‫در سازمان سه فعالیت عمده انجام میدهد‪:‬‬
‫‪ )1‬ابتدا اطالعاتی را از منابع درو سازمانی یا برو سازمانی به عنوا ورودی دریافت میکند‪.‬‬
‫‪ )2‬سپس بر روی اطالعات دریافت شده کارهایی انجام میدهد تا اطالعات مورد نظر سیستم را تولید کند‪.‬‬
‫‪ )3‬در نهایت‪ ،‬اطالعات تولید شده را در اختیار کاربر در نظر گرفته شده م الً یك مدیر یا یك کارمند قرار میدهد‪.‬‬
‫به عنوا م ال در یك سیستم اطالعات رایانهای که در بانك کار مربوط به يسابهای پسانتداز را انجتام میدهتد‪،‬‬
‫اطالعات توسط کارمند بانك وارد میشود و پس از پردازش و ذخیره‪ ،‬رسیدی چاپ شده و به مشتری تاویل داده‬
‫میشود‪ .‬همچنین مشتری میتواند گزارش از کارکرد يساب خود را دریافت نماید‪.‬‬

‫انواع سیستمهای اطالعات سازمانی‬

‫ساختاری که تمامی افراد شرکت به شبكه متصل شده و در کلیه نياط سازما قادر به برقراری ارتباط و دسترسی بته‬
‫اطالعات باشند «سیستم اطالعات سازمانی» (‪ )Organizational Information System‬نام دارد‪ .‬سیستتمهای اطالعتات‬
‫سازمانی برای سه مورد انجام عملیات‪ ،‬کنترل عملیات و تصمیمگیری در سازما ها استتفاده میشتوند‪ .‬سیستتمهای‬
‫اطالعات سازمانی میتواننتد بهصتورت دستتی یتا کتامپیوتری و یتا ترکیبتی از دستتی و کتامپیوتری اجترا شتوند‪.‬‬
‫سیستمهای اطالعات برای دستیابی به اهدات گوناگونی طرايی شدهاند‪ .‬یكی از اهدات اساسی‪ ،‬پتردازش اقتصتادی‬
‫داده و تبدیل آ به دانش و اطالعات است‪ .‬سه نمونه از انواع سیستم های اطالعاتی در سازمانها عبارتند از‪:‬‬

‫‪35‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -1‬سیستم اطالعات مدیریت یا ‪)Management Information System( MIS‬‬

‫‪ MIS‬سیستمی است که جمعآوری‪ ،‬کنترل و پاالیش دادههای مورد نیاز سازما را بر عهده داشته و بتا بكتارگیری‬
‫روشهای مناسب هر سازما ‪ ،‬اطالعات پاالیش شده را به منظور تصمیم‪ ،‬برنامهریتزی و کنتترل کلیته فرآینتدها در‬
‫مدیرا قرار میدهد‪ .‬هدت ‪ MIS‬افزایش روند ارائته و اداره اطالعتات و کتاهش يتدس و‬ ‫اختیار سیو مختل‬
‫سازمانی از طریق سیستمهای بازخور اطالعتات و بازیتابی اطالعتات در‬ ‫گما در يل مشكالت در سیو مختل‬
‫جهت تكامل دادههای جدید به سیستم است و از دو طریق در يل مسائل کمك میکند‪:‬‬
‫‪ ‬به شناسایی و درک مسئله کمك میکند‪.‬‬
‫‪ ‬قابل وقو بود هدت را برای مدیر بازگو میکند‪.‬‬
‫‪ -2‬سیستمهای اطالعاتی تصمیمگیری (‪)Decision Information System‬‬
‫مدیر‪ ،‬نخستین و بزرگترین تصمیمگیرنده در سازما است که در تمام فعالیتهای وی فرآیند تصتمیمگیری وجتود‬
‫دارد با توجه به ت ییرات ستریع و پیچیتدگی ماییتی کته متدیرا در آ بته فعالیتت مشت ول هستتند‪ ،‬استتفاده از‬
‫سیستمهای اطالعاتی مناسب برای مدیرا امری ضروری و يیاتی است‪.‬‬
‫داليل نیاز به سیستمهای مکانیزه حمايت از تصمیمگیری را میتوان به شرح زير برشمرد‪:‬‬
‫‪ .1‬محدودیتهای فکری بشر در پردازش و ذخیره سازی‪ :‬چو توانایی ذهن بشر در پردازش ذخیره و دسترسی به‬
‫اطالعات مادود است‪ ،‬با استفاده از این سیستمها میتوانیم این مادودیت را برطرت کنیم‪.‬‬
‫‪ .2‬محدودیتهای دانش‪ :‬اگر برای يل یك مساله نیاز به اطالعات و دانشهای متنوعی باشتد توانتائی یتك فترد در‬
‫يل آ مسئله مادود میباشد و اگر بخواهیم از چندین متخصص در هر زمینه استفاده کنتیم؛ همتاهنگی و ارتبتاط‬
‫بین این افراد مشكل خواهد بود‪ .‬سیستمهای کامپیوتری این مشكالت را يل کرده و میتوانند به سرعت بته يجتم‬
‫زیادی از اطالعات دسترسی پیدا کرده و آنها را پردازش کنند‪ .‬همچنین میتوانند همتاهنگی و ارتبتاط بتین افتراد را‬
‫آسا کنند‪.‬‬
‫‪ .3‬کاهش هزیناه‪ :‬يمایت کامپیوتری باعث کاهش تعداد افراد گروه میشتود و امكتا برقتراری ارتبتاط از منتاطق‬
‫را برای اعضای گروه فراهم میسازد و همچنین باعث افزایش بهرهوری بخش ستادی میشود که همه ایتن‬ ‫مختل‬
‫موارد منجر به کاهش هزینه خواهد شد‪.‬‬
‫‪ .4‬حمایت فنای‪ :‬کامپیوترها میتوانند به سرعت و به شكل ميرو به صرفهای دادههتای الزم را جستتجو و ذخیتره‬
‫کنند یا انتيال دهند‪.‬‬
‫‪ .5‬حمایت از کیفیت‪ :‬سیستمهای کامپیوتری با اجرای سریع شبیه سازیهای پیچیده به مدیرا کمتك متیکننتد تتا‬
‫را به سرعت و ميرو به صرفه ارزیابی کنند و از ایتن‬ ‫امكا ها و راهكارهای گوناگو را بررسی و تاثیرات مختل‬
‫طریق کیفیت تصمیمها را باال ببرند‪.‬‬

‫‪36‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ .6‬حاشیه رقابت‪-‬مهندسی مجدد فرآیندها و اختیاارات‪ :‬فناوریهای کامپیوتری در زمینه فشارهای رقتابتی و ت ییتر در‬
‫وضعیت عملیات سازما ‪ ،‬مهندستی مجتدد فرآینتدها و ستاختارها‪ ،‬اختیتارات کارکنتا و نتوآوریهتا بته متدیرا‬
‫اختیارهایی اعیا و آنها را در اخی تصمیم درست و سریع یاری میکنند‪.‬‬
‫‪ -3‬سیستم اطالعات حسابداری یا ‪)Accounting Information Systems( AIS‬‬
‫سیستم اطالعات يسابداری سیستمی است که عملیات جمعآوری و ذخیرهسازی دادههای مالی را طتی فراینتدهای‬
‫يسابداری انجام میدهد و پس از پتردازش ایتن دادههتا‪ ،‬اطالعتات متورد استتفاده تصتمیمگیرندگا ستازمانی را‬
‫(سترمایهگیارا ‪ ،‬اعتباردهنتتدگا ‪ ،‬متتدیرا و‪ )...‬تولیتتد میکنتتد‪ .‬سیستتم اطالعتتات يستتابداری در نهایتتت بتتا ارائتته‬
‫گزارشهای هوشمندانه مالی میتواند تصمیمگیرندگا و مدیرا سازما را در برنامههای راهبردیشتا کمتك کنتد‪.‬‬
‫هرچند یك سیستم اطالعات يسابداری میتواند فيط شامل چند صفاه کاغی و کتابچه راهنمتای کتاربر مبتنتی بتر‬
‫یك سیستم يسابداری ساده باشد‪ ،‬اما امروزه سیستم اطالعتات يستابداری بتهعنوا سیستتمی پیچیتده مبتنتی بتر‬
‫قابلیتهای فنتاوری اطالعتات و فرآینتدها و روشهتای ستنتی و پیشترفته يستابداری استت‪ .‬سیسهت اطالعها‬
‫حسابداری دو هدف عمده دارد‪:‬‬
‫‪ ‬ارائه اطالعات برای عملیات و نیازهای قانونی‬
‫‪ ‬ارائه اطالعات برای تصمیمگیری‪.‬‬
‫برای رسید به این هدتها د و فعالیت عمده وجود دارد که عبارتنتد از پتردازش اطالعتات و پتردازش مبتادالت‪.‬‬
‫مبادالت يسابداری بهوسیله ثبتهای اساسی يسابداری پردازش میشوند‪ .‬این مبادالت شامل فروش ماصتوالت‪،‬‬
‫خرید مواد‪ ،‬دریافتی از مشتتریا و‪ ...‬هستتند‪ .‬پتردازش مبتادالت در یتك سیستتم اطالعتات يستابداری بهوستیله‬
‫زیرسیستمها انجام میشود‪ .‬اگر سیستم پردازش مبادالت بهطور صایای طرايتی شتده باشتد‪ ،‬باعتث میشتود تتا‬
‫دادهها به خوبی و با دقت کنترل شوند و عمل پردازش کارامد و موثر باشتد‪ .‬خروجتی فراینتد پتردازش اطالعتات‬
‫بهقصد راهنمایی در امر برنامهریزی و کنترل عملیات استت و ایتن فراینتد اطالعتاتی را بترای تصتمیمگیری ارائته‬
‫میدهد‪ .‬سیستم طرايیشده برای پردازش اطالعات یا سیستم اطالعات يسابداری باید اطالعاتی را ارائه دهتد کته‬
‫مربوط‪ ،‬اتكاپییر‪ ،‬بهموقع و با اهمیت باشد‪.‬‬

‫برنامهنویسی‬
‫برنامهنویسی کامپیوتر که ‪ Programming‬یا ‪ Coding‬نیز گفته میشود‪ ،‬فرآیند نوشتن‪ ،‬اشتكال زدایتی (‪ )Debug‬و‬
‫نگهداری کد منبع (‪ )Source Code‬برنامه کامپیوتر میباشد‪ .‬این کد منبع با یك زبا برنامهنویسی نوشته شده استت‬
‫که ممكن است ت ییر داده شده یك کد قبلی و یا یك کد کامال جدید باشد‪ .‬هدت برنامهنویسی ساختن یتك برنامته‬
‫است که یك رفتار خواسته شده را به نمایش بگیارد‪.‬‬

‫‪37‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫زبانهای برنامهنویسی‬
‫زبا های برنامهنویسی ساختارهای زبانی دستورمداری در رایانهها هستند که بهوسیله آنها میتوا یتك الگتوریتم را‬
‫کرد و با این روش امكا نوشتتن برنامته جهتت‬ ‫بهوسیله ساختارهای دستوری متفاوت برای اجرای رایانه توصی‬
‫تولید نرمافزارهای جدید بوجود میآید‪ .‬معموال هر زبا برنامهنویسی دارای یك مایط نرمافزاری برای وارد کترد‬
‫متن برنامه‪ ،‬اجرا‪ ،‬همگردانی و رفع اشكال آ هستند‪.‬‬
‫یك زبا برنامه نویسی یك زبا مصنوعی است که برای بیا مااسباتی که توسط یك ماشین (مخصوصا کتامپیوتر)‬
‫قابل انجام است‪ ،‬طرايی شده است‪ .‬زبا های برنامهنویسی برای ایجاد برنامتههایی بكتار میرونتد کته رفتتار یتك‬
‫ماشین را مشخص میکنند‪ ،‬الگوریتم دقیق را بیا میکننتد و یتا روشتی بترای ارتبتاط انستا هستتند‪ .‬بستیاری از‬
‫زبا های برنامه نویسی تعدادی قالب از ویژگیهای نوشته شده دستتوری و معناشناستی دارنتد‪ ،‬چترا کته رایانتهها‬
‫دستورات دقیيا مشخص نیاز دارند‪.‬‬
‫زبا های برنامه نویسی با زبا های طبیعی تفاوت دارند و آ اینكه زبا های طبیعی فيط برای فعل و انفعتاالت بتین‬
‫مردم به کار میروند‪ ،‬در يالیكه زبا های برنامهنویسی همچنین به انسا ها اجازه میدهد که از طریق دستتورات بتا‬
‫ماشینها ارتباط برقرار کنند‪ .‬برخی زبا های برنامهنویسی به وسیله یك دستگاه استفاده میشوند تا دستگاه دیگتری‬
‫را کنترل کند‪ .‬برای م ال برنامههای پست اسكریپت (‪ )Post Script‬غالبا توستط برنامته دیگتری بترای کنتترل یتك‬
‫چاپگر و یا نمایشگر ایجاد میشوند‪.‬‬

‫دستهبندی زبانهای برنامه نویسی‬

‫در انتخاب زبا برنامهنویسی مورد نظر باید به موضو برنامههایی که قصد داریم آنها را بنویستیم توجته کنتیم‪ .‬در‬
‫کل زبانهای برنامه نویسی به دو بخش تيسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ -1‬زبان هاي برنامه نویسی تحت وب‪ :‬از زبا های برنامه نویستی تاتت وب بترای ستاخت و ایجتاد کتدها و‬
‫نرمافزارهای تات وب و اینترنت استفاده میشود و امروزه بته دلیتل استتفاده زیتاد کتاربرا کتامپیوتر از اینترنتت‪،‬‬
‫طرفدارا بسیاری پیدا کرده است‪ .‬زبا های زیادی برای برنامهنویسی تات وب وجود دارنتد کته معروفتترین آنهتا‬
‫‪ Html ،ASP ،PHP‬هستند که بیشترین کاربرد را در بین زبا های برنامهنویسی تات وب دارند‪.‬‬
‫‪ -2‬زبان هاي برنامه نویسی سیستمی‪ :‬نو دیگر زبا های برنامه نویسی‪ ،‬زبا های تات سیستم یتا اصتیاليا‬
‫زبا های برنامه نویسی سیستمی هستند‪ .‬این زبا ها در ایجاد نرم افزارهای کاربردی برای سیستتم عاملهتا کتاربرد‬
‫دارند و برنامههای نوشته شده توسط این زبا ها در فضای اینترنت قابل استفاده نیستند‪ ،‬اما میتتوا از طریتق ایتن‬
‫نمونه نرم افزارها با اینترنت ارتباط برقرار نمود‪ .‬از پرکتاربردترین زبا هتای برنامته نویستی سیستتمی میتتوا بته‬
‫زبا های ‪ C‬و ویژوال بیسیك‪ ،‬ویژوال سی شارپ اشاره نمود‪.‬‬

‫‪38‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫الگوریتم‬
‫مجموعهای از دستورالعملهاست که با زبا دقیق و قابل فهم به همراه جزئیات کافی و به صورت مريله به مريله‬
‫اجرا میشوند‪ ،‬بگونهای که هدت خاصی را دنبال میکنند و شرو و خاتمه آنها نیز مشخص است‪.‬‬

‫شرایط و ویژگیهای الگوریتم‬

‫‪ -1‬استفاده از زبان ساده‪ ،‬دقیق و قابل فهم‪ :‬این ویژگی سبب میشود تا در انجام دستورالعملها همواره یك‬
‫برداشت یكسا ياصل شود‪ ،‬در غیر اینصورت‪ ،‬برداشتهای متفاوت سبب خواهتد شتد تتا دستتورالعملها نتتایج‬
‫متفاوتی را به همراه داشته باشند‪ .‬زبا الگوریتم نیز میتواند یكی از زبا های گفتتاری یتا نوشتتاری ماننتد فارستی‪،‬‬
‫انگلیسی و نظایر آ باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬استفاده از جزئیات كافی‪ :‬این ویژگی سبب میشود تا دستورالعملها به طور کامل اجرا شوند‪ .‬وجود متوارد‬
‫نامشخص یا ارائه دستورالعملها به صورت کلی و مبهم‪ ،‬سبب مخدوش شد نتایج خواهد شد‪.‬‬
‫‪ -3‬شروع و پایان الگوریتم‪ :‬در یك الگویتم‪ ،‬باید شرو دستورالعملها مشخص باشد‪ .‬هر الگوریتم‪ ،‬یتك نيیته‬
‫شرو دارد که به عنوا اولین دستورالعمل‪ ،‬از آ استفاده میشود‪ .‬به عالوه‪ ،‬پایا و خاتمه الگوریتم نیز باید تعیتین‬
‫شود‪ .‬یك الگوریتم میتواند بیش از یك نيیه پایا داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬ترتیب انجام دستورالعملها‪ :‬یكی از ویژگیهای مهم یك الگوریتم‪ ،‬ترتیب اجترای دستتورالعملها استت‪.‬‬
‫اگر این کار به درستی انجام نشود‪ ،‬پیشبینی نتیجه کار مشتخص نخواهتد بتود‪ .‬در یتك الگتوریتم‪ ،‬ترتیتب انجتام‬
‫عملیات با استفاده از شمارهگیاری دستورالعملها از باال به پایین انجام میشود کته البتته در صتورت نیتاز میتتوا‬
‫اجرای ترتیب دستورالعملها را نیز ت ییر داد‪.‬‬
‫‪ -5‬جامع بودن‪ :‬الگوریتم باید به شكلی طرايی شود تا با توجته بته صتورت مستئله و مفروضتات آ در تمتام‬
‫يالتها‪ ،‬نتایج مناسب و صایای را ارائه کرده و در يالتهای خاص یا دادههای ورودی متفاوت‪ ،‬نتتایج درستتی‬
‫را ایجاد کند‪.‬‬
‫‪ -6‬استفاده از حداقل دستورالعملها‪ :‬در یك الگوریتم‪ ،‬بایتد از دستتورات اضتافه کته ستبب افتزایش يجتم‬
‫الگوریتم میشود‪ ،‬خودداری نمود‪ .‬چرا که این کار‪ ،‬الگوریتم را شلوا کرده و باعث سردرگمی میشود‪.‬‬

‫انواع دستورالعملها در الگوریتم‬

‫‪ -1‬دستورالعملهاي ورودي‪ :‬برای دریافت دادههای ورودی استتفاده میشتوند و معمتوال بترای اجترای آنهتا از‬
‫عباراتی مانند «بخوا ‪ ،‬دریافت کن یا بگیر» استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ -2‬دستورالعملهاي خروجدی‪ :‬برای نمایش اطالعات خروجی یا پیامهای مورد نیاز بته منظتور راهنمتایی کتاربر‬
‫روی صفاه نمایش یا چاپ آنها به وسیله چاپگر استفاده میشوند‪ .‬معموال برای اجرای آنها عباراتی ماننتد «نمتایش‬
‫بده یا چاپ کن» به کار میروند‪.‬‬

‫‪39‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -3‬دستورالعملهاي محاسباتی‪ :‬برای انجام عملیات ریاضی و مااسباتی استفاده میشوند‪ .‬این دستتورالعملها‬
‫در واقع ناوه ارائه و استفاده از فرمولها و انجام عملیات ریاضی و مااستباتی را تعیتین میکننتد و معمتوال بترای‬
‫اجرای آنها از هما شكلی که در ریاضیات وجود دارد‪ ،‬استفاده میشود‪ .‬یعنی در ستمت راستت تستاوی عملیتات‬
‫مااسباتی و در سمت چپ تساوی نام یك مت یر به کار میرود‪ .‬البته به جای عالمت تساوی‪ ،‬از عالمت فلش (‪)‬‬
‫نیز استفاده میشود‪.‬‬
‫* تعریف متغیهر‪ :‬مت یرها مكا هایی هستند که توانایی نگهداری و ذخیرهستازی انتوا داده را دارنتد‪ .‬مت یرهتا در‬
‫الگوریتم‪ ،‬هما کاربرد ریاضی خود را دارا هستند و عالوه بر اعداد میتواننتد متتن یتا ميتادیر منیيتی درستت یتا‬
‫نادرست‪ ،‬تاریخ‪ ،‬ساعت و نظایر آنها را نگهداری کنند‪.‬‬
‫شتده‬ ‫* تعریف عملگهر‪ :‬یك یا مجموعه عملیاتی است که در ماشین الگوریتم‪ ،‬به صورت از پتیش آمتاده‪ ،‬تعریت‬
‫شده استت‪ ،‬استتفاده کنتیم‪ .‬در‬ ‫است و برای استفاده از آ کافی است تا از عالیمی که به صورت قراردادی تعری‬
‫جدول زیر‪ ،‬عملگرهای ریاضی آورده شده است‪.‬‬

‫مثال‬ ‫عملگر‬
‫‪(23)+4=10‬‬ ‫()‬
‫‪23=6‬‬ ‫‪‬‬
‫‪12/6=2‬‬ ‫‪/‬‬
‫‪35+14=49‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪10-7=3‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ -4‬دستورالعملهاي شرطی‪ :‬برای انجام ميایسهها و کنترل روند اجرای الگوریتم استفاده میشتوند‪ .‬شتكل کلتی‬
‫یك دستورالعمل شرطی به صورت یكی از يالتهای زیر است‪:‬‬
‫‪ ‬حالت ‪ :1‬ابتدا شرط یا شرطهای ارائه شده بررسی میشوند و در صورتیكه نتیجه بررسی درست باشد‪ ،‬دستور یا‬
‫دستورات‪ ،‬پس از ‪ Then‬اجرا میشوند‪ ،‬در غیر این صورت (نادرست بود شرط بررسی شتده) دستتورالعملی کته‬
‫پس از دستورالعمل شرطی قرار گرفته‪ ،‬اجرا خواهد شد؛ بدو آنكه دستور یا دستورات پس از ‪ Then‬اجرا شود‪.‬‬
‫‪ ‬حالت ‪ :2‬در این يالت‪ ،‬ابتدا شرط یا شرطها مورد بررسی قرار میگیرند‪ ،‬اگر نتیجه ارزیابی آنها درستت باشتد‪،‬‬
‫دستورات موجود در بخش ‪ Then‬اجرا میشوند‪ ،‬سپس دستورالعملی که پس از دستتورالعمل شترطی قترار گرفتته‬
‫است‪ ،‬اجرا میشود؛ اما اگر نتیجه ارزیابی شرط یا شرطها نادرست باشد‪ ،‬بدو آنكه دستتورات بختش ‪ Then‬اجترا‬
‫شوند‪ ،‬دستورات موجود در بخش ‪ Else‬اجرا خواهند شد سپس دستورالعملی که پس از دستور شترطی قترار دارد‪،‬‬
‫اجرا میشود‪.‬‬
‫‪ -5‬دستورالعملهاي تکرار (حلقهها)‪ :‬برای ایجاد تكرار دستورالعملها استفاده میشوند‪ .‬دستورالعملهای يليته‬
‫از اجزای مختلفی تشكیل میشوند که عبارتند از‪:‬‬

‫‪40‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬شمارنده حلقه‪ :‬یك مت یر عددی است که تعداد دفعات تكرار دستورالعملها را در يليه کنترل میکنتد‪ .‬ميتدار‬
‫شمارنده در هر بار اجرای يليه‪ ،‬افزایش یا کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬مقدار اولیه‪ :‬ميدار اولیه يليه قبل از شرو يليه تعیین میشود و به وستیله آ میتتوا ميتدار اولیته را بترای‬
‫شمارنده يليه تعیین کرد‪.‬‬
‫‪ ‬شرط حلقه‪ :‬برای کنترل تعداد دفعات تكرار يليه‪ ،‬باید از یك شرط استفاده کرد‪ .‬شرط موجود در يليته‪ ،‬نيیته‬
‫پایا تكرار دستورالعملها را در يليه مشخص میکند و باید بگونتهای تنظتیم شتود تتا از ایجتاد يليته ناماتدود‬
‫جلوگیری کند‪ .‬برای ایجاد شرط در یك ييله میتوا از دستورالعملهای شرطی استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ ‬دستورا حلقه‪ :‬دستورالعملهایی هستند که در داخل ييله تكرار میشوند‪ .‬این دستورالعملها با توجه به نیتاز‬
‫مسئله انتخاب میشوند‪.‬‬

‫توجه‪ :‬تمرینهای هر بخش‪ ،‬در کالس ارائه میگردد و امتحان پایان ترم نیز بر مبنای‬
‫همان تمرینها خواهد بود‪.‬‬

‫فرآیندهای برنامهنویسی‬
‫برنامهنویسی از یك فرآیند شش مريلهای برای يل مسئله تشكیل میشود‪:‬‬
‫‪ -1‬تعریف مسئله‬
‫اولین وظیفه یك برنامهنویس‪ ،‬شناخت صایح مسئله است‪ .‬در برخورد با هر مسئله‪ ،‬توجه به گامهای زیر متا را بته‬
‫صایح و دقیق از مسئله هدایت میکند‪:‬‬ ‫تعری‬
‫‪ -1-1‬گام اول‪ :‬تعیین هدت و منظور از يل مسئله‬
‫‪ -1-2‬گام دوم‪ :‬تعیین خروجی‬
‫‪ -1-3‬گام سوم‪ :‬تعیین ورودی‬
‫‪ -1-۴‬گام چهارم‪ :‬تعیین پردازش‬
‫‪ -2‬طراحی روش حل مسئله (الگوریتم)‬
‫برای تهیه الگوریتم‪ ،‬برنامه نویس باید ا را با استفاده از جمالت‪ ،‬نمودارها و جداول به وضو بیا کند‪ .‬برای انجام‬
‫این کار‪ ،‬روشهای مشخصی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -2-1‬طراحی باال به پايین‪ :‬روشی برای بیا منیق کل الگوریتم و طر دقیق مسائل کوچكتری است که يل آنهتا‬
‫منجر به يل مسئله میشود‪.‬‬
‫‪ -2-2‬شبه كُد‪ :‬شامل عبارات و قواعد زبانی است که از زبا های برنامهنویستی گونتاگو و زبا هتای ماتاورهای‬
‫انسا گرفته شده است و این امكا را برای طرا رو ش يل مستئله فتراهم میستازد کته بتدو در نظتر گترفتن‬
‫ميتضیات و ویژگیهای زبا های برنامهنویسی مختل ‪ ،‬به ساختار کلی روش يل مسئله توجه کند‪.‬‬

‫‪41‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -2-3‬نمودار گردشی (فلوچارت)‪ :‬نمایش گرافیكی یا تصویری الگتوریتم استت‪ .‬متتداولترین نمادهتا در رستم‬
‫نمودار گردشی یا فلوچارت‪ ،‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬بیضی افقی‪ :‬از شكل بیضی افيی برای نشا داد مريله شرو و پایا عملیات استفاده میشود‪.‬‬

‫شروع‬ ‫پایان‬

‫‪ ‬مستطیل‪ :‬برای نشا داد عملیات پردازش از قبیل مااسبات ریاضی است‪.‬‬

‫‪I=I+1‬‬

‫‪ ‬لوزی‪ :‬از نماد لوزی برای نشا داد مرايل تصمیمگیری استفاده میگردد و شرط یا ستوال متورد نظتر در داختل‬
‫لوزی نوشته میشود‪.‬‬

‫بلی‬
‫‪I>10‬‬

‫خیر‬

‫‪ ‬متوازیاالضالع‪ :‬برای نشا داد ورود داده وخروج اطالعات استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ A‬را بگیر‬ ‫‪ A‬را چاپ کن‬

‫‪ ‬دايره كوچک ‪ : ‬برای نشا داد اتصاالت است‪.‬‬

‫‪ ‬كروشه [‪ :‬برای بیا توضیاات است‪.‬‬
‫‪ ‬پیکان ‪ :‬نشا دهنده توالی دستورالعملها است‪.‬‬
‫‪ -3‬كُدنویسی روش حل مسئله‬
‫در این مريله‪ ،‬برنامهنویس باید زبا مناسب برنامهنویسی را انتخاب کند‪.‬‬
‫‪ -4‬آزمایش برنامه‬
‫وارد کرد برنامه به کامپیوتر‪ ،‬جهت یافتن اشكاالت ايتمالی در برنامه و سپس تصایح اشكاالت موجود است‪.‬‬

‫‪42‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ -5‬مستندسازی برنامه‬
‫بكتار رفتته در طرايتی‬ ‫مسئله‪ ،‬روشهای مختلت‬ ‫در این مريله‪ ،‬باید مستندات مرايل قبل (مستندسازی‪ ،‬تعری‬
‫روش يل‪ ،‬جدول دادههایی که برنامه با آنها مورد آزمایش قترار گرفتته استت و نتتایج آنهتا) مرتتب شتده و یتك‬
‫نتیجهگیری از کل فرآیند يل مسئله به آ اضافه شود‪.‬‬
‫‪ -6‬تعمیم و نگهداری برنامه‬
‫منظور؛ تصایح‪ ،‬توسعه‪ ،‬ارتيا و بهبود برنامه بعد از نصب آ است‪.‬‬

‫توابع مالی در اكسل‬

‫دادههای مااسباتی در اکسل دو گونهاند‪:‬‬
‫‪ -1‬فرمولها‬
‫فرمولها‪ ،‬معادالتی هستند که به کمك آنها میتوانیم اعمال ریاضی نظیر چهار عمل اصلی (جمع‪ ،‬تفریتق‪ ،‬ضترب و‬
‫انجام دهیم‪ .‬هر فرمول‪ ،‬شامل تمام و یتا تعتدادی از قستمتهتای زیتر‬ ‫تيسیم) را روی دادههای سلولهای مختل‬
‫میباشد‪:‬‬
‫‪=4* A3 ^ 2‬‬
‫= عالمت شرو فرمول (هر فرمول‪ ،‬يتما باید با عالمت = شرو شود)‪.‬‬
‫آدرس‪( A3 :‬ميدار سلول ‪ A3‬را برمیگرداند)‪.‬‬
‫عملگر‪ * :‬و ^ (عملگرهای ضرب و توا میباشند)‪.‬‬
‫ثابت‪ 2 :‬و ‪( ۴‬عدد ‪ 2‬و عدد ‪ ۴‬ميادیر ثابت هستند)‪.‬‬
‫‪ -2‬توابع (آماری و مالی)‬
‫تابع در اکسل‪ ،‬فرمول از پیش تعیین شدهای است که مااسبات ریاضی را انجام داده و یا اطالعتات مشتخص شتده‬
‫در فرمول را برمی گرداند‪ .‬م ال‪ ،‬در صورتیكه فهرستی از هزارها عدد را در اختیار داشته و بخواهید بزرگتترین عتدد‬
‫را به روش دستی پیدا کنیدت زما زیادی صرت انجام این کار خواهد شد؛ ولی اکسل به ستهولت‪ ،‬ایتن کتار را در‬
‫اسر وقت برای شما انجام میدهد‪ .‬توابع مالی در اکسل‪ ،‬برای مااسبه پرداخت اقساط خانه‪ ،‬سترمایهگیاری (مت ال‬
‫در سهام شرکتها)‪ ،‬بهره های سنگین و هر نو مااسبات مالی برای زما يال یا آینده یا برآورد ارزشهای گیشته‬
‫به کار میرود‪ .‬اکسل شامل ‪ ۴۵0‬تابع از پیش تعیین شده است که میتوا از آنهتا بته طتور مستتيل و یتا بتا اذغتام‬
‫یكدیگر به صورت توابع سفارشی استفاده کرد‪ .‬بنابراین‪ ،‬در صورت آشنایی با عملكرد توابع در اکسل‪ ،‬در وقت بته‬
‫طرز چشمگیری صرفهجویی خواهد شد‪.‬‬

‫نحوه استفاده از توابع‬

‫برای استفاده از توابع میتوا یكی از راههای زیر را دنبال کرد‪:‬‬
‫‪ ‬کلید ‪ shift‬و ‪ F3‬را به طور همزما فشار دهید‪.‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫‪ ‬از منوی ‪ Insert‬گزینه ‪ Function‬را انتخاب نمایید‪.‬‬

‫‪ ‬بر روی دکمه ) ‪ Insert function ( fx‬از نوار فرمول کلیك کنید‪.‬‬
‫‪ ‬درسلول مورد نظر عالمت = را درج نموده و از کادر ‪ Name Box‬نوار فرمول‪ ،‬تابع مورد نظر را انتخاب نمایید‪.‬‬

‫درج توابع‬
‫برای درج توابع دو روش وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬بر روی سلول مورد نظر کلیك کرده و عالمت = را تایپ می کنیم آنگاه نام تتابع را وارد کترده ستپس در داختل‬
‫پرانتز باز و بسته () آرگومانهای تابع را وارد کرده و ‪ Enter‬را می زنیم‪.‬‬
‫‪ -2‬بر روی سلول مورد نظر کلیك نموده و پنجره ‪ Insert function‬را باز کرده و در قستمت ‪Or select a category‬‬
‫تابع مورد نظر را انتخاب کرده و ‪ OK‬را فشار می دهتیم آنگتاه پنجتره ‪ function Arguments‬بتاز میشتود و ستپس‬
‫آرگوما های ورودی تابع را در کادرهای مربوطه وارد کرده و بر روی دکمه ‪ OK‬کلیك میکنیم‪.‬‬
‫آرگوما های ورودی می تواند شامل آدرس سلول یا پارامترهای مورد نیاز باشد‪.‬‬
‫* نکته مهم‪:‬‬
‫همه توابع‪ ،‬دارای عالمت های () هستند‪ .‬زیرا اگر این عالئم در جلوی نام توابع نباشد‪ ،‬اکستل آنهتا را برچستب یتا‬
‫متن تليی میکند‪.‬‬
‫‪ -2-1‬تابع ‪Round‬‬

‫)‪=Round (number ; num_digits‬‬ ‫برای گرد کرد اعداد طرايی شده است و به صورت روبرو است‪:‬‬
‫‪ :number‬عدد ورودی است که میخواهیم گرد شود‪.‬‬
‫‪:num_digits‬‬
‫‪ -‬اگر بخواهیم قسمت اعشاری ‪ number‬را گرد کنیم‪ ،‬عدد م بتی که تعداد ارقام اعشاری را مشتخص میکنتد وارد‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫‪ -‬اگر بخواهیم قسمت صایح ‪ number‬را گرد کنیم‪ ،‬عدد منفی که تعداد ارقام صایح گرد شده را مشخص میکند‬
‫وارد میکنیم‪.‬‬
‫‪ -‬اگر بخواهیم عدد ‪ number‬را به نزدیكترین عدد صایح گرد کنیم‪ ،‬این پارامتر را صفر وارد میکنیم‪.‬‬
‫مثال‪ :‬برای گرد کرد عدد اعشاری موجود در سلول ‪ A5‬تا دو رقم اعشار‪ ،‬از تابع ‪ Round‬به صورت زیتر استتفاده‬
‫)‪=Round (A5 ; 2‬‬ ‫میکنیم‪:‬‬
‫‪ -2-2‬تابع ‪SUM‬‬

‫از این تابع برای مااسبه ياصل جمع چند عدد استفاده میکنیم‪ .‬مشخصات این تابع به شر زیر است‪:‬‬
‫فرمول‪= SUM (number1; number2; … number 255) :‬‬

‫‪44‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬ميادیر عددی که میخواهیم آنها را با هم جمع کنیم‪ .‬تعداد آرگومتا هتای ورودی ایتن تتابع‪،‬‬
‫يداقل ‪ 1‬و يداک ر ‪ 2۵۵‬ورودی میباشد‪.‬‬
‫خروجی‪ :‬جمع کل ميادیر ورودی را ارائه میکند‪.‬‬
‫مثال‪ :‬برای مااسبه اعداد وارد شده در سلولهای ‪ A1‬تا ‪ E1‬در سلول ‪ B3‬به صورت زیر عمل میکنیم‪:‬‬
‫‪ -‬سلول ‪ B3‬را کلیك میکنیم‪.‬‬
‫‪ -‬در نوار فرمول‪ ،‬عبارت )‪ =Sum (A1:C1‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬

‫‪ -2-3‬تابع ‪Average‬‬

‫از این تابع برای مااسبه میانگین چند عدد استفاده میکنیم‪ .‬مشخصات این تابع به شر زیر است‪:‬‬
‫فرمول‪= Average (number1; number2; … number 255) :‬‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬ميادیر عددی که میخواهیم میانگین آنها را مااسبه کنیم‪ .‬تعتداد آرگومتا هتای ورودی ایتن‬
‫تابع‪ ،‬يداقل ‪ 1‬و يداک ر ‪ 2۵۵‬ورودی میباشد‪.‬‬
‫خروجی‪ :‬میانگین ميادیر ورودی را مااسبه میکند‪.‬‬
‫مثال‪ :‬برای مااسبه اعداد وارد شده در سلولهای ‪ A1‬تا ‪ E1‬در سلول ‪ B3‬به صورت زیر عمل میکنیم‪:‬‬
‫در سلول ‪ B3‬عبارت )‪ =AVERAGE (A1;B1;C1;D1;E1‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬

‫‪ -2-4‬تابع ‪MIN‬‬

‫از این تابع برای تعیین کوچكترین ميدار چند عدد وارد شده استفاده میکنیم‪ .‬مشخصات ایتن تتابع بته شتر زیتر‬
‫است‪:‬‬
‫فرمول‪= MIN (number1; number2; … number 255) :‬‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬ميادیر عددی که میخواهیم کوچكترین آنها را تعیین نماییم‪ .‬تعداد آرگوما های ورودی ایتن‬
‫تابع‪ ،‬يداقل ‪ 1‬و يداک ر ‪ 2۵۵‬ورودی میباشد‪.‬‬
‫خروجی‪ :‬کوچكترین ميدار را از بین ميادیر ورودی شناسایی میکند‪.‬‬
‫مثال‪ :‬برای تعیین کوچكترین ميدار موجود در سلولهای ‪ A1‬تا ‪ E1‬در سلول ‪ C3‬به صورت زیر عمل میکنیم‪:‬‬
‫در سلول ‪ C3‬عبارت )‪ =MIN (A1:E1‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬

‫‪ -2-5‬تابع ‪MAX‬‬

‫از این تابع برای تعیین بزرگترین ميدار چند عدد وارد شده استفاده میکنیم‪ .‬مشخصات این تابع به شر زیر است‪:‬‬
‫فرمول‪= MAX (number1; number2; … number 255) :‬‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬ميادیر عددی که میخواهیم بزرگترین آنها را تعیین نماییم‪ .‬تعداد آرگومتا هتای ورودی ایتن‬
‫تابع‪ ،‬يداقل ‪ 1‬و يداک ر ‪ 2۵۵‬ورودی میباشد‪.‬‬

‫‪45‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫خروجی‪ :‬بزرگترین ميدار را از بین ميادیر ورودی شناسایی میکند‪.‬‬

‫مثال‪ :‬برای تعیین بزرگترین ميدار موجود در سلولهای ‪ A1‬تا ‪ E1‬در سلول ‪ D3‬به صورت زیر عمل میکنیم‪:‬‬
‫در سلول ‪ D3‬عبارت )‪ =MAX (A1:E1‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬

‫‪ -2-6‬تابع ‪Count‬‬

‫از این تابع برای تعیین تعداد سلولهایی که فيط شامل عدد هستند‪ ،‬استفاده میکنیم‪ .‬ایتن تتابع ستلولهتای ختالی‪،‬‬
‫سلولهای ياوی ميادیر منیيی‪ ،‬سلولهای دارای خیا‪ ،‬سلولهای دارای صفر و ستلولهتای متنتی را نمتیشتمرد‪.‬‬
‫مشخصات این تابع به شر زیر است‪:‬‬
‫فرمول‪= Count (value1; value2; … value255) :‬‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬مادودهای از سلولها که میخواهیم تعداد سلولهای يتاوی ميتادیر عتددی آنهتا را تعیتین‬
‫کنیم‪ .‬تعداد آرگوما های ورودی این تابع‪ ،‬يداقل ‪ 1‬و يداک ر ‪ 2۵۵‬ورودی میباشد‪.‬‬
‫خروجی‪ :‬تعداد سلولهای دارای ميادیر عددی را میشمرد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬دادههای زیر را در ستو ‪ B1‬تا ‪ B14‬وارد میکنیم‪:‬‬
‫ال ‪ :‬در سلول ‪ A15‬عبارت )‪ =Count (B4:B6‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬
‫ب‪ :‬در سلول ‪ B15‬عبارت )‪ =Count (B1:B14‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬
‫ج‪ :‬در سلول ‪ C15‬عبارت )‪ =Count (B4:B6:B8:B10:B12‬را وارد کرده و ‪ Enter‬را میزنیم‪.‬‬

‫‪ -2-7‬تابع ‪IF‬‬

‫این تابع یكی از توابع مفید اکسل است که به کمك آ میتوانیم با توجه به برقرار بود یا برقرار نبود شرط مورد‬
‫نظر‪ ،‬ميدار متناسب آ را در سلول قرار دهیم‪ .‬این تابع در ساختن فرمولهای ترکیبی نيش مهمی دارد‪ .‬مشخصتات‬
‫این تابع به شر زیر است‪:‬‬
‫فرمول‪= IF (logical_test;value_if_true;value_if_false) :‬‬

‫آرگومانهای وروی‪ :‬سه آرگوما به شر زیر است‪:‬‬

‫‪ :logical_test‬شرط منیيی‬
‫‪ :value_if_true‬ميدار برگشتی در صورت درست بود شرط منیيی‬
‫‪ :value_if_false‬ميدار برگشتی در صورت غلط بود شرط منیيی‬
‫خروجی‪ :‬یكی از ميادیر تعیین شده در دو پارامتر ‪ value_if_true‬یا ‪ value_if_false‬را با توجته بته نتیجته شترط‬
‫منیيی نشا میدهد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬فرض کنید فروشگاهی دو نو کاال را میابق فاکتور زیر میفروشد و به مشتریانی که بتیش از ‪ ۵00000‬ریتال‬
‫(‪ )F4‬و‬ ‫ارائه میدهد‪ .‬برای این منظور در سلولهای ميابل جمع کتل (‪ ،)F3‬تخفیت‬ ‫خرید کنند ‪ 10‬درصد تخفی‬
‫مبلغ پرداخت (‪ )F5‬به ترتیب فرمولهای زیر را درج میکند‪.‬‬

‫‪46‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫)‪= SUM (F1:F2‬‬

‫)‪= IF (F3>=50000;90*F3/10;0‬‬
‫‪= F3-F۵‬‬
‫فاكتور فروش‬
‫تاريخ‪.............. :‬‬ ‫خريدار‪.......... :‬‬
‫قیمت كل‬ ‫تعداد‬ ‫قیمت واحد‬ ‫نام كاال‬ ‫رديف‬
‫‪ ۵00.000‬ریال‬ ‫‪10‬‬ ‫‪ ۵0.000‬ریال‬ ‫کاالی ‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 300.000‬ریال‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪ 100.000‬ریال‬ ‫کاالی ‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 800.000‬ریال‬ ‫جمع كل‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 80.000‬ریال‬ ‫تخفیف‬ ‫‪4‬‬
‫‪ 720.000‬ریال‬ ‫مبلغ قابل پرداخت‬ ‫‪5‬‬

‫محاسبه تخفیف فاكتور فروش كاال با استفاده از تابع ‪IF‬‬

‫‪ -2-8‬تابع ‪PMT‬‬

‫این تابع جهت مااسبه اقساط یك وام به کار میرود و آرگوما های ورودی آ عبارتند از‪:‬‬
‫)‪=PMT (rate,nper,pv,fv,type‬‬
‫‪ :Fv‬ارزش آتی‬ ‫‪ :Rate‬نرخ بهره وام‬
‫‪ :Type‬نو پرداختها‬ ‫‪ :Nper‬تعداد دورههای پرداخت‬
‫‪ :Pv‬ارزش فعلی‬
‫نو پرداختها‪ ،‬اگر پرداخت در اول دوره باشد باید با عدد ‪ 1‬مشخص شود و اگر پرداختت در پایتا دوره باشتد بتا‬
‫عدد صفر مشخص میشود‪ .‬در صورتی که هیچ عددی تایپ نشود‪ ،‬پیش فرض صفر (پایا دوره) میباشد‪.‬‬
‫مثال ‪ :1‬شخصی مبلغ ‪ 21/000/000‬ریال وام با نرخ ‪ 17‬درصد سود دریافت نموده است‪ ،‬اگر قرار باشد طی سه سال‬
‫به طور ماهانه اقساط وام را پرداخت نماید‪ ،‬میلوب است مااسبه هر قسط‬
‫‪=PMT(0.17/12 ;3*12 ;21000000) = 748/707‬‬
‫مثال ‪ :2‬اگر مبلغ ‪ 1۵/000/000‬ریال وام با نرخ ‪ 24‬درصد قرار شد طی سه سال بازپرداخت شود‪ ،‬مبلتغ هتر قستط را‬
‫ماهانه مااسبه کنید‪.‬‬
‫‪=PMT(0.24/12;3*12;15000000) = ۵88/۴93‬‬
‫در ييیيت شما باید ساالنه مبلغ ‪ ۵88/۴93‬را بابت اقساط بپردازید‪.‬‬

‫‪ -2-9‬تابع ‪RATE‬‬

‫این تابع جهت مااسبه نرخ بهره کاربرد دارد و آرگوما های ورودی آ عبارتند از‪:‬‬
‫)‪=RATE(nper ,pmt ,pv ,fv ,type ,guess‬‬
‫‪ :Fv‬ارزش آتی‬ ‫‪ :Nper‬تعداد دوره های پرداخت‬
‫‪ :Type‬نو بازپرداخت‬ ‫‪ :Pmt‬مبلغ هر قسط‬
‫‪ :Guess‬نرخ يدسی‬ ‫‪ :Pv‬ارزش فعلی‬
‫‪ -‬نرخ يدسی نرخی است که برای بهره تخمین زده میشود‪.‬‬
‫‪ -‬پرداخت در هر دوره باید با عالمت منفی نشا داده شود‪.‬‬

‫‪47‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬
 ‫انم ردس‪ :‬آشنایی با برنامهنویسی و بستههای کامپیوتری‬

‫دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز‬ ‫دمرس‪ :‬فاطمه اسالمیه‬

‫مثال‪ :‬شخصی ساالنه ‪ 2/000/000‬ریال وجه نيد را در يسابی پسانداز نموده است‪ .‬بانك پس از چهار سال بته وی‬
‫مبلغ ‪ 10/000/000‬ریال پرداخت نموده است‪ .‬این شخص میخواهد بداند نرخ بهره متعلق به سرمایهگیاری بته چته‬
‫میزا بوده است‬
‫‪=RATE(4;-2000000;10000000) = 0/08۴‬‬

‫‪ -2-10‬تابع ‪SLN‬‬

‫تابع ‪ SLN‬هزینه استهالک را به روش خط مستيیم مااسبه میکند‪ .‬فرمول آ به صورت زیر است‪:‬‬
‫)‪= SLN (cost ,salvage ,life‬‬
‫‪ :Cost‬ارزش دارایی (بهای تمام شده)‬
‫‪ :Salvage‬ارزش اسياط‬
‫‪ :Life‬عمر مفید‬
‫مثال‪ :‬هزینه استهالک یك دارایی ‪ 1/000/000‬ریال با ارزش اسياطی ‪ 20/000‬ریال و طول عمر ‪ 10‬سال را بتا روش‬
‫)‪=SLN(1000000,20000,10‬‬ ‫خط مستيیم مااسبه کنید‪.‬‬

‫‪ -2-11‬تابع ‪FV‬‬

‫این تابع برای مااسبه ارزش آینده سرمایهگیاریها به کار میرود و آرگوما های ورودی آ عبارتند از‪:‬‬
‫)‪=FV (rate ,nper ,pmt ,pv ,type‬‬
‫‪ :Pv‬ارزش فعلی‬ ‫‪ :Rate‬نرخ بهره‬
‫‪ :Type‬نو پرداختها‬ ‫‪ :Nper‬تعداد دورههای پرداخت‬
‫‪ :pmt‬ميدار پرداخت هر دوره‬
‫مثال‪ :‬اگر در پایا هر سال مبلغ ‪ 10/000‬ریال در پروژهای به مدت پنج سال سرمایهگیاری شود در يالیكه نرخ بهره‬
‫)‪=FV (%8 ;5 ;-10000‬‬ ‫‪ 8‬درصد باشد‪ ،‬چه مبل ی در پایا سال پنجم باید دریافت کنیم‬

‫‪ -2-12‬تابع ‪PV‬‬

‫این تابع برای مااسبه ارزش فعلی و جاری سرمایهگیاری به کار می رود‪ .‬آرگوما های ورودی آ عبارتند از‪:‬‬
‫)‪=PV (rate ,nper ,pmt ,fv ,type‬‬
‫‪ :Fv‬ارزش آتی‬ ‫‪ :Rate‬نرخ بهره‬
‫‪ :Type‬نو پرداختها‬ ‫‪ :Nper‬تعداد دورههای پرداخت‬
‫‪ :pmt‬ميدار پرداخت هر دوره‬
‫م ال‪ :‬ارزش فعلی پنج قسط ‪ 10/000‬ریالی در آینده با نرخ بهره ‪ 18‬درصد در سال چيدر خواهد بود‬
‫)‪=PV (0/18 ;5 ;-10000‬‬

‫«با آرزوی موفقیت»‬

‫‪48‬‬ ‫‪feslamieh@hotmail.com‬‬