OSLOSKOP KULLANIMINA AT TEMEL BLGLER

Elektriksel iaretlerin llp deerlendirilmesinde kullanlan aletler iinde en geni lm olanaklarna sahip olan osiloskop, iaretin dalga eklinin, frekansnn ve genliinin ayn anda belirlenebilmesini salar.
Hameg HM103 Osiloskop.

almas, hareket halindeki elektronlarn yrngelerinin bir elektrik alan ierisinden geerken sapmalar temel prensibine dayanr. Katod n tpndeki saptrma plakalar ad verilen dzlemsel levhalara uygun potansiyellerde gerilimler uygulanarak oluturulan elektrik alanlar, plakalar arasndan geen elektronlar (elektron demetini) saptrarak fosfor ekrana arpt noktann yerini deitirir. Bu noktann konumu saptrma plakalarna uygulanan gerilimin ani deeri ve dalga ekline bal olarak deiecek ve ekranda kl bir izgi oluacaktr. Osiloskop devreye daima paralel balanr. ok yksek olan i direnci nedeniyle seri balanmas halinde lm yaplmak istenen devreden akm akmasn engelleyecektir. Akm dalga ekillerini incelemek iin akmn akt devreye kk deerli bir diren (lm direnci, nt diren) seri balanarak ularnda den gerilimin dalga ekli incelenir. Bir omik dirente iinden akan akm ve ularnda den gerilimin dalga ekilleri ve fazlarnn ayn olduklar gz nne alnarak ve ohm kanunu gerei V=I.R bants da gz nnde tutularak akm incelenir. Dikkat edilmesi gereken nokta, kullanlan direncin deerinin devre akmn ok fazla snrlamayacak kadar kk seilmesi (genellikle akma bal olarak 10 ile 200 miliohm aras) ve gcnn bu akma dayanabilecek kadar byk olmasdr.

Osiloskop altrldktan sonra bir ka dakika snmas beklenir. Bu esnada timebase komtatornn ortalarda bir konumda (rnein 5mS/div) olmas iyi olur. Eer bu srenin sonunda ekranda kl izgi belirmediyse;

Intens. ve Focus

Parlaklk (Intensity) potansiyometresi yeterince ak deildir. Saat ynne tam turunun 3/4 kadar evrilmelidir. izgi belirdikten sonra parlaklk yine bu dme yardm ile istenilen ekilde ayarlanabilir. Hala izgi belirmediyse; Xpos ve Ypos dmeleri ile oynanarak izgi ekran zerine

AT/NORM TRIGGER anahtar AT konumuna getirilir ve yukardaki ilemler tekrarlanr. Ikl izginin parlakl ayarlandktan sonra gerekiyorsa netlii de FOCUS dmesi yardmyla salanr.

Prob

X1,X10 ve Kompanza syon ayar vidas

Ikl izgi ekranda belirdikten sonra Y INPUT giriine (osiloskop ok kanall ise Y1 giriine) bir prob taklr. Gnmzde btn problarda BNC tipi konnektrler (filer) kullanlmaktadr. Bu filer yerlerine oturtulduktan sonra d taraflarndaki hareketli ksm saat ynnde bir miktar evrilerek kilitlenir. Problar X1, X10 ve X100 olmak zere birka eittir. Bir prob zerindeki bir anahtar yardm ile hem X1 hem de X10 zellii gsterebilir. X1 tipi problarda llen iaret olduu gibi osiloskoba uygulanr. X10 ve X100 tipleri ise srasyla iareti 10 ve 100 kez zayflatp osiloskoba gnderir. X10 veya X100 tipi bir prob kullanlmadan nce aadaki ekilde kompanze edilmelidir.

Prob, osiloskop zerindeki kare dalga retecine balanr ve zerindeki ayar vidas, ekranda keleri dzgn bir kare dalga grlene kadar evrilir. Bu ilemden sonra hatasz bir lm yapmak mmkndr. X1 tipi problarn bu ileme ihtiyac yoktur.

Ayarsz

Ayarsz Ayarl

Osiloskopla Gerilim llmesi Ekrandaki iaretin genlii Y (dey) ekseninde llr. Genlik, ilk nce ekran zerindeki kareler cinsinden belirlenir. Daha sonra VOLTS/DIV giri zayflatcs komtatrnn zerindeki iaretin gsterdii deer ile kare says arplarak gerilimin gerek deeri belirlenir. Bu esnada eer varsa kesintisiz genlik ayar dmesi "cal" konumunda veya saat istikametinin tersi ynnde en sona kadar evrilmi olmaldr. Eer zayflatcl ( X10 veya X100) bir prob kullanlyorsa zayflatma katsays da hesaba katlmaldr. Osiloskobun hassasiyeti VOLTS/DIV komutatrn saat ynnde evirerek arttrlr.

Komutatrler

Osiloskopla Frekans llmesi Modern osiloskoplarda frekans yerine periyod llmektedir. Periyod lmleri X (yatay) ekseninde yaplr. Dalga eklinin bir periyodunun X ekseni ynndeki uzunluu kareler saylarak belirlenir. Daha sonra TIMEBASE komutatrnn gsterdii deer (S/div, mS/div ya da m S/div) ile kare says arplarak iaretin periyodu belirlenir. Eer varsa kesintisiz TIMEBASE ayar dmesi "cal" konumunda veya saat istikametinin tersi ynnde en sona kadar evrilmi olmaldr. Kullanlan prob (X1, X10 veya X100) zaman lmlerini etkilemez. Not: Kullanlan fotoraflar tek bir osiloskoba ait olmasna ramen sz edilen dme,anahtar ve problar btn marka ve model osiloskoplar iin geerlidir