Literatuur en Muziek

Literaire inspiratie voor muzikale composities

Verdiepende
lessenreeks: les 1

Frederik Karcher
Helena Van Hoolst
Literatuur en Muziek
INHOUDSOPGAVE

1) Wat was er eerst: literatuur of muziek

2)
3) Literatuur voor muzikale composities - met tekst
- zonder tekst
3) Stijlperiodes doorheen de geschiedenis
a) Klassiek
b) opera
c) Romantiek
d) Modernisme
e) Lichte muziek
f) Muziektheater
g) Film
Wat was er eerst: Het kip of het ei?
Muziek of literatuur?

:
gen
a
Vr
• Muziek in de natuur? (Wiskunde, filosofie)
• Zong de mens eerst voor hij sprak?
• Muziek universeel?
• Verhalen begeleid door muziek – muziek begeleid door verhalen?
Wat was er eerst…

• Theater in het Oude Griekenland 5e E v.C: verhalen werden

verteld via muziek (mannenkoor)
• De dichter schreef de tekst en muziek
• Begeleidingsinstrumenten: monochord (6e Eeuw
v.C) en luchtorgel (250 v.C)
•
Verhalende in muziek met of zonder tekst:
voorbeelden
bedenken
Met Tekst: Totaalervaring

-Opera: Puccini’s Tosca

-Musical

-lichte muziek (Pop, jazz, folk, rock,…): Bob Dylan (als winnaar
nobelprijs literatuur?) // dubbeltalenten, vertellers in muziek

-Gedichten op muziek, slam Poetry: Beats generation met o.a.

Allen Ginsberg
Verhalende in muziek met of zonder tekst:
voorbeelden
bedenken
Zonder Tekst: Sfeermuziek

-Ballet: Pulcinella van Stravinsky

-Film soundtrack

-In theater

-Klassieke solomuziek: Chopin - Dodenmars

Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Barok
(18e eeuw)

Vivaldi
Vier jaargetijden
(1723)
https://www.youtube.com/watch?v=TZCfydWF4
8c
Winter, herfst, lente, zomer?
Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Klassiek
(18e -19e
eeuw)
Mozart
Toverfluit
https://www.youtube.com/watch?v=
PUTTxD8uUUg
Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Romantiek
(19e eeuw)

Berlioz
Eerste beweging “Reveries,
Passions”
Symphonie Fantastique (1830)
https://www.youtube.com/watch?v=Qx8HtVlytFQ
• In Romantiek: opera (Italiaans en Duits), lyriek (Het lied
bij Schubert), Programmamuziek

• Leitmotif/ IDEE FIXE – terugkerend motief verbeeldt

een gedachte, personage, … uit het verhaal in de
muziek
Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Modernism
e
(begin 20e
Eeuw)
Schönberg
Pierrot Lunaire (1912)
https://www.youtube.com/watch
?v=1gafF5sbnB0&ab_channel=mu
sicnetmaterials

• In het modernisme: breken met muzikaal verleden

• Sprechstimme vs. Geschoold zingen in opera
• Verhaal: luguber
Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Lichte
Muziek:
Slam poetry
op pop
Kate Tempest
Europe is lost (2016)
Uit: Let them eat
Chaos
https://www.youtube.com/watch?v
=QSVyyykaEOo• Gedicht op muziek
reciteren cf. Beats
• Maatschappijkritisch
• Flow
Literatuur en Muziek
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Stijlvoorbeelden

Hedendaags
Muziektheater
Sidi Larbi Cherkaoui &
Eastman
Pluto (2018)
https://www.youtube.com/watch?v=9gofvcnz
kBk&ab_channel=StadsschouwburgDeHarmon
ie
• Interdisciplinariteit: dans, muziek,
literatuur
• Bronnen van overal - Cf. Astroboy –
gebaseerd op Japanse Manga
Literatuur en Muziek
Conclusie

Beïnvloeding
van beide
kanten -> <-

VOLGENDE
LES:
Case study
Henze