[1]

Dava Adamlarn Anlamak: Sokrates ve Zbeyir Gndzalp rnekleri

Prof. Dr. brahim ZDEMR Hasan Kalyoncu niversitesi [Bu Paneli memleketim olan slahiyede yaplmas benim iin zel bir anlam var. Bizler merhum Zbeyir Gndzalpin ihlas ile ektii tohumlarz. Onun samimi dualr ile slahiyeden yzlerce gen eitimini tamamlad; eitli grevlerde insanmza ve insanla hizmet ediyor. Bu yazy yazmaya Gaziantepte baladm. 5 Ekim 2012 sabah Varovada bitirdim.]

1. Giri: Dava Adam

Dava adam, kendisi iin deil, davas ve inand deerler iin yaayan insandr. Dava adam doru bildii ve bu doruluunu da felsefi olarak temellendirdigi davasi iin yaar. Davas uruna her tr meakkati; hatta lm gze alr. Bunun dnce tarihindeki en tipik rnei Atinann sradan vatanda olan ve M.. 469-399 yllar arasnda yaam olan Sokratestir. Buna Konfys, Buday ve tm peygamberleri ekleyebilirsiniz. nsanlk tarihinde bu listeye ekleyeceimiz daha birok kiinin olduu biliyoruz. Bu listeye Zbeyir Gndzalpin de dhil olduunu dnyorum Zbeyir Gndzalp (1920-1971) ne zaman anlsa aklma nedense nl filozof Sokrates gelir. Biri felsefenin babas saylr, dieri ise mtevaz bir Anadolu insan. Peki, aralarndaki ortak nokta nedir? Benim amdan her ikisinin de amac birdi ve her ikisi de dava adamyd. Ortak noktalar ve amalar ise; hayat sorgulamak, sradan bir hayat yaamay ret etmek ve bunu karlatklar genlerle tartarak onlara da retmekti. Dahas, genlerin heva ve heveslerine uyup, srada bir hayat yaamalarn istememekti. Her iki zatn bana ne geldiyse, bundan dolay geldi. Onlar genleri uyarmak; hayat sorgulamalarn istemekle kurulu dzenin kin, nefret ve basksn zerlerine ektiler. Baka bir ifade ile, insanlar sradanlatran ve kleletiren dzene omak soktular.

[2]

2. Sokrates ve Sorgulama
Sokrates sorgulama iini o kadar ileri gtrd ki, sorgulanmam bir hayat yaamaya demez dedi. Ona gre bizi hayvanlardan ayran en temel zellik, hayat ve hayatn anlamn sorgulamak; sradan ve erdemsiz bir hayat yaamay ret etmektir. Sorgulayan, dnen, eletiren insanlar her zaman insanlar koyun gibi gtmek isteyen yneticileri rahatsz etmi ve hala da etmektedir. Sokratesin sokak ve cadde balarnda durup, Atinal genleri hayat sorgulamaya davet etmesi; Atinann idarecilerini endielendirdi. Aslnda Sokratesin tek bir istei vard; hayat yemeden-imeden ibaret sayan; erdemi, fazileti, adaleti dnmeyenleri nce uyaryor, sonrada eletiriyordu. Erdemli bir hayat onun iin lm-kalm meselesiydi. Tutukland, hapsedildi ve byk bir jri nnde yargland. Gcn kaba kuvvetten alan idarecilerce lme mahkm edildi. Sokrates gibi bir insann lmesini istemeyenler haber gnderdiler: Erdemli yaam iddiandan vazge; sradan bir Atinal ol seni affedecekler. Sen de ailene ve ocuklarna kavuacaksn. Bata sevgili rencisi Platon olmak zere talebeleri hocalarnn ne cevap vereceini merak ve endie ile beklerken Sokrates tereddt etmeden erdemsiz bir hayat yaamaktansa, lm tercih ederim; ayrca insanlara erdemin urunda lnecek bir deer olduunu bizzat kendi hayatmla ders vermi olurum dedi ve yle de yapt. Atinal genler Sokratesin retisini tm dnyaya yaydlar ve duyurdular. Bugn felsefe kitaplarnda Sokratesten felsefenin babas olarak sz ediyoruz. Bunun sebebi, onun hayat sorgulayarak; anlaml ve erdemli bir hayat vurgulamas; ot gibi, hayvan gibi sradan bir hayat yaamay ret etmesi ve bu uurda cann feda etmesidir (Sokratesin Savunmas, 2009). Onu yarglayanlar ise onu idam etmekle; erdemli bir hayat arayn durdurabileceklerini sanyorlard. Hlbuki hayat sorgulamak, hayatn anlamn aramak ve erdemli bir hayat yaamak insan ftratnn gereidir. nsan, hayatn anlamyla ilgili sorular sormadan edemez. stadn tabiriyle, insanlarda vicdan kaldrp yok etmeden zulm ve bdad ile fazileti ve fazilet arayn yok etmek mmkn deildir (Nursi, Lem'alar, Yirmi kinci Lem'a). Sokratesin dnce ve felsefe tarihinin en saygn kiilerinden birisi olmasnn sebebi ok sofistike bir filozof olmas veya geriye byk felsefi bir sitem brakmas deildir. Filozof olarak rencisi Platon ve onun rencisi Aristoteles daha byktrler. Ancak felsefi olarak sorgulayarak temellendirdii erdemli hayat iin hayatn feda etmesiyle; erdemli hayat

[3]

iin lnebileceini gstermesiyle sadece zamann Atinallarna deil, tm insanla byk bir ders vermitir.

3. Zbeyir Gndzalp
Birounuz gibi, bende Zbeyir Gndzalpi ilk kez Afyon Mdafaas ile tandm. dam ile yarglanan birinin mdafaasndaki dava vurgusu ve genliin imann kurtarma azim, duygu, gayret ve himmeti beni ok etkilemiti. Zbeyir Gndzalp mahkeme salonunu davasn ve ok sevdii stadn anlatmak; genlii uyandrmak iin ok uygun bir platform olarak grmt. Mdafaay dikkatle okuyunca/dinleyince bunun bir nefis mdafaas olmad ayan-beyan ortadayd. Bu niteliiyle ne zaman Afyon Mdafaasn okusam aklma Sokrates gelir. Onun da Zbeyir Gndzalp gibi iledii bir suu yoktu; kimseyi ldrmemi devlete isyan da etmemiti. Sokratesin suu, yukarda da ifade edildii gibi Atinal genlere bata kendi hayatlar olmak zere her eyi sorgulamay; erdemli bir hayat yaamay retiyordu. Peki, Afyon hapishanesinin zindanlarna konan; yal bir din limine hizmet ettii iin en ar ikencelere maruz kalan Zbeyir Gndzalpin suu ne idi? Zbeyir Gndzalpin hayat dikkatle incelendiinde, geride brakt yaz ve mektuplar deerlendirildiinde en byk davasnn genliin inanszlk tuzana dmemesi iin almak; genlere iman hakikatlerini anlatmak olduu grlr. Bunu yaparken de mspet iman hizmetinin esaslarndan zerre kadar taviz vermiyordu. Ayrca bu uurda her tr meakkat, sknt ve ikenceye gs geriyor; zulme boyun emiyor; sradanl ret ediyordu. Yksek bir ecdadn evlad olduunu bir an olsun unutmuyordu. Merhum Zbeyir abi bizlere Risale-i Nur ekseninde kendimizi tanmay; yetenek ve melekelerimizi kefederek Rabbimizi tanmay; imanl ve anlaml bir hayat yaamay retmek iin her skntya katland. Memleketimizdeki olumsuzluklarla mcadele ederken, her tr iddet ve menfi hareketi ret etti; ylmadan, bkmadan iman-irfan temelli mspet iman hizmetinden ayrlmamay retti. Mslman dnyadaki toplumsal deimeleri ve iddet madurlarna baktmzda, hepimizin bu aziz insanlara kran ve medyun hisleri ile dolu olmas gerektiini dnyorum.

4. Afyon Savunmas
Yukarda Zbeyir Abiyi mehur Afyon Mdafaas ile tandm ifade etmitim. Savunma, tpk Sokratesin Atinal genlere erdemli olma ve erdemli bir hayat iin gerekirse hayatn seve seve feda etmeyi rettii gibi, bizlere de iman ve Kuran davasna sahip

[4]

kmay retti. Bencil, kendi dnyasnn ve nefsinin arzularnn penesinde skp kalmay; igdlerinin esiri ve klesi olmay ret ederek; imanl ve anlaml bir hayat yaamann kapsn Nurlar ve onun ilk temsilcileri vastasyla araladk. Dahas, tpk Sokratesin talebeleri gibi, mesaj dier gen arkadalarmza da elimizden geldii kadaryla ulatrmaya altk. Zbeyir Gndzalpin Afyon Mdafaasnda idam talep eden savcya iman ve slmiyet hizmeti urunda zlimlerin zulmne mruz kaldmz vakit, hapishane kelerinde veya daraalarnda lmeyi, istirahat deindeki lme tercih ederiz. Grn hrriyet, hakikati istibdad- mutlak olan bir esaret iinde yaamaktansa, hizmet-i Kurniyemizden dolay zulmen atldmz hapishanede ehid olmay byk bir ltf-u lh biliriz ifadeleri dikkat ekicidir. Bylece, iman, Kuran ve bu ikisinin anlamlandrd erdemli bir hayat iin lm dhil her tr meakkate katlanmay fiilen bizlere ve gelecek nesillere ders verdi. Afyon savcsna gre Zbeyir Gndzalpin suu gizli cemiyet kurmak ve devletin emniyetini bozmakt. Ancak bu konuda somut hibir delil yoktu. Devletin emniyetini bozmaktan kast, genlere iman hakikatlerini anlatarak; onlara imanl, erdemli, faziletli ve anlaml bir hayat yaamalarn retmekti. Bylece Tek Parti Dneminin en byk politikalarndan birisi olan dini toplum hayatnn dna iterek ve bask altna alarak, dinsiz nesiller yetitirme ve batllama politikalarna ters dyor; savcnn ifadesiyle her eyi bozuyordu. Ksaca Z. Gndzalpin suu ile Sokratesin suu benzerdi. O da savunmasnda kendini deil davasn, yani imanl ve anlaml bir hayat yaamay; dinini, tarihini ve kltrn ret etmeden de yaamann ve ilerlemenin mmkn olduunu gstermeye alyordu. Zbeyir Gndzalp ncelikle Risale-i Nuru okumay, sahiplenmeyi ve savunmay fazilet dersi olarak gryordu. Bunu da memnuniyetle ve iln edercesine mahkemede ifade eder. Dahas bunu inkr etmeyi, saklamay ve grmezden gelmeyi fazilet dersine zt olduu iin kabul etmez. Mahkemeyi iman ve fazilet davasn anlatmak iin bir platform olarak grr. Ona gre okuduu Nur Risaleleri: bozulan bir cemiyeti slah etmek kudretini hiz; yirminci asrdaki insanlara rehber olup dalletten ve materyalizmin, maddiyyunluun ve tabiatperestliin srkledii sefahat ve koyu fikir karanlndan kurtaran ve beeriyete ebed saadet ve selmet rlarn Kurn- Hakmin feyziyle aan ve nuruyla ikr bir ekilde gsteren kitaplardr.

[5]

Bu eserlerin ana gayesi ise iman temelli bir hayat inaas ve an getirdii istifham ve sorulara ikna edici cevaplar sunmasdr. Kurulu dzene kar iddet ve zor ieren hibir nitelii olmayan bu eserleri okuma ve okutmadan dolay bir kiinin cezalandrlmasnn evrensel adalet ilkesine zt olduunu belirterek, tpk Sokratesin Atinal hkimleri zamann gl idarecilerine alet olmadan, adaletle hkmetme talebini hatrlatmaktadr. Bu da adalet ilkesinin bir toplumun esas olduu; hkimlerin bu ilklere bal ve sadk kaldklar srece adalet duygusunun toplumda hkim olacann ifadesidir. Aslnda Zbeyir Gndzalpin savunmas, stad Said Nursinin yazd Nur Risaleleri ile toplum iin dayatlan Batl hayat anlayn ve materyalist dnya grn ret ediin genlikteki yansmasnn bir rnei olarak da grlebilir. Gndzalpe gre Risale-i Nuru okuyan kimseler, bilhassa idrakli genlerin kazand nitelikler kuvvetli bir imana, sarslmaz ve fedakr bir dindar ve vatanperver olmadr. an getirdii soru ve tereddtler karsnda ypranmaz bir imann sonucu ise menf bir ideolojinin alad ahlkszlk ve sefahatin girmesidir. Dahas o zamanlar dnyada yaygn olan, Trkiyede de yaygnlaan materyalist (maddiyyun) felsefenin hak ve hakikat ile hi bir ilgisinin olmadnn, Kurn- Kermin yetleriyle ve gayet kuvvetli burhan ve hccetlerle aklen, fikren ve mantken ispat edilmesidir.

5. Zbeyir Gndzalp ve Genler

Zbeyir Gndzalpin genlere olan ilgisini anlamak iin onun genlik gnlerine bakmak lazm. Kendi yaad rneklerden, genliin durumunu, araylarn ve buhranlarn ok iyi bildii anlalyor. rnein tahsil iin Ermenekten Konyaya geldii ilk gnden itibaren bir aray ierisinde olduunu gryoruz. Hayatn ve evresinde olup biteni anlamaya alyor ve bunun iin de srekli okuyordu. Gzleri srekli nnden getii kitap dkknlarnn raflarnda idi. Biriktirdii harlklarla ald kitaplar su gibi okuyordu. Dnya klasiklerini bir bir devirir. Ama bir trl ruhunun susuzluunu giderecek bilgiye ulaamyor. Bu aray Nur Risalelerini ve onun aziz mellifini tanyncaya kadar devam etti. Zbeyir Gndzalpin benim iin ayr ve kiisel bir nemi var. Bunu da burada belirtmek isterim. Lise hayatnn hepimiz iin ok nemli olduu malumdur. Geleceimiz; ailemizin gelecei lise hayatndaki eitim ve baarmza baldr. Bir gen iin adeta hayatmemat meselesi olan niversiteyi kazanma; iyi bir meslek sahibi olma lise hayatnda ald kaliteli eitim ve kazand /edindii ilkelere baldr. lkesiz ve rehbersiz bu dnemi atlatmak

[6]

gerekten zordur. Bu gn geriye baktmzda bizden daha zeki, daha alkan ancak ilkesiz ve hedefsiz birok arkadamzn adeta heder olup gittiini gryoruz. niversite snavlarna hazrlanrken Zbeyir Gndzalpin Nefis Muhasebesi yeni yaynlanmt. Gmleimin sol cebine san bu kk kitap bir muska gibi tadm; bulduum her frsatta okudum. Zbeyir Gndzalpin tavsiyelerini mbarek bir su gibi itim; harfiyen uygulamaya altm. Hayatm, gnm, gecem ksaca her eyim bir dzene girmeye balad. Nefsimin zayf ve gl ynlerini rendim. Kitap okumay "ve anlamay; en nemlisi ise hangi kitab nasl okuyacam ve tefekkrn mahiyetini rendim. Risale-i Nuru tanmadan nce tpk rahmetli Zbeyir Gndzalp gibi elime gelen geen her eyi okumaya alyordum. izgi romanlar ise bal bana ilgimi ekmeye yetiyor; ancak bir trl ruhumun akln ve aklmn sorularn giderici cevaplar bulamyordum. Ksaca, bir yandan Risale-i Nur, bir yandan bir kutup yldz gibi Zbeyir Gndzalp ve nur hareketinin ilk temsilcileri olan abiler nmz aydnlattlar. Hepsine kran borluyuz. Tebliimin geri kalan ksmnda onu okuyan ve takip eden herkesin zerinde etkili olmu, hepimize yol gstermi merhum Zbeyir Gndzalpin genlerle ilgili grlerine yer vermek istiyorum. Zbeyir Abinin genlik gnlerinde zerimde ok etkili olan szlerinin
banda sanrm u ifadeleri gelmektedir: slm byklerinin hayat

ve hatralar, gen nesiller iin en gzel

rehberdir. Hayatn frtnal ve dadaal hadiseleri iinde bu rehberler kl deniz fenerleri gibi aydnlk verirler. Hayatlarn vatan, millet ve din yolunda feda eden maneviyat nderleri, dnyada birer kutup yldz olduklar gibi, ukbda da (ahirette) gnahkrlarn efaatisi olurlar. O gn bugndr, byk zatlarn biyografilerini okumak benim iin bir prensip oldu. slam tarihinin byk ahsiyetlerinin hayatlarnn yannda dnya tarihinin de byk simalarnn hayatlarn okumaya altm; ok da yararlandm. Onun tabiriyle ilim ve imana
alarak, hayatmz slmn yce prensiplerine gre yaayp, genlik gnlerini bou bouna kaybolmaktan kurtarmaya altk.

Kyden slahiyeye geldiimiz gunlerde; genliin ve cehaletin de etkisi ile ne yapacamz armtk. Hayatmzn bir anlam ve hedefi de yoktu. Sokratesin Atinal genleri uyard gibi, bir uyarici ve yol gosterici de yoktu. Birok arkadam gibi sinemalar dikkatimizi ekmi ve o sralar ehrimizdeki iki sinema arasnda hayatmz trplemeye balamtk. Okulda maruz kaldmz evrimci ve materyalist sylemler karsnda ise

[7]

kelimenin tam anlamyla savunmaszdk. Zbeyir abinin u szleri bize doru yolu gsterdi; hayatmza dzen ve anlam kazandrd:
Ey gen kardeim ve

zamanlarn hayhuylu, babo yaratklar gibi boluklar iinde

geiren sersem nefsim! Bu yaa geldin. ocukluktan ktn. ocuklar var ki, sen onlardan gerisin. Sakall ocuk olmak, bir insan iin maskaralk, irkinlik ve ktlk almetidir. Halbuki sana yakan, senin taze ve irin genliine yaraan, hoplayp zplamay brakp, olgun ve yksek bir Mslman namzedi olarak ilm-i mana almak, slmiyetin yce bilgisiyle bilgin olmaya gayret etmektir. Allah'a ibadet ve itaat edip, namaz ve ibadete sarlp, gzel genliini irkinletirmekten, genlik gnlerini bou bouna ldrmekten kurtulmaktr.

Bence onun en nemli ynlerinden birisi stattan ald eitim anlaydr. Bu

anlayn temeli

ise, insann snrsz ve sonsuz kuvve ve melekelere sahip olduu; bunlarn

ortaya kmasnn gelimesinin ise ilme bal olmasdr. stadn tabiri ile insan bu leme ilim ve taallm (renme) ile terakki (gelime, ykselmeye) etmeye gelmitir. Bundan dolay insann kendisini tanmas; kuvve ve melekelerini gelitirmesi ok nemlidir. Bu eitim anlay insan ii doldurulmas gereken bo bir kap gibi gren teki ve otoriter eitim anlaylarndan farkldr. Bu nitelii ile de zgrlkdr. Zbeyir abinin u szleri genlerin kendi zlerindeki yetenekleri, melekeleri ve kuvveleri kefetme ve gelitirme asndan fevkalade dikkat ekicidir:
Kendini bir yokla. (...) gryorum ki, sende parlak ve edeb bir istikbali kazanma kabiliyeti

var. Bu istidat senin genlik ruhunun smanda ldamakta;

nurundan fkrarak, senin mnev ve madd

gzlerinde, okumaya ve Allah'a ibadete olan sevgi kvlcmlar parl parl parldamaktadr. Bu nurlar karartmamay, bu klar sndrmemeyi akln ve kalbin sana feryad figanla ihtar ediyor. Ruhun, derinliklerde, "Oku! Allah'n bahtiyar bir kulu, cemiyetin gl, slmiyetin blbl ol!" diye lh bir sad ile sana sesleniyor. Bu sadya kulak verip nur-u Kur'n'la ilim ve irfan sahibi olarak iki cihann saadetiyle mes'ud ol.

stadn en byk dmanmz cehalettir tespitinden hareketle, o da bizleri ilme

ve okumaya tevik ediyordu: Tahkik iman ilmini oku. Hakk ve hakikati ren. Cahil kalma.

[8]
Mnevver ol. Aydn ol. Cahil insan, cahil bir gen, cahil bir kadn, ne kadar varlkl da olsa yine fakirdir, geridedir, aadadr.

Okuyan erkek ve kadn, gen ve ihtiyar dim ileride, dim

ykseklerdedir. Btn fenalklarn, hayattaki btn bedbahtlklarn vastas cehalettir. Btn iyilik ve gzelliklerin, btn saadet ve huzurun tek aresi, ilm-i man bilgisiyle aydnlanmak ve nurlanmaktr.

Daha nce de ifade dildii gibi, ortaokul yllarnda iimizdeki okuma aln gidermek iin elimize gelen her kitab iyi-kotu demeden okuyorduk. Halbuki bugn olduu gibi o gnde, kendimizi ve ocuklarmz korumamz gereken zararl yaynlar da vard. zellikle genlerin ergenlik dnemini smren bu tr yaynlar dnyann her yerinde var. Bu tr yaynlar yapan, basan ve satanlarn amac ilim-irfan deildir. Bunlarn tek amac genlerin cehaletini ve ierisinde bulunduklar sorunlu dnemi istismar ederek para kazanmak ve gen ruhlar ifsad ederek, ldrmektedir. Bu zihniyetteki insanlar bugn uyuturucu ve insan kaaklndan tutun beyaz kadn ticaretine kadar menfaat ve para iin her eyi yapmaktan ekinmemektedirler. Birok lke bu rgtl gruplarla mcadele etmekte; bunun iin yasalar karmaktadr. Peki, ocuklarmz bu insan suretindeki canavarlardan kim ve kimler kurtaracak? Kendimizi ve ocuklarmz bulac bir hastalktan korunmak iin nasl dikkat sarf ediyorsak, bu tr yaynlar konusunda da dikkatli olmamz gerekmektedir. Bu konudaki ilk uyary yarm asr nce yine Zbeyir abide bulmak mmkndr. Onun bu uyarlarnn biz dhil nice gencin hayatn kurtardn dnmek lazm. Bedbahtln mili, dinsizlik ve bid'alar yayan neriyattr. Saadetin ve bahtiyarln en messir mili, Kur'n, iman ve slmiyet hakikatlarn nereden eserlerdir. O da bu zamanda Kur'n hakikatlardr.
Kur'n hakikatlarnda ruhu ve zevki ykselten, fikri tekemmle gtren (olgunlatran), selim bir akla sahip klan bir hususiyet vardr. Kur'n hakikatlar manev bir enerji kaynadr. ehev temayylleri uyandran, tahrik eden ve bizi mphem hayallere mstaid klan (hazr hale getiren), tenbellie tevik eden kitaplar okumamalyz. Bunlardan nefret etmeliyiz. Kur'n ve iman hakikatlarla saadet anahtarlar veren eserleri okumalyz.

nl psikolog Prof. Dr. Emile Coueun insan tabiatyla ilgili ok ilgin ve o kadar da nemli gzlemleri var. Bunlardan en nemlisi: Yapacamz ileri gzmzde bytmek ve

[9]

bunu yapamayacamza kendini inandrmaktr. nl psikoloa gre byle dnenlerin baarl olmas mmkn deildir. Prof. Dr. Coue devam ediyor: mknlar dhilinde bulunduu srece yapmanz gereken tek ey her iin kolay olduunu dnmektir. Bylece istediiniz sonuca ulamak iin normalinden daha az enerji sarf etmeniz yeterli olacaktr. te yandan ayn iin zor olduunu dndnzde ise yirmi kat daha fazla enerjiye ihtiyacnz olur ve enerji kaybedersiniz. Merhum Zbeyir abinin u ifadelerini bu erevede deerlendirdiimizde,

bize nasl bir hedef gsterdii, bizi nasl evk ve gayrete getirdii daha iyi anlalr diye dnyorum:
Yksek bir gaye; ebed, canl ve cazip bir maksat. te, btn scak heyecan ve fikirlerimizi bunun zerine evirebilmeliyiz. Bylece hedefe varabiliriz. nsan dikkate, tahlile ve muhakemeye almaldr. Tenbellie; basit ve mnsz zevklerime msaade etmemeliyim. Gayr meru ve lzumsuz arzularma mukavemet etmeliyim. Fikirleri ve hareketleri ho ve meru olmayan, hayat tarzlar slmiyete muvafk gelmeyen ve vki sebeplerle tenbellii mkul ve meru gsteren arkadalardan byk bir souklukla uzaklamalym. uur, nefsimizde geen hadiselerin kendiliinden bilinmesidir. Gzmz, kulamz ve btn

hassalarmz haric leme baktmzda

ne vazife gryorlarsa, uur da i dnyamzda ayn vazifeyi gryor. Ruhumuzun btn gayretlerini Kur'n ve iman hakikatlarnda sarf etmeye cehd etmeliyiz. Birlikte yaadmz insanlarn bize yaptklar tesirler, gayri uur, hayatmz deitirebilir. nsan dim kendini tahlil ve murakabe etmek itiyad ve kudretinde bulunmazsa, nefsini ve i dnyasn kolayca tanyamaz. "nsan dikkate, tahlile ve muhakemeye almaldr. Sonu olarak unu rahatlkla syleyebiliriz: slm

byklerinin hayat ve hatralar,

gen nesiller iin en gzel rehberdir. Hayatn frtnal ve dadaal hadiseleri iinde bu rehberler kl deniz fenerleri gibi aydnlk verirler diyen Zbeyir Gndzalp doru bir tehiste bulunmutur. rnek hayat ile de hepimize rnek olmu; hayatn dadaalar ve genliin tehlikelerinden bizleri korumu ve korumaya devam etmektedir. zellikle genlerin onun hayatnda ok gzel rnekler bulacana inanyorum.

[10]

Genler! Zbeyir Gndzalpin aforizmalarn bir reete gibi cebinizde tar; sk sk okuyup gereini yaparsanz stesinden gelemeyeceiniz zorluk, aamayacanz doruk yoktur. Dahas, iffet timsali bir gen olarak ailenizin, insanmzn ve insanln medar- iftihar olursunuz. Kaynaklar: Atasoy, hsan. Nur'un Byk Kumandan: Zbeyir Gndzalp. stanbul: Nesil Yaynlar, 2006. Gndzalp, Zbeyir. Genliin El Kitab; Yayna Hazrlayan: Necmeddin ahiner. stanbul: Nesil Yaynlar; 1997 Kaygusuz, brahim, Zbeyir Gndzalp (Hayat - Mefkuresi) stanbul: Yeni Asya Neriyat, 2009. Nursi, B. Said. Tarihe-i Hayat, stanbul: Szler Yaynevi, 2000. zer, Ahmet. Bir man Abidesi Zbeyir Gndzalp, zmir: Ik Yaynlar, 2006. Platon, Sokratesin Savunmas, ev: N Berkes, Sosyal Yaynlar, 2009. ahiner Necmeddin. Zbeyir Abi, stanbul: Nesil Yaynlar, 2004. ahiner, Necmeddin. Nefis Muhasebesi: Zbeyir Gndzalp'in Not Defterinden, 1979.