Zakonet dhe traditat

Them se nje nder traditat mije-vjecare shqiptare, eshte mikpritja e ngrohte

dhe bujare e mysafirit. Qe te gjith ne kemi pas rast te lexojm per kultura
dhe tradita te vjetra, madje madje edhe parahistorike qe kan qene kultura
te kohes.

Ato i kan mbetur historis dhe degeve te saja te mirret me to, sepse disa
nga popujt qe kan qen bartes te tyre ose jan shuar ose jan “moderuar”, e
ne disa raste kan shkuar ne ekstrem (duke i shkatrruar te gjitha traditat e
veta).
Me lejoni te lidhem me traditat tona. Te gjith e dim se kur ka filluar
institucionalizimi i ngjarjeve tradicionale-kulturore, dhe ndertimit kulturor
qe te jet e kontrolluar, pra jemi shum te ri ne kete aspekt (te ndahet shapi
prej sheqerit).Ne pergjithsi tradita e trojeve tona eshte trashegu nga brezi
ne brez, ka qen thjesht popullore dhe e pandikuar nga masa e gjere, e tera
eshte ndertuar sponatanisht apo ndoshta edhe ne baz te vullnetit te dikujt
te rrespektuar, dhe qe nuk i ka perfshi te gjitha trojet tradita e njejt dhe e
till mandej eshte ndertuar dhe zhvilluar dhe trasheguar (percjellur).

Te mos harrojm qe njerezit kan jetuar dhe mbijetuar me tradita qe nga

koha e paganizmit, edhe me tej ka njerez qe i zbatojn disa nga to, por ne
menyr te moderuar.

P.sh. mua me kujtohet ku gjyshja ime ka gatuar pite per darke diten e
enjte, qe krejt vone e kam kuptu se pse bash dita e enjete, Enja ka qen
perendia e drites tek parardhesit tane pagan. Jam shum i sigurt qe gjyshja
ime nuk e ka dite se pse eshte e zgjedhur ajo dite per te tilla gatesa, ate e
ka kuptuar nga nena e saj, dhe keshtu brez pas brezi neve na bejn me dije
se ka pasur tradite, besim, kultur dhe rrespekt ne brezat e shkuar, pra
eshte rrespektuar besimi i tyre, besimi i asaj kohe, tradita e asaj kohe
edhe me tej vazhdon te rrespektohet!
Tani ne kohet moderne tek ne, e kemi te veshtir pak sa te ndajme se cila
tradit eshte e jona, cila eshte e mbjellur nga turku, cila nga serbi apo e
pushtuesve te tjere qe kan kaluar neper keto troje qe nuk jan pak!
Martesa tek ne shqiptaret, ka karakteristika te veçanta. Mënyra se si lypet
vajza, si percjellet per tek dhendri, një dasem e madhe, dhe jetesa
bashkeshortore me të vërtet na e rujn për mrekulli emrin shqiptare kjo si
te themi martesat tek shqipetaret perfshin gjithcka qe asnje vend te botes
nuk e ka ekzistojne tiparet tradicionale. kuturore morale dhe etike, dhe
duke i pasur keto mardhenje te trashguara te shqipetaret kjo ta krijon
iden qe martesa eshte e shejte.dhe duhet ta argumentosh me baza deri
dikund kanunore per cfare arsyesh u be ndarja, dhe kjo eshte nje baze e
shendosh dhe vendosur mbi baza morale shqiperia zen vendin me te ulet
ne bote, per sa i perket divorci .

10 traditat kulturore që mësojnë të huajt për Shqipërinë

gjatë qëndrimit të tyre këtu
1 – Toleranca fetare është një bazë themelore e kulturës shqiptare. Edhe pse
zyrtarisht Shqipëria është një vend mysliman, kjo nuk është një aspekt
domethënës i kulturës së tyre. Atje ka gjithashtu të Krishterë, dhe komunitete
hebre, të cilët jetojnë në mënyrë paqësore duke u kushtuar pak ose aspak
vëmendje dallimeve fetare.

2 – Shqipëria është një emër latin, i cili daton që prej kohës së Ilirëve, të
njohur si Alban. Përpara kësaj vendi njihej si Arbëri dhe banorët quheshin
Arbëresh, deri në shekullin e 16, kur vendi mori emrin Shqipëri dhe banorët u
quajtën shqiptarë. Termi ka kuptimin si vendi i shqiponjave, e ndërsa banorët
bijtë e shqiponjave.

3 – Simboli ndërkombëtar dhe etnik i Shqipërisë është shqiponja dykrenore,

dhe fillimisht u paraqit në një gurë i cili daton në shekullin 10, në kohën kur
nën sundim ishte Principata e Arbërit. Ajo simbolizon heroizmin dhe lirinë e
Shqiptarëve.

4 – Gjuha shqipe është e  ndarë në dy dialekte, veriori i quajtur Geg dhe jugori
i quajtur Tosk. Ndarja mes njerëzve të cilët flasin këto dialekte është lumi
Shkumbin nga Veriu në Jug. Dialekti Geg flitet nga shqiptarët e Kosovës, Malit
të Zi, dhe Maqedonisë veriore, ndërsa dialekti Tosk flitet nga pakica e
shqiptarëve në Greqi, Maqedoninë jugore, dhe Italinë jugore.

5 – Edhe pse Shqipëria është një vend i vogël, atje ndodhen 3 qytete të
mbrojtura nga UNESCO. Këto janë Berati, Butrinti, dhe Gjirokastra.
6 – Kanuni përmbante një listë me traditat Shqiptare të cilat u vunë në zbatim
nga Lekë Dukagjini në mesjetë. Kanuni nuk është vetëm një listë rregullash,
por gjithashtu një libër historike dhe politiko-social. Një nga rregullat primare të
Kanunin është besa, e cila konsiderohej si pjesa më e rëndësishme e Kanunit
dhe tregon rëndësinë e mbajtjes së premtimeve dhe detyrimeve.

7 – Gjatë kohës së Holokausit, shqiptarët strehuan të patën 2000 hebrenj. Në

vend që t’i fshihnin ata në pyje, ata u dhanë hebrenjve rroba dhe emra
shqiptar dhe më pas i integruan në shoqëri duke i trajtuar si familje, dhe jo si
të huaj.

8 – Muzika tradicionale shqiptare është tepër e larmishme dhe ka rrënjët e saj

në tingujt dhe trashëgiminë indigjene. Format e poezisë së këndshme epike,
muzika popullore dhe instrumenteve të tilla si instrumentet e erës, violinat,
lahuta dhe daullja,  janë të zakonshme dhe vallëzimi tradicional është shumë
popullor. Kur bëhet fjalë për muzikën moderne, Shqipëria dhe diaspora  kanë
prodhuar disa muzikantë të njohur ndërkombëtarisht si Rita Ora, Dua Lipa dhe
këngëtarja e operës Inva Mula.

9 – Çdo vit, më 14 mars, shqiptarët festojnë Ditën e Verës. Kjo festë

simbolizon fundin e dimrit, rilindjen e natyrës dhe një përtëritje të mendjes,
trupit dhe shpirtit. Fokusi i festivalit është në qytetin e Elbasanit, gjithashtu
festohet gjerësisht në Tiranë me festimet e mëdha në rrugë. Përveç kësaj,
nga 1 marsi, të rinjtë vendosin një byzylyk tradicional të njohur si verore e cila
është bërë nga dy vargjet endur që janë zakonisht të kuqe dhe të bardhë. Më
14 mars, byzylyku varet në një degë pemë për fat të mirë, me shpresën se një
dallëndyshe do të përdori fijet për të ndërtuar folenë e saj.

10 – Shqiptarët lëkundin qafën kur duan të thonë jo, dhe tundin kokën kur
thonë  po, prandaj kini kujdes se si i përgjigjeni pyetjeve, sidomos nëse
përdorni kokën tuaj ose mund të përfundoni duke krijuar  probleme!”