Literatura baz:

1. Dr. Riza Smaka E drejta biznesore, Prishtine, 2000.(E obligueshme) 2. Dr. Mehdi Hetemi E drejta me njohurit themelore t s drejts afariste

Prishtin 2004 (e preferuar) 3. Mr. Armand Krasniqi E drejta biznesore pr ekonomis ( E obligueshme) 4. Dr, Mehdi Hetemi E drejta Afarsite Prishtine, 1998. (e preferuar) 5. Mr. Armand Krasniqi E drejta n turizm dhe hotelieri . 6. Dr. Nerxhivane Dauti E drejta e detyrimeve
Literatura e rekomanduar

7. Francesco Galgano E drejta tregtare, LUARASI 8. Vilim Gorenc Bazat e s drejts tragtare statusore dhe kontraktore,

E Drejta Biznesore - Nocioni

E Drejta Biznesore sht: DEG E S DREJTS SHKENC JURIDIKE

DEG E S DREJTS e cila e rregullon juridikisht biznesin me

synim t prparimit t tij si dhe,

SHKENC JURIDIKE e cila, i studion dhe i rregullon raportet,

aktet, institutet dhe punt juridike-biznesore si dhe, n prgjithsi, shtjet statusore, organizative, strukturore dhe funksionale t subjekteve t s drejts q ushtrojn veprimtari biznesore. E Drejta Biznesore, esencialisht, si shkenc juridike, e studion biznesin, n funksion t prparimit t tij.

E Drejta Biznesore - Objekti

Objekti i s Drejts Biznesore sht BIZNESI, studimi

dhe rregullimi juridik i tij nprmjet akteve ligjore dhe nnligjore t shumta dhe t ndryshme. N teori, pr biznesin, ekzistojn prcaktime kuptimore t ndryshme madje edhe t tilla se at nuk duhet definuar konceptualisht. Megjithkt, n funksion t prcaktimit operacional t termit t biznesit, n rastin konkret, e definojm t ciln do pun, aktivitet apo veprimtari ligjore t ushtruar me synim t realizimit t fitimit t caktuar; Ndaj, tematika e s Drejts Biznesore, prgjithsisht, i prfshin punt, aktivitetet dhe veprimet tregtare bashk me ato q prmbajtsisht nuk jan t tilla, por, q synojn realizim t fitimeve t caktuara.

E Drejta Biznesore - Objekti

Praktikisht, E Drejta Biznesore, n kuptimin e ngusht prkon

me t Drejtn Tregtare, ndrsa, n kuptimin m t gjer, pos me te, konsiston edhe n raportet, punt dhe n veprimet juridikebiznesore q nocionalisht nuk jan tregtare, por kan pr qllim themelor realizimin e fitimeve t caktuara; Andaj, rezulton se, E Drejta Biznesore, n kuptimin e ngusht, prkon me t Drejtn Tregtare, q do t thot se, ajo praktikisht sht E Drejt Tregtare, ndrsa, n kuptimin e gjer, konsiston n te dhe n tematikn q prmbajtsisht nuk sht tregtare por q ka t bj me te dhe me synimin pr realizimin e fitimit. Rrjedhimisht, n objektin e t Drejts Biznesore, hyjn: raportet, aktet, veprimet dhe institutet juridike-biznesore q i referohen themelimit, organizimit dhe funksionimit t subjekteve juridike q ushtrojn veprimtari ekonomike; strukturimit organizativ e funksional t atyre subjekteve; transformimit t veprimtarive t subjekteve juridike q ushtrojn pun biznesore, prfaqsimit t subjekteve t s drejts biznesore;

E Drejta Biznesore - Objekti

emetimit dhe prdorimit t letrave komerciale, depozitimit

kursimor; formimit t konsorciumit t organizatave financiare; qarkullimit ekonomik dhe juridik; punve juridike-biznesore, n radh t par, kontraktimeve t shumta dhe m se t ndryshme: kreditimit bankar; garancionit bankar apo garancionit n prgjithsi; shitblerjes; huamarrdhnies; kmbimmarrdhnies; komisionimit; shpedicionimit; asignacionimit; sigurimit t jets dhe t pasuris; licensingut; clearing-ut; franshisingut; ndrtimit dhe ndrmjetsimit ndrtimor; administrimit t dhunshm t shoqris aksionare apo t subjektit biznesor, likudimit t pasuris; falimentimit dhe bankrotimit, prons n prgjithsi e posarisht prons intelektuale dhe mbrojtjes s saj etj.

E Drejta Biznesore - Objekti

Objekti i s Drejts Biznesore sht i gjer dhe shum i rndsishm,

sepse, konsiston n studimin dhe n rregullimin e raporteve, t akteve dhe t veprimeve juridike-biznesore si dhe n themelimin, organizimin dhe n funksionimin e subjekteve biznesore q e ushtrojn veprimtarin ekonomike, n prgjithsi, natyrisht bashk edhe me subjektet tjera t s drejts, si jan entitetet natyrale q kryejn pun dhe aktivitete t tilla me synim t realizimit t fitimeve t caktuara. N aktualitet, dispozitat juridike imperative (I u s I m p e r a t i v u m) me t cilat rregullohen shtjet juridike-statusore dhe kushtet n t cilat prcaktohet ushtrimi i veprimtaris biznesore n ekonomin e tregut, jan t ndryshme dhe t shumta. Akte juridike t prgjithshme, t cilat trsisht i dedikohen ksaj tematike, n radh t par, jan:

Ligji (Kodi) pr Tregtin, Ligji (Kodi) pr Detyrimet, Ligji pr Antimonopolin, Ligji pr Antidumpingun, Ligji pr Antitrustin, Ligji pr Sigurimin;

E Drejta Biznesore - Objekti

Ligji pr Tatimet, Ligji pr Regjistrimin e Organizatave Biznesore, Ligji pr Tokat Bujqsore, Ligji pr Pyjet, Ligji pr Ujerat, Ligji pr Tokat Ndrtimore, Ligji pr Ndrtimet, Ligji pr Klasifikimin e Veprimtarive, Ligji pr Buxhetin, Ligji pr Qarkullimin e Mallrave, Ligji pr Bankat dhe pr Organizatat Finasiare, Ligji pr Tregun e Paras dhe t Kapitalit, Ligji pr Letrat Komerciale (Letrat me Vler), Ligji pr Kontabilitetin, Ligji pr Organizatat Biznesore (ndrmarrjet biznesore personale, partenrshipet, korporatat) Pos ktyre ligjeve, ekzistojn edhe ligje t shumta, t cilat, pjesrisht e rregullojn tematikn n fjal.

E Drejta Biznesore - Raportet juridike

Raporti juridik biznesor sht raport shoqror i rregulluar me ligj ose

me kontrat (raporti ndrmjet shitsit dhe blersit, qiradhnsit dhe qiramarrsit, prfaqsuesit dhe t prfaqsuarit ...) Pun juridike biznesore sht fardo pune e cila bhet ndrmjet entiteteve-subjekteve-personav n raporte juridike si sht shitblerja, frashingu, leasingu, komisionimi, kredi marrdhnia... Subjektet e raporteve juridike biznesore jan entitete natyrale dhe legale: Entiteti natyral sht njeriu ndrsa entiteti legal sht ortakriapartnershipi, korporata-shoqria aksionare, komuna, konzuarsiumi bankar, shteti... Zotsia juridike sht aftsia e entitetit natyral apo legal pr t qen titullar-barts i t drejtave dhe i detyrimeve (pr te qen pron i sendit apo i t drejts s caktuar). Zotsia vepruese sht aftsia e entitetit natyral apo legal pr t disponuar me sendin apo t drejtn e vet. Entiteti natyral e fiton zotsin juridike edhe si foshnje ende e pa lindur nse do t lind gjall dhe normale, dhe e mban deri sa te jet gjall madje edhe pas vdekjes kur disponon me testament pasurin e vet

E Drejta Biznesore - Raportet juridike

Entiteti legal fiton zotsin juridike ne momentin e regjistrimit dhe t

legalizimit dhe e mban deri sa t ekzistoj. Entiteti natyral e fiton zotsin vepruese kur t bhet madhor i moshs 18 vjet e tutje eventualisht kur i mbush 16 vjet nse emancipohet pr entitetin natyral deri n moshn 18 vjeare, punt juridike i kryen prfaqsuesi ligjor (prindi prkatsisht kujdestari). Punt juridike pr entitetin legal i kryen prfaqsuesi ligjor-drejtori, menaxheri, kryetari, dekani, rektori... Prfaqsuesi ligjor pr entitetin natyral deri n moshn 18 vjeare sht prindi ose kujdestari, ndrsa pr organizatn biznesore sht drejtori. Prfaqsimi mund te jet: Ligjor (prindi, kujdestari, dekani, drejtori) Kontraktor (autorizuesja i autorizuari, i prfaqsuari prfaqsuesi...) Gjygjsor ose administrativ. Prfaqsimi kontraktor bhet me kontrat bilaterale, gojore, shkrimore, t noterizuar, t pa legalizuar, oreroze ose aletare.

E Drejta Biznesore - Burimet

Burimet e drejts biznesore jan:

- Materiali ose fakti (forca shoqrore t autorizuara pr miratimin e ligjeve) - Formale ose akte ( kushtetuta, ligji, statuti, rregullorja, udhzimi, kontrata, konventa, presidenti, doktrina etj.)

E Drejta Biznesore - Ndrkombtare

E Drejta Biznesore Ndrkombtare, esencialisht

konsiston n nocionin dhe n premisat themelore t s Drejts Biznesore, me dallimin themelor q shprehet n elementin e jashtm dhe n raportet juridike-biznesore ndrmjet entiteteve natyrore dhe legale t shteteve diferente; Pr aq, n raportet, transaksionet dhe n punt juridike biznesore ndrkombtare, n vend t dispozitave vendore, inplementohen dispozitat juridike ndrkombtare.

E Drejta Biznesore - Metodat

N seciln shkenc, metodat prcaktohen konform me

mnyrn e veprimeve dhe me mjetet n saje t cilave ajo mund t njef objektin e vet. Metodat shkencore dallohen sipas objekteve t studimeve t tyre. Kshtu, fenomenet fizike, kimike, biologjike etj, n nj an dhe, fenomenet shoqrore, n ann tjetr, zakonisht, mund t studiohen me t njjtat metoda shkencore. Madje, edhe kur sht fjala pr ndonj metod shkencore t prgjithshme, aplikimi i saj n dy apo n disa shkenca shoqrore, si sht e drejta, psikologjia, filozofia etj. , bhet dhe mund t bhet vetm n konformitet t plot me specifikat imanente t atyre shkencave. Termi m e t o d rrjedh nga Greqishtja e mome me domethnie t mnyrs, udhs apo t trajts pr procedimin pr t arritur synimin e caktuar.

E Drejta Biznesore - Metodat

Ndrkaq, n jetn praktike, termi metod prdoret n kontekste

dhe n kuptime t ndryshme, gjithnj n prshtatje me rrethanat konkrete dhe me tematikn q e shtjellon. N kuptimin kolokuial, termi metod, zakonisht, prkon me modelin, me skemn apo me procedimin konkret sipas t cilit zhvillohet ndonj veprimtari e caktuar. N sensin shkencor, termi metod, kryesisht, konsiston n procedimin intelektual t vetdijshm t aplikuar me qllim t zbulimit t sakt por sa m t leht t fakteve, fenomeneve, ligjsive si dhe t sistemit logjik e t saktsimit konceptual t tyre. N t Drejtn Biznesore, n prgjithsi, pasi q, ajo sht deg e s drejts dhe nj nga shkencat juridike t veanta, aplikohen metodat e s drejts. Mirpo, ato metoda, n t Drejtn Biznesore, n mas t konsideruar, aplikohen n prshtatje me karakterin, natyrn dhe funksionin e saj dhe, pr aq, jan specifike nga ato q aplikohen n degt dhe n disiplinat juridike tjera.

E Drejta Biznesore - Metodat

N t Drejtn Biznesore dallojme disa lloje t

Metodave si:
Metoda e Analizs Metoda e Sintezs Metoda e Induktive Metoda e Deduksionit Metoda e Abstraksionit Metoda e Klasifikimi Metoda e krahasimore

E Drejta Biznesore - Metodat

Metoda e analizs n shtjet juridike-biznesore, nga faktet e

prbra, e mundson nxjerrjen e elementeve t njllojta apo t ngjashme, t cilat, m pastaj, t veuara, kuptohen m sakt, m leht dhe m drejt n funksion t studimit t prmbajtjes, t karakterit dhe t rolit t tyre. Ndrkaq metoda e sintezs sht e nevojshme dhe e prshtatshme pr sigurimin e njohurive t domosdoshme pr objektin e studimit q aplikohet sikundr metoda analitike, por, me nj qasje metodologjike t kundrt. Metoda induktive konsiston n ndrlidhjen e fakteve individuale n gjykime t prgjithshme. Kur studiohet nj kontrat biznesore e m pastaj edhe disa sosh, konform me metodn induktive, krijohet koncepti standard pr kontratat biznesore, n prgjithsi.

E Drejta Biznesore - Metodat

Metoda e abstraksionit zbatohet n raste t shumta dhe

kryesisht konsiston n procesin, n t cilin, nga nj varg i parafytyrimeve, mnjanohen elementet specifike t tyre, ashtu q, mbahen vetm ato q jan t prbashkta dhe ashtu formohet koncepti konkret. P.sh. , duke i ln anash cilsit specifike t kontratave t veanta dhe duke i mbajtur vetm ato q jan t prbashkta pr t gjitha kontratat, formsohet nocioni i prgjithshm edhe pr kontratat biznesore. Klasifikimi sht metod aplikative n funksion t radhitjes s logjikshme t njohurive juridike t caktuara, n mnyr, arrihet njohje prmbajtjesore e tyre. Nprmjet ksaj metode, ndr t tjera, bhet sistemimi i njohurive poseduese dhe, n saje t tij, fitohen njohuri suplementare praktike e dobishme.

E Drejta Biznesore - Metodat

Edhe metoda krahasimore n t Drejtn Biznesore,

sht e prshtatshme pr vshtrimin kritik t punve juridike-biznesore t ngjashme apo t njjt n vende dhe n kohra t ndryshme prkitazi me arritjen, krijimin, modifikimin dhe me realizimin e tyre. Nprmjet ksaj metode, realizohen kmbime t dobishme t njohurive teorike-praktike dhe prvoja afirmative ndrmjet shteteve t ndryshme.

E Drejta Biznesore - Qllimi

Qllimi i s Drejts s Biznesit rezulton nga funksioni

themelor q kryesisht prcaktohet me definim nocional t saj. Konkretisht, qllimi i s Drejts Biznesore konsiston n synimin q, ekonomistin t aftsoj profesionalisht pr ushtrimin e suksesshm, efikas dhe para se gjithash t drejt e t ligjshm t veprimtaris shoqrore-ekonomike biznesore. Pra, prderisa n shkencat ekonomike, biznesi kryesisht studiohet n funksion t mjeshtris inventive e kreative, n t Drejtn Biznesore, biznesi dhe veprimtaria biznesore, n prgjithsi, studiohet, n radh t par, n funksion t bazave dhe formave juridikebiznesore t nevojshme pr ushtrimin praktik, t papengueshm dhe mbi t gjitha, t ligjshm t veprimtaris biznesore.

E Drejta Biznesore - Biznesi dhe biznesi ndrkombtar

Biznesi sht veprim, aktivitet apo pun legale q bhet me

qllim t realizimit t fitimit t caktuar.

Nse veprimtaria e biznesit zhvillohet prbrenda shtetit t

caktuar, biznesi i till sht i karakterit kombtar apo shtetror, ndrsa, kur biznesi bhet ndrmjet dy apo m shum vendeve prkatsisht shteteve, n raste t tilla, zhvillohet biznes ndrkombtar apo ndrshtetror. N kushtet dhe rrethanat moderne t ndrvarsis ekonomike (economic interdependence), virtualisht, vshtir do t mund t eksitonte biznesi vendor jasht influencave t biznesit t jashtm. Realiteti i bots moderne, implicite, t gjitha bizneset i bn t tipit ndrkombtar.

E Drejta Biznesore - Biznesi dhe biznesi ndrkombtar

Pr tu aplikuar biznesi ndrkombtar, ndr t tjera,

krkohet q, subjekti biznesor vendor, t identifikoj potencialin tregtar t jashtm, t zhvilloj planin tregtar, t identifikoj potencialin e blersve, t participoj n manifestimet tregtare t jashtme, t siguroj agjent tregtar t jashtm, ti establishoj kanalet e distribucionit etj. Biznesi ndrkombtar nuk mund t imagjinohet, ndr t tjera, pa korporata multinacionale, banka ndrkombtare, entitete t brokingjeve, kompani t sigurimeve, firma arkitekturore, firma t konstruksioneve, institucione biznesore ndrkombtare pr zgjidhje t konflikteve kontraktore ndrmjet kontraktorve t vendeve t ndryshme si dhe akte juridike biznesore ndrkombtare referuar biznesit ndrkombtar (CISG; INCOTERMs etj).

E Drejta Biznesore - Biznesi dhe biznesi ndrkombtar

Biznesi ndrkombtar, kryesisht, manifestohet, n form t: tregtis; licencingut ndrkombtar t teknologjis dhe, t pronave intelektuale (shenjave tregtare; latenteve; t drejtave t

autorit) dhe t investimeve direkte t jashtme.

Shrbimet tregtare ndrkombtare, kryesisht, manifestohen dhe

realizohen n form t: udhtimeve; banking-eve (shrbimeve dhe aktiviteteve bankare); sigurimeve; shrbimeve kontabiliste, arkitekturore, projektuese; shrbime t inxhinieringut industrial, ambiental apo t softwar-it; shrbime t konsultingut managjerial...

E Drejta Biznesore - Biznesi dhe biznesi ndrkombtar

T drejtat intelektuale pronsore jan grante nga qeveria

respektive pr entitetin natyral (subjektin fizik) apo pr entitetin legal (subjektin juridik) t caktuar pr t drejtn ekskluzive gjat periudhs s caktuar pr t prdor t:

drejtn e autorit; patentin apo

shenjn tregtare.
Transaksionet biznesore ndrkombtare pr t drejtat

pronsore intelektuale realizohen me marrveshje kontrata pr licencime ndrkombtare. Me ato instrumente juridike rregullohen dhe realizohen licencimet ndrkomb-tare, transferet teknologjike, franshisat ndrkombtare, investimet direkte t jashtme etj.