ใบความรูท ้ ี่ 1

“กราฟสมการเชิงเสูนสองตัวแปร”

เมื่อแทนคู่อันดับใด ๆ บนจุดบนระนาบจำานวนสมาชิกตัวที่หนึ่ ง
ของคู่อันดับจะแทนจำานวนที่อยู่บนแกนนอน (แกน X) และ
สมาชิกตัวที่สอง ของคู่อันดับแทนจำานวนที่อยู่บนแกนตั้ง (แกน Y)
ซึ่งโดยทัว่ ไป การเขียนคู่อันดับใด ๆ ในร่ป (x,y)
แทน x ด้วยจำานวนที่อยู่บนแกน X
แทน y ด้วยจำานวนที่อยู่บนแกน Y
กำาหนดให้ A เป็ นจุดจุดหนึ่ งบนระนาบ จำานวนที่เป็ นกราฟ
ของ (x , y) กลูาวได้วาู จุด A มีพิกัด (Coordinate) เป็ น (x , y)
เขียนแทนด้วย A(x , y)
ตัวอย่าง

A (……..,…….) G
G(……..,……..)
F (……..,…….) A B(……..,……..)

B
F

H
D
E C
 D(……..,……….) C(…….,…….)
E(……..,……….) H(…….,……)

แกน X และ แกน Y จะแบูงระนาบออกเป็ น 4 สูวน Y

แตูละสูวนเรียกวูาจตุภาค (Quadrant) จตุภาคที่ 2 จตุภาคที่ 1
จุด ……และ…….มีพิกัดยู่ในจตุภาคที่ 1 (- , +) (+,
+)
จุด ……และ…….มีพิกัดยู่ในจตุภาคที่ 2
X
จุด ……และ…….มีพิกัดยู่ในจตุภาคที่ 3 จตุภาคที่ 3 จตุภาค
ที่ 4
จุด ……และ…….มีพิกัดยู่ในจตุภาคที่ 4 (-,-) (+,
-)

ใบกิจกรรมที่ 1
“ช่วยกันลงพิกัด 1”

ชูวยกันลงพิกัดของจุดตูอไปนี้ บนระนาบ
A(3,-2) B(0,-6) C( -5,-2) D(-2,5)
E(-3,-3) F(0, 5) G(-4,3) H(6,-1)

Y
 X

ใบกิจกรรมที่ 2
 “ช่วยกันลงพิกัด 2”

มาชูวยกันลงพิกัดของจุด A, B, C, D, E, F, G, H บนกราฟเส้นตรง
L1 , L2 , L3
Y
L1

A C
•
L2
•
G
•F •
• B • E H
X •

•
D
L3

พิกัดของจุดบนเส้นตรง L1
คือ…………………………………………………………………..
พิกัดของจุดบนเส้นตรง L2
คือ…………………………………………………………………..
พิกัดของจุดบนเส้นตรง L3
คือ…………………………………………………………………..
 ใบกิจกรรมที่ 3
“ช่วยกันลงพิกัด 3”

จงชูวยกันลงพิกัดของจุด บนกราฟวงกลม

N O P
Q
 R

M(…….,……..) N(…….,……..) O(…….,……..) P(…….,……..)

Q(…….,……..) R(…….,……..) S(…….,……..)

ใบความรูท้ ี่ 2
“กราฟของสมการเชิงเสูนสองตัวแปร”
 สมการเชิงเส้นสองตัวแปร หรือ สมการของกราฟเส้นตรง โดย
ทัว่ ไปกำาหนดไว้สองร่ปแบบ คือ
1. ร่ปทัว่ ไปของสมการคือ Ax + By + C = 0
เมื่อ A และ B ไมูเทูากับศ่นย์ C เป็ นคูาคงตัวใด ๆ จากร่ป
ทัว่ ไป นำามาจัดเสียใหมูให้อยู่ในร่ปมาตรฐาน จะได้ดังนี้
จาก Ax + By + C = 0
By = -Ax - C
Ax C
y = - B - B
A C
ถ้ากำาหนด ให้ a = - B และ b = - B

2. ร่ปมาตรฐาน กำาหนดด้วยสมการ y = ax +
b โดยที่ a และ b เป็ นคูาคงตัว
และ a เป็ นคูาของความชันของเส้นตรง
b เป็ นระยะที่เส้นตรงตัดแกน Y

ตัวอย่าง ให้นักเรียนจัดสมการ Ax + By + C = 0
ในร่ป y = ax + b
กำาหนดสมการ 3x – 4y + 12 = 0
3
เราสามารถจัดในร่ปมาตรฐาน จะได้เป็ น y = 4x

+3

X -2 0 2
Y

คู่อันดับ คือ
 (-2 ,……..)
(0 ,………)
(2 , ……..)

ใบกิจกรรมที่ 4
“จุดใดอยู่บนกราฟ”

จงตรวจสอบด่วูา จุดที่กำาหนดพิกัดให้ตูอไปนี้ จุดใดอยู่บน

กราฟเส้นตรงของสมการเชิงเส้นที่กำาหนดให้

1. (0, -6) , (2,2) ; 4x – y = 6

วิธีการตรวจสอบ แทนคูา x = 0 และ y = -6 ใน 4x – y
= 6
4(0) – (-6) = 6 เป็ นจริง
แทนคูา x =2 และ y = 2 ใน 4x – y = 6
4(2) – (2) = 6 เป็ นจริง
สรุป พิกัด (0, -6) , (2,2) อย่่บนเส้นตรง 4x – y
= 6

1
2. (2, 1) , (4,1) ; 4 y - 2x = 2
1
วิธีการตรวจสอบ แทนคูา x = 2 และ y = 1 ใน 4y- 2x

= 2
 …………………………………………
เป็ น………………….
1
แทนคูา x =4 และ y = 1 ใน 4y- 2x = 2
…………………………………………
เป็ น………………….
สรุป พิกัด (2, 1) , (4,1)
1
…………………………………….4 y - 2x = 2

3. (-3, 0) , (1 ,3) ; x + 2y = 7
วิธีการตรวจสอบ แทนคูา x = -3 และ y = 0 ใน x+
2y = 7
…………………………………………
เป็ น………………….
แทนคูา x =1 และ y = 3 ใน x + 2y = 7
…………………………………………
เป็ น………………….
สรุป พิกัด (-3, 0) , (1 ,3)
…………………………………… x + 2y = 7

5
4. (2, 1) , (0, 2) ; 3x – 2y + 5 = 0
วิธีการตรวจสอบ แทนคูา x = 2 และ y = 1 ใน 3x – 2y
+5 = 0
 …………………………………………
เป็ น………………….
5
แทนคูา x =0 และ y = 2 ใน 3x – 2y + 5 =
0
…………………………………………
เป็ น………………….
5
สรุป พิกัด (2, 1) , (0, 2)

………………………………. 3x – 2y + 5 = 0

5. (2, 1) , (2, -5) ; x = 2

วิธีการตรวจสอบ แทนคูา x = 2 และ y = 1 ใน x=2
…………………………………………
เป็ น………………….
แทนคูา x =2 และ y = -5 ใน x=2
…………………………………………
เป็ น………………….
สรุป พิกัด (2, 1) , (2, -5)
…………………………………………x = 2
 ใบความรูท้ ี่ 3
“กราฟของสมการเชิงเสูนสองตัวแปร”

สมการเชิงเส้นสองตัวแปร หรือ สมการของกราฟเส้นตรง โดยทัว่ ไป

กำาหนดไว้สองร่ปแบบ คือ
1. ร่ปทัว่ ไปของสมการคือ Ax + By + C = 0 เมื่อ A
และ B ไมูเทูากับศ่นย์ C เป็ นคูาคงตัวใด ๆ จากร่ปทัว่ ไป นำามาจัดเสีย
ใหมูให้อยู่ในร่ปมาตรฐาน จะได้ดังนี้
จาก Ax + By + C = 0
By = -Ax - C
Ax C
y = - B - B
A C
ถ้ากำาหนด ให้ m = - B และ c = - B
2. ร่ปมาตรฐาน กำาหนดด้วยสมการ y = mx + c
โดยที่ m และ c เป็ นคูาคงตัว
และ m เป็ นคูาของความชันของเส้นตรง
c เป็ นระยะที่เส้นตรงตัดแกน Y
ตัวอย่าง ให้นักเรียนจัดสมการ Ax + By + C = 0 ในร่ป y
= mx + c
กำาหนดสมการ 3x – 4y + 12 = 0
3
เราสามารถจัดในร่ปมาตรฐาน จะได้เป็ น y = 4
x +3
3
ความชัน ของเส้นตรง = 4
ระยะที่กราฟตัดแกน Y (y-intercept)

ใบกิจกรรมที่ 5
“y = mx + c”

จากสมการเชิงเส้นในร่ปมาตรฐาน จงบอกความชันและระยะที่กราฟ
ตักแกน Y
1. y = 3x + 1 m =……………. c = ……………..
2. y = -4x + 1 m =……………. c = ……………..
3. y = 2x + 4 m =……………. c = ……………..
1
4. y = 4x -1 m =……………. c = ……………..
5. y = -x - 1 m =……………. c = ……………..
6. y = -3x m =……………. c = ……………..
7. y+x = 5 m =……………. c = ……………..
8. x-y = 6 m =……………. c = ……………..
9. 2y = x+1 m =……………. c = ……………..
10. 4y = 4x - 3 m =……………. c = ……………..
 ใบกิจกรรมที่ 6
“ค่าของ k”

จงหาคูาของ k ที่ทำาให้คู่อันดับที่กำาหนดให้เป็ นคำาตอบของสมการ

1. x + ky = 4 ; (-2 , 2)
แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = -2 y = 2 ใน x + ky = 4
(-2) + k(2) = 4
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
k = ………………………………..

1 3
2. 2y = kx – 1 ; (- 2 , 2 )
แนวคิด/วิธีทำา
1 3
แทนคูา x = - 2 y = 2 ใน 2y = kx – 1
3 1
2( 2 ) = k(- 2 ) –1
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
k = ………………………………..
3. 1.5x + 0.2y + 3k = 0 ; (0 , 0)
แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = 0 y = 0 ใน 1.5x + 0.2y + 3k = 0
1.5(0) + 0.2(0) + 3k = 0
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
k = ………………………………..

4. ky - 10 = 0 ; (-3 , 2)
แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = -3 y = 2 ใน ky - 10 = 0
k(2) - 10 = 0
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
 …………………………=…………………………………
k = ………………………………..

แบบฝึกทักษะเพิม
่ เติม

1. ถ้า (2 , 3) อย่่บนเส้นตรง 3x +ay – 6 = 0 จงหาค่า a

แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = 2 y = 3 ใน 3x +ay – 6 = 0
3(2) + a(3) - 6 = 0
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
 …………………………=…………………………………
a = ………………………………..

2. ถ้า (-5 , k) อย่่บนเส้นตรง 7x – y + 5 = 0 จงหาค่า k

แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = -5 y = k ใน 7x – y + 5 = 0
7(-5) - (k) + 5 = 0
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
…………………………=…………………………………
k = ………………………………..

3. ถ้า (0 , 2) และ (-3 , 1) อย่่บนเส้นตรง y = mx +c จงหา

ค่า m และ c
แนวคิด/วิธีทำา
แทนคูา x = 0 y = 2 ใน y = mx +c
2 = m(0) + c
c =…………………………
แทนคูา x = -3 y = 1 c = ……….. ใน y = mx +c
1 = m(-3) + ……….
m = ………………………………..
 ใบกิจกรรมที่ 7
“เติมส่วนทีห
่ ายไป”

จงหาสมาชิกตัวที่หนึ่ งหรือตัวที่สองของคู่อันดับ เพื่อให้ได้คู่

อันดับที่เป็ นคำาตอบของสมการที่กำาหนดให้แตูละข้อตูอไปนี้
1. (2 , ………..) ; -2x + y = 3
2. (-3 , ……….) ; y=4
3. ( 7 , ……….) ; 2y = 14
4. ( 0 , ……….) ; x+y =3
5. (5 ,………..) ; 2x+3y = 31
6. (……… , 0) ; 4x + y = 8
7. (……… , 1 ) ; y = 3x –2
8. (……… , 4) ; x–y = 1
9. (……… , 3) ; x – 2y = 6
10. (……… , -2 ) ; 3x + y = 4
 ใบความรูท
้ ี่ 4

พิจารณาสมการ x = -3 หรือ x + 3 = 0 เมื่อเทียบกับ

สมการเชิงเส้นสองตัวแปรที่อยู่ในร่ป Ax +By +C = 0 เมื่อ A
และ B ไมูเทูากับศ่นย์พร้อมกัน จะได้วาู สมการ x = -3 หรือ x+3
= 0 เป็ นสมการเชิงเส้นที่มี A = 1 , B = 0 และ C = 3 ซึ่ง
เขียนสมการ x = -3 หรือ x + 3 = 0 ได้เป็ น
(1)x + (0)y + 3 = 0
พิจารณาวิธีเขียนกราฟของสมการ x = -3 โดยทำาตามลำาดับ
ขั้นตูอไปนี้
1. เขียน (x , y) ที่เป็ นคำาตอบของสมการ (1)x + (0)y + 3 =
0 เมื่อ y เป็ น -4, -3, 0 , 2 , 5
2. เขียนกราฟของคู่อันดับในข้อ 1
3. ลากเส้นตรงผูานจุดที่เป็ นกราฟของคู่อันดับที่เขียนไว้ในข้อ 2
เส้นตรงเส้นนั้ นจะเป็ นกราฟของสมการ x = -3
4. นั กเรียนบอกได้หรือไมูวูา กราฟของสมการ x = -3 เป็ น
เส้นตรงซึ่งอยู่ในลักษณะอยูางไร
 จากสมการ x = -3 หรือ (1)x + (0)y + 3 = 0 ไมูวูาจะ
แทน y ด้วยจำานวนใด ๆ จะได้
x เป็ น -3 เสมอ ดังนั้ น ในการเขียนกราฟของสมการ x = -3
จะกำาหนดคูา y เป็ นจำานวนใด ๆ ก็ได้อยูางน้อยสองคูา ซึ่งจะได้คูา
x ที่คู่กับแตูละคูาของ y เป็ น –3

1
ตัวอย่าง จงเขียนกราฟของสมการ x = 3 และ x = -3 2 บน
แกนคู่เดียวกัน กราฟของแตูละ
สมการมีลักษณะอยูางไร

แนวคิด/วิธีทำา
1
x=3 x = -3 2
X 3 3 3 X - - -
y - 0 4 3. 3. 3.

1
กราฟของสมการ x = 3 และ x = -3 2 เป็ นดังนี้

X
Y
1
x = -3 2 =
3

X
 กราฟของสมการ x = 3 เป็ นเส้นตรงขนานกับแกน Y
และอยู่หูางจากแกน Y ไปทางขวาเป็ นระยะ 3 หนูวย
1
กราฟของสมการ x = -3 2 เป็ นเส้นตรงขนานกับแกน Y
1
และอยู่หูางจากแกน Y ไปทางซ้ายเป็ นระยะ -3 2 หนูวย
 ใบกิจกรรมที่ 8

1
จงเขียนกราฟของสมการ y = -4 และ y = 2 2 บนแกนคู่
เดียวกัน กราฟของแตูละสมการมีลักษณะอยูางไร
แนวคิด/วิธีทำา
1
y = -4 y = 22
X - 0 5 X -3 0 4
5
y
y 1
กราฟของสมการ y = -4 และ y = 2 2 เป็ นดังนี้
 กราฟของสมการ y = -4 เป็ นเส้นตรง……………..แกน…………
และอยูห
่ ูางจากแกน ………….. ไปทาง………………เป็ นระยะ
…………… หนูวย
1
กราฟของสมการ y = 2 2 เป็ นเส้นตรง……………..แกน…………
และอยูห
่ ูางจากแกน ………….. ไปทาง………………เป็ นระยะ
…………… หนูวย

ใบกิจกรรมที่ 9

จงเขียนกราฟของสมการ ที่กำาหนดให้บนแกนคู่เดียวกัน กราฟของ

แตูละสมการมีลักษณะอยูางไร
1. x = 4 , y = -2 , y = x

2. x = 0 , y = 2
3. x = -2 y = 0

ใบความรูท
้ ี่ 5
“แกูสมการโดยเขียนกราฟ”

Y L จงตอบคำาถามต่อไปนี้
 1. จุดที่มีพิกัด เป็ น (-1.5,0) อยู่บน

เส้นตรง L หรือไมู
2. เมื่อแทน x ด้วย –1.5 และ

แทน
y ด้วย 0 ในสมการ y = 2x
+3
X สมการเป็ นจริงหรือไมู
3. จุดที่มีพิกัดเป็ น (1,5) อยู่บนเส้น

ตรง L หรือไมู
4. เมื่อแทน x ด้วย 1 และแทน y

ด้วย 5 ในสมการ y = 2x
+3 สมการเป็ นจริงหรือไมู
5. ถ้า จุด (a, b) อยู่บนเส้นตรง L เมื่อแทน x ด้วย a และแทน y
ด้วย b ในสมการ y = 2x + 3
สมการเป็ นจริงหรือไมู
6. ถ้า จุด (a, b) ไมูอยู่บนเส้นตรง L เมื่อแทน x ด้วย a และแทน y
ด้วย b ในสมการ y = 2x + 3
สมการเป็ นจริงหรือไมู
สรุป
ถ้า จุด (a, b) อยู่บนเส้นตรง L เมื่อแทน x ด้วย a และแทน y
ด้วย b ในสมการ
y = 2x + 3 จะทำาให้สมการเป็ นจริง แตูถ้าจุด (a, b) ไมูอยู่บนเส้นตรง
L เมื่อแทน x ด้วย a และแทน y ด้วย b ในสมการ y = 2x + 3
สมการจะไมูเป็ นจริง
 กราฟของ (x,y) ใด ๆ ที่สอดคล้องสมการ y = 2x +3 เป็ นจุดอยู่ใน
แนวเส้นตรงเดียวกัน และถ้าลากเส้นตรงผูานจุดเหลูานั้ นก็จะได้วูา จุดใด ๆ
ที่อยู่บนเส้นตรงจะมีพิกัดสอดคล้องสมการ
y = 2x +3
เส้นตรงที่ได้เป็ นกราฟของสมการ y = 2x+3 หรือ y = 2x +3 เป็ น
สมการของเส้นตรงนั้ น

ใบกิจกรรมที่ 10
“เขียนกราฟ 1”
จงเขียนกราฟสมการเส้นตรง
1. y = 3x – 2

X - 0 1
1

X - 0 1
1
2. 2x – 3y +6 = 0
2x + 3 = 3y
y = ………………….

= 4
3x y
3. 4 + 3

=
y 3x
4−
3 4
y = ……………….
 ใบกิจกรรมที่ 11
“เขียนกราฟ 2”

เขียนกราฟของสองสมการลงบนแกนคู่เดียวกัน แล้วตรวจสอบ
ด่วูาพิกัดของจุดตัดนั้ นเป็ นคำาตอบของสมการทั้งสองหรือไมู
1. x + y = 1 x–y = 1

X -1 0 1 X -1 0 1
Y Y

พิกัดของจุดตัดคือ………………………………………….
คำาตอบของสมการทั้งสองคือ………………………………

2. x - 2y = 6 3x+y = 4
 X -2 0 2 X 0 1 2
Y Y

พิกัดของจุดตัดคือ………………………………………….
คำาตอบของสมการทั้งสองคือ………………………………

3. y = 2x + 3 y = 4x

X -1 0 1 X -1 0 1
Y Y
พิกัดของจุดตัดคือ………………………………………….
คำาตอบของสมการทั้งสองคือ………………………………