lj;o-;"rL

ljgolks] b'ltoufyf;śl)s+ 24
rábgflbk'ŞfljƧşgfjŰgf 24
kl/jf/-cŪsyf rábgfsů+ 24
;án;dxfjf/á 2 cg'ljşslsŝjŰgf 24
kţlųjf/jŰgf 2 rábsk'ŞfljƧşgfjŰgf 25
stfklųjf/flbjŰgf 3 r"n;śfdá 25
;d'Ūfg;L;jŰgf 3 cg'ljşsƧ klklųjŰgf 25
k&dkf/flhs;d'ŪfgjŰgf 4 dxf;śfdá 27
b'ltokf/flhs;d'ŪfgjŰgf 4 jáx/ƃ]g hŽlgtƑflbjŰgf 27
;ťl/ų;d'ŪfgjŰgf 5 cultcuƃƑjŰgf 27
;dg'ef;gf;d'ŪfgjŰgf 5 slyge]b+ 27
slyg;d'ŪfgjŰgf 5 slygcŴtflbjŰgf 27
Pnsnád;d'ŪfgjŰgf 6 k'Ƒs/)lgbfgflbljefujŰgf 28
kb;áwƙ;d'ŪfgjŰgf 6 slygflbhŽlgtƑljefujŰgf 28
cźfg;d'ŪfgjŰgf 6 pkflnkťs+ 28
±yëƜ;Ŵ;d'ŪfgjŰgf 6 clglƧtjƮjŰgf 28
wƙb];gf;d'ŪfgjŰgf 7 gƍlƍƧƘgjƮjŰgf 29
cƃ/k]Ɯfn+ 7 jáxf/jƮjŰgf 29
sltk'Şfjf/jŰgf 7 lbŪfljsƙjƮjŰgf 30
vƈsk'Şfjf/á 8 d';fjfbjƮjŰgf 30
k'ŞfljƧşgfjŰgf 8 leŋúgájfbjƮjŰgf 30
Ps'ųl/sgoá 9 pƑflxsjƮjŰgf 31
Pssjf/jŰgf 9 clws/)j"k;djƮjŰgf 31
ltsjf/jŰgf 10 ;Ŝe]bsjƮƀojŰgf 31
rt'Ŋjf/jŰgf 12 cfjfl;sjƮjŰgf 32
kťsjf/jŰgf 14 slygŴf/jƮjŰgf 32
%Ŋjf/jŰgf 15 cfklų;d'ŪfgjŰgf 32
;ųsjf/jŰgf 16 ck/b'ltoufyf;śl)s+ 32
cŪsjf/jŰgf 16 ‘ 1’ sŽlosŽlbcfklųjŰgf 32
gjsjf/jŰgf 17 ‘ 2’ b];gfufldlgoflbjŰgf 33
b;sjf/jŰgf 17 ‘ 3’ kflrlųojŰgf 34
PsŽb;sjf/jŰgf 17 ‘ 4’ cjƆgLok'ƮnflbjŰgf 35
pká;yflbk'ŞfljƧşgf 18 ‘ 5’ ;án;sƙflbjŰgf 36
cŴj;ks/)fjŰgf 18 ;]bdárgufyf 36
k&dufyf;śl)s+ 19 ‘ 1’ cljƍjf;kŤfjŰgf 36
;ųgu/];' kţųl;ŋŽkbjŰgf 19 ‘ 2’ kf/flhsŽlbkŤfjŰgf 37
rt'ljklųjŰgf 19 ‘ 3’ kflrlųoflbkŤfjŰgf 37
%]bgsŽlbjŰgf 19 kťjƮá 38
c;fwf/)flbjŰgf 20 sƙjƮjŰgf 38
kf/flhsŽlbcfklųjŰgf 20 cknásgsƙsyf 40
clws/)e]b+ 21 cŴj;jƮflbjŰgf 44
pŊ]Žge]bflbjŰgf 21 lgudgsyf 44
clws/)lgbfgflbjŰgf 23
;ų;dylgbfgjŰgf 23
;ų;dygfgfŴflbjŰgf 23

1
10 kl/jf/-cŪsyfM

Ķ gdá tƧ eujtá c/xtá ;ƙf;Ɨ'źƧĶ

ljgolks]

kl/jf/-cŪsyf

;án;dxfjf/á

kţlųjf/jŰgf
lj;'źkl/jf/Ƨ kl/jf/ált ;f;g].
wƙŋƈ;/L/Ƨ, vƈsŽg+ cgƃ/fĶ
;śx+ oá ;df?ƭá, tƧ k'Ƒfut+ go+.
lxŷf bflg sl/Ƨfld, cg'ųfgŴjŰg+Ķ
1= tŴ o+ t]g eujtf»k]0» kţųlƃ cflbgoƍjųfo tfj k'Şfo co+ ;ř]kŴá _ oá ;á eujf ;f;gƧ
lr/lŪltsŴ+ wƙ;]gfkltgf ;źƙuf/jax'dfgj]u;d'lƧt+ cŧƸn l;/Ƹƨ kltŪfk]ŷf oflrtá b; cŴj;] klŝ ljgokţƸų
kţk]l;, t]g eujtf tƧ tƧ l;ŋŽkbƧ kţlųsŽn+ hŽgtf, tƧf tƧf l;ŋŽkbkţlųof b; cŴj;] kƧtf¶ clkr k'Ƒ]lgjf;fbLlx
hŽgtf, lbƑ]g rŋúgf kƧtf, tLlx ljşŽlx %lx jf kg cleţflx hŽgtf, ;ƑŴ cƍlxt]g ;dƃrŋúgf kƧtf,
;ƑwƙhŽgg;dŴfo kţfo hŽgtf, ;Ƒ;ųfg+ rŋúlj;oftLtflg lt/ás'ũflbutflg rflk ¿kflg cltlj;'ź]g d+;rŋúgf r kƧtf,
cųlxt;flwsŽo ;dflwkbŪfgfo klj]wkţfo hŽgtf, k/lxt;flwsŽo s?)fkbŪfgfo b];gfkţfo kƧtf, c/xtf ;ƙf;Ɨ'ź]g
æo+ k&d+ kf/flhs+ kţų+, t+ sŴ kţų+, s+ cf/ư kţų+, lsƸƨ jŴ'Ƹƨ kţų+, clŴ tŴ kţlų»k]0 s]gfetÆlƃ.
2= k'ŞfljƧşg] kg æo+ t]g eujtf hŽgtf kƧtf c/xtf ;ƙf;Ɨ'ź]g k&d+ kf/flhsÆlƃ Ob+ s]jn+ k'Şfo cfutƧ
cflbkbƧ kŝ'ź/)dųd]j, æsŴ kţųlƃ j];flnof kţų+¶ s+ cf/ưflt ;'lbƉ+ snƆk'ų+ cf/ưfÆlt Pjdflbgf kg go]g k'glk
PŴ Ps]s+ kb+ k'lŞŷfj ljƧlşt+. PsŽ kţųLlt æoá kg leŋú d]y'g+ wƙ+ kl;]j]Ɯ kf/flhs]Ž xált c;+jf;áÆlt co+ PsŽ
kţlų. ƀ] cg'kţlųoált æcƃd;á lt/ŞfgutfokLÆlt r, æl;ŋ+ ckŝŋŽofÆlt r dŊljlşk'ųsjŴ"g+ j;]g j'ųf _ Odf ƀ]
cg'kţlųoá. Pųfjtf æclŴ tŴ kţlų cg'kţlų cg'ƍƉkţųLÆlt OldƧf k'Şfo ƀ] s]ŽŪf;f ljƧlştf xálƃ. tlto+ ljƧş]t'+
kg æcg'ƍƉkţlų tƸƨ gŴLÆlt j'ų+. colŤ cg'ƍƉkţlų gfd cg'ƍƉ] bá;] kţųf¶ ;f cŪu?wƙj;]g leŋúgLg+o]j cfutf,
cţŶ glŴ. tƨf j'ų+ æcg'ƍƉkţlų tƸƨ gŴLÆlt. ;ƑŴkţųLlt dlŢdb];] r]j kŝlƃdhgkb];' r ;ƑŴkţlų.
ljgow/kťd]g u±)ëg æpk;ƕbf, u')śú)"kfxgf, w'jgxfg+, rƙŴ/)Ælƃ Odflg lx rųfl/ l;ŋŽkbflg dlŢdb];]o]j kţlų.
PŴ]j Pt]lx cfklų xált, g kŝlƃdhgkb];'. ;];flg ;Ƒfg]j ;ƑŴkţlų gfd.
;fwf/)kţųLlt leŋÚgť]j leŋúgLgť ;fwf/)kţlų¶ ;'źleŋÚgd]j lx ;'źleŋúgLg+ jf kţų+ l;ŋŽkb+ c;fwf/)kţlų
gfd xált. Ob+ kg leŋú+ cf/ư pƍƉ] jŴ'Ƹƨ æof kg leŋúgL %Ɔ;á d]y'g+ wƙ+ kl;]j]Ɯ, cƃd;á lt/Şfgut]glk kf/flhsŽ
xált c;+jf;fÆlt leŋúgLglƕ kţų+, ljgLtsyfdųd]j lx tf;+ glŴ, l;ŋŽkb+ kg clŴ, t]g j'ų+ æ;fwf/)kţųLÆlt.
petákţlųolƕ P;]j goá. Ɠŧgdųd]j lx PŴ gfg+, leŋÚg+ leŋúgLglƕ ;fwf/)ųf ;fwf/)kţlų, pleƉlƕ kţųųf
petákţųLlt. cŴ] kg e]bá glŴ.
lgbfgáuwlƃ æoƧ l;of cfklų ;á cfljs/]ƜfÆlt PŴ ;ƑfkųLg+ cg'kljŪųf lgbfgáuw+¶ lgbfg] cg'kljŪlƃ cŴá.
b'lto]g pŹ];]gflt lgbfgáuw+ lgbfgkl/ofkƉlƕ ;dfg+ ætlŶd] rųf/á kf/flhsŽ wƙfÆltcflbgf b'lto]g]j pŹ];]g pŹ];+
cfuŞlt. rt'Ɖ+ ljkųLglƃ ;LnljklųcfbLg+. k&df lx ƀ] cfklųŋƈf ;Lnljklų gfd, cj;];f kť cfrf/ljklų gfd.
ldŞflblŪ r cƃƮflxslblŪ r lblŪljklų gfd, cfhËjx]t' kţųflg % l;ŋŽkbflg cfhËjljklų gfd. Olt Odf;+ rt'Ɖ+
ljkųLg+ Ob+ kf/flhs+ ;Lnljklų gfd xált.

2
 Ps]g ;d'Ūfg]gflt ƀlśs]g Ps]g ;d'Ūfg]g. PŴ lx lrų+ cś+ xált, sŽo]g kg cfkƸų cfkşlt. t]g j'ų+ æsŽotá
r lrųtá r ;d'ŪftLÆlt. ƀLlx ;d±yëlx ;ƙtLlt æcfkƉá;LÆlt ;ƙ'vf k'lŞodfgá æcfd cfkƉáƛLÆlt klhŽgflt, tfjb]j
eůgsnxljƮxf j"k;ƃf xálƃ, ;ŊŽ r xált t+ k'Ʈn+ ckg]ŷf pká;±yëf jf kjf/)f jf sŽt'+. Olt ;ƙ'vfljgo]g r
klţfts/±)ëg rflt ƀLlx ;d±yëlx ;ƙlt, g r tƍŝof s]Žlr pkŹjá xált. o+ kg pkl/ kţlųjƮ] æg std]g ;d±yëg
;ƙtLÆlt j'ų+, t+ ;dy+ cátf/]ŷf cgfklų sŽt'+ g ;ŊŽlt OddŴ+ ;ƈfo j'ų+.
kţlų ljgoált æoá kg leŋÚÆltcflbgf go]g j'ųdfltsŽ kţlų ljgoált cŴá. ljeųLlt kbefhg+ j'ŝlt¶
ljeųLlt lx ljeśƧ]j]t+ gfd+. c;+j/ált jLltŊdá. ;+j/ált cjLltŊdá. o];+ jųtLlt o];+ ljgolksť cŪsyf r ;Ƒf
ku')flt cŴá. t] wf/]ƃLlt t] Pt+ k&dkf/flhs+ kflńtá r cŴtá r wf/]lƃ¶ g lx ;ŊŽ ;Ƒ+ ljgolks+ chŽgƃ]g PtƧ cŴá
hŽlgt'lƃ. s]gfetlƃ Ob+ k&dkf/flhs+ kflńj;]g r cŴj;]g r ofj cştgsŽn+ s]g cfgLtlƃ. k/ƕ/fetlƃ k/ƕ/fo
cfgLt+.
3= Obflg ofo k/ƕ/fo cfgLt+, t+ bƧ]t'+ æpkfln bf;s]Ž r]jfÆltcflbgf go]g ká/f)s]lx dxf±yë/]lx ufyfoá
&lktf tŴ o+ jųƑ+, t+ lgbfgjŰgfod]j j'ų+. Oldgf go]g b'ltokf/flhsŽlbk'ŞfljƧşg];'lk ljlgŞoá j]lbtƑált.

dxfljeś] kţlųjf/jŰgf lglŪtf.

stfklųjf/flbjŰgf
157= Otá k/+ æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃá slt cfklųoá cfkştLÆlt cflbƍe]bá stfklųjf/á, æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃƧ
cfklųoá rt'Ɖ+ ljkųLg+ slt ljklųoá ehƃLÆlt cflbƍe]bá ljklųjf/á, æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃƧ cfklųoá ;ųƉ+ cfklųŋƈfg+
sltlx cfklųŋƈ]lx ;ślxtfÆlt cflbƍe]bá ;śxjf/á, æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃƧ cfklųoá %Ɖ+ cfklų;d'Ūfgfg+ sltlx ;d'Ūfg]lx
;d'ŪxƃLÆlt cflbƍe]bá ;d'Ūfgjf/á, æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃƧ cfklųoá rt'Ɖ+ clws/)fg+ std+ clws/)Ælƃ cflbƍe]bá
clws/)jf/á, æd]y'g+ wƙ+ kl;]jƃƧ cfklųoá ;ųƉ+ ;dyfg+ sltlx ;d±yëlx ;ƙƃLÆlt cflbƍe]bá ;dyjf/á, tbgƃ/á
;d'ŝojf/á rflt Od] ;ų jf/f pųfgŴf Pj.
188= ttá k/+ æd]y'g+ wƙ+ kl;]jgkŝof kf/flhs+ sŴ kţųÆlƃcflbgf go]g k'g kŝoj;]g Ps]Ž kţlųjf/á, tƧ
j;]g k'l/d;lb;f Pj stfklųjf/fboá ;ų jf/flt Pj+ ck/]lk cŪ jf/f j'ųf, t]lk pųfgŴf Pj. Olt Od] cŪ, k'l/df
cŪflt dxfljeś] ;áń; jf/f blƧtf. ttá k/+ t]g]j go]g leŋúlgljeś]lk ;áń; jf/f cfutflt Pjldd] petáljeś] ƀƸų;
jf/f kflńgo]g]j j]lbtƑf. g x]Ŵ lslť k'Ƒ] cljlglŞt+ gfd clŴ.

dxfljeś] r leŋúlgljeś] r

;áń;dxfjf/jŰgf lglŪtf.

;d'Ūfg;L;jŰgf
257= tbgƃ/fo kg ;d'Ūfgsyfo cgųf Olt lgŞoflt cgųf Olt lglŞtf. ;efuwƙfglƃ clgŝfsŽ/fbLlx
;efufg+ ;řtwƙfg+. gfddų+ g gfotLlt gfddųlƕ g kţfolt. b'ŋxflglƃ b'ŋ#ftg+. vƈsŽ of r dfltsŽlt vƈsŽ of r
dfltsŽlt cŴá. cod]j jf kf±&ëf. ;d'Ūfg+ lgotá stlƃ ;d'Ūfg+ lgotást+ lgotst+¶ lgot;d'Ūfglƃ cŴá. Pt]g
e"tf/árgrál/j'Ūfkgcgg'ţftl;ŋŽkbųoƧ ;śxá kŝ]tƑá. Ptfg]j lx tLl) l;ŋŽkbflg lgot;d'Ūfgflg, cţ]lx ;Ƹź
c;lƘƉ;d'Ūfgflg.
;Ƙ]b+ lgbfgťţlƃ cţlƕ ;Ƙ]bť lgbfgť. tŴ ;Ƙ]bjrg]g ;d'Ūfg;Ƙ]bƧ ux)+ kŝ]tƑ+, tflg lx tLl) l;ŋŽkbflg
&k]ŷf ;];flg ;lƘƉ;d'Ūfgflg. lgbfgjrg]g l;ŋŽkbfg+ kţlųb];;řft+ lgbfg+ kŝ]tƑ+. ;'ų] lbƧlƃ pk/Llt l;ŋŽkbfg+
;d'Ūfglgodá ;Ƙ]bá lgbfglƃ Odflg tLl) ;'ųlƛ Pj lbƧlƃ¶ kţfoƃLlt cŴá. tŴ æPs]g ;d'Ūfg]g ;d'Ūflt, sŽotá r
lrųtá rfÆltcflblƛ tfj k'l/dgo] ;d'Ūfglgodá r ;Ƙ]bá r lbƧlƃ. Ot/+ kg lgbfg+ gfd _
æj];flnof /fhux], ;fjlŴof r cfńjL.
s]Ž;lƗof r ;Ŋ];', eƮ];' r]j kţųfÆltĶ
Pj+ pkl/ lbƧlt, k/tá cfut] ;'ų] lbƧtLlt j]lbtƑ+.

3
 Æljeś] ƀL;"Ælt ufyfo codŴá _ o+ l;ŋŽkb+ ƀL;' ljeś];' kţų+ pká;ylbj;] leŋÚ r leŋúlgoá r plŹ;lƃ, tƧ
oyf`fo+ ;d'Ūfg+ kjŋŽld, t+ d] ;')fyflt.
;ťl/ųfg'ef;gťflt ;ťl/ųť ;dg'ef;gť. clt/]sť rLj/lƃ clt/]srLj/+ slyglƃ cŴá. nádflg kb;áwƙált
Pńsnádflg r kb;áwƙá r. e"t+ ;+ljwfg]g rflt e"tf/árgť ;+ljblxŷf cźfgƍlkşgť. ±yëƜb];gf ráƸ/ rflt ±yëƜ;Ŵá
r %ųkfl)Ƨ clunfgƧ wƙb];gf r rál/j'Ūfkgť. cgg'ţftfo t]/;flt dftflkt';flds]lx cgg'ţftfo ;Ƹź Odflg t]/;
;d'Ūfgflg xálƃ. ;lb;f Ow lbƧ/]lt Ow petáljeś] Pt];' t]/;;' ;d'Ūfg;L;];' Ps]sƸƨ cţflglk ;lb;flg ;d'Ūfgflg
lbƧlƃ.

k&dkf/flhs;d'ŪfgjŰgf
258= Obflg tflg bƧ]t'+ æd]y'g+ ;'Ŋ;+;ƮáÆltcflb j'ų+. tŴ d]y'glƃ Ob+ tfj k&dkf/flhs+ gfd Ps+
;d'Ūfg;L;+, ;];flg t]g ;lb;flg. tŴ ;'Ŋ;+;Ʈált ;'ŊljƧlŪ r]j sŽo;+;Ʈá r. clgotf k&ldsŽlt k&d+ clgotl;ŋŽkb+.
k'Ƒ"kkl/kflrtflt æhŽg+ k'Ƒ"kut+ leŋúÆlƃ l;ŋŽkbť leŋúlgkl/kflrtlkůkftl;ŋŽkbť. /xá leŋúlgof ;xflt leŋúlgof ;Ƹź
/xá lg;şl;ŋŽkbť.
;eáhg] /xá ƀ] rflt ;eáhg] s'n] cg'kvşlg;şl;ŋŽkbť ƀ] /xálg;şl;ŋŽkbflg r. cś'ln pbs] x;lƃ
cśúlnktábsť pbs] x;wƙl;ŋŽkbť. kxf/] plƮ/] r]jflt kxf/bfgl;ŋŽkbť tn;lųsplƮ/)l;ŋŽkbť. t]kţf;f r
;]lvoflt kl/důnlgjf;gfbLlg v'ŹsjŰgfj;fg] j'ųflg t]kţf; ;]lvol;ŋŽkbflg r.
cwŋufdfjƧ'tflt leŋúgLg+ cwŋsl;ŋŽkbť ufdƃ/udg+ cjƧ'tf cjƧ'tƧ xŴtá vfbgLoeáhgLoƮx)l;ŋŽkbť.
tndŪť ;'lźsŽlt tn#fts+ ht'dŪ+ pbs;'lźsŽlbogť. jƧ+j'Ūf r cájfblƃ jƧ+j'Ūf %ƍťoáhgflg l;ŋŽkbť cájfbfo
cudgl;ŋŽkbť. gfg'aƈ] kjlųlglƃ of kg leŋúgL j'Ūflkt+ kjlųƸg ƀ] jƧflg gfg'aƈ]Ɯflt j'ųl;ŋŽkb+.
Od] l;ŋŽlt Odf l;ŋŽoᶠlnśljkl/ofoá stá. sŽodfgl;sŽ stflt sŽolrų;d'Ūfgf stf.

b'ltokf/flhs;d'ŪfgjŰgf
259= clbƉlƃ Ob+ tfj clbƉfbfglƃ jf b'ltokf/flhslƃ jf Ps+ ;d'Ūfg;L;+, ;];flg t]g ;lb;flg. tŴ
ljƮx'ų/Llt dg'ƧljƮxpųl/dg'Ƨwƙl;ŋŽkbflg. b'Ū'Ɵf cųsŽldglƃ b'ŪúƟjfrfcųsŽdkfl/rl/ol;ŋŽkbflg. cd"nf
cţefluoflt ƀ] b'Ūbá;l;ŋŽkbflg. clgotf b'ltlosŽlt b'lto+ clgotl;ŋŽkb+.
clŞƆ] kl/)fdg]lt ;fd+ rLj/+ bŷf clŞƆgť ;lŜsnfeƧ cųgá kl/)fdgť. d';f cád;k];')flt d';fjfbá r
cád;jfbá r leŋúk];'ţť. b'Ū'Ɵf kyjLv±)ëlt b'ŪúƟfklųcf/árgť kyjLv)ť. e"t+ cţfo pŢfk]lt
e"tufdcţjfbspŢfkgsl;ŋŽkbflg.
lgŊŬg+ l;ťgťflt ljxf/tá lgŊŬgť pbs]g lt)flbl;ťgť. cfld;x]t' e'ųfjLlt æcfld;x]t' leŋúlgoá
cájbƃLÆlt l;ŋŽkbť, e'ųfƸj cgltl/ų]g vfbgLoflbgf kjf/)fl;ŋŽkbť. Plx cgfbl/ Ƹe;flt æPxfj';á ufd+ jfÆlt
l;ŋŽkbť, cgfbl/oť leŋúƸe;fkgsť. cklg±wë r hËljtlƃ kųfbLg+ cklgwfgl;ŋŽkbť, ;lťŝ kf)+ hËljtfjá/ákgť.
hŽg+ ;ƍf)s+ sƙlƃ hŽg+ ;ƍf)spbsl;ŋŽkbť k'gsƙfo pŊ]Žgť. ög;+jf;gf;gflt ögjL;ltjƧl;ŋŽkbť
plŋųs]g ;Ƹź ;+jf;l;ŋŽkbť gfl;ts;fd±)ë/;Ƙául;ŋŽkbť. ;xwlƙs+ ljn]vflt ;xwlƙs+ j'ŝdfgl;ŋŽkbť, ljn]vfo
;+jųƃLlt cfutl;ŋŽkbť. dáxá cd"ns]g rflt dáxgs] kflrlųol;ŋŽkbť, cd"ns]g ;Ŝflb;];]g cg'ź+;gl;ŋŽkbť.
s'Ŋ'ŝ+ wlƙs+ rLj/+ bŷflt s'Ŋúŝpkbxgť, wlƙsŽg+ sƙfg+ %Ɔ+ bŷf vLogť, rLj/+ bŷf vLogť. kl/)fd]Ɯ
k'Ʈn]lt ;lŜs+ nfe+ k'ƮnƧ kl/)fdgl;ŋŽkb+. Ƹs t] csŽn+ clŞƆ]lt æƸs t] cƜ] P;á k'l/;k'Ʈná sl/ƧtLÆlt
cfutl;ŋŽkbť, æcsŽnrLj/+ sŽnrLj/Ælƃ clwŪlxŷf efhgl;ŋŽkbť, leŋúlgof ;Ƹź rLj/+ kl/jų]ŷf clŞƆgl;ŋŽkbť.
b'ƮxL lg/o]g rflt b'Ʈlxt]g b'ƍwfl/t]g k/+ pŢfkgl;ŋŽkbť, lg/o]g jf Ɣƪrl/o]g jf cle;kgl;ŋŽkbť.
u)+ ljeś b'Ƒnlƃ æu)Ƨ rLj/nfe+ cƃ/fo+ s/]ƜfÆlt r æwlƙs+ rLj/ljeś+ klafx]ƜfÆlt r
æb'ƑnrLj/kŝf;fo rLj/sŽn;do+ cltŊŽd]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbflg. slygf mf;' kƧolƃ æwlƙs+ slyg'źf/+ klafx]Ɯ,
leŋúlgof ;lťŝ cmf;'+ s/]Ɯ, leŋúlgof pkƧo+ bŷf s'lktf cgųdgf lgŊŬ]Ɯ jfÆlt j'ųl;ŋŽkbflg. cŊ]Ž;růL dŞ/Llt æleŋú+
cŊ]Ž;]Ɯ jf kl/ef;]Ɯ jf, rlůstf u)+ kl/ef;]Ɯ, s'n] dŞl/gL cƧfÆlt j'ųl;ŋŽkbflg. ulưlgť kfolƃoflt æulưƸg
j'Ūfk]Ɯ, kfoƸƃ j'Ūfk]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbflg.
ƀ]jƧ+ l;ŋŽ ;Ŝ]gflt æƀ] jƧflg %;' wƙ];' cl;lŋtl;ŋ+ l;ŋdfg+ j'Ūfk]Ɯ, l;lŋtl;ŋ+ l;ŋdfg+ ;Ŝ]g c;ƙt+
j'Ūfk]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbflg. toá r]j luxLutflt ögƀfb;jƧ+ lulxut+, kl/k'Űƀfb;jƧ+ lulxut+ æƀ] jƧflg %;' wƙ];'
cl;lŋtl;ŋ+ ƀ] jƧflg l;lŋtl;ŋ+ ;Ŝ]g c;ƙtÆlƃ j'ųl;ŋŽkbflg. s'dfl/e"tf ltƧált æögjL;ltjƧ+ s'dfl/e"tÆlƃcflbgf
go]g j'ųf ltƧá. ögƀfb;;ƙtflt æögƀfb;jƧf j'Ūfk]Ɯ, kl/k'Űƀfb;jƧf ;Ŝ]g c;ƙtf j'Ūfk]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbƀo+.
cn+ tfj ;ásŽjf;lƃ æcn+ tfj t] cƜ] j'Ūflkt]gfÆlt r, ærƸů ;ásŽjf;+ l;ŋdfg+ j'Ūfk]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.

4
%Ɔf cg'jƧf r ƀ]lt ækfl/jfl;s%Ɔbfg]g l;ŋdfg+ j'Ūfk]Ɯ, cg'jƧ+ j'Ūfk]Ɯ, Ps+ jƧ+ ƀ] j'Ūfk]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+.
;d'Ūfgf ltsŽ stflt lts;d'Ūfgf stf.

;ťl/ų;d'ŪfgjŰgf
260= ;ť/L s'l ljxf/ált ;ťl/ų+ ;ţflrsŽo s'ls/)+ dxƟsljxf/s/)ť. ±wëfjgť klƮxált cţfltsŽo
leŋúlgof k'/f)rLj/±wëfjfkgť rLj/klƮx)ť. ljţų'ųl/ clexŪ'lƃ cţfts+ uxkƸt rLj/ljţfkg+
tt'ųl/;flbogl;ŋŽkbť. pleƉ+ b"ts]g rflt ærLj/r]tfkƉ+ pkŋ+ xátLÆlt cfutl;ŋŽkbƀoť b"t]g
rLj/r]tfkƉklxtl;ŋŽkbť.
s]Žl;of ;'źƀ]efuf, %ƑƧflg lg;Lbglƃ æs]Žl;oldƧs+ ;ƅtÆlƃcfbLlg kť l;ŋŽkbflg. l/ťlƃ ¿lksŽ r]jflt ljeś]
æl/ťlƃ pŹ];Ælƃ cfut+ Pńsnád±wëfjfkg+ ¿lkoƍlƮx)l;ŋŽkbť. peá gfgƍsŽ/sŽlt ¿lko;+jáxf/soljŊol;ŋŽkbƀo+.
ögaƈgjlƧsŽlt ögkťaƈgkųl;ŋŽkbť jlƧs;flsl;ŋŽkbť. ;'ų+ ljsƍg]g rflt ;'ų+ ljţfk]ŷf rLj/jfofkgť
tƃjfo] pk;Řldŷf rLj/] ljsƍfkşgť. ƀf/bfgl;Ƒflg rflt ofj ƀf/s]Ž;f cƮńŪkgfo, æcţfltsŽo leŋúlgof rLj/+
bb]Ɯ, rLj/+ l;Ƒ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+. k"jkŝohált rflt k"j]lx jf dƅ]lx jf clexŪú+ kjf/)fl;ŋŽkb+
rft'df;kŝoƍjf/)fhált;dfbxgl;ŋŽkbflg r.
/tg+ ;"lr dťá r, t"n+ lg;Lbgsů' r, jlƧsŽ r ;'ut]gflt /tgl;ŋŽkbť]j ;"lr#/l;ŋŽkbfbLlg r ;ų
l;ŋŽkbflg. ljţlų cţ+ r]tfkgf, ƀ] ;lŜsŽ dxfhlgsŽ, ƀ] k'Ʈnnx'sŽ u¿lt æof kg leŋúgL cţ+ ljţfk]ŷf cţ+
ljţfk]ƜfÆltcfbLlg gj l;ŋŽkbflg. ƀ] lj#f;f ;flsŽ rflt æpŝf/+ jf kƧfj+ jf ;Řf/+ jf lj#f;+ jf lt/ás'ũ] jf lt/ákfsŽ/]
jf %Ö]Ɯ jf %Öfk]Ɯ jf, xl/t] %Ö]Ɯ jf %Öfk]Ɯ jfÆlt Pj+ j'ųflg ƀ] lj#f;l;ŋŽkbflg r pbs;flsŽl;ŋŽkbť.
;d)rLj/]g rflt æ;d)rLj/+ bb]ƜfÆlt Obd]t+ ;ƈfo j'ų+.

;dg'ef;gf;d'ŪfgjŰgf
261= e]bfg'jųb'Ƒrb";b'Ū'ƟlblŪ rflt ;Ŝe]bfg'jųsb'Ƒrs'nb";sb'ŪúƟƍlŞfbglblŪcƍllgƧşgl;ŋŽkbflg. %Ɔ+
pşlŔsŽ ƀ] rflt %Ɔ+ cbŷf udgl;ŋŽkb+ pşlŔsŽo cƃ/#/] udglg;Lbgl;ŋŽkbƀoť. ƀ] r ;Źflt æcƍ;Źá cƃ/#/]
uldƧfld, lg;LlbƧfdLÆlt l;ŋŽkbƀoť. g Ɠfx/]lt æg ;sań]g d'±vëg Ɠfxl/ƧfdLÆlt l;ŋŽkb+.
%df gLrf;g] &fg+, kŞtá pƍ±yëg rflt %dfo+ lg;Llbŷf, gLr] cf;g] lg;Llbŷf¶ l&t]g lgl;ƉƧ, kŞtá uŞƃ]g
k'/tá uŞƃƧ, pƍ±yëg uŞƃ]g k±yëg uŞƃƧ wƙb];gfl;ŋŽkbflg. jşŽg'jlųux)flt
jşƍlŞfbgpcvųfg'jųsxŴƮx)flb;řftflg tLl) kf/flhsŽlg. cá;f/] kŝflrŋgflt æcgknás]ŷf sŽ/s;Ŝ+ cgţfo u)Ƨ
%Ɔ+ cá;f/]ƜfÆlt r æa'ź+ kŝŋŽdLÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.
lsƸƨ ;+;Ūf ƀ] jwLlt ælslƨlťb]j clws/±)ë kŝfstfÆlt r æleŋúlgoá kg]j ;+;Ūf ljx/ƃLÆlt r æof kg leŋúgL
Pj+ jb]Ɯ ;+;Ūfj cƜ] t'ƛ] ljx/yfÆlt r æcųfg+ jlwŷf jlwŷf /áb]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbflg. ljl;Ƒ] b'lŋtfo rflt
æleŋúlgof rLj/+ ljl;Ƒ]ŷf jf ljl;Ƒfk]ŷf jfÆlt r æb'lŋt+ ;xhËljlgÆlƃ r j'ųl;ŋŽkbƀo+. k'g ;+;Ūf g j"k;d]lt æ;+;Ūf
ljx/]Ɯ uxkltgf jf uxkltk'ų]g jfÆlt Pj+ k'g j'ų;+;Ūl;ŋŽkbť æPxƜ], Od+ clws/)+ j"k;d]xLÆlt j'ŝdfgf, æ;fw"Ælt
klƧ'l)ŷf æ;f kŞf cgƃ/flolsgL g]j j"k;ƙ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbť. cf/fdť kjf/)flt æhŽg+ ;leŋús+ cf/fd+ cgfk'Şf
klj;]ƜfÆlt r æpetá;Ŝ] tLlx &fg]lx g kjf/]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.
cƋź+ ;xhËljƸg ƀ]lt æcƋźdf;+ leŋúlgof leŋú;Ŝtá ƀ] wƙf kŝf;Ll;tƑfÆlt j'ųl;ŋŽkbť, æ;xhËljƸg j'Ūfk]ŷf ƀ]
jƧflg g]j cg'ƮŲ]Ɯ, ;xhËljƸg j'Ūfk]ŷf g]j j"ksŽ;]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbƀoť. rLj/+ cg'aƈgflt æ;r] d] ŷ+, cƜ], rLj/+
bƧl;, Pjfx+ t+ j'Ūfk]ƧfdLÆlt r æ;r] d+ ŷ+, cƜ], ƀ] jƧflg cg'alƈƧl;, Pjfx+ t+ j'Ūfk]ƧfdLÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.

slyg;d'ŪfgjŰgf
262= pưt+ slyg+ tL)Llt ælglŪtrLj/Ƹƨ leŋúgf pưtƸƨ slyg]Ælt j'ųflg cflbtáj tLl) l;ŋŽkbflg. k&d+
kųe];şlƃ æb;fxk/d+ clt/]skųáÆlt j'ų+ k&dkųl;ŋŽkbť ækl;fogLoflg e];şŽgLÆlt j'ųl;ŋŽkbť. cŝ]sťflk
;f;Řlƃ cŝ]srLj/l;ŋŽkbť tbgƃ/d]j ;f;Řl;ŋŽkbť. kŊdƃ]g jf b'j]lt æt+ kŊdƃá g]j pź/]ƜfÆlt e"tufdjƮ]
j'ųl;ŋŽkbƀo+.
pkƧo+ k/ƕ/flt æleŋúg'kƧo+ uƄf leŋúlgoá cájb]ƜfÆlt r æk/ƕ/eáhg] kflrlųoÆlƃ r j'ųl;ŋŽkbƀo+.
cgltl/ų+ lgdƃgflt æcgltl/ų+ vfbgLo+ jf eáhgLo+ jfÆlt r ælgdlƃtá ;eųá ;dfgáÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+. ljsƍ+ /ţá
ljsŽn]lt æ;fd+ rLj/+ ljsƍ]ŷfÆlt r æ/ţá vlųoƧfÆlt r æljsŽn] ufd+ klj;]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbųo+. já;f;f/ţs]g rflt
æjá;f;dfg¿kf l&tfÆlt r ætyf¿k];' cf/ţs];' ;]gf;g];' k'Ƒ] cƍl;+ljlbtÆlƃ r j'ųl;ŋŽkbƀo+.

5
 pƧof ;lƉroťflt æpƧojflbsŽÆlt r ækų;lƉro+ s/]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+. k'/] kŞf ljsŽn] rflt æof kg
leŋúgL k'/]eų+ s'nflg pk;ŘldŷfÆlt r, ækŞfeų+ s'nflg pk;ŘldŷfÆlt r, æljsŽn] s'nflg pk;ŘldŷfÆlt r
j'ųl;ŋŽkbųo+. kťflxsŽ ;ŘdgLlt ækťflxsŽ ;Ŝflrf/+ cltŊd]ƜfÆlt r ærLj/;ŘdgLo+ wf/]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.
ƀ]lk cfj;±yëg rflt æcfj;yrLj/+ clgƧlşŷf kl/e'ŧ]Ɯ, cfj;y+ clgƧlşŷf rfl/s+ kŊd]ƜfÆlt r Pj+ cfj;±yëg ;Ƹź
j'ųl;ŋŽkbflg r ƀ].
k;f±vë cf;g] r]jflt æk;f±vë hŽt+ uů+ jfÆlt r æleŋúƧ k'/tá cgfk'Şf cf;g] lg;Lb]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+.

Pnsnád;d'ŪfgjŰgf
263= Pnsnádf ƀ] ;]Ɯflt Pńsnádl;ŋŽkbť]j ƀ] r ;x;]Ɯl;ŋŽkbflg. cfxŝ lkůeáhglƃ cfxŝkfbsl;ŋŽkbť
cfj;ylkůeáhgl;ŋŽkbť. u)ljsŽn;lƉwLlt u)eáhgljsŽneáhg;lƉlwsŽ/sl;ŋŽkbųo+ bƃkág]g r]nsŽlt bƃkágl;ŋŽkbť
cr]nsl;ŋŽkbť. pƜ'ų+ ;]g+ pƜáwLlt æpƜ'ų+ ;]g+ bƧgfo uŞ]Ɯ, ;]gfo j;]Ɯ, pƜálws+ jf»k]0 cgLsbƧg+ jf uŞ]ƜfÆlt
j'ųl;ŋŽkbųo+. ;'/f cá/]g ƌfogflt ;'/fkfgl;ŋŽkbť cá/]gźdf;gxfgl;ŋŽkbť. b'ƑŰ] ƀ] b];lgsŽlt æltŰ+
b'ƑŰs/)fgÆlƃ j'ųl;ŋŽkbť j'ųfj;];kflb];gLoƀoť. n;')'kltŪ] gŝgflt n;')l;ŋŽkb+, æleŋúƧ e'ŧƃƧ kfgLo]g jf
ljw"kg]g jf pkltŪ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkb+, ægŝ+ jf uLt+ jf jflbt+ jf bƧgfo uŞ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbť. Otá k/+ kfƸń lj/lŢŷf
lnvlƃ. oyf kg cŴ+ jŰloƧfd¶ Pjd]Ŵ cg'Ŋdá j]lbtƑá.
ƌfgdŴ/)+ ;]Ɯflt ægƮf gxfo]Ɯ, PsŴ/)kfj'/)f t'jũ]Ɯ'+, Psdť] t'jũ]Ɯ'Ælƃ j'ųl;ŋŽkbųo+. cƃá/Ū] tyf
axLlt æcƃá/Ū] ;f;Ř;ƙt], lt/á/Ū] ;f;Ř;ƙt]Ælt j'ųl;ŋŽkbƀo+. cƃájƧ+ lrųfuf/lƃ æcƃájƧ+ rfl/s+ kŊd]Ɯ, /fhŽuf/+
jf lrųfuf/+ jf»k]0 káŋ/Ƹ) jf bƧgfo uŞ]ƜfÆlt r j'ųl;ŋŽkbƀo+. cf;ƸƆ ;'ųsƃgflt æcf;ƸƆ jf kƟŘ+ jf kl/e'ŧ]Ɯ,
;'ų+ sƃ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbƀo+.
j]Ɯfjŝ+ ;xŴf rflt ælulxj]Ɯfjŝ+ s/]Ɯ, cufl/sƧ jf kl/ƑfhsƧ jf kl/ƑflhsŽo jf ;xŴf vfbgLo+ jf eáhgLo+
jf bb]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbƀo+. cleŋúsŽjf;]g rflt æcleŋús] cfjf;] jƧ+ j;]ƜfÆlt Obd]t+ ;ƈfo j'ų+. %ų+ ofgť ;Ŝfl)lƃ
æ%ų'kfxg+ wf/]Ɯ, ofg]g ofo]Ɯ, ;ŜfƸ) wf/]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+. cnŘf/uƈjfl;tlƃ æOŴfnŘf/+ wf/]Ɯ, uƈr'Űs]g
gxfo]Ɯ, jfl;ts]g lkţfs]g gxfo]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+. leŋúgLltcflbgf æleŋúlgof pƙŹfk]ƜfÆltcfbLlg rųfl/ l;ŋŽkbflg
j'ųflg. c;ŘlŝsŽ cfkųLlt æc;ŘlŝsŽ ufd+ klj;]Ɯ kflrlųoÆlƃ Pj+ j'ųcfklų r. rųf/L;f rt'ų/Llt Ptflg ;Ƒflglk
rt'rųfnL; l;ŋŽkbflg j'ųflg.
sŽo]g g jfrflrų]g, sŽolrų]g g jfrtált sŽo]g r]j sŽolrų]g r ;d'Ūxlƃ¶ g jfrflrų]g g jfrtált cŴá.
lƀ;d'ŪflgsŽ ;Ƒ], ;df PnsnáldsŽlt Ob+ pųfgŴd]j.

kb;áwƙ;d'ŪfgjŰgf
264= kbţŶ c;ƙtflt ækb;á wƙ+, dft'ufdƧ pųl/%ƍťjfrflx wƙ+ b];]Ɯ, cţŶ ljţ'gf k'l/;ljƮx]g, c;ƙtá
leŋúlgoá cájb]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+. tyf cŴśt]g rflt æcŴśt] ;"l/o] cájb]ƜfÆlt Obd]t+ ;ƈfo j'ų+. lt/ŞfgljşŽ ƀ]lt
ælt/Şfgljş+ kl/ofk'±)ëƜ, jfr]ƜfÆlt Pj+ j'ųl;ŋŽkbƀo+ cgásŽ;á r k'Şgflt æcgásŽ;st+ leŋú+ kŤ+ k'ŞƜ] fÆlt Obd]t+ ;ƈfo
j'ų+.

cźfg;d'ŪfgjŰgf
265= cźfggfj+ k)Ltlƃ æleŋúlgof ;Ƹź ;+ljwfo PsźfgdƮ+ klkş]Ɯ, Ps+ gfj+ cle?x]Ɯ, k)Lteáhgflg
clunfgá cųgá cŴfo ljţfk]ŷf e'ŧ]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbųo+. dft'ufd]g ;+x/]lt dft'ufd]g ;Ƹź ;+ljwfo udgť æ;Ɨf±wë nád+
;+x/fk]ƜfÆlt j'ųl;ŋŽkbť. wţ+ lgdlƃtf r]jflt æwţ+ ljţfk]ŷf jfÆlt r ælgdlƃtf jf kjfl/tf jf vfbgLo+ jf eáhgLo+
jf vfb]Ɯ jf e'ŧ]Ɯ jfÆlt j'ųl;ŋŽkbť. cŪ rflt leŋúgLg+ j'ųf cŪ kflb];gLof jf.

±yëƜ;Ŵ;d'ŪfgjŰgf
266= ±yëƜ;Ŵ+ pkƧ'tLlt ±yëƜ;Ŵ]g ;Ƹź ;+ljwfo PsźfgdƮudgť pkƧ'ltltŪgť. ;"kljţfkg]g rflt Ob+
;"kábgljţƸų ;ƈfo j'ų+. /lų%Ɖť cásŽ;lƃ æ/ųƈsŽ/] cƍbLk], klŞƉ] cásŽ;], cŢásŽ;] k'l/;]g ;lźÆlƃ Pj+
j'ųl;ŋŽkbųo+. Ɠ"x]g ;ųdflt Ob+ tbgƃ/d]j æ/lysŽo jf Ɠ"x] jf l;Ŝfs] jf k'l/;]g ;lźÆlƃ cfutl;ŋŽkb+ ;ƈfo j'ų+.

6
 wƙb];gf;d'ŪfgjŰgf
267= wƙb];gf;d'Ūfgflg PsŽb; pųfgfg]j. Pj+ tfj ;lƘƉ;d'Ūfg+ j]lbtƑ+. lgot;d'Ūfg+ kg ltljw+, t+
Ps]sƧ]j l;ŋŽkbƧ xált, t+ lj;'+o]j bƧ]t+' æe"t+ sŽo]g hŽotLÆltcflb j'ų+, t+ pųfgd]j. g]lųwƙfg'náldslƃ ljgokflńwƙƧ
cg'nádlƃ.

;d'Ūfg;L;jŰgf lglŪtf.

cƃ/k]Ɯfn+

sltk'Şfjf/jŰgf
271= Obflg cfklųcflbs]ŽŪf;];' s]Ž;ƟhggŴ+ æslt cfklųoáÆltcflbgf go]g dflts+ &k]ŷf lgŹ];ƍllgŹ];j;]g
ljeśá j'ųá.
tŴ slt cfklųoált dfltsŽo r ljeś] r cfutfklųk'Şf. P; goá b'ltokb]lk. s]jnŤ]Ŵ cfklųoá Pj
/fl;j;]g vƈflt j'ųf. ljgLtjŴ"gLlt tf;+ cfkųLg+ ljgok'Şf¶ æljgLt+ ljgoá j"k;dáÆlt OblŤ cŴtá Ps+, ljgLtflgo]j
ljgLtjŴ"gLlt cod]Ŵ kbŴá. Obflg o];' ;lt cfklųoá xálƃ, c;lt g xálƃ, t] bƧ]t'+ æslt cuf/jfÆlt k'Şfƀo+.
ljgLtjŴ"gLlt co+ kg t];+ cuf/jfg+ ljgok'Şf. oƨf kg tf cfklųoá ljkƸų cfkųf gfd glŴ, tƨf æslt ljklųoáÆlt
co+ cfkųLg+ ljklųefjk'Şf. slt cfklų;d'ŪfgfgLlt tf;+o]j cfkųLg+ ;d'Ūfgk'Şf. ljjfbd"nflg cg'jfbd"nfgLlt Odf
æljjfbflws/)+ cg'jfbflws/)Ælƃ cfutfg+ ljjfbfg'jfbfg+ d"nk'Şf. ;f/)Lof wƙflt ljjfbfg'jfbd"nfg+ cefjs/wƙk'Şf.
e]bs/jŴ"gLlt co+ æe]bg;+jųlgs+ jf clws/)ÆlƃcfbL;' j'ųe]bs/)k'Şf. clws/)fgLlt e]bs/jŴ";' ;lt
pƍşgwƙk'Şf. ;dyflt t];+o]j j"k;dgwƙk'Şf. kť cfklųoált dfltsŽo cfutj;]g j'ųf. ;ųflt ljeś] cfutj;]g.
cf/sŽ Pt]lx /dtLlt cf/lt¶ e';f jf /lt cf/lt. ljgf Pt]lx /dtLlt lj/lt kŝ]s+ kŝ]s+ lj/dtLlt
kllj/lt. j]/+ d)lt ljgf;]tLlt j]/d)L. g Ptfo Pt] cfklųŋƈf s/LoƃLlt clsl/of. o+ Ptfo c;lt cfklųŋƈs/)+
pƍş]Ɯ, tƧ klkŋtá cs/)+. cfklųŋƈcŢfklųof klkŋtá cgŢfklų. j]ngtá j]nf¶ rnogtá ljgf;gtált cŴá
lgƜfg+ l;gált aƈlt lgjf/]tLlt ;]t'. cfklųŋƈfgd]t+ clwjrg+. ;á ;]t' Ptfo kţlųof xţtLlt ;]t'#ftá.
;];ljgLtjŴ'lgŹ];];'lk P;]j goá.
a'ź] cuf/jfbL;' oá a'ź] w/dfg] pkŪfg+ g uŞlt, kl/lgƑ't] r]ltoŪfg+ aálwŪfg+ g uŞlt, r]lto+ jf aáƸw jf g
jƆlt, r]ltoś±)ë ;%ųá ;pkfxgá r/lt, gŴ]tƧ a'ź] uf/jált j]lbtƑá. oá kg ;Ŋ]Žƃáo]j wƙƧjg+ g uŞlt, ;/eţ+ g
e)lt, wƙsy+ g s±yëlt, wƙƧjgƮ+ lelƆŷf uŞlt, ljlŋųá jf cgfb/á jf lg;Lblt, gŴ]tƧ wƙ] uf/já. oá ±yë/gjdlŢd];'
lrųLsŽ/+ g kŝ'kŪfk]lt, pká;yfuf/ljtŊdfńsŽbL;' sŽoƍfulưo+ bƧ]lt, oyfj'Ŭ+ g jƆlt, gŴ]tƧ ;Ŝ] uf/já. ltƧá l;ŋŽ
;dfbfo cl;ŋdfgáo]j kg l;ŋŽo cuf/jált j]lbtƑá. kdfb] r ;ltljƍjf;] ltŪdfgáo]j cƍdfbnŋ)+ cƔ"xodfgá cƍdfb]
cuf/jált j]lbtƑá. tyf cfld;ƍl;ƅf/+ wƙƍl;ƅf/lƃ Od+ b'ljw+ kl;ƅf/+ cs/áƃáo]j kl;ƅf/] cuf/jált j]lbtƑá.
uf/jlgŹ];] j'ųljkl/ofo]g cŴá j]lbtƑá.
272= ljjfbd"nlgŹ];] æ;Ŵl/lk cuf/jáÆltcfbLg+ a'ź] cuf/jfbL;' j'ųgo]g]j cŴá j]lbtƑá. cƍltƧált
cgLrj'lų¶ g ;Ŵf/+ h]Ūs+ sŷf ljx/lt. cŢų+ jflt cųgá ;ƃfg] jf cųgá kŋ] jf¶ ;sŽo kl/;foflt cŴá. alxźf jflt
k/;ƃfg] jf k/kŋ] jf. tŶ t'ƛ]lt tƸƨ cŢųalxźfe]b] ;k/;ƃfg] jf ;k/kl/;fo jf. kxfgfo jfod]Ɯfyflt
d]ųfefjgfbLlx go]lx kxfgŴ+ jfod]Ɯfy¶ d]ųfefjgflbgo]g lx t+ cŢųlƕ alxźflk kxLolt. cgjƧjfoflt cƍjlųefjfo.
;lƆlŪk/fdf;Llt ;sd]j lbƸŪ k/fd;lt¶ o+ cųgf lblŪut+ ulxt+, Obd]j ;ŝlƃ uŲflt cfwfgƮfxLlt bƭƮfxL.
273= cg'jfbd"nlgŹ];á lsťflk ljjfbd"nlgŹ];]g]j ;dfgá, cy ±vëf cŪf/; e]bs/jŴ"lg lgƧfo ljjbƃfg+
s]Žw"kgfxfboá ljjfbd"nflg. tyf ljjbƃf kg ;LnljklųcfbL;' cţt/ljkƸų cfklşŷf æc;'s]Ž leŋú c;'s+ gfd ljkƸų
cfkƉáÆlt jf, ækf/flhs+ cfkƉál;, ;Ŝflb;];+ cfkƉá;LÆlt jf cg'jblƃ. Pj+ cg'jbƃfg+ s]Žw"kgfxfboá cg'jfbd"nfgLlt
cod]Ŵ lj;];á.
274= ;f/)LowƙlgŹ];] d]ųlrų]g st+ sŽosƙ+ d]ų+ sŽosƙ+ gfd. cflj r]j /xá rflt ;ƙ'vf r k/ƙ'vf r. tŴ
gjsŽg+ rLj/sƙfbL;' ;xfoefjudg+ ;ƙ'vf d]ų+ sŽosƙ+ gfd. ±yë/fg+ kg kfb±wëfjgaLhgjftbfgflbe]blƕ ;Ƒ+ ;fdLlrsƙ+
;ƙ'vf d]ų+ sŽosƙ+ gfd. peo]lxlk b'lƉlŋųfg+ bf?eůfbLg+ t];' cjdţ+ csŷf cųgf b'lƉlŋųfg+ ljo kl;fdg+ k/ƙ'vf d]ų+
sŽosƙ+ gfd. colƕ wƙá ;f/)Loált co+ d]ųfsŽosƙ;řftá wƙá ;l/tƑá ;lthgs]Ž¶ oá g+ s/ált, t+ k'Ʈn+¶ o];+ stá xált,
t] k;Ɖlrųf æcxá ;ƍ'l/;áÆlt cg'Ƨ/ƃLlt clwƍfoá. lkos/±)ëflt t+ k'Ʈn+ ;Ɣƪrf/Lg+ lko+ s/ált. u?s/±)ëflt t+ k'Ʈn+

7
;Ɣƪrf/Lg+ u?+ s/ált. ;śxfofltcfbL;' ;Ɣƪrf/Llx ;śx]tƑefjfo. t]lx ;Ƹź cljjfbfo ;dƮefjfo PsËefjfo r
;+jųlt.
d]ų+ jrLsƙlƃcfbL;' b]jŴ]/á ltƧŴ]/ált Pj+ kƮƞ jrg+ ;ƙ'vf d]ų+ jrLsƙ+ gfd. ljxf/] c;ƃ] kg t+ klk'ŞƃƧ
æs'Ƹx cƛfs+ b]jŴ]/á, s'Ƹx cƛfs+ ltƧŴ]/á, sbf g' ±vëf cfuldƧtLÆlt Pj+ ddfogjrg+ k/ƙ'vf d]ų+ jrLsƙ+ gfd.
d]ųfl;g]xl;lgźflg kg gogflg pƙLn]ŷf k;Ɖ]g d'±vëg cánásg+ ;ƙ'vf d]ų+ dgásƙ+ gfd. æb]jŴ]/á ltƧŴ]/á c/á±uëf xát',
cƍfaf±wëfÆlt ;dƉfx/)+ k/ƙ'vf d]ų+ dgásƙ+ gfd.
cƍlljeųeáuLlt g]j cfld;+ klljelhŷf e'ŧlt, g k'Ʈn+. oá lx æPųs+ k/];+ bƧfld, Pųs+ cųgf e'lŧƧfld,
Pųs+ jf c;'sƧ r c;'sƧ r bƧfld, Pųs+ cųgf e'lŧƧfdLÆlt ljelhŷf e'ŧlt, co+ klljeųeáuL gfd. co+ kg Pj+
csŷf cfet+ lkůkft+ ±yë/f;gtá kŪfo bŷf ulxtfj;];+ e'ŧlt. æ;Lnjƃ]xLÆlt jrgtá b'ƧLnƧ cbft'lƕ jũlt,
;f/)Lowƙk"/s]g kg ;Ƒ];+ bftƑd]jflt j'ų+. lunfg_lunfg'kŪfs_cfuƃ's_uldsrLj/sƙflbk;'tfg+ ljr]Ɯ bft'lƕ jũlt.
g lx Pt] ljlrlgŷf b]ƃ]g k'Ʈnljef±uëf stá xált, ólb;fglŤ lsŞnfeųf lj;];á sŽtƑáo]jflt co+ s/ált.
cvůfgLltcfbL;' oƧ ;ų;' cfklųŋƈ];' cflblƛ jf cƃ] jf l;ŋŽkb+ leƉ+ xált, tƧ ;Ln+ kl/oƃ] l%Ɖ;fs]Ž ljo vů+
gfd. oƧ kg j]dŢ] leƉ+, tƧ dŢ] l%Ź;fs]Ž ljo l%Ź+ gfd xált. oƧ klkflof ƀ] tLl) leƉflg, tƧ lklŪo+ jf s'lŞo+
jf plŪt]g lj;efujŰ]g sŽń/ųfbLg+ cţt/;/L/jŰf ufjL ljo ;an+ gfd xált. oƧ cƃ/ƃ/f leƉflg, tƧ cƃ/ƃ/f
lj;efujŰlaƆ'ljlrŶf ufjL ljo sƙf;+ gfd xált. oƧ kg ;Ƒ]g ;Ƒ+ cleƉflg ;Lnflg, tƧ tflg ;Lnflg cvůflg clŞŹflg
c;anflg csƙf;flg gfd xálƃ. tflg kg]tflg e'lhƧefjs/)tá e'lhƧflg. ljţ"lx k;Ŵųf ljţ'ƍ;Ŵflg. tŲflbŪLlx
ck/fdŪųf ck/fdŪflg. pkrf/;dfƸw cƍgf;dfƸw jf ;+jųoƃLlt ;dflw;+jųlgsŽgLlt j'ŝlƃ. ;Ln;fdţutá ljx/tLlt
t];' t];' lb;fef±uë;' ljx/ƃ]lx sƠf);Ln]lx leŋÚlx ;Ƹź ;dfgefj"kut;Lná ljx/lt.
ofo+ lbŪLlt dƮ;ƕo'ųf ;ƙflblŪ. cl/oflt lgŹá;f. lgƜftLlt lgƜflgsŽ. tŊ/Ƨflt oá tyfsŽ/L xált, tƧ.
b'ŋŋofoflt ;Ƒb'ŋƧ voŴ+. ;];+ ofj ;dye]bkl/oá;fgf pųfgŴd]j.

sltk'Şfjf/jŰgf lglŪtf.

vƈsk'Şfjf/á

k'ŞfljƧşgfjŰgf
320= pk;ƕb+ k'lŞƧlƃ pk;ƕbŋƈs+ k'lŞƧ+. ;lgbfg+ ;lgŹ];lƃ lgbfg]g r lgŹ];]g r ;Ƹź k'lŞƧfld.
;d'ŊŪkbfg+ slt cfklųoált oflg tŴ ;d'ŊŪflg pųdflg kbflg j'ųflg, t];+ ;d'ŊŪkbfg+ pųdkbfg+ ;ř]ktá slt cfklųoá
xáƃLlt. o]g o]g lx kb]g of of cfklų kţųf, ;f ;f tƧ tƧ kbƧ cfkųLlt j'ŝlt. t]g j'ų+ æ;d'ŊŪkbfg+ slt
cfklųoáÆlt. ƀ] cfklųoált ögjL;ltjƧ+ pk;ƕfb]ƃƧ kflrlųo+, ;];];' ;Ƒkb];' b'Ŋ+.
ltƧált ægƧƃ]t] ljgƧƃ]t], s]Ž t]lx cŴáÆlt e]bk'/]ŋŽ/fg+ pká;ys/±)ë y'Ɵŝo+, plŋųs]g ;Ƹź pká;ys/±)ë
kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ Pj+ pká;yŋƈs] ltƧá cfklųoá. PsŽlt jƧ"kgflosŋƈs] PsŽ b'Ŋfklųo]j.
ltƧált e]bk'/]ŋŽ/Ƨ kjf/otá y'Ɵŝo+, plŋųs]g ;Ƹź kflrlųo+, ;];;] ' b'Ŋlƃ Pj+ kjf/)fŋƈs]lk ltƧá
cfklųoá.
ltƧált jŞtƸ/ pƮx]ŷf df/]ƃfg+ kflrlųo+, /ų]g lrų]g cśhŽt%'kg] y'Ɵŝo+, ;];];' b'Ŋlƃ Pj+ rƙ;+o'ų]lk ltƧá
cfklųoá. e];şŋƈs]lk ;dƃf ƀśún] y'Ɵŝo+, eáşofu'of kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ Pj+ ltƧá cfklųoá.
slyg+ s]jn+ kţlųd]j, glŴ tŴ cfklų. rLj/;+o'ų] s';rL/jfsrL/];' y'Ɵŝo+, clt/]srLj/] lgƧlƮo+, ;];];'
b'Ŋlƃ Odf ltƧá cfklųoá.
rƕ]Ɯs] PsŽ b'Ŋfklųo]j. s]Ž;Ɨs_sƙŋƈs_kfl/jfl;s;d'ŝoŋƈs];'lk PsŽ b'Ŋfklųo]j.
;dyŋƈs] %Ɔbfos]Ž lvƜlt, lvƜgs+ kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ Odf ƀ] cfklųoá. v'ŹsjŴ's] cųgá cśhŽt+
l%Ɔlt, y'Ɵŝo+, /ádŪ] kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ Odf ltƧá cfklųoá. ;]gf;gŋƈs] u?eůljƧşg] y'Ɵŝo+, ;lŜsŽ ljxf/f
lgŊŬg] kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ Odf ltƧá cfklųoá.
;Ŝe]b]e]bsŽg'jųsŽg+ y'Ɵŝo+, u)eáhg] kflrlųolƃ Odf ƀ] cfklųoá. ;dfrf/+ k'lŞƧlƃ j'ų] jųŋƈs] PsŽ
b'Ŋfklųo]j. ;f ;Ƒjų];' cgfbl/o]g xált. tyf kfltdáŋŪkg]. leŋúlgŋƈs] cƍjf/)fo kflrlųo+, ;];];' b'Ŋlƃ ƀ]
cfklųoá. kť;lts;ų;lts];' s]jn+ wƙá ;śx+ cf/álktá, glŴ tŴ cfkųLlt.

vƈsk'Şfjf/jŰgf lglŪtf.

8
 Ps'ųl/sgoá

Pssjf/jŰgf
321= cfklųs/f wƙf hŽlgtƑfltcflblƛ Ps'ųl/sgo] cfklųs/f wƙf gfd % cfklų;d'Ūfgflg. Pt];lŤ j;]g
k'Ʈná cfkƸų cfkşlt, tƨf æcfklųs/fÆlt j'ųf. cgfklųs/f gfd ;ų ;dyf. cfklų hŽlgtƑflt tƸƨ tƸƨ l;ŋŽkb] r
ljeś] r j'ųf cfklų hŽlgtƑf. cgfkųLlt æcgfklų leŋú c;flboƃƧfÆltcflbgf go]g cgfklų hŽlgtƑf. nx'sŽlt nx's]g
ljgosƙ]g lj;'Ţgtá kťljwf cfklų. u?sŽlt u?s]g ljgosƙ]g lj;'Ţgtá ;Ŝflb;];f cfklų. s]glr cfsŽ/]g cgfklųefj+
pkg]t'+ c;Ŋú±)ëƜtá kf/flhsŽklų r. ;fj;];flt &k]ŷf kf/flhs+ ;];f. cgj;];flt kf/flhsŽklų. ƀ] cfklųŋƈf b'Ū'Ɵf¶
cj;];f cb'Ū'Ɵf. ;ƍlsƙb's+ ;fj;];b's;lb;+. b];gfufldlgb's+ nx'sb's;ślxt+.
cƃ/flosŽlt ;ųlk cfklųoá ;lťŝ jLltŊƃf ;Ʈƃ/foť]j dáŋƃ/foť s/áƃLlt cƃ/flosŽ. chŽgƃ]g jLltŊƃf kg
kŰlųjşŽklų g]j ;Ʈƃ/fo+ g dáŋƃ/fo+ s/átLlt cgƃ/flosŽ. cƃ/flos+ cfkƉƧflk b];gfufldƸg b];]ŷf j'Ūfgufldlgtá
j'Ūfo ;'lźkųƧ ;fd±)ë/e"ldo+ l&tƧ r cjfl/tá ;ƮdáŋdƮált. ;fjşkţųLlt násjşŽ. cgjşkţųLlt kŰlųjşŽ.
lsl/otá ;d'lŪtf gfd o+ s/áƃá cfkşlt kf/flhsŽklų ljo. clsl/otált o+ cs/áƃá cfkşlt, rLj/cglwŪfgfklų ljo.
lsl/oflsl/otált o+ s/áƃá r cs/áƃá r cfkşlt, s'lsŽ/fklų ljo.
k'ƑfkųLlt k&d+ cfkƉfklų. ck/fkųLlt kfl/jfl;sŽbLlx kŞf cfkƉfklų. k'ƑfkųLg+ cƃ/fklų gfd
d"nlj;'lźof cƃ/fklų. ck/fkųLg+ cƃ/fklų gfd cŔlj;'lźof cƃ/fklų. s'?lƆo+ kg æk'Ƒfklų gfd k&d+ cfkƉf.
ck/fklų gfd dfgųf/xsŽn] cfkƉf. k'ƑfkųLg+ cƃ/fklų gfd kl/jf;] cfkƉf. ck/fkųLg+ cƃ/fklų gfd dfgųrf/]
cfkƉfÆlt j'ų+. Oblƕ Ps]g kl/ofo]g o'şlt.
b]l;tf u)g"kuf gfd of w'/lgŋ]k+ sŷf k'g g cfklşƧfdLlt b]l;tf xált. cu)g"kuf gfd of w'/lgŋ]k+ csŷf
;pƧfx]g]j lrų]g ckl/;'ź]g b]l;tf xált. colŤ b]l;tflk b]l;tu)g+ g pk]lt. cŪd] jŴ'Ƹƨ leŋúlgof kf/flhsd]j xált.
kţlų hŽlgtƑfltcfbL;' gj;' kb];' k&dkf/flhsk'Şfo j'ųgo]g]j ljlgŞoá j]lbtƑá.
y'ƟjşŽlt y'Ɵbá;] kţųf u?sŽklų. cy'ƟjşŽlt nx'sŽklų. lulxkl;+o'ųflt ;'wƙŴ]/Ƨ cfklų, of r wlƙsƧ
klƧjƧ c;ŝfkg] cfklų, cj;];f g lulxkl;+o'ųf. kťfgƃl/osƙfklų lgotf, ;];f clgotf. cflbs/ált ;'lbƉŴ]/flb
cflbslƙs]Ž. cgflbs/ált dŊl;d)flb cg'kţlųsŽ/s]Ž. clwŝfklųs]Ž gfd oá sbflr s/xlr cfkƸų cfkşlt. cleŲfklųs]Ž
gfd oá lgŝ+ cfkşlt.
rábs]Ž gfd oá jŴ'gf jf cfklųof jf k/+ ráb]lt. oá kg Pj+ rálbtá co+ r'lbts]Ž gfd. kťb;;' wƙ];'
cƍltŪlxŷf ce"t]g jŴ'gf ráb]ƃá cwƙrábs]Ž gfd, t]g tyf rálbtá cwƙr'lbts]Ž gfd. ljkl/ofo]g wƙrábsr'lbtsŽ
j]lbtƑf. ldŞųlgot]lx jf ;ƙųlgot]lx jf wƙ]lx ;dƉfutá lgotá, ljk/Ltá clgotá.
;fjsŽ eƑfklųsŽ gfd, a'źf r kŝ]sa'źf r ceƑfklųsŽ gfd. pŋ]kgLosƙstá plŋųs]Ž gfd,
cj;];rt'lƑwtşgLoflbsƙstá cg'lŋųs]Ž gfd. colŤ pká;y+ jf kjf/)+ jf wƙkl/eáu+ jf cfld;kl/eáu+ jf g s]Žk]lt.
æd]lųo+ leŋúƸg gf;]y, b";s]Ž gf;]tƑá, sŭs]Ž ;d)'Ź];á gf;]tƑáÆlt Pj+ lnśbůsƙ_;+jf;gf;gflx gfl;tƑá gfl;ts]Ž gfd.
;];f ;Ƒ] cgfl;tsŽ. o]g ;Ƹź pká;yflbs]Ž ;+jf;á clŴ, co+ ;dfg;+jf;s]Ž, Ot/á gfgf;+jf;s]Ž ;á sƙgfgf;+jf;s]Ž
nlźgfgf;+jf;s]Žlt b'lj±wëf xált. &kg+ hŽlgtƑlƃ æPs+ leŋj] cwlƙs+ kfltdáŋŪkgÆlƃcflbgf go]g j'ų+ kfltdáŋŪkg+
hŽlgtƑlƃ cŴá.

Pssjf/jŰgf lglŪtf.

b'sjf/jŰgf
322= b's];' ;lrųsŽ cfklų ;ţfljdáŋŽ, clrųsŽ gá;ţfljdáŋŽ. nź;dfklųsƧ cfklų gfd e"tf/árgfklų,
cnź;dfklųsƧ cfklų gfd ce"tf/árgfklų. ;źƙkl;ţ'ųf gfd kb;áwƙflbsŽ, c;źƙkl;ţ'ųf gfd b'ŪúƟjfrfklų.
;kl/ŋŽ/kl;ţ'ųf gfd lgƧlƮojŴ'gá clgƧlşŷf kl/eá±uë, kųrLj/fg+ lgbxg], lslnŪrLj/fg+ c±wëfjg], dnƮlxtkųƧ
ckrg]lt Pj+ co'ųkl/eá±uë cfklų. k/kl/ŋŽ/kl;ţ'ųf gfd ;lŜsdťkL&fbLg+ cŢásŽ;] ;ƅ/)cgfk'ŞfudgfbL;' cfklştƑf
cfklų. ;k'Ʈnkl;ţ'ųf gfd æd'b'lklŪsƧ nlƗƧ ö?gf cśhŽt+ kLń]ƃƧfÆltcflbgf go]g j'ųfklų. k/k'Ʈnkl;ţ'ųf gfd
d]y'gwƙsŽo;+;Ʈkxf/bfgfbL;' j'ųfklų, æl;v/)L;LÆlt ;ŝ+ e)ƃá u?s+ cfkşlt, æ;ƕhŽgd';fjfb] kflrlųoÆlƃ d';f e)ƃá

9
nx's+. ce"tf/árg] d';f e)ƃá u?s+. e"tf/árg] ;ŝ+ e)ƃá nx's+.
æ;Ŝsƙ+ jƮ+ sl/ƧfdLÆlt cƃá;Ldfo Psdƃ] lg;Lbƃá e"ldutá cfkşlt gfd. ;r] kg cśúlndųlƕ cfsŽ;] ltŪ]Ɯ,
g cfkş]Ɯ, t]g j'ų+ ægá j]xf;utáÆlt. j]xf;s'lof cfxŝkfbs+ dť+ jf kL&+ jf clelg;Lbƃá j]xf;utá cfkşlt gfd.
;r] kg t+ e"ldo+ kţfk]ŷf lgkş]Ɯ g cfkş]Ɯ, t]g j'ų+ _ ægá e"ldutáÆlt. uldoá uldojų+ ck"/]ŷf uŞƃá lgŋdƃá
cfkşlt gfd, gá klj;ƃá. cfuƃ's]Ž cfuƃ'sjų+ ck"/]ŷf ;%ų'kfxgá klj;ƃá klj;ƃá cfkşlt gfd, gá lgŋdƃá.
cflboƃá cfkşlt gfd leŋúgL cltuƘL/+ pbs;'lźs+ cflbodfgf¶ b'ƑŰs/)+ cgflbloŷf rLj/+ kl/e'ŧƃá kg
cgflboƃá cfkşlt gfd. d"uƑtfbLlg ltlŴojųflg ;dflboƃá ;dflboƃá cfkşlt gfd. kfl/jfl;sŽboá kg
tşgLoflbsƙstf jf cųgá jų+ c;dflboƃf cfkşlƃ, t] ;ƈfo j'ų+ æcŴfklų g ;dflboƃá cfkştLÆlt. cţfltsŽo
leŋúlgof rLj/+ l;Ƒƃá j]şsƙeůfufl/ssƙlrųsƙfbLlg jf s/áƃá s/áƃá cfkşlt gfd. pkŢfojųfbLlg cs/áƃá cs/áƃá
cfkşlt gfd. cţfltsŽo leŋúlgof rLj/+ bbdfgá b]ƃá cfkşlt gfd. ;lźljxfl/scƃ]jfl;sŽg+ rLj/fbLlg cb]ƃá cb]ƃá
cfkşlt gfd. cţfltsŽo leŋúlgof rLj/+ uŲƃá klƮŲƃá cfkşlt gfd. æg leŋj] cájfbá g ux]tƑáÆlt jrgtá cájfb+
cuŲƃá g klƮŲƃá cfkşlt gfd.
lgƧlƮojŴ'+ clgƧlşŷf kl/e'ŧƃá kl/eá±uëg cfkşlt gfd. kťflxs+ ;Ŝflrf/+ cltŊŽdodfgf ckl/eá±uëg
cfkşlt gfd. ;xuf/;]Ɯ+ /Ƹų cfkşlt gfd, gá lbjf, ƀf/+ c;+jl/ŷf kl;ƟLoƃá lbjf cfkşlt, gá /Ƹų.
Ps/ų%f/ų;ųfxb;fxdf;fltŊd];' j'ųcfkƸų cfkşƃá c?)'Ʈ] cfkşlt gfd, kjf/]ŷf e'ŧƃá g c?)'Ʈ] cfkşlt gfd.
e"tufdť]j cśhŽtť l%Ɔƃá l%Ɔƃá cfkşlt gfd, s];] jf g±vë jf g l%Ɔƃá g l%Ɔƃá cfkşlt gfd. cfkƸų
%fb]ƃá %fb]ƃá cfkşlt gfd, ælt±)ëg jf kŰ]g jf klŞfb]ŷf cfuƃƑ+, gŷ]j gƮ]g cfuƃƑ+, oá cfuŞ]Ɯ cfklų b'ŊƧfÆlt
Od+ kg cfkƸų g %fb]ƃá cfkşlt gfd. s';rL/fbLlg wf/]ƃá wf/]ƃá cfkşlt gfd, æco+ t] leŋú kųá ofj e]bgfo
wf/]tƑáÆlt Od+ cfkƸų g wf/]ƃá cfkşlt gfd.
Æcųgf jf cųfg+ gfgf;+jf;s+ s/átLÆlt Ps;Ldfo+ ƀL;' ;Ŝ];' lgl;Ɖ];' PsƸƨ kŋ] lg;Llbŷf k/kŋƧ nƸź uŲƃá
oƸƨ kŋ] lgl;Ɖá t];+ cųgfj cųfg+ gfgf;+jf;s+ s/ált gfd. o];+ ;lƃs] lgl;Ɖá t];+ u)k"/s]Ž x'ŷf sƙ+ s]Žk]lt, Ot/];+
xŴkf;+ cgfutųf. ;dfg;+jf;s]lk P;]j goá. o];lŤ ;á nƸź /ár]lt, t];+ ;dfg;+jf;s]Ž xált, Ot/];+ gfgf;+jf;s]Ž. ;ų
cfklųoá ;ų cfklųŋƈflt cfklştƑtá cfklųoá, /f;Ū]g vƈflt Pj+ ƀ]o]j gfdflg xáƃLlt gfdj;]g b's+ blƧt+. sƙ]g jf
;nfsƮfx]g jflt PŴ pŹ];á r]j sƙť Ps+, jáxf/á r]j cg'Ƨfjgf r ;nfsƮfxá r Ps+, jáxf/fg'Ƨfjg;nfsƮfxf k'Ƒefuf,
sƙť]j pŹ];á r kdf)+.
cźfgxLgá gfd ögjL;ltjƧá. cśxLgá gfd xŴlŞƉflbe]bá. jŴ'ljkƉá gfd kůs]Ž lt/Şfgutá petáƓŧgs]Ž
r. cj;];f ±yëƜ;+jf;sŽboá cŪ ceƑk'Ʈnf s/)b'ŊsŽ gfd. b'Ŋlsl/of b'Ŋsƙf, OdƸƨo]j cųefj] st]g cųgá sƙ]g
ceƑŪfg+ kųflt cŴá. ckl/k"/á gfd ckl/k'ŰkųrLj/á. gá r ofrlt gfd pk;ƕb+ g ofrlt. cnlşƧ r afnƧ rflt
cnşË ;r]lk t]lks]Ž xált, afná r ;r]lk ;lŪjƧá xált, peálk lgƧfo g jŴƑ+. afnƧ r nlşƧ rflt PŴ afnƧ æŷ+
lgƧo+ uŲfÆlt cf)folk lgƧoá bftƑá, nlşƧ kg ofrƃƧ]j. ;flt;f/lƃ ;bá;+¶ o+ cŢfr/ƃá cfkƸų cfkşlt.
sŽo]g klŊ]Ž;gf gfd xŴljsŽ/fbLlx klŊ]Ž;gf. sŽo]g klhŽgftLlt xŴljsŽ/fbLlx klhŽgflt. pk#fltsŽ gfd
pk#ftf. l;ŋÚk#fltsŽ gfd l;ŋÚk#ftá. eáu"k#fltsŽ gfd kl/eáu"k#ftá, tŴ ltƧá l;ŋŽ cl;ŋtá l;ŋÚk#fltsŽlt j]lbtƑf.
;lŜs+ jf k'Ʈlns+ jf b'ƍl/eáu+ e'ŧtá eáu"k#fltsŽlt j]lbtƑf. ƀ] j]glosŽlt ƀ] cŴf ljgol;źf. kţų+ gfd ;sn]
ljgolks] slƍofslƍoj;]g kţų+. kţųfg'nád+ gfd rt";' dxfkb];;] ' bŪƑ+. ;]t'#ftált kŝo#ftᶠo]g lrų]g cslƍo+
s/]Ɯ, tƧ lrųƧflk cg'ƍfbglƃ cŴá. dųsŽl/tflt dųfo kdf±)ëg s/)+¶ kdf±)ë &fglƃ cŴá. sŽo]g cfkştLlt sŽoƀfl/s+
sŽo]g cfkşlt¶ jrLƀfl/s+ jfrfo. sŽo]g j'ŪftLlt lt)jŴf/s;d±yë ljgflk b];gfo sŽo]g]j j'Ūflt¶ b];]ŷf j'Ūxƃá kg
jfrfo j'Ūflt. cưƃ/kl/eá±uëf gfd cŢáx/)kl/eá±uëf. aflx/kl/eá±uëf gfd ;L;dŋgflb.
cgfut+ ef/+ jxtLlt c±yë/áj ;dfgá ±yë/l] x jlxtƑ+ aLhgufxwƙŢ];gflbef/+ jxlt¶ t+ lgŴl/t'+ jLl/o+ cf/elt.
cfut+ ef/+ g jxtLlt ±yë/á ±yë/lsŝ+ g s/ált, æcg'hŽgfld leŋj] ±yë/]g leŋúgf ;fd+ jf wƙ+ efl;t'+, k/+ jf cŢ]l;t'+,
cg'hŽgfld leŋj] ±yë/f±wëƜ+ kfltdáŋÆlƃ Pjdflb ;Ƒ+ kl/xfk]tLlt cŴá. g s'Ŋ'ŝflotƑ+ s'Ŋ'ŝfotLlt g s'ŊúŝflotƑ+ s'Ŋúŝfloŷf
s/ált. s'Ŋ'ŝflotƑ+ g s'Ŋ'ŝfotLlt s'ŊúŝflotƑ+ g s'Ŋúŝfloŷf s/ált. Pt];+ lƀƉ+ lbjf r /ųá r cf;jf jŬƃLlt cŴá.
cgƃ/b's]lk j'ųklkŋj;]g cŴá j]lbtƑá. ;];+ tŴ tŴ j'ųgoųf pųfgd]jflt.

b'sjf/jŰgf lglŪtf.

ltsjf/jŰgf
323= lts];' cŴfklų ltŪƃ] eujlt cfkştLlt clŴ cfklų, o+ ltŪƃ] eujlt cfkştLlt cŴá. P;]j goá
;ƑŴ. tŴ nálxt'ƍfbfkƸų ltŪƃ] cfkşlt. æPt/lx ±vëf kgfgƆ, leŋÚ cţdţ+ cfj';ájfb]g ;d'bfr/lƃ, g já ddŝo]g

10
Pj+ ;d'bfrl/tƑ+, gjs]g, cfgƆ, leŋúgf ±yë/á leŋÚ ‚eƃ]ƒlt jf ‚cfoƨfƒlt jf ;d'bfrl/tƑáÆlt jrgtá ±yë/+ cfj';ájfb]g
;d'bfr/)kŝof cfkƸų kl/lgƑ't] eujlt cfkşlt, gá ltŪƃ]. Odf ƀ] cfklųoá &k]ŷf cj;];f w/ƃ]lk eujlt cfkşlt,
kl/lgƑ't]lk.
kjf/]ŷf cgltl/ų+ e'ŧƃá cfkƸų sŽn] cfkşlt gá ljsŽn]. ljsŽneáhgfkƸų kg ljsŽn] cfkşlt gá sŽn]. cj;];f
sŽn] r]j cfkşlt ljsŽn] r. ;xuf/;]Ɯ+ /Ƹų cfkşlt, ƀf/+ c;+jl/ŷf kl;ƟLog+ lbjf. ;];f /lųť]j lbjf r.
æb;jƧálƛ clt/]sb;jƧáƛLÆlt afná cƓųá kl/;+ pkŪfk]ƃá b;jƧá cfkşlt gá ögb;jƧá æcx+ klůtá ƓųáÆlt gjá jf
dlŢdá jf kl/;+ pkŪfk]ƃá ögb;jƧá cfkşlt gá b;jƧá. ;];f b;jƧá r]j cfkşlt ögb;jƧá r. ækťjƧáƛLÆlt
afná cƓųá clgƧfo j;ƃá kťjƧá cfkşlt. æcx+ klůtá ƓųáÆlt gjs]Ž clgƧfo j;ƃá ögkťjƧá cfkşlt. ;];+ kťjƧá
r]j cfkşlt ögkťjƧá r. cg'k;ƕƉ+ kb;áwƙ+ jfr]ƃá, dft'ufdƧ wƙ+ b];]ƃá Pj¿k+ cfkƸų s';nlrųá cfkşlt,
kf/flhs_;'ŊljƧlŪ_sŽo;+;Ʈ_b'ŪúƟ_cųsŽdkfl/rl/o_b'Ūbá;_;Ŝe]bkxf/bfg_tn;lųsŽlbe]b+ cs';nlrųá cfkşlt, c;lťŝ
;xuf/;]ƜfƸb cƓfstlrųá cfkşlt, o+ c/xfj cfkşlt, ;Ƒ+ cƓfstlrųáj cfkşlt, d]y'gwƙflbe]bdfkƸų ;'vj]bgf;dśL
cfkşlt, b'Ūbá;flbe]b+ b'ŋj]bgf;dśL, o+ ;'vj]bgf;dśL cfkşlt, t+o]j dŢųá x'ŷf cfkşƃá cb'ŋd;'vj]bgf;dśL
cfkşlt.
toá klŋ]kflt a'źƧ eujtá toá klŋ]kf. rt";' kŝo];' dlxŞtf c;ƃ'lŪtf lsn];;Ɵ]vgklklųof c±uëfkfogf,
Od] lx toá wƙf a'ź]g eujtf kllŋųf. clƍŞtfboá kg toá a'ź]g eujtf cg'ţftf, t]g j'ų+ ætoá cg'ţftfÆlt.
æb;jƧáƛLÆlt kl/;+ pkŪfk]ƃá ækťjƧáƛLÆlt lgƧo+ cuŲƃá afná cfkşlt gá klůtá, ögb;jƧá æƓųáƛLÆlt
ax'Ƨ'tųf kl/;+ pkŪfk]ƃá ögkťjƧá r lgƧo+ cuŲƃá klůtá cfkşlt gá afnᶠcj;];+ klůtá r]j cfkşlt afná r. jƧ+
cg'kuŞƃá sŽń] cfkşlt gá h'Ų]¶ dxfkjf/)fo cƍjf/]ƃá h'Ų] cfkşlt gá sŽń]¶ cj;];+ sŽń] r]j cfkşlt h'Ų] r. jƧ"kudg+
sŽń] sƍlt gá h'Ų]¶ dxfkjf/)fo kjf/)f h'Ų] sƍlt gá sŽń]¶ ;];+ cg'ţfts+ sŽń] r]j sƍlt h'Ų] r.
slųsk'Űdfl;of klŞd] kflkblbj;] ljsƍ]ŷf &lkt+ jlƧs;fls+ lgjf;]ƃá x]dƃ] cfkşlt. s'?lƆo+ kg
æslųsk'Űdlbj;] ckŝ'źl/ŷf x]dƃ] cfkştLÆlt j'ų+, tlƕ ;'j'ų+. ærft'df;+ clwŪft'+ ttá k/+ ljsƍ]t'Ælƃ lx j'ų+.
clt/]sdf;] ;];] luƛfg] kl/o];ƃá clt/]sŬdf;] ;];] sŷf lgjf;]ƃá r luƛ] cfkşlt gfd. ;ltof jlƧs;flsŽo gƮá sŽo+
cájƧfk]ƃá jƧ] cfkşlt gfd. kfl/;'lźpká;y+ jf clwŪfg'ká;y+ jf s/áƃá ;Ŝá cfkşlt. ;'ų'Ź];ť clwŪfg'ká;yť s/áƃá
u±)ëf cfkşlt. Pss]Ž ;'ų'Ź];+ kfl/;'lźpká;yť s/áƃá k'Ʈná cfkşlt. kjf/)folk P;]j goá.
;Ŝúká;±yëf r ;Ŝkjf/)f r ;ŜƧ]j sƍlt. u)'ká;±yëf r u)kjf/)f r u)Ƨ]j sƍlt. clwŪfg'ká;±yëf r
clwŪfgkjf/)f r k'ƮnƧ]j sƍlt. ækf/flhs+ cfkƉáƛLÆltcfbLlg e)ƃá jŴ'+ %fb]lt g cfkƸų, æd]y'g+ wƙ+
kl;]ljÆlƃcfbLlg e)ƃá cfkƸų %fb]lt gá jŴ'+, oá g]j jŴ'+ g cfkƸų cf/ár]lt, co+ jŴ'ť]j %fb]lt cfklųť.
klŞfb]tLlt klŞflb. hƃf#/d]j klŞflb hƃf#/klŞflb. Ot/f;'lk P;]j goá. ƀf/+ lkblxŷf cƃáhƃf#/]
l&t]g kl/sƙ+ sŽt'+ jũlt. pbs] cáltŰ]gflk Ptb]j jũlt. peoŴ vflbt'+ e'lŧt'+ jf g jũlt. jŴklŞflb ;Ƒslƍotfo
klŞƉ]g ;Ƒ+ sŽt'+ jũlt. jxƃLlt olƃ lgƜlƃ¶ lgƆ+ jf klŊ]Ž;+ jf g nelƃ. rƆdůn+ cưfdlxsŽw"d/h/fx'ljd'ų+ ljj+o]j
lj/árlt, g t];' cţt/]g klŞƉ+. tyf ;"l/odůn+, wƙljgoálk ljjl/ŷf ljelhŷf b]l;odfgáj lj/árlt gá klŞƉá.
cţ]g e];ş]g s/)Lo]g cţ+ ljţfk]ƃá lunfgá cfkşlt, g e];ş]g s/)Lo]g e];ş+ ljţfk]ƃá clunfgá cfkşlt,
cj;];+ cfkƸų lunfgá r]j cfkşlt clunfgá r.
cƃá cfkşlt gá axLlt cg'kvş ;]Ɯ+ sƍ]ƃá cƃá cfkşlt gá alx, alx cfkşlt gá cƃált ;lŜs+ dťfƸb cŢásŽ;]
;ƅl/ŷf kŊdƃá alx cfkşlt gá cƃá, cj;];+ kg cƃá r]j cfkşlt alx r. cƃá;Ldfoflt cfuƃ's]Ž cfuƃ'sjų+ cbƧ]ŷf
;%ų'kfxgá ljxf/+ klj;ƃá pkrf/;Ld+ cáŊƃdųáj cfkşlt. alx;Ldfoflt ulds]Ž bf?eůkl;fdgflbuldsjų+ ck"/]ŷf
kŊdƃá pkrf/;Ld+ cltŊƃdųáj cfkşlt. cj;];+ cƃá;Ldfo r]j cfkşlt alx;Ldfo r. ;lt j'Ŭt/] cglŢŪá wƙ+ ef;ƃá
;ŜdŢ] cfkşlt gfd. u)dŢ]lk k'Ʈn;lƃs]lk P;]j goá. sŽo]g j'ŪftLlt lt)jŴf/s;d±yëg j'Ūflt. sŽo+ crfn]ŷf jfrfo
b];]ƃƧ jfrfo j'Ūflt. jrL;ƕo'ų+ sŽolsl/o+ sŷf b];]ƃƧ sŽo]g jfrfo j'Ūflt gfd. ;ŜdŢ] b];gfufldgLlk j'ŪfgufldgLlk
j'Ūflt. u)k'ƮndŢ] kg b];gfufldgLo]j j'Ūflt.
cfufƭfo r]t]Ɯflt cfufƭfo bƭefjfo r]t]Ɯ¶ tşgLosƙflbstƧ jų+ g k"/otá OŞdfgá ;Ŝá pŋ]kgLosƙ+ s/]Ɯflt
cŴá. cnşË r xált afná r ckstųá rflt PŴ afná æco+ wƙfwƙ+ g hŽgfltÆ ckstųá jf æcfkųfgfkƸų g hŽgftLÆlt g
Pųfjtf sƙ+ sŽtƑ+¶ afnefjd"ns+ kg ckstųefjd"nsť cfkƸų cfkƉƧ sƙ+ sŽtƑlƃ cŴá. clw;Ln] ;LnljkƉá gfd ƀ]
cfklųŋƈ] cfkƉᶠcfrf/ljkƉá gfd kť cfklųŋƈ] cfkƉᶠlblŪljkƉá gfd cƃƮflxsŽo lblŪof ;dƉfutá. t];+ cfkƸų
ckƧƃfg+ cƍls/áƃfg+ lblŪť clgƧşƃfg+o]j sƙ+ sŽtƑ+.
sŽlos]Ž bjá gfd kf;sŽbLlx h"tsËńgflbe]bá cgfrf/ᶠjfrl;s]Ž bjá gfd d'vfnƗ/s/)flbe]bá cgfrf/á¶
sŽlosjfrl;s]Ž gfd gŝgufogflbe]bá ƀLlxlk ƀf/]lx cgfrf/á sŽlos]Ž cgfrf/á gfd sŽoƀf/] kţųl;ŋŽkbjLltŊdᶠjfrl;s]Ž
cgfrf/á gfd jrLƀf/] kţųl;ŋŽkbjLltŊdᶠsŽlosjfrl;s]Ž gfd ƀf/ƀo]lk kţųl;ŋŽkbjLltŊdá. sŽlos]g pk#flts]gflt
sŽoƀf/] kţųƧ l;ŋŽkbƧ cl;ŋg]g, oá lx t+ g l;ŋlt, ;á g+ pk#ft]lt, tƨf tƧ t+ cl;ŋg+ æsŽlos+ pk#fltsÆlƃ
j'ŝlt. ;];kbƀo]lk P;]j goá. sŽlos]g ldŞfhËj]gflt hŜk];lgsŽlbgf jf uůmfngflbgf jf j]şsƙ]g jfrl;s]gflt
;f;gpƮx)cf/árgflbgf¶ tltokb+ peo;ƕoáuj;]g j'ų+.

11
 cn+ leŋú df eůglƃ cn+ leŋú df eůg+ sl/, df snx+, df ljjfb+ s/Llt cŴá. g jáxl/tƑlƃ g lslť jųƑ+¶
jbtálk lx tflb;Ƨ jrg+ g ;átƑ+ dţlƃ. g lslƨlť kŝ]sŪfg]lt lslƨlť aLhgƮfxflbs] Pslƨlƕ h]ŪsŪfg] g &k]tƑált
cŴá. cásŽ;sƙ+ sŽ/]ƃƧflt æs/át' cfoƨf cásŽ;+, cx+ t+ jų'sŽdáÆlt Pj+ cásŽ;+ sŽ/]ƃƧ. gfn+ cásŽ;sƙ+ sŽt'lƃ æƸs ŷ+
sl/Ƨ;LÆlt cásŽ;á g sŽtƑá. ;jrgLo+ gfbftƑlƃ jrg+ g cfbftƑ+, jrglƕ g ;átƑ+¶ oŴ ux]ŷf uƃ'sŽdá xált, g tŴ
uƃƑlƃ cŴá.
tLxś]lx ;dƉfutƧ leŋúgá ljgoált o+ ;á hŽgflt, ;á tƧ ljgoá gfd xált¶ ;á g k'lŞtƑált cŴá. cg'oá±uëf g
bftƑált æOb+ sƍtLÆlt k'ŞƃƧ k'Şfo cásŽ;á g bftƑá, æcţ+ k'ŞfÆlt jųƑá. Olt ;á g]j k'lŞtƑá gfƧ k'Şf ;átƑflt
cŴá. ljgoá g ;fsŞftƑált ljgokŤá g ;fslŞtƑá, slƍofslƍosyf g ;+;Ɔ]tƑf.
Obdƍxfoflt Pt+ Ɣƪrfl/klţftflbs+ nƸź cljhlxŷf. ;'ź+ Ɣƪrfl/lƃ vL)f;j+ leŋú+. ækftƓt+ cfkştLÆlt
kftƓefj+ kl;]jg+ cfkşlt. æObdƍxfofÆlt jrgtá kg t+ Ɣƪrfl/klţft+ kxfo vL)f;j+ æd';f dof el)t+, vdy
d]Ælt vdfk]ŷf æglŴ sŽd];' bá;áÆlt nƸź ljhlxŷf ultlj;áwg+ s/]Ɯ. cs';nd"nfgLlt cs';nflg r]j d"nflg r, cs';nfg+
jf d"nflg cs';nd"nflg. s';nd"n];'lk P;]j goá. b'Ūú rl/tflg lj¿kflg jf rl/tflg b'ŝl/tflg. ;'Ūú rl/tflg ;'Ɔ/flg
jf rl/tflg ;'rl/tflg. sŽo]g s/)e"t]g st+ b'ŝl/t+ sŽob'ŝl/t+. P; goá ;ƑŴ. ;];+ tŴ tŴ j'ųgoųf pųfgd]jflt.

ltsjf/jŰgf lglŪtf.

rt'Ŋjf/jŰgf
324= rt'Ŋ];' ;sjfrfo cfkşlt k/jfrfo j'ŪftLlt jrLƀfl/s+ kb;áwƙflbe]b+ cfkƸų cfklşŷf
lt)jŴf/s;dyŪfg+ utá k/Ƨ sƙjfrfo j'Ūflt k/jfrfo cfkşlt ;sjfrfo j'ŪftLlt kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮ] k/Ƨ
sƙjfrfo cfkşlt, k'ƮnƧ ;lƃs] b];]ƃá ;sjfrfo j'Ūflt. ;sjfrfo cfkşlt ;sjfrfo j'ŪftLlt jrLƀfl/s+
kb;áwƙflbe]b+ cfkƸų ;sjfrfo cfkşlt, b];]ŷf j'Ūxƃálk ;sjfrfo j'Ūflt. k/jfrfo cfkşlt k/jfrfo j'ŪftLlt
ofjtltos+ ;Ŝflb;];+ k/Ƨ sƙjfrfo cfkşlt, j'Ūxƃálk k/Ƨ kl/jf;sƙjfrfbLlx j'Ūflt. ttá k/];' sŽoƀfl/s+ sŽo]g
cfkşlt, b];]ƃá jfrfo j'Ūflt. jrLƀfl/s+ jfrfo cfkşlt, lt)jŴf/s] sŽo]g j'Ūflt. sŽoƀfl/s+ sŽo]gcfkşlt, td]j
lt)jŴf/s] sŽo]g j'Ūflt. jrLƀfl/s+ jfrfo cfkşlt, td]j b];]ƃá jfrfo j'Ūflt. ;lŜsdťƧ cųgá kŝŴ/±)ëg cgŴ/tá
sŽo;Ɩ';g] nádu)gfo cfklştƑfkƸų ;xuf/;]Ɯfklųť k;'ųá cfkşlt, ka'lŢŷf kg cfkƉefj+ `ŷf b];]ƃá kla'źá j'Ūflt.
hƮƃá cfklşŷf kg lt)jŴf/s;dyŪfg] ;oƃá kla'źá cfkşlt k;'ųá j'Ūflt gfd. klŞdkbƀolƕ j'ųfg';f/]g]j j]lbtƑ+.
clrųsŽkƸų clrųs]Ž cfkşlt gfd. kŞf b];]ƃá ;lrųs]Ž j'Ūflt. ;lrųsŽkƸų ;lrųs]Ž cfkşlt gfd.
lt)jŴf/sŪfg] ;oƃá clrųs]Ž j'Ūflt. ;];kbƀolƕ j'ųfg';f/]g]j j]lbtƑ+. oá ;efu+ cfkƸų b];]lt, co+ b];gfkŝof b'Ŋ+
cfkşƃá kflrlųofbL;' cţt/+ b];]lt, tť b];]ƃá b'Ŋ+ cfkşlt. t+ kg b'Ŋ+ cfkşƃá kflrlųoflbtá j'Ūflt.
kflrlųoflbtá r j'Ūxƃá t+ cfkşlt. Olt PsƧ k'ƮnƧ Psd]j koáu+ ;ƈfo æcfkƸų cfkşƃá b];]tLÆlt Ob+ rt'Ŋ+ j'ųlƃ
j]lbtƑ+.
sƙrt'Ŋ] kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮfkƸų sƙ]g cfkşlt, b];]ƃá csƙ]g j'Ūflt. ljƧlŪcflbs+ csƙ]g cfkşlt,
kl/jf;flbgf sƙ]g j'Ūflt. ;dg'ef;g+ sƙ]g]j cfkşlt, sƙ]g j'Ūflt. ;];+ csƙ]g cfkşlt, csƙ]g j'Ūflt.
kl/ŋŽ/rt'Ŋ] k&dá ;skl/ŋŽ/á, b'ltoá ;lŜs]Žj tltoá r]lto;ƃs]Ž, rt'Ŵá lulxkl/ŋŽ/á. ;r] kg ;á
kųrLj/gjsƙe];şŽg+ cŴfo cfxá xált, cjfk'/)+ bft'+ cƃá &kfk]t'ť jũlt.
;ƙ'vfrt'Ŋ] kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮfkƸų ;ŜƧ ;ƙ'vf cfkşlt, j'ŪfgsŽn] kg ;Ŝ]g lsŝ+ gŴLlt k/ƙ'vf
j'Ūflt. ljƧlŪcflbs+ k/ƙ'vf cfkşlt, ;ŜƧ ;ƙ'vf j'Ūflt. ;dg'ef;g+ ;ŜƧ ;ƙ'vf Pj cfkşlt, ;ƙ'vf j'Ūflt. ;];+
;ƕhŽgd';fjfbflbe]b+ k/ƙ'vfj cfkşlt, k/ƙ'vfj j'Ūflt. chŽgƃrt'Ŋ+ clrųsrt'Ŋ;lb;+.
lnśkft'efj]gflt ;lotƧ]j leŋúƧ jf leŋúlgof jf lnśkl/jų] hŽt] ;xuf/;]Ɯfklų xált Obd]j t+ klŝ j'ų+.
pleƉlƕ kg c;fwf/)fklų lnśkft'efj]g j'Ūflt. ;xklnfert'Ŋ] oƧ leŋúgá lnś+ kl/jųlt, ;á ;x lnśklnfe]g k&d+
pƍƉj;]g ;]Ūefj]g r k'l/d+ k'l/;lnś+ hxlt, klŞd] OlŴlnś] kltŪflt, k'l/;s'ųk'l/;fsŽ/flbj;]g kjųf sŽojrLljţlųoá
klƍƧƘlƃ, leŋÚlt jf k'l/;ált jf Pj+ kjųf kŰlųoá lg?Ţlƃ, oflg leŋúgLlx c;fwf/)flg %rųfnL; l;ŋŽkbflg t]lx
cgfklųo]j xált. b'ltort'Ŋ] kg oƧf leŋúlgof lnś+ kl/jųlt, ;f kŞf;d'ƍlųof jf xLgefj]g jf klŞdlƃ ;Ś+ ut+
OlŴlnś+ hxlt, j'ųƍsŽ/]g k'l/dlƃ ;Ś+ ut] k'l/;lnś] kltŪflt. j'ųljk/Ltf ljţlųoá klƍƧƘlƃ, leŋúgLlt jf OŴLlt jf
Pj+ kjųf kŰlųoálk lg?Ţlƃ, oflg leŋÚlx c;fwf/)flg ;t+ Ƹt;ť l;ŋŽkbflg, t]lx cgfklųo]j xált.
rųf/á ;fd'Ŋ+;flt rųf/á dxfkb];f, t] lx eujtf cg'ƍƉ] jŴ'lƛ ;o+ pŊ+l;ŷf plŋlkŷf &lktųf æ;fd'Ŋ+;fÆlt
j'ŝlƃ. kl/eáuflt cŢáx/)Lokl/eáuf pbs+ kg csŽlnsųf cƍlƮlxts+ jũlt. ofjsŽlnsŽbLlg cƍlƮlxtsŽlg cŢáxl/t'+
g jũlƃ. rųfl/ dxfljsflg sŽnálbƧųf oyfj'ų] sŽn] jũlƃ. pkf;s]Ž ;Lnjflt kť jf b; jf ;Lnflg ±uëfkodfgá.

12
 cfuƃ'sŽlbrt'Ŋ] ;%ų'kfxgá ;;L;+ kf?tá ljxf/+ klj;ƃá tŴ ljr/ƃá r cfuƃ's]Žj cfkşlt, gá cfjfl;s]Ž.
cfjfl;sjų+ cs/áƃá kg cfjfl;s]Ž cfkşlt, gá cfuƃ's]Ž. ;];+ sŽojrLƀfl/s+ cfkƸų peálk cfkşlƃ, c;fwf/)+ cfkƸų g]j
cfuƃ's]Ž cfkşlt, gá cfjfl;s]Ž. uldort'Ŋ]lk uldojų+ ck"/]ŷf uŞƃá ulds]Ž cfkşlt, gá cfjfl;s]Ž. cfjfl;sjų+ cs/áƃá
kg cfjfl;s]Ž cfkşlt, gá ulds]Ž. ;];+ peálk cfkşlƃ, c;fwf/)+ peálk gfkşlƃ. jŴ'gfgųtflbrt'Ŋ] rt'Ɖ+ kf/flhsŽg+
cţdţ+ jŴ'gfgųtfj xált,gcfklųgfgųtf. ;Ƒflk lx ;f kf/flhsŽklųo]j. ;Ŝflb;];fbL;'lk P;]j goá. leŋúƧ r
leŋúlgof r cţdţ+ sŽo;+;Ʈ] leŋúƧ ;Ŝflb;];á leŋúlgof kf/flhslƃ Pj+ cfklųgfgųtfj xált, g jŴ'gfgųtf, pleƉlƕ lx
sŽo;+;Ʈáj jŴ'. tyf æn;')ŋŽbg] leŋúlgof kflrlųo+, leŋúƧ b'ŊÆlƃ Pjdflbgfk]Ŵ go]g oáhgf j]lbtƑf. rt'Ɖ+
kf/flhsŽg+ t]/;lx ;Ŝflb;];]lx ;Ƹź jŴ'gfgųtf r]j cfklųgfgųtf r. Pj+ ;Ŝflb;];fbLg+ clgotfbLlx. cflbtá kŪfo
rųfl/ kf/flhsŽlg Pstá cfkşƃfg+ leŋúleŋúgLg+ g]j jŴ'gfgųtf gá cfklųgfgųtf. lj;'+ cfkşƃ];'lk ;];f ;fwf/)fklųoá
cfkşƃ];'lk P;]j goá.
jŴ';efuflbrt'Ŋ] leŋúƧ r leŋúlgof r sŽo;+;Ʈ] jŴ';efutf, gá cfklų;efutf, rt";' kf/flhs];' cfklų;efutf,
gá jŴ';efutf. P; goá ;Ŝflb;];fbL;'. leŋúƧ r leŋúlgof r rt";' kf/flhs];' jŴ';efutf r]j cfklų;efutf r. P;
goá ;Ƒf;' ;fwf/)fkųL;'. c;fwf/)fklųo+ g]j jŴ';efutf gá cfklų;efutf. oá lx k'l/drt'Ŋ] k&dá kŤá, ;á Ow
b'ltoᶠoá r tŴ b'ltoá, ;á Ow k&dá. tltort'Ŵ];' gfgfs/)+ glŴ.
pkŢfort'Ŋ] ;lźljxfl/sƧ pkŢfo]g sųƑjųƧ cs/±)ë cfkƸų pkŢfoá cfkşlt, gá ;lźljxfl/s]Ž pkŢfoƧ
sųƑjų+ cs/áƃá ;lźljxfl/s]Ž cfkşlt, gá pkŢfoᶠ;];+ peálk cfkşlƃ, c;fwf/)+ peálk gfkşlƃ. cfrl/ort'Ŋ]lk
P;]j goá.
cflboƃrt'Ŋ] kfb+ jf clt/]skfb+ jf ;xŴf cflboƃá u?s+ cfkşlt, ögskfb+ uŲfxLlt cf)lųof cţ+ koáh]ƃá
nx's+ cfkşlt. Pt]g go]g ;];kbųo+ j]lbtƑ+.
clejfbgf/xrt'Ŋ] leŋúgLg+ tfj eųƮ] gjdleŋúlgtá kŪfo pkŢfoflk clejfbgf/xf gá kŝ'Ūfgf/xf. clj;];]g
r ljƍsteáhgƧ leŋúƧ oá s]Žlr j'Ŭt/á. ;lŪjƧƧflk kfl/jfl;sƧ ;dLkutá tbx'k;ƕƉálk kŝ'Ūfgf/xá gá
clejfbgf/xá. cƍllŋų];' &fg];' j'Ŭá gjsƧ clejfbgf/xá r]j kŝ'Ūfgf/xá r. gjs]Ž kg j'ŬƧ g]j clejfbgf/xá g
kŝ'Ūfgf/xá. cf;gf/xrt'ŊƧ k&dkb+ k'l/drt'Ŋ] b'ltokb]g, b'ltokbť k&dkb]g cŴtá ;lb;+.
sŽnrt'Ŋ] kjf/]ŷf e'ŧƃá sŽn] cfkşlt gá ljsŽn], ljsŽneáhgfkƸų ljsŽn] cfkşlt gá sŽn], ;];+ sŽn] r]j cfkşlt
ljsŽn] r, c;fwf/)+ g]j sŽn] gá ljsŽn]. klƮlxtrt'Ŋ] k'/]eų+ klƮlxtfld;+ sŽn] sƍlt gá ljsŽn]. kfgs+ ljsŽn] sƍlt,
k'glbj;lƛ gá sŽn]. ;ųfxsŽlns+ ofjhËljs+ sŽn] r]j sƍlt ljsŽn] r. cųgá cųgá sŽnftLt+ ofjsŽlnsŽlbųo+ cslƍod+;+
pƮlxtsdƍlƮlxtsť g]j sŽn] sƍlt gá ljsŽn].
kŝlƃdrt'Ŋ] ;d'Ź] ;Ld+ aƈƃá kŝlƃd];' hgkb];' cfkşlt, gá dlŢd];'¶ kťjƮ]g u±)ëg pk;ƕfb]ƃá u')śú)"kfxg+
w'jgxfg+ rƙŴ/)flg r dlŢd];' hgkb];' cfkşlt gá kŝlƃd];'. Odflg rųfl/ æOw g sƍƃLÆlt jbƃálk kŝlƃd];'
cfkşlt, æOw sƍƃLÆlt jbƃá kg dlŢd];' cfkşlt. ;];fkƸų peoŴ cfkşlt, c;fwf/)+ g sŴlr cfkşlt.
b'ltort'Ŋ] kťjƮ]g u±)ëg pk;ƕbflb rt'lƑwlƕ jŴ' kŝlƃd];' hgkb];' sƍlt. æOb+ sƍtLÆlt bLk]t'lƕ tŴ]j sƍlt gá
dlŢd];'. æOb+ g sƍtLÆlt bLk]t'+ kg dlŢd];' hgkb];' sƍlt gá kŝlƃd];' ;];+ æcg'hŽgfld leŋj] kť ná)fgLÆltcflb
cg'ţfts+ peoŴ sƍlt. o+ kg cslƍolƃ kllŋų+, t+ peoŴflk g sƍlt.
cƃácflbrt'Ŋ] cg'kvş ;]ƜfƸb cƃá cfkşlt gá alx, cŢásŽ;] ;lŜsdťfbLlg lglŋlkŷf kŊdƃá alx cfkşlt gá
cƃá, ;];+ cƃá r]j alx r, c;fwf/)+ g]j cƃá g alx. cƃá;Ldflbrt'Ŋ] cfuƃ's]Ž jų+ ck"/]ƃá cƃá;Ldfo cfkşlt, uldoá
alx;Ldfo d';fjfbfƸb cƃá;Ldfo r alx;Ldfo r cfkşlt,c;fwf/)+ g sŴlr.ufdrt'Ŋ] cƃ/#/kl;+o'ų+ ;]lvokţƸų ufd]
cfkşlt gá c/ţ]. leŋúgL c?)+ pŪfkodfgf c/ţ] cfkşlt gá ufd]. d';fjfbfƸb ufd] r]j cfkşlt c/ţ] r, c;fwf/)+ g
sŴlr.
rųf/á k'Ƒlsŝflt æ;ƙşgL kbLká r pbs+ cf;g]g rfÆlt Ob+ rt'lƑw+ k'Ƒs/)lƃ j'ŝtLlt j'ų+.
æ%Ɔkfl/;'lźpt'ŋŽg+ leŋúu)gf r cájfbáÆlt Od] kg ærųf/á k'ƑlsŝfÆlt j]lbtƑf. rųf/á kųsƟflt pká;±yëf ofjltsŽ r
leŋÚ sƙƍųf t] cfutf xálƃ, ;efufklųoá g ljşlƃ, jşgLof r k'Ʈnf tƸƨ g xálƃ, kųsƟlƃ j'ŝtLlt. rųfl/
cgţkflrlųofgLlt æPtb]j kŝo+ sl/ŷf cgţ+ kflrlųoÆlƃ Pj+ j'ųflg cg'kvş;]Ɯfsƍgl;ŋŽkb+ æPxfj';á ufd+ jf lgud+
jfÆlt l;ŋŽkb+, ;lťŝ s'Ŋúŝpkbxg+, pkƧ'ltltŪglƃ Odflg rųfl/. rtƧá leŋú;ƙ'ltoált æPs/ųlƕ r] leŋú ltrLj/]g
ljƍj;]Ɯ cţŶ leŋú;ƙ'ltof, cţ+ gj+ ;ƅt+ sŽ/fk]Ɯ cţŶ leŋú;ƙ'ltof, ttá r] pųl/ ljƍj;]Ɯ cţŶ leŋú;ƙ'ltof, b'ŪúƟ+
cfkƸų cg'k;ƕƉƧ cf/ár]Ɯ cţŶ leŋú;ƙ'ltofÆlt Pj+ cfutf t]/;lx ;ƙ'tLlx d'ųf ;ƙ'ltoá. lunfgrt'Ŋ] cţe];ş]g
s/)Lo]g nántfo cţ+ ljţfk]ƃá lunfgá cfkşlt, ce];şs/)Lo]g e];ş+ ljţfk]ƃá clunfgá cfkşlt, d';fjfbfƸb peálk
cfkşlƃ, c;fwf/)+ peálk gfkşlƃ. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

rt'Ŋjf/jŰgf lglŪtf.

13
 kťsjf/jŰgf
325= kťs];' kť k'Ʈnf lgotflt cfgƃl/ofgd]j]t+ ux)+. kť %]bgsŽ cfklųoá gfd kdf)fltŊƃ] dťkL±&ë
lg;Lbgsů'ƍlŞflbjlƧs;flsŽ;' ;'utrLj/] r j]lbtƑf. kťxfsŽ/]xLlt cnlştf, cţf)tf, s'Ŋúŝƍsttf, cslƍo]
slƍo;lţtf, slƍo] cslƍo;lţtflt Od]lx kťlx. kť cfklųoá d';fjfbkŝoflt kf/flhsy'Ɵŝob'Ŋ;Ŝflb;];kflrlųof.
cgfdƃrf/ált æ;ƃ+ leŋú+ cgfk'Şf k'/]eų+ kŞfeų+ s'n];' rfl/ų+ cfkş]ƜfÆlt OdƧ cfk'lŞŷf rf/Ƨ cefjá. cglwŪfglƃ
æu)eáhg] cţŶ ;dofÆlt j'ų+ ;do+ clwŪlxŷf eáhg+ clwŪfg+ gfd¶ tyf cs/)+ cglwŪfg+. cljsƍgf gfd of
k/ƕ/eáhg] ljsƍgf j'ųf, tƧf cs/)+. Odflg lx kť lkůkfltsƧ w'tś]g]j kllŋųflg. pƧlŘtkl/;lŘtált o] kƧlƃ,
o] ;')lƃ, t]lx pƧlŘtá r]j kl/;lŘtá r. clk cs'ƍwƙá vL)f;jálk ;dfgá, tƨf c±uëfr/f kl/xl/tƑf. g lx Pt];'
;lƆƧdfgá co;tá jf u/xtá jf d'ŝlt. ;á;flgslƃ ;';fg] kltts+. kfkl)slƃ cfk)ƀf/] kltts+. y"krLj/lƃ jlƙs+
kl/lŋlkŷf alnsƙst+. cfle;]lsslƃ gxfgŪfg] jf /ţá cle;]sŪfg] jf %lÖtrLj/+. etklofetlƃ ;';fg+ g]ŷf k'g
cfgLts+. kť dxfrá/f pųl/dg'Ƨwƙ] j'ųf.
kťfklųoá sŽotá ;d'ŪƃLlt k&d]g cfklų;d'Ūfg]g kť cfklųoá cfkşlt, æleŋú slƍo;ţL ;ţflrsŽo s'Ƹ
s/átLÆlt Pj+ cƃ/k]Ɯfn] j'ųfklųoá. kť cfklųoá sŽotá r jfrtá rflt tlto]g cfklų;d'Ūfg]g kť cfklųoá cfkşlt,
æleŋú slƍo;ţL ;+ljblxŷf s'Ƹ s/átLÆlt Pj+ tŴ]j j'ųf cfklųoá. b];gfufldlgoált &k]ŷf kf/flhsť ;Ŝflb;];ť
cj;];f.
kť sƙfgLlt tşgLolgoƧkƑfhgLokl;f/)Loflg rųfl/ pŋ]kgLoť ltljwlƕ Pslƃ kť. ofjtltos] kťflt
plŋųfg'jlųsŽo leŋúlgof ofjtlto+ ;dg'ef;gfo cƍllgƧşlƃof kf/flhs+ y'Ɵŝo+ b'Ŋlƃ ltƧá e]bsŽg'jųsŽlb;dg'ef;gf;'
;Ŝflb;];á, kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮ] kflrlųo+. clbƉlƃ cţ]g clbƉ+. cljlbtlƃ klƮŲfdLlt r]tgfo cefj]g
cljlbt+. cslƍolƃ kťlx ;d)sƍ]lx cslƍost+¶ o+ jf kgţlƕ cslƍod+;+ cslƍoeáhg+. cstfltl/ųlƃ kjf/]ŷf cltl/ų+
cst+. ;dşbfglƃ g;dşŽlbbfg+. p;ebfglƃ ±uëfu)Ƨ cƃ/] p;eljƧşg+. lrųsƙbfglƃ cfjf;+ sŽ/]ŷf tŴ lrųsƙ+
sŽ/]t'+ jũlt. Ob+ kg klefglrųsƙbfg+ ;ƈfo j'ų+. Odflg lx kť lsťflk násƧ k'ţ;ƙtflg, cy ±vëf ck'ţflg
cs';nflgo]j pƍƉ+ klefglƃ PŴ klefglƃ s±yët'sƚtf j'ŝlt. Od] kť b'ƍlljgáboflt g ;'klljgábof¶ pkfo]g kg
sŽ/±)ëg cg'¿kflx kŝj]ŋgfcg';f;gfbLlx ;ŊŽ klljgáb]t'lƃ cŴá.
;slrų+ k;LbtLlt PŴ Odflg jŴ"lg _ scƈsŽ/jf;L m'Ƨb]jŴ]/á ls/ r]ltoś)+ ;ƙlşŷf Ps+;+ pų/f;ś+ sl/ŷf
l;Ɔ'jf/s';'d;ƅtldj ;dljƍlsŰjflns+ r]ltoś)+ cánás]ƃá a'źf/ƙ)+ kLltkfdáş+ pƍfb]ŷf cŪfl;. tƸƨ v±)ë df/á kƑtkfb]
lgƑųsŽńdŊá ljo x'ŷf r]ltoś±)ë ±uëfdo+ ljƍls/ƃá utá. ±yë/á gf;lŋ c/xų+ kfk'l)t'+, ;ƙlşŷf cudfl;. b'ltolbj;]lk
h/Ʈjá x'ŷf tflb;d]j ljƍsŽ/+ csŽl;. tltolbj;] jŘkfb+ dg'Ƨųefj+ lglƙlgŷf kfb]g kl/s;ƃá cudfl;. ±yë/á æPj¿ká
aLeŞk'l/;á ;dƃf oáhgƍdf±)ë;' ±uëfr/ufd];' glŴ, l;of g' ±vëf df/áÆlt lrƃ]ŷf ædf/ál; ŷÆlƃ cfx. æcfd, eƃ], df/álƛ,
g bflg t] jť]t'+ c;lŋÆlƃ. ælbŪk'Ƒá tof tyfutáÆlt< æcfd, lbŪk'ƑáÆlt. ædf/á gfd dxfg'efjá xált, OŜ tfj
a'źƧ eujtá cųefj;lb;+ cųefj+ lglƙgfxLÆlt< æg ;ŊŽ, eƃ], tflb;+ ¿k+ lglƙlgt'+¶ clkr ±vëf kg t+;l/ŋs+ klt¿ks+
lglƙlgƧfdLÆlt ;sefj+ ljhlxŷf a'ź¿k;lb;]g cųefj]g cŪfl; ±yë/á df/+ cánás]ŷf æco+ tfj ;/fubá;dáxá Pj+ ;áelt,
sy+ g' ±vëf eujf g ;áelt ;Ƒ;á jLt/fubá;dáxáÆlt a'źf/ƙ)+ kLƸt klnleŷf ljkƧg+ jŬ]ŷf c/xų+ kfk'l). df/á
æjlťtálƛ tof, eƃ]Ælt cfx. ±yë/álk æƸs clŴ h/df/, tflb;+ jť]t'Ælƃ cfx. násƃ/ljxf/]lk bųá gfd bx/leŋú
r]ltoś)+ ;ƙlşŷf cánás]ƃá cábftsl;)+ klnle. cŪ ;dfklųoá lgƑų]l;. ttá ljkƧg+ jŬ]ŷf mnųo+ ;ŞfsŽl;.
k/lrų+ k;LbtLlt PŴ Odflg jŴ"lg _ ltƧá gfd bx/leŋú hƗ's]Žnr]ltoś)+ ;ƙlşŷf ;Řf/%ÖƸg xŴ]g ux]ŷfj
cŪfl; tƸƨ v±)ë ltƧbųŴ]/á gfd gfjftá cá?ƞ r]ltoś)+ cánás]ƃá efljtlrų]g ;ƙŪŪfglƃ `ŷf kŤf;xƧ+ k'lŞ, Ot/á ;Ƒ+
ljƧş]l;. cţt/lƨlƕ ljxf/] ±yë/á r]ltoś)+ ;ƙlşŷf jų+ kl/lŞlƆ. oágslj;otá r]ltojƆsŽ rųf/á ±yë/f cfuƄf r]ltoś)+
lbƩf cƃá cƍljl;ŷf ƀf/]o]j &ŷf Ps]Ž ±yë/á cŪ sƍ] cg'Ƨl/, Ps]Ž ;áń;, Ps]Ž jL;lt, Ps]Ž Ƹt; sƍ] cg'Ƨl/.
b]jtf cųdgf xáƃLlt PŴ Ob+ jŴ' _ PsƸƨ ls/ ljxf/] Ps]Ž leŋú r]ltoś)ť aálwoś)ť ;ƙlşŷf gxflot'+ utá.
b]jtf æOdƧ ljxf/Ƨ stsŽntá kŪfo Pj+ jų+ k"/]ŷf ;ƙŪk'Ƒá leŋú gŴLÆlt k;Ɖlrųf k'ƎxŴf cŪ+;'. ±yë/á cfuƄf
æst/ufdjfl;sŽŴfÆlt cfx. æeƃ], O±wëj j;fd, OdƧ ljxf/Ƨ stsŽntá kŪfo Pj+ jų+ k"/]ŷf ;ƙŪk'Ƒá leŋú gŴLlt
t'ƛfs+, eƃ], jų] k;Llbŷf k'ƎxŴf l&tfƛfÆlt b]jtf cfx+;'.
kf;flbs;+jųlgslƃ PŴ Ob+ jŴ' _ Ps+ ls/ cdŝk'ų+ ceoŴ]/ť cf/ư co+ syf pbkflb æƸs g' ±vëf cdŝk'ųá
kf;flbs]Ž, ceoŴ]/ált peálk g] PsƸƨ &fg] cánás]ƧfdfÆlt. `ftsŽ cdŝk'ų+ cnŘl/ŷf dxfr]lto+ jƆfk]Ƨfdflt cud+;'.
±yë/dftflk kf;flbs+ rLj/+ sŽ/]ŷf k'ųƧ klxl), æk'ųá d] s];] l%Ɔfk]ŷf Od+ rLj/+ kf?lkŷf leŋú;Ŝkl/j'tá dxfr]lto+
jƆt"Ælt. cdŝk'ųá `fltkl/j'tá kfrLgƀf/]g r]ltoś)+ cf?ƭá, ceoŴ]/á leŋú;Ŝkl/j'tá blŋ)ƀf/]g r]ltoś)+ cf?lxŷf
r]ltoś±)ë t]g ;Ƹź ;dfuƄf cfx _ æƸs ŷ+, cfj';á, dxƟsŴ]/Ƨ ;ƙŪŪfg] srj/+ %Ö]ŷf dof ;Ƹź o'uƮfx+ uŲf;LÆlt.
ctLtųefj] ls/ ceoŴ]/á dxƟsŴ]/á gfd x'ŷf ±uëfr/ufd] r]ltoś)+ ;ƙlş, cdŝk'ųá dxfpkf;s]Ž x'ŷf ;ƙŪŪfg] srj/+
ux]ŷf %Ö]l;.

14
 ;Ŵ';f;g+ st+ xátLlt Ob+ ;ƙşgjų+ gfd a'ź]lx jlŰt+, tƨf t+ s/áƃ]g ;Ŵ';f;g+ st+ xált. tlŶb+ jŴ' _ cfoƨf
ls/ ;fl/k'ųá lxdjƃ+ uƄf PsƸƨ kưf/] c;ƙlşŷfj lg/áw+ ;dfklşŷf lg;Llb. eujf cfjşƃá ±yë/Ƨ c;ƙlşŷf lgl;Ɖefj+
`ŷf cfsŽ;]g uƄf ±yë/Ƨ k'/tá c;ƙŪŪfg] kfbflg bƧ]ŷf kŝfulŦ. ±yë/á ;dfklųtá j'lŪtá eujtá kfbflg lbƩf
anjlx/áųƍ+ kŝ'kŪfk]ŷf hŰ's]lx kltŪfo æc;ƙlşŷf lgl;Ɖefj+ jt d] ;Ŵf cţfl;, ;ŜdŢ] bflg rábg+ sŽ/]ƧfdLÆlt
b;anƧ ;lƃs+ uƄf jlƆŷf lg;Llb. eujf æs'Ƹx utál;, ;fl/k'ųfÆlt jŷf æg klt¿k+ bflg t] dƞ+ cgƃ/] &fg] &ŷf
ljr/ƃƧ c;ƙlşŷf lg;Llbt'Ælƃ cfx. ttá kŪfo ±yë/á ulŮskld'ťgŪfg]lk ltŪƃá kfb]g srj/+ ljo"lxŷfj ltŪlt.
cųgá ef;kl/oƃ+ g pƮŲftLlt æOdƸƨ jŴ'Ƹƨ Pųs+ ;'ų+ pknưlt, Pųs]Ž ljlgŞoá, Pųs+ ;'ųť ljlgŞoť
jŋŽdLÆlt Pj+ cųgá ef;kl/oƃ+ g pƮŲflt. æco+ rábsƧ k'l/dsyf, co+ klŞdsyf, co+ r'lbtsƧ k'l/dsyf, co+
klŞdsyf, Pųs+ uƞ"ku+, Pųs+ g uƞ"kuÆlƃ Pj+ cg'ƮŲƃá kg k/Ƨ ef;kl/oƃ+ g pƮŲflt gfd. cfkƸų g hŽgftLlt
kf/flhs+ jf ;Ŝflb;];+ jflt ;ųƉ+ cfklųŋƈfg+ gfgfs/)+ g hŽgflt. d"nlƃ ƀ] cfklųof d"nflg sŽoá r jfrf r, tflg g
hŽgflt. ;d'bolƃ % cfklų;d'Ūfgflg cfklų;d'boá gfd, tflg g hŽgflt. kf/flhsŽbLg+ jŴ'+ g hŽgftLltlk j'ų+ xált.
lg/áwlƃ co+ cfklų b];gfo lg?Ţlt, j"k;ƙlt, co+ j'Ūfg]gflt Pj+ cfklųlg/áw+ g hŽgflt. ;ų ;d±yë chŽgƃá kg
cfklųlg/áwufldlgklkb+ g hŽgflt.
clws/)kťs] clws/)+ gfd rųfl/ clws/)flg. clws/)Ƨ d"n+ gfd t]Ƹų; d"nflg _ ljjfbflws/)Ƨ ƀfb;
d"nflg, cg'jfbflws/)Ƨ r'Ź;, cfkųflws/)Ƨ %, lsŝflws/)Ƨ Ps+¶ tflg k/tá cflj eljƧlƃ. clws/);d'boá gfd
clws/);d'Ūfg+. ljjfbflws/)+ cŪf/; e]bs/jŴ"lg lgƧfo pƍşlt¶ cg'jfbflws/)+ rtƧá ljklųoᶠcfkųflws/)+
;ųfklųŋƈ]¶ lsŝflws/)+ rųfl/ ;ŜlsŝfgLlt Od+ ljefu+ g hŽgftLlt cŴá clws/)lg/áw+ g hŽgftLlt wƙ]g ljgo]g
;Ŵ';f;g]g d"nfd"n+ uƄf ljlgŞo;dy+ kfk]t'+ g ;Ŋ]Žlt æOb+ clws/)+ ƀLlx, Ob+ rt"lx, Ob+ tLlx Ob+ Ps]g ;d±yëg
;ƙtLÆlt Pj+ ;ų ;d±yë chŽgƃá kg clws/)lg/áwufldlgklkb+ g hŽgflt gfd. jŴ'+ g hŽgftLlt æOb+ kf/flhsƧ jŴ',
Ob+ ;Ŝflb;];ƧfÆlt Pj+ ;ųƉ+ cfklųŋƈfg+ jŴ'+ g hŽgflt. lgbfglƃ æ;ųƉ+ lgbfgfg+ Ob+ l;ŋŽkb+ PŴ kţų+, Ob+ PŴfÆlt
g hŽgflt. kţƸų g hŽgftLlt tƸƨ tƸƨ l;ŋŽkb] k&dkţƸų g hŽgflt. cg'kţlųlƃ k'gƍ'g+ kţƸų g hŽgflt.
cg';lƈjrgkylƃ syfg';lƈ_ljlgŞofg';lƈj;]g jŴ'+ g hŽgflt. `Ƹų g hŽgftLlt ;Ƒ]g ;Ƒ+ `Ƹų g hŽgflt. `lųof s/)+ g
hŽgftLlt `lųlsŝ+ g hŽgflt, cá;f/)fbL;' gj;' &fg];' `lųsƙ+ gfd xált, `lųb'lto`lųrt'Ŵsƙ];' `lųof sƙƍųá x'ŷf
ltŪtLlt g hŽgflt. g k'Ƒs';ná xált g ck/s';nált k'Ƒ] s±yëtƑť kŞf s±yëtƑť g hŽgflt, `lų gfd k'Ƒ] &k]tƑf, kŞf
g &k]tƑfltlk g hŽgflt. csŽnţ" r xátLlt sŽn+ g hŽgflt, cglŢŪá coflrtá ef;lt, `lųsŽnlƕ `lų±vëųlƕ `lųcásŽ;lƕ g
hŽgflt.
dƆųf dád"xųflt s]jn+ cţf±)ëg dád"xefj]g w'tś] cflg;+;+ chŽlgŷf. kflkŞált t]g c/ţjf;]g kŝonfe+
kŴodfgá. kljj]slƃ sŽolrųpklwljj]s+. ObdlŴtlƃ Odfo sƠf)fo klklųof cŴá PtƧflt ObdlŴ, ObdlŴgá efjá
ObdlŴtf¶ t+ ObdlŴt+o]j lgƧfo g cţ+ lslť násŽld;lƃ cŴá.
pká;y+ g hŽgftLlt gjljw+ pká;y+ g hŽgflt. pká;ysƙlƃ cwƙ]gjƮflbe]b+ rt'lƑw+ pká;ysƙ+ g hŽgflt.
kfltdáŋlƃ ƀ] dfltsŽ g hŽgflt. kfltdáŋúŹ];lƃ ;Ƒlƕ gjljw+ kfltdáŋúŹ];+ g hŽgflt. kjf/)lƃ gjljw+ kjf/)+ g
hŽgflt. kjf/)fsƙ+ pká;ysƙ;lb;d]j.
ckf;flbskťs] _ ckf;flbslƃ sŽob'ŝl/tflb cs';nsƙ+ j'ŝlt. kf;flbslƃ sŽo;'rl/tflb s';nsƙ+ j'ŝlt.
cltj]nlƃ j]n+ cltŊƙ ax't/+ sŽn+ s'n];' cƍ+ ljxf/]lt cŴá. cátf/ált lsn];fg+ cƃá cát/)+. ;+lslnŪlƃ
b'ŪúƟfklųsŽo;+;Ʈflbe]b+ lj;'lźkťs]kjf/)fƮx±)ëg gjljwflk kjf/)f j]lbtƑf. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

kťsjf/jŰgf lglŪtf.

%Ŋjf/jŰgf
326= %Ŋ];' _ % ;fdLlroált æ;á r leŋú cglưtá, t] r leŋÚ uf/ƞf, co+ tŴ ;fdLlrÆ, æo'ŧƃfoƨƃá ;s+, df
já ;s+ ljgƧflt co+ tŴ ;fdLlrÆ, æco+ t] leŋú kųá ofj e]bgfo wf/]tƑált co+ tŴ ;fdLlrÆ, ættá gLxl/ŷf leŋÚlx ;Ƹź
;+ljelhtƑ+, co+ tŴ ;fdLlrÆ, æcţftƑ+ kl/k'lŞtƑ+ kl/klŤtƑ+, co+ tŴ ;fdLlrÆ, æoƧ eljƧlt ;á xl/ƧtLlt co+ tŴ
;fdLrLÆlt Odf leŋúkfltdáŋ]o]j % ;fdLlroá. % %]bgsŽlt kťs] j'ųf kť leŋúgLg+ pbs;flsŽo ;Ƹź %. %xfsŽ/]xLlt
cnlştf cţf)tf s'Ŋúŝksttf cslƍo] slƍo;lţtf slƍo] cslƍo;lţtf ;lt;ƙá;flt. tŴ Ps/ų%f/ų;ųfxfltŊdfbL;'
cfkƸų ;lt;ƙá;]g cfkşlt. ;];+ j'ųgod]j. % cflg;+;f ljgow/]lt kťs] j'ųf kť tƧf±wëƜá pká;±yëflt Oldgf ;Ƹź %.
% k/dfgLlt æb;fxk/d+ clt/]srLj/+ wf/]tƑ+, df;k/d+ t]g leŋúgf t+ rLj/+ lglŋlktƑ+, ;ƃ?ų/k/d+ t]g
leŋúgf ttá rLj/+ ;flbtƑ+, %ŋų'k/d+ t'ŲLe"t]g plŹƧ &ftƑ+, gj+ kg leŋúgf ;ƅt+ sŽ/fk]ŷf %ƑƧflg wf/]tƑ+ %ƑƧk/dtf
wf/]tƑ+, ltoáhgk/d+ ;xŴf wf/]tƑflg, b;fxk/d+ clt/]skųá wf/]tƑá, ;ųfxk/d+ ;lƉlwsŽ/s+ kl/e'lŧtƑflg, %f/ųk/d+

15
t]g leŋúgf t]g rLj/]g ljƍjl;tƑ+, rt'Ŋ+;k/d+, cŬt]Ɯs+;k/d+, ƀśúnkƑk/d+ cfbftƑ+, cŪśúnk/d+ dťklkfbs+
cŪśúnk/d+ bƃsŪÆlƃ Odflg r'Ź; k/dflg. tŴ k&dflg % Ps+ %Ŋ+, ttá Ps+ ckg]ŷf ;];];' Ps]s+ klŋlkŷfltcflbgf
go]g cţflglk %ŊŽlg sŽtƑflg.
% cfklųoált tLl) %ŊŽlg cƃ/k]Ɯfn] j'ųflg. % sƙfgLlt tşgLo_lgoƧ_kƑfhgLo_kl;f/)Loflg rųfl/,
cfklųof cbƧg] r cƍlsƙ] r j'ųƀolƕ Ps+, kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮ] Pslƃ %. gxfg]lt cá/]gŬdf;+ gxfg]¶
ljƍstrLj/flb%Ŋƀo+ slygŋƈs] lglŹŪ+. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

%Ŋjf/jŰgf lglŪtf.

;ųsjf/jŰgf
327= ;ųs];' _ ;ų ;fdLlroált k'Ƒ] j'ų];' %;' æ;f r leŋúgL cglưtf, tf r leŋúlgoá uf/ƞf, co+ tŴ
;fdLrLÆlt Od+ klŋlkŷf ;ų j]lbtƑf. ;ų cwlƙsŽ klţfts/)flt æleŋú kf/flhs+ cŢfkƉá xált, kf/flhs]g rálbodfgá
‚;Ŝflb;];+ cŢfkƉáƛLƒlt klhŽgflt, t+ ;Ŝá ;Ŝflb;];]g sŽ/]lt, cwlƙs+ klţfts/)Ælƃ Pj+ ;dyŋƈs] lglŹŪf. wlƙsŽlk
tŴ]j lglŹŪf. ;ųƉ+ cgfklų ;ųfxs/)Lo]g uƃ'lƃ jƧ"kgflosŋƈs] j'ų+ ;ųflg;+;f ljgow/]lt ætƧf±wëƜá pká;±yëf
kjf/)fÆlt Od]lx ;Ƹź kťs] j'ųf kť ;ų xálƃ. ;ų k/dfgLlt %Ŋ] j'ųflgo]j ;ųsj;]g oáh]tƑflg. strLj/lƃcfbLlg
ƀ] ;ųsŽlg slygŋƈs] lglŹŪflg.
leŋúƧ g xált cfklų bŪƑf, leŋúƧ xált cfklų bŪƑf, leŋúƧ xált cfklų klsŽtƑflt Odflg tLl) ;ųsŽlg, ƀ]
cwlƙsŽlg, Ps+ wlƙs+¶ tflg tLl)lk rƕ]Ɯs] lglŹŪflg. c;źƙflt c;t+ wƙf, c;ƃá jf wƙf¶ c;áegf xLgf nfdsŽlt cŴá.
;źƙflt ;t+ a'źfbLg+ wƙf¶ ;ƃá jf wƙf ;'Ɔ/f pųdflt cŴá. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

;ųsjf/jŰgf lglŪtf.

cŪsjf/jŰgf
328= cŪs];' _ cŪflg;+;]lt æg do+ Oldgf leŋúgf ;Ƹź pká;y+ sl/Ƨfd, ljgf Oldgf leŋúgf pká;y+ sl/Ƨfd,
g do+ Oldgf leŋúgf ;Ƹź kjf/]Ƨfd, ;Ŝsƙ+ sl/Ƨfd, cf;g] lg;LlbƧfd, ofu'kfg] lg;LlbƧfd, eųƮ] lg;LlbƧfd, PsŞƉ]
jl;Ƨfd, oyfj'Ŭ+ clejfbg+ kŝ'Ūfg+ cŧlnsƙ+ ;fdLlrsƙ+ sl/Ƨfd, ljgf Oldgf leŋúgf sl/ƧfdfÆlt Pj+ s]Ž;Ɨsŋƈs] j'ų]
cflg;+;]. b'ltocŪs]lk P;]j goá, tlƕ lx Pjd]j s]Ž;Ɨsŋƈs] j'ų+.
cŪ ofjtltosŽlt leŋÚg+ t]/;s] rųf/á, leŋúgLg+ ;ų/;s] leŋÚlx c;fwf/)f rųf/ált cŪ. cŪxfsŽ/]lx s'nflg
b";]tLlt s'nflg b";]lt k'Ǝ]g jf mn]g jf r'Ű]g jf dlųsŽo jf bƃsŪ]g jf j]ń'of jf j]lşsŽo jf hŜk];lgs]g jflt Od]lx
cŪlx. cŪ dfltsŽ rLj/ŋƈs], ck/f cŪ slygŋƈs] j'ųf. cŪlx c;źƙ]xLlt nfe]g cnfe]g o;]g co;]g ;ŊŽ/]g
c;ŊŽ/]g kflkŞtfo kfkldųtfo. cŪ náswƙf gfd nfe] ;f/f±uëf, cnfe] kllj/á±wëf¶ Pj+ o;] co;], k;+;fo lgƆfo, ;'±vë
;f/f±uëf, b'ŋ] kllj/á±wëflt. cŪlśs]Ž d';fjfbált æljlgwfo ;ţÆlƃ Oldgf ;Ƹź kflńo+ cfut]lx ;ųxLlt cŪlx cś]lx
cŪlśs]Ž.
cŪ pká;yśfgLlt _
ækf)+ g xg] g rflbƉdflbo],
d';f g ef;] g r dşká l;of.
cƔƪrl/of lj/d]Ɯ d]y'gf,
/Ƹų g e'ŧ]Ɯ ljsŽneáhg+Ķ
ædfn+ g wf/] g r uƈdfr/],
dť] %dfo+j ;o]y ;ƅt].
PtlŤ cŪlśsdfx'ká;y+,
a'ź]g b'ŋƃu'gf ksŽl;tÆlƃĶ ‘c0lg0 3=71’.
Pj+ j'ųflg cŪ. cŪ b"t]ƜśfgLlt æOw, leŋj], leŋú ;átf r xált ;fj]tf rfÆltcflbgf go]g ;Ŝe]bs]
j'ųflg. ltlŴojųflg dxfvƈs] lglŹŪflg. cgltl/ųf r cltl/ųf r kjf/)fl;ŋŽkb] lglŹŪf. cŪƉ+ kŝ'ŪftƑlƃ eųƮ]
j'ŬleŋúgLg+, cf;glƕ tf;+o]j bftƑ+. pkfl;sŽlt lj;fvf. cŪflg;+;f ljgow/]lt kťs] j'ų];' kť;' ætƧf±wëƜá pká;±yëf,

16
kjf/)f, ;ŜsƙÆlƃ Od] toá klŋlkŷf cŪ j]lbtƑf. cŪ k/dfgLlt k'Ƒ] j'ųk/dfg]j cŪsj;]g oáh]ŷf j]lbtƑflg. cŪ;'
wƙ];' ;ƙf jlųtƑlƃ æg kstųƧ leŋúgá pká;±yëf &k]tƑá, g kjf/)f &k]tƑfÆltcflbgf go]g ;dyŋƈs] lglŹŪ];' cŪ;'.
;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

cŪsjf/jŰgf lglŪtf.

gjsjf/jŰgf
329= gjs];' _ gj cf#ftjŴ"gLlt æcgŴ+ d] cr/LÆltcfbLlg gj. gj cf#ftklljgoflt æcgŴ+ d] crl/, t+
s't]Ŵ nưflt cf#ft+ klljg]tLÆltcfbLlg gj. gj ljgLtjŴ"gLlt gjlx cf#ftjŴ"lx cf/lt lj/lt kllj/lt ;]t'#ftá.
gjlx ;Ŝá leştLlt ægjƉ+ jf, pkfln, clt/]sgjƉ+ jf ;Ŝ/flh r]j xált ;Ŝe]bá rfÆlt. gj k/dfgLlt k'Ƒ]
j'ųk/dfg]j gjsj;]g oáh]ŷf j]lbtƑflg. gj tŲfd"nsŽ gfd tŲ+ klŝ kl/o];gf, kl/o];g+ klŝ nfeá, nfe+ klŝ
ljlgŞoá, ljlgŞo+ klŝ %Ɔ/f±uëf, %Ɔ/fu+ klŝ cŢá;fg+, cŢá;fg+ klŝ kl/Ʈxá, kl/Ʈx+ klŝ dŞl/o+, dŞl/o+ klŝ
cf/ŋŽ, cf/ŋŽlws/)+ bůfbfg;ŴfbfgsnxljƮxljjfbt'j+t'j+k];'ţd';fjfbf. gj ljwdfgflt æ;]ƜƧ ;]ƜáxdƨLÆltdfgfboá.
gj rLj/fgLlt ltrLj/lƃ jf jlƧs;flsŽlt jfltcflbgf go]g j'ųflg. g ljsƍ]tƑfgLlt clwlŪtsŽntá kŪfo g
ljsƍ]tƑflg gj cwlƙsŽlg bfgfgLlt ;ŜƧ kl/)t+ cţ;ŜƧ jf r]ltoƧ jf k'ƮnƧ jf kl/)fd]lt, r]ltoƧ kl/)t+ cţr]ltoƧ
jf ;ŜƧ jf k'ƮnƧ jf kl/)fd]lt k'ƮnƧ kl/)t+ cţk'ƮnƧ jf ;ŜƧ jf r]ltoƧ jf kl/)fd]tLlt Pj+ j'ųflg.
gj klƮxkl/eáuflt Pt];+o]j bfgfg+ klƮxf r kl/eáuf r. tLl) wlƙsŽlg bfgfgLlt ;ŜƧ lgƉ+ ;ŜƧ]j b]lt,
r]ltoƧ lgƉ+ r]ltoƧ]j, k'ƮnƧ lgƉ+ k'ƮnƧ]j b]tLlt Odflg tLl). klƮxkleáuflk t];+o]j klƮxf r kl/eáuf r. gj
cwlƙsŽ ;ţlųoált cwƙjflbk'Ʈná, cwƙjflb;Ɨx'nf, cwƙjflb;Ŝált Pj+ tLl) ltsŽlg ;dyŋƈs] lglŹŪflg. wlƙsŽ
;ţlųoálk wƙjfbL k'Ʈnáltcflbgf go]g tŴ]j lglŹŪf. cwƙsƙ] ƀ] gjsŽlg cájfbjƮƧ k&dl;ŋŽkblgŹ];] kflrlųoj;]g
j'ųflg. wƙsƙ] ƀ] gjsŽlg tŴ]j b'Ŋj;]g j'ųflg. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

gjsjf/jŰgf lglŪtf.

b;sjf/jŰgf
330= b;s];' _ b; cf#ftjŴ"gLlt gjs];' j'ųflg gj æcŪfg] jf kg cf#ftá hŽotLÆlt Oldgf ;Ƹź b; xálƃ.
cf#ftklljgoflk tŴ j'ųf gj æcŪfg] jf kg cf#ftá hŽolt, t+ s't]Ŵ nưflt cf#ft+ klljg]tLÆlt Oldgf ;Ƹź b;
j]lbtƑf. b; ljgLtjŴ"gLlt b;lx cf#ftjŴ"lx lj/lt;řftflg b;. b;jŴ'sŽ ldŞflbŪLlt æglŴ lbƉÆlƃcflbj;]g
j]lbtƑf, æclŴ lbƉÆlƃcflbj;]g ;ƙflblŪ, æ;Ƨtá nás]ŽÆltcflbgf j;]g kg cƃƮflxsŽ lblŪ j]lbtƑf. b; ldŞųflt
ldŞflblŪcfboá ldŞfljd'lųkl/oá;fgf, ljk/Ltf ;ƙųf. ;nfsƮfxf ;dyŋƈs] lglŹŪf.
b;xś]lx ;dƉfutá leŋú pƑflxsŽo ;ƙlƉtƑált æ;Lnjf xátLÆltcflbgf go]g ;dyŋƈs] j'ų]lx b;lx. b;
cfbLgjf /fhƃ]k'/ƍj];g] /fhl;ŋŽkb] lglŹŪf. b; bfgjŴ"gLlt cƉ+ kfg+ jŴ+ ofg+ dfnf uƈ+ ljn]kg+ ;]Ɯfj;y+ kbLk]Ɯ+. b;
/tgfgLlt d'ųfdl)j]ń'l/ofbLlg. b; k+;'s"nfgLlt ;á;flgs+, kfkl)s+ pƆ"/ŋŽlot+, pklrsŋŽlot+, clƮbŬ+, ±uëfvflot+,
clhsŋŽlot+, y"krLj/+, cfle;]lso+, etklofetlƃ Pt];' pk;ƕƉ]g pƧ'Ŋ+ sŽtƑ+. b; rLj/wf/)flt æ;ƑgLnsŽlg rLj/flg
wf/]ƃLÆlt j'ųj;]g b;flt s'?lƆo+ j'ų+. dxfcŪsyfo+ kg ægj;' slƍorLj/];' pbs;fls+ jf ;Řlŝs+ jf klŋlkŷf
b;fÆlt j'ų+.
cjƆgLok'Ʈnf ;]gf;gŋƈs] lglŹŪf. b; cŊ]Ž;jŴ"lg cád;jfb] lglŹŪflg. b; cfsŽ/f k];'ţl;ŋŽkb] lglŹŪf.
b; ;]gf;gfgLlt dťá, kL&+, lel;, laƗáxg+, lrldlnsŽ, pų/Ŵ/)+, tlũsŽ, rƙvůá, lg;Lbg+, lt);ƅf/á, kŰ;ƅf/ált.
b; j/flg ofƸr;"lt lj;fvf cŪ, ;'źábgdxf/fhŽ Ps+, hËjs]Ž Ps+. ofu'cflg;+;f r cslƍod+;flg r e];şŋƈs] lglŹŪflg.
;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

b;sjf/jŰgf lglŪtf.

PsŽb;sjf/jŰgf

17
 331= PsŽb;s];' _ PsŽb;flt kůsŽboá PsŽb;. PsŽb; kfb'sŽlt b; /tgdof, PsŽ sŪkfb'sŽ.
lt)kfb'sd'ŧkfb'skƑhkfb'sŽboá kg sŪkfb's;śxd]j uŞlƃ. PsŽb; kųflt tƗnáxdo]g jf bf?do]g jf ;Ƹź b;
/tgdof. PsŽb; rLj/fgLlt ;ƑgLnsŽbLlg PsŽb;. ofjtltosŽlt plŋųfg'jlųsŽ leŋúgL, ;Ŝflb;];f cŪ, cl/Ūá,
růsŽńLlt. PsŽb; cƃ/flosŽ gfd ægl; clgldųfÆlt cfboá. PsŽb; rLj/flg clwŪftƑfgLlt ltrLj/+, jlƧs;flsŽ,
lg;Lbg+, kŝŴ/)+, sů'ƍlŞflb, d'vk'Ŧgráń+, kl/ŋŽ/ráń+, pbs;flsŽ, ;ŘlŝsŽlt. g ljsƍ]tƑfgLlt Ptfg]j
clwlŪtsŽntá kŪfo g ljsƍ]tƑflg. ulŮsŽ r ljwf r ;'ųdo]g ;Ƹź PsŽb; xálƃ, t] ;Ƒ] v'Źsŋƈs] lglŹŪf. kyljoá
kyljl;ŋŽkb] lglŹŪf. lgƧoklkƧlźoá pkŢfoƛf kť, cfrl/oƛf %¶ Pj+ PsŽb;. cjlƆok'Ʈnf gƮ]g ;Ƹź PsŽb;, t]
;Ƒ] ;]gf;gŋƈs] lglŹŪf PsŽb; k/dflg k'Ƒ] j'ų];' r'Ź;;' PsŽb;sj;]g oáh]ŷf j]lbtƑflg. PsŽb; j/fgLlt
dxfkhŽkltof oflrtj/]g ;Ƹź k'Ƒ] j'ųflg b;. PsŽb; ;Ldfbá;flt æcltv'Źs+ ;Ld+ ;ƙƉƃLÆltcflbgf go]g sƙjƮ]
cfuldƧlƃ.
cŊ]Ž;skl/ef;s] k'Ʈn] PsŽb;fbLgjf gfd æoá ;á, leŋj], leŋú cŊ]Ž;s]Ž kl/ef;s]Ž cl/o"kjfbL, ;Ɣƪrf/Lg+
cŪfgd]t+ cgjsŽ;á o+ ;á PsŽb;Ɖ+ Ɠ;gfg+ cţt/+ Ɠ;g+ g lguŞ]Ɯ. std];+ PsŽb;Ɖ+< cglwut+ gflwuŞlt, clwutf
kl/xfolt, ;źƙƧ g jábfolƃ, ;źƙ];' jf clwdflgs]Ž xált, cgle/tá jf Ɣƪrl/o+ r/lt, cţt/+ jf ;+lslnŪ+ cfkƸų
cfkşlt, l;ŋ+ jf kŝŋŽo xLgfofjųlt, ufƭ+ jf /áuftŘ+ m';lt, pƙfb+ jf kfk')flt lrųŋ]k+ jf, ;ƙ"ƭá sŽn+ s/ált, sŽoƧ
e]bf k/ƙ/)f ckfo+ b'ƮƸt ljlgkft+ lg/o+ pkkştLÆlt ‘c0lg0 11=6’. PŴ r ;źƙált a'źjrg+ clwƍ]t+.

cf;]ljtfoflt cflbtá kŪfo ;]ljtfo. efljtfoflt lgƎflbtfo jlŬtfo

jf. ax'nLstfoflt k'gƍ'g+ stfo. ofgLstfoflt ;'o'ųofg;lb;fo stfo. jŴ'stfoflt oyf kltŪf xált¶ Pj+
stfo. cg'lŪtfoflt cg' cg' kjlųtfo¶ lgŝflwlŪtfoflt cŴá. kl/lrtfoflt ;dƃtá lrtfo¶ ;Ƒlb;f;' lrtfo cflrtfo
efljtfo clejlŬtfoflt cŴá. ;';df/źfoflt ;'Ūú ;df/źfo¶ j;Lefj+ pkgLtfoflt cŴá. g kfks+ ;'lkglƃ kfksd]j g
kƧlt, eſs+ kg j'lŬsŽ/)e"t+ kƧlt. b]jtf /ŋƃLlt cf/ŋb]jtf wlƙs+ /ŋ+ kŝ'kŪfk]lƃ. t'j+ lrų+ ;dflwotLlt lvƍ+
lrų+ ;dflwolt. pųl/ cƍlljŢƃált d]ųfÓfgtá pųƸ/ c/xų+ c;lŞs/áƃá ;]±vëf jf k'y'şgá jf x'ŷf sŽn+ s/áƃá
ƔƪnásÚk±uëf xált. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

PsŽb;sjf/jŰgf kl/oá;fgf

Ps'ųl/sjŰgf lglŪtf.

pká;yflbk'ŞfljƧşgf
332= æpká;ysƙƧ s]Ž cfbLÆltcfbLg+ k'Şfg+ ljƧşg] ;fdƮL cfbLlt æpká;y+ sl/ƧfdfÆlt ;Ld+ ;á±wëŷf
%Ɔkfl/;'Ƹź cfxl/ŷf ;lƉklttfg+ sŽo;fdƮL cflb. lsl/of dŢ]lt k'Ƒlsŝ+ sŷf kfltdáŋcá;f/)lsl/of dŢ]. lgŪfg+
kl/oá;fglƃ ætŴ ;Ƒ]x]j ;dƮ]lx ;ƙábdfg]lx cljjbdfg]lx l;lŋtƑÆlƃ Ob+ kfltdáŋlgŪfg+ kl/oá;fg+. kjf/)fsƙƧ
;fdƮL cfbLlt ækjf/)+ sl/ƧfdfÆlt ;Ld+ ;á±wëŷf %Ɔkjf/)+ cfxl/ŷf ;lƉklttfg+ sŽo;fdƮL cflb. lsl/of dŢ]lt
kjf/)f`lų r kjf/)fsyf r dŢ], ;ŜgjsƧ ækƧƃá klsl/ƧfdLÆlt jrg+ kl/oá;fg+. tşgLosƙfbL;' jŴ' gfd o]g
jŴ'gf sƙf/xá xált, t+ jŴ'. k'Ʈnált o]g t+ jŴ' st+, ;á k'Ʈná. sƙjfrf kl/oá;fglƃ æst+ ;Ŝ]g OŴƉfdƧ leŋúgá
tşgLosƙ+, vdlt ;ŜƧ, tƨf t'ŲL, Pjd]t+ wf/ofdLÆlt Pj+ tƧf tƧf sƙjfrfo cj;fgjrg+ kl/oá;fg+. ;];+ ;ƑŴ
pųfgd]jflt

pká;yflbk'ŞfljƧşgfjŰgf lglŪtf.

cŴj;ks/)fjŰgf
334= cŴj;ks/±)ë _ b; cŴj;]ltcfbL;' o+ jųƑ+ t+ k&dkf/flhsjŰgfod]j j'ų+. o+ ;Ŝ;'Ū' t+ ;Ŝmf;"ltcfbL;'
pkl/d+ pkl/d+ kb+ x]lŪdƧ x]lŪdƧ kbƧ cŴá.
cŴ;t+ wƙ;tlƃcflblƛ kg ob]t+ b;;' kb];' Ps]s+ d"n+ sŷf b;ŋų'+ oáhgfo kb;t+ j'ų+. tŴ klŞdƧ klŞdƧ
kbƧ j;]g cŴ;t+ k'l/dƧ k'l/dƧ j;]g wƙ;t+ j]lbtƑ+. cy jf o] b; cŴj;] klŝ tyfut]g ;fjsŽg+ l;ŋŽkb+ kţų+, o]

18
k'Ƒ] k&dkf/flhsjŰgfo+ ætŴ ;Ŝ;'Ūútf gfd ;ŜƧ ;'Ūúefjá ‚;'Ūú b]jfƒlt cfutŪfg] ljo ‚;'Ūú eƃ]ƒlt jrg;ƕlŞgefjá, oá
r tyfutƧ jrg+ ;ƕlŞlt, tƧ t+ bL#/ų+ lxtfo ;'vfo xált, tƨf ;ŜƧ ‚;'Ūú eƃ]ƒlt dd jrg;ƕlŞgŴ+ kţk]Ƨfld
c;ƕlŞg] cfbLgj+ ;ƕlŞg] r cflg;+;+ bƧ]ŷf g anŊŽ/]g cleeljŷflt PtdŴ+ cfljs/áƃá cfx _ ;Ŝ;'ŪútfofÆlt
Pjdflbgf go]g jlŰtf, t];+ Ow b;ŋų'+ cfutųf cŴ;t+ tbŴhátsŽgť kbfg+ j;]g wƙ;t+ j]lbtƑ+. Obflg cŴhátsŽg+
lg?ųLg+ j;]g lg?lų;t+, wƙe"tfg+ lg?ųLg+ j;]g lg?lų;tlƃ ƀ] lg?lų;tflg, cŴ;t] `f);t+, wƙ;t] `f);t+, ƀL;'
lg?lų;t];' ƀ] `f);tfgLlt rųfl/ `f);tflg r j]lbtƑflg.
æcŴ;t+ wƙ;t+, ƀ] lg?lų;tflg.
rųfl/ `f);tflg, cŴj;] ks/±)ëÆltĶ
Olt lx o+ j'ų+, Obd]t+ klŝ j'ųlƃ.

Olt ;dƃkf;flbsŽo ljgo;+jŰgfo

dxfjƮjŰgf lglŪtf.

k&dufyf;śl)s+

;ųgu/];' kţųl;ŋŽkbjŰgf
335= Ps+;+ rLj/+ sŷflt PsƸƨ c+;sځ] rLj/+ sŷf¶ ;fw's+ pų/f;ś+ sŷflt cŴá. kƮlŲŷfg cŧlnlƃ
b;gv;dáwfg;d'şn+ cŧƸn plŋlkŷf. cf;L;dfg¿ká jflt kŝf;L;dfg¿ká ljo. lsƧ ŷ+ Ow dfutált s]g sŽ/±)ëg lsdŴ+
kŴodfgá ŷ+ Ow cfutá. s]Ž Pjdfx< ;ƙf;Ɨ'źá. s+ Pjdfx< cfoƨƃ+ pkfƸn. Olt cfoƨf pkfln eujƃ+ pk;Řldŷf
æƀL;' ljgo];"Ælt Od+ ufy+ k'lŞ. cyƧ eujf æeŹs]Ž t] pƙśáÆltcfbLlg jŷf t+ ljƧş]l;. P; goá ;ƑŴ. Olt Od]
;ƑkŤ] a'źsŽn] pkflnŴ]/á k'lŞ. eujf ƓfsŽl;. ;śLltsŽn] kg dxfsƧkŴ]/á k'lŞ. pkflnŴ]/á ƓfsŽl;.
tŴ eŹs]Ž t] pƙśált eŹsŽ t] kŤf¶ kŤf lx cljşƈsŽ/tá pƙ'lşŷf l&tųf æpƙśáÆlt j'ŝlt. tŔflt sŽ/)Ŵ]
lgkftá. oƨf d+ k'Şl;, tƨf t] cxdlŋƧlƃ cŴá. ;ƕlŞgŴ] jf, ætŔfÆlt lx Oldgf jrg+ ;ƕllŞŷf clŋƧlƃ cfx.
æ;dfblxŷf ljl;Ƒ]lƃ, ;fld;]g, ;l;ŴsÆlƃ Odflg tLl)o]j l;ŋŽkbflg eƮ];' kţųflg.

rt'ljklųjŰgf
336= o+ t+ k'lŞƛflt o+ ŷ+ ck'lŞƛf. clsųoLlt cefl;. gált cƛfs+ t+ t+ Ɠfstlƃ o+ o+ k'Ū+, t+ tb]j Ɠfst+.
cgţyflt cţyf csŷf Ɠfst+.
o] b'Ū'Ɵf ;f ;LnljkųLlt PŴ lsťflk ;Lnljklų gfd kŤ] glŴ, cy ±vëf b'ŪúƟ+ ljƧş]t'sŽdtfo]t+ j'ų+. rt";' lx
ljkųL;' b'ŪúƟ+ PsŽo ljklųof ;ślxt+, cb'ŪúƟ+ tLlx ljkųLlx ;ślxt+. tƨf æo] b'ŪúƟf ;f ;LnljkųLÆlt jŷf td]j
ljŴf/tá bƧ]t'+ ækf/flhs+ ;Ŝflb;];á ;LnljkųLlt j'ŝtLÆlt cfx.
Obflg ltƧƉ+ ljkųLg+ j;]g cb'ŪúƟ+ bƧ]t'+ æy'ƟŝoÆlƃcflbdfx. tŴ oá rfo+, cŊ]Ž;lt x;flwƍfoált Ob+
b'ưfl;tƧ jŴ'bƧgŴ+ j'ų+.
cưflrŋƃLlt ætyfx+ eujtf wƙ+ b]l;t+ cfhŽgfdLÆlt jbƃf cưflrŋlƃ.
co+ ;f cfhËjljklų;ƙtflt co+ %lx l;ŋŽkb]lx ;ślxtf cfhËjljklų gfd rt'Ŵf ljklų ;ƙtflt Pųfjtf
æcb'ŪúƟÆlƃ Ob+ ljƧlşt+ xált.
Obflg æo] r ofjtltosŽÆlt kŤ+ ljƧş]t'+ æPsŽb;fÆltcflbdfx.

%]bgsŽlbjŰgf
337= oƨf kg æo] r ofjtltosŽÆlt co+ kŤá æPsŽb; ofjtltosŽÆlt Pj+ ;řfj;]g ljƧlştá, tƨf
;řfg';lƈj;]g]j æslt %]bgsŽgLÆltcflbs] cţ] cƃ/fkŤ] k'lŞ. t];+ ljƧşgŴ+ æ% %]bgsŽgLÆltcflb j'ų+. tŴ æPs+
e]bgs+, Ps+ pŹfngs+, ;áb; hŽglƃ kţųfÆlt Obd]j ck'Ƒ+. ;];+ dxfjƮ] ljeųd]j. o+ kg]t+ ck'Ƒ+ tŴ Ps+ e]bgslƃ

19
;"lr#/+. Ps+ pŹfngslƃ t"nágźdťkL&+. ;áb;flt ;áń;. hŽglƃ kţųflt æhŽgÆlƃ Pj+ jŷf kţųf, t] Pj+ j]lbtƑf _
æhŽg+ ;lŜs+ nfe+ kl/)t+ cųgá kl/)fd]Ɯ, hŽg+ k'Ƒ'kut+ leŋú+ cg'kvş lg;ş+ sƍ]Ɯ, hŽg+ ;ƍf)s+ pbs+ lt)+ jf dlųs+ jf
l;ť]Ɯ jf l;ťfk]Ɯ jf, hŽg+ leŋúlgkl/kflrt+ lkůkft+ e'ŧ]Ɯ, hŽg+ cf;fbgfk]ŋá e'ųƸƨ kflrlųo+, hŽg+ ;ƍf)s+ pbs+ kl/e'ŧ]Ɯ,
hŽg+ oyfwƙ+ lgxtflws/)+, hŽg+ b'ŪúƟ+ cfkƸų klŞfb]Ɯ, hŽg+ ögjL;ltjƧ+ k'Ʈn+ pk;ƕfb]Ɯ, hŽg+ ±yëƜ;Ŵ]g ;Ƹź, hŽg+
tyfjflbgf leŋúgf cstfg'wƙ]g, hŽg+ tyfgfl;t+ ;d)'Ź];+, hŽg+ ;lŜs+ nfe+ kl/)t+ k'ƮnƧ kl/)fd]Ɯ, hŽg+ kf/flhs+ wƙ+
cŢfkƉ+ leŋúƸg g]j cųgf klráb]Ɯ, hŽg+ ráƸ/ jŢ+ ljlbt+ cgknás]ŷf, hŽg+ ;leŋús+ cf/fd+ cgfk'Şf klj;]ƜfÆlt.

c;fwf/)flbjŰgf
338= Obflg æ;fwf/)+ c;fwf/)Ælƃ Od+ k'l/dkŤ+ ljƧş]ƃá æjL;+ ƀ] ;tfgLÆltcflbdfx. tŴ leŋúgLlx
c;fwf/±)ë;' % ;Ŝflb;];flt ljƧlŪ, sŽo;+;Ʈá, b'ŪúƟ+, cųsŽd, s'l, ljxf/ált. ƀ] clgot]lx cŪflt ƀLlx clgot]lx ;Ƹź
cŪ Od].
lgƧlƮoflg ƀfb;flt _
±wëfjgť klƮxá, s]Ž;]Ɯ;'źƀ]efuf.
%ƑƧflg lg;Lbg+, ƀ] nádf k&dá kųá.
jlƧsŽ cf/ţs]g rflt _ Od] ƀfb;Ķ
ƀ]jL;lt v'ŹsŽlt _
;sná leŋúgLjƮá, k/ƕ/ť eáhg+.
cgltl/ų+ clex+, k)Ltť cr]ns+.
ög+ b'ŪúƟ%fbg+Ķ
dft'ufd]g ;lźť, of r clgŋƃ/fhs].
;ƃ+ leŋú+ cgfk'Şf, ljsŽn] ufdƍj];gfĶ
lg;Lbg] r of l;ŋŽ, jlƧsŽ of r ;flsŽ.
ƀfjL;lt Odf l;ŋŽ, v'Źs];' ksŽl;tfltĶ
leŋÚlx c;fwf/±)ë;'lk ;Ŝƛf b; lgƧ/]lt æ;Ŝƛf lgƧf/LotLÆlt Pj+ ljeś] j'ųf, dfltsŽo+ kg ælgƧf/)Lo+
;Ŝflb;];Ælƃ Pj+ cfutf b;. lgƧlƮoflg ƀfb;flt leŋúlgljeś] ljeųflg lgƧlƮofg]j. v'ŹsŽlk tŴ ljeųv'ŹsŽ Pj. tyf
rųf/á kflb];gLof, Olt ;tť]j Ƹt;ť l;ŋŽ ljeś] leŋúgLg+ leŋÚlx c;fwf/)f. ;];+ OdƸƨ ;fwf/)f;fwf/)ljƧşg]
pųfgd]j.
Obflg ljklųoá r æo]lx ;d±yëlx ;ƙƃLÆlt Ob+ kŤ+ ljƧş]ƃá cŪ]j kf/flhsŽltcflbdfx. tŴ b'/f;bflt Oldgf
t];+ ;ƍleot+ bƧ]lt. sŲ;ƍfboá ljo lx Pt] b'/f;bf b'¿kudgf b'/f;şgf, cfklşodfgf d"nŞ]bfo ;+jųlƃ.
tfnjŴ';d"kdflt ;Ƒ+ tfn+ pźl/ŷf tfnƧ jŴ'dųs/±)ëg ;d"kdf. oyf jŴ'dųstá tfná g k'g kfslts]Ž xált, Pj+ g k'g
kfsltsŽ xálƃ.
Pj+ ;fwf/)+ pkd+ bƧ]ŷf k'g Ps]sƧ j'ų+ pkd+ bƧ]ƃá ků'knf;áltcflbdfx. clj?ƭL ejlƃ t]lt oyf Pt]
ků'knf;fboá k'gxl/tflbefj]g clj?lƭwƙf xálƃ¶ Pj+ kf/flhsŽlk k'g kslt;Lnfefj]g clj?lƭwƙf xáƃLlt cŴá. Pųfjtf
æljklųoá r o]lx ;d±yëlx ;ƙƃLÆlt PŴ Odf tfj cŪ kf/flhsljklųoá s]lxlr ;d±yëlx g ;ƙƃLlt Pj+ blƧt+ xált. of
kg ljklųoá ;ƙlƃ, tf bƧ]t'+ t]jL;lt ;Ŝflb;];fltcflb j'ų+. tŴ tLlx ;d±yëxLlt ;Ƒ;śflxsjrgd]t+. ;Ŝflb;];f lx
ƀLlx ;d±yëlx ;ƙlƃ, g lt)jŴf/s]g. ;];f tLlxlk ;ƙlƃ.
ƀ] pká;yf ƀ] kjf/)flt Ob+ leŋÚgť leŋúgLgť j;]g j'ų+. ljelųdųbƧg]g]j r]t+ j'ų+, g ;d±yëlx
j"k;dgj;]g. leŋúpká;±yëf, leŋúlgpká;±yëf, leŋúkjf/)f, leŋúlgkjf/)flt Odflk lx rtƧá ljelųoá ljehgfgLlt cŴá.
rųfl/ sƙfgLlt cwƙ]gjƮfbLlg pká;ysƙflg. kť]j pŹ];f rt'/á ejlƃ cgţyflt leŋÚg+ kť pŹ];f leŋúgLg+ rt'/á ejlƃ,
cţyf g ejlƃ¶ Odf ck/flk ljelųoá. cfklųŋƈf r ejlƃ ;ų, clws/)flg rųf/Llt Odf kg ljelųoá ;d±yëlx ;ƙlƃ,
tƨf ;ųlx ;d±yëxLltcflbdfx. cy jf æƀ] pká;yf ƀ] kjf/)f rųfl/ sƙflg kť]j pŹ];f rt'/á ejlƃ, cgţyfÆlt Odflk
rtƧá ljelųoá lgƧfo ægƧƃ]t] ljgƧƃ]t]Æltcflbgf go]g of cfklųoá cfkşlƃ, tf oƨf j'ųƍsŽ/]x]j ;d±yëlx ;ƙlƃ, tƨf
t+d"nsŽg+ cfkųLg+ ;dybƧgŴlƕ tf ljelųoá j'ųflt j]lbtƑf. lsŝ+ Ps]gflt lsŝflws/)+ Ps]g ;d±yëg ;ƙlt.

kf/flhsŽlbcfklųjŰgf
339= Pj+ k'Şfg'Ŋd]g ;ƑkŤ] ljƧş]ŷf Obflg æcfklųŋƈf r ejlƃ ;ųfÆlt PŴ ;ślxtcfklųŋƈfg+ kŝ]s+

20
lgƑrgdų+ bƧ]ƃá kf/flhslƃcflbdfx. tŴ kf/flhslƃ ufyfo codŴá _ olbb+ k'Ʈnfklųl;ŋŽkbkf/flhs];' cfklųkf/flhs+
gfd j'ų+, t+ cfkşƃá k'Ʈná oƨf k/flhtá k/fhodfkƉá ;źƙf r'tá k/źá eŪá lg/Řtá r xált, clgxt] tƸƨ k'Ʈn] k'g
pká;yƍjf/)flbe]bá ;+jf;á glŴ. t]g]t+ Olt j'ŝtLlt t]g sŽ/±)ëg Pt+ cfklųkf/flhslƃ j'ŝlt. coŤ]Ŵ ;ř]kŴá _ oƨf
k/flhtá xált t]g, tƨf Pt+ kf/flhslƃ j'ŝlt.
b'ltoufyfolk Ɠŧg+ cgflbloŷf cŴdųd]j bƧ]t'+ ;Ŝáj b]lt kl/jf;lƃcflb j'ų+. co+ kg]Ŵ cŴá _ Od+ cfkƸų
cfklşŷf j'Ūft'sŽdƧ o+ t+ cfklųj'Ūfg+ tƧ cflblƛ r]j kl/jf;bfgŴfo cflbtá ;];] dŢ] dfgųbfgŴfo d"nfoklsƧg]g jf
;x dfgųbfgŴfo, cj;fg] cưfgŴfo r ;Ŝá OlŞtƑá, g x]Ŵ Pslƕ sƙ+ ljgf ;Ŝ]g ;ŊŽ sŽt'lƃ ;Ŝá, cflblƛ r]j ;];] r
OlŞtƑá cƧflt ;Ŝflb;];á.
tltoufyfo clgotá g lgotált oƨf g lgotá, tƨf clgotá codfklųŋƈált cŴá. Ƹs sŽ/)f g lgotált<
cg]s+l;st+ kb+, oƨf Ob+ l;ŋŽkb+ cg]s+;]g stlƃ cŴá. sy+ cg]s+;]g< ltŰdţt/+ &fg+, ltŰ+ wƙfg+ cţt/]g sŽ/]tƑált lx
tŴ j'ų+, tƨf æclgotáÆlt kj'ŝlt, ;á cfklųŋƈá clgotált j'ŝlt. oyf r ltŰ+ cţt/+ &fg+, Pj+ lƀƉ+ wƙfg+ cţt/+
&fg+ oŴ j'ų+, ;álk clgotá Pj.
rt'Ŵufyfo cŝoá t]g ;dá gŴLlt b];gfufldgL;' cŝo];' t]g ;dá y"ná cŝoá glŴ, t]g]t+ Olt j'ŝlt¶ y"nųf
cŝoƧ Pt+ y'Ɵŝolƃ j'ŝtLlt cŴá.
kťdufyfo lgƧlşŷfg b];]lt t]g]tlƃ lgƧlşŷf b];]tƑtá lgƧlƮolƃ j'ŝtLlt cŴá.
%Ūufyfo kft]lt s';n+ wƙlƃ ;lťŝ cfkşƃƧ s';nwƙ;řft+ s';nlrų+ kft]lt, tƨf kft]lt lrųlƃ kflrlųo+. o+
kg lrų+ kft]lt, t+ oƨf cl/odƮ+ ck/Ţlt, lrų;ƙáxsŽ/)ť xált, tƨf æcl/odƮ+ ck/Ţlt, lrų;ƙáxgŪfgÆlƃ r j'ų+.
kflb];gLoufyf;' æuf/ƞ+ cfj';á wƙ+ cfklşÆlƃ j'ųuf/ƞefjsŽ/)bƧgŴd]j leŋú cţfts]Ž ;ƃáltcflb j'ų+.
klb];]tƑtá kg ;f cfklų kflb];gLoflt j'ŝlt.
b'Ŋufyfo ck/ź+ lj/źť vlntlƃ ;Ƒd]t+ æoť b'ŊÆlƃ PŴ j'ųƧ b'ŊƧ kl/ofojrg+. olŤ b'Ūú st+ lj¿k+
jf st+, t+ b'Ŋ+. t+ kg]t+ oyf ;Ŵf/f j'ų+¶ Pj+ cstųf ck/ź+, s';n+ lj/lŢŷf kjųųf lj/ź+, cl/ojųklkb+
cgf?ƭųf vlnt+. o+ dg'Ƨá s/]lt Ob+ kgƧ cákƙlgbƧg+. tƧŴá _ oyf lx o+ nás] dg'Ƨá cflj jf olb jf /xá kfk+
s/ált, t+ b'Ŋlƃ kj]b]lƃ¶ Pjldblƕ a'źƍls'Ū]g nfdsefj]g kfk+, tƨf b'Ŋlƃ j]lbtƑ+.
b'ưfl;tufyfo b'ưfl;t+ b'/feŪlƃ b'Ūú cfeŪ+ efl;t+ nlktlƃ b'/feŪ+. o+ b'/feŪ+, t+ b'ưfl;tlƃ cŴá. lsť
leƜá< ;+lslnŪť o+ kb+, ;+lslnŪ+ oƨf t+ kb+ xátLlt cŴá. tyf oť ljţ" u/xlƃ, oƨf r g+ ljţ" u/xƃLlt cŴá. t]g]t+
Olt j'ŝtLlt t]g ;+lslnŪefj]g r ljţ'u/xg]gflk r Pt+ Olt j'ŝlt¶ æb'ưfl;tÆlƃ Pj+ j'ŝtLlt cŴá.
;]lvoufyfo æcflb r]t+ r/)ťfÆltcflbgf go]g ;]vƧ ;ƃsefj+ bLk]lt. tƨf ;]vƧ Ob+ ;]lvolƃ cod]Ŵ
;ř]kŴá. Ob+ æu?snx'sťfkLÆltcflbkŤ]lx c;ślxtƧ æxƆ jfŌ+ ;'±)ëfd t]Ælt Oldgf kg cfofrgjrg]g ;ślxtƧ cŴƧ
bLkgŴ+ j'ųlƃ j]lbtƑ+.
%ƉdltjƧtLltcflblƛlk P;]j goá. tŴ %ƉdltjƧtLlt ±uëx+ tfj lt)fbLlx cŞƉ+ cltjƧlt. Ob+ kg
cfklų;řft+ ±uëx+ %Ɖ+ cltjƧlt¶ d"nfklųlŤ %fb]ƃá cţ+ gj+ cfkƸų cfkşlt. ljj+ gfltjƧtLlt ±uëx+ tfj cljj+ ;'ŞƉ+
gfltjƧlt. Ob+ kg cfklų;řft+ ±uëx+ ljj+ gfltjƧlt¶ d"nfklųlŤ ljj/ƃá b];gfufldƸg b];]ŷf j'Ūfgufldlgtá j'Ūlxŷf
;'źƃ] kltŪflt. cfoƸt ;+j/ƃá cţ+ cfkƸų gfkşlt. tƨf %Ɖ+ ljj/]yflt t]g sŽ/±)ëg b];gfufldƸg b];]ƃá j'Ūfgufldlgtá
r j'Ūxƃá %Ɖ+ ljj/]y. Pj+ t+ gfltjƧtLlt Pjť]t+ ljj+ gfltjƧtLlt cŴá.
ult ldufg+ kjglƃ cŢásŽ;] ƓŔfbLlx kl/kfltodfgfg+ ldufg+ kjg+ ?ŋŽlbuxg+ c/ţ+ ult kl;/)+ xált, t+ kŷf
t] cƧf;lƃ. Pt]g]j go]g cfsŽ;á kŋLg+ ult. cjƧ+ pkudgŪ]g kg ljejá ult wƙfg+, ;Ƒ];lƕ ;řtwƙfg+ ljgf;áj t];+
ult. g lx t] ljgf;+ cuŞƃf &ft'+ ;Ŋ]Žlƃ. ;'lr/lƕ &ŷf kg lgƑfg+ c/xtá ult, vL)f;jƧ c/xtá cg'kflb;];lgƑfgwft'
Ps+;]g utLlt cŴá.

k&dufyf;śl)sjŰgf lglŪtf.

clws/)e]b+

pŊ]Žge]bflbjŰgf
340= clws/)e]b] Od] b; pŊ]Žflt clws/)fg+ pŊ]Ž]ŷf k'g clws/)pŊ]Ž]g ;dyfg+ pŊ]Ž+ bƧ]t'+ æljjfbflws/)+
pŊ]Ž]ƃá slt ;d±yë pŊ]Ž]tLÆltcflbdfx. tŴ ljjfbflws/)+ pŊ]Ž]ƃá ƀ] ;d±yë pŊ]Ž]tLlt ;ƙ'vfljgoť o]e'Ɯl;sť Od] ƀ]
pŊ]Ž]lt, kl;]±wëlt¶ klŊ]Ž;tLlt cŴá. cg'jfbflws/)+ pŊ]Ž]ƃá rųf/ált ;ƙ'vfljgo+, ;ltljgo+, cd"ƭljgo+,

21
tƧkflkol;slƃ Od] rųf/á ;d±yë pŊ]Ž]lt. cfkųflws/)+ pŊ]Ž]ƃá toált ;ƙ'vfljgo+, klţfts/)+, lt)jŴf/slƃ Od] toá
;d±yë pŊ]Ž]lt. lsŝflws/)+ pŊ]Ž]ƃá Pslƃ ;ƙ'vfljgo+ Od+ Ps+ ;dy+ pŊ]Ž]lt.
341= slt pŊ]Žfltcflbk'Şfg+ ljƧşg] kg ƀfb;;' pŊ]Ž];' cst+ sƙlƃcfboá tfj toá pŊ]Žf lj;];tá b'lto]
cg'jfbflws/±)ë nưlƃ. clgxt+ sƙlƃcfboá toá k&d] ljjfbflws/±)ë nưlƃ. cljlglŞtlƃcfboá toá tlto]
cfkųflws/±)ë nưlƃ. cj"k;ƃlƃcfboá toá rt'Ŵ] lsŝflws/±)ë nưlƃ¶ clkr ƀfb;flk r Ps]sƸƨ clws/±)ë nưlƃo]j.
tŴhŽts+ clws/)+ pŊ]Ž]tLlt oƸƨ ljxf/] ædƞ+ Oldgf kųá ulxtá, rLj/+ ulxtÆlƃcflbgf go]g kųrLj/fbLg+
cŴfo clws/)+ pƍƉ+ xált, tƸƨo]j r g+ ljxf/] cfjfl;sŽ ;lƉkltŷf æcn+ cfj';áÆlt cųkŝlŴs] ;ţfk]ŷf
kflńd'ųsljlgŞo]g]j j"k;d]lƃ, Ob+ tŴhŽts+ clws/)+ gfd. o]gflk ljlgŞo]g ;ldt+, ;álk Ps]Ž ;d±yëfo]j. Od+
pŊ]Ž]ƃƧflk kflrlųo+.
tŴhŽts+ j"k;ƃlƃ ;r] kg t+ clws/)+ g]jfl;sŽ j"k;d]t'+ g ;Ŋ]Žlƃ, cyţá ljgow/á cfuƄf æƸs cfj';á OdƸƨ
ljxf/] pká;±yëf jf kjf/)f jf l&tfÆlt k'Şlt, t]lx r tƸƨ sŽ/±)ë slyt] t+ clws/)+ vƈstá r kl/jf/tá r ;'ų]g
ljlglŞlgŷf j"k;d]lt, Ob+ tŴhŽts+ j"k;ƃ+ gfd clws/)+. Pt+ pŊ]Ž]ƃƧflk kflrlųod]j.
cƃ/fdƮ]lt t] cųkŝlŴsŽ æg do+ PtƧ ljlgŞo] ltŪfd, gfo+ ljgo] s';ná, c;'sƸƨ gfd ufd] ljgow/f ±yë/f
j;lƃ, tŴ uƄf ljlglŞlgƧfdfÆlt uŞƃf cƃ/fdƮ]o]j sŽ/)+ ;Ɵŋ]ŷf cţdţ+ jf ;ţfk]lƃ, cţ] jf t] leŋÚ lgŢfk]lƃ, Oblƕ
j"k;ƃd]j xált. Pj+ j"k;ƃ+ cƃ/fdƮ] clws/)+ pŊ]Ž]lt oá, tƧflk kflrlųod]j.
cƃ/fdƮ] j"k;ƃlƃ g x]j ±vëf kg cţdţ+ ;ţlųof jf ;efuleŋúlgŢfkg]g jf j"k;ƃ+ xált¶ clkr ±vëf klky+
cfuŞƃá Ps]Ž ljgow/á lbƩf æsŴ cfj';á uŞyfÆlt k'lŞŷf æc;'s+ gfd ufd+, Oldgf gfd sŽ/±)ëgfÆlt j'ų] æcn+, cfj';á, Ƹs
tŴ ut]gfÆlt tŴ]j wƙ]g ljgo]g t+ clws/)+ j"k;d]lt, Ob+ cƃ/fdƮ] j"k;ƃ+ gfd. Pt+ pŊ]Ž]ƃƧflk kflrlųod]j.
tŴ utlƃ ;r] kg æcn+, cfj';á, Ƹs tŴ ut]gfÆlt j'ŝdfgflk ædo+ tŴ]j uƄf ljlgŞo+ kfk]ƧfdfÆlt ljgow/Ƨ
jrg+ cgflbloŷf uŞlƃo]j, uƄf ;efufg+ leŋÚg+ PtdŴ+ cf/ár]lƃ. ;efuf leŋÚ æcn+, cfj';á, ;Ŝ;lƉkft+ gfd u?sÆlƃ
tŴ]j lg;Lbfk]ŷf ljlglŞlgŷf ;ţfk]lƃ, Oblƕ j"k;ƃd]j xált. Pj+ j"k;ƃ+ tŴ ut+ clws/)+ pŊ]Ž]lt oá, tƧflk
kflrlųod]j.
tŴ ut+ j"k;ƃlƃ g x]j ±vëf kg ;efuleŋÚg+ ;ţlųof j"k;ƃ+ xált¶ clkr ±vëf ;Ŝ+ ;lƉkft]ŷf cf/álrt+ ;ŜdŢ]
ljgow/f j"k;d]lƃ, Ob+ tŴ ut+ j"k;ƃ+ gfd. Pt+ pŊ]Ž]ƃƧflk kflrlųod]j.
;ltljgolƃ vL)f;jƧ lbƉ+ ;ltljgo+ pŊ]Ž]lt, kflrlųod]j. pƙųsƧ lbƉ] cd"ƭljgo] kfk'ƧƉƧ lbƉfo
tƧkflkol;sŽolk P;]j goá.
lt)jŴf/s+ pŊ]Ž]tLlt ;Ŝ]g lt)jŴf/s;d±yëg j"k;ldt] clws/±)ë æcfklų gfd Ps+ leŋú+ pk;Řldŷf pŊúls+
lg;Llbŷf cŧƸn kƮx]ŷf b]l;odfgf j'Ūflt, o+ kg]t+ lgŹfoƃƧflk cfklųj'Ūfg+ gfd, Pt+ dƞ+ g vdtLÆlt Pj+ jbƃálk
lt)jŴf/s+ pŊ]Ž]lt gfd, tƧflk kflrlųod]j.
%ƆfuƸt uŞƃá clws/)+ pŊ]Ž]tLlt ljgow/á x'ŷf cųgá pkŢfofbLg+ cŴfo æcwƙ+ wƙáÆltcfbLlg bLk]ŷf k'Ƒ]
ljlglŞt+ clws/)+ ƀfb;;' pŊ]Ž;] ' o]g s]glr pŊ]Ž]ƃá %ƆfuƸt uŞƃá clws/)+ pŊ]Ž]lt gfd. ƀL;' kg cųkŝlŴs];' PsƸƨ
æcgŴ+ d] cr/LÆltcflbgf go]g ;d'ƍƉf#ftá, tƧ k/fho+ cf/ákgŴ+ æcwƙ+ wƙáÆltcfbLlg bLk]ŷf k'Ƒ] ljlglŞt+ clws/)+
ƀfb;;' pŊ]Ž];' o]g s]glr pŊ]Ž]ƃá bá;fuƸt uŞƃá clws/)+ pŊ]Ž]lt gfd. dƆá kg dád"xá dád"xųf Pj æcwƙ+
wƙáÆltcfbLlg bLk]ŷf j'ųgo]g]j pŊ]Ž]ƃá dáxfuƸt uŞƃá clws/)+ pŊ]Ž]lt gfd. ;r] kg ƀL;' cųkŝlŴs];' Ps]Ž lj;dflg
sŽosƙfbLlg uxgldŞflbƸŪ anjƃ] r kŋƃl/o] cleţft] leŋÚ lglƧtųf lj;dlglƧtá uxglglƧtá anjlglƧtá r xált, tƧ
eo]g æco+ d] hËljtƃ/fo+ jf Ɣƪrl/oƃ/fo+ jf s/]ƜfÆlt æcwƙ+ wƙáÆltcfbLlg bLk]ŷf j'ųgo]g]j pŊ]Ž]ƃá eofuƸt uŞƃá
clws/)+ pŊ]Ž]lt gfd.
tbx'k;ƕƉált Ps]Ž ;fd±)ë/á Ɠųá xált ax'Ƨ'tá, ;á ljlgŞo] k/fho+ kŷf dŘúe"t] leŋÚ lbƩf k'Şlt æsƨf
dŘúe"tfŴfÆlt< t] tƧ t+ clws/)+ cf/ár]lƃ. ;á t] Pj+ jb]lt æxát', eƃ], d+ pk;ƕfb]y, cx+ t+ clws/)+ j"k;d]ƧfdLÆlt
t] t+ pk;ƕfb]lƃ. ;á b'ltolbj;] e]Ƹ/ kxl/ŷf ;Ŝ+ ;lƉkft]lt. ttá leŋÚlx æs]g ;Ŝá ;lƉkflttáÆlt j'ų] ædofÆlt
jblt. æsƨf ;lƉkflttáÆlt< ælxƜá clws/)+ b'lƑlglŞt+, tdx+ ljlglŞlgƧfdLÆlt. æŷ+ kg lxƜá s'Ƹx utáÆlt<
æcg'k;ƕƉálƛ, eƃ], cş kg pk;ƕƉáƛLÆlt. ;á jųƑá æOb+ cfj';á t'ƛflb;fg+ eujtf l;ŋŽkb+ kţų+, ‚tbx'k;ƕƉá
pŊ]Ž]lt, pŊ]Žgs+ kflrlųoƒlƃ, uŞ cfkƸų b];]xLÆlt. cfuƃ's]lk P;]j goá.
sŽ/s]Žlt Ps+ ;Ŝ]g ;Ƹź clws/)+ ljlglŞlgŷf kl/j])ut+ k/flhtf leŋÚ jblƃ ælsƧ, eƃ], t'ƛ]lx Pj+ ljlglŞt+
clws/)+, gg' Pj+ ljlglŞlgtƑÆlƃ. ;á æsƨf k&d+oj] Pj+ g jlbŴfÆlt t+ clws/)+ pŊ]Ž]lt. Pj+ oá sŽ/s]Ž pŊ]Ž]lt,
tƧflk pŊ]Žgs+ kflrlųo+. %Ɔbfos]Žlt Ps]Ž clws/)ljlgŞo] %Ɔ+ bŷf ;ef±uë leŋÚ k/fho+ kŷf cfut] dŘúe"t] lbƩf æƩ] bflg
cx+ ljlglŞlgƧfdLÆlt ;Ŝ+ ;lƉkft]ŷf æsƨf ;lƉkft];LÆlt j'ų] ælxƜá clws/)+ b'lƑlglŞt+, tdx+ cş ljlglŞlgƧfdLÆlt.
ælxƜá kg ŷ+ sŴ utáÆlt. æ%Ɔ+ bŷf lgl;ƉáƛLÆlt. ;á jųƑá æOb+ cfj';á t'ƛflb;fg+ eujtf l;ŋŽkb+ kţų+, ‚%Ɔbfos]Ž
pŊ]Ž]lt, pŊ]Žgs+ kflrlųoƒlƃ, uŞ cfkƸų b];]xLÆlt.

22
 clws/)lgbfgflbjŰgf
342= ljjfbflws/)+ ƸslgbfglƃcfbL;' Ƹs lgbfgdƧflt Ƹslgbfg+. s]Ž ;d'boá cƧflt Ƹs;d'bo+. sŽ hŽlt cƧflt
ƸshŽlts+. s]Ž kejá cƧflt Ƹskej+. s]Ž ;Ƙf/á cƧflt Ƹs;Ƙf/+. Ƹs ;d'Ūfg+ cƧflt Ƹs;d'Ūfg+. ;Ƒfg]tflg
sŽ/)j]jrgflgo]j.
ljjfblgbfglƃcfbL;'lk cŪf/;e]bs/jŴ';řftá ljjfbá lgbfgd]tƧflt ljjfblgbfg+. ljjfb+ lgƧfo
pƍşgsljjfbj;]g]t+ j'ų+. cg'jfbá lgbfg+ cƧflt cg'jfblgbfg+ Oblƕ cg'jfb+ lgƧfo pƍşgscg'jfbj;]g j'ų+. cfklų
lgbfg+ cƧflt cfklųlgbfg+. cfkųflws/)kŝof rtƧá cfklųoá cfkştLlt Pj+ cfkƸų lgƧfo pƍşgscfklųj;]g]t+ j'ų+.
lsŝo+ lgbfgdƧflt lsŝolgbfg+¶ rt'lƑw+ ;Ŝsƙ+ sŽ/)dƧflt cŴá. plŋųfg'jlųsŽo leŋúlgof ofjtlto+ ;dg'ef;gfbLg+ lsŝ+
lgƧfo pƍşgslsŝfg+ j;]g]t+ j'ų+. co+ rt'Ɖlƕ clws/)fg+ ljƧşgkŋ] Pskboáhgf. Pt]gfg';f/]g ;Ƒkbflg
oáh]tƑflg.
b'ltok'Şfo x]t'lgbfglƃcflblƛ ljƧşg] gjƉ+ s';nfs';nfƓfstx]t"g+ j;]g x]t'lgbfgflbtf j]lbtƑf. tltok'Şfo
ljƧşg] Ɠŧgdų+ gfg+. x]t'o]j lx PŴ kŝoált j'ųá.
343= d"nk'Şfo ljƧşg] ƀfb; d"nfgLlt s]Žwpkgfxo'uńsŽbLlg % ljjfbfd"nflg, náebá;dáxf toá,
cnáefbá;fdáxf toált Odflg cŢų;ƃfgƍjųflg ƀfb; d"nflg. r'Ź; d"nfgLlt tfg]j ƀfb; sŽojfrflx ;Ƹź r'Ź; xálƃ.
% d"nfgLlt sŽofbLlg % ;d'Ūfgflg.
;d'Ūfgk'Şfo ljƧşg] cŪf/; e]bs/jŴ"lg ;d'Ūfgflg, tlŤ Pt];' cŪf/;;' e]bs/jŴ";' ;d'Ūflt, Pt]lx jf
sŽ/)e"t]lx ;d'Ūflt. t]gƧ]tflg ;d'Ūfgflg j'ŝlƃ. P; goá ;ƑŴ.
344= ljjfbflws/)+ cfkųLltcflbe]b] Ps]g clws/±)ëg lsŝflws/±)ëgflt Ob+ o]g clws/±)ëg ;ƙlƃ, t+ bƧ]t'+
j'ų+, g kg]tflg Ps+;tá lsŝflws/±)ëg]j ;ƙlƃ. g lx k'ƮnƧ ;lƃs] b];]ƃƧ lsŝflws/)+ gfd clŴ.
g std]g ;d±yëgflt ;fj;];fklų ljo g ;ƙlt. g lx ;ŊŽ ;f b];]t'+, g ttá j'Ūfo ;'źƃ] kltŪft'+.
348= ljjfbflws/)+ xált cg'jfbflws/)lƃcflb goá pųfgáo]j.
349= ttá k/+ oŴ ;ltljgoáltcflbsŽ ;ƙ'vfljgo+ cd'lťŷf % odsk'Şf j'ųf, tf;+ ljƧşg]g]j cŴá ksŽl;tá.
351= ;+;Ūflbk'Şfg+ ljƧşg] ;+;Ūflt ;ltljgosƙjfrfŋ)Ƹƨo]j lƀƉlƕ ;dyfg+ l;źųf ;ƙ'vfljgoált jf
;ltljgoált jf Od] wƙf ;+;Ūf, gá lj;+;Ūf. oƨf kg sblnŋƈ] kųjũLg+ ljo g ;ŊŽ t];+ ljlgư'lhŷf gfgfs/)+ bƧ]t'+,
t]g j'ų+ æg r nưf Od];+ wƙfg+ ljlgư'lhŷf ljlgư'lhŷf gfgfs/)+ kţfk]t'Ælƃ. P; goá ;ƑŴ.

;ų;dylgbfgjŰgf
352= Ƹslgbfgált k'ŞfljƧşg] lgbfg+ lgbfgdƧflt lgbfglgbfgá. tŴ ;Ŝ;ƙ'vtf, wƙ;ƙ'vtf, ljgo;ƙ'vtf,
k'Ʈn;ƙ'vtflt Ob+ ;ƙ'vfljgoƧ lgbfg+. ;ltj]k'Ɵkųá vL)f;já nź'kjfbá ;ltljgoƧ lgbfg+. pƙųs]Ž leŋú cd"ƭljgoƧ
lgbfg+. oá r b];]lt, oƧ r b];]lt, pleƉ+ ;ƙ'vLefjá klţfts/)Ƨ lgbfg+. eůghŽtfg+ clws/)+ j"k;d]t'+ c;Ŋú±)ëƜtf
o]e'Ɯl;sŽo lgbfg+. kfk'ƧƉá k'Ʈná tƧkflkol;sŽo lgbfg+. eůghŽtfg+ ax' cƧfd)scŢfrf/á lt)jŴf/sƧ lgbfg+.
x]t'kŝojf/f j'ųgof Pj.
353= d"nk'Şfo ljƧşg+ pųfgd]j. ;d'Ūfgk'Şfo lsťflk æ;ųƉ+ ;dyfg+ std] %Ƹų; ;d'ŪfgfÆlt j'ų+,
;ƙ'vfljgoƧ kg sƙ;śxfefj]g ;d'Ūfgfefjtá %Ɖ+o]j ;dyfg+ % ;d'Ūfgflg ljeųflg. tŴ sƙƧ lsl/oflt `lų j]lbtƑf.
s/)lƃ tƧfo]j `lųof &k]tƑsŽn] &kg+. pkudglƃ ;o+ pkudg+¶ cųgfo]j tƧ sƙƧ s/)lƃ cŴá. cŢ'kudglƃ
cŢ];g'kudg+¶ cţ+ ;lźljxfl/sŽlbs+ æOb+ sƙ+ s/áxLÆlt cŢ];glƃ cŴá. clwjf;gflt æ?ŝlt d] Pt+, s/át' ;ŜáÆlt Pj+
clwjf;gf¶ %Ɔbfglƃ cŴá. cƍlŊ]Ž;gflt æg d]t+ vdlt, df Pj+ s/áyfÆlt cƍl;]wgf. Olt %Ɖ+ %ŊŽg+ j;]g %Ƹų;
;d'Ūfgf j]lbtƑf.

;ų;dygfgfŴflbjŰgf
354= gfgfŴk'ŞfljƧşg+ pųfgd]j. clws/)k'ŞfljƧşg] co+ ljjfbá gá clws/)lƃ co+ dftfk'ųfbLg+ ljjfbá
lj?źjfbųf ljjfbá gfd xált, ;d±yëlx kg clws/)Lotfo cefjtá clws/)+ g xált. cg'jfbfbL;'lk P;]j goá. ;];+
;ƑŴ pųfgd]jflt.

clws/)e]bjŰgf lglŪtf.

23
 b'ltoufyf;śl)s+

rábgflbk'ŞfljƧşgfjŰgf
359= b'ltoufyf;śl)o+ rábgflt jŴ'ť cfklųť bƧ]ŷf rábgf. ;f/)flt bá;;f/)f. ;Ŝá lsdŴfoflt
;Ŝ;lƉkftá lsdŴfo. dltsƙ+ kg lsƧ sŽ/)flt dltsƙ+ j'ŝlt dƃƮx)+¶ t+ lsƧ sŽ/)flt cŴá.
rábgf ;f/)Ŵfoflt j'ųƍsŽ/f rábgf, t]g r'lbtsk'Ʈn]g rábsbá;;f/)Ŵfo. lgƮxŴfo ;f/)flt bá;;f/)f kg
tƧ k'ƮnƧ lgƮxŴfo. ;Ŝá kl/ƮxŴfoflt tŴ ;lƉklttá ;Ŝá ljlgŞokl/Ʈx)Ŵfo¶ wƙfwƙ+ t'ngŴfo ;'ljlglŞtb'lƑlglŞt+
hŽggŴfoflt cŴá. dltsƙ+ kg kflo]Ŋlƃ ;'ųlƃsŴ]/fgť ljgow/Ŵ]/fgť dƃƮx)+ kf]Ŋ+ kf]Ŋ+ ljlgŞo;lƉŪfkgŴ+.
df ±vëf kl#lƃ r'lbts] jf rábs] jf s]Žk+ df hglo. ;r] cg'ljşs]Ž t'jlƃ ;r] ŷ+ ;ŜdŢ] cáltŰ+ clws/)+
ljlglŞt'+ lgl;Ɖá ljgow/á.
ljƮflxslƃ æg ŷ+ Od+ wƙljgo+ cfhŽgf;LÆltcflbgoƍjų+. cgŴ;+lxtlƃ of cgŴ+ hgolt, kl/;+ ±vëfe]ŷf
pŪfk]lt, Pj¿Ƹk sy+ df cel). ;'ų] ljgo] jfltcfbL;' ;'ų+ gfd petáljeśá. ljgoá gfd vƈs]Ž. cg'nádá gfd
kl/jf/á. kţų+ gfd ;sn+ ljgolks+. cg'nálds+ gfd rųf/á dxfkb];f.
cg'oáujų+ lg;fdoflt cg'o'ŧgjų+ lg;fd]lx. s';n]g a'lźdtf stlƃ %]s]g klůt]g `f)kf/ldƍų]g eujtf
gLxl/ŷf &lkt+. ;'j'ųlƃ ;'kţflkt+. l;ŋŽkbfg'náldslƃ l;ŋŽkbfg+ cg'nád+. co+ tfj kbŴá, co+ kg]Ŵ ;flwƍfo;ř]kjŰgf
_ æ;r] ŷ+ cg'ljşs]Ž, df ;x;f el), df cgŴ;+lxt+ ljƮflxssy+ el). o+ kg s';n]g a'lźdtf násgf±yëg Pt];' ;'ųfbL;'
cg'oáujų+ sy+ ;'kţų+ ;Ƒl;ŋŽkbfg+ cg'nád+, t+ lg;fdo t+ pkwf/]xLÆlt. uƸt g gf;]ƃá ;ƕ/floslƃ cųgá ;ƕ/fo]
;'ultlgƑƸų cgf;]ƃá cg'oáujų+ lg;fdo. oá lx t+ clg;fd]ŷf cg'o'ŧlt, ;á ;ƕ/flos+ cųgá uƸt gf;]lt, tƨf ŷ+ cgf;]ƃá
lg;fdoflt cŴá. Obflg t+ cg'oáujų+ bƧ]t'+ lxt];Lltcflbdfx. tŴ lxt];Llt lxt+ P;ƃá uj];ƃᶠd]ųť d]ųfk'Ƒefuť
pkŪk]ŷflt cŴá. sŽn]gflt o'ųkųsŽn]g¶ cŢ]l;tsŽn]o]j tj ef/] st] cg'o'ŧflt cŴá.
;x;f jáxf/+ df kwf/];Llt oá Pt];+ ;x;f jáxf/á xált, ;x;f efl;t+, t+ df kwf/]l;, df ulŲŴ.
klţfg';lƈt]g sŽ/o]lt PŴ cg';lƈtlƃ syfg';lƈ j'ŝlt, tƨf klţfg';lƈgf sŽ/o]¶ syfg';Ƹƈ ;Ɵŋ]ŷf klţfo
sŽ/o]lt cŴá. cy jf klţfo r cg';lƈt]g r sŽ/o], nƸş klţfo sŽ/o]¶ cnƸş jųfg';lƈgflt cŴá. tƨf Pj klţf
nşË;"lt ufydfx. tŴ jųfg';lƈt]g sŽ/o]lt jųfg';lƈgf sŽ/o], of cƧ jų]g ;Ƹź klţf ;lƈolt, tfo klţfo sŽ/o]lt
cŴá.
;lťŝflt hŽgƃá cfkşlt. kl/u"xtLlt lgu"xlt g b];]lt g j'Ūflt.
;f cxlƕ hŽgfdLlt o+ t'ƛ]lx j'ų+, t+ ;ŝ+, cxlƕ g+ Pjd]j hŽgfld. cţť tfxlƃ cţť t+ cx+ k'Şfld.
k'Ƒfk/+ g hŽgftLlt k'/]slytť kŞfslytť g hŽgflt. cs]Žljbált tƸƨ k'Ƒfk/] cs';ná. cg';lƈjrgky+ g
hŽgftLlt syfg';lƈjrg+ ljlgŞofg';lƈjrgť g hŽgflt.
;Lnljklųof ráb]tLlt ƀLlx cfklųŋƈ]lx ráb]lt. cfrf/lblŪoflt cfrf/ljklųof r]j lblŪljklųof r.
cfrf/ljklųof ráb]ƃá kťxfklųŋƈ]lx ráb]lt, lblŪljklųof ráb]ƃá ldŞflblŪof r]j cƃƮflxslblŪof r ráb]lt. cfhËj]glk
ráb]tLlt cfhËjx]t'kţų]lx %lx l;ŋŽkb]lx ráb]lt. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

b'ltoufyf;śl)sjŰgf lglŪtf.

rábgfsů+

cg'ljşslsŝjŰgf
360_361= Obflg Pj+ pƍƉfo rábgfo ljgow/]g sųƑlsŝ+ bƧ]t'+ cg'ljşs]gfltcflb cf/ź+. tŴ lbŪ+ lbŪ]gflt
ufyfo codŴá _ Ps]g]s]Ž dft'ufd]g ;Ƹź PsŪfgtá lgŋdƃá jf klj;ƃá jf lbŪá, ;á t+ kf/flhs]g ráb]lt, Ot/á tƧ bƧg+
cg'hŽgflt. t+ kg bƧg+ klŝ kf/flhs+ g pk]lt, g klhŽgflt. Pjd]Ŵ o+ t]g lbŪ+, t+ tƧ ælbŪá dofÆlt Oldgf
lbŪjrg]g ;d]lt. oƨf kg Ot/á t+ bƧg+ klŝ bá;+ g klhŽgflt, tƨf c;'źkl/;lŘtá xált¶ cd"nskl/;lŘtált cŴá.
tƧ k'ƮnƧ æ;'źá cxÆlƃ klţfo t]g ;Ƹź pká;±yëf sŽtƑá. ;];ufyfƀo]lk P;]j goá. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

cg'ljşslsŝjŰgf lglŪtf.

24
 rábsk'ŞfljƧşgfjŰgf
362_363= rábgfo s]Ž cfbLltcflbk'Şfg+ ljƧşg] ;ŝ] r cs'ƍ] rflt ;ŝ] kltŪftƑ+ cs'ƍ] r. o+ st+ jf g st+
jf, tb]j jųƑ+, g r rábs] jf cg'ljşs] jf ;Ŝ] jf s]Žká pƍfb]tƑá. cáltŰfgáltŰ+ hŽlgtƑlƃ cáltŰť cgáltŰť jrg+
hŽlgtƑ+. tŶfo+ hŽggljlw _ PųsŽ rábsƧ k'Ƒsyf, PųsŽ klŞdsyf, PųsŽ r'lbtsƧ k'Ƒsyf, PųsŽ klŞdsyflt hŽlgtƑf
rábsƧ kdf)+ ulŲtƑ+, r'lbtsƧ kdf)+ ulŲtƑ+, cg'ljşsƧ kdf)+ ulŲtƑ+, cg'ljşs]Ž cƍdųslƕ cxfk]ƃá æcfj';á
;dƉfxl/ŷf ph'+ sŷf cfx/fÆlt jųƑá, ;Ŝ]g Pj+ klklştƑ+. o]g wƙ]g o]g ljgo]g o]g ;Ŵ';f;g]g t+ clws/)+
j"k;ƙtLlt PŴ wƙált e"t+ jŴ'. ljgoált rábgf r]j ;f/)f r. ;Ŵ';f;glƃ `lų;ƕbf r]j cg'Ƨfjg;ƕbf r. Pt]g lx
wƙ]g r ljgo]g r ;Ŵ';f;g]g r clws/)+ j"k;dlt, tƨf cg'ljşs]g e"t]g jŴ'gf ráb]ŷf cfkƸų ;f/]ŷf `lų;ƕbfo r]j
cg'Ƨfjg;ƕbfo r t+ clws/)+ j"k;d]tƑ+, cg'ljşs]g Pj+ klklştƑ+. ;];d]Ŵ pųfgd]j.
364= pká;±yëf lsdŴfofltcflbk'ŞfljƧşglƕ pųfgd]j. cj;fgufyf;' ±yë/] r kl/ef;tLlt cjdţ+ s/áƃá æƸs
Od] hŽgƃLÆlt kl/ef;lt. vtá pkxltlƇoált tfo %Ɔflbufldtfo t]g r kl/ef;g]g cųgf cųgá vtųf vtá. ;źfbLgť
OlƇofg+ pkxtųf pkxltlƇoá. lg/o+ uŞlt b'ƙ]±wëf, g r l;ŋŽo uf/jált ;á vtá pkxltlƇoá kţfo cefjtá b'ƙ]±wëf tL;'
l;ŋŽ;' cl;ŋgtá g r l;ŋŽo uf/já sŽoƧ e]bf lg/od]j pkuŞlt, tƨf g r cfld;+ lgƧfo»k]0» oyf wƙá tyf s/]lt.
tƧŴá g r cfld;+ lgƧfo s/], r'lbtsrábs];' lx cţt/]g lbƉ+ rLj/flbcfld;+ uŲƃá cfld;+ lgƧfo s/ált, Pj+ g s/]Ɯ.
g r lgƧfo k'Ʈnlƃ æco+ d] pkŢfoá jf cfrl/oá jfÆltcflbgf go]g %ƆfbLlx uŞƃá k'Ʈn+ lgƧfo s/ált, Pj+ g s/]Ɯ.
cy ±vëf peák]t] ljjş]ŷf oyf wƙá l&tá, t±yëj s/]Ɯflt.
pksŰs+ hƍtLlt æPj+ s±yëlx, df Pj+ syloŴfÆlt sŰd"n] dƃ]lt. lhƛ+ k]ŋtLlt bá;d]j uj];lt. jLltx/tLlt
ljlgŞo+ xfk]lt. s'ƙƮ+ kl;]jtLlt cfkƸų bLk]lt.
csŽn]g r ráb]tLlt cgásŽ;] cglŢŪáj ráb]lt. k'Ƒfk/+ g hŽgftLlt k'l/dsyť klŞdsyť g hŽgflt.
cg';lƈjrgky+ g hŽgftLlt syfg';lƈljlgŞofg';lƈj;]g jrg+ g hŽgflt. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

rábgfsůjŰgf lglŪtf.

r"n;śfdá

cg'ljşsƧ klklųjŰgf
365= r"ń;śfd] ;śfdfjr/]g leŋúgflt ;śfdá j'ŝlt clws/)ljlgŞoŴfo ;Ŝ;lƉkftá. tŶ lx cųkŝlŴsŽ r]j
;f;gkŝlŴsŽ r pźƙ+ plƑgo+ ;Ŵ' ;f;g+ bLk]ƃf ;dá;/lƃ j];flnsŽ jlşk'ųsŽ ljo. oá leŋú t];+ kŝlŴsŽg+ nƸź dlŹŷf
;sjfbbLkgŴfo tŴ cjr/lt, cŢáufx]ŷf ljlgŞo+ kjų]lt, ;á ;śfdfjr/á gfd o;Ŵ]/á ljo. t]g ;śfdfjr/]g leŋúgf
;Ŝ+ pk;Řdƃ]g gLrlrų]g ;Ŝá pk;ŘldtƑá. gLrlrų]gflt dfgźh+ lgkft]ŷf lgxtdfglrų]g. /háx/);d]gflt
kfbk'Ŧg;d]g¶ oyf /háx/)Ƨ ;+lslnŪ] jf c;+lslnŪ] jf kfb] k'lŦodfg] g]j /f±uëf g bá;ᶠPj+ OŪflgŪ];' c/şƃ]g
cb'Ƨƃ]gflt cŴá. oyfklt¿k] cf;g]lt oyfklt¿k+ cf;g+ `ŷf cųgá kfk')gŪfg] ±yë/fg+ leŋÚg+ lkƸŪ cbƧ]ŷf lg;LlbtƑ+.
cgfgfslys]gflt gfgfljw+ t+ t+ cgŴsy+ cs±yëƃ]g. clt/Şfgslys]gflt lbŪ;'td'tlƕ /fhsyflbs+ lt/Şfgsy+ cs±yëƃ]g.
;fd+ jf wƙá efl;tƑált ;Ŝ;lƉkftŪfg] slƍofslƍolglƧtf jf ¿kf¿kkl/Ş]b;dyfrf/ljkƧgfrf/Ūfglg;şjųflblglƧtf jf
syf wƙá gfd. Pj¿ká wƙá ;o+ jf efl;tƑá, k/á jf cŢ]l;tƑá. oá leŋú tyf¿Ƹk sy+ s±yët'+ kxált, ;á jųƑá _
æcfj';á ;ŜdŢlƛ kŤ] pƍƉ] ŷ+ s±yëƜf;LÆlt. cl/oá jf t'ŲLefjá gfltdlţtƑált cl/of t'ŲL lg;Lbƃf g afnk'y'şgf ljo
lg;Lblƃ. cţt/+ sƙŪfg+ ux]ŷfj lg;Lblƃ. Olt sƙŪfgdgl;sŽ/j;]g t'ŲLefjá cl/oá t'ŲLefjá gfd, ;á gfltdlţtƑá,
Ƹs sƙŪfgfg'oá±uëgflt gfjhŽlgtƑᶠcųgá klt¿k+ sƙŪfg+ ux]ŷfj lg;LlbtƑlƃ cŴá.
g pkŢfoá k'lŞtƑált æs]Ž gfdá t'ƞ+ pkŢfoáÆlt g k'lŞtƑá. P; goá ;ƑŴ. g hŽtLlt ævlųohŽltoá ŷ+
Ɣfƪ)hŽltoáÆlt Pj+ hŽlt g k'lŞtƑf. g cfudált æbL#ef)s]Žl; ŷ+ dlŢdef)s]ŽÆlt Pj+ cfudá g k'lŞtƑá. s'nkb];ált
vlųos'nflbj;]g]j j]lbtƑá. cŶƧ k]d+ jf bá;á jflt cŶ k'Ʈn] Pt];+ sŽ/)fg+ cţt/j;]g k]d+ jf ej]Ɯ bá;á jf.
gá kl/;slƍs]gflt kl/;sƍs]g kl/;fg'ljwfos]g g eljtƑ+¶ o+ kl/;fo ?ŝlt, tb]j r]t]ŷf sƍ]ŷf g s±yëtƑlƃ
cŴá. g xŴd'Źf bƧ]tƑflt s±yëtƑ] r cs±yëtƑ] r ;ţfhggŴ+ xŴljsŽ/á g sŽtƑá.
cŴ+ cg'ljlwoƃ]gflt ljlgŞoklj]wd]j ;Ɵŋ]ƃ]g æOb+ ;'ų+ pknưlt, OdƸƨ ljlgŞo] Ob+ jŋŽdLÆlt Pj+

25
kl/t'noƃ]g lg;LlbtƑlƃ cŴá. g r cf;gf j'ŪftƑlƃ g cf;gf j'Ūfo ;lƉkftdůn] ljrl/tƑ+, ljgow/] plŪt] ;Ƒf
kl/;f pŪxlt. g jLltxftƑlƃ g ljlgŞoá xfk]tƑá. g s'ƙƮá ;]ljtƑált g cfklų bLk]tƑf. c;fxl;s]g eljtƑlƃ g
;x;fsŽl/gf eljtƑ+¶ ;x;f b'?ųjrg+ g s±yëtƑlƃ cŴá. jrgŋd]gflt b'?ųjfr+ vdg;Ln]g. lxtkl/;lŊgflt lxt]l;gf
lxtuj]l;gf s?)f r s?)fk'Ƒef±uëf r pkŪfk]tƑált co+ kbƀo]lk clwƍfoá. cg;'?ų]gflt g c;'?ų]g. c;'?ų+ j'ŝlt
ljƮflxssyf;řft+ c;'Ɔ/jrg+¶ t+ g s±yëtƑlƃ cŴá. cųf kl/Ʈx]tƑált æljlglŞlgt'+ j"k;d]t'+ ;lŋƧfld g' ±vëf gáÆlt Pj+
cųf kl/Ʈx]tƑᶠcųgá kdf)+ hŽlgtƑlƃ cŴá. k/á kl/Ʈx]tƑált ænlşof g' ±vëf co+ kl/;f, ;ŊŽ ;ţfk]t'+ pbfx' gáÆlt
Pj+ k/á kl/Ʈx]tƑá.
rábs]Ž kl/Ʈx]tƑált æwƙrábs]Ž g' ±vëf gáÆlt Pj+ kl/Ʈx]tƑá. r'lbts]Ž kl/Ʈx]tƑált æwƙr'lbts]Ž g' ±vëf gáÆlt
Pj+ kl/Ʈx]tƑá. cwƙrábs]Ž kl/Ʈx]tƑált tƧ kdf)+ hŽlgtƑ+. ;];];'lk P;]j goá. j'ų+ cxfk]ƃ]gflt rábsr'lbts]lx
j'ųjrg+ cxfk]ƃ]g. cj'ų+ cksŽ;]ƃ]gflt cgá;+ jŴ'+ cƍsŽ;]ƃ]g. dƆá xf;]tƑált dƆá dád"xá kƮlŲtƑá, ægg' ŷ+
s'nk'ųáÆlt pų]h]ŷf cg'oáujų+ syfk]ŷf tƧ cg'oá±uëf ulŲtƑá. eL¿ cƧf;]tƑált oƧ ;ŜdŢ+ jf u)dŢ+ jf cgá;k'Ƒųf
;f/ş+ pƍşlt, tflb;á ædf eflo, ljƧŪá s±yëlx, do+ t] pkŴƘf eljƧfdfÆlt jŷflk cg'oáujų+ syfk]tƑá. růá
lg;]±wëtƑált ck;fb]tƑá tş]tƑá. c;'lr ljefj]tƑált cnƸş ksŽ;]ŷf cfkƸų b];fk]tƑá. ph'dŹj]gflt oá leŋú ph' ;Lnjf
sŽojŘflb/lxtá, ;á dŹj]g]j pkrl/tƑá. wƙ];' r k'Ʈn];' rflt PŴ oá wƙu?s]Ž xált g k'Ʈnu?s]Ž, cod]j wƙ];' r
k'Ʈn];' r dŢųált j]lbtƑá.
366= ;'ų+ ;+;ƆgŴfofltcfbL;' t]g r kg Pj+ ;Ɣƪrf/Lg+ lkodgfku?efjgLo]g cg'ljşs]g ;d'bfx];' ;'ųfbL;'
;'ų+ ;+;ƆgŴfo¶ cfkųfgfkųLg+ ;+;ƆgŴlƃ j]lbtƑ+. cákƙ+ lgbƧgŴfoflt cákƙ+ cŴbƧgŴfo. cŴá ljţfkgŴfoflt cŴá
hŽgfkgŴfo. klk'Şf &kgŴfoflt k'Şf k'ƮnƧ &kgŴfo. cásŽ;sƙ+ rábgŴfoflt jŴ'gf jf cfklųof jf rábgŴfo.
rábgf ;f/)Ŵfoflt bá;fbá;+ ;/fkgŴfo. ;f/)f ;jrgLoŴfoflt bá;fbá;;f/)f ;jrgLos/)Ŵfo. ;jrgLo+
klnaáwŴfoflt ;jrgLo+ æOdƛf cfjf;f k/+ df kŊdLÆlt Pj+ klnaáwŴfo. klnaá±wëf ljlgŞoŴfoflt ljlgŞo+ kfkgŴfo.
ljlgŞoá ;ƃL/)Ŵfoflt bá;fbá;+ ;ƃL/)Ŵfo t'ngŴfo. ;ƃL/)+ &fgfŪfgudgŴfoflt cfklųcgfklųu?snx'sŽklųhŽggŴfo
;Ŝá ;ƕl/Ʈx;ƕlŞgŴfoflt ljlgŞo;ƕlƮx)Ŵfo r¶ ;'ljlglŞtb'lƑlglŞtefjhŽggŴfo rflt cŴá. kŝ]sŪflogá
clj;+jfbsŪflogált OƧl/oflwkŝh]ŪsŪfg] r clj;+jfbsŪfg] r l&tf¶ g t] ck;fb]tƑflt cŴá.
Obflg o] dƆf dƆa'lźgá Pj+ jb]Ɯ'+ æljgoá gfd lsdŴfofÆlt t];+ jrgásŽ;lkbxgŴdų+ bƧ]t'+ ljgoá
;+j/Ŵfofltcflbdfx. tŴ ljgoá ;+j/Ŵfoflt ;snflk ljgokţlų sŽojrLƀf/;+j/Ŵfo. cfhËjlj;'lźkl/oá;fgƧ ;LnƧ
pklgƧoá xált¶ kŝoá xátLlt cŴá. P; goá ;ƑŴ. clkr]Ŵ cljƍl;f/ált kfkk'ţfg+ stfstj;]g lrųljƍl;f/fefjá.
kfd'şlƃ b'Ƒnf t?)kLlt. kLtLlt anjf axnkLlt. kƧźLlt sŽolrųb/yklƍƧlź. ;'vlƃ sŽlosr]tl;s;'v+. tlŤ
b'ljwlƕ ;dflwƧ pklgƧokŝoá xált. ;dfwLlt lrų]sƮtf. oyfe"t`f)bƧglƃ t?)ljkƧgf¶ pboƑo`f)Ƨ]t+ clwjrg+.
lrų]sƮtf lx t?)ljkƧgfo pklgƧokŝoá xált. lglƑbflt l;vfkųf j'ŪfgufldlganjljkƧgf. lj/f±uëflt cl/odƮá.
ljd'ųLlt c/xųmn+. rt'lƑ±wëflk lx cl/odƮá c/xųmnƧ pklgƧokŝoá xált. ljd'lų`f)bƧglƃ kŝj]ŋ)f`f)+.
ljd'lų`f)bƧg+ cg'kfbfkl/lgƑfgŴfoflt ckŝokl/lgƑfgŴfo. ckŝokl/lgƑfgƧ lx t+ kŝoá xált, tƸƨ cg'ƍų] cjƧ+
kl/lgƑflotƑtált. PtbŴf syflt co+ ljgosyf gfd PtbŴf. dƃgflt ljgodƃgf Pj. pklg;flt co+ æljgoá
;+j/ŴfofÆltcflbsŽ k/ƕ/kŝotflk PtbŴfo. ;átfjwfglƃ OldƧf k/ƕ/kŝosyfo ;átfjwfg+. Od+ sy+ ;'ŷf o+ pƍşlt
`f)+, tlƕ PtbŴfo. olbb+ cg'kfbf lrųƧ ljdáŋált oá co+ rt"lx pkfbfg]lx cg'kflbloŷf lrųƧ c/xųmn;řftá ljdáŋá,
;álk PtbŴfo¶ ckŝokl/lgƑfgŴfo Pjflt cŴá.
367= cg'oáujųufyf;' k&dufyf j'ųŴf Pj.
jŴ'+ ljkƸų cfkƸų, lgbfg+ cfsŽ/cs]Žljbá k'Ƒfk/+ g hŽgftLlt æjŴ'ÆlƃcfbLlg æg hŽgftLÆlt kb]g ;Ɨƈá.
æcs]ŽljbáÆlt kbƧ æ; j] tflb;s]ŽÆlt Oldgf ;Ɨƈá. tƨf cod]Ŵ oáhgf _ oá leŋú kf/flhsŽbLg+ jŴ'+ g hŽgflt, rt'lƑw+
ljkƸų g hŽgflt, ;ųljw+ cfkƸų g hŽgflt, æOb+ l;ŋŽkb+ c;'sƸƨ gfd gu/] kţųÆlƃ Pj+ lgbfg+ g hŽgflt, æOb+
k'l/djrg+ Ob+ klŞdjrgÆlƃ k'Ƒfk/+ g hŽgflt, æOb+ st+ Ob+ cstÆlƃ stfst+ g hŽgflt. ;d]g rflt t]g]j k'Ƒfk/+
chŽggƧ ;d]g cţf±)ëg, æstfst+ g hŽgftLÆlt j'ų+ xált¶ Pj+ tfj ghŽgflt_kb]g ;Ƹź ;Ɨƈá j]lbtƑá. o+ kg]t+
æcfsŽ/cs]ŽljbáÆlt j'ų+, tŴ cfsŽ/cs]Žljbált sŽ/)fsŽ/±)ë cs]Žljbá. Olt ƾfo+ jŴ'cfbLlglk g hŽgflt, cfsŽ/Ƨ r cs]Žljbá,
; j] tflb;s]Ž leŋú cklŋált j'ŝlt.
sƙť clws/)ťflt Od];lƕ kbfg+ æg hŽgftLÆlt kb]g]j ;Ɨƈá. co+ kg]Ŵ oáhgf _ t±yëj Olt ƾfo+ sƙť g
hŽgflt, clws/)ť g hŽgflt, ;ųƍsŽ/] ;d±yë rflk cs]Žljbá, /fufbLlx kg /ųá b'Ūá r d"ƭá r, eo]g eof uŞlt, ;ƙáx]g
dáxf uŞlt, /ųųf kg b'Ūųf r %Ɔf bá;f r uŞlt, k/+ ;ţfk]t'+ c;dŴtfo g r ;ţlųs';ná, sŽ/)fsŽ/)bƧg] c;dŴtfo
lgŢlųof r cs]Žljbá cųgá ;lb;fo kl/;fo nźųf nźkŋá, lxl/of kl/aflx/ųf clxl/s]Ž, sŽńs]lx sƙ]lx ;dƉfutųf
sŲsƙá, wƙfbl/ok'Ʈnfbl/ofg+ cefjtá cgfb/á, ; j] tflb;s]Ž leŋú cklŋált j'ŝlt, g kllŋtƑá g cánás]tƑá, g
;ƙlƉŷf OƧl/oflwkŝh]ŪsŪfg] &k]tƑált cŴá. ;'Ŋkŋufyfglƕ oáhgfgoá j'ųgo]g]j j]lbtƑált.

r"ń;śfdjŰgf lglŪtf.

26
 dxf;śfdá

jáx/ƃ]g hŽlgtƑflbjŰgf
368_374= dxf;śfd] _ jŴ'tá jf jŴ'+ ;ŘdtLlt æk&dkf/flhsjŴ' dof lbŪ+ jf ;'t+ jfÆlt jŷf k'g k'lŞodfgá
lg#+l;odfgá æg dof k&dkf/flhsƧ jŴ' lbŪ+, g ;'t+¶ b'ltokf/flhsƧ jŴ' lbŪ+ jf ;'t+ jfÆlt jblt. Pt]g]j go]g
;];jŴ';Řdg+, ljklųtá ljklų;Řdg+ cfklųtá cfklų;Řdgť j]lbtƑ+. oá kg æg]j dof lbŪ+, g ;'tÆlƃ jŷf kŞf
ædofk]t+ lbŪ+ jf ;'t+ jfÆlt jblt, ælbŪ+ jf ;'t+ jfÆlt jŷf kŞf æg lbŪ+ jf g ;'t+ jfÆlt jblt, co+ cjhŽlgŷf
klhŽgflt, klhŽlgŷf cjhŽgftLlt j]lbtƑá. P;]j cţ]gţ+ klr/lt gfd.
375= jŰfjŰált gLnflbjŰfjŰj;]g ;'ŊljƧlŪl;ŋŽkb+ j'ų+. jrgdg'ƍbfglƃ ;ťl/ų+ j'ų+. sŽo;+;Ʈflbųo+
;¿k]g]j j'ų+. Olt Odflg kť d]y'gwƙƧ k'Ƒef±uëf k'Ƒkoá±uëflt j]lbtƑflg.
376= rųfl/ cknásgsƙfgLlt cwƙ]gjƮfbLlg. ;];];'lk P;]j goá. Olt rųfl/ rt'ŊŽlg ;áń; xálƃ.

cultcuƃƑjŰgf
379= ax'hgclxtfo klkƉá xátLlt ljgow/]g lx Pj+ %Ɔflbultof clws/±)ë ljlglŞt] tƸƨ ljxf/] ;Ŝá lƀwf
leşlt. cájfb"khËljlgoá leŋúlgoálk ƀ] efuf xálƃ. pkf;sŽlk pkfl;sŽoálk bf/sŽlk bfl/sŽoálk t];+ cf/ŋb]jtflk t±yëj
lƀwf leşlƃ. ttá e'ƙb]jtf cfƸb sŷf ofj cslgŪƔƪfgá lƀwfj xálƃ. t]g j'ų+ _ æax'hgclxtfo klkƉá xált»k]0
b'ŋŽo b]jdg'ƧfgÆlƃ.
382= lj;dlglƧtált lj;dflg sŽosƙfbLlg lglƧtá. uxglglƧtált ldŞflblŪcƃƮflxslblŪ;řft+ uxg+ lglƧtá.
anjlglƧtált anjƃ] cleţft] leŋÚ lglƧtá.
393= tƧ cjhŽgƃált tƧ jrg+ cjhŽgƃá. pkoáuŴ] jf ;fldjrg+, t+ cjhŽgƃált cŴá.
394= o+ cŴfoflt obŴfo. t+ cŴlƃ ;á cŴá. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

dxf;śfdjŰgf lglŪtf.

slyge]b+

slygcŴtflbjŰgf
403= slyg] _ cŪ dfltsŽlt vƈs] j'ųf kŊdglƃsŽlbsŽ cŪ. klnaáwflg;+;flk k'Ƒ] j'ųf Pj.
404= koáuƧflt rLj/±wëfjgflbgá ;ųljwƧ k'Ƒs/)ƧŴfo oá pbsŽx/)flbs]Ž koá±uëf slo/lt, tƧ koáuƧ.
std] wƙf cgƃ/kŝo]g kŝoált cgfutj;]g cgƃ/f x'ŷf std] wƙf kŝof xáƃLlt cŴá. ;dgƃ/kŝo]gflt ;'Ūú
cgƃ/kŝo]g, cgƃ/kŝod]j cf;Ɖt/+ sŷf k'Şlt. lgƧokŝo]gflt pƍşdfgƧ koáuƧ lgƧo+ cfwf/efj+ pkutf ljo x'ŷf
std] wƙf kŝof xáƃLlt cŴá. pklgƧokŝo]gflt pk]t]g lgƧokŝo]g¶ lgƧokŝod]j pkutt/+ sŷf k'Şlt.
k'/]hŽtkŝo]gflt Oldgf k&d+ pƍƉƧ kŝoefj+ k'Şlt. kŞfhŽtkŝo]gflt Oldgf kŞf pƍşgsƧ kŝoefj+ k'Şlt.
;xhŽtkŝo]gflt Oldgf ck'Ƒ+ crl/d+ pƍşdfgfg+ kŝoefj+ k'Şlt. k'Ƒs/)Ƨflt ±wëfjgflbgá k'Ƒs/)Ƨ. kŝ'źf/Ƨflt
k'/f);ŜflcfbLg+ kŝ'ź/)Ƨ. clwŪfgƧflt slygrLj/flwŪfgƧ. cŴf/Ƨflt slygŴf/Ƨ. dfltsŽgť klnaáwfgťflt cŪƉ+
dfltsŽg+ lƀƉť klnaáwfg+. jŴ'Ƨflt ;Ŝflcflbgá slygjŴ'Ƨ¶ ;];+ j'ųgod]j.
Pj+ oť nưlt oť g nưlt, ;Ƒ+ k'lŞŷf Obflg o+ oƧ nưlt, tb]j bƧ]ƃá k'Ƒs/)+ koáuƧfltcflbgf go]g
ljƧşgdfx. tƧŴá _ o+ j'ų+ ækoáuƧ std] wƙfÆltcflb, tŴ j'ŝt], k'Ƒs/)+ koáuƧ cgƃ/kŝo]g kŝoá,
;dgƃ/lgƧopklgƧokŝo]g kŝoá. koáuƧ lx ;ųljwlƕ k'Ƒs/)+ oƨf t]g koá±uëg lgƎfb]tƑƧ k'Ƒs/)ƧŴfo ;á koá±uëf
slo/lt, tƨf Od]lx rt"lx kŝo]lx kŝoá xált. k'/]hŽtkŝo] kg]; plŹŪwƙ];' Pswƙlƕ g nelt, cţbŴ' k'Ƒs/)Ƨ ;o+
k'/]hŽtkŝoá xált, koá±uë ;lt k'Ƒs/)Ƨ lgƎşgtá t]g j'ų+ _ ækoá±uëf k'Ƒs/)Ƨ k'/]hŽtkŝo]g kŝoáÆlt. kŞfhŽtkŝo+

27
kg nelt, t]g j'ų+ _ æk'Ƒs/)+ koáuƧ kŞfhŽtkŝo]g kŝoáÆlt. kŞf pƍşgsƧ lx k'Ƒs/)Ƨ cŴfo ;á koá±uëf
slo/lt. ;xhŽtkŝo+ kg dfltsŽklnaáwflg;+;;řft] kƉ/; wƙ] &k]ŷf cţá koáufbL;' Ps]Žlk wƙá g nelt, t] Pj lx
kƉ/; wƙf ;x slygŴf/]g Pstá lgƎşƃLlt cţdţ+ ;xhŽtkŝof xálƃ. t]g j'ų+ _ ækƉ/; wƙf ;xhŽtkŝo]g
kŝoáÆlt. Pt]g'kfo]g ;ƑkbljƧşgflg j]lbtƑflg.

k'Ƒs/)lgbfgflbljefujŰgf
405= k'Ƒs/)+ Ƹslgbfglƃcflbk'ŞfljƧşg+ pųfgd]j.
406_7= ækoá±uëf ƸslgbfgáÆltcfbL;' k'ŞfƀoljƧşg];' x]t'lgbfgá kŝolgbfgált PŴ % rLj/flg x]t' r]j kŝoá
rflt j]lbtƑflg. k'ƑkoáufbLglŤ ;Ƒ];+ tflgo]j x]t', tflg kŝoá. g lx %lƑ±wë rLj/] c;lt koá±uëf clŴ, g
k'Ƒs/)fbLlg, tƨf ækoá±uëf x]t'lgbfgáÆltcflb j'ų+.
408= ;śxjf/] _ jrLe]b]gflt æOdfo ;Ŝflof, Oldgf pų/f;ś]g, Oldgf cƃ/jf;s]g slyg+ cŴ/fdLÆlt Pt]g
jrLe]b]g. sltd"nflbk'ŞfljƧşg] _ lsl/of dŢ]lt kŝ'źf/á r]j clwŪfgť.
411= jŴ'ljkƉ+ xátLlt cslƍob'Ƨ+ xált. sŽnljkƉ+ gfd cş bfos]lx lbƉ+ Ʃ] ;Ŝá slygŴf/sƧ b]lt.
s/)ljkƉ+ gfd tbx]j l%lƆŷf cst+.

slygflbhŽlgtƑljefujŰgf
412= slyg+ hŽlgtƑlƃcflbk'Şfo ljƧşg] _ t];ţ]j wƙfglƃ o];' ¿kflbwƙ];' ;lt slyg+ gfd xált, t];+ ;dáwfg+
ldƧLefjá. gfd+ gfdsƙlƃcflbgf kg æslygÆlƃ Ob+ ax";' wƙ];' gfddų+, g k/dŴtá Ps]Ž wƙá cŴLlt bƧ]lt.
rt'jL;ltof cfsŽ/]xLlt æg plƟlvtdų]gfÆltcfbLlx k'Ƒ] j'ųsŽ/±)ëlx. ;ų/;lx cfsŽ/]xLlt æcxt]g cŴt+ xált
slygÆlƃcfbLlx k'Ƒ] j'ųsŽ/±)ëlx. lgldųsƙfbL;' o+ jųƑ+ ;Ƒ+ slygŋƈsjŰgfo+ j'ų+.
416= Ps'ƍfbf Pslg/áwflt pƍşdfgflk Pstá pƍşlƃ, lg?Ţdfgflk Pstá lg?Ţlƃ. Ps'ƍfbf gfgflg/áwflt
pƍşdfgf Pstá pƍşlƃ, lg?Ţdfgf gfgf lg?Ţlƃ. Ƹs j'ų+ xált ;Ƒ]lk cŴf/]g ;Ƹź Pstá pƍşlƃ, cŴf/] lx ;lt
pźf/á gfd. lg?Ţdfgf kg]Ŵ k'l/df ƀ] cŴf/]g ;Ƹź Pstá lg?Ţlƃ, pźf/efj+ kfk')lƃ. cŴf/Ƨ lx lg/á±wëf Pt];ť
pźf/efjá Psŋ±)ë xált, Ot/] gfgf lg?Ţlƃ. t];' pźf/efj+ kų];'lk cŴf/á ltŪlto]j. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

;dƃkf;flbsŽo ljgo;+jŰgfo

slyge]bjŰgf lglŪtf.

kţlųjƮjŰgf lglŪtf.

pkflnkťs+

clglƧtjƮjŰgf
417= pkflnkŤ];' sltlx g' ±vëf eƃ]lt k'Şfo co+ ;Ɨƈá. ±yë/á ls/ /xáutá ;Ƒflg Odflg kťsŽlg cfjş]ŷf
æeujƃ+ bflg k'lŞŷf Od];+ lgƧfo j;gsŽbLg+ cŴfo tƸƃ &k]ƧfdLÆlt eujƃ+ pk;Řldŷf æsltlx g' ±vëf eƃ]Æltcflbgf go]g
kŤ] k'lŞ. t];+ ljƧşg] pká;y+ g hŽgftLlt gjljw+ pká;y+ g hŽgflt. pká;ysƙ+ g hŽgftLlt cwƙ]gjƮflbe]b+ rt'lƑw+
pká;ysƙ+ g hŽgflt. kfltdáŋ+ g hŽgftLlt ƀ] dfltsŽ g hŽgflt. kfltdáŋúŹ];+ g hŽgftLlt leŋÚg+ kťljw+ leŋúgLg+
rt'lƑwlƃ gjljw+ kfltdáŋúŹ];+ g hŽgflt.
kjf/)+ g hŽgftLlt gjljw+ kjf/)+ g hŽgflt. kjf/)fsƙ+ g hŽgftLlt cwƙ]gjƮflbe]b+ rt'lƑw+ kjf/)fsƙ+ g
hŽgflt.
cfkųfgfkƸų g hŽgftLlt tƸƨ tƸƨ l;ŋŽkb] lglŹŪ+ cfklųť cgfklųť g hŽgflt.
cfkƉá sƙstált cfkƸų cfkƉá tƍŝofj ;Ŝ]g sƙ+ st+ xált.

28
 gƍlƍƧƘgjƮjŰgf
420= sƙ+ gƍlƍƧƘ]tƑlƃ co+ oƨf cg'nádjų] g jųlt, tƨf gfƧ sƙ+ klƍƧƘ]tƑ+¶ ;/şús]Žj ljƧş]tƑált
cŴá.
421= ;r] pkfln ;Ŝá ;dƮs/)Loflg sƙflg s/átLlt ;r] ;dƮ]lx s/)Loflg pká;yfbLlg sƙflg s/ált,
pká;ykjf/)fbL;' lx l&tf;' pkŴƘá g bftƑá. ;r] lx ;Ŝá cŝo+ b];fk]ŷf ;Ŝ;fdƸƮ s/ált, lt)jŴf/s;dy+ jf sŷf
pká;ykjf/)+ s/ált Pj¿k+ ;dƮs/)Lo+ gfd sƙ+ xált. tŶ r]lt ;r] tflb;] sƙ] leŋúgá gŋdlt, lbŪfljsƙlƕ sŷf
tyf¿kf ;fdƮL pk]tƑf, Pj+ ljnádƮfxá g ulŲtƑá. oŶ kg pźƙ+ plƑgo+ ;Ŵ' ;f;g+ bLk]lƃ, tŴ lbŪfljsƙ+ g jũlt,
klaflxŷf kŊldtƑ+.
plƧtdƃL rflt náebá;dáxdfg'ƧƉ+ jfr+ efl;tf sŲjfrá cgŴsbLkgá. lglƧthƍLlt cųgá wƙtfo pƧbo'ų+
efl;t'+ g ;Ŋ]Žlt¶ cy ±vëf ædof ;Ƹź /fhŽ Pj+ s±yël;, c;'sdxfdųá Pj+ s±yël;, c;'s]Ž gfd dƞ+ cfrl/oá jf pkŢfoá jf
t]lks]Ž dof ;Ƹź Pj+ s±yë;LÆlt Pj+ cţ+ lgƧfo hƍlt. g r ef;fg';lƈs';nált syfg';lƈjrg] r ljlgŞofg';lƈjrg] r
cs';ná xált. g oyfwƙ] oyfljgo]lt g e"t]g jŴ'gf cfkƸų ;f/]ŷf ráb]tf xált.
pƧfb]tf xátLlt æcƛfs+ cfrl/oá dxft]lks]Ž k/dwƙslys]ŽÆltcflbgf go]g Psŝ+ pƧfb]lt. b'ltokb] æcfkƸų
Ƹs ;á g hŽgftLÆltcflbgf Psŝ+ ck;fb]lt. cwƙ+ uŲftLlt clgƜflgskŋ+ uŲflt. wƙ+ klafxtLlt lgƜflgskŋ+
klafxlt. ;Ɩť ax'+ ef;tLlt ax'+ lg/Ŵssy+ s±yëlt.
k;ƞ kjųf xátLlt cglŢŪá ef/] cgf/álkt] s]jn+ dfg+ lgƧfo cŢáŴl/ŷf cglwsŽ/] s±yëtf xált. cgásŽ;sƙ+
sŽ/]ŷflt cásŽ;sƙ+ csŽ/]ŷf kjųf xált. g oyflblŪof Ɠfstf xátLlt oƧ cųgá lblŪ t+ k'/ŋŷf g Ɠfstf nƸź lglŋlkŷf
coyfe'ŝ+ cwƙfbL;' wƙflbnlźs]Ž x'ŷf s±yëtf xátLlt cŴá.

jáxf/jƮjŰgf
424= cfklųof koáu+ g hŽgftLlt æco+ cfklų sŽoƍoáuf, co+ jrLkoáufÆlt g hŽgflt. cfklųof j"k;d+ g
hŽgftLlt æco+ cfklų b];gfo j"k;dlt, co+ j'Ūfg]g, co+ g]j b];gfo g j'Ūfg]gfÆlt g hŽgflt. cfklųof g
ljlgŞos';ná xátLlt æOdƸƨ jŴ'Ƹƨ co+ cfkųLÆlt g hŽgflt, bá;fg'¿k+ cfkƸų pźl/ŷf kltŪfk]t'+ g ;Ŋ]Žlt.
clws/);d'Ūfg+ g hŽgftLlt æOb+ clws/)+ cŪf/; e]bs/jŴ"lg lgƧfo ;d'Ūflt, Ob+ rtƧá ljklųoá, Ob+ kť
jf ;ų jf cfklųŋƈ], Ob+ rųfl/ ;Ŝlsŝflg lgƧfo ;d'ŪftLÆlt g hŽgflt. koáu+ g hŽgftLlt æOb+ clws/)+
ƀfb;d"nƍoáu+, Ob+ r'Ź;d"nƍoáu+, Ob+ %d"nkoáu+, Ob+ Psd"nkoáuÆlƃ g hŽgflt. clws/)fglŤ oyf;s+d"nd]j koáuf
gfd xálƃ, t+ ;Ƒlƕ g hŽgftLlt cŴá. j"k;d+ g hŽgftLlt æOb+ clws/)+ ƀLlx ;d±yëlx j"k;dlt, Ob+ tLlx, Ob+ rt"lx,
Ob+ Ps]g ;d±yëg j"k;dtLÆlt g hŽgflt. g ljlgŞos';ná xátLlt clws/)+ ljlglŞlgŷf ;dy+ kfk]t'+ g hŽgflt.
sƙ+ g hŽgftLlt tşgLoflb ;ųljw+ sƙ+ g hŽgflt. sƙƧ s/)+ g hŽgftLlt æOb+ sƙ+ Oldgf gLxf/]g sŽtƑÆlƃ
g hŽgflt. sƙƧ jŴ'+ g hŽgftLlt æOb+ tşgLoƧ jŴ', Ob+ lgoƧfbLgÆlƃ g hŽgflt. jųlƃ ;ų;' sƙ];' x]Ūf rt'Ɖ+ sƙfg+
cŪf/;ljw+ ltljwƧ r pŋ]kgLosƙƧ t]rųfnL;ljw+ jų+ g hŽgflt. sƙƧ j"k;d+ g hŽgftLlt æoá leŋú jų] jlųŷf ofrlt,
tƧ sƙ+ klƍƧƘ]tƑ+, cŝoá b];fk]tƑáÆlt g hŽgflt.
jŴ'+ g hŽgftLlt ;ųƉ+ cfklųŋƈfg+ jŴ'+ g hŽgflt. lgbfg+ g hŽgftLlt æOb+ l;ŋŽkb+ OdƸƨ gu/] kţų+, Ob+
OdlƨÆlƃ g hŽgflt. kţƸų g hŽgftLlt kţlųcg'kţlųcg'ƍƉkţlųj;]g ltljw+ kţƸų g hŽgflt. kbkŝfeŪ+ g hŽgftLlt
;ƙ'vf sŽtƑ+ kb+ g hŽgflt. æa'źá eujfÆlt jųƑ] æeujf a'źáÆlt x]Ūúkl/o+ sŷf kb+ oáh]lt.
cs';ná r xált ljgo]lt ljgokflńoť cŪsyfoť cs';ná xált.
`Ƹų g hŽgftLlt ;ř]ktá lx b'ljwf `lų _ æP;f `ųLÆlt Pj+ lglŹŪf r clglŹŪf r. tŴ of Pj+ clglŹŪf, ;f
æsƙ`lųÆ gfd xált. of lglŹŪf, ;f æsƙkfb`lųÆ gfd, t+ ;Ƒ]g ;Ƒ+ `Ƹų g hŽgflt. `lųof s/)+ g hŽgftLlt gj;'
&fg];' sƙ`lųof s/)+ g hŽgflt, ƀL;' &fg];' sƙkfb`lųof. `lųof cg'Ƨfjglƃ æOldƧf `lųof PsŽ cg'Ƨfjgf, OldƧf
ltƧáÆlt g hŽgflt. `lųof ;dy+ g hŽgftLlt ƾfo+ ;ltljgoá, cd"ƭljgoá, tƧkflkol;sŽ, lt)jŴf/s]Žlt rt'lƑ±wëf ;d±yëf
`lųof ljgf g xált, t+ `lųof ;d±yëflt g hŽgflt. `lųof j"k;d+ g hŽgftLlt o+ clws/)+ Oldgf rt'lƑ±wëg `lų;d±yëg
j"k;dlt, tƧ t+ j"k;d+ æco+ `lųof j"k;dá stáÆlt g hŽgflt.
;'ų+ g hŽgftLlt petáljeś+ g hŽgflt. ;'ųfg'nád+ g hŽgftLlt rųf/á dxfkb];] g hŽgflt. ljgo+ g hŽgftLlt
vƈskl/jf/+ g hŽgflt. ljgofg'nád+ g hŽgftLlt rųf/á dxfkb];]o]j g hŽgflt. g r &fgf&fgs';nált sŽ/)fsŽ/)s';ná g
xált.
wƙ+ g hŽgftLlt &k]ŷf ljgolks+ cj;];+ lksƀo+ g hŽgflt. wƙfg'nád+ g hŽgftLlt ;'ųlƃs] rųf/á dxfkb];] g
hŽgflt. ljgo+ g hŽgftLlt vƈskl/jf/d]j g hŽgflt. ljgofg'nád+ g hŽgftLlt rųf/á dxfkb];] g hŽgflt. petáljeśf

29
kg]Ŵ c;ślxtf xálƃ, tƨfo+ s'?lƆo+ j'ų+ _ æljgolƃ ;sn+ ljgolks+ g hŽgftLÆlt t+ g ux]tƑ+. g r k'Ƒfk/s';ná
xátLlt k'/]syfo r kŞfsyfo r cs';ná xált. ;];+ ;ƑŴ j'ųklkŋj;]g `]Ɯųf k'Ƒ] ksŽl;tųf r pųfgd]jflt.

clglƧtjƮgƍlƍƧƘgjƮjáxf/jƮjŰgf lglŪtf.

lbŪfljsƙjƮjŰgf
425= lbŪfljsƙjƮ] _ lbŪfljsƙflt lbŪLg+ cfljsƙflg¶ nlźƍsŽ;gflg cfklųb];gf;řftfg+ ljgosƙfgd]t+
clwjrg+. cgfklųof lbƸŪ cflj s/átLlt cgfklųd]j cfkųLlt b];]tLlt cŴá cb];gfufldlgoflt u?sŽklųof lbƸŪ
cfljs/ált¶ ;Ŝflb;];ť kf/flhsť b];]tLlt cŴá. b]l;tfoflt nx'sŽklųoflk b]l;tfo lbƸŪ cfljs/ált¶ b]l;t+ k'g b];]tLlt
cŴá.
rt"lx kťlx lblŪlƃ oyf rt"lx kťlx lblŪ cfljstf xált, Pj+ cfljs/ált¶ rųf/á kť hgf Pstá cfkƸų
b];]ƃLlt cŴá. dgádfg;]gflt dg;řft]g dfg;]g lbƸŪ cfljs/ált¶ jrLe]b+ csŷf lrų]g]j cfkƸų b];]tLlt cŴá.
gfgf;+jf;sƧflt nlźgfgf;+jf;sƧ jf sƙgfgf;+jf;sƧ jf ;lƃs] lbƸŪ cfljs/ált¶ cfkƸų b];]tLlt cŴá.
gfgf;Ldfoflt ;dfg;+jf;sƧflk gfgf;Ldfo l&tƧ ;lƃs] cfljs/ált. dfńs;Ldfo lx l&t]g ;Ldƃl/sŽo l&tƧ ;Ldƃl/sŽo
jf l&t]g cljƍjf;;Ldfo l&tƧflk cfkƸų b];]t'+ g jũlt. ckstųƧflt plŋųsƧ jf, oƧ jf pká;ykjf/)f &lktf xálƃ,
tƧ ;lƃs] b];]tLlt cŴá.
430= gfn+ cásŽ;sƙ+ sŽt'lƃ g kl/oų+ sŽt'+¶ g sŽtƑlƃ cŴá. Owflk ckstųá plŋųs]Ž r &lktpká;ykjf/±)ëf
r. rfjgflwƍfoált ;f;gtá rfj]t'sŽdá.
432= dƆųf dád"xųflt dƆefj]g dád"xefj]g ljƧlştlƕ hŽlgt'+ c;dŴá, s]jn+ cųgá dád"xefj+ ksŽ;]ƃáo]j k'Şlt
pƙųs]Ž ljo. kflkŞált æPj+ d+ hgá ;Ƙfj]ƧtLÆlt kflksŽo OŞfo k'Şlt. kl/ejflt kl/ej+ cf/ák]t'sŽdá x'ŷf k'Şlt.
cţƓfs/±)ë;'lk P;]j goá. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt. cųfbfgjƮ] r w'tśjƮ] r o+ jųƑ+ l;of, t+ ;Ƒ+ x]Ūf j'ųd]j.

lbŪfljsƙjƮjŰgf lglŪtf.

d';fjfbjƮjŰgf
444= d';fjfbjƮ] _ kf/flhs+ uŞtLlt kf/flhsufdL¶ kf/flhsŽklųefj+ kfk')ftLlt cŴá. Ot/];'lk P;]j goá.
tŴ c;ƃpųl/dg'Ƨwƙf/árgd';fjfbá kf/flhsufdL, cd"ns]g kf/flhs]g cg'ź+;gd';fjfbá ;Ŝflb;];ufdL, æoá t] ljxf/]
j;tLÆltcflbgf kl/ofo]g hŽgƃƧ j'ųd';fjfbá y'ƟŝoufdL, chŽgƃƧ b'ŊufdL, æ;ƕhŽgd';fjfb] kflrlųoÆlƃ cfutá
kflrlųoufdLlt j]lbtƑá.
cbƧg]gflt ljgow/Ƨ cbƧg]g. slƍofslƍo];' lx s'Ŋúŝ] pƍƉ] ljgow/+ lbƩf slƍofslƍoefj+ klk'lŞŷf cslƍo+
kxfo slƍo+ s/]Ɯ, t+ ckƧƃá kg cslƍolƕ slƍolƃ s/áƃá cfkşlt. Pj+ cfklştƑ+ cfkƸų ljgow/Ƨ bƧg]g gfkşlt,
cbƧg]g]j cfkşlt, t]g j'ų+ æcbƧg]gfÆlt. cƧjg]gflt Psljxf/]lk j;ƃá kg ljgow/Ƨ pkŪfg+ uƄf slƍofslƍo+
ck'lŞŷf jf cţ];ť j'ŝdfg+ c;')ƃá cfkşlto]j, t]g j'ų+ æcƧjg]gfÆlt. k;'ųstflt k;'ųstfo. ;xuf/;]ƜlŤ
k;'ųsefj]glk cfkşlt. cslƍo] slƍo;lţtfo cfkşƃá kg tyf;ţL cfkşlt. ;lt;ƙá;f Ps/ųfltŊdflbj;]g cfklştƑ+
cfkşlt. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

d';fjfbjƮjŰgf lglŪtf.

leŋúgájfbjƮjŰgf
450= leŋúlgjƮ] _ cnfefoflt rt'Ɖ+ kŝofg+ cnfeŴfo¶ oyf kŝo] g nelƃ, tyf kl/;Ŋlt jfodtLlt cŴá.
cgŴfoflt cgŴ+ sln;f;g+ cf/ák]ƃá kl/;Ŋlt. cjf;foflt cjf;Ŵfo¶ oƸƨ ufd±vëų] j;lƃ, ttá gLx/)Ŵfo. ;ƕoáh]tLlt
c;źƙkl;]jgŴfo ;ƕoáh]lt.
451= æsltlx g' ±vëf eƃ] cś]lx ;dƉfutfo leŋúlgof sƙ+ sŽtƑÆlƃ ;ųƉ+ sƙfg+ cţt/+ ;ƈfo k'Şlt.
454= g ;fsŞftƑált slƍofslƍogfd¿kkl/Ş]b;dyljkƧgflbe]bá syfdƮá g s±yëtƑá. oƨf kg vL)f;já leŋú

30
g lj;+jfb]lt, tyf¿kƧ syfdƮƧ ;fdL x'ŷf s±yëlt, g Ot/ᶠtƨf k&dkťs] æg c;]ŋ]gfÆlt kllŋlkŷf b'ltokťs]
æc;]ŋ]gfÆltcflb j'ų+.
g cŴkl;lƘbfkųált cŪsyfo kl;lƘbfkųá ke]but`f)ƍųá g xált. g wƙkl;lƘbfkųált kflńwƙ]
kl;lƘbfkųá g xált. g lg?lųkl;lƘbfkųált jáxf/lg?lųo+ kl;lƘbfkųá g xált. g klefgkl;lƘbfkųált oflg
tflg klefg;řftflg cŴkl;lƘbfbLlg `f)flg, t];' kl;lƘbfkųá g xált. oyfljd'ų+ lrų+ g kŝj]lŋtflt rt'Ɖ+
mnljd'ųLg+ j;]g oyfljd'ų+ lrų+ PsÚgjL;lte]bfo kŝj]ŋ)fo g kŝj]lŋtf xált. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

leŋúgájfbjƮjŰgf lglŪtf.

pƑflxsjƮjŰgf
455= pƑflxsjƮ] _ g cŴs';nált g cŪsyfs';nᶠcŴ'źf/] %]s]Ž g xált. g wƙs';nált cfrl/od'vtá
cg'Ʈlxtųf kflńo+ g s';ná, g kflń;"/á. g lg?lųs';nált ef;ƃ/jáxf/] g s';ná. g Ɠŧgs';nált l;lynwlgtflbj;]g
kl/důnƓŧgf/ákg] s';ná g xált¶ g cŋ/kl/Ş]b] lgk'±)ëflt cŴá. g k'Ƒfk/s';nált cŴk'Ƒfk/] wƙk'Ƒfk/] lg?lųk'Ƒfk/]
Ɠŧgk'Ƒfk/] k'/]syfkŞfsyf;' r g s';ná xált.
s]ŽwgáltcfbLlg oƨf s]ŽwfbLlx clee"tá sŽ/)fsŽ/)+ g hŽgflt, ljlglŞt'+ g ;Ŋ]Žlt, tƨf j'ųflg. k;f/]tf xált gá
;f/]tflt dáx]tf xált, g ;ltpƍfb]tf¶ rábsr'lbtsŽg+ sy+ dáx]lt lkbxlt g ;f/]tLlt cŴá. ;];d]Ŵ pƑflxsjƮ]
pųfgd]jflt.

pƑflxsjƮjŰgf lglŪtf.

clws/)j"k;djƮjŰgf
457= clws/)j"k;djƮ] _ k'Ʈnu? xátLlt æco+ d] pkŢfoá, co+ d] cfrl/oáÆltcfbLlg lrƃ]ŷf tƧ ho+
cfsřdfgá æcwƙ+ wƙáÆlt bLk]lt. ;Ŝu? xátLlt wƙť ljgoť cd'lťŷf ljlglŞgƃá ;Ŝu?s]Ž gfd xált. rLj/fbLlg
ux]ŷf ljlglŞgƃá cfld;u?s]Ž gfd xált, tflg cƮx]ŷf oyfwƙ+ ljlglŞgƃá ;źƙu?s]Ž gfd xált.
458= kťx'kfln cfsŽ/]xLlt kťlx sŽ/±)ëlx ;Ŝá leşlt _ sƙ]g, pŹ];]g, jáx/ƃá, cg'Ƨfjg]g, ;nfsƮfx]gflt.
PŴ sƙ]gflt cknásgfbL;' rt";' sƙ];' cţt/]g sƙ]g. pŹ];]gflt kť;' kfltdáŋúŹ];];' cţt/]g pŹ];]g. jáx/ƃált
syoƃᶠtflx tflx pkkųLlx æcwƙ+ wƙáÆltcfbLlg cŪf/; e]bs/jŴ"lg bLk]ƃá cg'Ƨfjg]gflt ægg' t'ƛ] hŽgfy dƞ+ pŝfs'nf
kƑlhtefj+ ax'Ƨ'tefjť, dflb;á gfd pźƙ+ plƑgo+ ;Ŵ' ;f;g+ ufx]Ɯflt lrųlƕ pƍfb]t'+ t'ƛfs+ o'ų+, Ƹs dƞ+ cjLlr
gLn'ƍnjgldj ;Ltná, lsdx+ ckfotá g efofdLÆltcflbgf go]g sŰd"n] jrLe]b+ sŷf cg'Ƨfjg]g. ;nfsƮfx]gflt Pj+
cg'Ƨfj]ŷf t];+ lrų+ pkŴƘ]ŷf clgjlųwƙ] sŷf æuŲy Od+ ;nfsÆlƃ ;nfsƮfx]g.
PŴ r sƙd]j pŹ];á jf kdf)+, jáxf/fg'Ƨfjg;nfsƮfxf kg k'Ƒefuf. cŪf/;jŴ'bLkgj;]g lx jáx/ƃ] tŴ
?lrhggŴ+ cg'Ƨfj]ŷf ;nfsŽo uflxtfolk cleƉáj xált ;Ŝá. obf kg Pj+ rųf/á jf clt/]s] jf ;nfs+ ufx]ŷf cfj]l)s+
sƙ+ jf pŹ];+ jf s/ált, tbf ;Ŝá leƉá gfd xált. Olt o+ ;Ŝe]bsŋƈsjŰgfo+ cjár'ƛf æPj+ cŪf/;;' jŴ";' o+lslť
Pslƕ jŴ'+ bLk]ŷf t]g t]g sŽ/±)ëg ‚Od+ uŲy, Od+ /ár]yfƒlt ;ţfk]ŷf ;nfs+ ufx]ŷf lj;'+ ;Ŝsƙ] st] ;Ŝá leƉá xált.
kl/jf/] kg ‚kťlx, pkfln, cfsŽ/]lx ;Ŝá leştLƒltcflb j'ų+. tƧ Oldgf Ow j'ų]g ;Ŝe]bnŋ±)ëg cŴtá gfgfs/)+ glŴ.
t+ kgƧ gfgfs/)fefj+ tŴ]j ksŽ;loƧfdfÆlt, Ʃfo+ ksŽl;tá xált.
kţų]tlƃ kţų+ Pt+. ŏ kţų+< jųŋƈs]. tŶ lx r'Ź; vƈsjųflg kţųflg. t]gfx _ ækţų]t+, pkfln, dof
cfuƃ'sŽg+ leŋÚg+ cfuƃ'sjųÆlƃcflb. Pjlƕ ±vëf pkfln ;Ŝ/flh xált, gá r ;Ŝe]bált Pųfjtf lx ;Ŝ/flhdųd]j xált, g
tfj ;Ŝe]bᶠcg'k'Ƒ]g kg co+ ;Ŝ/flh jŬdfgf ;Ŝe]bfo ;+jųtLlt cŴá. oyf/ųlƃ /lųkl/df)fg'¿k+¶ oyf±yë/lƃ cŴá.
cfj]lgefj+ sl/ŷflt lj;'+ jjŴfg+ sl/ŷf. sƙfsƙflg s/áƃLlt ck/fk/+ ;Ŝsƙ+ pkfbfo v'ŹsŽlg r]j dxƃflg r sƙflg
s/álƃ. ;];d]Ŵflk clws/)j"k;djƮ] pųfgd]j.

;Ŝe]bsjƮƀojŰgf
459= ;Ŝe]bjƮƀo] _ ljlgwfo lbƸŪ sƙ]gflt t];' cwƙfbL;' cwƙfboá Pt]lt Pj+lblŪs]Žj x'ŷf t+ lbƸŪ ljlgwfo t]
wƙflbj;]g bLk]ŷf lj;'+ sƙ+ s/ált. Olt o+ ljlgwfo lbƸŪ sƙ+ s/ált, t]g Pj+ st]g ljlgwfo lbƸŪ sƙ]g ;Ƹź kťśflg

31
xálƃ, æOd]lx ±vëf pkfln kťxś]xLÆlt cod]sƸƨ kťs] cŴoáhgf Pt]g go]g ;ƑkťsŽlg j]lbtƑflg. PŴflk r jáxf/flb
cśųo+ k'Ƒefuj;]g]j j'ų+. sƙ'Ź];j;]g kg ct]lsŞtf j]lbtƑf. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]j. g x]Ŵ lslť clŴ o+ k'Ƒ] cj'ųgo+.

cfjfl;sjƮjŰgf
461= cfjfl;sjƮ] _ oyfet+ lglŋųált oyf cfxl/ŷf &lktá.
462= ljgoƓfs/)flt ljgokŤ] ljƧşgf. kl/)fd]tLlt lgofd]lt bLk]lt s±yëlt. ;];d]Ŵ pųfgd]j.

slygŴf/jƮjŰgf
467= slygŴf/jƮ] _ cátdl;s]Žlt cƈsŽ/utᶠtlŤ jƆƃƧ dťkfbfbL;'lk gnf+ klxţ]Ɯ. c;dƉfx/ƃált
lsŝok;'tųf jƆg+ c;dƉfx/ƃá. ;'ųált lgŹ+ cáŊƃá. PsŽjųált Pstá cfjųá ;kųkŋ] l&tá j]/L lj;efuk'Ʈná j'ŝlt¶
co+ cjlƆoá. colŤ jlƆodfgá kfb]glk kx/]Ɯ. cţljlxtált cţ+ lrƃodfgá.
vfbƃált lkŪvşsŽbLlg vfbƃá. pŝf/ť kƧfjť s/áƃá cgásŽ;utųf cjlƆoá. plŋųs]Žlt ltlj±wëglk
pŋ]kgLosƙ]g plŋųs]Ž cjlƆoá. tşgLoflbsƙstf kg rųf/á jlƆtƑf. pká;ykjf/)flk t]lx ;Ƹź nưlƃ. cflbtá
kŪfo r j'ų];' cjlƆo];' gƮť plŋųsť jƆƃƧ]j cfklų. Ot/];+ kg c;f?ƍŪ]g r cƃ/f j'ųsŽ/±)ëg r jƆgf kllŋųf.
Otá k/+ kŞfpk;ƕƉfboá b;lk cfklųjŴ'efj]g]j cjlƆof. t] jƆƃƧ lx lgod]g]j cfklų. Olt Od];' kť;' kťs];' t]/;
hg] jƆƃƧ cgfklų, ƀfb;Ɖ+ jƆgfo cfklų.
468= cfrl/oá jlƆoált kƑşŽrl/oá pk;ƕbfrl/oá lgƧofrl/oá pŹ];frl/oá cájfbfrl/oált co+ kťlj±wëflk
cfrl/oá jlƆoá. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

slygŴf/jƮjŰgf lglŪtf.

lglŪtf r pkflnkťsjŰgf.

cfklų;d'ŪfgjŰgf
470= clrųs]Ž cfkştLltcfbL;' ;x;]ƜflbkŰlųjş+ c;lťŝ cfkşƃá clrųs]Ž cfkşlt, b];]ƃá ;lrųs]Ž j'Ūflt.
o+lslť ;lťŝ cfkşƃá ;lrųs]Ž cfkşlt, lt)jŴf/s]g j'Ūxƃá clrųs]Ž j'Ūflt. k'Ƒ] j'ųd]j lt)jŴf/s]g j'Ūxƃá clrųs]Ž
cfkşlt, clrųs]Ž j'Ūflt. Ot/+ b];]ƃá ;lrųs]Ž cfkşlt, ;lrųs]Ž j'Ūflt. æwƙbfg+ s/ádLÆlt kb;áwƙfbLlg s/áƃá
s';nlrųá cfkşlt, æa'źfg+ cg';f;Ƹg s/ádLÆlt pbƮlrųá b];]ƃá s';nlrųá j'Ūflt. bádglƧs]Ž x'ŷf b];]ƃá cs';nlrųá
j'Ūflt, lt)jŴf/s]g lgŹfutáj j'Ūxƃá cƓfstlrųá j'Ūflt. Ƹe;fkgfbLlg sŷf æa'źfg+ ;f;g+ s/ádLÆlt ;ádglƧs]Ž b];]ƃá
cs';nlrųá cfkşlt, s';nlrųá j'Ūflt. bádglƧs]Žj b];]ƃá cs';nlrųá j'Ūflt, j'ųgo]g]j lt)jŴf/s]g j'Ūxƃá cƓfstlrųá
j'Ūflt. lgŹáŊƃ;do] ;xuf/;]Ɯ+ cfkşƃá cƓfstlrųá cfkşlt, j'ųgo]g]j kg]Ŵ æs';nlrųá j'ŪftLÆltcflb j]lbtƑ+.
k&d+ kf/flhs+ sltlx ;d'Ūfg]xLltcflb k'Ƒ] j'ųgoųf pųfgd]j.
473= rųf/á kf/flhsŽ sltlx ;d'Ūfg]xLltcfbL;' pŊŪkl/Ş]btá o+ o+ ;d'Ūfg+ oƧ oƧ nưlt, t+ ;Ƒ+ j'ųd]j
xált.

cfklų;d'ŪfgjŰgf lglŪtf.

ck/b'ltoufyf;śl)s+

‘ 1’ sŽlosŽlbcfklųjŰgf
474= æslt cfklųoá sŽlosŽÆltcflbufyfg+ ljƧşg] % cfklųoá sŽlosŽlt cƃ/k]Ɯfn] rt'Ŵ]g cfklų;d'Ūfg]g %

32
cfklųoá cfkşlt, æleŋú d]y'g+ wƙ+ kl;]jlt, cfklų kf/flhsƧfÆltcflbgf go]g j'ųfklųoá. sŽoƀf/] ;d'lŪtųf lx Ptf
sŽlosŽlt j'ŝlƃ. % jfrl;sŽlt tƸƨo]j cƃ/k]Ɯfn] kťd]g cfklų;d'Ūfg]g % cfklųoá cfkşlt, æleŋú kflkŞá
OŞfkstáÆltcflbgf go]g j'ųfklųoá. %fb]ƃƧ ltƧált jşklŞflbsŽo leŋúlgof kf/flhs+, leŋúƧ ;Ŝflb;];klŞfbg]
kflrlųo+, cųgá b'ŪúƟfklųklŞfbg] b'Ŋ+. kť ;+;Ʈkŝoflt leŋúlgof sŽo;+;Ʈ] kf/flhs+, leŋúgá ;Ŝflb;];á, sŽo]g
sŽoklaź] y'Ɵŝo+, lgƧlƮo]g sŽoklaź] b'Ŋ+, cśúlnktábs] kflrlųolƃ Odf sŽo;+;Ʈkŝof kťfklųoá.
c?)'Ʈ] ltƧált Ps/ų%f/ų;ųfxb;fxdf;fltŊdj;]g lgƧlƮo+ kflrlųo+, leŋúlgof /lųljƍjf;] ;Ŝflb;];á,
æk&dlƕ ofd+ %fb]lt, b'ltolƕ tltolƕ ofd+ %fb]lt, pźƣ] c?±)ë %Ɖf xált cfklų, oá %fb]lt ;á b'Ŋ+ b];fk]tƑáÆlt Odf
c?)'Ʈ] ltƧá cfklųoá cfkşlt. ƀ] ofjtltosŽlt PsŽb; ofjtltosŽ gfd, kţlųj;]g kg ƀ] xálƃ leŋÚg+ ofjtltosŽ
leŋúgLg+ ofjtltosŽlt. Ps]Ŵ cŪjŴ'sŽlt leŋúgLg+o]j PsŽ PŴ OdƸƨ ;f;g] cŪjŴ'sŽ gfd. Ps]g ;Ƒ;śxált æoƧ l;of
cfklų, ;á cfljs/]ƜfÆlt Oldgf Ps]g lgbfg'Ź];]g ;Ƒl;ŋŽkbfgť ;ƑkfltdáŋúŹ];fgť ;śxá xált.
ljgoƧ ƀ] d"nfgLlt sŽoá r]j jfrf r. u?sŽ ƀ] j'ųflt kf/flhs;Ŝflb;];f ƀ] b'Ū'ƟŞfbgflt jşklŞflbsŽo
kf/flhs+ ;Ŝflb;];+ klŞfbsƧ kflrlųolƃ Odf ƀ] b'ŪúƟŞfbgfklųoá gfd.
ufdƃ/] rtƧált æleŋú leŋúlgof ;Ƹź ;+ljbxlt, b'Ŋ+¶ cţƧ ufdƧ pkrf/+ cáŊdlt, kflrlųo+¶ leŋúlgof ufdƃ/+
uŞlƃof kl/lŋų] ufd] k&dkfb] y'Ɵŝo+, b'ltokfb] ;Ŝflb;];ᶠckl/lŋųƧ k&dkfb] pkrf/áŊdg] y'Ɵŝo+, b'ltokfb]
;Ŝflb;];áÆlt Odf ufdƃ/] b'Ŋkflrlųoy'Ɵŝo;Ŝcflb;];j;]g rtƧá cfklųoá. rtƧá glbkf/kŝoflt æleŋú leŋúlgof ;Ƹź
;+ljbxlt, b'Ŋ+¶ gfj+ cle?xlt, kflrlųo+¶ leŋúlgof glbkf/+ uŞlƃof pų/)sŽn] k&dkfb] y'Ɵŝo+, b'ltokfb]
;Ŝflb;];áÆlt Odf rtƧá. Psd+;] y'Ɵŝolƃ dg'Ƨd+;]. gjd+;];' b'Ŋlƃ ;];cslƍod+;];'.
ƀ] jfrl;sŽ /lųlƃ leŋúgL /ųƈsŽ/] cƍbLk] k'l/;]g ;Ƹź xŴkf;] l&tf ;Ɵklt kflrlųo+¶ xŴkf;+ ljhlxŷf l&tf
;Ɵklt, b'Ŋ+. ƀ] jfrl;sŽ lbjflt leŋúgL lbjf klŞƉ] cásŽ;] k'l/;]g ;Ƹź xŴkf;] l&tf ;Ɵklt, kflrlųo+¶ xŴkf;+
ljhlxŷf ;Ɵklt, b'Ŋ+. bbdfgƧ ltƧált d/)flwƍfoá dg'ƧƧ lj;+ b]lt, ;á r] t]g d/lt, kf/flhs+¶ oŋk]tfg+ b]lt, t]
r] d/lƃ, y'Ɵŝo+¶ lt/ŞfgutƧ b]lt, ;á r] d/lt, kflrlųo+¶ cţfltsŽo leŋúlgof rLj/bfg] kflrlųolƃ Pj+ bbdfgƧ ltƧá
cfklųoá. rųf/á r klƮx]lt xŴƮfx_j]l)Ʈfx];' ;Ŝflb;];á, d'±vëg cśhŽtƮx±)ë kf/flhs+, cţfltsŽo leŋúlgof
rLj/klƮx±)ë lgƧlƮo+ kflrlųo+, cjƧ'tfo cjƧ'tƧ xŴtá vfbgLo+ eáhgLo+ klƮŲlƃof y'Ɵŝo+¶ Pj+ klƮx] rųf/á
cfklųŋƈf xálƃ.

‘ 2’ b];gfufldlgoflbjŰgf
475= kť b];gfufldlgoált nx'sŽ kť. % ;ƍlsƙflt kf/flhs+ &k]ŷf cj;];f. Ps]Ŵ cƍlsƙflt PsŽ
kf/flhsŽklų.
ljgou?sŽ ƀ] j'ųflt kf/flhsť]j ;Ŝflb;];ť. sŽojfrl;sŽlg rflt ;Ƒfg]j l;ŋŽkbflg sŽojfrl;sŽlg, dgáƀf/]
kţų+ Psl;ŋŽkblƕ glŴ. Ps]Ž ljsŽn] wţ/;ált ná);ájL/s+. cod]j lx Ps]Ž wţ/;á ljsŽn] jũlt. PsŽ `lųrt'Ŵ]g
;ƙ'tLlt leŋúgájfbs;ƙ'lt. cod]j lx PsŽ `lųrt'Ŵsƙ]g ;ƙ'lt cg'ţftf.
kf/flhsŽ sŽlosŽ ƀ]lt leŋÚg+ d]y'gkf/flhs+ leŋúgLgť sŽo;+;Ʈkf/flhs+. ƀ] ;+jf;e"ldoált cųgf jf cųfg+
;dfg;+jf;s+ s/ált, ;dƮá jf ;Ŝá plŋų+ cá;f/]lt. s'?lƆo+ kg æ;dfg;+jf;se"ld r gfgf;+jf;se"ld rfÆlt Pj+ ƀ]
;+jf;e"ldoá j'ųf. lƀƉ+ /lųŞ]bált kfl/jfl;sƧ r dfgųrfl/sƧ r kţųf. ƀś'nf b'j]lt ƀ] ƀśúnkţlųoá, æƀśúnkƑk/d+
cfbftƑÆlƃ cod]sŽ, æƀśún+ jf ƀ]df;+ jfÆlt cod]sŽ.
ƀ] cųfg+ jlwŷfgflt leŋúgL cųfg+ jlwŷf ƀ] cfklųoá cfkşlt¶ jwlt /áblt, cfklų kflrlųoƧ¶ jwlt g
/áblt, cfklų b'ŊƧ. ƀLlx ;Ŝá leştLlt sƙ]g r ;nfsƮfx]g r. ƀ]Ŵ k&dfklųsŽlt PŴ ;sn]lk ljgo] ƀ] k&dfklųsŽ
pleƉ+ kţlųj;]g. Ot/yf kg gj leŋÚg+ gj leŋúgLglƃ cŪf/; xálƃ. `lųof s/)f b'j]lt ƀ] `lųlsŝflg _ sƙť
sƙkfbsŽ r. gj;' &fg];' sƙ+ xált, ƀL;' sƙkfbefj]g ltŪlt.
kf)fltkft] ltƧált æcgálbƧ cákft+ v)lt, ;r] dg'Ƨá d/lt, kf/flhs+¶ oŋk]tfg+ d/±)ë y'Ɵŝo+¶ lt/ŞfgutƧ
d/±)ë kflrlųoÆlƃ Odf ltƧá xálƃ. jfrf kf/flhsŽ toált jşklŞflbsŽo plŋųfg'jlųsŽo cŪjŴ'sŽoflt. s'?lƆo+ kg
æcf)lųof clbƉfbfg], dg'Ƨd/±)ë, pųl/dg'ƧwƙpƟkg] rfÆlt Pj+ toá j'ųf. cáef;gf toált jŝdƮ+ kƧfjdƮ+ cflbƧ
jŰfjŰef;g] ;Ŝflb;];á, jŝdƮ+ kƧfjdƮ+ &k]ŷf cwŋs+ pưhŽ)'důn+ cflbƧ jŰfjŰe)g] y'Ɵŝo+, pưŋs+ c±wëfhŽ)'důn+
cflbƧ jŰfjŰe)g] b'Ŋ+. ;ťl/ų]g jf toált klƮŲflt jLd+;lt kŝfx/lt cfklų ;Ŝflb;];Ƨ¶ klƮŲflt jLd+;lt g
kŝfx/lt, cfklų y'ƟŝoƧ¶ klƮŲflt g jLd+;lt g kŝfx/lt, cfklų b'ŊƧflt Od] ;ťl/ų]g sŽ/)e"t]g toá cfklųŋƈf
xálƃ.
toá k'Ʈnf g pk;ƕfb]tƑflt cźfgxLgá cśxLgá jŴ'ljkƉá r t];+ gfgfs/)+ j'ųd]j. clkr]Ŵ oá kųrLj/]g
ckl/k"/á, kl/k"/á r g ofrlt, Od]lk cśxLg]g]j ;ślxtf. dft'#ftsŽboá r s/)b'ŊsŽ
kůspetáƓŧgslt/Şfgut;řft]g jŴ'ljkƉ]g]j ;ślxtflt j]lbtƑf. P; goá s'?lƆo+ j'ųá. toá sƙfg+ ;śxflt

33
`lųsƍgf, ljƍstkŝų+, ctLts/)lƃ. tŴ æbb]Ɯ s/]ƜfÆltcflbe]bf `lųsƍgf¶ æb]lt s/átLÆltcflbe]b+ ljƍstkŝų+¶
ælbƉ+ stÆlƃcflbe]b+ ctLts/)+ gfdflt Od]lx tLlx sƙflg ;śƞlƃ. ck/]lxlk tLlx sƙflg ;śƞlƃ _ jŴ'gf, `lųof,
cg'Ƨfjgfoflt. jŴ';ƕƉlŤ `lų;ƕƉ+ cg'Ƨfjg;ƕƉť sƙ+ gfd xált, t]g j'ų+ ætoá sƙfg+ ;śxfÆlt. gfl;tsŽ toá gfd
d]lųo+ leŋúƸg gf;]y, b";s]Ž gf;]tƑá, b;xś]lx ;dƉfutá ;fd±)ë/á gf;]tƑá, sŭs+ ;d)'Ź];+ gf;]yflt Pj+
lnś;+jf;bůsƙgf;gfj;]g toá gfl;tsŽ j]lbtƑf. ltŰƉ+ PsjflrsŽlt æcg'hŽgfld leŋj] ƀ] toá PsŽg'Ƨfjg] sŽt'Ælƃ jrgtá
ltŰ+ hgfg+ Ps'kŢfo]g gfgfrl/o]g PsŽg'Ƨfjgf jũlt.
clbƉfbfg] ltƧált kfb] jf clt/]skfb] jf kf/flhs+, clt/]sdf;s] y'Ɵŝo+, df;s] jf ögdf;s] jf b'Ŋ+. rtƧá
d]y'gkŝoflt cŋlot] kf/flhs+, o]e'Ɯ]g vlot] y'Ɵŝo+, ljjst] d'±vë b'Ŋ+, ht'dŪs] kflrlųo+. l%ƆƃƧ ltƧált jgƍƸt
l%ƆƃƧ kf/flhs+, e"tufd] kflrlųo+, cśhŽt] y'Ɵŝo+. kť %lūtkŝoflt cgálbƧ lj;+ %Ö]lt, ;r] t]g dg'Ƨá d/lt,
kf/flhs+¶ oŋk]t];' y'Ɵŝo+¶ lt/Şfgut] kflrlųo+¶ ljƧlŪ%Ög] ;Ŝflb;];ᶠ;]lvo];' xl/t] pŝf/kƧfj%Ög] b'Ŋ+ _ Odf
%lÖtkŝof kťfklųoá xálƃ.
kflrlųo]g b'Ŋf stflt leŋúgájfbsjƮƸƨ b;;' l;ŋŽkb];' kflrlųo]g ;Ƹź b'Ŋf stf Pjflt cŴá. rt'/]Ŵ gjsŽ
j'ųflt k&dl;ŋŽkblƛo]j cwƙsƙ] ƀ], wƙsƙ] ƀ]lt Pj+ rųf/á gjsŽ j'ųflt cŴá. lƀƉ+ rLj/]g rflt leŋÚg+ ;lƃs]
pk;ƕƉfo rLj/+ b]ƃƧ kflrlųo+, leŋúgLg+ ;lƃs] pk;ƕƉfo b]ƃƧ b'Ŋlƃ Pj+ lƀƉ+ leŋúgLg+ rLj/+ b]ƃƧ rLj/]g sŽ/)e"t]g
cfklų xátLlt cŴá.
cŪ kflb];gLoflt kflńo+ cfutf Pj. e'ŧƃfdswţ]g kflrlųo]g b'Ŋf stflt cfdswţ+ ljţfk]ŷf e'ŧlƃof
kflrlųo]g ;Ƹź b'Ŋf stfo]j.
uŞƃƧ rtƧált leŋúlgof jf dft'ufd]g jf ;Ƹź ;+ljwfo uŞƃƧ b'Ŋ+, ufd"krf/áŊdg] kflrlųo+, of leŋúgL PsŽ
ufdƃ/+ uŞlt, tƧf ufd"krf/+ cáŊdlƃof k&dkfb] y'Ɵŝo+, b'ltokfb] ;Ŝflb;];ált uŞƃƧ Odf rtƧá cfklųoá xálƃ.
l&tƧ rflk tųsŽlt l&tƧlk rtƧá Pjflt cŴá. sy+< leŋúgL cƈsŽ/] jf klŞƉ] jf cásŽ;] ldų;ƅjj;]g k'l/;Ƨ xŴkf;]
ltŪlt, kflrlųo+¶ xŴkf;+ ljhlxŷf ltŪlt, b'Ŋ+¶ c?)'ƮdgsŽn] b'ltlosŽo xŴkf;+ ljhxƃL ltŪlt, y'Ɵŝo+¶ ljhlxŷf
ltŪlt, ;Ŝflb;];ált lgl;ƉƧ rtƧá cfklųoá. lgkƉƧflk tųsŽlt ;r]lk lx ;f lg;Lblt jf lgkşlt jf, Ptfo]j rtƧá
cfklųoá cfkşlt.

‘ 3’ kflrlųojŰgf
476= kť kflrlųofgLlt kť e];şŽlg klƮx]ŷf gfgfefhg];' jf Psefhg] jf cldƧ]ŷf &lktflg xálƃ, ;ųfxfltŊd]
;á leŋú kť kflrlųoflg ;Ƒflg gfgfjŴ'sŽlg Psŋ±)ë cfkşlt, æOd+ k&d+ cfkƉá, Od+ kŞfÆlt g jųƑá.
gj kflrlųofgLlt oá leŋú gj k)Lteáhgflg ljţfk]ŷf t]lx ;Ƹź Pstá Ps+ sań+ cádlŹŷf d'±vë klŋlkŷf k/uń+
cltŊŽd]lt, co+ gj kflrlųoflg ;Ƒflg gfgfjŴ'sŽlg Psŋ±)ë cfkşlt æOd+ k&d+ cfkƉá, Od+ kŞfÆlt g jųƑá. Psjfrfo
b];]Ɯflt æcx+, eƃ], kť e];şŽlg klƮx]ŷf ;ųfx+ cltŊŽd]ŷf kť cfklųoá cfkƉá, tf t'ƛd"n] klb];]dLÆlt Pj+ Psjfrfo
b];]Ɯ, b]l;tfj xálƃ, ƀLlx tLlx jfrflx lsŝ+ gfd glŴ. b'ltoljƧşg]lk æcx+, eƃ], gj k)Lteáhgflg ljţfk]ŷf e'lŧŷf
gj cfklųoá cfkƉá, tf t'ƛd"n] klb];]dLÆlt jųƑ+.
jŴ'+ lsų]ŷf b];]Ɯflt æcx+, eƃ], kť e];şŽlg klƮx]ŷf ;ųfx+ cltŊŽd]Ƹ;, oyfjŴ's+ t+ t'ƛd"n] klb];]dLÆlt Pj+
jŴ'+ lsų]ŷf b];]Ɯ, b]l;tfj xálƃ cfklųoá, cfklųof gfdƮx±)ëg lsŝ+ glŴ. b'ltoljƧşg]lk æcx+, eƃ], gj k)Lteáhgflg
ljţfk]ŷf e'ųá, oyfjŴ's+ t+ t'ƛd"n] klb];]dLÆlt jųƑ+.
ofjtltos] ltƧált plŋųfg'jlųsŽo kf/flhs+ e]bsŽg'jųsŽg+ s]ŽsŽlnsŽbLg+ ;Ŝflb;];+, kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮ]
růsŽlńsŽo r leŋúlgof kflrlųolƃ Odf ofjtltosŽ ltƧá cfklųoá. % jáxf/kŝoflt ko'ųjfrfkŝof % cfklųoá
cfkştLlt cŴá. sy+< cfhËjx]t' cfhËjsŽ/)f kflkŞá OŞfkstá c;ƃ+ ce"t+ pųl/dg'Ƨwƙ+ pƟklt, cfklų kf/flhsƧ.
cfhËjx]t' cfhËjsŽ/)f ;ťl/ų+ ;dfkşlt, cfklų ;Ŝflb;];Ƨ. cfhËjx]t' cfhËjsŽ/)f oá t] ljxf/] j;lt ;á c/xflt jblt,
cfklų y'ƟŝoƧ. cfhËjx]t' cfhËjsŽ/)f leŋú k)Lteáhgflg cųgá cŴfo ljţfk]ŷf e'ŧlt, cfklų kflrlųoƧ. cfhËjx]t'
cfhËjsŽ/)f leŋúgL k)Lteáhgflg cųgá cŴfo ljţfk]ŷf e'ŧlt, cfklų kflb];gLoƧ. cfhËjx]t' cfhËjsŽ/)f ;"k+ jf cábg+
jf clunfgá cųgá cŴfo ljţfk]ŷf e'ŧlt, cfklų b'ŊƧflt.
vfbƃƧ ltƧált dg'Ƨd+;] y'Ɵŝo+, cj;];];' cslƍod+;];' b'Ŋ+, leŋúlgof n;'±)ë kflrlųo+. kť eáhgkŝoflt
cjƧ'tf cjƧ'tƧ k'l/;Ƨ xŴtá eáhg+ ux]ŷf tŴ]j dg'Ƨd+;+ n;')+ cųgá cŴfo ljţfk]ŷf ulxtk)Lteáhgflg cj;];ť
cslƍod+;+ klŋlkŷf jáldƧs+ cádlŹŷf cŢáx/dfgf ;Ŝflb;];+, y'Ɵŝo+, kflrlųo+, kflb];gLo+, b'Ŋlƃ Odf kť cfklųoá
eáhgkŝof cfkşlt.
kť &fgfgLlt æplŋųfg'jlųsŽo leŋúlgof ofjtlto+ ;dg'ef;gfo cƍllgƧşlƃof `lųof b'Ŋ+, ƀLlx sƙjfrflx
y'Ɵŝo+, sƙjfrfkl/oá;fg] cfklų kf/flhsƧ, ;Ŝe]bfo k/ŊdgfbL;' ;Ŝflb;];á, kflksŽo lblŪof cƍllgƧƮ] kflrlųoÆlƃ
Pj+ ;Ƒf ofjtltosŽ kť &fgflg uŞlƃ. kťƉť]j cfkųLlt cfklų gfd kťƉ+ ;xwlƙsŽg+ xált, tŴ lƀƉ+ lgƍl/ofo]g

34
cfklųo]j, l;ŋŽdfg;fd±)ël/;fd±)ë/fg+ kg cslƍoųf g jũlt. Oldgf kl/ofo]g t];+ cfklų g b];fk]tƑf, bůsƙ+ kg t];+
sŽtƑ+. kťƉ+ clws/±)ëg rflt clws/)ť kťƉd]jflt cŴá. Pt];+o]j lx kťƉ+ kųrLj/fbLg+ cŴfo ljlgŞojáxf/á
clws/)lƃ j'ŝlt, luxLg+ kg cÖsƙ+ gfd xált.
kťƉ+ ljlgŞoá xátLlt kťƉ+ ;xwlƙsŽg+o]j ljlgŞoá gfd xált. kťƉ+ j"k;d]g rflt Pt];+o]j kťƉ+ clws/)+
ljlglŞt+ j"k;ƃ+ gfd xátLlt cŴá. kťƉť]j cgfkųLlt Pt];+o]j kťƉ+ cgfklų gfd xátLlt cŴá. tLlx &fg]lx ;áetLlt
;ŜfbLlx tLlx sŽ/±)ëlx ;áelt. stjLltŊdá lx k'Ʈná ;ƍlsƙ+ cfkƸų ;ŜdŢ] u)dŢ] k'Ʈn;lƃs] jf klsl/ŷf cư'Ų;Lná
kfslts]Ž xált, tƨf tLlx &fg]lx ;áetLlt j'ŝlt.
ƀ] sŽlosŽ /lųlƃ leŋúgL /ųƈsŽ/] k'l/;Ƨ xŴkf;] &fglg;ş;ogflg sƍodfgf kflrlųo+, xŴkf;+ ljhlxŷf
&fgfbLlg sƍodfgf b'Ŋlƃ ƀ] sŽoƀf/;Ƙjf cfklųoá /Ƹų cfkşlt. ƀ] sŽlosŽ lbjflt Pt]g]j pkfo]g lbjf klŞƉ] cásŽ;]
ƀ] cfklųoá cfkşlt. lgŢfoƃƧ PsŽ cfkųLlt æg r, leŋj], ;f/ų]g dft'ufdƧ cśhŽt+ pklgŢflotƑ+ oá pklgŢfo]Ɯ,
cfklų b'ŊƧfÆlt ‘kf/f0266’ lgŢfoƃƧ cod]sŽ cfklų. PsŽ lkůkftkŝoflt æg r, leŋj], leŋŽbflosŽo d'v+
cánás]tƑÆlƃ ‘r"ńj0366’ PŴ b'Ŋfklų, cƃd;á ofu'+ jf Ɠŧg+ jf b]ƃƧ ;fd±)ë/Ƨflk lx d'v+ pƟásotá b'Ŋd]j.
s'?lƆo+ kg æPsŽ lkůkftkŝoflt leŋúlgkl/kflrt+ lkůkft+ e'ŧƃƧ kflrlųoÆlƃ j'ų+.
cŪflg;+;] ;ƕƧlƃ s]Ž;Ɨsŋƈs] j'ųflg;+;]. plŋųsŽ toá j'ųflt cfklųof cbƧg] cƍlsƙ] kflksŽo r lblŪof
cƍllgƧƮ]lt. t]rųfnL; ;ƙfjųgflt t];+o]j plŋųsŽg+ Pųs];' jų];' jųgf.
kť&fg] d';fjfbált kf/flhs;Ŝflb;];y'Ɵŝokflrlųob'Ŋ;řft] kťŪfg] d';fjfbá uŞlt. r'Ź; k/dlƃ j'ŝtLlt
b;fxk/dflbgo]g x]Ūf j'ų+. ƀfb; kflb];gLoflt leŋÚg+ rųfl/ leŋúgLg+ cŪ. rt'Ɖ+ b];gfo rflt rt'Ɖ+ cŝob];gfoflt
cŴá. stdf kg ;flt< b]jbų]g koálhtfg+ cledf/fg+ cŝob];gf, cg'?źŴ]/Ƨ pkŪflosŽo cŝob];gf, jŬƧ lnŞljgá
cŝob];gf, jf;eufldoŴ]/Ƨ pŋ]kgLosƙ+ sŷf cfutfg+ leŋÚg+ cŝob];gflt co+ rt'Ɖ+ cŝob];gf gfd.
cŪlśs]Ž d';fjfbált æk'Ƒ]jƧ xált d';f el)ƧÆlƃ cfƸb sŷf æljlgwfo ;ţÆlƃ kl/oá;fg]lx ‘kflr04_5
kl/0459’ cŪlx cś]lx cŪlśs]Ž. pká;yśflglk kf)+ g xg]ltcflbgf go]g j'ųfg]j. cŪ b"t]ƜśfgLlt æOw, leŋj], leŋú
;átf r xált ;fj]tf rfÆltcflbgf ‘r"ńj0347’ go]g ;Ŝe]bs] j'ųflg. cŪ ltlŴojųflg dxfvƈs] j'ųflg.
cŪjflrsŽ pk;ƕbflt leŋúgLg+ pk;ƕb+ ;ƈfo j'ų+. cŪƉ+ kŝ'ŪftƑlƃ eųƮ] cŪƉ+ leŋúgLg+ Ot/flx kŝ'Ūfo
cf;g+ bftƑ+ leŋúgájfbs]Ž cŪxLlt cŪxś]lx ;dƉfutá leŋú leŋúgájfbs]Ž ;ƙlƉtƑá.
PsƧ %]şlƃ ufyfo gj;' hg];' oá ;nfs+ ufx]ŷf ;Ŝ+ leƆlt, tƧ]j %]ş+ xált, b]jbųá ljo kf/flhs+ cfkşlt.
e]bsŽg'jųsŽg+ rt'Ɖ+ y'Ɵŝo+ s]ŽsŽlnsŽbLg+ ljo, wƙjfbLg+ rt'Ɖ+ cgfklų. Odf kg cfklųoá r cgfklųoá r ;Ƒ];+ PsjŴ'sŽ
;Ŝe]bjŴ'sŽ Pj.
gj cf#ftjŴ"gLlt ufyfo gjxLlt gjlx leŋÚlx ;Ŝá leşlt. `lųof s/)f gjflt `lųof sŽtƑflg sƙflg gjflt
cŴá. ;];+ pųfgd]j.

‘ 4’ cjƆgLok'ƮnflbjŰgf
477= b; k'Ʈnf gflejfb]tƑflt ;]gf;gŋƈs] j'ųf b; hgf. cŧln ;fdLr]g rflt ;fdLlrsƙ]g ;Ƹź cŧln r t];+
g sŽtƑá, g]j kfgLofk'ŞgtfnjŭƮx)flb vƈsjų+ t];+ bƧ]tƑ+, g cŧln kƮlŲtƑált cŴá. b;Ɖ+ b'Ŋlƃ t];+o]j b;Ɖ+ Pj+
s/áƃƧ b'Ŋ+ xált. b; rLj/wf/)flt b; lbj;flg clt/]srLj/Ƨ wf/)f cg'ţftflt cŴá.
kťƉ+ jƧ+j'Ūfg+, bftƑ+ Ow rLj/lƃ kťƉ+ ;xwlƙsŽg+ ;ƙ'vfj bftƑ+. ;ųƉ+ ;ƃ]lt
lb;fkŊƃpƙųslvųlrųj]bgfũfg+ ltŰť plŋųsŽglƃ Od];+ ;ųƉ+ ;ƃ] klt¿k] ufxs] k/ƙ'vflk bftƑ+. ;án;Ɖ+ g bftƑlƃ
;];fg+ rLj/ŋƈs] j'ųfg+ kůsŽbLg+ ;áń;Ɖ+ g bftƑ+.
slt;t+ /lų;t+, cfklųoá %fbloŷfgflt slt;t+ cfklųoá /lų;t+ %fbloŷfg. b;;t+ /lų;t+, cfklųoá
%fbloŷfgflt b;;t+ cfklųoá /lų;t+ %fbloŷfg. coŤ]Ŵ ;ř]kŴá _ oá lbj;] ;t+ ;t+ ;Ŝflb;];fklųoá cfklşŷf b; b;
lbj;] klŞfb]lt, t]g /lų;t+ cfklų;xƧ+ klŞflbt+ xált, ;á ;Ƒfj tf cfklųoá b;fxklŞƉflt kl/jf;+ oflrŷf b;
/lųoá jl;ŷfg d'ŝ]Ɯ kfl/jfl;s]Žlt.
ƀfb; sƙbá;f j'ųflt cknásgsƙ+ cwƙ]gjƮ+, cwƙ]g;dƮ+, wƙ]gjƮ+, tyf
`lųsƙ`lųb'ltosƙ`lųrt'ŴsƙflgkLlt Pj+ Ps]sƸƨ sƙ] toá toá sŷf ƀfb; sƙbá;f j'ųf.
rtƧá sƙ;ƕlųoált cknásgsƙ+ wƙ]g;dƮ+, tyf ;];flgkLlt Pj+ rtƧá sƙ;ƕlųoá j'ųf.
% sƙfgLlt cwƙ]gjƮsƙ+, cwƙ]g;dƮsƙ+, wƙklt¿ks]gjƮsƙ+, wƙklt¿ks]g;dƮsƙ+, wƙ]gjƮsƙ+,
wƙ]g;dƮsƙlƃ Pj+ % sƙflg j'ųflg. Ps]Ŵ wlƙsŽ stflt Ps+ wƙ]g ;dƮsƙd]jŴ] wlƙs+ stlƃ cŴá. b'ltoufyfljƧşg]lk
Ptb]j wlƙs+.
o+ b]l;tflt oflg b]l;tflg j'ųflg ksŽl;tflg. cgƃlhg]gfltcfbL;' kl/oƃkl/Ş]befj/lxtųf cgƃ+ j'ŝlt lgƑfg+,
t+ eujtf /ţf ;kųu)+ cledlŹŷf /ş+ ljo lsn];u)+ cledlŹŷf lht+ ljlht+ clwut+ ;ƕų+, tƨf eujf æcgƃlhgáÆlt

35
j'ŝlt. Ʃ]j OŪflgŪ];' lglƑsŽ/tfo tflb, ljŋƘgtbś;d'Ş]bklkƧlźlgƧ/)ljj]s;řft+ ljj]skťs+ cŹ;flt ljj]sbƧL¶ t]g
cgƃlhg]g tflbgf ljj]sblƧgf oflg cfklųŋƈflg b]l;tflg j'ųflg. Ps]Ŵ ;ƙlt ljgf ;d±yëxLlt cod]Ŵ kb;Ɨƈá, oflg
;Ŵf/f ;ų cfklųŋƈflg b]l;tflg, tŴ PsŽlk cfklų ljgf ;d±yëlx g ;ƙlt, cy ±vëf % ;dyf rųfl/ clws/)fgLlt ;Ƒ]lkd]
wƙf ;ƙ'vfljgo]g ;ƙlƃ, ;dfoáu+ uŞlƃ. PŴ kg Ps]Ž ;ƙ'vfljgoáj ljgf ;d±yëlx ;ƙlt, ;dyefj+ uŞlt. g lx tƧ
cţ]g ;d±yëg ljgf clgƎlų gfd clŴ. t]g j'ų+ _ æPs]Ŵ ;ƙlt ljgf ;d±yëxLÆlt. Oldgf tfj clwƍfo]g cŪsyf;' cŴá
j'ųá. do+ kg æljgfÆlt lgkftƧ kl;]wgdųdŴ+ ux]ŷf æPs]Ŵ ;ƙlt ljgf ;d±yëxLÆlt Pt];' ;ų;' cfklųŋƈ];' Ps]Ž
kf/flhsŽklųŋƈá ljgf ;d±yëlx ;ƙtLlt PtdŴ+ /ár]Ɯfd. j'ųlƕ r]t+ æof ;f cfklų cgj;];f, ;f cfklų g std]g
clws/±)ëg stdlƛ &fg] g std]g ;d±yëg ;ƙtLÆlt.
%öglboŬ;tflt æOw, pkfln, leŋú cwƙ+ wƙált bLk]lt, tƸƨ cwƙlblŪ e]b] cwƙlblŪ, tƸƨ cwƙlblŪ e]b]
wƙlblŪ, tƸƨ cwƙlblŪ e]b] j]dlts]Ž, tƸƨ wƙlblŪ e]b] cwƙlblŪ, tƸƨ wƙlblŪ e]b] j]dlts]Ž, tƸƨ j]dlts]Ž e]b] cwƙlblŪ,
tƸƨ j]dlts]Ž e]b] wƙlblŪ, tƸƨ j]dlts]Ž e]b] j]dlts]ŽÆlt Pj+ oflg cŪf/;Ɖ+ e]bs/jŴ"g+ j;]g cŪf/; cŪsŽlg ;Ŝe]bsŋƈs]
j'ųflg, t];+ j;]g %öglboŬ;t+ cfkflosŽ j]lbtƑf.
cŪf/; cgfkflosŽlt æOw, pkfln, leŋú cwƙ+ wƙált bLk]lt, tƸƨ wƙlblŪ e]b] wƙlblŪ cljlgwfo lbƸŪ
cljlgwfo vƸƃ cljlgwfo ?Ƹr cljlgwfo efj+ cg'Ƨfj]lt, ;nfs+ ufx]lt ‚co+ wƙá, co+ ljgoá, Ob+ ;Ŵ';f;g+, Od+ uŲy,
Od+ /ár]yfƒlt, colƕ ±vëf, pkfln, ;Ŝe]bs]Ž g cfkflos]Ž g g]/los]Ž g sƍŪá g ct]lsŞáÆlt Pj+ Ps]sƸƨ jŴ'Ƹƨ Ps]s+ sŷf
;Ŝe]bsŋƈsŽj;fg] j'ųf cŪf/; hgf. cŪf/; cŪsŽ %öglboŬ;tljƧşg] j'ųfo]j.

‘ 5’ ;án;sƙflbjŰgf
478= slt sƙfgLltcfbLg+ ;Ƒufyfg+ ljƧşg+ pųfgd]jflt.

ck/b'ltoufyf;śl)sjŰgf lglŪtf.

;]bdárgufyf

‘ 1’ cljƍjf;kŤfjŰgf
479= ;]bdárgufyf;' c;+jf;ált pká;ykjf/)flbgf ;+jf;]g c;+jf;á. ;Ƙá±uëf Psŝá tƸx g nưtLlt
cslƍo;Ƙá±uëf g nưlt, gxfkgeáhgflbklhƮg+ kg dft/fo]j sŽt'+ nưlt. cljƍjf;]g cgfkųLlt ;xuf/;]Ɯfo cgfklų.
kŤf d];f s';n]lx lrlƃtflt P;f kŤf s';n]lx klůt]lx lrlƃtf. cƧf ljƧşg+ bf/sdft'of leŋúlgof j]lbtƑ+, tƧf lx k'ų+
;ƈfo]t+ j'ųlƃ.
cljƧlştufyf u?eů+ ;ƈfo j'ųf, cŴá kgƧf u?eůljlgŞo] j'ųáo]j.
b; k'Ʈn] g jbfdLlt ;]gf;gŋƈs] j'ų] b; k'Ʈn] g jbfld. PsŽb; ljjlşoflt o] dxfvƈs] PsŽb;
ljjşgLok'Ʈnf j'ųf, t]lk g jbfld. co+ kŤf gƮ+ leŋú+ ;ƈfo j'ųf.
sy+ g' l;ŋŽo c;fwf/±)ëflt kŤf gxflktk'Ƒs+ leŋú+ ;ƈfo j'ųf. colŤ v'/eů+ kl/xl/t'+ g nelt, cţ] nelƃ¶
tƨf l;ŋŽo c;fwf/±)ëf.
t+ k'Ʈn+ std+ jblƃ a'źflt co+ kŤf lglƙta'ź+ ;ƈfo j'ųf.
c±wëfgfƸe ljjlşoflt c±wëfgfƸe ljjş]ŷf. co+ kŤf o+ t+ c;L;s+ saƈ+, oƧ p/] cŋËlg r]j d'vť xált, t+ ;ƈfo
j'ųf.
leŋú ;ţflrsŽo s'llƃ co+ kŤf lt)Şfbg+ s'Ƹ ;ƈfo j'ųf. b'ltokŤf ;ƑdlųsŽdo+ s'Ƹ ;ƈfo j'ųf.
cfkş]Ɯ u?s+ %]şjŴ'lƃ co+ kŤf jşklŞflbs+ leŋúƸg ;ƈfo j'ųf. b'ltokŤf kůsŽboá ceƑk'Ʈn] ;ƈfo j'ųf.
PsŽb;lk lx t] lulxefj]o]j kf/flhs+ kųf.
jfrflt jfrfo cgfnkƃá. lu/+ gá r k/] e±)ëƜflt æOlt Od] ;áƧƃLÆlt k/k'Ʈn] ;ƈfo ;Źlƕ g lgŞf/]Ɯ.
co+ kŤf æ;Ƹƃ cfkƸų gfljs/]Ɯ, ;ƕhŽgd';fjfbƧ xátLÆlt Od+ d';fjfb+ ;ƈfo j'ųf. tƧ lx leŋúgá cwlƙsŽo klţfo
t'ŲLe"tƧ lgl;ƉƧ dgáƀf/] cfklų gfd glŴ. oƨf kg cfljsŽtƑ+ g cfljs/ált, t]gƧ jrLƀf/] clsl/otá co+ cfklų
;d'ŪftLlt j]lbtƑf.
;Ŝflb;];f rt'/ált co+ kŤf c?)'Ʈ] ufdƃ/kl/ofkƉ+ glbkf/+ cáŊƃleŋúƸg ;ƈfo j'ųf, ;f lx ;sufdtá
kŝ";;do] lgŋldŷf c?)'ƮdgsŽn] j'ųƍsŽ/+ glbkf/+ cáŊƃdųfj /lųljƍjf;ufdƃ/glbkf/u)ƛfcáxLognŋ±)ëg Psƍxf/]g]j

36
rt'/á ;Ŝflb;];] cfkşlt.
l;of cfklųoá gfgflt co+ kŤf Pstápk;ƕƉf ƀ] leŋúlgoá ;ƈfo j'ųf. tf;' lx leŋÚg+ ;lƃs] Pstápk;ƕƉfo
xŴtá uŲƃƧ kflrlųo+, leŋúgLg+ ;lƃs] Pstápk;ƕƉfo xŴtá uŲƃƧ b'Ŋ+.
rt'/á hgf ;+ljwfoflt cfrl/oá r toá r cƃ]jfl;sŽ %df;s+ eů+ cjxƸ/;', cfrl/oƧ ;fxlŴsŽ toá df;sŽ,
cf)lųoflk toáj tƨf y'Ɵŝo+ cfkşlt Ot/];+ ;fxlŴs]Ž Ps]s]Ž, cf)lųsŽ kťflt tƨf kf/flhs+ cfkƸş;'. cod]Ŵ ;ř]ká.
ljŴf/á kg clbƉfbfgkf/flhs] ;+ljbfjxf/jŰgfo+ j'ųá.

‘ 2’ kf/flhsŽlbkŤfjŰgf
480= l%Ź+ tƸƨ #/] gŴLlt co+ kŤf b'Ƨs'lcfbLlg ;ƅtk]Ɯfnť ;ƈfo j'ųf.
t]n+ dw'+ mfl)tlƃ ufyf lnśkl/jų+ ;ƈfo j'ųf.
lgƧlƮo]gflt ufyf kl/)fdg+ ;ƈfo j'ųf. oá lx ;ŜƧ kl/)tnfetá Ps+ rLj/+ cųgá, Ps+ cţƧflt ƀ] rLj/flg
æPs+ dƞ+, Ps+ tƧ b]xLÆlt Pskocá±uëg kl/)fd]lt, ;á lgƧlƮokflrlųoť]j ;'lźskflrlųoť Pstá cfkşlt.
sƙť t+ s'ƍ]Ɯ jƮkŝoflt co+ kŤf ƀfb;oáhgkdf±)ë;' af/f)l;cfbL;' gu/];' ufd;Ld+ ;ƈfo j'ųf.
kbjLltxf/dų]gflt ufyf ;ťl/ų+ ;ƈfo j'ųf, cŴálk rƧf ;ťl/ųjŰgfod]j j'ųá.
;Ƒflg tflg lgƧlƮofgLlt co+ kŤf cţfltsŽo leŋúlgof ±wëfjfkg+ ;ƈfo j'ųf. ;r] lx ltŰlƕ rLj/fg+ sŽsöxbg+
jf sŹddlŋt+ jf sŰ+ ux]ŷf leŋúgL pbs]g ±wëfjlt, leŋúƧ sŽoutfg]j lgƧlƮoflg xálƃ.
;/)udglƕ g tƧ cŴLlt ;/)udgpk;ƕbflk glŴ. co+ kg kŤf dxfkhŽkltof pk;ƕb+ ;ƈfo j'ųf.
xg]Ɯ cgl/o+ dƆált tlŤ OƸŴ jf k'l/;+ jf cgl/o+ xg]Ɯ. co+ kŤf lnśkl/jų]g OlŴe"t+ lkt/+ k'l/;e"tť
dft/+ ;ƈfo j'ųf.
g t]gfgƃ/+ m';]lt co+ kŤf ldul;śtfk;;Lxs'df/fbLg+ ljo lt/Şfgdftflkt/á ;ƈfo j'ųf.
crábloŷflt ufyf b"t]g'k;ƕb+ ;ƈfo j'ųf. rábloŷflt ufyf kůsŽbLg+ pk;ƕb+ ;ƈfo j'ųf. s'?lƆo+ kg
æk&dufyf cŪ c;ƙ'vfsƙflg, b'ltof cgfklųsƧ sƙ+ ;ƈfo j'ųfÆlt cfut+.
l%ƆƃƧ cfkųLlt jgƍƸt l%ƆƃƧ kf/flhs+, lt)ntfƸb l%ƆƃƧ kflrlųo+, cśhŽt+ l%ƆƃƧ y'Ɵŝo+. l%ƆƃƧ
cgfkųLlt s];] r g±vë r l%ƆƃƧ cgfklų. %fb]ƃƧ cfkųLlt cųgá cfkƸų %fb]ƃƧ cţ];+ jf cfkƸų. %fb]ƃƧ cgfkųLlt
±uëxfbLlg %fb]ƃƧ cgfklų.
;ŝ+ e)ƃált ufyfo æl;v/)Ll; petáƓŧgf;LÆlt ;ŝ+ e)ƃá u?s+ cfkşlt, ;ƕhŽgd';fjfb] kg d';f ef;tá
nx'sŽklų xált, ce"tf/árg] d';f e)ƃá u?s+ cfkşlt, e"tf/árg] ;ŝ+ ef;tá nx'sŽklų xátLlt.

‘ 3’ kflrlųoflbkŤfjŰgf
481= clwlŪtlƃ ufyf lgƧlƮorLj/+ clgƧlşŷf kl/e'ŧƃ+ ;ƈfo j'ųf.
cŴśt] ;"l/o]lt ufyf /ádƅs+ ;ƈfo j'ųf.
g /ųlrųált ufyfo codŴá _ /ųlrųá d]y'gwƙkf/flhs+ cfkşlt. ±yëƜlrųá clbƉfbfgkf/flhs+, k/+ d/)fo
r]t]ƃá dg'ƧljƮxkf/flhs+, ;Ŝe]bs]Ž kg g /ųlrųá g r kg ±yëƜlrųá g rflk ;á k/+ d/)fo r]tlo, ;nfs+ kgƧ b]ƃƧ
xált %]ş+, kf/flhs+ xált, ;nfs+ klƮŲƃƧ e]bsŽgj' ųsƧ y'Ɵŝo+.
uŞ]Ɯ cŬoáhglƃ co+ kŤf ;'ƍltlŪtlgŖáw;lb;+ Pss'nƧ ?ŋd"n+ ;ƈfo j'ųf.
sŽlosŽgLlt co+ ufyf ;Ɨx'nfg+ OŴLg+ s];] jf cśúlnoá jf Pstá uŲƃ+ ;ƈfo j'ųf.
jfrl;sŽgLlt co+ ufyf æ;Ƒf t'ƛ] l;v/l)oáÆltcflbgf go]g b'ŪúƟefƸ) ;ƈfo j'ųf.
ltlƧlŴoá d]y'g+ t+ g ;]j]lt ltƧá OlŴoá j'ųf, tf;'lk o+ t+ d]y'g+ gfd, t+ g ;]jlt. toá k'l/;]lt toá k'l/;]lk
pkuƄf d]y'g+ g ;]jlt. toá cgl/okůs]lt petáƓŧg;řft] toá cgl/o] toá r kůs]lt Od]lk % hg] pkuƄf d]y'g+ g
;]jlt. g rfr/] d]y'g+ Ɠŧglƨlƃ cg'nádkf/flhsj;]glk d]y'g+ gfr/lt. %]ş+ l;of d]y'gwƙkŝoflt l;of d]y'gwƙkŝof
kf/flhslƃ. co+ kŤf cŪjŴ's+ ;ƈfo j'ųf, tƧf lx d]y'gwƙƧ k'Ƒefu+ sŽo;+;Ʈ+ cfklşt'+ jfodlƃof d]y'gwƙkŝof %]ş+
xált.
dft/+ rLj/lƃ co+ ufyf lklŪ;do] jlƧs;flsŴ+ ;t'ƍfbs/)+ ;ƈfo j'ųf. ljlgŞoá kgƧf
jlƧs;flsl;ŋŽkbjŰgfod]j j'ųá.
s'źá cf/fws]Ž xátLlt ufyf ltlŴojų+ ;ƈfo j'ųf. ltlŴoá lx jų+ k"/odfgá ltlŴofg+ jŰ] eţdfg] s'źá cf/fws]Ž
xált, jŴ'ųoƧ jŰ] eţdfg] s'źá uf/ƞá xátLlt tŴ]jƧf ljŴf/á j'ųá. b'ltoufyflk td]j ;ƈfo j'ųf.
;Ŝflb;];lƃcflb ufyf of leŋúgL cjƧ'tfj cjƧ'tƧ k'l/;Ƨ xŴtá lkůkft+ ux]ŷf
dg'Ƨd+;n;')k)Lteáhg;];cslƍod+;]lx ;Ƹź cádlŹŷf cŢáx/lt, t+ ;ƈfo j'ųf.

37
 Ps]Ž pk;ƕƉá Ps]Ž cg'k;ƕƉált ufyf cfsŽ;ut+ ;ƈfo j'ųf. ;r] lx ƀL;' ;fd±)ë/];' Ps]Ž Olźof s];Ʈdųlƕ kyƸj
d'lťŷf lgl;Ɖá xált, ;á cg'k;ƕƉá gfd xált. ;Ŝ]gflk cfsŽ;] lg;Llbŷf e"ldutƧ sƙ+ g sŽtƑ+. ;r] s/ált, s'ƍlt.
csƍstlƃ ufyf clŞƉrLj/s+ leŋú+ ;ƈfo j'ųf. tƸƨo]j rƧf l;ŋŽkb] ljŴf/]g ljlgŞoálk j'ųá.
g b]lt g klƮŲftLlt gflk pƜálhsŽ b]lt, g pƜálhtf tƧf xŴtá uŲflt. klƮxá t]g g ljştLlt t]g]j
sŽ/±)ëg pƜálhsŽo xŴtá pƜálhtfo klƮxá g ljşlt. cfkşlt u?slƃ Pj+ ;ƃ]lk cjƧ'tƧ xŴtá lkůkftƮx±)ë pƜáh]ƃL
;Ŝflb;];fkƸų cfkşlt. tť kl/eáukŝoflt tť kg cfkƸų cfkşdfgf tƧf pƜálhtfo kl/eáukŝof cfkşlt tƧf lx
eáhgkl/oá;fg] pƜálhsŽo ;Ŝflb;];á xátLlt. b'ltoufyf tƧfo]j pbsbƃkágƮx±)ë pƜáhg+ ;ƈfo j'ųf.
g leŋúgL gá r m';]Ɯ jşlƃ ;ų/;s];' lx cţt/+ cfkƸų cfklşŷf cgfbl/o]g %fbodfgflk leŋúgL %fbgkŝof
jş+ g m';lt, cţ+ gj+ cfkƸų gfkşlt, klŞƉfo jf cƍlŞƉfo jf cfklųof kŋdfgųd]j nelt. co+ kg leŋúgLlk g
xált, ;fj;];ť u?s+ cfklşŷf %fb]ŷf jş+ g m';lt. kŤf d];f s';n]lx lrlƃtflt co+ ls/ kŤf plŋųsleŋú+ ;ƈfo j'ųf.
t]g lx ;Ƹź ljgosƙ+ glŴ, tƨf ;á ;Ŝflb;];+ cfklşŷf %fb]ƃá jş+ g m';tLlt.

;]bdárgufyfjŰgf lglŪtf.

kťjƮá

sƙjƮjŰgf
482= sƙjƮ] rt'Ɖ+ sƙfg+ gfgfs/)+ ;dyŋƈs] j'ųd]j. lsťflk j'ų+, cy ±vëf co+ sƙljlgŞoá gfd cflbtá
kŪfo j'ŝdfgá kfsá xált, tƨf cflbtá kŪfo]j]Ŵ jųƑ+ jlbƧfd. rųf/Llt sƙfg+ u)gkl/Ş]bjrgd]t+. sƙfgLlt
kl/lŞƉsƙlgbƧg+. cknásgsƙ+ gfd ;LdŪs;Ŝ+ ;á±wëŷf %Ɔf/xfg+ %Ɔ+ cfxl/ŷf ;dƮƧ ;ŜƧ cg'dltof ltŋų'+ ;fj]ŷf sųƑ+
sƙ+. `lųsƙ+ gfd j'ųgo]g]j ;dƮƧ ;ŜƧ cg'dltof PsŽo `lųof sųƑ+ sƙ+. `lųb'ltosƙ+ gfd j'ųgo]g]j ;dƮƧ ;ŜƧ
cg'dltof PsŽo `lųof PsŽo r cg'Ƨfjgfoflt Pj+ `lųb'ltofo cg'Ƨfjgfo sųƑ+ sƙ+. `lųrt'Ŵsƙ+ gfd j'ųgo]g]j ;dƮƧ
;ŜƧ cg'dltof PsŽo `lųof tLlx r cg'ƧfjgfxLlt Pj+ `lųrt'Ŵflx tLlx cg'Ƨfjgflx sųƑ+ sƙ+.
tŴ cknásgsƙ+ cknás]ŷfj sŽtƑ+, `lųsƙflbj;]g g sŽtƑ+. `lųsƙlƕ Ps+ `Ƹų &k]ŷfj sŽtƑ+,
cknásgsƙflbj;]g g sŽtƑ+. `lųb'ltosƙ+ kg cknás]ŷf sŽtƑlƕ clŴ, csŽtƑlƕ clŴ.
tŴ ;Ldf;ƙ'lt, ;Ldf;d"xgg+, slygbfg+, slyg'źf/á, s'ljŴ'b];gf, ljxf/jŴ'b];gflt Odflg % sƙflg u?sŽlg
cknás]ŷf sŽt'+ g jũlƃ, `lųb'ltosƙjfr+ ;fj]ŷfj sŽtƑflg. cj;];f t]/; ;ƙ'ltoá ;]gf;gƮfxsdtsrLj/bfgflb;ƙ'ltoá
rflt Ptflg nx'ssƙflg cknás]ŷflk sŽt'+ jũlƃ, `lųsƙ_`lųrt'Ŵsƙj;]g kg g sŽtƑd]j. `lųrt'Ŵsƙj;]g slo/dfg+
bƭt/+ xált, tƨf sŽtƑlƃ Psŝ] jblƃ. Pj+ kg ;lt sƙ;Ř/á xált, tƨf g sŽtƑlƃ kllŋųd]j. ;r] kg cŋ/kl/xLg+
jf kbkl/xLg+ jf b'?ųkb+ jf xált tƧ ;áwgŴ+ k'gƍ'g+ jų'+ jũlt. Ob+ cs'ƍsƙƧ bƭLsƙ+ xált, s'ƍsƙ] sƙ+ x'ŷf
ltŪlt.
`lųrt'Ŵsƙ+ `lųť ltƧá r sƙjfrfoá ;fj]ŷfj sŽtƑ+, cknásgsƙflbj;]g g sŽtƑ+. kťxfsŽ/]lx ljkşƃLlt
kťlx sŽ/±)ëlx ljkşlƃ.
483= ;ƙ'vfs/)Lo+ sƙ+ c;ƙ'vf s/ált, jŴ'ljkƉ+ cwƙsƙlƃ PŴ clŴ sƙ+ ;ƙ'vfs/)Lo+¶ clŴ c;ƙ'vfs/)Lo+¶ tŴ
c;ƙ'vfs/)Lo+ gfd b"t]g'k;ƕbf, kųlgŊúşg+, kų'Ŋúşg+, pƙųsƧ leŋúgá pƙųs;ƙ'lt, ;]ŋŽg+ s'nfg+ ;]ŋ;ƙ'lt, %ƉƧ leŋúgá
Ɣƪbůá, b]jbųƧ ksŽ;gLosƙ+, cƍ;fbgLo+ bƧ]ƃƧ leŋúgá leŋúlg;Ŝ]g sŽtƑ+ cjƆgLosƙlƃ cŪljw+ xált, t+ ;Ƒ+ tŴ tŴ
j'ųgo]g]j j]lbtƑ+. Ob+ cŪljwlƕ sƙ+ c;ƙ'vf st+ ;'st+ xált cs'ƍ+.
;];flg ;Ƒsƙflg ;ƙ'vf Pj sŽtƑflg _ ;Ŝ;ƙ'vtf, wƙ;ƙ'vtf, ljgo;ƙ'vtf, k'Ʈn;ƙ'vtflt Od+ rt'lƑw+
;ƙ'vfljgo+ pkg]ŷfj sŽtƑflg. Pj+ stflg lx ;'stflg xálƃ. Pj+ cstflg kg]tflg Od+ ;ƙ'vfljgo;řft+ jŴ'+ ljgf stųf
jŴ'ljkƉflg gfd xálƃ. t]g j'ų+ _ æ;ƙ'vfs/)Lo+ sƙ+ c;ƙ'vf s/ált, jŴ'ljkƉ+ cwƙsƙÆlƃ.
klk'Şfs/)LofbL;'lk klk'Şflbs/)d]j jŴ', t+ jŴ'+ ljgf stųf t];lƕ jŴ'ljkƉtf j]lbtƑf. Ob+ kg]Ŵ
jrgŴdų+. klk'Şf s/)Lo+ cƍlk'Şf s/átLlt k'lŞŷf ráb]ŷf ;f/]ŷf sŽtƑ+ ck'lŞŷf cráb]ŷf c;f/]ŷf s/ált. klţfo
s/)Lo+ cƍlţfo s/átLlt klţ+ cf/ák]ŷf oyflbƉfo klţfo sŽtƑ+ cƍlţfo s/áƃƧ ljƍnkƃƧ anŊŽ/]g s/ált.
;ltljgof/xƧflt bƑdƟk'ųŴ]/;lb;Ƨ vL)f;jƧ. cd"ƭljgof/xƧflt uƮleŋú;lb;Ƨ pƙųsƧ. tƧkflkol;ssƙf/xƧflt
pkjfńleŋú;lb;Ƨ pƧƉkfkƧ. P; goá ;ƑŴ.
cg'ká;±yë pká;y+ s/átLlt cg'ká;ylbj;] pká;y+ s/ált. pká;ylbj;á gfd &k]ŷf slųsdf;+ cj;];];'
PsŽb;;' df;];' leƉƧ ;ŜƧ ;fdlƮlbj;á r oyfj'ųrft'Ź;kƉ/;f r. Pt+ ltƍsŽ/lƕ pká;ylbj;+ &k]ŷf cţƸƨ lbj;]

38
pká;y+ s/áƃá cg'ká;±yë pká;y+ s/ált gfd. oŶ lx kųrLj/fbLg+ cŴfo cƍdųs]g sŽ/±)ëg ljjbƃf pká;y+ jf kjf/)+
jf &k]lƃ, tŴ tƸƨ clws/±)ë ljlglŞt] æ;dƮf hŽtfƛfÆlt cƃ/f ;fdlƮpká;y+ sŽt'+ g nelƃ, s/áƃ]lx cg'ká;±yë pká;±yëf
stá gfd xált.
ckjf/)fo kjf/]tLlt ckjf/)flbj;] kjf/]lt¶ kjf/)flbj;á gfd PsƸƨ slųsdf;] leƉƧ ;ŜƧ ;fdlƮlbj;á r
kŝ'ŊlŬŷf &lktlbj;á r ƀ] r k'Űdfl;oá. Pj+ rt'lƑwlƕ kjf/)flbj;+ &k]ŷf cţƸƨ lbj;] kjf/]ƃá ckjf/)fo kjf/]lt
gfd. Owflk cƍdųsƧ ljjfbƧ j"k;d] ;fdlƮkjf/)+ sŽt'+ g nelƃ, s/áƃ]lx ckjf/)fo kjf/)f stf xált. clkr
ögjL;ltjƧ+ jf clƃdjŴ'+ cŢfkƉk'Ƒ+ jf PsŽb;;' jf ceƑk'Ʈn];' cţt/+ pk;ƕfb]ƃƧlk jŴ'ljkƉ+ cwƙsƙ+ xált. Pj+
jŴ'tá sƙflg ljkşlƃ.
484= `lųtá ljklųo+ kg jŴ'+ g k/fd;tLlt oƧ pk;ƕbflbsƙ+ s/ált, t+ g k/fd;lt, tƧ gfd+ g uŲflt.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtá cfoƨtá a'ź/lŋtƧ pk;ƕbfk]ŋáÆlt jųƑ] æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, cfoƨtá a'ź/lŋtƧ
pk;ƕbfk]ŋáÆlt jblt¶ Pj+ jŴ'+ g k/fd;lt.
;Ŝ+ g k/fd;tLlt ;ŜƧ gfd+ g uŲflt. æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtáÆlt jųƑ] æ;')ft' d] eƃ], co+
wƙ/lŋtáÆlt jblt¶ Pj+ ;Ŝ+ g k/fd;lt.
k'Ʈn+ g k/fd;tLlt oá pk;ƕbfk]ŋƧ pkŢfoá, t+ g k/fd;lt, tƧ gfd+ g uŲflt. æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+
wƙ/lŋtá cfoƨtá a'ź/lŋtƧ pk;ƕbfk]ŋáÆlt jųƑ] æ;')ft' d], eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtá pk;ƕbfk]ŋáÆlt jblt¶ Pj+
k'Ʈn+ g k/fd;lt.
`Ƹų g k/fd;tLlt ;Ƒ]g ;Ƒ+ `Ƹų g k/fd;lt. `lųb'ltosƙ] `Ƹų cŪk]ŷf lƀŋų'+ sƙjfrfo Pj cg'Ƨfjgsƙ+
s/ált. `lųrt'Ŵsƙ]lk `Ƹų cŪk]ŷf rt'ŋų'+ sƙjfrfo Pj cg'Ƨfjgsƙ+ s/ált¶ Pj+ `Ƹų g k/fd;lt.
kŞf jf `Ƹų &k]tLlt k&d+ sƙjfrfo cg'Ƨfjgsƙ+ sŷf æP;f `ųLÆlt jŷf ævdlt ;ŜƧ tƨf t'ŲL Pjd]t+
wf/ofdLÆlt jblt¶ Pj+ kŞf `Ƹų &k]lt. Olt Od]lx kťxfsŽ/]lx `lųtá sƙflg ljkşlƃ.
485= cg'Ƨfjgtá ljklųo+ kg jŴ'cfbLlg j'ųgo]g]j j]lbtƑflg. Pj+ kg g];+ ck/fd;g+ xált _ æ;')ft' d] eƃ]
;ŜáÆlt k&dfg'Ƨfjg] æb'ltolƕ PtdŴ+ jbfld, tltolƕ PtdŴ+ jbfld, ;')ft' d] eƃ] ;ŜáÆlt b'ltotltofg'Ƨfjgf;' jf
æco+ wƙ/lŋtá cfoƨtá a'ź/lŋtƧ pk;ƕbfk]ŋáÆlt jųƑ] æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, cfoƨtá a'ź/lŋtƧfÆlt jbƃá jŴ'+ g
k/fd;lt gfd. æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtáÆlt jųƑ] æ;')ft' d] eƃ], co+ wƙ/lŋtáÆlt jbƃá ;Ŝ+ g k/fd;lt
gfd. æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtá cfoƨtá a'ź/lŋtƧfÆlt jųƑ] æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ wƙ/lŋtá
pk;ƕbfk]ŋáÆlt jbƃá k'Ʈn+ g k/fd;lt gfd.
;fjg+ xfk]tLlt ;Ƒ]g ;Ƒ+ sƙjfrfo cg'Ƨfjg+ g s/ált, `lųb'ltosƙ] lƀŋų'+ `lųd]j &k]lt, `lųrt'Ŵsƙ] rt'ŋų'+
`lųd]j &k]lt¶ Pj+ cg'Ƨfjg+ xfk]lt oálk `lųb'ltosƙ] Ps+ `Ƹų &k]ŷf Ps+ sƙjfr+ cg'Ƨfj]ƃá cŋ/+ jf %Ö]lt, kb+ jf b'?ų+
s/ált, colƕ cg'Ƨfjg+ xfk]lto]j. `lųrt'Ŵsƙ] kg Ps+ `Ƹų &k]ŷf ;lsd]j jf lƀŋų'+ jf sƙjfrfo cg'Ƨfjg+ s/áƃálk
cŋ/+ jf kb+ jf %Ö]ƃálk b'?ų+ s/áƃálk cg'Ƨfjg+ xfk]lto]jflt j]lbtƑá.
b'?ų+ s/átLlt PŴ kg co+ ljlgŞoá _ oá lx cţƸƨ cŋ/] jųƑ] cţ+ jblt, co+ b'?ų+ s/ált gfd. tƨf
sƙjfr+ s/áƃ]g leŋúgf ƾfo+ _
æl;lyn+ wlgtť bL#/Ƨ+, u?s+ nx'sť lgƮlxt+.
;Ɨƈ+ jjlŴt+ ljd'ų+, b;wf Ɠŧga'lźof ke]báÆltĶ
j'ųá, co+ ;'Ūú pknŋ]tƑá. PŴ lx æl;lyn+Æ gfd kť;' jƮ];' k&dtlto+. æwlgt+Æ gfd t]Ʃ]j b'ltort'Ŵ+.
æbL#Ælƃ bL#]g sŽn]g jųƑ+ cfsŽ/flb. æ/ƧÆlƃ ttá pkŬsŽn]g jųƑ+ csŽ/flb. æu?sÆlƃ bL#d]j. o+ jf cfoƨtá
a'ź/lŋtŴ]/Ƨ oƧ gŋdtLlt Pj+ ;+oáuk/+ sŷf j'ŝlt. ænx'sÆlƃ /Ƨd]j. o+ jf cfoƨtá a'ź/lŋt±yë/Ƨ oƧ g vdtLlt
Pj+ c;+oáuk/+ sŷf j'ŝlt. ælgƮlxtÆlƃ o+ s/)flg lgƮx]ŷf cljƧş]ŷf cljj]g d'±vëg ;fg'gfl;s+ sŷf jųƑ+.
æ;ƗƈÆlƃ o+ k/kb]g ;Ɨlƈŷf æt'lŲƧfÆlt jf æt'ŲƧfÆlt jf j'ŝlt. æjjlŴtÆlƃ o+ k/kb]g c;Ɨƈ+ sŷf ljlŞlƆŷf
æt'ŲL cƧfÆlt jf æt'Ų cƧfÆlt jf j'ŝlt. æljd'ųÆlƃ o+ s/)flg clgƮx]ŷf ljƧş]ŷf ljj]g d'±vëg cg'gfl;s+ csŷf
j'ŝlt.
tŴ æ;')ft' d]Ælt jųƑ] t_sŽ/Ƨ y_sŽ/+ sŷf æ;')fy' d]Ælt jrg+ l;lynƧ wlgts/)+ gfd. tyf ækųsƟ+, P;f
`ųLÆlt jųƑ] ækŴsƟ+, P;f `ŴLÆltcflbjrgť. æeƃ] ;ŜáÆlt jųƑ] e_sŽ/ #_sŽ/fg+ a_sŽ/ u_sŽ/] sŷf æaƃ] ;śáÆlt
jrg+ wlgtƧ l;lyns/)+ gfd. æ;')ft' d]Ælt ljj]g d'±vëg jųƑ] kg æ;')+t' d]Ælt jf æP;f `ųLÆlt jųƑ] æP;+ `ųLÆlt
jf cljj]g d'±vëg cg'gfl;s+ sŷf jrg+ ljd'ųƧ lgƮlxtjrg+ gfd. ækųsƟÆlƃ cljj]g d'±vëg cg'gfl;s+ sŷf jųƑ]
ækųsƟfÆlt ljj]g d'±vëg cg'gfl;s+ csŷf jrg+ lgƮlxtƧ ljd'ųjrg+ gfd.
Olt l;lyn] sųƑ] wlgt+, wlgt] sųƑ] l;lyn+, ljd'ų] sųƑ] lgƮlxt+, lgƮlxt] sųƑ] ljd'ųlƃ Odflg rųfl/
Ɠŧgflg cƃásƙjfrfo sƙ+ b";]lƃ. Pj+ jbƃá lx cţƸƨ cŋ/] jųƑ] cţ+ jblt, b'?ų+ s/átLlt j'ŝlt. Ot/];' kg
bL#/ƧfbL;' %;' Ɠŧg];' bL#Ūfg] bL#d]j, /ƧŪfg] r /Ƨd]jflt Pj+ oyf&fg] t+ tb]j cŋ/+ ef;ƃ]g cg'Ŋdfut+ kj]Ƹ)
cljgf;]ƃ]g sƙjfrf sŽtƑf. ;r] kg Pj+ csŷf bL#] jųƑ] /Ƨ+, /Ƨ] jf jųƑ] bL#+ jblt¶ tyf u?s] jųƑ] nx's+, nx's] jf

39
jųƑ] u?s+ jblt¶ ;Ɨƈ] jf kg jųƑ] jjlŴt+, jjlŴt] jf jųƑ] ;Ɨƈ+ jblt¶ Pj+ j'ų]lk sƙjfrf g s'ƍlt. Odflg lx %
Ɠŧgflg sƙ+ g s]Žk]lƃ.
o+ kg ;'ųlƃsŴ]/f æb_sŽ/á t_sŽ/dfkşlt, t_sŽ/á b_sŽ/dfkşlt, r_sŽ/á h_sŽ/dfkşlt, h_sŽ/á
r_sŽ/dfkşlt, o_sŽ/á s_sŽ/dfkşlt, s_sŽ/á o_sŽ/dfkşlt¶ tƨf b_sŽ/fbL;' jųƑ];' t_sŽ/flbjrg+ g lj?ŢtLÆlt
jblƃ, t+ sƙjfr+ kŷf g jũlt. tƨf ljgow/]g g]j b_sŽ/á t_sŽ/á sŽtƑá»k]0 g s_sŽ/á o_sŽ/á. oyfkflńof lg?Ƹų
;á±wëŷf b;ljwfo Ɠŧglg?lųof j'ųbá;] kl/x/ƃ]g sƙjfrf sŽtƑf. Ot/yf lx ;fjg+ xfk]lt gfd.
csŽn] jf ;fj]tLlt ;fjgfo csŽn] cgásŽ;] `Ƹų cŪk]ŷf k&d+o]j cg'Ƨfjgsƙ+ sŷf kŞf `Ƹų &k]lt. Olt Od]lx
kťxfsŽ/]lx cg'Ƨfjgtá sƙflg ljkşlƃ.
486= ;Ldtá ljklųo+ kg cltv'Źs;Ldf gfd of PsjL;lt leŋÚ g uŲflt. s'?lƆo+ kg æoŴ PsjL;lt leŋÚ
lg;Llbt'+ g ;Ŋ]ŽƃLÆlt j'ų+. tƨf of Pj¿kf ;Ldf, co+ ;ƙtflk c;ƙtf, ufd±vëų;lb;fj xált, tŴ st+ sƙ+ s'ƍlt. P;
goá ;];;Ldf;'lk. PŴ kg cltdxtL gfd of s];Ʈdų]gflk ltoáhg+ cltŊŽd]ŷf ;ƙtf xált. vůlgldųf gfd c#ltlgldųf
j'ŝlt. k'/lŴdfo lb;fo lgldų+ lsų]ŷf cg'Ŋd]g]j blŋ)fo klŞdfo pų/fo lb;fo lsų]ŷf k'g k'/lŴdfo lb;fo k'Ƒlslųt+
lgldų+ kllsų]ŷfj &k]t'+ jũlt¶ Pj+ cvůlgldųf xált. ;r] kg cg'Ŋd]g cfxl/ŷf pų/fo lb;fo lgldų+ lsų]ŷf tŴ]j
&k]lt, vůlgldųf xált. ck/flk vůlgldųf gfd of clgldų'ku+ tr;f/?ŋ+ jf vf)'s+ jf k+;'k'ŧjflnsŽk'ŧfg+ jf cţt/+
cƃ/f Ps+ lgldų+ sŷf ;ƙtf xált. %foflgldųf gfd of kƑtŞfofbLg+ o+lslť %fo+ lgldų+ sŷf ;ƙtf xált. clgldųf gfd
of ;Ƒ]g ;Ƒ+ lgldųflg clsų]ŷf ;ƙtf xált.
alx;Ld] l&tá ;Ld+ ;ƙƉlt gfd lgldųflg lsų]ŷf lgldųfg+ alx l&tá ;ƙƉlt. glbof ;d'Ź] hŽtƧ/] ;Ld+
;ƙƉtLlt Pt];' glbcfbL;' o+ ;ƙƉlt, ;f Pj+ ;ƙtflk æ;Ƒf, leŋj], gbL c;Ldf, ;Ƒá ;d'Źá c;Ldá, ;Ƒá hŽtƧ/á
c;LdáÆlt ‘dxfj0147’ jrgtá c;ƙtfj xált. ;Ldfo ;Ld+ ;lƘƆtLlt cųgá ;Ldfo k/];+ ;Ld+ ;lƘƆlt. cŢáŴ/tLlt
cųgá ;Ldfo k/];+ ;Ld+ cŢáŴ/lt. tŴ oyf ;Ƙ]bá r cŢáŴ/)ť xált, t+ ;Ƒ+ pká;yŋƈs] j'ųd]j. Olt Odf PsŽb;lk
;Ldf c;Ldf ufd±vëų;lb;f Pj, tf;' lg;Llbŷf st+ sƙ+ s'ƍlt. t]g j'ų+ æOd]lx PsŽb;lx cfsŽ/]lx ;Ldtá sƙflg
ljkşƃLÆlt.
487_488= kl/;tá sƙljklųo+ kg lslť cg'ųfg+ gfd glŴ. olƕ tŴ sƙƍų%Ɔf/xnŋ)+ jųƑ+ l;of, tlƕ k/tá
ærųf/á leŋÚ kstųf sƙƍųfÆltcflbgf go]g j'ųd]j. tŴ kstųf sƙƍųflt rt'jƮs/±)ë sƙ] rųf/á kstųf cg'lŋųf
clgƧfl/tf kl/;'ź;Lnf rųf/á leŋÚ sƙƍųf sƙƧ c/xf cg'ŞljsŽ ;fldgá. g t]lx ljgf t+ sƙ+ slo/lt, g t];+ %Ɔá jf
kfl/;'lź jf Plt. cj;];f kg ;r]lk ;xƧdųf xálƃ, ;r] ;dfg;+jf;sŽ, ;Ƒ] %Ɔf/xfj xálƃ. %Ɔkfl/;'Ƹź bŷf cfuŞƃ'
jf df jf, sƙ+ kg ltŪlt. oƧ kg ;Ŝá kl/jf;flbsƙ+ s/ált, ;á g]j sƙƍųá, gflk %Ɔf/xá. clkr oƨf t+ k'Ʈn+ jŴ'+
sŷf ;Ŝá sƙ+ s/ált, tƨf æsƙf/xáÆlt j'ŝlt. ;];sƙ];'lk P;]j goá.
489= k'g rųfl/ sƙfgLltcflbs]Ž goá kůsŽbLg+ cjŴ'efjbƧgŴ+ j'ųá. ;];d]Ŵ pųfgd]j.

cknásgsƙsyf
495_496= Obflg t];+ sƙfg+ ke]bbƧgŴ+ æcknásgsƙ+ slt &fgflg uŞtLÆltcflbdfx. tŴ æcknásgsƙ+ kť
&fgflg uŞlt _ cá;f/)+, lgƧf/)+, eů'sƙ+, Ɣƪbů+, sƙnŋ)ţ]j kťdÆlƃ PŴ æcá;f/)+ lgƧf/)Ælƃ kbl;lnŪtfo]t+
j'ų+. k&d+ kg lgƧf/)f xált, kŞf cá;f/)f. tŴ of sŭs;fd±)ë/Ƨ bůsƙgf;gf, ;f ælgƧf/)fÆlt j]lbtƑf. tƨf
Pt/lx ;r]lk ;fd±)ë/á a'źƧ jf wƙƧ jf ;ŜƧ jf cjŰ+ e)lt, æcslƍo+ slƍoÆlƃ bLk]lt, ldŞflblŪs]Ž xált cƃƮflxsŽo
lblŪof ;dƉfutá, ;á ofjtlto+ lgjf/]ŷf t+ nƸź lgƧşŽk]tƑá. gá r] ljƧş]lt, ;Ŝ+ ;lƉkft]ŷf æljƧş]xLÆlt jųƑá. gá
r] ljƧş]lt, Ɠų]g leŋúgf cknásgsƙ+ sŷf lgƧf/]tƑá. Pjť kg sƙ+ sŽtƑ+ _
æ;Ŝ+, eƃ], k'Şfld _ ‚co+ OŴƉfdá ;fd±)ë/á a'źƧ wƙƧ ;ŜƧ cjŰjfbL ldŞflblŪs]Ž, o+ cţ]
;fd±)ë/f nelƃ, lb/ųlt/ų+ leŋÚlx ;Ƹź ;x;]Ɯ+, tƧ cnfefo lgƧf/)f ?ŝlt ;ŜƧfƒlt. b'ltolƕ» tltolƕ,
eƃ], ;Ŝ+ k'Şfld _ ‚co+ OŴƉfdá ;fd±)ë/á a'źƧ»k]0 ?ŝlt ;ŜƧfƒlt r/ lk/] ljgƧfÆlt.
;á ck/]g ;do]g æcx+, eƃ], afntfo cţf)tfo cnlŋstfo Pj+ csŽƸ;, Ʃfx+ ;Ŝ+ vdfk]dLÆlt
vdfk]ƃá ofjtlto+ ofrfk]ŷf cknásgsƙ]g]j cá;f/]tƑá Pj+ kg cá;f/]tƑá, ;ŜdŢ] Ɠų]g leŋúgf ;ŜƧ cg'dltof
;fj]tƑ+ _
æ;Ŝ+, eƃ], k'Şfld _ co+ OŴƉfdá ;fd±)ë/á a'źƧ wƙƧ ;ŜƧ cjŰjfbL ldŞflblŪs]Ž, o+ cţ]
;fd±)ë/f nelƃ, leŋÚlx ;Ƹź lb/ųlt/ų+ ;x;]Ɯ+, tƧ cnfefo lgƧfl/tá, Ʃfo+ Obflg ;á/tá lgjftj'lų nlşwƙ+
cáŊƃá lx/áųƍ] kltlŪtá stbůsƙá cŝo+ b];]lt, OdƧ ;fd±)ë/Ƨ oyf k'/] sŽo;Ƙáu;fdlƮbfg+ ?ŝlt ;ŜƧfÆlt.
Pj+ ltŋų'+ jųƑ+. Pj+ cknásgsƙ+ cá;f/)ť lgƧf/)ť uŞlt. eů'sƙ+ dxfvƈsjŰgfo+ j'ųd]j.
Ɣƪbůá kť;ltsŋƈs] j'ųáo]j. g s]jn+ kg]; %ƉƧ]j kţųá, oá cţálk leŋú d'v/á xált, leŋÚ b'?ųjrg]lx
#ũ]ƃá v'+;]ƃá jƘ]ƃá ljx/lt, tƧlk bftƑá. Pjť kg bftƑá, ;ŜdŢ] Ɠų]g leŋúgf ;ŜƧ cg'dltof ;fj]tƑ+ _

40
 æeƃ], OŴƉfdá leŋú d'v/á, leŋÚ b'?ųjrg]lx #ũ]ƃá ljx/lt. ;á leŋú o+ OŞ]Ɯ, t+ jb]Ɯ.
leŋÚlx OŴƉfdá leŋú g]j jųƑá, g cájlbtƑá, g cg';fl;tƑá. ;Ŝ+, eƃ], k'Şfld _ ‚OŴƉfdƧ leŋúgá ƔƪbůƧ
bfg+, ?ŝlt ;ŜƧfƒlt. b'ltolƕ k'Şfld, tltolƕ k'Şfld _ ‚OŴƉfdƧ, eƃ], leŋúgá ƔƪbůƧ bfg+, ?ŝlt
;ŜƧfƒÆlt.
tƧ ck/]g ;do]g ;ƙf jlųŷf vdfk]ƃƧ Ɣƪbůá klƍƧƘ]tƑá. Pjť kg klƍƧƘ]tƑá, Ɠų]g
leŋúgf ;ŜdŢ] ;fj]tƑ+ _
æeƃ], leŋú;Ŝá c;'sƧ leŋúgá Ɣƪbů+ cbfl;, ;á leŋú ;á/tá lgjftj'lų nlşwƙ+ cáŊƃá lx/áųƍ]
kltlŪtá, kl;řf cfoƸt ;+j/] ltŪlt, ;Ŝ+, eƃ], k'Şfld, tƧ leŋúgá ƔƪbůƧ klƍƧlź, ?ŝlt ;ŜƧfÆlt.
Pj+ ofjtlto+ jŷf cknásgsƙ]g]j Ɣƪbůá klƍƧƘ]tƑált.
sƙnŋ)ţ]j kťdlƃ o+ t+ eujtf leŋúlgŋƈs] æt]g ±vëf kg ;do]g %ƑlƮof leŋÚ leŋúlgoá
sŹdábs]g cál;ťlƃ, ‚cƍ]j gfd cƛ];' ;f/ş]Ɯ'ƒlƃ, sŽo+ ljjl/ŷf leŋúgLg+ bƧ]lƃ ö?+ ljjl/ŷf leŋúgLg+ bƧ]lƃ,
cśhŽt+ ljjl/ŷf leŋúgLg+ bƧ]lƃ, leŋúlgoá cáef;]lƃ, leŋúgLlx ;Ƹź ;ƕoáh]lƃ, ‚cƍ]j gfd cƛ];' ;f/ş]Ɯ'ƒlƃ.
Od];' jŴ";' t];+ leŋÚg+ b'Ŋ+ kţk]ŷf ‚cg'hŽgfld leŋj] tƧ leŋúgá bůsƙ+ sŽt'ƒlƃ. cy ±vëf leŋúgLg+ Ptbxál; _
‚Ƹs g' ±vëf bůsƙ+ sŽtƑƒlƃ. eujtá PtdŴ+ cf/ár];'+ _ ‚cjlƆoá ;á leŋj] leŋú leŋúlg;Ŝ]g sŽtƑáƒÆlt Pj+
cjlƆosƙ+ cg'ţft+, t+ sƙnŋ)ţ]j kťd+ OdƧ cknásgsƙƧ &fg+ xált. tƧ lx sƙţ]j nŋ)+, g cá;f/)fbLlg¶
tƨf æsƙnŋ)Ælƃ j'ŝlt. tƧ s/)+ tŴ]j j'ų+. clkr g+ klƍƧlźof ;Ƹź ljŴf/tá bƧ]t'+ Owflk jbfd,
leŋúg'kƧo] ;lƉklttƧ leŋúlg;ŜƧ cg'dltof Ɠųfo leŋúlgof ;fj]tƑ+ _
æcƜ] c;'s]Ž gfd cƜá leŋúgLg+ ckf;flbs+ bƧ]lt, PtƧ cƜƧ cjlƆos/)+ ?ŝtLlt leŋúlg;Ŝ+
k'Şfld, b'ltolƕ» tltolƕ leŋúlg;Ŝ+ k'ŞfdLÆlt.
Pj+ ltŋų'+ ;fj]ŷf cknásgsƙ]g cjlƆosƙ+ sŽtƑ+.
ttá kŪfo ;á leŋú leŋúgLlx g jlƆtƑá. ;r] cjlƆodfgá lx/áųƍ+ kŝ'kŪk]ŷf ;ƙf jųlt, t]g
leŋúlgoá vdfk]tƑf. vdfk]ƃ]g leŋúg'kƧo+ cuƄf ljxf/]o]j ;Ŝ+ jf u)+ jf Ps+ leŋú+ jf pk;Řldŷf pŊúls+
lg;Llbŷf cŧƸn kƮx]ŷf æcx+ eƃ] kl;řf cfoƸt ;+j/] ltŪfld, g k'g ckf;flbs+ bƧ]Ƨfld, leŋúlg;Ŝá dƞ+
vdt"Ælt vdfk]tƑ+. t]g ;Ŝ]g jf u±)ëg jf Ps+ leŋú+ k];]ŷf Psleŋúgf jf ;od]j uƄf leŋúlgoá jųƑf _ æco+
leŋú kl;řf cfoƸt ;+j/] l&tá, Oldgf cŝo+ b];]ŷf leŋúlg;Ŝá vdflktá, leŋúlg;Ŝá Od+ jlƆo+ s/át"Ælt. ;á
jlƆoá sŽtƑá. Pjť kg sŽtƑá, leŋúg'kƧo] ;lƉklttƧ leŋúlg;ŜƧ cg'dltof Ɠųfo leŋúlgof ;fj]tƑ+ _
æco+ cƜ] c;'sŽ] gfd cƜá leŋúgLg+ ckf;flbs+ bƧ]tLlt leŋúlg;Ŝ]g cjlƆoá stá, ;á nlşwƙ+
cáŊldŷf kl;řf cfoƸt ;+j/] l&tá cŝo+ b];]ŷf leŋúlg;Ŝ+ vdfk]l;, tƧ cƜƧ jlƆos/)+ ?ŝtLlt leŋúlg;Ŝ+
k'ŞfdLÆlt _
ltŋų'+ jųƑ+ Pj+ cknásgsƙ]g]j jlƆoá sŽtƑá.
co+ kg]Ŵ kflńd'ųs]Žlk sƙnŋ)ljlgŞoá. OblŤ sƙnŋ)+ gfd leŋúlg;Ŝd"ns+ kţų+, leŋú;ŜƧflk
kg]t+ nưlto]j. olŤ leŋú;Ŝá ;nfsƮofuƮeųƮpká;yƮ];' cknásgsƙ+ s/ált, Ptlƕ sƙnŋ)d]j.
clŞƉrLj/lhŰrLj/gŪrLj/fglŤ ;Ŝ+ ;lƉkft]ŷf Ɠų]g leŋúgf ofjtlto+ ;fj]ŷf cknásgsƙ+ sŷf rLj/+ bft'+
jũlt. cƍdųsljƧşs]g kg rLj/+ s/áƃƧ ;]gf;gŋƈsjŰgfo+ j'ųƍe]bflg ;"lrcfbLlg cgknás]ŷflk
bftƑflg. t];+ bfg] ;áo]j OƧ/á, ttá clt/]s+ b]ƃg] cknás]ŷf bftƑ+. ttá lx clt/]sbfg] ;Ŝá ;fdL.
lunfge];şlƕ tŴ j'ųƍsŽ/+ ;od]j bftƑ+. clt/]s+ OŞƃƧ cknás]ŷf bftƑ+. oálk r b'Ƒná jf l%lƉl/ofk±yëf
jf klŞƉleŋŽrf/k±yëf jf dxflunfgá, tƧ dxfjf;];' tŶ'ƍfbtá b]jl;s+ gflń jf pkŬgflń jf Pslbj;+o]j jf kť
jf b; jf tů'ngflńoá b]ƃ]g cknásgsƙ+ sŷfj bftƑf. k];nƧ leŋúgá tŶ'ƍfbtá O)klnaáwlƕ ax'Ƨ'tƧ
;Ŝef/lgŴf/sƧ leŋúgá cg'ŪfkgLo;]gf;glƕ ;Ŝlsŝ+ s/áƃfg+ slƍosŽ/sŽbLg+ eųj]tglƕ cknásgsƙ]g bft'+
jũlt.
rt'kŝoj;]g lbƉtŶ'ƍfbtá ;lŜs+ cfjf;+ hƮfk]t'+ jũlt. æco+ leŋú OƧ/jtfo ljrf/]tLÆlt
syfklŞƆgŴ+ kg ;nfsƮfbL;' jf cƃ/;lƉkft] jf ;Ŝ+ k'lŞŷfj hƮfk]tƑá. rLj/lkůkftŴfo
cálbƧlbƉtŶ'ƍfbtálk cknás]ŷf cfjf;á hƮfk]tƑá. cgknás]ŷflk jũlt. æ;"/á jtfo+ leŋú rLj/lkůkftŴfo
lbƉtá cfjf;+ hƮfk]tLÆlt Pj+ pƍƉsyfkŞ]bgŴ+ kg cknásgsƙd]j sŷf hƮfk]tƑá.
r]lto] %ų+ jf j]lbs+ jf aálw#/+ jf cf;g#/+ jf cst+ jf s/áƃ]g lhŰ+ jf kl;ř/áƃ]g ;'wfsƙ+
jf s/áƃ]g dg'Ƨ] ;dfbk]ŷf sŽt'+ jũlt. ;r] sŽ/s]Ž glŴ, r]ltoƧ pklgŋ]ktá sŽ/]tƑ+. pklgŋ]k]lk c;lt
cknásgsƙ+ sŷf tŶ'ƍfbtá sŽ/]tƑ+, ;lŜs]glk. ;lŜs]g lx cknás]ŷf r]ltolsŝ+ sŽt'+ jũlt. r]ltoƧ ;ƃs]g
cknás]ŷflk ;lŜslsŝ+ sŽt'+ g jũlt. tfjsŽlns+ kg ux]ŷf kfslts+ sŽt'+ jũlt.
r]lto] ;'wfsƙfbLlg s/áƃ]lx kg leŋŽrf/tá jf ;Ŝtá jf ofkgdų+ cneƃ]lx r]lto;ƃstá ofkgdų+
ux]ŷf kl/e'ŧƃ]lx jų+ sŽt'+ jũlt, æjų+ s/ádfÆlt dŞd+;fbLlx ;Ŝeų+ sŽt'+ g jũlt. o] ljxf/] /álktf mn?ŋŽ
;Ŝ]g kl/Ʈlxtf xálƃ, hƮgsƙ+ nelƃ, o];+ mnflg #Ƹŭ kxl/ŷf efh]ŷf kl/e'ŧlƃ, t];' cknásgsƙ+ g sŽtƑ+.

41
o] kg ckl/Ʈlxtf, t];' cknásgsƙ+ sŽtƑ+. t+ kg ;nfsƮofuƮeųƮcƃ/;lƉkft];'lk sŽt'+ jũlt, pká;yƮ] kg
jũlto]j. tŴ lx cgfutfglƕ %Ɔkfl/;'lź cfxl/olt, tƨf t+ ;'lj;álwt+ xált.
Pjť kg sŽtƑ+, Ɠų]g leŋúgf leŋú;ŜƧ cg'dltof ;fj]tƑ+ _
æeƃ], o+ OdƸƨ ljxf/] cƃá;Ldfo ;Ŝ;ƃs+ d"ntrkųcŘú/k'ƎmnvfbgLoflb clŴ, t+ ;Ƒ+
cfutfutfg+ leŋÚg+ oyf;'v+ kl/e'lŧt'+ ?ŝtLlt ;Ŝ+ k'ŞfdLÆlt ltŋų'+ k'lŞtƑ+.
rt"lx kťlx leŋÚlx st+ ;'std]j. oƸƨ ljxf/] ƀ] toá hgf j;lƃ, t]lx lg;Llbŷf stlƕ ;Ŝ]g
st;lb;d]j. oƸƨ kg ljxf/] Ps]Ž leŋú xált, t]g leŋúgf pká;ylbj;] k'Ƒs/)k'Ƒlsŝ+ sŷf lgl;Ɖ]g stlƕ
sltsjų+ ;Ŝ]g st;lb;d]j xált.
s/áƃ]g kg mnjf/]g sŽt'lƕ rųf/á df;] % df;] Ps;+jŞ/lƃ Pj+ kl/lŞlƆŷflk ckl/lŞlƆŷflk sŽt'+
jũlt. kl/lŞƉ] oyfkl/Ş]b+ kl/e'lŧŷf k'g sŽtƑ+. ckl/lŞƉ] ofj ?ŋŽ w/lƃ tfj jũlto]j. o]lk t];+ ?ŋŽg+
aLh]lx cţ] ?ŋŽ /álktf xálƃ, t];lƕ ;f Pj sltsŽ.
;r] kg cţƸƨ ljxf/] /álktf xálƃ, t];+ oŴ /álktf, tƸƨo]j ljxf/] ;Ŝá ;fdL. o]lk cţtá
aLhŽlg cfxl/ŷf k'l/dljxf/] kŞf /álktf, t];' cţf sltsŽ sŽtƑf. sltsŽo stfo k'ƮlnsŪfg] ltŪlƃ, oyf;'v+
mnfbLlg kl/e'lŧt'+ jũlt. ;r] kg]Ŵ t+ t+ cásŽ;+ kl/lŋlkŷf kl/j])flg sŷf hƮlƃ, t];+ leŋÚg+ k'ƮlnsŪfg]
ltŪlƃ. cţ] kl/e'lŧt'+ g nelƃ, t]lx kg ;ŜƧ b;efu+ bŷf kl/e'lŧtƑflg. oálk dŢ]ljxf/] ?ŋ+ ;fvflx
kl/jf/]ŷf /ŋlt, tƧflk P;]j goá.
ká/f)ljxf/+ utƧ ;ƘfjgLoleŋúgá æ±yë/á cfutáÆlt mnfmn+ cfx/lƃ, ;r] tŴ d"n] ;Ƒkl/olųw/á
ax'Ƨ'tleŋú ljxfl;, æcźf PŴ bL#f sltsŽ stf eljƧtLÆlt lgŊúŊúŝ]g kl/e'lŧtƑ+. ljxf/] mnfmn+ lkůkfltsŽglƕ
jũlt, w'tś+ g s]Žk]lt. ;fd±)ë/f cųgá cfrl/o'kŢfofg+ ax"lg mnflg b]lƃ, cţ] leŋÚ cneƃf lvƜlƃ,
lvƜgdųd]j r]t+ xált.
;r] kg b'lưŋ+ xált, Ps+ kg;?ŋ+ lgƧfo ;lŪlk hgf hËjlƃ, tflb;] sŽn] ;Ƒ];+ ;śxs/)Ŵfo
efh]ŷf vflbtƑ+, co+ ;fdLlr. ofj kg sltsjų+ g klƍƧƘlt, tfj t]lx vflot+ ;'vflotd]j. sbf kg
sltsjų+ klƍƧƘlt< obf ;dƮá ;Ŝá ;lƉkltŷf æOtá kŪfo efh]ŷf vfbƃ"Ælt ;fj]lt. Psleŋús] kg ljxf/]
Ps]g ;fljt]lk k'l/dsltsŽ klƍƧƘlto]j. ;r] klƍƧźfo sltsŽo ;fd±)ë/f g]j ?ŋtá kft]lƃ, g e"ldtá ux]ŷf
leŋÚg+ b]lƃ, klttmnflg kfb]lx kx/ƃf ljr/lƃ, t];+ b;efutá kŪfo ofj pkŬmnef±uëg mfltsƙ+ sŽtƑ+. cźf
mfltsƙnáe]g cfxl/ŷf bƧlƃ. k'g ;'leŋ] hŽt] slƍosŽ/s];' cfuƄf ;fvfkl/jf/fbLlg sŷf ?ŋ] /ŋƃ];'
;fd±)ë/fg+ mfltsƙ+ g bftƑ+, efh]ŷf kl/e'lŧtƑ+.
æljxf/] mnfmn+ cŴLÆlt ;fdƃufd]lx dg'Ƨf lunfgfg+ jf ulưgLg+ jf cŴfo cfuƄf æPs+ gflńs]/+
b]y, cƗ+ b]y, na'h+ b]yfÆlt ofrlƃ, bftƑ+ g bftƑlƃ< bftƑ+. cbLodfg] lx t] bádglƧsŽ xálƃ, b]ƃ]g kg
;Ŝ+ ;lƉkft]ŷf ofjtlto+ ;fj]ŷf cknásgsƙ+ sŷfj bftƑ+, sltsjų+ jf sŷf &k]tƑ+, Pjť kg sŽtƑ+, Ɠų]g
leŋúgf ;ŜƧ cg'dltof ;fj]tƑ+ _
æ;fdƃufd]lx dg'Ƨf cfuƄf lunfgfbLg+ cŴfo mnfmn+ ofrlƃ, ƀ] gflńs]/flg, ƀ] tfnmnflg, ƀ]
kg;flg, kť cƗflg, kť sblnmnflg uŲƃfg+ clgjf/)+, c;'s?ŋtá r c;'s?ŋtá r mn+ uŲƃfg+ clgjf/)+
?ŝlt leŋú;ŜƧfÆlt ltŋų'+ jųƑ+.
ttá kŪfo lunfgfbLg+ gfd+ ux]ŷf ofrƃf æuŲyfÆlt g jųƑf, jų+ kg cflrlŋtƑ+ _
ægflńs]/fbLlg Oldgf gfd kl/Ş]b]g uŲƃfg+ c;'s?ŋtá r c;'s?ŋtá r mn+ uŲƃfg+ clgjf/)+ stÆlƃ.
cg'ljrl/ŷf kg æco+ dw'/mná cƗá, Otá uŲyfÆltlk g jųƑf. mnefhgsŽn] kg cfutfg+ ;ƙt]g pkŬef±uëf
bftƑá, c;ƙt]g cknás]ŷf bftƑ+.
vL)kl/Ƒoá jf dƮuldo;Ŵjfxá jf cţá jf OƧ/á cfuƄf ofrlt, cknás]ŷfj bftƑ+. anŊŽ/]g
ux]ŷf vfbƃá g jf/]tƑá. s'źá lx ;á ?ŋ]lk l%Ɔ]Ɯ, cţlƕ cgŴ+ s/]Ɯ. k'Ʈlnskl/j])+ cfuƄf lunfgƧ ufd]g
ofrƃá æcƛ]lx %fofbLg+ cŴfo /álkt+, ;r] clŴ, t'ƛ] hŽgfyfÆlt jųƑá. olb kg mnel/tfj ?ŋŽ xálƃ, sŭs]
alƈŷf mnjf/]g vfblƃ, ckŝf;L;ƃ]g x'ŷf bftƑ+. anŊŽ/]g uŲƃá g jf/]tƑá, k'Ƒ] j'ųd]j]Ŵ sŽ/)+.
;ŜƧ mnf/fdá xált, klhƮg+ g nelt, ;r] t+ s]Žlr jų;L;]g hƮlt, ;ŜƧ]j xált. cyflk
sƧlr klanƧ leŋúgá æOd+ ;ƍ'l/; hlƮŷf b]xLÆlt ;Ŝá ef/+ s/ált, ;á r] jų;L;]g hƮlt, Pjlƕ ;ŜƧ]j
xált. mfltsƙ+ kŝf;L;ƃƧ kg tltoef±uëg jf pkŬef±uëg jf mfltsƙ+ sŽtƑ+. æefl/o+ sƙÆlƃ jŷf Pųs]g
clgŞƃá kg ;Ƒ+ tj]j ;ƃs+ sŷf æd"nefu+ b;efudų+ bŷf hƮfxLÆltlk jųƑá. u?eůųf kg d"nŞ]şj;]g g
bftƑ+. ;á d"nefu+ bŷf vfbƃá cstfjf;+ jf sŷf stfjf;+ jf hlƮŷf lglƧtsŽg+ cf/fd+ lgƜfb]lt, t]lxlk d"nef±uëf
bftƑáj. obf kg leŋÚ ;o+ hlƮt'+ kxálƃ, cy t];+ hlƮt'ť g bftƑ+, hlƮtsŽn] r g jf/]tƑf, hƮgsŽn]o]j
jf/]tƑf. æax'+ t'ƛ]lx vflot+, Obflg df hlƮŴ, leŋú;Ŝáo]j hlƮƧtLÆlt jųƑ+.
;r] kg g]j jų;L;]g hƮƃá clŴ, g mfltsƙ]g, g ;Ŝá hlƮt'+ kxált, Ps]Ž cgfk'lŞŷfj hlƮŷf
mfltsƙ+ jŬ]ŷf kŝf;L;lt, cknásgsƙ]g mfltsƙ+ jŬ]ŷf bftƑ+. Olt Od+ ;Ƒlƕ sƙnŋ)d]j xált.

42
 cknásgsƙ+ Odflg kť &fgflg uŞlt.
`lųsƙŪfge]b] kg æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, OŴƉfdá OŴƉfdƧ cfoƨtá pk;ƕbfk]ŋá, cg'l;Ūá ;á
dof. olb ;ŜƧ kųsƟ+, OŴƉfdá cfuŞ]Ɯflt, cfuŞfxLlt jųƑáÆlt Pj+ pk;ƕbfk]ŋƧ cá;f/)f cá;f/)f gfd.
æ;')ƃ' d] cfoƨƃf, co+ OŴƉfdá leŋú wƙslys]Ž OdƧ g]j ;'ų+ cfuŞlt, gá ;'ųljeśá, ;á cŴ+
c;Ɵŋ]ŷf ƓŧgŞfofo cŴ+ klafxlt. obfoƨƃfg+ kųsƟ+, OŴƉfd+ leŋú+ j'Ūfk]ŷf cj;];f Od+ clws/)+
j"k;d]ƜfdfÆlt Pj+ pƑflxsŽljlgŞo] wƙslysƧ leŋúgá lgƧf/)f lgƧf/)f gfd.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, cşúká;±yëf kƉ/;á. olb ;ŜƧ kųsƟ+, ;Ŝá pká;y+ s/]ƜfÆlt Pj+
pká;ysƙj;]g &lktf `lų pká;±yëf gfd.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, cş kjf/)f kƉ/;L. olb ;ŜƧ kųsƟ+, ;Ŝá kjf/]ƜfÆlt Pj+
kjf/)fsƙj;]g &lktf `lų kjf/)f gfd.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, OŴƉfdá OŴƉfdƧ cfoƨtá pk;ƕbfk]ŋá. olb ;ŜƧ kųsƟ+, cx+ OŴƉfd+
cg';f;]ƜÆlƃ. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, OŴƉfdá OŴƉfd+ cg';f;]ƜfÆlt. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, cx+ OŴƉfd+ cƃ/flos]
wƙ] k'Ş]ƜÆlƃ. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, OŴƉfdá OŴƉfd+ cƃ/flos] wƙ] k'Ş]ƜfÆlt. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, cx+
OŴƉfd+ ljgo+ k'Ş]ƜÆlƃ. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, OŴƉfdá OŴƉfd+ ljgo+ k'Ş]ƜfÆlt. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, cx+
OŴƉfd]g ljgo+ k'Ūá ljƧş]ƜÆlƃ. æolb ;ŜƧ kųsƟ+, OŴƉfdá OŴƉfd]g ljgo+ k'Ūá ljƧş]ƜfÆlt Pj+ cųfg+ jf
k/+ jf ;ƙlƉt'+ &lktf `lų ;ƙ'lt gfd.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, Ob+ rLj/+ OŴƉfdƧ leŋúgá lgƧlƮo+ ;ŜƧ lgƧŪ+. olb ;ŜƧ kųsƟ+, ;Ŝá
Od+ rLj/+ OŴƉfdƧ leŋúgá bb]ƜfÆlt. æobfoƨƃfg+ kųsƟ+, cfoƨƃf Od+ rLj/+ OŴƉfdƧ leŋúgá bb]Ɯ'Ælƃ Pj+
lgƧŪrLj/kųfbLg+ bfg+ bfg+ gfd.
æ;')ft' d] eƃ] ;Ŝá, co+ OŴƉfdá leŋú cfkƸų ;/lt, ljj/lt, pųfƸg s/ált, b];]lt. olb ;ŜƧ
kųsƟ+, cx+ OŴƉfdƧ leŋúgá cfkƸų klƮŲ]Ɯlƃ. obfoƨƃfg+ kųsƟ+, cx+ OŴƉfdƧ leŋúgá cfkƸų
klƮŲ]ƜÆlƃ. t]g jųƑá ækƧ;LÆlt. æcfd kƧfdLÆlt. cfoƸt ;+j/]Ɯf;Llt Pj+ cfklųklƮxá klƮxá
gfd.
æ;')ƃ' d], cfoƨƃf cfjfl;sŽ. obfoƨƃfg+ kųsƟ+, Obflg pká;y+ s/]Ɯfd, kfltdáŋ+ plŹ;]Ɯfd,
cfud] sŽń] kjf/]ƜfdfÆlt. t] r], leŋj], leŋÚ eůgsŽ/sŽ snxsŽ/sŽ ljjfbsŽ/sŽ eƧsŽ/sŽ ;Ŝ] clws/)sŽ/sŽ t+
sŽń+ cg'j;]Ɯ'+, cfjfl;s]g leŋúgf Ɠų]g klan]g cfjfl;sŽ leŋÚ `fk]tƑf _ æ;')ƃ' d], cfoƨƃf cfjfl;sŽ.
obfoƨƃfg+ kųsƟ+, Obflg pká;y+ s/]Ɯfd, kfltdáŋ+ plŹ;]Ɯfd, cfud] h'Ų] kjf/]ƜfdfÆlt Pj+ stf
kjf/)fkŝ'ŊŬgf kŝ'ŊŬgf gfd.
;Ƒ]x]j PsŢ+ ;lƉklttƑ+, ;lƉkltŷf Ɠų]g leŋúgf klan]g ;Ŝá `fk]tƑá _ æ;')ft' d], eƃ], ;Ŝá
cƛfs+ eůghŽtfg+ snxhŽtfg+ ljjfbfkƉfg+ ljx/t+ ax'+ cƧfd)s+ cŢflrŰ+ efl;tkl/Ŋƃ+. ;r] do+ Odflx
cfkųLlx cţdţ+ sŽ/]Ƨfd, l;oflk t+ clws/)+ sŋńųfo jfńųfo e]bfo ;+jų]Ɯ. olb ;ŜƧ kųsƟ+, ;Ŝá Od+
clws/)+ lt)jŴf/s]g j"k;d]Ɯ &k]ŷf y'Ɵjş+, &k]ŷf lulxkl;o'ųÆlƃ Pj+ lt)jŴf/s;d±yëg sŷf ;Ƒk&df
;Ƒ;śflxs`lų sƙnŋ)+ gfd.
tyf ttá k/f Ps]sƸƨ kŋ] Ps]s+ sŷf ƀ] `lųoá Olt oyfj'ųƍe]b+ cá;f/)+ lgƧf/)+»k]0
sƙnŋ)ţ]j gjdlƃ `lųsƙ+ Odflg gj &fgflg uŞlt.
`lųb'ltosƙŪfge]b] kg jŬƧ lnŞljgá kųlgŊúşgj;]g vƈs] j'ųf lgƧf/)f. tƧ]j kų'Ŋúşgj;]g
j'ųf cá;f/)f r j]lbtƑf.
;Ldf;ƙ'lt ltrLj/]g cljƍjf;;ƙ'lt, ;ƅt;ƙ'lt,
eų'Ź];s_;]gf;gƮfxfks_eůfufl/s_rLj/klƮfxs_rLj/efhs_ofu'efhsmnefhs_vşefhs_cƍdųsljƧşs_;fl
oƮfxfks_kųƮfxfks_cf/fldsk];s;fd±)ë/k];s;ƙ'tLlt Ptf;+ ;ƙ'tLg+ j;]g ;ƙ'lt j]lbtƑf.
slygrLj/bfgdtsrLj/bfgj;]g bfg+ j]lbtƑ+.
slyg'źf/j;]g pźf/á j]lbtƑá. s'ljŴ'ljxf/jŴ'b];gfj;]g b];gf j]lbtƑf. of kg
lt)jŴf/s;d±yë ;Ƒ;śflxs`lųť Ps]sƸƨ kŋ] Ps]s+ `lųťflt ltƧá `lųoá &k]ŷf k'g PsƸƨ kŋ] PsŽ, PsƸƨ kŋ]
PsŽlt ƀ] `lųb'ltosƙjfrf j'ųf, tf;+ j;]g sƙnŋ)+ j]lbtƑ+ Olt `lųb'ltosƙ+ Odflg ;ų &fgflg uŞlt.
`lųrt'ŴsƙŪfge]b] kg tşgLosƙfbLg+ ;ųƉ+ sƙfg+ j;]g lgƧf/)f, t];+oj] r sƙfg+
klƍƧƘgj;]g cá;f/)f j]lbtƑf. leŋúgájfbs;ƙ'ltj;]g ;ƙ'lt j]lbtƑf. kl/jf;bfgdfgųbfgj;]g bfg+
j]lbtƑ+. d"nfoklsƧgsƙj;]g lgƮxá j]lbtƑá. æplŋųfg'jlųsŽ cŪ, ofjtltosŽ cl/Ūá růsŽńL r Od] t]
ofjtltosŽÆlt Odf;+ PsŽb;Ɖ+ ;dg'ef;gfg+ j;]g ;dg'ef;gf j]lbtƑf. pk;ƕbfsƙcưfgsƙj;]g kg sƙnŋ)+
j]lbtƑ+. Olt `lųrt'Ŵsƙ+ Odflg ;ų &fgflg uŞlt.
497= Olt sƙflg r sƙljklųť ljklųlj/lxtfg+ sƙfg+ &fgke]budgť bƧ]ŷf Obflg t];+ sƙfg+ sŽ/sƧ ;ŜƧ
kl/Ş]b+ bƧ]ƃá k'g ært'jƮs/±)ë sƙ]Æltcflbdfx. tƧŴá kl/;tá sƙljklųjŰgfo+ j'ųgo]g]j j]lbtƑált.

43
 sƙjƮjŰgf lglŪtf.

cŴj;jƮflbjŰgf
498= Obflg oflg tflg t];+ sƙfg+ jŴ'e"tflg l;ŋŽkbflg, t];+ kţlųo+ cflg;+;+ bƧ]t'+ æƀ] cŴj;] klŝfÆltcflb
cf/ź+. tŴ lbŪwlƙsŽg+ j]/fg+ ;+j/foflt kf)fltkftfbLg+ kťƉ+ lbŪwlƙsj]/fg+ ;+j/Ŵfo lkbxgŴfo. ;ƕ/flosŽg+ j]/fg+
kl#ftfoflt ljkfsb'ŋ;řftfg+ ;ƕ/flosj]/fg+ kl#ftŴfo, ;d'Ş]bgŴfo cg'ƍşgŴfo. lbŪwlƙsŽg+ jşŽg+ ;+j/foflt
t];+o]j kťƉ+ j]/fg+ ;+j/Ŵfo. ;ƕ/flosŽg+ jşŽglƃ t];+o]j ljkfsb'ŋŽg+. ljkfsb'ŋŽg]j lx Ow jşgLoefjtá jşŽgLlt
j'ųflg. lbŪwlƙsŽg+ eofglƃ u/xf pkjfbá tşgLofbLlg sƙflg pká;ykjf/)fg+ &kg+ clslųksŽ;gLosƙlƃ Ptflg
lbŪwlƙseoflg gfd, Pt];+ ;+j/Ŵfo. ;ƕ/floseoflg kg ljkfsb'ŋŽlgo]j t];+ kl#ftŴfo. lbŪwlƙsŽg+ cs';nfglƃ
kťj]/b;cs';nsƙkyƍe]bfg+ cs';nfg+ ;+j/Ŵfo. ljkfsb'ŋŽg]j kg cŋdŪ]g ;ƕ/floscs';nfgLlt j'ŝlƃ, t];+
kl#ftŴfo. luxLg+ cg'sƕfoflt cufl/sŽg+ ;źf/ŋ)j;]g cg'sƕgŴfo. kflkŞfg+ kŋúkŞ]bfoflt kflkŞk'Ʈnfg+
u)aƈe]bgŴfo u)eáhgl;ŋŽkb+ kţų+. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]j. oŤ]Ŵ jųƑ+ l;of, t+ ;Ƒ+ k&dkf/flhsjŰgfod]j j'ųlƃ.

l;ŋŽkb];' cŴj;]g jŰgf lglŪtf.

499= kfltdáŋŽbL;' kfltdáŋúŹ];ált leŋÚg+ kťlj±wëf leŋúgLg+ rt'lƑ±wëf. kl/jf;bfgfbL;' cá;f/)Lo+ kţųlƃ
cŪf/;;' jf t]rųfnL;fo jf jų];' jųdfgƧ cá;f/)Lo+ kţų+. o]g sƙ]g cá;f/Lolt, t+ sƙ+ kţųlƃ cŴá. lgƧf/)Lo+
kţųlƃ eůgsŽ/sŽboá o]g sƙ]g lgƧf/Lolƃ, t+ sƙ+ kţųlƃ cŴá.
500= ckţų]ltcfbL;' ckţų] kţųlƃ ;ųfklųŋƈf ss';ƈť ;ƙf;Ɨ'ź+ s]Ž)fudgť sƧkť ;ƙf;Ɨ'ź+ &k]ŷf cƃ/f
s]glr ckţų] l;ŋŽkb] kţų+ gfd. dŊljŴ'cflbljgLtsyf l;ŋŽkb] kţų] cg'kţų+ gfd. ;];+ ;ƑŴ pųfgd]jflt.

cflg;+;jƮjŰgf lglŪtf.

501= Obflg ;Ƒl;ŋŽkbfg+ Ps]s]g cfsŽ/]g gjwf ;śx+ bƧ]t'+ ægj ;śxfÆltcflbdfx. tŴ jŴ';śxált jŴ'gf
;śxá. Pj+ ;];];'lk kbŴá j]lbtƑá. co+ kg]Ŵ cŴoáhgf _ oƨf lx Psl;ŋŽkblƕ cjŴ'Ƹƨ kţų+ glŴ, tƨf ;Ƒflg jŴ'gf
;ślxtfgLlt Pj+ tfj jŴ';śxá j]lbtƑá.
oƨf kg ƀ] cfklųŋƈf ;Lnljklųof ;ślxtf, kťfklųŋƈf cfrf/ljklųof, % l;ŋŽkbflg cfhËjljklųof
;ślxtflg, tƨf ;Ƒflglk ljklųof ;ślxtfgLlt Pj+ ljklų;śxá j]lbtƑá.
oƨf kg ;ųxfkųLlx d'ų+ Psl;ŋŽkblƕ glŴ, tƨf ;Ƒflg cfklųof ;ślxtfgLlt Pj+ cfklų;śxá j]lbtƑá.
;Ƒflg r ;ų;' gu/];' kţųfgLlt lgbfg]g ;ślxtfgLlt Pj+ lgbfg;śxá j]lbtƑá.
oƨf kg Psl;ŋŽkblƕ cŢfrfl/sk'Ʈn] c;lt kţų+ glŴ, tƨf ;Ƒflg k'Ʈn]g ;ślxtfgLlt Pj+ k'Ʈn;śxá
j]lbtƑá.
;Ƒflg kg kťlx r]j ;ųlx r cfklųŋƈ]lx ;ślxtflg, ;Ƒflg g ljgf %lx ;d'Ūfg]lx ;d'ŪƃLlt ;d'Ūfg]g
;ślxtflg. ;Ƒflg r rt";' clws/±)ë;' cfkųflws/±)ëg ;ślxtflg. ;Ƒflg ;ųlx ;d±yëlx ;dy+ uŞƃLlt ;d±yëlx
;ślxtflg. Pjd]Ŵ vƈ;d'Ūfgclws/);dy;śxflk j]lbtƑf. ;];+ k'Ƒ] j'ųgod]jflt.

;dƃkf;flbsŽo ljgo;+jŰgfo

gj;ślxtjƮjŰgf lglŪtf.

lglŪtf r kl/jf/Ƨ cg'ųfgŴkbjŰgflt.

lgudgsyf

44
Pųfjtf r _
petá ljeśvƈs_kl/jf/ljelųb];g+ gf±yëf.
ljgolks+ ljg]ƃá, j]g]Ɯ+ o+ lhgá cfxĶ
;dlws;ųjL;lt_;xƧdų]g tƧ uƅ]g.
;+jŰgf ;dųf, ;dƃkf;flbsŽ gfdĶ
tlŶb+ ;dƃkf;flbsŽo ;dƃkf;flbsųƸƨ _
cfrl/ok/ƕ/tá, lgbfgjŴ'ƍe]bbLkgtá.
k/;doljjşgtá, ;s;dolj;'lźtá r]jĶ
Ɠŧgkl/;áwgtá, kbŴtá kflńoáhgŊdtá.
l;ŋŽkblgŞotá, ljeśgoe]bbƧgtáĶ
;ƕƧt+ g lbƧlt, lslť ckf;flbs+ otá PŴ.
ljţ"gdo+ tƨf, ;dƃkf;flbsŽŷ]jĶ
;+jŰgf kjųf, ljgoƧ ljg]Ɯbdgs';n]g.
j'ųƧ násgf±yëg, násdg'sƕdfg]gfltĶ
dxfcŪsyť]j dxfkŝl/d]jr.
s'?lƆťflt ltƧálk, ;LxńŪsyf OdfĶ
a'źldųált gfd]g, ljƧ'tƧ o;lƧgá.
ljgoţ'Ƨ wL/Ƨ, ;'ŷf ±yë/Ƨ ;lƃs]Ķ
dxfd]#jg'Ɯfg], e"ldef±uë kltlŪtá.
dxfljxf/á oá ;Ŵ', dxfaálwlje"l;táĶ
o+ tƧ blŋ±)ë ef±uë, kwfg#/d'ųd+.
;'lrrfl/ų;Ln]g, leŋú;Ŝ]g ;]ljt+Ķ
pńf/s'n;Ƙ"tá ;ŜúkŪfos]Ž ;bf.
cgfs'nfo ;źfo, k;Ɖá /tgųo]Ķ
dxflgud;fdLlt ljƧ'tá tŴ sŽ/lo.
rf?kfsŽ/;lťt+, o+ kf;fb+ dgá/d+Ķ
;LtŞfot¿k]t+, ;ƕƉ;lnnf;o+.
j;tf tŶ kf;fb], dxflgud;fldgáĶ
;'lr;Ln;dfrf/+, ±yë/+ a'źl;l/Ƣo+.
of plŹl;ŷf cf/źf, Oźf ljgojŰgfĶ
kfnoƃƧ ;sn+, nŘfbLk+ lg/Ƒ'b+.
/ţá l;l/lgjf;Ƨ, l;l/kfno;lƧgáĶ
;djL;ltd] ±vëd], ho;+jŞ/] co+.
cf/źf PsjL;lƛ, ;ƕų] kl/lglŪtfĶ
pkŹjf s'n] nás], lg?kŹjtá co+.
Ps;+jŞ/]g]j, oyf lgŪ+ pkfutfĶ
Pj+ ;ƑƧ násƧ, lgŪ+ wƙ"k;+lxtf.
;L#+ uŞƃ' cf/Ƙf, ;Ƒ]lk lg?kŹjfĶ
lr/lŪtŴ+ wƙƧ, s/áƃ]g dof Od+.
;źƙax'dfg]g, oť k'ţ+ ;dflrt+Ķ
;ƑƧ cfg'efj]g, tƧ ;Ƒ]lk kfl)gá.
ejƃ' wƙ/fhƧ, ;źƙ/;;]ljgáĶ

45
 lr/+ ltŪt' ;źƙá, sŽn] jƧ+ lr/+ kh+.
tƍ]t' b]já wƙ]g, /fhŽ /ŋt' d]lblglƃĶ
k/dlj;'ź;źfa'lźjLl/okldlůt]g ;Lnfrf/şjdŹjflbu');d'bo;d'lbt]g ;s;do;doƃ/uxgŢáufx)_;dŴ]g
kţfj]Ɯlųo;dƉfut]g ltlkskl/olųƍe]b] ;fŪs±yë ;Ŵ';f;g] cƍlxtţf)ƍefj]g dxfj]Ɯfs/±)ëg
s/);ƕlųhlgt;'vljlgƮtdw'/ábf/jrgnfjŰo'ųg] o'ųd'ųjflbgf jflbj/]g dxfsljgf kleƉkc;lƘbfkl/jf/]
%ńleţflbke]bu')kldlůt] pųl/dg'Ƨwƙ] ;'ƍltlŪta'źLg+ ±yë/j+;ƍbLkfg+ ±yë/fg+ dxfljxf/jf;Lg+ j+;fnŘf/e"t]g
ljk'nlj;'źa'lźgf a'ź#á;ált u¿lx ulxtgfd±wëƜ]g ±yë/]g stf co+ ;dƃkf;flbsŽ gfd ljgo;+jŰgf _
tfj ltŪt' násƸƨ, náslgŴ/±)ël;g+.
bƧ]ƃL s'nk'ųfg+, go+ ;Lnlj;'lźofĶ
ofj a'źált gfdlƕ, ;'źlrųƧ tflbgá.
náslƛ násh]ŪƧ, kjųlt dx]l;gáltĶ

;dƃkf;flbsŽ gfd

ljgo_cŪsyf lglŪtf.

46
47