KAPALI ALANLARDA ALIMALARDA GVENLK

Ama Kapal alanlarda yaplan almalarda SG hakknda bilgi edinmek. renim hedefleri Kapal alanlarda yaplan almalardan kaynaklanan SG riskleri, Alnmas gereken nlemler, lgili mevzuat hakknda bilgi sahibi olmak. Alt balklar Kapal ve dar alanlar Havalandrma Patlama ve yangn Aydnlatma alma sistemi (n izin, lm, gzetleme) Kullanlacak i ekipmanlar lgili mevzuat

GR Tanmlar Kapal Ortam: Tamamen veya ksmen kapatlm snrl bir hacmi olan, ierisinde snrl miktarda hava bulunan ve alma yeri olarak tasarlanan alanlar kapal ortam olarak adlandrlr. Kapal ortamlar potansiyel olarak tehlikeli veya zararl seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder. Kapal alandaki tehlikeli hava; pis hava, zehirli hava, patlayc hava ve tozlu hava olarak drt grupta incelenir. Pis hava, % 19den daha az oksijen ihtiva eder ve bu tip hava karm bulunan yerlerdeki almalarda ksa zaman iinde yorgunluk belirtileri grlr. Zehirli hava, insan hayatn tehlikeye dren zararl gazlardan oluan havadr. Bu ekildeki hava, insan organizmasna kimyasal etkisinden dolay zararl olmakta ve hatta lm meydana getirmektedir. Bu gazlara rnek olarak karbonmonoksit, azot oksitleri , hidrojenslfr, kkrtdioksit ve radon gazlar gsterilebilir. Patlayc hava, btn yanc gazlar bileiminde bulunduran havadr. Bu gazlar, zellikle metan, etan, propan, btan gibi hidrokarbonlar ve hidrojen gibi gazlardr. Tozlu hava ise, ierisinde belli konsantrasyonda toz ihtiva eden havay belirtir. Kapal ortamlarda rastlanabilecek boucu gazlar genel olarak iki snfta incelenebilir. Bunlar: Basit boucu gazlar: Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Etan (C2H6), Propan (C3H8), Btan (C4H10), Hidrojen (H2), Azot (N2) Kimyasal boucu gazlar: Karbonmonoksit (CO), Hidrojen slfr (H2S), Hidrojen siyanr (HCN), vb. dir.

BAST BOUCU GAZLAR Havadaki oksijenin yerini alarak oksijen azlndan kaynaklanan boulmaya sebep olurlar. 1)Karbondioksit (Siyah Gaz veya Boucu Gaz) Renksiz kokusuz gazdr. zgl arl, 1.977 kg/m3dr. Bundan dolay, bulunduu kapal ortamn tabannda toplanr. Atmosfer havasnda, hacim bakmndan % 0.3 -0.4 orannda bulunur. Bu miktar, nefes alma fonksiyonunu uyarc etki yapar. MAK deeri 500 ppm dir. Etkisi ise karbondioksit miktarnn artmas oksijeni azaltacandan solunum says ve skl artar. o o o o %1-3 younluunda orta srede tehlikesizdir. %3-6 younluunda ba arlar balar. %6-10 younlukta , ba dnmesi, grme bozukluklar, uursuzluk balar. %10 dan fazla younlukta narkotik etki grlr. Boucu etki CO2 fazlalndan ok, oksijen azlndan olur.

Korunmak iin iyeri havasndaki miktar kontrol edilir. Solunum aygtlar kullanlr. Etkilenme olduu takdirde, hasta ak havaya karlr, oksijen verilir, suni solunum yaplr. 2)Metan (Grizu) Metan gaz, sulu ortamda biriken bitkisel maddeler ve bataklklarda biriken bitkisel ve hayvansal organik maddelerin kimyasal bozunmaya maruz kalmas sonucunda oluan ve bataklk gaz da denilen bir gazdr. Havadan hafif, renksiz, kokusuz ve parlayc bir gazdr. Havaya oranla daha hafif olduundan dolay, bulunduu kapal ortamn tavan ksmlarnda toplanr. Havada, % 4 -15 oranlarnda bulunduunda patlaycdr. Metan, esas itibariyle zehirli bir gaz deildir. Dokular zerinde bir etkisi yoktur. Ancak, fazla miktarda metan bulunan havada oksijen oran dk olacandan, konsantrasyonun %10u gemesi durumunda oksijen yzdesi %16nn altna deceinden, havasz (oksi jensiz) kalma sonucu lm meydana gelebilir. Metann esas tehlikesi, yanc ve patlayc bir gaz olmasdr. Tam yanma, % 9 metan ieren hava karmnda olur. Ancak, patlamay douran s kaynann iddeti ve sresi, basn ve kapal ortamn ekli de patlamay etkilediinden, metann % 4-15 arasnda tehlikeli olduu kabul edilir ve bu oranda metan bulunan havaya madencilikte grizu ad verilir. % 4 metan konsantrasyonunun altnda patlama olmaz ve grizu bulunduu yerde yanar. Fakat, ortamda yksek scaklk mevcutsa, patlama meydana gelebilir. % 15 orann zerinde ise grizu patlama zelliini kaybeder. Metan, etan, asetilen, hidrojen, azot, argon, neon, karbondioksit gibi gazlar havadaki oksijen orann drerek asfiksi(oksijensiz kalma) olutururlar. Bu gibi oksijensiz kalma vakalar ocak, kuyu, silo, gemi ambarlar gibi kapal meknlarda uzun sre kalma sonucu olabilir. Ancak bu gibi meknlarda rnein silolarda azot dioksit, lam ve maden ocaklarnda kkrtl hidrojen gibi gazlar olabileceinden daha karmak bir akcier zedelenmesi de ortaya kabilir. 3) Lpg lkemizde kullanma sunulduu ekliyle (tpgaz ve otogaz olarak) LPG (svlatrlm petrol gaz) hacimce % 30 propan (C3H8) ve % 70 btan (C4H10) ierir.

LPG havadan daha youndur ve basn altnda sv halde depolanr. LPG yksek derecede yanc bir maddedir ve atmosferik koullara maruz kaldnda hzla patlayc hava hidrokarbon karm oluturur. LPG buhar havadan ardr. Younluk fark ve hava hareketi ile ak alanlarda dk ko dlu blgelerde, evlerde ise alt katlarda birikebilir. LPG svs deri veya gz ile temas ettiinde souk yanklar oluur. Yksek konsantrasyonda LPG buharn solumak baygnla ve/veya lme sebep olabilir. LPG buharnn solunmas burun ve boazda tahrie, ba ars ve mide bulantsna, ba dnmesine ve bilincin bulanmasna sebep olabilir. Solunum yolu ile maruziyet halinde LPG ile temas eden kii acilen temiz havaya kartlmal ve en yakn salk kuruluuna ulatrlmaldr. KMYASAL BOUCU GAZLAR 1)Karbonmonoksit (Beyaz Gaz) Renksiz, kokusuz, tahri etkisi olmayan ok zehirli gaz olarak tanmlanr. zgl arl 1.255 kg/m3 olup, havannkine ok yakndr. Hava ile % 13 -75 oranlarndaki karm patlayc zellie sahip olup, en tehlikeli patlama konsantrasyonu % 30 civarndadr. Hemoglobine oksijenden 200-300 kat daha fazla ilgilidir. Hemoglobinle karboksi hemoglobin (HbCO) yapar. Bylece kann dokulara oksijen tama kapasitesini bloke eder. Dolaysyla, oksijen yetersizlii ba gsterir ve kann karbonmonoksit ile doygunluu artnca da lm meydana gelir. Etkisi ise havadaki miktarna, maruziyet sresine ve kiinin duyarllk derecesine gre deiir. Genellikle; o o o %0,01 (100 ppm) konsantrasyonda uzun srede ba ars yapar. %0,05 (500 ppm)de iddetli ba arlar, ba dnmesi, baygnlk olur. %0,2 (2000ppm)de derin bir uursuzluk, nabz ve solunum zayflamas sonucunda lm gelir.

Dk konsantrasyonlarda uzun sreli aylar veya yllarca etkilenme sonucunda yorgunluk, ba arlar, miza deiiklii, uyku bozukluklar, kalp ve mide bozukluklar hafza bozukluu grlr. (Kronik Zehirlenme) Korunmak iin iyeri havasndaki miktar kontrol edilir. Sigara yasaklanr. Ksa sreli almalar uygulanr, gerekirse maske kullanlr. Tedavisinde de etkilenen ahs derhal temiz havaya karlr oksijen verilir. Beyin demine kar gerekli tedavi hipertonik zeltiler uygulanr. 2) Hidrojen slfr (H2S) Hidrojen slfr renksiz, havadan ar, kendine zg rk yumurta kokusu olan, petrol alanlar, kanalizasyon ve kimyasal endstri alanlarnda ska rastlanan bir gazdr. Genellikle lam kanallarnda ve eritme tesislerinde bulunur. Yanc bir gaz olup hava ierisinde %6 orannda patlayc zellie sahiptir; zehirleyici bir gazdr. Havadan ar olup ocakta taban ksmlarnda bulunur. Bu gaz baz hallerde kkrt ihtiva eden dinamit ve barutlarn yanmas neticesinde meydana gelmekte ve genellikle kkrt madenlerinde patlayc maddelerin kullanlmasn mteakip olumaktadr. MAK deeri 10ppm veya 15mg/m3 tr.
3

Havada %0,0001 konsantrasyonda tipik kokusu ile tannr. Daha yksek konsantrasyonlarda bir sre sonra koku alma sinirleri felce urar ve koku alnmaz olur. Solunum yolu ile alnan H2S toksik tesir gsterir, mukozolar (salg reten doku tabakas) tahri eder. Hcre iindeki fermentleri inhibe (baz organlarn salglarnda bulunan kimyasal deiikliklere etki eden maddeler) eder. Zehirlenme belirtileri 200cc/m3 te balar, 600cc/m3 te ksa sre iinde lm gelir. H2S ile kronik zehirlenme kabul edilmemektedir. Havadaki miktar kontrol edilmeli, evre tedbirleri ile birlikte, kiisel koruyucular kullanlmal. Tehlikenin fazla olduu yerlerde periyodik muayenelerle sinirsel bozukluklar aranmal. Zehirlenme halinde; suni solunum yaptrmal, %5 CO2 ieren oksijen (Karbojen) verilmeli, gzler iyice ykanmaldr. KAPALI ALANLARDA ALIMALARDA ALINACAK GENEL KORUNMA NLEMLER 1) Kapal alanlarda asla yalnz allmamal, mutlaka ikinci kiiler kapal alan dnda yardmc olarak bulunmaldr. 2) Kuyu veya dier yeralt tesislerinde yaplacak bakm ve onarm ilerinde zararl, zehirleyici, boucu veya parlayc gaz veya svlarn tehlikeli bir ekilde birikebilecei gz nnde bulundurularak gerekli ve yeterli gvenlik nlemleri alnmaldr. Bu gibi yerlerd e, tecrbeli ve usta iiler altrlmal, bunlara uygun kiisel koruyucu donanm verilmeli ve tecrbeli bir veya birden fazla gzlemci grevlendirilmelidir. 2) Tehlikeli maddelerin tand boru ve kanallarn onarm ileriyle grevlendirilen iilere, tanan maddelerin zelliklerine uygun kiisel korunma donanmlar verilmelidir. 3) Kuyu ve lam ukurlar gibi derin yerlerde altrlacak iilere gvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanm verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu gibi alma yerlerine temiz hava salanmaldr. 4) Ortamda oksijenin olmama ihtimali yksek olduu iin temiz hava beslemeli maskeler kullanlmaldr. Bu maskelere temiz hava salanma ilemi dalglarda olduu gibi tple veya temiz hava pompasndan(hava gei ayar bulunan) salanmaldr. 5) Yeralt ilerinde, delme ve kazma srasnda alanlarn saln koruyacak ve gvenliini salayacak yeterli ve uygun havalandrma tesisat yaplmaldr. 6) eitli gazlarn hava ile patlayc bir karm meydana getirebilecei yeralt ilerinde ak alevli lamba veya cihazlar kullanlmamaldr. 7) alanlar; pis su, gaz ve dumanlarn bulunduu depolara ancak deponun iyice havalandrlp temizlendiine emin olunduktan sonra sokulmal ve alt sre boyunca depo havas denetim altnda bulundurulmaldr. 8) Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebilecei tank veya depolar iinde yaplacak bakm ve onarm ilerinde, iilere maskeler, solunum cihazlar ile emniyet kemerleri gibi uygun kiisel korunma donanm verilerek ve i sresince tank veya depo aznda bir gzlemci bulundurulmaldr. 9) Onarlacak depo veya tanklar, baka depo veya tanklarla balantl olduunda, balant borularnn vanalar gvenli bir ekilde kapatlmal veya bu borular sklerek balant azlar, kr tapa veya kapaklarla kapatlmaldr. 10) Gmlekli veya ift cidarl veya kapal kaplarda s veya kaynak ileri yaplmadan nce bunlar iyice havalandrlmal ve kaynak ilerinin yapld srece hibir ekilde oksijen verilmemelidir. 11) Yeralt ilerinde, delme ve kazma srasnda alanlarn saln koruyacak ve gvenliini salayacak yeterli ve uygun havalandrma tesisat yaplmaldr. 12) Kaz ilerinin yaplaca yerlerde, elektrik kablolar, gaz borular, su yollar, kanalizasyon ve benzeri tesisatn bulunup bulunmad nceden aratrlmal ve duruma gre gereken nlemler alnmaldr. 13) Kaz srasnda, zehirli ve boucu gaz bulunduu anlald hallerde, alanlar derhal oradan uzaklatrlmal, gaz k nlenmeli ve biriken gaz boaltlmadka kaz ilerine balanlmamaldr. 14) Patlayc maddelerin kullanld veya serbest silisin bulunduu yerlerde, kaz topra slatlmaldr. 15) Kaya kazlmasn gerektiren yer alt ilerinde, sulu delici makineler kullanlmal veya tozlarn alanlarn salna zarar vermemesi iin gerekli dier nlemler alnmaldr.
4

16) Elektrikle aydnlatlm yer alt iyerlerinde, akmn kesilmesi halinde iilerin tahliye edilmelerini salamak ve ancak bu srede kullanlmak zere madenci lambalar veya fenerleri ya da benzeri uygun aydnlatma aralar bulundurulmaldr. 17) Parlayc, patlayc, tehlikeli ve zararl maddelerin retildii, ilendii veya depoland binalarda inaat, bakm ve onarm ilerine balanmadan nce, aadaki nlemler alnmaldr: i. ksmen veya tamamen durdurulmaldr. ii. O mahalde bulunan btn parlayc, patlayc, tehlikeli ve zararl maddelerle bunlarn bileimlerine giren dier maddeler, tehlikeli blgenin dna karlmaldr. ii. Onarlacak ksm, btn parlayc, patlayc, tehlikeli ve zararl maddelerin artklarndan ve bulaklarndan tamamen temizlenmelidir. iii. naat, bakm ve onarm, teknik, yetkili ve sorumlu bir elemann devaml nezareti ile salanmaldr. 18) Parlayc, patlayc, tehlikeli ve zararl zellikteki ei tli kimyasal maddelerin ortam havasnda bulunan miktarlar, belli ve gerekli zaman aralklar iinde llerek bu miktarlarn, kimyasal maddelerin ortam havasnda bulunmasna izin verilen ve orada alanlarn saln bozmayacak olan en ok miktardan (MAK Deer) fazla olup olmad llerek tespit edilmeli ve havalandrma tesisat yeterlilik bakmndan yetkili elemanlarca kontrol edilmelidir. 19) Parlama ve patlama tehlikesi oluturabilen organik tozun meydana geldii, tand, aktarld ve alld yerlerde, elektrik motor ve jeneratrleri toz geirmez -etan tipten olmal veya devaml olarak temiz hava beslenen yaltlm hcrelerde bulundurulmaldr 20) Sonu olarak, her iyerinde dzenli aralklarla risk deerlendirmesi yaplmal ve gerekli nlemler alnmaldr.

Tam Yz Gaz Maskesi

Yarm Yz Gaz Maskesi

Toz Maskesi

Hava Tpl Solunum Sistemleri

Oksiyen Ka Seti

Koruyucu Gzlk

Gaz Alglama Dedektr (CO, H2S, CO2, CL2, HCN, NH3, NO2, PH3 Ve SO2)

Emniyet Kemeri

ekil 1. Kapal Alanlarda Kullanlabilecek Emniyet Ekipmanlar

5

KAPALI ALANLARDA KAYNAK YAPARKEN ALINACAK NLEMLER Kaynak ve kesme ilemleri esnasnda kaynaknn saln etkileyebilecek dumanlar, tozlar ve gazlar oluur. Kaynak, kesme ve ilgili ilemlerdeki salk ve gvenlik kurallarnda (UVV 26.0) belirtildii ekilde kaynak, oluan bu zararl maddelerden kendisini korumaldr. Bu nedenle alma alanlar, kaynak yntemine, malzemelere ve uygulama koullarna gre, zararl maddelerden arndrlm temiz hava teneffs etmeyi salayacak ekilde planlanm ve aadaki ekilde donatlm olmaldr. 1. 2. 3. 4. Kaynak duman olutuu noktadan dar atlmaldr. Teknik havalandrma salanmaldr. Normal bir havalandrma yaplmaldr. Dier havalandrma yntemleri kullanlmaldr.

Yukardaki seeneklerin bir veya birka birlikte kullanlmaldr.

ekil 2. Kaynak Blgesinin Havalandrma Teknikleri

Kaynatlan Malzemenin Oluturduu Tehlikeler Kaynak malzemeleri iin gvenlik bilgileri ieren Malzeme Gvenlik Bilgileri mevcuttur. Bu malzeme gvenlik bilgileri aadaki maddeleri ierir. Kaynak yapmadan nce bu bilgilere dayanarak emniyet tedbirleri alnmaldr. a) Zararl bileenler, b) Bu malzemeyi kullandnzda oluabilecek zararlar, c) lkyardm kurallar, d) alma alan iin gereken snr deerleri, e) Atklarn nasl bertaraf edilecei. Kaynak malzemesinin ierii dnda, kaynak ark ss ile birlikte de zararl maddeler de oluabilir. Bu zararl maddeler aadaki nedenlerden oluabilir: Metalik kaplamalar, galvaniz (inko), kurun gibi, Boyalar, inko ve kurun ieren boyalar Yzey koruyucu bileikler, ya, gres gibi kirlilikler Kurun, kadmiyum, inko, krom ieren metalleri kaynak yaparken zel bir dikkat gsterilmelidir. nk bu elementler zararl ve zehirli maddeler oluturur. Bu, yzeyinde plastik, ya ve gres ieren malzemeler iin de dorudur. Yzeyinde hidroklorik-asit veya hidrokarbonlu bileikler bulunan i paralar, kaynak ncesi bu bileiklerden arndrlmaldr. nk kaynak esnasnda zehirli phosgene ( MAK: 0,1 ml/m3) oluumuna neden olurlar. (Not: Phosgene (COCl2) gaz ok zehirli bir gazdr. Solunumu engeller. Kimyasal silah olarak da kullanlmtr. Oluumu: CO + Cl2 COCl2) Kaynak Ortamnn Havalandrlmas alma ortamndaki solunacak havada MAK- deerlerine ulamamak iin doal veya teknik bir havalandrma mutlaka yaplmaldr. Bu havalandrma ekli, Tablo 1 ve 2de verilen artlar yerine getirmelidir. Tablo 1deki havalandrma yntemleri, kullanlan kaynak malzemelerindeki veya rt trlerindeki sala zararl maddelerin konsantrasyonuna gre listelenmitir. Tablo 2deki havalandrma yntemleri ise, ana metaldeki veya rt trndeki zararl maddelerin konsantrasyonuna gre listelenmitir. Havalandrma ekli ayn zamanda alevin yanma sresine veya ark sresine de baldr. Ksa sre tanmndan anlalmas gereken gnde saat veya haftada 2 saatlik ale v veya ark sresidir. Uzun sre tanmndan anlalmas gereken ise bu deerleri aan srelerdir. Ak havada kaynak yaparken de zararl maddelerin solunulan havaya girmediinden emin olunmaldr. Dar ve kapal alanlarda kaynak yaparken, UVV 26.0'un 29 ma ddesinde belirtildii gibi, kirli havann darya atlmas veya temiz hava ile alma alannn havalandrmas yaplmaldr. Kaynak Malzemesi Alamsz ve hafif Yksek alaml elikler, alaml elikler, demir-d metaller alminyum alamlar (alminyum alamlar hari) k u k u F T T A F T F T A T F A T A A A Kaplamal eliklerin Kayna k T F A T u A A A A
7

Yntem

Gaz ergitme Sabit kayna Tanabilir rtl elektrod Sabit Tanabilir

kayna MIG/MAG kayna

Sabit Tanabilir

T F F F F F A

A T T F T F A

A T F F T F A

A A T T T T A

A T F F T F -

A A T T T T -

TIG kayna Sabit Tanabilir Tozalt kayna Toz pskrtme Sabit Tanabilir

Tablo 1. Kullanlan Kaynak Yntemine Ve Kaynak Malzemesine Gre Havalandrma ekli k : ksa sre u: uzun sre F : Doal havalandrma T : Teknik havalandrma A : Zararl maddelerin olutuu yerde emilmesi Havalandrma ihtiyalarna gre alma alanlar iin eitli havalandrma ekipmanlarn semek mmkndr.rnein; o Kaynak torcundan, kaynak maskesinden veya ba maskesinden duman emme sistemi, o Tanabilen duman emme sistemleri o parasna veya alma blgesine yaklatrlabilen ve monte edilebilen duman emme bacalar

ekil 3. Deiik Gaz Emme Sistemleri +UVV 26.0, madde 29a gre; 100 m3ten daha az hava hacmine sahip Uzunluu, genilii ve ykseklii 2 metreden az olan ve doal bir hava akm olmayan alanlara kapal alanlar diyebiliriz.

Kapal alanlar; penceresiz bodrum alanlar, dehlizler, boru hatt, kuyular, tanklar, kazanlar, konteynerler, gemi inasnda hcre ve tank blmleridir. Kapal alanlarda kaynak yaparken zehirli maddelerin olumamas, yanc gazlarn birikmemesi ve oksijenin azalmamas iin duman emme sistemleri veya yapay havaland rma yntemleri kullanlmaldr. Duman emme veya teknik bir havalandrmann mmkn olmad yerlerde, uygun solunum ekipmanlar kullanlmaldr. Kapal alanlarda, nitrik-oksitlerin oluumu kabul edilebilir snrlarn zerine kmasna neden olabilecek oksi -gaz kayna, alevle kesme ve stma ilemlerinde yaparken havalandrmaya zel bir dikkat sarf edilmelidir. Yanma nedeniyle ciddi kazalara neden olaca iin kapal alanlarda oksijen kullanlarak havalandrma yaplmasna izin verilmez. Kaynak Malzemesi Alamsz ve hafif Yksek alaml elikler, Yntem alaml elikler, demir-d metaller alminyum alamlar (alminyum alamlar hari) k u k u Alevle tavlama, F T F T Alevle dorultma Alevle sertletirme F T Alevle ekillendirme F T Alevle sabit F T A A kesme tanabilir F T T A Oyma Alevle tufal sabit temizleme tanabilir TIG kayna sabit tanabilir Plazma sabit kesme tanabilir Ark-oksijen sabit kesme, tanabilir Ark-hava kesme Aln kayna Dier diren kaynak yntemleri F A F F F A F T F T A T T F A T A T A A F F A T A T A A T T A A A A Kaplamal eliklerin Kayna k F T T T F F A T T F u T T T T T T A T A T

T F

A F

A F

A T

T F

A T

Tablo 2. Kaynak Malzemesi Kullanmayan Yntemlerde Havalandrma Metotlar k : ksa sre u: uzun sre F : Doal havalandrma T : Teknik havalandrma A : Zararl maddelerin olutuu yerde emilmesi

Solunumun Korunmas Havalandrmann yetersiz olduu durumlarda, kaynak ilemine uygun koruyucu sol unum cihazlar kullanlmaldr. Kaynak ilemine uygun koruyucu solunum cihazlar; Hortumlu solunum cihazlar Basnl hava ieren solunum cihazlardr. alma alanndaki atmosfer, en az %17 oksijen ieriyorsa, ihtiyaca gre koruma zelliine sahip filtre kullanm yararl olur. Fakat bu filtrelerin konteyner, boru hatt, tank, vagon v.b. gibi kapal alanlarda kullanlmasna izin verilmez. Hava Besleme alma blgesinden emilen hava, ancak zararl maddelerden arndrldktan sonra geri beslenebilir. Eer sala zararl maddelerin konsantrasyonu, greceli MAK-deerlerinin n amazsa, geri beslenen hava zararl maddelerden yeterince arndrlm olarak kabul edilebilir. Kaynak duman kanserojen oranda nikel bileikleri veya krom bileikleri gibi maddeler ieriyorsa, zel artlara gre havalandrma ve hava besleme yaplmaldr.

ekil 4. Kapal Alana Giri zin Belgesi

10

LGL MEVZUAT YER BNA VE EKLENTLERNDE ALINACAK SALIK VE GVENLK NLEMLERNE LKN YNETMELK Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar Ama Madde 1 Bu Ynetmeliin amac, iyeri bina ve eklentilerinde bulunmas gereken asgari salk ve gvenlik artlarn belirlemektir. Kapsam Madde 2 Bu Ynetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayl Kanunu kapsamna giren tm iyerlerini kapsar. Ancak; a) yeri dnda kullanlan tama aralarnda veya aralarn iindeki iyerlerinde, b) Geici veya hareketli i alanlarnda, c) Maden, petrol ve gaz karma ilerinde, d) Balk teknelerinde, e) Tarm veya orman iyerlerine ait olup iyeri binalarndan uzaktaki tarla ve ormanlarda, uygulanmaz. Dayanak Madde 3 Bu Ynetmelik, 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesine gre dzenlenmitir. Tanm Madde 4 Bu Ynetmelikte geen; yeri : ilerin istihdam sreleri iinde altklar alanlar ile girip kabilecekleri bina, eklenti ve dier tm alanlar ifade eder. KNC BLM verenlerin Ykmllkleri Yeni Alacak yerleri Madde 5 Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten sonra alacak iyerleri Ek-Ideki asgari salk ve gvenlik koullarn yerine getirecektir. Mevcut yerleri Madde 6 Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce kurulmu olan iyerleri Ek-IIde belirtilen salk ve gvenlik koullarn, Ynetmeliin yrrle girdii tarihten sonra 6 (alt) ay iinde yerine getirecektir. yerinde Deiiklikler Madde 7 Mevcut iyerlerinde, bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten sonra genileme ve/veya i deitirme eklinde bir deiiklik yapldnda iveren, Ek-Ide belirtilen asgari salk ve gvenlik artlarn temin etmek iin gerekli nlemleri alacaktr. Genel artlar Madde 8 veren iilerin salk ve gvenliini korumak iin aadaki hususlar yerine getirecektir: a) Acil k yollar ve kaplar her zaman kullanlabilir durumda tutulacaktr. b) yeri ile ekipman, ara-gerelerin ve zellikle bunlardan Ek-I ve Ek-IIde belirtilenlerin dzenli olarak teknik bakmlar yaplacak, alanlarn salk ve gvenlikleri iin tehlikeli olabilecek aksaklklar en ksa zamanda giderilecektir. c) yeri ile ekipman, ara-gereler, zellikle havalandrma sistemleri uygun hijyen artlar salanacak ekilde dzenli olarak temizlenecektir. d) Tehlikeleri nleyecek veya yok edecek gvenlik ekipman ile ara-gerelerinin ve zellikle bunlardan Ek-I ve Ek-IIde belirtilenlerin dzenli bakm ve kontrol yaplacaktr. ilerin Bilgilendirilmesi Madde 9 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayl Resm Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 10 uncu maddesinde belirtilen hususlar sakl kalmak kayd ile iiler ve/veya temsilcileri, iyerinde alnan salk ve gvenlikle ilgili tm nlemler hakknda bilgilendirilecektir. ilerin Grlerinin Alnmas ve Katlmlarnn Salanmas Madde 10 veren, bu Ynetmelik ve eklerinde belirtilen konularda Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 11 inci maddesine uygun olarak iilerin veya temsilcilerinin grlerini alacak ve katlmlarn salayacaktr. NC BLM lgili Avrupa Birlii Mevzuat, Yrrlk ve Yrtme lgili Avrupa Birlii Mevzuat Madde 11 Bu Ynetmelik Avrupa Birliinin 30/11/1989 tarihli ve 89/654/EEC sayl Ko nsey Direktifi esas alnarak hazrlanmtr. Uygulama Madde 12 Bu Ynetmelikte belirtilen daha sk ve zel nlemler sakl kalmak kayd ile iyeri bina ve eklentilerinde, Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmleri de uygulanr. Yrrlk Madde 13 Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 14 Bu Ynetmelik hkmlerini alma ve Sosyal Gvenlik Bakan yrtr.

11

EK-I YNETMELN YRRLE GRD TARHTEN SONRA KURULACAK YERLERNDE UYGULANACAK ASGAR SALIK VE GVENLK GEREKLER 1. Bu ekte belirtilen hususlar, iyerinin ve yaplan iin niteliinin ve tehlikesinin gerektirdii her durumda uygulanr. 2. Binalarn yaps ve dayankll yeri binalar yaplan iin zelliine uygun ve yeterli salamlkta ina edilmi olacaktr. 3. Elektrik Tesisat Elektrik tesisat yangn veya patlama tehlikesi yaratmayacak ekilde projelendirilip tesis edilecek ve alanlar dorudan veya dolayl temas sonucu kaza riskine kar korunacaktr. Tesisatn projelendirilmesi, kurulmas, malzemesinin ve koruyucu cihazlarn seimi, kullanlacak voltaja ve ortam artlarna uygun olacak, yrrlkteki mevzuatta belirtilen yetkili kiiler tarafndan iletilecektir. 4. Acil k yollar ve kaplar 4.1. Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. 4.2. Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. 4.3. Acil k yollar ve kaplarnn says, boyutlar ve yerleri yaplan iin niteliine, iyerinin byklne ve alanlarn saysna uygun olacaktr. 4.4. Acil k kaplar darya doru alacaktr. Acil k kaps olarak rayl veya dner kaplar kullanlmayacaktr. Acil k kaplar, acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. 4.5. Acil k yollar ve kaplar 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr. aretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 4.6. Acil k kaplar kilitli veya bal olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. 4.7. Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 5. Yangnla mcadele 5.1. yerinin byklne, yaplan iin zelliine, kullanlan maddelerin fiziksel ve kimyasal zelliklerine ve alanlarn saysna gre iyerinde etkili ve yeterli yangn sndrme ekipman ile gerektiinde yangn dedektrleri ve alarm sistemleri bulunacaktr. 5.2. Yangn sndrme ekipman kolay kullanlr olacak, grnr ve kolay eriilir yerlere konulacak, nlerind e engel bulunmayacaktr. Yangn sndrme ekipman ve bulunduu yerler Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecek, iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 6. Kapal iyerlerinin havalandrlmas 6.1. Kapal iyerlerinde alma ekline ve alanlarn yaptklar ie gre, ihtiya duyacaklar yeterli temiz hava bulunmas salanacaktr. Cebri havalandrma sistemi kullanldnda sistemin her zaman alr durumda olmas salanacaktr. Havalandrma sisteminin almamas, alanlarn sal ynnden tehlikeli ise arzay bildiren uyar sistemi bulunacaktr. 6.2. Suni havalandrma sistemlerinde hava akm, alanlar rahatsz etmeyecek ekilde olacaktr. alma ortam havasn kirleterek alanlarn salna zarar verebilecek artk ve pislikler derhal dar atlacaktr. 7. Ortam scakl 7.1. allan ortamn scakl alma ekline ve alanlarn harcadklar gce uygun olacaktr. 7.2. Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, du ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardm odalar kullanm amacna gre yeterli scaklkta olacaktr. 7.3. yerinin ve yaplan iin zelliine gre pencereler ve at aydnlatmalar, gne nn olumsuz etkilerini nleyecek ekilde olacaktr. 8. Aydnlatma 8.1. yerlerinin gn yla yeter derecede aydnlatlm olmas esastr. in konusu veya iyerinin ina tarz nedeniyle gn ndan yeterince yararlanlamayan hallerde yahut gece almalarnda, suni kla uygun ve yeterli aydnlatma salanacaktr. 8.2. alma mahalleri ve gei yollarndaki aydnlatma sistemleri, alanlar iin kaza riski oluturmayacak trde olacak ve uygun ekilde yerletirilecektir. 8.3. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 9. yeri taban, duvarlar, tavan ve ats 9.1. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar salam, kuru ve mmkn olduu kadar dz ve kaymaz bir ekilde olacak, tehlikeli eimler, ukurlar ve engeller bulunmayacaktr. yerinde yaplan iin nitelii ve alanlarn yaptklar i dikkate alnarak iyeri uygun ekilde blmlere ayrlacaktr. 9.2. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar, duvarlar ve tavan, uygun hijyen artlarn salayacak ekilde temizlemeye elverili malzemeden yaplm olacaktr. 9.3. yeri binalar, avlular, geitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yar saydam duvarlar ile zellikle caml blmeler; gvenli malzemeden yaplm olacak, ak bir ekilde iaretlenecek veya arpma ve krlmaya kar uygun ekilde korunacaktr. 9.4. Yeterli salamlkta olmayan atlara klmasna ve buralarda allmasna, gvenli almay salayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir. 10. Pencereler 10.1. yerlerinde pencereler ve tavan pencereleri, gvenli bir ekilde alr, kapanr ve ayarlanabilir olacaktr. Pencereler ak olduklarnda alanlar iin herhangi bir tehlike yaratmayacak ekilde yerletirilecektir. 12

10.2. Pencereler, temizlii gvenli bir ekilde yaplabilir zellikte olacaktr. Ayrca temizlik ekipmanlarnn kullanlmasna uygun olacak ve temizliini yapanlar ile temizlik srasnda bina iinde ve dnda bulunanlara tehlike yaratmayacaktr. 11. Kaplar ve giriler 11.1. Kaplar ve girilerin yeri, says ve boyutlar ile yapldklar malzemeler, kullanldklar odalara, alanlara, kullanm amalarna ve alanlarn rahata girip kmalarna uygun olacaktr. 11.2. Saydam kaplarn zeri kolayca grnr ekilde iaretlenmi olacaktr. 11.3. Her iki yne alabilen kaplar saydam malzemeden yaplacak veya kar tarafn grlmesini salayan saydam ksmlar bulunacaktr. 11.4. Saydam veya yar saydam kaplarn yzeyleri alanlar iin tehlike yaratmayacak ve gvenli malzemeden yaplm olacak veya krlmalara kar korunmu olacaktr. 11.5. Rayl kaplarda raydan kmay ve devrilmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 11.6. Yukar doru alan kaplarda aa dmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 11.7. Ka yollarnda bulunan kaplar uygun ekilde iaretlenecektir. Bu kaplar yardm almakszn her zaman ve her durumda ieriden alabilir zellikte olacaktr. 11.8. Aralarn getii geit ve kaplar yayalarn geii iin gvenli deilse bu mahallerde yayalar iin ayr gei kaplar bulunacaktr. Bu kaplar aka iaretlenecek ve nlerinde hibir engel bulunmayacaktr. 11.9. Mekanik kaplar iiler iin kaza riski tamayacak ekilde alacaktr. Bu kaplarda kolay fark edilebilir ve ulalabilir, acil durdurma cihazlar bulunacak ve herhangi bir g kesilmesinde otomatik olarak alr olmamas durumunda kaplar el ile de alabilecektir. 12. Ulam yollar tehlikeli alanlar 12.1. Merdivenler, ykleme yerleri ve rampalar dahil btn yollar, yaya ve aralarn gvenli hareketle rini salayacak ve yaknlarnda alanlara tehlike yaratmayacak ekil ve boyutlarda olacaktr. 12.2. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. 12.3. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. 12.4. alma mahallerinde yaplan i ile makine ve malzeme gz nne alnarak, iilerin korunmas amacyla aralarn gei yollar aka iaretlenecektir. 12.5. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dme riski bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacak, bu alanlar aka belirlenecektir. 13. Yryen merdivenler ve bantlar iin zel nlemler Yryen merdiven ve bantlarn gvenli bir ekilde almas salanacak ve gerekli gvenlik donanmlar bulunacaktr. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulalr acil durdurma tertibat bulunacaktr. 14. Ykleme yerleri ve rampalar 14.1 Ykleme yeri ve rampalar, tanacak ykn boyutlarna uygun olacaktr. 14.2 Ykleme yerlerinde en az bir k yeri bulunacaktr. Belirli bir geniliin zerinde olan ykleme yerlerinde teknik olarak mmknse her iki uta da k yeri bulunacaktr. 14.3 Ykleme rampalar iilerin dmesini nleyecek ekilde gvenli olacaktr. 15. alma yeri boyutlar ve hava hacmi - alma yerinde hareket serbestlii 15.1 alma yerinin taban alan, ykseklii ve hava hacmi, iilerin rahat almalar, salk ve gvenliklerini riske atmadan ilerini yrtebilmeleri iin yeterli olacaktr. 15.2 inin iini yapt yerde rahat hareket edebilmesi iin yeterli serbest alan bulunacaktr. in zellii nedeniyle bu mmkn deilse alma yerinin yannda serbest hareket edecei alan olacaktr. 16. Dinlenme yerleri 16.1 Yaplan iin zellii nedeniyle alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla iinin alt iyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri salanacaktr. aralarnda uygun dinlenme imkan bulunan bro ve benzeri ilerde ayrca dinlenme yeri aranmaz. 16.2 Dinlenme yerleri yeteri kadar geni olacak ve buralarda iiler iin yeterli sayda arkalkl oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktr. 16.3 Dinlenme yerlerinde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 16.4 alma sresi, iin gerei olarak sk ve dzenli aralklarla kesiliyorsa ve ayr bir dinlenme yeri yoksa, alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli olan hallerde, bu aralarda iilerin dinlenebilecei uygun yerler salanacaktr. Bu yerlerde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 17. Gebe ve emzikli kadnlar Gebe ve emzikli kadnlarn uzanarak dinlenebilecekleri uygun koullar salanacaktr. 18. Soyunma yerleri, du, tuvalet ve lavabolar 18.1 Soyunma yeri ve elbise dolab 18.1.1 elbisesi giyme zorunluluu olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacak, iilerden soyunma yerleri dndaki yerlerde stlerini deitirmelerine izin verilmeyecektir. Soyunma yerleri kolayca ulalabilir ve yeterli kapasitede olacak ve buralarda yeterli sayda oturma yeri bulunacaktr. 18.1.2 Soyunma odalar yeterli byklkte olacak ve her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. 18.1.3 Kadn ve erkek iiler iin ayr soyunma yerleri salanacaktr. 18.1.4 Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. 18.2 Dular ve lavabolar 18.2.1 Yaplan iin veya salkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde iiler iin uygun du tesisleri yaplacaktr. Dular kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. 18.2.2 Dular iilerin rahata ykanabilecekleri genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. Dularda scak ve souk akar su bulunacaktr. 13

18.2.3 Du tesisi gerektirmeyen ilerde, alma yerlerinin ve soyunma odalarnn yaknnda, gerekiyorsa akar scak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktr. Lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 18.2.4 Du veya lavabolarn soyunma yerlerinden ayr yerlerde bulunmas durumunda, du ve lavabolar ile soyunma yerleri arasnda kolay balant salanacaktr. 18.3 Tuvalet ve Lavabolar alma yerlerine, dinlenme odalarna, soyunma yerlerine, du ve ykanma yerlerine yakn yerlerde yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 19. lkyardm odalar 19.1. yerinin bykl, yaplan iin nitelii ve kaza riskine gre iyerinde bir yada daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr. 19.2. lk yardm odalar yeterli ilk yardm malzeme ve ekipman ile tehiz edilecek ve sedyeler kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. 19.3. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. 20. Engelli iiler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. 21. Ak alanlardaki almalarda zel nlemler 21.1. yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. yeri sahasndaki ana yollar, tamir - bakm, gzetim ve denetim iin kullanlan dier yollar ile ykleme-boaltma yerlerinde Ek-1in 12, 13 ve 14 nc maddelerinde belirtilen hususlar uygulanr. 12 nci maddede belirtilen hususlar ayn zamanda ak alanlardaki alma yerlerinde de uygulanacaktr. 21.2. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. 21.3. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr. a) iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. b) iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. c) iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. d) ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir.

14

EK-II YNETMELN YRRLE GRD TARHTEN NCE FAALYETTE OLAN YERLERNDE UYGULANACAK ASGAR SALIK VE GVENLK GEREKLER 1. Bu ekte belirtilen hususlar, iyerinin ve yaplan iin niteliinin ve tehlikesinin gerektirdii her durumda uygulanr. 2. Binalarn yaps ve dayankll yeri binalar yaplan iin zelliine uygun ve yeterli salamlkta olacaktr. 3. Elektrik tesisat Elektrik tesisat yangn veya patlama tehlikesi yaratmayacak ekilde projelendirilip tesis edilecek ve alanlar dorudan veya dolayl temas sonucu kaza riskine kar korunacaktr. Elektrik tesisat ve koruyucu cihazlar kullanlan voltaja, ortam artlarna ve yrrlkteki mevzuata uygun olacak, yetkili kiiler tarafndan iletilecektir. 4. Acil k yollar ve kaplar 4.1 Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. 4.2 Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. 4.3 yerinde yeterli sayda ka yolu ve acil k kaplar bulunacaktr. 4.4 Acil k kaplar darya doru alacak ekilde yaplacaktr. Acil k kaps olarak rayl veya dner kaplar kullanlmayacaktr. Acil k kaplar; acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. 4.5 Acil k yollar ve kaplar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr. aretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 4.6 Acil k kaplar kilitli veya bal olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. 4.7 Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 5. Yangnla mcadele 5.1. yerinin byklne, yaplan iin zelliine, kullanlan maddelerin fiziksel ve kimyasal zelliklerine ve alanlarn saysna gre iyerinde etkili ve yeterli yangn sndrme ekipmanlar ile gerektiinde yangn dedektrleri ve alarm sistemi bulunacaktr. 5.2. Yangn sndrme ekipman kolay kullanlr olacak, grnr ve kolay eriilir yerlere konulacak, nlerinde engel bulunmayacaktr. Yangn sndrme cihazlar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecek, iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 6. Kapal iyerlerinin havalandrlmas Kapal iyerlerinde alma ekline ve alanlarn yaptklar ie gre, ihtiya duyacaklar yeterli temiz hava bulunmas salanacaktr. Cebri havalandrma sistemi kullanldnda sistemin her zaman alr durumda olmas salanacaktr. Havalandrma sisteminin almamas, alanlarn sal ynnden tehlikeli ise arzay bildiren uyar sistemi bulunacaktr. 7. Ortam scakl 7.1. allan ortamn scakl alma ekline ve alanlarn harcadklar gce uygun olacaktr. 7.2. Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, du ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardm odalar kullanm amacna gre yeterli scaklkta olacaktr. 8. Aydnlatma 8.1. yerlerinin gn yla yeter derecede aydnlatlm olmas esastr. in konusu veya iyerinin ina tarz nedeniyle gn ndan yeterince yararlanlamayan hallerde yahut gece almalarnda, suni kla uygun ve yete rli aydnlatma salanacaktr. 8.2. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 9. Kaplar ve giriler 9.1. Saydam kaplarn zeri kolayca grnr ekilde iaretlenmi olacaktr. 9.2. Her iki yne alabilen kaplar saydam malzemeden yaplacak veya kar tarafn grlmesini salayan saydam ksmlar bulunacaktr. 10. Tehlikeli alanlar Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dme riski bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacak, bu alanlar aka belirlenecektir. 11. Dinlenme odalar ve dinlenme alanlar 11.1. Yaplan iin zellii nedeniyle alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla iinin alt iyerlerinde, uygun bir dinlenme odas veya dinlenme alan salanacaktr. aralarnda uygun dinlenme imkan bulunan bro ve benzeri ilerde ayrca dinlenme yeri aranmaz. 11.2. Dinlenme odalarnda ve dinlenme alanlarnda arkalkl sandalyeler ve masalar bulunacaktr. 11.3. Dinlenme yerlerinde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 12. Gebe ve emzikli kadnlar Gebe ve emzikli kadnlarn uzanarak dinlenebilecekleri uygun koullar salanacaktr. 13. Soyunma yerleri, du, tuvalet ve lavabolar 13.1. Soyunma yeri ve elbise dolab 13.1.1. elbisesi giyme zorunluluu olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacak, iilerden soyunma yerleri dndaki yerlerde stlerini deitirmelerine izin verilmeyecektir. Soyunma yerleri kolayca ulalabilir ve yeterli kapasitede olacaktr. 13.1.2. Soyunma odalarnda her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici 15

elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. 13.1.3. Kadn ve erkek iiler iin ayr soyunma yerleri salanacaktr. 13.2. Dular, tuvaletler ve lavabolar 13.2.1. Yaplan iin zelliine gre gerekli durumlarda iiler iin du tesisleri yaplacak yeterli sayda lavabo ve tuvalet bulunacaktr. 13.2.2. Du ve lavabolarda akar su bulunacak, gerektiinde akar scak su da salanacaktr. 13.2.3. Du ve tuvaletler erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 14. lk yardm ekipman yerinde yeterli ilk yardm ekipman bulundurulacaktr. lkyardm ekipman kolayca eriilebilir yerlerde olacak ve uygun ekilde iaretlenecektir. 15. Engelli iiler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. 16. Yaya ve aralarn hareketi Ak ve kapal alma alanlarnda, yayalarn ve aralarn gvenli ekilde hareketlerini salayacak dzenleme yaplacaktr. 17. Akta yaplan almalarda zel nlemler yerinde akta yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr; a) iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. b) iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. c) iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. d) ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir.

16