Model vrednovanja kapitala (Capital Asset Pricing Model - CAPM)

Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

CAPM-W. Sharpe
Teorija trita kapitala se bavi pitanjem trine ravnotee, tj. Pokuava da objasni kako se uspostavlja ravnotea u kretanju prinosa i rizika HoV na tritu kapitala i koje su cene ravnotene za posmatrane aktive na datom nivou rizika. CAPM - Pokuava da ustanovi zavisnost izmeu rizika i prinosa na HoV i predstavlja model vrednovanja rizinih HoV.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Pretpostavke modela CAPM

Savrena konkurencija Postojanje jednog investicionog horizonta Investitori imaju averziju ka riziku Mogue je neogranieno pozajmljivanje i davanje u zajam po nerizinoj stopi koja je jednaka za sve investitore Nema poreza ni transakcionih trokova Homogena oekivanja svi investitori imaju ista oekivanja za srednje vrednosti, varijanse i kovarijanse prinosa
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Implikacije
Slaganje investitora u pogledu oekivanih prinosa, varijansi, kovarijansi i nerizine stope e dovesti do toga da svi investitori biraju isti portfolio rizinih HoV, tj. Isti tangentni portfolio na efikasnom skupu investicionih alternativa. Svi investitori e imati isti efikasni skup, ali usled razliitih krivih indiferentnosti birae razliite optimalne portfolije. Zakljuak svi investitori e investirati u istu kombinaciju rizinih HoV TRINI PORTFOLIO, ali e iznos pozajmljiivanja po nerizinoj stopi ili ulaganja u nerizinu aktivu zavisiti od njihovih preferenci.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Teorema o razdvajanju investicionih od finansijskih odluka (Separation theorem)- J. Tobin

Razdvajanje odluka o rizinom portfoliju u koji se ulae od odluke o koliini sredstva koja e se uloiti u rizini portfolio naspram nerizinoj aktivi Dakle, svi investitori e ulagati u istu kombinaciju rizine aktive, ali e iznos koji pozajmljuju po nerizinoj stopi ili koji ulau po nerizinoj stopi zavisiti od njihovih preferenci, tj. Stepena averzije prema riziku Ova teorema poruuje da je u CAPM okruenju mogue odrediti optimalnu kombinaciju rizine aktive svakog investitora nezavisno od njegovih preferenci.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Trini portfolio
Skup svih rizinih aktiva dostupnih na tritu (aproksimira se trinim indeksom u praksi) Bazirano na teoremi o razdvajanju, svaki investitor e ulagati u isti rizini portfolio koji e sadrati sve rizine HoV dostupne na tritu Ako bi neka HoV bila izostavljena iz portfolija, njena cena bi pala i oekivani prionos porastao to bi dovelo do njenog ukljuivanja u portfolio Trini portfolio je potpuno diversifikovan ima samo sistematsku komponentu ukupnog rizika! Uee svake HoV u rizinom portfoliju je jednako njenoj relativnoj trinoj vrednosti
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Ukupan rizik portfolija -

Ukupan rizik=sistematski+nesistematski Diversifikacija smanjuje nesistematsku komponentu ukupnog rizika! Sistematski rizik se meri koeficijentom!

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Karakteristina linija HoV i koeficijent

Ri=i+i*Rt+i Ri=ri-rf RT=rt-rf

Cov( Ri , Rt ) i = 2 ( Rt )
Mart 2009

Beta koeficijent pokazuje nam za koliko e se promeniti stopa prinosa instrumenta i ako se stopa prinosa trinog portfolija T promeni za 1%.
Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Ukupan rizik - i
Ri=i+i*Rt+i Varijansa(Ri)=Varijansa(i+i*Rt+i) Varijansa(Ri)=Varijansa(i*Rt)+Varijansa(i) 2i= 2i 2t + 2(i) Ukupan rizik=sistematski+ specifini
2(i) je varijansa reziduala iz regresije kojom smo dobili betu 2t je varijansa trinog indeksa

i2 t2 2 = 2 i
Mart 2009

=
2

Sistematska varijansa Ukupna varijansa

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Linija trita kapitala - CML

Definie ravnoteni odnos izmeu ukupnog rizika i oekivanog prinosa investicionih alternativa koje su na raspolaganju investitorima koji ulau u trini portfolio T i nerizinu aktivu.

E (rc ) = rf +

E (rt ) rf

E (rt ) rf

t
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd

- Trina cena rizika (jedinina cena rizika) =% rast prinosa koji investitori oekuju za Irena Jankovi od 1% rast rizika

Linija trita kapitala - CML

Svi porfoliji koji su na CML su efikasni portfoliji Oni portfoliji koji se ne sastoje od trinog portfolija i nerizine aktive se nalaze ispod CML i predstavljaju neefikasne portfolije Ako je standardna devijacija ukupnog portfolija poznata (c), CML omoguava investitoru da identifikuje zahtevanu stopu prinosa na taj portfolio
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Trina linija HoV - SML

Preokupacija investitora jeste sistematski rizik jer se nesistematska komponenta moe eliminisati diversifikacijom Zato se oni prilikom strukturiranja portfolija fokusiraju na oekivanu stopu prinosa i koeficijent SML definie ravnoteni odnos izmeu sistematskog rizika i oekivanog prinosa individualnih HoV i portfolija

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Trina linija HoV - SML

c = y t + (1 y ) rf t = 1, rf = 0 c = y 1 = y
E (rc ) = yE (rt ) + (1 y )rf E (rc ) = c E ( rt ) + (1 c )rf E (rc ) = rf + c ( E (rt ) rf ) E (ri ) = rf + i ( E (rt ) rf )
CAPM predstavljen sa SML. Oekivana stopa prinosa portfolija (ili individualne HoV) e nadmaiti nerizinu stopu prinosa za iznos riziko premije.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Trina linija HoV - SML

SML pokazuje odnos rizika i prinosa za sve aktive, pri emu se trini rizik meri betom Sve HoV i portfoliji se u ravnotei nalaze na SML Tako da je efikasne portfolije mogue nai kako na CML i SML, a neefikasne na SML, a ispod CML. Ako se HoV trenutno nalaze izvan SML, one su potcenjene (iznad SML) ili precenjene (ispod SML). Odnos ponude i tranje e ih vratiti na ravnoteni nivo cene.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

c, t = Cov(c,t) / 2t

SML i potcenjene i precenjene HoV

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi


Beta meri osetljivost prinosa konkretnog instrumenta (ili portfolija) na promene prinosa trinog portfolija. Defanzivne HoV, <1 Ofanzivne HoV, >1 Oekivana stopa prinosa dobijena iz CAPM-a se moe smatrati diskontnom stopom ili cenom kapitala na dotinom nivou sistematskog rizika.
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi

Primer 1
Ako je beta Hov 1,2, nerizina kamatna stopa 6% a oekivani prinos na trini portfolio 18%, koliki je oekivani prinos na HoV?

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Primer 2
Ako je nerizina stopa 10%, oekivani prinos trita 20%, standardna devijacija trinog prinosa 12% a prinosa portfolija 15%, koliki je oekivani prinos portfolija formiranog od nerizine aktive i trinog portfolija?

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Primer 3
Cena akcije danas iznosi $50. Platie dividendu od $6 na kraju godine. Ako je nerizina stopa prinosa 6% a stopa prinosa trita 16%, koliku cenu oekuju investitori za akciju na kraju godine. Beta akcije je 1,2.

Mart 2009

Ekonomski fakultet, Beograd

Irena Jankovi

Primer 4
Dva investiciona savetnika porede performanse. Prvi je ostvario stopu prinosa od 19% a drugi od 16%. Beta prvog savetnika je bila 1,5 a drugog 1. a) Koji investitor je napravio bolji izbor HoV? b) Ako je stopa prinosa na dravne zapise bila 6%, a trini prinos 14%, koji investitor je izabrao bolju akciju?
Mart 2009 Ekonomski fakultet, Beograd Irena Jankovi