1.

2.
3.
4.
5.
6.

STRUKTUR ATOM
FORMULA DAN PERSAMAAN KIMIA
JADUAL BERKALA UNSUR
IKATAN KIMIA
ASID BES DAN GARAM
BAHAN BUATAN DALAM INDUSTRI

7. KADAR TINDAK BALAS

8. SEBATIAN KARBON
9. PENGOKSIDAAN DAN PENURUNAN
10. TERMOKIMIA
11. BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA

BAB 1: STRUKTUR ATOM

1. Jirim ialah sebarang bahan yang mempunyai jisim dan memenuhi ruang.
2. Unsur ialah bahan kimia yang paling ringkas yang tidak boleh diuraikan kepada bahan
yang lebih ringkas secara kimia. Unsur terdiri daripada sejenis atom sahaja dan zarahnya
mungkin ialah atom atau molekul.
3. Sebatian ialah bahan yang terdiri daripada dua atau lebih jenis unsur yang berpadu
secara kimia. Zarahnya mungkin ialah molekul atau ion.
4. Atom ialah zarah neutral yang paling kecil bagi sesuatu unsur yang mengambil
bahagian dalam sesuatu tindak balas kimia.
5. Molekul ialah zarah nuetral yang terdiri daripada dua atau lebih atom sama ada
daripada unsur yang sama atau unsur yang berlainan yang berpadu secara kimia.
6. Ion ialah zarah-zarah yang sama ada terdiri daripada satu / beberapa atom yang bercas.
7. Teori zarah jirim menyatakan bahawa jirim terdiri daripada zarah-zarah yang halus dan
diskrit iaitu zarah yang sangat kecil dan wujud secara berasingan.
8. Teori kenetik jirim menyatakan bahawa jirim terdiri daripada zarah-zarah yang diskrit
dan sentiasa bergerak. Zarah-zarah ini sentiasa berlanggaran antara satu sama lain.
9. Saiz satu zarah minyak adalah lebih kurang 10^-9m atau 10^-7m. Beberapa anggapan
perlu dibuat iaitu:
Minyak yang tesebar pada permukaan air berbentuk silinder
Molekul minyak tersebar seluas-luasnya sehingga satu molekul tebal di
permukaan air
Satu molekul minyak berbentuk sfera.
10. Gerakan Brown ialah gerakan rawak yang ditunjukkan oleh zarah-zarah yang dapat
dilihat apabila berlanggaran dengan zarah-zarah yang tidak dapat dilihat.
11. Resapan gas ialah pergerakan zarah-zarah gas melalui ruang antara zarah-zarah udara.
Zarah-zarah gas ini bergerak secara rawak.
12. (Perubahan keadaan jirim) ialah proses perubahan(keadaan jirim) kepada (keadaan
jirim) pada suhu dan tekanan tertentu.
13. Takat lebur ialah suhu tetap di mana pepejal berubah manjadi cecair pada tekanan
tetap.
14. Takat didih ialah suhu tetap di mana cecair berubah menjadi gas pada tekanan
tertentu.

15. Semasa peleburan dan pendidihan, suhu menjadi tetap kerana tenaga haba yang
dibekalkan digunakan untuk mengatasi / memutuskan ikatan antara zarah-zarah.
16. semasa pembekuan dan kondensasi, suhu menjadi tetap kerana tenaga telah
dibebaskan apabila ikatan antara zarah-zarah terbentuk untuk mengantikan tenaga yang
hilang ke sekeliling.
17. D
r
Can
Tik
Baik

--- dalton
--- rutherford
--- chadwick
--- thompson
---bohrs

menemui atom
menemui proton
menemui neutron
menemui elektron
menemui petala

18. No. atom / no. proton ialah bilangan proton yang terdapat dalam nukleus sesuatu
atom.
19. No. jisim / no. nukleon ialah jumlah bilangan proton dan neutron dalan nukleus
sesuatu atom.
20. Isotop ialah atom-atom berbeza bagi sesuatu unsur yang sama yang mempunyai
nombor proton yang sama ttp no nukleon yang berbeza.
21. Isotop mempunyai sifat kimia yang sama tetapi sifat fizik yang berlainan kerana
mempunyai bilangan elektron valens yang sama.
22. Kegunaan isotop :
Kobalt-60 --- membunuh sel-sel kanser
Iodin-131 ---merawat penyakit tiroid
Plutonium-238 --- bateri nuklear
Fosforus-32 dan strotium-90 --- merawat kanser kulit
Natrium-24 ---mengesan kebocaran paip bawah tanah dan pengealiran darah.
23. Elektron valens ialah elektron yang terletak pada petala terluar sesuatu atom unsur
itu.
24. Kala mewakil petala manakala bilangan elektron valens mewakili kedudukan
kumpulan.
* cara untuk menghafal 20 unsur pertama:
H
He --- He
Na --- Naza
Li --- Like
Mg --- Magnufacturers
Be --- Become
Al --- All
B --- Big
Si --- Simply
C --- Car
P
--- Pick
N --- Not
S
--- Some
O --- Of
Cl --- Classic
F --- Ferrari
Ar --- Artistic

Ne --- Neon
Ca --- Cars
BAB 2: FORMULA DAN PERSAMAAN KIMIA
1. Jisim atom relatif sesuatu unsur (berdasarkan skala hidrogen) ialah bilangan kali jisim
satu atom unsur berkenaan lebih besar daripada jisim satu atom unsur Hidrogen. Jisim
satu atom unsur Hidrogen dianggap sebagai satu dan digunakan sebagai piawai.
2. Keburukan penggunaan skala Hidrogen ialah :
Bukan semua bahan dapat berpadu dgn Hidrogen atau menyesarkan Hidrogen
Jisim beberapa unsur tidak tepat
Jisim atom Hidrogen sukar untuk diukur kerana berada dalam bentuk gas.
3. Jisim atom relatif sesuatu unsur (berdasarkan skala Karbon-12) ialah bilangan kali
jisim satu atom unsur berkenaan lebih besar daripada 1/12 kali jisim satu atom Karbon12. Jisim satu atom Karbon-12 dianggap sebagai 12.000 dan digunakan sebagai piawai.
4. 1 mol bersamaan dengan 6.02 x 10^23 bilangan zarah. No avagrado ialah 6.02 x
10^23.
5.
JAR

x no. Avogrado
Bilangan mol

X JAR

nombor
Avogrado

Jisim

isipadu
molar gas

Bil. zarah

X isipadu
molar gas
Isipadu.

6. Formula empirik ialah formula kimia yang menunjukkan nisbah palng ringkas bagi
bilangan atom setiap jenis unsur yang terdapat dalam satu sebatian.
7. Formula mlekul ialah formula kimia yang menunjukkan bilangan sebenar atom-atom
setiap jenis unsur yang terdapat dalam satu molekul bahan itu.
8. Penentuan formula kimia melalui jadual. Jadual itu harus mengandungi unsur, jisim
bilangan mol atom dan nisbah mol paling ringkas.

BAB 3: JADUAL BERKALA UNSUR

1. Gas adi ialah unsur-unsur yang terdapat dalam kumpulan 18 Jadual Berkala Unsur
yang terdiri daripada Helium, Neon. Argon, Kripton, Xenon, Radon.
2. Logam alkali ialah unsur-unsur yang terdapat dalam kumpulan 1 Jadual Berkala Unsur
yang terdiri daripada Hidrogen, Litium, Natrium, Kalium, Rubidium, Cessium, Fransium.
3. Halogen ialah unsur-unsur yang terdapat dalam kumpulan 17 Jadual Berkala Unsur
yang terdiri daripada Fluorin, Clorin, Bromin, Iodin, Astatin.
MENURUNI KUMPULAN
KUMPULAN 1(LOGAM
ALKALI)
saiz atom semakin besar
daya tarikan antara zarah
semakin lemah
wujud ikatan logam antara
zarah
takat lebur dan takat didih
semakin rendah
semakin kurang tenaga
diperlukan untuk mengatasi
daya tarikan antara zarah
mengkonduksikan arus
elektrik
konduktor haba yang baik
ketumpatan semakin
meningkat
semakin reaktif / elektropositif
agen penurunan yang baik
mengalami pengoksidaan
dengan membuang elektron

4.

KUMPULAN 18(GAS ADI)

saiz atom semakin besar
daya tarikan antara zarah
semakin kuat
wujud ikatan van der waals
antara zarah
takat lebur dan takat didih
semakin tinggi
lebih banyak tenaga
diperlukan untuk mengatasi
daya tarikan antara zarah
tidak mengkunduksikan arus
elektrik
tidak mengkonduksikan haba
ketumpatan semakin
meningkat
lengai secara kimia
lengai secara kimia
lengai secara kimia

KUMPULAN 17(HALOGEN)
saiz atom semakin besar
daya tarikan antara zarah
semakin kuat
wujud ikatan van der waals
antara zarah
takat lebur dan takat didih
semakin tinggi
lebih banyak tenaga
diperlukan untuk mengatasi
daya tarikan antara zarah
tidak mengkunduksikan arus
elektrik
pengalir haba yang lemah
ketumpatan semakin
meningkat
semakin kurang reaktif /
elektronegetif
agen pengoksidaan yang baik
mengalami penurunan
dengan menerima elektron

5. Keelektronegetifan ialah satu ukuran kekuatan atom unsur itu menarik elektron ke
arah atom untuk menjadi anion.
6. Keelektropositifan ialah satu ukuran kesenagan atom unsur itu melepaskan elektron
untuk menjadi kation.
7. Apabila merentasi kala dalan Jadual Berkala Unsur :
Saiz atom semakin berkurangan kerana bilangan proton bertambah
menambahkan kekuatan tarikan nukleus atom.
Semakin elektronegetif tetapi semakin kurang elektropositif.
Berubah dari pepejal kepada gas
Daripada bersifat logam kepada separuh logam dan akhirnya kepada bukan logam
8. Sifat-sifat rasmi unsur-unsur peralihan:
Kebanyakan bersifat logam
Dapat membentuk sebatian / ion kompleks
Mempunyai nombor pengoksidaan yang berbeza
Dapat membentuk sebatian yang berwarna-warni
Dapat berfungsi sebagai mangkin
BAB 4: IKATAN KIMIA
1. Ikatan ion ialah ikatan kimia yang terbentuk hasil daripada pemindahan elektron
daripada atom logam kepada atom bukan logam.
2. Ikatan kovaken ialah ikatan kimia yang terbentuk daripada perkongsian elektron
antara dua / lebih atom bukan logam.
3. Huraian pembentukan ikatan ion:
Merupakan sejenis ikatan kimia yang melibatkan pemindahan elektron
Atom logam akan menyingkirkan elektron
Atom bukan logam akan menerima elektron
Ion(positif dan negetif) telah mencapai susunan oktet
Wujud daya tarikan elektrostatic yang kuat antara ion-ion.

IKATAN ION
terbentuk ant atom logam dengan atom bukan
logam
berlaku pemindahan elektron
atom logam akan membuang elektron menjadi
kation manakala atom bukan logam akan
menerima elektron menjadi anion

IKATAN KOVALEN
terbentuk antara atom bukan logam
berlaku perkongsian elektron

kedua-dua atom bukan logam akan

menyumbangkan elektron untuk perkongsian
atom-atom akan mencapai susunan oktet dgn
ion-ion akan mencapai susunan oktet(gas adi) berkongsi elektron
wujud daya elektrostatik
wujud daya van der waals
SIFAT-SIFAT
mempunyai takat didih dan takat lebur yang
mempunyai takat didih dan takat lebur yang
tinggi
rendah
daya tarikan ant ion-ion yang kuat
daya tarikan ant atom-atom yang lemah
kemeruapan yang rendah
kemeruapan yang tinggi
sangat larut dalam air
tidak larut dalam air
tidak larut dalam pelarut organik
sangat larut dalam pelarut organik
mengkonduksikan arus elektrik
tidak mengkonduksikan arus elektrik

4.

BAB 5: ELEKTROLISIS
1. Bahan elektrolit ialah bahan yang dapat mengkonduksikan arus elektrik dalam
keadaan leburan atau dalam keadaan larutan akueus dan mengalami perubahan kimia.

2. Bahan bukan elektrolit ialah bahan yang tidak mengkonduksikan arus elektrik
walaupun dalam keadaan leburan ataupun larutan akueus.
3. Bahan elektrolit dapat mengkonduksikan arus elektrik kerana kehadiran ion-ion yang
bebas bergerak dalam elektrolit.
4. Elektrolisis ialah proses penguraian elektrolit kepada unsur juzuknya apabila arus
elektrik mengalir melaluinya.
5. Elektrod terbahagi kepada 2 jenis iaitu elektrod yang lengai dan elektrod tidak lengai.
Elektrod lengai ialah elektrod yang tidak bertindak balas dengan elektrolit manakala
elektrod tak lengai ialah elektrod yang bertindak balas dengan elektrolit.
6. Kation ialah ion positif yang bergerak ke arah elektrod katod manakala anion ialah ion
negetif yang bergerak ke arah elektrod anod.
7. Penerangan elektrolisis haruslah mgd penerangan:
Ion-ion yang hadir
Pergerakan ion-ion ke anod atau ke katod
Proses nyahcas yang berlaku di anod atau katod.
8. Bagi proses elektrolisis bahan leburan, unsur juzuk logam akan terbentuk di katod
manakala unsur juzuk bukan logam akan terbentuk di anod.
9. Faktor-faktor yang mempengaruhi pemilihan ion untuk dinyahcaskan ialah:
Kedudukan ion dalam siri elektrokimia : ion yang berada semakin bawah di dalam
SEK akan dipilih untuk dinyahcaskan
Kepekatan ion dalam suatu larutan : ion yang lebih pekat akan dipilih untuk
dinyahcaskan kecuali ion 5 ahli kation teratas dan 3 ahli anion teratas.
Jenis elektrod yang digunakan : elektrod selain daripada platinium, karbon dan
grafit akan bertindak balas dengan elektrolit.
10. Proses pengekstrakan logam ialah proses mengekstrakan logam-logam reaktif
melalui proses elektrolisis sebatian leburannya.
11. Pengekstrakkan logam aluminium adalah daripada proses elektrolisis bijih bauksit.
Kriolit(NaAlF6) akan ditambahkan untuk menurunkan takat lebur aluminium oksida.
12. Pengekstrakan logam Natrium adalah daripada proses elektrolisis leburan natrium
klorida. Kalsium klorida ditambah untuk merendahkan takat lebur Natrium Klorida.
Anod terdiri daripada grafit manakala katod terdiri daripada ferum.
13. Penulenan logam ialah proses menulenkan logam yang tidak tulen melalui proses
elektrolisis. Logam tulen akan dijadikan katod manakala logam tidak tulen akan dijadikan
anod.

14. Penyaduran logam ialah proses menyadurkan sesuatu bahan dengan suatu logam
melalui proses elektrolisis. Tujuan penyaduran logam ialah untuk mengelakkan kakisan
logam reaktif dan memperbaiki rupa logam tertentu.
15. Syarat yang diperlukan ialah :
Logam penyadur dijadikan anod
Bahan yang ingin disadur dijadikan katod
Elektrolit harus mempunyai ion logam penyadur.
16. Sel kimia ialah sel yang menghasilkan tenaga elektrik melalui tindak balas kimia
yang berlaku di dalamnya. Syarat yang perlu dipenuhi oleh sel kimia ialah:
Mencelupkan dua keping logam yang berlainan dalam suatu elektrolit
Menyambungkan dua keping logam itu melalui luar pada sebuah
mentol,voltmeter / galvonometer.
17. Sel Daniell mempunyai titian garam(kalium klorida / kalium nitrat) atau pasu
berliang yang berfungsi untuk membenarkan anion-anion sahaja mengalir melaluinya
untuk melengkapkan litar dan mengelakkan kedua-dua elektrolit bercampur.
SEL ELEKTROLISIS

PERSAMAAN
SEL KIMIA
Mengandungi elektrolit
Terdiri daripada dua elektrod
Melibatkan tindak balas kehilangan dan penerimaan elektron
mempunyai elektrod positif dan negatif
PERBEZAAN
tenaga elektrik kpd tenaga
PERUBAHAN BENTUK
tenaga kimia kpd tenaga
kimia
TENAGA
elektrik
dari terminal positif ke terminal
dari terminal negatif ke terminal
negatif
ALIRAN ELEKTRON
positif
kehilangan elektron
TERMINAL POSITIF
penerimaan elektron
penerimaan elektron
TERMINAL NEGATIF
kehilangan elektron
grafit atau dua jenis logam
yang sama
JENIS ELEKTROD
dua jenis logam yang berlainan

18.

19. Siri elektrokimia ialah satu siri susunan logam-logam mengikut tertib kecenderungan
logam mengion. Dapat dibina melalui perbezaan voltan dan kebolehan logam
menyesarkan logam yang lain.
20. Pembinaan SEK melalui perbezaan voltan:
Semakin jauh kedudukan dua logam dalam SEK semakin besar nilai voltan
Logam yg lebih cenderung mengion menjadi terminal (-) manakala satu lagi
manjadi terminal(+)
21. Pembinaan SEK melalui kebolehan menyesarkan logam yang lain:
Logam yang berada lebih atas adalah lebih cenderung untuk menyesarkan logam
lain di bawahnya daripada larutan garam logam itu.
Tindak balas yang berlaku juga dikenali sebagai tindak balas penyesaran.
22. Siri elektrokimia ini penting untuk menentukan terminal sel, voltan sel dan
kebolehan logam menyesarkan logam lain daripada larutan garamnya.

BAB 6: ASID BES DAN GARAM

1. Asid ialah bahan kimia yang menghasikan ion Hidrogen / ion Hidroksonium yang
bebas bergerak apabila dilarutkan dalam air.
2. Bes ialah bahan kimia yang dapat bertindak balas dengan asid untuk menghasilkan
garam dan air.
3. Alkali ialah bahan kimia yang menghasilkan ion hidroksida yang bebas bergerak
apabila dilarutkan dalam air. Semua alkali ialah bes ttp bukan semua bes merupakan
alkali kerana kebanyakan bes tidak larut dalam air.
4. Asid dan alkali hanya akan menunjukkan sifat kimianya apabila dilarutkan dalam air
kerana asid dan alkali hanya akan terion untuk menghasilkan ion Hidrogen dan ion
hidroksida yang bebas bergerak.
5. Sekiranya asid dan alkali dalam keadaan pepejal ataupun dilarutkan dalam pelarut
organik, asid dan alkali tidak menunjukkan sebarang sifat kimianya kerana asid dan alkali
berada dalam bentuk molekul.
6. Kebesan asid:
Asid monobes ialah asid yang memerlukan 1 molnya utk secukup-cukup
bertindak balas dengan satu mol bes.
Asid dwibes ialah asid yang memerlukan 1 molnya untuk secukup-cukup
bertindak balas dengan 2 mol bes.

Asid tribes ialah asid yang memerlukan 1 molnya untuk secukup-cukup

bertindakbalas dengan 3 mol bes.

7. Asid kuat ialah asid yang bercerai dengan lengkap dalam air, mempunyai darjah
penceraian yang tinggi dan menghasilkan kepekatan ion Hidrogen yang tinggi apabila
dilarutkan dalam air.
8. Asid lemah ialah asid yang bercerai separa dalam air, mempunyai darjah penceraian
yang rendah dan menghasilkan kepekatan ion Hidrogen yang rendah apabila dilarutkan
dalam air.
9. Alkali kuat ialah alkali yang bercerai dengan lengkap dalam air , mempunyai darjah
penceraian yang tinggi dan menghasilkan kepekatan ion Hidroksida yang tinggi apabila
dilarutkan dalam air.
10. Alkali lemah ialah alkali yang bercerai separa dalam air, mempunyai darjah
penceraian yang rendah dan menghasilkan kepekatan ion hidroksida yang rendah apabila
dilarutkan dalam air.
11.
NAMA PENUNJUK
LITMUS
FENOLFTALEIN
METIL JINGGA
METIL MERAH
BROMOTIMOL BIRU
KRESOL UNGU

WARNA DALAM
ASID
Merah
Tidak berwarna
Merah jambu
Merah jambu
Kuning
Kuning

WARNA PD NEUTRAL
Ungu
Hampir tidak berwarna
Jingga
Jingga
Hijau
Hijau

WARNA DALAM
ALKALI
Biru
Merah jambu
Kuning
Kuning
Biru
Ungu

12. Larutan ialah satu campuran yang terbentuk apabila satu zat terlarut dilarutkan dalam
satu pelarut.
13. Kepekatan susuatu zat terlarut ialah satu ukuran tentang kuantiti zat terlarut yang
terlarut dalam satu kuantit pelarut tertentu.
14. Kemolaran ialah satu unit kepekatan yang menunjukkan bilangan mol zat terlarut
dalam 1 dm(-3) larutan.
15.
Jisim molar zat terlarut
Kepekatan dalam
g dm(-3)

Kepekatan dalam
mol dm(-3)
X Jisim molar zat terlarut

16. Peneutralan ialah suatu tindak balas antara asid dan bes untuk menghasilkan garam
dan air. Peneutralan antara asid kuat dengan alkali kuat merupakan satu tindak balas
antara yang melibatkan perpaduan antara ion H(+) daripada asid dan ion OH(-) daripada
alkali untuk menghasilkan satu mol molekul air.
17. Pentitratan asid-bes ialah satu kaedah analisis kualitatif untuk menentukan isipadu
asid yang diperlukan dgn tepat untuk meneutralkan satu alkali yang mempunyai isipadu
tertentu dengan bantuan satu penunjuk yang sesuai.
18. Garam merupakan sebatian ion yang terhasil apabila ion Hidrogen di dalam sesuatu
asid diganti oleh ion logam atau ion ammonium.
LARUT
SEMUA
SEMUA
SEMUA
SEMUA
Na, K, NH
Na, K, Ca, NH
Na, K, Ca, NH

GARAM
NATRIUM,KALIUM,
AMMONIUM
NITRAT
KLORIDA
SULFAT
KARBONAT
OKSIDA
HIDROKSIDA

TAK LARUT
TIADA
TIADA
Ag, Hg dan Pb
Ba, Ca, Pb
SEMUA
SEMUA
SEMUA

19.

20. Garam terlarutkan dapat disediakan melalui tindak balas:

Ant asid dgn alkali garam dan air
Ant asid dgn oksida bes
garam dan air
Ant asid dgn logam garam dan gas hidrogen
Ant asid dgn logam karbonat garam, gas karbon dioksida dan air.
21. Garam tak terlarutkan dapat disediakan dengan kaedah pemendakan melalui tindak
balas penguraian ganda dua. Tindak balas penguraian ganda dua ialah tindak balas yang
dapat diwakili oleh XY + AB XB + AY di mana X dan A ialah radikal logam
manakala Y dan B ialah radikal asid. Tindak balas ini berlaku secara saling menukarkan
radikalnya untuk membentuk dua sebatian baru.
22. Sifat fizik hablur ialah:
Mempunyai bentuk geometri tertentu

Mempunyai permukaan rata, sisi lurus dan bucu tajam

Sudut antara dua permukaan bersebelahan adalah tetap
Rupa bentuk hablur sesuatu bahan adalah sentiasa tetap
UNSUR

UJIAN

OKSIGEN
HIDROGEN
KARBON DIOKSIDA

Kayu uji berbara

Kayu uji menyala
Air kapur
Kertas Litmus(Hijau
Muda)
HCl pekat
Kertas Litmus

KLORIN
AMMONIA
HIDROGEN
KLORIDA
SULFUR DIOKSIDA
NITROGEN OKSIDA

PEMERHATIAN
Kayu uji berbara akan menyala
semula
Bunyi pop akan kedengaran
Air kapur menjadi keruh
Biru kpd merah kpd terluntur
Wasap putih terhasil
Merah kpd biru

Ammonia akueus
Kalium Manganat IV
Kalium Dikromat IV
Kertas Litmus(Perang)

Wasap putih terhasil

Warna ungu terlumtur
Jingga kpd hijau
Biru kpd merah

23.

GARAM KARBONAT
KALIUM DAN
NATRIUM
Hg, Ag dan Au
AMMONIA
LAIN-LAIN

24.

KESAN HABA
Tidak diuraikan oleh haba
Terurai menhasilkan gas oksigen, gas karbon dioksida dan
logamnya
Terurai membentuk gas ammonia, gas karbon dioksida dan air
terurai membentuk gas karbon dioksida dan oksida logam

GARAM NITRAT
AMMONIUM
KALIUM DAN
NATRIUM
Hg, Ag dan Au
LAIN-LAIN

KESAN HABA
terurai membentuk nitrus oksida dan air
Terurai membentuk nitrit logam dan oksigen
Terurai membentuk nitrogen oksida, oksigen dan logamnya
Terurai membentuk oksida logam, nitrogen oksida dan gas
oksigen

25.

26. Semua garam sulfat tidak dapat diuraikan oleh haba kecuali Ferum(II)Sulfat, Zink
Sulfat, Kuprum(II)Sulfat dan Ferum (III)Sulfat. Masing-masing akan membebaskan gas
sulfur trioksida dan oksida logamnya.
27 Semua garam klorida tidak terurai oleh haba kecuali ammonia klorida. Hasilnya ialah
gas ammonia dan gas HCl.
28. Pengesahan anion klorida :
Menggunakan bahan HNO3 cair, AgNO3
Hasilnya ialah mendakan putih yang larut dlm NH3 berlebihan
29. Pengesahan anion sulfat:
Menggunakan bahan HNO3, BaNO3
Hasilnya ialah mendakan putih yg tdk larut dalam asid yg berlebihan
30. Pengesahan anion nitrat:
Ujian cincin perang digunakan
Bahan yang digunakan ialah H2SO4 cair, FeSO4 dan H2SO4 pekat
Cincin yang berwarna perang akan terhasil.
31. Pengesahan kation dengan menggunakan larutan NaOH
ZAP larut dalam berlebihan
Ca dan Mg tidak larut dalam berlebihan
32. Pengesahan kation dengan menggunakan laruan ammonia akueus:
MAP tidak larut dalam berlebihan

Zn sangat larut dlm berlebihan

Ca tiada tindak balas.

33. Pengesahan ferum(II):

Kalium Heksasianoferat(II) mendakan biru muda
Kalium Heksasianoferat (III) mendakan biru tua
Kalium tiosionatmendakan merah pudar
Kalium manganat(VII)warna ungu turluntur
34. Pengesahan ferum(III):
Kalium Heksasianoferat(II) mendakan biru tua
Kalium Heksasianoferat (III) mendakan perang kehijauan
Kalium tiosionatmendakan merah darah
35. Pengesahan ion Plumbum:
Dengan larutan ion Cl: mendakan putih larut dalam air panas
Dengan larutan ion Iodida: mendakan kuning larut dalam air panas
36. Pengesahan Ammonium:
Sebarang ujian yang menghasilkan gas ammonia
Dengan ujian Nessler iaitu merkuri(II)iodida, mendakan perang akan terbentuk.
37. Pengesahan dengan Natrium Sulfat:
Mendakan putih terbentuk dengan cepation Plumbum
Mendakan putih terbentuk dengan lama ion kalsium
BAB 7: BAHAN BUATAN DALAM INDURTRI
1. Proses Sentuh ialah proses yang digunakan untuk menghasilkan asid sulfurik.
Keadaan yang diperlukan ialah suhu(400500C), tekanan(1 atm)dan mangkin
Vanadium(V)oksida / Platinium.
Proses:
1. S + O2 SO2
2. SO2 + O2 SO3
3. SO3 + H2SO4 H2S2O7(oleum)
4. H2S2O7 + H2O H2SO4 + banyak haba
2. Proses Ostwald ialah proses yang menghasilkan asid nitrik.
Keadaan yang diperlukan ialah mangkin platinium.
Proses:
1. 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O
2. 2NO + O2 2NO2

3. 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3

3. Proses Haber ialah proses yang menghasilkan ammonia:
Keadaan yang diperlukan ialah suhu(450C), tekanan(200atm)dan mangkin(besi)
Proses: N2 + 3H2 2NH3
4. Aloi ialah satu campuran dua atau lebih unsur mengikut peratusan yang tertentu di
mana unsur utamanya ialah logam.
5. kehadiran atom asing pd aloi mengganggu susunan teratur bagi atom logam tulen dan
mengelakkan atom-atom logamtulen daripada bergelongsor.
6. Tujuan pengaloian ialah:
menambahkan kekuatan dan kekerasan logan tulen
mencegah kakisan logam
membaiki rupa logam
7.
ALOI
DURALUMIN
GANGSA
KELULI

PENGGUNAAN
Badan kapal terbang dan kabel elektrik
Piala dan patung
Landasan kereta api,jambatan,badan keretadan kapal

KELULI NIRKARAT

Sudu,gerpu dan pisau

LOYANG

Barang hiasan dan alat elektrik

PIUTER

barangan hiasan dan puiter.

KOMPOSISI
Al + Cu
Cu + timah
Besi + Karbon
Fe + Cr + Ni +
C
Cu + Zn
Cu + antimoni
+ timah

8. Polimer ialah molekul berantai panjang yang terbina daripada gabungan beberapa unit
kesil yg dikenali sebagai monomer.
9. Polimer semula jadi ialah polimer yang terdapat dalam benda hidupspt kanji dan
protein. Plomer sintetik ialah polimer buatan manusia spt plastik dan getah sintetik.
10.
POLIMER
POLIPROPENA
POLIVINIL KLORIDA
POLISTIRENA
PERSPEKS
TEFLON
NEOPRENA
STIRENA-BUTADIENA
NILON

PENGGUNAAN
PLASTIK
membuat paip dan bekas
membuat baju hujan, batang paip dan pembalut kabel elktrik
membuat bahagian dalam peti sejuk, radio alat permainan kanakkanak
penganti kaca
alas alat memasak dan bebola
GETAH SINTETIK
salur getah
tayar dan kasut
LAIN-LAIN
kain baju,berus gigi,benang kail,gentian bulu,sikat dan payung

POLIESTER

kain baju,payung terjun,stoking dan jala ikan

*Nilon ialah polimer sintetik dgn poliamida yang dihasilkan daripada diamina dan diasid.
*Poliesterpolimer sintetil dgn kump polimer yg dihasikan drpd diol dan diasid
*Getah Sintetikkump polimer sintetik yg menyerupai getah asli
11. Kaca Fotokromik juga dikenali sbg kaca berbalik. Merupakan kaca yang
menunjukkan perubahan warna apabila dikenakan cahaya.
12. Kaca Mengkonduksikan ialah kaca yang dapat mengalirkan arus elektrik. Terhasil
dgn menambahkan ITO(Indium Stanum Oxide)
13. Penggunaan seramik ialah untuk membuat:
Bahan binaan krn sifatnya yang keras, tahan haba dan tahan tekanan.
Barangan hiasan krn sifatnya yang lengai, tahan karat dan tahan lama
Penebat elektrik
Semi konduktor dan dapat menyimpan cas
Bidang perubatan iaitu membuat anggota badan yang palsu.
14. Super konduktor ialah bahan konduktor elektrik yang hampir tidak mempunyai
ringtangan elektrik. Seramik ini dikenali sebagai perovskite dan hanya berfungsi sebagai
super konduktor pd suhu -196.
15. Bahan komposit ialah bahan yang terdiri daripada satu jenis bahan yang digabungkan
dengan bahan lainuntuk menghasilkan bahan baru yang menyatukan kelebihan kedua-dua
bahan asal.

BAB 8: KADAR TINDAK BALAS

1. Kadar tindak balas ialah sukatan perubahan sesuatu kuantiti semasa tindak balas dalam
satu unit masa.
2. Kadar tindak balas berkadar songsang dengan masa tindak balas.
3. Kadar tindak balas yang tinggi mengambil masa yang singkat untuk selesai bertindak
balas. Begitu juga sebaliknya.
4. Kadar tindak balas purata ialah purata kadar tindak balas yang berlaku dalam satu
tempoh masa tertentu.
5. Kadar tindak balas pada masa tertentu ialah kadar tindak balas sebenar yang berlaku
pada masa tersebut.
6. Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas:

Jumlah luas permukaan bahan tindak balas : semakin besar JLP semakin tinggi
kadar tindak balas.
bahan yang lebih kecil mempunyai JLP yang terdedah kpd tindak balas yg lebih
besar. Jadi peluang utk pelanggaran bertambah iaitu frekuensi pelanggaran
bertambah. Hal ini juga akan menambahkan bilangan perlanggaran dengan orientasi
yang betul. Lantas, frekuensi pelanggaran berkesan juga akan turut bertambah dan
kadar tindak balas pun bertambah.
Kepekatan : semakin tinggi kepekatan semakin tinggi kadar tindak balas.
pertambahan kepekatan bahan tindak balas bermakna bilangan zarah bahan tindak
balas dalam satu unit isipadu campuran akan bertambah. Oleh itu, zarah bahan tindak
balas akan berlanggaran dengan lebih kerap. Frekuensi pelanggaran bertambah.
Orientasi pelanggaran yang betul juga bertambah. Maka,frekuensi pelanggaran
berkesan juga bertambah. Hal ini meninggikan kadar tindak balas.
Suhu semakin tinggi suhu semakin tinggi kadar tindak balas
suhu yang tinggi akan menambahkan tenaga kinetik zarah bahan tindak balas. Oleh
itu, zarah bahan tindak balas bergerak dengan lebih pantas dan frekuensi perlanggaran
bertambah. Maka, frekuensi perlanggaran berkesan juga bertambah. Tenaga yang
dipunyai zarah oleh zarah bahan tindak balas juga bertambah apabila suhu meningkat.
Oleh itu, lebih banyak zarah yang mempunyai tenaga pengaktifan untuk
menghasilkan perlanggaran berkesan. Pertambahan frekuensi perlanggaran berkesan
meninggikan kadar tndak balas.
Mangkin kehadiran mangkin positif akan meningkatkan kadar tindak balas.
kehadiran mangkin positif membekalkan suatu lintasa alternatif bagi tindak balas
berlaku. Lintasan alternatif ini mempunyai tenaga pengaktifan yang lebih rendah.
Oleh itu, bilangan zarah yang mempunyaibahan tindak balas yang mempunyai tanaga
pengaktifan yang lebih rendah ini adalah lebih banyak. Maka,frekuensi perlanggaran
berkesan bertambah. Hal ini meninggikan kadar tindak balas.
Tekanan tekanan yang semakin tinggi akan meningkatkan kadar tindak balas.
pertambahan tekanan campuran bahan tindak balas bermakna pertambahan
bilangan zarah bahan tindak balas per unit isipadu campuran tindak balas.
Pertambahan tekanan bahan tindak dalas dalam bentuk gas adalah sama seperti
pertambahan kepekatan bahan tindak balas. Hal ini menambahkan bilangan zarah
bahan tindak balas dalam satu unit isipadu campuran tindak balas. Zarah bahan
tindak balas akan berlanggaran dengan lebih kerap. Oleh itu, frekuensi perlanggaran
berkesan akan bertambah. Hal ini akan meninggikan kadar tindak balas.
7. Mangkin ialah bahan yang mengubah kadar sesuatu tindak balas dan tmangkin tidak
akan mengalami sebarang perubahan kimia pada akhir tindak balas.
8. Mangkin bersifat:
tidak berubah dari segi kuantiti dan komposis kimia
tindakan mangkin adalah khusus

mangkin hanya diperlukan dalam kuantiti yang kecil

tidak mengubah kuanti hasil tindak balas.
menyediakan satu jalan alternatif yang mempunyai tenaga pengaktifan yang rendah.
9. Perlanggaran berkesan ialah perlanggaran yang menghasilkan tindak balas dengan
mencapai tenaga minimum yang mencukupi dan orientasi pelanggaran yang betul
10. Tenaga pengaktifan ialah tenaga yang mesti dipunyai oleh zarah-zarah bahan tindak
balas yang berlanggar. Tenaga ini mesti diatasi oleh bahan-bahan tindak balas yang
berlanggar supaya tindak balas dapat berlaku untuk memberikan hasil tindak balas.
11. Frekuensi pelanggaran berkesan ialah bilangan perlanggaran berkesan yang berlaku
dalam sesaat.
BAB 9: SEBATIAN KARBON
1. Sebatian karbon ialah sebatian yang mengandungi juzuk unsur karbon.
2. Sebatian organik ialah sebatian yang sumber aslinya ialah organisma dan mempunyai
satu atau lebih atom karbon sebagai juzuk utamanya.
3. Sebatian tak organik ialah sebatian yang tidak tergolong dalam kumpulan sebatian
organik.
4. Sebatian tak organik yang mgd karbon ialah sebatian karbonat, sebatian hidrogen
karbonat, sebatian sianida, sebatian karbida gas karbon dioksida dan gas karbon
monoksida.
5. Pembakaran sebatian organik dengan bekalan oksigen yang berlebihan atau mencukupi
akan menghasilkan gas karbon dioksida dan air. Pembakaran lengkap berlaku.
6. Pembakaran sebatian organik dgn bekalan oksigen yang tidak mencukupi atau
berkurangan akan menghasilkan campuran gas karbon dioksida dan gas karbon
monoksida, air dan jelaga. Pembakaran tidak lengkap berlaku.
7. Hidrokarbon ialah sebatian kimia yang hanya terdiri daripada unsur Hidrogen dan
unsur Karbon.
8. Satu atom H hanya akan membentuk satu ikatan tunggal. Setiap atom C pula akan
mempunyai 4 ikatan sahaja.
9. Hidrokarbon tepu ialah hidrokarbon yang semua atom karbonnya terikat ant satu sama
lain melalui ikatan kovalen tunggal sahaja. alkana

10. hidrokarbon tidak tepu ialah hidrokarbon yang mempunyai sekurang-kurangnya satu
ikatan kovalen berganda antara atom karbonnya.
11. Alkana ialah satu siri homolog hidrokarbon yang hanya terdiri daripada unsur
hidrogen dan unsur karbon.sahaja dan diwakili dengan formula am C(n)H(2n+2). Ahli
pertamanya ialah Metana.
12. Alkena ialah satu siri homolog hidrokarbon yang hanya terdiri daripada unsur karbon
dan hidrogen sahaja dan diwakili dengan formula am C(n)H(2n).
13. Alkohol ialah satu sebatian organik yang mempunyai kumpulan berfungsi
OH dan diwakili dengan formula am C(n)H(2N+1)OH.
14. Asid Karbosilik ialah satu sebatian organik yang mempunyai kumpulan berfungsi
COOH dan diwakili dengan formula am C(n)H(2n+1)COOH.
15. Ester ialah satu sebatian organik yang mempunyai kumpulan berfungsi COO dan
diwakili dengan formula am C(n)H(2n+1)C(m)H(2m+1).
15. Sifat fizik kumpulan homolog hidrokarbon.
SIFAT FIZIK
SAIZ MOLEKUL
TAKAT DIDIH
DAN TAKAT
LEBUR
KEADAAN FIZIK
KETUMPATAN
KETERLARUTAN
AIR
KETERLARUTAN
PELARUT
ORGANIK
KEKONDUKSIAN
ELEKTRIK

ALKANA

ALKENA

ALKOHOL

Bertambah

Bertambah

Bertambah

ASID
KARBOKSILIT
Bertambah

Bertambah

Bertambah

Bertambah

Bertambah

4 gas 5 cecair dan

seterusnya pepejal
Bertambah

3 gas 5 cecair dan

seterusnya pepejal
Bertambah

12 cecair dan
seterusnya pepejal
Bertambah

Tidak

Tidak

3 ahli pertama

9 cecair dan
seterusnya pepejal
Bertambah
HC yg berantai
pendek

Larut

Larut

Larut

HC yg berantai
panjang

Tidak

Tidak

Tidak

Tidak

16. Takat lebur dan takat didih semakin bertambah kerana saiz molekul semakin
bertambah. Jadi daya tarikan van der waals antara molekul semakin bertambah kuat.
Oleh itu lebih banyak tenaga diperlukan untuk mengatasi daya tarikan tersebut.
17. Ketumpatan juga bertambah kerana jisim molekul bertambah. Semakin bertambah
jisim molekul semakin kuat daya tarikan antara molekul maka semakin padat molekul
HC tersebut.
18. Semua alkana dan alkena tidak larut dalan air kerana rantai hidrokarbon adalah
hidrofobik tetapi dapat larut dalam pelarut organik. Hanya rantai hirdrkarbon alkohol dan

asid karbosilik yang pendek sahaja larut dalam air kerana dipengaruhi oleh kumpulan
berfungsinya.
19. Formula struktur sesuatu bahan ialah formula kimia yang menunjukkan cara atomatom diikat melalui ikatan kovalen antara satu sama lain dalam satu molekul bahan
tersebut.
20. Sifat kimia alkana:
Alkana adalah tidak reaktif secara kimia dan bersifat neutral.
Tidak menunjukkan sebarang perubahan apabila ditindak balas dengan asid HCl,
NaOH, KMnO(4) berasid dan air bromin.
Pembakaran alkana terbahagi kepada pembakaran lengkap dan pembakaran tidak
lengkap.
Mengalami tindak balas penukargantian dengan syarat kehadiran UV dan hanya
akan bertindak balas dgn Cl, Br dan I.
21. Sifat kimia alkena:
Bersifat neutral. Lebih reaktif daripada alkana
Dapat mengalami pembakaran lengkap dan pembakaran tidak lengkap\
Mengalami penghidrogenan dgn syarat adanya mangkin platinium / nikel yang
panas. Hasilnya alkenaalkana.
Mengalami penghalogenan dgn air klorin dan bromin untuk menghasilkan
dibromoalkana / dikloroalkana.
Mengalami penghalidaan dgn HCl, HBr dan HI untuk menghasilkan
halogenoalkana
Mengalami penghidratan dgn penambahan stim(air) pada suhu dan tekanan yang
tinggi di makmal manakala secara industri adalah dgn menggunakan mangkin
asid fosforik pd suhu 300C dan tekanan 60atm. Alkohol akan dihasilkan.
Mengalami pengoksidaan[KMnO(4)] untuk menghasilkan alkana-diol.
*alkana dan alkena dapat dibezakan melalui tindak balas pengoksidaan oleh air bromin
dan Kalium mannganat(VII)
22. Proses penyediaan alkohol:
Alkohol dapat disedikan di makmal melalui proses penapaian karbohidrat danjuga
melalui industri secara besar-besaran.
Proses penapaian ialah proses penguraian molekul organik yang besar kepada
molekul-molekul yang lebih kecil dgn bantuan enzim yang dihasilkan oleh
mikroorganisma.
Secara industri alkohol dapat disediakan dengan mangalirkan campuran etana dgn
stim melalui mangkin asid fosforik pd suhu 300C dan tekanan 60atm.
23. Sifat kimia alkohol:
Bersifat neutral.
Boleh terbakar dengan lengkap atau tidak lengkap

Mengalami pengoksidaan oleh agen pengoksidaan[KMnO(4)] atau [K(2)CrO(7)]

untuk menghasikan asid karboksilik
Mengalami pengdehidratan dengan membuangkan molekul air untuk
menghasilkan alkena. Memerlukan mangkin serpihan porselin panas.
24. Penyediaan asid karbosilik:
Dalam makmal malalui proses pengoksidaan
Dalam industri melalui proses peretakan petroleum dan pemanasan gas asli.
25. Sifat kimia asid karbosilik:
Merupakan sejenis asid dan menunujukkan sifat asid.
Bertindak balas dgn bes, logam, karbonat logam seperti t/b asid dan alkali.
Bertindak balas dgn alkohol dan kehadiran mangkin asid sulfurik utk
menghasilkan ester.
s
26. Penghasilan ester:
Melalui proses pengesteran ant asid karbosilik dan alkohol di dalam makmal
secarqa refluks dan asid sulfurik bertindak sebagai mangkin.
Air akan disingkirkan. Jadi proses ini juga dikenali sebagai tindak balas
kondensasi.
* isomerisme ialah satu fenomena di mana dua atau lebih molekul mempunyai atom-atom
yang sama tetapi susunan mereka berlainan.
*isomer merupakan molekul-molekul yang mempunyai formula molekul yang sama
tetapi formula struktur yang berlainan
27. Lemak ialah sekumpulan sebatian organik semula jadi yang terdiri daripada ester.
30. Terbahagi kepada dua jenis iaitu lemak dan minyak.
LEMAK
PERSAMAAN
MINYAK
Terdiri drpd hidrogen karbon dan oksigen.
Merupakan molekul ester yang besar.
PERBEZAAN
Haiwan
SUMBER
Tumbuhan
Pepejal
KEADAAN FIZIK
Cecair

31. Lemak dihasilkan daripada proses pengesteran ant satu molekul gliserol dengan tiga
molekul asid lemak. Lemak merupakan propan-1,2,3-triol
32. Asid lemak tepu ialah asid lemak yang hanya mempunyai ikatan tunggal sahaja.
Lemak yang mgd asid lemak tepu dikenali sebagai lemak tepu.
33. Asid lemak tak tepu ialah asid lemak yang mgd sekurang-kurangnya satu ikatan
dubel. Lemak yang mengandungi asid lemak tak tepu dikenali sebagai lemak tak tepu.

34. Perbezaan ant lemak tepu dan lemak tak tepu

LEMAK TEPU
Asid lemak tepu

ASPEK
JENIS ASID LEMAK

Ikatan tunggal shj

JENIS IKATAN

Maksimum
Tinggi
Pepejal
Haiwan
Tinggi

KANDUNGAN ATOM
HIDROGEN
TAKAT LEBUR
KEADAAN FIZIK
SUMBER
KANDUNGAN KOLESTEROL

LEMAK TAK TEPU

Asid lemak tak tepu
Sekurang-kurangnya satu ikatan
dubel
Masih boleh menerima Hidrogen
Rendah
Cecair
Tumbuhan
Rendah

35. Penghidrogenan merupakan tindak balas penambahan hidrogen yang menukarkan

lemak tak tepu kepada lemak tepu dengan syarat kehadiran mangkin nikel.
36. Pengekstrakan minyak sawit secara industri
1. pensterilanbuah sawit dikukus pd suhu 140C selama 7590minit
2. pengasinganmengasingkan buah daripada tandan
3. pencernaandiputar dgn kuat dlm stim utk menanggalkan sabut
4. pemerahan minyakbuah ditekan dan minyak yg terhasil akan diasingkan drpd
gentian sabut &biji sawit
5. penulenancampuran dibiarkan terenap dan minyak pd lapisan atas dikeluarkan
6. pengeringanminyak tersebut diemparkan dgn laju dan dihantar ke kebuk
pengeringan vakum utk dikeringkan.
7. penapisanmenyingkirkan warna,gam dan bau. Hasil yg diperoleh berwarna
keemasan.
8. pemeringkatanmengasingkan trigliserida yg bertakat didih daripada
trigliserida yang bertakat didih.
37. Kebaikan minyak sawit ialah:
selamat untuk kesihatan
kaya dgn beta-karotena
dapat meningkatkan aras kolesterol yang berfaedah dan menurunkan aras
kolesterol yang berbahaya
mengurangkan kecenderungan darah membeku
daya tahan yang tinggi terhadap pengoksidaan
tidak mempengaruhi rasa dan bau masakan
38. Pempolimeran ialah proses penghasilan polimer . Terdapat dua jenis polimer iaitu
polimer semula jadi dan polimer sintetik. Polimer semula jadi getah asli.

39. Getah asli merupakan polimer penambahan yang dihasilkan daripada gabungan
monomer-monomer isoprena(2-metil-1,3-diena) untuk membentuk poliisoprena.

40. Penggumpalan lateks:

molekul-molekul polimer getah diselaputi oleh membran protein yg membawa
cas negatif.
Jadi semua zarah getah adalah bercas negetif. Maka wujud daya tolakan antara
zarah getah dan menghalang penggumpalan.
Apabila asid ditambah, cas negatif membran protein dinyahcaskan dan daya
tolakan zarah koloid dihapuskan,
Pelanggaran berlaku ant zarah getah dan ini akan memecahkan membran protein.
Polier-polimer getah terbebas dan bergabung menghasilkan gumpalan.
*cara mengelakkan gumpalan ialah dgn menambahkan ammonia ke dalan lateks untuk
meneutralkan asid drpd bakteria dan kulat(asid laktik).
41. Getah tervulkan ialah getah yang telah ditindakan dengan sulfur. Dapat dihasilkan
dengan memanaskan getah asli dengan serbuk sulfur.
42. Barangan getah ini dapat divulkan dengan mendedahkannya kepada wasap disulfur
diklorida(dalam larutan metilbenzena) untuk jangka masa tertentu.
43. Sulfur akan bertindak balas dgn ikatan dubel pada rantai polimer polimer getah untuk
membentuk ikatan CSSC antara rantai polimer. Ini dapat menghalang polimerpolimer getah daripada bergelongsor.
44. Kehadiran rangkai silang sulfur menyebabkan getah tervulkan mempunyai lebih
banyak kelebihan. Antaranya :
lebih kuat : daya tahan regangan yang tinggi dan tidak mudah putus.
Lebih tahan haba
Lebih tahan kepada pengoksidaan

BAB 10: PENGOKSIDAAN DAN PENURUNAN

1. Tindak balas redoks ialah tindak balas yang melibatkan proses pengoksidaan dan
proses penurunan yang berlaku secara serentak.
2. Pengoksidaan ialah tindak balas yang berlaku apabila suatu bahan mengalami
penambahan oksigen. Penurunan pula ialah tindak balas yang berlaku apabila suatu bahan
mengalami pengurangan oksigen.

3. Pengoksidaan ialah tindak balas yang berlaku apabila sesuatu bahan mengalami
kehilangan hidrogen. Penurunan pula ialah tindak balas yang berlaku apabila suatu bahan
mengalami penambahan hidrogen.
4. Pengoksidaan ialah tindak balas yang berlaku apabila suatu bahan tindak balas
mengalami kehilangan elektron. Penurunan ialah tindak balas yang berlaku apabila suatu
bahan tindak balas mengalami pertambahan elektron.
5. Pengoksidaan ialah tindak balas yang berlaku apabila sesuatu bahan tindak balas
mengalami pertambahan nombor pengoksidaan. Penurunan ialah suatu tindak balas yang
berlaku apabila sesuatu bahan tindak balas mengalami pengurangan nombor
pengoksidaaan.
6. Bahan yang mengalami proses pengoksidaan merupakan agen penurunan manakala
bahan yang mengalami proses penurunan merupakan agen pengoksidaan.
7. Nombor pengoksidaan sesuatu unsur dalam suatu sebatian ialah cas yang diperoleh
oleh unsur itu apabila unsur itu wujud sebagai ion dalam sebatian tersebut dengan
membuat anggapan bahawa semua ikatan yang wujud dalam sebatian tersebut tidak kira
sebatian ion atau sebatian kovalen merupakan ikatan ion.
8. Ion ferum(II) akan doksidakan kepada ion ferum(III) apabila dicampurkan dengan
air(Br,Cl atau I). Ion ferum(III) pula akan ditukarkan kepada ion ferum(II) oleh logam
zink dan logam magnesium.
9. Air (Cl, Br dan I) bertindak sebagai agen pengoksidaan dan mengalami penurunan. Ion
ferum(II) pula akan mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan.
10. Logam Zink dan Magnesium pula mengalami pengoksidaan dan bertindak sebagai
agen penurunan. Ion ferum(III) pula akan mengalami penurunan dan bertindak sebagai
agen pengoksidaan.
11. Agen pengoksidaan : Kalium Manganat(VII), Kalium Dikromat(VI), Hidrogen
Peroksida dan Asid Nitrik Pekat.
12. Tindak balas penyesaran juga merupakan salah satu tindak balas redoks. Logam yang
berada lebih tinggi dalam SEK akan menyesarkan logam yang berada di bawahnya.
Logam yang lebih tinggi akan mengalami pengoksidaan dan bertindak sebagai agen
penurunan. Halogen yang lebih tinggi akan menyesarkan halogen yang berada di
bawahnya daripada larutan halidanya.
13. Warna halogen dalam:
HALOGEN
KLORIN
BROMIN
IODIN

WARNA DALAM LARUTAN AK

Kuning pucat / hampir tdk
berwarna
Perang / kuning keperangan
Perang / kuning keperangan

WARNA DALAM LARUTAN

CCl(4)
Kuning pucat / hampir tdk
berwarna
Perang / jingga
Ungu

14. Apabila sesuatu bahan mengalami pengoksidaan, bahan itu bertindak sebagai agen
penurunan, merupakan anod dan merupakan terminal negatif sel.
15. Apabila sesuatu bahan mengalami penurunan, bahan itu bertindak sebagai agen
pengoksidaan, merupakan katod dan merupakan terminal positif sel..
16. Tindak balas redoks juga melibatkan pemindahan elektron pada satu jarak jauh
haruslah menggunakan elektrolit yang berupa asid sulfurik cair. Asid sulfurik cair
berfungsi untuk memisahkan dua larutan dan membenarkan ion-ion mengalir untuk
melengkapkan litar.
17. Tindak balas redoks dapat berlaku dalam keadaan agen pengoksidaan bersentuhan
atau tidak bersentuhan.
18. Kakisan logam ialah satu tindak balas redoks di mana logam itu dioksidakan secara
spontan melalui kehilangan elektron untuk membentuk ion-ion logam.
19. Logam kalium dan natrium mudah terkakis. Logam yang berada lebih atas dalam
SEK lebih mudah terkakisan daripada logam di bawahnya. Bermula daripada logam
kuprum dan seterusnya adalah tahan kakis.
20. Logam aluminium, zink, kromium dan nikel tidak akan trkakis kerana lapisan oksida
pada permukaan logam ini yang bersifat keras, sukar retak dan tidak telap air dapat
melindunginya daripada kakisan yang berterusan.
21. Pengaratan besi merupakan satu tindak balas redoks yang akan mengalami
proses pengoksidaan di permukaan besi yang bersentuhan dengan air
Logam ferum akan dioksidakan kpd ion ferum(II)+
proses penurunan berlaku di sisi titisan air
Oksigen berpadu dengan air untukmenghasilkan ion OH(-)
ion OH dan Ferum(II) akan berpadu utk menghasilkan ferum(II)hidroksida[Fe(OH)(2)]
Ferum(II)hidrksida pula akan teroksida kepada Ferum(III)oksida
terhidrat[Fe(2)O(3).2H2O]. benda ini berwarna perang dan merupakan karat.
22. Pengaratan besi akan dipercepatkan dengan kehadiran elektrolit seperti asid dan
larutan garam. Pengaratan juga akan bertambah cepat apabila bersama-sama dgn logam
yang kurang elektropositif.
23. Pengaratan besi dapat diperlahankan apabila bersentuhan dengan logam yang lebih
elektropositif, disadur atau disalut dengan selapisan logam yang lebih elektropositif
daripada besi.
24. Pengaratan juga dapat dihalang sekiranya lapisan permukaan besi dapat dihalang
daripada bersentuhan dengan air dan oksigen. Oleh itu, besi dapat dicegah daripada
berkarat dengan menyapu cat, gris/minyak dan disalut dengan plastik.

25. Pengaratan besi akan menghasilkan ion OH yang menunjukkan sifat alkali. Jadi
penunjuk fenolfalein digunakan untuk mengesan kehadiran ion OH.
26. Selain itu, kalium heksasianoferat(II) dan kalium heksasianoferat(III) juga digunakan
untuk mengesan kehadiran ion Ferum(II). Bagi Kalium heksasianoferat(II), mendakan
biru muda akan terbentuk dan bagi kalium heksasianoferat(III), mendakan biru tua akan
terhasil sekiranya ion ferum(II) hadir.
27. Apabila logam bertindak balas dengan oksigen utk membentuk oksida logam, tindak
balas redoks berlaku.
28. Semakin reaktif sesuatu logam terhadap oksigen semakin terang dan cepat
pembakaran logam yang berlaku.
29. Pemanasan kalium manganat(VII), campuran kalium klorat(V) dengan mangan(IV)
oksida, dan pemanasan kalium nitrat akan menghasilkan oksigen untuk tindak balas
pembakaran logam.
30. Sekiranya logam dapat menyingkirkan oksigen daripada karbon dioksida untuk
membentuk oksida logam dan karbon , logam itu lebih reaktif daripada karbon.
Sebaliknya logam itu adalah kurang reaktif daripada karbon.
31. Sekiranya karbon dapat menyingkirkan oksigen daripada oksida logam untuk
membentuk karbon dioksida dan logam maka karbon lebih reaktif daripada logam itu.
Sebaliknya karbon adalah kurang reaktif daripada logam itu.
32. Sekiranya hidrogen dapat menyingkirkan oksigen daripada oksida logam untuk
membentuk logam dan air, hidrogen adalah lebih reaktif daripada logam itu. Sebaliknya
hidrogen adalah kurang reaktif daripada logam itu.
33. Gas hidrogen dapat dihasilkan melalui tindak balas antara asid HCl dengan logam Zn
dan dimangkinkan oleh Kuprum(II) Sulfat. Gas hidrogen dikeringkan dengan
mengalirkan Hidrogen melalui Kalsium Klorida kontang.
34. Susunan siri kereaktifan logam:
K, Na, Ca, Mg, Al, C, Zn, H, Fe, Sn, Pb, Cu, Hg, Ag, Au
35. Pengekstrakan besi daripada bijihnya:
Bijihnya ialah hematit(Fe2O3) dan magnetit(Fe3O4)
Bijih besi + arang kok + Kalsium karbonat dimasukkan ke dalam relau bagas
Kalsium karbonat akan diuraikan oleh haba kpd kalsium oksida dan CO2
Arang kok juga akan terbakar menghasilkan CO2
Arang kok dan karbon monoksida akan menurunkan bijih besi kepada leburan
besi yang tenggelam di bawah relau

Kalsium oksida akan terapung di atas leburan besi dan bergabung dgn pasir
untukmenjadi sanga.
Lebuaran besi pula akan disejukkan menjadi besi tuangan.
Leburan besi ini juga akan dimasukkan ke dalam relau oksigen untuk
manghasilkan besi tulen, keluli atau besi tuangan.

36. Pengekstrakan timah daripada bijihnya:

Bijihnya ialah kasiterit(SnO2)
Bijih kasiterit terlebih dahulu akan melalui cara apungan
Di sini bijih timah akan dihancurkan dan digoncang dgn air berminyak.
Timah akan melekat pada minyak dan terapung pada permukaan air
Bijih timah kemudian akan dipanggang untuk mengeluarkan benda asing spt
sulfur,minyak dan karbon.
Akhirnya bijih timah akan dicampur dgn arang kok dan dimasukkan ke dalam
relau bagas.
Bijih timah akan diturunkan kepada timah oleh agen penurunan CO dan karbon.
Jongkong timah akan dihasilkan.

BAB 11: TERMOKIMIA

1. Tindak balas eksotermik ialah tindak balas yang membebaskan haba ke persekitaran.
2. Tindak balas endotermik ialah tindak balas yang menyerap haba daripada persekitaran.
3. Kebanyakan tindak balas ialah tindak balas eksotermik. Hanya sebilangan tindak balas
yang merupakan tindak balas endotermik iaitu:
Penguraian terma garam karbonat
Penguraian terma garam nitrat
Pemanasan garam terhidrat
Tindak balas ant asid dgn hidrogen karbonat
Pemelarutan pepejal garam dan t / b perubahan keadaan fizik yang berkaitan.
4. Perubahan tenaga haba dalam t / b eksotermik ialah negetif manakala t / b endotermik
pula ialah positif.
5. Gambar rajah aras tenaga ialah graf yang menunjukkan aras kandungan tenaga bahan
tindak balas dan hasil tindak balas. Nilai delta H adalah dalam unit KJ mol(-1).
6. Keadaan piawai untuk tindak balas ialah:
Suhu=25C / 298 K
Tekanan=1atm

Kepekatan larutan=1 mol dm(-3)

Bahan t / b mesti berada pada keadaan fizik yg biasa pd suhu dan tekanan bilik

7. Perubahan haba = mc. Hada tindak balas ialah (mc / bilangan mol bahan yang
digunakan.)
8. Haba pemendakan ialah perubahan haba yang berlaku apabila 1 mol bahan mendakan
terbentuk daripada tindak balas ionnya pada keadaan piawai.
9. Langkah-langkah untuk eksp utk haba pemendakan argentum nitrat:
Suhu awal larutan diambil selepas beberapa minit.
Larutan haruslah dituang dgn seberapa cepat dan cermat yang boleh umtuk
mengelakkan kehilangan haba ke sekeliling dan elakkan tumpahan
Campuran dalam larutan haruslah sentiasa dikacau spy suhu larutan sekata
Bacaan termometer diperhatikan sepanjang masa supaya suhu tertinggi yang
dicapai dicatatkan.
10. Haba penyesaran ialah perubahan haba yang berlaku apabila 1 mol bahan disesarkan
daripada larutan garamnya pada keadaan piawai oleh logam yang lebih reaktif.
11. Langkah berjaga-jaga untuk eksp utk haba penyesaran kuprum:
Suhu awal larutan diambil selepas beberapa minit.
Suhu akhir yang dicatatkan mestilah suhu yang tertinggi yang dicapai oleh larutan
campuran
Serbuk logam digunakan dan bukan ketulan logam digunakan unutk mengelakkan
haba hilang ke sekeliling.
12. Haba peneutralan ialah perubahan yang berlaku apabila 1 mol ion H(+) daripada asid
bergabung dengan 1 mol ion hidroksida untuk membentuk 1 mol air pada keadaan
piawai.
13. Haba yang dibebaskan akan dipengaruhi oleh kepekatan asid dan alkali, kuantiti asid
dan alkali yang digunakan dan kekuatan asid dan alkali.
14. Haba peneutralan antara asid kuat dgn alkali kuat ialah -57Kjmol(-1) tetapi haba
peneutralan ant asid lemah dgn alkali kuat adalah kurang drpd -57Kjmol(-1) kerana
sebahagian haba peneutralan yang dibebaskan telah diserap semula unutk memutuskan
ikatan ant molekul asid lemah yang tdk terion itu.
15. Langkah berjaga-jaga untuk eksp haba peneutralan ialah:
Suhu awal larutan diambil selepas beberapa minit
Larutan dituang dgn seberapa cepat dan cermat yang boleh untuk mengelakkan
kehilangan haba ke sekeliling dan mengelakkan tumpahan
Campuran larutan haruslah sentiasa dikacau spy suhu adalah sekata

Bacaan termometer diperhatikan sepanjang masa spy suhu tertinggi yang tercapai
dicatatkan.

16. Hanya perubahan kepekatan sahaja akan mengubah perubahan suhu. Perubahan
isipadu tidak akan mengubah perubahan suhu.
17. Asid dwibes akan membebaskan 2(57kJmol) haba manala asid tribes pula akan
membebaskan 3(57kJmol)haba.
18. Haba pembakaran ialah perubahan haba yang berlaku apabila 1 mol bahan dibakar
dengan lengkap dalam oksigen pada keadaan piawai.
19. Pembakaran alkohol : nilai haba pembakaran akan bertambah apabila bilangan karbon
dan hidrogen bertambah dalam alkohol yang dibakar.
20. Langkah berjaga-jaga utk eksp haba pembakaran:
Bekas logam yang berdinding nipis digunakan krn merupakan konduktor haba
yang baik.
Bekas logam tidak dialaskan dengan kasa dawai utk mengelakkan penyerapan
haba oleh kasa dawai
Kedudukan pelita diselaraskan supaya nyalaan dapat sampai ke dasar bekas
kuprum
Jangan mendedahkan alkohol pada api krn alkohol mudah meruap.
Pelita dan kandungannya ditimbang secepat mungkin untuk mengelakkan
pengurangan jisim melalui penyejatan
Air dalam bekas logam sentiasa dikacau untuk memastikan pemanasan air adalah
sekata.
Pengadang angin digunakan utk melindungi myalaan daripada tiupan angin.
21. Bahan api ialah bahan yang dapat dibakar untuk menghasilkan tenaga haba.
22. Nilai bahan api ialah kuantiti haba yang dibebaskan daripada pembakaran lengkap 1g
bahan api.
BAB 11: BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA
1. Sabun ialah garam natrium atau garam kalium bagi asid lemak
2. Asid lemak merupakan asid karboksilik berantai panjang yang mempunyai 1218 atom
carbon per molekul.
3. Formula am bagi sabun ialah RCOO(-)Na(+) / RCOO(-)K(+).
4. Proses saponifikasi ialah proses menyediaan sabun.

5. Sabun dapat dihasilkan dgn mendidihkan satu campuran lemak / minyak sayuran
dengan larutan alkali pekat(Na / K)
6. Dalam proses ini, ester asid lemak akan dihidrolisiskan dalam larutan beralkali kepada
asid lemak dan gliserol.(natrium klorida juga ditambah untuk utk mengurangkan
keterlarutan sabun dalam air)
7. Asid lemak akan berpadu dengan ion Na / ion K untuk membentuk garam asid lemak
iaitu sabun dan gliserol ialah bahan sampingan.
8. Apabila sabun dilarutkan dalam air, sabun akan terion untuk membentuk ion natrium
dan ion sabun.
9. Ion palmitat(sabun) mempunyai bahagian hidrokarbon berantai panjang yang bersifat
hidrofobik dan bahagian berion yang hidrofilik.
10. Sabun juga berfungsi untuk mengurangkan tegangan permukaan air bagi membantu
membasahi permukaan
11. Gris yang ditanggalkan oleh sabun bercas negatif dan saling menolak. Jadi, titisan
gris tdk dapat bergabung dan diapungkan oleh buih yang dibentuk oleh sabun.
12. Detergen ialah garam natrium bagi asid organik yang dinamakan asid sulfonik yang
mempunyai 1218 atom karbon.
13. Terdapat dua jenis detergen iaitu garam natrium alkil sulfat dan garam natrium alkil
benzena sulfonat.
14. Penghasilan garam natrium alkilbenzena sulfonat:
Pengalkilan : alkena + benzena alkilbenzena
Pensulfonan : alkilbenzena + asid sulfurik pekat asid alkilbenzena sulfonik.
Peneutralan : asid alkilbenzena sulfonik + natrium hidroksida garam natrium
alkilbenzena sulfonat
15. Penghasilan garam natrium alkil sulfat:
Pensulfonan : alkohol alifatik + asid sulfurik pekat asid alkil sulfonik
Peneutralan : asid alkil sulfonik + NaOH garam natrium alkil sulfat
16. Tindakan pencucian detergen sama dengan sabun. Detergen akan terion kpd ion
dedokanil sulfat / ion 4dedokanilbenzena sulfonat dan ion Natrium.
17. Bahan tambah detergen :
BAHAN TAMBAH DETERGEN
Natrium perborat
Bahan berpendaflour
Enzim biologi
Natrium tripolifosfat(bahan

FUNGSI
Agen pemutih
Menjadikan kain kelihatan lebih bersinar
Menanggalkan kotoron yg bersifat organik
Menyingkirkan kotoran berlumpur

fosfat)
Natrium sulfat dan Natrium
silikat
Alkil monoetanolamida
Natrium karboksimetil selulosa
Bahan pewangi

Bahan pengering dan mengurangkan keasidan air

Bahan Penstabil yg mengurangkan pembentukan
buih
Menghalang kotoran melekat pada kain semula
Memberikan bau wangi pada pakaian.

18. Kelebihan dan kelemahan sabun dan detergen:

SABUN

DETERGEN
KELEBIHAN
pencuci yg berkesan dlm air lembut dan air
bahan terbiodegradasi
liat
tdk menimbulkan masalah pencemaran alam
tidak akan membentuk kekat dgn air liat
sekitar
tidak beracun terhadap hidupan akuatik
berkesan dalam air berasid juga
KELEMAHAN
tidak berkesan dalam air liat
tidak terbiodegradasi
menunjukkan sifat asal apabila dialirkan ke
akan membentuk kekat dgn air liat
laut
tidak berkesan dalam air liat
menghalang keterlarutan oksigen

19. Bahan yang terbiodegradasi ialah sebatian kompleks yg dpt diurai dan direputkan
kepada bahan yang lebih ringkas oleh bakteria di alam sekitar.
22. Air liat mengandungi ion Kalsium dan ion Magnesium yang akan bergabung dgn ion
sabun utk membentuk kekat iaitu pepejal putih. Kekat akan melekat pada kain dan sukar
utk ditanggalkan. Dalam detergen, Ca dan Mg juga akan berpadu dgn ion detergen ttp
sebatian ion ini adalah larut dalam air.
23. Pengawet merupakan bahan kimia yang dicampurkan ke dalam makanan untuk
menghalang pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma seperti bakteria dan kulat
dalam makanan dan membuat makanan tahan lebih lama..

BAHAN PENGAWET

FUNGSI
memberi rasa masin dan mengeluarkan air daripada
makanan
memberi rasa manis dan mengeluarkan air daripada
makanan
menghalang pembiakan mikrooganisma
pengawet dalam daging beku

GARAM BIASA
GULA
REMPAH
NATRIUM NITRAT
NATRIUM
BENZOAT
CUKA
SULFUR DIOKSIDA
TEKNIK
PENGERINGAN
PENGETINAN
PEMBEKUAN

pengawet dalam pelb jenis jus dan sos

bakteria tdk dpt hidup dlm keadaan berasid
pengawet minuman bergas.
FUNGSI
mikroorganisma tidak dapat hidup dalam keadaan kering
haba yang tinggi membunuh mikroorganisma
melambatkan perubahan biokimia dalam makanan

24.

25. Antipengoksidaan ialah bahan kimia yang dicampurkan ke dalam makanan

berminyak utk mencegah minyak dalam makanan dioksidakana oleh oksigen di udara.
Contoh antipengoksidaan ialah asid (askorbik,sitrik) & askobil palmitat & isopropil sitrat.
26. Perisa ialah bahan kimia yang dicampurkan pada makanan untuk memberi atau
meningkatkan rasa makanan.
PERISA
MONONATRIUM
GLUTAMAT
ASPARTAME
ASESULFAME-K
ESTER

27.

FUNGSI
meningkatkan rasa makanan
perisa sintetik yg memberi rasa
manis
memberi rasa 200 kali lebih manis
memberikan rasa buah-buahan

28. Penstabil ialah bahan kimia yang dicampurkan kepada makanan utk membantu air
dan minyak dalam makanan bercampur dgn sebati dan kekal dalam keadaan emulsi
sepanjang masa.
*gam acacia dan agar-agar
29. Pemekat ialah bahan kimia yang dicampurkan pada makanan untuk mengubah
struktur asal bahan makanan kepada sesuatu yang mempunyai tekstur yang halus dan
licin
*pektin
30. Pewarna ialah bahan kimia yang dicampurkan kepada makanan utk memberikan
warna tertentu kepada makanan.
*tartrazinakuning ; brilliant blue FCFbiru ; sebatian azokuning merah perang hitam;
sebatian trifenilhijau biru lembayung
31. Kesan bahan tambah makanan terhadap kesihatan:
BAHAN TAMBAH
MAKANAN
NARTIUM NITRAT
NATRIUM
BENZOAT
MSG
TARTRAZINA

KESAN
menyebabkan penyakit kenser
gangguan urat saraf dan alergi
sesak nafas,sakit dada,pitam,pening,lemah
badan,muntah
keaktifan lampau,asma,ruam

32. Ubat tradisional ialah ubat yang diperoleh daripada bahan semula jadi dan tidak
diproses melalui tindak balas kimia.
33. kegunaan ubat tradisional:
UBAT TRADISIONAL
pundi hempedu ular & daging penyu
rumput serani
ginseng
lidah buaya(aleo vera)
pudina

KEGUNAAN
lemah jantung dan asma
merawat gigitan binatang berbisa
menguatkan badan
merawat kegatalan kulit,lecur luka
meningkatkan suhu badan

UBAT TRADISIONAL
kuinina
kokaina
bawang putih
halia
limau

KEGUNAAN
merawat malaria
ubat bius
antibiotik yg menghalang jangkitan bakteria
melegakan sakit sengal
membersihkan sistembadan,menghapuskan bisul dan merawat
penyakit kulit

34. Ubat moden dapat disediakan menyediakan sebatian kimia yang mempunyai struktur
yang hampir sama atau sama dgn struktur molekul bahan aktif dalam ubat tradisional
tertentu.
35. Analgesik ialah ubat yang dapat menghilangkan kesakitan walaupun pesakit masih
berada dalam keadaan sedar.
Aspirin(asid asetil salisilik) disediakan daripada asid salisilik. Dpt meredakan
sakit, demam, artritis dan mencegah sakit jantung. Merupakan kump asid dan
tidak boleh dimbil oleh pesakit gastrik.
Parasetamol untuk meredakan sakit kepala dan demam. Dapat menggantikan
aspirin.
Kodeina untuk ubat sakit kepala dan ubat batuk.
36. Antibiotik ialah satu kumpulan ubat yang digunakan utk membunuh atau menghalang
pertumbuhan bakteria dan dapat diperoleh daripada mikroorganisma.
Penisilin diperoleh daripada penisilium notatum dan digunakan untuk merawat
penyakit gonorea,sifilis,antraks,pneumonia dan meningtis.
Streptomisin digunakan unutk merawat penyakit batuk kering, jangkitan urinari,
penyakit tibi, pneumonia dan disentri.
47. Ubat psikoteraputik ialah ubat yang digunakan utk merawat penyakit psikoteraputik.
Terbahagi kpd stimulant, antidepresan dan antipsikotik.
48. Stimulant ialah ubat yang digunakan untuk menambahkan kegiatan otakdan badan
pesakit psikiatrik utk menambahkan keyakinan dan kecergasan pesakit.
49. Antidepersan ialah ubat yang digunakan utk mengawal keadaan kemasygulan
(depresen) pasakit.
Barbituratubat tidur ; bersifat sedatif / hipnotik
Trankuilizer ubat penenang ; menghilangkan rasa resah,cemas dan menenangkan
fikiran
49. Antipsikotik merupakan ubat yang digunakan utk merawat gejala-gejala penyakit
skizofrenia.
50. Skizofrenia ialah penyakit mental yang mengganggu kebolehan seseorang utk
menginterpretasikan realiti dgn betul.

51. Hormon ialah sejenis bahan kimia yang dihasilkan oleh kelenjar endokrin manusia
untuk mengawal proses fisiologi dan homeostasis. Hormon berfungsi utk mengarahkan
sel-sel di organ menjalankan fungsinya.
Hormon insulin diambil oleh pesakit diabetes melitus.
52. Steroid ialah sebatian lipid semula jadi
Steroid anabolik : berfungsi membantu pertumbuhan dan pembinaan tisu,
mencegah kehilangan otot pesakit.
Kortikosteroid : cth ialah kortison dan predison ; bersifat antiinflamasi utk
merawat penyakit spt asma, artritis reumatoid, kebengkakan,kesakitan dan
kekejangan sendi-sendi tulang.
53. Kesan sampingan ubat:
UBAT
ASPIRIN
PENISILIN
AMFETAMIN
BARBITURAT
ANTIPSIKOTIK(haloperidol)
STEROID

KESAN
perut berlubang / gastrik yang teruk / pendarahan dalam
perut
alahan
ketagihan, penyakit mental
ketagihan
berasa sedatif, pening kadar denyutan jantung yang tinggi
berat badan bertambah, tekanan darah tinggi,lemah jantung

*HAK CIPTA TERPELIHARA

*KELUARAN STANLEY 2006
................................
(STANLEY)
TARIKH: / /