‫آنالیز قابهای چند دهانه چند طبقه ‪ ،‬در مقابل نیروهای جانبی‪:‬‬

‫این روش توسط پروفسور ‪ H.L.Bowman‬در سال ‪ 1930‬ارائه شده است ‪.‬‬
‫روش بومن در بسیاری از موارد نتایجی نظیر آنالیز دقیق قاب به دست می دهد‬
‫حال آنکه زمان لزم برای انجام آن چندین برابر کمتر از زمانی است که برای‬
‫آنالیز با هرکدام از روشهای دقیق لزم می باشد ‪ .‬بنابر این در حالتی که نتوانیم‬
‫یا نخواهیم از کامپیوتر برای حل این نوع مسائل استفاده کنیم این روش شاید‬
‫مناسبترین و عملی ترین روش آنالیز اثر نیروهای باد یا زمین لرزه بر اسکلتهای‬
‫ساختمانی باشد ‪.‬‬
‫روش بومن در واقع یک روال یا قائده آماری است که از مطالعه مقادیر‬
‫تلشهای حاصل از آنالیز دقیق تعدادی زیاد قاب های چند دهانه چند طبقه‬
‫استنتاج شده است ‪.‬‬
‫در این روش فرضیات زیر مطرح می شوند ‪:‬‬
‫‪ - 1‬نقاط عطف منحنی الستیک ( نقاط لنگر صفر ) تمام تیرهای خارجی در‬
‫فاصله ‪ 55‬درصد طول دهانه از انتهای بیرونی فرض می گردند ‪.‬‬
‫‪ -2‬نقاط عطف در تیرهای داخلی در وسط دهانه گرفته می شوند مگر در موارد‬
‫زیر ‪:‬‬
‫الف) در دهانه وسط وقتی که تعداد دهانه ها فرد است ‪.‬‬
‫ب) در دو دهانه در دو طرف وسط وقتی که تعداد دهانه ها زوج است ‪.‬‬
‫در حالت الف و ب نقاط عطف با توجه به شرایط تقارن و تعادل تعیین می‬
‫گردند برای مثال اگر قاب متقارن است یک نقطه عطف باید در وسط دهانه‬
‫میانی باشد ‪.‬‬
‫‪ - 3‬نقاط عطف در ستونها در فواصلی به شرح ذیل بر حسب درصد ارتفاع‬
‫طبقه در نظر گرفته می شوند و برای ساختمانهای دو طبقه و بیشتر صادقند ‪.‬‬
‫‪%60‬‬ ‫‪ -‬در تمام ستونهای طبقه زیرین ساختمان‬
‫‪%35‬‬ ‫‪ -‬در تمام ستونهای بالترین طبقه در قابهای دو طبقه یا بیشتر‬
‫‪%40‬‬ ‫‪ -‬در قابهای سه طبقه و بیشتر در طبقه ماقبل آخر‬
‫‪%45‬‬ ‫‪ -‬در قابهای چهارطبقه و بیشتر در طبقه دو تا به آخر‬
‫‪%50‬‬ ‫‪ -‬در قابهای چهار طبقه و بیشتر در هر طبقه ای که ذکر نشده‬
‫‪ - 4‬برش در بین ستونهای یک ردیف قاب در هر طبقه به شرح زیر توزیع می‬
‫شود ‪:‬‬
‫الف) طبقه زیرین کسری از برش کل برابر (تعداد دهانه ها منهای ‪ ) 5/0‬تقسیم‬
‫بر (تعداد ستونها) ‪ ،‬بین ستونها به نسبت ممان اینرسی آنها توزیع می شود یا در‬
‫صورتیکه هنوز ستونها محاسبه نشده اند ‪ ،‬در تقریب اول بطور مساوی قسمت‬
‫می شوند ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫باقی مانده برش بین دهانه ها قسمت می شود ‪ .‬سهم هر دهانه به نسبت ممان‬
‫اینرسی تیر بالی دهانه تقسیم بر طول دهانه می باشد ‪.‬‬
‫وقتی که قابها هنوز محاسبه نشده اند می توان در تقریب اول ‪ ،‬این مقدار را به‬
‫نسبت عکس طول دهانه ها تقسیم کرد‪.‬‬
‫برش هر دهانه بطور مساوی (نصف به نصف) بین دو ستون دوسر آن قسم ت‬
‫می شود ‪.‬‬
‫ب) در تمام طبقات بالی طبقه زیرین ‪ ،‬توزیع برش عینا مثل بند الف است‬
‫فقط با این تفاوت که کسر برشی که اول توزیع می شود برابر (تعداد دهانه ها‬
‫منهای دو) تقسیم بر (تعداد ستونها) می باشد ‪.‬‬
‫طبقه زیرین در این نوع محاسبه در واقع طبقه همکف است و برای پای‬
‫ستونهای طبقه همکف گیرداری در نظر گرفته شده است ‪ .‬ظاهرا در این روش‬
‫نقطه عطف ستونهای طبقه همکف (فاصله ‪ %60‬ارتفاع از پائین) کمی پائین تر‬
‫از نقطه عطف نظیر گیرداری کامل در پای ستون می باشد و این نکته از نظر‬
‫اینکه ممکن است گیرداری کامل در پای ستون به وجود نیاید منطقی است زیرا‬
‫چه در مورد ستونهایی که با پای گیردار روی شالوده در همکف (بدون زیرزمین‬
‫قرار می گیرند و چه در مورد ستونهایی که با ادامه اسکلت به زیرزمین در تراز‬
‫همکف گیرداری نسبی بدست می آورند ‪ ،‬گیرداری کامل نخواهد بود ‪.‬‬
‫محاسبه به روش بال ‪ ،‬بطور کلی در مراحل زیر انجام می گیرد ‪:‬‬
‫‪ -1‬تعیین نقاط عطف در تیرها و ستونها‬
‫‪ -2‬تعیین برش در ستونها‬
‫‪ -3‬محاسبه لنگر در بال و پائین ستونها‬
‫‪ -4‬محاسبه لنگر تیرهای خارجی در گره ستون خارجی‬
‫‪ -5‬محاسبه لنگر تیرهای خارجی در گره ستون داخلی (که ‪ 11/9‬ردیف ‪ 4‬است )‬
‫‪ -6‬محاسبه لنگر تیرهای داخلی (جمع جبری لنگرها در گره)‬
‫‪ -7‬تعیین برش در تیرها‬
‫‪ -8‬تعیین نیروی محوری در ستونها‬
‫‪ -9‬تعیین نیروی محوری در تیرها‬

‫‪2‬‬
‫مثال کاربرد روش بومن و مقایسه نتایج آن با آنالیز دقیق (برنامه ‪ ) STRESS‬در‬
‫ادامه ‪ ،‬دو مثال یکی با ممان اینرسی یکسان در تیر و ستون و دیگری با ممان‬
‫اینرسی های مختلف در تیر و ستون آمده است ‪.‬‬
‫نتایج بسیار خوب روش بومن و تقریب نسبتا کم آن در این مثالها دیده می شود‪.‬‬
‫در ضمن باید اشاره شود که قاب انتخابی ‪ ،‬چها طبقه سه دهانه که در این‬
‫مثالها به کار رفته با تعداد کم طبقات و دهانه ها ‪ ،‬بیشترین تقریب را در این‬
‫روش نشان می دهد و عمل در مورد قابهای با دهانه ها و طبقات بیشتر ‪ ،‬تقریب‬
‫روش بومن کمتر خواهد بود ‪.‬‬

‫‪3‬‬
4
‫من‬ ‫بع‬
‫‪:‬‬

‫‪5‬‬
http://www.nmb-org.blogfa.com/post-54.aspx