Tieu Su Nabi Muhammad

RAW-DHO-TUL
ANWAAR
V TIU S
NABI C TUYN
CHN

Tc Gi:
Shaikh Sofir Rohmaan
Al-Mubaarakfury

Do Hosen Mohamad chuyn ng

2011 1432

:

2011 1432

Raw-dho-tul Anwaar V Tiu S Nabi c Tuyn Chn
www.islamhouse.com www.chanlyislam.net
3

ijk

LI TC GI

<
.
Alhamdulillah, mi s ca tng, khen ngi u dng ln Allah Duy Nht, Ch
Nhn ca v tr, cu s an bnh tt lnh cho v s gi cao qu nht, v s gi cui
cng ca nhng s gi c Allah chn xung, l Nabi Muhammad , v c
xng danh l trung trc v tin tng, c Ngi gi xung cho ton dn gian khng
phn bit mu da cng nh sc tc. Cu s bnh an v tt lnh cho gia quyn ca
Ngi cng nh nhng bn hu ca Ngi mang Islam i truyn b khp ni v
cu xin Ngi ban mi s tt lnh cho nhng ai noi theo mt cch chnh trc t nhng
ngi c hng thin, nhng ngi i truyn b, v nhng v hin nhn trung kin
v cui cng l nhng ngi noi theo h cho n ngy tn th.
Tiu s ca Nabi Muhammad v lch s ca Islam l mt s kin lch s
trng i, cho nn l ngi Muslim trong mi thi i, hy quan tm v hc hi
tm hiu ca ci ngun, nh m chng ta hiu bit c s gian nan kh cc v
nhng kh khn vt v trong thi gian gy dng o php Islam ca Nabi
Muhammad ! Lch s cng cho chng ta bit c l do no m Allah chn
Nabi Muhammad l v S Gi cui cng, v Nabi xut thn t u? Sau khi m
nhn s mng truyn b tn gio Islam do ng To Ha (Allah) truyn xung, vo
bui ban u Ngi ch mt mnh phi ng u chng tr vi ngi a Thn,
v Ngi phi chu cnh li hng v hy sinh nh th no mi hon tt c s
mng y gian trun m Allah giao ph cho Ngi ?
S gio hun ca Rosul ci cch li sng c xa ca con ngi, nht l
vn thc h v s tn th Allah Duy Nht. Nhim v s mng ca Ngi gp rt
nhiu kh khn v cui cng Allah ban s thnh cng cho Ngi. Trong nhng
nm thng thng trm, trong nhng trng hp xy ra i khi hu nh b tc,
nhng tt c u c Allah ban cho Ngi cch gii quyt dn n thnh cng rt
sung s m nhng ngi thng khc khng th lm c, l bng chng thc
th ca s gi chn tht do Allah truyn xung cho ton nhn loi ch khng phi gi
tr nht thi la gt con ngi.
Mn hc lch s ny tr thnh s cn thit v rt quan trng. T xa n nay
khng bit bao nhiu s gia hoc hc gi ghi li, nhng cng cn s nghin
cu cn thn v chnh xc vi thc t ca n qua nhng bng chng c th, ch
khng th nghin cu ghi chp theo kin c nhn, bi nu khng chnh xc hay
thiu bng chng th s ghi thm vo trang s tr thnh nhng mu chuyn vin
4
tng v lm cho gi tr ca lch s khng cn chnh trc v mt i gi tr tuyt i
ca n.
Chnh v th, ti c gng tm kim nhng ti liu ng tht v mt s anh em
yu cu ti nghin cu v vit ln cun sch tm lc ny hc hi. Ti c gng
nghin cu da vo nhng t liu c nhng s gia trc y ghi li, v da vo
nhng b phn tch gii thch ngha Quran (Tafsir Quran), hadith v nhng sch
lch s xa v nay, ti cng tham kho vi nhng bc thy chuyn mn v mn hc
ny. Ti c gng ti a trong kh nng c th ca ti tm kim nhng bng
chng c th, gt b i nhng mu chuyn khng c tht v thanh lc nhng gi
thuyt khng bng chng. Ti cng c gng hnh vn theo li n gin v d hiu
mong c gi d dng tham kho m nm vng hn v cuc i ca Rosul v
Islam. V cng c gi c nim tin v tnh thng m hn v tn gio m
chng ta ang theo.
Sau cng, ti xin t n Allah cho ti hon thnh nhim v ny, v ti cng
khng qun xin c gi th li cho ti nu c iu chi s xt.
Cu xin Allah ban s hu ch cho anh ch em Muslim bn phng, v to s
tm ti hc hi qua quyn sch ny ch v Allah duy nht. Ngi l ng Thng Lnh
trn tt c, v cui cng cu xin Allah ban s an bnh, tt lnh cho V Thin S Cui
Cng, cng gia quyn v nhng ngi noi theo Ngi cho n Ngy Sau.

Sofir Rohmaan Al-Mubaarakfury

01/01/1414 H

5

LI DCH GI

Alhamdulillah, mi s ca ngi bit n u dng ln Allah, ng Duy Nht
tn th, cu xin Allah ban s an bnh tt lnh cho v Thin S cui cng ca Islam,
Ngi nhn lnh s mng v hon tt s truyn b Islam cho ton nhn loi, v
cu xin Ngi ban nhng iu tt lnh n vi gia quyn ca Ngi v nhng ngi
noi theo cho n ngy sau cng.
Alhamdulillah, cch y vi nm ti c i lm Hajj ti Thnh a Makkah
v ti c c quyn sch ny do cc em sinh vin ang hc tng cho. Sau khi
xem qua, ti thy rt hu ch v cn thit chuyn ng ra ting Vit nhm gip cc
tn hu hiu r hn v cuc i lp nghip o php ca Nabi Muhammad . Ti
c gng ti a trong kh nng c th ca ti vi hy vng s ng gp phn no cho
cng ng Islam ni ting Vit.
Nh tc gi ni trn, khi hiu c s vt v kh khn trong vic gy dng
Islam ca Nabi Muhammad v s hy sinh xng mu ca nhng v tin nhn,
chng ta mi c cm nhn su sc hn v Islam. Lch s Islam l ngun gc bit
v xut x ca con ngi cng nh ca tn gio, mt khi hiu bit c r rng, mi
nhn thc c gi tr ca n.
Vi tt c s thnh tm v hy vng ni Allah, cun sch tm lc v tiu s
Nabi Muhammad ny s em li s hu ch v gi tr cho mi ngi. Nu trong
phn chuyn dch ny c iu chi s xt, xin qu c gi thng cm cho, Allah l
ng Thng Lm Hiu Thu trn tt c.
Xin dng mi phc c ca ai c n n thn sinh.

HOSEN Mohamad
Paris, thng 06 nm 2005

6
Bn nc Saudi Arabia (Arp X-t)

7

MAKKAH Xa

MADINAH Xa
8
Chng I

<

Muhammad Gia Ph, S Trng Thnh & Hon
Cnh Ca Ngi Trc Khi Nhn Lnh S Mng

. - :
1.1- Lai lch ca Nabi :
Ngi l mt to vt c Allah tn trng nht v ban cho s mng cao c
nht n vi nhn loi, v cng l v s gi cui cng ca nhn loi mang tn l
Muhammad bin Abdullah bin Abdul Muttolib bin Hashim bin Abdu Manaaf bin
Qusay bin Kilaab bin Murroh bin Ka'b bin Lu-ay bin Gholib bin Fihr bin Malik bin
Al-Nodhr bin Kinanah bin Khuzaimah bin Mudrikah bin Ilyaas bin Mu-dhar bin
Nizaar bin Ma-a'd bin A'dnaan.
V ng A'dnaan thuc con chu ca Nabi Ismael con Nabi Ibrohim .
y l iu khng ai bt ng nhng khng ai bit r khong cch gia Nabi Ismael
vi ng A'dnan l bao xa v khong cch bao nhiu ngi ?
Thn mu ca Nabi Muhammad l b Aminah bintu Wahb bin Abdu
Manaaf bin Zahroh bin Kilaab. ng Kilaab l ng t th nm ca Rosul t pha
bn thn ph ca Ngi, nn thn ph v thn mu ca Ngi hp vi nhau cng
mt gia nh l t ng Kilaab. Tn tht ca ng Kilaab l Hakeem (c ngi cho rng
ng tn l U'rwah), do v ng thng xuyn i sn bng ch nn c mi ngi t
bit danh l Kilaab (tc nhng ch ch).

. - .
1.2- B lc ca Nabi .
Rosul thuc dng tc ca Quraish, l mt b lc ni ting v s ho phng,
cao qu m ngi dn Arp thi ai cng bit n. V Quraish l bit danh ca ng
t Fihr bin Malik hoc ca ng Al-Nodhr bin Kinanah.
Nhng ngi lnh o ca b lc Quraish thi u l nhng ngi ni ting
c mi ngi knh trng qua ngha c cao c, rng lng ca h. Ngi ni tri
nht trong s h l ng t Qusay tn tht l Zaid ng l ngi u tin nm
quyn hnh gi gn Ka'bah trong b lc Quraish. Tt c mi ngi u di quyn
v mnh lnh ca ng, ng l ngi gi cha kha Ka'bah mun m ca hay ng
ca lc no v cho ai ty . ng l ngi em b lc Quraish n nh c v sng
trong thung lng Makkah trong khi trc h ch sng ring l xung quanh thung
lng khng c mi quan h g vi cc b lc khc, ng l ngi u tin ng ra
cung cp nc v thc n cho nhng ngi n Ka'bah lm Haj. Nc: l loi nc
ngt c chit xut t tri ch l hoc mt ong hoc nho v.v.. c ng trong
nhng bnh ch t da ng vt dnh cung cp cho nhng ngi n lm Haj.
9
Thc n: do chnh tay ng nu khi thi khc lm Haj n. ng t Qusay l ngi
xy dng ngi nh hng bc Ka'bah c bit n di ci tn Ngi Nh Hp
Hi. Ngi nh l trung tm hp hi ca Quraish, tt c mi vic t ci xin n mi
kha cnh khc u phi c bn lun ti y. Trong tay ng nm l c ch huy v
lnh ch huy, khng mt vic g hay khng mt cuc chin xy ra m khng c lnh
ca ng nhng ng li l ngi rt rng lng, khim tn v thng minh, li ni ca
ng c ngi ngi trong b lc knh cn v tn trng.

. - .
1.3- Gia quyn ca Nabi .
Gia quyn ca Rosul c bit l t dng h Al-Hashimiyah tc thuc con
chu ng t th nh ng Hashim, ng Hashim tha hng trch nhim v vic
cung cp thc n, nc ung, lng thc cho nhng ngi i hnh hng lc t
ng Qusay. Sau truyn li cho ngi anh em ca ng l Al-Muttolib ri n con
ci ca ng Hashim tha hng trch nhim ny cho n khi Islam xut hin ti .
ng Hashim tn tht l A'mr s d c mi ngi khng gi tn tht l bi vo thi
by gi ng thng lm bnh m tht ri phn pht cho mi ngi n, k t ng
c gi l Hashim tc ngi t lm v phn pht thc n cho mi ngi. ng
Hashim l ngi u tin t chc nhng cuc thng bun vo ma ng i v
hng Yemen cn ma h th tr v Shaam (ngy nay c chia lm bn quc gia:
Li Bng, Jordan, Syria v Palestine). V ng cn c bit n bi tn ch nhn
thung lng Al-Bot-h.

Cu chuyn ca ng Hashim:
Trong chuyn i bun ngang qua thnh ph Yathrib (Madinah ngy nay) trn
con ng i Shaam, ng ci mt b tn l Salma bint A'mr thuc b lc Udy bin
Al-Najjaar, trong thi gian chung sng b ta c thai vi ng. Trong chuyn i bun
ng Hashim mt Gazah (Palestine) cn a nh sinh ra i ti Madinah c
ngi m t tn l Shaibah, ch Shaibah xut x t ch Shaibun (tc bc) v b
tc bc khi cn nh. Cu b ny ln ln gia thn nhn b con bn ngoi Madinah
m khng h bit n nhng quan h rut tht bn ni Makkah, cho n by hoc
tm tui c ngi ch l ng Al-Muttolib mi bit c a chu (con ca ngi
anh) Madinah nn tm n v dn v nui dng Makkah. Khi v Makkah ngi
ta tng cu b l ngi gip vic cho ng Al-Muttolib nn h gi l Abdul Muttolib
(tc ngi hu ca ng Al-Muttolib) t cu b mang tn ny lun.
Cu b Abdul Muttolib l mt a b khi ng tun t, can m, thng minh,
hin lnh, nt na khng ai bng, qua t cch ng tr thnh ch nhn ca
Quraish Makkah c ngi ngi tn trng ngay t nh. L mt ngi rng ri,
thng chia thc n lng thc cho ngi ngho, cho c th vt v chim chc n
ngoi sa mc. ng c ngi ta gi l Qun n ca ngi dn ngoi ch, th
vt v chim chc trn nh ni. ng l ngi ra lnh cho o li ging nc
zam zam sau khi ng nm m thy c a im v nh ging zam zam
cung cp nc ung cho nhn dn trong vng.
10
Trong thi k lnh o ca ng Makkah xy ra tai bin m lch s Islam
gi l tai bin Con Voi. Do ng Abrohah Al-Ashram t Yemen dn theo su chc
ngn lnh t Al-Ahbaash (Ethopia) vi mt s con voi n vi mc ch tn ph
Ka'bah. Khi on binh tin n thung lng Mahshar gia Muzdalifah v Mina, Allah
gi xung n chim Aba Beel vi nhng cc la tn xc qun xm lng v
kt qu l chng cht b thy ti ging nh nhng gc r xt li sau ma thu
hoch. S th xy ra trc khi Rosul ra i cha c hai thng.
i vi thn ph ca Rosul , ng Abdulloh l mt v thanh nin tun t, hin
lnh cht phc, l a con c cha ng Abdul Muttolib thng yu nht v ng
cng l ngi b cha mang i t l dng hin cho Thng sau khi o ging zam
zam xong. ng Abdul Muttolib nguyn rng: nu Allah ban cho ng c mi
a con trai, ng s git t mt a trong chng t n Ngi. Qu tht, khi Allah
cho ng mi a con theo nguyn vng th ng t chc bt thm gia nhng a
con, th l thm trng tn ng Abdulloh, sau ng dn Abdulloh em n n
Ka'bah nh ct c t l cho Allah th b qun chng Quraish chy n ngn cn c
bit l ch bc v anh em trong gia nh phn i rt mnh lit. V th ng mun
chuc ti vi Allah cu mng con trai Abdulloh bng cch git t mt trm con
lc . Cho nn Nabi Muhammad tr thnh a con ca hai ngi b git t th
nht l Nabi Ismael v ngi cha l ng Abdulloh. ng t Nabi Ismael c
chuc mng bng con tru thin ng cn ng Abdulloh c thay th mng bng
mt trm con lc .
ng Abdul Muttolib chn b Aminah bintu Wahb l mt ngi con gi
thy m, nt na, c a v cao trng trong b tc Quraish cho con trai Abdulloh. Thn
ph ca b Aminah l ng Wahb trng tc ca b lc Zahroh c mi ngi trong
b tc qu trng v n nang. m ci din ra ti Makkah v cp v chng tr ny
c mang thai cu b m Allah chn giao s mng cao c nht ca nhn loi
l Nabi Muhammad .
Sau khi m ci c mt thi gian, ng Abdul Muttolib bo con trai
Abdulloh i Madinah hoc i bun n Shaam trn ng tr v ng mt ti
Madinah v c chn ct ti Al-Nabighoh Al-Zabyany, ng ra i trc khi Nabi
Muhammad ra i.

. - . :
1.4- Ngy Sinh ca Nabi Muhammad :
Rosul Muhammad ra i ti khu Shuabah thuc gia tht dng h Hashim
Makkah vo sng th hai, ngy mng chn (c s ghi l mi hai) ca thng Rob'
uwal (thng 3 lch Islam) thuc nm Con Voi, (sinh ngy mng chn mi chnh xc
nhng c ngi ngi bit n l ngy mi hai), nhm th hai ngy 22 thng 4
nm 571 dng lch.
B m sanh l b Al-Shafa bint A'mr l m ca Abdur Rohmaan bin wf .
Khi a b ra i mang theo nh ho quang chiu sng t nhng cung in
Shaam thi . Sau h lin bo tin cho ng Abdul Muttolib l ng ni ca Ngi
v tin mng c a chu trai mi ra i. ng Abdul Muttolib lp tc chy v nh vi
tm trng mng r v bng a chu vo Ka'bah t n Allah, cu nguyn vi
11
Allah xin che ch, ban sc khe cho a chu, xong ng t tn l MUHAMMAD,
mong rng ngy sau ai ai cng ca ngi v nh n n ngha ca a chu ny. Sau
ng t chc Aqiqoh (n mng vic tro i ca a chu) vo ngy th by sau
khi a b c h sanh theo nh phong tc c truyn ca ngi Arp thi .
Ngi sn sc cho Rosul Muhammad t lc ra i l b Um Ayman gc
ngi Habashah, b l ngi hu ca ng Abdulloh cha ca Rosul , b theo chm
sc cho n lc Rosul trng thnh, ri theo o, ly hng theo Rosul n
Madinah v mt sau khi Rosul t trn nm hoc su thng sau .

. - :
1.5- Mu nui ca Rosul :
Mu nui u tin ca Rosul l b Thuwaybah, l ngi hu gi ca ng
Abu Lahab, b nui Rosul chung dng sa vi a cn trai b tn l Masruh.
Trc b mu nui ny nui nng ng Hamzah bin Abdul Muttolib, sau Rosul
b cn nui dng ng Abu Salamah bin Abdul Asad Al-Makzumy, h l nhng
anh em cng b chung dng sa vi Rosul .
Khi ng Abu Lahab thy a chu ca mnh (Rosul ) khi ng, d thng,
c mi ngi yu mn, v c b Thuwaybah sn sc k lng, ng Abu Lahab
ly lm hnh din, vui mng nn tr t do cho b mu nui ca Rosul . Nhng ri
khi Rosul bt u truyn b Islam, i ngc li nhng g ng tn ngng, tn th
t xa, ng tr thnh k th c c nht ca Rosul khi Ngi ng ln ku gi
mi ngi vo Islam.

. - :
1.6- V vi dng tc Sa'd:
Theo phong tc Arp thi xa i vi nhng ngi kh gi, khi con mi ra
i, h tm nhng mu nui ngoi , trong lng mc, nhng ni xa lnh bnh tt,
khng kh khng trong sch ca thnh th. V vy h gi con vo cc lng mc
c hng bu khng kh trong sch ca lng qu, sa mc, to cho thn th cng
trng v hc ting Arp nguyn thy .
Cng nh thng l v y cng l mun ca Allah, nhng ngi mu nui
t dng tc Sa'd i vo thnh kim tr nt v nui dng to thm phn kinh t
cho gia nh, khi h n Makkah u nghe nhng tin n v a b mi ra i nhng
li m ci cha nn h t chi khng nhn nui, do m ca Rosul khng tm
c b mu nui no. Nhng may thay lc b Halimah bint Abu Zuwayb khng
tm c a tr no khc nn nh nhn Rosul v nui.
ng Zuwayb thn ph ca b Halimah tn tht l Abdulloh bin Al-Harith,
chng b tn l Al-Harith bin Abdul U'zza c hai u thuc dng tc Sa'd bin Bakr
bin Hawazin. Nhng a con ca ng Al-Harith bin Abdul U'zza l anh ch em b
cng v nui vi Rosul , h l: Abdulloh, Anisah v Jadamah v Jadamah c bit
danh l Al-Shaym. H l nhng ngi cng sng t nh vi Rosul trong gia nh
ngho nn ca v chng b Halimah.

12
. - :
1.7- Hng phc n vi gia nh mu nui:
Hng phc trn tr n vi gia nh b mu nui trong thi gian Rosul
chung sng vi h.
S ghi li: Lc b Halimah n Makkah tm con nui, l nhng ngy
thng hn hn, khng ma, khng c cy mc, th vt m yu khng c sa cho con
v ngi nui ung. i theo vi b c a con nh m yu do thiu sa ca m, cn
con lc ci th gy g m yu i tht chm chp, ai cng lt qua mt, a con th
lc no cng khc v i, m cng nh ngy khng yn cho cha m ngh ngi.
Sau khi B nhn Nabi em v nui, trong lc ch i ln ng tr v nh,
b bng a b ln cho b th hng phc ca Allah ban xung to cho b nhng git
sa trn tr m b khng h ngh n, sau b cho con rut mnh b, hai a tr b
no n xong chng ng thip i.
Khi chng ca b i vt sa nh thng l vo mi bui chiu. Sa ca con
lc ci bng nhin tun ra trn tr, h dng n v ct dnh, xong hai v chng
v hai a b ng mt m ngon gic.
Sng dy, trn ng tr v qu qun ca dng tc Sa'd, B Halimah leo ln
lng con lc m yu cng vi Rosul v con ca b, bng nhin con lc i
tht nhanh v lt qua mt tt c mi ngi khi hnh trc .
Khi h tr v n qu qun ni ca dng tc Sa'd, vng t kh cn t my
ma nay, nhng con d, con cu ca h xa nay m yu khng c mt git sa th
bng nhin con no con ny u cng sa. H vt sa ung no n trong khi nhng
ngi khc li khng c sa m dng.
Ngy qua ngy, nh hng phc ca Allah ban cho, t khi c mt ca Rosul
cuc sng gia nh ca b Halimah cng phn thnh v hnh phc thm. Rosul
cng ln dn v khe mnh ln nh khng kh ti mt lnh mnh ca vng ng
qu vi thi gian hai nm.

. - :
1.8- Rosul li vi dng tc Sa'd sau thi gian nui v.
C mi su thng b Halimah dt Nabi v thm m v gia nh mt ln, n
khi mng hn hp ng v nui b phi dt Nabi em v tr li cho thn mu ca
Ngi nhng v b Halimah c nh mun xin thm gia hn thi gian nui dng,
v t ngy c mt Nabi vi gia nh b, b cm thy tht hnh phc v trn tr n
hu, phc lc ca Allah ban cho. V th b xin thn mu ca Rosul cho php b
sn sc Ngi thm mt thi gian na cho n khi Rosul ni chuyn r rng th b
s em tr li, hn na lc ti Makkah li ang c bnh dch t. Thn mu ca
Rosul bng lng cho b em v nui thm mt thi gian na. Gia nh b Halimah
tht vui mng c gia hn thm thi gian nui dng Rosul thm hai nm na.
Sau , xy ra mt vic lm cho v chng b tht s v kinh hi nn phi tr
Rosul v vi gia nh. l vic Rosul c Thin thn n m lng ngc. Sau
y l cu chuyn c thut li.

13
. - :
1.9- Vic m ngc Rosul .
ng Anas bin Malik thut li cu chuyn nh sau: Vo lc nh, Rosul
ang a gin vi hai a tr, th Thin thn Jibreel xut hin ri m ly Rosul
t ln cc , sau Thin thn Jibreel m ngc Rosul ly tri tim ra
ra nhm ly ra nhng git mu xu v ni: y l nhng git mu ca Shayton
(qu Xa-tng) trong ngi Ngi. Sau Thin thn dng th bng vng cha nc
zam zam ra con tim ca Ngi, ri Thin thn sp xp con tim li nh c.
Hai a b cng ang a gin vi Rosul thy th vi chy v bo tin vi
nh nui v ni: Muhammad b git ri! Khi h chy n th gng mt ca Rosul
i mu ti hn ln.
ng Anas ni: Qu tht ti c thy du vt m c may li trn ngc
ca Rosul .

. - :
1.10 - Tr v vi ngi m yu qu:
Sau bin c xy ra , Nabi c trao v vi ngi m yu qu ang sng
ti Makkah. Sau gn hai nm sinh sng bn m v gia nh Ngi c m a v
Madinah thm m phn thn ph Ngi v thn nhn ca ng ni Ngi thuc
gia tc A'dy Al-Najjaar. Cng i vi thn mu ca Ngi gm c nhng ngi trong
gia nh ng Abdul Muttolib v ngi gip vic b Um Ayman. Thn mu ca
Ngi li Madinah mt thng ri tr v Makkah, trn ng v thn mu Ngi
lm bnh nng v mt, b c chn ct ti Al-Abw nm gia Madinah v Makkah.

. - :
1.11- V sng vi ng ni thn yu:
Rosul c a v vi ng ni l ng Abdul Muttolib Makkah. ng cm
thy tht au bun cho a chu thn yu va m ci cha ln m ny nn ng
dnh nhiu tnh thng cho a chu ny hn nhng a con rut ca ng. ng lun
bn cnh chu, dnh nhng ni c bit cho chu m nhng ngi khc k c con
rut cng khng c nh cho a chu t do nm hay ngi trn ging ca ng
ngoi ra khng ai c php. ng dnh rt nhiu thi gian chm sc, nui nng,
lo lng v nng niu a chu ny. ng thng vut lng a chu v rt hnh din
khi c a chu bn cnh v rt vui khi thy a chu lm g , ng ngh rng a
b ny s lm c mt v i trong tng lai. Nhng ng vnh bit cuc i ra i
sau hai nm Nabi chung sng cng ng, lc Nabi ch mi c tm tui, hai
thng v mi ngy.

14
. - :
1.12- n vi ngi bc nhn t:
Sau , Nabi c bc l ng Abu Tolib ngi anh rut ca cha Ngi em
v nui dng. ng rt thng yu v t ht tnh thng ni a chu m ci c
cha ln m ny. ng l ngi khng c kh gi cho lm, nhng Allah li to nhiu
hng phc cho ng vi s ngho kh , ch mt phn n m c nh u no, ring
Rosul tuy nh tui nhng rt cn mn, chm ch v nhn nhc chu ng vi nhng
g Allah ban cho, Ngi l tm gng mu mc cho s cn c v kin nhn .

. - :
1.13- Rosul i Shaam v cuc gp g vi linh mc Al-Buhairo.
ng Abu Tolib a Nabi cng i bun n Shaam vi ng v cng vi l
on Quraish, lc Nabi mi c mi hai tui (c s ghi mi hai tui hai
thng v mi ngy). Nabi chun b hnh trang v ln ng cng vi bc v
nhng thng bun khc. Khi on thng bun n gn thnh ph Basro thuc
Shaam ngy xa. C mt v linh mc ngi Thin Cha tn l Buhairo, v linh mc
xen vo l on thng bun tm gp Nabi ri cm tay Ngi, ng ni: "y
l v lnh o ca ton th gii, y l v s gi ca Ch Nhn ca ton nhn loi v
y l v c Allah c phi vi lng t bi lng n ton nhn loi."
Nhng ngi c mt hi: "Ti sao ng li bit c nhng vic ?"
V linh mc tr li: "Khi on cc ngi ra khi vng Al-U'kbah, khng mt
vin , cy c no li khng ci u cho knh trng cu b ny, v chng khng
ci cho ai ngoi tr ngi l Nabi m thi, v ta bit c du n cui cng ca
v Nabi c in sn trn vai cu b ny hnh dng nh tri to (tri bom), s th
c ghi trong sch Kinh ca chng ta."
V linh mc tip i on thng bun mt cch nng hu v khuyn ng
Abu Tolib ng cho Nabi n Shaam s nhng ngi Do Thi v La M bit c
s hi Ngi, nn ng Abu Tolib a Rosul tr v Makkah.

. - :
1.14- Cuc chin Al-Fujjaar:
Vo lc Nabi c hai mi tui, xy ra cuc tranh chp ngoi ch Ukaz
gia nhng b lc Quraish vi nhau, mt bn l dng tc Kinanah v bn cn li l
dng tc Aylaan. S tranh chp khng gii quyt c a n s git hi ln
nhau v thit mng c hai bn. Sau h ngng chin v mi th hn khc bng cch
bn no b thit mng nhiu s c bi thng nhiu.
Nabi tham gia vo trn chin ny, Ngi c giao trch nhim chun
b nhng cung tn cho nhng ngi trong gia tc ca ngi bn.
Cuc chin c gi l cuc chin Al-Fujjaar v n xy ra ngay trn vng t
linh thing Makkah trong thng Al-Harom (thng cm k), thng cm k gm bn
thng v cuc chin xy ra thng cui cng trong bn thng cm .

15
. - :
1.15- Hip c Al-Fudhul:
Cuc chin ny xy ra vo thng Zul Qdah (thng 11 lch Islam), sau hip
c c k gia nm i din ca nm b lc ni ting ca Quraish l: dng tc
Hashim, dng tc Al-Muttolib, dng tc Asad, dng tc Zahroh v dng tc Taim.
L do cuc din bin xy ra: C mt ngi n ng t dng tc Zubaid em
hng ha n bn Makkah, ng Al-O's bin Wa-il Al-Sahmy mua v gi vt (m
khng tr tin). Ngi n ng ny ku gi s cu cu t dng tc Abdul Daar, dng
tc Makhzum, dng tc Jamh, dng tc Sahm v dng tc A'dy nhng h khng h
quan tm n li cu khn . Ngi n ng ny ng ln trn ni Abu Qubais
c bi th ni v s bt cng ca ng. ng Al-Zubair bin Abdul Muttolib tnh c i
ngang nghe c s vic lin i ku gi nhng ngi i din ca nhng b tc k
tn trn n hp khn ti nh ng Abdulloh bin Jud-aa'n t trng ca tc Taim v
tt c ng tuyn th v tuyn b l s khng c i x bt cng ti Makkah d l
th dn Makkah hoc nhng ngi khc n Makkah, nu c s ng ra bn vc l
ly li cng bng cho ngi b bt cng . Sau cuc hp h tm n nh ng Al-O's
bin Wa-il Al-Sahmy ly li vt m ng gi ngoi ch tr li cho ngi n ng
n t Zubaid.
Rosul tham gia v chng kin cuc giao c ny vi nhng v ch bc
thn tc ca Ngi. Sau khi Ngi nhn c s mng truyn b Islam, Ngi
ni v ngha bu khng kh v tnh hnh ca nhng ngi c mt hm nh sau:

: ))
(( .
"Ta chng kin cuc gp g v hip c ti nh ng Abdulloh bin Jud-aa'n.
S long trng ca bui hp lm cho Ta yu thch hn l s hu c s
lng lc khng l. Nu lc Ta ku gi h vo Islam, chc chn h s theo."
Hadith do Al-Baihaqy ghi li.
. - :
1.16- i sng v cng vic ca Rosul :
Nh c bit Nabi ln ln trong s m ci c cha ln m, c ng ni
em v nui, sau n ngi bc. Nabi khng tha hng mt cht gia ti no
ca cha li. Khi n tui c th i lm kim tin, Nabi tr v b tc Sa'd lm
ngh chn nui cng vi nhng ngi anh em trc y cng b chung dng sa vi
Ngi. Sau khi tr v Makkah, Rosul i chn cu mn cho th dn Makkah vi
tin lng khng y na dinar ngy xa, tng ng vi mi ng Riyaal
(Saudi) hin nay (tc khong 50 ngn ng Vit Nam).
Ngh chn nui gia sc l mt ci ngh m khng mt v Rosul hay Nabi no
trc kia li khng lm c, nay Nabi cng c Allah cho lm ngh ny sau
ny tr thnh v chn chin cho nhn lai, cho nn sau khi nhn s mng Ngi
ni:
16

: ))
((
Khng c mt v Nabi no li khng tng l ngi chn cu.

Khi Nabi ln ln la tui trng thnh, Ngi bt u hc hi vic bun
bn, ngi bn m Ngi cng lm n u tin l ng Al-Saa-ib bin Abi Al-Saa-ib
y l ngi bn tt nht khng h c vic tranh ci hay bt ha kh vi nhau.
Sau khi bc vo giao thip lm n bun bn, ai cng bit n tnh tnh cht
phc, thnh tht, uy tn ca Ngi. Nh bn tnh , Ngi c mi ngi thng
mn, tin cy nn thin h tng cho Ngi mt bit danh l Al-Amin (Ngi c
tin cy).

. - :
1.17- Cuc i bun n Shaam bng gia sn ca b Khodijah:
B Khodijah con ng Khuwaylid l mt ph n ga chng, giu sang, ph
qu, c a v cao trng trong b tc Quraish thi . B thng giao hng ha cho
ngi ta em i bun ri tr tin cng cho mi chuyn i. Khi b nghe n s thnh
tht, uy tnh ca Rosul , b ng trao hng ha cho Rosul i bun Shaam v
tr tin cng tht hu hnh m trc kia b cha tr cho ai.
Th l Rosul i bun Shaam vi ngi hu ca b Khodijah tn l
Maysaroh, cuc i bun ny Rosul bun bn v thu c li nhun rt nhiu so
vi nhng ngi i bun lc trc, cng l n hu ca Allah ban cho. V khi tr
v Makkah, Ngi giao tr li tt c nhng g thu nhn c v lm trn s mng
tin tng m ngi ch giao ph.

. - :
1.18- m ci vi b Khodijah:
Vi nhng g Ngi thu thp c qua chuyn i bun Shaam cho b
Khodijah cng vi li bo co ca ngi hu nam Maysaroh v nhng g thy c
cng nh nhng g lin quan v bn tnh, tnh cht phc tht th ca Ngi lm b
Khodijah em lng thng mn nn gi ngi bn n ng mun lp gia nh
vi Nabi , Nabi chp nhn s ng ny. Ngi bn vi cc ngi bc ca
Ngi, nhng ng bc ng v n bn vic ci xin vi ng A'mr bin Asad bc
ca b Khodijah cho Ngi. Sau , m ci c din ra vi s c mt y ca
nhng ngi trong b tc Quraish cng nh cp lnh o Quraish vi tin ci l hai
mi con lc mu vng, c s ghi l su con, ngi ng ra c bi din vn
(Khutbah) m ci l ng Abu Tolib bc ca Ngi. Sau khi khen ngi v t n
Allah xong, ng ni v a v danh d v bn tnh cao c ca Nabi , sau l li
giao kt m ci nh chng ta bit km theo tin ci (Mahar).
m ci din ra sau chuyn i bun Shaam v khong hai thng vi ngy,
lc Ngi c hai mi lm tui cn b Khodijah th bn chc tui, c s ghi
l b hai tm tui v c s ghi khc hn. Trc b Khodijah lp gia nh vi
ng A'teeq bin Aa'-iz Al-Makhzumy, sau khi ng ny qua i b lp gia nh vi ng
17
Abu Halah Al-Taimy. Sau khi sinh sng c mt a con th ng chng cng cht.
thi gian sau c rt nhiu v lnh o b tc trong b lc Quraish n cu hn b
nhng u b b t chi cho n khi mun lp gia nh vi Nabi . Cuc hn nhn
em li cho b trn y hnh phc m hai ln hn nhn trc khng c.
B Khaijah l ngi v u tin m Rosul ci hi. Trong thi gian chung
sng vi b, Ngi khng c ci ngi ph n no khc cho n khi b t th, tt
c con ca Ngi u do b Khodijah sinh ra, ngoi tr Ibrohim l a con do b
Mariyah Al-Qibtiyah h sinh.

. - :
1.19- Nhng a con ca Rosul vi b Khodijah:
H (c sp xp theo th t trn xung): Al-Qosim, Zaynab, Roqoiyah, Um
Kul-thum, Fatimah cui cng l Abdulloh v c s ghi li th t v s lng khng
phi nh th. Nhng tt c nhng a con trai ca Ngi u mt lc cn u th.
Cn nhng a con gi u sng n trng thnh, tt c vo Islam khi Cha m
nhn s mng ri ly hng i theo Cha. Ba a con gi ca Ngi mt trc Cha
ngoi tr b Fatimah mt sau khi Nabi mt c su thng.

. - :
1.20- Cuc xy dng li Ka'bah v s gii quyt ca Nabi :
Khi Nabi tui ba mi lm xy ra trn ma to lm nuc ngp chy
vo phn vch tng ca Ka'bah gy h hng v trc Ka'bah b trn ha
hon nn nhn dp ny qun chng Quraish mun xy dng, tu b li Ka'bah nh
trc kia. Cp lnh o Quraish a ra quyt nh l khng c dng n nhng
ng tin bt chnh, khng trong sch, khng s dng tin thu gp t nhng ngi
hnh ngh mi dm, cho vay n li, hoc tin bc lt bt cng ngi khc. Sau khi
quyt nh xong, h li do d s Allah trng pht khi bt u p ph Ka'bah, nhng
ng Al-Waleed bin Al-Mughiroh ni: Allah s khng bao gi hi nhng ai mun
lm vic tt. Li ni nh ngn la tinh thn c nhm ln v h bt u bt tay
p v n ch m Nabi Ibrohim ng xy trc kia.
K n h bt u chia tng phn cho mi b lc. Nhng b lo, t trng
ch thn khing vc nhng cc , cc gch trn vai mnh trong Nabi v ng bc
Al-Abbaas trong s ngi khung vc . Ngi th h chuyn nghip ng ra xy
dng Ka'bah l ng Baqum ngi La M. Nhng v khng kinh ph trong sch
xy dng nn h thu hp li vng ai hng bc ca Ka'bah chng su cnh tay
(mt cnh tay bng 45,72 cm tc thu nh khong 2,74 m) v ch xy ln mt phn
vch cho bit l phn ca Ka'bah.
Nhng khi xy n a im t li en (Hajar Aswa), th nhng t trng
ca mi b lc ai cng mun c danh d do bn tay ca c nhn mnh nhc cc
thing ling ny t ln v tr ca n, v th xy ra cuc tranh ci, bt ng n bn
nm ngy. S bt ng gn nh a n bo lc ngay trong thnh a linh thing Al-
Haram, cho n khi ng Abu Umaiyah bin Al-Mughiroh Al-Makhzumy a ra gii
php mt cch hp l, hn na ng l ngi cao tui nht trong Quraish. kin ca
18
ng a ra l: Ai l ngi u tin bc vo ca Masjid ny (tc Masjid Makkah)
ngi s ng ra gii quyt s vic. kin c tt c chp nhn v thng nht.
Mi vic l do Allah nh sn nn khin cho Nabi l ngi u tin bc
vo Masjid sau s thng nht ca mi ngi trong Masjid, khi h thy Nabi ai ny
u hn h, vui mng v ni: y l v c mi ngi tin tng, chng ti chp
nhn ngi ny, y l Muhammad. Nabi bc gn n ch h v c k cho
nghe s tnh. Sau khi nghe xong, Nabi ly o chong tri ra ri t cc en ln
, song Ngi mi tt c nhng t trng ca nhng b lc n cng nhau cm mp
chic o v khing n ln. Khi a n ni c ca cc , chnh bn tay cao qu ca
Nabi t n vo ni c mi ngi ai ny u hn hoan chp nhn gii php ny.
Cc en ny c t cao hn mt t khong mt thc ri, cn ca ca
Ka'bah th cao khong hai thc, ch dnh cho ngi no mun vo mi c vo
(ngha l khng d dng vo). Vch tng c xy cao mi tm cnh tay (tc
khong 8,23 m) trong khi trc kia ch cao bng phn na, trong Ka'bah th c su
ct c chia lm hai hng nc, nc Ka'bah cao mi lm cnh tay (tc
khong 6,86 m) trong khi trc kia Ka'bah khng c nc v cng khng c ct.

. - :
1.21- Cuc i ca Rosul trc khi nhn lnh s mng:
Nabi ln ln vi s vn ton v tinh thn ln th xc. Tinh thn c sng
qua vi nhng ngy u th lng mc xa xi thnh th, quen vi cuc sng n s,
cc kh ca a b chn chin ngoi ng ng, sa mc kh cn. Ngi m ci cha
m t thu u th, c un c trong gia nh n np bn cnh nhng ng bc thn
tc c ting tm, c a v trong x hi. T nh, Ngi khng thch tham gia vo
nhng tr chi no, phn ln thi gian lo vic gia nh v gip ngi nu ai cn. Bn
tnh hin t, cht phc, c mi ngi tin cy, can m, cng bng bc i, thng
minh, khn ngoan, du dng, bnh dn, kin nhn chu ng, hay mc c, ng hn,
khim tn v lun t nh trong mi li ni cng nh vic lm.
L mt a chu rt hiu tho v knh trng ngi ln tui, lun rng buc vi
thn nhn rut tht, hay gip ngi d trn phng din tinh thn cng nh vt cht,
hiu khch, gip ngi phng xa l mt n.
Ngay t nh Nabi c Allah che ch trnh c mi lin h vi nhng
g gi l th vui c hu ca thi xa, trnh xa nhng iu ti bi xu xa, khng bao
gi tham gia vi nhng l lc, cng ly ca nhng ngi theo a thn gio xa kia,
khng bao gi n ung nhng cng ca ngi a thn, hoc nhng vt dng hin
t l thn thnh. Ngi rt ght khi nghe ai th tht bng danh ngha ca Al-Lat hoc
Al-Uzza li cng khng ci ly hay dng hin bt c g cho nhng thn thnh .
Ngi l v thanh nin sng xa lnh ru ch, n im, Ngi rt ght nhng th
gii su cng nh khng bao gi tham gia vo c bc hoc nhng tr tiu khin
m mi thanh nin Makkah thi ai ai cng thch.

19
Chng II

.

S Mng & S Truyn B

. - :
2.1- Khi u ca s mng v du hiu ca s hnh phc:
Nh c bit qua cuc i ca Nabi , lc cn tr c mt khong cch
gia Ngi vi qun chng trn phng din cch sng ho hoa phong nh, tiu xi
hoang ph, nhng tr chi n thua, cho vay ly li, c x bt cng, mnh hip yu v
nht l trn phng din tinh thn. Ngi cng xa lnh h hn na v cch th phng
cng nh suy t v to ha, nhng vn ho ng trong cuc sng hng ngy. Ngi
c ao, mong mun tm cch hng dn h thot ra khi s m qung, bt cng,
hoang ph v ch .
Vi s suy t, ngm ngh trn, Ngi cng au bun hn na khi thy cuc
sng vt cht v tinh thn ca qun chng. Mc d tui cao, nhng Ngi bt
chp gian nan suy t, ngm ngh v a n quyt nh l trnh xa cuc sng m
lui vo hang ni Hir
(1)
mi nm mt thng th phng Allah theo gio iu ca
Nabi Ibrohim cn xt li v thng l thng Romadon. Khi chm dt mt
thng, Ngi tr v Makkah i Twwaaf xung quanh Ka'bah xong mi tr v nh.
S vic c xy ra nh vy c ba nm lin tip.
Khi Ngi c trn bn chc tui - tui ca s hon thin ton m v mi
vic v a s cc Rosul trc cng c nhn lnh s mng tui ny - s mng
bt u l rng vi nhng du hiu trn tr hnh phc n hu ca Allah ban. V trc
khng bao lu, Ngui nm m thy gic mng rt p v s vic xy ra
ging nh trong mng v thy c hnh nh vi nhng nh ho quang sng t khp
ni, Ngi ni:

: ))
((
Ta bit c cc Makkah tng cho Salam cho Ta trc khi Ta m
nhn s mng.

. - _ :
2.2- Khi u s mng v li mc khi c truyn xung.
Vo thng Romadon (thng 9) nm bn mi mt nh thng l, Ngi i n
hang ni Hir n thn suy t ngm ngh v th phng Allah, bng i Thin Thn

(1) Hir: l tn mt ngn ni m ngy nay c gi l ni Al-Nur cch xa Makkah khong hai dm
(tc khong 3,2 km), cn hang ni th nm tn trn nh ni, hang ni rt thong cao khong
gn bn mt v rng hn khong 1,5 mt.
20
Jibreel n vi Ngi trao s mng v li mc khi. Sau y chng ta s
c nghe li thut li ca b A-y-shah chi tit v cu chuyn nh sau:
S mc khi u tin c ban xung cho Rosul l ban cho Ngi nm
mng thy nhng gic m p v nhng gic mng r rng nh nh sng bnh
minh. Trc kia, Nabi rt thch mt mnh cho nn Ngi thng ln hang ni
Hir n mnh tn th Allah bt chc theo ng li ca Nabi Ibrohim , Nabi
li trn ni vi m lin trc khi i Ngi mang theo lng thc chun b sn
n khi ht Ngi tr v nh b Khodijah ly lng thc ri tr li hang ni n mnh
tip cho n khi chn l n vi Ngi Ngi vn trong hang ni. Ngay khi
Thin Thn n gp Nabi v bo: "Hy c."
Ta p:

: ))
((
"Ta khng bit c." Th l Thin Thn m cht ly Ta cho n khi Ta kit sc mi
th Ta ra v Thin Thn bo tip: "Hy c."
Ta p:

: ))
((
"Ta khng bit c." Th l Thin Thn m cht ly Ta ln hai cho n khi Ta kit
sc mi th Ta ra v bo: "Hy c."
Ta p:

: ))
((
"Ta khng bit c." Th l Thin Thn m cht ly Ta ln ba cho n khi Ta kit
sc mi th Ta ra v bo:
{ } | { z y x w v u t s r q p o n m l k a ` _ ~ b
c z : -
Hy c: nhn danh Thng ca Ngi ng to ha * to ha con
ngi t hn mu c * Hy c v Thng ca Ngi v cng qung i *
ng dy (kin thc) bng cy vit * ng dy con ngi iu m y
khng bit. Al-Alaq: 1 5.
Th l Nabi quay tr v nh gp b Khodijah bint Khuwailid vi con tim
rung s v ni:

: ))
((
"Hy trm chn cho ta, hy trm chn cho ta." Mi ngi ly chn trm cho
Ngi cho n khi ht s Ngi k cho v nghe chuyn xy ra ri ngi bo:

)) :
((
"Ta rt lo s cho bn thn Ta." B Khodijah khuyn chng bo: "Khng u, ti
th vi Allah chng gim Ngi s khng bao gi rung b Mnh u, bi v Mnh
lun kt ni tnh ngha dng tc, tip sc ngi kit sc, thu nhn ngi ngho, tip
i khch v gip ngi yu ui ginh li cng bng."
21
Sau b Khodijah a Rosul n gp ng anh b con tn l Waroqoh bin
Nawfal bin Asad bin Abdul A'zza, ngi theo o Thin Cha lc , ng bit
vit cng nh c ch H-br (Ch vit ca ngi Do Thi), ng vit kinh Injin
bng ch H-br mt cch thng tho, nhng lc ng cao tui v b m.
B Khodijah ni vi ng y: Hi ngi con ca ch bc hy nghe li gii thch
ca con ngi anh em nh sau.
ng Waroqoh hi Nabi : "Hi con ca ngi anh em ta! nhn thy g
vy?"
Th l Nabi k li cu chuyn xy ra vi Ngi cho ng Waroqoh nghe,
sau khi nghe qua ng Waroqoh ni: "y l Namus (i Thin Thn Jibreel)
c Allah c phi xung cho Musa . Hi i! Phi chi ta c sc khe v sng
c n khi Ngi b cng ng ca Ngi trc xut khi x."
Nabi ngc nhin hi:

)) :
((
"Ta b h trc xut hay sao ?"
ng Waroqoh p: "ng vy, khng ngi S Gi no mang li nhng iu
ging nh Ngi m li khng b hm hi c, nu ta cn sng n ngy ta s gip
Ngi vi sc mnh ca ta."
Nhng ng khng sng c bao lu th qua i trc khi li mc khi xung.

. - _ :
2.3 - Thi gian bt u s mng v li mc khi c truyn
xung.
Phn trn l cu chuyn k v s mng v li mc khi c truyn xung u
tin cho Nabi nh th no. Cu chuyn xy ra vo thng Romadon (thng 9) trong
m Lailatul Qodr (m nh Mnh) nh Allah phn:
XW { mlk jih z :
Romadon (thng 9) l thng m Thin Kinh Qur'an c mc khi xung Al-
Baqoroh: 185, Allah phn chng khc:
XW { ED C B A z :
Qu tht, TA ban N (Qur'an) xung vo mt m nh mnh Al-Qodr: 1.
Da theo mt s Hadith Soheh (xc thc) s vic xy ra trc Fajr (nh rng ng)
xut hin ca m th hai.
Nh c bit, m nh Mnh xy ra vo m l ca mi m cui
thng Romadon. Da vo nghin cu xc thc cho bit rng: m nh Mnh nm
l vo ngy th hai ngy 21 thng Romadon (thng 9) nm 41 t khi Nabi ra
i nhm ngy 10 thng 8 nm 610 dng lch. Lc Nabi c 40 tui 6 thng
v 12 ngy tnh theo lch mt trng cn tnh theo dng lch th Nabi c 39 tui
3 thng v 22 ngy. Ni chung Nabi c Allah ban li mc khi v m nhn s
mng ngay lc 40 tnh theo dng lch.

22
. - _ :
2.4- Li mc khi b gin on ri ti din tr li.
Sau khi li mc khi truyn xung ln u ti hang ni Hir v b gin on
mt vi hm sau , s gin on ny lm cho Nabi lo lng v bun b rt
nhiu v khng bit vic g xy ra. y cng l mt bi hc th thch Rosul lm
quen vi s lo u, ch i sau ny tng thm ngh lc, sc chu ng, kin nhn
trc mi vic s xy ra. Ln ch i ny cng nh ln trc khi Ngi nm m
thy g th s vic xy ra y nh mng thy.
Sau khi Rosul gp ng Waroqoh bin Nawfal Ngi tip tc tr v suy ngm
trong hang ni Hir cho ht thng Romadon. Sau khi chm dt thng Romadon,
Ngi tr v Makkah nh thng l vo hng sng ca u thng Shawwaal.
Ngi ni tip: "Khi Ta tr v n gia thung lng th Ta nghe ting ku,
Ta vi nhn bn phi khng thy ai, nhn bn tri cng khng thy ai v Ta nhn
trc mt v sau lng Ta cng khng thy ai. Khi Ta ngc u ln th thy
Thin Thn n vi Ta lc trc ang ngi trn gh l lng gia tri v t.
Thy vy, Ta hong ht s n t xung t v vi v chy v ku b Khodijah:
Hy trm ta li ! Hy trm ta li ! Hy nc lnh ln mnh Ta, hy nc
lnh ln mnh Ta, khi Allah truyn xung on cu kinh sau:
{ X W ~ } |
z : -
Hi ngi p chn (Nabi Muhammad) * Hy ng ln v cnh co (dn
chng) !* V hy tn dng Thng (Allah) ca Ngi cho tht v i (c
Allohu Akbar) * V hy gi y phc ca Ngi sch s! Hy trnh xa Al-Rujz
(vic th cng tng thn) * V khi lm n (cho ngi) ch mong (ngi) tr n
* V v Thng ca Ngi hy kin nhn Al-Muddaththir: 1 7.
Dng kinh ny uc truyn xung trc khi Allah ban lnh bt buc phi hnh
l Solah, sau li mc khi c ban xung u n hn.
Dng kinh ny tiu biu cho s bt u ca s mng Thin S, nhng n n
sau nhim v m Rosul m trch mt thi gian, cn ni dung on kinh th bt
buc Nabi phi thi hnh hai iu sau:
Th nht: Allah ra lnh cho Rosul phi truyn b v cnh co qun chng
qua li phn ca Ngi: Hy ng ln v cnh co (dn chng). C ngha l:
Cnh co qun chng v hnh pht ca Allah nu h khng tr v vi nh sng ca
Islam, trnh xa mi iu kh v ti tm, khng c th phng ai bn cnh Ngi,
d trn hnh thc tn th lin quan v c tnh, danh tnh, s cai qun, to ha ca
Allah.
Th nh: Allah ra lnh cho Nabi phi chp hnh mnh lnh ca Ngi. Trc
ht l c nhn ca Rosul phi lun l mt ngi tun phc, thi hnh d trong
hon cnh no, lm gng cho nhng ngi sau ny. l ngha ca cu: V
hy tn dng Thng (Allah) ca Ngi tht v i (c Allohu Akbar).
C ngha l: Lun lun tn vinh Allah l ng Cao C Duy Nht, khng tn th ai
ngang hng hoc bn cnh Ngi.
23
Cu: V hy gi gn y phc ca Ngi sch s c ngha: Hy gi gn bn
thn cng nh y phc, qun o cho sch s, oan trang, v khng mt ai li bt knh
khi ng trnh din trc ng To Ha vi hnh hi v qun o bn thu. V vy cn
phi thanh sch trong tm, y phc v ni hnh l.
Cu: Hy trnh xa Al-Rujz (vic th cng tng thn) c ngha l: hy
trnh mi phng tin a n s bt tun Allah bng cch thi hnh mi mnh lnh
Allah a ra, trnh phm phi mi iu cm Allah cm.
Cu: V khi lm n (cho ngi) ch mong (ngi) tr n c ngha l:
ng mong i kt qu khen thng tt hn, hoc mong c tr n ngha ln hn
khi gip ngi trn th gian ny mt vic g , Allah s n p long trng hn
Ngy sau.
Cu kinh cui cng: V v Thng ca Ngi hy kin nhn c ngha
l: Mt khi Ngi ng ra truyn b tn gio Islam - tn gio ch Tn th Allah
Duy Nht - ngc li s chim ngng a thn ca h, l thc h mi i vi s
tn th ca qun chng, Ngi s b h chng i mnh m, nn phi nhn nhc can
m v kin nhn v Allah trc s th thch .

. - . :
2.5- S truyn b.
Sau khi nhn nhng dng thin kinh trn, Rosul bt u ng ln i truyn
b theo thin lnh ca Allah cho qun chng bi h khng h c thc trong vic
th phng ch bit tn th nhng bt tng, khng h c s hc hi hiu bit m ch
bt chc theo ng b t tin li. Bn tnh th bo ca h ch bit dng ng tin,
s giu sang qu tc ca h cai tr v ch bit x l bng gm dao, sc mnh
gii quyt tranh chp ch khng c lut l p dng. Lc u Allah ch ra lnh cho
Ngi i truyn b mt cch m thm gia nhng ngi quen bit h c th thay
i c t tng, tnh tnh, cch c x ca h. V th Ngi bt u t trong gia
nh, v con, thn quyn, bn b k cn v t bn b i ku gi nhng ngi bn
khc n vi chn l mi ny.

. - :
2.6- Nhng ngi tin phong chp nhn.
Khi Rosul bt u cuc truyn b chn l mi ny, Allah cho mt s
ngi tin phong chp nhn i theo v to cho h cuc sng hnh phc v vang
tt lnh trn i ny cng nh Ngy sau, trong s nhng ngi gm c:
1) Ngi u tin khng ai xa l chnh l b v thn yu ca Ngi b
Khodijah bint Khuwaylid , l ngi chng kin, chung ng, lo lng, hi sinh
cho chng t trc khi Ngi nhn c li mc khi, v b lun mong mun Ngi
l v S Gi ca nhn loi. V ri s tht n vi b khi b nghe ngi anh em b
con ng Waroqoh gii thch v s xut hin ca Thin Thn Jibreel trn ni Hir,
chnh Thin Thn ny mang li mc khi n. S vic ch c S Gi thc th mi
nhn c m thi, v ri chnh c nhn b chng kin nhng g xy ra vi Rosul
24
khi nhng cu u ca chng Al-Muddaththir c mc khi. V vy, khng c
g ngc nhin nu B l ngi u tin tr thnh ngi tin tng.
2) Sau Rosul em li mc khi ny n thng bo vi ngi bn thn
nht ca Ngi l ng Abu Bakr Al-Siddeeq . Ngi gii thch nhng g Allah
chn Ngi v truyn xung cho Ngi ri ku gi ngi bn hy tr v chn l ca
Ngi th phng. Ngi bn tri k ny khng h thc mc do d m chp nhn v tin
tng lin tc khc, nn tr thnh ngi n ng u tin tin tng theo Islam.
ng Abu Bakr nh hn Rosul hai tui, l ngi bn thn t thu nh quen
bit v hiu nhau rt r nn s tin tng khng h c s nghi ng thc mc g v
cng nh chng minh s tin tng cao c mnh lit nht trong lng ca ng
Abu Bakr sau ny.
3) a tr u tin chp nhn tin tng v p li li ku gi ca Rosul
l Aly bin Abu Tolib , l mt a tr sng trong gia nh ca Rosul c Ngi
nui dng, chm sc nh con ci trong nh. V vo lc , qun chng Quraish gp
phi nn hn hn, i kh. Lc , bc Nabi ng Abu Tolib ca ci t nhng con
li ng khng th lo chu ton cho chng nn Rosul em ng Aly v nh nui,
cn ng Al-Abbaas (anh em vi Abu Tolib) th em ng Jafar v nui. Aly sng
trong nh ca Rosul t nh cho n khi Rosul nhn c li mc khi th lc
ng Aly cng gn n tui trng thnh. Theo s ghi li, lc ng Aly mi
c mi tui, ng thng i theo v lm mi vic vi Rosul . Khi Rosul ku
gi vo Islam th ng chp nhn lin nn tr thnh a tr u tin theo Islam.
4) Ngi n l u tin vo Islam l ng Zaid bin Harithah bin Sharoheel
Al-Kalby. Vo thi tin Islam (Al-Jahiliyah) ng b bt lm t binh ri b mang ra
ch bn c ng Hakeem bin Hazaam mua v tng cho c rut l b Khodijah v
b Khodijah tng li cho Rosul . Sau cha v ch bc ca ng Zaid bit c tm
n v nn n chuc li con mnh. Rosul gi Zaid n cu ta chn la li
vi Ngi hay i theo gia nh, Zaid chn li vi gia nh ca Rosul . Sau ,
Rosul dt Zaid n ni t tp ng o qun chng Quraish v tuyn b: mi
ngi hy lm chng cho Ta, bt u t gi pht ny Zaid l con ca Ta, cu y s
hng gia ti ca Ta v Ta s hng gia ti ca cu y. T ai cng gi Zaid bin
Muhammad. S th ny xy ra trc khi Ngi nhn lnh s mng. Sau khi nhn
c s mng gio l Islam cm khng c php nhn con nui xem nh con rut
v mang h cha nui cho chng hng phn ti sn ca cha m nui nn Rosul
tuyn b hy b cch gi Zaid bin Muhammad m gi li Zaid bin Harithah h
ca cha rut. Gio l ny c p dng trong Islam t cho n ngy tn th.
Bn ngi ny l nhng ngi u tin nhp o cng mt ngy. Lc m
Rosul nhn c lnh phi truyn b Islam t trong gia nh thn quyn bn b
trc tin.
Sau khi ng Abu Bakr n vi Islam, ng tr thnh tay mt ca Rosul
trong vic ph gip Rosul i truyn b, ku gi nhng bn hu khc vo Islam.
Vi bn tnh hin hu, lng thin, rng ri, hiu khch, t nh li xut thn t hng
qu tc ca Arp, l con ngi d dng, ci m, hot bt, khim tn, bnh dn mc
d l mt nh thng bun c ting, nhng rt hin lng, tr thc, nn ai cng mn
trng, ai cng thch ngi bn lun v tr chuyn vi ng Abu Bakr . Nh bn tnh
, ng ku gi ngi khc vo Islam d dng hn. Nhng ngi bn thn thng
25
giao hu bun bn vi ng chp nhn li ku gi ca ng mt cch tch cc. Trong
s nhng ngi u tin nghe theo ting gi ca ng c ng Uthmaan bin Affaan Al-
Umawy, Al-Zubair bin Al-A'waam Al-Asady, Abdur Rohmaan bin Awf Al-Zuhry,
Sa'd bin Abu Waqos Al-Zuhry, Tolhah bin Ubaidillah Al-Taimy. Nhng ngi ni
trn c ng Abu Bakr trnh by cho h bit v s mng Islam m Nabi nhn
v ang truyn b ri dn h n gp Rosul v h ng quy phc theo Islam.
Sau l s qui phc Islam ca nhng v ng c tin cy ca cng ng
Islam l: Abu Ubaiah A'mir bin Al-Jarroh, Abu Salamah bin Abdul Asad v v
ca ng b Um Salamah, Al-Arqom bin Abu Al-Arqom, Uthmaan bin Madh-u'm v
hai ngi anh em ca ng Qudamah v Abdulloh bin Madh-u'm, U'baidah bin Al-
Harith bin Al-Muttolib bin Abd Manaaf, Sa-eed bin Zaid bin A'mr bin Nufail v v
ca ng b Fatimah bint Al-Khottob ch em vi ng U'mar bin Al-Khottob,
Khabbaab bin Al-Irth, Ja'far bin Abu Tolib v v ca ng b Asm bint U'mais,
Kholid bin Sa-eed bin Al-O's v v ca ng b Aminah bint Kholaf, ri n anh ca
ng l ng A'mr bin Sa-eed Al-O's, Hatib bin Al-Harith v v ng b Fatimah bint
Al-Mujallal v ngi anh em ng l Hitob bin Al-Harith v v ng b Fakihah bint
Yasaar v ngi anh em khc na ca ng l Ma'mar bin Al-Harith, Al-Muttolib bin
Azhar v v ng b Rumlah bint Abu Awf, Na-eem bin Abdulloh bin Usaid Al-
Nihaam. H l nhng ngi thuc b tc Quraish. T ngi c ting tm n nhng
ngi v danh thi , tt c u mt lng quy thun theo Islam.
Nhng v tin phong vo Islam khng thuc b tc Quraish nh: Abdulloh bin
Mas-u'd Al-Hazly, Mas-u'd bin Robi-a'h Al-Qory, Abdulloh bin Jahsh v ngi em
ng Abu Ahmad bin Jahsh, Suhaib bin Sanan Al-Rumy, A'mmaar bin Yasir Al-
A'nasy cng vi cha m l ng Yasir v b Sumaiyah v A'mir bin Fahiroh.
Trong nhng ph n tin phong theo Islam, ngoi nhng ngi c k trn
nh: Um Ayman Barakah Al-Habashiyah, b l ngi hu v l nui nng Rosul
t thu u th, Ummul Fodhl Lubabah Al-Kubro bint Al-Harith Al-Hilaliyah b l
v ca Al-Abbaas bin Abdul Muttolib v Asm bint Abu Bakr.
l nhng ngi tin phong vo Islam c gi l Al-Sabiqeen Al-
Awwaleen (nhng ngi tin phong u tin). H l nhng ngi vo Islam thi k
bt u khi Rosul khi xng Islam. H theo n gi pht cui cng trong i
ca h, nn c mang danh l nhng ngi tin phong. Con s vo khong mt
trm ba mi v sohabah (bn hu) ca Rosul lc u. Nhng khng ai bit chc
rng tt c nhng ngi ny theo Islam khi cn truyn b thm kn hay trong s
h c ngi vo Islam sau khi Islam c truyn b cng khai

. - :
2.7- S th phng v gio dc ca ngi tin tng.
Sau khi Allah truyn xung on kinh ca chng Al-Muddaththir, t li
mc khi tip tc c truyn cho Nabi . Gi thuyt cho rng chng c truyn
xung sau l chng Al-Fatihah, v trong chng ny bao gm tt c nhng g
lin quan n nn tng cn bn u tin ca Islam. l s khen ngi, ca tng, t n
Allah, s cu nguyn (u-a), nhng g lin quan v Islam, cng nh gio l u tin
m Rosul ra lnh l phi dng l Solah hai Rak-at vo hng ng v hai Rak-at
26
vo bui chiu, l do s ch dy ca Thin thn Jibreel dy Rosul nghi
thc Wu-a v dng l Solah.
S ty ra tinh khit ton vn l du hiu ca con ngi tin tng. Nghi thc
Wu-a l iu kin phi c dng l Solah, chng Fatihah l bi c cn bn
khng th thiu trong bui l cng nh nhng li khen ngi, tng nim vinh danh
Allah cng l phn t trong th thc Solah, v vy s hnh l l s hnh o ca
ngi tin tng. H thi hnh nhng ni kn o, trong hang ni hoc trong
thung lng khng ai thy.
Vo thi s khi , h khng bit nhiu v gio l ngoi tr nhng iu lin
quan mt thit n Tawhid (tnh duy nht), l iu ti u quan trng to cho
bn thn, tm linh trong sch, thanh tnh. Sau h c gio hun v bn cht, v
tnh tnh, t cch cao thng ca ngi tin tng. H c Rosul gii thch cho
bit v thin ng v a ngc nn tm hn ca h m rng sn sng chp nhn
trc mi th thch trn phng din tinh thn ln th xc.
Trong thi gian ny, Rosul gio hun h v th cht trong sch tinh thn
thanh tnh, dy h v ngha ca kinh Quran v s mu nhim huyn b tinh t ca
n v cch c x, giao hu v lun gio hun cho h c tri tim trong sch, t cch
hon thin, thch gip ngi, lun tha th, lun tht th trong mi cng vic. Tm
li, trong thi gian bt u Rosul du dt h ra khi s ti tm bc n nh
sng v chn l ng n, gio hun h phi bit nm ly tn gio ca h, thng
yu ln nhau, thi hnh mnh lnh ca Allah v lun trung thc trong mi cng vic.
Thi gian tri qua trong ba nm, s truyn b ny vn cn trong s m
thm kn o gia ngi thn cn nht, Rosul cha xut hin ni cng cng
ng ngi nhng trong Quraish ai ai cng bit c phn no v s mng ny. i
lc, h cng t ra bt bnh v c khi li cnh gic nhng ngi nhp o, nhng
h khng chng li mt cch cng khai hoc tp th, v Rosul cha ng chm n
thn linh, bc tng m h th phng.
27
Chng III

.

S TRUYN B CNG KHAI

. - . :
3.1- S truyn b gia thn nhn.
Sau thi gian ba nm truyn b trong s m thm gia nhng bn hu gn gi,
Ngi c s hng ng ca nhng ngi trung thnh, ng n t dng tc
Quraish v nhng b lc khc. Lc ny Islam sn sng cho s truyn b cng khai
nn Allah truyn xung on kinh sau:
{XW } | { z y x w v u t s r q p o
a ` _ ~ z : -
V (hi Muhammad) hy khuyn co thn tc gn gi ca Ngi * V hy i
x t t vi nhng ngi c c tin theo Ngi * Nhng nu h bt tun Ngi
th hy bo (h): Ta khng lin can v nhng iu qu v lm. Al-A'shur: 215
216, th l Rosul t tp li dng h ca Ngi trong Quraish thuc dng tc
Hashim v mt s ngi trong dng tc Al-Muttolib. Sau khi khen ngi t n Allah
xong Ngi tuyn b nh sau:

)) :
((
"Qu vy, nhng v lnh o khng bao gi ni di qun chng ca h. Xin
Allah lm chng, nu Ta c ni di vi ton th nhn loi nhng Ta s khng
bao gi ni di cc ngi, nu Ta c lng gt, la o ton th nhn loi th
chc chn Ta s khng bao gi lng gt cc ngi. Ta th bi Allah ng
khng c Thng no khc xng ng c th phng m ch Ngi duy
nht, qu tht Ta l Thin S ca Allah c phi n vi cc ngi v cho
ton nhn loi. Th bi Allah minh chng, cc ngi s cht ta nh gic ng,
s c phc sinh ta nh cc ngi tnh gic, s b phn xt v mi hnh ng
m cc ngi lm. Cc ngi lm tt s c hng phn tt, nu cc ngi
phm ti s gnh ly ti . s c thin ng vnh cu hoc a ngc vnh
cu."
Sau khi qun chng nghe c, h bn bc vi nhau mt cch n ha, t nh,
ring bc ca Ngi l ng Abu Lahab ng ln ni vi ngha: "Hy c lp N li
28
trc khi ngi Arp hp nhau li nghe. Nu ai chp nhn li ni ca N y s l
ngi hn yu v nu ai cm s c lp s b git."
Khi nghe vy ng Abu Tolib tr li: "Ta th c Allah lm chng, ta s bo v
chu ta n hi th cui cng." V ng ni tip: "Chu c tip tc s vic m chu
c lnh bc s lun bn cnh chu, bo v chu, cn ring bc vn khng b tn
gio ca t tin Abdul Muttolib li."

. - :
3.2- ng trn ni Al-Sofa.
Trong thi gian , Allah li truyn xung cu kinh sau:
XW { SRQPON z :
(Hi Muhammad) hy cng b nhng iu m Ngi c truyn v hy
lnh xa nhng k a Thn (th a thn). Al-Hajar: 94.
Vo mt ngy n, Rosul leo ln ni Al-Sofa v ng ln cc cao nht ca
ni v ln ging gi: ))
(( Ya Sobaahah
Li ni ny ch ni khi c vic g quan trng, nh tuyn b k th tn cng
hoc nhng g rt cng thng.
Tip , Ngi bt u ku gi nhng dng tc ni ting ca b tc Quraish,
Ngi ku gi tng dng tc, tng dng tc mt: Hi dng tc Fahr, dng tc A'dy,
dng tc ny, dng tc kia, dng tc Abdu Manaaf, dng tc Abdul Muttolib.
Khi qun chng nghe ting gi h hi nhau: "Ai m ln ting vy", c li p
l: " l Muhammad" th l h vi vng chy n nghe. C nhng ngui i
khng c th gi ngi n nghe bit chuyn g xy ra.
Khi qun chng t tp ng o, Ngi ni:
))
((
Cc ngi c tin khng nu Ta ni, k th t tp ng sau ni ny chun b
tn cng cc ngi ?
H ng tr li: Vng, chng ti tin. V Ngi khng bao gi ni di chng
ta, tt c nhng g Ngi ni u l s tht.
Ngi tip:
))
((
Qu tht, Ta chnh l Ngi n cnh co, bo trc cho cc ngi v cc
hnh gh gm pha trc. Ta l mt ngi ging nh bao ngi khc trong cc
ngi khi thy c k th tn cng u loan bo cng ng mnh tc: l
ngi ng canh gc trn cao nhn xung quanh xem tnh th ri bo co Ta s cc
ngi b tn ph nn mi ln ting gi Ya Sobaahah"
Sau Ngi bt u ku gi h tr v tn th Allah Duy Nht, v chp nhn
Ngi l S Gi, l Thin S, l Rosul ca Allah. Ngi gii thch cu tuyn th ny,
29
n chnh l s thnh cng trn i ny v l s chin thng vo ngy sau. Ngi
cnh co h v s trng pht au n ca Allah nu h vn tip tc theo a thn.
Ngi cng cnh gic h rng mc d l S Gi ca Allah nhng Ngi khng th
cu h thot khi hnh pht ca Allah v cng khng gip ch g c cho h trc
Allah. Nhng v ch h vn khng tin tng.
Trn y l nhng li ku gi mt cch tng qut, sau Ngi ku gi t
bit hn cho tng dng tc sau:
))
((.
"Hi thn dn Quraish! Hy chuc li bn thn cc ngi t Allah, hy cu vt
bn thn cc ngi thot khi ha ngc. Qu tht, Ta khng nm trong tay li
lc cho cc ngi cng khng th hi cc ngi, li cng khng th gip cc
ngi iu g trc Allah c."

))
((.
"Hi dng tc Ka'b bin Lu-ay! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha
ngc. Qu tht, Ta khng nm trong tay li lc cho cc ngi cng khng th
hi cc ngi."

))
((.
"Hi dng tc Murroh bin Ka'b! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi
ha ngc."

))
((.
"Hi dng tc Qusay! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha ngc. Qu
tht, Ta khng nm trong tay li lc cho cc ngi cng khng th hi cc
ngi."

))
((.
"Hi dng tc Abdu Shams! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha
ngc."

))
((.
"Hi dng tc Abdu Manaaf! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha
hi cc ngi."
))
((.
"Hi dng tc Hashim! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha ngc."

30
))
((.
"Hi dng tc Abdul Muttolib! Hy cu vt bn thn cc ngi thot khi ha
hi cc ngi, li cng khng th gip cc ngi iu g trc Allah c, hy i
hi Ta v tin ti nh th no cc ngi mun ch Ta khng th bao che cho cc
ngi trc Allah c."

))
((.
"Hi Abbaas bin Abdul Muttolib! Con khng th gip bc iu g trc Allah
c."

))
((.
"Hi Sofiyah bint Abdul Muttolib, c rut ca Rosul! Con khng th gip c
iu g trc Allah c."

))
((.
"Hi Fatimah bint Muhammad! Hy yu cu Cha bt c g con mun, hy cu
vt bn thn con khi ha ngc, Cha khng th gip con iu g trc Allah c."

))
((
"Ngoi tr chng ta l dng h Ta s p li nhng g cc ngi xng ng
hng."
Sau khi qun chng nghe qua li ku gi h gii tn v nh m bn bc,
khng ai t v chng i g c, c ngi th im lng. Ch ring c ng Abu Lahab
(bc ca Nabi ) n trc din vi Nabi v ni: Khn kh cho ngi k t nay
tr i, ch c vy m t tp chng tao li ! Ngay khi Allah truyn xung cu
kinh:
XW { | { z y x z :
Hai tay ca Abu Lahab (ngi chng i Nabi Muhammad ) b hy dit v y
b hy dit Al-Masad: 1.
i vi Quraish, sau cuc ni chuyn trn ca Nabi , h nh b mt c xt
nh vo tm linh ca h. Trc s cnh co , h tht hoang mang, khng bit
phi la chn gii php hay c x nh th no. Sau khi tr v nh, h ly li bnh
tnh, h trn an tinh thn bng s t cao, t i t xa trong bn tnh hiu thng ca
h, h ly li khuyn co ca Nabi chm bim v ch nho Ngi. T , c
mi ln h gp Nabi i ngang qua h ni: "Chng phi y l v S Gi, v Rosul
31
c Allah c phi xung hay sao ? l con chu ca Bin Abu Kabshah ch ton
ni chuyn trn tri ?" v nhng li l tng t.
ng Abu Kabshah l mt trong nhng v t tng ca Nabi bn pha m ca
Ngi, l ngi thi xa khng chp nhn tn gio ca Quraish, ng chn
Thin cha lm tn gio. V nay khi Nabi Muhammad li chng i tn gio a
thn ca h, h lin ni nhng li m ch, nho bng, so snh nh ng t ca Ngi.
T , Rosul tip tc s truyn b trn khp ni thung lng, cng nh
nhng ni t tp ngi i li. Ngi xng c cho h nghe nhng li truyn xung
t Allah v ku gi h tn th Allah Duy Nht nh bao v Rosul trc ku gi qua
cu kinh sau:
XW { lk j i h g f e d c z :
Ngi bo h: Ny hi dn ta! Hy th phng Allah th ti sao cc ngi li
tn th Thn Linh khc ngoi Ngi. Al-Mminun: 23.
V cng t , Nabi bt u hnh o trc mt Quraish, dng l Solah ln
ting bn cnh Ka'bah, trc m ng vi s chng kin ca nhng ngi c danh
ting ca Quraish.
T , bt u c ngi tin theo t ngi t ngi mt. C nh vy m h b
tn gio xa c ca h m quay v tn th Allah Duy Nht. S chia ct, ganh ght
cng bt u t y bi trong gia nh c ngi vo Islam v c ngi khng vo.

. - . :
3.3- Quraish tm cch ngn chng ngi i hnh hng h
khng nghe c s truyn b.
Ban lnh o ca Quraish rt phn n v bt an t khi Rosul bt u truyn
b rng ri. H rt bi ri trc ngy hnh hng sp n bi h rt quan tm n s
hnh hng v n mang li nhiu quyn li cho h trn mi phng din. H
lin t hp nhau li n gp ng Al-Waleed bin Al-Mughiroh l mt trng lo, c
th lc v danh gi nht trong Quraish a ra quyt nh v ng y ni: Hi
th dn Quraish! ma hnh hng sp n, nhng ngi Arp lng ging s t tp
nhau li y. Cc ngi bit v Ngi n ng kia tuyn truyn nhng g, cc
ngi hy on kt nht tr li vi nhau, ng chia r mt i s thng nht trong
vic tuyn truyn chng li ngi , ko ngi ny ni vy ngi kia ni khc.
- H mi ni vi ng Al-Waleed: Hy cho chng ti bit phi ni g v Ngi
.
- ng Al-Waleed tr li: Khng cc ngi c ni i, ti nghe.
- H tr li: "Chng ti s ni: Ngi n ng l thy bi.
- ng Al-Waleed tr li: Khng, ngi khng phi l thy bi chng ta
chng kin v bit r thy bi nh th no, h ch bit ni li l khng ra g ch
khng m i nh th u.
- H tr li: Vy ng ta l k in.
- ng Al-Waleed tr li: Khng, ngi khng th ni l in c, v
ngi in khng th ni, cng nh bin chng, li cun ngi ta c nh vy.
- H tr li: Vy th l nh th.
32
- ng Al-Waleed ni: Khng th cho l nh th c, ta bit r v th vn,
rng v c php v mi php tu t, th vn khng th li cun v thay i ngi ta
c.
- H tr li tip: Vy l ma thut, la gt, thi min ngi ta.
- ng Al-Waleed ni: Khng, ngi khng th l nh vy c, v ma
thut s dng nhng gt tht v thi b php cn ngi ny th khng.
- H ni: Vy chng ti phi ni nh th no ?
- ng Al-Waleed tr li: Th bi Allah chng gim, li ni ca ngi tht
ngt ngo, v y s tht, ai nghe qua cng cm thy mn thch. S tht ni ra th ai
cng nghe v chp nhn nn nhng g chng ta ni s b cho rng l gi di nhng
chng ta c th ni l ngi c th l thy ba ngi, dng ma thut chia r
gia v chng, con ci, b con thn quyn.
Sau h ra v bt u ngi va h chn ng ngi qua li m loan
truyn tin ny. Khng mt ai i ngang qua m li khng c h xo xo tung ra
nhng tin truyn tht lc nn ai cng bit trc khi nghe tn tai v thy tn mt
nhng g Rosul ni v lm.
Khi ma Haj (hnh hng) n, Rosul n nhng ni ngi hnh hng tp
chung, n tng lu hoc nh ca h truyn b Islam v Ngi ni:
))
((
Hi qun chng, hy chp nhn tuyn th khng c Thng no xng ng
c th phng ngoi Allah c, ri cc ngi s thnh cng. Nhng mi khi
Rosul i n u th ng Abu Lalab u i theo v tuyn truyn phn li nhng g
Rosul ni v ln n Rosul l k xo tr, la gt, in khng. Kt qu, nhng
ngi Arp n hnh hng u bit v nghe v s mng mi m ny v v thut li
cho con chu, ngi thn nghe v t c lan truyn khp ni.

. - . _ :
3.4- H dng mi phng tin chn ng s truyn b
Sau khi ma hnh hng chm dt, ngi hnh hng tr v qu ca h v
nhng ngi dn Quraish Makkah tr v nh ca h vi s lo lng, tm mi phng
cch chn ng s bnh trng ca Rosul . V h cm thy bt an cho s nghip
v s tn th m t tin ca h li. Do , h dng mi phng tin chn
ng s truyn b tn gio mi m ny. Nhng phng tin h dng c trnh by
ngn gn nh sau:

. : :
1. Th Nht: Tip tc chm bim, nho bng ngy cng nhiu hn na:
Mc ch ca s chm bim, nho bng l gy s hoang mang chia r, lm
gim i thanh danh, gi tr ca Rosul v nhng ngi Muslim. H tuyn truyn
cho rng Rosul b trng b, l nh th in khng, l mt thy bi dng ma
thut iu khin Shayton, mt php s chuyn ni dc, mt k ba chuyn chuyn
33
mn v nhng li nhc m khc C mi ln h thy Rosul ngoi ng h chy
n gn nhn Rosul bng cp mt ganh ght v ch bai nh c Allah thut li:
XW { w v u t sr q p o n m l z :
V nhng k khng c c tin mun lm Ngi (Muhammad) sa chn vi ci
nhn (cm th) ca chng khi chng nghe Li Nhc Nh (ca Quran) v chng
ni: "R tht, Y (Muhammad) l mt thng in" Al-Qolam: 51, v h ni ma
mai rng:
{XW L K J I z :
C phi ngi ny ni xu v thn thnh ca chng ta phi khng ? Al-
Ambiy: 36.
Mt khi h thy nhng v Sohabah ngho, yu km trong thnh phn x hi,
h ni: nhng ng vua ca tri t n vi chng ta, nh Allah nhc:
{XW LKJIHGF z :
Phi chng nhng ngi ny c Allah c n trong bn mnh ? Al-An-a'm:
53, Allah phn nhc chng khc:
XW {
z : -
Qu tht, ( trn trn th) nhng k ngng cung bt tun thng ch ci
nhng ai c c tin * V mi khi chng i ngang qua ch ca h, chng nhy
mt vi nhau (ra du nho bng h) * V khi chng tr v gp gia nh (hay
ng bn), chng v vi iu giu ct * V khi thy h, chng bo nhau: "Qu
tht y l nhng k lm lc" Al-Mutoffifeen: 29 32.
S chng i, ch bai, ma mai, nho bng ngy cng mnh m hn lm
cho Rosul bun b v suy ngh nhiu ging nh Allah phn:
XW { ihgfedc z :
V qu tht, TA (Allah) bit lng Ngi se li v nhng iu chng ni Al-
Hajar: 97. Sau Allah ku gi Nabi hy tp trung t tng nhiu hn v vic
tng nim Allah hu thot khi s bun b qua li phn ca Ngi :
XW { w v u t s r q p o n m l k z : -

(Hi Muhammad) hy tn dng ca ngi Thng ca Ngi v hy dng l
Solah * V hy tn th Thng ca Ngi cho n khi ci cht n vi
Ngi Al-Hijr: 98 99.
Trc khi nhng li khuyn ny c mc khi, Allah truyn cho Nabi
bit chc l Ngi kh nng gip Ngi chin thng cn ai tn th k khc bn
cnh Allah th s sm bit hu qu. Qua li phn ca Ngi:
XW { b a ` _^ ] \ [ Z Y X W V U z :
-
34
Qu tht TA (Allah) tha sc gip Ngi chng li nhng k nho bng *
Chng l nhng k dng mt Thn Linh khc tn th cng vi Allah, chc chn
chng s sm bit. Al-Hijr: 95 96.
V Allah cng trn an Nabi rng nhng hnh ng ca nhng k chng li
s tht bi v h s lc vo h su ca ti li, Ngi phn:
XW { W V U T S R Q P O N M L K z
:
V chc chn cc Rosul trc Ngi (Muhammad) cng b ch giu nhng
chung cuc iu m h thng ch giu s vy quanh nhng ai ch giu li
trong . Al-An-a'm: 10.

. _ : .
2. Th hai: Lp mu k phn chia mi ngi v nhng ai nghe theo Nabi
.
H bt u tm mi phng cch phn tn qun chng nhm khng cho mi
ngi nghe s truyn b ca Rosul , bi v lc ny Rosul sn sng thch ng vi
s truyn b ca Ngi gia qun chng. H cn dn nhau khng cho Muhammad
bt c c hi no thuyt ging c nh Allah phn:
{XW ~} z :
V nhng k khng tin tng bo: Ch lng nghe Quran ny m hy gy
no ng n o (khi N c xng ln) may ra cc ngi nm u th.
Fussilat: 26, nhng Rosul khng h chn nn. Ngc li Ngi cng truyn b
mnh m hn, nht l c kinh Quran cho qun chng nghe, v Ngi c trc
cng chng chng Al-Najm, l vo thng Romadon nm th 5 sau khi nhn lnh
s mng.
Khi h c nghe Rosul c kinh Quran Nabi thng hay c ln
ting vo lc Ngi hnh l Solah ban m nn h mng chi Qur'an, mng
chi ng mc khi c ngi mang Qur'an n, v th Allah truyn xung li phn
nh sau:
{XW q p o n m l k j i h z :
V trong lc dng l Solah ca ngi, ch tht to cng ch qu nh ting, m
hy tm ly con ng trung dung. Al-Isr: 110.
ng Al-Nodhr bin Al-Harith i qua Shaam v nhng x khc hc v nghe
nhng cu chuyn dn gian v nhng vua cha ca x nh cu chuyn v
Rustum, Esfandiar v.v. Khi tr v Makkah, h ku gi qun chng t tp ng o
li k cho qun chng nghe nhng g mi ngi Makkah cha h nghe qua
li cun h ng i nghe Rosul ni. ng tm n nhng nhm ngi no c mt
Rosul ang nhc nh mi ngi v Allah th lin huy ng mi ngi tp chung
li pha sau lng Ngi k cho h nghe nhng cu chuyn trn, sau ng ni:
Muhammad c iu g k hay hn ti ?
35
Sau h li a ra k hoch khc l mua n t n c sc thu ht ngi nhn
ca ht mua vui, c nhng cu chuyn tnh t gia ch tri. C mi ln ai c
nh tm hiu Islam th chng bo n n t ca ht v ni: mi ru v mi n mi
ngi i. iu ny tt hn cho qu v n nghe nhng g Muhammad ni, v th
Allah truyn xung cu kinh:
{XW p o nm l k j i h g f e d c b a `
r q z :
V trong thin h c k mua tp truyn gii tr (mang ra c) hu dn dt
nhng ngi thiu hiu bit lc xa khi con ng ca Allah v nho bng con
ng ca Ngi. H l nhng k s chu mt s trng pht rt nhc nh.
Luqmaan: 6.

. : . :
3. Th ba: Chiu bi so snh, lng gt chn ng s truyn b:
Quraish tm mi cch chn ng vic truyn b, h li a ra chiu bi so
snh, la gt v nho bng nh c nhc trong Qur'an nh sau:
XW { DC B z :
H bo: y l nhng gic mng gi di, h cu Yusuf:44, tc h cho rng
Nabi nm m thy nhng g trong m ri em ra k li vo ban ngy. i lc h
li tuyn truyn l nhng g Rosul ni u do s ba t ca Ngi m ra. i khi
h li ni:
{XW HG F E z :
Chng qua tt c l do mt ngi phm no dy N (Muhammad) Al-Nahl:
103. i khi h li ni nh sau:
XW { dc b a ` _ ^ ] \ [ z :
(Nhng ngi khng c c tin ni): y chng qua l mt iu di tr m Y
(Muhammad) ba t v c mt m ngi khc gip Y lm N (Quran)
Al-Furqon: 4, tc h n l Rosul hp tc vi nhng bn hu ca Ngi a ra
nhng li Quran ngt ngo, hng v li cun ngi ta nghe theo, h bo tip:
XW { rqp onmlkj z :
V chng ni: Ton l chuyn c tch ca ngi xa m Y (Muhammad)
cho vit li v c ra cho Y mi sng v mi chiu Al-Furqon: 5.
i khi h li ni: Ma qu, Shayton nhp vo mnh Rosul ri c kinh
Quran cho Rosul nghe nh nhng nh ph thy, ma thut c Jin (qu) hoc
Shayton (qu Xa-tng) truyn cho bit nhng g qu kh. Li vu khng ca
chng b Allah phn i li h nh sau:
{XW ~ } | { z y x wv u z : -
36
Ta (Muhammad) s phi bo cho cc ngi bit ai l k m Shayton thng
nhp vo h * Chng hay xung nhp vi tng tn c n ni di. Al-Shu-a'-r:
221 222, ngha l: nhng ma qu xung vi nhng ngi ni di, hung c,
chuyn lm vic c c. Cn Ta (Nabi ) cc ngi rnh rng Ta khng phi l
ngi tng ni di cng khng phi l ngi h n n chi, vy sao cc ngi li
ni Quran do Shayton (qu Xa-tng) truyn xung cho Ta ?
i lc h ni Nabi b tng ri suy din nhng li ni tuyt vi nh th
m hoc lng ngi ging nh th ca vy. Khng chnh N l thi s v nhng g
N ni l th ca, nhng li l ny b Allah phn bt nh sau:
XW {
z : -
Cn (i vi) nhng thi s ch nhng k lm lc mi nghe theo chng * H
Ngi (Muhammad) khng thy chng lang thang v vn ni thung lng * V
(thy) chng ni ra iu m chng khng lm hay sao ? Al-Shu-a'-r: 224 226.
Ba phm cht trong on kinh tm thy trong mi thi s nhng s khng tm bt c
phm cht no trong bn tnh cao c cht phc, thnh tht ca Rosul . Cn nhng
ngi i theo Islam ch ton l nhng ngi i theo chn l, bit knh s Allah, l
nhng ngi ngoan o, c phm cht tt, mi hnh ng mi c ch ca h u r
rng minh bch s khng tm thy trong h c tnh n chi try lc, h khng i
lang thang nhng thung lng m h lun i ku gi mi ngi n vi Thng
duy nht, n vi tn gio duy nht v n vi con ng ngay chnh, h ni nh th
no l h lm nh th y v h lun lm ging nh nhng li h ni. H l th ,
phm cht no ni ln h l nhng thi s v li l no ca h ni rng l th ca.

. : :
4. Th t: S i thoi v tranh ci:
S bt ng quan trng nht gia hai pha Muslim v a thn l xoay quanh ba
vn : Al-Tawhid (tnh Duy Nht), s mng, v s phc sinh sau khi cht. l ba
vn quan trng bt ng thng tranh ci gia hai bn.
Vn phc sinh sau khi cht: i vi ngi a Thn, l mt iu mi m
rt i ngc nhin, theo suy ngh ca h khng th no xy ra v chp nhn c. T
h ni:
{XW ~ z : -
Khi chng ti cht thnh t bi v xng kh, chng ti s c phc sinh
tr li hay sao ? * C ng b t tin trc kia na ? Al-Soffat: 16 17, v h
cn ni:
XW { Z YXW z :
S phc sinh qu l h cu Qof: 3, h cn ni:
37
{XW E D C B A
HG F z :
H qu v mun chng ti ch cho qu v mt ngi n ng, y s cho qu v
bit khi qu v hon ton tan r (di t) qu v s c phc sinh mi tr
li ? * Phi chng y ni di ri tha cho Allah hay l y b qu m ? Sab:
7 8.
H vn tuyn truyn v ni: Ti cht ri c ti to v b phn xt, l li
ni hoang ng, nhm nh khng bao gi c.
Allah i p li h bng rt nhiu th loi, cho h thy rng k tn c bo
ngc cht trc khi b phn x, ngi b n p cht trc khi ly li cng bng t
k c n, ngi tt c hnh cht trc khi thy c thnh qu lm cn nhng k
chuyn lm iu ti li cht trc khi b pht. Nu khng c s phc sinh sau khi
cht th lm sao ly li cng bng cho ngi b n p t k c n, ban thng cho
ngi c hnh, tr tr k lm iu sai quy cho i bn c cng bng v khng
c s khc bit. Da theo l tr con ngi nu s tht khng c s phn x sau khi
cht ny qu khng cng bng t no v Allah khng bao gi cho to vt ca Ngi
sng trong bt cng, b tn ph nh th, Allah phn
XW { z : -
H TA (Allah) li i x vi nhng ngi Muslim ging nh nhng k tn c,
bt lng hay sao ? * Ti sao cc ngi li phn x nh th ? Al-Qolam: 35
36, Allah phn chng khc:
{XW
z :
Hoc phi chng nhng k lm iu ti li, c n ngh rng TA (Allah) s lm
cho h ngang bng (bnh ng) vi nhng ngui c c tin v lm vic thin
rng: cuc sng v ci cht ca h ngang nhau hay sao? Tht t thay iu chng
xt on! Al-Jathiyah: 21.
i vi vic m h cho l s phc sinh khng ph hp vi l tr suy ngh ca
h th b Allah i p nh sau:
{XW ` _~ } | { z z :
H cc ngi kh to hay bu tri m Ngi (Allah) dng ln ? Al-Nazi-a't:
27, Allah phn chng khc:
XW { ~ } |{ z y x wv u t s r q p o n m l
z :
H h khng thy rng Allah, ng to ha cc tng tri v tri t m
khng b mi mt bi vic to ha chng, Ngi th chng l li khng kh
nng lm cho ngi cht sng li hay sao? Khng, qu tht Ngi tha quyn
nng lm c tt c mi vic Al-Ahqof: 33, Allah phn chng khc:
38
{XW e d c b a ` z :
V chc chn cc ngi tha bit vic to sinh ln u (Adam), th ti sao
cc ngi khng chu nh (hay lu ) ? Al-Waqi-a'h: 62, Allah phn chng
khc:
XW { j i h gfedcb a` _ z :
Ging nh vic TA (Allah) khi to n ra ln u ri TA s ti to s to
ha n li. ( l) mt Li ha m TA bt buc phi thc hin. Chnh TA s
lm iu ny. Al-Ambiy: 104. Theo l thng bt c g c ti to li lun d
dng hn to ra mt th hon ton mi m, v th Allah phn v vic phc sinh
rng:
{XW fe d z :
(Vic phc sinh) rt d dng i vi Ngi. Al-Rum: 27, Allah phn chng
khc:
{XW z :
Phi chng TA (Allah) b mi mt vi vic to ha u tin chng? Khng,
chng nghi ng v s to ha mi (sau ny) Qof: 15.
i vi s mng Thin S ca Nabi th h li c s nghi ng, suy t khc
na, d rng trc h hon ton tin tng v s tht th cht pht ca Nabi , bit
c rng Nabi l ngi n ngay ni thng khng bao gi ni vic h cu. Tuy
nhin, i vi h nhng v mang s mng Thin S hay Rosul khng th l con
ngi c, bi t xa n gi c tin h l th. Vy m nay y Rosul li tuyn
b rng Ngi l Thin S l S Gi l Rosul c Allah c phi xung, ri mi gi
h n vi c tin lm cho h rt i ngc nhin v b kch ng, h ni:
{XW kj i h g f e d c z :
S Gi g nh th ny? Y li n ung v i rong ngoi ch! Al-Furqon: 7, Allah
k chng khc:
{XW K J I H G F P O N M L z :
Khng, chng ngc nhin v vic c mt Ngi Bo Trc xut thn t chng
n gp chng. Bi th, nhng k khng c c tin ln ting: "y l mt iu
l lng, kinh ngc!" Qof: 2, Allah k chng khc:
{XW M L K J I H ON z :
Khng th no Allah li truyn xung bt c g cho con ngi c! Al-An-a'm:
91.
Allah truyn xung nhng dng kinh hy b nhng g h tin tng, bi
c tin rt sai lm:
{XW Z Y X W V U T S R Q P z :
Hy bo h: Th Ai ban Kinh Sch xung nh l mt nh Sng v nh mt
Ch o m Musa mang n cho nhn loi Al-An-a'm: 91.
39
Rosul gii thch cho h v nhng cu chuyn ca nhng v S Gi trc
xy ra trn tri t ny, cng ging nh nhng ngi a Thn hin ti chng li
s mng ca cc v Rosul ca h, nh Allah k v h:
XW { z :
Qu v ch l nhng ngi phm nh chng ti Ibrohim: 10, Allah phn tip:
XW { N M L K J I H G F E D C B A QP O z :

Nhng v Rosul ca h bo: "Chc chn chng ti ch l nhng ngi phm
nh cc ng, nhng Allah ban n Hu cho ngi no Ngi mun trong b ti
ca Ngi Ibrohim: 11.
Qua dng kinh ny c bit tt c nhng v S Gi, Thin S, nhng v c
Allah mn thng, hi lng, h u xut thn t ngi phm. Cn vic h nhng
ngi v c tin mun nhng v Rosul phi l Thin Thn chc chn cng khng
thay i c cc din, nghi vn vn cn l nghi vn bi con ngi khng th no
i din trc tip vi Thin Thn, nh Allah phn:
XW { IHGFEDCBA z :
V nu TA (Allah) c bin S Gi thnh mt thin thn th TA vn s phi bin
h thnh mt ngi phm ri TA cho h n mc nh bao ngi khc. Al-An-
a'm: 9
Tuy rng nhng ngi a Thn vn chp nhn Nabi Ibrohim , Nabi Isma-il
, Nabi Musa l nhng v S Gi ca Allah xut thn t ngi phm, nhng h
li khng chp nhn chc nng S Gi xut hin t trong h, ngc li h tm cch
ngy bin cho suy ngh ca h, h ni: "Chng l khng cn ngi Allah chn S
Gi hay sao m li chn mt a con m ci ngho kh th ny ? Ti sao Allah li
khng chn nhng v xut x t hng ng trng gi, giu sang ph qu ca Quraish
m i chn ngi tm thung , nh Allah k li li h:
{XW ~ z :
V h bo: "Ti sao kinh Quran ny khng c ban xung cho nhng ngi
(lnh o) ca hai th trn ln (Makkah v To-if) Al-Zukhruf: 31.
Ngi a Thn thng tm mi cch chi t s mng ca Rosul . H
mun S Gi phi xut thn t ngi lnh o ca hai tr trn Makkah v To-if.
Allah p li li h nh sau:
XW { z :
Phi chng h mun phn chia Hng n (Rohmah) ca Thng ca Ngi
hay sao (Muhammad) ? Al-Zukhruf: 32.
C ngha l: S mng, Thin Kinh Quran l Hng n ca Allah. Allah mun
ban cho ai th Ngi ban, mun cm ai l cm khng ai dnh hay tc ly c ca
ngi khc, Ngi ban hay ly li ty Ngi mun ch khng mt ai iu khin t
mnh c, Ngi phn:
40
{XW z :
Allah bit r u l ni m Ngi phi t li mc khi ca Ngi Al-An-a'm:
124.
Sau , nhng ngi a Thn li thay i kin v lp lun ca h v cho
rng: V S Gi t nht phi l ngi xut thn t hng ng vua cha, giu sang ph
qy, c ca ci, rung t, lu i, qun s v c t cch lnh o. Cn
Muhammad l mt ngi ngho i kim n, bun bn ngoi ch kim ng tin v
nui gia nh, ngi nh vy m li bo rng mnh l S Gi, l Rosul ca Allah,
Allah phn:
{ X W | { z y x w v u t s r q p o n m l
~} z : -
Ti sao khng c mt v Thin Thn c c xung vi Y (Muhammad) lm
mt v Cnh Co cng vi Y ? * Hoc ti sao (Allah) khng ban cho Y mt kho
tng hoc ti sao khng bit Y lm ch mt ngi vn Y n (tri) ca n? V
nhng k lm iu sai quy ni: "Cc ng ch nghe theo Ngi b trng ba
ngi." Al-Furqon: 7 8.
Qu tht, ai cng bit s mng ca Thin S Muhammad c Allah ban
xung ku gi ton dn gian: t tr em, ngi ln, thnh phn ngho kh thp
km nht trong x hi n nhng giu c nht, khng phn bit giai cp a v, l n
l hay t do. Nu S Gi xut thn t hng vua cha giu sang th nhng ngi
ngho yu km trong x hi s khng hng c g hn l b n p li dng thm,
n l b i x t hi hn, ph n b coi thng. Nhng thnh phn ngho yu
cng l con ngi nh mi ngi khc, h cn phi c che ch v c coi trng
nh nhng ngi khc. V li, thnh phn ngho li l phn ng trong x hi.
Sau khi phn trn cho h hiu vn ny th h li tm l do khc khng tin
khng khut phc. T ny sinh thm nhng mu thun, nhng cuc tranh lun
khc:
Vn Tuhid (tnh Duy Nht ca Allah) l ch , l ngun gc ny sinh
mu thun. Trong thanh tm nhng ngi a Thn h chp nhn tnh Duy Nht
ca Allah v bn th, tnh cch v hnh ng ca Ngi, h bit c rng Allah
Ti Cao l ng To Ho ra cc tng tri, tri t v tt c vn vt khc gia tri t,
Ngi thng lnh cc tng tri, tri t v tt c vn vt khc trong tri t, Ngi ban
b cho con ngi v c th vt k c nhng sinh linh nh b khc, Ngi cai qun tt
c mi vic d nh hay ln k c con siu vi trng hay l con kin u do Ngi qun
l hnh ng chng, Ngi iu khin mt tri, mt trng, cc v tinh t, ni non, cy
c, sng bin, ng vt, chim chc, ma qu, con ngi, Thin Thn v tt c vn vt
khc, Ngi ban cho s sng v ci cht, Ngi iu khin qui nh ra sao ty khng
mt c th, tp th hay lc lng no c quyn i co vi Ngi, khng c chng
tr li nhng g c nh trc.
Sau khi nhng ngi a Thn hi lng, tin tng v tnh Duy Nht va nu
trn v h cn ni: "Allah ban pht cho nhng b ti c hnh c Ngi yu
thng nh cc v Nabi, Rosul, Thin S, nhng ngi Waly, nhng ngi c hnh
41
mt s n sng c bit nh php mu v php mu c pht huy di mnh
lnh ca Allah nh: ban cho con ci, gip tai qua nn khi, gip c vng c
thnh t, cha bnh khi.v.v.. Allah n sng h nh th bi h gn gi vi Ngi
hn, h c trng dng hn h c th gip mi ngi gii quyt mt s chuyn
huyn b, h c th bin h cho mi ngi trc Allah."
Nhng ngi a Thn khng nh nh th trong tm khm h, t h
bin a v S Gi, nhng v hin nhn thnh nhng ngi trung gian gia h vi
Allah. Cho nn h phi phc tng, dng hin, h mnh trc nhng v trung gian
c lng h ri k tip cu xin h gip , gip tai qua nn khi, trnh t ma qu m
v nhng iu cn thit khc.
Nhng cng vic m a thn gio chn lm hi lng nhng v Nabi,
nhng nh hin nhn theo suy lun ca h l lp mt n th hoc xy mt cn nh
cho nhng v . Sau , h tc hnh tng ca nhng v theo hnh hi tht s
ca h hoc do tng tng v t n trong cn miu hay nh th . i khi h
h cu nn ngi m ca v Waly hoc v hin nhn no ri bin ngi m thnh
ni tn th. Nhng th cng h n cu nguyn, s m, hn ht nhng pho tng,
cung knh ci ly, cu khn, i Tuwof xung quanh m, dng hin tin bc thc n,
thc ung, ngay c nhng th vt nh b, d, cu, g v.v. mong c bnh an, gia
nh hnh phc.
i vi thc n, thc ung, vng bc, ca ci, khi h em n dng hin cho
thn thnh , h gi li tht p v nh v canh gc cn miu dng hin. Sau
h cu khn qua trung gian tn v thnh toi nguyn nhng g h mong mun.
i vi s dng hin th vt, h dng hin cho thn thnh bng nhiu cch:
i khi em nhng con vt nh b, cu... n ni th phng, xong h gi tn v
thnh v ni l h dng hin con vt ny, h cu xin v lm trung gian gip
dm c vng h, xong h th con vt cho n c t do mun i u th i,
khng bao gi gy hi n con vt . i khi h em nhng con vt h dng hin
n ni h th, ri ct c dng hin vi danh ngha ca thn thnh . Hoc h
khng cn i n tn ni, h dng hin nh hoc ni no bng cch ct c n
nhn danh tn thn thnh m h khng nhc n tn ca Allah.
Trong nhng cng vic hnh o ca nhng ngi a Thn, h thng t
chc mt hoc hai ln trong nm n nhng ngi m hoc nhng ni th phng ti
h lm tt c nhng hnh ng c nu trn nh: cu may, s vo m, i
quanh ngi m, git t ng vt, h lun t ra tn nghim, trnh trng, khim tn, s
hi khi n ni th cng .
l s hnh o ca nhng ngi a Thn th phng nhng v Waly,
nhng hin nhn, nh lm trung gian cho h vi Allah, h tin tng hon ton
nhng ngi ny c th trung gian, gip h trnh tai nn, hoc ban b cho h
nhng g h cu xin nh che ch, lm trung gian v can thip cho h khi h nh m
khng cu xin thng vi Allah, nn h qun i Allah.
l s lm ln ti li ca h v h phm phi ti Shirk (s t hp), t
nng con ngi ging h ngang hng vi ng To Ha cu xin, th phng, knh
cn. Trong khi nhng v Waly, v hin nhn ch l ngi phm mt tht cng c
to ha ging h vy m sau khi cht li tr thnh Thn Linh c h tn th.
42
Khi Rosul ng ln ku gi qun chng hy b ri tt c nhng thn thnh
kia tr v tn th Allah Duy Nht, nn ng chm tht mnh lit vi t tng s
th phng ca h t xa n nay. H ln ting phn i bng nhng li mnh m
kch lit l: Ngi n ci cch thay i cch th phng ca chng ta
Allah phn v h:
{XW s r q p o n m l k j ih g f e x wv u t
g f edcba`_~}| { zy z : -
Phi chng Y (Muhammad) nhp (tt c) cc Thn Linh li thnh mt Thng
duy nht? y tht l mt iu ht sc qui d * Nhng k cm u trong
bn h i rong (v c v): "Cc anh tip tc nhn ni, bm chc vo cc Thn
Linh ca cc anh, bi v y l mt (k hoch) c sp xp ( ph hoi cc
anh) !" * Chng ta khng h nghe n iu ny ni tn ngng sau cng (ca t
tin chng ta). Tht ra, y ch l mt iu ba t. Sod 5 7.
Khi bt u truyn b thc v Allah Duy Nht, Rosul gp phi s
chng i mnh lit ca a thn gio, nn h tm cch gt b tng m a
ra nhng bin lun lm lung lay tinh thn ca ngi Muslim nhm bo v l
thuyt ca h. Nhng ngi Muslim thm nhun nim tin v Tawhid (tnh Duy
Nht v Allah) nn a ra nhng cu hi nh sau: "Cc v bit c u l
Allah ban php mu nhim linh thing cho mt s ngi no m cc v cho l
thn thnh gii quyt vn cho ngi ta trong trn gian ny! Cc v bit c
nhng iu thn b ca ng To Ha hay sao ?
Hoc cc v tm thy trong nhng kinh sch, hoc nhng v gi l thn
thnh li di chc, giao c hoc qu v hc hi c ?
Allah phn nh sau:
{XW n m q p o z : :
Hoc phi chng chng nm iu v hnh nn chng vit n xung Al-Tur: 41
v Al-Qolam: 47, Allah phn chng khc:
{XW z :
Cc ngi hy mang n cho Ta mt Kinh sch trc quyn (Quran) ny:
hoc (a ra) mt vi di tch hiu bit m cc ngi tha hng nu cc
ngi ni tht Al-Ahqof: 4, Allah phn chng khc:
{XW v u t s r q p o nm l k j i h g z :

Hy hi h (Muhammad): "H cc ngi c mt s hiu bit chc chn (v
iu cc ngi ni) hay khng? Nu c hy mang n n trnh by trc
chng ta. Cc ngi ch lm theo nghi vn v cc ngi ch l nhng k ba t
chuyn. Al-An-a'm: 148.
Tt nhin nhng ngi a Thn chp nhn vic h khng h bit nhng
iu v hnh, cng cha c cha thy nhng g c ghi trong Kinh Sch ca
43
nhng v Nabi trc cng nh h khng h c mt cht hiu bit no c, nhng
ngc li h tr li:
{XW on m l k j i z :
Khng, chng ti lm theo iu m chng ti thy t tin, cha m ca chng ti
ang lm. Luqmaan: 21,
{XW z :
Chng ti thy cha m ca chng ti theo mt o no nn chng ti theo
du chn ca h. Al-Zukhruf: 22.
Vi nhng cu tr li ca nhm ngi a Thn chng t s v thc,
thiu hiu bit ca h, nn nhng ngi Muslim gii thch cho h: "Allah hiu
thu tt c, cc v khng bit iu g c, hy nghe li phn ca Ngi v nhng g cc
v theo mt cch sai lm, a n s t hp vi Ngi, Allah phn:
{XW z :
Qu tht, cc ngi cu nguyn nhng Thn Linh ngoi Allah, chng qua h
ch l by ti ging nh cc ngi thi Al-A'rof: 194, c ngha l nhng Thn
Linh chng khng h gip c g cho cc v, v chng cng v dng trc ng
To Ha ging nh cc v m thi, Allah p li h chng khc:
{XW z :
Cc ngi hy cu nguyn nhng Thn Linh i v hy yu cu chng p
li li thnh cu ca cc ngi, nu cc ngi ni tht. Al-A'rof: 194.
Allah phn chng khc:
{XW }|{zyxwv z :
Nhng k m cc ngi cu nguyn khc Allah, chng khng kim sot c
mt lp v ca ht ch l Fatir: 13, ngha l nhng k m qu v cho l thn thnh
, h khng kim sot c g c d ch l vt nh nh lp v bc ngoi qu ht,
Allah phn tip:
{XW o nm l k j ih g f e d c b a ` _
r q p z :
Nu cc ngi cu nguyn chng th chng s khng nghe c li cu ca cc
ngi u v nu chng c nghe ng i chng th chng vn khng p li cc
ngi c. Ri vo Ngy Phn X Cui Cng, chng s ph nhn vic cc
ngi tn th chng. V khng ai c th bo cho Ngi (Muhammad) bit (s
tht) ging nh ng Am Tng (Allah). Fatir: 14, Allah phn chng khc:
{ X W _ ~ }| { z y x w v u t s r q p o
ba ` z : -
V nhng Thn Linh m h cu nguyn ngoi Allah khng to ha c ci g
c, ngc li chnh chng l to vt c to ra * (Chng l nhng vt) cht
44
khng c s sng. Chng cng khng bit khi chng s c dng sng li Al-
Nahl: 20 21, Allah phn chng khc:
{XW ~ } | { z y x w v u t s r q p o z
:
Phi chng h t hp vi Allah nhng Thn Linh khng to c ci g m
chnh chng li c to ra ? * Chng khng th gip h (nhng ngi cu xin)
li cng khng th t gip bn thn chng c Al-A'rof: 191 192, Allah phn
chng khc:
W {X P O N M L K J I H G F E D C B A
W V U T S R Q z :
V h th nhng Thn Linh ngoi Allah khng c kh nng to c vt g,
ngc li chnh chng l mt to vt c to ra, chng khng lm hi cng
khng mang li c cho chnh chng, cng khng c kh nng lm cho cht
hay lm cho sng, li cng khng th phc sinh c ngi cht. Al-Furqon: 3.
Sau nhng ngi a Thn khng gii p c nhng nghi ng thc mc
trong lng h, v nhng Thn Linh ca h khng th gip cng nh khng th p
li nhng g h cu xin, v vy s tn th ca h tr thnh cng v trng, Allah th
d s tn th ca h nh sau:
{XW O N M L K J I H G F E Y X WV U T S R Q P
]\ [ Z z :
Nhng ai cu xin Thn Linh ngoi Allah, chng khng p li h c t no
c, n chng khc no hnh nh ca mt ngi a hai bn tay ra hng nc
a vo ming nhng nc khng n ming ca h ng, v li cu nguyn
ca nhng k khng c c tin ch a h vo lm lc. Al-Ro'd:14.
n y l cho nhng ngi a Thn t suy ngh hn bi h bit rng: Allah l
ng to ha ra tt c, cn Thn Linh ca h khng to ha ra c g li cng
khng c kh nng trong vic to ha, ngc li chnh bn thn h l to vt c
to ha ra. Sau c li hi h nhng ngi a Thn: "Ti sao cc ngi li ng
ng ha gia Allah ng to ha ra tt c vi nhng Thn Linh bt lc trong
vic to ha? Ti sao cc ngi li ng ng gia hai bn trong vic hnh o v
cu xin? Ti sao cc ngi va tn th Allah, va tn th nhng Thn Linh , va
cu xin Allah v va cu xin nhng Thn Linh ny ?" Allah chp vn h:
{XW Z Y XW V U T S z :
Th phi chng ng to ha (tt c) bng vi k khng to ta g hay sao?
Th ti sao cc ngi khng bit suy ngh ? Al-Nahl: 17.
Khi gp phi cu hi trn th nhng ngi a Thn b li v khng sao l
lun c na, nn mt s im lng v hi hn, nhng h khng chu khut phc, h
ngoan c bm ly nhng iu h cu , h ni: "T ng b t tin ca chng ti l
nhng ngi sng sut, hiu rng hn ngi ai ai cng tha nhn iu , ai ai cng
45
bit v nhng kt qu m h lm qu kh, h theo tn gio m chng ti
ang theo hin ti, lm sao h li l nhng ngi v kin thc, lc lm, m qung,
ngay c cha m ca Nabi , ca nhng ngi Muslim cng i theo tn gio ny m."
Nhng ngi Muslim p li ngi a Thn rng, h l nhng ngi lm
lc, khng hiu bit chn l cng nh khng c ai hng dn ng ng. Cu tr
li ny i lc c tnh cch qua nhng th d in hnh hoc qua nhng li phn
trong kinh Quran mt cch hm , khng trc tip, nhng cng c lc li trc tip
nh li phn ca Allah nh sau:
{XW z : -
Qu tht chng thy ng b t tin ca chng lm lc * C th chng li n n
chy theo bc chn ca h. Al-Soffat: 69 70.
Mc khc, nhng ngi a Thn dng phng cch da nt Nabi v
nhng ngi Muslim rng: "Cc ngi lm tn hi n danh d Thn Linh ca
chng ti, v cho rng Thn Linh v dng khng tc hi g, ri cc ngi s thy,
Thn Linh s m hi v git cc ngi". Nhng li e da ny khng ch xy ra mi
y m n cng xy ra vo thi ca nhng v Nabi trc kia, nh c Allah nhc
li:
{XW HG F E D C B A z :
Chng ti cnh co cc ngi v vic xc phm n Thn Linh ca chng ti.
Hud: 54.
p li li e da ca nhm a thn l dn chng cho h thy s tht m
chnh mt h nhn thy ngy m: "Cc ngi hy nhn nhng Thn Linh bc
tng ca cc v, sut ngy sut m, h c ngi hoc nm mt ch m khng h
nhc nhch di chuyn i y i c, hoc khi b ai ng n, h khng t bo v
h c, lm sao nhng bc tng c th bo h hoc che ch ban b cho ngi
khc c. Vy lm sao nhng bc tng c th hi chng ti, nhng ngi
Muslim c ?
{XW
z :
H chng (nhng Thn Linh) c chn i hay c tay nm hay c mt
nhn hay c tai nghe chng? Hy bo h (Muhammad): Cc ngi hy cu
xin nhng Thn Linh ca cc ngi ln k hoch chng li Ta, v ch cho Ta
ngh x hi. Al-A'rof: 195.
Ngoi ra, Allah cn a ra vi th d in hnh trc tip cho nhng ngi a
Thn, qua li phn ca Ngi nh sau:
{ X W Q P O N M L K J I H GF E D C B A
_^]\[ZYX W V U TS R z :
Hi nhn loi! y l mt th d trnh by cho cc ngi, hy lng nghe cho
k: Qu tht, nhng Thn Linh m cc ngi cu nguyn ngoi Allah s khng
46
bao gi to ra c mt con rui du chng c hp lc vi nhau lm chuyn
v nu con rui c git tha i mn g ca chng th chng cng s khng
th gic ly vt y li. (Thy khng) k van cu cng nh k c cu u bt
lc nh nhau. Al-Haj: 73, Allah t th d khc:
{XW | { zy x wv u t s r q p o
cba`_~} z :
Th d v nhng ai tn th nhng Thn Linh khc thay v tn th Allah chng
khc no hnh nh ca con nhn t ging t lm nh. V tht s rng mng
manh nht, yu t nht trong cc loi nh l nh ca con nhn, v nh chng
bit iu . Al-Ankabut: 41, c s ngi Muslim lm cu th t v s hn yu
ca nhng thn linh h ang tn th, ngha nh sau:
Thng g m li b con co i ln u
C g nhc nh cho bng b con co i ln u
S i thoi gia ngi Muslim v nhng ngi a Thn a n cc din
b tc v nhm a Thn, h khng cn li l no bin minh cho Thn Linh ca mnh
na. T h dng nhng li l thiu vn ha v gt gao i vi ngi Muslim,
i khi h cn chi n Allah. Trong gio l Islam cm ngi Muslim to nn l do
hay c hi cho ngi khng c c tin chi mng Allah, qua li phn nh sau:
{XW ~ } | z :
V (hi nhng ngi Muslim) ch mng nhic nhng ai cu xin van vi ngoi
Allah, bi v do thiu hiu bit h s mng nhic Allah tr li tr th. Al-An-
a'm: 108.
T , nhng ngi a Thn tr thnh hung bo hn, h tm mi cch
ngn chn con ng tuyn truyn tn gio. i vi nhng ngi lnh o cm
quyn bt u hnh h nh p nhng ngi theo Islam nm trong tay h v trong
b tc ca h, k tip h tp chung mt s ngi i n gp ng Abu Tolib gy p
lc buc ng phi ngn cn khng cho Rosul truyn b Islam na.

. - :
3.5- Hnh h nhng ngi Muslim.
Nhng bin php m nhng ngi a Thn dng hnh h, tra tn ngi
Muslim tht s rt d man nh trng hp ca:
* ng Bilaal bin Robaah l n l thuc quyn s hu ca ng Umaiyah
bin Kholaf Al-Jamhy. ng Umaiyah ct dy thng vo c ng Bilaal ri cho bn
tr ko i nh th vt trn con ng trong thnh ph, xong dt n bi ct trng
hnh h, trong khi ng Bilaal lun ming tht Ahad Ahah ngha l (Allah
duy nht, duy nht). Khi tra nng thit gt h Bilaal nm nga trn ct nng ri
t ln ngc ng cc tht to v li nng, ri bun li da rng: "Nu my tip tc
theo o ca Muhammad th my s nh th ny n cht, cn mun sng th hy b
i tn gio v tr v tn th Al-Lat v Al-U'zza." Nhng ng Bilaal ch lun
ming tht ln ch: Ahad Ahah ngha l (Allah duy nht, duy nht). Mt hm,
47
ng Abu Bakr i ngang qua thy ng Bilaal b hnh h nn mua ng li ri tr
t do v Allah.
* ng A'mir bin Fuhairoh b h hnh h n ni mt i l tr, ng
khng bit ng ni g.
* ng Abu Fakihah tn tht l Aflah l n l thuc quyn s hu ca
dng tc Abdul Daar, c mi bui tra nng tht gt h kha vng st vo chn v
cho ng mc qun o bng st ri ko ng ra phi ngoi ct nng, cha ht h cn
t ln lng ng mt tng to n khng cn nhc nhch g c, c th h phi
nng ng n mt c l tr, khng cn bit g. ng b hnh h nh vy cho n khi ly
hng ln th nh n Habashah. C ln ng b ct chn li v phi nng cho n khi
bt tnh m ai cng tng ng cht. Khi ng Abu Bakr i ngang thy th chuc
mng ng li ri th t do v Allah.
* ng Khabbaab bin Art l mt t binh trong thi tin Islam c b Um
Ammaar bint Sib Al-Khoza-i'yah mua li, ng hnh ngh th rn. Khi ng vo
Islam b ch nhn hnh h bng nhiu cch dng nh: dng la t, dng st nung
chm ln lng ng ng bc b, ph nhn Muhammad . Nhng hnh pht
khng h lm ng s hi, ngc li lm c tin ng tng v vng thm. Ngoi ra,
ng ta cn b nhng ngi a Thn khc hnh h bng cch ct c, nm tc v ko
i, xong nm vo l than nng n t cc tht nng ln ngc ng n khi khng
cn c ng c na.
* B Zunairoh Um Rumiyah t khi theo Islam b b nhng ngi a Thn
hnh h bng nhiu cch cho n khi b b m la. H ni: "B thy cha, thn
Al-Lat v Al-U'zza lm m mt b." B tr li: "Khng, th c Allah lm chng,
y l mun ca Ngi ch khng ai lm hi ta c, nu Ngi mun s ban cho ta
sng mt li". Qua ngy hm sau Allah cho b sng mt li, khi nhng ngi
Quraish li ni: l do ba ngi ca Muhammad lm nn.
* B Um U'bais thuc n l dng tc Zuhroh, t khi theo Islam b b hnh h
rt d man bi ng ch Al-Aswad bin Abdu Yaghuth mt ngi chng Rosul mt
cch hung bo nht trong thi gian truyn b ca Rosul .
* N n l ca A'mr bin Mu-ammil thuc dng tc A'dy b b ng U'mar
bin Al Khottob hnh h lc ng U'mar cn l ngi a Thn. ng thng nh
p b cho n ngt i mi ngng, c khi b hnh h tht au n, ri ng cn da l
nu khng b o Islam th s hnh h thm na. Nhng b khng s v tr li l:
"Allah s hnh h ng nh ng hnh h ti".
* Hai m con b Al-Hindiyah l n l thuc dng tc Abdu Daar, hai m con
thuc s n l b hnh h nh p khi vo Islam.
Nhng n l ny c ng Abu Bakr chuc li v tr t do cho h v Allah
ging nh ng chuc Bilaal, A'mir bin Fuhairoh v Abu Fakihah. Cha Abu Bakr
ng Abu Quhafah thy hnh ng ny ca con nn khin trch v ni: "Cha ch
thy con mua v th t do cho ton l nhng ngi n l yu th, nu con mua v th
nhng ngi mnh khe l cha cm con." ng Abu Bakr p li cha: "Con ch
lm v Allah," nn Allah truyn xung nhng dng kinh khen ngi hnh ng cao
c ca ng Abu Bakr v h nhc nhng k th ca ng:
{ X W I H G F E D C B A z : -
48
Bi th, Ta cnh co cc ngi v ngn La chy d di (ca Ha Ngc) *
Khng ai b nng (t) trong ngoi bt hnh nht * H l nhng tn ph
nhn s tht v quay mt b i. Al-Layl: 14 16, on kinh ni v ng Umaiyah
bin Kholaf v nhng thuc h ca ng, Allah phn tip:
{ X W \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J
a ` _ ^ ] z : -
V i vi ngi ngay thng s Allah s c gi xa khi ha ngc * H l
ngi b th ca ci ca mnh nhm ty sch (bn thn) * V h khng i hi
mt ai p li (hay tr n) v n hu y ban cho * M ch mong tm Sc Din
Hi lng t Thng y, ng Ti Cao * V y s sm c hi lng. Al-Layl:
17 21, on kinh ny Allah khen ngi ng Abu Bakr v nhng ngi Muslim
c ng mua th cho t do.
* ng A'mmaar bin Yaasir v cha m ca ng b hnh h, h l n l ca
dng tc Makhzum v ngi cm quyn trong dng tc Makhzum ny l ng Abu
Jahl. Gia nh ng A'mr b mang ra thung lng Abtoh hnh h bng ct khi nng
ln do nng. Lc Rosul i ngang qua thy h ang b hnh h v an i vi li:

: ))
((
Hi gia nh Yaasir hy kin nhn chu ng, ni hn ca cc ngi l Thin
ng, cu xin Allah tha th cho gia nh Yaasir.
Cha ca A'mmaar ng Yaasir bin A'mir bin Malik Al-A'nasy Al-Mazhajy b
hnh hnh n cht. Cn m ca A'mmaar l b Sumaiyah bint Khoiyat thuc n l
ring ca ng Abu Huzaifah Al-Makhzumy. B cao tui li yu m, nhng cng
b Abu Jahl hnh h bng cch m cy lao vo ca mnh ca b, v b l ngi ph
n u tin hi sinh trn con ng xy dng Islam ca Allah.
i vi ng A'mmaar b h hnh h mt cch d man bng mi phng
cch: c khi vo tri nng gay gt h mc vo ngi A'mmaar chic o gip bng st
ri em ra phi nng, i lc h em ra t trn cc to nng, i lc li nhng u
vo thau nc n khi ng chu ng khng ni nn tht ra nhng li thun tin
cho nhng ngi a Thn ng hnh h na, nhng trong lng th vn gi nim tin
duy nht Allah, nn Allah phn nh sau:
{XW { z y x w v u t s r q p o n m
d c b a ` _~}| z :
Ai tht ln li ph nhn Allah sau khi tin tng do b p buc nhng trong
tm khm hy cn vui sng vi c tin, cn k no v ngc tuyn b ph nhn
(Allah) th s b trc ln u gin d ca Allah v s chu mt s trng pht gh
gm. Al-Nahl: 106.
* ng Mos-a'b bin U'mair b hnh h ch v theo Islam. Vo thi , ng
l mt cng t ln ln trong gia nh sung tc giu c, khng thiu iu g. Nhng t
khi theo ting gi v chp nhn Islam, ng b m ng ngn cm tt c khng cho
n ung, khng cho tin, b ui ra khi nh nn tr thnh ngi ngho kh thiu
thn mi iu. T lm cho ln da trng tro sch lng tr thnh ln da rn.
49
* ng Suhaib bin Sinaan Al-Rumy b hnh h n mt l tr khng bit mnh
ang ni g.
* ng Uthmaan bin Affan b hnh h sau khi ng i theo Islam, ng b
ngi bc hnh h bng cch ct li vi nhng l ch l kh ri em hung khi cho
ngp th v bng c da.
* ng Abu Bakr v ng Tolhah bin U'baidillah v c s ghi l hai anh
em Uthmaan bin U'baidillah v Tolhah bin U'baidillah b Nufal bin Khuwailid Al-
Adawy hnh h bng cch ct hai ngi dnh chung li vi nhau ngn cm hai
ngi ny hnh l Solah v truyn b tn gio. Nhng h khng chng i tr th m
vn hnh l Solah trong mi trng hp cho php, nn hai ngi c gi l ngi
cng b ct dy thng.
Mi ln ng Abu Jahl nghe nhng ngi no c ting tm v a v trong
Quraish vo Islam th ng tm mi cch ni xu, nhc m v bun li hm d s b
nguy him n tnh mng v ti sn. Cn i vi nhng ngi ngho c a v tht
trong x hi th ng hnh h mt cch trc tip hoc gin tip do nhng thuc h ca
ng thi hnh. Tm li, hu nh a s nhng ngi theo Islam vo thi u tin, t
nhiu u b nhng ngi a Thn hnh h d trn tinh thn hay vt cht.
Trn l nhng s i u chng i nhng ngi yu th trong x hi, ngc
li i vi nhng ngi c thanh danh, c a v trong x hi vo Islam th h khng
dm i ph mt cch trc tip nhng h tm mi cch chia ly, cch bit v to s
bt bnh trong b tc b b tc ty chay ra khi gia nh h hng m mt i th lc
v thanh danh.

. - .
3.6- a v ca Rosul i vi nhng ngi a Thn.
i vi a v ca Rosul trong tnh th , ai cng bit qua v gia ph thn
tc ca Ngi. Trn phng din tnh ngi, Allah ban cho Ngi mt tm lng
nhn i, thch m nhn s au kh, bun b ca ngi khc, chia s mi iu bt
bnh vi mi ngi v lun tranh u cho l phi v cng bng nn khng ai coi
Ngi l k th c. Tuy nhin, trn phng din o gio th b ngi chng i
ganh ght, nhng h khng dm ng chm trc tip vi Rosul v cnh Ngi c
ngi bc l ng Abu Tolib bo h. Qua thanh danh a v cao trng ca ng Abu
Tolib chng nhng ngi Quraish k c ton th ngi Arp ai ai cng knh n ng,
do h trnh ng chm trc tip vi Rosul . Nhng khng v th m h b qua,
h dng phng cch va ngt va gt to p lc cho ng Abu Tolib mun ng b
ri a chu, h thng tay ngn cn con ng truyn b ca Rosul .

. - _ :
3.7- Cuc i cht gia ng Abu Tolib v Quraish:
Mt s v lnh o ca Quraish hp nhau li n gp ng Abu Tolib v ni:
"Chu ca ng nhc m Thn Linh, tn ngng ca chng ti, ch trch t tin,
ng b, cha m ca chng ti l ngi ngu dt thiu hiu bit, nn chng ti n y
xin ng hy ng bn cnh chng ti, che ch cho tn gio ca ng b m ng
50
l mt trong nhng ngi theo t xa n nay, hoc ng hy b ri chu ca ng
chng ti x l."
ng Abu Tolib tr li h mt cch kho lo v t nh nn h b v v
t do cho Rosul truyn b tn gio do Allah truyn xung cho Ngi.

. - _ :
3.8- Quraish cnh co v hm da ng Abu Tolib:
Nhng ngi cm u ca Quraish khng cn kin nhn c thm na, v
mi ngy li c thm ngi theo Islam, ting tm v s truyn b bnh trng Islam
ca Nabi lm cho h lo s, nn h n gp ng Abu Tolib v ni: Hi Abu
Tolib, ai cng bit ng l ngui c a v trong chng ti, l ngi cao tui m
chng ti knh trng, chng ti tng yu cu ng can thip vi a chu ca ng,
nhng ng khng lm m cho chu ng tip tc tung honh, ch trch Thn Linh,
ch bai t tin ca chng ti. Ngay by gi chng ti cnh co ng v vic ny nu
khng can thip th s c ngi thit mng trong i bn. Sau h b i.
Sau khi b cnh co v hm da, ng Abu Tolib cho gi Nabi n v ni cho
Nabi bit nhng g Quraish ni v ng ni thm: Chu ! Chu hy bn
thn chu v bc c yn c khng, chu ng lm g qu ng bc s bc s
khng c kh nng gip chu c. Khi Nabi thy bc mnh c v lo s v yu
th trc s e da , Ngi ni:

: ))
((
Hi bc thn yu ca chu! Chu th c Allah lm chng, cho d h c em
mt tri xung t ln tay phi ca chu v mt trng bn tay tri ca chu v
ku chu ngng truyn b, chu s khng ngng cho n khi Allah ban s
thnh cng hoc chu phi hi sinh. Sau hai bc chu cng nhau khc v ng
Abu Tolib thy chu mnh qu can m v cng quyt, nn khng cm lng c
m tht ln: Hi chu yu qu ca bc, hy c lm theo nhng g chu mun, bc
th c Allah lm chng, bc khng bao gi cho ai hi chu c c.

. - _ :
3.9- ngh l lng ca Quraish v s t chi ng nghnh ca
Abu Tolib:
Quraish thy s cnh co v e da ca h vi ng Abu Tolib khng hiu qu,
ngc li Rosul vn tip tc truyn b v Abu Tolib vn c tip tc ra mt bo v
nn h hiu c rng Abu Tolib sn sng i u chng li Quraish bo v
che ch cho a chu ca ng. Quraish tn rt nhiu thi gian hp nhau tm cch
ngn chng, cui cng h thng nht nhau trn mt l tng rt l lng. H n nh
ng Abu Tolib cng vi mt cu thanh nin tn l A'mmaaroh bin Al-Waleed rt
khi ng tun t, p thuc gia nh qu tc c ting tm nht trong qun chng
Quraish. H ni vi ng Abu Tolib: Hi Abu Tolib! hy nhn ly cu thanh nin
51
ny, ng c ton quyn dy d, nui nng v ly lm con nui ca ng v giao li
cho chng ti Muhammad chu ca ng, Ngi ch trch ch bai Thn Linh ca
chng ti, chia r cng ng v xc phm n t tin chng ti chng ti git
n, chng qua y l mt mng n mt mng.
Abu Tolib p li li chng: Th bi Allah chng gim, tht t hi lm sao
cho vic thng lng, ngh ca cc ngi. Cc ngi a con cc ngi cho ti
nui nng, ri bt ti trao chu ti cho cc ngi git n! Khng, khng bao gi c
chuyn .

. - :
3.10- Nhng cch i chi Rosul :
Quraish cm thy s tht bi ca h i vi vic thuyt phc, thng lng
n cnh co Abu Tolib hon ton khng mang li kt qu g. H bt u tm phng
cch i chi thng vo Rosul v gia tng vic hnh h nhng ngi theo o.
Nhng d sao, vi a v ca Muhammad trong qun chng v nht l i
vi thn tc trong hng ng Quraish, h cng d dt khng dm trc din v phi
nh nhng ngi c a v thn tc ngang hng vi Rosul m hnh hung Ngi.
Nhng ngi ng ra hnh hung Nabi trong dng tc l Abu Lahab, Al-
Hikam bin Abu Al-O's bin Umaiyah, U'qbah bin Abu Mu-i't, A'dy bin Hamro Al-
Thaqofy v Ibnu Al-Osda Al-Huzly, h l nhng ngi lng ging ca Rosul . Mt
trong nhng ngi ny nm nhao ca con d, con cu ln mnh Ngi khi Ngi
ng hnh l Solah. K khc th cht d vo thng nc ri xch n trc ca
nh ca Ngi v ni: Hi con chu ca dng tc Abdu Manaaf! Ti sao li c th
lng ging nh th ny ? Sau h nm cht d trn ng m Ngi thng i.
ng Umaiyah bin Kholaf mi ln gp Rosul th bun li th bo, tin
nht h nhc thanh danh v a v ca Rosul .
Ngi anh (em) khc l Ubai bin Kholaf l ngi e da s git Rosul v
ni vi Ngi nh sau: Hi Muhammad, ta c trong tay cy roi v con nga chin
u, hng ngy ta nui v tp nh chun b git Ngi y! S hm da, hung
bo n mc Rosul phi p li l:

: ))
((
Ngc li, ta s git ngi, Insha Allah. v s tht l th Rosul git Ubai
bin Kholaf trong trn Uhud sau C ln, Ubai bin Kholaf em mt khc
xng kh ri nghin nt nm trn tay n thi vo mt Nabi .
C ln ng Uqbah bin Abu Mu-i't ngi nghe Nabi ni chuyn. S vic n
tai Ubai l bn ca Uqbah lin qu trch bn v ri yu cu Uqbah phi nh vo
mt Rosul , th l Uqbah lm theo yu cu.
i vi Abu Lahab, ng l ngi u tin hnh hung v tm cch hi Nabi
t ngy Nabi bt u truyn b. Ngy xa, trc khi Rosul nhn lnh s mng
hai a con trai ca Abu Lahab l U't-bah v U'-tai-bah ci hai ngi con gi
ca Rosul l Roqoiyah v Um Kulthum. Abu Lahab ni vi hai a con: u
ca ta v u ca hai con khng th sng chung nh, nu hai con khng li d hai c
con gi ca Muhammad. V ca Abu Lahab cng ni: Hy li d hai a con gi
52
v chng l k phn o v th hai a con trai li d hai ngi con gi ca
Rosul .
V ca Abu Lahab l b Um Jameel Arwa bint Harb l ngi n b hung c,
tm mi cch hnh hung v chng chi vi Rosul . B gom gp nhng nhnh
cy c gai em ri trn ng m Rosul thng i li vo ban m. Th l Ngi
v bn hu khc dm ln nhng cy gai .
Khi b nghe Allah truyn xung cu kinh:
XW { | { z y x z :
i tay ca Abu Lahab (ngi chng i Nabi Muhammad) b hy dit v y
cng b dit vong. Al-Masad: 1. B nm trong tay v i tm Nabi tr th. Lc
Rosul ang ngi cng ng Abu Bakr ti Ka'bah, b tin thng ti nhng ch
gp mi Abu Bakr v b b Allah che mt b li khng cho nhn thy Rosul , b
hi ng Abu Bakr: Ngi bn ca ngi u? Ta nghe c l ng y c
truyn xung li s nhc ta, th bi Allah, nu ta gp N, ta s nht nhng cc ny
vo ming n. Nh cc ngi bit, ta khng phi l ngi tm thng, ta cng c th
lm th nh cc ngi c m.
Sau b b i. Khi ng Abu Bakr hi Rosul : Tha Rosul ca Allah,
Ngi c thy b ta khng? Sao b ta khng thy Ngi? Rosul tr li:

: ))
((
B ta khng thy c Ta u bi Allah che khut i mt ca b y.
Mt trong nhng cch m Quraish dng h nhc Rosul l thay v h gi tn
Rosul l Muhammad (ngha l: c khen ngi), h li gi l Muzammam (ngha
l: b ch bai) v mng chi Ngi rt thm t. Nhng Allah ng ra bo v, xua
ui ht nhng li l xu bi h gi Nabi l tn Muzammam trong khi Ngi
l Muhammad c ngi ngi khen ngi.
Al-Akhnas bin Shareeq Al-Thaqofy cng l ngi tng h nhc Nabi .
Abu Jahl l ngi ganh ght Rosul v tm mi cch chn ng con ng
truyn b Islam nhiu nht. ng ta dng mi th on tin, hung d i ph
vi Rosul . Ngay c vic cm khng cho Ngi hnh l Solah v cn tuyn b l
khi no thy Ngi hnh l solah s cho mt bi hc thch ng. C ln, Rosul
ang hnh l ng ta n bp c Rosul gn nh tt th v cn hm da mi iu v
ni nh c nhc trong Qur'an:
{XW e d c b a i hgf z : -
Ch thit than cho ngi thi (Muhammad) * Chc chn ch thit thn cho
ngi thi. Al-Qiyamah: 34 35. ng ni tip: "Nh ngi gim hm da ta h
Muhammad. Ta th, nh ngi cng nh Thng ca ngi cng khng lm
c g ta, qu tht ta l ngi hng mnh nht x s Makkah ny."
C ln ng Abu Jahl ni vi bn b ca ng: Khi no gp Muhammad cc
ngi c th nm ct bi vo mt n c khng ? H ng tr li: Chng ti s
lm theo lnh ca ng. ng thm: Ta th bi Al-Lat v Al-U'zza, khi gp
Muhammad ta s p ln c v nm ct bi vo mt N. Khi Rosul bc vo
Masjid (thnh ng) hnh l Solah nh thng l, thy vy ng Abu Jahl bc
53
n thc hnh li ha. Nhng khng ri khi nhm bao lu th ng quay tr li
vi sc mt v b dng hon ton thay i, c nhm hi: C chuyn g vy hi Abu
Al-Hikam ? ng ta p: Qu tht, gia ti v Muhammad c mt h la v nhng
chic cnh rt kinh khng. Rosul k:

: ))
((
Nu ng ta n gn Ta hn na th thin thn v ly ng ta v x xc ra
tng mnh nh.
ng U'qbah bin Abu Mu-i't trong s ngi giu ct, hnh h Rosul . Mt
hm, Rosul ang hnh l Solah ti Ka'bah gn ni Abu Jahl v ng bn ang
ngi, trong s h c ngi ln ting thch : "Ai dm mang b lng ca con lc
nh ca ng A n t ln u Muhammad khi N ang ci ly." Mt k bt hnh
nht trong nhm U'qbah bin Abu Mu-i't ng thi hnh. ng ch khi Nabi ci
ly lc hnh l Solah ri t b lng d ln c Ngi, nhng ngi cn li ly
ci r ln mt cch thch th. Rosul vn ci ly khng ngi dy n khi Fatimah
con gi ca Ngi i ngang qua thy vy lin chy n ko v sau lng, khi Rosul
mi ngi dy c v ni:

: ))
((
Tha Allah! Xin Ngi trng pht Quraish. Nhng sau Ngi cht ngh li l
li nguyn cu ni mnh t thing ling ny rt hiu nghim, v khng phi tt c
dn Quraish u xu nn Ngi nu ch danh nhng ngi chng i kch lit m
cu xin vi Allah trng pht h. V ri nhng ngi u b git trong trn Badr.
Nm ngi cm u chng i, ch nho Nabi mt cch hung bo nht
l: Al-Waleed bin Al-Mughiroh Al-Makhzumy, Al-Aswad bin Abdu Yaruth Al-
Zuhry, Abu Zam-a'h Al-Aswad bin Abdul Muttolib Al-Asady, Al-Harith bin Qois
Al-Khoza-y' v Al-O's bin Wa'-il Al-Sahmy. Allah thng bo cho Thin S ca
Ngi rng Ngi s trng tr nhng ngi mt cch thch ng nh sau:
{XW X W V U z :
Chc chn rng TA (Allah) tha sc gip Ngi (Muhammad) chng li
nhng k nho bng . Al-Hijr: 95. Sau Allah trng tr h rt thch ng
li cho hu th rt nhiu bi hc:
i vi Al-Waleed b trng mi tn bn lc khng gy c g c nhng b i
Thin Thn Jibreel dng tay ch vo vt thng gy nhim c ko n
my nm sau mi cht.
i vi Al-Aswad bin Abdu Yaruth b i Thin Thn Jibreel ch vo
u gy l lot v do vt thng . C s ghi li cht do b trng c. Trong mt
phin bn khc li ghi rng i Thin Thn Jibreel ch vo bng ng ta gy sng
ty ri ng cht trong s au n.
i vi Al-Aswad bin Abdul Muttolib ta cng con hnh hung, chng i
Rosul mt cch d man, n khi khng cn chu ng ni Rosul cu xin vi
Allah rng:

: ))
((
54
Tha Allah! Xin Ngi hy tc ly i mt v to nim bt hnh cho ng ta
qua con ci ca ng ta. Sau Aswad b i Thin Thn Jibreel nm gai
vo mt lm cho m la v b con ca ng l Zama-a'h bn tn n cht.
i vi Al-Harith bin Qois b sng bng rt to n chy nc vng v phn
tro ra ming, c nh vy n cht.
i vi Al-O's bin Wa'-il c ln ngi ln mt cnh cy ngh mt v b gai
m vo gt chn. Cht c t ci gai lan dn ln n u v cht bi cht c
ny.
Trn y l vi cu chuyn in hnh v nhng ngi chng i hnh h
Rosul v nhng ngi Muslim lc mi bt u truyn b Islam. Qua s chu ng
m ngi Muslim phi i ph vi s chng chi ca Quraish, Rosul a ra hai
gii php nh sau:

. - :
3.11- Ngi nh Arqom:
1- Phng thc th nht: Trc tin Rosul chn ly nh ca ng
Arqom bin Abu Arqom lm tr s hi hp, hnh l v l ni trao di, hc hi. Ni
ny kn o nm ngay chn ni Al-Sofa xa lnh khi nhng i mt t m ca nhng
k xu. Nabi thng n gp nhng bn hu ca Ngi ni ny mt cch kn
o, t ai n. H n c nghe Ngi truyn li kinh Quran, gii thch cho
h ngha v Islam, v bn v nhng g lin quan n tng lai Islam. Nh trnh
c rt nhiu gi go xu xy ra nu hp mt mt cch cng khai. Ring c nhn ca
Nabi th Ngi hin ngang hnh o v truyn b gia hng ng ngi a Thn,
Ngi khng gy chin cng nh khng to s bt cng vi ai, khng t cao, t i,
khng chng i ai, ch tun theo lnh ca Allah m truyn b gia ngi tin tng
v ngi bt tin. y chnh l s sng sut tinh thng ca Allah rng sau ny vo
ngy phn x khng mt ai vin l do l khng c ai n thng bo hay khuyn co
g c.

. - :
3.12- Ly hng i Habashah:
2- Phng thc th nh: Rosul ra lnh cho nhng bn hu ca Ngi i t
nn Habashah (Ethopia) sau khi bit chc chn rng c vua Al-Najashy rt
cng minh, khng hi mt ai, khng n p mt ai.
Vo thng Rojab (thng 7 lch Islam) nm th 5 sau khi nhn c s mng,
mt s ngi Muslim ly hng t u n Habashah gm c mi hai n ng v
bn n b, ngi cm u phi on l con r ca Rosul ng U'thmaan bin Affaan
cng vi v l b Ruqoiyah con ca Rosul . H l hai ngi u tin trong gia
nh Nabi ly hng tnh t sau cuc ly hng ca Nabi Ibrohim v Nabi Lut .
H ri Makkah mt cch m thm, kn o trong mn m, i t t n cng
Sha-i'-bah nm pha nam Jeddah (thuc rp X-t). Do mun ca Allah, h
tm c hai chic thuyn bun v h ln thuyn n Habashah.
55
Khi Quraish nghe c tin ny, h hoang mang v gin d nn vi sai ngi i
tm nhng ngi ly hng bt tr v Makkah nhm hnh h h, h s m xa
lnh khi tn gio Islam. Nhng Allah an bi cho nhng ngi ly hng nn h
ri khi cng mt cch an ton v ang lnh nh ngoi bin. Nhng ngi ui
theo khng kp, tr v Makkah vi s phn n v lo lng nhiu hn.

. - :
3.13- Nhng ngi a Thn qu ly khi thy ngi Muslim qu
ly lc xng c chng Al-Najm:
Vo thng Romadon (thng 9 lch Islam) nm th 5 sau khi nhn c s
mng tc sau khi nhng ngi Muslim i t nn khong hai thng, Rosul bc vo
Masjid Al-Harom Makkah, lc c mt hu nh y nhng ngi Quraish t
hng ng giu c n bnh dn. Khi Allah truyn xung chng kinh Al-Najm
nn Rosul ng dy gia h v c ln nhng li phn ca Allah cho h nghe. H
cha tng nghe li l no tuyt vi nh vy nn h qun i hin ti m b li cun
bi li Kinh . Tng ngi mt trong h tm cho mnh ch ng lng Rosul
xng c Qur'an, h im lng nh t cho n khi Rosul c ht chng Kinh m
h u chm ch lng nghe mt cch m say v Rosul c n cu Kinh cui
cng:
{XW { z y x w z :
Thi cc ngi hy qu ly Allah v th phng ring Ngi. Al-Najm: 62. Rosul
qu ly v tt c mi ngi c mt ng qu ly theo khng mt ai t kim sot
c bn thn mnh.

. .
ng Abdullah bin Mas-u'd k: Khi Nabi c xong chng Kinh Al-Najm th
Ngi qu ly (theo lnh ca Allah), ngay lp tc tt c mi ngi c mt ti
ng qu ly theo. Trong c mt ngi khng qu ly m ch dng tay ly vi
vin hoc nm t a ln mt y v ni: Vi ti by nhiu ri. ng
Abdullah bin Mas-u'd k tip: Ti thy ng ta cht trong Kafir (s bt tin)." Hadith
do Al-Bukhory ghi li. Ngi chnh l Umaiyah bin Kholaf b git trong trn
Badar.

. - :
3.14- Nhng ngi ly hng tr v Makkah:
56
Tin tc trn c lan truyn nhanh n Habashah nhng sai s tht, n rng:
tt c nhng ngi Quraish vo Islam. Do , khi nhn c tin mng ny, nhng
ngi t nn vi v thu dn hnh trang tr v Makkah vi tinh thn phn khi, vui v
nhng khi cch xa Makkah khong mt gi i b th nghe c tin tc chnh xc.
Lc , c ngi quay tr v Habashah c ngi ln vo Makkah mt cch m thm,
hoc nh thn nhn che ch tr v.

. - :
3.15- S ly hng ln th nh i Habashah:
Nhng ngi tng qu ly cng vi ngi Muslim t ra rt hi hn cho ln
qu ly nn tng cng p lc hnh h mnh thm nhng ngi Muslim ng
thi nhn c tin c vua Al-Najashy tip n v chiu i nng hu nhng
ngi i t nn th Quraish cng bc tc hn. Thy tnh hnh cng thng v kh khn
cho nhng bn hu ca Nabi , Ngi ra lnh cho nhng ngi Muslim ra i t nn
ln na n Habashah. Ln t nn th hai ny gm tm mi hai hoc tm mi ba
n ng v mi tm ph n i theo v ln ny, h gp nhiu kh khn hn ln u
tin v Quraish v theo di tng hnh ng, tng bc i ca ngi Muslim.
Nhng khng v th m ngi Muslim li khng khn ngoan t chc i c. Ngc
li, h tm mi cch i n Habashah mt cch an ton.

. - :
3.16- K hoch ca Quraish i vi nhng ngi t nn
Habashah:
Lm cho Quraish cng thm tc ti trong vic tht bi ngn chng nhng
ngi Muslim t nn n Habashah an ton bi ni h s c che ch v bo v
c t do hnh o. Quraish gi hai s gi ca h vi nhiu qu biu n xin c
vua Al-Najashy trc xut nhng ngi t nn tr v Makkah. l A'mr bin Al-O's
v Abdulloh bin Robi-a'h, lc by gi vn theo a thn gio.
Hai s gi n Habashah vi k hoch chu o, vn ton. Trc tin, h tm
cch bt lin lc vi nhng v ch thn ca vua tng qu cp, nh h gip ln
k hoch bin h tip trc mt vua. Khi hai ngi c hi kin vi c vua Al-
Najashy, h a qu ra biu ri hai ngi lin tha:
Bm c vua, c mt s ngi khng tt n x s ca c vua. H l
nhng ngi xu x chng ti. H t b tn gio ca h v n y khng v
mc ch theo tn gio ca c vua m li em n tn gio mi l k c chng ti
cng nh c vua cha h bit n. Do , nhng v lnh o ca chng ti thuc
ng b, ch bc v ngi thn ca nhng ngi t nn sai chng ti n xin Ngi
hy xt li m trc xut nhng ngi tr v qu chng ti xt x h.
Sau khi hai ngi pht biu xong th n lt nhng ch hu tip li ng h
hai s gi ny nh k hoch d nh.
57
Nhng c vua Al-Najashy l mt v vua cng chnh lin minh khng h nghe
mt bn ri phn x m cn phi c nghe t hai bn bit tn tng chn l. ng
mi nhng ngi Muslim n hi h cho r vn ,
Vua hi: Tn gio g mi l ca cc ngi ra sao m cc ngi b i tn
gio ca ng b, li khng gia nhp vo tn gio ca ta v cng khng theo bt c
tn gio no khc ?
ng Ja'far bin Abu Tolib i din cho nhng ngi Muslim tr li, ng ni:
Bm c vua, chng ti l nhng ngi sng trong thi k en ti, m m, th
phng nhng bc tng, n th vt cht, gy ra khng bit bao nhiu ti li xu
xa, quan h tnh dc ba bi, ct t quan h dng tc, i x xu vi hng xm,
mnh hip yu. Chng ti sng nh vy cho n khi Allah gi xung mt S Gi xut
thn trong chng ti, chng ti bit rt r v gia ph, s tht th, uy tn v ngha kh
ca Ngi Ny. Ngi ku gi chng ti n tn th Allah Duy Nht v t b i
tt c mi s tn th bt tng, si c truyn li t ng b t tin. Ngi ra
lnh chng ti phi tht th trong li ni, uy tn khi quan h, kt ni tnh ngha dng
tc, i x tt vi hng xm, trnh xa s xm phm n tnh mng ngi khc, cm
chng ti quan h tnh dc ba bi, khng c ni di, n chng tin ca tr m
ci, cm xm phm n danh d ca ph n trinh tit. Ngi ra lnh chng ti ch
tn th Allah Duy Nht khng c php t hp vi Ngi bt c g, Ngi ra lnh
chng ti phi hnh l Solah, xut Zakat bt buc, nhn chay v nhiu gio l
Islam khc chng ti tin tng vo Ngi v theo Ngi tr v tn gio ca Allah.
T , chng ti ch th phng Allah Duy Nht v khng ng ng Ngi vi bt c
Thn Linh no khc, chng ti khng lm nhng g Allah cm, lun thi hnh mi
lnh ca Ngi. V vy m qun chng ca chng ti chng i khng chp nhn
nn hnh h, n p, p buc chng ti phi b tn gio Islam mi ny m tr v
tn gio c ca ng b xa kia li. Do b n p d man khng cn ng sinh
sng nn chng ti mi t b qu hng n t nn trn qu hng c vua m
khng tm n ni no khc bi c vua l v vua rt mc lim chnh khng bt cng
vi ai. S tht l th bm c vua.
c vua Al-Najashy nghe qua nhng g ng Ja'far ni, vua yu cu ng Ja'far
xng c vi cu kinh Quran. p li yu cu ca vua ng Ja'far xng c
on gia ca chng Mar-yam. Sau khi nghe qua, vua Al-Najashy khc nc n n
t c ru, ngay c nhng ngi hu cn c mt u khc theo. n y c vua Al-
Najashy ni: Tn gio ca cc ngi v nhng g do Ysa (Gi-su) mang n c
xut x t mt ngun gc duy nht.
Sau ng quay v pha hai s gi ca Quraish v ni: Hai ngi quay v i.
Ta th bi Allah, ta khng bao gi trao h v cho cc ngi.
Ngy hm sau, A'mr bin Al-O's tu li vi nh vua l nhng ngi Mulsim
ni nhng li l v i v Ysa (Gi-su) con Mar-yam.
Nh vua cho mi nhm ngi Muslim hi v s vic. ng Ja'far p: Chng
ti xin lp li nhng g Thin S ca chng ti ni v Nabi Ysa (Gi-su): Ysa l
n l, l S Gi, l Thin S, l Rosul ca Allah, l mt linh hn v l li phn ca
Ngi ban cho trinh n Mar-yam.
c vua Al-Najashy ly cy gy t di t v vch mt ng di trn mt
t v ni: Nhng g Ysa v nh ngi ni u khng vt qua cy gy ny, cc
58
ngi hy yn tm m sng an nhn trong x s ca ta, ai xm phm n cc ngi
l k khn n, ai xm phm n cc ngi l k khn n, ai xm phm n cc
ngi l k khn n. Ta khng mun c tng si dy vng ri hm hi ai
trong cc ngi.
Sau c vua ra lnh hi li qu biu cho hai s gi ca Quraish. Hai ngi
ra v vi s tht bi ch. Ngc li, nhng ngi Muslim c an tm, vui v sng
qu hng m h c bo v v t do hnh o.

. - :
3.17- K hoch ca ngi a Thn.
Sau khi hai s gi ca h tht bi tr v t Habashah lm cho h cng thm
gin d mun tiu dit ton b ngi Muslim. Bn cnh Nabi vn tip tc
truyn b trong s che ch ca ng Abu Tolib. Mc d h nhiu ln cnh co v
hm da ng ta nn by gi Quraish khng bit lm sao hn chn ng ln sng
truyn o. C th h s dng cch trng pht v hnh h hung bo hn nhng ngi
nhp o? Cng c th h tm cch tranh ci v chn ng con ng tin ca
ngi Muslim? Cng c th h tm cch git Nabi mt cch an ton nhm dt
im ngi khi xng Islam. Nhng tt c nhng mc tiu trn khng to ra ch li
g cho h, li cng khng a h n mc ch. Ngc li, s dn n kt qu thm
bi hn v nhng hnh ng ca h nh sau:

. - :
3.18- S hnh h v tm cch git.
L ng nhin, sau khi khng thnh cng trong vic trc xut ngi ti nn
lm nhng ngi Quraish phn n cng thm phn n. H bt u tng cng p lc
hnh h i vi nhng ngi Muslim li v h ng trc tip n Nabi .
Trong nhng cu chuyn hnh h : c ng U'taybah bin Abu Lahab n gp
Nabi v ni: ng ta ph nhn vic:
{XW k j i hg f e d c z : -
(Jibreel) tin n gn * Xa bng khong cch ca hai cy cung hoc gn hn.
Al-Najm: 8 9. Sau , tin n gy hi Nabi x o Ngi, nh nc ming vo
mt Ngi nhng nc ming li vng ngc vo mt ng ta. Nabi cu xin vi
Allah:

: ))
((
Tha Allah! Xin Ngi hy gi xung y con c sn trong nhng con ch sn ca
Ngi. V ri trong chuyn i bun Shaam ca ng U'taybah cng on thng
bun dng chn tm ngh gia ng, bng xut hin con s t i vng quanh on.
Lm U'taybah ni: Th bi Allah, n s n tht ti nh Muhammad cu xin i
ph vi ti. Muhammad s git ti trong khi N ang Makkah cn ti th Shaam.
Khi m xung, nhng ngi ng hnh ng xung quanh ng ta ng ta nm
59
gia m bo v nhng con s t vn tha ng ta i c gia m ngi v lc m
khng h hay bit. Ri ng b git t .
Cn U'qbah bin Abu Mu-i't p ln vai Nabi khi Ngi ang qu ly
trong lc hnh l n ni hai mt ca Ngi b chm xung t nh mun li ra.
Tm li, nhng ngi a Thn hnh hung, nh p nhng ngi Muslim
v c Rosul bng rt nhiu cch mong sau ngn chn c s truyn bo o gio,
k c vic h tm mi cch git Nabi cho d mu c ra sau cng mc.
Mt hm, Abu Jahl ni vi qun chng Quraish: Muhammad n lm tn hi
n danh d t tin, Thn Linh ca chng ta, lm tiu tan nhng gic m, nhng
li ch ca chng ta. Ti th s khng bao gi tha th cho n, khi no ti thy n qu
ly lc hnh l ti s t ln u N tng m kh nng ti c th khing c.
Lc s c chuyn xy ra vi dng tc Mannaf, khi cc ngi s ng h ta hay
chng li ta ?" Nhng ngi c mt ng tht ln: Chng ti s ng h ng, ng c
thi hnh.
Vo sng hm sau, Abu Jahl em cc to n nh ng ta ni, khi
Rosul bc vo Masjid hnh l, nhng ngi Quraish th ng xa nhn hnh ng
ca ng Abu Jahl. Khi ng ta cm cc tin n gn Rosul ri t nhin, ng
ta quay lng v b i vi v mt ht hong, s hi, tay run run khng khing ni cc
m lm ri xung t. Nhng ngi Quraish c mt lin hi: Hi Abu
Al-Hikam (bit danh ca ng ta)! C chuyn g xy ra vy ? ng ta tr li: Ti
mun thc hin nhng g ta ni hm qua, nhng khi n gn Muhammad ti thy
nhng con lc khng l, c nhng chic rng nanh tht hung d bao quanh hn,
chng ch ta bc ti na l n tht ta nn ta b i.
Rosul ni:

: ))
((
l i Thin Thn Jibreel , nu ng y tin thm mt bc na l Thin
Thn chp ly ng ta.
Sau , cn c nhng cuc hnh hung tin hn na. Mt hm, nhng ngi
Quraish t tp nhau ch Al-Hateem bn v nhng th on tin nhm lm
nhc Rosul . Ngay lc Rosul bc vo Masjid Twwaaf vng quanh
Ka'bah, h ng ch xung quanh . Khi Ngi i ngang qua h th h nho bng
Ngi th hin rt r qua gng mt chng, nh th xy ra ba vng Tuwwaaf i
ngang h. Th l Ngi ngng li v ni:

: ))
((
Cc ngi c nghe Ta ni khng hi qun chng Quraish? Th bi ng nm
ly linh hn Muhammad Ta, Ta mang n cho cc ngi con vt git tht,
th m cc ngi li chm bim. Khi Ngi tht ln nhng li , nhng ngi
ng xung quanh im lng nghe ta nh trn u h c chim ang u, k c ngi
ngang tn nht trong h cng t v l php.
Ngy hm sau, h bn tn v nhng g xy ra ngy hm qua. Lc Nabi i
ngang h, h vi chy li tm ly Ngi v hi: C phi Ngi l Ngi cm chng
ti th nhng Thn Linh, bc tng ca chng ti khng ? Rosul tr li: Chnh
Ta y. Nghe xong h nh ti bi vo Ngi, ring U'qbah bin Abu Mu-i't lin
nho n dng o ca mnh xit c Rosul tht mnh. Khi Al-Suroikh thy vy
60
chy n bo vi ng Abu Bakr rng: Bn ca ng ang b nn. ng Abu Bakr
chy n nm ly i vai U'qbah x ra v m , chng cho Nabi v ni:
Ti sao cc ngi li nh p v mun git mt ngi ch ni ln Allah l Thng
ca ti. ng Abu Bakr va ni dt li h b mt Nabi qua sang nh p ng
Abu Bakr n ni ngi ta khng nhn ra mt my ng ta, u tc th ri b. Sau ,
nh dng tc Taym khing ng ta v nh h trong s bt tnh, mu me y mnh
cu cha, ai cng tng ng Abu Bakr s cht. Cho n chiu ti, ng mi tnh li
v cu u tin ng hi l: Sc khe ca Rosul nh th no, c b sao khng ?
ng c hi v i n gp Rosul , nhng mi ngi khng cho ng i v ng qu
yu. H em thc n cho ng dng nhng ng khng chu dng cho n khi no bit
tin v gp c Rosul mi thi. H ch n m khuya mi tm cch a ng Abu
Bakr n gp Rosul ang ti nh ca ng Al-Arqom. Khi thy Rosul vn
bnh an ng mi yn tm v n ung sau .
Sau khi b nh p tn nhn, ng Abu Bakr cm thy cuc sng hnh o
cng tr nn kh khn mi iu, ng lin tm cch i t nn Habashah. Khi ng i
n ni gi l Bark Al-Ghimaad gp ng Malik bin Al-Du-ghun-nah tc trng ca
b lc Al-Qoroh v nhng b lc nh khc gi chung l Al-A-ha-beesh (h l ng
minh vi b lc Al-Qoroh), ng Makik hi ng Abu Bakr v mc ch chuyn i.
ng Abu Bakr k li mi vic th ng Malik ni: Hi Abu Bakr, nu ti l ng th
ti s khng ra i, bi v ng l ngi hin lng, cht phc, thng gip ngi
hon nn, hiu khch, thit cht tnh ngha rut tht, lun bnh vc k yu th v l
phi. Chng ti l nhng ngi lng ging che ch cho ng, hy tr v nh m th
phng Thng ca ng ngay trn qu hng ng. Ri c hai tr v Makkah.
Va n Makkahh ng Malik bin Al-Du-ghun-nah ng gia qun chng Quraish
ni rng t nay tr i ng l s bo v ng Abu Bakr , Quraish khng ni g nhng
h yu cu ng Malik: "ng v ni vi ng Abu Bakr hy hnh o nh thi
ng c lm cng khai gia qun chng, v chng ti s ng ta lm h ph n, tr
em v nhng ngi yu lng trong chng ti. T , ng Abu Bakr tip tc hnh
o m thm trong nh ca ng mt thi gian, ri ng xy mt Masjid nh ngay
trong sn nh ng v hnh l Solah, c kinh Quran mt cch cng khai. Khi ng
Malik bin Al-Du-ghun-nah ln ting vi ng Abu Bakr l ng ha s che ch cho
ng Abu Bakr nu ng hnh o m thm. ng Abu Bakr tr li: Ti ch hi
long v s che ch ca Allah.
Bn tnh ca ng Abu Bakr rt di do tnh cm c mi ln c kinh
Quran, ng khng cm c nc mt. V vy, cch c gy s ch n
nhng ph n v tr con ngi a Thn lng ging v ng Abu Bakr cng b nh
p bi s vic .
Trong thi gian kh khn, khc nghit nht i vi Rosul v nhng ngi
Muslim th tnh hnh li thay i do bin c ln xy ra vi ngi Muslim. S thay
i ny em li s sng mnh lit thm cho tinh thn nhng ngi mi nhp o
v gy ra mt s khng hong ln trong hng ng Quraish. l s theo o ca
ng Hamzah bin Abdul Muttolib bc ca Rosul v s theo o ca ng U'mar bin
Al-Khottob .
. - :
61
3.19- Islam ca ng Hamzah .
L do ng Hamzah theo o: Vo mt ngy n Abu Jahl i ngang qua thy
Rosul ang ng ni Al-Sofa, ng tin ti dng cc p ln u Rosul lm
b u chy mu. Xong ng ngang nhin b i hp mt vi m Quraish gn
Ka'bah v vui ci qua hnh ng ca mnh. Trong lc s vic xy ra s vic c n
n l ca Abdulloh bin Jad-a'n ang ng trong nh gn ni Al-Sofa thy ht tt
c mi vic. Khng lu sau, ng Hamzah i sn tr v cung tn vn cn trn ngi
c n n l bo li nhng g xy ra cho Rosul . Khi nghe qua cu chuyn, ng
Hamzah ly lm tc gin v phng nga thng n ni ng Abu Jahl ang ngi v
ni: Hi k bt lng, dm hi n chu ca ta trong khi ta trn o ca N!,
ni dt li ng dng cy cung vo u ng Abu Jahl gy b u chy mu, khi
dng tc Makhzum v dng tc Hashim ng dy ra mt th ng Abu Jahl ni:
Dng li, hy b mt ng Abu A'mmaroh tc ng Hamzah bi chnh ti chi
chu ng ta vi li l rt kh nghe.
T , ng Hamzah tr thnh ngi Muslim bi li ni thun ming khng c
ch nh trong tim. Nhng Allah soi sng lng ng lm cho ng tr thnh ngi
Muslim kin nh, ngoan o. Trc kia, ng l mt trong nhng anh hng ni ting
ca Quraish, ai cng s v n tnh ng ta. Sau khi vo Islam, vi tnh bt khut
Rosul tng cho ng bit danh l S T ca Allah. ng vo Islam vo thng Zul
Hajjah (thng 11 lch Islam) nm th 6 sau khi Nabi nhn lnh s mng.

. - :
3.20- Islam ca ng U'mar .
Sau khi ng Hamzah vo Islam c ba ngy, th ng U'mar tuyn th
chp nhn Islam. Lc cha vo Islam, ng l mt trong nhng ngi i x kht khe
v hnh h ngi Muslim nhiu nht. Vo mt m n, tnh c ng nghe c Rosul
c kinh Quran lc hnh l Sola gn Ka'bah, ng bit l l chn l nhng vi
tnh tnh c chp, cng u, ng vn khng thay lng. Cho n mt ngy n, ng
hung hng cm kim i tm git Nabi . Trn ng i, ng gp ngi n ng n,
ng y hi: Hi U'mar! ng i u vy ?
ng U'mar tr li: Ti i tm Muhammad git.
Ngi n ng hi: Nu ng git Muhammad th ng s i ph th no vi
dng tc Hashim v dng tc Zuhroh ?
ng U'mar tr li: Ti khng ng ng cng l ngi lc lm ?
Ngi n ng tip: Chng l ng khng mun ti bo cho ng bit mt
iu rt l th, rt ngc nhin? l em gi v em r ca ng b lm lc.
Nghe vy, ng U'mar n n ni gin i thng v nh em gi v ngi em
r. Trong khi , nh c ta c ng Khabbaab bin Al-Art ang xng c cho hai
ngi h nghe chng Toha, nghe c ng tnh ng U'mar tm n nh, h
ngng c v lm l, c em gi vi du bi kinh Quran . ng U'mar bc vo
nh v hi: Cc ngi ang c g m ?
H tr li: Khng c g, chng ti ch bn bc vi nhau m thi.
ng U'mar ni: Khng l hai ngi lm lc ri chng ?
62
Ngi em r tr li: "Hi U'mar! Anh ngh sao nu s tht khng nm trong
tn gio ca anh ?"
Nghe va dt li ng U'mar lin p ngi em r mt p rt mnh, c em gi
thy vy chy n ngn cn v c bo v chng, U'mar tip tc cho mt tay vo mt
ngi em gi lm mt c ta chy mu. Lc c em gi khng cn bit s na v
gin d ni: Hi U'mar! Anh ngh sao nu s tht khng nm trong tn gio ca
anh? ng ti tuyn th chp nhn khng c Thng no xng ng c th
phng m ch c Allah duy nht v chng nhn Muhammad l Thin S ca Ngi.
Khi ng U'mar mi cm thy bt lc, hi hn v h thn vi hnh ng
d man ca mnh nn ng ni: Hy a li kinh m cc ngi c ta c xem
?
C em gi tr li: Con ngi ca anh d bn, khng th cm n c c.
Anh hy i tm cho sch i ri c n. ng lin i tm, xong c em gi trao kinh
Quran vit chng Toha cho U'mar c. ng bt u c cu Bis-mil-la-hir-roh-ma-
nir-ro-him ( ngha: Nhn danh Allah ng rt mc Lng, rt mc Khoan
Dung) xong ng ni: y l nhng i danh tuyt vi cao c v ng tip tc c t
u chng n cu:
{XW QPONM L K J I H G z :
Chc chn chnh TA l Allah y. Khng c Thng no xng ng c
th phng ngoi TA. Do , hy th phng ring TA v hy dng l Solah
tng nh TA. Toha: 14. U'mar ni tip: C li l no tuyt vi cho bng li l
ny! Hy dn ti n gp Muhammad.
Khi nghe vy ng Khabbaab mi bc ra (c s ghi ng trn di gm
ging) v ni: Chc mng ng, hi U'mar! Ti hy vng y l s bo ng ca li
cu xin ca Rosul dnh cho ng vo m th nm va qua, Nabi cu xin:

: ))
((
"Tha Allah! Cu xin Ngi ban cho Islam c hng mnh bi mt trong hai
ngi n ng c Ngi thng yu nht: U'mar bin Al-Khottob hoc Abu Jahl
bin Hishaam." Ri Khabbaan cho bit rng Rosul ang ngi nh Arqom ti
chn ni Al-Sofa.
Sau , U'mar i thng n ngi nh Arqom v g ca, ngi gc ca nhn
thy U'mar n vi v hung hng, tay cm kim, lin thng bo cho Rosul v
yu cu tp chung li. ng Hamzah lin hi: C chuyn g vy? H tr li:
U'mar n. ng Hamzah ni: Hy m ca cho ng y vo. Nu ng y n vi
tt th chng ta hn hoan n tip. Nu n vi xu th chng ta s git vi chnh
cy kim ca ng y. Bn trong li mc khi ang ang truyn xung cho Rosul .
Sau , Rosul bc n nm c o v cy kim ca U'mar lm cho ng U'mar
mt thng bng v ni:

: ))
((
Chng l ng cha tnh ng h U'mar? ng mun Allah s truyn xung tai
ha v s tht bi thm hi cho ng nh truyn xung cho ng Al-Waleed
63
bin Al-Mughiroh hay sao? Tha Allah! y l U'mar bin Al-Khottob, xin Allah
hy ban cho Islam c hng mnh hn bi U'mar bin Al-Khottob. Nghe xong
U'mar ni: Ti xin tuyn th khng c Thng no xng ng c th phng
m ch c Allah duy nht tn th v chng nhn rng Ngi l S Gi l Rosul
ca Allah. Nghe vy ton th nhng ngi c mt h vang cu: Allohhu Akbar
(Allah V i) vang di n mc nhng ngi trong Masjid u nghe thy.

. - :
3.21- Ngi a Thn bc tc khi ng U'mar vo Islam.
Trc kia, ng U'mar l mt ngi n ng lc lng, can m v hung c.
Sau khi vo Islam, ng khng trn trnh m thm nh bao ngi khc, ngc li ng
tm n ngi i x tn nhn nht vi Rosul v nhn ngi Muslim l Abu
Jahl m g ca nh ng ta. ng Abu Jahl thy U'mar n v hi: Hn hnh cho
n ng, ng c vic g n tm ti vy ?
U'mar tr li: Ti n y thng bo cho ng bit l ti tin Allah
v Thin S ca Ngi Muhammad. Nghe hung tin ny, ng Abu Jahl ng sm ca
li v ni: Allah ban ci xu vo mt ng v ci xu cho nhng g ng i theo.
Sau U'mar tm n nh ngi cu l ng Al-O's bin Hashim thng bo tin nhp
o Islam ca ng. Nghe vy, ng cu ng ca li v vo nh khng tip.
Sau U'mar tm n gp Jameel bin Ma'mar Al-Jumahy l ngi nhiu
chuyn nht ca Quraish v tuyn b l ng vo Islam. Khi nghe vy, ng Jameel la
ln tht to l U'mar phn bi. ng U'mar tr li: ng ni lo, ti theo
Islam, ri mi ngi ko n tranh lun vi U'mar n mt tri ln nh u.
n khi tr v nh mi ngi tp chung li rt ng c y c thung lng vi
mc ch git U'mar . Khi Al-O's bin Wa-il Al-Sahmy thuc dng tc Sahm,
ng l ng minh ca dng tc A'dy dng tc ca U'mar xut hin vi qun o bng
la rt nghim trang v chnh t, ng hi U'mar: C chuyn g vy ?
U'mar tr li: Dng tc ca ng ko nhau n y git ti khi bit ti
theo o Islam. ng Al-O's tr li: Khng th no nh th. Ri ng Al-O's
bc ra ngoi th thy mi ngi ang t hp y c thung lng, ng hi: Mi ngi
mun g ?"
Mi ngi p: "Qu tht, U'mar bin Al-Khottob phn bi."
ng Al-O's ni: Mi ngi khng c lm nh th. Th l mi ngi gii
tn ai v nh ny.

. - :
3.22- S hng mnh ca Islam v cng ng Muslim bi Islam
ca U'mar :
Nhng ngi Muslim tm c s vinh hnh v cng c thm tinh thn khi
ng U'mar vo Islam. Trc , nhng ngi Muslim hnh l mt cch m thm,
ln lt nhng sau khi U'mar vo Islam, ng hi Rosul : Tha Rosul! c phi
chng ta l nhng ngi ang trn chn chnh d c sng hay cht ? Rosul tr
li: ng vy. ng U'mar ni: Th ti sao chng ta phi ln lt? Th ng
64
c Ngi xung bi chn l chng ta phi bc ra chnh thc cng khai. Sau ,
bc ra xp thnh hai hng, mt hng c ng Hamzah v hng bn kia c ng
U'mar ging nh i bng c thm cnh. Tt c hin ngang tin thng vo
Masjid Al-Harom di con mt tht bi thm hi cha tng b ca Quraish. T ,
ng U'mar c mi ngi gi l Al Faruq c ngha l phn bit gia chnh v t.
ng Abdullah bin Mas-u'd ni: T khi U'mar vo Islam, chng ti lc no
cng cm thy hnh din, vinh hnh v nh chng ti mi dm cng khai hnh l
Solah bn cnh Ka'bah trong khi trc cha tng.
ng Suhaib ni: T khi ng U'mar vo Islam, tn gio Islam cng khai
t . Chng ti ku gi vo Islam mt cch cng khai, chng ti an ton ngi bn
cnh Ka'bah hc hi o gio, Tawaaf xung quanh Ka'bah mt cch an tm. i
lc chng ti dm khng c li nhng ngi ra mt chng i chng ti m trc
kia chng ti u trnh n.

. - :
3.23- Dng hin, a ra nhng gii php l lng.
Nhng ngi a Thn cm thy tnh hnh ca ngi Muslim thay i v
cng khai t khi ng Hamzah v ng U'mar vo Islam, nn h t hp nhau li
tm gii php thch ng m i ph vi Rosul . Trong bui hp mt , ng U't-
bah bin Robi-a'h Al-A'bshamy thuc dng tc Abdu Shams bin Abdu Manaaf, l
ngi c quyn th trong dng tc ai ai cng nghe ng ng ln a kin: Hi
qun chng ca Quraish, mi ngi c mun ti n gp Muhammad m phm
v a ra nhng iu kin thch ng bit u ng Ta s chp nhn v yn cho
chng ta tn th Thn Linh ca chng ta ? H ng tr li: c lm hi Abu
Waleed, ng hy n gp ng Ta m phn. ng U't-bah tm n Rosul ang
ngi trong Masjid mt mnh, ng ni: Hi a con ca ngi anh em ca ti! chu
l ngi xut thn trong qun chng ca chng ti. Ai cng bit i v, danh tnh
ca chu nhng chu em li nhng s thay i ln lao cho qun chng, lm
cho h bt an, mt i quyn li danh vng, a v ca h t kinh t, tn gio n vic
th phng. Chu ln n, ch trch Thn Linh ca h v ku h b qun ht nhng
g qu kh theo chu. l iu thay i ln lao. Chu hy nghe ti ni y, bit
u l iu tt lnh v chu s chp nhn n.
Rosul tr li:

: ))
((
Hy ni i hi Abu Waleed! Ta nghe y.
ng Abu Waleed ni: Hi a con ca ngi anh em! Nu chu mun thay
th nhng g chu em li bng ca ci, tin bc th chng ti s gom gp cho chu
tr thnh ngi c tin nhiu nht hn c chng ti. Nu chu mun danh ting
chng ti s bu chu ln lm ngi gii quyt tt c khng chuyn g khng thng
qua chu. Nu chu mun tr thnh ngi c quyn th, a v chng ti s chn
chu lm vua ca chng ti. Nu chu mun phong lu th hy chn i bt c c gi
no chu mun trong qun chng Quraish chng ti s ci cho chu mi c. nu
nhng g chu em n l do Jin (ma qu) xi gic m chu khng t thot thn
65
c, chng ti s tm thy thuc gii nht cha tr cho chu bng tin ca chng
ti d tn hao mt cng bao nhiu bt cn, bit u s vic l do ngi b bnh
mi lm th.
Rosul tr li:

: ))
((
Hi ng Abu Waleed! ngh ca ng ht cha ?
ng Abu Waleed tr li: xong.
Rosul ni:

: ))
((
Vy hy nghe Ta ni y.
ng Abu Waleed tr li: Ti nghe y.
Rosul xng c:
{ } | { z M L K J I H G F E D C B A
_ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N
ih g f edcba` z : -
Nhn danh Allah, ng Rt Mc Lng, ng Rt Mc Khoan Dung. Ha -
Meem * Vic ban (Kinh Qur'an) xung l do ng Rt Mc Lng, ng
Rt Mc khoan Dung * Mt Kinh sch vi cc cu Kinh c gii thch phn
trn rt chi tit, mt cun Kinh Qur'an bng ting -rp, ban cho nhng ngi
hiu bit * Mang li cho (nhng ngi tin tng) mt nim vui, nhng thng tin
tt lnh v cnh co (nhng k bt tun, chng i) nhng li cnh bo nhng
nhiu ngi trong s h li quay i khng lng nghe * H bo: Qu tim ca
bn ta c bc kn khi nhng iu m Ngi (Muhammad) mi bn ta chp
nhn, tai ca bn ta ic v gia bn ta v Ngi c mt bc mn ngn cch.
Bi th, Ngi hy lm (theo ng li ca Ngi), cn bn ta chc chn s lm
(theo ng li ca bn ta). Fusilat: 1 5.
Rosul tip tc c v ng Abu Waleed chm ch nghe v t hai tay ra pha
sau ngi da vo hai cnh tay n khi Rosul c n cu kinh:
{XW _ ^ ] \ [ Z Y X W z :
Nhng nu h quay b i th hy bo h: "Ta cnh co ngi v li tm st
ging nh li tm st nh ngi dn A'd v Thamud" Fussilat: 13.
Khi nghe qua li cnh co ny ng Abu Waleed s b ging nh th nn vi
t tay ln ming Rosul mt cch s hi v ni: Thi bao nhiu ri.
Rosul tip tc c n cu kinh Allah ra lnh qu ly th Ngi qu ly
xong v ni:

: ))
((
Hi ng Abu Waleed! ng nghe r cha ?
ng Abu Waleed tr li: Ti nghe.
Rosul ni tip:
66

: ))
((
n ng v nhng ngi khc ?
ng Abu Waleed vi ng dy tr v vi ng bn. Trong nhm thy Abu
Waleed v h ni vi nhau: Th bi Allah lm chng, ng Abu Waleed tr v vi
gng mt khng phi gng mt lc i. Khi ng ngi xung, nhng ngi hi:
Chuyn g xy ra vy hi Abu Waleed ?
ng Abu Waleed tr li: Ti nghe c nhng li l, th bi Allah chng
gim ti cha tng nghe li no ging nh th bao gii. Th bi Allah n khng phi
l th ph, cng khng phi l nim ch v cng khng phi l li chim tinh. Hi
qun chng Quraish! Hy nghe li ti v cng v ti m b qua i nhng g xy ra
gia chng ta vi v , hy yn cho v y. Th bi Allah chng gim, ti nghe
nhng li cnh co rt gh gm . Nu n xy ra vi ngi Arp chng ta th
chng ta khng cn ng trnh khi. V nu n xy ra tt lnh cho chng ta, th
ngi Arp chng ta s c vinh hnh, danh d v hnh phc nht.
H tr li: Th bi Allah chng gim! ng b Ngi b ba ri hi
Abu Waleed.
ng Abu Waleed tr li: l li khuyn ca ti, cc ngi hy lm theo
nhng g cc ngi mun.

. - :
3.24- ngh th phng mt cch ha ng.
Mi khuyn co n mua chuc ca Quraish u tht bi trc Nabi , lm h
c gng suy ngh tm cch a ra gii php vn ton trong tn gio, h ni vi
Nabi : Chng ti a ngh ny vi ng, bit u s em li tt lnh cho ng.
Rosul hi:

: ))
((
ngh g vy ?
H ni: ng hy tn th Thn Linh ca chng ti mt nm, nm sau chng
ti tn th Thng ca ng li. Nu tn gio chng ti trn chn l th ng
ly c phn mnh, cn nu tn gio ca ng l chn l th chng ti cng c
phn. Allah lin mc khi chng Kinh:
{XW R Q P O N M L K J I H G F E D C B A
U T S `_^ ]\ [Z Y X W V z : -
(Hi Muhammad) hy bo chng: Ny hi nhng k ph nhn Allah * Ta
khng tn th nhng Thn Linh m cc ngi th cng * Cc ngi cng s
khng tn th ng (Allah) m Ta th phng * V Ta s khng l mt tn
ca Thn Linh m cc ngi ang tn th * V cc ngi cng s khng tn th
ng (Allah) m Ta th phng * Cc ngi c tn gio ca cc ngi v tn
gio ca Ta thuc v Ta. Al-Kafirun: 1 6, Allah mc khi cu khc:
{XW { z y x w } | z :
67
(Hi Muhammad) hy bo h: Phi chng cc ngi ra lnh bo Ta th
phng ai khng phi l Allah hay sao, hi nhng k ngu dt ? Al-Zumar: 64,
Allah mc khi cu khc:
{XW a` _ ~ }| { z y x w z :
(Hi Muhammad) hy bo h: Ta b cm tn th nhng k m cc ngi cu
nguyn ngoi Allah. Al-An-a'm: 56.
Nhng ngi a Thn rt quan tm n ngh m ng U't-bah bin Robi-a'h
sau ln gp Nabi , h m ra nhng b hn v t v nghin v vic chp nhn li
ku gi ca Rosul ch c iu h mun thay i cht t trong nhng g c mc
khi cho Rosul , h yu cu nh Qur'an nhc:
{XW RQ P O N M L z :
Hy mang n cho bn ta mt quyn Quran khc quyn ny hoc iu chnh
N (Quran) li. Yunus: 15.
Yu sch ny c Allah p li rng:
{XW g f e d cb a ` _ ^ ] \[ Z Y X W V U T S
k j i h z :
(Hi Muhammad) hy bo h: Ta khng th t thay i N (Quran) c.
Ta ch tun theo nhng g c mc khi cho Ta. Qu tht, Ta s hnh pht vo
ngy v i sp n nu ta bt tun Thng ca Ta. Yunus: 15.
Allah cnh gic Rosul v hnh ng to bo, rt nguy him ca nhng
ngi a Thn yu cu, Allah phn:
{XW

z : -
V gn nh chng m mu quyn r Ngi b nhng iu m TA (Allah)
mc khi cho Ngi v xi gic Ngi ba t ra mt iu khc chng TA v
nu c nh th th chng s nhn Ngui lm mt ngi bn thn tnh (ca
chng) * V nu TA khng lm cho Ngi kin nh vng vng th t na Ngi
xiu lng nghe theo bn chng * Th chc chn TA phi cho Ngi nm gp
i hnh pht i ny, gp i hnh pht ca ci cht v Ngi khng th tm
ra ai gip Ngi chng li TA. Al-Isr: 73 75.
Qua li phn dt khot trn, nhng ngi a Thn bit r a v ca Rosul
l v S Gi ca Allah c truyn xung truyn b tn gio ch khng phi
thng bun thng lng gi c, nhng khng v th m qun chng Quraish li
bng lng. H tm cch n gp nhng ngi Do Thi gio hi kin, bit u s
tm c gii php khc. Sau c nhng nh hc gi ngi Do Thi gio a ra
cho h gii php sau: "Hy hi Muhammad ba iu sau, nu ng y tr li c th
qu tht ng y l S Gi ca Allah, nu khng th ch l ngi ni di:
68
- Th nht hi v m thanh nin ra i vo thi gian trc, chuyn g xy
ra vi h? Bi cu chuyn v h rt l l lm.
- Th nh hi v ngi n ng i khp ni trn th gii t ng sang ty cu
chuyn ca ng ta ra sao ?
- Th ba hi v Ruh l ai ?
Sau cc trng lo ca Quraish n hi Rosul s vic th Allah
mc khi chng Al-Kahf, ni v cu chuyn ca cc chng thanh nin h l nhng
ngi trong hang ni v cu chuyn ca ngi n ng i khp thin h l Zul
Qarnain.
Allah mc khi xung tip chng Al-Isr tr li v cu hi th ba lin
quan v Ruh nh sau:
{XW z :
Chng hi Ngi (Muhammad) v Ruh (Jibreel). Hy bo chng: Ruh
(Jibreel) l t Lnh ca Thng Ta. S hiu bit v N Ta ch c ban cho
cht t thi. Al-Isr: 85.
Qua nhng li gii thch , ng l ra ngi Quraish chp nhn l s
tht nu h l nhng ngi mun bit tht h nhng h li ngoan c t chi khng
nghe v khng tin theo. Ngc li, h chn nhng con ng m ti, lm ln ca h.
n y dn a Thn bit c Muhammad chnh l Nabi, l Rosul l S
Gi ca Allah v li ni ca Ngi l s tht, h chp nhn lng nghe li ku gi ca
Ngi nhng vi iu kin l dnh ring cho h mt ch ngi khng c mt nhng
ngi y t hoc nhng ngi ngho kh trc kia khi nghe ging o. Bi h l
nhng nh lnh o cp cao giu c ca Quraish cn nhng ngi kia l tng lp
thp hn nn khng c php ngi cng h nhng y chnh li l nhng ngi vo
Islam trc h vng vng trn c tin Allah v lun knh s Ngi.
Rosul c nh p li thnh cu ca Quraish vi hi vng l h tin tng m
theo Islam nhng Allah truyn xung lnh cm Rosul khng c gp v i
thoi vi h qua li phn ca Allah nh sau:
{ X W
z :
V Ngi (Muhammad) khng c xua ui nhng ai cu nguyn Thng
ca h vo mi sng v mi ti mong gp mt Ngi. Ngi khng chu ti thay
cho h v bt c iu g v h cng khng chu ti thay cho Ngi v bt c iu
g, bi th nu Ngi xua ui h th Ngi s tr thnh mt ngi lm lc. Al-
An-a'm: 52.

. - :
69
3.25- Nhng hnh pht s xy ra.
Nh chng ta c nghe s i thoi gia Nabi vi mt s trng lo
ca Quraish, Nabi ni v nhng hnh pht s xy n vi h nu h ngoan c
chng i v khng chp nhn Islam. Nhng sau mt thi gian, h khng thy nhng
hnh pht xy ra nn li t thi ng ngnh, c chp v t cao. H cho rng
nhng hnh pht s khng bao gi xy ra v yu cu Nabi mang hnh pht
n trng pht h vi mc ch chm bim nho bang. Lc Allah truyn xung
dng kinh Quran nh sau:
{XW O N ML K J I H GF E D C B A z
:
V chng thc gic Ngi (Muhammad) mang hnh pht n cho chng trong
lc Allah khng bao gi tht ha trong li ha ca Ngi. V s tht rng mt
ngy i vi Thng Ngi l bng mt ngn nm theo nin k cc ngi
ghi chp. Al-Haj: 47, Allah mc khi cu kinh khc:
{XW T S R Q P O z :
Chng hi thc Ngi (Muhammad) mang hnh pht n. V r tht ha ngc
s bao vy nhng k bt tin. Al-Ankabut: 54, Allah mc khi cu kinh khc:
{XW p o n m l k j i h g f e d c b a `
y x w v u t s r q a ` _ ~ } | { z z : -

Chng l nhng k m mu iu ti li li cm thy an ton khi ngh rng
Allah s khng c kh nng lm cho t nut mt h ng hoc hnh pht t
u m h khng bit s khng n bt h ng hay sao ? * Hoc (ngh rng)
Ngi s khng bt pht h trong lc h ang tung honh qua li n ni h s
khng trnh khi ng hay sao? * Hoc (ngh rng) Ngi s khng chp bt h
bng cch lm cho h s hi hay sao? Nhng Thng ca cc ngi rt mc
Nhn T, rt mc khoan Dung. Al-Nahl: 45 48. Ngoi ra cn c rt nhiu cu
kinh khc lin quan n ti ny.
Nhn chung nhng cuc i thoi gia Nabi vi nhng ngi a Thn l h
thng i hi Rosul chng minh hay a ra cho h thy nhng iu l lng, k
diu m ngi khc khng th a ra c. Nhng s i hi do lng t cao v
ngoan c ca h m ra. Nhng ri Allah truyn xung nhng bng chng
chng t s tht ca S Gi v nhng g Nabi em xung h khng cn thc
mc nghi ng v dt im v nhng s i hi ca h. Inshah Allah chng ta s dn
chng v ti ny phn sau.
Qua nhng phng cch v th on m nhng ngi a Thn dng chn
ng s bnh trng Islam do Rosul truyn b, khng t c kt qu nh h
mong mun d h dng rt nhiu phng thc t yu n mnh, t ngang n
xui, t cnh co n hnh hung, xong li dng phng thc mm yu bng cch
dng hin, mua chuc, i thoi. Nhng tt c nhng k hoch, th on khng
t kt qu. Ngc li, nhng ngi theo Islam cng ng thm v c hu thun
70
bn x ngoi. Qua nhng th on trn, h khng tm c phng thc no khc
hn l dng gm kim. C l y l gii php cui cng ca h mong dt im
sm chng no tt chng ny, d h bit chc l hu qu s khng o lng c.
i vi ng Abu Tolib, sau khi trc tip i u vi nhm mun trao i
Rosul vi ng git, ng cm thy s bt an v ch nh l s tht nht l qua
nhng cuc th la v hnh hung Rosul ca ng Abu Jahl, U'qbah bin Abu Mu-i't
v U'mar bin Al-Khottob. ng lin t hp dng tc Hashim v dng tc Al Muttalaib
li ku gi h bo v tnh mng ca Nabi . Hu nh tt c mi ngi trong hai
dng tc ny d Muslim hay khng u ng h v chp nhn ngh ca ng duy ch
Abu Lahab li t chi m i theo Quraish chng i Nabi .

. - :
3.26- Cm vn v c lp hon ton.
Nhng ngi a Thn c tm nhng phng cch chn ng con ng
truyn b ca Rosul nhng h khng ng dng tc Hashim v dng tc Al-
Muttolib li on kt nhau bo v Rosul m trc kia h khng on kt. Thy
vy, nhng ngi a Thn hp nhau ti nh ca dng tc Kinanah tm gii php
chng i. Hp i hp li mi m khng tm c gii php hay v kt qu tt. Sau
cng h tm c gii php ty chay bng cch khng ci g, khng bun bn,
khng giao thip, khng ngi chung, khng n nh, khng ni chuyn cng nh
khng chp nhn tha c ha thun vi hai dng tc ny li cng khng chp nhn
bt c iu kin g cho n khi no hai dng tc ny giao Rosul h git.
H chp nhn tha hip cm vn ny v vn kin c ng Bagheedh bin
A'mir bin Hashim vit v c treo bn trong Ka'bah. Rosul cu xin Allah ban s
bt lnh cho ngi vit . V ri Allah lm cho tay ca Bagheedh b lit hoc b
lit nhng ngn tay khng cn vit c na.
Sau dng tc Hashim v dng tc Al-Muttolib b c lp trong lnh vc qun
tr ca Abu Tolib, d ngi theo Islam hay khng ngoi tr Abu Lahab th c
t do v ng theo Quraish. T h bt u ct t nhng ngun sng nh nc, vt
cht, khng bun bn, qua li d trn hnh thc no. Nhng ngi b c lp i kh
n ni phi n nhng l cy kh, n da th vt v nhng g c th n c sng.
H thiu thn mi iu, ngi ta ch nghe ting tr con v ph n than khc v i
kht. H ch tip nhn c nhng vin tr tht t i mt cch kn o t bn ngoi
m thi. Ring b Khodijah th lu lu c ngi chu tn l Hakeem bin
Hazaam ln em bt m, thc n n tip t cng chia nhau m n. Cn nhng
ngi khc khng ai c php ra khi khu vc, ngoi tr vo nhng thng Haram
(Cm git nhau), h i ra ngoi mua thc n t nhng ngi i hnh hng xa em
li. Cn ngi dn Makkah th h tng gi c ca h n ni khng ai mua c
so vi gi thng.
i vi Rosul d gian nan, kh cc trong hon cnh kh khn , Ngi
vn tip tc truyn b Islam v nht l vo ma hnh hng cho nhng b lc ngi
Arp xa n hnh hng Makkah.

71
. - :
3.27- T giao c b rch v chm dt cm vn.
Sau ba nm b cm vn, c lp v sng trong s chu ng kh khn gian nan
, Allah to s sng sut trong lng ca nm v cao cp ca Quraish suy ngh
v xt li t giao c. Bn cnh Allah sai nhng con mt n n ht nhng ch
vit trn , ch cha li nhng i danh ca Ngi.
Nm v cao cp ca Quraish gm: Hishaam bin A'mr bin Al-Harith thuc dng
tc A'mir bin Lu-ay, ng i gp Zuhair bin Abu Umaiyah Al-Makhzumy l con trai
ca b A'tikah c rut Nabi , ri hai ng ny n gp Al-Mut-i'm bin A'dy, ri cng
nhau n gp Abu Bakhtary bin Hishaam. H cng nhau n gp ng Zam-a'h bin
Al-Aswad. Sau khi nm v ny cng ngi chung vi nhau, h nhc li tnh mu m,
rut tht, s tng thn, tng tr, m bc ln nhau t xa n nay. H nhn thy
s cm vn ty chay, c lp l bt cng khng th tip tc c na. Do , h t
tp dng h li, ko nhau n ni gi l Khotam Al-Hujun cng thng nht nhau hy
b bng tha c .
Nh thng l vo mi bui sng, nhng ngi Quraish thng t nhau ti
Ka'bah, lc ng Zuhair n mc tht chnh t vi b qun o tht sang trng i
Tuwaaf xung quanh Ka'bah. Xong ng tm n m ng ang t hp nhau v
ni: Hi th dn ca Makkah! chng ta n ung no n, ng ngon v n mc chnh t
p , trong lc th dng tc Hashim v dng tc Al-Muttolib ang b i rch,
cc kh mi b, ang i vo ci cht i kht, h b cm mua bn, cm giao lu
v.v Ti th bi Allah chng gim rng ti s khng ngi xung cho n khi t hip
c bt cng c x i v xa b i s cm vn .
- Abu Jahl ln ting: ng ni lo, th bi Allah chng gim t giao c s
khng bao gi x.
- Zam-a'h lin ln ting: Th bi Allah, chnh ng mi l vua ni lo, chng
ti khng h chp nhn khi ng vit t giao c .
- Abu Bakhtary lin ni thm: Ti xc nhn li ca Zam-a'h l tht, chng ti
khng chp nhn v khng bit n t giao c .
- n Al-Mut-i'm bin A'dy ln ting ng h: "Hai ngi ni ng v tht
dc lo cho nhng ai ni khc nh th ny. Cu xin Allah lm chng chng ti hon
ton v can n giao c ny v tt c nhng g c vit trong n." V cui cng l
s ng h ca Hishaam bin A'mr.
- Abu Jahl ni: S th xy ra vo ban m v khng phi ni ny.
Trong khi ng Abu Tolib ngi bn cnh Masjid cch khng xa, ng
bc n vi mc ch l chuyn li li ca Nabi thng bo cho h bit l t
gio c b mt n ht ch cha li cc i danh xng ca Allah. ng Abu
Tolib ni tip: "Nu chu ti ni di, ti s giao N cho mi ngi lm g th lm,
nhng nu ng s tht th phi gii tn s cm vn bt cng ny i vi chng ti."
Nghe vy tt c ng ni: ng th.
Al-Mut-i'm ng dy i st bn Abu Jahl phng h c th ng s x t giao
c khng ai thy. Nhng khi mi ngi cng n h ng ngc nhin v
chng kin s tht nh li Nabi ni, t giao c ch cn li mi cu Bis-mi-
kal-lo-hum-ma (ngha l nhn danh ca Allah) v cc i danh khc ca Allah. y
72
l c mt du hiu chng minh cho s tht ca s truyn b Islam trc nhng con
mt ca nhng v trng tc ca Quarish nhm ni ln li ni ca Rosul l s tht.
Nhng ri h vn ngoan c v chp m bt ng.
S cm vn cng chm dt t . S t do, cng bng em li cho mi
ngi. V Rosul cng vi nhng bn hu ca ngi thot thn t trong thi
gian ba nm chu ng kin nhn, chp nhn tt c ch v Allah.

. - _ :
3.28- Phi on ca Quraish n gp ng Abu Tolib.
Cuc sng bnh thng tr li thnh ph Makkah sau khi s cm vn kt thc
nhng tnh hnh lng du khng bao lu th ng Abu Tolib lm bnh, cn bnh cng
ngy cng tng v lc ny ng c hn tm chc tui nn Quraish nhn thy cn
bnh khng th lnh c i vi ng Abu Tolib. H t hp nhau tm gii php v
ni: Chng ta hy n gp ng Abu Tolib v ni chuyn vi ng ta v hnh vi ca
chu ng ng chm n danh d t tin, Thn Linh ca ng b cha m li,
khng l cho ng y cht nh th ny th nhng ngi Arp khc s khng xem
chng ta ra g. Mt s khc cho rng hy yn cho ng Abu Tolib cht ri s tnh
ti vic dt im Rosul . Nhng ri h khng ch c nn n gp v nhc nh
vi ng Abu Tolib v qu kh v nhng g ng b cha m theo v yu cu ng
hy chn ng con ng truyn o ca a chu. ng Abu Tolib cho gi a chu
n k cho Ngi nghe nhng g Quraish yu cu, lc c mt c hai bn. Rosul
ni:

: ))
((
D tha bc! Chu ch mun h ni mt cu duy nht ri tt c ngi Arp
s i theo v nhng ngi khng theo s tr tin thu thn khi h sng trong x
Arp .
- Khi h nghe nh vy, h ngc nhin v ni: Ch mt cu duy nht thi sao?
Cho d mi cu cng c. l cu g ?
- Rosul ni:

: ))
((
Khng c Thng no xng ng c th phng m ch c Allah duy
nht.
Khi nghe vy tt c u ngc nhin ng dy ph qun o v ni v li ni h
c Allah nhc li:
{XW m l k j ih g f e z :
Phi chng Y (Muhammad) nhp (tt c) cc Thn Linh li thnh mt Thng
duy nht? y tht l mt iu ht sc qui d. Sod 5.
73

Ka'bah th k th 19

74

Makkah v Madina

75
Chng IV

Nm Bun

. - _ :
4.1- S qua i ca Abu Tolib:
Cn bnh ca ng Abu Tolib khng gim m li tng thm trm trng cho
n ngy la i. Rosul n vi ng bc, khi c mt Abu Jahl v Abdullah bin
Abu Umaiyah, Rosul ni bc:

: ))
((
"Bc i, bc hy ni: La i la ha il lol loh (Khng c Thng no xng ng
c th phng ngoi tr Allah duy nht), vi cu ny chu s bin h cho bc
trc Allah." Nhng c hai ngi ti lin ln ting: "Hi Abu Tolib! ng mun
ri b tn gio ca Abdul Muttolib hay sao ?" Hai bn c lp i lp li mnh n
pht cui cng th Abu Tolib ln ting rng ng s trn tn gio ca Abdul
Muttolib.
Sau khi ng bc la i trong nim tin thuyt a thn, Rosul lin ni:

: ))
((
"Chc chn chu s cu xin Allah tha th cho bc n khi chu b cm." Lc
Allah mc khi cu kinh:
{XW b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S
gfedc z :
i vi Nabi v nhng ngi c c tin khng c php cu xin tha th cho
nhng ngi th a Thn d l b con rut tht ca h i na sau khi
phn bit r rng rng h l nhng ngi bn ca Ha Ngc. Al-Taubah: 113,
Allah mc khi tip cu khc:
{XW cba`_ z :
Chc chn rng Ngi (Muhammad) khng th hng dn c ai m Ngi
thng theo ng Chnh o. Al-Qosos: 56. (Chng 28)
ng Abu Tolib cht vo thng Rojab (thng 7) hoc Romadon (thng 9) nm
th 10 sau khi nhn s mng, sau su thng cm vn. ng Abu Tolib l mt ngi
ta nh bc mn st che ch cho vic truyn b ca Rosul . Rosul lun mong
c l ng bc s c hng an nhn, hnh phc mi mi trong thin ng cng
Ngi, nhng khng ng ng li cht trong s tin tng vo thuyt a thn nn
Rosul rt bun v bit chc l ng bc s khng thnh t c g Ngy Sau.
76
ng Al-Abbaas (bc ca Rosul) ni vi Nabi : Ngi s lm c g cho
bc ca Ngi, ngi che ch v tc gin khi ai ng n Ngi ?
Nabi p:

: ))
((
ng ch b mang i giy bng la m thi (nhng lm cho c trn u ng ta
si), nu khng c li cu xin ca Ta chc chn rng ng tng cui cng
ca ha ngc.

. - :
4.2- B Khoijah la i.
Vt thng lng ngi bc qua i cha lnh th Nabi li tip tc au lng
phi chia tay ngi v hin cng trong thng Romadon (thng 9) nm th 10 sau khi
lnh s mng, hai ngi thn ln lt ra i ch cch nhau hai thng hoc ch ba ngy
sau (nu Abu Tolib cht thng Rojab (thng by) th b Khodijah cht hai thng
sau , nu cht trong thng Romadon th hai ngi ch cch nhau ba ngy), b l
ngi v hin lng c Nabi rt mc thng yu, b dnh ht tnh cm v hi
sinh tt c gia ti cho Ngi cng c trong vic truyn b Islam, b l mt ngun
ng lc, l cnh tay phi ca Rosul , Ngi ni:

: ))
((
B tin tng Ta trong khi mi ngi ph nhn Ta, b tin li ni Ta l
tht trong khi mi ngi cho rng Ta ni di, b cung phng tin bc cho Ta
trong khi mi ngi ngn cm Ta, Allah ban cho Ta hng c con ci t
b v cm khng cho Ta hng th iu t nhng ngi v khc.
Mt trong iu danh d hnh din nht ca b Khoijah l c ln i Thin
Thn Jibreel n ni vi Rosul :

)) :
((
Hi Rosul ca Allah! B Khoijah s n vi Ngi v mang n th canh
hoc th thc n hoc ca nc. Khi b ta n hy ni vi b rng Allah gi li
Salam (li cho an bnh) cho b v xy cho b mt cn nh thin ng
bng qu khng ting ng, khng bao gi tn.
Rosul thng nhc n b nhc n nhng k nim au bun, kh cc xa
kia, nhc n s rng lng, bc i, thng ngi ca b. Nabi git con tru ri
sai ngi mang phn chia cho nhng ngi bn thn ca b. Tiu s ca b l c mt
kho tng qu bu hc hi.

77
. - :
4.3- Nhng chuyn bun xy n.
Sau khi ng Abu Tolib v b Khoijah qua i, Nabi ang trong thi
gian bun b v va mt i hai ngi thn nht, cng lc li gp phi nhng s i
chi, hnh hung ca ngi a thn nn tm trng ca Nabi lc tht au bun v
chu ng t mi pha. Khi ra ng th b nhng ngi a thn ma mai, ngay c
ngi thp hn nht trong Quraish cng ht ct bi nm ln u Ngi. Mi ln i
u tr v nh th mt trong nhng a con gi ca Ngi phi gi u cho Ngi v
khc. Thy con khc Ngi an i ni:

: ))
((
"Thi ng khc na, con yu ca cha. Allah cm khng cho cha khc.
Quraish tng lm pht lng Cha cho n khi Abu Tolib qua i."

. - :
4.4- Rosul lp gia nh vi b Sawah ri n A-y-shah .
Vo thng Shuwaal (thng 10) sau khi b Khoijah mt c mt thng,
Rosul lp gia nh vi b Sawah bint Zam-aah . Nguyn l v ca con ngi
ch (bc) ca b, ng Al-Sak-ron bin A'mr. Hai v chng b trong s nhng ngi
tin phong theo Islam v li hng i t nn Habashah. Sau khi tr v Makkah th
mt thi gian sau ng Al-Sak-ron bin A'mr qua i. n chm dt thi k king
c Rosul mi ci b lm v. Nhng ch mt thi gian vi nm sau, b cng
dng hin thi gian ca b vi Rosul cho b A-y-shah .
Cuc hn nhn gia Rosul vi b A-y-shah cng vo thng Shuwaal
(thng 10) sau cuc hn nhn vi b Sawah c mt nm. Nabi ci b A-y-
shah ti Makkah lc ch mi c su tui v ng phng vi b Madinah vo
thng Shuwaal (thng 10) nm th nht Hijroh lc b chn tui. Tuy B cn nh
tui nhng rt thng minh, o c v ngoan o nn c Rosul yu qu. So vi
phi n b A-y-shah l ngi ph n thng sut nht v gio l Islam trong cng
ng Muslim. b chng ta s hc c bit bao l kinh nghim v bi hc qu bo.

78
Chng V

Rosul To-if

Trong tnh trng au bun v kh khn ny, Rosul c nh i To-if vi hi
vng l nhng ngi dn s nghe theo v ng h Ngi truyn b Islam.
Ngi i b cng vi ngi gip vic l Zaid bin Harithah. Mi ln hai thy tr i
ngang qua b lc no, Ngi u dng chn m ku gi h vo Islam cho n khi t
chn n To-if. Khi n ni, Rosul tm n ba ngi anh em dng tc Thaqeef l
nhng ngi c chc quyn ku gi h vo Islam v nh h gip Ngi trong
vic truyn b. Chng nhng h khng chp nhn m cn p li vi li l rt thm
t. Th l, Ngi phi ri b b tc ny n b tc khc, khng mt b tc no
hay mt ngi c a v hay quyn th no m Ngi khng ku gi h vo Islam.
C nh th mi ngy tri qua nhng khng mt b tc no chu nghe li khuyn
ca Ngi, ngc li cn ni: "Hy ra khi qu hng ca chng ti." Ngoi ra,
Ngi cn b nhng a tr, nhng n l xua ui Ngi. Thy tnh hnh khng kh
quan Ngi bt u quay v, khi va n chn ni th b mi ngi ko n mng
chi, nhc m v dng nm vo Ngi lm c v i chn Nabi b chy mu.
ng Zaid bin Harithah lun dng thn mnh che ch bo v Rosul nn b h
nm b u. Hai ngi c b chy cho n khu vn ca hai anh em U'tbah v
Shaybah con ca Ro-bi-a'h cch To-if khong ba dm (khong 4,8 km) n y mi
ngi mi chu b mt Rosul .
Rosul ngi ngh di bng mt ca cy nho, lng da vo tng vi trng
thi mt mi sau nhng bui truyn b b ngi dn nm xua ui khi th
trn. Ngi ngi cu nguyn vi Allah bng li cu xin rt ni ting ngy nay:

: ))
<
((
"Tha Allah! B ti xin trnh ln Ngi s yu t ca b ti cng nh s nhc m
khinh mit ca mi ngi trc ln b ti. Hi ng v cng Thng Xt! Chnh
Ngi l Ch Nhn ca nhng ngi yu th v l Ch Nhn ca b ti. B ti
cn bit trng cy vic ny vo ai? Nh n nhng k xa l th chng mit th
nho bng, cn nh k th th Ngi ban sc mnh cho chng hn b ti. Nu
khng s s gin d ca Ngi trc ln b ti th cho d c b ra sao b ti s
khng mng n nhng lng rng lng v s thng xt ca Ngi dnh cho b
ti rt i bao la. B ti cu xin vi s ho quang ca gng mt Ngi ta
79
sng khp mi ni tm ti v cng nh sng mang li s tt p trn gian
v i sau, xin hy che ch b ti trnh khi mi iu lm Ngi gin d v nhc
m. B ti s thi hnh mnh lnh ca Ngi mi cho n khi Ngi hi lng v
khng c uy quyn hay th lc no pht huy cho n khi c Ngi ng thun."
Hai a con ca Robi-a'h thy hon cnh ng thng nn sai n l ngi
Thin Cha gio tn A'ddaas em mt chm nho n cho Nabi n. Khi Rosul
a chm nho ln ming n th ni: ))
(( Bis-mil-lah (Nhn danh Allah). Khi

nghe vy A'ddaas hi: "Li ni ny, ngi dn y khng ai ni ra nh vy."
- Rosul mi hi:

: ))
((
"ng t x no n v theo tn gio g ?"
- A'ddaas tr li: "Ti ngi Thin Cha gio, xut thn t b tc Ninawa."
- Nghe vy Rosul lin p:

: ))
((
"T lng ca v hin nhn mang tn l Yunus bin Matta, phi khng ?"
- A'ddaas tr li: "ng bit nh th no v Yunus bin Matta ?"
- Nabi tr li:

: ))
((
" l ngi anh em ca Ta ng y l Nabi v Ta cng l Nabi." K tip, Nabi
c cho A'ddaas nghe kinh Quran ni v cu chuyn ca Nabi Yunus . Sau khi
nghe qua, A'ddaas lin chp nhn v gia nhp Islam vi nhng g nghe.
Sau , Rosul bc ra khi ngi vn hng v Makkah m i vi tm
trng tht bun b, thiu no cho n khi Ngi bc n Qorn AlManazil th b my
che trn c i Thin Thn Jibreel v Thn Ni, Nabi ngc u ln nhn th
i Thin Thn Jibreel gi v ni: "Chnh Allah c phi n Ngi Thin Thn ph
trch v ni non, nu Ngi cn g th c ra lnh cho Thin Thn y." Xong li gii
thiu ca i Thin Thn Jibreel, Thn Ni ln ting cho Salam cho Nabi v ni:
"Hi Muhammad! iu l tht , Ngi mun g? Nu Ngi mun ti s dng
hai ngn ni khng l kia p tan nt bn chng (nhng k a Thn, l ngn ni
Abu Qubais v ngn ni i din.)." Rosul p:

: ))
((
"Khng, Ta hi vng ni Allah s soi sng, hng dn th h con chu h l
nhng ngi ch th phng Allah duy nht khng tn th bn cnh Ngi bt c
iu g."
Rosul tht hn hoan v s ym tr m Allah sai thin thn xung cng
c v gip . Ngi tip tc hng v Makkah v khi n ni gi l Nakhlah,
Ngi ngh li vi ngy. Trong thi gian ngh ngi c ln Ngi ang dn l
Solah Al-Fajr vi tp th bng hu th c mt nhm Jin (ma) tnh c nghe Ngi c
Qur'an. Sau khi nghe xong, h quay tr v thng bo li cng ng h v khuyn co
cng ng v hnh pht nu h bt tin cn ring nhng ngi nghe c Qur'an th
tin tng v gia nhp Islam. S vic xy ra Rosul khng h hay bit cho n
80
khi Allah truyn xung nhng cu kinh thng bo v s vic ny trong chng Al-
Ahqof (46) v chng Jin (72).
Vi ngy sau, Rosul ri Nakhlah tr v Makkah vi hi vng c Allah ban cho
li thot v cch gii quyt. Song Ngi cng lo lng s Quraish gy hi Ngi v
rt mong mun c ngi ng ra bo v, che ch. Cho nn, khi n ni Hir gn
Makkah Nabi gi mt ngi n gp Al-Akhnas bin Shareeq nh bo v nhng
ng ny tr li khng c v ng l ng minh ca Quraish. Sau , Ngi gi
ngi n gp Suhail bin A'mr nh bo v nhng cng b t chi v Suhail thuc
dng tc A'mir bin Lu-ay v h khng bao gi bo v cho dng tc Ka'b bin Lu-ay.
Nabi li gi tip ngi n gp Al-Mut-i'm bin A'dy thuc dng tc Nufal v ng
Nufal v ng Hashim l anh em rut con ca Abdu Manaaf, ng Hashim l c ni
ca Rosul . Danh ting ca ng Abdu Manaaf rt ly lng trong b tc Quraish.
Vi quan h ng Al-Mut-i'm cng tt c dng tc u bng lng bo v Nabi .
Sau , ng cng dng tc mang v kh n h tng Rosul vo Makkah, Ngi
tin thng Masjid Al-Haram i Twaaf xung quanh Ka'bah v hnh l Solah hai Rak-
at, xong tr v nh mt cch bnh yn. Sut thi gian trn ng Al-Mut-i'm v dng
tc ng lun cm v kh bo v Rosul , ring ng Al-Mut-i'm ln ting vi Quraish
l dng tc ng ng ra bo v cho Rosul k t nay tr i v Quraish bng lng
s che ch ny.

81
Chng VI

Quraish tranh lun v i hi bng chng

Mt trong nhng s tranh lun, bn ci ca Quraish l h thng i hi
Rosul v nhng bng chng, du hiu d bit mt cch v l. Nhng s i hi ny
xy ra trong nhiu bi cnh. Mt trong i hi c ln trong Masjid Al-Harom
(Makkah), sau khi h hp nhau xong h phi ngi n gp Rosul bo rng:
nhng ngi lnh o Quraish tp hp li ri mun c ni chuyn vi Ngi.
i vi Rosul , Ngi lc no cng nhit quyt trong vic truyn o v
khng bao gi b l c hi no, nh Allah phn:
XW { ^]\[ZYXWVUT z :
C l Ngi bun ru n cht trong vic bm theo du chn ca h nu h
khng tin ni cu chuyn trong Quran ny. Al-Kahf : 6 (chng 18). Nghe c
tin Nabi lp tc n gp h vi hy vng Quraish chp nhn Islam, h ni:
Ngi ni vi chng ti l nhng v s gi ca Allah thng c php l k d nh
Musa c cy gy, Thamud th c con lc , Ysa (Gi-su) th lm cho ngi cht
sng li, vy Ngi hy chng minh cho chng ti thy nhng du hiu k l ca
Ngi nh nhng v s gi trc kia xem no.
Nhng ngi Quraish tng u nhng php mu l do kh nng tht s
ca nhng v Rosul lm ra, mun lm bao gi v u cng c. Cho nn, H gi
vi Rosul bin ho ni Al-Sofa thnh ni vng hoc lm cho ni bit bay hoc
lm cho x s, thnh ph tr thnh nhng thnh ph c vn tc, cy ci, sng
ngi, nc chy hoc lm cho t tin ca h sng li lm chng cho s nghip S
Gi ca Ngi v Allah k li li yu cu ca chng:
XW { | { z y x w v u t s r q p o ` _ ~ }
qp o n m l k j i h g f e d c b a
~ } | { z y x w v u t s r z
: -
V chng ni: Bn ta khng bao gi tin Ngi (Muhammad) tr phi khi no
Ngi lm cho sui nc pht di t ln cho bn ta * Hoc bin dnh ring
Ngi c mt vn ch l v vn nho ri lm cho nhng con sng chy trong
vn * Hoc khi no Ngi lm cho tri sp xung nt bn ta thnh tng
mnh ng nh li Ngi ni hoc Ngi mang Allah v Thin Thn xung
i din (vi bn ta) * Hoc khi no Ngi c mt ngi nh bng vng hoc
Ngi i ln tri v bn ta khng bao gi tin ni vic thng thin ca Ngi cho
n khi no Ngi mang xung cho bn ta mt Kinh Sch m bn ta c th c
c. Al-Isr: 90 93 (chng 17).
82
Nhng ngi a Thn c nh vo Islam nu Rosul p li nhng g h
gi , nh c phn:
{XW z :
V chng th tht ln ting bi Allah chng gim rng nu (Nabi Muhammad)
mang li cho h du hiu ( chng minh) th chc chn chng s tin v gia
nhp Islam. Al-An-a'm: 109 (chng 6). Th l Nabi cu xin Allah ban cho h
thy nhng g chng yu cu v hy vng h s vo Islam khi nhn thy. Lc , i
Thin Thn Jibreel xung v ban cho Nabi s la chn: nu sau khi chng
minh cho h thy, h vn khng tin th Allah s trng pht h mt cch khng khip
cha tng trng pht ai bao gi hoc lun m rng cnh ca xm hi n nn cho h
sau ny. Rosul chn gii php th nh l xin Allah thng xt v lun m rng
cnh ca xm hi n nn, nn Allah truyn xung cu kinh cho Nabi p li s
th thch, i hi ca ngi a thn rng:
{XW z :
(Hi Muhammad!) Hy p li chng: Vinh hin v ng ca tng thay
Thng ca Ta, chng phi Ta cng ch l mt ngi phm c c lm
mt v bo tin, mt S Gi, mt Rosul hay sao ? Al-Isr: 93 (chng 17).
ngha ca cu ny: Ta khng th t tay lm hay bin ha c nhng g gi
l k d, l lng ngoi kh nng s mng ca ta, nhng php mu ch do Allah
duy nht mi c kh nng khng cn bt c s tr gip no. Ta ch l ngi phm
nh bao nhiu ngi phm khc trong cc ngi, Ta khng th ban php mu cng
nh cc ngi khng th bin ha c. Nhng iu khc bit gia Ta v ngi
phm khc l Ta c Allah chn lm S Gi, lm Rosul ca Ngi truyn b tn
gio ca Ngi, cn cc ngi khng c s chn . Nhng g cc ngi i hi
ngoi kh nng ca Ta, tt c mi th u trong tay Allah Duy Nht nu Ngi mun
th cc ngi c thy chng minh cho cc ngi s mng ca Ta, cn nu
mun th Ngi khng ban ra bi iu s tt hn cho cc ngi.
Allah xc nhn thm ngha ny cu kinh khc nh sau:
XW { z :
(Hi Muhammad!) Hy bo h: Mi php mu, mi du hiu l u trong tay
Allah c. V cc ngi (hi Muslim) s cm nhn ra sao mt khi nhng du
hiu l xy ra nhng h vn khng tin tng. Al-An-a'm: 109 (chng 6).
C ngha l nhng v S Gi, nhng v Thin S ca Allah khng phi l nhng
ngi mang n nhng du l , nhng du hiu u trong tay Allah duy nht
ban cho nng cao a v ca h ng thi xc nhn v ng h vic lm S Gi ca
h l s tht.
V ri Allah khng nh rng cho d chng minh cho h thy tt c nhng
g h yu cu th h vn ngoan c khng tin tng, nh Allah phn:
{XW R Q P O N M L K J I H G F E D C B A
VUTS W z :
83
V nu rng TA (Allah) c phi Thin Thn xung gp h, lm cho ngi cht
ni chuyn c vi h v phc sinh li tt c nhng g trc cho h thy th
h vn khng tin nh th tr phi khi no Allah mun khc i, bi v a s bn
h l nhng k ngu mui (khng bit S Tht). Al-An-a'm: 111 (chng 6),
Allah phn chng khc:
XW { | {z y x w vu t s r q p o n m l k j i h
gf e d c ba`_~} z :
V cho d Quyn Kinh Quran c di c ni hoc c chia ct c tri t
hoc c lm cho ngi cht ni chuyn c (th bn chng vn khng tin).
Khng, tt c mi vic u trong tay Allah duy nht. H nhng ai c c tin li
khng bit rng, nu Allah mun th Ngi tha sc dt ton th nhn loi
theo Chnh o hay sao ? Al-Ro'd: 31 (chng 3).
Nhng dng kinh Quran trn gii thch ngha v con ng to ha ca
Allah nh lch s chng minh vo nhng thi i trc kia. Ngi dn cng i
hi th thch nhng bng chng t nhng S Gi. Sau h li khng tin tng nn
Allah trng pht h mt cch gh gm v khng khip. Con ng to ha bin
thin ca Ngi khng bao gi thay i. Ngi Hiu Thu tt c v bit rng sau ny a
s nhng ngi Quraish s theo Islam nn Ngi khng cho h chng kin nhng du
hiu k l m h i hi lc trc.

. - :
6.1- Mt trng ch i.
Qun chng Quarish thy nhng i hi th thch ca h m Rosul khng
th p ng c nn h ngh l cch duy nht chn ng con ng truyn b
v lm cho Rosul phi im lng. H bt u tuyn truyn vi qun chng l nhng
g Rosul truyn b t xa n nay ch l nhng iu gi di v khng chng minh
v dn chng c nhng du hiu k l nh nhng v s gi trc kia. H dng
chin thut ny thch Rosul ni ln s bt lc ca Ngi v lm cho qun
chng ng tin theo. H n v ni vi Rosul : Ngi c th chng minh du hiu
k l xc nhn Ngi l S Gi khng ?
Rosul phi xin Allah ban cho php l chng minh cho h thy. V ri
Allah lm cho h thy mt trng ch i mt mnh nm trn ni Abu Qubais v
mnh cn li nm ni khc. Tt c mi ngi u thy nh sng thot ra t khong
gia ch i . Rosul ni vi h:

: ))
((
Mi ngi hy chng kin i.
Dn Quraish tn mt nhn thy minh chng tht r rng nh bnh minh l
dng trong mt khong thi gian kh lu. H ngc nhin n ni nhng g h ang
cm trn tay u rt xung nhng h vn ngoan c khng chu tin theo m li ni
rng: l do qu thut ca Ibnu Abu Kabshah, Muhammad lm ba v gi tr
o thut vi chng ta. C ngi trong nhm h ni: Nu Muhammad lm ba,
84
lm o thut vi qu v nhng Muhammad khng th lm ba, lm o thut cho tt
c mi ngi c. Chng ta ch xem nhng ngi du hnh m t xa v c thy
g khng. Khi nhng ngi du hnh t phng xa v th h hi c thy g l xy ra
khng. H ng tr li l: Vng, chng ti c chng kin vic l lng . Nhng
vi nhng bng chng v hin chng r rng , Quraish vn khng chu tin v tip
tc i theo con ng lm ln, lm theo s thch ca h.
S th mt trng ch i l mt s m mn cho nhng du hiu v i khc
xy ra sao ny l Al-Isr v Al-Mroj (cuc du hnh trong m v thng thin c
hn xc ln tri). Bi mt khi tn mt nhn thy mt trng ch i s d dng tin
tng v chp nhn s Al-Isr v Al-Mroj sau ny. Allah am tng tt c.

85

Chng VII

Du Hnh Trong m & Thng Thin Ln Tri

Al-Isr l s i ng trong m ca Rosul t Thnh a Makkah n
Thnh a Maqdis (Masjid Al-Oqso Jerusalam Palestine). V Al-Mroj l s
thng thin t Thnh a Maqdis i ln tri cao ngt bng c hn ln xc cao qu ca
Nabi .
V Al-Isr uc Allah nhc trong kinh Quran nh sau:
XW { N M L K J I H G F E D C B A
V U T S RQ P O z :
ng ca ngi thay Ngi (Allah) ng ban cho ngi b ti ca Ngi i xa
trong vo mt m t Masjid Al-Harom (ti Makkah) n Masjid Al-Oqso (ti
Jerusalam) m vng ai xung quanh vng t c TA (Allah) ban phc,
TA ch cho Ngi thy nhng du hiu ca TA. R tht, Ngi l ng Hng
Nghe, ng Hng Thy. Al-Isr: 1 (Chng 17)
Cn Al-Mroj th c nhc trong chng Al-Najm (s 53) t cu 7 n cu
18 v c s hc gi cho rng nhng cu kinh ny khng ni v vn Al-Mroj.
Thi gian xy ra s Al-Isr v Al-Mroj c nhiu gi thuyt khc nhau: C s
ghi l vo nm m Rosul nhn lnh s mng, c s ghi l nm th 5 sau khi nhn
lnh s mng, c s ghi l vo ngy 27 thng Rojab (thng 7) nm th 10 sau khi
nhn s mng, c s ghi l vo ngy 17 thng Romadon (thng 9) nm 12 sau khi
nhn s mng, c s ghi l vo thng Al-Muharram (thng ging) v c s ghi l vo
ngy 17 thng Rob Al-Awwal (thng 3) nm 13 sau khi nhn s mng.
Cu chuyn Al-Isr v Al-Mroj c tm lc da theo Hadith Soheh (xc
thc) nh sau:
i Thin Thn Jibreel n vi con Al-Buraaq (ln hn con la m nh
hn con la) v ct n ngoi, lc Nabi ang c mt trong Masjid Al-Harom
(Makkah) v c thin thn du ln lng con vt ri c a n Thnh a
Maqdis v i Thin Thn Jibreel cng thp tng chuyn i. n ni Rosul
bc vo Masjid v bn trong l nhm Nabi ang ng ch Rosul dn bui hnh
l. Sau khi hng dn bui l Solah xong, i Thin Thn Jibreel mang n cho
Nabi hai ly mt ly ru v mt ly sa Nabi chn. Nabi chn ly sa. i
Thin Thn Jibreel ni: Ngi chn s tinh khit nn Ngi c hng
dn v cng ng Ngi s c hng dn v nu nh Ngi chn ly ru th ru
s lm cho cng ng ngi say sa.
Ri ngay t ni ny Masjid Al-Oqso h cng i thng ln tng tri th nht,
i Thin Thn Jibreel g ca v c Thin Thn gc ca m ra n cho. Khi
Nabi thy Nabi Adam t tin ca nhn loi Ngi cho hi bng li Salam v
86
c p li, v thy t loi ngi hi lng v s mng ca Ngi. Nabi nhn thy
pha bn phi ca Nabi Adam c m en khi nhn vo h th Nabi Adam
ci h l nhng linh hn hnh phc v pha bn tri cng c m en khc khi
nhn vo h th Nabi Adam li khc h l nhng linh hn bt hnh .
Ri c hai tip tc ln tng tri th nh, sau khi i Thin Thn Jibreel g ca
v c m ca tip n th gp hai anh em c cu l Thin S Yahya bin
Zakkariya v Thin S Ysa (Gi-su) bin Mar-yam, Ngi cho hi hai ngi h
bng li Salam v c p li v c hai ngi h u hi lng v s mng ca Nabi
.
Ri hai ngi tip tc i ln tng tri th ba th gp Nabi Yusuf l v Nabi
m Allah ban cho tng mo p nht, Ngi cho hi Nabi Yusuf bng li
Salam v c p li v Nabi Yusuf hi lng v s mng ca Nabi .
Ri tip tc ln tng tri th t th gp Nabi Idrees , Ngi cho hi Nabi
Idrees bng li Salam v c p li v Nabi Idrees hi lng v s mng ca
Nabi .
Ri tip tc ln tng tri th nm, y Nabi gp c Nabi Harun bin
I'mron, Ngi cho hi Nabi Harun bng li Salam v c p li v Nabi
Harun hi lng v s mng ca Nabi .
Ri tip tc ln tng tri th su, y th gp c Rosul Musa bin I'mron,
Ngi cho hi Rosul Musa bng li Salam v c p li v Rosul Musa
hi lng v s mng ca Nabi . n lc Nabi i qua khi th Nabi Musa bt
khc. C li hi: iu g lm ng khc ? Nabi Musa tr li: Ti khc l bi
a tr ny c c phi xung sau ta vy m cng ng ca n li c vo
thin ng nhiu hn cng ng ta.
Ri tip tc ln tng tri th by, y Ngi gp Nabi Ibrohim , Ngi
cho hi Nabi Ibrohim bng li Salam v c p li v Nabi Ibrohim hi
lng v s mng ca Nabi . Lc , Nabi Ibrohim ang ngi da lng vo ngi
nh Al-Ma'mur, ni m mi ngy c by chc nghn Thin Thn i vo Tawwaaf
xung quanh ri ra i v khng bao gi tr li ln hai.
K tip Rosul c a ln ni cao nht ca tng tri, Ngi nhn thy cy
ci l cy to bng vnh tai ca con voi v tri th to bng ci ni t, n nhng ci
ging c ph ln mt lp vng vi s lng bao nhiu ty Allah mun v tt c
mi vt u thay i hnh dng v sc din rt p.
Sau , Nabi c a n trnh din vi ng Kiu Hnh, Ngi n gn
Allah ta nh hai u ca cy cung hoc gn hn. y Allah phn lnh cho Nabi
v iu g Ngi mun v bt buc Nabi cng cng ng Ngi l phi hnh l
Solah nm chc ln trong mt ngy m. Sau khi nhn lnh xong Nabi tr v cho
n lc i ngang qua Nabi Musa , ng hi: Allah ra lnh g cho ng ?
Nabi tr li:

: ))
((
Ngi ra lnh phi hnh l Solah nm chc ln trong mt ngy m.
Nabi Musa ni: Qun chng ca ng s khng gnh vc ni u. Hy
ln tu vi Ngi xin gim bt li.
87
Nabi quay nhn i Thin Thn Jibreel v i Thin Thn t bng
lng nu Ngi mun, nn Nabi tr ln xin vi Allah v Ngi gim mi ln (cn
bn mi). Nabi tr xung n ngang qua Nabi Musa th c gi tr ln
tip tc xin gim xung tip, th l Nabi c i ln i xung gp Allah v Nabi
Musa n khi c gim xung cn nm ln trong ngy m. Khi i ngang qua
Nabi Musa th li c khuyn ln xin gin tip na v Nabi Musa ni: Th
bi Allah lm chng, con chu Isro-eel khng thi hnh c nhng g t hn
nhng g ng nhn lnh v cui cng l h b lun.
Nabi Muhammad tr li:

: ))
((
Ta rt h thn vi Thng Ta, thi ri Ta hi lng v chp nhn nh
th. Khi ri xa ni Allah phn bo:

)) :
((
Qu rng, TA bt buc v cng gim bt cho cc b ti TA. Tuy h ch
thi hnh nm ln thi nhng s thnh nm chc ln, bi li phn ca TA khng
bao gi thay i.
Cng m Rosul tr v Makkah. Sng hm sau, Ngi thng bo cho mi
ngi v chuyn i m cng vi nhng g c Allah cho nhn thy. Khi
nghe qua cu chuyn m h cho l thn thoi , nhng ngi khng tin tng nhn
c hi ny tuyn truyn cho s ni lo ca Rosul v cho l iu v l, ngoi s
tng tng ca con ngi. Trong h c ngi v tay, c ngi tay ln u t v
rt ngc nhin v c chng i, s ngi khc n gp ng Abu Bakr v thng
bo v tin bt ng. ng Abu Bakr bnh tnh tr li: Nu li thut do chnh
Rosul ni th ti tin l s tht. Nhng ngi i thng bo hi: ng li tin nhng
chuyn thn b sao ? ng Abu Bakr tr li: Ti cn tin nhng g xa vi hn
na ka. K c Ngi c ni ch i ln tri v tr xung trong mt bui sng hoc
ch trong bui chiu th ti tin ngay. Nn t ng c gi bit danh l Al-
Siddeeq (tc ngi tin tng khng cht nghi ng lng l)
Nhng ngi bt tin bt u th thch v i hi Rosul miu t cho h v
Thnh a Maqdis m trc kia Ngi cha tng n. Allah cho Ngi thy nh n
ang nm trc mt Ngi din t tng chi tit, tng cnh ca ra vo ca n, tng
nhng hin vt bn cnh v bn trong n nn h khng chi ci c. Ngc li, h
ng ni: Th bi Allah chng gim nhng g miu t l s tht.
H khng u hng m tip th thch Nabi l hi v l on thng bun
ca h trn ng t Shaam v. Nabi bo cho h bit chnh xc s lng bao
nhiu con lc , hon cnh ca h v thi gian h s n ni, k c hnh dng dn
on. Tt c mi vic ging y nh li Nabi nhng i vi nhng k lm lc khng
thm g cho h ngoi tr s ph nhn ngy cng nhiu hn.
Cng sng ngy ca m Al-Isr i Thin Thn Jibreel n dy cho Nabi
cung cch hnh l Solah nm ln v gi gic ca n trong mt ngy mt m.
Trc , l Solah ch bt buc hai Rak-at vo bui sng v hai Rak-at vo x chiu.

88

Chng VIII

Th Hin Islam Trc Tng B Lc V C Th

Cng vic ca Rosul t khi nhn c lnh truyn b mt cch cng khai,
Rosul thng nhn c hi vo ma hnh hng hoc nhng ngy hi ch ca
Ngi Arab m n vi tng b lc hoc tng c nhn truyn b Islam.
Nhng ci ch ni ting ca ngi Arab thi tin Islam gn Makkah c ba
ch: ch U'kaaz, ch Mijannah v ch Zu Al-Majaaz. Ch U'kaaz c t chc ti
mt ngi lng nm gia Nakhlah v To-if, phin ch ny bun bn ngay u thng
Zul Qo'dah (thng 11) cho n ngy hai mi trong thng. Sau , c di i t
chc ch Mijannah cho n cui thng, nm ti thung lng Al-Zohron nm pha di
Makkah. Cn ch Zu Al-Majaaz nm pha sau ni Arafat hay cn gi l ni Rohmah,
phin ch c t hp bt u t u thng Zul Hijjah (thng 12) cho n ngy mng
tm trong thng. n y th h gii tn lo vic thi hnh Haj ca h.
Nhng dng tc m Rosul n vi h truyn b Islam v mong mun
c cc dng tc gip v che ch l: dng tc A'mir bin So'-so-ah, dng
tc Muharib bin Khos-fah, dng tc Fazaroh, Ghossaan, Murroh, dng tc Hanifah,
dng tc Sulaim, dng tc A'bs, dng tc Nasr, dng tc Al-Bakk, Kindah, Kalb,
dng tc Al-Harith bin Ka'b, dng tc U'zroh v Al-Hadorimah tt c u khng
chp nhn v mi dng tc c cch t chi khc nhau, c dng tc t chi rt kho
lo t nh, c dng tc ra iu kin phi phong cho h chc tc sau khi vo Islam,
c dng tc li ni: Dng h b con ca ng hiu bit ng hn ai, nhng h li
khng theo ng. Trong c tp th Musailamah Al-Kazzaab (ngha l Musailamah
vua di tr) thuc dng tc Hanifah t chi rt bt lch s v v l.

. - :
8.1- Nhng ngi tin tng khng phi cng dn Makkah.
Vinh quang ni Allah soi sng cho mt s ngi tin v gia nhp Islam
khng thuc th dn Makkah. Trong thi gian v hon cnh truyn b kh khn nht,
nhng ngi tin tng ny to mt sc mnh v s an i ln lao cho nhng ngi
tin tng trc v em li nhiu trin vng tng lai. H l nhng ngi sau:
1- Suwaid bin Al-Somit: L mt nh th li lc thnh ph Yathrib
(Madinah ngy ny), c gi l Kaa-mil (ngi hon ho) bi ng rt danh gi v
s hiu bit v th ph. ng n Makkah thi hnh Haj hoc U'mroh, Rosul ku
gi ng vo Islam, ng i p li Ngi bng s sng sut, thng minh ca
Luqmaan v Rosul tr li ng bng Thin Kinh Quran lm ng siu lng nn
89
tin tng v gia nhp Islam, ng ni: y qu l li ni cao qu nht. ng b git
trong cuc tranh chp gia b lc Al-Aws v b lc Al-Khozroj sau khng lu.
2- Iyaas bin Mu-a'z: L mt thanh nin tr t thnh ph Yathrib, cu ta n
Makkah trong nhng thng u nm 11 sau khi Rosul nhn lnh s mng. Cu n
cng vi b lc Al-Aws k hip c vi Quraish chng li b lc Al-Khozroj. Khi
phi on n Makkah, Rosul tm n ku gi h vo Islam, c cho h nghe
nhng dng kinh Quran. Sau khi nghe qua, cu thanh nin tr ny ni: Th bi
Allah chng gim iu ny tt hn nhiu so vi nhng g cc ngi mang n.
Ngay lp tc cu b b Abu Al-Haysar, mt thnh vin trong on dng t ca
thung lng Al-Bot-ha vo mt ca cu Iyaas v bo: Hy chng ti yn, chng ti
n y khng v mc ch ny. Th l cu thanh nin yn lng v khng lu sau khi
tr v Madinah cu thanh nin Iyas qua i. Trong sut thi gian cu lm bnh, gia
nh cu thanh nin thut li l h thng nghe cu c nhng cu: La-i-la-ha-il-lol-
loh, Ollohu Akbar, Al-ham-du-lil-lah v Subhanolloh cho n lc trt hi th cui
cng. S vic ny chng minh l cu thanh nin ny c cht trong Islam.
3- Abu Zar Al-Gaffaary: Khi c bit tin tc Rosul xut hin Makkah
cng thm s gia nhp Islam ca Suwaid bin Al-Somit v Iyaas bin Mu-a'z, ng Abu
Zar gi ngi em trai n Makkah d hi tin tc v s vic ny. Ngi em n
Makkah v tr v m khng em li tin tc g quan trng nn ng quyt nh ra i.
ng n Makkah ti Masjid Al-Harom khong mt thng tri ch ung nc
zamzam m sng v nc Zamzam l thc n v thc ung. Trong thi gian , ng
khng dm hi ai v Nabi v s nguy him n bn thn. Tnh c bit c Aly th
l i theo n khi bc vo gp Nabi , ng yu cu Rosul ging cho ng nghe v
Islam, sau khi nghe xong ng chp nhn Islam ti ri tin thng n Masjid Al-
Harom m tuyn b: Ti xin tuyn th khng c Thng no xng ng c th
phng m ch c Allah duy nht v xin chng nhn rng Muhammad l b ti l
Rosul ca Ngi, lp tc ng b qun chng Quraish bu li nh p ng cho cht
nhng c Al-Abbaas can thip mang ng i. Ngy hm sau, khi tnh dy ng cng
tuyn b nh vy v cng b nh p nh hm qua v cng c Al-Abbaas gii
cu.
Sau ng tr v b lc Ghaffaar ca ng m tr cho n khi Nabi li
hng v Madinah, ng cng i theo sau .
4- Tufail bin A'mr Al-Dawsy: L mt nh th rt thng minh ni ting v l
t trng ca b lc Daws, ta lc vng gn ranh gii vi x Yemen. ng n
Makkah vo nm th 11 sau khi Nabi nhn lnh s mng. Khi ng n Makkah,
nhng ngi Quraish n gp ng v cnh gic ng v Nabi n ni ng phi ly
bng gn nht vo l tai khng nghe nhng g Nabi ni hay c. Khi ng bc
vo Al-Harom bt gp Nabi ang hnh l Solah ti Kabah v tnh ng nghe c
thong qua li l rt hay v t ni: Mnh l mt nh th, ngi c kin thc, mnh
c th phn bit c gia li tt lnh v li xu xa, ti sao mnh li khng th nghe
xem ngi n ng ny ni g, nu hay v tt th ta chp nhn n, nu ngc li th
b qua mt bn.
Sau khi hnh l Solah xong Nabi tr v nh ng Tufail lin bm theo n
nh Nabi v thut li cu chuyn ng n Makkah v mong c nghe Nabi ni
v chuyn ca Ngi. Nabi gii thiu vi ng v Islam v c kinh Quran cho
90
ng nghe. Sau khi nghe qua ng chp nhn li tuyn th chn l v ni: Ti l ngi
c a v trong b tc, ti s tr v ku gi h vo Islam, xin Rosul hy cu xin vi
Allah ban cho ti mt bng chng xc nhn vi h. Sau Rosul cu xin vi
Allah cho ng ta, v khi ng v n gn nh th nh ho quang soi sng trn mt ng.
ng cu xin Allah cho thay i ch khc v Allah ban cho ci roi ca ng cm
sng chi vi nh sng ti mt. Khi ng v n nh, ng ku gi gia nh vo Islam
cha v v ng lin ng thun cn b tc th do d. Nhng khi ng li hng n
Madinah sau s kin Al-Hudaibiyah, ng c dn theo khong t by chc n tm
chc ngi vo Islam do s ku gi ca ng.
5- Dhi-maad Al-Azdy: ng xut thn t b lc Azdy Sha-nu-ah t Yemen, l
mt ng thy chuyn mn v tr t ma, qu nhp. Khi ng n Makkah v nghe
nhng ngi thn ni: Muhammad in khng, nn tm n Nabi cha tr
nhng khi gp Nabi v nghe Ngi ni:

: ))
<
<
<
<
((:
"Mi s khen ngi v ca tng u hng v Allah, xin t n v cu Ngi che
ch. Ai c Ngi soi sng th s khng lm lc, cn ai b Allah b mt s
khng bao gi tm c u chn l. Ti tuyn th khng c Thng no
xng ng c th phng m ch c Allah duy nht khng c cng tc hay i
tc cng Ngi, v chng nhn rng Muhammad l b ti v cng l v Thin S,
l Rosul ca Ngi, Amma Ba'd:"
Sau khi ng Dhi-maad nghe ht li yu cu Rosul lp li n ba ln v ni:
"Ti tng nghe li ni ca thy bi ton, li l ca thy ba, thy ngi c li l
ca thi s nhng ti cha bao gi c nghe nhng li l ging nh th ny v trong
ti l kho tng kin thc. Ngi hy a tay cho ti ti tuyn b chp nhn
Islam." T ng Dhi-maad tr thnh ngi Muslim.

. - :
8.2- Islam Madinah.
Su v tin phong dim phc t thnh ph Yathrib, h u xut thn t b lc
Al-Khozroj:
a) As-a'd bin Zuroroh.
b) A'wf bin Al-Harith bin Rufa-a'h (A'wf bin A'fr).
c) Rof bin Malik bin Al-A'jlaan.
d) Qutbah bin A'mir bin Ha-dee-dah.
e) Uqbah bin A'mir bin Naa-by.
f) Jabir bin Abdullah bin Ri-aab.
H cng nhm n hnh hng Haj vo nm 11 sau khi Nabi nhn s mng.
Trc , th dn Yathrib thng nghe ngi Do Thi ni khi h c chuyn tranh
chp ngi Do Thi, h ni: "Mt ngy ti y s xut hin v Nabi v thi gian tr v
ca Ngi s rt di, chng tao s cng vi Ngi y git cc ngi ging nh
nhm A'd v nhm Irm b git."
91
Vo mt m n gn Mina, Rosul i ngang qua v nghe nhng ngi ang
ni chuyn vi nhau Nabi lin n lm quen, Ngi hi:

: ))
((
"Mi ngi l ai vy ?"
- H tr li: "Chng ti l nhm ngi thuc b lc Al-Khozroj."
- Nabi ni:

: ))
((
"L nhng ngi sng chung vi ngi Do Thi."
- H tr li: "ng vy."
- Nabi ni:

: ))
((
"Chng l, mi ngi khng mun ngi xung cng tr chuyn sao ?"
- H tr li: "c thi."
Th l Nabi ngi xung cng h v bt u gii thiu vi h v Islam, c
cho h nghe nhng dng kinh Quran v ku gi h tr v vi Allah. Sau khi nghe
qua h ni vi nhau: "Th bi Allah chng gim, y chnh l v Nabi m ngi Do
Thi ni vi chng ta, chng ta ng b l c hi ny. No hy mau ln gia nhp
Islam." Mt trong s h ni: "Chng ta b li thn nhn, b con ca chng ta trong
s tranh chp, hn th gia h. Nu Allah tp hp h li v ng qui phc Ngi th
s khng ai hng mnh hn Ngi c." V ri h ha s truyn b Islam cho
qun chng ca h v hn gp li nm sau.

92

Chng IX

_

Cuc Giao c Trng i Ln Th Nht

Vo ma hnh hng Haj nm sau - nm th 12 sau khi Nabi nhn s mng
- c mi hai ngi n ng n t Yathrib, trong c mi ngi t b lc Al-
Khozroj v hai ngi t b lc Al-Aws. Trong mi ngi ca Al-Khozroj c nm
ngi n hnh hng vo nm trc nhng li khng c ng Jabir bin Abdullah
bin Ri-aab v nm ngi cn li gm:
a) Mu-a'z bin Al-Harith (Mu-a'z bin A'fr).
b) Zakwaan bin Abdul Qais.
c) U'baadah bin Al-Somit.
d) Yazeed bin Tha'labah.
e) Al-Abbaas bin U'baadah bin Nodh-lah.
Cn hai ngi t b lc Al-Aws gm:
a) Abu Al-Hai-tham bin Al-Taiyahaan.
b) U'waim bin Sa-i'-dah.
H cng tp hp vi Rosul gn Mina hc hi v Islam, Rosul ni vi
h:

: ))
<
((
"Hy n y tha thun li giao c vi Ta l khng tn th bt c Thn
Linh (hay ai khc) bn cnh Allah, khng c trm cp, khng thng dm,
khng c git hi con ci ca cc ngi, khng c di tr, h nhc lm mt
danh d ca nhau v khng c bt tun Ta trong nhng s ng tht. Nhng
ai thi hnh ng theo giao c th s c Allah ban thng. i vi ai vi phm
c mi ngi bit n s b trng pht trn trn gian ny v iu l s
chuc ti ca y, cn ai vi phm v c Allah che du th vic gii quyt y l do
Allah quyn nh. Nu mun Ngi s trng tr h v nu mun Ngi tha th cho
h." Th l h ng tha c nhng iu trn vi Rosul .

. - :
9.1- S truyn b Islam Yathrib.
93
Khi on hnh hng tr v Rosul gi ng Mos-a'b bin U'mair cng i n
Yathrib dy h c kinh Quran v gio l Islam, ng Mos-a'b n tr nh ng
Abu Umamah As-a'd bin Zuroroh v c hai rt nng n trong vic truyn b Islam.
Trong khi hai ngi ang trong vn cy th lnh t ca Al-Aws l ng Sa'd bin
Mu-a'z ni vi ngi anh em ch bc l Usaid bin Hu-dhair: "Chng l, ng khng
n gp hai ngi kia, h em li s bt lnh cho nhng ngi thn yu nht ca
chng ta. Nu ng vy th chng ta trc xut h ra khi y." Vi lnh ng
Usaid cm v kh tin v pha hai ngi. Khi thy Usaid tin ti ng As-a'd ni vi
Mos-a'b: " l lnh t ca nhm ng ta, xin Allah hy ban s ng tht cho ng
ta."
ng Usaid n trc hai ngi v ni: "Hai ngi em nhng g khc l
n quyn r nhng ngi thn ca chng ti ? Hy b qua, ng quyn r li cun
chng ti na. Nu hai ngi cn g, c ni."
ng Mos-a'b tr li: "Xin ng c ngi nghe chng ti ni, nu thy ng th
ng chp nhn n, nu khng ng th chng ti s b tt c nhng g ng khng
thch.
ng Usaid tr li: "Hy ni." V v kh qua mt bn v ngi xung
nghe. ng Mos-a'b bt u gii thiu v Islam v c cho nghe nhng dng kinh
Qur'an, nghe qua ng Usaid thy l s tht v ng lin tuyn b chp nhn Islam.
Khi tr v Usaid mun cho Sa'd bin Mu-a'd i gp hai ngi h nn ng ln
k hoch v ni vi Sa'd: "Ti gp v ni chuyn vi hai ngi h ri, ti khng
thy chuyn g l c v ti cng khuyn co h ri, h p li rng: anh mun
lm g th ty ." ng Usai ni tip: "Xy ra s vic l dng tc Ha-ri-thah tm
n As-a'd bin Zuroroh git ng y phng hu qu, bi h bit rng ng As-
a'd l anh em c cu (hoc bn d) ca ng."
ng Sa'd ni gin n n cm v kh tm n hai ngi kia. Khi i din vi
Mos-a'b th Mos-a'b li p dng cch p dng vi ng Usaid khi ny v c
Allah soi sng v hng dn nn ng Sa'd chp nhn Islam. Sau , ng tr v b
tc ca ng v ni: "Hi dng tc Abdul Ash-hal! cc ngi coi ti nh th no ?"
- H tr li: "ng l th lnh ca chng ti v l ngi sng sut nht trong
chng ti."
- ng ni : "Nu vy, th d l n ng hay n b trong cc ngi ti cng s
khng ni chuyn h cho n khi no cc ngi tin tng ni Allah v Rosul ca
Ngi." Sau li ni dt khot th n chiu cng ngy tt c n ng ln n b
u gia nhp Islam ht ch ngoi tr mt ngi duy nht l ng Al-Usoirim, cho
n trn chin Uhud xy ra ng mi vo Islam v chin u anh dng ri hi sinh
v o m cha h qu ly Allah d ch mt ln.
Sau ng Mos-a'b tr v Makkah trc ma hnh hng thng bo tin
mng cho Rosul .

94

Chng X

Cuc Giao c Trng i Ln Th Hai

Vo ma hnh hng nm 13 sau khi nhn s mng, c rt nhiu nhng ngi
Muslim v ngi a Thn t Yathrib n. Nhng ngi Muslim thng nht nhau
khng cho Rosul i ln lt t ni ny n ni n trong php phng lo s gp h.
H tm n gp Rosul mt cch kn o v hn gp nhau gn tr Aqobah vo
ngy gia ca nhng m Al-Tashreeq.
Khi ngy gi hn n, trong m h vn ng chung cng vi nhm cho
n mt phn ba thi gian u ca m tri qua, tng ngi mt thc dy tm n
ni hn. Tt c h gm by mi ba ngi trong : su mi hai ngi thuc dng
tc Al-Khozroj, mi mt ngi thuc dng tc Al-Aws v hai ngi ph n l b
Nusaibah bint Ka'b thuc dng tc Al-Najjaar v b Asm bint A'mr thuc dng tc
Salamah. Rosul n vi h cng vi ngi bc ng Al-Abbaas bin Al-Muttolib,
lc ny vn cn theo tn ngng ca ng b nhng ng li thch v mun i chung
vi ngi chu ng h tinh thn v c v.
ng Al-Abbaas l ngi m li ni chuyn u tin: "Chc chn rng v
Rosul vn c knh n trong qun chng v c bit n trong x hi, qu qun
ca Ngi. Nu cc ngi nhn thy nhng g Ngi ku gi l ng v dm bo
m cho Ngi t nhng ngi chng i th by gi cc ngi c th ni ln
nhn trng trch , cn nhn thy khng lm c nh th th ngay by gi y cc
ngi hy ra i."
Ngi i din ca nhm l ng Al-Bar-r bin Ma'rur ni: "Chng ti mun
bit s tht v s tin cy kia ra sao ri cho d chng ti c th hi sinh tnh mng thay
cho Rosul chng ti cng khng mng. Th th Rosul hy ni i v nhng iu kin
hay yu cu m Thng v Rosul mun.
Th l Rosul m li, c kinh Quran cho h nghe, ku gi h tr v vi
Allah v khch l h v Islam, ng thi Ngi a ra nhng iu kin v Allah nh
sau:
1- Ch tn th Allah duy nht, khng tn th bt c Thn Linh (hay ai khc)
bn cnh Ngi.
K tip Ngi cng a ra iu kin v Ngi nhng cng v Allah, h p:
chng ti chp nhn. Ngi ni tip:
2- Phi nghe li v thi hnh d sing nng hay li bing.
3- Phi ng h ti chnh lc giu c cng nh lc thiu thn.
4- Phi thi hnh vic khuyn nh lm vic thin v trnh vic xu.
5- Phi thi hnh v Allah, khng s hi d ai c ni nh th no.
95
6- Phi ng h, gip , che ch Ta khi Ta n vi cc ngi ging nh cc
ngi bo v bn thn, gia nh v con ci cc ngi. Nu c vy, cc ngi s
c thin ng.
7- Theo s k li ca ng U'baadah (chng ti giao c) khng lin h n
s tranh chp trong gia nh ca Nabi .
Dt li ng Al-Bar-r bt tay Rosul v ni: "ng ! Th bi ng c
phi Ngi xung bi chn l rng chng ti s che ch v bo v Ngi bng sc
mnh c th, chng ti ng li giao c. Th bi Allah chng gim chng ti l
nhng chin s, nhng ngi cm kim chin u t th h ny sang th h khc."
Abu Al-Hai-tham bin Al-Taiyahaan ct li mi ngi, ng ni: "Tha Rosul
ca Allah! chng ta giao c vi nhau l lun lun on kt, sit cht tay nhau.
Nhng nu mt ngy no Allah ban s vinh quang cho Ngi th Ngi c tr v
vi qun chng ca Ngi m b li chng ti khng ?"
Khi nghe vy, Rosul mm ci v ni:

: ))
((
"Mu th c p li bng mu, s v th c tr bng s v. Ta thuc
nhm cc ngi v cc ngi thuc nhm Ta. Ta s chin u vi nhng ai
chng cc ngi v ha thun vi nhng ai ha thun vi cc ngi."
Trong gi pht cng thng v gay go ny, ng Al-Abbaas bin U'baadah bin
Nalah ln ting: "Cc ngi c bit gi tr ca s tha nhn V ny khng? Rng
chng ta giao kt l chin u bn cnh V y d trong hon cnh no, vi ai, d en
hay . Nhng nu cc ngi nhn thy cuc giao c hm nay dn n lm tiu tan
ti sn ca cc ngi l nn kip v danh d ca cc ngi b bi nha th cc
ngi c th rt lui, nhng l mt s xu h trn i ny v Ngy sau. Cn nu
cc ngi sn sng chp nhn mi s hi sinh d vt cht hay tnh mng th chnh
l hnh phc, l s chin thng trn i ny v ngy sau."
- H ng tht ln: "Tha Rosul ca Allah! Chng ti chn sn sng hi sinh
ca ci, tnh mng v li danh nhng i li chng ti s c g ?"
- Rosul tr li:

: ))
((
"Thin ng"
- H ng ln ting: "Hy a tay ca Ngi ra, hi Thin S !"
Rosul a tay ra mi ngi ng dy nh n bt tay chp nhn li giao
c th ng As-a'd bin Zuroroh lin cm tay Rosul v ni: "Hy t t hi anh em
Yathrib, chng ta l nhng ngi nghe v bit v Ngi ny nh chng ta bit r
c tnh ca nhng con lc . S xut hin ca V ny s to s ganh t, hn th
trong qun chng Arab. Nhng ngi c quyn hnh s khng chu thua v s c
mu . Nu cc ngi kin nhn chp nhn s vic xy ra th hy bm cht ly
chc chn Allah s ban s phn thng. Nhng nu cc ngi s n tnh mng th
hy rt lui v vi iu l l do trnh din trc Allah."
Mi ngi ng tht ln : "Hi As-a'd! Hy b tay Rosul ra. Th bi Allah
chng gim, chng ti s khng b l cuc giao c ny." V ri tng ngi mt ln
bt tay Rosul giao c, ring hai ph n th khng bt tay Rosul m tht ln
li chp nhn.
96
Theo s ghi li, ngi u tin bt tay Rosul l ng As-a'd bin Zuroroh. C
s ghi li l ng Abu Al-Hai-tham bin Al-Taiyahaan. C s ghi l ng Al-Bar-r bin
Ma'rur.
. - :
10.1- Mi hai v trng ton.
Sau khi cuc giao c chm dt, Rosul yu cu h chn mi hai ngi
bu lm trng ton lo vic v phn cng trch nhim. H a ra chn ngi t
Al-Khozroj v ba ngi t Al-Aws.

Nhng ngi t dng tc Al-Khozroj gm c:
1- Sa'd bin U'baadah bin Dulem.
2- As-a'd bin Zuroroh bin U'das.
3- Sa'd bin Al-Rob bin A'mr.
4- Abdullah bin Rowaahah bin Tha'labah.
5- Rof bin Malik bin Al-A'jlaan.
6- Al-Bar-r bin Ma'rur bin Sokhr.
7- Abdullah bin A'mr bin Harom.
8- U'baadah bin Al-Somit bin Qois.
9- Al-Munzir bin A'mr bin Khunais.

Nhng ngi t dng tc Al-Aws gm c:
10- Usaid bin Hu-dhair bin Simaak.
11- Sad bin Khoi-tha-mah bin Al-Harith.
12- Rofa-a'h bin Abdul Munzir bin Zubair, c s ghi l ng Abu Al-Hai-tham
bin Al-Taiyahaan.

Sau khi chn xong mi hai v trng ton, Rosul ni vi h:

)) :
((
Cc ngi l nhng ngi chu trch nhim vi nhm ca cc ngi nh
nhng v trng ton trc thi Nabi Ysa (Gi-su) bin Mar-yam, cn Ta th
chu trch nhim cho tt c cng ng ca Ta.
Tt c ng tht ln: Vng, chng ti tun lnh.
y l cuc giao c th nh mang ngha rt quan trng trong cuc i lp
nghip o php ca Rosul . K t , tnh th bin i v lch s lt qua
trang khc.
Sau khi cuc giao c chm dt nhng ngi c mt bt u gii tn th c mt
Shayton (qu Sa-tng) pht hin s vic nn la ln tht to lm cho mi ngi sng
st, qua li ni nh sau: Hi nhng ngi ang trong cc doanh tri! C
Muhammad ang lp m mu hm hi cc ngi.
Rosul lin tr li:

)) :
((
97
Th bi Allah chng gim, hi k th ca Allah! Ngi s b tnh ton cho vic
ny. Ri Ngi ra lnh cho m ngi gii tn tr v lu ng coi nh khng c
chuyn g xy ra.
Sng hm sau, nhng ngi Quraish tm n lu ca nhng ngi Yathrib
phn i hnh ng ca h nhng khi n ni khng thy g khc l, nhng ngi a
thn ln ting: Tin tc hon ton tht thit. Nhng ngi Muslim im lng
khng ln ting nn Quraish tin tng v cho rng khng c chuyn g xy ra nn
b i.
Cui cng Quraish bit c ngun tin l tht, h lin phng nga nhanh
ui theo on t Yathrib v bt kp ng Sa'd bin U'baadah v Al-Munzir bin A'mr
ti Azakhir. ng Al-Munzir nh nhm gii vy nn chy thot, ring ng Sa'd th b
bt, b nh p, ct tay chn, ko tc em tr v Makkah. Khi h em vo Makkah
th c ng Al-Mut-i'm bin U'dy v Al-Harith bin Harb bo lnh nn c th ra v
hai ngi ny khi i bun ngang qua Yathrib c ng Sa'd bo v. Nhng ngi
Al-Ansor nh quay li gii cu cho ng Sad nhng trn ng gp c ng nn
tt c quay tr v Madinah mt cch an ton.

98

Chng XI

Cuc li hng ca nhng ngi Muslim n Madinah

Sau cuc giao c ln hai ny nhng ngi Muslim bt u li hng n
Madinah, v trc c mt s cc v Sohabah (bn hu ca Thin S) li
hng n trc. Rosul nm mng thy c ni t nn ca ngi Muslim
nn thng bo cho bn hu, Ngi ni:

)) :
(( _ )) :
((
"Ta nm mng thy rng Ta ang li hng t Makkah n mnh t c rt
nhiu cy ch l. C th Ta i v c tng l Al-Yamamah hoc Hajar
nhng tht ra l thnh ph Yathrib." C ng truyn khc: "Ta thy trong
mng mnh t t nn ca mi ngi l mt vng cha mui vi kh hu rt
i bc, ni hoc l Hajar hoc l Yathrib."
Ngi u tin li hng l ng Abu Salamah Al-Makhzumy vi v l b Um
Salamah v con ca hai ngi. Khi ra i b gia nh bn v ng chn ng khng
cho b cng con i theo, nn Abu Salamah quyt nh i mt mnh n Madinah.
Lc trc cuc giao c ln th hai xy ra l mt nm. Nm sau b v mi n
on t c vi chng.
Sau cuc li hng ca Abu Salamah l cuc li hng ca ng A'mir bin Robi-
a'h cng v l b Layla bint Abu Hath-mah v Abdullah bin Um Maktum. T khi
cuc giao c ln hai kt thc ngi Muslim bt u di c t t mt cch kn o v
s Quraish pht hin. Cho n khi ng U'mar bin Al Khottob ra i mt cch cng
khai v thch thc Quraish dm ra chn ng hay khng nhng khng mt ai ra
chn ng c. Lc c khong hai mi v bn hu ra i.
V hu nh tt c nhng ngi Muslim Makkah u ra i n Madinah c
nhng ngi Habashah cng tr v v i theo n Madinah. Cn li Makkah ch
c ng Abu Bakr, Aly, Suhaib, Zaid bin Harithah v mt t nhng ngi Muslim yu
th khng c kh nng i. Lc , ng Abu Bakr chun b hnh trang ra i
nhng Rosul ni vi ng:

)) :
((
"Hy t t , Ta hi vng Allah s h lnh cho php Ta."
ng Abu Bakr ni: "C hi vng nh th sao, tha Rosul ?"
Rosul tr li:
99

)) :
((
"ng vy."
T ng Abu Bakr nhn ni chun b sn hai con lc v dng dc
ng. ng du n ni t ai i qua ch n gi khi hnh.

100

Chng XII

Quraish Hp Nhau & ng Thng Nht Git Nabi

Quraish rt tc gin khi bit c ngi Muslim tm c ni tip n v
che ch h mt cch nng hu v nhn bit c rng s tp hp s gy ra nhiu
bt li cho h v tn gio cng nh thng mi. H lin t hp nhau li bn tho vo
sng ngy th nm ngy 26 thng Sofar (thng 2) nm 14 sau khi Nabi nhn s
mng cng nhau a ra k hoch th tiu mi him ha ny. c bit l V cm
u vic truyn b vn cn ti Makkah, s rng V ny s ra i bt c lc no.
Cuc tho lun ny bao gm tt c nhng v lnh t ca Quraish cng thm Shayton
(qu Sa-tng) gi dng mt ng gi t Al-Najdy cng tham gia vo cuc hp sau khi
c mi ngi cho php.
H bt u m x vn gia h, ng Abu Al-Aswad a kin: "Chng ta
nn trc xut V y ra khi b ci ca chng ta ri chnh n li lc lng v quyn
hnh ca ta, i vi V y i u th i chng ta khng mng n."
ng gi Al-Najdy lin ln ting: "Cc ngi khng nhn thy rng V c
ging ni cch din t rt ngt ngo lm cho mi ngi nghin v pha V y hay
sao. Mt khi ngi ny ra i s khng mt b lc Arab no li khng nghe theo li
V ny v h s t hp bn cnh ng ta ri h cng nhau tn cng n y nt cc
ng nh th no ty . Hy a ra kin khc c th hay hn."
ng Abu Al-Bakhtary ln ting: "Chng ta s bao vy ng kn ca nh, giam
lng ng ta trong nh nh nhng nh th ph trc y b giam lng n cht."
ng gi Al-Najdy ni: "Th bi Allah chng gim, nu cc ngi giam lng
V ny th tin tc s n tai nhng ngi bng hu khc, h xem sinh mng ca V
ny cn hn cha m v con ci ca h. Chc chn h s tm n gii cu cho V ny
cho n khi no gii cu c mi thi. Hy tm gii php khc hay hn."
K ngng cung cao ngo Abu Jahl ln ting: "Ti c kin ny, s khng c
hu qu sau ny: Chng ta s chn la trong mi dng tc mt thanh nin tun t,
can m, gan d, c kinh nghim, a cho mi ngi cy kim cng nhau tn
cng mt lc v git V . Tip theo, chng ta s ri mu ca Ngi khp dng
tc, chc chn dng tc Abdul Manaaf khng th tr th vi ton th b lc Quraish
c, buc h phi nhn tin chuc. Lc chng ta cng nhau ng bi thng."
Nghe vy ng gi Al-Najdy lin ln ting: " kin ca ngi n ng mi
ng, khng c kin no hay hn kin ny."
Sau , cuc hp thng nht ly kin ca Abu Jahl v bt u chun b k
hoch git Nabi .

101

Chng XIII

m Mu Ca Quraish & S An Bi Ca Allah

Qua cuc hp quan trng v hon ton kn o th mi vic hon ton
khng thay i vn xy ra mt cch t nhin. Qun chng Quraish khng l cng
nh khng to ra mt s nghi ng no rng pha sau s phng lng ny l mt k
hoch rt nguy him, nhng tt c mi vic xy ra u do s an bi v xp t ca
Allah khng mt iu no ngoi l. Allah sai i Thin Thn Jibreel n
thng bo m mu ny cho Rosul bit v ra lnh cho Rosul li hng ng thi
a ra k hoch, gi gic cho Rosul ra i v nhng g phi lm k tip l ph tan
m mu ca Quraish. i Thin Thn ni vi Rosul :

)) :
((
"Ti nay, Ngi ng ng trn ging m Ngi thng ng."
Rosul n gp ng Abu Bakr vo gi tra, gi m a s ngi dn
thng ngh tra. Nabi n bn vi ng Abu Bakr v chuyn i m ng Abu
Bakr chun b sn hai con lc v thu ng Abdullah bin Uroiqit Al-Lay-thy
hng dn. Lc ng Abdulloh vn theo o Quraish, ng rt c nhiu kinh
nghim v am tng ng li. C hai hn nhau ba m sau s gp nhau ni
Thawr. Ri Rosul vn tip tc cuc sng hng ngy nh khng c chuyn g xy
ra khng mt ai v chuyn i sp ti v ngi Quraish tin hnh m mu
ca h nh d nh.
Rosul thng c mt thi quen l ng ngay sau khi hnh l I-sha ri na
m thc dy i n Masjid Al-Harom hnh l Solah Al-Tahajjud. Nhng m ,
ngi nm trn ging ca Rosul li l ng Aly, Rosul trn an Aly l ng s
khng c chuyn g bt lnh s xy ra vi Aly. Khi mi ngi ang chm vo gic
ng, nhng thanh nin c ch nh ln n bao vy nh ca Rosul , h nhn
thy c ngi ang ng trn ging, trm o chong kiu Hodh-ro-my mu xanh l
cy ca Rosul nn an tm rng chc l Rosul nn h ch ngoi khi Rosul
thc dy th nho vo git.
m mu ca h c Allah tr li qua li phn nh sau:
{XW ` p o nm l k jihgf e dcba
q z :
(Hi Muhammad) hy nh rng khi nhng k khng c c tin m mu nh
chng li Ngi nhm giam cm Ngi hoc st hi Ngi hoc trc xut Ngi
i ni khc. Chng m mu xp t k hoch v Allah cng sp xp k hoch.
Chc chn rng Allah l ng gii nht trong vic lp mi hoch nh. Al-
Anfaal: 30 (chng 8).
102
Chng XIV

Cuc Li Hng ca Nabi

. - :
14.1 - Rosul ra khi nh.
Rosul i ra khi nh trong khi nhng ngi Quraish ang bao vy m khng
h hay bit, va ri khi nh Ngi ly t ct ca thung lng Al-Bot-h ri ln u
ca nhng k bao vy v c cu kinh:
XW { t s r q p on m l k j i z :
V TA (Allah) t mt bc mn (v hnh) chn trc mt v mt bc chn
sau lng ca h, th TA che mt bn h nn h khng nhn thy g.
Yasin: 9 (chng 36)
Allah che khut mt ca h nn h khng hay bit g. Rosul tin thng
n nh ng Abu Bakr . Nabi cng Abu Bakr ri khi nh bng ca sau v
tin thng n hang ni Thawr trc rng ng mc ln vi khong cch l nm dm
(tc khong 8 km) v hng Yemen.

. - , :
14.2- Ba ngy, ba m trong hang.
Khi hai ngi n hang ni, ng Abu Bakr vo trc m ng quan st
tnh hnh nu c chuyn xu g xy ra ng s lnh trn ch khng mun Rosul b
g. ng Abu Bakr qut dn ci hang v bt gp c rt nhiu l hang v ng
x x rng ca mnh nht vo cc l , cui cng cn li mt hoc hai l khng c
g nht vo nn ng dng hai chn mnh chn l . Hon tt xong, ng mi
Rosul vo v Ngi ng trong lng ng. Lc , ng Abu Bakr b con vt
c cn vo chn nhng ng khng dm nhc nhch v s Rosul git mnh thc
gic, ng chu au n mc nhng git nc mt nh xung mt Rosul . Git mnh
thc dy, Rosul hi:

: ))
. ((
C phi ng b con vt c cn khng ? Ri Rosul dng nc bt ca Ngi
thoa ln ch b cn th l ng Abu Bakr ht b au nhc.
Hai ngi tip tc n tr trong hang ni ba ngy ba m. Mi m khi tri sm
ti th Abdullah con trai ng Abu Bakr n ng canh chng trc hang ni nhng
trc khi nh rng ng l dng cu ta thc dy tr v nh ng coi nh khng c
chuyn g xy ra ngi Quraish c tng cu ang ng Makkah. Cu l mt
thanh nin thng minh, hot bt, lanh l, ban ngy th d la tin tc, ban m v bo
co vi cha v Rosul v tnh hnh bn ngoi.
103
ng Abu Bakr c ngi hu nam tn A'mir bin Fuhairoh l ngi chn d, cu
ta mang sa n cho hai ngi ngay khi mt tri ln c khong mt gi ng h.
Sau cu gi lm ting qu ku i theo pha sau Abdullah xa vt tch ca
Abdullah li
V pha Quraish, nhng ngi bao vy nh Rosul chc chn l Rosul
ang ng trong nh nn ch khi Rosul thc dy th nho vo git. H ch cho n
sng th thy Abvly ngi dy t ging ca Rosul lm h tht vng v vo hi
Aly: Muhammad u ri ? ng Aly tr li: Ti khng bit. H bc tc nn nh
Aly v ko v Ka'bah giam gi vi ting ng h nhng khng moi c tin tc g
ri nh th Aly v. Sau , h ko n nh ng Abu Bakr hi Asm con gi ng
Abu Bakr v ng v Asm tr li: "Ti khng bit." Lp tc Abu Jahl k bo ngc
ngng cung tn cho bt tay lm cho Asm b ic mt bn tai. Khng thu c kt
qu nh mong mun, Quraish lin treo gii thng khp ni l mng mi ngi Nabi
v Abu Bakr l mt trm con lc d sng hay cht.
Vi gii thng ca Quraish mi ngi n lc tm kim c ti ming
hang. Lc , nu h ci u xung nhn ngang chn h l thy hai ngi ang tr
n bn trong. Nhiu lc ng Abu Bakr rt lo s cho tnh mng ca Rosul khi thy
nhng ngi i tm i ngang qua. Thy vy, Rosul trn an v ni:

: ))
((
ng ngh rng ch c hai chng ta hay sao, hi Abu Bakr? Allah l ng th
ba, ng ch bun ru chc chn Allah lun cng vi chng ta.

. - :
14.3- Trn ng n Madinah:
Vo m th hai u tin ca thng Rob Al-Awwal (thng 3) nm th nht
nin lch Hijroh, ng Abdullah bin Uroiqit Al-Lay-thy n ni Thawr vi hai con lc
nh li hn c. Rosul , Abu Bakr v ngi theo bu bn l A'mir bin Fuhairoh
c Abdullah dn ln ng. C bn ngi ra i theo hng nam tin n Yemen
cho n mt on ng tht xa th i v hng ty trc ch b bin , khi n b
bin th i ngc v hng bc bng ng tt (bi Madinah nm hng bc ca
Makkah). Vi hng i ny t ai bit n ngoi mt s t nhng ngi tht rnh
ng m thi.
Mi ngi i sut m n na ngy hm sau, Rosul mi ngh chn di
bng mt ca tng cn ng Abu Bakr th i vng quanh xem xt tnh hnh bn
cnh. Khi , ng gp ngi chn cu v xin sa Rosul thc dy dng, sau
ung no mi ngi tip tc ln ng.
Vo ngy hm sau, h i ngang qua lu ca b Um Ma'bad lng nh Al
Mushallal thuc tnh Qodeed cch Makkah khong 130 km. Rosul v Abu Bakr
hi b c g dng khng?, b cho bit n tru b ang nui l tru t v bn cnh
lu c con tru ci nhng m yu v trong lu khng c mt git sa d tr. Rosul
thy vy lin xin php b ch Ngi vt sa n, khi Ngi ng n th nhng
git sa bt u tun ra n y thau to lm cho ngi khing thau sa di chuyn
cng thy kh khn. Rosul mi b Um Ma'bad ung trc n no ri n nhng
104
ngi bn ca Ngi tt c u ung no n ri mi n Ngi ung. Ung xong
Rosul vt thm ln hai sa ra y c thau to ri cho ch lu dng, t bit ch
lu tip tc ln c.
Khi chng b Um Ma'bad tr v, ng ly ngc nhin vi s lng sa c trong
lu. ng hi v v c b v k li v din t hnh nh ca Nabi t u n chn
v cch n ni, i ng cho chng nghe mt cch chi tit v t m. Nghe qua ng
chng Abu Ma'bad ni: Th bi Allah chng gim, Ngi chnh l ngi m
Quraish ang tm kim. Anh tng ngh nu c c hi gp Ngi ny anh s kt bn
vi ng ta.
Vo ngy th ba, th dn Makkah ang sn tm mi ni th nghe c ting
ngm th ca tng Rosul v hnh ng qua, nhng khi h tm n th khng thy
bng dng ngi no.
Sau khi Rosul cng on ra khi tnh Qodeed th b Suroqoh bin Malik bin
Jashum Al-Mudlijy ui theo bng nga mong t c gii thng ca Quraish
treo, nhng khi n gn Rosul th con nga xm xung t. ng lin ng dy xin
xm xem nhm ca Rosul c b hi hay khng, v kt qu a ra lm ng khng
hi lng nhng vn c chp tip tc ln nga ui theo. Rosul va c Qur'an
nhng khng h xoay quanh ch ring Abu Bakr th nhn qua nhn li, ng Suroqoh
tin n gn v nghe c li c th bng con nga b ln hai chn trc xung t
n u gi th l Suroqoh bc xung tip con nga rt hai chn ln v i chn
gn nh b chn cng di t. Cui cng i chn cng c rt ln, do con nga
gng sc qu mnh nn lm cho t ct ni tng te lm cho bu tri b bao
trm ging nh b bao trm bi lp khi. n y Suroqoh li xin xm ln na
nhng kt qu vn ging nh ln trc nn lm cho ng thy rt s hi v thit ngh
chc chn vic lm ca Muhammad s thnh cng. Ngh th Suroqoh lin gi
nhm Nabi giao c c bnh an, Nabi cng mi ngi ng li ng i n
bo cho bit v phn thng ca Quraish treo nn qun chng ai ai cng ang truy
i bt Nabi v Abu Bakr. Nghe xong Nabi tng ng tt hnh l mang theo
nhng Suroqoh khng nhn bt c g v Nabi yu cu tip l che du v tin tc ca
Ngi ng cho mi ngi bit, ng Suroqoh ng vi mt yu cu l mun Nabi
vit cho ng mt bc th rng ng s c bnh an. p li li yu cu Nabi
ra lnh A'mir bin Fuhairoh vit bc th v lc ny mi ngi ang ti Adeem.
Xong cuc giao c ng Suroqoh quay tr v, khi gp bt c ai ang truy tm Nabi
th ng ni: "V ch thi Ngi thot an ton ri, cc ngi kim n y l
ri." Li ni ca ng thuyt phc c nhng ngi tm kia nn mi ngi b cuc
quay tr v.
Trn ng i, Rosul gp ng Buroidah bin Al-Husoib Al-Aslamy cng vi
on ci nga v lc gm hn by chc ngi, tt c gia nhp Islam v cng
Nabi hnh l Solah I-sh.
Khi n thung lng Rem Rosul gp c Al-Zubair bin Al-A'waam cng
vi on thng bun ngi Muslim t Shaam v. Trong cuc gp g ny Al-Zubair
tng cho Nabi v Abu Bakr hai b qun o mu trng.

105
. - :
14.4- Rosul n Qub:
Vo ngy th hai ngy mng 8 thng Rob Al-Awwal (thng 3) nm 14 sau
Nabi nhn lnh s mng v cng l nm u tin ca nin lch Hijroh Islam (c
tnh vo lc Rosul li hng khi Makkah). Rosul n Qub.
Ngy no cng vy k t khi nghe tin Rosul ri Makkah th dn Madinah c
mi sng ra ngoi thnh trng ngng tin tc v ch n Rosul n khi tri nng
gt vo gi gn tra h mi tr v nh. Trc khi tr v nh, h giao li s canh gc
cho ngi Do Thi gip vic khi c tin th thng bo cho h. Khi ngi Do Thi
leo ln cy cao nhn v thy on ngi ang tin v ng ta khng km ch
c bn thn m la ln tht to: "Hi th dn Arab! ngi n ng m cc ngi
ang ch i n vi cc ngi ri !" Nghe c tin ngi Muslim lin n ly
v kh ra tip n Rosul va i h va reo mng v c ngi th ni ln Ollohu
Akbar hn h v Rosul n vi h. Do qu ng c Rosul r phi i thng n
dng tc A'mr bin Awf ti Qub.
Khi n ni Ngi ngi xung im lng khng ni mt li cn th dn Madinah
o c n n cho Rosul . i vi nhng ngi cha thy Ngi ln no th lun
n cho hi Abu Bakr bi vi b tc hi bc, h tng l Rosul n khi nh
nng ri vo mt Rosul th ng Abu Bakr ly o ca ng che nng cho Rosul ,
lc h mi bit ai l Rosul .
Rosul li Qub bn ngy tr ti nh ng Kul-thum bin Al-Hidm nhng c
s ghi l ti nh Sa'd bin Khoi-tha-mah. Trong thi gian bn ngy Qub Ngi
dng ln Masjid Qub (Masjid u tin trong lch s Islam) v hnh l Solah trong
. n ngy th nm (tnh t ngy n Qub) l ngy th su, Rosul nhn
c lnh ca Allah phi ln ng nn Rosul ln lc v ngi sau lng l Abu
Bakr , ng thi Ngi c phi ngi n bo cho dng h ca ngi dng tc Al-
Najjaar. Nhn c tin h n vi v kh y i xung quanh Rosul bo v
Ngi, khi n dng tc Salim bin Awf th n gi Solah Jum-ah th l ngi
dng l cng mi ngi l Solah Jum-ah ti thung lng vi s lng mt trm
ngi.

. - . :
14.5- Bc vo Madinah.
Xong bui l Solah Rosul tin vo Madinah, c ngi ngi ra n cho
mng vui hn h. Nh no nh ny u h ho, chc mng, ni ln ln ting Ollohu
Akbar (Allah V i) v Sub-ha-nol-loh (Vinh quang thay Allah), c ph n v con
con u ra ng n cho Ngi, h cng nhau c ln nhng cu th:

nh trng rng n vi chng ta *** n t vng trng khuyt
106
Bt buc chng ta phi t n *** vi nhng g Ngi gi mi n vi Allah
Hi v Thin S c c phi n vi chng ti *** Ngi mang n thin lnh
phi tun theo
Khi Rosul i ngang qua nh ca nhng ngi Al-Ansaar (th dn Madinah),
ai cng ly giy cng ca con lc v ni: "Hy n vi ti n vi s hng mnh,
bo v v che ch." Rosul p li h:

)) :
((
"Hy cho con vt c t do, bi n c lnh ri." Khi con vt ch Rosul
n ni dng Masjid hin nay th n qu xung giy lt ri ng dy i quanh
v cui cng con lc tr li ni qu lc ny, n y mi ngi lun ming bn
tn v vic dng chn ca con vt. Lc , ng Abu Ayyub Al-Ansory lin chp ly
hnh l ca Rosul mang vo nh ng, lc Nabi li ni:

)) :
((
"Hnh l u th ngi ." v ng As-a'd bin Zuroroh lin cm ly dy cng
con lc dt v nh ng.
Nhng ngi cm u Al-Ansaar tranh nhau tip i Nabi v h thay nhau
canh gc trc phng Ngi vo mi m ba hoc bn ngi.

. - :
14.6- Cuc li hng ca Aly n on t vi Rosul .
Aly li Makkah sau khi Rosul ra i ba ngy thay Nabi giao tr li
nhng vt dng, ca ci ca ngi dn Makkah gi Rosul gi gn dm. Sau
ng i b t Makkah n Madinah hi ng vi Rosul ti Qub v cng tr tm
nh ng Kul-thum bin Al-Hidm.

. - :
14.7- Cuc li hng ca gia nh Rosul .
Sau khi Rosul an c ti Madinah, Ngi gi Zaid bin Haarithah v Abu
Rof n Makkah rc gia nh, con ci ca Ngi v Madinah gm: hai ngi
con gi ca Ngi Fatimah, Um Kul-thum v m ca nhng ngi tin tng b
Sawdah, Um Ayman v U-saa-mah bin Zaid. Cng n Madinah c ng Abdullah
bin Abu Bakr v gia nh ca Abu Bakr gm: Um Rumaan, Asm, A-y-shah .
l vo khong su thng sau khi Rosul li hng n Madinah.

. - :
14.8- Cuc li hng ca Suhaib.
Sau khi Rosul ra i, ng Suhaib chun b hnh trang on t vi Rosul
Madinah. Khi ng ra i, nhng ngi a Thn pht hin n ng chn ng li,
ng dng tt c ti sn mnh nh i c n Madinah nn dn a Thn
ng cho ng i. Khi n Madinah, ng thut li cu chuyn cho Rosul , nghe
qua Ngi ni:
107

)) :
((
"Cuc i trc ca Abu Yahya thng li rt ln." Abu Yahya l bit danh ca
ng Suhaib.

. - :
14.9- Nhng ngi yu th.
Nhng ngi Muslim yu th cn kt li Makkah, h b nhng ngi a Thn
ngn cn, chia r, hnh h, nh p v tm mi cch lm lung lay c tin ca h
m tr v o ca ng b xa kia v trong s h c: Al-Waleed bin Al-Waleed, A'y-
yaash bin Abu Ro-bi-a'h v Hishaam bin Al-O's. Madinah Rosul thng cu xin
cho h vo nhng lc hnh l Solah. y chnh l l do nguyn thy ca cu xin
Qunut m chng ta bit n ngy hm nay. Sau mt thi gian chu ng , nhng
ngi Muslim khc gii cu h th l h c c hi n hi t vi Nabi
Madinah.

. - :
14.10- Kh hu Madinah.
Sau khi nhng ngi li hng (Muhajirin) t Makkah n Madinah c mt
thi gian, h bt u bun b, nh nh, nh qu hng ni h sinh ra v ln ln. H
thng k nhau nghe v qu hng ca h lm ni nh qu nh ngy cng mnh lit
hn trong lng h. Bn cnh , thi tit Madinah rt khc nghit, cng thm s
ngi b bnh ngy cng nhiu hn. Thy vy, Rosul cu xin vi Allah:

)) :
((
"Tha Allah! Cu xin Ngi ban cho chng ti thng yu Madinah ging nh
chng ti thng yu Makkah hoc hn na, hy cho vng t ny c an
lnh bnh yn, hy ban hng n trong vic lm n bun bn, o lng v cuc
sng. Cu xin Ngi hy xua ui ci nng khc nghit ca n n Al-Juhfah."
Allah chp nhn s cu nguyn ca Nabi th l ton th ngi Muslim c
bnh an khi bnh tt v ngy cng thng yu Madinah hn.

108
Chng XV

S Lp Nghip Ca Rosul Ti Madinah
Munawwaroh

Sau khi Rosul tm n nh Madinah, Ngi bt u ch tm n cuc
sng tinh thn v vt cht ngha l lo v o v i. Cng lc, Ngi tip tc vic
truyn b tn gio m Allah giao ph.

. - :
15.1- Masjid Nabawy (Masjid Madinah):
K hoch u tin m Rosul chn tin hnh l vic xy dng ln
Masjid Nabawy. Rosul mua li ming t m con lc con vt ci ca Ngi
qu xung trc ca hai a tr m ci v ming t c din tch: di 100 cnh
tay v rng 100 cnh tay (tc khong 4572 mt vung). Trn ming t c m ca
ngi a Thn, s nt, cy ci. Rosul ra lnh cho qut m ly ra chn ch
khc, dn dp ng nt, cht sang bng cy ci, chn hng Qiblah lc ny cn
xoay v hng bc ni Masjid Al-Moqdis. Ct c lm bng thn cy ch l c mi
ba cnh tay (khong 1,37 mt) dng mt cy ct, tng c xy bng gch sng
cha nung v cht h bng t trn nc, nn c chi bng ct v si, nc c
che bng tu l ch l, gm c ba ca v khung c lm bng . Lc xy dng
Rosul cng vi tp th Al-Muhajirin v Al-Ansaar khun vt t , vi s tip tay
ca Nabi l ng lc thc y tinh thn ca mi ngi.
Bn cnh Masjid, Rosul xy thm hai cn phng nh bng gch sng vi ,
mi lp bng tu l ch l. Hai cn phng nh ny c xy cho hai b v ca Ngi
l b Sawdah bint Zam-a'h v b A-y-shah . Lc Ngi ch ci c hai b ny
v cng ti y Rosul ng phng b A-y-shah sau khi b n on t
Madinah vo thng Shawwaal (thng 10) nm th nht ca lch Hijroh.

. - :
15.2- Al-Azan, ting gi thng bo n gi hnh l Solah.
Sau khi dng Masjid xong, nhng ngi Muslim bt u t nhau li cng
hnh l Solah tp th nm ln trong mt ngy mt m nhng h hin din theo cc
gi gic khc nhau c ngi n qu sm, c ngi th n tr (v h khng c ng
h nh ngy nay). Do Rosul ra lnh cho nhng ngi bn hu hy tm phng
cch thng nht thng bo khi n gi hnh l Solah. C ngi a kin rng
hy nhm la ln, c ngi a kin thi kn, c ngi gi nh kn, g ching,
ring ng U'mar th a kin: Ti sao chng ta khng c mt ngi no khi
n gi hnh l th ku gi bng li: Os-so-la-tu Jaa-mi-a'h (hnh l Solah tp th).
109
Rosul nhn thy kin ny hay nn chp nhn v p dng. Thi gian sau, ng
Abdullah bin Zaid bin Abdu Rabbihi Al-Ansory thy trong mng cch Al-Zan nn
n bo vi Rosul , Ngi ni:

)) :
((
y qu l gic mng tht. Ngi ra lnh dy li cho Bilaal bi Bilaal c ging
hay nht trong h. Khi Bilaah ct ln li Al-Azan U'mar nghe c vi n vi qun
o cha chnh t v ni: Th bi Allah chng gim, ti cng nm m thy nh vy.
Th l gic mng ca U'mar xc nh gic mng ca Abdullah bin Zaid, t li Al-
Azan tr thnh mt trong nhng biu hiu ca Islam.

. - :
15.3- S kt ngha huynh gia Al-Muhajirin (ngi li hng)
v Al-Ansaar (ngi bn x).
Vi bn cht hiu khch ca th dn Al-Ansaar h tip n nhng anh em Al-
Muhajirin n t Makkah rt nhit tnh v nng hu nh c Allah nhc trong
Qur'an:
{XW
z :
V (th dn Al-Ansaar) c nh ca (ti Madinah) v nim tin (vo Allah) h
nng nn tip n v thng yu nhng ai di c n h v trong lng ca h li
khng c mt cht thm mun nhng vt dng ban tng cho (nhng ngi
Muhajirin kia). Ngc li, h dnh cho (nhng ngi Muhajirin) quyn u
tin hn mnh mc du h cng l nhng ngi thiu thn. Al-Hashr: 9.
(chng 59).
to thm s thm thit hn, nng thm hn trong tnh cm ca Al-Ansaar
v Al-Muhajirin nn Rosul kt hp hai nhm ngi li vi nhau bng cch mi
ngi Al-Ansaar s kt ngha huynh vi mt ngi Al-Muhajirin, hai ngi s
xem nhau nh anh em rut tht v hng ti sn ca nhau sau khi ngi kia qua i
nhng gio l tha k ti sn ny b xa b sau ch dnh ring cho nhng ngi
thn rut tht ca ngi cht mi c hng. n y gia Al-Ansaar v Al-
Muhajirin ch cn li tnh cm anh em m thi. C nhm gm chn mi ngi phn
na l dn Al-Ansaar v phn na l dn Al-Muhajirin v cuc giao c xy ra ti
nh ca ng Anas bin Malik.
Tnh thng mn ca dn Al-Ansaar i vi dn Al-Muhajirin rt su nng
n mc h nh Rosul chia u s lng cy ch l trong tay h cho dn Al-
Muhajirin nhng b t chi v dn Al-Muhajirin ni: "Chng ti ch cn cung cp
lng thc v chng ti s cng lao ng vi mi ngi hng s lng hoa qu
ti." Th c mi ngi chp nhn.
Trong th dn Al-Ansaar c Sa'd bin Al-Rob l mt ngi giu c nht, ng
ni vi ngi anh em kt ngha ng Abdur Rohmaan bin Awf rng: Ti s chia
110
phn na gia ti ca ci ca ti cho anh. Ti c hai ngi v, b no anh thch ni
tn i ti s li d b . Sau khi ht hn k, anh ci b ta lm v.
Abdur Rohmaan tr li: Cu xin vi Allah ban s hng phc cho gia nh v
ca ci ca anh. Hy ch cho ti bit u c ch bun bn. ng Sa'd ch cho
ngi anh em ch ca dng tc Qoinuq. T , ng Abdur Rohmaan rt nng n
lm n v thi gian khng lu sau, ng c Allah ban cho hng n tr thnh ngi
kh gi v lp gia nh vi c gi Al-Ansaar.

. - :
15.4- Xy dng x hi v cng ng Islam.
S kt tnh ngha huynh gia dn Al-Ansaar v dn Al-Muhajirin bin
ha nhng ngi Muslim thnh mt cng ng, mt x hi ring bit ti Madinah.
Cho nn, vic thit lp ra ni qui, qui tc lc ny rt cn thit mi ngi bit c
gi tr ca s sng cn trong x hi v bn phn trch nhim cng nh ngha v ca
mi ngi trong x hi. T mi thc y c cng ng Muslim pht trin hn
nhng cng ng khc.
Madinah lc , c hai cng ng khc ring bit vi nhng ngi Muslim.
H c tn gio, li sng, nhng nhu cu cn thit khc nhau, ngay c trn phng
din kinh t v tinh thn cng vy l cng ng Do Thi gio v a Thn gio.
Th nn Nabi lp ra giao c gia nhng ngi Muslim vi nhau, mt giao c
khc vi a Thn gio v mt giao c khc vi Do Thi gio v nhng li giao c
u c ghi chp li nh sau:
1- Nhng ngi tin tng v Muslim t Quraish v Yathrib c nhng ai noi
theo v chin u cng Islam. H l mt cng ng duy nht ring bit vi bao cng
ng khc.
2- Vic bi thng tnh mng v chuc li t binh trong nhng ngi c c
tin da theo qui tc trc kia v tt c h u phi gip , h tr ln nhau trong vic
bi thng v chuc mng.
3- Tt c nhng ngi Muslim cng nhau ng ln chng li nhng ai bt
tun, ph ri, gy xo trn trt t d l con chu ca h.
4- Khng c git ngi c c tin tr th hay bi thng sinh mng v ti
git ngi Kafir (ngi v c tin) v khng c gip , che ch hay ng minh
vi ngi Kafir chng i ngi c c tin.
5- i vi Allah mi ngi u nh nhau khng phn bit, khng k th.
6- Nu ngi Do Thi i theo Muslim th h c s bo tr v gip .
7- Mc ch v phng chm ca cng ng Muslim l mt.
8- Ai c git ngi Muslim th phi n mng ngoi tr gia nh nn nhn
mun bi thng v nhng ngi c c tin cn li phi ng v pha nn nhn
chng li k git ngi.
9- Ngi c c tin khng c php gip , che ch cho k lm iu Bid-
a'h hoc ch cho y tr nh cng khng.
10- Nu gia nhng ngi Muslim c iu g bt ng, tranh ci ln nhau, kt
lun phi da vo li phn ca Allah v S Gi ca Ngi.
111
Ngoi nhng li giao c trn gia nhng ngi Muslim v Nabi , bn cnh
cn c nhng tnh ngha cao qu khc na gia h l tnh cm anh em Muslim
vi nhau mi ni v mi khc. c bit, h lun gip , che ch, h tr, tng
thn tng i vi nhau trn phng din tch cc, tnh cm ca h t n cp bc
gi tr cao nht c ghi vo sch s.

*** i vi cng ng a Thn, hu nh ang trong trng thi tan r v hu
ht nhng v lnh tu v nhng ngi c chc cao trng vng trong h nhp o
Islam. Do , cng ng ny khng c kh nng chng i Muslim, cho nn Rosul
mi h lnh:

)) :
((
Khng c php lm mn hay thu ngi a Thn d bng tin hay sc lc
li cng khng c dng h thay th cho ngi Muslim. T , hng ng ca
ngi a Thn khng cn g phi e ngi.

*** i vi cng ng Do Thi gio, s giao c gia h vi Nabi c
tm lc nh sau:
1- Do Thi gio c xem nh cng ng c lp sng chung vi ngi
Muslim nhng tn gio ca h h gi, tn gio ca ngi Muslim th ngi Muslim
gi. Mi bn t chu cp cho cng ng.
2- Hai bn phi thng nht bo v vng t lnh ny (Madinah) v hai bn
cng nhau hp sc chng li ai ph ri mun tiu dit Yathrib.
3- Hai bn c s c vn, khuyn bo ln nhau trn phng din o c tch
cc, khng ch quan tiu cc.
4- Ti ai ngi ny chu, khng ai chu ti thay ai.
5- ng ng ln gip ngi b n p, bc lt, b i x bt cng.
6- Do Thi gio phi gip ngi Muslim v ti chnh chng i k th
khi chin tranh hy cn din ra.
7- Thnh ph Yathrib tr thnh mnh t Harom (tc khng c gy th hn
nhau trn vng t ny) i vi nhng ngi cng k kt giao c ny.
8- Bt c vic tranh chp, bt bnh gia nhng ngi k giao c ny, kt cc
phi chp nhn gii php do Allah v S Gi ca Ngi a ra.
9- Khng c lm mn, lm thu cho ngi a Thn Quraish cng nh
khng gip ng minh ca Quraish.
10- S giao c ny phi c tuyt i chp hnh, khng c thay i khi
chp hnh n.

Qua nhng cuc giao c ny, nhng ngi Muslim, ngi a Thn v Do
Thi gio cng chung sng vi nhau trong s tng tr ln nhau thnh ph
Yathrib. T , Madinah tr thnh mt tiu quc gia c tnh cch c lp di s
ch o v lnh o ca Rosul .
i vi Rosul ngoi nhng cng vic ra, Ngi tip tc con ng
truyn b tn gio qua nhng bui gp g ni chuyn hng ngy vi s c mt ca
nhng ngi Muslim v nhng ngi theo tn gio khc. Ngi c cho h nghe
112
kinh Quran, gii thch ngha v gio l Islam, ku gi h vo Islam, gio hun
nhng ngi theo o trc v gio l, nhc nh h v tn ch ca Allah v dy
h cch sng cuc sng ca ngi Muslim da theo kinh Quran p dng vo
cuc sng thc tin.

Hang ni ni Nabi Muhammad ngi tnh tm

Maqom (ni ng in li du chn) Nabi Ibrahim

113
Chng XVI

Nhng Cch Khiu Khch Ca Quraish

. - :
16.1- m mu ca Quraish:
Trong khi Rosul lo cng vic n nh trt t v tng lai cho cuc sng
Madinah vi hi vng s c yn bnh c th gi lo truyn b tn gio v
nhng ngi Muslim trnh mi s khiu khch v chng i vi bn ngoi nhng
gp phi m mu mun tiu dit tn gio Islam.
Mt trong m mu l nhng ngi Quraish vit th cho nhng ngi a
Thn Yathrib (Madinah) xui dc h cng hp tc tn cng nhng ngi Muslim,
ng thi hm da rng nu khng hp tc s b git v bt ph n ca h l n l,
th l nhng ngi a Thn Yathrib nghe li v chun b thi hnh. Khi bit c
hung tin , Rosul lin n gp ngi a Thn gii thch phn trn, khuyn can h
nn h ng khng tip tay Quraish.
Mt vn gay gt khc l khi ng Sa'd bin Mu-a'z t trng dng lc Al-
Aws n Makkah lm Umroh, lc i Tawwaaf xung quanh Ka'bah cng vi ng Abu
Sofwaan Umaiyah bin Kholaf. y hai ngi gp c Abu Jahl, khi nhn ra c
ngi ang Tawwaaf l Sa'd lin n gy s v da nt, cnh co vi li gy
chin rng: Ngi ang Tawwaaf Makkah tht bnh an v nh c c mt
ni rt yn bnh. Th bi Allah, nu ngi khng i chung vi Abu Sofwaan th
ngi khng th no tr v nh bnh an c. y l nhng li khiu chin cng
khai chng i v ngn chng khng cho ngi Muslim n Masjid Al-Harom
Makkah v s git h nu b bt gp trong phm vi ca Quraish.
T xa, ngi Quraish v ngi Do Thi Yathrib c mt quan h kh mt
thit v ngi Do Thi t thi xa xa h kch ng gy him khch chng i li
Nabi Ysa lc Ngi cn di trn gian v thng kch ng con chu Al-A-fa-y'.
Vi bn tnh khng i t ngn i h thng xi gic, chm chch hai b tc Al-
Aws v Al-Khozroj h bt on kt nui ong t li, bi ngi Do Thi bit
gia hai b tc ny c mi him khch t rt xa xa.
Ngi Muslim gp phi mi him ha t bn trong ln bn ngoi Madinah. S
bt an lm cho cc v Sohabah lun mang v kh bn mnh ngay c khi ng
phng v sn sng i ph bt trc xy ra, nht l i vi tnh mng ca Rosul . V
th, h phi thay phin nhau canh chng, bo v an ninh cho Ngi cho n khi
Allah truyn xung cu kinh:
XW { ~} | { z z :
114
V Allah s lun bo v Ngi (Muhammad) thot khi (s hm hi ca) nhn
loi. Al-Ma-i-dah: 67 (chng 5). Sau khi nhn c lnh ny, Rosul lin thng
bo cho cc Sohabab rng:

: ))
((
"Hi mi ngi! Hy i i khi bo v Ta. Chc chn Allah s lun bo v Ta."

. - :
16.2- c lnh chin u.
Trong tnh trng khn trng v nguy kch ny, Allah ban xung lnh chin
u chng li Quraish. Sc lnh ny c ban xung ty theo hon cnh v tnh th
cho n khi tr thnh s bt buc, khng ring g i vi Quraish m vi bt c
nhng ai cn tr v chng li s mng truyn b. Chng ta s gii thch vi iu vi
nhng hon cnh thch ng m lnh chin u c p dng trc khi k cc s
kin:
1- Giai on th nht: Ngi a Thn Quraish b coi l k th, cn phi
chin u chng li v h l k tuyn chin, gy s trc tin. l nhim v ca
ngi Muslim phi chng li h v c php tch thu ca ci, lm mt i ngun
cung ng, tip t ca h. Nhng nhng ngi a Thn Arab khc th khng thuc
hon cnh v trng hp ny.
2- Chin u vi nhng ngi Arab a Thn no lin minh, hp tc vi
Quraish v chin u vi c nhn no chng li ngi Muslim d h khng phi l
Quraish.
3- Chin u vi nhng ai phn bi, tip tay vi Quraish d l ngi Do Thi
k hip c chung sng vi Rosul . C ai phn bi hip c b coi l k bt
tun li ha v l k th ca Islam.
4- Chin u vi nhng ai gy s trc vi ngi Muslim d l dn Kinh
Sch nh Thin Cha gio cho n khi h hon ton bt lc v chp nhn ng tin
thu thn.
5- Nhng ngi i theo Islam d l Do Thi gio hay Thin Cha gio hay a
Thn gio hay nhng ai khc u c bo v tnh mng, ti sn ngoi tr nhng
iu gio l Islam bt buc.

. - :
16.3 - Nhng cuc d thm v chin s.
Nh c qua phn trn, khi Rosul v nhng bn hu ca Ngi n
Madinah vo nhng ngy u lun mang theo bn mnh v kh phng nga bt trc
k c lc ng. H phi canh chng bo v Rosul d ban ngy cng nh ban m
cho n khi Rosul nhn c lnh cho php chin u chng li k chng i.
Ngi bt u vch ra nhng k hoch, nhng chin lc, v gi nhng ton binh s
i d thm tnh hnh k th. Trong cuc ra i , ngi chn mt ngi trng ton
hay ch huy ca h thi hnh lnh. i khi, Ngi t ra i vi vi bn hu ca
115
Ngi, nhng cuc chin do ch thn Nabi ra i c gi l Al-Ghozwah. Nhng
mc ch ca cuc i d thm nh sau:
1- Tm hiu tnh hnh bn ch, bo ton vng ai ca Madinah phng h
bt trc xy ra th c bin php i ph lin.
2- To ra s bt an cho Quraish trong nhng cuc thng bun ca h h
cm thy bt an cho nn kinh t v tnh mng. n y y Quraish vo s la chn
hoc chn gii php ha bnh th h c t do mua bn cn Islam t do truyn b v
t do sinh hot hoc chn gii php chin u ri s thua thit u tin ca
Quraish chnh l con ng thng mi b b tc v h phi i ngang qua hnh lang
ca Madinah, nay thuc s kim sot ca ngi Muslim. Th nh, Allah ha s
ban s thnh cng cho nhng ngi Muslim no bo v v chin u v Ngi m
kinh Quran thng nhc n. V vy nhng ngi Muslim khng ngn ngi hi
sinh tnh mng ca h v Islam.
3- To cuc tha hip vi nhng b lc xung quanh khng gy chin vi
nhau.
4- Truyn b Islam n nhng b lc xung quanh v thi hnh s truyn b ny
bng li ni ln hnh ng.
Rosul gi ton binh u tin vi danh gi l: Seef Al-Bahr c ngha l "bi
bin". l vo thng Romadon nm th nht ca lch Islam. Ngi ch huy trng
l bc ca Ngi, ng Hamzah bin Abdul Muttolib gm ba chc ngi dn Al-
Muhajirin. Khi on ny i n tn b bin t hng Al-Ois pht hin c on
thng bun ca Quraish t Shaam v do Abu Jahl dn u vi ba chc ngi i
theo. Hai bn gp nhau gn nh xy ra cuc chin do c ng Maji bin A'mr Al-
Juhany lm trung gian nn hai bn trnh c cuc sc ri ng ai ny i.
y l ton qun u tin trong lch s Islam vi l c mu trng v y cng
l l c u tin ca lch s Islam, ngi cm c l ng Abu Mar-thad Kannaaz bin
Husain Al-Ghnawy.
Sau , Rosul lin tip gi nhng ton qun khc nh vo thng Shawwaal
(thng 10 lch Islam) Ngi gi ng U'baidah bin Al-Harith vi su chc ngi dn
Al-Muhajirin i n thung lng Ro-bigh th gp on thng bun do Abu Sufyaan
cm u vi gn hai trm ngi. H gy s vi nhau nhng cha xy ra cuc chin
gia hai bn.
Vo thng Zul Qe'dah (thng 11 lch Islam), Nabi gi ng Sa'd bin Abu
Waqos vi hai chc ngi dn Al-Muhajirin n Al-Khoraar gn Ro-bigh v khng
gp chuyn g.
Vo thng Sofar (thng 2) nm th nh ca Hijroh, chnh Rosul ra i vi by
chc ngi Al-Muhajirin n Al-Abw hay Wadaan nhng khng gp chuyn bt
lnh xy ra. Tuy nhin, Ngi lp c giao c chung sng ha bnh v cng
hp lc vi nhau vi ng A'mr bin Makhshy Al-Dhom-ry v y l cuc ra i chinh
chin ln u tin ca Rosul .
Vo thng Rob Awwal (thng 3) nm th nh Hijroh, Ngi ra i n ni gi
l Bawaat t hng Ridh-wa cng vi hai trm ngi Al-Muhajirin nhng khng gp
k th.
Cng thng ny, Karz bin Ja'bir Al-Fihr tn cng vo nhng ngi chn nui
ca Madinah v cp ly mt t sc vt, Rosul xut binh tm bt ng ta cng
116
vi by chc ngi Al-Muhajirin ui n Safwaan theo hng n Badr nhng
Karz tu thot c bnh yn. V vy, cuc rt bt ny c gi l chin s Badr
u tin.
Vo thng Jumaad Al-Ula hoc Jumaad Al-Tha-ny (thng 5 hoc thng 6) nm
th nh Hijroh Rosul xut binh n ni gi l Zu Al-A'-shee-roh vi mt trm nm
chc ngi hoc hai trm ngi Al-Muhajirin chn ng on thng bun ca
Quarsih i Shaam nhng khi n ni th tr mt vi ngy nn khng gp. Tuy vy,
Ngi cng k c giao c khng gy chin ln nhau vi b tc Madlaj.
Vo thng Rajab (thng 7) nm th nh Hijroh, Rosul gi ng Abdullah bin
Jahsh Al-Asady i n Nakhlah nm gia Makkah v To-if vi mi hai ngi Al-
Muhajirin thu thp tin tc on thng bun Quraish. Nhng thay v ly tin tc,
h li tn cng on thng bun v git mt ngi, bt cc hai ngi, tch thu c
on lc . Khi nghe tin , Rosul ni gin khng bng lng nn ra lnh th t
binh v bi thng tin cho gia nh nn nhn b git.
Vo ngy cui cng ca thng Rajab (thng 7) nhng ngi Quraish vin c l
ngi Muslim xm phm nhng ngy thng Harom (cm k) nn Allah truyn
xung dng kinh:
{XW p o n m l k j ih gf e dc b a ` _ ^
}| { z y xw vu t s r q z :
H hi Ngi (Muhammad) v vic chin u trong nhng thng cm k. Hy
bo h: Chin u trong thng cm l mt (vi phm) trng i. Nhng di
ci nhn ca Allah th vic cn tr thin h khng cho theo Chnh o ca
Allah, vic ph nhn Ngi, v vic (cm thin h th phng ti) Thnh ng
Linh Thing ( Makkah) cng nh vic trc xut dn c ca n ra khi (thnh
a, tt c iu ) cn trng i hn (vic chin u trong thng cm k). Al-
Baqoroh: 217 (chng 2).
Vo thng Sha'baan (thng 8) nm th nh Hijroh, Allah ra lnh cho i hng
Qiblah t hng thnh a Maqdis ( Palestine) v Ka'bah Makkah. cng l
iu mong c, hi vng t xa ca Rosul . Nh vic i hng Qiblah ny phi
by c s di tr ca mt s k o c gi v ngi Do Thi, h l nhng k vo
Islam ch bng o khot bn ngoi nn h b o. Nh m ty sch hng ng
ca ngi Muslim.
l nhng hnh ng qun s ca Rosul vi nhng ngi Muslim bo
v an bnh cho Madinah v bin cng. Hnh ng ny mc ch bo cho Quraish
bit v kt qu thm bi ca h, nhng ngi Quraish vn ngang tn, hung bo nn
h chuc ly s tht bi nng n trn Badr.

117
Chng XVII

i trn chin Badr

l trn chin u tin xy ra gia Quraish v nhng ngi Muslim vi l
do Rosul theo di v ngn chn on thng bun ca Quraish i Shaam nhng
khi n Zu Al-A'-shee-roh th on thng bun i mt vi ngy trc nn Ngi
gi hai ngi n thu thp tin tc v on thng bun ny Shaam. Khi hai ngi
nhn c tin on thng bun quay v Madinah th hai ngi nhanh nhn chy v
bo tin Rosul . Do thng xt nhng ngi Muslim v khng c nh xut qun
tht s nn ch chun b th s v la chn nhng ngi c nh ra i gm khong
313 ngi, c s ghi l 314 hoc 317 trong 82 hoc 83 hoc 87 ngi Al-
Muhajirin, 61 ngi t b lc Awsu v 170 ngi t b lc Al-Khozroj. H khng
trang b y v kh ra trn v ch c hai con nga v by chc con lc .
Rosul trao c lnh mu trng cho Mos-a'b bin A'mir nm gi, trao l c nm
quyn nhm Al-Muhajirin do Aly bin Abu Tolib cm, trao l c nm quyn nhm
Al-Ansaar do Sa'd bin Mu-a'z cm v Ngi c Ibnu Um Muktum lm th trng
lm thi ca Madinah cn Abu Lubabah bin Abdul Munzir lm ph th trng lm
thi.
Rosul xung qun vi nh n Badr cch Madinah khong 155 cy s v
hng ty nam ca Madinah. Badr l ni c bao bc bi nhng ngn ni cao ngt
v ch c ba ca ng i vo, ca t hng Nam l li mn Al-Qoswa, t hng Bc
l li mn Al-Dunya, t hng ng gn vi hng Bc l ng vo ca nhng ngi
i t hng Madinah. l con ng chnh m nhng on thng bun phi i
qua ca ng ny t Makkah hng v Shaam. Ti Badr c dn nh c, nhng ging
nc, nhng cy ch l m ngi qua li thng ngh chn vi ting ng h, c khi
l vi ngy. Vi a hnh nh th ngi Muslim rt d dng phong ta hon ton li
ra vo nhng mun c hon ho hn Rosul khng mun bt dy ng rng v
nh lc hng Quraish nn m li i ng khc m trc cha ai tng i
ri tin t t n Badr.
V on thng bun ca Quraish gm c khong mt ngn con lc ch
y p hng ha tr gi hn nm chc ngn Dinar ngy xa. Ngi ch huy l ng
Abu Sufyaan v cng vi bn chc ngi i theo. ng Abu Sufyaan l ngi rt cn
thn v mi vic xy ra nn ng thng hi bt c ai gp dc ng v tnh hnh
ngi Muslim. Cui cng, ng bit c tin l ngi Muslim xut qun ri Madinah
v ang rt gn Badr, do vy ng thay i hnh trnh i v hng Ty hng bi bin
b hn ng n Badr. Cng lc , ng thu mt ngi phng nga nhanh n
thng bo cho qun chng Makkah v vic xut binh ca Muslim v mong mun h
n chi din nhanh nht c th. Nhn c hung tin tt c v lnh o Makkah u c
mt ngoi tr ng Abu Lahab. H ku gi nhng b lc Arab ln cn i theo v c
tt c nhng b lc ny p li ngoi tr b lc Ady.
118
Khi on qun Quraish tin n Al-Juhfah th h nhn c th ca ng Abu
Sufyaan bo l thot bnh yn nn hy rt qun tr v Makkah. Khi c tin ny
th nhng ngi ra i u mun quay tr v nhng Abu Jahl khng bng lng v s
t cao, t i ca ng. Ch c b lc Zuhroh gm ba trm ngi do t trng Al-
Akhnas bin Sheeq Al-Thaqofy cm u quay tr v cn li mt ngn ngi. H tin
qun gn li mn Al-Qoswa ngoi Badr ti lng Faseeh nm pha sau nhng ngn
ni bao quanh Badr.
i vi Rosul , Ngi bit c on qun ca Quraish xut qun trong
lc Ngi trn ng i n Badr. Do vy, Ngi hi kin ca bn hu: Abu Bakr
v U'mar lin tip ng ln v a kin rt hay, ri n Al-Miqdaad ng ln ni:
Th bi Allah chng gim, hi Thin S ca Allah! Chng ti s khng ni nh
nhng con chu Isra-eel ni vi Nabi Musa rng:
{X W L K RQP ONM z :
Nabi hy cng vi Thng ca Nabi xng pha chin u i chng ti s
ngi y ch tin tc. Al-Ma-i-dah: 24 (chng 5) Nhng chng ti s chin u
bn phi, bn tri, ng trc v ng sau lng ca Nabi. Khi nghe vy, gng mt
ca Rosul ti hn ln vi nim vui qua nhng li xc nhn trn.
Sau Rosul ni:

)) :
((
Hi nhng anh em Muslim! hy gi cho Ta. Nghe vy, Sa'd bin Mu-a'z lnh
o Al-Ansaar ng ln ni: Dng nh Rosul mun m ch chng ti th phi ?
Tha Thin S ca Allah! Th bi ng gi Ngi xung bng chn l. Nu
trc mt chng ti l i dng ri Ngi bng qua i dng th chng ti
chc chn s bng theo khng mt ai trong chng ti t chi c, chng ti khng s
hi hay th ght chm trn vi k th ngy mai y. Chng ti l nhng ngi kin
nhn, chu ng trong chin tranh, khng bi c nhng g ni, hi vng Allah s
cho Ngi chng kin nhng g chng ti ni v s lm cho Ngi hi lng. Hi
Thin S! Hy ra lnh i, hi vng Allah s ban phc lnh cho chng ta.
C s ghi li li Sa'd ni vi ngha: Th bi ng gi Ngi xung
bng Chn L, d Ngi c ra lnh cho chng ti bng qua bin la, chng ti cng
bng qua. Nhng li l ny lm cho Rosul rt vui v v ni:

)) :
((
Hy tin ln! V xin bo tin mng l Allah ha s lm sng t gia chng ta
vi k th, th bi Allah chng gim dng nh Ta chng kin cuc sc
gia hai bn.
Sau , on qun tin v hng Badr v n ni vo ban m cng lc vi
qun ca ngi a Thn Makkah. H vo bi trng gn ni gi l Al-Adwah Al-
Dunya. Khi ng Al-Habbaan bin Al-Munzir a kin l nn tin su vo ni gn
ging nc hn k th ngi Muslim hng nc dng trc v dnh, sau
lp ging nc li k th khng c nc m dng. Rosul thy kin hay nn tt
c ng chp nhn.
119
H dng ln mt ci lu nh Rosul tr v cng l ni b ch huy ca
qun i. Sau h ch th cho mt ton ngi t dn Al-Ansaar thay phin nhau
canh gc bo v Rosul di quyn ch huy ca ng Sa'd bin Mu-a'z.
Sau khi chun b xong, Rosul t tp qun i v i qua i li trong khu chin
trn sp xy ra. Ngi a tay ni:

)) :
((
Nu Allah mun, ngy mai ni ny s c cuc u gia ngi ny vi ngi kia
v ni ny l trn u gia ngi ny vi ngi kia. Sau , nhng ngi
Muslim hnh l Solah, xong h ng mt gic ngon lnh vi tinh thn sn sng chin
u. V Allah ban xung trn ma vi hng phc ca Ngi nh Ngi phn:
{XW p o n m l k j i h g f e d c b
w v u t s r q z :
V (hy nh) khi Allah lm cho cc ngi bnh tm bng cch lm cho cc
ngi thip i mt gic v Ngi cho ma t tri xung ty sch cc ngi v
phi sch s nhim ca Shayton v cng c tm lng ca cc ngi thm vng
chi v lm cho bn chn ca cc ngi ng vng (nh bn thch.) Al-Anfaal:
11 (chng 8).
Vo bui sng hm sau, ngy m lch s ghi khc mi l bui sng ngy
th su ngy 17 thng Romadon (thng 2) nm th Nh lch Islam, hai bn gin trn
i din vi nhau, lc Rosul cu xin vi Allah rng:

)) :
((
Tha Allah! y, on qun Quraish ko n vi s t cao, t i ca h
chng li Ngi, bt b v ph nhn i Rosul ca Ngi. Tha Allah! Xin Ngi
hy ban s thnh cng m Ngi ha vi b ti v xin Ngi to s chia r lm
tan r hng ng ca h. Xong, Ngi ra lnh cho xp hng chnh t v khng
c ra qun n khi c lnh ca Ngi v Ngi ni:

)) :
((
Nu chng tin n gn th cc ngi dng tn bn cn lao gio cha li v
khng c xut kim n khi no chng tin n gn. Sau , Ngi bc v
lu v bn cnh Ngi lc no cng c ng Abu Bakr k cn, Ngi hng v Allah
m ni n khn cu van xin mt cch chn thnh, khm nm, l n run ngi:

)) :
((
Tha Allah! Nu Ngi hy dit ht ht lc lng ny trong ngy hm nay th
Ngi s khng c tn th na. Tha Allah! Nu Ngi mun th s khng cn
ai tn th Ngi na sau ngy hm nay tr i. Ngi c ni n van xin rt chn
thnh n run c ngi lm cho o khot trn ngi rt xung. ng Abu Bakr
ngi ng sau lm khot li cho Ngi v an i ni: Tha Thin S ca Allah,
Ngi c ni n Thng lm ri.
120
i vi nhng ngi a Thn Makkah, h m mn bng li din vn ca ng
Abu Jahl nh sau: i Allah! Hn ct t tnh mu m ca chng ti, em n
nhng iu k l m chng ti khng bit, xin hy dt im Hn ngy hm nay. i
Allah! Chng ti l nhng ngi c Ngi yu thng nht v chng ti hi v
Ngi. Hy ban s thnh cng cho chng ti ngy hm nay.

. - :
17.1- S u sc v trn chin.
Sau khi gin trn xong, hai bn trc din nhau Quraish a ra ba v v s ca
h a sc l: U'tbath v Shaibah hai con trai ca Robi-a'h v Al-Waleed bin
U'tbah v p li s thch thc th ba chng thanh nin ca dn Al-Ansaar ng ra
nhng Quraish ni: "Chng ti mun con chu ca b lc chng ti m thi." Khi
, ng U'baidah bin Al-Harith, ng Hamzah v ng Aly mi ng ra. ng Hamzah
th git cht Shaibah v Aly th git cht Al-Waleed, cn ng U'baidah th nh vi
U'tbah c hai u kit sc v b trng thng. Thy vy, Aly v Hamzah n tip tay
git lun U'tbah. Sau , hai ng khuyn ng U'baidah v tri. Khi ng b chm
t chn v cht v vt thng sau bn hoc nm ngy ti Al-Safr trn ng tr
v Madinah.
Khi thy s tht bi nng n , ngi a Thn ni gin. H khng cn nghe
theo mnh lnh na m o vo tn cng ngi Muslim. Nhng ngi Muslim th can
m ng yn khng ri hng ng m phn cng v luon ming tht ln cu: Ahad
Ahad (tc Allah Duy Nht, Allah duy nht.)
Khi Rosul ang ngi cu nguyn xin vi Allah, dng nh Ngi thip
i v git mnh, ngc u ln ni:

)) :
((
"Hy loan bo tin mng i, hi Abu Bakr. Chin thng ca Allah n vi
chng ta, y l i Thin Thn Jibreel ang phng nga tin vo vng ai ca
k th." V lc Allah tip sc cho ngi Muslim vi mt ngn Thin Thn
xp thnh hng ko xung.
Sau Rosul bc ti ly o gip mc v ming c cu kinh:
{XW z :
Nhng lin qun ca chng s b nh bi v quay lng tho chy. Al-Qomar:
45 (chng 54). Xong, Ngi ci xung nm mt nm ct nm vo mt ca qun th
v ni:

)) :
((
Hy ti tm mt my chng li. Qua ci nm , khng mt ngi a Thn no
li khng b ct bay vo mt nn h khng thy r ai trc mt. Hnh ng c
Allah phn trong kinh Quran nh sau:
{XW NMLKJIHG z :
Khng phi chnh Ngi (Muhammad) l Ngi nm nm t khi Ngi
nm m chnh TA (Allah) mi l ng nm n. Al-Anfaan: 17. (chng 8).
121
Sau Rosul ra lnh cho nhng ngi Muslim tn cng k th v ni:

)) :
((
Hy tin ln. Nhng ngi Muslim tin ln mt cch hng hi vi tinh thn, sc
lc di do, phn khi v Rosul c mt bn cnh h ch huy. Nhng ngi
Muslim tin ln v bt u nh v chm k th. Bn cnh h c nhng Thin Thn
h tr cng tn cng k th t mi pha. Cuc chin xy ra rt khc lit v lc ,
u ca nhng v tay ca ngi a Thn b t m khng bit ai l ngi chm t
cho n lc chin thng nghin hn v bn Muslim, k th ch bit tm ng tho
chy. Ngi Muslim git c mt s v bt c mt s lm t binh.
Trong lc , Iblees (cha t ca Shayton v ma qu) cng c mt, hn gi dng
thnh Suroqoh bin Malik bin Ja'sham ng h v un c tinh thn chin u ca
Quraish git ngi Muslim nhng khi chng thy s hng hn ca Thin Thn
xut hin th quay lng b chy v nho xung bin m bin mt.

. - _ :
17.2- Ci cht ca Abu Jahl:
Abu Jahl t tp nhng lnh thin chin dng cung tn v dao kim bo v
xung quanh ng ging nh hng ro kin c. Lc , bn hng ng ca ngi
Muslim c hai chng thanh nin t dn Al-Ansaar ng bn cnh Abdur Rohmaan
bin A'wf th mt trong hai ngi ni nh vi ng: Tha ch, hy ch cho con thy ai
l Abu Jahl ? ng Abdur Rohmaan tr li: Chu nh lm g ng ta ? Cu thanh
nin ni: Chu nghe c tin l ng ta nhc m, chi mng Rosul , con th vi
ng nm ly linh hn con, nu con thy c ng ta con s khng cho ng ta
c yn thn n khi mt trong hai phi c ngi mt. Cu thanh nin bn cnh
cng ni nh vy. Khi chin s cng thng v hng ng ri rc, hn lon nhng khi
nhn thy Abu Jahl th Abdur Rohmaan lin ch hai cu thanh nin kia. Khi gp c
mc tiu hai cu thanh nin tm cch tip cn git Abu Jahl, mt trong ngi
chm ct chn Abu Jahl v ngi cn li chm Abu Jahl n kit sc nm bt ng
ri c hai c tng l git c nn hai cu thanh nin i n gp Nabi v c
hai iu ni rng ti git c Abu Jahl. Nhn vo hai thanh kim Rosul ni:

)) :
((
Hai cu git ng ta. V hai thanh nin ny chnh l hai anh em rut Mu-a'z v
Mu-a'w-waz con ng Af-r, Mu-a'w-waz th t trn trong chin trn ny cn Mu-a'z
th sng n thi ca ng Uthmaan bin Affaan . Kt thc cuc chin Rosul
cho Mu-a'z vt dng tch thu c t ng Abu Jahl.
Sau khi trn chin chm dt, mi ngi i tm xc Abu Jahl th thy Abdullah
bin Mas-u'd bn cnh Abu Jahl lc ng ang th hi th cui cng. ng Abdullah
p ln mnh ng Abu Jahl v cm ru ng ta lc i lc li v ni: Hi k th ca
Allah! Ngi c thy hu qu v s thm hi ca ngi ngy hm nay cha ? Abu
Jahl hi gn li:Hu qu g? C phi l ngi cao nht trong cc ngi git ta
khng, mong rng l khng phi l ngi nng dn. Hy bo cho ta bit ai chin
thng hm nay thuc v ai ? Abdullah tr li: "Thuc v Allah v Rosul ca Ngi."
122
Abu Jahl ni vi ging cao ngo: "Ngi dm phi mt ni rt l nguy him y
hi tn chn cu thp hn kia." Dt li th Adullah bin Mas-u'd lin chm t u
Abu Jahl ri n bo tin cho Rosul , Ngi ni:

)) :
. ((
Allahu Akbar (Allah tht V i), t n Allah p li ha hn vi n l v
mt mnh Ngi ban s thnh cng v dp tan nhng k chng i Ngi. Ri
ngi yu cu cho thy u Abu Jahl, khi gp Ngi ni:

)) :
((
y chnh l Fir-awn ca cng ng ny.

. - :
17.3- Ngy Furqon (ngy phn loi).
Trn chin ny l s chm trn ng gia bn bt tin th a Thn vi bn
tin tng Muslim tn th Allah duy nht. Cuc chin xy ra gia thn nhn rut tht
trong gia nh, gia ch bc vi con chu, gia anh em rut tht, gia b con bn b
xa gn. Nh trng hp ca ng U'mar ibnu Al Khottob git ng cu l Al-O's
bin Hishaam. ng Abu Bakr i u vi con trai l Abdur Rohmaan v nhng
ngi Muslim bt gi Al-Abbaas bc ca Rosul lm t binh. Cuc chin ct t
tnh ngha gia nh ch v Allah v nu cao danh ngha ca Allah trn tt c. Trn
chin phn ly gia chnh ngha chn l vi s bt lnh c chp nn ngy hm
c gi l ngy Furqon tc ngy phn loi, ngy cch bit gia hai phe v ngy
hm cn gi l ngy Badr, ln ngy ngy 17 thng Romadon (thng 9 lch
Islam).

. - :
17.4- Thit hi ca hai bn.
Trong trn chin ny, bn Muslim thit hi mi bn ngi: su ngi t
dn Al-Muhajireen v tm ngi t dn Al-Ansaar. Nhng v t v o c
chn chung trong mt ngha trang Badr m ngy nay vn con di tch ca h v
c ngi ngi bit n.
Nhng ngi a Thn Quraish b thit mng n by chc ngi v b bt
sng by mi ngi. a s nhng ngi cht l nhng ngi chng i Islam mnh
lit nht, trong s nhng ngi chng i mnh bo gm hai mi bn ngi, tt
c h c trong mt ci ging d bn nht Badr.
Rosul li Badr ba ngy na, trc khi ra v Ngi ng ln trn ming
ging ni chn nhng k chng i Islam m gi h tng tn ngi mt:

: ))
<
((
Ny hi ng A con ng B, chng phi s vui v hn nu cc ngi tun lnh
Allah v Rosul ca Ngi? Ta thy c iu chn tht m Thng ca Ta
123
ha vi Ta, th cc ngi thy c iu chn l m Thng ca cc
ngi ha vi cc ngi cha ?
Khi thy vy, ng U'mar ni:Tha Thin S ca Allah, Ngi ang ni
chuyn vi nhng xc cht khng linh hn ? Rosul tr li:

: ))
((
Cc ngi khng th nghe c nhng g Ta ni vi h nhng h li nghe
nhng khng th p li.

. - :
17.5- Tin tc v trn chin n n Makkah v Madinah.
Tin tc tht bi ca nhng ngi a Thn n n Makkah, chnh Allah
cho h nm mi cay ng ca s tht bi nhng Quraish li cm qun chng khng
c khc lc, than van nh t xa h quen lm trong phong tc tp qun xa kia
ca h khng lm mt tinh thn trong qun chng v gy s phn khi thnh cng
i vi nhng ngi Muslim. Trong nhng gia nh b thit mng , c gia nh ng
Aswad bin Al-Muttolib b mt ba a con. ng rt thch ku go, than van nh thi
xa, nhng v b cm nn ng khng than van, khc lc c. Na m, ng nghe
ting khc than van vng trong m khuya. ng sai ngi gip vic i nghe tin tc
m c tng u c cho php, nhng khi ngi gip vic tr v thng bo l
mt ngi ph n n ang khc v con lc b lc. ng khng cm c xc ng
m tht ln bi th:

ngha bi th: C y khc v lc tht lc, c y khng ng c v bun b lo
lng. Nhng ta khng khc v s tht lc . Ta khc v s thua thit, mt mt
Badr.
l nhng cu th cm tng ca ng Aswad v s hi sinh ca ba a con
ng trong trn Badr va qua.
i vi nhng ngi dn Madinah, Rosul gi hai s gi v bo tin. l
ng Abdullah bin Rowaahah c gi v vng min bc ca Madinah cn ng Zaid
bin Haarithah th v min nam v lc nhng ngi Do Thi loan tin tht thit
lm cho ngi dn hoang mang. Khi h c tin ca hai s gi ny h rt hn hoan,
vui mng. Ton thnh ph Madinah ch nghe ting Tahleel (tc ni: La i la ha il lol
loh) v Takbeer (tc ni: Allahu Akbar). Nhng v trng lo v lnh o Muslim
u ra ngoi thnh, hng v Badr cho n Rosul v on qun chin thng
tr v.

124
. - :
17.6- Rosul tr v Madinah.
Rosul tr v Madinah vi s thnh cng v vang do Allah ban cho v cng
theo Ngi l nhng chin li phm v nhng t binh. Khi Rosul cng on qun
v gn ti Al-Sofr th Allah truyn xung gio l phn chia chin li phm, sau khi
Ngi ly ra mt phn nm trong tng s chin li phm, phn cn li th Ngi
chia u cho nhng ngi tham chin. Khi on qun n Al-Sofr, Rosul ra lnh
Al-Nodhr bin Al-Harith do Aly bin Abu Tolib thi hnh v khi on n Irq Al-
Zibbeeyah th Rosul ra lnh git ng U'qbah bin Abu Mu-i't do A'sim bin Thabit
thi hnh v c s ghi li chnh Aly thi hnh.
Nhng v trng lo v lnh o Muslim tip n Rosul v on qun ti
Ruha ngoi thnh Madinah, h hn hoan vui mng v chin thng v cng theo sau
Nabi vo Madinah mt cch hin ngang m nhng k th ca Islam nghe qua hoc
chng kin u s. Lc , c rt nhiu ngi Madinah nhp o Islam v trong s
h c Abdullah bin Ubai v ng bn ca ng ta ch khot ln ngi chic o Islam
m thi.

. - :
17.7- Vn t binh.
Sau khi tr v Madinah, Rosul hi kin bn hu v vn t binh. ng
Abu Bakr a kin l ly tin chuc mng cn ng U'mar th a kin l
nn git i nhng k th chng i . Rosul chn gii php chuc mng v s
tin chuc mng ty theo gi t ba ngn, bn ngn v mt ngn Dirham (ng bc
ngy xa). i vi nhng ngi bit c, bit vit th h c th mng bng cch
dy hc, dy c, dy vit cho mi em nh ca nhng ngi Muslim v c mt s
t binh th c tha mng khng ly tin chuc.
Trong s nhng t binh b bt c Abu Al-O's chng ca Zaynab (con gi ca
Rosul ) Khi nghe tin chng b bt lm t binh lin gi tin chuc gm c dy
chuyn ca b Khodijah n chuc chng. Khi Rosul thy si dy chuyn ,
Ngi rt xc ng nh n k nim xa v y l k vt ca b Khodijah nn Rosul
xin php nhng bn hu hy th a con r ny m khng nhn tin chuc nhng
vi iu kin l Abu Al-O's phi li d Zaynab v Zaynab n on t vi Ngi
Madinah. Th l Zaynab c t do v di c n Madinah on t vi cha.

. - :
17.8- S qua i ca Ruqoiyah con gi ca Rosul v l thnh
hn ca Um Kulsum ngi con gi khc vi Uthmaan bin Affaan .
Lc Rosul cng on qun ra i v hng Badr th Ruqoiyah con gi ca
Ngi cng chnh l v ca Uthmaan bin Affaan ang bnh nng. Ngi ra lnh
cho ng Uthmaan li chm sc v v phc c ging nh phc ra trn v
c phn chin li phm. Ngi cng ra lnh cho ng Usaamah bin Zaid li vi
Uthmaan. V ri Ruqoiyah mt trc khi Ngi v n Madinah, Usaamah thut li:
125
Lc chng ti nhn c tin chin thng cng l lc chng ti ang lp t chn b
Ruqoiyah con ca Rosul .
Sau khi tr v bnh an, mt thi gian khng lu sau Rosul mi g ngi con
gi khc ca Ngi l Um Kulsum cho Uthmaan. V vy m Uthmaan c bit
danh l Zil Nurain (hai ln lm r ca Rosul ). B Um Kulsum sng vi Uthmaan
n cui i v mt vo thng Sha'baan (thng 8) nm th 9 lch Islam v c chn
ngha trang Al-Bak Madinah.

*****

Nhng ngi a Thn v ng minh ca h chng kin s thnh cng ca
ngi Muslim m Allah ban cho. Mc d h tm mi cch chn ng nhng ri
Allah cng to chin thng v dp tan nhng th on ca h. Do vy, h cng
cm th thm.
Ch mt tun l sau khi Rosul v on qun binh tr v Madinah hoc trong
thng Muharram (thng ging) nm th 3 lch Islam, b tc Saleem chun b tn
cng Madinah. V vy nhng ngi Muslim xut qun bao vy v dp tan m
mu ca h v tch thu nhng chin li phm em v Madinah bnh yn. Trong lc
th ng U'mair bin Wahb Al-Jamhy v Sofwaan bin Umaiyah m mu t chc
git Rosul nhng khi U'mair n Madinah th b bt. Rosul ni cho ng ta bit
k hoch v m mu st hi nh th no? Khi nghe qua nhng b mt v khng
ng Rosul bit trc, ng ta xin hng v chp nhn Islam.

. - :
17.9- Cuc chin vi b tc Qoinuq'.
Nhng ngi Do Thi ca b lc Qoinuq' bt u gy s v to nhng iu
hn th vi ngi Muslim nhng Rosul lun tm li khuyn h ng nn to
nhng hn th th h gy s v ni vi Nabi : Hi Muhammad, Ngi ng tng
rng Ngi gii khi Ngi dnh c chin thng vi nhng ngi Quraish khng
bit nh gic. Nu Ngi ng n chng tao th Ngi s thy chng tao l nhng
ngi nh th no m ai cng bit n. Rosul khng tr li m nhn nhc, chu
ng cho n khi h gy s hn lon gia ch v gy n mng lm mt ngi
Muslim v mt ngi Do Thi cht. Lp tc Rosul ra lnh bao vy, c lp b lc
ny vo ngy th by vo gia thng Shawwaal (thng 10) nm th nh lch Islam.
Sau mi lm ngy b bao vy c lp vo u thng Zul Qdah (thng 11 lch Islam)
h mi chu u hng. Rosul ra lnh ui h n Shaam v a s trong h b cht
sau khng lu.

. - :
17.10- Cuc chin Al-Suwaiyiq.
Sau trn Badr b tht bi, Abu Sufyaan th l s khng cho nc t u tc
khi b Junub (sau khi quan h tnh dc) cho n khi no ng trn vi Muhammad.
ng xut qun vi hai trm ngi ci nga tin vo vng Al-A'reed ngoi
126
Madinah p ph, t nhng vn ch l v git cht hai ngi n ng v sau b
chy.
Khi Rosul hay tin, Ngi xut qun ui theo lp tc nhng on qun
b chy xa v cho nga chy nhanh hn nn h trt b hnh l dc ng.
Nhng ngi Muslim rt theo n Qorqoroh Al-Kudr nhng vn khng thy bng
dng ca ch u nn h thu nhng vt dng ca qun ch b li. V vy trn chin
ny c gi l trn Al-Suwaiyiq hoc trn Qorqoroh Al-Kudr.

. - :
17.11- Ci cht ca ng Ka'b bin Al-Ashraf.
ng Ka'b bin Al-Ashraf l mt nh th danh ting trong hng ng ca ngi
Do Thi. ng ta lun gy s chi mng nhng ngi Muslim bng cch lm th
chm bim nht l i vi ph n Muslim, ngc li ng thng lm th tn sng
nhng ngi a Thn. Cho nn Rosul hi cc v bn o:

: ))
((
Ai (xung phong i git) ng Ka'b bin Al-Ashraf ? Lp tc ng Muhammad bin
Maslamah, ng Abbaad bin Bishr, ng Abu Naa-i-lah, ng Al-Harith bin Aws v ng
Abu A'bs bin Jabr lin xung phong, tt c di s ch huy ca ng Muhammad bin
Maslamah v ng tu trnh k hoch cho Rosul bit v phng cch k hoch
git ng Ka'b.
Sau , Muhammad n gp ng Ka'b ni rng: Ngi n ng ( ch
Nabi ) yu cu chng ti phi xut b th, qu rng ng ta lm cho chng ti
lm vo kh khn.
ng Ka'b t v rt vui mng v ni: "Th bi Allah, ng Ta lm cho ti
rt chn ngn." Thy vy, ng Muhammad bin Maslamah lin mi ng Ka'b n nh
ng n tic ri lun th cng nhau bn bc phng cch m st Rosul .
Lc sau, ng Abu Naa-i-lah cng n tm ng Ka'b v a kin ging nh
ng Muhammad bin Maslamah ri tip: Ti c mt s bn b khc c kin ging
nh ti, ti mun mi ng n gii thiu vi h ri cng nhau bn bc k hoch.
Vi li l lm Ka'b ng chp nhn.
n m mi bn ca thng Robiul Awwal (thng 3) nm th ba Hijry, theo
k hoch nh nhng v Sohabah mang theo v kh n nh ng Ka'b m ro gi.
Lc , ng Ka'b ang trong phng cng v mi ci, nghe gi ng Ka'b lin ra i.
V ng gi li v ni: ng i u gi ny? ti nghe ting gi ny nh ting mu
sp sa chy ra. Nhng ng Ka'b khng n li ca v ni m vn ra i n
ch hn, n ni ng thy mi ngi u cm v kh trn tay nhng ng thit ngh
h hn ra y l cng nhau i tiu dit Rosul .
Tt c cng nhau i, lc ng Abu Naa-i-lah khen ngi ng Ka'b c c
mi du rt thm nn xin php c ngi u ng. Thy vy, ng a u cho ngi
vi iu b cao ngo, ng Abu Naa-i-lah ngi xong ri n ngi th hai cng lm
b xin php cho ngi mt cht, ri n ngi th ba cng xin php. Nhng ln ny
va ci u xung th nghe tt c ngi ni rng: Hi k th ca Allah, ngy tn
ca ngi n. H lin rt kim ra m nhng khng kp v ng Muhammad bin
127
Maslamah dng cy cuc p vo c ct lm Ka'b cht ti, ri bng ng Ka'b
chy n Al-A'nah ri Muhammad la ln tht to nh thc mi ngi xong quanh.
Lp tc nhng ngn ut c thp sng ln khp ni, h chy n ni c ting la
lc ny v c tm kim xung quanh tht lu m vn khng gp ai c bi nhng ngi
Muslim sau khi b ng Ka'b xung v la ln bo ng th h rt lui tht an ton,
khng li vt tch.

. - :
17.12- Chi i Al-Qorodah.
Vo thng Jamadul Akhir (thng 6), nm th ba Hijry, nhng ngi Quraish
gi on thng bun ca h i Shaam bng con ng n Irc, i ngang Najd n
Shaam ch khng i ngang qua Madinah nh trc. Ngi cm u on thng
bun l ng Sofwaan ibnu Umaiyah. c tin ny, Rosul bo ng Zaid bin
Harithah cng mt trm ngi i chn ng. Khi on qun ca Zaid n ni th
gp nhng on thng bun ang ngh chn lng Al-Qorodah thuc Najd, h tn
cng v tch thu ht tt c nhng hng ha ca Quraish. Nhng ngi theo on b
chy, nhng ngi hng dn ng ng Furot bin Haiyaan th b bt v ng gia
nhp Islam. Phng on hng ha ln n gn mt trm ngn tin ngy . y l
mt s tn tht nng n th nh ca Quraish sau khi tht bi Badr.

128
Chng XVIII

Trn Chin Uhud

Quraish rt c gng chun b k hoch tr th ngi Muslim v s tht bi
nng n trn Badr, v nay li b tch thu hng ha Al-Qorodah, l ngun sng
v kinh t ca h. V vy s gin d ln n cc lm h ch bit tm cch bo th
m thi, cho nn vic chun b tn cng ngi Muslim ngy cng mnh lit v nhanh
chng hn. H tng ng vin mi thnh phn, ngay c nhng thi s, ngi hu, ph
n cng xung phong ra trn. Vi s qun gm ba ngn qun, ba ngn con lc , hai
trm con nga, by trm o gip v mt s ph n i theo phc dch v ca ht
c v tinh thn. H xut qun di s ch huy ca ng Abu Sufyaan v ng Abtol
thuc dng tc Abdul Daar cm c lnh.
Vo th su ngy mng su thng Shawwaal (thng 10) nm th ba Hijry.
Qun i ca Quraish mang trong lng hn th cay ng hng hn ri khi Makkah
tin thng cho n ngoi Madinah th h dng chn ti thung lng Qonaah gn ni
A'ynain v ni Uhud.
Rosul bit tin ny mt tun trc khi Quraish n vng ngoi nn
Ngi ra lnh ton dn chun b u vo ch bo v thnh ph Madinah. Theo
kin ca Rosul n ng v trai trng th chin u nhng no ng i vo
Madinah, cn ph n v nhng b lo t th trn nc nh nm (hay lao) t trn
nc nh xung. Ngi u tin chp nhn kin ny l ng Abdullah bin Ubai, u
no ca nhm Al Munafik (o c gi) v ng mun nh hn ra i chin u
ngoi mt trn. Nhng nhng ngi tr a kin l nn ra ngoi chn ng s
tin qun ca Quraish vi qun trang y h thy c s ng c v kin tr
ca ngi Muslim. kin ny c chp nhn nn h phn chia ra lm ba ton qun.
Ton ca nhng ngi di c do ng Mos-a'b bin Umair cm c lnh. Ton th nh
ca Al-Aws do ng Usaid bin Hudair cm c lnh v ton th ba do b tc Al-
Khozraj do ng Al-Habbaan bin Al-Munzir cm c lnh.
Sau khi hnh l Solah O'sr xong nhng ngi Muslim xut qun hng n
ni Uhud, khi n ni gi l Al-Shaikhain th on qun dng chn thanh lc
nhng thanh nin tr khng cho ra trn m ra lnh cho h tr v nh. Trong s thanh
nin c ng Ro-f bin Khodeej c php li, d lc ng cn tr tui nhng
ng rt nhanh nhn v gii v ti bn tn, ng Samuroh bin Jundub th khng bng
lng v ni rng ti cn gii hn Ro-f, cho nn hai ngi phi thi u vi nhau.
Nhng sau cng hai ngi thanh nin tr ti ba ny u c php li vi on
qun.
Cng ti Al-Shaikhain, on qun hnh l Solah M-rp v I-sha, xong ngh
m ti . Trong m Rosul c nm chc binh lnh thay phin nhau canh
gt. Sau na m, on qun di chuyn n Al-Shawt v hnh l Solah fajr . Lc
by gi, ng Abdullah bin Ubai b hng ng tr v vi ba trm thn cn ca ng ta
129
nn lm lung lay cnh qun ca b tc Salamah v b tc Harithah mun b tr v
theo nhng c Allah cng c h nn kin nh li. Lc ra qun, ngi Muslim
gm c khong mt ngn ngi nhng ba trm ngi b hng ng tr v nn ch
cn li c by trm ngi m thi.
Rosul tin qun vo ng tt n ni Uhud, b ng k th hng ty. Rosul
ng qun bi t trng trong thung lng, sau lng l ni nn k th nm gia
qun Muslim v Madinah.
Rosul tp hp qun i v ch nh nm chc tay phng lao, bn cung phc
kch trn nh ni Aynain (ngy nay c gi l ni Al-Rumaah (ni bn cung)) di
s ch huy ca ng Abdullah bin Jubair Al-Ansory. Rosul ra lnh cho h chn
ng k th tn cng bng nga v cng l bo v sau lng nhng chin s Muslim
di ang chin u. Lnh c ban ra l d c thng hoc bi cng khng mt ai
c ri ch ca mnh cho n khi c lnh ca Rosul .
Bn k th, nhng ngi a Thn tp hp qun i v a i binh ra trn.
Gia h c nhng c gi phc dch ca ht, nhy ma, nh trng un c tinh thn
chin u v lng hn th ca h. H i qua, i li gia m qun v ngm nhng
cu th y hn th, khiu khch mu anh hng. Nhng ngi cm c ch huy cng
tht ln nhng li thc dc anh hng cao c ca h v khng ngt li c v tn cng.

. - :
18.1- Cuc chin sc bt u.
Trong lc hai bn bt u i mt vi nhau th ng Tolhah bin Tolhah Al-
Abdary l ngi gan d nht trong Quraish, tay cm c v ci lc tin ln thch u
vi on qun ca ngi Muslim. ng Al-Zubair bin Al-Awwaam pha Muslim lin
bc ra tin thng n Tolhah nhanh nh s t v mi, ch trong nhy mt Al-Zubair
ngi ln lc ca Tolhah v vt ng Tolhah ri xung t ri rt kim ct c lp
tc. Thy vy Rosul lin h ln Allahu Akbar (Allah V i), v nhng ngi
Muslim cng h vang di c bu tri hai ch Allahu Akbar.
Th l cuc chin bt u no lon, ring ng Kholid bin Waleed li dng tnh
hnh ny lin ra lnh nhng m chin binh ca h tn cng ngi Muslim t pha sau
lng nhng mi ln h tin vo th b hng ng Muslim phng th trn ni Al-
Rumaah dng cung tn bn t nn h khng th tin vo c, h th tn cng
ba ln nh vy nhng khng t c theo mun.
Mt mt nhng ngi Muslim c gng phng th, mt khc h chnh n li
hng ng tn cng ngc li nhng ngi ang cm c lnh ca phe a Thn
gio. Ngi Muslim phn khi tin ln git ch tng ngi mt, git n ngi th
mi mt ca a Thn gio th dn qun Muslim khp ni c mt tn cng vo
mi pha lm cho hng ng a Thn ri lon b chy tn lon. Sau khi kim tra c
bit bn pha nhng ngi Muslim hi sinh hai v Sohabah (bn hu ca Thin S)
ng Abu Du-jaa-nah v ng Hamzah. y cng l mt s au bun to ln bn pha
hng ng ngi Muslim.
Trong khi on qun Muslim hng say tn cng qun ch th nghe tin ng
Hamzah bin Abdul Muttolib c bit danh l s t ca Allah v l s t ca Rosul
b ng Wahshi bin Harb rnh rp ri m st. ng Wahshi ngi Habashah l
130
mt tn n l ca ng Jubair bin Mut-i'm, l mt chng trai c thn hnh rn chc v
rt lo luyn v ngh phng lao, ng y c ngi ch ha s tr t do nu git cht
ng Hamzah, bi v ng Hamzah git cht bc ca ng l To-i'-mah bin Ady trong
trn Badr va qua. Trong lc cuc chin hn n, ng Wahshi np vo nhng hc
t ai ch n theo di nht c nht ng ca ng Hamzah v ch c hi ra tay.
Trong lc ng Hamzah ang chm u ng Sab bin U'r-fu-toh ca ngi a Thn
th ng Wahshi lin tin n gn ri phng lao thng vo bng ca ng Hamzah. V
khng cnh gic trc nn mi lao xuyn qua rut gan lm mu me chy xung
t ht i chn, th l ng Hamzah ng ngy xung t v trc hi th cui cng ti
chin trng m ng ang tranh u v Allah. ng chin u v hi sinh trn con
ng dng o gio ca Allah v Allah hi lng v s hi sinh cao c ca ng.
Tuy rng ng Hamzah hi sinh nhng chin thng nghing hn v pha
ngi Muslim, con nhng binh lnh a Thn gio v nhng ph n i theo la ht
c v cho ng minh th hong s b chy tn lon. Nhng ngi Muslim ui
theo h tch thu nhng v kh v vt m h vt b d dng tho chy. Lc
, khong bn chc binh lnh bn cung ca ngi Muslim ang c th trn ni Al-
Rumaah cng vi chy xung thu nhn chin li phm mc d cha c s ng
ca ngi ch huy, bi v cha c lnh ca Rosul th khng ai c quyn ri hng
ng ca mnh. Chnh lc , ng Kholid bin Waleed bn Quraish thy vy lin li
dng c hi cho qun tn cng ln ni Al-Rumaah v h git cht mi ngi
cn ang tr ng trn . Th l, t tht th h tr li th thng phong, nhng k s
ca hng ng a Thn chp thi c lin tn cng vo hu cn ca ngi Muslim, h
thc cho nga h ln lm m thanh bo ng cho nhng ngi a Thn tho chy lc
ny quay tr li, c m hiu mt ph n a Thn nhanh tay cm c lnh ca h
pht ln tp trung mi ngi li. Lc ny phe Muslim ri vo tnh th b bao vy
xung quanh l a Thn gio Quraish

. - .
18.2- Nhng ngi a Thn gio tn cng Rosul v loan tin
Rosul t trn.
Trong lc Rosul ang hu cn ca ngi Muslim v bn cnh cng vi
by ngi Al-Ansaar v hai ngi Muhajirin (li hng) lun st cnh Ngi. Bng
nhin, Rosul thy on nga ca ng Kholid bin Waleed tn cng t hu cn
ngi Muslim th Ngi h ln:

)) :
((
Hy n bn Ta, hi nhng n l ca Allah! Nhng ngi a Thn nghe c
ting ca Ngi (c l v h gn bn Ngi hn nhng ngi Muslim) lp tc h
tn cng vo ni Ngi ang ng. H hp li thnh mt on qun hng hu tin
thng v pha Rosul , ch yu ca h l phi git cho c Rosul trc khi ng
vi nhng ngi cn li. Nhng Rosul rt bnh tnh ni vi bn o rng:

)) :
<
((
131
Ngi no chng ng hnh ng tn cng ca h, khng cho h tin n gn
Ta th s c vo Thin ng hoc s l ngi cng Ta trong Thin ng.
Ngi va ni xong th mt trong nhng v Sohabah (bn hu ca Thin S) l
ngi Al-Ansaar xng ra chin u chng bo v Rosul , ng git rt nhiu
k th nhng cui cng ng cng b h git cht. Rosul mi lp li li ni trn ln
na th mt v Sohabah khc tin ra chng c quyt lit cho n khi no gt ng, ri
n v th ba, th t cho n ngi th by tt c u chng tr mnh lit cho n
hi th cui cng.
Ln lt by ngi Al-Ansaar hi sinh bo v Rosul , ch cn li hai
ngi gc Quraish l ng Tolhah bin U'baiillah v ng Sa'd bin Abi Waqqos.
Nhng ngi a Thn li dng bn Muslim yu th th cng tn cng mnh lit
vo thng Rosul hn, chng nm dn dp lm ngi b t ln nn b thng
chn v dp mi di song chng dng kim chm ln u b nn st lm cho u v
trn ca Ngi b thng, hai mnh v ca nn m vo g m, cha dng li
chng cn chm vo b vai gy vt thng nng ko di c thng sau , do Rosul
c mt o gip nn c phn no hn.
Nhng ngi Quraish tha thng xng ln, hai ngi Quraish anh dng can
m, x thn mnh ng ra bo v sinh mng cho Rosul , ng Sa'd bin Abi Waqqos
th dng tn bn tr lin tc n ni Rosul ni:

)) :
((
Hy bn i Ta s chuc mng cho ngi. Cn ng Tolhah bin U'bubaiillah th
dng kim chng c quyt lit v git c rt nhiu ngi n ni ng dnh
thng ba mi lm hay ba mi chn ch v ng dng tay mnh che ch cho
Rosul nn b chm lit cc ngn tay, thy vy ng ni: Hassi. Khi nghe
vy, Rosul ni vi ng ta:

)) :
((
Nu ng ni Bismillah (nhn danh Allah) th thin thn s a ng ln tri v
mi ngi s nhn theo ng.
Trong giy pht khc lit ny Allah cho hai thin thn Jibreel v Mi-kaa-il
xung ym tr cho Rosul v ph gip on qun Muslim chin u. Hai v
thin thn hin ngang tn cng vo hng ng ch lm h ri lon, cng trong lc ny
nhng v bng hu khc ang c gng ht sc chy n bo v Rosul ngi u
tin trong h l Abu Bakr cng vi ng U'baidah bin Jarroh , Abu Bakr chy
n g hai mnh st cn dnh trn mt Rosul cng trong lc ny pht hin c,
hai chic rng ca ca Ngi b gy. Khi Rosul c chm sc tm n hai
ngi h quay sang chm sc Tolhah bin U'baidillah v ng cng b thng rt
nng.
Trong thi khc ny Abu Du-jaa-nah, Mos-a'b bin U'mair, U'mar bin Al-
Khottob, Aly bin Abu Tolib v nhng ngi khc ko n chi din, bn a Thn
cng c ko n vin tr cho phe mnh thm mnh. Ti y, hai bn tip tc ng
nhau thm c lit, cc v Sohabah lun x thn c bo v Rosul ngi th
nm , ngi u kim, ngi th dng thn mnh lm ci chin hng tn bn vo
Rosul .
132
Nhim v ca Mos-a'b bin U'mair l cm c lnh, do tnh th hn v tng
mo ging Rosul nn ng b k th nhm vo ng m chm, th l Mos-a'b b
chm t cnh tay phi nhng ng vn c sc dng bn tay tri gi l c v ri
cnh tay cn li ca ng cng chung s mng nh tay phi nhng ngn c vn lun
pht phi trn tri xanh bi ng c qu xung dng hai chn v c dng c ln
nhng khng c bao lu th b Abdullah bin Qo-mi-ah chm cht, vy m
Abdullah bin Qo-mi-ah c tng mnh git c Rosul nn ng vui mng hn
h la ln: Mohammad b ti git ri. Tin n tht thit ny c loan i mt
cch chp nhong nn ngi a Thn dng tay v h tng u t c mc
ch.

. - :
18.3- Tnh hnh chung ca phe Muslim sau khi b bao vy:
Trong khi nhng ngi Muslim ang thu gom chin li phm do k th b
chy th bng b Kholid bin Waleed tn cng t pha sau, cha kp chng th li b
nhng ngi b chy lc c tn hiu quay tr li, th l phe Muslim nm trong
vng vy ca Quraish. Lc ny nhng ngi Muslim tr nn v cng lng tng do
khng c ngi ch huy nn h chy tn lon, c ngi hng v pha nam m chy
mt mch cho n Madinah, c ngi chy v cn c trn ni Uhud, c ngi chy
hng v Rosul bo v cho ngi nh c nhc trn cn a s th vn b bao
vy. Do b tm l hon lon khng hp nht v khng c ngi ch huy nn khng ai
cn nghe ai na nn m chm ti bi khng phn bit c ch hay ta nh trng
hp ca ng Al-Yamaan chm cht cha ca ng Huzaifah git lm. Tnh hnh
Muslim ang rt l ln xn th tr nn thm hi hn na khi tin n tht thit rng
Rosul b git lm cho tinh thn ca mt s Sohabah xp hon ton, h b
kim khng chin u na cng khng mng n mng sng, c ngi th can m
hn ni: "Cc ngi hy cht nh Rosul cht." V c ngi th lin ph vng
vy chy xem tin tc tht h ra sao.
Trong lc tng nh tt c s thuc v Quraish th ng Ka'b bin Malik t xa
nhn thy Rosul ang c chen chc i n h, ng tn mt nhn thy gng mt
Rosul v trn u ang i nn gip st. Khi ng Ka'b bin Malik chc chn l
Rosul th ng la ln: Hi nhng anh em Muslim, Rosul cn sng y m!
Nhng ngi Muslim nghe ting ca ng vang vng th h vi v tr v t hp bn
Rosul gn ba chc v Sohabah, h tn cng qun th m ng cho Rosul i
v cn c trn ni Uhud. Thy vy qun a Thn c phn cng git Rosul
nhng v ch, ngc li h b git lin tip hai ngi bi lc ny ngi Muslim tr
nn li th hn, hng mnh hn sau khi phi tr gi rt t cho vic t b ni
Al-Rumaah lm tri ngc lnh ca Rosul .

. - :
18.4- Trn ng ln ni.
Sau khi nhng ngi Muslim thot khi vng vy bao vy ca Quraish v an
ton rt qun v cn c nn gia hai bn khng c nh nhau trc din m ch c
133
nh nhau l t. T h rt v sn chin trng lc ny phanh thay nhng ngi
Muslim cht, h ct l tai, mi, b sinh dc ri xing thnh su, ngoi ra h cn
m bng nhng ngi Muslim cht nh b Hind bint U'tbah m bng Hamzah
v mc rut, gan ng ra ngoi.
ng Ubai bin Kholaf ngo mn xng n mun git cht Rosul nhng ng
b Rosul dng cy gio m vo xng n gy thng tch rt nng lm ng ri
xung nga vi ln trn ng tr v vi Quraish, vt thng lm ng yu dn i
trn ng v v cht ti Safr khi n gn Makkah.
ng Abu Sufyaan v Kholid bin Waleed ch huy qun lnh ko nhau tn cng
ln ni. H tin ln ni nhng b ng U'mar bin Al-Khottob v nhng ngi Muslim
khc chng c li nn h th tin ln ni c. C s ghi li ng Sa'd bin Abi
Waqqos git c ba ngi ca qun th.
Trong trn chin ny, s t vong ca a Thn gio l hai mi hai ngi, c
s ghi l ba mi by ngi, cn bn Muslim th s t trn ln n by chc: bn
mi ngi thuc dng tc Al-Khozroj, hai mi bn ngi thuc dng tc Al-Aws,
bn ngi thuc dn Al-Muhajirin, mt ngi Do Thi v c s ghi li thm mt s
ngi khc na.
Sau cuc tn cng khng thnh ca Abu Sufyaan v Kholid bin Waleed nn
Quraish chun b cun gi v Makkah. Trong lc Rosul an ton ni cn c
th Aly bin Abu Tolib mang nc t Al-Mihros ti ni Uhud cho Rosul ung
nhng do nc c mi nn Ngi khng ung m ch ra mt v xi ln u. Do ra
nc lm cho vt thng chy mu khng cm c, thy vy Fatimah t t chiu
lm bng rm v ly tro p ln vt thng th mi lm cho mu ngng chy. Chc
lt sau Muhammad bin Muslamah mang nc n t Sha-' n th Rosul mi
ung, xong Ngi cu xin Allah ban iu tt cho ng vi s nc mang n v
khi n gi Solah Zuhr Ngi hnh l ngi v nhng ngi Sohabah khc cng
ngi theo.
Sau , n phn tip t nc ca nhng ph n Al-Muhajirin v Al-Ansaar
gm: b A-y-shah, Um Ayman, Um Salim, Um Salit.

. - :
18.5- S i p v ngh quyt.
Trc khi qun a Thn quyt nh rt qun tr v th ng Abu Sufyaan leo
ln nh i v ni: Muhammad cn khng? khng mt ai tr li, Abu Sufyaan
tip tc ln ting: Trong cc ngi, con ca Abu Quhaafah (Abu Bakr) cn
khng ? Khng ai ln ting tr li. ng tip tc hi: Trong cc ngi c ai l
U'mar bin Al-Khottob khng ? cng khng ai tr li v Rosul khng cho php ai
tr li. Thy vy, ng Abu Sufyaan tip: Nh vy tt c nhng ngi cc ngi
lim ht ri sao ? ng U'mar khng cm c lng gin, ln ting: Hi k th
ca Allah, tt c nhng ngi m ngi nu danh u cn sng v nghe thy ting
ngi. H s sng chng kin s trng pht ca Allah i vi ngi.
- Nghe vy ng Abu Sufyaan tip: Cc ngi cng vy, s chng kin s
trng pht, ng trch ta. Ri ng tip: Hubah ca chng ta l ng Cao C.
- Nghe vy Rosul dy h tr li: Allah mi l ng Ti Cao v V i.
134
- ng Abu Sufyaan tip: ng Hng V l ca chng ta, ch khng phi ca
cc ngi.
- Rosul dy h tr li v tt c cng tht ln: Allah l Ch Nhn ca
chng ta ch khng phi ca cc ngi.
- ng Abu Sufyaan tip: Cc ngi hc c bi hc cha? Ngy hm
nay ta cho cc ngi hc li bi hc Badr. Chin tranh l thng hoc thua.
- ng U'mar lin p: Khng th ging nhau c. Chng ti b cht s c
vo thin ng, cn cc ngi th vo a ngc.
- ng Abu Sufyaan lin tip: Nh vy chng ta thua hay sao m cc
ngi kiu cng, t ho nh vy? ng ni tip: Th bi Allah, ti mun ng ni
tht hi U'mar! c phi bn ta git c Muhammad phi khng ?
- ng U'mar tr li: Khng, Ngi ang nghe nhng g ngi ni.
- ng Abu Sufyaan tr li: Ta tin li ngi hn li ca Ibnu Qo-mi-ah. Sau
, ng Abu Sufyaan ln ting ni: Chng ta hn gp nhau li vo nm sau ti
Badr.
Nghe vy, Rosul ra lnh cho mi ngi ni: c, l s ha hn gia
chng ta.

. - _ :
18.6- Phe a Thn rt qun, ngi Muslim lo chm sc nhng
ngi b thng v chn ct nhng t s.
Xong cuc m thoi ng Abu Sufyaan quay v on qun ra lnh tt c rt
qun tr v Makkah. Trc khi ra i, ng leo ln lng lc v ct nga i theo bn
cnh, iu chng t ng c nh tht s tr v Makkah. cng l s che ch,
l hng n ca Allah i vi ngi Muslim, c bit l dn c Madinah, bi v trong
thnh ph Madinah lc ny khng c mt dn qun no bo v thnh tr, nu h
tn cng vo thnh th d nh tr bn tay nhng Allah mun thay i lng con ngi
v quyt nh nh th no ty Ngi.
Sau khi Quraish rt qun, nhng ngi Muslim lin xung ni i thu dn
chin trng, lo chm sc bng b cho nhng ngi b thng v chn ct t s.
Nhng t s no c chuyn v Madinah trc th Rosul ra lnh cho em v
ni chin trng m chn ct vi b m h ang mc lc ra trn, khng tm
janazah cng nh khng Solah cho h. Ngi m c o su chn hai hoc ba
ngi cng mt m. C nhng t thi khng c mc lc chn l v khi cht b k
th x qun o ca h, by gi h c chn chung mt b vi ngi bn
nhng dng c chanh ngn cch gia hai ngi. Nhng ngi no thuc lng nhiu
v kinh Quran th c nm su phn di m, ri mi n ngi k tip. Sau ,
Rosul ni:

)) :
((
Ta s l nhn chng cho nhng ngi ny vo Ngy Sau.
C mt chuyn l xy ra l khi nhng ngi Muslim i thu dn chin trng
th thy xc ca ng Hanolah bin Abi A'mir nh nc th c Rosul gii thch:
135

)) :
((
Thin thn ang tm cho ng ta. V cu chuyn ca ng l: Lc , ng
Hanolah ch l mt thanh nin va mi lp gia nh, khi nghe lnh tng ng vin
i chin u th ng vi t gi v ln ng ra mt trn. ng tham gia vo trn
chin v hin ngang chin u cho n khi trt hi th cui cng (t v o), nhng
ng vn cn trong tnh trng junub (cha kp tm bt buc phi lm sch sau khi gn
gi vi v). V vy, sau khi ng t trn, thin thn xung tm junub cho ng nn
Handolah c gi: Ngi c thin thn tm.
Cn ni v hai ng Hamzah bin Abdul Muttolib v Mos-a'b bin U'mair, khi
em than xc hai ng em chn, Sohabah ko o che u th l hai chn, nu che
hai chn th l mt, nn sau cng h quyt nh che mt v ly c chanh che chn hai
ngi li.

. - :
18.7- Tr v v ng qun ti Madinah.
Sau khi Rosul v nhng ngi Muslim thu dn chin trng, chn ct
nhng t s, cu xin cho nhng chin s t v o xong th h tr v Madinah. Dn
chng Madinah nht l ph n x ra ng ngng ch tin tc ca chng, con,
hay anh em ca h. Rosul gp c h trn ng v v Ngi dng chn
chia bun, cu nguyn s an lnh, hng phc cho nhng ngi c chng, c con, anh
em, h hng cht ngoi mt trn. Trong khi , c mt ph n ca b lc inaar
c cha, chng v anh (hoc) em trai va cht trong chin trn va qua th mi ngi
n chia bun b ta nhng b li hi thm tin tc ca Rosul . Nhng ngi c mt
tr li: Alhamdulillah, Rosul bnh yn v s nh nhng g c yu. B y ni:
Hy ch cho ti thy Rosul ng u. Khi b nhn thy r rng hnh nh ca
Rosul ng an ton ri, b ni: Tt c nhng g xy ra u l chuyn
khng ng, min Ngi c an ton v s.
m , nhng ngi Muslim thay phin nhau ng canh chng ca ng
vo Madinah. H cng thay phin nhau canh chng an ninh cho Rosul mc d h
rt mt mi vi nhng vt thng trn mnh, bun b v au n. Theo ca Rosul
l nn i theo di tnh hnh ca ch nu c ng tnh no hoc h c tr v tn
cng th d bo ng cho ton th mt cch nhanh chng bo v.

. - :
18.8- Trn chin Hamr Al-Asad:
Sng dy, Rosul ku gi v ra lnh ch cho nhng ngi Muslim tham
gia vo trn Uhud mi c ra trn chn ng k th. Tt c cng tht ln:
Chng ti nghe v tun lnh. H ra i n Hamr Al-Asad cch xa Madinah
khong 12,8 km v ng qun .
Nhng ngi a Thn th ng qun Rawh cch Madinah khong 57,6 km.
H tnh ton v tranh lun vi nhau v vic tr v tn cng Madinah. H tic r v
b l c hi qu bu .
136
Trong khi , ng Ma'bad bin Abu Ma'bad Al-Kho-zaa-y' l ngi thng a
kin cho Rosul tm n gp Rosul Hamr Al-Asad v c thut li nhng
g xy ra ti Uhud. Xong Rosul ra lnh cho ng tm cch n gp ng Abu
Sufyaan m bo ng ta t b nh tn cng Madinah. ng Ma'bad ra i v gp Abu
Sufyaan v on qun ti Al-Rawh ri ni nhng li l h da: "Qu tht,
Muhammad xut binh vi lc lng hng hn cha tng thy trc , h s
thiu ri cc ngi vi lng cm th ca h m ti cha tng thy bao gi, nu cc
ngi khng i th khng cn kp na bi h ang tin n t pha sau ngn i
ny."
Sau khi nghe ng Ma'bad h da th gii lnh o a Thn cm thy lo ngi
cho s ng ny. Ngay c ng Abu Sufyaan cng cm thy lo ngi v lo vic rt
qun cho nhanh chng, nn h lp mu l bo ngi phng nga nhanh h da on
qun Muslim v li l c Allah k rng:
{ z :
Qu tht, nhng ngi (a Thn) tp trung n tn cng qu v. Bi th
hy s chng. Ali I'mron: 173 (chng 3). H ni th ngi Muslim s hy
ng ui theo h c c hi rt v Makkah.
V pha Muslim khng v li h da m lm h nn lng hay s hi m
ngc li:
{ z :
Nhng iu ch lm tng thm c Tin ca h bi v h ni: Allah
gip chng ti (chng li k th) bi v Ngi l ng Bo Tr u Vit. Ali
I'mron: 173 (chng 3). Nhng chin s Muslim ng qun ti Hamr Al-Asad n
ngy th t mi tr v Madinah, nh Allah miu t v h:
XW { P O N M LK J I H G F E D C B A z
:
(Nhng ngi Muslim) tr v nh vi n Hu v Thin Lc ca Allah. H
khng gp iu ri ro no, v h lm theo s hi lng ca Allah. V Allah
c V Vn Thin Lc V i. Ali I'mron: 174 (chng 3).
137
Chng XIX

Nhng Bin C & Trn Chin

Cuc chin xy ra ti Uhud em li ting vang khng tt lnh i vi ngi
Muslim bi v k th tuyn truyn v phao tin tht thit v ngi Muslim. Sau
li xy ra nhng bin c bt lnh qua nhng cuc ng chm nh khc. Chng ti xin
thut li vi bin c quan trng nh sau:

. - :
19.1- Bin c ti Al-Roj':
C mt s ngi n ng n t b lc A'-dhol v Qoroh n gp Rosul v
ni vng ng ta c rt nhiu ngi mun theo Islam v yu cu Rosul gi nhng
ngi i truyn b o gio v dy h v kinh Quran. Rosul lin chn mi
ngi gi i v c ng A'sim bin Thabit lm trng on. Khi on ngi i
truyn gio i n Al-Roj' th b phn bi bi nhng ngi n ng cu kt vi
dng tc Lehyaan thuc b lc Huzail vi mt trm tay bn cung bao vy mi
ngi Sohabah ang trn vng t cao. Sau , h thng lng v ha vi nhm
ngi i truyn o nu h xung ni th h s khng b tn cng nhng ng A'sim
t chi khng chu xung m cng vi nhm bn chng tr li th l h b git cht
by ngi. n y, nhm bi n ha thm ln na l nu xung th s khng b tn
cng nhng khi ba ngi xung th b bao vy v tn cng. Mt trong ba ngi ni:
y khng phi l ln u m h bi tn. nn ng ta chng c v b git. Hai
ngi cn li b bt tri em v Makkah bn. Hai ngi l ng Khubaib bin
A'dy v ng Zaid bin Al-Da-thin-nah, ng Khubaib bin A'dy git Al-Harith bin
A'mir bin Nawfal trong trn Badr nn b con gi hoc em trai ca k th mua v tr
th, Khubaib b nht v hnh h mt thi gian ri b a n Al-Tan-i'm git
ng, ti Tan-i'm ng hnh l Solah hai Rak-at cu xin Allah trng pht h v ni
ln nhng dng th sau:

<

Ti khng mng khi b git trong khi ti l Muslim.
D cht trong tnh trng no, ti cng c gn vi Allah.
l quyn uy cao thng ca Allah mun ban cho ai.
Ngi s ban n hu v hi lng vi ai, d c chng li Ngi.

Nghe vy ng Abu Sufyaan ni: Chc ngi s mng lm khi ngi c an
ton vi gia nh. Trong khi , chng ti ang git hi Muhammad. ng Khubaib
tr li: Th bi Allah lm chng, ti s khng vui mng cht no vi gia nh ti
138
trong khi Muhammad mt ni no ri b gai m lm cho Ngi b au. Sau
, ng U'qbah bin Al-Harith bin Al-A'mir lin git ng Khubaib tr th cho cha
ca ng ta.
V phn ng Zaid bin Al-Da-thin-nah trc kia git ng Umaiyah bin Mu-
har-rith trn Badr nn khi ng b bt em v Makkah bn th con ng Umaiyah l
ng Sofwaan bin Umaiyah mua v git tr th cho cha. Trc khi b git, ng
cng tr li vi ng Abu Suffyan nh ng Khobib tr li khi h ni n Nabi
Muhammad .
Trong khi , Quraish sai ngi n tm thn xc ca ng A'sim nhng Allah
sai thin thn n chn ct xc ng ta v ng ta th vi Allah l khng mun
nhng ngi a thn ng n thn th ng ta cng nh lc sng ng khng ng
n thn th ca ngi a thn. V th Allah che ch cho thn xc ng sau khi ng
b h git.

. - :
19.2- Bin c ti ging nc Mu-a'w-wa-nah.
Cng trong nhng ngy xy ra tai bin Al-Roj', mt tai bin khc khc lit
hn xy ra v cu chuyn sau: Nguyn nhn c ng Abu Al-Bar-r A'mir bin
Malik, ni ting l ngi c ming li, ni chuyn rt hay, giao thip rng. ng gp
Rosul Madinah, Rosul ku gi ng vo Islam. ng ta t chi nhng khng
phn i li m ni l hi vng nhng ngi dn vng Najd s chp nhn Islam nu
c ai n ku gi h. ng ta ni: V ti sng bn cnh h nn hiu bit
nhiu v ngi dn . Nghe vy, Rosul tuyn chn by chc v Sohabah hiu
bit Islam v thuc kinh Quran i n truyn b Islam. on ngi i truyn
b n ging nc Mu-aw-wa-nah th dng chn v ng Harom bin Milhaan
mang th ku gi ca Rosul n cho k th ca Allah l ng A 'mir bin Al-Tufail.
Khi c tha A'mir bin Al-Tufail khng c, ngc li sai ngi m ln sau lng
v mi gio tr ngi ng Harom. Khi b m vo lng, ng Harom ni: Allahhu-
Akbar (Allah V i), ti chin thng ri hi Ch Nhn ca Kabah.
K th ca Allah ku gi b tc A'mir tham gia vo vic phc kch nhng h khng
p ng nhiu bi h knh n ng Abu Barr. ng A'mir xoay qua ku gi dng tc
Salim th c hng ng mt cch nng nhit vi nhng anh hng ni ting ca h
nh ng Ro'l, Zakwaan v U'soiyah. Sau h bao vy on ngi i truyn o
nhm vo h m git ch cn hai ngi trong s h cn sng l Ka'b bin Zaid th
b thng rt nng tng u cht nhng ng hi phc t t v sau t chin trong
trn Al-Khondaq v ngi th hai l A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-ry ng cng Al-
Munzir bin U'qbah t xa nhn thy chim chc bay tn lon hai ngi bit c chuyn
xy ra. Cho nn c hai xong vo chin u, ng Al-Munzir bin U'qbah th b git cn
A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-ry b bt lm t binh. Mi ngi bo tin cho A'mir bin
Al-Tufail rng A'mr thuc b tc Mu-dhor th ng A'mr lin nm u ng ko l
di t ri th ng t do bi trc kia ng A'mr tng phng thch m ng.
Trn ng tr v Madinah, ti Al-Qorqoroh ng A'mr bin Umaiyah gp hai
ngi t b lc Kilaab, tng u hai ngi ny l k th nn ng git hai ngui
139
m khng bit h giao c vi Rosul . Khi ng n Madinah, ng bo li nhng
g xy ra v ni v hai ngi b ng git. Rosul ni:

)) :
((
ng git hai ngi c giao c vi chng ta nn chng ta phi bi
thng.
Rosul rt au bun cho nhng g xy ra ti Al-Roj' v ging nc Mu-
aw-wa-nah. Nhng bin c ny xy ra trong cng mt thng l vo thng Sofar
(thng 2) nm th t ca Hijry v c s thut li: hai bin c au thng ny n vi
Rosul vo cng mt m nn Rosul cu nguyn Qunut cho nhng ngi t
v o trong sut ba mi ngy lin trong l Solah Fajr. Cho n khi Allah truyn
lnh cho Rosul v h vi ngha nh sau:

)) :
((
Hy thng bo vi qun chng ca chng ti l chng ti c hi ng vi
ng Ch Nhn ca chng ti, Ngi hi lng v chng ti v chng ti tht
hi lng v Ngi. nn sau Rosul mi ngng khng cu xin Qunut vo bui
sng na.

140
Chng XX

Trn Chin Vi B Tc Al-Nu-dhoir

B tc Al-Nu-dhoir c m mu c c v gh gm hn nhng nhm A'-dhol
v Qoroh, thm c hn nhng k xt hi nhng v Sohabah ging Mu-aw-wa-
nah. H n i hi Rosul t hp ni no h cng n nghe ging o,
nghe kinh Quran, tranh lun vi nhau v tn gio v h s vo Islam nu thuyt
phc c h. Sau , cuc hn c ch nh ni chn v ngy gi. Khi ,
nhng ngi ca b lc ny thng nht m mu vi nhau l khi n ni hn u
mang theo dao ngn, du kn trong o. Nhng ngi Muslim th v tnh ch ch ngy
hn s n. Khi , ngun tin chnh thc v m mu c c ca h n vi Rosul
nn Rosul ra lnh phi thanh tr h.
C s ghi li: Khi ng A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-ry tr v bo tin l git
i hai ngi thuc b tc Kilaab do khng bit hai ngi c hip c vi Rosul
nn Rosul cng vi mt vi bn hu ca Ngi n b tc Al-Nu-dhoir ni
chuyn v vic bi thng s git lm m hai bn giao c. Khi n ni, h ni
vi Rosul : Hi Abu Qo-sim, hy t nhin m ngi ngh ri chng ta s ni
chuyn sau. Nghe vy, Rosul ngi da vo vch tng m ngh. H thy Rosul
v Sohabah khng nn chng tm mu k, cng lc Shayton (qu Sa-tng)
xi dc h nn h bn vi nhau: Ai trong chng ta dm khing cc ny v th
xung u ca ng ta (Nabi) cho cht? Lp tc k bt hnh nht A'mr bin Jah-
haash xung phong thi hnh. Lin lc , i Thin Thn Jibreel xung bo tin
cho Nabi v m mu ca nhng ngi ny nn Nabi lin ng dy v b ni
gp tr v Madinah. Khi n ni, Nabi gp bn hu v bo tin m mu st hi
Ngi nn ra lnh bao vy v dit tr nhng ngi .
Sau , Rosul gi ng Muhammad bin Maslamah n ni chuyn vi h.
ng ni vi h: Cc ngi hy ra khi Madinah, cc ngi khng c php
cng vi ti ti y, cc ngi c thi gian l mi ngy chun b. Sau , cn
thy bt c ai th y s b chm u. H bt u chun b trong vi ngy ra i
nhng u no nhm o c gi Abdullah bin Ubai n ni vi h: "ng i, hy
li vi chng ti, chng ti c n hai ngn ngi. H s cng chin u bn cnh
cc ngi, h s cht nh cc ngi cht, dng tc Quroi-dhoh v dng tc Gho-to-
faan s tr lc cho cc ngi." Li ni ca u no o c gi c nhc trong
Qur'an nh sau:
XW { q p o n m lkj ihgf z :
Nu cc anh b trc xut, chng ti s ra i cng vi cc anh v chng ti s
khng bao gi nghe theo mt ai v vn ca cc anh, v nu cc anh b tn
cng, chng ti s tr chin cc anh. Al-Hashr: 11 (chng 59).
141
H nhn thy an ton, lc lng thm mnh. V vy, h ni vi Rosul :
Chng ti s khng ra i. Nu Ngi mun lm g th c lm.
Khi nghe h tr li nh vy, Rosul lin h to Allahu Akbar (Allah V i)
v nhng v Sohabah ng h vang Allahu Akbar. Rosul bo ng Ibnu Um
Maktum li cai qun Madinah v giao c lnh cho ng Aly bin Abu Tolib, ri xut
qun trong m tin n bao vy h, khng cho mt ngi no c th lt ra ngoi.
Song ngi Muslim ln k hoch tn cng h th b h phn cng bn tn v nm
t bn trong ra, do c nhiu cy ch l v vn tc ym tr nn cung tn t ngoi
khng th hi c h. Lp tc Rosul ra lnh cho n v t b cy ci, cng lc
Allah thay i lng d lm h tr nn s hi nn h chu u hng sau su m
di b bao vy, c s ghi li n mi lm m, vi iu kin l h phi ri b
Madinah. Trong khi thy on qun Muslim bao vy th b tc Quroi-dhoh khng
dm ng qun n che ch v ngay c tn trm o c gi cng khng dm ra mt
mc d h ha hn sng cht vi nhau. Hnh ng ny ca chng ging nh vic
lm ca Shayton:
{XW z :
(ng minh ca chng la gt chng) ging trng hp ca Shayton la
gt con ngi khi n bo (con ngi): Anh ch tin (Allah, hy ph nhn Ngi
i). Bi th, khi y (con ngi) ht tin (Allah) th n li ni: Ti khng dnh
dp g, hon ton khng lin can n nhng g anh lm. Al-Hashr: 16 (chng
59).
Rosul cho php h mang theo tt c nhng g h cn, ngoi tr v kh. V
vy, h mang theo bt c nhng g h c th em theo. H mang c nhng cnh ca,
ca s, nc nh, vch tng, rng ct hay bt c nhng g h c th tho ra v em
theo c, hnh nh Allah phn nh sau:
{XW z :
Chng t p ph nh ca chng bng chnh bn tay chng v bng nhng
bn tay ca nhng ngi tin tng. Bi th hy tip thu (bi hc) cnh co, hi
nhng k c i mt bit nhn. Al-Hashr: 2 (chng 59).
i a s h cng vi nhng ngi ln tui dng chn ti Khoibar, ch c
mt nhm nh th i qua Shaam nh c.
Rosul phn chia ring phn t v nh ca ca b tc Al-Nu-dhoir cho
nhng ngi li hng u tin n. Trong s phn chia , cng c phn cho ng
Abu Du-jaa-nah v Sahl bin Hanif thuc dn Al-Ansaar v s ngho kh ca h.
Rosul cng dng chin li phm ny chu cp cho gia nh Ngi vi s lng
thc sng c mt nm. Cn v kh v nga th xung vo qun i trang b cho
qun s. Trong s v kh tch thu c gm nm chc o gip, nm chc ci nn st,
ba trm bn mi cy kim.

142
. - :
20.1- Trn chin Badr nh ha:
Nh chng ti thut trn, ng Abu Sufyaan giao c ti ni Uhud s nh
trn vi ngi Muslim vo nm ti ti Badr trc khi ng rt qun tr v Makkah.
Khi n thng Sha'baan (thng 7) nm th T Hijry, Rosul ra qun i n Badr
nh hn. Ngi cng qun s ch i qun ca Abu Sufyaan tm ngy. Cng
thp tng vi Rosul c hn mt ngn nm trm binh s v mi con nga chin.
Rosul giao c ch huy cho ng Aly bin Abu Tolib v giao quyn qun tr
Madinah cho ng Abdullah bin Ro-waa-hah.
V pha ng Abu Sufyaan, ng xut qun vi lc lng gm hai ngn qun v
nm chc con nga chin. ng ra i n cui vng t Al-Zohron v dng qun ti
Mujinnah mt ging nc ni ting ti khu vc . Ngay t khi xut binh Abu
Sufyaan cm thy lo lng v s hi cho n gi pht ny cng th nn ng ni vi
thuc h rng: Ti ngh, nm nay l nm c ma. Cy ci, rau ci mc y vn.
Nc ung v sa ti khng thiu. Hy i n nm kh cn, thiu thn th tt hn.
Theo ti, chng ta hy quay tr v. Sau , on qun rt v, khng ng chm v
xy ra bin c no.
i vi nhng ngi Muslim th trong lc ch i, h mua bn, trao i hng
ha vi dn i phng v nhng ngi qua li. cng l phng tin dng lm
l ph trong lc h ko di thi gian ch i . Sau h tr v m hai bn khng
gp nhau cng nh khng ng chm vi nhau trong thi gian hn mt nm tri.
Nhn c hi rnh tay i ph vi Quraish, Rosul lo vic thanh tr v chn ng
nhng m cp ng dc theo ng bun bn ca nhng thng bun ko di
n Dawmah Al-Jandal. Cuc thanh tr ny ko di n thng Rob Al-Awwal
(thng 3) nm th Nm ca Hijry. T , Allah ban cho nhng thng bun v
dn chng i li c bnh yn v an tm mi khu vc m ngi Muslim kim
sot.

143
Chng XXI

Trn Chin Al-Ahzaab

Nhn lc thanh bnh, Rosul v nhng ngi Muslim lo vic chnh n,
truyn b Islam v cng c cuc sng mi bng nhng k hoch m Rosul a ra
v to c s an bnh c mt nm ri khng chin tranh, khng mu k t
sau trn chin vi b tc Al-Nu-dhoir. Nhng ri nhng ngi Do Thi (Yahud) m
Nabi Ysa (Gi-su) t tn cho h: Nhng con rn c. H khng cho ngi
Muslim an binh sau khi Rosul tha th v trc xut h ra khi Madinah. Sau khi h
an c lp nghip ti Khoibar th li chng no tt ny, h vn khng cha tnh xo
tr, la gt ca h, h bt u ln kt hoch ph hoi ngi Muslim. H dng mi
th on kt np ng minh c c ton qun khng l t nhiu b lc Arab
gn chng li ngi dn Madinah.
Gii lch s thut li: C khong hai chc v lnh t v lnh o tinh thn ca
nhng ngi Do Thi Khoibar i n Quraish nhm tm mi cch chinh phc
Quraish tn cng Madinah, v ha l s hon ton thnh cng (v h sng
Madinah trc kia nn bit r c tnh hnh). Quraish thy hp tnh, hp l nn chp
nhn. H tm n b lc Ghotofaan thuyt phc v c chp nhn. Sau , h i
bt ni vi nhng b tc nh khc ca ngi Arab. H thy c li cho h nn chp
nhn ng minh vi nhng nhm m nhng ngi Do Thi. H a ra k hoch l
tt c nhng nhm tha thun s cng nhau n bao vy Madinah cng mt lc
v tt c xut binh cng mt gi.

. - :
21.1- Trng cu dng v o chin ho Al-Khondaq:
c hung tin nhng ngi chng i ang tp trung qun i v trn ng
tin n Madinah, Rosul cho t hp nhng bn hu li hi kin chng tr k
th. ng Salmaan AlFaa-ri-sy a kin l nn o chin ho qun ch khng
vo c Madinah. kin mi l v hu dng ny c chp thun v c thi hnh
ngay lp tc.
Nh chng ta bit, thnh ph Madinah c bao quanh bi nhng ni o
quanh co cng vi nhng loi en rt cng v kh khn cho vic di chuyn t mi
hng d ng, Ty hoc Nam. Con ng duy nht qun i vi nhng qun
trang, lc lng h tr vo c d dng l t hng Bc m thi. V vy, Rosul
chn con ng nh nm gia hng Ty v hng ng ca Madinah phng
th, vi chiu di gia hai bn l mt dm (khong 1,6 km) nn chin ho l con
ng duy nht chn ng c k xm lng v vic o chin ho Al-Khondaq
bt u. Chin ho c o t hng ty ca pha bc ni Sal-u v chm dt ti
pha ng ca ni cao Atom Al-Shaikhain.
144
Cng cuc o chin ho c phn phi tng nhm, mi nhm gm mi
ngi s o bn chc cnh tay (khong 18,4 m). Rosul lun lun tham gia bn
cnh nhng bn hu ca Ngi lc o, c khi khin , c khi vt t, c h c ai
cn n th Rosul u c mt ph mt tay hay tr li nhng thc mc ca h.
Trong lc o chin ho, nhng ngi Muslim gp rt nhiu kh khn v vt cht
ln tinh thn, thi tit li lnh but, thiu lng thc nn ai cng i. Khi lnh qu,
h thng chm nhng l cy kh hoc nhng cnh la m kh, hoc nhng cng
rm kh m si m, ri nu nhng ht la m thnh cho m cng nhau n cho
i. Ai cng cm thy mt mi, nht l lnh v i nn h ko nhau n cho Rosul
xem nhng ct h ct vo bng cho i, nghe qua li than phin Rosul
a cho h coi bng Ngi dng hai ct ct vo bng trong khi h ch ct c
mt ct. Thy vy ai ny u quay v tip tc cng vic khng cn than na.
Trong lc o chin ho, mt vi du hiu l lng xy ra v ch c th xy
ra vi Rosul . l nhng Majizat (nhng iu hi hu) m Allah ban cho Rosul
m ngi phm khc khng c. ng Jabir thy con ngi ca Rosul tiu ty v
i m khng than van, nn ng ng lng lin lm tht con cu i Rosul dng
ba, b v ca ng Jabir th xy mt S (khong 2,4 kg) la m lm bt. Sau , ng
Jabir n mi Rosul v mt vi Sohabah mt cch kn o (v s khng n nu
mi ht anh em c mt bn cnh Rosul . Khi c tin mi n dng ba, Rosul
lin thay mt ch nh mi tt c nhng ngi tham gia o chin ho gm hn mt
ngn ngi n n. Sau khi tt c n ung no n xong, tht v bt vn cn nguyn
nh cha h ng n. (Theo s thut li: Chnh bn tay cao qu ca Rosul
nhi bt v mc thc n t trong ni ra. Bnh v thc n c y ln cho n khi
ngi khch cui cng dng xong m vn cn nguyn li cho ch nh).
Cu chuyn hi hu khc l do c em gi ca ng Al-Na-maan bin Basheer
em nm ch l n cho cha v cu ca c dng. Khi c mang nm ch l n, Rosul
ly trong vch o Ngi ri cho mi tt c nhng ngi tham gia o chin ho
n n. Tt c mi ngi u n no n nhng ch l vn cn y trn trong vch o.
Khi nhm ca ng Jabir o su vo lng t th gp phi nhng tng cng
nh st m khng ai ri n c. H bo cho Rosul bit, Rosul lin i xung v
dng ba p mt ci, cc cng tan nt nh ct bi. Cng nh vy i vi ton
ca ng Baro, trong lc o hm ng phi tng cng, khng sao tin ti c,
nn Rosul cm ba bc xung v ni:

)) :
((
Nhn danh Allah. Dt li Ngi p thng xung , lp tc tng b mt
ming ng thi te ra tia sang th Rosul ni:

)) :
((
Allahu Akbar (Allah V i), Allah ban cho Ta cha kha m ca vo
vng t Shaam, v ngay gi pht ny Ta thy c cc ta lu i mu ca
h. Ri Ngi p ln th hai th bo tin mng s chim c Ba T, p tip ln
th ba th bo tin mng s chim c Yemen. Sau cc to kia b tan thnh
ct vn.

145
. - _ :
21.2- ng qun gia hai bn ho Al-Khondaq:
Quraish tin qun hng hn vi bn ngn binh s, ba trm nga chin, mt
ngn con lc do ng Abu Sufyaan ch huy. Ngi cm c lnh l ng U'thmaan
bin Tolhah bin Abi Tolhah Al-Abdary. H tin n gn v ng qun gn con
ng nc chy (khi c ma nhiu) ni gi l Rumah gia Al-Jarf v Zagobah.
Tip theo l nhng b lc Gotofaan tin qun t Najd vi lc lng gm su ngn
qun, h n ng qun Zamb Naqma bn cnh ni Uhud. Nhng lc lng qun
th ko nhau n tn cng vo thnh ph Madinah lm cho mi ngi kinh
hong, s st, lo lng rt nhiu nh Allah phn:
{ X W b a ` _ ~ } | { z y x w v u
l k j i h gf ed c z : -
Khi chng n tn cng cc ngi t pha trn v pha di ca cc ngi v
cp mt (tht thn) ca cc ngi o ln sang mt bn v (v qu s hi) qu
tim (ca cc ngi) nhy ln n tn c lm cc ngi m ra ngh by v Allah
* chnh l s th thch tt v dao ng tinh thn d di dnh cho nhng
ngi c c tin Al-Ahzaab: 10 11 (chng 33). Nhng ri Allah cng c
nhng ngi Muslim lm h an long hn, qua li phn ca Ngi:
{XW
z :
V khi nhng ngi c c tin thy lin qun (ca ch), h ni: y l iu
m Allah v S Gi ca Ngi ha vi chng ti, bi v Allah v S Gi ca
Ngi lun ni s tht. V iu ch lm tng thm c tin v s tun phc
ca h (i vi Allah). Al-Ahzaab: 22 (chng 33). Ngc li i vi nhng k
ngy thin m trong tm ca h mang y bnh tt th Allah phn:
{XW z y x w v u t z :
Allah v S Gi ca Ngi ch ha vi chng ti iu ho huyn. Al-Ahzaab: 12
(chng 33).
Rosul c Um Ibnu Maktum cai qun thnh ph Madinah, cn n b v
tr con th rt vo cn c. Sau Ngi ra qun vi ba ngn qun Muslim. Ngi
ly ni Sal' lm hu cn khng ai tn cng t pha sau c, cn chin ho Al-
Khondaq nm gia hai bn Muslim v Kafir.
Sau khi chn ni ng qun xong, ch ko qun tn cng vo thng Madinah.
Khi qun th tin vo th bt cht ng phi chin ho xu v rng m nga thng
khng th phng qua c nn h git mnh ngc nhin. Thy vy, ng Abu Sufyaan
lin ni: y l trn a m ngi Arab khng bao gi bit n. Khi , ng cng
on qun c i qua, i li vi s tc gin m khng c cch no vt qua c.
Trong khi , ngi Muslim bn ny phng lao v bn cung vo h nn h khng
146
tin n gn chin ho c. H ch phng nga qua li bn kia nhm lm cho ct
bi bay tung ln khng ai thy r ng i nc bc ca h.
Nhng ngi a thn khng d on trc v chin thut bo v mi ny.
H ra i vi mc ch qut tan Madinah nhng h khng thc hin c. H c
gng mi cch bng qua nhng c gng bao nhiu th tht bi by nhiu. Pha bn
ny, ngi Muslim ang ch phc kch v tn cng h bng tn, bng n v dng
m nm vo h. Nhiu lc b tn cng t nn ngi Muslim phi phng th ti
a qun th khng vt qua c. Nhng ngi Muslim v ngay c Rosul qun
hn i s hnh l Solah ban ngy ca h cho n mt tri ln hoc lc gn ti v qun
th mt khng tn cng na. Vo lc , s hnh l Solah s hi cha c ban lnh,
nn h hnh l Solah bnh thng nh h thi hnh hng ngy.
Vo mt ngy n, nhng ngi a Thn gm: A'mr bin Abdu Wad, I'kromah
bin Abi Jahl, Dhiror bin Al-Khottob v mt vi ngi na ci nga i tun, h thy
c mt khong hm Al-Khondaq hi hp, c th phng nga qua c, nn h lin
tin vo th. Khi bng qua b bn kia ngay ni Sal' th gp ng Aly bin Abi Tolib
cng vi nhng ngi Muslim chn h li. Thy vy, ng A'mr bin Abdu Wad thch
Aly c dm ra nh vi ng ta. ng A'mr l mt ngi rt hung c v khe mnh.
Li ni lm Aly ni gin bc xung nga cng nh nhau vi A'mr cui cng,
Aly git c ng A'mr. Nhng ngi cn li b chy hong hn b chy, ngay
c I'kromah b qun cy gio cn Nawfal bin Abdullah phng nga chy nhng b t
xung chin ho Al-Khondaq nn b ngi Muslim git cht ti .
Trong thi gian ng qun gia hai bn m khng tn cng nhau mt cch i
quy m nh xa c nn nhng cuc ng nh cng thng xy ra. Bn ngi
a Thn thit mng mi ngi, cn bn Muslim t v o su ngi.
Trong trn chin ny Sa'd bin Mu-a'z b qun ch ct t gn tay lm chy
mu rt nhiu. Thy vy, ng mi cu xin vi Allah hy cho ng sng nu chin
tranh cn xy ra vi qun Quraish, nu khng th cho ng c cht bi vt thng
ny. Trong li cu xin : Cu xin Allah ng cho b ti cht khi no b ti thy
c cnh tan hoang ca b tc Quroizoh.

. - :
21.3- S bi c ca b tc Quroizoh v nh hng n trn
chin:
Nh c nhc trong bn giao c gia ngi Muslim v Do Thi gio l ra
sc bo v Madinah khi c k th tn cng, b tc Quroizoh cng nm trong bn
giao c. Nhng h li bi c bi nghe theo li xi dc ca Huyai bin Akhtab lnh
o b tc Al-Nu-dhoir n gp Ka'b bin Asad lnh o b tc Quroizoh trong lc
chin cuc xy ra gia Quraish vi Muslim nn Ka'b phn bi Rosul i theo qun
Quraish v a thn.
B tc Quroizoh nm pha nam ca thnh ph Madinah, cn nhng ngi
Muslim th sng vng pha bc ca Madinah. Trong khi ra trn, ca ng pha nam
khng c ai ngn cn hoc phng th nhm bo v nhng ngi Muslim yu ui,
ph n, tr em chng li b tc Quroizoh. V vy, tnh hnh tht nguy him i
vi h, nhn c tin b tc Quroizoh bi c Rosul h lnh Maslamah bin Aslam
147
cng hai trm ngi v Zaid bin Harithah vi ba trm qun rt nhanh v Madinah
ph n v tr em Muslim. Cng lc, Rosul h lnh Sa'd bin Mu-a'z v Sa'd bin U'-
baa-dah cng mt s ngi na t Al-Ansaar thu thp tin tc v xem xt tnh hnh.
Nhng khi on ngi n, h khng ng nhng ngi Do Thi chun b sn sng
v kh san bng ngi Muslim. Khi h va ti, h ch trch Rosul qua nhng
li nh sau: Ai l S Gi ca Allah? Chng ti khng c giao c hay hip c g
vi Muhammad c. Khi nghe vy, on ngi c Rosul gi i rt ngc nhin
v tr v bo co vi Rosul , h ni: "O-dhol v Qoroh" c ngha l: Quroizoh
bi c nh nhm ca O-dhol v Qoroh bi c v git cht nhng ngi Muslim
i truyn b Islam Al-Roj'.
c hung tin , ngi dn hong s, lo lng nh Allah phn vi ngha: W
{ X h g f e d c b a ` _~ } |
l k j i z : -
V cp mt (tht thn) ca cc ngi o ln sang mt bn v (v qu s hi)
qu tim (ca cc ngi) nhy ln n tn c lm cc ngi m ra ngh by v
Allah * chnh l s th thch tt v dao ng tinh thn d di dnh cho
nhng ngi c c tin Al-Ahzaab: 10 11 (chng 33).
Nhn c hi ny, nhng ngi c tri tim bnh hon v o c gi ni:
Muhammad ha hn vi chng ta l s chia ca ci thu c t hong Kisro
v Qoisar, nhng by gi khng ai c th an tm ri khi nh cho d c mun i v
sinh. Cn nhng ngi khc trong nhm th ni qua ngha m Allah phn:
{XW z y x w v u t z :
Allah v S Gi ca Ngi ch ha vi chng ti iu ho huyn. Al-Ahzaab: 12
(chng 33).
Mt s khc trong chng th ni:
{XW z :
Ny hi ngi dn ca Yathrib (Madinah) cc ngi khng cn ch ng na
u. Bi th hy tho lui i. Al-Ahzaab: 13 (chng 33). Mt s ngi trong
nhm o c gi nghe vy, hong s nn n xin php Rosul c rt lui vi l
do quay v bo v nh ca, nh Allah nhc li chng trong Qur'an:
W {X z :
nh ca ca chng ti ang b ng Al-Ahzaab: 13 (chng 33). Nhng tht ra
chng khng v bo v nh ca m l tu thot cho yn thn.
V tm trng Rosul rt lo u v ch bao vy mi pha, Ngi ly o chm
ln ngi m nm suy ngh mt thi gian kh lu. Sau , Ngi bt ngi dy ni:

)) :
((
Allahu Akbar (Allah V i), hy thng bo vi ngi Muslim l Allah ban
s chin thng v vang.
148
n y, Rosul c nh gi U'yainah bin Hisn n gp b tc Quroizoh
thng lng l cho h hng mt phn ba s lng thu hoch ca Madinah vi iu
kin h phi quay tr v vi b tc Ghotofaan khng tn cng Madinah. Nhng lnh
o ca qun chng Al-Ansaar Sa'd bin Mu-a'z v Sa'd bin U'-baa-dah khng bng
lng nn a kin ca h vi Rosul : Trc y, chng ti cng vi h m
qung tn th nhng bc tng, khng ai chia s ca ci ca nhau, (cuc sng ca
ai ngi ny lo). By gi do Hng n ca Allah, Allah ban cho chng ti nh
sng v cuc sng, ban cho chng ti c hng mnh bi Ngi nhng phi a
cho chng ti sn ca chng ta sao? Th c Allah lm chng, chng ti khng chia
s g c ngoi tr bng cch dng kim ny. kin ca hai ngi h ng v ch l
nn Rosul chp nhn.

. - :
21.4- S suy yu c i bn v s chm dt trn chin:
Allah l ng To Ha Bin Thin. Tt c nhng g trong v tr l do mun
ca Ngi. Trong tnh trng khn trng tt nh lc by gi, xy ra mt s vic
bt ng cng do Allah an bi l c ng Na-i'm bin Mas-u'd Al-Ash-ja-y', thuc b
lc Ghotofaan, l ngi bn ien ca Quraish cng nh ca ngi Do Thi, ng n
trnh vi Rosul : Hi Thin S ca Allah! Ti tuyn th theo Islam nhng
nhng ngi trong b tc ca ti th khng ai bit vic theo Islam ca ti. Ngi hy
ra lnh cho ti bt c nhng g ti c th lm c ( gip Islam). Rosul ni:

)) :
((
ng ch c mt mnh duy nht, ng ngh mnh s lm c g nhng thi hy
lm cho bn chng suy yu vi mi kh nng ng c th, bi chin tranh l s
mu m th on.
Sau , Na-i'm i n b tc Quroizoh. Khi gp ng ta, h hn h vui mng
tip n nng hu nn ng ni: Cc ngi bit tnh ien hu gia ti vi cc
ngi nh th no ri! Ti ni ra y vi t cch l bn ien. Nu nghe c th
nghe bng khng th coi nh khng c g xy ra v hy giu b mt nhng g ti ni
y.
- H cng tr li: ng c ni i.
- Na-i'm ni: Cc ngi chng kin nhng g xy ra vi b tc Qoinuq,
b tc Al-Nu-dhoir ri ch g nhng nhng ngi ca Quraish cng nh ca
Ghotofaan ni nhng g vi cc ngi? H c phi ien nhn h ien g vi cc
ngi u. Cc ngi ang sng trong mnh t ien yu ca cc ngi, ni cc
ngi v ng b cc ngi ln ln, lp nn s nghip, sinh con, chu, n
b ph n, nhng ngi lm vic (n l) ca cc ngi c ti sn ca cc ngi na.
H l ngi ngoi, con ci, ph n v ti sn ca h th rt xa. Nu h chin thng
th h hng trn mnh t ca cc ngi. Ngc li, nu h tht bi, h rt v qu
qun ca h v b li cc ngi th lc nhng ngi ca Muhamad s thanh ton
v lm bt c nhng g c th vi cc ngi. Lc cc ngi s ra sao ?
149
- H nghe vy lin hi: Vy th chng ti phi lm g ?
- Na-i'm ni: ng tham chin vi h cho n khi no h chp nhn trao cho
cc ngi tt c vt dng ca h lm tin.
- H ni: kin ca ng tht hay.
Sau , Na-i'm i thng n gp nhng lnh o ca Quraish v ni vi h:
Cc ngi bit tnh ien hu gia ti vi cc ngi nh th no ri! Ti ni ra
y vi t cch l bn ien.
- H ni: ng bn c ni.
- Na-i'm ni: Nu nghe c th nghe bng khng th coi nh khng c g xy
ra v hy giu b mt nhng g ti ni y..
- H tr li: c ri.
- Na-i'm ni: Nhng ngi Do Thi m ti quen bit hi hn v h bi
c vi Muhammad. H lo s sau khi cc bn rt qun v, h s khng i ph ni
vi Muhammad nn h c i hi cc bn phi bo m an ton cho h bng
cch giao cho h tt c vt dng ca cc bn lm tin c g h d ni chuyn vi
cc bn. Nu cc bn bng ien th h tham chin, bng khng th h khng tham
chin. Nhng theo ti th cc bn ng a cho h, v h l ngi nh th no cc
bn bit. Sau ng b i gp nhng ngi ca Ghotofaan v cng ni ging
nh trn.
Qua nhng mu chuyn t ba ra lm lung lay tinh thn on kt, ng
minh nht tr ca k th, qu tht n c s nh hng khng t trong ien ngi
tham chin nn bt u c s nghi ng, bt tin ln nhau. Sau , Abu Sufyaan gi
nhm ngi n mi gi nhng ngi ca b tc Quroizoh tham chin vo ngy mai.
H tr li: Hm nay l ngy th by, chng ti khng di chuyn i u cng nh
khng tn cng ai, ngoi tr ngi ta tn cng chng ti. Nhng m n, chng ti s
khng tham chin bn cnh cc ngi, ngoi tr cc ngi phi giao cho chng ti
tt c vt ca cc ngi lm tin bo ton trong trng hp cc ngi b chng
ti m tr v qu qun ca cc ngi. ien h nghe qua, nhng ngi ca Quraish
v Ghotofaan ni: Th c Allah chng gim, li ni ca Na-i'm l tht.
Sau , Quraish li gi ngi n vi nhng ngi Do Thi v tr li h:
Chng ti s khng giao g cho cc ngi c. Hy cng chng ti tham gia cuc
chin! Nghe c Quraish tr li, ngi Do Thi ni: Th c Allah chng gim,
li ni ca Na-i'm l tht. T , ni b ca ng minh bt u c s nghi ng, bt
tin v t ra bt bnh vi nhau v khng ai thnh tht vi ai c.
Trong khi , nhng ngi Muslim cu nguyn vi Allah:
))
((
Tha Allah! Cu xin hy che y nhng phn kn ca chng ti v hy ban cho
chng ti s an nhn, bnh thn. i vi Rosul , Ngi chm m trong s cu
nguyn vi nhng li thnh cu nh sau:

)) :
((
"Tha Allah! Ngi l ng ban xung Thin Kinh Quran, ng rt nhanh
trong vic tnh s, cu xin hy tiu dit phe ng ca chng, tiu dit chng v
hy lm ri loi ni b chng."
150
Lp tc Allah gi xung cn gi lnh v on qun Thin Thn xung giy
lon bn chng. Tt c nhng iu lm cho h run s nh trn ng t xy ra
di chn h, lm cho tri tim ca h hong ht, bi ri. Gi thi bay c ni cho,
lng thc v nhng tp lu ca h. Ri nhng lung gi lnh but gi nh bng
xung mnh ca h khin h lnh run khng chu ng ni nn bt buc phi chun
b rt qun.
Trong tnh hnh hn non , Rosul bo ng Huzaifah i qua bn tri ca
ch d xt tnh hnh. ng Huzaifah nhp vo trong tri ca h m h khng
hay bit. i vi ng Huzaifah th khng b cm gic lnh t no c trong sut thi
ien hi hnh nhim v ngc li, ng cm thy nng m nh i vo nh tm vi
hi nc nng. Khi ng tr v thng bo vi Rosul l qun ch khng chu ni
cnh tng ny nn sa son cun gi ln ng. m , hu nh ton th c
ng yn gic.
Sng dy, nhng ngi Muslim nhn qua bn kia chin tuyn th khng thy
ng tnh v khng thy mt ngi no v h b chy, nh Allah phn nh sau:
{ X W z y x w v ut s r q po n m l k j i h
z :
V Allah y lui nhng k khng tin ra i trong gin d. Chng khng thu
c mt mi li no. V Allah gip nhng ngi tin tng chin u. Bi v
qu tht Allah Ton Lc, Ton Nng. Al-Ahzaab: 25 (chng 33).
Cuc chin ny bt u vo thng Shawwaal (thng 10) nm th 5 ca Hijry
v chm dt vo thng Zul Qo'dah (thng 11). l nhng k hoch m k th ca
Islam chun b quy m nhm tn cng dp tan Madinah nhng ngi Msulim
khng cn ch ng lp nn s nghip truyn b o gio na. Nhng con ngi
mun u bng Allah nh. Tt c mi k hoch, th on ca h b Allah dp tan,
khng cn s on kt ien minh vi nhau na. Nhng b lc nh hc c
bi hc, ngi Arab v ngi Do Thi khng cn tin tng nhau nn t h khng
cn ien minh vi nhau na m t lo cho b tc ca h. V vy nn khng ai dm
tn cng Madinah. Sau trn , Rosul ni:

)) :
((
Bt u t ngy hm nay, chng ta s tin qun tn cng h ch h khng dm
tin qun tn cng chng ta na.

151
Chng XXII

Trn Chin Vi Bc Tc Quroizoh

Sau trn chin Al-Khondaq, Rosul tr v nh b Um Salamah tho v kh
v o gip trn ngi i tm cho khe khon, nhng trong lc Ngi ang tm th
i Thin Thn hin ra v ban lnh cho Ngi hy gp rt ko qun n bao vy b
tc Quroizoh. i Thin Thn ni vi Ngi:

)) :
((
Ti i trc Ngi gy s hong ht trong tm ca h lm cho h mt
tinh thn khng chun b i ph kp.
Khi i Thin Thn ra i, Rosul ra lnh cho qun chng: Nhng ai nghe
lnh ny u phi thi hnh, khng c hnh l Solah O'sr ngoi tr lc n b
tc Quroizoh. Rosul ra lnh cho ng Um Ibnu Maktum lm cai qun Madinah v
trao c lnh cho ng Aly bin Abi Tolib. Ngi cng mt ton qun tin v ni c tr
ca b tc Quroizoh. Khi thy Rosul n, h ln ting chi vi nhng li l khng
lch thip cht no. Nhng ngi Muslim xa i lnh, h chun b tng ton, tng
nhm n ni hn. Nhm ngi c lnh ca Rosul tn cng b tc Quroizoh
khi n gi Solah O'sr th mt s ngi dng chn hnh l gia ng v mt s
cn li th chp hnh ch hnh l Solah O'sr d c tr i na nhng ti ni hn. Rosul
dn u nhng ngi li hng v nhng ngi dn Al-Ansaar n ni c ging
nc tn Ana v dng chn .
Allah lm cho lng ca b tc Quroizoh tr nn s hi, lo u khi b phe
Muslim bao vy cht ch t mi pha. Cuc bao vy ko di ngy qua ngy lm
nhng ngi Do Thi bt u lo u, t mun trao i kin vi nhng ngi bn
Muslim ca h trc kia. H i hi Rosul gi Abu Lu-baa-bah n trao i.
Rosul gi ng ta i, n ni Abu Lu-baa-bah bt gp n ng, ph n, tr con ca
h nc mt trn tr than van, cu cu vi ng. H hi ng Abu Lu-baa-bah: C
phi ng n vi li quyt nh ca Muhammad khng ? ng Abu Lu-baa-bah tr
li: ng vy. Ri ng ra du hiu nh a bn tay ra ngang c vi ngha l:
cc ngi s b git ri ng st nh hnh ng l phn li lnh ca Allah v
Rosul ca Ngi. Sau , ng n hn l li nn ng khng v vi Rosul m i
thng vo Masjid v ra lnh cho mt n l n ct ng vo ct v th l ch Rosul
duy nht ci tri cho ng. Khi Rosul hay tin v ng Abu Lu-baa-bah, Ngi ni:

)) :
<
((
Phi nh ng ta tr v thng bo vi Ta th Ta cu xin tha th cho ng ta,
nhng nu ng ta t hnh h mnh nh vy th hy ch Allah ban lnh xung
vy.
Cuc bao vy ko di lm cho tinh thn v vt cht ca b tc Quroizoh
ho mn i, s lo u ngy cng nng tru hn trn mnh h. Hai mi lm ngy m
152
tri qua, h yu mn dn nn Rosul ra lnh cho n ng xp hng qua mt bn,
cn ph n, tr con th qua mt bn. Nhng v trng tc ca Al-Awf yu cu hy
i x tt vi h nh i x vi b lc Qoinuq c trng tc ca Al-Khozraj
phn x. Rosul ni:

)) :

((
"Cc ngi c mun c ngi trong b lc cc ngi phn x cc ngi
khng ?"
H p: "Chng ti mun."
Rosul ni:

)) :
((
"Cc ngi hy i n vi Sa'd bin Mu-a'd i."
Sa'd ang tr thng Madinah v ng b thng trong cuc ng chm trn
Al-Khondaq va qua. Ngi ta ch ng n ngi trn lng con la. Khi ng Sa'd n
gn Rosul ni vi mi ngi:

)) :
((
Mi ngi hy n vi v lnh o ca cc ngi i. Mi ngi ng dy i n
vy quanh Sa'd v ni: Hi Sad! Hy c x tt p vi nhng ngi thn thuc ca
ng. ng im lng khng tr li nhng h c hi mi nn ng Sad mi tr li h:
Ngy nay Sa'd khng s mt ai khin trch na m ch s Allah m thi. Sau khi
h nghe qua li phn xt ca Sad, mt s bit s tht s xy ra nh th no nn h
lin tm gia nh h m chia s nhng gi pht cn li.
Khi ng Sa'd thng bo l chiu theo lut ca do ng phn x l: t hnh tt
c n ng, cn tr em v ph n bt lm n l, ti sn tch thu v phn chia cho
ngi Muslim. Nghe xong Rosul ni:

)) :
((
ng x l theo nh lut c truyn xung t trn by tng tri.
cng l gio lut c chiu theo kinh sch ca ngi Do Thi nhng li nh nhng
hn nhiu so vi gio l h.
Sau khi ng Sa'd bin Mu-a'z phn quyt ngi Muslim da theo m thi
hnh, h em n ng Do Thi t n Madinah v nht tt c nh con gi ca
ng Al-Harith thuc b tc Al-Najjaar. Sau , h o hm ti ch ca Madinah
chn h. Sau khi o xong, h mang tng nhm ngi ra chm u v chn tp th
trong hm o. Con s ngi n ng b git lc l bn trm ngi, c s ghi
li khong chng su n by trm n ng.
Trong nhng ngi b x t c Huyai bin Akhtab lnh o ca b tc Al-Nu-
dhoir, ng l mt trong s hai mi ngi Do Thi n khuyn khch vn ng vi
Quraish v Ghotofaan tin hnh trn Al-Ahzaab. Sau , ng ta n vi b tc
Quroizoh khch l b tc ny bi c vi ngi Muslim cng h tham gia
chin cuc. ng ha vi Quroizoh l ng s st cnh vi h d trong hon cnh
no, d thnh cng hay tht bi nn cuc i ca ng ta sng cht vi nhng mu m
gian tr tiu dit ngi Muslim d c hi sinh tnh mng. V Allah toi nguyn
153
cho ng v khi Rosul bao vy b tc Quroizoh, ng ta c mt ti nn b chung
s phn vi nhng ngi ca b tc Quroizoh.
Trc khi c lnh bao vy, c mt s ngi trong b tc ny i theo
Islam nn h c thot thn nhng c mt ph n trong b tc ny b chm u
v b ta ln m vo ng Kholaad bin Suwaid. Sau , ngi Muslim tch thu,
gom gp li tt c nhng v kh v ca ci, gm: mt ngn nm trm cy kim, ba
trm o gip, hai ngn cy lao, nm trm ci chin, cng ni, xoong, cho, bp nc,
nga, lc v nhng cm th khc v.v tng s chin li phm ny c rt ra
mt phn nm gm nhng cy ch l v t binh, ri chia cho tham chin: i mt
mnh th c mt phn, ai ci nga hoc lc th c ba phn, mt phn cho
ngi v hai phn cho th.
T binh th gi i Nadj bn i ly v kh. Trong s t binh Rosul
chn cho ring ngi ph n tn Roi-haa-nah bint Zaid bin A'mr bin Kho-naa-fah, c
s ghi li: b ny c Nabi chn lm n l n v c s ghi l: b c Rosul
tr t do v ci v lm v nh nhng b v khc. B sng vi Rosul cho n Haj
Wida (hnh hng gi t) th b mt.
Sau khi ng Sa'd bin Mu-a'z x l vi qun chng ca ng xong, ng c
em v trong tp lu gn Masjid Rosul v nhng ngi Muslim chm sc cho
vt thng nng ca ng trc kia. Trong lc trong lu do khng c ai canh gc
nn ng b mt con cu chy bng qua lu v p ln vt thng nn vt thng b
bung ra v mu chy qu nhiu nn ng cht v vt thng nng . Thi hi ca
ng c nhng v Thin Thn v nhng ngi Muslim bn hu ca ng khing
i chn. Ci cht ca ng ng lng n Ngai Vng ca Allah.
i vi Abu Lu-baa-bah th t ct mnh vo ct tr Masjid trong vng su
m. n gi hnh l Solah th v ng ci tri, xong l th ct li cho n khi Allah
truyn xung lnh chp nhn s n nn, xm hi ca ng cho Rosul ti nh ca b
Um Salamah. Khi mi ngi c tin mng , h chy n bo cho ng Abu Lu-
baa-bah bit v nh tho dy ra nhng ng khng bng lng v i ch khi Rosul
n v t tay Ngi tho ra vo bui sng khi Rosul n Masjid hnh l Solah
Fajr.
Sau trn vi b tc Quroizoh, nhng ngi Muslim t chc cuc chinh
chin vi nhng thnh tch sau:

. - _ _ :
22.1- Ci cht ca Abu Rof Salam bin Abi Al-Haqeeq:
ng l mt thng bun, lnh o ca qun chng Do Thi ti Khoibar v l
mt trong nhng v lnh o ca Do Thi tm n vi Quraish khch ng v
ng minh vi h nhm tn cng Madinah trong trn Al-Ahzaab. Sau khi chnh n
xong vi b tc Quroizoh, nm ngi trong b tc Al-Khozraj ln ng tm cch
git ng ta ging nh b tc Al-Aws git Ka'b bin Al-Ashraf.
Nhng ngi ny i n cn c ca Abu Rof gn Khoibar khi mt tri ang
ln. ng Abdullah bin U'taik ch huy nhm, ni vi ng bn: "Cc bn c y, ti
s i do thm mt mnh, bit u ta ln vo trong nh ca bn h c." ng ta tin
dn n gn ca v che u li, ngi t th nh i tiu gn ri gi dng ln ting
154
ku gi nh ngi trong nh: "Hi Abdullah! Nu ngi mun vo nh th vo i,
nu khng ta s ng ca li."
Va gi xong, ng Abdullah bin Utaik lin i vo nh ngi trong nh v
kim ch nm. Ch n khi mi ngi u ng yn gic, ng lin ly cha kha v
m ca sn d b tu thot nu c chuyn g. Sau , ng lin tm n nh ng
Abu Rof. Mi ln i ngang qua nh no (nh ct tp th ch c mt ca ng i ra, i
vo), ng u kha li bn trong. Nu c ng tnh g, ngi trong khng chy ra
c, nh vy ng s rnh tay git ng Abu Rof. Khi ng tm n nh ca ng Abu
Rof th nh ng ta trn lu, khng thp n nn ti thui khng thy r ng i
nc bc. Khi nhn vo th thy mt ngi nm gia m con tr. V khng thy r
ai l ai, nn ng Abdulloh lin gi: "Hi Abu Rof !" ng ta nghe ting ngi gi nn
tr li: "Ai gi ti vy ?" Khi nghe ting tr li, ng Abdulloh lin chm ng ta vi
cy kim trn tay. ng Abu Rof ng xung gn nh bt tnh, ri ng bc ra ngoi
ri bc vo li xem cht cha, Abdulloh lin hi: "Hi Abu Rof! C ting ng g
vy?" ng ta tr li vi ging nh v vt thng trn mnh: "Ngi nh ca ti chm
lm ti." Lp tc Abdullah lin chm thm mt nht ch t na nhng cha cht th
Abdullah m thm mt kim na vo bng tr ra pha sau lng, v quay lng ra i
di nh nng l m ca nh trng m tng rng n t nn bc mnh nhng
khng ng vp phi cu thang lm chn rt au i khng ni. Abdullah n li ca
ch xem Abu Rof cht cha n khi g gy th ngi pht hin h to: "Abu Rof,
thng gia vng Hijaaz b m st." Lc Abdullah mi an tm m rt i tm
ng bn, ri cng nhau tr v. H bo co vi Rosul v chuyn i phc kch
thnh cng v vic ng Abdullah b thng chn, Rosul lin vut ni b
thng th vt thng lnh li nh c ging nh cha tng au.

. - , :
22.2- Bt Tha-maa-mah bin A-thaal, lnh o ca b tc Al-Ya-
maa-mah lm t binh:
Ngy xa ng Tha-maa-mah l mt trong nhng ngi rt ght Rosul v tn
gio m Ngi ang truyn b. ng c s kch ng v ch nh ca ng Mu-sai-
la-ma-tul Kaz-zaab (ngi chuyn ni lo) m st Rosul . ng ra i vo thng
Al-Muharram (thng ging) nm th 6 ca nin lch Hijry. Trong khi , Nabi c
Muhammad bin Maslamah vi ba chc ngi i theo trng tr b lc Bakr bin
Kilaab nm v hng Dho-ri-yah cch Madinah khong by ngy i ng v hng
Al-Bosroh. Trn ng tr v, tnh c h gp c Tha-maa-mah ri bt lm t binh.
Khi n Madinah, h ct ng ta vo ct ca Masjid. Rosul i ngang qua, thy vy
lin hi:

)) :
((
"Hi ng Tha-maa-mah! ng c chuyn g ni khng ?" ng ta tr li: "Ti c
iu tt cho ng y hi Muhamad! Nu ng git ti th n mu s n mu. Nu ban
n hu th s c n n, ti s t n. Nu ng cn chuc tin th c hi bao nhiu,
ta s tr." Nghe vy, Rosul b i. Ngy hm sau, Rosul i ngang qua v hi
ng y nh ngy hm trc v cng c p ging nh vy, n ngy th ba Rosul
155
cng c p li nh th nhng Rosul ra lnh th ng ta i. Sau khi tm ra
sch s ng qua li tuyn th gia nhp Islam v ni: "Th c Allah lm chng, trn
th gian ny cha gng mt no m ti li ght cay ght ng nh gng mt ca
Ngi nhng nay, n tr thnh gng mt m ta mn thng, yu chung nht.
V ti th c Allah lm chng, khng c tn gio no trn th gian ny m ta
tng ght bng tn gio ca Ngi truyn b nhng nay, n tr thnh tn gio
m ta yu chung nht hn tn gio no ht."
Trn ng tr v qu hng, ng Tha-maa-mah gh qua Makkah lm
Umroh. Thy vy, nhng ngi bn Quraish ca ng xa kia ch trch v ch bai
v Islam nn ng ni: "Th c Allah lm chng, t nay tr i cc ngi s khng
mua c mt ht la mch no t Al-Ya-maa-mah na u cho n khi no Rosul
cho php." Nh li ng ni t dn Al-Ya-maa-mah khng mua bn vi dn
Makkah na d bng cch no. Th l Quraish lin tm n Rosul xin r long
thng n can thip vi ng Tha-maa-mah. Li thnh cu ca Quraish c Rosul
chp nhn.

. - :
22.3- Cuc chin vi b tc Lehyaan:
B tc Lehyaan l nhng ngi phc kch git nhng ngi Muslim c
Rosul gi i truyn b Islam Al-Roj'. B tc ny nm vng Al-Hijaaz ko di
n ranh gii ca U'sfaan nn Rosul tm thi cha quan tm n h. Cho n khi
gii quyt xong cuc tn cng ca k th vo Madinah trong trn Al Ahzab v an tm
l k th khng dm tn cng Madinah na, Ngi c ng Um Ibnu Maktum qun l
Madinah v ra trn vo thng Robiul Awwal (thng 3) nm th 6 Hijry vi hai trm
qun v hai chc nga chin. Khi ra trn, Rosul tin nhanh ti thung lng Ghorron
nm gia Amah v U'sfaan ni m nhng bn hu ca Ngi trc kia b git. Khi
n ni, Rosul cng on qun dng li v cu nguyn Allah cho h ri ng qun
ti hai ngy. Thy vy, nhng ngi ca b tc Lehyaan b chy ln ni cao n
nu nn khng thy mt ai. Rosul gi mi ngi vi nga chin i thm d tin
tc U'sfaan v xem tnh hnh ca h vi Quraish ra sao nhng khng thy ng
tnh g ngc li, Quraish rt lo u cho tng lai ca h. Sau , Ngi tin qun n
Kir Al-Ghomeem nhng khng thy ai chng i nn tr v Madinah sau mi bn
m vng mt.

. - _ :
22.4- Ton qun Al-A'is v Islam ca Abu Al-O's chng ca
Zaynob bint Rosul :
Vo thng Jamaul Ula (thng 5) nm th 6 Hijry, Rosul gi ng Zaid bin
Harithah i n Al-A'is vi on qun gm mt trm by chc ngi, vi mc ch
l chn ng on thng bun v ct ng dy kinh t ca Quraish t Shaam tr
v. on thng bun ny do Abu Al-O's bin Al-Rob' chng ca Zaynob con gi
ca Rosul . H chn bt on thng bun li, tch thu ti sn, bt n ng lm t
binh v em tt c v Madinah. Trong c c Abu Al-O's bin Al-Rob', n
156
Madinah ng mn ngi tm Zaynob cho ng. Khi gp ng nh v ni h vi Rosul
th ng v v c ti sn tch thu c. B chp nhn gip v Rosul ng
tr li ht tt c khng thiu vt g d nh hay ln.
ng Abu Al-O's l mt trong nhng nh thng bun tuy khng giu c,
khng bun bn ln cho lm nhng cng c ting tm v nht l thnh tht trong vic
bun bn. Sau khi ng nhn li ca ci v tr v Makkah trao tr nhng vt mua
bn cho ch nhn v mi ngi xong th ng theo Islam, li hng tr v sng vi v
Madinah. Sau , Rosul cho php hai ngi tr li sng chung vi nhau vi
cuc hn nhn u tin m sau ba nm ri xa nhau. Vo lc , gio l v vic cm
ph n Islam ci ngi ngoi o cha c truyn xung nn cuc hn nhn vn
cn c p dng lc .
Trong thi gian ny, Rosul thng gi nhng ton qun nh i khp ni.
iu ny lm rung ng tinh thn v s lo ngi ca k th, em li s an ton
cho khch hng qua li trong khong cch kh xa m t xa thng hay xy ra
nhng v cp ng, phc kch git nhau. Nh vy, Rosul c thi gian chun
b tn cng vo b tc Al-Mustoliq.

. - :
22.5- Trn chin vi b tc Al-Mustoliq hay cn gi l trn chin
Al-Murois':
B tc Al-Mustoliq l mt phn t ca b tc Kho-zaa-a'h. a s nhng anh
hng ca b tc ny c cm tnh v i theo Islam, nht l thng hay trao i vi
Rosul nhng iu hu ch cho hai bn. Ngc li, b tc Al-Mustoliq li ng theo
Quraish. Rosul nhn c tin l nhm ny chun b tn cng ngi Muslim nn
Rosul bo Buroidah bin Al-Husaib i xc nh tin tc. Sau khi thm d tin tc,
c bit chc l ch d tnh tn cng l tht, Rosul c Zaid bin Harithah qun l
Madinah, c s ghi l ngi khc. Sau , Rosul nhanh chng chun b ra trn
ch khng kp tr tay. Cng i vi Rosul gm c by trm Sohabah i theo. B
tc Al-Mustoliq ng vng nc gi l Al-Murois' hng Qodeed n b bin.
Khi hai bn gp nhau th nh trn vi nhau th chin thng nghin v phe Muslim,
h git c nhiu ngi ca b tc ny, chim c nhiu chin li phm v bt
c ph n v tr con ca h lm t binh. l vo hai m ca thng Sha'baan
(thng 8) nm th 6 Hijry, c s ghi li l vo nm th 5 Hijry. Trong nhm ph
n ca b tc ny c b Juwairiyah bin Al-Harith bin Abi Dhiror lnh o b tc Al-
Mustoliq. Khi Rosul v n Madinah, Ngi th cho b ta c t do ri ci lm
v chnh thc sau khi b theo Islam. Thy vy, nhng ngi Muslim th t do
cho hn mt trm ngi ca b tc ny v sau tt c u vo Islam v h u ni:
Chng ti u l du, r ca Rosul . B Juwairiyah sau khi tr thnh m ca
nhng ngi tin tng em li tht nhiu iu hu ch cho dn tc ca b.
l cu chuyn tm lc v trn chin vi dng tc Al-Mustoliq m khng
i su nhiu vo chi tit. Nhng bn cnh c xy ra hai s kin do nhng ngi
o c gi dng ln gy s hoang man, chia r trong hng ng ngi Muslim,
nht l trong cng ng mi hnh thnh v c gia nh ca Rosul na:
157
- _ : :
, :
1- Li tuyn truyn ca u no ngy thin:
Khi tr v Al Madinah, nhng ngi thng cp s b trc xut
a nhng ngi h cp ln.
Nguyn nhn u tin l c hai ngi n ng (mt l ngi dn li hng v
ngi kia l dn bn x) bt bnh v u nhau vo lc ra trn ging nc Al-
Muroise'. Trong lc nng gin khng th km ch th ngi n ng thuc nhm li
hng nh ngi Ansar (bn x). Ngi n ng Ansar la ln: Hi ngi Ansar!
Ngi n ng li hng cng la ln : Hi ngi li hng (Muhajirine)!. Th l
ngi dn ca hai bn t nhau li ( bnh vc ngi ca bn mnh). Thy vy,
Rosul lin ln ting:

: ))
((
"Cc ngi li mun gy s nh thi Jahiliyah (trc Islam) mc d Ta ang c
mt gia cc ngi hay sao? Hy gii tn mau i, l iu bn thu." H nghe
Rosul ni vy th tt c mi ngi gii tn tr v v tr ca mnh ri lng qun i
cu chuyn khng tt .
Nhng cu chuyn khng ngng , v trong chuyn i ny c tr trn mt
s ngi trong nhm ngy thin m nhng trn chin trc cha tng i v trong h
c ng Abdulloh ibnu Ubai l ngi lnh o ca nhm . Khi ng bit tin v vic
xy ra trn th ng ni gin v tm mi cch un thm la vo cuc din bin trn
v ng ni rng: H l nhng ngi li hng n vi chng ta, khng em ch
li g vy m cn gy s phin phc ni qu hng ca chng ta na. Th vi Allah,
khi tr v Madinah ta s lm cho h bt an cho Quraish thng th. Nhng ngi li
hng ny qu tht nh ngi xa ni, khng sai cht no c: Nui ch cho mp ri
ch li cn ch nh. Th c Allah lm chng, khi tr v Madinah, ta s trc xut
hoc tc i quyn th ca k thng v s a k h ln ( mun m ch s h nhc
Rosul v ng ta s ln nm ch quyn. (Con ngi ca ng Abdulloh ibnu Ubai
tht h tin, hn. Cu xin Allah trng pht ng ta). Sau ng bt u tuyn
truyn tin xu ny lan i khp ni nhm gy xo trn cho nhng ngi anh em
Muslim. V nhng bn b ca ng ta cn phao tin rng: ng i cho cc ngi,
hi ngi bn x ! Cc ngi tip n h mt cch nng hu, chia nh ca,
rung nng cho h, nay h li i x t vi cc ngi nh vy. Nu xa kia cc
ngi ng tip n h, th h u c ch m ng vng nh hm nay .
Trong lc nhng ngi ngy thin tuyn truyn, n i mi chuyn bt lnh
cho ngi Muslim th lc c mt thanh nin tr tn l Zaid ibnu Arqom c c tin
rt mnh lit. ng c mt bn cnh h v khng chp nhn c nhng g h loan tin
n xu anh em Muslim nn n thng bo vi Rosul . Rosul nghe xong th cho
mi con ca ng Ibnu Ubai tc ng Abdullah n hi ra l s vic. ng Abdullah
bin Ubai n nhng th khng th ni ra nhng g nghe c, cho nn sau
Allah truyn xung dng kinh "Suroh Al Munafiqin" (Chng kinh S ngy
thin, chng kinh ny s tn ti cho n Ngy sau lm gng cho hu th).
158
Con ca ng Ibnu Ubai cng mang tn ging ngi cha l Abdulloh nhng li
l mt thnh nin tr y lng trung trc v rt tin tng Islam. Cu y khng bng
lng vi vic lm ca cha v vic mun gy bt n cho nhng ngi Muslim h
chia r ln nhau, cho nn cu cm thanh kim trn tay ri ra ca ng thnh Madinah
n chn ngi cha li khng cho vo Madinah. Khi gp cha, cu ta ni vi
ngi cha: Th c Allah lm chng, cha khng th bc vo y c ngoi tr
khi no c Rosul cho php, v cha l k h cp, cn Rosul mi l ngi
thng cp . Khi Rosul nghe c cu chuyn xy ra gia hai cha con ngoi
thnh th Rosul gi ngi i ni vi ngi con l Ngi cho php cha ca cu
ta vo thnh Madinah, nh vy cu ta mi cho ngi cha vo. K t vic tuyn
truyn mun h nhc Rosul v nhng hnh ng ti bi ca ng Ibnu Ubai c
mun gy chia r trong cng ng Muslim nay chm dt.

( - : :
2- Cu truyn tuyn truyn th nh: Li vu khng ca nhm
ngy thin:
Cu chuyn xy ra vo lc on qun tr v sau trn chin, v trong chuyn i
ny c b Ayshah cng i theo. Trn ng v vo lc na khuya gn n
Madinah th Rosul ra lnh cho on qun kim mt ni cm lu ngh ngi. Sau
khi ngh ngi xong th Rosul ra lnh cho on qun hy tip tc ln ng trong
m khuya v thnh ph Madinah cch khng xa my.
Trong lc dng chn ngh ngi th b Ayshah ri lu kim ni gii
quyt nhu cu tiu tin. Sau khi gii quyt xong th b tr v tri, nhng trn ng
v b pht hin trn c ca b khng cn thy si dy chuyn, v b quyt nh quay
tr li ni tiu tin tm kim li si dy chuyn, b nht quyt phi tm cho c
si dy chuyn cho n khi tm c th b mi tr v ni on qun dng chn.
Nhng khi tr v n tri th b khng cn thy ai c, v tt c (on qun) dn
lu ln ng ht ri B Ayshah nhn chung quanh khng thy ai nn b ngi
ch xem c ai tr li kim b khng, v b ngh rng khi on qun pht hin
khng c b trn lng lc th s cho ngi quay li tm b ngc li, th ngi dt
con lc m b ci c tng l b Ayshah ngi trn lng con lc nn c
thong th m theo on qun, v li b Ayshah ngi nh nhn nn khng gy kh
khn cho con lc duy chuyn d c hay khng v trong lc ch i v qu mt mi
nn b thip i lc no khng hay bit.
Cng trong thi gian m on qun ngh ngi th c mt v sohabah (bn hu
ca Rosul ) tn l Sofwaan bin Mu-o't-tol Al-Salmy v tnh tnh chm chp v qu
mt mi nn ng ta trn tm mt ni (cch xa ch on qun) ta lng ri ng
thip i (v ng ta c thi quen ng nhiu). Sau khi tnh gic th on qun b ng
mt on ng rt xa, ng tip tc ln ng theo hng on qun, v khi gn n
ni on qun cm tri ngh ngi th ng thy t xa c mt bng dng ang ngi
di t, khi n gn ng mi nhn ra chnh l b Ayshah ang ng, v ng
tng gp b trc khi lnh che mt c ban xung, ng qu i ngc nhin v t
ni: Inna lillahi wa inna ilaihi rojiune (Tt c chng ta u thuc v Allah v ri
tt c chng ta s tr v vi Ngi). , y l v ca thin s m?. ng qu bt ng
159
khng bit chuyn g xy ra ni y v t ng khng dm nhn mt b v cng
khng dm ni mt li no. Cn b Ayshah ang lim dim ng th nghe vng vng
c ting ngi, nn b thc dy th thy ng Sofwaan, b vi ly khn che che mt
li v khoc li ngay ngn ci o chong ca b. ng Sofwaan thy b Ayshah
thc dy, ng khng dm ni mt li no m dn con lc ca ng n gn v bo
n ngi xung c mi b Ayshah leo ln lng n ng a b Ayshah tr
v Madinah. B Ayshah leo ln lng con lc th ng Sofwaan cm si dy
cng dn i ng trc cho n khi gp li on qun ca Rosul ang dng chn
Nahr Al-Zoheer.
Trong khi on t vi on qun, lc c ng Abdulloh ibnu Ubay (Munafik
- u no ca nhm ngy thin) trng thy, v l mt ngi c bn tnh ngy thin,
ph ri v xo tr, nn nhn c hi ny ng tung tin bt lnh vu khng cho hai
ngi (ng Sofwaan v b Ayshah) c t tnh vi nhau, ngay c khi v n
Madinah, ng cng tm cch tuyn truyn n tai dn chng v em cu chuyn ny
ra lm ti chm bim trong ni b ca Rosul vi mc ch h nhc danh d
ca Rosul , v kt qu lm lung lay tinh thn ca mt s v Sohabah (nhng bn
hu ca Rosul ), v t cu chuyn vu khng ny n i khp ni trong thnh
ph Madinah.
Ring b Ayshah v n Madinah th b lm bnh, cn bnh ko di gn
mt thng cho nn b khng ra khi nh, v th b khng hay bit g nhng tin n
v b c. Trong khi khp no ng Madinah, c ngy ln m, ai ai cng bn
tn v v b bi t tnh (vu khng) ca b. Cn b Ayshah th ch cm thy Rosul
c nhng c ch khng bnh thng nh trc y, v Ngi khng n cn, vui v,
tru mn, hay nim n vi b nh trc. Mi khi Rosul n vi b th Ngi ch
cho li salam (li cho bnh an) v hi: Hm nay b thy th no? ri Ngi ch
nn li trong chc lt th ra i, ch khng li lu hn vi b nh trc y.
Mt khc, trong thi gian ny Rosul rt bun b v hay m chiu ngh ngi
khng ni g. Ngi ch i Allah ban thin lnh xung nhng vn cha thy g.
Thi gian nng n c tri qua nn Ngi d hi kin mt vi bn hu ca Ngi,
mi ngi c nhng kin khc nhau, ring ng Aly ibnu Abi Talib th a
kin: Tha Rosul! Hy li d b Ayshah i ct t ln sng vu khng, cn ng
Usaamah v mt vi ngi na th khng ng gii php ny: "Tha Rosul! Hy
tip tc chung sng vi Ayshah bi c y ging nh vng thi nguyn cht." Sau
cng, Rosul bc ln bt thuyt ging v yu cu ngi tung tin li vu khng hy
dng li m ch Abdullah bin Ubai sau khi Rosul dt li) th v b lo trong b
tc Al-Aws ln ting mun i kim ng Abdulloh ibnu Ubay git m ra hn cho
Rosul . Lp tc trng tc Al-Khozroj ng ra bn vc cho Abdullah bin Ubay bi
ng thuc b tc ny, t dn n tranh ci rt d di n ni Rosul ln ting
ha gii ri ra lnh gii tn.
Tr v vn b Ayshah , sau khi cn bnh gim i, vo mt m n b
Ayshah mun i ra ngoi gii quyt nhu cu t nhin ca con ngi, v b gi
b Um Mis-toh cng i theo. B Um Mis-toh cm thy bt bnh v nhng tin n v
vn vu khng b Ayshah m b nghe k li qua ngi con trai ca b, cho nn
sn dp ny b mi k li nhng tin n cho b Ayshah bit. Sau khi nghe xong
th b Ayshah mi cht hiu ra ti sao c thng nay Rosul c nhng c ch lnh
160
lng vi b. Khi tr v nh, b lin vo xin php Rosul cho b v nh ca cha m
Abu Bakr dng bnh v Rosul ng . Khi v n nh ng b Abu Bakr th
b lin hi cha m bit thm chi tit v tin n vu khng , sau khi bit s tht
th k t hm b c bun ru r v khc sut hai ngy mt m m khng n
khng ng v nc mt c tun tro khng ngng chy, ngay c b v cha m b c
tng bao t b s tt ra ngoi lun.
Vo sng ngy th hai sau khi Aysah n nh cha m th Rosul n thm
b. Va vo nh th Ngi ngi xung ri c li tuyn th (Shahaah) trc, xong
Ngi ni:

)) :
((
Amma Ba'd, Hi Ayshah! Ta c nghe nhng tin n lin quan n b
nh th ny, th ny. Nu qu tht b v ti th Allah s lm sng t s trong
sch cho b, cn nu b c l lm th b hy cu xin vi Allah tha th v n nn
sm hi, bi v khi n l chp nhn li lm ca mnh v cu xin Ngi tha th
th Ngi s tha th cho.
Nghe vy, nc mt ca b ngng tun v ni vi cha m nh gii thch s
trong sch ca b, nhng hai ngi (cha m) khng ln ting. B ni: Th c Allah
lm chng, ti cng va c nghe nhng tin n m h vu khng cho ti, cng nh
nhng g m cc ngi c nghe v cc ngi tin li ngi khc. Nu ti ni
vi cc ngi l ti v ti th ch c Allah bit c ti v ti, nhng cc ngi cng
khng tin ti. Nu ti tha nhn s vic vi cc ngi th Allah cng bit c ti
hon ton v ti, nhng cc ngi li tin ti. Th c Allah lm chng, ti khng cn
g ni na, ti ch ni nh cha ca Nabi Yusuf ni: (y l li gii thch ng
nht).
{XW ba` _~}|{z z :
(S vic nh th) th kin nhn l (gii php) tt p nht. V ch Allah l
ng m ta cu xin c s gip v nhng iu ti by (anh em ca Rosul
Yusof) xc nhn. Yusuf: 18 (chng 12).

Ni xong b m mt quay vo tng cng trong thi gian th wahy (thin lnh)
ca Allah ban xung cho Rosul , t Ngi tr nn vui v v ti ci (v
my thng nay khng ai thy Ngi vui nh vy), v li u tin Ngi ni vi b
Ayshah :

)) :
((
"Hi Ayshah ! Allah xc nhn s trong sch ca b." M ca b Ayshah vi
ni vi con gi: Con ! Hy ng dy n vi chng con i! . B Ayshah tr
li: c Allah lm chng, con khng n vi Ngi u v cng khng t n mt ai
c ngoi tr Allah duy nht..
Thin lnh m Allah mc khi xung thanh minh cho li vu khng b Ayshah
l mi cu Kinh c ghi li trong suroh (chng) An Nour (24), bt u t ayat 11
cho n ayat 20 Allah phn:
161
{XW W V U T S R QP O N M LK J I H GF E D C B A
Z YX k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [
_ ~ } | { z y x w v u ts r q p o n m l
r q p o n m l k j i h g f e d c b a `
~ } | { z y x w v u t s

z
: -
Qu tht nhng k vu khng (Ayshah, ngi v ca Rosul Muhammad) ch
gm mt phn t nh trong cc ngi. Ch ngh rng bin c l mt iu
xu cho cc ngi. Khng, l mt iu tt cho cc ngi. Mi ngi trong
bn chng s chu hnh pht v ti m y gy ra. Nhng ring k ch mu th
s chu mt hnh pht ln hn * V nh nhng ngi c c tin nam v n, khi
nghe li (vu khng) li khng ngh tt cho tn hu ca mnh v bo (m
ngi vu khng) : y r rng l mt li vu khng ! * Ti sao chng khng
a ra bn nhn chng cho vic ? Bi v khi chng khng a ra s nhn
chng th i vi Allah, chng l nhng tn ni di * V nu Allah khng gia n
v khoan dung cho cc ngi i ny v i sau, th chc chn cc ngi s
phi chu mt s trng pht ln lao v ti cc ngi nhanh nhu (loan tin
n tht thit). * Khi cc ngi ph bin n vi li l ca cc ngi v ni ra t
ming ca cc ngi iu m cc ngi khng c mt cht hiu bit no v cc
ngi ngh rng l mt chuyn cn con (khng ng gi) th ngc li, i
vi Allah l mt iu ht sc trng i. * V ti sao khi nghe n (tin n) cc
ngi khng p li : khng phi vic ca chng ti i bn tn chuyn ny.
Quang vinh v trong sch thay Allah ! Ngi v can (v vic ny) ! y l mt li
vu khng ht sc trng i (ca chng). * Allah cnh co cc ngi trong
tng lai ch bao gi ti phm iu tng t nu cc ngi l nhng ngi c
c tin tht s. * V Allah trnh by r cho cc ngi cc Li mc khi ca
Ngi. Bi v Allah l ng Ton Tri, V cng Sng sut. * Qu tht, nhng ai
trong hng ng ca nhng ngi tin tng thch cho li gim pha ny c ph
bin rng ri th s chu mt s trng pht au n i ny ln i sau bi v
Allah bit r (s tht) trong lc cc ngi khng bit. * V nu Allah khng gia
n v khoan dung cho cc ngi (th cc ngi b Ngi pht mt ri) nhng
qu tht, Allah Rt Mc Nhn t, Rt mc Khoan dung. Al-Nur: 11 20
(chng 24).

162
Nghe v ni xong th Rosul bc ra khi nh ng b Abu Bakr v cho
ngi triu tp ngi dn li Ngi tuyn b v nhng dng kinh Quran m
Allah va truyn xung lm sng t v chng minh s trong sch ca b Ayshah
. V k t , nhng ai vu khng ngi Muslim, d n ng hay n b, nu ngi
b vu khng v ti th ngi vu khng phi b chu n tm chc roi trng pht
v ti vu khng tn hi n danh d ca ngi khc.
Nhng ngi b em ra x pht lc l (hai ngi n ng v mt ngi ph
n):
- ng Hassan ibnu Thabit, ng Mis-toh bin U-tha-thah v b Hamnah bintu
Jahsh.
- Ring ngi u no ca nhm ngy thin (munafiq) th khng b trng pht
trn trn gian ny, nhng ng ta s b trng pht vo Ngy Sau do ng Ch
Ta Cao C, Anh Minh, Cng Bng nht ng ra phn x. Ngy m khng mt ai
chi ci c ti li ca mnh phm, d c bao nhiu tin bc, chu bu, bao
nhiu quyn hnh trong tay trc kia cng khng gip c, v ngi no lm th
ngi chu.

Hnh minh ha : Makkah vo thi ca Rosul

163
Chng XXIII

UMROH AL-HUDAIBIYAH

. - :
23.1- Cuc ra i lm Umroh v dng chn Al-Hudaibiyah.
Thi gian Rosul Madinah, Ngi nm m thy Ngi cng vi nhng
bn hu ca Ngi mc ehrom (hai mnh vi mu trng ca ngi i hnh
hng) v u th co hoc ct ngn i vo Masjid Al-Haram (thnh ng Al-
Haram Makkah) trong t th khm nm v l . Khi thc dy, Rosul thng bo
vi mi ngi l Ngi mun i lm Umroh (hnh hng nh) ti ngi n Kabah -
Makkah. Mt s ngi Arab xa thnh ph Madinah nghe tin ny th hi bt ng v
h ngh rng Rosul v nhng ngi Muslim li hng s khng bao gi tr v thm
c hng v thn nhn na, nn h khng mun i theo m ni rng: Chng ti
lao ng cc nhc v hi sinh c con ci, gia nh nn khng i c v tn nhiu tin
v sc lc qu. Hy cu xin vi Allah tha th cho chng ti.
Th l vo ngy th Hai, u thng Zul Qoah, nm th Su Hijry. Rosul
cng vi mt ngn bn trm ngi, gm c nhng ngi li hng v nhng ngi
dn Madinah trc ch v Makkah, h em theo nhng con vt hin dng (Al
Huya) v chng t cho mi ngi bit l Ngi ra n Makkah vi mc ch i
lm Umroh ch khng phi chinh chin. Khi on ngi n Zul Hulaifah th dng
chn thay ehrom v nh tm lm Umroh ti .
Sau on tip tc ln ng n U'sfaan th Rosul nhn c tin Quraish
em qun trn th ti Zy Tuwy, v h phi ng Kholid ibnu Al-Walid dn hai
trm lnh k m n Ku-r' Al-Ghomeem gn ranh gii U'sfaan ngn chn nhng
ngi Muslim khng cho vo Makkah, trong c nhng ngi t Al Ahabish cng
n h tr cho h. Rosul hi cc bn hu ca Ngi bit kin: y l
nhng ngi ra cn ng ri s tn cng chng ta hay h ch khng cho chng
ta vo Al-Haram? Nu ai chng li h th h s ra tay hay khng? ng Abu Bakr
ni: Chng ta n Makkah vi mc ch l i lm Umroh (hnh hng nh) ch
khng phi nh gic. Nu ai cn ng chng ta vo Al-Haram th chng ta
phi t v. Nghe vy, Rosul chp nhn kin ny.
V pha ng Kholid nhn thy nhng ngi Muslim ang hnh l solah bui
tra Zuhr trong t th qu ci chm u st t (sujud) th ng suy ngh: y l dp
chng ta tn cng h, chc chn h s tr tay khng kp, cho nn ng mun ch
cho ngi Muslim hnh l solah Asar (hnh l bui chiu) th s cho qun tn cng
khng mun. Nhng cng lc, Allah ban lnh hng dn cch thc Solah Al
Khawfu (hnh l trong tm trng ca chin tranh) vo thi gian gia solah Zuhr
(bui tra) v Asar (bui chiu), cho nn ng Kholid khng c c hi p dng
chin thut nh p vo on ngi Muslim nh s d tnh ca ng.
164
Cn Rosul th ra lnh cho on ngi Muslim thay i hng i, khng i
theo hng d nh ca ban u v qun Quraish ang gin trn ch pha bn kia.
Rosul hng dn on ngi Muslim i v hng bn phi ngc v pha di
Makkah. Khi on n mt vng t trng ch c nhng bi cy nm cnh bn i
nh Al Huaibiyah th con vt m Rosul ang ci n khng chu i na m n
co chn qu xung t, d cho mi ngi c c thc cch no i na th n vn
khng chu ng dy m c nm l di t, nn h mi ni: con Al-Qosw (tn con
lc Nabi ci) mt ri. Nabi lin ln ting:

)) :
((
: ))
((
"Khng con Al-Qosw khng c mt u v y cng khng phi l thi quen
thng nht ca n nhng n b ng nm gi chn n voi gi chn
n ri." Ngi ni tip: "Th bi Allah chng gim, nu h (nhng ngi
Quraish) c yu cu Ta iu g lin quan n vic tn sng lnh cm k ca
Allah l chc chn Ta s p li li thnh cu ca chng." Dt li Ngi ko con
Al-Qosw ln th n lin ng dy i n Al-Hudaibiyah.)
Vo lc c ng Budail bin War-q Al-Khu-zaa-y' cng mt nhm ngi t
b tc Al-Khu-zaa-a'h n khuyn can v bo rng: Quraish sn sng chin u ngn
chn on ngi ca Rosul khng cho vo Makkah. Rosul nghe xong lin nhn
vi h v thng bo vi Quraish l on ngi Muslim v Makkah l lm Umroh
v dng hin th vt cho Allah, Ngi cng sn sng k giao c vi nhau, nhng
nu Quraish c tn cng chng ti th bt buc chng ti phi chin u bo v
cho d c b t u hoc c lnh khc ca Allah.

. - :
23.2- Din bin gia Rosul v Quraish.
ng Budail tr v Makkah thng bo li nhng li nhn gi ca Rosul vi
Quraish, h lin phi ng Mikroz bin Habs n gp Rosul bn tho, nhng
Rosul vn gi lp trng li ni ca mnh nn h nh phi ra v bo co li vi
Quraish. Quraish khng chu ngi yn m c ng Al-Hulais bin A'kromah, lnh t
ca nhm Al Aha'bish n ni chuyn vi Rosul , khi n doanh tri ca ngi
Muslim th h nhn thy v cm nhn c l nhng ngi Muslim n Makkah ln
ny khng phi l nhng ngi c nh i chin u. Rosul ni vi h:

)) :
((
"Hy nhn xem y l nhng con vt t ca nhm ngi c lng tn sng mun
knh dng.") ng Al-Hulais lin ni: Subhanallah Vinh Quang ni Allah, khng
th chp nhn hnh ng ca h ngn cn cc ngi i vo Masjid Al-Haram h cho
php nhng k h n, ngi bnh ci hi v nhng con la vo Makkah m li cm
con chu ca Abdul Muttalib hay sao? Ch Nhn ca Kabah s khng tha th cho
Quraish u! H ch n y lm Umroh thi m. Nghe c nhng li l
Quraish bo: "Cc ngi hy ngi xung i, cc ngi l nhng ngi Arap du mc
khng bit g v chin lc."
165
Sau , h phi ng Urwah ibnu Al-Tha-qo-fy n ni chuyn vi Rosul ,
ln ny Ngi cng ni vi h nh nhng li ni trc vi Budail. ng Urwah ni:
"Ny Muhammad! ng khng thy rng ng ang c nhm mnh vo s dit vong
hay sao? M n ng c tng nghe ngi Arap no li mang gia nh mnh th mng
cho ng cha? Cn nu ng tht bi th ti thy rng v mt ca nhng ngi ang
xung quanh ng ang sn chy c c b mt ng." Nghe vy Abu Bakr lin p:
"Ngi v m b m vt ca thn Lat ca ngi. Chng tao li l nhng ngi tho
chy b mt Rosul ?") ng ta khng tr li c, v trc kia ng Abu Bakr
tng c x rt tt vi ng ta.
Lc ni chuyn vi Rosul U'rwah ly tay cm ru Rosul th b Al-
Mughiroh ly v kim nh vo tay ng v ni: "Hy ly tay ch (bc) ra khi ru
Rosul." U'rwah p: "Uh y l k gian tr y m, chng phi ngi b chy sau
khi la gt hay sao ?"
ng Mughiroh l chu rut ca ng U'rwah, trc khi vo Islam th ng
Mughiroh l dn git ngi cp ca, nhng sau ng t tm n Islam v d nhin
Rosul chp nhn cho ng vo Islam (cn vn qu kh l chuyn ca ng do
Allah quyt nh). Bi th, ng Urwah hng ging mun khi li nhng chuyn qu
kh ca ng Mughiroh mi ngi khinh khi hay to s chia r gia cc v sohabah
(nhng ngi bn hu ca Thin S).
Khi ng Urwah thy nhng v bn hu ca Rosul sn sng hi sinh tnh mng
bo v Rosul v knh trng Ngi nh th no nn khi tr v ng ni li vi
Quraish: Hi qun chng, ti c gi i gp nhiu vua cha, tng trnh din
vua Ba T, vua Hy Lp v vua E-ti--bi. Th c Allah lm chng, ti cha bao gi
thy ai bo v hay lo lng v tn trng vua cha ca h bng nhng ngi bn cnh
Muhammad lo lng, sn sng chin u bo v Muhammad c. khi Muhammad
nh nc bt th h li dng tay mnh hng ly ri tha ln mt v ngi h, khi
Ngi ra lnh th h li thi hnh lp tc khng cht do d v khi Ngi ly nc
Wu-a th h tranh ginh nhau gn nh nh nhau hng ly nhng git nc ri
v khng mt ai dm ln ting vi Muhammad. Khi h nhn Muhammad th nhn vi
gng mt tru mn, knh trng, thch th, ti ci, vui v. Ta ni ht cho cc
ngi bit ri, cn li l cc ngi quyt nh.
Cuc ko m phn ca i bn ko di hn ngy m, trong m c
khong by, tm chc thanh nin ca Quraish cm v kh n np trong ni Tan-i'm
ri tm cch tin vo tri ca ngi Muslim. Nhng tt c u b on ngi Muslim
bt gi nhng h c Rosul tha ti v th h v. iu ny gy ra s hoang
mang, lo s trong hng ng ca Qurasih nn a s nghing v s ho gii nhm
gii quyt tt lnh hn l dng bo lc, vn ny Allah c phn:
{ X W S R Q P ON M L K J I H G F E D C B A
U T z :
V Ngi (Allah) l ng gi tay ca chng khng cho chng nh cc ngi
v gi tay ca cc ngi khng cho nh chng ti thung lng ca Makkah sau
khi Ngi lm cho cc ngi thng chng. V Allah Hng Thy nhng iu
cc ngi lm. Al-Fath: 24 (chng 48).
166
. - :
23.3 Rosul c Uthmaan bin Affaan n ni chuyn vi
Quraish v s tuyn th Ridh-waan (sng cht c nhau).
Rosul c ng Uthmaan bin Affaan lm ngi i din i gii thch cho
Quraish bit l Rosul v Makkah vi nh lm Umroh ch khng c mc ch
no khc. ng thi ra lnh cho Uthmaan tm n gp nhng ngi yu th
Makkah v ni vi h hy kin nhn chu ng s khng cn bao lu na Islam s
chim lnh li Makkah, lc Allah s cho Islam c hng mnh v khng mt ai
b s hi hay che du s tin tng ca mnh na.
ng Uthmaan bin Affaan nhn lnh i vo Makkah v dng chn gn nh
ng Abaan bin Sa-i'd Al-Umawy. Sau khi nhng ngi ca Quraish tha nhn ng
Uthmaan l s gi n m phn th h ni vi ng Uthmaan l c t do m
i Tawwaf (i vng quanh Kabah), nhng ng Uthmaan t chi v ng khng
mun mnh c Tawwaaf xung quanh Ka'bah cn Rosul th b cm.
ng Uthmaan nn li mt vi ngy theo s ngh ca Quraish, v h
bn tnh k hoch g ri nhn ng Uthmaan v bo co li cho Rosul . t
nhin c mt ngun tin khng r xut x n tai ngi Muslim l ng Uthmaan
b Quraish git cht. C ngha l: mt khi git s gi l mun cng khai gy chin
tranh). Cho nn, khi Rosul nghe qua ngun tin ny, Ngi ni:

) : )
((
"Ta s khng cho chuyn ny yn u, Ta s chin u vi h."
Rosul ra lnh khn cp cho tt c mi ngi n t hp ni Ngi ang
ng di bng mt cy to cng nhau tuyn th l s chin u n cng. Tt c
mi ngi n bt tay Rosul tuyn th l sng cht c nhau, khng mt ai ri
b hng ng trong lc chin u. Ngi a tay tri ra v ni:

)) :
((
"Cnh tay ny i din cho Uthmaan.", nhng cuc tuyn th sng cht ny va
chm dt th ng Uthmaan tr v bnh an. V Allah phn xung li ca tng v
s vic ny nh sau:
{XW m l k j i h g f e d c b a ` _ ~
rqpon z :
Chc chn Allah hi lng vi nhng ngi c c tin khi h tuyn th trung
thnh vi Ngi (Muhammad) di tn Cy (ti Huaibiyah). Bi v Ngi bit
iu nm trong lng ca h. Bi th, Ngi ban Al Sakinah (S Bnh lng) xung
cho h; v Ngi thng h bng mt cuc thng li gn k. Al-Fath: 18 (chng
48). T , s tuyn th ny c gi l S tuyn th hi lng Ridh-waan.

167
. - :
23.4- Hip c ha gii.
Cuc tuyn th sng cht c nhau ca on ngi Muslim n n tai
nhng ngi Quraish, lm h cng them s hi nn h gp rt c s gi n m
phn vi Rosul . H c ng Suhail bin A'mr n ni tht nhiu iu. Cui cng,
Rosul cng chp nhn vi nhng iu kin nh sau:
1)- Rosul cng vi tt c nhng ngi Muslim phi tr v Madinah, khng
mt ai c vo Makkah nm nay, phi ch cho n nm ti v ch c Makkah
ba ngy, ba m m thi, khng c mang v kh ngoi tr kim nhng phi nm
trong v kim.

2)- Hai bn ngng chin trong thi gian l mi nm.

3)- Ai mun gia nhp vi s giao c (bo h) ca Muhammad th gia nhp,
v ai mun ng minh vi Quraish th gia nhp.

4)- Nhng ngi sng di s m bo ca Quraish m n vi ngi Muslim
th ngi Muslim phi trao tr ngi li cho Quraish. Ngc li, nhng ai sng
trong s bo h ca Muslim m mun gia nhp vo Quraish th Quraish khng cn
giao tr li ngi cho ngi Muslim.

Sau , Rosul c li hip c v ra lnh cho ng Aly ghi chp:

)) :
((
Hy vit: Bismilla hir rohma nir rohim (Nhn danh Allah, ng Rt Mc
Lng, ng Rt Mc Khoan Dung). Nhng ng Suhail (ngi Quraish) ni:
Chng ti khng bit Ar Rohman (ng Rt Mc Lng) l ai, m hy vit l:
Bismika Allahumma (Nhn danh Allah). Rosul ng v bo Aly ghi theo yu
cu ca Suhail, ri Ngi c tip:

)) :
((
y l t giao c ca Muhammad, S Gi ca Allah. ng Suhail ni: Nu
chng ti chp nhn Ngi l S Gi ca Allah th chng ti u c ngn cn ng
vo ngi n Ka'bah, cng nh khng c s gy chin vi ng. ng hy vit l:
Muhammad ibnu Abdulloh. Rosul tr li:

)) :
((
"S tht rng Ta l S Gi ca Allah cho d cc ngi c ph nhn.". Nhng
sau , Rosul ra lnh cho ng Aly xa cu S Gi ca Allah m ghi li
Muhammad bin Abdullah nhng ng Aly khng ng , v chnh bn tay cao qu
ca Rosul bi xa dng ch y. T giao c ny c chp lm hai bn, mt cho
Quraish nm gi v mt cho ngi Muslim.

168
. - _ :
23.5- Vn ca ng Abi Jandal.
Trong lc ang vit t hip c th c ng Abu Jandal con ca ng Suhail ibnu
A'mr, s gi ca Quraish xut hin. ng Abu Jandal i n rt chm chm v ang b
tri. Khi thy Abu Jandal) th ng Suhail (cha ca ng Abu Jandal) ni vi Rosul :
Hy trao tr Abu Jandal li cho ti. Rosul tr li: T hip c ang vit cha
xong nn s tha hip cha hiu lc. ng Suhail ni: "Vy ti s khng chp nhn
bt c tha hip no vi ng c." Rosul ni:

)) :
((
"Ta s khng giao n li cho ng." ng Suhail lin p: khng th nh vy c.
Thy th nn Rosul nhng b giao Abu Jandal v cha ng ta, lp tc Suhail nh
Abu Jandal lm ng phi la ln: Hi nhng anh em Muslim, cc ngi mun trao
tr ti v vi nhng ngi a thn h hnh h v cm ti hnh o hay sao?
Rosul tr li:

)) :
((
Hi Abu Jandal! Hy kin nhn, chu ng vi s th thch . Khng cn bao
lu na Allah s ban s thnh cng v vang cho ng v nhng ngi Muslim yu
ui ang sng chung s phn vi ng. Lc , tnh trng ca hai cha con ng
Suhai rt cng thng, n ni ng Umar ibnu Al Khottob tng rng ng Abu
Jandal nng gin n mc c th s git cha ca ng, nhng chuyn y khng xy ra.

. -
23.6- Nhng ngi Muslim thay Ehrom (b mu trng
mc trong lc i lm Umroh) v s m c v t hip c.
Sau khi Rosul c chm dt t hip c th s gi ca Quraish tr v
Makkah, Ngi quay qua ni vi nhng bn hu Muslim c mt ti :

)) :
((
Tt c hy ng dy git sc vt dng hin. Rosul ni nh vy ba ln nhng
khng mt ai lm theo lnh Ngi bo c, Rosul bun bc bc vo lu ca b
Um Salamah (m ca nhng ngi tin tng) v ni cho b bit v lnh ca Ngi
m khng ai chu nghe. B ng vi Ngi rng: "Nabi hy l Ngi u tin git
con vt dng hin xong th co u v ch c ni chuyn vi ai." Nghe vy, Nabi
lin git con lc tch thu c ca Abu Jahl v trn mi ca con lc c gn
mt ht la bng bc chu chc m ngi Quraish. Tht vy, ai ny u thi hnh
git t sc vt v co u gn nh thi th ln nhau xem ai l ngi hon thnh trc.
Mi con lc hay mi con b l gi tr chuc li cho by ngi.
Nhng ngi Muslim m c v t hip c c hai l do p bc cho ngi
Muslim:
Th nht: Tr v nh m khng c i lm Umroh.
169
Th nh: Hip c khng c tng ng gia hai bn. Nhng ngi
Muslim phi trao tr li cho Quraish, nhng ngc li th Quraish khng cn trao
ngi li cho pha Muslim.
Nhng Rosul gii thch vi h l, nm ti h s c i lm Umroh, v gic
mng i lm Umroh l s tht. V phn th nh th Rosul gii thch l nu mt
ngi b hng ng Muslim theo Quraish th c ngha l Allah khc t v
xa lnh h. Ngc li, nhng ai quay v vi Islam th Allah lun lun m rng cnh
ca v to s hnh phc, an khang cho ngi .
Qua li gii thch ni ln rng Rosul l Ngi lun nhn xa trng rng,
bi c mt s ngi Muslim di c vn cn kt li Habashah, h c th tr v vi
thn nhn ca h Makkah m khng ai c quyn ngn cn h c (v h nm
ngoi hip c nu mun tr v vi ngi Muslim). Cho nn, trn phng din l
thuyt nht thi th hip c cm thy c li cho Quraish, nu hiu v chiu su th
tm nhn xa vn cn khc mt trong lng ca ngi Muslim, nh trng hp in
hnh ca ng Umar . ng khng vui nn tm n gp Rosul v ni: Tha Thin
S ca Allah! C phi chng ta l nhng ngi i ng chn l v h l nhng
ngi khng ng ?
Rosul tr li: ng vy!
ng Umar hi tip: C phi nu chng ta b git s vo thin ng, cn h
s i vo a ngc?
Rosul tr li: ng vy!
ng Umar ni tip: Vy ti sao chng ta li b cuc m chp nhn ha
c thit thi cho mnh, th chng ta ra tay Allah x l gia chng ta v h?
Rosul tr li:

)) :
((
Hi ibnu Al Khottob, Ta l S Gi ca Allah, Ta khng bao gi bt tun Ngi.
Ngi s ban s thnh cng v m rng con ng cho Ta ch Ngi khng bao gi
hp hi vi Ta c.
D Rosul tr li nh vy nhng ng Umar vn khng tha mn nn tm
n ng Abu Bakr t cu hi nh ng hi Rosul . ng Abu Bakr tr
li ng Umar ging nh Rosul tr li trc , song Abu Bakr ni tip:
"Ngi s bm ly s trng cho n cht, th bi Allah chng gim rng Ngi
ang trn chn l."
Khng lu sau, Allah truyn xung cu kinh trn an mi ngi qua li phn
rng:
{XW F E D C B A z :
Qu tht, TA (Alalh) ban cho Ngi (Muhammad) mt thng li r rt. Al-
Fath: 1 (chng 48).

Sau Rosul sai ngi c cu kinh ny cho ng Umar nghe. Khi nghe
qua, ng mng r v ni vi Rosul : Tha Thin S ca Allah, c phi l thng
li ny khng ? Rosul tr li: ng vy. Khi nghe qua li xc nhn ca Rosul
, ng tht mng r v rt hi hn nng li vi Rosul , t ng thng nhn
170
chay, b th, th n l, solah (hnh l, cu nguyn) v lm bt c nhng g c th
chuc li li lm ca ng vi Rosul .

. - :
23.7- Vn nhng ph n di c.
Sau khi bn hip c c k xong v nhng ngi Muslim cng thay
xong qun o Ehrom th nhng thn nhn ca ngi ph n Muslim Makkah n
i Rosul phi trao tr h li, Rosul khng ng vi bng chng l h khng
nm trong hip c nu, lc Allah truyn lnh xung nh sau:
{ X W ~ } | { z y x w

z
:
Hi nhng ai c nim tin! Khi nhng ngi ph n tin tng chy n t nn
vi cc ngi (ti Madinah) hy kim tra (st hch) h, Allah bit r c tin ca
h. V khi cc ngi bit chc h l nhng ngi (n) tin tng tht s, ch tr
h v cho nhng k ngoi o (ti Makkah). H khng l nhng (ngi v) hp
php cho chng v chng cng khng l nhng (ngi chng) hp php cho h.
Nhng hy tr li cho nhng ngi chng ngoi o (tin ci Mahar) m
chng chi ra (cho v ca chng). Cc ngi khng c ti nu ci h lm v
vi iu kin cc ngi chi cho h tin ci bt buc (Mahar) ca h. V ch
rng buc nhng ngi (v) ngoi o (ti Makkah) th tit vi cc ngi: hy
i h (v ngoi o) tin ci m cc ngi chi ra cho h v hy cho
chng (nhng ngi chng ngoi o) i li tin ci m chng chi ra (cho
nhng ngi v Muslim chy n t nn vi cc ngi). l Ch D ca
Allah. Ngi xt x (cng bng) gia cc ngi bi v Allah Ton Tri, Rt Mc
sng Sut. Al-Mumtahanah: 10 (chng 60).

T , Allah cm ph n tin tng (Muslimate) ly chng ngoi o v n
ng Muslim ci v ngoi o (tr ph n Do thi v Thin Cha gio). Sau ,
Rosul trc nghim nhng ph n li hng qua lnh ca Allah nh sau:
{ X W R Q P O N M L K J I H G F E D C B A
dc b a ` _^ ] \ [ Z Y X W V U T S
i h g f e z :
Hi Nabi (Muhammad)! Khi nhng ngi ph n tin tng n gp Ngi
xin tuyn th (Bayiah) vi Ngi, gm vic h s khng gn chung vi Allah bt
c ci g (trong vic th phng Ngi), v s khng n cp, v s khng ngoi tnh
(hay thng dm) v s khng ni xu k khc, c tnh ba t iu gian di gia
171
tay chn ca h (cho rng con ngoi tnh l con ca chng) v s khng bt tun
Ngi (Muhammad) v iu g tt (Maruf) th hy chp nhn li tuyn th ca
h v hy xin Allah tha th cho h. Qu tht, Allah Hng Tha Th, rt Mc
Khoan Dung. Al-Mumtahanah: 12 (chng 60).

Nhng ai n v hi nhng iu kin trn th Rosul u ni:

)) :
((
Ti chp nhn li tuyn th ca c Ngi ch ni bng li ch khng bao gi
Ngi bt tay h. T khi c lnh ca Allah ban xung, nhng ngi n b no
khng theo Islam th ngi chng l Muslim s c quyn li d, cn ph n Muslimate
th c quyn tr tin ci (Mahar) li cho chng ngoi o ri hai bn li d vi nhau.

. - :
23.8- B tc Khuza-a'h lin minh vi ngi Muslim.
B tc Khuza-a'h chn ngi Muslim gia nhp chung hip c vi
Rosul . Trc khi Islam xut hin Makkah, h l nhng ngi bn v l ng
minh ca dng tc Hashim, v b tc Bakr th chn Quraish lm pha ng minh v
cng chnh b tc ny l l do khi hon chim lnh c Makkah, chng ti xin
trnh by phn sau.

. - :
23.9- Gii quyt vn nhng ngi yu ui ( Makkah).
i vi nhng ngi Muslim yu ui cn li Makkah khng di c c, h
c gng nhn nhc, chu ng sng trong s lo u m lc no cng mong nu c dp
s ri khi mnh t ny. Trong h c mt ngi tn l Abu Basir tm ng trn
thot n Madinah, Quraish lin gi hai ngi n gp Rosul i ngi. Rosul
phi chp hnh theo bn hip c nn nh tr ng Abu Basir v vi h. Khi hai
ngi Quraish dn ng Basir i n Zi Al Hulaifah th ng Abu Basir git i mt
ngi, ngi cn li chy thot n cu cu vi Rosul ng ni: Bn ti b
git v ti cng s b git na. Sau , ng Abu Basir n gp Rosul , nhng
Rosul t v khng vui v bt bnh v hnh ng git ngi v c ca ng. ng
Abu Basir hiu c ca Rosul l s tr ng v vi Quraish, cho nn ng b i
n ven bin bit c tin Abu Jandal tm cch chy trn v gp c Abu Basir
ti vng ven bin.
T , hai ngi tip n nhng ngi Muslim thot thn c t Quraish
(nhng khng dm n Madinah v hip c s tr h v) nn h lp ln mt nhm
ngi. Nhm ngi ny tuy t nhng rt can m, chuyn i chn ng giao thng
ca Quraish t Sham v. H tch thu nhng hng ha ca Quraish. Quraish khng
trng tr c nn bt buc phi gi ngi n thng lng vi Rosul v cho
php nhng ngi n on t vi anh em ca h Madinah vi iu kin l
khng chng ng cp bc nhng on thng bun ca h. T , nhng ngi
Muslim yu ui Makkah mi n c Madinah on t vi nhng ngi Muslim
ti y.
172
. - :
23.10- Du tch ca hip c.
Hip c ngng chin ny to cho nhng ngi Muslim nhiu du tch v
c hi thun tin c dp i y i m truyn b Islam trong b lc ca ngi
Arab. Trong thi gian ha bnh, yn n ny c rt nhiu ngi theo Islam. Ch
trong thi gian hai nm, nhng ngi theo Islam nhiu hn s ngi Muslim theo
o trong thi gian mi chn nm v trc. Trong nhng ngi nhp o c c
nhng lnh o, anh hng thin chin, nhng ngi tr thc, giu sang ca Quraish
nh ng A'mr bin Al-O's, Kholid ibnu Al-Walid, Uthmaan bin Tolhah v v s
nhng ngi khc na u chp nhn cu Kalimah Shahaah, chp nhn Allah Duy
Nht tn th, Rosul Muhammad l S Gi ca Ngi, v tuyn th theo Islam.
Nhng ngi theo o trong thi gian tn dng nhng kh nng c bit ca
h phc v Islam. Ngi th dng ca ci, tin bc. Ngi th dng s hiu bit
ca h v vn chng Arab dy li nhng anh em m ch ca h. Ngi dng
bit ti ring chin u, hi sinh c tnh mng cho Islam nn Rosul vui mng v
ni rng:

)) :
((
Makkah giao tri tim v ca ng cho chng ta. (c ngha l nhng thnh
phn lnh o, c chp, kh khn ngy xa theo Islam, nn Makkah ch c thn
hnh nhng linh hn nm trong tay ca ngi Muslim)

173
Chng XXIV

GI TH CHO CC VUA CHA

Sau khi Rosul k hip c vi Quraish ti Al Huaibiyah th Ngi dn
on tr v Madinah, t Ngi tm an tm phn no trong vn phng chng
bn Quraish n quy nhiu ngi Muslim. Nh s an tm nn Ngi c nhiu
thi gian lo vic t chc gi s gi i khp ni truyn b tn gio Islam cho
nhn loi. cho k hoch truyn b c chu ton, trc tin Rosul son tho
th ku gi ca Ngi ri cho ngi mang th n trnh nhng Vua cha cai
qun nhng vng ln cn ku gi h vo Islam, xin trch mt vi l th trong
c ni dung nh sau:

- : :
1- Th ca Rosul gi cho Al-Najaashy Os-ha-mah bin Al-
Abjar vua nc Al-Habashah:
Bc th nh sau:
))
<
<
<
<
{ m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [
z y x w v u t sr q p o n z ) : (
((
Nhn danh Allah, ng Rt Mc Lng, ng Rt Mc Khoan Dung. y l
bc th t Muhammad l Nabi gi n Al-Najaashy Al-Os-ham v vua cao c
ca nc Al-Habashah. Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin, tin
tng ni Allah v S gi ca Ngi. Xin chp nhn Allah l Thng Duy
nht, khng c thn linh no khc bn cnh Ngi tn th, Ngi khng c bn
b cng nh khng c con ci v chp nhn Muhammad l n l v l S Gi
ca Allah. Ta nhn danh l S Gi ca Allah ku gi ng hy n vi Islam,
mong ng chp nhn th hi vng dn chng s c thi bnh. "Hi th dn
kinh sch! Hy n cng vi mt li phn ging nhau gia chng ti v qu v
rng: chng ta ch th phng ring Allah m thi, chng ta khng c t hp
bt c ai (ci g) cng vi Ngi v chng ta khng c php nghe li ln nhau
lm tri li Allah hay qu li ln nhau." Nhng nu h quay b i th hy bo
h: "Hy chng thc rng chng ti l nhng ngi Muslim (thn phc
174
Allah)." (Ali I'mron: 64 (chng 3)).Nu ng khng chp nhn li ku gi ny
th ng cng vi qun chng ca ng s mang ti l ngi theo o Thin Cha.

Bc th ny c giao cho ng A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-Ry mang n
trao tn tay cho vua Al-Najaashy. Sau khi c xong bc th th ng vua Al-Najaashy
bc xung t ngai vng ri ni ng chp nhn Islam trc mt ng Jafar Ibnu
Abi Talib, v vua Al-Najaashy cho ngi tho mt l th hi bo cho Rosul
Muhammad bit v s chp nhn Islam ca ng. Sau , Vua Al-Najaashy ng ra
g b Ummul Moaminin Ummu Habibah, con ca ng Abu Sufyaan cho Rosul vi
tin Mahar (tin ci) l bn trm Dinar, v cung cp hai chic tu ch b Ummu
Habibah v nhng ngi ang li hng cng vi ng A'mr bin Umaiyah Al-
Dhom-Ry v Madinah on t vi gia nh, nhng khi on ngi v n Madinah
th Rosul ang Khoibar.
Vua Al-Najaashy mt vo thng Rajab (thng 7), nm th Chn ca Hijry.
Rosul bo tin bun ny cho tt c ngi Muslim v chnh Ngi ng ra solah
janazah goib (vng mt) cho vua Al-Najaashy. Sau khi v vua Al-Najaashy th nht
ny qua i th v vua Al-Najaashy khc ln k ngi, v Rosul cng c cho ngi
mang th ku gi n Vua vo Islam, nhng khng bit r ng vua c vo Islam
hay khng?

- :
2- Th ca Rosul gi cho Al Muqawqos vua Alaxsandary.
Nabi vit th gi Al-Muqawqos vua nc Ai Cp v Alaxsandary.
))
<
{ f e d c b a ` _ ^ ] \ [
p o n m l k j i h g y x w v u t sr q
z z ) : ( ((
Nhn danh Allah, ng Rt Mc Lng, ng Rt Mc Khoan Dung. T
Muhammad, n l v l S Gi ca Allah gi n vua Al Muqawqos cao c ca
Qibty. Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin. Ta ku gi ng v vi
Islam. Nu ng chp nhn Islam th s c bnh an, chp nhn Islam s c
hai ln phc. Nu ng t chi th ng s chu ti cng vi nhng ngi dn
Qibty ca ng "Hi th dn kinh sch! Hy n cng vi mt li phn ging
nhau gia chng ti v qu v rng: chng ta ch th phng ring Allah m thi,
chng ta khng c t hp bt c ai (ci g) cng vi Ngi v chng ta khng
c php nghe li ln nhau lm tri li Allah hay qu li ln nhau." Nhng
nu h quay b i th hy bo h: "Hy chng thc rng chng ti l nhng
ngi Muslim (thn phc Allah)." (Ali I'mron: 64 (chng 3).)

175
L th ny c giao cho ng Hatib ibnu Abu Balta-a'h mang i. Khi ng
Hatib n tu trnh vi vua ri trao tn tay l th cho vua Al Muqawqos th c vua
tip n ng Hatib rt nng hu. ng vua ct gi l th rt thn trng trong mt
chic hp lm bng ng voi v cn ng mc trn l th . Sau , ng vit th hi
m cho Rosul ni l ng ngh rng th no Rosul cng s xut hin, nhng
Sham ch khng phi ti Makkah, v ng cng cm n li mi ca Rosul ku gi
ng v o Islam, nhng ng tic ng khng th theo Islam d ng rt c cm tnh
vi nhng ngi Muslim, song song ng c gi tng cho Rosul hai t n
Mariyah v Sirin thuc hng danh gi bn x ng cng con la tn Duldul v km
theo mt s tng phm hng ha loi qu gi nht vo thi by gi. Rosul chn
b Mariyah lm v v con la lm vt ci, cn b Sirin th tng li cho ng Hassan
ibnu Thabit.

- :
3- Th ca Rosul gi cho Kisro Abruwaiz vua nc Ba T.
i l th nh sau:
))
<
<
<
{
z ) : (
((
Muhammad l Rosul, l S Gi ca Allah gi n Kisro v vua cao c ca nc
Ba T. Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin, tin tng ni Allah v
S gi ca Ngi. Xin chp nhn Allah l Thng Duy nht, khng c thn
linh no khc bn cnh Ngi tn th v chp nhn Muhammad l n l v l
S Gi ca Allah. Ta nhn danh l S Gi ca Allah c ca phi xung cho
ton th nhn loi ku gi ng hy n vi Islam Mc ch cho Ngi
(Muhammad) cnh co nhng ai ang sng v chng minh Li (x pht) i
vi nhng k khng c c tin ng s tht. (Yasin: 70 (chng 36)). Hy gia
nhp Islam th t nc s c thi bnh cn nu ng khng chp nhn li ku
gi ny th ng cng vi qun chng ca ng s mang ti th la.

Bc th c s gi Abdulloh ibnu Huzafah Al-Sahmy mang n vua x Al
Bahrain nh vua Al Bahrain dng ln Hong Kisro. Khi l th c c cho
Hong nghe th ng gin d v x nt l th ri ni rng: Mt ngi khng ra g
m dm vit th (Nhn danh mt ngi) ng trc tn ca ta hay sao? Khi Rosul
nhn c tin ny, Ngi ni:

)) :
((
Allah s x nt vng quc ca y.

176
V ri sau khng lu, qun s ca Kisro b thua trn rt thm thit trc s tn
cng ca Roman Hy Lp. Sau , con ca Hong l hong t Shirowaih lt v
git cha ln nm quyn. Sau khi hong t ln ngi khng bao lu, vng quc b
x i, chia ba x by nn yu i cho n ngy lt vo tay ca ngi Muslim vo
thi i ca Kholifah Umar ibnu Al Khottob lnh o. T , vng quc ny
khng cn ng vng na.

- :
4- Th ca Rosul gi cho Qoisar Hong Hy Lp.
Ni dung l th nh sau:
))
<
{ [
n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \
z y x w v u t sr q p o z ) : ( ((
Muhammad, n l v l S Gi ca Allah gi n Hi-roql vua cao c nc Hy
Lp. Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin. Hy gia nhp Islam th t
nc s c thi bnh, chp nhn Islam ng s c hai ln phc, cn nu
ng khng chp nhn li ku gi ny th ng cng vi qun chng ca ng s
mang ti "Hi th dn kinh sch! Hy n cng vi mt li phn ging nhau
gia chng ti v qu v rng: chng ta ch th phng ring Allah m thi,
chng ta khng c t hp bt c ai (ci g) cng vi Ngi v chng ta khng
c php nghe li ln nhau lm tri li Allah hay qu li ln nhau." Nhng
nu h quay b i th hy bo h: "Hy chng thc rng chng ti l nhng
ngi Muslim (thn phc Allah)." (Ali I'mron: 64 (chng 3).)

Bc th ny c Rosul giao cho ng ahiyah ibnu Kholifah Al-Kalby
mang n cho vua Bosry nh ng y dng bc th ny n tay Hong Qoisar.
Trong lc Hong Qoisar ang i tham quan Hims (thuc Syria ngy nay), ri t
ng i b n Baitul Al Muqis (Jerusalam) t n Thng ban s chin
thng cho ng trc Ba T. Hong Qoisar nhn c bc th th lin cho ngi i
tm mt ngi Arab no bit r v thn phn ca Rosul Muhammad . Tnh c
trong thi gian ny ng Abu Sufyaan cng on thng bun ca Quraish cng c
mt ti y, nn h mi nhng ngi ny n gp Hong . Hong mi c l
on n tho lun v trong bui hp mt) ny c s tham gia ca nhng Quan
Thn, Cn Tng trong b tham mu nc Hy Lp. Sau , Hong hi nhng
ngi Arab trong on ai l ngi c h hng thn thuc nht vi Rosul Muhammad
. H cho bit ngi gn gi vi Rosul Muhammad nht l ng Abu Sufyaan.
Hong cho mi ng Abu Sufyaan n ngi gn, nhng ngi cn li ngi sau
lng ng Abu Sufyaan.
177
- Hong ni: Chm hi ngi n ng ny v ngi n ng kia ( ch
Rosul Muhammad). Nu ngi ny ni di th cc ngi hy bo cho Chm bit.
Cho nn, Abu Sufyaan mc c khng dm ni di.
- Hong Hi-roql hi: Dng h ca ng Ta trong cc ngi nh th no ?
- ng Abu Sufyaan tr li: ng Ta thuc dng di qu tc trong chng ti.
- Hong hi: Vy nhng g ng Ta ni th trc c ai ni ging nh
vy trong cc ngi khng ?
- ng Abu Sufyaan tr li: Tha, khng c.
- Hong hi: Nhng ngi i theo ng Ta l nhng ngi giu c hay
nhng l nhng ngi ngho kh, yu ui ?
- ng Abu Sufyaan tr li: Tha, l nhng ngi ngho kh, yu ui
trong chng ti.
- Hong hi tip: S ngi theo ng Ta tng thm hay gim i ?
- ng Abu Sufyaan tr li: Tha, tng thm.
- Hong hi: C ngi no theo o ca ng Ta ri sau bt bnh b
o hay khng?
- Hong hi tip: Trc khi ng Ta ni ra nhng iu mi m ny, ng
Ta c bao gi b ngi ta ni l tng ni di cha ?
- Hong hi tip: ng Ta bao gi bi c cha ?
- ng Abu Sufyaan tr li: Tha, cha bao gi.
Khi ng Abu Suffiyan thm vo nhng li h tr nn ni: C mt thi gian
chng ti khng bit ng Ta lm g..
- Hong hi: Cc ngi c giao tranh vi ng Ta cha ?
- ng Abu Sufyaan tr li: Tha c.
- Hong hi: Vic giao tranh xy ra nh th no ?
- ng Abu Sufyaan tr li: S giao tranh gia chng ti vi ng Ta xy
ra nhiu ln, c ln chng ti tht bi, c ln bn kia cng thit mng nhiu.
- Hong hi: ng Ta ku gi cc ngi lm g ?
- ng Abu Sufyaan tr li: ng Ta ku gi chng ti hy tn th Allah Duy
Nht, khng c t hp vi thn linh khc, gt b nhng g t tin ni (lm), ku
gi hy hnh l Solah, tht th trong li ni ln hnh ng, khng gian dm hay
thng dm v thit cht tnh thn thuc.

Sau khi nghe xong nhng li gii thch ca ng Abu Sufyaan th Hong gii
thch:
- Ngi ni ng Ta thuc qu tc trong cc ngi, v cc Thin S cng
th h rt danh gi trong b lc h.
- Ngi ni li l nh ng Ta ni cha c ai trc ni, nu trc c
ngi tng ni li l th ng Ta ch l ngi bt chc theo m thi.
- Ngi ni, cha m ca ngi thuc dng di qu tc nhng khng phi
l vua cha. Nu l vua cha th ngi ng ln i li ngi v vua cha ca
cha m li.
178
- Ngi ni l: T xa n nay ng Ta cha h ni lo vi bt c ai th
lm sao ngi dm ni lo vi Allah.
- Ngi ni, nhng ngi ngho i theo th l du hiu ca nhng ngi
i theo S Gi (thng l ngi ngho).
- Ngi ni: Mi ngy u c thm ngi i theo, l s chng t v
nim tin vng chc ca h cng mnh thm.
- Ngi ni: T khi Islam l dng n gi, nhng ngi i theo cha c
mt ai b o. Chng t c tin ca h thm nhun vo tim mt cch vng chc,
bn b.
- Ngi ni: Ngi cha bao gi bi c hay gian di. l bn cht
ca S Gi khng bao gi bi c, gian di c.
- Ngi ni: Ngi ku gi cc ngi ch tn th Allah Duy Nht,
khng c ng ng ai v bt c vt g vi Ngi. Ngi khng cho cc ngi
th phng nhng bc tng v ku gi cc ngi hnh l (Solah), tht th trong li
ni ln hnh ng v khng c thng dm hay gian dm.
- Nu li ngi ni l s tht th chc chn ng Ta s chim hu ni m
i chn Chm ang ng y. Chm bit c s c S Gi xut hin, nhng chm
li khng ng ngi y li xut hin t qun chng ca cc ngi. Nu Chm c c
hi gp c ng Ta Chm s gp cho c ng Ta, cn nu Chm c gn ng
Ta th Chm s l ngi ra hai bn chn ca ng Ta.

Sau khi hong xong bc th mi ngi n o ln, tranh ci ln nhau, th l
Abu Sufyaan cng l on i chung c a ra ngoi. Khi , Abu Sufyaan ni vi
ngi i cng: "Vic lm ca chu ng Abu Kabshah ( ni Nabi ) v i lm y
lm cho c hong tc Al-Osfar (ng hong Hy Lp) phi khip s." T lm
cho Abu Sufyaan lun khng nh rng chuyn ny s xy ra cho n khi Allah dn
dt ng gia nhp Islam.
Hong Hiroql ban thng cho ng ahiyah ibnu Kholifah Al-Kalby tin
bc v vt dng qu gi ri Hong tr v Hims. ng ra lnh triu tp qun thn
vo cung in, xong ra lnh ng ca kn li v ni vi h: "Hi thn dn Hy Lp!
Cc ngi c mun c hng mnh v s hng dn chn l khng? c th
th chng ta phi qui phc v Nabi mi xut hin ." Nghe xong mi ngi ng
dy i lon x ging nh nhng con la chy hong. Hong Qaisar thy vy ni:
Hy tr li y vi ta, ta ni ln nhng li nh vy ch th thch cc ngi v
tn gio m cc ngi ang theo m thi.
Nghe vy, nhng ngi tnh b i qu xung t n Hong ca h. Hong
vui ci, nim n chp nhn s t n ca h. Qua nhng s kin , c bit r
l Hong Qaisar hiu bit r rng v Rosul , chp nhn s xut hin v s
mng S Gi ca Ngi nhng theo s suy on th Hong nng tnh v yu
chung ngai vng, vng quc hn l theo Islam nn ng ta chu chung s phn
ti li vi nhng g ng cai tr v nhng g qun chng ca ng i theo.
ng ahiyah ibnu Al Kholifah Al-Kalby trn ng tr v Madinah, n
Hisma th b nhng k cp ng t b tc Juzaam chn ng v cp ly ht
nhng g Hong ban tng cho ng. Khi ng n Madinah, bo co li tt c cho
Rosul bit th Rosul ra lnh cho ng Zaid ibnu Harithah dn nm trm qun dn
179
Muslim i trng tr nhng k cp ng. Chin cng ny tch thu c nhng
chin li phm gm c mt ngn con lc , nm ngn con cu v bt lm t binh
hn mt trm ph n v tr con. Bt c ng Zaid ibnu Rufa-a'h Al-Juzaamy, mt
trong nhng nh lnh o ca b tc Juzaam em v Madinah, nhng sau ng
Zaid tnh nguyn theo Islam cng vi nhng ngi cn li. Hn na, ng ta gip
ng ahiyah khi b nhng tn cp ng (t trong b tc ca ng m ng khng
bng lng), nn sau Rosul hon tr li tt c nhng g tch thu t vt cht
n ph n tr con.

-

.
5- Th ca Rosul gi cho Al-Harith bin Abi Sha-mir Al-Ghos-
saa-ny, th lnh vng Damascus thuc quyn qun l ca Qaisar.
L th mang ni dung nh sau:
))
<
((
Muhammad l Rosul, l S Gi ca Allah gi n Al-Harith bin Abu Shamir.
Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin, tin tng ni Allah v trung
thnh. Ta nhn danh l S Gi ku gi ng n ch tin tng v tn th duy ch
Allah, khng tin tng hay tn th bt c thn linh no khc bn cnh Ngi,
c th th vng quyn ca ng vn thuc v ng.

L th ny c Rosul c ng Shujaa-a'h ibnu Wahb Al-Asady - thuc
dng tc Asa bin Khuzaimah - mang giao cho Al-Harith. Khi Al-Harith c xong l
th th nm n xung t v ni rng: - Ai c th chim ot c vng quyn ca
ta? Sau quay qua ni vi ng Shujaa-a'h ibnu Wahb: Hy v thng bo vi ng
ta (Rosul) nhng g ng chng kin!. Sau , ng xin php Qaisar em qun tn
cng Rosul . Hong Qaisar khuyn bo Al-Harith b i nh tn cng ngi
Muslim, ngc li hy i x ong hon vi ngi a th. V vy, ng Al-Harith
ban thng v i x t nh vi ng Shujaa-a'h bin Wahb.

- :
6- Th ca Rosul gi cho th lnh Bosry.
L th mang ngha ku gi v vi Islam, c Rosul c ng Al Harith
ibnu U'mair Al Azy lm s gi mang th i. Khi ng Harith n a phn Muatah
thuc tnh Al-Balqo min nam nc Jordan th b ng ibnu Amru Al Gasanny Shu-
roh-beel bin A'mr Al-Ghos-saa-ny bt ri git cht. y l mt s kin khiu chin v
git i mt s gi. Trong nhng v s gi ca Rosul gi i khng ai b git
ngoi tr s gi ny. Khi c tin s gi Al Harith ibnu U'mair b git cht, Rosul
180
au bun rt nhiu v khng bao gi qun i s khiu chin ny, cho n khi c dp
em qun n tn cng trong trn Muatah. Chng ti s xin trnh by phn sau.

- :
7- Th ca Rosul gi cho Hawzah bin Aly quyn lnh o
Ya-maa-mah.
i l th nh sau:
))
((
Muhammad l Rosul, l S Gi ca Allah gi n Al-Hawzah bin Aly. Cu s
bnh an cho nhng ai c hng thin. Hy bit rng Hy bit rng tn gio
m Ta ang truyn b s bnh trng, lan rng n khp ni. Nu ng theo
Islam th s c an bnh v nhng g hin ng ang c s vn thuc v ng.

L th ny c s gi Saleet bin A'mr Al Amiry mang i. Khi s gi Saleet
n, ng Hawzah tip n mt cch nng nhit, n cn v tng qu cho s gi. Sau
, ng vit th tr li vi ni dung nh sau:
ng mi gi chng ti v tn gio ny l mt iu tht tt lnh v p .
Ti l mt thi s v l nh din thuyt trong cng ng ca ti. Nhng ngi Arab ai
cng knh n ti. Hy to cho ti mt vi iu kin tt ti theo ng.
Khi bc th ny n tay Rosul , Ngi ni:

)) :
((
"Nu hn c xin Ta mt phn nh lnh th Ta cng khng cho y, ri y s b tiu
dit v nhng g trong tay y s b tiu tan." n khi Rosul khi hon tr v
Makkah th c tin l Hawzah t trn.

- .
8- Th ca Rosul gi cho Al-Munzir bin Saa-wa vua nc Al-
Bahrain.
i bc th ku gi v vua ny vo Islam, c s gi Al Ala ibnu Al
Haromy mang i. Khi nhn c th, Vua Al-Munzir vo Islam cng vi mt s
qun chng, cn li mt s khc th khng theo v vn gi o ca h l Do Thi
gio v th la. Vua Al-Munzir c vit th thng bo cho Rosul v tnh hnh
xin kin. Rosul gi th ch th cho ng ta hy tr li ca ci ca ngi theo
Islam, cn i vi ngi Do Thi v nhng ngi th la th bt buc h phi tr
tin Al Jizziyah (thu thn) v d c i x tt vi h, h cng khng em li ch li
g cho cng vic ca ng.

181
- :
9- Th ca Rosul gi cho hai v vua nc Oman Jaifar v
ngi em hong .
i l th nh sau:
))
((
Nhn Danh Allah, ng Rt Mc Lng, ng Rt Mc Khoan Dung. T
Muhammad S Gi ca Allah gi cho ng Jaifar v Abdu hai ngi con ca Al-
Julanda. Cu s bnh an cho nhng ai c hng thin. Ti ku gi hai ng
vo Islam vi s Bnh An ca n. Nu hai ng vo Islam th s c an bnh, bi
v Ta l S Gi c gi xung cho ton nhn gian nhc nh, cnh gic
nhng ngi cn sng, v chng minh li x pht i vi nhng k khng c
c tin. Nu hai v chp nhn Islam th vng quc ca hai v s tn ti v Ta
giao quyn qun l vng quc li cho hai ng, bng khng th n s tiu tan v
nga ca Ta s dm trn lnh th ca hai ng cn li ku gi ca Ta s bao
trm vng quyn ca hai ng.
L th c s gi A'mr bin Al-O's mang i. Khi s gi n Oman th gp ng
Abdu ibnu Al-Julanda. ng Abdu hi ng A'mr v nhng g Islam ku gi. ng
A'mr tr li: Ku gi ch tn th Allah Duy Nht, khng ng ng bt c ai hay
vt g vi Ngi, gt b ht nhng s tn th khc, ch th phng Ngi Duy Nht,
chp nhn Muhammad l S Gi ca Allah.
Sau , hai ngi tranh lun vi nhau v cui cng ng Abdu hi ng A'mr:
Islam ku gi phi thi hnh nhng iu g?
- ng A'mr tr li: Ra lnh phi thun phc Allah, trnh tt c nhng g
Ngi khng bng lng, phi hiu tho, thit cht tnh rut tht, tnh ngha con ngi,
cm khng c gy s bt cng, hip p, th hn, khng c gian dm cng nh
khng c ung ru, khng c th phng nhng bc tng, khng c th la
v tn vinh thnh gi.
- ng Abdu tr li: Tht l nhng iu tt lnh m ng ni ra ku gi
vo Islam. Nu ngi anh ca ti nghe theo ti th chng ti s n tn ni m ni
li chp nhn tht tnh v tin tng ni S Gi. Nhng ng anh ca ti th tic r
vng quc nn kh c th ng y chp nhn...
- ng Amru tr li: Nu ng anh ca ng vo Islam, th Rosul vn giao
quyn lm vua cho ng ta tr dn bng cch thu tin zakat t ngi giu phn
pht cho ngi ngho trong cng t nc.
- ng Abdu ni: Tht l mt iu tt lnh. Ri ng Addu hi ng A'mr v
cch thc v t s xut zakat nh th no. Sau khi c ng A'mr gii thch t m, ng
Addu ni: Ti ngh qun chng ca ti khng phn i u.
182
- Sau , ng Abdu a ng A'mr n din kin ngi anh v giao th tn tay
ngi anh. Sau khi c th xong, ng vua giao th li cho ngi em ri xoay qua hi
A'mr: Quraish c x nh th no?
- ng A'mr tr li: H vo Islam, nu ng chp nhn Islam th s c an
bnh, bng khng th nga Muslim s dm chn ln y v thay i nn vn ha
ny.
Vua Jaifar ngh tr li vo ngy mai ng c thi gian suy ngh. Ngy
hm sau ng A'mr tr li th v vua t v thi bt bnh nhng ng ni hy ch
thm ngy hm sau na. Sau ng Vua hi kin ngi em v c ngi em gii
thch t tng. Th l hai ngi tnh nguyn vo Islam vo ngy hm sau. T ,
ngi em trai ca v vua tr thnh ngi bn tng thn, tng tr ca ng A'mr,
c vic g hai ngi u thng hi kin vi nhau.
L th ny c gi i cho ng Abdu v Jaifar sau khi chin thng tr v
Makkah. Cn nhng l th khc c gi i sau khi Rosul tr v t Al
Huaibiyah.

183
Chng XXV

GIA NGI MUSLIM & NHNG NHM KHC

Hip c Al Huaibiyah k c iu khon giao c l trong vng mi
nm hai bn khng c chin tranh, nn l c hi v thi gian rng ri m Rosul
yn tm trnh khi cuc chin vi k th mnh nht bn o Arab, l Quraish.
Thi gian cng l thi gian tnh ton, thanh trng nhng k th c hi a mu
nht dng mi th on tin, d man, bt chnh cu kt vi ngi Arab a
thn tr thnh ng minh ko qun tn cng Madinah trong trn Al Ahzab va qua,
h l nhng ngi Do Thi b trc xut ra khi thnh ph Madinah trc kia do
h bi c vi Rosul . Nay h nh c Khoibar ko di n nhng vng sau
v hng bc cng ti y h lp nn cn c v chun b k hoch tn cng Rosul
. V pha Rosul cng ang chun b xut binh st pht h nhng trc khi ra i
xy ra mt vn nh l trn chin Al-Ghobah.

. - :
25.1- Trn chin Al-Ghobah:
S vic xy ra l mt hm Rosul bo mt c gi tn l Liqohah i chn
on lc Al Gobah v hng ni Uhud. Cng i vi c ta c ngi hu nam ca
Rosul tn Robaah, Al-Ro-y' v Salamah bin Al-Akw. Ring Salamah c dn
thm con nga ca ng Abu Tolhah. Trong lc ang chn by th vt th c ng
Abdur Rohman Ibnu U'yainah Al-Fa-zaa-ry tn cng ri git cht cu Al-Ro-y' v bt
i lc . Cu Salamah lp tc a nga cho Robaah phng nhanh v Madinah
bo tin. Khi v n Madinah, cu Robaah leo ln i cao hng v Madinah m la
ln ln: Ya so baa h.a.h la ba ln Li ni ny ch ni khi c vic g quan trng,
nh tuyn b k th tn cng hoc nhng g rt cng thng. Ring Salamah th tm
theo vt chn ca ngi bt lc , va chy va bn tn v la ln: Ta l con ca
Al-Akwah v ngy hm nay l ngy m ta khng tha cho cc ngi u.
Salamah c th bm theo mit mi khng mt mi, c mi khi con nga no
do nhm cp b th cu ta ly ct vo gc cy. Cho n khi c bn cp chui vo
hm nh ca ni th cu li leo ln nh ni ly nm xung, cui cng bn cp
nh b li ht tt c s lc cp c nhng Salamah vn khng tha c bm theo
mi nn h nh phi b tip ba mi b cung tn v ba mi cy gio cho nh
chy. Trong khi ui theo bn cp Salamah khng qun ly li lm du
ngi chia din d dng tm n. Bn cp ngi ngh mt trong hm nh ca ni, h
c bn ngi n gp Salamah ang ngi pha trn, khi h n Salamah hi: "Mi
ngi bit ti l ai khng? Ti l Salamah bin Al-Akwah, ti ch i li mng k
git bn ti cn ai mun g ti th n y gp ti." Dt li th bn ngi quay
tr xung.
184
Sau mt lc, Salamah thy t xa on nga ca Rosul ang tin ti v xen
ln trong nhng m cy, ngi phng nga nhanh nht trong h l Akh-rom, ri n
Abu Qotaadah, ri n Al-Miqdaad ri n ton ngi n cng vi Rosul . ng
Akh-rom trc din vi Abdur Rohman v chm cht nga ca Abdur Rohman th
ng b Abdur Rohman chm li ng v git ng cht, khi ang chun b ly nga
thot thn th b Abu Qotaadah chn ng v git cht cn nhng ngi cn li
trong nhm cp thy Abdur Rohman b git nn ht hong b chy.
Nhm Sohabah lp tc phng nga ui theo ring Salamah th chy b, khi
mi ngi n c ni gi l Zu Qorad th mt tri ln, lc bn cp tm
nc ung th b Salamah dng tn bn h lin tc. V khi n gi I-sha th Rosul
n th ng Salamah ni: "Tha Rosul! Xin hy cho ti mt trm ngi tn
cng h ti s mang tt c u ca h v trnh Rosul, lc ny h ang kht nc."
Rosul p li:

: ))
((
"Hi con trai ca Al-Akwah! Nhng g cu chim c th ri. Bn chng
hin ang ln trn trong b tc Ghotofaan." Sau , Rosul chia phn t chin li
phm cho Salamah hai phn (mt phn cho ngi v mt phn cho nga) ri cu
c Rosul cho ngi sau lng trn con vt ci ti Al-O'dh-b tr v
Madinah, Rosul ni:

)) :
((
"Trong ngy hm nay, ngi ci nga gii nht l Abu Qotaadah v ngi n
ng dng cm nht l Salamah."

Trn chin ny xy ra trc khi Rosul xut binh tin Khoibar ba ngy, lc
Rosul giao quyn qun l Madinah cho Ibnu Um Maktum v giao c lnh
cho Al-Miqdaad.)

185
Chng XXVI

TRN CHIN KHOIBAR

Vo thng Al Muharram thng ging nm th by ca nin lch Hijry, Rosul
xut qun i chinh chin Khoibar. Khi nghe Rosul xut qun, nhng ngi
khng tham gia trong cuc k hip c Huaibiyah n xin tham gia, nhng
Rosul ch cho php nhng ngi no c nh ra i tht s cn phn chin li
phi ch c nhng ngi mi c hng cn nhng ngi khc th khng c
g. Sohabah (nhng bn hu ca Thin S) th sng cht vi Rosul di gc
cy ti Hudaibiyah ra i m thi. Tt c c khong mt ngn bn trm ngi. Rosul
c ng Sib bin U'rfutoh Al-Ghifary li cai qun Madinah.
on qun vn theo con ng thng l n Khoibar, nhng khi on
qun i c mt na ng th Rosul ra lnh i hng v Sham bao vy
h t mi pha v trnh tnh trng bt dy ng rng. Khi n gn Khoibar, on
qun ngh m m nhng ngi Do Thi Khoibar khng h hay bit. Lc tri
va hng sng, th on qun thc dy solah Fajar (hnh l, cu nguyn bui
sng) tc khc, va soly xong l Rosul cng on qun leo ln lng nga, tin
thng vo ni c tr ca dn chng Khoibar. Trong lc nhng ngi Do Thi thc
dy. Ngi th ang chun b i lm, ngi th ra n cnh ng ca h m vn
khng hay bit g. Khi h cht thy on qun Muslim tin vo, h lin b chy v
nh v la ln: Muhammad, Wallohy (th c Thng ) Muhammad v Al
Khomis. Nghe vy, Rosul ni:

: ))
((
Allahhu Akbar (Thng V i), Khoibar tn v khi chng ta n sn
nh ca h vo lc tri hng sng, y s l iu th thm cho nhng ngi c
bo trc nhng khng chu hi ci.
Khoibar cch Madinah 171 km v hng bc v c chia lm ba khu nh:
Al-Nutoh, Al-Kutaibah v Al-Shaq, mi khu chia lm nhiu cn c qun s phng
th kin c nh khu Al-Nutoh chia lm ba cn c nh: cn c Na-i'm, cn c Al-So'b
bin Mu-a'z v cn c Qol-a'h Al-Zubair. Khu Al-Kutaibah cng chia lm ba cn c
nh cn c Al-Qomus, cn c Al-Wateeh v cn c Al-Salalim, cn khu Al-Shaq
c chia lm hai cn c nh nh cn c Al-Ubai v cn c Al-Nizaar. Ngoi ra cn
c mt s im nh cha mnh v kin c gi l cn c qun s.

. - :
26.1- Chim ly khu Al-Nutoh.
Rosul v on qun cm tri v hng ng ca khu Al-Nutoh, khong
cch xa ngoi tm bn tn. Cuc chin bt u xy ra trc ch v cn c Na-i'm. Ni
ny l ni kh khn nht v a th v xung quanh c che ch bi nhng i cao
186
kh leo. y cng l c im m ngi Do Thi chn tp trung lc lng hng
hu gm hn mt ngn qun lnh v trang y . Cuc sc bng cung tn xy
ra vi ba ngy m bt phn thng bi.
Sau , Rosul trn an tinh thn bng li ha hn chin thng nh sau:

)) :

<
<
((
Sng mai Ta s giao c lnh cho ngi thng yu Allah v S Gi ca Ngi
v ngi c Allah v S Gi ca Ngi thng yu li.
m , nhng ngi Muhajjirin (ngi li hng) v Ansar ng khng yn
gic v ao c c giao c lnh. Sng dy, Rosul lin hi:

)) :
((
Aly u ri ? Nhng ngi c mt ng tr li: Tha, ng y b au mt. Sau
, h cho ngi i mi ng Aly ibnu Abi Talib n. Khi ng Aly n, Rosul
phun nc bt vo mt ng Aly v cu xin vi Allah cho ng ta lnh bnh.
Trong chp nhong, mt ca ng Aly lnh ln nh c. Rosul a c lnh cho
ng Aly v ra lnh cho ng Aly hy mi gi h (k th) vo Islam trc khi tn
cng.
Lc m xung, nhng ngi Do Thi di chuyn ph n, tr con, nhng
ngi gi yu v ca ci quan trng ca h v khu Al-Shaq v chun b sn sng
chin u. Khi tri sng, ng Aly ibnu Abi Talib tin n gn h ku gi h
vo Islam th chng kin cnh tng trc mt l nhng ngi Do Thi chun b
sn sng i ph, nhng ng Aly vn mi gi h vo Islam. H t chi, chng
c li v thch thc ngi Muslim ra sc. H chn tay kim ni ting ca h ra
v khiu chin vi ba cu th:

Ai Khoibar m li khng bit ta l Marhab. Khi ra trn vi cy kim ny l p
tan k th. Nu c chin u th s thng li s r.

Khi , ng A-mir ibnu Al Akwah ra u v cng p li bng hai cu th:

Nhng ngi Khoibar ai cng bit ta l A-mir. Vi cy kim ny ra trn l p tan
c k ngng cung.

Hai ngi bt u trc din nh nhau, Marhab dng kim nh vo ci chin
ca A'mir lm ci chin b ri, cn A'mir dng kim nh chm vo ng quyn chn
ca Marhab nhng do kim hi ngn nn chm khng trng, ngc li b Marhab
chm vo u gi vi vt thng ny ng b cht sau , Rosul ni v A'mir:

)) :
<
((
"ng ta s c hng hai phn thng, ng l ngi lnh anh dng chin u
m ngi him khi c ngi Arab no ging nh ng ta."

187
ng Aly thy vy mi ra tip chin vi ng Marhab. Trong lc hai bn giao
tranh th ng Marhab c v t cao t i, khng ngng ni ln nhng iu cao ngo.
Nhng khng lu sau, ng Aly chm vo u ng ta mt nht cht ngay tc
khc. Ngi em trai ca ng Marhab tn l Yasir thy anh mnh t vong th nho ra
thch u vi ng Aly , nhng ng Az Zubair ibnu Al-A'wwaam ng ra sc v
cui cng ng Yasir cng theo gt ngi anh ra i vnh vin. Hai bn nh nhau tht
d di nhng ri ngi Do Thi chng c khng ni nn rt lui v hu cn v b
ngi Muslim rt theo t ni, thy tnh hnh khng li th h nh rt lui n cn
c Al-So'b sau . Ti cn c Na-i'm ny ngi Muslim thu c rt nhiu chin li
phm nh lng thc, ch l v v kh.
Sau , nhng ngi Muslim bao vy cn c Al-So'b di quyn ch huy ca
ng Al-Hibaab bin Al-Munzir. Cuc bao vy ko di ba ngy, v ng vo ngy th
ba Rosul thng bo s chin thng v thu chin li phm. Sau , ngi Muslim
tng tn cng vo cn c v cuc chin xy ra rt khc lit. Kt qu l ngi Do Thi
b thua v ngi Muslim vo cn c c trc khi mt tri ln. H tch thu
c rt nhiu chin li phm, nht l lng thc v cn c ny l cn c cha nhiu
lng thc v dng c nhiu nht so vi nhng cn c khc. Nh chin thng ny m
ngi Muslim c hng rt nhiu phn lng thc v trong nhng nm h ang
gp ma kh khan, khng trng trt c nn lng thc thiu thn. H b i, c
nhiu ngi phi git con la n, nhng Rosul cm khng cho h n con la d
h lm tht v ang nu trong ni. Ngi ra lnh cho b i, khng c n.
Nhng ri ngi Do Thi vn c th cn c Qol-a'h Al-Zubair. l cn c
th ba v cui cng ca khu Al-Nutoh theo s t chc Khoibar. Nhng ngi
Muslim c bao vy h cho n ngy th t, v tnh bit c ngi Do Thi c
ging nc duy nht dng ung nn ngi Muslim chim ly ging nc,
khng cho ngi Do Thi ng n ging nc na. Nhng ngi Do Thi
trong thnh ht nc nh phi ra trn t chin, cui cng cng b thua, nn h chy
trn v trn th khu Al-Shaq v tp chung cn c Ubai.

. - :
26.2- Chim ly khu Al-Shaq.
Nhng ngi Muslim rt theo bao vy cn c ny, trong khi nhng ngi
Do Thi ang chun b phn cng. Mt trong nhng ngi anh hng ca h ra thch
thc thi u, nhng ht ngi ny n ngi n, u b ng Abu Dujaanah Simaak
bin Khoroshah Al-Ansory h gc. Sau khi h gc c nhng ngi tin phong ng
Abu Dujaanah lin tn cng vo cn c, thy vy mi ngi Muslim khc cng c
tn cng theo. i bn giao chin rt quyt lit c gi ng h v cui cng ngi
Do Thi b chy n cn c th hai khu Al-Shaq ny l cn c Al-Nizaar. Ti
cn c Ubai ngi Muslim thu c rt nhiu thm, vt dng, d tru v lng
thc.
on qun Muslim tha thng xng ln tin qun bao vy cn c Al-Nizaar
nhng cn c ny nm trn nh ni cao, nu khng thng tho th ng i ln rt
kh khn him tr. D gian nan kh cc, nhng on qun Muslim vn kin cng
tm cch tn cng vo thnh. Do a hnh him tr nn ngi Do Thi gio c tng
188
rng h an ton v ngi Muslim khng th tn cng ln c, v li cng cn
c vi h l ph n v tr em nn lm h cng anh dng hn na m dng tn v
nm, bn xung ngi Muslim. V pha Muslim h chun b my bn bn vo
cn c, nn lm cho ngi Do Thi ht hong m b chy n khu Al-Kutaibah
trong khi cha kp b tn cng. Ti y ngi Muslim tch thu c nhiu d tru,
ni xoong bng ng v bng gm nhng Rosul ra lnh cho ngi Muslim hy ra
sch trc ri mi dng n nu n.

. - :
26.3- Chim ly khu Al-Kutaibah.
Qun Muslim tn cng tip cn c Al-Qomus, cn c u tin ca khu Al-
Kutaibah. Cuc bao vy ko di mi bn ngy, c s ghi l hai mi ngy.
n y ngi Do Thi yu cu c gii ha nhng ngi Muslim mun tn
cng mnh vo cn c. Thy vy, h nh rt v hai cn c cui cng l cn c
Al-Wateeh v cn c Al-Salalim, ngi Muslim vn tip tc bao vy hai cn c ny
ca h. Cui cng khng cn ng khng c h thnh cu rng h s cng v con
ri b vng t Khoibar.
Rosul chp nhn thnh cu ca h vi iu kin, h c php mang bt c
g c th ngoi tr vng, bc, nga v v kh, i vi ai che du s b git. Xong tha
thun h giao np hai cn c cn li m ra i, hai cn c ny ngi Muslim thu
c mt trm ci chin, bn trm thanh kim, mt ngn cy gio, nm trm cy
cung ca Arab v mt quyn Kinh Turoh ri giao quyn Kinh li cho ngi no
mun.
Hai anh em ng Ki-naa-nah bin Abu Al-Haqeeq bi c, h du gim rt
nhiu vng bc v chu bu, khi b pht hin hai ngi b git cn ring v ng
Ki-naa-nah b Sofiyah bint Huyai bin Akhtob th b bt lm t binh.

. - :
26.4- Thit mng ca hai bn.
Sau trn chin s ngi thit mng bn Do Thi ln n chn mi ba ngi,
cn bn Muslim th c khong mi lm hay mi su hoc mi tm ngi g .

. - _ :
26.5- Nhng ngi Muslim tr v t Habashah gm c ng Abu
Hurairoh v ng Aban ibnu Said ?
Trong s ngi ly hng tr v t Habashah c A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-
ry l ngi c Rosul c mang th n cho vua Al-Na-jaa-shy cng tr v. Mt
nhm ngi ly hng khng v Madinah m hng n Khoibar, h gm mi su
ngi trong c ng Jafar ibnu Abi Talib, ng Abu Musa Al-Ash-a'ry, h n vi
Rosul khi on qun va chim c Khoibar trc khi phn chia chin li phm.
Khi gp ng Jafar, Rosul m hn ng v ni:
189

)) :
((
"Th bi Allah chng gim, Ta khng bit iu no lm cho Ta vui mng y:
mng v chin thng Khoibar hay v Ja'far n ?" Khi phn chia chin li phm
th Rosul khng qun phn ca Ja'far v Abu Musa cn nhng ngi ly hng
khc t Habashah tr v Madinah cng v v gia nh h.
Trong lc Rosul xut binh i Khoibar th ng Abu Hurairoh n Madinah
ri gia nhp Islam, xong ng xin php n Khoibar. Khi n ni th chin tranh
chm dt nhng ng vn c Rosul chia phn t chin li phm Khoibar.
Cng ri khi Madinah nhng ng Abaan bin Sa-i'd cng s ngi bn khc
i n Najd mt cch m thm gii quyt xong chuyn ring. Xong vic nhm
ng mi n Khoibar th chin tranh kt thc nhng ng v nhng ngi bn i
cng khng c Rosul chia phn no t chin li phm Khoibar c.

. - :
26.6- Chia phn chin thng Khoibar.
Sau khi k hip c ho bnh vi nhiu iu kin, nhng ngi Do Thi tm
n Rosul vi nhng iu kin khc trc khi b trc xut. H n ni rng: Hi
Muhammad! Hy yn nhng ming t trng trt cho chng ti dng n v chng
ti bit r cch trng trt hn cc ngi. Nhng g chng ti trng trt c s chia
i. Rosul chp nhn vi iu kin l khi ngi Muslim cn lc no th h phi
tr li lc . Do , h li trng trt cho n thi ca ng Umar ibnu Al Khottob
ln nm quyn th ng ra lnh trc xut ngi Do Thi v h gy ra nhiu iu
khng hp php v khng tt lnh cho x hi.
Rosul phn chia chin li phm Khoibar ra thnh ba mi su phn (ln).
Trong mi phn ny, chia ra thnh mt trm phn (nh khc), ri gi li mt na
phn ln ngha l mi tm phn dnh cho kho bc, lng thc ca ngi
Muslim. Mt na mi tm phn ln cn li chia cho ngi v vt tham chin.
Ngi i b c mt phn, ngi i tham chin c mang nga i theo th c ba
phn, mt cho ch nhn, hai cho th. Trong trn ny, c hai trm ngi mang nga i
theo nn phn hai trm ngi v nga ny chim ht su phn ln. Cn li mi
hai phn th chia cho mt ngn hai trm lnh nh b.

Nhng chin li phm tch thu c t Khoibar gm rt nhiu ch l v thc n
khc. Thy vy, b Aysah (m ca nhng ngi tin tng) v nhng ngi khc ni:
Khi chin thng Khoibar, chng ti thng ni: By gi chng ta c n ch l
mt cch no n. Sau khi t Khoibar v Madinah, nhng ngi Muhajirine (ngi li
hng) tr li cho nhng anh em Ansar ca h nhng vt v ch l m anh em ca h
cho h lc trc.

190
. - :
26.7- Con cu ci c tm c.
Sau khi cuc chin c gii ha v tnh hnh cuc sng yn n tr li,
nhng ngi Do Thi tr v vi cuc sng ca h, nhng bm sinh ngi Do Thi
c bn tnh phn bi, xo tr, t k nn h khng th b qua, nu c c hi l h tm
cch git Rosul tr th. H m mu bng cch em tng Rosul mt con cu
ci nng tht sn do b v ca ng Salam ibnu Mishkam em n. Chng b l
mt trong nhng b lo c ting tm ca h. B bit Rosul thch n tht c lng
nn b b vo nhiu thuc c hn. Khi b em tht n cho Rosul th Ngi
ly phn c lng n, cn xong th ming tht bit ni: tht con cu ci ny c c.
Rosul lin hi b ta v ngi Do Thi v hnh ng gian c ny, h tha nhn v
ni: Chng ti ngh rng: nu ng l Vua th s cht vi cht c ny, nu ng l
S Gi th s khng b hi g. Nghe vy, Rosul tha th cho b ta v nhng ngi
ng la, nhng trong lc ng Bishr bin Al-Baro Al-Ma'rur cht v ng c
nn Rosul ra lnh git b y n mng.

. - :
26.8- Nhng ngi ca b tc Fadak chu hng.
Fadak l mt lng cch Khoibar khong hai ngy i ng v hng ng,
ngy nay c bit qua a danh Haait. Khi on qun va n Khoibar, Rosul
gi s gi Muhaisoh ibnu Mas-oud ku gi h vo Islam nhng h do d khng bit
chp nhn hay khng. n khi nghe c tin nhng ngi dn Khoibar u
hng nn h m ra lo s, h mong c chung s phn nh nhng ngi Khoibar
v c Rosul chp nhn. V t , t ai thuc vng Fadak ny thuc v c
nhn ca Rosul ngi dng li ch ca n chi dng trong gia nh v gip
nhng ngi gi yu t dng tc Hashim, v dng tin g ci cho nhng tr
m ci.

. - :
26.9- Thung lng Al-Quro.
T Khoibar, Rosul i n thung lng Al-Quro ku gi qun chng
vo Islam. H l nhng ngi Do Thi khng theo Islam cng nh khng chu u
hng. Ngc li, h chng c v khiu chin khi hai bn gp nhau. H a ra ngi
ca h sc nhng b ng Az Zubair ibnu Al Awwam git cht ht, ri ngi
khc ra cng b git, ri ngi th ba ra b ng Aly Ibnu Abi Talib git, tng cng
mi mt ngi ca h u t vong di nhng thanh kim ca chin s Muslim.
Mi mt ngi trong h cht, Rosul u ku gi h vo Islam, v sau mi ln
solah (hnh l, cu nguyn) Rosul u ku gi h vo Islam cho n khi tri ti
nhng h vn chng c. Sng ngy hm sau, mt tri va l rng l h b thua
trn. Ngi Muslim tch thu c rt nhiu chin li phm. Sau , h chu hng
v mong mun c ngi Muslim c x vi h nh c x vi nhng ngi
Khoibar, Rosul chp nhn iu kin ca h.
191
. - :
26.10- Gii ha vi b tc Taima.
Ngun tin t Khoibar, Fadak, Wai Al Qori lan trn n b tc Taima
ngi Do Thi nn h chu ra u hng v chu ng thu thn. V vy, h c sng
an bnh ni m h ang sng t xa n nay. Nh m khng xy ra cc cuc
sc cht ngi.

. - :
26.11- Rosul ci b Sofiyah.
Sau khi thua trn, b Sofiyah ibnu Huyai ibnu Akhtob thuc quyn s hu ca
ng ahiyah ibnu Kholifah Al-Kalby do lnh ca Rosul . Nhng nhng v bn hu
(Sohabah) ca Ngi ni vi Ngi: B y ch xng ng vi Rosul m thi, bi
v b y l v ca mt v lnh o b tc Quraioh v An Nair. Sau , Rosul
mi b vo Islam, b chp nhn nn Ngi th b v xin ci b lm v, mahar (tin
ci) ca b l s t do. Sau , c nhiu ph n theo b cng vo Islam.
Sau khi chin thng hon ton Khoibar, thung lng Quro, k hip c vi
Fadak v Taima xong, Rosul cng on qun tr v Madinah. Khi n ni gi l
Al-Soh-b, Ngi dng chn lm l ng phng vi b Sofiyah ti . Ba tic n
mng gm ch l, bnh v b sa tch thu c. on qun c lnh ng qun
ba ngy, sau tr v n Madinah vo khong cui thng Sofar (thng 2) hoc
u thng Robiul Awwal (thng 3) nm th by ca nin lch Hijry.

192
Chng XXVII

Cuc Chin Zatu Al-Ro-q

Sau khi Rosul tr v Madinah t Khoibar, Ngi sng trong s yn n
khng lu th c tin nhng ngi du mc Arab t b tc Anmar, Thalabah v
Muharab t hp nhau gy chin. Rosul c ng Uthmaan bin Affaan li cai
qun Madinah ri Ngi lnh o hn by trm lnh n Nakhl, cch Madinah hai
ngy i ng. n ni th gp lc lng ch ang tp hp , khi hai bn i
din nhau th h li khng dm ng th bi h khng bit nh kim. Khi i u
vi ch, Rosul solah (hnh l, cu nguyn) cng vi mt nhm ng trc hai
rakat (hai ln qu ly u chm t) ri lui v sau i nhm sau solah hai rakat,
nhng tt c u solah bn rakat theo sau. l cch thc solah m t Arab gi l
solatul Khawfu (hnh l trong lc s hi b tn cng), nhng s solah al khawfun ny
c th thi hnh theo cch khc nh hadith thut li.
Trong lc , Allah ban s s hi trong lng k th nn h b chy, khng
gy chin. Nh vy nn Rosul cng on qun bnh yn tr v Madinah. Trn ny
c gi l trn Zatu Al-Ro-q v cuc i b gp kh khn nn nhng bn chn ca
ngi Muslim b au n, chy mu v ni dc ng nhp nh rt kh i. Cng
c gi thuyt ni l t v ni mu khc nhau nn hp li thnh mt mu m
ngi Arab gi Ro-q. Cng c gi thuyt ni l tn ca vng tham chin.

. -
27.1- Ai s bo v Ngi thot khi tay ti ?
Mt trong nhng cu chuyn xy ra trong cuc chinh chin ny l vo mt
ngy trong mt chuyn i, Rosul gh vo bng mt ca mt gc cy v treo cy
kim ln thn cy ngh ngi. Ngi ng thip i, cn nhng ngi lnh i tham
chin phn tn khp ni m tm bng mt ngh ngi nh Ngi. Trong khi , c
mt ngi n ng a thn (musrikin) tm n ni Rosul ang ng v ly cy kim
ca Ngi m Ngi v nhng ngi k bn khng h hay bit. Khi Rosul tnh
dy th thy ngi l cha cy kim vo mnh Rosul v ni: Ngi c s ta
khng? Rosul tr li: Khng. Ngi n ng kia ni: Vy ai s bo v Ngi
thot khi tay ti ? Rosul tr li: Allah. Rosul va ni xong th cy kim trn
tay ngi n ng rt xung t. Rosul lin ly n v ni:

)) :
((
Vy ai s bo v ng thot khi tay Ta ? Ngi n ng ni: "Xin hy l ngi
i p tt nht." Sau , Rosul gi ng ta vo Islam. ng ta khng chp nhn
nhng ra iu kin l s khng chng li Rosul v c qun chng ca Ngi na.
Rosul th ng ta i v khi tr v vi qun chng ca ng ta th ng ni vi h:
"Ti n vi cc ngi t ngi tt lnh nht nhn loi."
193
a s th dn Al-Maghozy ni l cuc chin xy ra vo nm th t Hijry,
nhng s tht ng hn l nm th by sau khi Rosul t Khoibar tr v v ng
Abu Hurairoh v ng Abu Musa Al-Ash-a'ry cng c mt trong trn chin ny.
Nh ni trn, hai ngi ny ch n vi Islam v gp Rosul ln u tin
trong trn chin Khoibar m thi.
Trc v sau cuc chin ny, Rosul tng gi i kh nhiu on qun nh
thanh trng nhng k cp ng v nhng nhm chng i nh l t, ch yu l
to s an bnh cho thng bun v khch vng lai qua li trong a bn kh rng do
ngi Muslim kim sot. V khun kh sch c hn nn thit ngh khng cn thit
ghi li chi tit v cuc ra i ny.

194
Chng XXVIII

UMROH QODO (HNH HNG TR LI)

Vo thng Zul Qoah (thng 11) nm th by ca nin lch Hijry, Rosul ra
i lm Umroh (hnh hng tr li k trc). Sau khi k hip c Huaibiyah
vi Quraish, Ngi c ng Abu Ruhm Al-Ghi-faa-ry li cai qun Madinah, v
Ngi mang theo su chc con vt dng hin cho Allah ri giao cho Naa-jiyah bin
Jundab Al-Aslamy dn, Ngi ra lnh cho Baa-sheer bin Sa'd mang theo v kh
phng nga ngi Quraish bi c. Ngoi ra, c mt trm lnh chin i nga do ng
Muhammad ibnu Muslimah dn u.
Khi n Zul Hulaifah th Rosul thay Ehrom ( mc mu trng dng
trong vic hnh hng) v c cu Talbiyah (Labbai kolloh, ni nghe li ku
gi ca Allah i hnh hng) v nhng ngi Muslim i theo cng thay ehrom
v tng nim li Labbai nh Ngi. on ngi tip tc ln ng i n thung
lng Yjaj th tho v kh ra khng mang theo mnh. Rosul giao trch nhim cho
ng Awsu ibnu Khawly Al Ansary vi hai trm ngi ci nga c mang v kh
theo sau. Ri Ngi i vo Makkah t ca ng Kaa v hng Al Hujun. Ngi ngi
trn lng con lc tn Al-Qosw, cn nhng ngi Muslim th i theo vi v kh
bn mnh phng h tn cng. H cng khng qun tht ln nhng li tng nim
Allah tht hng hn cho n lc vo trong Masjid Al Haram (Thnh ng Al
Haram). Khi vo n gn Kabah, Ngi ra du hiu cho Hajjarol Aswad (
en) vi cy gy ca Ngi, xong Ngi ci trn lng con vt i vng quanh
Kabah. Nhng ngi Muslim i Tawwaf (i vng quanh kabah) theo Ngi vi ba
vng u i hi nhanh nh chy v h vai bn phi t v sc mnh hng hn
cho nhng ngi a thn ang nhn t trn i xung. Bn cnh Rosul , c v h v
l ng Abdulloh ibnu Rowahah vi cy kim hin ngang trn tay v ni rng:

<

Nhng k ngoi o hy trnh xa n!
Hy trnh xa v tt c nhng g tt lnh u s gi ca n.
Ngy hm nay nu cc ngi gy chuyn n s khng tha
Cng nh chng ta khng tha cho nhng ai chng li.
S nh cho n khi khng cn ai chng chi na.
V ri v c Allah yu qu s c yu qu hn na.

195
Trong lc , nhng k a thn ang ngi trn nh ni cao Qoyqoan, pha bc
ca Kabah v h ni vi nhau: Phi on t Yasrib n vi lc lng m khng c
con kin no lt ra khi tay h. Khi h thy nhng ngi Muslim i Tawwaf (i
vng quanh kabah) mt cch hng hn, va nh chy m khng hn lon th h ni:
Coi ka! H tht l trt t. Bi v Rosul ra lnh cho ngi Muslim i Tawwaf
ba vng u mt cch hi nhanh nhng ngi a thn thy s trt t, sc mnh
hng hn ca ngi Muslim. H i nhanh n Rukun Yamany v chm li n
Hajjarol Aswad (cc en) v n nm pha nam ca Kabah m nhng ngi a
thn khng nhn thy.
*(Chng ti xin nhc li: sunnah khi i Tawwaf l ba vng u nn i nhanh nh
chy (nu khng lm phin ngi khc) v h vai sut by vng khi Tuwaaf.
Sau khi chm dt Tawwaf, Rosul cng on ngi i theo n sa-y (i qua,
i li gia hai ngn ni) gia As Sofa v Al Marwah by ln. Sau khi chm dt,
Rosul ct c con vt dng hin Allah ti Al Marwah. Ngi co u v nhng
ngi Muslim cng i u thi hnh theo nh Ngi. Sau , Rosul gi nhm
ngi thi hnh Umroh xong n thung lng Yjaj gi v kh nhm ngi gi v
kh n Ka'bah thi hnh Umroh ca h.
Ngi li Makkah ba ngy. Trong nhng ngy Makkah, Ngi lm
m ci vi b Maymunah, con ng Al Harith Al Halaliyah. Trc kia, b l v ca
ng Saiyidul Shuhaa (v ng u ca nhng ngi t v o) Hamzah ibnu Abdul
Muttalib, b cng l d ca ng Abdulloh ibnu Al Abbas. Khi b c Rosul hi
ci, b thng bo tin vui ny vi ng Al Abbas v nh ng Al Abbas ng ra g b
cho Rosul . (c ngha l Rosul lm m ci sau khi hon tt xong Umroh, cho
nn Halal (c php) khng cn vng vn bi s cm ca ehrom na).
Vo sng ngy th t sau khi n Makkah, Rosul cng on ln ng tr
v Madinah. Sau khi ri Makkah n Sarf khong mi lm cy s, Ngi dng
chn v lm l ng phng vi b Maymunah, n mng xong ln ng
tr v Madinah. Mi ngi vui v phn khi khi xc nhn c li bo trc s
khi hon ca Ngi tr v Makkah lm Tawwaf vo nm sau nh hip c
k. Mt iu l m Allah ban cho b Maymunah (m ca nhng ngi tin tng)
l khi b mt l c chn ti ni Rosul lm l ng phng vi b. Sau khi Rosul
tr v t Makkah lm Umroh (hnh hng) tr, Ngi gi nhiu ton qun i
khp ni. Trong chuyn i quan trng , c trn ng Moutah v trn As
Salasil.

196
Chng XXIX

) _ (

TRN MTAH
(Thng Jamaul Ula (thng 5) nm th 8 Hijry)

Nh c ni trn, Rosul gi i rt nhiu th mi n nhiu vua
cha do nhng s gi mang i mi gi vo Islam. Trong nhng ngi c nhn
th c Shu-roh-beel bin A'mr Al-Ghos-saa-ny. Khi s gi n a th th ng git
s gi Al Harith ibnu Umair do Rosul gi i trao th cho Hong Bosry. T
xa, vic git s gi mang th l s gy chin. Khi Rosul nhn c tin s gi b
git, Ngi rt bun v gin nn chun b qun s gm ba ngn ngi v ra lnh cho
ng Zaid ibnu Harithah cm u. Trc khi ra i Ngi cn dn:

)) :
((
Nu Zaid b t trn th ng Jafar ln th, nu Jafar t trn th ng Abdulloh
ibnu Rawahah ln th. Sau , Ngi trao c lnh mu trng cho ng Zaid ibnu
Harithah cm i.

Ngi cng ra lnh cho on qun mi gi nhng ngi git ng Al Harith
ibnu Umair vo Islam, nu h t chi th git h. Ngi ni:

)) :
((
Hy chin u v danh ngha ca Allah, trn con ng phc v Allah, git
nhng ai phn li Allah. ng c v hn th, gian tr, ng t cao t i, ng
git tr con cng nh ph n, ngi gi khng chng c, ngi u hng,
khng cht ph cy ch l, cng nh cc cy ci khc, li cng khng p ph
nh ca.

Ngi tin qun ln ng n Thaniyayul Waa ri Ngi t gi h tr v.
on qun i n Ma-an, thuc min nam ca Al Urdun (Jordan). Lc ny, h nghe
tin l bn cnh mt trm ngn ngi Arab chun b cn c thm mt trm ngn
binh lnh ca Hiroql vua Hy Lp tr lc ang ng qun ch i Ma-an gn .
Ngha l tt c s qun ca ch gm hai trm ngn binh lnh tc chin.
Nhng ngi Muslim ng qun hai m. V lc lng ca ch qu
ng nn h do d liu c gi ngi v xin Rosul tip vin hay l chin u n
cng. Sau khi suy ngh n o, cui cng ng Abdulloh Ibnu Rawahah ni: Nhng
g mi ngi khng thch l Shahaah t v o, m ngy hm nay chng ta ra i
chng qua l tm n. Chng ta chin u khng v lc lng ng hay t, mnh
197
hay yu m chin u v tn gio m Allah ban n thng, phc lc cho chng
ta. Chng ta ch chn mt trong hai iu l nu cao danh ngha Islam hoc l t v
o. Sau khi mi ngi nghe qua, h u ni: Xin th c Allah lm chng, Ibnu
Rawahah ni ln s tht. Nh vy, ai cng phn khi tin vo Moutah chun
b chin u.
Cuc chin ny xy ra qu khc lit, v v cng him c trong lch s loi
ngi l: mt on qun ch c ba ngn ngi m dm ng vi on qun ba
trm ngn ngi chun b y v trang v y phng tin. Trong trn chin
hi sinh bit bao nhiu mng sng m khng lm lung chuyn c tinh thn
chin u ca ngi Muslim t i.
ng Zaid ibnu Harithah cm c tin ln chin u. ng chin u vi k th
cho n khi ng b k th git v toi nguyn c cht v Allah. Sau , ng
Jafar ibnu Abi Talib ln cm c. ng hng say chin u, git i khng bit bao
k th d h chin u bng kim, trn lng nga hay bn tn, cho n lc ng b
cht t cnh tay phi, ri ng chuyn qua cm c bn tay tri, ri b cht t cnh
tay tri. Tuy b ct hai tay nhng Ja'far khng cho ngn c b ng xung t,
ngc li ngn c lun bay php phi trn tri xanh l do ng dng nhng phn
cn li ca hai cnh tay cm c cho n khi gc ng xung cht vi hn chn chc
vt thng trn mnh t gio v tn. Tt c nhng vt thng u nm ng trc
thn mnh (c ngha l ng ch tin ln). Sau , n lt ng Abdulloh ibnu
Rawahah ln cm c v xng pha tin ln vo lng ch cho n lc con nga ca
ng b tn bn ng xung t. Nhng ng vn tin ti cho n hi th cui cng. ng
chin u v danh ngha ca Islam.

c ch huy khng b ng, ng Thabit ibnu Arqom dng c lnh ln v ni:
Hi nhng anh em Muslim! Hy chn ngi cm c ch huy. Mi ngi chn ng
Kholid ibnu Walid ln cm c lnh, ng c mnh danh l tay kim ca Allah. ng
Kholid tin ln nhn c v tin qun chin u cho n khi b chn vt thng ni
tay. Khi , Madinah, Rosul thng bo tin bun v ba anh hng lit s t v
o nhng c ch huy vn ang nm trong tay ca Kholid ibnu Walid. T , Rosul
gi ng Kholid l tay kim trong nhng tay kim ca Allah.
Khi mt tri bt u ln, hai bn mt mi tr v v tr sau cuc chin khc lit.
Sng hm sau, ng Kholid ibnu Walid thay i chin lc tn cng bng cch a
nhng ngi pha trc li v pha sau, nhng ngi pha sau tin ln trc, nhng
ngi bn phi di qua trn tri v nhng ngi bn tri di qua bn phi. Khi k th
nhn thy, lm chng khip s, chng tng u qun tip vin n nn cm thy
lo u khng dm tn cng mnh m nh lc u. Sau khi ng chm nh, ng Kholid
ra lnh cho on qun tt c rt v. Thy vy, qun ch khng dm tin vo v s
mc by. Nh vy, nhng ngi Muslim an ton tr v c th c a Moutah. Tnh
hnh ko di nh vy by ngy m qun ch khng dm tn cng d vi lc lng
hng hu ca h m ch c s ng nh l. Sau , hai bn t t rt qun ra khi
chin trn bi v ngi Hy Lp tng u qun ca ngi Muslim c tip vin
thm. Hn na, nhng ngi Hy Lp rt ngi khi ng chm nhau trn sa mc v h
khng chu ng c sc nng v li nh trn sa mc nn s b lng vo chin
198
a kh khn. V vy m h rt lui. Nh m nhng ngi Muslim c an ton v
bt i s hi sinh nhn mng v tr thnh phe chin thng.
Trong trn chin ny, ngi Muslim mt i mi hai chin s, (gm nhng
v ch huy can m nh nu trn. c bit i vi ng Jafar ibnu Abu Talib, sau
khi hi sinh, Rosul ni l ng c Allah chp cho hai cnh, v ang bay ln
ngoi ca Thin ng, thc n th trong Thin ng a ra). Bn ch b thit mng
bao nhiu ngi th khng ai bit r, nhng chc chn l s thit mng khng t.

. - :
29.1- Ton qun gi i n Zatu Al-Sa-laa-sil.
Sau khi kim im li trn chin Moutah va qua, Rosul nhn thy phi
c thi mm do v t nh hn vi nhng ngi anh em Arab Sham h khng
ng bn cnh qun i xm chim ca ngi Hy Lp. Ngi ra lnh cho ng A'mr
bin Al-O's cng ba trm sohabah (nhng bn hu ca Thin S) vi ba chc nga
chin n lin h vi h v b ni ca ng A'mr l ngi t b lc Bala, mt trong
nhng b tc ca qun chng Sham. Nu h t chi th s cho h bi hc lin kt
vi Hy Lp, nhng khi h va n gn nghe c tin l nhng ngi Arab
tp hp ng o chun b tip chin. V vy, ng A'mr gi ngi n Rosul
xin tip vin v c tip vin hai trm qun t nhng anh em Muhajirin (ngi li
hng) v Ansar (dn bn x Madinah). Dn u qun tip vin do ng Abi Ubaiah
ibnu Al Jarraah nhng ng A'mr bin Al-O's vn l ch huy trng v l Imam solah
(ngi dn u hnh l, cu nguyn). Sau khi ng trn vi nhau, nhng ngi
Arab khng chng c c nn b chy.

Al-Sa-laa-sil l ni c nhiu nc nm pha sau thung lng Al-Quro nn trn
ny c gi tn ca vng bi v nhng ngi Muslim ng qun ti ni ny.
l vo thng Jamaul Akhir (thng 6) nm th tm Hijry Hidry, ngha l sau mt
thng xy ra trn Moutah.

199
Chng XXX

:

CUC KHI HON CHIM LNH MAKKAH

. - :
30.1- L do v s chun b mt cch kn o:
Vo thng Romadon nm th 8 ca Hijry, Allah Ti Cao m ca ban s
thnh cng v vang cho Rosul v ngi Muslim tr v chim ly Makkah. l
chin thng v i nht trong vic xy dng o php ca Rosul v Allah nu
cao danh ngha trng i ca Ngi v danh d ca Rosul trong vic truyn b.
Ngi cu thot dn chng t s m qung, tn th nhng bc tng v ty sch
nhng thc h th phng thn linh khc bn cnh Allah. Cuc chin thng tr v
chim ly Makkah lm cho c trn gian vui mng, ngay c nhng v thin thn
ca Allah cng vy. T , nhn loi nhp o Islam mt cch quy m, khng sao
tnh cho ht.
L do cuc khi hon: Trc kia, trong thi tin Islam gia hai b lc Bakr v
b lc Khu-zaa-a'h c mi thm th khng i tri chung, i bn u c s hi sinh
v mu. n khi hip c Al-Hudaibiyah gia Quraish v Muslim c k th b
tc Bakr gia nhp vo Quraish cn b lc Khu-zaa-a'h l ng minh phe Muslim v
s lng ca b tc ny gia nhp Islam l khng nh. Sau khi mi b tc nhp vo
mt phe th vo mt m trong thng Sha'baan (thng 8) nm th 8 nm Hijry bng
b lc Bakr tn cng b lc Khu-zaa-a'h ti vng nc c tn l Al-Wateer v git
cht hai mi ngi, cn mt s khc trong b tc Khu-zaa-a'h chy v Makkah
nhng vn b ui theo git di s tr gip b mt ca Quraish v ngi cng nh
v kh.
Nghe c tin tc Rosul rt ni gin v ni:

)) :
((
Th bi Allah chng gim, Ta s bo v cc ngi nh Ta bo v chnh bn
thn Ta.
Sau bin c ny, Quraish cm thy lo u v hu qu xy ra khng tt lnh.
H tm cch nhanh chng gi s gi n thng lng vi Rosul . H chn ng
Abu Sufyaan n tn Madinah nhc nh v hip c k v mun gia hn thm
thi gian ca hip c. Khi Abu Sufyaan n Madinah, ng tm n nh con gi ca
ng l b Um Habibah (M ca nhng ngi tin tng) lc ny l v ca Rosul .
Sau khi bc vo nh, ng nh ngi trn nm ca Rosul th b lin ko tm nm
sang bn. ng Abu Sufyaan ni: Ny con gi yu! Con khng cho cha ngi ln n
hay khng con s n b cha ngi ln ? B Um Habibah tr li: l ci nm ca
Rosul , cha khng th ngi ln c v cha l ngi theo a thn, khng trong
200
sch. Nghe vy, ng Abu Sufyaan ni: Th bi Allah chng gim, con m
qung, xa l vi ta ri.
Sau , ng tm n gp Rosul ni chuyn nhng Rosul khng tr li.
ng tm n gp ng Abu Bakr nh can thip vi Rosul nhng ng Abu
Bakr tr li: Ti khng th can thip c. Ri ng Abu Sufyaan tm n gp
ng U'mar bin Al-Khottob . ng U'mar cng t chi nn ng khng bit ni vi ai.
Cui cng, ng tm n gp ng Aly bin Abi Tolib , ng Aly cng t chi nhng
a kin l: Hy tha nhn li lm trc mi ngi (ni ln ln gia ng gia
ch) xong b v Makkah. ng lm theo ca ng Aly v b v Makkah trong s
lo u.
Rosul ra lnh cho cc v Sohabah bt u chun b ra i nhng tuyt i
khng thng bo cho ngi Arab sng ngoi thnh Madinah bit tin tc ny bo
mt chuyn i. Ngi cu nguyn vi Allah rng:

)) :
((
Tha Allah, xin Ngi hy bo mt tin tc khi tai mt ca Quraish cho n khi
chin thng chim c t nc h.
b mt c bo mt hn Rosul gi ng Abu Qo-taa-dah cng mt
ton qun ra i vo u thng Romadon hng n thung lng I-dhom cch xa
Madinah ba mi su dm (khong 57,6 km) nhm nh lc hng tai mt ca k
th h tng l on qun s xut binh i v hng .
Trong khi nhng ngi Muslim chun b mt cch kn o, c mt v Sohabah
tn l Haa-tib bin Ubai vit th gi cho Quraish nh mt ph n chuyn mn giao
hng em i thng bo v vic chun b ca Rosul v nhng ngi Muslim tin
chim Makkah. Tin tc b mt ny c Allah thng bo cho S Gi ca Ngi nn
Rosul c Aly bin Abi Tolib, Al-Miq-daad, Al-Zubair v Mar-thad Al-Ghonawy i
chn ly l th. Rosul ni vi h:

: ))
((
Hy i n ngi vn Khokh s gp mt ph n mang l th. Hy tch thu l
th v. Khi on ngi ny n gp b ta v hi b ta v bc th, b ta tr li:
Khng c th t g trn mnh ti c. Nhng ngi cht vn ni: B hy trao th
cho chng ti! Nu khng chng ti s dng bin php mnh p buc b trao
th. Lc , b ta mi ly trong mnh l th bo tin mt ra. on ngi tr v bo
co v trao th cho Rosul , ri Ngi cho gi ng Haa-tib n hi:

: ))
((
Nh th ny l sao hi Haa-tib ? ng Haa-tib tha nhn v ni: Bi v
Makkah, ti cn gia nh, v con, thn nhn khng c ai bo v nn s c g bt
lnh. V vy nn ti tm cch h tm ni che ch. ng Haa-tib lm nh vy
khng phi vi mc ch l b Islam hoc chp nhn s bo v ca ngi a thn.
Nhng ng U'mar khng ng v xin php Rosul hy cho ng git ng Haa-
tib v li lm ln lao l phn bi Allah v S Gi ca Ngi v cho rng hnh ng
l hnh ng ca k ngy thin. Rosul tr li:
201

: ))
((
ng y tham gia trn Badr. Hi U'mar ng c bit rng sau khi Allah
nhn thy nhng g m ngi tham chin Badr lm v Ngi phn: Cc
ngi c lm bt c iu g ri Ta cng tha th cho cc ngi. Khi nghe vy i
mt ca ng U'mar tro l v ni: Ch c Allah v S Gi ca Ngi bit c thi.

. - :
30.2- Trn ng n Makkah:
Vo ngy mng mi thng Romadon (thng 9) nm th 8 Hijry, Rosul
cng on vin chinh mi ngn ngi ri Madinah tin thng v hng Makkah.
Rosul c ng Abu Ruhm Al-Ghi-faa-ry cai qun Madinah.
Khi on qun Muslim n Al-Jahfah th gp gia nh ca ng bc l Al-
Abbaas cng gia nh gia nhp Islam v ang trn ng di c t Makkah n
Madinah th gp Nabi . Khi n Al-Abw th gp con ca ng bc l Abu Sufyaan
bin Al-Harith v con ca ngi c l Abdullah bin Abi Umaiyah th Nabi b mt
khng ng ngng n h bi hai ngi ny i x c c, khc nghit vi nhng
ngi Muslim lc trc. Thy vy, b Um Salamah ni vi Nabi : Khng th no
l con ca ngi bc v con ca ngi c ca ng li l ngi bt hnh nht th
gian i vi ng. Cn ng Aly th ni vi ng Abu Sufyaan: Hy n trc din
vi Nabi v ni vi Ngi nh nhng anh em ca Nabi Yusuf ni vi Yusuf:
{XW |{zyxwvu z :
Th bi Allah chng gim, qu tht rng Allah chiu c n em hn l cc
anh v chc chn cc anh l nhng k lm iu sai quy. Yusuf :91 (chng
12).
ng Abu Sufyaan nghe theo ng Aly v n ni vi Rosul th c tr li:
{ z :
Ngy nay khng c g phi khin trch cc anh c. Allah s tha th cho cc
anh. Bi v Ngi l ng Khoan Dung nht ca nhng ngi t lng khoan
dung. Yusuf :92 (chng 12).
Abu Sufyaan nghe c li p ny, ng tht hn hoan vui v lin lm nhng
cu th khen ngi Rosul v t hi hn v nhng hnh ng ln li ni sai quy
trc kia.
Khi on qun tin n Kadeed, Rosul nhn thy s nhn chay tr nn rt
kh khn, phin phc nn Ngi x chay v ra lnh cho mi ngi x chay. Xong
tip tc ln ng v khi n i l Al-Zohron th cng vo gi Isha, thy vy Rosul
ra lnh cm tri ng thi t ln mi ngn cy uc sng chi c bu tri cm
bao quanh doanh tri v h lnh cho U'mar bin Al-Khottob trch nhim v vic
phn chia canh gc m .
Lc ny, ng Abu Sufyaan (cha ca b Um Habibah v ca Rosul ) ra khi
nh mt cch lo u, s st, khng bit i ph nh th no, i cng vi ng ta l
202
Hakim bin Hazaam, Budail bin Warq. Khi h nhn thy nhng ngn uc chy sng
c bu tri, ng Abu Sufyaan lin ni vi h: Ti cha bao gi thy ngn la sng
v i qun hng hn to ln th ny bao gi ng Budail ni: l on qun ca
Khu-zaa-a'h. ng Abu Sufyaan ni: Khng u, nhm Khu-zaa-a'h khng c qun
s ng o v khng th t ln nhng m la nhiu nh vy c.

. - :
30.3- Abu Sufyaan trc din vi Rosul :
ng Al-Abbaas sau khi vo Islam v gp c Rosul , ng ci con la con
vt ca Rosul i thm d quanh doanh tri. Khi ng nghe ting ni chuyn th
bit l Abu Sufyaan nn hi: C phi Abu Handolah khng ?
- ng Abu Sufyaan ni : C phi Abu Al-Fodhl khng ?
- ng Al-Abbaas tr li : ng vy, ti y!
- ng Abu Sufffiyan hi : C chuyn g vy? Ti th l mun ng ni tht
- ng Al-Abbaas tr li : l Rosul cng vi nhng ngi i theo, th
c Allah chng gim, mai y Quraish s bit tay.
- ng Abu Sufyaan lin hi: ng c cch no khng? ti th xin Allah chng
gim l mun ng gip .
- ng Al-Abbaas tr li: Th bi Allah chng gim, nu h bt c ng th
h s chm u ng. Thi hy thi ti, ti s a ng n gp Rosul .
ng Abu Sufyaan nghe theo, cng ngi ln lng con vt i n gp Rosul .
Khi h i ngang qua U'mar bin Al-Khottob th U'mar lin ni: C phi l Abu
Sufyaan, k th ca Allah chng? Xin t n Allah bt c ngi gia lc chng
ta v ngi khng c hip c hay giao ko g c. Ni xong, ng lin chy n tm
Rosul nhng Al-Abbaas phng nhanh hn n gp Rosul cng vi ng Abu
Sufyaan. ng U'mar cng va n sau v xin php Rosul c git ng Abu
Sufyaan. ng Al-Abbaas ni: Ti bo m tnh mng ca ng y, ri ng m
u Rosul v ni: Ti nay ng lm g m khng c ti chng kin. ng U'mar
c ni n thm nhng Rosul vn im lng. Sau , Ngi ni vi ng Al-Abbaas:

: ))
((
Hy em ng ta v nh bc. Sng mai bc dn ng ta n gp con.
Sng hm sau, khi ng Al-Abbaas dn ng Abu Sufyaan n, Rosul ni vi
ng ta:

: ))
((
Khn kh thay cho ng hi Abu Sufyaan! Chng l ng khng bit rng khng
c Thng no xng ng c th phng ngoi Allah hay sao ?
- Abu Sufyaan tr li: Ai li khng bit Ngi l Ngi cht phc, hin
lnh,rng lng v lun thit cht tnh rut tht. Nu bn cnh Allah cn c thn linh
khc, th thn linh s cu ti ri.
- Rosul ni tip:

: ))
((
203
Khn kh thay cho ng hi Abu Sufyaan! Chng l ng khng bit rng chnh
Ta l Rosul, l Thin S, l S Gi ca Allah hay sao ?
- Abu Sufyaan tr li: V vic ny, ti nhn thy trong lng ti c g cho
n gi pht ny.
- Al-Abbaas lin ni vi ng Abu Sufyaan: Hy thun phc Islam trc khi
u ngi ri khi c. Lp tc Abu Sufyaan vo Islam mt cch chn tht v thnh
tm.
- Al-Abbaas lin ni vi Rosul : Hi Thin S ca Allah! ng Abu Sufyaan
l ngi thch c ngi ta bit n, xin hy to cho ng ta mt iu g ( ng
ta hnh din). Rosul lin tr li ng bc (Al-Abbaas):

: ))
((.
c, ai vo nh ng Abu Sufyaan n tr th c an ton, ai ng ca nh li
th c an ton v ai vo Masjid Al-Harom (Makkah) th c an ton.

. - :
30.4- Rosul vo Makkah:
Tri va sng, Rosul tin vo Makkah. Trc , Ngi ra lnh cho ng Al-
Abbaas gi ng Abu Sufyaan thung lng hp trn ng tin qun Abu Sufyaan
chng kin on qun ca Allah nh th no, ng Al-Abbaas thi hnh theo. Mi b
tc tin qun u mang theo l c ca h v c ln thy b tc i ngang qua, ng
Abu Sufyaan hi: Hi ng Al-Abbaas! Nhng ngi l ai vy? ng Al-Abbaas
tr li: l b tc a, b tc b... (v d b tc Salim). ng Abu Sufyaan hi:
Gia ti v b tc khng c g ? Cho n khi on qun ca Al-Ansaar i
ngang qua do ng Sa'd bin U'-baa-dah cm c, thy Abu Sufyaan U'-baa-dah ni:
Hi Abu Sufyaan! Hm nay l ngy tn xc v ty chay Ka'bah. ng Abu Sufyaan
ni: Hi ng Al-Abbaas! Hm nay l ngy dit vong..
Sau , Rosul i ngang qua vi l c mu xanh l cy cng nhng ngi
Muhajirin (ngi li hng) v ngi Al-Ansaar (dn Madinah) thp tng. H i tht
hng hn, bao quanh Rosul mt cch hin ngang h trang b v kh t th sn
sng. Thy vy, ng Abu Sufyaan ni: Sub-ha-nol-lah (Vinh Quang ni Allah). Ny
Al-Abbaas! H l ai vy? ng Al-Abbaas tr li: l Rosul v qun h tng
t nhng ngi li hng v dn bn x ca Madinah. ng Abu Sufyaan ni: Ti
cha bao gi thy cnh tng ny, cng nh cha bao gi thy ai c th t chc
c nh vy. Ngy hm nay, a chu ca ng tr thnh hong v i ri.
ng Al-Abbaas tr li: Khng u, hi ng Abu Sufyaan! l Al-Nubuwah (s
hng mnh ca v Nabi). ng Abu Sufyaan ni: C l l vy.
Mi ngi bo co li ni ca Sa'd bin U'-baa-dah ni vi Abu Sufyaan khi
tin vo Makkah cho Rosul nghe lm Ngi ni gin v ni:

)) :
((
204
ng Sa'd ni sai. Ngy hm nay l ngy m Allah tn vinh a v ca
Ka'bah v cng l ngy thay i b mt mi ca Ka'bah. Sau , Ngi ra lnh
cho ng Sa'd giao li c lnh cho con trai ca ng ta l Qois.
Sau khi Rosul v on qun i ngang qua, ng Abu Sufyaan nhanh nhn
chy vo Makkah trc v h to: Hi qun chng ca Quraish, Muhammad n
vi nhng on qun m cc ngi khng th no i u ni, th nhng ai vo nh
Abu Sufyaan th c an ton. Nhng ngi nghe ting la ca ng tr li: Allah
hi ng, ti sao phi trn vo nh ca ng. ng Abu Sufyaan ni: Ai ng ca
trong nh th c an ton v ai vo trong Masjid Al-Harom (Makkah) th c an
ton. Nghe vy mi ngi u vi v chy vo nh hoc vo trong Al-Harom m
trn.
Khi Rosul n Zy Tuwa, Ngi ra lnh cho Kholid bin Waleed cm qun
cnh tri tin vo Makkah bng ng di bng con ng Kuda. Trn ng tin
qun c ai chng li th c nh tr v hn gp nhau ni Al-Sofa. Ngi ra lnh
cho Al-Zubair dn u ton qun cnh phi cm c lnh ca Rosul tin vo bng
Kada pha trn Makkah v ch i Rosul ti Al-Hujun, khng c php ri v tr.
Ngi ra lnh cho Abu U'baidah dn u nhng ngi thp tng nhng khng trang
b v kh y tin vo Makkah bng con ng thung lng v gp nhau ti trung
tm Makkah.
Qun chng Quraish tr nn ln xn, h tp hp nhau ti Khondamah m bn
vi nhau: Nu h cho chng ta c hi th chng ta s gia nhp vo h, cn khng
th chng ta s p ng tt c mi yu cu ca h. Khi on qun ca ng Kholid
tin vo th gp mt ton nh hn gm mi hai ngi n ng chng c, nhng
khi va ng chm nh th h b chy. Khi gn n Makkah th hai lnh ca ng i
lc ng, b phc kch v hi sinh.
i vi ton qun ca ng Al-Zubair, h n cm c Al-Hujun bn cnh
Masjid Al-Fath v dng ln hai ci lu cho b Um Salamah v b Maymunah .
ng khng dm ri v tr n khi Rosul n. Khi Rosul n Al-Hujun v ngh
ngi giy lt Ngi tip tc tin qun, bn cnh Ngi c ng Abu Bakr bn chuyn
vi Ngi cn Ngi th c chng Al-Fath cho n lc vo trong Masjid Al-
Harom v xung quanh Ngi l nhng ngi Muhjirin v ngi Al-Ansaar. Ngi
a tay by t cch Salam (cho) hn en v i Tawwaaf xung quanh Ka'bah
trn con la nhng khng thay Ehrom ( mu trng mc lc hnh hng). Bn
cnh Ka'bah lc c ba trm su chc bt tng, va i Tawwaaf Ngi va dng
gy trn tay p nhng bt kia v c cu kinh:
{ l k j r qp o nm z :
Khi chn l n th s gi di phi tan bin. Qu tht, mi s gi di ch l
vng tng din vong. Al-Isr: 81 (chng 17).
{ H G F E D C B z :
Chn l xut hin ph tan mi s gi di v n s khng bao gi ti xut
li. Sab: 49 (chng 34).
Th l nhng bt tng t t tan nt tng mnh ri xung t.

205
. - :
30.5- Ty sch Ka'bah v hnh l Solah trong n:
Sau khi Rosul Tawwaaf vng quanh Ka'bah xong, Ngi cho gi U'thmaan
bin Tolhah n m ca Ka'bah v ng l ngi gi cha kha Ka'bah. Trc khi
bc vo trong, Ngi ra lnh mang nhng bt tng bn trong Ka'bah ra ngoi p
b v xa b nhng hnh v c v trong . Sau , Ngi cng U-saa-mah bin
Zaid v Bilaal bc vo v ng ca li, Ngi hng thng vo vch tng trc
mt cch xa khong ba cnh tay (tc khong 1,37 m), bn tri ca Ngi c mt cy
ct, bn phi c hai cy ct, ng sau lng Ngi c ba cy ct ri Nabi hnh l
Solah hai Rak-at, xong ngi i n cc vch tng m ni Allahu Akbar (Allah tht
v i) v La i la ha il lol loh (khng c Thng no xng ng c th phng
m ch c Allah duy nht).

. - :
30.6- Khng cn khin trch cc ngi na:
Rosul m ca Ka'bah, thy qun chng Quraish ch n y c Masjid
Al-Harom. Ngi ng tay vnh vo thanh cnh ca v c bi ging thuyt v cng
ch l, trong bi thuyt ging bao hm nhiu gio l Islam, dp b mi phong tc, tp
qun, nhng s h lu ca thi tin Islam, dp b nhng bn tnh kiu cng, hung
bo, gian c ca thi xa. Sau , Ngi ni:

)) :
((
Hi qun chng ca Quraish! Cc ngi mun Ta i x sao vi cc ngi ?
H ng tr li: i x tt p, ng l ngi anh em rng lng, l a chu rng
lng. Nabi tuyn b:

)) :
((
Khng cn khin trch cc ngi na k t nay tr i, mi ngi hy i v, tt
c u c t do.
Dt li thuyt ging Ngi i xung v ngi trong Masjid Al-Harom ri trao
tr li cha kho cho ng U'thmaan bin Tolhah v ni:

)) :
((
Hy nhn ly n, dng h cc ngi l ch nhn ca n mi mi, ai ginh ly
n khi tay cc ngi hn l k bo ngc.

. - :
30.7- Li giao c:
K tip, Nabi n ni Al-Sofa v leo ln nh ni, hng mt v pha Ka'bah
ri gi hai bn tay ln cu nguyn vi Allah, xong Ngi bt u chp nhn li giao
c Islam ca nhng ai mun vo Islam. Trong nhng ngi vo Islam ngy hm
c ng Abu Qu-haa-fah cha ca Abu Bakr , s gia nhp Islam lm cho Rosul
206
rt mng. Tip theo sau nhng ngi n ng l li giao c Islam ca nhng ph
n theo khun kh:
{ Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G
_^ ] \ [ Z z :
Rng khng gn chung vi Allah bt c ci g (trong vic th phng Ngi),
khng n cp, khng ngoi tnh (hay thng dm), khng ni xu k khc c tnh
ba t iu gian di gia tay chn ca h (cho rng con ngoi tnh l con ca
chng) v s khng bt tun Ngi (Muhammad) v iu l phi Al-
Mumtahanah: 12 (chng 60).
Trong s nhng ph n n chp nhn li giao c Islam vo ngy hm c
b Hind bint U't-bah v ca Abu Sufyaan, b n vi s khm nm, lo u, s st cho
bn thn khng bit s ra sao v qu kh b rt gian c, i x thm t vi ngi
Muslim nht l phanh thy ng Hamzah. Sau khi b chp nhn vo Islam, b ni
vi Rosul : Hi Rosul ca Allah! Trc kia ti cha tng th ght cay ng ngi
no v mun rng s h nhc y bng mi cch ging nh ti ght Ngi c, nhng
ngy hm nay gng mt Ngi lm ti thng yu v mun tm mi cch lm cho
Ngi thm hng mnh. Rosul tr li:

)) :
((
Th vi ng nm ly linh hn Muhammad Ta, Ta cng vy.
Lc , U'mar bin Al-Khottob ang ngi pha di Rosul , ng thay
Ngi a tay ra bt tay nhng ngi n chp nhn li giao c Islam cn i
vi ph n ch ni bng li ni ch khng bt tay nh n ng.
C mt s ngi n chp nhn li giao c v ng mun li hng n
Madinah nhng Rosul ni vi h:

)) :
((
Th dn li hng cng li hng ri, khng c s li hng sau khi khi hon
chim lnh Makkah nhng c s chin u v Allah v vic lm da vo s nh
tm. Nu cc ngi b p buc phi ra i th lc hy ra i.

. - :
30.8- Nhng ngi ng phi tr n mu.
Rosul t hnh nhng ngi ng phi tr n mu v hnh ng qu tn
c, d man v nhng trng ti ca h i vi nhng ngi Muslim yu th trc kia.
H u b git d h c m cht thn mnh vo tng ca Ka'bah. Th gian khng
c ch cho h dung thn v nhng trng ti ca h trc kia. H ng b kt n t
hnh nhng cng c mt s ngi c Allah dung tha v tr thnh ngi Muslim
chn chnh nn h c thot thn. Nhng ngi ng b x hnh gm bn ngi:
Ibnu Khotol, Maqees bin So-baa-bah, Al-Harith bin Nufail, mt ca s con ca Khotol.
C s ghi thm nhng ngi sau y: Al-Harith bin To-laa-til Al-Khu-zaa-y, Um
207
Sa'd v hnh nh Um Sa'd l n t ca mt ca s con ca Khotol. Vy, tt c gm nm
hoc su ngi.
Cn s khc th b chy v ln trn n t th v theo Islam, h gm bn
ngi: Abudullah bin Sa'd bin Abi Sarh, I'kromah bin Abi Jahl, Hab-baar bin Al-
Aswad, mt ca s khc con ca Khottol. Nhng cng c s ghi thm trong s c
Ka'b bin Zuhair, Wahshy bin Harb v Hind bint U't-bah v ca ng Abu Sufyaan. Tt
c gm c by ngi.
Nhng ngi khc cng ln trn v s cho tnh mng d h khng ng b kt
ti t hnh, l: Sofwaan bin Umaiyah, Zuhair bin Abi Umaiyah, Suhail bin A'mr.
Sau , h u vo Islam. Alhamdulillah.

. - :
30.9- S hnh l Solah sau cuc khi hon:
Sau khi mt tri mc kh cao, Rosul tr v nh b Um Haa-n bint Abi
Tolib. Ti nh ny Ngi tm ra sch s, n mc chnh t ri Ngi hnh l Solah
tm Rak-at, bui l mang ngha t n Allah ban s chin thng. Trong tm Rak-
at ny, c mi hai Rak-at Ngi cho salam (cho kt thc hnh l) mt ln. Trong
khi , b Um Haa-ny li cha trong nh b cha m chng, hai ngi ny chng
i Islam trc kia. Khi bit c iu , ng Aly bin Abi Tolib mun git hai
ngi ny nhng b xin php hy bo v h th Rosul ni :

)) :
((
Ta s bo v i vi nhng ai c b bo v, hi Um Haa-n.

. - :
30.10- Bilaal gi Azan (ting gi hnh l) trn nc Ka'bah.
Khi n gi solah Zuhr (hnh l, cu nguyn bui tra), Rosul ra lnh cho
ng Bilaal ln nc Ka'bah m Azan (gi hnh l). cng l mt trong nhng biu
hiu ca Islam th hin s hng mnh ca tn gio. cng l iu m ngi
Muslim xc ng v hnh din v h lm cho nhng ngi a thn, bt tin khc
bc tc v ganh t. Alhamdulillah.

. - :
30.11- Rosul li Makkah:
Sau khi hon thnh cuc khi hon chim li Makkah th dn Al-Ansaar cm
thy lo u, s rng Rosul s li Makkah ni m Ngi sinh ra, trng thnh,
nhn li mc khi u tin, v gia nh thn quyn cn li rt ng y, nht l sau
khi qun chng Quraish vo Islam. Vo lc Rosul ang ng trn ni Al-Sofa,
gi hai tay ln cu xin vi Allah v nhng ngi t Al-Ansaar n bao quanh Ngi.
Sau khi chm dt li thnh nguyn, Ngi ni:

)) :
((
208
Cu xin Allah che ch, s sng v ci cht ca Ta s cng sng v cht vi cc
ngi. Sau khi nghe qua li trn an , nhng ngi Al-Ansaar yn tm tr v v tr
ca h, khng cn bn khon, lo u l Rosul lu li Makkah m b ri h.
Rosul li Makkah mi chn ngy gio hun nhng ngi mi vo
Islam v gio l Islam cn thit cho h cng c lng tin ca h Allah Duy Nht
v ty sch h nhng iu h lu, c tnh tn c, khng tnh thng, khng lng
dung tha, gian di, bo lc xa kia, gt b nhng iu khng tt vo qu kh v
lt trang lch s mi, cng nh cnh gic h v tng lai s cn kh khn trong vic
dng o Islam, Ngi lp li ranh gii vng t thing ling Makkah. Ngi ku
gi h phi nht tr, on kt cng bo v Islam, nht l nhn mnh li tuyn th:
nhng ai tin tng Allah v Ngy Sau th trong nh phi dp sch ht, p tan nt
ht nhng bt tng.

. - :
30.12- Dp b nhng bc thn Uzza, Suw' v Ma-naah.
Vo ngy hai mi lm thng Romadon (thng 9) cng nm , Rosul gi
Kholid bin Waleed cng vi ba chc lnh ci nga n Naklah dp b bc tng
ln gi l Al-Uzza v n th. ng thnh cng trong vic dp tan bc tng ln
nht trong vng.
Cng thng Romadon , Rosul gi ng A'mr bin Al-O's n dp b bc
tng Suw'. l bc tng ln nht ca b tc Huzail nm pha bc Makkah
cch khong mt trm nm mi cy s v ng A'mr n dp tan bc tng v
n miu. Sau khi chng kin cnh thn tng ca h b sp , nhng ngi dn
chp nhn vo Islam v h thy trc mt bc tng m h tn th t xa n nay
khng th t bo v c ng ta, lm sao c th bo v cho ngi khc c!
Cng cng thng Romadon nm , Rosul gi ng Saiyid bin Zaid Al-
Ashhaly cng vi hai chc lnh ci nga n dp tan bc tng Ma-naah. l
thn tng c dng ln Quai, l bt tng c b tc Kalb, b tc Khu-zaa-
a'h, b tc Ghos-saan, b tc Al-Aws v b tc Khozraj tn th. Khi n ni nhng
ngi Muslim p tan bt tng v n th.

. - . :
30.13- Kholid c c n vi b tc Juzaimah:
Vo thng Shawwaal (thng 10), Rosul gi ng Kholid bin Waleed n ku
gi b tc Juzaimah vo Islam. Cng i vi ng Kholid c ba trm nm mi lnh h
tng t nhng ngi Muhajirin, Al-Ansaar v b tc Salim. Khi ng Kholid mi h
vo Islam th h tr li: So-b-na So-b-na (lc by gi qun chng Quraish dng
danh t ny m ch nhng ai vo Islam ch trch ch bai v danh t ny c
ngi ngi bit n. B tc Juzaimah chp nhn Islam nhng h li ni So-b-
na theo cch hiu thng thng ca h tc chng ti chp nhn Islam nhng Kholid
li hiu theo ngha khc l chm chch ch bai). Khi b h tr li nh vy, ng
Kholid lin tn cng git v bt h lm t binh, ri ra lnh mt ngy no s git
ht tt c n ng bt c nhng ng Ibnu U'mar v nhng bng hu khc phn
209
i v hnh ng ca ng Kholid. Khi tr v, h lin bo co s th ln Rosul . Sau
khi nghe qua, Rosul gi hai tay ln v ni hai ln:

)) :
((
Tha Allah! B ti xin Ngi chng gim rng mi vic m Kholid lm b ti
hon ton khng lin can. Sau , Ngi sai ng Aly bin Abi Tolib cm mt s
tin n bi thng cho gia nh ngi b git cht v bi thng tt c mi thit hi
h b.
Trong chuyn i , xy ra tranh ci gia ng Kholid v Abdur Rohmaan
bin A'wf v hnh ng ca ng Kholid nn c li l th t nh t Kholid. Lc tr v,
h em s vic ra phn trn trc Rosul . Sau khi nghe qua s vic bt lnh ,
Rosul ni:

)) :
((
Hi Kholid! ng ch c chi bng hu ca Ta. Ta th bi Allah chng gim
cho d ng c c ni vng nh ni Uhud ri ng mang i b th tt c v con
ng chnh ngha ca Allah cng chng so snh bng mt vic lm ch lm mt
bui sng hay mt bui chiu trong s bng hu Ta.

210
Chng XXXI

TRN CHIN HUNAIN

Sau khi cuc khi hon tr v Makkah hon thnh m mn, nhng b tc Qois
v nhng b tc Arab khc hp nhau li di s dn u ca b tc Ha-waa-zin v
Thaqeef. H ni:Muhammad thanh tr xong qun chng ca ng ta. H khng
cha nhng ai chng li, ngay c chng ta. Tt nht, chng ta hy t tp nhau li m
tn cng h trc khi b h tn cng. Do , h ng thun nhau tn cng v
chn Malik bin A'wf Al-Nosry lm ch huy. H kt hp tht ng o v di
chuyn n Aw-tos. Cng ra trn vi h c ph n, tr em, ngi gi, c, ca ci
ca h u em theo. Trong m ca h, c ng Duraid bin Al-Sommah l ngi ln
tui nht v c s suy ngh rt sng sut, ng n. Khi ng nghe nhng ting khc
ca tr con, ting la ht ca ph n v h vang ca th vt m h mang theo, ng hi
Malik v vic ny. Malik tr li: Ti mun mi gia nh mang theo tt c ngi v
ca ci ca h h chin u v nhng g ng sau lng h. ng Duraid ni:
Allah lm chng cho nhng g ti thy v ni: ng khng bao gi ngh n s tht
bi hay sao? Nu nhng ngi mang v kh, dao, kim, cung tn khng p ng
c cho cuc chin th ph n, tr con, th vt, ca ci c gip c g, ch hi
cho gia nh, ca ci ca cc ngi m thi. Hy ra lnh cho v con mang th vt v
ca ci i v i! ng Malik khng ng nhng li tp hp th vt, ca ci v
ngi khng tham chin thung lng Awtos cn ngi ra trn th t tp thung lng
Hunain k bn dn trn.
Khi Rosul c tin ny, Ngi xut qun ra i t Makkah vo th by ngy
mng su ca thng Shawwaal (thng mi tc sau khi chim lnh Makkah khong
hai tun). Cng vi Ngi c mi hai ngn ngi lnh chin, Ngi mn mt
trm o gip ca ng Safwaan bin Umaiyah s dng v c ng Attaab bin
Aseed cai qun Makkah.
Trn ng i, ngi Muslim thy c mt cy to tht to m nhng ngi a
thn dng treo v kh, lm tht con vt dng hin t l v cu xin phc lc, s
che ch. Cy to gi l Zatu Anwot. Thy vy, mt s trong h ni vi Rosul :
Hi Thin S ca Allah! Hy to cho chng ti mt cy nh h c cy Zatu
Anwot. Nghe qua s i hi ca h, Rosul git mnh ni:

)) :
: { UT S R Q P O z ) :
(((
)) :
((
Allahu Akbar (Allah V i)! Cc ngi ni ging nh tn ca Musa
ni vi Musa: hy to cho h mt thn linh nh nhng ngi kia h c thn
linh. Ngi ni tip: Qu tht cc ngi l nhng ngi ngu mui. l con
ng ri chc chn cc ngi s dm p ln n ging nh th h trc cc
ngi bc.
211
Mt s ngi trong h khi nhn thy qun s ra i kh ng nn ni: Ngy
hm nay chng ta khng th tht bi c. iu ny lm cho Rosul bun v
bt bnh khng t v h ch ngh n s lng ng o ca h hn l ngh n Allah.
Khi m xung, nhng ngi i d tin tr v bo co l Ha-waa-zin xut qun v
em theo gia nh, con ci, ca ci th vt. Sau khi nghe qua, Rosul cui ni:

)) :
((
l chin li phm ca ngi Muslim vo ngy mai, Insha Allah (nu Allah
mun).
Vo m mng mi thng Shawwaal (thng 10) nm th 8 Hijry, Rosul i
n thung lng Hunain. Trc khi n ni th ton on qun trang b y v
sn sng chin u, th l Rosul giao c lnh ca nhm Muhajirin cho Aly bin Abi
Tolib, c ca b tc Al-Aws giao cho Usaid bin Hu-dhoir, c ca b lc Al-Khozroj
giao cho Hubaab bin Al-Munzir v giao mi b tc mt l c. Sau , Ngi mc o
gip che thn, i nn st ri dn u tin vo lng thung lng m khng cn bit k
th c bao nhiu v chun b sn phc kch. Khi qun Muslim tin vo thung
lng th gp s phc kch ca k th. Chng bn tn xung t trn ni mt cch bt
ng nn on qun tin vo tr tay khng kp nn lm on qun hn lon, nhng
ngi cm u b tc hong hn b chy, thuc h thy vy ng chy theo. Ngay
lc ny on qun Muslim tht bi hon ton.
Khi thy vy, mt s ngi a thn (i theo qun Muslim) vui mng hn hoan
v ngay c mt s nhng ngi mi theo Islam cng vy. ng Abu Sufyaan ni:
H khng ngng tht bi nh nc bin trn vo. Ngi anh em ni vi Sofwaan
rng: Ma thut hm nay v hiu qu ri ? Mt s ngi khc ni vi ng ta:
Mng khi chng kin Muhammad v bn hu ca ng ta tht bi. Th vi Allah,
h s tht bi na. Khi nghe vy, ng Sofwan rt tc gin d lc ng vn l
ngi a thn. Ngay c ng I'kromah bin Abi Jahl cng rt tc gin v nhng li ph
phn d ng ta mi vo Islam. Sau , nhng ngi ph bnh, cng kch b i
khng dm l din na.
B tn cng c nh th lm (mi hai ngn qun rt chy ht ch cn li su
ngi cng Nabi gm Abu Bakr Al-Siddeeq, Umar bin Al-Khottob, Aly bin Abi
Tolib, Al-Abbaas bin Abdul Muttolib, Usamah bin Zaid v Abu Sufyaan bin Al-
Harith) nhng khng v th m Nabi s hi. Ngc li, Ngi tp hp nhng
ngi Muhajirin v Al-Ansaar cn li cng Ngi hin ngang ngi trn lng con la
tin vo lng ch va i Ngi va ni:

)) :
((
"Ta l Nabi khng phi l ngi ni di, Ta l con chu ca Abdul Muttolib."
Thy vy, ng Abu Sufyaan bin Al-Harith nm dy cng con la li cn Al-
Abbaas th ngang cn con la, c hai ng kim ch khng cho con vt i nhanh n
qun ch. Rosul xung con la gi tay cu xin vi Allah ban s vng tm v chin
thng. Xong Ngi ra lnh cho ng Al-Abbaas ku gi nhng bn hu ca Ngi t
hp li tc chin v ng Al-Abbaas c ging ni rt hng hn v cao to (nu c
ph n mang thai ng gn khi ng la to s lm ngi ph n xy thai), ng gi
ln: "u ri nhng ngi bn chin hu ?" Ting ku ca ng Al-Abbaas va dt
th ting tr li: Chng ti nghe ri. ta nh ting ku ca nhng con b con tm
212
n vi m chng i b. Lc tp hp hn mt trm ngi tin thng vo
lng ch m chin u.
ng Al-Abbaas tip tc ku gi nhng ngi Al-Ansaar, ri b tc Al-Harith
bin Al-Khozroj ri n nhng b tc khc c mt i theo. Khng bao lu sau, tt c
nhng ngi c mt u t hp xung quanh Rosul tht ng v hng hn. Lc ny,
Allah ban cho Rosul v nhng ngi Muslim s an tm, bnh tnh, c tin vng
chc, sn sng tc chin. Km theo, Allah gi hng h v s nhng qun lnh
(Thin Thn) ca Ngi xung m ngi thng khng nhn thy. Khi nhng
ngi Muslim bt u tin vo chc thng hng ng k th. Thy vy, Rosul ni:

)) :

((
"Ngay by gi y mi vic s kt thc." Ni xong Ngi ci xung ly nm ct
ling v hng mt ca k th v ni:

)) :
((
"Hy lm ti tm mt my chng." Vi ci nm c Allah lm cho ct bi lp
y trn mt ca k th lm cho h khng cn thy g na nn lunh qunh quay
xung quanh nhau m nh, m chm, khng bit ai l bn, ai l th. Khng bao lu
sau, h b chy. Ngi Muslim rt theo nh v bt lm t binh. H bt c
rt nhiu ph n, con ci ca h, vt, th vt. Trong ngy hm , ng Kholid bin
Waleed b thng kh nng. Sau khi nhng ngi a thn Makkah chng kin
s can m ca ngi Muslim v s h tr ca Allah cho Rosul , h chp nhn vo
Islam rt ng.

. - :
31.1- Rt theo nhng ngi a thn.
Sau khi b tht bi, nhng ngi a thn chy tn lon thnh ba nhm. Nhm
chy v t tp Al-To-if vi s lng ng o nht. Nhm khc chy v t hp
Nakhlah, cn nhm th ba t tp qun lnh thung lng Awtos. Rosul gi ng
Abu A'mir Al-Ash-a'-ry bc ca ng Abu Musa Al-Ash-a'-ry cng vi mt ton qun
ca ngi Muslim rt theo tn cng. Ngi Muslim to c s chin thng
v tch thu c rt nhiu chin li phm nhng ng A'mir Al-Ash-a'-ry hi sinh
trong trn chin ny. Sau , Rosul c ng Abu Musa Al-Ash-a'-ry ln th v ng
tr v vi chin thng ln lao.
Mt ton qun khc cng nhng con nga chin rt theo nhng ngi b
chy v hng Nakhlah. H bt gp ng Duraid bin Al-Sommah v ng ta b git
.
Rosul ra lnh cho tng kt nhng chin li phm v nhng ngi b bt
gm: khong hai mi bn ngn con lc , hn bn chc ngn con tru v d, bn
ngn Uqiyah bc (khong 113,4 kg bc) v su ngn t binh gm n ng, ph n v
tr em. Tt c gom li ti Al-J'-ro-nah v giao quyn qun l li cho Mas-u'd bin
A'mr Al-Ghi-faa-ry.

213
. - :
31.2- Trn chin Al-To-if:
K tip Rosul tin qun n Al-To-if. Trn ng i n Al-To-if gp c
c a ca Malik bin A'wf Al-Nosry, Rosul ra lnh cho dp tan ni ny. Khi on
qun n Al-To-if th thy nhng ngi a thn ng qun chun b tc chin vi
nhng dng c chng i tht hng mnh v c che ch bi thnh ly kin c v
c lng thc d tr c mt nm. Rosul ra lnh bao vy nhng b qun ch bn
tn vo on qun Muslim v lm b thng mt s ngi. Thy tnh th khng
ph hp Rosul ra lnh tin ln vng t cao hn m ny ly xy dng Masjid
Al-To-if.
Nhng ngi Muslim tm cch chc thng hng ng ch cng nh d d
ch chng i ra chin u ngoi thnh nhng khng thnh cng. Mi ngy, ng
Kholid bin Waleed i ra mi gi h th sc nhng khng c mt ngi no dm
ra. Ngi Muslim c tm cch vt thnh v leo ln tng nhng cng khng
thnh cng, h dng sng bn bn nhng khng thng, h ch ra hai vt nh chic
xe gip c ngi i di tin n gn hn nhng vn khng vo thnh c v
khi h tin n gn vch tng thnh th trn k th nm nhng cc c chm la
nng xung u ngi Muslim, bt buc h phi tr li. Rosul ra lnh cht ht cy
ci xung quanh tinh thn ca h lung lay, khip s v cu xin vi Allah cho k th
thay i tm m chu hng. Rosul ra lnh cho ngi Muslim ku gi nhng
ngi n l ca h rng nu ai chu ra khi thnh th c t do. Sau , c hai mi
ba ngi (n l) b chy xung, trong c ng Abu Bakroh, l ngi u tin m
ng leo tng xung nn Rosul gi tn ngi dn u l Abu Bakroh
(ngha l Ngi i u). Nhng ngi n l thy vy b chy theo ng ta v c t
do nh Rosul ha.
T , ngi Muslim ch bao vy ch khng c s ng chm hoc tn cng
ln nhau. Thi gian ko di khong hai mi ngy, c s ghi l mt thng trn. Sau
, ng Nawfal bin Mu-a'-wi-yah Al-Dily a kin vi Rosul : H nh nhng
con co rt trong hang. Nu Rosul c bt chc chn s bt c cn nu b mc h
th h khng lm hi c g Rosul.. Do vy, Rosul ra lnh cho rt qun, c mt
s ngi Muslim yu cu Nabi cu xin cho h, Rosul cu xin:

: ))
((
Tha Allah! Xin Ngi hy hng dn dng tc Tha-qeef v mang h vo
Islam.

. - :
31.3- Phn chia chin li phm v t binh:
Rosul rt qun t Al-To-if tr v Al-J'-ro-nah v li y hn mi ngy
m khng chia chin li phm. Ngi ch i vi hi vng nhng ngi ca b tc
Hawaazun ra hng h c nhn li ti sn v ngi thn ca h nhng khng
mt ai n. Th l Rosul ly ra mt phn nm trong tng s chim li phm pht
cho nhng ngi Muslim yu th, mi nhp o, cho nhng ngi cha vo Islam
214
t lng nhn t, bc i gy cm tnh cho h vi Islam, Nabi phn chia cho ng
Abu Sufyaan bn Uqiyah bc (khong 1,134 kg bc) v mt trm con lc , tng
t nh th chia cho hai a con ca Abu Sufyaan l Yazeed v Mu-a'-wiyah, chia
cho Sofwaan bin Umaiyah mt trm ri mt trm ri mt trm tng cng l ba trm
con lc , Rosul chia tip cho Hakim bin Hizaam, Al-Harith bin Al-Harith bin
Kaladah, U'yainah bin Hisn, Al-Oqro' bin Haa-bis, Al-Abbaas bin Mirdaas,
A'lqomah bin U'laa-thah, Malik bin A'wf, Al-A'l bin Haa-ri-thah, Al-Harith bin
Hishaam, Jubair bin Mut-i'm, Suhail bin A'mr, Huwaitib bin Abdul U'zza v mt s
ngi khc mi ngi mt trm con lc , chia cho mt s ngi khc nm chc v
mt s ngi khc bn chc con lc n ni mi ngi n nhau khp ni rng:
Muhammad phn chia rt mnh tay c nh khng bao gi s i rch na. Li n
c lan truyn nhanh chng i khp ni lm cho rt nhiu ngi Arab du mc
tm n xin phn, nn ngi th ko o, ngi ko khn k c cy ci cng ly o
khoch ca Ngi, buc Rosul phi ni ln:

: ))
((
Mi ngi hy tr li ci o chong cho Ta. Ta th vi ng nm ly linh hn
Ta, nu Ta c ti sn nhiu nh s cy trn ni Ta-haa-mah chn chn Ta s
phn chia ht cho cc ngi mi ngi thy c rng trong Ta khng c
im no l keo kit, hn nht v gi di.
Sau , Rosul nh ly si lng trn bu lc v ni:

: ))
((
Ta th c Allah lm chng, Ta khng h s hu c g trong s chin li
phm ny k c s lng ny ngoi tr mt phn nm ly, nhng mt phn
nm cng phn chia ht cho cc ngi ri. Nh th l th may phi tr
li s ch, s vi tha li cho ch, ai ly s chin li phm trc khi uc chia
s b vch trn v b ha ngc t vo ngy sau. Nghe vy, tt c mi ngi u
tr li tt c nhng g h ly d l mt vt nh khng gi tr.
Sau , Ngi ra lnh cho ng Zaid bin Thabit phn chia chin li phm theo
hai cch:
+ Th nht: Mi ngi nhn c mt con ri lc, hai con ri d hoc tru,
mi ng tin bc v mt phn ba trn mt t binh.
+ Th hai: Mi ngi nhn mi ng tin bc cng thm bn con lc hoc
bn mi con d, tru hoc hai phn ba trn mt t binh.

. - :
31.4- S than phin bt bnh ca Al-Ansaar v bi ging thuyt
ca Rosul :
Nhng ngi Al-Ansaar chng kin cnh Rosul phn chia chin li phm
cho nhng ngi mi nhp o nhiu khng k sao cho ht nhng li khng chia g
215
cho qun chng Al-Ansaar. V vy, h bt u bt bnh v than van: l iu tht
l lng. Rosul phn chia cho Quraish m khng phn chia cho chng ta. ao kim
v thn th chng ta mu khng t v h. Li than phin c lnh o Al-
Ansaar ng Sa'd bin U'baa-dah ni li vi Rosul . Th l Rosul ra lnh cho Sa'd t
hp tt c nhng ngi Al-Ansaar n mt ch ring gii by vi h. Sau khi
khen ngi v t n Allah xong, Rosul k v hng phc v nhng iu tt lnh m
Allah ban cho h, Ngi k nhng g h h tr, gip Rosul trong thi
gian qua, song Ngi ni tip:

: ))
((
"Chng l cc ngi hi ngi dn Al-Ansaar thy trong lng cht bn nh ca
trn gian m Ta dng tng cho nhm ngi gy tnh cm mong h vo
Islam v Ta b mc cc ngi v cc ngi vng chc kin nh trn Islam.
Chng l cc ngi khng hi lng sao hi ngi dn Al-Ansaar! Khi mi ngi
tr v nh bng cu d, bng lc trong khi cc ngi tr v nh cng vi
Rosul ca Allah? Th bi ng nm ly linh hn ca Muhammad Ta, cho d
khng c s di c trc th Ta cng s chn cng dn Al-Ansaar, v nu
mi ngi ng trong mt thung lng v nhng ngi dn Al-Ansaar ng
thung lng khc th chc chn Ta s chn ng cng thung lng dn Al-Ansaar.
Cu xin Allah thng xt qun chng, hy thng xt con chu Al-Ansaar v
hy thng xt con chu sau ny ca Al-Ansaar."
Sau khi nghe qua, tt c mi ngi u xc ng m khc n rung c thn
mnh, t c hm ru. H cng nhau tht ln: Chng ti hi lng vi nhng g
Rosul phn chia. Sau , Rosul b i v qun chng Al-Ansaar cng gii
tn trong s vui mng, phn khi l lc no Rosul cng bn cnh h.

. - :
31.5- Phi on ca Ha-waa-zin:
Sau khi phn chia chin li phm xong, phi on Ha-waa-zin n vi ngi
dn u l ng Zuhair bin Surod. H chp nhn li giao Islam v ni: Hi S Gi
ca Allah! Trong s chin li phm m Ngi chim c trong c cha m,
ch em, ch bc v c cu ca chng ti, chnh l s ti nhc m chng ti gy
ra. Ri ng c ln vi cu th:

Xin hy ban s nh nhng, thi mi cho chng ti, hi Rosul rng lng ca Allah
216
Chnh Ngi l ngi m chng ti hi vng v trng ch
Xin hy rng lng vi nhng ph n m Ngi tng nui nng
Bi trong ming Ngi ch cha ton ngc ng

- Rosul tr li h:

: ))
((
Nhng g Ta c nh cc ngi thy v li ni c Ta yu thch nht l li
ni tht. Cc ngi hy la chn i hoc l t binh hoc l ti sn.
- H tr li: Chng ti khng tnh ton v vt cht cng nh tin bc. Chng
ti ch cn con ci, ph n ca chng ti, cn lc , cu th chng ti khng mng
n.
- Rosul tip:

: ))
((
Khi Ta hnh l Solah Zuhr xong th cc ngi hy ng dy ri chng minh
cc ngi gia nhp Islam v ni: chng ti l anh em cng tn gio vi qu
v. Sau tip: Chng ti nh Rosul ca Allah bin h cho chng ti trc
ton th Muslim v nh ton th Muslim bin h cho chng ti trc Rosul
ca Allah l mong rng tt c giao tr li ngi thn ca chng ti cho chng
ti. Th l mi ngi thi hnh theo li cn dn .
H ni dt li th Rosul ni:

: ))
((
Tt c nhng g ca Ta cng nh ca dng h Abdul Mutolib u thuc v cc
ngi v Ta s xin nhng ngi khc li cho cc ngi.
Khi Rosul dt li th qun chng Muhajirin v Al-Ansaar cng tht ln:
Nhng g ca chng ti l ca Rosul . Nhng cng c mt s ngi Arab khng
ng giao tr li nh Al-Oqro' bin Habis, U'yainah bin Hisn v ng Al-Abbaas bin
Misdaas. Thy vy, Rosul ni:

: ))
<
, ((
Nhng ai thnh tm hon li vt th lm, khng th thi. Nhng ai hon
li th c mi mt phn h giao tr li h s c nhn li su phn trong s
chin li phm u tin m Allah ban cho chng ta vo k ti. Th l ai cng
hon li vt mt cch vui v, tht lng ngoi tr ng U'yainah ibnu Hisn khng
chu hon tr li.
Sau khi hon tr li t binh cho Ha-waa-zin th mi ngi ch cn hng c
hai con lc hoc hai mi con tru d. Sau , Nabi pht cho mi mt t binh
mt b o c mi dnh lin o v qun.

217
. - :
31.6- Umroh Al-J'-ro-nah:
Sau khi Rosul phn chia xong chin li phm, Rosul mc Ehrom ( mu
trng mc hnh hng) lm Umroh t Al-J'-ro-nah nn c gi l Umroh Al-
J'-ro-nah. Sau khi hon tt Umroh, Ngi ln ng tr v Madinah v n ni th
cn khong ba hoc su ngy na l ht thng Zul Qdah (thng 11).

. - :
31.7- Trng tr b tc Ta-mim v s gia nhp Islam ca h:
Vo thng Al-Muharram (thng ging) nm th 9 Hijry, Madinah nhn c
tin nhng ngi ca b tc Ta-mim ang xi dc nhng b tc Arab khc khng
ng thu thn. Rosul lin gi nm chc qun ci nga do ng U'yainah bin Hisn
Al-Fazary cm u. Khi nhn din ra, h lin tn cng vo b tc ny gia sa mc v
bt c mi mt ngi n ng, hai mi mt ph n v ba mi tr em, dt tt
v Madinah giao cho Nabi phn x. Sau , c mi ngi lnh o ca h n
Madinah tr ti v thch v s din t v ngm th ca h. H c ngi
gii nht trong nhm l ng A'torid bin Haa-jid ng ra ni chuyn trc th c
Thabit bin Qois p li (sau ch th ca Rosul ). Tip theo l nh th ca h, ng
Al-Zabriqon bin Badr ng ra thch bng th ca th c Hassaan bin Thabit p li.
Sau khi phi on nghe qua, h lin tha nhn nhng nh din thuyt ca ngi
Muslim gii hn h nn h chp nhn vo Islam. Rosul ra lnh tr li tt c nhng
g thu c ca h v tip n h tht nng hu.

. - _ :
31.8- Ph hy tng thn Fils ca b tc Toiy v Islam ca ng
A'dy bin Haa-tim:
Vo thng Robiul Akhir (thng 4) nm th 9 ca Hijry, Rosul gi ng Aly
bin Abi Tolib cng mt trm nm mi ngi ci mt trm con lc v nm mi
con nga ph hy tng thn ca b tc Toiy c bit n vi tn Fils. on
qun ca ng Aly cm hai l c mu trng v mu en. Khi n ni, on qun tn
cng vo ni ca ng Haa-tim Al-To-y ni ting l ngi ho phng v rng lng
on qun tch thu c nhng dng c, th vt v bt c mt s ngi trong
c ngi con gi tn Su-faa-nah bint Haa-tim Al-To-y l con gi ca ng Hatim.
Khi h mang v n Madinah, Rosul i x rt tt p v nng hu vi c ta.
Ngi chun b y lng thc v lc cho c ta tr v qu nh m khng
i hi s chuc mng t cha ca c. Sau , c ta b i v Shaam trong lc ngi
anh trai l A'dy bin Haa-tim ang tm n gp c, khi gp nhau c ta thut li
nhng g m Rosul c x vi c ta v ni: Ngi c x v hnh ng
m cha ca chng ta khng th no so snh c. Anh hy n gp Ngi d
mun hay khng. Th l A'dy n vi tay khng, khng chc chn bo ton cho
mng sng cng nh khng c l th gii thiu no cm n. Khi gp Rosul v
c Ngi ni chuyn, gii thch v Islam cho cu ta nghe, cu ta lin theo Islam.
218
Trong khi A'dy ngi bn cnh Rosul , c ngi n than phin v kh khn
tng thiu, chc lt sau c ngi n than phin vic b cp chn ng. Rosul
ni vi ng ta:

: ))
((
Hi A'dy! Cu c bit vng t Al-Hiyaroh khng? Nu cu c sng th cu
s thy c rng mt ph n ra i t vng Al-Hiyaroh s rt bnh an cho n
Ka'bah m Tawwaaf vng quanh m khng b s hi bt c ai ngoi Allah. Nu
cu c sng th s thy c rng Islam s m c nhng kho tng vua Ba
T. Nu cu c sng th cu s thy c rng c ngi n ng ri khi nh
cm trn tay nm vng hoc nm bc v i tm ngi cho s ti sn nhng
khng tm c ai nhn dm cho ng ta. V ri ng A'dy chng kin cnh ph
n vng Al-Hiyaroh ra i rt bnh an v chng kin cnh Islam chim ly c
kho tn hong Ba T.
Vic thanh trng b tc Ta-mim v ph hy bc tng Fils ca b tc Toi-y
l hai s kin quan trng xy ra sau cuc khi hon chim lnh Makkah v trn chin
Hunain. Ngoi ra, cn c nhng bin c nh khc nhng nhn chung s ng chm
mnh gia ngi Muslim vi ngi a thn gio chm dt sau cuc khi hon
chim lnh Makkah tr v. Trong thi gian ny, dng nh ngi Muslim an tm
ngh ngi phn no sau nhng cuc chin tranh v s chng i. Trc cuc khi
hon chim lnh Makkah khng lu c cuc ng vi ngi Thin Cha gio
Shaam nh cuc chin Ma-tah. Cng vi cuc chin m mn cho s ng
ko di gia phe Muslim v phe Thin Cha gio v kt qu dn n trn chin
Tabuk, trn chin cui cng trong cuc i Nabi . Sau , l nhng cuc chim
lnh vng t Shaam do bn v th lnh Abu Bakr, U'mar, U'thmaan v Aly qun l.

219
Chng XXXII

TRN CHIN TABUK

Trn chin Mtah va qua gieo rc khng t ting tm xu n cho qun i
Hy Lp cho on qun Muslim chin thng trong khi h ch c ba ngn qun
v phe Hy Lp n hai trm ngn qun. iu ny lm cho nhng b tc Arab sng
chung quanh v nhng ngi Arab tham gia trn chin bn cnh qun Hy Lp
mun c c lp tch ri Hy Lp. Thy vy, nhng nh chin lc Hy Lp nhn
thy ch c cch duy nht l tin qun n tn ni ca ngi Muslim m tn cng
tiu dit h mt ln mt. Ni chnh l Madinah, thnh ph m Rosul va dng
ln, cng l ni b ch huy v tng hnh dinh ca ngi Muslim.

. - :
32.1- Ngi Muslim chun b i ph vi qun Hy Lp:
Khi Rosul nghe c tin qun Hy Lp ang tp hp chun b tn cng ngi
Muslim, Rosul lin ra lnh cho tng ng vin khp ni nhng ngi Muslim
chun b lc lng ng o vi dng c v lng thc nhm i ph vi k th. Do
tnh th v a l v kh hu khng thun tin cho lm, li vo ma nng gt, ng
i li qu xa v kh khn, ch nhng ngi c sc v chu ng gii mi vt c
ng i kh khn , v li Madinah li ang b nn mt ma, thiu lng thc.
V vy, c nhiu ngi nghe qua thy nn lng v s kh khn v xa xi nn
khng mun i.
Rosul ku gi nhng ngi giu c phng tin phi gip nhng ngi
anh em thiu thn khng phng tin ra i. Do , nhng ngi Muslim dng
hin tin bc, vt cht chun b. Ngi u tin n dng hin ca ci l ng Abu
Bakr Al-Siddeeq vi tt c gia ti ca ng, gm c bn ngn Dirham (4000 ng
tin bc). Rosul hi ng ta:

)) :
((
ng c gi li cht t g cho gia nh khng ? ng Abu Bakr tr li: Ti li
h cho Allah v S Gi ca Ngi lo. U'mar bin Al-Khottob n vi phn na ca
ci c c, U'thmaan bin A'ffaan th dng hin rt nhiu, c s ghi l mi ngn
Dinar (10.000 ng tin vng), ba trm con lc vi y lng thc v yn
cng cho lc , cng vi nm chc con nga. C s ghi l: ng U'thmaan dng
hin chn trm con lc v mt trm con nga. Qua c ch cao p Rosul
khen thng v hnh ng ca U'thmaan vi li:

)) :
, ((
Khng g c th hi c U'thmaan k t hm nay tr i.
220
Abdur Rohmaan bin A'wf n vi hai trm Uqiyah bc (khong 5,67 kg bc),
Al-Abbaas cng n vi rt nhiu ca ci, Tolhah, Sa'd bin U'-baa-dah, Muhammad
bin Maslamah v mt s ngi khc mang tin n giao, cn A'sim bin A'dy n vi
chn chc Al-Wasq ch l (khong 12.960 kg). C th, nhng ngi Muslim khc
mang n giao cho Rosul ty theo kh nng c th, c ngi ch mang n khong
mt hoc hai nm tay. Ngay c ph n cng quyn gp n trang c c tr gip
xy dng con ng chnh ngha ca Allah.
C mt s Sohabah, nhng v bng hu ngho kh, khng c phng tin n
xin Rosul c ch ch h i. Rosul tr li h nh trong kinh Quran
thut li:
{ z :
Ta khng tm ra phng tin chuyn ch cho cc ngi, th h tr v bun b,
nc mt m a v khng tm ra phng tin ng gp (vo cuc thnh
chin). Al-Tubah: 92 (chng 9). Sau , ng U'thmaan, ng Al-Abbaas v nhng
v sohabah khc lo gip cho h c i.
Trong lc nhng ngi Muslim lo chun b chin tranh th nhng ngi o
c gi ch trch nhng ngi b ra nhiu tin v chc tc nhng ngi b ra t tin,
gy s phn vn, chia r trong hng ng ngi Muslim. Ngoi ra, h cn chm bim
ch nho rng Rosul s tht bi trc on qun Hy Lp nhng khi b hi v li
ni ca h th li p rng: Chng ti ni gin chi m!
Sau , nhng ngi o c gi v nhng ngi Arab du mc tm n Rosul
a ra l do nhm c nh khi phi tham chin. Rosul cho php h da
theo l do m h a ra. Trong khi , cng c mt vi ngi Muslim chn thnh
khng ra i v s li bing ca h.

. - :
32.2- on qun Islam tin v Tabuk.
Rosul c ng Muhammad bin Maslamah cai qun Madinah v Aly bin
Abi Tolib li lo chm sc gia nh ca Ngi. Ngi giao c lnh tng ch huy cho
Abu Bakr Al-Siddeeq . Sau , Ngi phn chia trch nhim cho nhng ngi
khc, Al-Zubair cm c dn u nhm Muhajirin, Usaid bin Hu-dhoir cm c dn
u b tc Al-Aws, Al-Hibaab bin Al-Munzir cm c dn u b tc Al-Khozroj.
Sp xp mi vic u vo , on qun khi hnh t Madinah vo ngy th nm,
cng vi ba chc ngn qun chin u hng thng v Tabuk. Nhng trong on
qun li thiu lng thc v trang thit b trm trng nn mi ton mi tm ngi
c mt con lc thay phin nhau ngi. Dc ng, h khng c g n, phi n l
cy n ni sng c ming v li. Nhiu lc qu i v kht, h phi ct c lc
n tht v ly nc trong bng n m ung.
Trn ng tin qun i Tabuk, on qun gp Aly bin Abi Tolib v ng nghe
nhng li n i, chm bim ca nhng ngi ngy thin nn ng khng kin nhn
c m n nhp on. Nhng Rosul ra lnh cho ng tr v v ni vi ng
Aly:
221

)) :
((
Ngi khng hi lng rng a v ca ngi i vi Ta ging nh a v ca
Nabi Harun i vi Rosul Musa hay sao, nhng rt tit khng c v Nabi no
xut hin sau Ta c.
on qun i n vng ca Thamut (ni c ni lm nh) thy c ging nc
nn mi ngi lin ly nc d tr v dng nc nhi bt nu nng th Rosul
ra lnh ht nc ly t ging nc v ht tt c thc n nu bng nc
, ch c ly nc t ging m nhng con lc ung. Sau , Nabi ni vi
h:

)) :
((
Cc ngi khng c bc vo nhng a danh b Allah trng pht ngoi
tr trng hp cc ngi ang khc (do s hi hnh pht Allah trng pht
h), cn nu khng e rng cc ngi s b nn kip ging nh h b. Ni
xong, Ngi git mnh cng con vt cho n chy nhanh khi vng .
Trn ng i, Rosul hnh l Solah gom gia Solah Zuhr v Osr, gia
Solah M-rp vi Isha (ngha l hnh l cng lc hai Solah Zuhr v Osr cng mt gi
v hnh l Solah M-rp v Isha cng mt gi. Nu hnh l vo gi ca Solah Zuhr
v M-rp c gi l Jam-ul Taqdeem cn hnh l vo gi Osr v Isha c gi l
Jam-ul Ta-kheer. L Solah no c bn Rak-at th rt li cn hai v nhng l Solah
khc vn gi nguyn.)
Khi on qun va n Tabuk th ng Abu Khoi-tha-mah cng va mi n.
ng l mt ngi tin tng vi lng chn thnh, ng khng tham gia m khng c
l do chnh ng qua cu chuyn ca ng k li: Khi ti bc vo vn cy n tri
ca ti vo mt ngy nng gt, hai b v ca ti n mc tht hp dn, lo chiu i
thc n cho ti mt cch chu ton vi nhng mn n tht ngon v nc mt. Ti thy
vy ni vi h: Rosul ca Allah ang chu nng, chu cc, cn Abu Khoi-tha-mah
ngi hng th bn cnh v p vi nhng thc n, nc ung mt m hay sao?
Ti sao li c chuyn ny xy ra? Th c Allah lm chng, ti khng ng hai b
cho n khi ti gp Rosul . Th l ng ra lnh cho hai b v chun b hnh trang
ln ng. V ng ln ng vi ao kim, cung tn ci lc cho n khi gp
Rosul ti Tabuk v lc Rosul cng va mi n Tabuk.

. - :
32.3- Hai mi ngy Tabuk.
Qun Hy Lp bit c ngi Muslim ko n Tabuk ang sn sng tip
chin. Tin tc gy tm l lo s trong lng gii cm quyn khng dm trc din
i u vi phe Muslim nn h rt qun v x s ca h. Rosul li hai mi
ngy ch i k ch, cng lc tip n nhng phi on n k kt giao c. Trong
nhng phi on c Yuhana bin Rabah cai qun vng t Aylah, i cng vi
Yuhana l dn chng vng Jarba, vng Azruh v vng Min. H n k hip c
bng lng tr thu th thn nhng khng vo Islam. H c Rosul giao cho h
bn hip c an ninh nh giao cho Yuhana ca vng Aylah cho php thuyn bum,
222
thng bun ca h c t do qua li trn bin cng nh trn b, nhng nu c bn
no bi c th s khng bo m cho ti sn v nhn mng ca bn .
Rosul cng vit t giao c vi nhm Jarba v Azruh l bo ton an ninh
cho h vi iu kin l h phi ng thu thn l mt trm Dinar (100 ng tin
vng) vo thng Rajab (thng 7) hng nm, cn dn vng Min th ng mt phn t
s ma mng thu hoch c.

. - :
32.4- Bt cc ng Ukaidar Dumah Al-Jandal:
Rosul gi ng Kholid bin Waleed cng vi bn trm hai chc lnh ci
nga i n Ukaidar Dumah Al-Jandal v Ngi ni vi Kholid:

)) :
((
Ngi s thy ng ta ang i sn con b. c lnh Kholid xut binh ngay trong
m cho n ni gn lu i m ng y th thy nhng con b vi sng di cng
vo ca thnh. i lc ng Ukaidar i ra sn, ng Kholid nho ti v bt cc em
v giao cho Rosul . ng Ukaidar chu chuc thn vi hai ngn con lc , tm
trm nn st, bn trm o gip, bn trm cy lao v chp nhn ng thu thn nh
dn vng t Aylah v Min.

. - :
32.5- Tr v Madinah.
Sau hai mi ngy ch i Tabuk, Rosul khi hnh tr v Madinah. Thi
gian i v v mt khong ba mi ngy, cng vi nhng ngy Tabuk tt c l nm
mi ngy ri xa Madinah.
Khi on qun i ngang qua U'qbah, c on qun i bng ng ngang thung
lng, cn Rosul th i bng ng U'qbah, khng ai h tng ngoi tr ng
Ammaar cm dy cng ko con la ch Rosul , cn ng Huzaifah bin Yamaan th
dn u. Khi c mi hai ngi ngy thin i theo tm cch git Rosul . Lc
h n gn, Rosul bo Huzaifah dng cy gy c trn tay p vo mt h,
Huzaifah nghe li tn cng ng lc Allah lm cho nhng k o c gi thy
hong s nn h khng chng c na m b chy on t vi nhm ca h. Xong
vic qua tr li th Huzaifah c Rosul bo cho bit tn ca tng k o c gi
v nh xu xa ca chng. T , ng Huzaifah c gi l ngi bn b mt ca
Rosul .

. -
32.6- Ph hy Masjid Al-Dhiror:
Nhng ngi ngy thin dng ln Masjid Dhiror Quba vi mc ch t
tp, trn trnh trong hi v chng li Islam, chng li Thin S v ngi
Muslim. H mi Rosul n hnh l Solah trong khi Ngi ang chun b xut binh
i Tabuk, Ngi tr li:
223

)) :
((
Ta ang bn chun b xut binh. Khi tr v Ta s gh vo, Insha Allah (nu
Allah mun). Trn ng tr v, lc n Zi Awan, cch Madinah khong mt hoc
na ngy th i Thin Thn Jibreel n thng bo vi Ngi v bt chnh ca
nhng ngi ngy thin t chc xy dng ln Masjid nn Ngi ra lnh cho t
v hy b Masjid .

. - :
32.7- Th dn Madinah ra tip n Rosul :
Khi Rosul va nhn thy thnh ph Madinah, Ngi ni: l ni
Tgobah v ni Uhud. Ni Uhud l ni thng mn chng ta v chng ta thng
mn n. Ngi dn Madinah nghe tin Nabi n, tt c mi ngi k c ph n,
tr con, ngi gi u i n mng. H c ln cu th:

nh trng rng n vi chng ta *** n t vng trng khuyt
Bt buc chng ta phi t n *** vi nhng g Ngi gi mi n vi Allah
n Madinah Rosul tin thng vo trong Masjid v hnh l Solah hai Rak-at,
xong ngi li trong tip chuyn vi qun chng.

. - :
32.8- Nhng ngi khng tham gia:
Nhng k ngy thin n by t l do ti sao h khng tham gia vo chin
cuc v th tht th. Rosul chp nhn s co li b ngoi ca h, cn bn trong
thm tm ca h th ph thc cho Allah gii quyt. Trong s nhng ngi khng
tham chin c ba ngi c c tin tht th, thnh tht n t li vi Rosul l
ng Ka'b bin Malik, Muroroh bin Al-Rob v Hilaal bin Umaiyah, h n t li
nhng khng c l do chnh ng bi h l nhng ngi ni tht khng ma gio
manh li nh nhng k o c gi nhng Rosul khng chp nhn m ra lnh cho
h l hy ch s phn xt ca Allah. Rosul cng ra lnh cho nhng ngi Muslim
khng c ni chuyn, giao thip vi h. T thn nhn, bn b xa gn tr
thnh ngi xa l vi h, bu tri ti xm trc mt h, t bt u tr thnh
ni cht chi cho h, lng tm h b cn rt v th gian ny hu nh khng c ch
cho h trn trnh. Bn mi ngy tri qua m khng c lnh t Allah xung, Rosul
ra lnh tip cho v con h khng c gn gi vi chng. C th h chu ng n
nm mi ngy sng trong s au kh vng vt lng tm v cui cng Allah cng
truyn lnh xung lnh chp nhn s thnh tm, n nn xm hi ca h qua li phn:
{ X W O N M L K J I H G F E D C B A
` _ ^ ] \[ZY XWV U T S R Q P z :
224
V cui cng Ngi (Allah) cng tha th cho ba ngi (Ka'b, Muroroh v
Hilaal) khi b n treo v khng tham chin (trn Tabuk. H cm thy vng
vt lng tm) n mc tri t tuy rng thnh thang nhng bng nhin tr
thnh cht hp v cng i vi h. V h nhn thy rng khng cn ch no
chy trn khi Allah tr phi chy n t ti vi Ngi. Ri Ngi quay li tha th
cho h cho h c dp n nn, hi ci. Bi v Allah l ng oi Thng Tha
Th, Rt Mc khoan Dung. Al-Tubah :118 (chng 9).
Sau khi nhn c thin lnh tha th trn, ngi Muslim ai cng vui mng cho
ngi anh em ca h, nht l ba ngi kia sau khi nhn c lnh tha th. H mng
nh mi c sng li v cng l ngy vui v, hnh phc nht trong i. Allah
truyn xung thin lnh tha th trn nh du s gian di, xo tr ca nhng
ngi ngy thin v cho ngi Muslim bit v s gi di, khng thnh tht ca h,
cho h thy ngi Muslim tht tm c Allah ban thng nh th no. Mi li
khen ngi, cm t u dng v Ch Nhn ca V Tr.
Rosul tr v t Tabuk vo thng Rojab (thng 7) nm th 9 ca Hijry. Vo
thng ny, ng Vua Na-jaa-shy OShamah bin Al-Abjar hong Habashah qua i,
Rosul cng mi ngi dng l Solah Ja-naa-zah vng mt cho hong ti
Madinah.
Vo thng Sha'baan (thng 8) nm th 9 Hijry, con gi ca Rosul l b Um
Kul-thum cng qua i, Ngi lm hnh l cho con gi v chn ti ngha trang Al-
Baq. Ngi bun khng t v ci cht ca con gi v ni vi ng U'thmaan bin
Affaan:

)) :
((
Nu Ta cn con gi th ba na th Ta s g n tip cho ngi.
Vo thng Zul Qo'dah (thng 11) nm th 9 Hijry, u ng ca nhng ngi
ngy thin Abdullah ibnu Ubai mt, Rosul hnh l v cu xin vi Allah tha th
cho ng ta nhng U'mar bin Al-Khottob tm mi cch xin Rosul ng hnh l
v cu xin cho ng ta nhng Ngi t chi cho n khi Allah truyn lnh xung
trong Quran cm khng cho Ngi v ngi Muslim hnh l Solah cho ngi ngy
thin.

225
Chng XXXIII

VI LI NHN NH XOAY QUANH CC TRN
CHIN

Ngn t chin tranh i vi ngi Arab xa kia c ngha l: git, tr th,
p ph, tiu dit, vi tt c nhng phng cch bo lc d gian c hoc gh gm tn
nhn n u min l thng c k th, d phi dit tn gc r ca b tc, gia nh,
con ci hoc thit hi n cng ng x hi, h cng bt chp m khng c mt cht
nng tay hoc tnh ngi. Nhng khi Islam n, t chin tranh c gii
thch v p dng hon ton khc bit vi nhng g h nh ngha v theo ui
trc kia. Islam ch dng n chin tranh bo v nhng k b p bc, hip p,
chng li k tn nhn dng v lc, sc mnh h hip bt cng vi ngi yu
th. Chin tranh trong Islam cng l l do hoc phng tin to s an ton, thanh
bnh cho cng ng v th gii, to s cng bng, bc i, cu gip nhng k yu th
khi k mnh, gian c, a con ngi t s tn th to vt n s tn th ng To
Ha Duy Nht v trnh xa nhng s bt cng v th xc ln vt cht n vi li sng
thanh bnh, cng bng, bc i trn gian ny cng nh mai sau ca tn gio Islam.
Bn tnh ca nhng ngi Arab xa kia khng chu thua mt ai, min l h
c thng trn d phi hi sinh tt c xng mu, gia ti, d phi tr vi gi bao
nhiu, vi bao lu thi gian, s hn th vn khng phai trong lng h. Nh trng
hp ca b tc Bakr vi b tc T-lib chin tranh, hn th, cht chc gia i bn
ko di trong vng bn mi nm tri. S ngi b thit mng ln n by mi
ngn ngi m hai bn khng ai chu nhng b ai, v chin tranh gia b tc Al-
Aws v Al-Khozraj ko di hn mt trm nm m hai bn khng ai chu thua ai.
l bn tnh v nh ngha t chin tranh ca ngi Arab xa kia trc khi Islam
xut hin Makkah. Chin tranh gia h lc trc xy ra ty thng, ty ma nhng
c ko di m khng c gii php chm dt hay ho bnh.
Khi Nabi Muhammad xut hin vi tn gio Islam, th ngi Arab cng p
dng t chin tranh ging nh trn, nhng Rosul p dng chin thut
chin tranh hon ton khc Arab, Ngi lm cho con tim h u hng trc khi
chim ly x s ca h. Nu chng ta th lm bi ton so snh cuc chin gia
ngi Muslim vi nhng cuc chin ca ngi Arab trc kia s thy hon ton
khc v nhiu iu tht l lng cha tng thy. Tng cng s ngi thit mng ca
tt c nhng cuc chin gia ngi Muslim vi ngi a Thn, vi ngi Do Thi
v Thin Cha gio ca c cc bn khng qu mt ngn ngi trong vng tm nm.
Nhng vi thi gian v s ngi thit mng bin ton bn o Arab tr
thnh vng an ton, thanh bnh nht m t xa khng bao gi c. Thit ngh, nu
ngi Muslim dng sc mnh, ao kim bnh trng, liu c thnh cng nh
vy khng? Ngc li, i vi nhng ngi dng chin tranh th li hoc v
quyn li ring t gy ra bit bao nhiu mng ngi cht, min lm sao cng c
226
c a v hoc quyn li ring, nh vy ngi dn bn x c chu phc tng hay
khng ?
Khng, khng bao gi. Qu tht, ch c v Nabi cui cng lun mang tnh
thng v hng phc n vi mi ngi. Ngi n vi s mng cao c soi sng
con ng thnh cng, hnh phc trn i cng nh ngy sau. Ngi n ci
cch con ngi t tnh bo tn, hung c tr thnh ngi lng thin, trung trc v c
tnh thng cao c gia con ngi vi con ngi. Ngi n vi bao nhiu iu tt
lnh, em con ngi t s ti tm, m qung ra nh sng, t s bt cng n s cng
bng, ch bit s v hnh ng theo Allah v S gi ca Ngi truyn dy m thi.

227
Chng XXXIV

_ _

HAJ (HNH HNG) CA ABU BAKR AL-
SIDDEEQ

Ngy xa, nhng ngi Arab h ho, t xng l nhng ngi i theo s hnh
o ca Nabi Ibrahim . Mt trong nhng s hnh o l thi hnh Haj (hnh
hng) thnh a Al-Harom Makkah. Hng nm, nhng ngi a thn u t chc
l Haj, h rt quan tm v trng nhng ngy i l ny. Nhng cng lc, h em
vo nhng iu mi m m theo h l tt, l ng v thay i nhiu hnh thc
nguyn thy t xa li. n nm th 8 theo lin lch Hijry, Allah ban s thnh
cng cho Rosul tr v thu hi Makkah. Sau khi hon tt vic thu hi, Rosul
c ng A't-taab bin Usaid cai qun Makkah v khi n ma hnh hng, ng A't-tab
cng nhng ngi Muslim c a Thn gio tham gia vo l hnh hng trng i
vi nhng hnh thc thi trc Islam m khng h thay i g. Nhng n nm sau,
Rosul gi Abu Bakr Al-Siddeeq lm trng on i hnh hng vi nhng hnh
thc mi ca Islam a ra. ng Abu Bakr ra i vo cui thng Zul Qo'dah (thng
11) nm th 9 Hijry vi ba trm ngi dn Madinah. H mang theo hai chc con vt
do Rosul gi i dng hin cho Allah cn ring ng Abu Bakr cng dt theo nm
con vt hin dng cho Allah ti . (S tht phn pht cho ngi ngho)
Sau khi ng Abu Bakr ra i, Allah truyn xung nhng dng kinh u ca
chng Al-Tawbah tuyn b hy b tha hip k vi nhng ngi a thn khng
tn trng hip c. H c thi gian l bn thng chn la hoc h c th di c i
bt c ni no khc chng t Allah khng hp hi vi h m chnh h t p
buc bn thn. Nhng ngi a thn no khng k hip c trc kia th phi chu
nhng iu l mi, nu khng th h cng c quyn la chn khng thit cho
ai. Cn i vi nhng ngi a Thn no khng vi phm hip c th c tr hon
n ht hn, sau khng cn k bt c hip c no thm na.
Th l Rosul gi ng Aly bin Abi Tolib i sau thng bo cho ton th
ngi n hnh hng vo ngy chnh ca ma Haj. ng Aly ni: Mi ngi u
phi n gp ti ti Mina, khng cha mt ai. ng Abu Bakr n gp ng Aly
v ni: Th lnh hay ngi theo th lnh? ng Aly ni: L ngi theo th lnh.
Do , ng hnh l ng sau v Imam (ngi dn u vic hnh l) vn l ng
Abu Bakr .
ng Abu Bakr hng dn nhng ngi Muslim cch hnh hng. n
ngy Nahar (t mng 10 thng Zil Hijjah), ng Aly ng ln ni Jamrat (ch ling
) v ku gi mi ngi t tp li. ng c cho h nghe v nhng dng kinh u
ca chng Al-Tawbah v vic hy b, tr hon hip c vi nhng ngi a thn.
Sau , Abu Bakr tuyn b: T nm sau tr i, nhng ngi a thn gio khng
c php hnh hng v khng ai c Tawwaaf vng quanh Ka'bah la th nh
xa.
228
Chng XXXV

.
PHI ON, NH TRUYN GIO & CNG NHN

Ngy xa, nhng ngi Arab ch i kt qu v cuc tranh chp gia Quraish
v Nabi . Bi h tin tng rng khng th no chim c Masjid Al-Harom vi
bo lc v tham vng v h lun nh n cu chuyn Con Voi xy ra vi h
khng bao lu. Nhng t khi Allah ban hng phc, to s thnh cng cho Rosul
tr v chim li Masjid Al-Harom v tha th cho nhng ngi a thn Makkah
chng i trc kia, s nghi ng trong thm tm h khng cn na nn h chc
chn rng Ngi qu tht l S Gi ca Allah. T , nhng phi on ca ngi
Arab khp ni n tm gp Rosul , tha nhn Ngi l S Gi v chp nhn thi
hnh theo nhng g Islam truyn dy. V cng t , c hng h v s ngi theo
Islam. Ch trong mt thi gian ngn, quc gia Islam mi tr nn thm ng vng
chc v b ci c m rng t ven bin n ven bin vng vnh Arab, t hng
nam ca nc Jordan v hng ng ca Shaam ko di n ven bin Yemen v
Oman. Rosul bt u gp rt t chc gi nhng ngi i qun l cc vng , v
gi km theo nhng v hc gi i truyn b Islam. Vi s t chc cht ch trong
phm vi quc gia Islam, Rosul gi ngi i thu nhn vt, tin b th ri phn pht
cho nhng ngi ngho thiu thn da theo l thuyt v gio l ca Islam, ng thi
Rosul phn nh ngi lm thm phn sao cho ph hp vi tng vng v s k chi
tit hn khi phn sau, Insha Allah.
Da vo a s nhng t liu lin quan v tiu s ca Nabi, nhng phi on
ln nh tm n gp Rosul c hn by mi phi on. Mt s nhng nh nghin
cu khc v tiu s cho rng: con s chc chn c th ln n gn mt trm phi
on.
Tht ra, trc khi khi hon chim lnh Makkah, c vi phi on n gp
Rosul . Cng c phi on tm n vo nhng nm u va li hng n Madinah,
nhng cng c phi on n vi Ngi trc khi li hng. Nhng phi on c
tnh cch cng khai, lin tc v nhiu hn l sau khi tr v t Makkah vo nm th 9
ca Hijry. Nhng s gia gi nm l nm Tip n Phi on.
a s nhng phi on tm n l nhng lnh t ca b tc hoc nhng v b
lo, trng tc, i din cho nhm. H gm nhng ngi t lp, i khi c giao
c trc y vi b tc no , hoc n vi t cch c nhn, hoc n vi vi ba
ngi.
Nhng phi on i din n vi mc ch khc nhau. C on n xin
li nhng g b ngi Muslim tch thu c trong cuc chin vi h nh phi on
ca Ha-waa-zin v phi on Ta-mim. C on n nh ngi Muslim bo ton
nhn mng ca h chng li k th, hoc c on ch n gia nh ca h c an
thn. Cng c phi on n vi t cch thch , t cao, t i phn gii, l
lun C nhng ngi n tm s cu gip ca qun lnh Islam i ph vi b
tc ca h. C on n vi s tha nhn v chp nhn ng thu th thn. C nhng
229
on n tm hiu v Islam v mong mun em s hiu bit v gii thch cho
b con thn quyn. C ngi n vi Islam, hc hi xong mt thi gian th tr v ku
gi thn nhn, b con vo Islam.
Ni tm li c thnh phn m Rosul tip n v khng khc t mt ai.
Ngi tip n vi t cch nh nhn, khim tn, rng lng, tru mn v gii thch
cho h bit v Islam, khuyn h chp nhn tn th Allah Duy Nht, dy h nhng
gio l bt buc ca Islam, to cho h c c hi m rng tri tim c nim tin
Islam h truyn b li nhng iu cho hu th. Nhng phi on ny l phng
thc ln lao truyn b Islam n vi nhng ngi Arab du mc nhng vng xa
xi, vng v ngoi sa mc mnh mng. Sau khi gp Rosul , nhng phi on tr v
qu nh d h khng theo Islam lc . Nhng khi v, h thut li cho gia nh, bn
b nghe v con ngi v bn tnh tuyt vi, cao c ca Rosul . Khng bao lu sau,
h vo Islam v c tp th ca h na. Tuy nhin, cng c nhiu ngi n vi s
ganh t, tc ti trong lng khi thy Islam bnh trng nh nhm ca b tc Hanifah,
Mu-sai-la-ma-tul Kaz-zaab. Sau y chng ti xin php nhc n vi phi on quan
trng c gi hiu thm.

. - :
35.1- Phi on Abdul Qois:
H l nhng ngi sng vng pha ng ca bn o Arab, l nhng ngi
theo Islam u tin ngoi thnh ph Madinah. Masjid ca h c dng ln sau
Masjid ca Rosul , c ct ti thn Ja-waa-thi Al-Bahrain. Phi on ca b tc
Abdul Qois n hai ln, ln th nht vo nm th 5 ca nin lch Hijry v ln th nh
vo nm th 9.
Ln th nht, h n vi mi ba hoc mi bn ngi n ng. Lc h n
Madinah, chnh Nabi nhn ra h khi h em nhng vt n ct ca Masjid,
Rosul bc n tip n h mt cch nng hu v h cng nim n, hn hoan n
vi Nabi . Trong m ca h c ng Abdullah bin Awf Al-Ashaj ngi nh tui
nht trong nhm n tr v phi lo thu dn, sp xp c v chn ly hai ci o
mu trng mc ln mnh, ri cu vui mng n salam cho Rosul , cho hi
xong Rosul ni vi cu:

)) :
<
((
trong cu c hai c tnh lm Allah v Rosul ca Ngi thng yu: l tr v
tnh chu ng.
Trc khi phi on ny n Madinah, Rosul ni vi bn hu rng:

)) :
((
"S xut hin on ngi, h l nhng ngi tt nht trong qun chng pha
ng, h khng ght b Islam, h n trong s mi mt v tiu hao ht lng
thc. Cu xin Allah tha th cho Abdul Qois." Khi h n, Rosul ni vi h:

)) :
((
230
Hn hoan cho n cc bn n trong s hnh din v t nguyn.
H hi Rosul v Islam v v cch sng cho hp vi gio l h hnh o
theo. Rosul ra lnh cho h phi thi hnh bn iu cn bn sau:
1- Shahaah ni chp nhn ch c Allah Duy Nht tn th, Muhammad l
n l v S Gi ca Allah.
2- Hnh l Solah.
3- Xut Zakat bt buc.
4- Nhn chay thng Romadon.
Lc ny lnh thi hnh Haj vn cha c Allah mc khi nn Rosul khng
ra lnh h, Rosul cng ra lnh h phi xut ra mt phn nm trong tng s chin
li phm chim c v cm h khng c ung nhng g gy say, mt tr v lc
ngi Arab ung ru rt nhiu v Ngi cng cm h khng c dng nhng vt
dng tng dng ch bin ru hay ng ru.
Phi on ca b tc ny n ln th nh gm c bn mi ngi, trong c
Al-Jarud bin Al-A'la Al-A'bdy l ngi thin cha gio, sau khi vo Islam ng tr
thnh ngi rt ngoan o.

. - :
35.2- Phi on Dhi-maam bin Tha'labah thuc b tc Sa'd bin
Bakr:
ng Dhi-maam l mt ngi cht phc, thnh tht, xut thn t dn du mc,
dng cao ro. ng n Madinah bng con lc ca ng v dt n vo trong Masjid
ri ct n li. ng hi: Trong cc ngi, ai l chu ca ng Abudul Muttolib ?
Nhng ngi c mt ch cho ng ta Rosul . Khi ng ta n gn Rosul , ng
ni: Hi Muhammad! Ti c li mun hi Ngi, c l s lm Ngi bc bi nhng
xin ng trong lng.
- Rosul tr li:

)) :
((
ng c hi bt c g mun.
- ng Dhi-maam ni: S gi ca Ngi n khng nh vi chng ti l
Ngi c Allah gi xung c phi khng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Y ni tht.
- ng tip: Vy ai to ra tri ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Allah.
- ng tip: Vy ai to ra t ?
- Rosul tr li:

)) :
((
231
Allah.
- ng hi tip: Ai lm cho ni non c vng chc v to ra mi th c trn
v trong n ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Allah.
- ng ni tip: Ti th bi ng to ra tri, t v lm cho ni non vng
chy, c phi Allah gi Ngi xung ?
- Rosul tr li:

)) :
((
ng vy.
- ng ni: S gi ca Ngi khng nh rng l phi hnh l nm ln trong
mt ngy mt m, c phi khng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Y ni tht.
- ng tip: Ti th bi ng c phi Ngi xung, c phi Allah ra lnh
Ngi nh th khng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
ng vy.
- ng tip: S gi ca Ngi khng nh rng l phi xut Zakat bt buc
trong ti sn ca chng ti ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Y ni tht.
Ngi nh th khng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
ng vy.
- ng tip: S gi ca Ngi khng nh rng l phi nhn chay hng nm
vo thng Romadon ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Y ni tht.
Ngi nh th khng ?
- Rosul tr li:
232

)) :
((
ng vy.
- ng tip: S gi ca Ngi khng nh rng l phi thi hnh Haj (hnh
hng) nu hi t kh nng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
Y ni tht.
Ngi nh th khng ?
- Rosul tr li:

)) :
((
ng vy.
Sau , ng quay i v ni: Th vi ng gi Ngi xung bng chn l,
ti s khng lm thm cng s khng bt i iu g c. Nghe xong Rosul ni:

)) :
((
Nu nh ng ta hnh ng y nh li ni chc chn s c vo thin ng.
Sau khi tr v qu hng vi tm trng v nim tin Islam, ng hon ton
thay i bn tnh. ng dy cho h v nhng g hc hi c t Rosul v cm h
thi hnh nhng g Rosul cm. Khng bao lu sau, tt c nhng ngi trong b
tc ca ng t n ng, ph n, tt c u theo Islam. H dng ln Masjid v hnh l
trong . Phi on ca ng Dhi-maam bin Tha'-la-bah l phi on chn thnh v
tt lnh nht n vi Rosul .

. - :
35.3- Phi on U'zroh v Bala:
Vo thng Sofar (thng 2) nm th 9 nin lch Hijry, c mi hai ngi t b
tc U'zroh n gp Rosul . H k v mi quan h thn quyn ca h vi ng t
Qusoi ca Rosul , h gip h thnh cng trong vic trc xut b tc Bakr v
Khojaa-a'h ra khi Makkah nn Rosul tip n h nng hu v cho h bit l Allah
s m mang b ci vng t Shaam, Ngi cm h khng c i hi thy bi, nh
tin tri, dng hin th vt cho ni tn th khc. H vo Islam v li Madinah vi ba
hm hc hi ri i v.
Theo sau du vt tt p c phi on ca Bala n vo thng Robiul
Awwal (thng 3) nm th 9 theo nin lch Hijry. H cng theo Islam v li
Madinah ba ngy xong tr v qu hng vi nim tin Islam.

. - :
35.4- Phi on b tc Asad bin Khuzaimah:
C mi ngi t b tc ny n vo nhng thng u nm th 9 theo nin
lch Hijry. Lc h n, Rosul cng bn hu ca Ngi ang trong thnh ng.
233
Sau khi h cho Salam (li cho bnh an) xong, ngi i din ca h ln ting: Hi
S Gi ca Allah! Chng ti chp nhn ch c Allah Duy Nht tn th v
khng th ai khc bn cnh Ngi, chng ti cng chp nhn Ngi l n l v l S
Gi ca Allah. Chng ti t tm n m Ngi khng gi ai i ku gi chng ti.
Chng ti n chp nhn Islam m khng gy chin vi Ngi nh nhng b tc
khc gy chin vi Ngi trc kia. Chng ti c mt y v nhng ngi vng
mt cng nh chng ti. Allah truyn xung dng kinh Quran Rosul tr li
h, qua li phn ca Allah nh sau:
{XW z
:
Chng xem vic theo Islam ca chng nh l mt n hu ban cho Ngi
(Muhammad). Hy bo chng: Cc ngi ch xem (vic theo) Islam ca cc
ngi l mt n hu ban cho Ta. Khng, Allah ban n cho cc ngi trong
vic Ngi hng dn cc ngi n vi c tin, nu cc ngi chn tht.
Al-Hujurot :17 (chng 49).
Rosul hi h v qu kh h thng hnh ng g. H ni, b tc ca h
thch xem bi, c vic l n hi nhng chim tinh gia hoc nghe ting chim ht
on vn mnh... Rosul cm khng cho h tin nhng iu d oan na. Sau ,
h hi v thut v ng di trn ct, Nabi ni:

)) :
((
cng l kin thc (m Allah) dy cho v Nabi nht nh no , th nn
ai on c ging y nh h th kin thc ng, bng khng th khng bit
g. Tt nhin, vic on ging nh h l khng th, bi l s huyn b khng ai
bit c. Sau phi on li thm vi ngy hc hi nhng iu bt buc h phi
hc ri h t gi ln ng.

. - :
35.5- Phi on Tujeeb:
Tujeeb l mt nhm nh thuc b tc Kandah, h n v mang theo mt s
qu t s ca ci b th d tha sau khi b th cho dn ngho trong vng h. Vic
lm ca h lm Rosul rt vui v v Ngi tip n, chiu i h tht nng
nhit. ng Abu Bakr Al-Siddeeq ni vi Rosul : Cha c phi on Arab no
n vi chng ta m mang qu theo nh phi on ny. Rosul p rng:

)) :
((
S hng thin nm trong tay ca Allah, Ngi mun ban s tt lnh cho ai th
Ngi ci thin tm lng ca h c nim tin.
H n hc hi v kinh Quran v Sunnah ri t bit v. Trc khi h tr v,
Rosul tng li qu tht xng ng cho h m cha c cho phi on no c
nh vy v Ngi hi h cn xt ai trong s h na khng. H p: C mt cu b
i theo v nh tui nht trong nhm nn khng n trnh din, n ang cng hnh
l ca chng ti.
Rosul ni:
234

)) :
((
Hy gi cu b n gp Ta.
Khi cu b n trnh din trc mt Rosul , cu b tha: Tha S Gi ca
Allah, ti l mt trong nhng ngi n vi on tha nhn Ngi, Ngi tip
n v ban b nhiu th cho h. Xin S Gi hy tha mn lng ao c ca ti?
Rosul hi:

)) :
((
Cu cn ci g ?
Cu b lin tha: Xin S Gi hy cu xin vi Allah tha th, thng xt cho
ti v ban s giu c lun nm trong tim ti.
Rosul lin cu xin vi Allah nh nguyn vng ca cu ta v ban phn qu
cho cu nh nhng ngi cng i chung on. Sau ny, cu ta tr thnh ngi rng
ri, chng li nhng ngi mun phn Islam v l ngi chn an, gii thch, truyn
b Islam trong b tc ca cu ta.

. - :
35.6- Phi on Fa-zaa-roh.
Phi on ny gm hn mi ngi ngho n sau khi Rosul t Tabuk tr
v. H n vi lng chn thnh gia nhp Islam v Rosul hi h v tnh hnh ni h
sng. H ni thng gp phi hn hn, mt ma nn thiu n. H tha vi Rosul :
Xin S Gi lm trung gian hy cu xin vi Ch Nhn ca Ngi ban ma xung
cho chng ti v chng ti xin can thip lm trung gian gia Ch Nhn ca Ngi
cho Ngi.
Nghe vy, Rosul ni:

)) :
<

((
Subhanollah (Vinh Quang thay Allah), Ta bin h (cho mi ngi) trc Ch
Nhn ca Ta cn Ch Nhn Ta cn bin (cho mi ngi) trc ngi khc hay
sao? Khng c Thng no xng ng c tn th ngoi Allah, ng Cao
C, ng V i, ngai vng ca Ngi bao la nh tri t, vy m n phi tht
go ph phc trc s v i v oai hng ca Ngi ging nh con vt b ch
qu nng reo vang. Dt li Ngi bc ln bc ging v cu xin vi Allah ban
ma v ch trong chp nhong, my ko nhau n v ma xung em li nhiu hng
phc cho mi ngi.

. - :
35.7- Phi on Najron:
Najron l vng t rng ln nm gn ranh gii vi x Yemen, chiu di
khong mt ngy phi nga chy nhanh nht, bao gm hn ba mi by lng nh,
gm hn mt trm hai mi ngn qun lnh, tt c u theo o Thin Cha. Rosul
235
gi th n v lnh o ca h ku gi vo Islam. Khi c qua l th, h rt ngc
nhin. H hi kin nhng ngi chuyn mn v ngay c nhng ngi bnh thng
v l th . Cui cng, h quyt nh gi phi on n gp Rosul gii quyt
vn . H gi mt phi on gm by mi ngi, n mc tht sang trng, khot o
bo bng t la, gm, tay eo nhn bng vng. Vi hnh dng Rosul khng tip
chuyn h, thy vy mt s Sohabah ln tui bo h thay i qun o v ci b
nhng chic nhn vng trn tay v h lm theo. n khi Rosul mi gii thiu
Islam vi h v mi gi h gia nhp. H t chi v ni: Chng ti l nhng ngi
Muslim trc cc ngi. Rosul tr li h:

)) :
((
C ba iu ngn cn cc ngi theo Islam: S tn th thnh gi, n tht heo v
cc ngi cho rng Allah c con trai.
H ni:Vy c ai ging nh Ysa (Gi-su) chng, c sinh ra m khng c
cha? Allah lin truyn xung cu kinh:
{ X W ~ }| { z y x w v

z : -
Qu tht, vic to ha Ysa (Gi Su) i vi Allah ging nh to ha ra Adam,
Ngi to ra Ngi t t ri sau phn bo: "Hy thnh! Th ngay lp tc
n thnh." * (y l) S Tht (n) t Thng ca Ngi (hi Muhammad).
Bi th, Ngi ch sinh lng nghi ng * Nu c ai tranh lun vi Ngi v iu
ny sau khi Ngi tip thu c mi s hiu bit th hy bo h: Hy n
y, hy gi tp hp con trai ca chng ti v con trai ca qu v v ph n ca
chng ti v ph n ca qu v c chng ti cng qu v chng ta tht lng
cu nguyn, ri xin Allah ging li nguyn ra ca Ngi ln mnh nhng k ni
di. Ali I'mron: 59 (chng 3).
Rosul c cho h nghe v ku gi h nu c g khng hiu hay mun tranh
lun th c cho bit. H xin Rosul mt thi gian suy ngh v tham kho kin
ca nhau. Sau cng, h ni: Nu qu tht ng ta l S Gi th khng c bt c g
trn c th ca chng d tc k c mng tay cng s b hy dit nu chng ta chng
i. V vy, h khng vo Islam m chp nhn tr thu th thn l mt ngn qun
o mi vo thng Sofar (thng 2) v mt ngn ci khc vo thng Rojab (thng 7),
km theo mi ci o l mt Uqiyah (khong 28,35 gam bc). Sau , h k hip c
c bo an v tin tng ln nhau. H c t do tn ngng (tin tng theo tn
gio no h mun). Trc khi h v, h xin gi theo mt ngi tht tin cy. Rosul
gi ng Abu U'baidah A'mir bin Al-Jarroh i theo. T , ng c mang bit
danh l v tin cy ca cng ng.
Trn ng tr v, c hai ngi trong h theo Islam Madinah. T hai
ngi , Islam lan rng khp ni cho n khng cn mt ai theo tn gio khc. Tt
c vng u theo Islam sau .
236
. - :
35.8- Phi on Al-To-if:
Nh c trnh by trn, Rosul bao vy thnh Al-To-if sau khi gii
quyt xong trn Hunain tr v. Mt thi gian sau, ngi Muslim b ri khng bao
vy na m rt qun tr v Madinah. Trong lc on qun tr v, c mt ngi t
nhm ca cng ng Al-To-if tn l U'rwah bin Mas-u'd Al-Thaqofy i theo cho n
khi gp Nabi trn ng v n gn Madinah ri chp nhn Islam. Sau khi vo
Islam, ng tr v ku gi qun chng vo Islam, bi ng l ngi c qun chng
thng yu knh trng hn c con ci h v ng tng rng mi ngi s nghe li
ng ni nhng khng ng khi ng n ku gi h v vi Islam th qun chng li git
ng bng cch nm lao, bn tn vo ng cho n cht. Sau , h mi nhn thc rng
chung quanh h, nhng ngi Arab khc khng ai l ng minh gip h na
nu c chin tranh xy ra. H lin gi ng Abu Yaa-lail bin A'mr cng vi nm v
trng lo khc n xem xt tnh hnh. l vo thng Romadon (thng 9) nm
th 9 Hijry. Khi h n Madinah, Rosul ra lnh ct cho h mt ci lu k bn
thnh ng h c nghe kinh Quran v thy nhng ngi Muslim hnh l khi
n gi hnh l.
H li v thng tranh lun vi Rosul . Rosul ku gi h vo Islam
nhng h khng chu theo. H i hi c t do gian dm, c ung ru, c
cho vay n li, khng c dp b thn Al-Lat ca h, min vic hnh l v h t
chi p b nhng bc tng m h tn th t xa n nay, Rosul khng chp
nhn. Cui cng, h nghe Rosul v thm nhun c l thuyt ca Islam nn chp
nhn Islam v h a ra iu kin h mun Rosul ch o vic p ph thn Al-Lat
ch dng tc Thaqeef s khng lm vic , iu kin c Rosul chp nhn.
Trong nhm ny c cu b U'thmaan bin Abi Al-O's Al-Thaqofy l ngi nh
tui nht nn h khng mng n v cu b i u lm g ty . Cu b tm n
Nabi hc hi v kinh Quran, c lc cu ta thy Nabi ng th cu ta tm n
hc hi vi ng Abu Bakr , cho n hc thuc lng kh nhiu v kinh Quran
nhng du gim khng cho ngi trong tc bit. Do vy, khi h vo Islam, Rosul
ra lnh cho U'thmaan dy li kinh Quran v gio l cho nhng ngi .
Phi on tr v vi qun chng nhng hy cn du gim c tin ca mnh bi
s phi ni chin nn ni vi qun chng: Chng ti tr v t ni ca mt ngi
n ng m nhng ngi theo ng ta sn sng cht vi ng ta. ng ta n vi nhng
iu tht l lng v kh khn cho chng ta nh cm chng ta khng c gian dm,
ung ru, cho vay n li v nhiu iu khc na, nu khng lm theo s phi chin
tranh. Sau khi nghe qua, mt s trong h ni nng v chun b s sng cht v vic
ny v khng bng lng vi nhng g phi on a ra. H lin chun b chin
tranh nhng ch hai hoc ba ngy v ri Allah lm cho lng h bt an s hi nn ni
vi phi on: Hy i gp ng Ta bo chng ta bng lng mi iu kin . Lc
ny, nhng ngi trong phi on mi ni ln s tht: Chng ti chp nhn v
theo Islam. Th l c b tc gia nhp Islam.
Rosul gi Kholid bin Waleed v Al-Mu-ghee-roh bin Shuabah Al-Thaqofy
cng mt s nhng bn hu khc n Al-To-if dp b thn Al-Lat v n th.

237
. - :
35.9- Phi on A'mir bin So'-so-a'h:
Trong phi on ny c k th ca Allah l ng A'mir bin Al-Tufail ngi
tn cng vo nhng bn hu ca Rosul c gi i ging Mu-aw-wa-nah trc
kia. Cng trong on c ng Arbad bin Qois v Jabbaar bin Aslam l nhng ngi
lnh o ca nhm chng li. Trc khi n Madinah, A'mir v Arbad ln k
hoch m st Rosul . Khi h n Madinah, Rosul mi gi h vo Islam, A'mir tr
li:Nhn danh phi on, ti a ra ba iu ng chn la: Ti s giao ton
quyn b tc Al-Sahl cho ng, cn ti th qun l b tc Al-Madar hoc ti s k v
ng khi ng qua i hoc ti s tp hp c Ghotofaan gm mt triu ngi n
chin u vi ng. Nhng Rosul t chi tt v ni:

)) :
((
Tha Allah! Xin Ngi hy ch ng Amir li cho b ti v xin hy hng dn
qun chng ca ng ta.
Trong lc A'mir ni chuyn vi Rosul th Arbad i vng ra pha sau lng
Rosul nh m st nhng khi rt kim c khong mt gang tay th b Allah lm
cho tay tr nn bt lc khng rt kim c na.
Trn ng tr v nh, ng A'mir gh vo nh mt trong nhng ngi v ca
ng ta thuc b tc Salul ng m . Trong m Allah ban xung bnh dch
hch c trng pht ng ta, thy vy ng ni: "Chng l ti nm y m ch cht
nh con lc ch cht v phi cht trong dng tc Saluliyah." Nn ng ra lnh cho
ngi mang nga n, sau khi ln nga th ng tt th.
Cn ng Arbad th Allah trng tr ng ta bng sm st nh cht chy, qua li
phn ca Ngi:
{XW z :
V Ngi (Allah) nm nhng li tm st nghe cht cha, dng nh k no
Ngi mun, nm vo nhng k tranh ci nhau vi Allah. Nhng Ngi Rt Quyt
Lit trong k hoch ca Ngi. Al-Ro'd :13 (chng 13).
Cu chuyn ca hai ngi h c Mu-il bin Jameel thut li l mt trong
nhng ngi thuc dng tc A'mir, v Mu-l cng n gp Nabi ri theo Islam,
lc ng c 20 tui, cu bt c tay phi ca Rosul , trc khi v Mu-il
em tng con lc ca ng ta cho Rosul . Sau khi Rosul t trn, ng Mu-il tip
tc i theo hc vi ng Abu Hurairoh . ng sng trong Islam c mt trm nm
(c ngha l ng th 120 tui: 20 tui trc Islam v 100 tui trong Islam). ng c
tng bit danh l ngi c hai ci li v s n ni lu lot v hp dn ca ng.

. - :
35.10- Phi onb tc Hanifah.
Phi on ny n gp Rosul vo nm th 9 theo nin lch Hijry, h n
gm c mi by ngi. Trong nhm c Musailamatul Al-Kazzaab (vua ni lo), h
n tr nh ca mt ngi Al-Ansaar, Sau h n gp Nabi v chp nhn theo
238
Islam. Cn ng Muasailama th c s ghi ng ta cng chp nhn theo Islam vi on.
C s ghi li: ng ta khng n gp Rosul , ng ta ni: Nu Muhammad c ti
thay th ng ta sau ny th s c ngi theo ng Ta.
Trc vi hm, Rosul thy trong gic m l c ngi mang cho
Ngi rt nhiu kho tng, ri ri ln tay ngi hai si dy chuyn bng vng bit ni
cu Allahu Akbar (Allah V i) v chng bit suy ngh. Lc Ngi c lnh
thi vo hai s dy chuyn kia, Ngi lin thi vo th c hai si dy chuyn lin bit
i, hai si chuyn chnh l hai k ni lo s xut hin sau Ngi.
Rosul n gp ng Musailamah, trn tay Ngi c cm mt nhnh cy ch
l, bn cnh Ngi c ng Thabit bin Qois v vi v bn hu khc na. Ngi m
chuyn vi Musailamah trc th c p li: Nu ng mun th ti s b mt
khng mun lm, mun ni g mc k ri sau hy giao chc v li cho ti.
Rosul tr li:

) : )
((
Nu ngi c xin Ta cnh cy ch l ny, Ta cng khng cho, ngi s khng
bao gi chng i li mnh lnh ca Allah, cn nu ngi quay lng b i th
chc chn Allah s trng tr ngi. Th c Allah lm chng, Ta nghe nhng
g lin quan n ngi, tt c u l tht. y l Thabit bin Qois, ng ta s thay
th Ta ni chuyn vi ngi. Ni xong, Ngi b i.
Phi on tr v c hng mt thi gian sau khng lu th Musailamah tuyn
b l ng ta c hp tc v chia s chung vi chc v ca Nabi , ri ng t xng l
Nabi v ni l ng cng bit nhng g tng lai v cho php qun chng ung
ru, gian dm. Bt u t , ng gy ra nhiu iu xo trn, quy nhiu, phin
lon, rc ri trong qun chng v thay i nhiu gio lut. ng t ra nhng gio lut
ring cho n lc Rosul t th. T , qun chng bt u ni lon cng khai
chng li Islam. Sau khi ng Abu Bakr ln nm quyn lnh o, ng gi ng
Kholid bin Waleed cng on qun n dit tr Musailamah v cuc chin xy ra
gia hai bn tht khc lit. Cui cng, ng Musailamah v a s qun lnh ca ng ta
b thit mng, ngi git ng Musailamah l ng Wahshy Harb ngi git ng
Hamzah trc kia. T , s xo trn v ni lon cng chm dt lun.
Ngi ni lo th nh m Rosul c thy trong mng l Al-Aswad Al-
A'nsy, chng ti xin tng thut cu chuyn v ng ny phn sau.

. - _ _ :
35.11- Phi on s gi cc hong Humair v s c Mu-a'z
bin Jabal v Abu Musa Al-A'sh-a'-ry:
Sau khi Rosul tr v t Tabuk th Malik bin Murroh Al-Ro-haa-wy mang
th ca cc hong Humair n vi bc hm th ca cc v hong gi cho Rosul
. Cc hong gm: Al-Harith bin Abdu Kalaal, Na-i'm bin Abdu Kalaal v Al-
Na-maan c s ghi l: Zy Ro-i'n, Mu-a'-fir v Hamdaan, h l nhng ngi theo
Islam t trc. c xong th Rosul tr li li h, trong th phn tch r rng
239
nhim v v quyn li ca cc hong c hng v thi hnh ng thi phi chp
nhn thu thu thn i vi nhng ai mun ng thu.
Sau , Rosul gi ng Mu-a'z bin Jabal cng vi mt s nhng bn hu ca
Ngi i v pha bc ca Al-Kuroh thuc hng A'dan gia Al-Sukun v Al-
Sakaasik. Nhim v ca Mu-a'z l thm phn v l ch huy trng on qun, ng
thi cng l ngi i thu tin b th cho ngi ngho v tin thu th thn, kim lun
Imam (ngi dn hnh l) trong nhng bui hnh l hng ngy. Cng lc, Rosul
gi ng Abu Musa Al-Ash-a'-ry i v hng nam ca Al-Kuroh, Zubaid, M-rib,
Zam-a'h v Al-Saa-hil v Rosul ni vi hai ngi h:

)) :
((
Hai ngi hy to s d dng ch ng gy rc ri, hy to s vui v ch ng
gy au kh, hy h tr ln nhau ch ng gy chia r.
ng Mu-aaz bin Jabal li Yemen truyn b cho n khi Rosul t th
mi tr v Madinah. Cn ng Abu Musa th tr v lc Rosul i hnh hng Waa
(hnh hng t bit).

. - . :
35.12- Phi on Hamdaan v vic gi Kholid v Aly:
Hamdaan l mt b lc ni ting Yemen. Phi on ca b tc ny n gp
Rosul vo nm th 9 theo nin lch Hijry sau khi Rosul tr v t Tabuk. Trong
nhm c Malik bin Al-Namot l mt nh th ni ting, ng lm nhng cu th
din t v s xut hin ca Rosul do ng Cao C gi n v khen ngi Islam do
Nabi truyn b.
Rosul vit th tr li nhng g ng hi v c ng Malik lm i din
cho nhng ngi theo Islam trong b tc ca ng ta. Rosul gi ng Kholid bin
Waleed n ku gi nhng ngi cn li vo Islam. ng Kholid li su thng
truyn b nhng khng c ai theo Islam. Sau , Rosul gi tip ng Aly bin Abi
Tolib n thay th ng Kholid v gi ng Kholid tr v. ng Kholid tun lnh ln
ng tr v, cn ng Aly th c cho qun chng nghe l th ca Rosul gi n
ku gi h vo Islam. Nghe xong tt c mi ngi cn li u ng thun vo Islam,
lp tc Aly vit th bo tin ny cho Rosul . Khi Rosul nhn c tin mng ny,
Ngi lin qu ly t n Allah v ni:

)) :
((
Cu xin bnh an n cho b tc Hamdaan, cu xin bnh an n cho b tc
Hamdaan.

. - :
35.13- Phi on b tc Abdul Madaan:
Vo thng Robiul Akhir (thng 4) nm th 10 theo nin lch Hijry, Rosul
gi Kholid bin Waleed i n b tc Abdul Madaan thuc vng Najron, Yemen
ku gi h vo Islam. Cho h thi gian ba ngy, nu h khng chp nhn th tn
240
cng. on ca ng Kholid chia nhau thnh nhiu ton i ku gi bng li: Mi
ngi hy gia nhp Islam s c bnh an. Qun chng khng chng c, ngc li
u chp nhn Islam, ng Kholid li dy h Islam v vit th bo tin mng cho
Rosul . Rosul tr li th v ni vi ng Kholid gi phi on ca h n gp
Ngi. ng Kholid gi phi on n, Rosul hi h:

: ))
((
Trc vo Islam, iu g tr lc cho cc ngi chin thng k th ?
- H tr li: Chng ti on kt, xt cnh bn nhau, khng chia r, khng n
p, hip bc ai.
- Rosul ni:

)) :
((
Cc ngi ni tht. Ri Rosul c ng Qois bin Al-Husain lm th lnh
ca h. H tr v vo cui thng Shawaal (thng 10) hoc u thng Zul Qo'dah
(thng 11). Sau , Rosul gi ng A'mr bin Hazm dy h v gio l Islam,
Sunnah, thu tin b th gip ngi ngho ri phn pht li cho b tc h. Rosul
gi km theo mt l th y ngha v gi tr.

. - :
35.14- Islam b tc Mazjah.
y cng l mt b tc thuc Yemen. Rosul gi ng Aly bin Abi Tolib i
truyn b Islam vo thng Romadon (thng 9) nm th 10 theo nin lch Hijry
v ra lnh cho ng Aly khng c dng v lc cho n khi no h dng v lc
chng i. Khi nhm ngi ca Aly n gp v ku gi h vo Islam th c mt ton
ngi ca h chng c li v dng tn bn vo ngi Muslim. Ngay c ng Aly v
nhng bn hu ca ng b thng nn nh phi dng v lc chng li cho n thng
cuc. Khi h b chy, nhm ngi ca ng Aly ch rt theo mt on ri thi, tip
tc nhim v mi ngi vo Islam v ri h cng chp nhn tun theo. C nhng v
lnh o, trng lo ca h cng theo Islam v ni: Chng ti v nhng ngi cn
li trong b tc chng ti u chp nhn. y l ca ci ca chng ti, phn no
thuc v Allah cc v c thu ly. Sau , ng Aly thu ly phn Zakat bt buc v tr
v gp Rosul trong cuc hnh hng Wada (hnh hng t bit).

. - :
35.15- Phi on Azd Shu-nu-a'h:
H cng l mt trong nhng b tc ni ting Yemen, do ng Surod bin
Abdullah Al-Azdy cm u. Sau khi chp nhn gia nhp Islam, Rosul vn c
ng Surod lm trng v ra lnh cho ng ta ku gi nhng ai cn li t nhng ngi
a thn gio khng cn ai tn th thn linh khc ngoi Allah.

241
. - :
35.16- Phi on Jareer bin Abdullah Al-Bajaly v vic dp b
tng Zy Kholasoh:
ng Jareer bin Abdulloh Al-Bajaly n gp Rosul , ng m mt trong nhng
v Sohabah ni ting, b lc ca ng nm vng Jilah v Khos-a'm, ni th phng
tng thn Zy Al-Kholasoh. H dng ln n nh n Ka'bah v gi l Ka'bah
Makkah l Ka'bah Al-Shamiyah, cn ni th phng ca h th gi l Ka'bah Al-Ya-
maa-ni-yah. C mt hm, Rosul ni vi ng Jareer:

)) :
((
ng c th to cho Ta s an tm bng cch p b Zy Kholasoh khng ? Nghe
qua ng Jareer lin than vi Rosul rng ng khng bit ci nga. Khi Rosul
bit c s th , Ngi bn tay cao qu ca Ngi ln ngc ca ng Jareer v
cu xin:

)) :
((
i Allah! Xin Ngi hy to s an tm, vng chc, ban cho ng ta l ngi
hng dn v c ch o. T , ng ci nga khng h b ng.
ng Jareer chp hnh lnh ca Rosul dn theo mt trm nm mi ngi
ci nga t b tc Ahmas ca ng n p nt nhng ni th phng v t thnh
tro. Sau khi s mng hon tt, ng gi ng Abu Arto n bo co tin mng vi Rosul
. c tin mng, Rosul lin cu xin vi Allah ban nhiu hng phc tt lnh cho
ng Jareer v on ngi ca ng cng nh nhng con vt h ci trong nm ln
hnh l Solah.

. - _ :
35.17- S xut hin ca Al-Aswad Al-A'nsy v ci cht ca ng
ta:
Trong lc Islam bt u lan rng khp x Yemen v s an bnh c khp ni,
nhng s gi v ngi ca Rosul c gi i cc ni truyn b v qun l, bng
xut hin Al-Aswad Al-A'nsy x Kaf Hannaan vi khong by trm qun chin
u. ng t xng l Nabi v l v lnh o ri tin n chim ly Son-' ri t xng
l cha t v ban nhng lut l gy xo trn trong qun chng, tch thu ca ci ca
qun chng lm giu. ng v qun i ca ng gian c v bo tn n ni nhng
ngi c Rosul gi i phi i lnh nn Al-Ash-a'riyeen. H phi tm ngng
hot ng trong vng ba bn thng. Sau , nhng on qun ca ng Fairuz Al-
Dailamy v cc bng hu ca ng t Ba T tin xung nh Al-Aswad. on qun
ca ng Fairuz l nhng ngi theo Islam trc kia, h tn cng v nm u
Al-Aswad ri nm ra ng ngoi cn c v p tan ng bn ca ng ta. T
Islam c tr li, nhng s gi v ngi ca Rosul gi i tr v ging o v
hot ng. H vit th bo co cho Rosul l dp tan c Al-Aswad v ng
bn.
242
Ci cht ca Al-Aswad xy ra trc khi Rosul t th khong mt ngy mt
m. Th cha n tay Ngi nhng Allah truyn lnh xung bo tin cho Rosul
bit nn Ngi thng bo li cho bn hu ca Ngi bit tin mng trc khi Ngi
t th. Cn l th bo tin mng ch n ni khi ng Abu Bakr Al-Siddeeq
nhm chc Kholifah.

243
Chng XXXVI

HAJ (HNH HNG) T BIT

Nhng cuc chin chng li s truyn b Islam trc kia hu nh chm dt,
em li s thi bnh, an khang cho qun chng. Rosul gi nhng s gi i truyn
b Islam v nhng ngi gip qun l cuc sng n ton bn o Arab. Mt s
nhng v bn hu ca Rosul hc hi c t Ngi v i truyn b li s
hiu bit khp mi ni trn tri t. Allah cho Rosul v nhng ngi
Muslim thy kt qu ca s thnh cng v vang lin tc , ni u cng vang ln
ting tng nim Allah, ni u cng c thi bnh an khang. Qun chng khng lo
s n gic gi, cp bc na m an tm hnh o v lo cuc sng. l kt qu m
Rosul gt hi c trc khi tr v vi Allah, ngoi ra Allah cn n sng cho
Rosul c thi hnh Haj (hnh hng) ti ngi n Ka'bah vo nm th 10 theo
nin lch Hijry.
Khi Ngi c nh i hnh hng, Ngi thng bo khp ni trong qun
chng nn ngi ta t li thnh ph Madinah rt ng thp tng i chung vi
Ngi. Vo ngy th by, cn nm ngy na ca thng Zul Qo'dah (thng 11) v
chnh xc l ngy hai mi su ca thng Zul Qo'dah (thng 11), Ngi ra lnh ln
ng. Ngi dng hai ci khn chong trn mnh v di (nh mc i hnh
hng by gi). Ngi ra i sau khi hnh l Solah Zuhr v n Zul Hulaifah trc
khi n gi Solah O'sr. Khi n Zul Hulaifah, Ngi hnh l Solah O'sr bng hai
Rak-at (theo li du hnh) v ng li m . Sng dy, Ngi loan bo:

)) :
((
Ti hm qua, Allah truyn lnh cho Ta, Ngi phn bo: Hy hnh l
thung lng y hng phc ny v lm Umroh trong ngy thng Haj. C ngha
l c php lm Umroh trong thi gian Haj. l mt iu ci cch mi v i vi
nhng ngi thi tin Islam, lm Umroh trong thi gian Haj l iu cm k ca h.
Trc khi n gi tra, Ngi tm ra, sc du thm trn tc v thn mnh vi
mi thm ca Misk (mt loi hng liu thm phc), ri mc li hai ci khn
chong, xong hnh l Solah Zuhr hai rakat v nh tm lm Umroh cng vi Haj theo
li Qiron v ni:

)) :
((
Tha Allah! B ti nh tm thi hnh Umroh v Haj.

Sau Ngi tip:

: ))
((
Tha Allah! B ti nghe ting gi ca Ngi v b ti n trnh din. B ti
n vi s th phng Ngi Duy Nht ch khng c thn linh khc ng ng
244
vi Ngi. Mi s ca ngi t n v hng phc u dng ln Ngi, mi uy quyn,
vng quyn u l ca Ngi m khng c i tc.

i lc, Ngi cng thng ni:

: ))
((
B ti xin vng lnh Thng Chn L.

Sau khi hnh l xong, Ngi tro ln lng con lc m Ngi thng ci
c tn l Qosw v tip tc cuc hnh trnh. Lc n gn Makkah, Ngi ng m v
solah Fajr ti Zy Tuwa. Sau , ngi tm ri tip tc i thng vo Masjid Al-
Harom, l vo sng ch nht, ngy mng bn ca thng Zul Hajah (thng 12).
Ngi i Tawwaaf i vng quanh Ka'bah v i Sa-y (i qua, i li gia hai ni) Al-
Sofa v Al-Marwah, ri Ngi n ngh ti i cao ca Makkah thuc vng Al-
Hujun. Ngi m khng tr li Tawwaaf v Ngi vn mc Ehrom ( mu
trng mc lc hnh hng) v Ngi nh tm lm hnh hng theo cch Qiron ngha
l Umroh chung vi Haj v v Ngi c dt theo con vt git t dng Allah. K
tip, Ngi ra lnh cho ai c dt theo con vt t l nh Ngi th vn mc Ehrom
v ra lnh cho nhng ai khng dt theo con vt git t th ht tc sau khi Tawwaaf v
Sa-y xong, ri c php thay v hon ton tr li trng thi bnh thng, vic
lm c gi l Umroh cho d ngi nh tm lm Umroh hoc lm Haj.
Sau Ngi ni:

: ))
((
Nu nh trc kia Ta c suy ngh nh by gi l Ta khng c dt theo con
vt t u v Ta i Haj ny thnh Umroh ri tr thnh t do tr li. V
vy, sau khi nghe Ngi ni, nhng ngi khng dt theo con vt t u thay sau
khi Tawwaaf v sa-y xong.
Vo ngy Al-Tarwiyah tc ngy mng tm Zul Hajah (thng 12), Ngi i
thng n Mina. i vi nhng ngi thay trc cng mc Ehrom v
nh lm Haj tr li ri cng Rosul n Mina. Mina, Ngi hnh l nm ln bt
buc: Zuhr, O'sr, M-rp, Isha v Fajr, l Solah no c bn Rak-at th Ngi rt ngn
li thnh hai Rak-at cn cc l Solah khc gia nguyn v mi l Solah hnh l trong
gi ca n. Sau khi mt tri va mc vo sng mng chn, Ngi bt u ri Mina
i n Arafah. Khi Ngi n Namiroh ( Arafat), nhng v bn hu ca Ngi
dng cho Ngi mt cn lu nn Ngi dng chn cho n khi mt tri va
ng bng th Ngi leo ln con Qosw i n thung lng Uronah, ti c v s
ngi t tp ch i, vn ngi trn con Qosw Ngi c bi ging thuyt ghi vo
lch s con ngi. Sau khi nhn danh ca ngi v t n Allah, Ngi ni ln cu tha
nhn tn th Allah Duy Nht v li cnh gic con ngi hy knh s Allah v lun
cnh gic v s hnh o. Ngi ni:

: ))

245
((
"Hi qun chng! Hy lng nghe Ta ni y, c l nm ti y Ta khng cn
gp c cc ngi na trong thi gian v hon cnh nh th ny. Chc chn
rng, mu m (sinh mng), ti sn v danh d ca cc ngi u coi l cm
(Haram khng c ai xm phm) nh ngy cm hm nay, thng trng i v
ni thing ling ny. Tt c mi iu thuc v thi tin Islam (Jahilyah) u l
ph phim b chn vi di i bn chn Ta ngy hm nay. Nhng cuc mu
xa kia khng cn na, cuc mu u tin chy ra l mu ca con ng Ro-bi-
a'h bin Al-Harith - nguyn nhn l con ng Ro-bi-a'h c nui v b tc Sau
v b ng Huzail git nn t mi xy ra hn th, c tr th nhau mi m khng
chm dt - Tt c nhng vic cho vay n li ca thi xa u b cm. Ngi a
ra cch cho vay n li u tin l Al-Abbaas bin Al-Muttolib, s bt cng u
b chn vi ti y. Cc ngi hy cnh gic m s Allah khi i x vi ph n
bi cc ngi gi gn (ci) h vi s trung thnh ni Allah v n hp
php cng h vi nhn danh ca Allah. i vi ph n, khng c mi khch
l n nh m ngi chng khng a thch. Nu ngi v ngoan c lm nh
vy, cc ngi c th trng tr h bng cch nh nh tay ch khng c gy
thng tch. i vi ngi chng phi lo chu ton cho v con v tinh thn ln
vt cht trong kh nng cho php. Ta li gia ti qu bu cho cc ngi,
nu cc ngi gn gi n tht cht ch th s khng bao gi lm lc: l Thin
Kinh Quran. Ngy Sau khi cc ngi c hi v Ta, cc ngi s tr li nh
th no ?"
H ng tr li: "Chng ti xin xc nhn l Ngi truyn ging, lm
trn nhim v v khuyn rn chng ti."
Rosul tr li h bng cch ch ngn tay tr ln tri ri ch nghin v mi
ngi v ni:

: ))
((
"Xin Allah lm chng cho, Xin Allah lm chng cho, xin Allah lm chng cho."
Bi Khutbah (bi thuyt ging) ny hm cha nhiu ngha cao qu khc na.
Khi Ngi va mi ni xong th Allah truyn xung cu kinh:
{ X W u t s r q p o n m l k v z :
Ngy nay, TA hon thin tn gio ca cc ngi cho cc ngi v hon tt
n hu ca TA cho cc ngi v TA ch tha mn Islam l tn gio cho cc
246
ngi Al-Ma-i-dah: 3 (chng 5). l ngy i hng phc, vui v, hnh phc v
t n Allah.
Sau bi Khutbah, Bilaal ct ting gi bo n gi hnh l Solah Zuhr, Rosul
ng lm Imam dn hnh l Solah Zuhr hai Rak-at ri n Solah O'sr hai Rak-at
trong gi ca Zuhr ngha l Jam-ul Taqdim (hnh l gp chung vo trc gi). Sau
, Ngi khng hnh l g thm na gia hai l Solah cng nh sau hai l Solah.
Xong bui l Solah Ngi ln lng con lc i n ni c tn to, mt hng v
Ka'bah m cu nguyn cho n lc mt tri ln bng. Khi mu hng ca n va
khut c mt t th Ngi ln ng n Muzdalifah, ti Muzdalifah Ngi hnh
l Solah M-rp v Isha bng mt ln Azan v hai ln Iqomah. Gia hai ln hnh l
, Ngi khng tng nim hay tn dng g c, xong bui l Ngi nm ngh cho
n gn sng. Va vo gi Fajr Ngi lp tc hnh l Solah ri i n Ma'-sha-rul
Harom, hng mt v Ka'bah m cu nguyn cho n khi mt tri gn l dng.
Lc ny, Ngi ri Muzdalifah trc khi mt tri mc tin thng n ct tr
ln nht (Jamrotul A'qobah) Mina m nm by vin , mi vin khi nm Ngi
u ni Allahu Akbar. Trc , Ngi khng ngt c li Talbiyah (Labbaikolloh:
tr li vic ku gi hnh hng) sau khi nm xong l Rosul chm dt li
Talbiyah v ni:

)) :
((
Mi ngi hy tip thu ly cch thi hnh Haj (hnh hng) ca Ta, c l rng
nm ti Ta s khng lm Haj na.
Sau , Ngi i n lu ca Ngi Mina v t tay ct c su mi ba con vt
dng hin ri giao li cho Aly thay th ngi cho n con vt th mt trm, ngha l
ba mi by con cn li. Ngi ra lnh ly mi con vt mt t tht nu chung mt
ni, ri Ngi n v dng nc canh ca n.
Sau khi ct c con vt xong, Ngi cho gi th co u v ra lnh co phn
na u v bn phi, vi s tc co c Ngi phn chia cho mi ngi, c ngi
mt si, ngi hai si. Sau Ngi ra lnh co tip na u cn li v a s tc
cho ng Abu Tolhah.
Co u xong, Ngi tm ra thay , sc du thm trc khi i Tawwaaf. K
tip Ngi ln con lc m i thng v Makkah Tawwaaf I-faa-dhoh nhng
khng i Sa-y (i qua i li gia hai ni) Al-Sofa v Al-Marwah. Ti Makkah Ngi
hnh l Zuhr ri i n dng tc Abdul Muttolib, h l nhng ngi phn pht nc
Zamzam. Ngi ni:
)) :
((
Hng phc thay cho dng tc Abdul Muttolib! Nu Ta khng s lm cho mi
ngi hiu lm rng vic phn pht nc Zamzam l mt trong nhng nghi
thc Haj l Ta dnh phn pht nc vi cc ngi ri. Sau , Ngi mc
nc Zamzam ung.
(Ng Hadith l: sau khi hnh l Solah xong Ngi mun ng ra pht nc
Zamzam cho mi ngi c hng n phc nhng li s mi ngi tng rng
vic phn pht nc l nhim v ca ngi lm Haj phi lm nn ngi khng
ng ra phn pht m ch t mc nc ung.)
247
Ngi tr v li ti Mina trong nhng ngy Al-Tash-reek l ngy 11, 12
v 13 ca thng Zul Hajah (thng 12). Mi ngy, Ngi i nm ba ct tr sau
khi mt tri nghin bng, bt u t tr nh, n tr trung v n tr ln. Mi tr
Rosul nm by vin , mi vin khi nm u ni Allahu Akbar.
Rosul c bi thuyt ging vo ngy Al-Nahar (tc l ngy mng mi)
v vo gia nhng ngy Al-Tashreek. Ngoi ni dung nh nhng g c Arafah
ra, Ngi thm nhng iu hu ch cn thit khc. Cng nn nhc li trc khi
Ngi c bi Khutbah (ging thuyt th nh) Allah truyn xung chng Al-
Nosr (chng s 110).
Vo ngy 13, ngy cui cng ca nhng ngy Al-Tashreek l ngy th ba,
Rosul ri Mina. Sau khi nm xong, Ngi i n Al-Abtoh, ti y hnh l
Solah Zuhr, O'sr, M-rp v Isha, cng ti y Ngi ra lnh cho b A-y-shah cng
vi anh (em) trai ca b l Abdur Rohmaan bin Abu Bakr i n Al-Tan-i'm nh
tm Umroh t . Sau khi b thi hnh Umroh, b tr v on t vi Rosul ti
vo lc tri gn sang lc Rosul ang ng. Sau khi A-y-shah n Ngi ra lnh ln
ng n Ka'bah Tawwaaf Al Waa (Tawwaaf t bit ngi n Ka'bah). Sau khi
Tawwaaf xong Ngi hnh l Solah Fajr ri Ngi ra lnh ln ng tr v Madinah
bng ng di ca Makkah. Khi v n gn Madinah v nhn din ra nhng i ni
nm ngoi Madinah, Ngi ni:

: ))
<
<
<
((
Khng c Thng no xng ng c th phng m ch c Allah duy nht
khng c cng tc vi Ngi, mi quyn lc, mi li ca ngi u l ca Ngi v
Ngi c kh nng trn tt c mi vic. Chng ti quay tr v sm hi vi Allah,
thnh tm tn th Ngi, qu ly ph phc Ngi v v Thng ca chng ti,
chng ti ca tng, tn dng. Li giao c ca Allah gip by ti ca Ngi l
s tht v duy ch Ngi hy dit phe ng (chng i).

. - :
36.1- Gi U-saa-mah bin Zaid:
T khi tr v Madinah, Ngi dng hu ht nhng thi gi cn li tng
nim, khen ngi v t n Allah ng Cao C ban s thnh cng v c v s ngi
theo Islam. S thnh cng ln lao trong vng hai mi ba nm gy dng o php,
khng bt mc no k cho xit v cng trong thi gian ny, Ngi cng tip n vi
phi on khc n gp Ngi v h lnh cho U-saa-mah bin Zaid vi by trm binh
lnh i n vng Al-Balqo v Al-Daa-rum Palestine nhng khi on qun ri
Madinah i n Al-Jarf cch Madinah ba dm (khong 4,8 km) th nhn c tin
Rosul lm bnh nng nn h ng qun m ch tnh hnh. Cho n khi Rosul
qua i, vi on qun ny l on qun u tin m Abu Bakr Al-Siddeeq h
lnh xut binh sau khi ln lm th lnh Islam.

248
Chng XXXVII

TR V VI NG CAO C

. - :
37.1- Nhng du hiu t bit:
Sau khi Rosul hon thnh nhim v truyn b cao c v hon tt nhng
li gio hun, hng dn, du dt, ch th, cnh bo, khuyn rn, nhng du hiu v
li ni v hnh ng ca Ngi lin quan n vic t bit cuc i bt u hin ra.
Vo thng Romadon (thng 9) nm th 10 theo nin lch Hijry, Rosul
lm tikaaf (vo Masjid m hnh o, khng lin h vi nhng g bn ngoi) n hai
mi ngy. Trong thi gian ny, thin thn Jibreel hin xung v cng Rosul
n v c li hai ln ton b quyn thin kinh Quran. Sau , Ngi ni vi con
gi Fatimah yu du ca Ngi:

: ))
((
Cha thy y l hin tng ang gn n ngy cht ca cha. Ngi t gi ng
Mu-a'z bin Jabal khi gi ng i Yemen vi li khuyn nh ng ta rng:

: ))
((
Hi Mu-a'z! C l ng s khng cn gp Ta na sau nm ny na u, c th l
khi ng i ngang qua Masjid ny ca Ta (ln na) ch cn gp m Ta khng
chng. Khi nghe qua li ny, ng Mu-a'z khc n rung c ngi t bit
Rosul .
Trong thi gian lm Haj wada (hnh hng t bit), Ngi thng nhc cu:

)) :
((
C l nm ti y Ta khng cn gp c cc ngi na trong thi gian v
hon cnh nh th ny v c l rng nm ti Ta s khng lm Haj na.
V cng trong thi gian ny, Allah truyn xung dng kinh thng bo s
mng ca Ngi hon tt v ch chn Islam lm tn gio cho nhn loi:
{ X W vu t s r q p o n m l k z :
Ngy nay, TA hon thin tn gio ca cc ngi cho cc ngi v hon tt
n hu ca TA cho cc ngi v TA ch tha mn Islam l tn gio cho cc
ngi Al-Ma-i-dah: 3 (chng 5). Bn cnh Allah cng mc khi xung chng
Al-Nosr hu thng bo l Rosul hon tt s mng cao c trn gian ny, v vy
cuc hnh hng gi l Haj Waa ngha l hnh hng t bit qun chng tr
v vi ng Vinh Quang Cao C.
Vo nhng ngy u ca thng Sofar (thng 11) nm 11 theo nin lch Hijry,
Rosul n ni Uhud. n y Ngi cu nguyn cho nhng t s hi sinh
249
ging nh li t bit ngi sng ln ngi cht, ri Ngi bc ln bt ging v
ni:

)) :
((
Ta s ra i trc cc ngi v Ta s l nhn chng cho cc ngi. Qu tht, c
Allah lm chng rng Ta ang nhn vo Hawdh (ging nc) ca Ta (trong
ngy tn th) ngay by gi v Ta c ban cho cha kha cc kho tng ca
trn gian hoc cha kha ca th gian V chc chn rng, Ta khng s cc
ngi s phm ti Shirk (ti th a thn) sau khi Ta mt nhng Ta s cc ngi
tranh quyn ot li nhau trn gian.
Vo cui thng Sofar (thng 2), Ngi c n ngha trang Al-Ghorqod gia
m khuya v cu xin Allah tha th cho nhng ngi qua i v ang yn ngh
trong v ni:

)) :
((
Ta s ni gt cc ngi.

. - :
37.2- Cn bnh bt u.
Vo th hai cui cng ca thng Sofar (thng 2), Rosul tr v nh sau khi
tham d mt m tang ti ngha trang ngha a, b A-y-shah (m ca nhng ngi
tin tng) ni: Khi Ngi tr v t ngha trang, ti cm thy au u nn ti ni:
i ci u ca em au qu ! Nghe vy Rosul ni:

)) :
((
Th c Allah chng gim, Ta au u qu, hi A-y-shah!
Ri t cn bnh mi ngy mi trm trng, nhng Ngi khng qun trch
nhim ca ngi chng rng mi ngy chuyn n nh mt b v. Mt hm ti nh
b Maymunah, Ngi hi:

)) :
((
Ngy mai Ta s ti nh ai? Ngy mai Ta s ti nh ai ? ca Ngi mun n
nh b A-y-shah b chm sc, nhng ngi v ca Ngi hiu nn tt c u
chp nhn cho Ngi n dng bnh ni Ngi mun. Th l Al-Fodhl bin
Abbaas v Aly bin Abi Tolib du Ngi bc i tng bc nng n n nh ca A-y-
shah.

. - :
37.3- Li khuyn v di hun ca Rosul :
B A-y-shah thut li: Khi Ngi va n nh ti th cn au tr nn mnh
hn v Ngi ni:
250

)) :
((
Hy xi ln Ngi Ta by chai nc Ta c d chu hn bi ci nng qu
trong Ngi v Ta c i li nhn nh mi ngi. Sau , chng ti
Ngi ngi dy k bn chu nc ca b Hafsoh v ca Ngi ri chng ti ln
Ngi Rosul by chai nc nh ngi ra lnh, thy cn nng du i Ngi ra lnh
cho dng. Sau Ngi bc ra ngoi dn l Solah v ni chuyn vi h, trong
nhng li ni gm:

)) :
((
Nhng th h trc cc ngi, h to dng nhng ngi m ca s gi v
nhng v hin nhn ca h thnh Masjid. Cc Ngi ng bao gi to nhng
ngi m thnh Masjid, Ta cm cc ngi lm nh vy.
Ngi ni tip:

)) :
((
Allah nguyn ra nhng ngi Do Thi v Thin Cha gio to dng ngi
m ca nhng s gi ca h thnh Masjid.
Ngi tip:

)) :
((
Cm cc ngi bin ngi m ca Ta thnh bt tng ri th cng.
Sau , Ngi khuyn nh nhng ngi Al-Ansaar vi nhng iu tt lnh, ri
ni:

)) :
((
C mt n l, Allah cho y la chn hai iu: ban cho h mi iu tt p nht
trn gian (gm ph qu v cng danh) hoc chn ly nhng g c ni Ngi. B
ti chn ly nhng g ni Ngi. Abu Sa-I'd Al-Khudry k li: "Nghe xong
Abu Bakr khc v ni: Chng ti sn sang nh i cha m chng ti c
Ngi, hi Rosul."
Nhng ngi c mt nghe vy ni: "Mi ngi hy nhn ng ta ka. Rosul
ch thng bo rng: C mt n l, Allah cho y la chn hai iu: ban cho h mi
iu tt p nht trn gian (gm ph qu v cng danh) hoc chn ly nhng g
c ni Ngi. Vy m ng ta li ni: "Chng ti sn sang nh i cha m chng
ti c Ngi, hi Rosul." Bi Abu Bakr hiu c n l chnh l Rosul .
Nghe c li ca Abu Bakr, Rosul khen ngi ng ta v h lnh ng tt c
cc ca dnh ring cho mi ngi i vo ngoi tr cnh ca ca Abu Bakr. S vic
xy ra vo th t.
Qua ngy hm sau th nm, cn bnh ca Ngi li tng thm, thy vy
Ngi ni:

)) :
((
Mi ngi hy n y! Ta s vit cho cc ngi mt quyn sch ri cc ngi
s khng b lm lc v sau.
251
Lc ng U'mar bin Al-Khottob ln ting: Ngi qu mt v cn bnh
ri. Cc ngi c kinh Quran bn cnh, by nhiu cng ri. Th l mi
ngi tranh ci nhau ngi mun ngi khng, gy n o lm Rosul ln ting:

)) :
((
Cc ngi hy ra i ( ta ngh ngi).
Cng vo ngy , Ngi ra lnh cho trc xut tt c Do Thi, Thin Cha
gio v nhng k a thn ra khi bn o Arab ngoi tr nhng s gi ca h n
bn giao cng vic. Sau , ngi nhn mnh v vic hnh l v nhng g thuc
quyn s hu ca mi ngi gm c n l n, Ngi ni tip:

)) :
((
Ta li cho cc ngi hai iu. Nu cc ngi bm cht ly s khng bao gi
lc li, l Thin Kinh Quran v Sunnah ca Ta.

. - _ _ :
37.4- Abu Bakr k v lm Imam hng dn hnh l Solah:
D bnh cng ngy cng nng nhng Rosul vn c gng lm Imam cho
nhng bui Solah tp th trong Masjid. Vo mt bui Solah Isha ca ngy th nm,
sau khi tm trong chu nc nh bt i cn nng trong ngi v hnh l Solah
nhng khi va ng dy th Rosul b ngt xu. Khi tnh li Rosul tm ln th hai
v va nh ng dy hnh l Solah th li ngt xu tip. Khi tnh li Rosul tm ln
th ba v va nh ng dy hnh l Solah th li tip tc ngt xu. n ln ny tnh
li Rosul khng c nh lm Imam dn l Solah m ra lnh cho Abu Bakr
hng dn hnh l. K t , ng Abu Bakr thay th Rosul lm Imam hng
dn hnh l v tng cng bui l do Abu Bakr lm Imam l mi by bui.
Ri vo ngy th by hoc ch nht, Rosul cm thy bt nng v nh nhng
nn Ngi bc ra khi nh hnh l Solah Zuhr vi mi ngi do hai ngi n
ng du hai bn. Trong bui l hm Abu Bakr vn l ngi hng dn, Rosul
c du n ngi pha bn tri Abu Bakr . Lc ny Abu Bakr khng lm Imam
dn l na m lm theo Rosul cn mi ngi th lm theo Abu Bakr.

. - . :
37.5- B th nhng g Rosul c.
Cng trong ngy ch nht, Rosul tr t do cc cu b thuc quyn s hu
ca Ngi. Ngi cng b th by Dinar (7 ng tin vng) m Ngi c. Qun
trang (ao kim) ca Ngi th tng cho ngi Muslim. m , b A-y-shah
mang cy n n nh mt ngi ph n v ni: "C hy vo ci n t du
thp ", cn o gip ca Ngi th tm trong tay mt ngi Do Thi bi Rosul
thiu y ba mi S (khong 72 kg) la m nn giao o cho y gi lm nim tin.

252
. - . :
37.6- Ngy cui cng ca Rosul trn th gian:
Vo sng sm th hai ti nh b A-y-shah , ng Abu Bakr lm Imam
hng dn bui l nh thng l. Rosul khng ra c nn vn mn ca s
nhn v mm ci nhng ngi ang chun b hnh l. ng Abu Bakr tng u
Rosul mun ra hnh l chung nn ch i s hiu lnh ca Ngi. Nhng ngi
Muslim c mt rt vui mng tng u Rosul s ra hnh l Solah chung vi h.
Nhng khng, Rosul a tay ra lnh cho ng Abu Bakr hy hnh l i ri
Ngi che kn mn li v tr vo ging.
Cng ngy hoc trong tun l (khng r), Rosul cho ngi gi
Fatimah con gi cng ca Ngi n v th th bn tai b, Rosul ni ln th nht
th Fatimah a khc v Ngi tip ni ln th hai th Fatimah li ci, thy vy A-y-
shah hi th Fatimah khng ni. n lc Rosul t th, Fatimah mi k rng b
khc v Ngi ni l Ngi s ra i trong cn bnh ny cn ci l v Ngi ni
chnh Fatimah l ngi thn u tin trong gia nh noi bc theo Ngi v Rosul
cng ni thm rng: Fatimah l ph n nm quyn tt c ph n trn th gian.
Fatimah thy cn bnh ca Rosul cng lc cng nng hn, cn st tht nng,
b hong ht, tht ln: Sao cha ca ti n nng ni ny ? Nhng Rosul an i:

)) :
((
Sau ngy hm nay, cha ca con s khng sao na. Ri Ngi cho gi a hai
chu ngoi l Hasan v Husain n Ngi vui a v hn hai chu. K tip,
Ngi gi tt c nhng ngi v ca Ngi ngi chung quanh nghe Ngi nhn
nh v khuyn rn.
Cn st cng nh cn au cng tng thm lm cho Ngi thy kh chu, nht
l cht c m Ngi n phi trong trn Khoibar thm vo xng mu ca Ngi
nn n cng hnh h thm. Khi cn au n vi Ngi, Ngi ly khn che mt li
cho n khi du i th g n ra. Ngay trong cn au Rosul ni:

)) :
((
Allah nguyn ra nhng ngi Do Thi v Thin Cha gio to dng ngi
m ca nhng s gi ca h thnh Masjid Ngi rng e mi ngi v hnh
ng ca chng khng c php cho hai tn gio cng tn ti trn vng t
Arab.
V li khuyn cui cng m Rosul lp li rt nhiu ln:

: ))

((
L Solah, l Solah v nhng g thuc quyn hn trong tay cc ngi (gm c n
l n). l nhng li di chc vng ngc cui cng ca Rosul nhc nh cng
ng Islam.

253
. - :
37.7- S hp hi v gi t ci trn:
Gi khc cui cng ang n, Ngi cm thy rt mt. Thy vy, b A-y-shah
m u Nabi t st ln ngc v c b.
Khi , Abdur Rohmaan anh (em) trai ca A-y-shah n vi cy Siwak (mt
loi nhnh cy dng ch rng) trn tay. Nabi nhn cy Siwaak nn A-y-shah
hiu c chng, b hi th Rosul ra du ng . B A-y-shah hi Abdur
Rohmaan cy siwak , b ly cy Siwaak cn cho nhuyn v mm ri a cho Nabi
, Ngi cm ly cy Siwaak ch rng nh khng c g xy ra, ngay bn cnh Rosul
c thau nc sn Ngi nhng tay vo ri lau mt v ni:

)) :
((
Khng c Thng no xng ng c th phng m ch c Allah, qu
thc ci cht rt au n.
Ngi a tay hoc ngn tay ln tri ri nhn ln trn nh, ming lp bp. B
A-y-shah thy vy ci u xung tai ngang ming ca Ngi v nghe Ngi
ni:
)) { xw v u t s r q p o n z
((
Cng vi nhng ngi c Allah ban cho n sng trong s cc v Nabi,
nhng v chn tht, nhng v t v o v nhng v hin nhn. Tha Allah!
Cu xin Ngi hy dung th, thng yu b ti v hy cho b ti gia nhp vo
nhm ngi c a v cao nht thin ng, tha Allah a v cao nht ca thin
ng.
Ngi nhc li li cui cng ba ln, dt li th linh hn ca Ngi ri khi
xc, tay Ngi xui xung. Rosul tr v trnh din vi ng Ti Cao vo lc
nh nng nh ca mt tri bt u ca th hai ngy mi hai thng Robiul Awwal
(thng 3) nm th 11 theo nin lch Hijry, hng th 63 tui. Qu tht, tt c u
thuc v Allah v tt c s phi quay tr v vi Ngi.

. - _ :
37.8- S kinh ngc ca tp th Sohabah v t th Abu Bakr:
Tin Rosul t th c loan truyn nhanh chng trong hng ng cc v
Sohabah. Khi h nhn c tin xu ny, th gian nh en ti trc mt h, dng
nh h khng i ng hoc ni nng g c. Tt c u im lng, c bu tri nh
ng li v sp trc mt h v mi ngy no h n tip v cm thy vui
mng nht trong i khi Rosul t chn n Madinah. Ngy vinh quang, vui mng
nh tn ti mi trong h v h khng ngh rng Rosul li vnh bit ra i sm
nh vy. Ngy hm nay l mt ngy bun b nht trong i h, ging nh mt hy
cn ng hay sao m ch thy trc mt ton l mu en sm, khng mt ai cm c
nc mt, xc ng n bn rn tay chn, c ngi mt i l tr ca h v s ra i
254
t ngt ca v s gi mn thng m h khng mun ri xa, nhng thc t vn l
thc t v khng mt ai thot khi c con ng ca Allah nh.
Khi nghe tin , chnh ng U'mar bin Al-Khottob khng tin nn ng ng
ln trong Masjid v ni vi qun chng: Rosul khng t th, Ngi ch t th khi
no Allah cho Ngi dp ht nhng k ngy thin. Ri ng cnh co s git nhng
ai ni Rosul t th. Nhng v Sohabah ang t tp xung quanh ng Masjid u
kinh ngc v bi ri.
Trong lc Rosul nm bnh, Abu Bakr lun st cnh bn Ngi khng ri
mt bc cho n sng hm Rosul lm chung, Ngi t v khe hn nhiu nn
Abu Bakr xin php v thm nh ngoi Madinah. Khi nhn c hung tin Rosul
t th, ng lin leo ln lng nga phng mt mch vo Madinah n thng Masjid
ri xung nga i vo Masjid khng ni chuyn vi mt ai, c bc vo nh A-y-
shah thy Rosul ang nm c p bi o khot t tin (ca Yemen), ng g o
ra nhn mt Rosul xong, ng hn ln trn Ngi v khc ri ni: Ti thng
Ngi hn c cha m ti na. Allah s khng cho Ngi cht hai ln trong i u,
ci cht tht s m Ngi nh cho Ngi nay n.
Sau , Abu Bakr bc ra ngoi v ni: Hi U'mar! Hy ngi xung nhng
ng U'mar khng nghe. ng Abu Bakr bc n bt thuyt ging nhng khng
bc ln m ch ng k bn. Thy vy, mi ngi c mt bc n xung quanh ng
m b ri ng U'mar mt mnh. Sau khi xc nhn ch c Allah Duy Nht tn th
v Muhammad l n l v S Gi ca Allah, ng Abu Bakr ni: Nhng ai tn th
Muhammad th nay Muhammad t th, cn nhng ai tn th Allah th Allah bt
dit khng bao gi cht. V Allah c phn:
{XW u ts r q p o n m lk j i h g f e d c
`_~}|{zyxwv z :
V Muhammad ch l mt s gi, mt Rosul, mt Nabi m thi ging nh bao
s gi qua i trc Ngi. Mt khi Ngi cht hoc b git th cc ngi s
quay gt b chy hay sao? V ai quay gt b chy th y s khng bao gi lm
cho Allah thit thi g c. Ngc li, Allah s trng thng nhng ngi bit
n. Ali I'mron: 144 (chng 3).
Ibnu Abbaas ni: Xin Allah lm chng, hu nh mi ngi khng mt ai bit
n dng thin kinh ny c truyn xung cho n khi ng Abu Bakr c ln, ging
nh h ch mi nghe ln u, t mi ngi u c theo cu kinh ny.
U'mar bin Al-Khottob sau khi nghe qua, ng ni: Xin Allah lm chng,
qu tht khi c nghe Abu Bakr c cu , ti mi bit c l s tht, ti nh
b in, mt i s tnh to, c ngi run ln n c i chn ti ng khng vng m
ng xung t v ri ti mi bit s tht l Rosul t th.

255
. - _ :
37.9- S chn la Abu Bakr lm Kholifah (ngi lnh o
thay) Rosul :
Vn quan trng nht sau khi Rosul t th l chn ngi k v Rosul
lnh o qun chng, lo vic o gio v cai tr t nc. Trong lc , Aly bin Abi
Tolib nhn thy ng l ngi ng c k v qua s lin h gn gi, mt thit vi
Rosul nn ng hp mt vi Al-Zubair v nhng ngi thuc b tc Hashim ti
nh b Fatimah. Nhng ngi Al-Ansaar th hp mt ti vm che mt ca b tc Saa-
i'-dah chn ngi lnh o ca h cn nhng ngi Muhajirin th hp mt bn
cnh ng Abu Bakr v ng U'mar.
Abu Bakr, U'mar cng vi Abu U'baidah Al-Jarah v nhng ngi Muhajirin
i n vm che mt ca b tc Saa-i'-dah bn lun gia h vi nhm Al-Ansaar.
Lc c s i p qua li, nhng ngi Al-Ansaar th k li nhng thnh tch m
h chp nhn Islam, tng chia s nim vui, ni bun vi Rosul v nhng
ngi Muslim di c n... Nghe vy, ng Abu Bakr tr li: Qu tht, nhng g
m cc v nu ln khng sai mt cht no c nhng ton th Arab khng ai bit
c vic ny ngoi tr nhng ngi Arab Quraish sinh sng vng ny tc
khng ai c th k v ngoi nhng ngi xut thn t Quraish ra h mi l nhng
ngi c thanh danh trong qun chng Arab (ngi Arab mi nghe theo). Sau ,
ng cm tay U'mar v tay U'baiah v ni: Ti hi lng vi hai ngi ny mi
ngi bu chn. Thy vy, ngi Al-Ansaar ln ting: Phi l mt ngi trong
chng ti v mt ngi trong qu v. Li qua ting li bt u ni ln, U'mar s
b xo trn v chia r nn ng ni vi ng Abu Bakr hy a tay ng ra. Abu Bakr
a tay ra th U'mar cm tay ng Abu Bakr xong a ln v tuyn b: Ti
tuyn b chp nhn ng Abu Bakr l Kholifah k v Rosul . Ngi Muhajirin v
ngi Al-Ansaar c mt cng chp nhn chn ng Abu Bakr .

. - :
37.10- Chun b a thi hi cao qu ca Rosul vo lng t.
Vo ngy th ba mi ngi bt u tm cho thi hi ca Rosul nhng khng
ci o, chn ca Ngi ra. Nhng ngi tm cho Rosul gm c Al-Abbaas, Aly,
hai ngi con ca ng Al-Abbaas l Al-Fodhl v Qu-tham, Shaqron ngi hu cho
Rosul , U-saa-mah bin Zaid v Aws bin Khawla. Trong lc tm, Al-Abbaas v hai
a con trai ca ng lt ngi ca Nabi , U-saa-mah v Shaqran th xi nc, Aly
th k c thn xc cn ng Aws th da thn ca Rosul vo ngc ng ta.
Thi hi ca Rosul c tm ba ln nc pha vi nc l to, nc c mc
t ging ca Sa'd bin Khu-thai-mah gn Quba, ging c mang tn l Al-Gors m
trc kia Rosul thng hay ung t .
H lim Rosul bng ba lp vi khng c o cng nh khn qun u, ch gi
trong khc vi tri rng ra ri qun ton thn li.
Trong khi nhng ngi khc lo vic tm nim cho Rosul , ng Abu Talah lo
o huyt ngay ni Ngi t trn. Huyt c khot mt ci l t xc vo bn
hng. Sau khi o v tm lim xong, h t xc Ngi trn ging ng bn cnh ci
256
huyt, c mi ngi i vo hnh l Solah cu xin cho Ngi m khng c ai lm
Imam. Mi ngi t tc hnh l xong ri i ra, lp ngi u tin l gia quyn ca
Rosul , n ngi Al-Muhajirin, n ngi Al-Ansaar, n tr em, sau cng l ph
n. C s ghi li: ph n trc v sau cng l nhng tr em.
Cuc hnh l Solah ko di n gn ti mi xong. Thn xc ca Rosul c
em vo lng t v chn ct vo u hm ca m th t ca lch Islam.

257
Chng XXXVIII

GIA QUYN CA ROSUL

Cuc i ca Rosul c nhiu bin chuyn, Ngi c n mi mt hoc
mi hai ngi v nhng ch cn li chn ngi cho n lc Ngi t th. Trc ,
hai hoc ba b t bit trn gian trc Ngi. Sau y, chng ti xin tm lc s
qua tiu s ca nhng b m ca nhng ngi tin tng:

- _ :
1- Um Al-Mminin Khodijah bint Khuwailid :
Nh trnh by phn trc, Rosul kt hn vi b Khodijah lc b 40
tui, cn Rosul th mi c 25 tui. B Khodijah sinh cho Rosul nhng a
con ngoi tr Ibrohim. Trong thi gian chung sng vi b, Rosul khng c ci
thm ngi v no khc.
B Khodijah mt ti Makkah vo thng Romadon (thng 9) nm th 10 sau khi
Ngi nhn lnh li mc khi. B c chn ti ngha trang Al-Hujun Makkah, th
65 tui.

- _ :
2- Um Al-Mminin Sawdah bint Zam-a'h :
Trc kia, b Sawah l v ca con ngi ch (bc) b tn l Sakron bin A'mr.
Hai v chng theo Islam vo thi gian u, cng li hng i t nn Habashah.
Khi hai ngi tr v th ng Sakron mt nn Rosul mi ci b v lm v. l
vo thng Shawwaal (thng 10) nm th 10 sau khi nhn c li mc khi, lc
b Khoijah mt c khong mt thng. B mt ti Madinah vo thng Shawwaal
(thng 10) nm 54 ca nin lch Hijry.

- :
3- Um Al-Mminin A-y-shah Al-Siddeeqoh bint Al-Siddeeq :
Rosul ci b A-y-shah vo thng Shawwaal (thng 10) nm th 11 sau
khi nhn li mc khi, tc sau khi Ngi ci b Sawah c mt nm. Lc ci,
b A-y-shah mi c 6 tui nhng Rosul ng phng vi b vo thng Shawwaal
(thng 10) sau khi li hng n Madinah c chn thng, lc b c 9 tui.
B l ngi ph n duy nht cn trinh trong s cc b v ca Rosul . B l ngi
ph n thng minh, giu kin thc Islam nht trong th gii ph n cng ng Islam.
B A-y-shah mt vo ngy mi by thng Romadon (thng 9) nm 57 hoc 58 theo
nin lch Hijry, c chn ti ngha trang Al-Bak.
258

- :
4- Um Al-Mminin Hafsoh bint U'mar bin Al-Khottob :
Trc kia, b l v ca ng Khonais bin Huzaafah Al-Sahmy. ng cht vo
khong gia trn Badr v Uhud v thng tch t trn Badr cn li. Sau khi ng
Khonais t trn v chm dt thi k ch i sau khi chng mt, Rosul ci b vo
thng Sha'baan (thng 8) nm th 3 Hijry. B mt ti Madinah cng thng Sha'baan
(thng 8) nm 45 Hijry, th 60 tui. B c chn ti ngha trang Al-Bak.

- _ , :
5- Um Al-Mminin Zainob bint Khuzaimah Al-Hilaaliyah :
Trc kia b l v ca ng U'baithah bin Al-Harith, ng hi sinh trong trn
Badr. Rosul ci b vo thng Romadon (thng 9) nm th 3 Hijry. C s ghi
li b l v ca ng Abdullah ibnu Jahsh hi sinh trong trn Uhud, sau Rosul
cui b vo nm th 4 Hijry. Vo thi tin Islam, b c tng cho bit danh l
Ummul Ma-saa-kin (m ca nhng ngi ngho) v b thng nu n cho nhng
ngi ngho, ngi thiu thn h n n. B mt vo cui thng Robiual Akhir
(thng 4) nm th 4 Hijry, sau khi Rosul ci b c tm thng c s ghi l ba
thng. Chnh Rosul lm Imam hnh l Solah cho b v b c chn ti ngha
trang Al-Bak.

- _ _ :
6- Um Al-Mminin Salamah Hind bint Abi Umaiyah :
B l v ca Abu Salamah, b c nhiu con vi ng Salamah, ng mt vo
thng Jamaul Akhir (thng 4) nm th 4 Hijry, Rosul ci b vo nhng m
cui ca thng Shawwaal (thng 10) nm th 4 Hijry. B l mt ph n thng minh
v hiu rng. B mt vo nm 59 hoc nm 62 Hijry, th 84 tui, b c chn
ngha trang Al-Bak.

_ :
7- Um Al-Mminin Zainob bint Jahsh bin Ri-aab :
B l con gi ca b Amimah bint Abdul Muttolib, l con gi ca c Rosul .
B Zainob c g cho ng Zaid bin Harithah nhng hai ngi sng khng c
hnh phc vi nhau. Trc kia, Zaid c Rosul nhn v nh nui nn lc khi
u ca Islam, Rosul tuyn b Zaid l con ca Muhammad. Sau , Allah ra
lnh khng c php i tn cha rut, d l con nui nhng vn phi gi tn cha
rut, nn sau Rosul i li v gi Zaid con ng Harithah. Sau ny, hai ngi
a n s li d nh cu chuyn c thut phn trc.
Vo thi tin Islam, nhng ngi Arab xa kia cho rng v ca con nui sau
khi li d th Haram khng cho php ly cha nui. H so snh nh v ca cha ly con
259
rut ca mnh. Nhng chnh Allah trn by tng tri i din g b cho Rosul
nn nhm chnh n phong tc tp qun xa ca ngi Arab. l vo thng Zul
Qo'dah (thng 11) nm th 5 Hijry, c s ghi l nm th 4 Hijry. B l mt ph n
o hnh, hnh o khng ngng, nht l s b th ca b. B mt vo nm 20 theo
nin lch Hijry, th 53 tui. B l ngi v u tin mt sau khi Rosul t th, ng
U'mar lm Imam hnh l Solah cho b v b c chn ti ngha trang Al-Bak.

- :
8- Um Al-Mminin Juwairiyah bint Al-Harith tc trng ca b
tc Al-Mustoliq :
Cuc tn cng vo b tc Al-Mustoliq din ra vo thng Sha'baan (thng 8)
nm th 6 Hijry, c s ghi l nm th 5 Hijry. Cuc chin em li thnh cng cho
ngi Muslim. H tch thu nhiu ca ci v bt c nhiu ph n trong c b
Juwairiyah. Sau khi phn chia, b thuc v phn ca ng Thabit bin Qois. Rosul
chuc b li, th t do cho b v xin ci b lm v. Thy vy, nhng ngi Muslim
th mt trm ngi thuc b tc Al-Mustoliq. H ni: Chng ti u l du, r
ca Rosul . Do a v ca b m hu nh sau ton b tc vo Islam. B em
li rt nhiu hng phc v vang cho qun chng ca b. B mt vo thng Robiul
Awwal (thng 3) nm 56 hoc 55 theo nin lch Hijry, th 65 tui.

- _ :
9- Um Al-Mminin Um Habibah Romlah bint Abi Sufyaan :
Trc kia b l v ca ng U'baidillah bin Jahsh, sinh c con gi tn l
Habibah nn b c gi l Um Habibah. B li hng cng chng i Habashah.
Khi n , ng U'baidillah b o i theo o Thin Cha gio v mt trong tn
gio nhng b th vn mt lng kin tr theo Islam. Khi Rosul vit th gi vua
Al-Na-jaa-shy bo A'mr bin Umaiyah Al-Dhom-ry mang i, trong th Rosul ra
lnh cho vua Al-Na-jaa-shy i din g b ta cho Ngi, vua thi hnh theo lnh v
tr tin ci thay cho Rosul l bn trm Dinar (400 ng tin vng). Sau , v vua
gi b tr v qu qun cng vi ng Shu-roh-beel bin Hasanah. Rosul ng phng
vi b sau khi tr v t trn Khoibar vo thng Sofar (thng 2) hoc Robiul Awwal
(thng 3) nm th 7 theo nin lch Hijry. B mt vo nm 42 hoc 44 hoc 45 nin
lch Hijry.

- _ :
10- Um Al-Mminin Sofiyah bint Huyai bin Akhtob :
B l i n ca lnh o b tc Al-Nu-dhoir mt trong nhng b lc Do Thi,
xut thn t con chu Is-ro-il dng Nabi Harun . Trong cuc chin Khoibar,
ngi Muslim chin thng b tc ny v chnh Rosul gi b cho ring Ngi.
Ngi ku gi b vo Islam v b chp nhn. Rosul cho b c t do v xin ci
b lm v sau chin thng Khoibar nm th 7 theo nin lch Hijry v ng phng
260
vi b ti lng gi l Sad Al-Sohb cch Khoibar khong 12 dm (khong 19,2 km)
trn ng tr v Madinah. B mt vo nm 50 nin lch Hijry, c s ghi l nm 52
v c s ghi l nm 36 Hijry. B c chn ngha trang Al-Bak.

- _ , :
11- Um Al-Mminin Maymunah bint Al-Harith Al-Hilaaliyah
:
B l em gi ca b Um Al-Fodhl Lu-baa-bah Al-Kubro bint Al-Harith Al
Hilaaliyah v ca ng Al-Abbaas . Rosul ci b vo thng Zul Qo'dah (thng
11) nm th 7 nin lch Hijry. Sau khi hon tt Umroh tr li (sau Umroh Al-
Hudaibiyah), Ngi ng phng vi b ti Sarf cch xa Makkah khong chn dm
(khong 14,4 km) v b cng t trn ti ni ny vo nm 61 theo nin lch Hijry, c
s ghi l nm 63 v c s ghi l nm 38 Hijry, v c chn ti ni . Ngy nay,
ngi m ca b vn c bit n.
Trn y l mi mt b v ca Rosul c gi l Um Al-Mminin (m ca
nhng ngi tin tng) c cng ng Islam ng thng nht. Cn ring b Roi-
haa-nah bint Zaid th c hai kin: c kin cho rng b l v ca Rosul thuc
dng tc Al-Nu-dhoir l v ca mt ngi n ng dng tc Quroizoh. Trong trn
chin vi b tc Quroizoh, ngi Muslim chin thng thu c nhiu chin li
phm v t binh trong c b Roi-haa-nah, ri b c Rosul chn dnh ring
cho Ngi. Sau , Rosul th t do cho b v ci lm v vo thng Al-Muharram
(thng ging) nm th 6 Hijry nn b cng nm trong hng ng nhng ngi m ca
nhng ngi tin tng. C kin th hai cho rng Rosul khng th t cho b m
Ngi ch n vi b theo quyn s hu n l (bi Islam cho php ch nhn n vi
n l n di quyn s hu). B mt sau khi Rosul tr v t Haj Wida (hnh
hng t bit) v c chn ti ngha trang Al-Bak.
Ngoi ra Rosul cn c thm mt n l n khc do hong Al-Muqawqas
dng tng. l mn qu h gi tng Ngi sau khi nhn c th mi vo Islam.
B cng thuc dng tc vua cha nn Rosul nhn ly b lm v. B sinh cho
Rosul mt ngi con trai tn l Ibrohim. B mt vo nm 16 Hijry, c s ghi l
vo thng Al-Muharram (thng ging) nm 15 Hijry v c chn ti ngha trang Al-
Bak.

. - :
38.1- Nhng a con ca Rosul :
Nh ni trn, tt c nhng a con ca Rosul u do b Khodijah sinh ra
ngoi tr Ibrohim. Nhng a con ca Ngi gm:

261
- :
1- Al-Qosim:
l tn con trai trng ca Rosul . Qua tn m ngi ta gi Rosul l
Abu Qosim (Cha ca Qasim). Cu b Qasim ln ln, n khi bit i th mt lc
khong 2 tui.

-
2- Zaynob:
L con gi ln ca Rosul , b gp nhiu th thch, Rosul ni v b:

: ))
((
l con gi tt lnh nht ca Ta. B sinh sau Al-Qosim, l v ca Abu Al-O's
bin Al-Rob', ng l con trai ca ngi d tn l Haa-lah bint Khuwailid. B c hai
ngi con: mt ngi con trai tn Aly v con gi tn l A-maa-mah. C con gi ny
l a chu m Rosul thng bng b lc hnh l Solah. B Zaynob mt ti
Madinah vo nhng thng u nm th 8 theo nin lch Hijry.

- :
3- Ruqoiyah:
B ly ng U'thmaan bin Affaan v sinh c mt ngi con trai tn l
Abdullah. Khi cu b c 6 tui th b g m vo mt nn cht lc . Cn b
Ruqoiyah mt lc Rosul ang Badr, khi ng Zaid bin Harithah chy v bo tin
chin thng cho qun chng Madinah th gp ngi ta ang lp t chn b.

- :
4- Um Kulthum:
Rosul g b cho ng U'thmaan bin Affaan sau khi b Ruqoiyah mt sau ln
Ngi tr v t trn Badr. B khng sinh a con no. B mt vo thng Sha'baan
(thng 8) nm th 9 Hijry v c chn ti ngha trang Al-Bak.

- :
5- Fatimah:
B l con gi nh nht ca Rosul , b l ngi con gi c Rosul thng
yu nht, b cng l lnh t ph n trong thin ng. Rosul g b cho ng Aly bin
Abi Tolib sau khi t Badr tr v. B sinh c hai ngi con trai l Hasan v
Husain v hai ngi con gi l Zaynob v Um Kulthum. B Um Kulthum ly ng
U'mar bin Al-Khottob v sinh c ngi con trai tn l Zaid. Sau khi ng U'mar
mt, b ly A'wn bin Ja'far (con ca ngi ch b con), sau khi A'wn mt, b ly em
trai ca A'wn tn l Muhammad, sau khi Muhammad mt, b ly ngi em k na
262
tn l Abdullah. B mt mt thi gian sau khi ly ng Abdullah. Cn b Fatimah th
mt sau khi Nabi t th c su thng.
Trn y l nm a con ca Nabi ra i trc khi Ngi nhn lnh li mc
khi.

- :
6- Abdullah:
C s ghi l ng sinh ra trong Islam nhng cng c s ghi l trc . ng
Abdullah mt lc cn u th v cng l a con t ca Rosul vi b
Khodijah .

- :
7- Ibrohim:
Ibrohim sinh ti Madinah, l con ca Rosul vi b Mariyah Al-Qibtiyah vo
thng Jamaul Awwal (thng 5) hoc Jamaul Al-Akhir (thng 6) nm th 9 Hijry v
mt vo ngy 29 thng Shawwaal (thng 10) nm th 10 Hijry vo ngy c nht thc
ti Madinah. Lc , Ibrohim mi c 16 thng hoc 18 thng hy cn b m v
c chn ti Al Bak. Rosul ni v a con:

)) :
<
((
Cu b ang trong lc b v n s tip tc c cho b trong Thin ng.

263
Chng XXXIX

BN TNH & T CCH CA ROSUL

Rosul c ngi ngi bit n bi ngoi hnh v bn tnh lch thip, t
nh. C rt nhiu Hadith ghi li v nhng nt p ny thng qua nhng din t v t
cch, hnh nh v bn lnh ca Rosul . Chng ti xin tm lc nhng iu quan
trng c gi hiu s qua v con ngi kh i ca Rosul .

. - :
39.1- Gng mt:
Rosul c mt gng mt tht p, sng sa nh nh trng rm, soi sng c
bu tri, vi sc da hng ho, sng sa. Khi Ngi vui ci, gng mt ca Ngi
ti nh mt trng sng trc nhng vm my bn cnh. Nu ai thy gng mt
Ngi lc , h tng nh nh sng ca mt tri ri sng hng ln. Nhng git m
hi trn trn hay trn gng mt Ngi sng ng nh ta nh sao sng gia m
khuya. Cn mi thm ca m hi th khng c loi du thm no so snh bng. Khi
Ngi gin, gng mt ca Ngi ln nh nhng qu la chn mng.
Rosul c i g m va phi, trn rng, i chn my cng en huyn
khng dnh nhau (c s ghi l i chn my dnh nhau), i mt to en nh bao bc
bi trng mt mu thay v mu trng nh bao ngi, i lng mi dy di cng
vut ta nh c un hoc sn.
i mt Rosul c hnh mc cu long lanh th hin s nhn t, rng lng,
c i l tai hon ho, ming rng p, hai cy rng ca c hin rt r rng cn
nhng cy rng khc rt u bm cht nhau sng ngi, khi mm ming ci hm rng
c hin ra ta nh nhng cc ma trong sng, khi ni chuyn ging nh c nh
sng pht ra t ming Ngi.
Rosul c ru quai hm nhiu di ti ngc, c mu en huyn pha ln vi vi
si ru trng, nhn rt p v uy nghim.

. - :
39.2- u, c v tc:
Rosul c u to, c cao, mi tc hi qun di n ngang l tai, c khi di
n c v c khi di n b vai, tc pha trn cng c vi si bc, nu cng lun c
nhng si ru bc v nhng si tc bc th cha n hai mi si, Ngi thng
xuyn chm sc mi tc v ru, mi tc th lun c ch lm i (tc chi nm
nm).

264
. - :
39.3- Thn hnh v tay chn:
Rosul c thn hnh cng trng bi xng to th hin r nt nht l cc c
bp, Ngi c i vai rng, i bn tay v i bn chn to y ng, bn tay th mm
hn t la, mt lnh v thm, cnh tay to sn chc c lng tay, ngc n trn khng
lng mc trn ngc nhng t chn thy n rn th c mt ng lng, ln da di
nch th trng mn, lng th bng phng nh thi bc.

. - :
39.4- Chiu cao v din mo:
Rosul c ngoi hnh p, tng mo trung bnh khng qu cao yu t cng
khng qu thp ln tt nhng nghin v cao nhiu hn, c th rt u n cn xng
khng qu mp hay qu m. i vi Sohabah th Rosul c ngoi hnh chun p
nht.

. - :
39.5- Mi thm trn ngi Rosul :
Mi thm v m hi xut ra t thn th ca Ngi l mt mi thm rt c
bit m trn th gian ny khng c du thm no so snh ng. ng Anas ni: Ti
cha bao gi thy mi du thm no li thm bng mi m hi xut ra t thn th
ca Rosul . ng Jabir ni: Khi Rosul i ngang qua ch no, ri c ai i phi
con ng u bit chc l Ngi va i ngang qua ng ny bi mi thm cn
li. Mt khi Ngi bt tay ngi no, bn tay ngi cn vng vn mi thm
t Ngi n c ngy. Khi Ngi s u a tr no trong nhm tr th ngi ta bit
chc l a no c Ngi s u v mi thm ca n. B Um Salamah thng
hay gi m hi ca Rosul li trong chai ri dng lm du thm, bi mi thm
c nht v nh.

. - _ :
39.6- Cch i li:
Rosul i ng rt nhanh nhn, khng phi tng i ca ngi li bin hay
bt lc v khng ai c th i nhanh hn Ngi. ng Abu Huroiroh k: "Ti cha
tng thy ai i nhanh nh Rosul dng nh tri t thu ngn li trong mi ln
Ngi bc i, chng ti rt c gng i nhanh lm nhng vn pha sau Ngi. "
Mi khi bc i, bc thng khng n o, khi nhn pha no Ngi xoay ton
thn, khi i din vi ai th i din ton thn, khi quay li th quay li ton thn, khi
ngi xung th ngi xung ton thn v trong bc i rt khim nhng t tn.

265
. - :
39.7- Li ni v ging ni:
Rosul c mt ging ni tht r thanh tao, ngt ngo, hp dn, uyn chuyn,
khng cao ging cng nh khng thp qu. Ngi pht m tng ch, tng cu mt
tht l r rng. Mi thnh phn trong x hi u hiu c ngha v li l khi
Ngi ni. Li vn khng bng by cao siu nhng li d hiu. Ngi ni chuyn
mt cch cht phc, xut x t tri tim chn tht m Ngi nghe khng bao gi qun.
Allah ban cho Ngi c mt cch ni chuyn vi li bin minh vng chc, khng
mt ai c th bt b hay tm c nhng s s xt trong . Ngi ni cao ging hay
tru mn ty theo hon cnh ca cuc i thoi nhng Ngi khng bao gi cao
ging vi mt ai d l vi ngi gip vic khng thi hnh ng trch nhim.

. - :
39.8- i li v tnh tnh ca Rosul :
Ngi c mt bn tnh tht d dng, t nh, lun mm ci, Rosul l ngi
mm ci nhiu nht, t khi thy Ngi gin, rt nhanh chng vui v hi lng tr li.
Ngi lun chn gii php d dng gii quyt vn nu n khng phm li. Nu
nhng g a n s bt lnh, Rosul l Ngi xa vi n hn ai ht. Ngi khng
bao gi ngh n bn thn m lun ngh rng phc dch Allah. Ngi ch ngh n
bn thn v s c ti vi Allah.
Rosul l ngi rng lng nht, can m nht, lun m rng hai bn tay khi
c ai hi n, lun kin nhn, nhn nhc, chu ng nht trong vic kh khn gian
nan hay b hm hi, c bn tnh mc c, thng ngi, khi ght iu g s c hin
r ln gng mt, khng bao gi nhn ngi khc bng con mt mit th, khinh khi
li cng khng gy kh x cho bt c ai.
Rosul l ngi cng bng, chnh trc, thanh lim, hin t, tha th, rng
lng, khim tn, nh nhn nht, lch thip nht, khng bao gi t cao t i, lc no
cng khim nhng, l , lun ng hn, khng bao gi bi c v c gi l
Amin (ngi ng tin cy) t thu nh. Ngi lun thit cht tnh mu m, thn hu,
bn b, khng khch so vi ai, khng bao gi t s bt bnh vi ai, lun tru mn,
ngi chung vi ngi ngho, chia s s vui bun kh khn. Ai mi th Ngi n,
Ngi khng bao gi n trc hay ngi trc. Ngi lm mi cng vic trong nh d
c ngi gip vic v khng bao gi trng pht ngi gip vic cng nh khng h
la mng h hay tht ra nhng ting khng hi lng.
Trn y l nhng iu tm lc v bn tnh, t cch, hnh nh gng mu ca
Rosul . Rosul l Ngi c Allah trao s mng truyn b Islam v Ngi
hon tt n, khng cn thiu xt iu g. Chng ta l nhng mn phi theo nhng
g Ngi truyn dy. Nh th mi thnh cng c trn i ny v Ngy Sau.

. <
.
266
Cu xin Allah ng Quang Vinh v Ti Cao chp nhn s ng gp nh mn
ny, cu xin hy cho tt c chng ta c noi theo ng con ng hnh o ca
Rosul truyn dy v Ngi l v Imam (hng dn) ca tt c nhng v S Gi ca
Allah v l v cao c nht trn th gian. Xin Allah ban s bnh an, tt lnh cho Ngi
cng nhng v bn hu v nhng ngi noi theo Ngi cho n ngy tn th. Amin.

267

ijk

LI KT

Alhamdulillah, xin t n Allah, xin chn thnh ca ngi v t n Ngi ban
mi s d dng, thun tin cho ti hon thnh vic chuyn dch quyn sch
(Kitab) ny t ngn ng Arab ra Vit ng.
l mt vinh hnh ln lao cho ti khi c Allah cho php i d l Haj
(hnh hng) nm 2003. Nhn dp ny, ti c gp cc em sinh vin t Vit Nam
ang theo hc ti Islamic University Madinah (trng c ca ti) tng cho ti cun
sch ny v nh mun ti chuyn ng ra ting Vit. Lc , ti va mng, va lo
khng bit c m trch ni hay khng v ti tr li l Insha Allah s c gng sm
hon thnh nh mun ca cc em.
Alhamdulillah, xin t n Allah sau hn mt nm vi s ban b gip ca
Allah, v vi s c gng ti a ca ti, cng nh s gip ca bn b, ti hon
thnh n vi nim hi vng s em li s hu ch v tt lnh cho tt c mi ngi .
Vic tm nhng t ng thch hp vi li ging gii theo ting Arab l mt
iu rt kh khn. Do , chng ti c gng dng nhng t d hiu thch nghi vi
li v ngh ca tc gi. Nu c iu g s st, l ngoi mun ca chng ti,
mong qu v thng cm.
Hi vng cun sch s em li s hu ch cho tt c, knh dng mi phc lc
ca nhng ngi c v pht hnh sch ny cho song thn.
Xin Allah chp nhn s ng gp nh mn ny, xin Ngi rng lng tha th.

Hosen Muhamad
Paris 2004 1425

268

Mc Lc
* Li tc gi 3
* Li dch gi 5
* Chng I: Muhammad , gia ph, s trng thnh... 8
1.1- Lai lch ca Nabi 8
1.2- B lc ca Nabi 8
1.3- Gia quyn ca Nabi 9
cu truyn ca ng Hashim 9
1.4- Ngy sinh ca Nabi Muhammad 10
1.5- Mu nui ca Rosul 11
1.6- V vi dng tc Sa'd 11
1.7- Hng phc n vi gia nh mu nui 12
1.8- Rosul li vi dng tc Sa'd sau thi gian nui v 12
1.9- Vic m ngc Rosul 13
1.10- Tr v vi ngi m yu qu 13
1.11- V sng vi ng ni thn yu 13
1.12- n vi ngi bc nhn t 14
1.13- Rosul i Shaam & cuc gp g vi linh mc Al-Buhairo 14
1.14- Cuc chin Al-Fujjaar 14
1.15- Hip c Fu-dhul 15
1.16- i sng v cng vic ca Rosul 15
1.17- Cuc i bun n Shaam bng ti sn ca b Khodijah 16
1.18- m ci vi b Khodijah 16
1.19- Nhng a con ca Rosul vi b Khodijah 17
1.20- Cuc xy dng li Ka'bah v s gii quyt ca Nabi 17
1.21- Cuc i ca Rosul trc khi nhn lnh s mng 18

* Chng II: S mng & s truyn b 19
2.1- Khi u ca s mng & du hiu ca s hnh phc 19
2.2- Khi u s mng & li mc khi c truyn xung 19
2.3- Thi gian bt u s mng & li mc khi c truyn xung 21
2.4- Li mc khi b gin on ri ti din tr li 22
2.5- S truyn b 23
2.6- Nhng ngi tin phong chp nhn 23
2.7- S th phng & gio dc ca ngi tin tng 25

* Chng III: S truyn b cng khai 27
3.1- S truyn b gia thn nhn 27
3.2- ng trn ni Al-Sofa 28
3.3- Quraish tm cch ngn chn ngi hnh hng khng nghe c... 31
3.4- H dng mi phng tin chn ng s truyn b 32
1. Th nht: Tip tc chm bim, nho bng ngy cng nhiu hn na 32
269
2. Th nh: Lp mu k phn chia mi ngi & nhng ai nghe theo Nabi 34
3. Th ba: Chiu bi so snh, lng gt chn ng s truyn b 35
4. Th t: S i thoi & tranh ci 36
3.5- Hnh h nhng ngi Muslim 46
3.6- a v ca Rosul i vi nhng ngi a Thn 49
3.7- Cuc i cht gia ng Abu Tolib & Quraish 49
3.8- Quraish cnh co & hm da ng Abu Tolib 50
3.9- ngh l lng ca Quraish & s t chi ng nghnh ca Abu Tolib 50
3.10- Nhng cch i chi Rosul 51
3.11- Ngi nh Arqom 54
3.12- Ly hng i Habashah 54
3.13- Nhng ngi a Thn qu ly khi thy ngi Muslim qu li 55
3.14- Nhng ngi ly hng tr v Makkah 56
3.15- S ly hng ln th nh i Habashah 56
3.16- K hoch ca Quraish i vi nhng ngi t nn Habashah 56
3.17- K hoch ca ngi a Thn 58
3.18- S hnh h & tm cch git 58
3.19- Islam ca ng Hamzah 61
3.20- Islam ca ng U'mar 61
3.21- Ngi a Thn bc tc khi ng U'mar vo Islam 63
3.22- S hng mnh ca Islam & cng ng Muslim bi Islam ca U'mar 63
3.23- Dng hin, a ra nhng gii php l lng 64
3.24- ngh th phng mt cch ha ng 66
3.25- Nhng hnh pht s xy ra 69
3.26- Cm vn & c lp hon ton 70
3.27- T giao c b rch & chm dt cm vn 71
3.28- Phi on ca Quraish n gp ng Abu Tolib 72

* Chng IV: Nm bun 75
4.1- S qua i ca Abu Tolib 75
4.2- B Khodijah la i 76
4.3- Nhng chuyn bun xy n 77
4.4- Rosul lp gia nh vi b Sawdah ri n A-y-shah 77

* Chng V: Rosul To-if 78
* Chng VI: Quraish tranh lun & i hi bng chng 81
6.1- Mt trng ch i 83

* Chng VII: Du hnh trong m & thng thin ln tri 85
* Chng VIII: Th hin Islam trc tng b lc & c th 88
8.1- Nhng ngi tin tng khng phi cng dn Makkah 88
8.2- Islam Madinah 90

* Chng IX: Cuc giao c trng i ln th nht 92
9.1- S truyn b Islam Yathrib 92
270
* Chng X: Cuc giao c trng i ln th hai 94
10.1- Mi hai v trng ton 96

* Chng XI: Cuc li hng ca nhng ngi Muslim n Madinah 98
* Chng XII: Quraish hp nhau & ng thng nht git Nabi 100
* Chng XIII: m mu ca Quraish & s an bi ca Allah 101
* Chng XIV: Cuc li hng ca Nabi 102
14.1- Rosul ra khi nh 102
14.2- Ba ngy, ba m trong hang 102
14.3- Trn ng n Madinah 103
14.4- Rosul n Qub 105
14.5- Bc vo Madinah 105
14.6- Cuc li hng ca Aly n on tu vi Rosul 106
14.7- Cuc li hng ca gia nh Rosul 106
14.8- Cuc li hng ca Suhaib 106
14.9- Nhng ngi yu th 107
14.10- Kh hu Madinah 107

* Chng XV: S lp nghip ca Rosul ti Madinah Munawwaroh 108
15.1- Masjid Nabawy (Masjid Madinah) 108
15.2- Al-Azan, ting gi thng bo n gi hnh l Solah 108
15.3- S kt ngha huynh gia Al-Muhajirin & Al-Ansaar 109
15.4- Xy dng x hi & cng ng Islam 110

* Chng XVI: Nhng cch khiu khch ca Quraish 113
16.1- m mu ca Quraish 113
16.2- c lnh chin u 114
16.3- Nhng cuc d thm & chin s 114

* Chng XVII: i trn chin Badr 117
17.1- S u sc & trn chin 120
17.2- Ci cht ca Abu Jahl 121
17.3- Ngy Furqon (ngy phn loi) 122
17.4- Thit hi ca hai bn 122
17.5- Tin tc v trn chin n n Makkah & Madinah 123
17.6- Rosul tr v Madinah 124
17.7- Vn t binh 124
17.8- S qua i ca Ruqoiyah con gi ca Rosul & l thnh hn... 124
17.9- Cuc chin vi b tc Qoinuq 125
17.10- Cuc chin Al-Suwaiyiq 125
17.11- Ci cht ca ng Ka'b bin Al-Ashraf 126
17.12- Chi i Al-Qorodah 127

* Chng XVIII: Trn chin Uhud 128
18.1- Cuc chin sc bt u 129
271
18.2- Nhng ngi a Thn gio tn cng Rosul & loan tin Rosul t trn130
18.3- Tnh hnh chung ca phe Muslim sau khi b bao vy 132
18.4- Trn ng ln ni 132
18.5- S i p & ngh quyt 133
18.6- Phe a Thn rt qun, ngi Muslim lo chm sc nhng ngi b... 134
18.7- Tr v & ng qun ti Madinah 135
18.8- Trn chin Hamr Al-Asad 135

* Chng XIX: Nhng bin c & trn chin 137
19.1- Bin c ti Al-Roj 137
19.2- Bin c ti ging nc Mu-a'w-wa-nah 138

* Chng XX: Trn chin vi b tc Al-Nu-dhoir 140
20.1- Trn chin Badr nh ha 142

* Chng XXI: Trn chin Ahzaab 143
21.1- Trng cu dng & o chin ho Al-Khondaq 143
21.2- ng qun gia hai bn ho Al-Khondaq 145
21.3- S bi c ca b tc Quroizoh & nh hng n trn chin 146
21.4- S suy yu ca i bn & s chm dt trn chin 148

* Chng XXII: Trn chin vi b tc Quroizoh 151
22.1- Ci cht ca Abu Rof Salam bin Abi Al-Haqeeq 153
22.2- Bt Tha-maa-mah bin A-thaal lnh o ca b tc Al-Ya-maa-mah... 154
22.3- Cuc chin vi b tc Lehyaan 155
22.4- Ton qun Al-A'is & Islam ca Abu Al-O's chng ca Zaynab... 155
22.5- Trn chin vi b tc Al-Mustoliq hay cn gi l trn chin Al-Murois 156
1. Li tuyn truyn ca u no ngy thin 157
2. Cu truyn tuyn truyn th nh: Li vu khng ca nhm ngy thin 158

* Umroh Al-Hudaibiyah 163
23.1- Cuc ra i lm Umroh & dng chn Al-Hudaibiyah 163
23.2- Din bin ca Rosul & Quraish 164
23.3- Rosul c U'thmaan bin Affaan n ni chuyn vi Quraish... 166
23.4- Hip c ha gii 167
23.5- Vn ca ng Abi Jandal 168
23.6- Nhng ngi Muslim thay hrom & s m c v t hip c 168
23.7- Vn nhng ph n di c 170
23.8- B tc Khu-zaa-a'h lin minh vi ngi Muslim 171
23.9- Gii quyt vn nhng ngi yu ui ( Makkah) 171
23.10- Du tch ca t hip c 172

* Chng XXIV: Gi th cho nhng vua cha 173
1. Th ca Rosul gi cho Al-Najashy Os-ha-mah bin Al-Abjar... 173
2. Th ca Rosul gi cho Al-Muqawqos vua Alaxsandary 174
272
3. Th ca Rosul gi cho Kisro Abruwaiz vua nc Ba T 175
4. Th ca Rosul gi cho Hong Hy Lp 176
5. Th ca Rosul gi cho Al-Harith bin Abi Sha-mir Al-Ghos-saa-ny... 179
6. Th ca Rosul gi cho th lnh Bosry 179
7. Th ca Rosul gi cho Hawzah bin Aly quyn lnh o Ya-maa-mah 180
8. Th ca Rosul gi cho Al-Munzir bin Saa-wa vua nc Al-Bahrain 180
9. Th ca Rosul gi cho hai v vua nc Oman Jaifar & ngi em 181

* Chng XXV: Gia ngi Muslim vi nhng nhm khc 183
24.1- Trn chin Al-Ghobah 183

* Chng XXVI: Trn chin Khoibar 185
26.1- Chim ly khu Al-Nutoh 185
26.2- Chim ly khu Al-Shaq 187
26.3- Chim ly khu Al-Kutaibah 188
26.4- Thit mng ca hai bn 188
26.5- Nhng ngi Muslim tr v t Habashah gm c Abu Huroiroh... 188
26.6- Chia phn chin thng Khoibar 189
26.7- Con cu ci c tm c 190
26.8- Nhng ngi ca b tc Fadak chu hng 190
26.9- Thung lng Al-Quro 190
26.10- Gii ha vi b tc Taima 191
26.11- Rosul ci b Sofiyah 191

* Chng XXVII: Cuc chin Zatu Al-Ro-q 192
27.1- Ai s bo v Ngi thot khi tay ta ? 192

* Chng XXVIII: Umroh Qodo (hnh hng tr li) 194
* Chng XXIX: Trn Mtah 196
29.1- Ton qun gi i n Zatu Al-Sa-laa-sil 198

* Chng XXX: Cuc khi hon chim lnh Makkah 199
30.1- L do & s chun b mt cch kn o 199
30.2- Trn ng n Makkah 201
30.3- Abu Sufyaan trc din vi Rosul 202
30.4- Rosul vo Makkah 203
30.5- Ty sch Ka'bah & hnh l Solah trong n 205
30.6- Khng cn khin trch cc ngi na 205
30.7- Li giao c 205
30.8- Nhng ngi ng phi tr n mu 206
30.9- S hnh l Solah sau cuc khi hon 207
30.10- Bilaal gi Azan (ting gi hnh l) trn nc Ka'bah 207
30.11- Rosul li Makkah 207
30.12- Dp b nhng bc thn Uzza, Suw' v Ma-naah 208
30.13- Kholid c c n vi b tc Juzaimah 208
273
* Chng XXXI: Trn chin Hunain 210
31.1- Rt ui theo nhng ngi a Thn 212
31.2- Trn chin Al-To-if 213
31.3- Phn chia chin li phm & t binh 213
31.4- S than phin bt bnh ca Al-Ansaar & bi thuyt ging ca Rosul 214
31.5- Phi on ca Ha-waa-zin 215
31.6- Umroh Al-J'-ro-nah 217
31.7- Trng tr b tc Ta-mim & s gia nhp Islam ca h 217
31.8- Ph hy tng thn Fils ca b tc Toiy & Islam ca ng A'dy bin... 217

* Chng XXXII: Trn chin Tabuk 219
32.1- Ngi Muslim chun b i ph vi qun Hy Lp 219
32.2- on qun Islam tin v Tabuk 220
32.3- Hai mi ngy Tabuk 221
32.4- Bt cc ng Ukaidar Dumah Al-Jandal 222
32.5- Tr v Madinah 222
32.6- Ph hy Masjid Al-Dhiror 222
32.7- Th dn Madinah ra tip n Rosul 223
32.8- Nhng ngi khng tham gia 223

* Chng XXXIII: Vi li nhn nh xoay quanh cc trn chin 225
* Haj (hnh hng) ca Abu Bakr Al-Siddeeq 227
* Phi on, nh truyn gio & cng nhn 228
35.1- Phi on Abdul Qois 229
35.2- Phi on Dhi-maam bin Tha'labah thuc b tc Sa'd bin Bakr 230
35.3- Phi on U'zroh & Bala 232
35.4- Phi on b tc Asad bin Khuzaimah 232
35.5- Phi on Tujeeb 233
35.6- Phi on Fa-zaa-roh 234
35.7- Phi on Najron 234
35.8- Phi on Al-To-if 236
35.9- Phi on A'mir bin So'-so-a'h 237
35.10- Phi on b tc Hanifah 237
35.11- Phi on s gi cc hong Hunair v s c Mu-a'z bin Jabal... 238
35.12- Phi on Hamdaan & vic gi Kholid & Aly 239
35.13- Phi on b tc Abdul Madaan 239
35.14- Islam b tc Mazjah 240
35.15- Phi on Azd Shu-nu-a'h 240
35.16- Phi on Jareer bin Abdullah Al-Bajaly & vic dp b tng... 241
35.17- S xut hin ca Al-Aswad Al-A'nsy & ci cht ca ng ta 241

* Chng XXXVI: Haj (hnh hng) t bit 243
36.1- Gi U-saa-mah bin Zaid 247

* Chng XXXVII: Tr v vi ng Cao C 248
274
37.1- Nhng du hiu t bit 248
37.2- Cn bnh bt u 249
37.3- Li khuyn & di hun ca Rosul 249
37.4- Abu Bakr k v lm Imam hng dn hnh l Solah 251
37.5- B th nhng g Rosul c 251
37.6- Ngy cui cng ca Rosul trn th gian 252
37.7- S hp hi & gi t ci trn 253
37.8- S kinh ngc ca tp th Sohabah & t th Abu Bakr 253
37.9- S chn la Abu Bakr lm Kholifah (ngi lnh o thay) Rosul 255
37.10- Chun b a thi hi cao qu ca Rosul vo lng t 255

* Chng XXXVIII: Gia quyn ca Rosul 257
1. Um Al-Mminin Khodijah bint Khuwailid 257
2. Um Al-Mminin Sawdah bint Zam-a'h 257
3. Um Al-Mminin A-y-shah Al-Sideeqoh bint Al-Siddeeq 257
4. Um Al-Mminin Hafsoh bint U'mar bin Al-Khottob 258
5. Um Al-Mminin Zainob bint Khuzaimah Al-Hilaaliyah 258
6. Um Al-Mminin Salamah Hind bint Abi Umaiyah 258
7. Um Al-Mminin Zainob bint Jahsh bin Ri-aab 258
8. Um Al-Mminin Juwairiyah bint Al-Harith tc trng ca b tc... 259
9. Um Al-Mminin Um Habibah Romlah bint Abi Sufyaan 259
10. Um Al-Mminin Sofiyah bint Huyai bin Akhtob 259
11. Um Al-Mminin Maymunah bint Al-Harith Al-Hilaaliyah 260
38.1- Nhng a con ca Rosul 260
1. Al-Qosim 261
2. Zaynob 261
3. Ruqoiyah 261
4. Um Kulthum 261
5. Fatimah 261
6. Abdullah 262
7. Ibrohim 262

* Chng XXXIX: Bn tnh & t cch ca Rosul 263
39.1- Gng mt 263
39.2- u, c & tc 263
39.3- Thn hnh & tay chn 264
39.4- Chiu cao & din mo 264
39.5- Mi thm trn Rosul 264
39.6- Cch i li 264
39.7- Li ni & ging ni 265
39.8- i li v tnh tnh ca Rosul 265

* Li kt 267
* Mc lc 268

Tieu Su Nabi Muhammad

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tieu Su Nabi Muhammad

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RAW-DHO-TUL

(( Bis-mil-lah (Nhn danh Allah). Khi

Raw-dho-tul Anwaar V Tiu S Nabi c Tuyn Chn

You might also like