interview

Tijl Beckand (38) is de postillon damour van de klassieke muziek. Bij de start van de tweede reeks van De tiende van Tijl een gesprek over notoire hoerenloper Brahms, de markante band met zijn vader, en Satie als grote verleider.

VARAgids - 49 - 2012

Tekst Pieter Webeling

foto Mark & Corn

De TienDe van Tijl woensdag, nederland 3, 21:10 uur

VARAgids - 49 - 2012

interview TijlBeckand

CV

nemen.delaatsteklanumorenklassiekemuziekdat kenvandekingofPop zijndeleidendethemasinhet warennognietverstor(publieke)levenvanTijlBecvenofikvielmiddenin kand.HoelerenwedeGentledeeersteHongaarse manentertainerzokennen? dansvanBrahms. Humoristhe spice of life,zegthijinzijn kantooraanhetWesterdokinamsterWat had Brahms dat dam.OmdathetsituatieskanverzachMichael Jackson niet ten,verduidelijken,relativeren.Mensen diegeengevoelvoorhumorhebben,vind had? Brahmsheeft ritme,diepte,spanning. ikbijnaergerdanmensendiesadistisch Sexyishet,geilgewoon. zijn.HetiseenonmisbareHaarlemmer indezetijdgaathetom olie:meteenlachgedijthetintermenveelmrdanmuziek selijkecontactveelbeter.Bewustof onbewustontstaatdanookhetgevoeldat alleen.alspersoonwasMichaeljackson eenfenomeen,eencultheld.Brahms jeelkaaropeenhogerniveaubegrijpt. waseennukkige,kleine,dikkemanmet klassiekemuziekisgoddelijk.inde klankkleurenkomenallefacettenvanhet grotebaard,eennotoirehoerenloperen ziekelijkverliefdopdeweduwevanSchumenselijkbestaanvoorbijvanvreugde mann.Tochluisteriktienkeerlievernaar engeluktotverdriet,verliesendood. datonooglijkemannetje. kijk,alstweemensenpraten,ishetde nadeontdekkingvanBrahmsging vraagofzeelkaarwerkelijkbegrijpen. Zelfsalszedezelfdetaalspreken,moeten hethard.ikbenalmijnopasbandjes gaanbeluisteren.daarstondenookde zevoortdurenddingenverhelderenof viool-enpianoconcertenvanBeethoven nuanceren.ineenvergaderingmetverenTsjaikovskiop.alseensponsnamik schillendemensenkunjedrammenof allesop.Hetwasnetofjeeenslijterijin mensennegeren.detaalvandemuziek eenindianensreservaatopent.cointreau, overstijgtdatallemaal.ZeteenFinmet cognac,whiskey,gin,schuifallesmaar eenaltviool,eenkeniaanmeteenklaridoor. net,eenamerikaanmeteenhoboeneen japannermeteenfluitbijelkaar:zeverJe groeide op in een Haags bohmienstaanelkaar.Omdegoedeklankbijeen kunstenaarsgezin. In hoeverre speelde muziekstuktekrijgen,moetenzenaar klassieke muziek een elkaarluisteren,elkaar rol? kunstin general aanvoelen,elkaarruimte geven.indieharmonieis Met humor en speeldeeenrol.Mijn vadermaakteschilderijen demensopzijnbest. ensculpturen.Hijkreeg muziek leef je alleennooitietsaf.Toen Communicatie, harmomakkelijker. ikzestienwas,schreefik nie, balans, dat zijn de eentoneelstuk,Het teskernbegrippen? ja.Het tament.ikvondhetleuk isnetalsfietsenmeteen dathijeenaffichevoordeaankondiging hulpmotortje.jetraptwelzelf,maarje zoumaken.derepetitiesvorderdenen krijgteenduwtje.Methumorenmuziek mijnvaderwasmaaraanhetschetsen, leefjegewoonmakkelijker. schetsen,schetsen.Opdeavondvande premire,omvijfoveracht,kwamhij Jouw passie om niet te zeggen obsesbinnenmeteennognataffiche.Hetwas sie voor de klassieken begon op je prachtig,hoor.Maartotaalnutteloos. veertiende. Met de cassettebandjes van Mijnvaderwaseenzeerintelligente jouw overleden grootvader. diebandjeswildeikeigenlijkopnieuwgebruiken chaoot,meteengrotefascinatievoorhet absurdeenzonderlinge.Showroom,ken meteenplakbandjeophetgaatjeaande jedatprogrammametaldieparadijsbovenkant.ikhadereentjegebruiktom hetalbumBadvanMichaeljacksonopte vogelsnog?dathaddenwijinhuis.Op
8

Tijl Maria Theresia Beckand (Den Haag, 1974) 2004-2008 Improvisatieprogramma De Lamas (BNN) met Ruben Nicolai en Ruben van der Meer. In 2006 winnen ze de Televizier-Ring voor het programma. 2007 Theatertour De Lamas. 2010 Vaste gast in Gehaktdag samen met Ruben Nicolai en Horace Cohen. 2010 Theatertour The Gentleman Entertainer. Presenteert in 2011 De jongens tegen de meisjes (met Chantal Janzen) en het klassieke muziek-programma De tiende van Tijl.

eendagzagmijnvader eenmaninkortebroek enhogegeitenwollen sokkenmeteenbordje staan:voorzesgulden plaktehijfietsbandenbij demensenthuis.elke vijfminutennamhijeen slokvaneenzelfgebrouwenoerdrank.Zonman nodigdemijnvaderdan uitinonzeontplofte woonkamermetoveral vergeeldemanuscripten, wajangpoppen,opgezettevogels,een mensenschedeleneenrondfladderende papegaai. Lijk je op hem? ja.(lacht).Maarwaar hetgaatomorganiserenendingen afmaken,benikmijnvaderwelvoorbij gegaan.ikhebzekerooktrekjesvan mijnmoeder.dieiszachtaardiger,meer gerichtopharmonie. Heb je ooit gedroomd van een bestaan als musicus? nietecht.indeaardstaat eencomponistnetzovervanmijafals eenvrouw.BijdeopnamesvanDe tiende van tijl voelikmealseeneunuchineen harem.ikweetveel,ikluisternaarde muziek,ikvindhetmooi,maarikkan zelfnietspelen. Een eunuch in een harem is die niet enigszins gefrustreerd? eeneunuch kentnietdepurelustvanhetdoen.dus hijkanzichheelontspannentussenalle aanwezigenbewegen.eigenlijkzieikhet programmaalsmijninstrument.inde combinatievanmuziek,verhalenenbelevenissenontstaateensamenspelwaar eenhalfmiljoenmensenmetpleziernaar kijkenenluisteren.De tiende van tijl is mjnklank. Jouw televisie-carrire begon met humor, met het komische improvisatieprogramma De Lamas. Hoe verklaar je het succes? degrappenwarenonbespoten.Versvanhetland.Biologische humor,metdekluitaardeernogaan.Bij hetimproviserenvansituatieshadden weallemaaleenanderetoon.nicolai:
VARAgids - 49 - 2012

interview TijlBeckand

intelligent-beschaafd.Vankoningsbrugge:simpel,boers,direct.VanderMeer: schaamteloosgoor.ikwashard,gemeen engrof.Wetoverdendehumoruitde lucht,elkekeerverzonnenweweeriets nieuws.dathadeenzekeremagie. Hogekijkcijfers,eenTelevizier-Ring,uitverkochtetheaterzalen,bijnaeenmiljoen verkochtedvds:De Lamas wareneen ongekendehit.Maardoorrecensenten isernognooiteenpositiefwoordover geschreven.Zevondenhetplat.dommig. lachenheefteenzekereschaamteloosheid,h.jelaatjezelfevengaan,jeverliestjezelf.ikmoetzeggen:opheteinde stondiknietmeerzofrisophettoneel. jebenteeningredintineencocktail.ik wist:wemoetennustoppen,wantanders komenwenooitmeervanhetstempel lamaaf. Met de oneman-cabaretvoorstelling The Gentleman Entertainer (2010) haalde je de humor in feite naar jezelf toe. ja.dievoorstellingwasgeheelnaar mjnsmaak.ikbegondeavondmeteen primitiefgroepsritueel:iedereeninde zaalmoeststampenenschreeuwenen zijninnerlijkestemloslaten.ikheb zelatengelovendatdateenafrikaans eenwordingsritueelwasdatal5000jaar gewoontewasineenstaminkenia.Ze moestenvanmijdoordeschaamteheen. Opheteindevandevoorstellingkwamde apotheose:iklietzeDe negendevanBeethovenzingen,hetmooistedatmensen metelkaartengehorekunnenbrengen. Alle Menschen werden Brder. Hoe zie je oude componisten? Zijn het voor jou door God aangeraakte figuren? jaaa.alsjede muziekhoortvanMozart,is hetalsofdehemelpoortop eenkierstaat. Wagner was een verklaard antisemiet en een van de lievelingscomponisten van Hitler. Is het moreel aanvaardbaar om toch te genieten van zijn werk? Tochwel,denkik.Hetis
VARAgids - 49 - 2012

eenfascinerendevraagdieterugkomtin eenvandeafleveringenvanDe tiende. Wagnerzoujeinderdaadkunnenhaten, maargeldtdatdanookvoorzijnmagnum opus,Der ring des nibelungen?Ofmoetenwedemensloszienvandekunstenaar?SteldatMarcdutrouxschitterende schilderijenzoumaken?datjedenkt: godverdmme,watmooi.Hetblijfteen dilemma. Wat zijn jouw drie favoriete werken? De negendevanBeethoven,De tweedevan Mahler,De tweede van Sibelius.allemaalsymfonien.

dennietbijelkaarzijn.erwasnogeen anderemaninhetspel.Meerkaniker nietoverzeggen. Waarom gaf je het haar? ikwildehaar rustgeven.Zelfevenopafstandblijven. dierustzatindemuziekvanSatie.klankeninpasteltinten,impressionistisch, indesfeervanMonetenRenoir.Satie symboliseertvoormijdeeenvoudvan schoonheid.ikzei:luistermaar.Ze vondhettreurigemuziek.datbegreepik.

Inmiddels zijn jullie acht jaar bij elkaar. Je bent Lachen heeft zelf vader geworden: je dochter Welke stukken beroeren een zekere is bijna jou in emotionele of senschaamteloosheid. Fienejaar. Is er twee timentele zin? datis iets verschoven tochweerhetslotvanDe in jouw beleving tweedevanMahler,de of gevoel voor muziek? nee.Maaralle overwinningvanhetlevenopdedood. clichskloppendatjebangbentdat eendeelvanLaudate Dominum van Mozartkanmijookemotioneren.en:Het haarietsoverkomt,bijvoorbeeld.Muziek krijgtzeonbewustmee.alsikhaarin vierdepianoconcertvanRachmaninoff. datlichtzouwillenopvoeden,beginik Manisch,lyrisch.Totalevervoering. metMozart.Omdatdatwerkperfectis. kijk,ondereenpartituurvanBeethoven Opmerkelijk dat jouw favoriete stukken verschillen van emotionerende. ja, zittenallemaalkrassen,verbeteringen, schrappingen.Brahmsistwintigjaar datrealiseerikmijnuook.Hetisnetals beziggeweestmetzijneerste symfonie. metgerechten.alsfavorietnoemjelangoustinesmetlavendelmayonaise,terwijl MaarMozartschreefalsofhijhetvan hogerhandkreeggedicteerd.inzijn despaghettiBolognesevanjemoeder harmonienzittenoplossingen,geen heelspecialeherinneringenopwekt. conflicten.juistdoorhetschoneenhet Smaakwordtmedebepaalddoorsubzuivereiszijnwerkuitermategeschikt jectievedingen:wiebenje,waarkomje voorkinderen. vandaan? In het dagelijks bestaan zul je klassieke werken ook aangewend hebben om een geliefde te betoveren. ehm,ja. Wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe? (stilte) datisbestpersoonlijk. Een voorzet: Satie. Gymnopediesprludes entudes.ja.diecdgaf ikaannicoletteopeen moeilijkmoment.WekonOp welk moment kon klassieke muziek jou troosten? Toenmijnvaderoverleed, vierjaargeleden.ikdraaidetoenvaak Petite Messe solennellevanRossini.eenvoudig,religieuskoorwerkmetinhet beginhetKyrie eleisonHeerontfermt Uoverons.dathebikookopzijnbegrafenisgedraaid.Hetiseenwarmedeken diejehelpthetverdrietteomarmen.niet teaccepteren,maarteomarmen.ikluisterdeookvaaknaarDe zevendevanBeethoven,omdatdiesymfoniezonenorme overwinningisvanhetoptimisme.Beethovenwasdoof,h.Ondanksdietegenslaglagdewegnaarschoonheidtochnog
9

TV
Ik noem als eerste De Wereld Draait Door, simpelweg omdat ze spraakmakend zijn. De Keuringsdienst van Waarde is ambachtelijk goede televisie. Waar komen de vruchten uit deze bosvruchtenthee vandaan? Vervolgens trekken ze een beerput open. In Secret Millionaire gaat een miljonair undercover en deelt daarna een dikke cheque uit. Iedereen blij. De puurste vorm van emo-tv.

interview TijlBeckand

hoven,chopinennoemzeallemaalmaar open.daarkonikkrachtuithalen. ikbenrelaxtergeworden.Omdatikgeen oplekkerexclusiefblijft.laathetvolk maarblijvendenkendatcomponisten vadermeerhebomtebewijzendatik serieuzemannenmetpruikenwaren,die eengoedezoonben.Hijwasveeleisend. serieuzewerkenschrevenvoorserieuze De Lamasvondhijniks.Hijhieldniet graven,koningenofzichzelf.dtgroepje zovanmijnplattekant.ikweetnogdat vindtdatikdedrempel ikindelaatsteafleverinverlaag.ikzeg:ikhelp genvandatprogramma mensenoverdedrempel supergrofwas.ikkonmij Alle antwoorden heen.datiseenwezenlijk vrijerbewegenomdatik liggen in verschil. verlostwasvanzijnkritischeblik.degoedkeuMozarts werk. Wat mogen we verwachringmoetiknubijmezelf ten van de tweede reeks vinden.ikdenkweldat van De tiende van Tijl? Wemakenacht mijnvaderDe tiende van tijlgoedzou portrettenvanvrouwelijkecomponisten, vindenklassiekekunstopeenintereszoalsHildegardvonBingenenBellevan sante,verteerbaremaniergebracht. Zuylen.elkekeerziejehoezijbizarre levenshebbenmoetenleidenommuziek In de eerste reeks liet je horen hoe temaken.Hetprogrammaisgeenhitmade treurmars van Chopin, La Marche Funbre, is terug te horen in computer- chine,maarbijbekendestukkenvertellen wegraagonbekendeverhalen. spelletjes. Je wilt de klassieke muziek populariseren. Mag ik dat zo zeggen? Zozietdeklassieke-muziekmaffiahet,ja. Je mag Mozart uitnodigen. Wat ga je eenkleingroepjemensendatnietsliever hem vragen? (pauzeert even)Waarligje begraven? wildandatdewerkenvanMozart,Beet-

Niets over zijn leven? Over de euforie van het scheppen, over zijn pijn, over zijn worstelingen Weetjedatikdat nieteensinteressantvind?Omdatzijn muziekperfectis.alleantwoordenliggen inzijnwerk.Mozartligtineenanoniem, onbekendarmengraf.ikzouhemwel graagbezoeken. Wie zou je dan als gast willen hebben? Beethovennatuurlijk!Hoeconcreet zijnplannenwarenvoorDe tiendede muziekdienooitkwam.Hetisbijde negendesymfoniegebleven.daarna maakteSchuberternegen:ookdood. Mahlernegen,ookdood.Brckner negen,ookdood.dvorknegen,ook dood.HetgeluidvanDe tiendeiseen mythe.daaromheetmijnprogramma ookzo.SteldatludwigBeethovenbij mijeenthemazouspelenvanzijntiende symfoniedatzouwereldnieuwszijn. danhoefikdaarnanooitmeereengast uittenodigen,nooitmeerietsanders telatenhoren.danishetboem,klaar, einde.

Column | paul witteman

Willem & Ulrike

enpresentatorvaninformatieveprogrammasdientte beschikkenoverenighistorischbesef.Wienietweetwie joopdenUylwas,kanzichbeternietwagenaaneen gesprekmetHansSpekmanovernivellering.deopvattingen vandehuidigePvda-voorzitterstammenimmersuitdetijd datdenUylzijnnaamgafaanhetmeestlinksekabinet ooit(1973-1977).erwarentijdenszijnregeerperiode bijvoorbeeldplannenomerfenissenvrijwelgeheel wegtebelasten.Wantwaaromzoujezomaareen vermogenerven,zondererietsvoortedoen?dat geldkomtdegemeenschaptoe,vonddelinkervleugelvandePvdatoen.datligtnuwatgenuanceerder.jekanhetkabinetRutte/asschervan veelbetichtenmaaruitgesprokenlinksishetniet, aldenktdecommentatorvanDe telegraaf(Marx Rutte)daarandersover. dejongehoogleraarconflictenveiligheidBeatrice deGraafschreefeenboekovergevaarlijkevrouwen, tiendamesdiezijnveroordeeldvoorterroristische activiteiten.Zewastegastinonsprogramma.ikging erinmijnvraagstellingvanuitdatUlrikeMeinhof, mede-naamgevervandegevreesdeBaader-Meinhof10

Groepdeberoemdsteterroristeooitis.inde jaren70wistendezeideologischbevlogen criminelendeduitseeliteangstaantejagen metgewelddadigeacties.Meinhofcswilden afrekenenmetdevoormaligenazisdiehetin duitslandnogsteedsvoorhetzeggenhadden.Meinhofiszelfaanhetmoordenniet toegekomen.datwilzeggen:zepleegde zelfmoordindegevangenis.Misschien vooruwgeneratie,zeiBeatricede GraaftoenikMeinhofnoemdealsde bekendsteterroristeooit.naafloop vandeuitzendingzeideGraafdat eerstejaarsstudentengeenidee hebbenwieMeinhofis.Tanja nijmeijer,diekennenze. Wiezoudeneerstejaars s tudentenpoliticologienoemenalsdeberoemdstePvdaleiderooit?Wimkok,diederik S amsom,Spekman?ikhooptochecht joopdenUylofWillemdrees.
VARAgids - 49 - 2012