ANITKABR Yapmnn Tarihesi

Antkabir yaplmadan nce rasat istasyonu bulunmas dolaysyla Anttepe'nin ismi Rasattepe idi. 906 rakml bu tepede, M. 12. yzylda Anadolu'da devlet kuran Frig uygarlna ait tmlsler (mezar yaplar) bulunmaktayd. Antkabir'in Rasattepe'de yaplmasna karar verildikten sonra bu tmlslerin kaldrlmas iin arkeolojik kazlar yapld. Bu tmlslerden karlan eserler, Anadolu Medeniyetleri Mzesi'nde sergilenmektedir.

Proje ve naat
Antkabir'in yerinin seilmesi iin grevlendirilen komisyon 1 Mart 1941 tarihinde uluslararas bir yarma at. Yarmaya, Trkiye, Almanya, talya, Avusturya, svire, Fransa ve ekoslovakya'dan toplam 47 proje katld. Bu projelerden 3 tanesi komisyon tarafndan dle layk grld. Milli konuyu daha baarl ifade etmesi ve projenin araziye uygunluu nedeniyle, Prof. Dr. Emin Onat ve Do. Dr. Orhan Arda'nn projesinin yaplmasna zamann hkmeti tarafndan karar verildi. Antkabir projesinin belirlenmesinden sonra, ilk aamada kamulatrlma almalar yapldktan sonra 9 Ekim 1944 tarihinde yapmna baland. Antkabir'in inas 9 yllk bir srede 4 aamal olarak 1953 ylnda tamamland. Birinci Ksm naat: 1944-1945 Toprak seviyesi ve aslanl yolun istinat duvarnn yaplmasn kapsayan birinci ksm inaata 9 Ekim 1944 tarihinde balanm ve 1945 ylnda tamamlanmtr. kinci Ksm naat: 1945-1950 Mozole ve tren meydann evreleyen yardmc binalarn yaplmasn kapsayan ikinci ksm inaat 29 Eyll 1945 tarihinde balam, 8 Austos 1950 tarihinde tamamlanmtr. Bu aamada inaatn kgir ve betonarme yap sistemine gre, temel basncnn azaltlmas gz nnde tutularak, ant ktlesinin 'temel projesinin' hazrlanmas kararlatrlmtr. 1947 yl sonuna kadar mozolenin temel kazs ve izolasyonu tamamlanm ve her trl kntleri engelleyecek olan 11 metre yksekliinde betonarme temel sisteminin demir montaj bitirilme aamasna gelmitir. Giri kuleleri ile yol dzeninin nemli bir ksm, fidanlk tesisi, aalandrma almalar ve arazinin sulama sisteminin byk bir blm tamamlanmtr. nc Ksm naat: 1950 Antkabir nc ksm inaat, anta kan yollar, aslanl yol, tren meydan ve mozole st demesinin ta kaplamas, merdiven basamaklarnn yaplmas, lahit tann yerine konmas ve tesisat ilerinden olumutur. Drdnc Ksm naat: 1950-1953

Antkabir'in 4. ksm inaat ise eref hol demesi, tonozlar alt demeleri ve eref hol evresi ta profilleri ile saak sslemelerinin yaplmasn kapsyordu. Drdnc ksm inaat 20 Kasm 1950 tarihinde balam ve 1 Eyll 1953 tarihinde bitirilmitir. 10 Kasm 1953 tarihinde, Atatrk'n naa 1938 ylndan beri, 15 yl sre ile muhafaza edildii geici kabri olan Etnografya Mzesi'nden alnarak byk bir tren ile Antkabir'e defnedildi.

Mimari zellikleri
'Antkabir Projesi'nde mozolenin kolonat stnde ykselen tonoz bir blm bulunmaktayd. 4 Aralk 1951 tarihinde hkmet, eref holnn 28 m lik yksekliinin azaltlmas ile yapnn daha abuk bitirilmesinin mmkn olup olmadn mimarlara sordu. Mimarlar yaptklar almalar sonunda eref holn ta bir tonoz yerine, bir betonarme tavan ile rtmenin mmkn olduunu bildirdiler. Bylece tonoz yapnn zemine verecei arlk ve bunun douraca teknik mahzurlar da ortadan kalkyordu. Antkabir yapmnda beton zerine d kaplama malzemesi olarak kolay ilenebilen gzenekli, eitli renklerde traverten, mozole ii kaplamalarnda ise mermer kullanlmtr. Heykel gruplar, aslan heykelleri ve mozole kolonlarnda kullanlan beyaz travertenler Kayseri Pnarba lesi'nden, kulenin i duvarlarnda kullanlan beyaz travertenler ise Polatl ve Malky'den getirilmitir. Kayseri Boazkpr mevkiinden getirilen siyah ve krmz travertenler tren meydan ve kulelerin zemin demelerinde, ankr Eskipazar'dan getirilen sar travertenler zafer kabartmalar, eref hol d, duvarlar ve tren meydann evreleyen kolonlarn yapmnda kullanlmtr. eref holnn zemininde kullanlan krem, krmz ve siyah mermerler anakkale, Hatay ve Adana'dan, eref hol i yan duvarlarnda kullanlan kaplan postu Afyon'dan, yeil renk mermer Bilecik'ten getirilmitir. 40 ton arlndaki yekpare lahit ta Adana'nn Osmaniye lesi'nden, lahitin yan duvarlarn kaplayan beyaz mermer ise Afyon'dan getirilmitir. Trk mimarlnda 1940-1950 yllar aras, 'II. Ulusal Mimarlk Dnemi' olarak adlandrlr. Bu dnemde daha ok antsal yn ar basan, simetriye nem veren, kesme ta malzemenin kullanld binalar yaplmtr. Antkabir bu dnemin zelliklerini tamaktadr. Binann mimarlar Emin Onat ile Orhan Arda'dr. lk projede mozole iki katl olara tasarlanm, ancak ekonomik nedenlerle ikinci katn yapmndan vazgeilmitir. Bu dnem zellikleri ile birlikte Antkabir'de Seluklu ve Osmanl mimari zelliklerine ve ssleme elerine ska rastlanr. rnein d cephelerde, duvarlarn at ile birletii yerde kuleleri drt yandan saran Seluklu ta iiliinde testere dii olarak adlandrlan bordr bulunmaktadr. Ayrca Antkabir'in baz yerlerinde (Mehmetik Kulesi, Mze Mdrl) kullanlan arkfelek ve rozet denilen ta sslemeler Seluklu ve Osmanl sanatnda da gze arpmaktadr. Btn bu zellikleriyle yapld dnemin en iyi rneklerinden biri olan Antkabir yaklak 750.000 m lik bir alan kaplamakta olup, Bar Park ve Ant Bloku olarak iki ksma ayrlr.

Bar Park
Antkabir; Atatrk'n Yurtta Sulh, Cihanda Sulh zdeyiinden ilham alnarak, eitli yabanc lkelerden ve Trkiye'nin baz blgelerinden getirilen fidanlarla oluturulan yeil alan iinde ykselmektedir. Bu nedenle de adna Bar Park denilmitir. Afganistan, ABD, Almanya, Avusturya, Belika, in, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hindistan, Irak, ngiltere, spanya, srail, sve, talya, Japonya, Kanada, Kbrs, Msr, Norve, Portekiz, Yugoslavya ve Yunanistan'dan eitli aa ve fidanlar getirilmitir. Bugn Bar Park'nda 104 ayr trden yaklak 48.500 adet ss aac, aak ve ss bitkisi bulunmaktadr.

Ant Bloku
Antkabir Ant Bloku blmden olumaktadr. Toplam 120.000 m lik bir alan kaplamaktadr. 1. Aslanl Yol 2. Tren Meydan 3. Mozole Antkabir'e Tandoan kapsndan girildiinde Bar Park ierisinde uzanan yoldan Aslanl Yol bandaki 26 basamakl geni merdivenlere ulalr. Merdivenin hemen banda karlkl olarak istiklal ve hrriyet kuleleri yer alr. Antkabir yap topluluu iinde, simetri gzetilerek yerletirilmi olan on adet kule vardr. Bu kulelere ulusumuzun ve devletimizin oluumunda byk tesirleri olan yce kavramlar temsil eden isimler verilmitir. Kuleler, plan ve yap bakmndan birbirinin benzeridir. Kareye yakn 12 x14 x7,20 m. boyutlarnda dikdrtgen plan zerine kurulmu olan kulelerin zeri piramit biiminde atlarla rtldr. atlarn tepelerinde, eski Trk adrlarnda grlen tun mzrak ucu vardr. Eski Trk kilim desenlerinden alnm geometrik sslemeler, fresk tekniinde uygulanmtr. Ayrca kulelerin i duvarlarnda, o kulenin ismiyle ilgili bir kompozisyon ve Atatrk'n zl szleri bulunmaktadr.