Viti III. Nr.

93, 17 qershor 2013

Vendbanimi turistik MALI I ROBIT n mes t rrugs Durrs-Kavaj tel. +381 63 484 581 tel./Fax: 99355 578 262 315 cel.: 99355 69 34 88 926

Editorial

Revist e prjavshme Nacionali Themelues dhe botues: Kshilli Kombtar i Shqiptarve Kryeredaktor: Baki Rexhepi Zv/kryeredaktor: Jeton Ismaili Redaktor teknik: Kastriot Sinani Lektore: Kadushe Nuhiu Bashkpuntor: Faruk Daliu, Ardita Saqipi, Bilall Maliqi, Esat Shahini, Feride Salihu, Avni Selimi, Dinela Vehbiu, Rijad Demiri, Llukman Rrustemi E regjistruar n ARE-Beograd ISSN: 2217-4990 - Biblioteka Kombtare Beograd Tirazhi: 1000 cop Shtypet n shtypshkronjn VELSON-DEVA 15 Nntori 113, Preshev Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen Adresa: Nacionali - rr. K. Petroviq, p.n. ish ndrtesa e komitetit Bujanoc Tel/fax: 017/653-264 E-mail: nacionali2011@hotmail.com NACIONALI sht organ i Kshillit Kombtar t Shqiptarve q jetojn N Serbi

Ftesa pr dialog
Zyrtart qeveritar n Beograd paralajmruan se kah gjysma e muajit t ardhshm mund t nis dialogu midis tyre dhe prfaqsuesve t shqiptarve t Lugins pr zgjidhjen e problemeve n kt rajon. Edhe pala shqiptare e mirpriti kt njoftim duke u shfaqur e gatshme pr nisjen e bisedave. Q t dyja palt u shprehn se Platforma politike e shqiptarve sht nj baz e mir pr t nisur diskutimet rreth shtjeve akoma t pazgjidhura t ksaj pjese t Ballkanit. Megjithat, q n start lindn edhe disa dyshime pr sinqeritetin e Beogradit pr t trajtuar seriozisht problemin e Lugins. Dyshimet rriten kur kihen paraysh faktet se nisma t bisedave kishim edhe n t kaluarn por ato ndrpriteshin pas nj apo dy raundesh t takimeve. Si do t jet ksaj here? Tanim sht e qart se OSBE do t jet lehtsuese e dialogut t ardhshm dhe se ktu duhet pasur nj siguri se ksaj here ai do t jet serioz. Nj fakt tjetr q shqetson sht mosuniteti i faktorit politik shqiptar n Lugin. Por, shpresohet se t paktn n kto biseda shqiptart do t flasin me nj z. Sido q t jet, t gjith mendojn se shtja e Lugins m nuk mund t prolongohet. Serbia e ka t qart se pa zgjidhjen e problemeve t pakicave nuk mund t jet pretendente serioze pr n BE. Edhe faktori politik shqiptar e ka kuptuar se m nuk ka poena t lir politik n krah t patriotizmit dhe se ballafaqimi me problemet reale sht i patjetrsueshm. N kt rast, kur t dyja palt m nuk kan se far t taktizojn mbetet hapur opcioni q shtjet e pazgjidhura medoemos duhet zgjidhur.

17 qershor 2013

Prmbajtja

Editorial Ftesa pr dialog...................................................................................................................................................3 Prmbajtja.........................................................................................................................................................4 Kumtesa Ndryshimi i krerve t komisioneve...................................................................................................................5 Takimi me ambasadorin turk...........................................................................................................................6-7 Takimi me Knut Volebek....................................................................................................................................8 Politik Halimi: Status t njjt me serbt n Kosov................................................................................................9-10 Shoqri Inxhiniert kinez n Bujanoc pr kanalin ujor................................................................................................11 Shoqri PLD ndihmon iftet e kurorzuar n Kosov q t zyrtarizojn kurorat n Lugin.........................................12 Shoqri Edhe m keq pr bizneset e Preshevs dhe Bujanocit q veprojn n Kosov, 100 euro taks, q n hyrje!.........................................................................................................................13-14 Fmijt pr Nacionalin..........................................................................................................................15-18 Shoqri Maturantt n Rahovic kremtojn maturn me Mevlud.................................................................................19 Kultur Struktura e vlerave prfaqsuese.................................................................................................................20-21 Mbahet Festivali Nrkombtar i Poezis Drini Poetik........................................................................22-23 Nj studim i par shkencor pr Kshtjelln e Preshevs.............................................................................23-24 Manifestimi Rejonali i Poezis Trekndshi Poetik i Paqes.........................................................................25 Vshtrim Matura dhe maturantt.................................................................................................................................26-27 Sport "Spartaku" i Subotics fton 3 lojtar preshevar pr testime...............................................................................28 Prfundoi turniri tradicional "Musa Musahu 2013" fitues MaxBet Miratoca..................................................29 Fjalkryq.........................................................................................................................................................30

17 qershor 2013

Kumtesa

KSHILLI KOMBTAR SHQIPTAR ALBANIAN NATIONAL COUNCIL

KUMTES
Kshilli Kombtar Shqiptar ka mbajtur seancn e IV t rregullt pr vitin 2013 me kt rend dite: Shqyrtimi dhe aprovimi Planit t t Hyrave dhe Shpenzimeve Nga Fondet e Buxhetit t Republiks S Serbis ; Ndryshimi dhe plotsimi i vendimit mbi Kryetarin e Komisioni pr prdorimin zyrtar t gjuhs dhe shkrimit shqip dhe Kryetarin e Komisioni pr arsim parashkollor, fillor dhe t mesm; Njoftimi me veprimet, shkresat dhe krkesat e KKSH-s ndaj autoriteteve komunale (Komunat: Preshev, Bujanoc dhe Medvegj) dhe Organeve Republikane; Njoftimi mbi vendimet e Ministris s arsimit, shkencs dhe zhvillimit teknologjik pr shkollat fillore dhe t mesme n komunn e Bujanocit dhe Preshevs; T ndryshme. gjuhs dhe shkrimit shqip dhe Kryetarin e Komisioni pr arsim parashkollor, fillor dhe t mesm. Ku n vend t Nasim Rexhepit pr kryetar t Komisioni pr prdorimin zyrtar t gjuhs dhe shkrimit shqip sht zgjedh Ismail Pajaziti dhe n vend t Zejni Fejzullahut pr kryetar t Komisioni pr arsim parashkollor, fillor dhe t mesm sht zgjedh Agim Hasani. sht vlersuar puna e dy kryetarve t shkarkuar pr nj kontribut ndaj ktij institucioni, por me q kan shkelur rregulloren e KKSH-s dhe kan refuzuar t aplikojn ligjin pr kshillat kombtare t pakicave nacionale jasht ktij institucioni, KKSH ka miratuar edhe kto vendimi duke ln hapsire q me kto ndryshime n kto Komisione t vazhdojn punn n tejkalimin e sfidave q ballafaqohet dhe realizimin e qllimit t ktij institucioni. Ndrkaq, pikat tjera t seancn e IV t rregullt ishin karakterit informativ me situatat e reja t krijuara n teren, me `rast KKSH sht duke inkurajuar mekanizmat si pr zbatimin e ligjeve prkatse ashtu edhe n mbrojtje t t drejtave elementare pr shqiptart n arsim, kultur, informim dhe prdorim zyrtar t gjuhs dhe shkrimit shqip. Vlen t theksohet se t gjitha pikat u votuan unanimisht. Bujanoc:12.06.2013 Shrbimi pr informim i KKSH-s

Duke patur parasysh, vonesat n planifikimin e planit financiar vonesa kto t shkaktuara nga mos transferimi i mjeteve financiare nn arsyetimin se shqiptart nuk kan marr pjes n regjistrimin e popullsis n Republika e Serbis, mjetet pr funksionimin e ktij institucioni jan pothuajse prgjysmuara n krahasim me vitin e kaluar dhe jan t pa mjaftueshme pr nj funksionim optimal sipas standardeve dhe ligjit q krkon. Megjithat, ky institucion mbetet i vendosur n realizimin e objektivave dhe misionit t vet duke patur parasysh problemet me t cilat ballafaqohen shqiptart me sistemin shtetror, prkatsisht mangsit n realizimin e t drejtave t tyre. Pr deri sa, tek Ndryshimi dhe plotsimi i vendimit mbi Kryetarin e Komisioni pr prdorimin zyrtar t

17 qershor 2013

Kumtesa

KSHILLI KOMBTAR SHQIPTAR ALBANIAN NATIONAL COUNCIL

KUMTES
Kryetari I Kshillit Kombtar Shqiptar dhe Deputeti Popullor, Galip Beqiri dhe Riza Halimi dje u takuan me ambasadorin e Turqis, Memet Kemal Bozay. Gjat takimit i cili sht mbajtur n ambasadn e Turkis kishte pr qllim krijimin e mekanizmave t bashkpunimit. Ambasadori Bozay krkoi q nga afr t njoftohet drejtprdrejt me gjendjen n Luginn e Preshevs edhe pse rregullisht marr informatat nga grupi joformal i ambasadorve t Lugins. Beqiri dhe Halimi ngritn shqetsimet rreth problemeve n Luginn e Preshevs si dhe hapat e ndrmarr nga artert n terren. Ambasadorin Bozay e njoftuam me dokumentet e drejtuara Qeveris e q pritet t bhen bisedimet pr Masat urgjente q duhet t ndrmarr qeveria n Beograd pr prmasimin e pozits s shqiptarve theksoi Beqiri duke shtuar se miqt tan ndrkombtar si ambasadori Turqis shpreh gatishmri q t
6
17qershor 2013

Kumtesa

universitetet turke dhe shtoi se tem e veant e ktij takimi ishte edhe hapja e objektit shkollor t shkolls Muharem KAdriu n Trnoc. Prfaqsuesit e TIKA-s informoi pr s afrmi me kt projekte duke nnvizuar se TIKA ka investuar m se 1.200.000.00 euro dhe se objekti i shkolls sht gati bashkrisht me infrastrukturn shkollore Ambasadori sht i vendosur q shkolla do hapet n fillim t vitit shkollor, dhe krahas hapjes do t jen t ftuar personalitete t larta i Ministri i arsimit Serbis, Ministri i arsimit t Turqis, prfaqsuesit e pushtetit lokal, Trupi Koordinues, por gjat ksaj ceremonie pritet t marrin pjes edhe nj numr i biznesmenve nga Turqia e q duan ta vizitojn Luginn dhe shohin se a kan hapsir pr investime prfundon Beqiri. ndihmoj kt proces. Gjithsesi krkuan pranin m t madhe t investimeve turke pasur parasysh q kemi nj mentalitet dhe kultur t prafrt prmes Organizats Turke pr Zhvillim dhe Rindrtim TIKA e vlen t theksohet se edhe prfaqsuesit e ksaj organizate ishin pjesmarrs n kt takim. Beqiri theksoi se prve krkess son pr investime turke n Lugin, krkuam edhe prani m t madhe t studentve nga Lugina n
17 qershor 2013

Bujanoc 14.06.2013 Shrbimi pr informim i KKSH-s

Kumtesa

KSHILLI KOMBTAR SHQIPTAR ALBANIAN NATIONAL COUNCIL

KUMTES
Kryetari I Kshillit Kombtar Shqiptar, Galip Beqiri dje n vazhdn e takimeve, ka takuar komisionarin e lart t OSBE-s pr pakica, Knut Volebek. N takim me komisionarin Volebek prve temave rreth gjendjes politike dhe t siguris n Luginn e Preshevs si dhe bisedimeve q do t fillojn s shpejti me Qeverin e Beogradit pr zgjedhjen e problemeve t shqiptarve ishte i interesuar edhe pr realizimin e konventave ndrkombtare me inpakt t drejtprdrejt n Lugin. Beqiri moi lart kontributin e OSBE-s e n veanti edhe t vet komisionarit Volebekt i cili ishte angazhuar edhe personalisht n hapjen e fakultetit n Bujanoci sikur edhe n realizimin e t drejtave elementare t shqiptarve. Nga ana e tij, komisionari Volebek prkrahi prkushtimin e faktorve politik t Lugins pr t'i zgjidhur shtjet e hapura prmes dialogut. Vlersoj lart
8
17 qershor 2013

rolin e Kshillit Kombtar Shqiptar si mekanizm pr zbatimin e ligjeve prkatse t mbshtetura n konventat evropiane e posarisht n arsim dhe kontributin e dhn pr ngritjen e arsimit t lart pr shqiptart . Komisionari Volebek ishte i interesuar edhe pr pengesat n rrugtimin e KKSH-s si nga institucionet republikane ashtu edhe lokale duke shprehur shqetsimet se zbatimin i ligjit mbi kshillat nacionale e q sht esencial n respektimin e

t drejtave t pakicave nacionale. Ku Beqiri e njoftoi se n nivelet e pushtetit lokal kemi mosmarrveshje e ligjeve prkatse dhe gjithashtu, krkoi nga OSBE t bj trysni n mnyr q t zbatohen vendimet e KKSH-s nga se jan n interes t popullats shqiptare. Vlen t theksohet se OSBE ka pasur nj rol qendror n formimin e KKSH-s.

Politik

Halimi: Status t njjt me serbt n Kosov

gatishmrin e saj n ato pika orientuese t cilat kan dal nga rezoluta e votuar n Kuvendin e Kosovs. Ai ka treguar se sht dashur t ket nj marrveshje mes Kosovs dhe Serbis n raport pr normalizimin e gjendjes n Lugin, respektivisht pr respektimin e t drejtave t shqiptarve n kt pjes. Riza Halimi, lider i Partis pr Veprim Demokratik, njhersh deputet n Kuvendin e Serbis, ka thn se ende nuk kan nj konfirmim zyrtar pr nj takim t mundshm t liderve shqiptar t Lugins me kryeministrin serb, Ivica Dacic, i cili po flitet se do t ndodh m 15 korrik. Por ai ka thn se ka informata se Qeveria e Serbis ka pranuar t ulet dhe t bisedoj me lidert shqiptar pr t'i zgjidhur problemet jetsore me t cilat shqiptart e Lugins po prballen. Ai e ka vlersuar pozitivisht miratimin e rezoluts pr Luginn e Preshevs n Kuvendin e Kosovs. N nj bised pr Epokn e re, Halimi ka thn se miratimi i ksaj rezolute sht nj hap para pr kujdesin pr t drejtat e shqiptarve n Lugin t Preshevs. Rezoluta sht nj hap i par dhe nj kthes pr faktin se pr her t par organi m i lart legjislativ, Kuvendi i Kosovs, ka diskutuar pr t drejtat e shqiptarve t Lugins, ka thn Halimi. Ai ka thn se tani Qeveria e Kosovs duhet ta tregoj Sikurse pr veriun e Kosovs, njsoj do duhej t nnshkruhej nj marrveshje mes dy qeverive. Shum shtje t Lugins sht dashur t jen t koordinuara edhe me nj marrveshje t Qeveris s Kosovs dhe Serbis, sht shprehur Halimi, duke shtuar se n kt marrveshje mes dy qeverive do duhej prfshir diskutimi pr zgjidhjen m t mir t problemeve q kan shqiptart e Lugins. N ato shtje q deri m tani nuk ka treguar gatishmri Serbia t'i zgjidh. Ather n shum segmente edhe Beogradi ta kuptoj se efikasiteti do t ishte m i madh nse veprimet do t
17 qershor 2013

Politik

koordinohen me Qeverin e Kosovs, ka thn Halimi.

Deputeti n Kuvendin e Republiks s Serbis, Riza Halimi, ka thn se deri m tani

Lugin t Preshevs apo edhe nj status adekuat far u ofron serbve n Kosov, pra q t njjtat t drejta t'i ken edhe shqiptart n Lugin t Preshevs, ka thn Halimi. Kurse pr paralajmrimin se kryeministri serb, Ivica Dacic, do t'i ftoj lidert e Lugins s Preshevs n nj takim m 15 korrik, Halimi ka thn se ende nuk kan nj informacion zyrtar. Si lajm e kam dgjuar. Besoj se n gjysmn e par t korrikut mund t ndodh ky takim, por nuk kam informat t sakt. M 15 shkurt ka qen nj takim me prfaqsuesin e Qeveris s Serbis, q sht kryetar i trupit koordinues pr Preshev, Medvegj dhe Bujanovc. Aty patm paraqitur krkesat tona pr zgjidhjen e t gjitha problemeve jetsore me t cilat shqiptart e Lugins jan ballafaquar. Kemi informata se Qeveria e Serbis ka pranuar q rreth atyre pikave t ulen dhe t bisedojn, ka thn Halimi.

Sipas tij, pr t drejtat e shqiptarve t Lugins duhet t shfrytzohet edhe marrveshja e arritur n Bruksel pr veriun e Kosovs. Ktu mendoj se duhet t shfrytzohet marrveshja pr veriun e Kosovs ashtu si thuhet, se qllimi kryesor sht normalizimi i raporteve, fillimisht n mes t Kosovs dhe Serbis dhe me kt ndikohet normalizimi i gjendjes n veri t Kosovs. Pr t'u normalizuar situata n Lugin t Preshevs patjetr duhet t ket veprime t prbashkta, ka thn Halimi.

Qeveria e Serbis nuk ka treguar seriozitet pr zgjidhjen e problemeve t shqiptarve n Luginn e Preshevs. Sa ka ndikuar marrveshja e Brukselit q Serbia t merret n mnyr m serioze pr realizimin e obligimeve pr shqiptart e Lugins do t shihet. Nse marrveshja parasheh sigurin e nj statusi t avancuar pr serbt n Kosov, q deri m tani n botn ndrkombtare nuk sht njohur, ather Qeveria n Prishtin duhet ta ket kredibilietin m t lart q t'i krkoj t njjtat edhe pr normalizimin e situats n

10

17 qershor 2013

Shoqri

Inxhiniert kinez n Bujanoc pr kanalin ujor

T armatosur me harta dhe foto aparate inxhiniert kinez kan regjistruar pikat n rrjedhn e lumit Morava pr t ciln kan vlersuar se do t mund t jen ma problematike pr hapjen e kanalit Danub-Preshev-Selanik. Delegacioni kinez i kompanis China Gezhouba Group Corporation pas dy jav vzhgimi ka vlersuar se projekti pr ndrtimin e kanalit ujor Morava sht i realizueshm edhe pse ekzistojn pengesa t caktuara infrastrukturore t cilat mund t zgjidhen. Reportert e gazets Novosti i jan bashkuar ekspertve kinez n etapn e fundit t testimit t lundrueshmris n Morav. Nga Nishi deri n Bujanoc s bashku kemi vzhguar rrjedhn e Moravs s Jugut prmes toks pasi prmes lumit ende nuk mundet, shpjegojn reportert, citon Titulli. Morava e Jugut sht e vogl, mirpo ky projekt sht i madh edhe pr standardet tonaprgjigjet Huang Ling, njeriu i par i delegacionit t kompanis kineze. E dim se ideja ka ekzistuar edhe para njqind viteve, mirpo teknologjin t ciln sot e disponojm, ather nuk e kishim.. Teknikisht sht e realizueshme, mirpo pyetja themelore sht sa shpaguhet ? Sipas inxhinierve kur t prfundohen analizat e detajuara dhe t vrtetohet se sa shpaguhet ky projekt, ather do t mund t sjellim nj vendim pr pjesmarrje n kt projekt. Pr disa jav qeveris suaj do t'ia drgojm draftet e para dhe duke marr pr baz prgjigjen e tyre do t flasim pr hapat e mtutjeshme, thot Ling. I pyetur pr kohn q do t krkoj ndrtimi i ktij kanali ujor deri n detin Egje prmes Selanikut n Greqi, drejtuesi i kompanis kineze tha se n kt rast koha matet me para. Koha n kt rast matet me para. Nse vlersohet se ka interesim dhe investohet nj shum e konsiderueshme e t hollave, puna mund t kryhet edhe pr pes vite, mirpo mund t zgjat edhe njzet, tridhjet, thot Ling. Fronti Demokratik i Bashkimit Kombtar me seli n Tiran vitin e kaluar i kishte shkruar nj letr ish -sekretares amerikane t shtetit Hillari Klinton letr e cila me tone anti-shqiptare ishte komentuar nga mediat serbe dhe maqedonase javve t fundit. Aty ishte krkuar intervenimin e investitorve amerikan n projektin ujor Danub-Preshev- Selanik. Sipas letrs drguar zonjs Klinton , SHBA q nga viti i largt 1913 kishte fituar me koncesion territorin e Lugins s Preshevs pas nj marrveshje RusoAmerikane t nnshkruar me 18 janar , 1913 n Shn Peterburg t Rusis. Sipas lajmit t publikuar n gazetn Nju Jork Tajms t asaj kohe , Asociacioni A m e r i k a n i Inxhinieris Civile me seli n Nju Xhersi e kishte fituar projektin dhe projektuar trasen e kanalit duke e emruar me titull : Linja ekonomike evropiane n relacion me Suezin.

17 qershor 2013

11

Shoqri

PLD ndihmon iftet e kurorzuar n Kosov q t zyrtarizojn kurorat n Lugin

Preshev, pasi kjo parti politike prmes deputetve n Parlamentin Republikan n Beograd do t ngris kt shtje. Kshilli i PLD-s s edomir Jovanoviqit, kt dukuri e vlerson diskriminuese nga qeveritart n Beograd, ndrsa kritikon edhe mos interesimin e politiks lokale, q sipas ktij subjekti politik zvoglon numrin e qytetarve shqiptar n Lugin, t cilt ifte bashkshortor nuk mund q t'i regjistrojn pasardhsit e tyre n Lugin. T gjith ata q kan problemin e lart prmendur, mund t drgojn nj kopje t certifikats s kurorzimit t administrats s UMNIKU-kut, dhe numrin personal t gruas apo burrit i cili sht me vendbanim n Preshev, thuhet n njoftimin e nnshkruar nga Kujtim Sadriu, drejtues i Kshillit t PLD-s n Preshev.

Kshilli i Partis Liberale Demokratike (PLD) me seli n Preshev prmes nj njoftimi fton q t ndihmoj t gjith iftet e Lugins t kurorzuar n Kosov, gjat kohs sa ky vend administrohej nga UNMIK-u, q kt status ta

zyrtarizojn edhe n Lugin. Qytetart shqiptar t Lugins q kan problem me regjistrimin e kurors edhe n Lugin ftohen t lajmrohen tek antart ktij subjekti n

12

17 qershor 2013

Shoqri

Edhe m keq pr bizneset e Preshevs dhe Bujanocit q veprojn n Kosov, 100 euro taks, q n hyrje!
Qeveria u ka vendosur nj taks t re kufitare importuesve t mallrave me kamion nga Maqedonia, Serbia, Mali i Zi prej 100 euro pr do hyrje n Kosov. Pr shkak t lartsis s takss, sipas burimeve t gazets Zri, disa transportues t mallrave i kan parkuar t enjten kamiont e tyre n hyrje t pikave t ndryshme kufitare, duke e refuzuar pagesn. Zyrtar t Ministris s Infrastrukturs konfirmojn pr Zrin se kjo taks sht rezultat i reciprocitetit me kto shtete, me t cilat Kosova nuk posedon marrveshje t tilla, duke prjashtuar n kt rast vetm Shqiprin. Lah Nitaj, kshilltar i ministrit t Infrastrukturs (MI), Fehmi Mujots, ka pohuar se deri m tani kompanit kosovare pr t kaluar npr Serbi, n kufij sht dashur ta paguajn taksn rrugore prej 100 euro. Ndrkaq, sipas tij, kamiont e Serbis dhe nga shtetet e lartprmendura kur kan hyr n Kosov nuk kan paguar asnj cent. Kjo sht mas reciprociteti pr t'i mbrojtur kompanit eksportuese kosovare. Kjo taks do t vlej edhe pr shtete tjera t rajonit, n prjashtim t Shqipris, sepse kjo e fundit nuk ka aplikuar asnjher taks pr kamiont kosovar q kan hyr n territorin e Shqipris, tha ai. Por, taksa e vendosur nga Ministra e Infrastrukturs vlersohet se do ta dmtoj n mas t madhe konsumatorin kosovar, pasi q me aplikimin e saj kompanit eksportuese paralajmrojn nj val t re t ngritjes s mimeve t produkteve ushqimore dhe atyre joushqimore, sepse
17 qershor 2013

13

Shoqri

ku m s shumti do t goditet ajo shtresa e varfr dhe e mesme e shoqris. Qeveria duhet ta mbroj interesin e konsumatorit, e jo ta dmtoj at. Kur merren vendime t tilla Qeveria duhet t marr rekomandime nga konsumatori, por n kt rast dhe n rastet tjera Qeveria e Kosovs asnj her nuk e ka br nj gj te till. Jan marr vendime q e kan dmtuar konsumatorin, tha ai. Huruglica: Taksa n mbrojtje t eksportuesve Drejtori i Doganave t Kosovs, Naim Huruglica, ka theksuar pr Zrin se taksa e vendosur nga Qeveria sht n t mir t shtetit t Kosovs. Sipas tij, kjo sht mas reciprociteti dhe mbrojtje direkt pr kompanit eksportuese kosovare. Deri m tash kompanit kosovare e kan paguar kt taks nse kan tentuar t eksportojn n Serbi, apo Maqedoni, ndrkaq tash e tutje edhe ata duhet t paguajn ket taks nse dshirojn t eksportojn prodhimet e tyre n vendin ton, tha ai.

shumica e importeve n Kosov realizohen pikrisht nga Maqedonia dhe Serbia. Ramiz Kelmendi, pronar i kompanis Elkos, thot pr gazetn Zri se n aspektin politik taksa mund t ket ndikimin e vet pozitiv, por, sipas tij, kostoja e takss bie n kurriz t qytetarve t Kosovs, pasi pjesa drrmuese e mallit n Kosov hyn prmes kompanive eksportuese maqedonase e serbe. Un personalisht nuk jam kundr takss, por po i tregoj opinionit se at nuk e paguan nj, dy apo tre kompani, at e paguajn t gjith qytetart e Kosovs. Vetm aplikimi i sigurimit kufitar pr veturat me tabela t Serbis dhe aplikimi i ksaj takse 100 euro pr kamion s
14
17 qershor 2013

paku jetn e qytetarve t Kosovs sivjet do t shtrenjtoj pr 15 milion euro, tha Kelmendi. N ann tjetr, prfaqsues t arganizatave joqeveritare n vend thon se prmes takss kufitare Qeveria po mundohet q t inkasoj mjete t sigurta n kufij, pasi q, sipas tyre, Qeveria po ka probleme me inkasimin e taksave t brendshme. Selatin Kaaniku nga Shoqata pr Mbrojtjen e Konsumatorit, thot se Qeveria e Kosovs kt taks e ka vendosur pa u konsultuar fare me konsumatorin. Ai thot se me aplikimin e saj n Kosov do t ket edhe nj val t re t ngritjes s mimeve,

Pr fmij

PREZANTOJM PUNIMET E NXNSVE T SHKOLLS FILLORE MUHARREM KADRIU N TRRNOC

LAMTUMIR MSUESE Fundi i shkolls po afrohet Nga msuesja do t ndahemi E di q do t mrzitemi shum Pendohen se ndonjher kam br zhurm T premtoj e dashura msuese Se do t msoj shum Do t jesh gjithmon n zemrn time Je dhe do t jesh msuesja ime Lamtumir msuese pas katr vitesh me Ty Un po ndahem tani nga Ti Poezi me dashuri t shkrova Me fjaln lamtumir vargun e mbarova Uran Destani kl. IV/5

NNS Sa e mbl kjo fjal Q ngado me vete e kam Athua do t largohet vall? do dit me gzim e kaloj Fal kshillave tuaja un msoj Ti pr mua je drit Gzim e shpres E dashura nn Je mrekulli e vrtet Sa her kam qar Ke qar edhe ti Sa her kam qeshur Ke qeshur edhe ti Ti nn e dashur M mbshtet gjithmon E falnderoj Zotin Q ti ekziston Fjolla Bajrami, kl. IV/5

17 qershor 2013

15

Pr fmij

MOTRAIME Motra ime e dashur Sa shum q t dua Dy fjal t mbla Kam pr t'i vargruar Ti je e vetmja Motr q kam Prandaj mbushem me gzim Kur pran teje jam Ty t kam motr Por shpesh edhe shoqe Merind moj motr Bukuri e ksaj bote Pasurin dhe lumturin e jets Un i gjej tek ti Ti pr mua je Nj thesar me florinj Kto fjal t mbla Un pr ty i shkrova I nxorra nga zemra Ty ti kushtova Ardit Xheladini, kl. IV/5

DSHIROJ Dshiroj t bhem msues Nxnsit t'i msoj Dshiroj t bhem mjek Njerzit t'i shroj Dshiroj t bhem shpend N hapsir t lir t fluturoj Dshiroj t bhem bilbil Me mblsi t cicroj Dshiroj t bhem lule Natyrn ta gjelbroj Mbi t gjitha Dua t jem fmij I lir t jetoj Veton Zeqiri, kl.IV/5

16

17 qershor 2013

Pr fmij

Kuriozitete nga bota

- Flutura m e madhe n Bot sht 270 centimetra katror. - Qelizn i pari e zbuloi shkenctari anglez Robert Hooke me 1665 i cili edhe ia dha emrin. Ky sht zbulimi m i madh n mjeksi, sepse qeliza sht njsia themelore kryesore e do organizmi t gjall. - Novobrda sht quajtur Mali i Argjentit e m von Kodra e Re e cila ra nn sundimin osman m 1455. - Maja e Korabit sht maja m e lart n Shqipri. - Romani i par shqiptar sht Marcja i Ndoc Nikajt i botuar n vitin 1899. - N vitin 1530 Prishtina kishte 12 lagje, prej tyre 9 t krishtera katolike shqiptare dhe vetm 3 myslimane. Sot sht qyteti m i madh n Kosov, prkatsisht kryeqytet. - Piktori venecian Marco Basaiti q pikturoi rreth viteve 1500-1530, ka qen me prejardhje shqiptare. - N qytetin e Amalfit n Kampani n kishn kryesore t ktij qyteti, n vitin 1506 ngritet prmendorja e varrit t perbashkt t familjs s Sknderbeut me nj shqiponj dykrenare shqiptare. - Katund quhen disa fshatra n Dalmaci. Gati n t gjith qytetet e Dalmacis nga nj rruge mban emrin Rruga Ilire. - Armata e shtetit t Vatikanit sht armata m e vjetr n bot. Zyrtarisht sht themeluar m 21 janar 1506, por fillimet e saj shnohen q n vitin 1400. Prve se sht armata m e vjetr n Bot, ajo sht edhe ndr m t voglat, me vetm 83 ushtar. Uniformat e tyre kan qen t dizajnuara nga artisti gjenial Mikelanxhelo. - Libri i par i shruar shqip sht Mesharii Gjon Buzukut. N parathnje t veprs dshmon se veprn e kreu nga 20 marsi 1554 deri me 5 janar 1555.
17 qershor 2013

- Libri sht botuar n kohn e humanizmit dhe t kundrreforms, kur u krijuan kushtet q feja katolike t msohej e t predikohej n gjuht kombtare. Mesharin e gjeti Gjon Nikoll Kazazi nga Gjakova m 1740. Ky libr prmban: Librin e Orve dhe Librin e Meshs. Me kt vepr filloi Letrsia Shqiptare e Rilindjs. - Ujdhesa m e madh sht n Atlantikun Verior me 2.6 milion km.

17

Pr fmij

AFORIZMA -Ajo cfar kan shkenctart npr antat dhe valixhet e tyre sht e tmerrshme! (Nikita Krushov) -Budallallku sht shum m i rrezikshm se sa e keqja, sepse e keqja her pas her bn pushim, kurse budallallku jo. (Anatole France) -Shansi sht ndoshta pseudonimi i Zotit kur ai nuk dshiron t firmos punn q ka br. ( Anatole France) -Perfeksioni arrihet jo ather kur nuk ka mbetur gj m pr t'u shtuar, por kur nuk ke asgj 'ti marrsh (Antoin De-Saint Exupery) -Lufta sht baba i do gjje dhe mbret i do gjje, ajo ka br q disa t jen si perendi, kurse t tjert njerz; disa shkllav e ca t lir. Kundrthniet, grindjet dhe lufta e tyre sht burim i t gjitha ndryshimeve n bot. (Heraklitus)

Drgoni punime n poezi dhe n proz: Email: faqjaletrare@hotmail.com Ju mirpresim! Redaktori i kulturs: Bilall Maliqi

18

17 qershor 2013

Shoqri

Maturantt n Rahovic kremtojn maturn me Mevlud

Nj ngjarje e cila ktyre ditve ndodhi n komun t Preshevs, respektivisht n fshatin Rahovic, sht e para dhe e vetmja e ktij lloji. Nj grup nxnsish nga ky fshat ndryshuan gjithka. Pas prfundimit t shkolls ata nuk defiluan npr qytet por ata vendosen qe ta manifestojn publikisht prmes organizimit t nj mevludi, n Xhamin e fshatit. Asnjher nuk mund t thuhet se gjrat dhe veprimet nuk mund t ndryshohen, ngase ato, ashtu si jan paramenduar apo edhe br nga njeriu, ashtu edhe ndryshohen. Kshtu ndodh shpesh edhe me organizimet e ndryshme q bhen. Ato prgatiten pr tu organizuar dhe mbajtur n at apo n kt form, e ndodh krejtsisht ndryshe, pr arsye t ndryshme dhe t shumta. Por, nj ngjarje e cila ktyre ditve ndodhi n komun t Preshevs, respektivisht n fshatin Rahovic, sht e para dhe e vetmja e ktij lloji. Edhe pse n komunn ton gjat do viti shkollimin fillor dhe at t mesm e prfundojn me mijra nxns, t cilt prfundimin e shkollimit t tyre e manifestojn n mnyra t ndryshme, si defilet npr qytet, n mnyra tjera n shkolla, organizimet e mbrmjeve t paramaturs, semimaturs e maturs dhe ka jo tjetr, nj grup nxnsish nga ky fshat ndryshuan gjithka. Ata, pasi q kishin vijuar msimet fetare Islame n fshatin e tyre t lindjes, kishin arritur n konstatimin se festimi i prfundimit t shkollimit t tyre n forma dhe mnyra si po festohet, sht n kundrshtim me ligjet dhe etikn Islame. Prandaj, ata kishin vendosur, q kt fest t tyre ta manifestojn publikisht prmes organizimit t nj mevludi, n Xhamin e fshatit. N vazhdim po ju ftojm t ndiqni materialin e prgatitur nga ky eveniment fetar, i cili n vete ngrthente ligjrata , ilahi, pjes t mevludit, kndim kur'ani e t tjera. Pr ta patur m t qart qllimin e ktij akti, pr t mos akuzu, etiketu, njollos apo edhe shpif se dikush ka detyruar kta t rinj q t marrin nj hap t ktill, ne intervistuam dy nga kta nxns maturant, morm opinionin e tyre dhe ja se far ata na than. N fund, pr ta prmbyllur kt manifestim, familjart e ktyre nxnsve maturant, por edhe t tjer banor nga ky fshat, kishin organizuar edhe nj koktej rasti, n t cilin prezantuan t gjith t pranishmit. Neve na mbetet vetm tu dshirojm suksese t mtejme ktyre nxnsve maturant duke shpresuar se ky eveniment do t jet i pari por nuk do t mbetet i fundit.
17 qershor 2013

19

Kultur
Vshtrim kritik Prof.ass.Dr. Begzad Baliu

Struktura e vlerave prfaqsuese

(Bilall Maliqi Semantika e shtrirjes krijuese, Sh.B. Beqir Musliu, Gjilan, 2013, faqe, 154). Bilall Maliqi sht publicist, q shquhet pr angazhimet e tij n kt fush edhe pr shkak t vendit q i ka takuar t kryej kt misionin; ai sht poet me ndjeja t veanta, t cilat i ka artikuluar n krijimtarin letrare; ai sht po ashtu dhe hulumtues e kritik, me prgjegjsi t veant pr prkushtimin e tij ndaj vlerave krijuese, q jan krijuar n hapsirn e tij etnike dhe gjurmues a przgjedhs i prgjegjshm pr vlerat krijuese dhe mendore q i przgjedh nga hapsira letrare e nocionit. Kjo sht arsyeja pse dorshkrimin e tij e kam lexuar me kureshtjen e krkimit n nj arkiv t veant. N vllimin e prgatitur pr shtyp m kan befasuar nga rasti n rast vepra e przgjedhura, temat me t cilat sht marr, mnyra se si ju sht qasur atyre dhe m n fund, koha pr t cilat ka shkruar. Pse mund t thuhet kshtu? Ky vllim prezanton vepra, tema dhe aktivitete pr njerzit a hapsirn e Shqipris s Siprme, sikur do t shprehej Faik Konica, t cilat nuk mund t'i gjesh n botimet shpesh t klanizuara t kryeqendrave tona kulturore, por pa t cilat nuk mund t shkruhet historia e letrsis, e gjuhsis dhe pse jo e kujtess son kolektive. Fjaln e kemi pr vshtrime kritike, analiza, diskutime, prgzime dhe madje prurime t veprave t studiuesve nga Lugina e Preshevs, t hapsirs shqiptare dhe fushave t ndryshme t dijes: gjuhs, historis, arkeologjis, letrsis, poezis, dialektore, leksikografike dhe t standardit, n nj koh q diskutimet n kt fush jan rrudhur n prmasa rajonale. N ciklin e teksteve t ksaj natyre vend t veant z edhe studimi Mr. Reshat Neziri Roli i diplomacis ndrmjetsuese dhe i NATO-s n arritjen e paqes n Kosov, e cila hyn n mesin e atyre botimeve historike, strategjike e diplomatike me interes pr rrugt e lirimit dhe shtetsis s Kosovs dhe ndihms q dha bashksia ndrkombtare, nj shembull unik n botn demokratike. Po t ksaj natyre Hasan jan tekstet e studiuesve Emrllahu Shaip Mustafa-Presheva n dokumentet arkivale I dhe II; t bashkautorve Demush & Metush Berisha Karadaku i Preshevs mburrje dhe krenari, si dhe ai me aforizma nga Halim Hasani 1021 aforizma, t cilat kritiku yn i konsideron t shkrira n nj vepr kapitale. Brenda po ktij cikli jan botuar tekstet prgjithsisht m t realizuara t tij pr tregimin dhe romanin, nj pasion i trajtimit t tij ky krahas krkimeve n vargun e poezis. Fjaln e kemi pr vlersimet mjaft t thelluara, pr disa vllime tregimesh e romanesh, sado shumica prej tyre bhen me qllim botimi n shtypin ditor dhe javor, e jo pr gazeta t specializuara letrare. Tekstet pr romanin e Ramadan Rexhepit Kambanaret, romanet e Mexhid Mehmeti, Tuna dhe Kalvari apo romanin e Fatmir Terziut Gryks mjaft t vlersues n shtypin letrar t kohs, at t Iljasa Salihut Mngjesi i hershm, si dhe romanin Pesha e dashuris t autorit Kamber Imeri, dshmojn pr gjith prkushtimin e tij

tregimit, romanit, intervists, kujtimeve, historis, dhe m n fund t vet kritiks letrare dhe madje historikoletrare. Tekstet e ksaj vepre jan ndar n katr kapituj, t cilat njkohsisht prfaqsojn m shum se sa katr tema t mdha t mendimit, pavarsisht se autori insiston q ato t'i adresoj n prozn dhe poezin. Cikli i par Venerime pr prozn dhe t tjera, n t vrtet m par se sa pr prozn sjell disa nga vlersimet e tij me interes pr lexuesin n fush t krkimeve shkencore, t disa prej autorve dhe t veprave shkencore t tij me interes jo vetm pr Luginn e Preshevs, t cilat prgjithsisht marrin shkas, po edhe pr gjuhsin, historin, arkivistikn a politikn shqiptare, sikur sht monografia krkimore dhe studimore e dr. Jahi Staneci Presheva n fotografi dhe fjal, apo vshtrimet pr monografit e rndsishme studimore t Mr. Eroll Sejdiut Njsit frazeologjike n dialektin e gjuhs shqipe dhe asaj serbe n Preshev me rrethin, dhe Probleme t standardit t gjuhs shqipe (Pranimi dhe zbatimi i saj nga banort e komuns s Preshevs), dy monografi kto, t cilat e plotsojn gjeografin e mendimit shkencor n fush t krkimeve

20

17 qershor 2013

Kultur
ndaj kritiks letrare n fush t letrave shqipe. Po ky cikl tekstesh nuk do t kishte vlerat q ka, sikur t mos plotsohej edhe me nj numr analizash pr vllimet me tregime, t cilat shquhen pr prmasn tematike, gjuhsore, letrare dhe estetike n letrat shqipe, sikur jan vlersuar tregimet e Avdush Canajt Dallndyshet e gjumit, vllimi me tregime t autorit tashm me njohje t gjer letrare Halil Haxhosaj, Shi pa vransira; apo edhe pr vllimin me tregime t autorit m pak t njohur, sikur sht ai i prozatorit Burhanedin Xhemaili N fund t tunelit. Brenda po ktij cikli sht prfshir nj tekst mjaft kontribuues n mendimin e tij letrar e kritik, ai pr vllimin me 1021 aforizma t mendimtarit Halim Hasanit. Cikli i dyt i teksteve t tij letrare prfshin kontributet e autorit ton n fush t kritiks letrare pr poezin, nj pasion ky gjithsesi i lavdruar n krijimtarin e tij letrare edhe pr faktin se ai poezin shqipe e prcjell n shtypin letrar dhe at t prditshm. Sigurisht kjo sht edhe arsyeja pse n kt vllim ka sjell krijues t veant q kan ln gjurm t thella n poezin shqipe, si Qerim Arifi dhe vepra e tij Mbyllur n urn, poeti q prfaqson nj shenj identifikuese t brezit t tij, Sabit Rrustemin dhe vllimin i tij N'fytyrn e nj gjethi; krijuesin q vazhdon ta bart identitetin krijues t brezit t tij Jonuz Fetahajn me vllimin T gjitha rrugt t ojn n Vlor; antologjisten e nj vllimi mbamends t ksaj zone n fush t letrave Lirije Kajtazin me vllimin e przgjedhur Ama e dheut (Buqet artistike pr 100 vjetorin me femrat krijuese t Anamoravs dhe t Kosovs Lindore), poetin sigurisht m t popullarizuar t lvizjeve t sotme letrare n shtypin elektronik Agim Maton me vllimin Jasht eklipsit etj. Po kshtu mund t thuhet edhe pr vlersimet prmbajtsore dhe kur e kur mjaft t thelluara pr veprat e krijuesve m t rinj, por q kan shnuar apo vazhdojn t sjellin shenja t reja n poezin shqipe t ksaj kohe. Fjaln e kemi pr poett Vaxhid Xhelili, Arsim Halili, Nehat Ramizi etj., si dhe veprat e tyre Mbuloje me shikim hnn, Mkatar mos eja, Kujtime t zgjuara, prfaqsues t prhershm t mesit t tyre letrar, n rrethet krijues t hapsirs shqiptare. Cikli i tret i teksteve tash publicistike t Bilall Maliqit merret me dy vllime jo pak t njohura dhe jo pak t pranishme n rrethet letrare dhe publicistike. Fjaln e kemi pr vllimin me intervista kngtaresh Bota e yjeve, me autor shkrimtarin dhe publicistin e angazhuar Tefik Selimin, si dhe vllimin tjetr gjithashtu me intervista t poetit dhe publicistit Arsim Halili Shtigjeve t artit. Ndoshta pr vet faktin se kt cikl tekstesh e ka quajtur Kujtime t trazuara, autori dshmon se ka hyr ne brendsin e temave t tyre. Kemi t bjm ktu me vllimet e dy krijuesve, t cilt ndonse intervistojn dy kategori t ndryshme krijuesish at e bjn mbi koncepte pothuajse t njjta. Si autori i par ashtu edhe i dyti, motivin e ktyre intervistave e shikojn n prmasa individuale dhe krijuese, ndryshe nga intervistat e prditshme t shtypit ton, ku kngtart dalin me prmasn e jashtme t shfaqjes s tyre m par se sa me virtytet e brendshme shpirtrore dhe artistike. N librin e tij, sikur sht zakon prgjithsisht n vllimet e ksaj natyre, Bilall Maliqi merret me vllimet me kritika t studiuesve q tashm kan br emr n studimet letrare, sikur sht Prof. dr. Faik Shkodra dhe me vllime t krijuesve t tjer, t cilt sapo kan hedhur hapat e tyre t par, dekadn e fundit, sikur jan Nexhat Rexha dhe Sinan Sadiku. Krkimet, prkatsisht vlersimet pr kto vllime, sigurisht edhe pr shkak t prmass studimore q prfaqsojn jan me interes t veant. N rrethet kritike dhe historiko-letrare, Profesor Faik Shkodra prfaqson zrin e tij t veant madje n m shum se sa tri dekada, prandaj edhe nj nga veprat e tij t fundit Flak e fjals, nuk mund t kalohej pa u vn re dhe pa u shquar pr pasurin kritike q ngrthen brenda saj. Po kshtu mund t thuhet edhe pr veprn e poetit dhe kritikut Nexhat Rexha Emra dhe vlera, i cili me nj prkushtim permanent merret me autort dhe veprat e botuara viteve t fundit. Autori i fundit, poeti, editori, publicisti dhe kritiku letrar Sinan Sodiku me vllimin Rendi i vlerave n poezin bashkkohore shqiptare, sikur bashkon me kompetenc autori e par, me prmasn historiko-letrare, si dhe t dytin me prmasn analitike t vlersimit t veprave letrare. Duke e mbyllur kt fjal rasti pr dorshkrimin e Bilall Maliqit, dshiroj t kujtoj nj mendim t cilin e kam identifikuar pr nj vllim t'imin me tekste t karakterit gjuhsor. Tekstet e ksaj natyre kritikt zakonisht i shkruajn pr parathnie librash, faqe gazete, raste prurimi etj., prandaj jo njher ato kushtzohen prej minutave q ua japin pr t folur n tribunat letrare, prej hapsirave q ua lejojn redaktort n faqet e gazetave ditore a periodike dhe m n fund prej hapsirs q mund t zn n nj parathnie t nj vllimi letrar. Si t tilla, zakonisht ato prfaqsojn mendimin prgjithsues t autorit t tyre dhe prpjekjet e tyre pr t sjell sa t jet e mundur disa nga esencat m karakteristike t nj vepre. Kujtoj q prej ktyre parametrave nuk sht liruar as mjeshtri yn n tekstet e ktij vllimi dhe, e pranoj, prej ktij kompleksi nuk jam liruar as un n fjaln time hyrse.

17 qershor 2013

21

Kultur

Mbahet Festivali Nrkombtar i Poezis Drini Poetik

(Luginn e Preshevs e prezantuan:Bilall Maliqi dhe Arsim Halili) Bilall Maliqi N qytetin historik n Prizren, u mbajt Festivali Ndrkombtar i Poezis i katrti me radh n t cilin morn pjes poet nga shum vise shqiptare t cilt prezantonin pjest shqiptara t ndara. Ky eveniment me rndsi pr kulturn, historin dhe letrsin u mbajt nn patronazhin e kryeministrit t Republiks s Kosovs z. Hashim Thai. Ky Festival mbahet n kuadr t nj date me rndsi kombtare. Po ky Drin i ka bashkuar t gjitha viset shqiptare t cilt n vargjet e tyre poetike ngrthenin kt simbolik t bashkimit Sipas shkrimtarit Abdyl Kadolli, antar i kryesis s Lidhjes s Shkrimtarve t Kosovs dhe njri nga koordinatort e ktij festivali poetik shprehet se : Drini Poetik tanim ka krijuar fizionomin e tij kulturore e artistike duke marr gjithnj e m shum karakter ndrkombtar. Programi SESIONI LETRAR "SHKRIMTARI DHE BOTIMET LETRARE"
22
17 qershor 2013

arbreshve n botimet m t reja 8. Prof. Brikena Smajli, Shkrimtari dhe krijimi si qensi 9. Mr. Xhafer Syla, Shkrimtari dhe censura 10. Dr. Yrjet Berisha, Letrsia e dy dekadave t fundit

Ort letrare Gjat ktij Festivali Poetik u mbajtn tri or letrare t ndara dhe ate n Qendrn e kulturs Europa, ku lexuan nj numr i poetve, mandej n kompleksin e Lidhjes s Prizrenit dhe tek Universiteti Ukshin Hoti N sesionin letrar "Shkrimtari dhe botimet letrare" t Festivalit Ndrkombtar t Poezis "Drini poetik", q u mbajt n Prizren, me kumtesa u paraqitn paraqiten: 1. Prof. dr. Emin Kabashi, Shkrimtari dhe perceptimi ideologjik i botimeve letrare 2. Prof. dr. Myrvete Dreshaj-Baliu, Shkrimtari dhe libri i munguar 3. Prof. dr. Behar Gjoka, Letrsia e sirtarit dhe ajo n dorshkrim 4. Violeta Allmua, Mbijetesa e letrsis s vlerave 5. Prof. dr. Hysen Matoshi, Autori dhe botuesi 6. Feride Papleka, Marrdhniet e prmbysura shkrimtar-botues n Shqipri 7. Prof. dr. Vebi Bexheti, Letrsia e Luginn e Preshevs e prezantuan: Bilall Maliqi dhe Arsim Halili N kto tri or letrare lexuan: Abdyl Kadolli , Adem Zaplluzha, Adem Zejnullahu, Agim Bajrami, Agim Vinca, Albert Shala, Albina Idrizi, Ali Alidemaj, Arben Rashkaj, Arif Bozaxhi , Arif Haliti , Arsim Halili , Avdi Ibrahimi , Avni Dehari , Bardhul Toda, Beatrie Ballii, Bedri Halimi, Bedri Neziri , Bedri Zyberaj , Behram Hoti, Bilall Maliqi, Dibran Fylli , Dren Shala , Ejup Ceraja, Fatime Ahmeti, Flori Bruqi , Flutura Mai, Gzim Ajgeraj , Hysen Kqiku, Ibrahim Berjashi, Ibrahim Sknderi, Idriz Ulaj , Ilam Berisha, Gjoni, Ismail Simnica,

Kultur
Kndvshtrim

Ismet Lecaj , Jerida Kulla, Lulzim Hajdari, Mazllum Baraliu, Mehmetali Rexhepi, Merxhan Avdyli, Mexhid Havolli, Miftar Kurti , Mikel Gojani , Milaim Berisha , Mustafa Balje, Natasha Lako, Naxhije Doi, Nebih Bunjaku, Nehas Sopaj, Nezir Prokshi, Nikolla Spathari, Pandeli Koi, Qerim Pllana, . Ramadan Thai, Riza Haziri , Riza Lahi, Rushit Ramabaja, Sabahate Byci , Sabit Idrizi, Safete Rexhepi , Salajdin Krasniqi, Sali Bytyi, Sar Gjergji , Sherife Thai, Shqipe Hasani , Sulejman Dida, Uzeir Ajradini, Veli Veliu , Xheladin Mjeku, Xhemajl Rudi, Ymer Berbati, Yrjet Berisha, Zejnel Besa, Zyba Hysa. Kto or letrare kishin karakter garues. Nga juria e prbr: Shqipe Hasani, Gzim Ajgeraj dhe Riza Lahi , u shpalln edhe poezit fituese t Festivalit mimin e par Metafora 1 e mori poeti Bedri Halimi; mimi i dyt Metafora 2 e mori poeti Sylejman Dida; mimin e tret Metafora 3 e mori poeteshaAlbina Idrizi. Ndrsa me nga nj komplet librash u nderuan poett: Nehas Sopaj dhe Flutura Mai. Festivali i Poezis Drini Poetik mbylli aktivitetet me sukses theksoi prof. dr. Shyqri Galica n fund t ktij evenimenti me rndsi kombtare

Nj studim i par shkencor pr Kshtjelln e Preshevs

Bilall Maliqi Kshtjella (Kalaja) e Preshevs, monument historik pr popullatn e Preshevs n veanti dhe monument me rndsi pr Luginn e inspiroi puntorin e palodhur shkencor

Dr. Jahi Murati-Staneci q t merret seriozisht me punimin e par t tij studimor pr kt trashgimi t paluajtshme kulturore historike pr komunn ton. Arsyeja e autorit t merret me kt studimi t thukt ishte
17 qershor 2013

23

Kultur

shkatrrimi i madh i Kshtjells dhe lnia n harres e ktij monumenti t vjetr t komuns s Preshevs. Ky punim shkencor i par i ktij lloji pr kt monument zgjon kureshtje pr vetdijsim t resoreve prkatse t ksaj lmie lidhur me ruajtjen dhe konservimin e Kshtjells, me t ciln identifikohet edhe qyteti yn edhe pse ky monument sht nn mbrojtjen shtetrore nga Enti pr Mbrojtjen e Monumenteve kulturore n Nish. Ky punim shkencor sht fryt i puns s palodhshme krkimore dhe studimore t autorit t librit, i cili n baz t gjetjeve-artefakteve arkeologjike e ndrion themelimin e ksaj kshtjelle dhe zhvillimin e saj dhe t jets nga periudha parahistorike, duke prfshir edhe nj pjes t gjat t periudhs turke. Lnda krkimore Dr. Jahi Murati-Staneci kt libr t karakterit shkencor e historik e ka rrumbullaksuar me kta tituj, t cilt japin t kuptojm zanafilln e kshtjells nga periudha parahistorike me nntitujt prkats dhe spjegues, si: themelimi i kshtjells dhe zhvillimi i jets n dy vendbanimet e saj, duke rrugtuar kshtu n periudha nga koha antike deri me periudhn turke.
24
17 qershor 2013

Pjes e pandashme e ktij libri jan edhe legjendat, t cilat paraqesin trashgimin shpirtrore t ktij monumenti t prcjellura goj m goj nga nj brez n tjetrin q kan lidhshmri me kshtjelln me gjasht sosh tejet interesante, t cilat e bjn librin m joshs pr lexim dhe se tek lexuesit paraqesin dfrim. Pr t'u ngjitur deri tek kshtjella, autori sqaron n mnyr t thukt udhn pr n kshtjell dhe jep disa vrejtje t qlluara dhe gjithashtu paraqet idet e tij lidhur me trajtimin e bimsis dhe ndrhyerjet konsoliduese me qllim t shptimit t ktij monumenti nga shkatrrimi rrafsh me tokn. M pas autori ndalet edhe n pozitn gjeografike t kshtjells, e sqaron me nj profesionalizm shkencor edhe pozitn topografike, duke i ilustruar kto edhe me fotografi q i prgjigjen tekstit t studiuar. Kapitull n vete prbjn edhe /Pjest prbrse t kshtjells/ ( Struktura), duke sqaruar shkencrisht kshtjelln, muret e saj, si: muri i brendshm rrethues mbrojts me ilustrimin prkats, kullat e kshtjells, rezervuari i ujit, muri i jashtm harkor mbrojts, hyrja e kshtjells, teknika ndrtimore, nekropoli dhe n fund rezymeja n shqip dhe n anglisht. T gjith kta tituj autori i ka rrumbullaksuar

me material t bollshm shkencor, e t cilat pr lexuesit do t jen n interes e pr studiuesit e tjer model pr prpilimin e nj punimi shkencor mbreslns. Kapitull n vete jan edhe fotografit kolor t kshtjells nga profile t ndryshme dhe t gjetjeve-artefakteve arkeologjike prej guri, ashti, qeramike, qelqi dhe metali, (60 fotografi), t cilat ia rrisin vlern librit , si dhe e bjn m joshse pr lexim. Si do punim shkencor, i cili i mbshtetet literatures, edhe ky punim i Dr. Jahi Muratit- Stanecit, sht i konsultuar nga literatura e paraqitur n libr q tregon pr seriozitetin e ktij shkenctari t palodhshm dhe tejet serioz. Libri Kshtjella e Preshevs nuk sht voluminoz (81 faqe), por n t sht br nj studim shkencor pr kt emblem t identifikimit t komuns son (kshtjella) dhe si i till ky studim meriton t vlersohet edhe nga kritikt dhe historiant m me z shqiptar lidhur me punn meritore t autorit, duke marr seriozisht porosin e tij lidhur me ruajtjen, konservimin, si dhe ristaurimin e ktij monumenti m t rndsishm material arkeologjik dhe historik pr komunn ton

Kultur

Manifestimi Rejonali i Poezis Trekndshi Poetik i Paqes

(Nga Lugina e Preshevs morn pjes: Bilall Maliqi, Nehat Ramizi, Arsim Halili dhe RexhepAbazi) Bilall Maliqi Pr nder t dits s lirimit t qytetit t Gjilanit , n trepikshin kufitar Kosov-Serbi-Maqedoni, u mbajt manifestimi rajonal i poezis me emrin Trekndshi poetik i paqes. Ky eveniment me rndsi kulturore organizohet nn prkujdesjen e Ars Club Beqir Musliu Gjilan, kryetar shkrimtari Sabit Rrustemi. Ky Manifestim poetik shnohet me lexim t poezive t poetve t trevave t ndryshme shqiptare t cilt i prfaqsojn tri shtete kufitare dhe jo vetm kto shtete kufitare sepse n kt or letrare lexuan poet edhe nga Shqipria. T hapur kt manifestim e shpalli kryetari i Ars club Beqir Musliu , shkrimtari Sabit Rrustemi i cili n fillim elaboroi n pika t shkurtra pr rndsin e ktij manifestimi t arriturat e deritanishme dhe botimet e poezive n botim t veant t dy edicioneve paraprake. Manifestimin n fjal e udhhoqi Mr. TahirArifi. Simbolikisht tre poet nga tri shtete kufitare: Sunaj Rahimi (Maqedoni), Bilall Maliqi Lugina e Preshevs (Serbi) dhe Albina Idrizi (Kosov) e hapen edhe orn e poezis. Ora e madhe letrare Ora e madhe letrare q nga fillimi (2010) mbahet n Kishn e Shn Ans, n Dunav, nj objekt ky m i afrt i trekndshit kufitar Kosov - Serbi Maqedoni, tashm i boshatisur dhe nn pronsin dhe prkujdesjene e Famullis s Stublls, q pr dekada, prve besimit, ishte dhe qendr e prkujdesit mjeksor dhe humanitetit e solidaritetit pr banort e Gryks s Karadakut e m gjer. Edicioni i tret me radh i ktij Manifestimi tashm tradicional, solli poet nga e gjith hapsira shqiptare si dhe mrgata. Nga Kosova ishin: Agim Gjakova, Ibrahim Kadriu, Isak Ahmeti, Ramadan Mehmeti, Haxhi Vokshi, Nexhat Rexha, Prend Buzhala, Sabit Rrustemi, Albin Idrizi, Jeton Kelmendi ( mrgat), Sar Gjergji, Izet Abdyli, Xheladin Mjeku, Nebih Bunjaku, Engjll Koliqi, Mehmetali Rexhepi, Avni Rudaku, Xhemil Bytyqi, Selim Idrizi, Demush Mehmeti, Drit Bekteshi, Fadil Abazi, Rrahim Sadiku, Lulzan Pajaziti, Sinan Sadiku, Menduh Leka, Lindit Ramushi, Fadil Halimi, Fehmi Kora ( mrgat) ,Musa Ahmetaj, Rudi Berisha, Zeqir Fazliu, Hysen Kiku, Jusuf Bislimi, Ormira Dibrani, Aida Kamerolli, Elona Haziri, Jeta Sopa, Bilall Haliti. Nga Shqipria, Agim Mato, Nikoll Spathari, Nase Jani (nga mrgata) Mimoz Erebara, Agim Bajrami, Sazan Goliku, Rozete Kreste, Pellumb Gorica, Hyqmet Hasko, Namik Selmani. NGa Maqedonia, Nehas Sopaj, Bejtush Mehmeti, Rrahim Ganiu, Sevdail Demiri, Sunaj Rahimi, Burhamedin Xhemajli, Ismajl Bilalli, Rexhep Bajrami. Nga Kosova Lindore (Serbi), Bilall Maliqi, Arsim Halili, Nehat Ramizi e RexhepAbazi. Ky Manifestim nuk ka karakter garues por, prezentues dhe afirmon vlern dhe poett pjsmarrs. T gjitha poezit e lexuara q i prmbushin krkesat artistike do t botohen m pas n Librin e prbashkt t manifestimit, me t njejtin emr dhe, prezentohen n edicionin e ardhshm. N fund organizatori shtroi nj drek me ushqime tradicionale n ambientet e restoranit Mbreti n Lladov.
17 qershor 2013

25

Vshtrim

Matura dhe maturantt

Nuk mund ta dije se si duket kur t gjykosh nga pjesa e errt e kndit tuaj ose kur syt ti verbon reflektori I ndezur , apo nga nj retrospective e gjate kohore ku pastaj mund t dalsh i dobt , I ult , konzervativ pra I prapambetur sepse evenimenti I organizimit t maturs padishim sht pjes e lavdrueshme e jets. Por ama nuk duhet kjo t merret si fillimi e as mbarimi I jets , nuk duhet as fillimi e as mbarimi i kariers profrofesionale pos atyre q mbarojn shkollat e mesme profesionale e q nuk dshirojn t vazhdojn studimet e q sipas modelit ma t ri pak po mbeten vetm me shkolla t mesme dhe me zanat por gati t gjith po ia msyejn fakulteteve . Nse nuk po munden ati ku po dshirojn , ose nuk po munden ati ku kan talent prirje , nese nuk po munden ma larg athere n fund e kemi Preshevn , Bujanocin kryesorja pa regjistru nuk mbetet asnj. Mbrmja e maturs te ne merr konotacion t shejte kuptohet sipas mnyrs s organizimit t pregatitjeve me muaj q bhen n shkoll jashte saj me drejtorin me msimdhnsit me nxnsin po
26
17 qershor 2013

edhe aty sht i aktivizuar edhe prindi familja e tr. Sipas entit seizmologjik, ajo dite duhet t jete e elt , e bukur , me diell , por duhet t jet edhe e hareshme e gzueshme , e organizuar ne nje ambient te mrekullueshem ( nuk pyetet per mimin ) me muzik e me pije bile duhet t zgjas deri von n mngjez. E harrova sfilatn npr qytet njher me vetura e pastaj n kamb me zurla e me daulla se le ta dij e gjith bota mbar se maturanti po feston. Pr veshjen mos t flasim moderator t vaant t zgjedhur nga hapaira shqiptare e m gjer , po edhe mos t harroj me u ndre pr ka edhe pr kend maturanti e bn prezentimin para maturantit para shokve me t cilt e ka kaluar nj t tretn e jets pr plot katr vite rreshte. Shpesh madhshtia , lumtuaria qndrion n thjeshtsi. E lavdrueshme do t ishte q mbrmja e maturs t ishte e organizuar thjesht modeste pr nga harxhimet material por si e tile t mbahet gjat n mend. Mendoj pa damtuar xhepin e prindit pr salln me muzik dhe menin e shtrejte, pa e lodh veten duke vrapuar pas modeleve , modelistave nper sallone t

andulimit npr Shkup, Gjilan e Prishtin. Pastaj pr rrobet ma t shtrejta duke konsultuar edhe kreator t modave etj etj . Pse mbrmja e maturs nuk kuptohet pr t evokuar kujtimet e katr viteve , pr t shprehur aftsit e dikujte q t ju argetoj at nat me humor e me muzik q besa do t dilte shume ma mir se t kndoj dikush nga Estrada q shyqyr Zotit nuk po hjekim I kemi pr do nat n ekran. Pse mos t ndrrohet stili i organizimit ku ju do t kurseni veten primndrit por edhe do t bheni t barabart bile at nate me t tjert q nuk kane mundsi t vishen me rrobe t shtrejta? Athua nuk ju shkoi mendja pr lulat e vegjlt ktij

Vshtrim

shekulli q sipas parametrave ekoniomik numri I tyre vetm po shtohet . Cdo dite do kohe duhet ta shfrytezoni pr t ngjallur n veti ndjenjn e solidaritetit jo vetm ndaj shokut por edhe t tjerve. Mbeta I lnduar kur I takova dy maturanta t cilt me shikim t dhimbshm m thane ne nuk do t shkojm ta festojm natn e maturs sepse ajo pune babit po i kushton shum prindrit I kemi t papun. Mir sht q ju maturanta e ju prindr e ju udhheqsa t shkollave kur t vendosni pr t organizuar ekskurzionet, mbrmjen e maturs e shum t tjera t mendoni njsoj pr t gjitha sepse ki model trend i organizimit krkon nj shoqri ma t pasur ma t zhvilluar ekonomikisht . Pr harxhimet e tepruara hert e kam lexuar nj thnie se kursimi sht kultur , nuk sht turp prandaj qerllimi im nuk sht t ndalohen format e mirfillta t organizimit dhe te aktiviteteve npr shkolla por ato t jene n prputhje me standardet ku nxenesit ma tpr duhet t marrin se sa t japin. Kur fenomenet shndrrohen n dukuri. N nj studim arsimor rrethe asja se ka mendojne femijt tan

kur nisen pr n shkoll del se ata shum ma pak mendojn pr procesin arsimor e ma teper jane t preukupuar se si t argetohen. N cilin restaurant ta pijne kafen e mngjezit e ku mund te kalojne natn , apo si t ikin nga ort e msimit sepse jeta n klas shpeshe sht monotone. Kjo ndodh edhe me nxenesit tan te cilt q n fillim t vitit t fundit kur bhen maturanta, ata e kan seklldi t prishin gjumin dhe nuk e mbajne orn e pare , nuk marrin anta por sa pr adet e marrin nga nj fletore helbet i duhet ( krkoj ndjes pr ata nxenes q nuk jane pjes e kti vlersimi) e pregatitjet pr lndt msimore behet sipas disponimit se pse; 1 Maturanti e di se mundet me mungu sa t doj por nuk perjashtohet 2.Mos ta prek librn sepse e ka t garantuar vitin 3. Bile edhe nuk ka nevoj me i dhn zor se notat ashtu i marin sipas dshirs s tyre e shpesh edhe sips dshirs s prindrit. 4. Nuk ka nevoj t pregatitet pr regjistrim sepse i ndihmon komuna, kshilli nacional ose pi zorit e gjejme ndonji lidhje. 5. E din se akti I diplomimit

sht formal dhe si prhere ate e kalojn pa penges. Mjerisht disa nga fenomenet shprehit jane br dukuri t prhershme dhe ato prcillen nga viti n vit dhe pr kto askush nuk merr prgjegjsi dhe nuk ka kush ti thote stop ktyre dukurive . Un vet si prind I kam par kto veprime dhe do t isha shum I lumtur sikur dikush t m demantonte dhe t m bind se sht e kundrta e asaj q une vetm siprfaqsisht shkrojta. Nxnsi fmiu n shkoll shkon prej shtpis dhe mu prej aty fillon shkalla e prgatitjes , aty fillon kultuar , kujdesi ndaj rrethit , diciplina n rrug e shkolle , prej shtpis niset me fletore n prapanic e pa ant , me stilin e veshjes dhe nga shtepia del ose n ora gjashte ose shtate pr t arrtitur me kohe n shkolle ose e z gjumi dhe e le te kaloj ora e pare e msimit. Me nj shkall ma t lart t prgjegjsis me nj komunikim ma transparent mes shkolls e prindit kjo dukuri edhe nese nuk rrenjoset bile mund t prcillet t parandalohet dhe pas nj koh t eliminohet. Mr.sci. Agim Hasani

17 qershor 2013

27

Spor t

"Spartaku" i Subotics fton 3 lojtar preshevar pr testime

Spartaku nga Subotica i cili garon n Super lign e Serbis fton tre futbollist Preshevar n prova n Subotic. Si ka deklaruar pr presheva.com, traneri Sherif Jounzi nga O.K.F, lojtart q jan ftuar pr prova jan: 1.Arlind Saqipi /1997/ mesfushor 2.Fikret Miftari /1998/ qendermbrojts 3.Erduan Avdili /1996/ mesfushor Ata do t qndrojn n prova tri ditore (15.16.17 qershor), ku pr aftsit e tyre do t kontrollohen nga trajnert e klubit t Spartkut. Esht hera e par q t rinjt nga Presheva shkojn n prova n ndonj ekip Superlige ne Serbi, duke mbetur me shpres q t tregojn suksese sikur i riu Nexhat Halimi i cili i kaloj provat n FC "Prishtina" dhe tutje do t jet nn prkujdesjen e trajnerve t FC Prishtins.

28

17 qershor 2013

Spor t

Prfundoi turniri tradicional "Musa Musahu 2013" fitues MaxBet Miratoca

Sportdashs t shumt jo vetm nga Lugina por edhe nga viset tjera, kan patur rastin q t prcjellin lojn finale mes dy ekipeve KF MAX BET Miratoca KF GIPA Rahovic, q sfiduan 35 ekipe t tjera nga 37 sa kan marr pjes n Turnirin tradicional n futboll t vogl Musa Musahu 2013. Prballje dinjitoze, mjaft sportive dhe me atmosfer jashtzakonisht impozante u pa n finalen madhe, me rrast ekipi q fitoi ishte KF MAX BET Miratoca. Kryetari i OKF-s, Nderim Ajvazi, n prfundim t ndeshjes s fundit finale t Turnirit tradicional n futboll t vogl Musa Musahu 2013, ka uruar fituesit, ndrkoh q ka prshndetur t gjith ekipet pjesmarrse si dhe t gjith sportdashsit q me besnikri e kan prcjell kt eveniment sportiv.

17 qershor 2013

29

Fjalkr yqi
AKTORJA AMERIKANE NGA FOTO TRAPEZ BARAKRAHSH (shq.)

PROJEKTREZOLUTA (shq)

TRSIA E APARATEVE

HEKURI

AKTORI FRANCEZ, NOEL

FUDBOLLISTI YN, ABDULLAH

BN OPERACION PO (gjerm.) HEROI MITOLOGJIK GREK, HERKULESI TERMIN N TENIS KIANU RIVS

SPORTISTI AMERIKAN, LUIS AKTORJA AMERIKANE, GARDNER BARIUMI

PERIMETRI PLLUMBESH (sh) SHKRONJA E PAR DIREK, SHTYLL AL PAINO VULLKAN N ITALI SHKRIMTARI YN, JOSIP AGJENSIA TELEGRAFIKE HUNGAREZE SHPEJT, KTHJELLT ( muzik) Q I TAKON PATRIARKALIZMIT

TANITA TIKARAM VEPR E NJOHUR E OMER KAJAMIT

PJES E DAL E NJ BALKONI Z.A. T BUKURIT (sh.shq) PERIM EGZOTIK ME MJAFT KALORI

PRFAQSUESET E NJ FISI ILIR ANA MOFO AZOT,GRAM E RREZE ASHTU SI DUHET, N RREGULL TRKUZA, KONOPI AFIRMACION EK MAJ MALI N LAOS QYTET N ZVICR AZOT E GRAM Q KA T BJ ME NJ ORGAN NJSI SIPRFAQESH EMR FEMRE LUM N AUSTRI KRIP (lat) TONELAT AUSTRIA MONT EVEREST JERR, SHQYEJ DY ZANORE EKONOMISTI, PRESHEVA RADIUS MRI

ZERO

PROZATORI SHQIPTAR, EKANI URAN E VLLIM KARBON, OKSIGJEN E BOR

SHKOVA

VEND I GJELBRUAR N SHKRETTIR (shq.) RESPEKTI AI Q LUAN ME VIOLIN

TETOVA

30

17 qershor 2013