Môn: Lịch sử văn minh thế giới

Chủ đề: Nền văn minh Ả rập

Giảng viên hướng dẫn: Lê Thị Hồng Thuý

Lớp: CH20A1A
Sinh viên thực hiện: Nhóm 2

 Choy Vĩnh Hảo

 Lê Thị Minh Anh
 Võ Thị Mai Linh Duyên
 Phạm Thu Hà
 Nguyễn Thị Thu Hiếu
 Phạm Thị Thúy Ngân
 Lê Thị Thanh Phương
 Ngô Thị Bích Tuyền
 Nguyễn Thị Hồng Tuyết
 Trương Thị Cẩm Tú
 Ngô Văn Nam

Đà Nẵng, ngày 19 tháng 4 năm 2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÔNG Á
KHOA NN&VH TRUNG QUỐC


Mục lục
I. Cơ sở hình thành...................................................................................................3
1. Điều kiện tự nhiên, dân cư, xã hội....................................................................3
1.1. Điều kiện tự nhiên.......................................................................................3
1.2. Dân cư..........................................................................................................3
1.3. Xã hội...........................................................................................................4
2. Sự hình thành và tan rã của đế chế Arập.........................................................4
II. Những thành tựu chủ yếu của nền văn minh Arập...........................................5
1. Tôn giáo..............................................................................................................5
2. Văn học nghệ thuật............................................................................................6
2.1. Văn học........................................................................................................6
2.2. Nghệ thuật...................................................................................................7
3. Chữ viết, ngôn ngữ.............................................................................................7
3.1. Chữ viết........................................................................................................7
3.2. Ngôn ngữ......................................................................................................7
4. Khoa học tự nhiên..............................................................................................8
5. Giáo dục.............................................................................................................. 9
III. Một số văn hoá khác của Ả rập...........................................................................9
1. Trang phục.........................................................................................................9
2. Ẩm thực............................................................................................................10
I. Cơ sở hình thành
Cơ sở hình thành nền văn minh Ả Rập cổ đại là một chủ đề thú vị và quan trọng trong
lịch sử thế giới.Nó tạo ra những đóng góp quan trọng cho nền văn hoá thế giới và ảnh
hưởng đến nền văn hoá khác.

1. Điều kiện tự nhiên, dân cư, xã hội

1.1. Điều kiện tự nhiên
 Bán đảo Ảrập phần lớn là núi và sa mạc
 Tại bán đảo này chỉ có vùng Yemen ở tây nam bán đảo là có nguồn nước
 Ngoài ra, Dòng sông Nile, Tigris và Euphrates đã tạo ra những khu vực đất đai phù
sa, cho phép người Arập cổ đại trồng trọt và chăn nuôi.
 Khí hậu khô cằn: Nhiều khu vực của Saudi Arabia có khí hậu nóng, khô cằn với
nhiệt độ cao và lương mưa thấp. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của đất đai,
thực vật và động vật
 Nguồn tài nguyên dầu mỏ: là quốc gia có dự trữ dầu mỏ lớn nhất thế giới,chiếm vị
trí chiến lược trong ngành công nghiệp dầu mỏ quốc tế
 Địa hình sa mạc: đa số diện tích lãnh thổ là sa mạc, đặc biệt là sa mạc Arabian.
Điều này ảnh hưởng đến đời sống của người dân, lễ hội khai thác tài nguyên
khoáng sản, và du lịch sa mạc
 Chính vì điều kiện khí hậu khắc nghiệt, thời cổ đại, khi hai vùng lân cận là AiCập,
Lưỡng Hà đã bước vào xã hội văn minh thì ở bán đảo Arập, với dân cư thưa thớt
vẫn sống theo chế độ bộ lạc quanh các ốc đảo.

1.2. Dân cư
 Dân cư ở đây là các bộ lạc có nguồn gốc người Sêmít một tộc người chuyên sống
bằng nghề săn bắn, du mục cuối thời nguyên thuỷ, đầu thời cổ đại.
 Người dân địa phương đa số theo đạo hồi
 Những người dân ở bán đảo Ảrập thời cổ đại chuyên chở hàng thuê trên những
con đường sa mạc
 Cư dân nước ngoài: Ảrập cũng có một số lượng lớn người nhập cư, đặc biệt là lao
động nhập cư
 Các thành phố lớn và dân đô thị đông đúc: bao gồm Riyadh (thủ đô và thành phố
lớn nhất) Jeddah,Mecca, Medina và Dammam,nhiều dân công nhân nhập cư làm
việc trong nhành công nghiệp dầu mỏ,xây dựng,
 Do nằm ở trên con đường buôn bán Á - Phi - Âu, những người dân ở bán đảo Arập
thời cổ đại, với khả năng chịu khổ cực trên sa mạc, thuộc đường đi nên họ đã trở
thành những người chuyên chở hàng thuê trên những con đường sa mạc. Tới thế kỉ
 VII, nhờ kết hợp chăn nuôi với buôn bán nên ở bán đảo Arập kinh tế đã khá phát
triển. Một số thành phố đã xuất hiện như Mecca, Yatơrip.
 Nhưng nhìn chung, cả bán đảo Arập còn đang bị chia xẻ bởi hàng trăm bộ lạc với
những phong tục, tôn giáo khác nhau.

1.3. Xã hội
 Trong xã hội người Ảrập tồn tại nhiều hủ tục lạc hậu: chế độ đa thê, địa vị người
phụ nữ rất thấp kém (bị coi là vật phụ thuộc của người đàn ông, khi chán, người
đàn ông có thể nhượng người phụ nữ của mình cho một người đàn ông khác; trong
chiến tranh, người phụ nữ bị coi là chiến lợi phẩm), một số bộ lạc có tục chôn sống
trẻ gái sơ sinh (vì người ta quan niệm sự có mặt của con gái là điềm báo trước sự
nghèo khó cho bộ lạc).
 Ngoài ra còn có tục chọc mù mắt một số con vật để tránh vía dữ,
 Và tục cột lạc đà bên cạnh người chết (vì quan niệm có hai thế giới tồn tại giống
nhau, nên người chết cũng cần mang theo lạc đà sang thế giới bên kia)…
 Một số tập tục vẫn được duy trì sau khi đạo Islam ra đời.

2. Sự hình thành và tan rã của đế chế Arập

 Môhamét suy nghĩ, muốn thống nhất toàn bộ bán đảo Arập thì phải có một hệ tư
tưởng thống nhất, từ đó ông đã đề xướng ra đạo Hồi(Islam).
 Xuất thân từ một cậu bé chăn cừu cực khổ, chuyên đi theo những đoàn lái buôn
xuyênnqua các sa mạc khắp vùng Tây Á, Môhamét đã học được nhiều điều.
 Năm 610 ông bắt đầu truyền đạo ở Mecca. Số tín đồ theo ông ngày càng đông nên
ông đã bị các tăng lữ, quí tộc ở Mecca truy nã gắt gao.
 Năm 622 ông bỏ chạy từ Mecca lên phía bắc tới Yathrib, cách Mecca 400km.
Thành phố Yathrib sau này được đổi tên là Medina, có nghĩa là thành phố của
nhàTiên tri.
 Từ năm 622 đến năm 630 Môhamét xây dựng lực lượng. Đến năm 630 ông kéo 10
000 tay gươm về vây thành Mecca. Liệu sức chống không nổi, giới quí tộc Mecca
mở cửa xin hàng và chấp thuận tin theo đạo Hồi. Môhamet phế bỏ tất cả các biểu
tượng của tôn giáo đa thần trước kia, chỉ giữ lại tảng đá đen trong ngôi đền Kaaba
và ông giải thích đó là biểu tượng của thánh Ala.
 Đầu năm 632, đại hội Hồi giáo đầu tiên đã diễn ra ở Mecca. Tháng 6/632
Môhamet qua
 đời và được an táng tại Medina.
 Sau khi Môhamet qua đời, những người kế tục Môhamet(gọi là Khalif ) tìm mọi
cách mở rộng lãnh thổ chịu ảnh hưởng của đạo Hồi.
 Từ thế kỉ VII tới cuối thế kỉ VIII, Arập từ một quốc gia đã phát triển thành một đế
quốc bao trùm toàn bộ vùng đất từ lưu vực sôngẤn qua Tây Á, Bắc Phi, tới bờ
ĐạiTây Dương. Nhưng từ giữa thế kỉ VIII, đế chế Arập đã bị chia rẽ thành nhiều
dòng quí tộc,sự thống nhất không còn như trước.
 Năm 1258, quân Mông Cổ đánh chiếm Batđa (Bagdad), kinh đô của đế quốc Arập
lúc đó. Đế quốc Arập bị diệt vong.

II. Những thành tựu chủ yếu của nền văn minh Arập
1. Tôn giáo
 Tại Ả TẬP XÊ ÚT, từ các cơ quan chính phủ đến người dân đều rất đề cao về việc
xem trọng các tín ngưỡng. Tiêu biểu, 90% số sách xuất bản tại vương quốc là về
chủ đề tôn giáo, và hầu hết bằng tiến sĩ do các đại học trao là về nghiên cứu về tôn
giáo. Trong hệ thống trường công, khoảng một nửa số tài liệu giảng dạy là về tôn
giáo.
 Vì quá trình hình thành nhà nước Ả rập gắn liền với sự ra đời của đạo Hồi vào đầu
thế kỷ thứ 7. Trước khi đạo Hồi xuất hiện, tôn giáo của người Arập là sùng bái các
vật tự nhiên như: sao, đá, suối, và thờ các tượng thần đặt trong các ngôi đền.
 Ở Mecca có đền Kaaba, là đền thờ chung tất cả các thần của các bộ lạc và một
tảng đá đen theo truyền thuyết là từ trên trời rơi xuống.
 Nói về đạo Hồi - Tên gọi khác là Đạo Islam. . Và thuộc các giáo phái phái Sunni,
Shia, Ibadi, Alawite.
 Islam theo ngôn ngữ Arập có nghĩa là “phục tùng”, “tuân theo”. Giáo lí của đạo
Islam nằm trong bộ kinh Koran, gồmtất cả 30 quyển, 114 chương. Trong kinh
Koran, luân lí và luật pháp, hoà trộn làm một. Theo Môhamet, kinh Koran là ghi
lại những lời truyền dạy của thánh Ala.
 Giáo điều căn bản là:
1. Chỉ tôn thờ một Thiên Chúa (tiếng Ả Rập là Allah).
2. Vinh danh và kính trọng cha mẹ.
3. Tôn trọng quyền của người khác.
4. Hãy bố thí rộng rãi cho người nghèo.
5. Cấm giết người, ngoại trừ trường hợp đặc biệt (Trong khi kháng cự hoặc chiến
đấu chống lại những kẻ lùng giết người đạo mình nhằm cưỡng bách bỏ đạo.
Nhưng nếu chiến thắng, phải noi gương thiên sứ Muhammad, tha thứ và đối xử
nhân đạo với phần đông kẻ bại trận. Giết những tên sát nhân để trừ hại cho dân
lành.).
6. Cấm ngoại tình.
7. Hãy bảo vệ và chu cấp trẻ mồ côi.
 8. Hãy cư xử công bằng với mọi người.
9. Hãy trong sạch trong tình cảm và tinh thần.
10. Hãy khiêm tốn
 Giáo lí của đạo Hồi gồmcó 6 tín ngưỡng lớn (Lục tín ), đó là:
1. Tin chân thánh: Chỉ tin duy nhất một thánh Ala. Ngoài thánh Ala, không công
nhận một đấng thiêng liêng nào khác.
2. Tin thiên sứ: Theo kinh Koran thì thiên sứ do thánh Ala tạo ra từ ánh sáng . Có
nhiềuthiên sứ, mỗi thiên sứ cai quản về một công việc, và ghi chép về tất cả
những hành vi tốt, xấu của con người.
3. Tin kinh điển: Bộ kinh điển duy nhất đáng tin, lấy đó làm thước đo mọi sự việc,
đó là kinh Koran.
4. Tin sứ giả: Mohamet là sứ giả của thánh Ala phái xuống để truyền giảng những
điều dạy của thánh Ala. Mọi điều truyền giảng của Môhamet đều là chân lí.
5. Tin tiền định: Các tín đồ của đạo Hồi tin rằng số phận của mỗi con người đều
do thánh Ala an bài, con người không thể cưỡng lại được, đó là định mệnh.
6. Tin kiếp sau: Các tín đồ Hồi giáo tin rằng, sau khi chết đi con người sẽ sống ở
một thế giới khác và chịu sự phán xét của thánh Ala vào ngày tận thế.
 Nghĩa vụ:
 Thừa nhận có thánh Ala, không thờ chúa khác.
 Hằng ngày phải cầu nguyện 5 lần.
 Trai giới (ăn chay) vào tháng Ramadan (tháng thứ 9 của âm lịch Ả Rập)
 Phải bố thí, làm việc thiện.
 Hành hương về thánh địa Mecca 1 lần. Người nào hoàn thành công cuộc
hành hương này được coi là đã đắc đạo và được trao danh hiệu “Hadia”.
 Ngoài ra đạo Hồi còn có mộtsố qui định như: cấm ăn thịt heo, cấm uống
rượu, không thờ các tranh, tượng Thánh. Đàn ông ai cũng phải lấy vợ, ít
nhất một lần, nhiều là bốn lần.

2. Văn học nghệ thuật

2.1. Văn học
Văn học có 2 phần là thơ và truyện.

 Thơ:
 Thơ truyền miệng
 Thơ được chép lại bằng chữ
 Phát triển rực rỡ nhất vào: TK 7 – TK 11
 Truyện:
 Nghìn lẻ một đêm từ TK 10 – TK 13
Một nghìn lẻ một đêm là một tác phẩm văn học vĩ đại của thế giới Arập. Tác phẩm này
còn là một tác phẩm văn học vĩ đại của văn học thế giới. Chính vì vậy, dù là nước theo
Hồi giáo hay không, tác phẩm Một nghìn lẻ một đêm vẫn được người dân ưa thích.Và
là tác phẩm văn học vĩ đại của Ả rập và thế giới.
(1001 còn chứa đựng một tính chất toán học dí dỏm, nó chia hết cho cả 7, 11, và 13;
đó là những số nguyên tố).
→Ngoài ra về văn học con có Bộ kinh Koran. Đây không chỉ là một bộ kinh thánh mà
còn là một tác phẩm văn hoá đồ sộ. Trong kinh Koran chứa đựng những truyền thuyết,
những câu chuyện lịch sử, những lời truyền giảng của Môhamet, cả một số cách chữa
bệnh... Chính nhờ bộ kinh Koran mà chữ viết của các quốc gia theo đạo Hồi ở Tây Á
và Bắc Phi được thống nhất.

2.2. Nghệ thuật

Về nghệ thuật điêu khắc, do đạo Hồi cấm vẽ tranh, tạc tượng nên những tài hoa của
nghệ thuật Hồi giáo chỉ còn đất thể hiện qua các công trình kiến trúc và các tấm thảm.
Về nghệ thuật kiến trúc Hồi giáo cũng tạo ra nhiều công trình kiến trúc độc đáo, có giá
trị cao trong kho tàng những công trình kiến trúc nhân loại. Nhiều cung điện, thánh
đường với những mái vòm, tháp nhọn, những hàng cột mảnh, ở trong được trang trí
bằng những đường hình học (vì không được vẽ tranh, tạc tượng).
Về nghệ thuật âm nhạc, lúc đầu cũng bị cấm, sau đó người ta cho rằng rượu như là thể
xác, âm nhạc là linh hồn, nhờ hai thứ đó mà cuộc sống con người mới được vui vẻ, do
vậy, âm nhạc dần dần được phổ biến. Tuy nhiên, nhạc Ả Rập khá đơn điệu, buồn tẻ.
Người Ả Rập đã sử dụng một số nhạc cụ trong sinh hoạt tập thể: đàn lút, đàn lia, sáo,
trống…

3. Chữ viết, ngôn ngữ

3.1. Chữ viết
Chữ viết là cơ sở văn hoá Ả rập
Ả rập có 2 loại tiếng:

 Tiếng Ả rập
 Tiếng Ả rập địa phương
Chữ viết Ảrập gồm có 28 mẫu tự ( chữ cái) và 3 dấu nguyên âm ngắn. Bắt đầu viết và
đọc từ phải sang trái.
 3.2. Ngôn ngữ
Các phương ngữ sử dụng một bảng chữ cái tiếng Ả Rập đã được sửa đổi, bảng chữ cái
Latinh có dấu phụ như tiếng Malta.
=> Ngôn ngữ tại Ả Rập Xê Út: Ngôn ngữ chính dùng tại Ả Rập Xê Út là Tiếng Ả Rập
và có dùng tiếng Anh trong giao tiếp công việc và giao thương.

4. Khoa học tự nhiên

 Về Toán học:
Người Arập tiếp tục phát triển môn đại số, hình học, lượng giác và hoàn thiện hệ thống
chữ số thập phân mà họ đã tiếp thu được từ người Ấn Độ. Các khái niệm sin, cosin,
tang , cotang, là do chính các nhà toán học Arập đặt ra.
 Về Thiên văn học:
 Cho rằng Trái Đất hình tròn
 Vật gì cũng bị hút về trung tâm Trái đất.
 Biết Trái đất quay xung quanh địa trục một vòng và quay xung quanh Mặt trời
một vòng và ngược lại.
 Cuối TK XI, làm được thiên cầu bằng đồng thau đường kính 209mm, có 77
chòm
 sao, gồm 1015 ngôi sao.
 Về địa lý:
 Tính được chu vi Trái Đất là 35000 km
 Chia Trái đất làm 7 miền khí hậu, mỗi miền chia làm 10 phần, mỗi phần có
vẽ một
 bản đồ tương đối chi tiết.
 Về Vật lí:
Nhà thông thái Al Haitham của Arập đã viết ra cuốn “Sách quang học” được coi là
cuốn sách có tính chất khoa học nhất thời trung đại.
 Về Hoá học:
Người Arập đã biết chế tạo ra nồi nước cất để tạo ra nước tinh khiết sử dụng trong các
thí nghiệm hoá học. Họ cũng biết nấu rượu Rum từ đường mía.
 Về Sinh học:
Họ đã biết ghép cây để tạo ra những giống cây trồng mới.
 Về Y học:
Tuy bị cấm giải phẫu và mổ tử thi nhưng Ả Rập vẫn là nước có nền y học rất phát
triển. Họ đã biết chữa nhiều loại bệnh nội, ngoại khoa nhưng đặc biệt họ chú ý về nhãn
khoa. Chế tạo được nhiều dụng cụ, biết dùng thuốc mê trong việc mổ xẻ.

5. Giáo dục
 Môhamet đã từng nói “Tìm hiểu và mở mang tri thức là đang đi trên con đường
tới với Thánh Ala”.
 Trong thời kì hùng mạnh của mình, những người cầm đầu đế quốc Arập đã xây
dựng 3 trường đại học lớn ở Cairo (Ai Cập), Baghdad (Irăc), và Cordou ( Tây
Ban Nha) .
 Kinh Koran là văn bản tôn giáo quan trọng nhất của đạo Hồi , và được coi là
kiệt tác hoàn hảo nhất trong văn học Ả Rập
 Ngoài ra còn phải kể đến vai trò trung gian của họ: chính nhờ người Arập mà
những kĩ thuật làm giấy, thuốc súng, la bàn, nghề in của Trung Hoa mới được
truyền sang Châu Âu.
 Nhiều tác phẩm triết học của Hy Lạp, La Mã đã được truyền sang phương
Đông.
 Chữ số Ấn Độ, kĩ thuật dệt thảm, thuộc da của Siria thông qua các lái buôn
Arập mà truyền bá khắp Á - Âu.

III. Một số văn hoá khác của Ả rập

1. Trang phục
 Trang phục Ả Rập Saudi có tính biểu tượng cao, thể hiện mối liên kết chặt chẽ
của con người với đất đai, quá khứ và Đạo Hồi.
 Trang phục với đặc điểm nổi trội ở tính chất rộng rãi và lỏng lẻo nhưng trùm
kín phản ánh tính thiết thực của cuộc sống trong một đất nước sa mạc cũng như
sự nhấn mạnh của Hồi giáo trên chất liệu len hay cô-tông(được gọi là thawb),
với một shimagh (một mảnh vải cô-tông vuông kẻ carô lớn được giữ chặt bởi
một sợi dây) hay một ghutra (một mảnh vải vuông đơn giản màu trắng được
làm bằng vải cô-tông mịn hơn, cũng được giữ bằng một sợi dây) phủ trên đầu.
 Trong những ngày giá lạnh hiếm hoi, đàn ông Ả Rập Saudi mặc một áo khoác
không tay bằng lông lạc đà trùm kín người.
 Trang phục phụ nữ được trang trí bằng những motif bản địa, những đồng xu,
đồng tiền vàng, những mảnh kim loại, và những vật treo. Tại nơi công cộng, nữ
giới được yêu cầu mặc abaya màu đen hoặc trang phục màu đen khác bao phủ
mọi phần trên cơ thể bên dưới cổ ngoại trừ bàn chân và bàn tay, song hầu hết nữ
giới che đầu để thể hiện tôn kính tôn giáo của mình. Yêu cầu này cũng áp dụng
 cho nữ giới phi Hồi giáo, và nếu không tuân thủ có thể khiến cảnh sát hành
động, đặc biệt là tại các khu vực bảo thủ hơn trong nước, tạo một nét văn hóa
đặc trưng qua nhiều năm.

2. Ẩm thực
 Ẩm thực Ả Rập Xê Út tương tự như các quốc gia xung quanh trên bán đảo Ả
Rập, và chịu ảnh hưởng từ đồ ăn Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Ba Tư và châu Phi. Trong
văn hóa ả rập xê út Luật chế độ ăn uống Hồi giáo được thi hành, theo đó thịt lợn
là bất hợp pháp và các loại động vật khác phải được giết mổ phù hợp với halal.
 Người Ả Rập thích những món thập cẩm.
 Cách chế biến của người Ả Rập hết sức cầu kỳ.
 Ôliu là gia vị phổ biến.