BISEDE LETRARE

LIBRI: PRRILLI I THYER

AUTORI:ISMAIL
KADARE

ORA 1 DHE ORA 2

NXENESI: Grei Mishgjoni

ORA 1
a. Jep informacion per autorin dhe librin
Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më të njohur dhe më të
respektuar të letërsisë shqiptare. Ai lindi më 28 janar 1936 në
Gjirokastër, Shqipëri. Kadare është një autor i shumë i shquar i
romaneve, tregimeve, dhe poezisë, dhe është një prej figurave më të
rëndësishme të letërsisë shqiptare të shekullit të 20.
"Prilli i thyer" është një prej romanëve më të njohur të Ismail Kadaresë.
Romanin e ka shkruar në vitin 1976 dhe ai është i bazuar në një ngjarje
historike të shekullit të 19, ku një grup revolucionarësh shqiptarë
tentuan të rrëzojnë sundimin e pasardhësve të Ali Pashë Tepelenës, një
figura e njohur e historisë shqiptare. Ky roman trajton temat e
tradhëtisë, konfliktit të identitetit, dhe detyrës ndaj vendit, të cilat janë
tema të zakonshme në shkrimet e Kadarese.
"Prilli i thyer" është një nga romanet më të njohura dhe të studiuara të
Ismail Kadaresë dhe ka përkthime në shumë gjuhë të ndryshme nëpër
botë. Ky roman është vlerësuar nga kritika për thellësinë e tij dhe për
trajtimin e tij të mënyrës se si një ngjarje historike mund të ndikojë në
psikologjinë e personazheve dhe në zhvillimin e ngjarjeve.
Në romanin "Prilli i thyer," Kadare eksploron temat e vuajtjes së
individëve nën presionin e fuqisë shtetërore dhe ngjarjeve të historisë së
tyre. Ky roman është një përshtatje e thellë e një periudhe të
rëndësishme të historisë shqiptare dhe shërben si një koment mbi
politikën dhe shoqërinë në Shqipëri dhe më gjerë.
b. Permbledh shkurt ngjarjet e romanit prrilli i thyer duke
u bazuar ne pikat e planit

1. Vendosja e kontekstit historik: Romanit iu paraqiten lexuesit ngjarjet

në fillim të shekullit të 19-të në Shqipërinë e pasardhësve të Ali Pashë
Tepelenës. Vendosja e këtij konteksti historik është shumë e rëndësishme
për të kuptuar rrjedhën e ngjarjeve.
2. Prezantimi i personazheve kryesorë: Kadare prezanton personazhet
kryesorë të romanit, përfshirë Gjorgun, Markon, Abazin, Qosjen, dhe
zonjën Muharrem, të cilët janë të përfshirë në ngjarjet e romanit në
mënyra të ndryshme.
3. Ngjarje dhe konflikte: Në roman, Gjorg Berisha, një djalosh i ri,
detyrohet të marrë hakmarrje për vdekjen e vëllait të tij, duke u
përfshirë në një feudë gjakmarrje. Ky ngjarje themelore e vendos bazën
e konfliktit kryesor të romanit.
4. Duhet të përgatisë nje besë: Gjorgu detyrohet të marrë hakmarrjen
sipas zakoneve të lashta shqiptare, duke premtuar se do të vrasë një prej
anëtarëve të familjes tjetër.
5. Ngjarjet politike: Për shkak të ngjarjeve historike dhe ndryshimeve në
pushtet, konflikti ndërmjet familjeve dhe kërkimi i drejtësisë ndodhin në
një kontekst të ndryshuar politik.
6. Destinit e personazheve: Me kalimin e kohës, personazhet ndërtojnë
karaktere të pasura dhe ndryshojnë nëpërmjet ngjarjeve dhe konflikteve
që ndodhin. Praktikat e lashta të vendosura nga tradita dhe zakonet
ndikojnë në fatin e tyre.
7. Përfundimi i romanit: Romanin "Prilli i thyer" përfundon me një
përfundim të mbyllur, ku ngjarjet kulmojnë në një mënyrë të papritur
dhe ndryshe nga ajo që lexuesi mund të presë.
Në këtë roman, Ismail Kadare eksploron marrëdhëniet midis zakonit,
ligjit, dhe fatit të individëve në një shoqëri tradicionale shqiptare.
Përvojat e personazheve tregojnë për sfidat dhe konfliktet që lindin nga
tensionet midis zakonit dhe modernitetit.

c. Nderton pyetje dhe enigma rreth ngjarjeve te rromanit

prrilli i thyer
d. U pergjigjet pyetjeve rreth permbajtjes dhe
interpretimit te tekstit

1. Si ndryshojnë personazhet kryesore, si Gjorgu dhe Marko, gjatë

rrjedhës së romanit? Çfarë ndikimesh kanë ngjarjet në karakteret e tyre?
 Gjorgu fillon si një djalosh i ri me dyshime mbi vendimin për të
ndjekur traditën e hakmarrjes, ndërsa Marko është burri që është
gati të heq dorë nga kjo praktikë. Gjatë rrjedhës së romanit,
Gjorgu përjeton një ndryshim të thellë në qëndrimin e tij ndaj
gjakmarrjes, ndërsa Marko shfaq shenja të pasigurisë në vendimin
e tij të përfshihet. Ngjarjet i shtyjnë ata të reflektojnë mbi rrjedhat
historike dhe psikologjinë e tyre.
2. Pse Gjorgu zgjedh të ndjekë traditën e hakmarrjes në vend të kërkimit
të drejtësisë përmes ligjit? Si ndikohet kjo zgjedhje në jetën dhe fatin e
tij?
  Gjorgu zgjedh të ndjekë traditën e hakmarrjes për shkak të
presionit social dhe kulturor, si dhe të detyruar nga vendimet e
mëparshme të familjes së tij. Kjo zgjedhje ndikohet në mënyrë të
thellë në jetën dhe fatin e tij, duke krijuar konflikte dhe duke
tjetërsuar raportet me familjarët e tij.

3. Çfarë simbolizon prilli i thyer në roman? Çfarë kuptimesh mund të

lidhen me të në kontekstin e ngjarjeve?
 Prilli i thyer është një simbol i ngjarjeve të pamundura dhe
prishjes së shpërblimeve të pritura. Ai përfaqëson zhgënjimin dhe
shkatërrimin e dëshirave dhe ëndrrave të personazheve. Në
kontekstin e romanit, prilli i thyer ndikon në fatin e personazheve
dhe shpërblimet që ata pritën.

4. Si trajtohet tema e identitetit në roman, veçanërisht në lidhje me

rrethanat politike dhe shoqërore të kohës?
 Identiteti i personazheve ndryshon dhe përshtatet me kalimin e
kohës dhe me ndryshimet politike dhe shoqërore. Ata janë të ndarë
midis besimeve të vjetra tradicionale dhe aspiratave të reja
moderniste. Identiteti shqiptar gjithashtu shqyrtohet në lidhje me
influencën e pushtuesve dhe sfidat e përbashkëta që përjeton vendi
në tranzicion.

5. Pse titulli i romanit është "Prilli i thyer"? Çfarë mund të simbolizojë

ky titull dhe si lidhet me ngjarjet në libër?
 Titulli "Prilli i thyer" mund të simbolizojë dështimin e pritshmërive
dhe ëndrrave të personazheve. Prilli është një simbol i shpresës
 dhe rinisë, por në kontekstin e romanit, ai thyhet nga ngjarjet dhe
tensionet, shfaqur si një dështim i ngjarjeve të pritshme dhe
ndryshimeve të papritura.

e. Pershkruan personazhet duke perdorur teknika te

ndryshme

1. Gjorg Berisha: Përshkrimi fizik: Gjorgu është një djalosh i ri me sy

të kuq dhe trup të rëndë, i cili gradualisht bëhet burri i plotë gjatë
rrjedhës së romanit. Zhvillimi karakterial: Fillimisht, ai është një
personazh i dyshimtë në lidhje me hakmarrjen, por ndryshon ndjeshëm
si pasojë e ngjarjeve. Ai ndikon nga pasojat emocionale të vendimeve të
tij.

2. Marko Shllaku: Përshkrimi fizik: Marko është një burrë me pamjen e

një ish-ushtari të moshuar, që duket i vendosur të heq dorë nga praktika
e hakmarrjes. Zhvillimi karakterial: Marko paraqitet si një personazh i
qetë dhe mendjehapur që ndikohet nga ngjarjet dhe ndryshimet politike.
Ai tregon shenja të pasigurisë dhe dilemave morale në marrëdhënien e
tij me Gjorgun dhe detyrimet e traditës.

3. Zonja Muharrem: Përshkrimi fizik: Zonja Muharrem është një grua e

moshuar e trashë, që duket të jetë e njohur me zakonet dhe traditat e
lashta shqiptare. Roli simbolik: Ajo përfaqëson një figurë matriarkale,
simbol të kulturës dhe zakoneve shqiptare tradicionale. Roli i saj në
roman është kritik në ndikimin e ngjarjeve.
4. Abazi Mehmeti: Përshkrimi fizik: Abazi është një burrë i pashembullt
me shpatë të mprehtë dhe tregues të fuqishëm. Roli dhe karakteri: Abazi
është një personazh i fuqishëm dhe i respektuar nga të gjithë. Ai
paraqitet si nje figurë e forta e traditës së hakmarrjes dhe ndikon në
fatin e personazheve.

5. Qosja: Përshkrimi fizik: Qosja është një djalë i ri që shfaqet si një

figurë e pazakontë dhe interesante për Gjorgun. Simbolizmi: Qosja
simbolizon modernitetin dhe ndryshimin, duke u kontrastuar me traditën
dhe zakonet. Roli i tij është i rëndësishëm për të thelluar dilemën e
Gjorgut.

Përmes këtyre teknikave të përshkrimit fizik, zhvillimit karakterial dhe

rolit simbolik, personazhet e "Prillit të thyer" nxjerrin në pah thellësinë
dhe ndryshimet e tyre nëpërmjet ngjarjeve dhe konflikteve të romanit.
Kjo ndihmon në një kuptim më të thellë të psikologjisë dhe
motivacioneve të tyre.

f. Nxjerr mesazhin e pjeses

Romanin "Prilli i thyer" të Ismail Kadaresë mund ta interpretojmë me

disa mesazhe dhe tema kryesore:

1. Konflikti i traditës dhe modernitetit: Një nga mesazhet kryesore të

romanit është konflikti midis traditës së vjetër shqiptare të
 hakmarrjes dhe aspiratave të reja moderniste. Personazhet
përballen me detyra të trashëguara nga koha e kaluar dhe
dëshirojnë të përshtaten me një botë të ndryshme dhe më të
zhvilluar.

2. Dështimi i hakmarrjes: Romanin e karakterizon dështimi i

përpjekjeve të personazheve për të përmbushur traditën e
hakmarrjes. Në përgjithësi, hakmarrja sjell vetëm më shumë
vuajtje dhe zhgënjim, dhe ajo nuk sjell drejtësi të vërtetë.

3. Ndikimi i ngjarjeve historike në jetën individuale: Romanin

karakterizon ndikimi i ngjarjeve historike dhe politike në jetën e
personazheve. Ata janë të përfshirë në një kontekst ku zhvillimet e
mëdha politike ndikojnë në fatet e tyre individuale.

4. Identiteti shqiptar: Autori shqyrton identitetin kombëtar shqiptar

nëpërmjet personazheve të romanit. Ata janë të ndarë midis
detyrave të traditës dhe aspiratave për një identitet më të ri dhe më
të ndryshuar kombëtar.

5. Zgjedhjet morale: Një temë tjetër është konflikti moral që

personazhet përjetojnë në zgjedhjen midis traditës dhe dëshirës
për të shmangur dhunën dhe hakmarrjen. Ata pyeten për
moralitetin dhe detyrimet ndaj zakoneve të tyre.
Mesazhi kryesor që mund të nxirret nga romanin është se tradita dhe
zakonet janë forca të fuqishme që ndikojnë në jetën dhe fatin e njerëzve,
por ndryshimi dhe pranimi i vlerave të reja mund të sjellë përmirësime
dhe mundësi të reja për shoqërinë. Gjithashtu, dështimi i hakmarrjes si
një mënyrë e drejtësisë dhe vendosja e pyetjeve morale lidhur me
vendimet që bëjnë personazhet bënë që lexuesi të reflektojë mbi vlerat
dhe sfidat e shoqërisë tradicionale dhe marrëdhënien midis individëve
dhe zakoneve.

ORA 2

a. Ben analizen gjuhesore dhe stilistikore te vepres prrilli

i thyer

Romanin "Prilli i thyer" të Ismail Kadaresë karakterizon një gjuhë dhe

stil të veçantë, të pasur dhe simbolik. Këtu janë disa aspekte të analizës
gjuhësore dhe stilistikore të kësaj vepre:

1. Gjuha e pastër dhe e qartë: Kadare përdor një gjuhë të pastër dhe
të qartë që ndihmon lexuesin të kuptojë ngjarjet dhe mendimet e
personazheve me lehtësi. Kjo e lejon lexuesin të fokusohet në
thellësinë e romanit dhe në dilemat e personazheve.

2. Simbolizmi dhe metaforat: Kadare përdor simbole dhe metafora

për të pasuruar kuptimin e ngjarjeve. "Prilli i thyer" është një
 shembull i simbolizmit që përfaqëson shpërblime të thyera dhe
ëndrra të shkatërruara. Nëpërmjet tyre, autorit ia lejon lexuesit të
reflektojë më thellë mbi mesazhet dhe temat e romanit.

3. Dialogjet dhe bisedat: Dialogjet dhe bisedat mes personazheve

janë një aspekt i rëndësishëm i romanit. Ata shfaqen si një mënyrë
për të eksploruar konfliktet, dilemat morale dhe ndjenjat e
personazheve. Kadare i përdor dialogjet për të zbuluar thellësinë e
karaktereve.

4. Përdorimi i retrospektivës: Autori përdor shpesh retrospektivën për

të rikujtuar ngjarje të kaluara dhe për të ofruar kontekstin historik
të romanit. Ky stil i ndjekur i shkrimtarit ndihmon lexuesin të
kuptojë rrjedhën e ngjarjeve dhe rëndësinë e tyre në kontekstin
historik.

5. Përdorimi i humorit dhe satire: Në disa pika të romanit, Kadare

përdor humorin dhe satiren për të komentuar mbi disa aspekte të
shoqërisë dhe politikës së kohës. Ky stil shpesh shfaqet nëpërmjet
personazheve dhe bisedave të tyre.

6. Përdorimi i frazave dhe shprehjeve të fuqishme: Kadare përdor

fraza dhe shprehje të fuqishme për të thelluar emocionet dhe
dilemat e personazheve. Kjo krijon një atmosferë të ngarkuar
emocionalisht për lexuesin.
 7. Struktura e ngjarjeve: Stilistikisht, autori ndjek një strukturë të
veçantë të ngjarjeve që ndihmon në ndjekjen e zhvillimit të
ngjarjeve dhe karakterizimit të personazheve.

Përmes këtyre elementëve të gjuhës dhe stilistikës, Ismail Kadare krijon

një veperë e cila është e pasur në thellësi dhe ndikon në reflektim të
thellë mbi temat dhe mesazhet e saj. Shpërndarja e kujtimeve dhe
mendimeve të personazheve nëpërmjet gjuhës dhe stilistikës është një
mënyrë efektive për të eksploruar ngjarjet dhe dilemat e romanit.

b. Evidenton pjeset me te bukura te romanit prilli i thyer

duke argumentuar perse

Romanin "Prilli i thyer" të Ismail Kadaresë ka shumë pjesë të bukura

dhe të thella. Më poshtë, po paraqes disa pjesë të veçanta të romanit,
duke argumentuar përse ato janë të bukura dhe të rëndësishme në
kontekstin e vepres:

1. Shqyrtime mbi hakmarrjen dhe moralin: Pjesa ku Gjorgu fillon të

dyshojë në drejtimin e zgjedhur dhe moralitetin e hakmarrjes është
e bukur për faktin se shpreh dilemat morale thelbësore. Kjo pjesë e
romanit reflekton mbi detyrimet tradicionale dhe ngjarjet që
ndikojnë në ndryshimet e thella të karakterit të tij.
 2. Dialogjet midis personazheve: Dialogjet midis personazheve janë
tërheqëse dhe thelbin e romanit i përforcojnë. Ata ofrojnë një
ndjeshmëri të thellë emocionale dhe konfliktin midis traditës dhe
dëshirës për ndryshim. Dialogjet gjithashtu pasqyrojnë konfliktin
midis zakoneve të lashta dhe kërkesave të shoqërisë moderne.

3. Përdorimi i simboleve: Prilli i thyer është një simbol i fuqishëm në

roman. Ky simbol shfaqet herë pas here për të përshkruar
shpërblimet që personazhet presin, por që shpërblehet në një
mënyrë të trishtuar. Ky simbolizëm i këtij objekti krijon një
atmosferë të thellë të pasigurisë dhe ndjenjës së humbjes së
ëndrrave.

4. Retrospektiva dhe konteksti historik: Autori përdor retrospektivën

dhe ndalesat historike për të krijuar një kontekst të thellë historik
për romanin. Kjo e bën lexuesin të ndihet si pjesë e ngjarjeve të
kaluara dhe e ndihmon në kuptimin e shkaqeve dhe pasojave të
ngjarjeve.

5. Pasqyrimi i ndryshimeve shoqërore: Kadaresë ia del të reflektojë

mbi ndryshimet dhe sfidat që ka përjetuar shoqëria shqiptare në
kohërat moderne. Ky pasqyrim i ndryshimeve shoqërore është i
bukur në mënyrën se si sjell në pah tensionet midis zakoneve të
lashta dhe shoqërisë moderne.

Pjesët e përmendura më lart janë të veçanta dhe të rëndësishme për

romanin "Prilli i thyer" sepse ato shpalosin thellësinë e dilemave
morale, identitetit dhe konflikteve që shfaqen në vepër. Autori shfrytëzon
gjuhën dhe stilin e tij për të krijuar atmosferën dhe emocionet e duhura
për të eksploruar temat e tij kryesore në një mënyrë të mrekullueshme.

c. Komenton pjese ,shprehje, fragmente, dhe personazhe

per karakteristikat dhe sjelljet e tyre

Në romanin "Prilli i thyer" të Ismail Kadaresë, personazhet dhe

shprehjet janë thelbësore për zhvillimin e ngjarjeve dhe për të pasqyruar
karakteristikat e tyre. Këtu janë komente për disa prej tyre:

1. Gjorgu Berisha:
 Gjorgu fillon si një djalosh i dyshimtë ndaj hakmarrjes, por
ndryshon gradualisht gjatë rrjedhës së romanit. Sjelljet e tij
tregojnë për konfliktin moral dhe dilemën që ai përjetojnë. Ai
shfaq karakteristikat e rreziqeshme të një personi të pushtuar nga
tradita dhe detyrimet familjare.

 Shprehja e tij më e rëndësishme është kur ai thotë: "Hakmarrja

është e ëmbël sa dhe të pëlqen, e hidhur sa dhe të zverdhë. Nuk
është se ka gjëra të tilla të këqija që të mos të përftosh edhe ndonjë
të mirë."
2. Marko Shllaku:
 Marko paraqitet si një person që dëshiron të heq dorë nga
praktika e hakmarrjes. Ai shfaq karakteristikat e vendosmërisë dhe
ndërgjegjësisë morale. Shpesh ai është një zë i arsyeshëm dhe
kritik në roman.

 Shprehja e tij më e rëndësishme është: "Duhet t'i respektojmë

zakonet tona, por duhet të them se nuk ka më zakon se detyra që i
kemi ndaj kombit."

3. Zonja Muharrem:
 Zonja Muharrem është një figurë matriarkale e njohur me zakonet
dhe traditat shqiptare. Ajo paraqitet si një personazh i fuqishëm
dhe i mençur që ndikon në ngjarjet e romanit.

 Shprehja e saj më e rëndësishme është: "Lajkataret thonë se biseda

e fundit e Gjergj Berishes ishte me mua. Si mund të kishte qenë
ndryshe, - thash vetes time - kur ai nuk e kishte të qartë qëndrimin
për ndonjë kështjellën apo shtëpinë, për të mos thënë për vendimin
e hakmarrjes."

4. Prilli i thyer:
 Prilli i thyer është një simbol i fuqishëm në roman. Ky objekt
paraqitet disa herë në ngjarje dhe shfaqet si një simbol i ëndrrave
të thyera dhe prishjes së shpërblimeve të pritura.
  Shprehja "Prilli i thyer" përshkruan zhgënjimin dhe humbjen e
shpërblimeve të presura, dhe kështu ai sjell një ndjenjë të thellë të
trishtimit dhe nostalgjisë në roman.

Këto komente për personazhet dhe shprehjet në roman shpalosin

ndërveprimet komplekse dhe karakteristikat e tyre. Përdorimi i tyre nga
autori ndihmon në ndërtimin e rrjedhës së ngjarjeve dhe në thellimin e
temave dhe mesazheve të romanit.

d. Lidh ngjarjet e vepres me ngjarjet e diteve te sotme

Romani "Prilli i thyer" i Ismail Kadaresë është një vepër

e shkruar në një kontekst historik dhe shoqëror specifik të
Shqipërisë të shekullit të 20-të, por megjithatë ka
elemente dhe temat që mund të lidhen me ngjarjet dhe
realitetin e ditëve të sotme në disa mënyra:

Konflikti mes traditës dhe modernitetit: Konflikti i

shfaqur në roman midis zakoneve të vjetra të hakmarrjes
dhe dëshirës për ndryshim dhe modernitet mund të
përfaqësojë konflikte të ngjashme të shoqërisë sot. Për
shembull, konfliktet midis traditave të kulturës dhe
vlerave moderne si liria individuale dhe drejtësia janë
tema që mund të identifikohen edhe në shoqëritë e sotme.

Dështimi i hakmarrjes: Romanin karakterizon dështimi i

hakmarrjes si mënyrë e drejtësisë dhe detyrimi ndaj
zakoneve të lashta. Ky temë mund të kujtojë sfidat dhe
kritikat e sistemeve të drejtësisë dhe ndëshkimit të sotme
në disa vende.

Roli i ngjarjeve historike: Në roman, ngjarjet historike

shpërndahen në jetën e personazheve dhe ndikojnë në
fatet e tyre. Kjo e rëndësishme për të kuptuar se ngjarjet
historike të një periudhe të caktuar mund të kenë ndikime
të mëdha në shoqëri dhe individët sot.

Identiteti kombëtar dhe ndryshimi shoqëror: Kadaresë i

pëlqen të eksplorojë identitetin kombëtar dhe ndryshimet
shoqërore nëpërmjet romanëve të tij. Shpesh, ky temë të
lejon të reflektohet mbi çështje të tilla si globalizimi,
identiteti kulturor dhe adaptimi ndaj ndryshimeve të
mëdha shoqërore dhe politike.
Dilemat morale dhe etike: Personazhet e romanit
përballet me dilema morale dhe etike nëpërmjet
konflikteve që hasin. Ky temë është aktuale në shoqërinë
moderne, ku njerëzit përballojnë situata që kërkojnë
vendime të vështira në lidhje me çështje morale dhe etike.
Megjithëse romanit "Prilli i thyer" është shkruar për një
periudhë dhe kontekst tjetër, tema dhe mesazhet që ajo
përmban mund të jenë aktuale edhe sot dhe të na
ndihmojnë të reflektojmë mbi sfidat dhe dilemat e
shoqërisë bashkëkohore.