1

BEGZAT RRAHMANI

GJARPRINJT E FUSHS STERILE

(O P I N I O N E)

Krov, 2010

Biblioteka: JEHONA

Redaktor:

Recensent:

Lektore: Prof. Gzime Baftiri

Ballina:

EDHE TEUTA SHT E JONA

Prpara disa ditsh, rastsisht u takuam me nj shok t fmijris. Dhe pasi isha n afrsi t baness sime i thash q t pinim nj kafe te un. Shoku pa mos u mendua tha se me gjith qejf do pim. M tepr se nj or biseduam dhe u mallm me njri-tjetrin. Prpara se t largohet m tha: -A s m jep ndonj vepr tnden, kam dgjuar se keni botuara mjaft ?! I thash urdhro t shkojm n dhomn e puns. Pasi ishte hera e par q ishte n banesn time, u habit kur pa se biblioteka ime sht aq e pasur. Rastsisht e pa nj libr(fotokopje) q prpara disa muajsh ma kishte dhuruar nj bashkfshatar, si e kontrolloi mir m tha: -Qenka i mir, edhe un dua ta kem n bibliotekn time., i thash se s ka problem e bjm fotokopje. Prpara se afroheshim te libraria ku bjn fotokopje takuam nj shok, q dikur kishim punuar bashk n nj organizat pune. Si e pa materialin q un e mbaja n dor, ku me germa t mdha shkruante: TEUTA t autorit Mirash Martinovi, si me ironi tha:

- Edhe kjo sht e jona, i thash Ju lumt do gj q sht e mir dhe person me nam sht i juaji. Neve na e mort; Nn Terezn, gati sht t na e merrni edhe Sknder beun, ja tash nga goja jote doli fjala edhe pr Teutn, grekve ua merrni krejt q sht greke, po ashtu silleni edhe me bullgart, ju lumt i thash, prej kurrkush bheni dikush. Prap ashtu me ironi m tha: - Ne nuk jemi si Ju, duke pasur peshkun t marrim krimbin. Juve u udhheqin njerzit LOJAL t PUSHTETIT si n kohn e turkut MJEKRROSHAT, e ALLMOSHAT ata me ju luajn at lojn e biliardit t xhepit, ju nuk dini ata kan nn mitan. Sa nuk ka dal fjala prej gojs s pushtetarve maqedon se Ju SHQIPTART n Maqedoni jeni FUNDAMENTALISTA, q me fjalt q dalin nga ata q u udhheqin npr ura dhe npr sheshe, bile edhe kabinete m bota sht bindur se ju jeni MUXHAHEDIN, dhe miq t besueshm t Osama Bin Lladenit, nuk bni zhurm pr at q duhet. Un pasi i dgjova kto fjal i thash: - Pr far ne duhet t bjm zhurm, ai ashtu i nervozuar tha: - Pr gjuhn zotri, pr kulturn, pr historin dhe...un ia ktheva se bjm zhurm, por askush nuk na dgjon, ai prap i nervozuar tha: - Zhurm bni, por jo zhurm t vrtet, a nuk shikoni se me far fjalori prgjigjen njerzit tuaj? Me
5

far fjalori i thash, pse tha a nuk dini? Jo i thash, ather t tregoj un. Ata q ju u thoni kompetent thon: -Projekti nuk sht prgatitur mir, sht i ngutshm, sht lehtsues pr Ju kurse pr ne sht ngarkes e sa e sa fjal pa lidhje, q do t thot se ata i kan dhn drit jeshile dhe i japin gjuhs time, q fmijt tuaj ta msojn prej klass s par. Ather un thash: - duhet t bjm, kur Ju e sollt at Volebekun, q me siguri ( me nj torb t madhe) ishit marr vesh me te q ai t vij dhe ta shpalli at projekt famkeq, dhe ai t jet si ndrmjetsues, apo lehtsues si keni qejf Ju tu thoni n kohn e fundit. Prap ai me nervositet tha: - Pse ai Volebeku nuk shkon atje n Kosov dhe ato rregulla tamam pr pakica ti tregoj atje, por ktu n Maqedoni ua tregon Juve, q krekoseni se jeni kaq apo aq e m kt tregoni se jeni pakic bile m e vogl se pakica. Neve prej kur na thon se duhet t ndrrojm emrin, edhe at e tr bota, dhe ka m shum se 20 vjet, por neve nuk na ha palla, kurse Ju pr 2 a 3 muaj edhe at vetm prej nj ministri, jeni duke i mbushur pantallonat, un nuk di sa i meritoni ato pantallona, ne e dim rrezikun dhe dmin e ndrrimit t emrit, kurse Ju aspak nuk jeni t vetdijshm pr at q krkojm ne nga ju, ajo sht e

njjt me at q krkon bota dhe greku nga ne. ?! I ndjeri baba dikur m ka thn: - Pr nj kolltuk t but e hngra dhe e hngrm nj kunj t fort. Tash m tha shkoni e bni at q duhet ta bni, por ruaje kto libr mos ta shikon ndonj tjetr se menjher nesr do t shkruajn gazetat se edhe ZONJA E MADHE MBRETRESHA TEUT SHT E JONA ...

SUPER KOMBI

Sa kishim hyr n dekadn e par t mileniumit t tret edhe at sipas Krishtit, prej te vila e bukur BILJANA t Ohrit u paraqit reporteri i televizionit duke lajmruar se s shpejti do t paraqitet personi kompetent pr t lajmruar, ose m mir t them pr t na marr sihariqin MREKULLIN e t gjith kohrave prej kurr ekziston njerzimi n planetin TOK. Ne n kafenen ku e pinim pijen me shtatqind qejfe i hapm sy e vesh ka monitori q ishte prball nesh. Nuk shkuan as dy minuta doli personi i aq shum pritur dhe me nj cop letr n dor, duke shikuar dhe lvizur djathtas e majtas ia nisi n at stilin e vet: - M ne shqiptart s kemi krkojm m shum n kt shtet, prej sot jemi KOMB. N lokal jehuan zrat, kurse prjashta edhe krismat. Njri shok i imi q ishte n tavolin tjetr mu afrua dhe m tha: - A t kujtohet ai personi atje n Prishtin kur na tha, se paska thn ZONJA e MADHE se do t ia shohim sherrin, un u habita dhe vetm pohova me kok. T nesrmen t gjitha gazetat shkruan se n PREAMBULL do t jet vetm SUPER KOMBI, kurse ne shqiptart do t jemi KOMB s bashku me
8

ato q deri dje s ishin kurrkund, ne ishim KOMBSI. Sihariqi m i madh ishte kur, po ashtu prpara kamerave doli KRYESHTETARI i sotshm e tha: - Ju bni ka t doni, por un kur do t vite n pushtet do bj modelin e Ameriks. Ky vend sht vend BIBLIK, por mos harroni se edhe SUPER KOMBI sht po ashtu BIBLIK. Dikush shkoi edhe m larg e tha: - Edhe ZOTI paska lindur n kt vend, dhe mu aty ku ndodhet KRYQI, q i han krejt t ardhurat e KOMBEVE, e veanrisht t shqiptarve. Parlamentart ton, gojn plot, apo si thot populli gojn vesh m vesh n foltoren e parlamentit e prdornin fjaln KOMB dhe po ashtu shikonin djathtas majtas bile edhe lart, dhe mendonin se ja kush jem ne, ju na i that votat, por ja ne bjm pr Ju. Por nuk shkoi shum koh nj parlamentar i SUPER KOMBIT kur prher t par e prdori termin SHQIPTART MAQEDON, t gjith u shikuan, por asnjri nuk bri z. Prej at dit PARTALLMENTART ton filluan n PARTALLMENT t prdorin temat: KOMUNITET, BASHKSI, PAKIC, dhe at KOMBIN e bn vetm nj FIQO t ndryshkur dhe kalbur. Nuk shkoi shum koh Super Kombi, solli vendim sipas modelit amerikan gjuhn e vet ta bjn, prej asaj ZYTARE n at SHTETRORE. T gjith
9

bn AMIN, pasi jetojn me qira n shtetin, apo n tokn BIBLIKE. Duke i ruajtur djerrinat i humbn arat dhe oborret e shtpive. T nesrmen pas shpalljes gjuh shtetrore u paraqit ministri me dekret: -Maqedonishtja prej klass s par, dhe pik, prej ksaj s ka kthim prapa. Zonjat e mdha dhe zotrinjt e mdhenj filluan t dalin me mendime t ndryshm, por t gjith n favor t gjuhs shtetrore. Ne s dim ku e msuan dhe k ush ua msoi at; psikologji, pedagogji, metodik, apo at shkenc sekrete t ktij mileniumi t tret, ku thuhet dhe shkruhet se pr fmijn tnd 100 kilogram jan nj barr e leht, kurse pr mua dhe fmijn tim nj kilogram sht shum, apo nj barr tepr e rnd, ju lumt ky na qenka zbulimi epokal, pr partallmentart tan m falni kshtu u thoshte dikur Baca SalKrova. Pas disa ditsh zyrtarizmin e ksaj gjuhe filluam ta shohim edhe npr muret dhe fasadat e ndrtesave npr qytete, por edhe npr rrugt kryesore t SHTETIT BIBLIK, por tash shkohet edhe m larg, ku n nj vend shkruante: Gjuha shtetrore, qysh n mitr t nns. E mua m vajti mendja te fjalt e pleqve, apo t hoxhallarve kur dikur thoshin: - Ky fmij sht apo s sht i hairit, ose i mbar apo i prapt, sht br, apo s sht br me bismilah. Tash sipas vendimeve dhe ligjeve shtes t parlamentarve dhe t ministrave ku pr fat t keq
10

bjn pjes edhe ata t jonit, q po sa kan hyr n Qeveri ua kan shprlar trurin dhe ato BIBLIKT i ojn vrdall apo si thuhet te ne, luajn herdhet, apo cjapin, kur t fillohet fmija duhet t thuhet: - T filloj n emr t SHTETIT BIBLIK dhe t punosh pr KOMBIN BIBLIK. Parlamentar dhe juve ministra shqiptar Zoti ju marroft, m falni gabova ZANA ju SHITOFT...?!

11

KALI FAL NA ZHYTI N BATAK

Qysh si fmij shpesh her kam dgjuar nga m t vjetrit thnien KALI FAL NUK SHIKOHET TE DHMBT. Dorn n zemr, prmbajtja e ksaj thnie shum m ka munduar, bile njher m kujtohet kur xha Biti n nj tubim si e dgjoi kt thnie, iu drejtua atij personit q e tha, me kto fjal: - Po, keni t drejt, por AI KAL SHUM HER NA KA LN N MES T BALTS, ose m von ia kemi par SHERRIN. Edhe kjo prgjigje m sht ngulitur n kok dhe shpeshher m kujtohet, ndonjher pr t mir, por m shum pr t keq. Nj dit kur n gazet lexova pr LIBRIN E MUZIKS, por edhe pr shum libra t tjer, q m kan ren n dor dhe i kam shfletuar me vmendje, prap mu kujtua ajo thnia popullore, q e ceka pak m lart. Po ai shoku q ma trhoqi vrejtjen pr Teutn, dje m habiti, se sa mir i kishte analizuar kngt tona TALLAVAJAT, BAKLLAVAJAT apo HALLVAHAJAT, s m kujtohet se si i shqiptoi saktsisht. Po ashtu m tregoi, se vet shum ishte habitur, dhe kurr se kishte pritur nj ndodhi t till, prej atij DEPUTETIT PLAK, q rastsisht ishin takuar te URA e GURIT dhe kishin shkuar bashk
12

deri te TEMPULLI i Bit Pazarit. Si m tha se ai ish deputeti, prej te vend takimi e deri atje me asnjrin sishte prshndetur SHQIP. Prap shoku i prmendi do fjal; si taraba, hallava, salama, por edhe n gjuht e tij nga kombi, q me t vrtet tha i kishte ardhur shum mir, dhe se atje n Shkup s paska shqiptar. Si mbrrim tha prpara xhamis ai e pa orn dhe m tha: - Un do t shkoj t bj nj rend, sht pak hert, por t z nj vend te rendi i par, ai prdori nj fjal tjetr, q un se kuptova, por mendoj se ajo fjal ishte pr rendet n faltore. Un i thash: - Ani se un nuk jam kryeministr, edhe un do t vij, ai m kapi pr krahu dhe m tha: - T lumt, ti qenke m i madh se ato m t mdhenjt. U ulm s bashku te rendi i par. Ligjruesi, ligjronte me afsh n shum gjuh, i lumt, sa i aft q ishte, por assesi ligjrata si ngjante gjuhs shqipe. Un nervozohesha, kurse ai vazhdoi duke m thn: - Zotri do e dyta fjal pas shqipes e ligjruesit ishte; arabe, turke, ifute, por edhe n gjuhn time. Mua mu rrotullua pllaka n kok, se edhe un asi far ligjratash kam dgjuar sa her q kam vizituar, apo jam falur e lutur n xhami, por nuk ua kam venduar veshin. Prandaj tha mos u mrzit dhe mos u nervozo, pr librat e juaj pse jan t prziera me gjuh t ndryshme t bots e veanrisht me at timen13

SHTETRORE. Ju ato persona t zgjedhur t fes dhe politiks i paguani shum trash dhe ato u asimilojn, kurse ne tash ua botojm librat, edhe at pa asnj lek, dhe ua japim fmijve tuaj. Kurse mua prap mu kujtua ajo thnia e pleqve, e veanrisht ajo e xha Bitit KALI FAL NUK SHIKOHET T E DHMBT, por AI KAL NA ZHYT N BATAK. Ndoshta prej vitit t ardhshm npr ato LIBRA SHKOLLOR do t kthehen edhe toponimet si n kohn e LIMANOVSKIT, pr myslimant, por ndoshta edhe dika m t re dhe m interesante si ajo nga AKADEMOSKT. Ndoshta edhe modeli i ligjrimit t atij n xhami, do t filloj t zbatohet edhe npr shkolla. Prap shoku me nj ton nervoz dhe t habitshm m tha: - Ju zotri, deri sa nuk i respektoni FATOSAT, PIONERT, NXNSIT dhe rinin tuaj ashtu si NE dhe e tr bota, Juve u dnon dhe do tu dnoj ZOTI...???!!! Un i nervozuar i thash: - doni t thoni me kto fjal, bjm ne?! Ai edhe m i nervozuar m tha: - Vrtet nuk dini?! - I thash jo. Ather t tregoj un, por dgjo mir, dhe ia nisi: - Shkollat e Juaja jan n situat t mjerueshme. Bankat t coptuara, pa uj, pa nevojtore, pa nxehje, pa drita, me plot pluhur dhe lagshti dhe ku ta dij un edhe sa e sa t kqija. Fmijt tuaj aty rrin, n
14

ato kushte njerzore nga tri apo katr or, dridhen si pula t lagura n shi, kurse ti dhe ai DEPUTETI ME NAM, por edhe ai plaku q sht prpara vdekjes, pr pes, dhjet, apo njzet minuta lutje-falje keni br kushte PERNDIMI, dhe doni t shkoni prpara, JOOO ZOTRI, Ju ua shkatrroni fmijve tuaj shndetin, NA dhe ATO LIGJRUESIT me kushte komod ua trullosim trurin. Deri sa Ju ta ktheni gjuhn e PASTR SHQIPE, ta caktoj mir npr FALTORE, npr rrug PRSHNDETJET e t mos flasim pr GJUHN npr shkolla, nga Ju ska PRPARIM as respekt nga NE e aq m pak RESPEKT dhe NDIHM nga ZOTI. Bota Ju njeh si popull me PENDLA ARI, kurse Ju vetveten e mbuloni, apo DEKORONI me pendla TENEQEJE...?!

15

BUNDESTAGT

Nuk m kujtohet saktsisht data dhe muaji, por m kujtohet mir se ishte fundi i mandatit t dyt n sistemin demokratik. Isha lodhur duke shkruar me makinn Olympia, q edhe pak mbush gjysm shekulli, dhe akoma m shrben si n ditt e para, e ruaj me fanatizm, pasi e kam kujtimi nga bashkfshatari, puntori i pa lodhur i arsimit, dhe i KAUZS KOMBTARE i muar dhe i respektuar i ndjeri prof. Mustafa Pinjolli. Kur me padurim prisja ti radhis edhe vargjet e fundit, si sot kur e shkruaj kt punim, cingroi telefoni. Vajza ime e vogl erdhi dhe m tha: - Babi sht pr Ju. Un u ngrita dhe shkova aty ku ndodhej telefoni. I thash t faleminderit jam i nderuar, po, po do t vij, dhe iu ktheva puns. Pa mos e mbaruar vargun, gruaja ma solli kafen. Dhe me at stilin e policit m tha: - Prej kujt je i nderuar, ku do t shkosh?! Prit i thash, ta mbaroj fjalin. Ajo i mblodhi disa flet q un i kisha br shuk dhe i kisha hedhur npr dhom. Si u mbusha me frym, por me shum mundim nga ASTMA e ndyr... i thash: - M thirri kryetari i KOMUNS RURALE, dhe m duket se ishte hera e par q e prdora at
16

fjal, paska nj delegacion t jashtm. Si i dgjoi kto fjal me letrat shuk u fut n kuzhin. Nntmbdhjet pa pes minuta isha te restorant KOKOLI. Atje n skaj te tavolina, q prher shkruante e rezervuar ishin t ulur dy persona, shokt ton. Njri m thirri, kur u afrova, m tha: - Shpejt vjen edhe kryetari. Un sa bra porosin kryetari me dy persona tjer hyri te dera, un asnjrin nuk e njihja. Pa u ulur na njoftoi me MIQT, pastaj edhe ata me ne. Njri nga ata si na shikoi disa her, her njrin her tjetrin, shikimin e ndali tek un, dhe mu drejtua n at STILIN PERNDIMOR, bile pak edhe m ashpr: - Zotri, un me Ju kam koh t bisedoj vetm pesmbdhjet minuta. Un s di pse ashtu dhe aq shpejt bile edhe ashpr reagova: - Zotri, un me Ju, skam koh t bisedoj as pes sekonda. Kryetari reagoi duke m thn t kemi kujdes. Kurse miku edhe m ashpr m tha: - Kush je ti zotri, q s ke koh t bisedosh me mua as pes sekonda, kurse un vij nga BUNDESTAGU Gjerman?! Un iu prgjigja: - Zotri un jam ky q jam, e sa pr Ju kush jeni dhe prej nga vini mua aspak nuk m intereson. Kryetari prap edhe m i nervozuar m tha, t jem m i kujdesshm. Miku me at SHQIPEN e pastr, por nj t folur t ngadalshme dhe tonin m t ult, prap m tha:
17

- Pse jeni aq t plogsht zotri?! Ather edhe un pak m qet i thash: - M vjen mir q, nj GJERMAN e flet aq bukur gjuhn time. Ai plot krenari tha: - Un i kam ndjekur disa KURSE dhe SEMINARE t gjuhs shqipe, te profesor me nam edhe pse profesioni im sht ekonomia. Dhe un kam erdh pr t mirn Tuaj?! Un m qet ia fillova: -Zotri Ju prpara se t vini n Maqedoni, me siguri jeni prgatitur nj koh t gjat, dhe po ashtu keni lexuar raportet MAQEDONE pr ne SHQIPTART. Dhe me siguri ato kan qen ZI e m ZI, p.sh: ne jemi IRRIDENTISTA, SEPARATISTA, TERORISTA, DROGISTA e ku ta di un edha sa ISTA e ISTA t tjera. Dhe prej BUNDESTAGUT tnd ke erdh n BUNDESTAGUN MAQEDON, edhe aty t kan KNDUAR mir, dhe un pr ato pes minuta duhej vetm t pohoj at, q Juve u sht ngulitur me pa t DREJT dhe pa FAKTE dhe ARGUMENTE n KOK. Gjermani u habit, dhe tha: - Pajtohem, por me kt nuk di sa pajtohen PARLAMENTART e juaj, por edhe zoti KRYETAR! Un prap ashtu qet, bile edhe m qet iu prgjigja: - PARLAMETART ton si hyn n PARLAMENT dhe japin BETIMIN, ulen n FOTELJET e BUTA, harrojn krejt, bile e SHPRLAJN edhe TRURIN. Kurse un t fol mir
18

pr gjendjen e kaluar POLITIKE, por edhe pr kt momentale t KOMBIT tim ather me TRURIN tim s sht dika n rregull. Ne ktu q jemi t gjith kemi mbaruar fakultetin, apo shkolln e lart n Prishtin. Un pr fat t mir nuk kam qen i burgosur, por disa nga kto, q jan ulur kan vuajtur npr KAZAMATET SLLAVE, dhe kan qen t prjashtuar nga puna, por jo pr MOS DIJE, por si thoshin n at koh KAN PAR N NDRR KALIN E BARDH. Un do t flas dika edhe pr gjendjen ekonomike, edhe at n emr t m shum se njqind mij pensionistve, q jetojm me afr pesdhjet marka gjermane n muaj. N kt numr shqiptar ka shum pak, sepse prindrit ton kan qen BUJQ, por edhe ato t tjert si un dhe Ju, jan njerz dhe kan t drejt t jetojn nj jet normale. Kurse Parlamentart, por edhe kryetari kan RROG m shum se njzet pensione tonat. Un u kisha pyet Juve ZOTRI i BUNDESTAGUT, po t ishit JU dhe dikush n shtetin tnd me kt pension, dhe me kto t DREJTA, por t mos harrojm se edhe rrogat tjera nuk jan m t mira. ka do t bnit?! Zotriu me nj ton mallngjyes: - M vjen shum keq, pr t gjith, por sikur t isha un n gjendjen tnde, dhe me gjith kto vepra, por edhe si gjerman i thjesht me siguri se do t kisha br disa her VETVRASJE. Un si e shikova edhe njher orn, i thash:
19

- Mua m vjen keq, q u bn shum minuta, bile m shum se dhjet her se sa Ju kishit planifikuar t bisedoni me ne, por prej ksaj bisede dhe prej leximeve, q keni br gjat seminareve dhe kurseve pr ne SHQIPTART, pr shembull, pr NN TEREZN, SKBDERBEUN, KADAREN dhe shum t tjer BESOJ se prej koks SUAJ m jan SHKULUR ato t thnat dhe raportet T PA VRTET SLLAVE. E sa pr veprat un e kam AMANET prej xha Bitit plak, q dikur m ka thn: NIPE, mundohu dika t mbjellsh, si ato t kombeve t tjer, q kan grvisht n; dru, gur, gjethe e lkur. Ju tash keni gjuhn, por edhe germat, q ne dikur si kemi pasur. Prap duke e par orn i thash: - Zotri PALAMENTAR u bn plot dy qind minuta, Ju falnderohemi nga zemra. U ndam duke shtrnguar duart si miq t mom, por me porosi t BUNDESTAGUT, JO PALAMENTAR SHQIPTAR, KREKOSXHI E GJAKPIRRS T POPULLIT E P U L A DHE AMINXHI N PARLAMENT...

20

VLLAI I VLLAIT

Tregu i fruta-perimeve ishte i zbrazur, pasi ishte dit e diel. Por tregun e kishin zaptuar disa qen endacak, ndoshta kishte edhe prej atyre t tjerve. Mua m ran n sy ata qent tjer q ecin vertikalisht, por dmet i bjn n HORIZONTALE. Njri kishte hipur n nj tezg dhe vshtronte n t gjitha ant, majtas, djathtas, lart, posht, sikur t ishte ndonj LIDER, apo prej atyre me dylbi, q shikojn edhe pas malit, pr t br operacionet e planifikuar t nats e pastaj t vin, e t t qajn ditn si ALIGATOR. Vazhdova rrugn prmes arshis si ai trimi me KALIN E BARDH, bile edhe FLAMURIN e kisha n kok, se n krah dorn n zemr, s ma mbante, frikohesha ma shikonin ATA, q thon se duhet t jemi pesdhjet e nj pr qind, se ather qenkshim SHQIPTAR. Ne n kt ANAKUSKAN q jemi, na thon: - Paramendoni se ANAKU sht i THYER, JU S JENI, por duhet t JENI t COPTUAR. Sepse ajo BILJANA e BUKUR, u solli LIGJE FAROSS, kurse ne m falni ATO me KOKN GJOK e me MENDJEN ZOG, filluan t fluturojn, prej njrit KAURROCIONI n at tjetrin KAURROCION, q sa vjen e m tepr ZBEHET ajo BUKURIA, por m

21

tepr ajo q ne dhe t parit ton i kan thn; TRIMRI dhe KRENARI KOMBTARE. I vendosur se me asnjrin s do t prshndetem, as me TARABA, e as me DOBRABA, e as do t bisedoj, vazhdova prap prmes arshis duke menduar se jam n Durrs, e jo n anakun, apo n KALANICN e PRDHOSUR. Dhe kur kaloi ajo aroma e qebapve, nuk eca as dhjet hapa dikush m thirri n emr. Nuk e ktheva kokn, por ai me kmbngulje brtiti edhe disa her. Nj person q un nuk e njihja, e ndodhej prpara meje, e ktheu kokn pas dhe m tha n emr se mua m thirrin. E ktheva kokn dhe u nisa n drejtim t vllait. Ai u ndal te dera e kafenes dhe sa mbrrita m tregoi se ishte me VLLAIN e vet, por n at moment edhe vllai i vllait m pa. Rash n mat pozicion, as t hy n kafene, por as t kthehem prap, dhe t vazhdoja rrugn si miza pa kok. Vllai i vllait u ngre m dha dor dhe e hoqi karrigen dhe m tha: - Urdhroni, uleni, prej kurr kam dshir t pim nj kafe bashk. Me vllam prher pim kafe, raki, bile ham edhe dreka dhe darka, por me ty asnjher s kemi pasur rastin. Un kisha pasur dshir, si jam me vllain, me ty t jem edhe m afr dhe m i lidhur. Vllai im at e pohoi disa her, se ajo na qenka dika e shklqyer, bile edhe MREKULLI e kohs. Ma porositn kafen, por edhe uj me gaz si i thon atje, q e prmenda m lart se dikur po ta
22

prmendja n kohn e VLLAIT t VLLAIT, do ti haja pesmbdhjet vjet t mira. Vllai i vllait me shum kujdes dhe DASHAMIRSI ma shpalli dshirn, q prej kurr paska dashur t pim kafe dhe t ma thot at MREKULLIN e kohs. Vllai prap me gojn vesh m vesh e syt, na si bila. E prshndeti propozimin e vllait. Njsoj si ai q tha: - Edhe heronjt ton kan folur dy gjuh. Por nuk na tregoi se cilt HERONJ, ato t PRMENDOREVE apo ato t KOLLTUQEVE dhe na kan pasur MIQSI dhe BINJAKZIME apo MOTRZIME, si krkonte nga un vllai i vllait. Si vllait tim, po ashtu edhe vllait t vllait u thash: - Ju lumt sa bukur e keni prgatitur, bile edhe m bukur dhe m me precizitet se sa ai MINISTRI. Prve q ne t flasim at gjuhn zyrtare tash m SHTETRORE, un dhe ti vlla i im npr zyra, n shkoll, n kafene, n rrug, tash mundoheni q ajo gjuh t hyj edhe npr shtpit tona edhe at n mnyr shum perfide. Ti VLLA i vllait tim, q insiston q fmijt ton, t mit dhe t tuat t shoqrohen, apo t MOTRZOHEN si thau ti, duhet edhe t kushtzohen edhe nga un, e jo vetm nga ti. Ather ai vllai i vllait i nervozuar dhe me habi m pyeti:

23

- doni t thoni ju?! I thash shkurt e shqip do t them: - Ajo s duhet t ndodhi, sepse ne nuk jemi as far e as fis. Por nse vjen rasti q fmijt tuaj t vin dhe t bredhin si thoni ju me fmijt e mij, apo t kundrtn ather, fmijt ton duhej t flasin gjuhn e njri tjetrit, edhe at, bile shum mir, ju ashtu thoni. Nse fmijt e mij e flasin gjuhn tnde, e t tuat nuk e flasin gjuhn time, ather s ka MOTRZIM. Vllai i vllait, por edhe ai imi prej ksaj prgjigjeje boll u nervozuan. Vllai i vllait e nxori at t keq, nga barku, apo si i thon te ne HOMLE, q un nuk di a sht fjal shqipe. Duke e shikuar vllain tha: - Un e kam ditur se ti nuk je njeri i mir, prej ather kur krkuat ta ndrroni mbiemrin prej n OSKI n I. Un nuk di ka t pengonte dhe t pengon ty ajo OSK-I-A?! Edhe un i nervozuar bile edhe me ton t lart i thash: - t pengonte, dhe t pengon ty ajo VIQ-KA dhe OV-KA, mua m pengonte dhe m pengon ajo OSKI-A...?! Bindu se m nuk jemi ato t para pesdhjet vjetve. Shum mir ti e din thot ai pedagogu, por ajo sht shkruar shum decenie prpara tij n BIBLN tnde:SILLU ME AT SI SILLET AI ME TY. Hiqe m nga mendja at PLEHR t kohs s TITOS. Bnit krime dhe nuk prgjigjeshit, kurse ne nuk kishim t drejt as t tregojm, se ndaj nesh ishin
24

kryer KRIME. Tash e kemi at mundsi t tregojm, ktu por edhe m larg, bile edhe ti kthejm ato KRIME me KRIME, edhe pse nuk jemi t asaj NATYRE...

25

GJARPRINJT E FUSHS STERILE

E kisha lexuar disa her Statutin e Puns s Bashkuar, por iu ktheve edhe njher, aty ku flitej pr obligimet dhe t drejtat e vendit t puns ku un, edhe disa dit i bja plot nj muaj. Arktari filloi t shprndaj rrogat, un si u prshndeta me ato puntor q i njihja, po ashtu edhe me ato q si njihja, u vrtetova se n at Njsi t Puns s Bashkuar KUARC- KUARCIT, vrtet afr nntdhjet pr qind ishin shqiptar. Dorn n zemr rrogat ishin t majme, te puntort ndihej knaqsia. Si u kthyem n qendr edhe un e mora rrogn, u habita, kur n dor kisha m tepr se nj rrog e gjysm t arsimtarit. Por u habita edhe m tepr kur pash se arktari kishte edhe shum m shum se un, por edhe disa vende t tjera pune q kishin shum m pak prgjegjsi se sa kishte vendi i puns sime. T nesrmen duhej pr t njjtin karakter pune t shkonim n Njsin e Manganit. Rruga ishte jo e prshtatshme, por nj bukuri e rrall natyrore, me plot cicrima zogjsh. Kur mbrrim lexova te pllaka njmij e katrqind e njzet metra mbi lartsin detare. Prap arktari filloi t shprndaj rrogat, u
26

dshprova edhe m shum, dhe sa vinte e m shum bindesha me padrejtsit, q prpara disa ditsh kishim biseduar me shoferin. S di si dhe pse e hapa dern n ann e djatht ku ndodheshin nj grumbull, kazmash, lopatash e shetrish. Brenda pash dy persona, q bisedonin n lidhje me TORNON, me t vrtet u habita kur e pash at makin aq t shtrenjt. Njri mu afrua, m prshndeti dhe m pyeti: -A ke letrnjoftim?! Un u habita, i thash kam n shtpi, por jo ktu, ai prap m pyeti: - A dini sht letrnjoftimi?! Un prap i habitur i thash po, pse m pyet?! Plaku ashtu tha kot, shumica e puntorve shqiptar nuk e din. Ather un e pyeta: - Prej ku e dini ju kt fjal shqipe?! Plaku si e lkundi kokn u prgjigj: - Me babn, si fmij dhe disa fshatar shpesh shkonim n Durrs pr krip, por dhe vizitonim do t afrt, nga nna, por edhe nga baba, q shum m ka marr MALLI, dhe polict na pyetnin pr letrnjoftimet. Kur u ktheva te arktari, puntort bisedonin, pr rrogat, e njri u tha: - Vetm inxhinieri slloven ulte normn e trashte rrogat, kurse kto t Titos bjn t kundrtn. Un prap u habita pse nuk jan t knaqur me rrogat aq t majme, kurse te shqiptart ndihej knaqsia, edhe pse
27

trashsia e rrogave n ann veriore te SHQIPTART ishin shum m t vogla. M ngeli edhe nj dit pun n teren. T nesrmen si nj dit m par, u nism pr te Njsia e Mermerit, por at dit na u bashkua edhe njri nga drejtort. Si udhtuam m tepr se nj erek ore, shoferi kthehu n ann e majt. Pas dy a tre minutave tha: - Tash hym n terrenin e FUSH s THAT. Edhe at n gjuhn shqipe, drejtori dhe arktari u shikuan njri me tjetrin, por nuk than asnj fjal, edhe un heshta. Sa e kaluam lakesn e par, nj GJARPR mjaft i madh na preu rrugn. Ata prap heshtn, kurse un, prve q u lemerisa, mendja m vajti edhe pr ndonj KOB. Kjo m tepr u shtua kur pas tre katr minutave u zbrazn disa BATARE. Shoferi m shikoi dhe m tha: - Mos u friko, jan manovrat e Ushtris Jugosllave, dhe n nj largsi prej afr njqind metrash u paraqit nj ushtar me flamur t kuq. U ndalm disa minuta, me siguri pasi mbaruan manovrat, dhe kaloi rreziku na dha shenj q t vazhdonim. Pas disa minutash shoferi duke kthyer kokn pas tha: - Tash jemi afr fshatit SOP, t djegur deri n themel, ja shikohet nj pjes e murit t xhamis, kurse ato shtpit q duken atje larg jan t BLLGARIS S VOGL. Arktari dhe drejtori prap u shikuan,
28

por nuk than asnj fjal, kurse shoferi me xhipin LANDROVER kthehu n t djatht, ku m filloi t duket fabrika e Mermerit, q glltiste disa miliona dollar investime t huaja. Kur mbrrim te fabrika drejtori dhe arktari u ndaln aty, kurse un me shoferin vazhduam pr te qendra. Aty m pritn mir, i bm krejt regjistrimet e menss. Aty e hngra edhe drekn e par me shoferin dhe disa puntor. Motra e medicins s bashku me msuesin e fshatit sa arritn, menjher motra e vendoi xhezven e kafes. Na duke e pir kafen, me xhipin e organizats arriti edhe arktari, q tua shprndante rrogat. Gjellbrsi kryesor sa e pa arktarin e solli nj shishe me raki shtpie q e kishte pjekur vet. Dhe sa e hapi kundrmoi nj arom kumbullash. E pim nga nj, por arktari dhe gjellbrsi e mbushn edhe nga nj tjetr, kurse un i refuzova, ather arktari tha se hisen time do ta pinte ai, dhe si e piu t dytn e mbushi edhe t tretn. Pas disa minutash n sall hyn disa puntor, q duhej edhe ata t merrnin rrogn, dhe duhej t vazhdonin punn n turnin e dyt. Njri ishte mjaft i dehur, por edhe t tjert s ishin t pa pir, sa m pa ai i dehuri e pyeti gjellbrsin: - A sht ky ai shqiptari, dhe e kapi nj taketuke t xhamit dhe u drejtua n drejtim timin, kurse un iu afrova shishes me raki. Shoferi q rrinte pak m larg i

29

ulur n nj karrige u ngrit, dhe me nj ton t ashpr u tha: - Merrni rrogat dhe hupeni, se t gjithave do tu bj shosh. I dehuri u zbyth, kurse njri nga t tjert tha: - Ne s bm gj, ai sht mjaft dehur. Kurse ai trimi dhe t tjert, pasi i morn rrogat duke dal te dera tha: - Faji sht i atyre, kur e dogjn SOPIN nuk u shfarosn t tr juve t PRERVE. Kurse mua mu afrua kamerieri dhe m tha: - Mos ua vendo veshin, nuk jan trima, ashtu sillen me t gjith ne, q sjemi t ktij fshati, prher jan t dehur, jan prpara vdekjes, dhe akoma s kan formuar familje. Un iu falnderova shoferit...?!

30

PRGJIMET

Ishte koha kur pr nj telefonat pritnim me or t tra, ose t kishe ndonj mik n post, por ishte shum vshtir, pasi ne shqiptart assesi nuk vinim n rend, pr tu punsuar n ato vende pune. Pr nj numr telefoni kishte biznesmen, q jepnin para t majme, por deri te numri assesi t vinin. Dgjonim se tek tuk jepej ndonj numr. Dorn n zemr pr at koh ishte luksoz dhe privilegj t kishe telefon n shtpi, e veanrisht pr ato persona, q merrnin numra a nuk u nevojiteshin aq shum, sa atyre q i prmenda m lart. Un si gjith moshatart, mbytesha me hallet e jets, dhe assesi t mbrrinte rroga pr tr muajin. Ato pak dijeni q i kisha nga lnda e ELEKTROTEKNIKS me ELEKTRONIK, por m tepr nga skamja. Shpeshher televizori, q e kisha dhurat nga martesa prishej disa her n jav. Si e siguroja HAVIN tr t dieln merresha me ndreqjen e tij. Edhe ajo e diel m kaloi me ndrrimin e disa llambave dhe disa prmirsimeve t vogla. Si e mblodha televizorin dhe fillova ti rregulloj kanalet, ishin shum pak, por m tepr m interesonte ai kanal ku e kapsha TELEVIZIONIN SHQIPTAR, kuptohet se e mbyllnim dern dhe i vendonim perdet, sepse si
31

thot populli FUSHA KA SY, KURSE MALI KA VESH, dhe mundej ti haja disa vite t mira burg. Kur do t dilja do t shpallesha HERO, ose dikush tjetr do t m shpallte, kurse un kurr s kam br dhe s bja pun, q ta meritoja at EPITET. Prnjher dgjova nj zile telefoni. U habita, telefon n shtpi nuk kisha. As fotografi televizori s kishte, por m fillova t dgjoj bisedn e lidhjes. U foln shum fjal t MDHA dhe EMRA. Disa prej tyre edhe i njihja. Nj pjes t biseds e dgjoi edhe gruaja, por ajo nuk i vendoi shum rndsi sepse nuk sht prej ktij rrethi, dhe nuk njihte asnj emr prej atyre q u prmendn. Un si ia sqarova bisedn krkova edhe mendimin e saj, a t shkoj te ai shoku q emri i tij u prmend disa her. Gruaja nuk dha asnj mendim, m la q t vendosja vet. Rastsisht n qytet takova kushririn. Duke pir kafen ia sqarova krejt ndodhin, dhe krkova edhe mendimin e tij. Ai u pajtua se do t ishte mir q ta lajmronim personin, dhe ai do t shfrytzonte rastin q t takohej me t, as q kishte dgjuar se kishte dal nga burgu, pasi ai prpara disa ditsh ishte kthyer nga kurbeti. Shoku na priti shum mir, un i thash: - Sot jam n shtpin tnde me nj MISION SEKRET, ashtu mendoj un, dhe se sht HUMANITAR. Shoku pak u habit, dhe tha:

32

- Sido q t jet, ju prher jeni t mirseardhur n shtpin time, por besoj se edhe un n shtpin tuaj. Un si e dgjova me shum vmendje bisedn, prap e mora fjaln: - Prap do t them se sht sekret, un dyshoj pr kt koh, do bised mundet t jet edhe ndonj KURTH, por jo prej SHOKUT, MIKUT dhe ndoshta edhe prej KOLEGUT. Un nuk dyshoj n sinqeritetin e atyre q bisedonin dhe q u than ato fjal, por vall nse un kap asi bisedash me at televizorin tim SHKATRRAQ, ather ka ngelur pr organet POLICORE. Un t them, bile edhe t lus, sot pr n ora tetmbdhjet e lan t bisedojn; pr PUN edhe m t MDHA dhe m me PRGJEGJSI. Prandaj ju kisha lutur t vini n shtpin time dhe n orn e caktuar t DGJONI BISEDN, dhe t bindeni se televizori im s ka KURRGJ m TEPR se televizort tjer. Ne dolm kurse shoku premtoi se n kohn e caktuar do t vinte n shtpin time. Un bashk me kushririn e kym televizorin dhe deri n minutn e fundit pritnim, q t vinte personi, por ajo nuk ndodhi. Fiks n orn e caktuar, ra zilja e telefonit. Personi nuk erdhi, por e kishte kryer punn. Zonja e cila ishte kndej i tha: - Mos flisni asgj se SPIUNT SHQIPTAR na kan par n televizor. Ai prej andej nuk la fjal BANALE dhe t PISTA pa thn.
33

Me shkatrrimin e sistemit nj partiak, kur m n vendin ton ishte formuar edhe PARTIA e JON SHQIPTARE, dhe kishim disa deputet n Parlament mendonim dhe mendojm se m mir, dhe m leht do t frymojm. At e dshmoi, dshmon dhe do ta dshmoj koha, pr fat deri tash pr t KEQ. Pas nj kohe rastsisht atje n Bit Pazar u takova me disa shok, dhe u ulm n nj kafene, pr t pir kafe dhe pak t pushonim. Nuk shkuan shum minuta andej kaloi nj person, q un nuk e njihja personalisht. Ato shokt e thirrn dhe ai u ndal dhe u ul q edhe ai t pinte nj kafe. Biseda ishte mjaft e mir dhe konstruktive. Un vetm dgjoja, me t vrtet PUNT e MDHA, bhen nga njerz t mdhenj, por edhe n qendr, QYTET e jo npr fshatra, apo vende rurale, si u thon n kohn e fundit. Mua gjat biseds disa her npr kok mu soll ai rasti i biseds telefonike nprmes televizorit. Disa her u mata t ua tregoj por nuk m jepej rasti. Njri nga t pranishmit tregoi nj rast prafrsisht t njjt, kurse ai kalimtari, DEPUTET tregoi se ishte ekspert pr at fush, prandaj edhe un mora guximin q t kyem n bised. Ua tregova krejt rastin, kurse deputeti dgjonte me shum vmendje. Ky rast dukej se i ishte pr t pranishmit si i veant, dhe UNIKAT. Deputeti vetm m pyeti:

34

- A ishte kanali KATRT?! Un iu prgjigja me po. Ather deputeti tregoi si ekspert q ishte pr at fush, se kanali i katrt ka qen i lidhur me telefonat privat, por ndoshta edhe me ato shtetror dhe krejt bisedat kan qen t INIZUARA e veanrisht bisedat e shqiptarve. Me PRGJIMET qllimi i pushtetit t athershm ndoshta edhe ky i tanishmi ka qen, dhe sht, q t ket sa m shum; BURGOSJE, PRARJE dhe VLLAVRASJE ndr shqiptar.

35

AUTODIDAKTT

Duke lexuar gazetat, atje ka faqja e parafundit me germa t mdha lexova KONKURS. E lexova disa her prej n fillim e deri n mbarim. U binda mir, se ai konkurs prgjigjet pr kualifikimin tim. Por edhe s ishte me orar t plot pune, pr mua si prtac q jam, ishte i mirseardhur. T nesrmen qysh n mngjes fillova t kompletoj dokumentacionin e krkuar. sht e drejta kishte afat gjasht dit, dhe dy dit jo pune, ato bjn tet, por sot nuk i dihet n sht njri npuns s sht tjetri, ose mundet t jet e tr java fest fetare, duam apo s duam ne ky sht SHTET BIBLIK, por ndoshta pr disa mundet t jet edhe fest shtetrore. Tr javn bja edhe planet ku dhe si do ti harxhoja ato para. M n fund mu kujtua, q ti jepja pr BAMIRSI, t gjith do t m shpallnin si njeri t mir, bile edhe njeri t MADH si ato artistt e HOLIVUDIT. Ditn e fundit kur mbaronte afati i konkursit, un e kisha gati t tr dokumentacionin, dhe si i futa n nj zarf, u nisa n drejtim t posts. S di pa dasht dhe pavetdije duke shkuar rrugs i kam prsritur planet pr harxhimet e parave, edhe at me z. Prpara se t arrij te posta dhe t bja postimin, dikush m

36

kapi pr krahut t djatht. Un ktheva kokn dhe pash dy persona. Ai q m kapi pr krahu m tha: - T lutem ma jep hisen time. Un jam njri nga ato. Un u habita, sa shpejt fjala e mir, apo premtimi shkon n veshin e njerzve nevojtar. I habitur e pyeta: - M falni, ju kush ishit?! Ai gjith qejf tha: - Un jam DEPUTETI i zons. Ju duke ecur disa her that se parat do ti ndani n katr pjes! Un pohova me kok. At se ndal as topi. Njrn pjes i thash TY si deputet zon, nj pjes, KRYETARVE RURAL dhe pjes tjetr do ta harxhoj me KRYETARIN e SHSHM-s edhe at duke zbrazur shtambat me ver te RRAPI, atje matan KISHS q sht n ndrtim prej parave t njerzve t mir. Bile m shum prej parave t atyre q kurr s do t hyn aty t luten, por ATO t atyre bhen sikur s duan q ajo t ndrtohet, kurse disa her, atje ku duhet kan br AMIN bile edhe AMEN. Ja shikoni, tani shkoj n post t bj postimin, t bhen t gjitha formalitetet, t punoj tr muajin, t kalojn edhe ato pesmbdhjet dit nga muaji tjetr, si tha ai i JUAJI, ti marr ato para, e pastaj t ua shprndaj juve, por edhe atyre, por edhe un me kryetarin e SHSHM-s t knaqem aty te RRAPI duke zbrazur KUPA, bile ndoshta edhe...?! Deputeti i revoltuar m tha:

37

- Zotri ktij premtimit tnd populli i thot PRIT MAGJAR T MBIJ BAR Si i dgjova kto fjal t zotit deputet, ashtu qet i thash: - Ju duhet ta dini se ktu ka LIGJE dhe rregulla, q i keni sjell JU, por ka dhe zot t ktij SHTETI, apo si i thoni ju atje n PARTALLMENT se ashtu e quan baca Sal Krova sht VEND BIBLIK, ktu lindin MREKULLI t UDITSHME. TERAKU ngjyr SKEMJEJE i venduar aty n afrsi t shtpis s Nns Terez pr t cilin jan harxhuar mjete m tepr se sa pr njmij student, s di a t them student shqiptar, apo nj mij puntore t falimentuar. Ai personi tjetr q tr kohn heshte dhe nervozohej, ajo nervoz shikohej nga ngjyra e fytyrs, m n fund edhe ai u kuq, duke m thn: - M duket se keni qllim t mir, por veprimi sht i KEQ. Un sa dgjova ju doni t ndihmoni dhe t bni bamirsi. Ju kto para q i jepni pr kto njerz, mua m duket, jo q s bni bamirsi, por ndoshta bni edhe mkate. Un u habita dhe i thash: - Hajde trego si bhet bamirsia. Ai duke shikuar deputetin e zons ia nisi: - Ju me siguri keni dgjuar se vin njerz prej Turqie, dhe ktu japin darka-iftare, edhe at disa qindra, ndoshta edhe mijra, ajo sht bamirsi. I thash n rregull, por ti dhe ato a e dini sa dit ka viti?! bjn ato skamnor vetm me nj dark apo drek vjetore?! Prandaj un ua jap atyre q kan, ta jetojn
38

at pak jet tamam si ato q i majm tr vers, dhe kur afrohet dimri, e dini dua t them, ua bn ai xhaxhi zot i SHTETIT BIBLIK, por me ndihmn e atyre ZOTULAVE shqiptar. Q dikur jan shkolluar me plot taksa, pa buk, bile edhe pa uj t mjaftueshm, por pr kolltukun e but, shpejt kan harruar dhe sillen ashtu si u thot padroni dhe shpallin konkurset prfitues t MO-s. A e dini ju kur mbaroi MO-ja ai xhaxhi me plot gojn KOMB, para gazetarve dridhej e prdridhej, kur ne i duartrokitnim, kurse ai m ish dhndr yn i tha: -Mos u dridh e prdridh, pr FITORE more HALLDUP AUTODIDAKT si ato t fazs s PUBERTETIT, ti dhe ato t tuat, por dhe t tjert se kuptuat, se NE ktu te BILJANA e BUKUR, por edhe te ARENAT MIR UA FUTM. Pas pak kohe te gazeta FLAKA, nj autor botoi POEZIN: LIHNIDA PARTALL N SHKOP Kokat t ngulura n hunj pas shpine Shikonin gjymtyrt e ndara nga trupi Dhe syt e skuqur pr pushtet t kalbur LIHNIDA PARTALL I BARDH N SHKOP Me katarosht q knaqen me tul fmijsh

39

Duke rrmbyer tinzisht fjaln e shtrenjt KOMB...?! Plaku i urt xha Biti si e lexoi mir e mir disa her poezin, por edhe shum shkrime t gazetave t asaj kohe pr MO, e zgjidhi shamin e kuqe gjak, q e mban pr brezi, prej ather kur me at shami ia kishte fshir dhe lidhur plagt vllait t vrar pr LIRI, s bashku me poezin e lidhi te shkopi i pleqris me krrab dhe prmes ARSHIS, kndoi kngn: Hn e re. Hn e vjetr. Me MO-n. Robri e luft tjetr....

40

41

PROFESORI I GOLI OTOKUT

Muaji i dyt apo i tret nuk m kujtohet mir, cili ishte q kisha filluar t punoja n at organizat, por mir m kujtohet, sa kisha hyr n zyr dhe kisha filluar t shfletoj gazetat e dits. Ra telefoni, e hapa, prej andej sekretari i organizats, me nj ton t ashpr dhe urdhrues, m tha shpejt t isha n zyrn e tij. Si i lexova krejt titujt e Flaks s Vllazrimit t athershme, u nisa pr te sekretari. Sa e hapa dern, m shikoi dhe m tha: - Shpejt ma sjell librezn e Lidhjes Komuniste. Un iu prgjigja se nuk e kuptoja far libreze krkonte. Ai me shum seriozitet, prap i prsriti fjalt e pak m para. Un gjo i habitur, por serioz i thash: - Un as q jam antar i asaj lidhjeje. Sekretari e oi kokn dhe m shikoi me nj seriozitet t egrsuar, dhe tha: - Si sht e mundur nj person q ka punuar n arsim t mos jet antar i Lidhjes Komuniste?! Edhe un me shum seriozitet i thash: - Nuk e di si sht e mundur, por e di se un nuk jam, dhe as q do t jem. Ather ai edhe m me egrsi m tha: - Ja ku e ke letrn dhe bre LUTJEN, ose shkruaj ARSYEN, pse nuk dshiron t jesh antar i LKJ. I
42

thash se un nuk shkruaj as njrn e as tjetrn, por t them, se tash pr tash nuk jam i gatshm, sepse ajo sht dika shum me VLER me PRGJEGJSI dhe SERIOZE, kurse un nuk jam njeri i till, dhe dola prej zyre. Kaluan disa muaj, Organizata e jon bri nj kontrat m Kombinatin Metalurgjik t Elbasanit, pr ti shitur nj sasi mjaft t madhe t KROMIT. Dhe un si i vetmi shqiptar i punsuar m angazhuan t jem edhe si prkthyes. Gjat asaj kohe rash n kontakt me KIMISTIN e organizats son. Ishte mjaft plak, ai m tregoi se shum her kishte dgjuar, pr refuzimin tim q t mos bhem antar i LKJ-s. Kimisti m tha se edhe ai nuk ka qen dhe nuk sht antar i LKJ-s. Po ashtu m tha se sekretari do t insistoj, por un duhej me kmbngulje ta refuzoj, por t kem kujdes se sht njeri shum i rrezikshm. Dhe hi pa droje m tha: - Sa t cofi ai q e mbajn t varur npr zyra, ky shtet do t SHPRBHET. Por edhe shum fjal t tjera, q pr at koh ishin mjaft t rrezikshme, e veanrisht pr mua si shqiptar. Dorn n zemr un as q i besova, dhe m shum e mora si provokim. Prej ather i iksha sikur biseds, por nga t punsuarit tjer dgjova se ai nuk ka kurrgj prve gruas, dhe se ai prve q ishte kimist i diplomuar, prpara ka pas t kryer fakultetin teologjik.

43

Investimet e huaja harxhoheshin pa kontroll. Disa her me njrin nga drejtort, q ishim edhe moshatar dhe t dy kishim punuar n arsim, dika na afronte dhe pr shum gjra na prputheshin mendimet. N fillim t javs, kur arrita n pun, n tabeln e shpalljeve lexova. T mrkurn do t mbahej mbledhja e Lidhjes Komuniste, kurse t premten, do t mbahej Tubimi i puntorve. Rastsisht un ashtu mendoj, u takuam me kimistin, dhe ai m tha: - Sot, me siguri do t thirri ai pabes, apo si i thoni ju KAURI. Un qesha dhe vazhdova rrugn. Vrtet, pas hajes s mngjesit m thirri sekretari dhe ashtu me urdhr t prer m tha q ta nnshkruaja lutjen q ai e kishte prpiluar vet. Un jo vetm q e refuzova, por edhe e grisa lutjen, dhe u nisa t dal prej zyre. Kur arrita te dera, sekretari i revoltuar tha se do t hakmerrej. Un duke mbajtur bravn me dor i thash se do t ia thyeja edhe kmbn tjetr, nse bn z. T premten mbledhjen e mbajtm te salla e Pallatit t Kulturs. Pati shum biseda t nxehta, foli edhe kimisti, por pr mua bised m e nxeht ishte ajo e atij plakut, q un e shikoja prher t par. Ai si i tha disa fjali shum me vend dhe me nj stil t lart, n fund tha: - I nderuari drejtor, djal i im, faji s sht te ju, faji sht i imi dhe i EPRORIT tim. Kur e pata n

44

dor, EPRORI nuk m la ta thersha si DERR DOSE, at q sht i varur mbi kokn tnde-TITON. Pas disa ditsh me t njjtin drejtor shkuan n nj udhtim zyrtar. Gjat rrugs, drejtori m pyeti: - Si tu duk profesori i Drazhs?! Un i thash se nuk di pr cilin e keni fjaln! Drejtori ashtu serioz m tha pr plakun q foli n tubimin e puntorve. Un si habitur e pyeta: - Vrtet kush ishte ai, mu duk mjaft n mosh, por shum inteligjent. Ather drejtori m tregoi se ai sht nj profesor filozofie i cili ka qen n Kabinetin e Drazha Mihajlloviqit. Si kam erdh un n kt ndrmarrje e kam pranuar, q t bj pak stazh pune dhe t dali n pension, nse arrin pasi i ka mbushur t shtatdhjetat. Disa dit m von i thash shoferit, q t gjej pak koh, dhe shkak ta vizitonim profesorin n vendin e puns. Ai m tha se po t isha un i lir mundej menjher t niseshim. Prej te rruga ku e lam Landroverin duhej t ecnim npr balt s paku nj kilometr. Prej larg e pam profesorin duke thyer gur me nj tokmak disa kilogramsh. Un u afrova e prshndeta, edhe ai m prshndeti. Biseduam disa minuta, profesor s ndalej duke thyer gur, un i thash ndalu, merr nj frym. Ai m tha puna s sht e rnd dhe se shum mir ndihej n mesin e njerzve t mi. Dhe se kishte biseduar me popin-kimistin pr mua dhe refuzimin q t bhem
45

antar i LKJ-s, dhe se mir kam vepruar. Aty m tregoi se POPI pas lufte paska hekur t zezn e ullirit, Titoja e paska TREDHUR e ka ln pa familje, kurse at e ka dnuar me pesmbdhjet vite burg n Goli Otok, ku ka pasur edhe shum shqiptar. Edhe profesori mi tha fjalt e popit-kimist: Pas cofjes s Titos, ky shtet do t SHPRBHET . Kurse ai n shpirt kishte nj plag dhe nj hidhrim ndaj EPRORIT t dikurshm, q nuk e ka ln t ia priste kokn si DERRIT. Nuk di do t thoshin profesori dhe popi-kimist pr OAZN dhe GOLI OTOKUN e ditve tona...?!

46

47

TRIUMFI

Nuk ka njeri n kt bot, q i dshiron, vetvetes dhe fmijs s vet t jet; fukara, i smur, anormal, i pa shkolluar dhe shum e shum t meta t tjera. Por ajo nuk varet krejt nga vet individit, sepse ashtu ndoshta ia ka prcaktuar fatin i LART MADHRISHMI, por shpeshher edhe faktori njeri. N sektorin q e udhhiqja i kisha dy persona total me t meta mentale. Nse u thoshe t mbushin uj, ato do t anin dru, nse u thoshe t fshin, ato do t thoshin se duhej t shkonin n shtpi, apo dika t ngjashme, por edhe ato duhej t jetonin. Arsyeja e punsimit t tyre ishte, Organizata ua kishte marr, at pak tok, t klass s pest, t gjasht, por ndoshta si takonin asnj klase. Edhe n sektort tjer kishte prej atij lloj njerzish. N bised me drejtorin n lidhje me ato persona, ai mi prsrit fjalt e lart prmendura. Mu dha rasti ti them se edhe mua m sht marr disa her m shum tok se atyre, dhe toka ime sht shum m e mir. Kazani me avull i Termoelektrans sht i ndrtuan n tokn time, por un dhe shum bashkfshatar nuk i kemi, dhe nuk i gzojm kto privilegje. Drejtori m shikoi e thithi thell tymin e cigares, e piu gllnjkn e fundit t rakis, dhe n dor e kapi filxhanin e kafes,

48

dhe prap e thithi thell tymin e cigares, dhe pa shkrepit syt m tha: - At q that ju sht e sakt. Por ju dhe njerzit tuaj, nuk ia keni parashtruar shtetit ato krkesa dhe kushte, q kan parashtruar kto t mit. M kujtohet mir kur ato TRE PERSONAT e juaj, dhe mi tregoi me emr e mbiemr, q mir kan qen t kripur u kan thn, ato t vazhdonin punt, kurse ato TRE do t merren vesht me pronart e toks, q do tu merret, frikn do t ua shtin deri n palc. I thash ajo ka qen e vrtet, ju aspak nuk gnjeni, se njri prej atyre, babs tim i sht kanosur me burgim, dhe dajak nse nuk pranon, pr nj metr katror t marri aq para sa t blen nj, bile edhe m pak se nj pako cigare prej atyre m t kqijave. Ju m tha drejtori jeni njerz t uditshm, pr vetveten jepni tr KOMBIN, kurse ne pr KOMBIN japim vetveten, por m t flakt pr SHTETIN dhe KOMBIN jan serbt. Dhe prmendi disa raste t Kosovs, n mesin e tyre edhe at t Martinoviqit, me shishen e koka kols. Prandaj ne dhe ato e kemi shum leht me ju. Kripi mir jepu kolltuk disa personave tuaj, dhe krejt punt do t shkojn sipas qejfit. Un tha kam mundur t ngel n pun atje, por me marrveshje, q rroga dhe disa punsime t jen sipas qejfit tim, ndodhem n kt ndrmarrje. Ti shum sekrete nuk i din, se ke punuar n arsim, si nuk i dija edhe un kur punoja n shkolln e mesme t xehetaris. N arsim nuk ka
49

DALLAVERE, por n prodhim dhe n politik ka sa t duash. Un duke qeshur i thash: - U binda se ju bni dallavere, por a do t mundem edhe un t bj, si ju dhe ato tre shqiptart e NDERSHM, me pronat dhe t DREJTAT e vllezrve t vet. Un tha nuk e di, por ti dhe drejtori i INVESTIMEVE t huaja i keni duart e zgjidhura! Nuk shkoi shum koh m lajmruan se t nesrmen me dy persona t tjer do t duhej t marrim pjes n varrimin e nj puntori i cili kishte ndrruar jet n njrin prej reparteve ku un prpara pak kohe isha zgjedhur Kryetar Sindikate. T nesrmen prej n mngjes landroverin nuk e pash t parkuar, por do moment e prisja shoferin t paraqitej n zyr dhe t niseshim. Aty ka ora dhjet e dika erdhi shoferi i veturs luksoze dhe m tha se ishte gati pr tu nisur. Mbrritn n koh, dhe u ndalm derisa mbaroi ceremonia e varrimit. Si u prshndetm me shum puntor t atij reparti dhe fshatart un me dy personat, dhe prgjegjsin e repartit shkuam, n shtpin e t ndjerit, q t takoheshim me familjart tjer m t afrt. Duke i pir kafet, edhe meqense ne nuk deshm, por ato na i solln, un pyeta pr fmijt e t ndjerit. Prgjegjsi i repartit, puntor mjaft i dalluar dhe bashkfshatar i t ndjerit m tha se djali m i madh ishte ai prball meje, dhe se prpara dy muajsh ka mbaruar tetvjearen dhe ather i ka mbushur plot pesmbdhjet vjet. Prpara se t
50

largohemi i thash prgjegjsit, q t mendonte nj vend pune pr djalin, kurse atij i thash, pasi ti bnin rendet t vinte n zyr te un dhe t fillonte me pun. Djali dhe disa t afrt u falnderuan, kurse prgjegjsi duke u prshndetur m tha: - Mos u ngute, djali sht shum i ri, do t thon atje posht. I thash ti mos u mrzit. Rrugs edhe shoferi m tha se do t jet vshtir, por edhe atij i thash, q ai t mbante timonin dhe t heshtte. Dorn n zemr disa her natn m vajti mendja te i ndjeri, dhe premtimin q bra, pr sukses, por m shum pr jo sukses. T nesrmen sa mbrrina n zyr dhe fillova t shfletoj gazetat e dits, njra nga koleget ma solli kafen e mngjesit, dhe pas saj menjher n zyr hyri Drejtoresha kadrovike dhe krkoi q edhe asaj ti bnte kafe, por zonja i tha, asaj nuk do ti jepte helm e jo kafe. I thash, shum mir i that, por bja nj kafe ndoshta erdhi me detyr, ajo qeshi dhe u ul prball meje. Duke e pir kafen m pyeti si kaluam dje, i thash mir si n varrim, me siguri, ua kan marr sihariqin. Zonja q i bri kafe tha se ata dhe ajo, t krejt jan spiun. Drejtoresha shum serioze tha se djali qenka shum ri, dhe se s mundet t bj asnj pun. I thash me siguri do t bj m shum pun se ato t asaj e veanrisht ai kushriri i vet. Pa mos e pir deri n fund kafen, doli prej zyre.

51

Nuk shkuan as dhjet minuta e hapi dern dhe si e mendur m tha q t shkoja me at te drejtori, dhe fjalt q ia thash asaj tia them edhe drejtorit. I thash, ti shko un do t vite, dhe do t ia them t tra fjalt bile edhe m tepr, se sa i kam thn asaj. Kurse zonja i tha: -far ushunjze je tiiii. Pas dy a tre minutash edhe un shkova. E prshndeta, edhe drejtori m prshndeti dhe e uli kokn sikur lexonte dika, kurse USHUNJZA si i tha ajo zonja filloi tia sqaroj ndodhin. Drejtori pa mos e ngritur kokn m pyeti si kalova, edhe atij i thash, mir si n varrim, plot dhimbje. Drejtori e oi kokn dhe m pyeti: - A sht e vrtet, kjo q thot drejtoresha?! I thash se po, ai edhe njher m pyeti, a sht e vrtet, un m i vendosur, prap i thash se po. Ather drejtori shum i vendosur dhe shum serioz tha: - Ka marr fund, edhe un t isha, ashtu do t veproja, t lumt. Drejtoresha e hapi SHPELLN, por drejtori i tha t hesht, ajo sht pun e tij dhe e imja, dha assesi e saj...?!

52

53

MREKULLIA E SHEKULLIT

Gotn e lngut q e mbaja n dor, dhe pak m par e kisha shijuar, m kthehu shum vite mbas. M saktsisht n gjysmn e viteve, q i kam tash, por duke e minusuar edhe me gjysmn e numrit t par dyshifror. Ather kur isha mysafir n shtpin e madhe dhe t bukur t Sekretarit t Lidhjes Komuniste, n qytetin e madh ku kishte lindur PAPA i athershm. Nikoqiri krenohej me Papn dhe sa her, q e prmendte emrin e tij n kraharorin e vet bnte kryq, kurse un habitesha, si mundej nj komunist, edhe at i prbetuar t bnte at rit fetar. Zonja e madhe me zonjushn e vogl, krenoheshin me dhuratat, q disa her i merrnin n dor, disa her i lenin mbi kanape, dhe her njra her tjetra i merrnin elsat e veturs me zero kilometra, q zotriu e kishte DHURAT, nga shteti m i madh dhe m i fort KOMUNIST n bot. Si i shikuam fotografit e albumit m t rinj, m tha se do ta sillte shishen e vers KUMIS, q e kishte dhurat t rrall, nga vizita e fundit nga vet sekretari i LK-s t kryeqytetit. Dhe filloi t m tregoj, se n pusulln e shishes shkruante pr prbrjen. Prve t tjerave kishte edhe qumsht PELE t stepave ruse, un dorn n zemr as q kisha dgjuar ndonjher pr at pije, dhe se qumshti pels
54

prdorej pr asi far pijeje apo vere, dhe se ishte aq i dobishm pr shndetin e njeriut. Kurse un e dija se n fshatin tim t lindjes, n do koh kishte nga dy apo tri pela t pjella. Pas nj kohe bile tash shpejt m sht kujtuar, kur isha n shkoll fillore, nj shok klase m pat thn, se kur e ka pasur FRUTHIN i kan dhn tmbl pele, apo gomarice nuk m kujtohet mir. Edhe dita e djeshme ishte si dita e athershme, me plot vransira, dhe shum e paprshtatshme pr shndetin tim, por lngu i bardh, q e bri zonja me arom dhe shijen e bukur tamam si KUMISI i dikurshm i rezistonte Astms, mikeshs s mbrapsht, q e mbaj si zonj me tr t mirat e Zotit, m tepr se gjysmn e viteve q kam, por tash duke ia shtuar edhe numrin e par dyshifror dhe prap ssht e knaqur, si damat e shtetit biblik. Ecm, ndoshta i bm mbi dy kilometra, por nuk gjetm asnj titull shqip, krejt ishte pastr si loti, ORTODOKSE-SLLAVE. U takuam me disa miq t vjetr, por t vendit se nga jasht kufirit biblik, as q kishte njeri, dhe m shum na befasoi ajo mungesa e veriut, se i kan vllezr dhe motra nga baba, se nga nna, si tha dikur ai funksionari shqiptar nga perndimi, tash m i ndjer, ndjes past; t gjitha nnat e atyre jan....?! Un si ather edhe dje, arrita ashtu i pa vetdijshm te URA, q dikur m onte te ORA e
55

ndalur hert n mngjes. Por ather n dorn e djatht mbaja at LIBRIN HALLALL, kurse n dorn e majt at tjetrin, q pr NE dhe mua sht HARAM. T dy i bleva me kuaj t kuq, dhe n xhep ngela pa asnj kal. At halla edhe pse ishte mbshtjell me dy qeska najloni e futa nn sqetull dhe dorn e futa n xhep, q mos e kapte asnj pik shiu, kurse pr at tjetrin as q m vajti mendja t kujdesem. Edhe at e mbshtolla mir, por jo se ishte me vler, dhe frikohesha prej ATIJ lart, por t mos ma shikonte dikush prej atyre, q plhurn e bardh savan e mbajn t mbshtjell pr ksule, por jo me qllimin e atyre t ans s Rugovs, si ka mbetur ai adet, n at profesion un nuk e di pasi nuk jam ekspert pr at lmi. Aty mbi ur dgjova disa zra, por si kuptoja prej ku vinin. Prej rrjedhs s ujit, apo prej te duart e mija. Qart dhe mir dgjova se dikush m tha: - Shikoje mir ujin nn ur, ai vjen prej shum larg, kurse ti ku je sht ai RRETHI, q e kan zbuluar ato t dors tnde t djatht. Un kam lind ather, jam rrit dhe zhvilluar aq shum sa ju asnj nuk dini, a ti m mban n dorn e majt, si pa vler, ajo sht e drejt e juaj. Ato q e zbuluan ngeln aty ku jan me at rreth, dhe dikur lindi ai q ti e mban n dorn e djatht, q un nuk e nnvlersoj, por ato q iu bashkngjitn ATIJ e keqinterpretuan dhe ngeln aty ku ishin...?!
56

I thash se krejt sht n rregull, por un t kthehem atje ku isha. Si prmenda atje u takova me disa zotrinj, dhe me njrin u afruam te nj i njohur i tij, i cili shiste libra me nam. I thash ta jap edhe un nj t imin edhe pse nuk jam njeri me nam. Ai e mori librin n dor e shikoi pak si gjat, dhe pastaj m pyeti: - A vetm shqip sht?! Un i thash ashtu sht si e shikoni ju. Ather ai m tha eja pas meje, dhe drejt te disa mjekrosha. Mori nj libr dhe ma dha duke m thn: - Shikoje mir, dhe ta kesh, dhe ta keni si model, pr veprat tjera. Un e shikova, vrtet kishte fjal shqipe, por edhe nj gjuh tjetr. Plot germa t thyera, t shtrembruara, plot pika, q un si kuptoja. E pyeta : - Kto germa t kujt gjuhe jan?! Ai me mjekrn e prjargur, m shikoi dhe ashtu, shpejt e shpejt tha: - Ata germa jan t atyre q se PRANOJN, Kosovn, dhe as q do ta pranojn ndonjher. Mir thash, Ju shkoni atje n HAXH dhe ndoshta thot Zoti faroheni, por cila gjuh sht kjo te ky libr?! Ai, prap ashtu i nervozuar tha: - Turp, kjo sht ajo gjuha q e kan folur heronjt. Zonja q ishte aty afr tha: - Tash ekspertt prpilojn MREKULLIN E SHEKULLIT. do grua apo burr shqiptar do t duhej t ket edhe nj grua, apo nj burr tjetr, si
57

jan edhe librat e ktyre mjekroshve, ose do t jen, bile edhe jan librat shkollor n gjuhn shqipe. Tash, thash e kuptova, por a pajtohesh Ti me t?! Biondja tha: - Un jam pajtuar prpara atij q ti e prmende, dhe tash sht i ndjer, s bashku me partnerin e vet t koalicionit t athershm-Titon. I thash shum n rregull e kuptova, por cila gjuh sht n kt libr s bashku me gjuhn time?! Ai prap edhe m i nervozuar, por tash duke i fshir jargt, me siguri iu shijua dika, tha: - Si m duket ti s di kurrgj, as lexon e as shikon televizor. Kjo sht gjuha e atyre te filmi NJ KOMB, q pin drog, shkatrrojn t rinjt dhe me lezet e han mishin e derrit t egr, dhe prap fshiu jargt...?!

58

59

POROTA

N qendr t fshatit me disa shok klase bisedonim pr provimin e aq t prfolur t semimaturs. Disa arsimtar thoshin se do t mbahet e t tjert e mohoni. Kurse neve na kishin ngelur vetm edhe dy muaj msim. Njri nga shokt, pas asaj bisede na tregoi lajmin q e kishte dgjuar nga babai se pas tri ditsh n qytet do t vinte AVOKATI m me nam n BALLKAN, edhe at nga kryeqendra e shtetit ton. Dorn n zemr ne as q dinim pr ka shrbente ai titull, prandaj ne e mendonim se ai njeri sht si i mbinatyrshm, kuptohet pas kryetarit t shtetit, t athershm. At dit s bashku me dy shok ecm n kmb plot dy or. Dhe mbi nj or pritm n rrugn kryesore ku do t kalonte avokati. Arriti edhe sekonda e fundit kur ai do t ndodhej prpara nesh. Dikush brtiti vjen FILLOTA. Ne hapm syt n drejtim t tij. Vrtet ishte ashtu si thash pak m par. I veshur shik, n kok nj kapel me streh ngjyr kafeje, n dor nj ant lkure, dhe pas tij ecnin disa persona, q e prcillnin hap pas hapi. Edhe pse i kisha mbushur tri dekada t jets bile edhe pak m tepr, un s kisha hyr n der t gjyqit dhe as q do t hyja, sikur t mos kishim nj fatkeqsi n ndrmarrjen ku punoja. Sa e kisha hngr mngjesi
60

dhe prisja ta pij edhe kafen. Dgjova zhurm, pr dritares pash kalin t mbrehur n nj qerre me dy rrota, dhe me shpejtsi marramendse vinte n drejtim t zyrave t ndrmarrjes. N jug t baraks kishte nj rrugic t gjer afr nj metr, dhe pastaj nj mur t ndrtuar me material t fort. Kali nuk e di pse ishte trembur aq shum, por e di se duke dashur t kaloj at rrugic t ngusht, pa mos i br as dy metra kishte ngelur me njrn shtiz t ngulur n ann e djatht t barkut. Ne kur dolm, nuk kaluan as dy-tre minuta kali ndrroi jet. Menjher arriti edhe pronari, kur e pa kalin n at gjendje, me gojn e hapur dhe t lar n gjak, pr faqesh filluan ti rridhnin rrke lotsh. Por ky nuk ishte dmi i vetm, kali kishte dmtuar edhe veturn e ndrmarrjes, q ishte gati m e mira n qytet. Sa hap e mbyll syt arriti edhe policia. Bn procedurn, kurse plakut assesi ti ndalen lott. Nuk shkoi as nj muaj, mua dhe nj kolegut n pun na erdhi thirrja prej gjyqi, q t dshmonin pr rastin e kalit dhe plakut, q un akoma i kisha prpara lott, q rrokulliseshin npr faqet e tij. Ishte hera e par, q isha n sall t gjykimit. Aty e pash plakun, pa lot, por mjaft t mrzitur. N afrsi t tij kishte edhe tre a katr t rinj, q m von kuptova se ato ishin praktikant. Dhe po at dit kuptova, dhe msova se prve GJYKATSIT, ata personat q ishin n krahun e djatht dhe krahun e majt t tij quheshin POROT.
61

Gjykatsi m tha t dal te foltorja, tamam si n PARLAMENT. M tregoi se nse nuk e them t vrtetn do t prgjigjesha. Si i regjistruan krejt t dhnat, m tha prap, q t tregoja t vrtetn dhe vetm t vrtetn. Un e tregova t vrtetn dhe vetm t vrtetn, gjykatsi i habitur tha: - Ti dshmove krejt n dm t ndrmarrjes tnde. Ajo sht e drejta e jote. Un i thash se un dshmova drejtsin dhe vetm drejtsin. Dshmitari dyt nuk tha asnj fjal, vetm tha se pajtohet me at q thash un, un nuk e pritsha at prej tij. At dit, gjykatsi me gjykatsit porot plakun e kishin shpallur t pa fajshm. Pak prpara se t ndrroj jet, plaku kt ndodhi ia paska treguar nipit-jurist t sa po diplomuar. Pas disa vitesh rastsisht n qytetin me dy Universitete, pas mbledhjes u ulm n kafene dhe u njoftuam me nipin, q un nuk e njihja, por as ai, duke pir kafe dhe pas biseds s gjat n at shoqri, nipi u falnderua nga zemra, q tash ka titull t lart dhe prgatit-JURISTA. Pas nj znk, n organizat, drejtorin m tha: -Ju prap jeni kundr organizats ku punoni?! I thash se ashtu thot dhe e krkon drejtsia kurse ti nuk e ke dashur, nuk e do dhe as q do ta desh DREJTSIN, sepse je nj komunist i pist. Rastsisht dgjova pr konkursin e shpallur pr POROT, si e lexova mir dhe u binda se i plotsoja
62

kushtet bile edhe shum m tepr, e dorzova lutjen dhe pas dy a tri ditve edhe dokumentacionin e nevojshm, pasi ather i kisha mbushur dy dekada jet n pension, dhe m nuk m interesonin diplomat. Isha i bindur se kurr m s do t m duhen, por n jet shumka ndryshon, dhe ka plot befasi. Dorn n zemr isha i bindur se ato njerz jan t DREJTSIS. Dhe un si nj erek intelektual, kjo fjal sht e MADHE dhe e SHENJT, un me mbi dy mij punime, dhe m shum se gjysma t jetsuar n m shum se pesdhjet revista dhe gazeta t kohs n t dy shtetet, dhe n t tre gjysm shtetet, do t kontribuoja pr t mirn e popullit dhe asaj shtpie. Edhe pse dikur ai intelektuali i madh i krijimtarin time e quajti si SHKARRAVIN. Sepse intelektual i madh na qenka ai i cili ska vepra por sht n listn e madhe t internetit, edhe at me emr e mbiemr, me profesionin dhe punn e tij si hero i kryqit sllav. Ajo sht e drejt e tij. Un mendova se pas mandatit, por edhe brenda tij do t bja ndonj shkarravin, t asaj natyre. Kaloi gjysma e mandatit, un skisha marr pjes n asnj seanc gjyqsore. Dalngadal n trurin tim filloi t NGULITET ajo drejtsia FILLOTIJANE. Pas nj kohe njri prej atyre e zgjidhi zemrn, si thuhet n popull dhe m thirri. M kujtohet mir, u ula n ann e djatht, t niset ka e mbara. Kalova mir edha at plot tri or. Prej katr

63

gjykimeve, tri i anuluam pr nj her tjetr, kurse pr njrin sollm vendim, real. Mendova se m u thye akulli, dhe vrtet ashtu ndodhi. Pas disa ditsh m thirri edhe nj tjetr. Pastaj edhe nj tjetr... Un m u binda se aty ishte ajo DREJTSIA FILLOTIJANE, apo si thuhet n popull Paraja e on ujin n hava. Ajo bindje edhe m shum u vrtetua, kur pr nj vit stazh porote i mora njzet euro. Nj shok tash i ndjer m tha, se ato, prej meje paskan pritur shum m shum, bile edhe mrekulli. Aty ka gjysma e mandatit, njri prej atyre mu ankua duke m thn: - Po t ishte gjall Titoja do t kisha edhe dy her m shum rrog se tash. Un iu prgjigja: - Po t ishte Hitleri i gjall, un si arsimtar do t kisha tri her m tepr rrog se ti. Krejt ju shkatrroni ose lumturoni nj person, ose nj familje, kurse ne shkatrrojm ose lumturojm tr gjeneratn, prandaj pr arsimtart prher ka qen litari n qendr t qytetit...?!

64

65

VESHKAT E KALBURA T GJENERALIT

Dhimbjet ishin aq t forta, sa q isha i detyruar nj or pas mesnate t shkoja n Qendrn urgjente. Mjeku si bri kontrollin me tha, me doemos t nxirrej dhmballa e prishur. U n s kisha rrug tjetr, vetm se t pajtohesha me fatin. Mjeku si ma dha gjilprn u largua n dhomn tjetr. Un ngela i ulur n karrigen stomatologjike. Motra bnte punt e veta, dhe her, her m shikonte. Pas marrjes s gjilprs dhimbjet filluan t qetsohen, por edhe nofulla filloi t mpihet. Mjeku erdhi pas disa minutash, i mori dart dhe m tha ta hapja gojn. Pa asnj far problemi e hoqi dhmballn. M tha edhe pak t rrija ulur dhe mundesha t shkoj. Mjeku si doli n dhomn e mjekve, motra m pyeti: - A njihemi ne?! Un i hapa syt, e shikova dhe i thash nuk e dij, ndoshta. Ajo tha ti nuk kujtohesh, por ajo kujtohet mir, m tha ta ktheja kujtesn, disa vite pas, edhe at pr ahengjet n BORDELIN e kryeqendrs, si i kam thn dikur atje lart n mesin e bukurive t rralla t AVALLS. Po ashtu tha se shum mir i kujtohet poezia e lamtumirs me titullin provokues dhe jo aq t qart pr at koh -FIKS VAKSINA- e bordelit, t ciln e kam shkruar at dit

66

n afrsi te Varri i Ushtarit t pa njohur. Pas ktyre fjalve edhe njher m pyeti: - A jan kto fjalt tuaja?! Ather u binda n fjalt, q i dgjova pak m par, dhe memoria u kthye pas m tepr se gjysm dekade, kurse ajo vazhdoi: -Pr t m larguar prej asaj rruge BORDELIJANE, si i thoshe ti ather dhe vet vendose t largohesh, baba im krkoi transferim n kt vend ku jam tani. Kurse mua m vajti mendja te poezia e asaj kohe, ku mundet t ndodhet ajo poezi?! Ditn e par q u ktheva nga kryeqyteti, disa or i shfletova librat e sjell dikur n gjuhn e asaj, q m kujtoi poezin, por dhe bordelet e viteve adoleshent. M n fund ajo poezi e shkruar dikur n dialektin GEG e t folmes s vendlindjes sime, ndodhej n librin NJERZIT DHE TOKA e nns hkruar nga kujdestari i klass dhe t gjith shokt dhe shoqet, q ma ka dhn vet kujdestari, n emr t t gjithve te stacioni i trenit, pak prpara se ai t nisej pr n jug. Nuk m kujtohet pas sa vitesh u takuam prap, atje ku dikur kisha vizituar bordelet dhe kisha shijuar vaksinat. Por m t mplakur dhe jo t disponuar si vite m par. At m tepr e brengoste shndeti i babs, Gjeneral i APJ, por me VESHKA t KALBURA. Atje n kryeqendr m tha se pas disa ditsh gjenerali do t shkonte n kryeqytetin e shtetit m t madh dhe m t fort n botn KOMUNISTE, pr t operuar

67

dhe rigjeneruar veshkat e kalbura. Edhe un i tregova se e kisha botuar poezin e dikurshme. Prej atij takimi shpejt n lajmet e mbrmjes n televizion than Nj ushtar i APJ ka br vetvrasje. Me siguri do prind, q kishte dgjuar dhe par lajmet, mendja i kishte shkuar te fmija i vet ushtar. Ditn e tret po ashtu lajmruan se ushtari i vetvrar sht i rrethit t vendlindjes sime, dhe se sht i kombit tim. At dit n do shtpi ndihej dhimbje, por m tepr e ndienin ato, q kishin fmij n APJ. Varrimi u b, dhimbja ishte e pa prshkruar. do nn dhe motr, qante dhe nmte, at dor vrastare duke mos besuar n raportet e vrastarve pr vetvrasje. Nuk shkuan shum dit n trojet filluan t qarkullojn disa kaseta. N do kaset qart shihej masakra shtetrore ndaj ushtarve t rinj t kombit tim. Ekspertt zbulonin se atyre u mungonin organet, shumics u mungonin veshkat. Pas shikimit t atyre kasetave, mua mu kujtua gjenerali i APJ-s, me veshkat e kalbura, atje n metropolin e shtetit KASAP t prbashkt, q KRYEKASAPI me kasapt e mbanin me dhun. Si e shkrova poezin VESHKA PR TRANSPLANTIM, por edhe disa t tjera, mora rrugn pr n kryeqytetin e shtetit m t rinj n bot.
68

Dorn n zemr atje prher m pritnin mir. Edhe ksaj radhe redaktort e revistave m pritn mir. Edhe redaktori i gazets pr krijimtari pr t rritur m priti mir, por kur e pa titullin e poezis, me fjaln transplantim i habitur e lexoi disa her poezin, dhe pak i nervozuar m tha: - Kt poezi un nuk mundem ta lshoj, bile as ta mbaj n zyrn time. E mora poezin e futa n ant, ashtu qet u prshndetm dhe dola prej Pallatit. Duke e arsyetuar se kishte t drejt, pse t humbte vendin e puns pr nj poezi. Por un e arsyetoja edhe vetveten, at q e bnte shteti te t rinjt e kombit tim, ishte nj krim i pa par. T njjtn poezi ia dhash edhe redaktorit t gazets s vetme shtetrore n republikn time. Por prgjigja ishte e njjt si e nj dite m par. Edhe aty u dshprova, por nuk u hidhrova. Po at dit me autobusin e par urban udhtova disa minuta deri sa arrita te redaksia e gazets TRIBUNA-SH. Pr fat t mir n vendin e puns e takova redaktorin. Si u prshndetm un hapa antn dhe ia dhash disa poezi, por e para ishte ajo q ma refuzonin. Ai sa e lexoi titullin tha: - Titull provokues. Un nuk thash asnj fjal. Redaktori e lexoi me shum vmendje. E la n ann e djatht. Dhe vazhduam bisedimin duke qar hallet e jets, por edhe pr krijimtarin n trojet mbar shqiptare, por edhe pr poezin me prmbajtje t
69

krimeve shtetrore ndaj vllezrve ton, q kur i hapnim arkivolet i shikonim t qepur si arrn thesi t atyre me at ksuln karakteristike, q shesin npr fshatrat tona, gshtenja e molla. Knaqsia dhe dhembja u bashkuan m nj nntor, kur n faqen njzetedy ishte poezia, aq e rrezikshme. Gjenerali kalbej, por n memoaret dhe ditarin, q ia kishte ln pjells s vet shkruan: Me veshkat e ushtarit dhe ushtarve t vetvrar, un jetova plot edhe nj dekad. Kurse pjella e vet atje n afrsi t pallatit ALBANIJA, duke pir raki t sert do t m thot: Prve shptimit nga vdekja e sigurt t disa qindra personave t kombit tim, ne kemi prfituar edhe shum para nga ato, q edhe sot e ksaj dite su dihet as nami e as nishani. Plotsisht ka t drejt ajo HAGOVIKA, por at q e thot pr ty dhe kombin tnd, sht dashur ta THOT si BURRNESH, pr mua dhe KOMBIN tim, kurse JU ATJE hapni syt...?!

70

71

SHKROLA E ZOTIT

Shumica kur do ta lexojn kt titull, do t thn se sht TEIST, e t tjert do t thon sht ATEIST. Kurr n jet kmba e t ij ska shkelur pragun e xhamis. Secili ka t drejtn e vet, un n xhami s jam falur e lutur si ato, por i kam katr vepra me prmbajtje FETARE, dhe njohsit e mir t asaj fushe kan folur dhe shkruar mir. Ose si thot populli secila dele, un do t them DASH, do t varet pr kmbs s vet, edhe un llogari do ti jap ATIJ LART e jo ktyre posht, q urrejn fjaln e shkrua, dhe sipas POROSIS s KRYQIT, t mos lihet gjurm...?! Si i botova disa vepra, dorn n zemr pak mu rrit mendja. Nj dit i thash vetes, pasi ka mundur ZHABA t provoj t mbathet si kali, pse un t mos provoj si ato INTELEKTUALT e MDHENJ, t konkurroj npr konkurse, me nj titull. Kur doli konkursi i par prgatita dokumentacionin e nevojshm dhe drejt e n post. Pr fat t mir, kur u shpall rezultati emri dhe mbiemri, s bashku me titullin e veprs n t gjith gazetat, bile edhe te ato n gjuhn shtetrore. I gzuar thash, sot do ta qeras vetveten, edhe at me nj raki t sert burrash. A dini pse, hyra te ato t mdhenjt, por un me vepra, jo vetm intelektual, me diplom parash dhe pak para n
72

xhep. I bra krejt rendet dhe obligimet, ato duhej t m jepnin hakun-PARET. Dikush atje n kryeqendr m tha: - Kush u njeh juve krijuesve! E veanrisht ty si shqiptar. N se doni ta dini edhe ai vet ishte i gjakut tim, ishte krijues bile grandioz, m tha se do t m ndihmonte se ai vet punonte n at zyr. Kur u ndam tha hajde pas disa ditsh. Javn e dyt apo t tret nuk m kujtohet, me trenin e mngjesit drejt e n zyr te ai. Prita pas dere si ai pr kocin, ai m shihte, kur hapej e mbyllej dera, por komunisti at e ka pasur n gjak dhe porosi e urdhr, q sa m shum maltretim, aq m vler do t ket vendi i puns, por edhe prfitime, mos habiteni ajo sht edhe n demokraci bile edhe m tepr. Dikur edhe un u futa n at zyr, q ishte hera e par n jetn time. Ajo zonja m shikoi dhe nisi t m pyes pr hallin, por zotriu ia mori llafin prej goje si thot populli. Mu drejtua mua n gjuhn tash shtetrore, se un nuk jam n kompjuter, por as n gazet. Zonja rrudhi kraht, kurse un e hapa antn dhe dy gazetat n gjuhn time-zyrtare dhe nj n gjuhn shtetrore ia tregova emrin, mbiemrin, titullin e veprs bile edhe t Shtpis Botuese. A e dini si u b, si ai q i ka mbushur brekt, por edhe m shum u hidhrua. Mua nuk m ngeli tjetr, vetm t dilja prej zyre. Pas meje doli edhe ai, kur u prshndetm, m tha, mund t negociojm! Un dorn n zemr deri ather mendoja se mundet t
73

negociohet vetm pr politik, apo emrin e ndonj shteti, por ja dika msova dhe u binda n fjaln e popullit, sa jeton mson. Disa jav apo nj muaj, nuk m kujtohet mir shkova te Agjencia e Autorve. Edhe ato nuk e morn me seriozitet, bile njra qeshi, m shikoi dhe tha, dikush mundet edhe ti ket hngr ato t holla. Aty mu kujtuan disa shok t mi me t njjtin fat, q u kishin dhn vetm nga pes ekzemplar, honorart dhe ekzemplart tjer i hngri BUBA. Prej aty prap te zyra e atij, rrugs mendoja edhe pr negociata, por kush do t ishte lehtsuesi?! Dhe a do t pranonte lehtsues?! Pritja dhe prgjigjja ishte e njjt, emri im nuk ndodhet n kompjuter edhe pse sht n shum gazeta, goja iu mbyll, koka iu lvar, mua s m ngeli tjetr vetm t lshoja zyrn, edhe pse pak prita pr negociata, bile e kisha caktuar edhe vendin, por ai edhe kur dola se hapi gojn. Populli thot; dikush t shkel gjurmt, por fatin apo riskun assesi, ose SHKROLN E ZOTIT SE FSHIN GOMA APO DORA E NJERIUT. Duke zbritur shkallve, n kok m silleshin shum mendime, q kisha dgjuar, pr shum persona, por edhe pr at t zgjedhurin, bile mu kujtua edhe ai rasti kur bm zgjedhjen e Kryesis t SHSHM-s, kur un dhe nj krijues i mirfillt dhe serioz kishim vota t njjta dhe duhej prap t votohej ose njri t trhiqej. N bised i zgjedhuri i tha po
74

ja ... ti je m i mir, dhe n votimin e dyt do t fitosh, prandaj mos u trhiq, un ather e ktheva kokn, m pan t dy, por i zgjedhuri, nuk mbeti me aq:- tha jemi t dy t mir, kush fiton duhej t shtrihet dora. Un thash, po, po, por do t bhet me NNN?! I poshtri vetm pak bri s m t skuqur. Kur filloi mbledhja, pr votimin e dyt, kolegu e mori fjaln dhe u trhoq, nga votimi i dyt, un edhe sot jam n Kryesi, jemi t prjetshm si lidert partiak, kurse kolegut i jam mirnjohs. Kur arrita te shkalla e fundit e vrejta rrugicn e kuqe, me njher mu kujtua ajo rruga e gjat prej nj qyteti t shtetit t atij q ngordhi n Hag. Kur arritm prpara MONTANS ai q na hapi dyert e Mercedesit t zinj korb, na shtroi edhe rrugicn e kuqe. Un isha ulur pas shoferit, n ann tjetr ajo leshverdha furnizuesja e letrs, prej atje ku dikur SHKRONJAT e plumbit morn rrugn e gjat, kurse n ann tjetr t shoferit ishte PIKTORI me DORN e SAKATUAR. T nesrmen piktori m thirri n dhomn e leshverdhs, ajo i kishte hapur t dy sndukt, plot e prplot me banknota prej atyre m me vler. Aty piktori m tregoi se pr ato banknota dikur ia kishin prer katr gishta e dors s majt, q kurr m t mos kapi brush me dor. Gishtin e madh deri n fund, at tregues deri te thyerja e par, t mesmin deri te thyerja e dyt, kurse at afr t voglit vetm gjysmn e thoit. Prej xhepi nxori nj shum parash, po ashtu edhe
75

leshverdha, kurse shoferi EKSPERT pr PRERJE dhe prgjegjs i grupit m dha shum m shum se ata t dy. Kur m kishin ngelur vetm edhe dy hapa, n at katrahur, dikush me z t lart m thirri me emr e mbiemr, q un nuk u besova as veshve e as trurit. Kur ktheva kokn pas pash ARTISTIN, q dikur pr at kisha shkruar poezin BALADA E URTIS. M pyeti e mir m ka sjell aty, por un i thash; jo e mir, por e keqe. Ua tregova rastin, artisti tha, ka mbaruar ajo pun, ky sht personi kompetent. Kurse personi m tha q t kthehem prap atje n zyr te i zgjedhuri. Ai kur m pa n der u habit, por un ia prcolla fjalt e kompetentit. I zgjedhuri kur i dgjoi fjalt sikur i ra DAMLLA. E gjeti emrin e mbiemrin n kompjuter, bile edhe shum gjra t tjera, q un si kuptova. Javn e par, arritn parat, nuk e di a e dini sa?! Mos mrziteni ua tregoj, aq sa m kishte dhn leshverdha, q ti harxhoja te Montana nn pisha ELIKSIR- kundr Astms, dhe atje te Guri i Arushs. Kurse piktori m tha, se do ta bj FIRMN e ndrmarrjes time m t mir se DY LUANAT, atje ku prehen eshtrat e ushtarve t Hajredin Pashs...

76

77

DHURAT PR KRYETARIN

Nesr bhet plot nj vit, kur i dhurova pr ditlindje VARKN kryetarit t shtetit. Duke u falnderua, tha sht hera e par q i dhurohet nj dhurat e till, dhe po ashtu sht hera e par q nj njeri prej qytetit t Hekurans m t madhe n vend sht kujtuar pr ti dhn dhurat. Pr plot nj vit e bra edhe kt q shikoni, nesr do ta lshojm n ujin e trazuar t lumit, do t kalojm n ann tjetr, pr nj piknik n viln e babait. T nesrmen n afrsi t ankorimit u ndalm me veturn dhe avokati m tha q t merrja njrn nga valixhet pr ta uar n vark, gruaja e profesorit, n realitet ai ishte inxhinier, gruaja e tij ishte profesoresh, por un e thirrja edhe at profesor. Ajo tha q t mos i prekja ato valixhe dhe t merrja at q m jepte ajo. Avokati pak u nervozua, po ashtu edhe gruaja e tij. Profesoresha duke shar, bile n at moment shau edhe Zotin, at e kishte nj ves t keq jete. Tha se ato valixhe kan ushqime q nuk i ha un, prandaj edhe s duhet prekur, kurse mua duke ma dhn valixhen me ushqimin e prgatitur special pr mua, tha n gjuhn time, te ato ndodhet mishi i keq i pjekur, dhe ver shtpie, avokat e prgatit duke shtrydhur rrushin prej vreshts s vet, n fillim bn musht, pas nj kohe bhet ver, avokat e pin si mishi
78

i atij q sht pjekur, ti mos u mrzit un prher jam, dhe do t jem me ty, edhe un kam pak bes, e din ku kam lind. Lumin e kaluam shpejt, n ann tjetr na priste babai i profesorit me shokun e vet. Aty ia uroi varkn djalit duke e shar si shum her t tjera pr dhuratn, q ia kishte dhn kryetarit t shtetit m t madh n Ballkan, me arsye se KRYETARI dikur ia kishte konfiskua nj pjes t madhe t pasuris dhe tash i kishin ngelur vetm disa hektar tok pr rreth vils. Kurse ai xhaxhai, shoku i babait t profesorit edhe njher i prsriti fjalt, q mi kishte thn disa her, pr vrasjet e gjimnazistve, dhe djalin e tij. Dhe prej ather, largohet prej ati qyteti, dhe deri n at dit kurr kmba e tij nuk kishte shkelur atje, as e kishte vizituar varrin e t birit, duke e akuzuar kryetarin, pr masakrn q kishin br komunistt pr t njollosur okupatorin me mnyrn m t PIST komuniste. Vila ishte dy kat, mjaft e bukur me mobilije t stilit t vjetr, t punuara krejt prej druri. Ai hidhrimi i leht, q u b andej lumit, mori fund duke cakrruar gotat e vers, kurse un i cakrrova me lngun e shtpis, q e kishte prgatitur vet profesoresha e gjuhs frnge. Gruaja e avokatit, kur i cakrruam gotat m uroi pr fjalt e bukura, q disa dit m par, n shtpin e tyre pr mua i kishte thn profesori i matematiks dhe gruaja e tij po ashtu profesoresh e

79

gjuhs frnge. Profesori ndrtuesi i varks tregoi se un kam arritur shpejtsin m t madhe n grup. N mbrmje kur u ktheva n banes baba dhe shokt e dhoms kishin shkuar n turnin e tret. Un disa or msova nn dritn e llambs s vajgurit, dhe freskin q mora n viln e bukur, me plot arom lulesh u zhduk nga mushkrit, duke u zvendsuar me tym vdekjeprurs. T nesrmen, ditn e diel plot tri or isha n fushn e sportit s bashku me shokt, profesorin e fizkulturs dhe trajnerin e klubit. Kmbt s m mbanin nga lodhja dhe uria. Duke shkuar pr n banes u ndala n afrsi t shtypshkronjs, te mbltorja, q pronari krenohej m ndrtimin e xhamis dhe minares me tri sherife, atje n vendlindje, n afrsi t lumit m t madh n Republik. Ishte adhurues i flakt i futbollit, n njrn an t lokalit mbante fotografit e disa klubeve, por me nj madhsi t veant mbante portretin e lojtarit t athershm-JUSUFI. Si e hngra mblsirn e dyt bhesha gati edhe pr t tretn, u hap dera e lokalit, dikush hyri. U afrua afr meje dhe krkoi q ti paguaja disa mblsira. Un e refuzova, sepse shum her kisha dgjuar n at vend t shahej Zoti, q nuk ishte ai ves n vendin tim t lindjes, i helmuar me Vllazrim-bashkimin Komunist, q s donim t dgjonim pr lmosh e as pr Zot. Edhe pronari nuk ia vendoi veshin, bile i tha, sa veta vin si ju n dit n
80

kt lokal. Ajo prap m tha bile u lut q ti paguaja disa mblsira, por un vazhdova t haj edhe mblsirn e tret. Ajo u afrua m afr, ma kapi dorn e djatht dhe tha:- paguaj at q t krkova do t tregoj pr tr jetn tnde dhe familjen. M tepr u nervozova dhe fillova ta trheq dorn, por disi nuk munda. I thash t ma lshonte dorn isha i lodhur, ajo m tha nse nuk mundem t paguaj aq sa krkoi ti paguaja vetm nj. Un edhe at e refuzova. M lshoi dorn, duke m thn: - Pa vetveten m qaf. Do t tregoja edhe at q din, por m shum pr at q s din dhe kurr s do t dish. Emrat e prindrve t tu fillojn me germn, R dhe germn T. sht e vrtet i thash. Ti tha shum shpejt do t largohesh prej ktij vendi, as ti e DURON, por as ky VEND s t duron. Un n kto fjal assesi nuk besova, sa kisha filluar shkollimin! Kt q mendon t bhesh, kurr s do t bhesh, do t vuash mjaft, por do t arrish shum n fush tjetr. Po ashtu do t jetosh gjat, bile shum gjat, as prej njrs e as prej tjetrs s do t thyesh qafn, por kur do t futet n trupin tnd ai i treti ather...?! Doli pr dere, mu duk si ndrr edhe pronari u habit, duke m thn se kurr at person se ka par n lokalin e vet, por edhe ato fjal si ka dgjuar kurr. Edhe un dola, pr t shkuar atje n dhomn e FERRIT. Nuk shkuan as plot dy jav, syt i hapa n spitalin e qytetit. T nesrmen m drguan atje n
81

kryeqendr, ku prpara nj viti kishte arritur edhe VARKA e profesorit, dhurat pr kryetarin e shtetit, q me gojn plot llomotiste pr DREJTSI dhe t drejtat e puntorve, kurse baba dhe shum puntor, vetm disa kilometra larg tij, akoma s kishin rrym elektrike, por edhe muret e dhoms plot lagshti...?! U bn m shum se katr dekada, fjalt e dgjuara, si n ndrr te mbltorja n afrsi t shtypshkronjs shum her n jet m kan shqetsuar dhe m shqetsojn...?!

82

83

KANIBALT E TOKS

Nuk m kujtohet, as nuk e dij, e kam dgjuar apo e kam lexuar prej dikujt, por e di mir se mua vet m ka ndodhur, edhe at atje lart te BAJRAKU. Ju at vend dhe Bajrakun nuk e dini, sepse edhe un vet se kam ditur. Rastsisht dikur n dor m ra libri i shkruar, prafrsisht njqind vjet m par nga njfar Cvijiqi dhe m von t nj far Smiljaniqi, edhe at me urdhr t carit serb t athershm, t vin n vendin tim dhe t shkruajn, t regjistrojn popullatn, mhallt por edhe toponimet. T vin ato se ne trurin e kemi pasur t mykur, m falni edhe sot ashtu e kemi, sepse ashtu i kemi politikucat, pr fjaln e shkruar le q s japin asnj lek, por edhe tallen bile edhe t dnojn. Un atje lart n afrsi t bajrakut, te ARA e SHJAUT, si i thon fshatart, ajo n realitet sht ARA e SHEGVE. Si i ri ruaja bagtin, dikush do t tallet, pr kt q them se kam ruajtur bagtin, por un edhe sot krenohem se kam qen dhe jam njeri fshatar, apo rural dhe ather prgatitja provimin, mir m kujtohet, Vizatimi teknik me Gjeometri diskriptive. N afrsi pushonte Laroja, shoku im m i mir, dhe n mes kishim shkopin, Laroja kur e lkundi kokn q t largoj mizat, q se linin rehat, mua m
84

vajtn syt te shkopi. Mbi t kishte hipur nj miz thnegle, apo milingon, s di si ta quaj sepse ishte pak m e madhe, ndoshta pse ishte rritur n mal, me kushte shum m t mira se sa atje posht n fshat. Ather u ova e mora shkopin dhe prej pozits horizontale e ktheva n pozitn vertikale. Milingona arriti prafrsisht deri te gjysma e shkopit dhe ra posht, por nuk largohej prej meje dhe shkopit. Prita pak q prap t ngjitej, por ajo nuk deshi. E lash shkopin n pozitn horizontale dhe vazhdova punn. Dikur prap m vajtn syt te shkopi dhe milingona. Ajo kishte hipur mbi shkop dhe bnte disa lvizje, apo rrotullime, me siguri hulumtonte terrenin, un u ova dhe prap e ngrita shkopin n pozitn vertikale. Krejt kt ndodhi apo eksperiment ma prishn dy polict, q doln prej dushkajave dhe u nisn drejt meje. Kur ato arritn edhe thnegla arriti deri te gjysma e shkopit. Ato filluan me pyetjet provokuese. M vendonin n pozit, q s mundja t jap prgjigje. Njri e pa librin me detyra t zgjedhura nga matematika, t Apsenit. Dhe mu vrsul si i mendur pr autorin duke menduar se fjala Apsen sht e keqe. U mundova ta bind, por ishte kot. Dikur ai tjetri, pak m i shkolluar ia sqaroi, por ai i revoltuar nxori nj bllok dhe filloi t m marri t dhnat, un s kisha rrug tjetr vetm ti tregoja at q m pyeste, m n fund m tregoi dorn e prer, i thash mos ke pir gjak?! Ai tha, kam pir dhe do t pim, tr familja ime ka qen dhe sht pr kt
85

shtet...! Laroja i shikonte her ato e her mua dhe lvizte kokn, kurse un shum her i oja syt te shkopi dhe miza. N at moment m vajti mendja te vizita e Muzeut t Cvijiqit; me plot raketa, fluturake, libra, fletore dhe harta t ndryshme, atje diku n mes t HEKURANS dhe fshatit, t XHAJIQIT, lojtarin e famshm. Sdi ciln her, por MILINGONA arriti deri n maj t shkopit, kur polict ndoshta raportonin pr ditn operative. Un me Laron u nisn n drejtim t bagtis, por ato baba pak prpara se t bnin zullum n arat e fshatarve i kishte marr n shtpi, si shum her t tjera, se mua m merrte gjumi npr hije, kurse Laroja m bnte roje. Pas disa ditsh n nj kafene, takova shokun, tash gjykats aktiv dhe m i vjetri n qytet. M prgzoi pr poezin TASH U RROTULLUA RROTA. M tha se e kishte lexuar disa her dhe kishte qar, por t kem kujdes. Mua n at mosh, kurr nuk m kishte vajtur mendja se mundej t prgjigjet nj autor pse ka shkruar nj poezi t till, dorn n zemr m vajti mendje, atje te Bajraku, n librin e Cvijiqit q te Muzeu kishte vendin m prestigj, pastaj prmendet edhe te Smiljaniqi, KANIBAL t toks sime, por edhe KANIBAL t popullit tim. Pas disa ditsh, i vendosur i hipa trenit, i armatosur mir me disa tituj, i kisha futur n ant dhe assesi se lshoja prej dore. Atje n kryeqendr zbrita
86

dhe drejt n Pallatin e shtypit, ku ndodheshin edhe redaksit e gazets dhe revistave tona. Si hyra te kati i par, u ndala prpara ashensorit, ku prisnin edhe dy persona, at njrin e njoha, se ishte i njohur bile un kisha shkruar dhe botuar nj poezi pr at me titull KUKUDHI. At tjetrin nuk e njihja, por edhe ai ishte i atij SOJI, at aty e pagzova me emrin DRAKULLA. Duke pritur ashensorin, kukudhi i tha drakulls: - Kt q bj un, shok sht nj PUN e madhe, at s mundet ta bj askush...?! Kurse drakulla duke e par me nj cinizm t pa par i tha: - At q bn ti, ssht kurrgj, ti dhe ato t tjer t duhet t punoni... Pas disa ditsh n nj gazet lexova, me urdhr t drakulls, kukudhi duhej krejtsisht t transformohej, prej HNS n KRYQ. Atje buz liqenit dikush m tha, ato dit kukudhin n afrsi t fshatit e kishin dnuar me zhveshje-lakuriq. Un u ndala aty ku duhej, kurse ato thyen qafn, n pun t vet. Fillova me rend, aty n afrsi t ashensorit, e hapa dern, por personi kompetent, sa m pa e uli kokn dhe assesi s deshi t m shikoj. Un e hapa antn, q ti lej punimet, por ai m tha, ska nevoj ka shum punime prej meje. Me antn e hapur shkova n dhomn tjetr, por edhe ai nuk m priti mir, bile m tha: - Nj her e hngra, tash kam kujdes, lri po t duash, por nj koh t gjat do t pushoni. E mbylla
87

antn dhe dola prej zyre. U ndala, u mendova pak, t hy edhe te dera e tret, apo t pres ashensorin. N fund vendosa t hap edhe dern e tret. Pr fat aty ishte personi q duhej. E prshndeta edhe ai m prshndeti, bile m tha q t ulem. U ula dhe e hapa antn, ai duke qeshur m tha: - Me ka do t na gzosh kt her?! Un ia dhash disa punime, por ai duke qeshur, tha: - Mos jen si ato te THUMBI dhe ajo n redaksin ton...?! Nj faqe t revists s atij muaji e kishte mbushur plot e prplot...

88

89

TOPI I QERSHIS

Pr incidentin dhe at q dgjuat sot mos mrziteni. Ata jan t pa cip, jetojn me nj civilizim t egr. Un e thirra shoferin dhe u larguam nga reparti i t pa civilizuarve. Shum her n kthim pak kotesha, kurse sot fjalt e plakut; t pa kulturuar dhe civilizim t egr shum her m prsriteshin n kok. Pak prej lodhjes dhe m shum prej revolts, sa mbrrina n qendr, pa mos hyr n zyrn time, prej sekretares krkova dhjet dit pushim. Ajo kishte kuptuar pr incidentin, por nuk bri zhurm menjher i tha npunses q t bnte gati vendimin. Me telefon bisedova me gruan, q edhe ajo t merrte disa dit pushim. Ajo nuk pyeti pse, si e kan zanat grat. Ishte dita e dyt q ishim vendosur n afrsi t urs prej ku buron Drini. Gruan dhe fmijt i lash te byrektorja, kurse un aty n afrsi shkova t blej Flakn e vllazrimit, n at koh ajo ishte gazet e vetme n gjuhn shqipe. Duke ecur npr trotuar bja edhe shfletimin e gazets. Prej krejt titujve m interesant m erdhi titulli i shkruar nga i nderuari Prevalla. Edhe pse jo historian kishte zbuluar dhe shkruar nj punim shum interesant edhe nga aspekti artistik, por m shum nga ai shkencor. E lexova disa her. N kok filloi t m mundoj dhe t rrotullohet
90

dika. M n fund, mu kujtuan fjalt e mbla dhe qetsuese t plakut atje te reparti i mermerit. Po ashtu edhe t katr bashkfshatarve t tij, q sa e gjenin rastin ndaleshin dhe bisedonin me mua, me nj sjellje shum t kulturuar dhe me cip. Isha i detyruar, q nj dit prpara apo mbas mbarimit t muajit t vizitoja t gjitha repartet, po ashtu edhe at t mermerit. Por tash m shkoja m i prgatitur dhe me nj mision pak t uditshm, por edhe me nj rezerv, sepse do reagim i atyre mundej t ishte i fatalt pr mua. M shum kujdes dhe mjeshtri iu afrova plakut, s pari iu falnderova pr fjalt e bukura. Edhe ai n mnyr shum njerzore, m kapi pr krahu dhe m tha: - Jemi njerz, bile edhe t nj gjaku. Un e shikova dhe n shpirt ndjeva nj lehtsim. Si mora frym thell, i tregova pr shkrimin e zoti Prevalls. Plaku duke qeshur tha: - Un nuk e njoh Prevalln, por ajo sht e vrtet, TOPIN e QERSHIS e kemi br NE, mendoj un dhe ti. Dhe mua m vjen keq, bile shum keq, q jemi larguar, bile shum jemi larguar. N at moment na u afrua nj bashkfshatar, i thash q ta ndalnim bisedn, por plaku m tha se edhe ai sht si ne, bile edhe m i flakt. N prezencn e bashkfshatarit plaku tha: - Ajo ndasi filloi ather kur prej fshatit u largua msuesja dhe shkoi n qytetin ALFABETIT. N at moment plakut pr faqesh iu rrokullisin dy sumbulla
91

lotsh. M tregoi duart e plasaritura dhe t prgjakura. Prej ktyre plasave dhe ktij gjaku aspak skam dhimbje. Por prej ktyre q rrokullisen jam i drrmuar. Dhe prmendi familjen QIRIAZI. Dhimbjen m t madhe e kemi prjetuar, ather kur dgjuam se msuesja n klas, PLLUMBAVE u thot PIS ARNAUT, harron gjakun dhe tmblin e nns, q me siguri, kurr s do tia fal, dhe atje n amshim pran nns, nse e pranon t rri n afrsi t saj, kurr sdo t ket qetsi. E lam, bisedn ta vazhdonim ndonjher tjetr, n kushte dhe vend m t prshtatshm. Mua m vajti mendja te KOPILI i fshatit tim. Dikur pasi mbarova tetvjearen, dikush atje n fshat m tha: - Ai iku se nuk i takon ktij fshati, sht kopil, as nna e as baba s jan t tij. Ato fjal mi vrtetoi edhe nna. Edhe pse u binda n at realitet t hidhur, vendosa t bisedoja edhe me tezen, gruan q e rriti dhe ai e thirri nn aty n fshatin tim, pak m pak se njzet vjet. Edhe tezja me lot t prgjakur, shkurt m tregoi pr historin e shokut, q ishim rritur disa vite bashk. Tezja m tregoi edhe ekun, q djali ia kishte uar prej atje n kryeqendrn e shtetit artificial. Po ashtu m tregoi se pas disa javsh ai do t martohej dhe do t jetonte me nusen, atje ku n at mbledhje KOSOVA do t marri pjes si shtet i pavarur dhe i barabart me t tjert.
92

Si u ktheva prej fushs, baba mi dha paret e nevojshme pr pushimin veror. Un thash ti mbaj se akoma si kam kryer obligimet. Ai qeshi, i futi paret n xhep dhe m tha: - Je pak i krisur, por e mban fjaln e dhn. I thash, jemi apo sjemi burra. Dhe i tregova, se pas pushimit, mendoj ti bj nj vizit, shokut t fmijris edhe meqense ai ishte disa vite m i vjetr se un. Baba aspak su mendua, por m tha se do t bj mir. sht rritur edhe n shtpin ton. Prap duke qeshur m tha: - do t duhen edhe pak m shum pare. Edhe un duke qeshur i thash se nuk do t m duhen m shum se ather, kur pas pushimit n det i vizitova ato atje te liqeni n afrsi t Bullgaris. Pas njzetepes dit pushimi n detin Adriatik, e nxora biletn pr atje ku ndodhej shoku i fmijris, apo si u prfol disa dit me radh atje n fshat. M priti shum mir, shum i trimruar, i tha nns s gruas: - Me vllain e ktij jemi t nj moshe, dhe jemi rritur si vllezr, por kt e kemi pasur prher n shoqri. N at moment gruaja e tij na thirri pr t ngrn, kurse pas saj edhe motra m e vogl, hyri me vajzn q u kishte lindur, prpara disa javsh. At nat deri von u mallm me lloj-lloj bisedash. T nesrmen si hngrm mngjesin shkuam atje te fabrika ku ishte punsuar disa muaj prpara. N der ishte emri, por mbiemr tjetr, me titull inxhinier i
93

lkurave. Ia urova punn, por edhe titullin, q ne nuk dinim. Aty na gostitn me t gjith t mirat e Zotit. Aty mu dha rasti, ta pyes pr mbiemrin dhe pak t hynim n autobiografin e tij. Vet m tha se ndoshta pak do t befasohem, pr at q do t m tregonte, por ajo sht realitet. Baba tha ka marr pjes n luftn e Republiks s Krushevs. Ka qen n Kryesi. Shum von martohet, u lindin dy vajza dhe nj djal, pas tyre kam lindur edhe un. Baba revoltohet prej shum PADREJTSIVE, dhe REBELOHET. Pas rebelimit bhet likuidimi i tij. Un kam qen vetm gjasht jav, nna ndoshta s ka pasur rrug tjetr, m bn lurek dhe ditn e premte, m len prpara ders s xhamis, me siguri kam qar. Lajmrojn organet, n at moment dgjon nna, q sht atje te ju, ajo ska pasur fmij, ajo m birson dhe prej atje te qyteti i Republiks martohet n fshatin tuaj ku edhe un s bashku me ju rritem. N at moment iu mbushn syt me lot, e ndrpreva duke i thn: - E lejm me kaq...?!

94

95

AL MATA HARI

Ishte ndalur te URA e dyt dhe shikonte n drejtim t rrjedhs s ujit. N fillim se njoha, por kur u afrova edhe disa metra, u binda se ishte ai i viteve t krizs s tij adoleshente. Q t bindem edhe m mir, i thash;-prmallu si dikur n t njjtn vend! Njri nga truprojet e tij, m tha, t shikoj prpara dhe t hesht, se do t m gjej ajo m e keqja. Ather ai ktheu kokn dhe u lshua nga un. Tr truprojet stepn. Biseduam si dikur, kishin kaluar m shum se tridhjet vjet. M tha t takohemi, pas dy orsh atje ku nj kafe kushton m shum se pes euro. E refuzova, ai qeshi m ra krahve, duke m thn; mos u mrzit, krejt do t jet n rregull. Truprojet m njohn, dhe njri nga ato m tha q t shkoja pas tij. Por lvizjet me shum kujdes. Tryeza ishte e mbushur, por karrigia n afrsi t tij ishte e zbrazur. Sa m pa n der, vet u ua n kmb por edhe t tjert. Si pijet, po ashtu edhe ushqimi ishte prej atyre t m t shtrenjtve. Ushqimi zgjati m shum se dy or. Un krkova t largohem, por edhe pr nj takim, ai m tha se do t ishte shum vshtir pr nj takim tjetr, por at dit mundeshim t rrim edhe disa ore, bile edhe pa prezencn e t tjerve. At propozim e pranova. Dolm n salln e vogl. Ishin disa tavolina, te dy tavolina ishin ulur prej atyre t
96

eskorts, q nuk na pengonin. N fillim biseduam pr familjet, dhe hallet e jets, m shum un se sa ai. Pastaj edhe pr smundjen time, por edhe pr t atij, pastaj edhe at t jets-krijimtarin. M tha se sht i gzuar q kam prparuar, por sht dashur, q un ti paraqitem, bile edhe ta vizitoj. I thash; as q m ka ra ndr mend. Pastaj i thash se ti ishe n pozit, q me siguri ske ditur ku e ke kokn e jo shokt. Dhe mendja m vajti te ai nxnsi, kur e pyet profesoresha, vetm por ti vn nj dysh, ku e ka kokn Ali pash Tepelena?! Ai i prgjigjet:-profesoresh un sdi ku kam kokn time e jo t atij q that Ju?! Pas gati nj or bisede e pyeta: - far doni t thoni, disa her e keni prsritur, se ju e keni humbur luftn?! Pa mos u menduar tha: - Ne e humbm luftn me FITORE, kurse ju e fituat luftn me HUMBJE, edhe at me humbje t thell, pr do dit ajo humbje thellohet, dhe do t vij deri n katastrof. Fitorja e juaj sht si FITORJA e PIRROS. Kurse mua m vajti mendja te tregimi i URTARIT xha Biti. Ndoshta dikush se ka dgjuar, prandaj me ca fjal do tua tregoj. Njfar kapadaiu, i gjakut tim, por edhe i juaji, q do ta lexoni, kt shkrim, ka qen shok i mir i shefit t policis serbe, sepse n at koh n kto troje kan qen serbt, bile ndoshta edhe sot jan. Vret komshiun e vet, dhe shkon te shefi t krkoj ndihm. Ai shum i gzuar i thot: t lumt, mir paske br ne jemi miq shko fli rehat,
97

bile si thuhet n popull-pa brek. Nuk shkon shum koh kapadaiu vret nj t afrm, edhe pr at miku i thot t lumt, bile e shprblen me nj revole, t pa prdorur, kapadaiu krejt qejf. Kapadaiut i rritet mendja edhe m shum. Shum shpejt shkon dhe i thot: - Vrava edhe nj tjetr. Miku edhe m i gzuar i thot; t lumt un pse ta dhash revolen. Kapadaiu ndalet mendohet pak, shefi i thot;-t kisha ta jepja edhe nj revole, ose dika m t madhe. Ather kapadaiu i thot: - Shef, nuk m pyett cilin kam vrar?! Shefi habitet, h cilin vrave?! Kapadaiu pak si npr dhmb i thot: - Shef, un sot vrava, njrin nga ato t tut. Shefi ohet n kmb, dhe i thot: - far ke br?!-Kapadaiu i thot at q i tha pak m par. Shefi ia merr revolen, prej brezi e shtyn nga dera duke i thn: - Mos trego se e ke vra me kt revole se t han dreqi. Tash shporru dhe ngordh atje n burgun e Nishit. Ku me mijra shqiptar, jan thar dhe thahen n tavanin e burgut famkeq. Besoni vers temperatura kalonte mbi plus pesdhjet grad celsius, kurse dimrit po aq minus. Asnjrin Zoti mos e drgoft atje?! Ne, tha pas lufts u mblodhm si thuhet n popull LIDERT. U konsultuam mir e mir. Lidhm BES
98

t HEKURT. Bm nj marrveshje me ju si marrveshja e UJKUT dhe QEVE. Njher tia ham kokn njrit, pastaj sht leht me tjert. Marrveshja prmban; ai q do t vij me ne, kurr mos t bisedoj dhe mos t ulet n tavolin me rivalin, apo me opozitn, at urrejtjen ndaj nesh ta kthejn ndaj t vetve. Ather un i thash;- shum mir e keni kurdisur, por a do t keni sukses?! Tha shkurt, PO...?! Por, kjo po, na kushton shum. Paguajm ekspert t jashtm dhe t brendshm, pr SHPLARJEN E TRURIT. Kurse mua m vajti mendja te filmi NJ KOMB. Si bhet tha kjo, pastaj e kemi leht, por duhej mjaft kujdes, se nj bashkim i tyre prishet HIPNOZA, apo SHPLARJA. Mua m vajti prap mendja te vrasja e nj serbi nga kapadaiu jonshqiptar, dhe shefit t policis sllave. A e dini sa kushton vrasje e nj SLLAVI...?! Do t tregoj tha, edhe nj SEKRET. Pas humbjes, bile edhe para saj ne trajnuam edhe MATA HARA, ashtu si n kohn e LN, q udhtonin me tren, deri atje n kryeqendrn e shtetit artificial, q neve na bn SHTET, bile t FORT dhe PROBLEMATIK, por kto jan m t sofistikuara. Edhe atyre u jan shprla trut, por n nj mnyr tjetr, ajo shplarje nuk prishet kurr. N at moment m vajti mendja te KIMISTI, kryetari i degs t qytetit m t ndotur n republik, q her-her shet pjeshka e rrush, dhe bisedojm me or t tra, si dikur, nxns n
99

gjimnazin e qytetit, kur i ndihmoja nga lnda e matematiks. Por edhe te Pirroja kur hyri n qytet, i mungonin shokt m tepr se gjysma e gjysms s gjysms bile edhe t gjysms. Lidert dhe Mata Harat u bn dhe na bn KASHT e KOQE. Pr do dit marrin poen pozitiv, nga padroni, AI q i mban nn ombrelln e vet, deri ather kur pr popullin e vet bhen LIMONA. Biseda me mikun skishte t sosur. Un e pritsha si dikur ai t qante, si ather kur ter bukn e hante me tre qebap, me shum qep dhe krkonte vetm t fut kokn n nj dhom dhe t shtrihej n fardo krevati. Pak prpara se t mbaronim me bisedn, njri nga rojet ia solli telefonin e kuq. Bisedoi bukur gjat, pastaj edhe disa her n mobil. N fund duke shtrnguar duar si dikur e lam t takohemi atje te Albena e bukur, n afrsi t katakombeve, te shkmbinjt e thepisur, te Manastiri i Allabaxhinovit, q dikur dyshonim n sinqeritetin dhe teizmin e sekretarit t PK t qytetit t vendlindjes s PAPS t athershm...?!

100

101

LEKA I MADH

Isha i lodhur dhe mjaft i mrzitur. Me mbesn prdore dhe nipin hopa, hyra n hapsirn e madhe t aeroportit. Prpara m doli dika, q hern e fundit se kisha par. E lshova nipin dhe i kapa t dy prdore, u afrova m afr. Si mendova pak, u ktheva pas, pak m shum se katr dekada. Prpara m doli parku dhe lumi m i madh i republiks, kur un rrija dhe mendoja, pr at pak koh, q m kishte ngelur pr t prgatitur temn e maturs, ose do ta humbja nj vit. Prej drejtimit t gjimnazit vinte, kujdestari i klass, tash i ndjer, ndjes past. Pak i revoltuar, sepse ashtu ishte nga natyra, por edhe koha ishte pr tu trembur e veanrisht pr ne q kishim ardhur nga nj qytet pak problematik, dhe ishim n klasn e tij, m brtiti: - far ke br, a dshiron t na mbyllsh t trve?! Un u habita, kurse ai ma dha letrn e posts dhe m tha;- sa m shpejt t paraqitesha n zyrn e drejtorit, ku m priste postieri. E nnshkrova letrn dhe e mora pakon. Drejtori m pyeti: - lidhje keni me Ambasadn e Iranit. I thash shkurt: - sht e drejt e imja. Nse dikush dyshon, ka organe, atje do t prgjigjem. Me pakon n dor, shkova drejt e n klas. E hapa prpara shokve, shoqeve t klass, kujdestarit t klass dhe profesorit
102

t gjeografis. Ishin disa libra n gjuhn perse, disa n gjuhn serbokroate, dhe ajo q ishte m me vler, pr mua n gjuhn angleze. Kishte edhe disa harta t PRARUARA, nj vizit kart t ambasadorit, n shtetin ton t athershm, dhe nj letr nga vet kryetari i Iranit shklqesia e tij SHAH REZA PAHLAVI, s bashku me nj foto t Shahut, dhe familjes s tij, me prshndetjet m t przemrta. Derisa un prsiatja nipi dhe mbesa kishin shkuar me nnn dhe babn e vet. E pyeta Lekn, e mir e kishte sjell aty?! Ai rrudhi kraht dhe heshti. N at moment erdhn dy persona, njri me uniform e tjetri, njeri shik. Me nj sjellje shum njerzore m than: - Dikush dshiron t bisedoj me Ju, po t doni edhe ju t bisedoni, urdhroni me ne. U thash n rregull, por nuk e dij, sa do ti vlej ajo bised, q do t zhvilloj me mua?! Ata rrudhn kraht, ai shik ma vendoi dorn n krah, dhe m tha: - Un dhe ai nuk mendojm ashtu si mendon ti, dhe u nis n drejtim t restorantit. Kur arritm te tavolina, mbesa u lshua dhe m kapi pr dore. N at moment edhe njeriu i cili dshironte t bisedoj me mua u ua n kmb dhe shtriu dorn, q un habita. I dhash dor kurse ai e puthi mbesn. Un n tavolinn e tyre e pash gazetn 24 or, t hapur n faqen OPINION, ku ndodhej fotoja. Biseda zgjati mbi tridhjet minuta. Ndoshta do t zgjaste edhe m shum, por lajmruan, udhtart q
103

do t udhtonin n drejtim t Lubjans, t kalonin dogann. U prshndetm si miq t vjetr, kurse un me lott q rrokulliseshin npr faqe, putha nipin dhe mbesn, dhe i shikova derisa u humbn npr kthinat e dogans. Prap vazhdova bisedn me LEKN e MADH. I thash se pr qime t flokut, shptova t mos bij n provimin e maturs. Ai u habit dhe m pyeti, pse far nuk dije?! I thash se njra nga pyetjet shtes ishte: - far t keqeje i keni br DARJES?! Ai qeshi dhe shkurt tha;- sht e vrtet. Isha i ri si jam edhe sot, por edhe i bukur, bile shum m i bukur se sa jam ktu, ktu pr do dit shmtohem, nuk sht vendi im. Edhe AJO ishte e bukur, dhe e re, sht e drejt natyrore. E pyeta pr TRIMRIN. Ai prap shkurt m tha, at e kemi n shpirt dhe gjak, trashgim DENBABADEN. Pse m pyet, ti shum mir e din historin e Sknderbeut, por edhe t tjert, q vin pas tij, bile edhe pr AT t kohs s sotme, edhe ti edhe un edhe ata jemi t nj gjaku. Mua m vjen keq, Ju gjakun shum pak, apo fare se ruani, afroni dhe respektoni, mua m vjen po ashtu keq, bile shum keq, edhe pr mua, por m shum pr NNN E MADHE, e tr bota e ruan dhe nderon, kurse Ju dgjoni ato, q n emr t ATIJ lart dhe t atij...flasin keq e m keq dhe bjn treqind t zeza, e ju heshtni bni amin ato veprojn lirshm, pse...?! Prap ktheve
104

memorien pas te ai mevludi, kur profesori prkrahu allmn pa t drejt, dhe pastaj krkoi falje cinike...?! N at moment m vajti mndja te nipi dhe mbesa, q m ishin lart mbi re. Fillova t lutem, q sa m mir dhe m leht t prballojn udhtimin dhe t arrin shndosh e mir n shtpin e tyre. Atje larg ku gjaku dhe takati i kombit tim, vlersohet pak m shum se sa n vendlindje e tyre, por jo aq sa duhej dhe t jen t barabart me vendasit. Por edhe te biseda e atij njeriut t madh, q prpara se t largohet m tha: - Je knaqur dhe knaqesh, me fmijt dhe tash me nipr e mbesa, q un ua kam lakmi, pajtoheni me vajtje dhe sakrifica, por krijoni familje. Pr faqesh iu rrokullisin ca lot. Un kuptova se ai njeri aq i madh dhe i pasur nuk ishte i lumtur. Ai mundohej me tr botn ta lumturoj popullin e ktij vendi, por si tha;-me njerz t pa prgjegjshm dhe NARCIZOID e ka dhe do ta ket, apo do ta ken bile e tr bota shum vshtir. Po ashtu m vajti mendja te habia e atij, pr krenarin dhe trimrin e popullit tim, apo si tha ai, duke e shqiptuar mir fjaln KOMB. Ishte mjaft i habitur, dhe i zhgnjyer prej krejt liderve dhe deputetve tan. Gjat tr kampanjs zgjedhore llomotisin e premtojn kur hyn n parlament, krejt at e harrojn, por q sht m tragjike, harrojn edhe at m t shenjtn, fjaln KOMB, q gjat bisedimeve n foltore, apo me t
105

huaj, prdorin termin uditse, mendojn se me ato fjal do t na bindin se jan njerz t mdhenj, ndoshta mendojn edhe pr kozmopolitizm. N fund m tha se ai e kishte studiuar mir fjaln komb, dhe si me ironi tha: - Kur hyn n koalicion, hyn si komb, aty mendojn pr MERCEDES, kur dalin, dalin si FIQO. Mua m vajti mendja te ai i madhi yn, dikur i DYTI, q nuk deshi t ndihmoj SHSHSHM, por edhe te t tjert, q tash tr ditn frkojn tespihe dhe... prshndeten me; krraba e sallama... kurse njeriu i madh i bots, ashtu serioz m tha: - Kam menduar dhe kam qen i bindur se te kombi i yt s ka njerz t pjekur, tash u binda jo vetm q jeni t pjekur, por bile edhe t strpjekur. Mos na drgoni njerz MIOP dhe NARCIZOID...?!

106

107

S MBAHET TURPI Dikur dikush erdhi n shtpin time si musafir, dhe si bisedonim i pyeti vajzat e mija, q ishin t tria; bn babi juaj?! E madheje dhe ajo e vogla heshtn, kurse ajo e dyta tha: - Babi, prdit han, pin, lexon gazeta dha na bn zhurm me makinn e shkrimit. Pare i sjell postieri, kurse babi, kurr ska shkuar n pun si mami. Qeshm, por ajo ishte realitet. Un edhe sot bj t njjtn pun vetm q tash nuk bj shum zhurm, kurse gazetat i kam bler i blej dhe do ti blej, deri kur t kem frymn e fundit, edhe at prpara se t blej buk, m ka ndodhur, dhe m ndodh pr vajzat, nipr e mbesa t mos blej akullore apo okolat, por nuk m ka ndodhur q t mos blej gazetat e dits. Vajzat nervozoheshin pr mos plotsimin e dshirave t tyre, kurse un nervozohesha dhe nervozohem duke lexuar pr sjelljen e pa kripur t disa, apo t shumics t atyre funksionarve AXHAMILLK. Si pr shembull kur nj prej atyre tha: - Pr shqiptart sht LEHTSUESE edhe nse i ndshkon me njqind shkopinj, apo u vendon mbi shpin njqind kilogram. Kurse pr ato t tjert sht RNDUESE, bile ofendues nse mendon pr RECIPROCITET. Kurse mua m vajti mendja te

108

thnia e dikurshme e URTAKU xha Biti, q t mos vendohen n krye PRLAKT dhe MZT. sht realitet se neve kurr s na kan nderuar dhe dashur kto t rrethit apo si u themi komshi, edhe pse kemi qen t kualifikuar si ato n at rreth ku kemi punuar, e t mos flasim, nse nuk kemi pasur kualifikim si ato dhe adekuat. Nuk duhet t hidhrohemi, s jan tont, as nga gjaku as nga feja. Mua sot dhe shum her prpara m sht ngritur adrenalina prej axhamillkut t funksionarve t tyre e veanrisht prej atyre t tonve, q pr shum raste nuk kan reaguar, kur ka qen dhe sht n pyetje kombi, por sht mir q jan zgjuar nga ai gjumi arushs dhe reagojn pr interesat e veta personale. Ato axhamillkt e tyre sillen si macja me miun; kur duhan t japin, kur duan t marrin, kur duan t...?! E un duke lexuar gazetn dhe ashtu i nervozuar u zhyta n meditim, dhe s di si u ktheva andej ka vitet pas trazirave n shtetin m t ri n bot, kur pr ne ishte shum rrezik, dhe mbanim kujdestari t uditshme. Mua prher m binte t mbaj nga ora, dy pas mesnate e deri n ora gjasht t mngjesit. Rrugs m ndalnin dy tri her polict, por edhe n pun vinin, m provokonin, talleshin e silleshin, ashtu si thash pak m lart, por kjo nuk ndodhte vetm me mua, por un di pr vetveten. Ather m kishte COFUR ai POPI dhe pritej po ashtu t prfundoj edhe HOXHA. Kto ktu me ato
109

atje bn nj kontrat pr shitblerje t manganit dhe kromit. Un nuk mundem t them se kush cilin e rreni, apo si thuhet n popull kush kujt ia futi, por e di se u mrzita, mua m doli pak pun, prkthimi. Kurse un dorn n zemr isha msuar me prtacin, tamam si i tha dikur, vajza ime e dyt dajs s vet. Un me shoferin e xhipit kishim shkuar t hanim mngjesin n periferi t qytetit, q ajo ndodhte shpeshher, e dija se njrit nga prgjegjsit e reparteve, q ishte si tepr kryelart dhe mbahej si trim dhe i kishim pak t acaruara raportet i duhej xhipi dhe vozitsi, q edhe ai nuk ia kishte fort qejfin, po ashtu e dija se n at koh do t vinin edhe ato t hoxhs dhe un duhej t bja prkthimet dhe t udhtoja me ato deri te reparti i manganit. Sa zbrita prej xhipit ai kapadaiu filloi t brtet, kurse un n at moment e pash njrin nga vozitsit e hoxhs, se ai kishte qen edhe m prpara, u prshndeta dhe i thash t vinte n zyr ku punoja. Ne sa u ulm kapadaiu e hapi dern dhe filloi t brtet. Un e shikova dhe i thash;- hupu dhe mbylle dern. Ai shikoi vozitsin e hoxhs, m shikoi edhe mua dhe e mbylli dern, duke e lkundur kokn. Un dola porosita tri kafe, se n at moment erdhi edhe ndihmsi i shoferit. Duke mbushur formulart n sy m ran duart e shoferit, q ishin t katranosura, t ara, bile edhe t prgjakura. Dorn n zemr, mu dhimb. Duke shkruar syt i drejtova n drejtim t
110

ndihmsit t tij, duart i kishte t pastra dhe t pa ara, t mos them si t mijat, se kurr s m kan thn:pune mbar, por mir se rin! Duke shkruar fillova tu bj edhe disa pyetje, pak provokuese. Shoferi i vrtet sa her q prgjigjej e shikonte ndihmsin, kurse ndihmsi prgjigjej pa asnj droje. Bile pak u nervozua, pse un u solla ashtu me prgjegjsin nga ndrmarrja e jon. Dhe m tha, po t kishte qen ai n vend t prgjegjsit do t m kishte ndshkuar si prgjegjs. Un i thash se edhe un jam prgjegjs, pr vendim tim t puns. Ai vetm lkundi kokn. Si i pim kafet un u thash se edhe dokumentet jan gati mundet t shkojm. Kur dolm n oborr, kapadaiu q ngutej pr t shkuar n repart, jo q s kishte shkuar, por bnte roje te dritarja e zyrs s drejtorit. Sa m pa tha; shok, sepse ather akoma s dinim pr fjaln zotri, t thrret drejtori. U ktheva, kurse atyre u thash q t shkonin dhe t m pritnin te kamioni. Sa hyra n zyr kapadaiu filloi t brtet, se un e kisha TURPRUAR prpara mysafirve nga shteti i hoxhs. Drejtori her shikonte at e her mua. I thash mir q krkon ndihmn e drejtorit, por pse nuk krkon edhe ndihmn e policis, si kanosesh shum her?! Drejtori u habit dhe m pyeti far sht problemi! I thash me siguri t ka treguar! Ai filloi t thot dika, por drejtori e ndrpreu. Kapadaiu arriti t thot fjaln se e kam

111

turpruar si pak m par. Drejtori m shikoi dhe deshi t thot dika, por un i thash: - Mir sht q ti se mban turpin, por a duhej un ta mbaj TURPIN nga ti, q u solle si kapadai i pa kulturuar dhe i pa cip?! Kapadaiu si kapadai tha: - Kush je ti, q se mban turpin?! A e din kush jam un, duhej t kesh pak respekt pr vendin e puns, q jam si prgjegjs?! I thash: - Edhe un jam prgjegjs dhe kemi nj shkall t kualifikimit, ti ke zgjedhur at profesion, q t bsh pun tereni dhe ato krkesat q i bn kundr meje pas shpine tregoi haptas dhe dije se jam ai q s mbaj TURP, bile edhe ta... ather tamam si qaraman mjekroshi partallmentit, si i thot Baca Sal, tha: - Drejtor ky kanoset, si tha ai se kto prap na kanosen me krisje, kurse un iu ktheva drejtorit: - Me ksi budallenjsh dhe axhamillku nuk mbahet ndrmarrja. Ky shikon si kal, apo si ato q i prmenda n fillim, ndoshta nj dit do ti thyhej hundt. Ju thash vazhdoni, un shkoj, m presin ato t hoxhs...?!

112

113

ZOTI SHT KUDO

I kisha kaluar dy dekada dhe pak m tepr t jets sime. Nj shok dhe kushriri m i madh prej ka dajallart m thirrn q t vizitonim panairin q mbahej atje n kryeqendr. Dorn n zemr un as q dija dhe as q kisha dgjuar n at koh pr panairet. Me trenin e par t dits arritm n kryeqendr dhe pr disa minuta edhe n sallat e mdha t panairit. Ecm afr nj or, por mua aspak nuk m interesonin ato materiale, apo aparate q ishin t interesuar shoku dhe kushriri. Si pim kafe te nj shok i kushririt, q kishte erdh nga Kroacia e largt dhe reklamonte mobilie mjaft t shtrenjta, prap filluam t vizitonim materialet q ishin t ekspozuara npr salla. N nj skaj pash t ekspozuar libra, u afrova kuptohet se ishin n gjuh t shtetit tash m t shpartalluar, por jo edhe n gjuhn time. Duke shikuar prher t par n jetn m ra n sy KURANI. Ed he ai ishte n gjuhn e kasapit t republiks m t madhe t shtetit. Por pr mua dhe shum t tjer ajo gjuh nuk ishte problematike, prandaj edhe e bleva, po ashtu bleva edhe Enciklopedin e prgjithshme t Larousses, do libra t Apsenit dhe disa t tjer. Kur anin e lexova shum shpejt, sepse m interesonte. Pas nj koha iu ktheva pr s dyti, q m mori nj koh bukur t gjat. Pas nj kohe atje ku
114

dikur studioja n dor m ra prap Kur ani por n gjuhn shqipe. Edhe at e bleva, dhe fillova ta lexoj ashtu me vmendje, q m mori nj koh afr dy vjeare. Npr revista dhe gazeta t kohs m kisha botuar nj numr bukur t madh titujsh, kuptohej m s shumti poezi, por numri i krijimeve arrinte numrin me katr shifra. Krijimet ishin t larmishm, nj nat shum shpejt e prpilova nj poezi me karakter fetar, e pagzova Rrjedh dijenia. T nesrmen e adresova pr te Hna e Re. Edhe ajo shum shpejt e pa dritn. Brenda disa muajsh shum poezi t atij lmi i adresova n disa revista t kohs, bile nj edhe atje n kryeqendr ku jetonte satrapi i kohs. Edhe ajo e pa dritn n revistn NURI. Dorn n zemr pak u kryelartsova, por ato si do ti quaj tash ai atje n shtetin m t ri t bots me uniforma zyrtare, filluan t m injorojn. E bra prmbledhjen gati pr botim dhe vajta atje n Qendrn Fetare t krkoj ndihm t ma financojn, atje m kishte mbrri PETICIONI kundr meje. Me akuza reale, por edhe jo reale. Ato reale nuk i mohova, q si mohoj edhe sot. Dorn n zemr, kam pak qejf t pij ndonj gllnjk, ashtu jemi ne krijuesit, por ajo s sht pun e atyre HAMAMLLARVE, pr at nse ka nevoj do ti prgjigjem ATIJ LART. Shkurt u thash un te ju kam sjell punime me karakter fetar, nse kan vrejtje pr punimet, ather un do t krkoj falje, dhe do t
115

prmirsohem. Ai i zyrs tha, punimet si luan topi, e ku ato palao, t lumt, por...???!!! Jo q s m prkrahn pr botimin e veprs, por mi ndaluan edhe botimet, JU LUMT, u vrtetova se ato jan armiqt e fjals s shkruar n GJUHN SHQIPE. Po ashtu m jam bindur, ndoshta edhe t tjer, se ato jan m t rrezikshm pr gjuhn shqipe se sa SLLAVT. Si thot populli Shkroln e Zotit, askush s mundet ta fshij?! Me plot punime n ant, dhe prmbledhjen ZOTI SHT KUDO , u nisa n drejtim t fshatit ku m kishte filluar t punoj me kapacitet dhe plot vullnet Universiteti. Aty botohej edhe revista pr fmij me prmbajtje fetare, ku m ishin botuar disa poezi, dhe n numrat e fundit isha edhe antar i redaksis. Imami i xhamis prgjegjs pr arsimimin fetar t fmijve, si disa her m par m priti mir. Duke pir ajin dhe biseduar n lidhje me revistn dhe pastaj edhe pr prmbledhjen time me poezi fetare, dikush trokiti n der. Pas disa sekondash dera u hap. Ishte nj burr mesatar. Na prshndeti dhe u ul n afrsi t imamit. Ne vazhduam me bisedn n lidhje me prmbledhjen time. Mysafiri dgjonte me shum vmendje. Kur u bind se ne kishim edhe shum pr t biseduar, krkoi leje prej imamit. Si e kapi me dor bravn e ders, u kthe nga ne dhe tha: - Ktu dgjova fjal t mira, zotri hoxh, a jan poezit VRTET t mira ashtu si dgjova dha a
116

jan origjinale apo t prkthyera?! Hoxha prve q pohoi me kok, tha: - Poezit jan t shklqyera dhe jan origjinale, autori sht zotriu, por momentalisht na mungojn mjetet, ndoshta na ndihmon Zoti dhe kjo prmbledhje ( q e kishte n dor ) del n drit, pr fmijt sht nj pasuri shum e muar. Zotriu si m tha mua, Zoti t m japi shndet dhe jet i tha hoxhs: - Zotri hoxh, sa para duhet?! Hoxha tha at shum q ne e kishim biseduar pak m par. Zotriu duke hapur dern tha: - Ato para i jap un, dhe i sjell m von libri le t botohet. Un at moment nuk di si ta prshkruaj. Arrita ti them faleminderit dhe e pyeta pr emrin, por ai tha:- emrin e din Zoti dhe doli pr dere. Emrin e tij nuk ma tregoi as imami. Un iu falnderova edhe njher hoxhs, por sot i falnderohem publikisht ATIJ PERSONI q me siguri nuk kishte mjete t teprta, por kishte dashuri dhe respekt pr fjaln e shkruar e veanrisht pr fjaln e BUKUR SHQIPE. Pas gzimit q e ceka pak m lart do t vin edhe shum e shum; hidhrime, nnmime, nnvlersime bile edhe ofendime, dhe pikrisht pr librin me poezi t karakterit fetar. Kisha shkuar n miqsi n shtetin ton, q dikur pse e prmendnim dikush shkonte disa vite n burg, por duke iu falnderuar Zotit ndryshuan kohrat dhe politika. Kisha edhe dy or koh, prandaj dola t bj
117

nj shtitje aq t dashur npr qendr t kryeqytetit. Aty n afrsi t xhamis te nj barak e vogl shkruante; LIBRARI. U afrova, si lexova disa tituj, q ndodheshin n vitrin, hyra edhe brenda. Shitsi ishte nj mjekrosh. Por tre t tjer ishin ulur. Un duke shikuar librat q t tr ishin me prmbajtje fetare, e pash edhe librin tim ZOTI SHT KUDO, u gzova si fmija pr okolat. E krkova, mjekroshi ma dha por e vrejti foton, pastaj edhe mua. M tha ju qenkeni autori, po iu prgjigja. Mjekroshi ashtu me inat tha: - Poezit jan mjaft me mesazhe t mira, por TITULLI sht shum i keq. Ather njri nga mjekrosht e mori e pa dhe e hodhi. I thash pse e mbani dhe e shitni?! Ju lutem m tregoni ather, ka nuk bn?! Mjekroshi q ishte ulur tha: - Zotri, Zoti a ndodhet n NEVOJTORE?! U habita, prej asaj pyetjeje. I thash, un nuk jam aq i mbrritur, q ta shikoj Zotin, apo t bisedoj me Zotin, por ama e di se edhe ato q kan trurin HALE nuk kan biseduar, apo par Zotin. Un mendoj se Zoti sht edhe ktu ku jemi ne, edhe atje ku jetoj un, por edhe n do skaj t bots. Mjekrosht filluan t nxehen, por edhe mua m afrohej koha e takimit, q do t jet edhe m katastrofik se ky, besoj do ta lexoni...???!!!

118