Volume 13, Issue 36
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
SPECIAL
ATDHE GECI MONOLOG PËR ÇAMËRINË
POINTS OF ATDHE GECI
INTEREST: MONOLOG PËR ÇAMËRINË
Çamëria është lindur në histori dhe, do të
 Chameria mono- çlirohet dhe zhvillohet në histori. a.g.
May be an image of text
logue Muza në mua po i pjekë poezitë për
Çamërinë, për vendlindjen e tre perëndive
 No Sided articles shqiptare; të Zeusit, Thotit, Apollonit, si dhe
and no restriction për gjuhën dhe shkrimin pellazg. Shqiptar,
lexoni e dëgjoni gurët e Prevezës, gurët që
for our members, shkruajnë, gurët që këndojnë, gurët që
our guest and our bubullojnë. N´kambë o burra thërret
Çamëria! N´kamb o burra ku ka Shqipëri!
friends. Bëhuni grusht me njëri tjetrin! Bëhuni
grusht për tokat e pushtuara!
 Latest needs for our Çamëria herët a vonë do ta merrë at´që e
meriton, lirinë për veten dhe për tokën
community and the denbabaden arbërore. Çamëria s´është vetëm
latest resolutions emër, ajo
Është teritor shtetëror, gjuhëhësor, etnikisht
 Our Free Voice pellazgo-arbëror. Skenari ogurzi i kohërave
( nga të mëdhenjtë e shteteve ) i vitit 1824,
through our words. 1878, 1913, 1915, 1940, ia përmbysën tokën
mbi kokë Shqipërisë, dhe Shqipërisë ia
grabitën 76 përqind të teritorit etnik shqiptar.
Përkundër vuajtjeve, dhimbjeve dhe gjeno-
cideve të pareshtuara, Çamëria i mbijetoi
I N S I D E T H I S skenarëve më famëkeq të Evropës.
I S S U E : Fati i gjuhës shqipe është fat i shqiptarëve,
fat i stërgjyshërve tanë pellazg, fat i gjithë
Faqe
VDIQ BALLKANIZMI I bALKANIT TE HAPUR Nga Shaban Murati
Atdhe 1
VDIQ BALLKANIZMI I bALKANIT TE
HAPUR
Faqe Nga Shaban Murati
vdiq 1
Sapo mbushi një vit, nisma e presidentit serb e
“Ballkanit të hapur” pësoi dështimin e parë
dhe ndërroi emërin e lindjes “Mini Shengen
ballkanik”. Emri i parë ishte një skifo, sepse
Faqe
shtetasit e të gjithë vendeve të Ballkanit
Andi 5-7 Perëndimor qysh përpara nismës serbe hynin
9, 12 në shtetet e njeri-tjetrit me karta identiteti dhe
vetëm Serbia mbante viza hyrje dhe ndalime.
Faqe Mirëpo nisma me emrin e ri “Ballkan i hapur”
sapo mbushi vitin e parë pësoi dështimin e
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
dytë më të madh dhe duhet të ndërrojë prapë
emrin, por edhe vendlindjen.
10-14
Nisma do të duhet të heqë fare fjalën
“Ballkan”, sepse po ndërron identitetin e vet
Declasified, Agim gjeografik. Me propozimet dhe lëvizjet e reja,
Hamiti, Janulla që po ndërmerr nisma e “Ballkanit të hapur”,
do të çvleftësojë si të papërshtatshme fjalën
rrapi Ballkan në kartën e saj të identitetit gjeografik.
Në mikrosamitin e tre shteteve anëtare të
Adresa Faqe “Ballkanit të hapur”, që u mbajt në Beograd në
2 shtator, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama,
Anetaresimi 34 siç njoftonte agjencia zyrtare serbe e lajmeve
“Tanjug” në 2 shtator, bëri këtë deklaratë:
“Liderët e shteteve anëtare të nismës së
“Ballkanit të hapur” po konsiderojnë seriozisht
L I F E ” J E T
kombit. Shqip flisnin mes vete perënditë
antike. Në shqip fliste e shkruante Zeusi,
Thoti, Apolloni, Aleksandri dhe Pirro i
Epirit. Shqip fliste e shkruante Platoni,
Aristoteli, Eskili, Talesi, Pitagora, Herod-
oti, dhe Homeri. Në shqip shkruanin, por,
dhe komunikoni të gjithë autorët anti-
kë.
Lindur jam në këtë truall kulturor, ku
Prometheu ishte mësimi im i parë. Në tërë
këtë histori Çamërie, unë jam vetëm një
shkrimtar. Shqipe, jam me fat që shkruaj
në këtë
Chameria
kryegjuhë të bukur, të shkrueshme dhe të
këndueshme. Jam me fat që shkruaj në
September 05, 2022
A E R E
gjuhën e shqipe të Homerit, Pirro Burrit,
Gjergj Kastriotit, Naim Frashërit, Hasan
Prishtinës, Nënë Terezës, Adem Jasharit dhe
të Ismail Kadaresë.
I shenjti Zeus nga faltorja e Dodonës i
vështron hartat e vjetra dhe të rejat. Hëm
thoshte Zeusi! Sa shumë ndryshime tek i
njëjti vend, tek e njëjat gjeografi, tek e njëjta
natyrë amëtare. Në Çamëri dhe nëpër Çamëri
çdo gjë e ka emrin, Shqipëri dhe do ta ketë.
Gazeta, “Zëri i Prevezës” shkruan: Nuk ka
forcë e as krim që na thyen për Çamërinë
Republikë. Atdheu është një! Shqipëria është
një! Ipe të Çamërisë, e kam një urdhër për ju
prej Zeusit! Kremtoni Çamërinë Republikë!
Se Shqipëri pellazgësh është gjithandej
Epiri!...
Çamëria Shqipëri është udhë, është plagë e
përhershme në gjithë qenien e trupit shqiptar.
Republika e Çamërisë e shpallur me 30 tetor
2016 me sipërfaqe 23 mijë e 5 qind kilometra
katrorë tokë dhe det, është shteti më i ri në
Evropë dhe në botë. Shqiptarë, Shqipëria nuk
e ka atë luks të falë një teritor sa Çamëria.
Një Shqipëri sa Çamëria nuk falet. Adhoan,
Republika e Çamërisë sot duket ëndërr, por
nesër ajo do jetë Republikë me Shqipërinë,
Kosovën dardane, Iliridën.
Çamëri e Pirro Burrit, më bëj një vend në
vendin tënd, një vend në muret pellazgjike të
që të ftojnë shtete të tjera domethënëse pranë
saj si Greqia, Italia, Turqia dhe Hungaria, që
të bashkohen me këtë nismë rajonale”.
Pavarësisht se mburravecëria ballkanike
tentoi ta shiste si sukses të madh që “Ballkani
i Hapur” po u drejton ftesa për anëtarësim
shteteve jashtë Ballkanit Perëndimor dhe
jashtë gadishullit ballkanik, e vërteta është se
kemi të bëjmë me një dështim të madh të
nismës, e cila po heq dorë nga identiteti
gjeografik i saj. Me këtë pretendim shtrirje
anëtarësimi pa kufi “Ballkani i Hapur” po
çballkanikoset dhe mund të thuhet se ballkan-
izmi i “Ballkanit të hapur” vdiq.
Nisma serbe, ku janë anëtarësuar me zell të
paparë jugosllav Shqipëria dhe Maqedonia e
Veriut, nuk do të mund të mbajë më emrin
“Ballkan i hapur” përderisa po fton për
anëtarësim shtete, që janë jashtë Ballkanit në
tërësi.
Gazeta serbe “Telegraf” njoftonte në 2 shtator
se ministri i jashtëm hungarez, Peter Szijjarto,
i ftuar në samitin e Beogradit, deklaroi se
Hungaria është gati t’i bashkohet kësaj
nisme. Por nëse Hungaria bëhet anëtare
bashkë me shtete të tjera jashtë Ballkanit, kjo
do të imponojë ndryshimin e emrit të nismës,
sepse gjeografia e saj bëhet krejt tjetër dhe
ikën nga vendlindja e saj ballkanike.
 P a g e 2 O u r W o r d s

Ja sesi do të manipulohet kombësia shqiptare, zhduket vendlindja dhe atësia nga regjistrimi
Ja sesi do të manipulohet kombësia
shqiptare, zhduket vendlindja dhe
atësia nga regjistrimi
9 Etni pretendente për të kthyer
Shqipërinë në vend multietnik
të popullsisë që parashikon të bëhet derë
më derë ku çdo individ do të plotësojë një
formular dhe për herë të parë do të pub-
likojë edhe besimin fetar apo përkatësinë
etnike. Projekti do të zgjasë 6 muaj dhe
shtatë mijë punonjësit do të kenë një fond
pagash prej 90 milionë lekësh të reja,
ndërkohë që e gjithë kostoja do të jetë
rreth 15 milionë euro. Sipas zyrtarëve të
lartë, projekti për regjistrimin e popullsisë
edhe pse ka një kosto të madhe financiare,
parashikohet që të japë rezultate pozitive
në mirorganizimin e politikave. Shteti do
të paguajë 5 milionë euro, ndërsa shpen-
zimet e tjera do të mbulohen nga organiza-
ta si IPA me 8 milionë euro, UNFPA me 1
milion, si dhe financime të tjera të UNDP
dhe statistikat suedeze. Regjistrimi i
Përgjithshëm i Popullsisë dhe Banesave
është numërimi i plotë i të gjithë indi- regjistrimit,
vidëve, Njësive Ekonomike Familjare dhe trajnon
Banesave, destinacioni i të cilave është kontrollorët Ja pse Pollo mbështet regjistrimin e popullsisë
banimi. Qëllimi kryesor i Regjistrimit të dhe merr të Jo rastësisht, në radhët e ministrave të qeverisë Berisha, Ministri për
Popullsisë dhe Banesave është të japë një gjitha masat e Inovacionin dhe Teknologjinë e Informacionit, Genc Pollo, ka shfaqur
panoramë aktuale dhe të saktë të realitetit nevojshme zellin më të madh për të marrë përsipër procesin e regjistrimit të popull-
demografik, ekonomik dhe social në vend. për zbatimin sisë. Angazhimi i Pollos për të kryer këtë proces, i cili synon greqizimin e
Regjistrimi jep një fotografim të momentit në kohë dhe jugut të vendit, sqarohet vetëm po t’i referohemi prejardhjes filo greke të
mbi gjendjen sociale dhe nivelin e jetesës me korrektësi familjes së ministrit dhe lidhjeve të tij të ngushta me udhëheqësit grek.
së popullsisë në një moment të dhënë. të procesit të Veç kësaj, gjyshi i Genc Pollos, Themistokli Pollo, i njohur si Take Pollo,
Vetëm regjistrimi mund të sigurojë të regjistrimit. ka qenë oficer i ushtrisë vorio-epirote në vitet 1914-1917, me gradën
dhëna kaq të plota dhe të detajuara dhe Regjistrimi i kapiten, ku ka djegur 27 fshatra në jug të Shqipërisë si dhe ka vrarë rreth
rezultatet e tij janë jetësore për një poli- fundit i 500 shqiptarë. Me sa duket, është kjo lidhje e ministrit me grekët dhe
tikën dhe marrjen e masave efektive. popullsisë në paranojat e ‘97 se e rrëzuan grekët nga pushtetit, që Berisha është kaq i
Shqipëri u përulur para interesave greke.
Organizimi për regjistrimin e popullsisë realizua në
Komisioni Qendror i Regjistrimit të vitin 2001, Çamët, kundër regjistrimit të popullsisë
Popullsisë do të jetë struktura drejtuese e por ndry- Partia për Drejtësi dhe Unitet, e cila mbron interesat e popullsisë çame,
të gjithë këtij procesi. Këshilli i Min- shimet e është shprehur kundër projektit të qeverisë për regjistrimin e popullsinë
istrave, me propozimin e Komisionit shumta demo- mbi baza etnike dhe fetare, pasi sipas saj kjo do të përgjysmonte artifi-
Qendror të Regjistrimit, cakton përbërjen grafike shtru- cialisht në sy të botës numrin e shqiptarëve. Kryetari Partisë për Drejtësi
e komisioneve të regjistrimit që ngrihen në an nevojën e dhe Unitet, Shpëtim Idrizi, ritheksoi edhe një herë qëndrimin e partisë që
çdo qark. Këto të fundit organizojnë regjistrimit të ai drejton, kundër kësaj nisme, me argumentin se deformohen situata
punën përgatitore për regjistrimin brenda ri të popull- demografike në Shqipëri. Deputeti Idrizi theksoi se futja e elementit të
territorit të qarkut, përzgjedh personelin e sisë. deklarimit të përkatësisë fetare apo etnike, do të detyrojë shumë shqiptarë

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

Albania rail lines dead

why no one moderniz-
Student debt can make students breathe es them and have en-
while economy is put down by big corp in ergy collected from
With the
agricultural
right support
leveleverything is there and fuel all of
possible in America….True common Europe as well...
American fighters...

Ismail Qemali vlora A hero in the ground!!!

Po su bashkuan kokat sbashkoen toakt
Why are locals stopped?
Si behen levizjet neper rruge pa godi-
na...

ADELINA DOKJA TIK -TAKET E MALLIT?

ADELINA DOKJA TIK
-TAKET E MALLIT?
pikojne catite...
Nuk eshte redaktuar
akoma. Si ju duket?
Jane engjej apo djaj -
Shtihen t'ia dhurojne
vdekjen !
Dora e mallit...!
Duke lexuar letrat per te
shuar mallin e njerezve te
mije, papritur gjeta te
vizatuar doren e gjyshes!
- Oh! Klitha ! Sa u ge-
zova ! Për çudi ajo dore
mori jetë ! U ringjall!
Dhe tek nisën lotët të më
rrjedhin, u zgjat! U zgjat
dhe fshiu lotet e mallit qe
ne leter pikuan.
E putha me syte e perlo-
tur! Atë çast, zemra
ngasherente si femije!Sa
vite kane kaluar dhe
malli me pervelon ne gji.
- Gjyshe e dashur sa me
ke munguar! pëshpërisja
në heshtje. Dhe me
ringjalleshin kujtimet pë
ato duar qe me rriten me
zor !
- Sa here per ne ke
ndenjur zgjuar nga
shqetsimet e fatit tone!
Se na mungonte gjithcka. Nëna na anim dhe me duart e tua, keq, ti më mbaje me tone te hidhur me dashuri, që sot
mungonte. Buka, teshat. Ti Nena beje punet qe duart e tua dhe me të jemi të ngritur. Ndaj i kujtoj me
jone e madhe! Ti sofra jonë ! Ti "Mareshallja" kishte ngrohtesi zemre ! dhimbje dhe lot! I kujtoj ato duar
ledhatimi ynë !..Sa here t'i kemi urdheruar të kryhen vetem Gjithcka më me jepje malli , me te mirat ne bote...
zbardhur floket me thinja ! Sa here per nje qellim: Te na mua qe se shijova
të mbushëm ballin me rrudha... rrembente lojën ne ! eren e nënës ...
Heshta per nje cast ! Pastaj sërish E dashura gjyshe ! Kjo - E kam kerkuar nje
nisa monologun : dorë e mbetur ne vizatim, jete dhe si gjeta dot !
- Ishim femije, dhe ne boten tone, plot dashuri gatuante! Sa As nënën që se dija!
kerkonim te jetonim. Vetëm ti e pune kane bere ato duar te As ty ! Po ty me ato
kuptoj perse i ngjite ato rrudha! Tearta për ne ! Pune duar te arta qe na
na gezosh në jetë ne! Ato duar te dore, pune shtepie! Ti rriten dhe s'u ankuan
fishkuara , por aq te ndjeshme ,s'u mblidhje lule mali, të kurre për ne. E nuk u
ndalën per ne! Ato buzë po aq te gëzosh niper dhe mbesa. lodhen kurrë, s'të
dashura, na mbuluan me puthje dhe Dhe su ndale deri sa tu sos harroj dot ! E gjallë je
urata të rritemi ! jeta. per mua! Si Diell!
- Ah ! sa mall kam t'i shoh Tani kur kam perpara
-Sa perkedhelje na dhurove! Sa here ato duar te vogla, te thata, kete vizatim , më
lotet faqeve tona të ranë ! Dhe i te shtrejta sa c'eshte vete shfaqen ato duar ! Po
fshije qe njerka mos na shikonte.Sa jeta. Sa me mungojne më shfaqen se panda-
here na mbuloje kur iknim te lu- duart tua! Kur ndjehesha lur rritën historine
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

While full of water sites Albania under extreme energy level and everything over is jail time...WHY? Fascism?

ATDHE GECI MONOLOG PËR ÇAMËRINË

likës së Çamërisë. Të dyja çame është e bekuar me qiell shumë të gjerë
Atikës, Dodonës, Moresë dhe Athinës, një vend në histori. Pro patria! Të gjithë shqip- këto vepra janë realizuar dhe e uruar, – thotë Dardani e kishte emrin,
atdheun ku jetën e bënin stërgjyshërit e mi. Çamëri, tarët për Pavarësinë e Çamërisë! për mrekulli e me nivel të himni, prandaj ajo Pellazge kish mbiemrin.
shpëto veten tënde nga Greqia dhe greqishtja, shpëtoj Atdhe Geci, Dortmund, 09. 09. lartë cilësor. është dritë e Në mbretërinë e tokës
rrënjët e gjuhës shqipe, bimën e gjakut tënd. Mos u jep, 2022 Shqipërisë“. atë zog të gjelbërimeve
ruaj palat e fustanellës pellazge, trungun e arbërit, Himni Kombëtar i ATDHE GECI të ngjashëm me kaçubat
djepin tënd prej ulliri. Pesë vjet të Kushtetutës të Repub- Çamërisë është një mëllenjë né e thërrisnim.
Çamëri, unë jam i padobishëm pa ty! Jam i padobishëm likës së Çamërisë dhe Himnit të Kryekëngë, marsh liriko- POEZI MBI Ky zog poetik i fushave
pa bubullimat e fustanellës tënde. Greqi, kot përpiqesh Çamërisë epik – ka linjë melodike të CAMERINE i motshëm 15 mijë vjet,
të mohosh diellin, hënën, yjet përreth shqipeve mbi ëmbël, e po aq është rron Fushës së Kosovës
Çamërinë Shqipëri. Kot përpiqesh të mohosh popullin KRYE KËNGËS SË ÇAMËRISË kumbues e evokues ndaj Nga gjaku i të rënëve po si një lirik i madh.
çam, popullin më të lashtë se vetja jote. Vështrimet e historisë çame. Në të gjelbër lulkzon Librin kur lindën epokat
mia të heshtura janë me frymë poetike e politike të Republika e Çamërisë gjitha vargjet e himnit toka, nga gjak i të e quaj Alfabetin pellazg,
kohës. Në natyrë të gjithë jemi të njëjtë. Ipe, natyra koncetrohen kulmet e rënëve na u rritën Diskun e Festos, Safon
është ajo që i jep gji ajrit, ujit, dritës, detit, qiellit e Sot, më datë 09.09.2017, kemi një historisë sonë, tragjedita shkronjat, kombi antikën më të qytetëruar!
shirave të gjelbra. lajm shumë të rëndësishëm për çame, ideali kombëtar i shtet, gjuha shqipe, Adhoani,një trim dardan
Sot është pesë vjetori i miratimit të Kushtetutës të kombin, e veçmas për Çamërinë. saj… nga gjaku i të rënëve nga shkambijtë e Trojës,
Republikës së Çamërisë, dhe pesë vjetori i Himnit të Qeveria e Republikës së Çamërisë, u lind flamuri! Trojën e pa si e varrosën
Çamërisë. Ipe, kudo që jeni, manifestoni!...Shqipëria pas zgjedhjes së Qeverisë së Re, për Evidentohen plagët she- kufijtë Ilirisë t ́ia rrudhin.
është më e madhe se Shqipëria. Greqi, nuk është më herë të parë, realizon dy vepra kullore, „Gjokset e përgja- ADHOANI
dje, Çamëria Republikë është koha dhe momenti. historike: kura të Nënës Çamëri“ që URDHËRIPAEMËR
Çamëri, ti je fuqia e së tashmes dhe së ardhmes!... Je mëkojnë këngën shqiptare Na ishte njëherë një
lindur në histori dhe do të çlirohesh dhe zhvillohesh në Kushtetutën dhe Himnin e Repub- në këto brigje. „Toka zog Liria është zjarrmi që pluskon pan-
 P a g e 4 O u r W o r d s

Ja sesi do të manipulohet kombësia shqiptare, zhduket vendlindja dhe atësia nga regjistrimi
që për arsye të ndryshme të shkelin
parimin e gjakut gjatë deklarimit. Ai
theksoi se këta dy elementë shkelin
parimin themelor, atë të gjakut.
ILIA KARANXHA
KRUJA DHE KALAJA E SAJ DERI
MË 1443
TE DUA FORT ZEMER
NGA DIELLI DO MAR ZJARR HUA
DO T;JA JAP ZEMRES
DO T;JA VJETH SHKELQIMIN
HENES
TE NDES BOTEN E PERGJUMET
HIDHMI SYTE ,MOS RRI NE
ENDERR
TE DUA FORT ZEMER !
PO VRAPOJ TE SHUAJ MALLE
Mezi pres te vije tek ju hapni portat ,
hapni krahet ,me perqafoni ! Mall e lote
lini menjane , kam ardhur me dicka me
shume , jo me pasuri te madhe, ne leke e
pare ' Vij perplot me thesare me dy
engjej te vertete qe me gezuan ne kete jete
Mos me pyesni si kam kaluar kam qene
mire ,jam bere nene me enderren time
nder duar asgje ne bote s'ka te krahesuar
Ah, moj nene kruspull te shoh! Cohu ne
kembe me perqafo si dikur puthem ne
balle , ke shume vite s'me ke pare Kalo
ti cdo dhimje me mua tani jam ne krahet e
tua shtepine ta mbusha plot hare gezo
dhe ti, moj nene me ne Cohu dhe merr
pak force Me mbeskat eja dhe loz t;u
tregosh duke shetitur per c'do gur e c'do
livadh ku na rrite ne me pare Mezi pres
te vije tek ju Hapni portat Hapni krahet
me perqafoni ! Kam ardhur plot me the-
sare , Po vrapoj te shuaj malle
Cikel poetik
Agim DESKU
lule Amerikës
Do iku sonte nga urrejtja e Rinoqerve
Kjo fjalë më mbyet mua dhe vargun tim
Dua të flas më ty vargu im në Toronto
Mes rreshtash i kam dërgu të vetmën fjalë
Aty ku më rri emri im Agim
E kam edhe secilin varg kur shkruej këngë
e hymne
Çdo martiri të atdheut tim të falur nga zoti
Me uratën e Shën Jeronimit shqip
Këtu denbabaden para secilit djall e njeri
Ku diku këtu isha vetë Iliri.
Ma thot Nëna Tereze sheshit të Kalkutës
Me lule mes për mes Shqipërisë
Në Vendik ku aromat e luleve na presin të
gjalla
Si kujtim për një nekrolog varri shqip
Jo Nëna Tereze nuk vdes kurrë,është shpirti i
çdo shqiptari
I secilit lot ,të secilës botë dje,sot e nesër
Nuk vdes pa ty ëndërr e gjallë e vargut tënd
Kur më falë si aromën më dërgon për atdheun
tim
Të heshtur nga plagët e shekujve nëpër
burgjeve të Evropës
Edhe burgu i shpirtit tim sa i rendë shekujt nuk

Biggest Heist on private land continues to

happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??

Cikel poetic Agim DESKU

i numëron
O zot më jep fuqi ta dua mikën si
atdheun e robëruar
Të pijmë në një gotë dikur të zbrazur
verë Çamërie
Për kohën e tim biri rri pranë gurëve të
Kosharës
Aty ku më rri zemra e shpirti im shqip
Nëpër secilin cep të atdheut mbjelli
nga një lule
Të ruaj aromat e tyre për fjalët e mikës
sime
Kur vjen m vargun tim të rujtur në
gjakun e saj
Të flamurit kuq e zi që e mbanë në gji
Me vite e ka qëndisur bashkë me
Marigonën
Sot në ditën e festës se flamurit tim për
28 Nëntor
Këtë ditë lindi dhe vdes vetëm me
vargun e secilit mik
Përse më ikën për pak ti frymëzimi im
Përse m`i dërgon këto cuname ti det o
det
Përse nuk më falë pulëbardhat tua sa
shumë i dua
Bashkë e ruajmë detin nga furtunat,
nga përmysja e Titanikut.
E dashurive të rujtura me vite tek
shqipet e mia
Tek Princi Ilir kur shetiste Alpeve
shqiptare
Ta them shqip me vargun tim diku
mbrëmjeve me hënën
Kur unë më ty mike beja fotografi
pranë Durrahit
Gjurmonim bashkë me Arzanen fisin
tim pellazg
I vëjmë emrin Apollonisë udhëtojmë
rrugës se kombit tim
Dashurojmë atdheun për emrin
Agim,bashkim,Liridon
Për secilën mike kur më flet
shqip,këndon shqip,luan shqip
Me ty pranverat marrin ngjyrët e
Ylberit kur shi bie bashkë me lotin
Kur fytyrat e çameve rrinin mbrëmjeve
pa hënë,pa yje
Dritarët e burgut të hapura herë të
mbyllura më rrinin * * * mendja jonë
Më gjuanin ballintim,syrin,më vranin edhe Ti urren. Patjetër ke dashuruar, shtegton në qiell
lotin Pa dashuri, urrejtje s'ka. dhe në fund të dheut
Gjithëçka në jetë,vetëm shpirtin e tokën,jo Zemra mban në një anë gjakun e kulluar, (parajsë e skëterrë tok),
Buzëqeshjen e kam shqipe,atdheu ma ka Gjysma tjetër të ndoturin shpëlan. petalet e pranverës
falë 1963 janë lotët e ngrirë të shkurtit
Këngëve labe,came,edhe të malësorit në * * * që çelin me manushaqet
Guci Plaga e prindit është e thellë, dhe lule taçet
Të Oso Kuka e mora uratën për atdheun Memece. nën sqetull të ferrës
Edhe tek baci Adem Prekazit të legjendave Kur t'i zbuloni eshtrat, me gjëmba më shumë se gjethe,
Aty ku zanat më rritnin për fitore tek luftoja Mos u çuditni, si ditët e kësaj jete,
me djallët . Mos bëni pyetje, që gdhihet dhe ngryset
Brinjët, ku godet zemra, me diell të vakët
SHKRUAN: Aida Tuci Pse i roniten! dhe hënë të ngrënë.
1999 UNIFORMA E MËRZISË
dhe nëna Aldo Terrusi, në udhëtimin e tij * * * Me vjeshtën ikën dhe ngjyrat
nëpër Shqipëri. Vetë Aldo, autori i librit Çdo gjë shuhet e zhduket përfare. sikur e morën lejlekët ylberin
është lindur në Vlorë më 1945 dhe në vitin Vetëm brenga nuk humbet asnjëherë. me sqepin e tyre,
1949, kur familja e tij u kthye në atdhe Porsi gjembi i tharë mes arës, Na veshi grija,
(Itali), ai ishte akoma fëmijë. Kishin lënë Që gërvisht dhe vellon e erës. uniforma e mërzisë,
pas babanë, i cili ishte një ndër të burgo- 2001 Trungjet e plepave
surit e shumtë të burgut të Burrelit. Ai vdes * * * tyta pushkësh të vjetra turke
në burg pas tre vjetësh, pa patur mundësi as Sa fjalë vdesin pa u thënë, mbjellë nga luftërat ballkanike,
t’u thotë fjalën e fundit familjarëve. Në Fjalë që në zemër çelin trëndafilë, Më kot qortojmë vjeshtën,
vitin 1993 Aldo Terrusi rikthehet në Fjalë që tërë jetën plagë mund të lënë. cigare e pashuar hedhur përdhe
Shqipëri së bashku me xhaxhanë. Më në Fjalë që në jetë më nuk vijnë. tymon dita e djeshme,
fund, për të kishte ardhur dita që të kthente Digjet diçka në shpirt,
në atdhe eshtrat e të atit. mendimet tona tymojnë,
EKZISTENCË dashuria, miqësia s'ndritin,
VANGJUSH ZIKO Jam frymë delikate, shpatë e ndryshkur
SENTENCA fllad që ledhatoj që humbi këllëfin burrëria,
Të pëlqen shpesh ta kthesh kokën pas kurorët e pemëve ushtarë të xhavitit jemi,
dhe të lexosh gjurmët e krijimtarisë tënde! dhe flokët e kreshpëruara këmbejmë pushkën
* * * të njerëzve njësoj. tok me nderin
Mbi tavolinë m'u shtuan syzet, Fluger, për një kafshore bukë.
Në xhep me stilolapsin duhet tok t'i mbaj. lodër në dorë të stuhive jam. ASKUSHI
Po më largohet bota larg prej syvet, Kam sy që shohin botën Nuk e di,
A më thellë po hyj në thellësitë e saj. pa mua. isha përgjumësh
1986 Zemër indiferente (i dehur nuk isha!)
* * * (orë me bateri Si quhesh?- më pyeti dikush.
Ja, më në fund, ajo që kërkoja. varur në mur), Isha duke ecur
Ku është gëzimi i madh! kur jashtë ulërin (nuk e di se ku!).
Sa vite me rradhë e ëndërroja një urgjencë. Emri im nuk i vlen askujt,
Të zbriste në zemër ky gaz. Muzë e shurdhuar... veç policit, që më sheh me dyshim,
Njeriun s'e lodhin sëmundjet dhe jeta, Më thuaj, I papunë,
As lufta që iku, as kjo që vjen pas. a është kjo ekzistencë?!... i urtë,
Të lodhka më shumë e vërteta, SOFT ROCK pa parti jam,
Rruga e gjatë e saj. Pa trokitur mirë vjeshta, mbledh kanaçet që pijnë
1961 mendojmë për dimrin, politikanët e bosët,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
VDIQ BALLKANIZMI I bALKANIT TE HAPUR Nga Shaban Murati
Përfshirja e shteteve të tjera
jashtëballkanike i ndërron identitetin
gjeografik dhe diplomatik dhe
nismës as i takon dhe as mund të
quhet më ballkanike.
Po ta krahasosh me nisma apo me
grupime të tjera të ngushta subra-
jonale në kontinentin europian,
dështimi i “Ballkanit të hapur” është
uluritës. Kështu nisma apo grupimi
subrajonal i “Këshillit Nordik” është
krijuar që në vitin 1952 dhe nuk e ka
ndryshuar asnjëherë as emrin e vet,
as shtetet anëtare, dhe as identitetin
geografik dhe quhet njëlloj edhe sot
si para 70 viteve.
Nisma tjetër subrajonale “Grupi i
Vishegradit” është themeluar në
vitin 1991 dhe ka po ato vende
anëtare, po atë identitet gjeografik
dhe po atë emër sot e kësaj dite si 31
vite më parë. Grupi subrajonal serb i
“Ballkanit të hapur”, përqafuar
vetëm nga tre shtete, Serbia,
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut,
po ndërron emër dhe identitet
gjeografik dy herë brenda dy vite e
gjysëm që nga krijimi i saj.
Pyetja, që del nga novacioni i ri
allaballkanik i ftesës së tre shteteve
të aleancës subrajonale të “Ballkanit
të hapur” drejtuar për anëtarësim
shteteve të tjera jashtë Ballkanit
Perëndimor dhe jashtë gadishullit
ballkanik, është se përse doli kjo
befasi diplomatike dhe organizative
për çballkanizmin e “Ballkanit të
hapur”.
Shpjegimi i parë është dështimi i tre
krerëve të tre shteteve anëtare të
“Ballkanit të hapur” për të detyruar
tre shtetet e tjera të Ballkanit
Perëndimor që t’i bashkohen nismës
serbe. Kosova, Bosnje-Hercegovina
dhe Mali i Zi kanë refuzuar të futen
në atë mikroaleancë, sepse e dinë se
Serbia nëpërmjet nismës së saj të
“Ballkanit të hapur” synon t’i zhbëjë
ato tre shtete.
Samitxhijtë e Beogradit u përpoqën
në 2 shtator të bëjnë një truk dhe t’i
servirnin publikut sikur nisma e
tyre po përkrahet nga Mali i Zi dhe
nga Bosnjë-Hercegovina, meqë dy
politikanë të lartë të atyre dy
shteteve ishin si mysafirë të ftuar për
degustimin e verërave në samitin e
Beogradit.
Mirëpo e vërteta është se Abazoviç
është një kryeministër i shkarkuar
nga parlamenti i Malit të Zi në gusht
të këtij viti dhe nuk ka tagër ligjor të
fusë Malin e Zi në nismën serbe.
Abazoviç shkoi në Beograd si i
ftuar personal i presidentit serb
Vuçiç dhe i kishës ortodokse serbe.
Kryetari serb i Këshillit të Min-
istrave të Bosnje-Hercegovinës,
Zoran Tegeltija, ishte në samit si
ftuar i presidentit serb, pa asnjë
mandat zyrtar dhe pa kompetencë
ligjore dhe pa asnje tagër që të fusë
shtetin e Bosnje-Hercegovinës në
nismën serbe.
Gazeta “Sarajevotimes” shkruante
në 1 shtator se Tegeltija merr pjesë
në samitin e Beogradit pa lejen e
presidencës së përbashkët trepalëshe
të Bosnjë-Hercegovinës. Pra ai ishte
në cilësi personale si politikan serb i
3 6
ardhur nga e ashtuquajtura “serpska republika”. Dy
anëtarët e presidencës së përbashkët të Bosnjë-
Hercegovinës, Xhaferoviç dhe Komsiç, që përfa-
qësojnë popullin boshnjak dhe popullin kroat, janë
kundër “Ballkanit të hapur” serb dhe pa firmën e pa
pëlqimin e tyre nuk mund të ketë asnjë lloj përfa-
qësimi zyrtar apo anëtarësimi të shtetit në atë nismë.
Kështu që pjesëmarrja e Abazoviçit dhe e Tegeltisë
në samitin e Beogradit ishte një reklamë artificiale
për ta paraqitur të paqenën si të qenë. Për të
mbuluar dështimin e nismës, e cila mbeti gjysmake
me vetëm tre shtete nga gjashtë shtete të Ballkanit
Perëndimor, tre krerët e shteteve anëtare të nismës
dolën me propozimin e ri që të ftojnë për anëtarësim
në mikroaleancën e tyre shtete të tjera përtej Ball-
kanit Perëndimor dhe përtej gadishullit ballkanik.
Sipas deklaratave zyrtare të diplomacisë së SHBA
dhe të BE nisma e “Ballkanit të hapur” nuk mund të
njihet dhe as të quhet e vlefshme nëse në të nuk
marrin pjesë gjashtë shtetet përbërëse të Ballkanit
Perëndimor. Duke parë se ky është një mision i
pamundur, dhe për ta shpëtuar në një farë mënyre
nismën serbe nga shkrirja, treshja e tre shteteve
anëtare nxitoi në 2 shtator të dilte me blofin e ri
diplomatik të ftesës për anëtarësim të shteteve të
tjera jashtë Ballkanit Perëndimor.
Shpjegimi i dytë është realizimi i rolit të “Ballkanit
të hapur” si nismë që devijon dhe i kundërvihet
integrimit europian. Duke marrë shtysë nga strate-
gjia antieuropiane e Rusisë dhe me mbështetjen e
fortë të diplomacisë ruse nisma serbe doli që në
mbledhjen inaguruese në Novi Sad në tetor 2019 me
devizën antieuropiane “të Ballkanit për ballkanasit
pa tutorësinë e BE”.
Një studim i ministrisë serbe të mbrojtjes i pub-
likuar para pak kohësh në median zyrtare
“vojnodelo.mod.gov.rs” thekson se “Rusia ka
mbështetur nismën serbe të Ballkanit të hapur”.
Interesi strategjik dhe gjeopolitik i Rusisë në Ball-
kan është që të krijohet një pol politik lokal apo një
mikroaleancë subrajonale e kontrolluar nga Serbia,
që të distancohet nga integrimi i lodhshëm europian
dhe të kërkojë alternativën e lehtë ruse. Në këtë
kuadër duhet parë refuzimi i presidentit serb Vuçiç
për të harmonizuar politikën e jashtëme serbe me
atë të BE dhe kundërshtimi i tij kategorik për të mos
vendosur sanksione ndaj Rusisë agresore.
Në këtë kuadër duhen parë edhe qendrimet proserbe
dhe efektivisht proruse të kryeministrit të Hungarisë
dhe të atij të Shqipërisë, që i kërkojnë BE-së të mos
i bëjë presion Serbisë për vendosjen e sanksioneve
kundër Rusisë.
Karakterin antieuropian të nismës serbe “Ballkan i
hapur” e theksonte edhe një studim i Fondacionit
amerikan “Rockfeller Brothers” i botuar në median
“euractiv” në 30 gusht: “Nisma “Ballkan i hapur”
mund të ndikojë negativisht në rajon. Liderët e
shteteve të përfshira në “Ballkanin e hapur” duket
se e mirëpresin idenë që ata nuk kanë pse
mbështesin standartet europiane brenda saj”.
Duke ftuar shtete jashtëballkanike si Hungaria
filoruse, “Ballkani i hapur” tenton të thellojë dis-
tancën nga BE. Madje në mesin e tre krerëve të tre
shteteve pjesëmarrëse të nismës serbe po pompohet
idea megallomane se nisma e tyre do të bëhet
qender e madhe jo rajonale, por ndërkombëtare, ku
do të aspirojnë të hyjnë gjitha shtetet europiane.
Nuk është shaka! Kryeministri i Shqipërisë Edi
Rama deklaroi në samitin e Beogradit në 2 shtator
se shtete europiane mezi po presin të bëhen anëtarë
të “Ballkanit të hapur”. Samiti dëgjoi rrëfimin e tij
anekdotik se si kryeministri i një shteti anëtar të BE
e kishte thirrur në telefon dhe i ishte ankuar i mër-
zitur pse nuk e kishin ftuar në samitin trepalësh të
Beogradit.
Dhe me megallomaninë tipike ballkanike kryem-
inistri u lavdërua se tani shtetet europiane po presin
ftesa nga “Ballkani i hapur” dhe këto kërkesa vijnë
P a g e 5
“nga shtete europiane nga të cilët ne kemi Enertin Dhaskali
EDHE NATA LOTON MALL-
pritur ftesa të llojeve të ndryshme prej një
kohe të gjatë”.
Në heshtje, qajnë mendimet nëpër natë,
Përhumben vështrimet në kthinat e hênës,
Hapu dhé të futem, ku katandiset diploma-
Teksa një melodi nis të fishkëllej ngadalë,
cia ballkanike, që dëften përrallat se
anëtaret e BE, që kanë zvarritur kërkesat e Imazhi yt buzëqesh nga xhepat e zemrës.
Ti je larg, harruar në vetminë tënde,
integrimit për shtetet e Ballkanit Perëndi-
E mua më vret çdo sekondë e kësaj nate,
mor, tani presin në rradhë për të hyrë në
Zëri i ëmbël më ndjell thellë në kujtime,
“Ballkanin e hapur”.
Në poret e shpirtit vallëzon një prekje.
Kemi një autosugjestion të habitshëm Përtej kohës, a mundesh dot të më harrosh,
A harrohet në heshtje gjysmëshpirti vallë?!
haluçinant, ku jo Ballkani do të hyjë në
Për ty, endur në dhimbje, hënën pyes,
Europë, por BE do të hyjë në “Ballkanin e
Nëpër tinguj, edhe nata loton mall...
hapur”. Këto janë broçkullat e nivelit të
-ENERTIN DHESKALI-
lartë, që vijnë nga mikrosamiti i Beogradit,
DRIDHEN NDJENJAT E VRARA-
me kryetarë të dehur pas ahengut të verës
Dridhen ndjenjat e vrara nga vuajtjet,
dhe të konjakut lumë dhe betimit para
flamurit të ri të përbashkët trepalësh të Si gjethe të zverdhura nën erën e vjeshtës,
Të pikura aq hidhur nga zhgënjimet,
vëllazërim-bashkimit jugosllav.
Dhe shpartalluar prej thikave të dhimbjes.
Samiti i fundit i mikroaleancës “Ballkan i
Dashuria është vetëm një iluzion gënjeshtar,
hapur” prodhoi një lëvizje të re antieuropi-
Një lule petalebukur, një ëndërr e pabesë,
ane dhe antiamerikane. Kundërvënia e parë
Që sakaton ndjenjat e brishta pa mëshirë,
antiamerikane është ndaj të dërguarit të
Është vetëm mirazh ngacmues perëndimi,
posaçëm të SHBA për Ballkanin, Gabriel
Që luan me vështrimet e etura në shkretëtirë…
Escobar, i cili në 8 qershor 2022 i dërgoi
samitit të tre krerëve të tre shteteve të
Dridhen ndjenjat e vrara si gjethe,
“Ballkanit të hapur” në Ohër mesazhin e
rëndësishëm që nisma e tyre të mbetet Teksa presin ndarjen duke përtypur lotë,
Në shpirtin që lundron në oqeane vdekjeje,
ekonomike dhe “ky nuk është projekt poli-
tik”. Zhgënjyer nga njëriu që do më shumë në jetë…
Dridhen ndjenjat e vrara si gjethe,
Dhe bien të shkelura nga hapa dhimbjesh,
Samiti i Beogradit doli hapur kundër
Viktima zemërshpuara të pabesive nën
qëndrimit amerikan dhe kryeministri i
heshtje…
Shqipërisë me karshillëk deklaroi në Beo-
grad se “nisma është shumë më tepër se
Poezi nga Enertin Dheskali
politikë, po e po”.
Ernest Koliqi, misionari i hapjes së
Nuk mund të mos bëjë përshtypje befasia
shkollave shqipe në trojet shqiptare
diplomatike e samitit të Beogradit që,
Open Ballkan si fshirje e kujtesës
ndërsa fton për anëtarësim shtete jashtë
Ballkanit Perëndimor dhe jashtë gadishullit kombëtare
të Ballkanit, nuk ftohen Kroacia dhe Bull- (20 maj 1903 - 15 janar 1975)
Nga Hyqmet Zane
garia, që janë dy shtete fqinjë të Serbisë dhe
anëtare të BE dhe të NATO-s.
Si mësues, fillimi i çdo viti të ri shkollor më
Shpjegimi është se listat i bën Serbia dhe dy sjell në mendje një realitet të ndodhur në atë
shtator 1941, kur Ernest Koliqi ishte Ministër
shtetet e tjera anëtare të nismës vetëm
Sekretar Shteti i Arsimit (12 prill 1939–3
ngrejnë dorën. Serbia ka marrëdhënie të
dhjetor 1941). Nuk është një kujtesë rutinë, por
acaruara edhe me Kroacinë, edhe me Bull-
një nga ngjarjet e mëdha monumentale pas
garinë. Me Kroacinë Serbia ka rivendikime
shpalles së Pavarësisë që vazhdon të na sjellë
kufitare dhe territoriale dhe ditët e fundit
mesazh jo vetëm shqiptarëve, por në veçanti
presidenti serb Vuçiç pretendonte
rivendosjen e kontrollit të Serbisë në terri- atyre që merren me problemet e arsimit në
Shqipëri.
torin kroat, që pat pushtuar në vitet 1992-
Kujtojmë atë burrë shteti që mundësoi hapjen e
1995 ushtria agresore e Millosheviçit. Me
shkollave shqipe në Kosovë dhe trojet e tjera
Bullgarinë Serbia ka acaruar marrëdhëniet,
shqiptare, të mbetura jashtë Shqipërisë së vitit
sepse Beogradi ka përkrahur qendrimet
1912.
antibullgare të Shkupit me qëllimin që të
Ernest Koliqi ndërmori misionin e madh për
ruajë dominimin e lobit serb në Shkup, i cili
hapjen e shkollave shqipe në Kosovë dhe trojet
sipas diplomacisë serbe rrezikohet nga
tjera shqiptare në Maqedoni, Luginë të
Bullgaria.
Preshevës, Mal të Zi dhe Çamëri. Ai ishtë pa
Çballkanizmi i “Ballkanit të hapur”, që vjen asnjë dyshim intelektuali, studiuesi, publicisti
dhe shkrimtari i njohur, që padrejtësisht u
si prova e re e dështimit të kësaj nisme,
tregon karakterin artificial dhe antiballkanik anatemua aq keq nga diktatura staliniste e
Enver Hoxhës.
të nismës së presidentit serb. Është një
Në atë vit shkollor 1941–1942, u hapën 173
nismë që po shkon drejt varrit, dhe të cilën
shkolla fillore, 3 shkolla të mesme dhe disa
nuk e shpëtojnë dot salvaxhentet e shpuar
gjimnaze të ulëta. Ndërsa në nëntor të vitit
diplomatikë të ftesave për anëtarësim të
1941, u hap Shkolla Normale në Prishtinë, si
shteteve jashtë Ballkanit Perëndimor dhe
një vazhdimësi e Normales së Elbasanit me
jashtë Ballkanit.
ndërmjetësinë e mësuesve elbasanas si Mehmet
Gjevori e të tjerë, që deri në vdekje mbeti
Edhe nëse për një moment supozohet se
qytetar i Kosovës me familjen e tij dhe kryetar
shtetet jo ballkanike anëtare apo kandidate
të BE mund të marrin në konsideratë ftesën i Shoqatës “Normalisti” për Kosovën.
e re, a mund të ketë naiv ose idiot, që mund Në fillim, në këtë mision u angazhuan 80
të besojë se Italia apo Turqia do të lejojnë të mësues. Në mesin e këtyre mësuesve kishte
drejtohen nga presidenti Vuçiç në politikat e edhe mjaft të rinj nga Kosova që ishin shkoll-
uar në Shqipëri, por që nuk kishin mundur të
tyre ballkanike?
ktheheshin më parë në Kosovë. Ky numër më
Bretkoca ballkanike mund të ëndërrojë të vonë arriti në 264, ndërsa në vitin shkollor
1943–1944, ky numër u rrit në 400.
bëhet ká europian, por siç ka thënë La
Po në këtë vit shkollor mësimet i vazhdonin
Fonteni, ajo do të plasë nga marazi i
mbi 25 mijë nxënës. Këto shkolla u bënë vatra
dështimit të ëndrrës së saj.
të diturisë dhe atdhedashurisë.
Me këtë mision të jashtëzakonshëm, Koliqi
 P a g e 6 O u r W o r d s

LETRAT E PAPA KALISTI III, DERGUAR GJERGJ KASTRIOTIT SKENDERBEU NE VITIN 1457
LETRAT E PAPA
KALISTI III,
DERGUAR GJERGJ
KASTRIOTIT SKEN-
DERBEU NE VITIN
1457
NGA LUTFI ALIA
vendosur me kokëfortësi
ta pushtonin me një
armatë, që nuk ishte parë
kurrë më parë në anët
tona, por Zoti i plot-
fuqishëm, Zoti i ushtrive,
nguliti një virtyt hyjnor në
zemrat e të krishtereve, iu
dha forcë krahëve të tyre
dhe jo vetëm që nuk tarëve otomanë. lindje dhe për dhe në kohë sa korrish vetëm ushtaraketë turke u shpartallua. Ne fushë
u thyen para Këto fitore ishin përgatitjete tjera më të shkurtër, do fitore dhe triumf. Gjergj Kastrioti Albulenë la me dhjetra mijera
mësymjes të turqëve të mëdha, por më ne vazhdimësi për të përpiqemi t’iu dhe ndër të tjera të vrarë, te gjithe armatimet
të tërbuar, por dolën të mëdha do të mbrotjen e fesë dërgojmë dhe Papa Calistus III thekson se Gjergji dhe shume robër, ndersa pjesa
fitimtar, madje dhe jenë veprat tuaja tonë, në fakt janë galera të tjera. ishte i besimit tjeter që shpëtoi u kthyen të
mbi vetë Sulltan në të ardhmen dhe të mëdha dhe të Ndërkohë, Ti 8 qershor ortodoks dhe për shpartalluar në Turqi. Hamza
Mehmetin II që e Zoti do të ndodhet përballueshme me Atleti i Fuqishëm, 1457,viti i tretë i ta ndihmuar, si Kastrioti u kap rob dhe Gjergji
kishte terrorizuar pranë, për t’i veshirësi, rezisto me të Pontifikatit. fillim i dërgoi një e burgosi në Napoli. Pas disa
botën, i thyen dhe i dhënë fitoren megjithatë do t’iu gjitha forcat dhe galerë me arma- vitesh e liruan dhe ai u kthye
shpartalluan kampe- popullit dërgojmë men- me besim në Gjergj Kastriotit tim dhe me në Stamboll, ku vdiq si lypës,
fushimet e tij, tuaj.Pikërisht për jëherë një galerë Zotin tonë, për- Skenderbegu. ekuipazh të ashtu si e kanë fundin tra-
shkatërruan ar- këto arsye, do të të armatosur dhe ballo sulmet e mirëpërgatitur. dhëtarët. [4. 9]
matimet e shumta të bëj të mos iu me ekuipazh të barbarëve dhe Me këtë letër
luftës, duke i mungoi mbeshtet- përgatitur, qe do Zoti do të Papa Kalistti III Më 2 shtator Pas fitores të Albulenës, në
detyruar të ikin në ja e jonë. Shpen- të ndihmoity o udhëheqi duke shpreh vleresime Skënderbeu javën e parë të shtatorit,
arrati të turpëshme zimet për mba- burrë fisnik dhe mbajtur timonin e dhe konsiderata të vendosi që të Gjergj Kastrioti i dergoi letër
dhe duke vrarë jtjen e flotës që nënshtetasit tuaj aksioneve tuaja, larta per meritat kalonte në ofen- Papa Kalistit III, të cilën ia
shumicën e ush- kemi dërguar në dhe në vazhdim duke të bërë të dhe aftësitë sivë. Ushtria dorëzoi murguGjergj Petri. Në

Ballkize Halili, si e njoha çamen e gazetarisë Homazh për gazetaren që ruajti veprën e Bilal Xhaferit.
Ballkize Halili, si e njoha të cilën e trasnfor- “Çamëria”, duke në të cilë botoi krijime të
çamen e gazetarisë të mirënjohur gjitha një shkrim- Prindërit kanë vazhdimisht në moi duke bërë punuar me shkrimtarëve e të shkrimtare-
Homazh për gazetaren Dhimitër Lala me tar human, një qënë shumë terren. Më të reforma të thella përkushtim deri ve të reja mes të cilëve edhe
që ruajti veprën e Bilal bashkëshorten e tij, poet që i këndoi arsimdashës, lodhshme e bënte qoftë në përmba- në orët e vona për Bilal Xhaferin, kushëririn e
Xhaferit. u bënë nxitje për të dhimbjes së ngaqë babai ka edhe natyra e saj jtje dhe paraqitje. një periudhë katër saj. Ka qenë mikja, përkrahsja
Nga Hyqmet ZANE thënë disa të vërteta popullit, atdheut e emigruar në shumë Dhe si gjithnjë në vjeçare. dhe mbrojtësja e përhershme e
në lidhje me jetën e padrejtësisë. Një Amërikë në vitin këmbëngulëse për natyrën e saj Në natyrën e saj tij. Ruajti deri në ditën e lirisë
Ndarja nga jeta e çdo një gruaje që pati një djalë çam i dashu- 1913 dhe të hollat të patur saktësi, punoi me dashuri ka patur pasion së mendimit romanin
njeriu është një gjë që e karrierë të gjerë në ruar pas tokës së i shpenzonte për vërtetësi si dhe dhe përkushtim pikturën, shkri- "Krastakraus" dhe do-
ka përcaktuar Zoti, thuhet gazetari, edhe pse tij, një djalë çam t’u shkolluar në shpejtësi, por të disi të tepruar min, kinemato- rëshkrime të tjera të tij, të
një fjalë në raste të tilla. mbaroi arsimin e që nuk ngurroi të kurse të ndrysh- gjitha këto real- duke e ndjekur në grafinë. Ishte fshehura në leshin e dyshekut.
Kjo erdhi edhe për lartë universitar për rrezikonte as jetën me dhe solli prej izoheshin me vazhdimësi për të shumë e E lidhur shpirtërisht nga
Ballkize Halilin që agronomi në Poloni. e tij për lirinë e andej libra. Që në vështirësi të siguruar cilësi. shoqërueshme edukata familjare me
ndoshta se kish besuar se Pasioni i saj për atdheut. Kjo më vitet ’30 kishte mjeteve të Për disa kohë u dhe e gatshme për vendlindjen, Ninatin,
një ditë do të shkonte, por gazetarinë dhe letrat bëri që një ditë të bibliotekë në udhëtimit, e aktivizua në t’u gjëndur afër Konispolin dhe krejt
si gazetar dhe si njeri i artistike e bënë të bukur veprën e tij shtëpi dhe ishte i shumë të tjera. degën e me mundësinë e Çamërinë, hulumtonte, propa-
letrave nuk mendoj se shprehte pasionin e ta fshihja në abonuar në re- Pas një viti, shkoi gazetarisë pranë ndihmën e saj. gandonte dhe grumbullonte
Ballkizja ka për tu har- fshehur për krijimta- dyshekun ku flija vistat dhe shtypin në Kinë, me Universitetit Prof.Dr Bashkim njerëz në biseda dhe nxiste të
ruar. Jo, sepse ajo vet ri publicistike. që një ditë ta e kohës së Zogut. delegacionin me Shtetëror si Kuçuku, studiues, shkruhej e të flitej, kur ishte e
punoi për të mbetur në Biseda e parë që nxirrja në dritë” Fliste anglisht 40 specialistë të pedagoge e kritik letrar vështirë ose nuk flitej fare për
kujtesën e së ardhmes, kam bërë me zonjën Manushaqja, dhe greqisht të bujqësisë, ku jashtme. Ka qenë “Ballkiz Halili ka Çamërinë. Të gjithë ata që e
edhe si gazetare e talentu- Ballkëze ka qenë një motra e saj që mësuar vetë. qëndruan 40 ditë e zgjedhur edhe qenë një intel- kanë njohur e kanë punuar me
ar, edhe si njeri, edhe si kafe pranë shtëpisë gjithashtu njihet si Nga dëshira për të dhe vizituan disa në Kryesinë e ektuale me kul- të, të afërt e të largët, shqip-
një grua besnike e një së saj pas një ak- një nga shkolluar fëmijët, krahina të Kinës. Bashkimit të turë e rretheve të tarë e të huaj kanë patur të
kauze të rëndësishme. tiviteti që unë kisha punonjëset e familja në vitin Shkroi dhe botoi Gazetarëve. larta, kolege dhe njëjtin mendim, Ballkizi
Nuk di nëse Ballkizja më organizuar për Bilal RTVSH, e gjen 1942, erdhi në disa reportazhe Për lidhjen mike e shkrimta- intelektuale zonjë, dasha-
njohu me Bilal Xhaferin Xhaferin në El- me vend dhe me Tiranë, ku Ballki- nga ky udhëtim. fisnore me Bilal rëve, artistëve, mirëse dhe fisnike me të
apo Bilali më dha basan. E nisi kështu nostalgjinë e një zi kreu shkollën e Në gazetë ka Xhaferin, medi- gazetarëve më të gjithë”.
mundësinë të njihja bisedën e saj “isha kohe kur motra mesme peda- shkruar e botuar okriteti dhe njohur të brezit të Enver Kushi, shkirmtar
Ballkizen. Por një gjë nja 8 vite më e Ballkiz ishte një gogjike. shkrime për xhelozia e ambi- saj, pjesëmarrëse “Ballkiz Halili, emër i njohur i
është e qartë se njohja me madhe se Bilali. Ai shembull pasioni Dëshëronte të punën e lodhshme entit të grave e vepruese në publiçistikës shqiptare para
këtë grua më dha shumë nuk ishte më shumë në letrat dhe studionte në Rusi të grave në bu- quajtur “liberale”, ngjarje kulturore viteve ‘90. Në fillimvitin 1991
elementë të kujdesit që se 12 vjeç, kur si dokumentarët e për gazetari, jqësi, rezervuaret “mungesë në Tiranë e në Ballkiz Halili ishte nga të
duhet të tregojë një jetim, larg shtëpisë riprodhuar si një drejtësi ose e shumta, kënetat vigjilence” etj, e qytete të tjerë. Ka vetmet gra intelektuale çame
gazetar i ri në shkrimet e së tij, pa askënd test i rëndësishëm kinematografi, dhe sistemimin e transferuan në qenë nga të parat që u bë pjesë aktive e ringjall-
veta. Mbi të gjitha njohja pranë, në një vend të për të thënë se por në vitin 1951, fushave, plantac- Propagandën intelektuale, që jes së Çamërisë dhe çështjes
në thellësi e shkrimtarit të huaj me damkën e cila është forca e iu dha e drejta për ionet e ullijve, Bujqësore. Edhe dijet shkencore e së shenjtë çame. E gjallë, tepër
Çamërisë Bilal Xhaferit, një biografie “të intelektualizmit të studime në Poloni vreshtave, agrum- aty, me natyrën e kulturën europi- aktive, me mendimet dhe idetë
ishte njëherazi edhe një keqe” sipas një femre. (Varshavë) për eve etj. saj krijuese, ngriti ane, të marra në e saj për historinë, veçmas
respekt që gazetarja këndvështrimit Manushaqja di ta Hortifrutikulturë. Për një femër kjo edhe sektorin e kohën e studi- kulturën çame. Ajo ishte
veterane më bënte mua politik të diktaturës, rrëfejë mirë Pas diplomimit, ishte tepër e filmit dokumentar meve universitare njohëse e mirë e figurave të
dhe dinjiteti që i jepte punoi lloj-lloj jetëshkrimin e qëndroi për vështirë. Por, ajo tekniko-shkencor në Poloni nuk i shquara nga krahina mitike e
vetes së saj. Gjithsesi kur punësh të rëndomta motrës së saj të specializim ia kaloi me ku i shkruante mbajti për vete, Çamërisë, krenohej me
do të kujtoj gjithnjë Bilal ne qytetin e dashur. pasuniversitar heroizëm duke vetë edhe skenar- as në zyrën e Çamërinë dhe lidhjet e gjakut
Xhaferin, do të duhet të Sarandës, ku përveç Cila është Ballkiz edhe 6 muaj në prekur gjini të in dhe tekstet. punës, por i që kishte me Hasan Tahsinin
mos harrojmë asnjëherë se lodhjes dhe Halili ? Katedrën e Ge- ndryshme si Edhe xhirimet shpërndau dhe Bilal Xhaferin; do-
ishte pikërisht kjo grua vështirësive të tjera Ka lindur në netikës pranë reportazhin, herë-herë i gjithandej me rëshkrimet e këtij të fundit i
trimëreshë në kohën e nisej përsëri me Ninat të Universitetit ku artikullin prob- drejtonte vetë, dashamirësinë e ruante me kujdes të veçantë.
diktaturës që e ruajti të këmbë drejt vatrës Konispolit, në një kreu studimet. lematik, infor- sepse ishte e një motre për Shkrimet e Ballkizit, botuar në
shenjtë veprën e Bilal se tij, në fshatin nga familjet e Pas kthimit nga macionin etj, nga apasionuar për motrat e gazetën “Çamëria, Vatra
Xhaferit, jo thjesht se të Ninat, për tu çuar kamura të zonës studimet, u caktua të gjitha krahinat regjinë e filmit. vëllezërit, për Amëtare”, janë nga më cilëso-
dy ishin nga Ninati i motrave dhe gjyshit së Çamërisë të punonte në e Shqipërisë. Ka Në konkursin e mbesat e nipërit. ret, falë edhe përvojës së gjatë
Hoxha Hasan Tahsinit, të tij të moshuar veriore. Është “Zërin e Popullit” botuar ne revisten vitit 1965 ka fitur E dashuruar me të saj si gazetare dhe kry-
por sepse në veprën e ushqim. Ky fëmijë pasardhëse e si gazetare e “Ylli”, “Bujqësia edhe çmim. librin, veçanërisht eredaktore në shtypin shqiptar.
Bilalit lexohej e vërteta e me një barrë të Hoxha Tahsinit sektorit të bu- Socialiste” etj, si U aktivizua për të me letërsinë Ballkiz Halili, bijë e denjë e
ngritur në artin e realizmit madhe mbi supe, me dhe mbesa e Usni jqësisë dhe jetës dhe në revista kontribuar në diskutonte me Çamërisë sonë të bukur dhe
historik siç njihet romani një dhimbje të Hoxhës (patriot së fshatit. Ruse, Polake, Shoqatën profesionalizëm Ninatit të grave dhe burrave të
“Krastakraus”. madhe në shpirt për dhe nip i Hoxha Gazetaria për Bullgare, gjith- “Çamëria” në me shkrimtarët, i mençur”.
Një ngushëllim në familjen e tij e me Tahsinit), gjthash- femrat ishte e monë me te- fund të vitit 1990 mbështeste dhe i Ahmet Mehmeti, studiues,
shtëpinë ku jetoi dhe një fëmijëri të cilën tu kushërirë me vështirë në matiken e gruas. si nënkryetare e përkrahte, sido- shkrimtar
mbylli sytë Ballkizi, kurrë se gëzoi, u bë Bilal Xhaferin. mënyrë të veçantë U emërua kry- Degës Tiranës, si mos kur ishte “Ballkiz Halili ishte nje intel-
bashkëbisedimi me motrat një perlë e letrave Shkollën fillorë e për sektorin e eredaktore e dhe Zv/ kryeredaktore e ektuale e shquar çame, nje
dhe vëllain e saj, nën shqipe, disidenti i kreu në qytetin e bujqësisë që revistës së grave Kryeredaktore e revistës grua dinjitoze shumë e aftë në
shoqërinë e kinoperatorit parë shqiptar, mbi të Sarandës. duhet të shkonte “Shqiptaria e Re”, gazetës "Shqiptarja e Re" detyrat që merrte përsipër të
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 7

LETRAT E PAPA KALISTI III, DERGUAR GJERGJ KASTRIOTIT SKENDERBEU NE VITIN 1457
përgjigjie të letrës së dyte, të shta- ter tua excellenti strenuita- financiare dhe mbeshtetje me dhe daljen tuaj nga kjo tokat e të krishterëve. ka vendosur të mos hapemi
torit 1457, Papa Kalisti III shkruan: te, proque memorabilibus flotën tonë Papale. Dhimbje situatë e veshtire, andaj do shumë, sepse duam të flasin
gestis tuis obque ultra të madhe na krijoi abati të sforcohemi edhe më Ti vazhdo të qendrosh dhe faktet dhe të tregojmë sa e
Dokumenti 260: 11. IX. 1457; f. omnes catholicos princi- Gjergj Petri, që ju shkëlqesia shumë sa na lejojnë forcat mos i ndërprit veprat tuaja madhe është dashamirësia e
122 v.[10] pes de fide et religione ,'j e juaj e keni dërguar të tona, për t’u gjendur pranë të lavdërueshme, të cilat jonë. I kemi shkruar legatit të
cristiana optime meritum natregoi për invazionin turk jush ashtu si dëshirojmë. Në tashmë festohen me lavdi në flotës tonë që ndodhet në
Georgio Castrioti Skanderbegum, sentiamus: non possumus në trojet tuaja, qëe kanësh- fakt, me që për ty është më të gjithë botën katolike dhe lindje, që të përgatitet t’iu
non gravissime - dolere katërruar tërë rajonin, duke e lehtë të rezistosh dhe t’i që në të ardhmen do të ndihmoi me flotën tone, ose
ab hostibus obsidione circumsep- nobilitatem tuam in tan- masakruar nënshtetasit tuaj thyesh sulmet e vrullshëm shtohen edhe më shumë dhe me një pjesë të saj, për të
tum et vastationibus perculsum tum discrimen adductam dhe se tani ndodhesh i rrethu- të armiqeve, do të dërgoj të krishterët do të shohin se cilën ti ke nevojë. Në se do të
miris omnino laudibus ad coelum esse intelligere....(Letrën e ar nga ushtria e barbarëve. një shumë parash, nga ato ti o burr fisnik, nuk do të mundesh të përballosh për
extollit pecuniarum et pontificiae shkruar në latinisht po e Shumë keqardhje na krijuan që mblodhëm për humbish durimin dhe forcat pak kohë vrullin e uraganit
classis auxilium cito ei praestandum prezantoj në vazhdim të këto lajme. I njohim meritat kryqezatën në Raguzë dhe përballë terbimit dhe turk dhe nuk do të dorëzo-
disponens Calistus. Maximum certe përkthyer të plotë në tuaja në mbrojtje të fesësë në Dalmaci, madje kësaj sulmeve agresive të hesh para kësaj stuhije, më
et inenarrabilem dolorem nobis gjuhën tonë). krishterë, vlerat tuaja dhe shume parash ia kishin vënë armiqëve të egër turqë. pas do të gëzosh qetësinë, që
attulit dilectus filius Georgius Petri, veprat tuaja janë shumë më të syrin dhe të shkëlqyeshmit Ruaje kurajon tende o burrë të heqi të gjitha të këqijat, që
abbas, qui a tua nobilitate ad nos Gjergj Kastriotit Skender- larta se të çdo princi të krisht- mbreti i Hungarisë dhe fisnik. Aktualisht të gjithëtë të bëjnë të vuajsh.
missus de irruptione Turchorum § begu. erë, por nuk mund të mos mbreti i Bosnjës, të cilët na njohin dhe të lavdërojnë sa
in terras Turchorum § (cancellatum) ndjejmë dhimbje kur u infor- kishin kërkuar me lutje s’ka ku te shkoi më shumë, Në fakt, këtë dimër, të gjithë
Jn terras tuas, de vastitate illius Unë Kalisti III, e përgëzoj muam se Shkëlqesia e juaj insistuese, që t’ua dhuron- duke pranuar se ti o burrë të krishterët, të nxitur nga
provincie et clade tuorum et shumë Skanderbegun, që ishte ndodhur në një situatë të im atyre, për t’i përdorur në fisnik je një atlet i vertetë, këshillat tona, nga lutjet dhe
denique de obsidione qua ab exerci- dhe pse i rrethuar nga rrezikëshme. Duam të gjejmë luftimet e vazhdueshme që lufton për mbrojtjen e nga lotët tonë, po bëjnë
tu barbarorum circumseptum te armiqtë, iu ka shkaktuar mjetet, që t’iu ndihmojmë kundër turqëve, për të fesë së krishterë. shumë përgatitje dhe po
diceris (sic) nobis nuntiavit, fuit id atyre humbje të mëdha. menjëherë, ashtu si dëshiro- mbrojtur fenë katolike, që organizojnë aleanca të gjëra
profecto nobis molestissimum Ndërkohë vendosa t’iu jmë, por mbi të gjitha nuk t’i zbapsin turqit nga trojet e Nisur nga dashamirësia e dhe të fuqishme mes të
audisse. Nam cum te semper prop- dërgoj së shpejti ndihma mund shpërfillim mbrojtjen tyre, që te mos i pushtojnë jonë ndaj teje, Selia e jonë krishterëve, për të shpartall-

Dead in kavaja Albania

Erion Veliaj responsible for the death of Ardit gjoklajt

What has been done in 2022 for them?

Pesë vjet të Kushtetutës të Republikës së Çamërisë dhe Himnit të Çamërisë

dalshëm
ajo është fushëbeteja e flakëve të kohës
sonë
është frymë tokësore, ujore, qiellore,
yjësore
është një urdhër i paemër i tokës së
Çamërisë.
Ky urdhër i paemër i çamëve dhe i ar-
bërorve
na vjen i shkruar që nga kohërat e hershme
me urdhër të paemër të atit e të shenjtit tonë
se kryezoti i zotave të shqipes për Çamërinë
i tha Greqisë, ti s´mund të jesh nënë e
Epirit,
as njerku s´mund të jetë AT, e njerka
s´mund
të quhet nënë. Çamëria, nënë ka Shqipërinë!
Greqisë i ka ikur koha që Çamërinë ta
mbajë
të prangosur e nën kërcënim të ligjit të
luftës!
Gjaku ndjek udhën e vetë, heroikën e kohës,
mjaltë është toka e Çamërisë dhe, mjaltë
janë
ujërat dhe detërat e saj, por, dielli i zënë në
Çamëri s´bëhet hënë as shkrumb dhe as hi.
Çamëri je perëndi e tokës tënde, çliroje
veten
ruaje atdheun tënd si shqiponja folenë.
Thellë
në origjinë të kohërave të lashta, çamërit
dhe
epirotët pellazg ishin të aftë të krijonin
vepra
dhe kishin kulturë për art e kulturë për
tokën.
Është koha të lëvizim nga kjo heshtje e
rëndë
është koha që çamët dhe arbanitët të
këputen
nga Greqia, nga prangat e hekurta të
Greqisë!
Liria është zjarrmi që pluskon pan-
dalshëm!
Atdhé, është koha të gjithë të bëhemi
grusht!…
POEMËPELLAZGE
Jam tek një guri që i këndon vetvetes, tek
guri që di shumë për lashtësinë e atdheut
tek guri që është mendje dhe shpirt njeriu
tek guri kujtesë dhe i kohërave të kaluara.
Atdhé, te kjo tokë banon shpirti natyror i
vendit, autori i konceptit të dijeve si libër i pëlqenin muzika dhe argëtimet
poezinë e quaj, rrëfim i paemër i shpirtit. mik, në brendësi kam botën time,
Poemë pellazge, vargje të këputura t´artit unë jam grua e lindur me ves, por
Shqipëria nuk është vetëm e djeshme, ajo mëkatet në kraharor më përgjakin!…
është e kaluar dhe e ardhshme e atdheut,
për çamët e arbanët, Greqia është e huaj! *****
Atdhe, në zemër unë kam dashuri për ty
por forcat e fatit duken të pamëshirshme Në Çamëri, dhe gjithandej Moresë
për zvogëlimin s´kemi pse t´arsytohemi dritë bën gjuha shqipe, fjala e nënës
atdheun ynë na thërret të përbashkohemi! shqipja pellazge, dhe shqipja epirote
Me ngjyrat që shkruajmë jemi të njëjtë Në Greqi, Shqipëria ka një Shqipëri…
në vendlindje gjeta ca kalli të lashtësisë,
shtëpiza të rralla të barit dhe të kafshëve. Atdhe Geci- Dortmund, 2022
Pellazgë jemi shqiptarët e sotëm, pellazg
në gjak, në gjuhë, në shkrime dhe libra
Alfabeti pellazg me pesëdhjetë e katër
shkronja, është në truporen e shqipes,
në truporen e secilës germë të Manastirit
******
Pejsazheve njerëzore të dashurisë
ka aq shumë trazira në unaza ari
dhe aq zbrazëti dashurie në puthje
dhe aq fshehje mëkatesh të ëmbla,
më tha një grua bjonde në Romë.
Maurelës me shpirt të jasemintë
 P a g e 8 O u r W o r d s

Lektor : Halil Xani Kopertinën dizajnoi Autori Thyerja kompjuterike

Lektor :
Halil Xani
Kopertinën dizajnoi
Autori
Thyerja kompjuterike
Autori
PËRKUSHTIM
Ky libër i kushtohet mbesës
sime DIELLZA Agron BER-
ISHA në shenjë dhimbjeje e
pikëllimi të pashuar për hum-
bjen tragjike të jetës së saj në
moshën rreth njëmbëdhjetë
vjeç, mu atëherë kur sapo
filloi të shijonte atë.
Ajo ishte shpirti i shpirtit
tim.
PARATHËNIEEA
UTORIT
Si pasojë e veprimeve të
këtilla edhe unë si gjysh
kisha fatin e keq kur në
aksident komunikacioni
humba mbesën time të
dashur, Diellzen e cila ende
nuk kishte mbushur
njëmbëdhjetë vjet, të cilës iKjo humbje ishte faktor ngasësve të makinave kur të vajtonin.
kushtova ciklin e parë të kyç për të zbrazur tërë kihet parasysh se: (...Premia)
librit,“Kuptoje dhimbjen llavën vullkanike nga
time”. brendia ime shpirtërore në “Këtë lajm të zi po të merrte “Lumenjtë rrjedhën kanë
Ky rast tragjik më mori me formë vrushkujsh elegjikë dielli ndalur sot,
vete gjithë idetë siç kam por edhe një shpresë që për një çast dritën do e ndalte, duket sikur edhe ata do të
potencuar edhe në vargjet : sadopak të ndikohet tek obligim kish ndaj këtij ylli shterojnë,
shumë njerëz e veçmas të një minutë dhe ai t’ia falte. uji iu është shndërruar në
“Ide më s’më ka mbetur rinj të cilët do të duhej ... lot
të shkruaj as të këndoj, vetëdijesuar para se ata “Të gjithë zogjtë këngën do vallë, edhe lumenjtë mund
pa ty që tashmë më ke tretur vet të bëhen prindër apo të ndalnin, të lotojnë?!
jetën nuk mund ta gjyshër. Shpresoj që së kënduari do të pushonin, (,,,Ç’do të ndodhë sot?!)
imagjinoj.”. vargjet në vazhdim sado- një ditë zi për të do të mba-
(... Fjalë të fundit) pak do të prekin nin, Por edhe ato:
ndërgjegjen e gjithë në vend të këngës do të “Shumë zemra sot do të

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

Ballkize Halili, si e njoha çamen e gazetarisë Homazh për gazetaren që ruajti veprën e Bilal Xhaferit.
kryente. Fati e solli që ajo
të kontribonte në gazetari
dhe u shqua sidomos me
punën e saj shembullore
në revisten "Shqiptarja e
Re". Në ato vite ajo ka
qenë mbështetëse pa
rezerva dhe inkurajuese e
shkrimtarit të shquar çam
Bilal Xhaferi, tek i cili pa
dhe vlerësoi lart talentin e
jashtëzakonshëm dhe
këmbënguljen për të ecur
pa u ndalur përpara. Ishte
guximi i Ballkizit që
romani i tij i famshëm
"Krastakraus" u ruajt për
bukuri nga kthetrat e
çensurës së diktaturës
komuniste nga viti 1968
deri sa u botua në vitin
1993. Në kushtet e asaj
kohe ky ishte një
heroizëm i vërtetë
kundrejt rreziqeve që e
kanosnin.
Ballkizi shquhej për
komunikimin e ngrohtë
me të gjithë ata intel-
ektualë që kishin diçka të
veçantë, dinte të punonte
me njerëzit për të bërë më
të mirën dhe më të
bukurën në jetë, ishte një
mjeshtre e bashkëpunimit
për çështje të rëndësishme
siç është çështja çame etj”.
Rasim Bebo, Historian,
(Çikago SHBA)
“Ballkize Halili, gazetare
në “Zërin e Popullit”
mundi të nxjerrë leje
krijuese nga Lidhja e
Shkrimtarëve për bashkëf-
shatarin e saj Bilal
Xhaferrin. Ajo e ndihmon-
te dhe e përkrahte, se e
shihte si përfaqësuesin më
të talentuar të Çamërisë. A
ka gjë më tronditëse për
autorin, kur sheh që libri i
tij bëhet qull për letër
ambalazhi, se ngrinte
problemet çame”.
Tasim Besho, intelektual,
“Ballkua do mbetet modeli i
njeriut me shpirt të madh,
modeli i një zonje të ndritur,
bujare e gjithmonë e gatshme
dhe e pa përtuar për të bërë
punë të mira. Në tërë jetën e
saj Ballkua nuk ngurroi
asnjëherë për tu ndenjur
pranë e për të pakësuar
vuajtjet, dhimbjet, humbjet e
vështirësitë e cilitdo prej të
afërmëve e të njohurve të saj.
Ballkua jetoi pa zhurmë e tam
tame, modeste dhe nuk kërkoi
kurrë lavdi e shpërblime për
vlerat që kishte dhe punët e
mira që bënte kurdoherë e
ndaj kujtdo. Ajo merrte në
mbrojtje të afërm e të njohur
të cilëve jeta u vinte përballë
rreziqe dhe vështirësi deri tek
lufta e klasave. Me punën dhe
historinë që la pas Ballkizi,
meriton që të quhet me të
drejtë një pasardhëse e denjë
e të parëve të saj të ndritur,
shqiptarëve të mëdhej Hasan
Tahsini dhe Bilal Xhaferri”.
GJAKU
Nga Muç Xhepa
- Motra më solli ca para. Eja
të kthejmë nga një birrë te
“Tymi”.
Ftesa e Ilirianit më erdhi e
papritur.
- Faleminderit shumë! Zëre
se e pimë.
- S’është me zëre. Jemi një
gjak. Do festojmë ardhjen
tënde në universitet.
U preka. Me Ilirian Ganajn
kisha qenë, vetëm një vit, në
të njëjtën shkollë në
Rrogozhinë. Ai erdhi nga një
fshat i Vlorës dhe banonte te
motra, kolege me nënën time
në filloren e së njëtës shkollë.
Iliriani u shqua në mësime
dhe fitoi të drejtë studimi, të
ndiqte Shkollën e Mesme të
Gjuhëve të Huaja, degën rusisht.
Ishin vitet në të mesmen, që na
bënë miq të vërtetë. Djalë trim,
trupmesatar të lidhur, inteligjent,
tek ai ishte mëshiruar thënia: kur
fshatari ndjek ëndrrën, lë gojëha-
pur qytetarin. Viti 75. “Neroni”,
me gjykatën që kishte ngritur vetë,
po shtypte heretikët brenda obor-
rit. Komunistët, tashmë, po
ndjenin në lëkurë përdorimin e
torturës. Inkuizicioni enverist nuk
po i falte as ata. Ishte bërë
përfundimisht një organ i qeverisë.
Kriminale. Në njërën nga ato ditë,
të rreshtuar përpara shkollës për
kontrollin ditor, mësuesi më i
zellshëm, që kish parë edhe botë
jashtë, e nxorri nga rreshti dhe e
urdhëroi të shkurtonte flokët.
Ilirianit iu tendos fytyra. Muskujt
e nofullave i kërcyen jashtë. E
vështroi mësuesin në sy. Pa folur u
largua. Fare i mitur, Ilirianit i ishte
dëmtuar një pjesë e lëkurës së
kokës prapa. Nuk i dilnin flokë.
Për ta mbuluar i linte pak të gjata
ato përreth.
- O, Xhepà,- Iliriani e shqiptonte
emrin tim duke theksuar zanoren
“a”,- kur merren edhe me flokët e
njerëzisë, këta e kanë humbur
davanë.
“Tymi”, Iliriani quante birrarinë te
rruga Elbasanit, sapo të dilje nga
rrugica e shkollës Pedagogjike, në
të majtë. Një ndërtesë dykatëshe, e
vjetër, e Tiranës para pushtimit
komunist, shërbente si birrari. Në
katin e parë ishin katër tryeza të
lyera me bojë zmalte ngjyrë
jeshile të thellë. Ashtu ishte e lyer
dera dhe korniza e drunjtë. Në
katin e dytë, pasi ngjitje shkallët e
ngushta, gjysmë spirale, e shihje
veten në një ballkon të vogël me
dy tryeza. Edhe ato të lyera jeshile
të thellë. Tryezat e katit të parë
ishin të zëna. Iliriani, pa pyetur
kamerierin, hipi në të dytin dhe
bëri me dorë se ishte një tryezë
bosh. Vendi i ndriçuar keq,
mbushur me tym duhani, që
vinte nga poshtë dhe
kundërmimi i birrës së
thartuar, derdhur në çimen-
ton e lënë pa pastruar për
një kohë të gjatë, men-
jëherë, më krijoi të
pështjellë. Birra e dytë e
ndryshoi gjendjen. Bisedat
zunë njëra-tjetrën. Iliriani
porositi edhe dy panine të
tjera, rrumbullake, të vogla,
me nga një shtresë djathi e
sallami të hollë në mes.
- Xhepà, gëzuar vëlla! Dhe,
harroje të keqen që të bënë.
- Gëzuar! Kishte të tjerë, që
mund t’më kishin ftuar...
por, siç e the, jemi të të
njëjtit gjak. Nuk kam për ta
harruar këtë birrë.
- E di, je i lënduar, por mos
harro, këta i bëjnë ligjet për
të tjerët, se për vete, i
shkelin me të dyja këmbët.
Harruan nga kanë ardhur.
Jo se nuk kisha besim tek
Iliriani, por kahu i bisedës
po bëhej i rrezikshëm dhe
duke pasur në mendje nga
vinte, familje me biografi të
“mirë” e unë të “keqe”,
vendosa të hesht. Sikur t’më
kishte lexuar mendjen, vuri
gotën në tryezë duke më
vështruar ngultas me sytë
inteligjentë, që i ndrisnin,
shtoi.
- E kuptoj që është me zarar
biseda, por gjërat duhen
thënë ashtu siç janë. I ke
parë. E quajnë veten “djem
Tirone”. Flokë të gjata,
rroba të huaja, kur nuk janë
të jashtme i presin si të tilla,
kauboj... dhe, e di nga janë:
Fshati, fshatarë, si unë. E
kanë harruar origjinën,
mohuar.
Iliriani kishte të drejtë. Në
fakultetin tonë ishte një
grup, që u dukej vetja
ndryshe, rrinin bashkë.
Prindërit me pozitë të lartë të kish thënë Skënder
në hirarkinë e “Neronit”, Sallaku. Sa hap e mbyll
apo në vende të privi- sytë, Iliriani mbërtheu
legjuara pune. Unë u Kekon nga bluza, e
qëndroja larg, jo se nuk e tërhoqi poshtë dhe e goditi
duroja dot snobizmin e me grusht në kokë. Men-
tyre, por se më ndante një jëherë ajo u enjt. Në
det i tërë me ta. Ndërsa vendin ku ra grushti, u
Iliriani shihte diçka tjetër krijua një kokë e dytë.
tek ata dhe s’i honepste. “Djemtë e Tironës”, të
- Këta të lënë në baltë. tmerruar, u tërhoqën në
S’kanë vatan... Atdhe. E qoshe. Asnjë lëvizje të
shesin b... lehtë. Vetëm mbronin shokun. Iliriani e
interesa kanë. I ke parë si ngriti Kekon e përhumbur
po ia ngjeshin njëri-tjetrit lart në shtrat dhe i kërkoi
nëpër hetuesira. ndjesë.
Vendosa të flas edhe pse e - O Kekò, t’u luta o
dija që lokalet përgjohesh- derëzi. Nuk doja të të
in. dëmtoja... është gjaku...
- Vëlla Ilirian të kuptoj.
Mirë.
Nuk do të shkonte shumë
dhe përcaktimin do ta
vërtetonte Iliriani vetë.
Kishim vrapuar tërë ditën.
Ndiqnim armikun nëpër
kodra. Me pushkë druri.
Stërvitje ushtarake. Në
darkë ramë për të fjetur.
Iliriani dhe unë në katin e
parë të krevateve
dykatëshe. Në krye të
kapanonit, tre krevate më
tej, në katin e sipërm,
ishin mbledhur pesë “djem
Tirone” dhe po dëgjonin
muzikë të huaj me një
radio dore. Zërin e kishin
ngritur lart. Herë..., herë
këndonin edhe vetë.
- O Kekò,- Iliriani theksoi
zanoren “o”,- ule atë dreq!
Po na lë pa gjumë.
Djemtë qeshën. Filluan ta
imitojnë. Iliriani u ngrit
nga shtrati dhe shkoi
pranë tyre.
- O Kekò, kam gjakun e
Selam Musait unë, ule pak
të lutem!
“Djemtë e Tironës”
qeshën me të madhe. Emri
Selam Musai i argëtoi, si
 V o l u m e 1 3 ,
Mentor Lutolli
ADEM ZAPLUZHA
HIJET E NDRYSHKURA
POEZI
KËTU
Me kujtime të trishta
Këtu në këtë shtrojerë
Shumë herë hajnisht
Na kanë kallajisur gjuhën
Si kazanin e rakisë
Këtu në këtë lentim
Jemi përtypur
Nga të përbuzurit
Deri në asgjësim
III
Në këtë bërrakore
Si në pazarin e kuajve
Ndërrohen mitet
Kronikat e gjelbra
Gërryejnë
Nëpër faqet e gazetave
Historia na shfaqet e lakuriqur
Herë shi i brymtë
Herë dëborë e kuqe
Herë diell i akullt
Herë acar i përvëluar
IV
Këtu si kakërdhia
U kllaposën fantazmat
Kur u fanitën
Ushtarët e lashtësisë
Gjatë historisë
Ndryshuan mëhallët
Çatitë e shtëpive
Disa herë
I ndërron sorrëshkinat
Këtu për çdo stinë
E për çdo mot
Ka pasur metamorfozë
O i madhi Zot
DUKE I SHKYMUR DRITAT
Menduam se i asgjësuam
Të gjitha kujtimet e llangosura
Nëpër kutulishte
Shtypëm barin mijëfletësh
Dhe sërish u takuam
Me hyzmeqarët
Në dalje të qytetit
Duke i shkyçur dritat
Ecëm përtej vetëdijes
Me hapa të mëritur
I shkelëm sinorët
Dhe si pa kokë
I kaluam urat
E ngritura me budunar
U përngjajmë somnambulëve
Duke i përkundur hapat
I kapërcyem
Kufijtë e dhembjes
Dikur vonë
Pushuam nën shelgjet e djegura
Kishim humbur
Çdo kuptim për kohën
Kur u takuam me vetveten
Para perëndimit të diellit
LOTËT E DHEMBJES
Is s u e 3 6
Mentor Lutolli ADEM ZAPLUZHA
Çfarë u bë me ne
Që i korrëm
Të gjitha të ligat
Pa rënë gjethet e para
Bluam vuajtjen
Si farën e të mbjellave
Dhe prapëseprapë
Krrokëritjet e korbave
Nuk pushuan në çatitë tona
Që pikojnë dhembje
Çfarë është ky mallkim
Nëpër këto kalldrëme kuajsh
Paçavuret e cilës lagje
Po na i pastrojnë plagët
Çfarë ndodhi me ne
Që rritet kjo kujë
Në kujtesën e gurit
Përtej durimit tonë
Bukën e kujt
E hëngrën besëprerët
Dhe e kafshuan hënën
Pa pritur agun e parë
Çfarë i bëmë ne dikujt
Që kjo gjëmë hamletjane
Po zihet si kaçamaku
Në vatrat tona
Ruana Zot
Prej të ligave
Udhët dergjen
Nga një sëmundje
E paqartë për ne
Çatitë po pikojnë
Lot e dhembje
PËRKUNDJA E DJEPIT
Nuk është me rëndësi
Nëse bleta përtyp pranverën
E vera bletën
Në stomet e lule mollës
Asgjë nuk ka kuptim
Nëse brishtësia e lumit
Nuk derdhet
Në ëndrrën e stinës
Kurse ne i krahasojmë
Symprehtësitë e zogjve
Me fluturimin e mizave
Nëpër hapësira
S’ka rëndësi as kuptim
Nëse i zbërthejmë zhgënjimet
Nëpër pemishtet tona
Që pështillen si foshnjat
Me pampersa
Kur mëngjesi
Kollitet nga bryma
Klithmat vazhdojnë
Edhe pas shuarjes së zjarreve
Në këtë thatësirë
Dorëzohet egoja
Kurse ti
Moj e dashura ime
Ende në ëndrrat e leckosura
Përkund djepin
E ambicieve të sëmura
SI KUAJT E HARLISUR
Anekënd kur shkrepin sytë
E delet qethen pranë përroit
N’ gërshetat tua afër gardhit
Një imazh i përhirtë
Është duke u mbytur
Ja u ndezën dritat
P a g e 9
Qielli u skuq në flakë
Ti moj mike prapëseprapë Kohët e kaluara Herë ç’mallet me përroin
I shëron dhembjet Herë këndon si stuhia
Në shuplakë III
Qefinin ndër sqetull
Prita sa prita Tash është koha Luadheve vrapon
Ti erdhe dikur vonë Të mos humbim kohë Assesi s’e harron
Atë ditë nuk t'u dhimbsa Duke i kërkuar Këngën e fundit
Unë ty aspak Krrokëritjet e korbave Ky çam i ynë
Isha i shtangur
Si lëkura e regjur Të mos harrojmë Ai nuk di ku nis fillimi
Në pikë të diellit Por t’i falim dhembjet tona Për mbarim aspak s’mendon
I mbetur pa gjak Të këlthitur Andaj
Hutinëve të uritur Në zërin e qemanes
Idilin e lirisë ëndërron
Ti ishe ngrysur Këtë flijim
Terr e zi U kemi borxh atyre Endet i fanitur
I pate shkundur Që do të vijnë pas nesh Nëpër lagjet tona
Të gjitha mollët Dhe të tjerëve Ky zogth i vogël
Më përshëndete me qesën- Që do t’i gëzojnë Netëve të vona
di Fitoret tona
Dhe ike si hija Herë e shoh te kroi
Nga jeta ime Ata do të mburren Duke kënduar me gazep
Si kuajt e harlisur Me burrërinë tonë Herë thotë duke qeshur
Nëpër stuhi Që nuk u identifikuam Sa është krenari
Me të identifikuarit Si çam me vdekur
JAM KLITHMA E përdhosur
Kështu miku im
Jam vetë klithmë Me qemane në dorë
Mes këlthitjeve FOTOGRAFIA NË MUR Nëpër e Çamërinë krenare
Gjëmë e ngulitur në tru Herë shkel barin e njomë
Të rrashtës anemike Në kujtesë dritarja e hapur Herë nëpër dëborë
Dhembja e luleve
Sa herë që pa dashje Më shpie në rini TEK FËMIJËT MIGJENJAN
I përkujtoj rrathët Kur kalonim rrugëve
Trishtimi zgjohet Të përqafuar dhe qeshnim Shpeshherë kaloj këtej
Nga uria Me zërin e ujit Bredhi nëpër këto anë
Kur urinoja Duke u fotografuar Pa dashje ballafaqohem
Në shtratin e leckosur Ashtu të qullur në shi Me fëmijët migjenjan
Jam vetë klithma E thërras memorien Njëri me doreza të shqepura
Në rrënjën e kujës Me mallin e rinisë Tjetri pa këpucë në këmbë
Ndoshta jam Imazhet paraqiten Kalojnë të dëshpëruar
Një tregim i manaferrave Si në tejqyrë Kafshojnë acarin me dhëmb
Në lëndinën e pajtimit Kur në verandën e Therandës
Që vuan nga pagjumësia Pinim hoshaf pjeshke Një vogëlush me trastë lëkure
Dhe merrnim frymë thellë Tjetri me paçavure
Ose jam vetë klithma Që shpesh e përmendim Duken si ikonat
E këlthitjes Atë ajër të pastër bjeshke E varura në mur
Në kërcejtë e memories
II Skamja çjerr stomakun
Si britma e trishtuar
KOHA ËSHTË Në kujtesë Kalaja Te fëmijët e skamjes
Kurse Prizreni hije mbi kokë Këta vocërrakët e harruar
Tash është koha E ne kalonim ASKUSH NUK DI
T’i ndezim llambat Kah xhamia e Sinan Pashës
Të ecim vertikalisht Atje lart në minare Pranë portretit tim
Miqtë e mi Ku për herë të parë Lulja e venitur
Me plot frikë Vjeshta disi me vonesë
Koha është të mendojmë Dhe drithërimë zemre Tringëlloi në portat tona
Pakëz më ndryshe Ja pata puthur
Për klonimin e gomarëve Ashtu hajnisht Gjethet përjetojnë
I putha Baladën e dasmorëve
Po po koha është Sytë e gështenjta të vashës Te varret
Të mos vonohemi Afër Lugjeve
Mos ta presim III Kuvendojnë shtojzovallet
Biletën e fundit
Për trenin e natës Çdo gjë u shndërrua Karvani i milingonave
Në pluhur e hi Me tërë sikletin e kujtesës
Të mos ndalemi Zbriti nga mali
Në këtë bërllok Na ikën stinët Rreth lisave
T’i lexojmë për së mbrap- Në moskthim Kundërmon vallja e myshqeve
shti
Kronikat e zeza Asgjë nuk ka mbetur Nën gunën e leshtë
Në kujtesën tonë Stina i kruan këmbët
II Xhubleta e leckosur
Pos në mur Si flamuri i luftës valëvitet
Thonë se Kjo fotografi Në degët e dehura të ahut
Ditët janë melhem Stina disi e turpëruar
Për shumë plagë SI ÇAM ME VDEKUR Përcjell fluturimin e patave
Kurse unë them Askush më nuk di
Të kundërtën Në tingujt e violinës Se sa do të vonohet
I ëndërron zogjtë e jeshilët Imazhi i pranverës sivjet
Sot është koha Këngën e ka mike
Ta gjejmë Shqiptari im i vogël TI DALLGË E VJETËR
Krijuesin e plagëve
Dhe të mos ankohemi Në vajin shpërthyes Ty nuk të lëndon
Si ato plaka që i vajtojnë I drithëron melankolia As nuk të vret kujtesa
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Lektor : Halil Xani Kopertinën dizajnoi Autori Thyerja kompjuterike

pëlcasin engjëllushen Diellzë. nga mërgimi, përkatësisht Dhe për fund më mbetet
si bombat kur eksplodojnë, Ndjeva një dhimbje në Gjermania, vetëm të Ju udhëzoj drejt VIZITË QË FRYMËZON
në kupë të qiellit do të bërtasin kraharor dhe nga brenda Alma Papamihali në brendisë së librit dhe
zgjohu! Zgjohu! Oooj Diellza jonë”! sikur gufonte një llavë poezinë kushtuar Diellzës,falënderimit publik drejtuar Papritmas Diellza u ndal
(po aty) vullkani”. midis tjerash thotë: gjithë atyre që bashkëndien babushit t’i lutej një ditë,
me mua dhe familjen time e Kompleksit Memorial
Si çdo herë që e kishim në traditë, as tash nuk mungon Edona Rexhepaj nga Prisht- “Nëse një ditë nuk u ndje në çfarëdo mënyre na t’i bënin një vizitë.
bashkëndjesia dhe solidariteti i bijave e bijve dhe motrave e ina ndër të tjera shkruan: dielli, ngushëlluan. Njëherësh dua
vëllezërve anë e mbanë globit kështu që pas publikimit të “Errësira ka mbështjellë çdo ndodhi veç pak, për një që të falënderoj lexuesit e Pa kurrfarë ngurrimi
shkrimeve të mia kushtuar këtij engjëlli te të dy botëve gjë moment nderuar për durimin dhe dëshira iu kishte plotësuar,
nëpër forume e faqe tjera shqiptare të internetit, vërshuan me velin e saj të zi, për aq sa ujë kërkonin kohën e tyre të çmuar që i tri herë kërceu nga gëzimi
me shkrimet e tyre duke i kushtuar edhe ata vargje që unë në skaj të botës strukur fushat, kushtuan këtyre shkrimeve të kur këtë e kishte kuptuar.
burojnë nga thellësia e shpirtit dhe zemrës së tyre. Diellzen time mendoj...”. për aq sa lotët mbushën mia, të cilët kanë edhe të
Një numër syresh i mblodha dhe nxora ciklin e dytë të këtij lumenjtë...”. drejtën e komentimit dhe Dukej sikur fluturonte
libri, “Zemërbardhët për Diellzen”. Kanë shkruar poetë e jo Ndërsa shkrimtarja dhe shprehjes së pikëpamjeve të si flutura në pranverë,
poetë, djem e vajza dhe moshatarë të Diellzës të cilët më së veprimtarja e njohur nga E unë përmes pak tyre lidhur me të njëjtat e të luleve që nga larg shikonte
rëndi e kanë përjetuar humbjen e bashkëmoshatares së tyre. Nju Jorku, Këze (Kozeta) vargjeve konstatoj se : cilat komente dhe pikëpamje nxitonte të iu merrte erë.
Vlen për të theksuar vargjet e poetit Shaban Cakolli kur Zylo midis tjerash shkruan: në çdo rast unë i mirëpres dhe
thotë: “O Diellzë e artë “Ai që në sfida e vuajtje të respektoj. Shikoi shumë lule të njoma
qe me fiejza dielli ngrohe jetës Autori: Adem Berisha Kompleksin që zbukuronin,
“Njomzë e xhaxhit plot gjallërim shpirtin tim të përvuajturin ngushëllon vendit e ditëve tona
përherë do mbetesh në vargun tim si engjëll më shfaqesh e i del karshi, CIKLI I PARË krenarinë ua shtonin.
derisa të shihemi bashkë n’amshim”. kurorë artë më e lartë se maja e kullës KUPTOJE DHIMBJEN
nga sytë e tu bota merr së Babilonit TIME Lule që nuk vyshken
Por edhe fjalët e tij: shkëlqim”. është qenia dhe humaniz- stolisnin këtë tokë,
“Lexues të nderuar, nëse ndonjëherë e kam pasur rëndë të mi i tij”. si ari që nuk ndryshket
shkruaj, atë peshë e ndjeva sot kur fillova të shkruaj për Kurse poetja e mirënjohur më të mirat në këtë botë.

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

PËRSE KJO LLOJ HEREZIE ME LIBRIN?! MIHO GJINI 'MJESHTER I MADH"

PËRSE KJO LLOJ HE-
REZIE ME LIBRIN?!
MIHO GJINI 'MJESHTER I
MADH"
Mund të jetë një imazh i 6
persona
Kohët e fundit më shastisi një
“Bibliotekë e Madhe”me libra
që lëvizte nëpër dete e skela
qytetesh të botës nëpërmjet një
anije gjigande! Dhe befas ajo
kishte mbërritur edhe
tek ne. Në portet to-
na.Shëtiste kështu DIJA
E KULTURA e
njerëzimit, për tu ardhur
njerëzve më pranë
vetes e për tu bërë më të
mirë e më fisnikë, në
begatinë e shpirtit.
Nëpërmjet LIBRAVE!
Se, kushdo që e do
librin dhe që e lexon
atë,nuk e thonë kote se:
do ta ketë si “mikun më
të mirë”, që do ta mësojë e nuk
do ta tradhëtojë gjatë gjithë
jetës. Ashtu sikundër thoshte
edhe CICERO:”Nëse ke një
kopsht dhe një bibliotekë,
atëhere ke gjithçka që të
duhet”
S’ka pak ditë, që vajtëm në
Qeparo të Himarës, një e
nga një, si ilegalët e
njëhershëm dhe prisnim,
njëri-tjatrin të mblidheshim
bashke (ata që shkruanin
libra) që nga “Lumi i Vlo-
rës” e deri në “Nivicë
Bubar”, me shpirtin të
pasuruar për “daljen në
dritë” të librit “Shtigjet e
Vendlindjes”, të cilin ki-
shim vite që e krrenim dhe e
festonim “si lindjen e
fëmijës tonë të vetme”dhe
që tani, po vështronin sesi
na shuhej nëpër fytyrat tona
gëzimi e kënaqësia e kri-
jimit që ka njeriu kur shkru-
an libra! Si në skeçin e një
estrade të asaj kohe të
përëndur që titullo-
hej :ӂorganizim i organi-
zuar”! U çoroditëm! Sepse
ishim fare pak nga ne, që e
kishim shkruar së bashku edhe me një gotë verë përpa- kënaqësi në Pilur, pa asnjë
”Antologjinë e Vendlindj- ra,-si na i donte shpirti nga shoqëruesit e vetë, ku u
es”, që e patëm festuar 6 brënda.Po atëhere quheshim mblodhëm për bukuri e Ai
herë në Komunën e Lu- “Bregu i Poshtëm”! E kur na dha porosinë e çmuar që
kovës, me një Kryetar bënë njësh, me “Bregun e “herës tjetër ta bëni promo-
dashamirës si Vladimir Sipërm” e me vështirësi të vimin e kësaj AN-
Ku- TOLOGJIE më të
mi, madhe e më të gjërë!”,
fshat Mirëpo, ç’ndodhi?
më Sikur Ai tha të
kundërtën për Jorgo
Goron, Kryebash-
kiakun e Himarës, që e
kyçi në sirtarin e tij
tekstin voluminoz të
kësaj antologjie, pa e
botuar, tri vite rradha-
zi , me 453 faqe e me
pjesëmarrje më të gjërë
se ndonjëherë tjetër,
me firmat më të
rëndësishme të kësaj
ane, sikundër kishte
fshat,si të ishim nëpër madhe mezi e bëmë një libër vepruar edhe me “Guidën
festat e njëhershme antologjie, thirrëm edhe një Turistike” të shkruar prej
kombëtare e në ato fetare, krijues të rrallë të Bregdetit, meje, katër vite me parë, si
më kënge e valle, me Kryeministrin tonë, i cili jo të ishte një “Armik i Librit”,
lexime e interpretime, po vetëm që na errdhi me shumë si heretikët e njëhershëm,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 1 1

PËRSE KJO LLOJ HEREZIE ME LIBRIN?! MIHO GJINI 'MJESHTER I MADH"

me “fjalë e me vepra”, duke e
“djegur” disa herë edhe fondin e
Këshillit Bashkiak, shtyrë nga
viti në vit, si edhe pa paguar
asnjë honorar për krijuesit e
këtyre librave! Sikur kjo nuk
ishte “punë” , po një “angari që i
ka zën këmbët” këtij personi, që
bashkëfshatarët e Bregut e
mbeshtetën e i besuan në tre
legjislatura! Vallë, nuk e ka ditur
asnjëherë ky “zyrtar” se nuk
është i “përjetshëm”dhe se, më e
para e punëve kudo e ngado, nisë
nga kultura, pra edhe nga ato
“shtigje shpirtërore” të bregdetit,
ku ne jetojmë, punojmë e kri-
jojmë?! Se, në fashatin tim, në
PIQERAS, nuk eshtë më i
rëndësishmi ai”ledhi” i rëzuar,
ku hodhi aq shume para e do të
bjerë përsëri (ngaqë u bë “shkel
e shko”?!), sesa ky libër volumi-
noz për gjithë Bregun (e me
gjerë), i cili do të jetojë shumë
më tepër vite, dekada e shekuj në
Bibliotekat tona, bile edhe në atë
të Himarës?!
Ata që mezi u mblodhën
në Qeparo, si në kohë
lufte, ngaqë Bashkia e
Himarës nuk denjoi as tu
vinte në dispozicion dy
mjete (nga Tirana e nga
Saranda) që të
mundësohej kështu
arrdhja e të gjithë kriju-
esve të Bregdetit e ta
kthenin në “FESTË
LIBRI” këtë ditë të
shënuar! Mungonin aty
më shumë se gjysma e
shkrimtarëve, e profeso-
rëve, e studjusve dhe e
akademikëve të nderur që
kontribuan me krijime e
studime me vlera, jo
vetëm për Himarën, po
edhe për gjithë Kulturën
Kombëtare...Ç’kuptim
kishte të bëhej ky promo-
vim formal? As që t’i
priste dikush nga titullarët
e saj, të paktën ata që
mundën të vijnë!...As tu
thoshte një fjalë të ngrohtë
mirësearrdhje e as që të hanin IDEALE!”,-përfundon I
aty një “çapë buke”, si të MADHI Mark Twain.
arrdhur “copa copa” ata më të Kujdes,i dashur Jorgo Goro!
largëtit, po duhej që një Githëçka e shkruar, fjalët e
Qeparotas, Th.S,- i ndodhur aty kësaj Antologjie Letrare
rastësisht,-sikundër tha po ky janë për Himarën dhe jo
person “i zënë gafil!”që vetëm PËR HIMARËN! Në
“merrte e jepte” me telefon krye të saj ne kemi ven-
njëfarë “ikognjito!”se “çdo të dosur portreti tuaj, me
bëhej” me këta “mysafirë, që u buzëqeshjen tuaj...Mos na i
kishte marrë “koka erë”, të shuani edhe neve
shkruanim libra si këta e të buzëqeshjen!
vinin gjer këtu!”. Ore, le të
dërgonin edhe ndonjë mesazh Piqeras, më 8 shtator 2022
etike, “shfajësimi”, andeja nga
qenë, për këta “të ardhur të
papërfillur”! Përse vallë duhej
gjithë kjo llojë “herezie”?!
“Duhet të bëni kujdesin prej
librave, çfarë është brënda tyre,
-këshillon Cassandra Clare,-
fjalët, kanë fuqinë të na
ndryshojnë!”.”Lexova një libër
një ditë dhe e gjithë jeta ime
ndryshoi”,-shton Nobelisti
Orhan Pamuk. “Miq të mirë,
libra të mirë dhe një ndërgjegje
të qetë: KJO ËSHTË JETA

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Janusz Bugajski: “Ballkani i hapur” projekt i Serbisë për të përfituar Rusia

Janusz Bugajski: perëndimore dhe të pretendojë se ndihmës së Kremlinit për të ngrirë Koso- në disa komuna jugore. Fatkeqësisht,
“Ballkani i hapur” NATO ka dështuar të sigurojë vën dhe për të mbrojtur Serbinë në rast të Moska gjithashtu bashkëpunon besimi midis qeverive perëndimore se
projekt i Serbisë për të stabilitet. Aleati kryesor i Putinit një konfrontimi të drejtpërdrejtë me ngushtë me kreun e entitetit serb në aktivistët kundër korrupsionit do të
përfituar Rusia në rajon është Aleksandar Vuçiç NATO-n. Ndërsa mediat serbe lëshojnë Bosnje-Hercegovinë, Milorad Dodik, bëheshin udhëheqës efektivë të qeverive
me të cilin ai ka një marrëdhënie dezinformata të vazhdueshme kundër ambicia e deklaruar e të cilit është ka dështuar. Jeta e shkurtër e qeverisë
Skena është gati për kriza simbiotike. Moska ndihmon Kosovës, Vuçiç po riciklon justifikimet ndarja e Bosnjës dhe krijimi i një Dritan Abazovic nuk është befasuese
të reja në Ballkanin Beogradin në ndërtimin e “Botës që çuan në luftë dhe gjenocid në vitet shteti tjetër serb. Moska i ofron atij duke pasur parasysh gatishmërinë e saj
Perëndimor që mund të Serbe”, sipas së cilës të gjithë 1990, kur ai shërbeu si ministër i infor- forma të ndryshme të ndihmës për të minuar sovranitetin malazez duke
shndërrohen edhe në të serbët duhet të jetojnë në një macionit i Millosheviçit. Nocioni se ekonomike, ushtarake dhe propagan- nënshkruar marrëveshje të privilegjuara
dhunshme. Një kombinim shtet të zgjeruar. Në këmbim, serbët janë të persekutuar në Kosovë distike. Sanksionet gjysmake të BE-së me Kishën Ortodokse Serbe – një organi-
i pamjaftueshmërisë së Serbia i mundëson Rusisë të është i ngjashëm me pretendimet e nuk kanë arritur ta pengojnë Dodikun, zatë që nuk e njeh shtetësinë malazeze.
Bashkimit Evropian, zgjerojë shtrirjen e saj rajonale Rusisë kundër Ukrainës. ndërsa ambiciet e nacionalistëve Për më tepër, pretendimet se qeveria po
mosvëmendjes amerikane përmes marrëveshjeve ener- kroatë për të krijuar një entitet të tretë luftonte unazën e korrupsionit është e
dhe rritja e tensioneve gjetike, depërtimit të in- Bisedimet e ndërmjetësuara nga BE-ja etnik në Bosnje kanë ndihmuar zbrazët dhe hipokrite, kur aleatët e saj më
lokale e kanë fuqizuar teligjencës, bashkëpunimit ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës mund gjithashtu atë dhe mbështetjen në të ngushtë kanë qenë partitë dhe liderët
qeverinë nacionaliste të ushtarak dhe dezinformimit. Së të arrijnë disa marrëveshje, si kjo e fundit Moskë. Në mënyrë paradoksale, fetarë të korruptuar nga Moska dhe në
Serbisë për të përsh- fundmi, Beogradi ka nënshkruar për lëvizjen e lirë, por pa një afat të lëvizjet për të minuar integritetin bashkëpunim me zyrtarët serbë. Një
kallëzuar pretendimet ndaj një marrëveshje të re për furniz- caktuar për njohjen ndërshtetërore ato do boshnjak janë ndihmuar edhe nga hetim i lidhjeve të paligjshme ruse të
territoreve fqinje. Rajoni imin me gaz me Gazprom të të vazhdojnë pafundësisht. Vuçiç dhe Zyra e Përfaqësuesit të Lartë (OHR), secilit lojtar të madh politik do të ishte
po përballet me Rusisë dhe po lejon sërish kana- Putin luajnë kartën e Kosovës për të zyrtarët e së cilës me sa duket nuk një shkak i denjë për gazetarët dhe OJQ-
mosmarrëveshje të let televizive propagandistike të tërhequr nacionalistët dhe për të nxitur arrijnë të kuptojnë se konsolidimi i të malazeze, si dhe për të gjitha shtetet e
pazgjidhura që përbëjnë Kremlinit, RT dhe Sputnik, mosmarrëveshje. Beogradi dhe Moska çifligjeve etnike në Bosnje është një tjera të Ballkanit.
një thesar mundësish për pavarësisht ndalimit të tyre në mendojnë se nxitja e konfliktit në veri të recetë për konflikt të armatosur.
Moskën edhe pse po mbarë Evropën. Kosovës do t’i shpërqendrojë zyrtarët LEXO EDHE: Suksesi i Albinit, një hap
humbet luftën në Ukrainë. perëndimorë nga marrja e ndonjë vendi- Mali i Zi po destabilizohet gjithashtu i vogël për dinjitetin e qytetarëve
Vizita e fundit e ministrit të mi të vështirë për njohjen reciproke nga përmes një sulmi ndaj institucioneve
Kremlini e sheh Ballkanin Brendshëm Aleksandar Vulin në frika e dhunës. të tij të pavarura nga partitë nacional- Shqipëria gjithashtu mund të tërhiqet në
si një aset strategjik ku Moskë nënvizoi mbështetjen e iste serbe të lidhura ngushtë me një konflikt rajonal përmes subversionit
mund të minojë rolin e vendosur të Beogradit për impe- LEXO EDHE: Loja e dyfishtë në Ball- regjimin e Rusisë. Kjo përfshin edhe rus. Depërtimi i fundit në objektet ush-
institucioneve rializmin rus në këmbim të kan/Rama si ushtari i Vuçiçit kërkesat e fundit për autonomi serbe tarake shqiptare dhe sulmi ndaj 3 ush-
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Janusz Bugajski: “Ballkani i hapur” projekt i Serbisë për të përfituar Rusia

tarëve është një provokim i qartë ritur bisedimet e pranimit me
për të trazuar vendin dhe për të Maqedoninë e Veriut dhe Administrata e Biden po Për të shmangur një zjarr të
krijuar më shumë probleme për Shqipërinë, ndërkohë që lejon gjithashtu Rusinë të ri, objektivat e politikave
NATO-n. Sulmi ndaj bazës kishte anëtarësimi për Bosnjën dhe depërtojë në rajon duke agresive të Serbisë gjithashtu
për qëllim të nxiste konflikte midis Kosovën është një perspektivë e pranuar pohimet e Vuçiçit se duhet të mbrohen plotësisht.
qeverisë dhe opozitës dhe të lar- largët. Stabiliteti në Maqedoninë ai është properëndimor dhe Si Bosnje-Hercegovina ashtu
gonte vëmendjen nga fushatat e Veriut është minuar nga nuk dëshiron të largojë edhe Kosova kanë nevojë për
irredentiste të Serbisë. Mbështetja eBullgaria anëtare e BE-së, mbështetësit e tij duke një rrugë drejt anëtarësimit në
Tiranës për nismën e Ballkanit të qeveria e së cilës mbetet e sanksionuar Rusinë. Vlen të NATO dhe forcat
Hapur, një projekt gjeostrategjik i mbërthyer në mosmarrëveshje të kujtohet se si Uashingtoni properëndimore në Mal të Zi
krijuar për të rritur rolin rajonal të
pazgjidhshme historike me fillimisht u mashtrua nga kanë nevojë për mbështetje
Serbisë dhe depërtimin ekonomik të Maqedoninë dhe padashur po Slobodan Milošević kur ai më të fortë që do të anash-
Moskës, nuk do të sigurojë ndihmon Moskën për të destabi- pretendoi se ishte një kalonte nacionalistët pro-
imunitetin e Shqipërisë nga kon- lizuar më tej rajonin. BE-ja garantues i paqes dhe integri- Moskës të promovuar nga
flikti. gjithashtu e qetëson Vuçiçin në tetit të Jugosllavisë në fillim Vuçiç. Pa një udhërrëfyes të
vend që të pohojë se do të të viteve 1990. Koha e bal- qartë për të garantuar sigurinë
Pretendimet e disa liderëve të BE-së mbyllë çdo fond të para- ancimit ka mbaruar – ose rajonale, Uashingtoni dhe
për “autonominë strategjike” të anëtarësimit për Serbinë nëse Serbia është një shtet evropi- Brukseli do ta gjejnë veten
Evropës tingëllojnë absurde kur ata qeveria nuk respekton konsen- an ose është në linjë me një duke u përpjekur të shuajnë
janë të paaftë për të garantuar susin e BE-së në sanksionimin e Rusi perandorake që kërkon më shumë zjarre në vend që
sigurinë në një rajon që dëshiron të Moskës për pushtimin e saj në të shpërbëjë botën të çarmatosin zjarrvënësit.
anëtarësohet në BE. Uioni ka zvar- Ukrainë. perëndimore.

VANGJUSH ZIKO DY FLJALË MBI TRADITAT E HARRUARA TË SERENATËS KORÇARE

VANGJUSH ZIKO
DY FLJALË MBI TRADITAT E
HARRUARA TË SERENATËS KOR-
ÇARE
Jo çdo këngë me temë dashurie mund të
quhet serenatë, jo çdo këngë që i këndon
bukurisë së vajzës, syve, flokëve, buzëve
dhe gushës së saj, besnikërisë apo tra-
dhëtisë në dashuri, xhelozisë apo
dashurisë gjer në fund. Jo çdo këngë që
krijon një kompozitor me këtë temë apo
çdo kantautor, profesionist apo amator,
është serenatë.
Shpesh, quhen serenata dhe këngët e
qejfit të ahengut, këngët meditave filozof-
ike për jetën apo për bukurinë që ikën e
nuk kthehet më, për bangot e shkollës apo
për Birra Korçën...
Këto këngë të folklorit lirik qytetar, i lidh
me serenatën vetëm tradita e krijimit dhe
këndimit në grupe shoqërore, në gosti dhe
në ahengje. Këto janë bërë me të drejtë
këngë shumë të dashura për qytetin tonë
dhe më gjërë, por serenata nuk mund të
quhen. Ato janë këngë të mirëfillta lirike.
Tradita evropiane, teoria dhe praktika,
historia e saj e ka bërë të qartë klasifikimin e
serenatës, tiparet e saj si lloj i veçantë i
muzikës së lehtë, i papërsëritshëm në kohën
tonë.
Serenata i kushtohej një vajze konkrete të
njohur në një çast të caktuar, vajzës së cilës i
kërkohej një pohim apo mohim, i bëhej një
propozim konkret për dashuri. Serenata është,
mbi të gjitha, një vuajtje konkrete shpirtërore
reale dhe jo e supozuar apo e imagjinuar.
Këngëtari i serenatës klasike ishte i dashu-
ruari, që këndonte poshtë dritares të së
dashurës. Këngëtari i serentës së vërtetë
korçare mbështillej nga velloja e mbrëmjes
dhe nga misteri i kortinës së dritares, apoteoza
ishte lëvizja e asaj kortine, që zëvendësonte
duartrokitjet dhe drithërimat e zemrave të
dashuruara, ose heshtjen e pikëlluar, e të
trishtuar. Pas çastit të ekzekutimit të serenatës
të mbështjellë me vellon e mbrëmjes apo me
dritën e hënës, serenata fitonte “qytetarinë” e
saj për t'u kënduar në rrugë, në gosti, në
dasma...
Serenata nuk shkruhen më në ditët tona!
Këtë shënim më detyroi ta shkruaj për të
sqaruar ngatërrimin që po i bëhet Serenatës
me çdo këngë lirike.
Ishte merita e kulturës,
shijes dhe nuhatjes artis-
tike të shpirtit korçar, të
traditave muzikore gojore,
Ishte kultura e rinisë
korçare. Ishte merita e
prindërve të tyre që bu-
jarisht e pranuan dhe nuk
iu kundërvunë këtij vrulli
të pastër shpirtëror rinor, i
cili sfidoi traditat e
prapambetura që 170 vjet
më parë!
Është e pafalshme kur
këngëtarë dhe këngëtare të
talentuara korçare sillen
shpesh mospërfillës ndaj
kësaj tradite të bukur, që
lindi dhe gjalloi që në
kohët e errëta të sundimit
të mendësive të prapam-
betura dhe mbytëse
mesjetare. Aq më keq që
këto tradita i shpërfillin
ose i shtrembërojnë dhe
institucine të tilla si tele-
vizioini, radioja apo
shtypi...
Të vjen keq kur lihen në
harresë brezat e parë të sere-
natistëve korçarë, të cilët
krijuan serenatat e para që në
fillim të pjesës së dytë të
shekullit të nëntëmbëdhjetë
dhe më saktë që nga viti
1856. Është mëkat harresa e
kësaj date të vërtetë historike
të lindjes së serenatës kor-
çare.
Ata, që kanë kënduar serena-
tat e para korçare, kanë qenë,
jo vetëm në moshën e
gjyshërve, po edhe të
stërgjyshërve të atyre. që po
këndojnë sot serenatat.
Sipas kujtimeve të shkruara
të Vasillaq Ballaurit dhe të
Dhimitër Fundos, si dhe të
dëshmitarëve të tjerë gojorë,
këto janë grupet e para të
serenatistëve korçarë:
Grupi i parë i viteve 1860-
1880: Gaqo Marko, Spiro
Ramizi, Nisi Piasto, Vani
Mitko, Thoma Lako, Koli
Kaçiroti, Taqi Fundo, L.
Osmanlliu.
Grupi i dytë, pas këtyre
viteve deri më 1913: Nodhi
Lako, Sotir Dako, Kristaq
Niço, Lipe Kajno, Dhimitër
Naço, Petraq Pilkati.
Në vitet më vonë, deri nga
vitet '30-të: Kristaq Thanas
(Alibeu), Ilo Nuke, Vasillaq
Bimbli, Petraq Bimbli, Vani
Treska, Foça Harrilla, Ilo
Mosko, Mihallaq Harrilla
etj.
Pa përmendur serenatistët e
viteve '50-të e deri më vonë
kur pushteti i kohës e ndaloi
këndimin e serenatave.
Nuk e di se si ka njerëz,
qoftë dhe serenatistë, që
guxojnë ta vendosin kohën
e lindjes së serenatave në
vitet '30-'40 të shekullit të
njëzetë. Apo guxojnë ta
quajnë si fillim të serenatës
korçare, kohën kur ata apo
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 1 3

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

Një libër për Arbërit Një libër për Arbërit
SKËNDER BRAKA që ta varrosnin të gjallë.
Këmbët sikur po i mpi-
t’i parashtronte heshin. As vetë
në këmbim të firmosjes së letrës dhe, nëse më në fund, do nuk arriti të kuptojë përse
t`ia vuloste letrën apo jo. Gjithashtu, atë Buzuku, ndonëse e atë çast në mendje po i
kishte kristalizuar një mendim të tijin në kokë në lidhje me gjëmonin
këtë, përsëri nisi të mendonte edhe për pasojat që do të vazhdimisht fjalët dhe
kishte, urimet që i kishte dhënë ai
nëse ajo punë do të merrte për keq. Atëherë thoshte me vete plak i
të tij se, të gjithë venedikasit, do të hidheshin në një sulm të thinjur që shiste bajame.
tërbuar kundër tij. Ata do të thurnin lloj-lloj intrigash, mjaft Në krye ai u ndal përpara
231 portës.
Kryepeshkopata ishte një godinë e
madhe drejtkëndore, me
një oborr të brendshëm të rrethuar
me kangjella, që ndodhej
në një kodrinë, e cila sundon mbi
tërë Tivarin, në të djathtë
të rrugës së peshkatarëve. Qëkurse
ishte hirësuar dhe shpallur
si e tillë prej papa Grigorit të VII
më 1077, duke marrë
kompetencat e një metropoliti, kjo
godinë i ishte nënshtruar
disa herë rikonstruksionit të saj,
derisa kishte ardhur në atë
gjendje madhështore. Ajo ishte
e ndërtuar krejtësisht me gurë
të bardhë gërqeror. Ishte një
ndërtesë hijerëndë, në trajtë
rrethi, me një ballinë të zbuku-
ruar me skulptura shenjtësh.
Në mes kishte një kullë të vogël
dhe në njërën anë një navare
që dilte jashtë trajtës rrethore.
Me këtë bukuri të hijshme, ajo
kishte humbur gjithçka nga sa
dukej dikur, më shumë sesa një
vendbesimi, një
kështjellë ushtarake.
Era e lehtë e mesditës
që vërsulej nga toka
drejt detit, teksa ia
tundte famullitarit
zhgunin e tij të gjatë,
i jepte me të vërtetë
një pamje prej
njeriu të hekurt e
fisnik. Qielli i
kthjellët i stolisur

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

prej asaj
mori pulëbardhash dhe
zogjsh të tjerë të detit,
dukej sikur me
një hije të rëndë dhe
brengë, vështronte tokën
e zhuritur të
Tivarit. Ndërsa ecte
qetësisht, atë Buzuku
mundohej të bindte
veten se detyra e tij do të
lypte më shumë mençuri,
durim dhe
fuqi në ballafaqimin e
mëpastajmë me
kryepeshkopin, nëse
ai do të mund të real-
izohej. Vetvetiu nga-
dalësoi hapat. Aty
për aty, iu zgjua krenaria
e arbrit dhe, si e mblodhi
veten,
nxitoi kryelartë përpara.
Porta ku kishte trokitur
për herë të
fundit që kishte qenë aty,
ishte e mbyllur. Buzuku
qëndroi
pak dhe troki tek portali i
bukur e i skalitur dhe
qëndroi për
disa minuta në pritje të
shfaqes së ndonjë njeriu,
por edhe
pse minutat po kalonin e
sakaq ai nuk po shihte të
shfaqej
232
Skënder Braka
pas kangjellave as edhe
ndonjë siluetë njeriu,
ndjeu një lloj
mërzitie dhe padurimi.
Trokiti edhe një herë pak
më fort se
herën e parë, por si edhe
kësaj here nuk mori asnjë
përgjigje, i
mërzitur, me një durim
që pothuajse i ishte
humbur plotësisht,
zbriti ngadalë e me
përtesë shkallët e gurta
dhe duke folur
nëpër dhëmbë, filloi të
nxirrte prej shpirtit të tij
të sakatosur
gjithë mallkimet që
mund të nxjerrë nga goja
një njeri i fyer
rëndë dhe i braktisur prej
horrash të tillë që ku e ku
ishin me
të për nga karakteri dhe
edukata. Me një mori
mendimesh në
kokë eci disa metra për
nga drejtimi verior. Pas
disa hapash më
tutje, ndaloi dhe vështroi
tej majën e përhimtë të
këmbanores.
Nuk është e mundur të mos duan
të më presin, tha me vete.”
Mbajti frymën dhe u kap fort pas
një kangjelle. Papritmas, iu
bë sikur pas atyre hekurave, diku
brenda atyre mureve, në
njërën prej dhomave të
kryepeshkopatës, e priste njëri
prej
armiqve më të betuar të tij. I
shtytur nga zëmërimi, atë Buzu-
ku
zbriti edhe disa shkallina dhe
zgjodhi një vend, prej nga mund
t’i shihte mirë kalimtarët që
asajkohe nxitonin për në shëpitë
e tyre, por, pikërisht atë çast,
njëri syresh që e kishte kuptuar
se ai nuk ishte prej andej dhe se
kërkonte të hynte brenda i
tregoi se tashmë porta kryesore e
kryepeshkopatës nuk ishte
më aty ku e mbante mend ai, por
kishte tash një vit e ca që
ishte hapur nga ana tjetër e
godinës. Buzuku e falenderoi
kalimtarin që edhe ai e
përshëndeti me përulje dhe shkoi
me
nxitim. Dhe diku më tej, i zunë
sytë atë mbishkrimin e artë,
të skalitur në mermer të bardhë
që zbukuronte hyrjen e re të
kryepeshkopatës.
Pranë portës, tek dera e një
postëroje të ndërtuar enkas
me gur të latuar dhe me breza të
zinj e të kuq, bënin rojë dy
ushtarë venedikas të veshur
bukur dhe të armatosur më së
miri. Atë Buzuku qëndroi përpa-
ra tyre dhe u tha se vinte nga
larg dhe se kërkonte të takonte
me kryepeshkopin.
Përgjegjësi i rojes, një meso-
burrë i gjymtuar e vërejti
233
Një libër për Arbërit
të porsaardhurin me kureshtje
nga koka te këmbët. Ai iu
afruar për ta bërë me dije se
Imzot Mburri nuk ndodhej prej
disa kohësh në kryepeshkopatë
dhe se atë e zëvëndësonte
arkidhjaku.
Me të mësuar këtë lajm, atë
Buzukut iu prenë të gjitha
fuqitë, iu përmbysën të gjitha
planet dhe krahët erdhën dhe
iu lëshuan. Një mend mendoi të
kthehej në Shalë dhe të vinte
përsëri këtu kur të ishte i sigurtë
për praninë e imzot Mburrit.
Përnjëherësh iu rishfaq ajo skenë
e pakëndshme kur Xhuzepe
Begontini e kishte fyer rëndë.
Do të mendoj se i jam trembur?
Pasi ndenji edhe pak ashtu në
mëdyshje, vendosi të
qëndronte dhe iu lut
përgjegjësit të rojes të
njoftonin për
ardhjen e tij arqidhjakun
dhe Fosko Amrozin.
Përgjegjësi i rojeve pohoi
me kokë dhe dha urdhër
të njoftoheshin menjëherë
ata me të cilët kërkonte të
takonte i
porsaardhuri.
Sapo kishte dëgjuar se
kishte ardhur një famulli-
tar i largët
dhe që kërkonte të takonte
me vetë kryepeshkopin,
Foskos i kishte
shkuar mendja përnjëherë
tek atë Buzuku. Porositi
ushtarin që ta
lejonin të futej brenda.
Atë Buzuku, tani që fati
nuk kishte qenë me të për
të
biseduar me kryepesh-
kopin në lidhje me letrën
dhe librin që
pothuajse e kishte në
përfundim e sipër, nxorri
frymën ngadalë
dhe po përpiqej të
kthjellonte mendjen, duke
menduar vetëm për
takimin me arkidhjakun. E
parandjente se nuk do ta
kishte të lehtë
takimin me të dhe se ai do
të ishte tepër i tensionuar
mes tyre,
por fundja hë për hë ai
mendonte se ajo ishte
rrugëzgjidhja më e
mirë që mund të bënte, për
të ligjëruar botimin e
librit. Ende po
e ndjente atë dhimbje të
bezdisshme në shpatullën
e djathtë, por
tani ajo kishte shumë pak
rëndësi për të. Një
dhimbje e tillë nuk
ishte asgjë përpara
dhimbjeve që kishte
provuar më parë dhe si kjo
e këtij lloji tjetër që po
provonte tani.
- Kaloni këndej hirësi! - I
foli përgjegjësi i rojes
duke i
234
Skënder Braka
treguar me dorë nga duhej
të shkonte.
Teksa zuri vend diku
pranë dritares së madhe të
hollit,
në fillim Buzuku nuk i
dëgjoi fjalët e përgjegjësit
të rojes.
Kishte hedhur shikimin tutje
ndërtesave të largëta të Tivarit
dhe me të gjitha fuqitë e tij
këmbëngulëse luftonte kundër
një vale kundërshtie që kërkonte ta
kthente andej nga kishte
ardhur, pa e takuar fare
arqidhjakun.Por përpos asaj, ai po
provonte dhe shtysën e një force
tjetër që kërkonte ta kthente
disa vite mbrapa, të asaj force që
ia çonte mendjen në kohë të
shkuara dhe e ndrynte përsëri në
burgun që kishte qenë bota
e tij në të ri, gati-gati si të ishin ca
kujtime që i shpërthenin si
një stuhi, që i fshikëllonte ndj-
esitë…
“ Çliroje veten tende!- e urdhëroi
veten Buzuku.
- Fali ata që të kanë fyer.!”- dhe si
shtoi edhe ca fjalë të
tjera nëpër dhëmbë, me hapa të
ngadaltë bëri në drjtimin nga
tregonte dora e nderur e kryerojta-
rit.
Fosko Amrozi e priti atë Buzukun
tek porta e godinës
duke e përshëndetur me nderime
ardhjen e tij. Me të ngjitur
shkallët prej granili të kuq, vuri re
në krye të një koridori të
gjërë, ku u shfaq një derë më e
lartë se një bojë e ca njeriu, vuri
dorën në dorezën e bukur prej
bronxi të saj dhe si shtyu njërën
prej kanatave të rënda, hynë në një
sallon tjetër të gjatë por të
ftohtë. Në kubenë e lartë dhe në
pjesët pa xhamllëk të mureve
anësore ishin pikturuar me
dhjetëra afreske dhe engjëj, që
të krijonin një marramendje të
çuditshme. Shenjtorë të
derdhur në allçi, por edhe të
gdhendur në mermer të bardhë,
që vareshish në një vijë të drejtë,
të krijonin imazhin e një
mjedisi hyjnor. Gjithë koridori, tej
e tej, ishte i shtruar me
një tapet të purpurt në ngjyrë të
gjelbëert. Diku aty nga mesi
i sallonit, disa metra larg portës
kryesore ishte ngritur një si
parahyrje dhome e veshur me
pëlhurë mëndafshi të qëndisur
me fije ari. Nëpërmjet kësaj hyr-
jeje në një dhomë tjetër, e cila
ishte caktuar enkas për të qëndruar
ata të cilët vinin për të
235
Një libër për Arbërit
takuar me kryepeshkopin.
- Prisni këtu, dom Gjon! - i tha
Fosko Amrozi Buzukut,
ndërsa u ngjit nëpërmjet disa
shkallëve të tjera e sakaq i humbi
nga sytë. Atë Buzuku thuajse e
kishte pritur këtë lloj vonese që
ishte e zakonshme për gjithë të
ardhurit në kryepeshkopatë, e
megjithse i dukej gati-gati
qesharake, mendimi se diça
fshihej
pas saj, do të merrte më pas një
kuptim tjetër, kuptiminm e
survejimit dhe të poshtërimit.
Gjon Buzuku u ul në një pol-
tronë të vjetër diku në cep
dhe nisi të vështronte me nge
dhomën. Përmasat e saj ishin
pothuajse pak më të mëdha nga
ato të bibliotekës së tij. Veç
poltronës, aty gjendeshin dhe dy
karrige, një tavolinë e vogël
dhe shtatorja e Shën Marisë.
Dhoma kishte një tavan të ulët,
jo siç janë rëndom tavanet e
dhomave kishtare. Ajo kishte dy
dritare të mbuluara me pellush
të errët dhe një tymtar në të
cilin nuk ishte ndezur zjarr
kurrë, qëkurse ishte ndërtuar.
Rreth e rrotull dhomës ngrihesh-
in statuja perëndish të
derdhura në pluhur mermeri. Në
faqen anësore që shihte nga
hyrja e kryepeshkopatës, ishte
një dritare tjetër më e vogël,
por kjo vinte më lart, aq sa
arrinte në tavan dhe mbulohej
me
një perde të hollë mëndafshi të
kushtueshëm. Buzuku nuk e
dinte përse shërbente ajo dritare,
por aty për aty e mori me
mend se pas atyre perdeve
doemos që duhet të fshihej
ndonjë
kokë njeriu, që përgjonte çdo
lëvizje të atij që priste aty.
Megjithatë, atë Buzuku as që e
vrau mendjen për këtë. Në atë
qetësi tronditëse, atij iu desh të
priste shtjellim resh ngjyrë
gri. Qëndroi disa çaste dhe
qetësia sikur e ndihmoi. Koka
nuk
po i dhimbte më. U kthye dhe
eci drejt, fundit të koridorit
ku qe ekspozuar një pikturë e
madhe e Jezusit të kryqëzuar.
Piktura sikur e thithi me fuqinë
dhe forcën e saj të magjishme
dhe, pothuajse pa vetëdije,
nxitoi hapat drejt saj dhe, me të
mbërritur në fund të këmbëve,
që kullonin gjak, famullitari
u përul në gjunjë, shkoi me dorë
kryqin dhe bëri një lutje të
236
Skënder Braka
gjatë. Sapo kishte mbaruar
lutjen, që prapa krahëve dëgjoi
një
zë që i tha:
- Ejani, dom Gjon! Hirësia e tij,
arkidhjaku po ju pret.
Buzuku nuk nxorri asnjë fjalë,
madje nuk tregoi as
edhe një shenjë
gëzimi ose pasigurie,
siç ndodh në raste të
tilla, thuajse do të
takonte një njeri fare
të rëndomtë. I qetë,
me hapin e tij të
vendosur, të sigurtë e
madhështor, eci pas
Foskos, të cilit i
pëlqente të qëndronte
ca larg, ndonja një
gjysmë metri prej
famullitarit për t’i
dhënë vetes atë lloj
rëndësie, që ia japin
shpesh sekretarët
fodullë. Ndjenja e
superioritetit e bënte
Foskon të tregohej sa
më i ftohtë ndaj
atij të cilin dikur e
kishte konsideruar si
mikun e tij më të
mirë dhe që nuk
kishte nguruar t’i
gjendej pranë në ditët
e
vështira. Por tashmë,
të gjitha ato ishin
harruar prej tij dhe
i përkisnin një kohe
të cilën ai e kishte
hedhur pothuajse
tërësisht pas krahëve.
Por kjo sjellje prej
fodulli e Amrozit për
Buzukun, nuk para-
qiste ndonjë lloj
rëndësie. E kishte të
qartë
se këtu nuk e kishin
me sy të mirë, me
perjashtim të atyre,
që
ishin mësuar të
shihnin më shumë
punën e tyre e që nuk
ua
kishte fort qejfi të
merreshin me fjalë.
Sipas tij, ftohtësia që
ata
tregonin, vinte më
tepër prej shkakut që
ai nuk dinte kurrë të
sillej hipokrit e t’i
bënte lajka kërkujt.
Asnjëherë në jetë nuk
i kishte pëlqyer të
servilosej. Për ata, ai
gjithnjë kishte qenë
një njeri i heshtur, i
mbyllur në botën e tij
të brendshme dhe
kjo kishte bërë që
rreth tij të krijohej jo
vetëm një atmosferë
mosbesimi e dy-
shimi, por dhe një
P a g e 1 4 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 1 5

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 1 7

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 1 8 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 1 9

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 2 1

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 2 3

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 2 5

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 2 7

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 2 8 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 2 9

Declassified pg2
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 3 1

Declassified 4
 P a g e 3 2 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 6 P a g e 3 3

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

mjegullnajë e pakuptimtë.
Në sytë e tij të mëdhenj e të rreptë,
nën vetullat e trasha e të
thinjura, në çipat e buzëve dhe qimet
e dendura të mjekrës,
atë Buzuku fshihte përherë një mister
të pakapshëm, mister
të cilin askush prej venedikasve nuk
kishte mundur kurrë t’ia
hiqte sadopak velin me të cilin ishte
mbuluar. Ishte ndoshta
më tepër ky mister, që dinte ta fshihte
aq bukur vetëm ai, që
u shtinte frikën të gjithëve e që u
impononte atë lloj respekti
237
Një libër për Arbërit
të padiskutueshëm.
Fosko trokiti lehtë në derën e fundit
e, si mori
aprovimin për të hyrë, hapi njërën
prej kanatave të rënda
dhe bëri përpara. Arqidhjaku rrinte
tek tryeza e tij e punës,
zhytur në një kolltuk të lartë, të
veshur me lëkurë ngjyrë vishnje.
Në kabinet mbretëronte një qetësi e
thellë.
Buzuku vuri re se kryepeshkopi nuk
ishte vetëm në
këtë dhomë. Në një kolltuk tjetër,
diku më tej në një kënd,
përulur mbi një regjistër të madh, të
hapur përpara, ai dalloi
së pari një kokë tullace pa setrën e
kuqe mbi të.
- Uluni, dom Gjon! - tha arqidhjaku
që e priti Buzukun
në zyrën e tij, pa e ngritur kokën nga
kodiku, duke treguar
me dorë një fron të lartë, që ishte aty
pranë tryezës së tij dhe
në të njëjtën kohë bëri shenjë me
kokë në drejtim të Amrozit,
i cili si përuli menjëherë
gjysmëtrupin përpara, me dorë në
zemër, doli duke tërhequr kanatin e
rëndë të derës. Njeriu
me kokë tullace ngriti paksa sytë e tij
të picërruar dhe fytyra
e atij, Buzukut i kujtoi dikë, por që
aty për aty nuk po e
sillte ndërmend. Buzuku nuk u ul
menjëherë në fronin që i
tregoi arqidhjaku. Ambienti përreth
se si po i dukej. Mbase
ajo ndjenjë po i vinte prej habisë dhe
dyshimit që e kishte
mbërthyer që prej çastit kur kishte
takuar me Amrozin. Vriste
mendjen të kuptonte se si ai njeri
krejt i paaftë, kishte mundur
të ngjitej deri këtu në majat e
njerëzve të kryepeshkopatës
dhe kishte filluar kaq shpejt të
drejtën për të hyrë në të tilla
qarqe të larta kishtare, ku, për hir të
së vërtetës, duhet pohuar
se jo shumë klerikë, madje edhe të
lartë të kryepeshkopatës
e kishin atë privilegj për t’u futur.
Ishte fort e rrallë për
një murg si puna e tij. Shpejt e
kuptoi se veç asaj habie dhe
dyshimi që po përjetonte tani, nuk
kishte të bënte më tepër
me Amrozin, se sa me atë qëndrim të
ftohtë të arqidhjakut dhe
ndryshimeve të mëdha që po vinte
re.Tavolina e arqidhjakut
nuk ishte më atje ku e kishte parë për
herë të fundit. Në vend
238
Skënder Braka
të perdeve prej mëndafshi të çmuara,
ishin vendosur perde
prej pelushi të errët, që derdheshin
deri poshtë në dysheme.
Dhe tavolinën ku rrinte njeriu me
kokë tullace, po e shihte
për herë të parë. Tani, veç perdeve
dhe disa orendive dhe disa
Skender Braka
skulpturave që arqidhjaku i kishte
sjellë për herë të fundit,
kur ishte kthyer nga Venediku,
kabinetin e tij e zbukuronin
dhe një sasi e madhe librash të
lidhura mirë e të shkruajtur
bukur, me shkronja ari, që binin
menjëherë në sy, kurse në
tryezë, pranë kodikut të trashë,
gjendej një pjatancë prej
porcelani të bardhë mbushur me fiq,
arra, bajame të pjekura,
një kallamare e bukur prej fildishi
dhe tri penda, gjëra këto
krejt të zakonshme për një arqidhjak.
Duke i vënë re me kujdes të gjitha
këto, atë Buzuku
nuk kishte se si të mos mendonte me
vete se ky dekor, dhe
pse i imponuar prej disa faktorëve të
jashtëm, ishte pa pikë
e presje, imitim i atyre që arqidhjaku
kishte parë nëpër
kabinetet e kardinalëve të Venedikut.
Në një farë mënyre,
kjo donte të thoshte që edhe ai
ëndërronte të bëhej një ditë
kardinal dhe kishte veç të ardhurave
të mira dhe një kabinet
të bukur në brigjet e përtejme të
detit. Herë heshturazi e herë
në mënyrë të hapur, arqidhjakut,
lufta për të arritur qellimin
nuk i kishte munguar. Për të fituar në
veçanti simpatinë
e Atit të Shenjtë në Romë, pothuajse
në të gjitha famullitë
dhe dioqezat e hapësirës katolike që
ndërvareshin prej kësaj
kryepeshkopate, kishte vendosur
njerëzit më të besuar të tij,
shërbëtorët më të devotshëm jo më
tepër për punët e zotit, se sa
për të përmbushur interesat e tij. Më
tepër se i ashpër e brutal,
arqidhjaku falë, edhe të mungesës së
herë pas hershme të Imzot
Gjon Mburrit, i kishte atribuar vetes t’i
drejtonte vetë punët jo
vetëm në kryepeshkopatë, por edhe në
kishat sufragjente të saj.
Hera-herës, arqidhjakut i përvijoheshin
tiparet dhe karakteri i
një njeriu të paskrupullt që, për të
arritur qëllimin e tij, arrin të
përdorë të gjitha mjetet.
239
Një libër për Arbërit
- Këtë herë kini ardhur si me porosi,
dom Gjon. Në kuadrin
e reformave që ka ndërmarrë kisha
jonë, duhet t’ju vëmë në dijeni
të disa prej detyrave që kanë dalë pas
Koncilit të Trentos, ku ka
patur fatin e mirë të ketë qënë edhe
Imzot Bruni.
- Imzot Gjon Mburri,- e korigjoi men-
jëherë atë Buzuku.
Arqidhjaku e vështroi që nga poshtë
ballit të tij të rrëpirtë
dhe ia dalloi qartë atë masën e papërm-
bajtshme të padurimit që
i ishte mbledhur majë buzëve dhe në
thellësi të atyre syve që
mend po i flakërinin. Dukej që mezi po
e kapërdinte këtë shije
të hidhur të një famullitari.
- Mund të uleni !
Por Buzuku që kishte menduar se
biseda e tyre mund të
bëhej fare lehtë në këmbë e të mba-
ronte brenda pak minutave,
po e kuptonte se ajo kishte për të
zgjatur ca si shumë, ndoshta
edhe përtej parashikimeve të tij. Si-
doqoftë, u ul dhe e mblodhi
veten për të mos e humbur për asnjë
çast qetësinë dhe sigurinë e
mendimit. Nuk donte t’i linte terren
arqidhjakut për ta përdorur
më pas padurueshmërinë e tij si një
mjet për ta penguar dhe
luftuar.
- Tani na kërkojnë të dhëna
edhe më të hollësishme, -
shtoi
arqidhjaku pa e ngritur
kokën nga fletët e hapura të
një kodiku të
trashë që mbante përpara.
- Një mori gjërash të
parëndësishme,- po va-
zhdonte të
thoshte, sikur të fliste me
vete të tij.
- Janë pjesë e detyrës dhe e
punës suaj, hirësi...
- Si tha kështu, Atë Buzuku
heshti një grimë dhe bëri
sikur nuk po ua vinte
veshin fjalëve të tij.
Arqidhjaku po e shprehte
haptazi se nuk e kishte
pritur të dëgjonte prej një
famullitari të tilla fjalë,
sidoqë e
njihte mirë kulturën dhe
karakterin e atë Buzukut.
Prandaj
duke u përqëndruar në
mendimet e tij, tha:
- Lajmet që na vijnë nga
anët tuaja nuk janë edhe aq
të mira, Gjon. Mendoj se
diçka nuk shkon. Ne u kemi
dhënë
240
Skënder Braka
gjithë mbështetjen e duhur.
Kisha jonë u ka dërguar
atje, pasi
jeni një njeri i zoti dhe, me
aftësitë tuaja, do të dini t’i
mbani të
mbledhur rreth saj besimta-
rët tanë dhe jo t’i lini të
shkëputen
prej nesh dhe të përqafojnë