Kadnlarn Kurtuluu

iz b i z i m imliim miz, k Emeimiz, bedeni

dir...

DDETNZLE BARIMIYORUZ!
SOSYALST DEMOKRAS GAZETES ZEL SAYI 13 21 KASIM 2012 3 TL

DAVALARI

CNSEL DDET

KADIN
Onlar Rojin, Elif, Gl, Rosa olarak adlar zerinden birbirini telerken; iverenleri adlarn bile bilmiyor, onun iin tek sfatlar, adlar var ve hitap ekli de bu: KADIN. Sf.12

ADI:

FLENEBLRSNZ!
AKP hkmetinin gebelik filemesi bir kadn daha madur etti. Tekstil iisi Nejla zdemir Cenan, hamile olmad ve gebelik testi yaptrmad halde, ailesi ve eine hamile olduu bildirildi. Uygulama birok kadn madur etmeye devam ediyor. Sf.18

DKKAT,

Trkiyede son yllarda hukuk alannda kadnlar lehine iyilemeler olmasna ramen, cinsel saldr sularndaki inat dokunulmazlk ve cezaszlk sryor. Yine devletin iddet tekelinin pekitirilmesi ile yz yzeyiz. Sf.6

siddetinizle ,
Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

MI YO
Yaamn kadnlar iin her geen gn daha da zorlat bir dnyada yayoruz. Erkek egemen sistemin bizlere bitii toplumsal cinsiyet rollerini kabullenmek ve yeniden

B AR I S ,
UZ! R
retmekle ykml grlyoruz. Geirdiimiz her gn ise kadnlarn etinden, stnden yararlanlacak birer canl olduu algsnn daha fazla yerletiini gryoruz. Kapitalizmde genel olarak insani yaam standartlarndan ounluk iin bahsedilemezken, kadnlar iin ok daha uzak bir ihtimal halini alyor. Kadnlar neler mi yayor?

dnlar savan taraflarnn zel mlk olarak grlyor ve bunun iin zarar verilmek istenen tarafn nce kadnlar vuruluyor. ki tarafn da anneleri yllardr gzya dkyor. Akan kan en ok kadnlarn canndan can alyor.

Erkek egemen sistemin kadnlara bitii rol kabul etmeyen kadnlar cezalandrlyor
Cezaevleri farkl ya da ayn birok sebepten tutuklanm kadnlarla dolu. Bu kadnlarn hemen hepsi demokratik siyasetin paralaryken tutuklandlar. renci kadnlar, Krt kadnlar, Keskli kadnlar ounluu oluturuyor. Bu kadnlarn hkmet gzndeki gerek suu ise evlerine gitmek istemeyileri, haklarn almak iin mcadele etmeleri, erkek alan olarak grlen politik alanda devrimci safta yer almalardr. Sadece ierideki kadnlara deil, darda, mecliste kadnlarn szcs konumundaki milletvekili kadnlara da saldrlmakta, hem yarg yoluyla hem de medya yoluyla hedef haline getirilmektedirler. Ama yaanan pratik ise btn bunlarn kadnlar yldramayacan gstermitir. Kadnlar ieride ve darda mcadele etmeye devam ediyor.

Bu lkede kadnlar erkekler tarafndan ldrlyor, devlet erkei koruyor!

Kadn cinayetlerinin ard arkas gelmiyor. Her gn yeni cinayet haberleri alyoruz. Kocas, eski kocas, aabeyi, babas, olu, komusu, sokaktan geen herhangi bir erkek tarafndan ldrlyor kadnlar. Bazlar lme giderken karakollarla bavuruyorlar fakat btn kaplar yzlerine kapanyor, kadnlar lme terk ediliyor. Glay Armaan da o kadnlardan biri. Kocasnn aabeyi Daimi Armaann tecavznden sonra Glayn kocasnn durumu renmesi sonucu 3 kere karakola gidiyorlar fakat karakoldan geri gnderiliyor. Sonu olarak Glay Armaan kocas Metin Armaan tarafndan baltayla ldrlyor. Tabi ki devamnda devlet Metin Armaan koruyor. Katilin erkeklik onurunu zedelendii(!) iin cezada haksz tahrik indirimine gidilmeye allyor. Maalesef Glay Armaan davas tek deil, byle birok dava var.

iddetinizle Barmyoruz!
zoruyla tecavze urayan ve hamile braklan, ardndan tekrar defalarca tecavze urayan Nevin daha sonra tecavzcsn av tfeiyle vurup, kafasn koparyor ve ky meydanna atyor. Hamileliinin 5. aynda olan Nevin ne olursa olsun dourmak istemiyor. Yarg ise Nevinin tecavz durumunda yararlanlan krtaj hakkn kullanmasna izin vermiyor. Ayrca ryasnda grd eyler sebebiyle ya da yldzlarn uumasyla kadnlar ldren ve sonra erkekliklerine zarar geldiinden ldrdn syleyen erkeklere muazzam tahrik indirimleri yaplrken Nevin iin herhangi bir indirim dnlmyor. Adil koullarda Nevinin krtaj hakknn verilmesi ve yaptnn nefsi mdafaa olduunun grlmesi gerekir. Bizler SDPli kadnlar olarak, bize biilen rollerle barmak istemediimizi haykryoruz. Sokaklardan evlere ekilmek, her an lm, iddet tehdidi altnda yaamak istemediimizi haykryoruz. Her gn bir kadn arkadamzn yaamnn daha erkekler tarafndan alnmasna Hayr! diyoruz. Mcadele ediyoruz, btn kadnlar mcadeleye aryoruz. Savaa, yoksullua, zamlara, tacize, tecavze, dayaa, cinayete kar mcadeleye aryoruz. Ve hep beraber tekrarlyoruz:

Sokaklar Terk etmiyoruz! Hep Birlikte Mcadele Ediyoruz! DDETNZLE BARIMIYORUZ!

te kadna daha fazla yoksulluk, daha fazla iddet, daha fazla sava ve daha fazla lm getirmitir. Gzleri smsk bal, elindeki terazisi de gittike bozulan adalet ise bu rakamlarn artmasndan en az hkmet kadar sorumlu. Vicdanlar hl szlatan N.. davas sadece bir rnek. rnekleri oaltmak ise maalesef ok kolay. Anayasas ERKEK olan bir lkenin mahkemeleri de her olayda ERKeklik ispatnda... Su oran artyor ama bu sular cezasz kalyor. Cezasz kalan her su baka bir sua davetiye karyor... AKPnin 10 yldr yrtt kadn politikalaryla, babakann sylemleriyle, iddet gren, kaybettiimiz kadnlarla durum yeterince ortada...

Bu lkede kadnlar tecavze uruyor, devlet kadn deil erkei koruyor!

Her gn yeni bir kadnn tecavze uradn duyuyoruz. stelik bizim duyduklarmz gerek rakamlarn yannda devede kulak kalr. Devlet ise bu konuda da kadn korumak adna hibir ey yapmyor. Kadnn toplu ekilde, onlarca erkein tecavzne urad, onlarca erkein tecavz iin yardm yataklk yapt vakalarda, devletin, emniyet grevlilerinin de sank olarak yer ald davalardan toplu tahliye kararlar kyor. Tecavzcler serbest braklyor. Yeni tecavzlerin n alyor. Erkekler bu kadar korunurken, tecavze urayan kadnlar ya bilerek medya tarafndan afie ediliyor, ya da koruma altna almak ad altnda ailelerinden koparlyor. Saldrgan erkek uzaklatrlmyor. Tecavzcsne kar kendisini koruyan kadnlara ise ne olduunu Nevin rneinden grebiliriz. Silah

ulama gelen ama bir trl maalara gelmeyen zamlar halk yoksullatryor. Bu yoksulluun en byk ykn ise kadnlar ekiyor. Kimisi daha fazla gvencesiz ilerde almak zorunda kalrken, birok kadn da aile bireylerinin diinden trnandan artrdklarn eit paylatrmaya alarak, yama yaparak, yeniden kullanarak ailesini geindirmeye alyor.

AKPNN 10 YILI: KADIN KIRIMI

Getiimiz gnlerde btn medya, Zonguldak Cumhuriyet Savcs Veli Sann, Blent Ecevit niversitesinde dzenlenen Anadolu Adli Bilimler Tp Kongresinde yapt, Trkiyede ve Bat Karadenizde Cinsel Sal-

dr Sular ve statistik Bilgiler konulu sunumu gndeme tad. Bu sunumda San, Trk Ceza Kanunu'nun (Cinsel Dokunulmazla Kar Sular) 102, 103, 104 ve 105. maddelerine gre ilenen sularda 2002'de Trkiye'de dosya says 8 bin 146 iken bu say 2011'de 32 bin 988 olmutur. Yani yzde 400 civarnda bir art var, dedi. Zonguldakta da cinsel sulardaki artn Trkiye ortalamasyla ayn olduunu ifade eden Savc San, 2002de cinsel saldr ile ilgili Zonguldakta 196 dosya alrken, 2011de 342 dosya almtr. Neredeyse Trkiye ile baa ba gitmitir. Sinopta 2002de 40, 2011de 157 dosya, Karabkte 2002de 50,

2011de 155, Bartnda 2002de 22, 2011de 94, Kastamonuda 2002de 74, 2011de 208 dosya almtr," diyerek ortaya serdi irkinleen tabloyu. Yine baka bir aratrmaya gre de erkekler Eyllde 13 kadn ldrd, 12 kadn ve iki erkek ocua tecavz etti, 16 kadn yaralad, 9 kadn taciz etti. Kocasndan iddet gren kadn intihar etti. Bunlardan ikisi tecavzcleriyle evlendirilmiti. Tm bu istatistikler sadece rakam deil ve de bu rakamlarn son on ylda artmas tesadf deil. Bu rakamlarn gittike artan bir seyir izlemesinin AKP iktidarnn muhafazakr izgisiyle kuvvetli bir bann olduunu inkr etmek, geree, bilime ve yaama ters decektir. AKP LER DEMOKRASSYLE birlik-

Yoksulluk ve sava en ok kadnlar vuruyor!

Elektrie, suya, doalgaza,

Kadnlar savan hep kaybedeni

Snrlarn ierisinde sren savata da en ok kadnlar zarar gryor. iddet daha fazla merulayor, ka-

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

TRANSIZ, BURADAYIZ; ALIIN, GTMYORUZ!

Ne id belirsiz insanlarn sitemize gelip gitmesinden, sitemizdeki aileler ve evre bina sakinleri rahatsz olmakta. Gelip giden bu ahlakszlklara gz yumanlar site sakinleri ve evre bina sakinleri tarafndan knanmaktadr.
Yolunuz bir gn Avclara derse, olur ya bir de Denizkkler sahilinin oralarda turlamay dnrseniz, bu yaz sizi koca bir pankart olmu bir ekilde bir apartmann balkonundan kibirle selamlayabilir. Bu pankartn yan sra, eer Cumartesi gnleri o blgeye gitmeyi kararlatrrsanz, emekli bir savcnn arkasna taklan bir gruhtan nsan bile deiller, Namus iin ldrr, canmz veririz sloganlarn duymanz da olas. Peki, kim bu insan bile olmayanlar, kim bu ahlakszlar(!) Avclar Meis Sitesinde geen hafta sosyal medyaya den bir lin giriimi haberi vard. Bu sitede uzun yllardan beri ikamet eden translardan imdi rahatsz olmay akl eden bir grup, translarn bu apartmandan kp gitmesini istemekte, bunu salamak adna da pankartta yazd zere sadece apartman ve ya evre binada oturanlarla yetinmeyip, Avclarda Merkez Cami nnde balayacak, halk ahlakszla(!) kar birlik ve beraberlie davet eden bir eylem rgtlemilerdir. Hedefi de dattklar bildiride gayet ak: Aile yaantmza uygun olmayan ahlak anlay! Eylem boyunca ahlakla yatp, ahlakla kalkyoruz maallah(!). Bu sre de hedef gsterilen translarn evlerinin mhrlenmesi ve onlarn sokaa atlmasyla sonuland. Tm bunlar grdke insan unlar sormadan duramyor. Nasl bir aile ahlakndan oluuyor ki bu sistem, daha dn gen bir kadn evi baslmak suretiyle tecavz edilip ldrlyor! Nasl bir aile ahlakn pompalyor ki bu sistem, taciz o kadar yaygn bir hal alyor ki, kadnn sokaa admn att an
13 Ekim Cumartesi gn, manetlerde 20 yanda bir niversite rencisi kadnn fotoraf. Yannda Twitter hesabnda yazd doum gn mesajnn magazinletirilmi fla hali. Kadna ynelik iddetin bir vahetiyle daha karlatk, bu sefer baka bir kadn, baka bir ykyle. Fatmanur niversiteden arkadayla yeni tandklar evlerinde internet balatt C.K. tarafndan bir sre taciz edilmi, ardndan evinde az ve elleri koli bandyla kapatlm bir ekilde l bulundu. z-

PEN BIRAKMADIKLARIMIZ...
Fethiye Adliyesinde grlmekte olan toplu tecavz davas, 7. durumasnda karara baland. Alts yetikin, ikisi sua srklenen ocuklardan oluan sanklarn hepsi beraat etti. Karar temyize gitti. Durumann ardndan tecavze urayan kadnn avukatlarnn yapt basn aklamasnda u ifadelere yer verildi: Soruturma bandan itibaren zensiz bir ekilde yrtlyor. Bu suun ortaya karlmasnn hedeflenmedii ak. Dava zaten olaanst yarg yollar sayesinde, AHMe bavurulduktan sonra alabildi. Bir nceki durumada savc delil yetersizliine istinaden beraat konusunda mtalaa vermiti. Bu durumada da sank vekilleri, sanklarn tecavz gerekletirmediini, hatta bu dosyada bir tecavz olmadn, mvekkilimizin kurgusundan ibaret bir senaryo olduunu ve asl madurlarn kendi mvekkilleri olduunu syleyerek savunmalarn yaptlar. Bu dava mvekkilimize kar oluturulan nyarg a iinde yrd. Cinsel iddet sularnda kadnn beyan esas alnarak yarglamann yrtlmesi gerekir. Bu sular kapal alan sulardr ve tanklar olabilecek sular deildir. Bu nedenle tecavz sularnda kadnn beyan esas alnmaldr. Ancak bunun aksi kar tarafa ispatlanabiliyorsa tartlabilir.

tacize urayacann kabul edilmesi normalletiriliyor! Nasl bir aile ahlakna sahip ki bu devletin yargs, 13 yanda tecavze urayan bir ocuun rzasn ngrp, btn tecavzclerini serbest brakabiliyor! Neyin ahlakna sahip bu devletin emniyeti, tecavz yllarca bir ikence arac olarak kullanyor, stelik bunu ikence arac olarak kulland tescilli olan bir insan emniyet mdr yapabiliyor! Neyin ahlakna sahip ki bu dzen, translara seks iiliinden baka bir alma alan brakmayp, stelik bu seks iileriyle bizzat kendisi birlikte olup, stne Burada fuhu var, defolun deme ikiyzll utanmadan sklmadan gsterebiliyor! Sadece cinsel kimlii kendisinden farkllk gsterdii iin, trl ikenceler sonucunda hi gzn krpmadan bir trans kadn ldrp, toplumun o temiz(!) ahlaknn meruluunda ellerindeki kandan syrlabiliyor! Yani, grdmz zere, namus dedikleri ey bir cinsel kimliin dier cinsel kimlii ezip, smrp zerinde her trl iddet ve bask aralarn kullanmasndan baka bir anlam tamyor. Ve iin en kts de aslnda heteroseksizme kul olup, insan olmay bir trl beceremeyenler, uruna can bile verecekleri bu kirli ahlaklar iin nefret cinayeti ilemekte bir beis grmyor, bu katliamlar kutsamaktan da geri durmuyorlar! Nasl olsa dedikleri gibi, at onlarn, silah onlarn, avrat onlarn ama namus belasna dktkleri kan bizlerin! Tm bunlarn yan sra, Meis davasn biraz eelediimiz de aslnda, meselenin esas k sebebinin ne id belirsiz dedikleri, aslnda ismi de cismi de gayet belli olan trans kadnlarn fuhu iddias sebebiyle evreye verdikleri zarardan

FETHYE DAVASI, bulunmak, ocuun nitelikli cinsel avukatlar ise, bu talebin sadece savunma iin toplanlacak. UTAN DAVASI OLDU istismar, kiiyi hrriyetten yoksun davay uzatmaya yarayacana GLAY ARMAAN brakmak, madurun beden ve ruh dikkat ekerek, adli tptan gelecek
saln bozacak ekilde ocua cinsel istismar sularndan alan 3 dosyann da birletirilmesine karar verilmiti. Durumaya olay sonrasnda koruma altna alnan 14 yandaki .C. katlmad, mahkemede sosyal uzmanlar tarafndan alnan videosu izlendi. Sakarya Cumhuriyet Savcl tarafndan hazrlanan ve Sakarya Ar Ceza Mahkemesi tarafndan kabul edilen iddianamede, yurtdna kaan polis mdr N.. hakknda, ocuun basit cinsel istismar, zincirleme ocuun nitelikli basit istismar ve kiiyi hrriyetinden yoksun brakma gibi sulardan 60 yl kadar hapis cezas istendi. Dier polis mdr E.T. iin de Zincirleme ocuun cinsel istismar, nitelikli hrriyetten yoksun brakma sularndan 30 yla kadar hapis cezas talep ediliyor. Dier sanklar iin ise ocuun nitelikli cinsel istismar, kiiyi hrriyetten yoksun brakmak, cebir kullanarak cinsel saldrda bulunmak sularndan ayr ayr olmak zere 20 yl ile 35 yl arasnda hapis cezalar talep ediliyor. raporun beklenmemesi gerektiini, katil zanlsnn akli durumunun yerinde olduunun ortada olduunu vurgulad. stanbul Adli Tp Kurumundan gelen rapor ile Baltacnn akli durumunun yerinde olduu kesinleti. Mtalaada, sann kasten ldrme suundan cezalandrlmas istendi ve sann maktul ile konumaya bak ve tabancayla gitmesi nedeniyle tasarlayarak ldrme suundan arlatrlm mebbet hapis ile cezalandrlmas talep edildi. Dava devam ediyor, kadnlar takipte. 3 Aralk 2011 tarihinde ei Glay Armaan baltayla ldren Metin Armaann yarglanmasna 22 Kasm 2012 gn devam edilecek. Metin Armaan u an tutuklu. Savc birok kadn cinayeti davasnda olduu gibi, Trk Ceza Kanununun 29/1 maddesinin de uygulanmasn istiyor. Yani kadn cinayetlerinde, katil erkeklerin imdadna koan haksz tahrik indirimi ile yine kar karyayz. Hem bu davada haksz tahrikle mcadele etmek hem de yarg sisteminin bu cinsiyeti ve vicdana smayan uygulamasn ortadan kaldrmak iin ses karmak durumundayz. nk mahkeme kararlarnn zemininde cinsiyeti sistem yer alyor. Sistem, bir erkei kurtarmak iin harekete getiinde, karakollardan hastanelere, yksek yargdan adalet tekilatnn tm birimlerine kadar, siyasetiler de dhil olmak zere, btn mekanizmalar tm gcyle erkek saldrgan kurtarmak iin iliyor. Bizleri ldren, tecavz eden erkekler haksz tahrik indirimleriyle devlet tarafndan korunuyor. Yaadklarmz bize gsterdi ki kadnlarn takip ettii davalarda erkek yarg istedii gibi davranamyor, onlarn erkek dayanmasn engelleyip kadn lehine kararlar kartabiliyoruz. Bu yzden kadna ynelik iddet ve cinayet davalarnn sonuna kadar takipisi olacaz, katil erkeklerin, tecavzclerin pelerini brakmayacaz. Glay Armaann davas hepimizin davasdr. Bu davann takipisiyiz. Kadn katillerinin peindeyiz. Haksz tahrik uygulamas hem bu davadan hem de tm yarg sisteminden silinmek zorundadr. O zaman bir adm atm olacak ve atacamz dier admlar iin g kazanacaz.

deil, depremden etkilenen bu binann depremin etkilerinin unutulmas, belirli evre dzenlemeleri yaplmas sonucunda fiyatnn artmasndan baka bir ey olmadndan meydana geldiini reniyoruz. Tabi bu noktada, homofobi ve transfobinin toplumdaki yaygnl dnldnde, rant kayglarn bu noktada merulatrmakta da hi zorluk ekmiyorlar. Fakat bu gruhun unuttuu ve bizlerin hatrlatmas gereken ok nemli bir nokta var: Evet, heteroseksist-patriarkal sistem tarafndan pompalanan namus anlaynn meruluu ortada, ama bu bizlerin; kadnlarn, LGBTlerin mcadele direnlerini sonlandraca ve her trl mcadelenin yolunu tkayaca anlamna gelmez! Sistemin bykl, bizim onun karsnda mutlak surette yenilgide olduumuzu belirtmez. Doru dayanma kanallar ve mcadele yntemleri rld ve rgtlendiinde ama ksa ama uzun erimli, namusun kendisi bizi yemeden bizim onu yeneceimiz bir zaferin gelmemesi iin hibir sebep yok! Ve bu sebepten, hep beraber baryoruz: TRANSIZ, BURADAYIZ, ALIIN, ALIIN, GTMYORUZ!

CANDAN DUMRUL
Fethiyedeki toplu tecavz davasnda sanklarn avukatln yapan Mula Barosu Bakan Mustafa lker Grkan protesto eden Avukat Candan Dumrul, kendisine soruturma aan Ankara Barosuna savunma verirken, Ankara Kadn Platformu da Baro nndeydi. Ankara Barosunun dzenlemi olduu Uluslararas Hukuk Kurultayna Mula Barosu Bakan Grkan Hukukun stnl ve Direnme Hakkn konumak zere davet edilmiti. Ankara Kadn Platformu, Barodan nsan haklar ihlallerinin de konuulduu bu oturumda en son konuma hakknn ona ait olduunu dnyoruz diyerek Grkan konumac listesinden karmasn istemiti. Grkann listeden karlmamas zerine Platform yeleri Madur kadnn insan haklarn ihlal ettiini belirterek Grkan kurultayda protesto etti. Metni de Avukat Candan Dumrul okudu. Grkann ikayeti zerine Ankara Barosu Dumrula bir soruturma at. Bu esnada Fethiye davasnn sanklar beraat etti. Dumrulu savunan avukatlar Disiplin Kurulu odasna smad iin ileriki gnlerde tekrar

NECLA YILDIZ
ki yl nce kznn eski erkek arkada Gazi Baltac tarafndan sokak ortasnda ldrlen adliye alan ve BES yeri Temsilcisi Nejla Yldz cinayeti davas sryor. Daha nceki durumada sank Gazi Baltac kadn avukatlar ieri girerken Ne yapyorsunuz gz? diyerek mahkemede ov yapmaya almt. Mahkeme heyetinin stanbula gittin mi? sorusuna sank Gazi Baltac, Komutanm ben Edirne Keandan getirildim. Beni burada ok tuttunuz, Keana gitmek istiyorum diye yant vererek mahkeme heyetini cezai ehliyeti olmadn ynnde etkilemeye almt. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl da davaya mdahil olmay talep etmi, talepte Bakanlmz da bu cinayetten zarar grmtr. Mdahil olmak istiyoruz denilmiti. Mdahil avukatlar Bu cinayeti engellemekte ykml olan kurumlardan biri olan bu kurumun byle bir talebi kabul edilemez diyerek talebe itiraz etmilerdi. 9 ay sank Gazi istemek ldrlen balatlmayan davada, Baltac adli tptan rapor konusunda diretmiti. Nejla Yldz ve ailesinin

SAKARYA DAVASI
Sakaryada 14 yandaki .C.ye aralarnda iki polis mdrnn de bulunduu 34 kiinin cinsel istismarda bulunduu Utan davasnn 2. durumas 22 Kasmda yaplacak. .. davasnda 34 sank var. Sekiz yetikin sanktan ikisi, st dzey polis yetkilileri. Geriye kalan 26 sank ise 18 yandan kk. Buna ramen davada tm sanklar bir arada yarglanyor. Bylece ocuklara ynelik koruma tedbirlerinden yetikinler de faydalanyor. Sanklar arasnda bulunan kamu grevlileriyle ilgili olarak hibir idari soruturma bulunmuyor. Sanklardan 4. snf emniyet mdr N..nin serbest braklmasnn saland ve kamasna gz yumulduu ynnde iddialar var. lk durumada sanklar iin, Cebir kullanarak cinsel saldrda

FATMANURUN KATL KM?

lenen kamera grntlerinden C.K.nn mthi rahatln, sigara iip stresini attktan sonra yarm kalan iini bitirmek iin tekrar eve girmesini ve plann tam da istedii gibi nasl gerekletirdiini grebiliyoruz. Yakalandktan sonra cinayeti itiraf eden ancak cinayet ann hatrlamadn iddia eden katil iin yeni bir ar tahrik indirimi ve pimanlk yasas devreye girecektir muhtemelen. Evet, bu olayda erkek iddeti tarafndan katledilen kadn arkadamz gecenin bir vakti darda deil, kendi evinde. stelik ak sak da giyinmemi ama mutlaka vardr bir tahriki yetkililerimizce, Adli Tp Kurumu ve yargnn C.K. iin vardr bir almas. Her gn farkl isimler, farkl yerler ama kadna ynelik iddet snr tanmyor, engellemek bir yana tahrik indirimleri, akl sal bozukluu gibi ayarlamalarla tevik ediliyor. Bu su cinayetler abartlyor diyen Erdoan ve tebaasnn, her seferinde cezay kadna bien erkek adaletindir. Rakamlar sadece say gsterir, yaanmam hayatlar, hayaller, emek, duygular ve istekleri gstermez ki o haliyle bile ok rktc kadn cinayetlerinin rakamsal ifadesi. Kadna ynelik iddet ve kadn cinayetleri bizim iin abartlmamas gereken rakamlar deildir, kadnlarn ellerinden alnan hayatlar, hayalleri, kimlii ve bedeni, kadn zgrl ve mcadelesidir. Biz kadnlar bugne kadar kadna ynelik iddetin peini brakmadk ve brakmayacaz. Hepsini sulular cezalandrlncaya, sokaklar bizim oluncaya kadar takip edeceiz. iddeti aklamaya alanlar, katilleri koruyanlar ve iddetin her trl uygulayclar boyalarmzdan, balonlarmzdan, talarmzdan mutlak nasibini alacaktr. Kadnlarn sesi seslerimizde oalsn.

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

CNSEL DDET DAVALARI

Trkiyede son yllarda hukuk alannda kadnlar lehine iyilemeler olmasna ramen, cinsel saldr sularndaki inat dokunulmazlk ve cezaszlk sryor. Devlet kendine ayrd zor tekelinin uzants sayd yaam hakk ihlallerinde, yani kadn cinayetlerinde bir nebze olsun cezalandrc iken, cinsel saldr davalar birbiri ardna tahliyelerle, beraatlarla sonulanyor. Hele bir de failin devlet gleri olduu vakalarda hukukun krntsna bile rastlanamyor. Burada yine devletin iddet tekelinin pekitirilmesi ile yz yzeyiz. Kadn cinayetleri ile cinsel saldr davalarnn akbeti arasndaki fark, irdelenmeye, aklanmaya muhta bir durum. Belirttiimiz gibi, devlet, yaam hakknn ihlalini, iddet tekelinin uzants olarak kendisine zel bir lks/hak saymakta. Erkek egemen sistem, yaam hakknn ihlal edilebilirlii asndan iddet tekelinin devlete zel kalmas, kitlesellememesi noktasnda hassas davranmakta. Ancak i cinsel saldrya geldiinde iler deiiyor. Cinsel iddet, erkek egemen sistemde devlet ile erkekler arasndaki rtl bir uzla noktas. Cinsel tutum ve davranlar noktasnda namus ad altnda en yksek perdeden szde erkek ahlak propaganda edilirken, kapal kaplar ardnda, erkekliin ak ekleri kullandrlr. Bu durumu Krtlere ynelik linlerle karlatrabiliriz. iddet tekeli, ovenizmin srdrlebilir olmas, yeniden retilmesi iin kitleselletirilmekte. Toplu linlerle Trklere erk olmann gc tattrlarak ovenizm zerk edilirken, cinsel saldryla da erkee cins olarak stn olmann erki, bir baka ovenizm zerk edilmekte. Erkek egemen sistem, topluma sirayet edebilmek, erkeklerin cins olarak stnln srdrebilmek iin erkek egemen tahakkm yaygnlatrmak, erkeklere datmak zorundadr. Cinsel saldr sularnda grdmz ite bu tahakkmn kitlesellemesi, davalardaki sonular ise erkek egemen sistemin erkeklie yazd ak eklerin kullandrlmasdr. Yine kadn cinayeti davalarnda iin iine namus girdiinde, erkek egemen sistemin iddet tekelini kendinden zuhur mantyla uygulamak sistem tarafndan hafifletici neden, haksz-ar tahrik gerekelendirmeleriyle ho grlmekte, cezaszlk, en azndan indirim sz konusu olmaktadr. Cezalandrmaya ancak namus kutucuu bo ise rastlanabilmektedir. Sistem srne srne erkeklik gereinin stn, erkein erkini, cins olarak stnln cinsel saldryla yaatmasna izin vererek rtyor. Srne srne erkeklik, kadn da olsa ocuk da olsa cinsel saldr ile karsna alarak kendini erkin paras olarak hissediyor, sistemle uzlap su orta olarak dahil oluyor. Cinsel saldr karsnda kadnlarn dayanmas Toplumsal ikiyzlln en plak alan kadna dnk iddettir herhalde. Kutsal ailenin, yce devletin, uruna lnp ldrlen namusun kap duvar olduu yer iddete urayan kadn ve terk edildii yalnzlktr. Her gn onlarca rneinin medyada yer bulmasnn nemi yoktur, iddete urayann kardein, annen, kzn ya da komun olmasnn, her eyin gznn nnde gereklemesinin nemi yoktur, yaad onca eyden sonra seni resmi makam sayp karna gelmesinin de nemi yoktur; gelen-yaayan-anlatan kadndr; anlattklar bildiin her eyi alt st edecek kadar kt, bulamak istemeyecein kadar byktr; yok saymak ok zorsa sulamak o kadar kolaydr. Kadnlarn neler yaad i sralamaya geldiinde ou insan tarafndan sralanmas o kadar zor balklar oluturmaz; hemen herkes dayak-taciz-tecavz diye balayan bir sralamay psikolojik iddet trlerine kadar anlatabilir; toplumda bunlarn yaandn dillendirebilir. Ama kendisinin yaadklarnn iddet olduunu sylemek, ou kadn iin mr boyunca hi dillendirilemeyecek kadar zordur. Bunun almas, toplumsal cinsiyetin kadna ve erkee bitii rollerin sorgulanmas, yaadklarnn erkeklikle ilgili olduunun adnn konulabilmesi ve buna kar direnecek iradenin oluabilmesi gibi kadnlar iin ou zaman olduka zorlu kararlar gerekli klar. Buna karn, aileyi korumak, suu kendinde aramak ya da bir ekilde yaadklarnn adn koysa da erkei kendinden gl grerek ondan kurtulamayacan dnmek renilmiliklere daha uygundur. Bildiimiz rakamlarn, rakamlara dklmeyenlerin yannda komik kalmas bu yzdendir. Yaplan anketlerde her drt kadndan nn hayatnda en az bir kez taciz-tecavz tehlikesi ile yz yze kald; ya da Trkiye de kadnlarn yarsnn iddete maruz kald verilenirken; bunlar yaayanlarn sanki gerekte var olmayan/baka kadnlarm gibi uzak alglanabilmesi; resmi rakamlara hi girmemesi, haber olan rneklerde kadnlarn yaadklarnn magazinden teye ilgi bulamamas; i hukuksal bir srece girdiinde ise tek bir vakann bile dile getirilebilmesi iin hem birey olarak kadnn kendisinin hem de bunun takipisi olan dier kadnlarn pek ok zorluu amasn gerektirmesi, tm bunlar alsa bile erkein korunmas, ataerkilliin kadnlar zerinde kurduu cenderenin sarmallardr. Sarmaln en nemli boyutu ise, kadnn yalnz braklmasdr. Kadna inanmayan; inansa da destek olmayanlar anne-baba-karde-ocuk-akrabakomu-polis-hkim-avukat-sosyal gvenlik uzman ile balayan koca bir liste olarak uzanr; eer ortada bir kadn rgt yoksa zaten bu kiilerden baka da medet umulabilecek pek bir kap yoktur ortada. Kadn mcadelesinin/kadn rgtlerinin belki de en nemli rol, yalnzlk kskacnn almasdr bu nedenle. Herkesin yz evirmeye, hadi istekli demeyelim de meyilli olduu yerde, kadn mcadelesinin kazanmlar kadnlar ayakta tutabilecek tek daldr. Bu, kadna haklarn anlatan bir bildiri, bunlar tek yaayan sen deilsin diyen bir kitap, bir snma evi, cretsiz avukat, yaadklarn amasn salayan psikolojik destek, davaya yaplan mdahillik bavurusu, erkek hukukunu tehir eden bir eylem ya da cenazesini kimsenin kaldrmad bir kadnnn cenazesini kaldran baka kadnlar olabilir. Btn bunlar kadnlarn mcadelesi ve deneyimi ile sabittir: N, Fethiye, ; hepsi ilerinde kamu grevlilerinin de olduu toplu tecavz davalarnn madurlar. Tecavze uradnda N 13, 14 yanda. N ve Fethiye davalar erkein korunduu utan davalar olarak sonland, davas halen sryor. Cafiye Kaya, Rengiye Mengi, Glay Armaan, Emine Yayla Erkekler tarafndan ldrlen kadnlar; Adalet Bakanl verileri 2009 ylnda 1126; 2010da 337, 2011de 160 kadnnn ldrldn sylyor, 2012 ylnn ilk alt aynda ldrlen kadn says ise 92. Bu kadnlarn birou koruma talep ettikleri halde, hatta szde koruma altndayken ldrld. smi ocuk gelinler olarak geen binlerce kadn. Says bilenmeyen taciz ve tecavz. Says bilinmeyen fiziksel/psikolojik iddet vakalar. Bu 25 Kasmda da kadnlar geree ar yapacak. Alanlarda, gerek o sizin anlattnz kutsal aile deil, yce devlet adaleti, ulu namus anlaynz deil diyecek. Yaadklarndan kardklar derslerle haklar olan koruyacak ve evet, daha fazlasn isteyecek. Krtajn hak olduunu, bedeninin ve emeinin zerinde sadece kendisinin sz sahibi olabileceini dile getirecek. Erkek devlet iddetine kar yalnzlamamak iin kadn mcadelesini yine kadnlar bytecek.

ERKEK EGEMENLN KIRMIZI ZGS:

Seil en

KARMA RGTLERDE
SDPnin 10. kurulu ylnda SDPli kadnlar olarak, 10 yllk bir rgtlenme ve mcadelenin birikimiyle 5. Kadn Konferansn gerekletirdik. Bu 10 yl sresince gerek rgtsel, gerekse de politik deneyimlerimizle kadn kurtulu mcadelesinin nemli znelerinden biri olmay baardk. Bu deneyimleri hem olumlu hem de olumsuz anlamda ele alabiliriz. Cinsiyetilikle mcadele politik ve rgtsel hayatmzn hep en merkezinde yer alageldi. Erkek egemen bir toplumda yaayan ve bundan nasibini alm bir karma kurumda mcadele eden kadnlar olarak, gerek parti dnda gerekse parti iinde cinsiyetilikle mcadele yrtmemizden daha doal bir ey olamaz. Bir karma kurum olmas dolaysyla kadnlar ve erkekler olarak birlikte ortak bir mcadele yrtyoruz. SDP bu ortak emein rndr. Bu 10 yllk srede SDPli kadnlar bir yandan partimizin genel mcadele pratiini yrtrken dier yandan da cinsiyetilikle mcadele etmitir. Geride braktmz 4 kadn konferansnn da en fazla yer tutan gndemlerinin banda cinsiyetilikle mcadele gelmitir. Her konferans dneminde cinsiyetilii geriletmek adna nemli admlar atlm ve kararlar alnmtr. Bunlar tzmz gerei parti karar haline gelmitir. Bununla birlikte kurulduu 2002den bugne partimizde birok cinsiyeti uygulamalar tecrbe edilmitir. En rgtl olduumuz dnemde dahi bu sorunu yaamaya devam ettiimiz bilinen bir gerektir. Cinsiyetilie dair ok nemli badireler atlattk. Bunlar bu konferansa katlan byk bir bileen asndan bizzat deneyimlenmi olmakla beraber bir kesim asndan ise bilinmemekte ya da szl aktarm dzeyinde bilinmektedir. Bu 10 yllk srenin en yakc cinsiyetilik deneyimleri bir kez daha tartlp irdelenmedike halen yaamaya devam ettiimiz cinsiyeti uygulamalara dair alacamz pozisyon da salkl olmaz. Ki bunlarn banda yalnzca bize deil bizim dmzdaki kadn rgtlenmelerine de ders nitelii tayan 2007 krizi gelmektedir. Bir grup kadn olarak bu 10 yllk sreci kadn kampmzda tarttk ve kadn konferansnda daha derinlemesine tartmamzn nemli olduuna dair ortaklatk. Kamptaki tartmamzda kadnlarn daha nce de bu sreci etraflca ele alarak kendilerini sorgulayp zeletirel szgeten geirdii halde erkeklerin kendi paylarna den devasa boyutu gerek anlamda ele alp kendilerini sorguladklar kansnda olmadmz belirtmitik. Bilinmesi gerekir ki zeletiri sreci de kadnlarn balatt bir sre olmu, bu balamda partinin nn ac genel zeletirel kararlarn alnmasna dair zorlayc olmutur. zeletiri ortak kararmzdr ancak birok kararmz gibi erkeklerce ne denli iselletirildii, ne denli kendi erkekliklerini sorgulatt tartmaya aktr. Oysa ki partimizin program, tz, kongre kararlar bir btndr ve birini ya da bir ksmn yok saymak partiyi yok saymaktr. Hatrlamak adna en basitinden birka madde:
1- Partimiz kendi iinde ve dnda cinsiyetilikle mcadele eder, 2- Parti iinde her trl cinsiyetilik tehir edilir, 3- Cinsiyetilikle mcadele sadece kadnlarn deil erkeklerin de grevidir, 4- 2. Kadn Konferansndaki kadna ynelik iddet karar ve 4. Kadn Konferansnda ona yaplan ek, 5- Kadn rgtlenmemiz bir btndr, btn alanlar keser. Kadn koordinasyonlarmzn hangi alandan olursa olsun istedii kadnla izin almakszn grme yetkisi vardr, 6- Kadna ynelik her trl iddet ncelikle kadn koordinasyonlarmza, yoksa merkezi kadn koordinasyonuna iletilir. Yerelde, genlik iinde zmek vb. gibi bir uygulama yoktur. 7- YETMYORSA YENLERN GETRMEK BZM N ZOR DEL

CNSYETLKLE MCADELE
rgtl gcmz yeri geldiinde erkekleri geriletmek adna ikircimsiz iletmemiz, - kincisi, kazanmlarmza iddetle sahip kmamz olmal, - ncs tek tek karlarna dikilerek arza kadn damgas yiyip dlanmak, politikadan dmek yerine rgtl gcmz kullanmamz, ne karmamz gerekli, - Partimiz gen bir parti, bu nedenle ncelikle gen kadnlarn kadn politikalarna ynlendirilmesi nemli, - Kadn koordinasyonlarmz cinsiyetilikle mcadelede yaptrm uygulayabilen organlar haline getirecek tzksel deiim kararlar alarak erkek egemenlii ve erkekler karsnda daha gl bir konuma sratabiliriz.

Tam bu noktada Sorunun kendisinin program, tzk veya kararlarmz olmad; tersine, bunlarn bilinmiyor olmas ya da bile bile uygulanmyor olduu tespitini yapmak gerekiyor. Belki de bir iselletirmeme sorunuyla yz yzeyiz. Buna zm retmek sadece kadnlarn deil tm partinin, yani erkeklerin de grevi olmal. Konunun bir baka boyutu, Biz kadnlar bu anlattmz zaaflarda pay sahibi miyiz? sorusudur. Evet, paymza den taraflar var. Bunun banda da kadnlar olarak
- rgtszlmz, - Kazanmlarmza en bata bizim sahip kmyor olmamz, - Olaylar karsnda rgtl gcmze deil bireysel tepkiye ya da zme bavurmamz, - Kadn organlarnn iletilmesini ncelemiyor olmamz, - Birbirimizle dayanmay deil rekabeti tercih ediyor olmamz, - Erkekleri partinin ev sahibi, kendimizi ise her an gitmeye hazr misafir olarak grmemiz gibi gerekler geliyor. Uzatmak mmkn. Elbette ki bunlar deitirmek en nemli grevimiz olmal.

Grld gibi cinsiyetilikle mcadelenin bir yan, rgtlenme meselesiyle tamamen i ie gemi durumdadr. Unutmayalm ki kadnlar aras rekabet varsa kadn rgtlenmesi yaplamyor. Ve yine kadnlar aras dayanma yoksa cinsiyetilikle mcadele edilemiyor. Kadn rgtlln kurumsallaamamas noktasnda tespit ettiimiz en byk eksiklerden biri kadn kadro eksikliidir. Bu balamda kadn kadrolarn glendirilmesi, kadnlar aras dayanma alarnn oluturulmas iin merkezi kadn koordinasyonunun gerek eitim brosu gerekse de rgtlenme brosu ile dzenli koordinasyon halinde almas nemlidir. SDP hlihazrda youn bir genlik taban zerine ina edilmi bir partidir. Ayn durum dolaysyla kadn rgtmz iin de geerlidir. Bu durumun hem avantajlar hem de dezavantajlar bulunmaktadr. lke gndemine hzl refleks retebilen hareketli bir kadn yapmz olmasna ramen, zellikle kadnlar aras bilgi aktarmnda ciddi eksiklikler olduu, 10 yllk srecin bilgi birikimin gen kadrolara yeterince tanmad, politik birikim noktasnda da eksiklerimiz olduunu tespit ediyoruz. Bizlerin kadn kadro politikas konusunu nasl ele alacamz noktasnda birlie ihtiyacmz var. Benzer deneyimlerle yol alan kadnlarn ortak dncelere sahip olduu bir gerek. Gen kadrolarn da deneyim aktarmna ihtiyac olduu dier bir gerek. Buradan hareketle, Konferans, kadn kadrolar hedefleyen politikalar belirlemek, kadnlarn dayanaca alar ina edebilmek, kadnlarn rgtl gcn ortaya koymak, cinsiyetilikle mcadele edebilmek, deneyimlerimizi ortaklatrabilmek ve tm bunlara kar ortak bir bilin oluturmak iin kadnlarn kendilerini eitebileceklerini bir SDP kadn okulunun kurulmas iin almalar yrtlmesini karar altna almtr. Yukarda anlattmz tespitler nda, parti ii cinsiyetilikle mcadelede noktasnda da kadn rgtmzn yeniden inas ve gl bir kadn rgt yaratma gndemi ile kar karyayz.

Ancak, asl olan, yani erkek egemenliini ve onun reticisi, uygulaycs olan erkekleri yok sayp, sze Canm biz de diye balamak da doru olmaz. Bu erkeklere Zaten siz de hibir eyi baaramyorsunuz, ezilmenizin nedeni de sizsinize vardrlabilen argman sunmak anlamna geliyor. Ki buradaki ince tuzaa dikkat etmeliyiz. Ne yapmalyz? sorusuna gelirsek
- En bata kadn rgtlenmesini politik hayatmzn merkezine oturtan, kadn kadrolar hedefleyen bir kadro politikas izlemeliyiz, - Kadn koordinasyonlarmz bata olmak zere gl kadn rgtll hedeflemeliyiz, - Bu glenme ise en bata

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

rem Sezgin
Cumhuriyetin kuruluundan itibaren tm hkmetler hayatn ve toplumun her alannda var olan cinsiyetilii pekitiren politikalar gderken, AKP hkmeti bu ii kukusuz ok daha profesyonelce yapyor. zellikle eitimde cinsiyetilii 10 yldr hem mfredatla, hem de uygulamalaryla katmerletiriyor. Okullarda kz ve erkek rencilerin arasna 45 cm mesafe koymaktan etek boyuna mdahale etmeye, ders kitaplarnda toplumda kadna yklenen rollerin ilenmesine kadar rnekler oaltlabilir. Kadn-erkek eit deildir, Kz mdr, kadn mdr bilmem diyen babakann hkmeti 4+4+4le bu ayrmcl zirve noktasna tamay hedeflemekte. Geen yldan beri her alanda tartlan, yasalamasn diye saysz eylemler yaplan 4+4+4, okullarn almasyla birlikte gerek yzn gsterdi. Bu yeni eitim sistemiyle cinsiyeti uygulamalar birinci snfta mfredata dhil olan Ahlak ve deerler eitimi dersi ile balad. Ahlak, devletin yani ERKein ahlak, deer ise hangi deersizliin? Ya biraz daha byynce... Kendi gzlemlerime dayanarak diyebilirim ki 5. snflarda var olan semeli ders uygulamasnda 8 saate karlan din dersi eitimi ile kz ocuklar zellikle Kuran eitimi gibi derslerde dinin gerei diyerek rtnmekte ve erkek rencilerden ayr oturmakta. Zaten evinde, sokakta karlat ayrmclk imdi okulunda, snfnda karsna dikiliyor kz ocuklarnn. Dindar, sosyopat, antisosyal nesiller zellikle dip dibe apartmanlaryla, parksz, bahesiz, oyun alansz byk ehirlerde yaayan ocuklar iin tek sosyalleme alan okullar. Byk ehirde yaayan ocuklar, 11 yandan itibaren rgn eitimden ayrlp yaygn eitime gemeleriyle birlikte ciddi sosyalleme sorunlar yaayacaklar. Bugn ilkrenime devam eden ocuklar arasnda okulu asma zaten artk gz yumulan, yaygn bir durum. Internet kafelerden, bilgisayar salonlarndan dar kmyorlar. Bu meknlarn neredeyse tamamen erkek meknlar olduunu dnrsek, rgn eitimden alnacak kz ocuklarn durumunun vahametini daha iyi anlarz. Evde veya kafe gibi meknlarda, drt duvar arasnda, televizyon veya bilgisayar karsnda byyen, antisosyal kiilikler ortaya kacak. Daha getiimiz gnlerde Alevilerin evlerinin iaretlenmesini militarist bilgisayar oyunlarnn etkisine balayan hkmet, bu tehlikenin farknda deil gibi grnyor. Yalanm meer... 12 yl kesintisiz zorunlu eitim adyla hayatmza giren 4+4+4 sistemi sekizinci snftan sonra ak retim (yaygn eitim) uygulamas getiriyor. Yani zorunlu olan son drt yl ak retim lisesiyle tamamlama hakk... Zaten eitimin paral olmasnn sonucu olarak (gn getike artan yoksulluk ve al da gz nne alrsak) rgn eitimden ilk uzaklatrlanlar kz ocuklar olacak. Trkiye bugn eitim sisteminin hibir aamasnda kadn erkek eitliini salayamamken, 7,5 milyon okuma-yazma bilmeyenin 6 milyonunu kadnlar olutururken, sadece bu yl 600 bin kz ocuu okula kaydolmamken, bu uzaklamann yarataca gelecek ok da parlak olmasa gerek... rgn eitimden ncelikle kz ocuklarn alnacan tahmin etmek elbette zor deil. yi bir ie sahip olmas, para kazanmas, sosyal stat elde etmesi gerektii dnlen erkek ocuklar iin eitim art grlrken, ev ii yapacak, para ba alan annesine yardm edecek, ocuk ve yallara bakacak, tez zamanda evlenecek kz ocuklara yatrm yaplmayacak. AKPnin uygulayclnda-

ki muhafazakr neoliberal politikalar dorultusunda, 4. snftan sonra rgn eitimden koparlacak olan kz ocuklar, erken yatan balayarak cinsiyeti iblmne gre kadn ileri olarak etiketlenen alanlara ynelecek.

4+4+4=0
gojik taraf olmamasnn yan sra, bir baka rtl imas, 10 yandaki ocuun yetikin olarak ele alnmasdr. Bunun hemen sonraki adm, 10 yandaki kz ocuun evlenebilecek olduudur. Kz ocuklarnn eve kapatlmas; kk yata evlendirilmeye allmas, ocuk gelinlerin saysnn artmasna ya da evde annelerinin alt para ba ilerde ocuk ii olmasna yol aacak. 4+4+4 uygulamasyla kadnlarn eitim hakk gasp edilecek. Kz ocuunun rgn eitimin dnda kalmas onun sosyallemesini, meslek sahibi olmasn, kendi hayat zerinde karar alabilmesini engelleyecek. Baba Beni Okula Gnder, Haydi Kzlar Okula diye yaplan, prl prl yldzlarla sslenmi kampanyalar sadece eski bir slogan olarak kalacak, yeni sloganlar HAYD KIZLAR KOCAYA, olmad ATLYELERE!!! diye deiecek. Yani kz ocuklarna Byynce ne olacaksn? diye soran olursa yeni sistemde cevap Bymeden gelin olacam olacak... Ayn cevab veren o kk kza anne olmaktan baka gelecek brakmyorlar 4+4+4n mimarlar... Yani bu sistemin sonucu 4+4+4=12 deil de 0 olacak...

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

ETM DEL, KADIN TME MAKNES

Her geen gn kadnlar, etinden stnden yararlanlacak birer varlk olarak patriarkal dzene sunuluyor. Bu algy destekleyen ve gen beyinlerimizde ekil verip filizlendiren en byk kurumlardan biri ise cinsiyeti eitim sistemi. Oynadmz oyuncaklara bile cinsiyet kavramn yerletirerek toplumdaki cinsiyet rollerini ocuk yata alyorlar. Renkler, oyunlar, oyuncaklar adeta bir emayla ayrlm gibi, cinslerimiz gzetilerek, beyinlerimize enjekte ediliyor. ler ise erkek renciler ve retmenlerin tacizine ve tecavzne maruz kalmaya devam ediyoruz. Yaklak bir yl nce Mersin Kocaeli Gzel Sanatlar Lisesinde yaananlar hatrlayn. Okul ynetmelii kadn ve erkek rencilere 45 cm.den fazla yaknlamama yasa getirmiti. Bu yasa ise tacizi nlemek adna alnm bir tedbir olarak akladlar. Yani tacizi nlemenin yolunu yine kadn kstlamakta buldular. Ya da okul kaplarnda sraya dizilmi gen kadnlar hatrlayn. Erkek rencileri snflarna yollayan okul ynetmelii bahede kadn rencilerin sana, antasna, etek boyuna bakarak bizi cinsimizden kaynakl kk drmekte ve bedenlerimiz zerinde sz sahibi olma hakkn kendinde bulmaktadr. Samz, takmz, makyajmz grenler ama kadn cinayetlerini, erkek iddetine ve tecavze urayan kadnlar grmeyenler bilsinler ki iddeti uygulayan erkekler ve tecavzcler bu okul sralarndan bizlerle birlikte geiyorlar. nce ie onlar grmekle balamallar. Bu sistem bizlerden bugn babamzn akll kz, aabeyimizin namusu, yarn da kocalarmzn hizmetisi olmamz istiyor.

Anaokullarn zorunluluk olmaktan karan yeni sistemle, ocuk sahibi olan kadnlarn alma yaamna dahil olmas anlamnda da zorluklar ortaya kacak. Uygulamann arka planndaki erkek egemen zihniyetin iyi bir rneini ise, ocuklarn 10 yanda meslek seimine zorlanmasnda bulabiliriz. Bunun hibir peda-

Samz, takmz, makyajmz grenler ama kadn cinayetlerini, erkek iddetine ve tecavze urayan kadnlar grmeyenler bilsinler ki iddeti uygulayan erkekler ve tecavzcler bu okul sralarndan bizlerle birlikte geiyorlar. nce ie onlar grmekle balamallar. Bu sistem bizlerden bugn babamzn akll kz, aabeyimizin namusu, yarn da kocalarmzn hizmetisi olmamz istiyor.

znur ahin

Kadnlar ucuz igc olmaya ynelten enformel sektr, buna 4+4+4 ile birlikte liselerden balamaktadr. zellikle meslek liselerinde staj ad altnda yaanan smr ile kendini gstermektedir. Staj grlen yerde rencilere kendi alan dnda i yk bindirilmekte ve zellikle kadn rencilere kar iddet, taciz, tecavz ve mobbing durumlar ortaya kmaktadr. Liseli kadnlarn bulunduklar alanlarda ortaya kan sorunlarn zme ulatrlabilmesi ve dayanmann bytlmesi iin ortak mcadele hatt rebilmek nem tamaktadr. Buradan hareketle SDPli Kadnlar 5. Konferansnda; meslek liselerinde yaanan staj smrsnn son bulmas, toplumsal cinsiyet rollerine dayal meslek ayrmnn ortadan kaldrlmas, kz-erkek meslek liseleri ayrmnn ortadan kaldrlmas, staj dnemlerinde yaanan iddet, taciz, tecavz, mobbing vakalarna kar gvenceli nlem alnmas iin mcadele edeceini aklamtr. Biz liseli kadnlar Cinsiyeti eitime hayr!, Eteimin boyundan sana ne, Kpemden, samdan elini ek, dediimiz iin her gn birok zorlukla karlayoruz. Fakat bizler, toplumsal cinsiyet rolleriyle barmadmz, susan, boyun een kadnlar deil imdi ve gelecekte sokaklarda, alanlarda zgr kadnlar olmak istediimiz iin mcadeleye devam edeceiz. Yine bugn cinsiyeti eitim sisteminin karsnda olduumuzu gstermek, bilinlerimizin karartlmasna izin vermemek, militarist okul kurallarnn bedenlerimiz zerinde sz sahibi olmasna kar kmak, tacizin ve tecavzn hesabn sormak ve bu mcadeleyi okullarmzdaki gen kadnlara anlatmak, yarn kadn mcadelesinin en n saflarnda bizlerin olaca anlamna gelmektedir. Dnden bugne, bugnden yarnlara kadnlar her alanda kadn mcadelesi vermeye ve haykrmaya devam edecek. Devlisli kadnlar da bu mcadelenin en n saflarnda yer alacak.

Okul sralarnda, devletin kitaplarnda ve uygulamalarnda bize retilmeye allan, erkek egemen sistemde, kadnlarn bir birey, bamsz bir kiilik deil, erkek hayatn kolaylatran ve onun hayat zerine ekillenen birer uzant olduklar. zellikle liselerde kadnlara ikincil rollerini kabul etmeleri, itaat etmeleri anlatlyor. Okullarda etek boyumuz, samz, takmz, makyajmz ve davranlarmzda kurulan tahakkm, bedenlerimizi erkek egemen sistemin denetimi altndaki bir obje olarak sunuyor bize. Samzn uzun olmas ve taklarmz, ders dinlememize engel gsterilirken, etek boyumuz tacize ve tecavze sebep olarak anlatlyor. Okulda kadn rencilerin san kesen, eteini yrtan retmen ve okul mdrleri, eitim sisteminin cinsiyetiliini eletirip, taciz ve tecavzn insanlk d olduunu, nedeninin kadn bedeni deil erkek egemen sistem olduunu anlatsalar eminim nlemek konusunda daha baarl olurlar. Bunlar yapmadklar gibi fiziksel ve psikolojik iddetle hayatlarmz daraltmaya devam ediliyor. Biz-

Liselerde kadn emei smrs

2012 itibari ile AKPnin 4+4+4 yasa tasars, tm ynleriyle neoliberal politikalarn eitimde uygulanmas olarak karmza kmaktadr. Zorla kabul ettirilmi 4+4+4, tmyle eitimdeki smr ve ezme srecini keskinletirip, bu sreten geecek olan herkesin nceki sistemlerden ok daha erken elenmesine sebebiyet vermektedir. Bu sreten de ilk etkilenecek olan yoksullar ve kadnlardr.

10

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

11

Getiimiz 13-14 Ekim tarihinde SDPli Kadnlar olarak iki ylda bir gerekletirdiimiz kadn konferansmz yaptk. Konferans bugne kadar zgrlk mcadelesine katkda bulunmu, erkek ve devlet iddeti sebebiyle kaybettiimiz ve cezaevlerine atlarak tutsak edilmi btn kadnlar selamlayarak ald.

5. KONFERANSIN COKUSUYLA KADINLAR YRYOR, MCADELE BYYOR!

1- Yerellerden merkeze rgtl, partinin tm alanlarna mdahale edebilen, gcn kendi rgtllnden alan, mahalle, snf birimleri ile glendirilmi, ileyen bir kadn rgtn yeniden ina etmeliyiz, 2- Gl bir kadn rgt yaratmak iin tm kadnlarn kadn faaliyetine drt elle sarlmas, yaad sorunlar karsnda rgtl gcn kullanarak zm retmesi gerekmektedir. Bu noktada gerekirse kadnlarn parti ierisindeki cinsiyetilikle mcadelesini glendirecek admlar atlmaldr, 3- Kadn rgtlerimiz snf ierisinde rgtll bir an nce artrmal ve mahallerde rgtlenmelidir. Unutmayalm rgtleri demokratikletiren kitlelerin rgtl gcdr,

GRNMEYEN EMEN SESN YKSELT

Ataerkil basklarn birincil denetim alan olan ev ve aile ortamnda, kadnlar tarafndan karlksz/cretsiz olarak harcanan emek konusunda sregelen tartmalar SDPli kadnlar iin de talep ve mcadele yntemi araylaryla gndemde. ncelikle grnmeyen emein tam olarak neyi ierdii ve patriarkal sistemde tam olarak nereye tekabl ettiini belirtmemiz gerekirse, ataerkil sistem varln dier ideolojiler gibi normalletirme-tarihsizletirme zerinden kurarak, ina ettii sistemin aslnda olaan-doal bir sre olduunu ispatlamaya almaktadr. Bu nokta zerinden gidecek olursak, kapitalist patriarka tarafndan yeniden retime konulan kadnlk doas, kadn zel alana mahkm ederek hem patriarkal hem de kapitalist sistemin, gerek kurgulad kutsal aile kavramnn gerekse de bunun zerinden kapitalist retim ilikilerinin devamn salamaktadr. Zaten kadn olmann evde belirli birtakm ev ve bakm ileri yapmann doal bir karl olduunu belirten bu durum, ayn zamanda bu alana sevgi kavramn yedirmek suretiyle yaplan ileri sosyal ilikiler a ierisinde de iselletirmeye ve deerliymi gibi gstermeye almaktadr. Ksacas sistemce, zaten kadn olmann gerei ev ve bakm ilerini stlenen kadn, bu roller ona biilmemi de kendisi iten gelen sevgisi elik-annelik vazifeleri noktasnda yapyormu gibi gsterilmektedir. Bu noktada tm bunlar gz ettiimizde biz SDPli kadnlar, yemek, temizlik, ocuk, hasta ve yal bakm gibi hizmetlerin youn emek gerektirmesine ramen kanksanm bir biimde kadnlara ve herhangi bir karl olmadan yaptrlmasnn; toplumsal cinsiyet rollerine dayanan cinsiyeti iblmnn bir gstergesi olduunun ve bu iblm sonucunda kadnlarn, katmerli olarak smrldnn altn izmekteyiz. Ayn zamanda yinelememiz gerekirse, patriarkal sistemin aile iinde kadnn cinselliini, emek ve retimini kontrol ettiini ve te yandan kapitalist sistemin emek gcnn yeniden retimini ve bakm ilerini kadnlarn zerine cretsiz olarak ykleyerek kadnlar bu erevede de smrdn vurgulamaktayz. Tm bu saydklarmzla beraber, grnmeyen emek, ev dnda almayan kadnlar kadar alanlar tarafndan da stlenilmektedir. Bu noktada emekleri cretlendirilen kadnlarn da aslnda, ev ii sorumluluklar yine kendilerine ait grldnden bu ilerin maddi ve manevi btn ykleri yine kadnlarn zerine yklenmektedir. Ksacas emein cretlendirilmesi de kadnlar patriarkal smrden kurtarmamaktadr. Bu duruma ksaca gz attmzda, bu hizmetlerin bir ksmnn cretli olarak salanmas durumunda dahi evde yaayan kadnn ou zaman bu giderleri kendi kazancyla karladn, bu hizmetlerle ilgili tm organizasyonu da yine kendisinin stlenildiini grmekteyiz. Yani, kadnn ev iinde harcad emein piyasa deeri de yoktur. Sadece kullanm deeri olan ev ii ve hizmetleri cretli emek karsnda deersiz ve ekonomi d grlr. Bu dzenin ileyiinin normallemesinde yine toplumsal cinsiyet rollerinin sorgulanmadan benimsenmesi ve erkek egemenlikten beslenen aile kurumu iinde erkein kadnn zerinde iktidar kurmas nemli bir rol oynamaktadr. Bahsettiimiz zere, kadnlar yaadklar bu emek smrsne isyan etmek yerine ne yazk ki pek ok rnekte bu ileri sevgiyle yapt ezberiyle davranmay tercih eder ve bu grevleri karlksz yapmay kabullenirler. Kadnlara biilen rol de zaten tam olarak budur. Toplum kadnlar doal olarak bu ileri yapmaya yatkn, efkatli cins eklinde tarifleyerek bu algy pekitirir. Bu alg siyasal olarak da kullanlmaktadr. Son yllarda yrtlen muhafazakr politikalar ekseninde de bu durum gzlemlenebiliyor. Tm bu tartmalar gz ettiimizde, biz kadnlarn nnde bu cinsiyeti retim sreleriyle mcadelede birka yol belirmektedir. Kadnlarn emeini grnr klmann koullar ve bu koullarn deerlendirilmesi ve uygulamasnda nmze kan handikaplar nelerdir? ncelikle, toplumsal cinsiyet rollerinin akamdan sabaha deimedii bir durumda grnmeyen emein karlnn nasl alnmas gerektiine dair tartmalarda karmza kan ilk sorun bu emein lmyle ilgili. Dnyada bu konuda yaplm eitli almalar mevcut. Bu lm de cretlendirilmeyen emein, zellikle zaman ve elbette iin nitelii de baz alnarak edeer bulunan ilerle edeer olarak cretlendirilmesini nihai hedef olarak gryor. Elbette ev iindeki emein nitelii ve nicelii salkl olarak llebilir olmaktan uzak. Evde yaplan iler belirli bir zamanla kstl deil, ba sonu, mesai ya da dinlenme zaman olmayan nitelikteler. Her hanede de farkllk arz ediyorlar. Yine de lokal olarak yaplan aratrmalarla deerlendirilebilir verilere ulamak mmkn. Bu adan grnmeyen emein karl iin bir mcadele verilirken ncelikle bunun llmesine dair talepler gelitirmek mmkn. Fakat esasen tam olarak da bu noktada, grnmeyen emek llerek grnr klnsa da karmza bir ikilem kyor. Bu emein karlnn cretlendirilerek verilmesinin mevcut toplumsal cinsiyet rollerini ve buna dayal iblmn pekitirici bir nitelik tamas sz konusu. Keza cretlendirilmesi talebi ayn zamanda bizi, bu ilerin bir adan kadnn esas ii olduu sonucuna da gtrp, ev ii emein kadnlara ait olduunun tamamen kabullenilmesi tehlikesini beraberinde getirebilir. Bu yzden bu tehlikeyi tamamen ortadan kaldrmasa bile feministler zellikle grece daha llebilir olan bakm emei zerinden sosyal gvenlik sistemine odaklanarak iki temel talep gelitirmilerdir. Bakm emei zerinden cretlendirme talebi, btn bir grnmez emein cretlendirilmesine nazaran daha llebilir olduu iin grece daha uygulanabilinir durmaktadr. Keza, btn bir yaz boyunca da belirttiimiz zere, kadna dayatlan ev ii ilerin lmyle ilgili belirsizlik, bu ilerin ne kadar emek ve zaman aldnn amorfluu, cretlendirilmesi noktasnda nmzde duran nemli handikaplardr. Keza mekanik bir biimde her ie verilecek bir sre, esasen ev ii emein istisnasz btn bir gn kapsad dnldnde, bu cretlendirmenin sosyal hak talebi zerinden dahi okunduunda yetersiz kalacan gzler nne sermektedir. Muhakkak ki bu tartmalar, grnmez emein sistem iinde kadnlar zerinde kurduu smr ilikilerini zme, daha doru bir ifadeyle grece daha rahatlatma tartmalardr. Bu noktada esas tartma ve mcadele alan, grnmez emein kadnlar zerindeki baskc ynnn tamamen kaldrlarak, cinsiyet rollerini zmek suretiyle cinsiyetsiz bir dnyaya ulama, bu noktaya doru mcadele etmenin merkeziliini tehlikeye drmeden, esas amacn bu noktaya ulamak olduunu gz ard etmeden ekillenmektedir. Bu noktada bizler, SDPli kadnlar olarak;
1) Grnmeyen emein grnr klnabilmesi iin toplumsal cinsiyet rollerinin benimsenmesiyle de beslenen bu emek smrsn her frsatta ortaya koymay ve buna dair mcadele yrtmeyi, 2) Ev ii emein karl talebine dair tartmalarda, grece llebilir olan ocuk, hasta, yal vb. bakm zerinden kadn grnrl lehine cinsiyetten bamsz politikalar gelitirerek, bu eksende yrteceimiz politikalarn cinsiyeti yapy kesinlikle yeniden retmeyen bir yerden kurulmasn amalamakta, 3) Grnmeyen emek tanm altndaki faaliyetlerin, nihai olarak cinsiyetilikten arnm, kolektif bir yaklamla zmlenmesini amalayarak, bu dorultuda, ev ilerinin cinsiyeti dzenin zelliklerini kkten yerinden ederek, komnletirilmesini savunmaktayz.

Konferansn politik gndem deerlendirmesi blmnde, SDPli kadnlar olarak artan devlet ve erkek iddetini ele aldk. AKP hkmeti kendine muhalif btn kesimlere kar ak bir sava devreye sokarken kadnlara da benzeri grlmemi bir denetim mekanizmas oluturmaya alyor. Kadn emei her geen gn deersizletirilirken, AKP neoliberal politikalarna ucuz igc salamak, girecei savalarda can verecek asker retmek iin kadnlar kuluka makinesi haline getirmeyi adeta kendine grev edinmi durumda. Politik durum deerlendirmesinde zellikle Ortadouda sava ve militarizm vurgusu ne kt. SDPli kadnlar bu konuda u tespiti yapyor: Trkiye Suriye halklarna kar ve 30 yl akn sredir ise Krt halkna kar kanl bir sava srdrmektedir. Blgedeki tm talarn yerinden oynad bu srete Krt halknn stat elde etmesi, kendi Krt sorununu zemeyen ve her anlamda 90lara geri dnm olan Trk devletinin saldrganln ve sava hrsn krklyor. Sava, kadnlar olarak en nce bizleri, haklarmz ve politik/rgtsel mevzilerimizi hedef alyor. KESKli sendikaclarn tutukluluu sryor. Krt zgrlk hareketinin mcadelesinde nemli bir paya sahip Krt kadn hareketi, KCK tutuklamalarndan en byk pay alm durumda. SDPli kadnlar olarak konferansmzda, Ortadouda Arap, Krt, Trk her milliyetten kadnlarn, toplumun militarizasyonuna ve yaklaan blgesel sava tehlikesine kar lke snrlarn aan bir uluslararas dayanma rerek savaa kar seslerini ykseltmeleri gereklilii tespitini yaptk. Bu balamda 2. Kadn Konferansnda karar altna alnan: SDPli kadnlar zelde Trkiyede genelde Ortadou ve dnyada yaanan savalar karsnda kadn dayanmasn rmek ve militarizme kar ortak bir cephe gelitirmek iin, ABD igaline kar tm Ortadoulu kadnlarla blgesel dzeyde dayanmay ve bu erevede dayanma alar, paralel eylemler dzenlemeyi hedefler. Irakl, Afgan, Filistinli kadnlarla temas halinde bulunmay ve seslerini Trkiye ve dnya kamuoyuna duyurabilmeleri iin her trl eylem ve etkinlii yapmay enternasyonal dayanmann gerei olarak grr. Srecin nemi ve aciliyeti dikkate alnarak en ksa srede Trkiyede ykseltilmeye allan ovenizme kar Krt sorunun demokratik zmn ieren, bata Irak ve Filistin olmak zere igal altnda bulunan lkelerdeki kadnlarn da sesi olabilmek iin, RAdan, Filistine, sraile, Iraktan Trkiyeye, Militarizme, Savaa Kar Kadn Dayanma Cephesini gelitirmek iin bir organizasyonun giriimlerini karar altna alr eklinde tespitlerin

gncelliini yineledik. Bunlara ek olarak Suriyede blgesel bir savaa nclk eden, lke iinde Krt halkna kar sava yrten bir Trkiye gereklii karsnda, Ortadou kadn forumunda tm bu blgesel sava deneyimleyen kadnlarla bulumann gerekliliinin altn izdik. Savaa kar tepkilerin ortaklatrlaca ve rgtlenecei bir Ortadou Kadn Forumu rgtlenmesinin nemini bir kez daha belirttik. Buna ek olarak zellikle son dnemde ykseltilen ovenist, faist histerinin ve Krt kadn vekiller zerinde ykseltilen basklarn geriletilmesi ve Krt kadnlarla dayanmann glendirilmesi iin nmze bir faaliyet program koyduk. Bu balamda, SDPli kadnlar olarak BDP grubu iinde yer alan kadn milletvekillerinin kadnlarn Meclisteki temsilcisi ve sesi olduunu vurguladk. Gerek kadn kurtulu mcadelesine dnk ortak talepler retme, gerekse yaplan saldrlara ynelik hareket edebileceimiz en geni kadn evresiyle ortak zemin ve aralarn rgtlenmesini nmze koyduk ve Krt kadnlaryla ilikimizi dayanmayla snrl tutmamay ve cinsiyetilie kar birlikte mcadelenin aralarn yaratmay karar altna aldk. Bugn iinde bulunduumuz tabloda, Babakann 3 ocuk srarnn, iktidarn krtaj hakkna ynelik saldrsnn sebepleri kendini ok daha ak ekilde ele veriyor: Sava ve smr dzenlerine asker ve ucuz, gvencesiz emek Konferansta nmzdeki dnem cretli emee ve grnmeyen emee dair dillendirilecek talepler erevesinde de tartma yrtld. Grnmeyen emein grnr klnabilmesi iin toplumsal cinsiyet rollerinin benimsenmesiyle de beslenen bu emek smrsn her frsatta ortaya koymann nemi zerinde duruldu. Ev ii emein karl talebine dair tartmalarda, grece llebilir olan bakm srecine ilikin (ocuk, hasta, yal, engelli bakm zerinden kimin bu emei harcadndan bamsz olarak) talepler gelitirmek zerine (karlk taleplerinin toplumsal cinsiyet rollerini pekitirmesinin nne geilerek) fikir retmeyi nmze koyduk. zellikle kadnlar iin bte talebi konferansta tartlan nemli konulardand. cretli emek konusu ile ilgili ise ii kadnlar arasnda, gnmz koullarn ve retim srecini gz

nnde bulunduran, bu srecin etkilerini krmaya dnk eylemlilikler ve dayanma alar rme ve rgtlenme, enformel sektrn kendini youn olarak gsterdii i alan ve yerellerde almalar yrtme ve eitim sisteminin tamamen sermayeye dnk politikalar rettii bu srete, meslek liseleri ve staj alanlarnda kampanyalar oluturmay hedefleyen kararlar aldk. Konferansn can alc gndemlerinden bir tanesi de beden politikalaryd. zellikle son dnemde artan iddet, taciz, tecavz, cinayet olaylarna kar mcadele yntemleri konuuldu. SDPli kadnlar olarak, tm kadn davalarnn takipisi olacamz, bu davalar kamuoyunun gndemine tayacamz ve sreci sahipleneceimizi, Tm kadnlar bu srece katma ve kadn rgtlln ykseltme hedefi dorultusunda, farkl kadnlarla ortak rgtlenmeler iine girmeyi benimsediimizi, Kadnlar korumayan, erkek egemen bir perspektifle karar alan mahkeme heyetlerini tehir edeceimizi ve kadnlarn mahkemelerde mdahil olabilmesi iin TCK gibi yasalarda kadn kazanmlarnn arttrlmas ve var olan haklarn uygulanmas iin mcadele edeceimizi, Kadn davalarnda haksz tahrik bahanesiyle ceza indirimi uygulanmasna kar kacamz, Kadn bedeninin devlet tarafndan cinsel iddet edimleriyle tahakkm altna alnmasna kar kampanyalar rgtleyeceimizi bir kez daha beyan ettik. Konferansta yaplan tartmalarn hayatta daha fazla anlam kazanaca yerler, aralar ise son olarak rgtlenme gndeminde eski kararlar da yinelenerek belirlenmi oldu. SDPli kadnlar olarak kurumsal ileyie sahip, gl bir kadn rgt oluturma yolunda aldmz kararlar ise unlardr:

4- Gen kadnlar alanlarnda zgl politika rgtleyebilecekleri ve kadn politikasn renebilecekleri kanallar yaratmaldr. Burada olgunlaan kadn kadrolar muhakkak parti kadn faaliyetinde istihdam edilmeli ve parti kadn faaliyeti dinamik yapsn korumaldr, 5- SDPli kadnlar il kadn koordinasyonlar aracl ile dzenli politika retmeli ve kadrolar srekli hareketli bir zeminde tutulmaldr, 6- Kadrolar muhakkak dzenli olarak eitim faaliyeti ile beslenmeli ve kadnlar parti ierisinde glendirilmelidir, 7- Partide hala 30 olan kadn kotas %50ye karlarak, tm organlarda kadnlarn says artrlmaldr. Tabi ki bu kotay doldurabilmek iin kadn kadro karmaya ynelik dzenli bir faaliyet partinin btn ile oluturulmaldr. Ve kadnlarn bulunduu organlarda kadnlar politik olarak besleyecek politikalar retilmeli ve u an partimiz iin reel olmayan %50 kadn politikas kongremize kadar reel hale getirilmeli ve uygulanabilirlii salanmaldr. Parti bu konuya hayati nem vermelidir,

Aka grlmektedir ki bu kararlar, gl, gcn rgtllnden alan, soka tutan bir kadn rgt oluturmak ynnde nemli admlardr. Parti ierisinde ve dnda cinsiyetilikle mcadelede bir srama tahtas olabilecek bu kararlar, kadnlar, saldrlarn inanlmaz boyutlarda artrld, kadnlarn meclisteki sesi kadn vekillerin susturulmaya alld, politik kadnlarn aylardr, yllardr cezaevlerinde tutulduu bir dnemde daha da gl klacaktr. 5. konferansmzn ardndan erkek egemenlie kar kazanlm yeni mevziiler elde edebilmek iin armzdr btn kadnlara: Hep beraber, rgtl mcadeleye

12

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

atafatl klara ve mzik, elence seslerini iitemeyecek kadar uzakta birbirinden habersiz ama i ie yaayanlarn ortak ad kadn. Onlar Rojin, Elif, Gl, Rosa olarak adlar zerinden birbirini telerken; iverenleri adlarn bile bilmiyor, onun iin tek sfatlar, adlar var ve hitap ekli de bu: KADIN. Seray Ate
Mavi ve yeilin mkemmel birlii; kumu, denizi, doas, modern otel ve tatil kyleriyle, usuz bucaksz meyve ve sebze baheleriyle dnya metropol olarak dnya pazarna sata sunulan Antalya Huzurun, dinlenmenin, elencenin, drt mevsimin bahar tadyla yaand il olarak zihinlere ileniyor. Akdenize paralel Trkiyenin en gneyine bakyoruz; konfor ve hizmetin snrsz olduu sahiller ve zakkumlu portakal ve zeytin baheleri; tanm doruluyor. On dakika kuzeyine eviriyoruz yzmz, manzarann rengi birden deiiyor. Yeil gidiyor, youn yamur sularyla amura dnm varo sokaklar geliyor; mavi gidiyor yerine kn kullanlan ucuz kmrn isi, sisi kyor. Ayn mahallenin sokaklar Krt, Snni, Laz, Alevi, Roman yerlekesi olarak ayrlm bile Bir sokan dier bir sokakla hibir diyalogu yok, olmas bile konuulamyor; her biri dierinin tekisi. Alevi sokandan daha gn domadan ellerinde antalarla yeili yeil yapan tarm iisi Elif, Glsm, Fatma kyor. le yemekleri verilmediinden yemeklerini almlar antalara. Haa, bir de 12 saatte bitecek ii 8 saatte bitirebilmek iin ar ter dkyorlar ya, yedek kyafet tayorlar. e nasl gittiklerini soruyoruz; ya tepelerinden yamur yaarken bir kamyonetin arkasnda ya da 5 kiilik aralara 7-8 kii skarak gittiklerini sylyorlar. Muhtemel bir kaza durumunda sahip olabilecekleri hibir haklar yok, hastalk durumunda salk gvenceleri yok. verene kar neden gvence ve hak talep etmediklerini sorduumuzda ise iin kendileri yerine yar cretle alabilecek Krt kadnlara verileceiyle tehdit edildiklerini anlatyorlar. Onlarla da birlik olun diyoruz; susuyorlar

ADI: KADIN

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

13

AIN BACASIZ FABRKALARINDA

Kadn emeini erkek emeinden farkllatran durumlardan biri kayt d ve ya ksmi zamanla almann kadnlar arasndaki yaygnldr. Kadnlar dzenli veya gvenceli i bulamadklar zaman ve evde bakmakla sorumlu olduklar ocuk, yal ve hastalarn varl nedeniyle bu tr ilerde almak zorunda kalrlar. Kayt d (enformel) almaya grnmeyen iilik veya evde alma sistemi de denilebilir. zellikle sanayi sektr iin evde alma, birok lkede giderek yaygnlaan bir i trdr. Evde alan kadnlar, i gvenceleri olmayan, sigorta, salk yardm gibi temel sosyal gvenlik imknlarndan yoksun gruplardr. Kullandklar retim aralar ou kez kendilerince salanr ve retim maliyeti de kendilerince karlanr; ayrca rnlerinin pazarlanmasnda ve satnda herhangi bir yetkiye de ounlukla sahip olmazlar. Hizmet sektr yeni an bacasz fabrikas olarak her geen gn daha da gelimekte. Meta retimi yerine hizmetin retildii bu alanda ise emek gc younluu kadn iilerden olumakta. Hizmet kltrnn kadnlarla anld patriarkal anlay bu sektrde arln korumakta. Hizmet sektrnn kapsam ise ok geni. letiim alannda, salk alannda, sosyal ve tketim amal alveri merkezleri, eitim alannda, biliim teknolojileri vb. birok alan bu sektrn kapsamna girmektedir. Yaznn konusu sektrn dallar olmamakla birlikte bu sektrn istihdam ettii kitle nedeniyle kapsad her i alan ayr bir inceleme konusu olmaldr. Bata da belirtildii zere hizmet sektrnde istihdam edilenler ncelikli olarak kadnlardr. 1993 ylnda hizmet sektrnde istihdam edilmi kadn igc oran yzde 55ken, 2010 yllarna geldiimizde bu oran yzde 62,3e kar. Bunun balca nedeni, hizmet sektr kapsamndaki i alanlarnn kadnlara uygun alanlar olarak tanmlanmas olarak grlr. Hizmet sektrnn gelimesine paralel olarak ksmi sreli, ksa sreli, geici ve buna benzer istihdam ekilleri de kadnlarn tercih ettikleri istihdam alanlar olarak karmza kar. Bu sektrde retilen meta deil metann sunumu, pazarlanmasdr. zetle bu sektr kapitalizmin yeniden retiminin imkn ve olanaklarn tamaktadr. Bu balamda da istihdam alan kadnlardan, zellikle gen kadnlardan gemektedir. Esnek alma modellerinin en esnek

KADININ DEERSZLETRLEN EME

Hizmet sektr yeni an bacasz fabrikas olarak her geen gn daha da gelimekte. Meta retimi yerine hizmetin retildii bu alanda ise emek gc younluu kadn iilerden olumakta. Hizmet kltrnn kadnlarla anld patriarkal anlay bu sektrde arln korumakta. Hizmet sektrnn kapsam ise ok geni. letiim alannda, salk alannda, sosyal ve tketim amal alveri merkezleri, eitim alannda, biliim teknolojileri vb. birok alan bu sektrn kapsamna girmektedir.
hali hizmet sektrnde yaanmaktadr. Enformel retim yani kayt d istihdam, hizmet sektrnde en youn biimde grlmektedir. Kadn bedenine ynelik cinsiyeti dil ve yaklam youn ekilde kendini gstermektedir. Alveri merkezlerinde younlukla karlatmz reklam ve pazarlama sektrnn bir yntemi olan promosyonculuk sektrnde istihdam kadnlar oluturmaktadr. Bu alanda alan kadnlar cinsiyeti yaklamlara maruz kalmakta, metann satm iin daima gzel, alml, bakml grnmeye mecbur klnmaktadr. Gzel grnme abas kadnn kendisi iin deil pazarlayaca metann alm gcn artrmaya yneliktir. zelde de bu i kolunda alan kadnlarn yaad sorunlar u ekildedir:
verenler, hizmet sektrnde ksmi zamanl alan kadnlar seerken son derece cinsiyeti bir bak asyla yaklamaktadr. alan kadnlar, gen, gzel, bakml, zayf, uzun boylu, ekici gibi cinsiyeti ve sbjektif kriterlere gre deerlendirilmektedir. i kadnlarn hibir i gvencesi bulunmamakta, buna karn sendikal rgtlenmeleri de engellenmektedir. i kadnlar iverenin yksek performans basks ile kar karya kalmalarnn yan sra, i tanmlar iinde olmayan angarya ileri de yapmaya ve cretsiz fazla mesaiye kalmaya zorlanarak katmerli bir smrye maruz kalmaktadr. i kadnlara srekli olarak ilerinde baarsz olduklar sylenerek zgvenlerine saldrlmaktadr. sreklilii olmayan ii kadnlar, erkek alanlarn ve stlerinin cinsel tacizine daha youn bir biimde maruz kalmaktadr. i kadnlar arasnda kadn kimlii zerinden rekabet krklenmekte ve dayanma zemini krlmaktadr.

Bu defa Krtlerin yaad sokan bandayz. Yine gn mad ama sokaklar canland. Rengrenk klarn sabahlara kadar snmedii, mzik seslerinin hi kesilmedii, etraf adeta kale gibi duvarlarla izole edilmi otellerin, varolara saatler sren denize sfr tatil kylerinin

temizlik iileri, turizm iisi kadnlar. Gnlk sabit sayda verilen oday bitiremezlerse servise yetiemiyorlar ve 2 saat i yerinde oyalanmak zorunda kalyorlar ve dolaysyla ertesi gn iin yeterince dinlenemiyorlar. Kum, gne, deniz szckleri insanlara ekici grnyor ama ar derecede nem ve scakta, gne altnda kendi kilolarna yakn temizlik aralarn ekerek yrmek, odadaki kir ve kumu temizlemek onlara ikence gibi. Scaktan tahri olmu ciltleri daha iyi ve hzl temizlik iin kullanlan kimyasallarla birleince aclara dayanamaz hale geliyorlar. hmale de uramyor deil Rojinler, Berfinler. Personel dolabna konmu kimyasal su yerine ien, yllarca yemekten ve imekten uzak kalarak tedavi grm olanlar var. Mteriler ve genelde erkek olan efleri tarafndan tacize urayan ok. Bu durumda ne yapabileceklerini soruyoruz; iten ayrlp isiz kalmaktan baka are olmadn sylyorlar. Zaten byk oranda sezonluk alyor, klar isiz kalyorlar. Bir sonraki sezon ise yeniden i aramak zorunda kalabiliyorlar. Neden rgtlenmediklerini soruyoruz. Cevap benzer: Onlar da baka isiz kadnlarn varlyla tehdit ediliyorlar, malum her kadn potansiyel temizlik iisidir. Bir baka sokaktan atk kt iisi Roman kadnlar geliyor. Adlar bile hakaret olarak yllarca

kullanlm, isizletirilmi bir toplumdan gelmeleri nedeniyle potansiyel sulu olarak alglanm bir topluluun kadnlar. Kimse onlara bu ii vermemi ancak isizlik ve yoksulluk onlar devletin bizzat kendi eliyle yapmas gereken dnm sorununa ynlendirmi. Ne gvence, ne dzenli i imkn; hatta i yaptklarnn farknda olan bile yok. Bir baka nokta da uluslararas sermayenin iisi kadnlar. Medikal ya da tekstil sektrlerinin serbest blgelerdeki kleleri. i olarak tanmlanyor ancak sendikal olmalarna kar klyor; vardiyal youn tempolarla salklarna zarar verecek dzeyde alyor, almak zorunda braklyorlar. Birbirleriyle konumalar, tuvalete kmalar bile yasak. Maazalarda sat grevlisi olarak 14 saat altrlan Krgz, Kazak, Rus, zbek kadnlar alma veya oturma izinleri bile olmadndan gvenceleri hi yok. Adeta bu ehirde, bu lkede yaamyorlar. atafatl klara ve mzik, elence seslerini iitemeyecek kadar uzakta birbirinden habersiz ama i ie yaayanlarn ortak ad kadn. Onlar Rojin, Elif, Gl, Rosa olarak adlar zerinden birbirini telerken; iverenleri adlarn bile bilmiyor, onun iin tek sfatlar, adlar var ve hitap ekli de bu: KADIN. Ayn dolmu ya da servisle ie gittikleri halde birbirlerine selam vermekten ekinen farkl mezhep ve milliyetten insanlar her sabah farkl sokaktan kyor olsa da ayn cadde stnde bir araya geliyor, bir araya gelenlerin ortak zellikleri de gvencesiz alyor olmalar ve cinsiyetleri. Mavi onlarn eliyle gzelleiyor, yeil onlarn eliyle rengini buluyor ancak onlar ne renklerin farkndalar ne de ortak ezilmiliklerinin. Ho manzaral turizm ehri fotoraflarna ise hi mi hi yansmyorlar. O fotoraflara bir hayat kadar uzakta olduklarn anlyor, anlatyor ve ayrlyoruz: Turizm cennetinin kadnlar iin cehenneme dndn grerek

Kadn bedeni tm plaklyla cinsel bir obje olarak grlmektedir. te yandan promosyon iileri

altklar maazalarn kadrolu alanlar olmamaktadrlar. Bu durum asl iveren olan maaza kartellerinin sorumluluklarn kltmekte, promosyon iilerini ucuz ve gvencesiz-sigortasz-sendikasz iiler ordusu haline getirmektedir. yle ki ayn maaza iinde alsa dahi o maazada var olabilecek bir sendikal haktan yararlanamamaktadrlar. Hizmet sektrnn her gn gelien bir baka kolunu da ar merkezleri oluturmaktadr. Bu alanda da kadnlar youn olarak almaktadr. ar merkezi olarak adlandrlan bu alann kapsam bir hayli genitir. letiim, sat, pazarlama, halkla ilikiler vb. alanlar kapsayan ar merkezlerinde alma saatlerinin snrlar esneklikte tavan yapmtr. zellikle banka reklamlarnda ne kan Her an yannzdayz, gece bankacl... vb. sloganlarla pazarlanan szde kaliteli ve her daim hizmet masalnn ardnda ucuz-gvencesiz ve klece alma koullar yatmaktadr. ar merkezlerinde kadnn ses tonu cinsel obje olarak kullanlmakta, telefonda ince, nazik ses tonu yaptrmyla meta sat yaplmaya allmaktadr. Hizmet sektrnn kadna dayatt bir baka alan ise ocuk ve yal bakmdr. Ev ii yaamda kadnn doal grevi olarak grlen bakm ilerinde yine arlkl olarak kadnlar almaktadr. alan kadnlar ya evlerde ahs hizmetinde asgari cretin biraz zerinde sigortasz-gvencesiz almakta ya da kurumlarda salt asgari crete tabi olarak en ar i olan insan bakmn stlenmektedir. Hizmet sektrnn bir handikab da retimden kopuk yaratt sosyal

ortam nedeniyle yabanclama sorunudur. Bu sektrde alan iiler aslen kendilerine yabanclamaktadrlar. Kendilerine ii deil eleman denmektedir. Kasa elman, reyon eleman vs. gibi kavramlarla maazalarda bu maniplasyon youn olarak yaratlmaktadr. Gzel giyinmek, gzel konumak gibi greceli, biimsel durumlar hizmet sektrnde alanlara ii olduklarn unutturmaktadr. i olma bilincine yabanclama ise aslen retim srecinden kopartlarak salanmaktadr. Bakm hizmetlerinde ise devreye vicdan girmektedir. Yalya, ocua kar duyarl olma hali kadnlara zg bir hal olarak politize edilmektedir. Hizmet sektrnde alan kadn iilerin varl elbet bu alanla snrl deildir. Fakat bu alan hizmet sektrnde alan kadn iilerin yaadklarn zetler niteliktedir. Asl olan ise bu sektre ynelik rgtlenme ihtiyacnn ve boluunun grnr hale getirilmesi ve buna uygun mcadele aralaryla bu alana mdahale edilmesidir. Tm bunlardan hareketle SDP 2. Kadn Konferansnda SDPli kadnlar ev eksenli retimde yer alan, kayt d alan ve emekleri ok daha fazla smrlen kadnlarn da ii olduu tespitini yapm ve sendikal rgtlenmelerinin nndeki engellere kar mcadele etmeyi hedeflemitir. rgtlenmelerinin nndeki engellere kar verilecek mcadeleleri destekleme karar alarak, ii kadnlar arasnda rgtlenmeyi, yerellerde uygun aralar yaratmay, snf iinde kadnlarla gelimi balar kurmay ncelikli hedef olarak nne koymutur.

14

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Alk grevleri eylemi, hkmetin taleplere dnk att dolayl admlarn ardndan, calann arsyla can kayb yaanmadan sona erdi. Henz eylemlerin devam ettii srete Ankarada gerekletirilen HDK 2. Genel Kurulunda alk grevine baladn aklayan BDP Milletvekili Sebahat Tuncelle alk grevleri ve Krt Kadn Hareketi zerine grtk
Bugn alk grevine baladnz akladnz. Genel olarak eylemi ve direniilerin taleplerini nasl deerlendiriyorsunuz? Alk grevi, bir pasif direni ekli, politik bir eylemdir. Krt sorununun zm balamnda, anadil yasann kaldrlmas, anadilde eitim ve savunma hakk ve mzakerelerin balatlmas, Sayn Abdullah calan zerindeki tecridin kaldrlmas talebiyle balatlan bu alk grevleri de politik bir itiraz. lk etapta 700 arkadamz sresiz dnmsz alk grevindeydi ve 15 Ekimden itibaren hepsi katld. Dolaysyla bugn cezaevlerinde bu say iinde yzlerce kadn sresiz-dnmsz alk grevine balam durumda. Alk grevlerinin politik mesaj, tutsaklarn yaadklar koullara veya sorunlara ilikin deil. Trkiyede Krt sorunu balamnda tkanan srecin, Krt sorununda barl ve demokratik bir srecin nn amak asndan yaplan bir eylem. Ancak hkmet srece kaytsz. Direnii grmezden geliyor, maniple etmeye ynelik bir yaklam sergiliyor. Babakan Alk grevleri ile bize antaj yapamazsnz derken aslnda Krt halkna antaj yapyor ve idam geri getirebileceini sylyor ama Krt halk antajla bu taleplerden, zgrlnden vazgemez. Bunun yerine hayatlarndan vazgeiyorlar. Biz de BDP-Blok vekilleri olarak hkmetin

SABAHAT TUNCEL
Eylem Karaca

alk grevinde olmayacaz, bir grup arkadamz alk grevinde olacak, dier arkadalarmz tabi ki gene sokakta olacak, sesimizi duyuracak. Alk grevi ile sadece meclisteki almalarmz durdurduk. Arkadalarmz kendi bedenlerini lme yatrmken o parlamentoda gidip komisyon almalarna ya da meclis almalarna katlmann hibir anlam yok. Umarm sonu alnr. O adan biz devlet adm atmasn, hayr biz lelim gibi bir ey istemiyoruz, hayr biz devlet adm atsn ve yoldalarmz, arkadalarmz yaasn diyoruz. Krt zgrlk hareketi birok noktada olduu gibi kadnlarn zgrlemesinde de ciddi admlar att. Bunu kadnlarn mcadeledeki yerinden de grebiliriz. Alk grevinde bu kadar ok kadn olmas da aslnda dnya apnda ses getirebilecek bir ey, buradan gene kadnlarn mcadeleyi, yk omuzladn grebiliriz. Sadece Krt kadnlarnn deil, Trk kadnlarnn, biz sosyalist kadnlarn da meclisteki sesi olarak, kadnlara vermek istediiniz bir mesaj var m? Krt kadnlar bir yandan halkn zgrlk mcadelesini yrtrken bir yandan da kadn olmaktan kaynakl yaad sorunlara ilikin, erkek egemen sisteme kar rgtl bir mcadele yrtyor. Bugn Krt kadnlar alsnda gerekten serhldanlarn, Rojawada olduu gibi, Bat Krdistanda olduu gibi devrimin en n saflarnda yer alyor. Mcadelenin her alannda kadnlar grebiliyorsunuz. Zindanlarda erkek yoldalaryla beraber kendi bedenlerini lme yatrrken, darda eylem ve etkinliklere ncelik ederken, ok net ve somutlar. Ayn zamanda Trkiye kadn hareketiyle de politik bir birliktelik kurarak yaam deitirmeye alyorlar. Hem daha eit, daha demokratik ve zgrlk bir Trkiyede yaama, hem de kadna ynelik iddetin olmad, kadn ve erkein eit olduu, daha gzel bir toplum zlemi duyuyorlar. Bunun iin ortak mcadeleyi bytyorlar. Dnem dnem baz sorunlar olsa da, siyasal sorunlar, daha gncel sorunlar kadn mcadelesinin nne geiyormu gibi olsa da, Krt kadnlar bunu yapmad. Bir yandan Krt zgrlk mcadelesinde yer alrken, dier yandan da yzde 40 cinsiyet kotas, e bakanlk, yaamn tm alanlarnda kadnlarn etkin katlm noktasnda mcadele yrtt. Bu ok anlaml, ben hem dnya kadn hareketine hem de Trkiye kadn hareketine ok nemli katks olduunu dnyorum. imdi bunu bytme zaman. Deitirmemiz gereken bir sistem ve zihniyet var, erkek egemen bir toplum ve kltr var. Kadnlar iki politik itiraz gerekletiriyor: biri savatan kaynakl yaanan bir itiraz, dieri de erkek egemen sistemin ortaya kartt iddete kar gelitirdii politik bir itiraz. Bu iki itiraz iinde bazen Trkiye kadn hareketinde biri gndeme geliyor. Trkiye kadn hareketinin Krtlerin itiraz ettii bu sava politikasna, bar iin verdii mcadeleye daha gl katk sunabileceklerini dnyorum. Feminist politika bu adan ok nemli, gerekten feminist politikann kendisi aslnda hakszla, eitsizlie, rgtszle, anti-demokratik uygulamalara bir itirazdr. Bunu biraz daha gelitirip glendirmek sanrm nmzdeki dnemi kazanmak asndan iyi olacaktr diye dnyorum.

BARI ANNELER
Sultan Bata
Ne kadar sredir bu mcadelenin ierisindesiniz?
Alk grevleri hakknda ne dnyorsunuz?

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

15

Mardinliyim. 1 seneyi akn sredir kzm Bakrky Cezaevinde tutuklu ve 12 Eyllden beri alk grevinde.

Ben ve ailem uzun sredir bu mcadele ierisindeyiz. Kzm hareketi tanyal iki yl oldu. Yaklak bir yldr da cezaevinde.

Her ne kadar mcadele iinde uzun zamandr bulunsam da bu bir ana yrei. ocuum orda aken ben burada nasl rahat olabilirim. Yaadm corafyada nasl rahat edebilirim. Cezaevlerindeki insanlarn taleplerini hepimiz sahipleniyoruz. Bu talepler benim taleplerim, bir babann talepleri, bir halkn talepleridir.

AKPnin Krt sorununa yaklam ve alk grevlerine kar ald tutum hakknda ne dnyorsunuz?
Erdoann ve AKPnin sylemleri tamamen yalandr. Herkesi kendisi gibi gren Babakan alk grevleri hakknda da, her zaman taknd tutumuyla yani iftiralarla ve yalanlarla bu konunun stn kapatmaya, gndemden drmeye almaktadr.

Sizin alk grevleri ve Krt sorunu hakknda zm nerileriniz nelerdir?

Bir an nce alk grevlerinin sonlandrlmas ve yllardr sregelen savan sonlandrlmas ynnde adm atlmas gerekiyor. Bizler mcadelemizde kararlyz ve taleplerimiz bellidir ve taleplerimizden taviz vermeyiz. Bizler ilk olarak bar istiyoruz, anadilimizde eitim hakk istiyoruz, bunun zm olarak ta calan zerindeki tecridin kaldrlmasn istiyoruz. Gerekirse bizler de ocuklarmz gibi gnlerce, aylarca ve hatta yllarca alk grevi yaparz. Taleplerimize ulaana kadar mcadelemize devam ederiz.

Kz u anda alk grevinde bir anne olarak hissettikleriniz nelerdir?

Kzmn ba ardnda 24 saat banda beklerdim fakat u an susuz olduu halde cezaevinde ve sresiz-dnmsz alk grevinde. Bir anne olarak tabi ki de buna dayanamyorum. leriki dnemde ne olaca hakknda bir fikrim yok, hastala yakalanabilir onu kaybedebilirim. Fakat elimden hibir ey gelmiyor. Umuyorum ki bir an nce taleplerimiz karlanr ve alk grevleri kalc hasarlar brakmadan, lmler olmadan son bulur.

hem ieride, hem darda lmlere zemin yaratan bu duyarsz, pervasz yaklamlarna kar, sresiz-dnmsz alk grevine baladk. Sonuta cezaevlerinde olan arkadalarmzn nerdeyse tm KCK ad altna yrtlen siyasi soykrmn sonucunda alndlar. Bu arkadalarmzn talepleri dardayken de aynyd, ierideyken de ayn. Biz Bu talepler bizim de taleplerimizdir diyoruz ve

bunun iin bugn 61. gnnde kritik aamaya gelmi olan alk grevinde, arkadalarmzn yaamna mal olabilecek bir sre olmamas iin sorumluluk stleniyoruz. Belki bizim arlarmz dikkate alnr diye, bu sreci bizim devraldmz belirtmek istedik. Alk grevlerine milletvekilleri olarak sizin de dhil olmanzn hkmet zerinde bask oluturaca net. En azndan 3 maymunu oynamalar artk mmkn deil. Bu noktada adm atlmasn bekliyor musun? Trkiyenin vicdan artk hkmetten bir ey beklemiyor, Trkiye halklar buna itiraz eder diye umuyoruz. in dorusu, dn E Genel Bakanmz da aklad, uzun sredir hkmetle diyaloglar gelitiriyoruz. Bu taleplerin karlanamaz talepler olmadn, sadece Krtlerin deil, tm Trkiye halklarnn byle bir talebi olduunu ifade ediyoruz. Kald ki Halklarn Demokratik Kongresindeyiz, 2 gndr krsye kan herkes taleplerin karlanabilir talepler olduunu ifade ediyor zaten. Ama ne yazk ki imdiye kadar somut bir adm, ya da bu konuda lmleri nleyecek, alk grevlerini sonlandracak bir adm yok. AKP sadece anadilinde savunma iin imzaya gnderdik deyip mzakereler konusunda tamamen kapy kapatarak lmlere zemin hazrlyor. Cezaevlerindeki arkadalarmzn syledii bir cmle var: Biz yaam uruna lecek kadar ok seviyoruz. Bence ok nemli bir sz, biz yoldalarmzn buna hazr olduunu biliyoruz ama mcadelemizi daha gzel klmak, yaam gzel klmak yaamakla olur, yaayarak mcadeleye daha gl anlam katmalarn istiyoruz. Dolays ile tkanan srete BDP-Blok vekilleri olarak kendi stmze deni yapma abasndayz. Bunun iin sadece

Son olarak eklemek istediiniz bir ey var m?

Biz artk barn gelmesini istiyoruz, artk zlmek istemiyoruz. Tek talebimiz nderimiz calan zerindeki tecridin kaldrlmas ve Krt halknn zgrldr. Bu yol uruna sadece tutuklular deil hepimiz alk grevine girer ve gerekirse canmz veririz.

Aye Yavuz
Siirtliyim. Olum 3 senedir Tekirda F Tipi Cezaevinde ve 10 gndr alk grevinde.

Ne kadar sredir bu mcadelenin iindesiniz?

17 yldr biz bu mcadelenin ierisindeyiz. Olum 3 yldr cezaevinde ve 20 yl hapis cezas ald.

Alk grevleri hakknda ne dnyorsunuz?

Biz ocuklarmza srekli destek vereceiz, gerekirse cezaevi nnde bekleyeceiz. ocuklarmz hakl talepleri uruna alk grevindeler. Biz bu hkmete ve hkmetin politikalarna karyz. Biz calan zerindeki tecridin kalkmasn ve acil diyaloga gidilmesini istiyoruz. Bizim zgrlmz, bir halkn zgrl buna baldr ve ocuklarmz bu uurda alk grevindeler. Saat ba televizyona bakyoruz alk grevleri hakknda yeni bir gelime var m diye. Korkarak haberleri izlemek istemiyoruz, taleplerimizin karlanmasn ve alk grevlerinin son bulmasn istiyoruz.

AKPnin Krt sorununa yaklam ve alk grevlerine kar ald tutum hakknda ne dnyorsunuz?
AKPnin politikalar hep ayndr. Krt sorunu hakknda sylediklerini hibir zaman yerine getirmiyorlar. Sadece ov yapyorlar. AKP Krtlerin dmandr. Erdoan alk grevlerini amacndan saptrmak iin uramaktadr fakat baarl olamayacaktr. Erdoan bilmelidir ki cezaevlerinden bir cenaze bile ksa bu halk oturup izlemez. Bizler artk sadece ocuklarmzn taleplerinin karlanmasn istiyoruz.

Sizin alk grevleri ve Krt sorunu hakknda zm nerileriniz nelerdir?

Abdullah calan zerindeki tecrit bir an nce kaldrlmaldr. calan bir halkn nderidir ve onun zgrl Krt halknn zgrl demektir. Biz artk bu corafyalarda sava olsun istemiyoruz, bar istiyoruz. Hakl talepleri iin alk grevinde olan ocuklarmzn talepleri bir an nce yerine getirilmelidir.

Olu u anda alk grevinde bir anne olarak hissettikleriniz nelerdir?

Anne yrei dayanamaz, her gn televizyonda haberlere alayarak bakyorum acaba bir ey olmu mu diye. Hissedilen ac tarif edilemez. Bizim u an cierimiz yanyor olumuz iin fakat yapabilecek tek ey var, o da onlara sonuna kadar destek olmak. Elimizden geldiince onlarn yannda olmaya alyoruz.

16

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

17

SDPL KADINLAR EYLEMLERYLE

Babakan deil Cinsbakan

SES GETRD!

detinizle Barmyoruz! kampanyas kapsamnda sokaklardaydlar. 14 Ekimde SDPli Kadnlar pankartlar ve sloganlaryla stiklal

kapatarak kendilerini birbirlerine zincirlediler. Alan pankartta Kadna Ynelik iddete Son Sinem ahin Onurumuzdur yaz-

Haziranda AKPnin Stlce il binas nnde eylem yapan SDPli Kadnlar, polis bariyerlerini aarak dviz ve pankartlarn sloganlar eliinde parti

binas nne brakt. Babakan ve AKPli bakanlarn krtaj hakknda yaptklar aklamalara ve krtaj yasaklama giriimlerine tepkilerini gsteren kadnlar, Bana bak Babakan, sabrmz tarma, kendin yat kulukaya, bir Trkk, iki Trkk, Trkk dourmaya, Krtaj haktr, Uludere katliam, AKP elini, bedenimden ek sloganlarn atarak eylemlerini gerekletirdiler.

SDPli Kadnlarn, ellerinde tadklar dvizleri AKP nne brakmak istemesi polis engeliyle karlat. Polisin engellemesine tepki gsteren kadnlar, Babakan imdiye kadar kadnlar iin hangi tedbirleri ald ki bizi engelliyor, dvizlerimizden neden korkuyor? Bizde ne cop ne de gaz bombas var eklinde konumalar yapt. Sivil polislerle ksa sreli bir arbede yaayan kadnlar, polis bariyerini ykarak ikinci bariyer nnde aklama yapt.

olduunu anmsatmak iin adliye nnde diyerek erkek yargdan hesap sorduklarn belirtti. Tutuklu olarak yarglanan katil Metin Armaan, hapishaneye yaz yazlmas unutulduu gerekesiyle durumaya getirilmedi. Dava, dier tank Mustafa Armaann zorla getirilmesi, sann akli durumu ile ilgili raporun incelenmesi, karakol grevlileri ile ilgili soruturmalarn akbetinin mraniye Cumhuriyet Basavclna yaz yazlmas talepleri ile 22 Kasm tarihine ertelendi.

suzluuyla bu kadar rahat konutuunu sylediler. Polis saldrs ile gzaltna alnan kadnlar, nce ankaya Emniyet Mdrlne gtrldler. Ardndan Adli Tpta kan vererek alkol muayenesine zorlandlar, kabul etmeyince de gzalt ilemlerinin uzayaca ile tehdit edildiler. Bu eyleme yaplan sert saldr ve gzaltnn ardndan ayn gn le saatlerinde AKP Ankara l Bakanl yryen kadnlar, Mediha Erdem Sokak giriinde evik kuvvet barikatyla durduruldu. Sloganlar eliinde yaplan aklamada, dourmak, doum yntemi ve krtaj konusunda kadnn kendi bedeni zerinde karar verme hakk olduu ifade edilerek, salkl doum ortam ve krtaj yaptrmann kadnlarn hakk ve devletin bunlar salamak ykmll olduu sylendi. Sabahki eyle-

me dnk saldr knand. SDPli Kadnlar, i, Krt, kadn kan Bu deryada boulacaksn Tayyip pankartyla yaptklar aklamann ardndan krmz boya doldurulmu balonlar evik kuvvete frlatt.

Salk Bakanl nnde zincirli krtaj eylemi

Hkmetin kadnlarn krtaj hakkna ynelik saldrsna kar protestolarla geen Haziran aynn bir baka eylemi ise Ankaradayd. Shhiyede bulunan Salk Bakanl nne kendilerini zincirleyerek Krtaj Haktr! SDPli Kadnlar pankart aan 4 kadn, Babakan ve Salk Bakannn aklamalarn protesto etti. Domam fetsn yaam hakkn savunanlarn, Roboskide katliamn planlaycs olduklarn, asl cinayetin orada 34 insann ldrlmesi olduunu; gerekirse tecavz ocuuna devlet bakar diyen Salk Bakannn erkekliin ftur-

Erkek devlet iddetine son sloganlar atld. Daha sonra polisle yaanan gerginliin ardndan kadnlar polise boya dolu balonlar frlatarak eylemlerini sonlandrdlar.

Caddesinde bir yry dzenlediler. Kadn cinayetlerine, kadna ynelik iddete, taciz ve tecavze kar yryen SDPli Kadnlar 5. Konferansn cokusuyla alanlarda, kadn mcadelesinin aktif bir znesi olacaklarn bir kez daha gsterdiler.

iddetinizle Barmyoruz!
SDPli Kadnlar, hkmetin kadnlar eve hapsetme politikalarna ramen id-

stanbul SDPli Kadnlardan zincirli eylem

stanbul Beikta ilesinin en ilek caddelerinden birinde, Babakanlk ofisi yaknnda SDPli Kadnlar yolu

Glay Armaan davas, kadnlarn davas

Ei tarafndan katledilen Glay Armaan davasnn nc durumas 13 Eyll 2012 gn skdar 1. Ar Ceza Mahkemesinde grld. Duruma ncesi mahkeme nnde bir araya gelen kadn rgtleri bir basn aklamas dzenlerken, tutuklu olarak yarglanan katil unutulduu iin mahkemeye getirilmedi. Kadnlar adna aklama yapan SDP MYK yesi Eylem Karaca, Kadn rgtleri haksz tahrik indirimine hayr demek, kadn cinayetlerinin politik

Polise boyal balon: stnzde kan var!

yordu. Bu lkede kadnlarn ldrldn, yargnn erkei koruduunu, darda kalan, evlere dnmek istemen kadnlar ise cezalandrdn, bunlardan bir tanesinin de Sinem ahin olduunu ifade eden 8 kadn arkadamza polis sert bir ekilde mdahale etti. Gzaltna srecinde darp edilen kadnlar direnerek eylemlerinin amacna ulamasn saladlar. Polis ayrca kadnlarn darp edilmesine kar kan halktan birka kiiyi de yaka paa uzaklatrd.

Kasm ay, SDPli kadnlarn kadna ynelik iddete kar balatt kampanya ile geti. zerinizde kan var, iddetinizle Barmyoruz sloganyla sokaa kan Ankaradan SDPli Kadnlar, alk grevlerinde kadnlarn stlendii sorumlulua dikkat ekip, destekisi olduklarn ifade ettiler. Eylemde Sinem ahine zgrlk iddetinizle Barmyoruz

18

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

19

AKP hkmetinin gebelik filemesi bir kadn daha madur etti. Tekstil iisi Nejla zdemir Cenan, hamile olmad ve gebelik testi yaptrmad halde, ailesi ve eine hamile olduu bildirildi. Cenan, Devlet beni kt stnde hamile yapt. nce annemi, ardndan eimi, en son beni aradlar. Bu lkede bu sralamada bir kadnn lme riski %100e yakndr diyerek tepki gsterdi. Salk Bakanl, gebelik, krtaj ve doum kontrol bilgilerinin ailelere bildirilmesi ynndeki genelgeyi reddetti ancak uygulama birok kadn madur etmeye devam ediyor. Fileme olarak adlandracamz bu uygulamalarn son rnei zmirde yaand.
lkay: Devletin fileme uygulamasndan sen de getin. Bize neler yaadndan bahseder misin? Nejla: Bundan 3 ay nce gebelik testi yaptrdma dair anneme telefon geldi. Byle bir test yaptrmamama ve hamilelik gibi bir durumum olmamasna ramen Buca Kurueme Salk Ocandan aile hekimi telefonda hamile olduumu ve neden kontrole gelmediimi sormu. Annemi aramalarnn sebebi de nce eimi aramalar fakat eime ulaamamalarym. Yani onlarn zihniyetine gre bu bilginin ilk muhatab eim, sonra

DKKAT, FLENEBLRSNZ!

KRTAJ FLEN YASAKLANDI!

DNYADAN
rlandada krtaj yasa can ald
rlandada 28 Ekim gn, 17 haftalk hamile olan 31 yandaki Hint asll di hekimi Savita Halappanavar, kaldrld hastanedeki doktorlarn krtaj yaplmas isteini, fetsn kalp atlarnn tamamen kesildii ana kadar 4 gn boyunca reddetmesi nedeniyle kan zehirlenmesinden hayatn kaybetti. Olayn ardndan rlandann bakenti Dublinde binlerce kii krtaj hakknn tannmas iin yry dzenledi. Gsteri, krtaj yaplmad iin kan zehirlenmesi sonucu len Savita adna bir dakikalk sayg duruunun ardndan balad. Gsteriye katlan konumaclar, hkmetten, kadnlarn krtaj hakknn teminat altna alnmasn talep etti. Yaklak 10 bin kiinin katld gsteride rlanda Babakan Enda Kennynin ofisinin nne yrnd. Hintli kadnn ei ile krtaj hakk savunucular, fetsn alnmamasnn Halappanavarn hayatna mal olduunu belirtti. Ellerinde, hayatn kaybeden Savitann resmini tayan gstericiler Babakann brosunun nnde mumlar yakarak gsteriye son verdi.

annem-babam Kimsenin aklna benimle irtibat kurmak gelmiyor. Szde gebelik takibi ad altnda kadnlar zerinde denetimin kurmaya almann ta kendisi bu. lkay: Peki, bu olayla ilgili hukuki sre balattn m ya da balatmay dnyor musun? Nejla: Tabi ki. Devlet beni kt stnde hamile yapt. nce annemi, ardndan eimi en son beni aradlar. Bu lkede bu sralamada bir kadnn lme riski %100e yakndr. Sonuta bu olay bir kadnn ailesi ya da ei tarafndan ldrlmesine bile neden olabilir. Trkiyede her gn 3 kadn ldrlyor ve hep buna benzer sebeplerle. Ben ailemle bir sorun yaamadm, ancak baka bir kadn byle sama sapan bir uygulamayla karlasayd ei ya da ailesi ona inanmayabilirdi. Ve biz devletin bu yanllkla olmu diye basite indirgeyerek aklad bu olay yznden o kadnn lm haberini okuyabilirdik gazetelerden. Bu ihtimaller devletin aklna gelmiyor diyebilir miyiz? Ben buna inanmyorum. Devlet bedenlerimiz zerinden bir oyun oynuyor ve pas da hastane yetkililerine, aile hekimlerine atyor. Benim elimde belgeler var, gerekli evraklar mevcut. Hangi tarihte tahlillerimi aldm, hangi tarihte hastaneye gittiim belli. Burada sorumlu hastane ve ben hastaneye tazminat davasn aacam. Bir yanllk olmutur diye sineye ekilebilecek bir durum deil nk. lkay: Yaadn bu deneyimden yola karsan, buna benzer fileme uygulamalarna maruz kalan kadnlara nasl bir yol izlemelerini nerirsin? Necla: Ben gittim, aile hekimiyle konutum, tarttm. Nasl byle bir ey yaparsnz! diye. Bana Gebelik takibi yaplmas gereken bir ey diye anlatyor. Sama. lk olarak dilekeyle birlikte l Salk Mdrlne bavurmak gerekiyor. Ben dilekemle oraya gittim, bavurdum. Oradaki grevlilere bamdan geen durumu da ayrntlaryla anlattm. Onlar dilekem zerine aile hekimine bu gebelik testi belgesinin nasl geldiini, tahlilin nerede, hangi tarihte kayt altna alndn aratrdlar. Altndan Bozyaka Devlet Hastanesi kt. Szde ben oraya gitmiim, 20 Haziranda gebelik testi yapmm. Ben o tarihte iyerinde olduumu kantladm, Buca Kadn Doum Hastanesine gidip test yaptrdm ve hamile olmadm kantladm. Edindiim bu rapor ve belgelerle en yakn zamanda yasal sreci balatacam. Bu olayn peini brakmayacam. Durduk yerde oradan oraya gidip u i iin uramak bile beni madur etti. lkay: Balattn bu hukuk mcadelesinde yanndayz ve kazanacana yrekten inanyoruz. Yaadklarn gazetemizle paylatn iin teekkr ederim.

Krtaj olmadan nce kadnlar onay belgelerine mecbur klmak krtaj fiilen yasaklamak deil de nedir? Gebelik testi yaptran kadnlarn iletiim bilgileri alnp sonularnn ailesine ya da eine bildirilmesi kadna yaatlan dolayl bir tehdit arac deil mi? Bu filemek deil de nedir?
Tayyip Erdoan Her krtaj bir Uluderedir szleriyle krtaj yasan gndeme sokal 6 ay oldu. Bu szlerin hemen ardndan Trkiyenin her yerinden kadnlar sokaklara dkld. Bedenleri zerindeki hakka sahip ktlar. cretsiz-gvenli krtaj hakkn yinelediler. Bedenimiz bizimdir iaryla sezaryeni de iine dahil ederek hazrlanabilecek yasa tasarsna kar ktlar. O dnemde bu gndeme dair birok yorum yapld. Roboski katliamnn yaratt gndemi kapatmak amacyla krtaj gndeminin suni bir gndem olduuna dair deerlendirmelerde bulunuldu. Bugn baktmzda, krtaj yasann gelmediini gryoruz. Ancak bu yorumlarn arkasnda grlmeyen bir ey vard. O da bu sylemin aslnda kadn bedeni zerinde denetim kuran uygulamalarn hz kazanacann bir sinyali olduuydu. AKP iktidarnn yrtt bir stratejiydi bu. lk etapta tm kamuoyu asndan ok u olarak deerlendirilebilecek bir fikri gayet meruymu gibi ortaya atyor. Tartma programlarnda tarttrp bu fikri sndrarak zamanla alglarda oynamalara sebep oluyor ve sonunda yerletirmek istedii zihniyeti normalletirerek hayatlarmzn iine sinmesine yol ayor. Bu tartmalarla tecavzn su olup olmad deil, tecavz sonras hamile kalan kadn sulu ilan edebilecek fikirler bile meru klnmaya alld. yle sylemler retildi ki defalarca yok artk, bu kadar da olmaz dedik bu srete. Belki krtaj yasa gelmedi ama kadn hareketinin bu lkede yllardr verdii mcadelelerle kabul ettirdii kadnn iradesi, bedeni hakknda sz sahibi olmas gibi kazanm olarak deerlendirebileceimiz kavramlar geriye drlmeye alld. AKP, krtaj yasan getirmeyerek geri adm atm gibi grnse de aslnda yasaklamakla hemen hemen ayn sonular dourabilecek uygulamalarla yz yze getirdi bizi. Tecavz sonucu hamile kalan bir kadn bavurduu hukuk mercii tarafndan dourmaya zorland. ktidar gen kadn lsem bile dourmayacam! diye isyan ettirdi. Sistem, tecavze urayan kadnlarn dorudan doktorlara bavurmasnn nne geerek, onlar nce savcya gitmeye, savcy tecavze uradna inandrmaya mecbur brakt. Ancak tm bunlar 20 hafta iinde baarabilirsen krtaj olabilirsin diye dayatmada bulundu. Tecavz davalarnda srecin kadnlar aleyhine iledii zaten ak ve net bir ekilde grlyorken, krtaj savclk kararna balamak, krtaj fiilen yasaklamak ve kadn dourmaya zorlamaktr. Krtaj olmadan nce kadnlar onay belgelerine mecbur klmak krtaj fiilen yasaklamak deil de nedir? Gebelik testi yaptran kadnlarn iletiim bilgileri alnp sonularnn ailesine ya da eine bildirilmesi kadna yaatlan dolayl bir tehdit arac deil mi? Bu filemek deil de nedir? Krtaj hakkn kullanmak isteyen kadnn psikolog, sosyal hizmet uzman ve doktorlardan oluan ikna odalarnda terbiye sreci iine alnmas denetim deil de nedir? te tm bu uygulamalarla aslnda krtaj yasakland. Kadnlar gittike daha ok risk altna alnd. Her geen gn salk kurulular tarafndan kadnlar eitli uygulamalarla denetim altna alnyor. Bedenlerimizin bekileri gn getike fazla mesai yapyor. Aileler, eler iktidarn cephesinin iine daha ok ekilerek ajanlatrlyor. Kadnlar kendiyle ilgili oktan verilmi kararlar bakalarndan duymaya balyor. Sz hakkmz, irademizi tamamen elimizden alyorlar. Buna artk dur demek iin krtaj yasann kamuoyu gndemine ilk dt zamandaki cokuyla sokaklar yeniden hareketlenmeli. Bu yasa artk deifre etmeli.

Uruguay krtaj yasallatrd

Uruguay, Gney Amerikada Kbadan sonra krtaj yasallatran ilk lke oldu. Senatoda yaplan oylama ile 14e kar 17 lehte oyla krtaj yasalat. Yasa, kadnlarn hamileliklerinin 12nci haftasna kadar krtaj yaptrabilmelerini ngryor. Katoliklerin ounlukta olduu lkede krtajla ilgili tartmalar cephelemeye ve byk tartmalara yol at. Daha nce parlamentonun alt kanadnda kabul edilen yasann senatodaki grmeleri srasnda deiiklikler yapld. Krtajn kadnlarn tercihine braklmasn, devletin bu konuda yasak getirmemesini savununlar, yasa sayesinde ok sayda cann kurtulacan; bugne kadar gizli ve kt koullarda yaplan krtajlarda ok sayda kadnn yaamn vurguluyorlar. Yasa, bebeini aldrmak isteyen bir kadnn bunu bir heyete anlatmasn ngryor. Krtajn bir tercih olmas gerektiini syleyen grup bu dzenlemeye kar kyor. Trkiyede de kadn haklar savunucular, aslnda psikolojik bask ve hatta ikence anlamna gelen krtaj iin ikna odalar kurulmasna kar kyorlar. Yasada belirlenen sre, heyet aamasndan sonra birka gn beklenmesini, son bir deerlendirme yaplmasn ve son kararn verilmesini ngryor. Krtaj, Gney Amerika lkeleri arasnda sadece sosyalist Kbada serbest. Meksikann bakenti ve evresindeki blge ile dier pek ok eyaletinde krtaj ksmen yasal durumda bulunuyor. Dier Latin Amerika lkelerinde ise sadece tecavz ve salk riski durumlarnda uygulanabiliyor.

Fransada krtaj artk cretsiz

Fransada aklanan yeni reform paketi uyarnca krtaj masraflar artk devlet tarafndan karlanacak. lkede u anda krtaj olan bir kadn, operasyon iin dedii miktarn yzde 80ini geri alabiliyor. Bu 200-450 Avro arasnda bir crete denk geliyor. Yaplan deiiklikle artk krtaj cretini tamamen devlet karlayacak. Cumhurbakan Hollande 2013 sosyal gvenlik btesine ekledii yeni dzenlemeyle ilgili Tm kadnlarn krtaja eit eriim salamalar iin gerekliydi dedi. Krtaj hakk Fransada 1975te kadn haklar rgtlerinin youn mcadelesi sonucunda yasallamt.

20

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

21

MLTEC KAMPLARI
zge Bali
AKP hkmetinin stne krkle gittii Suriye yangnnn iinde kadnlarn dedii bedel; erkek egemenliin militarist politikalarnn kadnlara yaattklar bir kez daha perde arkasnda kalyor. Blge halknn hkmetin politikalarn sorgulamas bir olumluluk iken, Mlteci mi paral asker mi? tartmasnn arkasnda, kamplardaki kadnlarn dram bir kez daha grnmez klnyor. Savalarn, askeri operasyonlarn faturasn en ok kadnlar dyor. Gemi yllarda ncirlik ssnn yaknlarnda artan taciz, tecavz vakalaryla bugn Antakyadaki mlteci kamplarnda kadnlarn maruz kald cinsel saldrlar, esasen ayn mantn eserleri. Birlemi Milletler nsan Haklar Yardm Heyetinin raporunda blgedeki kamplarda kadnlarn tacize ve tecavze uradklar kaydedilmi. Ayrca Msr yayn organlarndan El-Ahramn Eyll 2012 saysnda da kamplardaki Suriyeli kadnlarn fuha zorlandna dair haberler yer almakta. Kukusuz bunlar basit birer iddia deil. adr kentlerde yaam hi de basnn yanstt gibi gllk glistanlk gemiyor. adr kentlerde kalan mltecilerin byk ounluunu Suriyede elerini kaybetmi kadnlar ve ocuklar oluturuyor. Dolaysyla yaamlarn idame ettirmek zorunda olduklar birok ihtiyac karlamak kadnlara kalyor. Byle durumlarda bulunduklar yerlekenin dna kabilmek iin muhatap olmak durumunda olduklar korucu tarz grevlilerin keyfi tutumlaryla karlaabiliyorlar. Bu noktada szl ve fiziki taciz en sk karlatklar, artk sradanlam saldrlar. Mlteci kadnlarn yardma muhta konumlarn frsata evirmek iin ellerinden geleni yapan bu kamp grevlilerine hibir yaptrm uygulanmyor. Yine kadnlar doktora gitmek isteMlteci kadnlarn erkek mltecilere kyasla daha farkl ve zel koruma ihtiyalar bulunmaktadr. Kadnlarn cinsel ve fiziksel istismara, smrye, mal ve hizmetlerin datmnda ayrmcla kar korunmalar gerekir. Mltecilik dngs ierisinde kadnlara ynelik cinsiyet/toplumsal cinsiyete dayal iddeti aadaki gibi snflandrmak mmkndr: atma srasnda, katan nce: ktidarda bulunan kiiler tarafndan taciz edilme, kadnlarn cinsel olarak ikence grmesi, askerler tarafndan cinsel iddet uygulanmas, toplu tecavz ve hamile braklma, atma halindeki taraflarn silahl mensuplar tarafndan karlma. Ka srasnda: eteler, snr muhafzlar tarafndan cinsel saldr, insan tacirleri, kle ticareti yapanlar tarafndan yakalanma. Snma lkesinde: Otorite sahibi kiiler tarafndan cinsel saldr, ailelerinden ayr dm kz ocuklara, bakc aile yanndayken cinsel taciz, aile ii iddet, yakacak toplarken, su almaya giderken cinsel saldr, hayatta kalabilmek iin cinsel ilikiye/fuha zorlamak, snma lkesinde yasal bir stat beklerken ya da yardm ve kaynaklara erimeyi beklerken cinsel taciz.

MLTARZMN AYNASI:

HBR EY DOAL DEL, HER EY FELAKET

30 saniyede hayatmzn alt st olmasnn zerinden 1 yl geti. Enkazlar yerli yerinde duruyor. Onlarca kiinin ld apartmann enkaznn hemen nnde bir banka ve bir dershane konteynr var artk. Enkazn demirlerini ocuklar toplayp satt. Onlarca kiinin ld Bayram Otelinin evresine sacdan duvar rld. O duvarn nne iyeri ilanlar, reklamlar yaptrld. ehrin en byk reklam panosu haline geldi o duvar. Konteynr kentlerse yava yava boaltlmaya baland. Van depremi dendiinde aklma ilk gelen cmle; potansiyelimizi grmek istedik. Onlarca kii zerime doru yryp kahkaha atarak sylyor gibi. Eski Trk filmlerinde, karakterin delirmeden nce grd sahneler gibi. Delirmek iten deildi, o yzden delirmedim. ten olan eyleri yapmak iin de bol miktarda akl sal gerekiyordu. Pek oumuzun akl sal, 23 Ekimde gitti, geri kalannn da 9 Kasmda. Yolun bundan sonrasn fkeyle yrd bir ksmmz. Bir ksmmz fkesini yattrmak iin baka yne bakt, bir ksmmzsa fkesini muhataplarnn gzlerine soktu. Muhatap bulmaya almak fkeyi daha da arttrrd. Kadnlar aileden bamsz birey olarak grlmedi. Yaplan btn yardmlar aile eksenli datld. Yalnz yaayan kadnlara srasyla nce adr, sonra konteynr, imdi de ev verilmiyor. TOK evlerinden ev sahipleri ve evli-ocuklular faydalanabiliyor. Bugnlerde TOK evlerinin akbeti iin muhatap aryoruz. Ev sahiplerinin bir ksmna, altyaps bitmeyen evler getiimiz ay teslim edildi. O evlerin bitmesi iin en az 6 aya daha ihtiya var. 33 konteynr kentte 20 binden fazla insan kalyorken, yaplan evlere ok az bir ksm gidebiliyor. TOK yerine afet evleri denen bu konutlar 80 metrekare. Minimum 5-6 kiilik olan aileler bu evlere kavumak iin aylardr urayor. Fakat sadece hak sahibi olan ev sahipleri bu evlerden faydalanabiliyor. Kiraclara ise bu evler satlacak. Ev sahiplerine de hibe edilmediini hatrlatmakta fayda var. 2 yl sonra demeye balanaca sylenen evler iin 1 yl sre geti. Yani bir dahaki yl taksitler balayacak. O taksitleri deyemeyeceini beyan edenlerin dilekelerini yazyoruz bir sredir.

Aylin elik
problemini hallettik mesela. nce adr bulamadk, sonra onu bulduk, konteynr gelince adrdan olduk. Sonra konteynr aradk. Sonra evler geldi, konteynrlardan olduk. 1 yl ncekiyle sorun ayn; barnma. nsanlarn gerekten hl gidecek yerleri yok. TOKdeki evlerine gitmeyen, evi yklan on binlerce insana kiralk ev aramalar sylendi. Kiralk ev says hem ok az hem ok pahal. Mahallelerdeki okullarn ou ykld. Eitim-retim yl doru dzgn balayamad. Okullarda glendirme yaplmad. Baz okullarda veliler dileke verdi, ocuklarn o okullara gndermek istemediine dair. Baz veliler servis paras nedeniyle ocuklarn uzaktaki okula gnderemedi. Vanda hibir ey normale dnmedi. Btn binalar boyand, ierideki duvarlar, duvar ktlaryla kapland, her yere glendirme yapan inaat irketlerinin reklamlar asld, evlerin orta m yoksa ar hasarl m olduuna hala karar verilmedi, yanndan geerken yklma tehlikesi olan evler kararn sonucunu bekliyor, artlar devam ediyor, yeni bir depremin olaca sylencesi gn getike byyor. Depremin birinci ylnda yine hibir ey doal deilken, her ey felaket.

Yllardr toplumsal cinsiyet eitiminin tm kurumlarda, okullarda verilmesi gerektiini sylyoruz. Bu yl depremden sonra toplumsal cinsiyet eitimleri Vandaki 33 konteynr kentin hepsinde verildi. Fakat ierii; kadn evin namusudur, kocasna hizmetle ykmldr, yuvay yapan dii kutur, erkek evin reisidir, ocuklarna bakmakla ykmldr... gibi toplumsal cinsiyet rollerini yeniden reten cmlelerle doluydu.
eitiminin tm kurumlarda, okullarda verilmesi gerektiiniz sylyoruz. Bu yl depremden sonra toplumsal cinsiyet eitimleri 33 konteynr kentin hepsinde verildi. Fakat ierii; kadn evin namusudur, kocasna hizmetle ykmldr, yuvay yapan dii kutur, erkek evin reisidir, ocuklarna bakmakla ykmldr gibi toplumsal cinsiyet rollerini yeniden reten cmlelerle doluydu. Evet, istediimiz eitimlerin ierii tamamen boaltld. Konteynrda toplumsal cinsiyet eitimi alan bir kadn, bizim dernekte de ayn eitim programna katldnda kafas karyor. Onlar byle demedi ama? diyor. Bu yzden biri toplumsal cinsiyet dedii zaman artk Hangi toplumsal cinsiyet? diye sormak gerekiyor. Van bykehir oldu getiimiz hafta. ehrin toparlanmas iin byk bir frsat belki de. Afet blgesi ilan edilmedi, bunun yerine bykehir yapld. Kavramlarla oynaya oynaya geliyoruz ocuklar. Barnma

Bir evim var eyvah!

Yklan 160 metrekare baheli evinin yerine 80 metrekare apartman dairelerinde yaamaya balayacak insanlar. Evlerinin nnde ekmeklerini yaptklar bir tandr olmayacak. Yryerek gittikleri bir hastane, okul olmayacak. nk bu evlerin hepsi ehir dnda. Ulam sorunlaryla tanacak pek ok insan. Alt snf mensubu kiilerin apartmanda yaayaca korkusu sard mesela, mstakbel komularn. Hayatlar boyunca apartmanda yaamayan insanla nasl ayn yerde yaarm, o ne bilir apartmanda oturmasn? Evet, o insan bilmez, 80 metrekare evde 10 kiiyle yaamay, bir takm kurallara uyma zorunluluunu bilmez. Hayvanyla, ocuuyla zgrce yaayabilecei koullar olmadan nasl yaayacan bilmez. Getiimiz gn Erciten gelen bir kadna, ev kp kmadn sordum. kt ama dedi. Amas ne? dedim. Kyllere de ev verdiler, dedi. Yani? diye sormam beyhudeydi ama yine sordum. Aldm cevab sylemek iimden gelmiyor akas. Farkl snf mensuplarnn beraber yaamaya almas ok ciddi sorunlar douracak. Vann farkl kesimleri arasnda gerek bir uurum var. O insanlar birbirlerini ne kadar grecek, birbirlerine ne kadar deecek u an iin kestirmek g. Herkes snfna diye baran bir retmen yok ortalarda. Beraber yaamay deneyimleme imkn veriyor retmen. TOK gibi kendi zel alann yaratan, ehir dndaki meknlarda insanlarn bir arada yaamas g olmutur. Fakat imdiki durum bundan daha karmak. Alt komu ehre kendi arabasyla giderken, sttekinin ocuu dolmu paras bulmak iin peete satacak. Suriyeden gelen mltecilere gnderilmek zere olan konteynrlarda, kadnlara ynelik bir diz eitim verildi. Yllardr toplumsal cinsiyet

diklerinde bulunan doktorlarn ounun erkek olmas ve kadnlarn erkek doktorlardan ekindikleri iin tecavze uradklarndan bahsedemedikleri ve kendileriyle birlikte gelen korucularn psikolojik, fiziki bask uygulayarak buna izin vermedikleri, kadnlarn bebeklerini drmeleri iin zorladklar da sk gelen duyumlardan. Ayn zamanda blgede kamplarn gvenliini salamak iin gittikleri iddia edilen askerlerin blgeyi askeri sse evirmeleri Antakyann yerli halkndan olan kadnlarn da tacize uramalarna neden oluyor. 2003 ylnda Irak sava srasnda kullanlan ncirlik ssnn evresindeki asker hegemonya-

snn artmasyla cinsel saldrlarda yaanan art, 2012 ylnda Antakyada tekerrr ediyor. Deimeyen militarist alg, savan tm ykn kadnlara ektirir hale getiriyor. Bugn Suriyeden gelen mltecileri kollarn aarak kabul eden efkatli kucak imaj veren devlet erkn, kadnlar tekrar ve tekrar madur ederek gsteriyor bykln. Kamplar ziyarete giden Fatma ahin ise gen kadnlarn yaptklar el ilerini eyizleri olarak nitelendirip evlenince kullanrsnz gibi szler syleyebiliyor. Yani bugn tecavzcleriyle evlendirilen kadnlarn bir rneini adr kentlerdeki kadnlar iin retiyor Fatma ahin. Her frsatta Suriye halklarn sahiplenerek, mltecileri koruduunu iddia eden ve bunu uluslararas alanda bir ov malzemesine dntren devlet mekanizmas aslnda uluslararas mlteci haklarndan bihaber. Denetim iin hibir heyetin gitmesine izin verilmeyen adr kentlerde insanlar ve byk ounluunu oluturan kadnlar salkl yaam alanlarna sahip deiller. ntiharn eiinde olan onlarca kadnn haberi gelirken birer tecavz kampna dnen, erkek saldrganlna dayanan ve ona gcn veren sava kltr, kamplar yaanlas yerlerden ok uzak bir hale getiriyor. ncelikle Ortadou olmak zere tm dnya kadnlarndan oluan, tarihten ve blgesel olarak yaanlanlardan ders karan bir kadn rgtll hayati nem tayor. zel olarak oluturulan heyetlerin blgeye gidip denetimler yapmas, kadnlarn yaadklar olaylar rahatlkla anlatabilmelerini salamak iin zel ortamlarn yaratlmas gerekiyor. Taciz ya da tecavz maduru kadnlara gerekli tbbi, psikolojik yardmlar salanmal. Kamplarn askeri s vasfndan kartlp sivilletirilmesi ve gnlk hayatn idame ettirilebilecei alanlar haline getirilmesi ise en nce yaplmas gerekenlerden.

22

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

23

HNDSTANIN GULAB ETES

Pembe sariler giyiyorlar ve yolsuzluk yapan grevlileri ve elerine iddet uygulayan erkekleri sopa ve baltalarla kovalyorlar. Hindistann kuzeyindeki Uttar Prade eyaletinin Banda blgesindeki yzlerce kadn, kendilerini gururla gulabi etesi (pembe ete) olarak adlandryor ve yanl yapanlarn kalbine korku salp iini yapmayan memurlarnsa haset baklarna maruz kalyorlar.

PEMBE GYEN KADINLAR:

anlamazlklara da hakem rolnde mdahale edebilmeleri ise onlara bir nevi yenian kabadaylar, sosyal ekyalar imaj kazandryor. Ama erkek egemen deerler zerine kurulu bir eteden ziyade, kadnlarn eitliki, adalet yanls kolektif eylemini harekete geiren bir rgtlenme tarz. Kanlmaz politikleme Yakn zamana kadar politika arklarnn dnda hareket etmiler. Bir keresinde polis tarafndan militan Maoistler olarak adlandrlm ve saldr ve iftira ile sulanmlar. Ancak hem Maoist iddias hem de sulamalar geri ekilmi. Blgede su ve yolsuzlukla mcadelede belli bir mesafe kat eden grubun lideri Sampat, 2006da bamsz aday olarak eyaletteki bir seime katlm ancak sadece 2800 oy alabilmi. 2011 Ekim aynda, ilk kez 21 ete yesi, yerel seim-

lere katlm ve encmenlie denk grevlere seilmiler. Yetkilerini, yollarn onarm, kanalizasyon yapm, ime suyu salanmas ve tarmn gelitirilmesi gibi projelerde kullanmlar. Daha nce onlar dinlemeyen ky muhtarlarn ikna etmek kolay hale gelmi. Bu srecin siyasal geleceklerinin balangc olduunu dnyorlar. Glerini sokaklarn tesine tayp meclislere, karar alma organlarna ulamaya ve yoksullarn sesi olmaya alacaklarn belirtiyorlar. Sampat, Beni ldrmeye, tutuklamaya, aalamaya ve susturmaya altlar, diyor, ama iler kadnlar iin dzelmedike pes etmeyeceim.
1- Geleneksel Hint kadn elbisesi 2- Hindistann kast sistemine dhil edilmeyenler. Paryalar olarak da bilinirler. En aa tabaka saylrlar ve hibir haklar yoktur ancak onlara dokunulmaz.

geden biri. Toplam 600 kyde yaayan 1,6 milyonluk nfusun yzde 20si aa kastlardan veya dokunulmazlardan2 oluuyor. Bandann yukar kastlarn hkimiyetindeki feodal ve erkek egemen toplumunda yoksulluun ve ayrmcln ykn en ok kadnlar ekiyor. Balk paras ve aile ii ve cinsel iddet ok yaygn. Dolaysyla bu yoksulluk, ayrmclk ve erkek ovenizmi iinde byle bir kadn etesinin ortaya kmas pek de artc deil. etenin kurucusu Sampat Pal Devi, bir dondurma satcsnn ei, be ocuk annesi ve eski bir salk alan. Biz kelimenin gerek anlamnda bir ete deiliz aslnda. Biz bir adalet etesiyiz, diyor. Yolsuzluun kkn kurutacaz Sampatn iindeki isyan tohumlar, anne babasnn onu okula gndermeyi reddetmesi ile atlm. Protesto etmek iin, mahallenin duvarlarna, yollarna yazlama yapmaya, resim izmeye balam. Sonunda okula gnderilmi ama ocuk evliliklerinin yaygn olduu blgede, dokuz yana geldiinde evlendirilmi. 12 yanda kocasnn yanna tanm ve 13 yanda ilk ocuunu dourmu. Evde tencerenin kaynamas iin, salk grevlisi olarak almaya balam ancak ii onu tatmin etmedii iin bir sre sonra

brakm: Sadece kendim iin deil, halk iin almak istiyordum. Zaten insanlarla toplant yapmaya, bir derdi olan, mcadele etmek isteyen kadnlarla dayanma alar rmeye balamtm ve bir grup olumu durumdayd. Ancak Gulabi etesi, tam olarak erkek pataklayan bir feminist grup saylmaz. Kocalar tarafndan evden atlan 11 kadnn eve geri dnmesini salamalarn kadnlarn erkeklerle yaamas gerekir diye gerekelendiriyorlar. Herkesin sempati ile bakt gruba bazen erkekler de katlyor ve ocuk evlilikleri, balk paras, su kaynaklarnn tkenmesi, tarm sbvansiyonlar ve hkmet projelerindeki fonlarn nasl cebe indirildii konusunda heyecanl konumalar yapyorlar. Sampat,Hindistandaki ky toplumu kadn dmanl ile dolu. Onlar eitmeyi reddediyor, ocuk yata evlendiriyor, para iin satyor. Kyl kadnlarn eitim grmesi ve kendi ayaklar zerinde durabilecek bamszl kazanmas gerekiyor, diyor. Kadnlar, Gulabi etesinin resmi olmayan merkezi ilevini gren pembe renkli binaya gelip, ne polisin ne de iinde yaadklar toplumun bir ey yapt korkutucu yklerini anlatyorlar. Bu merkezden ya kulaktan kulaa duyduklarndan ya

da etenin manetlere kan zaferlerini okuyarak haberdar oluyorlar. Grubun odanda kadna ynelik iddet ve ayrmclk olsa da, su sorunu, elektrik kesintisi, yaygn yolsuzluk gibi sorunlarla da uramalar, Gulabi etesini bir toplumsal mcadele oda haline getiriyor. Halk arasndaki

Adn yelerinin Hintede gulabi anlamna gelen pembe renkli elbiseler giymesinden alan Gulabi etesi, Hindistann kuzeyinde yer alan Uttar Prade eyaletinde yaayan bir grup Hintli kadndan oluuyor. ete, eskiden kamuda bir salk alan (ve bir ocuk gelin) olan be ocuk annesi Sampat Pal Devi tarafndan 2006 ylnda yaygn aile ii iddete ve kadnlara ynelik dier iddet trlerine kar mcadele iin kurulmu. Gulabiler elerine iddet uygulayan erkekleri ziyaret ediyorlar ve bu eylemlerine son vermezlerse onlar bambu sopalaryla dvyorlar. 2008de, Banda adl bir blgede bir elektrik kurumunu bastlar ve grevlileri rvet almak iin kestikleri elektrikleri yeniden amaya zorladlar. Ayrca ocuk yata evlilie ve balk parasna kar da mcadele veriyorlar ve kadnlara ynelik okuma yazma kurslar dzenliyorlar. Hindistan medyasnda olumlu bir ekilde yer alan grubun 2008 itibariyle 20 bin yesi var ve Pariste de bir temsilcilie sahip. Gulabi etesi, 2010 yapm bir filme [Pink Saris (Pembe Sariler1), Kim Longinotto] ve 2012 yap-

m bir belgesele de [Gulabi Gang (Pembe ete), Nishtha Jain] konu olmu. Bir baka film ise (Gulab Gang), 8 Mart 2013te gsterime girecek. Pembe sariler giyiyorlar ve yolsuzluk yapan grevlileri ve elerine iddet uygulayan erkekleri sopa ve baltalarla kovalyorlar. Hindistann kuzeyindeki Uttar Prade eyaletinin Banda blgesindeki yzlerce kadn, kendilerini gururla gulabi etesi (pembe ete) olarak adlandryor ve yanl yapanlarn kalbine korku salp iini yapmayan memurlarnsa haset baklarna maruz kalyorlar. Bandann pembe giyen kadnlar, siyasi partilerden ve sivil toplum rgtlerinden yakn zamana kadar uzak durdular, nk kurucular Sampat Pal Devinin szleriyle, onlar ne zaman destek verseler hep bir karlk bekliyorlar. En yoksul olanlar Buralarda kimse bize yardm etmiyor. Devlet grevlileri ve polis yolsuzlua batm durumda ve yoksullara karlar. Bu yzden bazen adaleti kendi ellerimizle salamak zorunda kalyoruz. Bazen de yanl yapanlar tehir edi-

yoruz, diyor Sampat Pal Devi. Banda, Hindistann nfus younluu en yksek eyaletlerinden birinin en yoksul blgesi olan Bundelkhandda, kendi haline terk edilmi bir yer. Hindistandaki en yoksul 200 bl-

24

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

25

Kadnlarn evle, yuvayla zdeletirili biimleri, onlarn hem ev iinde hem de toplumsal yaamda hangi rol stleneceklerini belirlemitir. Ev, kadnlarn edilgen ve korunmaya muhta bulunmalar ne srlerek, aslnda erkee bamllklarnn kontrol altnda tutulabilmesi iin onlarn mekn olarak tanmlanmtr. Kadnlarn doalar gerei, ilerinden gelen bir sevgiyle, huzurlu kalabilmek iin evde bulunmak istedikleri savunulur. Evcimendir kadn, kocasn sever, ona hizmet etmek bir grev deil sevginin ifadesidir bu algya gre. ocuklara bakmak bir kadnn iidir ayn sebepten, o i de evde yaplmaktadr. Erkekse etkin bir figr olarak sokaa, toplumsal hayata aittir. Gleren Eren
zellikle son yllarda iktidar partisinin yrtt kentsel politikalar, hem genel anlamda hem de toplumsal cinsiyet asndan kent ve mekn zerine daha ok dnmemize sebep oldu. Direnilerde n saflarda yer alan kadnlarn varl, kentsel dnmn kadnlar iin ne sonular douraca gibi tartmalar bu mevzunun toplumsal cinsiyetten bamsz ele alnamayacan da gsterir nitelikteydi. Aslnda feminist dncenin temel tartmalarndan biri olan zel alan/kamusal alan ayrm da bu mcadele tarihinin ayn zamanda sosyal mekn ve cinsiyet rollerinin birbirini nasl retip beslediiyle son derece ilgili olduunu ortaya koyuyor. kinci dalga feministlerinin ortaya att zel olan politiktir slogan, kadnla zdeletirilmi olan evde (zel alanda) yaanan sorunlarn aslnda toplumsal yaamdakinin (kamusal alan) bir aynas olduunu ifade eder. Toplumsal olarak kabul grm ataerkilliin, cinsiyetiliin kamusal alanda genelgeer olarak fazlaca sorgulanmadn; bunlarn zel alanda zellikle kadnlara ynelik iddet, cinsiyeti iblm gibi olgular zerinden grnr klnabildiini syleyebiliriz. Bu adan feminist mcadele tarihinde dnsel olduu kadar meknsal tahliller de belirleyicidir. Kadnlarn evle, yuvayla zdeletirili biimleri, onlarn hem ev iinde hem de toplumsal yaamda hangi rol stleneceklerini belirlemitir. Ev, kadnlarn edilgen ve korunmaya muhta bulunmalar ne srlerek, aslnda erkee bamllklarnn kontrol altnda tutulabilmesi iin onlarn mekn olarak tanmlanmtr. Kadnlarn doalar gerei, ilerinden gelen bir sevgiyle, huzurlu kalabilmek iin evde bulunmak istedikleri savunulur. Evcimendir kadn, kocasn sever, ona hizmet etmek bir grev deil sevginin ifadesidir bu algya gre. ocuklara bakmak bir kadnn iidir ayn sebepten, o i de evde yaplmaktadr. Erkekse etkin bir figr olarak sokaa, toplumsal hayata aittir. Bu fikri salamlatrmak iin tarih boyunca ev dndaki hayata dhil olmak isteyen kadnlar tekiletirilmi, iffetsiz, dm kadnlar olarak betimlenmitir. Evin dnda makbul kadnlarn gidecei yerler de belirlidir. Buna Avrupa tarihinden rnek vermek gerekirse, izlenimci ressamlarn eserlerinde iffetli burjuva kadnlarn parklarda kocalar, ocuklar ya da dier kadnlarn yannda resmedildiini, ev iinde ay ierken huzurlu grndklerini; te yandan kafelerde alan ya da vakit geiren kadnlarn mutsuz ve dkn gsterildiini sylemek mmkn. Bugn nereye baksak, hangi sze kulak versek bu algnn eitli biimleriyle Trkiyede de yerleik olduunu sylemek mmkn. Evlilik yceltiliyor, zellikle son yllarda aile, evlilik kurumu ve bolca ocuk sahibi olmak AKPnin yrtt muhafazakr politikalarda sklkla yceltiliyor. Bu ayn zamanda kadnlarn sz konusu zel alana hapsedilmesinin iktidar tarafndan ne kadar nemsendiinin gstergesi. nk kadnlar kamusal alana ktklar oranda zel alanda yaadklar sorunlarn kaynaklarn da fark edecekler. te yandan kapitalizmin ve erkek egemenliinin birbirini besleyen yapsnn bu ekilde salamln korunmas isteniyor. Bu yzden evden kopu, feminist pek ok dnrce desteklenmitir. Evin dar alanna hapsedilen, yaamlarn temel olarak orada ekillendirmeyi kabullenmesi istenen kadnlarn, soka tamamen erkekliin sorgulanmaz alan olmaktan karmasnn yegne yolunun bu olduu sylenegelir. Sokaklar, meydanlar, caddeler istatistik olarak da, sistematik olarak da erkeklerindir. Bu yzden sokaklarda rnein kadnlar taciz etmek sradanlamtr. Onlara ait olan alanda erkekler, bu konuda ekinmezler. Sokakta ban emesi, ekinmesi ve bana gelebilecek her eyi kabullenmesi gerekenler kadnlardr. Bu durumun yaratt rkeklik de kadnlar eve kapatmaktadr. Ancak ite zel olann politiklii burada da karmza kar. Kadnlarn evi kendilerine ait zannetmeleri salanmtr. Evi onlar ekip evirir, evle ilgili pek ok karar kadnlar verir; ancak sokaktaki erkek egemenlik aslnda bu yanlsamann altnda evde de pek ok ekliyle devam etmektedir. En ar iddet, cinsel taciz, tecavz bu szde korunakl yuvalarda yaanr. te yandan bundan ok daha hafif yaanan eril tahakkm genelde kadnlar tarafndan alglanmaz, kar konulma ihtiyac duyulmayan olaan bir durum olarak srdrlr. Feministlerin pek ounun evden kopuu savunmasna ramen bununla ilgili aksi grler olduunu da burada eklemek gerek. Baka bir bak asna gre de zel ve kamusal alann tam da bu i ielii yznden, kadnlarn evleri terk etmesi gerekmez. Kadnlarn sahip olduklar yaam alann dntrebilmesinin, kamusal alandaki dnmn daha kkl olabilecei de sylenir. Bu iki grn ak ve kara olmadn da sylemek mmkn. Kimi kadnn evden kopmadan yaamn

MEKNIN PATRYARKALLII
yet rollerine uygun bir ekilde daha gzel grnmek, evlerine daha gzel eyalar almak iin bu alveri mabetlerine ynlendiriliyorlar. Kadnlarn evin dna kma arzusuna ket vurulmasa da evin dnda geirecekleri zamanda da kapitalizmi ve erkek egemenliini besleyen meknlarda bulunmalar salanyor. rnein stiklal Caddesi, kentin her yanndan gelen insanlar iin bir cazibe merkezi. Son yllarda balayan deiimle, bu caddede alverie ve herkese ynelik meknlardan ziyade lks tketime doru bir kayma yaand. Caddeye Demirren AVM ad altndaki kazuletin dikilivermesine, Emek Sinemasnn ve daha pek ok tarihi meknn, kltrel deer ve kaynak olmaktan kp tamamen tketim aralarna ynelmesine izleyici kalyoruz. Gezi parknn yerine yaplmas planlanan Topu Klas da byle olacak. Bu merkez kentsel mekndaki dnm kadnlar iin belirleyici. nk yaplan eitli aratrmalardan rendiimiz ey, pek ok kadnn bu caddede grece de olsa bir zgrlk iinde olduu. Evden kabilen, bu zgrl eitli oranlarda hisseden kadnlar da arkn dna karmamak iin bu yntemin kullanldn sylemek mmkn. Alveri merkezleri ayn zamanda kadnlarn ucuz igc olarak kullanld meknlar. Bylece tketerek rollerini srdren kadnlarla, ayn zamanda emek gcne dhil olan kadnlar ayn ember iinde buluturuluyorlar. Bunu elbette yalnzca alveri merkezleri deil hizmet sektrnn pek ok alanna dair meknlar iin de syleyebiliriz. Ancak alveri merkezleri bu durumun ok daha net okunabildii, ayrca artk kentlerdeki varlklarnn yaammz biimlendirdii yerler. Tm bunlar bize feminist mcadelenin ayn zamanda mekn ve toplumsal cinsiyet rollerinin birbirini besleyiine kar da bir mcadele olduunu gsteriyor. Bu adan evi, soka, kenti ve erkek egemen politikalarn kentsel kararlarn ele alrken bu ereveyi es gemeden hareket etmemiz gerekiyor.
Gender Space Architecture: An Interdisciplinary Introduction - Jane Rendell, Barbara Penner, Iain Borden Cities and Gender (Routledge Critical Introductions to Urbanism and the City) Helen Jarvis Cinsiyet ve Mimarlk - TMMOB Mimarlar Odas Ankara ubesi Nisan 2010

CNSYETLK ve DL (2)
Kullandmz dil bizim her eyimizi ele verir. Dncelerimizi, duygularmz, siyasi grmz, cinsel kimliimizi, yaama bakmz, ksacas kendimizi. Szckler bizim iin nemlidir. Hele de o szcklerle neyi ifade etmek istiyorsak o daha da nemlidir. Dil yalnzca insanlarla iletiim kuran bir ara deildir. Dil ayn zamanda toplumsal g dalmnn retilmesinde, srdrlmesinde ve yeniden ekillenmesinde de en etkili aralardan birisidir. nsanlarn toplumdaki yerlerini belirledii gibi ayn zamanda o yerin yaratlmasnda da rol oynar. Anlam dil araclyla iletilirken ayn zamanda toplumun ideolojisini de aa karr. Yani hangi snfn iktidar varsa, dil o snfn ideolojik hedeflerini, fikirlerini aktarr. Egemen snflarn egemen dilleri vardr. rnein ocuk bakmnn en iyi kadnlar tarafndan yaplabilecei dncesi erkek egemen bir sylemin oluturduu bir ortaklktr Bu yolla kadnlarn asl grevlerinin ocuk bakmak ve evde oturmak olduu dncesi vurgulanr. letiim ierisinde ylesine sklkla kullanlr ve yaygn hale getirilir ki kadnlarn kendileri tarafndan da doal grlr ve hakl bulunur. Bylece ortak duyu ocuk bakmnn hem anne hem de baba tarafndan yaplabilecei biimindeki olas anlam da engellenmi olur. Dil, kltrn bir parasdr. Davranlarmz dil ile ayrlmaz bir btndr. Verili bir kltr anlamay ve nfuz etmeyi amalayan herkes, o kltrn diline hkim olmak zorundadr, ancak dil araclyla kltr yaamak ve ona dhil olmak mmkndr nk. Btn yazl metinler, ierikleri kadar biimsel zellikleri de dilin cinsiyet ayrmcln nasl pekitirdiini rnekler. Seilen adlar, sfatlar, etken ya da edilgenlik biimlerinin tercihi kadnn toplum iindeki konumunun doal ve verili grnmesini salayabilir. Toplumbilimciler gelimi sanayi toplumlarndaki medyann egemen gruplarn karlar dorultusunda hareket eden ideolojik aralar olduunu belirtir. Toplumlar biimlendirme ve etkileme gc asndan yaygn biimde kullanlan kadnlk kalp yarglar var olan tutumlar pekitirir. Toplumsal cinsiyet ayrm srecinde, medya da nemli bir konumda yer almakta ve medyann hegemonik bir ara olduu kabul edilmektedir. Medya (gazeteler, dergiler, televizyon, radyo vb.) yer verdii kltrel ieriklerle toplumsal hegemonyay yeniden retir. zellikle medya ieriklerinin, toplumsal cinsiyet ayrmn ortaya koyan ve pekitiren yan olduu anlalmaktadr. Hkim ideolojilerin kendi dillerinde kltr yanstmak iin szcleri

Nuren Yldrm

ilikileri asndan tartlmaktadr. Bunun etkisi, kadnlar ebedi bamllar olarak sergilemek eklinde ortaya kmaktadr ve kadnlar nadiren bireyler olarak haberlere konu olabilmektedir. Birey olarak konu olmalar da cinsellikle ilgili bir durum sz konusuysa gereklemektedir. Dil, kltrn bir parasdr. ou insan davran dil ile ayrlmaz bir btndr. Verili bir kltr anlamay ve nfuz etmeyi amalayan herkes, o kltrn diline hkim olmak zorundadr, ancak dil araclyla kltr yaamak ve ona dhil olmak mmkndr. Egemen dil, hkim bir forml retmek iin bler ve cinsiyet, snf, rk gibi parametreler zerinden tahakkm kurarken dil ile bunu destekler. rnein, cinsiyet bunlardan biridir. Egemen ideolojinin kurduu cinsiyet modelleri gnlk hayatta; rnein erkekleri rasyonellik, gllk, sertlik, baar, netlik vb. zelliklerle tanmlarken, kadnlar duygusallk, zayflk, yumuaklk, mulklk, kararszlk, vb. zellikleri ile tanmlar ve kategoriletirir. Toplumsal cinsiyet, cinslerin farkllklarnn, toplum ierisinde yerlemesi ve kalplam roller yaratmasdr. Toplumsal cinsiyette n plana kan ve g unsuru zerinden gelien ataerkilliin, dile yansmas kanlmaz oluyor. Dilin iindeki egemen ideolojinin cinsiyeti kullanm, sadece dilbilgisi kurallarnda deil, ayn zamanda kelimelerde, deyimlerde, ataszlerinde farkl biimlerde ortaya kmtr. Kadnla ilgili olan her eyin pasif, edilgen, erkekle ilgili her eyin aktif ve hkim olarak izah edildii tahakkm ve biat kltrnn yerleikliine giden kk ama ok etkili halkalar rer bu cinsiyeti dil. Neredeyse evrensel bir olgudur, o yzden de topyekn mcadele etmek gerekir. (Devam edecek)
.Gden, M.Pnar(2006), Dilde Cinsiyet Ayrmcl: Trkenin erdii Eril ve Diil fadeler Bakmndan ncelenmesi, ..SBE. Kadn almalar Anabilim Dal, Yksek Lisans Tezi, stanbul .imek, Burcu(2006), Kadnlararas Konuma Srecinde Toplumsal Cinsiyetin Dil zerinden Sergilenmesi, A.SBE. Kadn almalar Anabilim Dal, Yksek Lisans Tezi, Ankara

deitirmesine imkn olmayabilir, kimininse zel alanda yakn evresinde yaratabilecei deiim toplumsal adan kadnlar iin ufak ama ciddi admlardan olabilir. Peki, kentsel balamda, kamusal olarak kadnlar bu meknlarda nasl var oluyorlar? Daha dorusu, nasl var olmalar isteniyor? Gncel yaplama politikalarna gz atarsak, kentsel dnm ve devasa inaatlarn erevesi bize bu konuda fikir verebilir. Kadnlarn evin snrlarn daha ok aabildii yoksul ve/veya geleneksel mahalleler birer birer yok ediliyor. Bu yzden mahalle direnilerinde kadnlar daha n saflarda gryoruz. zel ve kamusal alan, komuluk ilikilerinin youn yaand blgelerde daha i ie gemi durumda ve kadnlar sadece evlerini deil ev dndaki zgrlk alanlarn da kaybettiklerini hissediyorlar. Nitekim pek ok kentsel dnm blgesinden ehrin dnda kalan TOK konutlarna ge zorlanan kadnlar, dier sorunlara ek olarak daha ok eve hapsoluyorlar. Hem mahalleyi, yani ev dndaki grece zgrln kaybediyor hem de kent merkezinden iyice koparlarak, ev dnda almas da zorlatrlarak tam anlamyla izole edilmi oluyorlar. Yoksul kadnlar byle bir izolasyona maruz kalrken, kentsel politikalar her kesimden kadnn kamusal meknda nasl yer alacana dair belirleyici rol oynamakta. Alveri merkezleri bu adan zerinde durulmas gereken bir konu. Ev d aktivitenin adresi olarak tarif edilen ve kentlerin her bir kesinde ptrak gibi alan alveri merkezleri kadnlarn kamusal alanda da tketerek var olmasn amalyor. Kadnlar toplumsal cinsi-

vardr. Bunu yaymak iin de en ok basn-yayn organlarn kullanrlar. rnein Trkiyede Sabah gazetesi ve burada yazan erkek yazarlar bunlardan en grnenleri. Erkek egemen kltrn, toplumsal cinsiyet rollerini en iyi yaymaya hazr ve en iyi yayabilen medya organnda, cesaretlerini erkeklerden, yargdan, hukuktan, devletten alarak, pervaszca kadnlara saldrarak iktidarlarn pekitiriyorlar ve erkek egemen ideolojiyi de alyorlar. Ne dnyor ve hissediyorsak onu yanstyoruz. Yalnzca gndelik dilde deil; medyadan reklamlara, sinemadan ders kitaplarna cinsiyetiliin rtk ya da ak biimlerde yeniden retiminin aracdr dil ayn zamanda. Hele elimizde medya gibi bir ara da varsa. Kadnlarn medyada kullanlan imgeleri basmakalptr. Bu imgeler kadnlarn bamlln ve ikincil konumlarn pekitiren bir ideolojiye hizmet eder ve kadnlarn eve ve aileye ilikin rollerini pekitirir, vurgular. Kadnlar ya bir ailenin iinde gsterilmekte ya da bir erkekle

26

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

27

Taciz ya da rahatsz etme, insanlarn kendilerini ayr tutma ve ayrcalklarn koruma iin kurulu bir ileyiin olmad zaman bavurduklar bir yoldur. Bodsky (Taciz Edilmi alan)
Mobbing (Vikipedi): Bir grup insann bir kimseye veya baka bir gruba sosyal kabadaylk yapmas. Latince kkenli szck; psikolojik iddet, bask, kuatma, taciz, rahatsz etme veya sknt verme anlamlarna gelir. zellikle hiyerarik yaplanm gruplarda ve kontroln zayf olduu rgtlerde, gc elinde bulunduran kiinin ya da grubun, dierlerine psikolojik yollardan, uzun sreli sistematik bask uygulamasdr. Bezdiri (TDK): yerlerinde, okullarda vb. topluluklar iinde belirli bir kiiyi hedef alp, almalarn sistemli bir biimde engelleyip huzursuz olmasna yol aarak yldrma, dlama, gzden drme. Bu srete hedef seilen kii madur; yldrc davran gerekletiren kii ise saldrgan olarak adlandrlr. Yldrma dolaysyla byk zarar grm kimselere ise kurban denir. Trkiyede son 10 ylda duymaya baladmz mobbing kavram ilk kez 1960l yllarda hayvan davranlarn inceleyen Lorenz tarafndan kullanlmtr. Daha sonra sveli doktor Heinemann, bir grup ocuun, tek bir ocua kar ykc hareketlerini aklamak iin kullanmtr. yerinde yldrma, taciz anlamnda ise 1984te svete Heinz Leymann tarafndan hazrlanan Hayatnda Gvenlik ve Salk konulu raporda ortaya atlmtr. Mobb i n g olgusu bal bana bir sosyal dlama saylabilir. Dlanmaya maruz kalan kiiler, duygusal zeks yksek, iinde baarl olan alanlar olabilecei gibi, sadece d grn, etnik kimlii ya da inanlar yznden, mesai arkadalar veya iveren tarafndan mobbinge maruz braklabilmektedir. Dnyada yaanan ekonomik krizle mobbing arasnda sk bir balant kurmak mmkndr. Kitlesel halde iten karmalarn yaand dnemlerde iverenler kdem ve ihbar tazminatnn maddi yknden kurtulmak iin alanlar canlarndan bezdirip istifaya zorlamaktadr ve burada ekonomik kkenli mobbing karmza kmaktadr. Ekonomik kriz nedeniyle iten karmalar ve bu balamda bireyin iini yitirme korku ve endieleri, alanlarn mobbingi katlanlmas gereken bir sre olarak grmelerine ve bylece mobbingin etkilerinin daha da arlamasna neden olmaktadr. Organizasyon bozukluunun daha fazla olduu iyerlerinde, disiplin getirmek, verimlilii artrmak, refleksleri koullandrma (askeri disiplin) ne srlerek yaplmakta ve merulatrlmaktadr. Gnmz ekonomik artlarnda pek ok alan, mobbing gibi sreleri yaamakta, dlanmaya maruz kalarak bir eit tekiletirmenin kurban olmaktadr. Bundan daha da vahim olan ise ekonomik kriz ortamnda, alanlarn yaadklar skntlar, eitli sebeplerden dolay tolere edip iselletirmesidir. Bu noktadan sonra alan kendisini mobbinge katlanmaya mahkm hissetmeye balamaktadr. Mobbing, iin akna ya da bir davrana ilikin bir anlamazlkla balar. Daha sonra zorbann saldrgan eylemleriyle devam eder, saldrganla zorbann dnda, ynetim veya i arkadalar da katlabilir. Bir sonraki aamada kurban, sorunun kayna, problemli ya da akl hastas olarak damgalanr. Sre, ie son verilmesi ya da kiinin ayrlmas ile sonulanr. Bu sonu, ounlukla mobbingin bitmesi anlamna gelmez, nk benzer bir ikolunda almak zorunda olan kii kt huylu, asi ya da iten anlamaz olarak damgalanr. Psikolojik bir oyun olarak tanmlanan mobbing; kiinin ahsn hedef alan, kimliini ve z gvenini zayflatan, kiiyi kendi yetersizliine/deersizliine inandrarak kendi inisiyatifiyle etkisiz hale gelmesini, ekilmesini, pes etmesini salamay hedefleyen bir sre olarak tanmlanyor. Mobbing madurlar tarafndan yaanan sre alan alnmas, kapana kslma, kolunun kanadnn krlmas, hapis, cendere, cehennem, duygusal saldr gibi metaforlarla anlatlrken; madurlarn ortak hissi genellikle acizlik, aresizlik, skmlk,hakszlk, ezi-

MOBBNG STEMYORUZ

YAADIIMIZ HBR ALANDA

yet, deersizlik ve yetersizlik gibi duygular olmaktadr. Yukardaki tanmlar en genel anlamyla kadnlarn hepsini kapsyor. nk neredeyse btn kadnlar evde, ite hatta sokakta bu tr bir iddetle karlayorlar! Kadnlarn her yerde karlatklar iddet eitlerinden biri olan psikolojik iddet, iyerinde mobbing olarak karmza kyor. ABDli psikolog M. Harrisonn yapt aratrmaya gre de kadn alanlarn yzde 42si, erkek alanlarn ise yzde 25i son iki ylda iyerinde mobbinge maruz kaldklarn belirtmiler. Yani kadnlar daha fazla mobbinge maruz kalyorlar. nk iverenlerin ve st dzey yneticilerin ok byk bir oran erkek olduu (2) iin iyerinde zellikle ykselmesi engellenerek cam tavana arpan ve ynetici olamamaktaki engellerinden birini de mobbinge yenilme olarak aklayanlar (3) kadnlardr. Tabi bu arada mobbing saylmasa da iyerinde ayrmclkla, cinsel taciz ve tehditle en fazla karlaanlar da yine kadnlar oluyor. Aratrmaclarn belirttii gibi gc seven, iktidardan beslenen, ar kontrolc, benmerkezci, farkllklara tahammll olamayan, antidemokrat kiiler mobbing uyguluyorlar ve Mobbing uygulayan kii genellikle kendi otoritesine ve kendi kontrol alanna tehdit olarak grd durumlarda mobbinge bavuruyor. Kadnlar iin ok tandk olan bu yaklamlarla mcadele etmek ayn zamanda iktidarla da mcadele etmek anlamna gelmektedir.

Bugne kadar ounlukla alma yaamnda grlse de iktidar ilikilerinin olduu her yerde mobbingle karlalabilir. Mobbinge uram kiilerin yaadklarna bakarsak bunu daha net grebiliriz:
Kendini gsterme olanaklarna ynelik kstlamalar: Sznz srekli kesilir. Yznze barlr ve yksek sesle azarlanrsnz. Yaptnz i srekli eletirilir. zel yaamnz srekli eletirilir. Telefonla rahatsz edilirsiniz. Szl tehditler alrsnz. Yazl tehditler gnderilir. Sosyal ilikilere saldrlar: evrenizdeki insanlar sizinle konumazlar. Kimseyle konuamazsnz, bakalaryla konumanz engellenir. Size dierlerinden ayrlm bir oda, yer verilir. (Meslektalarnzn) sizinle konumas yasaklanr. Sanki orada deilmisiniz gibi davranlr. Kiinin itibarna saldrlar: nsanlar arkanzdan kt konuur. Aslsz sylentiler ortada dolar. Akl hastasymsnz gibi davranlr. Bir zrnzle alay edilir. Sizi gln duruma drmek iin yry, ses ve jestleriniz taklit edilir. Dini ve siyasi grnzle alay edilir. zel yaamnzla alay edilir. Milliyetinizle alay edilir. zgveninizi olumsuz etkileyen bir i yapmaya zorlanrsnz. abalarnz yanl ve kltc ekilde yarglanr. Kararlarnz srekli sorgulanr. Alaltc isimlerle anlrsnz. Kiinin yaam kalitesi ve mesleki durumuna saldrlar: Sizin iin hibir zel grev yoktur. Size verilen iler geri alnr, kendinize yeni bir i bile yaratamazsnz. Srdrmeniz iin size anlamsz iler verilir. Sahip olduunuzdan daha az yetenek gerektiren iler size verilir. iniz srekli deitirilir. zgveninizi etkileyecek iler verilir. tibarnz drecek ekilde, niteliklerinizin dndaki iler size verilir. Size mali yk getirecek genel zararlara sebep olunur. Evinize ya da iyerinize zarar verilir. Kiinin salna dokunan saldrlar: Fiziksel olarak ar iler yapmaya zorlanrsnz. Fiziksel iddet tehditleri yaplr. Gznz korkutmak iin hafif iddet uygulanr. Fiziksel zarar verilir.

Dier yandan 19 Mart 2011de yaynlanan yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) nlenmesi Hakkndaki Babakanlk Genelgesi, mobbingi gerek kamuda gerekse zel sektrde bir derece de olsa grnr klmtr. Fakat yaadmz dier alanlarda da mobbingle karlamamak iin hem yasal-resmi, hem de farkndalk yaratacak yaptrmlarda bulunmak iin aba sarf etmeli ve uygulamaya geirmeliyiz. SDP 5. Kadn Konferansnda da pek ok kadn, bulunduu organlarda erkekler tarafndan cinsiyeti yaklamlara ve ayrmcla maruz kaldn ifade etmi, bu davranlarn kendisini kuatlm, baarsz, yetersiz hissettirdiini ve bu nedenle politikada zne haline gelemediini dndn ifade etmitir. Bizler, bu sorunun literatrde mobbing olarak geen bir tr taciz olduunu, kadnlar zelde ilgilendirmekle birlikte onlarla snrl olmadn ve partide sosyalist demokratik ilikilerin tesis edilmesi asndan bu konuda nlem alnmas gerektii tespitini yaptk: Parti iinde mobbing kabul edilemez. Bata kadnlar olmak zere yeye ynelik bask ve iddet, kiinin etrafn kuatmak ve srekli olarak kendini yetersiz hissettirmek suretiyle kii zerinde sistematik bir bask uygulayarak onu politikadan drmek mobbing olarak tanmlanr ve disiplin yaptrm uygulanmas karar altna alnmtr.
(1) ERA Research & Consultancy ve Futurebright Aratrma, Nisan 2012 (2) 2011 ylnda kamuda %16 kadn ynetici bulunuyor, www.dpb.gov.tr,2011; zel sektrde 2011de %25, 2012de %31 kadn ynetici bulunuyor; Dnya Gazetesi, 7 Mart 2012 (3) Kaya, Mustafa,mobbing, www.dpb.gov.tr (4) Negiz Nilfer, Yemen Aysun; Kamu rgtlerinde Kadn Yneticiler: Ynetici ve alan Asndan Ynetimde Kadn Sorunsal, Sosyal Bilimler Dergisi Aralk 2011, Say:2, s.7

28

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

MD BR SABAH KALKTIN...
Hazal alan
edildiklerini syledi Ksa etek giydii iin sokak ortasnda bir rencinin bacana kezzap atld Kendini reddeden kadn tecavz edip ldrd Sradaki haber Sradaki haber henz biz deilsek anslyz. ans nk bu gece dar ktmzda korkusuzca dolaabileceimizin garantisini verecek hibir ey yok imdi bir sabah kalktn, gzn krmz etekte, ama yok siyah pantolon daha iyi olacak. Ge kalma! dilekleriyle yollandn. Mutluysan bile pek kahkaha atmadn, davetkr gzkmek olmazd. Neyse ki toplant da Sylesem mi, konumasam m? derken geti. Metroda karndaki adamn dikizlemelerine ne kadar keyfin kasa da tepki veremedin. Evde belki bininci kez ayn sprgeyi eline aldn. ten karlma korkusuyla iki kat ii yar fiyatna yaptn. Makyaj neyineymi diye kavga ettin yine okul mdryle. Derken akam oldu, eve doru gittin bildiin yollardan, bir grup erkek bard arkandan, fkelendin; dnp hesabn sormak istedin, ama hanmln bozmak aypt. Hlbuki gayet de usturuplu giyinmitin, daha ne olacakt? Sokaa m kmayacaktn, ie mi gitmeyecektin? Bir kuytuda gizlenip mi yaayacaktn? Bu senaryolar, byle klasik gnler hibir kadna uzak ve artc deil ne yazk ki. Dnya nfusunun yarsn oluturduumuz dnldnde tm kadnlar kuytularda, kulelerde yaatmak pek de kolay olmayacak. Kadnlar iin her alanda geriye tek yol kalyor; yzlemek. Elinden alnm hayatlarnn peine dmek. phesiz ki hesap vermeksizin ktmz bir ev, kendi kazandmz para u gn tek bamza bizi zgr yapamayacak. Gece sokaa ktmzda tecavze uramayacamn garantisi olmadka hibir kadn zgr olamayacak. Geceler ve sokaklar almak iin bizlere yalnz bir evin deil istediimiz o zgr dnyann anahtar gerekli. Birlikte ve salam admlarla uzanlacak olan dnyann. Kadnlarn zerine kilitlenen kaplar aacak anahtarn tek bir ad var, mcadele. imdi asl soruysa, bu anahtar nasl her gn daha ok elle, daha da salam ve gl tanacak? Bir elimiz sokakta pankart tutarken br elimiz, evde ocuklarna bakan kadna; sokak ortasnda dayak yiyen bir transa uzanacak. Yani bu mcadele, bu anahtar her kap altndan, her sokak kesinden, her elden her kadna ulatrldka yaylacak. Her yerde kadnlar kendilerine sunulanlar reddettiklerinde bir alternatifleri daha olduunu bilmeli. te bu alternatifi ina etmek, bu yolda belki de en byk grev. Her kadn evin kapsn arptnda gidecei kadn dayanma merkezlerinde, mcadele edebilecei sokaklarda, dayanmayla kurabilecei yeni bir hayatta yerinin ve dostlarnn olduunu bilmeli. Ksacas artk kadnlara ellerindeki sprgenin uabileceini anlatma zaman. Elimizi uzatmamz gereken kadnlar tabii ki sadece henz uzanamadklarmzla snrl deil. Kadnlar her yerde, iyerimizde, okulumuzda, evimizde, mcadelemizde. Eer ki yeni bir hayat yaratmaktan bahsediyorsak, ncelikle bu eyi fazlasyla iselletirmi olmak gerekiyor. Kadn kadnn kurdudur denerek bytlen bizlerin, kadnn asl dostunun kadn olduunu tm hareketlerimizde, davranlarmzda ve hayatmzn tmnde anlatabilmemiz gerekiyor. Yarn olmas iin abaladmz toplumun ipular bugn bizlerden grlebilmeli. Girieceimiz kolektif bir yaam, paylaacamz daha ok ortak alan ve her elden dokuyacamz faaliyetler bize neden ve nasl birbirimize daha sk sarlarak yrmemiz gerektiini yzlerce yazdan daha iyi anlatacaktr. Ulamak istediklerimizi dndmzde, birbirini tanyan ve inanan birka insann, bunlardan yoksun birok insandan daha ileri ve salam admlarla ilerleyecei kukusuz. Ayn eye kar mcadele ettiimiz kadnlarla nasl daha salam, nasl daha ileriye ilerlenir? Bu sorular tekrar etmekte yarar ve geliim var. Tm bunlarn yannda, kadnlara elimizi uzatp hep birlikte erkek egemenlie kar sesimizi ykselttiimiz kadar, taleplerimizi de sistemli ve ak olarak alanlara tamak gerekiyor. Evet, bir eylere karyz, bir eyleri istemiyoruz ama istediimiz nedir? Nasl bir alternatif sunacaz? Hedeflerimizin, hayali isteklerden ve kadnlarn yalnz televizyondan izledii birka slogandan ibaret grnmemesi iin, aya yere basan, kadnlara her alanda deebilecek eylemlerimizi, szlerimizi daha da bytmek gerekli. Dayanmamz kadnlarn istemedii fakat baka bir cevap bulamad sorunlara zm olmal. Bu konuda her kadna ayr ayr grev dyor. Her gn dayanmamz, inancmz ve bilincimizi biledike, istediimiz ne hayal ne de ulalmaz. alnan hayatlarmz, sokaklarmz ve gecelerimizi, hakkmz olan istiyoruz. Yani yeni cmlelerimiz yle balamal: imdi bir sabah kalktn ve krmz etei giydin

29

AVRUPA KAZANILMI HAKLAR KONUSUNDA GERYE GDYOR

Sayn seyirciler bugn bir kadn daha eski kocas tarafndan ldrld Babakan krtaj yasaklansn, en az 3 ocuk dedi Gzaltna alnan kadnlar polis tarafndan taciz

Avrupada krizin kadnlar ve kadn haklar zerindeki etkisi ykc. Aratrmalar tutarl bir ekilde gsteriyor ki, kamu harcamalarnda yaplan kesintilerden en fazla kadnlar etkileniyor. Rekor sayda kadn iinden oluyor, sosyal hizmetlerdeki kesintiler, bu yklerin kadnlarn srtna bindirilmesi demek. Ortaya kan a kadnlarn kapatmas bekleniyor. Avrupa, alan kadn saysnn azald, yoksul kadn saysnn artt, kadnlarla erkekler arasndaki gelir uurumunun geniledii, kadnlarn ekonomik zgrlnn zayflad ve sosyal gvence ve korunma konusunda temel haklarnn tehdit altnda olduu bir gelecekle yz yze. Nihai olarak Avrupada cinsiyet eitliinde geriye gidiliyor.

KEMER SIKMA ZM DEL, BAKA BR DNYA MMKN!

kaybeden olacak. Kamu harcamalarnn kesilmesi, dorudan doruya cretlerin ve istihdamn azalmasna sebep oluyor. Aslnda burada kanlmaz bir zorunluluun katlanlmas gereken yan etkileri olarak gsterilen sonular, sermayenin asl hedefi. Kamu harcamalarnn azaltlmas gereklilii, sadece Krizi amak iin sizi isiz brakmak ve emeinizi deersizletirmek istiyoruz dememek iin ne karlan bir sylem. Kamu harcamalarndaki kesintiler, kamuda en fazla istihdam edilen kadnlar vuruyor. Salk ve eitim alannda temel olarak kadnlardan oluan istihdam daraltlyor ve kadnlar cretlerinden ve sosyal gvencelerinden mahrum brakyor. Kadnlar igcnn dna atarak gelirlerini aa ekiyor ve kadnlarn iddette kar korunma ve adalete ulama asndan zorlu mcadelelerle elde ettikleri kazanmlarn altn oyuyor. Kamu sektrnde yz binlerce kadn iten karld ve belirsiz bir gelecekle kar karya. alma ve emeklilik yaamnda kadnlarla erkekler arasndaki gelir uurumu, kamu sektrnde cretlerin dondurulmas ile daha da derinleiyor. alma yaamnda hamile kadnlara ynelik ayrmclk yaygnlayor. Szde emeklilik reformlar ve istihdamn kamudan zele kaydrlmas ile bu eitsizlikler otomatikman iki katna karlm oluyor nk zel sektrde durum daha vahim. ocuk ve yallarn bakmnda herkesin eriebilecei hizmetlerin ortadan kaldrlmasnn bir sonucu olarak bakm hizmetleri kadnlarn srtna bindiriliyor. Birok engelli, emekli kadn ve anne asndan sosyal yardmlar ve emekli maalarnn yeniden dzenlenmesi yokluk ve yoksunluu artryor. iddet kurban kadnlar ise destekten mahrum kalyorlar. Annelik, hamilelik ve ocuk yardmnda yaplan kesintiler en dk gelirli olan ve aile iinde ocuk bakm konusunda aslan payn stlenen kadnlar en ok etkiliyor. Avrupa lkelerinde kamuda daralmaya paralel olarak ilk iptal edilenler sosyal hizmet programlar oluyor. Salk kurumlar, kreler, snma evleri kapatlyor. ocuk yardmlar ve annelik/hamilelik izinleri ciddi kesintilerle yz yze. Ekonomik kriz aileler zerindeki gerilimi ve dolaysyla aile ii iddeti de artrd. Genlerin bozguna urayan kariyer planlar, geleneksel aile deerlerine geri dn trendini ortaya kard. Gen kadnlar anlaml bir kariyere sahip olma anslarnn dk olduunu dnerek pes ediyorlar ve kendilerine en anlaml ve deerli gelen eylere odaklanyorlar. Bu ise annelik ve ev kadnl demek oluyor. Dolaysyla kemer skma nlemleri geleneksel deerlerin daha da pekimesine sebep oluyor. Tek seenek ilan edilen kemer skma nlemleri, ykc yapsal uyum programlarna verilmi yeni bir addan baka bir ey deil. Yani krizin asl sebebi olan politikalar baka bir isim altnda uygulanmaya allyor. AB imdi Birliin en yoksul

Serap Gne

lkelerine ayn reeteyi uyguluyor. Bunlar makroekonomik gstergelerde dzelme salayp ksa vadede bor deme becerisini gvenceye alabilse de, uzun vadede bu lkelerin hibirinde srdrlebilir bir gelime salamayacak. 1980 ve 90lar boyunca Dnya Bankas ve IMFden alnacak kredilerin koulu olarak dnya apnda dayatlan yapsal uyum programlar, zellikle kadnlarn kendi salk ve esenlikleri pahasna daha az crete daha uzun ve fazla almas anlamna geliyordu. Avrupada kadn haklar savunucular, tek seenek olmadn savunduklar bu politikalara kar pek ok alternatif neriyorlar. Avrupa hkmetleri, AB fonlarn zel kre ve bakm evlerini tevik iin kullanmay planlyor ancak sendikalar ve feministler, bu fonlarn zel sektr tevik yerine yeni kamu tesislerinin kurulmas iin kullanlmasn savunuyor. Karlksz muhta bakm da emeklilik sistemi iinde dhil edilmeli ve bylece muhta bakm iin izin kullanmak zorunda kalan kadnlar emeklilikte dezavantajl konuma dmemeli. Kadnlar ayn zamanda bte kesintilerinin sosyal harcamalardan baka alanlarda yaplabileceini de savunuyorlar. rnein, sadece askeri harcamalarda yaplacak kesintiler bile kemer skma tedbirlerinin yerine ikame edilebilir. Saldrlar sendikalar ve rgtlenme hakkn da hedefliyor. Toplu i szlemeleri engelleniyor, mevcut szlemeler feshediliyor ve sendikalara gzda veriliyor. Avrupa Merkez Bankas iveren ile ii sendikalar arasndaki pazarlklara cretlerin drlmesi ynnde aka bask yapyor ve mdahale ediyor. Tpk Yunanistan seimlerinde sosyalistlerin c ilan edildii Alman medyas merkezli kampanya ile ahit olduumuz, Almanyann bir baka lkenin iilerine rahata karabilmesi gibi. Sonu olarak, Avrupada krize kar kemer skma politikalarna kar mcadelede kadn haklar nemli bir yer tutuyor ve kadnlar kazanmlarna ynelik saldrlar karsnda meydanlar dolduruyor. Hamile kadnlar, emekli kadnlar, iten karlan kamu emekisi kadnlar, sosyal gvencelerin ve hizmetlerin ortadan kaldrlmas sonucu salk hakk elinden alnan, ekonomik bask nedeniyle cendereye dnen aile iinde iddetle yz yze kalan, bir anda ocuuna ve yal ebeveynlerine bakm yk ile ba baa kalan, ekonomik bamszl elinden alnarak evin yolunu tutmak zorunda kalan kadnlar Hepsi baka bir dnya mmkn diyor ve dier seenein inas iin mcadele ediyor.

Krizin derin etkilerinin hissedildii u gnlerde, birok Avrupa lkesinde herkesin dilindeki szck kemer skma. Bu sadece sylemden ibaret deil, bir zorunluluk gibi gsterilerek sosyal haklara benzeri grlmemi saldrlarn bahanesi yaplyor. Avrupa hkmetleri ve Troyka, srekli olarak baka seenein olmadn iddia ediyor, Elimizde bir B plan yok diyorlar. Bu politikalarn hibir ie yaramad, adaletsiz olduu ve en zayflar vurduu biliniyor. Kadnlar da bu saldrlarn hedefindeki yumuak karn. Kadnlar ortalama olarak daha az kazanyor, daha az mlkiyete sahip ve yoksulluk iinde alp emekli olma ihtimalleri, erkeklere nazaran daha yksek. siz veya dk cretli ilerde alan kadnlar, hamile kadnlar, evli kadnlar, bekr anneler ve emekli kadnlar, cinsel, aile ii ve dier iddet trlerinin kurban olan kadnlar en fazla

30

Kasm 2012 | Kadnlarn Kurtuluu

NNELER, ANILARI, DVMELER

Fethiye etin 2004te Anneannem kitabn yaymlad. Bu kitap aslnda sadece onun anneannesinin deil, Anadoluda pek ok ninenin yksnn aynasyd. Anneannesi Seherin anlaryla ve ancak onun lmnn ardndan buluabildii akrabalaryla ilgili yazdklarn AGOS Gazetesine 2000 ylnda verdii lm ilan zetliyordu: Onun ad Heranudu. Herabet Gadaryann torunu. skhi ve Ovannes Gadaryann biricik kzlar idi. Paluya bal Habab kynde drdnc snfa kadar mutlu bir ocukluk yaad. Birden O gnler gitsin bir daha gelmesin dedii aclarla dolu zamanlar yaanmaya baland. Heranu tm ailesini kaybetti ve onlarla bir daha gremedi. Yeni bir ailesi, yeni bir ad oldu. Dilini, dinini unuttu, yeni bir dili ve dini oldu. Hayat boyunca bunlardan hi ikyeti olmad ama adn, kyn, anasn, babasn, dedesini ve yaknlarn hi mi hi unutmad. Bir gn onlara kavuma, onlarla kucaklama umuduyla 95 yl yaad. Belki bu umutla uzun yaad, bilincini son gnlere kadar yitirmedi. Heranu nenemi geen hafta kaybettik ve onu sonsuzlua uurladk. Salnda bulamadmz yaknlarn (yaknlarmz) bu ilan vastasyla bulmay, aclar paylamay umuyor, O gnler gitsin, bir daha yaanmasn istiyoruz. Heranu Ninenin o gnler gitsin bir daha gelmesin dedii gnler kylerine yaplan bir jandarma basknyla balamt. Kydeki tm erkeklerin gtrld o gnden sonra Heranu babasn bir daha hi gremedi. Bu baskndan sonra Heranuun annesi kzkardelerine salarn kesmelerini, gzel ve bakml grnmemelerini syledi. Nitekim salarna kyamayan ve onun dn dinlemeyen kz kardei Sipranu daha sonra kydeki dier gzel kzlarla beraber karlmt. Heranu yllar sonra karlaabildii teyzesine o srada neler olduunu hi bilemedi, teyzesi de yan ban almken izini bulabildii yeenine bir Krtle evlendiini ve rahatnn yerinde olduunu syleyebildi ancak. Heranuun kendi hikyesi de srgn yolunda annesi ve kardelerinden koparlmas ve bir askerin ailesinin yannda hep besleme olduunu

SOYKIRIMA KADINLARIN TARHNDEN BAKMAK

ULRIKE MEINHOF

Kadnlarn Kurtuluu | Kasm 2012

31

PROTESTODAN DRENE
70li yllara damgasn vurmu ve halen ehir gerillas rgtlenme modelinin en zgn rneklerinden biri olan RAFn (Kzl Ordu Fraksiyonu) kurucularndan Ulrike Meinhofun dnemin en etkili sol dergisi Konkrette yaynlad yazlar ilk kez Trkede
(Protestodan Direnie, eviren: Levent Konca, Sel Yaynclk).
RAFn kuruluundan nce editrln, sonrasnda da yayn ynetmenliini stlendii dergide yaymlanan metinlerden oluan derleme, Meinhofun sol bir aydndan gerillaya dnmnn izleini sryor. Souk Sava politikalarndan sosyal demokrasiye, mayalanmakta olan renci hareketinden gmen iilerin durumuna, sendikal mcadelenin amazlarndan kadn sorununa geni bir eitlilik sergileyen makaleler, etkisi on yllarca sren bir dnemi deiik ynleriyle yanstrken, ou sorunun gncelliini olduu gibi koruduunu gstermesi asndan da nemli. Alntladmz metin Yanl Bilin isimli makaleden: [] Sosyalist zgrleme talebinin sosyal demokrat hak eitlii talebine dntrlmesi zgrleme ile cretli almann artk allageldik biimde birbiriyle kartrlmasn ieriyor. zgrleme, devlet ve topluma ynelik bir talepti, zel olarak i adamna karyd; bu talep, konuann ve hitap ettiinin toplumsal konumuna dayanyordu. Buna karn, eit haklar bir btn olarak erkeklere kar mcadele ile elde ediliyor. cretli alma, kadna gerekten de kendisi iin en nemli olan erkein yle olmasndan kaynaklanan zelliinden ya da izne bal ev geindirme parasndan ksmi bir bamszlk veriyor eyletirme sreci neden evlilie gelindiinde dursun ki? bamsz bir tketici gibi hareket etmesine de izin veriyor. nsann deerinin geliriyle lld bir dnyada, bu tketici bamszl doal olarak bamszlklarn en nemlisi; bu bak asndan bakldnda, alan kadn hakl olarak zgrlemi kabul ediliyor. Sermayenin ve devletin i gc gereksinimini karlad ve ayn zamanda kuruuyla retim-tketim dngsne katkda bulunduu, yani sisteme uygun ve uyumlu davrand srece doru davranm oluyor. Ksacas: Eer zgrleme bir deer ve cretli alma doru davransa, cretli alma zgrlemedir. Eit haklar bu sistemde yalnzca nicel bir eksiklik telafisidir; sabreden dervi, muradna ermi. Sosyal sorunun bir bileeni olan kadn sorunu bu ekilde tabii ki zlm olmaz, tpk teknik gelimenin ve endstriyellemenin nimetlerinin kadnlar da dahil olmak zere btn insanlarn m, yoksa yalnzca az sayda insann m yararna olaca, insanlar gnlk yiyecek ve giyecek gereksinimlerini salama zahmetinden kurtarmak iin mi, yoksa bir avu insana iktidar, lks ve karl iler salamak iin mi kullanlaca sorununun zlmedii gibi. [] Kadnn eit haklara sahip olmas hakknda tartlmas gerektiinde hep rnein sendika kongrelerinde kopan kahkahalar, bu konuya dair bir gvensizlii da vuruyor ve kadnlarn deneyimleri ve duygular karsnda patavatsz ve gayridayanmac ama yine de her eyden nce Don Kiotun yel deirmenleri ile mcadelesine atlan hakl kahkahalar. Eit haklar ba ars, madurlar tarafndan bir zgrleme hareketinin aamal plannda taktik bir adm olarak kurgulanmad srece de yle kalmaya mecbur. [] Kadn emeinin ok daha kt cretlendirilmesi, emeklerinin ve verimliliklerinin deersizletirilmesini de ieriyor. Yetenekli kadn, zeki kadn ya da cesur kadn gibi vg dolu szlerde bile normalin olumsuzlanmas olarak hissedilebilen bu kmseme, dk cretlendirmenin hem sebebi, hem de sonucu olarak tehis edilmek zorunda. Clara Zetkin daha 1889 ylnda, ev ilerinin kmsenmesini kadn emeinin daha dk cretlendirilmesinin sorumlusu ilan etmiti: Bunun nedeni, kadnlarn rettii rnler, byk endstrinin mekanik olarak imal ettii rnlere oranla daha dk bir ortalama emek miktarn temsil ettii ve kadn igcnn daha verimsiz olduu yanlmasna izin verildii srece, kadnlarn bugne kadar yapageldii para karl olmayan ilerin de itibarsz olmas ve itibarszlatrlmaya zorunlu olmasyd. Bu kmseme cretlerde korundu ve bugne kadar yerini korudu. Bu, tarafsz olarak, yani kadn ve erkeklerin benzer ilerinin karlatrmal betimlemesiyle savunulamaz. [] Durumlar insanlk onuruna bu kadar aykr ve hak eitliinden bu kadar uzaksa, neden ii ve brolarn artan mekanizasyonu sonucunda bu koullarda onlar kadar mustarip olan beyaz yakal kadnlar kendilerini savunmuyor? Krelmi, ypranm ii kadnlarn deilse de, en azndan sendikalarn ve belki de niversite okumu, eitimli kadnlarn dayanmadan kn alan tepkisi nerede kalyor? kinci soru: i kadnlarn durumu ile eitimli ve orta snf kadnlarn aalk kompleksleri ve politikaclarn, brokrasi ve zel sektrn yneticilerinin karlarnn dnsel adan artc derecede dar kafal olmas arasnda bir balant var m? [] Daha dk cretlendirmenin kadn emeinin kmsenmesi stnden merulatrlmas, kadn kiiliinin de aa grlmesine, kadn ve erkeklerden beklenebilecek eylerin deimesine yol at. Bugn milyonlarca kadn, endstride emeklerinin

hissederek yaamasyla devam ediyor. Onun Fethiye etine anlattklar gen Ermeni kadnlarnn ve kz ocuklarnn yaadklarnn sadece bir izdm. Onu sahiplenen aile tarafndan bytlm, evlendirilmi. Kklerinden, ailesinden koparlm, bu hasretle ve her zaman bir yabanc olduunu hissettii bir evde yetimi. Bir de Sipranular gibi bana ne geldiini tam olarak bilmediimiz, bunu dillendirmekten imtina eden; yaadklar iddetten, istismardan bahsedememi olanlar var.

ekti. Khardalian, belgeselde byakannesinin sert ve geimsiz bir kadn olduundan, kimseyle fiziksel temas kurmadndan bahsediyor. Ad Hanm, aslnda Margarit olan ismi de Hayranu gibi deitirilmi. Dvmelerin srrn zmeye alrken rendikleriyse onun ve kzkardelerinin byakannelerinin iine gmd acsn kefetmelerini salam. Daha kckken srgn yolunda kurtarldn anlatan bykannenin aslnda tecavze uradn, Beyruta kamadan nce geirdii senelerde neler yaadna dair rktc bir sr perdesi olduu ortaya kyor. Khardaliann da dedii gibi tarih anlatlrken kadnlarn katliamlar iinde yaad ve cinsiyetleri yznden maruz kaldklar katmerlenmi insanlk sular daha arka planda kalyor. stne stlk bu kadnlar yaadklarnn sorumlularn aa karmaktansa ou zaman ebedi bir suskunlukla bir utan perdesinin arkasna hapsediyorlar kendilerini. Utanc kendileri sahipleniyorlar. Khardalian bykannesinin kzkardeiyle konutuunda da benzer bir suskunlukla karlayoruz. Bir adam beni ve kz kardeimi kurtard, diyor o da, yoksa bizi de keseceklerdi. Anne ve babalarn kaybettiklerini, be sene Mslman gibi yaadklarn, o srada beraber olduklarn, fakat bir daha asla o yllar hakknda konuma-

dklarn anlatyor. Ellerindeki dvmelerin ocukken herkesin kendi isteiyle yaptn anlatyor nce. Suzanne Khardalian niye tm hikyesini anlatmadn sorduunda da, Niye anlataym Allah akna? ocukken yapld deyip geiyorum, yle brak ite. Trkler yapt desem ne olacak? gibi szlerle kyor ona. Daha fazla konumayysa reddediyor ama gzlerinden anlatmay reddettii ac okunuyor. Pek ou bugn hayatta olmayan Ermeni kadnlarn yaadklarnn ok az ortaya km. ou kklerini, ailelerini yreklerine gmm halde yaayp bu dnyaya veda etmi durumda. Byk Felaket ardndan sa kabilen kadnlar iin bu hem bir vahete tanklk etmek, yaknlar dhil pek ok insann katledildiini grmek, yerlerinden yurtlarndan edilmek, yabancs olduu bir yaamda tutunmaya almak olduu kadar; tm katliamlarda, savalarda olduu gibi ayn zamanda kadn olduklar iin ezilmek, ikenceye ve tecavze maruz kalmak anlamna geliyor. Tm bu yaadklarna ramen hep sessiz kalm, ou zaman aslnda kim olduunu gizleyerek ocuklar, torunlar bytm, acsn onlarn srtna da yklemeyi istememi nineler bizlere yklerini anlatamadan gm gitmi bu hayattan. O yzden Hayranuun, Sipranuun, Margaritin hikyelerine kulak vermemizde fayda var. Tarihimizi bize bu aclar anlatacak.

Dvmelerin anlattklar
Beyrutta bym bir Ermeni olan Suzanne Khardalian, 1. Dnya Sava sonrasnda Ermeni kurumlarn abalaryla alkonulduklar yerlerden bulunup kurtarlabilen kadnlara dair bir arive denk geldi. Fotoraflarda grd kadnlarn pek ounun yznde ve ellerinde dvmeler olduunu fark edince babaannesinin de bu kadnlarla ortak bir gemii olabileceini dnd. 2012 Martnda Filmmor Gezici Kadn Filmleri Festivalinde de gsterilen, bu dvmelerden yola karak ninesinin yaadklarnn peine dt Grandmas Tattoos (Bykannemin Dvmeleri) adl belgeseli

birimi saniyelere ve saniyelerin paralarna kadar rasyonalize edilmi ilerde alyor; tm etkinlikleri az sayda hamlenin, en ufak el ve ayak hareketlerinin binlerce defa tekrarlanmasna indirgenmi. Kadnlarn erkeklere oranla monotonluktan daha az etkilendii, bunun pasiflik, hayal kurma eilimi, kiiye ballk, bana geleni kabullenme eilimi gibi psikolojik adan tipik kadn davran biimleri ile aklanabilecei ne srlyor. (Bana geleni kabullenme ifadesinin sinizmini hissedebilmesi iin insann, ritmi verili bir montaj bandnda, kadnlar yeterince hzl almadklarnda iledikleri parann nasl tekrar tekrar hzla ellerinden drldn grm olmas gerekiyor.) Bu trden monoton, ounlukla telal almann kadnlar asndan sonucu: Aptallama, krelme, sinirsel adan ar yklenme, hastalk. Alman Sendikalar Birliinin 1955 Kadn Konferansnda yle denildi: On yl montaj bandnda alan kadnlarla artk evlenmeye demez. O zamandan beri bantlar yavalamad, igcnn smrlmesi daha da younlat. zgrleme talebi ve kapitalist retim koullarndaki eitsizliin nedenlerini tehis etme ve ortadan kaldrma iradesi olmadnda; hak eitlii politikas, stne kurulu olduu eitlii srekli olarak kantlama, her yerinden kr ideolojisi fkran, yzeysel kadnlar erkeklerden farkldr ideolojisinin karsna dikilme zorunluluklarn ierir. (Kadnlar, tabii ki, erkeklerden farkldr, ancak bunun teknikleme dzeyi beden gcn gittike gereksizletiren bir endstrideki verimlilik kapasitesi ile bir alakas yok.) Kadnlarn aptalln reten yaam ve alma koullar ortadan kaldrlmad, en azndan saldrya uramad srece, bu konuda ikna edici ve ak bir kant sunulamaz. nsanlarn tand birka yetenekli kadn hibir ie yaramaz, pekala istisnadrlar ve zaten kendilerini yle hissederler.

25 Kasm 1960da, Dominik Cumhuriyetinin kuzey blgesinde, bir uurumun dibinde kadnn cesedi bulunur. Trujillo diktatrlne kar mcadele eden Mirabal Kardelerin tecavz edilerek katledilmi bedenleridir bunlar. Resmi kaytlara araba kazas olarak geen bu olayn tarihi; 1981de Kolombiyann bakenti Bogotada toplanan Birinci Latin Amerika ve Karayip Kadnlar Kurultay ve 1999da Birlemi Milletler Genel Kurulu kararlarndan bu yana Kadna Ynelik iddete Kar Mcadele ve Uluslararas Dayanma Gn oldu. Clandestina Hareketinin nclerinden olan ve 1930-1961 yllar arasnda Dominik Cumhuriyetini bir cehenneme eviren askeri diktatrle kar mcadele eden Mirabal Kardeler, pek ok kez tutuklanm, ikenceye maruz kalmlard. Trujillo diktatrlnn Mirabel Kardelerin kendileri iin byk bir tehlike olduunu aklamasnn hemen ardndan da kendileri gibi mcadele veren ve cezaevinde olan kocalarn ziyarete giderken zorla alkonarak katledilmilerdi.
DEVRM N SOSYALST DEMOKRAS Yerel Sreli Yayn ubat- 2011 say: 111
Sahibi: Devinim Yaynclk adna Yeim Ergn Yazileri Mdr: Aziz Gler Adres: ehit Muhtar Mah. Yourtu Faik sok. No:14 D:2 Beyolu/stanbul Basld Yer: Ezgi Matbaaclk - Sanayi cad. Altay sok. no:10 obaneme Yenibosna stanbul / 0212 452 23 02