SRKE VE SODA PATLAMASI

Hazrlayanlar: Aye Bakaya, Cansu Ylmaz, Merve Hamzaolu, Zeynep Uyar, Alimet Sema zen Sabanc niversitesi, Bahar 2007

Asitlik ve bazlk derecesi her kimyasal madde iin farkllk gsterir. Bu iki trden maddeler birletirildii takdirde kimyasal bir tepkime olur ve bu tepkimenin sonucunda su ve tuz aa kar. Bu deneyde bir asit-baz tepkimesini inceleme frsat bulacaz. Asit olarak sirke ve baz olarak soda kullanacaz. Sirkedeki asetik asit (CH3COOH) ile sodadaki sodyum bikarbonat (NaHCO3) birletiinde bir asit-baz tepkimesi oluur ve karbonik asit ve sodyum asetat elde edilir. Sodyum asetat (CH3COONa) tepkime sonunda kelti olarak kabn dibine ker. Bu tepkimenin dier rn karbonik asit (H2CO3) ise ksa zaman iinde su ve karbondioksit gazna dnr. Aada sz konusu tepkimeleri grebilirsiniz. CH3COOH + (Asetik asit) H2CO3 (karbonik asit) NaHCO3 (sodyum bikarbonat) CH3COONa + (sodyum asetat) H2CO3 (karbonik asit)

H2O + CO2(gas) (su) (karbondioksit)

Malzemeler: - Karbonat veya amar sodas ( bir tatl ka), sirke, kk pet ie, balon, ivi, 20 cmlik ince tel Deney: 1. Pet ienin kapanda ivi ile bir delik alr. 2. Balon pet ienin kapana geirilir. nce tel kapan evresine dolanp balon sabitlenir. 3. Pet ieye amar sodas/karbonat koyulur. 4. amar sodasna sirke eklenir ve hzlca pet ienin kapa kapatlr. 5. Bu iki madde deney tpnde (veya kutuda) kimyasal bir oluum yaratr. ncelikle kpk elde edilir. 6. Kpkle birlikte karbondioksit gaz ortaya kar. kan gaz balonu iirmeye balar. Balonun yerinden kmamas iin telle iyice sabitlenmesi ve deney esnasnda elle tutulmas gerekebilir. Deney sonras: - Deneyde gsterilen tepkimenin rnleri neler? - Tepkime ve sonular detayl olarak incelenebilir: Kat ve svnn birlemesinden gaz moleklleri ortaya kyor. Hacimde byk ve hzl bir at oluyor. Dier yandan ekzotermik bir reaksiyon olduu iin s aa kyor. Pet ienin dibinde scaklk farkn hissedebiliyor muyuz? - Tepkimede ortaya kan karbondioksit gazn nasl tanmlyoruz? gibi sorular zerinde konuulabilir. - pH belirteci kullanarak tepkime sonucunda oluan maddenin zellikleri zerine konuulabilir. - Yaplabilecek baka deneylerde asit olarak limon suyu gibi baka maddeler denenebilir.