‫زن در دوﻟﺖ ﺧﻴﺎل‬

‫) ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ زن در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ(‬

‫ﻧﺎدرﻩ اﻓﺸﺎرﯼ‬
 ‫زن در دوﻟﺖ ﺧﻴﺎل‬
‫ﻧﺎدرﻩ اﻓﺸﺎرﯼ‬
‫ﺣﺮوﻓﭽﻴﻨﯽ و اﻣﻮر ﻓﻨﯽ ـ ﻧﻮیﺴﻨﺪﻩ‬
‫چﺎپ اول ـ ‪١٣٧٩‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻃﺎهﺮﻩ ﻗﺮﻩاﻟﻌﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻧﻮﯼ ﭘﻴﺸﺘﺎز رهﺎﻳﯽ‬
‫و ﺣﺠﺎب ﺑﺮاﻓﻜﻨﺪﻩاش‬

‫‪٣‬‬
 ‫ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﯼ ﭼﺎپ آﺘﺎب‬

‫ایﻦ آﺘﺎب در ﺱﺎل ‪ ١٣٧٥‬ﻧﻮﺵﺘﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺱﻪ ﺱﺎل ﺑﻌ ﺪ از ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﻧﻢ از‬
‫ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ .‬ﭘ ﺲ از چﻨ ﺪیﻦ ﺱ ﺎل چﺎﻟ ﻪ آﻨ ﺪن و ﭘﺮآ ﺮدن‪ .‬ﺁن را ﺑ ﺎ دﺱ ﺖ‬
‫ﻧﻮﺵﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺕﺎ هﻤﻴﻦ چﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﭘ ﻴﺶ در آ ﺸﻮﯼ ﻣﻴ ِﺰ ﻣﺪیﺮﻣ ﺴﺌﻮﻟﯽ ﺧ ﺎك ﻣ ﯽﺧ ﻮرد‪،‬‬
‫آ ﻪ اﻣﻜ ﺎن چ ﺎﭘﺶ را ﻧﺪاﺵ ﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌ ﺪ ﻗ ﺴﻤﺖ اول ﺁن در ﻧﺨ ﺴﺘﻴﻦ ﺵ ﻤﺎرﻩﯼ ﻧ ﺸﺮیﻪﯼ‬
‫»دﻧﺎ« چﺎپ ﺵﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ آﻮﺕﺎهﯽ از ﺁن‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﺱﺖ ﻧﻮیﺲ ﺑﻮدن‪ ،‬آﻠﯽ ﻏﻠﻂ ﺕﺎیﭙﯽ داﺵﺖ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﯽ هﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ‬
‫هﻤﻴﻦ ﺧﻮاﺱﺘﻢ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻨﻮیﺴﻤﺶ آﻪ درﺿﻤﻦ ﺑﺎزﻧﻮیﺴﯽ هﻢ ﺵﺪﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺮفهﺎﯼ ای ﻦ آﺘ ﺎب ﺣ ﺮفه ﺎﯼ ﻣ ﻦ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﭘ ﺲ از ﺱ ﻪ ﺱ ﺎل ﺟ ﺪایﯽ از‬
‫ﺱ ﺎزﻣﺎن و ﺵ ﻨﻴﺪن و ﺧﻮاﻧ ﺪ ِن ﻓﺤ ﺶه ﺎﯼ چ ﺎروادارﯼ از ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‪ .‬ﺕ ﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﻧﺪاﺵﺘﻢ دوﺑﺎرﻩ وارد ایﻦ دایﺮﻩ ﺵ ﻮم آ ﻪ داﺱ ﺘﺎن‪ ،‬داﺱ ﺘﺎ ِن آ ﻮدآﯽ ﻓﻜ ﺮﯼ ﻣ ﻦ ﺑ ﻮد و‬
‫ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﺕﺤﻠﻴﻞه ﺎﯼ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ و ﺱﻴﺎﺱ ﯽام‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺑ ﻪهﺮﺣ ﺎل ﺕﺠﺮﺑ ﻪﯼ چﻨ ﺪ ﺱ ﺎ ِل‬
‫زﻧﺪﮔﯽام ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻜﺮ آﺮدم ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ در اﺧﺘﻴﺎر آﺴﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد آﻪ هﻨﻮز ﺧﻴﺎل ﻣ ﯽآﻨﻨ ﺪ‬
‫از اﻧﺪیﺸﻪﯼ ﻣﺬهﺐ ِ در ﺣﻜﻮﻣﺖ آﺎرﯼ ﺱﺎﺧﺘﻪ اﺱﺖ؛ ﺱ ﺎﺧﺘﻪ اﺱ ﺖ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻓﻘ ﻂ ﻣ ﺮگ‬
‫ﺐ ﺵ ﻴﻌﻪ‬‫ﺖ ﺁن‪ ،‬ﺵ ﻨﺎﺧﺖ ِ ﻣ ﺬه ِ‬
‫و آﺸﺘﺎر و ﺣﺬف و ﻓﺤﺶ و ﺱﺎﻧ ﺴﻮر و… آ ﻪ ﺵ ﻨﺎﺧ ٍ‬
‫اﺱﺖ در هﻴﺌﺘﯽ دیﮕﺮ‪ ،‬و ﻣﺜﻼ اﻧﻘﻼﺑﯽ!!!!‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل‬
‫‪٢٠٠٠‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫درﺁﻣﺪ‬

‫در ﺑﺮرﺱ ﯽ وﺿ ﻌﻴﺖ زﻧ ﺎن ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ آ ﻪ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ‬

‫ﻣﺜﺎﺑﻪ رهﺒﺮ ﻋﻘﻴﺪﺕﯽ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪ ،‬از زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﭘﻴﺮاﻣ ﻮﻧﺶ ﻣﻬ ﺮﻩ ﺱ ﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺱﺖ‪ ،‬ایﺸﺎن را از ﻋﻨﺼ ِﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﺸﻖ و دوﺱﺘﯽ ﺕﺨﻠﻴﻪ آﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ در‬
‫ﺧﻼء ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﻠﺐ و روح ایﺸﺎن‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ را ﺕﺰریﻖ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺱﺘﻪام ﻧﺸﺎن دهﻢ آﻪ زﻧﺎن‪ ،‬هﻢ اﺱﺘﺜﻤﺎر ﺵﺪﻩاﻧﺪ‪ ،‬هﻢ وﺱﻴﻠﻪ ﺑ ﻮدﻩاﻧ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ‬
‫ﻣﺮدا ِن ﺣﺎﺿﺮ در ﻋﺮاق ﻧﻴﺰ ﺑﻪ زیﺮ ﺱﻠﻄﻪ آ ﺸﻴﺪﻩ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ آ ﻪ‬
‫اﻧﺴﺎ ِن ﺑﺪون ﻋ ﺸﻖ‪ ،‬ﺕﺒ ﻪآ ﺎر اﺱ ﺖ‪ ،‬و ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺁﻧﻘ ﺪر ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ اﮔ ﺮ‬
‫رهﺒﺮ ﻋﻘﻴﺪﺕﯽاش ـ یﻌﻨﯽ ﺵﻮهﺮش ـ از او آﻼﻩ ﺑﺨﻮاهﺪ‪ ،‬ﺱﺮ ﻣﯽﺁورد‪.‬‬
‫ﻖ ﺟﻨﺎیﺎت ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ را‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻄﻮر آﻪ دﻟﻢ ﻣﯽﺧﻮاﺱﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻋﻤ ِ‬
‫در ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدن اﻧ ﺴﺎنه ﺎ از ﻋﻨ ﺼﺮ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﻋ ﺸﻖ و دوﺱ ﺘﯽ ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ‪ .‬ﺵ ﺎیﺪ‬
‫ﻗﻄﺮﻩاﯼ ﺑﺎﺵﺪ از دریﺎﯼ رﻧﺞ و ﻓﺸﺎرﯼ آﻪ ﺑﺮ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ﻣﺠﺎه ﺪ ﺧﻠ ﻖ ﺕﺤﻤﻴ ﻞ‬
‫ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ ،‬آﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ داﺵﺘﻦ ﻣ ﺮزﯼ ﻣ ﺸﺨﺺ و ﺟ ﺪﯼ ﺑ ﺎ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ اﺱ ﻼﻣﯽ ﺣ ﺎکﻢ‬
‫ﺑﺮ ایﺮان‪ ،‬از ﺱﺎزﻣﺎن رﺟﻮﯼ ﻓﺎﺹﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ج از ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑ ﻪ زﻧ ﺪانه ﺎﯼ‬ ‫ﺑ ﯽاﻏ ﺮاق ﻣ ﯽﮔ ﻮیﻢ آ ﻪ اﮔ ﺮ راﻩه ﺎﯼ ﺧ ﺮو ِ‬
‫اﺱﺘﺨﺒﺎرات ﻋﺮاق‪ ،‬اﺑﻮﻏﺮیﺐ و ﺑﻴﺎﺑ ﺎنه ﺎﯼ رﻣ ﺎدﯼ ﺧ ﺘﻢ ﻧﻤ ﯽﺵ ﺪ ـ ﺑ ﻪﺟ ﺰ چﻨ ﺪ ﻧﻔ ِﺮ‬
‫ﺧﺎص ـ آﺴﯽ در ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ آ ﻪ ﻣ ﺬهﺐ و اﻧﺪی ﺸﻪﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ‪ ،‬چﮕﻮﻧ ﻪ از زﻧ ﺎن‬
‫اﺑﺰار ﻣﯽﺱﺎزد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻘﻂ در دﺱﺘﮕﺎﻩ ﺣﺎآﻤﻴﺖ ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ؛ در ای ﺮان اﻧﺪی ﺸﻪﯼ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺠﺰ در ﻣﻴﺎن ﺵﻜﻨﺠﻪﮔﺮان ﺕﻮﻓﻴﻘﯽ ﻧﺪاﺵﺘﻪ اﺱﺖ‪.‬‬
‫و ﺧﻮاﺱﺘﻪام ﻧﺸﺎن دهﻢ آﻪ دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼ ﺱﻴﺴﺘﻤﺎﺕﻴﻚ در اﻧﺪی ﺸﻪﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪،‬‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎكﺕﺮ از دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼه ﺎﯼ آﻼﺱ ﻴﻚ اﺱ ﺖ‪ ،‬و اﻓ ﺸﺎﯼ ﻣﻜ ﺎﻧﻴﺰم ای ﻦ دیﻜﺘ ﺎﺕﻮرﯼ‪،‬‬
‫ﻗﺪﻣﯽ در راﻩ روﺵﻨﮕﺮﯼ و ﺕﺒﺪیﻞ ایﻦ ﺕﺠﺮﺑﻪهﺎ ﺑﻪ ﺵﻌﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺱﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺎدرﻩ اﻓﺸﺎرﯼ‬
‫‪ ٢٧‬ﺧﺮداد ﻣﺎﻩ ‪١٣٦٧‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺕﺒﻌﻴﺾ ﺟﻨﺴﯽ و ﺕﺤ ﺖ اﻧﻘﻴ ﺎد درﺁوردن زﻧ ﺎن ﺕﻘﺮیﺒ ﺎ در ﺕﻤ ﺎم ﻓﺮهﻨ ﮓه ﺎ‬

‫ریﺸﻪاﯼ چﻨﺪهﺰارﺱﺎﻟﻪ دارد‪ .‬ﺧﺎرج از ﺑﺤﺚ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﯽ ﺁن و ایﻦ آﻪ ایﻦ ﺕﺒﻌﻴﻀﺎت‬
‫از آﺠﺎ ﻧﺎﺵﯽ ﻣﯽﺵﻮد‪ ،‬ﺱﻌﯽ دارم ﺑﻪ ﺟﺎیﮕﺎﻩ زﻧﺎن در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑﭙ ﺮدازم‪.‬‬
‫وارد ﺵﺪن در ﺑﺤﺚ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﯽ‪ ،‬از ایﻦ ﺟﻬ ﺖ در ﺹ ﻼﺣﻴﺖ ِ ﺑﺤ ﺚ ﻣ ﻦ ﻧﻴ ﺴﺖ آ ﻪ‬
‫یﻚ ﺑﺤﺚ ﻋﻠﻤﯽ در ﺣﻴﻄﻪﯼ آﺎر ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﺵﺨﺼﺎ در ایﻦ ﺟﺮیﺎن ﻣ ﺬهﺒﯽ دی ﺪﻩام‪ ،‬از ﻧﻘﻄ ﻪ ﻧﻈ ﺮ ﻋﻠﻤ ﯽ ی ﻚ‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪﯼ ﺕﺎریﺨﯽ اﺱﺖ؛ ﺕﺎریﺨﯽ از ایﻦ زاویﻪ آﻪ ﺑﻪ ﺕﺎریﺦ چﻬﻞ ﺱﺎﻟﻪﯼ ﻣﻌﺎﺹﺮ ﻣﺎ‬
‫ﻣﺮﺑ ﻮط اﺱ ﺖ؛ ﻓﺎﺟﻌ ﻪ از ای ﻦ ﻧﻘﻄ ﻪ ﻧﻈ ﺮ آ ﻪ ی ﻚ ﺟﺮی ﺎن ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺵ ﻴﻌﻪ ﺑ ﺎ ادﻋ ﺎﯼ‬
‫ﺕﺮﻗﯽﺧﻮاهﯽ‪ ،‬ز ِن ﻣﺴﻠﻤﺎ ِن ﻣﺬهﺒﯽ و ﺱ ﻨﺘﯽ ﻣ ﺎ را ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﺼﺮﯼ ﺑ ﯽارادﻩ‪ ،‬ﺑ ﯽﺵ ﻜﻞ‪،‬‬
‫ﺑﯽهﻮیﺖ و ﺑﺪو ِن ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺪل کﺮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬زﻧﺎن ﻣ ﺴﻠﻤﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺑ ﺎ ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻦ ﺑ ﻪ‬
‫ﺐ ﺱ ﻨﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪﯼ‬ ‫ﺱﺎزﻣﺎن رﺟ ﻮﯼ ارادﻩ آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ در ﺣ ﺼﺎ ِر ﺑ ﺴﺘﻪ و دﮔ ِﻢ ﻣ ﺬه ِ‬
‫ﺑﺴﺘﻪﯼ ﻣﺎ درﺟﺎ ﻧﺰﻧﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ارادﻩ آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ ـ در ﻋ ﻴﻦ اﻋﺘﻘ ﺎد ﺑ ﻪ ﺑﺎوره ﺎﯼ‬
‫ﻣ ﺬهﺒﯽ ـ ﻗ ﺪﻣﯽ در راﺱ ﺘﺎﯼ ﺁزادﯼ ﺧ ﻮد و ﺟﺎﻣﻌ ﻪﺵ ﺎن از ﻗﻴ ﺪ و ﺑﻨ ﺪهﺎﯼ آﻬﻨ ﻪ‬
‫ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺒﺎرزﻩﯼ ای ﺸﺎن ﺟ ﺪاﯼ از ﻣﺒ ﺎرزﻩﯼ ﻣ ﺮدا ِن هﻤﺮاه ﺸﺎن ﻧﻴ ﺴﺖ‪ ،‬اﻣ ﺎ‬
‫چﻮن ایﻦ زﻧﺎن ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﻪ رهﺒ ﺮﯼ ﺁﺧﻮﻧ ﺪ ه ﺎ »ﻧ ﻪ« ﮔﻔﺘ ﻪ و در ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪،‬‬
‫یﻌﻨ ﯽ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﻮرد ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ﯼ ﺵ ﻜﻠﯽ و ﻣﺤﺘ ﻮایﯽ ﻗ ﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮرﺱﯽ وﺿﻌﻴﺘﺸﺎن ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺪ ﺁﻣﻮزﻧﺪﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﺧ ﺎرج از ای ﻦ آ ﻪ ای ﻦ زﻧ ﺎن ﺑ ﻪ ﺣﻘﻮﻗ ﺸﺎن واﻗ ﻒ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ و ی ﺎ در‬
‫ﻖ اﻧ ﺴﺎن‬
‫ﺑﻴﺨﺒﺮﯼ ﻧﮕﺎﻩ داﺵﺘﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﯽ از ایﺸﺎن ﺕ ﻀﻴﻴﻖ ﻣﻴ ﺸﻮد‪ ،‬و ﺁن ﺣ ِ‬
‫ﺑﻮدن‪ ،‬ﺣﻖ دوﺱﺖ داﺵﺘﻦ و ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ایﺸﺎن اﺱﺖ‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ دﺳﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ از اﻧﺴﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻓﻌﻞ و ﻋﻤﻞ ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﯼ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﻗﺒﻠ ﯽ اش ﻣ ﺸﺨﺺ‬

‫ﻣﻴ ﺸﻮد‪ .‬ﻓﻬﻤﻴ ﺪن‪ ،‬ﻓﻜ ﺮ آ ﺮدن‪ ،‬ﺣ ﺮف زدن‪ ،‬ﻣﺒ ﺎرزﻩ آ ﺮدن‪ ،‬اﻧﺘﺨ ﺎب آ ﺮدن و ‪...‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺕﻌﺮیﻒ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان از ایﻦ ﻣﻮﺟﻮد دوﭘﺎ اﺱﺖ‪.‬‬
‫در ﺕﻌﺎریﻒ رای ِﺞ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن از ﺁﻧﺠﺎ ﻗﺎﺑﻞ ارزش ﮔﺰارﯼ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫ﻗﺪرت اﻧﺪیﺸﻴﺪن‪ ،‬ﺣﺮف زدن‪ ،‬ﺕﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب آﺮدن و ‪ ...‬ﭘﻴﺪا ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ‬
‫ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﻴﺘﻮان ﺕﻌﺎریﻒ ﺕﻜﻤﻴﻠﯽ دیﮕﺮﯼ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﯼ اﻧ ﺴﺎ ِن ﻣﺒ ﺎرز و اﻧﺪی ﺸﻤﻨﺪ‬
‫ط ﺣ ﻀﻮرش در ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﻗ ﺮار ﻣﻴﺪه ﺪ و ﺑ ﻪ وﺿ ﻊ‬ ‫اﻓﺰود‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻪ ﺁﮔ ﺎهﯽ را ﺵ ﺮ ِ‬
‫ﻣﻮﺟ ﻮد اﻋﺘ ﺮاض دارد و زﻧ ﺪﮔﯽ روزﻣ ﺮﻩ راﺿ ﯽ اش ﻧﻤﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬اﻧ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﻂ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺧ ﻮد و ﭘﻴﺮاﻣ ﻮﻧﺶ‪ ،‬از ﺧﻮاﺱ ﺘﻪ ه ﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ اش چ ﺸﻢ‬ ‫ﺑﻬﺒ ﻮد ِ ﺵ ﺮای ِ‬
‫ﻣﻴﭙﻮﺵﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ارزﺵﻬﺎیﯽ ﺑﺮﺕﺮ و آﻴﻔﯽ ﺕﺮ دﺱﺖ ﭘﻴﺪا کﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ اﺑﺘﺪایﯽ آﺴﯽ آﻪ در ﺑﺮهﻪ هﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر ﺧ ﺎص‬
‫در ﺵ ﺮایﻂ ﺁزادﯼ آ ﺸﯽ و ﻧﻔ ﺲ ﺑﺮی ﺪن از اﻧ ﺴﺎن در ﺣﮑﻮﻣ ﺖ اﺱ ﻼﻣﯽ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺱﺖ و ﻧﺨﻮاﺱﺘﻪ اﺱﺖ ﺑﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ و ﺣﺎآﻤ ﺎن اﺱ ﻼﻣﯽ ﺕﻬ ﺮان ﺱ ﺮ ﺑ ﺴﭙﺎرد‬
‫و ﺁزادﯼ و ﻓﻬﻤﺶ را زی ِﺮ ﭘﺎﯼ ایﺸﺎن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ آﻨﺪ‪ ،‬ارزش ویﮋﻩ اﯼ دارد‪.‬‬
‫ﺁﻧﺠ ﺎ آ ﻪ ﻓ ﺸﺎر چﻨ ﺪ ﺑﺮاﺑ ﺮ ﻣﻴ ﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ در ﺑﺮاﺑ ﺮ ﻓ ﺸﺎر ﻧﻴ ﺰ ارزش‬
‫ﺧﺎﺹﯽ ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﺑﺨ ﺸﯽ از آ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ در ﺵ ﺮایﻂ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺑ ﻪ‬
‫ﺣﺎآﻤ ﺎ ِن ﺕﻬ ﺮان »ﻧ ﻪ« ﮔﻔﺘ ﻪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺵ ﻌﺎرهﺎﯼ ﮔﺮوهﻬ ﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ اﻋﺘﻤ ﺎد آ ﺮدﻩ‪ ،‬و‬
‫ﺱ ﺮ و ﺟ ﺎن و ﺧﺎﻧ ﻪ و ﺧﺎﻧﻤ ﺎن را در ای ﻦ راﻩ »داو« ﮔﺬاﺵ ﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺿ ﻮع ای ﻦ‬
‫آﺘﺎب هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺒﻴﻨ ﻴﻢ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ چ ﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ اﯼ دارد؟ ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﺸﺨﺼﺶ از اﻧﺴﺎن چﻴﺴﺖ؟ و چ ﺮا ﭘ ﺲ از ﺑ ﻴﺶ از‬
‫چﻬﺎر دهﻪ ﺑﺎﺹﻄﻼح ﻣﺒﺎرزﻩ و ﻧﺘْﺎر ﺁن هﻤﻪ اﻋﺘﻤﺎد‪ ،‬ﺑﻪ چﻨﻴﻦ ﺱﺮﻧﻮﺵﺘﯽ دچﺎر ﺵﺪﻩ‬
‫اﺱﺖ؟‬
‫دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻓﻜ ﺮﯼ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻣﻠﻘﻤ ﻪ اﯼ اﺱ ﺖ از دو ﻧ ﻮع ﺑﺮداﺵ ﺖ و‬
‫ش اﺱ ﻼﻣﯽ ﺕ ﺸﻴﻊ‬ ‫دو ﻧ ﻮع ﺟﻬ ﺎن ﺑﻴﻨ ﯽ؛ یﻜ ﯽ از ای ﻦ دو ﺟﻬ ﺎن ﺑﻴﻨ ﯽ‪ ،‬ﻧﮕ ﺮ ِ‬
‫دوازدﻩ اﻣ ﺎﻣﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰی ﻚ اﻋﺘﻘ ﺎد دارد‪ ،‬هﻤ ﻪ چﻴ ﺰ را ﻣﺨ ﺘﺺ ﺧ ﺪا‬
‫ﻣ ﯽ داﻧ ﺪ‪ ،‬ارادﻩ ﯼ او را ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ه ﺴﺘﯽ ﻣﻴ ﺸﻨﺎﺱﺪ‪ ،‬و ﺑ ﻪ ﺑﻬ ﺸﺖ‪ ،‬ﺟﻬ ﻨﻢ‪ ،‬ﻧﻤ ﺎز‪،‬‬
‫روزﻩ‪ ،‬ﻣﻌﺎد‪ ،‬اﻣﺎﻣﺖ‪ ،‬ﻧﺒﻮت و دیﮕ ﺮ اﺹ ﻮل و ﻓ ﺮوع ﺁن ﻣ ﺬهﺐ ﺑ ﺎور دارد‪ .‬ﺟﻬ ﺎن‬
‫رهﺒﺮﯼ آﻨﻨﺪﻩ ﯼ ایﻦ ﻧﮕﺮش ‪ -‬یﻌﻨﯽ ﻓﻘﻪ ﺟﻌﻔﺮﯼ ‪ -‬ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ اﺟﺘﻬﺎد ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺱﺖ آ ﻪ‬
‫ﯽ ﺵ ﻴﻌﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺨ ﺸﯽ از ﺕﺮﺟﻤ ﻪ ﯼ ﺁن اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ﺑﻴ ﺎﻧﯽ دیﮕ ﺮ‬ ‫ﻋ ﺪ ِم ﺹ ﻼﺣﻴﺖ و ﻧﻔﻬﻤ ِ‬
‫اﻣﺖ ِ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ایﻦ ﺑﺎور در هﻤﻪ ﯼ اﻣﻮرات دﻧﻴﻮﯼ ﺧﻮیﺶ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ راهﻨﻤﺎ‪ ،‬رهﺒ ﺮ‪،‬‬
‫ﻧﺎﺟﯽ و ﻣﻨﺠﯽ دارد‪ .‬ای ﻦ ﻣ ﺴﻠﻤﺎن ﺵ ﻴﻌﯽ در ﺕﻤ ﺎم ﻣ ﺴﺎیﻞ اﺑﺘ ﺪایﯽ‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ ﺑﻬﺪاﺵ ﺘﯽ و‬
‫‪٧‬‬
 ‫رﺧﺘﺨﻮاﺑﯽ اش هﻢ ﺑﻪ ﻓﺘﻮاﯼ ﻣﺠﺘﻬﺪ و ﻣﺮﺟﻊ ﺕﻘﻠﻴﺪ ﻧﻴﺎز دارد‪.‬‬
‫ایﻦ ﻓﻬﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﺕﺤﻘﻴﺮ ای ﻦ ﺟﻬ ﺎن ﺑﻴﻨ ﯽ اﺱ ﺖ و ﻧ ﻪ ﺕﺎیﻴ ﺪ ﺁن‪ .‬ﻣ ﺬهﺐ ﺵ ﻴﻌﻪ ﯼ‬
‫ﺣﺎآﻢ ﺑﺮ اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ ﻣﺮدم ﻣﺎ هﻤﻴﻦ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻣﺎ ی ﻚ ﻣﺮﺟ ﻊ ﺕﻘﻠﻴ ﺪ دارﻧ ﺪ آ ﻪ‬
‫ت‬‫ﺑ ﻪ او ﺕﺎﺱ ﯽ ﻣﻴﻜﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ درك ای ﺸﺎن از ﭘﻴﺮاﻣ ﻮن‪ ،‬ﺧ ﺪا و ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ از ﺕﺮﺵ ﺤﺎ ِ‬
‫ذهﻦ ایﻦ ﻣﺮاﺟ ِﻊ ﺕﻘﻠﻴﺪ ﺕﻐﺬیﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ ،‬هﻤﻪ ﯼ اوﺿ ﺎع و اﺣﻮاﻟ ﺸﺎن را ﺑ ﺎ ﻣﺠﺘﻬ ﺪ و‬
‫ﻣﺮﺟ ﻊ ﺕﻘﻠﻴﺪﺵ ﺎن ﻃ ﺮح ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎ ای ﺸﺎن ﻣ ﺮاودﻩ و ﻣﻜﺎﺕﺒ ﻪ دارﻧ ﺪ‪ ،‬ﺱ ﻬﻢ اﻣ ﺎم‬
‫ﻣ ﯽ ﭘﺮدازﻧ ﺪ‪ ،‬در ﺕﺠ ﺎرت‪ ،‬درﺹ ﺪﯼ از ﺱ ﻮد ﺧﺎﻟ ﺼﻪ ﺵ ﺎن را ﺑ ﻪ »ﺁﻗ ﺎ«‬
‫ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬از ایﻦ ﻃﺮیﻖ درﺁﻣﺪﺵ ﺎن را ﺣ ﻼل ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬یﻌﻨ ﯽ اﮔ ﺮ از راﻩ ه ﺎﯼ‬
‫ﻧﺎﺹﺤﻴﺤﯽ ﭘﻮﻟﯽ ﺑ ﻪ دﺱ ﺖ ﺁوردﻩ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎ ﺣ ﻼل آ ﺮدن وﺟﻮه ﺸﺎن‪ ،‬دیﮕ ﺮ ﻧﻴ ﺎزﯼ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ آﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺎﻓﻴﺰیﻚ و دﻧﻴﺎﯼ ﭘﺲ از ﻣ ﺮگ ﭘﺎﺱ ﺨﮕﻮ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺵﻜﻴﺎﺕﺸﺎن را هﻢ از ﺕﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎیﻞ ﺁﻗﺎیﺎن رﻓﻊ و رﺟﻮع ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺟﻤ ﻊ ﺑﻨ ﺪﯼ‬
‫ﻧﻬﺎیﯽ یﻚ ﺵﻴﻌﻪ و ﭘﻴﺮ ِو ایﻦ ﻣﺬهﺐ آﺴﯽ اﺱﺖ آﻪ یﺎ در ﭘﯽ یﺎﻓﺘ ِﻦ ﻧ ﺎﻧﯽ اﺱ ﺖ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﮔ ﺬران زﻧ ﺪﮔﯽ‪ ،‬و ی ﺎ در ﭘ ﯽ ی ﺎﻓﺘ ِﻦ راه ﯽ اﺱ ﺖ ﺑ ﺮاﯼ ره ﺎیﯽ از هﺠ ﻮ ِم ﺵ ﻜﻴﺎت ِ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ِ ﻣﺴﺘﺨﺮﺟﻪ از ﺵﺮع و ﻣﺬهﺐ ﺟﻌﻔﺮﯼ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﻟﻴ ﺎن ای ﻦ ﻣ ﺬهﺐ ‪ -‬ﻣ ﺬهﺐ ﺵ ﻴﻌﻪ ‪ -‬در ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﻮارد‪ ،‬ﻣ ﺪاح و ﻣﺒﻠ ِﻎ‬
‫ﺣﺎآﻤﺎ ِن در ﻗﺪرت ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺱﻬﻞ اﺱﺖ ﺵﺎﻩ و وزیﺮ ﻧ ﺼﺐ و ﻋ ﺰل ﻣ ﯽ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﯽ دیﮕﺮ در ﻣﺜﻠﺚ زر و زو ِر ﺣﺎآﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯼ ﻣﺬهﺒﯽ‪ ،‬ﺿﻠﻊ ﺱﻮ ِم ﺕﺰوی ﺮ‬
‫را ﺕﻜﻤﻴﻞ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬هﻤ ﻪ ﯼ روﺣﺎﻧﻴ ﺎن و ﻋﻠﻤ ﺎﯼ ﻣﻠ ﺒﺲ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﻣ ﺬهﺐ ه ﻢ ﻋﻤﻮﻣ ﺎ‬
‫ﺑﺮﻋﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﺁﮔﺎهﯽ و ﺁزادﯼ ﻣﺮدم ﻗ ﺪم و ﻗﻠ ﻢ زدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬در ﺕ ﺎریﺦ ﻣ ﻮردﯼ ﻧ ﺪاریﻢ‬
‫آﻪ ﻣﻼیﺎن ﻗﺪﻣﯽ در راﻩ ﺱ ﻌﺎدت ﻣ ﺮدم‪ ،‬ﻣﻠ ﺖ و ﻣﺤ ﺮوﻣﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﺑﺮداﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ هﻢ یﮑﯽ‪/‬دوﺕﺎ از ایﻦ ﺧﻴﻠﯽ ﻋﻈﻴﻢ ﮔﺎﻩ ﻧﺎﭘﺮهﻴﺰﯼ اﯼ کﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎ دﻋﻮاﯼ‬
‫ﺵﺨﺼﯽ اﯼ ﺑﻮدﻩ اﺱﺖ ﺑﺮاﯼ دﺱﺖ یﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻗﺪرت و ﺙﺮوت ﺑﻴﺸﺘﺮ و اﻧﺒﻮهﺘﺮ!‬
‫ﻂ ای ﻦ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ و‬ ‫هﺮﺟ ﺎ ﻧﻄﻔ ﻪ ﯼ ﺁزادﯼ و ﺁﮔ ﺎهﯽ ﺑ ﺴﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺕﻮﺱ ِ‬
‫ﻣﻘﻠﺪیﻨﺸﺎن ﺑﻪ ﺁﺕﺶ آﺸﻴﺪﻩ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﯼ ﺑﺎرز ایﻦ اﻧﺪی ﺸﻪ و ﺱ ﻤﺒﻞ ِ ای ﻦ ﮔﻮﻧ ﻪ‬
‫ﻓﻬﻢ از اﺱﻼم هﻢ ﺵﻴﺦ ﻓﻀﻞ اﷲ ﻧﻮرﯼ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﯽ‪ ،‬آﺎﺵ ﺎﻧﯽ و رهﺒ ﺮ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ هﻤ ﻪ ﯼ‬
‫ایﻨﻬ ﺎ ﻣ ﻼ ﻣﺤﻤ ﺪ ﺑ ﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠ ﺴﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ای ﻦ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ در ﺕﻤ ﺎم ﻃ ﻮل ﺕ ﺎریﺦ ﺑ ﺎ‬
‫ادﻋﺎﯼ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﯽ ﺧﺪا‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ،‬اﻣ ﺎم و اﻣ ﺎم زﻣ ﺎن ﺱ ﻌﯽ در ﺕﺤﻤﻴ ﻖ و چﭙ ﺎول ﻣ ﺮدم‬
‫داﺵﺘﻪ اﻧﺪ و آﻤﺎآﺎن هﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺕﺎریﺦ اﺱﻼم‪ ،‬ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ ﺱ ﺮ ﻣﻨﺒ ﺮﯼ ی ﺎ روﺿ ﻪ و ﺕﻌﺰی ﻪ اﯼ ی ﺎدﯼ‬
‫از اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ آﺮدﻩ و اﺵﻚ ﻣﺮدم را درﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺵﺮح وﻗ ﺎیﻊ ﺕ ﺎریﺨﯽ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺱﺖ آﻪ ﺑﺮاﯼ ﮔﺸﻮد ِن دآﺎ ِن ﺕﺤﻤﻴﻖ‪ ،‬چﻨ ﺎن ﺕﺌﺎﺕﺮه ﺎﯼ ﻣﻬ ﻮﻋﯽ را راﻩ اﻧﺪاﺧﺘ ﻪ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺕﺮﺱﺎﻧﺪن ﻣﺮدم از ﺵﺐ اول ﻗﺒﺮ و ﻧﻜﻴﺮ و ﻣﻨﻜﺮ‪ ...‬ﺑﻪ ایﺸﺎن ﻣﺴﻠﻄﺘﺮ ﺵ ﺪﻩ و‬
‫اﻣﻮاﻟ ﺸﺎن را ﺑﻴ ﺸﺘﺮ و ﺑﻴ ﺸﺘﺮ چﭙ ﺎول ک ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬در ه ﻴﭻ آﺠ ﺎﯼ ﺕ ﺎریﺦ ﺵ ﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﻧﺸﺪﻩ اﺱﺖ آﻪ ایﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ ِ ﻣﺪﻋﯽ اﺟﺘﻬﺎد‪ ،‬ﺟﺰ در ﺟﻬ ﺖ ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از ایﻤ ﺎن و‬
‫‪٨‬‬
 ‫ﺟﻬ ِﻞ ﻣﺮدم آﺎرﯼ آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ ﻣ ﺎ ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﻧ ﻮع ﻓﻬ ِﻢ از ﺟﻬ ﺎن‪ ،‬ه ﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺧ ﺪا‪،‬‬
‫ش‬
‫ایﻤ ﺎن و ﻣﻌ ﺎد ﺑ ﺎور دارد‪ .‬اآﺘْﺮی ﺖ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣ ﺎ ﺵ ﻴﻌﻪ ﻣﺘﻮﻟ ﺪ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻣ ﻮز ِ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ اﺟﺒ ﺎرﯼ در ﻣ ﺪارس ﻣ ﯽ ﺑﻴﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰی ﻚ‪ ،‬ﺟﻬ ﻨﻢ و ﺑﻬ ﺸﺖ ﺑ ﺎور دارﻧ ﺪ‪،‬‬
‫ﺵ ﺐ اﺣﻴ ﺎء ﺑﺮﮔ ﺰار ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬در ﺵ ﺐ ه ﺎﯼ اﺣﻴ ﺎء ﻗ ﺮﺁن ﺱ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴﺮﻧ ﺪ‪ ،‬روزﻩ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺠﺎب ﻣ ﯽ ﮔﺬارﻧ ﺪ‪ ،‬و از هﻤ ﻪ ﻣﻬﻤﺘ ﺮ ﺑ ﻪ ﻣﺮﺟ ﻊ ﺕﻘﻠﻴ ﺪ ﺑ ﺎور دارﻧ ﺪ‪ ،‬از‬
‫ﻣﺮﺟﻊ ﺕﻘﻠﻴﺪ‪ ،‬ﺕﻘﻠﻴﺪ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ و در هﻤﻪ ﯼ اﻣﻮرات هﻢ از او یﺎرﯼ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﯽ ﺁن آﻪ در ﺣﻮزﻩ هﺎﯼ آﻼﺱﻴﻚ ِ‬
‫ﻗ ﻢ و ﻧﺠ ﻒ درﺱ ﯽ ﺧﻮاﻧ ﺪﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ و ﺑ ﯽ ﺁن آ ﻪ ﻣ ﻮرد ﺕﺎﺉﻴ ﺪ ﻣﺠﺘﻬ ﺪیﻦ دیﮕ ﺮ ﺑﺎﺵ ﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺮﺟ ﻊ ﺕﻘﻠﻴ ﺪ ای ﻦ ﻓﺮﻗ ﻪ ﯼ ﺵ ﻴﻌﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﮔ ﺮوﻩ ﺧﺎﺹ ﯽ از ﺵ ﻴﻌﻴﺎن ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑ ﺎور دارﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ای ﻦ ﻣﻘ ﺎم در ﺣ ﻮزﻩ ه ﺎﯼ ﻋﻠﻤﻴ ﻪ ﯼ ﻋ ﺎم‬
‫دیﮕﺮ ﻣﺮاﺟﻊ ﺕﻘﻠﻴﺪ آﺴﺐ ﻧﺸﺪﻩ اﺱﺖ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ هﻢ ﻗﺎﺑ ِﻞ ﺕﻘﻠﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ رﺟﻮﯼ‬
‫ﺧ ﻮدش را ﺑ ﻪ ارزش ه ﺎیﯽ ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑ ﺎﻻﺕﺮ از ﻣﺮاﺟ ِﻊ ﺕﻘﻠﻴ ِﺪ ﻣﻮﺟ ﻮد ﻣﻔﺘﺨ ﺮ‬
‫ﺖ هﻤﻪ ﯼ ﺵﻴﻌﻴﺎن ﺟﻬﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﯽ داﻧﺪ‪ :‬رهﺒﺮﯼ و زﻋﺎﻣ ِ‬
‫ازﺱ ﻮیﯽ ﻗ ﺮن ﻧ ﻮزدهﻢ و اوای ﻞ ﻗ ﺮن ﺑﻴ ﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺁﺑ ﺴﺘ ِﻦ اﻧﺪی ﺸﻪ ه ﺎﯼ ﺟﺪی ﺪﯼ‬
‫ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣﺎرآﺴﻴ ﺴﻢ و ﺕﻠﻘ ﯽ ﺿ ﺪ اﺱ ﺘﺘْﻤﺎرﯼ ﺁن از ﻣﻮﺿ ﻮع آ ﺎر‪ ،‬ارزش اﺿ ﺎﻓﯽ و‬
‫ﻣﺤ ﺮوﻣﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪ ،‬ﺟ ﺬاﺑﻴﺖ ای ﻦ اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ ﻧ ﻮ را ﺑ ﺮاﯼ روﺵ ﻨﻔﻜﺮان ﺁن دوران ‪-‬‬
‫دهﻪ ﯼ چﻬﻞ ‪ -‬چﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ایﻦ اﻧﺪی ﺸﻪ ﺑ ﻪ ﺵ ﻜﻠﯽ ﺹ ﻮرﯼ و‬
‫ﻧﻪ ﻧﻬﺎدیﻦ در روﺵﻨﻔﻜﺮان ﻣﺬهﺒﯽ ﻣ ﺎ ه ﻢ رﺧﻨ ﻪ آ ﺮد‪ .‬از ﺱ ﻮیﯽ ﺑ ﺎل و ﭘ ﺮ دادن ﺑ ﻪ‬
‫ایﻦ ﻧﻮع ﺑﺮداﺵﺖ از اﺱ ﻼ ِم دﺱ ﺖ آ ﺎرﯼ ﺵ ﺪﻩ‪ ،‬وﺱ ﻴﻠﻪ ﯼ ﺧ ﻮﺑﯽ در دﺱ ﺖ ﺣﺎآﻤ ﺎن‬
‫رﺱ ﻤﯽ و ﻏﻴﺮرﺱ ﻤﯽ ای ﺮان ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺕ ﺎ دی ﻮا ِر دﻓ ﺎﻋﯽ ﺵ ﺎن را در ﺑﺮاﺑ ﺮ ﻧﻔ ﻮذ ِ‬
‫ﻣﺎرآﺴﻴﺴﻢ ﻗﻄﻮرﺕﺮ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آﺸﻴﺪ ِن ایﻦ دیﻮار دﻓ ﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻣ ﺬهﺐ آﻬﻨ ﻪ و رو ﺑ ﻪ زوال ای ﻦ اﻣﻜ ﺎن را‬
‫ﻣﻴﺪاد آﻪ ﺑﺎ ﺑﺰك آﺮدن چﻬ ﺮﻩ ﯼ ﺧ ﻮدش‪ ،‬ﺕ ﺸﻴﻊ را ﺑ ﺎ واژﻩ ه ﺎیﯽ ﺕ ﺎزﻩ ‪ -‬از هﻤ ﺎن‬
‫ﻧﻮﻋﯽ آﻪ در ﻣﺎرآﺴﻴﺴﻢ ﺑﺎب ﺵﺪﻩ ﺑﻮد ‪ -‬ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺪان ﺁورد‪ ،‬و ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺕﺮﻓﻨ ﺪ از ﺣ ﺬف‬
‫ﺧﻮدش ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ آﺮدﻩ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎﻧﯽ را آﻪ ﻋﻤﺪﺕﺎ ﺕﺸﻨﻪ ﯼ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زی ﺮ‬
‫ﻣﻬﻤﻴﺰ ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬از ﺱﻮﯼ دیﮕﺮ در راﺱﺘﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱﺖ ﭘﻬﻠ ﻮﯼ دوم ک ﻪ ﻧﺎﺵ ﯽ از ﺱﻴﺎﺱ ﺖ‬
‫کﻠﯽ ﺟﻬ ﺎن ﻏ ﺮب ﺑ ﻮد‪ ،‬از ﻣﻴ ﺰا ِن ﻧﮕﺮاﻧ ﯽ ﺟﻬﺎﻧﻴ ﺎن از ﺣ ﻀﻮر هﻤ ﺴﺎیﻪ ﯼ ﺵ ﻤﺎﻟﯽ‬
‫ایﺮان در ﺹﺤﻨﻪ هﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻜﺎهﺪ‪.‬‬
‫ش ﻧ ﺎهﻤﮕﻮن‬ ‫یﻜ ﯽ از ﺟﺮیﺎﻧﻬ ﺎیﯽ آ ﻪ از ازدواج ﻧﺎﻣ ﺸﺮوع ای ﻦ دو ﻧﮕ ﺮ ِ‬
‫ﻣﺘﻮﻟ ﺪ ﺵ ﺪ‪ ،‬ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ ﺑ ﻮد؛ ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺧﻮاﺱ ﺘﻪ و ﻧﺎﺧﻮاﺱ ﺘﻪ ﺑ ﻪ‬
‫اﺑﺰارﯼ در دﺱﺖ اﻋﺮاب و ﺵﻮروﯼ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﺎﻟﻴﻪ ﯼ ﻣﻠﺖ ایﺮان در دوران‬
‫ﺟﻨﮓ ﺱﺮد ﺕﺒﺪیﻞ ﺵﺪ‪.‬‬
‫ای ﺪﺉﻮﻟﻮژﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﺕﻠﻔﻴﻘ ﯽ از ای ﻦ دو ﻧ ﻮع ﻧﮕ ﺮش اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫‪٩‬‬
‫اﺱﺎس ایﻦ ﺕﻔﻜﺮ در ﻋﻤﺪﻩ آﺮدن ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺠﺘﻬﺪ در ﻋﺮف ﻣﺬهﺒﯽ و ﻋﻨﺼﺮ رهﺒﺮ و‬
‫ﭘﻴﺸﺘﺎز در دریﺎﻓﺖ ﻟﻨﻴﻨﻴﺴﺘﯽ از ﻣﺎرآﺴﻴﺴﻢ ﺧﻼﺹﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ایﻦ ﺟﺮیﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﺼﺮ‬
‫ﭘﻴﺸﺘﺎز‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺵﻜﻦ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﻣ ﺴﺘﻘﻞ از ﺕ ﻮدﻩ آ ﻪ ﺟﻠ ﻮﺕﺮ از ﺑﻘﻴ ﻪ ﺣﺮآ ﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﺮدم را ﺕﻨﻬﺎ در یﻚ راﺑﻄﻪ ﯼ ﻣﺮیﺪ و ﻣﺮادﯼ ﺑﻪ ﺧﻮد وﺹﻞ ﻣﻴﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ‬
‫ﺁن ایﻨﮕﻮﻧ ﻪ ﺑﻬ ﺎ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ ،‬ﺕﻌﺮی ﻒ ﻣﻴ ﺸﻮد‪ .‬اﺱﺎﺱ ﺎ ای ﻦ دی ﺪﮔﺎﻩ از هﻤ ﻴﻦ ﺟ ﺎ ﻣﺘﻮﻟ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﯼ ﺑﻼﻓ ﺼﻞ ای ﻦ اﺧ ﺘﻼط ه ﻢ در ﻧﺎهﻤ ﺎهﻨﮕﯽ ﻋﻤﻠﻜﺮده ﺎﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ رخ ﻣﯽ ﻧﻤﺎیﺪ‪ .‬در ایﻦ ﺑﺮداﺵﺖ و ایﻦ »ﺕﻔ ﺴﻴﺮ ﺑ ﻪ راﯼ« از دو ﻣﻘﻮﻟ ﻪ ﯼ‬
‫آﺎﻣﻼ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ اﺱﺖ آﻪ ﻣﻮﺿﻮع راهﺒﺮﯼ ﻋﻤﺪﻩ ﻣﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫ﺑ ﻪ ﺑ ﺎو ِر ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ هﻤ ﻪ ﯼ ﺁﻓ ﺮیﻨﺶ ﺁﻓﺮی ﺪﻩ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ ﺕ ﺎ »ﺣﺒﻴ ﺐ‬
‫ﺧﺪا« یﻌﻨ ﯽ ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ اﺱ ﻼم ﺁﻓﺮی ﺪﻩ ﺵ ﻮد‪ .‬در ای ﻦ ﺣ ﺪیﺚ ِ ﻣﺠﻌ ﻮ ِل ﻣﻨﻘ ﻮل از ﻣ ﺴﻌﻮد‬
‫رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧ ﺪ ﻋﺎﺵ ﻖ و ﺵ ﻴﻔﺘﻪ ﯼ ﻣﺨﻠ ﻮق ﺧ ﻮدش ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد و او را ﺱ ﻤﺒﻞ و‬
‫ﺶ ﮔﻴﺘ ﯽ ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ آ ﺴﯽ آ ﻪ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ در ﺟﺎیﮕ ﺎﻩ ای ﻦ‬ ‫ﺑﻬﺎﻧ ﻪ ﯼ ﺁﻓ ﺮیﻨ ِ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻣﺮیﺪاﻧﺶ ﻏﺎﻟﺐ آﻨﺪ‪ ،‬از هﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﯽ ﻣﺒﺮا و از ﭘﺎﺱ ﺨﮕﻮیﯽ‬
‫در ﻗﺒ ﺎل اﻋﻤ ﺎﻟﺶ ﺑ ﯽ ﻧﻴ ﺎز اﺱ ﺖ‪ .‬ﺕﻠﻔﻴ ﻖ ای ﻦ دو ﻧﮕ ﺮش و اﻣ ﻮاج ﺁزادﯼ ﺧ ﻮاهﯽ و‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺬهﺒﯽ ﺣﺎآﻢ ﺑ ﺮ ﻣ ﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ده ﻪ ﯼ ‪ ٤٠-٥٠‬ای ﺮان ﻓﺮﺹ ﺘﯽ ﺵ ﺪ‬
‫آﻪ ایﻨﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ »ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻮﺣﺪ ﻣﺠﺎهﺪ ﺧﻠﻖ« را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »اﺵﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗ ﺎت« و‬
‫»اﺹﻠﺢ ﺕﺮیﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ« ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻋﻤﺪﻩ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮﯼ آﻪ در ﺿﻤﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ‬
‫ﻧﻮیﻦ و ﺕﻔﺴﻴﺮ ﺟﺪیﺪ از ﻣﻮﺿﻮع اﺱﺘﺘْﻤﺎر هﻢ ﻇﺎهﺮا هﺴﺖ!‬
‫ﺑﻬﺎ دادن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻪ ﺕﺮﺑﻴﺖ ﻋﻨﺼﺮ ای ﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ ﻋﻨ ﺼﺮ ﻣﻄﻴ ﻊ‬
‫ﺖ ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ اﺱﺎس ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ و اﻃﺎﻋ ﺖ‪ ،‬از‬ ‫و ﻣﻨﻘﺎد‪ ،‬و ﺱﭙﺮدن ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ِ‬
‫ایﻦ ﺑﺎور ﻧﺎﺵﯽ ﻣﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫ﺐ ﻋﻨﺎﺹ ِﺮ ﻣ ﺴﻠﺢ ﺑ ﻪ‬ ‫در ای ﻦ ﺕﻌﺮی ﻒ‪ ،‬اﻧ ﺴﺎﻧﻬﺎ هﻤﮕ ﯽ در ﭘ ﺸﺖ و ﻋﻘ ِ‬
‫ایﺪﺉﻮﻟﻮژﯼ اﻟﺘﻘﺎﻃﯽ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻮك ِ ﭘﻴﻜﺎ ِن ﺕﻜﺎﻣ ِﻞ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‬
‫ﺧﻠﻖ هﻢ‪ ،‬رهﺒﺮ و ﻣﺴﺌﻮل اول و رﺉﻴﺲ ایﻦ ﺟﺮیﺎن ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺹﻼﺣﻴﺖ ایﻦ ﻓ ﺮد‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﺑﺮاﺱﺎس ﻋﻤﻠﻜﺮد ِ رهﺒﺮ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد و راﯼ ﺕﻮدﻩ ه ﺎ آ ﻪ ﺑ ﺮ اﺱ ﺎس ﺕﻔﻬ ﻴﻢ ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎ‬
‫وﺣﯽ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ‪ ،‬رﺟﻮﯼ یﺎ »رهﺒﺮﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ« را ﺑﻪ ﻋﻨ ﺼﺮﯼ‬
‫ﻣﻌ ﺼﻮم و ﺑﻴﮕﻨ ﺎﻩ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ آ ﻪ ه ﻴﭻ وﻇﻴﻔ ﻪ اﯼ در ﻗﺒ ﺎل ﻋﻤﻠﻜ ﺮدش ﻧ ﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺧﻮد را از ﭘﺎﺱﺨﮕﻮیﯽ ﺑﻪ ﺕﻜﺮا ِر ﺧﻄﺎهﺎیﺶ ﺑﯽ ﻧﻴ ﺎز ﻣﻴﺒﻴﻨﻨ ﺪ‪ .‬در ای ﻦ‬
‫ﺕﺒﺪیﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﺼ ِﺮ ﻏﻴﺮﻣﺴﺌﻮل‪ ،‬هﻤﻪ ﯼ ﺁﻓﺮیﻨﺶ ﺁﻓﺮیﺪﻩ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ آ ﻪ ای ﻦ ﻓ ﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎآﻤﻴﺖ‪ ،‬ﻗ ﺪرت و ﺣﻜﻮﻣ ﺖ ﺑﺮﺱ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ ﻣ ﺮدم ‪ -‬هﻤ ﻪ ﯼ ﻣ ﺮدم ‪-‬‬
‫ﺑ ﺮاﯼ او اﺑ ﺰارﯼ ﺑ ﻴﺶ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬راﯼ و ﻧﻈﺮﺵ ﺎن ه ﻢ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺕﺎﻣ ﻞ و ارزش ﮔ ﺰارﯼ‬
‫ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﮔﻮﺱ ﻔﻨﺪاﻧﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺵ ﺒﺎن یﻌﻨ ﯽ راهﺒ ﺮ ﻧﻴ ﺎز دارﻧ ﺪ‪ .‬راﺑﻄ ﻪ ﯼ ﻣﻴ ﺎن‬
‫ﺵ ﺒﺎن و ﮔﻮﺱ ﻔﻨﺪ ه ﻢ هﻤ ﺎن داﺱ ﺘﺎ ِن هﻤﻴ ﺸﮕﯽ چﺮاﻧﻴ ﺪن ﮔﻮﺱ ﻔﻨﺪان و اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﮔﻮﺵﺖ‪ ،‬ﭘﻮﺱ ﺖ‪ ،‬ﭘ ﺸﻢ و ﺵ ﻴﺮ ای ﺸﺎن اﺱ ﺖ و ﺣ ﻖ ﻣ ﺴﻠﻢ ای ﻦ چﻮﭘﺎﻧ ﺎن ﺑ ﺮ ﺟ ﺎ ِن ای ﻦ‬
‫‪١٠‬‬
 ‫ﻣﻘﻠﺪی ِﻦ ﮔﻮﺱﻔﻨﺪ ﺕﻌﺮیﻒ ﺵﺪﻩ‪.‬‬
‫ایﻦ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬یﻌﻨﯽ اﻧﺴﺎ ِن ﺁﻟﺖ ِ ﻓﻌ ﻞ‪ ،‬اﺑ ﺰار و ﻣﺤﺘ ﺎج‪ ،‬اﻧ ﺴﺎن را‬
‫ﭘﺪیﺪﻩ اﯼ ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﻴﻜﻨﺪ آﻪ ﻣﯽ ﺑﺎیﺪ ﺑﻪ ﺟﺎش ﻓﻜﺮ آﺮد‪ ،‬ﺑﺮاش ﺕﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮاش‬
‫راﯼ داد‪ ،‬از او ﺱﻮء اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﺮد و اﻟﺒﺘﻪ از هﺮ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﯼ ﻣﺤﺮوﻣﺶ آﺮد‪.‬‬
‫ایﻦ ﻧﮕﺮش‪ ،‬رﺟﻮﯼ و ﺣﺎﻣﻼ ِن ایﻦ اﻧﺪی ﺸﻪ را ﺑ ﻪ ﺟ ﺎیﯽ رﺱ ﺎﻧﺪﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫از اﻧ ﺴﺎن ﺕﻠﻘ ﯽ اﯼ اﺑ ﺰارﯼ دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ از ارﺕﻜ ﺎب ه ﻴﭻ ﻋﻤﻠ ﯽ در‬
‫ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎ ای ﻦ اﺑ ﺰار اﺑ ﺎیﯽ ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬ه ﺮ ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ اﯼ ﺣ ﻼل ﺕﻠﻘ ﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪.‬‬
‫راﺑﻄ ﻪ‪ ،‬راﺑﻄ ﻪ ﯼ ی ﻚ اﻧ ﺴﺎ ِن »ﺧﺪاﮔﻮﻧ ﻪ«ﯼ ﺑﺮﺕ ﺮ و ﺑ ﺎﻻﺕﺮ اﺱ ﺖ ﺑ ﺎ ﻣ ﺮدم‪ .‬ﻣ ﺮدم‬
‫ﺁﻓﺮی ﺪﻩ ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ در ﺧ ﺪﻣﺖ او ﺑﺎﺵ ﻨﺪ و در راﺱ ﺘﺎﯼ ﺕﺤﻜ ﻴ ِﻢ ﭘﺎی ﻪ ه ﺎﯼ ﻗ ﺪرﺕﺶ‬
‫آﺸﺘﻪ ﺵﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ هﻢ ﺁﻓﺮیﺪﻩ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ کﻪ ﺑ ﻪ ﻗ ﺪرت ﺑﺮﺱ ﺪ و ﺑ ﺮ هﻤ ﻪ ﯼ‬
‫ﻣﺮدم ﺣﻜﻮﻣﺖ آﻨﺪ‪ .‬اﺹﻼ رﺱﺎﻟﺖ او در ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣ ﺖ رﺱ ﻴﺪن ﺑ ﻪ هﺮﻗﻴﻤﺘ ﯽ ﺧﻼﺹ ﻪ‬
‫ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ اﻧ ﺴﺎن اﺱ ﺖ و ای ﻦ رﺟ ﻮﯼ و ای ﻦ ﺕﻠﻘ ﯽ‪ ،‬ﺑﺮداﺵ ﺖ و ﻓﻬ ﻢ او از‬
‫ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺁزادﯼ و دﻣﻮآﺮاﺱﯽ‪ ،‬در ﺁﺱﺘﺎﻧﻪ ﯼ هﺰارﻩ ﯼ ﺱﻮم!‬

‫‪١١‬‬
 ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ رﺟﻮﯼ از زن ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫در ﻃ ﻮل ای ﻦ چﻨ ﺪ ده ﻪ در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﻣﺮداﻧ ﯽ ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﺎ‬

‫ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ »ﻣﺒ ﺎرزﻩ« را ﺁﻏ ﺎز آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬و ﺑ ﺎ آﻤ ﯽ ﺕﻘ ﺪم و ﺕ ﺎﺧﺮ ِ زﻣ ﺎﻧﯽ‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ او در ایﻦ ﺱﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺶ داﺵﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬چﻪ در زﻧﺪاﻧﻬﺎﯼ ﺁن دوران و چﻪ ﭘﺲ‬
‫از ﺁن‪ .‬و هﺮآ ﺪام از ایﻨﻬ ﺎ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻪ اﻧ ﺪ ﺧ ﻮد ﻣ ﺪﻋﯽ ﻧ ﻮع ﺧﺎﺹ ﯽ از رهﺒ ﺮﯼ‬
‫ﺑﺎﺵﻨﺪ‪.‬‬
‫در اوایﻞ ﺵﻜﻞ ﮔﻴﺮﯼ ای ﻦ ﺱ ﺎزﻣﺎن‪ ،‬زﻧ ﺎن در ﺁن ﻧﻘ ﺸﯽ ﻧﺪاﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ دو‬
‫زن را ﻣ ﯽ ﺕ ﻮان ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر ﺑﺮﺟ ﺴﺘﻪ در ﻣﺒ ﺎرزات »ﺿ ﺪ ﺱ ﻠﻄﻨﺘﯽ« هﻤ ﺮاﻩ ﺑ ﺎ‬
‫ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ دی ﺪ‪ ،‬آ ﻪ یﻜ ﯽ اﺵ ﺮف رﺑﻴﻌ ﯽ اﺱ ﺖ و دیﮕ ﺮﯼ ﻓﺎﻃﻤ ﻪ اﻣﻴﻨ ﯽ‪ .‬اوﻟ ﯽ در‬
‫درﮔﻴﺮﯼ ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ آﺸﺘﻪ ﺵﺪ‪ ،‬دوﻣﯽ هﻢ در درﮔﻴﺮﯼ ﺑ ﺎ رژی ﻢ ﺱ ﻠﻄﻨﺘﯽ‪.‬‬
‫ﭘﻮران ﺑﺎزرﮔﺎن هﻢ ﺑﻮد کﻪ در ﺁﻏﺎز هﻤﺴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﻨﻴﻒ ﻧ ﮋاد ﺑ ﻮد و ﭘ ﺲ از ک ﺸﺘﻪ‬
‫ﺵﺪن او‪ ،‬ﺑﺎ ﺕﺮاب ﺣﻖ ﺵﻨﺎس ازدواج کﺮد و ﺑﻌﺪ هﻢ کﻤﻮﻧﻴ ﺴﺖ ﺵ ﺪ‪] .‬و ای ﻦ اواﺧ ﺮ‬
‫در ﭘﺎریﺲ درﮔﺬﺵﺖ[‪.‬‬
‫ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ ﻣ ﺬهﺒﯽ از اﺑﺘ ﺪا ی ﻚ ﺟﺮی ﺎن ﻣﺮداﻧ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺑ ﺎ‬
‫ﻧﻮع ﺕﻠﻘﯽ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ از ﻣﺒ ﺎرزﻩ یﻌﻨ ﯽ ﻣﺨﻔ ﯽ‪ ،‬ﺣﺮﻓ ﻪ اﯼ و ای ﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ‪ ،‬آﻤﺘ ﺮ زﻧ ﯽ‬
‫در دوران ﺵﺎﻩ و اوایﻞ ﺕﺎﺱﻴﺲ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ﺁن آﺎر آﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺎن در اواﺧﺮ دوران ﺵﺎﻩ و ﺑﺨﺼﻮص از ﺁﻏ ﺎز ده ﻪ ﯼ ﭘﻨﺠ ﺎﻩ ﺣ ﻀﻮر‬
‫ﻓﻌﺎﻟﺘﺮﯼ در ﺟﻨﺒﺶ داﻧﺸﺠﻮیﯽ یﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ایﻦ ﺣﻀﻮر‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺕﺮ و ﻓﻌﺎﻟﺘﺮ ﺑﻪ ﻗﻴﺎم ﺿﺪ‬
‫ﺱﻠﻄﻨﺘﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺵﺪ‪ .‬ﺑﺎ ایﻦ آﻪ ایﻦ ﻗﻴﺎم‪ ،‬ﺵﻜﻞ و ﻓﺮم ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎی ﺪ‬
‫اذﻋﺎن آﺮد آﻪ زﻧﺎن هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﺮدان‪ ،‬ﮔﺎﻩ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ایﺸﺎن در ایﻦ ﺟﺎﺑﺠ ﺎیﯽ ﻧﻈﺎﻣﻬ ﺎ‬
‫ﺵﺮآﺖ داﺵﺘﻨﺪ‪] .‬ﺑ ﻪ ﻧﻈ ﺮ ﻣ ﻦ زﻧ ﺎن ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑ ﺮاﯼ ﮔﺴ ﺴﺘﻦ زﻧﺠﻴﺮه ﺎیﯽ ک ﻪ در ﻣ ﺘﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﺮهﻨﮓ و ﺱﻨﺘﻬﺎﯼ ﻣﺎ ﻧﻬﺎدیﻨﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ .‬یﻌﻨ ﯽ در واﻗ ﻊ ﺑ ﺎ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ کﻪ ﺧﻮد ﻣﺪاﻓﻊ ﺣﻘﻮق ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪[.‬‬
‫در ﺑﻬﺎر ﺁزادﯼ ﺧﺰان زدﻩ ﯼ ﺕﻬﺮان‪ ،‬یﻌﻨﯽ در ﻓﺎﺹﻠﻪ ﯼ زﻣ ﺴﺘﺎن ‪ ٥٦‬ﺕ ﺎ‬
‫ﺑﻬﺎر ‪ ٦٠‬آﻪ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ ﻣﻴﺨﻬﺎیﺶ را آﻮﺑﻴﺪ و ﺧﻴﺰ ﺑﺮداﺵ ﺖ ﺕ ﺎ ﺁزادﯼ ه ﺎﯼ‬
‫ﺑ ﺴﻴﺎر ﺱ ﻄﺤﯽ و ﻧ ﺎزل ﻣ ﺮدم را ﻧﻴ ﺰ ﻏ ﺎرت آﻨ ﺪ و ﺑ ﻪ ﺧ ﻮن ﺑﻜ ﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣ ﺎ ﺑ ﺎ ﻃﻴ ﻒ‬
‫ﻋﻈﻴﻤﯽ از زﻧﺎن روﺑﺮو ﻣﻴ ﺸﻮیﻢ‪ ،‬آ ﻪ در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ اﺱ ﻼ ِم ارﺕﺠ ﺎﻋﯽ و ﺿ ِﺪ ز ِن ﺣ ﺎآﻢ‬
‫ﺑ ﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔ ﺖ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰﻧ ﺪ‪ ،‬و در ی ﻚ ﻓﺮﺹ ﺖ اﺱ ﺘﺘْﻨﺎیﯽ ﺟ ﺬب ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‬
‫ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬دﺧﺘ ﺮان و زﻧ ﺎن داﻧ ﺸﺠﻮ‪ ،‬داﻧ ﺶ ﺁﻣ ﻮز و آﺎرﻣﻨ ﺪﯼ آ ﻪ ﺑ ﺎ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ‬
‫ﺖ‬
‫ﻣﺮز ﺑﻨﺪﯼ ﭘﻴﺪا آﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻣﺬهﺒﯽ هﻢ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺑﺎﻓ ِ‬
‫ص اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ و ﺵﻌﺎرهﺎﯼ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﻪ او ﮔﺮایﺶ ﭘﻴﺪا آﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎ ِ‬
‫در ایﻦ ﺑﻬﺎر ﭘﺮهﻴﺎهﻮﯼ ﺕﻬﺮان‪ ،‬هﻤﻴﻦ دﺧﺘﺮان و زﻧﺎن‪ ،‬آﺎر ﻓﻌﺎ ِل ﺱﻴﺎﺱﯽ‬
‫ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺮیﻪ ﻣﻴﻔﺮوﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺕﻈﺎهﺮات ﺵ ﺮآﺖ ﻣﻴﻜﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﺪهﯽ ﻣﻴ ﺸﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫‪١٢‬‬
 ‫و ﺑﻌﺪهﺎ هﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ هﺎﯼ ﺕﻴﻤﯽ آﺸﺎﻧﺪﻩ ﺵﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺶ ﻋﻈﻴﻤ ﯽ از ﻗﺮﺑﺎﻧﻴ ﺎن رژی ﻢ ﺁﺧﻮﻧ ﺪﯼ را ﺕ ﺸﻜﻴﻞ دادﻧ ﺪ‪.‬‬ ‫هﻤ ﻴﻦ زﻧ ﺎن ﺑﺨ ِ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮیﻦ ﺑﻴﺤﺮﻣﺘﻴﻬﺎ را هﻢ ‪ -‬از ﺱﻮﯼ رژیﻢ ﺕﻬ ﺮان ‪ -‬ﺕﺤﻤ ﻞ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ای ﻦ زﻧ ﺎن‪،‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﻧ ﻪ در زﻧ ﺪاﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑ ﻪ در ﺕ ﺸﻜﻴﻼت ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ هﻤﻴ ﺸﻪ ﻧﻘ ﺶ دﺱ ﺖ چﻨ ﺪ ِم‬
‫ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ را داﺵﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺵ ﺮف رﺑﻴﻌ ﯽ آ ﻪ اﺕﻔﺎﻗ ﺎ هﻤ ﺴﺮ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻮد‪ ،‬و ﺑ ﺎﻻﺕﺮیﻦ ردﻩ ﯼ‬
‫ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ زﻧﺎن را داﺵﺖ‪ ،‬یﻚ ﻋﻨﺼﺮ دﺱﺖ چﻨﺪم ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﻧﺒ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺮدا ِن ﺑ ﺴﻴﺎرﯼ در‬
‫ﺐ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ از او ﺟﻠ ﻮﺕﺮ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬و ﺑ ﻪ دﻟﻴ ِﻞ هﻤ ﺎن ﻓﻬ ﻢ ﻣ ﺬهﺒﯽ‬ ‫ﺱﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺕ ِ‬
‫آﻪ زن را در ﻧﻘ ﺸﯽ ﺑ ﻴﺶ از ای ﻦ ﺑ ﺎور ﻧ ﺪارد‪ ،‬در ای ﻦ ﺱ ﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﺪهﯽ ﺵ ﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ هﻤﻴﻦ زﻧﺎن ﺱﻮژﻩ ﯼ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺕﺸﻜﻴﻼت ﻣﺠﺎهﺪیﻦ »ﺱﻮژﻩ« ﺑﻪ آﺴﺎﻧﯽ ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ آﻪ ﻗﺮار ﺑ ﻮد ﮔﺮﻓﺘ ﺎر‬
‫ﺕﻴ ِﺮ ﻏﻴ ﺐ ﯼ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺕﯽ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺱ ﻮژﻩ ه ﺎ ﻣﺤﻜ ﻮم ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﺮﮔﻬﺎﯼ دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﺱﻮژﻩ هﺎ ﻧﻘﺶ ﻗﺮﺑ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺁﻧﻜ ﻪ ﺧ ﻮد از‬
‫ﺱﺮﻧﻮﺵﺘﺸﺎن ﺁﮔﺎهﯽ داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ زﻧ ﺎن در ﺱ ﺎل ه ﺎﯼ ‪ ٦٤‬و‪ ٦٣‬و ﭘ ﺲ‬
‫از ﺁن ﺣﺎﻣﻞ ایﻦ ﻧﻘﺶ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﺱﻮژﻩ و ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁن آﻪ ﺧﻮد از ﺱﺮﻧﻮﺵﺘ ﺸﺎن‬
‫ﺁﮔ ﺎهﯽ داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤ ﻼ ﭘ ﺲ از ﺱ ﺎل ‪ ٦٣‬و ﻋﻠﻨ ﺎ ﭘ ﺲ از ﺱ ﺎل ‪ ٦٤‬زﻧ ﺎن در‬
‫دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﻣﻔﻬ ﻮم وی ﮋﻩ اﯼ ﭘﻴ ﺪا آﺮدﻧ ﺪ آ ﻪ ﻧﻤ ﺎد ﺑﻴﺮوﻧ ﯽ اش ﺣ ﻀﻮر ﻣ ﺮیﻢ‬
‫ﻗﺠﺮ ﻋﻀﺪاﻧﻠﻮ در هﻴﺌﺖ ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ در ﻧﻤﺎیﺶ رهﺒﺮﯼ ﺑﻮد‪.‬‬
‫رو آﺮدن »ﺁس« ﺁزادﯼ زﻧﺎن و ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ایﺸﺎن از ﻃﺮف رﺟﻮﯼ در‬
‫ح ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان آ ﺴﯽ آ ﻪ ﺹ ﻼﺣﻴﺖ دارد‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺱﺘﮕﺎﻩ ﺁﺧﻮﻧﺪﯼ ﺑ ﺎ ﻃ ﺮ ِ‬
‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ یﻚ ﻣﺮد ﺵﻮد‪ ،‬ﻣﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﭘ ﺰ و ژﺱ ﺖ ﺧ ﻮﺑﯽ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬اﺵ ﻜﺎل آ ﺎر ای ﻦ ﺟ ﺎ‬
‫ﺶ زن ﺁزادﯼ آﻪ ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ‬ ‫ﺑﻮد آﻪ ﻣﺮیﻢ ﺑﺎیﺪ در دو ﻧﻘﺶ ﺑﺎزﯼ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﻧﻘﺶ اول‪ ،‬ﻧﻘ ِ‬
‫ﻋﺮف و ﺱﻨﺖ ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣﺮدﺱ ﺎﻻر ﻣ ﺎ ﺣ ﻖ اﻧﺘﺨ ﺎب یﺎﻓﺘ ﻪ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎ آﺴﯽ آﻪ دوﺱﺖ ﻧ ﺪارد‪ ،‬زﻧ ﺪﮔﯽ ﻧﻤﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬و ﺑ ﺎ آ ﺴﯽ ازدواج ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‬
‫آﻪ ﺧﻮدش اﻧﺘﺨﺎب آﺮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬ای ﻦ ی ﻚ ﻧﻘ ﺶ ﺑ ﻮد‪ .‬ای ﻦ ﻧﻘ ﺶ ﺑ ﺮاﯼ زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺣ ﻖ‬
‫ﺶ ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺑ ﻮد‪ .‬اﻣ ﺎ درﺿ ﻤﻦ‬ ‫ﺶ ﺕﺤ ﻮﻟﯽ در ﺑﻴ ﻨ ِ‬‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺸﺎن ﻧﻔﯽ ﺵﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﻧﻮی ﺪ ﺑﺨ ِ‬
‫ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﺑﺎیﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪاد آﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ﺑ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﻣﻘ ﺎم ﻧﺎی ﻞ‬
‫ﺖ ﻣﺤﺾ از یﻚ ﻣﺮد ﻣﻴﮕﺬرد‪ .‬ای ﻦ دیﮕ ﺮ‬ ‫ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬و ﺁزاد ﺵﺪن او از ﺑﺴﺘﺮ اﻃﺎﻋ ِ‬
‫»ﮔﺎف« ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﻧﻴﺎز داﺵﺖ ﺑﺮاﯼ ﺕﻮﺟﻴﻪ ﻋﻤﻞ ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﯽ ویﺮان آﺮدن یﻚ آ ﺎﻧﻮ ِن‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺧﻮﺵﺒﺨﺖ‪ ،‬ﺧ ﻮدش را در ردی ﻒ ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮان ﺟ ﺎ ﺑﺰﻧ ﺪ؛ ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮاﻧﯽ آ ﻪ ه ﺮ‬
‫آ ﺎرﯼ ﺑ ﺮاﯼ ای ﺸﺎن ﻣﺒ ﺎح اﺱ ﺖ‪ .‬ﺕﻜﻴ ﻪ زدن ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ در ﺟﺎیﮕ ﺎﻩ رهﺒ ﺮﯼ از‬
‫ﻃﺮی ﻖ اﻃﺎﻋ ﺖ آﻮرآﻮراﻧ ﻪ از ی ﻚ ﻣ ﺮد‪ ،‬ﺁﻧﻘ ﺪر آﻤ ﺪﯼ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺹ ﺪاﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ از‬
‫ﺑﺎﺹﻄﻼح روﺵ ﻨﻔﻜﺮان ﺁن دور و ﺑ ﺮ را ه ﻢ در ﺁورد‪ .‬در هﻤ ﺎن دوران ای ﻦ اﻓ ﺮاد‬
‫‪١٣‬‬
‫ﺑ ﺮ داﺱ ﺘﺎن ﺕﺤﻘﻴ ِﺮ زن‪ ،‬ﺕﺤﻘﻴ ِﺮ اﻧ ﺴﺎن و ادﻋ ﺎﯼ رهﺒ ﺮﯼ و وﻻی ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‬
‫اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺬاﺵﺘﻨﺪ و او را رﺱﻮا آﺮدﻧﺪ‪] .‬ﻣﻦ ﺣﺎﻻ ﻣﻌﺘﻘﺪم کﻪ ایﻦ اﻓ ﺮاد دﻟ ﺸﺎن ﺧﻴﻠ ﯽ‬
‫هﻢ ﺑﺮاﯼ زﻧﻬﺎ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ای ﻦ ک ﻪ ی ﺦ ﺵ ﻌﺎرهﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﻧﮕ ﺮان‬
‫ﺵﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪[.‬‬
‫هﻤ ﻴﻦ دوران‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨ ﯽ درﮔﻴ ﺮ ﺟﻨ ﮓ ﺑ ﺎ ﻋ ﺮاق ﺑ ﻮد‪ .‬دﺱ ﺘﻪ دﺱ ﺘﻪ ﺟﻮاﻧ ﺎن‬
‫ش ﺱ ﺮآﻮب ﺑ ﻮد‪ .‬ﻓﻘ ﺮ‪ ،‬ﻗﺤﻄ ﯽ و ﺑﻴﺨﺎﻧﻤ ﺎﻧﯽ ﺑﻴ ﺪاد‬ ‫آﺸﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨ ﮓ‪ ،‬ﺱ ﺮ ﭘ ﻮ ِ‬
‫ﻣﯽ آﺮد‪ .‬اﭘﻮزیﺴﻴﻮن هﻢ از هﻢ ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ و ﺑﻪ هﻢ ﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻮد‪ .‬هﻨﻮز هﻢ هﺴﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ آﻮﺵﻴﺪ ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺕﺮﻓﻨ ﺪ اﭘﻮزی ﺴﻴﻮن را ﺑ ﻪ اﻃﺎﻋ ﺖ از ﺧ ﻮدش وادار‬
‫آﻨ ﺪ‪ ،‬چ ﻪ در داﺧ ﻞ ﺱ ﺎزﻣﺎن و چ ﻪ در ﻃﻴ ﻒ اﭘﻮزی ﺴﻴﻮن و ﻣﺨ ﺎﻟﻔﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ‬
‫اﺱﻼﻣﯽ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ اﻣﺎ ایﻦ ﺑﻮد آﻪ ﻣﺎ یﻚ ﺕﺠﺮﺑ ﻪ ﯼ ﻓﺮی ﺐ ِ ﺑ ﺰرگ را داﺵ ﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣ ﺮدم‬
‫دیﮕﺮ ﺑﻪ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﺕﺎزﻩ اﯼ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻤﻴﻜﺮدﻧ ﺪ‪ .‬دیﮕ ﺮ ﻧﻤﻴ ﺸﺪ ﻣ ﺮدم را ﺑ ﻪ ه ﺮ ﺱﻴ ﺴﺘﻢ‬
‫ﻧﺎﺵ ﻨﺎﺧﺘﻪ اﯼ ‪ -‬آ ﻪ چﻨ ﺪان ه ﻢ ﻧﺎﺵ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒ ﻮد ‪ -‬دﻟﺨ ﻮش آ ﺮد‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﺑُﻌ ﺪ‬
‫ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از زن ﭘ ﺲ از اﻧﻔﺠ ﺎر آ ﺎﻧﻮ ِن ﺧ ﺎﻧﻮادﮔﯽ او ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺖ ﺧﻴﻠﻴﻬ ﺎ را ﺑ ﻪ‬
‫»رهﺒﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ« ]ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮدﺵﺎن[ وﺹﻞ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑ ﺮاﯼ هﻤ ﻴﻦ اﺹ ﺮار دارم ﺑﮕ ﻮیﻢ آ ﻪ ﺕﻌﺮی ﻒ رﺟ ﻮﯼ از زن‪ ،‬ی ﻚ اﺑ ﺰار‬
‫اﺱ ﺖ‪ .‬اﺑ ﺰار و وﺱ ﻴﻠﻪ اﯼ ﻧ ﺮم ﺕ ﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑ ﻞ اﻧﻌﻄ ﺎف ﺕ ﺮ و ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﭘ ﺬیﺮﺕﺮ از ﻣ ﺮدان‪.‬‬
‫ﺣﺮآ ﺎت ﺑﻌ ﺪﯼ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬اﻧﻔﺠ ﺎر ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ه ﺎ‪ ،‬ﺁوارﻩ آ ﺮدن آﻮدآ ﺎن در‬
‫اﻗ ﺼﯽ ﻧﻘ ﺎط ﺟﻬ ﺎن و دادن ﭘ ﺴﺖ و ﻋﻨﻮاﻧﻬ ﺎﯼ ﭘﻮﺵ ﺎﻟﯽ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن‪ ،‬ﺑ ﺮ ﺹ ﺤﺖ ای ﻦ‬
‫ﻒ اﺑ ﺰار‪،‬‬ ‫ﻧﻈﺮی ﻪ اﻓ ﺰود‪ .‬رﺟ ﻮﯼ هﻨ ﻮز و ه ﻢ چﻨ ﺎن ه ﻢ از زﻧ ﺎن ﺑ ﺎ ﺕﻌﺮی ِ‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮدارﯼ ﻣﯽ آﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٤‬‬
 ‫ﭼﺮا رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﻧﻴﺎز دارد؟‬

‫رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ هﻤ ﺴﻨﮕﺮان ﻗ ﺪیﻤﯽ اش آ ﻪ از دوران ﺵ ﺎﻩ ﺑ ﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪،‬‬

‫اﻋﺘﻤﺎدﯼ ﻧﺪارد‪ .‬در ﺕﺠﺮﺑﻪ ﯼ ﺱﺎل ‪ ١٣٥٤‬ﭘﺲ از ﺕﻼﺵﯽ و ﺵﻘﻪ ﺵﺪن ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬یﻚ‬
‫ﺟﻨﺎح از ﺱﺎزﻣﺎن ﻃﺮﻓﺪار رﺟﻮﯼ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬یﻚ ﺟﻨﺎح هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﻴﺘْﻤ ﯽ از ای ﺸﺎن‬
‫ﺟﺪا ﺵﺪﻧﺪ و یﻚ ﺟﻨﺎح هﻢ در ﺱﺎزﻣﺎن ﭘﻴﻜﺎر ﺑ ﻪ ﺕﻘ ﯽ ﺵ ﻬﺮام و ﺑﻬ ﺮام ﺁرام ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﮔﺮوه ﯽ ﻧﻴ ﺰ ﺑ ﻪ راﺱ ﺖ ﻣﺘﻤﺎی ﻞ ﺵ ﺪﻧﺪ و ﺑﻌ ﺪهﺎ ﺑ ﻪ ﺧﻤﻴﻨ ﯽ ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﻄ ﻒ اﷲ‬
‫ﻣﻴﺜﻤﯽ از هﻤﻴﻨﻬﺎﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽ داﻧ ﺴﺖ آ ﻪ هﺮی ﻚ از ای ﻦ ی ﺎران ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧﻨ ﺪ‪ ،‬در ﺵ ﺮایﻂ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ رﺱ ﻴﺪن ﺧ ﻂ وﺧﻄ ﻮط اﺱ ﺘﺮاﺕﮋیﻜﯽ و ﺕ ﺎکﺘﻴﮑﯽ او در ﺑﺮاﺑ ﺮش ﻗ ﺪ ﻋﻠ ﻢ‬
‫آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﺑ ﺎ واﺱ ﻄﻪ ﻗ ﺮار دادن زﻧ ﺎن از اﻣﻜ ﺎ ِن ﺕﺤﻘ ﻖ ای ﻦ اﻧ ﺸﻌﺎب‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ آﺮد‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻜ ﺮ ﺑ ﻮدن‪ ،‬ﺑﻜ ﺮ ﺑ ﻮدن ﺑ ﻪ ﻟﺤ ﺎظ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ و ﻧﺪاﺵ ﺘﻦ‬
‫ﺱﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ‪ ،‬ﭘﺰهﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ را در دﻓ ﺎع از ﺁزادﯼ زﻧ ﺎن ﺑ ﺎور آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ایﻨ ﺎن‬
‫در ﺱﻠ ﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺕ ﺐ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑ ﺎﻻﺕﺮ از ﻣ ﺮدان ﻗ ﺮار دادﻩ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ رﺟ ﻮﯼ از ای ﻦ‬
‫ﻃﺮی ﻖ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ ﻣ ﺮدان را از اﻣﻜ ﺎ ِن اﻧﺠ ﺎ ِم اﻧ ﺸﻌﺎب ﺑ ﺎز دارد و ﺑ ﺎ ﺕﺤﻘﻴ ﺮﯼ آ ﻪ در‬
‫ﺵﺮایﻂ ﺟﺪیﺪ ﺑﺮ ایﺸﺎن روا ﻣﯽ آﻨﺪ‪ ،‬از دو ِر ادﻋﺎ ﺧﺎرﺟ ﺸﺎن ﺱ ﺎزد‪ .‬ﺣ ﻀﻮر زﻧ ﺎن‬
‫در ﭘﻴﺮاﻣ ﻮن رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬درﺱ ﺖ ﻣ ْﺘ ﻞ ﻗﻠﻌ ﻪ اﯼ اﺱ ﺖ دﻓ ﺎﻋﯽ در ﺑﺮاﺑ ﺮ ای ﻦ ﻣ ﺮدان‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ واﺱ ﻄﻪ ﻗ ﺮار دادن زﻧ ﺎن‪ ،‬ای ﻦ ﻣ ﺮدان را ﻧﻴ ﺰ ﺑ ﻪ زی ﺮ ﻣﻬﻤﻴ ﺰ آ ﺸﻴﺪ و‬
‫ای ﺸﺎن را ﻃ ﯽ ﭘﺮوﺱ ﻪ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﻃ ﻮﻻﻧﯽ وادار ﺑ ﻪ اﻃﺎﻋ ﺖ ﻣﺤ ﺾ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﯼ و ﭘﺬیﺮش اﻣﺎﻣﺘﺶ آﺮد‪.‬‬
‫یﻜﯽ از ﺕﺮﻓﻨﺪهﺎﯼ رﺟﻮﯼ ای ﻦ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺕﺤﻘﻴ ِﺮ ﻣ ﺮدان‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺑﻬﺎﻧ ﻪ ﯼ‬
‫ﺹ ﻼﺣﻴﺖ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ای ﺸﺎن را واﻣﻴﺪاﺵ ﺖ در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﻣ ﺮیﻢ آ ﺮﻧﺶ آ ﺮدﻩ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫ﭘﺎهﺎﯼ او ﺑﻮﺱ ﻪ ﺑﺰﻧﻨ ﺪ‪ .‬در ﺱ ﺎل ه ﺎﯼ ‪ ٥٧-٦٠‬ﺧ ﻂ ای ﻦ ﺑ ﻮد آ ﻪ هﻤ ﻪ ﯼ ه ﻮاداران‬
‫ﺱﺎزﻣﺎن در ایﺮان در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻔﺮوﺵﻨﺪ و یﺎ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ هﺎﯼ ﻣﺮدم ﺑﺮاﯼ‬
‫ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ اﻋﺎﻧ ﻪ ﻣﺮاﺟﻌ ﻪ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﺧ ﻂ در اﺱ ﺘﻤﺮارش ﺑ ﻪ آ ﺎر ﻣ ﺎﻟﯽ‪/‬اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ‬
‫ﺕﺒﺪیﻞ ﺵﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ایﻦ ﺧﻔﺖ ﺕ ﻦ دادﻩ ام و ﺱ ﺎﻋﺘﻬﺎ و روزه ﺎ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬ ﺎﯼ‬
‫اروﭘﺎ ﺑﺮاﯼ ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ اﻋﺎﻧﻪ ایﺴﺘﺎدﻩ ام‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ آﻪ ﺱﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ایﻦ ﭘﻮﻟﻬﺎ ﻧﻴ ﺎزﯼ‬
‫ﻧﺪاﺵﺖ‪ .‬ﮔﺎﻩ از ﺧ ﻮدم ﺧﺠﺎﻟ ﺖ ﻣ ﯽ آ ﺸﻴﺪم‪ .‬اﺣ ﺴﺎس ﺵ ﺮم و ﺧﺠﺎﻟ ﺖ‪ ،‬در ﺕﻔ ﺴﻴﺮ ﺑ ﻪ‬
‫راﯼ هﺎﯼ رﺟﻮﯼ از رواﻧﺸﻨﺎﺱﯽ‪ ،‬یﻌﻨﯽ اﻧﺴﺎن را از ﺧﻮد ﺕﻬﯽ آﺮدن‪ ،‬ﺑﯽ هﻮیﺖ و‬
‫ﺑﯽ ﺵﺨﺼﻴﺖ آﺮدن‪ ،‬ﺕﺎ ﺵﺎیﺴﺘﻪ ﯼ ﺵﺮآﺖ در ﺟﺮیﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺵﻮد‪.‬‬
‫در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎﯼ ﺁﻟﻤﺎن و ﺱﻮیﺲ آﻪ ﺑﻪ هﻤﺎن اﺧﺎذﯼ ﻣﻌﺮوف ﻣﺸﻐﻮل ﺑ ﻮدم‪،‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮیﻦ درد ﻣﻤﻜﻦ را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﺵﺪم‪ .‬درد ای ﻦ آ ﻪ ﻣﺠﺒ ﻮر ﺑ ﻮدم دروغ ﺑﮕ ﻮیﻢ‬
‫و ﺣﺮﻓﻬﺎیﯽ را ﺑﻪ ﺧﻮرد ﻣﺮدم ﺑﺪهﻢ آﻪ ذرﻩ اﯼ واﻗﻌﻴ ﺖ ﻧﺪاﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔ ﺮ ﺑ ﺎ ﺹ ﺪاﻗﺖ‬
‫‪١٥‬‬
‫ﻣﻴﮕﻔﺘﻴﻢ ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﺕﺎ ﺱﻼح ﺑﺨﺮیﻢ‪ ،‬ﭘ ﺴﻨﺪیﺪﻩ ﺕ ﺮ ﺑ ﻮد‪ .‬اﻣ ﺎ ﻣﻴﮕﻔﺘ ﻴﻢ ﭘ ﻮل ﺟﻤ ﻊ‬
‫ﻣﻴﻜﻨ ﻴﻢ ﺕ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎﯼ ﺑ ﯽ ﺱﺮﭘﺮﺱ ﺖ‪ ،‬ﺱ ﺮﭘﻨﺎﻩ ﺑ ﺴﺎزیﻢ‪ .‬و از اﺣ ﺴﺎﺱﺎت رﻗﻴ ﻖ‬
‫ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﻜﺮدیﻢ‪ .‬ﻏﻴﺮ از ایﻦ آﻪ ﻧﮕ ﺎﻩ ﺕﺤﻘﻴﺮﺁﻣﻴ ﺰ ﻏﺮﺑﻴﻬ ﺎ روﯼ ﻣ ﺎ ﺵ ﺮﻗﻴﻬﺎ‬
‫ﺑ ﺎ ﺁن ﻗﻴﺎﻓ ﻪ ﯼ ﻣ ﺴﺘﻬﺠ ِﻦ ﺁﺧﻮﻧ ﺪﯼ‪/‬اﺱ ﻼﻣﯽ ﺕﺤﻘﻴ ﺮ دیﮕ ﺮﯼ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﺮ ﺧ ﻮد روا‬
‫ﻣﯽ داﺵﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ایﻦ ﭘﻮﻟﻬﺎ ﻧﻴﺎزﯼ ﻧﺪاﺵ ﺖ‪ .‬ﭘ ﻮل را از ﺟ ﺎﯼ دیﮕ ﺮﯼ‪ ،‬از ﻋﺮﺑﻬ ﺎ‬
‫ﻚ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ و از‬ ‫و ﺹ ﺪام ﺣ ﺴﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮﻓ ﺖ‪ .‬ﻓﺮﺱ ﺘﺎدن ﻣ ﺎ ﺑ ﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬ ﺎ چ ِ‬
‫ﺧ ﻮد ﺕﻬ ﯽ ﺵ ﺪ ِن ﻣ ﺎ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺎ ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻧﻔ ﯽ رژی ﻢ ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ اﺱ ﻼﻣﯽ در دام‬
‫اﻓﺘ ﺎدﻩ ﺑ ﻮدیﻢ‪ .‬ﻣ ﻦ ﻣﺘﺎﺱ ﻔﻢ آ ﻪ چﻨ ﺪیﻦ ﺱ ﺎل از ﺑﻬﺘ ﺮیﻦ ﺱ ﺎﻟﻬﺎﯼ ﻋﻤ ﺮم را‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﺕﻬﯽ ﺱﺎﺧﺘﻦ و ﺧﺎرج ﺵ ﺪن از ﺧﻮی ﺸﺘﻨﻢ ﺕﻠ ﻒ آ ﺮدم‪ ،‬ﺱ ﺎﻟﻬﺎیﯽ‬
‫آﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺹﺮف آﺎرهﺎﯼ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﺵﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ در ای ﻦ ﺟﺮی ﺎن اﻧ ﺮژﯼ ﻣ ﺎ را ﺑ ﻪ ه ﺪر ﻧﻤ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ ،‬و ﺑ ﻪ ﺟﻴ ﺐ‬
‫وﻻی ﺖ ﻓﻘﻴ ﻪ ﺧﻮدﺵ ﺎن ﻧﻤﻴﺮیﺨﺘﻨ ﺪ‪ ،‬چﻘ ﺪر ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺴﺘﻴﻢ در ﺱﺮﻧﻮﺵ ﺖ ای ﺮان ﺕ ﺎ ْﺕﻴﺮ‬
‫داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻴﻢ! ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ رﺟﻮﯼ ﻧﺴ ِﻞ ﻣﺎ را یﻚ دورﻩ ﯼ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﺑ ﻪ ﻋﻘ ﺐ ﭘ ﺮت‬
‫آﺮد‪ .‬زﻧﺎﻧﯽ ﻣﺘْﻞ ﻣﺎ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﺟﻮﯼ‪ ،‬ﺧﺎ ِر چﺸﻢ ﻣﺮدان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رﺟﻮﯼ از ﻣﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﻋﻨ ﻮان آ ﺴﺎﻧﯽ ی ﺎد ﻣﻴﻜ ﺮد آ ﻪ ﺑﻴ ﺸﺘﺮیﻦ ﻣ ﺸﻜﻼت را از ﺱ ﺮ راﻩ ﺑﺮداﺵ ﺘﻪ ای ﻢ و‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮیﻦ ﺑﺎر اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ دوش ﻣﻴﻜﺸﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺮدان ﻣﻴﺒﺎیﺴﺖ آﻮﻩ هﺎ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮوﻧﺪ ﺕﺎ ﺑﻪ ﭘ ﺎﯼ ﻣ ﺎ ﺑﺮﺱ ﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺕﻌﺮی ﻒ‬
‫ﺹﻼﺣﻴﺖ‪ ،‬در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﺹﻼﺣﻴﺖ در ﻓﺮهﻨﮓ ﻟﻐﺖ ﻓﺮق ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ .‬درﺟ ﻪ ﯼ‬
‫ﺹﻼﺣﻴﺖ در ایﻦ دﺱﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ و ﻣﺠﻴﺰﮔﻮیﯽ اﺱﺖ و ﻧﻪ ﺑﺎور ﻗﻠﺒ ﯽ‪.‬‬
‫ﻋﻨﻮان آﺮدن ایﻦ آ ﻪ »ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺟﺎﻧ ﺸﻴﻦ ﺧ ﺪا ﺑ ﺮ روﯼ زﻣ ﻴﻦ اﺱ ﺖ« آ ﺎﻓﯽ‬
‫اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻧﻔ ﺮ را ﺑ ﻪ ﻣ ﺪارج آﻴﻔ ﯽ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ‪ ،‬ردﻩ‪ ،‬ﭘ ﺴﺖ و ﻣﻘﺎﻣ ﺎت ﺑ ﺎﻻﺕﺮ ارﺕﻘ ﺎء‬
‫دهﺪ‪.‬‬
‫ﻓ ﺎرغ از هﻤ ﻪ ﯼ ای ﻦ ﺣﺮﻓﻬ ﺎ‪ ،‬رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﻣ ﺎ ﻧﻴ ﺎز داﺵ ﺖ ﺕ ﺎ ﺱ ﻨﮕﺮ‬
‫دﻓﺎﻋﯽ اش ﺑﺎﺵﻴﻢ‪ ،‬ﺕﺎ ﻣﺮدان ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬آﻮدﺕﺎ و اﻧﺸﻌﺎب ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠ ﺘﺶ روﺵ ﻦ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮدان ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺱﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﺱﻴﺎﺱﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺕﺮ‪ ،‬زودﺕﺮ از ﻣ ﺎ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ ﯼ ﻗﻴﻘﺎﺟﻬ ﺎﯼ او‬
‫ﻣﻴ ﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣ ﺎ ﺑ ﺎ ی ﻚ »ﭘ ﺰ« و »ژﺱ ﺖ« او‪ ،‬ﺱ ﺮ از ﭘ ﺎ ﻧ ﺸﻨﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺧ ﻮد را ﻓ ﺪاﯼ‬
‫ﺵ ﻌﺎر ه ﺎﯼ او ﻣﻴﻜ ﺮدیﻢ‪» ،‬ﭘ ﺰ« ﺁزادﯼ زﻧ ﺎن در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﻓ ﺸﺎرهﺎﯼ واردﻩ از ﺱ ﻮﯼ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺱﻼﻣﯽ‪.‬‬
‫ﻣ ﺮدان ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺱ ﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﻣﺒ ﺎرزاﺕﯽ و ﺵ ﻨﺎﺧﺖ آﻴﻔ ﯽ ﺵ ﺮایﻂ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪،‬‬
‫ﺟ ﺪﯼ ﺕ ﺮ و ﻋﻤﻴ ﻖ ﺕ ﺮ ای ﻦ ﻣﻄﻠ ﺐ را درك ﻣﻴﻜﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬و ای ﻦ یﻌﻨ ﯽ ﺕﻨ ﻪ زدن ﺑ ﻪ‬
‫»رهﺒﺮ« در ﻓﻬﻢ‪ .‬یﻌﻨﯽ ﻣﭻ ﮔﺮﻓﺘﻦ از رﺟﻮﯼ و ﺁﺵﻜﺎر آﺮد ِن دروﻏﺶ‪ .‬ﺑﻌ ﻀﯽ از‬
‫ﻣﺮداﻧﯽ آﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺱﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ایﻤ ﺎن]!!![ دارﻧ ﺪ‪ ،‬ﻏﻴ ﺮ از ﻓﺮﺹ ﺖ ﻃﻠﺒﻴﻬﺎﺵ ﺎن‪ ،‬در واﻗ ﻊ در ﺕﻤ ﺎم ﻣﺮاﺣ ﻞ و‬
‫‪١٦‬‬
‫ﻟﺤﻈ ﻪ ﺑ ﻪ ﻟﺤﻈ ﻪ‪ ،‬در ﺟﻨﺎی ﺎت ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺵ ﺮیﻜﻨﺪ و دﺱ ﺖ آ ﻢ ﺁﻟ ﺖ ﻓﻌ ﻞ او‬
‫ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ایﻨ ﺎن ﺑ ﺎ ﺧ ﺮوج از ﺱ ﺎزﻣﺎن‪ ،‬آﻠ ﯽ ﺑ ﻪ ﻣ ﺮدم ﺑﺪهﻜﺎرﻧ ﺪ‪ ،‬آ ﻪ چ ﺮا در ای ﻦ‬
‫ﺟﻨﺎی ﺎت ﺵ ﺮآﺖ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ! ﺑﻨ ﺎﺑﺮایﻦ ﺕ ﺮﺟﻴﺢ ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ هﻤﭽﻨ ﺎن در چﻨﺒ ﺮﻩ ﯼ‬
‫ﻓﺮیﺒﻜﺎریﻬﺎﯼ ﺧﻮدﺵﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٧‬‬
 ‫ﺁﻳﺎ رﺟﻮﯼ ﺣﺎﻣﯽ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن اﺳﺖ؟‬

‫رﺟﻮﯼ زﻧﺎن را ﺑﻪ ﻣﺘْﺎﺑﻪ اﺑﺰارﯼ ﺟﻬﺖ ﻣ ﺘْﻼ ﺟﻨ ﮓ ﺑ ﺎ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ‪ ،‬ﺁﻧﻬ ﻢ در‬
‫ﻓﺮم ﺑﺮﮔﺰیﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﺑﻪ او اﻋﺘﻤﺎد آﺮدﻩ‪ ،‬ﺑ ﻪ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺱ ﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ ﯼ‬
‫او وارد ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﻗﺒ ﻞ از ه ﺮ چﻴ ﺰ ﺑﺎی ﺪ از زن ﺑﻮدﻧ ﺸﺎن ﺧﺠﺎﻟ ﺖ زدﻩ و ﭘ ﺸﻴﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ .‬یﻌﻨﯽ ﺑﺎیﺪ اﺣﺴﺎﺱﺎت‪ ،‬ﻏﺮایﺰ ﻃﺒﻴﻌﯽ و زﻧﺎﻧﻪ ﺵ ﺎن را در ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺱ ﺮآﻮب‬
‫آﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ هﻢ ﺧﻮد ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬راهﻬ ﺎﯼ ﺕﺤﻘﻴ ﺮ و ﺱ ﺮآﻮب زﻧ ﺎﻧﮕﯽ ای ﺸﺎن را‬
‫ﻃﯽ ایﻦ هﻤﻪ ﺱﺎل ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ اﺱﺖ و ﺑﻪ ایﺸﺎن ﻣﻴﺂﻣﻮزد‪.‬‬
‫در ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬زیﺒ ﺎیﯽ‪ ،‬ﺕﻤﺎی ﻞ ﺑ ﻪ ﺁراﺱ ﺘﻪ و ﻣﺮﺕ ﺐ ﺑ ﻮدن‪ ،‬ﺑ ﺎ ﺣﻤ ِﻞ‬
‫ارزﺵﻬﺎﯼ ﺑﻮرژایﯽ و ﺱﺒﻚ ﺑﻮدن ﻣﺘﺮادف اﺱﺖ‪ .‬یﻌﻨﯽ زﻧ ﺎن از دو زاوی ﻪ ﯼ آﻬﻨ ﻪ‬
‫و ﻧﻮ در ﻣﻌﺮض ﺱﺮآﻮب ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺣﻖ زﻧﺎن‪ ،‬یﻌﻨﯽ ﺣ ﻖ اﻧﺘﺨ ﺎب هﻤ ﺴﺮ‬
‫و داﺵﺘﻦ یﻚ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ هﻤﻴ ﺸﻪ زی ﺮ ﺱ ﻮال اﺱ ﺖ‪ .‬دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ رﺟ ﻮﯼ‬
‫هﻴﭻ ﺣﻘﯽ را در هﻴﭻ راﺑﻄﻪ اﯼ آﻪ ﺑﻪ ﺹﻮرﺕﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑﺎﺵ ﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ رﺱﻤﻴﺖ ﻧﻤﯽ ﺵﻨﺎﺱﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺣ ﻖ اﻧﺘﺨ ﺎب هﻤ ﺴﺮ و ﺵ ﻐﻞ‪ ،‬و ﻧ ﻪ ﺣﺘ ﺎ اﻣﻜ ﺎن ارﺕﺒ ﺎط‪،‬‬
‫ﻏﺬا ﺧ ﻮردن و آ ﺎر آ ﺮدن ﺑ ﺎ ﻣﺮداﻧ ﯽ آ ﻪ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻧﻴ ﺰ در ﺁن ﺑﻴﺎﺑ ﺎن ﺑﺮه ﻮت ﺣ ﻀﻮر‬
‫دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٧‬زﻧ ﯽ هﻤ ﺮاﻩ ﺑ ﺎ دو دﺧﺘ ﺮ ﺧﺮدﺱ ﺎﻟﺶ از اﻣﺮیﻜ ﺎ ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬زن زیﺒﺎ و ورزﺵﻜﺎرﯼ ﺑﻮد آ ﻪ هﻤ ﺴﺮش را در ﺑ ﺎو ِر ﻓﺮی ﺐ رﺟ ﻮﯼ ﺟ ﺎ‬
‫ﮔﺬاﺵﺘﻪ ﺑ ﻮد و ﺁﻣ ﺪﻩ ﺑ ﻮد ﺕ ﺎ ﺵ ﺎیﺪ ﺁزادﯼ اش را ﺑ ﻪ ﺧ ﻮدش ﺕْﺎﺑ ﺖ آﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﺑ ﺎﻧﻮ در‬
‫ﻣﺪرﺱ ﻪ ﯼ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف در ﺑﺨ ﺶ ورزش آﻮدآ ﺎن ﺑ ﻪ آ ﺎر ﮔﻤ ﺎردﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﺶ را ﻓﺮاﻣﻮش آﺮدﻩ ام‪ ،‬اﻣﺎ ﻗ ِﺪ ﺑﻠﻨ ﺪ و اﻧ ﺪام ﺧ ﻮش ﻓ ﺮم و ورزﺵ ﻜﺎراﻧﻪ اش را‬
‫هﻨﻮز ﺑﻪ یﺎد دارم‪ .‬ﺁن زﻣﺎن در ﻗﺮارﮔﺎﻩ »اﺵﺮف« رﺟﻮﯼ ﻋﺪﻩ اﯼ آﺎرﮔﺮ ﺱﻮداﻧﯽ‬
‫ﺖ ﭘ ﻮل ﺁن زﻣ ﺎ ِن ﻋ ﺮاق ‪ -‬ﭘ ﻴﺶ از ﺟﻨ ﮓ ﺧﻠ ﻴﺞ‬ ‫را ﺑﻪ آ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻗﻴﻤ ِ‬
‫ﻓﺎرس ‪ -‬روزاﻧﻪ دﻩ دیﻨﺎر ﻣﺰد ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ایﻦ آ ﺎرﮔﺮان ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ آﻤﺒ ﻮد ﻧﻴ ﺮو در‬
‫واﻗ ﻊ ﻧﻘ ﺶ رزﻣﻨ ﺪﮔﺎن ارﺕ ﺶ ﺧﻴ ﺎﻟﯽ رﺟ ﻮﯼ را ﺑ ﺎزﯼ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﻣ ﺰد ه ﻢ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬چﻬﺮﻩ ﯼ ﺕﻴﺮﻩ و ﻗﻴﺎﻓﻪ ﯼ ﺁﻓﺘﺎب ﺱﻮﺧﺘﻪ و ﻟﺒ ﺎس آ ﺎرﮔﺮﯼ ﺵ ﺎن‪ ،‬ای ﺸﺎن‬
‫را از ﻣﺎ ﺟﺪا ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫ایﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺕﺤﺼﻴﻞ آﺮدﻩ ﯼ اﻣﺮیﻜﺎ آﻪ ﺧﻮاهﺮاﻧﺶ ﺑﺎ ﺱ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺱ ﺘﺎن ازدواج‬
‫آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ راﺣﺘ ﯽ ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﺎرﮔﺮان ﺱ ﻮداﻧﯽ ﺣ ﺮف ﻣ ﯽ زد‪ ،‬و ﻓ ﺎرغ از‬
‫»اﻓﺎدﻩ«هﺎﯼ اﻋﻀﺎﯼ ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬راﺑﻄﻪ اﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎ ایﺸﺎن ﺑﺮﻗﺮار آﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤ ﺪ ﻗﺮای ﯽ آ ﻪ ﺁن زﻣ ﺎن ﻣ ﺪیﺮ ﻣﺪرﺱ ﻪ ﯼ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف ﺑ ﻮد‪ ،‬در‬
‫ﺣ ﻀﻮر ﺧ ﻮد ﻣ ﻦ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﺧ ﻮاهﺮ ﺕ ﺬآﺮ داد آ ﻪ‪ :‬ﻣ ﺎ هﻨ ﻮز ﺑ ﻪ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ﯼ ﮔ ﺬار‬
‫دﻣﻮآﺮاﺕﻴ ﻚ ﻧﺮﺱ ﻴﺪﻩ ای ﻢ و ﺵ ﻤﺎ ﺣ ﻖ ﻧﺪاری ﺪ ﺑ ﺎ آ ﺎرﮔﺮان ﺱ ﻮداﻧﯽ آ ﻪ ﺱ ﻄﺢ ﺁﮔ ﺎهﯽ‬
‫ﻧﺎزﻟﯽ ]ﺑﻪ زﻋﻢ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺮایﯽ[ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ آﻨﻴﺪ!‬
‫‪١٨‬‬
‫در ﻧﻬﺎر ﺧﻮرﯼ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ارﺕﺶ رﺟﻮﯼ آﻪ ﺑﻪ ‪ ٩٠٠‬ﻣﻌ ﺮوف ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺱ ﺎﻟﻦ‬
‫ﻏﺬا ﺧﻮرﯼ از چﻨﺪ ﻣﻴ ﺰ و ﺹ ﻨﺪﻟﯽ ﺕ ﺸﻜﻴﻞ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬و ﺑ ﺎ ﻗ ﺮاردادﯼ اﻋ ﻼم ﻧ ﺸﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺖ ﺱ ﺎﻟﻦ‪ ،‬و ﺑ ﺮادران ]ﻣ ﺮدان[ در ﺱ ﻤﺖ دیﮕ ﺮ ﺱ ﺎﻟﻦ‬ ‫ﺧﻮاهﺮان ]زﻧ ﺎن[ در ی ﻚ ﺱ ﻤ ِ‬
‫ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎ ﺑﻘﺪرﯼ ﻓﺎﻻﻧﮋﯼ و ﺣﺰب اﻟﻠﻬﯽ ﺑﻮد آﻪ ﻣﻦ ﺕﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ دادم ﭘ ﺸﺖ‬
‫س ﺁﻗﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺧﻂ ﺧﻄﯽ ﺵﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺒﺎدا ﻧﺎﻣﻮ ِ‬
‫ای ﻦ ﺧ ﺎﻧﻢ ﺱ ِﺮ ﻣﻴ ﺰ ﻧﻬ ﺎرﺧﻮرﯼ ﺑ ﻪ یﻜ ﯽ از هﻤﻜﻼﺱ ﺎن داﻧ ﺸﻜﺪﻩ اش در‬
‫اﻣﺮیﻜ ﺎ ﺑﺮﺧ ﻮرد و ﻣ ْﺘ ﻞ ی ﻚ اﻧ ﺴﺎن ﻣﺘﻤ ﺪن ﺑ ﻪ ﺱ ﻮﯼ او رﻓ ﺖ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺱ ﻼم و ﻋﻠﻴﻜ ﯽ‬
‫آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬یﻜ ﯽ از ﺧ ﻮاهﺮان ﺱ ﻮﭘﺮ ﻓ ﺎﻻﻧﮋ درﺑ ﺎر رﺟ ﻮﯼ آ ﻪ در آﻨ ﺎرش‬
‫ایﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺤﻨﯽ ﭘﺮﺧﺎﺵﮕﺮاﻧﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺕ ﻮ ﻣ ﯽ داﻧ ﯽ ای ﻦ ﺑ ﺮادر ﻣﺠ ﺮد اﺱ ﺖ و‬
‫ﺑﺎ او ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ ﻣﯽ آﻨﯽ؟«‬
‫ﭘ ﺲ از ای ﻦ ﺑﺮﺧ ﻮرد‪ ،‬ﻣ ﻦ دیﮕ ﺮ ﺁن ﺧ ﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠ ﻢ را در ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف‬
‫ﻧﺪیﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ ﺵﻨﻴﺪم آﻪ ﻣﺪﺕﻬﺎ ﮔﺮیﻪ آﺮدﻩ و ﺑﻌ ﺪ ه ﻢ هﻤ ﺮاﻩ ﺑ ﺎ ﻓﺮزﻧ ﺪاﻧﺶ ﺑ ﻪ اﻣﺮیﻜ ﺎ‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﺣﻤﺎیﺖ رﺟﻮﯼ از ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‪ ،‬از ﻧﻮع ارﺕﺒﺎﻃﺶ ﺑﺎ ایﻦ ﺣﻖ اوﻟﻴﻪ‬
‫‪ -‬یﻌﻨ ﯽ ﺣ ﻖ ﺱ ﻼم و ﻋﻠﻴ ﻚ ‪ -‬ﻣ ﺸﺨﺺ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد؛ ﺑﻘﻴ ﻪ ﯼ ﺣﻘ ﻮق زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان‪،‬‬
‫ﭘﻴﺸﻜﺶ آﻪ ﺧﻮد دو دﺱﺘﯽ ﺕﻘﺪیﻤﺶ آﺮدیﻢ و ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺎﯼ ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﺎل‪،‬‬
‫ﺧﺎﻧﻤﺎن‪ ،‬ﺁﺑﺮو و ﻧﺎﻣﻮﺱﻤﺎن ﺕﻤﺎم ﺵﺪ‪.‬‬
‫زﻧ ﺪﮔﯽ ﺟﻤﻌ ﯽ در ی ﻚ ﺱ ﺮﺑﺎزﺧﺎﻧﻪ را در ﻧﻈ ﺮ ﺑﮕﻴﺮی ﺪ آ ﻪ د ِر ﺁن‬
‫ﺑ ﺮاﯼ هﻤ ﻪ و ﺑ ﻪ روﯼ هﻤ ﻪ چﻴ ﺰ ﺑ ﺴﺘﻪ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻧ ﻪ ﺧﺒ ﺮﯼ ﺑ ﻪ ﺁﻧﺠ ﺎ ﻣ ﯽ رﺱ ﺪ‪ ،‬ﻧ ﻪ‬
‫ﻣﻄﺒﻮﻋ ﺎت‪ ،‬ﻧ ﻪ رادی ﻮ ﺕﻠﻮیﺰی ﻮن و ﻧ ﻪ ارﺕﺒ ﺎﻃﯽ‪ .‬ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎهﻢ ‪ -‬ه ﻢ ‪ -‬ﺕ ﺎﺑﻮﯼ‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ اﯼ اﺱﺖ‪ .‬رﺟﻮﯼ دایﺮﻩ ﯼ آﻨﺘﺮل را‪ ،‬دایﺮﻩ ﯼ آﻨﺘ ﺮل روﯼ اﻧ ﺴﺎن را ه ﺮ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺕﻨﮓ ﺕﺮ و ﺕﻨﮓ ﺕ ﺮ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ارﺕﺒ ﺎط ه ﺎ ‪ -‬هﺮﮔﻮﻧ ﻪ ارﺕﺒ ﺎﻃﯽ ‪ -‬ﻣﺤ ﺪودﺕﺮ و‬
‫ﻣﺤﺪودﺕﺮ ﻣﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ ی ﻚ ارﺕﺒ ﺎط و ی ﻚ آﺎﻧ ﺎل ﺑ ﺎز اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺁن ه ﻢ راﻩ ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎ‬
‫ﺺ رﺟﻮﯼ اﺱﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻮل ﺕﺸﮑﻴﻼﺕﯽ اﺱﺖ آﻪ در آﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ارﺕﺒﺎط ﺑﺎ ﺵﺨ ِ‬
‫ﺹ ﺒﺞ زود‪ ،‬ﺱ ﺎﻋﺖ ‪ ٥‬ﺑ ﺴﺘﻪ ﺑ ﻪ اوﻗ ﺎت ﻧﻤ ﺎز‪ ،‬هﻤ ﻪ را اﺟﺒ ﺎرا ﺑﻴ ﺪار‬
‫ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﺑﺎیﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬آ ﺎﻓﺮ‪ ،‬ﻣ ﺴﻴﺤﯽ و ﺑﻬ ﺎیﯽ ﻧﺪاﺵ ﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ اﮔ ﺮ در ﻣﺮاﺣ ﻞ ﻣﻐﺰﺵ ﻮیﯽ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ دﮔﺮاﻧﺪی ﺸﯽ ه ﻢ اﻣﻜ ﺎن ﺣ ﻀﻮر‬
‫ﻣﯽ داﺵﺖ‪ .‬هﻤﻪ و هﻤﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﺑﺮاﯼ ﺣﻔﻆ ﻇﺎهﺮ هﻢ ﺵ ﺪﻩ ‪ -‬وﺿ ﻮ ﺑﮕﻴﺮﻧ ﺪ‬
‫و ﻧﻤ ﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨ ﺪ‪ .‬ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﯼ ﻧﻤ ﺎ ِز ﺹ ﺒﺢ ﺕ ﺎ ﺹ ﺒﺤﮕﺎﻩ‪ ،‬اﮔ ﺮ ﻓﺮﺹ ﺘﯽ ﻣ ﯽ ﻣﺎﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺵﺨﺼﯽ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﺹﺒﺤﮕﺎﻩ هﻢ آﺎﻣﻼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ریﺰﯼ ﺵﺪﻩ ﺑ ﻮد؛ زﻧﺎﻧ ﻪ و‬
‫ﻣﺮداﻧﻪ‪ .‬یﻜﺎن هﺎ یﺎ ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و یﺎ زﻧﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣ ﺮدان ی ﻚ ﻃ ﺮف‪ ،‬زﻧ ﺎن ی ﻚ ﻃ ﺮف‪.‬‬
‫ﺹﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺎرش و ﻣﻮزیﻚ اﻋﻼم ﻣﯽ ﺵ ﺪ‪ ،‬ﺱﺮِﺱ ﺎﻋﺖ ﻣ ﺸﺨﺺ‪ .‬ﺹ ﺒﺤﮕﺎﻩ را ﻧﻴ ﺰ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮزیﻚ و ﻣﺎرش اﻋﻼم ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﺹﻠﻪ ﯼ ﺹﺒﺤﺎﻧﻪ ﺕﺎ ﻧﻬﺎر‪ ،‬آﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ه ﻢ‬
‫دوﺑﺎرﻩ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ ،‬و ﺑﺎز هﻢ آﺎر ﺕﺎ ﺵﺎم‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺵﺎم هﻢ ﻧﺸﺴﺖ هﺎﯼ آﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ‬
‫‪١٩‬‬
 ‫آﻪ ﺕﺎ ﻧﻴﻤﻪ هﺎﯼ ﺵﺐ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺰﺵﻜﺎﻧﯽ هﻢ ﺑﻮدﻧﺪ آﻪ ﺑﻪ »اﺵ ﺮف« ﺁﻣ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑﻴ ﺸﺘﺮﺵﺎن ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫آﻤ ﻚ ه ﺎیﯽ آ ﻪ در ای ﺮان ﺑ ﻪ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺕﺤ ﺖ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﻗ ﺮار داﺵ ﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ﺵﺎن از زﻧﺪان ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ایﻦ ﭘﺰﺵﻜﺎن در اﺱﺘﻤﺮار اﻋﺘﻤﺎدﺵﺎن ﺑﻪ رﺟ ﻮﯼ‪،‬‬
‫از زﻧ ﺪﮔﯽ و ﺣﺮﻓ ﻪ ﺵ ﺎن چ ﺸﻢ ﭘﻮﺵ ﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺑ ﻪ زﻋ ﻢ ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺑ ﺎ ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ‬
‫اﺱ ﻼﻣﯽ ﻣﺒ ﺎرزﻩ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ چﻨ ﺪ ﭘﺰﺵ ﻚ‪ ،‬در اﺱ ﺘﻤﺮار ﻣﻐﺰﺵ ﻮیﯽ ه ﺎﯼ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬از‬
‫اﻧﺠ ﺎم وﻇﻴﻔ ﻪ ﯼ ﭘﺰﺵ ﻜﯽ ﺧ ﻮد ﺱ ﺮﻣﯽ ﺕﺎﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺪن زﻧ ﺎن ﺑﻴﻤ ﺎر هﻤﻴ ﺸﻪ ﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﯼ ﻣﻌﺎیﻨﻪ ﯼ ای ﻦ ﭘﺰﺵ ﻜﺎن ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣﻌﺎیﻨ ﻪ ﯼ زﻧ ﺎن و دﺧﺘ ﺮان‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ ﻧ ﻮزادان‬
‫دﺧﺘﺮ ﺕﻮﺱﻂ ایﺸﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺒﺎس هﺎ را ﺑﺎیﺪ ﻃﻮرﯼ ﻣﯽ ﺵﺴﺘﻴﻢ و ﺧﺸﻚ ﻣﯽ آﺮدیﻢ آﻪ ﺑﺮادران ﻧﺒﻴﻨﻨ ﺪ‬
‫و ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺲ از ﺣﻤ ﺎم آ ﺮدن‪ ،‬ﺹ ﻮرﺕﻤﺎن ﮔ ﻞ ﻣ ﯽ اﻧ ﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﻣ ﻮرد‬
‫ﻏ ﺼﺐ ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔ ﺮﻓﺘﻴﻢ آ ﻪ چ ﺮا رﻋﺎی ﺖ ﻧﻜ ﺮدﻩ ای ﻢ و ﺹ ﻮرت آ ْﺘﻴﻔﻤ ﺎن را‬
‫ﺵ ﺴﺘﻪ ای ﻢ‪ .‬ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ ﻧﺸ ﺴﺘﻦ ه ﻢ آ ﺎﻣﻼ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺁﻣ ﻮزش دادﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﻣﺒﻠ ﯽ آ ﻪ‬
‫ﻧﺒ ﻮد‪ ،‬اﮔ ﺮ ﻗﺮاﺿ ﻪ اﯼ ه ﻢ ﻣ ﺜﻼ در اروﭘ ﺎ ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎی ﺪ ﭘﺎﻣ ﺎن را روﯼ ه ﻢ‬
‫ﻣﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻧﻈﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺵﻠﻮار ﮔﺸﺎد ﺱﺮﺑﺎزﯼ‪ ،‬ﺕﻮﻧﻴ ﻚ ﺑﻠﻨ ﺪ‪ ،‬روﺱ ﺮﯼ‪ ،‬ﺟ ﻮراب‬
‫آﻠﻔﺖ ﻣﺮداﻧﻪ و ﭘﻮﺕﻴﻦ‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﻋﺎدﯼ و روزﻣﺮﻩ ﯼ ﻣﺎ ﺑ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ در ﻣﻼﻗ ﺎﺕﯽ ‪ -‬ﻣ ﺘْﻼ‬
‫ﺑ ﺎ اﻋ ﻀﺎﯼ ﺵ ﻮراﯼ ﻣﻠ ﯽ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ‪ -‬ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﻣﺒﻠ ﯽ را ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ ،‬ﺧﻮاهﺮه ﺎ ﻣ ْﺘ ﻞ‬
‫ﻚ ﺟﻨ ﺴﯽ ﻣ ﺮدان ﻧ ﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ع ﺕﺤﺮی ِ‬ ‫ﻃﻠﺒﻜﺎره ﺎ ﻟﺒ ﻪ ﯼ ﻣﺒ ﻞ ﻣ ﯽ ﻧﺸ ﺴﺘﻨﺪ آ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮ ِ‬
‫روﺱﺮﯼ هﺎ هﻤﻪ یﻚ دﺱﺖ‪ ،‬آﻠﻔﺖ‪ ،‬ﻧﺨﯽ و ﺿﺨﻴﻢ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺕﻜﻠﻴ ﻒ ﺑ ﻮد آ ﻪ ه ﻴﭻ ﻣ ﻮیﯽ‬
‫از زیﺮ روﺱ ﺮﯼ ﭘﻴ ﺪا ﻧ ﺸﻮد‪ .‬ﺁن ه ﺎیﯽ آ ﻪ ﻣ ﻮﯼ ﺑﻠﻨ ﺪ داﺵ ﺘﻨﺪ‪ ،‬ی ﺎ ﺑﺎی ﺪ ﻣﻮهﺎﺵ ﺎن را‬
‫ﻗﻴﭽﯽ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ و یﺎ چﻨﺪ ﺑﺎرﻩ دو ِر ﺱﺮﺵﺎن ﻣﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪ آ ﻪ از زی ﺮ روﺱ ﺮﯼ ﭘﻴ ﺪا‬
‫ﻧﺒﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻧﮓ ﻣﻮ و ﺣﻨﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬ﻟ ﻮازم‬
‫ﺁرایﺶ آﻪ هﻴﭻ‪ ،‬ﻋﻄﺮ و ﺹﺎﺑﻮن ﻋﻄﺮﯼ هﻢ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺼﺮف هﺮ آﺮﻣ ﯽ ﺑﺠ ﺰ‬
‫آﺮم ﻣﻌﺮوف ﻧﻴﻮا ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺵﺨﺼﯽ آﺎﻣﻼ ﺑﺎ وﺱﺎیﻞ اﺑﺘ ﺪایﯽ و در اﺧﺘﻔ ﺎ‬
‫‪ -‬ﺣﺘﺎ از زﻧﻬﺎ ‪ -‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺵﺪ‪ .‬در ﺁﺱﺎیﺸﮕﺎﻩ و ﺧﺎﻧﻪ ه ﺎﯼ ﻣﺤ ﻞ اﻗﺎﻣ ﺖ ﻣ ﺎدران‪ ،‬ﺑ ﺎ‬
‫ایﻨﻜﻪ ﺟﺎ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ زیﺮ اﺑﺮو را در دﺱﺘﺸﻮیﯽ هﺎ ﺑﺮﻣﯽ داﺵ ﺘﻴﻢ‪ .‬در ﺣ ﻀﻮر دیﮕ ﺮ‬
‫زﻧﺎن و در ﺁﺱﺎیﺸﮕﺎﻩ ﺣﻖ ﻧﺪاﺵﺘﻴﻢ ﺁیﻨﻪ دﺱﺖ ﺑﮕﻴﺮیﻢ‪ .‬ﺵﺎﻧﻪ آﺮدن ﻣﻮﯼ ﺱﺮ و ﺑ ﺪون‬
‫ﻟﺒﺎس ﻧﻈﺎﻣﯽ از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬یﻌﻨ ﯽ ﺑﺎی ﺪ ﺑ ﺎ روﺱ ﺮﯼ‪ ،‬ﺟ ﻮراب و‬
‫دﻣﭙ ﺎیﯽ وارد ﺣﻤ ﺎم ﻣ ﯽ ﺵ ﺪیﻢ‪ .‬هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ه ﻢ ﻟﺒ ﺎس ﭘﻮﺵ ﻴﺪﻩ ﺑﻴ ﺮون ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪیﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿ ﻮع ﺣﻮﻟ ﻪ ﯼ ﺣﻤ ﺎم‪ ،‬ﺣﻮﻟ ﻪ ﯼ دﺱ ﺖ و رو ﺧ ﺸﻚ آﻨ ﯽ‪ ،‬و وﺱ ﺎیﻞ ﺑﻬﺪاﺵ ﺘﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺮهﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺹﻠﯽ ﻧﺸﺴﺖ ه ﺎﯼ زﻧﺎﻧ ﻪ ﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻮد‪ .‬هﻤﻴ ﺸﻪ ه ﻢ‬
‫در ﻣ ﺪح و ﻣﻨﻘﺒ ﺖ ﻣﺨﻔ ﯽ آ ﺎرﯼ و هﻮی ﺪا ﻧ ﺸﺪن وﺱ ﺎیﻞ ﺑﻬﺪاﺵ ﺘﯽ داد ﺱ ﺨﻦ‬
‫دادﻩ ﻣﯽ ﺵﺪ‪ .‬یﻜ ﯽ از اﺱﺎﺱ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﻮﺿ ﻮﻋﺎت ﻣ ﺎ در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﺕﻌ ﻮیﺾ‬
‫‪٢٠‬‬
 ‫ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﺧﺸﻚ آﺮدن‪ ،‬اﻃﻮ آﺮدن ﻟﺒﺎس هﺎ‪ ،‬آﻤﺪ ﺵﺨﺼﯽ و ﻟﺒﺎس ﺧﻮاب ﺑﻮد‪.‬‬
‫یﺎدم ﻣﯽ ﺁی ﺪ اوﻟ ﻴﻦ ﺑ ﺎر آ ﻪ ﺑ ﻪ »ﺱ ﺘﺎد ﻣﺮآ ﺰﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ« در ﺵ ﻬﺮ آﻠ ﻦ‬
‫ﺁﻟﻤﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺵﺪم‪ ٢ ،‬دﺱﺖ ﻟﺒﺎس ﺧﻮاب ﭘﻮﺵﻴﺪﻩ ﯼ زﻧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧ ﻮد داﺵ ﺘﻢ آ ﻪ ﺵ ﺐ ه ﺎ‬
‫از ﺁﻧﻬﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨﻢ‪ .‬ﺁﻧﻘﺪر ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺰاﺣﻤﻢ ﺵﺪﻧﺪ آﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺵﺪم ﻟﺒﺎس ه ﺎ‬
‫را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ آﺮدﻩ‪ ،‬ﺕﺤﻮیﻠﺸﺎن ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺑﻴ ﺪم‪.‬‬
‫ﺕﺎآﻴﺪ آﻨﻢ آﻪ ﻋﻠﺖ اﺱﺘﻔﺎدﻩ از »اﻓﻌﺎل ﻣﺎﺿﯽ« ﺑﻪ ایﻦ ﺟﻬﺖ اﺱﺖ آﻪ ﻣ ﻦ دیﮕ ﺮ در‬
‫ﻣﻴﺎن ایﻦ ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺒ ﺎس ه ﺎ را ﺑﺎی ﺪ داﺧ ﻞ آﻤ ﺪ ﺧ ﺸﻚ ﻣ ﯽ آ ﺮدیﻢ‪ .‬یﻌﻨ ﯽ ﺁﻧﻘ ﺪر داﺧ ﻞ آﻤ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ آ ﻪ ﮔ ﺎﻩ آﭙ ﻚ ﻣ ﯽ زدﻧ ﺪ‪ .‬ریﺨ ﺘﻦ ﻟﺒ ﺎس زی ﺮ زﻧﺎﻧ ﻪ در ﻣﺎﺵ ﻴﻦ ﻟﺒﺎﺱ ﺸﻮیﯽ‬
‫ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬ﺵﺴﺘﻦ ﻟﺒﺎس هﺎ در ﺣﻀﻮر دیﮕﺮان ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ هﺎ‪ ،‬ﺣﺘﺎ در‬
‫ﺁﺱﺎی ﺸﮕﺎﻩ ه ﺎﯼ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ زﻧ ﺎن و ﺧﺎﻧ ﻪ ه ﺎیﯽ آ ﻪ ﻓﻘ ﻂ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺎدران در ﺁن ﺕ ﺮدد‬
‫داﺵﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺒ ﺎس ه ﺎﯼ زی ﺮ ‪ -‬ﻣ ْﺘ ﻞ زیﺮﭘ ﻮش و ﺟ ﻮراب ‪ -‬هﻤﮕ ﯽ ﻣﺮداﻧ ﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪.‬‬
‫آﻔﺶ ه ﺎ و ﭘ ﻮﺕﻴﻦ ه ﺎ ه ﻢ هﻤﮕ ﯽ ﻣﺮداﻧ ﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬زﻣ ﺎن اﺱ ﺘﺮاﺣﺖ و ﺁﺧ ﺮ هﻔﺘ ﻪ ه ﻢ‬
‫ﺕﻔﺎوﺕﯽ ﻧﻤﯽ آ ﺮد‪ ،‬اﺱ ﺘﺮاﺣﺖ ﺑ ﺎ هﻤ ﺎن ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ‪ ،‬آ ﺎر ﺑ ﺎ هﻤ ﺎن ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ‪،‬‬
‫رژﻩ ﺑﺎ هﻤﺎن ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ‪ ،‬ﻣ ﺮدن ه ﻢ ﺑ ﺎ هﻤ ﺎن ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ اﺟ ﺎزﻩ داﺵ ﺘﻴﻢ‬
‫ﺟ ﻮراب هﺎﻣ ﺎن را درﺁوری ﻢ‪ ،‬ﺁن ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ اﻗﺎﻣ ﻪ ﯼ ﻧﻤ ﺎز اﺟﺒ ﺎرﯼ‪ .‬زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ‬
‫ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ داﺵ ﺘﻨﺪ و اﺕ ﺎﻗﻜﯽ و ﺁﺧ ﺮ هﻔﺘ ﻪ اﯼ را ﺑ ﺎ ﻓﺮزﻧ ﺪان و هﻤ ﺴﺮﺵﺎن‬
‫ﺱﺮ ﻣﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑﺎی ﺪ هﻨﮕ ﺎم ﺧ ﺮوج از اﺕ ﺎق‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ رﻓ ﺘﻦ ﺑ ﻪ دﺱﺘ ﺸﻮیﯽ و ﺕﻮاﻟ ﺖ از‬
‫ﻟﺒ ﺎس آﺎﻣ ﻞ ﻧﻈ ﺎﻣﯽ اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ اﮔ ﺮ ﻣ ﺮدﯼ در ﺁن ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن وﺟ ﻮد‬
‫ﻧﻤﯽ داﺵﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ هﺎ آﻪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ »دﻣ ﺪﻩ« ﺵ ﺪ و هﻤ ﻪ ﺑ ﻪ ﺁﺱﺎی ﺸﮕﺎﻩ ه ﺎﯼ ﺟﻤﻌ ﯽ ﻣﻨﺘﻘ ﻞ‬
‫ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻗ ﻮاﻧﻴﻦ ﻋ ﺎم ﺱ ﺮﺑﺎزﺧﺎﻧﻪ ﯼ اﺵ ﺮف ﻣ ﺸﻤﻮل هﻤ ﻪ ﺵ ﺪ‪ .‬ﻣﻮﺿ ﻮع ﻗﺎﻋ ﺪﮔﯽ و‬
‫ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺵﺨﺼﯽ‪ ،‬ﺑﻜﻠﯽ از ﮔﻨﺎهﺎن آﺒﻴﺮﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ زﻧ ﺎﻧﯽ ‪ -‬ﺣﺘ ﺎ در دوران ازدواج‬
‫اﺟﺒ ﺎرﯼ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ‪ -‬ﺣﺎﻣﻠ ﻪ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬از ﻓ ﺮط ﻧ ﺎراﺣﺘﯽ و ﺧﺠﺎﻟ ﺖ‪ ،‬هﻤﻴ ﺸﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺧﻮدﺵﺎن ﻣﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﺟ ﺎﯼ ﺧ ﻮاﺑﯽ ﺑ ﺮاﯼ زن و ﺵ ﻮهﺮهﺎ ﻓ ﺮاهﻢ‬
‫آ ﺮدﻩ ﺑ ﻮد و ﺑ ﺎ ایﻨﻜ ﻪ آﻮرﺕ ﺎژ و ﺱ ﻘﻂ ﺟﻨ ﻴﻦ‪ ،‬اﺱﺎﺱ ﺎ ﻣﻤﻨ ﻮع ﺑ ﻮد‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺑ ﺎردارﯼ‪،‬‬
‫ﮔﻨﺎهﯽ آﺒﻴﺮﻩ ﺵﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺵﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﻣﺠﺎهﺪ ﺵﻮهﺮدار هﻤﻴﺸﻪ از ایﻦ ﻣ ﺸﻜﻼت رﻧ ﺞ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺱﻴﮕﺎر آﺸﻴﺪن زﻧﺎن‪ ،‬هﻤﻴﺸﻪ و هﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪ .‬زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﮔﺎﻩ یﻚ ﻧ ﺦ‬
‫ﺱﻴﮕﺎر ﻣﯽ آﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬در دﺱﺘﺸﻮیﯽ هﺎ ﺑﻪ ایﻦ ﻣﻬﻢ]![ اﺵﺘﻐﺎل ﻣﯽ ورزیﺪﻧﺪ‪ .‬اﺕﻮﺑﻮس‪،‬‬
‫ﻣﺤ ﻞ ﻧﺸ ﺴﺖ‪ ،‬اﻣ ﺎآﻦ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻣﺤ ﻞ آ ﺎر و رﻓ ﺖ و ﺁﻣ ﺪ‪ ،‬و هﺮﺟ ﺎیﯽ آ ﻪ ﺕﺠﻤ ﻊ‬
‫اﺟﺒ ﺎرﯼ ﺑ ﻮد‪ ،‬زﻧﺎﻧ ﻪ‪/‬ﻣﺮداﻧ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬هﻤ ﻪ از ه ﻢ ﺟ ﺪا ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬هﺮآ ﻪ ﻧﺎداﻧ ﺴﺘﻪ‬
‫‪٢١‬‬
‫ﻧﺎﭘﺮهﻴﺰﯼ ﻣﯽ آ ﺮد‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺵ ﺪت ﻣﻮاﺧ ﺬﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﺧﻨ ﺪﻩ در ﻣﻼﻋ ﺎم ﮔﻨ ﺎﻩ آﺒﻴ ﺮﻩ ﺑ ﻮد‪.‬‬
‫ﺵﻮﺧﯽ آﺮدن و ﻟﺒﺨﻨﺪ زدن‪ ،‬هﻤﻴﺸﻪ زیﺮ ﻓﻴﻠﺘﺮ و ذرﻩ ﺑﻴ ِﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﻓ ﺎﻻﺕﮋ ه ﺎﯼ ﻣ ﺴﺌﻮل‬
‫و ﻏﻴﺮﻣ ﺴﺌﻮل ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑ ﻮد‪ .‬ﺧﺎﻃﻴ ﺎن از ای ﻦ ﺿ ﻮاﺑﻂ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺵ ﺪت ﺕ ﻮﺑﻴﺦ‪ ،‬ﺕ ﻮهﻴﻦ و‬
‫ﺕﻨﺒﻴﻪ ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺕﻠﻘﯽ رﺟﻮﯼ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ زﻧﺎن »ﺟﻦ« هﺴﺘﻨﺪ و ﻣ ﺮدان را از‬
‫راﻩ ﺑﺪر ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻨﯽ ﺁزادﯼ و اﻟﺘﺰام ﺑﻪ ﺁزادﯼ زﻧﺎن در دﺱﺘﮕﺎﻩ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‬
‫ایﻦ اﺱﺖ!‬

‫‪٢٢‬‬
 ‫راﺑﻄﻪ ﯼ رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﻧﻮادﻩ‬

‫ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﻣﻘﻮﻟ ﻪ اﯼ ﺑ ﻮد آ ﻪ دﺱ ﺖ و ﭘ ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ را در ﺟﺮی ﺎن آ ﺎرش‬

‫ﻣﯽ ﺑﺴﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺧﺎﻧﻮادﻩ دو ﺵﻜﻞ داﺵﺖ‪ .‬ﻣﺮداﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ آﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑ ﺎ هﻤ ﺴﺮﺵﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻴﺮوﯼ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ اﯼ را هﻢ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﻣﺘﺎهﻠﻴﻦ ‪ -‬ﺑﺨﺼﻮص اﮔ ﺮ ﻓﺮزﻧ ﺪ ﺑ ﺎﻟﻐﯽ ﻣﻴﺪاﺵ ﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻃﻌﻤ ﻪ ﯼ ﺧ ﻮﺑﯽ ﺑ ﺮاﯼ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺲ از ﺣﻀﻮر در »اﺵﺮف« زاویﻪ ﯼ ورود ﻋﻮض ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺁن اوایﻞ ﺑﺮاﯼ زﻧﺎﻧﯽ آ ﻪ ﻋﻨ ﺼﺮ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﻧﺒﻮدﻧ ﺪ و ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﯼ ﭘﺮﺱ ﻨﻞ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ هﺎیﯽ در ﺵ ﻬﺮهﺎﯼ آﺮآ ﻮك و ﺱ ﻠﻴﻤﺎﻧﻴﻪ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬در‬
‫ای ﻦ ﺧﺎﻧ ﻪ ه ﺎ ﻣ ﺎدران ﻧﻴ ﺰ زﻧ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪» .‬ﻣ ﺎدر« ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن ﺱ ﺎﻟﺨﻮردﻩ اﯼ‬
‫ﻣ ﯽ ﮔﻔﺘﻨ ﺪ آ ﻪ ﻓﺮزﻧ ﺪاﻧﯽ در ارﺕ ﺶ »رﺟ ﻮﯼ« داﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﺪهﺎ ای ﻦ ﺧﺎﻧ ﻪ ه ﺎ ﺟﻤ ﻊ‬
‫ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﺘﺶ ایﻦ ﺑﻮد آﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدان و از ﺟﻤﻠﻪ هﻤ ﺴﺮ و ﻓﺮزﻧ ﺪان ای ﻦ زﻧ ﺎن در‬
‫رﺵﺘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺸﺘﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ دیﮕﺮ رﺟ ﻮﯼ ﻧ ﺎن ﺧ ﻮر اﺿ ﺎﻓﯽ ﻻزم‬
‫ﻧﺪاﺵﺖ‪ .‬ایﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﯼ ﺵﺮوع آﺎر ﺕﻮﺟﻴﻬﯽ و ﺕﻮﺿﻴﺤﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﻪ ﻣﻴ ﺪان آ ﺸﺎﻧﺪن ای ﻦ‬
‫زﻧﺎن ﻋﺎدﯼ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا آﻮﺵ ﺶ آﺮدﻧ ﺪ ای ﺸﺎن را ﺑ ﻪ ﺕ ﺸﻜﻴﻼت واﺑ ﺴﺘﻪ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﺕﻼش ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ اﯼ ﺁﻏ ﺎز ﺵ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﻪ ه ﺮ ﻗﻴﻤﺘ ﯽ ﺵﻮهﺮﺵ ﺎن ﺑﺪهﻨ ﺪ‪ .‬از یﻜ ﺴﻮ ﺑ ﺎ ای ﻦ‬
‫ازدواج اﺟﺒﺎرﯼ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻞ ﺟﻨ ﺴﯽ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ »ﻋ ﺰب« را ﺣ ﻞ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬از ﺱ ﻮیﯽ‬
‫ایﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ ‪ -‬آﻪ اآﺘْﺮا ﺑﻜﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع آﺎر رﺟﻮﯼ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﺵﺮآﺖ ای ﻦ زﻧ ﺎن در اﻣ ﻮر داﺧﻠ ﯽ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف‪ ،‬ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ﯼ‬
‫ﺁن ﺑﻮد آﻪ ﺑﻜﺮ و دﺱﺖ ﻧﺨﻮردﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﻣﻮﺿ ﻊ ﮔﻴ ﺮﯼ ﺧ ﺎص ﻓﻜ ﺮﯼ و‬
‫اﻧﺪی ﺸﻪ اﯼ ه ﻢ ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬زﻧ ﺎن ﺧﺎﻧ ﻪ دارﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ هﻤ ﺮاﻩ هﻤﺴﺮاﻧ ﺸﺎن ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق‬
‫آﺸﺎﻧﺪﻩ ﺵﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮیﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺵﺎن هﻢ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ هﻤ ﺴﺮﺵﺎن ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑﻌ ﺪهﺎ‬
‫ای ﻦ زﻧ ﺎن ﺑ ﻪ زﻧ ﺎ ِن ﺵ ﻬﺪا ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺵ ﺪﻧﺪ و ﺑ ﺎ آ ﺎر ﻣ ﺪاوم و ﻣ ﺴﺘﻤ ِﺮ ﺕﻮﺿ ﻴﺤﯽ و‬
‫ﺕ ﻮﺟﻴﻬﯽ‪ ،‬و ﺕﺰری ﻖ ﻋﻨ ﺼﺮ »کﻴﻨ ﻪ« در ای ﺸﺎن‪ ،‬وادار ﺵ ﺪﻧﺪ ﺑ ﻪ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف‬
‫ﺑﻴﺎیﻨﺪ‪ .‬ایﺸﺎن در واﻗﻊ زﻧﺎن ﺱﺎدﻩ و ﺧﺎﻧﻪ دارﯼ ﺑﻮدﻧﺪ آﻪ ﺑﺎ ﮔﻠﻜﺎرﯼ‪ ،‬ﺑ ﺎﻓﺘﻦ ﺑ ﺎﻓﺘﻨﯽ‪،‬‬
‫ﻗﻼب ﺑﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻃﯽ ‪ ...‬و ﺁﻧﭽﻪ زﻧﺎن ﻋﺎدﯼ و ﺧﺎﻧﻪ دار ﻣﺎ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﺸﺎن را ﭘﺮ‬
‫ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ایﻦ ﻧﻴﺮوهﺎﯼ دﺱﺖ ﻧﺨﻮردﻩ ‪ -‬ﺕﺎ ﻗﺒﻞ از آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪن هﻤﺴﺮاﻧ ﺸﺎن ‪ -‬ﺧ ﺮج‬
‫اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺮاﯼ دﺱﺘﮕﺎﻩ داﺵﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﺎ هﻤﻪ را ﺑﻪ داﺧ ﻞ رواﺑ ﻂ آ ﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺑﻬﺘ ﺮ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﻣ ﺮدان‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﻪ اﺵ ﺮف ﻣ ﯽ ﺁﻣﺪﻧ ﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺑ ﺎ ﻣﺤﺎﺱ ﺒﻪ ﯼ ای ﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوﯼ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ‪ ،‬ﺧﻮ ِد »رهﺒﺮ« ﻣﺸﻮق ﺁﻣﺪن دﺱﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺵﺎن ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ اﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮادﻩ را »ﺧﺎﻧﻮادﻩ« ﻣﯽ آﺮد‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﻋﺸﻖ و رواﺑﻂ ﻋﺎﻃﻔﯽ‬
‫ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﻪ وی ﮋﻩ اﮔ ﺮ ﻓﺮزﻧ ﺪﯼ ه ﻢ در آ ﺎر ﺑ ﻮد‪ .‬اﻣ ﺎ ای ﻦ ﺟﻨﺒ ﻪ ﯼ ﻗ ﻀﻴﻪ ﺑ ﺎ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‬
‫‪٢٣‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ هﻤﺨ ﻮاﻧﯽ ﻧﺪاﺵ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﺟ ﺎ ﺑ ﻮد آ ﻪ دﺧﺎﻟ ﺖ ﺵ ﺨﺺ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺮاﯼ »اﻧﻬ ﺪام‬
‫واﺣ ﺪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ« در دﺱ ﺘﻮر آ ﺎر ﻗ ﺮار ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬او ﺣﺘ ﺎ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ه ﺎﯼ ﺵ ﻜﻠﯽ و‬
‫اﺟﺒ ﺎرﯼ اﯼ را آ ﻪ ﺧ ﻮدش ﺕ ﺪارك دی ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﺕﺤﻤ ﻞ آﻨ ﺪ‪ .‬ﻋ ﺸﻖ و‬
‫ط ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﺑ ﻪ رهﺒ ﺮ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ ﺑ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻋﻮاﻃﻒ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻴﻦ اﻧﺴﺎن هﺎ‪ ،‬ﻧﻔﯽ وﺹ ِﻞ ارﺕﺒ ﺎ ِ‬
‫از ﻧﻈﺮ »رهﺒﺮ« ایﻦ آﺎﻧﻮن هﺎ ﺑﺎیﺪ ﻣﻨﻬﺪم ﻣﯽ ﺵﺪ!!!‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺕ ﺎ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ از ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ آ ﺮد‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﻧﮕ ﻪ‬
‫داﺵﺘﻦ ﻧﻔﺮاﺕﺶ‪ ،‬ایﺸﺎن را ﺑﻪ ازدواج اﺟﺒﺎرﯼ واداﺵﺖ‪ .‬ویﮋﮔ ﯽ ﺧ ﺎص رﺟ ﻮﯼ ای ﻦ‬
‫ﺑﻮد آﻪ در ایﻦ ﺑﺎزﯼ ﺧﻄﺮﻧﺎك از زﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار‪ ،‬ﺱ ﻮد ﺟ ﺴﺖ؛ اﺑ ﺰارﯼ آ ﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان هﺪیﻪ و دﺱﺘﺨﻮش ﺑﻪ ﻧﻔﺮات ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ آﺴﯽ ﺑ ﻪ درﺟ ﻪ ﯼ ﻣﻌﻘ ﻮل ﻣ ﯽ رﺱ ﻴﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان‬
‫ﺟﺎیﺰﻩ ﺑﺮاش زﻧﯽ را درﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎﯼ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ هﻢ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻋﺪم دﺱﺘﺮﺱﯽ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﻪ رواﺑ ﻂ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺣ ﺪاآﺘْﺮ ﺑ ﻮد‪ .‬ای ﺸﺎن‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﯽ ﺵﺪﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﯼ ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺵﺎن را ﺑ ﻪ ﺁﺱ ﺎﻧﯽ از دﺱ ﺖ ﺑﺪهﻨ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ‬
‫از ی ﻚ ﺱ ﻮ ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺖ ﻣ ﺴﺎﻟﻪ ﯼ ﺟﻨ ﺴﯽ ﻧﻴﺮوه ﺎ را ﺣ ﻞ آﻨ ﺪ‪ ،‬و از ﺱ ﻮﯼ دیﮕ ﺮ‬
‫ﺱﻌﯽ داﺵﺖ از ایﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎﯼ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺱﻴﻠﻪ اﯼ ﺑﺮاﯼ آﻨﺘﺮل ﻧﻴ ﺮو‬
‫اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ هﻢ ﺑﻪ ﺱﺎدﮔﯽ و ﺑﺎ یﻚ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬زﻧﺎن را ﺑ ﺮ ﻣﺮداﻧ ﺸﺎن‬
‫ﺣﺮام اﻋﻼم ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫زﻧ ﺎن اﺑ ﺰارﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ ‪ -‬و هﻨ ﻮز ه ﻢ ه ﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﭘ ﻴﺶ ﭘ ﺎ‬
‫اﻓﺘ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ و آ ﻢ ارزش ﺕ ﺮیﻦ اﺟﻨ ﺎس‪ ،‬دﺱ ﺖ ﺑ ﻪ دﺱ ﺖ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬زﻧ ﺎﻧﯽ را‬
‫ﻣ ﯽ ﺵﻨﺎﺱ ﻢ آ ﻪ ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ »چﻨ ﺪ ﺑﺨﺘ ﻪ« ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ؛ یﻌﻨ ﯽ چﻨ ﺪ ﺑ ﺎر ازدواج‬
‫آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻋﺎﺹﻔﻪ یﻜﯽ از زﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮد آﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﯼ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺣﺪاﻗﻞ چﻬ ﺎر ﺑ ﺎر‬
‫ازدواج ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ آ ﺮدﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬رﺟ ﻮﯼ او را ﺱ ﺮهﻨﮓ ﻋﺎﺹ ﻔﻪ ﺧﻄ ﺎب ﻣ ﯽ آ ﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻠ ﺘﺶ ه ﻢ ﻋﻴ ﺎر ﺑ ﺎﻻﯼ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ او ﺑ ﻮد‪ .‬او در ﺵ ﺮایﻂ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ »ﺑ ﻪ ﻓﺮﻣ ﺎن‬
‫ﻣ ﺴﻌﻮد« ﻃ ﻼق ﮔﺮﻓﺘ ﻪ و ﻣﺠ ﺪدا ازدواج آ ﺮدﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬یﻜ ﯽ دیﮕﺮﺵ ﺎن ﻣﺠﺒﻮﺑ ﻪ ﯼ‬
‫ج ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ آﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﻤﺸﻴﺪﯼ ﺑﻮد آﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺱﻪ ﺑﺎر ازدوا ِ‬
‫ﺑ ﺎ ﺕﻤ ﺎم ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ از واﺣ ﺪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‪ ،‬ﺑ ﺎزهﻢ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‬
‫ﻣﻌ ﻀﻞ هﻤﻴ ﺸﮕﯽ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ »ﻣﺤﻔﻠ ﯽ« ﺑ ﻮد آ ﻪ در ﺁن »چ ﺮاغ ﻋ ﺸﻖ‬
‫رهﺒﺮﯼ« ﻧﻤﯽ ﺱﻮﺧﺖ‪ .‬و ایﻦ داﺱﺘﺎن ﺑﺮاﯼ رﺟﻮﯼ دردﻧ ﺎك ﺑ ﻮد‪ .‬در ﺑﺤﺜﻬ ﺎﯼ یﮕ ﺮ‬
‫»ﻣﻌﻀﻞ ﺧﺎﻧﻮادﻩ« را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاهﻢ ﺵﻜﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬
 ‫ﻣﻔﻬﻮم ازدواج‬

‫ازدواج در ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ در دو دورﻩ‪ ،‬دو ﻣﻔﻬ ﻮم ﻣﺘﻔ ﺎوت داﺵ ﺖ‪ .‬ﻗﺒ ﻞ از‬
‫ﺱﺎل ‪ ١٣٧٠‬ازدواج ﺕﻜﻤﻴﻞ آﻨﻨﺪﻩ ﯼ زن و ﻣﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺕﻜﺎﻣﻞ و ﭘﺨﺘﮕ ﯽ ﺟﻨ ﺴﯽ دو‬
‫ﻋﻨ ﺼﺮ ﻧ ﺎﻗﺺ ﺑ ﻮد‪ .‬زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدا ِن ﺑ ﺪون هﻤ ﺴﺮ‪ ،‬ﻧﻴﻤ ﻪ ﺕﻤ ﺎم و ﻧ ﺎﻗﺺ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ رﺵﺪ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻨﺪ ﻣ ﺪارج ﺕﺮﻗ ﯽ]![ را در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻃ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪،‬‬
‫ﻣ ﺸﻜﻼت ﻋ ﺎﻃﻔﯽ و ﺟﻨ ﺴﯽ‪ ،‬راﻩ را ﺑ ﺮ ﺕﺮﻗ ﯽ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ﺑ ﺴﺖ‪ .‬زﻧ ﺎن و‬
‫ﻣ ﺮدا ِن ﺕﻨﻬ ﺎ ‪ -‬ﺑ ﻪ ﺟ ﺎﯼ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ‪ -‬درﮔﻴ ِﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﺎرﯼ ﺟﻨ ﺴﯽ و ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﺵ ﺎن ﺑﻮدﻧ ﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ هﻢ از آﺎ ِر ﭘﺮاﺕﻴﻚ و ﻣﺒﺎرزﻩ ﯼ اﺹﻮﻟﯽ]![ ﺑﺎز ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﺲ از ﺱﺎل ‪ ١٣٧٠‬روﻧﺪ ﻗﻀﻴﻪ‪ ،‬ﺑ ﺮﻋﻜﺲ ﺵ ﺪ‪ .‬ازدواج زﻧﺠﻴ ﺮﯼ ﺵ ﺪ‬
‫آﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮدان را از اداﯼ ﻋﺸﻖ رهﺒﺮﯼ ﺑﺎز ﻣﯽ داﺵﺖ‪ .‬رﻓ ﻊ ﻧﻴﺎزه ﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ‬
‫اﻧﺴﺎن هﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯽ ﺿﺪ ﻣﺒﺎرزاﺕﯽ و »ﺕﺎﺑﻮ« ﺵﺪ‪ .‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺑﺪل ﺑﻪ ﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ ﻣﻤﻨﻮﻋ ﻪ اﯼ‬
‫ﺵﺪ آﻪ هﻴﭻ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﺣ ﻖ ورود ﺑ ﻪ ﺁن را ﻧﺪاﺵ ﺖ‪ .‬زﻧ ﺎن ﻣﺠﺎه ﺪ ‪ -‬آ ﻪ ﺕ ﺎ ﻗﺒ ﻞ از ﺁن‬
‫ﭘﺎآﻴﺰﻩ ﺕﺮیﻦ زﻧﺎن ایﺮان ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬یﻜﺒﺎرﻩ ﺑ ﻪ »روﺱ ﭙﯽ« ﺕﻐﻴﻴ ﺮ هﻮی ﺖ دادﻧ ﺪ‪ .‬زﻧ ﺎﻧﯽ‬
‫آﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﺪ زیﺮﺑ ﺎر ﻃ ﻼق اﺟﺒ ﺎرﯼ ﺑﺮوﻧ ﺪ‪ ،‬راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺎ هﻤ ﺴﺮﺵﺎن‪ ،‬راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺎ‬
‫اﺟﺎﻧﺐ ﺕﻔﺴﻴﺮ ﺵﺪ‪ .‬ایﻨﺎن از ﻧﻈﺮ رﺟﻮﯼ زﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ آ ﻪ هﻴ ﺴﺘﺮﯼ و ﻣ ﺸﻜﻞ ﺟﻨ ﺴﯽ‬
‫داﺵﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺵﺎن‪ ،‬ﻋﻮاﻃﻔﺸﺎن و زﻧﺪﮔﯽ ﺵﺎن را دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ‬
‫دیﮕﺮ »زن ﻣﺠﺎهﺪ ﺧﻠﻖ« ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫زن ﻣﺘﻌﺼﺐ ﺱﻨﺘﯽ آﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﺞ ﻓﻬﻤﯽ و ﺑ ﺪﻓﻬﻤﯽ از ﻣﻮﺿ ﻮع ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‬
‫و اﺱﺘﻘﻼل زن ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺪون ﺕﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻣﺮدش‪ ،‬ﺧﻮد را ﻗﺎﺉﻢ ﺑ ﻪ ﺧ ﻮد و اﺱ ﺘﻮار‬
‫ﺑﺮﭘﺎﯼ ﺧﻮد ﺕﺼﻮر آﻨﺪ‪ ،‬درك ﻧﻤﯽ آﺮد آﻪ ز ِن ﻣﻄﻠﻘﻪ هﻢ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ اﻧ ﺴﺎن ﺑﺎﺵ ﺪ و‬
‫ﺕﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺕﻮاﻧﺴﺖ از ایﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﯼ ﺿﻌﻒ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺑﺮاﯼ ﻧﻴ ﺮو ﮔﻴ ﺮﯼ‬
‫و اﻧﻬﺪام ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻠﯽ از ایﻦ زﻧﺎن‪ ،‬ﺣﺘﺎ ﭘﺲ از آﺸﺘﻪ ﺵﺪن هﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن وﻓ ﺎدار‬
‫ﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬از ﺱ ﻮیﯽ روﯼ ﺁن را ﻧﺪاﺵ ﺘﻨﺪ آ ﻪ دوﺑ ﺎرﻩ ﺑ ﻪ ﺁﻏ ﻮش ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ هﺎﺵ ﺎن‬
‫ﺑ ﺎز ﮔﺮدﻧ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ هﻤ ﻴﻦ ﻧﻜﺘ ﻪ و ﮔﻴ ﺮ و ﭘ ﻴﭻ ذهﻨ ﯽ را ﻋﻤ ﺪﻩ آ ﺮد و از ﺁن ﺱ ﻮد‬
‫ﺟﺴﺖ‪.‬‬
‫در دﺱﺘﮕﺎﻩ ﺱ ﻨﺘﯽ‪/‬ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣ ﺎ ازدواج زﻧ ﺎن ﻣﻨ ﻮط ﺑ ﻪ‬
‫اﺟﺎزﻩ ﯼ ﺑﺰرﮔﺘﺮهﺎﺱﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮهﺎ هﺴﺘﻨﺪ آﻪ ﺵﺮیﻚ زﻧ ﺪﮔﯽ را ﺟ ﺴﺘﺠﻮ و اﻧﺘﺨ ﺎب‬
‫ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ارزش ه ﺎ ه ﻢ ﺑ ﺮ اﺱ ﺎس ﻓﻬ ﻢ هﻤ ﺎن ﺑﺰرﮔﺘﺮه ﺎ ارزی ﺎﺑﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬در‬
‫ﻗﺮار ﮔﺎﻩ اﺵﺮف‪ ،‬ﺑﻪ ﺵﻴﻮﻩ ﯼ دیﮕﺮﯼ دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﺮ زﻧﺎﺵﻮیﯽ ﺕﻜﺮار ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬
‫در ایﻦ دﺱﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬آﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﭘﺪیﺪﻩ ﯼ ﻣﺰاﺣﻤﯽ ﺑﻮد آﻪ ﻋ ﺸﻖ و رواﺑ ﻂ‬
‫ت ﺵ ﺨﺺ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﻪ آ ﺎﻧﻮن ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﺑ ﻪ‬ ‫ع ﺣ ﺴﺎد ِ‬‫دروﻧ ﯽ ﺁن‪ ،‬ﻣﻮﺿ ﻮ ِ‬
‫رﺟﻮﯼ آﻤﻚ ﻣﯽ آﺮد آﻪ از ﺁن ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ ﻧﻴﺎزهﺎﯼ ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ اش اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ آﻨ ﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ‬
‫‪٢٥‬‬
 ‫در ﺟﻤ ﻊ ﺑﻨ ﺪﯼ ﻧﻬ ﺎیﯽ‪ ،‬ﻋﻨ ﺼﺮ ﻣﺰاﺣﻤ ﺖ در ﺁن ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑ ﻮد ﺕ ﺎ ﺣﺮآﺘ ﯽ در ﺟﻬ ﺖ‬
‫ﺑﺮﺁورد ِن ﺧﻮاﺱﺖ هﺎﯼ ﺱﺎزﻣﺎن رﺟﻮﯼ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺧﺎﻧﻮادﻩ را ﺑﺨﺸﯽ از ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﺶ ﺕﻠﻘﯽ ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ‬
‫در ﺁن دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽ آﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ دﺧﺎﻟ ﺖ‪ ،‬هﻤﻴ ﺸﮕﯽ ﺑ ﻮد‪ ،‬اﻣ ﺎ ﮔ ﺎﻩ ﺑ ﺎ اﻋﺘ ﺮاض ﻧﻴﺮوه ﺎ‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﻓﺎﺹﻠﻪ اﻧﺪاﺧﺘ ِﻦ ﺑﻴﻦ هﻤﺴﺮان‪ ،‬ای ﺸﺎن را ﺟ ﺪا از ه ﻢ ﺑ ﻪ ﺑﺨ ﺶ ه ﺎ و‬
‫ﺵﻬﺮهﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽ ﻓﺮﺱﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﻣﻮﻣﯽ در دﺱﺖ رﺟﻮﯼ ﺑﻮد آﻪ‬
‫ﺑﺎیﺪ ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﺕﻐﻴﻴﺮ ﺵﻜﻞ ﻣﯽ داد‪.‬‬
‫ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ آ ﻪ ﻧﻔ ﺮ ﺱ ﻮم ﻣﺘْﻠ ﺚ رهﺒ ﺮﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ و هﻤ ﻮار‬
‫آﻨﻨﺪﻩ ﯼ راﻩ رﺟﻮﯼ ﺑﺮاﯼ ﺹﻌﻮد ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﯼ »اﻣﺎﻣﺖ و ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﺖ« ﺑ ﻮد‪ ،‬در ﺱ ﺎل‬
‫‪ ١٣٧٣‬در ﻧﺸﺴﺘﯽ در ﺵﻬﺮ آﻠﻦ ﺁﻟﻤﺎن ﺵﺨ ﺼﺎ اﻋ ﻼم آ ﺮد آ ﻪ‪» :‬از ﻧﻈ ﺮ ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادﻩ‪ ،‬واﺣﺪ ﻣﺒﻨﺎیﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺹﺎﻟﺖ ﻧ ﺪارد و ﺑﺎی ﺪ‬
‫ﻣﻨﻬﺪم ﺵﻮد‪ .‬ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ هﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺑﺘﻜﺎرﯼ و یﻚ ﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬واﺣ ﺪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ را‬
‫ﻣﻨﺤ ﻞ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ﻣﺠﺎه ﺪ‪ ،‬ﺑﺎی ﺪ ﺧﻮدﺵ ﺎن در ارﺕﺒ ﺎط ﺕﻨﮕﺎﺕﻨ ﮓ‬
‫ارﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﺎ ﺱﺎزﻣﺎن ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪«.‬‬
‫از ﻧﻈ ﺮ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ ﻧﻴﻤ ﯽ از ﻋﻮاﻃ ِ‬
‫ﻒ ﻓ ﺮد ﻣﺘﺎه ﻞ‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠ ﻖ ﺑ ﻪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‬
‫اﺱ ﺖ و چﻨ ﻴﻦ ﻓ ﺮدﯼ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ﺕﻤ ﺎم ﻋﻴ ﺎر ﻋﻨ ﺼﺮ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑﺎﺵ ﺪ و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺪ »ﻋﻀﻮ« ﻣﺤﺴﻮب ﺵﻮد‪.‬‬
‫ای ﻦ ﻧ ﻮع ﻧﮕ ﺮش ﺑ ﻪ ﭘﺪی ﺪﻩ ﯼ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺑﻨ ﺪ و ﺑ ﺎرﯼ ﺧﺎﺹ ﯽ را ﻧﻮی ﺪ‬
‫ﻣﯽ ده ﺪ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﺱ ﻨﺘﯽ و ﻣ ﺬهﺒﯽ ﻣ ﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑ ﻞ ه ﻀﻢ و ﺣﺘ ﺎ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺕﻌﺮی ﻒ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در هﻤﻴﻦ ﻏﺮب هﻢ واﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺕﺮیﻦ و ﺱﺎﻟﻢ ﺕﺮیﻦ واﺣﺪﯼ اﺱﺖ‬
‫آ ﻪ در ﺁن‪ ،‬ﺁراﻣ ﺶ‪ ،‬دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ و ﭘ ﺮورش ﻧ ﺴﻞ ﺑﻌ ﺪ اﻣﻜ ﺎن ﭘ ﺬیﺮ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ اﻧﻬﺪام واﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ‪ ،‬ﺕﻨﻬﺎ ﺑﻪ یﻚ ﺱﺮﯼ ﺱﺮدرﮔﻤﯽ هﺎﯼ ﺟﻨ ﺴﯽ‪ ،‬ﻋ ﺎﻃﻔﯽ و‬
‫رواﻧﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺵﻮد؛ ﻏﻴﺮ از ایﻦ آﻪ ایﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺮوهﺎیﯽ آﻪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﺵ ﺎن را‬
‫از ای ﺸﺎن دزدی ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺱ ﺮﻣﺎیﻪ ﮔ ﺰارﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﯽ ه ﻢ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ و در‬
‫ﻃ ﻮ ِل زﻣ ﺎن ﺑ ﻪ ﻟﺤ ﺎظ رواﻧ ﯽ دچ ﺎر ﺱﺮﮔ ﺸﺘﮕﯽ ه ﺎﯼ وی ﮋﻩ اﯼ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺵ ﺪ‪ .‬در‬
‫ﺕﻌﺮیﻒ ﻧﻬﺎیﯽ‪ ،‬اﻧﻬﺪام واﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ زیﺮ هﺮ ﻋﻨﻮاﻧﯽ‪ ،‬اﺱﺎﺱﺎ ﻏﻠﻂ اﺱﺖ و ﺑﻨﺎ آﺮد ِن‬
‫ه ﺮ هﺮﻣ ﯽ روﯼ ﭘﺎی ﻪ ه ﺎﯼ وی ﺮا ِن چﻨ ﻴﻦ اﻧ ﺴﺎن ه ﺎیﯽ‪ ،‬ﻣﺘﺰﻟ ﺰل و ﻓ ﺮو ریﺨﺘﻨ ﯽ‬
‫اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ اﯼ آ ﻪ در اﺑﺘ ﺪا ﺑ ﺮاﯼ رﻓ ﻊ ﻧﻴﺎزه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ و‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﻴﺮﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﺑﻪ ﺿﺪ ِ ﺧﻮدش ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺵ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﯽ دیﮕﺮ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺱﺪ و ﻣﺎﻧ ِﻊ رﺵﺪ »ﻋﻀﻮ ﻣﺠﺎهﺪ ﺧﻠﻖ« ﺵﺪ‪ .‬در ﺕﻌﺮیﻒ رﺟﻮﯼ‬
‫آﺴﺎﻧﯽ آﻪ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ واﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺵﺎن را ویﺮان آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎهﺪ ﺧﻠﻖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬از‬
‫‪٢٦‬‬
‫ﻧﻈ ﺮ رواﻧ ﺸﻨﺎﺱﯽ چﻨ ﻴﻦ اﻓ ﺮادﯼ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ آﻤﺒﻮده ﺎﯼ وﺣ ﺸﺘﻨﺎك ﺟ ﺴﻤﯽ و روﺣ ﯽ‪،‬‬
‫روان ﭘﺮیﺶ هﺴﺘﻨﺪ و دیﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﻨ ﺪ هﻤﺎﻧﻨ ﺪ ی ﻚ اﻧ ﺴﺎن ﻃﺒﻴﻌ ﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘ ﯽ و ﺱ ﺎﻟﻢ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﻮرزﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪﺕﯽ هﻢ وﻃﻦ ﭘﺮﺱ ﺘﯽ‪ ،‬ﺁزادﯼ ﺧ ﻮاهﯽ و ﻣ ﺮدم دوﺱ ﺘﯽ در‬
‫ایﺸﺎن ﺧﻮاه ﺪ ﻣ ﺮد‪ .‬ای ﻦ ﻧﻴﺮوه ﺎ در ﺟﻤ ﻊ ﺑﻨ ﺪﯼ ﻧﻬ ﺎیﯽ ﺑ ﻪ ﻣﻬ ﺮﻩ اﯼ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺵ ﺪﻩ‪ ،‬و‬
‫چ ﻮن اﻧﮕﻴ ﺰﻩ اﯼ ﺑ ﺮاﯼ زﻧ ﺪﻩ ﻣﺎﻧ ﺪن ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ اﺑ ﺰارﯼ ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﺸﻮﻧﺖ ﭘﺮاآﻨ ﯽ و‬
‫آﺸﺘﺎر ﺕﺒﺪیﻞ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ ،‬چﺮا آ ﻪ از ﻋﻨ ﺼ ِﺮ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﻋ ﺸﻖ‪ ،‬ﺕﺨﻠﻴ ﻪ ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ‬
‫اﻋﻤ ﺎل ﺁﻧﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر اﺕﻮدیﻨﺎﻣﻴ ﻚ‪ ،‬در دای ﺮﻩ ﯼ ﺑﻴﻤ ﺎرﯼ ه ﺎ و آﻤﺒ ﻮد هﺎﺵ ﺎن دور‬
‫ﻣﯽ زﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫ﭼﺮا زن در دﺳﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ اﺳﺖ؟‬

‫ﺕﻌﺮیﻔ ﯽ آ ﻪ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ از ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ و »زن« دارد‪ ،‬در ﺱ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ‬

‫ﺕﻌﺮیﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺵﻨﺎﺱﺎﻧﻪ اش اﺑﺰار اﺱﺖ‪ .‬زﻧﺎن وﺱﻴﻠﻪ اﻧﺪ زیﺮا در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان‪،‬‬
‫زﻧ ﺎن ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ ﭘﻴ ﺸﻜﺶ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬زﻧ ﺎن را ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان‬
‫ﻣﮋدﮔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺮیﺪاﻧﺶ »اﻋﻄﺎء« ﻣﯽ آﺮد‪ .‬در ایﻦ راﺑﻄ ﻪ‪ ،‬ﻧ ﻪ ﻧﻈ ﺮ زن ﺵ ﺮط ﺑ ﻮد‬
‫و ﻧﻪ ﺣﺘﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺮد‪ .‬ﻣﺮدان هﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺮوﻣﻴ ﺖ ه ﺎﯼ ﺵ ﺪیﺪ ﺟﻨ ﺴﯽ و ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﯼ‬
‫ﺱ ﺎﻟﻴﺎ ِن ﺱ ﺎل از ای ﻦ ﮔﻮﻧ ﻪ ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎ اﺱ ﻘﺒﺎل ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠ ﯽ هﺎﺵ ﺎن ﺧﻮدﺵ ﺎن را‬
‫ﺁﻧﻘﺪر ﻣﺴﺘﻌﺪ]![ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دادﻧﺪ ﺕﺎ ﺑﻪ دﺱﺘﮕﺎﻩ ﺑﺒﺎوراﻧﻨﺪ آﻪ ﺵﺎیﺴﺘﻪ ﯼ چﻨ ﻴﻦ ه ﺪایﺎیﯽ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﺱ ﻮﯼ دیﮕ ﺮ اﮔ ﺮ هﻤ ﻴﻦ ﻣ ﺮدان‪ ،‬ﺑ ﻪ اﻃﺎﻋ ﺖ از رﺟ ﻮﯼ ‪ -‬ﺁﻧﻄ ﻮر آ ﻪ‬
‫دﺱﺘﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاﺱﺖ ‪ -‬ﺕﻦ ﻧﻤﯽ دادﻧﺪ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد و ﺕﻨﺒﻴﻪ ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺵ ﺎن‪ ،‬ﺣ ﺮام‬
‫و ﻣﻄﻠﻘﻪ اﻋﻼم آﺮدن زﻧﺎﻧﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺹﻠﻪ هﻢ زﻧﺎن ایﺸﺎن را ﺑﻪ ﻣﺮدان دیﮕﺮﯼ‬
‫ﺵﻮهﺮ ﻣﯽ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺕﺎ دﻧﺪا ِن ﻃﻤ ِﻊ »ﺵ ﻮهﺮ« را ﺑﻜ ﺸﻨﺪ‪ ،‬و ﺵ ﻮهﺮ اﻣﻴ ﺪﯼ ﺑ ﻪ »وﺹ ﻞ‬
‫ﻣﺠﺪد« ﻧﺪاﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮان ﺟﻮان هﻢ هﺪیﻪ هﺎﯼ ﺧﺎص »رهﺒﺮﯼ« ﺑﺮاﯼ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﺧ ﺎص و‬
‫وی ﮋﻩ اﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺵ ﺎن را در ﭘﺮوﺱ ﻪ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺑ ﻪ اﺕْﺒ ﺎت‬
‫ك آ ﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ‬ ‫رﺱﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺕﻌﺮیﻒ دیﮕﺮ ای ﻦ دوﺵ ﻴﺰﮔﺎن‪ ،‬ﺧ ﻮرا ِ‬
‫ﺑﻪ ایﺸﺎن ﻧﻴﺎز واﻓﺮ داﺵﺖ و ﻣﯽ ﺕﺮﺱﻴﺪ آﻪ او را ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺑﺮوﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﯽ از هﻤﻴﻦ ﺟﺪاﺵﺪﮔﺎن ﺑﻮد‪ .‬او از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺎﻧﯽ ﺑﻮد آﻪ چﻨ ﺪ ﺱ ﺎﻟﯽ اﺱ ﺖ‬
‫ﺟﺪا ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﺧﻮدش ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﯽ آ ﺮد آ ﻪ ﭘ ﺲ از اﻋ ﻼم اﻧ ﺼﺮاف و ﺟ ﺪایﯽ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫او ﭘﻴ ﺸﻨﻬﺎد ازدواج ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬او ه ﻢ چ ﻮن دﺱ ﺖ ای ﺸﺎن را ﺧﻮاﻧ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬از ای ﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﺱﻘﺒﺎﻟﯽ ﻧﻜﺮد و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ه ﻢ ﻣ ﺪﺕﯽ زﻧ ﺪاﻧﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎﻻﺧﺮﻩ ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫اﻓﺸﺎﮔﺮﯼ دیﮕﺮ ﺟﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن و ﻓ ﺸﺎر ه ﺎﯼ ﺑ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ او را ﺑ ﻪ اروﭘ ﺎ ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬و‬
‫ﺑﻌﺪ هﻢ ﻣﺘْﻞ دیﮕ ِﺮ ﺟﺪا ﺵﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺰدور‪ ،‬ﺑﺮیﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺎﺱﺪار ﺱﻴﺎﺱﯽ و ‪ ...‬اﻋﻼم ﺵﺪ!!‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ایﻦ ﺑﺤﺚ ﻣﻴﻜﺮو ﻗﻀﻴﻪ اﺱﺖ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﺱﻮء اﺱﺘﻔﺎدﻩ از زﻧﺎن در رواﺑﻂ‬
‫و ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت‪ ،‬ﺑﺮاﯼ ﺣﻔﻆ اﻧﺴﺠﺎ ِم ﺕﺸﻜﻴﻼت ﭘﻮﺵﺎﻟﯽ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪.‬‬
‫ﺑﺤ ﺚ ﻣ ﺎآﺮو ﻗ ﻀﻴﻪ از ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٣‬ﺵ ﺮوع ﺵ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺑ ﺎ ﺁوردن ی ﻚ‬
‫ﺾ ﺟﻨ ﺴﯽ را در ﺑﺮاﺑ ﺮ‬ ‫ﻋﻀﻮ ﺱﺎدﻩ ﺑﻪ ﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ رهﺒ ﺮﯼ]![ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﺪ ﺁﻧﺘ ﯽ ﺕ ِﺰ ﺕﺒﻌ ﻴ ِ‬
‫رژیﻢ ﺕﻬﺮان رو کﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻏﺎﻓﻞ از ایﻦ آﻪ ﺁزادﯼ اﯼ آ ﻪ از ﻣ ﺴﻴﺮ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﻋﺒ ﻮر‬
‫ك ﭘ ﺎﯼ ﺵ ﻮهﺮش‬ ‫آﻨﺪ‪ ،‬دیﮕﺮ ﺁزادﯼ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬زﻧ ﯽ آ ﻪ ﻣ ﺪﻋﯽ اﺱ ﺖ ﮔ ﺮ ِد آﻔ ﺶ و ﺧ ﺎ ِ‬
‫یﻌﻨ ﯽ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ اﺱ ﺖ و در او ذوب ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ﻣ ﺪﻋﯽ‬
‫ﺁزادیﺨﻮاهﯽ و ﺁزاد ﺱﺎزﯼ ﺑﺎﺵﺪ!‬
‫‪٢٨‬‬
‫یﻚ ﻣﺮد یﻌﻨﯽ رﺟﻮﯼ ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﺎن ﻣﯽ ده ﺪ و او ه ﻢ چ ﺸﻢ و ﮔ ﻮش ﺑ ﺴﺘﻪ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬هﻴﭻ چﻴﺰﯼ هﻢ از ﺧﻮدش ﻧﺪارد‪ .‬چﻨﻴﻦ زﻧﯽ ﻧﻪ ﺕﻨﻬﺎ ﺱﻤﺒﻞ]![ ﺁزادﯼ‬
‫ﺾ ﺟﻨ ﺴﯽ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ رژی ﻢ اﺱ ﻼﻣﯽ ﺕﻬ ﺮان‪،‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ آﻪ دﻗﻴﻘﺎ در راﺱﺘﺎﯼ هﻤ ﺎن ﺕﺒﻌ ﻴ ِ‬
‫زﻧ ﺎن را دﺱ ﺖ دوم ﺑ ﻪ ﺣ ﺴﺎب ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬آ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ زی ﺮ ﺱ ﺎیﻪ ﯼ رهﺒ ﺮﯼ‬
‫»ﻣ ﺮدان« ه ﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬چﮕﻮﻧ ﻪ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧﻨ ﺪ ﺱ ﻤﺒ ِﻞ ﺁزادﯼ و ره ﺎیﯽ زﻧ ﺎن ﺑﺎﺵ ﻨﺪ؟ ای ﻦ‬
‫ﻣﺮداﻧﻨﺪ آﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮایﻦ زﻧﺎن ﺑﺮﺕﺮﯼ داﺵﺘﻪ اﻧﺪ و هﻨﻮز هﻢ‪.‬‬
‫ﻒ ﺿ ِﺪ زن را ه ﻢ ﺑ ﻪ ای ﻦ دو ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ ﻇ ﺎهﺮا‬ ‫ﺑﻘﻴ ﻪ ﯼ ﺵ ﻮﺧﯽ ه ﺎﯼ آ ْﺘﻴ ِ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻋﻼوﻩ آﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﻣﻴﺰا ِن ﻧﺰدیﻜﯽ ﻓﻜﺮﯼ و ﻋﻤﻠﯽ ای ﻦ دو ﻧﮕ ﺮش را دریﺎﺑﻴ ﺪ؛‬
‫ﻧﮕﺮش ﺱﻴﺪ روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ و ﻧﮕﺮش ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ!‬
‫ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﺑ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺕْﺎﺑ ﺖ آﻨ ﺪ آ ﻪ هﻤ ﻪ ﯼ وﺟ ﻮدش را‬
‫ﻖ‬
‫ﻖ اﻧﺘﺨ ﺎب‪ ،‬ﺣ ﻖ دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ و ﺣ ِ‬ ‫درﺑﺴﺖ در اﺧﺘﻴﺎر او ﮔﺬاﺵ ﺘﻪ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ ﺣ ِ‬
‫داﺵﺘ ِﻦ زﻧﺪﮔﯽ ﻣ ﺴﺘﻘﻠﺶ را‪ .‬چﻨ ﻴﻦ زﻧ ﯽ در اﺱ ﺘﻤﺮا ِر ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ اش ‪ -‬و هﻤﭽﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺖ ﻣﺤ ﺾ ک ﺮدن و‬ ‫زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺑﻌ ﺪهﺎ ﺑ ﻪ او ﺕﺎﺱ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ ‪ -‬ﭘﺎی ﻪ ه ﺎﯼ اﻃﺎﻋ ِ‬
‫ﮔ ﻮش ﺑ ﻪ ﻓﺮﻣ ﺎن ﺑ ﻮدن را ریﺨﺘﻨ ﺪ‪ .‬هﺮچ ﻪ از ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٤‬و اﻧﻘ ﻼب ﺑﺎﺹ ﻄﻼح‬
‫ای ﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮیﻢ‪ ،‬زﻧ ﺎن و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ ﻣ ﺮدا ِن ِ ﺑ ﯽ ارادﻩ ﺕ ﺮ و‬
‫ﻣﺠﻴ ﺰ ﮔ ﻮﺕﺮﯼ را در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﺮاغ ﻣﻴﻜﻨ ﻴﻢ‪ .‬از ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٤‬اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫ﺖ ﻧﺎ ِم »رهﺒ ﺮﯼ« آ ﻪ ﺕﺮﺟﻤ ﻪ ﯼ‬ ‫وﻻیﺖ ﻓﻘﻴﻪ رﺟﻮﯼ ﻋﻨﻮا ِن ﺑﻴﺮوﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد و ﺕﺤ ِ‬
‫هﻤﺎن وﻻیﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﯼ ﻓﻘﻴﻪ اﺱﺖ‪ ،‬از ﻋﻨﺎﺹ ﺮﯼ ﭘ ﻮچ و ﺑ ﯽ هﻮی ﺖ‪ ،‬ﻋ ﻀﻮﮔﻴﺮﯼ‬
‫ﻣﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﺑﻴ ﺎن‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺣﺮﻣﺘ ﯽ ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ در اﺱ ﺘﻤﺮار ﺁﻧﭽ ﻪ آ ﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺕﻮان ﻧ ﺎﻣﺶ را ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از ﺣ ﻀﻮر زﻧ ﺎن ﮔﺬاﺵ ﺖ‪ ،‬ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻪ‬
‫ﺖ دردﻧﺎك دچﺎر ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ایﻦ ﺱﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ایﻦ دﻟﻴﻞ آ ﻪ ﺧﻮاﺱ ﺘﻪ اﺱ ﺖ‬ ‫ایﻦ ﺱﺮﻧﻮﺵ ِ‬
‫ﻋﻨﺎﺹﺮﯼ ﻣﻄﻴﻊ و ﻣﻨﻘﺎد داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬ﻋﻤ ﻼ از ی ﻚ ﺟﺮی ﺎ ِن ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺑ ﻪ ی ﻚ ﺱ ﻜﺖ و‬
‫ﻓﺮﻗﻪ ﯼ ﻣﺬهﺒﯽ ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ دادﻩ اﺱﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ای ﻦ دﮔﺮدی ﺴﯽ در اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ‬
‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺰارا ِن ﺱﺎزﻣﺎن وﺟﻮد داﺵﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﻀﻮر ﻋﻨﺎﺹ ﺮﯼ ﻧ ﺴﺒﺘﺎ ﻣ ﺴﺘﻘﻞ ﺕ ﺎ‬
‫ﺱ ﺎل ه ﺎﯼ ‪ ٦٣‬و ‪ ٦٤‬چﻨ ﻴﻦ ﺵ ﮑﻞ و ﻣﺤﺘ ﻮایﯽ ﻧﻤ ﻮ ِد ﺑﻴﺮوﻧ ﯽ ﻧﻴﺎﻓﺘ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬از هﻤ ﻴﻦ‬
‫ﺱﺎﻟﻬﺎ و ﭘﺲ از ای ﻦ دﮔﺮدی ﺴﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ‪ ،‬ﺑ ﺎ وﺱ ﻴﻠﻪ ﻗ ﺮار‬
‫داد ِن زﻧﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﯼ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺹﺮ ﻣﻄﻴﻊ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار‪ ،‬دﺱﺘﮕﺎهﺶ را ﺑ ﻪ ی ﻚ‬
‫ﺖ ای ﻦ ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از ﺁﻧﺠ ﺎ ﻧﺎﺵ ﯽ‬‫ﻓﺮﻗ ﻪ ﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ دﮔ ﻢ و ﺟ ﺰم ﺕﺒ ﺪیﻞ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺟﺰﻣﻴ ِ‬
‫ﺖ ﻣﺤ ﺾ از ای ﻦ »ﻣ ﺮد« و ای ﻦ‬ ‫ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد آ ﻪ ﺧ ﻮ ِد ای ﻦ زﻧ ﺎن ﻧﻴ ﺰ ﺑ ﻪ اﻃﺎﻋ ِ‬
‫»وﻟ ﯽ ﻓﻘﻴ ﻪ« ﺕ ﻦ دادﻩ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺁن اﻓﺘﺨ ﺎر ه ﻢ ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ ﭘﺮﺱ ﺶ ه ﻢ ﭘﺎﺱ ﺨﯽ‬
‫ﺖ‬
‫ﻧﺪارﻧ ﺪ آ ﻪ ﺕﻘﻠﻴ ِﻞ ﻋﻨ ﺼ ِﺮ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ در وﺟﻮدﺵ ﺎن و ﺑ ﺎﻻ رﻓ ﺘ ِﻦ ﻏﻠﻈ ِ‬
‫ﻓﺮﻣ ﺎﻧﺒﺮدارﯼ ﺵ ﺎن چﮕﻮﻧ ﻪ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ دﻟﻴ ِﻞ رﺵﺪﺵ ﺎن ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان زﻧ ﺎﻧﯽ ﻣ ﺴﺘﻘﻞ و‬
‫اﻧﺘﺨ ﺎب کﻨﻨ ﺪﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ؟!! ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ را ﻣ ﺪل و اﻟﮕ ﻮﯼ ﺁزادﯼ و ﺁزاد ﺱ ﺎزﯼ ﻗ ﺮار‬
‫دادﻩ اﻧﺪ و ﺑﻪ ﺁن ﻣﺒﺎهﯽ هﻢ هﺴﺘﻨﺪ!!!‬
‫‪٢٩‬‬
‫هﻴﭻ یﻚ از اﻋ ﻀﺎﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن آ ﻪ ﮔ ﺎﻩ ﻋﻨ ﻮان ﺵ ﻮراﯼ رهﺒ ﺮﯼ و ﻣ ﺴﺌﻮ ِل‬
‫اوﻟﯽ را هﻢ یﺪك ﻣ ﯽ آ ﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺧ ﺎرج از دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ و ﺑ ﺪون ﺵ ﺨﺺ رﺟ ﻮﯼ‪،‬‬
‫ارادﻩ‪ ،‬اﺑﺘﻜﺎر‪ ،‬ﺵﺨﺼﻴﺖ و ﺧﻼﻗﻴﺘﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬دﻟﻴﻠﺶ هﻢ واﺿﺢ اﺱﺖ‪ :‬ایﺸﺎن ﻣ ﺴﺘﻤﺮا‬
‫ﺖ ﻓﺸﺎرﻧﺪ و ﺧﻮدﺵﺎن هﻢ ایﻦ ﻓﺸﺎرهﺎ را هﻀﻢ آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﺑﻪ‬ ‫از ﺱﻮﯼ رﺟﻮﯼ ﺕﺤ ِ‬
‫ﻣﺮاﺣ ِﻞ ﻧﻮیﻨﯽ از ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ارﺕﻘﺎء ﭘﻴﺪا آﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٣٠‬‬
 ‫رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﻪ آﺮد!‬

‫ﺁﻧﭽﻪ رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﻣﻦ آﺮد‪ ،‬هﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮد آﻪ ﺑﺎ دیﮕﺮان آﺮد‪ .‬ﺑﺎ ایﻦ ﺕﻔﺎوت آﻪ‬
‫ﺧﻴﻠ ﯽ از دیﮕ ﺮان را ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﺑ ﻪ ﺱ ﻜﻮت‪ ،‬ﻣﻤﺎﺵ ﺎت و ﮔﺬﺵ ﺘﻦ از ﺧﻮاﺱ ﺘﻪ هﺎﺵ ﺎن‬
‫وا دار آﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻣﺮا ﺹﺎدر آﺮد‪.‬‬
‫داﺱﺘﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺱﺎدﻩ اﺱﺖ‪ .‬زﻧﯽ آﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ اﻋﺘﻤ ﺎد آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪،‬‬
‫ﺣﺘ ﺎ در زﻧ ﺪﮔﯽ ﺵﺨ ﺼﯽ اش‪ ،‬ﺣ ﻖ ه ﻴﭻ اﻧﺘﺨ ﺎﺑﯽ ﻧ ﺪارد‪ .‬ﺱ ﺎدﻩ ﯼ ﺱ ﺎدﻩ‪ .‬دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻖ هﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در »ﭘﺎدﮔﺎن اﺵﺮف« ﺑﺎﺵﻴﻢ‪ ،‬ﺣﻜﻢ‪ ،‬اﻋ ﺪام اﺱ ﺖ‪،‬‬
‫و اﮔ ﺮ ﺑﻴ ﺮون از ﻋ ﺮاق ‪ -‬ﻻﺑ ﺪ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺕ ﺮس از ﻗ ﻮاﻧﻴﻦ وی ﮋﻩ ﯼ ﻏ ﺮب ‪ -‬ﺣﻜ ﻢ‪،‬‬
‫اﺧ ﺮاج‪ .‬ای ﻦ ﺱ ﺎدﻩ ﺵ ﺪﻩ ﯼ دﺧﺎﻟ ﺖ رﺟ ﻮﯼ در ﺕﻤ ﺎﻣﯽ زوای ﺎﯼ زﻧ ﺪﮔﯽ ﺵﺨ ﺼﯽ‬
‫ﻣﺮدﻣ ﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ یﻜﺒ ﺎر ﺑ ﻪ او اﻋﺘﻤ ﺎد آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬و او ه ﻢ »ﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧ ﻪ« ﺑ ﻪ‬
‫اﻋﺘﻤﺎدﺵﺎن ﺧﻴﺎﻧﺖ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫اﻋﺘﻤﺎد آﺮدﮔﺎن‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﺎل‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻤﺎن و ﺁﺑﺮوﺵﺎن‪ ،‬ﺑﺎیﺪ اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻧﺎﻣﻮﺱ ﺸﺎن را ه ﻢ درﺑ ﺴﺖ در اﺧﺘﻴ ﺎر »رهﺒ ﺮﯼ« ﺑﮕﺬارﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ چ ﻮن دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪،‬‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ اﺱ ﺖ‪ ،‬و ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن دی ﺪﮔﺎهﯽ ﺟﻨ ﺴﯽ دارد‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ‪ ،‬آ ﺎر آ ﺮد‬
‫زﻧﺎن‪ ،‬ﻓﻘﻂ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﻣﺴﺎیﻞ ﺟﻨﺴﯽ ﺁﻗﺎیﺎن ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬از ای ﻦ‬
‫ﻒ ﺧﺎﺹﯽ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ آﻨﺪ‪.‬‬ ‫زاویﻪ ﯼ دیﺪ اﺱﺖ آﻪ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ زن‪ ،‬ﺕﻌﺮی ِ‬
‫زﻧﺎن‪ ،‬چﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ هﺎﯼ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺕﺤﻤﻴﻠﯽ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺕ ﻦ دادﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ و چ ﻪ‬
‫ﺕﻦ ﻧﺪادﻩ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ ،‬اﺑﺰارﯼ ﺟﻬﺖ ارﺿ ﺎء ﺕﻤ ﺎیﻼت ﺟﻨ ﺴﯽ ﻣ ﺮدان ﺱ ﺎزﻣﺎن ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ی ﺎ‬
‫ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ و رﺟﻮع ﻣ ﺴﺎیﻞ ﺟﻨ ﺴﯽ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻴ ﺎ ِن وی ﮋﻩ ﺑ ﻪ آ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ی ﺎ‬
‫ﻂ ﺕﺤﺮیﻜﺎت ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮدان را ﺁﻣﺎدﻩ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺵﺮای ِ‬
‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ادﻋﺎ ﻣﯽ آﻨﻢ‪ ،‬و دچﺎر هﻴﭻ ﻋ ﺬاب وﺟ ﺪاﻧﯽ ه ﻢ ﻧﻤ ﯽ ﺵ ﻮم‪ ،‬آ ﻪ‬
‫زن در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ای ﻦ آ ﻪ اﻧ ﺴﺎن ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ی ﻚ »ﻣ ﺎدﻩ« اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺎدﻩ اﯼ‬
‫ﺐ ﮔﻠ ﻪ‪ ،‬ه ﺮ »ﻧ ﺮ« ﯼ را آ ﻪ ﺧﻮاﺱ ﺖ‪ ،‬آﻨ ﺎرش‬ ‫ﺑﺪون ﺕﺸﺨﻴﺺ آﻪ چﻮﭘ ﺎن و ﺹ ﺎﺣ ِ‬
‫ﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺪارد‪ .‬اﺵﻜﺎل هﻢ از هﻤﻴﻦ ﺟ ﺎ ﺵ ﺮوع ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪ‪» .‬ﻣﺎدﻩ« ﺣ ِ‬
‫ﺐ ﻓﺤ ﺸﺎ و ﻓ ﺴﺎد ﺑ ﻪ او‬‫اﮔ ﺮ ﻣ ﺎدﻩ اﯼ ه ﻮس آﻨ ﺪ ک ﻪ ﻓﻘ ﻂ اﻧ ﺴﺎن ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﻓ ﻮرا ﺑﺮچ ﺴ ِ‬
‫زدﻩ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ﺑﺎ ایﻦ ﺕﻌﺒﻴ ِﺮ ﺱﺎدﻩ آﻪ »ز ِن اﻧﺘﺨ ﺎب آﻨﻨ ﺪﻩ« ﺧ ﺮاب و ﻓﺎﺱ ﺪ اﻻﺧ ﻼق‬
‫س دیﮕﺮﯼ هﻢ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺱﺎزﻣﺎن زدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺱﺖ‪ ،‬ﺑﺮچﺴﺐ هﺎﯼ ﺑﯽ اﺱﺎ ِ‬
‫از زاویﻪ ﯼ ﺱﻴﺎﺱﯽ هﻢ اﮔﺮ زﻧﯽ ﻧﺨﻮاهﺪ آﻪ ﺑﺎز ه ﻢ در چﻨﺒ ﺮﻩ ﯼ ﻓﺮی ﺐ‬
‫ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺑ ﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺪآﺎرﻩ ﻣﻌﺮﻓ ﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺪآﺎرﮔﯽ ه ﻢ اﻟﺰاﻣ ﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﺧﻮدﻓﺮوﺵ ﯽ ی ﺎ اﻧﺘﺨ ﺎب ﺁزاداﻧ ﻪ ﯼ ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ ﻏﻴ ﺮ ﻣﻌﻤ ﻮ ِل زﻧ ﺪﮔﯽ ﺵﺨ ﺼﯽ »زن«‬
‫اﻃﻼق ﻧﻤ ﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬ﻣﻮﺿ ﻮع ﺁن اﺱ ﺖ آ ﻪ زﻧ ﯽ اﻧﺘﺨ ﺎب آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺁن آ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫اواﻣ ِﺮ »رهﺒﺮﯼ« وﻗﻌﯽ ﮔﺬاﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫‪٣١‬‬
 ‫ﻣﺘﺎﺱﻔﺎﻧﻪ یﺎ ﺧﻮﺵ ﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻣ ﻦ ه ﺮ دوﯼ ای ﻦ چﻮﺑﻬ ﺎ را ﺧ ﻮردﻩ ام‪ ،‬چ ﺮا ک ﻪ‬
‫ﺖ رﺟﻮﯼ ﺑﺎﺵﻢ و »ﻧﺎﻣﻮس« و‬ ‫ﻧﺨﻮاﺱﺘﻪ ام ‪ -‬ﺵﺎیﺪ هﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ام ‪ -‬اﺑﺰارﯼ در دﺱ ِ‬
‫اﻧﺪیﺸﻪ ام را »درﺑﺴﺖ« ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ »ﺹﻠﺢ« آﻨﻢ!!!‬
‫ﭘﺲ از ﺟﺪاﺵﺪن اﻋﻼم ﻧﺸﺪﻩ از ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ در ﺱ ﺎل ‪١٣٧٢‬‬
‫و اﻋ ﻼم ﺵ ﺪﻩ در ﺱ ﺎل ‪ ١٣٧٤‬و اوﻟ ﻴﻦ ﻣ ﺼﺎﺣﺒﻪ ه ﺎ واﻓ ﺸﺎﮔﺮﯼ ه ﺎ در راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺎ‬
‫ﺖ آﻮدآ ﺎ ِن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ در ﻣﻄﺒﻮﻋ ﺎت و ارﮔﺎﻧﻬ ﺎﯼ‬ ‫ﻣﻜ ﺎﻧﻴﺰ ِم ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ﺱﺮﻧﻮﺵ ِ‬
‫ﺑﺮون ﻣﺮزﯼ‪ ،‬ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﺮا ﺑ ﻪ ﻟﻘ ﺐ »ﭘﺘﻴ ﺎرﮔﯽ« ﻣ ﺘﻬﻢ آ ﺮد! »ﭘﺘﻴ ﺎرﻩ« در‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ ﻓﺎرﺱﯽ رآﻴﻚ ﺕﺮیﻦ ﻓﺤﺶ ﻧﺎﻣﻮﺱﯽ اﺱﺖ آﻪ ﻣ ﯽ ﺕ ﻮان ﺑ ﻪ زﻧ ﯽ ﻧ ﺴﺒﺖ داد‪.‬‬
‫دیﮕﺮ ﻣﺮدان ﺟﺪا ﺵﺪﻩ از ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﻓﺤﺶ ه ﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺧﻮدﺵ ﺎن را ﺧ ﻮردﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺰدور‪ ،‬ﺑﺮیﺪﻩ ﻣ ﺰدور‪ ،‬ﻋﺎﻣ ﻞ رژی ﻢ‪ ،‬ﭘﺎﺱ ﺪار ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ‪ ...‬و ﺧ ﺰﻋﺒﻼت دیﮕ ﺮﯼ از‬
‫هﻤﻴﻦ ﺱﻨﺦ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻣ ﻦ‪ ،‬ﺵ ﺎیﺪ ﺑ ﻪ ای ﻦ دﻟﻴ ﻞ آ ﻪ ﺑﻌ ﺪ از ﻣ ﺪت ه ﺎ اوﻟ ﻴﻦ زﻧ ﯽ ﺑ ﻮدم آ ﻪ‬
‫ت اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﺧﻮد دادم‪ ،‬ﺵﺎیﺴﺘﻪ ﯼ چﻨﻴﻦ اﺕﻬﺎﻣﺎﺕﯽ ﺵﺪم‪.‬‬ ‫ﺟﺮا ِ‬
‫ز ِن ﻣﻄﻴﻊ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﯼ آﻪ رﺟﻮﯼ ﺱﺎﺧﺘﻪ اﺱﺖ‪ ،‬زﻧﯽ اﺱﺖ آ ﻪ ﺣ ﺮف‬
‫ﻧﻤﯽ زﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ ،‬یﻌﻨﯽ ﻓﻘﻂ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﺕﺮﺟﻤ ﻪ ﯼ ﺣ ﻖ اﻋﺘ ﺮاض‬
‫ﻖ اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﭘﺘﻴﺎرﮔﯽ اﺱﺖ‪ .‬ایﻦ ﺕﻌﺒﻴﺮ‪ ،‬درﻋﻴﻦ ای ﻦ آ ﻪ ﻣﺎهﻴ ﺖ ﺿ ِﺪ زن و ﺿ ِﺪ‬ ‫وﺣِ‬
‫ﺁزادﯼ رﺟﻮﯼ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎیﺶ ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ ،‬ﻣﺎهﻴﺖ اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ او را در ﺕﺮﺟﻤﻪ ﯼ »ز ِن‬
‫ﻣﻌﺘﺮض« ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬زن یﻌﻨﯽ آﺴﯽ آﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﺤﺾ ﻣﯽ آﻨ ﺪ‪ ،‬درﺱ ﺖ‬
‫ﻣ ْﺘ ﻞ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ‪ .‬اﻟﮕ ﻮﯼ ز ِن راﺱ ﺘﻴ ِﻦ ﻣﺠﺎه ِﺪ ﺧﻠ ﻖ‪ ،‬ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ از ﻧ ﻮع ﻣ ﺮیﻢ‬
‫ﺖ ﻣﺬهﺒﯽ رﺟﻮﯼ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺰﻧﺪ‪،‬‬ ‫رﺟﻮﯼ اﺱﺖ‪ .‬اﮔﺮ زﻧﯽ ﺧﺎرج از ﺧﻮاﺱﺖ و ﻓﻬﻢ ﺱﻜ ِ‬
‫ﺑﺪآﺎرﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﺪآﺎرﻩ ه ﻢ ﺑ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم »ﺑ ﺪآﺎرﮔﯽ اﺧﻼﻗ ﯽ« ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﻋ ﺪم اﻃﺎﻋ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﺎ‬
‫ایﻦ ﺕﻌﺒﻴﺮ ﻣﺴﺎوﯼ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺑ ﻪ ﺑﻴ ﺎﻧﯽ دیﮕ ﺮ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ اﻃ ﻼق ای ﻦ واژﻩ ﯼ »ﻧﺎﻣﻮﺱ ﯽ« ﺑ ﻪ »زن«‬
‫ﺖ ﺿﺪ اﻧ ﺴﺎن و ﺿ ﺪ زن اﻧﺪی ﺸﻪ اش را ﺑ ﺮﻣﻼ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪» .‬ﭘ ﺎآﻴﺰﮔﯽ« ه ﻢ در‬ ‫ﻣﺎهﻴ ِ‬
‫ﻓﺮهﻨ ﮓ ﻟﻐ ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﻣﻄﻠ ﻖ‪ .‬ﺁی ﺎ ﻣ ﯽ ﺕ ﻮان ﻣﻔ ﺎهﻴﻢ‬
‫دیﮕﺮﯼ را از ایﻦ اﺕﻬﺎﻣﺎت اﺱﺘﺨﺮاج آﺮد؟‬

‫‪٣٢‬‬
 ‫ﭼﺮا رﺟﻮﯼ ﻧﻴﺎز دارد زﻧﺎن را »ﺑﺪآﺎرﻩ« ﺗﻌﺮﻳﻒ آﻨﺪ؟‬

‫ﻻزم اﺱﺖ ﺕﺎآﻴﺪ آﻨﻢ آﻪ ز ِن »اﺑﺰار و وﺱﻴﻠﻪ« اﮔﺮ ﺑﻪ دﻟﻴ ﻞ اﺹ ﺮارهﺎﯼ‬

‫ﻣﺴﺘﻤ ِﺮ رﺟﻮﯼ‪ ،‬ﺑﺎرهﺎ »ازدواج« آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﺪ و یﺎ ﺣﺘﺎ آﺎرﯼ ﺧﻼف ﺵﺮع و ﻋ ﺮف‬
‫ه ﻢ اﻧﺠ ﺎم دادﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬اﮔ ﺮ ﻓﻘ ﻂ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﻩ و ﻣﻄﻴ ﻊ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﭘ ﺎك و ﭘ ﺎآﻴﺰﻩ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ت اﺧﻼﻗ ﯽ ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺎ ﻣﻴ ﺰان واﺑ ﺴﺘﮕﯽ و ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ اﻧ ﺪازﻩ‬ ‫ﭘ ﺎآﻴﺰﮔﯽ و ﻃﻬ ﺎر ِ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ دو ﻣﻘﻮﻟﻪ ﯼ ﻣﺸﺨﺺ را در ﻋﻴﻦ ﺕﺠﺮیﺪ از هﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻌﺚ از هﻢ ﺕﻌﺮیﻒ‬
‫آ ﺮدن‪ ،‬ﺁﻟ ﻮدﻩ آ ﺮدن ﻣﻔ ﺎهﻴﻢ اﺱ ﺖ‪ .‬زﻧ ﯽ آ ﻪ ﺑ ﻪ رﺟ ﻮﯼ اﻋﺘﻤ ﺎد آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ و‬
‫ﺹﺪدرﺹﺪ ﺱﺮﺱﭙﺮدﻩ اﺱﺖ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎ »ﻧﺠﻴﺐ« ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر آﻪ ﻓﺴﺎد اﺧﻼﻗ ﯽ ه ﻢ‬
‫رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ و ﺁزاد ﻓﻜﺮﯼ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺧﻮدش را ﻣﺤﻮر ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧ ﺪا‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒ ﺮ‪ ،‬اﻣ ﺎم و‬
‫اﻣﺎم زﻣﺎن ﺕﺼﻮیﺮ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ ای ﻦ دی ﺪﮔﺎﻩ ه ﺮ ﻣ ﺸﺮوﻋﻴﺘﯽ ﺣ ﻮ ِل ﺣ ﻀﻮر او اﻟ ﺰام‬
‫ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺮآﺲ ﺑ ﻪ ﻣﻴﺰاﻧ ﯽ آ ﻪ از ای ﻦ ﻣﺤ ﻮ ِر ﺕﺤﻤﻴﻠ ﯽ دور ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫اﺕﻬﺎﻣﺎت آﻤﺪﯼ ﻧﺎﻣﻮﺱﯽ و ﺱﻴﺎﺱﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﯽ دیﮕﺮ رﺟﻮﯼ ﺧﻮدش را‬
‫ت ﻋ ﺎﻟﻢ ﻓ ﺮض ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬اﺧﻼﻗﻴ ﺎت ﻣ ﺮدم را ه ﻢ ﺑ ﺎ‬ ‫ﻣﺮآ ﺰ ﺕْﻘ ﻞ و ﻣﺤ ﻮ ِر ﻣﺨﺘ ﺼﺎ ِ‬
‫دورﯼ و ﻧﺰدیﻜﯽ از ﺧﻮدش اﻧﺪازﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد و ﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻔ ﺎهﻴ ِﻢ ﻣ ﺸﺨﺺ و ﺟ ﺎ اﻓﺘ ﺎدﻩ‪،‬‬
‫در ﻓﺮهﻨﮓ و ادﺑﻴﺎت رایﺞ زﺑﺎن ﻓﺎرﺱﯽ‪ .‬هﺮآﻪ ﺑﻪ او ﻧﺰدیﻚ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ ،‬ﺵ ﻴﺮ زن و‬
‫آﻮﻩ ﻣ ﺮد اﺱ ﺖ‪ ،‬و هﺮآ ﻪ از او دور ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ ،‬ﻣ ﺰدور و ﺑ ﺪآﺎرﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﺧ ﻮد‬
‫ﻣﺤ ﻮرﺑﻴﻨﯽ در ﻓﻠ ﻚ و ﻓﻠ ﺴﻔﻪ اﺱ ﺖ آ ﻪ او را ﺑ ﻪ ارﺕﻜ ﺎب چﻨ ﻴﻦ ه ﺬیﺎﻧﻬﺎیﯽ‬
‫وا ﻣﯽ دارد‪.‬‬
‫»یﮕﺎﻧ ﻪ« از ﺁن زﻧ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ هﻤ ﺴﺮ و ﻓﺮزﻧ ﺪش را ﮔﺬاﺵ ﺘﻪ ﺑ ﻮد و‬
‫ﺁﻣ ﺪﻩ ﺑ ﻮد ﺕ ﺎ هﻤ ﺮاﻩ ﺑ ﺎ ﺱ ﺎزﻣﺎن رﺟ ﻮﯼ ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﻣﺒ ﺎرزﻩ آﻨ ﺪ‪ .‬دو ﺑ ﺮادرش از‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺟﻨﮓ هﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ »ﺵﻜﻞ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱ ﻼﻣﯽ« ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺧ ﻮاهﺮش‬
‫ﻣﺮیﻢ ﻧﻴﺰ ﺵﻮهﺮ و چﻬ ﺎر ﻓﺮزﻧ ﺪش را ره ﺎ آ ﺮدﻩ و ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق ﺁﻣ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ه ﺮ دوﯼ‬
‫ایﻦ زﻧﺎن‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ای ﻦ دﻟﻴ ﻞ آ ﻪ دیﮕ ﺮ ﻧﻤ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﺪ و ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻨﺪ دروغ ه ﺎﯼ‬
‫رﺟﻮﯼ را ﺑﺎور آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺕﻬﺎﻣﺎت واهﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻣ ﺘﻬﻢ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﺪ ه ﻢ آ ﻪ ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺘﻨﺪ‬
‫چﻨﻴﻦ ﺕﻌﺎریﻔﯽ را در ﻣ ﻮرد ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺕﺤﻤ ﻞ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ارﺕﺒﺎﻃ ﺸﺎن را ﺑ ﺎ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻗﻄ ﻊ‬
‫آﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫یﮕﺎﻧ ﻪ را اﺑﺘ ﺪا ﺑ ﻪ اروﭘ ﺎ ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﭘ ﻴﺶ از ﺁن در ﭘﺎدﮔ ﺎن اﺵ ﺮف ﺑ ﻪ‬
‫دیﮕ ﺮان ﮔﻔﺘ ﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ یﮕﺎﻧ ﻪ »ﺑﺮی ﺪﻩ« اﺱ ﺖ و دیﮕ ﺮ در ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت ﻧﻴ ﺴﺖ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ آﻪ او »ﺕﻤﺎم وﻗﺖ« و ﺣﺮﻓﻪ اﯼ در ﭘﺎیﮕﺎﻩ ﺑﭽﻪ هﺎﯼ از ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺟﺪا ﺵ ﺪﻩ‬
‫در ﺵﻬﺮ آﻠﻦ ﺁﻟﻤﺎن آﺎر ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ای ﻦ ﺟ ﺎ ه ﻢ چ ﻮن ﻧﻤ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺖ و ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ‬
‫‪٣٣‬‬
 ‫ﻋﻨﺼﺮﯼ ﺱﺮﺱﭙﺮدﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬و ﮔﺎﻩ ﺣﺮف و ﻧﻈﺮ دیﮕﺮﯼ – ﺁن هﻢ ﻓﻘ ﻂ در راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺎ‬
‫ﺵﻴﻮﻩ ﯼ ﻧﮕﻪ دارﯼ ایﻦ ﺑﭽﻪ هﺎ ‪ -‬داﺵﺖ‪ ،‬ﺑﻪ داﺵﺘﻦ »راﺑﻄﻪ« ﺑﺎ ﺑﺮادران ﻣﺘﻬﻢ ﺵﺪ‪.‬‬
‫یﻜﯽ از ﭘﺴﺮان آﻢ ﺱﻦ و ﺱ ﺎل و ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﻣﻴﻠﻴ ﺸﻴﺎﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻪ ﺧ ﻮد‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺖ آﻪ »ﺧﺎﻟﻪ یﮕﺎﻧﻪ« ﺑﺎ ﻋﻤﻮهﺎ دوﺱﺖ ﺵﺪﻩ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ از ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﺧﺮاج‬
‫ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر آﻪ ارﺕﺒﺎط ‪ -‬اﮔﺮ هﻢ وﺟﻮد داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ ‪ -‬ی ﻚ ﻃﺮﻓ ﻪ اﺱ ﺖ! ﻣﻌﻠ ﻮم‬
‫هﻢ ﻧﻤﻴﺸﺪ ﺁن »ﻋﻤﻮیﯽ« آﻪ ﺑﺎ یﮕﺎﻧﻪ راﺑﻄﻪ داﺵﺘﻪ‪ ،‬چﻪ آ ﺴﯽ ﺑ ﻮدﻩ و چ ﺮا او ‪ -‬آ ﻪ‬
‫یﻚ ﻣﺮد اﺱﺖ ‪ -‬اﺧﺮاج ﻧﺸﺪﻩ اﺱﺖ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ادﻋﺎ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ یﮕﺎﻧ ﻪ ﺑ ﺎ ﻣ ﺮد‬
‫دیﮕﺮﯼ راﺑﻄﻪ داﺵﺘﻪ اﺱﺖ؛ چﺮا آ ﻪ او ﺕﻤ ﺎم وﻗ ﺖ و ﺣﺮﻓ ﻪ اﯼ در داﺧ ﻞ ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت‬
‫ﺑﻮد و ﺟﺎیﯽ ﻧﻤﯽ رﻓﺖ‪ .‬در واﻗﻊ او ‪ ٢٤‬ﺱﺎﻋﺘﻪ د ِم دﺱﺖ ﺑ ﻮد و ای ﻦ اﻧ ﮓ ه ﺎ ﺑ ﻪ او‬
‫ﻧﻤﯽ چﺴﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع یﮕﺎﻧﻪ و ﺧﻮاهﺮش ﻣ ﺮیﻢ و دیﮕ ﺮان‪ ،‬ﻋ ﺪم ﺕﻤﻜ ﻴﻦ ﺕﻤ ﺎم ﻋﻴ ﺎر ﺑ ﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎیﺸﺎت]![ رهﺒﺮﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻋ ﺪم ﺕﻤﻜ ﻴﻦ ه ﻢ ﺑﺮاﺑ ﺮ اﺱ ﺖ ﺑ ﺎ ﻓ ﺴﺎد اﺧﻼﻗ ﯽ و داﺵ ﺘ ِﻦ‬
‫ارﺕﺒﺎط ﺑﺎ رژیﻢ ﺁﺧﻮﻧﺪﯼ‪.‬‬
‫آ ﺎﻓﯽ اﺱ ﺖ رﺟ ﻮﯼ را ﻣ ْﺘ ﻞ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎﯼ ﻣ ﺴﻴﺤﯽ در ﻗ ﺮون وﺱ ﻄﯽ در‬
‫ش زﻣﻴﻦ را آﻔ ﺮ ارزی ﺎﺑﯽ آﻨ ﻴﻢ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺑﺘ ﻮاﻧﻴﻢ ای ﻦ‬‫ﻣﺤﻮر ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻨﺸﺎﻧﻴﻢ و هﺮﮔﻮﻧﻪ ﮔﺮد ِ‬
‫آﺎریﻜﺎﺕﻮر آﻤﺪﯼ ﻋﻘﺐ اﻓﺘ ﺎدﻩ را آﻤ ﯽ درك آﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﺕ ﺎریﺦ هﻤﻴ ﺸﻪ ﺕﻜ ﺮار ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺮون وﺱﻄﯽ و زن ﺱﻮزاﻧﺪن در هﺰارﻩ ﯼ ﺕﺎریﻜﯽ هﺎ ﺣﺎﻻ در اواﺧ ﺮ ﻗ ﺮن ﺑﻴ ﺴﺘﻢ‬
‫ﯼ ﺧﺸﻚ ﺕﻜﺮار ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬هﺮآﺲ ﺑ ﻪ‬ ‫و اوایﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و یﻜﻢ در ﺕﻜﻪ اﯼ از آﻮیﺮ ِ‬
‫اوﻟﻮهﻴﺖ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ راﯼ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﺪآﺎرﻩ و ﭘﺘﻴﺎرﻩ اﺱﺖ!!!‬

‫‪٣٤‬‬
 ‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮﻳﺸﻢ ﭼﯽ‪ :‬زﻧﺎن ﻣﺠﺎهﺪ ﻓﻘﻂ ﺣﻖ دارﻧﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﺎﺷﻨﺪ!‬

‫ﺑﺎره ﺎ ﻋﺎﺵ ﻖ ﺵ ﺪﻩ ام‪ .‬ﻋ ﺸﻖ از اوﻟ ﻴﻦ درس ه ﺎیﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر‬

‫ﺧﻮدﺟ ﻮش از ﻃﺒﻴﻌ ﺖ ﺁﻣ ﻮﺧﺘﻢ‪ .‬ﻋﺎﺵ ﻖ ﺑ ﻮدﻩ ام‪ ،‬ﻋﺎﺵ ﻖ ﺑﻬ ﺎر‪ ،‬ﻃ ﺮاوت‪ ،‬زﻧ ﺪﮔﯽ و‬
‫ﺁﺱﻤﺎن ﺑﯽ ﻟﻚ و ﺵ ﻔﺎف ﺵ ﻬﺮم ﺵ ﻴﺮاز‪ .‬ﻋﺎﺵ ﻖ ﺁن ﻣﺤﺒ ﻮﺑﯽ ﺑ ﻮدﻩ ام آ ﻪ ﻣ ﺮا از ای ﻦ‬
‫ﻖ رﻓﻴ ﻖ‪ ،‬ی ﺎر‪ ،‬هﻤ ﺪل و هﻤ ﺪﻣﻢ و ‪...‬‬ ‫زﻧ ﺪﮔﯽ چﻨ ﺪرﻗﺎزﯼ ﺑ ﺎﻻﺕﺮ ﻣ ﯽ آ ﺸﻴﺪ‪ .‬ﻋﺎﺵ ِ‬
‫ﺧﻴﻠ ﯽ ه ﺎﯼ دیﮕ ﺮ‪ .‬ﻋﺎﺵ ﻖ آﻮچ ﻪ ﯼ ﺑ ﺎریﻜﯽ ﺑ ﻮدم آ ﻪ در ﺁن ﺑ ﻪ دﻧﻴ ﺎ ﺁﻣ ﺪم‪ .‬ﻋﺎﺵ ﻖ‬
‫ﺖ ﺑﻬﺎر ﻧﺎرﻧﺠﯽ ﺑﻮدم آﻪ در اﺱ ﻔﻨﺪ ﻣ ﺎﻩ ﺵ ﻮر زﻧ ﺪﮔﯽ و ﺑﻬ ﺎر را در ﺕ ِﻦ ﻣ ﻦ و‬ ‫درﺧ ِ‬
‫ﺕ ﻦ ﺵ ﻬﺮم ﺑﻴ ﺪار ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ .‬ﻋﺎﺵ ﻖ درﺧ ﺖ ﺱ ﭙﻴﺪارﯼ ﺑ ﻮدم آ ﻪ اوﻟ ﻴﻦ ﺱ ﻴﺎﻩ ﻣ ﺸﻖ‬
‫دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ را روﯼ ﺁن ﻧﻘ ﺮ آ ﺮدم‪ .‬ﻣﻮزی ﻚ‪ ،‬ﺵ ﻌﺮ‪ ،‬ادﺑﻴ ﺎت‪ ،‬ﻓﻬ ﻢ و ﺵ ﻌﻮر‬
‫ﻣﻔﺎهﻴﻤﯽ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﯽ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺁﻧﻜ ﻪ چﻴ ﺰﯼ ﺑ ﻪ ﻣ ﻦ ﻣ ﯽ ﺁﻣﻮﺧ ﺖ‪ ،‬ﻣ ﺮا ﺑﻨ ﺪﻩ و ﺵ ﻴﻔﺘﻪ ﯼ‬
‫ﺧ ﻮیﺶ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ .‬وﻃ ﻦ‪ ،‬ﺵ ﻬﺮ‪ ،‬دی ﺎر‪ ،‬ﻣ ﺮدم‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪ ،‬ﺁیﻨ ﺪﻩ‪ ،‬زﻧ ﺪﮔﯽ‪ ،‬ﭘﻮی ﺎیﯽ‪،‬‬
‫ﺵ ﻜﻔﺘﮕﯽ و ﺣﻴ ﺎت‪ ،‬ﻋ ﺸﻖ ه ﺎﯼ ﺕﻌﺮی ﻒ ﻧ ﺸﺪﻩ اﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ ه ﺮ ﻟﺤﻈ ﻪ ﺑ ﻪ ﺵ ﻜﻠﯽ‬
‫ﺧﻮدﺵﺎن را ﻧ ﺸﺎﻧﻢ ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﻧﻔ ﺮت ه ﻢ داﺵ ﺘﻪ ام‪ ،‬ﻧﻔ ﺮت از ه ﺮ ک ﻪ و هﺮچ ﻪ‬
‫ﻋﺸﻖ را وﺱﻴﻠﻪ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ آﻨﻢ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﺵ ﺪ آ ﻪ ﺕﻬ ﯽ از ای ﻦ چ ﺸﻤﻪ ه ﺎﯼ‬
‫ﻂ ﭘﻠﻴ ِﺪ از ﺵ ﻜﻞ اﻧ ﺪاﺧﺘ ِﻦ اﻧ ﺴﺎن‪،‬‬
‫ﺖ ﺵ ﺮای ِ‬
‫ﺟﻮﺵ ﺎن ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ زﻧ ﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧ ﺪ‪ .‬ﺁﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺕﺤ ِ‬
‫ﺑﯽ ﺵﻜﻞ ﺵﺪﻩ و از اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺧﻮیﺶ ﺕﻬﯽ ﺵﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬چﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ؟‬
‫ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵ ﺮف ﭘ ﺮ ﺑ ﻮد از زﻧ ﺎن و ﻣﺮداﻧ ﯽ آ ﻪ ﺑ ﺎ آﻮﻟ ﻪ ﺑ ﺎرﯼ از ﻋ ﺸﻖ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻤ ﺎن‪ ،‬ﻓﺮزﻧ ﺪ و هﻤ ﺴﺮ را ‪ -‬ﻧ ﻪ ای ﻦ آ ﻪ از دل راﻧ ﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺵ ﻨﺪ ‪ -‬آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺕﻌﺒﻴ ﺮ ﺧﻮدﺵ ﺎن‪ ،‬ﺑ ﻪ اﻋﺘﺒ ﺎر ﻋ ﺸﻘﯽ ﺑ ﺎﻻﺕﺮ و ﺁرﻣ ﺎﻧﯽ واﻻﺕ ﺮ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ‬
‫ﺁزادﯼ و ﺁﺑﺎدﯼ ایﺮان‪ ،‬در ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺪاآﺎراﻧﻪ ﺱ ﺮآﻮب آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺕﺠﺮﺑ ﻪ ﻧ ﺸﺎن‬
‫داد آﻪ ﺑﺪون ﻋﺸﻖ ﻧﻤﯽ ﺵﻮد ﻋﺎﺵﻖ ایﺮان ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺁدم آﻢ ﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬آ ﺴﺮ ﻣ ﯽ ﺁورد‪،‬‬
‫چﻴﺰﯼ را ﮔﻢ ﻣﯽ آﺮد‪ ،‬چﻴﺰﯼ را آﻪ ﺧ ﻮد ﻧﻴ ﺰ ﻧﻤ ﯽ داﻧ ﺴﺖ چﻴ ﺴﺖ!؟ ﻣﺒ ﺎرزﯼ آ ﻪ‬
‫ﻋﺎﺵ ﻖ ﻧﺒﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺱ ﻼح آ ﻪ ﺑ ﻪ دﺱ ﺖ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ ،‬ﺑ ﺪل ﺑ ﻪ ﺕﺒ ﻪ آ ﺎر ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬چﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻋﻨﺼﺮﯼ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺑ ﻪ روﯼ ﻣ ﺮدم ﺁﺕ ﺶ ﻣ ﯽ ﮔ ﺸﺎیﺪ‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ آ ﻪ هﮋﻣ ﻮﻧﯽ‬
‫ﻖ وﺟ ﻮد چﻨ ﻴﻦ ﻓ ﺮدﯼ دیﮕ ﺮ ذرﻩ اﯼ‬ ‫ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﯽ اش را اﻋﻤﺎل آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬در ﻋﻤ ِ‬
‫ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫ت ﺕﻨﻬ ﺎیﯽ و‬ ‫ﻋ ﺸﻖ‪ ،‬ﺱ ﻜﻮﯼ ﭘ ﺮش و ﻧﻘﻄ ﻪ ﯼ ﺣﺮآ ﺖ اﻧ ﺴﺎن از ﺑﺮه ﻮ ِ‬
‫ﺁوارﮔﯽ ﺑﻪ ﺱﻮﯼ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن اﺱﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻪ از ﻋﺸﻖ ﺕﻬﯽ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺧ ﻼء دروﻧ ﺶ‬
‫را ﺕﻨﻬﺎ ﺑﺎ آﻴﻨﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺪ ﭘﺮ آﻨﺪ‪ .‬چﻨﻴﻦ آﺴﯽ در ﻧﻬﺎیﺖ یﻚ ﺟﺎﻧﯽ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺁن روزه ﺎﯼ دور آ ﻪ ﻣ ﻦ ﺕ ﺼﻮر ﻣ ﯽ آ ﺮدم ﺵ ﻌﺎرهﺎﯼ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ﺕﺮﺟﻤ ﻪ ﯼ ی ﻚ ﺁرﻣ ﺎن ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬و ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ای ﺮان را از چﻨ ﮓ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ‬
‫اﺱ ﻼﻣﯽ ﻧﺠ ﺎت ﺑﺨ ﺸﺪ‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺎ ﻧﻴ ﺮوﯼ ﻋ ﺸﻖ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻢ از اﺑﺘ ﺪایﯽ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫‪٣٥‬‬
‫ﺧﻮاﺱﺖ هﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ زﻧﺪﮔﯽ ام چﺸﻢ ﺑﭙﻮﺵ ﻢ‪ ،‬و ﺑ ﻪ او ﻣﻠﺤ ﻖ ﺵ ﻮم‪ .‬ﻋ ﺸﻖ ﺑ ﺎﻻﺕﺮیﻦ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﯼ آﻴﻔﯽ ﺕﺒﻠﻮر اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ هﺮ ایﺮاﻧﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺸﻖ ﺕﻨﻬﺎ ﺱﻼﺣﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ اﻧ ﺴﺎن‬
‫ﻣﺎﻧﺪن در ﺁن ﺑﺮهﻮت ﺟﻨﮓ و ﻧﻔﺮت و آﻴﻨ ﻪ آﻤ ﻚ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ ،‬واﻻ آ ﻪ در ﮔﻴ ﺮودار‬
‫ﻧﻔﺮت‪ ،‬ﺧﺸﻢ و آﻴﻨﻪ اﯼ آﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺱﻼﻣﯽ ﻣﯽ آﺎﺵﺖ‪ ،‬و آﺸﺘﺎرﯼ آﻪ از اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺁزادﯼ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ ،‬ﻣ ﻦ ﻧﻴ ﺰ ﻣ ْﺘ ﻞ ﺧﻴﻠ ﯽ ه ﺎﯼ دیﮕ ﺮ ﺑ ﻪ ﻣ ﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ ﺁدم آ ﺶ ﺕﺒ ﺪیﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺵﺪم؛ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ آﻪ ﺕﻤﺎم هﺪﻓﺶ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺘْﻞ ﺧﻼﺹﻪ ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ یﻌﻨﯽ ایﺪﺉﻮﻟﻮژﯼ اﯼ آﻪ او ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﺢ ﺑ ﻪ ﺁن‬
‫ﻣ ﯽ داﻧ ﺪ‪ ،‬ﻣ ﺪﻋﯽ ﻧ ﻮﻋﯽ »ای ﺴﻢ« ﺟﺪی ﺪ اﺱ ﺖ‪ ،‬ای ﺴﻤﯽ آ ﻪ ﻣﺨ ﺎﻟﻒ ﻋ ﺸﻖ اﺱ ﺖ و‬
‫اﻧﺴﺎن را ﺧﺎﻟﯽ از ﻋﺸﻖ ﻃﻠﺐ ﻣﯽ آﻨﺪ و اﻧﺴﺎن را در یﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ و ﺑﺎ ی ﻚ‬
‫ﻒ رواﻧﺸﻨﺎﺱﯽ‪ ،‬ﺕﺒﺪیﻞ ﺑﻪ آﺴﯽ ﻣﯽ آﻨ ﺪ آ ﻪ ﺱ ِﺮ ﻋ ﺸﻖ را ﻣ ﯽ ﺑ ﺮد‪،‬‬ ‫آﺎﺕﺎﻟﻴﺰو ِر ﻇﺮی ِ‬
‫ﺱ ِﺮ ﻓﺮزﻧﺪ را ﻣﯽ ﺑﺮد‪ ،‬هﻤﺴﺮ را ذﺑﺢ ﻣﯽ آﻨﺪ ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ زﻧ ﺪﻩ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ ‪ -‬و ﺑ ﺎ‬
‫ای ﻦ ﺕﺠﺮی ﻪ ﺣﺘﻤ ﺎ و اﻟﺰاﻣ ﺎ اﮔ ﺮ ﺑ ﻪ ﺣﻜﻮﻣ ﺖ ﺑﺮﺱ ﺪ‪ ،‬ﺱ ِﺮ اﺱ ﺘﻘﻼل‪ ،‬ﺁزادﯼ‪ ،‬ﻋ ﺪاﻟﺖ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺮدم ﺱﺎﻻرﯼ را هﻢ زیﺮ ﮔﻴﻮﺕﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮا ِن ﻧﻔ ِﺮ ﺱ ﻮ ِم ﻣﺘْﻠ ﺚ ِﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ رهﺒ ﺮﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﻧﻘ ﺶ واﺱ ﻂ و دﻻل ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﺎ ﺵ ﺨﺺ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ را ﺑ ﺎزﯼ‬
‫ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬او ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﺧﻠ ﻮص و از ﺧ ﻮد ﮔﺬﺵ ﺘﮕﯽ اش را ﺑ ﺎ ﺑﺮی ﺪ ِن ﺱ ﺮ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ اش زی ِﺮ ﭘﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺑﻪ اﺕْﺒﺎت رﺱﺎﻧﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬او ﺕﻨﻬﺎ آﺴﯽ اﺱﺖ آﻪ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﺑﻪ ﺕﻤﺎم ﻣﻌﻨ ﺎ ﺑ ﻪ او اﻋﺘﻤ ﺎد دارد‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ اﺟ ﺎزﻩ دارد ﺑ ﻪ ﻧﻴﺎﺑ ﺖ از ﺱ ﻮﯼ‬
‫»رهﺒﺮﯼ« وارد ﻣﻘﻮﻻت ﺵﺨﺼﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ اﻋﻀﺎء ﺵﻮد‪.‬‬
‫هﻢ وﻃﻨﺎﻧﯽ آﻪ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺣﺎآﻢ ﺑﺮ ﺟﺮیﺎ ِن رﺟ ﻮﯼ ﺁﮔ ﺎﻩ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤ ﺎ ﺑ ﺎ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ایﻦ ﺱﻄﻮر ﺑﺮﻣﯽ ﺁﺵ ﻮﺑﻨﺪ آ ﻪ چ ﺮا ﻣ ﺎ‪ ،‬ﺑ ﺎ هﻤ ﻪ ﯼ ای ﻦ ﺕﻨﮕﻨﺎه ﺎ و ﻓ ﺸﺎرهﺎ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎن در آﻨﺎر رﺟﻮﯼ ﻣﺎﻧﺪیﻢ و از او دﻓﺎع آﺮدیﻢ؟ ﺱﻮال ﺑﻪ ﺟﺎیﯽ اﺱﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫ﺑ ﺎور آﻨ ﻴﻢ آ ﻪ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ در ﺟﻨﺎی ﺖ ﺑ ﯽ ﻧﻈﻴﺮﻧ ﺪ‪ ،‬و ﺕﺎریﺨ ﺎ چﻨ ﺪ ﻧ ﺴﻞ از ﻣ ﺎ را ﺑ ﻪ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﮕﺎﻩ ﻓﺮﺱﺘﺎدﻩ‪ ،‬و ﺁزادﯼ هﺎ را ﻣﺼﺎدرﻩ آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﻨ ﺪ درك آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ راﻩ‬
‫ﺶ ﭘﺎﯼ ﻣﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻣﻜﺎن اﻧﺘﺨﺎب دیﮕﺮﯼ در ﺵﺮایﻂ ﮔﺮی ﺰ‪ ،‬ﻓ ﺮار‪ ،‬زﻧ ﺪان‪،‬‬ ‫دیﮕﺮﯼ ﭘﻴ ِ‬
‫اﻋﺪام‪ ،‬ﺵﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺵﻬﻴﺪ ﺱﺎزﯼ و ﺵﻬﻴﺪ ﺑﺎزﯼ ﻧﺒ ﻮد‪ .‬ﻣ ﻦ ﺧ ﻮد ﺟﻨ ﻮن ﺁزار دیﮕ ﺮان را‬
‫در ﺧﻴﻠﯽ از ﻣﺠﺎهﺪیﻦ زن و ﻣﺮد ﺑﻪ چﺸﻢ دیﺪﻩ ام‪.‬‬
‫آﺒ ﺮﯼ هﻤ ﺴﺮ اﺑ ﺮاهﻴﻢ ﺑ ﻮد‪ .‬دو ﭘ ﺴﺮ داﺵ ﺖ‪ .‬اﺑ ﺮاهﻴﻢ در ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٧‬در‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣ ﺴﺨﺮﻩ ﯼ »ﻓ ﺮوغ ﺟﺎوی ﺪان« آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﭘ ﺴﺮ آﻮچ ﻚ آﺒ ﺮﯼ زﻣ ﺎن‬
‫ﻣ ﺮگ ﭘ ﺪرش ‪ ٣٥‬روزﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬آﺒ ﺮﯼ زﻧ ﯽ ﻋ ﺎﻣﯽ‪ ،‬آ ﻢ ﺱ ﻮاد و ﺱ ﻨﺘﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺕﻤ ﺎم‬
‫س در ﺧﺎﻧ ﻪ ه ﺎ و اﻧ ﺪروﻧﻴﻬﺎ‬ ‫اﻓﺘﺨ ﺎرش‪ ،‬هﻨﺮه ﺎﯼ ﭘﻮﺵ ﺎﻟﯽ ﺧﺎﻧ ﻪ دارﯼ زﻧ ﺎ ِن ﻣﺤﺒ ﻮ ِ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ چﻮن هﻤﺴﺮ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﻮد و اﺑﺮاهﻴﻢ هﻢ در اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺟ ﺎﻧﺶ را از‬
‫دﺱﺖ دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از آﺸﺘﻪ ﺵﺪﻧﺶ ﺑﻪ درون ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت آﺸﺎﻧﺪﻩ ﺵﺪ‪ .‬او اﺱﺎﺱﺎ اﻟﻔﺒﺎﯼ‬
‫آﺎر ﺱﻴﺎﺱﯽ را هﻢ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﻧﻤﯽ آﻨﻢ در ﺕﻤﺎم ﻋﻤﺮش آﺘﺎﺑﯽ را ﺟﺰ ﺑﺮاﯼ‬
‫‪٣٦‬‬
 ‫ﮔﺮد ﮔﻴﺮﯼ در دﺱﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻣ ﺪن او ﺑ ﻪ ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ »ﻧﻴ ﻚ ﺣ ﺴﻴﻨﯽ« ﭘ ﺲ از ﻣ ﺮگ هﻤ ﺴﺮش ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺵ ﻨﻴﺪن ﺧﻴ ﺮ ﻣ ﺮگ و ﺕ ﺴﻠﻴﺖ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻟﺒ ﺎس ﺱ ﻴﺎهﯽ ﺑ ﻪ ﺕ ﻦ داﺵ ﺖ و روﺱ ﺮﯼ‬
‫روﺱﺘﺎیﯽ اش را هﻢ از ﺱﺮ ﺑﺮﻧﻤﯽ داﺵ ﺖ‪ .‬ﺕﻤ ﺎم وﺟ ﻮدش ه ﻢ در ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ و ﻋ ﺸﻖ‬
‫ﺑﻪ ﺑﭽﻪ هﺎش ﺧﻼﺹﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﺕﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻋﻨ ﺼﺮآﻴﻨﻪ‪ ،‬کﺒ ﺮﯼ را ﺑ ﻪ داﺧ ﻞ‬
‫ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت آﺸﺎﻧﺪ‪ .‬آﺒﺮﯼ ﺣﺘﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺖ چﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد ﺑﺎ دیﮕﺮان ﺣ ﺮف زد‪ .‬اﻣ ﺎ‬
‫هﻤﻴﻦ ز ِن ﺧﺎﻧﻪ دار ﺱﻨﺘﯽ را آﻪ ﺕﻤﺎم هﻨ ﺮش ‪ -‬ﺑ ﻪ زﻋ ﻢ ﺧ ﻮدش ‪ -‬ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ دوﺱ ﺘﯽ‬
‫ﻏﻠﻴﻈﺶ ﺑﻮد‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺵﻮهﺮ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ هﻢ‪ ،‬هﻢ هﻤ ﺴﺮﺑﻌﺪﯼ اش را از او ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ ،‬ه ﻢ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮد ﺑﻌﺪ هﺎ در ﭘﺎیﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﻮﺱﻮﯼ« در ﺵ ﻬﺮ آﻠ ﻦ ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫او را دی ﺪم‪ .‬چﻘ ﺪر ﺕﻐﻴﻴ ﺮ آ ﺮدﻩ ﺑ ﻮد! او را ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ ﺕ ﺎ ﻣ ﺴﺎﻟﻪ ﯼ ﺣﻘ ﻮﻗﯽ‬
‫ﺑﭽﻪ هﺎش را ﺣﻞ آﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ وﻗﺘﯽ از ﻣﻴﺎن ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﻴﻢ اروﭘﺎ و اﻣﺮیﻜﺎ ﻧﻴﺮو ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺣﺘﺎ‬
‫ﭘﺲ از ﺑﺮدﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﺮاق‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻌ ِﻞ ﺁدم و اﻣﻀﺎ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن از ﺣﻘﻮق ﭘﻨﺎهﻨ ﺪﮔﯽ ﺵ ﺎن‬
‫اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ﻧﻔﺮاﺕ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ آ ﻪ ﺱ ﺎل هﺎﺱ ﺖ آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺣﻘ ﻮق‬
‫ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﯽ ﺵﺎن هﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﺵﻤﺎرﻩ ﺣﺴﺎب هﺎﯼ ﺱﺎزﻣﺎن واریﺰ ﻣﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫آﺒ ﺮﯼ را در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ »ﻣﻮﺱ ﻮﯼ« دی ﺪم‪ .‬دو ﭘ ﺴﺮش ﻣ ْﺘ ﻞ دو یﺘ ﻴﻢ ﺑ ﻪ او‬
‫ﺁویﺰان ﺵﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎدر وﻗﻌﯽ ﺑ ﻪ ﺁن ه ﺎ ﻧﻤ ﯽ ﮔﺬاﺵ ﺖ‪ .‬دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫در ﻋ ﺮف ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺕﺤ ﺖ زﻋﺎﻣ ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ یﻌﻨ ﯽ ﻣ ﺼﺎدرﻩ ﯼ »ردﻩ«ه ﺎ و‬
‫ﻋﻨﻮاﻧﻬﺎﯼ ﭘﻮﺵﺎﻟﯽ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎﯼ ﻋﺮاق‪.‬‬
‫ﺑﯽ ﺕﻔﺎوﺕﯽ ایﻦ زن ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﻓﺮزﻧ ﺪاﻧﺶ آ ﻪ ﭘ ﺪرﯼ ه ﻢ ﻧﺪاﺵ ﺘﻨﺪ و در ی ﻚ‬
‫ﭘﺎیﮕﺎﻩ ﺟﻤﻌﯽ ‪ ١٥٠‬ﻧﻔﺮﻩ روﯼ هﻢ چﭙﺎﻧﺪﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺴﻴﺎر دردﻧ ﺎك ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﻣﺎدرﺵﺎن ﻟﻪ ﻟﻪ ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ ،‬او را ﻣﯽ ﺑﻮﺱ ﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬او را ﻣ ﯽ ﻟﻴ ﺴﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻣ ﺎدر‪،‬‬
‫یﻚ ﭘﺎرچﻪ یﺦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺱﺮد و ﺑﯽ ﺕﻔﺎوت‪ .‬ﺱﺮﯼ ﺕﻜﺎن ﻣﯽ داد و ﻣﯽ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﯽ رﻓﺖ ﺕﺎ‬
‫ﺲ ﺑﺨ ﺶ ﺑ ﻪ ﺣﺮاﻓ ﯽ ﺑﻨ ﺸﻴﻨﺪ و در وﺹ ﻒ ﻣ ﺮیﻢ و ﻣ ﺴﻌﻮد‬ ‫ق ﻣ ﺴﺌﻮل و رﺉ ﻴ ِ‬
‫در اﺕ ﺎ ِ‬
‫ﻋﺰیﺰش داد ﺱﺨﻦ ﺑﺪهﺪ‪ .‬ایﻦ زﻣﺎن ﺣ ﺪاﻗﻞ دو ﺱ ﺎل ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ را ﻧﺪی ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺪیﺪﻩ ﺑﻮد چﻄﻮر ﺑﺰرگ ﺵﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬چﮕﻮﻧ ﻪ ﺣ ﺮف زدﻩ اﻧ ﺪ و چﮕﻮﻧ ﻪ راﻩ اﻓﺘ ﺎدﻩ اﻧ ﺪ‬
‫ت ایﻦ دو روز ﺑﭽﻪ ه ﺎ‬ ‫‪ ...‬آﺒﺮﯼ ﻓﻘﻂ دو روز در ﭘﺎیﮕﺎﻩ ﻣﻮﺱﻮﯼ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬در ﺕﻤﺎم ﻣﺪ ِ‬
‫ﮔﺮیﻪ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﭽﻪ هﺎﯼ ﻋﺎﻗﻞ ﺕﺮ و ﺑﺰرﮔﺘﺮ از هﻢ ﻣﻴﭙﺮﺱ ﻴﺪﻧﺪ‪» :‬اﮔ ﺮ ﻣﺎﻣ ﺎن ﻣ ﺎ‬
‫هﻢ ﺑﻴﺎیﺪ‪ ،‬دیﮕﺮ ﻣﺎ را ﻧﻤﯽ ﺑﻮﺱﺪ؟ دیﮕﺮ ﺑﻐﻠﻤﺎن ﻧﻤﯽ آﻨﺪ؟ ﺁیﺎ ﻣﺎﻣﺎ ِن ﻣﺎ ‪ -‬ﻣﺘْﻞ ﻣﺎﻣﺎ ِن‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ‪ -‬دیﮕﺮ ﻣﺎ را دوﺱﺖ ﻧﺪارد؟«‬
‫دردﻧﺎك اﺱﺖ‪ .‬دردﻧﺎك از ایﻦ زاویﻪ آﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ از ایﻦ زن ﻋ ﺎﻣﯽ‬
‫و روﺱﺘﺎیﯽ آﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ از وﺟﻮدش »ﻟﺐ ﭘ ﺮ« ﻣ ﯽ زد ‪ -‬ﺑ ﺎ ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدﻧﺶ‬
‫از ﻋﻨﺼﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﺸﻖ و ﺑﺎ ﭘﺮ آﺮدﻧﺶ از آﻴﻨﻪ و اﻧﺘﻘﺎم ‪ -‬زﻧﯽ چﻨ ﺎن ﺑ ﯽ ﻋﺎﻃﻔ ﻪ‬
‫ﺱﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد آﻪ دیﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺵﻨﺎﺧﺘﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻧﻤﯽ داﻧﻢ چﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﻢ ﺑ ﯽ رﺣﻤ ﯽ ای ﻦ‬
‫‪٣٧‬‬
‫زن ﺱ ﺘﻢ دی ﺪﻩ را ﻧ ﺸﺎن ﺑ ﺪهﻢ؟ زﻧ ﯽ آ ﻪ ﺣ ﺎﻻ دیﮕ ﺮ ی ﻚ هﻔ ﺖ ﺕﻴ ﺮآﺶ ﺣﺮﻓ ﻪ اﯼ‬
‫ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺪون هﻴﭻ ﻋﺸﻖ و دوﺱﺖ داﺵﺘﻦ و ﻋﺎﻃﻔﻪ ﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺎدرﯼ‪.‬‬
‫ﺁن زﻣﺎن آﻪ هﻨﻮز داﺱ ﺘﺎن ﻃ ﻼق ه ﺎﯼ اﺟﺒ ﺎرﯼ ﭘ ﻴﺶ ﻧﻴﺎﻣ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬زﻧ ﺎﻧﯽ‬
‫آ ﻪ درﺟ ﻪ ﯼ ﺧﻠ ﻮص و ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺵ ﺎن ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ﻣ ﻮرد اﻋﺘﻤ ﺎد رهﺒ ﺮﯼ‬
‫ﻣﯽ رﺱﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎیﯽ داﺵ ﺘﻨﺪ آ ﻪ از ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن ﻧﮕ ﻪ دارﯼ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد آﻪ ایﻦ ﻣﺎدران چﻨﺎن رﺵﺪ آﺮدﻩ اﻧﺪ و ﺑﻪ چﻨﺎن ﻋﻨﺼ ِﺮ »ﺑﺮﺕ ﺮﯼ« ﺕﺒ ﺪیﻞ‬
‫ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ ﻓﺮﺹ ﺘﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﻓﺮزﻧ ﺪ و ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬ﻓﺮزﻧ ﺪ‪ ،‬وﻗ ﺖ ای ﺸﺎن را‬
‫ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎدران ِ ﺑﺮﺕﺮ ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻣﺸﺘﻠﻖ« هﺮ روز و هﺮ ﺵ ﺐ در‬
‫ﻧﺸﺴﺖ هﺎﯼ آﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ رﺟﻮﯼ ﺵﺮآﺖ آﻨﻨﺪ و از ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن دور ﺑﻤﺎﻧﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫را ه ﻢ ﻣ ْﺘ ﻞ اﺱ ﺒﺎب ﺑ ﺎزﯼ دﺱ ﺖ ﺑ ﻪ دﺱ ﺖ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺕ ﺎزﻩ ای ﻦ دوران ﭘﺎدﺵ ﺎهﯽ‬
‫ﺑﭽﻪ هﺎ ﺑﻮد آﻪ ﺑﺎﺹﻄﻼح ﻣﺎدر را در هﻤﺎن ﻧﺰدیﻜﯽ هﺎ ﺣﺲ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﺪهﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ ﯼ ﺟﻨﮓ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس هﻤﻪ ﯼ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ را ﺑ ﻪ ﻏ ﺮب ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ از ﺵﺮﺵ ﺎن‬
‫ﺧﻼص ﺵﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻴﻦ یﻜﯽ از ایﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻬﻴﻦ را ﺕﻨﻬﺎ یﻜﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﺱ ﻮﯼ ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬ ﻢ‬
‫ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ آ ﻪ ﻧ ﺎﺁراﻣﯽ ه ﺎﯼ دﺧﺘ ﺮ ﺑ ﯽ ﻣ ﺎدرش را ﻣﻬ ﺎر آﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﻦ ﺧ ﻮد ﺵ ﺎهﺪ‬
‫ﺖ ﻣﻬ ﻴﻦ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ دﺧﺘ ﺮك ﻧ ﻪ ﺱ ﺎﻟﻪ اش ﺑ ﻮدم‪ .‬هﻨ ﺮ دیﮕ ﺮ ﻣﻬ ﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﺕﻨﺒﻴ ﻪ ﺑ ﺪﻧﯽ ﺱ ﺨ ِ‬
‫ﻓﺤﺎﺵﯽ ﺑﻪ هﻤﺴﺮ ﺟﺪا ﺵﺪﻩ اش ﺑ ﻮد‪] .‬هﻤ ﺎن هﻤ ﺎن دﺧﺘ ﺮﮎ و ﭘ ﺴﺮ دیﮕ ﺮ ﻣﻬ ﻴﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺱﺮﺑﺎزان رﺟﻮﯼ در ﭘﺎدﮔﺎن ﻣﻨﺤﻠﻪ ﯼ اﺵﺮف ﻧﮕﻬﺪارﯼ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪[.‬‬
‫ﺵﻬﺮزاد ﺑﺮادر زادﻩ ﯼ ﻋﻠﯽ اﺹﻐﺮ ﺣﺎج ﺱﻴﺪ ﺟﻮادﯼ ﻧﻴ ﺰ از هﻤ ﻴﻦ ﮔﻮﻧ ﻪ‬
‫زﻧ ﺎن اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ زن آ ﻪ هﻤ ﻮارﻩ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺧ ﺪﻣﺘﻜﺎر ﺵﺨ ﺼﯽ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ در‬
‫ﺧﺪﻣﺖ اوﺱﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺤﺮﻣﺘﯽ ﺑﻪ »ﻋﻤﻮ ﺟﺎن ﻓﺮوﻣﺎی ﻪ اش« ﺑﺮاﺱ ﺎس ﻧﻮﺵ ﺘﻪ ﯼ‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺎدﯼ و ﻣﻌﻨﻮﯼ ﺑﺎﻻیﯽ رﺱﻴﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻧﺴﺮیﻦ ﻧﻴ ﺰ زن دیﮕ ﺮﯼ از‬
‫ﺶ‬
‫هﻤﻴﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺱﺖ‪» .‬آﺪ« یﻜﯽ اﺱﺖ‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ هﻢ یﻜﯽ اﺱﺖ‪ .‬راهﻬﺎ ﺑﺮاﯼ ﻧﻤﺎی ِ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ چﻨﺪان ﻣﺘﻨﻮع ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﻓﺤﺎﺵﯽ و ﻟﺠﻦ ﭘﺮاآﻨﯽ ﺑﻪ هﺮآﻪ از »ﻣﺎ«‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و یﺎ اﻧﺘﻘﺎدﯼ ﺑﻪ ﻣﺎ دارد کﻪ روش ﺧﺎﺹ ﯽ اﺱ ﺖ ﺑ ﺮاﯼ ﺑ ﻪ ﺱ ﻜﻮت آ ﺸﺎﻧﺪن و‬
‫ﻣﻨ ﺰوﯼ آ ﺮدن ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن و ﻣﻌﺘﺮﺿ ﻴﻦ‪ .‬ﭘﺎﺱ ﺦ ﺑ ﻪ ای ﻦ هﻨﺮﻧﻤﺎیﻴﻬ ﺎ ه ﻢ ارﺕﻘ ﺎء ﺑ ﻪ‬
‫ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﭘﻮﺵﺎﻟﯽ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎﯼ ﺑ ﯽ ﺁب و ﻋﻠ ﻒ ﻋ ﺮاق اﺱ ﺖ‪ ،‬آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺑ ﺎدﯼ و ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﻴﺪﯼ وﺹﻞ اﺱﺖ‪.‬‬
‫هﻤﺴﺮ یﮑﯽ دیﮕﺮ را ﭘ ﺲ از ﻃ ﻼق اﺟﺒ ﺎرﯼ وادار ﺱ ﺎﺧﺘﻨﺪ آ ﻪ هﻤ ﺴﺮش‬
‫را در زﻧﺪان اﻧﻔﺮادﯼ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ در ﻋﺮاق ‪ -‬ﻻﺑ ﺪ ﺑ ﺮاﯼ اﺕْﺒ ﺎت ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ اش ‪ -‬ﺵﻼق ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬از ایﻦ ﻧﻤﻮﻧ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﮔﺴ ﺴﺘﻦ ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎﯼ ﻋ ﺸﻖ و‬
‫دوﺱﺘﯽ ﺑﻴﻦ هﻤﺴﺮان زیﺎد دارم‪.‬‬
‫از ایﻦ ﺑﺎﻻﺕﺮ رﺟﻮﯼ ﺕﺮﻓﻨﺪهﺎﯼ دیﮕﺮﯼ هﻢ در چﻨﺘﻪ دارد‪ .‬ﻣﺮدﻣﯽ را آ ﻪ‬
‫ﻖ ﺁزاد ﺱ ﺎزﯼ ای ﺮان ﺑ ﻪ او ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ ،‬وا ﻣ ﯽ دارد ﺑ ﻪ روﯼ ﻣ ﺮدم‬ ‫ﺑﻪﻋﺸ ِ‬
‫‪٣٨‬‬
 ‫ﺑﻴﭽ ﺎرﻩ ﯼ آ ﺮد ﻋ ﺮاق ﺱ ﻼح ﺱ ﻨﮕﻴﻦ ﺑﮕ ﺸﺎیﻨﺪ‪ .‬یﮑ ﯽ از ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪهﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺑ ﻪ ای ﻦ‬
‫آﺮد آﺸﯽ ﮔﺮدن ﻧﻨﻬﺎد‪ ،‬در هﻤﺎن هﻨﮕﺎﻣﻪ ﯼ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ آﺮدهﺎﯼ ﻋ ﺮاق ﺑ ﺮاﯼ ﺕ ﺪاوم‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺹﺪام ﺣﺴﻴﻦ دﺱﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫در هﻤ ﺎن دوران ﻗﺒ ﻞ از ﺟﻨ ﮓ ﺧﻠ ﻴﺞ ه ﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﻌﯽ داﺵ ﺖ آ ﻪ ﺑ ﺎ در‬
‫ﭘﺎﻧ ﺴﻴﻮن ﻧﮕ ﺎﻩ داﺵ ﺘ ِﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ‪ -‬ﺣﺘ ﺎ ﺕ ﺎ ﻣﺎهﻬ ﺎ ‪ -‬و دور ﻧﮕ ﻪ داﺵ ﺘﻦ ﻣ ﺎدران از‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن و ﺟ ﺪا ﺱ ﺎزﯼ هﻤ ﺴﺮان از یﻜ ﺪیﮕﺮ‪ ،‬ﻋﻮاﻃ ﻒ ای ﺸﺎن را ﻧ ﺴﺒﺖ‬
‫ﺑ ﻪ یﮑ ﺪیﮕﺮ آ ﻢ رﻧ ﮓ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ را آ ﻪ ﻧﻤ ﯽ ﺵ ﺪ ﺑ ﺎ آ ﺎر ﺕﻮﺿ ﻴﺤﯽ و ﺕ ﻮﺟﻴﻬﯽ‬
‫ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﭘ ﺪر و ﻣﺎدرﺵ ﺎن ‪ -‬اﮔ ﺮ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ داﺵ ﺘﻨﺪ ‪ -‬ﺑ ﯽ ﺕﻔ ﺎوت آ ﺮد‪ .‬وﻟ ﯽ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮهﺎ را ﻣﻴﺸﺪ و رﺟﻮﯼ در ایﻦ آﺎر اﺱ ﺘﺎد ﺑ ﻮد‪ .‬ﺕﺠﺮﺑ ﻪ ﯼ ﺵﺨ ﺼﯽ ﻣ ﻦ ای ﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را ﺕﺎیﻴﺪ ﻣﯽ آﻨﺪ‪.‬‬
‫هﻤﺮاﻩ داﺵﺘﻦ ﻋﻜﺴﯽ از هﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧ ﺪ ﻣﻤﻨ ﻮع ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑﻴ ﺮون از ﺱ ﺎﻋﺎت‬
‫ﻣﻼﻗﺎت و ﻏﻴﺮ از ﺁﺧﺮهﺎﯼ هﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺕﻤ ﺎس ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺑ ﺎ ای ﺸﺎن ﻣﻤﻨ ﻮع ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﻪ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫ﺕﻜﻠﻴﻒ آﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ آ ﻪ اﮔ ﺮ ﻣﺎدراﻧ ﺸﺎن در ﻧﺰدیﻜ ﯽ ﻣﺤ ﻞ اﻗﺎﻣ ﺖ و ی ﺎ ﻣﺪرﺱ ﻪ ﺵ ﺎن‬
‫آﺎر ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣ ﻖ ﻧﺪارﻧ ﺪ ﺑ ﻪ ﺱﺮاﻏ ﺸﺎن ﺑﺮوﻧ ﺪ و ای ﺸﺎن را »ﻣﺎﻣ ﺎن« ﺧﻄ ﺎب آﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺸﻖ در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ از اﺱﺎس ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ از ایﻦ ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﯽ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ ،‬ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدن‬
‫ﻇﺮف وﺟ ﻮدﯼ اﻧ ﺴﺎن ه ﺎ از ﻋﻮاﻃ ﻒ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺑ ﻮد‪ .‬در ای ﻦ ﻇ ﺮف ﺧ ﺎﻟﯽ‪ ،‬در ای ﻦ‬
‫ﺖ ﻣﺤ ﺾ ﺕﺰری ﻖ‬ ‫ﺧ ﻼء ﺕﻬ ﯽ از ﻋ ﺸﻖ‪ ،‬ﻋﻨ ﺼﺮ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ و ﻣ ﺎدﻩ ﯼ اﻃﺎﻋ ِ‬
‫ﻣﯽ ﺵﺪ‪ .‬رﺟﻮﯼ اﺑﺘﺪا از ﻓﺪا و ﺹﺪاﻗﺖ ﺵﺮوع ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ﻓﺪاآﺎرﯼ یﻌﻨ ﯽ ﺱ ﺮ ﺑﺮی ﺪن‬
‫هﻤ ﻪ ﯼ ﻋﻮاﻃ ﻒ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ زی ﺮ ﭘ ﺎﯼ ﺵ ﺨﺺ رﺟ ﻮﯼ‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ آ ﺴﯽ را آ ﻪ زن ﻣﺠﺎه ﺪ‬
‫ﺧﻠﻖ اﺟﺎزﻩ داﺵﺖ دوﺱﺖ ﺑﺪارد‪ ،‬ﺵﺨﺺ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣ ﺮدان ﻣﺠﺎه ﺪ ه ﻢ‬
‫ﺕﻠﻘﻴﻦ آﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ آﻪ ﻋﺎﺵﻖ ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﺑﺎرهﺎ ﮔﻔﺘ ﻪ ﺑ ﻮد‬
‫آﻪ‪» :‬زن ﻣﺠﺎهﺪﯼ آﻪ ﻋﺎﺵ ﻖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻧﺒﺎﺵ ﺪ‪ ،‬اﺹ ﻼ ﻣﺠﺎه ﺪ ﺧﻠ ﻖ ﻧﻴ ﺴﺖ‪«.‬‬
‫هﻤﻪ ﯼ ﻋﺸﻖ هﺎﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺑﺮ اﻋﻀﺎء ﺣﺮام ﺑﻮد‪.‬‬
‫ایﻦ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﺎ ﻧﻘﻞ داﺱﺘﺎن هﺎﯼ ﻣﺬهﺒﯽ اﯼ از ﻗﺒﻴﻞ ذﺑﺢ اﺱ ﻤﺎﻋﻴﻞ‪،‬‬
‫ﺕﻮﺱﻂ ﭘﺪرش اﺑﺮاهﻴﻢ و ﺕﻜﺮار و ﺕﻜﺮار اﺵﻌﺎر ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﻮﻻﻧ ﺎ وادار ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ آ ﻪ‬
‫ﻋ ﺸﻘﻬﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ را در ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺱ ﺮآﻮب آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺱ ﺮآﻮب هﻤ ﻪ ﯼ ﻋ ﺸﻖ ه ﺎ و‬
‫ﺑﺮﻗﺮار آﺮدن ارﺕﺒﺎط ﻣﺮیﺪ و ﻣﺮادﯼ ﺑﺎ ایﻦ زن و ﺵﻮهﺮ‪ ،‬ﻣ ﺴﻌﻮد و ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﺑ ﺮاﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ه ﺎ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﺟﺎﻧ ﺸﻴﻦ ﻋﻮاﻃ ﻒ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ و ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺵ ﺎن ﺑﺎﺵ ﺪ‪.‬‬
‫ﺱﺮدرﮔﻤﯽ هﺎﯼ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮیﺒﯽ ﺑﻪ ایﺸﺎن دﺱ ﺖ ﻣ ﯽ داد‪ .‬زﻧ ﺎن دیﻮاﻧ ﻪ وار ﮔﺮی ﻪ‬
‫ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺮدان ﺱ ﺮ ﺑ ﻪ دی ﻮار ﻣ ﯽ آﻮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓ ﯽ ﺟ ﺪا ﺵ ﺪن از ای ﻦ ﺑﺎﻧ ﺪ‬
‫ﺕﺒﻬﻜﺎر و ﭘﻴﻮﺱﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺮیﺎن ﻃﺒﻴﻌ ﯽ زﻧ ﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺣﻜ ﻢ اﻋ ﺪام را در ﭘ ﯽ داﺵ ﺖ‪ .‬ﺣ ﺪاﻗ ِﻞ‬
‫ش‬‫ﺣﻜ ﻢ ه ﺎ اﻋ ﺪام ﺑ ﻮد‪ .‬راﻩ ه ﺎﯼ ﻋ ﺮاق ﺑ ﺴﺘﻪ ﺑ ﻮد‪» .‬ﻧ ﻪ« ﮔﻔ ﺘﻦ ﺑ ﻪ ای ﻦ رو ِ‬
‫ﺕﻬﯽ ﺱﺎزﯼ‪ ،‬ﺱﺮ در ﺁوردن از زﻧﺪان هﺎﯼ وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻋ ﺮاق و ﺑﻴﺎﺑ ﺎن ه ﺎﯼ رﻣ ﺎدﯼ‬
‫‪٣٩‬‬
‫را در ﭘﯽ داﺵﺖ‪ .‬در ﺑﻬﺘﺮیﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن ﺑ ﻪ اردوﮔ ﺎﻩ و ﺕﺒﻌﻴ ﺪﮔﺎﻩ وﺣ ﺸﺘﻨﺎك‬
‫ﻖ« ﺟﺪا ﺵﺪﻩ از ﮔﺮﺱ ﻨﮕﯽ ﺱ ﮓ‬ ‫رﻣﺎدﯼ اﻋﺰام ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻩ ﺑﻮد آﻪ »ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠ ِ‬
‫و ﮔﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬ه ﻢ زﻣ ﺎن ه ﻢ ﺑ ﻪ آﺎره ﺎﯼ ﺵ ﺎق ﺑ ﺪﻧﯽ و ﺕﺤﻘﻴﺮﺁﻣﻴ ﺰ در ﻣﻴ ﺎن‬
‫ﻋﺮﺑﻬﺎﯼ ﺁن ﻧﻮاﺣﯽ آﻪ از ایﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﺵﺪت ﻧﻔﺮت داﺵ ﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﭙﺮداﺧﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ای ﻦ‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺟﺪا ﺵﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ آﺮد آ ﺸﯽ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺕﺤ ﺖ زﻋﺎﻣ ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد‬
‫رﺟﻮﯼ از ﺱﺎزﻣﺎن ﺑﺮیﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در رﻣﺎدیﻪ ه ﻢ ﺕﻮﺱ ﻂ آﺮده ﺎﯼ ﺱ ﺎآﻦ ﺁﻧﺠ ﺎ ﺑ ﻪ‬
‫چ ﺸﻢ ﻗﺎﺕ ﻞ ﻧﮕﺮی ﺴﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬ﺕﻘ ﺎص ﺟﻨﺎی ﺎت رﺟ ﻮﯼ را ﻣﻌﺘﺮﺿ ﻴﻦ ﺑ ﻪ او‬
‫ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ یﻜﯽ از ﺟﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ آ ﻪ در ﺁن دوران در ﺁن ﻧ ﻮاﺣﯽ‬
‫ﺣﻀﻮر داﺵﺖ‪ ،‬ﺵﺨﺼﺎ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ ﺕﻌﺮیﻒ آﺮد آﻪ زﻧ ﯽ »ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﻩ از ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ«‬
‫را دی ﺪﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ از ﮔﺮﺱ ﻨﮕﯽ ﺧ ﻮد ﻓﺮوﺵ ﯽ ﻣﻴﻜ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ زن ﭘ ﺎآﻴﺰﻩ آ ﻪ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﭘﺎآﻴﺰﻩ ﺕﺮیﻦ زن ایﺮاﻧﯽ اﺱﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻧﺪاﺵ ﺘﻦ و ﻧﻴ ﺎﻓﺘﻦ راه ﯽ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺱ ﻴﺮ آ ﺮدن ﺵ ﻜﻢ ﺧ ﻮد و ﻓﺮزﻧ ﺪش و ﻧﺪاﺵ ﺘﻦ هﻤ ﺴﺮ ‪ -‬آ ﻪ در یﻜ ﯽ از‬
‫ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ هﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺱﺮﺑﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد ‪ -‬ﺑﻪ ایﻦ آﺎر ﻣﺠﺒﻮر ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺕ ﻮازﯼ ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺟﻨﺎی ﺖ هﻮﻟﻨ ﺎك ﺧﻴﻠ ﯽ از زﻧ ﺎن در ای ﺮان ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﺑ ﯽ ﻟﻴ ﺎﻗﺘﯽ و ﺑ ﯽ ﺹ ﻼﺣﻴﺘﯽ ﺣﻜ ﺎم اﺱ ﻼﻣﯽ ﺕﻬ ﺮان آ ﻪ از ﻓ ﺮاهﻢ آ ﺮدن ﺁب و ﻧ ﺎن‬
‫ﻣ ﺮدم ﻧﻴ ﺰ ﻋﺎﺟﺰﻧ ﺪ و ﺟ ﺰ ﺕ ﺮور و چﭙ ﺎول آ ﺎرﯼ از دﺱﺘ ﺸﺎن ﺑﺮﻧﻤ ﯽ ﺁی ﺪ‪ ،‬وادار‬
‫ﺵﺪﻩ اﻧﺪ ﺧﻼف ﺵﺮاﻓﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺵﺎن دﺱﺖ ﺑﻪ ایﻦ آﺎر ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺎیﺖ ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‬
‫در ایﻦ ﭘﻬﻨﻪ‪ ،‬هﻤﺴﻨﮓ ﺟﻨﺎیﺖ ﺣﺎکﻤﺎن اﺱﻼﻣﯽ ﺣﺎکﻢ ﺑﺮ ایﺮان اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﻢ از ﺟﻨﺎیﺎت ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ در ﻗﺒﺎل زﻧ ﺎن ﻣﻴﻬ ﻨﻢ چ ﺸﻢ‬
‫ت ﺑﺎﻧ ﺪ رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽ ﺑﻨ ﺪم‪ .‬ﺕ ﺼﻮر ه ﻢ ﻧﻤ ﯽ آ ﻨﻢ آ ﻪ‬ ‫ﺑﭙﻮﺵﻢ و ﻧ ﻪ چ ﺸﻤﻢ را ﺑ ﺮ ﺟﻨﺎی ﺎ ِ‬
‫ایﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮ هﻴﭻ آﺪام از ایﻦ دو ﺑﺒﺨﺸﺎیﺪ؛ هﺮچﻨﺪ آﻪ ﻣﻤﻜ ﻦ اﺱ ﺖ از ﺑ ﯽ ﭘ ﺪرﯼ ﺑ ﻪ‬
‫هﺮ »ﺵﻮهﺮ ﻧﻨﻪ اﯼ« ﺑﺎﺑﺎ ﺑﮕﻮیﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁرﯼ‪ ،‬ﻋﺸﻖ در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﻣﻤﻨﻮع اﺱﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﺪون ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺕﺒﻪ آﺎر‬
‫اﺱ ﺖ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ و ﺑﺎﻧ ﺪش در ﺟﺮی ﺎن ﮔﺬﺵ ﺖ زﻣ ﺎن ﺑ ﺎ ﻣﻐﺰﺵ ﻮیﯽ ه ﺎ و از ﺧ ﻮد‬
‫ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدن ه ﺎ ای ﻦ ﻋﻨﺎﺹ ﺮ را ﺑ ﻪ ﺕﺒ ﻪ آ ﺎراﻧﯽ ﺑ ﺪل آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ ه ﻴﭻ ﻣ ﺮزﯼ در‬
‫ﻧﺎﻣﺮدﻣﯽ ﻧﻤﯽ ﺵﻨﺎﺱ ﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ ﺑﺎﻧ ِﺪ ﺕﺒﻬﻜ ﺎر ﺕﻨﻬ ﺎ ی ﻚ ﻗ ﺎﻧﻮن وﺟ ﻮد دارد‪ ،‬ﺁن ه ﻢ‬
‫ﻗ ﺎﻧﻮن رﺱ ﻴﺪن ﺑ ﻪ ﻗ ﺪرت اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ ه ﺮ ﻗﻴﻤﺘ ﯽ‪ .‬ﻣ ﺮدم از ﻧﻈ ﺮ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ‪،‬‬
‫ﺑﯽ ﻏﻴﺮت و ﺑﻴﻜﺎرﻩ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬چﺮا آﻪ ﺑﺮاﯼ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺱﺎﻧﺪﻧﺶ آﺎرﯼ ﻧﻤﯽ آﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﺧﻮد ایﻨﺎن ﻧﻪ ﺑﻪ اﺱﺘﻘﻼل ﺑﺎور دارﻧﺪ و ﻧﻪ ﺑﻪ ﺁزادﯼ‪ .‬ﺑ ﻪ اﺱ ﺘﻘﻼل ﺑ ﺎور ﻧﺪارﻧ ﺪ چ ﺮا‬
‫ﺖ ﺱﺎل ‪١٣٦٥‬و ﻋﻠﻨﺎ ازﺧﺮداد ﺱﺎل ‪ ١٣٦٦‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻋ ﺮاق*‬ ‫آﻪ ﻋﻤﻼ از اردیﺒﻬﺸ ِ‬
‫ﺵﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﺣﻀﻮر ﻗﺒﻠﯽ ﻧﻴﺮوهﺎﯼ رﺟﻮﯼ را در ﻋﺮاق ﻧﺎدیﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮیﻢ‪.‬‬
‫ﺣ ﺰب ﺕ ﻮدﻩ ﯼ ای ﺮان واﺑ ﺴﺘﻪ ﺑ ﻪ اﺑﺮﻗ ﺪرﺕﯽ ﻣ ْﺘ ﻞ ﺵ ﻮروﯼ ﺱ ﺎﺑﻖ ﺑ ﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ هﻢ ﺑﺮﻋﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ ایﺮان و اﺱﺘﻘﻼل آ ﺸﻮر‪ ،‬ﻗ ﺪم و ﻗﻠ ﻢ ﻣ ﯽ زد‪ .‬و‬
‫‪٤٠‬‬
‫ﺕﻨﻬﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ارﺑﺎب ﺵﻤﺎﻟﯽ را درﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ایﺮاﻧﻴﺎن ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ای ﻦ ﺣ ﺰب‬
‫را ﺧﺎﺉﻦ ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ب زﺑ ﻮدن ﺕ ﺮ و ﺑﻴﭽ ﺎرﻩ ﺕ ﺮﯼ را‬ ‫ﺑﺎﻧ ﺪ رﺟ ﻮﯼ اﻣ ﺎ در واﺑ ﺴﺘﮕﯽ‪ ،‬ارﺑ ﺎ ِ‬
‫ﺑﺮﮔﺰیﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺵﻮروﯼ ﻣﺪﻋﯽ یﻚ اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺿﺪ ﺑ ﻮرژوایﯽ ﺑ ﻮد و از‬
‫ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ ﺑ ﺮاﯼ ﺑﻌ ﻀﯽ روﺵ ﻨﻔﻜﺮا ِن ﺁن زﻣ ﺎن‪ ،‬ﺟ ﺬاﺑﻴﺖ داﺵ ﺖ‪ ،‬ﻋ ﺮاق چ ﻪ‬
‫ﺟﺎیﮕﺎهﯽ در ﻣﻴﺎ ِن ایﻦ ادﻋﺎ دارد؟‬
‫ﻋﺮاق داراﯼ یﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺕﻚ ﺣﺰﺑﯽ و یﻚ دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼ ﻣﺎدام اﻟﻌﻤ ِﺮ ﻣﺎدون‬
‫ﺕﻤﺪن اﺱ ﺖ‪] .‬ای ﻦ کﺘ ﺎب ﭘ ﻴﺶ از اﺵ ﻐﺎل ﻋ ﺮاق ﺕﻮﺱ ﻂ اﻣﺮیﮑ ﺎ و ﺱ ﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺹ ﺪام‬
‫ﺣ ﺴﻴﻦ ﻧﻮﺵ ﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ[ ‪ .‬ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺵ ﺪن آ ﻞ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﺑﺪﻧ ﻪ ﯼ اﻣﻨﻴﺘ ﯽ و‬
‫ارﺕ ﺶ ﻋ ﺮاق‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ دﺱ ﺘﺂورد رﺟ ﻮﯼ در ای ﻦ ﺱ ﺎل هﺎﺱ ﺖ‪ .‬چ ﺮﺧﺶ از اﺱ ﺘﻘﻼل ‪-‬‬
‫اﻋﺘﻘ ﺎد ﺑ ﻪ اﺱ ﺘﻘﻼل ‪ -‬ﺑ ﻪ واﺑ ﺴﺘﮕﯽ ﻋﻠﻨ ﯽ و ﻋﻤﻠ ﯽ‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺎ ﺑ ﺴﺘ ِﻦ چ ﺸ ِﻢ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‬
‫ﺹﻮرت ﭘﺬیﺮﻓﺘﻪ اﺱﺖ‪ .‬ﺕﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻟﯽ آﺮدن ایﺸﺎن از ﻋﻨﺼﺮ ﻋﺸﻖ و دوﺱﺖ داﺵﺘﻦ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺑﺎ هﻴﭻ روش دیﮕ ﺮﯼ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﺁزادیﺨﻮاه ﺎن اﻋﺘﻤ ﺎد‬
‫آ ﺮدﻩ ﺑ ﻪ ﺧ ﻮد را ﺑ ﻪ چﻨ ﻴﻦ ﺕﺒ ﻪ آ ﺎراﻧﯽ ﺕﺒ ﺪیﻞ آﻨ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺁﻧﭽﻨ ﺎن ای ﺸﺎن را‬
‫ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ دادﻩ اﺱﺖ آﻪ ﺵﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺪﻧ ﻪ ﯼ ﺱ ﺎواك ﺹ ﺪام ﺣ ﺴﻴﻦ و ﺑ ﻪ ﻣﺘْﺎﺑ ﻪ واﺣ ﺪ‬
‫ﺿﺪ ﺵﻮرش ﻋﺮاق در آﻨﺎر ﻋﻤﺎ ِل ریﺎﺱﺖ ﺟﻤﻬﻮرﯼ کﺸﻮر ﻋﺮاق ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻴﺨﻮاﺱ ﺘﻢ ﺑ ﺎور آ ﻨﻢ آ ﻪ از چﻨ ﺎن ﺁزادیﺨﻮاه ﺎﻧﯽ‪ ،‬چﻨ ﻴﻦ ﺕﺒ ﻪ آ ﺎراﻧﯽ‬
‫ﺱﺎﺧﺘﻪ ﺵﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ چﻨ ﻴﻦ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﻣﺠﺒ ﻮر و ﻣﺤﻜﻮﻣﻨ ﺪ آ ﻪ در‬
‫هﻤﺎن ﻋﺮاق و ﻧﺰد ﺹﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺵﺎن ‪ -‬ﺑﻪ ﺕﻌﺒﻴﺮ ﺧ ﻮد رﺟ ﻮﯼ ‪ -‬ﻣﺠ ﺎور ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬و‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﺕﺎ ﻣﺮگ ﻓﻴﺰیﻜﻴﺸﺎن در رﺱﺪ‪ .‬ﻣﺮگ ﺱﻴﺎﺱﻴﺸﺎن ﺱﺎل هﺎﺱﺖ در رﺱﻴﺪﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺁی ﺎ ﺑﺮاﺱ ﺘﯽ ای ﺸﺎن هﻨ ﻮز ﺟ ﺎیﯽ در ﻣﻴ ﺎن واژﻩ ه ﺎﯼ اﺱ ﺘﻘﻼل و ﺁزادﯼ‬
‫دارﻧﺪ؟‬

‫‪٤١‬‬
 ‫ﻧﻘﺶ ﻣﺎدران در دﺳﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ‬

‫»ﻣ ﺎدر« در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎﻧﯽ اﻃ ﻼق ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد آ ﻪ ﻓﺮزﻧ ﺪاﻧﯽ‬

‫رزﻣﻨﺪﻩ و یﺎ آﺸﺘﻪ ﺵﺪﻩ داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ .‬ﺕﻔﺎوت هﻢ ﻧﻤﯽ آﻨﺪ در چﻪ ﺱﻦ و ﺱﺎﻟﯽ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪.‬‬
‫هﺴﺘﻨﺪ زﻧﺎﻧﯽ آﻪ از ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺎدران ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺱ ﻨﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻧ ﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ای ﻦ آ ﻪ‬
‫ﻓﺮزﻧ ﺪ ﺑ ﺎﻟﻎ و ﺣﺎﺿ ﺮﯼ در ﻋ ﺮاق ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨ ﺎن ﺧ ﻮاهﺮ ﻧﺎﻣﻴ ﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬از‬
‫ﻣﺎدران ﻣﺸﻬﻮرﯼ آ ﻪ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ و ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ ﺱ ﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﻣﺒ ﺎرزاﺕﯽ‬
‫ﺧ ﻮد و ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن ﺑ ﻪ اﻣﺎﻣ ﺖ رﺟ ﻮﯼ ایﻤ ﺎن ﺁوردﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬یﻜ ﯽ ﻣ ﺎدر رﺿ ﺎیﯽ ه ﺎ‪،‬‬
‫هﻤ ﺴﺮ ﺣ ﺎج ﺧﻠﻴ ﻞ رﺿ ﺎیﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ اﻋ ﻀﺎﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ای ﻦ ﻣ ﺎدر را ‪ -‬ﺑ ﻪ زﺑ ﺎن‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ »ﻋﺰیﺰ« ﺧﻄﺎب ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدران ﻋﻤﺪﺕﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎص ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯼ آﻪ از ﺁن ﺁﻣ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ و ﺱﻨﺘﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﺧﻴﻠﯽ هﺎﺵﺎن ﺣﺘﺎ ﭘﻮﺵ ﻴﺪن ﻟﺒ ﺎس ه ﺎیﯽ ﺑ ﻪ ﻓ ﺮم زﻧ ﺎن‬
‫ﻣﺠﺎهﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻞ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﺮایﺸﺎن ﺱﺨﺖ اﺱ ﺖ ﺑ ﺪون چ ﺎدر رﻓ ﺖ و ﺁﻣ ﺪ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎدران‬
‫ﻋﻤﺪﺕﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺕﺤﺖ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﺑ ﻮدن ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن آ ﻪ ﺕﺤ ﺖ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﺑ ﻮدن ﺧﻮدﺵ ﺎن را‬
‫ﻧﻴ ﺰ در ﭘ ﯽ داﺵ ﺘﻪ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق ﺁوردﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬آﻤﺘ ﺮ ﻣ ﺎدرﯼ را ﺱ ﺮاغ‬
‫ﻣ ﯽ آﻨ ﻴﻢ آ ﻪ ﺕﺤ ﺼﻴﻼت آﻼﺱ ﻴﻚ داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ای ﺸﺎن ﺑ ﻪ ﻟﺤ ﺎظ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ه ﻢ‬
‫واﺑ ﺴﺘﻪ ﺑ ﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ای ﻦ ﻣ ﺎدران در ﻗ ﺮار ﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف‬
‫ﻧﻘﺶ هﺎﯼ دﺱﺖ چﻨﺪم را ﺑﺎزﯼ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ایﺸﺎن آﻤﺘﺮ اﻋﺘﻤ ﺎد ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ و آﻤﺘ ﺮ‬
‫ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴﺖ دادﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﻣ ﺎدران در زﻧ ﺪان ه ﺎ ﻋﻤﻮﻣ ﺎ ﺑ ﺎﻻﺕﺮیﻦ و ﺑﻴ ﺸﺘﺮیﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ه ﺎ را آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬وﻟ ﯽ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ آﻤﺘ ﺮ ﺑ ﻪ ﺑ ﺎزﯼ‬
‫ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﻧ ﺎن ای ﻦ ﻣ ﺎدران را ﺑ ﺴﻴﺎر ﻣ ﯽ ﺧ ﻮرد و ﺑ ﺎ‬
‫ایﻦ آﻪ رﺟﻮﯼ اﻏﻠﺐ از ایﺸﺎن ﺑﺎ اﺣﺘﺮام یﺎد ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫از ای ﻦ ﻣ ﺎدران در ﺟﻨ ﮓ ه ﻢ اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎدر ﻣﻴﻤﻨ ﺖ را در‬
‫ﻟﺸﻜﺮآﺸﯽ ﺱﺎل ‪ ١٣٦٧‬ﺑﻪ ایﺮان آﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬از ﻣﻴ ﺎن ای ﻦ ﻣ ﺎدران ﺑﻌ ﻀﯽ ﺑ ﺴﻴﺎر‬
‫ﻋﺎﻣﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ در ﺣﺪ ﻣﺎدران دیﮕﺮ هﻢ ﺑﻪ ﺑ ﺎزﯼ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻧﻤ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣ ﺎد ِر ﻣ ﺮیﻢ‬
‫رﺟ ﻮﯼ از ای ﻦ دﺱ ﺘﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬رﺱ ﻴﺪﮔﯽ ه ﺎﯼ وی ﮋﻩ ﯼ درﺑ ﺎرﯼ را ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﯼ‬
‫ﻣﺮیﻢ آﻪ آﻨﺎر ﺑﮕﺬاریﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺎدر ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ و یﻚ ﻣﺎدر دیﮕﺮ ﺑ ﻪ ﻣﺘْﺎﺑ ﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧ ﺎﻧﯽ‬
‫ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر]![ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫چﻨﺪ ﺕﻦ از ای ﻦ ﻣ ﺎدران در آﺎره ﺎﯼ اﺟﺮای ﯽ ﻓﻌ ﺎل ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬در ﺁﺵ ﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺪرﺱﻪ و اﻣﺪاد » ﺑﻬﺪارﯼ« ﺑﻪ آﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ در ﺁﺵ ﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﯼ‬
‫آ ﻞ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ آ ﺎر ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ وﻇﻴﻔ ﻪ ﯼ ﺕ ﺎریﺨﯽ]!!![ ﺧﻮدﺵ ﺎن را در‬
‫ﺱ ﻄﺤﯽ ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ ﺕ ﺮ اﻧﺠ ﺎم ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ .‬در ﻧﺸ ﺴﺖ ه ﺎ ه ﻢ آﻤﺘ ﺮ ﺣﺎﺿ ﺮ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٤٢‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎورهﺎﯼ ﺧﺎص ﻣﺬهﺒﯽ ﺵﺎن در ﺟﺮی ﺎن ادﻋﺎه ﺎﯼ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ در ﺑ ﺎب‬
‫اﻣﺎﻣﺖ و وﻻیﺖ و ﻧﻴﺎﺑﺖ اﺉﻤﻪ آﻤﺘﺮ ﻗﺮار ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ هﻤ ﺎن ﺑﺎﻓ ﺖ ﻓﻜ ﺮﯼ‬
‫ﺱﻨﺘﯽ ﺵﺎن ﻓﺮیﺐ رﺟﻮﯼ را هﻢ آﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬ﺕﺎ ﺁﻧﺠﺎ آﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ دارم ‪ -‬ﺑﺠﺰ‬
‫دو ﻣ ﺎدر ‪ -‬رﺟ ﻮﯼ ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺖ ای ﻦ ﻣ ﺎدران را ﻣ ْﺘ ﻞ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ارﮔ ﺎﻧﻴﻜﺶ ﺑ ﻪ آ ﺎر‬
‫ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬یﻜﯽ از ایﻦ ﻣ ﺎدرا ِن ﻣﻌﺘﻘ ﺪ هﻤ ﺎن »ﻋﺰی ﺰ« ﻣ ﺎدر رﺿﺎﺉﻴﻬﺎﺱ ﺖ و یﻜ ﯽ ه ﻢ‬
‫ﻣﺎدر دیﮕﺮﯼ آﻪ در ﻧﺸﺴﺖ هﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ ﺵﺪ و ادﻋﺎ ﻣ ﯽ آ ﺮد آ ﻪ هﻤ ﻪ چﻴ ﺰش را و‬
‫هﻤ ﻪ ﯼ اه ﻞ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ اش را ﺕﻘ ﺪیﻢ رﺟ ﻮﯼ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑﻘﻴ ﻪ ﯼ ﻣ ﺎدران وﺿ ﻌﻴﺘﯽ‬
‫ﺵﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ هﺎﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ داﺵﺘﻨﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ روﯼ ای ﺸﺎن ﺣ ﺴﺎب ﺑ ﺎز‬
‫آﻨﺪ و ﺑﻪ در ِد ﺱﺮﺑﺎزﮔﻴﺮﯼ ﻧﻤﯽ ﺧﻮردﻧﺪ‪.‬‬
‫ایﻦ ﻣﺎدران ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺁوارﮔﯽ هﺎﯼ ﻣﺴﺘﻤﺮ‪ ،‬ﺟ ﺪا ﺵ ﺪن از َﻣ ﻼ َء اﺟﺘﻤ ﺎیﯽ و‬
‫ﻂ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻴﺸﺎن‪ ،‬ﺕﺤ ﺖ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﺑ ﻮدن‪ ،‬زﻧ ﺪان ه ﺎ‪ ،‬و هﻤﭽﻨ ﻴﻦ آﻬﻮﻟ ﺖ و ﻓ ﺸﺎ ِر ﺵ ﺮای ِ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻋﺮاق‪ ،‬ﺟﺴﻤﺎ و روﺣﺎ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬یﻜﯽ دوﺕﺎ از ایﻦ ﻣﺎدران ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﯼ‬
‫ﺱﺮﻃﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺣﺘﻤ ﺎ در دی ﺪﮔﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ای ﻦ ﺑﻴﻤ ﺎرﯼ هﺎﺵ ﺎن ﺧ ﺮج‬
‫اﺿﺎﻓﯽ هﻢ روﯼ دﺱﺖ ﺱﺎزﻣﺎن رﺟﻮﯼ ﻣﯽ ﮔﺬاﺵﺘﻨﺪ!‬
‫ﺖ‬
‫ﺣ ﻀﻮر ﻣ ﺎدران در ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف ‪ -‬درﺱ ﺖ ﻣ ْﺘ ﻞ آﻮدآ ﺎن ‪ -‬ﺑﺎﻋ ْ‬
‫ﻒ ﺁن ﻣﺤ ﻴﻂ ﺧ ﺸﻚ ارﺕ ﺸﯽ و ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ارﺕﺒ ﺎط ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﻣ ﺎدران ﺑ ﺎ‬ ‫ﺕﻠﻄﻴ ِ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن و ﻧﻴﺮوهﺎﯼ دیﮕﺮ رﺟﻮﯼ را ﺑ ﻪ ﺧ ﺸﻢ ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬ﺧ ﺸﻢ رﺟ ﻮﯼ از ای ﻦ‬
‫ﺑﻮد آﻪ چﺮا ایﻦ ﻣﺎدران‪ ،‬ایﻦ هﻤﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ه ﺎ و دیﮕ ﺮان دارﻧ ﺪ و چ ﺮا ﺑ ﺮاﯼ‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬یﺎدﺁور ﻋﺎﻃﻔﻪ‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬دوﺱﺘﯽ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ! ﺣﻀﻮر ایﻦ ﻣﺎدران‪،‬‬
‫ﺕﻤ ﺎیﻼت ﻋﺎﺵ ﻘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻋ ﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ﺧ ﺎﻧﻮادﮔﯽ و دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ را در ﻧﻴﺮوه ﺎ زﻧ ﺪﻩ ﻧﮕ ﻪ‬
‫ﻣ ﯽ داﺵ ﺖ‪ .‬ﺣ ﻀﻮر ای ﻦ ﻣ ﺎدران‪ ،‬ﻧﻴ ﺎ ِز ﭘﺮﺱ ﻨﻞ را ﺑ ﻪ رﺟ ﻮﯼ آﻤﺘ ﺮ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪.‬‬
‫ف ﻣ ﺸﻮرت‬ ‫ﻣﺎدران‪ ،‬ﻣﻠﺠﺎء ﺧﻴﻠﯽ از ﻧﻴﺮوهﺎ ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘْﻞ ﺑﺰرﮔﺘﺮهﺎﯼ ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻃﺮ ِ‬
‫ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ ،‬ﺧ ﻂ ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ ،‬ﭘﻨ ﺪ و اﻧ ﺪرز ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ ،‬ﺧﻼﺹ ﻪ ﺟ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ‬
‫آﻤﺒﻮدهﺎﯼ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻴﺮوهﺎ را ﭘﺮ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣ ﻀﻮر ﻣ ﺎدران در واﻗ ﻊ ﺱ ﻮﭘﺎپ اﻃﻤﻴﻨ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﭘﺮﺱ ﻨﻞ را از‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺸﺎن در ﻗﺮار ﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﺱﻴﺮ ﻧﻤﯽ آﺮد‪ .‬ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ ﺑﺎ ای ﺸﺎن ‪ -‬ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﻮد‬
‫ﻣﻦ ‪ -‬ﻧﻮﻋﯽ ﺁراﻣﺶ و ﺁﺱﺎیﺶ ﻓﻜﺮﯼ و روﺣﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻀﻮر ایﻦ ﻣﺎدران‪ ،‬ﻣﺤ ﻴﻂ را‬
‫دوﺱﺘﺎﻧﻪ و ﺹﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ایﺸﺎن ارﺕﺒ ﺎط ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ را ﺑ ﻪ ه ﻴﺞ ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ‬
‫هﺮآﺲ آﻪ دوﺱﺖ داﺵﺘﻨﺪ‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈ ﺮ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ای ﻦ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ رواﺑﻂ‪ ،‬آﺎﻧﺎل زدن ﻋﺮﺿﯽ و ارﺕﺒ ﺎط ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮﺱ ﻨﻞ از راﻩ ه ﺎﯼ ﻏﻴﺮﻣﺠ ﺎز‬
‫ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ ﺑﺎی ﺪ ﺣ ﺬف ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﮔﻮﻧ ﻪ ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت ﻏﻴﺮﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ و‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ آﻨﺘﺮل‪ ،‬رﺟﻮﯼ را ﻧﮕﺮان ﻣﯽ آﺮد‪ .‬ﺑﺎهﻢ ﺑﻮدن ﺑﻪ هﺮ ﺵ ﻜﻞ ﺑ ﻮﯼ اﻧ ﺸﻌﺎب‬
‫ﻣﯽ داد‪ ،‬ﺑﻮﯼ رﻓﺘﻦ ﻣﯽ داد‪ ،‬ﺑﻮﯼ دوﺱﺘﯽ ﻣﯽ داد‪ ،‬ﺑﻮﯼ اﻧﺘﻘﺎد ﻣ ﯽ داد‪ ،‬و ﺑﺎی ﺪ درز‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺵﺪ!‬
‫‪٤٣‬‬
‫در ﺱﺎل ‪ ١٣٧٠‬و ﺑﺤﺮان ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻗﺮار ﺵﺪ ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف اﺱﺎﺱﺎ از‬
‫ب ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ‬ ‫ﻋﻨﺎﺹﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ﭘﺎآﺴﺎزﯼ ﺵﻮد‪ .‬ﻧﻴﺮوهﺎیﯽ آﻪ در چ ﺎرچﻮ ِ‬
‫ﺹﺪدر ﺹﺪ ﺑﻪ رﺟﻮﯼ ﺟﺎﯼ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎیﺪ از ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﺕﺨﻠﻴﻪ ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻮدآ ﺎن ﻧﻴﺮوه ﺎیﯽ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴ ﺰﻩ آ ﺮدن ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف آﻤ ﻚ‬
‫ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ در ﺣ ﻀﻮر آﻮدآ ﺎن در ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ از ﻣﺎدراﻧ ﺸﺎن‬
‫ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ﺕﻤﺎم ﻋﻴﺎر ﻃﻠﺐ کﻨﺪ‪» .‬ﻣﺎدران« ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻤﻮل هﻤﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺵﺪﻧﺪ؛ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺣ ﺬف! ﺑ ﻪ ﻧﻈ ﺮ رﺟ ﻮﯼ ﻓﺮزﻧ ﺪان ای ﻦ ﻣ ﺎدران و ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ دیﮕ ﺮ در ﺣ ﻀﻮر ای ﻦ‬
‫ﻣ ﺎدران ﺑ ﻪ ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎﺕﯽ ﻏﻴ ﺮ از ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺹ ﺪ درﺹ ﺪ ﺁﻟ ﻮدﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ!!! ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ف ﻋﻮاﻣ ﻞ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ و ﻋ ﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ﺕﻤ ﺎم‬ ‫رادیﻜﺎﻟﻴﺰﻩ آﺮدن ﻓﻀﺎﯼ ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵ ﺮف و ﺣ ﺬ ِ‬
‫ﻣﺎدران و آﻮدآﺎن را از ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﺑﻪ ﺧﺎرج اﻋﺰام آﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدران را در ﺱﺮیﺎﻟﯽ هﻤﺮاﻩ و یﺎ ﺑﻌ ﺪ از ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﻪ اروﭘ ﺎ ﺁوردﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﻦ‬
‫ﺧﻮد در اروﭘﺎ ﺣﺪاﻗﻞ دﻩ ﻣ ﺎدر را دی ﺪم آ ﻪ ﺟ ﺰ یﻜ ﯽ دو ﺕ ﻦ‪ ،‬ﺑﻘﻴ ﻪ ﺱ ﻮاد ﺧﻮاﻧ ﺪن و‬
‫ﻧﻮﺵﺘﻦ هﻢ ﻧﺪاﺵﺘﻨﺪ‪ .‬ایﻦ ﻣﺎدران را ﺑ ﺪون ه ﻴﭻ آﻤﻜ ﯽ ﺑ ﻪ ﻟﺤ ﺎظ ﺣﻘ ﻮﻗﯽ و ﻣ ﺴﺎﻟﻪ ﯼ‬
‫ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﯽ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬ ﺎﯼ اروﭘ ﺎ ره ﺎ آﺮدﻧ ﺪ و رﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﻀﯽ از ای ﻦ ﻣ ﺎدران هﻨ ﻮز‬
‫ارﺕﺒ ﺎط ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﺵ ﺎن را ﺑ ﺎ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺣﻔ ﻆ آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ و ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن‬
‫ﺱﺮﻣﯽ زدﻧﺪ‪ .‬رﺟﻮﯼ ایﻨﺠﺎ هﻢ از ایﺸﺎن ﺕﺎ ﻣﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ .‬اﻣ ﺎ اﮔ ﺮ‬
‫هﻤ ﻴﻦ ﻣ ﺎدران ﻣﻄﺎﻟﺒ ﻪ اﯼ داﺵ ﺘﻨﺪ و آ ﺎر ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﻴ ﺸﺎن ﮔﻴ ﺮ ﻣﻴﻜ ﺮد‪ ،‬از ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ ه ﺎﯼ‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ردﺵﺎن ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬ای ﻦ رﻓ ﺖ و ﺁﻣ ﺪهﺎ ﺣﺘ ﺎ در ﺧ ﺎرج از آ ﺸﻮرهﻢ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎدران آﻪ اآﺜﺮا ﺑﻴﻤ ﺎر ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑﺎی ﺪ ﻣ ﺴﺎیﻞ ﺹ ﻨﻔﯽ‬
‫و ﺣﻘ ﻮﻗﯽ ﺵ ﺎن را ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺑ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎیﯽ ﺣ ﻞ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﻀﯽ از ای ﺸﺎن در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎﯼ ﺑﻴﺮوﻧﯽ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﻣﺘْﻞ آﻨﺴﺮﺕﻬﺎ و ﻧﺸ ﺴﺘﻬﺎ ﺵ ﺮآﺖ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬هﻤﻴ ﺸﻪ‬
‫هﻢ از اوﺿﺎع و اﺣﻮاﻟ ﺸﺎن ﻧﺎراﺿ ﯽ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻓﺮزﻧ ﺪان زﻧ ﺪﻩ ﯼ ای ﻦ ﻣ ﺎدران ه ﻢ‬
‫اکﻴﺪا ﺕﻜﻠﻴﻒ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد آﻪ ﻧﮕﺬارﻧﺪ ﻣﺎدراﻧﺸﺎن از ﺕﺸﻜﻴﻼت آﻤﻚ ﺑﺨﻮاهﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺱﺘﻮر ﻣﺸﺨﺺ »ﻣﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ« ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدران ه ﻴﭻ آﻤﻜ ﯽ ﻧ ﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻴﻤ ﺎرﯼ ﻣ ﺎدران‪ ،‬ﻣ ﺸﻜﻞ اﺹ ﻠﯽ و اﺱﺎﺱ ﯽ ﺵ ﺎن ﺑ ﻮد‪ .‬زﺑ ﺎن ﻧﻤ ﯽ داﻧ ﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻨﺪ ﺑ ﺎ ﻣﺤ ﻴﻂ ﻏﺮیﺒ ﻪ ارﺕﺒ ﺎط ﺑﺮﻗ ﺮار آﻨﻨ ﺪ‪ .‬آﺒ ﺮ ﺱ ﻦ‪ ،‬ﻓ ﺸﺎرهﺎ و ﺕﺎﻟﻤ ﺎت‬
‫روﺣ ﯽ و ﺟ ﺴﻤﯽ‪ ،‬ای ﺸﺎن را از ﺁﻣ ﻮﺧﺘﻦ زﺑ ﺎ ِن ﺑﻴﮕﺎﻧ ﻪ ﺑﻴ ﺰار آ ﺮدﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑﻴ ﺰارﯼ‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻋﺪم ﺕﻤﺮآﺰ ﺑﺮاﯼ یﺎدﮔﻴﺮﯼ‪ ،‬ارﺕﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ را ﺑﺮایﺸﺎن ﻣﺸﻜﻞ ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ و ﺑﺨﺼﻮص ﺵﺨﺺ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ ای ﻦ زﻧ ﺎ ِن ارزﻧ ﺪﻩ‪،‬‬
‫ﻣﺘْﻞ ﺑﻨﺠﻞ هﺎیﯽ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ آﺮد آﻪ ﺑﺎیﺪ ﺑ ﻪ ه ﺮ ﻗﻴﻤ ﺖ و هﺮچ ﻪ زودﺕ ﺮ دور ریﺨﺘ ﻪ‬
‫ﺵﻮﻧﺪ‪ .‬هﺮﮔﻮﻧ ﻪ ﻣﺮاﺟﻌ ﻪ ﯼ ای ﺸﺎن ﺑ ﻪ ﻣﻘﺮه ﺎﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤ ﺖ ﺕﻠﻘ ﯽ ﺵ ﺪﻩ‪ ،‬ﺑ ﺎ‬
‫ﺕﻠﺨﯽ و ﺱﺮدﯼ ﺑﺎ ایﺸﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽ ﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺑ ﻪ یﻜ ﯽ دوﺕ ﺎ از ای ﻦ ﻣ ﺎدران آ ﻪ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ رﻓ ﺖ و ﺁﻣ ﺪ ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﻮهﻴﻦ‬
‫آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻧﺎﻣ ﺸﺎن آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑﻌ ﺪ ه ﻢ اﺧﺮاﺟ ﺸﺎن آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎدر ﻋ ﺼﻤﺖ یﻜ ﯽ از ای ﻦ‬
‫‪٤٤‬‬
‫ﻣﺎدران ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎدر ﻋﺼﻤﺖ زﻧﯽ ﻋﺎﻣﯽ و روﺱﺘﺎیﯽ ﺑﻮد آﻪ ﺑ ﻪ دﻧﺒ ﺎل ﻓﺮزﻧ ﺪاﻧﺶ ﺑ ﻪ‬
‫ﻋﺮاق رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ یﺎ آﺸﺘﻪ ﺵﺪﻩ اﻧﺪ و یﺎ هﻤﭽﻨ ﺎن و هﻨ ﻮزهﻢ در چﻨﺒ ﺮﻩ ﯼ‬
‫ﻓﺮیﺐ رﺟﻮﯼ آﺎر ﻣﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎدر ﻋ ﺼﻤﺖ را در ﺧ ﻂ »ﺧ ﺸﻚ« آ ﺮدن ﻗ ﺮار ﮔ ﺎﻩ‬
‫اﺵﺮف از ﻋﻮاﻃﻒ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮ اﺱﺎس دﺱﺘﻮر ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ﺁﻟﻤﺎن ﺁوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣ ﺎدر زی ﺎد ﺣ ﺮف ﻣ ﯽ زد‪ .‬از ﺧ ﻮدش ﻣ ﯽ ﮔﻔ ﺖ‪ .‬از زﻧ ﺪﮔﯽ اش و از‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ هﺎش‪ .‬ﻣﺎدر ﻋﺼﻤﺖ‪ ،‬ﺑﺎیﺪ اﻻن ‪ ٦٥‬ﺱﺎﻟﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬ﻣﺎدر را از ﭘﺎیﮕ ﺎهﯽ ﺑ ﻪ‬
‫ﻧﺎم »ﻧﺎدر اﻓﺸﺎر« در ﺵﻬﺮ آﻠﻦ ﺁﻟﻤﺎن اﺧﺮاج آﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎدر اﻓﺸﺎر از ﻣﺠﺎهﺪیﻨﯽ ﺑ ﻮد‬
‫آ ﻪ در ﺟﺮی ﺎن دﺧﺎﻟ ﺖ ه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ در اﻣ ﻮر داﺧﻠ ﯽ ﻋ ﺮاق در ﺱ ﺎل ‪ ١٩٩١‬ﺑ ﺎ‬
‫ب ﻋ ﺮاق آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻧ ﺎم ای ﻦ ﻓ ﺮد را روﯼ ی ﻚ ﺧﺎﻧ ﻪ‬ ‫ﺵﻤ ﺸﻴﺮ ﺵ ﻴﻌﻴﺎن ﺟﻨ ﻮ ِ‬
‫ﮔﺬاﺵﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺁﻧﺠﺎ ﺵﺪﻩ ﺑﻮد »ﭘﺎیﮕﺎﻩ ﻣﺠﺎهﺪ ﺵﻬﻴﺪ ﻧﺎدر اﻓﺸﺎر«!‬
‫ایﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﻞ رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ ﻣﺎدر ﻋﺼﻤﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎدر اﺹﺮار آﺮدﻩ ﺑﻮد آﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﻣﺴﺎیﻞ ﺣﻘﻮﻗﯽ اش آﻤﻜﺶ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎدر ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺱﺎل ﭘﻴﺶ از ای ﺮان‬
‫ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق رﻓﺘ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬در ﻋ ﺮاق ه ﻢ ی ﻚ ﻧﻴ ﺮوﯼ ﺕﻤ ﺎم وﻗ ﺖ ﺑ ﻮد و ﺵ ﺒﺎﻧﻪ‪/‬روز آ ﺎر‬
‫ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ .‬وﻗﺘ ﯽ ﻣ ﺎدر را ﺑ ﻪ ادارﻩ ﯼ ﭘﻨﺎهﻨ ﺪﮔﯽ ﻣﻌﺮﻓ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨ ﺪ آ ﻪ ﺕ ﺎزﻩ از‬
‫ایﺮان ﺁﻣﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺱﺘﻨﺪ ﺑﮕﻮیﻨﺪ آ ﻪ ﻣ ﺎدر ﻋ ﺮاق ﺑ ﻮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻧﻤ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﺪ‬
‫ارﺕﺒﺎط ﻣﺎدر ﺑﺎ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺑﺮاﯼ ادارات ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﯽ ایﻨﺠﺎ ﻟ ﻮ ﺑ ﺮود آ ﻪ ﻣﺠﺒ ﻮر ﻧﺒﺎﺵ ﻨﺪ‬
‫آﻤﻜ ﺶ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدر ﺕﻔﻬ ﻴﻢ آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ از ﻋ ﺮاق و ﺣ ﻀﻮرش در ﻋ ﺮاق‬
‫ﺹ ﺤﺒﺘﯽ ﻧﻜﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎدر ﺁﻧﻘ ﺪر ﭘﻴﭽﻴ ﺪﮔﯽ ﻧﺪاﺵ ﺖ آ ﻪ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ ﺑ ﻪ ﺱ ﻮاﻻت ﺑﺎزﺟﻮی ﺎن‬
‫ادارﻩ ﯼ ﭘﻨﺎهﻨ ﺪﮔﯽ ﭘﺎﺱ ﺦ ﺑ ﺎب ﻣﻴ ﻞ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ را ﺑﺪه ﺪ‪ .‬ﻣ ﺸﻜﻞ زﺑ ﺎن داﺵ ﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﻴﭽﻜﺲ هﻢ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪاﺵﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎدر ﻋﺼﻤﺖ را ﺑﻪ ﻋﻠ ﺖ ﻣﺮاﺟﻌ ﺎت ﺑ ﻴﺶ از ﺣ ﺪش ﺑ ﻪ ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ اﻓ ﺸﺎر ﺑ ﻪ‬
‫دﺱ ﺘﻮر ﺵ ﺨﺺ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ از ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ اﺧ ﺮاج آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدر ﺕﻬﻤ ﺖ‬
‫زدﻧ ﺪ آ ﻪ دزدﯼ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدر ﺕﻬﻤ ﺖ زدﻧ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﺎ »ﺑ ﺮادران« رواﺑﻄ ﯽ‬
‫داﺵﺘﻪ اﺱﺖ و‪ ...‬ﻣﺎدر اﺵﻚ ریﺰان از ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻓﺸﺎر رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت ﺧ ﺸﻚ و ﺿ ﺪ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ آ ﺴﯽ آﻤ ﻚ‬
‫ﺖ ﺑﮕﻴ ِﺮ رﺟﻮﯼ ﻣﺘْﻞ هﻤ ﻪ ﯼ ﻋﻠﻤ ﺎﯼ ﺵ ﻴﻌﻪ هﻤﻴ ﺸﻪ دراز اﺱ ﺖ‪ .‬دﺱ ﺖ‬ ‫ﻧﻤﯽ آﻨﺪ‪ .‬دﺱ ِ‬
‫ﺑﺪﻩ هﻢ هﻤﻴﺸﻪ چﻼق اﺱﺖ‪ .‬هﻤﻪ ﺑﺎیﺪ آﻤﻚ آﻨﻨﺪ ﺕﺎ رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺱ ﺪ‪ .‬هﻨﮕ ﺎﻣﯽ‬
‫ه ﻢ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻗ ﺪرت رﺱ ﻴﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑ ﺮ ه ﻴﭻ آ ﺲ ﭘﺎﺱ ﺨﮕﻮ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ ،‬در ﻗﺒ ﺎل ه ﻴﭻ آ ﺲ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬ﭘﺎﺱﺦ هﺎ را ﺑ ﺮاﯼ اﻣ ﺎم زﻣ ﺎن‪ ،‬ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ و ﺧ ﺪا ذﺧﻴ ﺮﻩ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﻻﺑﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ایﻦ ارواح ﺧﻴﺎﻟﯽ ﭘﺎﺱﺨﮕﻮ ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدر ﻓﺮزاﻧﻪ یﻜﯽ دیﮕﺮ از ایﻦ ﻣ ﺎدران اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤ ﺎر ه ﻢ ه ﺴﺖ‪ .‬ﺱ ﺮﻃﺎن‬
‫دارد‪ .‬ﻣﺎدر ﻓﺮزاﻧﻪ ﺑﺮاﯼ ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﯼ ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﯽ اش ﺑﻪ ﻃﻮر »ﻋﺮﺿ ﯽ«‬
‫ﺑ ﺎ دیﮕ ﺮان ﺕﻤ ﺎس ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬چ ﻮن ﺱ ﺎزﻣﺎن آﻤﻜ ﺶ ﻧﻤ ﯽ آ ﺮد‪ ،‬ﻣﺠﺒ ﻮر ﺑ ﻮد از‬
‫ه ﻮاداران ﻏﻴﺮﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺱ ﺎزﻣﺎن آﻤ ﻚ ﺑﺨﻮاه ﺪ‪ .‬ﻣ ﻦ ای ﻦ ﻣ ﺎدر را ﺑ ﺴﻴﺎر دوﺱ ﺖ‬
‫‪٤٥‬‬
‫داﺵ ﺘﻢ‪ .‬ﻣ ﺎد ِر هﻤ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدر ﻧﻴ ﺎز ﻧ ﺪارد‪ .‬ﺑ ﻪ ه ﻴﭻ آ ﺲ ﻧﻴ ﺎز‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬او ﻓﻘﻂ ﻣﻬﺮﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ .‬ﺱﻤﺒﻞ ایﻦ ﻣﻬﺮﻩ هﺎ ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣ ﺴﻌﻮد‬
‫رﺟﻮﯼ او را ﺑﺮاﯼ ﻓﻘﻂ ﻣﻬﺮﻩ ﺑﻮدن ﺕﺮﺑﻴﺖ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻣ ﺎدر آ ﻪ ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ﻣﻬ ﺮﻩ‬
‫ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬ﻣﺎدر‪ ،‬ﻣﺎدر اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺎدر‪ ،‬ﻋﺎﺵ ﻖ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﻦ ﺑ ﻪ هﻤ ﻪ ﯼ ای ﻦ ﻣ ﺎدران اﺣﺘ ﺮام‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬارم‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎدرم‪ .‬ﻣﺎدر اﮔﺮ واﻗﻌﺎ ﻣﺎدر ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺮﻩ ﻧﻤﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺎدر اﮔ ﺮ‬
‫ذرﻩ اﯼ ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻋﺸﻖ داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺑﺰار ﺑﺪل ﻧﻤﯽ ﺵﻮد‪ .‬دﺱ ﺘﮕﺎﻩ اﺑ ﺰار ﺱ ﺎزﯼ‬
‫رﺟﻮﯼ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ از ﻣﺎدران اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ از ایﺸﺎن ﺱﻮء اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨﺪ‪ .‬اآﺘْﺮ‬
‫ﻣﺎدران ﺑﻪ رﺟﻮﯼ »ﻧﻪ« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬اآﺘْﺮ ﻣﺎدران ﻓﺮزﻧﺪاﻧ ﺸﺎن را ﺑﺮداﺵ ﺘﻨﺪ و ﮔﺮیﺨﺘﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﺁن ه ﺎ آ ﻪ ﻣﺎدرﻧ ﺪ و هﻨ ﻮز در اﺵ ﺮف ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬از ﻋﻮاﻃ ﻒ ﻣ ﺎدرﯼ چﻴ ﺰﯼ در‬
‫ایﺸﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻣﺎدرﯼ آﻪ ﺱ ﻼح دارد‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻋ ﺸﻖ ﻧ ﺪارد‪ ،‬ﺕﺒ ﻪ آ ﺎر اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ اﺕْﺒﺎت ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ اش ﺑﻪ ﺹﻮرت ﻓﺮزﻧﺪش ﺱﻴﻠﯽ ﻣﻴﺰﻧﺪ؛ ﻣﺘْﻞ ﻣﻬﻴﻦ ﻧﻈﺮﯼ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ‪ ،‬ﺱﺮچﺸﻤﻪ ﯼ ﻋﺸﻖ را در ایﻦ ﻣﺎدران ﺱﻮزاﻧﺪﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻣﺎدرﯼ آﻪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﻧ ﺪارد‪ ،‬ﻣ ﺎدر ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﻣ ﺎدر ﺑ ﯽ ﻋ ﺸﻖ‪ ،‬اﺑ ﺰار اﺱ ﺖ‪ .‬چﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺎدرﯼ اﮔ ﺮ ﻻزم‬
‫ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬ﺱﺮ ﻓﺮزﻧﺪش را هﻢ زیﺮ ﭘﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﻣﻴﺒﺮد‪ .‬ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ واﻗﻌﯽ از »ﻋﻨ ﺼﺮ‬
‫ﻣﻮﺣ ﺪ ﻣﺠﺎه ﺪ ﺧﻠ ﻖ« اﺱ ﺖ‪ .‬ﻋﻨ ﺼﺮﯼ آ ﻪ ﺕﺎﺑﺤ ﺎل در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪،‬‬
‫هﻤ ﻴﻦ اﺱ ﺖ؛ ﺕﻬ ﯽ از ﻋ ﺸﻖ و ﻋﺎﻃﻔ ﻪ‪ ،‬ﺕﻬ ﯽ از هﺮﮔﻮﻧ ﻪ ﻗ ﺪرت اﻧﺘﺨ ﺎب‪ ،‬ﺕﻬ ﯽ از‬
‫اﻧﺪیﺸﻪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻬ ﺮﻩ‪ .‬چﻨ ﻴﻦ آ ﺴﺎﻧﯽ هﻤ ﺎن ه ﺎیﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽ ﺧﻮاه ﺪ‪ .‬از‬
‫ﺑﻄ ﻦ چﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺎدراﻧﯽ ﺣﺘ ﺎ اﮔ ﺮ ﺕﻮﻟ ﺪﯼ ﺹ ﻮرت ﭘﺬیﺮﻓﺘ ﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺵ ﻜﻠﯽ ﺑ ﻮدﻩ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﻮﻟﺪﯼ ﻋﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ﻋﻤﻘﯽ و اﺣﺴﺎﺱﯽ ﻧﺒ ﻮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﺕﻮﻟ ﺪ ه ﺎ در ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎ ﻧ ﺎﻣﻮس‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎدر اﮔﺮ ﻣﺎدر ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬ﺑﻪ رﺟﻮﯼ »ﻧﻪ« ﻣﻴﮕﻮیﺪ؛ هﺮ ﻣﺎدرﯼ!‬

‫‪٤٦‬‬
 ‫ﺳﺮﺳﭙﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺁزادﯼ ‪ -‬داﺳﺘﺎن ﻣﺮﻳﻢ رﺟﻮﯼ‬

‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ از اوﻟﻴﻦ آﺴﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﺎ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺵ ﺮوع‬

‫ﺑ ﻪ آ ﺎر آ ﺮد و هﻨ ﻮز زﻧ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬دوران ﺵ ﺎﻩ ه ﻢ زﻧ ﺪان ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺎ هﻤ ﺴﺮش ﻣ ﺮیﻢ‬
‫ﻗﺠﺮﻋ ﻀﺪاﻧﻠﻮ )ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﻓﻌﻠ ﯽ( در اوای ﻞ ﺑ ﻪ ﻗ ﺪرت رﺱ ﻴﺪن ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ ازدواج‬
‫آﺮد‪ .‬از ﻣﺮیﻢ یﻚ دﺧﺘﺮ دارد آﻪ اﻣﺴﺎل ‪ -‬ﺱﺎل ‪ - ١٣٧٩‬ﺑﺎیﺪ هﺠﺪﻩ ﺱ ﺎﻟﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬ﻧ ﺎم‬
‫ﺖ‬
‫ایﻦ دﺧﺘ ﺮ اﺵ ﺮف اﺱ ﺖ‪ .‬اﺵ ﺮف اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ‪ .‬ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ ﻧﻔ ﺮ ﺱ ﻮم ﻣ ْﺘﻠ ْ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد و ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ اﺱﺖ‪ .‬ﻧﺎم ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ »ﺵﺮیﻒ« اﺱﺖ‪ .‬ﺁن‬
‫زﻣﺎﻧﻬﺎ آﻪ ﻣﻦ ﻋﺮاق ﺑﻮدم‪ ،‬اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﻣﺴﺌﻮل آﻞ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ یﻌﻨﯽ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﯽ از‬
‫ﺕ ﺸﻜﻴﻼت ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻮد‪ .‬اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ هﻤ ﻪ آ ﺎرﻩ ﯼ اﺹ ﻠﯽ و ﭘ ﺸﺖ ﺹ ﺤﻨﻪ ﯼ‬
‫ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺵ ﻜﻞ ﺑﻴﺮوﻧ ﯽ ﺕ ﺸﻜﻴﻼت و ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﺣﺎﺿ ﺮ در‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﯼ رهﺒﺮﯼ اﺱﺖ‪ .‬ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﺵﻜﻞ دروﻧﯽ و ﺱ ﻮﭘﺎپ اﻃﻤﻴﻨ ﺎن و ﻓﻴﻠﺘ ﺮ‬
‫رﺟﻮﯼ اﺱﺖ‪.‬‬
‫اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﭘﺲ از ﺟﺪایﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ]![ از ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﺧ ﻮاهﺮ آ ﻮچﻜﺘﺮ‬
‫ﻣﻮﺱ ﯽ ﺧﻴﺎﺑ ﺎﻧﯽ ازدواج آ ﺮد‪ .‬ﻣﻴﻨ ﺎ دﺧﺘ ﺮ ﻧﻮﺟ ﻮاﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ در واﻗ ﻊ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان‬
‫دﺱﺘﺨﻮش ﺑﻪ ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺵﺪ‪ .‬اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﺣﺎﻻ ‪ -‬ﺱﺎل ‪ - ١٣٧٩‬ﺑﺎی ﺪ‬
‫‪ ٥٨‬ﺱﺎﻟﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ در ﭘﺎریﺲ در ﺱﺎل ه ﺎﯼ ‪ ٦٠-٦٣‬در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ اور ﺱ ﻮر اوﺁز‬
‫در ﻧﻘﺶ ﻧﺪیﻤﻪ ﯼ ﺵﺨﺼﯽ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ آﺎر ﻣﯽ آ ﺮد‪ .‬ﺑﺤ ﺚ ﻧﺪیﻤ ﻪ و ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ را‬
‫در اداﻣﻪ ﺧﻮاهﻢ ﺁورد‪.‬‬
‫ﻣﺮیﻢ ﺕﻤﺎم آﺎره ﺎﯼ ﺵﺨ ﺼﯽ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ و هﻤﻴﻨﻄ ﻮر رﺉ ﻴﺲ ﺟﻤﻬ ﻮر‬
‫ﺁن زﻣ ﺎن ﺵ ﻮراﯼ رﺟ ﻮﯼ )ﺱ ﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤ ﺴﻦ ﺑﻨ ﯽ ﺹ ﺪر( را اﻧﺠ ﺎم ﻣﻴ ﺪاد‪ ،‬چ ﺎﯼ‬
‫ﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﻣﯽ ﺵﺴﺖ‪ ،‬اﻃﻮ ﻣﯽ آﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺕﻠﻔﻨﻬﺎ ﺟ ﻮاب ﻣﻴ ﺪاد؛ ه ﻢ ﻣﻨ ﺸﯽ ﺑ ﻮد‪،‬‬
‫ه ﻢ آ ﺪﺑﺎﻧﻮﯼ ﺵﺨ ﺼﯽ ای ﺸﺎن‪ .‬هﻤ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﻧﮕ ﺮش ﻣ ﺮد ایﺮاﻧ ﯽ ﺣﺘ ﺎ از زن‬
‫ﺑﺎﺹﻄﻼح ﻣﺒﺎرز دارد‪ .‬ایﻦ ﻧﮕﺮش آﻤﺎآﺎن ﺑﺮ دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺣﺎآﻢ اﺱﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺑ ﺎ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺕﺮ آﻪ ﺁن را هﻢ ﺑﺎز ﺧﻮاهﻢ آﺮد‪.‬‬
‫ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٣‬ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ در ﭘ ﺎریﺲ ﻣ ﺴﺘﻘﺮ ﺑ ﻮد‪ .‬در ای ﻦ ﺱ ﺎل‬
‫ت ﺱﺎزﻣﺎن ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻋ ﺪم‬‫رﺟﻮﯼ ﺱﻪ ﺱﺎل ﺑﻮد آﻪ از ایﺮان ﮔﺮیﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻔﺮا ِ‬
‫ﺹﻼﺣﻴﺖ رهﺒﺮﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ اﻋ ﺪام ﺵ ﺪﻩ ی ﺎ در زﻧ ﺪان ه ﺎ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺰب دﻣ ﻮآﺮات‬
‫آﺮدﺱﺘﺎن ایﺮان در هﻤﻴﻦ ﺱﺎل ﺑﻪ دﻟﻴﻞ هﮋﻣ ﻮﻧﯽ ﻃﻠﺒ ﯽ رﺟ ﻮﯼ از ﺵ ﻮراﯼ رﺟ ﻮﯼ‬
‫آﻨﺎرﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﯽ ﺹﺪر هﻢ ﺑﻪ دﻻیﻞ دیﮕﺮﯼ ﺟﺪا ﺵﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬رﺟﻮﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد و‬
‫چﻨﺪ ﻣﺮد‪ ،‬ﻣﺘْﻞ هﺰارﺧﻮاﻧﯽ و ﻣﺘﻴﻦ دﻓﺘﺮﯼ در ﭘﺎریﺲ‪.‬‬
‫‪٤٧‬‬
 ‫اﺱ ﺘﺮاﺕﮋﯼ داﺧ ﻞ آ ﺸﻮرﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﺑ ﺎز ﮔﺬاﺵ ﺘﻦ دﺱ ﺖ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫آ ﺸﺘﺎر ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻧﻤﻴﮕ ﻮیﻢ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﻏﻠ ﻂ ﺑ ﻮد‪ ،‬اﻣ ﺎ ﺵ ﻜﻞ اﻧﺘﺨ ﺎﺑﯽ ﺟﻨ ﮓ ﻗ ﺪرت‬
‫رﺟﻮﯼ‪ ،‬ﻣﻠﻬﻢ از داﺱﺘﺎن ﻋﺎﺵﻮرا‪ ،‬ﺵﻬﺎدت و ﭘﻴﺮوزﯼ ﺧﻮن ﺑﺮ ﺵﻤ ﺸﻴﺮ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻋﻤ ﻼ‬
‫ه ﻢ ‪ ٩٥‬درﺹ ﺪ ه ﻮاداران و اﻋ ﻀﺎﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ را زی ﺮ ﺿ ﺮب داد‪ .‬ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮدهﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ﺵ ﻚ و ﺕﺮدی ﺪهﺎ و ریﺰﺵ ﻬﺎ در ﺱ ﺮ ﻓ ﺼﻠﻬﺎ و ﻣﻘ ﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‬
‫اوج ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺟﻤ ِﻊ آﺎرﻧﺎﻣ ﻪ ﯼ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ﻧﺎاﻣﻴ ﺪ آ ﺮدن ﻣ ﺮدم از ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬و‬
‫ریﺨﺘﻦ ﺁن هﻤﻪ ﺟﻮان ﭘﺮﺵ ﻮر ﺑ ﻪ ﺕﻨ ﻮر ﺱ ﺮآﻮب و آ ﺸﺘﺎر ﺧﻤﻴﻨ ﯽ رهﺒ ﺮ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ‬
‫اﺱ ﻼﻣﯽ ﺁن زﻣ ﺎن‪ .‬از ای ﻦ ﺱ ﻮ ه ﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ از ﻧ ﺎم و ﺕﻌ ﺪاد ﻗﺮﺑﺎﻧﻴ ﺎن‬
‫ﺱﺮآﻮب ﺑﻪ ﺵﻬﻴﺪ ﺱﺎزﯼ و اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﺑ ﺎزﯼ در ﻣﻼﻋ ﺎم ﺧ ﺎرج از آ ﺸﻮر ﻣ ﺸﻐﻮل‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﺱﺘﺮاﺕﮋﯼ ﺁن زﻣﺎ ِن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺑ ﺮاﯼ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﺑ ﺎ ﺕﺮدی ﺪهﺎ و دودﻟ ﯽ ه ﺎﯼ ﻣ ﺮدم‬
‫اﺱﻴﺮ هﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪» :‬ﻣﺎﻧﺪن و آﺸﺘﻪ ﺵﺪن«!‬
‫در ﻏ ﺮب ه ﻢ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد ﻣﻼﻗ ﺎت ﺑ ﺎ ﻣﻘﺎﻣ ﺎت دﺱ ﺖ چﻨ ﺪم ﻣﻤﺎﻟ ﻚ‬
‫ﻏﺮﺑ ﯽ‪ ،‬اه ﺪاﯼ ﻓ ﺮش و ﻗﺎﻟﻴﭽ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ دریﺎﻓ ﺖ اﻣ ﻀﺎء و ﺕﺎیﻴ ﺪ ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ‬
‫ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫در ﺱﺎل ‪ ١٣٦٦‬در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ »ﻧﻴ ﻚ ﺣ ﺴﻴﻨﯽ« واﻗ ﻊ در ﺵ ﻬﺮ آﻠ ﻦ ﺁﻟﻤ ﺎن دو‬
‫ﻋﺮوﺱ ﯽ هﻤﺰﻣ ﺎن ﺑﺮﮔ ﺰار ﺵ ﺪ‪ .‬زه ﺮا رﺟﺒ ﯽ زﻧ ﯽ آ ﻪ ﺑﻌ ﺪهﺎ ﺕﻮﺱ ﻂ رﺟ ﻮﯼ در‬
‫ﺕﺮآﻴ ﻪ ﺑ ﻪ آ ﺸﺘﻦ دادﻩ ﺵ ﺪ‪ ،‬و ﻓﻬﻴﻤ ﻪ ﯼ ارواﻧ ﯽ آ ﻪ ﻣ ﺪﺕﯽ هﻨﺮﭘﻴ ﺸﻪ ﯼ ﺧﻮﺵ ﮕ ِﻞ‬
‫ﻧﻤﺎیﺸﻬﺎﯼ ﺑﻴﺮوﻧﯽ رﺟﻮﯼ ﺑﻮد‪ ،‬هﻢ در ﻋﺮوﺱﯽ ﺵﺮآﺖ داﺵﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫یﻜ ﯽ از ﻋﺮوﺱ ﻬﺎ دﺧﺘﺮآ ﯽ ﺑ ﻮد از ﺵ ﻤﺎل ای ﺮان آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ او را از‬
‫»هﺎیﻢ ﭘﻨﺎهﻨﺪﮔﯽ« ﺑﻪ ﺕﻮر زدﻩ ﺑﻮد‪ .‬او را ﺵﻮهﺮ ﻣﻴﺪادﻧﺪ ﺕﺎ ﺑ ﻪ ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت ﻣﻴﺨﻜ ﻮﺑﺶ‬
‫آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻋ ﺮوس ﺑﻌ ﺪﯼ را ه ﻢ ﺑ ﻪ یﻜ ﯽ از آﺎرچ ﺎق آﻨﻬ ﺎﯼ اروﭘ ﺎیﯽ رﺟ ﻮﯼ ﺵ ﻮهﺮ‬
‫دادﻧ ﺪ‪ .‬ﻋ ﺮوس اول در ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﻣ ﺜﻼ ﻓ ﺮوغ ﺟﺎوی ﺪان ‪ -‬ﺱ ﺎل ‪ - ١٣٦٧‬آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﯽ آﻪ ﻓﻠﻮرا آﺸﺘﻪ ﺵﺪ ‪ ٢٢‬ﺱﺎﻟﻪ ﺑﻮد‪ .‬دوﻣﻴﻦ ﻋﺮوس ه ﻢ‪ ،‬ه ﻢ از ﺵ ﻮهﺮش ﺟ ﺪا‬
‫ﺵﺪ و هﻢ از ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ایﻦ دوران ایﻦ دﺧﺘﺮك ﻣﻈﻠ ﻮم‪ ،‬ﻧ ﺎم رﺟ ﻮﯼ‬
‫را ﺑ ﺪون ﻟﻌﻨ ﺖ ﺑ ﺮ زﺑ ﺎن ﻧﻤ ﯽ ﺁورد‪ .‬روی ﺎ داﺱ ﺘﺎﻧﻬﺎ از ﺱ ﻮء اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ ه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ‬
‫دارد‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮاﺱﻢ ﻋﻘﺪآﻨﺎن هﻤﻪ ﺟﻤﻊ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ و از ﺵ ﺎهﻜﺎرهﺎﯼ ﺵ ﺎﻩ داﻣﺎده ﺎ‬
‫هﻨﮕﺎ ِم ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ اﻣﻀﺎء ﺱﺨﻦ ﻣﯽ راﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺵﻮهﺮ ﻓﻠﻮرا ﮔﻔﺖ آﻪ ﻣﺪﺕﻬﺎ ﺱﻌﯽ آﺮدﻩ ﺑﻮد از یﻚ آﺸﻴﺶ ﺁﻟﻤ ﺎﻧﯽ اﻣ ﻀﺎء‬
‫ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬وﻟﯽ آﺸﻴﺶ ﺟﻮاﺑﺶ آﺮدﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺕ ﺎ ای ﻦ آ ﻪ ﺑ ﺎﻻﺧﺮﻩ ﭘ ﺸﺖ ﺟﺎﻟﺒﺎﺱ ﯽ آ ﺸﻴﺶ‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺖ ﻣﺨﻔﯽ ﺵﺪﻩ و یﻚ ﺑﺎرﻩ در ﺕﺎریﻜﯽ ﺵﺐ ﺑﺮ آ ﺸﻴﺶ »ﻧ ﺎزل« ﻣﻴ ﺸﻮد‪ .‬آ ﺸﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﭽﺎرﻩ آﻪ از ﺕﺮس ﻧﺰدیﻚ ﺑﻮد ﻗﺎﻟﺐ ﺕﻬﯽ آﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮی ﺎد ﻣﻴﺰﻧ ﺪ‪» :‬ای ﻦ دیﮕ ﺮ چ ﻪ ﻧ ﻮع‬
‫آﺎر ﺱﻴﺎﺱﯽ اﯼ اﺱﺖ!؟«‬
‫زه ﺮا رﺟﺒ ﯽ ﻣﺮﺣ ﻮم ﮔﻮﺵ ﺶ از ای ﻦ اﻓ ﺸﺎﮔﺮﯼ ﺑ ﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ﺕ ﺎ ﺑﻨ ﺎﮔﻮش‬
‫ﺱﺮخ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ای ﻦ ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ »دیﭙﻠﻤﺎﺱ ﯽ« ﺧ ﺎرج آ ﺸﻮرﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻮد‪.‬‬
‫‪٤٨‬‬
 ‫ﻣﺴﺌﻮل ﺁن زﻣﺎن ایﻦ ﺑﺨﺶ ﺟﻮاﻧﯽ اﻓﻐﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻧ ﺎم ه ﺎرون هﺎﺵ ﻤﯽ‪ .‬ه ﺎرون ﻧﻴ ﺰ‬
‫در هﻤﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺱﺎل ‪ ٦٧‬آﺸﺘﻪ ﺵﺪ‪ .‬ﭘﺪ ِر ﭘﺰﺵ ﻚ ه ﺎرون ﭘ ﺲ از آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪن ﭘ ﺴﺮ‬
‫‪ ٢٤‬ﺱﺎﻟﻪ اش »ﻣﺰاﺣﻤﺘﻬﺎﯼ« زیﺎدﯼ ﺑﺮاﯼ دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ایﺠ ﺎد آ ﺮد‪ .‬ﻣﺒ ﺎرزﻩ در‬
‫ﻏﺮب ﺵﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت دﺱﺖ چﻨﺪم ﻣﻤﺎﻟﻚ ﻏﺮﺑﯽ‪ ،‬چﺮا آﻪ آﺴﯽ ﺱﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ را ﺑﻪ ﺑﺎزﯼ ﻧﻤﻴﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﯽ ه ﻢ از ﺁﻧ ﺴﻮ ﺑ ﺎ ﺵﻤ ﺸﻴﺮ دوﻟﺒ ﻪ ﯼ ﺟﻨ ﮓ و‬
‫ﺱﺮآﻮب ﺑﻴﺪاد ﻣﻴﻜﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺮح آﺮدن ﻣﻮﺿﻮع زﻧﺎن در ایﻦ ﻧﻘﻄﻪ و ایﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺴﺖ ﺵ ﮕﺮ ِد‬
‫ﻖ رﺟﻮﯼ ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬اﮔ ﺮ ﺵ ﻜﻠﯽ و ﺹ ﻮرﯼ ﻧﻤﻴﺒ ﻮد! اﮔ ﺮ ﺣ ﻀﻮر ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ در‬ ‫ﻣﻮﻓ ِ‬
‫ﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ رهﺒ ﺮﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ای ﻦ ﻣﻌﻨ ﯽ را ﻧﺪاﺵ ﺖ آ ﻪ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﺱﺮﺱﭙﺮدﻩ ﺕﺮیﻦ و ﺑﯽ ﺵﺨﺼﻴﺖ ﺕﺮیﻦ و ﺑﻴﻬﻮیﺖ ﺕﺮیﻦ ﻓﺮد ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮیﻢ ﻋﻀﺪاﻧﻠﻮ را آﻪ ﺑﻌﺪهﺎ رﺟﻮﯼ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺵﺪ‪ ،‬از ﺣﺪ یﻚ ﻋﻀﻮ ﺱ ﺎدﻩ ﯼ‬
‫ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ی ﻚ ﺑ ﺎرﻩ ﺑﺮداﺵ ﺘﻨﺪ و ﻧ ﺸﺎﻧﺪﻧﺪ در راس و آﻨ ﺎر دﺱ ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‪.‬‬
‫ﺑ ﺮاﯼ ﺕ ﻀﻤﻴﻦ ای ﻦ ﺣ ﻀﻮر ه ﻢ ﺧﻮاﻧ ﺪن ﺧﻄﺒ ﻪ ﯼ ﻋﻘ ﺪ ﺑ ﻴﻦ ای ﻦ دو رهﺒ ﺮ]!!![ ﺑ ﺎ‬
‫ﺁن هﻤﻪ ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل ﺕﺒﻠﻴﻐ ﺎﺕﯽ ﺿ ﺮورﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺣﺮآ ﺖ رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﻌﯽ آ ﺮد‬
‫ﺑﺎﺹ ﻄﻼح ﻃ ﺮف ﻣﻘ ﺎﺑﻠﺶ را »ﺁچﻤ ﺰ« آ ﺮدﻩ و از ﺟ ﻨﺲ ﻣﻮﻧ ﺚ ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﻮدش‬
‫هﻮادار ﺑﺘﺮاﺵﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻴ ﺮ و ﭘ ﻴﭻ اﺹ ﻠﯽ ﺟ ﺎﯼ دیﮕ ﺮﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬ﮔﻴ ﺮ و ﭘ ﻴﭻ‪ ،‬ﺣﺮآ ﺖ از‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﯼ ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﺱﺮﺱﭙﺮدن‪ ،‬آ ﺮﻧﺶ‪ ،‬ﻣﺠﻴﺰﮔ ﻮیﯽ و ﺕ ﺴﻠﻴ ِﻢ ﺕﻤ ﺎم ﻋﻴ ﺎر‪ ،‬ﺁن ه ﻢ‬
‫ﺑﻪ یﻚ ﻣﺮد ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓ ﺎرغ از ﺟﻨﺠ ﺎﻟﯽ آ ﻪ ﺑﭙ ﺎ ﺵ ﺪ و ﺧﻴﻠﻴﻬ ﺎ و از ﺟﻤﻠ ﻪ ﺧ ﻮد ﻣ ﺮا ﺑ ﻪ اﺵ ﺘﺒﺎﻩ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬اﻋ ﻼم واﻗﻌ ﯽ ﻗ ﻀﻴﻪ‪ ،‬ﺣ ﻞ ﺵ ﺪﮔﯽ و ذوب ﺵ ﺪن ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ در ﺵ ﺨﺺ‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺁن ازدواج و ﻃ ﻼق ﻗﺒﻠ ﯽ اش آ ﻪ ﺑﺮاﺱ ﺎس ﻓﺮﻣ ﺎن ﻣ ﺴﻌﻮد‬
‫ﺹﻮرت ﭘﺬیﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دیﮕﺮان ْﺙﺎﺑﺖ آﺮد آﻪ از ﺁن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ هﻤﭽ ﻮن‬
‫ﻋﺮوﺱﻜﯽ آﻮآﯽ در دﺱﺖ ﺵﻮهﺮش ﻋﻤ ﻞ ﺧﻮاه ﺪ آ ﺮد‪ .‬ﺧ ﻮد ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ه ﻢ ﺑ ﻪ‬
‫ایﻦ »ﺑﺮدﮔﯽ ﻣﺪرن« اذﻋﺎن داﺵﺖ‪.‬‬
‫ایﻦ ﻧﻘﻄﻪ و ایﻦ آﻪ در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‪ ،‬زﻧﺎن ﺁزادﻧﺪ و ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﻨﺪ ﺁﻧﻘﺪر‬
‫رﺵﺪ آﻨﻨﺪ آﻪ در آﻨﺎر ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ و روﯼ ﺹﻨﺪﻟﯽ آﻨﺎرﯼ او ﺑﻨ ﺸﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠ ﯽ از‬
‫روﺵﻨﻔﻜﺮان را ﺧﻮش ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ،‬چﺮا آﻪ از ﺁن ﺑﻮﯼ ﮔﻨ ِﺪ زﻋﺎﻣ ﺖ‪ ،‬ﻣﻌ ﺼﻮﻣﻴﺖ و ﻋ ﺪم‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را اﺱﺘﺸﻤﺎم ﻣﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻮﯼ ﺁزار دهﻨ ﺪﻩ ﯼ ای ﻦ آ ﻪ آ ﺴﯽ ﺁﻣ ﺪﻩ اﺱ ﺖ ﺕ ﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﺮدم ﻓﻜﺮ آﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﺮدم ﺕﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﺮدم ﻋﻤﻞ آﻨﺪ و ﺑﺮ‬
‫دوش ﻣﺮدم و روﯼ ﭘﺎهﺎﯼ ﺧﻮ ِن ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻗﺪرت و ﺵﻮآﺖ ﺑﺮﺱﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺮوﻧ ﯽ داﺱ ﺘﺎن ﻃ ﻼق و ازدواج و »ﭘ ﺰ« ﺁزادﯼ زﻧ ﺎن در داﺧ ﻞ‬
‫دﺱ ﺘﮕﺎهﯽ آ ﻪ ﻣ ﺮداﻧﺶ ه ﻢ‪ ،‬هﻤ ﻪ و ﺑﻌ ﺪ از ای ﻦ ﺟﺮی ﺎن ﺑ ﻪ ﻋﻮاﻣ ﻞ اﺟﺮای ﯽ ﺕﺒ ﺪیﻞ‬
‫ﺵﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺵﻮﺧﯽ ﮔﺰﻧﺪﻩ و ﺕﻠﺨﯽ ﺑﻮد؛ ﺵ ﻮﺧﯽ ﮔﺰﻧ ﺪﻩ اﯼ ﺑ ﺎ ﺁرﻣ ﺎن آ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺧﻴ ﺎل‬
‫آﺮدﻧﺪ ﻣﯽ ﺵﻮد ﺑﻪ یﻚ دﺱﺘﮕﺎﻩ ایﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ ﻣﺬهﺒﯽ‪ ،‬ﺁﻧﻬ ﻢ از ﻧ ﻮع ﺵ ﻴﻌﻪ ﯼ ﺁن ﺑ ﺮاﯼ‬
‫‪٤٩‬‬
 ‫رهﺎیﯽ ایﺮان ﺕﻜﻴﻪ آﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧ ﯽ از »روﺵ ﻨﻔﻜﺮان« هﻤ ﺎن زﻣ ﺎن ه ﻢ از ﺑ ﺴﺎط ِ »ﺟ ﻦ ﮔﻴ ﺮﯼ«‬
‫رﺟﻮﯼ و »ﺕﻨﻮرﻩ آﺸﻴﺪن دی ﻮ اﺱ ﺘﺒﺪاد« ﺱ ﺨﻦ ﮔﻔﺘﻨ ﺪ و ﻧﻮﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮﺵ ﺘﻨﺪ آ ﻪ از ای ﻦ‬
‫ﺑ ﻪ ﺑﻌ ﺪ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ی ﻚ »ﺱ ﻜﺖ ﻣ ﺬهﺒﯽ« اﺱ ﺖ و رﺑﻄ ﯽ ﺑ ﻪ ﻣﺒ ﺎرزات‬
‫ﺁزادیﺨﻮاهﺎﻧﻪ ﯼ ﻣﺮدم ایﺮان ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﮔﺮ رﺟﻮﯼ واﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن اﺣﺘﺮام ﻣﻴﮕﺬاﺵ ﺖ‪ ،‬ﺁن هﻤ ﻪ ﻣ ﺼﻴﺒﺖ را‬
‫ﺑﺮ زﻧﺎن ﻣﺠﺎهﺪ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﯽ آﺮد‪ .‬ﺑﺎ ایﻦ ﺵﻜﻞ ﻇﺎهﺮﯼ و ﺑﺎﺹﻄﻼح ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧ ﻪ ﯼ ﺁن‬
‫ﻃﻼق و ایﻦ ازدواج ﺱﻌﯽ آﺮدﻧﺪ روﯼ ﺣﻖ ﻃﺒﻴﻌﯽ و ﺟﺪﯼ زﻧ ﺎن اﻧﮕ ﺸﺖ ﺑﮕﺬارﻧ ﺪ‬
‫آ ﻪ زن ﺁزاد اﺱ ﺖ و ﺑ ﺎ هﺮآ ﻪ ﺧﻮاﺱ ﺖ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ زﻧ ﺪﮔﯽ آﻨ ﺪ و هﺮآ ﻪ را آ ﻪ‬
‫ﻧﺨﻮاﺱﺖ‪ ،‬ﻣﯽ ﺕﻮاﻧﺪ ﻃﻼق ﮔﻮیﺪ‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ ایﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺣﻘﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ و ﻗ ﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺎیﺪ ﺑﺮاﯼ زﻧﺎن ﺵﻬﺮوﻧﺪ ﻗﺎیﻞ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ هﺎیﯽ آﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ایﻦ ﺱﻴﺎﻩ ﺑﺎزﯼ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﯼ ای ﻦ ﺟﻨﺠ ﺎل ﺱﻴﺎﺱ ﯽ‬
‫و ﻣ ﺬهﺒﯽ آ ﻒ زدﻧ ﺪ و ه ﻮرا آ ﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ وﻗﺘ ﯽ زوج ﻗﺒﻠ ﯽ ‪ -‬ﻣ ﺮیﻢ ﻋ ﻀﺪاﻧﻠﻮ و‬
‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ‪ -‬اﻋﻼم آﺮدﻧﺪ آﻪ از زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻩ‪ ،‬و در واﻗﻊ‬
‫ﻋﻮاﻃﻔﺸﺎن را زیﺮ ﭘﺎﯼ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺑﻌﺪﯼ ﻣﺮیﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ آﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺟ ﺎﯼ ﺱ ﻮراخ‬
‫ﻧﻤﺎیﺶ ﭘﻴﺪا ﺵﺪ‪.‬‬
‫ﺵﻌﺎرهﺎﯼ ﮔﻮش آ ﺮ آ ﻦ ﺱ ﺎل ‪»١٣٦٣‬ره ﺎیﯽ زﻧ ﺎن« ﺑ ﻮد‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻧﻘﻄ ﻪ ﯼ‬
‫آﻮر دیﮕﺮ ایﻦ داﺱﺘﺎن ایﻦ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ هﻤﻴ ﺸﻪ و هﻤ ﻪ ﺟ ﺎ از ذوب ﺵ ﺪن‬
‫ﺧﻮدش در »رهﺒﺮﯼ رﺟ ﻮﯼ« و ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺑ ﻪ او ﺱ ﺨﻦ ﻣﻴﮕﻔ ﺖ‪ .‬در واﻗ ﻊ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺮیﻢ در ایﻦ »ﭘﻮزیﺴﻴﻮن« ﻧﻤﺎیﺸﯽ‪ ،‬ذوب ﺵﺪن و از ﺧ ﻮد ﺕﻬ ﯽ ﺵ ﺪ ِن‬
‫او ﺑﻮد‪.‬‬
‫دﻓﺘ ِﺮ ﺵ ﻜﻠﯽ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ و آﻤﻴﺘ ﻪ ﯼ ﺹ ﻮرﯼ ﻣﺮآ ﺰﯼ ه ﻢ ﻣﻨﺤ ﻞ ﺵ ﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ هﺎ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ در ﺁن ﺑﺎﻻ و اﻟﺒﺘﻪ رﺟﻮﯼ ﻣﺮد ﺑﺎﻻﯼ ﺱﺮ رﺟﻮﯼ زن و ﺑﻘﻴﻪ ﺵﺪﻧﺪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺮایﯽ و ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﯼ آﻠ ﯽ ای ﻦ ﺑ ﺴﺎط »ﺟ ﻦ ﮔﻴ ﺮﯼ« ای ﻦ ﺵ ﺪ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺑ ﻪ‬
‫»رهﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﻧﻮیﻦ ایﺮان« ﺵﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ایﻦ ازدواج ه ﻢ ﺑ ﻪ درﺟ ﻪ ﯼ ﻣﻌ ﺼﻮﻣﻴﺖ‬
‫ارﺕﻘﺎء ﭘﻴﺪا آ ﺮد و ﭘ ﺎك‪ ،‬ﻣﻨ ﺰﻩ و ﭘﺎآﺒ ﺎز ﺵ ﺪ و دیﮕ ﺮ از ﺟ ﻨﺲ ﺁدﻣ ﯽ زاد ﻧﺒ ﻮد‪ .‬ﺵ ﺪ‬
‫چﻴ ﺰﯼ ﻣ ﺎﺑﻴﻦ ﺧ ﺪا و اﻧ ﺴﺎن‪ ،‬هﻤﻄ ﺮاز اﻣﺎﻣ ﺎن و ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮان‪ .‬از دی ﺪﮔﺎﻩ ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺵ ﺪ‬
‫ﺵﻔﻴﻊ و واﺱﻂ ﺑﻴﻦ ﺧﺪا و آﺴﺎﻧﯽ آﻪ او را ﺑﺎور دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺕﺮ از هﻤ ﻪ ﯼ اﻧ ﺴﺎن ه ﺎ‬
‫و ﭘﺎیﻴﻦ ﺕﺮ از ﺧﺪا‪ .‬هﻤﻄﺮاز ارواح ﻣﺘﺎﻓﻴﺰیﻜﯽ‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺑﺪون واﺱﻄﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا وﺹﻞ‬
‫ﺵ ﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ ﻗﻄ ﻊ ارﺕﺒ ﺎط ﺑ ﺎ دﻧﻴ ﺎﯼ وﺣ ﯽ از دی ﺪ هﻤ ﺎن ﻣ ﺬهﺒﻴﻮن ﺵ ﻴﻌﻪ در‬
‫داﺱﺘﺎن هﺎﯼ ﻣﺬهﺒﯽ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ رﺟﻮﯼ ﻧﻴ ﺎزﯼ ﻧ ﺪارد ﺑ ﻪ آ ﺴﯽ و دﺱ ﺘﮕﺎهﯽ در ﺑ ﺎرﻩ ﯼ‬
‫اﺵ ﺘﺒﺎهﺎت و ﺧ ﺮاب آ ﺎرﯼ ه ﺎش ﺣ ﺴﺎب ﭘ ﺲ ﺑﺪه ﺪ‪ .‬اﺹ ﻼ ﺧﺮاﺑﻜ ﺎرﯼ ه ﺎ و‬
‫‪٥٠‬‬
‫ﻋﻮﺿﯽ رﻓﺘﻦ هﺎﯼ او ﻋﻴﻦ ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺪاﺱﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﺧﻮاﺱﺘﻪ اﺱﺖ آﻪ رﺟﻮﯼ ای ﻦ هﻤ ﻪ‬
‫ﻣﺮدم را ﺑﻴﺨﻮدﯼ ﺑﻪ آﺸﺘﻦ ﺑﺪهﺪ‪ .‬ﺧﺪا ﺧﻮاﺱﺘﻪ اﺱﺖ آﻪ رﺟﻮﯼ ﺑﺮاﯼ ﺣﻔﻆ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺹﺪام ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬آﺮده ﺎﯼ ﻋ ﺮاق را ﺑ ﻪ رﮔﺒ ﺎر ﺑﺒﻨ ﺪد‪ .‬ﺧ ﺪا ﺧﻮاﺱ ﺘﻪ اﺱ ﺖ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ‬
‫واﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ را ﻣﻨﺤﻞ آﻨﺪ ‪...‬‬
‫چﻘﺪر ﺧﺪاﯼ رﺟﻮﯼ ﻣﻀﺤﻚ اﺱﺖ‪ .‬در هﻤﻪ آﺎرﯼ دﺧﺎﻟ ﺖ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫اﮔﺮ رﺟﻮﯼ زورش ﻣﻴﺮﺱﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺪﻋﯽ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﯼ هﻢ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬هﺮچﻨﺪ آﻪ ﻣﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ از‬
‫ﻣﺴﻌﻮدیﺴﻢ و رﺟﻮﯼ ایﺴﻢ چﻨﺎن ﺱﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮیﺪ آ ﻪ ﮔﻮی ﺎ هﻤ ﻪ ﯼ ادی ﺎن ﺁﺱ ﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺪ‬
‫دآﺎﻧﺸﺎن را ﺕﺨﺘﻪ آﻨﻨﺪ و زیﺮ ﺑﻴﺮق رهﺒﺮ ﻋﻘﻴﺪﺕﯽ او ﻗ ﺮار ﮔﻴﺮﻧ ﺪ! هﻤ ﻪ ﯼ اﺣ ﺰاب‬
‫ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ه ﻢ ﺑﺎی ﺪ دآﺎﻧ ﺸﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻧ ﺪ و از اﺱ ﺘﺮاﺕﮋﯼ ای ﻦ ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ ﻧ ﻮیﻦ‪ ،‬ﺑ ﺎ ارﺕ ﺶ‬
‫ﺁزادی ﺒﺨﺶ ﻧ ﻮیﻦ‪ ،‬ﺑ ﺎ اﻧﻘ ﻼب ﻧ ﻮیﻦ‪ ،‬و دیﮕ ﺮ زهﺮﻣﺎره ﺎﯼ ﻧ ﻮیﻨﺶ ﺣﻤﺎی ﺖ آﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﻧ ﻮك ﭘﻴﻜ ﺎن ﺕﻜﺎﻣ ﻞ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑﺮﺕ ﺮ از هﻤ ﻪ ﯼ اﻧ ﺴﺎن هﺎﺱ ﺖ‪ .‬هﻤ ﻪ ﺑ ﻪ او‬
‫ﺑﺪهﻜﺎرﻧﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﺑﺎیﺪ زیﺮ چﺘﺮ رهﺒﺮﯼ »ﻧﻮیﻦ« او ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و اﮔﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺰدور‪ ،‬ﺑﯽ ﻏﻴﺮت‪ ،‬ﭘﺎﺱﺪار ﺱﻴﺎﺱﯽ‪ ،‬ﭘﺘﻴﺎرﻩ و از ایﻦ ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ایﻦ ﺱﺎدﻩ ﺵﺪﻩ ﯼ ﺕﻤﺎم داﺱﺘﺎن اﺱﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﯼ ایﻦ »ﺑ ﺴﺎط ﺟ ﻦ ﮔﻴ ﺮﯼ« و‬
‫ﺁن اﻟ ﻢ ﺵ ﻨﮕﻪ‪ ،‬ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ »وردﺱ ﺖ ﺁﻗ ﺎ رﺟ ﻮﯼ« اﺱ ﺖ‪ .‬هﺮچ ﻪ‬
‫ﺖ ﺑﻪ ﺑﻪ و چﻪ چﻪ هﻢ‬ ‫رﺟﻮﯼ ﺑﮕﻮیﺪ‪ ،‬او ﺑﻪ ﺑﻪ و چﻪ چﻪ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﺿﻠﻊ ﺱﻮم ایﻦ ﻣﺘْﻠ ِْ‬
‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ اﺱﺖ‪ ،‬ﻋﻴ ﺎل ﻗﺒﻠ ﯽ ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ﻗﺒ ﻞ از ای ﻦ آ ﻪ او ﺑ ﻪ ﺣﻠﻘ ﻪ ﯼ‬
‫رهﺒﺮﯼ‪ ،‬اﻣﺎﻣﺖ و زﻋﺎﻣﺖ راﻩ ﭘﻴﺪا آﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ آ ﺴﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫اﺕْﺒﺎت ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ اش هﻨ ﻮز ه ﻢ ﭘ ﺲ از ﭘﺮداﺧ ﺖ و ﭘﻴ ﺸﻜﺶ آ ﺮدن هﻤ ﺴﺮ‬
‫دوﺱﺖ داﺵﺘﻨﯽ اش آﻤﺎآ ﺎن ﻋﺎﺵ ﻘﺎﻧﻪ و ﻣﺠﻴ ﺰ ﮔﻮیﺎﻧ ﻪ دیﮕ ﺮان را ﺑ ﻪ ﻣﺠﻴﺰﮔ ﻮیﯽ و‬
‫ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ﺑﺎزهﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻋﻮت ﻣﯽ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ایﻦ ﺑﺴﺎط و ای ﻦ ﺕﺌ ﺎﺕﺮ روﺣﻮﺿ ﯽ وﺱ ﻴﻠﻪ اﯼ ﺵ ﺪ آ ﻪ ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢ چ ﯽ‬
‫دیﮕﺮان را ﺑﻪ ﻓﺪا آﺮدن ﺧﻮیﺶ در ﭘﺎﯼ رهﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﻧﻮیﻦ ایﺮان‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﺵ ﻮراﯼ‬
‫ﻣﻠ ﯽ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ای ﺮان‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﯼ آ ِﻞ ارﺕ ﺶ ﺁزادﯼ ﺑﺨ ﺶ ای ﺮان ‪ ...‬رهﺒ ﺮ‬
‫ﺖ ﺵ ﺮیﻚ ﺱ ﻮم از هﻤ ﻪ‬ ‫ص ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ دﻋ ﻮت آﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴ ِ‬‫ﺧ ﺎص اﻟﺨ ﺎ ِ‬
‫ﺶ ﺕﻮﺟﻴ ﻪ آﻨﻨ ﺪﻩ ﯼ ﺟﻨﺎی ﺎت »رهﺒ ﺮﯼ«‬ ‫ﺱﻨﮕﻴﻦ ﺕﺮ اﺱﺖ‪ ،‬ﺵﺮیﻚ ﺱ ﻮم در ﺿ ﻤﻦ ﻧﻘ ِ‬
‫را هﻢ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ دارد‪.‬‬
‫از ایﻦ زاویﻪ ﯼ ورود اﺱﺖ آﻪ دیﮕﺮ ﺑﺮاﯼ اﻧﺴﺎ ِن ﺱﺮﺱﭙﺮدﻩ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎﻧﺪ ﺑﺎزﯼ و ﺑﻨﺪ ﺑﺎزﯼ ﺧﺮاﺑﺶ آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ارزﺵﯽ ﻗﺎیﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻪ اﺧﺘﻴ ﺎر‬
‫ﺟ ﺎن‪ ،‬ﻣ ﺎل‪ ،‬ﻧ ﺎﻣﻮس و ﺵ ﺮﻓﺶ را در اﺧﺘﻴ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ اﻧ ﺪ و ﺁﻧﻘ ﺪر در ای ﻦ ﺕ ﺴﺨﻴﺮ و‬
‫ﻓ ﺘﺢ اﻟﻔﺘ ﻮح ﭘ ﻴﺶ رﻓﺘ ﻪ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ از اﻧ ﺴﺎن ﺁزادیﺨ ﻮاهﯽ آ ﻪ ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن اﻋﺘﻤ ﺎد‬
‫آﺮدﻩ اﺱﺖ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮﯼ زﺑﻮن و ﻣﻬ ﺮﻩ اﯼ ﺑ ﯽ ارزش ﺱ ﺎﺧﺘﻪ اﻧ ﺪ آ ﻪ در ه ﻴﭻ آﺠ ﺎﯼ‬
‫ﺕﺎریﺦ ﻣﻌﺎﺹﺮ و در هﻴﭻ ﺣﺰب‪ ،‬دﺱﺘﻪ‪ ،‬ﮔﺮوﻩ و ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪش یﺎﻓﺖ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪٥١‬‬
 ‫ﺑﺤﺚ ﻧﺪﻳﻤﻪ و ﮔﻤﺎﺷﺘﻪ‬

‫ف ک ﺲ دی ﮕ ﺮ ﯼ‬ ‫ﻓﺮهﻨﮓ ﻋﻤﻴﺪ آﺴﯽ را ﮔﻤﺎﺵﺘﻪ ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﻴﻜﻨﺪ آ ﻪ از ﻃ ﺮ ِ‬

‫ﺑﺮ ﺱﺮ آﺎرﯼ ﮔﻤﺎﺵﺘﻪ ﺵﺪﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨ ﯽ ﻧ ﻮآﺮ و ﻣ ﺎﻣﻮر ه ﻢ ﮔﻔﺘ ﻪ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬در‬
‫ارﺕﺶ ﺵﺎهﻨﺸﺎهﯽ ﮔﻤﺎﺵﺘﻪ ﺑﻪ ﺱﺮﺑﺎزاﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ آﻪ دورﻩ ﯼ دوﺱﺎﻟﻪ ﯼ ﺱ ﺮﺑﺎزﯼ‬
‫را در ﺧﺎﻧﻪ ﯼ اﻓﺴﺮان ارﺕﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﻧﻪ ﺵﺎﮔﺮد ﺱﭙﺮﯼ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ایﻦ آﻪ در ﻓﺮهﻨﮓ ﻋﻤﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺪیﻤﻪ ﺑﻪ ه ﻢ ﺹ ﺤﺒﺘﯽ و هﻤ ﺪﻣﯽ ه ﻢ ﺕﺮﺟﻤ ﻪ‬
‫ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬وﻟ ﯽ در درﺑ ﺎر ﺵ ﺎهﺎن ﺑ ﻪ زﻧ ﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘ ﻪ ﻣﻴ ﺸﺪ آ ﻪ ﻣ ﺎﻣﻮر اﻧﺠ ﺎم وﻇﻴﻔ ﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ وﻟﯽ ﻧﻌﻤﺘﺸﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺪیﻤﻪ هﺎ هﻤﻪ آﺎرﯼ ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ و چﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎﺕ ﺸﺎن‬
‫را ﺑ ﺎ ﺵ ﺎهﺰادﮔﺎن‪ ،‬ﭘ ﺮﻧﺲ ه ﺎ و ﭘﺮﻧﺴ ﺴﻬﺎ ﻣﻴﮕﺬراﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻧ ﻮﻋﯽ ه ﻢ ﺹ ﺤﺒﺖ‬
‫ای ﺸﺎن ه ﻢ ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ و ﮔﻤﺎﺵ ﺘﮕﺎن ﺣﻜ ﻢ »ﺧﺎﻧ ﻪ زاد«ه ﺎیﯽ را‬
‫داﺵﺘﻪ اﻧﺪ آﻪ در هﻤﻪ ﯼ زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮدارﯼ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ!‬
‫در ﻣﻴ ﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ رﺱ ﻢ اﺱ ﺖ آ ﻪ ه ﺮ ﻣ ﺴﺌﻮﻟﯽ ی ﻚ ﻧﺪیﻤ ﻪ ی ﺎ ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ‬
‫داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻪ آﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴ ﺸﻮد آ ﻪ از ﻧﻈ ﺮ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻗﺎﺑ ﻞ اﻋﺘﻤ ﺎد‬
‫ﺹﺪدرﺹ ﺪ ﺵ ﺪﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ و ای ﻦ اﻋﺘﻤ ﺎد را در رهﺒ ﺮﯼ »ایﺠ ﺎد« آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺴﺌﻮل‬
‫آ ﺴﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ هﻤﻴ ﺸﻪ و در هﻤ ﻪ ﺣ ﺎل ﺁﻣ ﺎدﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ هﺮچ ﻪ ﻣﻴﮕﻮیﻨ ﺪ »ﺑ ﯽ‬
‫چﻮن و چﺮا« اﻧﺠﺎم دهﺪ‪ .‬چﻨﻴﻦ آﺴﺎﻧﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدﯼ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫هﻤ ﻴﻦ ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴﻦ در ﺑﺪﻧ ﻪ ﯼ ﻧﻈ ﺎﻣﯽ ﺑ ﻪ آ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻨ ﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪﻩ را ی ﺪك‬
‫ﻣﻴﻜﺸﻨﺪ‪ .‬ارﺕﺒﺎط رﺟﻮﯼ ﺑ ﺎ ﻧﻔ ﺮات ﻣ ﻮرد اﻋﺘﻤ ﺎدش در ای ﻦ زﻣﻴﻨ ﻪ دو ﻃﺮﻓ ﻪ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫اﻋﺘﻤ ﺎد در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﺧ ﺪﻣﺘﮕﺰارﯼ‪ .‬ﺧ ﺪﻣﺘﮕﺰار ی ﺎ ﻧﺪیﻤ ﻪ آ ﺴﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ هﻨ ﻮز ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ﯼ ﻓﺮﻣ ﺎﻧﺒﺮدارﯼ ﻣﺤ ﺾ ﻧﺮﺱ ﻴﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻧﺪیﻤ ﻪ و ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ را ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ اﻣﻮر ﺹﻨﻔﯽ و ادارﯼ »ﻣﺴﺌﻮل« و »ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ« ﺑﻪ آﺎر ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻪ ﻧﺪیﻤ ﻪ و ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ »دﻓﺘ ﺮ« و»رﺉ ﻴﺲ دﻓﺘ ﺮ«‬
‫ﻣﻴﮕﻮیﻨﺪ‪ .‬دﻓﺘﺮ آﺴﯽ اﺱﺖ آﻪ ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺠﺎم آﺎرهﺎﯼ ﺹﻨﻔﯽ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﻻﺕﺮش اﺱ ﺖ؛‬
‫یﻌﻨﯽ ﻟﺒﺎﺱﺶ را ﻣﻴﺸﻮیﺪ و اﻃﻮ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ ،‬رﺧﺘﺨﻮاﺑﺶ را ﻣﺮﺕﺐ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬و اﮔ ﺮ اﻋﺘﻤ ﺎد‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﺶ را ﺟﻠﺐ آﺮد‪ ،‬آﺎرهﺎﯼ ادارﯼ اش را هﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﻋﺘﻤﺎد رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺕﻌ ﺪاد ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ اﺿ ﺎﻓﻪ ﺵ ﺪﻩ‪،‬‬
‫آﺎرهﺎﺵﺎن ﺕﺨﺼﺼﯽ ﺕﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ادارﯼ دﻓﺘﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ »دﻓﺘﺮ« ﺑﻪ ﺕﻠﻔ ﻦ‬
‫ش زیﺮدﺱ ﺘﺎن را ﻣﻴﺨﻮاﻧ ﺪ و آﺎره ﺎیﯽ هﻤﺎﻧﻨ ﺪ ی ﻚ ﻣﻨ ﺸﯽ را‬ ‫ﺟ ﻮاب ﻣﻴﺪه ﺪ‪ ،‬ﮔ ﺰار ِ‬
‫ﺑ ﻪ ﻋﻬ ﺪﻩ دارد‪ .‬ﻣ ﺴﺌﻮل در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ ﺣ ﺮف ﻻﺕ ﻴﻦ ‪ M‬ﻣ ﺸﺨﺺ ﻣﻴ ﺸﻮد‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎ ﺣﺮف ‪ F‬و ﻣﻌﺎون ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎ ﺣﺮف َ‪ . F‬ﻧﻮع ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ هﻢ ﺑ ﺎ ﺣ ﺮوف‬
‫ﺕﻜﻤﻴﻠﯽ دیﮕﺮﯼ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻣ ﺘْﻼ ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﯼ ﻟ ﺸﻜﺮ ‪ -‬ﮔﺮوه ﯽ ﺑ ﻪ اﺱ ﺘﻌﺪاد ی ﻚ‬
‫‪٥٢‬‬
‫ﻟ ﺸﻜﺮ ‪ FL -‬ﺧﻮاﻧ ﺪﻩ ﻣﻴ ﺸﻮد‪M .‬ه ﺎ و ‪F‬ه ﺎ َو ‪F‬ه ﺎ ﺹ ﻼﺣﻴﺖ دریﺎﻓ ﺖ ﻧﺪیﻤ ﻪ را‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺵﻮراﯼ ﻣﻠﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ رﺟﻮﯼ ه ﻢ ﻣﺜ ﻞ ﻣﻨ ﻮچﻬﺮ ه ﺰار ﺧ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﻧﺰدیﻜ ﯽ وی ﮋﻩ ﺑ ﻪ ﺵ ﺨﺺ رﺟ ﻮﯼ و ﺣﻤﺎی ﺖ از ﺕﻤ ﺎم ﺟﻨﺎی ﺎت او ﻧﻴ ﺰ از ﻣﻮهﺒ ﺖ‬
‫داﺵﺘﻦ ﻧﺪیﻤﻪ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪.‬‬
‫هﺰارﺧ ﺎﻧﯽ ﻧﻴ ﺰ هﻤﻴ ﺸﻪ یﻜ ﯽ از ای ﻦ زﻧ ﺎن را ‪ -‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺑ ﺎ هﻤ ﺎن ﭘﻮﺵ ﺶ‬
‫اﺱﻼﻣﯽ ‪ -‬در آﻨﺎر دارد‪ .‬ﻧﺪیﻤﻪ ﯼ هﺰارﺧﺎﻧﯽ وﻇﻴﻔﻪ دارد آﻪ ﺱ ﺎﻋﺘﯽ دوﺑ ﺎر ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ایﺸﺎن ﻗﻬﻮﻩ ﯼ ﺕﺎزﻩ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺵﻴﺮ‪ ،‬ﺵﻜﺮ و ﮔﺎهﺎ »ﺵﻴﺮیﻨﯽ ﺕﺮ« ﺱﺮو آﻨﺪ‪ .‬ﻧﺪیﻤ ﻪ ﯼ‬
‫هﺰارﺧ ﺎﻧﯽ ﻟﺒﺎﺱ ﻬﺎﯼ او را ﻣﻴ ﺸﻮیﺪ‪ ،‬ﺧ ﺸﻚ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬اﻃ ﻮ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬در آﻤ ﺪ‬
‫ﻣﻴﭽﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺟ ﺎرو ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻓ ﺖ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬اﮔ ﺮ ای ﺸﺎن ﻣ ﺮیﺾ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﻏ ﺬاﯼ وی ﮋﻩ ﺕﻬﻴ ﻪ‬
‫ﻣﻴﻜﻨ ﺪ و ﻣ ْﺘ ﻞ ی ﻚ ﻧﺪیﻤ ﻪ هﻤ ﻪ ﺟ ﺎ و هﻤﻴ ﺸﻪ در ﺧ ﺪﻣﺖ ای ﺸﺎن و ﺑ ﺮاﯼ اﻧﺠ ﺎم اﻣ ﻮر‬
‫ﺹﻨﻔﯽ ایﺸﺎن ﺁﻣﺎدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫چﻮن رﺟﻮﯼ اﺱﺎﺱﺎ ﺑﻪ اﻓﺮادش اﻋﺘﻤ ﺎدﯼ ﻧ ﺪارد‪ ،‬از ای ﻦ ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ ‪ -‬ﻏﻴ ﺮ‬
‫از اﻧﺠﺎم آﺎرهﺎﯼ ﺹﻨﻔﯽ و ادارﯼ ‪ -‬درﺧﻮاﺱﺖ دیﮕﺮﯼ ه ﻢ دارد‪ .‬در واﻗ ﻊ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎ را از ﻃﺮیﻖ ای ﻦ ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ آﻨﺘ ﺮل ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ .‬ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺟﺎﺱ ﻮس و‬
‫ﺖ ﺧﺒﺮﮔﻴ ﺮﯼ از اوﺿ ﺎع و اﺣ ﻮال ﺱﻴﺎﺱ ﯽ و اﻋﺘﻘ ﺎدﯼ ﻣﺴﺌﻮﻟ ﺸﺎن ه ﻢ ﻋﻤ ﻞ‬ ‫ﺟﻬ ِ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬از ﺱﻮیﯽ ﻧﺪیﻤﻪ هﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻴﺶ از چﻨﺪ ﻣ ﺎﻩ ﺕﺨ ﺖ اﺧﺘﻴ ﺎر ی ﻚ ﻧﻔ ﺮ ﺑﻤﺎﻧﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺱﺎس هﻤﺎن »ﺕ ِﺰ« ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ رواﺑ ﻂ ﻋ ﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ای ﺸﺎن ﺑ ﻪ ﺱ ﺮﻋﺖ ﺟﺎﺑﺠ ﺎ ﻣﻴ ﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ای ﻦ ﺟﺎﺱﻮﺱ ﺎن آ ﻪ ﭘ ﺲ از ﻣ ﺪﺕﯽ در ای ﻦ آ ﺎر ﺣﺮﻓ ﻪ اﯼ ه ﻢ ﻣﻴ ﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻇﻔﻨ ﺪ از‬
‫ﺖ ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﺸﺎن ‪ -‬هﻤﺎﻧﻨﺪ ی ﻚ ﺣ ﺮارت ﺱ ﻨﺞ ‪ -‬ﻣﺮﺕﺒ ﺎ‬ ‫ﻣﻴﺰان ِ رﻗﺖ و ﻏﻠﻈ ِ‬
‫ﮔﺰارش ﺕﻬﻴﻪ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ایﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ‪ ،‬راﻧﻨﺪﻩ و ﺕﻠﻔﻦ چﯽ ﺵﺨ ﺼﯽ ه ﻢ دارﻧ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ‬
‫هﺮچ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ]ﺑﺨﻮاﻧﻴ ﺪ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺑ ﻪ رﺟ ﻮﯼ[ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺕﻌ ﺪاد‬
‫ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ اﻓ ﺰایﺶ ﻣﻴﻴﺎﺑ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ای ﻦ ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ در ردﻩ ه ﺎﯼ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑ ﺎﻻﺕﺮ ﻣﻴﺘ ﻮان‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻴﻦ ﺵﺨﺼﯽ را ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪ آﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﺪﻋﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﺑ ﯽ ﻃﺒﻘ ﻪ ﯼ ﺕﻮﺣﻴ ﺪﯼ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺕﺮﺟﻤ ﻪ ﯼ‬
‫ﻓﺎرﺱﯽ ایﻦ آﻠﻤﻪ ﯼ ﻣﺮآﺐ ﻋﺮﺑﯽ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ در ایﻦ ﺱﻴﺴﺘﻢ هﻤﻪ ﺑ ﺎهﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧ ﺪ و‬
‫ه ﻴﭻ آ ﺲ را ﺑ ﺮ ه ﻴﭻ آ ﺲ ه ﻴﭻ ﻣﺰیﺘ ﯽ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ه ﻴﭻ ک ﺲ ﺑ ﻪ ه ﻴﭻ اﺹ ﻞ و ﻧ ﺴﺒﯽ‬
‫ﻣﻔﺘﺨﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬هﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻨﺪ و از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬آﺎرهﺎ هﻢ‬
‫ﺑﺮاﺱﺎس ﺕﺨﺼﺺ ‪ -‬و ﻧﻪ ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ‪ -‬ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ایﻦ ﺕﻌﺮیﻔﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ‬
‫ﻣ ﺎ از ای ﻦ آﻠﻤ ﻪ ﯼ ﻣﺮآ ﺐ ﻣﻴﻔﻬﻤﻴ ﺪیﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺑﻌ ﺪهﺎ ﻓﻬﻤﻴ ﺪیﻢ آ ﻪ ﺕﺨ ﺼﺺ در ای ﻦ‬
‫»ﺟﺎﻣﻌﻪ« ﺟﺮم اﺱﺖ و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺕﻨﻬﺎ ﺑﺮاﺱﺎس ﻣﻴﺰا ِن»ﻣﻜﺘﺒﯽ ﺑﻮدﻧﺸﺎن« درﺟﻪ ﺑﻨﺪﯼ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و اﺱﺘﻔﺎدﻩ از اﻣﻜﺎﻧﺎت هﻢ راﺑﻄ ﻪ ﯼ ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑ ﺎ ﻣﻴ ﺰا ِن ﻓﺮﻣ ﺎﻧﺒﺮدارﯼ دارد‪.‬‬
‫ﺕﻌﺪاد ﻧﺪیﻤﻪ هﺎ و ﮔﻤﺎﺵﺘﻪ هﺎﯼ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ِﻦ ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺘﺮ هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺱﺖ‪ .‬آﺎره ﺎﯼ‬
‫ﺵﺎق ﺑﺪﻧﯽ وﻇﻴﻔﻪ ﯼ آﺴﺎﻧﯽ اﺱﺖ آﻪ ﻣﻴﺰان ﺱﺮﺱﭙﺮدﮔﯽ ﺵﺎن آﻤﺘﺮ اﺱﺖ‪ .‬آﺎره ﺎﯼ‬
‫‪٥٣‬‬
 ‫ﺱﺒﻚ و ﺑﺎﺹﻄﻼح ادارﯼ در اﺧﺘﻴﺎر آﺴﺎﻧﯽ اﺱﺖ آﻪ ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﺕﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎرج از ﺕﻘﺴﻴﻢ آﺎر ﻏﻴﺮﻋﺎﻻﻧﻪ ﯼ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ‪ -‬آ ﻪ از دی ﺪﮔﺎﻩ‬
‫ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ و ﻣ ﺬهﺒﯽ رﺟ ﻮﯼ ﻧﺎﺵ ﯽ ﻣﻴ ﺸﻮد ‪ -‬ﻣﻮﺿ ﻮع ﻧﺪیﻤ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﻣ ﻦ ﺟﺎﻟ ﺐ ﺑ ﻮد‪،‬‬
‫از ایﻦ ﺟﻬ ﺖ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺰا ِن ﻋ ﺪ ِم اﻋﺘﻤ ﺎد رﺟ ﻮﯼ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻴ ﺎﻧﺶ رﺑ ﻂ ﭘﻴ ﺪا‬
‫ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ه ﻴﭻ آ ﺲ اﻋﺘﻤ ﺎد ﻧﺪاﺵ ﺖ‪ .‬ﻧﺰدی ﻚ ﺕ ﺮیﻦ آ ﺴﺎﻧﺶ را ه ﻢ ﻣ ْﺜ ﻞ‬
‫هﺰارﺧﺎﻧﯽ و دیﮕﺮان ﺑﺎ ایﻦ ﺕﺮﻓﻨ ﺪ آﻨﺘ ﺮل ﻣﻴﻜ ﺮد‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺵ ﻴﻮﻩ هﻤﻴ ﺸﻪ از‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﯼ اﺣﺴﺎﺱﺎت و ﻣﻮﺿ ﻊ ﮔﻴ ﺮﯼ ه ﺎﯼ ﻧﻔ ﺮاﺕﺶ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﺧ ﻮدش ﺑ ﺎﺧﺒﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮ داﺵﺖ آﻪ ایﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺱﻴﺎﺱﯽ و ارﺕﺒﺎط ﻣﺮیﺪ و ﻣﺮادﯼ در چ ﻪ‬
‫ﻧﻘﻄ ﻪ اﯼ ﻗ ﺮار دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ ﻗﺒ ﻞ از ای ﻦ آ ﻪ ﻧﻴﺮوه ﺎ اﻋ ﻼم آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ‬
‫ﻣﻴﺨﻮاهﻨ ﺪ از دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺟ ﺪا ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬زی ﺮ ﺿ ﺮب ﻗ ﺮار ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﻗﺒ ﻞ از اﻋ ﻼم‬
‫اﻧﺼﺮاف ﻓﺮد‪ ،‬رﺟﻮﯼ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ آﻪ ﻧﻔﺮاﺕﺶ رﻓﺘﻨﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رﺟﻮﯼ در ﻣﻬ ﺎر آ ﺮدن‬
‫و ﺕﺤﺖ آﻨﺘﺮل ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ ﺁﻧﻘﺪر ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻜﺮد آﻪ ﻧﻴﺮو اﺹ ﻼ ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻴ ﺪ از‬
‫آﺠ ﺎ ﺧ ﻮردﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻧﻴ ﺮو ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻴ ﺪ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ چﮕﻮﻧ ﻪ از ﻋﻮاﻃ ﻒ‪ ،‬اﺣ ﺴﺎﺱﺎت و‬
‫ﺖ ﭘ ﻴﺶ را‬ ‫اﻧﺪی ﺸﻪ اش اﻃ ﻼع ﭘﻴ ﺪا آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ! ﺑ ﺎ ای ﻦ ﺕﺮﻓﻨ ﺪ‪ ،‬رﺟ ﻮﯼ هﻤﻴ ﺸﻪ دﺱ ِ‬
‫داﺵ ﺖ و ﻧﻴﺮوه ﺎ را آ ﻪ ﺧ ﻮد در ﻣﻘﺎﻣ ﺎت ﺧﻮدﺱ ﺎﺧﺘﻪ اش ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺧ ﻮﺑﯽ‬
‫آﻨﺘﺮل ﻣﻴﻜﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﺧ ﺎرج آ ﺸﻮرﯼ رﺟ ﻮﯼ ه ﻢ ‪ -‬ﺑ ﺪون ای ﻦ آ ﻪ ﻣﻄﻠ ﻊ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ ‪ -‬ﺑ ﻪ‬
‫ﺟﺎﺱﻮﺱ ﺎن یﻜ ﺪیﮕﺮ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ارﺕﺒﺎﻃ ﺎت ﻧﻔ ﺮات ﺧ ﺎرج از آ ﺸﻮر و‬
‫ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﻏﻴﺮﻋ ﻀﻮ و ه ﻮادار ه ﻢ در ﺣﻴﻄ ﻪ ﯼ اﻃﻼﻋ ﺎت رﺟ ﻮﯼ ﻗ ﺮار دارﻧ ﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ایﻦ ﻃﻴﻒ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻟﻄﺎیﻒ اﻟﺤﻴﻞ در ﻣﻨﮕﻨﻪ ﯼ اﻃﻼﻋﺎﺕﯽ ﺧﻮدش دارد‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮیﻦ ﺑ ﺎر دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ و ﺑﺎﻓ ﺖ ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺱﻴ ﺴﺘﻢ او روﯼ ﮔ ﺰارش‬
‫ﻧﻮی ﺴﯽ از دیﮕ ﺮان ﻣﻴﭽﺮﺧ ﺪ‪ .‬ﺱ ﻴﻜﻞ ﺟﺮی ﺎن در ﮔ ﺰارش از ﺧ ﻮد و ﮔ ﺰارش از‬
‫دیﮕ ﺮان دور ﻣﻴﺰﻧ ﺪ‪ .‬ه ﺮآﺲ ﻣﻮﻇ ﻒ اﺱ ﺖ ه ﻢ زﻣ ﺎن آ ﻪ ﺧ ﻮدش را از ﻟﺤ ﺎظ‬
‫روﺣ ﯽ‪ ،‬ﺟ ﺴﻤﯽ‪ ،‬ﻋ ﺎﻃﻔﯽ و ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺕﺨﻠﻴ ﻪ ﻣﻴﻜﻨ ﺪ‪ ،‬دیﮕ ﺮان را ه ﻢ زیﺮﻧﻈ ﺮ‬
‫داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬هﻤ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ه ﻢ دورﺑﻴﻨ ﯽ آ ﺎر ﮔﺬاﺵ ﺘﻪ اﻧ ﺪ و ﺕ ﺎ اﻋﻤ ﺎق ذه ﻦ‪ ،‬ﻗﻠ ﺐ‪ ،‬و‬
‫روح یﻜﺪیﮕﺮ را ﻣﻴﻜﺎوﻧﺪ‪ .‬آ ﻮچﻜﺘﺮیﻦ ﺣﺮآ ﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺵ ﻮﺧﯽ و ﺱ ﻼم و ﻋﻠﻴ ﻚ ﺑ ﻪ‬
‫آﻞ دﺱﺘﮕﺎﻩ ﮔﺰارش ﻣﯽ ﺵﻮد‪ ٩٠ .‬درﺹﺪ وﻗﺖ رهﺒ ﺮ اﻧﻘ ﻼب ﻧ ﻮیﻦ ای ﺮان ﺹ ﺮف‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن و ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ایﻦ ﮔﺰارﺵﻬﺎ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺟ ﺰ ﺑ ﺮاﯼ ﻓﺤ ﺶ دادن ﺑ ﻪ آ ﻞ‬
‫اﭘﻮزیﺴﻴﻮن وﻗﺘﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬درواﻗﻊ وﻗﺖ ﻧﺪارد ﺱﺮش را ﺑﺨﺎراﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺪیﻤ ﻪ ه ﺎ ﻧﻘ ﺶ ﺱ ﻮﭘﺎپ اﻃﻤﻴﻨ ﺎن رﺟ ﻮﯼ را ﺑ ﺎزﯼ ﻣﻴﻜﻨﻨ ﺪ‪» .‬دﻓﺘ ﺮ«ه ﺎ‬
‫چﺸﻢ و ﮔﻮش رﺟ ﻮﯼ در درون ﺱﻴ ﺴﺘﻢ ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﯼ ﻣﺎﻓﻴ ﺎیﯽ او ه ﺴﺘﻨﺪ؛ ﺱﻴ ﺴﺘﻤﯽ آ ﻪ‬
‫ﺑ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ﯼ ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدن اﻧ ﺴﺎن از اﻧ ﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﻨ ﺎ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﻣﻌﻨ ﯽ ﺕ ﺸﻜﻴﻼت در‬
‫ﺱﻴﺴﺘﻢ رﺟﻮﯼ اﺱﺖ‪.‬‬
‫‪٥٤‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع ﺟﻨﺴﻴﺖ در دﺳﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ‬

‫در ی ﻚ ﻧﮕ ﺎﻩ ﺁزاد اﻧﺪی ﺸﺎﻧﻪ ﺑ ﻪ ﻋﻤﻠﻜ ﺮ ِد رﺟ ﻮﯼ در ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﮔ ﺰارﯼ ﺑ ﻴﻦ‬

‫ب‬‫اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻣﻴﺘﻮان دیﺪ آﻪ او ﺑﺮاﯼ آﻨﺘﺮ ِل ﻧﻴﺮوهﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺵﺪت زی ِﺮ ﺿ ﺮ ِ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺟﻨ ﺴﻴﺖ دارد‪ .‬ﺟﻨ ﺴﻴﺖ در ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ یﻌﻨ ﯽ ﭘﻠﻴ ﺪﺕﺮیﻦ و ﻣ ﺴﺘﻬﺠﻦ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﺑ ﺪن اﻧ ﺴﺎن‪ .‬ﺟﻨ ﺴﻴﺖ یﻌﻨ ﯽ ﺑﺨ ﺸﯽ از ﺑ ﺪن آ ﻪ دچ ﺎر ﺑﻴﻤ ﺎرﯼ »ﻗﺎﻧﻘﺎری ﺎ«‬
‫ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ و رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﻌﯽ دارد ﺑ ﺎ ﺁﻣ ﻮزش ه ﺎﯼ ﻣﻜ ﺮر در ﻣﻜ ﺮر و‬
‫ﻣﻐ ﺰ ﺵ ﻮیﯽ ه ﺎﯼ ﭘ ﯽ در ﭘ ﯽ‪ ،‬ای ﻦ ﺑﺨ ﺶ ﻗﺎﻧﻘﺎری ﺎ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﯼ اﻧ ﺴﺎن را از ﺑ ﺪ ِن‬
‫ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﺶ ﺟﺪا آﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺟﺮاﺣﯽ در ﻗﻠﺐ‪ ،‬اﺣﺴﺎس‪ ،‬ﻏﺮیﺰﻩ‪ ،‬ﻋﻮاﻃ ﻒ‬
‫و ذهﻦ اﻧﺴﺎن‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ دیﻮار دﻓ ﺎﻋﯽ ﺑ ﺴﻴﺎر ﻗﻄ ﻮرﯼ ﺑ ﻴﻦ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮداﻧﺶ ﺑ ﺎ ﺕ ﺬآﺮهﺎﯼ‬
‫داﺉﻤ ﯽ در ﻣ ﻮرد ﺟﻨ ﺴﻴﺖ آ ﺸﻴﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺮدان در ﺕ ﺸﻜﻴﻼت رﺟ ﻮﯼ ﺣﺘ ﺎ در‬
‫ﺁﺱﺎی ﺸﮕﺎﻩ هﺎﺵ ﺎن ﺣ ﻖ ﭘﻮﺵ ﻴﺪن ﻟﺒ ﺎس راﺣ ﺖ ﻣ ْﺘ ﻞ ﭘﻴﮋاﻣ ﺎ و ﮔ ﺮﻣﻜﻦ را ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬در‬
‫ﺁﺱﺎیﺸﮕﺎﻩ هﺎﯼ ﻣﺮداﻧﻪ ه ﻢ ﻣ ﺮدان از ه ﻢ رو ﻣﻴﮕﻴﺮﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺮدان در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ه ﻢ ﺑ ﺪون‬
‫ﺟﻮراب ﺕﺮدد ﻧﻤﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫یﻜﯽ از هﻮاداران رﺟﻮﯼ آﻪ ﺱﺎآﻦ ﺵﻬﺮ ﺑ ﻦ ﺁﻟﻤ ﺎن اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻣ ﻦ ﮔﻔ ﺖ ‪-‬‬
‫ﺑﺎ ایﻦ آﻪ ﺧﻮاهﺮزادﻩ اش را رﺟﻮﯼ ﺑﻪ آﺸﺘﻦ دادﻩ اﺱﺖ ‪ -‬اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮﺧﻮردهﺎﯼ‬
‫ﻓﺎﻻﻧﮋﯼ ﻣﺮدان در ﭘﺎیﮕﺎﻩ هﺎ و ﺁﺱﺎیﺸﮕﺎﻩ هﺎﯼ »ﺑﺮادران« ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺑ ﺎ ای ﺸﺎن‬
‫آﺎر آﻨ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺴﻴﻦ ﻣﻴﮕﻔ ﺖ آ ﻪ او را در ﺧﻮاﺑﮕ ﺎﻩ ه ﻢ ﻣﺠﺒ ﻮر ﺑ ﻪ ﭘﻮﺵ ﻴﺪن ﺟ ﻮراب و‬
‫ﺵﻠﻮار آﻠﻔﺖ و ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻮز ﺁﺱﺘﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪ و ﭘﻴﺮاهﻦ یﻘﻪ ﺑﺴﺘﻪ آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﺣﺴﻴﻦ ایﻦ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ در اﻣ ﻮر ﺵﺨ ﺼﯽ و ﭘﻮﺵ ﺶ‪ ،‬ﻧ ﻮﻋﯽ ﺕ ﻮهﻴﻦ ﺑ ﻪ او ﺑ ﻮد‪ .‬دیﮕﺮاﻧ ﯽ ه ﻢ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬و هﻨﻮز هﻢ هﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬آﻪ از ایﻦ ﺑﺮﺧﻮردهﺎ در ﻋﺬاب ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ در ﻧﺸ ﺴﺘﯽ ﺑ ﺎ ﺣ ﻀﻮر ﺧ ﻮد ﻣ ﻦ از اﺟﺒ ﺎر در ﭘﻮﺵ ﺶ ﭘﻮﺵ ﻴﺪﻩ ﯼ‬
‫ﻣ ﺮدان در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ ه ﺎ و ﺧﻮاﺑﮕ ﺎﻩ ه ﺎ ﺱ ﺨﻦ راﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺮدان ﺣ ﻖ ﻧﺪارﻧ ﺪ ﺁﺱ ﺘﻴﻦ آﻮﺕ ﺎﻩ‬
‫ﺑﭙﻮﺵ ﻨﺪ‪ .‬ﺣ ﻖ ﻧﺪارﻧ ﺪ ﺁﺱ ﺘﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪﺵ ﺎن را آﻤ ﯽ ﺑ ﺎﻻ ﺑﺰﻧﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﺎزﮔﺬاﺵ ﺘﻦ ی ﻚ دﮔﻤ ﻪ از‬
‫ﺑﻠ ﻮز و ﭘﻴ ﺮاهﻦ یﻘ ﻪ ﺑ ﺴﺘﻪ ﺵ ﺎن ﻣﻤﻨ ﻮع اﺱ ﺖ‪ .‬ﺣ ﻖ ﻧﺪارﻧ ﺪ ﻣ ﻮﯼ ﺱ ِﺮ ﻣﺮﺕ ﺐ‬
‫داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎی ﺪ هﻤﻴ ﺸﻪ ﻣﻮهﺎﺵ ﺎن ‪ -‬ﻣ ْﺘ ﻞ ﺣ ﺰب اﻟﻠﻬ ﯽ ه ﺎ ‪ -‬آﻮﺕ ﺎ ِﻩ آﻮﺕ ﺎﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪.‬‬
‫ﺕﻔﺎوت ﺵﻜﻠﯽ ﻣﺮدان ﭘﻴﺮاﻣ ﻮن رﺟ ﻮﯼ و ﺣ ﺰب اﻟﻠﻬ ﯽ ه ﺎ‪ ،‬ﻓﻘ ﻂ در ﻣﻮﺿ ﻮع ری ﺶ‬
‫اﺱﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻔﺮات رﺟﻮﯼ هﺮ آﻪ ری ﺶ دارد ﻃﺮﻓ ﺪار ﺧﻤﻴﻨ ﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ آ ﺴﯽ‬
‫ﺁﻟ ﺮژﯼ داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ و ﻧﺘﻮاﻧ ﺪ ری ﺸﺶ را ﺑﺘﺮاﺵ ﺪ‪ ،‬ی ﺎ ﻣ ْﺘ ﻞ ﺣ ﺎج ﺟ ﻼل ﮔﻨﺠ ﻪ اﯼ ‪-‬‬
‫ﺁﺧﻮﻧﺪ دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ‪ -‬ﺑﺎ ریﺶ و ﺑﺪون ﻋﺒﺎ و ﻋﻤﺎﻣﻪ و ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺕﺮدد آﻨ ﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮرد ﻃﻌﻨﻪ و ﺕﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫‪٥٥‬‬
 ‫ﻣﻮﺿ ﻮع ﺟﻨ ﺴﻴﺖ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ و ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﮔ ﺰارﯼ ﺑ ﻴﻦ اﻧ ﺴﺎن ه ﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺵﻜﻠﯽ اﺱﺖ ﺕﺎ اﻧﺪیﺸﻪ اﯼ و ﻋﻤﻘﯽ‪ .‬اﺧﺘﻼﻓﻬ ﺎ را ه ﻢ ﺵ ﻜﻠﯽ و ﻇ ﺎهﺮﯼ اﻧ ﺪازﻩ‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺎﺱﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﺟﻮ ﻓﺎﻻﻧﮋﯼ در ﻗﺮارﮔﺎﻩ و ﭘﺎیﮕﺎﻩ هﺎﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺠﺰ ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻜﯽ ﺱﺮد‪ ،‬ﻣﻨﺎﺱﺒﺎﺕﯽ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻧﺪاﺵﺘﻢ آﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ از ایﺸﺎن ﺑﭙﺮﺱﻢ ﺑ ﺮ‬
‫ایﺸﺎن چﻪ ﻣﻴﮕ ﺬرد؟ اﻣ ﺎ ﭘ ﺲ از ﺟ ﺪا ﺵ ﺪن از ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ و دی ﺪن ﺑﻌ ﻀﯽ از ﻣ ﺮدان‬
‫ﺟﺪا ﺵﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ایﻦ ﻓﺎﺹﻠﻪ ﮔﺰارﯼ هﺎ ﭘﯽ ﺑﺮدم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺵﻴﻮﻩ ﯼ رﻓﺘﺎ ِر ﺑﺎ زﻧﺎن ه ﻢ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻋﻼﻣﺘﯽ از رواﺑﻂ و ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت ﺑ ﺎ ﻣ ﺮدان ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬ﺵ ﺎیﺪ ﺕ ﺮس رﺟ ﻮﯼ‬
‫از اﻣﻜ ﺎن وﺟ ﻮد »ه ﻢ ﺟ ﻨﺲ ﮔﺮای ﯽ« در ﭘﺎیﮕ ﺎﻩ ه ﺎ و ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف او را ﺑ ﻪ‬
‫اِﻋﻤﺎل ایﻦ ﻓﺸﺎرهﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻴﻜ ﺮد؛ اﻣ ﺎ ﺕ ﺼﻮر ﻣ ﻦ ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺧﻄ ﺎﯼ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ و ﻧﺎﻣﻮﺱﯽ ﺁﻧﻘﺪرهﺎ ه ﻢ ﺑ ﺮاﯼ رﺟ ﻮﯼ ﻣﻬ ﻢ ﻧﺒ ﻮد‪ .‬ای ﻦ ﻧ ﻮع اﺟﺒﺎره ﺎ و ﻓ ﺸﺎر‬
‫وارد آﺮدﻧﻬ ﺎ ‪ -‬در ﺵ ﻜﻞ و ﻓ ﺮم ‪ -‬و ﺕﺎآﻴ ﺪ ه ﺎﯼ ﻣﻜ ﺮر و ﻣﻮآ ﺪ‪ ،‬ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ِﻞ‬
‫آﻨﺘﺮل ﻧﻴﺮو ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺨﻮد ﻧﺒﻮد آﻪ رﺟﻮﯼ ﺱﻌﯽ ﻣﻴﻜ ﺮد‪ ،‬هﻤﻴ ﺸﻪ از ریﺰﺕ ﺮیﻦ رواﺑ ﻂ‬
‫ﺵﺨ ﺼﯽ ﻧﻔ ﺮاﺕﺶ ﺑ ﺎﺧﺒﺮ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺁن ه ﻢ ﺣﺘﻤ ﺎ ﺑ ﻪ ﺹ ﻮرت آﺘﺒ ﯽ و ﮔﺰارﺵ ﯽ ﺕ ﺎ در‬
‫ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم ﺑﺮاﯼ ﺕﺤﻘﻴﺮ و ﺕﻮهﻴﻦ ﺑﻪ ایﺸﺎن از ایﻦ ﮔﺰارﺵﻬﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﺑﻴ ﺎﻧﯽ‬
‫دیﮕ ﺮ ﺧﻴﻠ ﯽ از ﻧﻴﺮوه ﺎیﯽ آ ﻪ ﺕ ﺎ ﺣ ﺎﻻ در ﻋ ﺮاق ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬از ﺕ ﺮس ﻟ ﻮ رﻓ ﺘﻦ‬
‫ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت ﺵﺨﺼﯽ و ﺧﺼﻮﺹﯽ ﺵﺎن رﺟﻮﯼ را ﺕﺤﻤﻞ ﻣﻴﻜﻨﻨ ﺪ‪ ،‬واﻻ چ ﻪ دﻟﻴﻠ ﯽ دارد‬
‫آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ایﻨﻘ ﺪر روﯼ ﺧﻄﺎه ﺎﯼ ﻧﺎﻣﻮﺱ ﯽ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ اش ﺣ ﺴﺎس ﺑﺎﺵ ﺪ؟‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ه ﺮآﺲ در زﻧ ﺪﮔﯽ اش اﺱ ﺮارﯼ دارد آ ﻪ ﻓﻘ ﻂ و ﻓﻘ ﻂ ﺑ ﻪ ﺧ ﻮد او ﻣﺮﺑ ﻮط‬
‫اﺱ ﺖ‪ .‬ه ﻴﭻ آ ﺲ ﺣ ﻖ ﻧ ﺪارد ﺑ ﻪ زﻧ ﺪﮔﯽ ﺵﺨ ﺼﯽ آ ﺴﯽ ﺱ ﺮك ﺑﻜ ﺸﺪ! ﺑﻨ ﺎﺑﺮایﻦ‬
‫ﺕﺎآﻴ ﺪهﺎﯼ ﻣﻜ ﺮر در ه ﺮ ﻟﺤﻈ ﻪ‪ ،‬هﻤﻴ ﺸﻪ و هﻤ ﻪ ﺟ ﺎ روﯼ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺧﻼﻓﻜﺎریﻬ ﺎﯼ‬
‫ﻧﺎﻣﻮﺱﯽ ﺣﺘﺎ ﺧﻮاب و رویﺎ دیﺪن‪ ،‬ﺕﻨﻬﺎ دﻟﻴ ِﻞ ﺑﺮ آﻨﺘﺮل اﺱﺎﺱﯽ و آﻴﻔﯽ اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ‬
‫در ﺁﻧﺠﺎﺱﺖ‪ .‬اﮔﺮ رﺟﻮﯼ ایﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻔﺮاﺕﺶ را آﻨﺘﺮل ﻧﻤﻴﻜﺮد آﻪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ از ایﻦ‬
‫اﻓﺮاد ﻋﺎدﯼ و ﺱﻴﺎﺱﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺮﻩ ه ﺎیﯽ ﮔ ﻮش ﺑ ﻪ ﻓﺮﻣ ﺎن ﺑ ﺴﺎزد آ ﻪ در ﺣﺎﺵ ﻴﻪ ﯼ ه ﻴﭻ‬
‫درﺑ ﺎرﯼ هﻤﺘ ﺎیﯽ ﻧﺪاﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ! ﺣﺘ ﺎ ﻣ ﺪاﺣﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﻢ و راﺱ ﺖ ﺵ ﺪن‬
‫آﻤﺮهﺎﺵ ﺎن در ﺑﺮاﺑ ﺮ ﺵ ﺎهﺎن و ﺵ ﺎهﺰادﮔﺎن ﻗﺎﺟ ﺎر و ﺹ ﻔﻮﯼ ﺵ ﺒﻬﺎ ﺑ ﻪ آﻤﺮهﺎﺵ ﺎن‬
‫روﻏﻦ زیﺘﻮن ﻣﻴﻤﺎﻟﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﻗﺪرت ﺕﺤﺮك آﻤﺮﺵﺎن را اﻓﺰایﺶ دهﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ای ﻦ درﺟ ﻪ‬
‫از ذﻟﺖ‪ ،‬از ﺧﻮد ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺑﯽ هﻮیﺘﯽ‪ ،‬دچﺎر ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ایﻦ درﺑﺎریﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاﯼ‬
‫ﻧﺎن و ﻣﻘﺎم اﺱﺖ آﻪ چﻨﻴﻦ از ﺧﻮد ﮔﺬﺵﺘﮕﯽ هﺎیﯽ]!!![ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ‬
‫رﺟﻮﯼ چﻪ چﺸﻢ اﻧﺪازﯼ ﺑﺮاﯼ رﺱﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‪ ،‬ﻣﻨﺰﻟ ﺖ‪ ،‬ﭘ ﻮل و ْﺕ ﺮوت دارﻧ ﺪ‪ ،‬ﺟ ﺰ‬
‫ایﻦ آﻪ ﭘﻠﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺱﺎﻧﺪن رهﺒﺮﺵﺎن ﺑﺎﺵﺪ؟!‬
‫رﺟﻮﯼ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻧﻴﺎزش ﺑﻪ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ‪ ،‬هﻴﭻ اﻋﺘﻘ ﺎدﯼ ﺑ ﻪ‬
‫ﺣﻖ و ﺣﻘﻮق ایﺸﺎن ﻧﺪارد‪ .‬دیﺪﮔﺎﻩ او هﻤﺎن دیﺪﮔﺎﻩ ﻣﺬهﺒﯽ و ﺱﻨﺘﯽ ﻓﻨﺎﺕﻴﻜﯽ اﺱﺖ آ ﻪ‬
‫زﻧﺎن را هﻤﻴﺸﻪ و هﻤﻪ ﺟﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﻓﺴﺎد ﺕﻠﻘﯽ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈ ﺮ او ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘ ﺮ ﺑ ﻮد آ ﻪ‬
‫‪٥٦‬‬
‫ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﺶ یﻜﺴﺮﻩ از ﻣﺮدان ﺕﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺸﺪ و زﻧﺎﻧﯽ یﺎﻓﺖ ﻧﻤﻴﺸﺪﻧﺪ آﻪ ﻣ ﺮدا ِن ﻣﺠﺎه ﺪ‬
‫ﺾ ﻧﻴ ﺎز ﺑ ﻪ ﺣ ﻀﻮر زﻧ ﺎن در‬ ‫را ﺑ ﻪ زﻧ ﺪﮔﯽ و ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ دﻟﺒ ﺴﺘﻪ و ﭘﺎیﺒﻨ ﺪ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺕﻨ ﺎﻗ ِ‬
‫ﺕﺸﻜﻴﻼت و در ﻣﻨﮕﻨﻪ ﻧﮕ ﻪ داﺵ ﺘﻦ ﻣ ﺮدان ‪ -‬در آﻨ ﺎر هﻤ ﻴﻦ زﻧ ﺎن ‪ -‬از هﻤ ﻴﻦ ﺕﻠﻘ ﯽ‬
‫ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ از اﻧﺴﺎن و ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻧﺎﺵﯽ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ چﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻢ ایﻦ رﻓﺘﺎر را ﺑﻪ ﺹ ﻮرﺕﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﺵﻨﺎﺱ ﺎﻧﻪ ﻣﻄ ﺮح‬
‫آﻨﻢ؟ اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ در ﻋﺮاق‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﺱﻮیﺲ و ﺕﻬﺮان ]آ ﻪ زی ﺮ ﺿ ﺮب‬
‫ﻣ ﺸﺨﺺ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ اﻣﻨﻴﺘ ﯽ رژی ﻢ ﺑ ﻮدیﻢ[ ﻣﻮﺿ ﻮع و ﺕ ﻢ اﺹ ﻠﯽ ﺑﺮﺧﻮرده ﺎﯼ‬
‫ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑ ﺎ زﻧ ﺎن هﻤﻴ ﺸﻪ هﻤ ﻴﻦ ﺑ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ ﺑ ﺎ ﺑ ﺮادرﯼ ﺣ ﺮف ﻣﻴ ﺰدیﻢ‪ ،‬ﻧﺒﺎی ﺪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺹ ﻮرﺕﺶ ﻧﮕ ﺎﻩ ﻣﻴﻜ ﺮدیﻢ‪ .‬وﻗﺘ ﯽ ﻟﺒ ﺎس ﻣﻴﭙﻮﺵ ﻴﺪیﻢ‪ ،‬ﺑﺎی ﺪ ﺣﻮاﺱ ﻤﺎن ﺟﻤ ﻊ ﻣﻴﺒ ﻮد آ ﻪ‬
‫دﮔﻤﻪ هﺎﻣﺎن آﺎﻣﻼ و درﺱﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬روﺱﺮﯼ هﺎن ﻋﻘﺐ ﻧﺮود‪ ،‬اﺹ ﻼ ﺑﺎی ﺪ ﻣﺜ ﻞ‬
‫ﺁﺑﺠﯽ زیﻨﺒﻬﺎ ﺱﺮد و ﺧﺸﻚ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺣﺮف ﻣﻴﺰدیﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺕﺠﺮد و ﻣﺠﺮد ﺑﻮدن »ﺑﺮادران« از ﻣﺤﻮرهﺎﯼ اﺱﺎﺱﯽ ﺑﺤﺜﻬ ﺎﯼ‬
‫آﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ رﺟﻮﯼ در ﭘﺮوﺱﻪ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺑ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ آ ﺴﯽ دﺱ ﺖ و روﯼ ﺧ ﻮد را‬
‫ﻣﻴﺸﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺱﺶ را اﻃﻮ ﻣﻴﺰد‪ ،‬ﺹﺎﺑﻮﻧﯽ و ﻣﺘْﻼ ﻋﻄﺮﯼ‪ ...‬ﻓﻮرا ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﺱ ﺖ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ آﻪ‪» :‬ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻴﺪاﻧﯽ ایﻦ هﻤﻪ ﺑﺮادر ﻣﺠﺮد ایﻦ ﺟﺎ هﺴﺖ؟!«‬
‫ای ﻦ رﻓﺘﺎره ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﻣ ﻦ ﺑ ﺴﻴﺎر ﺁزار دهﻨ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬یﻜ ﯽ از ﻣ ﺴﺎﺉﻠﯽ آ ﻪ‬
‫ه ﻴﭻ ﮔ ﺎﻩ ﺑ ﺮاﯼ ﻣ ﻦ ﺣ ﻞ ﻧ ﺸﺪ‪ ،‬هﻤ ﻴﻦ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ای ﻦ آ ﻪ ﻧﻤﻴﺨﻮاﺱ ﺘﻢ ﺕﺤ ﺖ ای ﻦ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردهﺎ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮم‪ ،‬ﺱﻌﯽ ﻣﻴﻜﺮدم‪ ،‬ﻣﺜﻞ یﻚ ز ِن اﻣ ِﻞ ﺱ ﻨﺘﯽ و ﻓﻨﺎﺕﻴ ﻚ از ﺣ ﺪاﻗﻞ‬
‫ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ ﺑﺎ ﻣﺮدان هﻢ ﺧﻮد دارﯼ آﻨﻢ‪.‬‬
‫ﭘﻮﺵﻴﺪن ﻟﺒﺎس ﻣﺮﺕﺐ و اﻃﻮ آﺮدﻩ در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺣﻜﻢ اﺱ ﺘﺮیﭗ ﺕﻴ ﺰم‬
‫را داﺵﺖ‪ .‬رﺟﻮﯼ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺕﺤﻤﻞ آﻨ ﺪ آ ﻪ زن ‪ -‬ﺣﺘ ﺎ ﺑ ﺎ هﻤ ﺎن ﺵ ﻜﻞ ﭘﻴ ﺸﻨﻬﺎدﯼ و‬
‫اﺟﺒ ﺎرﯼ ﻟﺒ ﺎس ﻧﻈ ﺎﻣﯽ و ﻣ ﺬهﺒﯽ ‪ -‬ﻣﺮﺕ ﺐ و ﺕﻤﻴ ﺰ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬اﺟﺒ ﺎر ﺑ ﻪ زﺵ ﺖ و‬
‫ﺑ ﺪﺕﺮآﻴﺐ ﻧﻤ ﺎیﯽ زﻧ ﺎن در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ و در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬ ﺎﯼ اروﭘ ﺎ ﺑ ﻪ ﺣ ﺪﯼ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫ﺕﻬﻮع ﺁور اﺱﺖ‪ .‬زﻧﺎن ﻋﻤﺪا ﺕﻤﺎیﻞ دارﻧﺪ ﺑ ﺪهﻴﺒﺖ‪ ،‬ﺑ ﺪهﻴﻜﻞ و ﺑﻴﻤ ﺎر ﻧﻤﺎیﺎﻧ ﺪﻩ ﺵ ﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺕ ﺎ از ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ ﺑﺎﻋ ﺚ ﺕﺤﺮی ﻚ »ﺑ ﺮادران« روزﻩ دار از ﺣ ﺪاﻗﻞ رواﺑ ﻂ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ﻣﺠ ﺮد‪ ،‬آ ﻪ ﻣﺘ ﺎهﻠﻴ ِﻦ ﺁن زﻣ ﺎن ه ﻢ از ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬ ﺎﯼ‬
‫وﺣﺸﺘﻨﺎك ﺟﻨ ﺴﯽ رﻧ ﺞ ﻣﻴﺒﺮدﻧ ﺪ و رﻧ ﺞ ﻣﻴﺒﺮﻧ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ ﻟﻄ ﺎیﻒ اﻟﺤﻴ ﻞ ﺱ ﻌﯽ در‬
‫ﺕﻌﻤﻴ ﻖ ای ﻦ ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ه ﺎ دارد‪ .‬او از ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ ﺑ ﻪ ﺑﻴﻤ ﺎر ﺵ ﺪن اﻃﺮاﻓﻴ ﺎﻧﺶ‪ ،‬چ ﻪ‬
‫ﻓﻴﺰیﻜﯽ و چﻪ روﺣﯽ آﻤﻚ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻮﻟ ﻪ ﯼ ﺟﻨ ﺴﻴﺖ یﻜ ﯽ از ﻧﻘ ﺎط ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ و اﺱﺎﺱ ﯽ ای ﻦ ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ از ﻃﺮی ﻖ ﺱ ﺮآﻮب ﻏﺮای ﺰ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ و اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻪ اﺱ ﺖ ای ﺸﺎن را در ﻣﻨﮕﻨ ﻪ و ﺕﺤ ﺖ آﻨﺘ ﺮل داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬اﻧﻘ ﻼب ه ﺎﯼ‬
‫ایﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ رﻧﮕﺎرﻧﮓ رﺟﻮﯼ دﻗﻴﻘﺎ از هﻤ ﻴﻦ ﻧﻘﻄ ﻪ ﺵ ﺮوع ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬هﻤ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫وﺹﻞ ارﺕﺒﺎط ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ ﻣﻴﺒﺎیﺪ از ﺧﻮدﺵ ﺎن و ﻋﻮاﻃﻔ ﺸﺎن ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧ ﺪ و ﺁن را‬
‫‪٥٧‬‬
 ‫زیﺮ ﭘﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺱﺮ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺴﻴﺖ در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﮔﻮﺵﺖ ﺣﺮام اﺱﺖ!!!‬
‫ن ﺁﻟﺘﺮﻧﺎﺗﻴﻮ!‬
‫زِ‬

‫ﭘﺲ از ﻃﻼﻗﻬﺎﯼ اﺟﺒﺎرﯼ درﺱ ﺎل ‪ ١٣٧٠‬زﻧ ﺎن ﺑ ﻪ ﻣﻨﺎﺹ ﺒﯽ دﺱ ﺖ یﺎﻓﺘﻨ ﺪ‬

‫آ ﻪ ی ﺎ اﺱﺎﺱ ﺎ در ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻧﺒ ﻮد ی ﺎ اﮔ ﺮ ه ﻢ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺕﻨﻬ ﺎ در ﻧﻤﻮﻧ ﻪ اﯼ ﻣﺜ ﻞ ﻣ ﺮیﻢ‬
‫رﺟ ﻮﯼ دی ﺪﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠ ﯽ ﻣ ﺮدا ِن ﻣﺘﺎه ِﻞ ﭘﻴﺮاﻣ ﻮن رﺟ ﻮﯼ اﺱﺎﺱ ﺎ ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺘﻨﺪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺱﻪ ﻃﻼﻗﻪ آﺮدن هﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﺕﻦ ﺑﺪهﻨﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ آﻨﺎر ﮔﺬاﺵ ﺘﻪ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬زﻧ ﺎﻧﯽ‬
‫آﻪ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺎور آﺮدﻧﺪ آﻪ ﺑﺎ ﻃﻼق‪ ،‬یﻚ ﻣﻌﻀﻞ ﻋﻤﺪﻩ ﯼ ﺕ ﺎریﺨﯽ را ﺣ ﻞ ﻣﻴﻜﻨﻨ ﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از ﺱﺮآﻮب ﻋﻮاﻃﻒ ﻃﺒﻴﻌﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺵﺎن ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ دادﻧ ﺪ‪ .‬در ای ﻦ ﺑﺮه ﻪ‬
‫ایﻦ زﻧﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻴﻬﺎیﯽ داﺵﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ زن ﺱ ﻨﺘﯽ و ﻣ ﺬهﺒﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣ ﺎ آ ﻪ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ زیﺮ چﺘﺮ رهﺒﺮﯼ ﻣ ﺮدان ﭘﻴﺮاﻣ ﻮﻧﺶ اﻋ ﻢ از ﭘ ﺪر‪ ،‬ﺑ ﺮادر و ﺵ ﻮهﺮ زﻧ ﺪﮔﯽ‬
‫آﺮدﻩ و ﺕﺤﻘﻴﺮ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪ ،‬ﮔﻤﺎﺵﺘﻪ ﺵﺪن ﺑﻪ ایﻦ ﭘ ﺴﺖ و ﻋﻨﻮاﻧﻬ ﺎ ﺑ ﺴﻴﺎر دﻟﭙ ﺬیﺮ ﺑ ﻮد‪.‬‬
‫ﺖ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ ای ﺮان و ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ رﻓﺘ ﺎرش ﺑ ﺎ زﻧ ﺎن‪،‬‬ ‫ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ هﻤ ﺎن ﺑﺎﻓ ِ‬
‫ﺕﺤﻘﻴﺮ ﺵﺪن‪ ،‬هﻮیﺖ دو ِم زﻧﺎن ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ای ﻦ زﻧ ﺎن ﺿ ﻌﻴﻔﻪ ه ﺎیﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ ﻋﻤ ﺪﺕﺎ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺑ ﻮدن ﺵ ﻮهﺮ‪ ،‬ﭘ ﺪر و ﺑﺮادراﻧ ﺸﺎن ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺪان‬
‫آﺸﺎﻧﺪﻩ ﺵﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺴﻴﺎر آﻢ هﺴﺘﻨﺪ زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﺧﻮدﺵﺎن ﺑﻪ‬
‫ارادﻩ ﯼ ﺧ ﻮد و ﺵﺨ ﺼﺎ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺑ ﻮدﻩ و ﺑ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎیﯽ ﺑ ﻪ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺕ ﻀﺎدهﺎﯼ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ و ﻣﺮدﺱ ﺎﻻر ﺟﺎﻣﻌ ﻪ را ﺣ ﻞ‬
‫آﺮدﻩ و ﺑﻪ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﭘﻴﻮﺱﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﯼ رﺟﻮﯼ ارزش ویﮋﻩ اﯼ داﺵﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ه ﻢ ﺑ ﻪ دﻧﺒ ﺎل ﺑ ﺮادرش ﺑ ﻪ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺁﻣ ﺪﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺁن‬
‫زﻣ ﺎن آ ﻪ ﻣ ﺮیﻢ دﺧﺘ ﺮ ﺟ ﻮاﻧﯽ ﺑ ﻮد و »ﻣﻴﻨ ﯽ ژوپ« ﻣﻴﭙﻮﺵ ﻴﺪ‪ ،‬ﺑ ﺮادرش ﻣﺤﻤ ﻮد‬
‫ﻋ ﻀﺪاﻧﻠﻮ ﻋ ﻀﻮ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻮد و در زﻧ ﺪان ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺮیﻢ در ﺕ ﺐ و ﺕﺎﺑﻬ ﺎﯼ اوای ﻞ‬
‫اﻧﻘﻼب ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮادرش راﻩ اﻓﺘﺎد و ﺑﻪ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﭘﻴﻮﺱﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﺑﯽ ﺁن آ ﻪ هﻤ ﺴﺮ‪ ،‬ﭘ ﺪر و ﺑ ﺮادرﯼ‬
‫در آ ﺎر ﺑﺎﺵ ﺪ ‪ -‬ارزش وی ﮋﻩ اﯼ داﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ زﻧ ﺎﻧﯽ از ﺱ ﻨﺦ ﻣ ﺮیﻢ و ﺑ ﻴﺶ از‬
‫‪ ٩٠‬درﺹﺪ زﻧﺎن ﻣﻮﺟﻮد در ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑ ﯽ ارادﻩ و ﺑ ﻪ ﺕﻘﻠﻴ ﺪ از ﻣ ﺮدﯼ و ی ﺎ هﻤ ﺮاﻩ‬
‫ﺑ ﺎ ﻣ ﺮدﯼ ﺑ ﻪ رواﺑ ﻂ آ ﺸﺎﻧﺪﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ ﺵ ﻌﺎرهﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ در ﻣ ﻮرد‬
‫اﻓ ﺴﺎﻧﻪ ﯼ اﻋﻄ ﺎﯼ ﺁزادﯼ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن را ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑ ﺎور ﻣﻴﻜﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ‬
‫ایﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ ﺕﺮ و ﺱﺮﺱﭙﺮدﻩ ﺕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﻃﺮح ایﻦ ﺵ ﻌﺎر ﺑ ﻪ چﻨ ﻴﻦ زﻧ ﺎﻧﯽ ﺑ ﺎل و ﭘ ﺮ داد و ای ﺸﺎن ﺑ ﺪون‬
‫داﺵ ﺘﻦ ﺹ ﻼﺣﻴﺘﯽ آ ﻪ ﻻزﻣ ﻪ ﯼ ارﺕﻘ ﺎﯼ آﻴﻔ ﯽ در ی ﻚ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺹ ﺤﻴﺢ ﻣﺒ ﺎرزاﺕﯽ‬
‫اﺱ ﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻣﻘﺎﻣ ﺎﺕﯽ دﺱ ﺖ یﺎﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ زﻧ ﺎن ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﭘ ﺬیﺮش ﻃ ﻼق یﻜﺒ ﺎرﻩ‬
‫ﺑﺎل و ﭘﺮ ﮔﺸﻮدﻧﺪ‪ .‬درواﻗﻊ ﺑﻪ دﻟﻴ ِﻞ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺬهﺒﯽ و ﺱﻨﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪ ،‬ای ﻦ زﻧ ﺎن زﻧﺠﻴ ِﺮ‬
‫ازدواج را آﻪ از اﺱﺎس زﻧﺠﻴﺮﯼ ﺑﺮ ﭘﺎﯼ ایﺸﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺴﺴﺘﻨﺪ و رهﺎ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺁن‬
‫‪٥٨‬‬
 ‫آﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﺵﻜﻞ دام ﻋﻮض ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻨﻮاﻧﻬ ﺎیﯽ ه ﻢ آ ﻪ ﺑ ﻪ ای ﻦ »ﺧ ﻮاهﺮان ره ﺎ ﺵ ﺪﻩ« اﻋﻄ ﺎء ﻣﻴ ﺸﻮد‪ ،‬ﺧ ﻮد‬
‫ﻋﻨﻮاﻧﻬ ﺎﯼ ﺑ ﯽ ﻣ ﺴﻤﺎیﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ آ ﻪ از ﻋﻘ ﺪﻩ ه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ در ﺧ ﻮد آ ﻢ ﺑﻴﻨ ﯽ و‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﺰرگ ﺑﻴﻨﯽ اش ﻧﺎﺵﯽ ﻣﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬دﺱ ﺖ ی ﺎﻓﺘﻦ ﺑ ﻪ ﻣﻘﺎﻣ ﺎت ﻋﺎﻟﻴ ﻪ‬
‫از ﺁرزوهﺎﯼ دﺱﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﯽ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﻮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺑ ﻴﺶ از ﻧ ﻴﻢ ﻗ ﺮن از‬
‫ﻋﻤ ﺮش را در ﺣ ﺴﺮت و ﺁرزوﯼ ای ﻦ ﻋﻨﻮاﻧﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ﺑ ﺎد دادﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬و »ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ«‬
‫هﻨﻮز هﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﻪ ﯼ ﻣﻤﻠﻜﺘﯽ دﺱﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻋﻨ ﺎویﻨﯽ را‬
‫اﺧﺘ ﺮاع آ ﺮدﻩ و ﺑ ﻪ ﺱ ﻴﻨﻪ ﯼ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻴ ﺎﻧﺶ ﻣ ﯽ چ ﺴﺒﺎﻧﺪ‪ :‬رﺉ ﻴﺲ ﺟﻤﻬ ﻮر‪ ،‬ﻧﺨ ﺴﺖ‬
‫وزی ﺮ‪ ،‬ﺵ ﻮراﯼ رهﺒ ﺮﯼ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪهﯽ ﺱ ﺘﺎد ارﺕ ﺶ ﺁزادﯼ ﺑﺨ ﺶ ای ﺮان‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪهﯽ‬
‫ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﯼ ﻟﺸﻜﺮ‪ ،‬رﺉ ﻴﺲ ﺱ ﺘﺎد ارﺕ ﺶ‪ ،‬رهﺒ ﺮ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ‪ ... ،‬و‬
‫هﻤ ﻪ را ه ﻢ ﺑ ﺎ ﺁب و ﺕ ﺎب ﺕﻤ ﺎم ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬از ﻟﺤ ﺎظ رواﻧ ﺸﻨﺎﺱﯽ آ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ‬
‫ﻋﻘﺪﻩ ﯼ ﺧﻮد آﻢ ﺑﻴﻨﯽ دارﻧﺪ ‪ -‬ﺑﺎ ایﻦ ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎیﯽ هﺎ ‪ -‬ﺱﻌﯽ ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ ﺣﻔ ﺮﻩ ه ﺎﯼ‬
‫رواﻧﯽ دروﻧﯽ ﺵﺎن را ﭘﺮ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺹﺤﺮایﯽ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮیﺪ ﺑﯽ ﺁب و ﻋﻠﻒ در ﻧﺰدیﻜ ﯽ ﻣ ﺮز ای ﺮان ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ چﻨ ﺪ دﻩ آﻴﻠ ﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑ ﻊ‪ ،‬در ﺑﻴﺎﺑ ﺎﻧﯽ ﺑﺮه ﻮت‪ .‬ﺑﻌ ﺪ ﭘﺮزی ﺪﻧﺖ ﺹ ﺪام ﺣ ﺴﻴﻦ‬
‫]ﺑﺪﺑﺨﺖ[ در ایﻦ ﺹﺤﺮاﯼ ﭘﺮت چﻨﺪ ﺟﺎدﻩ ﯼ ﺵﻮﺱﻪ ﯼ ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﻣﯽ آ ﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ هﻢ چﺎﻩ ﺁﺑﯽ و ایﻦ ﺟﺎ ﻣﯽ ﺵﻮد ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف‪ .‬یﻚ ﺱﻴﺴﺘﻢ ﺑ ﺮق رﺱ ﺎﻧﯽ را ه ﻢ‬
‫ﺑﻪ ایﻦ ﺹﺤﺮاﯼ ﻟﻮط ﻋﻼوﻩ آﻨﻴﺪ!‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ در ایﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن چﻨﺪ ﺱﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻴﺶ ﺱﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎﺹﻄﻼح ﺑﻨﮕ ﺎل را‬
‫روﯼ ﭘﺎی ﻪ ه ﺎﯼ ﺑﺘ ﻮﻧﯽ ﺱ ﻮار آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ای ﻦ اواﺧ ﺮ ه ﻢ آ ﻪ اﻣﻴﺪﺵ ﺎن از رﻓ ﺘﻦ ﺑ ﻪ‬
‫ای ﺮان ﻧﺎاﻣﻴ ﺪ ﺵ ﺪ‪ ،‬یﻜ ﯽ دوﺕ ﺎ ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻌﻤ ﻮﻟﯽ و ﻏﻴ ﺮ ﭘ ﻴﺶ ﺱ ﺎﺧﺘﻪ ه ﻢ ﺑ ﻪ ﺁن‬
‫ﺱﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ اﺿﺎﻓﻪ کﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﺹﻠﻪ ﯼ ﺑﻴﻦ ای ﻦ ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن ه ﺎ زی ﺎد اﺱ ﺖ‪ .‬ﺟ ﺎیﯽ را‬
‫هﻢ ﺑﺮاﯼ ﺧﻮد رﺟﻮﯼ ﺕﺪارك دیﺪﻩ اﻧﺪ آﻪ ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺰرﮔ ﯽ اﺱ ﺖ ﺑ ﺎ چﻨ ﺪ ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺟﻨﺒ ﯽ ﺣﻔ ﺎﻇﺘﯽ آ ﻪ اﻃ ﺮاﻓﺶ را ﺧ ﺎآﺮیﺰ آﻨ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬در درون ای ﻦ ﺧﺎآﺮیﺰه ﺎ آ ﺎخ‬
‫رهﺒﺮ آﺒﻴﺮ اﻧﻘﻼب ﻧﻮیﻦ ایﺮان]![ ﻗﺮار دارد‪ .‬از چﻨﺪ ﺑﻨﮕﺎﻟﯽ آﻪ آﻨﺎر هﻢ چﻴﺪﻩ اﻧ ﺪ‪،‬‬
‫یﻜ ﯽ ﻏ ﺬاﺧﻮرﯼ اﺱ ﺖ‪ ،‬یﻜ ﯽ ﺁﺱﺎی ﺸﮕﺎﻩ زﻧﺎﻧ ﻪ و در ﻓﺎﺹ ﻠﻪ اﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺧﻴﻠ ﯽ دور‪،‬‬
‫ﺁﺱﺎیﺸﮕﺎﻩ ﻣﺮداﻧﻪ‪ .‬چﻨﺪ ﺕﺎ ﺑﻨﮕﺎل را هﻢ ﺑ ﺮاﯼ ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴﻦ و ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪهﺎن ﻋﻠ ﻢ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‬
‫آﻪ هﻢ اﺕﺎق آﺎر اﺱﺖ و هﻢ اﺕﺎق ﺧﻮاب‪ .‬ای ﻦ ﺕﻤ ﺎم ی ﻚ ﻟ ﺸﻜﺮ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑﻌ ﻀﯽ اوﻗ ﺎت‬
‫دو ﺕﺎ ﺱﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ دﻟﻴ ﻞ آﻤﺒ ﻮد ﻧﻔ ﺮات از ی ﻚ ﻧﻬ ﺎرﺧﻮرﯼ و ی ﻚ ﺁﺱﺎی ﺸﮕﺎﻩ اﺱ ﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ت ﺁﻓﺘ ﺎب ﺱ ﻮﺧﺘﻪ آ ﻪ در ای ﻦ‬ ‫ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﻴﺎﺑ ﺎﻧﯽ و چﻨ ﺪ ﺱ ﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﻌ ﺪودﯼ ﻧﻔ ﺮا ِ‬
‫ﺱﺎﺧﺘﻤﺎن هﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻏﺬا ﻣﯽ ﭘﺰﻧ ﺪ‪ ،‬ﻏ ﺬا ﻣ ﯽ ﺧﻮرﻧ ﺪ‪ ،‬ﻇ ﺮف ﻣ ﯽ ﺵ ﻮیﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌ ﺪ ه ﻢ دور ه ﻢ ﻣ ﯽ ﻧ ﺸﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔ ﭗ ﻣ ﯽ زﻧﻨ ﺪ و از ﺧﻮدﺵ ﺎن و از دیﮕ ﺮان اﻧﺘﻘ ﺎد‬
‫ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ روزﯼ چﻨ ﺪ ﺑ ﺎر ه ﻢ دوﻻ و راﺱ ﺖ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺒﺨ ﺸﻴﺪ ﻧﻤ ﺎز‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز دوﺑﺎرﻩ دور هﻢ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ ،‬چ ﺎﯼ ﻣ ﯽ ﻧﻮﺵ ﻨﺪ‪ ،‬ﻣ ﺮد ه ﺎ ﻣﺮﺕ ﺐ‬
‫‪٥٩‬‬
‫ﺱﻴﮕﺎر ﻣﯽ آﺸﻨﺪ‪ ،‬زن هﺎ هﻢ ﺕﻮﯼ دﺱﺘﺸﻮیﯽ هﺎ ﺱﻴﮕﺎر ﻣ ﯽ آ ﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﺪ ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺑﻨ ﺪ‬
‫ﺕﺎ ﻓﺮدا و ﻓﺮدا و ﻓﺮداﯼ هﺎﯼ دیﮕﺮ‪ .‬ﺑﻪ ایﻦ آﺎرهﺎ هﻢ ﻣﯽ ﮔﻮیﻨﺪ ﻣﺒﺎرزﻩ‪.‬‬
‫ﺱﺮﮔﺮﻣﯽ ﺑﻌﻀﻴﺸﺎن هﻢ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ ادوات ﺟﻨﮕﯽ را ﺑ ﺎز آﻨﻨ ﺪ و ﺁن ه ﺎ‬
‫را ﺕﻤﻴ ﺰ و ﺕﻨﻈﻴ ﻒ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ﺧ ﺮاب ﻧ ﺸﻮﻧﺪ و ﺹ ﺪاﯼ ﻋﻤ ﻮ ﺹ ﺪام در ﻧﻴﺎی ﺪ‪ .‬ای ﻦ‬
‫ﺕﻤﺎﻣﯽ آﺎرﯼ اﺱﺖ آﻪ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺑﻌﺪ از ﺱﺎل ‪ ١٣٦٧‬ﺑﻪ ﺁن ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒ ﻞ از ﺁن ی ﻚ‬
‫آﺎر دیﮕﺮ هﻢ داﺵﺘﻨﺪ‪ .‬چﻨﺪ ﻧﻔﺮﺵﺎن راﻩ ﻣﯽ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﻣﯽ رﻓﺘﻨﺪ ﺁن ﻃﺮف ﻣﺮز‪ ،‬چﻨﺪ‬
‫ﺕﺎ ﺕﺮﻗﻪ در ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ و ﻣﯽ آﺸﺘﻨﺪ و آﺸﺘﻪ ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ زﻧﺪﻩ هﺎ و ﮔﺎﻩ زﺧﻤﯽ هﺎ‬
‫ﺑﺮﻣ ﯽ ﮔ ﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﺪ رﺟ ﻮﯼ ﺟﻠ ﺴﺎت روﺿ ﻪ ﺧ ﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﺕﻌﺰی ﻪ و ﻗ ﺮﺁن ﺱ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻖ آﺸﺘﻪ ﺵﺪﻩ ﺵﺎن ﺕﻨﮓ ﻧﺸﻮد و ﺑﺪاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ آﺮد آﻪ زﻧﺪﻩ هﺎ دﻟﺸﺎن ﺑﺮاﯼ رﻓﻴ ِ‬
‫آﻪ ﺁﺧﺮ و ﻋﺎﻗﺒﺖ هﻤﻪ ﺵﺎن هﻤﻴﻦ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌ ﺪ از ﺁﺕ ﺶ ﺑ ﺲ ﺑ ﻴﻦ ای ﺮان و ﻋ ﺮاق در ﺱ ﺎل ‪ ١٣٦٧‬آ ﻪ ای ﻦ دآ ﺎن ه ﻢ‬
‫ﺕﻌﻄﻴﻞ ﺵﺪ‪ ،‬چﻮن ﺣﻮﺹﻠﻪ ﺵﺎن ﺱﺮ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ آﺮدهﺎ و ﺵﻴﻌﻪ ه ﺎﯼ ﻋ ﺮاق ﺣﻤﻠ ﻪ‬
‫آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬چﻨ ﺪ ﻧﻔ ﺮ را آ ﺸﺘﻨﺪ و ﺧﻮدﺵ ﺎن ه ﻢ آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﻣ ﻼت ﺕ ﺎزﻩ اﯼ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺟﻠﺴﺎت روﺿﻪ و ﺕﻌﺰیﻪ ﺵﺎن ﭘﻴﺪا آﻨﻨ ﺪ‪ .‬وﻗ ﺖ اﺿ ﺎﻓﯽ ﻧﻴﺮوه ﺎ ه ﻢ ﺑ ﻪ ﻧﺸ ﺴﺖ ه ﺎﯼ‬
‫آﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ارج و ﻗﺮب رهﺒﺮﯼ ﻣﯽ ﮔﺬرد‪ .‬ﻋﻴﺪ هﺎ هﻢ ﻣ ﯽ روﻧ ﺪ آ ﺮﺑﻼ و‬
‫ﺱ ِﺮ ﺧ ﺎك آ ﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﭘﺎرﺱ ﺎﻟﯽ و ﭘﻴﺮارﺱ ﺎﻟﯽ‪ ...‬و ﺧﻼﺹ ﻪ ﺱﺮﺵ ﺎن را در ﺁن‬
‫هﻮاﯼ ﻻﻣﺼﺐ ﮔﺮم ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ »ردﻩ« ﻣﯽ ﮔﻮیﻨﺪ‪ .‬ایﻦ»ردﻩ هﺎ« هﻢ ﺑﺎ یﻚ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣ ﺎﻧﯽ دود ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد و ه ﻮا ﻣ ﯽ رود‪ .‬ﺁﻧﻬ ﺎیﯽ آ ﻪ از دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ری ﺰش‬
‫آﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﻔﺮات ﺑﺪﻧﻪ و ﭘﺎیﻴﻦ ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑ ﺴﻴﺎر‬
‫آﻢ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ آﺴﺎﻧﯽ آﻪ ردﻩ‪ ،‬ﭘﺴﺖ و ﻋﻨ ﻮاﻧﯽ داﺵ ﺘﻪ اﻧ ﺪ و ﺕﻮاﻧ ﺴﺘﻪ اﻧ ﺪ از ﻣﻨﮕﻨ ﻪ ﯼ‬
‫ﺐ رﺟﻮﯼ رهﺎ ﺵﻮﻧﺪ‪ .‬ﺕﺼﻮر ﻧﻤﯽ آ ﻨﻢ ﻧﻔ ﺮات ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﻩ ﯼ اﺹ ﻠﯽ و ردﻩ ه ﺎﯼ‬ ‫ﻓﺮی ِ‬
‫اول ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﺱﺎزﻣﺎن ﺟﺪا ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺱ ﺦ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن اﻋ ﺪام اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘ ﺎ ﻣﻘﺎﻣ ﺎت دﺱ ﺖ چﻨ ﺪم را ه ﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﺮ ﺑ ﻪ ﻧﻴ ﺴﺖ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻓﻼن کﺲ را ﺱﺮﺑﻪ ﻧﻴﺴﺖ آﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ایﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻮد آ ﻪ ﻣﺠ ﺎﻣﻊ ﺑ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ از‬
‫ﺣ ﻀﻮر او در زﻧ ﺪا ِن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﻣﻄﻠ ﻊ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ آ ﺴﺎﻧﯽ را آ ﻪ‬
‫آﺲ و آﺎرﯼ ﻧﺪاﺵﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘ ﯽ و ﺱ ﺮ ﺑﺰﻧﮕ ﺎﻩ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺱ ﺮ ﺑ ﻪ ﻧﻴ ﺴﺖ آ ﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﯽ زرآﺶ یﻜﯽ از هﻤﻴﻦ هﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﺱﺎدﻩ ﺕﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺤﻴﻂ و ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻤﺘﺮ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬آﻤﺘ ﺮ ﺑ ﺎ ﻣ ﺮدان‬
‫ﺱﺮ و آﺎر داﺵﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬آﻤﺘﺮ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ارﺕﺒﺎﻃﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﺤ ﻴﻂ‪ ،‬یﻜﻄﺮﻓ ﻪ‬
‫و ﻣﻜ ﺎﻧﻴﻜﯽ ﺑ ﻮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﻣﻮﺿ ﻮع در زﻧ ﺎن ﻣ ﺬهﺒﯽ و ﺱ ﻨﺘﯽ آ ﻪ اآ ْﺘ ِﺮ زﻧ ﺎن‬
‫ﺣﺎﺿﺮ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ را ﺕ ﺸﻜﻴﻞ ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﺼﺪاق دارد‪ .‬ای ﻦ زﻧ ﺎن‪،‬‬
‫اﮔ ﺮ آ ﺎر و ﺵ ﻐﻠﯽ ه ﻢ داﺵ ﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎزهﻢ در ﺣﻴﻄ ﻪ ﯼ ﺣﻔﺎﻇ ﺖ ﻣ ﺮدان ﻓﺎﻣﻴ ﻞ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﻣﺪرﺱﻪ و داﻧﺸﮕﺎﻩ هﻢ هﻤ ﻴﻦ ﻃ ﻮر‪ .‬ای ﻦ ﺵ ﻴﻮﻩ ﯼ ﺣﻔﺎﻇ ﺖ و ﺣﻤﺎی ﺖ از‬
‫‪٦٠‬‬
‫زن‪ ،‬زن را ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﺘﻜﯽ ﻣﯽ آﻨﺪ‪ ،‬ﻏﻴﺮﭘﻴﭽﻴﺪﻩ و ﺱﺎدﻩ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ ،‬ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺪ ﻣ ﺴﺎیﻞ‬
‫را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺣﻞ آﻨﺪ‪ .‬چﻨﻴﻦ زﻧﺎﻧﯽ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺵﻌﺎر ﺧﻠ ﻊ ﺱ ﻼح‬
‫ﺵﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻴﺰان و درﺟﻪ ﯼ ﺧﻠﻮﺹﺸﺎن را اﻓﺰایﺶ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣ ﺮیﻢ ﻗﺠ ﺮ ﻋ ﻀﺪاﻧﻠﻮ ﺱ ﻤﺒﻞ و ﺑﻴﻨ ﻪ ﯼ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ و ﻣ ﺪ ِل و‬
‫اﻟﮕﻮﯼ زﻧﺎن ﻣﺠﺎهﺪ اﺱﺖ‪ .‬ﺕﺸﻜﻴﻼت از دیﮕﺮ زﻧﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑ ﻪ او ﺕﺎﺱ ﯽ آﻨﻨ ﺪ و‬
‫ﻣﺘْﻞ او ﺱﺮ ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮاﻧﯽ دﺱﺖ یﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻴﻠﺘﺮهﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎرﯼ در ﻣﻴﺎﻧ ﻪ ﯼ‬
‫راﻩ هﻤﻴﻦ زﻧﺎن را ﺿﻌﻴﻔﺘﺮ و ﺣﻘﻴﺮﺕ ﺮ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ زﻧ ﺎن اوﻟ ﻴﻦ ﻋﻼﻣ ﺖ و‬
‫ﻚ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﺕ ﻦ دادن ﺑ ﻪ ازدواج اﺟﺒ ﺎرﯼ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﺎ هﺮآ ﻪ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺧﻮاﺱ ﺖ و‬ ‫چ ِ‬
‫ﺖ ﺕﻤ ﺮد ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺱ ﺎس ای ﻦ ﺕﻌﺮی ﻒ آ ﺴﯽ آ ﻪ‬ ‫ﺑﯽ چﻮن و چﺮا‪ .‬ﺱﻮال آ ﺮدن ﻋﻼﻣ ِ‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ ﺑﺴﭙﺎرد و ﺑﺎور آﻨﺪ آﻪ رﺟﻮﯼ ﻣﻌﺼﻮم اﺱﺖ و ﮔﻨﺎﻩ ﻧﻤﯽ آﻨ ﺪ‬
‫‪ -‬و ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺪ ﮔﻨﺎﻩ آﻨﺪ ‪ -‬ﺑﻪ او ﺵﻚ ﻧﻤﯽ آﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻨﯽ ﺵﻚ و ﺕﺮدیﺪ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ ﻧﻔﺮ‪،‬‬
‫هﻮی ﺖ و ﺵﺨ ﺼﻴﺘﯽ دارد و هﻨ ﻮز آ ﺎﻣﻼ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺣ ﻞ ﻧ ﺸﺪﻩ اﺱ ﺖ و هﻨ ﻮز‬
‫ﺕﻤﺎم ﻋﻴﺎر ﺱﺮ ﻧﺴﭙﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﻋﻨﺎﺹ ﺮﯼ ﻧﻴ ﺎز دارد آ ﻪ ﺣ ﺎﻟﺘﯽ ﺵ ﺒﻴﻪ ﺑ ﻪ ﺧﻤﻴ ﺮ و ﻣ ﻮم‬
‫داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ در دﺱ ﺘﻬﺎش ﺑ ﻪ ه ﺮ ﺵ ﻜﻞ آ ﻪ ﺧﻮاﺱ ﺖ‪ ،‬ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﺵ ﻜﻞ دادﻩ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴ ﺖ‬
‫ارﺕﺠ ﺎﻋﯽ داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ؛ ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎرﺕﯽ ﺑ ﻪ ﺵ ﺪت اﻧﻌﻄ ﺎف ﭘ ﺬیﺮ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ .‬هﺮچ ﻪ ﻗ ﺪرت‬
‫ﺵﻜﻞ ﭘﺬیﺮﯼ ﻧﻔﺮات ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﻋﻨ ﻮان ه ﺎ ه ﻢ آﻠﻔ ﺖ ﺕ ﺮ و ﺿ ﺨﻴﻢ ﺕ ﺮ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪.‬‬
‫ﺖ »ﻋﻨ ﺼ ِﺮ ﻣﻮﺣ ِﺪ ﻣﺠﺎه ِﺪ ﺧﻠ ﻖ« ﻃ ﻼق اﺟﺒ ﺎرﯼ و دور اﻧ ﺪاﺧﺘﻦ‬ ‫ﺑﻌ ﺪهﺎ ﻋﻼﻣ ِ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺵﺪ‪ ،‬ﺑﺪون هﻴﭻ اﻋﺘﺮاض و اﻧﺘﻘﺎدﯼ‪ .‬اﮔﺮ آﺴﯽ ﭘ ﺲ از چﻨ ﺪ ﺱ ﺎل ی ﺎدﯼ از‬
‫ﻓﺮزﻧ ﺪش ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ ،‬ﻋﻨ ﻮان ه ﺎش ﺑﻼﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﻣ ﺼﺎدرﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﺧﻮﺵ ﺒﺨﺘﺎﻧﻪ هﻨ ﻮز‬
‫آﺴﯽ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪﻩ اﺱﺖ آﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﯼ ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﺑﯽ ﺵﻜﻞ و ﺑﯽ هﻮیﺖ ﺵﺪﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮاﯼ او ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﯽ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬و ﻣﻘ ﺎ ِم »ﻣ ﺴﺌﻮل اوﻟ ﯽ« ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﻴ ِﻦ زﻧﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﺟﻮﯼ ﻣﯽ چﺮﺧﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ایﻦ ﺕﺮﻓﻨﺪ ﻧﻴﺮوهﺎﯼ وﻓﺎدار ﺑﻪ ﺧﻮدش را از ﻣﻴﺎن زﻧﺎن اﻧﺘﺨ ﺎب‬
‫ﻣﯽ آﻨﺪ‪ .‬ایﻦ زﻧﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺑ ﻪ »ﺟﻮﺟ ﻪ اﺱ ﺘﺎﻟﻴﻦ« ه ﺎیﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ آ ﻪ‬
‫ﻧﻈﻴﺮش را ﺕﺎریﺦ آﻤﺘﺮ دیﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ چ ﻮن ای ﻦ ﻋﻨ ﻮان ه ﺎ هﻤ ﻪ ﺟﻌﻠ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﺕ ﻀﺎد ه ﺎ و ﻣﻌ ﻀﻼت از ﺑ ﺎﻻ ﺣ ﻞ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ ،‬و هﻤ ﻪ ﺑﺠ ﺰ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻋﺎﻣ ﻞ‬
‫اﺟﺮایﯽ هﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪیﺸﻪ ﻧﻴﺎزﯼ ﻧﺪارﻧﺪ و ﺁﻣ ﻮزش ﺕﺌﻮری ﻚ ه ﻢ ﻧﻤ ﯽ ﺑﻴﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺕﺒ ﺪیﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﺵﻴﻦ و ﻋﺎﻣ ﻞ اﺟﺮای ﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ه ﻢ ﺕﻬﺪی ﺪﯼ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﺎﻧ ﺸﻴﻨﯽ‬
‫رﺟﻮﯼ و اﻧﺸﻌﺎب و آﻮدﺕﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺁن ﻋﻨﺎﺹﺮﯼ را آﻪ ﺁﻣ ﻮزش ﺕﺌﻮری ﻚ دی ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﯼ درون‬
‫ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺁن هﻢ چﻬﻞ ﺱﺎل ﭘﻴﺶ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎ ﺕﺰری ﻖ ﻋﻨ ﺼﺮ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ از دور‬
‫ﺧﺎرج آﺮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﯽ دیﮕﺮ دﺱﺘﮕﺎﻩ ﺑﻪ ایﻦ اﻓﺮاد اﻣﻜﺎن رﺵﺪ ﻧﻤﯽ دهﺪ‪ .‬ایﺸﺎن‬
‫ﺑﺎرهﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺵﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﯼ ﻣ ﺮیﻢ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺱ ﻤﺒ ِﻞ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ ﯼ ﻣﺤ ﺾ ﺑﻮﺱ ﻪ‬
‫‪٦١‬‬
 ‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﺕﻮﺣﻴﺪﯼ یﻜﯽ از هﻤﻴﻦ هﺎﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ اﺱ ﺖ ک ﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﻮیﻢ ای ﻦ زﻧ ﺎن ﺑ ﺎ ﺕﻤ ﺎم ﻋﻨ ﻮان ه ﺎﯼ‬
‫ﭘﻮﺵ ﺎﻟﯽ ﺵ ﺎن ﺧﻄ ﺮﯼ ﺑ ﺮاﯼ زﻋﺎﻣ ﺖ و اﻣﺎﻣ ﺖ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻣﺎدام اﻟﻌﻤﺮ رهﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﻧﻮیﻦ ایﺮان‪ ،‬رهﺒﺮ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ ای ﺮان‪ ،‬رهﺒ ﺮ‬
‫ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ ﺵ ﻴﻌﻴﺎن‪ ،‬ﻣ ﺴﺌﻮل ﺵ ﻮراﯼ ﻣﻠ ﯽ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﯼ ﻋ ﺎﻟﯽ ارﺕ ﺶ‬
‫ﺁزادﯼ ﺑﺨ ﺶ ای ﺮان‪ ،‬ﻧﺎی ﺐ اﻣ ﺎم زﻣ ﺎن‪ ،‬و ﻣﺮﺟ ﻊ ﺕﻘﻠﻴ ﺪ ای ﻦ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ﺑ ﺎﻗﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ایﻦ ﻋﻨﻮان ه ﺎ هﻴﭽﮑ ﺪام ﭘ ﺲ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﯽ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ رﺟ ﻮﯼ ﺵﺎی ﺴﺘﻪ ﯼ‬
‫ﺕﻜﻴ ﻪ زدن ﺑ ﺮایﻦ ﻣﻘﺎﻣ ﺎت ﻣ ﺎدﯼ و ﻣﻌﻨ ﻮﯼ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺟﺎﻧ ﺸﻴﻨﺶ هﻨ ﻮز از ﻣ ﺎدر‬
‫زادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺱﺖ! اﻟﺒﺘﻪ ﺵﻨﻴﺪﻩ ام کﻪ ﺱﻌﯽ دارد ﺕﻨﻬﺎ ﭘﺴﺮش را ﺑ ﺮاﯼ ﭘ ﺲ از ﻣ ﺮﮔﺶ‬
‫ﺕﺮﺑﻴﺖ کﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺕﺎ چﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﻮﻓ ﻖ ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻴ ﺪاﻧﻢ‪ .‬ﺁﺧ ﺮ دوران ﻋ ﻮض ﺵ ﺪﻩ‬
‫اﺱﺖ!!‬

‫‪٦٢‬‬
 ‫ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻨﺎﺗﻴﺴﻢ ﻣﺬهﺒﯽ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ!‬

‫ﺁن ﺟﺮی ﺎن ه ﺎیﯽ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺁزادﯼ ﺑ ﺎور ﻧﺪارﻧ ﺪ و ﺑ ﻪ اﻧ ﺴﺎن و ﺣﻘ ﻮﻗﺶ ارج‬

‫ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻧﺎچ ﺎر ه ﺮ »ﭘ ﺰ« دﻣﻮآﺮاﺕﻴ ﻚ و ﻣﺘﺮﻗﻴﺎﻧ ﻪ اﯼ ه ﻢ آ ﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫داﻣ ِﻦ واﭘ ﺲ ﮔﺮای ﯽ و ارﺕﺠ ﺎع ﻣ ﯽ اﻓﺘﻨ ﺪ و ﺑ ﺮاﯼ ﻣ ﺸﺮوع ﺟﻠ ﻮﻩ دادن ﺧﻮدﺵ ﺎن و‬
‫ﺕﻮﺟﻴ ﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدهﺎﺵ ﺎن از »وﺣ ﯽ« و »ﻏﻴ ِﺮ اﻧ ﺴﺎن« و »ﻣ ﺎﻓﻮق ﺑ ﺸﺮ« ﺱ ﻮد‬
‫ﻣ ﯽ ﺟﻮیﻨ ﺪ‪ .‬از ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ اﺟﺒ ﺎرﯼ ه ﻢ ﺑ ﻪ ﭘﺎﺱ ﺨﮕﻮیﯽ در ﺑﺮاﺑ ﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮدهﺎﺵ ﺎن‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮد ِم اﻋﺘﻤﺎد آﺮدﻩ ﺑﻪ ایﻨﻬﺎ ه ﻢ در ﮔ ﺴﺘﺮﻩ ﯼ ﺕ ﻮهﻢ و ذهﻨﻴ ﺖ ﮔﺮای ﯽ ﭘ ﻮچ و‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﺬهﺒﯽ و ﺧﺮاﻓﺎﺕﯽ اﺱﻴﺮ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﻴﻜ ﺮﻩ ﯼ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﻧﯽ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬زﻧ ﺎن در ﻋ ﻴﻦ ﭘﺰه ﺎﯼ ﺁزادﯼ ﻧﻤﺎیﺎﻧ ﻪ ﯼ‬
‫ﻚ ﻣﺮدان ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ .‬در ایﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬زﻧ ﺎن از‬ ‫رﺟﻮﯼ هﻢ چﻨﺎن ﻋﺎﻣ ِﻞ ﺕﺤﺮی ِ‬
‫هﺮﮔﻮﻧ ﻪ ارﺕﺒ ﺎط ارﮔﺎﻧﻴ ﻚ ﺑ ﺎ ﻣ ﺮدان هﻤﺮزﻣ ﺸﺎن ﻣﻨ ﻊ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﺱ ﺎزﻣﺎن رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺁن را ﻧﺪارد آﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮداﻧﺶ دوش ﺑﻪ دوش هﻢ و در آﻨﺎر ه ﻢ ﺑ ﻪ آ ﺎر‬
‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ ارﺕﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺧﻮاهﺮ و ﺑﺮادر‪ ،‬و ﭘﺪر و دﺧﺘﺮ هﻢ ﻣﻤﻨﻮع اﺱﺖ‪.‬‬
‫در آﻼس هﺎﯼ درس ﻣﺪرﺱﻪ ﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ‪ -‬ﺣﺘﺎ ﺑ ﺮاﯼ آﻮدآ ﺎن اﺑﺘ ﺪایﯽ ‪-‬‬
‫ﻗ ﺎﻧﻮن زﻧﺎﻧ ﻪ‪/‬ﻣﺮداﻧ ﻪ آ ﺮدن ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻋﻤ ﻼ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻧﻤ ﯽ ﺕﻮاﻧ ﺴﺖ ﻣﺪرﺱ ﻪ ﯼ‬
‫دیﮕﺮﯼ ﺑﺮاﯼ ﭘﺴﺮان ﺑﺎز آﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻏﺬا ﺧ ﻮردن‪ ،‬ﺑ ﺎزﯼ و ﺕﻔ ﺮیﺢ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫هﻢ ﭘﺴﺮاﻧﻪ‪/‬دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﭘﺮﺱﻨﻞ هﻢ آﻪ ﺑﻪ ﻃﺮی ﻖ اوﻟ ﯽ‪ .‬ﺣﺘ ﺎ ﻣ ﺎﻧﻮر و ﺟﻨ ﮓ‬
‫ه ﻢ زﻧﺎﻧ ﻪ‪/‬ﻣﺮداﻧ ﻪ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ ﻗﻄ ﻊ ارﺕﺒ ﺎط ﻃﺒﻴﻌ ﯽ و اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﺑ ﻴﻦ زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان‪،‬‬
‫رﺟ ﻮﯼ ﻧﻴ ﺎز داﺵ ﺖ ‪ -‬هﻤﭽ ﻮن ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ه ﺎﯼ ﻣﺘﻼﺵ ﯽ ﺵ ﺪﻩ ‪ -‬ﺑ ﻴ ِﻦ اﻓ ﺮاد ﻓﺎﺹ ﻠﻪ اﯼ‬
‫ﭘﺮ ﻧﺸﺪﻧﯽ ﺑﻴﻨﺪازد‪.‬‬
‫ﺧﻮاهﺮان ﺑ ﺎ ﺑ ﺮادران چ ﻮن دی ﻮﯼ ﺑﺮﺧ ﻮرد ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ﺁﻣ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﺕ ﺎ در‬
‫هﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ایﺸﺎن ﺕﺠﺎوز آﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮادران ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮاهﺮان ﺑﻪ چﺸﻢ اﺟﻨﻪ اﯼ ﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ﺁﻣ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﺑﺮای ﺸﺎن ﻣ ﺸﻜﻞ ﺟﻨ ﺴﯽ ایﺠ ﺎد آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ارﺕﺒ ﺎط زﻧ ﺎن ﺑ ﺎ‬
‫ﻣ ﺮدان در ﻣﻘﻮﻟ ﻪ ﯼ ﺟﻨ ﺴﻴﺖ‪ ،‬زﻧ ﺎﻧﮕﯽ‪ ،‬ﻣﺮداﻧﮕ ﯽ‪ ،‬ﺱ ﻜﺲ و ﺵ ﻬﻮت ﺧﻼﺹ ﻪ و‬
‫ﺕﻌﺮیﻒ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬دوﺱﺘﯽ‪ ،‬هﻤﻜ ﺎرﯼ‪ ،‬هﻤﻔﻜ ﺮﯼ و هﻤ ﺪﻟﯽ ﺑ ﻪ‬
‫دﻟﻴ ﻞ ﻧ ﻮع اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ ﺣ ﺴﻮد‪ ،‬ﺕﻨ ﮓ ﻧﻈ ﺮ و آﻬﻨ ﻪ ﯼ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ هﻤ ﻪ دﺵ ﻤﻨﯽ ﺕﻠﻘ ﻴﻦ‬
‫ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎر هﺮآﺪام ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ دیﮕﺮﯼ را از راﻩ ﺑﺪر آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ای ﻦ ی ﻚ وﺟ ﻪ ﻗ ﻀﻴﻪ‪ .‬وﺟ ﻪ دیﮕ ﺮ داﺱ ﺘﺎن‪ ،‬وارد آ ﺮدن ﻋﻨ ﺼﺮ ﺧﺮاﻓ ﯽ‪،‬‬
‫آﻬﻨ ﻪ و از ﻣ ﺪ اﻓﺘ ﺎدﻩ ﯼ ﻗﺒ ﻞ از دوران ﻗﺎﺟ ﺎر در اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ ﻧﻴﺮوهﺎﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻀﺎ و ﻗﺪرﯼ ﻓﻜﺮ آ ﺮدن‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘ ﯽ ﺑ ﺎور داﺵ ﺘﻦ و اﻋﻤ ﺎ ِل ﺧﺮاﻓ ﯽ‬
‫اﻧﺠ ﺎم دادن از آﺎره ﺎیﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣﺮﺕﺒ ﺎ ﻏﻠﻈ ﺖ ﺁن ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﯽ ﺵ ﻮد‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ‬
‫اﻓ ﺮادش ﺕﻠﻘ ﻴﻦ ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﺎ ﺧ ﺪا و ﻣﻌ ﺼﻮﻣﻴﻦ ارﺕﺒ ﺎط دارد‪ .‬اﺹ ﻼ ﺧ ﻮدش در‬
‫‪٦٣‬‬
‫ردیﻒ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ اﺱﺖ‪ .‬از ایﻦ ﻃﺮیﻖ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮو ﺑﺒﺎوراﻧﺪ آﻪ هﺮآﻪ ﺑ ﺎ او‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎﯼ دارد و اﻟﺰاﻣﺎ هﺮآﻪ از او ﺟﺪا ﺵﻮد‪ ،‬ﺟﻬﻨﻤ ﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺧ ﻮدش‬
‫ه ﻢ ﺑﻬ ﺸﺖ و ﺟﻬﻨﻤ ﯽ در ﻋ ﺮاق ﺱ ﺎﺧﺘﻪ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑﻬ ﺸﺖ ﻣﻮﻋ ﻮد ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ‪،‬‬
‫ﭘ ﺴﺖ و ﻋﻨ ﻮان ه ﺎﯼ ﺑﻴﺎﺑ ﺎن ه ﺎﯼ ﺑﺮه ﻮت ﻋ ﺮاق اﺱ ﺖ‪ .‬ﺟﻬ ﻨﻢ ﻧﻴ ﺰ ﺟ ﺎیﯽ اﺱ ﺖ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص اﻋﻀﺎﯼ ﺟﺪا ﺵﺪﻩ و ﺑﯽ اﻋﺘﻘﺎ ِد ﺑﻪ رﺟ ﻮﯼ‪ .‬ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن را ه ﻢ ﺑ ﻪ ﺟﻬ ﻨﻢ‬
‫رﻣﺎدیﻪ و زﻧﺪان هﺎﯼ اﺱﺘﺨﺒﺎرات ﻋﺮاق ﻣﯽ ﻓﺮﺱﺘﺪ‪.‬‬
‫ای ﻦ ﻋﻨﺎﺹ ﺮ ﺱ ﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر ﻋﺠﻴﺒ ﯽ ﺧﺮاﻓ ﺎﺕﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰی ﻚ‪،‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻏﻴﺮواﻗﻌﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ ایﻤﺎن دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺕﺒﺮك اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ و ‪...‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﻓﻘ ﻂ ی ﻚ ﻣ ﺮد ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﺟ ﺴﻢ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ی ﻚ‬
‫ت‬
‫ﻣ ﺮد را ﻧ ﺪارد‪ .‬ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻣﻌ ﺼﻮﻣﻴﺘﺶ‪ ،‬از ﻋﻨ ﺼﺮ ﻣﺮداﻧﮕ ﯽ ﺕﻬ ﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺵ ﻬﻮ ِ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻧﺪارد! ﺑﺎ ایﻦ آﻪ ﺕﺎ اﻣﺴﺎل ‪ -‬ﺱﺎل ‪ - ١٣٧٩‬ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺱﺎل اﺱ ﺖ‬
‫آ ﻪ ﺑ ﺎ ﻣ ﺮیﻢ ازدواج آ ﺮدﻩ‪ ،‬اﻣ ﺎ واﻧﻤ ﻮد ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ﺑ ﺎ او هﻤﺒ ﺴﺘﺮ ﻧ ﺸﺪﻩ اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ه ﻴﭻ آ ﺪا ِم ای ﻦ رهﺒ ﺮان ﺑ ﻪ ﺱ ﻜﺲ و ﺟ ﻨﺲ ﻣﺨ ﺎﻟﻒ ﻧﻴ ﺎزﯼ ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬زن و ﺵ ﻮهﺮﯼ‬
‫ﺵﻜﻠﯽ و ﺧﻴﺎﻟﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رﺟﻮﯼ‪ ،‬رهﺒﺮ ﻋﻘﻴﺪﺕﯽ ﻣﺮیﻢ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﺎ او هﻤﺒﺴﺘﺮ ﻧﻤﯽ ﺵﻮد‪.‬‬
‫هﻤﺒﺴﺘﺮﯼ در ایﻦ دﺱﺘﮕﺎﻩ‪ ،‬آﻔﺮ اﺑﻠﻴﺲ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ای ﻦ ﺵ ﻮﺧﯽ ه ﺎﯼ ﻣ ﻀﺤﻚ را ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻴ ﺎن رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎور دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﺖ او ﻣﻮﻣﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﻣﯽ آﻨﻨﺪ رﺟﻮﯼ از ﺟﻨﺲ دیﮕ ﺮﯼ اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺎﻓﻮق ﺑ ﺸﺮ‬
‫ص هﺮآﺲ ﻣﺘْﻞ رﺟﻮﯼ ﺵﻮد‪ ،‬ﺑ ﻪ‬ ‫اﺱﺖ‪ .‬ﺁﺕﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺮ او ﺣﺮام اﺱﺖ‪ .‬درﺟﻪ ﯼ ﺧﻠﻮ ِ‬
‫او ﺵﺒﻴﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺵﺪ‪ .‬اﮔﺮ زﻧﯽ ﺧ ﻮاب ﺑﺒﻴﻨ ﺪ ﻣ ﺮدﯼ ﺑ ﺮ او ﻧ ﺎزل]![ ﺵ ﺪﻩ‪ ،‬ﮔﻨ ﺎﻩ آﺒﻴ ﺮﻩ‬
‫آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ای ﻦ ﻗﺒﻴ ﻞ رویﺎه ﺎ و ﺧ ﻮاب ه ﺎ آ ﻪ ﮔ ﺎﻩ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺱ ﺮآﻮب وﺣ ﺸﻴﺎﻧﻪ ﯼ‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﭘﻴﺶ ﻣﯽ ﺁیﺪ‪ ،‬ﺑﺎیﺪ ﻣﺮﺕﺒﺎ از ﺱﻮﯼ ﻧﻴﺮوهﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻨ ﺸﺎن ﮔ ﺰارش‬
‫ﺵﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﯼ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ ﺵ ﺮح ای ﻦ ﺧ ﻮاب ه ﺎ اﻓ ﺮاد در ﭘﺮوﺱ ﻪ اﯼ ﻃ ﻮﻻﻧﯽ از‬
‫ﻋﻨﺼ ِﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺕﺨﻠﻴﻪ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻼص ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ‪ ،‬دیﮕﺮ ﺟﻨ ﺴﻴﺖ ﻧﺨﻮاهﻨ ﺪ داﺵ ﺖ‬
‫و ‪ ...‬ﺑﻌﺪهﺎف ﺧﻴﻠﯽ ﺑﻌﺪهﺎ‪ ...‬از ﺟﻨﺲ رﺟﻮﯼ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺵﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎیﺪ هﻤﺎﻧﻨﺪ آﺸﻴﺶ هﺎﯼ آﺎﺕﻮﻟﻴﻚ‪ ،‬ارﺕﺒﺎﻃﺎت ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﺟﻨﺴﯽ را ﺑﺮ‬
‫ش‬
‫ﺧ ﻮد ﺣ ﺮام آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ داﺱ ﺘﺎن ﺁﻧﻘ ﺪر آﻤ ﺪﯼ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻧﺘﻴﺠ ﻪ اش ﺟ ﺰ ﭘ ﺮور ِ‬
‫اﻓﺮادﯼ رواﻧﯽ و روان ﭘﺮیﺶ ﻧﺒﻮدﻩ اﺱﺖ‪ .‬اﻓﺮادﯼ آﻪ ﻋﻘ ﺪﻩ ه ﺎﯼ وﺣ ﺸﺘﻨﺎك ﺟﻨ ﺴﯽ‬
‫و ﻋﺎﻃﻔﯽ دارﻧﺪ‪ .‬اﻓﺮادﯼ آﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺱﺮآﻮب هﺎﯼ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻋﻮاﻃﻒ و ﺕﻬﯽ ﺵﺪن از‬
‫ﻏﺮای ﺰ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﺵ ﺎن ﺑ ﺎور آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ آ ﻪ »ﺟﻨ ﺴﻴﺖ‪ ،‬ﺕ ﻀﺎد دوران اﺱ ﺖ« و ﺑ ﺮاﯼ‬
‫رﺱ ﻴﺪن ﺑ ﻪ دروازﻩ ه ﺎﯼ ﺕﻤ ﺪ ِن ﺑﺮاﺑ ﺮﯼ زن و ﻣ ﺮد‪ ،‬ﺑﺎی ﺪ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ را در‬
‫ﺧﻮد ﺱﺮآﻮب آﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮاآﻨﺪن ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎورهﺎﯼ آﻬﻨﻪ ﯼ ﻣﺬهﺒﯽ در راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺎ ﮔﻨ ﺎﻩ و‬
‫ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎ در راﺱﺘﺎﯼ هﻤﻴﻦ ﻣﻐﺰﺵﻮیﻴﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪٦٤‬‬
 ‫ﻧﺸﺴﺖ ﻳﻚ روزﻩ‬

‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر هﻤﺮاﻩ ﺑ ﺎ ﮔﺮوه ﯽ از اﻋ ﻀﺎﯼ اﻧﺠﻤﻨﻬ ﺎﯼ داﻧ ﺸﺠﻮیﯽ ﺧ ﺎرج از‬
‫آﺸﻮر‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺁﻣﻮزش ﺱﻼح هﺎﯼ ﺱﺒﻚ و ﻧﻴﻤﻪ ﺱﻨﮕﻴﻦ ﺑ ﻪ ﻋ ﺮاق اﻋ ﺰام ﺵ ﺪم‪ .‬ﻣﺜ ﻞ‬
‫غ ﺱ ﺒﺰ ﻧ ﺸﺎﻧﻤﺎن دادﻧ ﺪ‪ .‬در رﺱ ﺘﻮران ه ﺎﯼ ﻋ ﺮاق چ ﺎﯼ‬ ‫ی ﻚ ﺕ ﻮر ﻣ ﺴﺎﻓﺮﺕﯽ د ِر ﺑ ﺎ ِ‬
‫ﺵﻴﺮیﻦ ﺧﻮردیﻢ‪ .‬ﺑﻪ »ﺑﺎﺑﻞ« رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻣﻘﺎﺑﺮ آﺸﺘﻪ ﺵ ﺪﮔﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ دی ﺪار آ ﺮدیﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ آﺮﺑﻼ رﻓﺘ ﻴﻢ‪ .‬در ی ﻚ هﻔﺘ ﻪ ﯼ اول ه ﻢ ﻧﺠ ﻒ‪ ،‬آﻮﻓ ﻪ‪ ،‬داراﻟ ﺴﻼم و دیﮕ ﺮ ﻣﺮاآ ﺰ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ را ﺟﺰء ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎﻧﻤﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ ﻋﻨ ﻮان یﻜ ﺎن ﻣﻴﻬﻤ ﺎن در ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ‬
‫اﺵ ﺮف ﺁﻣ ﻮزش ﻧﻈ ﺎﻣﯽ دی ﺪیﻢ‪ .‬از ﺧﻮاﻧ ﺪن ﻗﻄ ﺐ ﻧﻤ ﺎ‪ ،‬ﺵ ﻨﺎﺧﺖ ﻋ ﻮارض زﻣ ﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺖ یﺎﺑﯽ در ﺵﺐ و روز‪ ،‬ﺕﺎ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻊ‪ ،‬ﺹ ﺒﺤﮕﺎﻩ و ﺵ ﺎﻣﮕﺎﻩ را ی ﺎد ﮔ ﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ی ﺎد‬
‫ﮔ ﺮﻓﺘﻴﻢ چﻄ ﻮر ﭘ ﻮﺕﻴﻦ واآ ﺲ ﺑ ﺰﻧﻴﻢ و ﺑ ﺮق ﺑﻴﻨ ﺪازیﻢ‪ ،‬چﻄ ﻮر ﺑ ﻪ ﺹ ﻒ ﺵ ﻮیﻢ و‬
‫ﺧﻼﺹﻪ ﻣﺘْﻞ یﻚ ﺱﺮﺑﺎز ﺹﻔﺮ‪ ،‬ﺁﻣﻮزش هﺎﯼ ویﮋﻩ دیﺪیﻢ‪.‬‬
‫درس ﺑﻮد و ﻓﻀﺎﯼ ﺁﻣﻮزش‪ ،‬و چ ﻮن ﻣ ﺎ را از ﺧ ﺎرج ﺑ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬زی ﺎد‬
‫ﺱﺨﺖ ﻧﻤﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺮاﯼ ایﻦ آﻪ ﻣﻴﺦ هﺎ را ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ ﺱﻔﺖ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﯽ را‬
‫از ﺑ ﺎﻻ ﺁوردﻧ ﺪ و ﻣﻮﻇ ﻒ ﺵ ﺪیﻢ ﺁن را »ﺁﻣﻮزﺵ ﯽ« ﺑﺒﻴﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﻧ ﺎم ﻓ ﻴﻠﻢ »ﻧﺸ ﺴﺖ‬
‫یﻚ روزﻩ« ﺑﻮد‪ ،‬یﻌﻨﯽ رﺟ ﻮﯼ ی ﻚ روز ﺕﻤ ﺎم ﺣ ﺮف زدﻩ ﺑ ﻮد ﺕ ﺎ ﺑ ﻪ اﻓ ﺮادش ﺣ ﺎﻟﯽ‬
‫آﻨ ﺪ آ ﻪ »ﺣﺠ ﺎب« در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ اﺟﺒ ﺎرﯼ اﺱ ﺖ و ﻧﮕ ﺎﻩ آ ﺮدن زﻧ ﺎن و‬
‫ﻣﺮدان ﺑﻪ هﻢ ﺣﺮام اﺱﺖ‪.‬‬
‫چﺎﯼ هﻢ ﺱﺮو ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ آﻪ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ﺧﻮاﺑ ﺸﺎن ﻧﮕﻴ ﺮد‪ .‬چ ﻮن ﻣﻌﻤ ﻮﻻ در‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻬﺎ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﻣﺘﻜﻠﻢ وﺣﺪﻩ اﺱﺖ‪ ،‬هﻤﻪ ﺧﻮاﺑﺸﺎن ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺱ ﻴﮕﺎر آ ﺸﻴﺪن زن ه ﺎ ﮔﻨ ﺎﻩ آﺒﻴ ﺮﻩ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ زﻧ ﺎن ﺟﻴ ﺮﻩ ﯼ ﺱ ﻴﮕﺎر را‬
‫ﺣ ﺴﺎب ﻧﻤ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬زﻧ ﺎن ﺱ ﻴﮕﺎرﯼ ‪ -‬اﮔ ﺮ ﺱ ﻴﮕﺎرﯼ ه ﻢ ﮔﻴ ﺮ ﻣ ﯽ ﺁوردﻧ ﺪ ‪ -‬در‬
‫دﺱﺘﺸﻮیﯽ هﺎ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﻣﻬ ﻢ ﻣ ﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ه ﻢ یﻜ ﯽ از ﻣﻈ ﺎهﺮ ﺁزادﯼ زﻧ ﺎن در‬
‫ع ﺕﺤﺮی ﻚ ﺟﻨ ﺴﯽ‬ ‫دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻮد‪ .‬در دﺱﺘ ﺸﻮیﯽ ﺱ ﻴﮕﺎر ﻣﻴﻜ ﺸﻴﺪیﻢ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﻣﻮﺿ ﻮ ِ‬
‫ﺑﺮادران ﻧﺒﺎﺵﻴﻢ!‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺮاﯼ ﻣ ﻦ ﺟﺪی ﺪ و ﻋﺠﻴ ﺐ ﺑ ﻮد‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ‪ ١٧-١٨‬ﺱ ﺎﻋﺖ‬
‫ﺣﺮف زدﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺙﺎﺑ ﺖ آﻨ ﺪ ک ﻪ زﻧ ﺎن ﺑ ﺎ ﻧ ﻮع ﭘﻮﺵ ﺶ‪ ،‬راﻩ رﻓ ﺘﻦ‪ ،‬ﺣ ﺮف زدن و‬
‫ﺧﻨﺪیﺪﻧ ﺸﺎن ﻣ ﺮدان را ﺕﺤﺮی ﻚ ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﻴﮕﻔ ﺖ‪» :‬ﺁزادﯼ زن در ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫ﺧﻮدش را در ﺣﺠﺎب ﺑﭙﻮﺵﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺕﺎ ﻣﺮدان ﺕﺤﺮیﻚ ﻧﺸﻮﻧﺪ!« و ﻻﺑﺪ ﻣ ﺰاﺣﻤﺶ ﻧ ﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﺁزادﯼ ﻣﺮدان ه ﻢ ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺁﺱ ﺘﻴﻦ ﺑﻠﻨ ﺪ ﺑﭙﻮﺵ ﻨﺪ‪ ،‬دﮔﻤ ﻪ ﯼ ﻟﺒﺎﺱ ﺸﺎن را ﻣﺤﻜ ﻢ‬
‫ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺵﻠﻮار ﺕﻨﮓ ﻧﭙﻮﺵ ﻨﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن ه ﻢ ﻧﮕ ﺎﻩ ﻧﻜﻨﻨ ﺪ‪ .‬زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ‪ -‬ﺣﺘ ﺎ وﻗﺘ ﯽ‬
‫ﺑ ﺎهﻢ آ ﺎر ﻣ ﯽ آﻨﻨ ﺪ ‪ -‬ﻧﺒﺎی ﺪ ﺑ ﻪ چ ﺸ ِﻢ ه ﻢ ﻧﮕ ﺎﻩ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬هﻤ ﻪ ﯼ ﮔﻨ ﺎﻩ ه ﺎﯼ ﺟﻨ ﺴﯽ از‬
‫هﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺵﺮوع ﻣﯽ ﺵﻮد!« ایﻦ ه ﺎ ﺑﺨ ﺸﻬﺎﯼ اﺱﺎﺱ ﯽ ﺁن ﺑﺤ ﺚ ﺑ ﻮد‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﻌﯽ‬
‫‪٦٥‬‬
‫ﻣﯽ آﺮد ﺙﺎﺑﺖ آﻨﺪ‪» :‬اﮔﺮ زن و ﻣﺮدﯼ ﻧﮕ ﺎهﯽ ﺑ ﻪ ه ﻢ ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧ ﺪ‪ ،‬ﻣ ﯽ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺑ ﺎهﻢ‬
‫ﺟﻔﺘﮕﻴﺮﯼ آﻨﻨﺪ!«‬
‫ای ﻦ ﺑﺤ ﺚ ﺑ ﺎ ﺁن چﻨ ﺎن وﻗ ﺎﺣﺘﯽ ﻋﻨ ﻮان ﻣﻴ ﺸﺪ آ ﻪ ﻣ ﺎ ﺑﻌ ﺪ از ﺁن ﻧﺸ ﺴﺖ‪،‬‬
‫واهﻤﻪ داﺵﺘﻴﻢ آﻪ ﻣﺒﺎدا ﺑﺎ ﻧﮕ ﺎﻩ آ ﺮدن ﺑ ﻪ ﺑ ﺮادرﯼ ﺕﺤ ﺮیﻜﺶ آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﻴﻢ و ی ﺎ ﻣ ﺘْﻼ‬
‫ﻗ ﺼﺪ »ﺟﻔ ﺖ ﮔﻴ ﺮﯼ« ﻣ ﺎن را اﻟﻘ ﺎء آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﻴﻢ‪ .‬اﮔ ﺮ آ ﺴﯽ ﺑ ﺎ دیﮕ ﺮان ﺕﻤ ﺎس‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻓﻮرا ﺑﻪ او ﻣﺎرك ﺑﻴﻤﺎر ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ آﻪ ﺑﻪ ه ﺮ ﺹ ﻮرت‬
‫دوراﻧ ﯽ را در داﻧ ﺸﻜﺪﻩ و ﻣﺤ ﻴﻂ آ ﺎر و ارﺕﺒﺎﻃ ﺎﺕﯽ ﺁزاد ﺕ ﺮ ﮔﺬراﻧ ﺪﻩ ﺑ ﻮدم و‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻗﺒﻞ از اﻋﺰام ﺑﻪ ﻋﺮاق در ﺧ ﺎرج از آ ﺸﻮر ﺑ ﺴﺮ ﺑ ﺮدﻩ ﺑ ﻮدم‪ ،‬ﺱ ﺨﺖ‬
‫ﺑﻮد آﻪ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺣﺼﺎ ِر ﺕﻨ ﮓ زﻧ ﺎ ِن ﺣﺮﻣ ﺴﺮا ﺑ ﺎز ﮔ ﺮدم‪ .‬ﻣﺘﺎﺱ ﻔﺎﻧﻪ ای ﻦ روش در‬
‫ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﻧ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ رﻧ ﮓ ﻧﺒﺎﺧ ﺖ آ ﻪ روز ﺑ ﻪ روز ه ﻢ ﭘﺮرﻧ ﮓ ﺕ ﺮ و‬
‫ﻏﻠﻴﻆ ﺕﺮ ﺵ ﺪ‪ .‬هﺮچ ﻪ زﻣ ﺎن ﻣ ﯽ ﮔﺬﺵ ﺖ‪ ،‬ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﮔ ﺰارﯼ ﺑ ﻴﻦ اﻧ ﺴﺎن ه ﺎ ﻋﻤﻴ ﻖ ﺕ ﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺵﺪ و ‪ ...‬هﻤﭽﻨﺎن هﻢ‪.‬‬

‫‪٦٦‬‬
 ‫دﺧﺘﺮان ﺟﻮان وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﻴﺮو!‬

‫در ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﯼ ﺑ ﻴﻦ ﺱ ﺎل ه ﺎﯼ ‪ ١٣٦٦‬ﺕ ﺎ ‪ ١٣٧٠‬در ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف‪،‬‬

‫ﻣﺪرﺱ ﻪ اﯼ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ ﻧ ﺎم »اﺵ ﺮف« ﺧﻮاﻧ ﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ﮔﻮی ﺎ ﻗﺒ ﻞ از ﺱ ﺎل‬
‫‪ ١٣٦٦‬در ﺵ ﻬﺮهﺎﯼ آﺮآ ﻮك و ﺱ ﻠﻴﻤﺎﻧﻴﻪ ﻣﺪرﺱ ﻪ اﯼ چﻨ ﺪ دﻩ ﻧﻔ ﺮﻩ داﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﺵﻴﻪ ﯼ ﻣﺪرﺱﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﺑﮕﺎﻩ هﺎﯼ ﺵﺒﺎﻧﻪ‪/‬روزﯼ اﯼ ﺑ ﺮاﯼ آﻮدآ ﺎن ﺱ ﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧ ﺪ آ ﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺱﺎس ﺱﻦ ﺑﭽﻪ هﺎ و ﺟﻨﺴﻴﺘﺸﺎن از هﻢ ﻣﺠﺰا ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮان از ﺣﺪود دﻩ ﺱﺎﻟﮕﯽ‬
‫و از آﻼس چﻬﺎرم دﺑﺴﺘﺎن ﻣﻮﻇ ﻒ ﺑﻮدﻧ ﺪ روﺱ ﺮﯼ ﺱﺮﺵ ﺎن آﻨﻨ ﺪ‪ .‬در آ ﻼس ه ﺎﯼ‬
‫راهﻨﻤﺎیﯽ روﺱﺮﯼ اﺟﺒﺎرﯼ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ایﻦ آﻪ آﻼس هﺎ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬وﻟ ﯽ ﻧﻴﻤﻜﺘﻬ ﺎﯼ‬
‫ﺑﭽﻪ هﺎ هﻢ از هﻢ ﺟﺪا ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮان در یﻚ ﺱﻤﺖ آﻼس ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و دﺧﺘ ﺮان در‬
‫ﺱﻤﺖ دیﮕﺮ‪ .‬ﺕﻌﺪاد دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﻧﺒﺎیﺪ ﻣﯽ ﺵﻜﺴﺖ!‬
‫از هﻤ ﺎن ی ﺎزدﻩ ﺱ ﺎﻟﮕﯽ و ورود ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﻪ دورﻩ ﯼ راهﻨﻤ ﺎیﯽ آ ﺎر‬
‫ﺕﻮﺟﻴﻬﯽ و ﺕﻮﺿﻴﺤﯽ روﯼ ﺑﭽﻪ هﺎ ﺵﺮوع ﻣﯽ ﺵﺪ‪ .‬ایﻦ ﻣﻬﻢ هﻢ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﯼ ﺵ ﺨﺺ‬
‫ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮیﺸﻢ چ ﯽ ﺑ ﻮد‪ .‬ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺘﻨﺪ از هﻤ ﺎن آ ﻮدآﯽ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ را ﺑ ﺮاﯼ ﺁیﻨ ﺪﻩ ﯼ‬
‫ﺖ ﺕ ﺸﻜﻴﻼﺕﯽ و ﻣ ﺬهﺒﯽ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ای ﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ﻧﻴﺮوه ﺎﯼ‬ ‫ﺱﺎزﻣﺎن رﺟﻮﯼ ﺕﺮﺑﻴ ِ‬
‫ﺑ ﺎﻟﻘﻮﻩ ﯼ ﺱ ﺮﺑﺎزﮔﻴﺮﯼ ﺑﻌ ﺪﯼ رﺟ ﻮﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬از ﺱ ﻮیﯽ ای ﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻗﻄ ﻊ‬
‫ارﺕﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻴﺮون و ﻧﺪاﺵﺘﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺵﻨﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﺱ ﺮﻋﺖ ﺟ ﺬب ﺣ ﺮف ه ﺎﯼ ﻣﻬ ﺪﯼ‬
‫اﺑﺮیﺸﻢ چﯽ ﻣﯽ ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺑﺎ ﺱﺮﺑﺎزﮔﻴﺮﯼ از ایﻦ آﻮدآﺎن‪ ،‬راﻩ ﺟﺪا ﺵﺪن ﭘﺪر‬
‫و ﻣﺎدرﺵﺎن را ‪ -‬اﮔﺮ زﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮهﺎ ﺟﺎیﮕﺎﻩ وی ﮋﻩ اﯼ در ﻗﻠ ﺐ »ﺧ ﻮاهﺮ ﻣ ﺮیﻢ« داﺵ ﺘﻨﺪ‪ .‬ای ﻦ دﺧﺘ ﺮان‬
‫ﺧﺮدﺱ ﺎل را ﺑ ﺴﻴﺎر زود و ﺣ ﺪود ﭘ ﺎﻧﺰدﻩ ﺱ ﺎﻟﮕﯽ ﺵ ﻮهﺮ ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪ .‬ﺵ ﻮهﺮان ای ﻦ‬
‫ﺑﭽﻪ هﺎ اآﺜﺮا از ﻧﻴﺮوهﺎﯼ وی ﮋﻩ و ﻣﺤ ﺎﻓﻈﻴﻦ رﺟ ﻮﯼ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺪاﻗﻞ ﺱ ﻦ ای ﺸﺎن ه ﻢ‬
‫‪ ٣٠‬ﺱﺎل ﺑﻮد‪ .‬رﺟﻮﯼ ﺧﻂ دادﻩ ﺑﻮد آﻪ از ﺑﺮادران آ ﺴﺎﻧﯽ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻧﻨ ﺪ ازدواج آﻨﻨ ﺪ‬
‫آﻪ اوﻻ ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﮔﺮدان ﺑﺎﺵﻨﺪ‪ ،‬ﺕْﺎﻧﻴﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ ٣٢‬ﺱﺎل داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻨﺪ‪.‬‬
‫ایﻦ دﺧﺘﺮآﺎن ﺧﺮدﺱ ﺎل را ﺑ ﻪ ﻣ ﺮدان ﻣ ﺴﻦ و ﺧﺎﺹ ﯽ ﺵ ﻮهﺮ ﻣ ﯽ دادﻧ ﺪ‪.‬‬
‫آ ﺴﺎﻧﯽ آ ﻪ رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺖ هﻤﻴ ﺸﻪ در ﭘﻴﺮاﻣ ﻮﻧﺶ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ .‬ﻣ ﻦ ﺧ ﻮد چﻨ ﺪیﻦ‬
‫دﺧﺘﺮﺑﭽ ﻪ را دی ﺪﻩ ﺑ ﻮدم آ ﻪ ﺵ ﻮهﺮ دادﻩ ﺵ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺧ ﻮد ای ﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ اﺟ ﺎزﻩ‬
‫ﻧﺪاﺵﺘﻨﺪ ﺑﺎ هﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن اﻧﺲ ﺑﮕﻴﺮﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﻣﻼﻗ ﺎت ای ﻦ زن و ﺵ ﻮهﺮهﺎﯼ‬
‫ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮیﺐ ﺑﻪ ﻣﺎهﯽ یﻜﺒﺎر و چﻨﺪ ﻣﺎﻩ یﻜﺒﺎر ﺕﻘﻠﻴﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ آﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎﯼ ﺧﻠﺺ رﺟﻮﯼ ﺣ ﻖ ﻧﺪاﺵ ﺘﻨﺪ هﻤ ﺴﺮﺵﺎن را دوﺱ ﺖ ﺑﺪارﻧ ﺪ‪ ،‬چ ﺮا‬
‫آﻪ دوﺱﺘﯽ ﺑﻴﻦ ایﻦ هﻤﺴﺮان ﺑﻪ ﺧﺮوﺟ ﺸﺎن ﻣﻨﺘﻬ ﯽ ﻣ ﯽ ﺵ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﺕﺠﺮﺑ ﻪ ﯼ رﺟ ﻮﯼ‬
‫از ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺑﻮد‪ .‬چﻨ ﺪیﻦ ﺑ ﺎر رﺟ ﻮﯼ چﻨ ﺪ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ ﯼ دﺱ ﺘﭙﺨﺖ ﺧ ﻮدش را‬
‫از ﻗﺮار ﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﻣﺸﺎیﻌﺖ آﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در دو ﺧﻂ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ و ﻣﻮازﯼ‪ ،‬رﺟ ﻮﯼ ه ﻢ ﺑ ﻪ ازدواج ﻧﻴﺮوه ﺎش اﺣﺘﻴ ﺎج‬
‫‪٦٧‬‬
‫داﺵﺖ و هﻢ از اﻣﻜﺎن ایﺠ ﺎد ﻋ ﺸﻖ و راﺑﻄ ﻪ ﯼ ﻋ ﺎﻃﻔﯽ ﺑ ﻴﻦ ای ﺸﺎن ه ﺮاس داﺵ ﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽ ﻪ ﻣ ﺮا ﺁزار ﻣ ﯽ داد‪ ،‬ای ﻦ ﺑ ﻮد آ ﻪ ای ﻦ آﻮدآ ﺎن را از ﭘ ﺸﺖ ﻧﻴﻤﻜ ﺖ ﻣﺪرﺱ ﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﻋﺮوﺱﯽ ﺑﺎ ایﻦ کﻮدکﺎن ﻣﺘْﻞ یﻚ ﻧﻔﺮ»کﺎدر« رﻓﺘﺎر ﻣﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺒﺎس ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺕﻨﺸﺎن ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ای ﺸﺎن آ ﺎر ﻣﺤ ﻮل ﻣ ﯽ آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺑﻌ ﻀﯽ از ای ﻦ‬
‫دﺧﺘﺮان ﺁﻧﻘﺪر آﻮچﻚ ﺑﻮدﻧﺪ آﻪ ﻧﻤﯽ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدﺵﺎن را هﻢ ﺟﻤﻊ و ﺟ ﻮر آﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ‬
‫ایﻦ هﻤﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ﺑﻌﺪ از ﺱﺎل ‪ ٧٠‬هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎ را هﻢ ﻣﺘﻼﺵﯽ کﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺘﺎﺱﻔﺎﻧﻪ]![ دﺱﺘﮕﺎﻩ اﺑﺰار ﺱﺎزﯼ رﺟﻮﯼ در ایﻦ زﻣﻴﻨ ﻪ ﻧ ﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑ ﻮد‪ .‬ای ﻦ‬
‫ﺑﭽﻪ هﺎ آﻪ اآﺘْﺮا در زﻧﺪان ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و یﺎ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﺎدرﺵ ﺎن زﻧ ﺪان ﺑﻮدﻧ ﺪ‬
‫و ی ﺎ ﻣ ﺎدر و ﭘﺪرﺵ ﺎن را از دﺱ ﺖ دادﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻃ ﺮز ﻏﺮیﺒ ﯽ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﺵ ﻮهﺮان‬
‫ﻣ ﺼﻨﻮﻋﯽ ﺁوی ﺰان ﻣﻴ ﺸﺪﻧﺪ و ﻋ ﺸﻖ و ﻋﻮاﻃﻔ ﺸﺎن را ﻧ ْﺘ ﺎر ای ﻦ ﻣ ﺮدان ﻋﺒ ﻮس‬
‫ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ایﻦ ﻣﺮدان‪ ،‬در ﻋﻴﻦ ﺕﻤﺘ ﻊ ﺟﻨ ﺴﯽ از ای ﻦ آﻮدآ ﺎن‪ ،‬زﻧ ﺪاﻧﺒﺎن ای ﺸﺎن‬
‫هﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ایﻦ هﻢ یﻜﯽ دیﮕﺮ از راﻩ ه ﺎﯼ اﺑ ﺰار ﺱ ﺎﺧﺘﻦ رﺟ ﻮﯼ از اﻧ ﺴﺎن ه ﺎ و از‬
‫ایﻦ آﻮدآﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ایﻦ دﺧﺘﺮﺑﭽﻪ هﺎ »هﻠﻮ« ﻣ ﯽ ﮔﻔﺘﻨ ﺪ ک ﻪ ﻣﻌﻠ ﻮم ﻧﺒ ﻮد ﻧ ﺼﻴﺐ‬
‫آﺪام دﺱﺖ چﻼﻗﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺵ ﺪ! ﺑ ﻪ ﻣﺤ ﺾ ای ﻦ آ ﻪ دﺧﺘﺮﺑﭽ ﻪ ه ﺎ روﺱ ﺮﯼ ﺱﺮﺵ ﺎن‬
‫ﻣﯽ آﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺮیﺎﻧﯽ در درون دﺱﺘﮕﺎﻩ راﻩ ﻣﻴﺎﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺕﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮدارﯼ از ایﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ‬
‫را ﺁﻏﺎز آﻨﻨﺪ‪ .‬درﺱﺖ ﻣﺘْﻞ ﻓﺮوش اﻧﺴﺎن هﺎ‪ .‬ﻗﻴﻤ ﺖ ای ﻦ ﺑﭽ ﻪ ه ﺎ را ﻣﻴ ﺰان اﻃﺎﻋ ِ‬
‫ﺖ‬
‫ﻣﺸﺘﺮﯼ ﺕﻌﻴ ﻴﻦ ﻣ ﯽ آ ﺮد‪ .‬آ ﺎرﻣﺰ ِد اﻃﺎﻋ ﺖ‪ ،‬دریﺎﻓ ﺖ »هﻠ ﻮ« ی ﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ اآ ْﺘ ﺮا ﺑ ﻪ‬
‫ﻟﺤﺎظ ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺁﺱﻴﺐ دیﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٦٨‬‬
 ‫ﭼﻨﺪ ﺳﻮال از زﻧﺎن ﺟﺪا ﺷﺪﻩ!‬

‫ﻣﺘﺎﺱﻔﺎﻧﻪ ﺑﺎیﺪ ﺑﻨﻮیﺴﻢ آﻪ ﺑﺤﺜﻬ ﺎ را ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺘﻢ ﺁﻧﻄ ﻮر آ ﻪ دﻟ ﻢ ﻣ ﯽ ﺧﻮاﺱ ﺖ‪،‬‬

‫از هﻢ ﺕﻔﻜﻴﻚ آﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ هﺮ ﻧﻘﻄﻪ اﯼ آﻪ دﺱﺖ ﮔﺬاﺵﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻨﺒ ﻪ ه ﺎﯼ دیﮕ ﺮ اﺹ ﻄﻜﺎك‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ اﮔﺮ در هﺮ ﺑﺤﺜ ﯽ ﻣﻮﺿ ﻮﻋﺎت دیﮕ ﺮﯼ ه ﻢ ﻃ ﺮح ﺵ ﺪﻩ اﺱ ﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ایﻦ دﻟﻴﻞ اﺱﺖ آﻪ از ﺕﻔﻜﻴﻚ ریﺎﺿﯽ ﺑﺤﺚ هﺎ ﻋﺎﺟﺰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ام‪ .‬ﺵ ﺎیﺪ ای ﻦ ﺧ ﺼﻠﺖ‬
‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺵﻨﺎﺱﯽ و رواﻧﺸﻨﺎﺱﯽ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع اﻣﺎ یﻜﯽ اﺱﺖ‪:‬‬

‫ﺟﺎیﮕﺎﻩ زﻧﺎن در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ آﺠﺎﺱﺖ؟‬

‫زﻧﺎن چﻪ ارزﺵﯽ در ایﻦ ﺱﻴﺴﺘﻢ دارﻧﺪ؟‬
‫ﺑﺎ ایﺸﺎن چﻪ رﻓﺘﺎرﯼ ﻣﯽ ﺵﻮد؟‬
‫چﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ اﺑﺰار ﺕﺒﺪیﻞ ﺵﺪﻩ اﻧﺪ؟‬
‫چﮕﻮﻧﻪ ﻋﺸﻖ و ﻋﻮاﻃﻔﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﺎزﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ؟‬
‫چﮕﻮﻧﻪ ﺁزادیﺨﻮاهﯽ ﺵﺎن ﻣﻠﻌﺒﻪ ﯼ دﺱﺖ رﺟﻮﯼ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ؟‬
‫رﺟﻮﯼ چﮕﻮﻧﻪ ﺕﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺱﺖ از ایﻦ زﻧﺎن ﻋﺮوﺱﻜﺎﻧﯽ ﺑﺴﺎزد آ ﻪ ﺑ ﺎ ﺵ ﻜﻞ و ﺵ ﻤﺎیﻞ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻗﺒﻠﯽ ﺵﺎن ﺵﺒﺎهﺘﯽ ﻧﺪاﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻨﺪ؟‬

‫ﺑﻴ ﺸﺘﺮ زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ از دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬در اوﻟ ﻴﻦ‬

‫اﻣﻜﺎن‪ ،‬ﺣﺠﺎﺑﺸﺎن را دور ریﺨﺘﻪ و ﻟﺒﺎس ﻓﺮﻧﮕ ﯽ ﭘﻮﺵ ﻴﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ایﻨ ﺎن در واﻗ ﻊ ﺱ ﻌﯽ‬
‫آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ ‪ -‬درﻓ ﺮم و ﺵ ﻜﻞ ه ﻢ آ ﻪ ﺵ ﺪﻩ ‪ -‬از اﻧﺪی ﺸﻪ ﯼ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ هﻤ ﻴﻦ زﻧ ﺎن ‪ -‬ﺑﺠ ﺰ یﻜ ﯽ دو ﻣ ﻮرد ‪ -‬هﻤ ﻪ ﺱ ﻜﻮت آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪.‬‬
‫ﺱﻜﻮﺕﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﺧﺎﻣﻮﺵ ﯽ ﻋﺠﻴﺒ ﯽ آ ﻪ ای ﻦ ﭘﺮﺱ ﺸﻬﺎ را ﺑ ﻪ ذه ﻦ ﻣﺘﺒ ﺎدر ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‬
‫آﻪ‪:‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ایﺸﺎن چﻪ آﺮدﻩ اﺱﺖ آﻪ ایﻦ چﻨﻴﻦ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎﻧﻪ ﺱﻜﻮت آﺮدﻩ اﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ ایﺸﺎن اﺱﺎﺱﺎ از آﺎر ﺱﻴﺎﺱﯽ آﻨﺎرﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ ایﻦ زﻧﺎن هﻴﭻ یﻚ ﺱﻴﺎﺱﯽ ﻧﺒﻮدﻩ اﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ هﻤﮕﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎ ِل هﻤﺴﺮ‪ ،‬ﭘﺪر و ﺑﺮادرﺵﺎن ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ ﻓﻘﻂ ﻃﯽ یﻚ ﻣﻮج ﺑﻪ ﺱﺎزﻣﺎن ﭘﻴﻮﺱﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ در ﺧﻮدﺵ ﺎن ﺹ ﻼﺣﻴﺘﯽ ﺱ ﺮاغ ﻧﺪارﻧ ﺪ آ ﻪ در آﺎره ﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ‪ ،‬ﻓﺮهﻨﮕ ﯽ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺵﺮآﺖ آﻨﻨﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ ﺕﺠﺮﺑ ﻪ هﺎﺵ ﺎن‪ ،‬ای ﺸﺎن را از ﺣ ﻀﻮر در ﺹ ﺤﻨﻪ ﯼ ﭘﻴﻜ ﺎر ﺑ ﺎ ارﺕﺠ ﺎع دیﻨ ﯽ و‬
‫ﺱﻴﺎﺱﯽ ﺧﺴﺘﻪ آﺮدﻩ اﺱﺖ؟‬
‫ﺁی ﺎ ﻣﻴ ﺰان ﺕﻬﻤ ﺖ ه ﺎ و اﻓﺘﺮاه ﺎیﯽ آ ﻪ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن ﻣ ﯽ زﻧ ﺪ‪،‬‬
‫وﺣﺸﺖ زدﻩ ﺵﺎن آﺮدﻩ اﺱﺖ؟‬
‫‪٦٩‬‬
 ‫ﺁیﺎ ایﻦ زﻧﺎن ‪ -‬هﻤﻴﻦ آﻪ از چﻨﮕﺎل رﺟﻮﯼ رهﺎ ﺵﺪﻧﺪ ‪ -‬ﺧﻮد را ﺁﺱﻮدﻩ یﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ﮔﺮوﮔﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮاﯼ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪارﻧﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬ﺕﻴﻤ ﺴﺎر و ﺱ ﺮهﻨﮓ ﺧﻄ ﺎب ﻣ ﯽ ﺵ ﺪﻧﺪ و ﺟ ﺪا‬
‫ﺵﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮاﯼ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪارﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ ﺱﻜﻮت ایﺸﺎن یﻌﻨﯽ آﻪ دیﮕﺮ ﺕﻮان ﺟﻨﮕﻴﺪن ﻧﺪارﻧﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ زﻧ ﺪﮔﯽ ﻋ ﺎدﯼ ﺁﻧﻘ ﺪر دﻟﭙ ﺬیﺮ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺁن ﺱ ﺎل ه ﺎ را از زﻧ ﺪﮔﯽ ﺵ ﺎن چﻴ ﺪﻩ و‬
‫دور ریﺨﺘﻪ اﻧﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ هﻨﻮز هﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﺪ و ﺑﺪﺕﺮ یﻜﯽ را اﻧﺘﺨﺎب آﻨﻨﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ ﻧﻤ ﯽ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺑ ﺎ اﻓ ﺸﺎﯼ ﻣﻜ ﺎﻧﻴﺰ ِم ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ ای ﻦ دﺱ ﺘﮕﺎﻩ آﻤﻜ ﯽ ﺑ ﻪ ﻧ ﺴﻞ ﺁیﻨ ﺪﻩ‬
‫آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﻨﺪ؟‬
‫ﺁی ﺎ ﺕ ﺼﻮر ﻧﻤ ﯽ آﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ﺱ ﻜﻮت ﻣ ﺴﺘﻤﺮﺵﺎن رﺟ ﻮﯼ را در اداﻣ ﻪ ﯼ ﺕﺤﻘﻴ ﺮ زﻧ ﺎن‬
‫ﺟﺮﯼ ﺕﺮ ﻣﯽ آﻨﺪ؟‬
‫ﺁیﺎ ﺑﻴ ِﻦ وﻻیﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺣﺎآﻢ و وﻻیﺖ ﻓﻘﻴﻪ رﺟﻮﯼ ﺕﻔﺎوﺕﯽ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ؟‬
‫ﻣﮕﺮ ﻧﻪ ایﻦ اﺱﺖ آﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻓ ﺮد ﺑ ﺮ ﺟﻤ ﻊ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ دیﻜﺘ ﺎﺕﻮرﯼ و دیﻜﺘﺎﺕﻮره ﺎ ه ﻴﭻ‬
‫ارزﺵﯽ ﺑﺮاﯼ اﻧﺴﺎن هﺎ ﻗﺎیﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫ﻣﮕﺮ ﻧﻪ ایﻨﻜﻪ دیﻜﺘﺎﺕﻮرهﺎ ﺕﻨﻬﺎ در راﺱﺘﺎﯼ اﺱﺘﻤﺮار ﻗﺪرت ﺧﻮدﺵﺎن آﺎر ﻣﯽ آﻨﻨﺪ؟‬
‫ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﺧﻮد دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼ ﻣﺬهﺒﯽ را ﺕﺠﺮﺑﻪ ﻧﻜﺮدﻩ ایﻢ؟‬

‫ﻣﺮدان ﺑ ﺴﻴﺎرﯼ ه ﻢ از ﺱ ﺎزﻣﺎن کﻤ ﺪﯼ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠ ﯽ از‬

‫ایﺸﺎن دردهﺎﺵﺎن را ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ آﻤﺘﺮ زﻧﯽ را دیﺪﻩ ام آﻪ »ﺕﻮان ﺣﺮف زدن« را‬
‫در ﺧﻮدش ﺱﺮاغ آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬یﻜﯽ از ایﻦ زﻧﺎن ﺟﺪا ﺵ ﺪﻩ آ ﻪ ﺑ ﺎ ﺟﺮی ﺎن ه ﺎﯼ زﻧ ﺎن‬
‫ه ﻢ آ ﺎر ﻣ ﯽ آﻨ ﺪ‪ ،‬از اﺱ ﺎس ﻣﻨﻜ ﺮ ﺣ ﻀﻮر چﻨﺪﺱ ﺎﻟﻪ اش در رواﺑ ﻂ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‬
‫ﺵﺪﻩ اﺱﺖ؛ ﺑﺎ ایﻦ آﻪ هﻤﺴﺮش از ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺟﻨﻮن ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﯽ رﺟﻮﯼ ﺑﻮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬

‫ﻣﯽ ﺕﻮان ﭘﺮﺱﻴﺪ‪:‬‬

‫ﺁیﺎ ﺑﻮدن ﺑﺎ رﺟﻮﯼ ایﻨﻘﺪر ﻧﻨﮕﻴﻦ اﺱﺖ؟‬
‫ﺁیﺎ ﺵﻨﻴﺪن و ﺧﻮاﻧ ﺪ ِن ﺕﻬﻤ ﺖ ه ﺎیﯽ از زﺑ ﺎن رﺟ ﻮﯼ آ ﻪ دﻗﻴﻘ ﺎ ﺵﺎی ﺴﺘﻪ ﯼ ﺧ ﻮد او و‬
‫هﻤﺴﺮش اﺱﺖ‪ ،‬ایﻨﻘﺪر ﺱﺨﺖ اﺱﺖ؟‬
‫چﺮا آﻮرﯼ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺁراﻣﺶ ﺕﺤﻤﻞ ﻣﯽ آﻨﻴﻢ؟‬
‫ﺁیﺎ اﮔﺮ ایﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ واﻗﻌ ﯽ اﺱ ﺖ و اﮔ ﺮ هﺮآ ﺪام ﻣ ﺎ ﺱ ﺎل ه ﺎ ﻋﻤ ﺮ و ﺟ ﻮاﻧﯽ ﻣ ﺎن را‬
‫ﺑﺮﺱﺮ ایﻦ ﺁرﻣﺎن ﭘﻮﺵﺎﻟﯽ ﺑﻪ هﺪر دادﻩ ایﻢ‪ ،‬دیﮕﺮ آﺎرﯼ ﺑﺮاﯼ اﻧﺠﺎم دادن ﻧﺪاریﻢ؟‬
‫ﺁیﺎ ﻧﺒﺎیﺪ ﺕﺠﺮﺑﻪ هﺎﻣﺎن را ﺑﻪ ﺵﻌﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺕﺒﺪیﻞ آﻨﻴﻢ؟‬
‫ﺁی ﺎ اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ ای ﻦ ﺕﺠ ﺎرب را ﻣﻨﺘﻘ ﻞ ﻧﻜﻨ ﻴﻢ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻣﺮدﻣﻤ ﺎن ﺧﻴﺎﻧ ﺖ ﻧﻜ ﺮدﻩ ای ﻢ؛ هﻤ ﺎن‬
‫ﻣﺮدﻣﯽ آﻪ ﺱﺎل هﺎ ﺑﺮاﯼ ﺁزادﯼ ایﺸﺎن ﺟﻨﮕﻴﺪﻩ ایﻢ؟‬
‫‪٧٠‬‬
 ‫ﺁیﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻓﻘﻂ در دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺧﻼﺹﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد؟‬
‫ﺁیﺎ ﺑﺪون او ﺑﺮاﯼ ﻣﺎ دیﮕﺮ هﻴﭻ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﯽ ﻧﻴﺴﺖ؟‬

‫ﺧﻴﻠﯽ از زﻧﺎﻧﯽ آﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﺱﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﺱﺎﻟﻬﺎ آﺎر ﺱﻴﺎﺱﯽ هﻢ ﻧﺪاﺵﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ ،‬در‬

‫ﺹﺤﻨﻪ هﺎﯼ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﯽ ﺣ ﻀﻮر دارﻧ ﺪ و ﻣﻄ ﺮح ه ﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬چﮕﻮﻧ ﻪ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻣ ﺎ ﺑ ﺎ ﺁن‬
‫هﻤﻪ ﺕﺠﺮﺑﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺕﺤﻘﻴﺮ زﻧﺎن ﺱﻜﻮت ﻣﯽ آﻨﻴﻢ؟‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎ زﻧﺎن ﺟﺪا ﺵﺪﻩ از ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺣ ﺮف‬
‫دارم‪ .‬ﺕﻔﺎوت هﻢ ﻧﻤﯽ آﻨ ﺪ آ ﻪ هﺮی ﻚ در چ ﻪ ﭘﺮوﺱ ﻪ اﯼ و چﻘ ﺪر ﺑ ﺎ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ آ ﺎر‬
‫آﺮدﻩ ایﻢ‪ .‬ﻋﻼﻣﺖ هﺎ یﻜﯽ اﺱﺖ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﺕﺤﻘﻴﺮﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎ هﻤﻪ ﯼ ﻣﺎ یﻜ ﯽ اﺱ ﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺁی ﺎ‬
‫هﺮآﺪا ِم ﻣﺎ داﺱﺘﺎن ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﯼ ﻧﺪاریﻢ؟‬
‫ﻣﻦ اﮔ ﺮ از ﺧ ﻮدم ﻣ ﯽ ﻧﻮی ﺴﻢ‪ ،‬ﺑ ﺮاﯼ ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﻧﻤﻮﻧ ﻪ اﯼ دادﻩ ﺑﺎﺵ ﻢ‪،‬‬
‫واﻻ آﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻢ اﻧﺪیﺸﻪ ﯼ ﺣﺎآﻢ ﺑﺮ ایﻦ دﺱﺘﮕﺎﻩ چﮕﻮﻧﻪ اﺱﺖ و چﻪ ﻣﻜ ﺎﻧﻴﺰﻣﯽ‬
‫دارد‪ .‬دوﺱﺖ دارم زﻧﺎﻧﯽ آﻪ از ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺟ ﺪا ﺵ ﺪﻩ اﻧ ﺪ و ﺑ ﺎ ه ﺮ دو وﻻی ﺖ ﻓﻘﻴ ﻪ و‬
‫دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼ ﻣﺬهﺒﯽ هﻢ ﻣﺮز ﻣﺸﺨﺼﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺕ ﺼﻮر ﻧﻜﻨﻨ ﺪ آ ﻪ ای ﻦ ﺱ ﺎل ه ﺎ را ﺑ ﺎد‬
‫آﺎﺵ ﺘﻪ و ﻃﻮﻓ ﺎن درو آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ای ﺸﺎن ﺑ ﺮاﯼ ﺁزادﯼ ﺧﻮدﺵ ﺎن و ه ﻢ وﻃﻨﺎﻧ ﺸﺎن‬
‫ﺟﻨﮕﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻴﺎیﻨﺪ و ﻣﺮا در اداﻣﻪ ﯼ آﺎرﻣﺎن یﺎرﯼ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎور آﻨﻴﺪ رﺟﻮﯼ ﻋﻨﺼﺮ ﺧﻄﺮﻧﺎآﯽ اﺱﺖ!‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑ ﺎ یﻜ ﯽ از ﺑﺰرﮔﺘ ﺮیﻦ ﺁرﻣ ﺎن ه ﺎﯼ ﻣ ﺎ یﻌﻨ ﯽ »ﺁزادﯼ زﻧ ﺎن« رﻧﺪاﻧ ﻪ ﺑ ﺎزﯼ‬
‫آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﺎ ﺕﻤﺎم هﺴﺘﯽ ﻣﺎ ﺵﻮﺧﯽ رآﻴﻜﯽ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ از ﻣﺎ زﻧﺎن اﺑﺰار ﺱﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎ را از ﻋﻮاﻃﻔﻤﺎن ﺕﻬﯽ و ﺧﺎﻟﯽ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ دﺱﺖ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮن ﻣﺮد ِم ﻋﺮاق ﺁﻟﻮدﻩ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﻣﺎ را واداﺵﺘﻪ اﺱﺖ آﻪ ﺑﺮوﯼ هﻤﻮﻃﻨﺎﻧﻤﺎن ﺕﻴﻎ ﺑﻜﺸﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ را واداﺵ ﺘﻪ اﺱ ﺖ‬
‫آﻪ ﺑﻪ هﻤﻮﻃﻨﺎﻧﻤﺎن‪ ،‬اﭘﻮزیﺴﻴﻮن و ﻓﺮهﻨﮓ ﺱﺎزان آﺸﻮرﻣﺎن ﻓﺤﺎﺵﯽ آﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺕﻜﻠﻴﻒ آﺮدﻩ اﺱﺖ آﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻤﺎن را زی ِﺮ ﭘﺎیﺶ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ آﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺟﻮﯼ ﻧﺎﻣﻮس ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎزﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺱﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺁﺑﺮو و ﺣﻴﺜﻴ ﺖ ﻣ ﺎن ﺑ ﺎزﯼ و ﺵ ﻮﺧﯽ‬
‫آﺮدﻩ اﺱﺖ‪ ،‬ﻣﺎ را از ﻋﻨﺼﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﺸﻖ و دوﺱ ﺖ داﺵ ﺘﻦ ﺧ ﺎﻟﯽ آ ﺮدﻩ اﺱ ﺖ‪ ،‬ﻣ ﺎ‬
‫را هﻴﭙﻨﻮﺕﻴﺰم آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺁیﺎ ﻣﺎ هﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ایﻢ از ایﻦ ﺧﻮاب هﻴﭙﻨﻮزﺕﻴﺰﻣﯽ ﺑﻴﺪار ﺵﻮیﻢ؟‬
‫ت ﻣ ﺎ رﺿ ﺎیﺖ دادن ﺑ ﻪ ﺟﻨﺎی ﺎت ﻣ ﺴﻌﻮد و ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺱ ﺖ‪ .‬ﻣﺒ ﺎزرﻩ ﺑ ﺎ‬ ‫ﺱ ﻜﻮ ِ‬
‫دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼ و ﺟﻬﻞ‪ ،‬زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻧﻤﯽ ﺵﻨﺎﺱﺪ‪.‬‬
‫ﺖ ﺁﮔﺎهﯽ اﻧﺴﺎن هﺎ و ﻧﻔﯽ دیﻜﺘ ﺎﺕﻮرﯼ ه ﺎ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺣﻖ اﺱﺖ و اﮔﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺱﻤ ِ‬
‫در ﺣﺮآﺖ اﺱﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ اﻧﺴﺎن هﺎ هﻤﻪ ﺵﺎن ﺵﺎیﺴﺘﻪ ﯼ ﺁزادﯼ و ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬چﺮا‬
‫ﺱﻜﻮت ﻣﯽ آﻨﻴﻢ؟‬
‫‪٧١‬‬
 ‫چﺮا ﻣﺎ ﻧﺒﺎیﺪ در ایﻦ آﺎروان ﭘﺮ ﺕﻜﺎﭘﻮ ﺱﻬﻤﯽ داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻴﻢ؟‬
‫ﺁیﺎ ﻣﺎ ﺣﺘﺎ از زﻧﺎن ﻋﺎدﯼ ﻏﺮب آﻪ ﺑﺮاﯼ ﺁزادﯼ ﺵﺎن ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻤﺘﺮیﻢ؟‬
‫در آﺪام آﺸﻮرﯼ ﺁزادﯼ را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ آﺮدﻩ‪ ،‬ﺕﺤﻮیﻞ زﻧﺎﻧﺸﺎن دادﻩ اﻧﺪ؟‬
‫اﮔﺮ رﺟﻮﯼ دزد ﺁزادیﻬﺎﺱﺖ‪ ،‬اﮔﺮ از اﻧﺴﺎن هﺎﯼ ﺁزادیﺨﻮاﻩ و زﻧ ﺎن ﺁزادﻩ‪ ،‬اﺑ ﺰار و‬
‫ﻣﺎﺵﻴﻦ ﺱﺎﺧﺘﻪ اﺱﺖ‪ ،‬چﺮا ﻣﭽﺶ را ﺑﺎز ﻧﻤﯽ آﻨﻴﻢ؟‬
‫ﺁزادﯼ را ﺑﺎیﺪ آﺴﺐ آ ﺮد‪ .‬ی ﺮاﯼ ﺑ ﻪ دﺱ ﺖ ﺁوردن ﺁزادﯼ ﺑﺎی ﺪ ﻣﺒ ﺎرزﻩ آ ﺮد‪ .‬ﺁزادﯼ‬
‫ﻣ ْﺘ ﻞ ﻧ ﺎن اﺱ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺪون آ ﺎر‪ ،‬ﻧ ﺎن ه ﻢ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﮔﺮﺱ ﻨﮕﯽ و ﺕﺤﻘﻴ ﺮ اﺱ ﺖ‪ .‬اﺧﺘﻨ ﺎق و‬
‫ﺕﻮهﻴﻦ اﺱﺖ‪.‬‬

‫ﻣ ﻦ اﻳ ﻦ ﺑﺨ ﺶ آﺘ ﺎب را ﺑ ﻪ زﻧ ﺎﻧﯽ ﺗﻘ ﺪﻳﻢ ﻣ ﯽ آ ﻨﻢ آ ﻪ ﺑ ﺎ اﻳ ﺸﺎن هﻤ ﺮزم‬

‫ﺑﻮدﻩ ام‪ .‬زﻧﺎﻧﯽ آﻪ در داﺳﺘﺎن ازدواج هﺎ و ﻃﻼق هﺎﯼ اﺟﺒﺎرﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﺮهﺎ‬
‫و ﺗﻮهﻴﻨﻬﺎ را ﺗﺤﻤ ﻞ آ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺣﺘ ﺎ زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ه ﻢ ﭼﻨ ﺎن در ﭼﻨﺒ ﺮﻩ ﯼ دام رﺟ ﻮﯼ‬
‫ﻦ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺎدرﯼ ﺷﺎن دور اﻓﺘﺎدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﻴﺮ ﻣﺎﻧﺪﻩ و از ﺧﻮﻳﺸﺘ ِ‬
‫اﻳ ﻦ ﺑﺨ ﺶ را ﺑ ﻪ ﻣ ﺎدر ﺣ ﺸﻤﺖ‪ ،‬ﻣ ﺎدر ه ﺎﺟﺮ‪ ،‬ﻣ ﺎدر رﺿ ﻮان‪ ،‬ﻣ ﺎدر‬
‫ﻓﺮزاﻧﻪ ﺳﺎ‪ ،‬ﻣﺎدر ﻋﺼﻤﺖ‪ ،‬اآﺮم‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﺮا‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ‪ ،‬ﻧﺎهﻴﺪ‪ ،‬ﺳ ﺮور‪،‬‬
‫ﻧﺎزﻟﯽ‪ ،‬ﻓﻬﻴﻤﻪ‪ ،‬ﺗْﺮﻳﺎ‪ ،‬ﻳﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ‪ ،‬ﺷﻬﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ آﻪ ﮔﺮﻳﺨﺘﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ آﻪ هﻨ ﻮز‬
‫ه ﻢ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬ﺗﻘ ﺪﻳﻢ ﻣ ﯽ آ ﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﺷ ﺪ آ ﻪ اﻳ ﻦ ﺑﺨ ﺶ آ ﻪ ﭘ ﺎرﻩ ه ﺎﯼ ﻋﻮاﻃ ﻒ‬
‫زﺧﻢ ﺧﻮردﻩ ﯼ ﻣ ﺎ زﻧ ﺎن در اﻳ ﻦ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﻣ ﺎ را از ﺧ ﻮاب ﺧﺮﮔﻮﺷ ﯽ ﺑﻴ ﺪار‬
‫آﻨﺪ آﻪ ﻇﻠﻢ را ﻋﺎدﯼ ﻧﭙﻨﺪارﻳﻢ و ﺑﻪ دروغ ﻋﺎدت ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫و ﺑ ﺎور آﻨ ﻴﻢ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁوردن ﺁزادﯼ و ﺣﻘ ﯽ آ ﻪ از ﻣ ﺎ‬
‫دزدﻳﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬و دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرهﺎ را ﺑﺎ ﻗﻠﻢ‪ ،‬و اﮔ ﺮ ﺗ ﻮاﻧﺶ را داﺷ ﺘﻴﻢ ﺑ ﺎ ﻗ ﺪم‬
‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬راﻩ دﻳﮕﺮﯼ ﻧﻴﺴﺖ! دوران ﺗﻜﺮار ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪٧٢‬‬
 ‫ﻋﻠﯽ ﺳﺠﺎدﯼ‬

‫زن در دوﻟﺖ ﺧﻴﺎل‬

‫» ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺗﺠﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ«‬

‫»زن در دوﻟ ﺖ ﺧﻴ ﺎل« ﻋﻨ ﻮان یﻜ ﯽ از آﺘ ﺎبه ﺎﯼ ﺟﺎﻟ ﺐ‬

‫ﺱﻴﺎﺱﯽ‪/‬اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ اﺧﻴ ﺮا ﺕﻮﺱ ﻂ »ﻧ ﺸﺮ ﻧﻴﻤ ﺎ« در اﺱ ﻦ‪/‬ﺁﻟﻤ ﺎن ﻣﻨﺘ ﺸﺮ ﺵ ﺪﻩ‬
‫اﺱﺖ‪» .‬زن در دوﻟﺖ ﺧﻴﺎل« ﻧﻮﺵﺘﻪﯼ ﺧﺎﻧﻢ ﻧﺎدرﻩ اﻓ ﺸﺎرﯼ اﺱ ﺖ و درﺑ ﺎرﻩﯼ ﻧﻘ ﺶ‬
‫و هﻮی ﺖ زن در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ ﺱ ﺨﻦ ﻣ ﯽﮔﻮی ﺪ‪ .‬ﻧﻮی ﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬زﻣ ﺎﻧﯽ از‬
‫اﻋﻀﺎﯼ ﻓﻌﺎل ﺁن ﺱﺎزﻣﺎن ﺑ ﻮدﻩ و ﭘ ﺲ از ‪ ١٥‬ﺱ ﺎل ﺕﺠﺮﺑ ﻪﯼ زﻧ ﺪﮔﯽ ـ در ای ﺮان و‬
‫اروﭘﺎ و ﻋﺮاق ـ در ﺱﺎل ‪ ١٣٧٤‬ﺧﻮرﺵﻴﺪﯼ )‪ (١٩٩٥‬از ﺁن ﺕ ﺸﻜﻴﻼت »ﺑﺮی ﺪﻩ« و‬
‫چﻨﺪﺱﺎﻟﯽ اﺱﺖ آﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ دیﺪﮔﺎﻩهﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﻪ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ ﺱ ﺎلهﺎﺱ ﺖ ـ ﻋﻠ ﯽرﻏ ﻢ ﺕﺒﻠﻴﻐ ﺎت‬
‫درونﮔﺮوهﯽ ـ هﺮﮔﻮﻧﻪ اﻗﺒﺎل ﻣﺮدﻣ ﯽ را ﺑ ﺮاﯼ رﺱ ﻴﺪن ﺑ ﻪ ﻗ ﺪرت از دﺱ ﺖ دادﻩ و‬
‫ﻋﻤﻼ ﺕﺒﺪیﻞ ﺑﻪ یﻚ »آﺎﺱﺖ« ﺵﺒﻪ دیﻨﯽ ﺵﺪﻩ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮرﺱﯽ ﺁراء و ﻋﻘﺎیﺪ ﺁﻧﺎن از چﻨ ﺪ‬
‫ﺟﻬ ﺖ ﺿ ﺮورﯼ ﺑ ﻪ ﻧﻈ ﺮ ﻣ ﯽرﺱ ﺪ؛ زی ﺮا ﮔﺮچ ﻪ ای ﻦ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑ ﺎ درﭘ ﻴﺶ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺱﻴﺎﺱﺖ ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻼ ﺑﻪ ﻗﺘﻞﮔﺎﻩ ﻓﺮﺱﺘﺎدن هﺰاران ﻧﻮﺟﻮان و ﺟﻮان و ﺑﻌﺪ‬
‫ﭘﻴﻮﺱﺘﻦ ﺑ ﻪ رژی ﻢ ﺹ ﺪام ﺣ ﺴﻴﻦ و ﺑ ﻪ ﺹ ﻮرت ﻋﺎﻣ ﻞ ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﻨﻴﺘ ﯽ وﯼ درﺁﻣ ﺪن‪،‬‬
‫هﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺱﻴﺎﺱﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را از ﺧﻮد ﺱﻠﺐ آﺮدﻩ اﺱﺖ؛ اﻣﺎ ﻧﻮع ﺕﻔﻜﺮ‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ایﻦ ﺱﺎزﻣﺎن ﻧﻤﯽﺵﻮد‪ .‬ﺑﻪ یﺎد داریﻢ آﻪ در زﻣﺎن اﻧﻘ ﻼب ﺕﻘﺮیﺒ ﺎ‬
‫هﻤﻪﯼ ﮔﺮوﻩهﺎﯼ ﻣﺬهﺒﯽ‪/‬اﻧﻘﻼﺑ ﯽ آﻤ ﺎﺑﻴﺶ از ﺑﻴ ﻨﺶ ﻣ ﺸﺘﺮآﯽ ﺑﺮﺧ ﻮردار ﺑﻮدﻧ ﺪ ـ و‬
‫هﻨ ﻮز ه ﻢ ه ﺴﺘﻨﺪ ـ و ﺧﺎﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻣ ﺸﺘﺮآﯽ داﺵ ﺘﻨﺪ ]و دارﻧ ﺪ[‪ .‬ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣﺜ ﺎل از‬
‫ﮔ ﺮوﻩه ﺎﯼ ﻣﻄ ﺮح در ﺱﻴﺎﺱ ﺖ اﻣ ﺮوز در ای ﺮان ه ﻢ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ اﻧﻘ ﻼب‬
‫اﺱﻼﻣﯽ و هﻢ ﮔﺮوﻩ ﻣﻴﺜﻤﯽ ری ﺸﻪﯼ ﻣ ﺸﺘﺮآﯽ ﺑ ﺎ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺧﻠ ﻖ دارﻧ ﺪ‪ .‬و‬
‫ﻧﻴ ﺰ ﻋﻨﺎﺹ ﺮﯼ از ﮔ ﺮوﻩه ﺎ و ﺵﺨ ﺼﻴﺖه ﺎﯼ ﻣﻮﺱ ﻮم ﺑ ﻪ »ﻣﻠ ﯽ‪/‬ﻣ ﺬهﺒﯽ« و ﻧﻴ ﺰ‬
‫روﺵﻨﻔﻜﺮان دیﻨﯽ‪ ،‬ﺑﺮداﺵﺖهﺎﯼ ﺑ ﺴﻴﺎر ﻣ ﺸﺎﺑﻪ ـ و در ﺑﻌ ﻀﯽ ﻣ ﻮارد ی ﻚﺱ ﺎﻧﯽ ـ ﺑ ﺎ‬
‫ﺑﺮداﺵﺖهﺎﯼ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺰاران ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ داﺵﺘﻪ و دارﻧﺪ؛ هﺮچﻨ ﺪ‬
‫آ ﻪ ]ای ﻦ ﺟﺮی ﺎنه ﺎ[ ﺑﻌ ﺪ از اﻧﻘ ﻼب راﻩه ﺎﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﻣﺘﻔ ﺎوﺕﯽ را ﺑ ﺮاﯼ رﺱ ﻴﺪن ﺑ ﻪ‬
‫‪٧٣‬‬
‫ﻗ ﺪرت ﺱﻴﺎﺱ ﯽ ﺑﺮﮔﺰیﺪﻧ ﺪ‪ .‬از ﻣﻴ ﺎن ای ﻦ ﮔ ﺮوه ﺎﯼ اﻧﻘﻼﺑ ﯽ ﻣ ﺸﺘﺮكاﻟﻌﻘﻴ ﺪﻩﯼ‬
‫»ﻣ ﺬهﺒﯽ‪/‬ﺱﻴﺎﺱ ﯽ« ﻓﻘ ﻂ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ واﺱ ﻄﻪﯼ ﺕﺤﻠﻴ ﻞ ﻏﻠ ﻂ از‬
‫اوﺿﺎع اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺱﻴﺎﺱﯽ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺪیﻞ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ ارزیﺎﺑﯽ آ ﺮد و ﺑ ﺪیﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ رﻓﺘ ﺎرﯼ »ﺣﻜﻮﻣ ﺖﻣﺂﺑﺎﻧ ﻪ« درﭘ ﻴﺶ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬و ﻣﻮﻓ ﻖ ﺵ ﺪ ﺑ ﺴﻴﺎرﯼ از »ﺕ ﺰ«‬
‫هﺎﯼ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺱﻴﺎﺱﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﻮﺕﻪﯼ ﺁزﻣﺎیﺶ یﮕﺬارد آﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﯼ ﺁن ـ اﻟﺒﺘ ﻪ ـ‬
‫روﺵﻦ اﺱﺖ‪.‬‬
‫هﻤ ﻴﻦ اﻣ ﺮوز وﻗﺘ ﯽ ﺕﺤﻠﻴ ﻞه ﺎﯼ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ و ﻧﮕ ﺮشه ﺎﯼ دیﻨ ﯽ‪/‬ﺱﻴﺎﺱ ﯽ‬
‫»اﺱﻼم ﻧﺎب ﻣﺤﻤﺪﯼ« و »وﻻیﺖ ﻓﻘﻴﻪ« و ﻧﻴﺰ ﻋﻨﺎﺹﺮﯼ از ﻃﻴﻒ چﭗ ﻣﻮﺱ ﻮم ﺑ ﻪ‬
‫دوم ﺧﺮدادﯼ را در ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ایﺮان ﻣﯽﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺕﺸﺎﺑﻬﺎت ﺑﺴﻴﺎرﯼ ﺑﺎ ﺑﻨﻴ ﺎنه ﺎﯼ‬
‫ﻓﻜ ﺮﯼ و اﻧﺪی ﺸﻪه ﺎﯼ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑﺮﻣ ﯽﺧ ﻮریﻢ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ ﺟﻬ ﺖ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫ﺑ ﺴﻴﺎرﯼ از ﻧﻜ ﺎت ﻣﻄ ﺮح ﺵ ﺪﻩ در آﺘ ﺎب ﺧ ﺎﻧﻢ اﻓ ﺸﺎرﯼ را ﻣ ﯽﺕ ﻮان ـ ﻧﻮﻋ ﺎ ـ ﺑ ﻪ‬
‫هﻤ ﻪﯼ ﺣﻜﻮﻣ ﺖه ﺎیﯽ آ ﻪ ﺑﺮاﺱ ﺎس ﺵ ﺮیﻌﺖ اﺱ ﺘﻮارﻧﺪ و ی ﺎ اﺣ ﺰاب و ﮔ ﺮوﻩه ﺎﯼ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ‪/‬ﺱﻴﺎﺱﯽاﯼ آﻪ در ﭘﯽ آﺴﺐ ﻗﺪرت دوﻟﺘﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺕﻌﻤﻴﻢ داد‪.‬‬

‫ﺧﺎﻧﻢ اﻓﺸﺎرﯼ هﺪف ﺧﻮد را از ﻧﺸﺮ آﺘ ﺎب »زن در دوﻟ ﺖ ﺧﻴ ﺎل« چﻨ ﻴﻦ‬

‫ﺕﻮﺿﻴﺢ دادﻩ اﺱﺖ‪:‬‬
‫»درﺑﺮرﺱﯽ وﺿﻌﻴﺖ زﻧﺎن ]در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ[ ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ‬
‫آﻪ ﻣﺴﻌﻮد رﺟﻮﯼ ـ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ رهﺒﺮ ﻋﻘﻴﺪﺕﯽ ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ـ از زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﻣﻬﺮﻩ ﺱﺎﺧﺘﻪ اﺱﺖ‪ .‬ای ﺸﺎن را از ﻋﻨ ﺼﺮ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﻋ ﺸﻖ و دوﺱ ﺘﯽ ﺕﺨﻠﻴ ﻪ‬
‫آﺮدﻩ اﺱﺖ؛ ﺕﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺧﻼء ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﻠ ﺐ و روح ای ﺸﺎن ﻋﻨ ﺼﺮ ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ‬
‫را ﺕﺰری ﻖ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ﺑ ﺪهﻢ آ ﻪ زﻧ ﺎن‪ ،‬ه ﻢ اﺱ ﺘﺜﻤﺎر ﺵ ﺪﻩاﻧ ﺪ‪ ،‬ه ﻢ وﺱ ﻴﻠﻪ‬
‫ﺑﻮدﻩاﻧﺪ ﺕﺎ ﻣﺮدان ﺣﺎﺿﺮ در ﻋﺮاق ﻧﻴﺰ ﺑﻪ زیﺮ ﺱﻠﻄﻪ آﺸﻴﺪﻩ ﺵﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺱﺘﻪام ﻧﺸﺎن‬
‫ﺑﺪهﻢ آﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺪون ﻋﺸﻖ ﺕﺒﻬﻜﺎر اﺱﺖ و ﻣﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ ﺁﻧﻘ ﺪر ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﻩ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫اﮔﺮ رهﺒﺮ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽاش ـ یﻌﻨ ﯽ ﺵ ﻮهﺮش ـ از او آ ﻼﻩ ﺑﺨﻮاه ﺪ‪ ،‬ﺱ ﺮ ﻣ ﯽﺁورد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫ﺁﻧﻄ ﻮر آ ﻪ دﻟ ﻢ ﻣ ﯽﺧﻮاﺱ ﺖ ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺘﻢ ﻋﻤ ﻖ ﺟﻨﺎی ﺎت رﺟ ﻮﯼ را در ﺕﻬ ﯽ آ ﺮدن‬
‫اﻧﺴﺎنهﺎ ـ از ﻋﻨﺼﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﺸﻖ و دوﺱﺘﯽ ـ ﻧﺸﺎن ﺑ ﺪهﻢ‪ .‬ﺵ ﺎیﺪ ﻗﻄ ﺮﻩاﯼ اﺱ ﺖ از‬
‫دری ﺎﯼ رﻧ ﺞ و ﻓ ﺸﺎرﯼ آ ﻪ ﺑ ﺮ ﻣ ﺎ‪ ،‬زﻧ ﺎن و ﻣ ﺮدان ]ﺁن زﻣ ﺎن[ ﻣﺠﺎه ﺪ ﺕﺤﻤﻴ ﻞ ﺵ ﺪﻩ‬
‫اﺱﺖ آﻪ ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ داﺵ ﺘﻦ ﻣ ﺮزﯼ ﻣ ﺸﺨﺺ و ﺟ ﺪﯼ ﺑ ﺎ ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ اﺱ ﻼﻣﯽ ﺣ ﺎآﻢ ﺑ ﺮ‬
‫ایﺮان‪ ،‬از ﺱﺎزﻣﺎن رﺟﻮﯼ ﻓﺎﺹﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪایﻢ‪.‬‬
‫»ﺑﯽاﻏﺮاق ﻣﯽﮔ ﻮیﻢ آ ﻪ اﮔ ﺮ راﻩه ﺎﯼ ﺧ ﺮوج از ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑ ﻪ زﻧ ﺪانه ﺎﯼ‬
‫اﺱ ﺘﺨﺒﺎرات ﻋ ﺮاق‪ ،‬اﺑﻮﻏﺮی ﺐ و ﺑﻴﺎﺑ ﺎنه ﺎﯼ رﻣ ﺎدﯼ ﺧ ﺘﻢ ﻧﻤ ﯽﺵ ﺪ ـ ﺑﺠ ﺰ چﻨ ﺪ ﻧﻔ ﺮ‬
‫ﺧﺎص ـ آﺴﯽ در ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺱﺘﻪام ﻧﺸﺎن ده ﻢ آ ﻪ ﻣ ﺬهﺐ و‬
‫اﻧﺪیﺸﻪﯼ ﻣﺬهﺒﯽ‪ ،‬چﮕﻮﻧﻪ از زﻧﺎن اﺑﺰار ﻣ ﯽﺱ ﺎزد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﻓﻘ ﻂ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﺣﺎآﻤﻴ ﺖ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ‪ ،‬در ای ﺮان اﻧﺪی ﺸﻪﯼ ﻣ ﺬهﺒﯽ ـ ﺟ ﺰ در ﻣﻴ ﺎن ﺵ ﻜﻨﺠﻪﮔ ﺮان ـ ﺕ ﻮﻓﻴﻘﯽ‬
‫‪٧٤‬‬
‫ﻧﻴﺎﻓﺘ ﻪ اﺱ ﺖ‪ .‬و ﺧﻮاﺱ ﺘﻪام ﻧ ﺸﺎن ده ﻢ آ ﻪ دیﻜﺘ ﺎﺕﻮرﯼ ﺱﻴ ﺴﺘﻤﺎﺕﻴﻚ در اﻧﺪی ﺸﻪﯼ‬
‫ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﺧﻄﺮﻧ ﺎكﺕ ﺮ از دیﻜﺘ ﺎﺕﻮرﯼه ﺎﯼ آﻼﺱ ﻴﻚ اﺱ ﺖ و اﻓ ﺸﺎﯼ ﻣﻜ ﺎﻧﻴﺰم ای ﻦ‬
‫دیﻜﺘﺎﺕﻮرﯼهﺎ ﻗﺪﻣﯽ در راﻩ روﺵ ﻨﮕﺮﯼ و ﺕﺒ ﺪیﻞ ای ﻦ ﺕﺠﺮﺑ ﻪه ﺎ ﺑ ﻪ ﺵ ﻌﻮر اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ‬
‫اﺱﺖ‪«.‬‬
‫ﺑﺎی ﺪ اﻗ ﺮار آ ﻨﻢ آ ﻪ آﺘ ﺎب ﺧ ﺎﻧﻢ اﻓ ﺸﺎرﯼ آ ﻪ روایﺘ ﯽ اﺱ ﺖ دﺱ ﺖ اول از‬
‫چﮕ ﻮﻧﮕﯽ زﻧ ﺪﮔﯽ و رواﺑ ﻂ و ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت »اﻧ ﺴﺎﻧﯽ« در دورن ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‬
‫ﺧﻠﻖ ـ چ ﻪ در ﻋ ﺮاق و چ ﻪ ﺧ ﺎرج از ﻋ ﺮاق ـ ﮔﻮی ﺎﺕﺮیﻦ‪ ،‬زﻧ ﺪﻩﺕ ﺮیﻦ و ﻣ ﻮﺙﺮﺕﺮیﻦ‬
‫ﺱﻨﺪﯼ اﺱﺖ آﻪ ﺕﺎآﻨﻮن در ایﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫در ﻧﻮﺵ ﺘﻪه ﺎﯼ ﺧ ﺎﻧﻢ اﻓ ﺸﺎرﯼ ﺑ ﺎ ﻣﻔﻬ ﻮم و ﺕﻌﺮی ﻒ اﻧ ﺴﺎن در دی ﺪﮔﺎﻩه ﺎﯼ‬
‫ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺁﺵﻨﺎ ﻣﯽﺵ ﻮیﻢ؛ دی ﺪﮔﺎﻩه ﺎﯼ ﺱ ﺎزﻣﺎن و رﺟ ﻮﯼ را در ﺑ ﺎرﻩﯼ زن‬
‫ﻣﯽﺵﻨﺎﺱﻴﻢ و درﻣﯽیﺎﺑﻴﻢ آﻪ چﺮا رﺟﻮﯼ دﺱﺖ ﺑﻪ »اﻧﻘﻼب ایﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ« زد و چ ﺮا‬
‫»ﺑﻪ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﻧﻴﺎز دارد‪«.‬‬
‫اﻧﻘﻼب ایﺪﺉﻮﻟﻮژیﻚ در ﺱ ﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺣﺮآﺘ ﯽ ﮔﻔﺘ ﻪ ﻣ ﯽﺵ ﻮد آ ﻪ‬
‫ﻃ ﯽ ﺁن ﺁﻗ ﺎﯼ ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢچ ﯽ )ﻣﻌ ﺮوف ﺑ ﻪ اﺑ ﻮ ﺵ ﺮیﻒ( هﻤ ﺴﺮ ﺧ ﻮد ﻣ ﺮیﻢ‬
‫ﻋﻀﺪاﻧﻠﻮ ﻗﺎﺟﺎر را ﻃﻼق داد‪ ،‬ﺕﺎ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ او را ﺑ ﻪ هﻤ ﺴﺮﯼ ﺧ ﻮیﺶ‬
‫درﺁورد‪ .‬و از ﻧﻈﺮ ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »هﻢردیﻒ ﻣ ﺴﻌﻮد« ﺵ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﺵ ﻮد‪ .‬ﺕﺤﻠﻴﻠ ﯽ‬
‫آﻪ ﺧﺎﻧﻢ اﻓﺸﺎرﯼ از چﺮایﯽ ایﻦ ﺟﺮیﺎن اراﺉﻪ ﻣﯽدهﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪی ﺪ‪ ،‬و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺱﺪ‪.‬‬
‫»رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﻪ هﻤ ﺴﻨﮕﺮان ﻗ ﺪیﻤﯽاش ـ آ ﻪ از دوران ﺵ ﺎﻩ ﺑ ﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧ ﺪﻩاﻧ ﺪ ـ‬
‫اﻋﺘﻤﺎدﯼ ﻧﺪارد‪ .‬در ﺕﺠﺮﺑﻪﯼ ﺱﺎل ‪ ١٣٥٤‬ﭘﺲ از ﺕﻼﺵﯽ و ﺵﻘﻪ ﺵ ﺪن ﺱ ﺎزﻣﺎن‪ ،‬ی ﻚ‬
‫ﺟﻨﺎح از ﺱﺎزﻣﺎن ﻃﺮﻓﺪار رﺟﻮﯼ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬یﻚ ﺟﻨﺎح هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﻴﺜﻤ ﯽ از ای ﺸﺎن‬
‫ﺟﺪا ﺵﺪﻧﺪ‪ .‬و یﻚ ﺟﻨﺎح هﻢ در ﺱﺎزﻣﺎن ﭘﻴﻜﺎر ﺑﻪ ﺕﻘﯽ ﺵ ﻬﺮام و ﺑﻬ ﺮام ﺁرام ﭘﻴﻮﺱ ﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺮوهﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ راﺱﺖ ﻣﺘﻤﺎیﻞ ﺵﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪ هﺎ ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﭘﻴﻮﺱﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫»رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽداﻧ ﺴﺖ آ ﻪ هﺮی ﻚ از ای ﻦ ی ﺎران ـ در ﺵ ﺮایﻂ ﺑ ﻪ ﺑ ﻦﺑ ﺴﺖ‬
‫رﺱﻴﺪن ﺧﻂ و ﺧﻄﻮط اﺱﺘﺮاﺕﮋیﻜﯽ او ـ در ﺑﺮاﺑﺮش ﻗﺪ ﻋﻠﻢ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﺑ ﺎ‬
‫واﺱﻄﻪ ﻗﺮار دادن زﻧﺎن‪ ،‬از اﻣﻜﺎن ﺕﺤﻘﻖ ایﻦ اﻧﺸﻌﺎب ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ آﺮد‪.‬‬
‫»زﻧﺎن ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻜﺮ ﺑﻮدن ـ ﺑﻜﺮ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺱﻴﺎﺱ ﯽ و ﻧﺪاﺵ ﺘﻦ‬
‫ﺱﺎﺑﻘﻪﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ ـ “ﭘ ﺰ”ه ﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ را در دﻓ ﺎع از ﺁزادﯼ ﺑ ﺎور آﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ایﻨ ﺎن در‬
‫ﺱﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺕﺐ ﺕﺸﻜﻴﻼﺕﯽ ﺑﺎﻻﺕﺮ از ﻣﺮدان ﻗﺮار دادﻩ ﺵﺪﻧﺪ؛ ﺕﺎ رﺟﻮﯼ از ایﻦ ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ ﻣ ﺮدان را از اﻣﻜ ﺎن اﻧﺠ ﺎم اﻧ ﺸﻌﺎب ﺑ ﺎز دارد‪ .‬و ﺑ ﺎ ﺕﺤﻘﻴ ﺮﯼ آ ﻪ در ﺵ ﺮایﻂ‬
‫ﺟﺪی ﺪ ﺑ ﺮ ای ﺸﺎن روا ﻣ ﯽآﻨ ﺪ‪ ،‬از دور ادﻋ ﺎ ﺧﺎرﺟ ﺸﺎن ﺱ ﺎزد‪ .‬ﺣ ﻀﻮر زﻧ ﺎن در‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﺟﻮﯼ درﺱﺖ ﻣﺜﻞ ﻗﻠﻌﻪاﯼ اﺱﺖ دﻓﺎﻋﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ای ﻦ ﻣ ﺮدان‪ .‬رﺟ ﻮﯼ ﺑ ﺎ‬
‫واﺱ ﻄﻪ ﻗ ﺮار دادن زﻧ ﺎن‪ ،‬ای ﻦ ﻣ ﺮدان را ﺑ ﻪ زی ﺮ ﻣﻬﻤﻴ ﺰ آ ﺸﻴﺪ و ای ﺸﺎن را ـ ﻃ ﯽ‬
‫ﭘﺮوﺱ ﻪه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ـ وادار ﺑ ﻪ اﻃﺎﻋ ﺖ ﻣﺤ ﺾ‪ ،‬ﻓﺮﻣ ﺎﻧﺒﺮدارﯼ و ﭘ ﺬیﺮش اﻣ ﺎﻣﺘﺶ‬
‫‪٧٥‬‬
 ‫آﺮد‪«.‬‬
‫ﻧﻮیﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع »ﺣﻘ ﻮق زن« و »ﻣﻔﻬ ﻮم ازدواج« ﻣ ﯽﭘ ﺮدازد و‬
‫ﻣﯽﮔﻮیﺪ‪:‬‬
‫»اوﻟ ﻴﻦ ﺣ ﻖ زﻧ ﺎن‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ ﺣ ﻖ اﻧﺘﺨ ﺎب هﻤ ﺴﺮ و داﺵ ﺘﻦ ی ﻚ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩﯼ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ‪ ،‬هﻤﻴﺸﻪ زیﺮ ﺱﻮال اﺱﺖ‪ .‬دﺱ ﺘﮕﺎﻩ ﻋﻘﻴ ﺪﺕﯽ رﺟ ﻮﯼ ه ﻴﭻ ﺣﻘ ﯽ را ـ در ه ﻴﭻ‬
‫راﺑﻄ ﻪاﯼ ـ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺹ ﻮرﺕﯽ ﺑ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع اﻧﺘﺨ ﺎب ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑﺎﺵ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ رﺱ ﻤﻴﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﺵﻨﺎﺱﺪ؛ ﻧﻪ ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب هﻤﺴﺮ و ﺵﻐﻞ و ﻧﻪ ﺣﺘﺎ اﻣﻜ ﺎن ارﺕﺒ ﺎط‪ ،‬ﻏ ﺬا ﺧ ﻮردن و‬
‫آﺎر آﺮدن ﺑﺎ ﻣﺮداﻧﯽ آﻪ ﺁنهﺎ ﻧﻴﺰ در ﺁن ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮهﻮت ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﻌﺪ هﻢ ﺧﺎﻃﺮﻩاﯼ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﯽآﻨﺪ آﻪ ﻧﻪ ﻓﻘ ﻂ ﻧ ﺸﺎندهﻨ ﺪﻩﯼ ﺟﺎیﮕ ﺎﻩ زن‪،‬‬
‫در رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﯽ درون ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺱﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﮕ ﺎﻩ ای ﺸﺎن ﺑ ﻪ »اﻧ ﺴﺎن« را ﻧﻴ ﺰ ﺑ ﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎز ﻣﯽﺕﺎﺑﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫»در ﺱﺎل ‪ ١٣٦٧‬زﻧﯽ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ دو دﺧﺘﺮ ﺧﺮدﺱﺎﻟﺶ از اﻣﺮیﻜﺎ ﺑﻪ ﻋ ﺮاق‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬زن زیﺒﺎ و ورزﺵﻜﺎرﯼ ﺑ ﻮد آ ﻪ هﻤ ﺴﺮش را ـ در ﺑ ﺎور ﻓﺮی ﺐ رﺟ ﻮﯼ ـ‬
‫ﺟﺎ ﮔﺬاﺵﺘﻪ ﺑﻮد و ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺕﺎ ﺵﺎیﺪ ﺁزادﯼاش را ﺑﻪ ﺧ ﻮدش ﺙﺎﺑ ﺖ آﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﺑ ﺎﻧﻮ در‬
‫ﻣﺪرﺱ ﻪﯼ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف در ﺑﺨ ﺶ ورزش آﻮدآ ﺎن ﺑ ﻪ آ ﺎر ﮔﻤ ﺎردﻩ ﺵ ﺪ… ﺁن‬
‫زﻣﺎن در ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف‪ ،‬رﺟﻮﯼ ﻋﺪﻩاﯼ آﺎرﮔﺮ ﺱﻮداﻧﯽ را ﺑﻪ آﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑ ﻮد آ ﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮل ﺁن زﻣﺎن ﻋﺮاق ـ ﻗﺒﻞ از ﺟﻨﮓ ﺧﻠﻴﺞ ]ﻓﺎرس اول[ ـ روزاﻧﻪ دﻩ دیﻨ ﺎر‬
‫ﻣ ﺰد ﻣ ﯽﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ آ ﺎرﮔﺮان ـ ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ آﻤﺒ ﻮد ﻧﻴ ﺮو ـ در واﻗ ﻊ ﻧﻘ ﺶ رزﻣﻨ ﺪﮔﺎن‬
‫ارﺕ ﺶ ﺧﻴ ﺎﻟﯽ رﺟ ﻮﯼ را ﺑ ﺎزﯼ ﻣ ﯽآﺮدﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺰد ه ﻢ ﻣ ﯽﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬چﻬ ﺮﻩﯼ ﺕﻴ ﺮﻩ و‬
‫ﻗﻴﺎﻓﻪﯼ ﺁﻓﺘﺎبﺱﻮﺧﺘﻪ و ﻟﺒﺎس آﺎرﮔﺮﯼﺵﺎن‪ ،‬ایﺸﺎن را از ﻣﺎ ﺟﺪا ﻣﯽآﺮد‪.‬‬
‫»ای ﻦ ﺧ ﺎﻧﻢ ﺕﺤ ﺼﻴﻞآ ﺮدﻩﯼ اﻣﺮیﻜ ﺎ ـ آ ﻪ ﺧ ﻮاهﺮاﻧﺶ ﺑ ﺎ ﺱ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺱ ﺘﺎن‬
‫ازدواج آﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ـ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺑ ﺎ ای ﻦ آ ﺎرﮔﺮان ﺱ ﻮداﻧﯽ ﺣ ﺮف ﻣ ﯽزد و ﺑ ﻪ دور‬
‫از “اﻓﺎدﻩ”هﺎﯼ اﻋﻀﺎﯼ ﺱﺎزﻣﺎن‪ ،‬راﺑﻄﻪاﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎ ایﺸﺎن ﺑﺮﻗﺮار آﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫»ﻣﺤﻤ ﺪ ﻗﺮاﺉ ﯽ آ ﻪ ﺁن زﻣ ﺎن ﻣ ﺪیﺮ ﻣﺪرﺱ ﻪﯼ ﻗﺮارﮔ ﺎﻩ اﺵ ﺮف ﺑ ﻮد‪ ،‬در‬
‫ﺣ ﻀﻮر ﺧ ﻮد ﻣ ﻦ ﺑ ﻪ ای ﻦ “ﺧ ﻮاهﺮ” ﺕ ﺬآﺮ داد آ ﻪ‪ :‬ﻣ ﺎ هﻨ ﻮز ﺑ ﻪ ﻣﺮﺣﻠ ﻪﯼ ﮔ ﺬار‬
‫دﻣﻮآﺮاﺕﻴ ﻚ ﻧﺮﺱ ﻴﺪﻩای ﻢ و ﺵ ﻤﺎ ﺣ ﻖ ﻧﺪاری ﺪ ﺑ ﺎ آ ﺎرﮔﺮان ﺱ ﻮداﻧﯽ آ ﻪ ﺱ ﻄﺢ ﺁﮔ ﺎهﯽ‬
‫ﻧﺎزﻟﯽ ـ ﺑﻪ زﻋﻢ ﻗﺮاﺉﯽ ـ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ آﻨﻴﺪ!‬
‫»در ﻧﺎه ﺎرﺧﻮرﯼ ﭘ ﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ارﺕ ﺶ رﺟ ﻮﯼ آ ﻪ ﺑ ﻪ ‪ ٩٠٠‬ﻣﻌ ﺮوف ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺱ ﺎﻟﻦ‬
‫ﻏ ﺬاﺧﻮرﯼ از چﻨ ﺪ ﻣﻴ ﺰ و ﺹ ﻨﺪﻟﯽ ﺕ ﺸﻜﻴﻞ ﻣ ﯽﺵ ﺪ‪ .‬و ﺑ ﺎ ﻗ ﺮاردادﯼ اﻋ ﻼم ﻧ ﺸﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺧ ﻮاهﺮان در ی ﻚ ﺱ ﻤﺖ و ﺑ ﺮدران در ﺱ ﻤﺖ دیﮕ ﺮ ﺱ ﺎﻟﻦ ﻣ ﯽﻧﺸ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓ ﻀﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﻗﺪرت ﻓﺎﻻﻧﮋﯼ و ﺣﺰباﻟﻠﻬﯽ ﺑﻮد آﻪ ﻣﻦ ﺕﺮﺟﻴﺢ ﻣ ﯽدادم ﭘ ﺸﺖ ﺑ ﻪ ﺑ ﺮدران ﺑﻨ ﺸﻴﻨﻢ؛‬
‫ﻣﺒﺎدا ﻧﺎﻣﻮس ﺁﻗﺎﯼ رﺟﻮﯼ ﺧﻂﺧﻄﯽ ﺵﻮد‪ .‬ایﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺱ ِﺮ ﻣﻴ ِﺰ ﻧﺎه ﺎرﺧﻮرﯼ‪ ،‬ﺑ ﻪ یﻜ ﯽ‬
‫از هﻤﻜﻼﺱﺎن داﻧﺸﻜﺪﻩاش ـ در اﻣﺮیﻜﺎ ـ ﺑﺮﺧﻮرد و ﻣﺜﻞ یﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻤ ﺪن ﺑ ﻪ ﺱ ﻮﯼ‬
‫او رﻓ ﺖ ﺕ ﺎ ﺱ ﻼم و ﻋﻠﻴﻜ ﯽ آ ﺮدﻩ ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬یﻜ ﯽ از ﺧ ﻮاهﺮان ﺱ ﻮﭘﺮ ﻓ ﺎﻻﻧﮋ درﺑ ﺎر‬
‫‪٧٦‬‬
‫رﺟﻮﯼ آﻪ در آﻨﺎرش ای ﺴﺘﺎدﻩ ﺑ ﻮد‪ ،‬ﺑ ﺎ ﻟﺤﻨ ﯽ ﭘﺮﺧﺎﺵ ﮕﺮاﻧﻪ ﮔﻔ ﺖ‪ :‬ﺕ ﻮ ﻣ ﯽداﻧ ﯽ ای ﻦ‬
‫ﺑﺮادر ﻣﺠﺮد اﺱﺖ و ﺑﺎ او ﺱﻼم و ﻋﻠﻴﻚ ﻣﯽآﻨﯽ؟«‬

‫»ﻋﺸﻖ« در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ از ﻣﻘﻮﻟ ﻪﯼ ﺧﺎﺹ ﯽ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺑ ﻪ روای ﺖ‬

‫ﻧﻮی ﺴﻨﺪﻩ ﻓﻘ ﻂ ﻣﺨ ﺼﻮص ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ اﺱ ﺖ! در ﻓ ﺼﻞ ده ﻢ آﺘ ﺎب ﺑ ﺎ ﻋﻨ ﻮان‬
‫»ﻣﻬ ﺪﯼ اﺑﺮی ﺸﻢچ ﯽ‪ :‬زن ﻣﺠﺎه ﺪ ﺧﻠ ﻖ ﻓﻘ ﻂ اﺟ ﺎزﻩ دارد ﻋﺎﺵ ﻖ رﺟ ﻮﯼ ﺑﺎﺵ ﺪ«‬
‫ﻣﯽﺧﻮاﻧﻴﻢ آﻪ‪:‬‬
‫»ﻗﺮارﮔﺎﻩ اﺵﺮف‪ ،‬ﭘﺮ ﺑﻮد از زﻧﺎن و ﻣﺮداﻧﯽ آ ﻪ ﺑ ﺎ آﻮﻟ ﻪﺑ ﺎرﯼ از ﻋ ﺸﻖ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋ ﺸﻖ ﺑ ﻪ ﺧﺎﻧ ﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻤ ﺎن‪ ،‬ﻓﺮزﻧ ﺪ و هﻤ ﺴﺮ را ـ ﻧ ﻪ ای ﻦآ ﻪ از دل راﻧ ﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺵ ﻨﺪ ـ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺕﻌﺒﻴ ﺮ ﺧﻮدﺵ ﺎن‪ ،‬ﺑ ﻪ اﻋﺘﺒ ﺎر ﻋ ﺸﻘﯽ ﺑ ﺎﻻﺕﺮ و ﺁرﻣ ﺎﻧﯽ واﻻﺕ ﺮ؛ یﻌﻨ ﯽ‬
‫ﺁزادﯼ و ﺁﺑﺎدﯼ ایﺮان‪ ،‬در ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺪاآﺎراﻧﻪ ﺱ ﺮآﻮب آ ﺮدﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺕﺠﺮﺑ ﻪ ﻧ ﺸﺎن‬
‫داد آﻪ ﺑﺪون ﻋﺸﻖ ﻧﻤ ﯽﺕ ﻮان ﻋﺎﺵ ﻖ ای ﺮان ﻣﺎﻧ ﺪ‪ .‬ﺁدم آ ﻢ ﻣ ﯽﺁورد‪ .‬آ ﺴﺮ ﻣ ﯽﺁورد‪.‬‬
‫چﻴﺰﯼ را ﮔﻢ ﻣﯽآﺮد آﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺖ چﻴﺴﺖ!؟ ﻣﺒ ﺎرزﯼ آ ﻪ ﻋﺎﺵ ﻖ ﻧﺒﺎﺵ ﺪ‪،‬‬
‫ﺱﻼح آﻪ ﺑﻪ دﺱﺖ ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺪل ﺑﻪ ﺕﺒﻪآﺎر ﻣﯽﺵﻮد‪ .‬چﻨﻴﻦ ﻋﻨ ﺼﺮﯼ ﺑ ﻪ راﺣﺘ ﯽ ﺑ ﻪ‬
‫روﯼ ﻣ ﺮدم ﺁﺕ ﺶ ﻣ ﯽﮔ ﺸﺎیﺪ؛ ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ایﻨﻜ ﻪ هﮋﻣ ﻮﻧﯽ ﻗ ﺪرتﻃﻠﺒ ﯽاش را اﻋﻤ ﺎل‬
‫آﺮدﻩ ﺑﺎﺵﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻖ وﺟﻮد چﻨ ﻴﻦ ﻓ ﺮدﯼ دیﮕ ﺮ ذرﻩاﯼ ﻋﺎﻃﻔ ﻪ ﭘﻴ ﺪا ﻧﻤ ﯽﺵ ﻮد… ﺁن‬
‫روزهﺎ آﻪ ﻣ ﻦ ﺕ ﺼﻮر ﻣ ﯽآ ﺮدم ﺵ ﻌﺎرهﺎﯼ رﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽﺕﻮاﻧ ﺪ ﺕﺮﺟﻤ ﻪﯼ ی ﻚ ﺁرﻣ ﺎن‬
‫ﺑﺎﺵﺪ‪ ،‬و ﻣﯽﺕﻮاﻧﺪ ایﺮان را از چﻨﮓ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬ﺕﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﯼ‬
‫ﻋﺸﻖ ﻣﯽﺕﻮاﻧﺴﺘﻢ از اﺑﺘﺪایﯽﺕﺮیﻦ ﺧﻮاﺱﺖهﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ زﻧ ﺪﮔﯽ چ ﺸﻢ ﺑﭙﻮﺵ ﻢ و ﺑ ﻪ او‬
‫ﻣﻠﺤﻖ ﺵﻮم‪ .‬ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻻﺕﺮیﻦ ﻧﻘﻄﻪﯼ آﻴﻔﯽ ﺕﺒﻠﻮر اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ هﺮ ایﺮاﻧﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺸﻖ ﺕﻨﻬﺎ‬
‫ﺱ ﻼﺣﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ اﻧ ﺴﺎن ﻣﺎﻧ ﺪن ـ در ﺁن ﺑﺮه ﻮت ﺟﻨ ﮓ و ﻧﻔ ﺮت و آﻴﻨ ﻪ ـ آﻤ ﻚ‬
‫ﻣ ﯽآ ﺮد؛ واﻻ آ ﻪ در ﮔﻴ ﺮودار ﻧﻔ ﺮت‪ ،‬ﺧ ﺸﻢ و آﻴﻨ ﻪاﯼ آ ﻪ ﺣﻜﻮﻣ ﺖ اﺱ ﻼﻣﯽ‬
‫ﻣﯽآﺎﺵﺖ و آﺸﺘﺎرﯼ آﻪ از اﻧﺴﺎن و ﺁزادﯼ ﻣﯽآﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺧﻴﻠﯽهﺎﯼ دیﮕ ﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻣ ﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ ﺁدﻣﻜ ﺶ ﺑ ﺪل ﻣ ﯽﺵ ﺪم؛ ﻣ ﺎﺟﺮاﺟﻮیﯽ آ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ه ﺪﻓﺶ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻠ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﺜﻞ ﺧﻼﺹﻪ ﻣﯽﺵﺪ‪«.‬‬
‫و ﻣﺎ ﺑﻪ یﺎد داریﻢ آﻪ ﺁیﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ در ﺱﺨﻨﺮاﻧﯽهﺎیﺶ ﻣﻜﺮرا ﺑ ﻪ ﻧﻔ ﺮت‬
‫اﺹﺎﻟﺖ ﻣﯽﺑﺨﺸﻴﺪ و ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ را ﺑ ﻪ اﻋﻤ ﺎل ﺧ ﺸﻮﻧﺖ و ﻧﻔ ﺮت ﺕ ﺸﻮیﻖ ﻣ ﯽآ ﺮد؛‬
‫ﺶ ﺟﺪایﯽﻧﺎﭘﺬی ِﺮ اﺱﻼم ﻣﯽداﻧ ﺴﺖ؛ چﻨ ﺎنآ ﻪ ی ﻚ ﺑ ﺎرهﻢ‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻔﺮت و ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺑﺨ ِ‬
‫ادﻋﺎ آﺮد آﻪ اﺹﻼ اﺱﻼم ﻣﻨﻬ ﺎﯼ ﺧ ﺸﻮﻧﺖ »اﺱ ﻼم اﻣﺮیﻜ ﺎیﯽ« اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣ ﯽﺑﻴﻨ ﻴﻢ آ ﻪ‬
‫ﺕﺸﺎﺑﻪ ﻣﻴﺎن ایﺪﺉﻮﻟﻮژﯼ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ و ایﺪﺉﻮﻟﻮژﯼ رﺱ ﻤﯽ دوﻟﺘ ﯽ ـ دﺱ ﺖ آ ﻢ در زﻣ ﺎن‬
‫ﺣﻴﺎت ﺧﻤﻴﻨﯽ ـ ﺕﺎ چﻪ ﺣﺪ ﺑﻪ هﻢ ﺵﺒﻴﻪ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮی ﺴﻨﺪﻩ ﺑ ﻪ ﻧﻤﻮﻧ ﻪه ﺎیﯽ از زدودن ﻋ ﺸﻖ در ﻓﺮهﻨ ﮓ ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ ﺑ ﺎ ﻧ ﺎم‬
‫ﺑﺮدن از اﺵﺨﺎص اﺵﺎرﻩ ﻣﯽآﻨﺪ و ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﺪ آﻪ‪» :‬ﺁﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﺕﺤ ﺖ ﺵ ﺮایﻂ ﭘﻠﻴ ﺪ‬
‫از ﺵﻜﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺑﯽﺵ ﻜﻞ ﺵ ﺪﻩ و از اﻧ ﺴﺎﻧﻴﺖ ﺧ ﻮیﺶ ﺕﻬ ﯽ ﺵ ﺪﻩاﻧ ﺪ‪ ،‬چﮕﻮﻧ ﻪ‬
‫‪٧٧‬‬
‫زﻧﺪﻩ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ« و زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽآﻨﻨﺪ؟! ﺑﻌ ﺪ ه ﻢ ﺑ ﻪ ای ﻦ ﺱ ﻮال ﻣﻘ ﺪر ﭘﺎﺱ ﺦ ﻣ ﯽده ﺪ آ ﻪ‬
‫چﺮا وﯼ و دیﮕﺮ یﺎران رﺟ ﻮﯼ در آﻨ ﺎر او ﻣﺎﻧ ﺪﻩ‪ ،‬ﺑ ﺮاﯼ او ﺟﻨﮕﻴ ﺪﻩ و از او دﻓ ﺎع‬
‫آﺮدﻩاﻧﺪ‪» :‬ﺱﻮال ﺑﺠﺎیﯽ اﺱﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺎور آﻨﻴﻢ آﻪ ﺁﺧﻮﻧ ﺪهﺎ درﺟﻨﺎی ﺖ ﺑ ﯽﻧﻈﻴﺮﻧ ﺪ‬
‫و ﺕﺎریﺨ ﺎ ﻧ ﺴﻠﯽ از ﻣ ﺎ را ﺑ ﻪ ﻗﺮﺑ ﺎنﮔ ﺎﻩ ﻓﺮﺱ ﺘﺎدﻩ‪ ،‬ﺁزادﯼه ﺎ را ﻣ ﺼﺎدرﻩ آ ﺮدﻩاﻧ ﺪ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺕﻮان درك آﺮد آﻪ راﻩ دیﮕﺮﯼ ﭘﻴﺶ ﭘ ﺎﯼ ﻣ ﺎ ﻧﺒ ﻮد‪ .‬اﻣﻜ ﺎن اﻧﺘﺨ ﺎب دیﮕ ﺮﯼ ـ در‬
‫ﺵﺮایﻂ ﮔﺮیﺰ‪ ،‬ﻓﺮار‪ ،‬زﻧﺪان‪ ،‬اﻋﺪام‪ ،‬ﺵﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺵﻬﻴﺪﺱﺎزﯼ و ﺵﻬﻴﺪﺑﺎزﯼ ﻧﺒﻮد‪«.‬‬
‫ﺵﺎیﺪ ﭘﺎﺱﺦ درﺱﺖﺕﺮ ایﻦ ﺑﺎﺵﺪ آﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺕﺎ وﻗﺘﯽ در وﺱﻂ ﺟﺮیﺎﻧﯽ ﻗ ﺮار‬
‫دارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ از ﺑﻴﺮون ﺑﻪ ﺁن ﻧﮕ ﺎﻩ آﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﺴﻴﺎر دی ﺮ و ﺱ ﺨﺖ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ اﺵ ﻜﺎﻻت‬
‫دروﻧﯽ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﺧﻮد ﻣﯽﺵﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻧﺴﺎن در ﻣﻮاردﯼ ﺑ ﻪ ی ﻚ ﺕﻜ ﺎن ﺵ ﺪیﺪ‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺱﺖ ﺕﺎ ﻗﺎدر ﺵﻮد ارزیﺎﺑﯽ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪاﯼ از اﻋﻤﺎل ﺧ ﻮدش اراﺉ ﻪ ده ﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪهﺎیﯽ آﻪ ﻧﻮیﺴﻨﺪﻩ از رﻓﺘﺎر ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺑﺎ »ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺱﺎﺑﻖ« یﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫»ﺑﺮیﺪﻩهﺎ« و ﺵﺮایﻂ زﻧﺪﮔﯽ ﺁﻧﺎن اراﺉﻪ ﻣﯽآﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺕﻮاﻧﺪ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ ﺑﻬﺘ ﺮﯼ ﺑﺎﺵ ﺪ آ ﻪ‬
‫چﺮا »ﺑﺮیﺪن« از ﺱﺎزﻣﺎن ﺑﺮاﯼ اﻓﺮاد ﻣﺠﺎهﺪ ﻣﺸﻜﻞ اﺱﺖ‪.‬‬
‫»ﺟﺪا ﺵﺪن از ایﻦ ﺑﺎﻧﺪ ﺕﺒﻪآﺎر و ﭘﻴﻮﺱﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺮیﺎن ﻃﺒﻴﻌﯽ زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺣﻜ ﻢ‬
‫اﻋ ﺪام در ﭘ ﯽ داﺵ ﺖ‪ .‬راﻩه ﺎﯼ ﻋ ﺮاق ﺑ ﺴﺘﻪ ﺑ ﻮد‪» .‬ﻧ ﻪ« ﮔﻔ ﺘﻦ ﺑ ﻪ ای ﻦ روش ﺕﻬ ﯽ‬
‫ﺱﺎزﯼ‪ ،‬ﺱﺮ درﺁوردن از زﻧﺪانه ﺎﯼ وﺣ ﺸﺘﻨﺎك ﻋ ﺮاق و ﺑﻴﺎﺑ ﺎنه ﺎﯼ رﻣ ﺎدﯼ را در‬
‫ﭘﯽ داﺵﺖ‪ .‬در ﺑﻬﺘﺮیﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺪا ﺵ ﺪﮔﺎن ﺑ ﻪ اردوﮔ ﺎﻩ و ﺕﺒﻌﻴ ﺪﮔﺎﻩ وﺣ ﺸﺘﻨﺎك رﻣ ﺎدﯼ‬
‫اﻋﺰام ﻣﯽﺵﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻩ ﺑﻮد آﻪ »ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ« ﺟﺪا ﺵﺪﻩ از ﮔﺮﺱﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺱﮓ و ﮔﺮﺑ ﻪ‬
‫ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬هﻢزﻣﺎن هﻢ ﺑﻪ آﺎره ﺎﯼ ﺵ ﺎق ﺑ ﺪﻧﯽ و ﺕﺤﻘﻴﺮﺁﻣﻴ ﺰ در ﻣﻴ ﺎن ﻋ ﺮبه ﺎﯼ‬
‫ﺁن ﻧﻮاﺣﯽ آﻪ ﺑﻪ ﺵﺪت از ایﺮاﻧﻴﺎن ﻧﻔﺮت داﺵﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ایﻦ ﻣﺠﺎهﺪیﻦ‬
‫ﺟﺪا ﺵﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻋﺘ ﺮاض ﺑ ﻪ آﺮدآ ﺸﯽ رﺟ ﻮﯼ از ﺱ ﺎزﻣﺎن ﺑﺮی ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ؛ اﻣ ﺎ در‬
‫رﻣﺎدﯼ هﻢ ـ ﺕﻮﺱﻂ آﺮدهﺎﯼ ﺱﺎآﻦ ﺁﻧﺠﺎ ـ ﺑ ﻪ چ ﺸﻢ ﻗﺎﺕ ﻞ ﻧﮕﺮی ﺴﺘﻪ ﻣ ﯽﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬ﺕﻘ ﺎص‬
‫ﺟﻨﺎیﺎت رﺟﻮﯼ را‪ ،‬ﻣﻌﺘﺮﺿﻴﻦ ﺑﻪ او ﻣﯽﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ…«‬
‫»ﻧﻘ ﺶ ﻣ ﺎدران در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ رﺟ ﻮﯼ« »ﺱﺮﺱ ﭙﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣ ﻪﯼ ﺁزادﯼ ـ‬
‫داﺱ ﺘﺎن ﻣ ﺮیﻢ رﺟ ﻮﯼ« و »ﺑﺤ ﺚ ﻧﺪیﻤ ﻪ و ﮔﻤﺎﺵ ﺘﻪ« ﻓ ﺼﻞه ﺎﯼ ﺑﻌ ﺪﯼ ای ﻦ آﺘ ﺎب‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎرﻩﯼ ﻣﺮیﻢ رﺟﻮﯼ ﻣﯽﺧﻮاﻧﻴﻢ‪:‬‬
‫»ﻣ ﺮیﻢ ﺕﻤ ﺎم آﺎره ﺎﯼ ﺵﺨ ﺼﯽ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ و هﻤ ﻴﻦﻃ ﻮر رﺉ ﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬ ﻮر]ﯼ[ ﺁن زﻣ ﺎن ﺵ ﻮراﯼ رﺟ ﻮﯼ »دآﺘ ﺮ ﺑﻨ ﯽﺹ ﺪر« را اﻧﺠ ﺎم ﻣ ﯽداد‪ .‬چ ﺎﯼ‬
‫ﻣﯽﺁورد‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻣﯽﺵﺴﺖ‪ .‬اﻃﻮ ﻣﯽآﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺕﻠﻔﻦهﺎ ﺟﻮاب ﻣ ﯽداد‪ .‬ه ﻢ ﻣﻨ ﺸﯽ ﺑ ﻮد و‬
‫ه ﻢ آ ﺪﺑﺎﻧﻮﯼ ﺵﺨ ﺼﯽ ای ﺸﺎن‪ .‬هﻤ ﺎﻧﯽ ﺑ ﻮد آ ﻪ ﻧﮕ ﺮش ﻣ ﺮد ایﺮاﻧ ﯽ ـ ﺣﺘ ﺎ از زن‬
‫ﺑﺎﺹﻄﻼح ﻣﺒﺎرز ـ دارد‪ .‬ایﻦ ﻧﮕﺮش آﻤﺎآﺎن ﺑﺮ دﺱﺘﮕﺎﻩ رﺟﻮﯼ ﺣ ﺎآﻢ اﺱ ﺖ؛ ﻣﻨﺘﻬ ﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺕﺮ…«‬
‫ﺑ ﻪ ی ﺎد ﻣ ﯽﺁورم در هﻤ ﺎن زﻣ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﻣ ﺴﻌﻮد رﺟ ﻮﯼ زﻧ ﺎن ﺱ ﺎزﻣﺎن‬
‫‪٧٨‬‬
‫ﻣﺠﺎهﺪیﻦ را ﺑﺮآﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﭘ ﺴﺖه ﺎﯼ رهﺒ ﺮﯼ ﺁن ﺱ ﺎزﻣﺎن را ﺑ ﻪ ای ﺸﺎن واﮔ ﺰار‬
‫آﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺟﻠ ﺴﻪاﯼ آ ﻪ ﻣ ﺘﻦ آﺎﻣ ﻞ ﺁن در ﻧ ﺸﺮیﻪﯼ ﻣﺠﺎه ﺪ ﺑ ﻪ چ ﺎپ رﺱ ﻴﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از زﻧﺎن ﺑﺮآﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻟﻘﺐ »آُﻠﻔَﺖ ﺧﻠﻖ« دادﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺪﻩ ﺑﺎر اول آ ﻪ ﺑ ﺎ ﻋﺒ ﺎرت‬
‫»آﻠﻔﺖ دوم« ﻣﻮاﺟﻪ ﺵﺪم‪ ،‬ﺁن را »آُﻠﻔُﺖ« ﺧﻮاﻧ ﺪم و در ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﺁن درﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﺑ ﻮدم‪،‬‬
‫ﺕﺎ ﺑﺎ ﺕﻜﺮار ﺁن در ﻣﺘﻦ‪ ،‬و ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻟﻔﻈ ﯽ »آﻠﻔ ﺖ دوم« ﺑ ﺎ ﻣ ﺜﻼ »ﮔﺮوهﺒ ﺎن دوم«‬
‫دریﺎﻓﺘﻢ آﻪ ﻣﻨﻈﻮر واﻗﻌﺎ آﻠﻔﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر اﺱﺖ!‬
‫یﻜﯽ از اﺵﺘﺒﺎهﺎت ﻣﺎ ایﺮاﻧﻴﺎن ﻗﺒﻮل ﻧﮕ ﺮش ﻏﺮﺑ ﯽه ﺎ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﺧﻮدﻣ ﺎن‬
‫اﺱﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ چﻮن ﻏﺮﺑﯽهﺎ از ﺧﺎرج ﺑﻪ ﻣﺎ و ﺵ ﺮیﻌﺖ ﻣ ﺎ ﻧﮕﺮی ﺴﺘﻪاﻧ ﺪ و ﺑ ﺎ ﻗﻴ ﺎس و‬
‫اﺱﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﻌﻴﺎرهﺎﯼ ﺧﻮدﺵﺎن ایﻨﻄ ﻮر ﻓﻬﻤﻴ ﺪﻩاﻧ ﺪ آ ﻪ ﻣ ﺜﻼ زن در ﺟﻮاﻣ ﻊ اﺱ ﻼﻣﯽ‬
‫»ﺵﻬﺮوﻧﺪ درﺟﻪ دو« )‪ (second hand citizen‬ﺑﻪ ﺵ ﻤﺎر ﻣ ﯽرود‪ ،‬ﻣ ﺎ ه ﻢ از‬
‫هﻤ ﻴﻦ ﺕﺮآﻴ ﺐ ﺑ ﺮاﯼ ﺕﻌﺮی ﻒ از زن در ﺟﺎﻣﻌ ﻪﯼ ﺧﻮدﻣ ﺎن ﺑﻬ ﺮﻩ ﺟ ﺴﺘﻪای ﻢ و چ ﻮن‬
‫ﻓﻜ ﺮ آ ﺮدﻩای ﻢ آ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﭘﻴ ﺸﺒﺮد ﺟﺎﻣﻌ ﻪ و رو آ ﺮدن ﺑ ﻪ ﺕﺮﻗ ﯽ و ﺕﻌ ﺎﻟﯽ ﻧﻤ ﯽﺕ ﻮان‬
‫ﺟﺎﻣﻌ ﻪاﯼ داﺵ ﺖ آ ﻪ در ﺁن ﺵ ﻬﺮوﻧﺪ درﺟ ﻪ ی ﻚ و درﺟ ﻪ دو وﺟ ﻮد داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﺕﻼش ﺧﻮد را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺁن آﺮدﻩایﻢ آﻪ ﻣﺜﻼ در راﻩ ارﺕﻘﺎﯼ زﻧ ﺎن در ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‬
‫ﺑﻜﻮﺵ ﻴﻢ و ای ﺸﺎن را از ﺵ ﻬﺮوﻧﺪ درﺟ ﻪ دو ﺑ ﻮدن ﺑ ﻪ ﺵ ﻬﺮوﻧﺪ درﺟ ﻪ ی ﻚ ﺑ ﻮدن‬
‫ﺑﺮﺱﺎﻧﻴﻢ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽآﻪ »ﺵﻬﺮوﻧﺪ درﺟ ﻪ دو« داﻧ ﺴﺘﻦ زﻧ ﺎن در ﺟﻮاﻣ ﻊ اﺱ ﻼﻣﯽ ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﻧﺎﺵﯽ از یﻚ ﻧﻮع ﺱﻮء ﺕﻔﺎهﻢ و ﺧﻮشﺑﻴﻨ ﯽ ﻏﺮﺑ ﯽ هﺎﺱ ﺖ‪ .‬واﻗ ﻊ اﻣ ﺮ ای ﻦ اﺱ ﺖ آ ﻪ‬
‫در ﺟﻮاﻣﻊ اﺱﻼﻣﯽ و ﺑﺮاﺱﺎس ﺵﺮیﻌﺖ اﺱﻼم‪ ،‬زن »ﻣﺎدون اﻧﺴﺎن« یﻌﻨﯽ ) ‪sub-‬‬
‫‪ (human‬ﻣﺤ ﺴﻮب ﻣ ﯽﺵ ﻮد‪ .‬درواﻗ ﻊ زن ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻣﻮﺟ ﻮدﯼ ﻧﻴﻤ ﻪ اﻧ ﺴﺎن‪/‬ﻧﻴﻤ ﻪ‬
‫ﺣﻴﻮان ﻣﻄﺮح اﺱﺖ آﻪ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ وﺱﻴﻠﻪﯼ دﻓﻊ ﺵﻬﻮت ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪﯼ ﺑﭽ ﻪدارﯼ‬
‫و آﻠﻔﺘﯽ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ دارد‪ .‬هﻨﻮز هﻢ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻧﺎب اﺱﻼﻣﯽ هﻤﻴﻦﻃ ﻮر اﺱ ﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻈ ﺮﯼ ﺑﻴﻨﺪازی ﺪ ﺑ ﻪ دی ﺪﮔﺎﻩ ﻃﺎﻟﺒ ﺎن اﻓﻐﺎﻧ ﺴﺘﺎن درﺑ ﺎرﻩﯼ زن و از ﺁن ﻣﻬ ﻢﺕ ﺮ ﺑ ﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ زﻧﺎن در ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺱﻌﻮدﯼ‪.‬‬
‫ﺱﺎل ﮔﺬﺵﺘﻪ ﺑﺮاﯼ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر دوﻟﺖ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺱ ﻌﻮدﯼ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن اﺟ ﺎزﻩ داد‬
‫ﺕﺎ »ﺵﻨﺎﺱﻨﺎﻣﻪ« داﺵﺘﻪ ﺑﺎﺵﻨﺪ! ﺕﺎ ﻗﺒﻞ از ﺁن‪ ،‬زﻧ ﺎن ﻓﻘ ﻂ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان »دﺧﺘ ِﺮ ﭘ ﺪر« ی ﺎ‬
‫»هﻤﺴ ِﺮ ﺵﻮهﺮ« و ﻃﺨﻮاه ِﺮ ﺑﺮادر« و یﺎ »ﻣ ﺎد ِر ﭘ ﺴﺮ« ﺵ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣ ﯽﺵ ﺪﻧﺪ‪ .‬و ای ﻦ‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر‪ ،‬در ﺕﺎریﺦ ﺣﺠﺎز اﺱﺖ آﻪ زﻧﺎن داراﯼ ﺵﻨﺎﺱﻨﺎﻣﻪ و ﺣﻖ ﺵﻨﺎﺧﺘﻪ ﺵﺪﻩ ـ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان یﻚ اﻧﺴﺎن ـ ﭘﻴ ﺪا آ ﺮدﻩاﻧ ﺪ‪ .‬ای ﻦ آ ﻪ ﻣ ﺎ در ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ اﺱ ﻼﻣﯽ ﻣﻌ ﺎون رﺉ ﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ زن داری ﻢ‪ ،‬ﻧﺒﺎی ﺪ ﻣ ﺎ را ﻣﺘ ﻮهﻢ آﻨ ﺪ و ﮔ ﻮل ﺑﺰﻧ ﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨ ﺎب زن ﺑ ﻪ ﺱ ﻤﺖ‬
‫ﻣﻌﺎون ریﺎﺱﺖ ﺟﻤﻬﻮرﯼ ﻧﺎﺵﯽ از ﺑﺎزﯼ ﺱﻴﺎﺱ ﺖ اﺱ ﺖ و ه ﻴﭻ رﺑﻄ ﯽ ﺑ ﻪ اﻋﺘﻘ ﺎدت‬
‫دیﻨﯽ و ﺵﺮیﻌﺖ اﺱﻼم ﻧﺪارد‪ .‬ﺁﻗﺎﯼ ﺧﻤﻴﻨﯽ در ﺱﺎل ‪ ١٣٤١‬ﻣﻬﻤﺘﺮیﻦ ایﺮادﯼ آ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫رژیﻢ ﺱﺎﺑﻖ ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ایﻦ ﺑﻮد آﻪ چﺮا ﺑﻪ زﻧﺎن ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب آﺮدن و اﻧﺘﺨﺎب ﺵ ﺪن‬
‫دادﻩ اﺱ ﺖ و ﺁن را یﻜ ﺴﺮﻩ ﺧ ﻼف اﺱ ﻼم و ﺵ ﺮع ﻣ ﯽداﻧ ﺴﺖ‪ .‬ای ﻦآ ﻪ چﻄ ﻮر‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻩﺱﺎل ﺑﻌﺪ ﻧﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ ﺑ ﻪ زﻧ ﺎن اﺟ ﺎزﻩ داد آ ﻪ راﯼ ﺑﺪهﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜ ﻪ ﺱ ﻦ راﯼ دادن را‬
‫‪٧٩‬‬
‫هﻢ ﺕﺎ ‪ ١٥‬ﺱﺎل ﭘﺎﺉﻴﻦ ﺁورد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻧﺎﺵﯽ از ﺱﻴﺎﺱﺘﯽ ﺑﻮد آ ﻪ ﺑ ﻪ وﯼ اﻣﻜ ﺎن ﻣ ﯽداد از‬
‫اﺣﺴﺎﺱﺎت دیﻨﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺣﺪاآﺜﺮ ﺱﻮءاﺱﺘﻔﺎدﻩ را آﺮدﻩ‪ ،‬ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺵﺎیﺪ ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺵﺪ آﻪ ﺑﺮاﯼ ﻓﻬﻢ ﻣﻴﺰان ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺵﺮع اﺱ ﻼم ﺑ ﺎ اﺱ ﺘﻘﻼل زﻧ ﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یﻚ اﻧ ﺴﺎن اﺵ ﺎرﻩﯼ آﻮﺕ ﺎهﯽ ﺑﻜﻨ ﻴﻢ ﺑ ﻪ ﺱﺮﻧﻮﺵ ﺖ ﺱ ﻜﻴﻨﻪ دﺧﺘ ﺮ ﺣ ﺴﻴﻦ ﺑ ﻦ‬
‫ﻋﻠﯽ اﻣﺎم ﺱﻮم ﺵﻴﻌﻴﺎن و ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ آﻪ ﺱﺮﻧﻮﺵﺖ زﻧﯽ آﻪ ﺧﻮاهﺎن اﺱﺘﻘﻼل اﺱ ﺖ ـ اﮔ ﺮ‬
‫چﻪ ﻧﻮادﻩﯼ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﺵﺪ ـ چﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد!‬
‫ﺱﻜﻴﻨﻪ دﺧﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ از زیﺒﺎﺕﺮیﻦ و هﻨﺮﻣﻨﺪﺕﺮیﻦ زﻧﺎن ﻋﺮب ﺑﻮد؛‬
‫چﻨ ﺎنآ ﻪ ﺑﺨ ﺶ ﺑﺰرﮔ ﯽ از آﺘ ﺎب »اﻻﻏ ﺎﻧﯽ« اﺧﺘ ﺼﺎص ﺑ ﻪ وﯼ دارد‪) .‬اﻻﻏ ﺎﻧﯽ‬
‫آﺘ ﺎﺑﯽ اﺱ ﺖ درﺑ ﺎرﻩﯼ ﻣﻮﺱ ﻴﻘﯽ و هﻨﺮه ﺎﯼ واﺑ ﺴﺘﻪ در ﺟﻬ ﺎن ﻋ ﺮب‪ .‬ای ﻦ آﺘ ﺎب‬
‫ﺕﻮﺱﻂ ﻣﺸﺎیﺦ ﻓﺮیﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻓﺎرﺱﯽ ﺕﺮﺟﻤﻪ ﺵﺪﻩ وﻟﯽ ﺁن ﻗﺴﻤﺖ آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺱ ﻜﻴﻨﻪ ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ‬
‫اﺟﺎزﻩﯼ چﺎپ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ؛ در ﺣ ﺎﻟﯽ آ ﻪ ﻣ ﺘﻦ ﻋﺮﺑ ﯽ ﺁن ﺕ ﺎآﻨﻮن چﻨ ﺪﺑﺎر در ﻗ ﻢ ﺑ ﻪ چ ﺎپ‬
‫رﺱﻴﺪﻩ اﺱﺖ!( ﺑﺮاﺱﺎس ﻣﺘ ﻮن ﺑﺎزﻣﺎﻧ ﺪﻩ و روای ﺖه ﺎﯼ ﻣﻌﺘﺒ ﺮ ﻣﻮﺟ ﻮد‪ ،‬ﺱ ﻜﻴﻨﻪ زﻧ ﯽ‬
‫ﺑﻮد هﻨﺮﻣﻨﺪ و ﺁراﺱﺘﻪ‪ .‬در ﺵﻌﺮ و ادب و ﺧﻮاﻧﻨ ﺪﮔﯽ و رﻗ ﺺ ﻣﻘ ﺎﻣﯽ ﻣﻌﺘﺒ ﺮ داﺵ ﺘﻪ‬
‫اﺱ ﺖ‪ .‬ﻣﺠﺎﻟ ﺴﯽ آ ﻪ ﺑﺮﮔ ﺰار ﻣ ﯽآ ﺮدﻩ‪ ،‬در زﻣ ﺎن ﺧ ﻮدش از ﻣﻬﻤﺘ ﺮیﻦ و‬
‫ﻣﺸﻬﻮرﺕﺮیﻦ ﻣﺠﺎﻟﺲ ادب و ﻣﻮﺱﻴﻘﯽ و رﻗﺺ و ﺵﻌﺮ ﺑﻮدﻩ اﺱ ﺖ‪ .‬ﺱ ﻜﻴﻨﻪ در ﻃ ﻮل‬
‫ﻋﻤﺮش چﻬ ﺎر هﻤ ﺴﺮ اﺧﺘﻴ ﺎر آ ﺮد‪ .‬در هﻨﮕ ﺎم ازدواج ﺑ ﺎ هﻤ ﺴﺮاﻧﺶ هﻤﻴ ﺸﻪ ﺵ ﺮط‬
‫ﻣﯽآﺮد آﻪ ﺁنه ﺎ ﺣ ﻖ ازدواج دیﮕ ﺮ ﻧﺪاﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﻨﺪ‪ .‬و اﮔ ﺮ چﻨ ﻴﻦ آﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺣ ﻖ ﻃ ﻼق‬
‫یﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﯼ ﻻاﻗﻞ یﻚﺑﺎر از ایﻦ ﺣﻖ اﺱﺘﻔﺎدﻩ آﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ واآﻨﺶ ﺟﻬﺎن اﺱﻼم و ﺵ ﺮیﻌﺘﻤﺪاران در ﻗﺒ ﺎل چﻨ ﻴﻦ زﻧ ﯽ چ ﻪ ﺑ ﻮدﻩ و‬
‫چﻪ هﺴﺖ؟ ﺧﻴﻠﯽ روﺵﻦ و ﺱﺎدﻩ‪ ،‬اﺹﻼ ﻣﻨﻜﺮ وﺟﻮد چﻨ ﻴﻦ زﻧ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ و در ﻣﺘ ﻮن‬
‫دیﻨﯽ ﻣﯽﻧﻮیﺴﻨﺪ آﻪ ﺱﻜﻴﻨﻪ در آﻮدآﯽ درﮔﺬﺵﺖ‪ .‬زیﺮا زﻧﯽ آﻪ ﺁراﺱ ﺘﻪ ﺑ ﻪ هﻨﺮه ﺎﯼ‬
‫ﻣﺘﻔ ﺎوت ﺑﺎﺵ ﺪ و اﺱ ﺘﻘﻼل داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ و ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﻮدش ﺵ ﺎن اﻧ ﺴﺎﻧﯽ ﻗﺎﺉ ﻞ ﺑﺎﺵ ﺪ‪،‬‬
‫هﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎیﯽ در ﻣﺮاﺕﺐ ﺵﺮیﻌﺖ ﻧﻤﯽﺕﻮاﻧﺪ داﺵ ﺘﻪ ﺑﺎﺵ ﺪ؛ ﺣﺘ ﺎ اﮔ ﺮ ﻧ ﻮادﻩﯼ ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺑﺎﺵ ﺪ‪ .‬ﺵ ﺮیﻌﺘﻤﺪاران در ﻃ ﻮل ﺕ ﺎریﺦ ﻓﻘ ﻂ زﻧ ﺎﻧﯽ را ﻣ ﻮرد اﺣﺘ ﺮام و ﺑﺰرﮔﺪاﺵ ﺖ‬
‫ﻗﺮار دادﻩاﻧﺪ آﻪ ﺕﻮ ﺱﺮﯼ ﺧﻮر ﺑﻮدﻩاﻧﺪو هﻤﻴﻦ اﻣﺮوز هﻢ ﻓﻘﻂ ایﻦ ﻧﻮع زﻧﺎن هﺴﺘﻨﺪ‬
‫آ ﻪ ﻣ ﻮرد اﺣﺘ ﺮام ﺣﻜﻮﻣ ﺖ ه ﺴﺘﻨﺪ؛ از ﻧ ﻮع زﻧ ﺎﻧﯽ آ ﻪ ﻓﺮزﻧ ﺪان ﺧ ﻮد را ﺑ ﺎ ﻓﺘ ﻮاﯼ‬
‫اﻣ ﺎم‪ ،‬ﺑ ﺮاﯼ »وﺟ ﻮب ﺟﺎﺱﻮﺱ ﯽ در اﺱ ﻼم« ﺑ ﻪ »اﻣ ﺎم زﻣ ﺎن« اه ﺪا آﺮدﻧ ﺪ ﺕ ﺎ‬
‫اﻋﺪاﻣﺸﺎن آﻨﻨﺪ و ﻟﻘﺐ »ﻣﺎدر ﺵﺎیﺴﺘﻪ اﺱﻼم« ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎرﯼ‪ ،‬آﺘﺎب در ﻓﺼﻞه ﺎﯼ دیﮕ ﺮﯼ‪ ،‬ﺑ ﻪ »ﻣﻮﺿ ﻮع ﺟﻨ ﺴﻴﺖ در دﺱ ﺘﮕﺎﻩ‬
‫رﺟﻮﯼ« ‪» ،‬زن ﺁﻟﺘﺮﻧ ﺎﺕﻴﻮ«‪» ،‬ﮔ ﺴﺘﺮش ﻓﻨﺎﺕﻴ ﺴﻢ ﻣ ﺬهﺒﯽ در ﻣﻨﺎﺱ ﺒﺎت ﻣﺠﺎه ﺪیﻦ«‪،‬‬
‫»ﻧﺸ ﺴﺖ ی ﻚروزﻩ«‪» ،‬دﺧﺘ ﺮان ﺟ ﻮان‪ ،‬وﺱ ﻴﻠﻪﯼ ﺣﻔ ﻆ ﻧﻴ ﺮو« و »چﻨ ﺪ ﺱ ﻮال از‬
‫زﻧﺎن ﺟﺪا ﺵ ﺪﻩ« ﻣ ﯽﭘ ﺮدازد آ ﻪ هﻤ ﻪ در ﺟ ﺎﯼ ﺧ ﻮد ﺧﻮاﻧ ﺪﻧﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻤﻮﻧ ﻪه ﺎﯼ‬
‫ﺟﺎﻟﺒﯽ از رواﺑﻂ »اﻧﺴﺎﻧﯽ« در ﺱﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪیﻦ ﺧﻠﻖ را اراﺉﻪ ﻣﯽآﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺵﺎیﺪ ﺑﺎیﺪ ﺹﺒﺮ آﺮد ﺕﺎ زﻣ ﺎﻧﯽ در ﻣﻴ ﺎن زﻧ ﺎن ﺣ ﺰباﻟﻠﻬ ﯽ داﺧ ﻞ ای ﺮان‪،‬‬
‫‪٨٠‬‬
‫آﻪ در ﻣﻨﺎﺱﺒﺎت ﺱﺎزﻣﺎﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺱﻼﻣﯽ در ایﻦ ﺑﻴﺴﺖ و چﻨﺪﺱ ﺎل‪،‬‬
‫ﻧﻘ ﺶ ﺑ ﺎزﯼ آ ﺮدﻩاﻧ ﺪ ﻧﻴ ﺰ ﺕﺠﺮﺑﻴ ﺎت ﺧﻮدﺵ ﺎن را ﺑ ﻪ ﺵ ﻌﻮر اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺕﺒ ﺪیﻞ آﻨﻨ ﺪ و‬
‫دﺱ ﺖ ﺑ ﻪ اﻧﺘ ﺸﺎر ﺧﺎﻃﺮاﺕ ﺸﺎن ﺑﺰﻧﻨ ﺪ‪ .‬ﺕ ﺎ ﺁن زﻣ ﺎن آﺘ ﺎب ﺧ ﺎﻧﻢ اﻓ ﺸﺎرﯼ را ﺑﺎی ﺪ ﺑ ﻪ‬
‫ﻋﻨ ﻮان ﺱ ﻨﺪ ﻣﻬﻤ ﯽ ارزی ﺎﺑﯽ آ ﺮد آ ﻪ در ﻣ ﻮرد رواﺑ ﻂ اﻧ ﺴﺎﻧﯽ در درون ی ﻚ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﯼ دیﻨﯽ‪/‬ﺱﻴﺎﺱﯽ‪ ،‬ﻓﺎش ﮔﻮیﯽ آﺮدﻩ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ایﻦ آﺘﺎب را ﺑﻪ هﻤﻪﯼ آﺴﺎﻧﯽ آﻪ ﺑ ﻪ ﺱﺮﻧﻮﺵ ﺖ اﻧ ﺴﺎن در ای ﺮان‬
‫ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺕﻮﺹﻴﻪ ﻣﯽآﻨﻢ‪.‬‬

‫‪٨١‬‬