Metodologjia e shkencave juridike 1. Mbi punen, metoden dhe vepren hulumtuese shkencore?

Me termin hulumtim nenkuptojme gjurmimin sistematik te fakteve nga te cilat mund te nxirren parimet dhe ligjeshmerit e caktuara shkencore, te verifikuara te vjelura nga dora e pare qofshin ato fenomene te natyres,rezultate te eksperimenteve,dokumente historike,tekste letrare etj.Kuptohet se edhe faktet te marra nga burimet dytesore,nga literature per lenden te cilat me doemos duhet te shfrytezohen,analizohen dhe interpretohen.Ndersa me termin metode shkencore nenkuptojme grumbullimin e veprimeve dhe proceseve te ndryshme me ane te te cilave vihet deri te njohurit dhe te vertetat shkencore.Dallojm tri metoda themelore standard shkencore kerkimore:1.Metoda Normative e cila ka per qellim qe te gjej normen,standardin,mesataren ne bote dhe ne jete qe u nenshtrohen ndryshimeve te vazhdueshme.2.Metoda Eksperimentale e cila kryesisht aplikohet ne shkencat natyrore, dhe 3.Metoda Historike e cila aplikohet ne shkencat shoqerore. 2. Cilesite themelore te punes hulumtuese? Cilesit themelore Ndahen ne1.Punimi qe duhet te ze fill ne nje problematik te caktuar deri ateher e pa hulumtuar,e pa zgjidhur,duhet te jet pune origjinale me rezultate te reja me veprime te reja metodologjike dhe teknike,me qasje te re kritike te problemit e te ngjashme.2.Faktet qe shtrohen dhe ne te cilat ze fill puna shkencore kerkimore duhet te jen te sigurta te mbledhura me kujdes te verifikuara ne menyr kritike dhe te atilla qe ne to lexuesi te mund te mbeshtetet qe edhe vet tem und ti verifikoj,duhet pasur kujdes nga gabimet dhe paragjykimet e ndryshme,perfundimin jot e sakt te ngutshem etj,dhe 3.Ne punim me karakterin e problemit dhe te hulumtimit sikur edhe te burimit te informative duhet te aplikohet metoda me epershtateshme shkencore. 3. Vecorit e vepres se mire shkencore? Veqori e mire e vepres se mire shkencore eshte vellimi I shkrimit sidomos ne disa shkenca e qe tregon se autori ka hulumtuar ter materialin dhe dokumentacionin e domosdoshem,qe punimi te ket 150 deri 400 faqe text te daktilografua.Megjitheate eshte rregull I pergjithshem qe punimi te jete sa me I shkurter I qart I drejteperdrejte dhe I fuqishem me fakte dhe ide pra nuk do te thot se vellimi me I vogel nuk mund te ket vler.Gjithashtu veqori te vepres se mire shkencore mund te jen:Parashtresa te mos filloj nga larg,por aty ku eshte e domosdoshme,mos te kyqet ne punim asgje qe nuk eshte ne lidhje te drejteperdrejte me temen qe punimin e ben te ndar,qe te mos ngarkohet punimi me imtesi,te mos perseritet ajo qe tashme eshte thene,te mos sqarohen dhe shpjegohen gjersisht gjerat qe vetevetiu jan te kuptueshme, gjykimi I drejte,shembujt si dhe veqorit tjera stilistike pr ate gjitha keto jane veqori te vepres se mire shkencore. 4. Zgjedhja e temes? Ne rend te par tema nuk guxon te jet e pa rendesishme,duhet pasur kujdes ne pershtatshmerin e temes per punimin shkencore,pastaj duhet vlersuar sakte se tema duhet te perpunohet ne afatin e arsyeshem kohore duke pasur parasysh edhe mjetet material,tema duhet te mos jet as teper e ngusht e as teper e gjer,duhet te jet me bashkekohore te kete te bej me ndonje problem me interes dhe te dobishem per teorin

dhe praktiken bashkekohore te deges se caktuar,duhet te merren parasysh edhe vetit e kandidatit lidhur me njohjen e disciplines shkencore qe e trajton. 5. Hulumtimi I dokumentacioneve? Hulumtimi I dokumentacioneve ne procesin e hartimit ndahet ne tri momente kryesore:1.Momenti i pare eshte grumbullimi I dokumentacionit,materialit e informative shkencore,fakteve, argumenteve,vrojtimeve per zgjedhjen e problemit shkencor te shkruar.2. Momenti i dyte eshte ndikimi ne sistematizimin e materialit,rregullimin,organizimin e informative te grumbulluara shkencore ne nje teresi.Ndersa 3. Momenti i tret eshte Redigjimi i materialit te sistematizuar. Pastaj gjetja e forms dhe shprehjes se pershtatshme dhe me te qelluar per informatat e grumbulluara e te rregulluara shkencore. 6. Zbulimi I dokumentave? Sipas natyres se lendes dhe disciplines shkencore dokumentacioni per ndonje shkrim nxirret nga burime te ndryshme, nga ato te cilat e nxjerrin materialin random ndahen ne dy lloje: paresore dhe dytesore. Ne parimet paresore bejne pjese burimet nga dora e pare psh,ne shkencat humanitare,veprat origjinale krijuese nga lemenjet e letersise,artit,rrezultatet e llojeve te ndryshme te anketave,intervistave,ditareve dhe kujtimeve, materiali arkivor, korrespondenca etj. Burimet dytesore u perkasin shkrimet e ndryshme psh, librat,artikujt, studimet te cilat jane te punuara ne baze te burimeve paresore, pra ajo qe quhet literature per lenden. 7. Skedat e librave? Skedat e librave duhet te kene:Mbiemrin dhe I ndar ne pres ose ne kllapen e rrumbullaket,emir I autorit ,titulli I vepres,te cilen duhet nenvizuar me vij valezore vendi I botimit numri I faqeve dhe formti.Nese vepra ka me shume botime ceket botimi me te cilin autori eshte sherbyer dhe viti I atij botimi.E nese libri ka me shume se nje ble ceket edhe numri I blenit.Sa u perket shenjave te piksimit qe duhet perdorur ndermjet te dhenave te cekura aty mund te ket dallime te ndryshme:Emri I autorit dhe titulli I librt mund te ndahen me pik ose me pik presje ose me dy pika ndermjet titullit te vepres dhe vendit te botimit random vehet pika deri sa te dhenat tjera ndahen vetem me pres etj.Vemendje te posaqme duhet te kushtuar ne disa raste:1).Nese vepra ka dy ose tre autor ne sked shenohen emrat e te dyve ose te treve e nese ka me shume se tre autor ceket vetem emir I te parit ku shenohet:E te tjeret ose shkurtesa ( et al )2).Nese vepra eshte anonime skeda fillon me titull.3).Kur ka te bej me antologji,me zgjedhjen e teksteve ose permbledhjen e kontributeve,ceket emir I hartuesit ose edhe I botuesit. 4).Nese eshte fjala per perkthim ne sked shenohet edhe emir edhe mbiemri I perkethyesit.5).Ne qdo sked futen ne forme te shkurtuar emir I biblotekes dhe sinjatura e librit. 8. Hartimi I doreshkrimit ( Biblografis se punes )? Hartim I dorshkrimit duhet me do e mos te njoh burimet dhe instrumentet e ndryshme qe do ti mundesojne qe te njoftohet ne lidhje me temen e tij.Gjate kesaj pune ai nuk guxon te leshoj ndonje burim te rendesishem te dokumentacionit,dhe duhet te gjurmoj per ato shkrime neper burime te ndryshme te informacioneve si:Doracak enciklopedik,te

pergjithshem dhe specific pastaj neper bibliografi te botuara ne revista neper katalogje te ndryshme dhe indekset e biblotekave shkencore. 9. Tubimi I lendes shkencore? Tubimi I dokumentacionit I jep perkrahje shume te madhe,hipotezes se punes qe do te behet e vertet vetem me kusht qe te tregohet e sakt e verifikuar per ndryshe do te mbetet vetem supozim,pohim,paragjykim arbitrar.Hulumtimit I japin orjentimin kryesore te tij.Hipotezat duhet te ju pershtaten fakteve e jo e kunderta,faktet te pershtaten sipas hipotezes paraprakisht te shtruar.Ne rastet e ketilla pra drejtimi I tubimit te lendes do te jet ne mast e konsiderueshme I caktuar dhe I lehtesuar..Hipoteza I sherben eksperimentit si ide udheheqese ne hulumtim.Punen e vet ne tem hulumtuesi e fillon ne perpunimin e ides:eshte e domosdoshme te njoftohet me gjendjen bashkekohore te studimeve per ndonje problem. Pasi eshte perpunuar literature profesionale per lenden fillohet me hulumtimet vetiake,per punimin e burimeve paresore,tubimi I dokumentacionit perfshin dy faza kryesore 1.Leximin dhe kritiken e teksteve dhe2.Shkrimin e shenimeve. 10. Metodologjia, organizimi dhe sistemimi I lendes se tubuar ? 11. Redigjimi I doreshkrimit? 12. Te shkruarit e tekstit? 13. Koncepti I temes? 14. Mbeshtetja e dokumenteve te doreshkrimit shkencore? 15.Bibliografia perfundimtare (literature e perdorur dhe konsultuar)? 16. Citimi I drejtperdrejt dhe citimi I terthort? 17. Shtypja e doreshkrimit (korrektura)? 18. Mbrojtja e tezes?