You are on page 1of 6

zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifh vlxk.

tcef;u tydkif;(14)
vlwOD;jcif;pD&J htajccHvGwfvyfcGifhawGudk tumtuG,fay;edkfifr,fh zGJ hpnf;yHktajccHOya' zGJ hpnf;yHktajccHOya'w&yfay:aygufvmbdk hvlxku bma}umifhajrSmfvifhcsufawGxm;jyD; pGrf;aqmif } udK;yrf;bdk@vdkygovJ? 'Dar;cGef;&J@tajzudk &edkifbdk@twGuf &dk;&dk;Oya'awGeJ@ zGJ@pnf;yHktajccHOya'wkd@ &JhuGmjcm; csufudk owdjyKbdk@vdkygvdrfhr,f? &dk;&dk;Oya'awG[m rsm;aomtm;jzifh vlawGudk csKyfcs,fuef@owfxm;wJh t &mawGjzpfavh&Sdygw,f? zGJ@pnf;yHktajccHOya'uawmh vlawG&JtcGifhta&;awGudk umuG,faz:aqmifay;&wJh t&myg? 'ga}umifhvJ vlwOD;jcif;pD&Jh tajccHvGwfvyfcGifhawGudkf tumtuG,f ay;edkifapbdk@twGuf zGJ@pnf;yHk tajccHOya'awGudk vlxkuajrSmfrSef;csufxm;&wmygbJ? tajccHvGwfvyfcGifhxJrSm ta&;}uD;qHk;uawmh touf&SifoefydkifcGifh jzpfygw,f? vl&,fvdk@ jzpfvm wJhtcgrSm udk,fhtoufawmifudk,f&SifoefcGifh r&awmhbl;qdk&if bmvGwfvyfcGifhrSr&Sdawmhbl;vdk@ ajym&rSmyg bJ? touf&SifoefcGifheJ hywfoufwJh jyoemawGtrsm;}uD;yg? ta&;t}uD;qHk; jyoemuawmh touf&Sifoef ydkifcGifhudk tjcm;olwpHkwOD;u vma&mufxdyg;jcif;r&Sdatmif Oya'eJ htnD b,fvdk umuG,fapgifha&SmufrvJ qdkwmjzpfw,f? vlwa,muf[m jypfrSKwpHkw&mrusL;vGeforSsumvywfvHk; obm0w&m;t& &Snfedkifo avmuf &Snf&Snf touf&SifoefcGifh &Sdw,f? jypfrSKwpHkw&meJ hywfoufrSKawG&SdvmwJhtcgrSm awmif/ touf &SifoefydkifcGifhudk xdrf;odrf;edkifatmif atmufygtajccHawGuae pOf;pg;bdk@ vdkvmygw,f? (u) jypfrSKusL;vGefw,fvdk h pGyfpGJzrf;qD;cH&wJhtcsdefupvdk h vGwfvyfwJhw&m;&Hk;uvkyfxHk;vkyfenf; rsm;eJ htnD trsm;jynfola&S harSmufrSm ppfaq;wJhtcgrSm tjynfht0 ckcHxkacscGifh &Sdbdk h? (c) rSm;,Gif;zrf;qD;ta&;,lcH&wJh tcgwdkif;rSm epfemrSK&SdcJh&if oifhwifhavSsmufywfwJh avsmfa}u;
1

cHpg;cGifh &Sdbdk h? (*) txufyg tcsufeSpf&yf taumiftxnfay:vmapa&;twGuf wdkif;jynf&J h tm%mydkfif taqmufttHk State Institution awG vGwfvyftm;aumif;pGm wnf&Sdaeapbdk h jzpfygw,f? vGefcJhwJh eSpfaygif;eSpfq,favmufu xdkif;edkifiHrSm &S&Dtef;vifwefqdkwJh touf wq,fhckeSpfeSpf t &G,f&SdwJh xdkif;tar&duef ujym;rav;wa,muf[m rk'drf;usifhjyD; towfcHcJh&w,f? tJ'DtrSKeJ hywfoufvdk@ &Juvlav;a,mufudk zrf;qD;&Hk;wifw&m;pGJqdkcJhw,f? &Hk;u jypfrSKxif&Sm;awG@&Sda}umif; oHk;oyfcsufeJ@twl ao'%f csrSwfcJhw,f? ao'%fjypf'%ftay: t,lcHtqifhqifh wufaepOftwGif;rSm jypfrSKusL;vGef&mrSm udk,fwdkifyg0ifcJhwJh wuUpD '&dkifbmwOD;u &Ja&Sa&mufvmjyD; xyfrHajzmifhcsufay;cJhw,f? w&m;cHtppfawG [m ,ckjypf'%fcsrSwfcHae&olawG r[kwf/ tjcm;olawGjzpfw,fqdkwJh ta}umif;xkwfaz:0efcHcJhwJhtwGuf trSKudk tptqHk; jyefppfaq;cJh&w,f? jyD;awmh rlvao'%fjypf'%fcsrSwfcHcJh&olav;OD;vHk;udk trSKuae uGif;vHk;uGswfvGwfapbdk@ trdef@udk w&m;&Hk;csKyfu jyeffvnfcsrSwfcJh&w,f? udkif; trSKuawmh jyD;qHk;oGm;ygjyD? tjypf&Sdw,fqdkwJh pGyfpGJcsufawGeJ h ao'%fjypf'%f csrSwfcHcJh&olawG&J htajctaeawG b,fvdk&SdygovJ? trSKudk t,lcHwufaepOftwGif; wa,mufu axmifxJrSmwif uG,fvGefoGm;cJhw,f? aemufw a,mufuaxmifxJu&cJhwJh a&m*geJ@ axmifjyifa&mufjyD; r}umcifrSmxyfrHuG,fvGefoGm;cJh jyefw,f? wwd ,wa,mufuvJ axmif&Jh'%f&m'%fcsufawGa}umifh pdwfydkif;qdkif&mxdckduf csdL@,Gif;oGm;cJhw,f? tjypfuif; rJhol av;OD;teuf wOD;om taumif;ywd jyefvGwfvmedkifa}umif;awG@&w,f? 'D trSK}uD;[m xdkif;wedkifiH vHk;rSmowif;qdk;}uD;obG,f wrk[kwfcsif;jyef@eSH@oGm;ygw,f? xdkif;edkifiH&J@w&m;pD&ifa&;rdKif}uD; vHk;0,drf; ,dkifoGm;cJhjyDvdk h xdkif;edkifiHOya'ynm&Sifrsm;avmuu owfrSwfcHvdkuf&wJh rSKcif;}uD;vJjzpfygw,f?

'D rSKcif;}uD; jzpfyGm;tjyD;rSm vlawG&J htajccHvGwfvyfcGifhawGudk tajccHOya'eJ@ tnD pepfwusum uG,fapgifha&Smufbdk h/ vGwfvyftm;aumif;jyD; trSefw&m;udk az:xkwfedkifpGrf;&SdwJh jypfrSKydkif;qdkif&m w&m;rSsw rSK &SmazGwJhpepf Criminal Justice System udk wnfaqmufbdk@/ qdkwJh vSKyf&Sm;rSKawG awmufavSsmufay: aygufcJh ygw,f? rw&m; w&m;pGJqdkcH&&if epfemrSKrSeforSstwGuf xdkufwefwJh avsmfa}u;aiGay;&r,fqdkwJh awmif;qdk rSKawGvJ&Sdvmw,f? aemufqHk; tJ'DtrSK}uD;rSm uG,fvGefoGm;cJholwOD;pDtwGuf jrefrmusyfaiGodef; waxmifausmfyrm%&SdwJh avsmfa}u;aiG ay;tyfcJha}umif;od&w,f? tJ'Dvdk jzpf&yfrsdL;awG xyfrjzpfapbdk@twGuf xdkif;edkifiHrSm ay:aygufcJhwJh 1997 ckeSpf zGJ@pnf;yHktajccH Oya'rSm vGwfvyftm;aumif;wJh w&m;pD&ifa&;rdKifwnfaqmufbdk@ tajccHawGcsrSwfcJhw,f? zGJ@pnf;yHk tajccHOya'qdkif&mw&m;&Hk;/ tkyfcsKyfa&;w&m;&Hk;/ jypfrSKw&m;rrSKawGudk t"duppfaq;pD&ifbdk@ w&m;&Hk;csKyf pojzifhw&m;&Hk;oHk;&Hk;pepfudk pwifusifhoHk;cJhw,f? tJ'g awGwifom ruao;ygbl;? tpdk;& trSKxrf;awGu vl@ tcGifhta&;csKd;azgufrSKawGusL;vGef&if ppfaq;ta&;,lbdk@ vl@tcGifhta&;aumfr&Sif/ tkyfcsKyfa&;tm %m ydkifawGtay: vlxku ra}ueyfcsufawG&Sdvm&if wdkifwef;edkifbdk@ tGefbwfpfrift&m&SdpwJh tm%mydkif t aqmufttHkawGudk zGJ@pnf;yHktajccHOya'eJ@ tnD wnfaqmufay;cJhw,f? ,ae@ rsufarSmufumv xdkif;edkif iHrSm ppftm%modrf;tpdk;& tkyfcsKyfaeqJumvrSm awmifrS 1997 ckeSpf zGJ hpnf;yHktajccHOya't& wnf&Sd wJh/ wdkif;jynf&J@tm%mydkfif taqmufttHkawG qufvuf&yfwnfvnfywfcGifh &w,f? tJ'ga}umifh edkifiHom; awG&J@ tajccHvGwfvyfrSKtcGifhta&;awGudk tajrmuftrsm;umuG,fapgifha&SmufrSK ay;aeqJjzpfw,fvdk@ ajym edkifygw,f?

xdkif;edkifiH&J hvufawG@awGeJ@ qufpyfjyD; jrefrmedkifiH&J htaetxm;udk oHk;oyf}unfh&atmifyg? tajccH vGwfvyfcGifhqHk;&SHK;&mrSm pHxm;cJh&wJh &S&Dtef;vifwef rSKcif;xuftqrwefydkjyD; qdk;0g;wJh rSKcif;aygif;rsm;pGm/ jrefrmedkifiHtwGif;rSm jzpfyGm;cJh/ jzpfyGm;aeqJqdkwm tm;vHk;todjzpfygw,f? etz&Jh zGJ@pnf;yHkrlawGxJrSm tajc cHvGwfvyfcGifhawGeJ@ ywfoufvdk h atmufygtwdkif;az:jyxm;wmudk awG h&w,f? rnfol@udkr# wnfqJOya'ESifhtnDrSwpfyg; toufudkjzpfap/ yk*~dKvfqdkif&m vGwfvyfr_udkjzpfap epf em qHk;&H_;r_r&Sdap&? tJ'D jyXmef;csufudk taotcsm avhvm}unfhyg? wnfqJOya'eJ@ tnDrS wyg; qdkwJh cGsif;csufqdkif &m jyXmef;csuf (Exceptional Clause) xnfhxm;wmudk owdjyKyg? tJovdk xnfhxm;wm[m b,fvdk t"dy`g,f oufa&mufoGm;apygovJ? omreftm;jzifhb,fol@udkrS toufudkjzpfap/ yk*~dKvf qdkif&mvGwfvyfr_ udkjzpfap epfem qHk;&H_;r_r&Sdap&? 'gayr,hf wnfqJOya'eJ@ tnDqdk&ifawmh b,fol&J htoufudkjzpfjzpf/ yk*~dKvf qdkif&m vGwfvyfrSKudkjzpfjzpf/ epfemqHk;&SHK;atmif vkyfcGifh&Sda}umif;&Sif;&Sif;jyXmef;xm;wmudk em;vnfbdk@vdkyg w,f? jrefrmedkifiHrSm tm%mydkifawGu oHo,&Sd&HkeJ@ vlwOD;udkzrf;qD;jyD; w&m;&Hk;rwifbJ axmifxJrSm ig; eSpftxdzrf;qD;csKyfaeSmifxm;edkifwJh 1975 ckeSpf vHkjcHKa&;Oya'vdk vlawG&J htajccHvGwfvyfcGifhawGudk &kyfodrf; xm;wJh Oya'aygif;tajrmuftrsm;&Sdaewm tm;vHk;todygbJ? etz&J htajccHOya'om twnfjzpfoGm;&if wnfqJOya'eJ htnD qdkwJh csGif;csufqkdif&m jyXmef;csufudk udk;um;/ vuf&SdwnfqJ azgufjyefwJh Oya'awG tm;vHk;udk &nfn$ef;jyD; b,fol&J@ toufudkjzpfjzpf/ yk*~dKvfqdkif&m vGwfvyfrSKudkjzpfjzpf/ qufvufepfemqHk; &SHK;atmif vkyfoGm;awmhr,fqdkwm taotcsmygbJ? edkifiHom;awG&J htajccHvGwfvyfcGifhawGudk tjcm;wdkif;jynfawG&J h zGJ@pnf;yHktajccHOya'awGrSm b,f vdkrsm; jyXmef;xm;ovJ/ cGsif;csufqdkif&m jyXmef;csufawG

b,fvdkrsm;xnfhxm;ovJ avhvm}unhfygw,f? tm%m&Sifpepf&J hzdeSdyftkyfcsKyfrSKatmufuae 'Drdkua&pDudk toGiful;ajymif;oGm;cJhjyDjzpfwJh awmiftmz&du zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSm atmufygtwdkif;jyXmef;xm;wmawG h&w,f? yk'fr 12 (1)? ? vlwdkif;wGif atmufygtcGifhta&;rsm;yg0ifonfh vGwfvyfrSKeSifh vHkjcHKrSKcHpg;ydkifcGifh&Sdonf? (u) w&m;aom ta}umif;jycsufr&SdbJ/ vl.vGwfvyfrSKudk pdwfxifjrif&HkrSsjzifh r&kyfodrf;ap&? (c) trSKppfaq;pD&ifjcif; r&SdbJ zrf;qD;csKyfaeSmifjcif; r&Sdap&? (*) trsm;a&SarSmufwGifjzpfap/ rsufuG,fwGifjzpfap/ t}urf;zufrSK jyKrljcif;rS vGwfuif;ap&rnf? (C) rnfonfh enf;eSifhrSs eSdyfpufnSif;yrf;jcif;rjyK&? (i) &ufpuf/ vlrqef/ vl hoduQmnSdK;EGrf;ao;odrfapaomenf;jzifh jypf'%fay;jcif; jyKrlqufqefjcif; r&Sdap&? awmiftmz&du edkifiHom;awG[m tm %m&SifpepfzdeSdyftkyfcsKyfrSKatmufrSm eSpfaygif;w&meD;yg;rSs ae cJh&olawGjzpfygw,f? tJ'DumvawGtwGif;rSm tajccHvGwfvyfrSK tcGifhta&;awGudk enf;aygif;pHkeJ@ &kyfodrf; cHcJh&wma}umifh tm %m&SiftkyfcsKyfrSKa[mif;atmufuae 'Drdkua&pDedkifiHopfudk wnfaqmufbdk@ zGJ@pnf;yHk tajccHOya'a&;qGJ}uwJhtcgrSmawmh tajccHvGwfvyfrSK tcGifhta&;awGudk tJovdk twdtusxnfhoGif;jy Xmef;cJh}uwmyg? touf&SifoefcGifheJ@ ywfoufjyD; bmcGsif;csufrSsrygbJ awmiftmz&duedkifiH zGJ@pnf;yHktajccH Oya'rSm &Sif;&Sif;vif;vif; atmufygtwdkif;jyXmef;cJhw,f? vlwdkif;wGif touf&SifoefcGifh&Sdonf? (Everyone has the right to
life.)

'gayr,fh etz&J h zGJ@pnf;yHktajccHrlawGrSmawmh tajccHvGwfvyfcGifhawGudk cGsif;csufawGwoD}uD;eJ h xdrf;csKyf az:jyxm;w,f? tJ'gtjyif tajccHvGwfvyfrSKawGudk xdyg;cH&wJhtcgrSm ta&;,lwdkifwef;jyD;&if; pg;jyefvnf&&Sda&;aqmif&Gufedkifbdk@ xkdif;/ awmiftmz&du pwJhedkifiHawGrSmvdk vGwfvyfwJh wdkif;jynf&Jhtm%m ydkfif taqmufttHkwckwavrSsr&Sd/ &SdwJhw&m;pD&ifa&;[mvJrvGwfvyf&Hkomru tkyfcsKyfa&;tm %mydkifawG &J hvufudkifwkwftjzpftoHk;cscH&bdk@om jzpfaeygawmhw,f? 'gjzifh&if etz &J hzGJ@pnf;yHkrlawGuae vlxktwGuf bmrsm;ajrSmfvifhtm;xm;bG,f&m &SdedkifrSmygvJ? bmwckrSs r&Sdbl;vdk@ &dk;&dk;ajym&rSmom jzpfygw,f? bma}umifhvJqdkawmh etz[m tm%m&Sifpepf&J h tkyf cskKyfrSKatmufuae 'Drdkua&pDudk wu,fppfppfrSefrSef rul;ajymif;jcifvdk hjzpfygw,f? wu,fawmh etz[m zGJ@pnf;yHktajccHOya'r&SdbJ tm%m&Sifpepfudk usifhoHk;&muae zGJ hpnf;yHktajccHOya'eJ@ tnD tm%m&Sif pepsfudk usifhoHk;wJh tqifhudk ul;ajymif;oGm;rSmom jzpfwJhta}umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfyg&ap?

You might also like