DVN-I KEBR'den Semeler

CLT 4
II. RUBALER
1 Ey gece, neelisin, hep byle neeli gel, neeli gel! mrn bitmesin, kyamete kadar uzasn gitsin, dostun yznn gzelliinden, hatrnda yle bir ate var ki, ey znt, eer cesaretin varsa gel, benim hatrma gir! 2 Ey yolcu; akln bana al, seferin nereye? Hangi diyara gitmek istiyorsun? Nereye gidersen git, sen bizim gnlmzdesin. Denizden uzak dm bir balk gibi, o denizin gamn daha ne kadar ekeceksin? Kupkuru kalm dudaklarn, ne zamana kadar denize hasret ve ayrlktan ikayet incilerini aleme saacak. 3 Bir kurnazlk sarho ederek, gibi kendimi oraya ataym, ataym da bakaym, o cihann can orada mdr? Ya maksadma erieyim, o yurda ayak basaym, yahut da gnlm gibi, bam da vereyim, elden karaym gitsin. 4 Sesin, gnlmzn sesine, gnlmzn huyuna uysun! Gece, gndz neelensin, syledike sylesin. Sesin yorulunca, biz de yoruluruz, hasta oluruz. Sesin, kam gibi sekerler inesin, ballar yesin. 5 Ak, btn yl sarho olmaldr. "Ayplayan olur mu?" diye dnmeme-lidir. Ak. cokun olmal, deli, divane olmaldr. Aykken her eyin tasasn eker, gamn yeriz. Fakat olunca; "Ne olursa olsun!" der iin iinden karz. 6 Omr tkendi ise Allah baka bir mr verdi. Geici mr kalmadysa, te urackta tkenmeyen, lmsz mr.. Ak, hayat suyudur, bu suya dal! u denizin her damlasnda baka bir hayat, baka bir mr var. 7 Yazklar olsun ki vakit geti, bizse lgn akz, deli divaneyiz. Kys belli olmayan bir denizdeyiz. Bir gemiye binmiiz, gece, bulutlu bir gece... Allah'n denizinde Allah'n ltfu ile, onun ihsan ettii gle, baaryla gemimizi srp durmadayz.

8 Gzel sakyi ryamda grdm. arab kadehini eline almt... Bu grdm onun hayali idi. Ben hayaline dedim ki: "Sen onun kulusun, klesisin, ama bizim efendimiz, sahibimiz olmaya da layksn. Umarm ki onun yerine geersin de onun gibi bize arab sunarsn." 9 Bu ak atei bizi piirir, her gece harabata doru eker gtrr. Bakas bizi bilmesin, grmesin, tanmasn diye, yalnz harabat erenleriyle bizi bir araya getirir, onlarla beraber oturtur. 10 Ey seher rzgar! Bize haber ver; sen getiin yolda, o alev alev yanan, o ate dolu, o sevda dolu gnl grdn m? 0 gnl, yzlerce yaln kayalar,graniti ateiyle yakt, eritti. 11 Efendim, sen bizi artk ryada bile grmez oldun! Ta gelecek seneye kadar bir daha bizi gremeyeceksin. Ey gece; her dem bize bakp duruyorsun ama, sen seherin aydnl olmadan bizi gremezsin. 12 Ey sevgili, geceleri gkyznde dolaan ay senin evreni bulamamtr. Geceleri seni bulmak iin uraana, dnp dolaana senin ayndan armaanlar gelir. Her ne kadar afan evresi, al yanakl ise de, bu onun tabi renginden deil, senin sapsar yznn gzelliinden mahcup oluundan, utanndandr. 13 Bir mrdr ki, senin gl baheni grmedik. 0 mahmur, o insann akln bandan alan nergis gzlerini seyretmedik... Vefa gibi halktan gizlenmisin, nice zamandr ki biz senin gzel yanaklarn grmedik. 14 Ey dost! Dostlukta sana ok yaknz. 0 kadar ki nereye ayan bassan, sevine sevine o yerin topra oluruz. Sevgilim, aklk mezhebinde reva mdr ki, alemi seninle grelim de seni grmeyelim? 15 Ben bir mddet taklit ile kendimi bildim, kendimi beendim. Ben o vakitler kendimde idim ama, asl kendi varlm sezememi, anlayamamtm. nk, o zaman ben kendimi grememi, kendimi tanyamamtm. Sadece adm iitmitim. Fakat ne zaman ki, kendimden ktm, benliimi terkettim;ite asl o zaman kendimi grdm, kendimi buldum. 16 Ben kendime bazen; "Emr'im, bey'im" derim. Bazen de tutar; "Ben bir esirim" diye haykrrm. 0 haller geldi, geti. Bundan sonra ben artk kendime gelemem. Zaten kendime gelmemeyi, kendimde olmamay huy edindim. 17 Gnlm, belann getii yola koydum. Yalnz senin arkandan kosun diye, gnln ayak ban zdm... Bugn rzgar, bana senin gzel kokunu getirdi, ben de teekkr iin ona gnlm verdim. 18 Benim zatm, bahr- kll, btnlk aleminin denizi haline gelince, zerre-lerin gzellii, Hakk'n yaratt btn varlklarn holuu, nizam, bana aydnlanp grnr. Ben ilah tecellilerin heyecanna kaplrm da btn vakitlerimin bir vakit olmas iin, ak yolunda gece.gndz mum olup yanmak isterim. 19 Beni nce binlerce lfuf ile okad. Sonra tuttu binlerce kahr ile, binlerce dertle beni eritti... Benimle, sevgisinin zar gibi oynuyordu. Ben, benliimden geip o olunca, ben onda yok olunca, beni brakp gitti.

20 Benim aktan baka bir arkadam yoktu ve olmad. Ne dnyaya gelme-den nce, ne de daha sonra aksz yaadm. Canm iimden bana yle sesleniyor: Ey ak yolunun olgun yolcusu, bana kapy a! 21 Ben zerreyim, sen benim gneimsin; ben gam hastasym, sen tam benim ilacmsn! Kolsuz, kanatsz arkanda uar dururum, sanki ben bir saman p olmuum, sen de benim kehribarmsn. 22 Ey durmadan akp giden gzya; gnlmzdeki sevday artran gzelimize, o bamz, o baharmz, o ho seyran yerimize de ki: "Birlikte geirdiimiz gecelerimizden bir geceyi annca, edepten dar ktmz dnerek tasalanmasn, bizi mazr grsn" 23 Sevgilim, senin gnln, inci ve mercan denizidir. Sen. incileri, mercanlar datmaya, samaya bak! Az harcayan nekeslere hak yolu kapaldr. Ten, sedef gibi azn am da ah ederek diyor ki: "Cann yol bulamad bir yere ben nasl sarm?.." 24 Senin cannda bir can vardr. Sen o can ara! Senin teninin danda ok kymetli bir inci bulunmaktadr. Sen o incinin madenini ara! Ey hak yolunda yryp giden sf! Eer arayabiliyorsan, onu sen kendinde ara, kendinden darda arama! 25 Dnyaya ait duygular, zntler senin gzlerini karartm da; bahtsz insanlarn aclarn, gnleri kararp giden kiilerin kederli hallerini, gzyalarn gremiyorsun. Cehennemde yananlann feryadlar, uzaktan duyulmaz... Gnle huzr veren, cana can katan gzelleri sevdiini ne diye iddia ediyorsun? Ak kendini alaltanlarn kandr, iyi nam sahiplerinin ak ile ne ii var? 26 0 meftunun, o tutkun akn gzlerini, sevgilisinin gznde gr, seyret! 0 kudretine son olmayan, o yaratma gcne akl ermeyen, nasl yaratt anlalamayan Allah'n halk ettii gzelliklerde, gsterdii nkteyi, manay, incelii iyice duy, anla sonra da, o nergis gzlerin itii hepsinin de benim gzlerimden aktn seyret, gr! 27 Gzel huylu, sevgilimi denedim, o byk bir rmak gibidir, bulank sel sular, onu asla bulandramaz. Ben bir gn bile onun kalarn atk grmedim. Onu, tpk lmsz (fan olmayan) hayata benzetirim. 28 Zaman halktaki bu birbirine hiddetle sz sylemeyi, krp geirmeyi, u grlty patrty ksa keser. lm kurdu, bu sry birbirine katar, paralar gider. Herkesin banda bir gurur, bir ululuk vardr. Fakat ecelin sillesi, gn gelince her kafaya iner. 29 Ey nazl nazl yryen selvi, hazan rzgar sana demesin. Ey cihann gzbebei, kem gz senden uzak olsun. Sen gklerin de cansn, yerin de!.. Canna, rahmetten, rahattan baka bir ey dokunmasn! 30 Ey gnl; gnlmzn duman sevdamz belirtir, sevdamzdan haber venr: Ey gnl gnlden tten dumann, akla yanan, yaklan gnln duman olduu apak grnr. Ey gnl; bir gnln kandan dalgalanmas, o gnln gnl deil, belki bir ak deryas olduunu gsterir. 31 Dostun hayali bizimle olduka btn mrmz seyirle, seyranla geer, mutlu bir hayat yaarz. Ey gnl; gnl nerede muradna ererse, sevdiine kavuursa, oradaki bir diken, binlerce hurmadan daha iyidir, daha hotur.

32 Atmz, ak ykleriyle, yokluk diyanndan yola kt. Gece idi, fakat gecemiz karanlk deildi, vuslat arabiyle hep aydnlanyordu, mezhebimizde ha-ram olmayan ak arabndan, dudaklarmz, yokluk sabahna kadar asla kuru bulmayacaksn. 33 Mademki Cenab- Hakk tezce ayrlmamz yazmt. Bizim o kavgamz, o tiksinmemiz ne iindi? Kt idiysem zahmetten, skntdan kurtuldum; iyi idiysem, seninle birlikte yaptmz konumalar, tatl sohbetlerimizi yad et, an! 34 Peygamberimizin yolu, izi aktr. Biz, ak oullaryz. Ak, bizim anamzdr. Ey ten adrnda gizlenen anamz, sen bizim hakikat rten, gerei gremeyen tabiatmzdan, nefsimizden 35

Gevherimiz, mayamz, la'l renkli araplarla yoruldu. Kadehimiz, ok arap itiimizden tr elimizden ikayete, feryada geldi. 0 kadar ok mey stne mey iiyoruz ki, ne biz arabn bandan ayrlyoruz, ne de arap bizim bamzdan ayrlyor. 36 Eer ben lrsem, beni l olarak aln, gtrn, sevgilime teslim edin. Sevgilim, eer benim prsm, rm dudam per de, ben o anda dirilirsem sakn amayn. 37 Sevgilim! Ne vakte kadar bize, uzaktan seyirci olacaksn? Biz, are bulucuyuz. Ak bizim aresiz bir zavallmzdr... Can kimdir? Beikte yatan aciz bir ocuumuz. Gnl kimdir? Bir garip, avare konuumuz. 38 Bazen temizliimizi melekler kskanrlar, bazen korkusuzluumuzu, yap-tmz kt ileri grr de, eytan bile bizden kaar. u topraktan olan tenimiz, Hakk'n bize lutfettii emaneti tamaktadr, evikliimize, gcmze, kuvvetimize ak olsun. 39 Bizim topraktan yaratlm olan tenimiz, gklerin nrudur. Bizim hak yolundaki evikliimizi melekler kskanrlar. Bazen bizdeki temizlie melekler imrenirler, haset ederler. Bazen de, hayaszlmzdan, ktlmzden eytanlar kaar. 40 Sevgilim, incir satan bir kiiye, hangi i daha iyidir? Ey can kardeim, elbette, incir satmak daha iyidir. te bize de yaraan, iyi gelen ey, sermest yaamak, mest lmektir. Sevgilim, mahere de koa koa mest olarak varmaktr. 41 Tanbur; "Tentenen" diye inlemeye balaynca ten zindannda mahpus olan gnl, elsiz ve ayaksz zincirini koparmaya koyulur... nk tanburun namelerinin mehtabnda, gizlenmi birinin sesi, ona; "Ey yolunu arm, ayrlk hastalna tutulmu gnl, gel!" diye seslenir. 42 Seni, kimseye muhta olmadan tek bana yaratan o esiz varlk, seni sevda iinde tek bana brakmaz.. Kendi iine kapanp hayaller, dnceler meydana getirdiin evde, yani senin gnl evinde, seni yalnz brakmamak iin, sana yzlerce gzel yzl e, dost belirtir. 43 Seninle birlikte olduum zaman, sevgiden, dostluklar yznden uyuyamam. Sensiz olduum vakit de, inler dururum, zntden gzm kapaya-mam. alacak ey.. Her iki gece de uyanm, fakat bu iki uyankln arasndaki fark sen gr! 44

Ey dnek huylu felek, trl ktlklerle, hile ile gnlmn rahatn kardn, bana ne oyunlar ettin! Ama bir gn beni senin sofrana oturmu, ay gibi nrdan kaseler yaparken grrsn. 45 Ak ateinden dnyada scaklklar vardr. Akn vefa stnden cefa bile yumuar. Gnein bile utand bir ay'dan utanmayan kii, ne utanmazdr, hem ne utanmaz! 46 Ey gne gibi esiz olan sevgili, gel! Senin gzel yzn olmadka, ba da, yapraklar da sar sardr. Gel, sevgilim gel! Dnya sensiz, tozdur, topraktr. u meclis. u nee, u zevk alemi, sensiz tatszdr, souktur. 47 Gel sevgilim, senin gzel yznn nm rtlecek, gizlenecek bir nr deildir. Senin gzelliin, erlik suyunda meydana gelmi bir gzellik deildir... Gel, sevgilim; kendini fke perdesi iinde gizleme!.. Gel; gel ki senin gzelliin gizlenecek gzellik deildir! 48 Ey her aacn, her ban, her otun yeillii, tazelik ve bahar! Ey benim devletim, bahtm, yceliim!.. Ey yalnzlm, ey sema'm, ey ihlasm ve riyam!.. Gel; gel ki sensiz, sen olmadka btn bunlarn hepsi sevdadan ibarettir! 49 Efendim, mevlam! Ben eskiden ilenmi gnahlara, gemite yaptklarma tvbe ederim. Telef olmu, yok olup gitmi bir akn zrn kabul etmez misin? Benim pimanlm, her ne kadar senin bol kereminden, merhametinden kendi varlma ynelmek ve cmertliini incitmekse de, efendim, Allah'm beni affet, beni affet, beni affet! 50 Bizi dirilten o dost, ne kadar temiz, ne kadar tatldr, ne kadar hotur, gzeldir... Biz insanlar, ruhlardan, gnllerden ibaret idik, bedenlerimiz yoktu. 0 aziz dost, bedenlerimizi, ruhlanmza konuk evi olarak yaratt. 0 dostumuz, o efendimiz, lutfeder, kerem buyurursa bizi affeder, nasl nceden yarattysa, gene yaratr, bizi tekrar diriltir. 51 Ak geldi, beni her eyden, herkesten ayrd, beni madd isteklerden alkoydu, zd, perian etti. Sonra bana acd, ltfetti ihsanlarda bulundu, beni okad. Allah'a krler olsun ki, eker gibi vuslat suyunda eritti, beni kendine katt. 52 0 dost, beni sevgi ile, nazla, eit eit nimetlerle besledi. Etten, deri ve damarlardan dokunmu ok deerli bir kumatan arkama usta bir terzinin diktii ssl psl bir elbise giydirdi. Aslnda, tenimiz bir hrkadr. Onun iinde bulunan gnl, sf bir dervitir. u gkkubbesinin iindeki btn alem, bir ibadet yeridir. eyhimiz de O'dur. 53 Seni kucaklayamadmdan beri alyorum. Alamadan kaldm gren yok! Sen canmda, gnlmde ve gzmdesin, bu sebeple unutulmamaktasn. Allah iin sen de beni unutma! 54 Bu sendeki gurur ne kadar artacak? eit eit grnnn hayali, sende daha ne kadar srecek?.. Sbhanallah, sende alacak bir tavr, anlatlamayacak bir i, bir hal var. Ben sana "hi" diyeceim ama, sen "hi" de delsin. Bu kendini bir ey grmen, hep senin zannn, vehmindir. 55 Hakk'n nriyle nrlanma kabiliyeti olan gnl sahibinin can, Hakk'n srlaryla dolar. Sakn benim etten, kemikten, deriden ibaret olan tenimi, o srlardan habersiz tenler arasnda sayma! nk bu ten, Hakk'n ihsan ve ltuf denizine girdi, batan baa ltuf ve ihsan kesildi. 56

Allah' zikretmekle, deerli bir insann deeri artar, nrlanr. Yolunu kaybetmi kiiyi zikir, hakkat yoluna getirir. Her sabah, her akam, her namazda, bu "La ilahe illallah" (=Allah'tan baka mabud yoktur) szn kendine vird edin. 57 Eer yayorsan, cann varsa, gel, orada can feda et! Oradaki sen, buraya gelmeden nce orada idin. Oras senin asl vatannd. Can bir nkte duydu, bir buyrukla o yerden ayrld, buraya geldi. Burada yzlerce nkte duyduu, yzlerce iaret ald halde nasl oldu da o yere dnmedi? 58 Eer kendini, gerek varln bulmak istiyorsan, kt huylarndan, nefsan arzularndan kurtul! Kendi madd varlndan dar k! Dereyi brak, Ceyhun doru gel! Felein ykn kz gibi ne diye ekip duruyorsun? Bir takla at, sra felein stne k! 59 Hakk yolunda ten pamuundan can esvabn ayran o efendi Mansur idi. Aslnda Mansur; "Ben Hakk'm!" demedi, bu sz Hakk dedi. Mansur nerede;bu sz nerede? Bu sz syleyen Hakk idi, Hakk idi. 60 Gene gel! Gene gel! Her ne isen olduun gibi gene gel! Hakk' tanmyorsan, atee tapyorsan puta tapyorsan gene gel... Bu bizim dergahmz, evimiz umutsuzluk evi deildir. Yz kere tvbeni bozmusan gene gel!. Tahran niversitesi profesrlerinden Firzanfer merhmun ems 1342 (1963) senesinde Tahran'da bastrd ve benim tercmeme esas tekil eden Ruba ' Dtvan'nda ve bendenizde bulunan baka yazma ruba'ler arasnda bulamadm bu ruba'nin Hz. Mevlana'ya ait olmadn soyleyenler varsa da, Mevlana'dan bahsedilen her yerde, her toplantda sanki bu byk velnin baka gzel iirleri yokmu gibi hep bu ruba'i tekrar edilip durulur. Kimin olursa olsun, bu ruba': "Allah'n rahmetinden mit kesilmez. Allah btn gnahlar balar. nk o ok balayan, ok esirgeyendir." (39/53) Ayet-i kermenin izahndan ibarettir. Houmuza giden "Yz kere tvbeni bozmusan yine gel!" sz, "mitsizlie kaplma! Allah'n rahmetinden mit kesme!" manasna gelmektedir. Yoksa Hz. Muhammed(s.a.v.)'in yolundan kl kadar ayrlmayan Hz. Mevlana, tvbeyi sk sk bozmann Hakk'a kar kstahlk olduunu elbette bilmektedir. nk bir hadslerinde alemlere rahmet olan byk ve esiz Peygamberimiz yle buyurmulardr: "Gnah ilemekte srar ettii halde gnahlardan tvbe eden kii, adeta Allah ile alay etmi olur." Yahya b. Muaz hazretleri de; "Ben tvbeden sonra ilenen bir gnah, tvbeden evvel ilenmi yetmi gnahtan daha irkin grrm." diye buyurmulardr. ran'n yetiirdii en byk airlerden razl Hafz merhum da gnl krmann byk bir gnah olduunu anlatmak iin miibalaal bir ifade ile: "Kimsenin kalbini krma da, ne yaparsan yap! Bizim eratimizde bundan baka bir gnah yoktur." derken; "Gnl krma da, her trl ktl yap!" m demek istemitir? Yukardaki ruba'yi okurken bu hussu da dnmek gerekir. 61 Rebab, srafl'in nefesiyle seslenmede, feryad etmededir. Bu sebepledir ki, rebabn sesi, ak atei ile kavrulan gnlleri diriltir. Onlara yeniden can verir, onlar genletirir. Zamann iyi ettii sevgi yaralan kanamaya balar, batp yok olan sevdalar kk balklar gibi bir bir suyun dibinden yukarya karlar. 62 Ya Rabb! Ya Rabb; rebabn tesbihi hakk iin! nk rebabn tesbihinde yzlerce soru, yzlerce cevap vardr... Ya Rabbi; yanm, kavrulmu gnl, yalarla dolu gz hakkyn sylyorum, biz, kpteki araptan daha okunuz. 63

Biliyor musun, u rebabn sesi ne diyor? Diyor ki: "Benim arkamdan gel;beni takip et de yolu bul! nk doruya varmak iin yola kmsn ama, eri bir yol tutmusun... nk sormakla cevaba yol bulunur." 64 Bugn de her gn gibi yine harabz. Yine harab olmuuz. Endie kapsn ama! li feryadlar ile, yank sesiyle bize her eyi unutturan rebab eline al, almaya bala! Her zerrede, her eyde kainat yaratann kudretini grenler ve onun ilah gzelliini kendilerine mihrap edinenler iin, yz eit namaz, yz eit rk, yz eit secde vardr. 65 Bizim sarho olmamz iin, araba ihtiyacmz yoktur. Meclisimizin neelenmesi iin eng ve rebab da istemeyiz! Biz gnl alc bir gzelin yzn grmeden, ho sesli algcy dinlemeden mest olmuuz, kendimizden gemiiz. 66 Bizim arabmz, kadehsiz olarak sunulmaktadr. imize bir ate dmtr, yreimiz yanp tutumaktadr. Fakat, bu gnl yangnnn duman grlmemektedir. Ak rebabnn feryad, inlemesi gerek sevgilimizin, gnl sultanmzn yayndan, O'nun mzrabndandr. Sakn; "Bu rebabdr, bu sesi rebab kanyor." deme! 67 0 esiz, parlak incinin hayali gzmn nne geldi. 0 anda kendimi tutamadm, alamaya baladm. Gzyalarm akarken iim yanyordu. Heyecandan armtm. Gizlice gzmn kulana dedim ki; "Biliyor musun? Gelen konuk ok kymetlidir, ok azizdir. Ona bol bol ak arab sun!" 68 Sbhanallah! Ey parlak, ey esiz inci! Seninle ben, her hususta birbirimize aykr dyoruz. Ben, senin bahtnm, beni hi uyku tutmuyor, geceleri uyuyamyorum. Sen ise, benim bahtmsn, uykudan kendini alamyorsun, hi uyanmyorsun. 69 Dnme! Bo yere kafan yorma! Kendini uykuya ver, uyu! nk dnce, gnln ay yzne perde olur. Gnl ay gibidir. Dnce bulut olur, onu rter, nrunu gizler. Bu sebeple gnlde dnceye yer verme, dnp tanmay suya at! 70 Uyku geldi, gze girmek istedi fakat gzde yer bulamad. nk, gz senin sevdan yznden ateler iinde kalm, yalarla dolmutu. Gze giremeyen uyku, bu defa gnle doru gitti. Civa gibi yerinde duramayan kararsz bir gnl buldu, sonra o, tene doru yol ald, oraya yerlemek istedi, oray da harap, hem de ok harap grd. 71 Ey uyku! Sen tad ho, iilmesi hafif bir ab- hayat bile olsan, bu gece bizim yanmzda ie yaramazsn, senin bizimle iin yok. Ey uyku, bandaki sa saysnca ban olsa, bu gece bir ba kadar ie yaramaz, kendi ban bile kayamazsn. 72 Sak! Canann gzel yz ak iin, sevabna bana o toprak ve su grme-yen ak arabndan sun! Ben beden hastas deilim, hastasym. Ben, erbeti ne yapaym? Sen bana arap sun, arap! 73 Gece geldi. u gnldeki yann acaba sebebi nedir? Ben sanyorum ki, tanyeri aard, acaba gndz m oldu? alacak ey! Akn gzne ne gece sar, ne de gndz... u akn gz acaba, gzleri mi balyor... nsan grmez hale sokuyor. 74 Sen yle gzel, yle esiz bir varlksn ki, gkler bile seninle neelenir, seninle gler. Hal byle iken, eer bir insan tutar da sana ak olursa, buna alr m? Bu sebeple sen beni istesen de, istemesen de, ben yaadm mddete sana, kul kle olacam.

75 Sen bu gece birdenbire perdeleri kaldr! Korku ve endieyi stnden at! ki dnyadan da tamamiyle vazge, onlarla zerre kadar ilgilenme! Dn sen candan ve gnlden bahsetmi, onlardan ikayette bulunmutun. Bu gece ben onlar yakaladm. Can ldrlm, kesilmi bir halde, gnl de alar ve inler bir durumda nne brakyorum. 76 Srlara dalanlar, srlar iinde varlktan kurtulanlar, bu gece, kendilerinden gemiler, sevgili ile perde arkasnda, halvette oturmulardr. Ey yabanc varlk! Ak yolundan ekil, bu gece yabanclarn aramzda bulunmas bizi zer, bize zahmet verir. 77 Dostlarn hatr iin bu gece uyuma! Gecenin kulan tut, bk, uyuma! "Fitnenin uyumas daha iyidir." derler. Sen de bir fitnesin. Fakat senin gibi gzel bir fitnenin uyankl daha iyidir. Bu sebeple acele etme, uyuma! 78 Ey talihimi, bahtm uyandran sevgili uyuma! Ey ilkbaharn, ey giil bahesinin rengi, parlakl uyuma! Ey kanlar ien nergis gz! Bu gece zevk gecesidir, nee gecesidir, sakn uyuma! 79 Ey ay yzl, byle bir gecede ay gibi sen de uyuma! u dnp duran gkkubbe gibi dnmeye bala, uyuma! Bizim uyanklmz, alemi aydnlatan k olur, era olur. Sen de bir gece bekle, onu koru, gzet uyuma! 80 Ey yar, senin gibi bir sevgili yoktur! Senin benzerin bulunmaz. Her i seninle yola girer, senden dzenlenir. Sen uyuma! Bu gece senin gzel nrlu yznden yzlerce k parlayacak, etraf aydnlatacaktr. Zaten sen bizim iimizdesin, sakn,uyuma! 81 Ey sevgili, yine bize yaknlk gster, dostluk et, bize yar ol! Bizi sensiz brakma, uyuma! Ey sarho blbl, gl bahesinde uyuma, garip olan, kimsesiz bulunan dostalan dn, onlar gzet, koru, uyuma! Bu gece, lutuf gecesi, ba gecesi, ihsan gecesidir, sakn uyuma! 82 Eer sonsuz bir hayat ve mutluluk istiyorsan, uyuma, dostun ak ateiyle yan, yakl, uyuma! Yzlerce gece uyudun, ondan ne elde ettiini, ne kazandn grdn. Allah iin olsun bu gece sabaha kadar uyuma! 83 Aza smayan lokmay iste! Rh gdas gnl lokmas ara! Kitaplarda yazl olmayan ledn ilmini ehlinden renmeye al! Cenab- Hakk ile kamil insanlarn, ermilerin gnlleri arasnda yle bir sr vardr ki, Cibril bile oraya girip o srr renemez. te sen o srra aina olmaya gayret sarfet! 84 Dn vazifelerini yapmadan, iyj, yararl bir insan olmadan Cenneti isteme! Hakk'a layk bir kul olmadan, onun ltfuna, ihsanna nail olmadan Sleyman mlkn taleb etrne. Mademki, iin sonunda ecel vardr, lm bir gn gelip yakana yapacaktr, hi bir mslmann hatta hi bir insann kalbinin incinmesini arzu etme! 85 Mkln zen, seni hakikata ulatran bilgiyi, lm gelip atmadan nce iste, renmeye al. Akln bana al da, u dnyay, yani var gibi grnen you brak, yok gibi sandn var iste! 86 Bu gece, dosta kavutuum iin sevin iindeyim, pek mutluyum. Bu gece ayrlk kaygsndan kurtuldum. Dostla kucaklatk, sarma dola olduk. Bu uurlu, bu mes'ud anlarda gnlme

sesleniyor, diyorum ki; "Allah bana acsa da, bu gecenin anahtar kaybolsa; ne olur; sabahn kaps almasa. 87 Bu seher vakti esen rzgar, Hakk aklarnn gnllerindeki srlara ainadr. Bu uurlu zamanda sen de uyuma. Bu zaman yalvarma, yakarma zamandr, uyuma zaman deildir! ki cihann halkna, ilah bir ltuf olarak ezelden ebede kadar kapanmayan dilek kaps, seher vaktinde aktr. Frsat karma, yatp uyuma! 88 Anszn bir eker kam bitti, filizlendi, birdenbire byle bir ab- hayat kaynayarak cotu. Anszn padiahlar padiahndan ltuflar, ihsanlar, sadakalar gelmeye balad... Hz. Mustafa'nn aziz ve mukaddes ruhunun ad olmas iin 89 Biz akn akyz. nk ak kurtulutur. Can Hzr gibidir. Ak ise ab- hayata benzer. Ak padiahndan berat olmayana yazklar olsun! Hayvann, ak besleyen, ruha gda olan manev tatllklardan, can ekerinden ne haberi olacak?.. 90 Sfatlarn ekline, rengine balanm olan o ruh, Hz. Mustafa'nn nruyla zat- ilahye ykseldi... 0 rh Hakk'n zatna doru ykselirken, sevincinden, Hz. Mustafa'nn rhunun ad olmas iin salavat getirmeye balad. 91 Her iki gzm, o mahmur gzlerinden mest olmutur. unu anla ki, senin akndan, senin elinden ben elden ktm. Bari bana uy da sen de ban salla, peki de! Banda ak havas esiyorsa, bu haller sende de vardr. 92 Yarla ho geinen kimse yarsz kalmaz. Mterisi ile uzlaan tacir, mflis olmaz. Ay geceden rkmedii, karanlndan kamad iindir ki nrland.gl, o gzel kokuyu dikenle ho geinmekle kazand. 93 0 padiah, kt huylu kullarndan yz evirmez. Senin gibi yzlerce kulunun suuna, edepsizliine bakmaz. Bu sz sen syleme, bunu onun deniz gibi sonsuz olan ltfu sylesin. 0 yle merhamet sahibidir ki, bizim ktlmzden kara eytan kaar da, o kamaz! 94 Gnlm beni kavgaya drd, kendisi kat gitti. Beni yalnz brakt. Can halime acd geldi. Fakat sevdam grnce, o da dayanamad, kat. Bu defa rkp Zhre yldz, benim feryadm duydu, gkten yere indi, yanma geldi. Beni ateler iinde bulunca, korktu, acele ile sazn yere brakarak o da, kat gitti. 95 Rzgar geldi, bahede iki ienlerin balarna gller sat. Yar geldi, dostlarn kadehlerine mey doldurdu. 0 taze snbl gibi kokan salar, gzel kokular satanlarn karna engel oldu. 0 mest nergis gzler, akl banda olanlarn kanlarn dkt. 96 Yamur, akla gnl yanan, birisinin bana yap durmadayd. 0 kadar ok yad ki, ak hemen eve kat. Bu hali gren ho bir kaz, kanadn rparak dedi ki: "Yamuru benim stme yadr, nk Allah benim canm sudan yaratt, benim su ile lfetim vardr 97 Sevgilim! Gnl seni annca enlendi, neelendi. Allah'a yemin ederim ki, o neeyi, zevki araptan almay dnmedi de elindeki kadehi imeden yere dkt. Gnl sensiz kendini cansz l bir kalp gibi grd. Zaten candan kaann layk da ite budur. 98

Rzgar, sevgilinin dank salarn okaynca, ay, o gzellie hayran olur da, ona candan dua eder: "mrn uzun olsun!" der. Ey bana t veren kii, aktan, gnlmn ald manev zevki, sen de tatsaydn, beni brakr, kendine t verirdin! 99 Gzelim! Senin zaten bahanen azm gibi, imdi de "uykum geldi" bahanesiyle bizden kaarsn deil mi? Hoa yat, uyu! Ben seher vaktine kadar, gzm kapamadan, senin uykuya bulanm nergis gzlerinden feryad edip duraym. 100 Senin iinde bulunan, o ok yakn dostun, sana hayat veriyor, seni yaatyor, sana konuma, hissetme, dnme gc lutfediyor. Hatta, hareme, o gzel, o rhan yerlere ulamak midini de veriyor, sen son nefesine kadar onun sunduu meyi i, nk o iveden deil, kereminden bunu sunmaktadr 101 0 nedir ki, srete, ekle lezzet ondan gelir? 0 ne eydir ki, onsuz ekil de kederlidir, bulanktr, sret de? 0 ey, bir an olur ki sretten gizlenir. Bir an olur ki mekanszlk aleminden srete akseder, ekilde parlar, grnr. 102 Ey cahil nefsinin havasna uyan kii! Ey bakalarnn halinden ibret almayan! Senin btn hayrn, su iilecek yere bir tas koymaktan ibaret. Sen istiyorsun ki, bu tastan btn ehir halk senin hayrna su isinler, kansnlar deil mi? 103 Ay yzl sevgilim, bugn ellerini rpa rpa gelmi, can gibi gelmi; can, nasl hem apak meydanda, hem de gizli, grnmez ise, o da yle gelmi. Sevgilim, kendinden gemi, ho neeli ve aman bilmez bir halde gelmi. 0 yle geldii iin ya, ben de bu haldeyim. 104 Bugn nasl bir gndr ki, gne, hergnk gibi parlamyor? ki misli kuvvetli parlyor. Bugn ayr bir gn, gnlerden hi birine benzemiyor. Bugnk gnde baka bir tecell nru grnyor. "Ey aklar, ey gnllerini yitirmi kiiler! Size mjdeler olsun, bugn sizin gnnz diye gkten yeryzndekilere sesler gelmede, salar salmada. 105 "Hayatta olduum mddete, eri gitmeyeyim, doruluktan ayrlmayaym." diye tevbe ettim. Fakat eriye, doruya bakyorum ve her baktka gryorum ki; btn eri de doru da, sevgilimizin doru ve erisidir. 106 Bu evde bir k vard, ne oldu? imdi nerededir? 0 k gzde idi. imdi gnllerdedir. Ho bir hayal gibi geldi, gnlde oturdu, kalkt. Hayr, hayr gnlden gitmedi, hala da bizim gnlmzn iindedir. 107 Ne aada, ne yukarda olmayan ay, acaba nerededir? Ne bizsiz, ne de bizimle olan deerli nesne, nerededir? Sakn, orada, burada deme! Btn alem onun kudretiyle, sanatyla doludur. Ama gren nerede? 108 Dnyada sabrsz, aktan daha bare, daha zavall kim vardr? nk bu ak, devasz bir derttir. Ak gamnn derman, ne cimriliktir, ne de riyadr. Gerek akta, ne vefa vardr, ne de cefa... 109 Baz insanlar vardr ki, gamldrlar, bu gamn nereden geldiini bilmezler. Baz insanlar da vardr ki, neelidirler, onlar da bu neenin Hakk'tan geldiini bilmezler... Ne kadar solda, sada bulunanlar, eri, doru yolda yryenler vardr ki, soldan, sadan, eriden, dorudan haberleri bile yoktur. Ne kadar;"ben ve biz" diyenler vardr ki, onlarn da "ben ve biz"den haberleri yoktur.

110 Gayb aleminin atls geti, gitti. Onun getii yerden bir toz bulutu ykseldi. 0 atl, yerinden gitti, fakat kopard toz hala orada yerli yerinde duru-yor. Ey Hakk' ve hakikati arayan kii, sen saa, sola bakma, dosdoru bak da gr ki o toz koparann tozu burada, kendisi ise lmszlk, sonsuzluk alemindedir. 111 Dediler ki: "Her tarafta, alt ynde de hep Hakk'n nru parlamaktadr." Halk; "Hani o nr nerede?" diye feryada balad. Gerei gremeyen kii, saa, sola her yne bakt, bir nr gremedi. Bunun zerine, ona, dediler ki;"Bir an iin olsun sasz, solsuz olarak bak! 0 vakit, o nru grrsn." Her zerre, a bir insan gibi Hakk'n sofrasna oturmu, yiyip imededir. Btn varlklar, hi durmadan, o sofrada yeseler, iseler yine de yiyecekler eksilmez. 0 sofra ebed olarak aktr, kaldrlmaz, olduu gibi yerinde durur. Hal byle iken, bu ezel sofras banda, halk her ne kadar a gzllklerinden brbrleri ile ekiirler, kavga ederlerse de, yaratldklar gnden bugne kadar yedkleri gibi, hala da yemektedirler, yine de yiyeceklerdir. Sofra kaldrlmamtr. Olduu gibi durmaktadr. 113 Ey dost, byle yapma, bugnlerin bir de yarn vardr. lyilik de, ktlk de gn gibi grnr, meydana kar. Aklk mezhebinde hainlik reva deildir. Ben doru gideyim de sen eri gidesin, bu doru deildir. 114 Birisi diyordu ki: "Gzeller gzeli bir peri var, fakat ortada yok, grnmyor, mekandan mnezzeh olan o mukaddes can acaba nerededir? Nerede bulunmaktadr?" Iki cihan da onun nimetleriyle orucunu bozmadadr. Fakat, azsz, damaksz oru bozmak ancak ona mahsustur. 115 Seni ryamda grdm o gece geip de gndz olunca, gnl gndz gibi, kavga ve grlt ile dolar... Dn gece ryasnda Hindistan' grp de ayann ban koparan fili tutmaya kimin kuvveti, gc yeter? 116 Ay yzl sevgilim, daima sa taraftan parlar, sa taraftan yz gsterir, doard. Bir gn ona; "Sola bakmak haramdr, hatadr." dedim. Bu defa o ay;yzlm, sol tarafn da ssleyince, sol ynn de nrlandrnca dedim ki; "Sol da, sa da, salar da, sollar da hep sevgiden ibarettir. her tarafta, her yerde Hakk tecell etmektedir. 117 Senin akn neden byle hikmet sahibi, pek bilgili ve hnerli? Sevgin ve efkatin neden byle salam ve sarslmaz bir halde? Ak, eer ho ve gzel deilse neden onun stne byle titriyorum; onu ok seviyorum? Eer ak, hosa, gzelse bu feryadlar, bu szlanmalar, bu ikayetler neden? 118 Bana dediler ki: "Sende olan btn bu dertlerin bu aclarn sebebi nedir? Bu feryadlarm, bu yaygaralarn, bu grltlerin, bu solgun yanaklarn sebebi nedir?" Dedim ki: "Byle syleme, bunda yanlyorsun. Git de benim ay yzl sevgilimi gr, o zaman mkln kalmaz. Btn bunlarn nedenini anlarsn." 119 Eer gnln atei yoksa, bu tten duman nedir? Eer, d aac yanmyorsa bu buram buram tten d aac kokusu nereden geliyor? Benim bu var oluum meydanda iken, akn yokluu ne demektir? Mumun yanmasndan pervane neden holanyor? 120 Deli oldum, divane oldum. Deli bir kiinin uyumas hatadr. Deli bir insan, uykunun yolu nerededir bilmez ki, onu bulsun da uyusun! Allah uyumaz, o uykudan beridir, arnmtr. Sen Allah' o kadar dn, o kadar sev ki Allah delisi ol; "Nerde olursan ol, ben seninle beraberim." srrna er de, Allah'la yat,kalk...

121 Senn blunduun yerde hep gam vardr, sava vardr, cefa vardr, dert vardr, elem vardr. Fakat sen kendinden geer, Hakk'ta yok olursan, hep 'ltuf vardr, ihsan vardr, vefa vardr. Doru olursan, neyimiz varsa senin olur. Fakat sen doru olmasan da, ktlk yollarnda yrsen, ben senin ktlklerini bile iyilik sayarm. 122 Sendeki varl yiyip bitiren bu sade ate, yarnn yzlerce gzelinden, yzlerce yakkl, gsterili dilberlerinden daha iyidir, grmyor musun? 0 ehvet atei de ne kadar safdr, ne kadar sadedir ama, o sade olan ateten ne kadar yakkl gzeller meydana geldi, yaratld... 123 Kimde gnl varsa, o bizim dilberimizdir. 0 imek nereden parlar, han-gi ynden akarsa, o bizim cevherimizdendir. Allah'n; "Ben sizin Rabbiniz deil miyim?" sorgusuna kar "Evet!" diyen, her rhun sevgi ve heyecann ta-yan mana altn, hangi madende olursa olsun, o bizim altnnzdandr. " Bu ruba'de A'raf Suresi 7/172-173. ayetlerine iaret vardr." 126 Felek, bizim kendi re'yini beenmi olan tabiatmzn klesi deildir. Bu cebeple gnlmzn dileini dinlememektedir. u varlk alemine gelip, bize vokluk sermayesi olmutur. Onun sayesinde yoklua ulaacaz. Perdelerin arkasnda gizlenmi, bizi terbiye eden bir dadmz var. Aslnda biz, dnyaya gelmi deiliz. Bu dnyada yaar gibi grnen, dolaan, gezen bizim glge-lerimizdir. 125 Senin elinin, gznn, ayann iki olmas dorudur. Fakat gnl ve sevgiliyi ayr ayr sanmak hatadr. Bunlar ayr ayr grmek yanltr. Sevgili dediimiz varlk bir bahanedir. Aslnda gerek sevgili Allah'tr. Kim bunlar bir bilmez de iki zannederse ya yahddir, yahut hristiyan... 126 Bu gece, yle bir gecedir ki, btn gecelerin rhudur. Bu gece yle bir gecedir ki, btn dualar kabul edilir. Bu gece, ihsan gecesidir. Bu gece balarda bulunma, nimetlere erme gecesidir. Bu gece, Hakk'n srlarna mahrem olann gecesidir. 127 0 yle bir gzeldir ki, yznn sevdasndan ara kadar velveleler ykseliyor. Gnlde paha biilmez gzellii iin, yanann pazarndan akseden gfltler duyuluyor. Onun arap testisinden cann avucundaki kadehe arap konurken ho seda kmaktadr. Gnln boynunda onun salarndan rlm gibi balar var. 128 Aklarn bu naralar zevk ve nee mumunun yzndedir. alacak ey u ki, mum geldi, yanyor, fakat pervaneden eser yok, grnmyor. te bu mum, yle bir mumdur ki, gndzden de, geceden de stndr. Ey can; ko, ko ki, gnl mumu can istiyor. 129 Ey gece! Sen nasl bir gecesin ki gndzler sana kul, kle kesilmitir? Sen bir denizsin, cann can ise, senin dalgalarnn geceleyin gsterdii bir alevindir, bir korundur. Senin bandaki o ak atei, o fitne, o afet, bu gece, alev alev yanmada ve klar samadadr. 130 Zamann devri gelip gemesi; ve bu ab- hayat emesinin hasreti beni ldrd sanma!.. nsan, can dmannn ldrmesine almaz, benim asl arp kaldm udur ki: Beni dmanmn deil de, canmn cannn ldrmesidir. 131 Kanl yalarla dolan, gama e olan, arkada olan bir gzden sen, uyku umma, onu uyur sanma! Byle bir gz nasl uyuyabilir? Ondaki bu uykusuzluk halinin geeceini sanarak, ona; "Uykusu gelince uyur." diyen kii! Sen aktan habersiz olduun iin byle sylyorsun.

132 Ben tvbeyi ne yapaym? Nasl tvbe edeyim ki, benim tvbem senin sayendedir, senin ltfunladr? Tvbenin btn asl, btn hasl senin sermayendir. Huzurunda tvbeden daha byk bir gnah olamaz. Senin byklne layk tvbe nerede? Byle tvbeyi kim yapabilir? 133 Ben seninim, benim isteklerimi yerine getirmen, her hususta beni memnun etmen gerek. iink bu ehirde herkes senden ve benden bahsetmektedir. ster gnln katlatr, bana sert davran, ister yumuak ol, beni oka.. Ne olursan ol, ne ekilde hareket edersen et, ben senin o kat gnlnden el ekmem, nk seni seviyorum. 134 steklerimi yerine getirmen, aresiz gnlm memnn etmen lazmdr. nk bu ekilde, herkes senden ve benden bahsetmektedir. ster gnln katlatr, bana sert davran, ister yumuak ol, beni oka... Sert bir kayann iinden fkrp kan tatl bir kaynak gibi akacak, bana geleceksin. 135 Sevgilim! Senin aknda ba vurduum her hile hie gitti. Senin iin bo yere kan aladm, yandm, yakldm, aclar ektim; ektiklerimden haberin bile olmad, btn bunlar sensiz, hi olup gitti. Bana verdiin zdraba, drdn derde hi bir yzden, hi bir kimsedenbulamadm. Aslnda, kim bana derman edebilir ki, benim ektiim derd de bir hiten ibarettir. 136 Sana, gamna ortak bir yar olduu midini verenin sz yalandr. Sakn bu yalana kanma! 0, seni kandrmak iin dil dkmededir, sevin gnnde, iyilik ve varlkl gnnde btn cihan senin dostundur. Fakat, gam gecesinin dostu pek azdr. 137 0 kimseye ki, Allah senin gibi ok gzel bir sevgili ltfetti, ona kararsz, huzursuz bir gnl, bir can verdi... yle bir kiiden sakn bir i bekleme, bir istekte bulunma. nk, Cenab- Hakk, ona bambaka, hi bir ie benzemeyen, grlmemi bir i vermitir. Onu, akla vazifelendirmitir. 138 Mademki etrafmzda bulunan kiileri grmedeyiz, u halde biz yalnz deiliz, tek bir fert deiliz. Biz bu gerei anlamyor da, saylara taklp kalyoruz. yiden de, ktden de haberimiz var, onlar da duyuyor, anlyoruz. Aslnda bu anlay, bu idrak bizim iin kt bir haldir. Bu duygular yznden, benlikten kurtulamyor, kendimizden geemiyoruz. Kendinden gemeyen gnl ayak altndadr, ikencededir. 139 Bugn bir ben varm, bir de elimdeki sabah arabnn kadehi var... Dyorum, kalkyorum, sarho sarho dnyorum. Servi boylu sevgilimle ben mestim, kendimden gemiim, alalmm, ondan baka bir var, bir varlk kalmasn diye, ben yok olmuum. 140 Bir can ki, ak-arabn telerde, ezelde, rh aleminde imitir; o gzel yzlnn hakikat bann zmnden yaplm mana arabn tatmak saadetine ermitir. 0 ba, o mutlu cann boazna sarlr da der ki: "Ben, onun kann dkerim, nk, o bizim kanmz imitir." 141 Ey can sakisi, mutribimize ne oldu? Neden ho bir ahengle almyor? Onun gzel namelerinin yolunu kim kesmi? Mutrib bilir ki, akn iyisi de var, kts de. Akn iyisine de, ktsne de mutribin yardm vardr. 142 Bize dost olan bir can vard, o can bize yabanc oldu. Hekim olup hastalklar iyi eden akl da, deli divane oldu. Padiahlar, btn hazineleri ykk yerlere, viranelere, gmerler. Bizim viranemizse (ykk gnlmzse) dostun hazinesinden tr virane olmutur. Dostun ilah emanetine dayanamam,yklm, bu hale gelmitir.

143 Gece gz grmeyen gam, niin bana sarlm, yakam brakmyor? Acaba, o kr mdr, yahut beni mi kr sanyor? Aslnda ben gokteym, u balktan yaratlm fan cismim, benim aksimden, glgemden ibarettir. Suya akseden yldz, bir kimsenin sudan ald mdr? 144 Seni zahir gz ile, ba gzyle gren, manan grmeyen, gln olmutur. Seni kendisiyle kyaslayan yoksulun gzlerinde ne dikenler vardr, ne dikenler... 145 Gnele snan, ateler yadran toprak, yemyeil olur. ieklerle, imenlerle sslenir. Hele, bahusus o toprak ki, sz syleyen, uyank olan toprak olursa... 0, neler nelerle sslenmez. Geline benzeyen u topran, kendini ssleyenden haberi yoktur. Ne de ho, tuhaf habersizlik! Kendini ssleyenden, uyandrandan haberi yok. 146 Geceleyin yr, gece, srlar rehberidir, herkes uyurken, ilah ak srlar, mana zevkleri gnle gelir. nk geceleyin gnln kaplan alr, yaplan iler, yabanclarn gzlerinden gizlenir. Geceleyin, gnlmz ak ile,gzlerimiz ise uyku ile karm olduu halde, bizim yarin gzel yz ile iimiz vardr, bulumamz vardr. 147 Bada, bahede grlen selviler, gller, aslnda o sevgilinin, o gzelin boyunun, yanaklarnn aksidir. Dncem; rh aleminde verilen ezel ikrarla mest olmutur. 0 ikrarn zevki ile yalnz ben mest deilim, btn insanlardan bir tane bile ayk varsa, ben imanszm. 148 Benim bamda bahemde grlen selviler, gller aslnda o sevgilinin, o gzelin boyunun, yanaklarnn aksidir. Billah sevgilim! Senin ikrarn olan o ada yemin ederim ki, bugn benim bir damarm bile kendinde deildir. 149 Benim bu gecem pek zayftr, bitkindir, inlemektedir. Bu gece, srlarn dzenlendii, akland bir gecedir. Srlardan bahsettim; benim gnlmn btn srlar, sevgilinin hayali, baka bir ey deil. Ey gece! abuk geme, bizim seninle iimiz vardr. 150 Ayna gibi olan u gkyz, dnp durduka, akn gnlnden kan dalgalar coup kabarmaktadr. Kan dalgalar, bir gn geliyor, grnyor, bir gn gelmiyor, grnmyor, fakat gnln iindeki dalgalara gece ve gndz sknet yoktur. 151 nsaf et, ak gzel bir itir. O'nun bozulmas, gzelliini kaybetmesi, tabiatn kt niyetli oluundandr. Sen, kendi ehvetine, ak adn koymusun, halbuki, ehvetten kurtulup, aka ulaabilmek iin ok uzun yollardan gecek 152 Ben, bir dam, sesim, szm, yarin sadasdr, yarin szdr. Ben bir resimim, benim ressamm o gzeldir. Sen sanyorsun ki, konutuum zaman azmdan kan szler, benim szmdr. Hayr; anahtar kilide sokulur da alrken ses karr ya, ite benim szlerim byledir. 153 Sevgilim, ne dersem diyeyim, senin gamn, hepsinden de beter... 0 gnln zahmeti, ars, tenin atei, hastal, kalbin yan, kavruluu, her hangi bir ey, yenildike azalr. Fakat senin gamn yle deildir. Ben senin gamn ne kadar yesem, eksilmek yle dursun, o daha ziyade artar. 154 Gnlm, gamnla her gn biraz daha szlyor, biraz daha inliyor... Sevgilim, merhametsiz kalbim, her gn benden biraz daha bkyor... Gamndan biz vazgetik, ama gamn bizden vazgemedi. Gerekten de, gamn senden daha vefal imi.

155 Ask suratl gnde, bulutun gz yaldr. Bulutun bu alay, yapraklarn, meyvelerin gl iindir. ocuklarn oyunlar, neeleri, glmeleri de,annelerinin, babalarnn alp abalamalarndan, geinmelerini salamak iin didinip yorulmalarndandr. 156 Ey Ysuf, senin iin kurtulu yeri; babann evidir. Ovalar, kardelerinin van, lmlerle, tehlikelerle doludur. Kurtla anla, arkada ol fakat, sakn hasetilerle oturup kalkma, nk haset kurdu, dalarda bulunan kurttan beterdir. 157 Ey la'l, ey akik, ey inci, ey mana denizi, ey salk, esenlik! Yerden, yurttan vazgemisin, fakat mbarek ayan, hakikata salamca basmsn, Hakk yolundan dnmyorsun. Ey rhlann efendisi, ey rhlara rh katan! Ruhu da, gnl de yaatan aziz varlk! Ge gelmisin, ge gelmen de kutludur, sana yarar. 158 Perde arkasna gizlenmi olan o sevgilinin canna, bana and olsun ki, sevgiliyi bizden saklayan, bize gstermeyen bu perde, perde deildir; aslnda yar, perde arkasnda deildir, perde yrtlmtr. Sevgili, ister perde arkasnda olsun, ister perdeyi yrtp grnsn, sen onun niyaz kapsn al, yalvar, yakar;unu iyi bil ki, sevgilinin kaps, onu senin gznden gizleyen perdelerin ar-kasndadr.Bu, Peygamberimize hitap olsa gerektir. 159 Bir kii aklna gvenip, dncelere kaplarak Hakk' inkar ederse, onun, inkar da Hakk'tandr, Hakk'n yazs iledir. Fakat inkarcnn bu hakikattan haberi yoktur. Sevgiliye dedim ki: "La'l dudaklanndan bana verilecek bir ekerj var m?" "Yok!" dedi, fakat bilmedi ki, onun "yok" demesi de bir ekerdir. 160 Ayann bast toprak balara tac olan o padiaha dedim ki: "Senin ayrln lmmden beterdir. te u sararm yzm benim ahidimdir." Padiahm bana; "Yr git!" dedi, "Ak yznden sararm, altna dnm bir yzn ikayete ne hakk vardr?" 161 Zahirde, batnda; hayr, er ne varsa, hepsi Allah'n hkmnden, kaza kaderindendir. Ben gayret sarf ederim, alr abalanm, fakat kaza bana d ki; "Senin elinde olmayan, senin yapamayacan baka bir i var. 0 iten ser haberin yok." 162 Senin akn yznden tehlikeye dm, felakete uram olan bir can iin, bilgisizlikleri, irfanszlklar sebebiyle, ona acyanlar, alayanlar, feryat edenler vardr. Aslnda o ak cann yznde, onun mutluluundan haberdar olan binlerce belirtiler vardr, gz onu grr, fakat gerei anlayamaz. 163 Aklarn meclisindeki durum bakadr. Bu ak arabndaki mahmurluk da bakadr... Medresede rendikleri o ilim baka bir i, ak gene baka bir itir. 164 Bizim bamzda baka bir himmet, baka bir i vardr. Bizim gzel sevgilimiz, baka gzellere benzemeyen bambaka bir gzel. Allah'a yemin ederim ki, biz yalnz ak ile de kanaat etmeyiz, ak da yeter bulmayz. Bizim bu sonbahardan sonra gelecek baka bir baharmz vardr. 165 Sendeki bu szgn bak, baka bir nurdandr. Sendeki bu tefekkr, bu dnceler, baka bir hale, baka bir mertebeye geiindendir. Az oynatarak yutkunman onun tatllndan ise de, zevkle el rpn baka bir sevdadan, baka bir cokunluktandr 166

.Bu bahar mevsimi deyil baka bir mevsimdir. Her gzdeki mahmurluk, baka br buluma neticesidir. Her ne kadar btn dallar, rzgarlarn tesiriyle sallanyor, oynuyorlarsa da, aslnda, her daln kmldannn bir sebebi vardr. 167 Bizim bu dilden baka bir dilimiz vardr. Cehennemden, cennetten ayr baka bir yerimiz vardr. Hr gnller, baka bir canla dirilirler. Onlarn o tertemiz cevherleri baka bir madendendir. 168 Senin sesin, Sur'un flenmesinden bir armaandr. Bu yzdendir ki o, ak hastas olan her gnln kuvvetidir, gdasdr. Sen sesini ykselt ki, her nerede amir, her nerede memur varsa, hepsi sana kar alalsnlar, kul, kle olsunlar. 169 Ey dar fikirli, dncesi balanp kalm kii! Senin ayan da badan kurtulmu deildir. Sen de grdn ki, hareketlerimiz, gidi gelilerimiz adeta bir sr! Fakat u da bir hakikat ki, harekette bereket vardr. Hareketle, gezip dolamakla (yakn) tutukluu, manev sknt gider, insan geniler, ferahla kavuur. Kaynak suyu, rmak suyu hareket ettikleri iin, durgun sulardan s-tn tutulurlar. Akan sular er p alr gtrr, stlerinden atar, arnrlar. 170 Cihan aydnlatan o ycelik, o gzellik, neeye, zevke aydnlk veren gizli yz, bugn mademki bizmle beraberdir, biz ona smsk sarlalm. Dn geti evvelki gn de geti, bugne bakalm. nk, gn, bu gndr.. 171 Sevgilimiz her ne kadar, yumuak huylu olduundan ok cefalar eker, ok skntlara katlanrsa da, aklarn alayp inlemeleri de hotur. Aslnda aklarn tenleri stmaya yakalanm hastalar misali tir tir titrerse de, canlar, gl bahesi gibi gzel kokular yayarak gler. 172 Gnl, irete oturunca, seni yad etti de saki olan kadehi ald, yere att, krd. Sonra perian bir halde cotu, darya frlad. 0 ne kendini kaybetmi mest bir halde idi, ne de akl banda uyank bir halde idi... Etrafa; "0 delirdi, divane oldu." diye bir ses yayld. 173 Ey benim gnlmn iinde oturan! Gel, gnlde oturma vakti, geldi. Ey tvbe bozan! Gel tvbeyi bozma zaman geldi. Ey byle gzel, ho renge giren, gl renkli arap! Gel, gl gibi elden ele gezmek vakti geldi. 174 Bensiz, bizsiz olduu halde ho olann, benlikten kurtulduu iin mutlu olann kulu, klesiyim. ikayet etmeden, kimseye yk olmadan, kendi aclar babaa kalarak yalnzlktan holanan kiinin gam ile arkadam. Sevglinin vefakarl ne kadar hotur? Onun vefalarnda da ne zevkler vardr?" diye sordular, onlara dedim ki: "Onun vefalarndan haberim yok, bence onun nazlar, cefalar hotur. 175 Gnl, bizi brakt da, kalkt, bensiz, bizsiz olduu halde ho olann, benlikten kurtulduu iin mutluluu elde eden birinin yanna gitti. Aslnda gam ho bir ey deildir. Fakat, sevgilinin verdii zdraplar, gamlar ok tatldr, ok hotur. Sevgili, can almak istiyor. Ben, istediini hemen yerine getirmeyeceim. Canm bir ka gn vermeyeceim. Fakat sevgilinin urunda cann, can vermenin ne nemi var? Asl nemli olan, ho olan ey, onun istediidir, edasdr. 176 Sevgilinin yalnz gl, yz gzel deildir, onun fkesi de, hiddeti de, kat yreklilii de, kini de, sinsilii de gzeldir... Benden bam istedi. Versem de, vermesem de bu nemli bir ey deil! Sevgilinin urunda bamn ne yeri vardr? Yalnz onun isteyi tarz, edas pek gzeldir, pek hotur. 177

Sen cansn, sen cihansn. Cihan, ancak seninle hotur. Sen beni yaralasan mzrann tenimde at yara, senin atn yara olduundan benim iin bir ltuf olur. Avucuna aldn bir toprak paras bile, bir kimya madenidir Hulasa; ho olmayan her ey, seninle hotur, gzeldir. 178 Su yeryz, cansz, akl fikri yok sanmayasn diye tavan uykusuna yatm uyur gibi grnyor, halbuki, o uyanktr, canldr, o da senin gibi kendi hayatn yaamaka, Hakk'n kendisine verdii vazifeleri yapmaktadr. Grmez misin? Ocakta ate stnde kaynayan tencerenin azna binlerce kpk ykselir durur. 0 kpkleri gren halk tencerenin kaynadn anlar. u yeryznn kalbinden fkrp kan eitli renkli iekler, saysz bitkiler, aalar neyi ifade eder? 179 Kendi kusurunu gren, kendi benliini yok etmeye uraan her dervii, hayal peinde kouyor sanma! 0 ho gidilinin otann bulunduu yer, varlktan da, mekandan da ve btn alemden de ileridir. 180 Dediler ki: "Baa gel, baheye gel, orada elence var, zevk var, ferahlk vardr. Orada ne gezme, dolama, yorgunluu var, ne de kuzgun sesi... Halbuki, benim gnlmn iinde, boyalar ok gzel kullanan byk bir ressam var ki, ieklerin, balarn, asmalarn rengini ok ho bir ekilde boya-maktadr. 0, yle esiz bir sanatkardr ki, bir kuzgunun kanadnda bile yzlerce ba ve bahelerin rengi vardr. 181 0 nedir ki, semalara eref ondandr? 0 nedir ki, o gidince deerli bir eyin oradan eksildii belli olur? Meclis bozulur, neesi kalmaz? Semalarda duyulan manev zevkin, rhan evkin neyden, defden olmad anlalsn diye, gizlice gelir, gizlice gider. 182 Kadehinin naklar ak olan bir arapla mest olmuum. yle bir at stndeyim ki onun azna ak gemi vurulmutur. Benim ay yzl sevgilimin ak az bulunur aklardan deildir. 0 ok byk bir aktr. Fakat, ben aka kle olann deil de, ak kendisine kle yapann kulu, klesi olmuum. 183 Ak geldi, tvbeyi bir ie gibi krd. ie krldktan sonra, onu kim eski haline getirir? Kim onarabilir? Kn eski haline getirecek, onaracak biri varsa, yine aktr, akn tvbe iesini knp onarmasndan nasl kurtulabiliriz, nerelere kamamz gerek? 184 Ayrlk, her ne kadar midin belini krsa, zdraplar, cefalar isteklern. emellerin ellerini balasa da, Allah sevgisi ile mest olan akn gnl, mitsizlie dmez, Hakk'tan midini kesmez. nsanlar, gayret ettiklerine muhakkaki ularlar, her ne sretle olursa olsun, kapal bir kapy, himmetle aarlar. 185 Sevgili kucanda, ak arab elinde, kendini kaybetmi bir halde, elest n,ecSen kt geldi... Ben, ak arabmm stn erken. akl bana; Ey akatapan,afiyetolsun."diyordu. 186 Su toprak bedenim, gnln kadehidir. Pikin ve olgun fikrim de, gnln henz olmam ham arabdr. u zavall bilgi knntlarmzn heps gonul tuzann yemidir, budaydr. Bu szleri ben syledim sanma, bu sozler go-nlden gelmektedir. 187 Derler ki: "Bilgiler, fenler, hnerler sahibi Akl- Kldr. u ba aa ge sermaye veren, onu kuran, onu dndren, amaz kanunlarla onu idare eden Akl- Kldr. 0 akln ki akl vardr. o, Akl- Klden bir cz'dr. Eer, akldan akl giderse, ite byle akl, o vakit Akl- Kldr." 188

Akta, her ne kadar evvellik iinde evvellik varsa da asl evvellik, o evvellikten daha evveldir, daha eskidir... Yokluk evi olan u dnyada, bir ok varlar, varlklar grnmektedir. Halbuki gzlerimizi iyice outurur da bakarsak,ou yoktur, yok! Dnya, var gibi grnen bir yokluktur. 189 0 mest dilber, anszn kapmdan ieri girdi. Elinde bulunan, la'l renkli arap kadehinden ierek oturdu. Onun gzel salarn grmekten, onlar tutup, hayranlkla okamaktan tr yzm btn gz kesildi, gzlerim de, baklarm da, btn el oldu. 190 0 mest dilber, her gn yeniden yeniye, yeni gzel bir sma ile gelir. nsann akln, fkrini bozan fitnelerle, fesatlarla dolu bir kadehi elinde tutarak bana gsterir... Ben ne yapaym? Eer o kadehi alsam akl testisi krlacak, aklm bamdan gidecek; almasam, bilmem ki, o gzelin elinden nasl kurtulurum? 191 Sarho bir halde, o gzel ayaklar sultann harem dairesinde yrr dururdu. 0 nazik eller glbahesinde gller devirir, desteler yapard. Ecel tuza azn ap kapaynca o eller kesildi, o ayaklar krld. 192 Sevgilimizi sevindiren, her cann ba, daima neelidir, gnl daima gler... yle bir gzellik, yle bir ltuf cana gre deildir, cana nisbet edilemez. canda olamaz. Yava syleyeyim, bunlar olsa olsa canandadr. 193 Senin heveslerinin, isteklerinin zm bitmi, sarho gibi asmann dallarna yapm, sallanp durmada. Elence dal, bir oula gebe kalmsa, o elenenlerin, zevke dalanlarn gz bebei olur. 194 Btn arzulardan, isteklerden vazgeebilirim, stne dtm her ey-den, herkesten kopabilirim. Ancak canmza can olan aziz varlktan imkan yok ayrlamam. Birinden ayrlan kayan herkes, senin iin ayrlr. Fakat senden bir an bile kim ayrlabilir? Buna imkan var m? 195 Ne seninle rahat, dzenli bir ekilde bir an bile oturabiliyorum, ne de sensiz bir an yaamama imkan var. Dnce, bu hadiseden ba dnd, ser-semleti. Hayr, bu hadise deildir, derman olmayan bir derttir. 196 Senin sevgi gammn diyarnda sabr ferman, emir dinlemez. Gz senn iin ya dkyor, onda sabra kar mahrumiyet vardr. Gnl de, senn der-man olmayan dertlerini ekmektedir. Ben ikayeti deilim, seni ok sevdiim iin bunlarn hepsine razym. Bu szleri sadece dilim sylemiyor. Bu sozleri gnlm sylyor, bu szler candandr. 197 Geceye dedim ki: "Seni aydnlatan ay' seviyorsan, ona imann varsa, bu abucak gep gitmen ona vefaszlktr, sevgi noksanldr. Gece, yzn bana dnerek yle bir zr beyan etti: "Bizim ne gnahmz var? Akn sonu yok ki." 198 Geri gel, sevgili sznde durmaktadr. Yz defa olduu gibi yine de senin sevginden vazgemedi. Senin bir tek cann olduu halde sevgide vefalsn. Ya o cann, cannn can nasl olur, ne yapar? 199 Bu gece, o sonsuz devlet gecesidir, saadet gecesidir. Bu gece, gece deildir, Allah' arayanlarn dn gndr. 0 gzel varlk, bir diyenlere, tevhid ehline e olmutur. Bu gece, gzel yzllerin yzlerini rten, gizleyen bir duvak olmutur. 200

Yol ne kadar uzun, sonsuzsa da, sen o Hakk yoluna ayan bas. nk o yola uzaktan bakmak, insan olmayanlarn iidir... Bu yolu gnl diriliinden elde et! Zira, gnl dirilii insann, ten dirilii ise hayvann sfatdr. 201 Bir mrdr ki can benliini terk etmi bir kiinin kulu, klesi olmutur. Bu yzdendir ki, dnyada bulunan erkekler de, kadnlar da onu parmakla gsteriyorlar. Candan, cihandan vazgemek zor deildir. Sevgilim asl zor olan ey senin mahallenden kalkp gitmek, senden uzak dmektir. 202 nsaf et, bu kadar gnl kran, o ac szler, bu gzel aza hi yakr m? u var ki, sevgilinin o latf, o tatl dudaklarndan hibir zaman ac sz kmaz. Fakat onun gnl kran ac szler sylemesi, benim kendi ac bahtndandr. 203 Artk bildim ki, ak benden ayrlamaz, bana balanp kalmtr. Onun rtlm salar benim elimdedir. Dn, her ne kadar ben kadehin sarhou idiysem de, bugn yleyim ki, kadeh benim sarhoumdur. 204 Sevgilimin bana kar olan ahdinde, vefasnda, gsterdii ilgisizlikten otr, gece ve gndz gzlerimden kanl yalar dkmek adetim oldu, o bir "aka sevgili, benden vazgemi, rahat rahat oturuyor. Ben ise, aptallar gbi oturmuum; o, benim sevgilimdir deyip duruyorum. 205 Dedim ki: "Gnlm benim aletmdir, edevatmdr. Rebab gibi benimle ayn seste, ayn terennmdedir." Ben bu gonlm, kendime dost sanyordum, meer, bu gnlm, baka birinin dostu imi, haberim yok. 206 Sevgilim, senin sayende gnlm gllerle, yaseminlerle dolu. Senin lutfuna, ihsanna nail olmu benim gibi kim var? Candan ve cihandan vaz gemek zor deildir, asl zor olan ey, senin mahallenden ayrlmak, senden uzak dmektir. 207 Tenimin her cz'nde sevgilimin bir belirtisi vardr. Vcdumun her paras sevgilimin bir dili gibidir. Ben sanki bir eng olmuum da onun gzel gsne dayanmm. Bendeki bu inleyi, bu feryad sevgilimin parmaklarndandr. 208 Ayann bast toprak, canmn saadetidir. Toprak, onun ayaklar altnda inendii iin batan baa gl olmutur. Yasemin olmutur. Sevgilim, ayan bastn yerler sana meyveler verir, iekler, imenler bitirir. 0 ayan bastn topraktan, yz nasl kaldrlabilir? 209 Kavuma, buluma zamannda gzel yz, benim glen bir glmdr. Ayrlk annda, hayali benim gnlmdr, imanmdr. Gnl benimle, ben de gnlle hep kavga ediyoruz, bir trl baramyoruz. Her birimiz, "0 gzel senin deil, benimdir." diyoruz. 210 Gzelliin, sevimliliin sultan benim o dzgn endaml ay yzlmdr. u deli gnlm, onun ak zincirine vurulmutur... Ben o ay yzlmn kap-snn topran gnl kanyla sulamaktaym. Halbuki onun kapsnn topra, kanmdan daha kymetlidir, daha deerlidir. 211 Sevgilim, senin yznn gnei gklere smaz. nk gzelliin, dille anlatlacak bir gzellik deil. 0 bambaka bir gzellik... Senin akn, cana, cihana smazken, alacak bir eydir ki, geldi, benim iime, benim gnlme sd, gnlm kendine yer edindi. 212

Yerde ve havada olan her zerreye iyi bak ki onlar da bizim gibi bir kudretin meftunu ve mecnnudur. Neeli, neesiz; iyi, kt her zerre, esiz bir gnln kaptrm, dnp durmaktadr. 213 Sevgili zariftir, naziktir; gnah budur. Gzeldir, latfdir, hotur; gnah budur. Acaba hangi aybm grdler de ondan kayorlar?... Onun ayb yoktur, afftir; gnah budur. 214 Eer sevgiliye kavutunsa, bal, baheli cennet budur. Eer ayr d-tnse cehennem, ate budur. Ak kadimdir, ondan nce hibir ey yoktur. Fakat ak, cihanda rtlm, bir sr olarak kalmtr. Ne gariptir ki, rtl olan kendini rteni meydana kanyor, ak Allah' buluyor; oyun, aka ite budur. 215 Benim yaadm mddete sanatm, iim, gcm budur. Avclm, avlanmam, avm budur. Gnm, zamanm budur. Rahatm, kararm, gam ortam budur. 216 Ey gnl, bir sen varsn, bir de O'nun derdi var. O'nun dertlisi olmak ne hotur. O'nun derdi, senin dermanndr. Bu sebeple O'nun verdii, zdrab, ek, sakn ikayet etme, szlanma. O'nun takdiri, onun feman, budur. Madd arzularn ayak altna alrsan, o zaman, nefsin kpeini ldrrsn ki asl kurban da budur. 217 Gzmden uzaksn, bak ve grm sana varamyor. Sebebi u: Bizim gzlerimiz hala sreti grmekte, renk ve ekil zerinde durmaktadr. Senin vzn grmeye, cemalini mahede etmeye ehliyeti, kabiliyeti yoktur. Fakat byle olmakla beraber gnl senden kendini nasl eksin? Sen cansn, can da tatldr. 218 lmde, adalet ve din ehline bir baka hayat vardr. lmden, temiz ruhlara huzr ve skn gelir. lm, Hakk'a kavumadr. Cefa etmek, kin gtmek deildir. Fakat, lmeyen bir kimse, leceim diye, boyuna lr durur. Zaten en byk dert de budur. " Bu ruba'; "lmeden evvel lnz." hadsinin yardm ile demanalandrlabilir." 219 Szn altn gibi deerli olsa, ilediin iler kt ise, kimsenin yannda bir pul bile etmezsin. Deeri srtndaki eyerden aa olan bir ata nasl gvenir de yola srersin? 220 Bizim gneimiz, yldzlarmz, dolunaymz O'dur. Bostanmz, gl bahemiz, saraymz, ba kemiz O'dur. Kblemiz, orucumuz, sabrmz O'dur. Bayrammz 0, Ramazanmz 0, Kadir gecemiz 0, her eyimiz O'dur. 221 Ile gle dolu olan bu gnl, onun mektebindendir. Bugn ki ben ak hastasym, bu hastalk, onun verdii hararettendir. Hekimin bana emrettii her eyden perhiz ederim, saknrm. Ancak onun gzel dudaklarnn arabndan ve ekerinden asla perhiz edemem. 222 Her nereye bam koysam, secde edilen ancak O'dur. Alt cihette ve alt cihetten darda mabud ancak O'dur. Ba, gl, blbl, gzel hepsi birer bahanedir. Bunlarn hepsinden maksat, btn O'dur. 223 Senin ban kesen, seni ldren aslnda sana iyilik eden, seni gamdan, z-draptan kurtaran bir kiidir. Bana ta koyan kii ise, seni aldatan, senin iyi huylarn, tevazuunu, insanln alp rpandr... Sana yk veren, meta veren, dnyalk veren, senin ykn olmaktadr. Senin gerek dostun, seni, senden alan kiidir.

" Bu ruba'yi daha iyi anlamak ve zevkine varmak iin, Hallac- Mansur hazretlerinin "Gerekten de benim ldiirlmemde hayat vardr." szn hatrlamamz iyi olur." 224 Gnlmn ii de, d da O'dur. Bedenim de, can da, damar da, kan da btn O'dur. Artk byle bir yere imanszlk ve iman nasl sar? Bu halde, nasl olur da benim varlm kalr? Ben artk yokum, btn varlm 0 olmutur. 225 Ey zden, iten haberi olmayan, d grne aldanan, madde ile gurura kaplan, akln bana al! Senin rhunda, gnlnn iinde bir dost var. Duygu senin teninin zdr, duygunun z ise, senin canndr. Fakat, tenden, duygu-dan ve candan teye geersen her eyin yalnz 0 olduunu anlarsn. 226 Eer, sevgili, benim derimi yrtar, paralarsa feryad etmem, alamam;"Bu dert ondandr." demem, bu derdi sevgiliden bilmem. Aslnda herkes, bize dmandr, dostumuz yalnz Allah'tr. Dosttan dmanlara ikayette bulunmak, ho bir ey deildir. 227 Sevgilinin yakn dostluundan tr, mutluluumdan kabma samyorum. nk gnl verdiim sultan esizdir, pek gzeldir. Hibir sevgili, asla, akn istedii, zledii gibi davranarak hayat sremez. Fakat an emelince hayat sren,uyan sevgili ancak O'dur. 228 Ak geldi; derimin, damarlarmn iinde akan kan oldu. Beni, benden boaltarak dost ile doldurdu. Vcudumun her tarafn, btn zerrelerini dost kaplad. Benden, bana ancak ad kald ve arta kalan hep 0 oldu. 229 Akla beraber ol, birlikte yaa! nk ak, cann cevheri, z, mayasdr. Gelip geici sevdalarn peinde koma, ebediyyen senin olarak dostu ara! Canma dert olana, gam olana, can diye seslenme! Eer 0, senin ekmein bile olsa, onu kendine haram say! 230 Sen bu kymetli cihann en kymetli, en deerli bir madenisin. Herkesin peinde kotuu u dnya, sana nisbetle bir yarm arpadr. Cihann asl, temeli sensin, cihan senin yznden yaratlmtr, senden hayat bulmutur. Alemi, me'aleler, mumlar kaplasa, aydnlatsa, akmak olmaynca, bunlarn hepsi de bir rzgarn esmesiyle sner. 231 Dost, visal dudan benden esirgiyor, gnlm cefalarla, ac szlerle kn-yor. Bundan sonra ben ve gnl krkl, her ikimiz birlikte dostun kapsndayz. nk dost, krk gnl seviyor, kendine dost ediniyor. "Burada kalbi krklarn yanndaym." hadsine iaret var. 232 Ey dost, senin adn anmak, gzel yzn grmeye, seyretmeye engel olmaktadr. Yznn nru, yanann imei latf ehreni perdelemektedir. Dudaklarn tahayyl edince, dudaklarndan mahrum kalyorum. Bu yzdendir ki, dille, dudakla, dudaklarnn gzelliini sylemek, onlar hayal etmek, dudaklarna perde olmutur. "Bu ruba'de, gnl gz ile, ba gznn ifade edilmektedir." 233 Dostun varlnn, sana alp aydnlanmasn istiyorsan zn iine gir, de-riden vazge! Dost, yle bir zattr ki, etrafnda kat kat perdeler var. 0, kendi varlna gark olmu, iki cihan da onda gark olmutur. 234

Ey can! Senin gnlnden, benim gnlme bir yol vardr. Benim gnlm, o yolu aratrmak hususunda uyanktr. nk gnlm, berrak, duru su gibi hotur. Berrak, duru, saf su ise aya ayna tutar. " Burada saf, lekesiz, temiz gnlde Hakk'n tecellsi belirtilmektedir." 235 Padiahn adrna girip, onun huzuruna kmak mutluluuna eren kii, bu saadete ancak padiahn ltfu ile, keremiyle, ihsanyla ular. Her eit kendinden geite, sen aha ulaabilir misin? Buna imkan var m? Her kendinden geiin tesinde Hakk'a varmak iin daha binlerce yol vardr. 236 Hakikata vakf olan, bu yolu tanyan her aziz can, bilir ki, baa ne gelirse gelsin hep ondan gelmektedir. Onun takdir tezgahndan kmaktadr. Dnyadan ve hadiselerden niin ikayet ediyor ve dnyay suluyorsun? Bu dnya kendi dnmesinden sorumlu deildir, gnah yoktur. 237 Herhangi bir sret, herhangi bir gzel gelir, grnrse, ondan daha gzelinin de bulunmasna imkan vardr. u halde, mademki ondan daha iyisi vardr, bu karma kana gnl vermem doru deildir, o benim sevgilim olamaz. Sen gnlden btn sretleri, fan gzellerin hayallerini sr kar, -kar ki, o sretsizin sreti o gzeller gzeli gnl evine gelsin. 238 "Naslsn?" diye sordun, nasl olacak; kulun bildiin gibidir. Sevdan banda, elim de akamdadr. Bamda bir ey dnp dolayor. Beni dndrenin, megul edenin adn syleyemiyorum. Fakat o ok ho, ok tatl birisidir. 239 Bize hep hatalar yapma, gnahlar ileme yazs yazlm. Bizim akta admz ktye km, ak rsvayl, divanelik, sarholuk hepsi de bizde toplanm. Ey dost! Mademki zamaneden, yaaytan maksat sensin, u halde ikayete yer yoktur. Mademki sen varsn, her ey vardr. 240 nle, inle ki bu iniltiyi iiten bir komun vardr. Bu komu sana ahdamarndan daha yakn olan birisidir. Inle, inle ki, ocuun inlemesi, alamas, st annesinin sevgisini uyandrr. Her ne kadar, rh ocuunu terbiye eden byk terbiyeci, kendi re'yindedir, seni dinlemez gibi davranrsa da, seni sevdii iin, sana zararl olacak istekleri yerine getirmese de, sen yine inle, ala, nk alamak, ak besler, ona sermaye olur. 241 Bunalm, daralm gnlmdeki u fitne nedendir? Akn belini bken, onu enge eviren bu ak nereden geliyor? Bu hasta gnl, bedenimde gece gndz benim ile onun yznden cenk ve cidaldedir, bunun sebebi nedir? 242 Sevgilim dedi ki: "Filan, ne ile diridir? Mademki ben onun canym, o cansz nasl yaar?" Ben dayanamadm, aladm... Dedi ki: "Bu defa alacak bi'" eydir? Ben ki, onun iki gzym, o bensiz nasl alayabildi 243 Bizim cansz sandmz her zerre, her varlk, her hayal, uyanklk gibidir ve uyanklk iindedir. Bu sebeple, bizim neelerimizden, kederlerimizden dilsiz, dudaksz bize haberler verir, bizi uyandrrlar. "Ey insanlar!" derler, "Hsmlarnz, akrabalarnz arasnda ne diye yabanc gibi duruyorsunuz? Ne diye birbirinizi sevmiyorsunuz? Neden birbirlerinizle anlaamyorsunuzl Birlik ve varlk aleminden haberi olanlardan habersiz yaamak kt bir itir kt bir haldir. "Ruba'de atomlarn uyanklndan bahsediliyor. Btn kainatn bir birlik halinde olduunu anlatyor." 244

Bil ki, senin iin bir maaraya benzer, o maarann tesinde acayib bir ar vardr. Herkes, o arda kendine mnasib bir i semi ve bir yar tutmutur. Bu yar grnmez, gizli, anlalmaz bir yardr. 245 Alemde senden daha gzel bir yar, senin yzn grmekten daha gzel bir i olur mu? Haa olmaz! ki cihanda da, gzelim, yarim olman bana yeter.! Ben senden bakasn istemem. Esasen, her nerede bir gzel varsa, bir gzelliki grlyorsa, onlarn hepsinde senin gzelliin grlmede, hepsinde senin n run parlamaktadr. 246 Gnlmde, perileri bile kskandran bir gzel mevcutken, bu dnyada, benim gibi neeli ve mutlu kim vardr? Allah'a and olsun ki, ben nee olma-dan yaayamam. Ben gam denen bir ey varm diye iitiyorum, fakat onun ne olduunu bilmiyorum. 247 Gzel yz perileri bile kskandran o, bir seher vakti, anszn geldi. Benim yanan yaklan harap gnlme bakt. Aclarna dayanamad da alamaya balad. Ben de alyordum. Sabah oluncaya kadar her ikimiz de alatk. Sonunda, sabah geldi, her ikimizi de alarken grp; "Acaba bu ikisinden hangisi ak?" diye sordu. 248 Gzmn biri ayrlk gnnden tr alyordu. teki gzm, ona;"Neden alyorsun?" diye sordu. Ayrlk gn bitip de sevgiliye kavuunca, alamayan gzme dedim ki: "Sen mademki ayrlk gn alamadn, imdi sevgiliye bakmaman gerekir." 249 Dn dam kysndan bize bakan, ya bir melein can, yahut da bir perinin ruhu idi... Onun gzel yzn grmeden yaayan kii, l bir kiidir. Onsuz br eyden haberdar, hi bir eyden haberi olmamaktan ileri gelir. 250 Gzm, senin yzn grd gnden beri, bir an bile gemedi ki, ayrlk gamnla kan alamasn. Sensiz elime bir kadeh alrsam bana zehir olsun;Sensiz yaamaklm gerekse, bana bu yaamak lm olsun. 251 Sevgiliye; "Gel!" dedim. 0 fke ile bana bakt. Ben; "Bu fkeli bakn, gnlden deildir, bu bir hiledir! Benden ne diye kayorsun, burada katnj bir ey mi var?" dedim. Sen ak yolunda lm bir varlksn. Bir lde utanma duygusu, undan bundan arlanma duygusu olur mu? 252 Senin varln, benliin, seninle beraber olduka, emin olarak rahata oturma, zira senden putperestlik gitmemitir. Hala benlik putuna tapmadasn. Farzedelim ki, phe putunu krdn, tutalm ki zan putunu akl baltas ile paraladn, bylece zandan, pheden kurtulma baarsna ulanca, bu defa kendine gvenme sana put oldu kald. 253 Ney'e dedim ki: Senin cann kim yakt, kim zulmetti? Kimden feryad ediyorsun? Dilsiz olduun halde, bu inlemenin, bu alamann, bu ikayetin, szlanmann sebebi nedir? Ney bana dedi ki: "Beni bir eker dudakldan kestiler, ayrdlar. Ondan trdr ki inlemek ve feryad etmeksizin yaamay ben bilmem." 254 Ey beden eei, haberin var m? Senin srtnda kim var? Srtnda esiz, benzeri bulunmayan bir peri var. Bu yzden sen yere deil, gkyznn bana, ara ayak bas... yle birisini tayorsun ki, gne bile btn mrnce, bir defa bile onun yzne bakmaya cesaret edemedi. 255

Ey can, haberin var m; sevgilin kimdir? Ey gnl, haberin var m; senin misafirin kimdir? Ey ten! Sen her trl hile ile bir kaamak yolu aryorsun. Halbuki, o sevgili seni ekiyor. Bak, gr ki, seni arayan kimdir? 256 Ey ak hastas gnl! Kendine gel, cesr ol. Bugn yiitlik gsterecek bir gndr. Ben senin akna balym. Yabanc gibi durmann yeri deildir. Akln tedbirine, tasarrufuna giren her eyi brak, imdi cokunluk, divanelik zamandr. 257 Varla da, yoklua da yabanclm vardr. Ne varla seviniyorum, ne de yokluu istiyorum. Fakat her ikisinden de el ekmek insanlk, mertlik, deildir. Gnlmde yle acayip, alacak var ki, deli olduum iin ldrmyorum. Eer aklm olsayd, gnlmdeki acayip eylerden muhakkak ldrrdm. 258 Akln sermayesi, divaneliin srrdr. Akn divanesi ise, dnyann en akll, en derin dnceli adamdr. Bir kimse, zdrap ve dert yolundan giderek, gnl srlarna aina olursa, gnlle tanrsa, onun kendinden haberi olmaz, hatta kendine kar binlerce yabancl vardr. 259 Hakk yolunda giden erenlere, ayak olmayan ba eksik olsun. 0 gnl ki, candan o sevdaya dalp gark olmaz, yok olsun... Dediler ki: "Akla maukun arasna bir kl bile smaz." Bu sebepledir ki, ben bir kl kesildiim halde oraya samadm. 260 Ey akl, var git, burada hep aklar var. Tek akll bile yok. Sen kl kesil-1 sen, yine burada sacak yer bulamazsm. Gndz oldu. Gndz yaklan her' k, uyandrlan her akl mumu, ak gnei karsnda hi bir ie yaramaz, rezil, rsva olur. 261 Bu ak, bir padiahtr, sanca grnmez. Bu Hakk'n Kur'an'dr, ayetleri, esrar gizlidir. Her ak, ak avcsndan bir ok yemitir. Kan alar, kan yutar, fakat yaras grlmez. 262 Ab- hayat, bizdeki ilah emanet, su ve topraktan yaratlm olan balk ten iinde gizlenmitir. Bu yzden grnmemektedir. Nefis de gnln kapsna mhr vurmu, sevgiyi hapsetmitir. Sen, o mhr kopar ve sevgiyi kurtar. Kimden korkuyorsun, utanyorsun? Sen, gnln kurtar, onun grnmeyen yoluna d, gerek sevgiliyi bul! 263 Dnyada hi kimse yoktur ki bir hevesle, deli divane olmasn! Hi kimse yoktur ki, banda bir sevda bulunmasn. evk, istek uyandran o zevkin ipucu meydanda, sezilmekte, ama, kendi grnmez, gizlidir. 264 Bu bizim sarholuumuz, krmz araptan deildir. Bizim arabmz, ak kadehinden baka yerde bulunmaz. Sen, benim arabm dkmek iin geldin. Fakat ben, grnmez bir arabn sarhouyum, bu sebeple benim arabm grp dkemezsin. 265 Can kuunun hep yksee doru umaya meyli yoktur. nk onun alt yne de kanat rparak umasnda, ykselmesinde bir mahzur, bir glk yoktur. "Ya onu bulmak iin hangi yne usun?" diyorsun. Hayr, kendisi nereye usun, orada 0 yok mudur? 266 De ki: "Gece oluncaya kadar, bizim gndzmze gece yoktur. nk, bizim gndzmzn gnei, aktr. Ak mezhebinde aka yol bulunamaz. Ak, yle bir engin denizdir ki, ne kenar, ne de ucu buca vardr. Aklar, o denize dalmlar, batmlar da onlarn inlemesi, feryad; "Ya Rabb!" demeleri duyulmaz.

267 Ah etsem, ah buna yetmez; onun ltfuna kar bir ey yapm olmam, onun urunda toprak olsam, yerlere serilsem; bu hali sultanm yeter bulmaz. Btn gece, glge gibi, her yana secdeler etsem; neden gizleyeyim; ay yzlm, bunu da yeter bulmaz. ' 268 Byk kiinin klmesi, alak gnll olmas kklk deildir. phe yok ki, klmek, ocukluk etmek, ocuk gibi olmak, kemalden gelir, olgunluk alametidir. Bir baba, ocuk gibi konuursa, akll kii bilir ki, o baba, ocuk gibi konuuyor ama, ocuk deildir. 269 Ruh gibi hafif ve latf olmayan kii, ak deildir. Geceleri, yldz gibi ayn etrafnda dnp dolamayan ak olamaz. Bu sz benden duy; bu sz bo deil: Rzgar esmedike, sancan dalgalanmasna imkan yoktur. 270 Gzeller iinde, sevgilim gibi bir gzel yoktur. Onun cihan gibi, yok ol-mas, sonu yoktur. aknn biri ene alar, lzmsuz szler sylerse, ona de ki: "Sen ne dersen de, sevgilimin, bundan daha gzel olmasna imkan yoktur." 271 Cihanda, senin huyundan daha gzel bir huy olamaz. Dnyada hi bir gnl yoktur ki, senin mahallende oturup kalmasn, kendisini sana adamasn. Ba kl da nedir ki? Dnyada bulunan btn insanlarn balarn dnyorum. yle bir bakyorum ki, onlarn hepsi de, senin bandaki san bir klna feda olup gitmi. 272 Ey gece! Ben senin arabnla kendimden gemiyorum. Uykusuzluum da manasz, bo yere deildir. Uykum, gkyzne dnm, gklere uup gitmitir. nk onu, bu kirli dnyada, sularla, gnahlarla dolu bu aa yerde ok aradm, bulamadm. 273 Azlk, okluk, zenginlik, yoksulluk, balarndan kurtulmu olan kii, rahattr, mutludur. Byle bir kii dnyaya da aldr etmez, dnya halknn gamna da. Kendi ile de onun zerre kadar yaknl kalmamtr. Onun zerre kadar varl ve benlii de yoktur. 0 Allah'tan baka her eyden 274 Ey can, ey cihan! Her ey gelip geicidir. Kadm olan aktan baka, ne gzel vardr, ne de sak. Ak, yokluk Kabe'sini tavaf etmektedir. Aslnda, ak Kabeye mensubdur, Kabe'dendir. Hatta kendisi Kabe'den baka yerden deildir. 275 Ey sevgili, dnyada senin gibi temiz bir varlk yoktur. Senin gibi bir gzel, bir latf, evik ve canl bir dilber bulunamaz. Ak yolunda bu eit ayplamalar, knamalar ok olur ve olacaktr. Sen bizimle naslsn? Dostsun ya bu bize yeter. Bundan baka bizim iin korku yoktur. 276 Ak yolunda bir sr vardr, fakat bir dava, bir yorum yoktur. nk akn manadan baka vasf yoktur. Gerekten de, ak fetvaya cevap vermez, bu mesele, yokluk meselesidir, varlk meselesi deildir. 277 Sende bir ey vardr ki, o ey sensiz onu arar. Senin toprann iinde bir inci vardr ki, o inci, onun madenindendir. Ata o binmi, top onun evgeninin nnde. 0 onundur, o onundur, o ancak onundur. 278 Ey arm gnl! Dosta, candan giden bir yol vardr. Ey yolunu kay-betmi kii! Dosta apak da, gizli de bir yol vardr. Eer alt taraftan da senin yolunu keserler, kapatrlarsa da, korkma! nk senin gnlnn derinliklerinden sevgiliye giden gizli bir yol vardr.

279 manszlk ve iman cihanndan darda bir yer vardr. Oras her gen ve toy kiinin, her gzelin yeri deildir. yle esiz bir yere, bir makama ulamak isteyen kiinin, can kranesi olarak can vermesi, gnl balamas lazmdr. 280 manszlktan ve mslmanlktan da darda bir ova vardr. 0 ovann ortasnda, bizim bir sevdamz bulunmaktadr. Arif olan kii oraya varnca ban yere kor, secdeye vanr. nk orada ne kafirlik vardr, ne de mslmanlk. 281 Eer undan, bundan utanmak gerekiyorsa, insanlarn ayplarn, kusurlarn grmemek, rtmek, yer altna gmmek lazmdr. Ayna gibi iyiyi, kty olduu gibi gstereceksen, ayna gibi kat yzl ve olmaldr. 282 Snblde, senin gzel salarn kskanmak, sitem etmek, onlar azarlamak dncesi yoktu. Onda gzellik aleminde senin salarnn parlakl da yoktu. Snbl parlaklktan, gzellikten, bir hayli laf etti, bir hayli kvranp durdu ama, senin salarnn bklmlerini, gzelliini elde edemedi. 283 Lutfum yle bir cihan yaratt, yle bir mutluluk balad ki... Btn bu tertipleri, bu artc eyleri, bir nesneye yazd. 0 yazdndan bu cihan denizine, bir katre damlad. Sonra sonsuz ltuf anbarndan tek bir tohum u varlk sahrasna ekti. te cihanda grdmz gzellikler, grdmz nimetler, ihsanlar hep o tohumun feyzinden meydana geldi. 284 Ey gzel yzne btn dnya gzellerinin hasret olduklar gzel varlk! Ey iki ho kann btn zahidlere kble olduu gzel! Ben, btn beer sfatlarm stmden attm, soyundum. Senin o gzellik rmana, plak olarak dalmak istiyorum. 285 Ey sevgili! Her gnl uyank kii, senin haberlerine ainadr, senin varlndan haberdardr. Her uyuyan kii de, senin iyiliine, ihsanna nail olmu, ltuf kapnda yatm uyumutur. Aslnda, u kainatta, grnen, grnmeyen senden baka hi bir varlk, hi bir ey yoktur. Fakat korkuyorum da, bu hususta fazlasn syleyemiyorum. 286 Muvakkat bir zaman, bir iki gn tende misafir olan can ile, yle anlam, yle kaynam, dost olmusun ki, sana, lmden bahsetmem yersiz ve manasz geliyor. Fakat, senin ok sevdiin, bir trl ayrlmak istemediin can ise sonunda gidecei konak yerini istemektedir. Konak yeri ise lmdr, bilhassa lmeden evvel gelen mutlu lmdr. Ne yazk ki, can varaca yere gtrecek olan beden eei, yolun yansnda, yol ortasnda yatt, uyudu. 287 Sevgilim, akn gnlme geldi, sonra neeli bir halde gitti, tekrar geldi. Bu defa ak ykn brakp gitti. Giderken, ona dedim ki; "Ltfet, iki gn daha kal!" Hemen "Peki" dedi ve kald... imdi, galiba yerini pek beenmi olmaldr ki, gitmeyi artk unuttu. 288 Ak arabnn kpnn azn rttm, baladm, ama, kokusu kp gitti, her yola, her diyara yayld. Onun kokusundan, ak gnllerin kan rmaklar gibi akt, akt, kp geldii ezel alemine doru akt. 289 Her taraf gam kaplasa, btn insanlar kederli olsalar, ak olan, aka s-kca tutunan kii gamszdr, kedersizdir. Zerreye bak. 0 zerre aka ayak bast da, yle bir hale geldi ki, o zerre bir cihan oldu, iki cihan da tuttu.10 " eyh Galip merhm, bu ruba'den ilham ald da: "Akta keder neyler / Gam halk- cihanndr." dedi. Burada akn kudreti, insan ne hale getirdii

290 Akl geldi, aklara t vermeyi tasarlad, gitti, yola oturdu. Yol kesmeye balad. Gelen geen aklara nasihat ediyordu. Fakat, aklarn banda nasihat kabul edecek yer bulamaynca hepsinin ayaklarn pt, sonra ban alp gitti. 291 Sen gnl sahibi olmadndan trdr ki, gnl, senin elinden tutmad, sevgiden nasibini alamadn, sevmek saadetine eremedin, kimseyi sevemedin. unu iyi bil ki, gnl kimin elinden tutarsa, o kimse, kirli arzularn amuruna dmez, kirlenmez. Bir defa bile, benim glm rengi ile, kokusu ile gnl sfatndan, gnl huyundan baka bir huy edinmedi. Benim elimde bir ey yok, ben yokluk iindeyim. Fakat bu yokluk beni her eyi elde etme yoluna, al yoluna sevk etti. 292 Gnlmn kuu, u yemden vazgeti. Dnyev istekleri brakt. nsaf et de doruyu syle! 0 gerekten de ok iyi, erkeke hareket etti. Gnl terk edince, benlikten kurtulunca, sevgilisi elini tuttu. Candan vazgeince cananm buldu, onun ayaklarna kapand. 293 Eer, ehvetin ve nefsin havasna kaplr gidersen, ben sana haber vereyim ki, eli bo, nasipsiz gideceksin. Eer ehvetten vazgeersen, bu dnyaya niin geldiini ve nereye gideceini apak grrsn. 294 Dedim ki: "Gvercin gibi avucundan uar kurtulurum." 0, bana dedi ki:"Eer sen avucumdan uar gidersen 'gamm' seni hafiflikle, vefaszlkla sular, ayplar." Dedim ki: "Ben senin urunda hor grldm, alaldm, telef oldum." Dedi ki: "Benim urumda telef olmak, horlanmak senin iin izzettir, yceliktir, ereftir." 295 Bir kimsenin gnlnde bir gam olup da, onu sevdiine aabiliyorsa, asn, sylesin! nk gnlde bulunan gam, sz ile gidebilir. Fakat gnlmzde alan u acayip, u gzel gl dn ki, onun ne rengini gsterebiliyoruz, ne de gizli kokusunu duyurabiliyoruz. 296 Sana dilsiz, dudaksz szler syleyeceim. Btn kulaklardan gizli olan eylerden bahsedeceim. Sana anlatacam btn bu szleri herkesin iinde syleyeceim, fakat, senin kulandan baka hi bir kulak, bu szleri duymayacak, anlamayacak. 297 "Ben Hakk'm" diyen Hallac- Mansr, o sz sylemeden nce, Hakk yoluna dm, o yolun topran kirpiklerinin ucu ile sprr olmutu. 0, kendi yokluunun denizine dald, dald da ondan sonra "Ben Hakk'm incisini deldi. 298 Herhangi bir kimse ile birlikte oturduun zaman, rhun zevk almaz gnln huzur duymaz ve beeriyyet halinden kurtulamazsan, o kimseni sohbetinden sakn, yoksa ermiler ve aziz varlklarn canlar, haklarn sana helal etmezler. 299 Gnl kanatlarn atn, varlk ovasna utun gittin. Senin gnlnn geni alannda, sonsuzluunda ova kld, kld, kayboldu, yok oldu Senin gnlne nazaran ova nedir ki? Yedi gk bile senin gnl denizin alm bir avu gibidir. "Hz. Ali'nin; "Sen kendini kk bir varlk sanyorsun, halbuki sende byk bir alem gizlidir." szn hatrlatyor. " 300 Gamndan gnlm hasta, yaral, alayp inlemedeyim. Perian bir haldeyim, gszm, dermanszm. Senin derdinden gzlerimden kanl gzyalar akyor. Senin iin duyduum kederden can vermek zereyim. Fakat, senin gamndan ayrlacam diye daha ok gamlanyor, daha ok zdrap duyuyor.

301 Gz, ayrlmzdan tr oka gzyalar dkyor. Gnl, hasretlerle, ok ok sizi anmaktadr. Geip giden zaman, bize dner gelir mi? Heyhat!.. Zaman, hi geri gelir mi? Heyhat!.. 302 , Gkyznde, arta, yznn sevdasndan velveleler var. Gnlde yanaklarnn gzelliinden bahsedenlerin grltleri duyuluyor. arabnda, can kpnn kabarcklar grlyor. Gnln boynunda da sevgilinin salarndan zincirler var. 303 Ben, yle bir ikiden itim ki, ruh onun kadehidir. yle bir gzelden mest oldum ki, akl onun divanesi, delisidir. Yznden nrlar saan bir gzel yanma geldi, iime yle bir ate drd ki, gne onun pervanesidir. 304 Gnlm daralmtr, ok kederliyim. Hakk'a krler olsun ki, gzel yzn imdadma yetiiyor, bana ferahlk veriyor. Yanaklarnn ho rengi olmazsa bu yaaym bana bir zindan hayat olur. Ayrlnn getirdii gamdan, kederden iime den atei, canmn ektii znty, hi bir gnl, hi bir ten , yazktr... 305 Puthanede, sevgilimizin hayali bulunduka, Kabe'yi tavafa gitmek, ayni hatadr. Kabe, eer ondan gerek sevgiliden koku vermiyorsa, ategededir. Sevgilimizin visali kokusu ile ategede, bizim Kabemizdir. "Bu ruba''de, Hakk' gnlde bulmak bahis konusudur. Evi deil, ev sahibini aramak, bulmak tavsiye edilmektedir. Yoksa Kabe'yi tavaf, durumu msait olan her mslman iin din bir farzadr." 306 Sevgilime: "Gnlm senden bir pck istiyor." dedim. "Bizim pcmzn deeri candr." diye cevap verdi. Bu cevab duyan gnl geldi ve cann yanna gitti. Gnl, bu hareketiyle ona: "Gzelim! Gel; bu sat, bu deer ucuzdur." demek istedi 307 Ben Hakk'n mahvym, Hakk da benimdir. Hakk' sada, solda, baka yerlerde aramayn. Hakk benim canmdadr. Sultan benim, fakat ben size yanl grnyorum. Biri vardr ki, benim sultanmdr, diyorum. 308 Hakk' arayanlarn yolunda akll ile deli birdir. Ak dilinde, akraba ile yalanc birdir. Hakk' idrak eden kiinin mezhebinde, Kabe ile put evi birdir. 309 Akta iki, ancak beka arabm imektir. Akta yaamaa, canlanmaya delil, ancak can vermektir. Sevgilime dedim ki: "Seni tanyaym da ondan sonra leyim." Sevgilim: "Beni tanyana, lm yoktur!" diye cevap verdi. 310 Dervilikle aklk bir arada olursa sultanlktr. Akn gam, gam deil ok kymetli bir hazinedir. Fakat bu hazine gizlidir. Ben gnl evini kendi elimle yktm, viran ettim. nk definenin viranede sakl olduunu bildim. 311 Gnlmn dirilii, zindelii, senin ak gamn iindir. Gamn sevdiim, onunla dost olduumdan trdr ki gnlm halka yardmcdr. Bu hal, senin ak gamnn bana bir ltfudur, bir ihsandr. Yoksa, benim dar gnlm, senin gamna nasl yer olabilirdi? 312

Bizim dilimizden gnlmze giden bir yol vardr. 0 yola, cihann vej cann srlar baldr. Dil sustuu mddete o yol aktr. Dil konumaya balaynca, o yol kapaldr 313 Alnmzdaki o parlak nr, Hakk aknn gnlndeki o iman ziyas, secdej eseri olarak mminlerin yzlerinde grlen btn bu nrlar, belki her n0run nru, Allah'n sevgili peygamberi Muhammed'in nrundandr. 316 .Ey gnl! Anlamayanlar seni zerler, rahatsz ederler. Hatta seni deli, di-vBne ederler, ayan balarlar. Sen ii tatl, zl bir yemie benzersin. Bu yzden seni hep krarlar. 317 Ey Hak yolunun yolcusu! Eer sende bu yolun sevdas varsa, senin ba-nda bu kapnn, bu dergahn sevgisi bulunmuyorsa Hakk ehlinin at iman ve sevgi kaplarnn anahtar nedir? Biliyor musun? 0, "Lailahe illallah (=Allah'tan baka ilah yoktur)" kelimesini oka, hoa sylemektir. 318 Gsnn iindekini hakki gnl sanan kimse, Hakk yolunda iki adm att da, her ey oldu bitti sand. Aslnda tesbih, seccade, tevbe, sofuluk,' gnahtan saknma, bunlarn hepsi yolun badr. Hakk yolcusu aldand da bunlar varaca konak sand. Bu grnen ben, ben deilim. u halde, "ben, ben" dediim kimdir;syle! Syleyen, ben deilim. Peki benim dilim ile syleyen kimdir; syle! Aslnda, ben batan ayaa kadar bir gmlekten fazla bir ey deilim. Benim, gmlei olduum varlk kimdir; syle! 319 Ey Efendi! Sende madd gzelliin gam, yksek mevkinin zlemi var. Sen balara, bahelere, ayrlk ve harman yerlerine sahip olmak istiyorsun. Bizler ise tevhid aleminin yanklaryz. Bizde Lailahe illallah(=Allah'tan baka ilah yoktur)daki sr vardr. Padiahla birlikte, holuk ve ferahlk saraynda oturan kimseye, bu ltuf ve hsan, ahn ltfu, ihsandr. Sen padiahla beraber olursan, nereye vanrsn, "ilyor musun? Kendinde olmamaya! Ite o kendinde olmamak ynnde,giden binlerce yol vardr. 320 Bizim ezelden gemi baka bir yerimiz vardr. inde bulunduumuz bu cesetler alemi baka bir diyardr, bizim asl yerimiz deildir. Ey geceleri kalkan, namaz klan zahid! Sen kldn namazlarla vnyorsun. Halbuki namazn da dnda, tesinde baka bir hal, baka bir zaman vardr. 321 Grmeyerek yol yrrsen, bu ayn hatadr. Eer hereyi gryorum sa-narak, gzne gvenirsen, bu bela okudur. Kilisede, medresede bulunanlarn, hakkatlerini bilmeden, mecaz yolundan, onlarn gerek yerlerini, onlarn nerede bulunduklarn sen ne bilirsin? 322 Cihandan ve candan dar, bize bakan, bizi yediren, bizi byten bir dadmz vardr. Onu gerei gibi bilmek, bizim haddimiz deildir. O'nun hakknda ancak unu biliriz: Biz O'nun glgesiyiz, cihan da bizim glgemizdir. 323 Tenden ve candan dar olan dervitir. Yeryznden ve gklerden yk-sek olan dervitir. Cenab- Hakk'n bu cihan yaratmak iin bir maksad yoktu. Hakk'n btn bu cihan yaratmaktan maksad, dervitir. Yani, dervi olmasayd, Allah cihan yaratmayacakt. " Burada derviten murad Peygamber Efendimiz ve dolaysyle kamil insandr." 324 Derdimin getirdii aclar, kederler, dermana sebeb olunca, kt huylanm eitti. yi huylar geldi. Gnahlanm sevap, imanszlm iman oldu. Can, gnl, ten bu yolumu kesiyor. Hakk'a varmama engel oluyorlard. imdi, ten, gnl oldu; gnl, can oldu; can da canan oldu.

325 Hep dostun sretiyle, hayaliyle dolu bir gzm var. Dostun hayali orada bulunduka, gzmle aram iyidir. Aslnda, gzden dostu ayrt etmek, gz ile dost arasnda fark grmek ho deildir. nk ya dost gzn yerindedir, yahut da gzm dostun kendisidir. 326 Herhangi bir kimsede, gizli bir ak derdi yoksa, o yayormu gibi grnse de, onun gnl ve can yoktur. 0 adeta gezen, dolaan bir ldr. Eer akln varsa git de Hakk'dan dert iste! nk dertsiz olmak, ak derdine dmemek, tedavisi imkansz bir hastalktr. 327 0 yle bir sevgilidir ki, onun aknn getirdii gam, her hastann devas-dr. Her kim onu sevmi, ona yar olmusa, o da onu sevmi, ona yar olmutur. Bana diyorlar ki: "Bo durma! Daima bir ile ura!" Ben isizim, bir ile megul deilim, ama herkesin urat u dnya ilerinden uzak durmak da byk bir itir. 328 Sevgilim! Senin gzel kokun ben kulunun burnundan asla gitmedi.] Gzel yznn hayali de gzmn nnden gitmedi. Senin istediin gibi,' gece gndz mrm harcadm durdum. Btn mrm geldi geti. Fakati senin istein, arzun bitmedi, tkenmedi. 329 Ey can! Cihanda benden daha deersiz bir mahluk yoktur. Senden daha stn, daha byk, daha gl bir kimse de mevcut deildir. Sevgilim, sen bensiz olarak benden hep korkup duruyorsun. Ben seninleyim. Eer sen de benimleysen korku kalmaz. 330 Yz daima taze, dudaklar daima rttebessim olan o candan, gnlleri kendine eken sevgilimiz holanr. yle bir yzn gzellii canla llernez. Yava syleyelim: Yoksa o canan mdr? 331 Ey kainat yoktan var eden Allah'n! Unutmaktan, sonradan var olmak-tan sen mnezzehsin. Bamdan, senin fkrinden, seni dnmekten, seni sev-mekten baka ne varsa hepsi ayn hatadr. Dilde seni zikretmekten, tesbih etmekten baka ne varsa hepsi sapklktr, botur. 332 Mademki mizacmz, huyumuz ak ile dzeliyor, o halde bizim hekimimiz de, ilacmz da aktr. Bu ak ile elele vermedike, bu aka balanmadka Hakk yoluna dp, gidilemez. Bu ak, kimseden domad, kendi de dourmad. 333 Ya Rabbi! Ben gece gndz iyilikten, dzenlikten baka bir ey isteme-yen birisi idim. Gecegndz hep iyilii ve dzeni aramaktaydm. Fakat bu yl yle bir haldeyim ki, onu syleyemem, gelecek yl fikrim ne olacak? yilii, dzeni arayabilecek miyim? Vah bana, vah dzelmeye!... 334 Ey yz, letafette, gzellikte can aynas olan sevgilim! stiyorum ki, sabahleyin, hayalinin ayaklarn yzme ve gzlerime sreyim. Fakat oka benzeyen kirpiklerim hayalinin ayaklarn yaralar diye korkuyorum. 335 Ey benim ak arabm imemi inkar eden! 0 arab sen zmden km sanma! Cokunluum benim arabmdr. Gnlm de kadehimdir. 0 arab bana sunan da, karanlklan aan, aydnlatan, sokaklar 336 Ak sizin sevimli, gzel bir dostunuzdur. Bu dost sizi fasih szlerle, ak bir ifade ile arr, der ki: "Ak, ak isteyenden esirgenmez. Bilhassa, bir gzel, bir gzeli-severse sevgi ondan asla esirgenmez."

337 Vefasz gnl, gamlara batsn, mateme girsin. Kimde vefa yoksa, o kii dnyada yok olsun. Yaamasn daha iyi. Grdn ya, beni dnyada gamdan baka kimse hatrlamyor, bu vefasz dnyada benim en vefal dostum gamdr. 0 gama ok ok aferin! 338 Sevgilim, ban daima zntsz, salkl ve rahat olsun. Dudaklarndan tebessm eksik olmasn. Senin gibi gzel bir varl grp de sevinmeyenin, boynu altnda kalsn, baht kara, gnl perian olsun. 339 Ney yapan usta, kamlktan bir kam kesti. Ona dokuz delik deldi, adna da Adem koydu. Ey ney! Sen seni alan neyzenin dudaklarndan feryada geldin, inlemeye baladn. Fakat sen, seni nefesiyle feryada getiren neyzenin dudaklarn deil, o dudaklara nefes veren dudaklar gr! " Ney, kamil insann semboldr. Insan, Hakk'tan ayn dt iin feryad etmektedir. Ney gibi insann bedeninde dokuz delik vardr." 340 Senin aknn gamna dtmden beri, aresiz kalan zavall gnlm, ok ok zdrab ekti, ok dertlere dt. Gnlm, akn gamna ok defa dmt. Fakat bu seferki gibi hi inlememeti, hi szlanmamt. 341 Can incisi (rhumuz) u drt unsurdan ibaret olan bedenin iine d-nce, birbirine zt olan bu fesad unsurlar (su, toprak, hava, ate), o can incisi ile komu oldular, bu tende beraber yaamaya baladlar. Fakat, nasl kt zmden iyi zm renk alrsa, onun rengine boyanrsa, can incisi de drt unsurun rengine boyand. Rabbim kimseye kt komu vermesin! 342 Btn zahmetler, skntlar a gzllmzden, ok istekler peinde komamzdan ileri gelir. Nefsan arzularna uyan, ehvetine ve midesine dkn olan ne belalara urar! Zaten ku da yem yznden tuzaa der, darack kafese kapatlr. 0 kafes dam kenarna aslr. 343 Elif gibi olan boyum, ak yznden bkld, "cim"e dnd. Senin bulunduun yerde, gzellik artar, iki kat olur. Ey can ve ey cihan! Gnlm senin zevalsiz gzelliini aldndan trdr ki, o zevalsize doru kouyor " Arap harflerinde " 1 =elif", dmdz bir harfdir," .ise bkk bir ekildedir." 344 Sevgilim! Senin gzel yznn hayali, gzmn nne gelince uykumj bana srt evirdi, kat gitti. Hayaline kar senden adalet, insaf temenni ediyorum, yardm istiyorum. imdi uykum geri geldi, bu defa da gitti, eliyle senin eteklerine yapt. Fakat, hayalin tekrar gzmn nnde belirince, uykum can verdi, ld. 345 Haydi artk uyu, sevgili msaade etti. ektiin zahmetler hududu at ve! sen azat oldun, kurtuldun. Sevgili yaadka, benim uykum tekrar lr. Uykum toprak altnda yattka, Allah sana mr versin! 346 Ey Efendi! Syle, kle misin? Hr msn? Ktlkte bulunsun, bozgunculuk etsin, fesad karsn diye kim kle satn alr? Ey ellerini kaldrp dua eden, isteklerde bulunan kii stemek gcn, dilek iin kaldrdn eli sana' kim verdi? Kendi muradndan, isteklerinden vazge de, asl O'nu iste! Muradn yalnz 0 olsun. 347

Ey salna, salna yryen selvi, sana hazan rzgar dokunmasn. Ey ciha nn gz, sana kem gz demesin. Sevgilim! Sen gkyznn de, yeryz nn de cansn, senin gzel canna rahatlktan, rahmetten baka bir ey gelme sin! 348 Ak odur ki, halk neelendirir, sevin iinde brakr. Ak odur ki, neelere nee katar. Bizi, anamz dourmad. Bizi o ak dourdu. Bizi douran o anaya yzlerce rahmet, yzlerce aferin! 349 Sen mbarek ayan yere basnca yeryznn topra neelenir, sevin iinde kalr. Duyduu sonsuz zevk ve needen tr toprak gebe kalr, yzlerce gl goncas dourur. Bu hali gren yldzlar da, gkyznde heyecana kaplrlar, alk grlts sevin sesleri ile gk kubbesini nlatrlar. Bu sevin, bu alk sesleri iinde ay'n gz bir yldza der. 350 Lakabm her ne kadar Bahauddin Veled ise de sen, rhlara hiikmeden, ebed bir sultansn. Bizi kendimize brakma! Elimizden tut ki vefa kadehi k-rlmasn. Eer vefa kadehi knlrsa, sevgi arabyla sarho olanlarn ayana batar, ayaklarn yaralar. Yapma bunu! "Mevlana bu ruba'yi babas Sultan'l-Ulema'nn vasfnda sylemitir. Sipehsalar'n kita-bnn Sultanii'l-Ulema menkibesinde de bu vardr." 351 Yasta yaslanp uyuyan ba, ondan haberi olmayan, onu bilmeyen batr. Ondan haberi olan, onu idrak eden, onun yce varln gnlnde hisseden! nasl olur da uyur? Ak gelir, btn gece iki gzme bakarak: "Onsuz uyu yan kiiye yazklar olsun!" diye sylenir durur. 352 Benim gnlmle, gzmle hi bir iim yok. Ancak sevgilimle buluunca gnlme, gzme iim der. 0 zaman gzm onun gzel yzne bakncai nrlanr, gnlm de buluma zevkiyle heyecana kaplr, sevinir, oyalanr. Gnl kanyla gzyam yamur gibi akttm zamanlar, benim gnlm ve gzm olan, sevgilimin kucama dtn sanrm. 353 Zamanede erefsizlik rabet bulursa, erefli erlerin, iyi insanlarn adlar ktye karsa, byle insanlarn ilah takdire boyun emeyerek kendilerini iyiye karmaya uramalar, ada, sana, nama dmeye kalkmalar, onlarn ereflerini bsbtn drr. Inci aryorsan, denizin dibinde ara! Kyya vuran ancak kpktr. 354 Ey can! Hizmetinde ben yerlere kapannca o secdem benim kendi bahtma kar oluyor. Bylece ben bahta kavuuyor, devlete eriiyorum. Ayana her kapanta, canm da iimde benim ayama kapanyor. 355 Bu bir alacak eydir ki yar, benim gnlme syor. Binlerce tenin can, bir tene syor. Bir buday tanesinin iinde binlerce harman bulunuyor. Bir ine gzne de, yzlerce alem sm. 356 Seviniyorum ki, gamn gnlme syor. nk senin gamn, aydnlk bir yere sar. Gklere ve yere smayan o gam bir ine gz gibi olan bir gn-ln iine sar. "Buradaki gam, ilah tecellnin, ilah sevginin semboldr. Bu ruba'de "Ben, yere, ge amam, mmin kulumun gnlne sanm kuds hadsine iaret var."

357 Benden yz evirdiin gn, elinle ldrlmem bana zor gelmez. Fakat una zlyor, gam yiyorum ki, gzlerin benim matemimle yaanrsa, canma kydm iin ne zr bulacaksn? Ve zrn ne vakit, kime syleyeceksin?

358 Varln, yokluun mahiyetini anlayan ve bu grn derinliklerine inen bir kii iin, artk varlk, yokluk inanc onun Hakk yolunda yrmesine engel olamaz. Byle bir kii. sfatlara ve yaratlan eylere, yaplan ilere taklp kalr tn? 0 Allah'n gzel eserlerinin, sanatnn dna karak, yaradan bulmaz m? ona hayran olup kalmaz m? 359 Gam, nasl olur da aklar tedirgin eder, gnlsz bir hale getirir? Akn gnl, daima sevgilinin salarnn zincirine baldr. Akn rhunun derinlik-j lerinde anlalmas g, kark sesler karan bir rebab inlemektedir. 360 Sevgili gne gibi panldamaya balaynca ak zerre gibi oynar, titrer, dner. Ak baharnn rzgar esince, her ey canlanr, kum olmayan her dalj oynamaya balar... ; 361 Gam kim oluyor ki Hakk aklannn gnl etrafnda dolasn? Gam akara yanaamaz. 0 ancak duygular donmu, buz kesilmi, kalpleri nasrlam$ kiilerin evresinde dolar. Balarna bela olur. Allah adamlarnn gnlle-j rinde yle bir deniz vardr ki onun ok ho bir dalgalanndan aka gelir de gkyz dnmeye balar. 362 Bu ak, yiitlerin yanlarna gelir. 0 arslanlarla dnp dolaan bir ceylandr. Bu ak evi, ezelden beri mamurdur. Sensiz yklp gideceini mi sanyorsun? Ey mklm zen, zorluklarm kolaylatran yce varlk! Serviler, gller, balar, baheler senin ltfunla, ihsannla mest olmulardr. Gl, senden ho bir koku alm, senin gzelliini grm, hayran olmu, kendinden gemistir. Gln yanndaki diken de sarho ve baygn bir haldedir. Bana bir sevei kadehi ltfet de ben de kendimden geeyim, bylece hepimiz senin sarhoun olup kalm. 364 Gam, padiahn kullarma hi yaklaabilir mi? Padiaha gnl vermi sadk kullarnn banda bahtlar, devletler, mutluluklar dner dolar. Onlarn ya-aylarnda, needen de stn, bambaka bir hal, bambaka bir ey vardr. 0 ey onlarn sermest, mahmur balarnda dner durur. "Bu ruba'; eyh Galip hazretlerine; "Akta kader neyler, gam halk- cihanndr" dizelerini yazdrtmtr. 365 Kendini gstermeyen o gizli gzel meydana kp da salna salna yr-meye balaynca, her gizli ey, her rtl gzel, elbiselerini, rtlerini stlerinden atarlar, olduklar gibi grnrler. 0 zamana kadar, gzelliklerini giz-^yen nice hasisler, onun gzellii karsnda, her eylerini ortaya korlar. Hasis, ta bile olsa, gizli gzeli grnce, inciler satan bir maden kesilir. "Bu ruba''yi Hz. Mevlana her halde bir ilkbahar gn bahelerin uyand," 366 Bizim gnlmzde dnp duran bir sr vardr. Yaratlan her ey o srra baldr, hatta kat kat u gkyz bile, onun yznden dnp duruyor. 0 sr, yzndendir ki, ne ban ayaktan, ne ayan batan haberi vardr. Ba da, ayak! da o sr ile basz, ayaksz dnp duruyor. " Bu ruba'de eref-i mahlk olan insann yaradlna ve her eyin bu yaradla bal bulunuuna iaret var." 367 Bu gece, ne gzel, ne ho geiyor. Bu gecenin yle bir letafeti, yle anlatlamaz bir gzellii var ki, hi kimse, bu gzellie akl erdiremez. Ruhlarn gezip dolatklar gl ve snbl bahelerinde, uyku, bu gzellie hayran olmu, arp kalmtr. Aklar, ise yz yze bakarak, gecenin bu letafeti ile mest olmulardr. 368 Ramazan aynda gerei gibi oru tutarsan, senin vcut topram altnj ederier. Senin fan varln ta gibi ezerler de ge srme yaparlar. Iftar vaktinde yediin yemek lokmasnn her biri,

birer mana incisi olur. Ramazan'da, yemekte, imekte, kt sz sylemekte, kt i ilemekte sabrl olduun iin, bu sabr, senin manev grn artrr, gnlnn gzn aar. 369 Her ne kadar sz, azda dnp dolayor ve biz dilimizin, dudaklarmzn hatta dilerimizin yardm ile konuabiliyorsak da, alacak bir halde, szn, szmzn etrafnda dnp dolamasdr. Sz bize demek istiyor ki: "Benim, kendi evremde dolatma ve sz sylediime akn akn bakma! Benim evremde dnp dolaan, bana bu szleri syleteni dn, bul!" "Grnte sz biz ama, sz bize syleteni gremiyoruz." 370 Her gnl ki, sevgilinin, o gzel dudaklarnn hasretiyle yklm, harab olmutur. 0, bahar mevsiminde balarda, bahelerde, rmak kenarlarmda ne-den dolasn dursun? Kk dallar, birbiri ardnca Hakk'a secde etsinler diye, rzgar, aacn dal etrafnda dnp dolamakta... 371 Aklarn gnllerinin yanlannda kvlcmlar vardr. Gnllerini, sevgiliye vermi olanlarn gnllerindeki derdin belirtileri vardr. Sen, hi duymadn m? Yanp yaklanlarn gnllerinden kan, ateli bir "ah" ta Allah'n rahmet huzuruna geer, gider. 380 Cannda senin ak havalarndan bir feryad, bir ikayet bulunmaktadr. Ruhumun muratlardan te bir murad, isteklerden baka bir istei vardr. Bu ak arabyla, kendimi bir kuru yaprak misali, senin sevgi rzgarnn nne atmm. nk, bu ak arabnda senin sevdandan esip gelen bir hava, bir sevgi kokusu var. 381 Balktan yaratlm bir sevgilisi olan, bir gn ona kavuur, skn bulur, rahatlar. 0 kimse ne acayip, ne alacak nadir bir kimsedir ki, u balk be-deninden dar kar, kendi kirli madd varlndan kurtulur da, senin gibi esiz bir sevgilinin muhabbetine der, nadir bir sultann sevgisini kazanr. 382 Sevgilim! Senin yznden, yzmde bir gzellik var. Gzlerimde, yznn gzel hayali bulunuyor. Gnlm senin feyzinle, rahmetinle dolu. Bugn, sema'mzda da ayr bir kemal, ayr bir gzellik mevcut. 383 Dnyada yarm ekmei olann, oturmak iin bir de yuvas bulunann iyi bir hali vardr. 0, kimseyi dilemez, istemez. Kimse de onu istemez, dilemez. Byle bir kiiye: "Nee ile yaa!" de! nk, o isteklerden, arzulardan kurtulmu, mutlu olmutur. Onun kendine gre ho bir alemi vardr. 384 Gece karanl, nasl gnei alr, baka taraflara gtrrse, uyku da gelir. Hakk aknn yanan, yaklan gnln alr gtrr. Fakat ak alamaya, gzyalar dkmeye balaynca uyku kaar gider, gelmez. Geri gelirse, akn gzya seline kaplp, gideceinden korkar. 385 Sevgilinin gzel yznn mehtabn bulup seyreden kii ne mutlu bir kiidir. yilik yapmasn seven saknin sunduu rnana arabyla kendinden gemek, harab olmak da ho bir eydir. Aklarn gzyalar akar durur da uykular gelmez, nk, uyku gelirse gzya seline kaplp gideceinden korkar. 386 Akn cihandan rahatl, esenlii ald gtrd. Ayrln ecel kesildi, can alyor. Yzbinlerce cana karlk vermeyeceim gnl, senin bir gln bedava ald gtrd. 387

Can, Hakk'a, Hakk'n huzuruna tertemiz bir halde, hi bir eye bal olmadan, mahrem olarak gtrmelidir. Gnl, sahte neelerden, zoraki kahkahalardan arnm, fakat ak gamyla, ahlarla, zdrapla dolu olarak gtrmelidr. Sen kendinden, kendi varlndan kurtulmadka, bize asla yol bulamazsn. Bize yol bulmak iin, kendi benliinden vazgeerek, bizden bize doru 388 Gnller alan sevgilim, beni ne ho, ne gzel bir yere gtryor! 0, benim cismimi de, canm da alyor, cihandan telere gtryor. "Gitmem." dedim, bahanelere bavurdum. "Gitmezsen, seni eke eke alr gtrrm." dedi. 389 Melek lkesinin kuu gkyzne doru; o yn olmayan yne doru uar, o yana uar gider. Simurg'un yunurtasndan doan ku, Simurg'un bulunduu yerden, baka bir yere nasl uar gider; syle? " Simurg = zmrd anka: Efsanev bir ku; ismi var, cismi yok. Tasavvuf dilinde, seyr ve slkn iyice bitirerek, asil maksadna eren salikten kinaye olur." 390 Gnln, sevgilinin derdiyle dolduu gn, krane olarak binlerce can feda etmelidir. Ey iyi ve sekin adam! Ak yolunda, aklk yolunda kretmeden iyilerin sillesini yiyemezsin, onlarn yaptklar ktlkleri ho gremezsin. 391 Hem safm, duruyum, hem de tortuluyum. Hem ok yalym, prim, hem kck bir ocuum. Ben, lrsem sakn bana "ld" demeyin. Aslnda ben l idim, dirildim, beni dost ald gtrd. "Bundan sonra gelecek ruba', bu ruba''nin ayndr. Belki de, Hz. Mevlana bu ruba'yi sylerken, yazanlarn yazlan yznden, bir ruba' iki ruba'" 392 Ben hem kfrm, hem dnim, hem duruyum, hem de tortuluyum. Ben hem ihtiyarm, hem gencim, hem kk ocuum. Ben lrsem bana "ld" demeyin. Deyin ki: "0 l idi dirildi, onu dost ald gtrd." 393 Sevgilim, yanmzdan geerken topraa bakyor, istiyor ki, benim yzm, onun tatl baklar ile nrlanan topra kskansn. Onun nnde, toprak olmaktan daha gzel bir ey olamaz ki! Bylece, umulur ki, yolu bize der de, bizi ineyip, gemek ltfunda bulunur. 394 Hayat denizinde, geip giden bir gemide bulunan kii, kar kylardaki kaml seyrederken, kamln yryp getiini sanr... Tpk bunun gibi dnyadan gp gidiyoruz da sanyoruz ki dnya gidiyor. 395 Gnlm, ak gamna dreceim. Canm bela okuna hedef yapacagm... Senin aknda harcanmayan mrm, bugn gnl kanna kaza edeceim... 396 Bu gece sak, arab kadehte deil, testi ile dndrp sunmadadr. sunduu arabla o gnl yama etmi gitmiti; geldi, imdi de imana el att, onu da alp gidecek. Gnl de, iman da bende brakmayan sak, o kadar ok arap sundu ki, sunduu arap bir tfan oldu, bu tfan akln evini barkn ykt gtrd. 397 Sus, senin szlerin, gzel, ho konuman beni susturdu, konumaz bir lale getirdi. Senin ilerindeki tatllk, stnlk, tertip, dzen, beni ilerimden utandrd, isiz gsz brakt. Ben senin tuzandan katm, gnl evine sndm. Fakat, gnl kendisi senin tuzan oldu da beni tuttu. 398

Dn balar, baheler, ktan kurtulduklan iin sana kr selamlar gnderiyorlard. ieklerin yzlerinde senin lutfunun, ihsannn belirtileri grlyordu. Yemyeil ayrdaki selvi boy atm, teki aalarla stnlk davasna kalkmt. Gl ise glerek gz gre gre rengi ile, kokusu ile neeleniyor, kyametler koparyordu. 399 Akn gnlnn dnyaya bakmasn; dnyaya kaplmasna imkan yoktur. Haa bu olamaz. Zaten aktan baka baklacak, grlecek ne vardr? Ecel gn ak brakp da, korkudan, can derdine den, cana bakan gzden bkmm, usanmm. 400 Yaratt eserlerini kendine perde yaparak kendini gizlemi olan, esiz gzeli mana gzyle gren gnl, nasl olur da, gelip geici olan dnya mlkne bakar? Ben ecel gnnde bile, gizli sevgilinin yzn brakp da, cann dnen ve cann gren gzden memnun olmam. 401 Darya da, ieriye de bakan, gren, akn divanelerinden yz eit bakp gren gze dikkat et bak, o nasl griiyor? Gzden dar bakan ve gren bi-risi . Acaba o kimdir? Biliyor musun?, ieklerin gld bir zamanda sylemi. 402 "0 ebed diri ld." diyen kimdir? "Umut gnei snd." diyen kimdir? gne dman dama kt, iki gzn yumdu, gnei grmez oldu da: ne snd." dedi.24 403 Bir adamn birok hnerler, fenler, bilgiler, sahibi olduuna bakma! rdii szde, ahdinde duruyor mu? Vefas var m? Asl ona bak. Hakk ile ;ii ahdi yerine getiriyor, insanlara verdii szde duruyorsa, vefal ise, onu fidiin kadar v, onun iyi vasflann bir bir say! 0 senin vgnden, saydn sziyetlerinden de daha stn bir kiidir. 404 Gn nee gndr, ne diye gam yiyelim, zlelim? Bugn, sevgiliye ndan bal olma gn, vefa kadehiyle arap imek gerek... Ne zamana ka-r bir ekmekinin, bir sakann elinden rzkmz yiyip, ieceiz? Biraz da in-ndan deil, Hakk'dan rzk talep etmemiz gerek. Bu ve bundan sonraki ruba' Hz. ems iin sylenmi. 405 Ak sarab imek, bir ba belas olan akldan kurtulmak ve utanmanm nerdesini yrtmak iin insann ak olmas lazmdr. Benim arap imeme l-zurn var m? sem bile, bamda zaten akl kalmad ki, arap neyi alp gtrecek? 406 Senin akn, felein beyninde yer tutunca, ara kadar, btn alemi fitne-ler kaplar, alem kavgalarla dolar. Senin akn, ykselen rhu yakalaynca, ci-hann st de, alt da batan baa rh olur. 407 Varlklann gerek sevgiye kavutuklar, benlikten kurtulup yokluun y-celklerine ulatklar gn, bakalm kimin klc, Hakk urunda ta kabzasna kadar kana bulanacak? Kim ikbal atei ile yanmadan kendini kurtaracak, ma-nen ykseltecek? 408 Kendini koyverme! Zira vesvese seni perian eder, zebn eder. Vesvese, ylan gbi hile ile, efsunla seni tutar, balar. 0 hikmetinden sorgusuz olan K^ n nran ay', seni nrlandnncaya kadar vesveseye meydan brakma. 0 sen yle korur ki, gk bile buna hayran olur.

ROhumun, gklerin yolunu tuttuu, tenimin her cz'n, toprak datp; perian ettii vakit, sen mezarmn bana gelip, toprama parmamla "kalk" diye yaz! Yaz ki, bedenime can gelsin de, mezardan srayp kalkaym. Su yalnzlk, binlerce candan, binlerce kii ile beraber bulunmaktan daha havrldr, daha kymetlidir. Bu azadlk, bu hrlk, cihan mlkne sahip ol-maktan da daha iyidir. Az bir zaman halvette Hakk ile yalnz kalmak, candan da deerlidir, cihandan da; undan da stndr, bundan da! Seni annca, yreim heyecanla arpmaya balar. Gzlerimden kanl yalar dklr. Nerede, dostun geleceine dair bir haber duyarsam zavall gnlm kanatlanr, bedeninden uar gider. Akn, gnlmle savat gn, can telaa der. Yalnayak aradan kaar, gider. Ben ak bir kiiyim, beni akll sanan delidir. Benden saknan, ekinen kii de aklldr. Hakk sevgisinin sabah aydnlanmaa balaynca, dirilerin tenlerindeki can, nOrlu bir hava iinde umaya balar. Hakk a, yle bir yere varr ki, her nefeste gz, zahmet ekmeden, rahata dostu grmeye balar. Ak, insann bana tatl belalar getiren ho bir eydir. Bu yzdendir ki, akn getirdii belalardan ekinen, korkan kii ak deildir. Ak iinde mert kii odur ki, ak atei canna dnce o uurda cann verir, canndan geer. 412 Hizmetinde bulunmak iin, beline kemer kuanan gne, senin nnde can verir. 0 solgun benizli, cieri yaral, hasta ay da senin karnda lr gider. 0 boy atm selvi huzurunda yerlere kapanr, hayatn kaybeder. 0 yeni alm, salm gl de, boynunu bker, yapraklann dker, lr. Bu gnln sana kaptrm ak ise, zaten senin nnde her zaman lp durmadadr. Senin akndan genlik atei kar. Aknla ak genleir, gnlde esiz br cann gzellikleri belirir. Sevgilim! Beni ldreceksen ldr! Bu ldrmen ^nn in gnah deildir, helaldir. nk dostun ldrmesinde hayat vardr "rilik vardr.25 Surada: ^L> ^L u* ^ "ldriilmemde hayat vardr"hatra gelir. Sevgilim! Deniz senin akndan comada, kprmede, hrn dalgalarla kylara arpmadadr. Bulutlar, yamur halinde senin mbarek ayaklarna inciler samadadr. Akndan bir imek akm, yeryzne dmtr de bu yzden u duman gklere ykselmededir. Dn gzlerin grenleri bylyordu. Yznn nru gk kubbeye vur-roadayd. Salarnn glgesinde parldayan gne yzn can grdke, zerre misali havada dnp duruyordu. 422 algc, terennmlerini alalttka Irak makamnda olan perdelerle birle-r tirir. 0 zaman gnl, akl bir tarafa atar, akldan kurtulur, tenden de kaar gider. Bylece, gnl bu alemden kurtulur, telere gider. Gnl demek ister ki: "Ben ateim, bu nameler de birer nefestir. algc, bu nefeslerle bana f-leyince, ben alevlenirim. nk her ate flenince alevlenir." Dostun akndan cefa gren, zulme urayan kiiye dost acr da zahme-tinden, fazlndan ona ltuflarda bulunur. Ona "mrn ksalna bak da benim vuslatm ara, bul." der. nk ksa mrn feryadna ancak vuslat, buluma yetiir, aresaz olur. 423 Gnller feth eden ok ho bir yol arkadaym. Kymetimi bil, akln ba-na al da, ak kadehini dz tut, eri tutma ki, iindeki dklmesin! u kirli toprak aleminde, kendini beenmek havasyla esen rzgar, phe yok ki her lahza toz kaldrr. Bulumann sana bir ziyan dokunmaz. Sana yemin ederim ki, vuslat ca-nna da bir zahmet vermez. Dostun, her an senin gnlnde olman, gnln yalnz senin doldurman istiyor ve sana kem gz demesin diye korkuyor. 420 Gnlii bir an "Ben Hakk'm" diye arpan kii bugn, u ak ipinin s-tnde aslp durmaktadr. Gzleriyle mutlak byler yapp herkesi byleyen de senin gamnla kendisi iin inceliyecek bin trl hakkat srlar bulur.

424 . Gnl senin cokunluuna erimek iin couyor. Senin aklna kavumak n kendi zavall akln brakyor. Senin tatlln, lezzetini gerei gibi tada"rnek in zehir iiyor. Gzel kulana taklmak arzusu ile bir halka gibi 425 Senin bulunduun yerden, senin havandan gelen tozu, topra istiyorum. Olur ya, belki ayaklarnn bast yerden, gzlerime, rzgar toz getirir. Canm cefaya da sevinir, neelenir. Zira ben cefadan da senin vefa kokunu alrm. Gnller alan o byk, o esiz varln yaknl, sanmam ki canda bile bulunsun. 0 bize canmzdan daha yakndr. Vallahi ben onu asla anmam. Cnk insann yannda bulunmayanlar anlr.26 426 Gne de kim oluyor ki, senin yznn parlakln, gzelliini elde et-sin? Yahut hzl esen rzgar da kimdir ki, senin sann bir klna dokunabilsin? Vucut ehrinin efendisi, reisi olan akl bile senin mahallene gelince deli, diva-ne olur. Eer ak olur da bir an heyecansz, evksiz kalr, bir yerde kararn olursa senin aklar safnda ne iin var? nk aklk kararszlk demektir. Akta diken gibi keskin bal ol da, kokusu ile, rengi ile gle benzeyen sevgili, bazen seni barna bassn, bazen yanna alsn. 427 Sevgilim! Senin gmleinin kokusu gelince ben ne yapabilirim? 0 ko-kuyu alnca gkyz bile arr da elbisesini yrtar... 0 gzel Ysufun ho kokulu gmlei nerede ki, gelsin de bugn senin gmleinin kokusunu alsn. Eer her iki dnya da gam dikeniyle dolsa, deve olan dikenden kork-naz. Can ve cihan tasaya bulansa; kederlere, zntlere bulasa, bir kiiye ak ykayc, temizleyici olursa, o kii hepsinden temizlenir, kurtulur. 428 Deli divane olan, halk arasnda aka grnr, nk o sevda atina binmitir. Asl deli divane olan kii o Hakk an tanmyandr. Bize gre del, Hakk' tanyandr, bilendir. Bu ruba' Meviana hazretlerinin u mealdeki beytini hatrlatyor."Hakk' bararak, yksek ^sle zikr etmek doru deildir. Ancak uzakta bulunanlara, 'Ey, yahu' diye barlr." Bu ruba' ayn zamanda ^1 J"*-1>'AJ1 ^1 V" - "Biz ona ah damanndan daha yaknz." (Kaf ^Oresi 50/16)iaret vardr. 432 Hakk'n yle ltuflanna erdim ki, benim zindanm kurtulutan daha otur. Nefretim, fkem ekerden daha tatldr. Klcm, yaaytan daha g-i eldir, yakutum zekattan (manen tertemiz olmaktan) daha saf, daha temizdir. 433 Senin sevdaln olmaya, bir bahane yeter. Korkuttuklarna, dehete dr-j dklerine neeli, tatl sesin kafi gelir. Onlarn btn korkularn, endielerini' giderir. Bizi ldrmek iin, cefa khcn ne diye vumyorsun? Bizim bamzaj kamnn ucu ile dokun, yeter. 434 Senin gibi ay yzl gzelin dudaklarndan kan kfrler, kt szler, asl ateten olan la'l gibi deerlidir, kymetlidir. Dudaklarn, ac szlerin g-j zellesin, gnlleri eksin diye konuuyor, glden esip gelen ruzgar elbette^ gzel kokar. 435 kbal sahiplerinin, ermilerin nefesleri, gl gibi hotur. Bahtsz kiiyse d-ken gibi keskin ve dik bal olur. Glle grt, glle beraber bulunduu iin diken ateten kurtulur. Fakat, dikenle grp konutuu yznden de, gl ateler iinde kalmtr.

Tam bir ilah nee iinde bulunan bir kii gam yer mi? Hele u gkkub-benin haricinde bulunan, telere gemi olan bir gnl hi gamlanr m? Hakk'n aknn cazibesine kaplp, bolukta dnen u dnya, u yeryz nasl olur da gam tohumunu kabul eder?27 Gsnde tam bir gnl deil, ok ufak bir gnl krnts, bir zerre bu-lunan kiiye, senin akn olmakszn yaamak ok g gelir. Senin o gzel, o bklm bklm salarn grp de akl banda kalan kii, aslnda bir delidir,bir divanedir. "Syle!" dedim, syleyeyim ama dil ne kadar mahrem olur; nasl mah-rem olur? Dil deil, alemde ne varsa hibiri mahrem olamaz... Vallahi, Ademin topra tabiatnda olan bir kimsenin, o lah "nefha"nn szn sy-lemesine imkan yoktur.28 eyh GSlib merhum da: "Akta keder neyler / Gam, halk- cihanndr" demiti. Bu ruba'de ( ^J * ^ ^^J ) "Ona mhumdan fledim" (Sad SOresi 38/72) ayetine iaret va''Bir arif o demi yle aklyor: "Nefha-i feyz-i Huda'ya urefa 'dem' dediler, 0 deme mazhar olan kiiye 'adem' dediler, Yoksa her sret-i bcana denilmez adem, Adem oldur ki; 'dem'i ademe mahrem, dediler." Seninle sevinen, seninle neelenen, senin nnrunla aleme gne olan gamlanr m? Sana ok yakn olan, mahrem olan bir kimseye, cihann srlar nasl olur da kapal kalr? Ak olan bir kiiye ya lp yok olmak gerek, yahut ak yolunda can vermek ve lmsz hayata kavumak gerek. Yoksa "Ak ab- hayat kayna-ndan su imektir." sz, bir laftan ibarettir29. Havann bulutlu, yal olduu gnlerde, dostlarn bir arada toplanp oturmalar arttr. nk dost, dostu tazeletirir. Nasl ki, ilkbaharda gller, bir bahede, teye beriye serpilmi olarak deil de, bir arada toplu olarak bulun-duklar zaman bahara ayr bir ihtiam verirler, gller adeta birbirlerine tazelik ve gzellik balarlar. Eer iitmeye gcn varsa bana kulak ver. unu bil ki, ona ulamak kendinden gemektir. Sezi ve grii cihanna varnca sakn konuma, sus, hibir ey syleme! nk, kamil insanlann sylemeleri hep grtr.30 Sade yanan tandrlar scak olmaz. Sen sevgilim, birdenbire kapmdan ieriye gir de bak, orada ne scaklar bulursun. 0 zaman yaz gelir, ben snnm. Souk da her zaman souk olmaz, kara k srp gitmez. Fakat, sen sz verir de gelmezsen, ite asl o zaman souk olur, o zaman k gelir. 442 0 kumaz, o dzenbaz gzel bizden kayor. Bizim dostluumuzdan yaz holanmyor, kayor. Evet o nrlu, aydn bir akldr. Biz ise, onun gzelli' nin sarhouyuz. Elbette, akl sarho olandan kaar. stiyorum ki, gnlm O'nun gamyla anlasn, arkada olsun. Gnlm, O'nun gamn elde ederse ne iyi olur? Ey ak gnl! Akln bana al da, O'nun verdii gamn kymetini bil. O'nun gamn yakala, banna bas. Gzn kapayp ama! O'nun gamnn gam deil, bizzat kendisi olduunu anlayacak-sn. Ab- hayat: Bengisu" Bu kaynaktan su ienler lmezmi, sonsuz bir hayata kavuurmu. "burada insan- kamile iaret ediliyor. Dolaysyla hakkati idrak edenlerin susmalan belirtiliyor. 446 Akta ne aalk, sfllik vardr, ne stnlk. Akta, ne kendinden gei vardr, ne de akl banda olu vardr. Akta, hafzlk, eyhlik, mridlik de yoktur. Akta dknlk, kalenderlik, rindlik vardr. 447

Senin gibi bir gzelin bulunduu yerde comamak, hareket etmemek, heyecansz donup kalmak kfrdiir. Seni grp de kap gitmeyen, bata ka-lan akl kt bir ylandr, onun ba ezilmelidir. 448 Gzelim! Senden bir hayal peyda eden, senin hayaline kaplan bir cann, geip gitmesine, yok olmasna imkan var m? Ay kldke hilal olur, fakat bu klme, bu eksilme yeni bir gelimenin, kemalin, dolunay haline gelmenin bir balangcdr. 449 Bana yle bir ak geldi ki, benim akmla, btn aklar ak oldu, sevda oldu. Ben yandm kl oldum. Hatta klm de yok oldu. Fakat sevgilim! Se-nin ak ateinde tekrar yanmak arzusuyla klm yeniden canland, sretle' balad. Ite bu bylece binlerce defa tekrarland durdu.31 31 Burada btn varlklann bir anda yok olup, tekrar var olulanna, varlktan tekrar yoklua dnlerine, yokluktan tekrar varla gelilerine iaret edilmektedir. 450 Gece aklarn gnlleri gibi sevdalarla doldu, dnyann kem gznden de gizlendi, iyi gznden de... Gnlmn kaniyle yaptm gizli yolculua iaret ederek diyorlar ki: "Onun gibi aslna dnmek iin, yola dsme ae geldi, hazrlan!" - -

401 Darya da, ieriye de bakan, gren, akn divanelerinden yz eit bakp gren gze dikkat et bak, o nasl griiyor? Gzden dar bakan ve gren bi-risi . Acaba o kimdir? Biliyor musun?, ieklerin gld bir zamanda sylemi. 402 "0 ebed diri ld." diyen kimdir? "Umut gnei snd." diyen kimdir? gne dman dama kt, iki gzn yumdu, gnei grmez oldu da: ne snd." dedi.24 403 Bir adamn birok hnerler, fenler, bilgiler, sahibi olduuna bakma! rdii szde, ahdinde duruyor mu? Vefas var m? Asl ona bak. Hakk ile ;ii ahdi yerine getiriyor, insanlara verdii szde duruyorsa, vefal ise, onu fidiin kadar v, onun iyi vasflann bir bir say! 0 senin vgnden, saydn sziyetlerinden de daha stn bir kiidir. 404 Gn nee gndr, ne diye gam yiyelim, zlelim? Bugn, sevgiliye ndan bal olma gn, vefa kadehiyle arap imek gerek... Ne zamana ka-r bir ekmekinin, bir sakann elinden rzkmz yiyip, ieceiz? Biraz da in-ndan deil, Hakk'dan rzk talep etmemiz gerek. Bu ve bundan sonraki ruba' Hz. ems iin sylenmi. 405 Ak sarab imek, bir ba belas olan akldan kurtulmak ve utanmanm nerdesini yrtmak iin insann ak olmas lazmdr. Benim arap imeme l-zurn var m? sem bile, bamda zaten akl kalmad ki, arap neyi alp gtrecek? 406 Senin akn, felein beyninde yer tutunca, ara kadar, btn alemi fitne-ler kaplar, alem kavgalarla dolar. Senin akn, ykselen rhu yakalaynca, ci-hann st de, alt da batan baa rh olur. 407

Varlklann gerek sevgiye kavutuklar, benlikten kurtulup yokluun y-celklerine ulatklar gn, bakalm kimin klc, Hakk urunda ta kabzasna kadar kana bulanacak? Kim ikbal atei ile yanmadan kendini kurtaracak, ma-nen ykseltecek? 408 Kendini koyverme! Zira vesvese seni perian eder, zebn eder. Vesvese, ylan gbi hile ile, efsunla seni tutar, balar. 0 hikmetinden sorgusuz olan K^ n nran ay', seni nrlandnncaya kadar vesveseye meydan brakma. 0 sen yle korur ki, gk bile buna hayran olur. 409 ROhumun, gklerin yolunu tuttuu, tenimin her cz'n, toprak datp; perian ettii vakit, sen mezarmn bana gelip, toprama parmamla "kalk" diye yaz! Yaz ki, bedenime can gelsin de, mezardan srayp kalkaym. Su yalnzlk, binlerce candan, binlerce kii ile beraber bulunmaktan daha havrldr, daha kymetlidir. Bu azadlk, bu hrlk, cihan mlkne sahip ol-maktan da daha iyidir. Az bir zaman halvette Hakk ile yalnz kalmak, candan da deerlidir, cihandan da; undan da stndr, bundan da! 410 Seni annca, yreim heyecanla arpmaya balar. Gzlerimden kanl yalar dklr. Nerede, dostun geleceine dair bir haber duyarsam zavall gnlm kanatlanr, bedeninden uar gider. Akn, gnlmle savat gn, can telaa der. Yalnayak aradan kaar, gider. Ben ak bir kiiyim, beni akll sanan delidir. Benden saknan, ekinen kii de aklldr. 411 Hakk sevgisinin sabah aydnlanmaa balaynca, dirilerin tenlerindeki can, nOrlu bir hava iinde umaya balar. Hakk a, yle bir yere varr ki, her nefeste gz, zahmet ekmeden, rahata dostu grmeye balar. Ak, insann bana tatl belalar getiren ho bir eydir. Bu yzdendir ki, akn getirdii belalardan ekinen, korkan kii ak deildir. Ak iinde mert kii odur ki, ak atei canna dnce o uurda cann verir, canndan geer. 412 Hizmetinde bulunmak iin, beline kemer kuanan gne, senin nnde can verir. 0 solgun benizli, cieri yaral, hasta ay da senin karnda lr gider. 0 boy atm selvi huzurunda yerlere kapanr, hayatn kaybeder. 0 yeni alm, salm gl de, boynunu bker, yapraklann dker, lr. Bu gnln sana kaptrm ak ise, zaten senin nnde her zaman lp durmadadr. Senin akndan genlik atei kar. Aknla ak genleir, gnlde esiz br cann gzellikleri belirir. Sevgilim! Beni ldreceksen ldr! Bu ldrmen ^nn in gnah deildir, helaldir. nk dostun ldrmesinde hayat vardr "rilik vardr.25 Surada: ^L> ^L u* ^ "ldriilmemde hayat vardr"hatra gelir. 417 Sevgilim! Deniz senin akndan comada, kprmede, hrn dalgalarla kylara arpmadadr. Bulutlar, yamur halinde senin mbarek ayaklarna inciler samadadr. Akndan bir imek akm, yeryzne dmtr de bu yzden u duman gklere ykselmededir. Dn gzlerin grenleri bylyordu. Yznn nru gk kubbeye vur-roadayd. Salarnn glgesinde parldayan gne yzn can grdke, zerre misali havada dnp duruyordu. 418 algc, terennmlerini alalttka Irak makamnda olan perdelerle birle-r tirir. 0 zaman gnl, akl bir tarafa atar, akldan kurtulur, tenden de kaar gider. Bylece, gnl bu alemden kurtulur, telere gider. Gnl demek ister ki: "Ben ateim, bu nameler de birer nefestir. algc, bu nefeslerle bana f-leyince, ben alevlenirim. nk her ate flenince alevlenir."

Dostun akndan cefa gren, zulme urayan kiiye dost acr da zahme-tinden, fazlndan ona ltuflarda bulunur. Ona "mrn ksalna bak da benim vuslatm ara, bul." der. nk ksa mrn feryadna ancak vuslat, buluma yetiir, aresaz olur. 419 Gnller feth eden ok ho bir yol arkadaym. Kymetimi bil, akln bana al da, ak kadehini dz tut, eri tutma ki, iindeki dklmesin! u kirli toprak aleminde, kendini beenmek havasyla esen rzgar, phe yok ki her lahza toz kaldrr. Bulumann sana bir ziyan dokunmaz. Sana yemin ederim ki, vuslat ca-nna da bir zahmet vermez. Dostun, her an senin gnlnde olman, gnln yalnz senin doldurman istiyor ve sana kem gz demesin diye korkuyor. 420 Gnl bir an "Ben Hakk'm" diye arpan kii bugn, u ak ipinin stnde aslp durmaktadr. Gzleriyle mutlak byler yapp herkesi byleyen de senin gamnla kendisi iin inceliyecek bin trl hakkat srlar bulur. 424 . Gnl senin cokunluuna erimek iin couyor. Senin aklna kavumak n kendi zavall akln brakyor. Senin tatlln, lezzetini gerei gibi tadarnek in zehir iiyor. Gzel kulana taklmak arzusu ile bir halka gibi 425 Senin bulunduun yerden, senin havandan gelen tozu, topra istiyorum. Olur ya, belki ayaklarnn bast yerden, gzlerime, rzgar toz getirir. Canm cefaya da sevinir, neelenir. Zira ben cefadan da senin vefa kokunu alrm. Gnller alan o byk, o esiz varln yaknl, sanmam ki canda bile bulunsun. 0 bize canmzdan daha yakndr. Vallahi ben onu asla anmam. Cnk insann yannda bulunmayanlar anlr.26 426 Gne de kim oluyor ki, senin yznn parlakln, gzelliini elde et-sin? Yahut hzl esen rzgar da kimdir ki, senin sann bir klna dokunabilsin? Vucut ehrinin efendisi, reisi olan akl bile senin mahallene gelince deli, divane olur. Eer ak olur da bir an heyecansz, evksiz kalr, bir yerde kararn olursa senin aklar safnda ne iin var? nk aklk kararszlk demektir. Akta diken gibi keskin bal ol da, kokusu ile, rengi ile gle benzeyen sevgili, bazen seni barna bassn, bazen yanna alsn. 427 Sevgilim! Senin gmleinin kokusu gelince ben ne yapabilirim? 0 kokuyu alnca gkyz bile arr da elbisesini yrtar... 0 gzel Ysufun ho kokulu gmlei nerede ki, gelsin de bugn senin gmleinin kokusunu alsn. Eer her iki dnya da gam dikeniyle dolsa, deve olan dikenden kork-naz. Can ve cihan tasaya bulansa; kederlere, zntlere bulasa, bir kiiye ak ykayc, temizleyici olursa, o kii hepsinden temizlenir, kurtulur. 428 Deli divane olan, halk arasnda aka grnr, nk o sevda atina binmitir. Asl deli divane olan kii o Hakk an tanmyandr. Bize gre del, Hakk' tanyandr, bilendir. Bu ruba' Meviana hazretlerinin u mealdeki beytini hatrlatyor."Hakk' bararak, yksek ^sle zikr etmek doru deildir. Ancak uzakta bulunanlara, 'Ey, yahu' diye barlr." Bu ruba' ayn zamanda ^1 J"*-1>'AJ1 ^1 V" - "Biz ona ah damanndan daha yaknz." (Kaf Suresi 50/16)iaret vardr. 432 Hakk'n yle ltuflanna erdim ki, benim zindanm kurtulutan daha otur. Nefretim, fkem ekerden daha tatldr. Klcm, yaaytan daha g-i eldir, yakutum zekattan (manen tertemiz olmaktan) daha saf, daha temizdir.

433 Senin sevdaln olmaya, bir bahane yeter. Korkuttuklarna, dehete dr-j dklerine neeli, tatl sesin kafi gelir. Onlarn btn korkularn, endielerini' giderir. Bizi ldrmek iin, cefa khcn ne diye vumyorsun? Bizim bamzaj kamnn ucu ile dokun, yeter. 434 Senin gibi ay yzl gzelin dudaklarndan kan kfrler, kt szler, asl ateten olan la'l gibi deerlidir, kymetlidir. Dudaklarn, ac szlerin g-j zellesin, gnlleri eksin diye konuuyor, glden esip gelen ruzgar elbette^ gzel kokar. 435 kbal sahiplerinin, ermilerin nefesleri, gl gibi hotur. Bahtsz kiiyse d-ken gibi keskin ve dik bal olur. Glle grt, glle beraber bulunduu iin diken ateten kurtulur. Fakat, dikenle grp konutuu yznden de, gl ateler iinde kalmtr. Tam bir ilah nee iinde bulunan bir kii gam yer mi? Hele u gkkub-benin haricinde bulunan, telere gemi olan bir gnl hi gamlanr m? Hakk'n aknn cazibesine kaplp, bolukta dnen u dnya, u yeryz nasl olur da gam tohumunu kabul eder?27 Gsnde tam bir gnl deil, ok ufak bir gnl krnts, bir zerre bu-lunan kiiye, senin akn olmakszn yaamak ok g gelir. Senin o gzel, o bklm bklm salarn grp de akl banda kalan kii, aslnda bir delidir,bir divanedir. "Syle!" dedim, syleyeyim ama dil ne kadar mahrem olur; nasl mah-rem olur? Dil deil, alemde ne varsa hibiri mahrem olamaz... Vallahi, Ademin topra tabiatnda olan bir kimsenin, o lah "nefha"nn szn sy-lemesine imkan yoktur.28 eyh GSlib merhum da: "Akta keder neyler / Gam, halk- cihanndr" demiti. Bu ruba'de ( ^J * ^ ^^J ) "Ona mhumdan fledim" (Sad SOresi 38/72) ayetine iaret va''Bir arif o demi yle aklyor: "Nefha-i feyz-i Huda'ya urefa 'dem' dediler, 0 deme mazhar olan kiiye 'adem' dediler, Yoksa her sret-i bcana denilmez adem, Adem oldur ki; 'dem'i ademe mahrem, dediler." 439 Seninle sevinen, seninle neelenen, senin nnrunla aleme gne olan gamlanr m? Sana ok yakn olan, mahrem olan bir kimseye, cihann srlar nasl olur da kapal kalr? Ak olan bir kiiye ya lp yok olmak gerek, yahut ak yolunda can vermek ve lmsz hayata kavumak gerek. Yoksa "Ak ab- hayat kayna-ndan su imektir." sz, bir laftan ibarettir29. 440 Havann bulutlu, yal olduu gnlerde, dostlarn bir arada toplanp oturmalar arttr. nk dost, dostu tazeletirir. Nasl ki, ilkbaharda gller, bir bahede, teye beriye serpilmi olarak deil de, bir arada toplu olarak bulun-duklar zaman bahara ayr bir ihtiam verirler, gller adeta birbirlerine tazelik ve gzellik balarlar. Eer iitmeye gcn varsa bana kulak ver. unu bil ki, ona ulamak kendinden gemektir. Sezi ve grii cihanna varnca sakn konuma, sus, hibir ey syleme! nk, kamil insanlann sylemeleri hep grtr.30 441 Sade yanan tandrlar scak olmaz. Sen sevgilim, birdenbire kapmdan ieriye gir de bak, orada ne scaklar bulursun. 0 zaman yaz gelir, ben snnm. Souk da her zaman souk olmaz, kara k srp gitmez. Fakat, sen sz verir de gelmezsen, ite asl o zaman souk olur, o zaman k gelir. 442

0 kumaz, o dzenbaz gzel bizden kayor. Bizim dostluumuzdan yaz holanmyor, kayor. Evet o nrlu, aydn bir akldr. Biz ise, onun gzelli' nin sarhouyuz. Elbette, akl sarho olandan kaar. stiyorum ki, gnlm O'nun gamyla anlasn, arkada olsun. Gnlm, O'nun gamn elde ederse ne iyi olur? Ey ak gnl! Akln bana al da, O'nun verdii gamn kymetini bil. O'nun gamn yakala, banna bas. Gzn kapayp ama! O'nun gamnn gam deil, bizzat kendisi olduunu anlayacak-sn. Ab- hayat: Bengisu" Bu kaynaktan su ienler lmezmi, sonsuz bir hayata kavuurmu. "urada insan- kamile iaret ediliyor. Dolaysyla hakkati idrak edenlerin susmalanbelirtiliyor. 446 Akta ne aalk, sfllik vardr, ne stnlk. Akta, ne kendinden gei vardr, ne de akl banda olu vardr. Akta, hafzlk, eyhlik, mridlik de yoktur. Akta dknlk, kalenderlik, rindlik vardr. 447 Senin gibi bir gzelin bulunduu yerde comamak, hareket etmemek, heyecansz donup kalmak kfrdiir. Seni grp de kap gitmeyen, bata ka-lan akl kt bir ylandr, onun ba ezilmelidir. 448 Gzelim! Senden bir hayal peyda eden, senin hayaline kaplan bir cann, geip gitmesine, yok olmasna imkan var m? Ay kldke hilal olur, fakat bu klme, bu eksilme yeni bir gelimenin, kemalin, dolunay haline gelmenin bir balangcdr. 449 Bana yle bir ak geldi ki, benim akmla, btn aklar ak oldu, sevda oldu. Ben yandm kl oldum. Hatta klm de yok oldu. Fakat sevgilim! Senin ak ateinde tekrar yanmak arzusuyla klm yeniden canland, sretleri balad. Ite bu bylece binlerce defa tekrarland durdu. Burada btn varlklann bir anda yok olup, tekrar var olularna, varlktan tekrar yoklua dnlerine, yokluktan tekrar varla gelilerine iaret edilmektedir. 450 Gece aklarn gnlleri gibi sevdalarla doldu, dnyann kem gznden de gizlendi, iyi gznden de... Gnlmn kaniyle yaptm gizli yolculua iaret ederek diyorlar ki: "Onun gibi aslna dnmek iin, yola dsme a geldi, hazrlan!"

Cilt 4 Devam Edecek