Volume 2, Issue 13 March 29, 2010

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

SPECIAL
POINTS OF ARSIMI DHE KULTURA NE PLAN TE PARE CDO FAMILJE SHQIPTARE
INTEREST: DO TE GEZOJE INTERNET
Albanian heads of
ANONCOHET KRYEMINISTRI Diaspora gjithmone e ka vlersuar Kudo qe jane shqiptaret ne treva te
Ministries receive
SALI BERISHA dhe vlerson perpjekjet e tij per tjera e shikojne qeverine e Tiranes si
big encouragement
shqiptaret kudo qe jane ne treva te NENE E TYRE.Ashtu si nenes qe i
into the education Kryeministri Sali Berisha ne takimin tjera si ne Kosove , Mal te zi , marrin femijen dhe ia adoptojne dikujt
No Sided articles qe pati vjet me diasporen ne resto- Maqedoni apo Cameri. tjeter , por ajo vuan ne shpirt per te ,
rantin MARRIOT TE NY nder te ashtu dhe kombi vuan per trevat e tij
and no restriction
tjera premtoi se do te digitelizoje Shqiptaret e qe ja rrembyen me pa te drejte dhe ja
for our members,
rrjetin ne Shqiperi. Ishte vertet nje dhuruan peshqesh dikujt tjeter.Ka
our guest and our
bisede e ngrohte dhe shume famil- ardhur momeni qe historia po I ndreq
friends.
jare.Te gjithe shqiptaret si nje fa- gabimet qe jane bere.me kombin tone
Latest needs for our milje benin fotografi me kryeminis- me 1913.Te gjithe se bashku te bash-
community and the trin e tyre si dhe me zonjen Ber- kuar te ndihmojme gjakun tone kudo
latest resolutions isha.Nje takim I ngrohte qe kurre qe ndodhet NE MAL TE ZI , NE
sdo te harrohet.Dhe tani pas MAQEDONI , APO
Our Free Voice zgjedhjeve zoti Berisha e ngre me CAMERI.GJUHA SHQIPE DO TE
Z. Sali Berisha & edukimi
through our words. lart e fuqizon premtimin e tij.Jo cdo RROJE SA TE JETE JETA MBI
ne Shqiperi
shkolle anoncohet ai por cdo familje DHE.Ne jemi nje komb dhe nje komb
shqiptare duhet te kete rrjetin e Malit te Zi sot po luftojne qe te mos do te mbetemi kudo ne veri apo jug
internetit ne shtepi. DHE KETE DO humbasin gjuhen amtare shqipe- lindje apo perendim .NJE ESHTE
TA BEJME .Ai e kupton se interneti Mungesa e librave shqip ( shtepite SHQIPERIA DHE NJE ESHTE
eshte nje domosdoshmeri e botuese atje nuk botojne ne shqip) GJUHA SHQIPE.dhe si e tille do te
I N S I D E T H I S
I S S U E : kohes.Per vete kulturen e kombit ne mynyre indirekte tregon qe di- rroje ne jete te jeteve.
tone qe jemi nje nder kombet me te kush kerkon te gllaberoje , te
Faqe lashte dhe me nje kulture gjithashtu zhduke gjuhen Shqipe, gjuhen e Fjala qe zoti Berisha foli ne 1991 per
Arsimi & Kultura 1 shume te lashte ne ballkan.Vlersimi nenes qe e lindi dhe e rriti..Por kurre Kosoven sot u be realitet.Le te bejme
qe kryeministri shqiptar zoti Sali anjehere s‟do te ndodhe kjo sepse realitet te gjitha trojet tona dhe te
Faqe Berisha i kushton arsimit eshte SHQIPERIA KA RRIT VETEM futemi ne BE si komb i bashkuar , si
Shqiperia Etnike 2-3 vertet qe tregon se nje komb pa LISA qe I kane dale balle rreziqeve SHQIPERI ETNIKE.
edukimin dhe kulturen e tij nuk te kohes dhe kane dale fitim-
Faqe JETA E RE AACO
Brunilda Bucova 4
mund te eci perpara. tar.SHIH SOT KOSOVEND E
LIRE DHE E PAVARUR
Faqe
Shkrime Private 5
SHQIPTARET JANE NJE POPULL I MENCUR DHE PAQEDASHES
Shqiperi sa mall kam per ty.Megjithse jam brigje jetonin Pellazget paraardhesit tane ,
Faqe
Shqiptaret 1,6
shume larg ne cdo moment mendja me jetonin Iliret stergjysherit tane dhe sot
shkon tek ti.Sepse ti me rrite .Tek ti jetojne ata qe quhen shqiptare. Jetojne ata
mesova te belbezoj fjalet e para nene , qe kurre s‟u perulen perpara sulmeve gja-
Faqe baba , buke dhe uje.Shqiperi sa here qe katare te atyre qe mendonin ta eleminonin si
Adresa 6 hape syte dhe artikuloj fjalen mirmengjez komb.Sa histori apo ngjarje historike kane
e gjithe hapsira ku u linda dhe u rrita me pare dhe kane kapercyer keto dallge kal-
Faqe del para syve si ne nje ekran kinoma- teroshe.Sa amanete nenash qe prisnin bijte e
Anetaresimi 6 tografik, me kodrat dhe malet , me fushat tyre te vajtur ne kurbet.Sa lot femijesh qe
e gjelberuara , apo te mbuluara me debore mbeten jetime sepse prinderit Ia vrane dhe
te bardhe.Me del para syshe Adriatiku dhe Ia prene shovinistet e te gjitha kade-
Joni ku bashkohen dhe krijojne nje muzike gorive.Shume ngjarje dhe histori perplasen
qe ta ka enda. Kaltersia e tyre dhe dallget neper keto dallge.Po ajo qe ishte ngjarja
qe shkumbezojne tregojne se ne keto madhore e kombit (vazhdon ne faqen 6)
 P a g e 2 O u r
Shqipëria etnike që në 1600-ën, zbulohen 11 dokumente në Vatikan
Dr. Etleva Lala Dr. Musa Ahmeti
Që nga themelimi i Kongregatës për
Ungjillizimin e Popujve në vitin 1622
në Vatikan, janë ruajtur dokumente
origjinale për
trojet etnike
shqiptare, në
fonde të ndry-
shme, në
shumë vëllime,
të cilat përm-
bajnë të dhëna
me interes të
jashtëzakon-
shëm për të
gjitha aspektet
e jetës së
popujve të
gadishullit
Ballkanik në
përgjithësi,
ndërsa në
veçanti për
popullin shqip-
tar. Kësaj
radhe, botojmë në mënyrë përmbled-
hëse përmbajtjen e 11 dokumenteve
të cilat paraqesin segmente të ndry-
shme të aspekteve të jetës së shqip-
tarëve. Botimi i këtyre njëmbëdhjetë
dokumenteve nga Arkivi i Kongre-
gatës për Ungjillizimin e Popujve, e
njohur ndryshe edhe si “de Propa-
ganda Fide,” për periudhën kohore
prej 7 janarit 1645 – 2 janar 1653,
[nga këto vite, ne kemi edhe 398
dokumente tjerë të nxjerrë po nga ky
arkiv, të cilat nuk janë botuar deri me
sot] është vetëm një dëshirë për të
tërhequr vëmendjen e institucioneve
dhe studiuesve shqiptarë për numrin e
madh dhe rëndësinë e jashtëzakon-
shme që ka ky arkiv, jo vetëm për
shekullin XVII, (Vazhdon ne faqen
2)
por edhe për shekujt në vijim. Është
e vërtetë se janë botuar seri do-
kumentesh e dorëshkrimesh nga ky
arkiv, por, në fakt, kanë mbetur edhe
shumë të tjerë, me vlera të paçmuara,
të pabotuara dhe të panjohura. Studi-
met sistematike në
këtë arkiv janë më se
të domosdoshme.
Përgatitja e një apo
disa katalogjeve
paraprake për le-
htësim të punëve të
studiuesve është një
domosdoshmëri
urgjente. [Në këtë
drejtim ka punuar
deri diku don Gjergj
Gjergji – Gashi, por,
katalogu që ne kemi
konsultuar në: Ar-
chivio de Propaganda
Fide, në sallën e
studimeve, është
mjaft i komplikuar
dhe nuk u përmbahet
metodave kritike
bashkëkohore të
punëve të tilla të specializuara. Megjithatë,
si punë fillestare është për t‟u lavdëruar].
Shtrirja kohore dhe territoriale, ka qenë
pikënisje për ne për të botuar
këto dokumente, duke përf-
shirë disa ipeshkvi, famulli
dhe territore mjaft aktuale
për kohën. Regestat që
shoqërojnë çdo dokument
veç e veç, paraqesin idenë
themelore, përkatësisht
qëllimin e shkrimit të do-
kumentit duke dhënë një ide
për përmbajtjen e tij.
Toponimet dhe mikro-
toponimet i kemi shqipëruar
kur kemi qenë të sigurt, në
raste të tjera i kemi lënë në
origjinal. Kemi ndjekur
kriterin kronologjik të do-
kumenteve, pa marrë para-
sysh se ato ndodhen në
fonde të ndryshme dhe vëllime të ndryshme.
Për të gjithë kryeipeshkvët dhe ipeshkvët
kemi shënuar vitet e emërimit të tyre dhe
kohën kur janë transferuar në detyrë tjetër
apo kanë vdekur. Përveç literaturës brenda
studimit, kemi konsultuar edhe një literaturë
mjaft të gjerë, duke krahasuar ngjarjet,
personat për të cilët bën fjalë dokumenti si
dhe besueshmërinë e dokumentit.
Shpresojmë që në një të ardhme të afërt, të
editojmë vëllimin e parë me dokumente të
nxjerra nga Achivio de Propaganda Fide,
[gjatë kërkimeve tona disa-vjeçare, kemi
vjelë material dokumentar burimor për disa
vëllime në vijim, që do të ishte mjaft e
dobishme të botoheshin si një seri e
veçantë!] kështu që këtu nuk po bëjmë një
paraqitje, analizë historike – sintezë të
gjithë historisë së shekullit XVII, duke u
mbështetur në këto burime të pabotuara.
Dokumenti i parë është lëshuar në Pash-
torviq, më 7 janar 1645, origjinali ndod-
het në: APF. SOCG, vëll. 172, f. 310r,
317v). Përmbatja e tij është: At Gioseppe
Maria Buonaldi i shkruan Kolegjit për
Ungjillizimin e Popujve [Collegium de
Propaganda Fide] në emër të banorëve të
Pashtrikut dhe të Shkodrës. Ata janë të
shqetësuar nga propozimi që është bërë
për të bashkuar ipeshkvinë e Shkodrës
[ipeshkv i Shkodrës ishte Françesk
Kruta, 10. IX. 1640-10. III. 1645] me
kryeipeshkvinë e Tivarit. Zëdhënësi i
tyre, dhe shkruesi i kësaj letre, at Gio-
seppe Maria Buonaldi, shprehet se nëse
ipeshkvia e Shkodrës bashkohet me
kryipeshkvinë e Tivarit, ata nuk do të
kenë një bari të tyrin për të përballuar
luftën e rrezikshme dhe vështirësitë e
tjera të shkaktuara nga turqit. Nëse do të
ndodhë kështu, d.m.th. ipeshkvia e
Shkodrës do të bashkohet me
kryeipeshkvinë e Tivarit, [kryeipeshkv i
Tivarit ishte Franciscus de Leonardis,
nga Trogiri i Kroacisë, më 28. XI. 1644-
1. XII. 1646] ata më mirë do të pranojnë
që të vihen nën ipeshkvin /Vlladikën/
skizmatik, sepse kryeipeshkvia e Tivarit,
me jurisdiksionin e saj shumë të gjerë,
nuk do të mund të kujdeset për kishën e
Pashtroviqit. Ata propozojnë që për
ipeshkvinë e Drishtit [ipeshkv i Drishtit
ishte Hieronymus Lucichius më 3. III.
1636-2. I. 1648] që ka 30 shtëpi, për
ipeshkvinë e Shasit [ipeshkv i Shasit dhe
i Shkodrës ishte Gregorius Frasina de
Novarra më 10. IX. 1646-6. III. 1656]
me 12 shtëpi, për ipeshkvinë e Ulqinit
[ipeshkv i Ulqinit ishte Gregorius Fras-
ina de Novarra më 10. IX. 1646-6. III.
1656] dhe për ipeshkvinë e Budvës, duke
përfshirë edhe atë të Shkodrës, të kenë
një ipeshkv të veçantë, të tyrin, që të
kujdeset për ta.
Dokumenti i dytë është lëshuar në Zarë,
15 janar 1645. Origjinali ruhet në: APF.
SOCG, vëll. 126, f. 100r, 106v). Përm-
bajtja e shkurtër është: don Girolamo
Mengo, dikur kapelan i “kombit shqip-
W o r d s
tar” i lutet Kolegjit për Ungjillizimin e
Popujve për një benefic apostolik në
kanonikatin e Zarës. Në këtë kërkesë, ai
përmend vlerat e punës së tij si kapelan,
dhe krenohet me rezultatet e punës së tij
duke theksuar që gjatë shërbimit të tij,
janë kthyer nga feja myslimane dhe orto-
dokse-greke në fenë katolike pesëdhjetë e
gjashtë persona.
Dokumenti i tretë është shkruar diku në
Shqipëri e Veriut, pa saktësuar vendin e
saktë, më 10 korrik 1645. Origjinali ruhet
në: APF. SOCG, vëll. 410, f. 162v, 173v).
Përmbajtja e tij është: Në Shqipërinë e
“poshtme,” popullsitë e quajtura Kuçi,
Kelmendi, Gruda, Hoti, Kastrati, Shkreli,
Pulti, Vilëza, të ndara në shumë famulli,
kanë vetëm një prift të ri dhe shumë të
paditur, i cili nuk dinte të shpengonte dhe
mendohej se nuk dinte as të pagëzonte.
Për këtë arsye, në këto territore të
Shqipërisë shumë persona kanë rënë në
skizmën serbe për shkak të mangësisë së
priftërinjve katolikë. Shumica e katolikëve
nuk ka se ku të rrëfehet, dhe as kush t‟i
pagëzojë fëmijët e tyre, kështu që ekziston
rreziku që shumë të bien në skizmën e
përmendur. Është e rëndësishme që të
dërgohen priftërinj dhe mundësisht të
dërgohet don Marku, prift shqiptar, nxënës
i Kolegjit Ilirik, që tani ndodhet në Romë.
Meqenëse Shqipëria është vend i varfër,
është e rëndësishme që priftit t‟i jepen me
vete ndihma të mjaftueshme. Është mirë
që të pajiset edhe me gjërat e e nevojshme
si me kaliçe, rroba priftërie, si dhe me
librat e domosdoshëm. Popullsia e at-
jeshme ka shumë nevojë për priftërinj, por
për priftërinj të talentuar dhe të ndërgjeg-
jshëm. Don Pietro di Marcigna, i cili ka
qenë atje për ca kohë, mund të japë një
ndihmë të mirë. Për gjërat e tjera kolegji
mund të informohet nga ata që kanë qenë
atje për një kohë të gjatë dhe e njohin mirë
vendin.
Dokumenti i katërt është lëshuar në vitin
1646. Në këtë dokument nuk është
shënuar vendi e as data e muaji i lëshimit.
Origjinali ruhet në: APF. SOCG, vëll. 414,
f. 227r). Në të bëhet fjalë për: Ndihmë
financiare nga Propaganda Fide për kato-
likët e Trepçës që janë nën jurisdiksionin e
dioqezës së Tivarit. Në vazhdim flitet për
varfëri të madhe të të krishterëve në këto
zona si dhe për vuajtjet e shumta të tyre.
Dokumenti i pestë është lëshuar më 26
nëntor 1647. As në këtë dokument nuk
është shënuar vendi i lëshimit. Origjinali
ruhet në: APF. SOCG, vëll. 415, f. 77r,
86v). Në këtë dokument shkruhet për
persekutimet që u bëhen të krishterëve nga
(Vazhdon ne faqen 3)
 V o l u m e 2 , I ss u e 1 3
Shqipëria etnike që në 1600-ën, zbulohen 11 dokumente në Vatikan
turqit, dhe marrja e djemve për të të mbushur
sarajet e turqve, sidomos nga Bosnja dhe
Shqipëria. Vetëm nga Mostari, ku ka lindur Veziri
i Madh, janë marrë 500 djem. Kongregatës për
Ungjillizimin e Popujve i kërkohet që të
mundësojë shkollimin e të rinjve në kolegjet e saj
për të përgaditur priftërinj të rinj, me anë të të
cilëve mendohet se është më lehtë t‟u përballohej
mizorive turke. Dokumenti i gjashtë është lëshuar
më 1647. As në këtë dokument nuk është shënuar
vendi, data e muaji i lëshimit të tij. Origjinali ruhet
në: APF. SOCG, vëll. 220, f. 368r-373r [olim 204r
-209r (344r-349r). Ky dokument është një relacion
shumë i detajuar në të cilin don Gegë Mazreku,
nipi i kryeipeshkvit të Tivarit [kryeipeshkv i
Tivarit ishte Joseph Maria Bonaldus, nga Zara e
Kroacisë, më 10. IX. 1646-14. VII. 1655] i
shkruan Kongregatës për Ungjillizimin e Popujve
për aktivitetin e tij. Ka mbaruar doktoratën për
filozofi dhe për teologji dhe në vitin 1647 u dër-
gua si misionar në qytetin e Prizrenit, “kufijtë e të
cilit arrijnë deri në kufi me Maqedoninë dhe me
Shqipërinë”. Në relacionin e tij, Gegë Mazreku
shkruan për gjendjen e kishës katolike në këtë
qytet dhe në rrethinat e tij. Në qytet janë 24 shtëpi
të krishtera. Nga rrethinat përmend Suharekën, e
cila ka 100 shtëpi të krishtera; Studençanin që ka
një shtëpi të krishterë; Mamushën, ku gjenden
vetëm dy gra të krishtera; Soçishtën, që ka vetëm
dy shtëpi të krishtera; Ostrozhubin që ka pasur 200
shtëpi të krishtera, por që të gjithë janë kthyer në
myslimanë; Landovicën me katër shtëpi të
krishtera; dhe Veleshtën që ka 2 shtëpi të
krishtera, njëra prej të cilave i ka të gjithë
pjesëtarët të krishterë, ndërsa tjetra ka vetëm gratë
të krishtera, sepse burrat janë bërë myslimanë. Në
shtëpitë me pjesëtarë të përzier, prifti thirret fshe-
htas për rrëfim, dhe për këtë shkak Gegë Mazreku
kërkon leje që të mund të shërbejë në këtë mënyrë.
Gegë Mazreku tregon edhe për zakonet që hasen
në vend, gjëra që janë me vlerë të jashtëzakon-
shme për antropologjinë historike. Kështu ai
tregon për zakonin që vajzat dhe gratë e reja
shkojnë vetëm një herë në vit për meshë në kishë.
Një tjetër zakon është që kur dikush ka dhimbje
(syri, koke, këmbe etj.) shkon tek një arixheshkë
(zingare) ose tek një turke që hapin letrat e tyre
dhe i fryjnë të sëmurit në vendin që i dhemb, duke
thënë edhe disa fjalë. Një tjetër zakon është që kur
vdes dikush, ziejnë grurë me arra, [Mos vallë ky
zakon ka diçka të ngjashme me “të shtunën e të
vdekurve” që mbajnë sot e kësaj dite ortodoksët?
Sipas Plasarit, gatuhet grurë i zier me arra e rrush
të thatë. Shih Aurel Plasari. Rrëmbimi i Europës,
Tri Esse. Tiranë: Shtëpia Botuese 55, 2005, f. 100]
me piper dhe me gjëra të tjera dhe e sjellin te varri
ku e mbajnë para altarit bashkë me verën derisa të
varrosin të vdekurin. Pastaj ua japin atë atyre që
kanë ndihmuar për të varrosur të vdekurin, grave
skizmatike, dhe arixheshkave të cilat ulen sipas
zakoneve të turqve në kishë. Së pari i jepet priftit
që të bekojë ato shpirtra. Pasi kanë ngrënë e pirë e
janë dehur, fillojnë të qajnë, kush të vdekurin e
kush të afërmin, dhe në fund bëhet një “muzikë
ferri”. Gegë Mazreku e ka hequr këtë zakon nga
kishat katolike që ai mbikqyr. Një tjetër zakon
është që kur dikush është me ethe, ose me
sëmundje toke, shkojnë për të gjetur një gur të
madh mbi varrin e dikuj, dhe e ngrenë atë gur aq
sa i sëmuri të mund të kalojë poshtë tij. Në këtë mënyrë
i sëmuri shpreson se do të shërohet. Pastaj Gegë Maz-
reku flet për martesat e të krishterëve me turqit, për
festën e shën Anës, për problemet financiare të shkak-
tuara kryesisht nga pushtuesit turq, dhe së fundi kërkon
ndihmë nga Kongregata për Ungjillizimin e Popujve ,
për të mundur të vazhdojë aktivitetin e tij si misionar.
Dokumenti i shtatë është lëshuar në Budvë, 4. III.
1648. Origjinali i ti ruhet në: APF. SOCG, vëll. 264, f.
65r-v, 72r-v). Në të këtë dokument Gjon Baptista,
vikari apostolik për territoret e Shqipërisë, i shkruan
kolegjit të kardinalëve nga Budva në prani të ipeshkvit
të Sapës, [ipeshkv i Sapës ishte Simon Suma më 27. V.
1647-29. V. 1673] dhe të don Gjergj Bardhit, për të
cilin thotë se është futur në mënyrë klandestine në
Shqipëri. Në qendër të letrës është plani për të rimarrë
Shqipërinë e pushtuar nga turqit, mirëpo siç thotë ai,
për shkak të mungesës së ndihmave nga Venedikasit,
ata nuk arritën që ta çlirojnë atë nga turqit. Plani kishte
qenë që më 24 të muajit të kaluar, d.m.th. të janarit,
kryeipeshkvi i Durrësit [ipeshkv i Durrësit ishte Mar-
cus Scura, nga Kruja, më 10. IX. 1640-27. VIII. 1657]
do të sulmonte Krujën dhe Lezhën me 6 mijë luftëtarë,
në qoftë se do të ishte shfaqur armata venedikase, ose
nëse Kelmendasit dhe popujt e tjerë në afërsi të
Shkodrës do të kishin mbajtur premtimin për të sul-
muar Shkodrën në të njejtën kohë. Si pasojë e trad-
hëtisë, fra Giacomo, dhe fra Ferdinando da Genova, të
cilët u sollën para gjykatësit [kadiut], u dënuan me
vdekje për rebelim dhe si autorë të lëvizjes së ushtrisë
së Krishterë. Ipeshkvi i Lezhës [ipeshkv i Lezhës ishte
Benedictus Orsini (Ursinus) më 21. VI. 1621-6. III.
1656] u fut në burg, ndërkohë që murgjit e Shkodrës
dhe të Sapës u larguan nga vendi. Në Kotorr gjendet
edhe komandanti i përgjithshëm me njëmijë këm-
bësorë, në pritje të gjeneralit të Dalmacisë dhe të disa
galerave dhe anijeve të tjera për të shkuar në Shqipëri,
dhe për të përkrahur popujt e Shkodrës, Tivarit,
Ulqinit, Lezhës, Krujës etj. për t‟u çliruar nga turqit.
Dokumenti i tetë është lëshuar në vitin 1650. Në këtë
dokument nuk është shënuar vendi, data e muaji i
lëshimit të tij. Origjinali ruhet në: APF. SOCG, vëll.
220, f. 20r-21v). Përmbatja e shkurtër është: kryeipesh-
kvi i Ohrit, [ipeshkv i Ohrit ishte Raphael Levacovich /
kroati Rafael Levakoviæ/, më 27. V. 1647-27. II. 1651]
i përfaqësuar në Kongregatën e Shenjtë me anë të don
Pietër Bogdanit, nipit të tij, paraqet nevojën e madhe
shpirtërore të popullsisë së dioqezave të tij. Në terri-
toret e Prishtinës, Trepçës, Scegieci, [Shegjec! /Shën
Gjergj (sic!)] Kratovës, Malit të Zi, ka shumë katolikë,
por për shkak të mungesës së famullive, ekziston
rreziku që të kthehen në skizmatikë (kupto: në fenë
ortodokse serbe). Personat që mund të vijnë në këto
poste famullitarësh janë: për Prishtinën, don Gjin
Bardhi, nxënës dhe prift, 40 vjeç, që për një kohë të
gjatë i ka shërbyer kryeipeshkvit Bardhi të Tivarit; për
Monteneron [Mali i Zi i Kosovës.] don Gjergj Maz-
reku, shqiptar, prift 35 vjeç, që ka shërbyer si famullitar
në Sapë; për Scegieci don Gjon Damussi, shqiptar, prift
30, i cili ka shërbyer si famullitar në Segiecci dhe si
përkthyes për misionarët françeskanë; për Kratovën
don Stefani nga Kratova, prift 40 vjeç, i ka shërbyer për
shumë kohë kryeipeshkvit Bardhi dhe për Trepçën, at
Bernardino da Montenero, françeskan 35 vjeç, që ka
studiuar në Bari.
P a g e 3
Dokumenti i nëntë është lëshuar në vitin 1650. Në këtë dokument
nuk është shënuar vendi e as data e muaji i lëshimit të tij. Origjinali
ruhet në: APF. SOCG, vëll. 220, f. 19r-v, 22r, 25r, 26r). Në këtë
dokument flitet për “Mbretërinë e Serbisë”, për popullsinë e saj (të
ndarë sipas feve), për territoret dhe për gjendjen e katolikëve në të.
Popujt (kupto: të ndarë dhe të emëruar sipas përkatësisë fetare dhe
jo etnike) që jetonin në mbretërinë e Serbisë ishin turqit, skizmatikët
(ortodoksët serbë), hebrenjtë, katolikët dhe në disa vende edhe
armenët. Katolikët, megjithëse nuk dihet numri i saktë i tyre, ishin
në numër shumë më të vogël se skizmatikët dhe turqit, - thuhet në
dokument. Territoret kryesore ku jetojnë katolikët janë: Shkupi /
Scopia/, Metropoli, Prizreni /Priseren/, Prokupla /Procopia/,
Prishtina /Przstina/, Janjeva /Jagnevo/, Novo Brda /Montenovo/,
Jagodina /Jagodna/, Vushtrria /Vuciter/, Nishi /Nissa/, Krushevci /
Krusovaz/, Novi Pazari /Novopazar/, Leskovci /Lescovaz/, Kra-
tova /Cratova/, Letnica /Letniza/, dhe rrethinat, sidomos në Ovçe
Pole /Ovce Poglie/, Kosovë /Cossovo/, dhe Karadak /Montenero/.
Dokumenti i dhjetë është lëshuar në Kelmend, më 8. V. 1652.
Origjinali i tij ruhet në: APF. SOCG, vëll. 266, f. 39r-v, 55r-v). Ky
dokument është një letër e shkruar nga Fra Benedetto Trivisano,
misionar minorit, dhe zëvendësprefekt i misioneve të Shqipërisë. Në
Kelmend, nga ku shkruan letrën, ai gjendet së bashku me at Gia-
cinto di Sezza dhe fra Francesco Maria di Urbania, për të vazhduar
punën në misionin. Ai flet për gjurmë të pakta të krishtërimit katolik
ndër banorët e këtyre zonave. Janë të pagëzuar, shkruan ai, dhe
tregojnë bindje dhe devotshmëri ndaj Kishës së Shenjtë Romane,
por janë krejt të paditur për të gjitha sakramentet e tjera, dhe për të
gjitha normat e ligjit, si të atij natyror ashtu edhe të atij hyjnor.
Magjitë, supersticioni, vëzhgimet e rreme, thirrjet e djajve, dhe gjëra
të ngjashme nuk konsiderohen si mëkate nga popullsia kelmendase,
të cilët nuk dinë të nderojnë as Zotin dhe as shenjtët. Ata besonin që
secili në fenë e vet mund të marrë shpëtimin hyjnor dhe nuk e
konsideronin mëkat të bënin be të rreme për Zotin, apo për shenjtët:
konsideronin mëkat vetëm benë e rreme të bërë në kishë, ose mbi
djepin e një foshnjeje, që për ta përfaqsonte Gjon Pagëzorin, të cilin
e nderonin më shumë madje se edhe vetë Zotin. Festat i mbajnë
sipas riti grek, shkruhet në letër, dhe në mënyrë shumë supersti-
cioze. Më tej jepen edhe shumë hollësi të tjera si p.sh. ata nuk presin
shumë arsye për të ofenduar prindërit e tyre, nuk e konsiderojnë
urrejtjen si mëkat, kur vritet dikush e paguajnë gjakun me gjak dhe
këtë gjë nuk e konsiderojnë mëkat, marrëdhëniet intime të par-
regullta nuk konsiderohen mëkat e shumë të tjera.
Dokumenti i njëmbëdhjetë është lëshuar në Novo Bërdo, më 2 janar
1653. Origjinali ruhet në: APF. SOCG, vëll. 220, f. 533r-v, 542r-v).
Në këtë dokument shkruhet ndër të tjera se duke parë që “Mbretëria
e Serbisë”, e cila tashmë prej shumë vitesh nuk ka pasur një bari
shpirtëror dhe për këtë shkak ka pësuar shumë dëme të shpirtrave
katolike, kleri katolik ishtë mbledhur së bashku dhe kishte shkruar
një letër të nënshkruar nga Pjetër Leçiqi. Në emër të klerit dhe të
popullit ishte kërkuar një prelat kombëtar, që flet një gjuhë që e
respektojnë të gjithë, dhe që i nënshtrohet të gjithë bashkarisht, së
pari vikari, së dyti Pjetër Leçiqi që ishte famullitar i Monte Novos,
dhe don Andrea Bogdani që kishte qenë famullitar në Prishtinë, dhe
që në kohën kur është shkruar letra e mëposhtme ishte kryeipeshkv i
Ohrit [Andre Bogdani ishte ipeshkv i Ohrit më 27. II. 1651-20. III.
1656]. Kishin propozuar at Françesko Soimiroviqin nga Çiprovci,
dhe ai ishte emëruar vërtetë. Problemet kishin filluar kur at Fran-
çesko Soimiroviqi kishte ardhur në vend, në postin e tij: ishte pritur
mirë si nga klerikët e lartpërmendur ashtu edhe nga katolikët e
vendit, por ai kishte filluar grindjet me klerikët aty në lidhje me
hapësirën e influencës. Kundër don Adrea Bogdanit p.sh. kishte
thënë që atij i takonin të gjithë katolikët. Pjetër Leçiqi kërkon nga
Kongregata për Ungjillizimin e Popujve të zgjidhet kjo situatë e
pakëndshme e këtij krijuar nga sjellja e Françesko Soimiroviqit,
sjellje që e ka cënuar edhe atë vetë personalisht në zbatimin e
detyrës së tij si klerik.
 P a g e 4 O u r W o r d s

Vargje nga Brunilda Bucova

Vargje - shuplakë asgjë nuk kthehet pas. Si lumi. Si jeta. Duke ngarë çast të mjegullt, që jeta ia dikton pa menduar lëndimin:
Shënime për librin “Psherëtima të gjunjëzuara” të rrugët e këtyre vargjeve, paçka se janë me shënja të
poetes fierake Brunilda Buçova. ndërlikuara të qarkullimit shpirtëror, ato bëhen të Jam vetëm..., eci mes shiut të vrarë,
Ziko Ll. Kapurani afërta për lexuesin e kujdesëshëm, janë të kapëshme,
Vargun modern poetesha fierake Brunilda Boçova, e të ndjeshme si rrezet mbrëmjësore të një çapkëneje. Në gjurmë hapash lëngon pellgut vetmia.
ka pagëzuar vetë me lëngun jetësor të ullirit, i cili prej Si të kësaj natyre, vargjet nuk janë blindime të
kohësh i qarkullon nëpër trup. Për këtë poezi kanë frikëshme. Nuk kemi abstraksione boshe. Dhe kjo se Jam diku, rënë në çark të mjegullës plakë,
dalë shumë kumbarë të fjalës së bukur: dikush e ka vargjet, edhe pse shpesh lindin nga puthje të nxira ku
quajtur “Safo”, një tjetër “Amazona myzeqare”, një tymi hapet faqeve e nxin me blozë, ata janë të bind- Vërtitur hije kaltërsie, rreth penës së shiut.
tjetër “Metafora brune.” Shumë bukur. Unë shtoj se shëm, të dashur,
poezia e Brunildës vesh muzgjet me bardhësinë e të thonë Muza e saj
fustanit nusëror të muzës së saj dhe aget me rrezet e shqetësimin e e mbjell
dhimbjes të një ylli që i digjet vazhdimisht në tyre. Ndodh kjo mallin si
brendësi. se ata janë fidan. Pasi e
shkëputur nga ka rritur në
Vargu i Brunildës përpëlitet në hi për të rindezur atje portreti i shkelur fidanishten
zjarrin e ri të jetës, endet nëpër damarët e një dege të i një vajze, nga e shpirtit, e
tharë për t‟i lëngëzuar sythet me dashurinë e saj. nuri i gjetheve të mbjell në
Sikush, duke ecur nëpër shtigjet e librit “Psherëtima rrëzuara nga bardhësinë
të gjunjëzuara,” do të shohë si varet mjegulla në sytë ngrica. e letrës.
e poetes. Si nga sytë e një qielli vjeshtor. Dhe është Kujdeset
aq e re, më e re se një Maj, aq e re sa yjet nxitojnë të Nëpër vargje për „ta me
ulen mbi petalet e saj. Yjet ajo i mbledh në vargje si endet një merakun e
zogjtë në prehrin e natës. Në ata sy ngrihen dallgë të trishtim, i cili një vajze
trazuara, lëvizin të rrëmbyera rrëke dimërore, fër- ndërthurret me për fytyrën
fëritje prilli. Mandej, gjithçka qetësohet në një pellg një shtrim ekua- e saj në
mendimesh, në lëmin e një ore ku lëvizin dy sytë e cional të fenom- takim me të
kaltër të një maceje. Po psherëtimat ku gjunjëzohen? eve dhe leximi dashurin.
Vargjet ku? Ata gjunjëzohen nëpër transparencat e vjen disi i Më shumë
metaforave të çiltra të lotit. Se heshtja nëpër lëvizjet e lodhshëm për se për
vargjeve është shuplakë, se heshtja kurrë nuk është lexuesin. flokët, më
paqe, se heshtja është pusi e misterëshme. Se në Mandej, ajo shumë se
shpatullat e heshtjes fërkohet drita dhe thërmohet si vetëquhet një për buzët,
një yll shterp, humbet. hije që qan më shumë
dallgët. Këtu dua se për
Mendimet e poetes Brunilda Boçova janë të prera të bëj një sqarim të vogël. Asnjëherë e thjeshta nuk qerpikët, kujdeset për fidanët e mallit. Dhe ata rriten e hapen
shkurt. Të qepura bukur. Pa rruaza të besdisëshme. Pa është më bukur se e vështira. Krahëso ndjenjën e pyje. Duket se dhe trupi,ekzistenca e Brunildës, është pak nga
fruda midis. Në ecjen e tyre çfaqet ylberi. Nuk mun- burrit, që mund t‟i sjellë një grua e vështirë dhe një natyra, të cilën e njeh aq mirë, e dashuron, dashurohet.
gon asnjë ngjyrë. Janë moderne. Si një minifund në grua e lehtë. Krahëso kënaqësinë që të sjell një punë e Mendime të fuqishme zbardhin zymtësinë e jetës, të cilën
trupin e një modeleje. Janë vetë vajza që i hedh vështirë me atë të lehtën. Kur zgjidh të vështirën, kërkon t‟i japë fytyrë njerëzore.
buzëqeshje të çveshur kalimtarit të humbur. Dhe kjo njeriu ndjen forcën e tij. E pra, vargu i Brunildës
për të dalë në pah bukuria femërore e mendimeve të është i vështirë dhe kënaqësia e kuptimit të tij e lartë. Freskia luan gjetheve të brishta,
saj, ajo forcë tërhese e gravitetit femëror, rreth së Ajo është poete e një kalibri të respektueshëm, një
cilës vërtiten planetet mashkullore. Duke iu referuar përfaqësuese poetësh që kanë forcën e tërheqies të një vesën shkund përtokë,
poezive të saj, një citim do ishte më bindës: shekulli. Eshtë tepër mbresëlënëse, për më tej, tepër e
veçantë mënyra si kjo krjuese kap natyrën për ta si “mëkataren” e këtij mëngjezi.
Jam dhe s‟jam në fletë libri të zhubrosura, marrë në vithe të Pegasit të saj. Nuk gjen poezi ku
nuk merr frymë natyra. Ajo përkund Diellin nëpër Nga shpupurisja e rrezeve,
Si një rrotë qerreje e shukur në gropa gurësh, vargje si ta ketë foshnjën e saj, ia merr rrezet për
klithmë të vogëlushit. A nuk kanë të njëjtën dritë humbasin bisqe mendimi.
Jam dhe s‟jam Dielli
një hije dimri, dhe ....dhe dita nis ndryshe,
orëve të mbas- fosh-
dites, nja? nis e kthyer në këllëf vajtimi!

Shkëmb që Poezitë pasojnë njëra tjetrën si fëshfërimat e gjetheve. Qëndisin

coptohet, syve e qëndisin hoje fjalësh me majën e penës. Më shumë me të
që endin var- blertën e shpirtit. Ato nuk janë copra resh të këputura që fshi-
gje.... hen pas gjelbërimeve të ndukura. Ndoshta dhe të tilla. Por më
shumë janë era që fut gishtat nëpër flokët e dashurisë, janë
Jam dhe s‟jam..., pupulitje puthjesh të çiltra në qoshen e fshehtë të një muzgu.
të jem dhe të Mandej lirika e Brunildës merr pamjen e një marsi të ftohtë, të
mos jem, ngulur thikë në eshtër, në lotët e nënave, motrave. Eh, ky marsi
„97! Plagë që nuk mund të zerë kore. Përmbi dallgë përjetësisht
një stuhi bore do të bredhin buqetat e vargjeve, në kërkim të shpirtrave të
mali. mbytur. Dhe duke tymosur cigaren e dytë, poetesha harron
vuajtjet e së parës. Thua të jetë kështu? Eshtë një truk poetik.
Nuk është aq e Ajo vuan për të gjitha ditët e saj të shkuara. Veç dua t‟i lutem
thjeshtë të Brunildës: le ta shikojë jetën jo vetëm në të errtat me të cilat
kuptosh këtë veshin dorën sipër, por edhe ato çapkënlleqet e çastit që qeshin,
fantazi poetike. gudulisin, lozin pa e çarë kokën, ikin, kthehen. Ajo është një
Poetja nuk është princeshë e poezisë. I lutem të dalë nga një dimër i impunuar.
atje ku ndodhet. T‟i japë një shkelmë të mirë dhe të hapë perdet. Jeta i ka të
Diku gjetkë ajo gjitha ngjyrat. Shumë do më pëlqente një Brunilda më e çelur
rend me kalin e muzës. Shtoj se arti nuk është një Mbrëmjen e ngjyen në blunë e detit, ndërsa hënën që në vargje. Se dashur pa dashur, ajo të rrëmben në botën e saj
fotokopje e jetës. Ai është një jetë e çuditëshme, sa e endet nga qielli- mbi çatinë e qepallave, e rrëmben poetike dhe të trishton me të trishtat e saj, të shprehura me një
afërt, aq dhe e largët nga e përditëshmja, e ndërtuar një çast dhe e fut në varg si në një det, e fundos në forcë të njohur rrallë.
sipas dëshirës kokëkrrisur të krijuesit. Për këtë, nga forcën e blu-së. Pastaj e var stoli në qafën e vetmisë
mediokrët e bejteve, akuzohen poetët modernë. Po së poetes. Pa u munduar shumë të zgjedh, shkruaj një
V o l u m e 2 , I ss u e 1 3 P a g e 5

Shkrime Private te Fjoralba Brahimaj

TANGO me ritmin e jetes
Tango kërcejmë të dy e tingujt e pasionit
më bëjnë të ndjej për ty …
kukull unë për ty që e vërtit plot pasion.
Po kërcej me ty nën qiell‟ e nën hënë
këtë muzikë e lojë,luftë e dashuri…
Plot frikë se ky zjarr -pasion kthehet në hi,
prandaj kërcej me ty këtë Tango-Dashuri ,
por fjalën e fundit e the si gjithmonë e thua ti!
Bukurisë së vrarë…
vetmin mëkat pat faktin që ra viktimë e demonëve me fytyra eng-
jëjsh…
Por t'i ecën kokëlart,e fortë me këngën e lirisë të fituar mes
lotësh,vuajtjesh,shenjash që koha kurrë nuk do t'i harrojë.Ti ecën e
vetëdijëshme se rilinde jetën tënde përmes vuajtjesh.Dhe më vjen
mirë që jeta jote nuk përfundoi si një vall' e çmendun në rrugët e një
qyteti.

Nuk e di pse m‟u kujtua sot një poezi që i

përkushtohet bukurisë së vrarë,të përbuzur nga të
gjithë.Poezi për një jetë të rrënuar,të dhunuar .Ecën
ajo sot ,e lodhur,e rraskapitur nga ata që të morën
gjithçka…jetën,bukurinë,trupin por që nuk mundën
t‟i merrnin shpirtin. I morën gjithçka e pastaj e
hodhën tutje ,si diçka pa vlerë,pa shije,pa
aromë,thjesht pa… asgjë.E torturuan, e mohuan,atë
që dikur ishte një engjëll në fluturim e që mbeti po e
tillë por pambrojtur nga era,shiu,furtuna,suferina e i
nxehti përvëlues i ndjenjave njerëzore.Ajo një
engjëll i zhveshur lakuriq nga virtytet e një shoqërie
që e dënoi pa të drejtë, e mërgoi nga jeta,nga ndjen-
jat e saj.Ajo, engjëll i zhveshur nga morali i
Tinguj që fluturojnë e në thellësi pamoralshëm i atyre që e ndanë nga ajo ç‟ka deshi
shpirtin robërojnë… më shumë në këtë jetë,i grabitën ëndrrat ,veten e
Kaplon shpirtin pasioni në këtë natë saj.Ajo sot qëndron më lart tyre në çdo gjë edhe pse
ku e shohin me
firoma përbuzje dhe
ime e ruajnë rastin të të
përgojojnë e ta
dënojnë për
rrugën që nuk
zgjodhi vetë ta
ndërmerrte , që
ajo nuk e deshi si
zgjidhje jete.Por
ajo fitoi mbi ta,
luftoi deri në
fund për t‟u
çliruar nga ai
burg e skllavëri
ku e kishin
dënuar xhelatët e
saj të jetonte pa
dëshirë.E
dënuan ,ata të
cilët u shfaqën në
jetën e saj në
dashurisë ngjitet tek ti. fillim si krijesa të dërguara për t‟i falur lumtur-
Vështrimesh luftojmë e dashurojmë , inë,ëndrrat,lirinë por shumë shpejt u kthyen në
në ritme zemrash që fort rrahin demonë të jetës dhe trupit të saj.Atë e përbuzin sot
e nga pasionet gjaku nën tinguj vlon! e në jetë e mot,ata që dikur i ofruan botën nënkëmbë
Vështrimet tona njëri-tjetrin kapin dhe pastaj i përbaltën shpirtin dhe jetën pa pikën
e ti zjarrin me puthje në burim mëshirës.Asaj që sot ecën kokëulur, e përbuzur, e
të mia buzësh harruar ,e mallkuar, në një fshehtësi të
kërkon të plotë prej atyre të cilëve ajo i ad-
shuash … huron.Ecën e lodhur e nëpër rrugët e
E qytetit si një qenie plot frikë ,por që ka
unë ,kryeneçe në brendësi një shpirt të qashtër si vesa
largohem, si e një agimi pranvere,që ka dëshirë të
hekuri mag- dashurojë e të dashurohet pa parag-
netit , jykim,pa përçmim,pa vuajtje e mbi të
përsëri kthe- gjitha pa mashtrim…Ajo që i lutet
hem ,se më engjëjve e djajve të ketë përsëri atë jetë
tërheq ti e dashuri që humbi e të mos jetojë më
ver- në këtë ankth e ferr të quajtur ekzis-
tencë, ku as rron as vdes…Ti që mun-
dohesh të jesh e fortë,të kapërdish lotët
e shpirtit duke i dhënë kurajo vetes e
duke i thënë:- “Më e keqja kaloi,iku me
vuajtjet e trupit e të shpirtit!”

Por edhe vetë e di shumë më mirë se

bërisht ,dëshpërimisht…
Nëpër trupin tim dora jote vallëzon,
lufta e vërtetë sapo ka filluar dhe është
lufta kundër jetës dhe rigritjes së çdo
gjëje nga minusi,nga hiçi nga
asgjëja,nga mosekzistenca ,nga “vdekja” jote për
shoqërinë,për njerëzit e pamëkat,ti mëkatarja që të
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E
me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3
Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.

Building a Future One Person At a Time...

SHQIPTARET JANE NJE POPULL I MENCUR DHE PAQEDASHES (Vazhdon nga faqa 1)

gjalle.Ah cfar dhim- thene professor Gashi.

bje .Jane pikerisht keta
vale e dallge te detit
deshmitare te klithmave
te femijes qe kerkon
nenen e saj.
Populli im I dashur , I
urte dhe kurajoz.Sa
shume ke duruar .Sa
tallaze e furtuna ke
kaluar por asnjehere sje
perkulur .Gjithmone ke
dale fitimtar.Sepse je nje
popull qe gjithmone ke
preferuar paqen dhe jo
luften , mirkuptimin dhe
jo dhunen.Por ja tani pas
tim te dashur ishte 1912.Ja pikerisht keta dallge kaq kohe vuajtje erdhi momenti I shume-
jane deshmitare okulare ne krijimin e shtetit te ri pritur .Femija I pare me ne fund shpetoi dhe u
shqiptar.Por ah, jane pikerisht keta dallge qe lirua nga
gelltiten dhimbjen e popullit te tij copetimin e vargojt e
tij.Dallget perplaseshin si te terbuara por askush roberise
nuk I degjoi.Ata perseri perplasen dicka duan te shovin-
thone , dicka okulare duan te tregojne .1944- iste.Por ti
1945.Ja kete duan te tregojne.Deti ndryshoi nene e urte
ngjyren nga blu ne te kuqe.Ishte ky gjaku I nje asnjehere
populli te pafajshem qe po masakrohej nga nje s‟I humbe
terbim I padrejte.Perse? Perse?C‟te beri nje shpresat per
popull qe eshte duke jetuar ne trojet e veta , ne te tu kthyer
shtepine e vet.MASAKER, MASAKER MA- femijet ne
SAKER I BEHET NJE POPULLI QE TE token
NDIHMOI KUR TI, KISHE NEVOJE. arbnore.Ne
1913 mos ardhsh kurre ! Ti qe copetove , qe jemi
ndave si lecke ne treg vendin tim.Ti qe I nje .Atje ku
shkepute nenes femijen nga gjiri dhe e le ti kulloi I thohet
qumeshti .Ti qe le femijen jetime me nene bukes ,buke dhe ujit uje aty eshte Shqiperia ka
Sot ne keto momente jane keto dallge te
Adriatikut dhe Jonit , dy detrave tona qe
bashkohen ne nje pike qe po na tregojne
pasigurine qe kane shovinistet per ate toke qe
gllaberuan vite te shkuara dhe per ate
kasaphane qe bene mbi popullin tim shqiptar
Cam qe jetonte I qete ne shtepine e tij ne
Cameri.Tragjedine Came ne kurre se harrojme
gjithmone do ta kujtojme.Sepse te vrasesh
foshnjen ne bark te nenes eshte e pafalshme.
Gjenocidin e popullit tim te urte Cam perseri
po e ringjallin .Por mjaft me keto .Iku koha e
balozeve te detit , ka ardhur koha qe historia e
popullit tim heroik dhe paqedashes duhet te
ndreqet.Ajo filloi me Kosoven dhe se shpejti
ne trevat e tjera.
Ne jemi nje popull tolerant , I urte , I zgjuar qe I zgjidhim problemet
me paqe.Por kurre dhe asnje-
here nuk do te lejojme askend
te na ofendoje .Ne jemi nje
nder popujt me te lashte ne
ballkan.Kulturen populli im e
ka treguar kudo ku ka shkuar
dhe me kedo eshte ta-
kuar.Toleranca ka nje
kufi.Zoterinj mos harroni se
NENA JONE SHQIPERI
ESHTE KRENARE SE KA
RRITUR BURRA TE MEN-
CUR QE U KANE DALE
BALLE KOMBIT.
FLUTUR BIDA ZAVALINA
JETA E RE AACO