BAB 4;PEMBANDARAN

PEMBANDARAN
y PERBANDARAN MESOPOTAMIA y PERBANDARAN MESIR PURBA y PERBANDARAN INDIA y PERBANDARAN CHINA y PERBANDARAN ARAB y PERBANDARAN EROPAH y PERBANDARAN MELAYU

Mesopotamia Timeline WSU, 1993

PERBANDARAN MESOPOTAMIA
y Kemuculan bandar dalam tamadun Mesopotamia

dapat dikesan sejak pertengahan abad ke-4 S.M. y Faktor-faktor kemunculan tamadun; (a) peningkatan hasil pertanian (b) mengurus dan mengawal kerja-kerja pembinaan (c) mempertahankan penduduk daripada musuh y Terdapat 13 buah bandar di Mesopotamia; -Babylon -Lagash -Kish -Assur -Uruk -Hattusa -Mari -Ur -Nippur

y Bandar Mesopotamia dinaungi oleh dewa bandar dan

raja dianggap wakil Tuhan. y Zaman Asyria dan babylon,proses urbanisasi diperluaskan untuk meliputi penduduk yang tinggal di pinggir bandar.

CIRI-CIRI BANDAR
CIRI-CIRI PERBANDARAN MESOPOTAMIA 1. Keluasan bandar 2. Bahagian dalam bandar KETERANGAN Mempunyai keluasan yang berbeza. Meliputi kwsn pinggir bandar,bandar satelit dan kwsn pertanian. Bandar terbahagi kpd 3 bahagian; i. Pusat bandar-bahagian tertua dalam bandar ii. Kwsn luar bandar-tembok dibina untuk melindungi kwsn luar bandar. iii. Pelabuhan-merupakan pusat kegiatan perdagangan.

CIRI-CIRI PEMBANDARAN MESOPOTAMIA 3. Pembinaan kubu pertahanan

KETERANGAN Bermula sejak tahun 3000 S.M. Bandar mempunyai kubu di bahagian tengah. Dikelilingi tembok pertahanan. Dibina bertujuan pertahanan semasa peperangan. Sebagai sempadan memisahkan kawasan bandar dan luar bandar. Di bandar lama,tembok dibina untuk memisahkan rumah berhala dan istana. Pelbagai bentuk seperti segi empat,empat sama,segi empat tepat,bulat dan bujur.

4. Tembok pertahanan

CIRI-CIRI PEMBANDARAN MESOPOTAMIA 5. Pintu gerbang

KETERANGAN Dibina sebagai lambang kekayaan sesebuah bandar. Terdapat ukiran pada pintu gerbang. Memainkan peranan sbg pusat sivik dan laluan keluar masuk bandar. Bandar Babylon mempunyai lapan pintu gerbang dan pintu gerbang yang utuma dikenali sebagai Isthar. Patung raja diletakkan berhampiran pintu gerbang supaya rakyat sentiasa menumpahkan taat setia terhadap raja dan negara.

CIRI-CIRI PEMBANDARAN MESOPOTAMIA 6. Pasar

KETERANGAN Barang-barang yang dijual dipamerkan di pasar. Kedai menjual barang-barang mewah di Sippar yang dikenali sebagai Bit Mahirim. Mengutamakan pembinaan jalan raya. Dibina untuk menghubungkan pintu gerbang dengan tmpat lain dalam bandar. Mempunyai ukuran lebar yang standard dan bersilang pada sudut tepat.

7. Jalan raya

PEMBANDARAN MESIR PURBA

y Berkembang daripada petempatan awal yang muncul

pada Zaman Neolitik. y Petempatan kekal muncul di sepanjang Lembah Sungai Nil dan berkembang menjadi kampung. y Perkembangan bandar di Mesir bermula 2000 tahun sebelum kemunculan tamadun di Lembah Nil. y Antara bandar yang muncul sejak zaman prasejarah; a) Hierakonpolis b) Nekheb c) Helio polis

BANDAR UTAMA MESIR PURBA

y Bandar-bandar yang penting di Mesir Purba;

(a) Memphis (b) Thebes (c) Karnak (d) Akhetaton (e) Hetep Senousert (f) Avaris (g) Abdyos (h) Heliopolis

CIRI-CIRI PEMBANDARAN MESIR PURBA

BANGUNAN Kemudahan awam Kemudahan rekreasi KETERANGAN Rumah berhala Bangunan pentadbiran Gudang dan rumah kedai Terkenal dengan monumenmonumen yang indah. Firaun Amenhopis III mendirikan monumen di Karnak. Deretan Sphinx didirikan antara Karnak dengan Luxor. Menghias bandar dengan membina taman bunga dan taman zoologi. Ramses III menghias bandar Avaris dengan menanam pokok buahbuahan.

Monumen

BANGUNAN Tembok

KETERANGAN Didirikan untuk mempertahankan bandar daripada serangan musuh. Bandar Hetep Senousert dibahagikan kepada dua zon Zon golongan kaya -Zon golongan miskin Tembok didirikan untuk memisahkan zon tersebut. Mempunyai sistem perparitan dan terusan yang terancang. Terusan dibina di bandar Fayum untuk mengairi kawasan pertanian. Terdapat tiga jalan utama yang menganjur dari utara ke selatan di Akhetaton. Jalan suci ditanam dengan pokok bunga dibina di bandar Avaris.

Sistem perparitan

Jalan raya

PEMBANDARAN INDIA
y Masyarakat di Lembah Indus mempunyai kemahiran

dan pengetahuan yang tinggi dalam pembinaan dan perancangan bandar. y Bandar terancang ialah; (a) Mohenjo Daro (b) Harappa y Bandar terdiri daripada dua bahagian iaitu; Kubu-didirikan di bahagian timur untuk mengelakkan serangan musuh dan mengatasi masalah banjir.

Pusat bandar-dilengkapi dengan kolam mandi besar,jelapang,kubu dan dewan perhimpunan. y Bangunan dibina dalam blok-blok empat segi di sepanjang jalan dan lorong-lorong. y Batu yang bermutu diigunakan dalam pembinaan. y Banyak bangunan didirikan atas podium di dalam kubu. y Pembinaan kolam mandi yang besar memperlihatkan kemajuan tinggi dalam teknologi pembinaan.

y Sistem pembekal air dan pembentungan bagi rumah

dan tempat mandi awam. y Longkang tertutup dibina di sepanjang jalan utama dan dilengkapi lubang pemeriksaan untuk melakukan kerja pembersihan jika longkang tersumbat. y Rumah-rumah didirikan dalam satu deretan yang selari menghala ke utara dan selatan dan dari timur ke barat dalam blok-blok segi empat yang dipisahkan jalan raya.

y Ciri-ciri rumah yang dibina;

(a) Dibina mengikut pelan yang sama. (b) Rumah satu tingkat @ dua tingkat. (c) Bumbung rata. (d) Saiz rumah berbeza. (e) Terdapat bilik tidur,serambi,bilik mandi,dan perigi (f) Terdapat ruang antara bagi menjamin peredaran udara. y Kemampuan menghasilkan bangunan menggambarkan masyarakat maju dalam bidang kejuruteraan.

PEMBANDARAN CHINA
y Kemajuaan dalam ekonomi pada zaman Shang

menyebabkan kemunculan bandar yang berfungsi sebagai pussat perdagangan dan keagamaan. y Proses urbanisasi bermula di dataran lanar berhampiran Loyang yg dikelilingi Sungai Kuning di utara dan banjaran Chin Ling di selatan. y Anyang,Loyang,dan Cheng Chow pernah menjadi ibu kota Dinasti Shang. y Rumah golongan bangsawan besar dan didirikan berhampiran tempat ibadat serta dikelilingi tembok.

y Golongan petani tinggal dalam rumah semi-

subterranan yang bahagian stuktur binaannya terletak di bawah tanah. y Sebelum pengasasan sesebuah empayar,bandar didirikan untuk menempatkan raja,golongan bangsawan dan para pembantu raja. y Pada zaman Imperial,empayar yang besar dan luas mempunyai dua buah ibu kota.

y Faktor-faktor diambil kira dalam memilih tapak;

(a)Perlindungan daripada ancaman munsuh dan banjir. (b) Bekalan air yang mencukupi (c) Kemudahan pengangkutan (d) Ekonomi (e) Kemudahan untuk membesarkan bandar

CIRI-CIRI PEMBANDARAN CHINA

CIRI-CIRI PEMBANDARAN Jenis bandar KETERANGAN Terdiri daripada 2bandar; i. bandar terancang -didirikan oleh kerajaan baru. -berfungsi sbg pusat kediaman dan pentadbiran kerajaan. ii. bandar tidak terancang -muncul secara semula jadi -didirikan oleh pihak swasta Didirikan di sekeliling bandar untuk menghadapi serangan musuh. Berbentuk segi empat sama @ segi empat tepat. Terdapat 2 tembok dan tanah yg terletak diantara kedua-dua tembok digunakan untuk bercucuk tanam.

Tembok pertahanan

CIRI-CIRI PEMBANDARAN Bekalan air dan pintu masuk

KETERANGAN Pintu gerbang dibina di sekeliling tembok untuk memudahkan penghuni,pekerja dan pengunjung keluar masuk. Menara kawalan di kedua-dua belah pintu masuk. Bekalan air diperoleh daripada sumber semula jadi ataupun buatan manusia. Bandar terancang seperti Changan didirikan untuk memenuhi keperluan kehidupan moden. Bandar mempunyai tembok segi empat tepat dan jalan yang luas dan lurus. Terbahagi kepada unit-unit kecil yg terdiri daripada kawasan kediaman .

Jalan

PEMBANDARAN ARAB
y Bermula sejak zaman ssebelum kedatangan Islam. y Penempatan awal didirikan di bahagian tangah dan

pinggir laut Semenanjung Tanah Arab berkambang menjadi bandar. y Kemunculan bandar di Tanah Arab disebabkan; (a) kemajuan dlm bidang pertanian dan perdagangan (b) kemunculan kerajaan seperti Main dan Saba. y Bandar didirikan di tanah tinggi untuk mengelakkan masalah banjir dan serangan orang Badwi.

CIRI-CIRI PEMBANDARAN ARAB

Ciri-ciri pembandaran
Bandar dipagari tembok Terdapat ukiran patung dalam rumah,istana,dan tempat penyembahan Terdapat loceng pada pintu masuk bandar. Rumah dihias dengan cat dinding dan batu-batan yang dibakar. Air hujan disalurkan ke Waudi untuk menghindarkan banjir.

BANDAR-BANDAR UTAMA DI TANAH ARAB

BANDAR Maarib KETERANGAN Bandar terpenting kerajaan saba. Ibu kota kerajaan Saba. Kemajuan bandar disebabkan oleh perkembangan aktiviti petanian. Tembok pertahanan dibina untuk tujuan keselamatan. Terdapat 3 pintu gerban di bandar ini. Terkenal sbg pusat perdagangan dan penyembahan berhala org Badwi. Terdapat tiang-tiang batu yang besar. Bandar terletak di Hijaz. Pusat keagamaan terpenting. Terdapat bnyk berhala di Makkah. Merupakan pusat perdagangan terpenting.

Palmyra

Makkah

PEMBANDARAN EROPAH

Pembandaran Yunani Bermula di Crete yang terletak di Laut Aegean. Ibu Kota Crete ialah Knossus yang dipercayai bandar terawal didirikan di benua Eropah. Bandar Knossus dilengkapi dengan sistem paip dan sistem pembuangan najis yang lengkap. Dilengkapi dengan jaringan jalan yang sistemetik.

y Ciri-ciri pembandaran zaman Mycenea;

(a) terdapat jaringan jalan raya (b) jambatan didirikan (c) sistem bekalan air disediakan (d) kubu pertahanan didirikan y Gabungan beberapa buah bandar menyebabkan negara kota dikenali sebagai Polis (1152-750 S.M) y 150 negara kota di Yunani mempunyai purata penduduk antara 5000 hingga 10000 orang.

y Negara kota terbahagi kepada tiga bahagian;

(a) acropolis-terletak di kws yg tinggi di tengah kota. -dikelilingi kubu pertahanan -pusat keagamaan -pusat sosial dan politik yg dihormati (b) agora-tempat pertemuaan rakyat & pst ekonomi (c) kawasan pertanian-terletak di luar kota -sedia makanan untk pnddk

PEMBANDARAN EROPAH
Pembandaran Rom y Terkenal kerana kebolehan mereka membini bandarbandar terancang yg dilengkapi pelbagai kemudahan. y Falsafah hidup menekan aspek praktikal y Amat menitikberatkan utiliti(kegunaan) y Majlis Perbandaran menjalankan pentadbiran tanpa campur tangan drpda kerajaan pusat. y Bandar-bandar dibina secara terancang dan dijaga dengan rapi.

y Dinaungi oleh golongan kelas menengahyang sanggup

berbelanja untuk menambahkan kecantikan dan imej bandar. y Ciri-ciri kemewahan di bandar ialah teater,sarkas,forum,kawasan mandi awam dan istana. y Pembinaan jalan raya memudahkan komunikasi antara kerajaan dengan bandar di provinsi. y Digunakan untuk tujuan perdagangan,kurier dan pergerakan askar.

y Dilengkapi dengan sistem bekalan air yang terbaik di

dunia. y Diperoleh daripada sistem saliran bawah tanah dan disalurkan ke rumah melalui paip dan tangki pembekal (Aqueduct). y Mempunyai bangunan-bangunan agung; (a) Forum-untk kegiatan agama (b) Sarkas-untk perlumbaan kuda dan kereta kuda (c) Teater -teater baru yg prtma didirikan Marcellus. (d) Pantheon merupakan struktur berubah yg berdiri bebas.

PERBANDARAN MELAYU
y Pada zaman tamadun muncul petempatan di pimggir

pantai dan muara sungai dari utara Segenting Kra hingga kedah. y Selepas kejatuhan Funan,laluan laut Selat Melaka bertambah penting & muncul bandar dan perlabuhan di sekitar Selat Melaka. y Pada abad ke-7 hingga 13M,lahir petempatan di Kelantan,Terangganu,Pahang,Johor,Singpura dan Kedah.

y Pada abad ke-15 M,Melaka muncul sebagai pelabuhan

entrepot yang utama di Nusantara. y Antara bandar awal di Kepulauan Melayu ialah;
Bandar Awal Langkasuka Keterangan Diasaskan pada abad ke2M Terletak di Semanjung Tanah Melayu & pernah menjadi jajahan takluk Funan Menjadi sebuah negara kota yg kaya pada abad ke7M Menjalankan hubungan baik dengan China pada abad ke-6M.

Bandar Awal Kedah Tua

Keterangan Kerajaan terawal di Semanjung Melayu yg didirikan pada abad ke-6M. Berperanan sbg pelabuhan transit yg penting dalam perdagangan India,China dan Nusantara pada abad ke-3 M. Muncul sbg pelabuhan entrepot dari abad ke-7 hingga ke-11 M. Sebagai pusat perdagangan merosot ekoran serangan tentera Chola pada tahun 1025 M. Terletak di Kelantan & ibu negerinya ialah Seng-Chih @ Shih-tzu yg terletak di hulu Sungai Kelantan. Terlatak di Kelantan pada abad ke-6 & ke-7 M. Menghantar utusan ke China.

Chin-tu (Kelantan)

Tan-tan

Bandar Awal Fo-lo-an

Keterangan Terletak di Kuala Berang,Terengganu Muncul sbg pelabuhan antarabangsa pada tahun 1178M & mempunyai hubungan denganChampa & Terengganu. Pernah menjadi tanah jajahan kerajaan Melayu di Jambi. Muncul sekitar abad ke-2M & berpusat di Dinding,Perak. Pada akhir abad ke-15M,Melaka muncul sbgpelabuhan entrepot. Bilangan penduduk lebih kurang 40000 orang termasuk pedagang asing dari Arab,Parsi,India,China & Nusantara. Terletak di atas Bukit St.Paul,manakala istana desa terletak di dusun & sawah.

Gangga Negara Melaka

Bandar Awal Melaka

Keterangan Mendirikan rumah kediaman di kaki Bukit St.Paul & berhampiran muara Sungai Melaka. Orang laut mendirikan petempatan di tepi laut. Pedagang kaya membina rumah di luar tembok & mempunyai pejabat peniagaan di dalam bandar. Pusat jual beli & gudang untuk memudahkan para pedagang asing menyimpan barang dagang.

DISEDIAKAN OLEH KUMPULAN 2; JACKLYN SHARA AWANG MOHD SHAHIR NORHIDAYAH