APOLOGETIKA Obrana katolka proti nmietkm Karel Bartk 1992

PREDHOVOR AUTORA ...uctievajte svt Krista! P"a! v sv jic# sr$ciac#! stle %ri%rave"& '#ji( sa %re$ ka)$*+! kt vs v,-*va -$.v $"i( "$ej! kt r je v vs. 1 Pt /!10 Ke', s + -astavil - %r 1u$& %rec#$-aj2cic# sa % #lav"ej ulici "ejak3# +esta! a', s + sa ic# %*tal "a -+,sel ic# e4iste"cie! +" #& ', +a % va) vali -a $ tieravca ale' 5u$ka a +v"ut&+ ruk u ', +a 'i6li. Ke7 sa ic# ale s%*ta+! kt r*+ s+er + je sta"ica 5i % 6ta! #"e7 +i c# t"e uk)u. K 1k ir8"ia9 :2 c# t"& % sk,t"2( v6e$"2 i"; r+ciu! ale "a " %re5 ! t*kaj2ce sa ic# e4iste"cie! st ja s tv re"*+i 2sta+i! a 5 je e6te # r6ie! - stvaj2 1a# staj"&. :kr*va( sa %re$ t-ka+i a %r 'l3+a+i v6ak -"a+e" ',( -'a'el*. P tla5e" t-ka sa sk.r 5i "esk.r v,% +st&. A tak ', sa $al "a #r ', +" #*c# 1u$& "a%&sa(< =Tu $% 5&va "iekt ! kt "ik$, "eve$el "a 5 )il.> ?B %%@ Ale' < =V56i"a 1u$& "e tv r& 5i! "a"ajv*6 ra-! a t v c#v&li s+rti! a vte$, sa i"& % "#1aj2! a', i+ ic# -avreli.> ?H. B r$eau4@ Ae % 1ut va"ia# $"3 ak je r -6&re" "eve$ + s( v veciac# vier, a ak +l sa 1u$ia s"a)ia "js( ve$ + sti "ej. Dvaj2 sa! %rij&+aj2 a v,#1a$vaj2 i"; r+cie " vi"kc# v v6etk*c# ' r c#! le" s%rave$l"e"ie vier, % ria$",+i arBu+e"t+i #1a$ +l kt . Ve1+i %rav$iv je v*5itka ;ra"c2-ske# v 1" +,6lie"kra a ve1k3# kritika B #a a cirkvi H l'ac#a< = V56i"a 1u$& sa $r)& "' )e"stva le" - -v,ku. Cik$, v)"e "esk2+ali %r&5i",! kt r3 ic# k "e+u via)u...veria! %ret )e i+ $ $etstva tvr$ili! )e sa + veri(...tak+er "ik$, sa "er -# $li ujas"i( si stav sv jej vier,.> Div&+e sa te$a! )e takt viera - stva v +" #*c# sr$ciac# -a$use"*+ se+ia5k +! % kia1 # v.'ec D a t je e6te v56ie "e6(astie D "e $veje #"e7 %rv3 "e%riate1 v $*c#"utieE Pret tak&t 1u$ia aj %ri +ier"e 'e-' )" + 5i i" vereck + tlaku ?"a%r&kla$ - stra", siekt@ ka%itul vali a ka%ituluj2. De-ert vali! -ra$ili. Fuseli -l,#a(! ke7 ic# "' )e"sk viera ' la celk + 'e- r -u+ v*c# -kla$ v. Kt ', si +,slel! )e +.)e s Katec#i-+ + %re $eti v,sta5i( "a cel* )iv t! c#ce aj ak $ s%el* % $"ika( # rsk3 t2r, v $etsk*c# t %"kac#. G" viera! kt r sa "e%*ta - sta"e $eti"sk! v,%rc#. V viere je % tre'"3 sa v-$elva(9 Cera- sa +.)e+e stret"2( s 5l vek +! i"ak + )" $ 'r*+! kt r* + sv je "- r, B #u! Hirkvi! kIa- c#! 'e- t # )e ', si $al "+a#u a veril si s%rv" s( sv jic# tvr$e"&. O" t je$" $uc# vie "a -kla$e je$"3# % 5utia a t +u sta5&. B # je tak* ak t je+u v,# vuje. Cikt - "s ', si "e+al ',( ist*! )e v "' )e"skej 'lasti u) v6etk vie a v6etk3+u r -u+ie. Tu je -ve$av s(

vskutku "a +ieste. Cev6&+av s(! 1a# staj" s( ku -lu 5i k "e%rav$e je u) sa+a -l +. Ae % - ru# $"3 ak suver3""e sa $ k)u 1u$ia v,ja$r va( "' )e"stve. Ka)$* si tu "r kuje ',( 6%ecialist + a % ve$a( % sle$"3 sl v ! aj ke7 sa t*+it veca+i "ik$, v)"e "e-a 'eral. C' )e"stv sa t ti) t*ka ka)$3# . Ka)$* sa tu c&ti ',( $ tk"ut* a % v la"* # v ri(. Tak je t +u aj v +as+3$ic#. K +ick3 je! )e % t + te" sv j 5l" k ale' r -%rva"ie "' )e"stve klasi;ikuj2 +" #& ak ve$u. A tak je -auj&+av3! )e v r -sia#lej ve$eckej tv r'e "' )e"stve "e;iBur val v +i"ul sti "a%r&kla$ a"i je$e" s vietsk, aut r! kt r3# ', svet v $' r" 6t2$ia cit vala ak $' r"&ka. Pr ste %re "e$ statk, v ve$eck*c# +et8$ac# a vec"ej i"; r+ va" sti. C' )e"stv D %&sal u) v %rv kres(a"skej $ 'e Tertuli" D )ia$a $ "s je$" < a', s+e # "e $s2$ili sk.r! "e) ', s+e # %re6tu$ vali. =J si -$e$il % tc c#! $ sia#"i! a', si t aj vlast"il> # v r& K et#e. Cie je t ti) # $"3 $.st j" sti $ s%el3# 5l veka! ke7 ver& le" %ret ! )e tak ' l v,c# va"*. Ca6a $ 'a! v kt rej sa +" #& stali v viere "eist*+i ale' ju u) a"i s%rv"e "e% -"aj2 v,)a$uje - sil"e"3 2silie v v*u5'e vier,. L$e %re$sa jas" v "aj$.le)itej6&c# )iv t"*c# %rav$c# a 5l vek je %re %rav$u stv re"*. Ve7 $ t # 5i je 5l vek veriaci -vis& je# ve5"* )iv t. Dve -sa$, ', +ali %lati( %re v6etk*c# kres(a" v< -' )" s( a ve$ + sti viere. V )iv te vi$&+e k l se'a kres(a" v! u kt r*c# "iekt r - t*c#t $v c# vlast" st& a'se"tuje. Aka$e+ick, v-$ela"* kres(a" 'e- -' )" sti je %ra+eI + %*c#,! kt r2 + )" c&ti( "a $ia1ku! a %*c#a sa+ t" ak vie+e sa %r tiv& "iele" B #u! ale aj 1u7 +. Ale )ia1 vi$&+e k l se'a aj -' )"*c# kres(a" v! kt r& "iele" )e s2 s sv ji+i ve$ + s(a+i "a #a"'u! ale "e+aj2 a"i s"a#u s t*+ "ie5 ur 'i(! 'a k 1k krt sa %26(aj2 aj $ % u5 va"ia. P t + si v6ak "a ic# a$resu +us&+e "era- v,% 5u( ;r-, t,%u< =Ae t tak* -' )"* tru'ir #>. :k.r 5i "esk.r je % tre'"3 vieru 'r"i( %r ti t&+! kt r& B #a a Hirkev % %ieraj2. A tak c#v&1a ', "s "e+ala "js( "e%ri%rave"*c#. J&+ #l'6ie -"al sti! t*+ 1a#6ia 'ra"a. V v56i"e %r&%a$ v ', uve$ +el* veriaci +al ',( %ri%rave"* $% ve$a( "a "ajr.-"ej6ie "+ietk, krtk ! v*sti)"e a %$"e! 'eak*c#k 1vek % cit v +e"ejce"" sti. L"ak ', + #l &s( # rliv s( "e%rav2 a 6k $liv2. Ce++e 5 skr*va(! -ataj va(! +.)e+e sa "ec#a( vi$ie( a % 5u(! % kia1 "ie5 vie+e. Cav,6e 5l vek +iluje a ce"& si le" t ! 5 u-" "a -aj -a ve1k3 a v-"e6e"3. Me" vte$, sa v-'u$& ra$ s( - vier,! - t # ! )e s+e vlast"&k+i ve1kej %rav$,. Nt,ri$sa( r k v trvaj2ca atei-cia 5esk sl ve"skej s% l 5" sti v,k "ala sv je! aj ke7 -7aleka "e$ sia#la a a"i "e+ #la $ sia#"u( cie1! kt r* si v,t*5ila. Ae "a#l $a"3 svet "- r v3 %resve$5e"ie -"a5"ej 5asti "r $a! -vl6( +l$e)e! % kia1 tt v.'ec "ejak3 +ala. :k.r i$e u "ej svet "- r v3 vkuu+. Fl$e) je tv re" a + % c# %e"ie %re v6etk ! aj %re "' )e"sk3 # $" t,. Ae %rir $-e"3! )e t vkuu+ je % tre'"3 "ie5&+ v,%l"i(. A tu je ur5it3

"e'e-%e5e"stv aj %r&le)it s(< "e'e-%e5e"stv v t +! a', tiet %rejav, +la$*c# 1u$&! kt r*+ c#*'aj2 aj -kla$, kres(a"sk*c# ve$ + st& "e- stali le" 5&+si % vrc#"*+ a a', sa "e-a+erali k "eBat&v",+ jav + $"e6ka. V r+ci cel s% l 5e"sk3# r -v ja ', +al s2'e)"e %re'ie#a( aj r -v j "' )e"sk3# uve$ +e"ia! %re$ v6etk*+ veriacic#. : t*+t cie1 + ' la "a%&sa" aj tt k"i#a. Pre jej 6&re"ie ' l tre'a v +i"ul sti aj tr%ie(. D2;a+! )e t*+t $ielk + % sl2)i+ v6etk*+! kt r& c&tia e6te % vi"" s( v,$a( %re$ se' u 5i $ru#*+i % 5et - t # ! )e + $er"* a v-$ela"* 5l vek ver& =stle e6te> v B #a! v Ae)i6a Krista a je# Hirkev. K 1k +ar4ist v sa s ra$ s( u 'rtil k B #u a viere v Ae)i6a Krista! ke7 sa stretli s v-$ela"*+ kres(a" +9 D.v $ v %re sv ju vieru ++ te$a $ s(! av6ak %re 1u$& $ 'rej v.le. Pret #"e7 %ri Krist v + "ar $e"& -vest vali a"jeli! )e je# "ar $e"ie -"a+e" % k j! ale le" 1u7 + $ 'rej v.le. T2 %raje+ v6etk*+ 5itate1 +. Bre-" ! Via" ce 1992 aut r

OBSAH CGFLETKO O BOHU TVORHOVL A TVOROHH 1. EPL:TUAE MEC HFOTAE 2. AE VE:FQR CEKOCEJCRE /. VNETKO AE :AFS OD :EBAE T. BOHA CEFOUCO VEDEHKO DOKGVAWE 0. PREDURJECO:W :VETA CEDOKAVUAE BOHAE X. PRQJLCCO:W VO :VETE BOHA CEDOKAVUAEE Y. OBFEDVECO:W VNETKSHO BOHA CEDOKAVUAEE Z. :TUPCE DOKOCAMO:TL VO :VETE BOHA CEDOKAVUA[E 9. VGKOCLTO:W A [JEMCO:W VO VE:FQRE BOHA CEDOKAVUAEE 1\. [JEMCO:W V CEULVEA PRQRODE CEDOKAVUAE BOHAE 11. [JEMCO:W V ULVEA PRQRODE CEDOKAVUAE BOHAE 12. [JEMCO:W V RA:TMLCCEA RQNL CEDOKAVUAE BOHAE 1/. [JEMCO:W V ULVOJQNCEA RQNL CEDOKAVUAE BOHAE 1T. [JEMCO:W U JMOVEKA CEDOKAVUAE BOHAE 10. OBDLVUHODCR PORLADOK :VETA :P]:OBLMA CGHODAE 1X. AE BOH TOTOUCR :O :VETOFE 1Y. BOHA POPLERA HOACG CEVFO:EMCO:W V PRQRODEE 1Z. PRE:VEDJECLE ^UD:TVA O BOHU AE FOMCSE 19. KEBO BOH BOM! CEBOMO BO TO^KO CEVERLAHLHHE 2\. ^UD:KS :VEDOFLE CEDOKAVUAE BOHAE 21. ^UD:KG T[UBA PO NWA:TQ CEDOKAVUAE BOHAE 22. F]UU VEDEH! UFEMEH A FO:MLTE^ VERLW V BOHAE 2/. AE BOH CEPOVCATE^CRE 2T. AE OBDLV POTREBCR V PROHE:E POVCGVACLA BOHAE 20. BLBMLA AA FO :A O BOHU VOAADRUAEFE PRQMLN ^UD:KOE 2X. BOMA VLERA V CAA:V_TEANLU TROALHU PREVVATG V LCRHH CGBOUEC:TLEVE 2Y. DUHH :V_TR CLE AE O:OBOU A CEVOHHGDVA AA VO :OCAE 2Z. AE VLERA V CAA:V_TEANLU TROALHU CEVFO:EMCGE 29. ACAEML A VMQ DUHHOVLA CEEPL:TUA[E /\. V PO:ADCUTO:W VMRF DUHHOF :A CEDG VERLWE /1. BLBMLHKS :TVORECLE :VETA AE CEPRAVDLVSE /2. ULVOT VO VE:FQRE AE V ROVPORE : VLEROUE //. AE JMOVEK VO VVLERAWAE /T. BLBMLHKS :TVORECLE EVO AE ROVPRGVKAE /0. CLE :FE VNETHL V TRHH L:TRHH PRARODLJOVE /X. DEDLJCR HRLEHH AE FRTU:E /Y. DEDLJCR HRLEHH AE CE:PRAVODMLVO:WE /Z. KEBO BOH BOM ?DOBRR@! CEBOMO BO VMOE

/9. VNETHL :FE :L ROVCQE T\. VDROAOF DUNEVCEA JLCCO:TL AE FOVOKE T1. PO :FRTL CLJ CLE AEE T2. FODERCS VR:KUFO ODPORUA[ VLERE V CE:FRTE^CO:W DUNEE T/. ^UD:KG A ULVOJQNCA DUNA :[ :L PODOBCSE CGFLETKO PROTL CGBOUEC:TVU TT. CAA:TARNQ JMOVEK CEFAM CGBOUEC:TVOE T0. CGBOUEC:TVO AE LDEAML:TLHKOU :[:TAVOUE TX. CGBOUEC:TVO AE OD K`AVOV A VGKOCODARHOVE TY. CGBOUEC:TVO VVCLKMO V BEVFOHCO:TL A :TRAHHUE TZ. CAA:TARNQF CGBOUEC:TVOF AE VLERA V DUHHOV! UHTLEVACLE VOFREMRHH JL UHTLEVACLE CEBE:KRHH TEMLE:! FGKLA JL VRPMODO BUACEA aACTGVLE! aETLNLVFU:! TABULVFU: A TOTEFLVFU:E T9. :[ POVERO A:PO` JLA:TOJCE VD]VODCECSE 0\. :[ VNETKO CGBOUEC:TVG ROVCAKO DOBRS JL VMSE 01. VLERA V AEDCSHO BOHA VVCLKMA V VLERO VO VLAHERRHH BOHOVE 02. HFOTCS A KUMT[RCE POFERO OVPMOV`UA[ VNETKO! AA CGBOUEC:TVOE 0/. KAPLTAMLVFU: A LCS VMG :[ ULVCOU P]DOU CGBOUEC:TVAE 0T. CEPOTREBUAEN CGBOUEC:TVO! CEFG VRVCAFE 00. KRE:WAC:TVO VMOHAMOE 0X. CGBOUEC:TVO AE :[KROFCOU VEHOUE 0Y. VOMEBCS PRGVO A POMLTLHKG PRQ:MUNCO:W CLE AE AA CGBOUEC:KOU VGMEULTO:WOUE 0Z. CGBOUEC:TVO AE HLTOVG VEHE 09. CGBOUEC:TVO O:MABUAE A OTRAVUAEE X\. :V_TQ A VBOUCQ :[ PROTLVCQ A [HHOMCQE X1. CGBOUEC:TVO UJQ aACATLVFUE X2. MG:KA K BMQUCEFU AE DO:TATOJCRF CGBOUEC:TVOFE X/. VEDA ODPORUAE VLEREE XT. KATOMLHLVFU: ULADA :MEP[ VLERUE X0. KATOMLHLVFU: U:TRCUM CA DOKFGHHE XX. KATOMLHLVFU: PO^AVUAE VO :VOAOF UJECQ AA V PRAPLE XY. VG:MUHO KATOMQHKEA HLRKVL O POKROK :A PREHG`AA[E XZ. BRVDLMA VLERA POKROKE X9. FLFO HLRKVL CLKTO CEBRVDLM POKROKE Y\. TEOMbKLA CLE AE VEDOUE

CGFLETKO PROTL VAAVECLAF Y1. CLE AE POTREBCS PRLAFE POUJECLE OD BOHAE Y2. BOH :A CLKOFU CEVAAVLME Y/. POHHGDVAA[ PRVS CGBOUEC:KS POVCATKO V PRAVAAVECLAE YT. KAUDS VAAVECLE AE CEPRAVSE Y0. CEVERQN CA VGVRAKOE YX. VGVRAKO :A DAA[ PRLRODVECE VO:VETMLWE YY. VGVRAK RUNQ PRQRODCS VGKOCOE YZ. CEVERQN V AA:COVLDEHTVG ACL V PROROHTVGE Y9. :TLKFO :[ PRLRODVECSHO P]VODUE Z\. VOVOMGVACLE DUHHOV AE CGBOUEC:TVOFE Z1. CEVERQN V CEPOHHOPLTE^CS TAAOF:TVGE CGFLETKO PROTL BLBMLL Z2. BLBMLA POHHGDVA MEC OD ^UDQE Z/. HLRKEV BLBMLU VATAAUAEE ZT. HLRKEV :A :TAVLA CAD BLBMLUE Z0. BLBMLU TREBA HHGPAW DO:MOVCEE ZX. BLBMLA CLE AE PRAVG A VLEROHODCGE ZY. ARHHEOMbKLA CEDOKAVUAE VLEROHODCO:W BLBMLEE ZZ. PQ:FO :V_TS AE PORUNECSE Z9. BLBMLA ODPORUAE PRQRODCRF VEDGF A HL:TbRLLE 9\. JQ:EMCS [DAAE V BLBMLL :[ CE:PRGVCEE 91. ULDLA BOML FODMGRLE 92. CAA:TARNLE :PRGVO V BLBMLL :[ V HUDVQHH POVE:TQE 9/. KALCOVA VRAUDA BOMA VOFO:MECGE 9T. BLBMLHKG POTOPA AE VOFO:MECGE 90. :TAVBA BABOMOC:KEA VEUE CLE AE HL:TORLHKGE 9X. [DAAE O PATRLARHHOHH :[ POHHOBCSE 9Y. OBDOBLE :UDHOV VOVOMGVA POHHOBCO:TLE 9Z. ROVPRGVACLE O AOVEaOVL EKOPT:KOF AE ROVPRGVKOUE 99. UDAMO:TL OKOMO FOAULNA :[ VOFO:MECSE 1\\. VRHHOD ULDOV V EKOPTA CLE AE HL:TORLHKRE 1\1. FOUCO FAW VRHRADO K DOBLTLU PAME:TQCO VA AOVUEHOE 1\2. ACL DOBA KRG^OV A PROROKOV CLE AE BEV CEAA:CO:TQE 1\/. BLBMLHKS DE:ATORO CLE AE P]VODCSE 1\T. P]VOD :TARSHO VGKOCA AE CEL:TRE 1\0. :TARR VGKOC HHVGML VMOJLCHOVE 1\X. :TARR VGKOC CEVAV_VUAEE 1\Y. P]VOD COVSHO VGKOCA AE CEL:TRE 1\Z. CEL:TR AE AA VVCLK AEDCOTMLVRHH KCQH COVSHO VGKOCAE

1\9. V PRVOTCEA HLRKVL CEBOMO AEDCOTCS UJECLEE 11\. POJET KCQH COVSHO VGKOCA AE DLEMOF ^UDQE 111. EVACAEMLG CLE :[ HL:TORLHKO PRAVDLVSE 112. EVACAEMLG :L ODPORUA[E 11/. V COVOF VGKOCE :[ ROVPOROE 11T. [:TCE PODACLE CLE AE PRAFE`OF VLEROE CGFLETKO PROTL KRL:TOVL A :V_TRF 110. KRE:WAC:TVO AE PMCS POHAC:KRHH PRVKOVE 11X. :[ O FE:TGHH CAVARET A BETMEHEF CEAA:CO:TLE 11Y. :[ FGKOVLA : BETMEHEF:KOU HVLEVDOU VOFO:MECQE 11Z. VOFO:MECS :[ AA [TEK :V. RODLCO A :FRW CEVLCLATOKE 119. AA O:TATCS :PRGVO O CARODECQ A DET:TVE AEULNA :[ CEPRAVDLVSE 12\. KRL:TU: CEULME 121. KRL:TU: CEPREVONUAE BUDHU! FOHAFEDA A LCRHHE 122. KRL:TU CEULM V POHODMQ A CGDHEREE 12/. KRL:TU: CEBOM VOKUPLTE^OFE 12T. AEULN CEFU:EM BOW BOH L JMOVEKE 120. KRL:TU: CEBOM BOHOFE 12X. CEVERQN V KRL:TOVE VGVRAKOE 12Y. KRL:TU: UVDRAVOVAM :UKE:HLOUE 12Z. KRL:TU: CA KRQUL CEVOFREM :KUTOJCEE 129. OKOMO KRL:TOVHO UTRPECLA :[ ENTE LCS PROBMSFOE 1/\. KRL:TU: CEV:TAM VFcTVOHHE 1/1. APONTOML ODCLE:ML KRL:TOVO FcTVE TEMOE 1/2. VFcTVOHHV:TAMSHO VLDEML APONTOML V PREMUDOHHE 1//. CEVERQN V CACEBOV:T[PECLE PGCAE 1/T. HMAVCS UDAMO:TL KRL:TOVHO ULVOTA :[ AA V POHAC:TVEE 1/0. [HTA BOHORODLJKO VVCLKMA V POHAC:KEA VLERO V BOHOCEE 1/X. [HTA K PACCE FGRLL :A PREHG`AE 1/Y. ACL PACCA FGRLA CEBOMA VBAVECG DEDLJCSHO HRLEHHUE 1/Z. FGRLA CEVO:TAMA PACCOUE 1/9. KRL:TU: FAM BRATOVE 1T\. :PRGVAM :A KRL:TU: K PACCE FGRLL CEVHODCEE 1T1. CEDG :A VERLW V CACEBOVVATLE PACCO FGRLEE 1T2. AE [HTA K :V_TRF CA [KOR CANEA [HTO K BOHUE 1T/. K VRBERU :V_THOV V KAMECDGRL :[ VRHRADOE 1TT. VRHRADO EPL:TUA[ L K BMAHOREJECLU A :V_TOREJECLUE 1T0. ULVOTOPL:O :V_TRHH CLE :[ VLEROHODCSE 1TX. V [HTE K :V_TRF :[ POHAC:KS PRVKOE

1TY. AE [HTA :V_TRHH OBRAVOV CEROVUFCGE 1TZ. [HTA :V_TRHH O:TATKOV AE PREBOTOJCGE CGFLETKO PROTL :VLATO:TLAF 1T9. :VLATO:TL :[ :POAECS : POVERJLVO:WOU A JARAFLE 10\. V KRE:WAC:KRHH OBRADOHH AE FCOHO POHAC:KEA POVEROE 101. AE KR:T FAMRHH DETQ CEROVUFCRE 102. CEAA:CR AE KR:T AGCA KR:TLTE^A A O:UD CEPOKR:TECRHH VOFREMRHH DETQE 10/. PRL KR:TE CE:TAJQ MLAW VODU CA HMAVUE 10T. BLRFOVACLE CLE AE OD KRL:TAE 100. KRL:TU: :A CECAHHGDVA VO :V_TEA HO:TLLE 10X. :V_TG OFNA CLE AE CGBOUEC:KOU OBETOUE 10Y. :POVEd VAVLEDML K`AVLE 10Z. :POVEd AE PROTL ROVUFUE 109. PROTL :POVEDL AE FCOHO CGFLETOKE 1X\. ODPU:TKO :[ PROTL ROVUFUE 1X1. POFAVACLE HHORRHH CLE AE OD KRL:TAE 1X2. AE K`AV VBOTOJCRE 1X/. HLRKEV AE PROTL K`AV:KSFU :V_TECLU ULECE 1XT. HLRKEV AE MEC VA K`AV:KR HEMLBGTE 1X0. :[ HMA:O PROTL HEMLBGTU OPRGVCECSE 1XX. FACUEM:TVO CLE AE :VLATO:WE 1XY. FACUEM:TVO AE ROVMUJLTE^CSE 1XZ. VFLENACS FACUEM:TVO CLE AE ULADCO PROBMSFE 1X9. FACUEM:TVO AE MEC :[KROFCG VGMEULTO:WE CGFLETKO PROTL FRAVCO:TL 1Y\. MEC VMLATA VLERA O:PRAVEDM`UAEE 1Y1. FRAVCO:W BEV BOHA AE PO:TAJUA[HAE 1Y2. DLEWA :L FG :AFO VOBRAW CGBOUEC:KOFRAVCS VAFERACLEE 1Y/. FODMLTBA CLE AE POTREBCG! CEPOF]UEE 1YT. FOUCO FAW VRHRADO K FODMLTBE OTJECGNE 1Y0. FOUCO FAW CGFLETKO VOJL FODMLTBE RUUECHAE 1YX. FODMLTBA VCLUUAE JMOVEKAE 1YY. :[KROFCG FODMLTBA CE:TAJQE 1YZ. CEFOUCO DO:LAHCUW [PMC[ DOKOCAMO:WE 1Y9. KRE:WACLA :M[ULA BOHU MEC VA ODFECUE 1Z\. KRL:TU: VAKAVUAE KAUD[ PRQ:AHUE

1Z1. CGDHERA HHRGFU A BOHO:MUULEB AE PREULTKOFE 1Z2. POPMATKO VA CGBOUC:KS [KOCO :[ :V_TOKUPEHTVOFE 1Z/. BOH CARLADLM :V_TLW :OBOTUE 1ZT. Q:W V CEDE^U DO KO:TOMA UU CLE AE FODERCSE 1Z0. VGKAV CEDE^CEA PRGHE OBFEDVUAE ^UD:K[ :MOBODUE 1ZX. VMGDCA FOH CLE AE OD BOHAE 1ZY. UFcTVOVACLE AE PREULTKOFE 1ZZ. KRE:WAC:TVO AE CERADO:TCS CGBOUEC:TVOE 1Z9. NKODMLVO:W AMKOHOMU! DROK A aAAJECLA :A PREHG`AE 19\. VRAUDA V FLMO:RDEC:TVA AE DOVOMECGE 191. JMOVEK FG PRGVO CA :AFOVRAUDUE 192. TRE:T :FRTL AE CE^UD:KRE 19/. FcTVE TEMO CEFOUCO POUULW PRE POKU:O A TRAC:PMACTGHLEE 19T. HLRKEV AE PROTL :TARO:TMLVO:TL O TEMOE 190. HLRKEV AE PROTL NPORTUE 19X. VGKAV POTRATOV AE CEROVUFCRE 19Y. KRE:WAC FG :TRPLEW AK[KO^VEK CEPRGVO:W VOJL :EBEE 19Z. MG:KA K CEPRLATE^OF AE :MABO:WOUE 199. VVEMLJUAE HLRKEV NKODO CA HTL JMOVEKAE 2\\. AE CAPOFQCACLE BMQUCEHO FGRCOF [:LMQFE 2\1. VOACA CLE AE CLKDO PRQPU:TCGE 2\2. :[ KRL:TOVE :MOVG O VOACE CEVFO:EMCSE 2\/. AE POKORA VMA:TCO:WOU :MABOHHOVE 2\T. TRPEVMLVO:W AE :MABO:WOUE 2\0. KATOMLHLVFU: UJQ PA:LVLTEE 2\X. VOMUJUA[ :A FODMLTBA A PRGHA CAVVGAOFE 2\Y. HLRKEV AE PROTL REVOM[HLLE 2\Z. AE VVWAH KRE:WAC:TVA KU :VETU VGPORCRE 2\9. UECA AE V KRE:WAC:TVE FECEAHECCGE 21\. AE POHMAVCG VDRUACMLVO:W CEPRLRODVECG A NKODMLVGE 211. POHMAVCG VDRUACMLVO:W AE CA [KOR FACUEM:TVAE 212. FbDA CEF]UE BOW CEFRAVCGE 21/. UFECLE CEF]UE BOW CEFRAVCSE 21T. TREBA OD:TRGCLW :[KROFCS VMA:TCQHTVOE 210. TREBA OBFEDVLW :[KROFCS VMA:TCQHTVOE 21X. AE HHUDOBA LDEGMOF KRE:WACAE 21Y. HLRKEV AE PROTL NTRAAKU A TRLEDCEFU BOAUE 21Z. HLRKEV CLE AE :HHOPCG VAVLE:W :OHLGMCU :PRAVODMLVO:WE 219. MOU V C[DVE AE CEFORGMCAE 22\. KRE:WAC:TVO VLDQ V PRGHL TRE:TE

CGFLETKO PROTL HLRKVL 221. KRL:TU: CEHHHEM VAKMADAW HLRKEVE 222. PETER CEBOM HMAVOU APONTOMOVE 22/. PETER V RQFE CEULM ACL CEVOFREME 22T. RQF:KO BL:KUPL CEVEDEML O :VOAOF PRVEC:TVEE 220. PRVEC:TVO RQF:KOHH BL:KUPOV CEBOMO UVCGVACSE 22X. CEFOUCO :[HMA:LW : PGPEUOVRF O:MOVECQF A POHTOUE 22Y. HLRKEV CEO:PRAVEDMCQ :VOALHH VMRHH JMECOVE 22Z. HRLENCLHL CLE :[ JMECFL HLRKVLE 229. PGPEUL DGVAML VMR PRQKMADE 2/\. PGPEUOVA CEOFOMCO:W AE V ROVPORE : ROVUFOFE 2/1. VLERA AKO VLERAE 2/2. AE :CAHA O VAEDCOTECLE HLRKVL POHHOBCRF [:LMQFE 2//. KATOMQHKA HLRKEV CLE AE PRAVG KRL:TOVA HLRKEVE 2/T. KATOMQHTVO A PATRLOTLVFU: :L ODPORUA[E 2/0. CE:[HMA:QN : CGVVOF HLRKVL =RQF:KA> A : MATLCJLCOU V CEAE 2/X. FLFO HLRKVL CLE AE :PG:AE 2/Y. HLRKEVCS PRLKGVACLA CLE :[ POTREBCSE 2/Z. PGPEU A BL:KUPL CLE :[ CG:TUPHAFL APONTOMOVE 2/9. BL:KUPL CEFAML P]VODCE VVMGNTCU FOHE 2T\. FAAETOK HLRKVL AE PROTL DUHHU CGBOUEC:TVAE 2T1. HLRKEV PODPORUAE OTROHTVO AMEBO PO:MUHOVACLE PGCOFE 2T2. HLRKEV :V_TQ VBRACEE 2T/. HLRKEV AE CEVCGNACMLVGE 2TT. AUTORLTA HLRKVL VOTROJUAE :VEDOFLEE 2T0. HLRKEVCG HECV[RA KCQH AE CG:LMQFE 2TX. HLRKEV A NTGT :[ VUDO PROTL :EBEE 2TY. CGBOUEC:TVO CEPATRQ DO NK]ME 2TZ. KATOMQHKE :POMKO ROVBQAAAU CGRODE 2T9. REHO^CS RGDO :[ PREULTOKE 20\. AE HLRKEV V KRQVEE CGFLETKO O PO:FRTCOF ULVOTE 201. ULADCO :[D PO :FRTL CEEPL:TUAEE 202. :FE BOHOF PREDURJECQE 20/. OJL:TEH AE VRFO:MOF :TREDOVEKUE 20T. PEKMO AE PROTL ROVUFUE 200. BOULE FLMO:RDEC:TVO A :PRAVODMLVO:W :L ODPORUA[E 20X. CEBO CEEPL:TUAEE

20Y. AE CEBO FOUCS CA VEFLE 20Z. KRL:TU: :TACOVLM KOCLEH :VETAE 209. VVKRLE:ECLE TLEM AE CEFOUCSE 2X\. KREFGHLA VQWAVQ CAD POHHOVGVACQF DO HROBUE CGFLETKO V DEAQC 2X1. DEALCO CEFOUCO aAMNOVAWE 2X2. P]VODCS KRE:WAC:TVO AE TOTOUCS :O ULDOV:TVOFE 2X/. HLRKEV BOMA VUDO PROTL ULDOFE 2XT. aLMbC A :ECEHA :[ PREDHHODHAFL KRE:WAC:TVAE 2X0. E::SCL :[ PREDHHODHAFL KRE:WACOVE 2XX. VG:MUHO KOCNTACTQCA VE^KSHO :[ :POHHOBCLTE^CSE 2XY. PGPEU:KR NTGT A POMLTLKA HLRKVL :[ VBOTOJCSE 2XZ. UECA PGPEUKOUE 2X9. VVCLK PRAVO:MGVLA VAPRQJLCLML MEC KATOMQHLE 2Y\. BOM :V_TR VGHMAV :MABOHHE 2Y1. HLRKEV :A NQRLMA KRLULAHKOFL VOACAFLE 2Y2. HLRKEV :A UDRULAVAMA PRL FOHL LCKVLVQHLOUE 2Y/. HLRKEV UPA^OVAMA JARODEACLHEE 2YT. PGPEU:KG DVOALHA A TROALHA BOML VE^KRF VMOFE 2Y0. TEFPMGRL A AOHACLTL BOML VMOJLCHLE 2YX. HLRKEV PRECA:MEDOVAMA AMBLKSC:KOHH A VAMDSC:KOHHE 2YY. KMGNTORO A K`AV:TVO BOML V DOBE HU:OVEA PREHCLTSE 2YZ. O:TATCQ REaORFGTORL :A HU:OVL CEVOROVCAA[E 2Y9. HU: CEBOM BMUDGRE 2Z\. HU:A UFUJLMA HLRKEVE 2Z1. HU: A HU:LT:TVO BOML MEC VL:KOF PRE JE:KR CGRODE 2Z2. HU:LT:KG REVOM[HLA BOMA CAA:MGVCEANLA DOBA JE:KSHO CGRODAE 2Z/. ULUKA :L VA:M[UL MEC HHVGMUE 2ZT. VAPRQJLCLMA HLRKEV VVCLK PROTE:TACTLVFUE 2Z0. KATOMQHL VAPRQJLCLML KRUTO:TL BARTOMOFEA:KEA COHLE 2ZX. FAMA aRACH[V:KA REVOM[HLA MEC KMADCS :TRGCKOE 2ZY. HLRKEV PRECA:MEDOVAMA BRUCA A KAMLMEAE 2ZZ. :V_TR AAC CEPOFUHKR AE POHHOBCR :V_TEHE 2Z9. BLEMA HORA BOMA MEC VMOF PRE JE:KR CGRODE 29\. HLRKEV CG:LMCE REKATOMLVOVAMA JE:KR CGRODE 291. JE:KQ BRATLA BOML FUJECQKFLE 292. PO:TUPO A CGMADO CAFLERECS PROTL AEVULTOF BOML OPRGVCECSE 29/. AEVULTL CLJLML VVGHCE KCLHOE

29T. ALRG:EK PQ:AM HL:TORLHKO PRAVDLVOE 290. KOMOCLAML:TL A FL:LOCGRL NML RUKA V RUKEE 29X. PROTLKATOMQHKE CGMADO PO ROKU 191Z BOML OPRGVCECSE 29Y. :MOVEC:KR :EPARATLVFU: CEFG CGBOUEC:KS PRQJLCOE 29Z. BOM PREVLDECT TL:O VOACOVRF VMOJLCHOFE 299. PGPEU A HLRKEV BOML VA aANLVFU: A CAHLVFU:E /\\. PLU: PLL. BOM ^AHO:TAACR K ULDOV:KEA OTGVKEE

1. EPL:TUAE MEC HFOTAE H+ ta "e+.)e +a( % je+ "e#+ t"3# . H1a$a"ie $uc#a je te$a u) -"a+e"&+ $uc#a. Kat l&cka cirkev "i5 "etvr$& t + ak2 %rv t"2 ; r+u $al B # svetu. A ve$a "e+.)e $ k-a( ve5" s( sveta. P tvr$-uje t "a%r. kva"t v te8ria M. Br uBlie# ! aer+i# te8ria %rav$e% $ '" sti a Heise"'erB v %ric&% "e #ra"i5e" sti. Ak je #+ ta a's l2t" u! "e #ra"i5e" u skut 5" s( u! ak sa +.)e +e"i(! stva( i" uE Ak sa +.)e a's l2t" -$ k "a1 va(E Ak "ie je #+ ta a's l2t" u skut 5" s( u! +.)e sa +e"i( a -$ k "a1 va(. Ak sa v6ak -$ k "a1uje stle! $kia1 'erie sv ju " v2 $ k "al s(E Ak ju u) +! "e% tre'uje sa -$ k "a1 va(. Ak ju "e+! $ k # ju %rij&+aE Cik si "e+.)e $a( s+ $ se'a "ie5 5 "e+. A viac "e+.)e % c#$-a( - +e"ej. Far4istick* atei-+us t*+! )e %raktick, st t )Iuje a's l2t" s #+ t u! -"a+e" i"telektul"u -a stal s( a "es+ier", sk k $ -a$u. Te"t sk k "ie je "ijak s%rave$l"ite1"* % 20. st r 5iac# ;il - ;ick3# '$a"ia! kt r3+u t 1k B3"i v 1u$stva -asvtil sv j )iv t. H+ ta a sila! % #,' a v*v j! "e+.)u te$a ',( %rv u %r&5i" u v6etk3# stat"3# ! "ie s2 t ti) "ek "e5"e $ k "al3! s2 -visl3! +e"ia sa! "ie s2 ve5"3 ?ve$a "e+.)e $ k-a( ve5" s( #+ t,@! a"i 5i""3 sa+3 $ se'a. H ci s2 % $r 'e"3 -k " +! "ev,tvraj2 ic#. H+ ta "e+.)e ',( ve5"! %ret )e je -l )e" - 5ast& ?at8+ v! elektr8" v! "eutr8" v...@. J je -l )e"3! "e' l v)$, -l )e"3 - 5ast&. B la $ 'a! ke$, "e' li 5asti a"i cel k. Ak "e' la te$a #+ ta ve5"! +usela ',( stv re"! tak ak k"i#u +us& "iekt v,+,slie( a "a%&sa(. Ak je +i"ul s( ve5"! $ #ral sa a) $ tera- "ek "e5"3 +" )stv u$al st&. Ak sa v6ak tvr$&! )e je "ejak u$al s( "ek "e5"e v-$iale" $ %r&t +"ej c#v&le! ak sa + c#%a( %rec# $ $ u$al sti "ek "e5"e v-$iale"ej k tej u$al sti! kt r sa "ac#$-a u) v k "e5"ej v-$iale" stiE :"7 tak! )e sa %rej$e $ "ek "e5"a ku k "e5"u! $rtaj2c je$"u u$al s(E V tak + %r&%a$e k "e5" %lus je$"a ', sa r v"al "ek "e5"u! 5 je "e-+,sel. Cie je te$a + )" "ek "e5" s3ria u) uskut 5"e"*c# u$al st&. T 5 "ejak2! ak k 1vek "es+ier"u s3riu 5i"& ur5it u a te$a +erate1" u! je ur5it* % 5et jej je$" tiek. Pret ka)$ skut 5"! u) uskut 5"e" s3ria vec& 5i u$al st& je "ev,#"ut"e k "e5". H+ ta te$a "e+.)e ',( ve5". E+%irick, a"i ;il - ;ick, "e+ )" $ k-a( ve5" s( #+ t,. Tvr$e"ie! )e je ve5" v,%l*va le" ak "ev,#"ut"* $.sle$ k atei-+u. A ke', aj ' la ve5"! t*+ e6te "e+ )" $ k-a( "ee4iste"ciu B #a. Ae $ k-a"3! )e Bala4ie sa $ ur5it3# ' $u v-7a1uj2. C sitelia C 'el vej ce", Me+aetre a E$i"Bt " v t + vi$ia $.ka- ' )sk3# %.v $u sveta v ; r+e %rv3# %re$ T D 0 +iliar$a+i r k v e4%a"$uj2ce# at8+u s -ak8$ va"*+ %r Bra+ +! ;u"Buj2ci+ % $"es ?% $ '"e je t +u aj % $1a Fil"a a i"*c#@. P $1a i"*c# sa ves+&r s,ste+atick, r -6iruje 1\ a) 10 +ilir$ r k v.

Oka+i#! ke$, r -%&"a"ie -a5al sa 'ra-"e "a-*va ve1k* tresk. Astr "8+ via tvr$ia! )e t ' l ve1+i krtk, ka+i# ?$esa(tis&ci"a seku"$,@! )e te%l ta $ sa# vala "e%re$stavite1"2 v*6ku a tlak "a "ul v + %riest re ' l "e%re$stavite1"e ve1k*. Pr&r $" ve$a! kt r c#cela v,svetli( %.v $ ves+&ru sa tu +us& %raktick, uc#*li( "a je$"ej stra"e k % j+u ="i5> ?#+ ta "e-a%fIa )ia$", %riest r@ a "a $ru#ej stra"e k "e%re$stavite1"e 'r vsk*+ %rejav + + ci ?te%l ta! tlak@. T*+ sa $ stva+e ku stv re"iug svet te$a %re$t*+ "ee4ist val. Priest r a 5as s2 "e $$elite1"3 $ #+ t,! %ret je "e+ )"3 -avies( a % u)&va( % je+ 5asu %re$ % 5iatk + -k "it3# v*v ja. Ak 5as "astal a sk "5&! +us& ',( e6te i" veli5i"a! kt r "ie je via-a" "a #+ tu a t*+ je ve5" s(. Ak "ieke$, "ee4ist val ves+&r a t*+ aj 5as! +us&+e %ri%usti( stv re"ie. V r ku 19Y2 uk-ali 'ritsk& ;,-ici R. Pe"r se a :. Hahki"B! )e % kia1 %lat& v6e 'ec" te8ria relativit,! +usel e4ist va( % 5iat 5"* si"Bulr", stav! ke$, v 5ase "ula +al ves+&r "ul v* 'je+ a "ek "e5"e v,s k2 #ust tu. F" )stv +ar4istick*c# te retik v $+ietal s% 5iatku te8riu r -%&"aj2c + sa ves+&re! "a%r. Bul#ar P likar v a s vietsk, ;il - ; Visl ' k v. Dialektick& +aterialisti +usia #1a$a( s%.s ', ak 'r"i( sv ju % u5ku ve5" sti #+ t,. A. B $"r v C v + :l ve 5. 22 v r ku 19ZX %ri-"va! )e = 'jav r -%&"a"ia ves+&ru v 5ase -"a+e" #ist rick* %rel + v "a-era"& "a ;,-ikl"u realitu> ?r -u+ej< v +ar4istick + "a-era"&@. Aas"e sa tu +aterialistick* ;il - ;ick* s,st3+ $ stva $ 2-k,c#. Teraj6& stav ki"etick*c# r -$iel v v ves+&re % tre' val k sv jej reali-cii le" "iek 1k +ilir$ r k v. Te%l t"3 r -$iel, v ves+&re sa v,r v"vaj2< Fec#a"ick*+ % #,' + v-"ik te%l a te%l + -ase % #,'. Ak e4istuj2 r -$iel, v te%l te telies! te%l s%.s 'e"3 % #,' + sa - %reva)"ej +ier, r -%t,1uje v trval* te%l t"* stav! kt r* u) 7alej "es%.s 'uje % #,'. Ca-*va sa t e"tr %i u! % $1a kt rej "asta"e 5as ke$, sa cel % #,' v e"erBia r -%t*li $ ves+&r"e# %riest ru! v kt r + 'u$e e4ist va( t-v. a's l2t"a te%l ta ?i2Y/ jH@. Ke', ' l ves+&r ve5"*! %r ces r -%t,lu e"erBie ', u) v s25as" sti "e+ # l e4ist va(. Pret +usel ',( v +i"ul sti ka+i#! ke$, v-"ik l ves+&r. Ca v-"ik #vie-$ je % tre'"3 ur5it3 kva"tu+ ja$r vej e"erBie a #+ t,. Casta"e te$a $ 'a! ke$, % tre'"3 -s ', ja$r vej e"erBie a #+ t, 'u$2 v,5er%a"3 a " v3 #vie-$, sa "e'u$2 +.c( tv ri(. Hvie-$"a 3ra ves+&ru sa + sk "5i( 1\1T r k v. R -%a$ Bala4i& sa sk "5& %ri'li)"e -a 1\19 r k v. Va 1\/2 r k v sa ja$r v #+ ta celk + r -%a$"e! #vie-$, a %la"3t, sa -+e"ia "a ; t8", a "eutr&"a a e4ist va( 'u$2 u) le" t-v. 5ier"e $ier,. Aj ic# #+ ta sa 'u$e -+e"6 va( a v6etk, sa "ak "iec -+e"ia v )iare"ie. Ves+&r + te$a -a5iat k aj -"ik. T# riu+ a ur" 2/Z "e+.)u e4ist va( $ ve5" sti! i"ak ', sa +useli u) $v" r -%a$"2( % $1a -k "a r$i aktivit,. D"e6"* % +er ' c# ur" v*c# i- t % v ?2/0 a 2/Z@ sa + # l v,tv ri( le" v ves+&re! k$e e4istuje 5as. Ke', s+e sa %ri$k)ali 5 i le" ve$c v! kt r& veria v ev lu5"* v*v j ves+&ru! % t +

r$i akt&v",+ r -' r + l va sa -istil ! )e $ uk "5e"ia # + B3""e# stavu Ve+e u%l,"ul asi 0!2 +iliar$, r k v. E"erBetick3 s%a1 va"ie v $&ku v ves+&re a je# ja$r v %re+e"a v #3liu+ trv asi 0 D X +ilir$ r k v. Pe"8" v u +et8$ u ' l $#a$"ut* v-"ik c#e+ick*c# %rvk v "a Y!0 +iliar$, r k v. P stu%"3 r -$v j va"ie $v j#vie-$ "sle$k + %la"etr",c# stret"ut& uka-uje % $1a "iekt r*c#! )e %ri'li)"3 sta" ve"ie veku $v j#vie-$ je "%a$"e -# $"3< $ T i0 +ilir$ r k v $ 1\ +ilir$. Ca -kla$e st.% v +esa5"ej # r"i"e % r$i akt&v" + r -%a$e %rvk v %r&t +"*c# v 5ase v-"iku sl"e5"ej s2stav, a"al*- u r -%a$u %lut8"ia 2TT a ur"u 2/Z ' l v,% 5&ta"* vek # r"i",< /!90 +iliar$, r k v. P $1a i"*c# sa vek "a6ej sl"e5"ej s2stav, $#a$uje "a 11i12 +ilir$ r k v. H+ ta a #+ t" sila! % #,' a v*v j "ik$, sa+, "ev,svet1uj2 t 1k +2$rej 25el" sti a %res"ej $.+,sel"ej -k "it sti v cel + ves+&re a v ka)$ + tv r vi. D"es v56i"a ;,-ik v a astr "8+ v tvr$&! )e ves+&r +al -a5iat k vrta"e at8+ vej stav', %rvk v. F )" s% +e"2( as% I t*c#t < "a%r&kla$ %r ;. Ka+ v! " site1 C 'el vej ce",! %r ;. A r$a" i v*-"a+"* ;,-ik a %r ;. lei-scker D je$e" - "aj-"+ej6&c# "e+eck*c# '$ate1 v s ;,-ik + Heise"'erB +. O stv re"& B # + "a -kla$e t*c#t skut 5" st& # v r& "a%r. a"Blick* ;,-ik a astr "8+ Aa+es Aea"s a E$+u"$ Ta,l r l#ittaker! astr ;,-ik +e$-i"r $"ej % vesti a 5le" +" #*c# svet v*c# ve$eck*c# s% l 5" st& "a "ajv,66ej 2r v"i. B # ',5aj"*+ 2k " + sv jej v.le ',5aj"*+ v6e+ #2ci+ sl v + v6etk stv ril. =V "i5 # !> te$a v %rv + ra$e t -"a+e"! )e "e% tre' val k v,tv re"iu ves+&ru )ia$"u ltku ak t % tre'uj2 1u$ia. P t + t -"a+e"! )e svet "e% vstal v*r " + B )ej % $stat, ak t + 's"ia %a"teisti a v*c# $"3 "' )e"stv! u kt r*c# v6etk je s25as( u B #a! 'ra#+, D %a"%s,c#i-+us ?vi7 %r&slu6"2 "+ietku@. V k "ce%cii "ek "e5"ej a ve5"ej #+ t, "ie je %re svet # $".t a ic# #ierarc#iu +iest . V6etk sa se'e a's l2t"e r v"< ve1k aj +al vec 5i +,6lie"ka je %rejav + ustavi5"3# vl"e"ia #+ t, a e"erBie. Ce+ )" tu "js( )ia$"u 25el" s(! "i5 k "i5 +u "ev,"akla$ 2silie! v6etk sa 'javuje! -a"ik 5i % $lie#a -+e"+. V6etk # $" te"ie sa v t*c#t % $+ie"kac# jav& ak 2%l" 1u' v.1a! a'sur$" s(! karikat2ra +,sle"ia. Ka)$ vec! 5i"! +,6lie"ka 5i %ria"ie v6ak +.)e +a( # $" tu le" v v-(a#u k "ejakej stlej a's l2t"ej +ierem# $" te. Ke7 "*+ v-(a# v*+ ' $ + "e+.)e ',( =ve5" a "ek "e5" #+ ta>! +us& e4ist va( +i+ #+ tu a ',( +era$l + v6etk*c# # $".t! a taktie) s25as"e ',( "ajv,66 u # $" t u "ie5 i"3< B #. : vietsk, 5as %is C6 s vre+e"ik ?C6 s25as"&k@ %&6e v tre( + 5&sle r 5"&ku 19Z1< =Jl vek s -$rav*+ r -u+ + "e+.)e u) v 2\. st r 5& % %iera(! )e "6 ves+&r + %.v $ v "ajv,66ej L"teliBe"cii D t je v I + "a ka)$ + +ieste -jav". D"es u) t-ka "est j&! 5i te"t "ajv,66& R -u+ e4istuje! ale 5i tt "ajv,66ia L"teliBe"cia "s vie! 5i k "+ + "ejak* v-(a#.>

2. AE VE:FQR CEKOCEJCRE Me"i" # v r&< =Ak "ie je ves+&r "ek "e5"*! % t + +aj2 kIa-i %rav$u ? e4iste"cii :tv rite1a@. Ale ves+&r +us& ',( "ek "e5"*.> Ki r$a" Bru" tvr$il kre+ i"3# ! )e ves+&r je %riest r v a 5as v "ek "e5"*. D"es sa ve$ci $ tejt te8rie $i6ta"cuj2. Ke', ' l ves+&r 5as v a %riest r v "ek "e5"*! +usel ', vraj e4ist va( aj "ek "e5"e +" # #vie-$ a " 5" 'l #a ', +usela % "2ka( 'ra- r -)iare"ej kle"',! -atia1 5 5ier"e " 5"3 "e' sve$5& sk.r k "e5" sti ves+&ru. E+%irick ve$a "e+.)e $ k-a(! )e svet je %riest r v "ek "e5"*. Ve7 aj tie "aj$ k "alej6ie v*sku+"3 %r&str je a ve$eck3 v*% 5t, -ac#,tia a v,ja$ria le" t ! 5 je k "e5"3. V6etk 5 je #+ t"3! je v)$, %res"e ur5e"3! + ur5it2 Be +etrick2 ; r+u a +erate1"3 r -+er,. Aj s2#r" telies tv r& v)$, ur5it3 +" )stv ! % 5et! aj ke', ' l ak k 1vek ve1k*. Priest r v s( -"a+e" t ti) +erate1" s(. Aj ke7 ;,-ick* svet je "es+ier"e ve1k*! s+ v se'e je #ra"i5e"* a +erate1"*. L sa+ t" #,% t3-a r -%&"av sti ves+&ru! $"es sk r v6e 'ec"e u-"va" v ve$eck + svete! % %iera +ar4istick3 tvr$e"ie "ek "e5" sti ves+&ru. Ak sa t ti) ves+&r r -6iruje! "e+.)e ',( "ek "e5"*. V r -%&"av sti je ale asi "ek "e5"e ve1k*. Tak # v r& aj Al'ert Ei"stei". /. VNETKO AE :AFS OD :EBAE Ak s2 v6etk, veci =sa+3 $ se'a> %rve tak3 ak3 s2! % t + %restva ka)$3 % -"a"ie. Ce+ # l ', s + "a%r&kla$ u) tvr$i(! )e =vi$&+> vec! %ret )e %tick3 v"e+,! kt r3 ++ tejt veci + #li tie) v-"ik"2( =sa+3 $ se'a>. Ce+ # l ', s + te$a a"i ve$ie(! )e t vec skut 5"e e4istuje! kt rej sa $ +"ieva+! )e ju vi$&+. R v"ak tak je t s "a6i+ sluc# +! #+at + a i"*+i -+,sla+i. A tak aj ke7 % 5uje+ 5l veka! vi$&+ # %re$ se' u! uc# %&+ # a c&ti+! )e je tu! "a%riek t +u ', v6etk, tiet v"e+, + #li v-"ik"2( =sa+3 $ se'a>! tak)e v skut 5" sti u) v.'ec "evie+! 5i te" 5l vek skut 5"e e4istuje! te" kt r + si +,sl&+! )e # % -"+. Kt % %iera s2visl s( +e$-i %r&5i" u a 25i"k +! % %iera % t + tie)! )e +.)e+e v "kaj6& svet % -"a( a v.'ec $.sle$"e I + uva) va(. Ke', v6etk, veci +ali =sa+3 $ se'a> sv je #ra"ice %rve tak a "ie i"ak! % t + ', "ee4ist vala )ia$"a ve$a! tec#"ika! kult2ra! '$a"ie! )ia$"e c#%a"ie s2visl st& +e$-i veca+i a"i -&skava"ie sk2se" st&. Ke', v6etk, veci + #li =sa+3 $ se'a> "#le v-"ik"2( a -+i-"2( % t + ', svet ' l 'l-i"c +. Ak v-"ikaj2 v6etk, u$al sti =sa+3 $ se'a> k "5& aj ka)$3 %l" va"ie a %l" vit3 je$"a"ie. Ke', s + c#cel $ sia#"u( "ejak* cie1! "a%r. tv ri( $vere!

+us&+ % u)i( "ejak* %r strie$ k! v t +t %r&%a$e "a%r. +us&+ stis"2( k1u5ku. Ak sa ale $eje v6etk =sa+3 $ se'a> tv ria sa $vere 'u7 =sa+3 $ se'a> ale' v.'ec "ie! "ec# r '&+ 5 k 1vek. Ak "ie je )ia$"a -k "it s2visl s( +e$-i %r&5i" u a 25i"k +! "e+ #li ', s+e sa usil va( u) a"i je$i"* cie1! ke7)e ', s+e u) "e+ #li % u)i( )ia$", %r strie$ k "a $ sia#"utie t #t cie1a. Pr strie$ k je t ti) =%r&5i" u> ! kt r + =s%.s 'i(> $ sia#"utie cie1a. T. BOHA CEFOUCO VEDEHKO DOKGVAWE P kus"e +ate+atick, a c#e+ick i;,-ikl",+i v- rca+i sa $ % -"a( a $ k-a( le" t ! 5 je #+ t"3. B # je v6ak "e#+ t" ',t s(! "e-visl "a 5ase a %riest re. P $ '"e je t +u! ak v,sl v&+ s2$ =5 # v r&6 je %rav$a> ale' =A -e; k "al s%rav $liv > ale' =6iesta s,+;8"ia je %ek"> ale' =Fria + 61ac#et"3 s%rva"ie>. Tu v,sl vuje+ 2su$k,! kt r3 sa "e$aj2 ?"a%r. v la' rat8riu@ veri(. Prav$a! s%rav $liv s(! lska! ver" s(! krsa! 61ac#et" s(! % ctiv s( at7. s2 skut 5" sti! kt r3 s2 "e+erate1"3! "es% 5&tate1"3! "e#+ t"3. Ji vari + )" +era( krsu kvetu ale' +el8$ieE a,-ik +.)e -vuk 1u$sk*c# sl v v,svetli( +ec#a"ick, t*+! )e +eria k+it, #lasiviekg ;,-ikl",+i +et8$a+i v6ak "ik$, "e%re"ik"e k -+,slu t*c#t sl v. O t +e"ej -+eria # $" t, +rav"3 a "' )e"sk3. Pra+eI + % -"a"ia s2 aj u"iver-l"e ve$, ak "a%r. ;il - ;ia! kt r -is(uje 5 e4istuje! "ie % + c u -+,sl v a %r&str j v! ale "a -kla$e l Bick3# uva) va"ia a evi$e"t"*c# %ri"c&% v. Tvr$e"ie! )e ve$a $ k-ala B )iu "ee4iste"ciu je te$a 'u7 ve$eck*+ % $v $ + ale' ve1k*+ "e$ r -u+e"&+. Ce$ sa veri(. Pr&r $ ve$eck, "e+ )" $ k-a(! )e B # "ie je. aakt! )e %r&r $"3 ve$, "ie5 + +l5ia "e-"a+e"! )e $ k-ali "ee4iste"ciu t # 5 + +l5ia. Ca -kla$e %r&r $"*c# vie$ "e+ )" te$a ',( teist +! t*+ +e"ej ale ateist +. D sia1 "e' l je$i"3# v56ie# ;il - ;a! tvr$iace# ! )e "a6iel %$"e $.ka-, B )ej "ee4iste"cii. Pr&r $"3 ve$, # v ria jav c#! "ie v6ak % $state sveta. Ca +" #3 % $stat"3 t-k, v.'ec "e"ac#$-aj2 $% ve7 a $ k "ca sa a"i "e% k26aj2 ju $a( 5i "js(. J s2 "a%r. "iekt r3 ele+e"tr"e 5astice v skut 5" sti! t u) si "evie+e %re$stavi(g "e+aj2 a"i r -+er,! a"i ;ar'u! a"i v#u! a"i +iest ! a"i r*c#l s(. F )" ic# % -"va( le" s,st3+ + % r v"va"ia. Cevie+e si %res"e a"i %re$stavi(! )e #+ ta sa +.)e )iare"&+ r -%t*li( "a elektr +aB"etick3 vl", a "a %ak! )e - vf" +.)e v-"ik"2( #+ ta. Tec#"ika a %r&r $"3 ve$, "e# v ria "i5 -+,sle! #f'ke a % $state )iv ta. Pr&r $ ve$eck, + )" sk2+a( le" B )ie st %, v celej %r&r $e. Caj" v6ie % -"atk, %r&r $"*c# vie$ a seri8-"e -ver, ;il - ;ie r -%t,1uj2 % c#,'" sti B )ej e4iste"cii. F,6lie"k v3 % c# $,! kt r*+i sa $ c#$-a k -veru! )e B # e4istuje! s2 5ist r -u+ vej % va#,! %ri5 + - $a"ej -+,sla+i 5i ve$eck, % -"va"ej

skut 5" sti usu$-uje+e "a "ie5 ! 5 sa -+,sla+i "e$ % -"a(. B )ia e4iste"cia sa tak stva celk + -rej+ u. Ji vari tre'a -a%li( svie5ku! a', s+e vi$eli sl"k E 0. PREDURJECO:W :VETA CEDOKAVUAE BOHAE Cut" s( %rv$ "e-vis& "a "s ale' "a %re$+et c# +i+ "s. Aj ke', "a%r. "ee4ist val )ia$", kru#! v)$, 'u$e %lati( veta r v" sti %rie+er v v kru#u. O "i5 +e"ej +us& tt "ev,#"ut" s( a %lat" s( %rv$ +a( "ejak* a's l2t", $.v $! % kia1 "ec#ce+e v6etk, %rav$, % va) va( -a kla+. E4istuje te$a %rav$a a i"teliBe"cia! kt r je $.v $ +! -kla$ + a -$r j + v6etk3# ! v kt rej je v6etk 'sia#"ut3. Fus& e4ist va( sa+a se'e! %ret )e stat"3 %rav$, "e+.)u e4ist va( sa+3 se'e. Vvisl3! $v $e"3 ',tie $v $-uje v6etku sv ju e4iste"ciu $ i"3# ?"a%r. $ie(a $ r $i5 v@. F.)e ',( aj "e',(. Ae te$a %re$ur5e" u! % $+ie"e" u! "ie "ut" u e4iste"ci u. E4iste"cia v6etk*c# -visl*c#! relat&v",c# e4iste"ci& v,)a$uje e4iste"ciu "e-visl3# ! a's l2t"e# ! celk + "ev,#"ut"e e4istuj2ce# i ',t sti! kt r "e+.)e "e',(! $ "ik # u) "e-vis& a + $.v $ sv j# ',tia v se'e! je sa+a $ se'a %ra%r&5i" u v6etk3# ! 5 # % $stat u je ',tie sa+ . V6etk 5 sa $ +era( 5as + je k "e5"3! "ie je "ut"3! t-". +.)e ',( aj "e',(! %ret )e je t %re+e"liv3 D aj #+ ta. Ak te$a "ie je sa+3 $ se'a! % t + +us& ale ',( -a%r&5i"e"3 "a$5as v u %ra%r&5i" u! celk + "ut" u! kt r je sa+a - se'a! "ik$, "e-a5ala a"i "e%resta"e ',(< ',t&+ 'e-% $+ie"e5"*+! "e-visl*+! a's l2t"e e4istuj2ci+ a "ut"e "e+e""*+! kt r3 sa l&6i $ v6etk*c# stat"*c# ',t st&. Ak je tt ',t s( "a$5as v! % t + je aj "a$%riest r v! "a$svet v a te$a "e#+ t"! $uc# v" a s '". Ae ve5" i 5 + -a5iat k! +us& +a( aj %r&5i"u a je te$a "a "ej -visl3. Ae "ek "e5" D 5 je k "e5"3 +us& ',( '+e$-e"3 "iek*+ 5i "ie5&+ a je te$a "a "ej -visl3. Ae "ek "e5"e $ k "al D "e$ k "al s( v se'e u-atvra '+e$-e" s(. Ke7)e 1u$ia +aj2 r -u+ a sl ' $"2 v.1u! je r -u+ a sl ' $" v.1a aj v "ut"ej % $state! %r&5i"e v6etk3# . J kt "e+! "e+.)e $a( i"3+u. Cut"e e4istuj2ci je je$i"*! ke7)e le" je$i" e4iste"cia +.)e ',( "ek "e5"e $ k "al. Cec# %re$l)uje+e re(a- -visl st& ak k 1vek! "a%r&kla$ aj $ "ek "e5"a ale' v,svet1uje+e v6etk, jav, v-j +" u -visl s( u a kru# vit*+ ve5"*+ "avraca"&+ 'e- -a5iatku a k "ca! v tak + %r&%a$e "e+.)e ',( $ stat 5" u %r&5i" u ',tia a"i )ia$e" - 5l"k v! a"i cel* re(a-ec. Ke7)e 'e- t # $ 5 # -vis&! "e+.)e e4ist va(. T*+ "el Bickej6ie je tvr$e"ie! )e "ek "e5"* ra$ -visl*c# ',t& +.)e utv ri( "e-visl3 ',tie $ se'a sa+3# e4istuj2ce. X. PRQJLCCO:W VO :VETE BOHA CEDOKAVUAEE Pri"c&% %r&5i"" sti # v r&! )e ka)$ e4iste"cia! kt r "e+ sa+a $ se'a $.v $ a v,svetle"ie sv jej e4iste"cie! +us& # +a( v "iek + 5i "ie5 + i" +.

V %a5" + %r&%a$e "e+ )" &s( $ "ek "e5"a. Ciek$e sa +us& "ac#$-a( %rv t"* 5l" k ra$u %r&5i"! kt r* "e+ # l +a( )ia$"u %r&5i"u D B #. Uia$", $.sle$ k "e+.)e %rekr 5i( sv ju %r&5i"u. V t # ! )e B # je s+ $ se'a! se'e $.v $ + a %rv u %r&5i" u v6etk3# ! %l,"ie je# "ek "e5" $ k "al s(g je s ' u! 5ist*+ $uc# +! je ve5"*! "ek "e5"*! 'e- #ra"i5e"ia. Ak "a#r +a$&+e ak3k 1vek k "e5"3 veci! "e$ sia#"e+e "ek "e5" . Ak "ee4istuje %rv* 5i"ite1! "ee4istuje a"i stre$"*! a"i % sle$"* v s3rii. Te" % t + +us& ',( tak*! )e +e"& i"3! 'e- t # ! )e ', sa s+ +e"il. L"ak ', % tre' val 7al6& 5i"ite1. Ji"ite1! kt r* +e"& stat"3! 'e- t # ! )e ', sa s+ +e"il! kt r* te$a $va 'e- t # ! )e ', sa s+ u+e"6 val! +us& ',( "ek "e5"*. Pre+e",! -vl6( % kia1 i$e %re+e", "a v,66& stu%eI! ak je t +u v %r&%a$e %rec# $u - "e)iv3# "a )iv3! "s te$a %riv$-aj2 k %rvej %r&5i"e! k B #u. Veci +aj2 ',tie! B # je ',tie! %ret +us& ',(! i"ak ', "e' l "i5. B # -+,sel sv jej e4iste"cie #1a$a( "e+us&. Pl" s( -+,slu a ',tia je v I +. Ce% tre'uje )ia$", $.ka- k %rv"e"iu sv jej e4iste"cie. V6etk, veci $v $-uj2 k "iec k "c v sv j -+,sel $ Ce# . Ak $ stva +esiac svetl $ sl"ka! kt r3 v,$va svetl vlast" u sil u! tak s2 v6etk, veci k l "s D aj "6 )iv t D "a%l"e"3 -+,sl +! %ret )e s2 B )&+ $lesk +. Y. OBFEDVECO:W VNETKSHO BOHA CEDOKAVUAEE V6etk 5 -a5&"a a k "5& + #ra"ice. V6etk 5 + #ra"ice! +usel v6ak "iekt i"* ur 'i(! "a%r. $stri#"2( 2\ c+ 6ir k* list %a%iera. V6etka #+ ta aj %r&r $"3 -k ", +aj2 =#ra"ice>! +usel ic# te$a "iekt i"* takt a "ie i"ak stv ri(. Ciekt +usel "a%r. svetlu sta" vi( r*c#l s( 6&re"ia< /\\ \\\ k+ms. P sle$" %r&5i"a v6etk3# "e+.)e +a( #ra"ice! le' i"ak ', jej +usel %( "iekt i"* tiet #ra"ice sta" vi(. Ae te$a "e #ra"i5e"! "ek "e5" v ka)$ + #1a$e. Ce+ #la a"i -a5a(! a"i "e+.)e %resta(! i"ak ', +ala #ra"ice. Pr ste je a +us& ',( stle! ke7)e je sa+a $ se'a. Ae te$a ve5"! 'e- 5as v3# r -%tia 5 si "evie+e kv.li "6+u c#%a"iu % -e+sk3# 5asu %re$stavi(. Pre$stavuje t "es+ier"u i"te"-itu ',tia. =B # je +la$6& "e) v6etk >! # v r& sv. AuBust&". Pret sa # "et*ka 5as! v I + je ve5" %r&t +" s(. Pret je u "e# tis&c r k v ak je$e" ka+i#. Pret % -" cel2 'u$2c" s( D %re "e# je %r&t +" s( u. Ce+.)e ',( - #+ t,! ke7)e #+ ta sa skla$ - #ra"i5e"*c# 5ast&c. Ak je $uc# +! je "e-+e"ite1"*! "evi$ite1"*! ve5"* ?#+ ta sa +e"&@. =B # je $uc# a t&! 5 sa +u klaIaj2! +usia sa +u klaIa( v Duc#u a %rav$e.> ?A" T!22@ Te$a O" $al v6etk3+u #ra"ice! tvar aj $ru# ',tia. F2$re a $uc#a%l"3 stv re"ie sveta a sa+ t"3 us% ria$a"ie sveta s2 %re$% kla$ +! )e B # je "esl*c#a"e! "ek "e5"e +2$r, a $uc#a%l"*. Kt % -" % je+ #ra"ica! vie! )e -a I u je ist3 % kra5 va"ie! i"ak ', % je+ #ra"ica "e+al -+,sel. He- Iu #1a$& $ + ra "ek "e5" sti. O#ra"i5e"3 veci s2 te$a v la"&+ % "ek "e5"e.

Ak je B # "e '+e$-e" u! "ek "e5"e $ k "al u ',t s( u 'e- #ra"&c! % t + +us& ',( aj v6a$e%r&t +"*! v6eve$iaci! a's l2t"e $ 'r* a v6e+ #2ci. B # je tak* "es+ier",! )e "e+.)e ',( '+e$-e"* )ia$",+ +iest + a"i %riest r +. Fus& ',( v6a$e a t cel*g je t %r&t +" s( s '"! "ie %riest r v. Aj +,6lie"ka je "e#+ t"! cel2 "er -$ele"2 ju +.)e +a( cel* ra$ 1u$& cel2. V $uc# v"ej 'lasti te$a "e%lat& +ate+atika. B )ia v6a$e%r&t +" s( -"a+e" a's l2t"u a v6e+ #2cu vl$u "a$ %riest r +. =B )& tr8"> te$a "ik$e "est j&. Ae +i+ ;,-ick3# us% ria$a"ia. Bi'lia I + # v r&! )e =v I + )ije+e! #*'e+e sa a s+e> ?:k 1Y!2Z@. Vvl6( je ta+ k$e # 1u$ia #1a$aj2 a +iluj2. =Bl&-k, je P" v6etk*+! 5 # v-*vaj2! v6etk*+! 5 # v-*vaj2 2%ri+"e.> ?U 1T0!1Z@. Ae $ sveta a $ v6etk3# 5 "&+ #*'e +a4i+l"e -a% je"*. A', s+e si t "a "ejak + %r&kla$e -"- r"ili! %re$stav+e si B #a ak svetel"* ' $ "ajv,66ej i"te"-it,! v kt r3# svetle je v6et k svet. B,tie B # tv rstvu "iele")e ra- $al! ale stle +u # +us& $va(! 5i)e v6etk v ',t& u$r) va(. L"ak ', v6etk %restal ',(. Ak v6ak $va B # tv rstvu ',tie! +us& v t +t tv rstve ',(! 5i)e je v6a$e%r&t +"*. =Ka+ +.)e+ ujs( %re$ tv j&+ $uc# + a ka+ utiec( %re$ tv j u tvr uE Ak v,st2%i+ "a "e'esia! t, si ta+g ak - st2%i+ $ % $svetia! aj ta+ si.> ?U 1/9! YiZ@. B # je t*+ "ajv"2t r"ej6&+ v "s a s25as"e t*+ "ajv-$iale"ej6&+ D "e% tre'uje "sg 'l&-k, v sv jej v-$iale" sti a v-$iale"* v sv jej 'l&-k sti. Ak je ale B # v6a$e%r&t +*! je aj v6eve$iaci. Vie 5 ' l ! je a 'u$e. =Prie%as( + ra a 1u$sk3 sr$ce ?r v"ak @ sk2+a a sv j u +,s1 u % sti#"e ic# v*+,sl,. Me' P" vi je -"+a ka)$ ve$ + s(! sv j&+ % #1a$ + % - ruje -"ak vek vg -"a+uje! 5 % +i"ul ! ak aj t ! 5 %ric#$-a! a $#a1uje st %,! 5 ?ve$2@ k vecia+ ukr,t*+. Ae# % - r" sti "eu"ik"e je$i" +,6lie"ka! "ijak re5 sa "e+.)e %re$ "&+ skr,(!> ?:ir T2! 1Z D 2\@. A 7alej< V skut 5" sti je $ 'r* je$i"e B # ?% r v. Ft 19!1Y@! kt r3# $ 'r tu r v"ak % -"va+e - tv rstva! stv re"3# a ria$e"3# +2$r a 25el"e. Filuje a k " $ 'r a -avr#uje -l . :vet je stv re"* i"teliBe"t" u + c ug t je v6e+ #2ca! %ret )e ak +.)e "ie5 - "i5 # stv ri(! je "e '+e$-e" a "ek "e5" v sv jej + ci. T2t v6e+ #2c" s( -"a5uje+e ak =B #>. D :tva sa v sv j + :," vi Ae)i6 vi +e$-i "a+i "aj+e"6&+! $ie(a( +! %ret )e ak "ajv56&! si t +.)e $ v li(. Ae suver3""e "a$ "a+i a %re$sa %riate1sk, s "a+i. F.)e B # "ec#a( % #r lieta( v v-$uc#uE D aj tak2 t-ku + )" "ieke$, -a% 5u(. F.)e - Ba6ta"u #"e7 "ec#a( v,rs( ve1k* str +E F.)e ur 'i( ka+eI! kt r* s+ "eu"esieE Ku1at* 6tv rec! tr ju# l"&k v* 6tv ru# l"&kE F.)e #re6i( ale' se'a -"i5i(E i Ce+.)e r 'i( t 5 $% ruje je# $ 'r te! lske. Ce+.)e kla+a(! r 'i( #l2% sti! #re6i(. T ', v.'ec "e' la + c a $ k "al s(. T )e t "e+.)e! "ie je sla' s( u ale + c u. B # +.)e ur 'i( v*"i+ku u ;,-ikl"e# -k "a! av6ak tu i$e +eta;,-ick2 "e+ )" s(. B # +.)e v6etk 5 c#ce! ale " c#ce le" t 5 je $ 'r3! 5 je v"2t r"e + )"3.

Z. :TUPCE DOKOCAMO:TL VO :VETE BOHA CEDOKAVUA[E D k "al s( ?"a%r. krsa! $ 'r a % $.@ sa+3 se'e "e 'sa#uje "ijak3 '+e$-e"ie. Pret r.-"e stu%"e a '+e$-e" s( $ k "al sti v6etk3# v svete v,)a$uj2 "ejak2 %r&5i"u! a's l2t"u $ k "al s(! kt r tiet $ k "al sti r.-"e r -$elila a '+e$-ila. Ke', veci +ali sv ju $ k "al s( sa+3 - se'a! +ali ', ju v %l"ej +iere! tak ak je v jej % j+e a "ie v '+e$-e"&. A tak sa le" r -li5"e 'l&)ia k t +u 5 je "aj$ k "alej6ie. Kt + a's l2t"u %l" s( B )ie# ',tia! +us& "ev,#"ut"e ',( "ek "e5"e $ k "al* a celk + "e-visl* $ v6etk3# i"3# . Ke', "e+al v6etku +,slite1"2 $ k "al s(! + # l ', sa +e"i(. Ae te$a "e+e"ite1"*. =Ale t, stva6 v)$, te" ist* a tv je r k, s2 'e- k "ca.> ?U 1\2!2Z@ =Ka)$* $ 'r* 2$el! ka)$* $ k "al* $ar je -# ra! - stu%uje $ Otca svetiel! u kt r3# "iet %re+e", a"i -at+e"ia 'ratu.> ?Ak 1!1Y@ T "e-"a+e"! )e je stu#"ut*! "e#,'"*. Bi'lia # v r& )iv + B #u! P" vi a Tv rc vi v6etk3# )iv3# . Me" " + a's l2t"u i"te"-itu )iv ta s+ v se'e! 'e- t # ! )e ', ju $ "iek # %rijal. Ak tak* v6ak +us& ',( aj celk + je$" $uc#*. Me" v skut 5"ej je$" $uc# sti je % $stat" krsa a %rav$a. Pret )e -l )e" s( a -l )it s( v)$, $ ka-uje k +%lik va" s( a "e$ k "al s(. Vl )e"&+ $ stva+e %rve "ie5 ! 5 +u e6te "ie5 c#*'al . B # % $1a t # +.)e ',( le" je$i"*! %ret )e kre+ "e# )ia$"a "ajv,66ia $ k "al s( "ie je. Ke', t ti) "e' l je$i"*! "e+al ', v6etku $ k "al s(! "e+al ', t2! kt r2 ', +al $ru#* ' #. A ke', si ' li v v6etk + r v"&! c#*'al ', +u ',tie t # $ru#3# . Cak "iec ak je % je+ B #a % j+ + %ra%r&5i", v6etk3# ',tia! % t + ke', ' l viac ' # v! "e' l ', B # %r&5i" u v6etk3# ! t ti) "e' l ', %r&5i" u $ru#3# ' #a! "e' l ', te$a B # + a P" + v6etk3# . =Ak "ie je B # je$e"! % t + "ie je v.'ec )ia$e".> T # v r& u) Tertuli". P $1a t # +us& ',( u B #a v6etka "e$ k "al s( v,l25e". 9. VGKOCLTO:W A [JEMCO:W VO VE:FQRE BOHA CEDOKAVUAEE Ak ', t v,-eral ! ke', si ka)$ vec v %r&r $e % 5&"ala sa+ v 1"e! "a%r. ke', v $a ra- tiekla # re! i" ke$, $ le! ke', sa - sle%a5&c# vajec ralia#li kuriatka! i" ke$, #2se"iceE :2 t s+ie6"e %r&kla$,! ale s2 $.le)it3 %re % -"a"ie t # 5 je % ria$ k. Ale' ke', sil,! kt r3 +aj2 v,"ies( astr "aut v $ ves+&ru! si "ara- r -+,sleli! )e ic# "ec#aj2 tr5a( "iek$e v %riest re v stre$e cest,. ^u$sk* )iv t ', ' l celk + "e+ )"*! ke', "evl$ l v svete % ria$ k. Ci5 ', s+e "e+ #li %l" va(! "a "i5 sa s% 1a#"2(! "i5 +u ', s+e "er -u+eli! v6etk3# ', s+e sa +useli '(. Cera- sa %*ta+e< =Ak t ! )e veci v.'ec s2E> A "eje$e" 5l vek takt $.j$e k $#a1 va"iu B )&c# st.% v celej %r&r $e. Ka)$ st %a t ti) % uka-uje "ev,#"ut"e "a %ri+era"2 %r&5i"u. Cikt "e+.)e $a(! 5 s+ "e+. R -u+ je tak sc# %"* - stv re"*c# vec& $ k-a( B )iu e4iste"ciu. ?% r v. Ri+. 1!2\@

Pre$ 2\. +iliar$a+i r k v "ee4ist vala a"i "aj+e"6ia 5iast 5ka #+ t, D ak t tvr$ia +" #& ve$ci. A $"es je tu 'r vsk* ves+&r! k$e v6etk 25el"e $ se'a -a%a$! je 25el"e %re% je"3. Tv r& %res"e $ se'a -a%a$aj2ci -l )it* a $ k "ale ;u"Buj2ci =+ec#a"i-+us>. J je r -u+"ej6ieE D veri(! )e t v-"ikl sa+3! ale' )e je tu "iekt tak* +2$r, a + c"*! )e t v6etk stv rilE K$e je krsa! ta+ je u+elec D %.v $ca krs,! k$e je % ria$ k! ta+ je aj tv rca % ria$ku! k$e je -k "! ta+ je aj -k " $arca! k$e % #,'! ta+ aj %r&5i"a % #,'u! k$e )iv t! ta+ aj %.v $ca )iv ta! k$e -+,slu%l"* %l"! ta+ aj tv rca %l"u! k$e ve1k s( a 6te$r s(! ta+ je aj ic# -$r j. Tak je t +u v celej %r&r $e $ "aj+e"6ie# k "ajv56ie+u! v celku sveta aj v je$" tliv stiac#. V6etk uka-uje te$a k s '"3+u B #u! k ',t sti s "ajv56 u i"teliBe"ci u a + c u! s "aj$ k "alej6&+ r -u+ + a v.1 u. V celej %r&r $e vi$&+e v6e 'ec"* -k "! kt r* v6etk, tv r, %u$& k -$ k "a1 va"iu se'a a t*+ k $ k "al sti sveta. Ci5 v svete "ie je 'e- 25elu a ka)$ ',t s( je '$are" v6etk*+ % tre'"*+! a', sv j 25el $ sia#la. Pret je sl"k "a 'l #e! a', svietil a "s #rieval . Pret je $)7! a', vla) val %.$u. Pret s2 # r, a les,! a', 5istili v-$uc#. Ka)$* "6 sval! )ilka! "erv! vlas! + sv j 25el. Fus& # te$a +a( aj 5l vek. [5el" s( %re$% kla$ r -u+" s(. Ae t "as+er va"ie vec&! %r ces v a jav v k $ sia#"utiu ur5it3# 25elu 5i cie1a ?"a%r. k k vi$e"iu! uc# k % 5utiu@. Ok sa v,tvra v +atki" + tele. Ce+ tu e6te )ia$"u 2l #u! %ret )e e6te "eu-rel svetl sveta. A %re$sa je u) "a t2t 2l #u %ri%rave"3. Ae# k "6trukciu skut 5"e % c# %&+e le" vte$,! ak ++e %re$ 5a+i je# cie1! t ti) vi$e"ie. Ale cie1 a -+,sel +.)e "avr#"2( le" $uc# v" + c. Kt us% ria$al t2t cel2 "es+ier"u #ru 'r vsk*c# s&l v #ar+8"iu a tak! a', sa "ev,tratila! ale stle sa stvala #l'6 u a 6ir6 uE Te" % ria$ k vl )il B # $ -kla$ v v6etk3# . Pr&r $a sa r -v&ja v"2t r"*+ tlak + ustle"*c# %r&r $"*c# -k " v a - t #t % ria$ku "ev,' 5uje! "a%riek t +u! )e $ "e# "evi$&g je "er -u+" a 'e- sl ' $, k "a(. D Vk ", v %r&r $e! %r ti 1u$sk*+! "e %ravuje "ikt . Jl vek le" s 2)as + -is(uje! )e s2 s% 1a#liv3 a ke7 ic# $ 're v,u)ije! "eskla+2 # . Ak "ie5 s ic# v,u)it&+ "ev,6l ! "eskla+ala %r&r $a! ale "a6e v*% 5t,. V"2t r"* % ria$ k vi$&+e "a%r. u rastli"k, usiluj2cej sa v6etk*+i 5as(a+i %rija( % tre'"2 vla#u! % travu a sl"e5"2 e"erBiu! a', -v*6ila sv ju $ k "al s(. Vi$ite1"ej6ie je t u -viera(a a e6te viac u 5l veka. U a" rBa"ick*c# lt k t tak+er "evi$ie(< ka+eI sa -vetrva"&+ r -kla$ a tak sl2)i % ria$ku v ves+&reg stva sa )iv" u %.$ u %re rastli",. U) at8+, s2 us% ria$a"3 $ ; rie+ a % $.' %l"*c# -+,slu a 25elu! 5ast %l"3 krs, a u61ac#tilej #ar+8"ie. T %lat& "iele" %re elektr8", a %r t8",! ale aj + lekul,! )iv2 'u"ku! "ajr.-"ej6ie 5asti )iv*c# tv r v a) % "ajv,66ie rBa"i- va"2 #+ tu 1u$sk3# + -Bu. V6etk, je$" tliv3 veci a % c# $, v k -+e s2 kre+ t # v v6etk i 'sa#uj2c + a v6etk i ' %&"aj2c + s% l 5e"stve v-j +"*c# v-(a# v a %.s 'e"ia.

Ces% 5et"3 +" # "s '"e si $% ruj2ce sil, ?"a%r. ;,-ikl"e! c#e+ick3@ "e+.)u %.s 'i( 1u' v 1"e. :2! aj ke7 "e+aj2 % -"a"ie a"i v.1u! v %re$ "astave"3! a', sv je 2l #, s%l"ili! a', "i)6ie a +e"ej $ k "al3 sl2)il v,66ie+u a uskut 5"il sa ve1k* svet v* s2la$! k -+ s. =Pre$v&$a"&+> cie1a a %r&%rav u k "e+u $ ka-uj2! )e e4istuje $uc# v" ',t s(! kt r % -" ak %r&t +" s(! tak 'u$2c" s( a vl$a v6etk, 5i"itele v*v ja v svete. A', sa t ti) "ie5 $al %ris%.s 'i( cie1u! je % tre'"3 % -"a( sa+ t"* cie1! % va#u %r strie$ku ak aj v-(a# +e$-i %r strie$k + a cie1 +. T v6etk +.)u % -"a( le" ',t sti '$are"3 r -u+ +. Ve7 u) aj "str j -# t ve"* -a ur5it*+ cie1 + je "e% c#,'"*+ $.ka- + r -u+ vej ',t sti! kt r je$i" je sc# %" %re$v&$a( a cie1ave$ +e je$"a(. T + )" vi$ie( u) "a 6&%e $ + r $ca! ak aj "a "aj-l )itej6&c# + $er"*c# %r&str j c#. :le%3 sil, %r&r $, s2 %rve tak3 "esc# %"3 us% ria$a( svet! ak je "esc# %"* 6 ;3r s -avia-a"*+i 5a+i vies( aut k 7alek3+u cie1u. Pev"*+i -k "+i s2 ria$e"3 jav, +ec#a"ick3! te%el"3 %tick3! akustick3! +aB"etick3! elektrick3! c#e+ick3! ja$r v3! 'i l Bick3! "a%r. Ke%ler ve -k ", 'e)"iciac#! Ceht " v -k " %r&(a)liv sti! -k ", $ele"& 'u"iek! v*)ive! at7. Pr&r $a tie) v,"akla$ v)$, +i"i+u+ e"erBie a %.s '& "ajkrat6&+i cesta+i ?l25@. Ae utv re" k r v" v#e< '2rka aj +r- 6k $ia aj %r s%ievaj2g -vierat sl2)iace +as v ak % trava sa r*c#l +" )ia ?#+,-@. Ak je + )"3! )e 5asti v*tv r v %r&r $, s2 - stave"3 tak %res"e a "ie s2 le" "eus% ria$a"e "a#r +a$e"3E Vari -a t*+ "est j& "ejak i$ea! "ejak* %l"E Prit + v6ak "ie je "ut"3! a', %.v $ca %l"u -asa# val v)$, %ria+ $ uskut 5I va"ia %l"u. :ta5&! a', v #+ te us% ria$al sil, tak! a', $ sia# l -a+*61a"3# cie1a t # %l"u! kt r* v,'ral - +" )stva i"*c# %l" v. Ak s2 "e)iv3 veci aj )iv3 ',t sti v,k "vate1+i $ k "al3# ! r -u+"3# ! % $r '"3# ! cel ives+&r"e# %l"u! "ie v6ak je# %.v $ca+i! % t + %l" % c#$-a $ "iek # ! kt st j& +i+ %r&r $u a "a$ I u. P ve$a(! )e je t $iel + %r&r $,! ', ' l t ist3 ak tvr$i(! )e t "e+,sliaci v,+,slel a "e%l"uj2ci "a%l" val. H+,- "a%r. v.'ec "evie! )e %ri %e1 va"& rastl&" v,k "va "ie5 ve1+i $.+,sel"3! k " t le" =+i+ c# $ +>! rastli", s2 v6ak "a t $k-a"3 a %ris%.s 'e"3. T v6etk je %l" va"3. Pl"e"ie ur5it3# 25elu je -kla$"*+ -+,sl + %r&r $"3# $ia"ia a )iv ta! -$r j + % #,'u. Ae ale $.+,sel +,slite1"* u ',t sti 'e- i"teliBe"cie! kt r ', # v,+,slela a ta+ vl )ilaE [5el" je aj 2)as" krsa! ' #at s(! r -+a"it s( a #ar+8"ia sveta! % 5&"aj2c "a%r. s"e# v u vl 5k u! kva%k u r s, a k "5iac sl"k + 5i kri6t1 +. Pri %lav'e "a + ri! "a vrc# le # r, ale' % $ #vie-$",+ "e' + 5ast tu6&+e "ie5 - "ek "e5" sti! kt r "s 'kl %uje. O$kia1 sa "a'ral te" '$ivu# $"* %ria$ k a krsa! v +al + ste'le trv,! %rve tak ak v ves+&re i v k +%lik va" + rBa"i-+e )iv*c# tv r vE Cest j& -a t*+ v6etk*+ "ajv,66ia i"teliBe"ciaE :vet je "aj$ k "alej6ie u+eleck3 $iel a "aj-l )itej6& a v6estra""e a %res"e %racuj2ci str j.

F,slitelia! re5"&ci! 's"ici v6etk*c# $.' "ac#$-ali v $iv c# %r&r $, "ev,5er%ate1"* $.v $! a', s%ievali P.v $c vi v6etk*c# vec& $l#* c#vl s%ev '$ivu a v7ak,v-$a"ia -a %.va' Ve+e ?"a%r. : krates! Plat8"! Arist teles! Hicer ! - " v6&c# s% +e"ie+e as% I t*c#t < Mivi"Bst "! - l8B aa're! P. Ter+ier a i"&@. Jast3 s2 t + aj -+ie"k, v Bi'lii! "a%r. U 19!2iXg 1\T!2Tg 1TY!Ti0g A8' 12!Yi1\g F$r 1/!1. =Ce'esia r -%rvaj2 slve B #a a 'l #a #lsa $iel je# r2k.> ?U 19!2@. Er"est Rut#er; r$ ?n19/Y@! -akla$ate1 + $er"ej ja$r vej ;,-ik, a " site1 C 'el vej ce", # v r&< =Ca6a %rca "s %riv$-a! res%. %ri'li)uje k B #u. U+ cIuje "a6u 2ctu k je# 2)as"ej + ci! %re$ kt r u "a6e 2' #3 str je! aj ke', sa -$ali tita"sk, ve1k*+i! 'ie$"e -l,#vaj2>. :lv", T. A. E$is " "a%&sal $ Vlatej k"i#, Ei;;el vej ve)e< =P" vi Ei;;el vi E$is "! kt r* + "aj#l'6iu 2ctu a '$iv v 5i v6etk*+ i")i"ier + vrta"e B #a.> 1\. [JEMCO:W V CEULVEA PRQRODE CEDOKAVUAE BOHAE Cajv56& a "aj$ k "alej6& str j ves+&ru uka-uje 2)as"* %l"! -+,sel! 25el" s(! %ravi$el" s(! +ate+atick2 %res" s( a $.+,sel" s(. Ves+&r ak tak* si "euve$ +uje v,v)e" s( sv jej #+ t, a jej r v" v)"e v-(a#,! "av-j + ur5e"3 %res"*+i %ravi$la+i %r&(a)liv sti. Ae$" $uc# je v % #,'e a %re$v$-a sa. Ces% 5et"3 "e'esk3 teles 2)as"*c# r -+er v sa % #,'uj2 %ravi$el"ej6ie a %res"ej6ie "e) "ajle%6ie # $i",! tak)e -at+e"ie sl"ka a +esiaca! % stave"ie %la"3t a % $. + )" v,% 5&ta( s seku"$ v u %res" s( u tis&c r k v $ %re$u aj $ -a$u. Ca "e'i sa "esk re"ie "ek "g "a -e+i sa $ %rava -a'e-%e5uje sku%i"a+i $' r"&k v a v,s%el u tec#"ik u a "a%riek t +u -l,#va. Vari ves+&r "e%re$% kla$ as% I je$"3# i")i"ieraE Uas"e+e "a$ r*c#l s( u "iekt r*c# ves+&r",c# telies! "a$ ic# )iar u a v-$iale" s(a+i +e$-i "i+i. Ot5a"ie %la"3t, Ve+ k l "akl "e"ej si v,tvra $eI a " c. Ke', sa Ve+ t5ala k l sv jej si +e"6 u r*c#l s( u! sl"e5" # r25ava ', 'e# + $l#*c# $"& s%lila veBetciu a -v,6 k )iv*c# rBa"i-+ v ', -+r- l % 5as %ri$l#*c# " c&. Met %la"3t, Ve+ je 2%l"e tic#* a "eru6iv*. Aej v-$iale" s( $ :l"ka % sk,tuje %re v6etk )iv3 %rve %ri+era"3 +" )stv svetla a te%la. [5el"* je aj skl " -e+skej si! a', "e$ c#$-al k ve1k*+ te%l t"*+ r -$iel + "a Ve+i. Ke', ' la -e+sk k.ra le" / +etre #ru'6ia! "e' l ', v v-$u6& k,sl&k! kt r* ', sa s% jil s i"*+i %rvka+i $ r.-",c# -l25e"&" tv riacic# -e+sk2 k.ru a "ee4ist val ', t*+ %$ + rBa"ick* )iv t. Ke', v-$u6ie ' l $ s( re$6ie! +" #3 - +ete rit v! kt r*c# ka)$* $eI -# r& v at+ s;3re +ili8",! ', $ %a$li $ r.-",c# 5ast& -e+eBule a s%.s 'ili ', 'r vsk3 katastr ;,. V-$uc# sv ji+ -l )e"&+ u$r)uje v6etk %ri )iv te a %rve ka)$* i"* % +er %rvk v v at+ s;3re ', )iv t "i5il. A ak sa te"t % +er u$r)ujeE T*+! )e

rastli", v$,c#uj2 4i$ u#li5it* a v,$,c#uj2 k,sl&k! kt r* -ase )iv 5&c#, v$,c#uj2 a v,$,c#uj2 HO2. V $a! 'e- kt rej ', taktie) "e' l )iv t je v6a$e v -e+i a tv r& sie( +al*c# a v56&c# t k v. Ae % tre'"3! a', % kr*vala tri 6tvrti", Ve+e! kv.li $%ar va"iu "a tv r'u 'lak v a #+l,! a', tak ' l -a'e-%e5e"3 -avla) va"ie %la"3t,. :"e# v3 vl 5k, s2 si v6etk, % $ '"3! v6etk, s2 6es(stra""3! % $1a "e2%r s"3# -k "a kr,6t1 Bra;ie a %re$sa s2 celk + $li6"3. Fesiac v7aka %r&(a)liv sti s%.s 'uje %r&liv a $liv + r&! % #,', s% $"*c# v.$. Ke', ' l ku Ve+i le" tr c#u 'li)6ie! ' li ', $va krt $e""e v6etk, sveta$iel, -at %e"3 v $ u. At8+, s2 7al6 u sa+ stat" u ka%it l u - "ek "e5"3# +" )stva $iv v ves+&ru. =Pr-$", %riest r> at8+ v +" # "s '"e %rev,6uje #+ t"3 5astice! tak)e "a%r. #+ ta 5l veka ', ' la %r6k + %iesku! vi$ite1"*+ le" % $ +ikr sk % +. U) P,taB ras '$ivuje ves+&r a sv. AuBust&" t v,ja$ril takt < =B # je "ajv56& v "aj+e"6 +>. Aj astr "8+ via Heiss! Ve"Ber a Ceht " # v ria B #u ak %.v $c vi ves+&ru. 11. [JEMCO:W V ULVEA PRQRODE CEDOKAVUAE BOHAE A. H. F rris " # v r&< =Cikt "ik$, "ev,sk2+a! 5 )iv t vlast"e je. Uiv t je #u$ '"&k +! kt r* "au5il vtka %iesIa+ a #+,- '-uk tu! )iv t je -"a+e"it* c#e+ik! kt r* $va c#u( v ciu a k re"iu! ru)e "a%fIa 5ar v" u v.I u...V,"alie-av s( a %ris%.s 'iv s( )iv ta je %rejav + "ajv,66ej L"teliBe"cie.> O',5aj"3 ste'l trv, "est j& a"i je$e" #alier a %re$sa je '$ivu# $"ej6ie sk "6tru va"3 "e) k -+ick l 7 -a +ili8", $ lr v. Pre5 E Pret )e )ije9 Uije+e a %re$sa je %re "s )iv t -#a$ u. Pri"c&% )iv ta sa "e$ $v)i(! a"i sa "e$ -avrie( $ sk2+avk,! skr,je sa aj %re$ +ikr sk % +. Uiv3 v-"ik le" - )iv3# ! "ie te$a sa+3 $ se'a! a"i "e+.)e ',( ve5"3. Prv* )iv t te$a +usel v-&s( - "iek # ! kt + )iv t v se'e a +.)e # $a(. Ak3 2)as"3 s2 $,"a+i-+us a sila! javiace sa v "eustl + % #,'e a 5i"" sti ?"a%r. %re'2$-aj2ca sa jar" %r&r $ag ka5ka v,se$& k5atk a #1a tiet +al3 stv re"ia sa %ri %rvej %r&le)it sti #r"2 $ v $, a % 5&"aj2 si v "ej ak v sv j + %rir $-e" + )ivleg +ali"k3 se+ie"k ! "ieke$, s tva vi$ite1"3! vl )e"3 $ %.$, a 'kl %e"3 v# $"*+i % $+ie"ka+i! ak --rak + sa %re'2$-a a -a5&"a rs( ak ', % $1a %res"3# %re$%isu.@ Uiv* tv r +e"& %rijat2 "e)iv2 #+ tu "a )iv2 %r t %la-+u. V )ivej 'u"ke %re'e#"e tak+er "ara- k l 2\\\ c#e+ick*c# reakci&. Ae Be"il",+ c#e+ick*+ la' rat8ri +. U) la$" a 25el" s% lu%rca +ili8" v %r t8" v a elektr8" v je$i"ej %r t %la-+atickej 'u"k,! kt r sl2)i %re ist* 25el! u+ )Iuje % -"a( -+,sel a %l". Ca%riek "es+ier"ej -l )it sti )ivej #+ t,!

"e%re'ie#aj2 "es% 5et"3 c#e+ick3 reakcie v "ej "# $"e! ale % $1a %res"3# % ria$ku! tak)e )iv #+ ta + %rekva%uj2c je$" t"2 5i"" s(. Mekr a '$ate1 v 'lasti rak vi", Dr. E. Miek %&6e v k"i#e =V-rak v lekrstve>< Ak u k +%lik va" u stav' u je le" je$" $uc# 'ielk vi" v 'u"ka! k 1k '$ivu# $"*c# +i"iat2r",c# rB" v 'sa#uje9 Ka)$ je$" tliv 'u"ka 'sa#uje XZT\ kva$rili8" v at8+ v v 1Y2Z trili8" c# + lekulc#. Pe5eI v 'u"ka! kt r + celk + je$" $uc#2 stav'u! 'sa#uje /\\ kva$rili8" v at8+ v v 2T 'ili8" c# + lekulc#. Caj+e"6& )ij2ci rBa"i-+us 'sa#uje %ri'li)"e T 'ili8", + lek2l. V sa+ t"ej 'u"ke + )" r -l&6i( 0 +ilir$ je$" tliv*c# 5ast&. Cek "e5"e +al3 je -r veI + #ut"3 a "ek "e5"e ve1k3.> Ae$"a 'u"ka je -aria$e"ie tak "e%re$stavite1"e -l )it3! )e jej v-"ik ak*+k 1vek k +'i" va"&+ %rvk v je celk + "e%rav$e% $ '"*. A v6etk, 5asti 'u"k, s2 v sv jej 5i"" sti k r$i" va"3 v 25el"*c# %r ces c# ltk vej v*+e",! $ele"ia 'u"k,! v %r ces c# $e$i5" sti a % $. U) u je$i"ej 'u"k, -l,#va ak*k 1vek +ateriali-+us. Cie "# $a! av6ak k r$i"uj2ca F,se1 st j& -a cel*+ svet +9 V ja$re ka)$ej 'u"k, je + lekula! kt r 'sa#uje ak*si ves+&r v +al +. Ae ta+ Be"etick* k8$! "es+ier"e -l )it* v- rec! ale' ak c#cete %r Bra+ 'sa#uj2ci 2$aje je$i"c vi! stav'e je# tela! je# $is% -&cic# a vlast" stiac#! v6etk + 5 # r '& je$i"e5"*+ a "e %ak vate1"*+. U) 'u"ka je te$a -r $k + i"$ivi$ualit,! kt r! % 5&"aj2c rastli" u! ce- -viera! k 5l veku! je u+ c"e"ej6ia a v*ra-"ej6ia. Vk ",! s+er"ice a i"; r+cie "ajv,66ie# Duc#a s2 "e-"i5ite1"e v%&sa"3 $ siete % $ivu# $"3# % ria$ku 5i"" sti a v-j +"3# v%l,vI va"ia v6etk*c# ;,-ick*c# a c#e+ick*c# s&l a s% lu v,tvraj2 ;e" +3" )iv ta aj u "aj"i)6&c# 'u"iek. T t $ k "al3 -ak8$ va"ie a %ti+l"e % $+ie"k, k v*v ju s2 -ruk u k $ sia#"utiu cie1a v*v ja D rastu. K3", s2 tak3 +al3 telieska! )e ke', ' l + )"3 $a( $ k %, v6etk, B3", - $% ve$"3 -a -r $e"ie v6etk*c# 1u$& "a svete! v 6li ', sa $ "%rstku. Cie je t "ajBe"il"ej6& -%is"&k svetaE Bu"ka je te$a -l )itej6ia "e) "a6a Bala4ia a "a%riek t +u asi+iluje! r -+" )uje sa a reaBuje "a v "kaj6ie % $"et, ak $ k "al* je$" t"* cel k. C site1 C 'el vej ce", Ale4is Harrel "a%&sal v k"i#e =Jl vek tv r "e-"+,>< =Teles"* rB" je -l )e"* - 'u"iek ak $ + - te#l. Ale r $& sa - 'u"k,! ak ke', $ + % vstal - je$"ej 5ar v"ej te#l,! kt r ', sa+a 7al6ie te#l, v,r'ala. Tiet te#l, 'e- t # ! )e ', 5akali "a arc#itekt v "kres ale' %r&c# $ +urra! sa+3 ', sa us% ra$2vali a stavali ste",. :a+3 ', sa aj %re+ieIali "a ke""3 ta'ule! kr,ti"u! strec#u! %aliv "a k2re"ie a v $u %re kuc#,Iu a k2%e1Iu. OrB" sa v,v&ja tak*+i sila+i! ak3 ' li %ri%is va"3 v&la+ v r -%rvkac#! r -%rva"*c# ke$,si $e( +. Bu"k, % $1a v6etk3# % -"aj2 %l" 'u$2cej stav', a - lt k 'sia#"ut*c# v krv"ej %la-+e! skla$aj2 "iele" stave'"2 #+ tu! ale aj r ' t"&k v.> V,"ikaj2ca je k "6truk5" sc# %" s( )ivej %r&r $,. Uiv tu cu$-ie ltk, sa v 'u"ke +e"ia "a v,s k k +%lik va"3 c#e+ick3 -l25e"i",. Pr&str j 'u"k,

$ k)e r 'i( - je$"3# ! $va %r&str je. Ae$i" 'u"ka sa $ k)e tak r -+" )i(! )e v-"ik"e cel* )iv* rBa"i-+us! )iv ',t s(. Ak %ri%26(a+e! )e 1u$sk3 "str je s2 $iel + r -u+u! +us&+e %ri%usti(! )e aj -a %aralel"*+i rB"+i rastl&" a )iv 5&c# v st j& "ejak* r -u+. Ve7 ka)$* rastli""* a )iv 5&6", rB" je %ri+era"* sv j+u cie1u! je -a+era"* "a "ejak2 ;u"kciu. T ist3 %lat& i"6ti"kt c#! kt r3 s2 -a+era"3 k ur5itej 25el"ej 5i"" sti. Vari sa v i"6ti"kt c# "e%rejavuje v,s k r -u+" s(E Ve7 ak i"ak sa $aj2 v,svetli( r.-"e ciele %ri+era"3 s%rva"iu )iv 5&c# v a ic# % - ru# $"3 $iela ak*+i s2 "a%r. +rave"isk ! %avu5i"a! #"ie-$ ! 21 a % $. O'$ivu# $"2 %ev" s( a 1a#k s( vi$&+e ak u rastli""*c# st "iek ?%ri5 + r2rk, #r2'ke +e"6ej "e) je$"a st ti"a +ili+etra! +usia v,$r)a( sil"* tlak v $, 0i2\ at+ s;3r@! tak aj u stav', k st&! "a%r&kla$ 1u$sk*c# s ic# +ate+atick, %res"e v,'u$ va"*+ s,st3+ + %ilier v a % $%ier v v"2tri. C%a$"e -a;ar'e"3 list, kvet v s% lu s ic# v.I u s2 ve1+i $ 're %re+,sle"*+i rekla+"*+i %l c#a+i. Kvet v,sielaj2ci ultra;ial v3 )iare"ie! siB"ali-uje -s 'u "ektru a $va -"a+e"ie + t*1 + k %e1 va"iu. H+,- sa "ec# -lka( aj - kil +etr v*c# v-$iale" st&. Tec#"ick, ra;i" va"e je %e1 - kvet v "al )e"* "a #+,- %re "e %ele"2 rastli"u. A #+,- takt -r veI -&skava % travu. Ak t ! )e vaj&5k ! kt r3 e4iste"cii s%er+i& "evie! "e+.)e )i(! ak sa s "iekt r u "es% j&E P $1a ak*c# %ri"c&% v % t + v,'er % %l $"e"& - krvi ltk,! a', - "e# v,rst l 2%l"* rBa"i-+usE Kt v,+,slel te"t $.+,sel"* k8$E Ak tv r& %l $"e"3 vaj&5k 'e- "str j v tie "ajje+"ej6ie 'u"k,! aj --rak --rak v! taj +stv ! k ru"u 'i l Bick3# sveta! 1u$sk* + - BE Ka)$* rBa"i-+us + sv j %l" r -v ja< 5le"& sa % $1a $ru#u! ku kt r3+u %atr& a k "ce"truje +" # s( k l je$"3# ce"tra v se'e sa+ + ?tak k " u) aj 'u"ka@. Ci5 tak3 "e$ k)e str j. Ak je v-"ik ak3# k 1vek str ja "e+ )"* 'ek "6trukt3ra! tak je "e+ )"* v-"ik a e4iste"cia )iv3# rBa"i-+u 'eus% ra$2vaj2ce# 5i"ite1a! kt r* u+ )Iuje je# rast! +" )e"ie! ltk v2 v*+e"u! reBe"erciu! c&te"ie! -+,sl v3 % -"a"ie a v 5l veku "a% k " aj ve$ +ie a +,sle"ie. Vje$" cuje 5asti a ;u"kcie rBa"i-+u $ #ar+ "ickej je$" t,! 'e- kt rej ', "ee4ist val. Ustavi5" k r$i"cia! %ris%.s 'iv s( + +e"tl",+ % tre'+! -+er"3 us+erI va"ie %rev,6uj2ce + )" sti sc# %" st& ;,-ikl"e D c#e+ick*c# %rvk v. P $1a ;,-ikl",c# -k " v #+ ta sa+a "e+ a"i sc# %" s(! a"i te"$e"ciu tv ri( v +akr svete raci "l"e 6trukt2r,. Uia$", ria$e"* %r ces si "e+ )" %re$stavi( a"i % c# %i( 'eria$iace# ce"tra! 'e- $uc# v"3# ! r -u+ v3# %ri"c&%u. Hel k rBa"i-+u %.s '& v ;,-ikl"e D c#e+ick*c# %r ces c#! "a kt r3 je s&ce via-a"*! ale vl$a ic# tak! )e +u v6etk, sl2)ia ?i"ak a"i "e+.)u@. Ae tu v"2t r"* s2la$ 5ast& s celk +! v-j +"e -visl*c#! s #ar+ "ick, r -$ele" u %rc u. Cajr.-"ej6ie % c# $, s2 tu 5 "aj%res"ej6ie -aciele"3 "a se'a "av-j +. K 1k 25el" sti je tu %ri raste! %l $e"&! +" )e"&! $*c#a"&! v*)ive! v*+e"e lt k +e$-i 'u"ka+i 5i u 'ra""3# -a'e-%e5e"ia )iv3# rBa"i-+u9 [)as"3 je

%ris%.s 'e"ie rastl&" a )iv 5&c# v % $"e'iu! suc#u! vl#ku! # r25ave a % $. E4istuje -sa$a +" # "s '"3# -a'e-%e5e"ia ?% -ra"e"& ale' %ri c# r 'e@ 5i reBe"ercia. V6etk s%.s 'uje utvraj2ci 25el v* %ri"c&%! kt r* "a-*va+e $u6 u. Hel k je te$a -+,sl + 5ast&! le" v I + +aj2 -+,sel! "a%r. k ! sr$ce! " #a! kr&$l a % $.! "ik$, "ie "a %ak. A %r&5i" u t # je =$u6a>. Ae t 'e-%e5"* $.ka%re "a$#+ t"2 + c v #+ t" +. Caj"i)6ia =$u6a> je v rastli"c#. [5el"3 s2 % lr"e v-(a#,! "a%r. % #lavie< +u) a )e"a tv ria je$" tu. Uiv t"3 s% l 5e"stv v,tvraj2 aj r.-"e "r $, a celk v 1u$stv sa+ . Ce)iv #+ ta! rastli""* a )iv 5&6", i 1u$sk* $uc#! tv ria s2stavu v-j +"ej s2"le)it sti! +" # s( v je$" te a je$" tu v +" # sti. R.-"a "%lI a +iera ',tia! $va ka)$3+u 2$u +iest v celku. V6etk sa $ %fIa a "a se'a "a$v-uje! tak)e t tv r& $ k "al2 je$" tu! k$e "i)6ie sl2)i v,66ie+u. Uiv t je "ie5 5 + )" s tv re"*+i 2sta+i '$iv va( a - "e# 'e-%e5"e usu$- va( "a B #a! je# P.v $cu. Jl vek si $jak)iva ' l ve$ +*! )e -e+ + sv ju )iv t $ar"2 + c $ B #a. :kr-e Iu "+ B # %rejavuje sv ju lsku< -aria$il v6etk tak! a', -e+ )ivite1ka 'sa# vala v se'e v6etk, tie %rvk,! kt r3 s2 % tre'"3 k )iv tu. Ae t vlast"e --rak! 5 si +i+ ria$"e! 5 + # l $ k-a( le" B #. K 1k "a%r. $ru# v 'ilia! -ele"i",! trv, a kvet v v,rast - tej istej -e+e9 Pret Bi'lia # v r&< =Cav6tevuje6 -e+ a $va6 jej vla#u! -ve1a7uje6 jej ' #atstv .> ?U X0!1\@ A i" ke$, -as< =Ve+ v,$ala sv j %l $g "ec# "s % )e#" B #! "6 B #g> ?U XY!Y@. 12. [JEMCO:W V RA:TMLCCEA RQNL CEDOKAVUAE BOHAE Ve1+i jas"*+ %r&kla$ + 25el" sti s2 v6etk, rB", rastli""3# aj )iv 5&6"e# telag s2 v)$, -a+era"3 k "ejakej 6%ecil"ej ;u"kcii. E4istuj2 u)it 5"3! %re "s ve1+i % tre'"3 rastli", ?"a%r. 'il"i",! v c"3 str +,@. Ale aj tie 5 s2 6k $liv3! res%. je$ vat3! +aj2 sv j 25el. Pre rastli", sa+ t"3 s2 v*-"a+"3 %letiv ?%ru)"3 a % #,'liv3 'il"3 ste'l ! $ str" sa v,c#,1uj2ce! 'e- t # ! )e ', sa -l +il ! s klas + (a)6&+ "e) je sa+3! 0\\ krt v,66ie "e) ak3 je 6ir k3 D ak 2)as" k "6trukcia aj v % r v"a"& s 1u$sk*+i stav'a+i9@! k re"e ?"a%r. rastli", rast2ce v %iesku! +aj2 $l#3 k re"e! a', sa u$r)ali a $ sia#li s% $"*c# v.$@! %rie$uc#, 5i $*c#acie 6tr'i", v list c# ?2-ke list, u rastl&" s ve1k u % tre' u v $,! a', sa jej t 1k "ev,%aril @. Rastli"a si "euve$ +uje sv j e4iste"5"e "ut"* v-(a# k v $e a k ltka+ v %.$e. Ae$" $uc# -a%26(a k re"e a kk+i sa! 5er% ltk, "ev,#"ut"3 %re jej )iv t. Mist, ka)$ej rastli", 5i str +u s2 "iele")e tak 25el"e - str je"3! a', u+ )I vali 5 "ajle%6iu c#l8r ;,l v2 s,"t3-u! ale %rit + s2 r -+iest"e"3 % $1a ur5it3# c,klu! a t tak! a', sa 5 "aj+e"ej kr,li a + #li %rija( 5 "ajviac svetla. :+ Darhi" v t + u-"val 25el" s(! ke7 # v ril< =Ak +a c#cete -ac#r"i( $ +i-er"ej s+rti! % ve$-te +i %re5 + list v* c,klus v)$, u# l 1m2! 1m/! 2m0! /mZ at7. a "ik$, "ie i"*. T sta5& k -'l-"e"iu aj

"aj% k j"ej6ie# 5l veka.> Okre+ list v aj sa+ t"3 k re"e sv j u ; r+ u a 6trukt2r u! -a+era" u "a vstre'va"ie v*)iv, a "a v-%ria+e"3 u$r) va"ie str +u i k+eI sv j u %ev" s( u! kt r v6ak "e-"e+ )Iuje cirkulciu +ia-B,! s2 v*ra-"*+ $.ka- + 25el" sti v %r&r $e. Va # $i"u v,%r $ukuje str + v %rie+ere 1!Y kB k,sl&ku. [5el" je -eleI str +u a v-#1a$ kvet v< +la$3 kvet, s2 c#r"e"3 kalic# +! se+e" v sc#r"kac#! k.stkac#! struk c#. K 1k2 25el" s( 7alej v,ka-uj2 %l $, a v."e rastl&". T 5 %r&r $a $ k-ala "a sv jej 2r v"i %r stre$"&ctv + r -"6a"ia sv j# %e1u a se+ie" r.-"e# $ru#u! t sa $ u 5l veka 5iast 5"e % r v"a( "a%r&kla$ s je# raketa+i. Elektrick3 siB"l, u rastl&" - $% ve$aj2 "erv v*+ i+%ul- + u 5l veka. Rastli", +aj2 tie) )iv t"* r,t+us. Ak "a%r&kla$ "e+.)u v " ci $$,c# va( v t+e! 5 sk r #,"2. K$e sa 'erie u rastl&" ve1k le% %estr s( a r -+a"it s(E K$e sa 'erie t "ek "e5" sc# %" s( #*ri( ;ar'a+i! tvar+i D v)$, tak*+i 25el"*+i! 'a a) %re+,sle"*+iE Pre5 %r&r $a tak %l,tv "%a$+i! arc#itekt "ick*+ $.+,sl + a estetick u r -+a"it s( u! "a%riek t +u! )e "e6tu$ vala estetikuE Cie je t v6a$e $lesk B )ej krs,E Ca%r&kla$ rc#i$eje! se$+i"a v6etk3# rastli"stva! s #r +uj2ci+ ' #atstv + "aj$iv kej6&c# tvar v a ;arie'! 'sa#uj2 2\ \\\ $r.$ v ve1k sti "%rstku a) $ ve1k sti /\ +etr v. Ciekt r3 v'ia %e1uj2ci #+,- tak! )e kvet i+ituje sa+i5ku $ t,5"3# #+,-u. L"3 v,stre1uj2 %e1 "a #+,-. dal6ia rc#i$ea + /\ c+ $l#3 kvet"3 "ektriu+ s "ektr + "a sa+ + k "cig )ije %ri "ej v6ak aj " 5"* + t*1 s $l# 5i-"*+ s sk +. M&stie "a str + c# svieti "a jeseI t 1k*+i ;are'"*+i $tieI+i s %rekrs",+ +ra+ r va"&+! )ilk va"&+! 6kvr"a+i a % $. Ka)$* list je riBi"l +! "ie s2 a"i $va r v"ak3. Ae -a t*+ %r ces! %ri kt r + str +, s(a#uj2 -ele"3 ;ar'iv i c#l r ;,l $ k reI v a -a#ajuj2 -i+"* s%" k! %ri kt r + "e% tre'uj2 t 1k $*c#a(. Pret -#a$-uj2 sv je %12ca D list,. V rastli""ej r&6i i$e '$ivu# $"2 v,"alie-av s( %ri -a'e-%e5 va"& 7al6ej e4iste"cie. E4istuj2 tie) "a%r. cestuj2ce rastli",! kt r3 v,tia#"u k re"e -e+e! st 5ia sa a "ec#aj2 sa u"6a( vetr +! cest u tr2sia se+e" a ta+ k$e -ac&tia v $u -a%ustia k re"e. 1/. [JEMCO:W V ULVOJQNCEA RQNL CEDOKAVUAE BOHAE Ka)$* )iv 5&c#! 5i u) je je$" 'u"k v* ale' viac'u"k v*! )ije s%.s ' + le" je+u vlast"*+ a "i5 "evie "ev,#"ut"*c# %re$% kla$ c# sv jej e4iste"cie. Ae$" $uc# )ij2 a k "6+u % te6e"iu a 2)itku s%estruj2 Ve+. [5el" s( + )" sle$ va( u ka)$3# rB"u. Taj +"*+ -+,sl v*+ i"6ti"kt + sa c#r"ia %re$ $e6trukci u a $ s%ievaj2 k 'i l Bick*+ cie1 + se'a-c# v, a +" )e"ia! 'et # a', si t # ' li ve$ +3. T "ie je r -u+. R -u+ sa "e"ac#$-a v sa+ t"ej -+,sl vej %r&r $e.

Ke', t ti) r -u+ v s( ' la v sa+ t" + )iv 5&c# vi! i"6ti"kt&v" s( ', +usela -visie( $ sk2se" st&. Uiv 5&c# ', sa +usel i"6ti"kt&v"ej 5i"" sti "au5i(. V,k "va v6ak v v56i"e %r&%a$ v i"6ti"kt&v"u 5i"" s( $ "ar $e"ia! 'e- %re$c#$-aj2cej sk2se" sti. L"6ti"kt&v" s( je te$a -$e$e". R -u+ v u sk2se" s( u -&ska" vlast" s( sa ale "e+.)e $e$i(. P kia1 i- luje+e +la$3 +ravce $ +rave"iska! #"e7 si $ k)u v,stava( " v3! $ k "al3. L- l va"3 1u$sk3 $eti ', sa "a%r ti t +u +useli $ -kla$u u5i( stave'"3+u u+e"iu. Os '" r -u+ v sk2se" s( sa te$a "e$e$&! i"6ti"kt ale " ! %ret "e+.)e ',( v c&+ r -u+" sti sa+ t"*c# )iv 5&c# v. Ak je le" r -+a"it s( v )iv 5&6"ej r&6i9 K 1k e4istuje u)it 5"*c# -vierat! 'e- kt r*c# ', 1u$ia "e+ #li )i(. Aj "aj+e"6ia 'akt3ria je u+eleck* v*tv r. [c#vat" je krsa %vie# vejra a + t*lie# kr&$la! "$#era a r.-" s( tvar v ul&t sli+k v! +u6l& a last2r! 'a aj je$" 'u"k v*c# %rv k v. Prekrs"a je v*-$ 'a kr viek c#r 'k v! 5i s%letit 6trukt2ra % vrc#u tela #+,-u "a% $ 'Iuj2ce# rastli""3 rB",. Ces+ier"e $.+,sel" je stav'a tiel )iv 5&c# v! %ris%.s 'e"*c# s%.s 'u )iv ta a %r stre$iu tvar +! s;ar'e"&+ a % tre'"*+i rB"+i< tvar ve1r,'ie# a )ral 5ie# tela! elastick $el;&"ia k )a ?"a -kla$e t #t % -"atku sa Bu+ u % kr*vaj2 tru%, l $& $ r. 19X2 a $% r v $, sa tak -"&)il % l vicu@! vt5ie - 'k, k c#,ta"iu % trav,! vt5ie vak, a %12ca k lieta"iu! $ut stav'a k st&! s%rv"a %ev" s(! #r2'ka a #,'" s( kr&$la< (a)k sa %re+ 5&! $r)& te%l ! je tak sk "6tru va"3! a', $% r v-$uc#u ' l 5 "aj+e"6&. Uia$"a 1u$sk stav'a sa 5 $ Be"il" sti - str je"ia "e+.)e a"i v "aj+e"6 + r v"a( stav'e k str, 5 le" "aj"i)6ie# )iv 5&c#a. [)as" je r*c#l s( a $ let "iekt r*c# vtk v a #+,-u. Met v tec#"ika al'atr sa! kt r3# $,"a+ick3 %lac#te"ie je $ tera- "e"a% $ '"ite1"3. P $ivu# $" a 25el"e -aria$e" je 6trukt2ra ka D r -$iel"a u )iv 5&c# v! )ij2cic# v v-$uc#u! v + ri! % $ -e+ u 5i v t+e. P - ru# $" je takist ;u"kci "alita sluc#u! #+atu a 5uc#u 5ast citlivej6&c# ak u 1u$&. [)as" je rie"ta5" sc# %" s( %ri %rek "va"& "es+ier",c# v-$iale" st& %ri #+,-e! l s s c#! 2# r c#! s(a# vav*c# vtk c#! u k +ra! "et %iera ale' aj v %r&%a$e 'akt3ri&. Pl"3 $.vti%u s2 aj stav'a vajca! je# t5a"ie %ri se$e"& "a I +! s%.s ' lia#"utia sa - 6kru%i", i kukl,. [)as"e $.+,sel" je star stliv s( % t +stv ! s%rva"ie sa %ri #r -iac + "e'e-%e5e"stve! u$r)iava"ie -s '! sc# %" s( reBe"ercie! -"al s( t # 5 6k $& a 5 je u)it 5"3. dalej -a 'starva"ie % trav,! #1a$a"ie a v'e"ie k risti! s,+'i8-a! r -li5"3 s%.s ', k +u"ikcie! stav'a #"ie-$ a % $.. O t +! )e -viera "e+,sl&! sve$5& "a%r. t ! )e slie%ka! kt r 'lesk v s% -" $ravca! "er - -" %rav3 vajce $ sa$r v3# a 'u$e se$ie( aj "a t +. Vtk! kt r* "j$e cestu ce- %ev"i"u aj % "a$ + re! "e"j$e ju - klietk, "a sl ' $u $vierka+i.

O'r vsk3 +" )stv v,"le- v v-"ikl le" v7aka $l# r 5"3+u % - r va"iu %r&r $,. Tak v-"ikli tac# +etre! ; t +etre! ec# s "$,! reBult r, te%l.t! at7.! ale s t*+ r -$iel +! )e )iv 5&6"e rB", s2 s%ravi$la $ k "alej6ie a eleBa"t"ej6ie ak 1u$sk3 "str je. Pr&r $a ak ', sa s v6etk*+ le" -a'vala. Jl vek je le" 'javite1 +! "ie tv rc + % ria$ku sveta. Tec#"ika je le" %raktick*+ v,u)it&+ -k " v! kt r3 tu u) ' li. 1T. [JEMCO:W U JMOVEKA CEDOKAVUAE BOHAE ^u$sk3 ',t sti s2 "es% r"e "aj-l )itej6&+i rBa"i-+a+i "a tejt %la"3te. V6etk, v-"ikaj2 % $1a t # ist3# %l"u! "a%riek t +u s2 v6ak $li6"3. Ka)$* 5l vek je i"*! -vl6t",. V '$ '& $ "ar $e"ia % s+r( %rej$e % - ru# $"*+ a k "ti"ul",+ %r ces + ;,-ick3# ! e+ ci "l"e# a i"telektul"e# v*v ja! kt r* -a5&"a v l "e +atk, a % kra5uje a) $ k "ca )iv ta. V*v j a rast 5l veka sa % va)uje -a --rak! kt r* stle ;asci"uje ;il - ; v! %s,c# l8B v aj %e$aB8B v. Ve$ci u) ve$ia 1u$sk* rast a v*v j -+a% va( celk + %res"e! "a%riek t +u v6ak "e$ k)u v,svetli(! %re5 k "iekt r*+ -+e"+ $ c#$-a! ale' kt r3 #lav"3 ;akt r, v%l,vIuj2 utvra"ie i"$ivi$ul"ej s '" sti! '$are"ej je$i"e5"*+i vlast" s(a+i. Ae$" v6ak je ist3< akt + % 5atia sa $va $ % #,'u re(a- v*vi" v*c# %r ces v! kt r3 %re'ie#aj2 "e%reru6e"e a) $ s+rti. Vr $ a v*v j 5l veka je vrc# l + B )ie# $iela a "aj$ k "alej6 u stav' u s t 1k u -l )it s( u. V-rak + je u) -r $e"ie " v3# 5l veka. B l t tak3 +ali5k3 ="i5>! +al t +i"iat2r"e " )i5k,! kt r3 sa v 6li $ 1u$skej $la"e! r,#, "a $la"iac# ak $ s%el* 5l vek! u6i! 5i! v6etk . Ka)$* rB" "6# tela! ka)$* c#f% k + sv j sval! sv je =+a-a"ie>! sv je "erv v3 vl$a"ie. T je "# $"* v*v jE Vkla$"3 reakcie vl$a ka)$* " v r $e"ec ?)+urka"ie! ka6la"ie! %re)iera"ie...@. K$e je tu 5as "a "ejak* v*v jE Ve7 ', ka)$* 1u$sk* aj -vierac& " v r $e"ec u+rel! ke', tiet reakcie $ k "ale "e;u"B vali. ^u$sk3 tel je "$#er" skla$'a! je$i"e5"3 u+eleck3 $iel B )ie! v6etk je v I + $iv + a -#a$ u. V6etk je tu v je$" t" sti 25elu! v je$" $uc# sti %r strie$ku a v $ k "al sti v,# t ve"ia. Fajstr vstv B #a Tv rcu '$iv vali a '$ivuj2 +" #3 s '" sti ve$,. a,-ik vi Ceht " vi sa sta5il % -rie( "a 1u$sk* %alec! a', +al $.ka- B )ej e4iste"cii. ^u$ia %atria k stav vc + a s2 te$a ',t s(a+i s c#r'tic u. P tre'uj2 %ev"2 v"2t r"2 k "6trukciu! k stru! kt rej stre$ tv r& c#r'tica a kt rej stave'"*+i ka+eI+i s2 je$" tliv3 k sti. ^u$sk k stra je ve1+i %ev"! ale %ri t + sa $ #*'a( s 1a#k s( u. O'kl %uje a c#r"i v"2t r"3 rB",! tv r& % ru tela a s% lu s sval+i $ $va "a6i+ % #,' + la$" s(. Be- k str, ', sa 1u$ia "e+ #li % #,' va(. Tv r& -kla$Iu! "a kt r2 sa u%&"aj2 sval, a je aj % r"*+ ' $ +! kt r* u+ )Iuje ic# %rcu. K sti % + c u sval v $r)ia tel v-%ria+e"3! tak ak " s"&k, 'u$ vu. Ca +iestac#! k$e sa k s( stretva s i" u k s( u s2 kf',! kt r3 $ $vaj2 k stre #,'" s( a u+ )Iuj2 jej % #,'. K stra $ s%el3#

5l veka + -#ru'a $vest k st&. V6etk, % #,', sa ria$ia %ri"c&%+i +ec#a"ik, a a"i % #,' 1u$sk3# tela "ie je v*"i+k u. Ae t '$ivu# $" s2stava %k! -$v&#a$iel a )eriav v v +al +! kt r*c# % #,', v,c#$-aj2 - Be +etrie klasickej +ec#a"ik,. Tiet %k, s2 %riv$-a"3 $ % #,'u sval+i! eleBa"t"*+i a v*k ""*+i teles"*+i k +% "e"t+i! kt r*c# 5i"" s( je t*+ je$" $uc#6ia! 5&+ je ic# c#arakter -l )itej6&. Ka)$ $e"" 5i"" s( sval v! kt r2 v6etci % va)uje+e -a sa+ -rej+2! je "at 1k k +%lik va"! )e ve$ci s2 %ri jej 'jasI va"& stle "a -a5iatku. U1a-, a sval, u+ )Iuj2 trvi(! % #,' va(! $*c#a(! r -%rva( at7. Tlak 5e1ust"*c# sval v %ri )uva"& je viac "e) Y\ kB. V 1u$sk + tele sa "ac#$-a viac "e) X\\ sval v! kt r3 s2 ria$e"3 v.1 u! a kt r3 s% lu tv ria asi T\o #+ t" sti 5l veka. Ruka! "str j sc# %"* "ajje+"ej6ej %rce9 :&ce "a %rv* % #1a$ je$" $uc#*! ale 5 v6etk 5l veku u+ )Iuje9 Ae s% je"&+ cel3# ra$u "str j v %re "es% 5et"* ra$ % #,' v. J v6etk u) "a svete v,k "ala... H#.$-a 5l veka< kla$e"ie je$"ej " #, %re$ $ru#2! v,k "va"ie kr ku -a kr k + je %r ces! v kt r + sa s2stav"e strca a -" vu -&skava r v" v#a.! k$e si ka)$* kr k v,tvra " v2 -kla$Iu. C #, a ruk, %racuj2 ak %k v3 s,st3+,! t5aj2ce sa v % r"*c# ' $ c#! kt r3 s2 tv re"3 5le"ka+i! ra+e"a+i! %a"v u. C #, v,tvraj2 % #,'! kt r* % #Ia tel $ %re$u a ka)$*+ ka+i# + -" vu sta" vuje r v" v#u tela. :val, -a'e-%e5uj2 s,"c#r "i-ciu % #,' v r2k a ".# a '" ve"ie r v" v#, sk.r! "e) ', tel stratil sta'ilitu a s%a$l . K )a 5l veka je )iv #ra"ica! kt r $$e1uje v"2traj6 k tela $ k lit3# sveta. Ae v stl + k "takte s sv ji+ k l&+ a je $ s( %ev" "a t ! a', $ lala "es% 5et"*+ 2t k + r -li5"*c# 6k $liv&". Prit + je "at 1k citliv! )e reaBuje "a te" "ajje+"ej6& $ t,k. Ae %rv u 'ra"" u l&"i u tela %r ti "aru6ite1 +! -a%r&5iIuj2ci+ c# r ',. V "kaj6ia vrstva k )e u+ )Iuje v $e a te%lu %re"ika( jej tka"iv + a t*+ % +#a reBulcii teles"ej te%l t,. Tt 2l #a je trval a v,)a$uje "eustle +al3 2%rav, k u$r)a"iu % +er"e +al3# te%el"3# r -+e$-ia! v kt r + rB", %ti+l"e ;u"Buj2. K )a + viac ter+ rece%t r v k -is( va"iu c#la$u i te%la< 20\ \\\ %rij&+a5 v c#la$u! /\ \\\ %rij&+a5 v te%la! +ili8" -ak "5e"& "a reBistr va"ie ' lesti! % l +ili8"a %rij&+a5 v #+atu a / +ili8", % t"*c# )lia-. P8r, s2 sa+ 5i""3 ve"tilt r,. K )a + sa+ 5i""* 5istiaci s,st3+. Ka)$* ce"ti+eter 6tv rc v* "6# tela kre+ %ier! $la"& a c# $i$iel je % kr,t* c#f%ka+i. Ka)$* c#f% k rastie ak ste'l trv, - ci'u1 vit3# va5ku i ; likulu a v,r)a "a % vrc# k )e. Bu"ka je "aj+e"6ia je$" tka )ivej #+ t,. Vlast" s( u ka)$ej 'u"k,! kt r v-"ik s% je"&+ s%er+ie a vaj&5ka je e4%l -&v", rast a r -+" ) va"ie. Dva -kla$ " vej 1u$skej ',t sti. :ta5& "a t le" T\ t*)$I v! a', sa - %l $"e"3# vaj&5ka! %.v $"e +ikr sk %ick*c# r -+er v! %ak va"*+ $u%lik va"&+ a re$u%lik va"&+ stal " v r $e"ec. Taj +stv ;,-ick*c# a $u6ev"*c# vlast" st& 5l veka sa "ac#$-a v B3" c# u+iest"e"*c# "a c#r + -8+ c# ja$ra je$i"ej %.v $"ej 'u"k,. O$ c#v&le % 5atia %re'er "es+ier"e +al 'u"ka v %rie+ere je$"ej $esati", +ili+etra! v6etk, $e$i5"3

vl #, $ r $i5 v. Tu je u) -a%&sa"3 v6etk < tvar " sa! lesk 5& aj ;ar'a vlas v! krv" sku%i"a i +atersk3 -"a+ie"ka a )ia1 aj $e$i5"3 c# r ',. Bu"k, sa - sku%uj2 a v,tvraj2 tka"iv! s% je"&+ tka"&v v-"ikaj2 rB", a teles"3 s,st3+,. Ka)$* t,% tka"iva tv r& 6%eci;ick* t,% 'u"iek! a %ret v rBa"i-+e e4istuj2 st vk, r.-",c# 'u"iek. Bu"ka je ak t vreI! $ kt rej s2 $ $va"3 sur vi",! a - kt rej v,c#$-aj2 # t v3 %r $ukt,. Aej -kla$"*+i -l )ka+i s2 c#e+ick3 ltk, a e"-*+,! kt r3 v v-j +"*c# reakcic# %r $ukuj2 e"erBiu a stave'"* +ateril %re 'u"ku a Be"etick* +ateril! kt r* "esie i"; r+cie! % tre'"3 %re v*stav'u 'u"k v*c# k +% "e"t v k 'u"k v3+u r -+" ) va"iu. Bu"k, s2 25el"e us% ria$a"3 a %racuj2 s% l 5"e ak - #rat3 v jsk % $ je$i"*+ vele"&+. Takt ', s+e + #li % kra5 va( $ $*c#a"ia! ce- trviaci s,st3+! krv! -+,sl, a 7al6ie rB", a) k + -Bu! kt r* je "aj$ k "alej6&+ rB" + v 1u$sk + tele. F - B a "erv v s2stava s2 "e$ sti#"ute1"* v- r %re tec#"iku a k "6trukt3r v % 5&ta5 v 5i r ' t v. He- 1\ +ilir$ "erv v*c# 'u"iek sa v + -Bu $ k)e %ris%.s 'i( r.-",+ situci+ a strata aj "iek 1k*c# +ili8" v 'u"iek "e+us& -"a+e"a( k "iec ;u"B va"ia. A"i + $er" ve$a "e$ k)e v,+,slie( "ie5 tak3 je+"3! -l )it3 a %res"e %racuj2ce ak je 1u$sk3 tel . Jl vek je skut 5"e u"ikt"e B )ie stv re"ie. Ve7 5 v6etk u) $ k-al v,+,slie( sa+ t"* 1u$sk* r -u+9 Ak3 '$ivu# $"3 v*k ", $ k)e 1u$sk v.1a9 Ak* r -sia#l, a $elikt", je cit v* svet 5l veka9 Ak - v&riv3# ta"ca at8+ v v le'ke v-"ikaj2 5ist +ec#a"ick, i lska a "e"vis(! 6(astie a tr%e"ie! "$ej a -2;alstv i "e+ )" skut 5"e % -"a(. Pre5 "e+,sl& at8+ ; s; ru "a + jej -%alke a +,sl& v + j + + -Bu9E 10. OBDLVUHODCR PORLADOK :VETA :P]:OBLMA CGHODAE Ke', s+e + #li je$i"*+ % #1a$ + 'sia#"u( s2#r" vec&! "e"a6li ', s+e "ik$, "i5 "# $"3. Ci5 sa "e$eje 'e- "ejak3# $.v $u. T +u v6ak $% ruje tvr$e"ie! )e svet v-"ik l "# $ u. Ae t %res"e t ist3 ak tvr$e"ie! )e "e' l u5i"e"* a us% ria$a"* "ik*+ a "i5&+. A', sa te$a + # l 2)as"* +ec#a"i-+us sveta v,svetli( "# $ u! )ia$a si t +" # v56iu vieru! "e) je viera veriace# 5l veka. Vatras+e v "ejak + vrec26ku $esiatku %&s+e" =a! l! i! v! a! s! r! t! a! B> a #"e7 ic# le" tak "# $"e v,s,%+e. Ae le" ve1+i +al "$ej! )e sa - ra$ia v tak + us% ria$a"&! a', tv rili sl v =Bratislava>. Ak t2t #ru sk +%likujete %ri% je"&+ sl va =+est >! % 5et k +'i"ci& e6te st2%"e a "$ej "a $ sia#"utie )ia$a"3# v*sle$ku e6te kles"e. J ', sa v6ak stal ! ke', ste c#celi # $i( $ vreca v6etk, %&s+e" ve1k3# sl v"&kaE A % kia1 sa je$" +iliar$, +ilir$ + lek2l! - kt r*c# je -l )e"* svet! ke$, sa v,sk,t"e tak #ar+ "ick k +'i"cia! kt r2 vi$&+e v ka)$ + kvete %r&r $,! v ka)$ + 1u$sk + tele at7.E Vaiste tre'a %ri%usti(! )e strie$a"&+ k +'i"ci& + )" $.js( %rve k tej! kt r sa uskut 5"ila. Ak ale v,svetli(! )e %rve tt k +'i"cia! ra- $ sia#"ut! sa

'e- usta"ia %akuje! % slu6" "e+e""*c# -k " v a stlej % stu%" sti! ke7 svet je "eustl, % #,'E C# $a %re$% kla$ u) ',t st"* % ria$ k ?"a%r. %riest r v i5as v*@! le")e "ie je t*+ u) sa+a ',t st"*+ % ria$k +E Ak 7alej v,svetli(! )e "# $a! kt r % sk,tuje "ev,#"ut"e "e%retr)it* ra$ k +'i"ci&! "ara- %reru6& te"t ra$ v ka+i#u! ke$, sa uk-ala teraj6ia k +'i"ciaE Ale' < %re5 sa -astavila u tejt k +'i"cie sk.r "e) u i"ejE T 5i"& "# $u ve1+i i"teliBe"t" u a $va jej "a% k " -kla$"2 B )iu vlast" s(g v t + %r&%a$e ju + )" "a-*va( B # +. Ale' %ri%usti(! )e kre+ t # ! 5 % $lie#a "es% 5et"*+ k +'i"ci+ "# $,! je i"teliBe"cia! kt r -v lila je$"u k +'i"ciu a %ri tej sa -astavila. P +" #*c# "e%l $"*c# % kus c# sa -astavuje+e u k +'i"cie =Bratislava> v c#v&li! ak "#le sa k "e5"e v,sk,tlag t %ret ! )e kre+ vrec26ka je tu e6te i"teliBe"cia! kt r -v lila % ria$ k t*c#t %&s+e" a 5akvala # . A % $ '"e %lat& aj %re svet< je tre'a kre+ vec& % $r 'e"*c# "# $e aj i"teliBe"ciu! kt r ', v,'erala! v lila. Cejak v,66ia ',t s( te$a ria$i svet. Tak # v r& e"t + l8B aa're! a3"el "! Pr u$# "! F "tespuieu. Okre+ t # ! ke', rB", ' li v*sle$k + "# $,! -"a+e"al ', t ! )e rB" "ie je %l" va"* %re ur5it2 ;u"kciu. V tak + %r&%a$e! ak sa -+e"& 5i $str"i! +ala ', -a"ik"2( aj ;u"kcia. OrBa"i-+us tu v6ak r '& v6etk %ret ! a', sa ;u"kcia "ejak '" vila. Pr&r $a + te$a ;u"kciu -a cie1 a sl2)i si rB"+i ak %r strie$ka+i k $ sia#"utiu cie1a. A t t v6etk v,)a$uje r -u+" s(. P $1a $arhi"i-+u " v3 rB", v-"ikaj2 "# $"e "ajsk.r "e%atr"*+i -r $ka+i! k "i+ v sle$e % k le"& %ristu%uj2 v)$, " v3 "e%atr"3 5asti. V %ra4i v6ak rB", +aj2 2)it k le" ak cel k. Ak - stva "a -kla$e %rir $-e"3# v*'eru v %r&r $e t ! 5 + v se'e sc# %" s( %retrva(! sa+ t"* v*'er "e+.)e t2t sc# %" s( $va(. Ak $va v*'er %re$" s( ',t stia+ sc# %"ej6&+ k )iv tu! "ie je t v*'er! 5 ic# 5i"& sc# %"ej6&+i! ale ic# tak3 u) %re$% kla$. Prir $-e"* v*'er +.)e te$a v,svetli( "a"ajv*6 -v56e"ie u) e4istuj2ce# rB"u! "ie v6ak v-"ik celk + " v3# . C# $a +.)e v,svetli( +ali5k sti ?"a%r. %re5 v-"ikla ru) v ru)a! "ie 5erve"@! ale "ev,svet1uje e4iste"ciu vec&! ic# %ravi$el" s(! "aj#l'6ie %r&5i", ic# e4iste"cie. Prieva" +i "# $ u "eustelie % ste1! - r -# $e"*c# %&s+e" "ev-"ik"e "# $ u k"i#a a % $. Cara- sa stva! )e 5 tera- "# $a s%.s '&! -a c#v&1u -"i5&. F.)e "ie5 v,svetli( le" v s% jit sti s $e$i5" s( u! t je v6ak -k ""* % c# $! -atia1 5 "# $a je $ia"ie "e-k ""3 a s%.s 'uje ',5aj"e le" "e% ria$ k. [5el" s( "e%l,"ie - #r +a$e"ia "# $"*c# -+ie"! %ret )e "# $a "ev,svetl& stle u%re$" stI va"ie 25el"3# . Aj %ri %ris%.s ' va"& sa +e"iaci+ )iv t"*+ % $+ie"ka+ je "e% r v"ate1"e viac + )" st& -l3# "e) $ 'r3# . Ak "a%r. v,svetli( 'e- -+er"3# %l"u a te$a 'e- 25el" sti % ria$ k! k r$i"ciu %rvk v a ;u"B va"ie -kla$"3# Be"etick3# +aterilu! ak*+ je k,seli"a $e 4ir,' "ukle v! -"+a % $ skratk u DCA! kt r "iele")e 'sa#uje

%res"* %r Bra+ %re"6a"ia $e$i5"*c# vlast" st&! ale aj ria$i cel* v*v j rBa"i-+u. A ak v,svetli( 'e- ;i"ali-+u % stu%"3 'jav va"ie sa stle $ k "alej6&c# rBa"i-+ v a) % 5l vekaE C# $a "e+.)e ',( %re$sa tak v,"alie-av! ve7 "e% -" % kr k. V+er" s( a te$a ;i"ali-+us v v*v j v*c# %r ces c# sa jav& e6te jas"ej6ie! % kia1 uv)i+e! ak s2 $ k "ale v,rie6e"3 v %r&r $e r.-"e %r 'l3+, c#3+ie! ;,-ik,! Be +etrie! i")i"ierstva! strat3Bie a +" #3 7al6ie %r 'l3+,! kt r3 %re$% kla$aj2 v,# $" te"ie a v*'er %ri+era"*c# %r strie$k v k $ sia#"utiu ur5it3# cie1a. Va %r&r $ u +us& te$a st( r -u+"* ria$iaci %ri"c&%. P tvr$-uje t i k,'er"etika< v6etk, tec#"ick3 $iela s2 v*sle$k + ria$iacej 5i"" sti 1u$sk3# $uc#a. L v*v j )iv*c# ',t st& je ria$e"*+ %r ces +! v,)a$uj2ci+ ria$iaci %ri"c&%< +,se1. A v,svet1 va( v,66& v*v j $ialektick*+i sk k+iE Ve7 t je %rve t ! 5 +us& ',( v,svetle"39 Dialektick* sk k je "e$ k-a"3 tvr$e"ie. :a+ t"3 +ateril"e sil,! %.s 'iace 'e- %l"u! sa "av,6e v-j +"e sla'uj2. 1X. AE BOH TOTOUCR :O :VETOFE P $1a %a"tei-+u s2 v6etk, veci 5as( u B #a. B # ale "e+.)e +a( 5asti! le' % t + ', +usel "iekt i"* ur5i( #ra"ice 5ast&. P $1a %a"tei-+u ', je$" t"3 s2c" +usel ',( - v6etk*c# str" a's l2t"e $ k "al3. Ae "&+ svetE V )ia$" + %r&%a$e9 P $1a %a"tei-+u sa %ri%26(a -k " %r&5i"" sti %re je$" tliv3 veci! % %ieraj2 sa v6ak je# # $" t, %re cel k< %ri%26(a sa! )e svet je si s+ %r&5i" u sv jej e4iste"cie! $al si! 5 sk.r "e+al. T je ale "e-+,sel" $ +"ie"ka. Ue B # v 5l veku %ric#$-a k ve$ +iu a v ka+e"i! rastli"e a -vierati + - sta( 'e- ve$ +ia 5i +l ve$ +*E Pr&r $a "ie je B #! ak str j "ie je i")i"ier. A ke', te" str j 'e)al 7alej stle s+! t*+ viac %re$% kla$ i")i"iera. Ak je v B #u svet! je v I + $ 'r i -l ! % t + ale "ie je "ajv,66 u $ k "al u ',t s( u! "ie je B # + a -l ', ' l %rv"e"3. Hriec# a c" s( ', ' li r v" ce""*+i! -"i5e"* ', ' l r -$iel +e$-i $ 'r + a -l +. Ak je %a"teistick* B # v6etk*+i #riec#+i % 6kvr"e"*! "e% tre'uje #riec#, $%26(a(. A sl ' $a v.le je tak #ru'*+ +,l +. Pa"tei-+us 5i"& ka)$* "' )e"sk* % +er 5l veka ku =v6e' #u> "e+ )"*+! %ret )e te" v,)a$uje s '"3# B #a. A le" $ k "al ; r+a "a$% -e+sk sti u-atvra v se'e "ut"e s '" s(. Ak je cel* svet %rejav + B #a! % t + sa te"t B # s+ stravuje! ak -a'ije lev te1ag s+ sa -a'&ja! ak -asia#"e 'lesk 5l vekag s+ sa uv-"&! -astrel& a % c# v. Ke7 # v r& Bi'lia! )e =v I + )ije+e! % #,'uje+e sa a s+e> ?:k 1Y!2Z@! -"a+e" t ! )e B # je tak "es+ier",! )e v6etk %re"ik a v6etk v 'it& u$r)iava. Ae v svete 5 "ajv"2t r"ej6ie %r&t +"*! l&6i sa v6ak celk + a 2%l"e $ sveta a je "a$ svet +.

V -+,sle uve$e"3# # v r& u) P&s+ :vt3 ?U 1/!1g A" /!19i21g Ri+ 1!2Z@! Hicer ! sv.AuBust&"! A"at l ara"ce! A.l. K et#e! B ssuetg V ltaire! Bac " Varula+sk*! Pascal! Du%less,! T lst j! R useau! D st jevskij! Ma Bru,3re! a.l. Ve'er. 1Y. BOHA POPLERA HOACG CEVFO:EMCO:W V PRQRODEE Ce25el"3 jav, v %r&r $e s2 le" v*"i+k, - %ravi$la! kt r3 %ravi$l % tvr$-uj2. J sa "+ kre+ t # "ieke$, -$al "e25el"*+! + -+,sel! "a%r. -akr%ate"3 rB",! ak +a"$le! sle%3 5rev . Ci5 "ie je "# $"3! -',t 5"3! t*+ +e"ej %re B #a. F" # stra""* ;u"k5"* kru# "iekt r*c# rB" v "ie je $ tera- celk + %resk2+a"*. D"es ', sa v56i"a ve$c v "e $v)ila -"a5i( a"i je$e" - "ic# -a -',t 5"*. B j v6etk*c# %r ti v6etk*+< "i5 "a svete "ie je 2%l"e sv j',t"3 a sa+ 25el"3! a"i "e+ %rv )i( tu ve5"e. :+r( v6etk3# )iv3# je sa+ -rej+ a v,%l*va - %rir $-e" sti ',tia. Ji "ie je %rve s+r( $ %l"e"&+ 'i l Bickej #ar+8"ie! "ut"*+ k '" ve % k le"iaE Vl ! "a%r. c# r ', e4istuj2 aj v rastli"stve a )iv 5&6stve! %rv t"*+ #riec# + ' l t ti) "aru6e"* % ria$ k v celej %r&r $e. Prv& 1u$ia re%re-e"t vali v6etk tv rstv ?=-l re5e" 'u$e -e+> D K" /!1Y@. Vvierat "e+aj2 ve$ +ie ak 5l vek! a %ret je $ s( + )"3! )e s t*+ s2vis& aj % -+e"e"3 v"&+a"ie ' lesti. :c# %" s( % ci( va( "iekt r3 ' lesti je i+ v6ak ve1akrt "ut" k u#je"iu )iv ta ?vi7 "a%r. kli+atick3 a i"3 ;,-ick3 v%l,v,! %re$ kt r*+i -viera #1a$ c#ra"u9@. Pl,tv %r&r $a sv ji+i %l $+iE :k.r % 5&ta s + )"*+i %rek)ka+i a %rav$e% $ '"*+ -"ik +. Hel* %r&r $"* % ria$ k aj tak "e% -"+e. Ce-+,sel" s( a "aru6e"ie % ria$ku ?c#a s@ v %r&r $e %re$% kla$aj2 % ria$ k! i"ak ', % ria$ k "e+ # l ',( % ru6e"* 5i v%l,v"e"*. Ke', svet "e' l -aria$e"* $.+,sel"e! "e$al ', sa -le v.'ec # v ri(. A) -+,sel % ria$ku a 25el" sti "+ u+ )Iuje c#%a( "ie5 ak "e-+,sel"3. Vl "ie je )ia$"a ',t s(! t '.) "ie "e$ stat k "ie5 # 5 +va ',t s(. Ae '+e$-e"&+ $ 'ra! "ie v6ak je# 2%l"*+ % %iera"&+. Uia$"a vec "ie je 2%l"e -l. Me" sa+ t"3 $ 'r te$a "e+.)e ',( %r&5i" u -la. Ce$ stat k ',tia 5i "e',tia v.'ec "ie je $ B #a. Me" ',tie je $ B #a. B # s&ce v%l,vIuje! )e -l je! "ie ale! )e je -l +. Ue e4istuje "ie je -l +. J %re je$" tlivca sa jav& -l +! $% ve$ v s2visl stiac# ves+&r"e+u % ria$ku< "e)iv3 ltk, sl2)ia rastli"+ a -vierat+! rastli", -vierat+! rastli", a -vierat 1u7 + a % $. E6te $ tera- "e% -"+e $ k "ale v6etk, -k ",! kt r3 vl$aj2 svet a "e$ k)e+e %re"ik"2( ves+&r a vi$ie( # v je$i" + 2%l" + 'ra-e! "e+.)e+e +" # krt ve$ie(! ak* je 25i" k "iekt r*c# % r2c# v %r&r $e v %r s%ec# celistvej k -+ickej stav', a ak2 % $ivu# $"2 #ar+8"iu krs, ', s+e uvi$eli ta+! k$e vi$&+e le" -+t k. Cajle%6& svet je "e+ )"*. Me" B # je "ek "e5"* v ka)$ + #1a$e.

:vet v6ak "ie je a"i "aj# r6& i v6etk je $ra- + B )ej $ k "al sti. Ae relat&v"e te" "ajle%6&! % kia1 - $% ve$ cie1u! kt r* +u ur5il B #. Me%6& svet je + )"3 si %re$stavi(! 2%l"e $ k "al* ', v6ak s+ ' l B # +. A 5l vek ', "e+usel "i5 r 'i(. B )sk $ k "al s( v,lu5uje! )e B # stv ril svet "e$ k "al*. A'sur$" sti s2 v svete aj %ret ! )e 5l vek + % sla"ie # $ vk6i(! a )e "ajv56iu 5as( "e% ria$ku s%.s 'uje 1u$sk* #riec#. Ke7 sa # v r& =B # vi$el! )e je t $ 'r3>! 5 stv ril?K" 1!/1@! -"a+e" t ! )e je t $ 'r sa+ se'e! + t v6etk, vlast" sti! kt r3 + +a(! a', %l"il sv je 2l #, v % ria$ku! kt r* stv re"iu sta" vil B #. B )ie stv re"ie je v)$, $ k "al3! ale stv re"* %re$+et! "ak 1k je '+e$-e"*! u) t*+ je "e$ k "al*. Vi"i( B #a %re '+e$-e" s( tv r v ', ' l r v"ak3! ak "arieka( "a$ t*+! )e k "e5" s( "ie je "ek "e5" +! )e tv r "ie je B # +. 1Z. PRE:VEDJECLE ^UD:TVA O BOHU AE FOMCSE Ak $ 6iel 1u$sk* r -u+ k jas"3+u a v6e 'ec"e v,sl ve"3+u % -"atku! "e+.)e a "es+ie ',( te"t % -"at k +,l"*. ^u$sk3 -+,sl, a sr$ce je + )"3 kla+a(! r -u+ v %resve$5e"& v6e 'ec"e %rijat + v6ak "ik$,. Jl vek "e+ "i5 v,66ie# ak r -u+. Cec# je u-"va"ie "a$-e+sk*c# s&l viac 5i +e"ej %rekr2ca"3! ja$r +us& ',( %rav$iv3 a %rav3 u) v-#1a$ + k $.st j" sti 1u$sk3# r -u+u a +,l v6etk3# 1u$stva v tak $.le)itej veci je v,l25e"*. Ce' l a "iet "r $a! kt r* ', B #a "e% -"al! te$a "e+al "ejak3 "' )e"stv . E4iste"cia "' )e"stva te$a "ie je -visl "a stu%"i kult2r, a )iv t"*c# % $+ie"kac#. Jl vek je te$a tv r "' )e"sk*! ve7 %re$sa B # je %ravlas( u 5l veka. Ce+.)e ',( "e"' )e"sk*! %ret ara"- ler;el "a%&sal! )e k viere sa "e$ 'rti(! ale le" vrti(. C' )e"stv je "ev,#"ut" s( u 5l veka! "e $str"ite1" u vl # u -$ravej 1u$skej %rir $-e" sti. Cik$, "e'u$e k "' )e"sk*+ %r 'l3+ + celk + 1a# staj"*. Tu6&! )e v,6iel - B #a a k "e+u sa vrti. Kt c#ce "ie5 i"3# "e) B #a! "evie 5 c#ce. Aj v "aj% vrc#"ej6 + 5l veku %re%uk "e% k j a t2)'a % B #u! aj ke7 sa +u % $ar& %re#lu6i( "a$l# tiet +,6lie"k,! aj ke7 je + )"3 "a 5as vieru "sil"e % tla5i( 5i u$usi(! a t aj v ve1kej 5asti "r $a! "a%r. "es%rv" u te"$e"5" u v*c# v u! - s+ie6I va"&+ 5i ter r + -"e+ )"i( je# v "kaj6ie %rejav,. Ak sa %la"3t, % #,'uj2 k l sl"ka! tak "6 r -u+! 'a cel* 5l vek kr2)i k l sv j# stre$u! B #a! $ kt r3# je 2%l"e -visl*. Ak $"&+e+e -a+era"ie "a B #a! sta"e sa )iv t -+ete"*+. V sta"e kla+"*+ a 'e- -+,slu. Jl vek 'e- "' )e"stva je $ie(a( +! kt r3 v l % tc vi! +atke! kt r3 ale "ik$, tca a"i +atku "e+al . Pret viera v B #a ' la a - stva je$i" u i$e l8Bi u! kt r %l"e s; r+ vala %ri"c&% 1u$sk3# s2)itia! + rlk,! a kt r %l"e $% ve$ala "a -+,sel 1u$sk3# )iv ta. Me" skr"' )e"stv je tak 5l vek 5l vek +. Prav* #u+a"i-+us je %ret + )"* le" v "' )e"stve.

P je+ B #a ' l a je je$"*+ - 2stre$"*c# ' $ v! kt r* ke$, u%2tavali 1u$sk2 % - r" s(. : "&+ -%asili % cel* )iv t "ajv56& $uc# via $ej&" ak : krates! Plat "! Arist teles! Pl ti"! sv. AuBust&"! sv. T +6 Akvi"sk*! Descartes! Ka"t. O % tre'e vier, v B #a a jej v6e 'ec" sti # v r& H +3r! Plat "! Arist teles! Hicer ! Plutarc#! Tertuli"! sv. AuBust&"! Mac r$aire! Rilke! KierkeBaar$! Mei'"it-! M. C. T lst j! a i"&. 19. KEBO BOH BOM! CEBOMO BO TO^KO CEVERLAHLHHE O$ %r&r $, "ee4istuj2 1u$ia 2%l"e "e"' )e"sk&. A', 5l vek "e+usel % sl2c#a( B #a a je+u sa klaIa(! v,"ac#$-a si a kla"ia sa "e%rav*+ ' # +! + $l+! je % ver5iv* a % $. Cik$, "e'u$e "e$ stat k vec& a s '" st&! kt r*+ je + )"3 ve" va( kult ?+ $la + ci! %e"ia-e! sakrali- va"* se4 at7.@. Ce$ ka-uje t ! )e 5l vek sa "e+.)e $ B #a $%2ta(E =Ku k +u %ri% $ '"&te B #aE Ak2 % $ 'u +u %ris2$iteE> ?L- T\!1Z@. Tu vec"e # v r& sv. Kle+e"t F. H ;'auer< =J v6etk +us& veri( "everec! a', "everilE> =Ceveriaci 1u$ia s2 "ajviac veriaci> # v r& Pascal. Veria aj "ajv56&+ "e-+,sl +. Macta"tius # v r&! )e 1u$ia u-"vaj2 -a B #a! 5 B # + "ie je. A T lst j "a%&sal! )e je$" u - "aj#ru'6&c# % vier je % vera ve$eck*c# 1u$&! )e 5l vek +.)e )i( 'evier,. Aj Far4 a E"Bels "asa$ili sv j+u -%asu %r ti B #u +asku a "i+'us "' )e"stva. A +ar4i-+usile"i"i-+us sa vskutku c#%al ak " v3 "' )e"stv ! "' )e"stv 'e- $u6e a lsk,! kt r3# #lav"*+ -"ak + ' la 'rutalita! l ) a "e$.sle$" s(. Ce% -"al % ra$ie # $".t! -at +al sv jic# %r r k v! a% 6t l v! cirkev"*c# tc v! #aBi Bra;, aj %2t"e +iesta a statk, svt*c#g +al sv je #er3-, i sv ju rt $ 4iu! sv ju i"kvi-&ciu a sv je %re"asle$ va"ie kac&r v. Fal aj sv je verej"3 s% ve$e s #las"*+ v la"&+ =+ ja vi"a>. Kliat'a t #t "' )e"stva sa r v"ala s+rti a v,v le"*+ "r $ + ' l %r letarit a % sla"&+ svet v3 r -6&re"ie +ar4istick ile"i"skej i$e l8Bie. D st jevskij +al %rav$u! )e =5l vek "e-"6a 5ist* atei-+us>. Atei-+us je "e6(ast&+ a stra6"e sa +st&! le' "eus% k juje 1u$sk3 sr$ce a s%.s 'uje $u6ev"2 %r-$" tu a s+2t k! ak $ sve$5uje % #a"sk* "everec Mucretius! 's"ik Me"au! "everec :c# %e"#auer v (a)kej c# r 'e! "everiaci 's"ik Hei"e! r2#a5 Ciet-sc#e! 6v3$sk, r +" %isec AuB. :tri"$'erB aj v*-"a+"* ;ra"c2-sk, s%is vate1 Er"est lauB#a". V ltaire! Di$er t a Davi$ :traus %re)&vaj2 % sle$"3 c#v&le )iv ta v -2;alstve. ara"c2-sk, s%is vate1 F "tespuieu! Hei"e a +" #& i"& sa %re$ s+r( u vracaj2 k viere. Atei-+us %ri"6a aj +" )stv sa+ vr)$. Ak $str"i+e t ti) stre$ 1u$sk3# )iv ta! B #a! v6etk sa r -%a$"e! +" #3 - sta"e -#a$"*+ a v te+" te. Ateista je "iele" 7alek $ B #a! taktie) i $ se'a! %re se'a cu$-&. Atei-+us sa tak %rie5i r -u+"ej 1u$skej %rir $-e" sti! je 'lu$"*+ stav +! "el Bick s( u! "e$.sle$" s( u! % vrc#" s( u! "eve$eck s( u! a $eti"sk s( u. Ae aj %r&5i" u a"arc#ie! ter ri-+u a -l 5i"" sti ?D " B sc # v r&< =C' )e"stv ! ale' %alica>@! -$r j + % ver5iv sti. H ''es - strac#u %re$

stra6i$la+i "e- stal v " ci 'e- svetla. Di$er t %ustil st.l ak ' l %ri I + 1/ s.'. O" a $qAl'ert skal %ev"e verili k2-la+ a 5ar +. V6etk t % tvr$-uj2 sv ji+i v*r k+i ' ta"ik a ;il - ; Rei"ke! Plat ! aj V ltaire a Ca% le ". Pret sa atei-+u v56i"a 1u$& -rieka. Tak% ve$iac v6etk t t % tvr$-uje aj 'e-' )"* k +u"i-+us a je# %$ v v*c# $"ej Eur8%e. Ce+al 5 % "2k"u(! "aviac te retick* atei-+us "ie je %re )iv t! "e% +#a rie"t va( sa v I + a %raktick* +ateriali-+us u) +" #*+ %restval sta5i(. P tvr$-uj2 t aj k "ver-ie 1u$&! kt r& v,rstli v ateistick*c# r $i"c#! ale aj "a%l"e"3 k st l,. Re)i+u sa "e% $aril -likvi$ va( "' )e"stv . Cee4istuje t ti) a"i je$i" e4iste"5" str"ka 1u$sk3# )iv ta! kt r ', %la+e""ej6ie ve$ela r -%li( 1u$sk3 v6"e ak "' )e"stv . V)$, e4ist vali % kus, "sil&+ # v,#u'i(. V6etk, "' )e"stv! ale #lav"e kres(a"stv ! +al tak*c# $% rc v a %re"asle$ vate1 v! )e sa t %rir $-e"e v.'ec "e$ v,svetli(. Ale +ali aj sv jic# -sta"c v a v,-"va5 v! tak r -# $"*c# a $.sle$"*c#! ak i"3 1u$sk3 -uj+, a"i "e% -"aj2. Kres(a"stv v,vracali i"teliBe"t"e a 6ik v"e! ve$eck,! #ist rick,! ale aj s+ie6"e % vrc#"e s "aiv" u =ve$eck s( u> %re$stav vali ak 'l2-"e"ie! #,sterick s(! $cu$-e"ie! su'li+ciu se4ul"e# %u$u! -vl6t"u ; r+u atavi-+u! $.sle$ k r $i5 vskej 2ct,! %l $ "e-"al sti %r&r $"*c# -k " v! % $ve$ +2 k +%e"-ciu -a s cil", 2tlak! 'i l Bick2 "ut" s(! "str j "a 2tlak s cil"e sla'6&c# vrstiev! "a-*vali # 6iale"stv +! $u6ev" u -(a) u! %s,c#ick u "ev,s%el s( u at7. B )& "e%riatelia % -"aj2 %rv + '-vl6( v Kat l&ckej cirkvi "ajsil"ej6& c#ra""* val B #a a "' )e"stva. Pret v,u)&vaj2 v6etk, %r strie$k, k je# -"i5e"iu. P %ri krvavej vra)$e sa % u)&va i vra)$a #las +! je$ + -1a#5 va"ia a % "i) va"ia! % # r6uj2cic# s%rv a -+er"3# %rekr2ca"ia je# u5e"ia! "era- % $ r26k + ve$,. V+er"*+ v,"ec#va"&+ kla$"*c# str" k a u+el u + "t) u sa uka-uje Hirkev v -l + svetle. Ca$ vier u v v&l, a 6kriatk v +v"e+e s 2s+ev + ruk u! tak)e je %re "s v,'ave" a "e-auj&+a "s! 5i v t "iekt ver& 5i "ie. Va5al ', "s t -auj&+a( a) % t + ak ', tt viera %ri"6ala "ejak3 6k $,! ale a"i % t + ', s+e "e-a5ali ' j va( %r ti v&la+ a 6kriatk +! le' ', t ' l s+ie6"e. A%likuj+e t t %rir v"a"ie9 K 1k*+i kla$"*+i %rvka+i sa %re$stavuje kres(a"stv 9 Uk-al v #ist8rii tak3 2s%ec#,! kt r3 sa a's l2t"e "e$aj2 % r v"a( s "i5&+ i"*+. Pre5 je % t + %re"asle$ va"3E Eur8%ska civili-cia je 'e- Hirkvi a kl6t r v "e+,slite1". Pr&r $"3 ve$,! tec#"ika a % kr k sa + #li -r $i( le" "a %.$e v%l,v"e"ej kres(a"sk*+ %ti+i-+ +. Hirkev sa "eustle stavala "a 'ra"u s cil"e sla'6&c# D a) $ -r $u + $er"3# 6ttu D ak je$i". H#,', je$" tlivc v "e+ )" %ri%is va( cirkvi. T ic# %rv $s2$ila a )ia$ala -a$ s(u5i"e"ie. A! )e +ala ve1k* +ajet kE Ji sa - "e# "ev,$r)iavali 6k l,! "e+ c"ice! star 'i"ce! k st l,! ;ar,! se+i"reE B j %r ti cirkvi "e+.)e ',( te$a ' j + %r ti 6k $livej i"6tit2cii. Ve7! kt r - s cil",c# v,+ )e" st& a +rav"*c# # $".t "e7akuje -a sv j %.v $ 5i

i"6%irciu eva"jeliu! kres(a"stvuE Cie! "ie9 Tu sa ' juje %r ti B #u9 Te"t ' j je le" je$" u - +" )stva ;- k ";liktu +e$-i B # + a $ia'l +! kt r* je s u svet v*c# $ej&". Kt t "e%ri%26(a! "ec# "+ v,svetl&! ak je + )"3! )e sa tak ur%ut"e ' juje v 5i "ie5 +u! 5 + sa tvr$&! )e t "ee4istuje. Ak "e #r -uje kres(a"stv )ia$"u v6e 'ec"e u-"va"2 # $" tu! 'a je ic# c#ra"c +! %re5 # "e"ec#aj2 %.s 'i(E Ke7 "es2#lasia s je# u5e"&+! %re5 # "e $'avia 2s+ev + a "e+v"u "a$ "&+ ruk uE Ak je t se" a $eti"sk s(! % 3-ia a 'l-" vstv ! "etre'a t 'ra( v)"e. Ka)$* - t # v,trie-vie. Fr", je v6ak ka)$* ' j %r ti "' )e"stvu! le' "ie je + )"3 % -+e"i( 1u$sk2 %rir $-e" s( ak tak2. =Hu+a"i-+us! 'u$uj2ci le" "a 5l veku! je "e1u$sk*>?He"ri $e Mu'ac! TraB3$ia ateistick3# #u+a"i-+u@. Vaisti( skut 5"* % kr k a $ 'r +.)e le" #u+a"i-+us tv re"* k B #u. ara"c2-sk, s%is vate1 ar. Fauriac # v r&< =Ci5 "ie je 1u$skej6ie "e) t ! 5 je "a$%rir $-e"3 a "i5 "ie je "e1u$skej6ie! "e) svet 'e- B #a>. =K$e "ie je B #a! "ie je a"i 5l veka> # v r& D st jevskij. :,st3+, -al )e"3 "a atei-+e! traBick, str sk tvaj2>. Uia$"e 1u$sk3 $iel ! ak3k 1vek ve1k3! "e'u$e +a( 2s%ec#! ak "e+ jas"* "' )e"sk* % $kla$>?F. K"$#&@. A skut 5"e< Hirkev % 5as sv jic# $ej&" u) #1a$ela $ #r 'u +" #*+ i$e l8Bi+! kt r3 %re$% ve$ali jej sk r* -"ik. V)$, je t sk.r "everiaci! kt -a5"e # v ri( "' )e"stve! ale' as% I - s+ie6I va(. Cie je t jas"* $.ka-! )e sa 'e- "' )e"stva "ec&ti v v"2tri $ 'reE Ae "eist* a "ek1u$"* a 5ast -"e% k juje aj $ru#*c#. Pre-r$-a! )e s t*+! 5 % %iera! "ie je e6te v"2t r"e v,s% ria$a"*. Ciekt $ k "ca %ri-"va< =Vvi$&+ v+ veriaci+ va6u vierug kt +.)e veri(! +us& ',( 6(ast"*>. Ale' < =H#cel ', s + veri(! ke', s + le" + # l>. D st jevskij "a%&sal! )e je$e" starec si v-al -a 2l #u #1a$a( 1u$& 'e- B #a! ateist v! ale "a+iest "ic# "a6iel le" 1u$& "e% k j"*c# a r -#ra"*c#. Ak2 "#ra$u $ t ti) v*c# va a s% l 5" s( 'eB #a -a Desat r ! -a %r&s"u kritiku v s% ve$i! -a silu! kt r %r2$i - sviat st&! - + $lit',E Pr&5i", "ever,< %*c#a! -'a'el s(! "er -# $" s(! le"iv s(! "' )e"sk "eve$ + s(! %r ti"' )e"sk ?5ast "e5est"@ %r %aBa"$a! "e+rav" s(! % # r6uj2ci )iv t veriacic#! -a# rk"ut s( a 2"ava! # r25k vit 5i"" s(! ' #atstv ! r -%t*le" s(. Kt "ec#ce veri( "j$e si tis&ce $.v $ v< "ec#ce+e! a', t ' la %rav$a! %ret t "ie je %rav$a. Tak je =l Bika> "ever,. D Kar l Far4 +al ve1+i -l2 )iv t"2 sk2se" s( s "' )e"stv +. P c#$-al - )i$ vskej r $i", kt r %rijala %r testa"ti-+us. Te" v Prusku v6ak vte$, %re)&val '$ 'ie 2%a$ku a ' l servil"*+ "str j + v rukc# %rusk3# 6ttu. Pret Far4 -aujal tak "e-+ierite1"*! $+ietav* % st j k "' )e"stvu a s"a)il sa # aj ve$eck, -$.v $"i(. D B l ', -l*+ sve$ectv + %re Hirkev! ke', ju ctili a +il vali "everci a te6ili sa - "ej #rie6"ici. =Ka)$* t ti)! kt -le r '&! "e"vi$& svetl a "ej$e "a svetl ! a', je# skutk, "ev,6li "ajav > ?A" /!2\@. Pre"asle$ va"ie je je$"*+ - -"ak v %rvej Krist vej cirkvi. V)$, %lat& sl v P"a< =Bu$ete "e"vi$e"& %re + je +e" >.

Ceveriaci e4ist vali v)$,! "ie je t te$a le" %rejav + $er"ej $ ', ?vi7 "a%r. star eB,%tsk3 a 'u$#istick3 te4t,@. B # sa "+ t ti) "ev"ucuje! re6%ektuje "a6u sl ' $u. Ce%resta"e ',( B # + %ret ! )e # "iekt "eu-"va. Cee4istuje t ti) ve$eck* $.ka-! )e B # "ee4istuje. V v6etk3# je -rej+3! )e atei-+us "ie je v.'ec ve$eck*! ale le" a%ri8r",+! "e $.v $"e"*+ %re$% kla$ +! kt r* "ie je a"i ;il - ;ick,! a"i e+%irick ve$eck, $ k-a"*! 'a a"i $ k-ate1"*. Ateista L. :trauss tv re"e # v r&< =Atei-+us! kt r* se'e tvr$&! )e je -al )e"* "a ve$e! "ie je v skut 5" sti ve$eck*. P ve$a(! )e atei-+us je ve$eck*! -"a+e" t ist3 ak tvr$i(! )e ve$a $ k)e $% ve$a( "a v6etk, t-k,. Ae v6ak -rej+3! )e ve$a t # sc# %" "ie je a a"i "ik$, "e'u$e>. Pre Me"i"a ' la +,6lie"ka "a B #a ="e $%ustite1" u % $l s( u>! ="e'e-%e5"*+ #"us +>! =+ r + a 8%i + 1u$stva>. B l %l"* "e"visti k B #u. Uia$"e sl v "ie je v $eji"c# tak % 6%i"e"3! -$rsa"3! -"eu)&va"3 ak sl v B #. Ae v6ak aj #l' k vr,t3 v $eji"c# 1u$stva! svet1uj2c )iv t! uctieva"3! "e-a'u$"ut3. Pret sa # "e$ -riec(. A 5 "a -verE Fl5a"ie +.)e ',( "ieke$, -'a'el s( u a #riec# +. Pre5 ', k "e5"e +ali kat l&ci v)$, le" +l5a(E Ke7 sa i"& +.)u c#vasta( sv j u "ever u! %re5 ', sa +ali kat l&ci #a"'i( -a sv je %resve$5e"ieE :+el*+ v,stu% va"&+ sk.r 'u$2 i+% " va( a + )" aj "a%ravia "es%rv"e "- r, i"*c#. Me" sa "ik$, "e'( a "e#a"'i( -a %rav$u9 2\. ^UD:KS :VEDOFLE CEDOKAVUAE BOHAE V6a$e v %r&r $e a ves+&re vi$&+e $.+,sel"*! -+,slu%l"* %r Bra+! kt r* sa uskut 5Iuje % $1a $ %re$u $a"3# % ria$ku. Ue', 5l vek ak je$i"* ' l v,Iat* - t #t % ria$kuE Ue ', si + # l r 'i( s+! 5 ', c#celE V,+*61a( si sv je %ravi$l )iv ta! sv jv 1"e ic# +e"i(! ale' 2%l"e % %iera(E V Bru-&"sk + ;il+e =P k"ie>! kt r* ;asci" val cel* svet! k "5& ve1k*! "a%t* $ej vet u< =Ca5 je cesta! ke7 "eve$ie k c#r+uE> :ve$ +ie je v ka)$ + 5l veku vr $e"3 ve$ +ie "e-+e"ite1"*c# -k " v +rav"3# je$"a"ia. :% luv,tvraj2 # strac# - verej"ej +ie"k, a strac# %re$ trest +! v*c# va! v-$ela"ie! %r stre$ie! -$e$e"3 vl #,! se'a2cta a -$ravie. H $" ta +rav"3# 5i"u -vis& te$a ve1+i "a k l" stiac#. Pre$ 5i" + "s sve$ +ie % v-'u$-uje! %rika-uje! ale' -aka-uje 5i varuje! % 5i"e -ak2si+e s% k j" s( a ra$ s( ale' sties"e" s( a % cit #a"',! vi",! v*5itk,. Me" 1u$ia # +aj2! %ret le" "i +aj2 + )" s( r -u+ + % -"a( B )iu v.1u a r -# $"2( sa %re Iu 'e- $ "2te"ia. :ve$ +ie je k $ 'ru $ "uc va"3 le" ve$ +&+! )e -a k "a"ie $ 'ra 'u$e 5l vek $+e"e"* a -a k "a"ie -la % tresta"*. T je v6ak +ier", tlak a "eru6& sl ' $u. Cs 'ilka - stva v %lat" sti aj ke7 sa +ate+atika r -vi"ula k "e% -"a"iu. A tak ak s2 "e+e""3 +ate+atick3 -k ",! kt r3 ria$ia #+ tu!

;il - ;ick3! kt r3 ria$ia +,sle"ie! "ie je $.v $! %re5 ', sa +ali +e"i( -k ",! kt r3 ur5uj2 # $" tu 1u$sk3# je$"a"ia. U 1u$stva je ve1+i r -$iel"e! 5 sve$ +ie % su$-uje ak $ 'r a -l . Ale v6etci sa -# $uje+e v t +! )e 5i"&+e r -$iel +e$-i $ 'r + a -l +! kt r* je #l'6& "e) r -$iel +e$-i u)it 5"*+ a "eu)it 5"*+! %r&je+"*+ a "e%r&je+"*+. O$tr#"2( v cie - str +u sa "iek$e % va)uje -a kr$e)! i"$e "ie. Cik$, a "ik$e sa v6ak kr$e)i "e# v r&! )e je t $ 'r* skut k. V6etk, "r $, v v6etk*c# $ 'c# u-"vaj2 ur5it3 +rav"3 % )ia$avk, ?"a%r. % )ia$avka s%rav $liv sti@! aj ke7 sa ic# 'sa# +.)e $ istej +ier, +e"i( ?"a%r. 5 sa % va)uje -a s%rav $liv3@. V6a$e "a -e+i s2 "e2cta k r $i5 +! vra)$a! "e+rav" s(! kla+stv a i"3 %re5i", +rav"*+ -l +. Prir $-e"* -k "! -v-"e % 5ute1"* v sve$ +& 5l veka! je t ti) "e-+e"ite1"*! le' B )ia v.1a je "e+e"" a %rir $-e" s( 5l veka - stva v ka)$ej $ 'e v % $state r v"ak. Ak %atr& te$a ve$ +ie #riec#u a vi", k 1u$skej %rir $-e" sti! % t + % uka-uje "a B #a! stv rite1a 1u$skej %rir $-e" sti. Jl vek "e-a)&va %ri v*5itkc# sve$ +ia se'a ak su$cu. Ak ', sa % t + + # l r -# $ va( %r ti vlast"ej "kl "" stiE :k26a "ie5 5 je v56ie. Aj - sve$ +ia v,c#$-a tu6e"ie! )e s+e k "e5"3 a sla'3 ',t sti s cie1 + a -a+era"&+ k a's l2t"e+u $ 'ru. B # je tak svetl + "a6ic# 5i" v a +,6lie" k. T t svetl r -$e1uje svetl a t+u v "a6 + v"2tri. =Aa s + svetl sveta! # v r& P"g kt +a "asle$uje! "e'u$e c# $i( v t+e! ale 'u$e +a( svetl )iv ta> ?A" Z!12@. =Me' t t je "a6a c#vla< sve$ectv vlast"3# sve$ +ia> ?2 K r 1!12@.>V t +t % -"te! )e s+e - %rav$,! a tak %re$ "&+ u% k j&+e sv je sr$ce ?t.j. sve$ +ie@! "ec# "s sr$ce 'viIuje - 5 # k 1vek> ?1 A" /!19@. =J k 1vek "ie je - vier,! je #riec#> ?Ri+ 1T!2/@. =D 'r*+ sve$ +&+ "iekt r& 1u$ia % #r$li a tak str sk tali v viere> ?1 Ti+ 1!19@. [su$ k sve$ +ia je "ajv,66 u ; r+ u je$"a"ia %re ka)$3# ! a t aj vte$,! ke7 sa +*li! 5i u) - vlast"ej vi", 5i vi" u i"*c# ?c#,' u v*c# v,! v%l,v + s% l 5" sti at7.@. Jl vek je % t + - $% ve$"* -a 'jekt&v"e c#,'"3 s%rva"ie % $1a t # ! "ak 1k sa ve$ +e "e$al % u5i( 5i "ak 1k sa s+ "ev-$elal a "ak 1k sv j&+ stl,+ % ru6 va"&+ +rav"*c# " rie+ tu%il sv je sve$ +ie! t.j. -rete1"3 % -"va"ie $ 'ra a -la. :ve$ +ie te$a "ie je "e +,l"3 %ret )e -vis& "a t +! ak sv ji+ 5ast "e$ k "al*+ r -u+ v*+ % -"a"&+ v"&+a+e B )& #las. :ve$ +ie "ie je le" v*sle$k + kult2r, a civili-cie. Tie %ris%eli k t +u! a', - #ru'3# sve$ +ia sa stal sve$ +ie je+"3. :ve$ +ie sa+ v6ak %ri"le)& k % $state 5l veka! tak ak %ri"le)& k 1u$skej % va#e r -u+ v uva) va( a sl ' $"e sa r -# $ va(. V,c# vvate1 +.)e $ vies( k rastu le" tak3 -r"k % citu % vi"" sti! kt r3 u) v "s 1u7 c# tkvie! sa+ t"3 -r"k v6ak "e+.)e v,r 'i(. V*c# v u je + )"3 sve$ +ie -je+"i(! tak)e %res"ej6ie r -li6uje+e +e$-i $ 'r + a -l +g v*c# v u je v6ak + )"3 # aj -$rs"i(. Uia$"ej v*c# ve sa v6ak trval "e% $ar&! a', v 1u$skej $u6i -vrtila -kla$"2 % )ia$avku sve$ +ia< v,varuj sa -l3# a 5iI $ 'r3.

:ve$ +ie sa -ve aj %r ti $l# trvaj2cej v*c# ve! kt r sa s"a)ila -"a5 va( -a $ 'r3 5 $ 'r3 "ie je! a -a -l3 5 -l3 "ie je. A 5 +u sa 5l vek "au5&! "a%r&kla$ v*c# v u! t +u sa +.)e $"au5i(. Cik$, sa %ret "e+.)e sta( "ie5 -l3# $ 'r*+ le" %ret ! )e t r 'ia +" #& ale' v6etci. :ve$ +ie "e% c#$-a a"i $ 5l veka sa+3# ! ve7 v,)a$uje aj t ! 5 je ve1+i "e% # $l"3! 5l vek s+ +.)e te" #las "a"ajv*6 %re#lu6i(! "e $str"i # v6ak! aj ke7 %re$ "&+ "ieke$, aj sa+ vra)$ u utek. :ve$ +ie "e% c#$-a a"i $ s% l 5" sti! t +.)e 5l veka -"sil"i(! u+l5a( a $ "2ti(! )e je$" strac#u %r ti sve$ +iu! ale v v"2tri c&ti )e + k "a( i"ak. :ve$ +ie sa "ev,vi"ul - strac#u! aj ke7 "ieke$, "aria7uje t ! 5 # sa ' j&+e. Cie je + )"3 # -"i5i(! te$a s+e # "ev,tv rili. J "ev,#la$ite1"3 #l' k tkvie v $u6i! t ta+ v%&sal B #. B )ie ve5"3 %&s+ "ev,#la$& "i5 a "ikt . :ve$ +ie # v r& 5l veku - $% ve$" sti. K +u je v6ak - $% ve$"*E :e'eE Pre5 % t + # v r& sve$ +ie %r ti je# t2)'a+! %ria"ia+E A s% l 5" stiE Pre5 # ale te" #las "2ti! a', sa % stavil tre'rs aj %r ti cel3+u svetu! a t i -a ce"u )iv taE P vi"" s( c&ti+e aj vte$,! ak "+ "e#r -& )ia$", trest! t.j. vte$,! ak i$e skut k 2%l"e skr,t*. Jl vek te$a %re)&va sve$ +ie i"ak ak vlast"2 sl ' $"2 v.1u. Pre5 # tresta(! ke7 -a sv je 5i", "e+.)eE Cej$e a"i "e s '"2 silu. Ve$ +ie - $% ve$" sti! % cit vi", a #a"', %ri "ejak + % c#,'e"& ?u) u $ie(a(a@ %re$% kla$aj2! )e e4istuje "iekt ? s 'a@! k +u s+e - $% ve$"&. B #! ak s '"3 ',tie "e-"a+e"! )e si # %re$stavuje+e ak 1u$sk2 s 'u. V t + -+,sle v,stu%uje v cel + star + -k "e ak s '" s(! s '"* P". Ceur5it3 "ie5 ?ka+eI! -viera a % $.@ "e+.)e "a6e % cit, v,v la(. V sv jej t2)'e ',( $ 'r*+ tu6&+e "ek "e5"3 $ 'r ! tv rcu v6etk3# aj u"iver-l"e# + rl"e# % ria$ku v 1u$skej $u6i. :ve$ +ie je tak $ra- + B )ej $ k "al sti! v,%l*vaj2ce - 'ra-u! ku kt r3+u s+e stv re"&. Ak ke7 %ril )&+e k uc#u +u61u! % 5uje+e = -ve"u ve1k3# ce"u! kt r2 v se'e +! ke7)e - "e# % c#$-a>! tak je v sve$ +& -ve"a "ej +rav"ej sil,! - kt rej tv riv*c# r2k sve$ +ie v-i6l . K$e je -ve"a +us& ',( aj v laj2ci #las. A ak r -ka-uje sve$ +iu9 P -" le" je$"u ; r+u re5i! kateB rick* i+%erat&v< +69! "e+69 O$r)a te$a +rav"* % ria$ k. Te" +.)e ale % c#$-a( le" $ ve1kej! $ 'rej a svtej + ci! i"ak ', 25i" k %rev,6 val %r&5i"u! 5 je "el Bick3. Cee4istuje )ia$", r -ka- 'e- r -ka-uj2ce# ! -k " 'e- -k " $arcu. P vi"" s( 'e- -av-uj2ce# k "ej! 'e- - $% ve$" sti %re$ "iek*+. Ke7)e "+ sve$ +ie ukla$ % vi"" sti! kt r*c# "ikt "evie a "e+.)e ic# k "tr l va(! $+eIuj2ca 5i trestaj2ca ',t s( +us& ',( v6eve$iaca! i"ak ', "e+ #la s%rav $liv s2$i(. Tak # v r& sve$ +& u) Hicer ! Bi'lia ?Ri+ 2!10@! Pascal! a3"el "! Ceh+a" a Ka"t.

21. ^UD:KG T[UBA PO NWA:TQ CEDOKAVUAE BOHAE Ak "ac#$-aj2 v6e 'ec"* a $vek* %u$ 5l veka % % trave! je$le a v6e 'ec"3 a $vek3 t2)', 5l veka % % -"a"&! % %rav$e! % )iv te a s%rav $liv sti $.+,sel"3 "a%l"e"ie! s2 te$a sa+i +i+ ria$"e $.+,sel"3! tak t +us& %lati( aj u "aj#l'6ej! "aj+ c"ej6ej #"acej sile 5l veka! u t2)', ka)$3# % ve5" + a "ek "e5" +! % B #u. :+$ si "ev,+,slel v $u! #la$ % travu! -a'l2$e"3 $ie(a #1a$a"2 +atku ?# v rieval u) % #a"sk* s%is vate1 Di s H#r,s st +@. Ak vi$&+e v celej %r&r $e 2%l"2 25el" s(! k$e "i5 "ie je -',t 5"3! "e+.)e+e %ri%usti( +r" s( t2)', 5l veka % 6(ast&. A aj ke7 si 5l vek ve1akrt %raje skut 5"3 -l ! vi$& v I + %re se'a $ 'r . V6etk % -e+sk3 je v6ak % +&Iaj2ce a je "e$ k "al3. Cikt "e$ k)e 2%l"e uskut 5"i( sv je =ja>! ak k 1vek % t + t2)i. Ci5 "a t +t svete "e+.)e ',( %re "s v6etk*+. V 5l veku sa v6ak #lsi ve$1a skut 5" sti je# k "e5" sti aj sk2se" s( "ie5 + 'e-% $+ie"e5" +. Ca6e 2silie s+eruje k "ie5 +u! 5 +.)e ',( %re "s v6etk*+. :+eruje k celku. Ak je te$a v ka)$ + 5l veku "e #ra"i5e" a "e-+a-ate1"! vr $e" t2)'a % %l" + a $ k "al +! "e-kale" + a trval + 6(ast& a s%rav $liv sti! kt r2 "i5 "a svete "e+.)e uk ji(! +us& ',( "ie5 +i+ te"t svet! 5 ', 1u$sk2 $u6u us% k jil . Ae t B #. Ak i"ak ', s+e + #li "a t le" % +,slie(E Ak "e+ ',( "a6e 5l ve5e"stv 'e-+,slu a a'sur$"3! tak +us& - $% ve$a( "a6ej "$eji v a's l2t"u skut 5" s( a's l2t"a. B # je t u a's l2t" u $e;i"it&v" u 'u$2c" s( u 5l veka. Te" stv ril 5l veka s t ut t2)' u! a', 5l vek k "e+u s+er val a B # +u ' l cie1 + )iv ta. Hla$ 5l veka % 6(ast& je tak vlast"e #la$ + % B #u. :r$ce 5l veka je tak ve1k3 a 6ir k3! )e je$i"e B # je $ s( ve1k*! a', # "a%l"il. Pret # v r& sv.AuBust&"< =Pre se'a si "s stv ril! B )e! a "e% k j"3 je "a6e sr$ce! $ kia1 "es% 5i"ie v te'e>. V ka)$ + 5l veku je %rie%as(! kt r2 +.)e v,%l"i( le" B # ?Pascal@. P -"a"ie a ',tie 5l veka s2 -aciele"3 "a "ek "e5"3 ',tie a $ 'r . Tt t2)'a je vr $e". Prir $-e" t2)'a je + )" le" vte$,! ak je + )"* jej cie1. B # te$a e4istuje. Pret v-"ikli "' )e"stv ak $% ve7 "a t-ku -+,sle a cieli 5l veka! % %rav$e! % B #u. Mska "a%r. +.)e s+er va( le" k s 'e! kt r ju +.)e %t va(! "ik$, k veci 5i a" ",+"3+u su$u. Aj v lske #1a$ 5l vek "ie5 'e-% $+ie"e5"3# ! celk + $ k "al3# ! 5 +u +.)e 'e-v*#ra$"e $.ver va(! 5 "ik$, "eskla+e. A %re$sa vie! )e a"i te" "ajle%6& 5l vek "e+.)e s%l"i( je# 5akva"ia. Aj lska uka-uje k "ek "e5"u! k B #u. A ke', tt t2)'a - stala "euk je"! ' l ', 5l vek "aj2' #ej6&+ tv r + % $ sl"k +. V t +t -+,sle # v r& u) H +3r! : ; kl v Oi$i%us! Pascal! K et#e! H# %i"! Ciet-sc#e.

22. F]UU VEDEH! UFEMEH A FO:MLTE^ VERLW V BOHAE Pre$stavu B #a +aj2 % %re$"& ve$ci! u+elci a +,sliteliag "aj-"+ej6&! v56i" u kat l&ci! as% I - ra$ v %r&r $ ve$c v ! s2< :v.Al'ert Ve1k*! Bac "! K %er"ik! Ke%ler! Kalilei! T ricelli! Descartes! Mei'"it-! Ceht "! Fa"$eville! Mi""3! Mav isier! Kalva"i! Divi6! V lta! Ma+arck! Dav,! Huvier! A+%3re! Oerste$! Hauc#,! Pa%i"! latt! aara$a,! Purki"e! Meverrier! Mie'iB! A.R.Fa,er! Fe"$el! Hlau$ius! Pasteur! Krej5&! Barra'"$e! Heer! Heis! Hir"! Rei"ke! H,rtl! F$ler! Ve"Ber! T# +s "! Becpuerel! :ecc#i! aa're! Rr"tBe"! R u4!Hal+ette! Farc "i! E$$i"Bt "! E$is "! Kelvi"! A ul! Hert-! O#+! B #r! ale+i"B! Rut#er; r$! Aea"s! Pla"ck! : +er;el$! Fillika"! Harrel! l#ittaker! Dessauer! Parks! Kli"! Teil#ar$ $e H#ar$i"! Ei"stei"! Heise"'erB! H +%t "! lei-scker! :c#rr$i"Ber! Bav"ick! Ue4ksll! Hart+a""! F rris "! V Bt! Ks#"! A r$a"! ara"kl! :auer'ruc#! Pavl v. Be- t*c#t veriacic# ve$c v ', s+e "e+ali 2\. st r 5ie v tej % $ 'e! "a ak2 s+e -v,k"ut&. Ce' la ', 'jave" elektri"a! "e' l ', r -#las! telev&-ia! tele;8"! Bra+ ;8"! 6%i5k v elektr "ika! k -+ick3 let,! s25as"3 lekrske % -"atk,! at8+ v e"erBia ', "e' la -"+a a"i -vl$"ut. J sa star6&+ ve$c + javil "erie6ite1"*+! "e+usel ic# #"e7 vies( k "' )e"skej viere. A"i ic# k t +u "e+usel vies( ic# "eus% k jiv3 v-$ela"ie v i"*c# ve$"*c# $' r c#. Hl' k "' )e"sk s( "e%rek)ala ve$c + sta( sa %ilier+i t # 5i "3# ve$"3# $' ru. Viera v B #a t ti) "e-vis& "a k "kr3t" + %r&r $ ve$eck + 'ra-e sveta! a"i "a ur5it + % Iat& e4iste"cie )iv ta. Ve$eck aut rita "ejak3# ateistu "ie je "a %ak arBu+e"t + %r ti "' )e"stvu. F.)e ',( $' r"&k + v sv j + +al + $' re! v i"*c# veciac# "evie t # viac "e) +,. Viera a "evera %re"ikaj2 v6etk, stav,. Ke', " v3 ve$eck3 'jav, $ "' )e"stva $v$-ali! ke', $% r vali "' )e"sk3+u u5e"iu ale' ke', $v"i ve$ci verili le" %re +e"talitu vte$aj6ie# sv j# %r stre$ia! "e+ #l ', ',( $"es t 1k veriacic# ve$c v. V*c# va a s '"3 traBick3 -)itk, #raj2 u seri8-"e# ve$ca r lu ur5ite "e% $stat"2. Ur5ite sk.r ver& "a -kla$e sv jej v,s%elej r -u+ vej kult2r,. Lc# ve$eck* a "' )e"sk* "- r tv rili a tv ria skut 5"2 je$" tu. F" #& - uve$e"*c# ve$c v sve$5ia! )e t ' l %rve B #! kt ic# %rivie$ l k ve1k*+ 'jav +. U "eje$"3# v,%l*vaj2 "' )e"sk3 -ver, - ic# ve$eck*c# 'jav v! ?aj +" #3 u+eleck3 $iela %ra+e"ia - sil"ej vier,@. Pret )e B )& Duc# sa -javuje v celej %r&r $e! r '& ve$eck3 % -"a"ie vieru v B #a %rav$e% $ '"ej6 u! %rijate1"ej6 u a #l'6 u. Ve$ci +.)u "ajle%6ie % -"a(! )e %r&r $a + r -u+"2 % va#u! )e v6etk v "ej + #l' k* -+,sel! a je -aciele"3 v ur5it + s+ere. V ve$eck*c# %rcac# sa -+ieIuj2 B #u! cirkvi a "' )e"stve. Uia$"a ve$eck $isci%l&"a sa "ik$, "esta"e s% je"c + atei-+u. Ve1k& Be"il"i ve$ci "e%risu$-uj2 B #u le" 2-ku 'las( sv j# s2kr +ia. Vi7 "+ietku >Ve$a $% ruje viereE>

Pr&r $ ve$ci '*val3# V::R ' li svet "- r v ; r+ va"& k +u"istick u stra" u. Pr&r $ ve$eck3 -kla$, +ar4i-+u s2 u) $v" %rek "a"3. Pu'likcie +ar4ist v tejt %r 'le+atike tre'a -ara$i( $ 'lasti ve$eck3# % $v $u. P ctiv* a i"; r+ va"* 5l vek tu "e+.)e # v ri( ve$eck + =svet "- re>. Ca%riek t +u u +" #*c# ve$c v "e' l %riest r %re B #a! "a%riek t +u sa "e% kla$ali -a ateist v. T sa t*ka "a%r. Ciet-sc#e# a V ltaira. Cik$, sa te$a "atrval a s 2%l"*+ v"2t r"*+ us% k je"&+ s t ut t-k u "ev,r v"ali. A"i Far4! a"i Me"i". Ke', si ' li 2%l"e ist&! "e' li ', % cel* )iv t v6"iv -%asili s +,6lie"k u "a B #a. Me" 'l-"i ' juj2 %r ti "i5 +u. Ciet te$a "everiacic#! ale le" ' j v"&k v %r ti B #u. Va v6etk*c# veriacic# ve$c v! %r&%a$"e u+elc v a +,slite1 v! cituj+e as% I t*c#t < Lsaac Ceht " $ k "5il sv je $iel >Fate+atick3 -kla$, %r&r $"ej ;il - ;ie = sl va+i< =Hel* ves+&r je -jav"e v,'u$ va"* % $1a je$" t"3# %l"u! je r&6 u je$i"3# Vl$cu. V6eve$iaci a v6e+ #2ci B # "a -aj e4istuje! je "ek "e5"e $ k "al* a ria$i cel* ves+&r>. Aut r v*v j vej te8rie H#arles Darhi" "a%&sal v k"i#e =P.v $ $ru# v>< =Cik$, s + "e% %ieral e4iste"ciu B #a! : + %resve$5e"*! )e v*v j v2 te8riu + )" s% ji( s vier u v B #a. Ae "e+ )"3 $ k-a( a % c# %i( ! )e ve1k le%*! "$#er"* ves+&r a r v"ak 5l vek % vstali "# $ u. T % va)uje+ -a #lav"* $.ka- e4iste"cie B #a> M uis Pasteur "a%&sal< =Prve %ret ! )e s + $.kla$"e 6tu$ val! ra$uje+ sa - vier, 'ret8"ske# se$liaka. A ke', s + ' l e6te u5e"ej6&! veril ', s + tak tvr$ ! ak 'ret8"ska se$lia5ka>. Al'ert Ei"stei" # v r&< =Pr&r $"3 ve$, 'e- "' )e"stva s2 c#r"ut3. Ka)$* #l' k -+*61aj2ci %r&r $ ve$ec +us& +a( ur5it* $ru# "' )e"sk3# -+*61a"ia. V "e% c# %ite1" + ves+&re sa t ti) %rejavuje 'e-#ra"i5"e ve1k i"teliBe"cia. Ves+&r "e;u"Buje "a -kla$e "# $" sti. Ka)$*! kt sa -a+ t $ ve$eck*c# v*sku+ v! %ric#$-a k %resve$5e"iu! )e je$e" $uc# sa %rejavuje v -k "it stiac# ves+&ru! a te"t $uc# je 7alek v,66ie# r$u "e) $uc# 1u$sk*. Ver&+ v je$"3# s '"3# B #a a +.)e+ s 5ist*+ sve$ +&+ v,#lsi(! )e s + "ik$, "e# l$ val atei-+u. F je "' )e"stv s% 5&va v skut 5"ej 2cte k "ek "e5"ej $uc# v"ej ',t sti v,66ej % $stat,! -javuj2cej sa v +al*c# je$" tliv stiac#! kt r3 s+e sc# %"& % -"va( sla'*+i a "e$ stat 5"*+i -+,sla+i. T t #l' k % ci( va"3 %resve$5e"ie e4iste"cii +,sliacej sil,! kt r sa %rejavuje v "e%resk2+ate1" + ves+&re! tv r& 'sa# + jej %re$stav, B #u>. V,"le-ca 'e-$r.t vej teleBra;ie a " site1 C 'el vej ce", Farc "i # v r&<> Hr$ %re#lasuje+! )e s + veriaci. Ver&+ v silu + $lit',. Cever&+ v6ak le" %ret ! )e s + veriaci! ale aj %ret ! )e s + ve$ec. Me" s % + c u B #a! kt r* stavia t 1k taj +"*c# s&l %r&r $, $ slu)ie' 5l veka! s + -# t vil te"t

%r&str j. Ak '$ate1 -k " c# %r&r $, s + v6a$e "ara-il "a st %, B )ej v6e+ #2c" sti>. Cie je + )"3 cit va( v6etk*c# 7al6&c#. Pret as% I +e" "iekt r*c# %r&r $ ve$c v< :ecc#i! Meverrier! Ke%ler! Ma%lace! V Bt! E$$i"Bt "! Kauss! Hauc#,! Pa%i"! Pascal! Teil#ar$ $e H#ar$i"! Ma+arck! R 'ert Fa,er! v " Mie'iB! A+%3re! B #r! A r$a"! Aea"s! Pla"ck! K. l. laB"er! aisc#er! ale+i"B! Fa4hell! :c#rr$i"Ber! :%ee+a""! E$er! v " Brau"! lei-scker! l#ittaker! Heise"'erB! ail'ertis! Hat#aha,! De""ert! E$is "! H +%t "! Fillika"! :a'atier! Hart+a"! v " :ie+e"s! A -e; FurBa6! Me,ell! v " Ber-elius! Paracel-us! Be"ja+i" ara"kli"! He%%"er! Mi""3! Tu%%,! P. Takas#i CaBai! Hress, F rris "! Ue4ktll! Ale4is Harrel! :c#leic#! Bier! :auer'ruc#! Mec +te $e C t,! Dacpu3! Bi t! Fic#l. V 2\. st r 5& $ 6l k % 5et"*+ % - ru# $"*+ 'rte"ia+ ku kat l&ckej viere< Hlau$el! Riviere! K#3 "!! Mavaliere! $u B s! Huis+a"s! Rett3! Bari"B! Me,vra-! D + M u! D r t#, Da,! Ar" l$ Mu""! Pierre De% ue,! :iBri$ U"$set! Ha+elli! Pierre va" $er Feer $e lalc#ere"! D + Bru" Destr3e! lallace! Fa4 Aac '! D + B3$e Ha++! Hlara :#eri$a"! Pa%i"i!! $e a ucaul$! H #a"! Verka$e! :c#h '! H#arles Cicc le! Kra#a+ Kree"! Vla$i+&r K#ika! Harrel! A se%# M# te! BerBs "! Da"ieli R %s! Muis Bertra"$! Paul Fulla#! Fa4e"ce va" $er Feersc#! Fa$elei"e :e+er! Da"iel :arBea"t! Pierre Ter+ier! B urBet! Mec +te $u C u,! Evel," lauB#! Ka'riel Farcel! aujita! Karr, H %er at7. 2/. AE BOH CEPOVCATE^CRE =Tera- vi$&+e le" "ejas"e! ak ', v -rka$leg " % t + - tvre $ tvre.> # v r& sv. Pav l v 1 K r 1/!12. B )ie vlast" sti je + )"3 % -"a(! ale le" "e%ria+ ! ke7)e sa B #u %ri%isuj2 v6etk, vlast" sti stv re"3# v "ajv56ej a "aj$ k "alej6ej +iere ?v6ei + #2ci! v6a$ei%r&t +"*! v6eive$iaci@! a B #u $% ruje v6etk ! 5 tejt $ k "al sti $% ruje ?"e '+e$-e"*! "ek "e5"*! "e-+ierite1"*! "e% c# %ite1"*! "es+rte1"*@. P -"a"ie je '+e$-e"3! ale $ ur5itej +ier, + )"3! ke7)e 5l vek je stv re"* k B )ie+u 'ra-u ?K" 1!2X@. Vcelku v6ak % -"a"ie B #a ak a's l2t"ej ',t sti %resa#uje '+e$-e"3 r -u+ v3 sc# %" sti 5l veka. Ke', s+e + #li B #a 2%l"e % c# %i(! "e' l ', B # +. =O$+iet l ', s + veri( v B #a! kt r3# ', s + + # l celk + % c# %i(> % ve$al s%is vate1 Kra#a+ Kree"e. A"i + re "evleje6 $ "%rstku. A tak je ve1a viac t # ! 5 B #u "evie+e! "e) vie+e. =Me' Tv rc vi a tv r vi "e+ )" v,sl vi( )ia$"u % $ '" s(! ak ', +e$-i ' +a "eu-atvrala v56iu "e% $ '" s(> ?T. later"sk, k "cil 1210@. Ca6a re5 'u$e v)$, "e$ k "al*+ v,ja$re"&+ t # ! 5 "ie je + )"3 1u$sk*+i %r strie$ka+i % sti#"2(. Tak # v ria u) cirkev"* tc via! "a%r. sv. AuBust&". Ca%riek t +u v6ak a) jas"3 % -"a"ie B #a $va )iv tu -+,sel! % ria$ k. Kristus # v r&< =A )iv t ve5"* je v t +! ke7 s% -"aj2 Te'a! je$i"3# %rav3#

B #a> ?A"1Y!/@. A %ret sa B # -javuje 1u7 + a', =+ali )iv t a +ali # v # j" sti> ?A"1\!1\@. B # je iste aj %ret tak* skr,t* a taj +"*! a', "s % $"ietil # #1a$a(. Cik$, sa 1u7 + "euk-al! s '"e sa i+ uk-al a) v Krist vi! kt r* # v r&< >Kt vi$& +Ia! vi$& aj Otca> ?A" 1T!9@. Kristus je = 'ra- "evi$ite1"3# B #a! %rv r $e"* - v6etk3# stv re"ia> ?K l 1!10@. V Bi'lii sa uv$-a! )e B #a "e+ )" vi$ie( teles"*+i 5a+i! )e =%re'*va v "e%r&stu%" + svetle ?1 Ti+ X!1X@. Ak % vie te$a "iekt = k*+ B #a "euvi$&+! "euver&+>! sta5& +u $% ve$a(< +aB"etick2 silu! elektrick* %r2$! vl", r -#lasu! t8"! v.Iu! r -u+! v.1u! %a+(! ver" s(! lsku! +,6lie"ku "evi$&6! ale ver&6! )e s2. P -"va6 ic# - ic# %.s 'e"ia. Tak aj B #a! kt r* je Duc#. Ce# r-"e je te$a tvr$e"ie ?a %rit + sil"e %ri+it&v"e@! )e B # "ee4istuje! %ret )e "e' l v ves+&re s% - r va"*! vi$e"*. = B #a "ikt "ik$, "evi$el> ?A" 1!1Z@. V6etk t t je aj $.v $ +! %re5 "6 'ra- B #a '*va 5ast -"etv re"*. V6etk, B )ie vlast" sti! "a kt r3 %ric#$-a+e u) le" uva) va"&+! s2 v Bi'lii "es% 5et"e krt % tvr$e"3 a $ l )e"3. =Vvestujte je# slvu % #a" + a je# --rak, v6etk*+ "r $ +. Me' ve1k* je P" a ve1kej c#vl, # $e"! viac ak v6etk*c# ' # v tre'a sa # '(.> ?U 9X!/iT@. Tak "s svt %isec % '$a! a', s+e u-"ali B )iu ve1k s( a v-$ali +u 5es( a c#vlu. Cikt si t "e-asl2)i tak! ak B #. Ae+u je$i"3+u "e$+e "ik$, $ s(. Prik-a"ia v,)a$uj2! a', te"! kt ic# -ac# vva ' l $+e"e"*! a kt ic# sc#vl"e ka-&! a', ' l % tresta"*. B # $ 'r*c# $+eIuje a -l*c# trest. Ae s%rav $liv*. Ae "ek "e5" u s%rav $liv s( u! lsk u! $ 'r t u! + c u a ka)$ u i" u $ k "al s( u. C6 r -u+ t (a)k c#%e! le' +, % -"va+e =$ k "al sti> - %r&r $, a - se'a sa+*c#. U "s je "ie5 i"3# +2$r s(! "ie5 i"3# s%rav $liv s(! lska! %ret )e s+e k "e5"3! '+e$-e"3 stv re"ia! "a6a ',t s( + sv je #ra"ice. 2T. AE OBDLV POTREBCR V PROHE:E POVCGVACLA BOHAE Lst* ;il - ; # v r&< =:2 % -"atk,! kt r3 -&ska+e le" vte$,! ak ++e "e -uje+>. Fus&+e ',( te$a aj c# t"& B #a "js(. D k "ca sa v,)a$uje e6te viac "e) skut 5"3 #1a$a"ie. Jl vek +us& "ie5 i"vest va(! ak c#ce "js( B #a< -sa$"2 c# tu k lske a $.vere. Me' kt +iluje! vi$& viac! % -"va jas"ej6ie. Mska a % -"a"ie sa "av-j + u+ cIuj2. :a+ -rej+e lsku "ie je + )"3 si v,"2ti(! a t a"i $.ka-+i. Ae tre'a sl ' $"e sa %re Iu r -# $"2(! a %ret je + )"3 B #a i ="e% stre#"2(>. Pri #1a$a"& B #a je $.le)it3! a', s+e "e- stali %ri te retick*c# 2va#c#! ale a', s+e sa ra- $v)ili =-le)it s( s B # +> $ rie6i(. Jl veka s% -"+e v skutku a) vte$,! ak sa s "&+ stretva+e a s% -"va+e. B #a je + )"3 s% -"a( le" tak! ak sa "&+ -a5"e+e -a 'era(. Ca $ru#ej stra"e si 5l vek -v,k"e "a v6etk . Aj "a t ! 5 +u e6te "e$v" "e+ # l uveri(. Vv,k"e si "a --rak lsk, r v"ak ak "a v-e"ie. Ka)$3 r" v,c#$-a sl"k a "ik # a"i le" "e"a%a$"e! )e ', sa t +u +al $ivi(. Ae t

sa+ -rej+3! ak t ! )e s+e tu! ak v-$uc#! kt r* $*c#a+! ak v $a! kt r2 %ije+! ak -e+! % kt rej 6lia%e+. V-rak e4iste"cie v "s u) "ev-'u$-uje 2)as. :%2ta"* svet + jav v a %raktick*+ +ateriali-+ + stva+e sa ak ', krtk -rak*+i %re v-$iale"ej6ie a #l'6ie % #1a$,. A 7alej< "av,k"ut* "era- $ $etstva "a %rav$, kres(a"skej vier, u%a$+e $ "e'e-%e5e"stva! )e "e$ k)e+e '$iv va( krsu t # ! 5 +u "s "au5ili. B # "s % -*va $e""e "a %rec#$-ku sv j u Bal3ri u D a +, s+e u) ak % 5&ta5e! r ' t,. Ale ke', tak "iekt "e$ ce"il "a6e 1u$sk3 $iel ! "a6e s"a)e"ie. Ke', "+ tak "iekt "e% 7ak val -a "ejak* "6 $ar9 T ', s+e % va) vali %ri"aj+e"6 + -a "ev-$ela" s(. Duc#a '$ivu +.)e v "s '-vl6( -ac# va( uva) va"ie ves+&re a v6etk*c# je# $iv c#. Ves+&r je v sv jej ve1k le% sti! +2$rej 25el" sti v sv jic# BiBa"tick*c# e"erBic#! v %rekva%uj2c + % ria$ku a - stave "ev,5&slite1"*c# v-(a# v v-j +"e sa % $+ieIuj2cic#! v 2c#vat"ej krse je$" tliv*c# stv re"& a ic# celk v! v sv jej #ar+ "ickej s2#re v6etk3# s v6etk*+! v sv jic# r -+er c#! i$2cic# $ +ili8"ti" +ili+etra a) % +ili8", svetel"*c# r k v! v sv jej taj +" sti! u$ivuj2cej "6 r -u+ D le" 5 sa +u % $ar& "ie5 - "ic# r -l26ti( D sa+ ',tie v sv jic# tis&cic# tvrac# $ k)e "a%l"i( "ik$, "ek "5iaci+ 2$iv +. Ka)$ vec! aj te" "aj"e%atr"ej6& -l + k at8+u +us& %l"i( %rik-a"2 ;u"kciu. Hf'av& a ve1k u i"tu&ci u '$are"& 1u$ia v)$, tu6ili -a t*+it -+,sl v*+i jav+i "a$-+,sl v2 "ek "e5"2 s '" s(. Vlast" sti je$" tliv*c# ',t& a s+ ;akt ic# ',tia sl2)i +,sliace+u 5l veku k utv re"iu % j+u! 5 asi B # je! ak je sc# %"* tak3# t $iela. Prav& ve$ci s2 % k r"&g ve$ia! )e %r&r $u "estv rili sa+i! ale )e sa $ "ej le" u5iag $vaj2 "+ % -"a( ve1k le% s( B )ie# $iela! 'a -r)aj2 "s "a k le". Ak e4istuje le" "a Ve+i! kt r je v ves+&re le" -r"k + %iesku! )iv t! i"teliBe"cia! v*v j D ak sa -atia1 ve$a $ +"ieva i je tu 7al6& $.v $ k 2)asu a '$ivu. D sia1 "e%ri6la "a r$i v3 siB"l, - Ve+e )ia$"a $% ve7 - Ves+&ru. A %re$sa. Pre$ 2\\\ r k+i %ri6iel "a Ve+ B )& s," v % $ 'e 5l veka! $ k "ca $ie(a(a. A tr%el -a "s! - +rel "a kr&)i! ' l % c# va"* a tretie# $Ia vstal - +ktv,c#. :ta5& "a t2t skut 5" s( ',5aj"* 2)as a '$ivE U) "s t "e%rekva%uje! % 5uli s+e t u) t 1k krt a -v,kli s+e si "a t ! ak "a sa+ -rej+ s(! )e s+e kres(a"ia. Ca%riek t +u si s%ravi$la B # v,'er k ve1k*+ 2l #+ "aj+e"6&c#! "ajsla'6&c#! a', sa -rete1"ej6ie %rejavila B )ia ve1k s( a sila. U) sv.B "ave"tura ?Lti"erariu+@ sa v,ja$ril takt < =Ce+,sli si! )e sta5& #1a$a( 'e- '$ivu! sk2+a( 'e- 2)asu! 'jav va( 'e- ra$ stig )e sta5& % -"a"ie 'e- lsk, a 1u$sk +2$r s( 'e- +2$r sti vliatej B # +>. =Ae % l vi5"* 5l vek! kt r* sa "evie "a$c#"2(> # v r& Descartes. =Jl vek sa ce"& % $1a t # ! "ak 1k je sc# %"* '$iv va(> # v r& FsBr. Du%a"l u%. H#estert " # v r&! )e $"e6" $ 'a "evie )as"2( a 7ak va(. =Kt "evie '$iv va( a % $1a#"2( '-"i! te" je u) $u6ev"e +ktv,> s2 sl v Al'erta E"stei"a.

20. BLBMLA AA FO :A O BOHU VOAADRUAEFE PRQMLN ^UD:KOE A"tr % + r;i-+us je s%.s ' %re$stv a re5i! kt r*+ B #u %ri%isuje+e 1u$sk3 vlast" sti. Ji"&+e tak "a -kla$e -+,sl + $ stu%"3# +aterilu. Ak # v r&+e B #u! )e +u s%.s 'uje+e ra$ s( 5i -r+ut k! je t +,sle"3 - "6# % #1a$u. :v j&+ je$"a"&+ B #u "i5 "e%ri$+e a"i "eu'erie+e. T le" %re se'a -&skava+e 5i strca+e. B # je v6ak stle r v"ak*. Taj +stv % tre'uj2 'ra-,! i"ak ic# +, 1u$ia "ev,ja$r&+e. Ci5 - t # "ie je + )"3 'ra( $ sl va! ale le" v %re"ese" +! 'ra-" + -+,sle. F "+ t B #a s%r&stu%"i(. B # s+ sa -javuje v :tar + -k "e 'ra-" u ; r+ u! a', te"t s%.s ' - $% ve$al teles"ei$uc# v"3+u -l )e"iu 5l veka. Ue je Bi'lia v-$iale" s"a#e! B #a skut 5"e -1u$6ti(! sa -$.ra-Iuje "a +" #*c# +iestac# ?U 121!Tg A '1\!Tg 1 :+ 1X!Yg U TT!22g 1 :+ 10!29@. Hlav" %r&5i"a ! %re5 1u$ia strcaj2 vieru v B #a! je ic# #ru' a s+ie6"e "aiv" %re$stava I +. F" #& veriaci ctia sk.r B #a sv jic# "av,k"ut*c# %re$stv "e) skut 5"3# B #ag %ris%.s 'ili # sv ji+ -uj+ +! %ria"ia+ a % tre'+! "a%r. ak $e$u6ka "a 'lak c# ale' ak 25t v"&ka a str)cu "e'ies! kt r* sa + stara( % ria$ k "a svete! 5i ak ',t s( stle! i --ra5"e -asa#uj2cu $ 'e#u sveta! ak =rie6e"ie - "2$-e>! ak 'c# $"3# %art"era! ak ve1+i v-$iale"2 a "a$ svet % v*6e"2 ',t s(! ak '.)ika! tali-+a"! 'e- #1a$"3# vl$cu! kt r* sa vtiera $ )iv ta v6etk*c# a kr$a "s "a6u 1u$sk2 sl ' $u a $.st j" s(! ak t,ra"a! a vieru v B #a -a % is( vacie %atre"ie %re ve5" s(. Pret )e 1u$ia )ij2 'kl %e"& #+ t"*+i %re$+et+i a (a)k sa -'avuj2 #+ t"*c# %re$stv! %ret si 5ast %re$stavuj2 B #a %ri+it&v"e! +ateril"e. Ce5u$ ! )e tak3# t =B #a> $+ieta+e a utek+e %re$ "&+ ale' # iB" ruje+e. Ka)$* 'ra- B #a! kt r* si v,tv r& 5l vek! je %re$sa '+e$-e"&+ H s% $i" vej ve1k sti. B # je v56&! i"ak6&! je v)$, %rek "a"* skut 5" s( u! le' "e+.)e ',( % jat* v 1u$sk*c# kateB8ric#. V"etv re"* '*va 5ast "6 'ra- B #a! -vl6(! ke7 sa u%rie+e k je$"ej - B )&c# vlast" st& a stat"3 %re#lia$a+e! "euve$ +uje+e si! )e u) sa+ us% ria$a"ie B )&c# vlast" st& je vlast"e taj +stv +. 2X. BOMA VLERA V CAA:V_TEANLU TROALHU PREVVATG V LCRHH CGBOUEC:TLEVE Prv& kres(a"ia +ali %ria+ $% r k +" # ' )stvu. A )i$ vsk* "r $! - kt r3# v-i6iel ak 5l vek Ae)i6 Kristus! % cel3 str 5ia ' j val s + c"*+i a kult2r",+i % #a"sk*+i "r $+i -a sv je -kla$"3 "' )e"sk3 %resve$5e"ie! )e je le" je$e" B #. T #lsal aj Kristus. Prv3 tri st r 5ia kres(a"stva sa v,-"a5 vali -%as + s % #a"sk*+ +" # ' )stv + %rve %ret ! )e kres(a"ia verili le" v je$"3# B #a v tr c# s 'c#.

Vier u v Cajsvtej6iu tr jicu sa l&6i+e $ Ui$ v! + sli+ v a sve$k v Ae# v v*c#. A % kia1 i$e % #a"stv ! star3 "' )e"stv +aj2 v56i" u viac ak tr c# ' # v! "ieke$, aj 'r vsk* % 5et ' # v. M&6ia sa $ se'a a ka)$* je s+ % va) va"* -a B #a. Tri ' )sk3 s ', v kres(a"stve s2 si v6ak 2%l"e r v"3 a v6etk, s2 le" je$"*+ B # +. P #a"sk tr jica ' # v sa v56i" u skla$ - tca ! +atk, a s,"a! k*+ Fria "ik$, ak ' #,Ia uctieva" "e' la. P #a"sk& ' # via a "av,6e ' #,"e! 5 u kres(a"stva "ie je! ' li kre+ t # ' #+i #+ t"*c# 'last& ak v-$uc#u! -e+e! v $,! +esiaca! sl"ka! lsk,! v j",! l vu a % $.! ' li )e"at&! +ali tca 5i +atku. Viera v e4iste"ciu tr j s '"3# B #a je c#arakteristick %re kres(a"stv ! I u sa l&6i $ ka)$3# i"3# "' )e"stva. :a+ t"* 1u$sk* r -u+ ', s+ $ se'a "e%ri6iel "a skut 5" s(! )e B # je =+,>. V :tar + -k "e B # "e-javil t t u5e"ie! a', uc#r"il i-raelsk* "r $ %re$ +" # ' )stv +! aj ke7 je + )"3 "js( "iekt r3 "-"ak, t #t u5e"ia u) aj v :tar + -k "e. :l v Tr jica sa v Bi'lii "ev,sk,tuje. T t taj +stv je u) v6ak 'sia#"ut3 v sl vc# a"jela k P. Frii< =V st2%i "a te'a Duc# svt* a + c Cajv,66ie# (a -atie"ig %ret aj tv je $ie(a 'u$e svt3 a 'u$e "a-va"3 :," B )&> ?Mk 1!/0@. A ke7 Kristusi:," B )& ' l krste"* v A r$"e! Duc# :vt* - st2%il v % $ 'e # lu'ice a - "e'a sa -val #las< >T t je +.j +il va"* s,"> ?Ft /!1Xi1Y@. V6etci 6t,ria eva"jelisti t + # v ria. A % $ '"2 u$al s( vi$&+e "esk.r %ri Krist v + %re+e"e"& "a # re T' r. Vi7 2 K r /!1/g 1 Pt 1!2"g 1 A" 0!Y"9 P stu%"3 -jav va"ie B )&c# %rv$ "ie je v Bi'lii "e 'v,kl3. Patr& k +2$rej B )ej %e$aB Bike. Kristus ', i"ak + # l u%a$"2( $ % $ -re"ia! )e #lsa vieru v viacer*c# B # v. P stu%"e $ ka-uje! )e je s B # + Otc + je$" ?v + ci! svt sti i 2+,sl c#@ a %re$sa je "iek*+ i"*+! :," +. A r v"ak tak # v r& Duc#u :vt + ? je s "&+ je$" a %re$sa je "iekt i"*@. :2 te$a "a -aj tri s ', a %re$sa je ic# + c! slva a svt s( te$a %l" s( %rir $-e" sti t ist. V $% ve$i "a "+ietku =Kristus "e' l B # +> je uve$e"3! ak 5ist a jas"e # v ril Kristus Otc vi a :," vi. R v"ak je + )"3 ta+ "js( +" # " v -k ""*c# -+ie" k :," v + B )stve. Pret Hirkev % v6etk, st r 5ia s+eruje v6etk, + $lit', skr-e Krista v Duc#u :vt + k Otc vi. :ve$5& t + aj %ra$v", %rejav c#vl, =:lva Otcu...> O$ "ajstar6&c# $.' verila Hirkev v taj +stv Cajsvtej6ej Tr jice. :ve$5ia "+ t + v6etk, v,-"a"ia vier,. Di$ac#3! literr"a %a+iatka - k "ca 1.st. % Kr.! r v"ak cirkev"& tc via % u)&vaj2 v-*va"ie Cajsvtej6ej Tr jice %ri krste v r v"ak + -"e"& ak svt %isec. Cie je %ret v# $"3 % kla$a( +iest -a i"ter% l va"3 v "esk r6&c# $ 'c# Hirkvi. Ak - stu% val Duc# :vt* "a Krista v % $ 'e # lu'ice ?"ie te$a s I u st t )"e"*@! % t + tu "ej$e %re)it k % #a"sk3# kultu vtk v a -vierat. P $ '"e je Kristus le" %ri% $ 'e"* 'ar"k vi. A tak aj r,'a je v kres(a"stve le" s,+' l +.

2Y. DUHH :V_TR CLE AE O:OBOU A CEVOHHGDVA AA VO :OCAE Ae %rav$a! )e sl v Duc# svt* -"a+e" "ieke$, v C v + -k "e =$ar,> B )ie# Duc#a! kre+ i"*c# aj $ar sil,. V i"*c# te4t v ale jas"e v,%l*va! )e i$e s 'u ? s ' u r -u+ie+e ',t s(! kt r je si ve$ + sv jej e4iste"cie a je - $% ve$" -a sv je 5i",@< V Ft 2Z!19 r -ka-uje Kristus a% 6t l +! a', =Krstili v +e"e Otca i s,"a i Duc#a :vt3# > B l ', a'sur$"3! a', celk + v je$"ej r vi"e +e" val B )iu silu s% lu s Otc + a s," +! kt r3 "e% c#,'"e s 'a+i s2. P tvr$-uj2 t aj 7al6ie +iesta v C v + -k "e< =Ak "iekt % vie "ie5 %r ti :," vi 5l veka! $%ust& sa +u t . Kt ', v6ak % ve$al "ie5 %r ti Duc#u :vt3+u! t +u sa "e $%ust& a"i v t +t veku a"i v 'u$2c +.> ?Ft 12!/2@. Duc# sv. =sa %ri# vra> ?A" 1T!2X@! =sve$5&> ?A" 10!2Xg Ri+ Z!1Xg 1 Pt 1!11i12@! =u5& a %ri% +&"a> ? A" 1X!1/i1T@! =$va %re# v ri(> ?:k 2!T@! =% v lva a % siela> ?:k 1/!2iT@! ='r"i> ?:k 1X!XiY@! =-javuje a sk2+a> ?1 K r 2!1\@! =u$e1uje $ar! ak s+ c#ce> ?1 K r 12!11@. V C v + -k "e sa # v r& Duc#u :vt + as% I /\ krt! v56i" u jas"e ak s '"ej B )skej ',t sti. Duc# :vt* je v6ak i Krist v*+ Duc# +! te$a v,c#$-a aj - :,"a< =P 6le+ v+ # > ?A" 10!2Xg 1X!Y@. =Ae)i6 v Duc#> ?:k 1X!XiY@. =Krist v Duc#> ?Ri+ Z!9i11g 1 Pt 1!11i12@. =B # % slal Duc#a sv j# :,"a> ?Kl T!X@. =Duc# Ae)i6a Krista> ?ail 1!19@. V,c#$-a"ie Duc#a :vt3# aj - :,"a ?aili pue@ $ ka- vali aj svt& Otc via AuBust&"! Ata"-! Re# r C,se"sk* a H,ril Ale4a"$rijsk*! a t "a%riek t +u! )e aili pue "e' l v %.v $" + cari#ra$sk + v,-"a"& vier,! -a% 5al v N%a"ielsku v 0. D Y. st. a a) v 11. st. ' l %rijat3 $ v,-"a"ia vier,. Prav slv"i +aj2 = - Otca skr-e :,"a>. T*+ c#c2 -rete1"ej6ie -$.ra-"i(! )e B # D Otec je s+ P.v $c + a Pra+eI +. R&+ska a i"3 -%a$"3 cirkvi c#c2 -rete1"ej6ie -$.ra-"i(! )e :," s Otc + je ',t st"e je$" a je +u % stave"* "a r veI. V t + sa -# $uj2 v*c# $ aj -%a$! je tu te$a leBit&+"a je$" ta v +" # tvr" sti! "ie r -$iel! r -$e1uj2ci cirkvi. Ak je Otec P.v $c + a Pra+eI + :,"a! a v6etk ! 5&+ je! $aruje :," vi. ?=V6etk ! 5 + Otec! je + je>i A" 1X!10@! tak $aruj2 Otec a :,"! %r&%a$"e Otec skr-e :,"a i+ vlast"2 %l" s( B )sk3# )iv ta a ',tia 7alej a v,$aj2 tak s% l 5"e - se'a Duc#a :vt3# . 2Z. AE VLERA V CAA:V_TEANLU TROALHU CEVFO:EMCGE V % s lstve P&s+a :vt3# v*ra-"e v,stu%uje $li6" s( i je$" ta Otca! :,"a i Duc#a :vt3# . :l v je$" ta a Tr jica v,sl vuje B # - celk + i"*c# #1a$&sk. B # je je$e" 5 $ %rir $-e" sti ?% $stat,@! + v6ak tri s ',! tie v6ak "e+aj2 ' )sk2 %rir $-e" s( r v"ak*+ s%.s ' +. Ak s ', sa l&6ia $ se'a!

"ie v6ak 5 $ je$"ej s% l 5"ej "e$elite1"ej %rir $-e" sti. P j+, i%rir $-e" s(i a i s ',i s2 c#%a"3 v -+,sle stre$ vekej ;il - ;ie. Ae %rav$a! )e je$"a sa "e+.)e r v"a( tr +! i$e tu v6ak B )ie ',tie! a te$a je$" - "ajv56&c# taj +stiev. Akk 1vek B )ia 5i"" s( "av " k ?stv re"ie! v,k2%e"ie! % svte"ie@! aj ke7 ju v"&+a+e ak le" 5i"" s( je$"ej - tr c# ' )sk*c# s.'! je v)$, -r veI 5i"" s( celej Cajsvtej6ej Tr jice. Ke', B # "e' l tr jje$i"*! "e' l ', Krist v# vtele"ia! a"i v,k2%e"ia. Pr&5i" u! )e B # je v tr c# s 'c#! je B )ia lska. Cek "e5" F,se1 i Otec )ije s je$i" u F,6lie"k u v se'e D :," + D :l v + a s "ek "e5" u Msk u D Duc# + svt*+! v,c#$-aj2ci+ - ' c#. Otec % -"va v se'e a t*+ sa v je# l "e r $& $ ve5" sti :,"! 5i)e v,sl vuje :l v ! se'a sa+3# a skr-e t t sl v v Duc#u :vt + v,$,c#uje sv ju lsku. V6etk t t sa $eje 'e- -a5iatku a k "ca! le' B # je trval3! ve5"3 Tera-. V6etk 5 + Otec! + :," a Duc# :vt*. B )sk3 s ', sa l&6ia le" v-j +"*+i v-(a#+i %l $e"ia a v,$,c# va"ia. Pr2$i tu "ajv56ie % -"a"ie a +il va"ie a t a's l2t"e. V %r&r $e e4istuj2 "a"ajv*6 "e$ k "al3 % $ '" sti t #t taj +stva< v $a! 1a$ a %ara v tr c# sku%e"stvc#g -a5iat k! stre$ a k "iecg 5as + +i"ul s(! %r&t +" s( a 'u$2c" s(g $u6a + %a+(! v.1u a r -u+g str + + k reI! k+eI a k ru"ug elektri"a svieti! #reje a % #Ia str jeg s25et tr c# "ek "e5" je "ek "e5" g svetel"* l25 v t+avej +iest" sti s2 +ili8", l25 v r -l )ite1"*c# $ %iatic# r.-",c# -kla$"*c# ;arie'. J je - je$"3# #1a$iska je$" ! je - $ru#3# tri. M25 +.)e+e % - r va( ak %r2$ 5ast&c aj ak s3riu k+it v! vf". Priest r + tri r -+er,! - kt r*c# ka)$* je r v"ak $.le)it* a 2%l"e "ev,#"ut"*. Priest r ', "ee4ist val! ke', ' li le" $va r -+er,. E4istuj2 te$a / r -$iel"e r -+er, a %re$sa ka)$* - "ic# -a#kIa cel* %riest r. Ak c#ce+e v,% 5&ta( ku'ick* 'sa# "ejak3# v,+e$-e"3# %riest ru! "es5&ta+e $f)ku a 6&rku a v*6ku! ale ic# +e$-i se' u v,"s '&+e. A"al Bick, te$a +ate+atick* v*ra- tr jica "ie je 1n1n1u1! ale 14141u1. Ale' ! ka)$* + rl", akt 5l veka + / as%ekt,< % #"2tkam+ t&vm5i" a $.sle$k,. B # je lska ?1 A" T!Z.1X"@. V B #u je s% l 5e"stv ! kt r3 )ije v tak $.ver"ej $ v-$a" sti je$e" $ru#3+u! )e je je$"*+ celk +. V I + sa uskut 5Iuje ustavi5" v*+e"a lsk, a % r -u+e"ia! i"te"-&v"e a ustavi5"3 stretva"ie. Pret aj "+ c#cel ',( 'l&-k ! %ret "s +iluje. Pret e4istuje "a svete s% l 5e"stv ! %riate1stv a lska. Ak ', tr jje$i"* B # v,lial sv je vlast"3 ',tie "a svet. Jl vek stv re"* k B )ie+u 'ra-u a % $ 'e je v sv j + "ajv"2t r"ej6 + ',t& us%.s 'e"* %re s% l 5e"stv ! a %ret 'estret"utia s B # + a 'l&)",+ +us& - sta( "e"a%l"e"* a %r-$",.

29. ACAEML A VMQ DUHHOVLA CEEPL:TUA[E Be- "ic# sa v6ak "e$ $ 're v,svetli( -l "a svete a t ! )e svet % tre' val V,ku%ite1a. B # ak "ajv,66ie $ 'r "e+ # l stv ri( -l ! i"ak ', "e' l a's l2t"e $ k "al*. Va ka)$*+ #riec# + st j& r v"ak* l)iv* -l* $uc#! kt r3# Bi'lia "a-*va =kla+r + $ % 5iatku> =$ia'l +> ?t.j. te" 5 v6etk %revrti@! %re$stieraj2ci+! )e P je U. Me" tak sa stva #riec# %re 5l veka # $"*+ "+a#,. Dia'l v ve1k* % $v $ s% 5&va v t +! )e sa % k26a s%rave$l"i( skut 5" s( #riec#u a vi",. T v6etk v6ak "e+.)e %lati( %re 5l veka ak s%rave$l"e"ie! le' le" s je# vlast"*+ s2#las + sa #riec# uskut 5Iuje. Tra$&cia #riec#u "iekt r*c# a"jel v a ic# -vr#"utie - "e'a! -ve$e"& %rv*c# 1u$& $ia'l + v % $ 'e #a$a a ic# v,#"a"ie - raja! -ac# val sa ak v Bi'lii! tak aj u L"$ v! Per)a" v! EB,%(a" v! Kr3k v! Ri+a" v a v 'a'il "sk i as*rsk,c# %a+iatkac#. Cie je je$i"* "r $! u kt r3# ', "e' la viera v $uc# v"3 ',t sti a $3+ " v! a t $ "ajstar6&c# $.'. V Bi'lii sa 5ast "ic# # v r& ?"a 1\9 +iestac#@< Ra;ael! Fic#ael! Ka'riel! sera;&"i! c#eru'&"i a % $. au"Buj2 ak "e'esk& % sl via k 1u7 +. P $1a Bi'lie ic# je ve1k* % 5et! Bi'lia v6ak "e# v r& k "kr3t" + % 5te! a"i ic# % ra$&. V)$, sa -javuj2 ak +u)i! "a%r.< v raji! A'ra#+ vi! Aaku' vi! T 'i6 vi! Pa""e Frii! sv. A -e; vi! 'etle#e+sk*+ %astier +! Krist vi a a% 6t l +. Kristus "ic# 5ast # v ril. E4istuje i $ +"ie"ka! )e tu "ieke$, i$e %ers "i;ikciu ?- s '"e"ie@ B )ej sil, a 5i" v. Bi'lia ale # v r& aj % ku6e"& %rv*c# 1u$&! Au$6a! A"a"i6a i Krista $ia'l +. Kristus v,#Ia -l*c# $uc# v - % sa$"ut*c# a $va t2t + c aj a% 6t l +. Vl& $uc# via s2 vlast" u vi" u B # + -avr#"ut& a"jeli ?Au$ Xg Vj 12!Yi9g 2Pt 2!T@. V,%l*va t aj - sl v P"a< =O$&7te $ +Ia! -l re5e"&! $ ve5"3# #Ia! kt r* je %ri%rave"* $ia'l vi a je# a"jel +9> ?Ft 20!T1@. :2#las"3 je aj sve$ectv tra$&cie. V " v + -k "e sa v6ak $3+ "i v,sk,tuj2 aj ak "e s '"3 + ci a sil, ?E; X!12g 1 Pt 0!Zi9@. V Eva"jeliu % $1a Fat26a 5&ta+e< =P t + Duc# v,vie$ l Ae)i6a "a %26(! a', # $ia' l % k26al.> ?T!1@. Dia' l + # l % k26a( Ae)i6a le" s je# $ v le"&+. V list c# sv. Pavla sa # v r&< =:tal sa "+ % $ '"*+ v v6etk +! kre+ #riec#u>! 5 -"a+e" i v % ku6e"iac#. Pre)il ic# v situcic# 2%l"e kraj"*c#! v 2%l"ej sa+ teg aj ke7 +al -2;al* #la$! ve$el sa vl$a(. Fa( + c "a$ #+ t u ves+&ru! "a$ v6etk*+i %r&r $"*+i -k "+i a "e% u)i( ju! ak ', sa +al je$"a( le" %la"2 se"-ciug -a5&"a( verej"3 %.s 'e"ie ak c#u$ '"*! "e-"+,! "e$ % ru5e"* ak uk 1vek v%l,v" u s ' u a ve$ie( s25as"e! ak* krtk, 5as je +u v,+e$-e"* %re cel2 u5ite1sk2 5i"" s( D 5i "e' l skut 5"e tre'a "ajv,66ie# se'a-a%re"iaE B l % k26a"*! a', v6etk*+ 1u7 + uk-al! ak je tre'a "a % ku6e"ie $% ve$a(. P26( je sa+ ta v kt rej si 5l vek s"7 "ajviac uve$ +uje sv ju -visl s( "a B #u. Ji 'ra-,! kt r3 staval $ia' l Krist vi! %.st + - sla'"ut3+u %re$ 5i! ' li vi$e"&+ 5i skut 5" s( u! "e+ )" % ve$a( s ist t u. V ka)$ + %r&%a$e je "+ uk-a"3! ak + c ' la % sk,t"ut $ia'l vi

i "a$ t*+ "aj5istej6&+ a "ajsvtej6&+ - v6etk*c# 1u$&! B # 5l vek +. Kristus ' l % k26a"* ak :," 5l veka! "ie ak B #. Fat26 + # l krtku s%rvu t + u Farka -$ra+ati- va(. Ak s+e r -u+ + $ s%eli k t +u! )e +us& e4ist va( "e#+ t"*! $uc# v"* stv rite1 ves+&ru! "e+.)e+e % c#,' va( t +! )e +.)u e4ist va( e6te i"3! "&+ stv re"3 $uc# v"3 ',t sti D a"jeli. V %r&r $e je stu%"ica 'e- +e$-ier $ ve1+i "&-k,c# tv r v k "aj-l )itej6&+! +e$-i 5l vek + a B # + v6ak c#*'aj2 le" $uc# v"3 ',t sti s + c u v,66 u "e) $uc# 5l veka D a"jeli. K "+ietka+< Pre$ kres(a"stv + ' li $3+ "i sk.r v-*va"& % + c. Pri e4 rci-+e "e' l % krste"* % va) va"* -a % sa$"ut3# ! 6l c#ra"u %re$ -l +. Dia' l "ik$, "e' l v kres(a"stve %r ti%8l + B #a! $ru#*+ ' # +! ak je t v a"tick*c# "' )e"stvc# '+e$-uj2cic# + c B #a. V t*c# -a 'c#$-al $ia' l s 1u7+i 1u' v 1"e! %ret ' li %ri"6a"3 'et,! $ar, a v,k "va"3 % ver5iv3 'ra$, k u$ 're"iu. A"i a"jeli "e' li "ik$, c#%a"& ak ' # via. :tra6e"ie $et& 5ert +! 5 je 1u$ v* "- v %re -l3# $uc#a! je "ev# $"3. V $ s%ieva"& $l )& % t + $ie(a %rav$u -l + $uc# vi. ^u$ v %re$stava a"jel v s kr&$la+i a $ia'l v v teles"ej % $ 'e "e- $% ve$ u5e"iu a "e+ateril" sti $uc# v ?% $ '"e je "a t + aj % vera st,ku $ia'la s )e"a+i@. /\. V PO:ADCUTO:W VMRF DUHHOF :A CEDG VERLWE Pr&%a$, % sa$"ut sti -l*+ $uc# + sa v,sk,t vali v Krist vej $ 'e aj v v6etk*c# 7al6&c# st r 5iac#! aj ke7 -rie$ka. Ae t +i+ ria$"e! B # + %ri%uste"3 vl$"utie 5l veka ?v,j+2c v6etk, v,66ie $uc# v"3 + )" sti@ -l*+ $uc# +. P sa$"ut s( "e+us& ',( $.sle$k + s '"ej vi",. Va sv je 5i",! sl v a 'es"e"ie tak* 5l vek "e- $% ve$. V"a+e"&+ % sa$"ut sti je! ke7 "iekt "ara- # v r& -'e)"e "e-"+,+i ja-,k+i! ak % $va s%rvu v-$iale"*c# 5i taj"*c# veciac#! ak + tak2 silu! )e ju "e$ k)e -vl$"u( a"i "iek 1k +u) v! ak + 2-k s( %re$ svt*+i a % svte"*+i veca+i! ale' v ic# %r&t +" sti -2ri. Hirkev sa -a "e# + $l& t-v. e4 rci-+us ?v,#Ia"ie -l3# $uc#a@ v B ) + ale' Ae)i6 v + +e"e. Tt 5i"" s( "e+ "i5 s% l 5"3 s +,t l8Bi u ?$3+ "ick* v%l,v -la t ti) skut 5"e e4istuje@! a"i s +Bi u! %ret )e je t le" vlast"e slv" st" + $lit'a k B #u v +e"e Krist v + a "a je# r -ka-. O %ravej % sa$"ut sti v Bi'lii sve$5ia #lav"e krist l Bick3 -v la"ia % sa$"ut*c#! strac# $3+ " v %re$ Krist +! 5ast #lu5" s( a 2silie v,#"a"*c# $3+ " v %rac va( i"$e. Ke7)e sa % sa$"ut s( %rejavuje % $ '"e ak "erv v3 c# r ',! + #l v $ 'e! ke7 +e$ic&"a "e' la "a v,s kej 2r v"i! $.js( "ieke$, k -+e"e % j+ v. Tak je t +u %rav$e% $ '"e aj v eva"jeli v*c# s%rvac#. Tt -+e"a % t + vie$la v #ist8rii k 5ar $ej"&cke+u 6iale"stvu. ^u$ia v)$, verili v % sa$"ut s(. Ui$ia %ri%26(ali e4iste"ciu $ia'la! a %ret u-$rave"ie % sa$"ut*c# ' l %re "ic# "ajv56&+ $.ka- +! )e sa u)

-a5&"a uskut 5I va( B )ie kr1 vstv ! kt r3 %ri"6a v&(a-stv "a$ #riec# +! $ia'l + a s+r( u. Pret a% 6t li %rikla$ali tak* ve1k* v*-"a+ t*+t u-$rave"ia+. Pre -r $ vier, "ie je ale tak3 $.le)it3! 5i 5l vek %ri%26(a + )" s( % sa$"ut sti. D"e6"3 -l ?'e-' )" s(! sata"sk3 +as v3 -l 5i", t talit"*c# re)i+ v! v j",! k "ce"trk,! s%l,I va"ie! % trat, a "i5e"ie % 5at*c# 1u$sk*c# ',t st& ce- a"tik "ce%ciu ale' %ri u+el + %l $"e"& a % $.@ 2%l"e %resa#uj2 sc# %" sti a 1u$sk2 -l 'u. Vl* $uc# "e 'c#$-a u) le" je$" tlivc v! ale cel2 s% l 5" s( v sv jic# 1u$sk*c# -stu%c c#. :ta5& v6ak - sta( u je$" tlivc v< sil,! kt r3 5l veka "i5ia! s%.s 'uj2! )e 5l vek sa c# v ak % sa$"ut*! -+,sl v -'ave"*< c#a+tiv3 -#r +a)7 va"ie +ajetku "a 2k r r $i", a -$ravia. Ale' % sa$"ut s( 6% rt + "a 2k r r $i", a v*c# v, $et&. P sa$"ut s( %rc u! aj v "e$e1u. Ak sa -a5"e r -# v r Hirkvi a B #u! % c#,t& +" #*c# -l s(! a) "i+i l +cuje. :2 1u$ia! kt r& -a ka)$2 ce"u c#c2 v,+a-a( - $ie(a(a ve$ +ie B #u. Pre%ukaj2 $ -2riv sti! ak vi$ia veriacic# vc#$-a( $ k st la. B )ia 'l&-k s( ' la a 'u$e %re -l*c# 1u$& "e-"esite1". As% I I u % #k$aj2. :ta5&! ak sa %re$ "i+i %re)e#"6! i$e6 ku sviat stia+. Ce$iv sa %ret ! )e si "%a$"* a "e% # $l"* "everiaci+. /1. BLBMLHKS :TVORECLE :VETA AE CEPRAVDLVSE Jl vek vlast"*+ r -u+ + "evie v-"iku sveta "i5 %res"3. H#*'aj2 %ra+e"e aj verite1" s(. Ae t-"e! "ak 1k 'i'lick s%rva c#ce %res"e v,svetli( -jave"2 %rav$u a's l2t" + % 5iatku %r&r $"3# $ia"ia. Fla$6ia s%rva stv re"& - r k v 0/ZiT0\ %r.Kr. je v K" 1!1i2!Ta. :tar6ia s%rva - 1\ st.%r.Kr. je v K" 2!T'i/!20. Ka)$ v,svet1uje % 5iat k sveta - i"3# #1a$iska! ale "e $% ruj2 si. Prv s%rva ur5uje< i"a 1. $eI stv re"ie svetla! i"a 2. $eI stv re"ie 'l #,! i"a /. $eI stv re"ie rastl&" a v-"ik + r&! i"a T. $eI stv re"ie "e'esk*c# telies! i"a 0. $eI stv re"ie vtk v a r*'! i"a X. $eI stv re"ie stat"*c# )iv 5&c# v a 5l veka. Cak "iec $ $va< B # $% 5&val $ cel3# $iela! kt r3 ' l stv ril a % )e#"al sie$+, $eI a %re#lsil # -a svt* ?K"2!1@. V skut 5" sti B # "e%racuje ak 5l vek! a"i "e% tre'uje $% 5&va(! je Ji"" s(. V tejt s%rve i$e tiet -kla$"3 "' )e"sk3 %rav$,< 1 ?je je$e" B #@g 2 ?B # v6etk stv ril@g / ?sie$+, $eI je B #u -asvte"*@. T +ut "' )e"sk3+u ja$ru s%rv, tre'a veri(. J sa t*ka t # stat"3# ! "ie je t % %is 5it3# sve$ka! a"i #ist rick re% rt). Patr& se+ vte$aj6& "- r "a svet! a"tr % + r;i-+, B #u! % ra$ie v $iele stv re"ia a r -$ele"ie $iela stv re"ia $ 6iestic# $"& ?5&sel"3 's"e ' li "a v*c# $e ve1+i '12'e"3@. Hel2 s%rvu ; r+ vala c#r+ v liturBia! je aj

7ak v" u %iesI u a slav u :tv rite1ag stle sa %akuje 7ak v"* re;r3"< A B # vi$el! )e t ' l $ 'r3. Bi'lia "ie je %r&r $ ve$eck %r&ru5ka! ale % s lstv s%s,. Ceu5& "s! ak ;u"Buje "e' ! ale ak sa i$e $ "e'a. Bi'lick s%rva stv re"& sveta % stu%uje $ "i)6ie# tv rstva k v,66ie+u a B #u vkla$ $ 2st sl v =s%l 7 -e+>! =v,$ajte v $,>. B # vte$, vl )il $ %r&r $, ?% $1a "iekt r*c# $ %raat8+u@ sil, v*v ja. Tak sa % $1a "iekt r*c# %re$stava v6e+ #2ce# aktu stv re"ia jav& e6te % $ivu# $"ej6ia! +2$rej6ia! -$.v $"e"ej6ia! v56ia! 2)as"ej6ia a v-"e6e"ej6ia. U) sv. AuBust&" ?T.i0. st.@ # v r&< =:vet v ka+i#u! ke7 # B # stv ril! 'sa# val v6etk, veci v -r $ku a %r&5i"e! kt r3 sa v 5ase v,vi"uli tak! ak ic# $"es % -"+e>. A sv. KreB r C,se"sk* # v r&< =O$ %rv3# stv rite1 v# 2k "u ' li u) v6etk, veci skr,t3 ak ', v -r $ku %re c#v&1u -r $u v cel + ves+&reg a'se"t vali v6ak r -$iel"e a sa+ stat"3 e4iste"cie>. L sv. T +6 Akvi"sk* ?1/.st.@ %ri%26(a! )e a) "sle$"e 5as + v-"ikala $ru# v r -+a"it s(. Ak -a5al )iv t %u5a( - "e)ivej #+ t,! ' l t %( B #! kt r* $al #+ te "ut"3 sc# %" sti! sil, a -k ",! a', t % "ec#a" sa+a "a se'a -a %ria-"iv*c# % $+ie" k -l )e"ia! te%l t, a % $. sa + #la )ivi(. Ak sa t % $ar& v la' rat8riu! "e'u$2 t u5e"ci! kt r& $aj2 v-"ik " v3+u )iv tu! ale le" 'javia -k "! kt r3# %.v $c + je B #. Ke', s%rv, stv re"& sveta "e' li v Bi'lii "a%&sa"3 1u$ v ! %r ste a 'ra-"e! "- r"e a %ri+era"e -+*61a"iu vte$aj6&c# 1u$&! "ikt ', i+ "er -u+el. ^u$ia aj $"es # v ria "e%res"e v*c# $e a -%a$e sl"ka! "e'eskej kle"'e a % $. Aj "+ sa 7alej jav& Ve+ ak ', s% 5&vala "a je$" + %ev" + +ieste a %re$ v6etk*+ je %re "s! %re "6 )iv t skut 5"e stre$ + sveta. A"i +, si "ie s+e %re$sa ist&! 5i "6 'ra- sveta "e'u$e aj v % $stat"*c# ' $ c# ra- -$ k "ale"*. :v. AuBust&" # v r&< =:vt %isec "ec#cel 1u$& % u5 va( %rav$c#! kt r3 sa t*kaj2 v"2t r"3# -l )e"ia vi$ite1"*c# vec&! ke7)e ', t v.'ec "e%ris%el ic# s%se>. :a'at! sie$+, $eI t*)$Ia! je "ie5 t,%ick, i-raelsk3. Utv r+e 5l veka ?K" 1!21@. O +" # ' )stv tu &s( "e+.)e! :tar* -k " # $+ietal. F" )"3 5&sl tu -"a5uje tak3 v"2t r"3 B )ie ' #atstv a %l" s( ',tia! )e sa +.)e ra$i( a r -# $ va( v se'e! ak t r '& viac s.' +e$-i se' u. Aut r s%rv, stv re"& $va B #u stv ri( svet v 24/ $I c#. Pre vte$aj6ie# i-raelitu sa svet skla$al - tr c# vrstiev! kt r3 ' li u+iest"e"3 "a$ se' u v tr c# % sc# $iac#g - % $svetia! - -e+e a - "e'a. T sa stal k str u s%rv, stv re"&. V6etk sa v6ak + #l sta( v je$i" + ka+i#u! a r -$ele"ie stv rite1 v# $iela "a X $"& je le" s%.s ' v,ja$re"ia k 1a#6ie+u a "- r"ej6ie+u % c# %e"iu a -a%a+ta"iu si cel3# %r&'e#u. Deji", i-raelsk3# "r $a -a5&"aj2 $c# $ + L-raelit v - EB,%ta. :vt %isec! ale c#ce uvies( aj skut 5"* % 5iat k sveta a $ej&" s%s,. Ce+ # l sa %ri t + %iera( a"i %res"ej6ie ur5e"ie veku ves+&ru! Ve+e! 5i )iv ta "a

Ve+i a 1u$stva! a"i v,k %vk, k stier %ra1u$&! a"i -v,6k, "ajstar6&c# v,s%el*c# kult2r a ic# %&s +"*c# %a+iat k. T v6etk vte$, e6te "ee4ist val . D.v $ + stv re"ia je B )ia $ 'r ta a lska. Pret )e svet "ie je s+ se'e %r&5i" u! "ie je a"i s+ se'e cie1 +. [5el + stv re"ia je 5es( a slva B )ia a % t + 'la# r -u+"*c# tv r v. Pri stv re"& t ti) +usel +a( B # "ejak* cie1. Pret +us& ',( v6etk*+ v v6etk +. :vet a 1u$sk* )iv t +aj2 -+,sel le" v B #u. :tv rite1 + a U$r)iavate1 + sa B # stva ve5"*+ 2k " +! kt r* + $ 5as"* 25i" k. :+ v se'e sa te$a B # "e-+e"il. V6etk e4istuje v B )ej v.li ak trval3 =tera->. :vet "e+.)e ',( v*r " + - B #a! le' "ek "e5"e $ k "al* "e+.)e - se'a "i5 $ v-$a(. B l ', -+e"ite1"*. Ae te$a svet v6e+ #2ci+ B # + stv re"* - "i5 # . Jl vek v6ak "e% c# %&! 5 "e+.)e s+ 5i"i(. Ak # v r& Bi'lia ' ji Aa#ve# s + c" s(a+i c#a su ?U Z9g A ' Yg 9!2\@! i$e le" 's"ick3 "ar)k, "a +*tus 'l&-ke# Orie"tu. H#a s v K" "ieje B #u "e%riate1sk sila! ale B # + stv re" ltka "a stav'u sveta ?1!2@. /2. ULVOT VO VE:FQRE AE V ROVPORE : VLEROUE D % sia1 "a%riek k -+ick*+ s "$+ a v,s%el*+ telesk % + sa "ik$e v ves+&re "e"a6iel a"i "aj"e%atr"ej6& $.ka- 'i l Bick3# )iv ta. V %r&%a$e e4iste"cie r -u+"*c# ',t st& "a i"*c# %la"3tac# v,vstvaj2 v v-(a#u k $e$i5"3+u #riec#u a Krist vej s 'e tiet + )" sti< 1@ Tiet ',t sti -&skali % $ '"e ak %rv& 1u$ia "a Ve+i "a$%rir $-e"3 $ar,! kt r3 r v"ak #riec# + stratili. P t + ', Krist va v,ku%ite1sk s+r( ' la a%lik va" aj "a "ic#g B # ', i+ t + # l -javi(. 2@ Tiet ',t sti "estratili #riec# + "a$%rir $-e"3 $ar, a )ij2 te$a v stave %.v $"ej 'la)e" sti! - 5 # %l,"ie ic# 7alek v,66ia kult2r"a a )iv t" 2r veI "e) je "a6a. /@ Tiet ',t sti "e$ stali "a$%rir $-e"3 $ar, ak %rv& 1u$ia "a Ve+i. Jakal ', ic# te$a le" %rir $-e"3 6(astie "a ve5" sti. T@ Tiet ',t sti -#re6ili 'e- + )" sti -" vu -&ska"ia +il sti. :2 t le" $ #a$,! 'e- "ie5 # 5 ', tu ' l 5l"k + vier,. Bi'lia! a"i Hirkev "etvr$&! )e )iv t e4istuje le" "a Ve+i. Ak # v r& k "ci sveta a % sle$" + s2$e le" "a Ve+i! tak % t + le" v-#1a$ + k -+,sl v3+u c#%a"iu vte$aj6&c# 1u$&. Aj ke', sa -istila e4iste"cia 1u$sk3# )iv ta v ves+&re! kres(a"stv ', t*+ "ijak "estratil "a # $" te a %rav$iv sti. O%ieraj2c sa v6ak a"tr %ick* %ri"c&% je e4iste"cia )iv ta! a "av,6e e6te i"teliBe"t"3# )iv ta +i+ Ve+e le" te8ri u #ra"i5iac u s "e+ )" s( u. Aut r k"i#, =:% +ie"k, "a 'u$2c" s(> E. D"ike" % %isuje +" #3 % - ru# $"3 stav', - $v"ej +i"ul sti a % c#,'uje t +! )e ic# + #li % stavi( vte$aj6& 1u$ia. :"a)& sa t v,svetli( "v6tev u %re$stavite1 v v,s%el*c# +i+ -e+sk*c# civili-cii "a Ve+. Uia$", - seri8-",c# ve$c v v6ak

"e% va)uje je# tvr$e"ia -a $.ka-,. L$e tu r.-"e "e%res" sti a +,l,. Pracuje s $etaila+i v,tr#"ut*+i - s2visl st& a +i+ $t vere"*c# i s ;akta+i % $ -riv*+i 5i c#,'"*+i. D c#$-a k ;a"tastick*+ 6%ekulci+ a % $va"iu "aiv"*c# v*kla$ v. Ve$ci tvr$ia! )e ", % - ru# $"3 stav', % stavili % -e+6(a"ia. Fa1', v % $ 'e vraj astr "aut v v ska;a"$r c# s kukl u "a #lave tre'a c#%a( takt < %ri+it&v "e- 'ra-& tvr! ale le" 'r,s #lav, a kre+ t # v "iekt r*c# kult2rac# ' l -ak-a"3 tvr -"- rI va(. dalej sa %re$% kla$! )e star6& L"k via ve$eli lieta( v 'al8" c#! %ret e4ist vali tie -#a$"3 ve1k3 s,+' l, "a %la"i"e v,tv re"3 k ic# rie"tcii ?v-$uc# %lav'a! a"i lieta"ie "ijak viere "e $% ruj29@. D"ike" % $va sv je tvr$e"ia 12'iv ! 'e- $.ka- v. Ves+&r"e ',t sti vi$& aj v 'r c# a B )&c# s," c#! kt r*c# sa # v r& v K" X!2.T. V star veku sa u$r)iavali % vesti ak +si % k le"& 'r v % l ' )sk3# %.v $u. V uve$e" + +ieste "ej$e v6ak "a$1u$sk3 ',t sti! ale :et v*c# % t +k v! kt r& si uc# vali vieru v je$"3# B #a. P $1a D"ike"a # v ril B # s F j)i6 + "aj%rav$e% $ '"ej6ie % + c u krtk vl""ej v,siela5k,! kt r u ' la arc#a -+luv,. V Bi'lii je vraj k t +u aj %res"* % %is a "v $. Ae $iv"3! )e sa e6te "e"a6iel % $"ikavec! kt r* ', -a#jil jej ve1k v*r 'u. P.v $ ve1kej 5asti + "u+e"tl",c# $iel a u$al st& star*c# kult2r sa s"7 $ v,svetli( aj strie$a"&+ %r Bresu a reBresu! vi$ite1"*+ v celej %r&r $e i v 1u$stve. Vi7 v,+retie 5i $eBe"erciu cel*c# )iv 5&6",c# $ru# v ale' $eBe"erciu cel*c# 1u$sk*c# k +u"&t9 //. AE JMOVEK VO VVLERAWAE Ot-ka! ak3 tel % u)il B # %re %rv3# 5l veka! "e'u$e asi "ik$, 2%l"e v,jas"e" a a"i t "ie je tre'a. Jl veka r '& e4klu-&v",+ stv re"&+ ;akt! )e je v je# tele r -u+"! sl ' $"! $uc# v" $u6a. Pre$+et + "a6ej vier, s2 %re$ v6etk*+ tiet %rav$,< U) celk + %rv* 5l vek ?a te$a aj cel3 1u$stv @ v-"ik l - B )ej v.le. Ae k ru" u tv rstva! te$a t*+ "ajv,66&+! 5 "a Ve+i je. V B )ej v.le je te$a %" +! sa+ -rej+e B #u - $% ve$"*+ -a v6etk ! 5 je "a -e+i. Tel ' l utv re"3 - =%rac#u -e+e>! t.j. - #+ t"*c# %rvk v. :v. AuBust&" # v r&! )e %re$stava! )e B # teles"*+i ruka+i stv ril 5l veka - #li", -e+e! je $eti"sk %re$stava.> Bi'lick s%rva je ale %r ti i"*+ %r&s"e je$" ' )sk. Cie je s"7 a) tak3 $.le)it3 ak %res"e 5l vek v-"ik l! ale 5&+ a $kia1 5l vek je a %re5 # B # stv ril. Ot-ka 5i! ke$,! k$e a ak %res"e ' l 5l vek $etail"e utv re"* ale' utvra"* asi - sta"e $ -"a5"ej +ier, %re 1u$stv taj +stv +. Bi'lia a 'i l8Bia tu % je$"vaj2 r v"ak + %re$+ete - celk + r -$iel",c# #1a$&sk! %ret "e+.)e ',( +e$-i "i+i r -% r. V*v j v +,6lie"ka sa #"e7 stretla "iele" s $% r +! ale aj s %ria-I u +e$-i kres(a"+ig Ma+arck ' l veriaci kres(a"! Darhi" aB" stik! "ie v6ak

'e-' )"&kg a) Hckel a Hu4le, ju s% jili s atei-+ +. Hirkev + v tejt 'lasti +" # sv jic# %re$stavite1 v ve1k3# +e"a +e$-i %ale "t l8B+i< P. Teil#ar$ $e H#ar$i"! k"ie)a A. Breuil a A. B u,ss "ie. Lst s2visl s( -vieracej r&6e s 1u$sk*+ tel + "e+us& "ev,#"ut"e -"a+e"a( -"eucte"ie 5l veka. Ve7 $ru# B )sk s 'a! B )& s," %rijal 1u$sk2 %rir $-e" s(. Prie%as( +e$-i 5l vek + a B # + je v56ia ak +e$-i 5l vek + a -viera( +. A Bi'lia sa+a uv$-a! )e B # "ec#al 5l veka v-"ik"2( - "ie5 # e6te "i)6ie# ak je -viera! - #li",. B )ie %.s 'e"ie %ri v-"iku $u6e "ijak "ev,lu5uje $ru# t"3 %r&5i",. D,c# )iv ta %rav$a)e "e+us& ',( t t )"* s $u6 u. Hel* 5l vek je B )& 'ra-< 5l veka r '& 5l vek + s% l 5e"stv s B # +! r -u+ a sl ' $" v.1a ?vi7 Z.)al+9@. Fe" %rv3# 5l veka A$a+ + v*-"a+ je$" tlivca aj 1u$stva. A$a+ je =5l vek>. T t +e" "a-"a5uje %.v $ - %.$, a % +i"ute1" s(. /T. BLBMLHKS :TVORECLE EVO AE ROVPRGVKAE :vt %isec c#cel uk-a(! )e v %r tikla$e k +" #*+ +i+ 'i'lick*+ te4t + "e% c#$-a -#a$a $li6" sti % #lav& - $3+ "ick3# %.s 'e"ia! ale )e je %ria+ v*ra- + B )ej $ 'r t,. V s%rve! k$e je uve$e"3! )e B # v,tv ril Evu - A$a+ v# re'ra! je skr,t* #l' k* s,+' lick* 'sa#. R -# $uj2ce te$a! -$ sa "ie je 5 B # $etail"e r 'il ?s%" k! re'r at7.@! ale ak* v*-"a+ +al star stliv3 B )ie je$"a"ie< )e )e"a + te" ist* %.v $ a %rir $-e" s( ak +u)! s2 si te$a r v"& a r v" %rv"i a s2 'aja 1u7+i v %rav + sl va -+,sle< =Ur '&+ +u % + c! kt r +u 'u$e % $ '".> ?K" 2!1Z@. A$a+ +e$-i -vierata+i =% + c! kt r ', +u ' la % $ '"! "e"a6iel.> ?K" 2!2\@. =Ak +u)a a )e"u ic# stv ril> ?K" 1!2Y@. dalej! )e +a")elstv je "aju)6& a "e-ru6ite1"* -v- k +e$-i je$"*+ +u) + a je$" u )e" u< =Fu) %ust& sv j# tca a +atku a %ri1"e k sv jej )e"e a sta"2 sa je$"*+ tel +> ?K" 2!2T@. U) )i$ vsk* Tal+u$ # v r&< =B # "estv ril )e"u - #lav, +u)a! a', +u r -ka- vala! a"i - je# ".#! a', +u ' la tr k,I u! ale - je# ' ku! a', ' la 'l&-ka je# sr$cu>. V$ sa! )e v,tv re"ie )e", - +u) v# re'ra ' l -"+e aj v i"*c# star vek*c# kult2rac#. U :u+er v -"ak %re re'r + v*-"a+ =)iv t>. Ara'i $ $"es "a-*vaj2 sv j# $.ver"3# %riate1a re'r +. Eva v #e'rej5i"e -"a+e" )ij2ca ale' +atka. Hel s%rva je vlast"e "ajstar6 u v*% ve7 u r v" %rv" sti D e+a"ci%cii. Nk $a! )e "a t "esk r6& 1u$ia -a'2$ali! a )e "a t kv.li se'ectvu -a'2$aj2 aj $"e6"& +a")elia.

/0. CLE :FE VNETHL V TRHH L:TRHH PRARODLJOVE 1@ 2@ Va s% l 5"* %.v $ 1u$stva # v ria "asle$uj2ce skut 5" sti< ^u$ia - r.-",c# rs %l $ia -$rav*c# % t +k vg 2st"e % $a"ie "ajstar6&c# "r $ v r -%rva %.v $e a stv re"& %rv3# 5l veka. E4istuje -# $a % $stat"*c# teles"*c# -"ak v u v6etk*c# rs. R.-" s( %leti a rs -a5ala %rav$e% $ '"e -e+e%is" u i- lci u! +utci u! selekci u! r -%t*le"&+ "r $ v! s%.s ' + )iv ta a % $"e'&+. Prec# $ $ je$"ej %leti k $ru#ej "ie je "#l,. Du6ev" -# $a< r -u+u! -kla$"*c# %ravi$iel +rav"3# -k "a. Cr $, si 'e- v56&c# %r 'l3+ v v,+ieIaj2 % -"atk,. V6etk, star3 "r $, +ali %rav$e% $ '"e vieru v je$"3# B #a ?% uka-uje "a t i % $ '" s( +ie" %re B #a a % $ '"3 "' )e"sk3 tra$&cie@. Pr&'u-" s( ja-,k v. V v6etk*c# s2 -v,6k, je$"ej %rare5i! "a%r. 5&slica Y + v v6etk*c# re5iac# r v"ak* k reI< se%te+! sie'e"! sa'3tu"! 63'! #e%ta at7. Ok -"ie #e'rejsk, ji"! "e+eck, AuBe! lati"sk, culus. Aes( je c#etitsk, ei--aatte"&! lati"sk, e$ ! star # r" "e+eck, e--a"! "e+eck, esse" at7. Tera- je c#etitsk, "u! "e+eck, "u"! star i"$ick, "u! Br3ck, "2! star # r" "e+eck, "u. V $a je c#etitsk, hater! "e+eck, lasser. V $a ?%i(@ je c#etitsk, eku! lati"sk, apua! " v # r" "e+eck, Ac#e. : + sa % vie c#etitsk, e6+i! i"$ eur8%sk, es+i! star i"$ick, s+i! star sl va"sk, jes(! Br3ck, e&+&. O'et va( je c#etitsk, 6%a"$i! Br3ck, s%e"$ei! "e+eck, s%e"$e" at7. :vt* Pav l # v r&< =:+r( sa -+ c"ila vl$, skr-e je$"3# 5l veka> ?Ri+ 0!1Y@. =Ce% slu6" s( u je$"3# 5l veka sa +" #& stali #rie6"ik+i> ?Ri+ 0!19@. =B # stv ril - je$"3# 5l veka v6etk 1u$stv ! a', %re'*val "a % vrc#u -e+e> ?:k 1Y!2X@. Aut ri tu # v ria s%.s ' +! 'v,kl*+ v ic# $ 'e. Pre v-"ik 5l veka aj - % #1a$u $arhi"i-+u ' l tre'a t 1k "ajv# $"ej6&c# k l" st&! )e sa te"t --ra5"* ka+i# + # l sta( s"7 le" ra-. Vrete1"3 v,#ra"e"ie sa 1u$& v % r v"a"& s )iv 5&c#+i.

/@

T@

0@

X@ Y@

Ve$a % uka-uje "a -# $u s Bi'li u v skut 5" stiac# s% l 5" + %.v $e 1u$stva a je$" +! s% l 5" + %rar $i5 vi. Ca -kla$e $l# $ '*c# Be"etick*c# v*sku+ v 1u$sk*c# je$i"c v r.-",c# rs % cel + svete ' li -iste"3 "asle$ v"3 skut 5" sti< L! B l % tvr$e"3! )e v6etci +u)i "a -e+i +aj2 r v"ak* O c#r + -8+! kt r* + %.v $ u je$i"3# %rar $i5a. LL! B la % tvr$e" skut 5" s( r.-" sti rs. :k2+a"&+ % $ '" sti 7al6&c# Be"etick*c# +arker v ?-"ak v@ ' li %res"e sta" ve"3 r v"ak3 -"ak, u a+erick*c# i"$i" v! rs )ij2cic# -a % lr",+ kru# + a ras, 1u$& )ij2cic# v 'lasti Kauka-u ?+iBrcia %re'ie#ala v % ra$& D - A;rik, ce- Kauka- i je$"a

vetva "a -%a$ $ Eur8%,! i i" vetva "a sever a v*c# $! a $tia1 'u7 -a+r-"ut u 2)i" u ale' + r + "a sever A+erik,. R v"ak3 -"ak, ' li -iste"3 +e$-i %.v $"*+i ',vate1+i A+erik, D L"$i"+i a %.v $"*+i ',vate1+i Ka-ac#sta"u! kt r3 s2 "aj% $ '"ej6ie %rv*+ 1u7 + % c#$-aj2ci+ - A;rik,. Me" s +al u $c#*lk u sa % t + $ tejt vetv, -ara7uj2 Eur8%a"ia a s25as"& A+eri5a"ia! 5 s2 vlast"e %.v $ + %re$ v6etk*+ Eur8%a"ia. L" vetva s% l 5"*c# -"ak v ' la ur5uj2ca %re ras, )ij2ce "a stre$" + a 7alek + v*c# $e. B li % tvr$e"3 s2visl sti s $ ' u 1a$ v u a i- lci u Eur8%a" v a ic# s% l 5"*c# -"ak v. Helk v v6etk, #lav"3! % $stat"3 -"ak, s+eruj2 $ %re$% kla$a"ej 'lasti stv re"ia %rv*c# 1u$&! $ 'lasti "a sever v*c# $e A;rik, k$e sa stretvaj2 v6etk, -iste"3 Be"etick3 -"ak, u 1u$& )ij2cic# $ $"es v tejt 'lasti. P.v $" ve1k s( 5 $ % 5tu je$i"c v %rv*c# 1u$& %re$% kla$ ve1+i +al2 sku%i"u 1u$&. LLL! P $1a leBie"$! ale' %a+t& %.v $"*c# ',vate1 v tejt 'lasti! % $va"*c# % Be"ercie 2st"e! ve$ci $ s%eli k "- ru! )e =A$a+> ' l v*"i+ 5"*+ 5l vek +! kt r* v,"ikal v -ru5" sti re+esel"ej! l veckej! stave'"ej a ' l "aj2s%e6"ej6&+ tc + r $i",! te$a je# r $i"a %r s%er vala a je# r $ % kra5 val! % k*+ stat"& v,+reli % +e5i. A$a+ vi % t +k via sa v ve1+i krtk + 5ase r -+" )ili tak! )e "sle$"e -a5ali +iBr va( "a 2-e+ia G-ie! %ri5 + % $1a "le- v k str v*c# % - statk v ' li v,s k& %rie+er"e a) 1Z\ c+! t+avej %leti s sc# %" s(a+i -# $"*+i s s25as"*+ 5l vek +. T -"a+e"! )e "a%r. $ie(a s%re$ T\ tis. r k v ' l r v"ak sc# %"3 a v,vi"ut3 ak t $"e6"3! "a r v"akej +e"tl"ej 2r v"i. Ke', # % sa$ili $ s25as"ej 6k l,! $ sa# val ', r v"ak*c# v*sle$k v. Casle$ v"*+ r -%t*le"&+ "r $ v! -e+e%is" u i- lci u a #lav"e kli+atick*+i -+e"a+i $ 6l k -+e"+ a $li6" stia+ ale le" v "kaj6&c# -"ak v 1u$&. U5ite1sk* 2ra$ Hirkvi v %r&s" + sl va -+,sle "e-av-uje k %rijatiu + " Be"i-+u ?)e v6etci s+e - je$"*c# %rar $i5 v@. P l,Be"i-+us ?t.j. 1u$stv - viacej %r v@ sa v6ak +us& $+iet"u(! ak 'sa#uje % %iera"ie "uk, $e$i5" + #riec#u. Vsta"c via % l,Be"i-+u # v ria! )e je$e" r $i5 vsk* %r je 'i l Bick, kraj"e "e%ria-"iv*! je tu a) %r&li6 ve1k3 ri-ik v,+retia! a %ret je % $1a "ic# takt situcia - +i"ul sti "e%rav$e% $ '". Fa")elstv s2r $e"c v je 'i l Bick, ve1+i ri-ik v3. P $1a i"*c# s%rva stv re"& "e# v r&! ak v-"ik l 5l vek! ale % +#a si %re je$" $uc# s( 'ra-+i! a', % ve$ala! 5 je 5l vek. U"iver-alita a je$" ta %.v $u $e$i5"3# #riec#u - stvaj2 -ac# va"3. P $1a K. Ra#"era je je$" ! 5i #rie6"e r -# $"utie v,k "al je$" tlivec ale' sku%i"a 1u$&. V ka)$ + %r&%a$e tv r& 1u$stv s li$r"u je$" tu ak v #riec#u! tak aj v Krist vi. Tt i$ea "ie je "e-lu5ite1" s $i+e"-i u 1u$skej sl ' $,.

Csle$k, 5i" v a r -# $"ut& %re$stavite1 v s% l 5" sti $ %a$aj2 "a v6etk*c# 5le" v. J je c#arakteristick3 %re cel3 1u$stv ! sk "kreti- val 'i'lick* aut r v je$i"c vi D A$a+ vi. Te" je %r&5i"a i %r t t,% "6# stavu. Ak je A$a+ k lekt&v",+ -"a5e"&+ 5l veka a 1u$stva! % t + %r 'l3+ + " Be"i-+u a % l,Be"i-+u je 5ist ve$eck u t-k u! "ie v6ak t-k u vier,. /X. DEDLJCR HRLEHH AE FRTU:E P #a"sk3 +*t, tvr$ili! )e -l ' l $ % 5iatku! le' % $1a "ic# %rv* ' # ' l ' # + -la. V -la ' l stv re"* aj cel* svet. Ka)$3 -l "a svete + vraj sv j# ' #a ak %.v $cu a c#ra"cu. Vra# via ctili ' #a v j", a vr)$! -' j"&ci ' #a -l $ej v a 'c# $u! s+il"&ci ' #,Iu r -k 6i a krs,. ^u$stv s tak*+it "- r+i ' l $s2$e"3 k -"iku. Ve$ +ie #riec#u je )iv3 v cel + 1u$stve $v" %re$ Krist +. P vie$k, %rv t" + stave 6(ast"3# 1u$stva! #a$ vi -v $c vi! 5i %.v $"ej vi"e "ac#$-a+e u Per)a" v! Kelt v! EB,%(a" v! Kr3k v! Ri+a" v! L"$ v! v Aa% "sku! Fe4iku! stre$"ej A+erike! u J&Ia" v! Ker+" v! :l va" v. :vt %isec "e+ # l +a( % 5iatk c# 1u$stva s%re$ $v",c# r k v )ia$"e %ria+e s%rv, 5it*c# 5i sluc# v*c# sve$k v. B l % stave"* %re$ $ve -$a"liv "e-l25ite1"3 %rav$,< svet a 1u$stv ak v,6li - B )ej ruk,! "ut"e +useli ',( $ 'r3! %ret )e stv rite1 a P" sveta je $ 'r* a svt*. ^u$ia ale "ie s2 $ 'r&. O$kia1 -l ! #riec# a "e% ria$ kE Ak sa tiet $ve skut 5" sti $ stali $ ' )ie# tv rstvaE Ak3# $ru#u ' l %rv* #riec#E Ae %r&5i" u -la B #! ale' "iekt i"*. Aut r $va "a tiet t-k, $% ve7 tak! )e sa %re%rac vva k %r&'e#u katastr ;e! kt r "a % 5iatku 1u$sk*c# $ej&" -+e"ila 5l veka a svet. Ae t "as%( 'rte"3 %r r ctv ! kt r3 %.v $u -la $va -+,sel! ak* +u s+ B # c#cel $a(. Bi'lick* aut r tu v,sl vil v*-"a+"2 te l Bick2 v*% ve7< =Vl v svete % c#$-a - sl ' $, 5l veka. D3+ "ick3 sil, # k t +u -vie$li>.?Vj 12!9g 2 PT 2!Tg Au$ X@. P $1a Bi'lie je 5l vek $ 'r*! stv re"* - $ 'rej %.$,! =A$a+,>! 5&+ sa tt v*% ve7 l&6i $ i"*c# star vek*c# s%rv. Uia$"a #rie6"a krv v I + "e%r2$i. Vl %ric#$-a a) % -$ej6ie. Aut r s% +&"a #a$a! kt r* stelesIuje -l ! kliat'u. Ae$e" - %is v # v r& s2vise s % #a"sk*+i kult2ra+i. V-t*5e"* #a$ ' l %re Ka"a"c v svt*+ -viera( +! $ $vaj2ci+ )iv t a 2r $u. Pre$stav val % #a"stv a je# kult v3 -v,k,. L-rael -a "&+ vi$el $3+ "ick2 + c -la. V)$, ke7 sa %rikl "ili k + $l slu)'e! sti#la ic# % #r +a a 'ie$a. U) je$" $uc# r -u+ v 2va#a "+ # v r&! ak "ie je "i5 sa+ $ se'a! tak a"i -l "ieje sa+ $ se'a a +us& +a( "iek$e sv j -r $! "ajsk.r v %rv*c# re%re-e"ta"t c# 1u$stva! kt r*c# % c#,'e"ie %re6l % t + ak $e$i5"3 -a(a)e"ie "a v6etk*c# ic# % t +k v. Ve7 v ka)$ + - "s je skl " ku -lu. :vet sa v-%iera 5l veku! "a%riek t +u! )e ', +u +al sl2)i(! tel v-$ ruje $uc#u! aj ke7 ', +u +al ',( % $$a"3. Aj a"tr % l8Bia "+ # v r&! )e 5l vek je "e$ k "al*! -ra"ite1"*! )e je t 5 si -sa$"3# a % 5iat 5"3# . B # "e+ # l

s%.s 'i( 'ie$u a -l ! i"ak ', "e' l a's l2t"e $ k "al*. Pret # v r& Pascal ?n1XT2@< =V t + ka+i#u! ke7 +i kres(a"sk viera v,svetlila u5e"ie %rv t" + #riec#u! 5i sa +i tv rili a v6a$e s + vi$el %r&-"ak, tejt %rav$,. Me' cel* svet #lsa strate"3# B #a a %rir $-e" s( %a$l2 v 5l veku i +i+ "e# . De$i5"* #riec# je je$i"*+ k125 + k % c# %e"iu "a6ej vlast"ej ',t sti. Be-% c#,', "i5 "s tak "e% # r6uje ak t t u5e"ieg a %re$sa s+e 'e- t #t "ajte+"ej6ie# taj +stva sa+i se'e "ajv56 u -#a$ u> U) r&+sk, 's"ik Ov&$ius sa v sv jic# Pre+e"c# -a+*61a "a$ %.v $"*+ stav + 5l veka! ke7 # v r&! )e "a -a5iatku ' l -lat* vek! 5l vek si ctil ver" s( aj 1u$&! "e% -"al strac# a v % k ji u)&val # j" s( -e+sk*c# %l $ v. Al'ert Ha+us ?n19X\@! ;ra"c2-sk, ;il - ;! s%is vate1 a " site1 C 'el vej ce", # v r&< = Ak sa -a+,sl&+e "a$ $e6trukt&v",+i sila+i 5l veka! ak ur '&+e a"al*-u -la! kt r3 %.s '& v je$" tlivc c# a cel + 1u$stve! $ c#$-a+e k -veru! )e ke$,si v % 5iatk c# 1u$stva $ 6l ku k -+ickej katastr ;e! k %$u 5l veka>. P $ '"e # v r& kar$i"l Ceh+a" ?n1Z9\@. =A$a+ )ije v "s v6etk*c#> # v r& u) sv. A+'r8-. P&s+ :vt3 # v r&< =-vis( u $ia'la v6ak %ri6la "a svet s+r(> ?F$r 2!2T@. T2)'a % v,k2%e"& a "$ej v 'u$2ce# +esi6a %restu%uje :tar* -k ". Kristus # v r&< =O" ?$ia' l@ ' l vra# $ % 5iatku a "e- trval v %rav$e> ?A" Z!TT@. V " v + -k "e ' la "uka $e$i5" + #riec#u jas"e v,l )e" sv. Pavl +g - +"" )stva je# v*r k v as% I je$e"< =skr-e je$"3# 5l veka vst2%il $ t # t sveta #riec#> ?Ri+ 0!12@. Be- $e$i5"3# #riec#u sa "e$ v,svetli( % tre'a krstu a V,ku%ite1a. :kut 5" s( %rv3# #riec#u je "e% c#,'" a je "uk u vier,. V#ra$a! str +! #a$ at7. "ie s2 'sa# + "a6ej vier,! ale le" k "kr3t",+ v,l&5e"&+ -jave"ej %rav$,. Bi'lick* te4t "e-"silIuje! t # kt vi$& +iest 'ra- v ?# v riaci #a$! str +! -ak-a"3 v cie at7.@ $u6ev"3 r -# $"utie a t2)'u. Raj + -"a5uj2 +" #3 i "e'i'lick3 rie"tl"e r -%rva"ia "ie r -%rvk v3 +iest 'la# ',tu! ale stav #ar+8"ie! kt r %l,"ie - s% je"ia s B # +. Jl vek je 6(ast"* a c&ti sa 'e-%e5"* v B )ej 'l&-k sti. A"i A$a+ a Eva "ie s2 "ejak3 #ist rick3 s ',! kt r3 ', ' li "ev,#"ut"3 %re %rav$u $e$i5" + #riec#u. dalek viac "s te$a -auj&+a! )e k $e$i5"3+u #riec#u $ 6l ! "e) )e ak k "e+u $ 6l . Jl vek %restal v B #u #1a$a( sv j % r"* ' $! %re#re6il sa %r ti % $state sv jej e4iste"cie! u5i"il sa+3# se'a stre$ + a tak stratil r v" v#u. O$+iet l B # + sta" ve"* % ria$ k a % ru6il s2la$ sveta. Utr%e"ie a "e$ k "al s( ?ak si $+,sl&+e sl ' $u 5l veka! kt r ic# tie) %ri"6a@ je %.v $"*+ jav + sveta v v*v ji a 6trukturl" u -l )k u ves+&ru. B lesti sa "e+usia $.sle$"e c#%a( ak trest -a #riec#,! ale ak - 'ra-e"ie "aru6e"3# v-(a#u 5l veka k B #u. Vkla$"* -+,sel s% 5&va v $.ra-e "a tr%e"ie sk.r $u6ev"3 "e) teles"3! %l,"2ce - +r"e# 2silia a - %re)&va"3# skla+a"ia. =Vi$eli! )e s2 "a#&>! t +.)e takist -"a+e"a( 2' #&! "eve$ +&! 'e-+ c"&! $#ale"& %re$ se' u i B # +! )e u) "ie s2 v s% je"& s "&+. Ha"'ili

sa. Pre$ #riec# + i+ t "eva$il . D v-(a#u +e$-i tel + a $u6ev"*+i sila+i vst2%il r -% r. V,#"a"ie - raja -"a+e" stratu s% l 5e"stva s B # +. Ca %rv* % #1a$ -ar)a -$a"liv* "e% +er +e$-i #riec# + %rar $i5 v a je# "sle$ka+i! v j"a+i! "e6(astia+i at7. Prv* #riec# ' l %*c#a "ev7ak -a v6etk 5 %rv& 1u$ia $ stali! ' l t % $ -re"ie! )e B # "ie5 "e%raje! ' la t viera viac "e-"+e+u -v $c vi "e) B #u! ' l t % #k$a"ie B # + at7. K v j"+! "e6(astia+ a i"*+ -l+ ', "ik$, "e$ 6l le" %ret ! )e %rv& 1u$ia -#re6ili. V)$, sa k ic# #riec#u %ri$ali 7al6ie %revi"e"ia a te$a aj vi" u 7al6&c# % k le"& $ 6l k t*+t -l+. Va str + + % -"a"ia $ 'ra a -la sa skr*va "ie5 ! 5 B # 1u7 + $ %rel. Ae t %rv ! sv jv 1"e r -# $ va( a ur5 va( 5 je $ 'r3 a 5 -l3. Ke7 sa t t -a5"e 5l vek % k26a(! % %iera )e je le" tv r + a r '& tak - se'a stv rite1a. T je je# ve1k* #riec#g v,#lse"ie< " " servia+ D "ec#ce+ sl2)i(9 :l ' $a v.le je ve1k* $ar a tv r& ve1k s( 5l veka! i"ak ', 5l vek ' l le" str j +! ''k u! )iv 5&c# +! kt r*+ #*'u le" %u$,. Me" ta$ia1t sa + #l vl2$i( -l . T*+! )e B # "ec# 5l veku %l"2 sl ' $u a %re$sa $ sa#uje sv jic# cie1 v! t*+ je %rve B # "ajv56&+. :l ' $a je % $+ie"k u +rav"ej # $" t, a $ k "al sti. T*+ B # %ri%ustil + )" s( -la. V*kla$ % k26a"& 5l veka #a$ + je +ajstr vsk*+ %s,c# l Bick*+ $iel +. /Y. DEDLJCR HRLEHH AE CE:PRAVODMLVO:WE Prv t"*+ #riec# + "+ "e' l $Iat* )ia$", %rir $-e"* $ar! v6etk, "a6e sc# %" sti - stali "e$ tk"ut3! ale r -u+ sa -ate+"il a v.1a sa "akl "ila k -l3+u! le' stratila vl$u "a$ "ru)iv s(a+i! "ie v6ak sl ' $u. P svcuj2ca +il s( a "e' s2 "a$%rir $-e"3! -$ar+a $a"3 $ar,! "a kt r3 5l vek "e+al %rv . Pret B # +al %rv $a( % $+ie"ku k sve$5e"iu lsk,< % svcuj2cu +il s( si -ac# vte a tak -asl2)ite se'e a v6etk3+u 1u$stvu "e' ak "e'u$ete jes( -ak-a"3# str +u. A $v)i+e sa e6te # v ri( "es%rav $liv sti! ke7 % vi""&k vej "ev7a5" sti B # $%ust& a $ V,ku%ite1aE Vka- ' l 1a#k3 $ $r)a(! %ret )e %rv& 1u$ia +ali v6etk3# $ s*ta! v6etk*c# +il st&! a ' li si ve$ +& "sle$k v 5i"u. Ce$ sa tu "i5 "a+ieta( v 5i B )ej lske a +2$r sti. B # "ec#al! a', sa ka)$* - % t +k v %rv*c# 1u$& r -# $ l e6te s+! 'u7 %re "e# 5i %r ti "e+u. Tak "e+ )" "i5 -va1 va( "a sv jic# %rar $i5 v. K$e je "a%&sa"3! )e ', s+e k "ali i"ak6ie ak A$a+E A ak % r v"+e -l $e$i5"3# #riec#u s "a6i+i s '"*+i % kleska+iE R -%rva"ie %$e A$a+a $ #riec#u "ie je a"i tak v*kla$ + +i"ul*c# u$al st& ak sk.r svetle"&+ situcie ka)$3# - "s. Ka)$* 5l vek vstu%uje $ sveta! kt r* je % -"a5e"* t*+ ="ie> v 5i B #u. Ae v + ci #riec#u! le' ka)$* 5l vek % tvr$-uje v %rie'e#u sv j# )iv ta v)$, -" vu t t >"ie> k B #u. J je %re 1u$stv c#arakteristick3! k "kreti- val 'i'lick* aut r v je$i" + 5l veku! A$a+ vi. A$a+ je s25as"e %r&5i" u i %r t t,% + "6# stavu.

:tav % svcuj2cej +il sti ' l $a"* %rv3+u 5l veku "iele" %re je# s 'u! ale 1u$skej %rir $-e" sti ak takej. V#re6il te$a ak -stu%ca! - $% ve$"* -a cel3 1u$stv ! "ie ak s2kr +" s 'a. Prv& 1u$ia ' li vte$, cel*+ 1u$stv +. V "ic# ' li 'sia#"ut& aj v6etci 1u$ia! kt r& le" +ali %r&s(. Pret strata! kt r2 si %rv& 1u$ia sv j u v-'ur u -avi"ili! sa t*ka "s v6etk*c#. V kal"3# %ra+eIa te5ie kal" v $a. Cie s&ce 5i"! ale #rie6", stav v ve1+i sla'e" + -+,sle ak "sle$ k %rv3# #riec#u %re6iel "a v6etk*c# a trv ak -avi"e"3 -'ave"ie +il sti a $l25e" sti $ B #a! $ kia1 # krst "e-a#la$&. B # "+ # -a% 5&tava celk + i"ak "e) s '"3 #riec#,. Vlast"* #riec# %re$% kla$ v)$, s '"* skut k a s '"2 - $% ve$" s(. Cie je t +u tak u $e$i5"3# #riec#u. Pret kres(a"stv tie) u5&! )e B # "ik # "e-avr#"e le" %re sa+ t"* $e$i5"* #riec#! ale le" %re s '"* #riec# 5l veka! kt r*+ s25as"e % tvr$-uje #riec# "a -a5iatku 1u$stva. Aj "aj s '"ej6& #riec# + -l3 "sle$k, %re s% l 5" s(. T*+ sk.r v j"a! r -vrat r $&" at7. Hel* )iv t 5l veka v%l,vIuj2 k l" sti u) %re$ je# "ar $e"&+. Ak je je$e" 2$ % 6k $e"*! c&ti t cel* rBa"i-+us. A"i je$e" #riec# "e' l s%c#a"* tak! )e ', sa t*+ "iek$e "e' l -r $il utr%e"ie. Vl je "ka-liv3! %l $& -as le" -l . Vk " s li$arit, ria$i aj % #,', #vie-$ a v*v j 'u"iek "6# tela! O" v,'u$ val je$" tu +e$-i v6etk*+i 1u7+i u) v %rv + 5l veku. U5e"ie %rv + #riec#u ', ' l -$rvuj2ce! ke', "e' l v,v)e"3 u5e"&+ :%asite1 vi. Ak "+ u6k $il -k " s li$arit, v raji! 'la# )elaj+e si -a t ! 5 "+ % sk,t l "a Kalvrii. Prv t"* #riec# sa stal $ru# t" u u$al s( u! %r&le)it s( u k t +u! a', "+ B # v,k2%e"&+ $al " v* $.ka- lsk,. Pre$+et + B )ej v.le "ie je #rie6", svet! ale v,k2%e"* a -je$" te"* v Krist vi. U%r stre$ sveta je je$i"* %re$ B # +! Kristus v,ku%uj2ci a -je$" cuj2ci. Ca stat"3 veci sa B # $&va le" skr-e Krista a v I +. V6etci +.)u v Krist vi -" vu -&ska(! 5 A$a+ stratil. Ak "eust2%il B # $ t #t stv re"ia! tak %ret ! )e %re$v&$al v sv j + $iele "ek "e5"e v56iu s2#ru $ 'ier "e) -iel! kt r3 s%.s '& 1u$sk v-'ura. Vi7 E; 2!1\g 2!Yg A" 1!29g /!1Xg 10!1/g Ri+ Z!1g 1 A" T!1\g 2 K r 0!21. P kles k tv ra "e+ # l -+e"i( -+er a %l" B #a! kt r* je "e+e""*< 5l vek - stal aj "a7alej % v la"* k $.ver"3+u )iv tu s B # +. Pre5 sa B # r -# $ l stv ri( te"t svet! v kt r + je -l ! #riec#! %re5 $al 5l veku sl ' $u! ke7 ve$el! )e ju -"eu)ijeE Pret )e v,"2te" lska "ie je lska. B # c#cel ',( sl ' $"e +il va"* $ sv jic# $et&. Ke', B # ' l -v lil %re stv re"ie svet '*va"* sa+*+i a"jel+i! svtca+i! "ik$, ', s+e si "eve$eli %re$stavi(! ak2 lsku + B # k 2' #3+u 5l veku a 5 # je sc# %"* %re je# -c#ra"u. Ce% -"ali ', s+e Ae)i6a ukri) va"3# - lsk, k "+! "eve$eli ', s+e %rie%asti B )ie# +il sr$e"stva! )e B # sv ju v6e+ c "ajviac %rejavuje -+il va"&+ a $%uste"&+. As% I $ istej +ier, - stva sa+ -rej+e $e$i5"* #riec# v "a6 + % -e+sk + )iv te taj +stv +.

/Z. KEBO BOH BOM ?DOBRR@! CEBOMO BO VMOE Veta =P" -atvr$il ;ara8" v sr$ce a " "e%re%ustil L-raelit v.> ?E4 1\!2\@ -"ie i"$e u%resIuj2c < ;ara8" i =-atvr$il si sr$ce " i je# slu) '"&ci> ?E4 9!/T@. V A8' vi 1 a 2 sa # v r&< =B # $al! B # v-al>! ale -r veI "a-"a5uje! )e e4istuje -l + c! kt r ='erie>. Vet, ak =P" us+rcuje aj )ivuje! % siela $ %ekiel a v l aj s%(. P" r '& c#u$ '"*+ i ' #at*+! % "i)uje aj $v&#a.> ?1:a+ 2!XiY@! "ec#c2 B #a ur 'i( %.v $c + -la. H v ria! )e B # + v6etk v rukc#! a', t %rivie$ l k s%se. P $1a Bi'lie je v,l25e"3! a', % %ri B #u ' la i" %r ti' )sk -l v6e+ #2c" s(! kt r $ $ 'r3# tv ra v"6a -l . A"i B # "ev,tvra -l ! "ru)iv c#ce $ 'r a ' juje %r ti -lu. H#ce $ 'r* svet ?K" 1!/1@. Vl % c#$-a - %$u a"jel v! - #riec#u %rar $i5 v. Hlav"*+ -$r j + -la je % $1a Bi'lie -"eu)itie sl ' $,. Me" sl ' $"* 5l vek +.)e -+ari( stv rite1sk2 v.1u! +.)e r -ru6i( % ria$ k %r&r $,! )iv ta a tak v,%usti( -l $ sveta t*+! )e % vie ="ie> B )&+ 2+,sl + ?K" /!1"@. B # + %rav$a)e "a$ v6etk*+ -l + + c. Cie je "ak "iec v6etk -l +! 5 -a -l % kla$+e. Ae$i"3 skut 5"3 -l ! -l v vlast" + sl va -+,sle je #riec#. a,-ick3 -l ?% #r +,! ' lesti! s+r(@ B # "ec#ce %re -l sa+3! ale "e%ria+ %re $ sia#"utie v,66ie# cie1a< a', #rie6"ik v % trestal ?#riec# sa trest s+@ a "a%ravil a $ 'r*c# a', -$ k "alil a v "e'i viac $+e"il. Mist He'rej + % v-'u$-uje ?12!Ti11@ =:," +.j! "e% #k$aj P" v u v*c# v u! a"i "eklesaj! ke7 (a " kar#. Me' k # P" +iluje! t # tresce! a 61a# ka)$3# ! k # %rij&+a -a s,"a. Ae "a va6u "%ravu! 5 -"6ate. B # s va+i -a 'c#$-a ak s s,"+i. A kt r3# s,"a ', tec "ekar#alE...> Pr&s"a v*c# va sa %rav$a)e v t2 c#v&1u "ik$, "e-$ %r&je+"! ale kru6"! % -$ej6ie v6ak %ri"6a v cie % k ja a s%rav $liv s( t*+! kt r& I u %re6li. A Ri+ Z!1Z # v r&< =utr%e"ia t # t 5asu "ie s2 # $", % r v"va"ia s 'u$2c u slv u! kt r sa "a "s + -javi(.> Pret sa + $l&+e ='u7 v.1a tv ja>. Kres(a" $ v-$a"e %r&j+a - B )&c# r2k v6etk ! 5 ' l&. Tak3 utr%e"ie + % t + 5ist"2 + c. Aj r $i5ia s2 -a +e"6iu ' les( sv j# $ie(a(a ?"a%r. u lekra@! ke7 ic# u6etr& v56&c# ' lest&. K # B # +iluje! kr&) + # "av6tevuje. A le%6& je tec trestaj2ci! "e) "ev6&+av*! 1a# staj"* a -'a'el*. Prit + je B )ia lska ve1a v56ia "e) je# trestaj2ca s%rav $liv s( ?% ve$a"3 1u$sk,@. B # "ik$, "etrest - -l sti 5i % +st,! +.)e le" +il va(! a t aj vte$,! ke7 $ %ust& ' les(! "e6(astie! s+r(. V+*61a v)$, le" $ 're. Jl vek je -r $e"* k ra$ sti! je# cie1 + "ie je ' les(. Okre+ t # B # +us& tresta( ka)$3# ! kt r '& "ie5 -l3! %ret )e je D 'r ! a kt k " -l ! $ B #a sa $vracia a -'avuje sa # . Okre+ t # v 'la# ',te -a'2$aj2 1u$ia 5ast "a B #a! %ret +us& B # - sla( "ieke$, utr%e"ie! a', $ k-ali "js( cestu s%( k B #u ?vi7 +r" trat"3# s,"a9@. Ak st j& v $a % k j"e! -a#"&va.

=Pre5 B # +l5&! ke7 ', +al # v ri(E> Pret )e t ! 5 c#cel 1u7 + % ve$a(! u) % ve$al. Ale 1u$ia t "ec#celi % 5u(. Cie! B # "e- +rel! ale $u+iera )iv viera v B #a a %l"e"ie B )ej v.le. V6etk, -l "ie s2 $.ka- +! )e "ieje B #! ale "iet B #a v $u6iac#. B # je "e%riate1 + -la a ' lesti. =Ve7 ja % -"+ -+er! kt r* ++ s va+i i # v r& P". :2 t +,6lie"k, % k ja a "ie s2)e"ia< $+ v+ 'u$2c" s( a "$ej.> ?Aer 29!11@. Ka)$ katastr ;a je k-a"&+ sv j# $ru#u. O$#a1uje cel2 2' # s( a "esc# %" s( 5l veka. J&+ '2rlivej6& r -v j tec#"ik,! t*+ viac katastr ;. J&+ sa stal 5l vek se'ave$ +ej6& a se'aistej6&! t*+ je je# )iv t "eistej6&. Cie je t $.ka- +! )e B # e4istujeE B # sa "e$ -a#"a( $ i- lcie! "e$ sa % c# va(. V katastr ;e u%latIuje sv je %rv "a svet a 5l veka. Ale "er '& t #r -"*+ s%.s ' +E Ca % 5iatku t +u tak "e' l . :vet "ev-i6iel - B )&c# r2k ak c#a s! te" %riv $il 5l vek sv ji+ s2stav"*+ $+ieta"&+ B #a! $c#*lil svet - r v" v#,. Cie je te$a katastr ;a sk.r $.ka- + B )ej "e%r&t +" sti v sveteE Cie. Cik$, "e' l B # svetu tak 'l&-k ! ak v c#v&li Ae)i6 vej s+rti. R v"ak B # v ka)$ej katastr ;e je svetu a 5l veku ve1a 'li)6&+! ak ke7 5l veka stret"e skut 5"3 5i $ +"el3 6(astie. Cieke$, sa #rie6"ik vi v $& $ 're a $ 'r3+u -le. A"i v t +t )iv te "ieje %rav$a)e )ia$", 'e-' )"&k skut 5"e 6(ast"* a )ia$", s%rav $liv* vskutku "e6(ast"*. B # vie! )e "eje$e" -l* 5l vek ', utr%e"&+ "e6iel k -+e"e! ale e6te viac ', sa $$al #riec#u a "evere ?vi7 % $ 'e"stv %6e"ici a k2k li< =Cec#ajte ' je rs( a) $ )atv,.>@. Ka)$* + + )" s( sta( sa $ 'r*+ a B # %rve "a t 5ak. Ca % tresta"ie -la + v)$, 5as. Aj r $i5ia +usia 5ast 5aka(! a) sa $ie(a vrti "a s%rv"u cestu. A 'rte"* je "era- ver"ej6& "e) s%rav $liv*. Uia$"a situcia "ie je 'e-"$ej". Pre #l' k* a +" # stra""* -+,sel -la ' li svtci #r$i" via utr%e"ia! 'a aj % I + t2)ili. C&+ %latili aj -a $ru#*c#. B li svt&! kt r& sa te6ili "a s+r( %re t ! 5 % "ej 5akvali. :v. Pav l # v r&< > Ve7 %re +Ia )i( je Kristus a - +rie( -isk.> ?al% 1!21i2T@. Frav"3 -l ! te$a #riec# %l,"ie - $v c# %re$% kla$ v< - e4iste"cie +rav"3# -k "a a - sl ' $, v.le. Ak ' la ra- sta" ve" e4iste"cia r -u+ v*c# ',t st&! +usel ',( %re "e sta" ve"* aj +rav"* -k ". O%ak ', ' l "e-+,sl +. Frav"3 -l B # "ec#ce! a"i "esc#va1uje! ale "e'r"i +ug je$i"e s #1a$ + "a sl ' $"2 1u$sk2 v.1u # $ %26(a. T*+ sa "estva s% luvi""&k + -la. Ce+ )" 'ra( B #a "a - $% ve$" s( -a -"eu)&va"ie t # 5 "+ $al! ak k "6trukt3ra ut -a #avriu auta. H#ce! a', sa 5l vek %re "e# sl ' $"e r -# $ l a 2-k stliv s "ajv56 u v)" s( u t2t je# sl ' $u -ac# vva a re6%ektuje! %ret )e # tak3# stv ril. F.)e+e sa %ret "a B )iu lsku s(a) va(E Ve1k s( je v)$, s25as"e #r -e"&+. Me" sl ' $a $va k "a"iu # $" tu. Pret $al B # 1u7 + sl ' $"2 v.1u! aj ke7 %re$v&$al! )e 'u$e aj -"eu)it. He"a lsk, je v jej $ 'r v 1" sti. Ae v,s k %rve %ret ! )e e4istuje i i" + )" s(. V,"2te" lska "e+.)e '6(asI va(. Be- sl ' $, ', $ 'r "e' l $ 'r +.

B # + $ s( sil, a', %reka-il ka)$* #riec#. Bu7 ', $val ka)$3+u tak ve1k3 +il sti! )e ', sa )ia$"e# #riec#u "e$ %ustil! av6ak ka)$* + %ri+era"e t 1k % +#aj2cej +il sti! )e +.)e -v&(a-i( "a$ ka)$*+ % ku6e"&+. Ale' ', $Ial 1u7 + sl ' $"2 v.1u! tak)e ', sa % $ 'ali -vierat+! je$"aj2ci+ %u$ v . Ae$i"* $ 'r* skut k! %re kt r* s+e sa r -# $li sl ' $"e! je v6ak %re B #a v56 u c( u a c#vl u! "e) #,+"us stat"3# "er -u+"3# tv rstva. A sl ' $" v.1a je % $+ie"k u -slu)"3# je$"a"ia. Die(a "e"au5&+e c#.$-i! %rav %isu a % 5t +! ak +u "e$ v l&+e )ia$", %$! c#,'u. B )& %l" je sta" ve"* $ ve5" sti! ale "ie 'e- -rete1a "a sl ' $"3 r -# $ va"ie 5l veka. V #1a$iska k "e5"*c# B )&c# cie1 v "e+ )" +ari( B )ie 2+,sl, a 5i"" s(. Ale v sv j + %r stre$& a 5ase t 5l vek r '& ?"a%r. v j"u@. D %uste"ie -la "e $% ruje $.+,sel"3+u svet v3+u % ria$ku! + )" s( -la je sk.r te+" u str"k u v,s k3# 1u$sk3# % v la"ia. Vl je "e$ statk + $ 'ra ?$iera v + ste "ie je s25as( u + stu! je "e$ statk + ja-$"ej $r#,@. K$e "iet B #a! ta+ vl$"e -l . Aj -l +us& +a( $.+,sel"3 +iest v $.+,sel" + svet v + % ria$ku. Ce $% ruje t "ek "e5"ej + ci! +2$r sti a $ 'r te B )ej ?ak a"i sl ' $" v.1a@! %ret )e B # $ k)e sv j u lsk u ak je$i"e5"* u+elec aj - -la v,v $i( $ 'r . Cajv56& $.ka- star stliv sti B #a 5l veka je ;akt! )e v6etk ria$i k $ 'r3+u. Ce"ec#va -l v 1"e %.s 'i( a) ku -"i5e"iu v6etk3# . Ce' l ', B # +! ke', c#cel -l %re -l . Pr&kla$ v je "e%re'er"3 +" )stv ! "a%r. %re %rv t"* #riec# sa % $ujal s+ B )& :," %re'*va( +e$-i "a+i a v,k2%i( "sg Au$6 v #riec# je v*stra# ug Krist va s+r( %ri"6a s%su 1u$sk3+u % k le"iug ke', "e' l kr&)a a utr%e"ia! "e' l ', slv"e# v-kriese"iag ak $u+rie %6e"i5"3 -r" v -e+i! %ri"6a # j"* 2)it k ?A" 12!2/i2Z@g %re"asle$ va"ie u%ev"il Hirkev a r -6&ril jug 'lu$, "2tili %re'$a( vieru #l'6ieg - ' lesti sa -r $il +" )stv ve1k*c# s" v! i$el v a 5i" v! u+eleck*c# $iel! 'jav v a % $.! "sle$k, #riec#u +a % '$aj2! a', s + k "al $ 'r a var val sa -lag sve$ +ie 5l veka sa r $& v utr%e"& ?D st jevskij@g t*+! kt r& B #a +iluj2! v6etk, veci %r s%ievaj2 k $ 'r3+u ?Ri+ Z!2Z@. Ak - siela B # utr%e"ie! tak aj %ret ! )e utr%e"ie $va $u6i + tivciu. Cajle%6ie a "aj#l'6ie! 5 v 5l veku $rie+e! sa %re'u$& "ie v $ 'r*c#! ale v t-v. -l*c# $I c#. Tu sa stva -rak ',strej6&! sr$ce +k6ie! ruk, 5i""ej6ie. V ka)$ + utr%e"& je v*-va< staI sa v56&! sl ' $"ej6&! "ese'eck*! lskavej6&! 5istej6&! i$el"ej6&. :tat"* str + sa le%6ie -ak re"& v '2rke. V %.$e vier, st jaci 5l vek sa usiluje rs( 5&+ viac v,66ie! 5&+ viac $ k)e v"2t r"e v,u)i( utr%e"ie. Pre5 B # stv ril 5l veka! kt r + vie! )e -#re6&E Ak - sta"e "iekt vlast" u vi" u "e"a%l"e"* ve5"*+ 6(ast&+! "e-vrti t*+ "ik$, cie1 tv rstva. T*+! )e B # stv ril 5l veka! %re$v&$al + )" s( #riec#u. Cajv56ie utr%e"ie je! ak "evie+e! %re5 tr%&+e. Me" kres(a" t +.)e % c# %i(. Pre "everiace# je utr%e"ie "erie6ite1" u #$a"k u! 5ier" u 'e-#vie-$" u " c u! "e-"esite1" u a 'e-25el" u skut 5" s( u. Ak "e+ ',( 1u$sk3 utr%e"ie "e-+,sel"3! a'sur$"3! "e+.)e ',( % sle$"*+ sl v + 1u$sk e4iste"cia. Die(a )ije u) v l "e +atk,! ale + -+,sel le" ak rs( %re )iv t

v,66&! %l"6&. Aj "6 )iv t je le" -re"ie! %r&%rava k %l"ej e4iste"cii v B #u. Vlast"e s+e sa e6te %l"e "e"ar $ili! e6te "e++e %l"3 1u$stv ! e6te "s 5akaj2 %.r $"3 ' lesti! teles" s+r( ak 'r"a $ %l"3# B )ie# ',tia. Vl + v)$, -+,sel! kt r* "+ v6ak "a6e '+e$-e"3 % -"a"ie "e$ v 1uje v)$, % -"a(. As% I "+ t +" # krt "ie je celk + jas"3. Jas + s"7 % r -u+ie+e! ak +e"6ie tr%e"ie "s uc#r"il %re$ "ie5&+ # r6&+g ak t ! 5 s+e % va) vali v $a" + ka+i#u -a stratu! -a r k! $va sa uk-al ak -isk. V+,sel utr%e"ia s% -"+e le%6ie v 6ir6&c# s2visl stiac#. Ra- % c# %&+e aj sv j kr&)! ak tera- r -u+ie+e kr&)u Krist v+u. Va utr%e"ie 'u$2 ra- +" #& B #u 7ak va(. Ces+e te$a kr&) tr%e-liv ! B # "+ # ul )il. ^a#6ie je "ies( B )& kr&)! "e) kr&)! kt r* s+e si sa+i %ri%ravili. Utr%e"ie $ie(a(a "e+ sa+ se'e -+,sel! ale "ac#$-a sv je v,svetle"ie v Krist vi. Vl "ie je 'a"kr t + B )ej lsk,! ale B # lsk, # % u)&va! a', - "e# v-i6iel )iv t. :+r( je "ev,#"ut"! ale "ie je k "c + )iv ta! ale je# %re+e" u. J ', +" #*+ - +rel*+ % + #l ! ke', -&skali e6te "iek 1k r k v % -e+sk3# )iv ta a %rit + stratili ve5"* )iv tE Cie je u) "i5 kraj6ie# "a$ % -e+sk* )iv tE V Krist v# kr&)a "a$ '2$a -l -+,sel aj u)it 5" s(. Ca Krist vi vi$&+e! )e v B )&c# 5iac# + v56iu ce"u ' les( "evi""*c#! "e) strasti #rie6"ik v. T& t ti) tr%ia le" -a se'a! a', $5i"ili vlast"3 #riec#,! ale "evi""& utr%e"&+ -&skavaj2 v,k2%e"ie a $%uste"ie $ru#*+. V Krist vi 'erie B # -l "a se'a. V I + sa e6te ve1k le%ej6ie '" vuje ve1k s( 5l veka. Kr&) + )" v,svetli( le" lsk u! le' "a riskuje 'e( a s+r(. B # +al sv j# s,"a iste r$ a %re$sa # "ec#al tr%ie(! a', s+e ' li v,k2%e"&. Ces+ier"e+u utr%e"iu! sa % $r 'il "aj$ k "alej6& a svt* je$" r $e"* B )& :,". Pret aj s+r( a strac# "e+aj2 v kres(a"stve % sle$"3 sl v . B )ia lska %re+#a s+r( a utr%e"ie! je + c"ej6ia "e) vi"a. Cik$, "e %ust& B # s%rav $liv3# a ver"3# . Ak te" "e %ust& B #a! "ik$, "a "e# "e- 6le sk26k, "a$ je# sil,. Ke7)e kres(a"ia %atria Krist vi a +aj2 25as( "a Krist v + )iv te! +aj2 25as( i "a je# utr%e"&. Cie je t te$a "i5 cu$-ie v ic# )iv te! ale sa+ -rej+ s(. Ae)i6 % ve$al< =:lu#a "ie je v56& ak je# %". Ak +Ia %re"asle$ vali! 'u$2 %re"asle$ va( aj vs> ?A" 10!2\@. =Bla# slave"& ste! ke7 vs 'u$2 %re +Ia % tu% va( a %re"asle$ va( a v6etk -l3 "a vs "e%rav$iv # v ri(g ra$ujte sa a jasajte! le' +te # j"2 $+e"u v "e'i.> ?Ft 0!11i12@. /9. VNETHL :FE :L ROVCQE ^u$ia s2 si r v"& t*+! )e v6etci ak $eti je$"3# Otca s2 stv re"& k B )ie+u 'ra-u! v,k2%e"& Krist v u krv u a % v la"& k ve5"ej 'la)e" sti. V6etci +aj2 r v"ak2 1u$sk2 %rir $-e" s( a s2 via-a"& r v"ak*+i %rik-a"ia+i. =B # $va v,c#$-a( sl"ku %re -l*c# aj $ 'r*c# a - siela $)7 s%rav $liv*+ i "es%rav $liv*+> Ae)i6 Kristus )ije s% lu - #rie6"ik+i aj svtca+i! s

v-"e6e"*+i aj c#u$ '"*+i. Ae -sta"c + utl5a"*c#! v,$e$e"*c#g "a" v -+ieruje 1u$&. Aj Hirkev c#ce % -$vi# va( c#u$ '"*c#! a t % $1a Krista! kt r* %ri6iel %ret ! a', =-vest val eva"jeliu+ c#u$ '"*+> ?Mk Y!2/@. Ka)$* 5l vek + r v"ak3 -kla$"3 %rva! "ec# je ak3# k 1vek % #lavia ale' ;ar', %leti! ak3# k 1vek s cil"e# % stave"ia 5i %.v $u. A"i tresta"ec! a"i "e+a")elsk3 $ie(a! a"i %rce "esc# %"*! a"i star* 5l vek! "ie s2 1u$ia $ru#ej kateB8rie. U) ="ee4istuje Ui$ a"i Kr3k! "ee4istuje tr k a"i sl ' $"*! "ee4istuje +u) a"i )e"a! le' v6etci ste je$e" v Krist vi Ae)i6 vi> ?Kl /!2Zg srv.Ft 20!T\g Ri+ Z!29@. ^u$ia si v6ak "ie s2 r v"& $ %rir $-e" sti v s '"*c# $u6ev"*c# i teles"*c# vlast" stiac#! % stave"&+ v s% l 5" sti! % +er+i 1u$sk3# )iv ta! - 5 # "ut"e a %rir $-e"e %l,"ie i +ajetk v "er v" s(! 5 v6ak "ie je s% l 5" sti "a 6k $u. T "e-"a+e" %rv"u "er v" s(! 5i)e ka)$* 5l vek + %rv "a slu6"2 #+ t"2 )iv t"2 2r veI a "a jej -v,6 va"ie "a -kla$e %rv"e"3# 2silia. Aj ke', 1u$ia +ali r v"ak3 %rva! "ik$, "e'u$2 +a( r v"ak* )iv t"* 2$el "a svete! "ik$, "e% "es2 r v"ak3 )iv t"3 're+e" . B # u5i"il 1u$& "av-j + -visl*+i "er v"*+ r -$ele"&+ $ar v a sc# %" st&. T*+ $ v 1uje 1u7 + ',( s% lu25ast"*+i "a $iele lsk, a tak ',( "a %r s%ec# i"*+. ^u$sk* )iv t a % kr k ', ' li te$a "e+ )"3 'e- "er v" sti. Kristus # v r&< =H#u$ '"*c# 'u$ete +a( v)$, +e$-i se' u>. Ke', +e$-i 1u7+i a v %r&r $e ' la 2%l" r v" s(! ' l ', t %r&6er"e je$" tvr"e. :% l 5e"sk3 trie$, s2 te$a "ut"*+ "sle$k + s+er v a sc# %" st& 5l veka a "ie je + )"3 ic# $str"i(! a', "e' l s% l 5e"sk* rBa"i-+us r -jatre"*. Pr ti %rir $-e" sti je +r"a s"a#a. Ae + )"3 %r ti "ej ' j va(! ale ve1+i (a)k s v56&+ 2s%ec# +. Ca s cil"ej 'ie$e "esie vi"u "ie r -$iel" s( stav v! ale 1u$sk3 se'ectv a -vrte" s(! "a%r. 6tt"ik v! ' #5 v! le"ivc v a % $. =Pr&li6"3 # s% $rske a s% l 5e"sk3 r -$iel,... s2 v r -% re s2 v r -% re s s cil" u s%rav $liv s( u! r v" %rv" s( u! 1u$sk u $.st j" s( u! tak ak aj s... +ier +. R v"ak 1u$sk $.st j" s( v,)a$uje! a', sa $ 6l k 1u$skej6&+ a s%rav $livej6&+ % $+ie"ka+> ?2. vatik"sk, k "cil@. T\. VDROAOF DUNEVCEA JLCCO:TL AE FOVOKE V ka%it le 0. $iela Os" v, +ar4istickej ;il - ;ie ?Vkla$, +ar4istickej ;il - ;ie@! v,$a"3# 1909 v F skve! sa $ sl va uv$-a< =O'tia)" s( sk2+a"ia %s,c#ick*c# %r ces v! jav v ve$ +ia! s% 5&va v t +! )e ic# 'e-%r stre$"e "ie je + )"3 v"&+a( a"i je$"*+ - "a6ic# -+,sl v*c# rB" v. P cit,! v"e+,! %re$stav,! +,sle"ie "e+ tak3 ;,-ikl"e vlast" sti! ak3 +aj2 #+ t"3 %re$+et,>. Pra5l vek $ 6iel k $u6i % - r va"&+ )iv ta< se'ave$ +ie! taj +"3 s",! ;a"t-ia! %a+(. Viera v $u6u! $li6"2 $ tela! je u %ri+it&v",c# k+eI v tak+er

v6e 'ec". :tretva+e sa s I u "a%r. v 'ra#+a"skej! 'u$#istickej a Br3ckej ;il - ;ii! t ti) v #ele"istick + $uali-+e! v kt r + je$i"e $u6a +ala ce"u a -l3 #rie6"e tel ' l jej le" "a %r&(a). Duali-+us v%l,v"il )ia1 )i$ vstv aj Hirkev. Ca -kla$e 'a',l "sk*c# +*t v stv re"& 5l veka - krvi ' # v %latila krv ak s&$l )iv ta i v :tar + -k "e a %itie krvi 'et"3# -viera(a ' l % #a"sk* -v,k ?Mv 1Y!2.11g Dt 12!2/@. :tar* -k " sa %ris%.s 'uje 1u$ v*+ %re$stav+! %ret v I + "e"j$e+e $' r"* v*ra- % j+u $u6a. T je )iv t $ar"*+ $,c# + %ria+ $ B #a ?K" 2!Y@. Bi'lick re5 "e% -" )ia$"u "eteles"2 1u$sk2 $u6u. L$e tu steles"e"2 $u6u 5i -$uc# v"e"3 tel ! 1u$sk* cel k. ^u$sk $u6a je ',t st"e s% je" s tel +! tel s $u6 u. Jl vek je tu "a-*va"* ra- =$u6 u>! i" ke$, =tel +> ?Mk 1X!19g Ri+ 12!1g Ft 1X!20i2X@. :l v $u6a sa tu "ieke$, %rekla$ sl v + =)iv t>. Du6a $ tela sa ale %res"e r - -"va "a%r. v Ae)i6 v*c# sl vc#< =Ce' jte sa t*c#g 5 -a'&jaj2 tel ! ale $u6u -a'i( "e+.)u> ?Ft 1\!2Z@. Du6a v6ak "e-"a+e" $$elite1"2 5as( 5l veka! ale )iv3 ja$r ! )ivuj2ci %ri"c&% cel3# 5l veka. Ve7 u) % $1a K" 1!2X a 2!Y $ stva 5l vek ka+)it*+ -sa# + sv ju 1u$sk2 $.st j" s(! =$,c# + ?$uc# +@ B )&+> a', sa stal =)iv u $u6 u>. Bi'lia "+ aj # v r&! )e B # stv ril 5l veka k sv jej % $ '" sti D a B # je $uc#. P $1a :tar3# -k "a strcaj2 s+r( u tel aj $u6a 5l veka % -e+sk* )iv t. Uiv t % s+rti je te$a u) "ie5 ak %re'u$e"ie " v3# tela. Cevie+e ale! v ak + v-(a#u 'u$e t t %re'u$e"ie k "6+u 5asu a %riest ru. Jl vek je celk + $uc# a celk + #+ ta. Ak s%l $ila #+ ta - se'a )iv t a $uc#a! tak +usela ',( -r $ 5"e )iv a $uc# v". Ca6e +,sle"ie s+eruje v % sle$" + stu%"i v)$, k "e-+,sl v*+ % $stat+ vec&! kt r3 - stvaj2 -+,sl + "e$ stu%"3. Tia#"e k ;il - ;ii ?k 5ist3+u +,sle"iu@ a ria$i sa l Bick*+i -k "+i ak*+ je -k " %r&5i"" sti! $.v $u! %r tikla$u a % $. H#%e te retick2 ce"u ve$eck*c# "- r v! krsu u+e"ia! -ver, v,s kej +ate+atik,! $ 'r ! ve1k s(! #r$i"stv ! %rv ! +rav"3 # $" t, ak %rav$u a 5" s(! ve5" s(! "es+rte1" s(! "e-visl s( i 2ctu %re$ "evi$ite1"*+ a $ k)e %re t aj uve$ +ele tr%ie( a u+iera(. U-"a"ie -visl sti 5l veka "a a's l2t"ej ',t sti! kt r je " r+ u 1u$sk*c# 5i" v! sc# %" s( 2ct, a klaIa"ia! %ri-"a"ie vlast"ej vi",! 12t s(! % le%6e"ie! v6etk t je le" %rejav + 5l veka. Jl vek "a-er $ v-(a# v +e$-i veca+i! a) k ja$ru jav v $ %rv*c# %ri"c&% v % -"a"ia a) $ % sle$"*c# -sa$ ',tia! % -"va % $statu! -+,sel a cie1 vec& aj t ! 5 je v6e 'ec"e %lat"3. V+,sl v % -"va $u6a! )e veci s2! r -u+ +! 5 veci s2. Ak %re"ik r -u+ tak -sa$"e a sa+ -rej+e sv j u 5i"" s( u "a$ 'las( #+ t, $ 'lasti $uc#a! v,ka-uje jas"e $uc# v"* c#arakter i sv j# " site1a D $u6u! v kt rej a) je$" tliv3 -)itk, a % -"atk, -&skavaj2 sv je ',tie a e4iste"ciu. Vvl6( jas"e sa te"t $uc# v"* c#arakter jav& v v,tvra"& a'strakt"*c# % j+ v! %resa#uj2cic# kru# -+,sl v! ak je "a%r. % je+ cti! krs,! sl ' $, a

% $. Ji vi$el 5l vek "a%r. 5es(E P 5ul ju! 5uc#al! c#ut"al! $ t*kal sa jejE Ke', ' la #+ t"! +usela ', +a( #+ t"3 vlast" sti ak ve1k s(! ;ar'u! tvar! #+ t" s( a % $. Ke7)e "a%r. %rav$a "e+ )ia$"u - t*c#t vlast" st&! "e+.)e ',( % -"a" -+,sla+i! ale sa =r $&> a) v te retick + r -u+e! kt r* ju v,-liek l - v6etk*c# i"$ivi$ul",c# -"+ k a vlast" st&! tak)e 'j&+a v6etk, $ru#, %rav$,< %r&r $ ve$eck2! +ate+atick2! ;il - ;ick2 a % $. P j+, $ 'r ! %rav$a! 5l vek at7. s2 sa+3 %ret "e#+ t"3! %ret )e ka)$* - "ic# je =je$e" -"a5uj2ci v6etk*c# je$i"c v t #t $ru#u>. T )ia$", je$e" #+ t"* %re$+et %l"e "e$ k)e. A'strakt"3 % j+, s2 $uc# v"3 skut 5" sti! ke7)e s2 'eak*c#k 1vek #+ t"*c# vlast" st&. :2 aj % v-"ese"3 "a$ %riest r a 5as! -atia1 5 k "kr3t"e veci v)$, s2 s% je"3 s +iest + a 5as + . Ale r -u+! kt r* tiet 5ist $uc# v"3 % j+, v,tvra! +us& s+ ',( $uc# v"*! le' i"ak ', 25i" k %rev,6 val %r&5i"u. Jl vek je sc# %"* r -u+ vej re;le4ie. H+ ta ale "ik$, "e%.s '& "a se'a< k "evi$&! )e vi$&. Me" 1u$sk* r -u+ +.)e %re+*61a( s+ se'e. :e'a% -"a"ie! se'ave$ +ie! je$" ta ve$ +ia a re;le4ie ', ' la v #+ t" + rB"e 2%l"e "e+ )". Pret +us& v "s ',( $uc# v" sila! "e#+ t" $u6a. Jl vek v6ak "e#+ t"3 %re$+et, aj +iluje a c#ce! "a%r. $ 'r ! %rav$u! krsu! c" s(! %rv ! +2$r s(! s%rav $liv s(! 6(astie! ve$u! u+e"ie! B #a! "a$-+,sl v3! "e+e""3! "ut"3 a ve5"3 skut 5" sti. :l ' $"* 2k " je "e#+ t"* jav! le' je t v 1"* v*'er - +" # + )" st& ?i -a ce"u )iv ta a % tl5a"& v6etk*c# v%l,v v sveta a t2) ' tela@! 5 )ia$"a #+ ta "e$ k)e! t %.s '& v)$, a v6a$e "ut"e! 'e- sl ' $,. Ak je ale as% I 5as( r -# $"ut& 5l veka sl ' $"*c#! tak v6etka tt 5i"" s( +us& ',( "e#+ t"! % t + ale v,)a$uje "e#+ t"* -$r j! - kt r3# v,c#$-a i $u6u. Tak je t ti) ka)$ ',t s(! ak3 je jej je$"a"ie. Me" $u6i je + )"3 %ri%&sa( "es+rte1"3 $iela u+e"ia! %r&r $"*c# vie$ a tec#"ick*c# v*sku+ v. B l ', Br tesk"3 v,svet1 va( K et# v# aausta a Ei"stei" vu te8riu relativit, le" ist*+i re(a-ca+i a+i" k,sel&". Aj ke7 sa #+ ta tela stle +e"& ?v % $state -a 0 D Y r k v@! %a+( u s+e si ve$ +& aj v star 'e sv jej trvalej s '"ej t t )" sti! =sv j# ja> ak je$" tiacej "evi$ite1"ej sil,. K % $state #+ t, %atr& jej -l )e"ie - 5ast&c! kt r3 s2 +e$-i se' u t t )"3 a "e+.)u te$a ',( $ stat 5" u %r&5i" u je$" t, ve$ +ia. K % $ '"*+ -ver + %ric#$-a aj " site1 C 'el vej ce", ?19X/@ -a v*sku+, %r 'l3+ v ce"trl"ej "erv vej s2stav, A #" H. Eccles "a -kla$e % -"atk v H#. :. :#eri"Bt "a a H. :. Ae""i"Bsa! )e $ stat 5" u %r&5i" u "6# ja "e+.)u ',( sc#3+, "eur8" v*c# i+%ul- v a )e sa tak tvra cesta te l Bick3+u % Iatiu $u6e. :+e s&ce '+e$-e"& v 5ase D s+e 1u$ia 2\. st. D aj v %riest re -a'er+e le" ur5it* 'je+ D ale ++e % $ivu# $"2 sc# %" s( u"ika( 2-ke+u %riest ru! kt r* v,%fIa "a6e tel a %re"ika( 'ari3ra+i 5asu. Pre"ik+e $ $ia1k,! sk2+a+e v-$iale"3 st r 5ia! "e%r&t +"3 %re$+et,! v"2tr + %resa#uje+e ves+&r. Ce++e t2t sc# %" s( %ris2$i( $u6iE H+ t"3 veci "s "ik$, 2%l"e "eus% k ja. :+e sc# %"& "ie5 # v,66ie# ! "e) je$e"ia! s%"ku! $% 5i"ku at7.

R&6a %rav$,! s%rav $liv sti! sl ' $, %resa#uje %riest r a 5as. Arc#i+e$es u+rel! ale -k "! kt r* 'javil! %lat& 'e- -+e", % $"es. Cs 'ilka %lat& r v"ak ak v Plat8" vej $ 'e. :+e te$a sc# %"& 5i"" sti! kt r %rev,6uje #+ tu. Ve$eck3 $iel "a%&6e le" ve$ec! krs", 'ra- v,tv r& le" u+elec. V "e#+ t"*c# veciac# +.)e +,slie( le" te"! kt je r v"akej %rir $-e" sti. Ca6a $u6a je te$a $uc# v". Tak u5ili v6etci ve1k& +,slitelia 1u$stva< : krates! Plat8"! sv. AuBust&"! sv. T +6 Akvi"sk*! Descartes! Mei'"it-! Pascal! Ka"t! HeBel! M tse! :c#eler! D st jevskij! : l vjev a i"&. Ke7 "a%r&kla$ u+ieraj2ci $vaj2 -"a+e"ia v-$iale"*+ %riate1 +! vte$, $uc# %resa#uje #ra"ice sv j# tela a je sc# %"* %.s 'i( 'e- % + ci rB" v. Ke7 sa %re$ $esiatka+i r k v -istil ! )e s 1u7+i v #avar va"ej % " rke! kt r le)ala 'e-+ c"e "a $"e + ra! )ia$", ra$ar a"i r$i "e+ #l "avia-a( k "takt! ale % $aril sa t % + c u tele%atie! -a5ali sa tele%ati u -a 'era( v '*val + V::R a t-v. s cialistick*c# kraji"c#. Ae te$a "ut"3 u-"a( e4iste"ciu e6te +e"tl"ej e"erBie D silu +,6lie"k,. Ae t =)iv> e"erBia! )ia$"a #+ t" %rek)ka "e'r"i jej v 6&re"iu! + - B si ju s+ +.)e s+er va( a reBul va(! "esie a $ v-$va i"; r+cie. R v"ak3+u % $r)$e"iu + -Bu ?kt r3 s%.s 'ili "a%r. r v"ak3 -vuk,! %ies"e! r v"ak3 sl v@ - $% ve$aj2 5ast cit,! %re$stav, a s"a#,! kt r3 s2 celk + r.-"e. V"2t r"* )iv t je 5ast 2%l"e "e-visl* "a v "kaj6&c# $ j+ c#. Okre+ + -Bu je te$a v "s e6te i"* -$r j 5i"" sti. Okre+ t # % c# $, ve$2ce k % citu +.)e+e 7alek sia#le sle$ va(! % cit, sa+3 v6ak ?r v"ak ak v"e+! %re$stava 5i +,6lie"ka a s"a#a@! ic# uskut 5I va"ie a e4iste"cia sa v,+,kaj2 ak $u6ev"3 jav, %r&r $ ve$eck3+u % "&+a"iu. Du6a % u)&va + - B ak "str j! je te$a $ ur5itej +ier, v%l,vI va". Asi ak s c#r sv ji+i $lta+i ale' #u$ '"&k " ta+i. Ak s2 ic# "str je % ka-e"3! je t vi$ie( "a v*k " c#. Ak s2 + - B a "erv, % ru6e"3 5i sla'"2 v star 'e! "e+.)e sa $u6a $ 're u%lat"i( v sv jej r -u+ vej a v.1 vej 5i"" sti. Ca $ru#ej stra"e B3"i via ' li 5ast teles"e sla'&! "ie je te$a $u6a v v6etk + -visl "a tele. Ak u+elec i 'e- "str ja +.)e v,tv ri( skla$'u ?B. :+eta"a 'e- sluc#u@! tak i +" # 1u$& $ "ar $e"ia #luc#*c# a sle%*c#! "e+aj2cic# )ia$"e s% je"ie s svet +! )il " r+l",+ $u6ev"*+ )iv t +. : c#r te$a "ie je -# $"* s sv ji+i "str j+i a +.)e e4ist va(! aj ke7 "e %ri6iel. P $1a s% +e"ut3# A #"a H. Ecclesa "6 + - B + )" % r v"a( s v,s k k +%lik va"*+ str j +! kt r* sa v6ak s+ "eria$i! ale je ria$e"* "evi$ite1"*+ %ri"c&% +! kt r* "a-val =ja>. D ka-uje "a -kla$e sv jic# v*sku+ v! )e + - B s+ se'e "e+.)e a"i +,slie( a % $ ' sa tak klav&ru! kt r* % u)&va u+elec! 'e- kt r3# ', klav&r "e#ral. Eccles i$e e6te 7alej! ke7 v,svet1uje! )e sa + -Bu +.)e -+ c"i( -a ur5it*c# k l" st& aj i"3 cu$-ie =ja>! kt r3 # vl$"e! ke7 5l vek strat& se'ak "tr lu "a%r. %ri tra"-e v #,%"8-e ale' u 6%iritistick3# +3$ia a % $. Ku strate k "tr l, + -B vej 5i"" sti ve$ +&+ a k =%seu$ +,stick*+ stav +> +.)e $.js( aj %ri u)&va"& $r B 5i %rakti- va"& j B,.

K "+ietka+< E4iste"ciu $u6e "e% %iera a"i Pavl v v u5e"ie re;le4 c# a"i + $er"3 k,'er"etick3 str je. Ak - v6e 'ecIuj2 str je! tak %ret ! )e ic# v,+,slel 5l vek! "e+aj2 v6ak v.1u a cit a "euve$ +uj2 si! 5 r 'ia. Ceve$ia "i5! "e) 5 i+ 5l vek %re$t*+ v ; r+e =%r Bra+u> "ejak vl )il. Uiv t %re$stavuje "ie5 %ri"ci%il"e v,66ie %r ti "e)ivej #+ te str ja. V)$, 'u$2 str ju c#*'a( $u6ev"3 -)itk, ak "$ej! strac#! -2;alstv ! s+2t k! % cit cti! #a"',! - $% ve$" sti a 12t sti a sc# %" s( v v-(a#u =jait,> v %riate1stve! k "e"visti 5i k "a$-+,sl vej lske. :e'ave$ +ie a $ v-$a" s( v viere v B #a - sta"2 ka)$3+u aut +atu cu$-ie. B # je +i+ 5as! a %ret je v-"ik t 1k*c# $u6& 'sia#"ut* v je$" + tv riv + r -# $"ut&< =:tv r+e 5l veka k sv j+u 'ra-u> ?K"1!2Y@. Cieke$, sa "a+ieta! )e v,l25e"ie $ie(a(a - 1u$skej s% l 5" sti ?vi7 =vl5ie $eti> =1u$sk3 +l7at> v,c# va"3 -vierata+i "a%r. v L"$ii@ ve$ie k 2%l"3+u -akr%ate"iu $u6ev"*c# a + rl",c# vlast" st& a ic# "er -vi"utiu ?%re$sa ale e4istuj2@. A"i - t # "e+ )" usu$- va(! )e $u6ev" 5i"" s( ', ' la %l"e -visl "a #+ t"ej % $state + -B vej 5i"" sti. Cerv v3 v-ruc#, sle$ va"3 "a + -Bu %ri uva) va"& ale' v"2t r" + %re)&va"& s2 le" %rejav +! res%ekt&ve $.sle$k + $u6ev"ej 5i"" sti. Vastave"ie sr$c vej 5i"" sti ?kli"ick s+r(@ "ie je t t )" s k "c + )iv ta ?s 'i l Bick u s+r( u@. Mekri te$a $ k)u "a"ajv*6 -ac#r"i( )iv t )ive"&+ -astave"3# sr$ca! "ie v6ak v-kriesi( 'i l Bick, +ktve# . Pre "ee4iste"ciu $u6e sa tu te$a )ia$", $.ka- "euv$-a. Ka)$* $ru# rei"kar"cie ?%revte1 va"ia@ je a'sur$"*! %ret )e %r tire5& % va#e $uc# v3# ',tia. :(a# va"ie $u6& je $ k "ale "e%rav$e% $ '"3! %ret )e sa $ % sia1 "e%reuk-al ! )e ', ur5it3 i"$iv&$uu+! kt r3 sa stal "iek*+ i"*+! %re$sa le" - stal %.v $"*+ i"$iv&$u +! aj ke7 sa "a t vraj r -% +&"a. Tt "uka "i5& %rir $-e"2 je$" tu tela a $u6e. Berie % sle$"2 % #"2tku "' )e"sk i+rav"3+u ' ju! 'a ka)$3+u kult2r"e+u s"a)e"iu. ^u$sk* )iv t ', stratil sv ju -va)" s(! - $% ve$" s( ', v,%rc#ala. A B # ', u) "e' l su$c +! kt r* % $1a -slu# $+eIuje ale' trest. Pre5 ', % t + % slal sv j# :,"a! a', "s v,k2%il! ak sa v6etk v,'avuje aut +atick, %revtele"&+E T*+ s2 % %ret3 aj sviat sti. V P&s+e je uve$e"3! )e< =1u$ia ra- +r2 a % t + 'u$e s2$> ?He'r 9!2Y@. =A %.j$u t&t ?#rie6"ici@ $ ve5"3# tr%e"ia! k*+ s%rav $liv& $ ve5"3# )iv ta> ?Ft 20!TX@. Cuka s(a# va"& $u6& tak $% ruje Krist v+u u5e"iu. T1. PO :FRTL CLJ CLE AEE Ak "e+ s+r( -+,sel! "e+ -+,sel a"i )iv t. V+,sel )iv ta! utr%e"ia a s+rti sa "e$ v,rie6i( # s% $rsk is cil" u rev l2ci u. Ak v,l25i+e s '"2 "es+rte1" s( 5l veka! ak t 5i"& e4iste"ci "ali-+us a +ar4i-+us! s+r( sa stva a'sur$" u. Far4istick* s%is vate1 E. $e Farti" ! % sti#"ut* "ev,lie5ite1" u c# r ' u! sa 2%ri+"e %ri-"al %riate1 vi< =Ak je "iekt c# r* "a

rak vi"u a vie! )e +us& u+rie(! +.)e sa+ -rej+e tvr$i(! )e B # "ee4istuje. Ale % ku6e"ie %ri%usti( %ak je ve1k3. A t t +.j $ra#* "ie je "a%&sa"3 v Far4 vi>. Ae (a)k3 ',( ateist + tvr u v tvr s+rti. Kres(a" + ve1k2 v*# $u D + vieru v % s+rt"* )iv t. :% je"* s Krist + $# $la"e #1a$& s+rti $ 5&. Aj ke7 "ie je sl ' $e"* $ ' lest"3# u+iera"ia a strac#u %re$ s+r( u! u+iera s 2)as" u "$ej u. Ce-aka-uje sa +u! a', % ci( val s+2t k %ri s+rti sv jic# 'l&)",c#g i Kristus -a%lakal %ri Ma-r v + #r 'e. Kres(a" v6ak "e+ %re%a$a( -2;alstvu! + si v)$, ',( ve$ +*! )e e4istuje s% l 5e"stv svt*c#. O$$ele"ie $u6e $ tela 1u$skej %rir $-e" sti "e- $% ve$. Du6a 'e- tela "ie je 5l vek a tel 'e- $u6e "ie je )iv* 5l vek. V )iv te 5l veka je (a)k % c# %ite1"3! )e +" #& ve$ia "e $vrat" sti s+rti! a )e %rit + "a Iu %raktick, "e+,slia. Ve$a $ % sia1 "e$ k-ala! )e ', % s+rt"* )iv t "ee4ist val. Aj +al #2se"ica +us& -$a"liv - +rie(. V 'alu v,kl&5i " v* )iv t! "$#er"* + t*1. A % $ '"e je t u %6e"i5"3# -r"a. K "e5"e ka)$ at8+ v e4%l8-ia uka-uje! )e #+ ta +.)e tak% ve$iac =-$uc# v"ie(>! %re+e"i( sa "a svetl a e"erBiu. J je #+ t"3! je -l )e"3 - 5ast&c! +.)e sa te$a "a 5astice r -l )i(. Pret )e $u6a #+ t" "ie je! je je$" $uc#! sa+ stat" a $ tela % $stat"e r -$iel"a! "e+.)e ',( -"i5e" 5i -a"ik"2(. Tak ak +,6lie"k, ?"a%r. vet, P,t#aB r ve! Eukli$ ve@. Pret "e+.)e $u6a v-"ik"2( - $u6& r $i5 v! ale - B #a. V"i5e"ie $u6e ', $% r val B )ej +2$r sti! s%rav $liv sti a $ 'r te! kt r $ala $u6i "es+rte1"2 %rir $-e" s(. :v j u $u6 u je 5l vek $li6"* $ stat"3# tv rstva. Ae 'ra- + B #a! %ret ', ' l "es%rv"e! a', -a#,"ul ak stat" %r&r $a. dalej! B # "s +iluje a lska c#ce ve5" s(. O%ak ', $% r val % ria$ku! kt r* B # s+ $al. Duc# v"*+i 2k "+i % -"a"ia a c#ce"ia t2)i+e a $ t*ka+e sa ve5"3# . V ka)$ + % -"a"& ++e % $iel "a "a$5as vej %rav$e! "a%r. 2su$ k! )e Ca% le " va s+r( s%a$ $ r. 1Z21! je ve5"e %rav$iv*! t*ka sa u$al sti - "a$5as v3# #1a$iska. A r -sa# c#ce"ia +us& - $% ve$a( r -sa#u % -"a"ia! ke7)e c#ce"ie je utvra"3 % -"a"&+. Ak te$a v,k " "iekt "ie5 $ 'r3 a s%rv"e! tak t - sta"e 'e- #1a$u "a 5as %lat"3 a $ 'r3. Aj tu i$e "a$5as v3 #1a$isk . Ak -asa#uje 5l vek sv j u $uc# v" u 5i"" s( u $ %riest ru "e% +i"ute1" sti! tak +us& ',( $ t #t %riest ru "a%l" va"*. Du6a +.)e trva( 7alej! ke7)e + sa+ stat"* )iv t"* 'sa#! $uc# v"* v"2t r"* svet! a te"t svet! -visiaci "a i$ec# %rav$,! +rav" sti! 'la)e" sti a "' )e"sk*c# +,6lie"kac# 'u$e jej )iv t"*+ 'sa# + e6te % s+rti. =Ak %lat& -k " -ac# va"& e"erBie! %re5 ', "e%latil -k " -ac# va"& i"; r+ci&E Ae te$a % $iv" %re$stava! )e ', % "a6ej s+rti +al 'e- st %, -a"ik"2( "a6e ve$ +ie! "6 $u6ev"* v"2t r"* svet>. K tak*+ 2va#+ $ -rel %re$ sv j u s+r( u aj %re$se$a 5s. aka$3+ie vie$! aka$e+ik A -e; H#arvt. Ak e4istuje v + j + )iv te % vi"" s(! =%r&ka->! tak +us& ra- $.js( k -25t va"iu! k s2$u! le' % vi"" s( "e+ -+,sel 'e- -25t va"ia. Ak e4istuj2 v "a6 + )iv te -k ", %re "a6e sve$ +ie! % t + +us& ra- $.js( k $%late

a trestug ak je v "a6 + )iv te - $% ve$" s(! tak 'u$e ra- "iekt $ "s )ia$a( - $% ve$a"ie sag ak trv "a6a % vi"" s( % cel* )iv t! tak +us& ',( -25t va"ie -rej+3 a) % s+rti! a t v6etk +! 5 s+e k "ali. V6etci 1u$ia v)$, c&tili! ak je s+r( a #r.-a - "ej s jas"*+ r -% r + s #l' k u t2)' u % )iv te a sil" u 2-k s( u %re$ "i5 t u. Ak ', sa 5l vek + # l c#vie( %re$ ="i5&+> tak! ak sa c#veje %re$ s+r( uE Pret v sla'ej 2tec#e t2)ia +" #& 7alej )i( v $e( c#! v sv jic# $ielac#! v %r&r $e. :tav' u %,ra+&$ 5i -a'&ja"&+ sv jic# )ie" a slu# v si c#celi rie"tl"i vl$c via uc# va( %a+iatku u 1u$&. V "iekt r*c# kraji"c# sa u+ieraj2ci $vaj2 -+ra-i(! a', ra-! a) lekrska ve$a "j$e liek "a ic# c# r 'u! $ali sa r -+ra-i( a )ivi(. L"& -a t*+ cie1 + r 'ia v*stre$"3 rek r$, ale' 5 "ajviac si =u)&vaj2> )iv ta a -aka-uj2 si "a s+r( +,slie(. B #u)ia1 -a'u$"2( sa "e$. Tu6e"ie sr$ca a -r $ k ve5" sti v I + % vstvaj2 %r ti s+rti. A"i tec#"ika! a"i $l# vek s( ic# "eus% k j&. V6etk je le" sla' -ve"a "e-"i5ite1"ej! "aj#l'6ej a "ajsvtej6ej + c"ej t2)',! 'a % tre', % "es+rte1" sti! "ek "e5"e! kt r v,viera - % $stat, 5l veka. Ka)$* 5l vek stle t2)i % ve5" sti! $ k "al + 6(ast&! ist te! s%rav $liv sti! %rav$e a c" sti! kt r*c# tu "a -e+i "iet! %ret t +usia $ sia#"u( % s+rti. Tt t2)'a je vlast"e t2)'a % B #u! a's l2t"ej $ k "al sti. B l ', $ B #a "es%rav $liv3 vkla$a( $ 5l veka "es%l"ite1"3 a "e-+,sel"3 %ria"ia. B l ', t %r ti 1u$skej $.st j" sti i B )ej %r -rete1" sti. Prir $-e" t2)'a "e+.)e ',( +r"a! %ret )e %rir $-e" s( a v.'ec ',t st"* v-(a# 5l veka k a's l2t"e+u! s '"3+u a "a$svet"3+u ',tiu "e+.)e s+er va( k "e+ )"3+u. T ut a's l2t" u ',t s( u + "a +,sli "a6e =ja> a's l2t"u s 'u! le' le" v a's l2t" + =t,> +.)e "js( sv je a's l2t"e "a%l"e"ie -+,slu a $ sia#"utie cie1a! i"ak ', %rve v "aj% $stat"ej6 + e4ist vala "e%ri+era" s(! "e2+er" s( +e$-i "a6i+ ',t&+ a cie1 + "6# ',tia. Ca r -$iel $ i"*c# tv r v! B # stv ril 5l veka ak s 'u. Ak c#ce B # a', "iekt e4ist val ak s 'a! ak s '"3 =t,>! t-". )e # c#ce "av)$,! le' B )ia v.1a je ve5". Te"t "e+e"ite1"* v-(a# B #a k 5l veku ak k s 'e je v%&sa"* $ 1u$skej %rir $-e" sti. T2)'a $letie( "a jeseI $ te%l*c# kraj&" "e kla+e last vi5ku! le' tak sa -ac#r"i %re$ -i+ u a "e$ statk +. A 5l vek! k ru"a tv rstva! ', +al ',( kla+a"*E V6etk )iv3 "a -e+i $ c#$-a ku sv j+u "a%l"e"iu! le" 5l vek "ieE Prve skut 5"* velik"i +vaj2 +u5iv* % cit "e$ stat 5" sti. ^u$sk lska - stva v)$, "ejak "e"a%l"e". Uiv t! kt r* )ije+e! + v se'e "ie5 "e$ k "5e"3# . Pr&r $a "a ka)$ + kr ku #lsa! )e v "ej "ie je "i5 -',t 5"3# ! +r"e# . Me" ve5" s( +.)e $a( $"e6"3+u ',tiu 5l veka %l"* -+,sel a "%lI. D Ae s tva "ejak* %r 'l3+! kt r* je "everiaci+i tak 1a#k v)"e a "eus% k jiv rie6e"*! ak %r 'l3+ s+rti. Pr 'le+atick ist ta! )e % s+rti "i5 "ie je! )e "ee4istuje )ia$", )iv t a"i )ia$"a je# ; r+a! je v*%l $ + 1u$skej ;a"t-ie % sle$"*c# $esa(r 5&! s"7 st r 5&. V-"ik %ret ! )e "eje$e" 5l vek ', si %rial! a', "i5 "e' l . P $ve$ +e c&ti! )e ', +usel -+e"i( sv je +,sle"ie a )iv t a t je "e% # $l"3. Ae je$" $uc#6ie )i( tak ak )ije+ a c#ce+ )i(. : sv ji+i -l*+i skl "+i i skutka+i! 'e- "sle$k v. Be- t # ! )e ', s + sa +al

t 5i( a % -rie( s%(! )e ', s + sa +al -a sv je skutk, - $% ve$a( ale' $ k "ca #a"'i(. Uiv t sa v6ak takt stva "e-+,sel"*+. Ae t le" k l t 5 k l vlast"3# ja! ak "ee4istuje % s+rti v i"ej % $ 'e 7alej. Vieru v % s+rt"* )iv t % tvr$-uj2 slv" st"3 'ra$,! kult +ktv,c#! s%.s ' % c# vva"ia! +,t l8Bie! %&s +"3 %a+iatk, i u+e"ie. O$ "ajstar6&c# $.' t 5l vek v,ja$ruje r.-"e aj "aiv"e! ke7 $va - +rel*+ $ #r ' v % kr+, a "% je 5i %e"ia-e %re %riev -"&ka $ % $svetia! $ ve5" sti. T2t vieru je + )"3 "ajs( u v6etk*c# k+eI v a "r $ v sveta "a akejk 1vek kult2r"ej 2r v"i. H v r& "ej "a%r. Arist teles! Plutarc#! Plat ! :e"eca! Hicer . Tt u"iver-l"a viera +us& +a( -kla$ v skut 5" sti. Ke', "e' la %rv"e"! kt ', + # l "a# v ri( tak2 vec v6etk*+ 1u7 +E P t + v6ak je % )ia$avk u r -u+"ej %rir $-e" sti. O "es+rte1" sti $u6e # v r& jas"e "a%r. A.l. K et#e a v "a6 + st r 5& a.P. Nal$a a :c#rr$i"Ber. O$#lia$"uc $ "ajstar6&c# s%is v! :tar* -k " e6te "e% -" %re 5l veka )ia$e" = "e"> svet ak k "e5"* cie1. L-raeliti verili! )e 5l vek 7alej "ejak e4istuje v 6e le i r&6i +ktv,c#! ak 'e-+ c" tieI v ',t s(. Vi7 K" 2Y!/0g U 1X!1\g U T9g L- 1T!9i11g k"i#a A '! Ka- 12!Yg 2 Fak Yg F$r 2!2/g F$r #l. /i0. L-raeliti si t ti) "e$ v lili %re$stavi( )iv t % s+rti 'e- tela. Pret sk.r # v ria v-kriese"& tela. :+r( je % $1a "ic# le" ak s%" k. V*r k, star3# -k "a! kt r3 "es+rte1" sti $u6e -$a"liv $% ruj2! + )" v,svetli( % stu%"*+ v*v j + -jave"ia k stle v56ej jas" sti! kt r vrc# l& Krist +. C v* -k " jas"e # v r& % s+rt" + )iv te< Ft 0!1iYg 1\!2Zg 1X!2Xg 1Z!Zi9g 22!1i1Tg 10!/T""g 22!/1i/2g 20!1i1/g 20!29g 20!TXg Mk Z!00g 1X!2\i29g 2/!T/g A" /!/i1Xg 0!2Tg 0!2Zi29g X!2Yg X!TYg Z!11i1Tg Z!01g 9!Tg 11!2\i20?Kristus s1u'uje< =Aa s + v-kriese"ie a )iv t. Kt ver& v +Ia! 'u$e )i(! aj ke7 u+rie. A "ik! kt )ije a ver& v +Ia! "eu+rie "avek,.>@! 1T!1iXg Ri+ 0!1Yg Z!1Yg Z!1Zi22g 1K r 10!22i2Tg 1 : l T!1Tg 2Ti+ T!Xg 2 K r 0!2g Vj X!9i11g 1T!1/g 22!2\. D O "es+rte1" sti 1u$skej $u6e v,$al sve$ectv Kristus cel*+ )iv t +! u5e"&+! utr%e"&+ i v-kriese"&+. :ve$k via Ae# v vi a a$ve"tisti tvr$ia! )e B # +.)e $u6u -"i5i(. Ce%rv + sa $v lvaj2 "a U X!X ?+e$-i +ktv,+i (a "e'u$e "i5 %ri% +&"a(@ a k"i#u Ka- 9!0 ?=Me' )iv& as% I ve$ia! )e - +r2! k*+ +ktvi u) "i5 + "eve$ia. A"i $+e", sa i+ u) "e$ sta"e! le' ic# %a+iatka u%a$la $ -a'u$"utia.>@. Tiet v*r k, sa t*kaj2 $u6&! kt r3 - +reli %re$ %r&c# $ + Krista! "ev,k2%e"*c# $u6&. :ve$k via Ae# v vi a a$ve"tisti sa $ v lvaj2 v*r ku %r r ka E-ec#iela< =Du6a! kt r -#re6&! t - +rie.> ?E- 1Z!T@. V :tar + -k "e sa 5ast sl v $u6a % u)&va %re -"a5e"ie )iv ta ale' s ',. Aj v eva"jelic# 5&ta+e< =VstaI! ve-+i $ie(a i je# +atku.. 5 strie#li "a )iv t $ie(a(a u) % +reli.> ?Ft 2!2\@. Pret v + $er"*c# %rekla$ c# sa %rekla$ #e'rejsk3 "e;e6 ale' Br3cke %s,c#3 sl v + )iv t. :ve$k + Ae# v v*+ a a$ve"tist + "ajle%6ie $% ve$ sv. Pav l< =Ve7 vie+e! )e ke7 sa te"t st" k i "6 % -e+sk* $ + r -%a$"e! ++e $ B #a %r&',t k "ie ruk u -# t ve"*! ale ve5"* $ + v "e'i.

?...@ k*+ s+e $ +a v tele! s+e v-$iale"& $ P"a... :+e v6ak %l"& $.ver, a ra$6ej sa c#ce+e v-$iali( - tela a '*va( u P"a.> ? 2 K r 0!1.X.Z@. =t2)i+ - +rie( a ',( s Krist +! a t ', ' l ve1a le%6ie! ale - sta( v tele je -asa % tre'"ej6ie %re vs> ?al% 1!2/@. V*r k P"a =Veru! # v r&+ ti< D"es 'u$e6 s +" u v raji.> ?Mk 2/!T/@ Tiet v*r k, :ve$k via Ae# v vi aj a$ve"tisti k + lia. dal6ie s2visiace v*r k, s2< =je %re te'a le%6ie! ke7 v j$e6 $ )iv ta -+r-a5e"*! ak ke', si +al &s( s 'i$v +a ruka+i $ %ekla> ?Fk 9!T/@. =A %.j$u t&t ?"es%rav $liv&@ $ ve5"3# tr%e"ia! k*+ s%rav $liv& $ ve5"3# )iv ta.> ?Ft 20!TX@. T2. FODERCS VR:KUFO ODPORUA[ VLERE V CE:FRTE^CO:W DUNEE D ce"t ;il - ;ie a lekr i %s,c#iater Dr. Ra,+ "$ A. F $, %re'$al v %rie'e#u 0 r k v "a kli"ike u"iver-it, v VirBi"ii v U:A 10\ %r&%a$ v 1u$&! kt r& ' li -" vu )ive"& - stavu kli"ickej s+rti a r -%rvali s suBest&v" u %resve$5iv s( u sv jic# -)itk c# - t #t % +e$-ia +e$-i )iv t + a s+r( u. Ca%&sal t + ve1+i )ia$a"2 k"i#u =Mi;e a;ter li;e> ?Uiv t % )iv te@! %rel )e"2 $ +" #*c# ja-,k v. V6etk, tu -ac#,te"3 sve$ectv v,ka-uj2 -ar)aj2cu % $ '" s(< ke7 sa teles" ' les( v,stu%Iuje $ "ajv,66ej +ier,! % 5uje 5l vek ve1+i "e%r&je+"* 6u+! %re"ikav3 -v "e"ie 5i $r"5a"ie a + % cit! )e sa r*c#l % #,'uje $l#*+! te+"*+ tu"el +. Cara- sa cit +i+ sv je tel ! ale stle v t + r v"ak + %r stre$&! k$e je aj je# tel . P - ruje vlast"3 tel ! %r&%a$"e 2silie "a%r&kla$ lekr v je# )ive"ie. Vis(uje! )e stle vlast"& sv je tel ! t sa v6ak v-#1a$ + "a sv ju ak s( i + )" sti %re$sa le" l&6i $ tela! kt r3 %ustil. Fateril", svet "ekla$ie )ia$"e %rek)k,! tak)e je + )"3 v,k "a( % #,' - je$"3# +iesta "a $ru#3 +i+ ria$"e r*c#l ! a t sv ji+ $uc# v"*+ tel +. Pri'li)uj2 sa k "e+u i"3 ',t sti! a', # %riv&tali a % + #li +u. :% -"va v "ic# $uc# v - +rel*c# %r&'u-"*c# a %riate1 v! ale %re$ v6etk*+ sa -javuje ',t s( v,)aruj2ca lsku a te%l ! ',t s( %l" %r&(a)liv sti a svetla. Veriaci v "ej vi$eli Krista. Ce% u)ij2c sl v! $va 5l veku 'e- v*5itiek t-k,! kt r3 # +aj2 %rivies( k se'a% -"a"iu a -# $" te"iu )iv ta< =:i %ri%rave"* - +rie(E Oc# t"* - +rie(E J si v,k "al v )iv te! 5 ', si +i + # l %re$l )i(! 5 ', 'stl E> Aj ke7 -l3 5i", sa stali -rej+*+i %re$ t ut )iariv u ',t s( u! tt "ereaB vala #"evliv ! ale v)$, s % r -u+e"&+. Vvl6( -$.ra-I vala $ve veci v )iv te< lsku k 1u7 + a -&skava"ie +2$r sti. Pre$l )ila 5l veku %rit + v 'lesk v + sle$e je# )iv t"* ;il+. A "ara- sa u+ieraj2ce+u -$al ! )e sa 'l&)i k 'ari3re! $eliacej % -e+sk* )iv t $ t # ! 5 + ',( % I +. Fus& sa v6ak vrti(! 5 +u sa 'r"i. :k2se" s( - "ej stra", # "at 1k u"iesla a "a$c#la! )e sa +u u) "ec#ce vrti( "a svet. Ae %l"* ra$ sti! lsk, a % k ja. Pr ti sv jej v.li sa -" vu s%ja s sv ji+ tel +. Cesk.r "e'u$e sc# %"* "js( sl v k v,svetle"iu sv jic# -)itk v! %ret )e s2 le" (a)k %&sate1"3. P $ '"e %&6e v,tr)e"& Plat ! :he$e"' rB! i sv. Pav l. P $1a ti'etskej k"i#, +ktv,c#! ke7 sa $u6a $$el& $

tela! cit"e sa v akejsi 2)i"e! v"&+a t8",! -vuk, v-'u$-uj2ce #r.-u. P t + sa cit"e v #+list + %rec# $e a vi$&! )e sa "ac#$-a +i+ sv je tel . P - ruje "a%r&kla$ %r&%rav, "a sv j % #re'. Vi$& sv jic# %r&'u-"*c# a i"3 ',t sti v =)iariv + svetle>! c#ce ic# sl vi(! ale "i # "ev"&+aj2. Ca% k " % c# %&! )e je v i" + svete. E4istuje 7alej v ak +si >)iariv + tele>! kt r3 "ie je - #+ t, ak ju % -"+e. Ae# +,sle"ie je jas"3 a -rete1"3. F.)e sa % #,' va( aj v 1"e ce- ste", a #+ t"3 %re$+et,. :tret"e sa s =)iariv*+ svetl +>! ku kt r3+u sa + %ri'l&)i( s 2ct u a lsk u. V+ c"ia sa # % cit, "ek "e5"3# % k ja a cit"e sa %re$ ak*+si -rka$l +! v kt r + sa -jav& cel* je# )iv t $ "ar $e"ia % s+r(! s v6etk*+ $ 'r*+ a -l*+. P $1a t # % t + 'u$e $u6a s2$e". D Ciekt r3 v*% ve$e - 7al6&c# %r&%a$ v uv$-aj2< =Ce+al s + v.'ec $ je+! )e ', s + sa +al r -%l,"2( v "i5 tu. F je " v3 tel +al ak2si % $ 'u! ale "ie ;ar'u. F,sle"ie je ta+ % $iv"e jas"3. Oka+)ite reBistruje a us% ra$2va v6etk 'e- % tre', sa t*+ -a 'era(. V6a$e k l se'a s + vi$el 1u$& a r -u+el! 5 # v ria! "e% 5ul s + ic# v6ak akustick,. Helk + $.kla$"e s + ve$el! 5 si +,slia. O"i 5l veka "evi$ia! a"i "e% 5uj2. U+ieraj2ci +.)e % - r va( sv je k lie! lekr v! sestr,! %r&'u-"*c#! ale $ r -u+ie( sa s "i+i "e+.)e. Ae 'e-"$ej"e s+. Ke7 t 2)as"3 svetl # v r& s 5l vek +! je 5l vek "ara6(ast"*! v 'e-%e5& a +il va"*. Mska - "e# v,)aruj2ca je %r ste "e%re$stavite1". T je# 'l&-k s(! t ' la r -k 6! ra$ s(.> A"i je$e" - %acie"t v Dr. F $,# "e% c#,' val t +! )e t svetl ' la s 'a. V6etk, v*% ve$e s2 si tu 2)as"e % $ '"3. V sv jej $ru#ej k"i#e t*c#t veciac# aut r %&6e! )e % 5et sle$ va"*c# s.' $ sia# l % 5et trist . Ae# '$a"ie % tvr$-uje +i+ i"3 aj Eli-a'et# Ku'leriR ss v! a+erick %r ;es rka! #lav" %re$stavite1ka ve$, s+rti ?ta"at l8Bie@. V,$ala k"i#u R -# v r, s u+ieraj2ci+i. O$ tej $ ', v,6l "a t2t t3+u +" )stv k"&#. Dr. Paul Becker! ria$ite1 i"ter"ej kli"ik, v Mi+'urBu! ve$2ci rea"i+a5"3# $$ele"ia! # v r&< =Jas +e$-i kli"ick u s+r( u a -" vui )ive"&+ "e+.)e ',( $l#6& "e) T +i"2t,>. i Csle$k, t*c#t -)itk v s2 tiet < +" #& % kla$aj2 sv j )iv t -a ve1a #l'6&! stali sa r -j&+avej6&+i a viac sa -a 'eraj2 ;il - ;ick*+i t-ka+i. Ciekt r& -+e"ili sv ju %re$stavu $uc# v"e. C v* % #1a$ "a s+r( -&skavaj2 t&! kt r& %re$t*+ "everili! )e % s+rti e6te "ie5 je. A v6etci stratili strac# %re$ s+r( u a +aj2 % cit! )e +aj2 s%l"i( 2l #u! % kia1 )ij2. V6etci $+ietaj2 aj sa+ vra)$u. V s+rti vi$ia ve1k3 sl ' $e"ie - teles"3# ve-e"ia. Ce+l s%rv % c#$-a $ 1u$&! kt r& "e' li "ijak "' )e"sk, -al )e"& a %re$sa sa ic# % %is 'sa# v "e $li6uje $ % %isu #l' k veriacic#. Ciekt r& sa % )ive"& vrtili k "' )e"sk3+u )iv tu. L"& tak "a6li k125 k % r -u+e"iu Bi'lie. D P kia1 i$e %.s 'e"ie +a+"*c# lt k a i"*c# liek v "a -)itk, t*c#t 1u$&! tre'a % ve$a( t t < +" # krt "e' l % $a"* )ia$", tak*t liek. A % kia1 i$e s",! #aluci"cie a 'l-"iv3 %re$stav, a %ria"iaE Pr ti t +u # v r& ve1k 'sa# v % $ '" s( % %isu u %acie"t v a ic# %s,c#ick "e-a(a)e" s(. A"i je$e" - "ic# "e+al "ik$, v )iv te a"i je$e" "ev,svetlite1"* -)it k a ve1+i

%res"e r -li6uj2 +e$-i s" + a '$el*+ -)itk +. Ca%riek t +u % kla$aj2 -)itk, tvr u v tvr s+rti 'e- -v,6ku -a skut 5" s(. D Ce ',5aj"3 -aktivi- va"ie ve$ +ia v $ 'e tes"e %re$ 'i l Bick u s+r( u "e$ k)e +aterialistick3 c#%a"ie 5l veka v,svetli(. A tak sa ve$a s+rti %ri'l&)ila ku kres(a"skej viere v e4iste"ciu $u6e ak "es+rte1"3# %ri"c&%u )iv ta. V,66ie +e" va"* B. Ka;ka sa -a 'eral aj %r ces + $l25e"ia $u6e $ tela! s+r( u. H v r&! )e je t %r ces % -v 1"*! % kt r + sa $u6a % v,#as"ut& 5i"" sti -+,sl vej a sr$c vej % +al, $lu5uje e6te $ #+ t, $u6ia. Pret +.)e e6te $.js( -a % + ci lekrsk,c# %r&str j v k resuscitcii - t-v. kli"ickej s+rti. P $1a Ka;ku t t $lu5 va"ie %ri "#lej s+rti +.)e trva( a) tri $"i. Du6a % $1a Ka;ku vi$& a % 5uje sv je k lie i"tuit&v"e le" $u6ev"*+ -rak +. Ca% sle$, si uve$ +uje a -" vu %re)&va +i"ul3 )iv t"3 u$al sti! $ 'r3 i -l3. Tu %rve u% - rIuje Ka;ka! )e $u6a v"&+a + $lit', %r&t +"*c#! ?aj ke7 tel sa "av " k u) jav& ak +ktve@ a +.)e ',( takt v,-va" k v-'u$e"iu $ k "alej 12t sti "a$ #riec#+i! a t aj "a $ia1ku a -&ska( r -#re6e"ie kIa-a! "a%r. "# $ u %r&t +"3# . =Castu%uje stav $u6e %l"* v"2t r"3# svetla>! # v r& Ka;ka! ='la)e"* +ier a % k j! kt r3 v,vieraj2 - "ej sa+ t"ej a kt r3 $u6a v sv jej $ k "al sti a sviete" sti sa+a v se'e %re)&va. Pre)&va "es+ier"u ra$ s( %ria+,+ % -"va"&+ sv jej % $stat, a uve$ +e"&+! )e je $lesk + B #a! je# $iel + a je +u % $ '".> Ae -"+e! )e aj #,%" ti- va"* se"-i'il! kt r* %r ces u+iera"ia "a Ka;k v r -ka- % - r val! c#cel tie) - +rie( a le" #,%" ti-3r va v.1a +u v t + -a'r"ila. L" ke$, v6ak tele%atick, -istil aj -2;alstv $u6e -a s%c#a"* -l 5i" v +i"ul sti a "ec#cel u) 7alej % kra5 va( v % - r va"&. Ae -"+, i cel* ra$ %r&%a$ v! ke$, sa $u6a %ri %uste"& tela %rejavila sv j&+ =ra$ar +> $u6ia! "a%r. -"+ila sv ju s+r( v-$iale"ej +atke a % $. Uka-uje sa! )e "a -kla$e % - r va"& v +" #*c# kraji"c# sveta je t vlast"e v6a$e r v"ak3. Vatia1 sa "e"a6l le%6ie v,svetle"ie t #t t-v. >Ma-r v# s,"$r8+u> ?ak # +e$ic&"a "a-*va@! "e) )e % -iste"& kli"ickej s+rti )ije $u6a 7alej a %rejavuje sa sv ji+ r -u+ + a v.1 u! tak)e sa e6te +.)e $ tela vrti(! % kia1 sa % $ar& '" vi( teles"3 ;u"kcie. V ist + lekrsk + 5as %ise ' l -auj&+av* 5l" k tak +t %r&%a$e u "s u) aj -a k +u"i-+u. Aut r! lekr % %isuje %r&%a$ +la$3# +u)a! kt r* +r5e"* 2$er + $ #lav, s%a$ l $ v $,! - kt rej ' l v,tia#"ut* "a 're# 'e-"+ k sr$c vej 5i"" sti a $,c#u. Ca 6(astie ' l v 'l&-k sti lekr! kt r* -a5al i#"e7 +as) sr$ca a $*c#a"ie - 2st $ 2st a % $aril sa +u % $l#6ej $ 'e '" vi( +u) v $*c#a"ie. Vra"e"* - stal e6te ce- 0\ # $&" v 'e-ve$ +&! %reve-e"* $ "e+ c"ice. V 1T -)itk v F $,# + $elu =)iv ta % )iv te> uv$-al -# $"e 12 a kre+ t # +" # 7al6&c#! $ kia1 +u =',t s( svetla> "e% ve$ala< =H# 7>g a c&til sa (a#a"* s%( $ tela! v kt r + %recit l. Vi7 F. V jtec# vsk*< Pr&%rava "a s+r(9 Ps,c# tera%eutick3 as%ekt, v %r cese u+iera"ia! Prakt. Mekr 0X! 19YX! str. 0YXi0Y9. dalej F. V jtec# vsk*< L"tra%s,c#ick3 ;e" +3", #ra"i5"*c# stav v +e$-i )iv t + a s+r( u. Js. %s,c#iater YX! 19Z\! 2istr"ka 1\2i1\Y. A 5l" k F. :ka5",# <

Vauj&+av* %r&%a$ Ma-r v# s,"$r8+u. Praktick* lekr - X.9.19Z2! str. X1Zi X19. Uve$e" je tu aj veta< =Ve$a $ % sia1 "e"a6la je$" -"a5"2 $% ve7 "a v,svetle"ie t #t "e 'v,kl3# javu.> T/. ^UD:KG A ULVOJQNCA DUNA :[ :L PODOBCSE Vvieracie je$"a"ie %l,"ie le" - vr $e"3# sle%3# %u$u. Vkla$ + je %re)itie a r -+" ) va"ie. Ae v)$, -a+era"3 "a %rir $-e"3 % tre', ale' %re $a"* ka+i#. Pre "esk r6ie % u)itie "eusc# vva % ve$-+e "ejak* "str j. Ceje$" "e%ravi$el"e % $1a r.-",c# k l" st&. Pre$% kla$ sa! )e %u$ je t aj vte$,! ke7 % l )ia -vieracie +atk, %ri -a#Ia"& "e%riate1a )iv t -a +l7at. :e'a+r-a5e"ie -vierat v "e'e-%e5e"stve )iv ta je 5ast re;le4&v"a reakcia "a -l3 % $+ie"k,! i" ke$, je t %u$ se'a-c# v,. Ue -vierac& i"6ti"kt "ie je r -u+ vej % va#, vi$ie( aj - t # ! )e i"6ti"kt&v"a 5i"" s( - stva v % $state "e-+e"e" u i vte$,! ke7 ju k l" sti 5i"ia -',t 5" u 5i 6k $liv u. Ak si %a+t -viera "ie5 ! "ej$e +,6lie"k v3 -ver,! ale as ciciu ?le" je$" $uc#3! 1a#k % c# %ite1"3 -ver,@. P u)&va "str j a je$" $uc#* "str j si aj -# t v& ?6i+%a"-@. V"&+a k "kr3t", v-(a# $a"3# =cie1a a 'l&-ke# %r strie$ku> ? t ! 5 je v I + vlast"3 a v6e 'ec"3! v6ak "ev"&+a@ a je$" % $1a t # . Vviera je u-avret3 $ sv j# k lia! via-a"3 "aI. U )iv 5&c# v "e"astva k "ti"ul", % kr k v 5i"" sti. J sa je$i"ec "au5& -vis& $ -+,sl vej sk2se" sti! "a% $ 'I va"ia 5i $re-2r,. O%r ti 1u$sk*+ +l7at+ s2 tie -vieracie % "ar $e"& ve1a sa+ stat"ej6ie. V*cvik -vierat -a"ik s "i+i a "e+ %re i"3 ',t sti t #t $ru#u v*-"a+. V r+ci -+,sl v +.)e -viera 5l veka v r*c#l sti! %res" sti at7. %rek "va(. Vviera 5ivi$"e "e% -" "e#+ t"3 jav,< ve$u! u+e"ie! "' )e"stv ! + $lit'u! r -u+! c" sti! "a%r. lsku! sve$ +ie! sl ' $"2 v.1u a +rav" s(! v6e 'ec"3 %ri"c&%,! te$a "ie je sc# %"3 -+,slu %re krsu! +rav"3 je$"a"ie! $ 'r v 1"3 $rieka"ie a "e- $% ve$ -a sv je 5i",. Ce+ )"*+i s2 u "e# v6e 'ec"3 v,u)itie sk2se" st&! %l" sl ' $a r -# $ va"ia! vlast" i"iciat&va! sl ' $"* v,"le-! tv re"ie v tec#"ike 5i u+e"ie! s,ste+atick s(! v*+e"a -&ska"3# 5i %l $" s% lu%rca! ve$ +ie vlast"3# ja. Vviera + ist2 -"al s( vec&! "ik$, v6ak "e%r&$e k se'e a te$a "e$ k)e %re#lia$"u(! 'sia#"u( sv je ',tie a % -"a( sa+ t"2 %rir $-e" s( vec&. H&ti i"ak! +e"ej ve$ +e "e) 5l vek. V l& si ale 'e- st %, % uv)e" +! sl ' $"e c#ce" + uskut 5"e"& "e#+ t"*c# # $".t a % $uc# v"e ve$ + + sl ' $" + se'aur5e"&. Vviera +,sl& a je# k "a"ie "ie je le" v*sle$"ic u % $+ie"e"*c# a "e% $+ie"e"*c# re;le4 v. Vvierai #+ ta vieg ale 5l vek vie! )e vie ?aj )e "evie@. Aj ke7 "iekt r3 -vierat +aj2 %rekva%uj2ce %s,c#ick3 %rejav, ?ak s2 re;le4,! cit v s(! %re$staviv s(! %a+(! at7.@! "ie s2 t %rejav, % va#, $uc# v"ej! r -u+ vej ?ak s2 a'strakt"3 % j+,! 2su$k,! uva) va"ie@. Vviera % u)&va siB"l, ?"a%r. 6krek,@ %re stav, a $eje ? %ice a +e$ve7@! ale %re )ia$", %re$+et. V"&+aj2 ic# a $% ve$aj2 "a "e. L$e le" %rejav,

% cit v 5i '+e$-e"*c# $ej v ?s j5ie var v"3 v la"ie@! kt r3 s2 ustle"3 a ak cel k sa $e$ia. Cej$e % j+ v2 re5! kt r %re$% kla$ a'strakciu! ale i'a cit sl v"2 %seu$ re5 ?'e-+,6lie"k vit3 "a% $ 'I va"ie ak v %r&%a$e %a%aBja@. F" #3 -vierat +aj2 rB" re5i! ale "e# v ria! "eve$ia 5 % ve$a(. Tak -vieracej re5i # v r& K et#e! Ov&$ius i Bi'lia. Pret le" 5l vek s sv ji+i a'strakt"*+i i$ea+i! s sv j u sc# %" s( u uva) va( a c#cie(! + v,66ie $uc# v"3 %rejav,! "e-visl3 "a #+ te! kt r3 %re$% kla$aj2 %ri"c&% r v"akej % va#, 5i)e $uc# v"2 $u6u. Ke7)e -vierat "e+aj2 tak3t %rejav,! ic# $u6a "ie je $uc# v". TT. CAA:TARNQ JMOVEK CEFAM CGBOUEC:TVOE Cajstar6& et" l Bick* v*sku+ %rakult2r - #1a$iska ic# "' )e"stiev $ ka-uje< 1@ F" #3 k+e"e )ij2 a )ili "a +iestac# ve1+i (a)k %r&stu%"*c#! kt r3 ' li %re k+e"e v,66&c# kult2r "e%r&(a)liv3< "a%r&kla$ P,B+ej via v %rales c# ale' "ajju)"ej6ie 5asti G-ie s %ri1a#l*+i str v+i! sever a sever v*c# $ G-ie! sever A+erik,! c&% ju)"ej A+erik, a % $. Uili i- l va"e! "era- "a +iestac#! kt r3 %re$ "i+i "ikt "e '*val. 2@ Lc# # s% $rske a s cil"e % +er, s2< )ivia sa -'er + a l v +! ic# ',$lia! $ev a "str je s2 #l' k %ri+it&v"e! +aj2 "ajje$" $uc#6ie s cil"e je$" tk, i r $i",! kt r3 #raj2 v v6etk + r -# $uj2cu r lu. C' )e"sk3 ; r+, %rakult2r! res%ekt&ve %ri+it&v",c# k+eI v s2 v-"iku "' )e"stva "aj'li)6ie a + #li -ac# va( "iekt r3 r,s, %.v $"3# "' )e"stva 1u$stva. V )ia$"ej - "esk r6&c# kult2r "ev,stu%uje viera v "ajv,66iu ',t s( s tak u jas" s( u! ur5it s( u! )iv t" s( u! 'e-%r stre$" s( u a r -6&re" s( u ak u %rakult2r. Cac#$-a+e ju u v6etk*c# tak*c#t sku%&". Fusela te$a ',( % $stat"*+ r,s + "ajstar6ej kult2r, 1u$stva. Be-"' )e"sk e% c#a "e+ #la ',( $ % sia1 $ k-a"! le' st %, "' )e"sk3# kultu $kr*va %re#ist8ria v ka)$ + '$ '&. T0. CGBOUEC:TVO AE LDEAML:TLHKOU :[:TAVOUE Far4isti $li6uj2 sv j +ateriali-+us $ i$eali-+u tak! )e r - -"vaj2 i$eali-+us su'jekt&v", ?je# -sta"c via ' li HeBel a 7al6&! kt r& u5ili! )e svet je le" %rejav + i$e&! kla+ +g e4istuje te$a % $1a "ic# le" $uc#@ a 'jekt&v", ?t s2 vraj kres(a"ia! u-"vaj2ci aj #+ tu aj $uc# v* svet@. F )" r -l&6i( tri -kla$"3 s+er,< i$eali-+us ?u-"va le" $uc#a@! reali-+us ?"a%r. kres(a"stv ! u-"vaj2ce $uc#a a #+ tu@ a +ateriali-+us ?u-"vaj2ci le" #+ tu@. V ;il - ;ick3# #1a$iska "ie je i$ealist + te"! kt % kla$ -a rel"u e4iste"ciu $uc#a i #+ t,g je ve1a v56&+ realist + "e) +aterialista.

TX. CGBOUEC:TVO AE OD K`AVOV A VGKOCODARHOVE Deji", t + "i5 "eve$ia. P %re5&ta"& si star*c# "' )e"sk*c# k"&# J&Ia" v! % svt"*c# % vie$ k L"$ v! star i ir"skej literat2r,! ka+e""*c# a #li"e"*c# $ siek as*rske# a 'a',l "sk3# star veku! v6a$e + )" "js( % $ skla$' u 6tt",c# -k " v %rastar* a #l' k* "' )e"sk* -kla$. C' )e"stv je star6ie "e) kIa-i a -k " $arc via. V star*c# $ 'c# k "ali verej"3 + $lit', a 'ete tc via r $&"! %atriarc# via a k"ie)at ?kIa- u k"ie)a@. D % sia1 s2 "r $,! kt r3 +aj2 "' )e"stv ! ale "ie kIa-a. C' )e"stv +usel ',( %re$ kIa-+i! le' kIa-sk slu)'a 'e- "' )e"stva je "e-+,sel. Ak % t + + #li kIa-i "' )e"stv v,+,slie(E V $rvivej v56i"e %r&%a$ v! a) ke7 1u$ia u) v ' # v verili! + #li i+ -k " $arc via %ri%is va( sv je -k ",! a', t*+ % sil"ili 2ctu k -k " +. Ke', "' )e"stv v-"ikl - % $v $u! "eu$r)al ', sa u v-$ela"c v. Kt tak3 "euverite1"3 veci tvr$&! + % vi"" s( ic# aj $ k-a(< ke$,! k$e sa te" 6(ast"* =v,"le- B #a> stal a kt ' l aut r. TY. CGBOUEC:TVO VVCLKMO V BEVFOHCO:TL A :TRAHHUE :le%* strac# ', ' l s%l $il "a"ajv*6 ;atali-+us! ale "ie s '"3# B #a. :trac# a #r.-a %re$ %r&r $"*+i 2ka-+i ?'2rk u! -e+etrase"&+! % v $I u@ ve$2 sk.r k 2teku %re$ "i+i a "ie k 2cte a k '-"i! ak je t +u %ri "' )e"stve. :trac# a 'e-+ c" s( v v-"iciac# t talit"*c# re)i+ v "e%riv$-a 1u$& v)$, le" k B #u! ale aj -'avuje vier, v B #a. Jl veka! kt r* je ',t s( u r -u+" u! vie$li ke$,si %r&r $"3 2ka-,! a t aj tie! kt r3 "ev-'u$- vali le" strac#! ale aj '$iv a 2ctu! k % -"a"iu! )e ves+&ru vl$"e v,66ia ',t s(. C' )e"stv je te$a v %rv + ra$e vec u r -u+u! 1u$sk3# % -"a"ia. Ce-"al s( "e%l $& % -"a"ie. Die(a! #1a$aj2ce si +a+i"ku! si ju "ev,+,slel a "e#1a$ ju le" - strac#u! ale aj - lsk,. L v-(a# 5l veka k B #u je ur5 va"* aj lsk u a v7a5" s( u. V6etk, "r $, vi$eli v B #u "iele" ',t s( stra6"2! ale i $ 'r2! v-"e6e"2! 'la)e"2! c#ra"cu +rav"3# % ria$ku! $arcu )iv ta at7. Ca6ic# %re$k v #r + val 'lesk aj sv j u )iar u! + re aj sv j u r -%rvk v u krs u! -e+ aj sv j u 6te$r s( u! #eI aj sv j&+ te%l +. K B #u sa "ej$e le" - strac#u! ale aj - ra$ sti. Cajstar6ie i$ l, ?+aB$al3"ske@ s2 ' #,"e %l $" sti. Pri+it&v"e "r $, "a-*vaj2 "ajv,66iu ',t s( =te" kt r* #r+&> ="e' > =)iariaci> =svetl > =+ c"*> =%"> = tec>. :l va"sk3 ' # D ' B -"a+e" 'la)e"2! $ 'r2 ',t s(. Ustra6e"3 uctieva"ie %r&r $"*c# s&l je a) "esk r6ie % 'l2-"e"ie 2%a$k v3# 5l veka! kt r* "eve$el sa+ stat"e +,slie(! a %ret ' l i"6ti"kt&v"e %re"ik"ut* strac# +! )e ', sa + # l +*li(! ',( kla+a"*! % 6k $e"*. :trac# je sk.r $.sle$k + "e) %r&5i" u vier, B #a a v "' )e"stv . V,tv ril tak "a"ajv*6 ' # v! "ie v6ak B #a D :tv rite1a.

L";a"til"3 %re$su$k, "r $ v +i-"2 s %r&c# $ + civili-cie! viera v B #a v6ak "ev,+i-la "ik$,. Ke', "' )e"stv v-"ikl - "e$ stat 5"*c# -"al st& r.-",c# jav v! "a%r. %r&r $"*c#! "eu$r)al ', sa % s25as" s( +e$-i v-$ela"ca+i. Ba "a %ak! 5&+ viac %re"ik 5l vek $ %r&r $,! t*+ viac sa uka-uje viera v B #a ak % $stat"e". A ke', "' )e"stv v-"ikl - 'e-+ c" sti! tak ', ' l 5as v le" % tia1! % kia1 e4istuj2 star sti! v kt r*c# si 1u$ia "eve$ia ra$,! ale aj t $% ruje realite. Ak st ja "iekt r& kres(a"ia ?v)$, v6ak le" "iekt r&@ v sv jej viere %re$ B # + v tr ck + strac#u! ak vi$ia le" s2' r %r&ka- v a -ka- v! tak kres(a"stv "e% c# %ili. B-eI %re$ B # + + +a( i"3 vlast" sti! je %l" r -u+"ej 2ct, %re$ B # + 'e- %a"ick3# strac#u! "erv v3# v-ru6e"ia! +al +,se1" sti. :k.r "evera %ra+e"& - strac#u %re$ B # + a - t # ! 5 %r&$e % s+rti! a %ret sa s"a)ia +" #& tak kk5 vit $ k-a(! )e B # a"i ve5" s( "ee4istuje! a s v6etk*+ sa % "#1aj2! a', -ajtra u) "e' l "esk r . TZ. CAA:TARNQF CGBOUEC:TVOF AE VLERA V DUHHOV! UHTLEVACLE VOFREMRHH JL UHTLEVACLE CEBE:KRHH TEMLE:! FGKLA JL VRPMODO BUACEA aACTGVLE! aETLNLVFU:! TABULVFU: A TOTEFLVFU:E Aj "ajstar6ie "' )e"stv sa "a%jaj2 - tr c# -$r j v< - vier, v "ajv,66ie# B #a! - a"i+i-+u ?vier, v $uc# v@ a +Bie. A) "esk.r "a$ 'u$la %reva#u -l )ka a"i+istick ale' +aBick. A"i+i-+us v-i6iel - t2)', - s '"i( v6etk ?-vierat! v $,! rastli",! -e+! 1u$&@. T*+t $uc# + %ri$elil v*lu5"2 + c a s"a)il sa ic# kult v -&ska(! $ +"ievaj2c sa! )e u) "ajv,66iu ',t s( "e% tre'uje. Pre$% kla$! )e viera v "ajv,66iu ',t s( v-"ikla - a"i+i-+u! "ie je + )"3 $ k-a(. Viera v $uc# v vie$la v6ak "era- k +" # ' )stvu. O)ive"ie %r&r $, "ie je e6te "' )e"stv +! % $ '"e ak -akl&"a"ie $uc# v! ke7 $uc# via % $lie#aj2 k2-el"&k vej + ci. C' )e"stv je v-(a# -visl sti 5l veka "a B #u. Uctieva"&+ %re$k v sa 5l vek $ +"ieval! )e -&skal i"t&+"ej6ie v-(a#, k -#r 'iu. Vistil! )e ic# +.)e %est va( 1a#6ie ak v-(a#, k B #u. Tt 2cta te$a %re$% kla$ +,6lie"ku ' )stve! $ "' )e"stva sa te$a $ stala "esk.r. V,k "va"ie k2-iel a +Bia sa %rav$e% $ '"e 5 sk r stali %r ti"' )e"sk*+i ak "#le sa s"a)ili -&ska( taj +"3 %r&r $"3 sil, aj %r ti v.li ' )stva! ale' sa s"a)ili sta( "e-visl*+i "a I +. F #li v-"ik"2( aj - %rav3# "' )e"stva! ke7 + $lit'a a uctieva"ie ' li c#u$ '"e"3 v"2t r"* 'sa#! v-(a# k "ajv,66ej ',t sti! a % t + le" ak %r-$"e ; r+ule c#celi v,v la( )ia$a"* 25i" k. C' )e"sk* 5l vek je % vi""* % $r 'i( sa B #u! " k2-el"&k ver&! )e si +.)e B #a % $r 'i(. Ae t te$a s"a#a $ sia#"u( "ie5 # s%.s ' +! kt r* %resa#uje %rir $-e"2 %r&5i"" s(! ale "ie % + c u ?v-*va"&+@ ' )stva! ale vlast"*+i taj +"*+i %r strie$ka+i. Ae %rav$e% $ '"3! )e %ri v-"iku +Bie

' l +rav"3 -l ! "e vl$a" v6eI! #riec#. Tu sa tvra 'r"a a;ekt + strac#u! 2-k sti a s+2tku. Ce'esk +,t l8Bia< Fesa5" +,t l8Bia vi$ela v +esa5"*c# ;-ac# 'rav-"iku )iv ta a s+rti 5l veka! '-vl6( %rv3# ! kt r* ' l u) ce- kult +esiaca % v*6e"* "a B #a. Jas + $ stal ' # D +esiac r $i"u a je# +a")elka ' la v)$, ' #,I u %l $" sti. :l"e5" +,t l8Bia +ala % $ ',< A.@ $e""3# sl"ka! kt r v-"ikla asi v $ 'e! ke$, sa veril ! )e sl"k je k + "ajv,66ej ',t sti! % t + )e v I + s&$li a "a% k " $ 6l k ic# st t )"e"iu. B.@ r 5"* kult v-"ik l u r -vi"utej6&c# "r $ v rie"t va"*c# "a % 1" # s% $rstv ! - %resve$5e"ia )e sl"k "a jar %l $Iuje -e+ ak sv ju +a")elku. C' )e"stv "ie je a"i %l $ + 'ra- tv r" sti. Cestavia %re$ -rak 5l veka i$el", svet! vi$i"u ve5" sti! ale +u $va cel* )iv t"* "- r. P je+ B #a je %l $ + r -u+u! 'ra- tv r" s( # le" s%rev$-a. Ke', "' )e"stv v-"ikl - 'ra- tv r" sti! "eu$r)al ', sa +e$-i v-$ela"ca+i. aeti6i-+us je %resve$5e"ie! )e vlast"e"ie "ejak3# %re$+etu! kt r* je t t )"* ale' as% I v taju%l" + s% je"& s v,66 u ?' )sk u@ + c u! -a'e-%e5& 5l veku c#ra"u. Ciekt r3 ;raB+e"t, - ;eti6i-+u %re)&vaj2 $ $"es v ce"e"& r.-",c# a+ulet v a % $. Ta'u je "ie5 % svt"3! "e5ist3! "e$ tk"ute1"3! -ak-a"3. Pret )e "iekt r3 "r $, vi$ia v ;eti6i ale' v ta'u %rejav v,66ej ',t sti! "e+ )" ;eti6i-+us a"i ta'ui-+us % kla$a( -a %rv t"* stu%eI "' )e"stva. Ae t sk.r -"etv re"ie 2ct, k v,66ej ',t sti. T te+ je k+eI v* -"ak. P $1a t te+u je$" tlivci ale' sku%i", sa % va)uj2 -a taj +"e s%ria-"e"*c# s "iekt r*+ $ru# + -viera(a 5i rastli", at7.! $v $-uj2 $ "e# sv j %.v $ a %rec# vvaj2 k "e+u ak2si 2ctu. T te+ + sk.r v*-"a+ s cil", "e) "' )e"sk*. R -li6uj2 sa "&+ k+e"e a -"e+ )Iuj2 % krv"3 s '6e. Ak v celej %r&r $e e4istuje "iele" %r Bres&v", v*v j! ale aj 2%a$ k ?vi7 $eBe"erciu a v,+retie "iekt r*c# )iv 5&6",c# ale' rastli""*c# $ru# v! $eBe"ercia i "iekt r*c# cel*c# 1u$sk*c# k +u"&t@! tak aj 1u$stv ve1+i %rav$e% $ '"e %rek "al '$ 'ie $eBe"ercie aj v "' )e"sk + #1a$e. P $1a sv. Pavla ?:k 1Y! 22i2Z@ "ev,+i-l ce- r.-"e % #a"sk3 kult, ve$ +ie je$"3# -vrc# va"3# B #a. P u)&va $ k "ca v*r k 's"ika Arata a Klea"ta - /. st. %re$ Kr.< =Me' v I + )ije+e! % #,'uje+e sa! s+e D ak t # v ria aj "iekt r& - va6ic# 's"ik v< Ve7 s+e je# $eti>. T9. :[ POVERO A:PO` JLA:TOJCE VD]VODCECSE Pr ti % ver+ u) # v r& :tar* -k "< Mv 19!/1g Dt 1Z!9i1Tg L- 2!Xg 2Y!9. V C v + -k "e % t + v :k je $s2$e" 5i"" s( k2-el"&ka Ni+ "a a v Kal sv. Pav l +e$-i skutk, tela % 5&ta 5ar $ej"&ctv . :vt* A" % t + +e$-i t*c#! kt r&

'u$2 ra- +a( % $iel v ja-ere! # riac + #I + a s&r u! % 5&ta aj 5ar $ej"&k v. Hirkev ' la v % $state v)$, %r ti % ver+. Ciekt r3 skut 5" sti u+iest"ila %rav$a)e ke$,si "' )" s( a sle% $.vera i % vera $ kru#u vier, a t*+ $ 6l k ak3+usi % svte"iu. :2 t ti) r.-"e %rir $-e"3 jav,! kt r3 "+ ' li sk.r "e-"+e! $"es v6ak s2 celk + -rej+3. V ka)$ + #riec#u je 5 si % ver5iv3< uctieva"ie a slu)', r -li5"*+ ='.)ik +>. Jl vek % tre'uje t ti) v "ie5 veri(. Ta+ k$e sa strca viera! vkr$a sa % vera. P vera u karikat2ra vier,! ;al 6"! % +*le"! #rie6"a viera. P vera je tieI +! kt r* -ate+Iuje svetl ! kt r*+ je "' )e"stv . Ceveru %estuje te"! kt %ri%isuje %re$+et +! je$"a"iu ale' s '+ +aBick3 sil,! kt r3 $ %r&r $, "e+aj2< "e6(astie 5i 6(astie! "a%r. 5ier"a +a5ka! %iat k! 5&sl 1/ 5i 6tv rl&st k! %rasiatk ! s+ la $ tretice! k +i"r! re# 1"&5ka! v,kr 5i( %rav u " # u! r.-"e %r r ctv a #r -', "a%r&kla$ k "ci sveta! se"-ciec#tiv3 $,c#te"ie % $iv c# a -jave"iac#! % kle%a"ie 'ra"kr v*c# c#r"i5 v %re$ # kej v*+ -%as + a % $. Kt ver&! )e t*+! kt r& B #a +iluj2! v6etk, veci %r s%ievaj2 k $ 'r3+u! "e'u$e 2-k stliv v,k "va( % ver5iv3 skutk,. Kt sa % k26a v"ika( $ taj v 'u$2c" sti! uka-uje! )e "e$.veruje v %r -rete1" s( "e'esk3# Otca. P vera vieru travuje. R '& ju %re$ svet + "evier # $" u. U v56i", % ver5iv*c# 1u$& "ej$e v-*va"ie -l3# $uc#a. ^u$ t*c# % verc# ve1+i "e%re+*61a! ale aj tak i+ ver&. L$e "er -u+"3 a 6k $liv3 je$"a"ie. V"a+e"ia+i "s +.)e B # vies(! ale tak3 %r&%a$, s2 -rie$kav3 a ak s2! star sa B # aj t ! a', te" kt %rij&+a Ae# -"a+e"ie! # aj ak tak3 % -"al. U +" #*c# =viera> v -"a+e"ia "ie je )ia$" u "e c#vej" u vier u! ale le" ak usi sla' s( u a 'av u. :", %ric#$-aj2 "aj5astej6ie - % $ve$ +ia. F.)u ',( % $+ie"e"3 r.-",+i veca+i! kt r3 % 5as $Ia! res%ekt&ve % 5as )iv ta -a)&va+e. Kres(a" ', s%c#al (a)k* #riec#! ke', t2)il % % "au5e"&! kt r3 ', +u $al -l* $uc# v s"e ale' ke', % u)il ur5it*c# v "kaj6&c# -"a+e"& 5i ur5itej % l #, tela! a', sa +u s"&val "ie5 ! % $1a 5 # ', c#cel sv j )iv t -aria$i(. Ce-+,sel" s( a "es2visl s( s2 c#arakteristick3 r,s, v56i", s" v. U) - t # %l,"ie "e+ )" s( s%rv"e# v*kla$u s" v. :%ravi$la je t tak! )e se" uka-uje 'u$2c" s(! kt r2 si %raje+e! a', "astala! 5i kt rej uskut 5"e"ia sa 'va+e. :%ravi$la "euka-uje 'u$2c" s(! kt r skut 5"e "asta"e. Aj Bi'lia varuje! )e s", -vie$li +" # 1u$& a %a$li t&! kt r& v "e skla$ali "$eje ?:ir /T!1iZ@. V Bi'lii % u)&va B # se" ku s%r stre$k va"iu "ejak3# -jave"ia. P t + ale $ 5l veku aj %res"e ve$ie(! )e je t O"! kt k "e+u # v r&. Vi7 Da" 2!2Y9 J sa t*ka astr l8Bie! aj ke7 "e+ )" % %rie( v6et k k -+ick* v%l,v #vie-$ "a "a6u "la$u a -$ravie! av6ak "e+ )" # v ri( ic# %ria+ + "tlak v + v%l,ve. Ae +,l"3 tvr$i(! )e $ #vie-$ je %re$%&sa" "e-+e"ite1"e "a6a )iv t" $r#a. Astr l8Bia % %iera B )iu %r -rete1" s( a t*+ % $k %va $.veru v B #a. Be- sl ' $"ej v.le "iet +rav"ej - $% ve$" sti! #riec#u a"i -slu#,! "e'a a"i %ekla. Astr l8Bia "e% $va ve$eck, -$.v $"e"3 %r B"8-,.

A"i r.-"e # r sk %, si %re$sa v-j +"e "e- $% ve$aj2 a v,-"a5uj2 sa % c#,'" u "eur5it s( u a $v j-"a5" s( u. D 'a % 5atia 5l veka je + )" r -# $uj2cej6ia! "e) $ 'a "ar $e"ia! kt r "a% k " +.)e ',( ur*c#le" ale' $$iale" "a -kla$e r.-",c# k l" st&. R v"ak # $i"a a +iest "ar $e"ia +.)e %rivies( "a svet svtca aj -l 5i"ca ?vi7 $v j5at9@. ^u$ia s r.-",+i # r sk %+i +.)u -a#,"2( "a tej istej l $i. D 'r3 vlast" sti ur5it3# 5l veka 5ast v.'ec "e-a%a$aj2 $ je# astr l Bick3# -"a+e"ia. Hel astr l8Bia je "a%riek t +u v*' r"* 'c# $ %re astr l8B v a " vi"r v. Pr2tikrstv + ' li 'jave"3 v $"3 %ra+e"e! %ra+eI t ti) i "i-uje v-$uc#! te" -as %r stre$"&ctv + %r2tiku v % $ 'e vi$lice +.)e v*ra-"ej6ie %.s 'i( "a "erv v* s,st3+ citlivej6ie# %r2tikra a tt reakcia +u -"a+uje %r&t +" s( #1a$a"ej ltk,. Takt je + )"3 "js( "a%r. aj -a#ra'a"* #1a$a"* ka+eI. Tu # v r&+e % u)it& skr,t*c#! "ie v6etk*+ -"+,c# a $a"*c# s&l! kt r3 vl )il :tv rite1 $ 5l veka. Pr2tikri v6ak 5ast %rekra5uj2 sv je +e$-e a %rec#$-aj2 $ 'lasti % ver,. A+ulet! +ask t! tali-+a"! % $k va! s 6k, s2 %re "iekt r*c# 1u$& k2-el"3 %r strie$k,! kt r3 +aj2 'u7 $vrti( "e6(astie ale' %ri"ies( 6(astie. Aj $ 'r* kres(a" " s& u se'a % svte"3 %re$+et,! ale "e 5akva $ "ic# -aru5e"* v*sle$ k! kt r* ', sa +usel $ stavi( v)$,! ke$,k 1vek ', ic# +al u se'a. D2;a v B )iu $ 'r tu a %r&# v r svt*c#. Ke', v6ak kr&)iku! +e$ajl8"iku! 6ka%uliaru! statk +! 'ra- + svt*c# a % $. %ri%is val "ekla+"* v*sle$ k! $ %26(a sa #riec#u % ver,. [5i" k %ri"6aj2 tie %re$+et,! kt r3 sl2)ia %re + $lit', Hirkvi a %re v"2t r"3 'rte"ie sa k B #u! kt r3 v "s v,v lvaj2. Uia$", %re$+et "e+ s+ $ se'a "a$%rir $-e"2 sc# %" s( c#ra",! % sil,. Jast i$e %rav$a)e 'e-v*-"a+"3 veci! k "a"3 'e-+,6lie"k vite s 1a#k +,se1" s( u! 'e- t # )e ', sa i+ %rikla$ala v56ia v#a. F" #3 sk r6ie 1u$ v3 -v,k, ?"a%r. via" 5"3@! $"es -'ave"3 % ver5iv sti! s2 le" ',5aja+i! kt r*+ sa ve1+i "ever& a s2 -ac# vva"3 - %iet, k %re$k +. P ver5iv s( v,tvra - + $lit', -akl&"a$l ! - liturBie +aBick* ritul! - "' )e"sk3# s,+' lu ;eti6 5i a+ulet! -"e# $" cuje i %re)e#"a"ie! B )ie +e" ! sviat sti a svte"i", ?"a%r. svte"2 v $u@. L$e s+ie6"e % ' )"3 cvi5e"ie! "a%r. u)&va"ie ur5it*c# + $litie' % $1a %ev"e sta" ve"3# % ria$ku! % 5tu a +iesta 5i $.' ale' celk + v "kaj6ie u)&va"ie sl v + $litie' ale' % svt"*c# %re$+et v ?%rikla$a"ie! %riv- va"ie! %ri6&va"ie $ 6iat@ 5i u)&va"ie 'r-k v %ri % ' )" stiac# %r ti "e6(astiu a "e+ ci. P ver u je aj -"eu)itie +il sti ?krst le" %ret ! a', sa $ie(a(u "i5 "estal @. Re(a- v + $lit'a je % $ +ck, v,+,sle" + $lit'a s s1u' + ve1k*c# $ 'r $e"&! ke7 ju %r&je+ca "iek 1k krt %&6e a -a6le -"+,+. Ak sa v6ak %retr#"e tt re(a-! sti#"e vi""&ka ve1k3 "e6(astie. B #u "e+.)e+e %re$%is va(! ke$, "s + v,sl,6a(. F i"3 +er&tka! "e) s2 "a6e. A u) v.'ec "e+ )" B #u %re$%is va(! a', "iek # sti# l "e6(ast&+. A"i ur5it*+ % 5t + +6& a sviec "e+ )" B #a $ "2ti(. B # je sl ' $"* v sv jej $ 'r te a "e-visl* "a 1u$sk*c# ; r+ulc#! -v,k c# a v "kaj6&c# -"a+e"iac#.

Pri 1u$ v + lie5e"& sa % u)&vaj2 r.-"e -"a+e"ia< "atiera"ie! $*c#a"ie! + $lit',! %rikla$a"ie % svte"*c# vec& a % $. Ce+us& sa v)$, je$"a( % ver5iv s(. Jast v6ak i$e -a"e$'va"ie ria$"e# lie5e"ia a "sle$k + +.)e ',( % 6k $e"ie -$ravia. O % veru i$e! ak sa 5akvaj2 "e +,l"e $ %rir $-e"e lie5iv*c# %r strie$k v "a$%rir $-e"3 5i +i+ %rir $-e"3 25i"k, a ak % u)&va "iekt "e-r -u+ite1"3! "e-+,sel"3 + $lite'"3 a %r&sa)"3 ; r+ulk,. H$a"ie je %re$v&$a"ie 'u$2cic# 5i "e-"+,c# vec& "ev# $"*+ s%.s ' +! t ti) %r strie$ka+i $ B #a "a t "eusta" ve"*+i. H$a"ie - ruk,! - v*- ru! % $1a c#.$-e at7. P va#a 5l veka sa $r)a v je# v "kaj6&c# r,s c#! c#.$-i a % $. D sa te$a % $1a - vIaj6ku %ri'li)"e u#$"u( je# % va#a! #lav"3 skl ",! s"7 i v6e 'ec"* s+er )iv ta! "ie v6ak! 5 sa sta"e v 'u$2c" sti a 5 -vis& $ sl ' $"ej v.le. H$a"iu - )artu sa "e+ %rikla$a( v)" s(. Kra; l8Bia ?%&s+ -"alectv @ i %ri%26(a -ver, c#arakter v*c# vl #c# - (a# v %&s+a. [%l"*+ "e-+,sl + je -is( va"ie 'u$2c" sti tak*+t s%.s ' +. P u)&va"ie l s v v %r&%a$ c# ak "a%r. kt r u cest u sa $a(! je ak*+si % k26a"&+ B #a ?% kia1 sa t +u %rikla$ viera! )e tak 5l vek "ev,#"ut"e $ sta"e -"a+e"ie "a%r. $ B #a@. Ak "ie je i" + )" s( %r&s( k r -# $"utiu! + ',( v-*va"* B #! a', ria$il l s va"ie. M s, sa+i -a se'a "e+.)u -javi( skr,t2 %rav$u. Ke', l s va"ie ' l v,k "a"3 - B )ie# v"uk"utia ?ak "a%r. v 1'a Fateja -a a% 6t la@! ' l ', t $ v le"3. V,kla$a"ie kariet je s"a#a v,5&ta( - "ic# 'u$2c" s(. Kartrk, # v ria 5ast v6e 'ec"3 veci! kt r3 sa v )iv te v)$, -" vu v,sk,tuj2 ak 6(astie! "e6(astie! )e"',! "evera! c# r 'a a s+r(. O'rat"*+i t-ka+i v-'u$-uj2 $ je+ jas" vi$ectva. F.)u %rav$a +a( aj ve1+i ',str* % - r vac& tale"t< - "aj+e"6&c# "-"ak v a -areBistr va"*c# $ j+ v ale' reakci& - "a% l -vere"*c# s%rv r 'ia r*c#le -ver,. H cike$, tu +.)e &s( aj 5&ta"ie +,6lie" k! "ie ale "a$%rir $-e"3 %.s 'e"ie. :k.r i$e #l2% s( ak #riec#. Kartrk, ale 5ast v#Iaj2 sv ji+i v*r k+i $ "e6(astia! r -"ecuj2 "e %rv"e"3 "$eje 5i 'e-$.v $"2 #r.-u! 'u$ia % $ -re"ie v 5i "iekt r*+ 1u7 +! s%.s 'uj2 r -'r je v r $i"c#! +e$-i %riate1+i a % $. Osu$ 5l veka -vis& "a ria$e"& B #a a "a sl ' $"ej v.li 5l veka! "ie "a kartc#. Va%a1 va"ie svie5 k %re$ s c#a+i a 'ra-, svt*c# "e+aj2 s liturBi u "i5 s% l 5"3. Hirkev t "ik$, "e"aria$ila a"i "e $% ru5ila. Ae t ale Best s% l 5"3 v6etk*+ "' )e"stv+ a ur5it2 # $" tu te$a -jav"e +. Ciekt % va)uje # riacu sviecu -a +ateriali-ciu sv jic# + $litie'! kt r3 -"ej2 ur5it* 5as aj % $c# $e $arcu D % t + i$e % veru. Pla+eI sviece "e"a#r$-a + $lit'u. Ce' l ', ale v# $"3 $ tejt %ra4e $r$-a( ale' sa - "ej v,s+ieva(. Ae t s25as( 1u$ v3# "' )e"stva! "ie vrc# l! ale 5ast %.$a %re -r $ %ravej vier,. D Hr +"i5k,! svte"3 %ravi$el"e v ;e'ruri r -svec vali "a6i %re$k via! ke7 si c#celi %ri% +e"2(! )e "ie s2 sa+i a"i v "aj(a)6&c# sk26kac#. Hr +"i5ka %rav$a)e % +.)e! ke7 si v jej svetle uve$ +&+e! )e

Kristus je s%sa sveta. Jl vek si "ieke$, %raje v"&+a( -rete1"ej6ie aj -+,sla+i skut 5" sti %resa#uj2ce 1u$sk3 c#%a"ie. A je$"*+ - s,+' l v B )ej lsk, je )iariv* a 5ist* #eI. P ver, s2 ak %ut! c#r +uj2ce sc# %" sti 5l veka. Ve$2 k t +u! a', 5l vek viac veril v 25i" k taj +"*c# s&l. :2 -$raviu "a 6k $u! le' % $r*vaj2 $.veru v lekra a 25i"" s( lieku. Tak* 5l vek + s"a#u ;atalistick, c#%a( )iv t a ',( "e- $% ve$"*+ -a vlast"3 vi",. P vera je %r tikla$ B )ej v.le! kt r # v r&< =Aa s + P"! tv j B #! "e'u$e6 +a( i"*c# ' # v9> 0\. :[ VNETKO CGBOUEC:TVG ROVCAKO DOBRS JL VMSE F.)e+e sa 5u$ va(! )e %ri tak + +" )stve "' )e"stiev! kt r3 se'e tvr$ia! )e le" "i +aj2 %rav$u! )e sa +" #& 1u$ia v-$vaj2 #1a$a"ia a $ s%ievaj2 k -veru< =V6etci ++e %re$sa le" je$"3# B #a9> Ale' < =Viera ak viera! #lav"e )e sa ver&9>E V6etk, "' )e"stv % kla$aj2 l )! kr$e)! +a")elsk2 "everu! vra)$u -a #riec# a -a "ev,#"ut"2 -sa$u< =5 s+ "ec#ce6! "er ' i"*+9> V6etk, "' )e"stv si uve$ +uj2! )e 5l vek sa $cu$-il B #u a % tre'uje v,k2%e"ie - "eBat&v",c# jav v )iv ta. Jakaj2 %re+e"u a -" vu-r $e"ie. U-"vaj2 $ 'r tu B )stva a % tre'u 1u$skej 5ist,! 'ete! % s+rt"* )iv t a $%latu -a $ 'r3 a -l3. Aj ke7 r.-"e "' )e"stv s2 5ast -+ie6a"i"a+i vier,! +,l v a % vier ?% +,sli+e le" "a 1u$sk3 'et, ale' "a % svt"3 krav,9@! 1u$ia v "ic# #1a$ali a #1a$aj2 %rav$u. :2 t t-k,< $kia1 je v6etk ! -+,sel v6etk3# ! ak $.js( ku s%se. V #1a$a"& B #a 1u$stv + sa %rejavuje #1a$a"ie 1u$stva B # +. Tre'a re6%ekt va( ka)$* 1u$sk* % kus uctieva"ie B #a % $1a +ier, vlast"3# % -"a"ia. U) aj %ret ! )e ka)$* - t*c#t 1u$& sa s"a)& sl2)i( B #u v6etk*+i sv ji+i sila+i. :u'jekt&v"e +.)e ',( "' )e"sk # rliv s( u "ekres(a"a i"te"-&v"ej6ia "e) u kres(a"a. Ve$ +ie B )ej e4iste"cie a 2cta k B #u i %re)&va"ie vier, s2 v 1u$stve v6e 'ec"e r -6&re"3. Prit + ; r+, uctieva"ia B #a s2 r.-"e! ak r.-"i s2 1u$ia. F" # tvr" s( "' )e"stiev v6ak s%.s 'ili 1u$ia! "ie B #. Aj v s ciali-+e ' li #$k, v*kla$e Far4a a Me"i"a. Ca $ru#ej stra"e a"i u"i; r+" je$" ta 'er.-" r $ sti 5i t talita "ie je B # + c#ce"! i'a 1u7+i v,+,sle" a v,"uc va". Ak "e+.)e 5l vek $ s%ie( %ri v6etkej sv jej sile sv j# '+e$-e"3# r -u+u k jas"3+u 'ra-u "ek "e5"3# B #a! % t + %restva ',( +" )stv "' )e"stiev % # r6uj2ci+ ;akt r +. :2 "' )e"stv $ k "alej6ie a +e"ej $ k "al3 te$a le" je$" +.)e +a( +a4i+u+ %rav$,. Pret Kat l&cka cirkev "e $+ieta "i5! 5 je v i"*c# "' )e"stvc# %rav$iv3 a svt3. Kres(a"sk3 "' )e"stv je "av,6e B # + -jave"3. Cie je t le" "' )e"stv 1u$sk*c# "- r v! s2kr +"*c# %re$stv a $ +"ie" k. Ce"ac#$-a B #a -$ la! 1u$sk*+ #1a$a"&+! ale s+ B # %ric#$-a 5l veku v 2stret, -# ra.

V t + je je# %lat" s( a -v-" s(. Hestu! kt r ve$ie k B #u +.)e s%r&stu%"i( v*lu5"e B # s+. Kres(a"sk viera "ie je te$a v.'ec je$" - +" #*c# "' )e"stiev. Ae t s '"3 stret"utie s Krist +! v kt r + s+ B # c#cel ',( 'l&-k "s. Ak %re# vra s+ B # -v-"e! tak tu k "5& ka)$ 1u$sk +2$r s( B #u. Ae t ti) "e+ )"3! a', :tv rite1 a U$r)iavate1 sveta v sv jej #l' kej +2$r sti -asa$il $ 5l veka %u$ % % -"a"& %rav$, a -r veI ', +u celk + u-avrel cestu k jej % -"a"iu! ke7 ju tak "ut"e % tre'uje % -"a(. Ve$ + sti! kt r*c# sa "+ $ stva Ae)i6 v*+ -vest va"&+ v6etk 7alek %resa#uj2. Vi7 "a%r. je# v*r k, u A" Z!12g 1T!Xg 1Z!/Yg Fk 1/!/1g 1X!1X9 Kres(a"sk viera je "e%rek "ate1" a "e$ sa "a#ra$i( "ijak*+ i"*+ "' )e"stv +. :k.r %rek "va a -$ k "a1uje ka)$3 1u$sk3 "' )e"stv . Kres(a"stv je tu %re v6etk*c# a % sk,tuje v6etk*+ v6etk . V Ae)i6 vi je "+ $a"3 v6etk . Fe$-i Krist + D B # 5l vek + a i"*+i -akla$ate1+i "' )e"stiev "iet %aralel, ?vi7 %r&slu6"2 "+ietku@. V I + a v je# % s lstve $ sia#l -jave"ie sv j vrc# l a "a%l"e"ie. T v6ak "e-"a+e"! )e kres(a"stv u) + tera- a's l2t"u %rav$u. Prav$a "ie je "ik$, "ie5&+! 5 vlast"&+e ak $ra# ka+! kt r* s+e -&skali "av)$,. Pre 5l veka je v)$, "e$ k "al! % tre'uje $ %l"e"ie! 7al6& % stu%. Aj +i+ kres(a"stva sa +.)u v,sk,t va( %rvk, -jave"ia! ak vi$&+e v :tar + -k "e a v isla+e! 5er%aj2c + v6eli5 - P&s+a :vt3# . Te s ;ia je 2%a$k v* te l Bick* s+er. Tvr$&! )e -jave"ie B )ej %rav$, "ie je + )"3 % c# %i( r -u+ +! ale le" -vl6t",+ tu6e"&+ 5i vi$e"&+! kt r3 je vr $e"3! ale je "ut"3 # aj %est va( ?% $ '" s( s +,stik u@. V56i" u je te s ;ia %a"teistick, -a;ar'e" a + skl " k +a"ic#ei-+u ?%resve$5e"iu! )e -l je - #+ t,@. Te s ;ick* -kla$ ' l v B" stici-+e! ka'ale at7. F $er" te s ;ick s% l 5" s( -al )e" v r ku 1ZY0 v A+erike! je -+es kres(a"stva a 'u$#i-+u. Aej %resve$5e"&+ "a%r&kla$ je! )e 5l vek sa v,v&ja %revte1 va"&+. 01. VLERA V AEDCSHO BOHA VVCLKMA V VLERO VO VLAHERRHH BOHOVE C' )e"sk % r v"vacia ve$a $ ka-uje %ak. Et" l8B via a cest vatelia t % tvr$-uj2. Patria +e$-i "ic# "a%r. Ma"B! E#re"reic#er! Preuss! :r$er'l +! :c#+i$t! Mivi"Bst "! Harle-! Me R ,! Re" u;! Fc#al! MaBra"Be! Kat#rei"! Me+ "",er! lester+a"! :c# 'er. V'iera"3 ' li ;akt, u st viek "aj%ri+it&v"ej6&c# k+eI v. Kusi"$e a K %%ers $ k-ali! )e i"$i"sk, k+eI La+a "a O#I vej -e+i! kt r* ' l "ekritick*+ Darhi" v*+ 6t2$i + % kla$a"* -a k+eI 'e- vier, v B #a! je veriacig "ajv,66iu ',t s( "a-*va lataui"eha ?i star*! ve5"*! "e-+e"ite1"*@. J&+ viac i$e+e $ +i"ul sti! t*+ viac "ac#$-a+e v"2t r"e 5ist3 a v-"e6e"3 %rvk, v "' )e"stvc# i +" #3 r,s, %ravej a v,s kej +rav" sti +e$-i 1u7+i. Ca vieru v je$"3# B #a % uka-uje r v"ak3 % +e" va"ie< v Fe4iku sa v l D vel! ciB"sk, Devel! sa"skrtsk, Deva! ir"sk, Daeva! star %rusk, Dehs!

%rusk, Deihas! lati"sk, Deus! Br3ck, Veus! v sa"skrte D,aus! lit vsk, Diehas! " r$ick, Tivar! u J&Ia" v Na"B Ti! u K8t v Tiu! star Ber+"sk, Ti ! u A-t3k v Te ! Br3ck, T#e s. Viera v je$"3# B #a v,"ik u +" )stva %rakult2r",c# k+eI v! st jacic# %rv t"3+u 1u$stvu "aj'li)6ie< u v56i", PiB+ej v! O#I -e+c v! Prakr vk v! Kur"ai v! Kuli" v! Ou" v! v ju# v*c# $"ej Austrlii! u arktick*c# k+eI v ? kre+ Kerjak v@ a tak+er u v6etk*c# k+eI v sever"ej A+erik,. U stat"*c# k+eI v je + " tei-+us -ate+"e"* je$"ak -+ie6a"&+ s "esk r6&+i 2%a$k v*+i ; r+a+i! je$"ak r -trie6te"&+! kt r3 je + )" $kr,( #ist rick u a"al*- u. L %ri +" )stve v,66&c# ',t st&! ak sa ver&! )e ' li stv re"3 "ajv,66 u ',t s( u! )e sv ju silu a sv je sc# %" sti +aj2 $ "ej! )e i+ "a %ri$elila 2l #, a )e "a$ ic# %l"e"&+ sa+a '$ie! +us& ',( tak3 "' )e"stv -"a5e"3 -a skut 5"e + " teistick3 a v,66&+ ',t stia+ s vlast" s(a+i v,66ie % %&sa"*+i vlast"e "e%ri"le)& "- v =' # via>. P.v $"ej viere v je$"3# B #a "asve$5uj2 aj "ajr.-"ej6ie vlast" sti! kt r3 sa B #u %ri%isuj2 u "ajstar6&c# a "aj%ri+it&v"ej6&c# k+eI v. Ae$" ' )sk* %.v $ "' )e"stva tre'a te$a #1a$a( v 1u$sk + r -u+e! kt r* %re+*61a"&+ svete a se'e $ s%ieva k % -"a"iu a u-"a"iu B #a ak %r&5i", v6etk3# . Viera v je$"3# B #a v6ak u) v %re$#ist rickej $ 'e $eBe"er vala v +" # ' )stv . 02. HFOTCS A KUMT[RCE POFERO OVPMOV`UA[ VNETKO! AA CGBOUEC:TVOE Uk je"ie #la$u a s+$u u+ )Iuje le%6ie a %l"6ie r -vi"utie r -u+ vej 5i"" sti! "ik$, v6ak "ie je vlast" u %r&5i" u r -u+ vej 5i"" sti. Jl veku "esta5& us% k j va"ie #+ t"*c# % trie'. V v6etk*c# $ 'c# ' l kre+ t # % je+ c" sti r v"ak*. Vkla$"3 "' )e"sk3 %ri"c&%, s2 u v6etk*c# "r $ v v v6etk*c# $ 'c# r v"ak3< e4iste"cia v,66ej ',t sti! "es+rte1" s( a sl ' $a $u6e! +rav"3 i$el, %rav$,! $ 'r! s%rav $liv s(! 2cta k r $i5 +! k )iv tu! +ajetku a cti 'l&)"e# . Tiet +rav"3 -sa$, s2 "e+e""3! %ret )e sa -akla$aj2 "a "e+e""ej 1u$skej %rir $-e" sti. Cik$, sa "e+.)e sta( "ie5 -l3 $ 'r*+ le" %ret ! )e t r 'ia +" #& 5i v6etci k l "s. A t ist3 + )" % ve$a( "' )e"stve! "a%r. kat l&ck +< %ri t 1k*c# a tak ve1k*c# # s% $rsk,c# -+e"c# si -ac# val r v"ak3 %rav$, vier,! +rav"3 -sa$,! %r strie$k, % svte"ia a te" ist* kult ak v a% 6t lskej $ 'e. Mska sa $ (a)k v,svetli( # s% $rsk,+ -uj+ +! r -# $"e "ie %rav kres(a"sk lska! kt r je "aj-kla$"ej6 u c" s( u "a6ej vier,. H s% $rske a s cil"e % $+ie"k, +.)u +a( sa+ -rej+e ur5it* v%l,v "a "' )e"sk* )iv t! +.)u v I + s%.s 'i( ur5it3 -+e",! "ik$, v6ak "e+aj2 r -# $uj2ci v%l,v. V56ie "e'e-%e5e"stv %re$stavuje! ak s2 +e" va"3

%r strie$k, s% je"3 s "sil"*+i a$+i"istrat&v",+i -sa#+i ale' s +e$il" u +as) u. Vte$, sa 1u$ia ve1a sk.r c#arakter v $e; r+uj2< +.)u sa - "ic# sta( sla' si! -ra$c via! %retvrka sa %re "ic# sta"e "ie5&+ sa+ -rej+*+. Teles"3 -$ravie "ik$, "esta5& k t +u a', ' l 5l vek i"teliBe"t"* a $ 'r*. K 1k ve1k*c# B3"i v ' l sla'ej teles"ej k "6trukcie! tr%eli c# r 'a+i! a "a %ak +" )stv -$at"*c# a -$rav*c# je$i"c v ' l $u6ev"*+i tr ska+i. Ak -$.v $"&+e # s% $rsk,+ v*v j + v,s%el* "' )e"sk* s,st3+ u )i$ vsk3# "r $a v :tar + -k "e 5i $ k "al s( "' )e"skej ;il - ;ie star*c# L"$ v! ek " +ick, %ri+it&v",c# a % litick, "ev,s%el*c#E Ak t ! )e sil"e -+ateriali- va" ? 'c# $ +! tec#"ik u a % $.@ A+erika $ tera- ct& B #a! kt r* je 5ist* $uc#E Me" - #+ t"*c# % $+ie" k - 5ias r&+sk,c# cisr v sa "e$ v,svetli( a"i v-"ik kres(a"stva! a"i $kl " kres(a" v $ % -e+sk*c# vec& a ic# t2)'a % s+rti. [stre$"*+ ' $ + u %rv*c# kres(a" v "e' l a"i tak 5akva"ie "%rav, % -e+sk*c# vec&! $str"e"ie 'ie$, a 2tlaku! ale sk.r 5akva"ie s%s,. Ve7 kres(a"stv ' l v %ria+ + r -% re s vte$, vl$"uci+i i$ea+i a "ev-"ikl "a vlast"ej r&+skej %.$e! ale v % #k$a" + A2$sku! k$e u) % 2\\\ r k v ' l r v"ak ak aj % tre'a +esi6a $ %re$u #las va"3 a 5akva"3. Okre+ t # $kl " $ % -e+sk*c# vec& a t2)'a % s+rti "ie s2 le" v kres(a"stve. C' )e"sk viera takist s%.s 'uje! )e +ili8", je$" tlivc v -"6aj2 %re"asle$ va"ie! +u5e"ie a s+r(. T # s% $rske $.v $, "ev,svetlia. Cie "' )e"stv je %l $ + kult2r,! ale kult2ra je %l $ + "' )e"stva. Uia$"a u$al s( "e+ala #l'6& a v6e 'ec"ej6& v%l,v "a cel* )iv t 1u$stva aj v # s% $rsk + #1a$e "e) kres(a"stv . Me' " -$.ra-Iuje $.le)it s( # s% $rsk,c# -uj+ vg sa+ -rej+e -r veI v)$, v,-$vi#uje $uc# v"3 # $" t,! 'a stavia ic# v,66ie % $1a starej ;il - ;ickej -sa$,< $uc# je t ! 5 )ivuje #+ tu. Kristus t krs"e v,ja$ril< =H1a$ajte te$a "aj%rv B )ie kr1 vstv a je# s%rav $liv s( a t t v6etk $ sta"ete "av,6e.> ?Ft X!//@. Ae# kr1 vstv "ie je - t #t sveta. D A"i isla+! 'u$#i-+us! re"esa"cia 5i %r testa"ti-+us "ekla$2 # s% $rske -uj+, $ % %re$ia! %ri5 + "i takist +ali "a cel* i"$ivi$ul", a s% l 5e"sk* )iv t +ili8" v 1u$& ve1k* $ sa#9 Deji", "s te$a u5ia! )e "' )e"sk3 i +rav"3 i$e, '*vaj2 5astej6ie %r&5i" u 7alek sia#l,c# # s% $rsk,c# a s% l 5e"sk*c# %revrat v "e) "a %ak. Tak "a%r&kla$ tr krske -ria$e"ia "e' li -vr#"ut3 rev l2ci u! ale r -6&re"&+ kres(a"sk3# u5e"ia B ) + s," vstve a $.st j" sti 5l veka! v,k2%e"3# Krist +. Ca 'c# $" + a v*r '" + r -kvete stre$ vek*c# Be"t k a Aa" va +ali r -# $uj2cu -slu#u kri)iacke v*%rav, "a Bl&-k, v*c# $! + tiv va"3 "' )e"sk*+i i$ea+i. Ae-uitsk +isij" 5i"" s(! -al )e" "a LB"c v + r -j&+a"& "a$ $v +a %r% r+i! $ala v-"ik 'e-trie$"e+u a $ru)stev"3+u -ria$e"iu %araBuajsk*c# re$ukci&. Jesk sl ve"sk " ve+'r v rev l2cia 19Z9 sa +a"i;est vala "e% c#,'"e ak rev l2cia $uc#a! ak "eBcia -astara"ej $ B+atickej i$e l8Bieg t*+ 5ivi$"e v,vrtila -kla$"2 +ar4istick2 % u5ku

s% l 5e"sk + ',t& ak ur5uj2c + ;akt re v %r cese #ist rick3# v*v ja 5l veka! 'a "r $ v. Deji", ' li r -# $uj2ci+ s%.s ' + utvra"3 5i"+i v,"ikaj2cic# vl$c v! 6tt"ik v a svtc v. a r+ vali tie) stat 5" s( a 'etav s( viacer*c# "r $ v. Ke', # s% $rske sil, ' li je$i"*+ v,svetle"&+ $eji""3# %r cesu a v6etk stat"3! ve$a! u+e"ie! ;il - ;ia a "' )e"stv ', ' l le" %rejav + ale' "a$stav' u t*c#t s&l! +usel ', 'e# $ej&" ',( 2%l"e #la$k*. Deji", s2 v6ak %l"3 k ";likt v. Cie s2 le" # s% $rsk,+! ale aj $uc# v"*+ %r ces +! v kt r + sa uskut 5Iuj2 ur5it3 i$el,! +,6lie"k,. Aj il2-ia sa +.)e sta( 25el v*+ 'ra- + a #,'" u sil u 1u$sk3# s"a)e"ia a je$"a"ia. Far4 sa stal 'e( u akejsi ek " +ickej +"ie! kt r +u "e$ v lila trie-v % su$- va( -l )it2 6trukt2ru %rejav v 1u$sk3# $uc#a a ic# %r&5i",. LB" r val ist3 -kla$"3 #ist rick3 skut 5" sti ak "a%r. e4iste"ciu v,s%el*c# star ',l*c# kult2r a e4iste"ciu B3"i v ve$, a u+e"ia! kt r& v v6etk*c# $ 'c# v,rastali - ve1kej 5asti v je$" $uc#*c#! 'a 5ast 'ie$",c# ek " +ick*c# % +er c#. P $1a Far4 vej te8rie + )" le" (a)k v,svetli( i"telektul"u v,s%el s( star*c# ;il - ; v ak ' li : krates! Plat8"! Arist teles 5i e% c#l",c# +ate+atik v a ;,-ik v ak ' li P#,taB ras! Eukli$es! Arc#i+e$es. Wa)k + )" v,svetli( % $1a je# te8rie %rv + '$iv va"3 star vek3 a stre$ vek3 u+e"ie. Pr ti Far4 vi sve$5ia vrc# l, 1u$skej Be"ialit, v %ri+it&v"ej star vekej # s% $rskej s2stave i +as&v"a $u6ev" i $uc# v" -a stal s( v % $+ie"kac# ek " +ick, v,vi"ut3# " v veku. Ak "e%lat& Far4 v ek " +ick* %ri"c&% v 'lasti ve$, a u+e"ia! t*+ +e"ej +.)e %lati( v 'lasti "' )e"stva! k$e i$e #l' k3 +rav"3 a $uc# v"3 # $" t,! kt r3 s2 e6te +e"ej -visl3 "a v "kaj6&c# % $+ie"kac# "e) ve$a a u+e"ie! a kt r3 - ve1kej 5asti u"ikaj2 v "kaj6ie+u % - r va"iu a # $" te"iu. V #l'i"c# 1u$skej $u6e a "ie v # s% $rsk,c# v-(a# c# tre'a #1a$a( k re"e "' )e"stva. H s% $rske a s% l 5e"sk3 -+e", uskut 5"e"3 s ciali-+ +! "e' li %ret sa+, se'e sc# %"3 v,k re"i( kres(a"sk3 a i"3 "' )e"stv. Pret sa "ieke$, %ristu% val k tvr$*+ %r ti"' )e"sk*+ %atre"ia+. A v*sle$k + ' la "era- i 'r $a "' )e"sk3# c&te"ia. K. K. Au"B % va)uje +as v3 #"utie "a6ej $ ', -a %s,c#ick2 e%i$3+iu! t.j. -a a'" r+l"e $u6ev"3 jav,. Ak +aj2 "r $, sv ju -vl6t"u %s,c# l8Biu! tak +aj2 aj sv ju -vl6t"u %s,c# %at l8Biu! kt r v-"ik "a#r +a$e"&+ % 5et"*c# a'" r+l",c# r,s v! - kt r*c# "ajsil"ej6ia je "r $" suBesti'ilita. Os 'a je$" tlivca "ie je v*sle$k +! ale k reI + a cie1 + s% l 5e"sk3# %r cesu. :% l 5e"sk* )iv t sa te$a +us& % $1a 5l veka rie"t va(. Ka)$* skut 5"* + rl", % kr k je v % $state % kr k + i"$ivi$ul",+! % kr k + ka)$3# - "s! % kr k + %er+a"e"t"*+. Ak 'u$e le%6& 5l vek! 'u$e le%6ie aj s% l 5e"sk3 -ria$e"ie.

0/. KAPLTAMLVFU: A LCS VMG :[ ULVCOU P]DOU CGBOUEC:TVAE Aj "' )e"stv sa +.)e sta( %r strie$k + v,k ris( va"ia! ale "ie je "a svete vec! kt r ', sa "&+ "e+ #la sta(. Bie$a sveta "ie le" v t +! )e 5l vek #+ t"e v,k ris(uje 5l veka. Cajv56& v,k ris( vate1 je +rav"3 -l . Frav" 'ie$a %l $& #+ t"2 7alek sk.r "e) %a5"e. A +i+ # s% $rsk,c# "e% ria$k v s2 a 'u$2 aj i"3 -l! a t ;,-ick3 a +rav"3. Takist strac# - "ic# a 'e-+ c" s( %re$ "i+i< "es%rav $liv s(! "e6(astie! se'ectv ! ske%sa! "eus% k je"ie! "e-+,sel" s( )iv ta! v j"a! at8+ v #r -'a! rev l2cia! )ivel" s(! -ra$a! "e"vis(! "e%riate1stv ! ' les(! c# r 'a! s+r(. A $ t # "s celk + "e sl ' $& )ia$"a ;il - ;ick 5i s cil" i# s% $rska "uka! %ret )e t v6etk %ra+e"& -v,5aj"e v 5l veku. :ta5& tr c#u r - 'ra( le" je$e" - t*c#t %r 'l3+ v D c# r ',. V ' ji %r ti +" #*+ c# r '+ ' l v,k "a"* "es+ier", kus %rce! celk + $str"e"3 v6ak "ik$, "e'u$2. Ae t "a% k " $a"3 1u$sk u %rir $-e" s( u! stav' u tela! vek v*+i 6t$ia+i )iv ta a % $. Cav,6e v-"ikaj2 a sa 6&ria " v3 c# r ',< - at8+ v3# )iare"ia! "erv v3 c# r ',! " v3 v&rus v3 c# re"ia a s+rte1"3! -atia1 "ev,lie5ite1"3 c# re"ie ALD: ?s,"$r8+ -&ska"3# -l,#a"ia i+u"it,@. U) Kristus % ve$al< =[' #*c# 'u$ete +a( v)$, +e$-i se' u>. 0T. CEPOTREBUAEN CGBOUEC:TVO! CEFG VRVCAFE V =" > v 5i B #u v-"ik "' )e"stv . Ae t uve$ +el3 a sl ' $"3 % stave"ie sa 5l veka "a stra"u B #a. P kia1 i$e krsu % stav, a tvre! kari3ru! +ajet k! 2s%ec# v,"akla$+e v6et k u+ a silu! "ieke$, a) $ kraj" sti. Ak "#le! ale i$e "' )e"stv ! tak s t*+ vraj "etre'a %re#Ia(9 Ak je ale tv r v v6etk + -visl* "a :tv rite1 vi a ak je "' )e"stv v-(a# + tv ra k "e+u! % t + je "' )e"stv "aj%ri+r"ej6 u a "aj5est"ej6 u % vi"" s( u! t*+ "ajv,66&+! 5 # je 5l vek sc# %"*. V.'ec "e-"a+e" le" -ka-, a sviatk,! ale aj %rva. J je te$a %r -rete1"ej6ie! krs"ej6ie! estetickej6ie! istej6ie "e) vsa$e"ie "a kartu vier,E Tu "ie je 5 strati(! + )" le" -&ska(. A ak sa javia Ae)i6 ve % )ia$avk, "r 5"*+iE :l2)ia %re$sa k $ sia#"utiu ve5" sti a t je "ek "e5"9 O$% ve7 "a t-k, % % $state a -+,sle 1u$sk3# ',tia v%l,vIuje "6 v-(a# ku svetu a 1u7 +. Pret ', sa s "i+i +al v,s% ria$a( ka)$* 5l vek! kt r* c#ce )i( skut 5"e 1u$sk,. V+,sel )iv ta je "e"a#ra$ite1"*+ %re$% kla$ + 1u$skej e4iste"cie! "ec# si # uve$ +uje+e ale' "ie! % $ '"e ak je t +u v 'i l Bickej 'lasti s k,sl&k +. Me" vte$,! ak e4istuje "iekt ! kt je %" + v6etkej skut 5" sti! +.)e +a( v.'ec -+,sel $.ver va( v a's l2t", k "e5"* -+,sel )iv ta. Be- "' )e"stva ', 5l vek "eve$el! $kia1! ka+ a ak &s(. Fusel ', sa s Ale4a"$er + Hu+' l$t + "a k "ci )iv ta s(a) va(< =Uiv t je "ajv56&+ "e-+,sl +>. Ak sa kveti"a 'racia ku sl"ku a $ "e# $ stva )iv t! tak je -a+era"ie 5l veka "a B #a )iv t + a s%s u! +ier + a ra$ s( u.

C' )e"stv % v-"6a "a$ v6e$" s(! $%2tava $ #+ t,! je %ev"*+ -kla$ + )iv ta a %ev"*+ -ak tve"&+ v B #u a se'e sa+ +. :kut 5"*+ u# 1"*+ ka+eI + ?U 11Z!22@. B # "e% tre'uje 5l veka! a', ' l B # +! -at 5l vek % tre'uje B #a! a', + # l ',( 5l vek +. :l2)i+e B #u "ie ak tr ci! ale ak +il va"&. Filuj2ci je le" vte$, "a -aj 6(ast"*! ak +.)e "ie5 r 'i( %re t # ! k # +iluje. Vlast"*+ -+,sl + )iv ta je te$a +il va( B #a a je+u sl2)i(. :+e "a svete %ret ! a', s+e B #u sl2)ili ?+ $lit' u! %rc u@ a a', s+e ' li s%ase"&. V t + je -a#r"ut %ri+era" 2cta k B #u! +a4i+l"a lska! v7a5" s( a % slu6" s(. A) 2ct u k B #u sa stva+e sa+i se'e %rav$iv*+i a %rv"e"*+i )i(. Kres(a"sk viera je$i" cel -a'er cel2 skut 5" s( %rir $-e"3# a "a$%rir $-e"3# ! #+ t, i $uc#a! B #a a sveta. C' )e"stv tak %r s%ieva +" #*+ vecia+ viac "e) 5 k 1vek i"3. D %fIa r -u+ a % -"a"3 % tvr$-uje. Ae svetl + "a ceste )iv ta. V-"ikl ak us% k je"ie -kla$"ej % tre', 5l veka % 'e-%e5& a lske. Ceru6& )ia$"u - # $".t )iv ta! ur5uje v6ak ic# % ra$ie. Ak te$a ver&+e! ++e 5i $ 6ir ka tv re"3 a je$"3# $Ia % stre#"e+e B #a v 6u+e"& + ra! v tic#u #.r! v 1u$sk + %la5i aj s+iec#u! v #luku ka)$ $e"" sti. C' )e"stv je %ev"*+ -kla$ + s% l 5" sti. Pre$ v6etk*+ c#r"i r $i"u "er -lu5ite1" s( u a sviat st" s( u +a")elstva. Hlsa! c#r"i i -$.ra-Iuje %rav2 +rav" s(. Ae -$r j + 1u$skej sl ' $, a r v" sti i 5ist*c# ra$ st&. P sk,tuje 25as( "a B ) + )iv te! %ri% $ 'Iuje 5l veka B #u. Ae sil u a -r veI silu a 2tec#u $va i v utr%e"& k %l"e"iu % vi"" st&. Ae -kla$ + i % r u aut rit, r $i5 v i 6ttu! ale aj s%rav $liv sti. Ae -$r j + % litickej sa+ stat" sti! % r u %rav3# +ieru a s2)itia +e$-i "r $+i! trie$a+i a stav+i. B j + %r ti #riec#u c#r"i 1u$sk* )iv t! -$ravie! +ajet k! 5es( aj v"2t r"* % k j. Me" "' )e"stv $kr*va taj +stv -#r 'ia a u+ )Iuje kla$"* % st j aj v 5i s+rti. Ae# #lav"*+ cie1 + je % +.c( $ sia#"u( ve5"2 'la)e" s(. Ca'$a "a sve$ +it3 %l"e"ie -+l2v! % ctiv s( v 'c# $e! 2ctu k $u6i 'l&)",c#! -v,6uje -+,sel %re - $% ve$" s( a 1u$sk2 $.st j" s(. Vl #, 1u$skej %rir $-e" sti 5is(uje a -u61ac#(uje. C' )e"stv te$a 5l veku le" $va. Berie +u le" #riec#! t ! 5 "ajviac 6k $& $ 5as"3+u a ve5"3+u 6(astiu. V-(a# 1u$& k B #u "e+ -visie( $ ic# "la$, 5i r -+aru. P -"va"&+ B #a 5l vek %ric#$-a k "a%l"e"iu )iv ta. Ak "iekt % vie ="e++ -uje+ a"i 5as "a "' )e"stv >! % t + "e+ -uje+ vlast"2 $u6u a B )ie veci. Be$a 5l veku! ak "ec&ti #la$. Tel sla'"e a u+iera. J je % kr+ %re tel ! je B # %re $u6u! %re jej -$ravie. D Fu) sa %re'2$-a v vlaku. [%l"e -a'u$ l! $kia1 a ka+ i$e. Ale "i5 si - t # "er '&. Va 'er sa -',t 5" s(a+i! +alic#er" s(a+i a "a $.le)it3 veci -a'2$a. Cie je "er -u+"*E J ale je $.le)itej6ie "e) ve5" s%saE :tav 5l veka! kt r* sa -a 'er % $ra$" s(a+i! av6ak -a"e$'va % $stat"3 veci! a v tak +t stave je s% k j"* s+ s se' u! sa "a-*va tu%e" s( u! res%ekt&ve vla)" s( u ?% r v. Vj /!10i2\@. O % tre'e "' )e"stva # v ria cel3 $eji",< U) v :tar + -k "e vi$&+e! 5 -"a+e"ala viera v B #a "a%r. %re tr%iace# a tr%e-liv3# A8'a. K 1k sil,

% sk,tla tr%iace+u Krist vi9 O % tre'e "' )e"stva # v r& Kristus "a%r. u sv. A" 0!Tg X!XZg 1Y!1i/. dalej je t sv. Pav l ?E; X!1X@ a Ak 0!1/ a "esk.r )iv t sv. AuBust&"a ?nT/\@! Hicer ! las#i"Bt " i -akla$ate1 U:A! Ca% le "! R usseau! Pascal! HeBel! M.C. T lst j! K et#e! Hei"e! star 5esk& %ra tc via a %ra+atk,! Aulie" Kree"! K.H. B r vsk*! kar$i"l Ceh+a"! F "tespuieu! T.K. Fasar,k! %s,c# tera%eut %r ;es r Btc#"er! Fa4 Pla"ck! Ale4a"$er V lta! 's"ik Paul Hlau$el! a i"&. 00. KRE:WAC:TVO VMOHAMOE Be# + "ecel*c# 2\\\ r k v e4iste"cie "e-l,#al kres(a"stv ! ale le" "iekt r& kres(a"ia. Ae$i" Bi'lia! kt r2 +" #& 1u$ia u) i'a 5&taj2! je )iv t kres(a" v. Pret "ieje kres(a"stv v6a$e +as v*+ #"ut&+. P vrc#"3+u +as v3+u 5l veku "ej$e v56i" u %rav$u v )iv te! ale % # $lie a v6eI ?srv. 2 Ti+ T!/@. Ciekt i$e $ k st la! le" ke7 c&ti % tre'u! i" ke$, tvr$&! )e +u ' # slu)'a a + $lit'a "i5 "e$va. V-(a# k B #u sa tak stva -visl*+ "a 1u$skej "la$e 5i r -+are. Jl vek je % stave"* $ stre$u! kt r* %atr& B #u. V "' )e"stve i$e v6ak %re$ v6etk*+ B #a. Hirkev "e+.)e 1u$& k % le%6e"iu "2ti(. Ke7 c# r* "ec#ce %rija( %re$%&sa"* liek a - +rie! lekr -a t "e+.)e. P kr k v $uc# v"ej 'lasti sa le" 5iast 5"e +.)e $ v-$a( % t +k +. V "' )e"skej 'lasti sa +us& ka)$* s '"e -" vu r -# $"2( s+. Jl vek %re$sa sv j u %rir $-e" s( u - stal te" ist*. V,%l*va - t # te$a! )e utr%e"ie! s+r( a v-kriese"ie Krist v ' l "a$ar+ E Tt t-ka je c#,'"e % l )e". V,k2%e"ie sa v veriac + stle $ #rva. Fus& sa k "e+u #lsi(! 'a viac< +us& k "e+u %ri1"2( a $a( +u v se'e %.s 'i(. Ce6(astie a 'ie$a je v svete! %ret )e sa svet v-$ialil $ka-u kres(a"stva. Vi" u "e%riate1 v sa "e+ #la kres(a"sk 5i"" s( celk + r -vi"2(. Aj $ ' v3 %r2$, a r.-"e % st je ka)$3# #ist rick3# '$ 'ia ; r+uj2 tvr Hirkvi. Ce+ )" % %rie( % -v 1"* v- stu% +rav"3# uve$ +e"ia 1u$stva v7aka %.s 'e"iu kres(a"stva v svete. Deji", ', v,-erali +" # i"ak! ke', $ "ic# %re$ $va$siati+i st r 5ia+i "evst2%il eva"jeliu+ a "e%re+e"il celk v2 kl&+u +e$-i1u$sk*c# v-(a# v. Ak $ k)e $"es 1u$stv % c# %i( # $" tu ka)$ej 1u$skej ',t sti! %rv ka)$3# "a )iv t! ka)$3# re6%ekt va( a ',( k "e+u s%rav $liv*! ak u-"vaj2 "r $, % vi"" s( s% lu%rac va(! ',( s li$r",+i! je t v7aka %r&kla$u a u5e"iu Ae)i6a Krista. Cav,6e v kru# c# skut 5"e veriacic# je vi$ie( ve1a -rete1"ej6ie v*sle$k, %.s 'e"ia kres(a"stva. Ve1k3 i$e, s2 kres(a"sk3# %.v $u. F )" # v ri( altrui-+e! s ciali-+e! #u+a"ite! $e+ kracii! ale v % $state je t lska k 'l&)"e+u! kres(a"stv + #lsa"! "ieke$, v6ak "es%rv"e c#%a" a uskut 5I va". Kat lici-+us je "' )e"stv + lsk,. A le" kres(a"stv "+ %rika-uje lsku! 'j&+aj2cu v6etk a v6etk*c#. Me" " u5&! )e B # s+ je Mska. Pret le" kres(a"stv je "' )e"stv 2%l"3. Ue kres(a"ia +ili8"krt -ra$ili lsku a t*+ B #aE Ji je t arBu+e"t v 5i lske! %r ti kres(a"stvuE Kres(a"stv je

ustavi5"*+ v la"&+ lsk,! %rav$a)e 5ast v la"&+ "a %26ti. Mska je v kres(a"stve vlast"e je$i"*+ %r&ka- +. Al'ert Ei"stei" # v r&< =Be- "' )e"stva ', sa 1u$stv $"es "ac#$-al v stave 'ar'arstva. Hel3 s% lu)itie ', %re'ie#al v "e%re$stavite1"e %ri+it&v",c# % $+ie"kac#! 'e-%e5" s( )iv ta a +ajetku ', s tva ' la + )" a ' j v6etk*c# %r ti v6etk*+! kt r* je stl,+ 1u$sk*+ %u$ +! ', sa % $1a +.j# %ev"3# %resve$5e"ia -vr# l "a e6te krutej6&! "e) je $"es. B l t %rve "' )e"stv ! 5 $ % + #l 1u$stvu k % kr ku v v6etk*c# 'lastiac#.> Tak # v rili aj i"&. C' )e"stv je "ajstar6ia! "aj 'sia#lej6ia a "ajsil"ej6ia # $" ta a + c v $uc# v" + a kult2r" + )iv te 1u$stva. Dal "es% 5et"3 % $"et, takist k ve1$iela+ u+e"ia. 0X. CGBOUEC:TVO AE :[KROFCOU VEHOUE Kristus %.s 'il verej"e< k-al! # v ril sv j + ' )sk + %.v $e i % sla"&! k "al --rak,. P ve$al< =Ka)$3# ! kt +Ia v,-" %re$ 1u7+ig aj ja v,-"+ %re$ sv j&+ Otc +! kt r* je "a "e'esiac#. Ale t # ! kt +Ia -a%rie %re$ 1u7+ig aj ja -a%rie+ %re$ sv j&+ Otc +! kt r* je "a "e'esiac#.> ?Ft 1\!/2@. A i" ke$,< =Cec# tak svieti va6e svetl %re$ 1u7+i! a', vi$eli va6e $ 'r3 skutk, a slav vali v6# Otca! kt r* je "a "e'esiac#.> ?Ft 0!1X@. H#ce! a', s+e B #a +il vali - cel3# sr$ca! $u6e! +,sle. A% 6t l v % slal $ cel3# sveta u5i( v6etk, "r $, ? Fk 1X!10@. Fali ',( =s 1 u -e+e a svetl + sveta> ?Ft 0!1/@. Kres(a"stv +al -+e"i( tvr -e+e! +al ',( kvas +. A% 6t li +ali v jas" + $e"" + svetle #lsa( a - striec# k-a( t 5 i+ -javil Fajster ?Ft 1\!2Y@. Hirkev +ala ',( +est +! % stave"*+ "a vrc#u ?Ft 0!1T@! te$a 7alek vi$ite1"*+! -asa#uj2ci+ $ verej"3# )iv ta. Ak sa Kristus s+ -25ast"il verej"*c# "' )e"sk*c# %rejav v! "a%r. %2te $ Aeru-ale+a! ak %ri vja-$e $ Aeru-ale+a %rijal verej"3 v la"ie 1u$u =# sa"a>! tak a"i Hirkev "e+ala ',( taj"*+ s% lk +! ale +ala v,stu% va( s sv ji+i "' )e"sk*+i %rejav+i "a verej"3 cest,! ulice a "+estia. Pret aj sv. Pav l % '$a< =Pret sa "e#a"'i -a sve$ectv "a6 + P" vi> ?2 Ti+ 1!Z@. Ae s&ce %rav$a! )e "' )e"stv je %re$ v6etk*+ s% je"ie i"$ivi$ul"e# 5l veka s B # +. Cik$, ale "e+.)e ',( le" s2kr +" u vec u! %ret )e )iv t 5l veka je vec u s% l 5e"sk u. V' )" s(! kt r s% 5&va sa+a "a se'e! kt r "e$ stva "eustle % $"et, a % $% ru $ s% l 5e"stva! sa % stu%"e stva "u$" u a % krive" u! sla'"e. :tva sa ak ', kvet + v v-e v u-avretej i-'e. O'ra- Hirkvi! ak Krist v# tela uka-uje! )e je$e" 2$ + % +#a( $ru#3+u! )e "ikt "ie je v sv jej viere se'esta5"*. Veriaci 1u$ia sa - sku%uj2 $ vi$ite1"ej 'ce D Hirkvi! tak je t +u aj v i"*c# "' )e"stvc#. Ak +.)e kres(a" 7alej #1a$a( B #a le" %re se'a! ke7 je %re v6etk*c#E Duc# svt* je Duc# je$" t,! c#ce s%ja( 1u$& "av-j +. Kres(a"! kt r* sa "ec&ti

- $% ve$"* -a sv jic# 'rat v! res%ekt&ve Hirkev! kt r - trvva v v"2tri sv jic# +2r v a svet % "ec#va je+u sa+3+ug stratili sv j -+,sel! % sla"ie. Ak je "' )e"stv uve$ +el -visl s( cel3# 5l veka "a B #u! % t + v%l,vIuje cel* je# )iv t< v 6k le! v r $i"e! v ve$e! u+e"&! 'c# $e! %rci aj % litike. B # je stre$ + v6etk3# 2silia. B la ', t $v jak a $v j-+,sel"! s "' )e"stv + "e-lu5ite1" #ra! ke', ' l "iekt v v"2tri 5i $ +a kat l&k a "a ulici ', sa #ral "a 5l veka 'e- v,-"a"ia. C' )e"sk3 %resve$5e"ie sa "e$ +e"i( ak ka't. Aj verej"* )iv t sa +us& ria$i( +rav"*+i -sa$a+i %rve tak! ak )iv t s2kr +"*. Ak + je$" tlivec "' )e"sk3 % vi"" sti! + ic# aj s% l 5" s( a 6tt! %ret )e sa skla$ - je$" tlivc v. Hel* svet je B )&+ vlast"&ctv +! a %ret + B # "r k "a +iest v verej" + )iv te! ',( verej"e uctieva"*! re6%ekt va"*! '#aj va"*. A"i Kristus sa "e st*c#al 'et va( sv j )iv t "a verej" sti. Ca I + "+ +us& -le)a( viac ak "a 2su$ku 1u$&. A t i -a ce"u 'et&. D 'r* kat l&k je %ret #r$* "a sv ju vieru! 'e- #a"', a '-"e sa k "ej #lsi. Hesl ="' )e"stv je le" s2kr +" u -le)it s( u> ve$ie k "e$.sle$" sti a %retvrke. V,sl vuj2 # t&! kt r& c#c2 -"ik "' )e"stva. P kia1 t # v r& kres(a"! s%ravi$la "evie! 5 r -%rva. T3-a! )e "' )e"stv je s2kr +" u vec u! ve$ie k klie6( va"iu kres(a"stva a k je# likvi$cii. Ke', ' l "' )e"stv s2kr +" u vec u! k "' )e"sk*+ vecia+ ', ' l "ut"3 -ac# va( "eutralitu. Vatia1 sa ale 5ast v,stu%uje v "' )e"sk*c# a +rav"*c# t-kac# verej"3# )iv ta "e%riate1sk, v 5i "' )e"stvu. T je v r -% re s #esl + ="' )e"stv je s2kr +" vec>. Uia$", r -u+"* veriaci "e'u$e $"es "a%r. c#cie( $va( c# r*+ $ i-', kr&)! ke', i+ ' l 1a# staj"*! "a % s+ec# ale' ', v "ic# v,v lval aBres&v"e %rejav,. Me")e %r 'l3+ ', v-"ik l! ke', # ta+ v56i"a 5i v6etci c#celi. F" #& kres(a"ia % -"aj2 - Bi'lie vetu< =Ke7 sa + $l&6! v j$i $ sv jej i-',! -avri -a se' u $vere a + $li sa k sv j+u Otc vi> ?Ft X!X@. T %lat& %re ;ari-ej v! 'c# $uj2cic# s sv j u -' )" s( u! v,tru'uj2cic# sv je $ 'r3 skutk, a k "aj2cic# -' )"3 2k ", "a '$iv. Kat l&k + % vi"" s( -25ast"i( sa akt&v"e verej"3# )iv ta a %ris%ieva( k uskut 5I va"iu 'ec"3# 'la#a! i"ak c#ce )i( "a 2k r i"*c# a "e%l"& si sv je % vi"" sti v 5i s% l 5" sti. Hel3 stv re"ie + sv j %.v $ a -+,sel %ra+e"iaci - B #a! %ret sa +us& ka)$* % ria$ k v-(a# va( "a B #a. O" %rive$ie v6etk k je$" te v Krist vi ?% r v. E; 1!1\@. 0Y. VOMEBCS PRGVO A POMLTLHKG PRQ:MUNCO:W CLE AE AA CGBOUEC:KOU VGMEULTO:WOUE Ka)$* kat l&k + %rv aj % vi"" s( % u)i( sv j sl ' $"* #las ?#las vacie %rv @ k -v,6 va"iu s% l 5e"sk3# 'la#a. Ak& s2 t ti) % sla"ci! tak3 s2 -k ",. Cie je te$a -asa# va"&+ Hirkvi $ -le)it st& 6ttu! ak

"a% +&"aj2 'isku%i veriacic#! a', i6li k v 1'+ a v lili % $1a sv j# kres(a"sk3# sve$ +ia. V +e"e % litik, sa r 'ia r -# $"utia! t*kaj2ce sa i "' )e"stva a +rav"3# )iv ta< 6k le a v*c# ve! +a")elstve a r -luke! % trat c# a euta"-ii! c#ra"e +l$e)e a verej"ej +rav" sti! ;il+e! r -#lase a telev&-ii! tla5i a literat2re! vlast"&ctve a v,vlastI va"&! s cil",c# t-kac# D sa+3 t-k,! kt r3 sa 7alek sia#l $ t*kaj2 aj je$" tliv*c# kat l&k v i celej Hirkvi. F tu kat l&k st( re-iB" va"e ' k +! $ %26(aj2c sa #riec#u 1a# staj" sti! ak - sta"e v $eI v lie' 'e- v)"e# $.v $u $ +aE Ot-k u sve$ +ia je aj skut 5" s(! kt r2 % litick2 stra"u kres(a" v l&. Ce$ sa ',( kres(a" + a -r veI st2%e"c + # s% $rsk,c#! % litick*c# ale' s cil",c# s2stav! kt r3 -"a+e"aj2 -a%retie! "eBciu "ajv,66&c# -sa$! sa"kci " va"*c# Krist +. Ce$ sa -r veI sl2)i( B #u aj +a+ "e. D.le)it3 je aj t ! a', kat l&ci 6tu$ vali % litick3 $ia"ie. Fali ', ',( % u5e"& % vi"" stiac# 6ttu v 5i veriaci+ a %rvac# Hirkvi. Hirkev "evi$& ra$a kIa- v v % litike! "ie %ret ! )e ', % litick* )iv t +usel ',( #rie6",! 6%i"av* a "esc# %"* % svte"ia! ale %re "e'e-%e5e"stv ! )e 1u$ia "e% c# %ia ?a "e$ sa i+ t -a-lieva(@! )e kres(a" i kIa-! %racuj2ci v % litike! je$"aj2 vlast"*+ +e" +! "ie +e" + Hirkvi. Ak v,k "va % litiku tak*t 5l vek -le! 1u$ia "evi$ia le" je# s 'u! ale aj Hirkev! i ke7 "e%rv +. Ale #lav"* $.v $ %r ti kIa-skej % litickej slu)'e je! )e kIa- + i"3! svtej6ie % sla"ie D vies( $u6e k B #u a r -$e1 va( %r strie$k, s%s,. Ak je akt&v", v % litike! -a"e$'va sv ju vlast"2 2l #u! kt r2 -a "e# laik "e+.)e ur 'i(. A u) v.'ec ', kIa- "e+al sl2)i( % litickej i$e l8Bii! kt r %ria+ % tiera "' )e"stv a vieru v B #a. 0Z. CGBOUEC:TVO AE HLTOVG VEHE Ak sa "e%ris%.s '& "' )e"sk ve$ + s( ?"' )e"sk3 vie$e"&@ s25as"3+u stu%Iu v-$ela"iu! % t + viera +.)e s tva - sta( )iv u. Prav -' )" s( je t! k$e je $ k "al3 r -u+ v3 % -"a"ie jej 'sa#u! %ra+eIa a -+,slu s% lu s krs" u v "kaj6 u ; r+ u. Ae$" stra"" vl$a citu v "' )e"stve v)$, vie$la k "ejas" sti! -+te" sti! te$a k 5ist su'jekt&v",+ %re$stav+ a -a+ieIa"iu % $stat"3# -a ve$1aj6ie a v)$, k "5ila v 'lu$rstve. V "' )e"stve sa u%latIuje "iele" cit ?2ct u! lsk u a v7a5" s( u k B #u! '-I u %re$ "&+@! ale aj r -u+ ?% -"va"ie "' )e"sk*c# %rv$@ a v.le ? c# t u %l"i( B )iu v.1u@ a "iele" $u6a! ale aj tel ?r.-",+i 2k "+i@. Prav3 "' )e"stv sa +us& "ieke$, -a '&s( aj 'e- cit vej -l )k,. C' )e"stv "e% vstal le" - cit v ?5l vek vraj B #a le" v,ci(uje! "e% -"va@. Hit %re$% kla$ ur5it* %re$+et ?ve$ +ie s2c" sti B )ej a -visl sti 5l veka "a B #u@. Hit +.)e 5l veka "a"ajv*6 vies(! a', %re+*61a"&+ $ s%el k B #u a "' )e"stvu.

Ke', "' )e"stv ' l le" vec u r -u+u! $al ', sa "a#ra$i( ;il - ;i u. Ke', ' l le" vec u v.le! $al ', sa "a#ra$i( +rav" s( u! #,Bie" u! ask3- u a 6% rt +. Ke', ' l le" vec u citu! $al ', sa "a#ra$i( u+e"&+. Ke', ' l le" vec u $u6e! %re5 $al B # 5l veku tel E V.1a ', +usela tel "i5i( a cit ', sa +usel v-%iera( v6etk3+u! 5 %.s '& "a $u6u -+,sl v u ; r+ u. Ve$a v,)a$uje r -u+! +rav" s( v.1u! u+e"ie cit! tel #,Bie"u a % #,'. Pret 5l vek tiet veci ct& a %estujeg "e)ia$aj2 cel3# 5l veka. Jl vek -"6a $ 're t ! 5 sa 'racia le" k 5asti je# ',t sti. V,$ 5as( se'a! ak si +.)e % "ec#a( stat"3. Cer$ sa $va cel*! %ret sa v-%iera "' )e"stvu! kt r3 si )ia$a 'e-v*#ra$"e cel3# 5l veka a cel3# # 'racia k B #u. A 5 # r6ie! 5l vek sa "e+.)e $a( cel*! a"i ke7 c#ce. A t je traBick3. V t + je 'ie$a! 2' # s(! "e+ #2c" s( 5l veka< t2)', tita"a a sil, tr%asl&ka. P st j vier, 'u$e te$a v,%a$a( % $1a t # ! ak je kt -al )e"*< 5i uI# %revl$a r -u+! v.1a 5i cit. Ka)$* + vieru! kt r +u - $% ve$. Aj "a #r$i"sk + 2sil& svtc v s2 %atr"3 st %, 1u$skej sla' sti. Pret je 1a#6ie %re je$" tlivca 5i "r $, "' )e"stva sa -'av va(! "e) sa k "e+u %re%rac va(. =G" > vier, u) %rir v"val sv. T +6 k =" > "evest,! kt r3 je %re$sa % ve$a"3 s+er + k s 'e! "ie k "uke. L$e t ! 5i sa c#ce+ "a% ji( "a Krista! 5i c#ce+ sv j )iv t -al )i( "a Krist vi ale' "ie. :a+ -rej+e +us& "evesta t ! 5 jej # v r& )e"&c# =+a( -a %rav$u>! ale jej v,c#$-a - +iluj2ce# sr$ca a v,ja$r& t "asa$e"&+ cel3# sv j# )iv ta %re +il va"3# +u)a. Ke', t t =" > ' l v,"2te"3! % t + ', t "e' l skut 5"3 =" >! le' s+ie v,c#$-a( je$i"e - sl ' $"ej v.le! - s '"3# r -# $"utia. 09. CGBOUEC:TVO O:MABUAE A OTRAVUAEE Ae + )"3! a', sa "ejak #lu%uj2ca i"6tit2cia u$r)ala 2\\\ r k v aj +e$-i +la$*+i r ' t"&k+i a u +" )stva ve1k*c# u5e"c v! u+elc v a ve$c vE Kres(a"stv "ie je $r Ba %r ti ' lesti a (a)k stia+! ale % "2ka "$ej %re 'u$2c" s(! %ret )e $va $.veru v B #a a vi$& aj v utr%e"& -+,sel. Kla+2 sa t&! kt r*c# cie1 + )iv ta sa stali le" statk, sveta. Kres(a"stv je aj "' )e"stv + 1u$& sil"*c#! -$rav*c#! 6(ast"*c#< a% 6t li! svtci! +u5e"&ci! +isi "ri! "e+ c"i5"3 sestr,! ' li v6etk*+ i"*+ sk.r "e) sla' c#+i. Lc# sila a lska %ra+e"ili - vier,. C' )e"stv % tre'uje ka)$*! le' v6etci 1u$ia s2 sla'&! 5 $ % -"vacej sc# %" sti! skl "u k #riec#u! 5 $ utr%e"ia a s+rti. F" #& v6ak ra$6ej - trvvaj2 v %l,tk sti a 'e-"$eji! sk.r "e) ', verili. J v6etk sa v $eji"c# sl v val sl v + B # a v,k "al v B ) + +e"e9 =D.veruj+e B #u> je "a%&sa"3 "a $ lri a "a %asku "e+eck*c# v jak v =B # s "a+i9> ^u$ia %re B #a a v je# +e"e aj -a'&jali ale' v,tv rili #,-$"3 karikat2r, a "a%&sali % $ t =B #>. Ak ' l "' )e"stv -"eu)it3 ak +a+"* %r strie$ k k 2tlaku! % t + sa t stal le" "ieke$,. B li -a t*+ kres(a"ia! kt r*c# )iv t "e' l sve$ectv + %ravej "uke kres(a"stva. Pc#a"ie -la v.'ec

"ev,%l*va sa+ t"3# kres(a"stva! kt r3 u5& %re$ v6etk*+ lske a s%rav $liv sti. Ce' li a "ie s2 v6ak ve$a a % litika! at7. r v"ak 5ast ! 'a 'e)"e #r -"*+ s%.s ' + -"eu)&va"3E X\. :V_TQ A VBOUCQ :[ PROTLVCQ A [HHOMCQE ^u$ia $u6ev"e "ev,v)e"& a "ev,-ret& -$.ra-Iuj2 5ast "a sv j + "' )e"stve t ! 5 je "av " k "%a$"3 a %ri(a#uje % - r" s( k lia. : kat l&ck u vier u t "e+ "i5 s% l 5"3. Ak "#le -' )" s( "e%ra+e"& sr$ca tv re"3# a $$a"3# B #u a 'l&)",+! jav& sa "e%rir $-e"e! "e%rav$iv a %r tiv"e. A "av,6e< "a 5l veku! kt r* sa -$ ',( svt*+! "iet "i5 % $ -rivej6ie# "e) "etr%e-liv s"a#a re; r+ va( i"*c#. Aj Kristus "a-*va ;ari-ej v "a%riek %l"e"iu ic# "' )e"sk*c# % vi"" st& =v,'iele"*+i #r '+i>. Ce' l v "ic# lsk,9 :kutk, le" v "kaj6ej -' )" sti -"e+ )Iuj2 s%rv"e vi$ie(! r - -"a(! # $" ti(. Ak "ie je -' )" s( v,k "va" lsk u k 'l&)"e+u! je $iva$l +. alaBela"stv ' l #"utie kaj2cic# sa "' )e"sk*c# % 'l2$e"c v +e$-i 1/. a 10. st. Ca %a+iatku Krist v# utr%e"ia sa $ % l tela '"a)e"& 'i5 vali $ krvi -a + $litie' a s%evu "a uliciac# a "+estiac#. F" #& v 5akva"& k "ca sveta c#celi u-+ieri( "e' -a + r - r ku 1/TZ a 1/T9. P%e) Kli+e"t VLL. r ku 1/T9 ;laBela"stv -ak-al! ale 'e- 25i"ku. T v,v lal u ;laBela"t v %r ticirkev"3 te"$e"cie< % #k$ali sviat s(a+i! kIa-+i! 5istc +! %ekl +! $%ustka+i. V $eji"c# Hirkvi ' li svtca+i %ust v"&ci ? sv. A"t " strvil "ejak2 $ 'u v #r 'e@! stf% v"&ci ?)ij2ci v :&rii! v $rieka"& a + $lit'e "a stf% c# v #ra$e"ej #lavici! "a%r. Ni+ " :t,lita! '$are"* +i+ ria$",+i $ar+ig 'rtil +" # 1u$&@! v-"i 5i -ajatci P"a ?-avret& $ s+rti v -a+ur va"ej cele! - 5 # je $v $e" kl6t r" klau-2ra@! ara"ti6ek 'j&+aj2ci +al + c"3# ! Peter ' -kvaj2ci vre$, c# r3# . Ci5 "er -u+"3 v t + "evi$eli! a tak ic# # $" til iste aj B #. Ae$"ali s $ 'r*+ 2+,sl + a tak3t 2k ", ' li c#%a"3 ak %rejav, svt sti "ej $ ',. O$ k "ca star veku %atrili +e$-i "e %.st,! kaj2ci %s! s%a"ie "a 5re%i"c#! k )e"3 k 6ele! se'a'i5 va"ie! sa+ ta. Cie - "e"visti k )iv tu! ale ku kr te"iu teles"*c# v6"& a k % k"iu. E4ist val $ k "ca #esl ="e- +rie(! ale tr%ie(>. Prir $-e"* $% r k c# r '+! "elska ku -lu a #r.-a - s+rti %rek "vali sil u lsk,. T*+ ale "e' li %as&v"i ku svetu! a"i sa "e-+ier vali s su$ + a -l +. Ce' li =ute5e"ci> - sveta! le' ic# + $lit',! r -j&+a"ie a -+ier"e 'et, %ris%ievali k v6e 'ec"3+u $ 'ru. B li v %r&kr + %r tikla$ + "aj+ k +ateril"e a #e$ "istick, % Iat3+u -+,slu )iv ta a sveta. Pre "ic# ' l v*-v u #1a$a( "aj%rv B )ie kr1 vstv . Ak* je "6 $"e6"* % st j k t +ut svetuE Fi+ ria$"e skutk, kaj2c" sti sa "es+2 k "a( "a 2k r % vi"" st& a -$ravia ?% r v. Ft. 1Z!Zi9@. Pret "iekt r3 s%.s ', vte$aj6&c# svtc v "e+ )" $"es % kla$a( -a s%rv"e. Duc# + s&ce vl$"u( "a$ tel +! "ie # ale us+rti(. Ke7)e te+% )iv ta kla$ie $"es ve1k3

% )ia$avk, "a "erv v2 s2stavu! skutk, % k"ia tre'a k "a( le" "akrtk a % $.kla$" + uv)e"&. Risk va( "e'e-%e5e"stv je + )"3 le" kv.li v,66ie+u $ 'ru< %re ve5"* )iv t sa tre'a -riec( aj "aj+il6&c# % -e+sk*c# vec&. :25as" svt s( s% 5&va viac "a k "a"& $ 'r*c# skutk v! %reuka- va"*c# %uste"*+ a c# r*+ a v v,k "va"& % ctivej %rce. Hesta k $ k "al sti "etkvie v ; r+l",c# 2k " c#. :vtec +.)e % u)&va( a v)i( si veci! kt r3 %atria k "a6ej + $er"ej $ 'e. Cee4istuje )ia$"a 6a'l8"a "a svtc v! )ia$"a -" r+ va" cesta k svt sti. :vt s( sa "evia)e "a vek! a"i "a stav 5i "a$a"ie. V ka)$ej s% l 5e"skej vrstve je + )"3 $ sia#"u( vrc# l 5" st&. Hirkev r v"ak uctieva u# rsk2 kr1 v"2 Eli6ku ak aj tr k,Iu Bla"$i"u! cisr v"2 Hele"u ak aj sl2)ku Ke++u KalBa"i. A aj v jak v! u5ite1 v! r ' t"&k v! u5e"c v! krsavc v aj -"etv re"*c#! %ret )e #1a$& "a $u6u. V)$, sa s%a+tala - "aj% tu%"ej6ie# 2%a$ku v7aka svt sti! t +ut 'al-a+u! kt r* jej tel uc# val $ ska-,. Aj stre$ vek& svtci a ask3ti ' li 1u$ia #l' k&. Ce)ili v le"iv sti! ale 'u$ vali s # rliv s( u )iv t vier,! "$eje a lsk,. Ce' li t le" B )ie ve5k,! teliatka! r ' t,! ale cel& 1u$ia. Prve kv.li t +u! )e ' li % #lte"& B # +! ' li sc# %"& vi$ie( a ce"i( si veci stv re"3. A ke7)e +il vali B #a! +il vali v6etk . Prav -' )" s( je %ret krs"a! )e uctieva "ajv,66iu Krsu. Ta+! k$e sa 1u$ia "eria$ia +rav"*+i -sa$a+i! jav& sa ak 5u$k ka)$*! kt je$" "ese'eck,! 'etav a "evi$& cie1 )iv ta le" v vlast"ej s% k j" sti. Ae# je$"a"ie sa +.)e -$a( -',t 5"*+! "e% c# %ite1"*+< $ 'r v 1"* )iv t c#u$ ',! celi't! stle % k"ie a $rieka"ie -a #riec#, sveta. :%rv"e ve$ +ie #riec#u "ie je %rejav + %s,c# l Bickej 2c#,lk,! ale %l $ + vier,. V' )"& s2 5u$"& a) $% r"& 'e-' )"*+! %ret )e -' )" s( je i+ vec cu$-ia! ;a"atick. Ae i+ % kar#a"&+! "a% +e"ut&+! $.ka- +. Tak)e s2 I u -"e% k j va"&. Aj le"ivec sa % # r6uje "a$ usil v"*+! #lu%k "a$ +2$r,+. :vtci vstu%uj2 $ "6# +alic#er"3# )iv ta ak %alica $ +rave"iska. =Ke', ste ' li - sveta! svet ', +il val! 5 je je# ! ale %ret ! )e "ie ste - sveta! )e s + si vs ja v,v lil - sveta! svet vs "e"vi$&.> ?A" 10!19@. :vtec je 5l vek v.le! $u6ev"e 2c#,l"* je $uc# v"* sla' c#. :vtec je v,r v"a"*! a t v "le)it + % +ere k B #u i 1u7 +. [c#,l"* 5i "aru6e"* 5l vek je r - rva"* a "e% ria$",. :vtec je $%2ta"* $ lka$iel sveta! 2c#,l"* je ve1+i 5ast -a%lete"* $ s&$iel sveta a tela! je# lska k B #u! ak + "ejak2! je vl$a" s '"*+i "- r+i! lska k 'l&)"e+u je 'r-$e" sil"*+ se'ectv +. A %ret sa svtec ra$uje - )iv ta i se'akrutej6ie# g $u6ev"e c# r* je "a 'tia) se'e aj i"*+. Ak s2 "ieke$, "a -aj -' )"& 1u$ia 5u$k+i! tak t +.)e ',( t*+! )e "a je$"ej stra"e $vr#uje sla' sti 5i k " #r$i"sk3 5i",! -atia1 5 "a $ru#ej stra"e %rejavuje st"e sv jej % va#, ta+! ka+ je +e"ej 'rte" je# % - r" s(. Ve7 aj % - r" s( v,"ikaj2cic# -stu%c v v6etk*c# $vetv& kult2r, je %r&li6 -a"e%r-$"e" ic# "aj$.le)itej6&+ %re$+et +! %r ti kt r3+u "ie s2 stat"3

"i5&+. :vtci "e' li "a$1u$ia! ale ak tak +.)e+e % ve$a(! viac 1u7+i. :vt s( % va#u -u61ac#(uje! ale "e+.)e ju 2%l"e $str"i(. :% l 5"3 +aj2 svtci t ! )e "asle$uj2 Krista a te" je =r v"ak* v5era! $"es a "a vek,>. L svt& +ali c#,',! ale "ik$, s "i+i "eu-avreli +ier! "a %ak! v,% ve$ali i+ ' j a) $ s+rti. L $"es )ij2 svtci +e$-i "a+i! aj ke7 ic# %rve "ie je + )" $ s( $ 're vi$ie(. :vt s( t ti) "e-"a+e"! )e "iekt r '& --rak,! %r r kuje 5i + -jave"ie. X1. CGBOUEC:TVO UJQ aACATLVFUE Pre$su$k, ++e v6etci. Ae t u+e"ie # t v*c# -ver v 'e- $.ka- v. Pre$su$ k sa stretva s "e$ statk + vc&te"ia< $ar& sa +u t*+ le%6ie! 5&+ v56& ++e $stu% $ ur5it*c# 1u$& 5i jav v. U veriacic# +.)e ',( '-vl6( "e'e-%e5"*! %ret )e sa tvria! ak )e '#ajuj2 vieru ale' $ 'r3 +rav,. B j %r ti %re$su$k + "ie je 1a#k*. Cej$e t i"ak "e) +a( sr$ce stle tv re"3 %re s%rav $liv s( a #1a$a( %rav$u! %rivies( +,sle"ie 5 v "ajv56iu + )"2 -# $u - skut 5" s( u. :kut 5" s"a#a v-$ela"ie! -$rav raci "alita! kult2ra $ial8Bu a c# ta ku k "takt + s2 "ajle%6&+i %r strie$ka+i %r ti %re$su$k +. Ces%rv", ;a"ati-+us je kriv*+ -rka$l +! kt r3 +.)e+e "astavi( akejk 1vek # $" te. Vec" s( je tu "a#ra$e" i"te"-it u cit v. aa"atici s2 v56i" u 1u$ia 5i" v. Prve t ic# 5ast 5i"& "e'e-%e5"*+i. [t 5" s( a aBresia sa tu stva "ka-liv u. Te"t ;a"ati-+us %ra+e"& - $u6ev"*c# % r2c#< k +%le4 v +e"ejce"" sti! "a$+er"ej % tre', k +%e"-cie! utkvel*c# v-ie'! c# r '"3# %er;ekci "i-+u! #,st3rie! sc#,- i$"*c# "kl "" st&! % tla5 va"ia 2-k st&! "ev,rie6e"*+ se'a 'viI va"&+! - %relu$ v. aa"ati-+us % tre'uje v)$, 'jekt "e"visti. A "e-"6a sa - #u+ r +! "a"ajv*6 s c,"i-+ +. Ae -"etv re"*+ 'ra- +! sk1u5uj2ci+ %r tikla$ + %r ti r -v&ja"iu lsk,. Ce'e-%e5" je aj k +'i"cia ;a"atika s %8- u #r$i"u. H&ti sa ak "e #r -e"* ' j v"&k! ak "iekt ! kt je $# $la"* sa a"Ba) va( a) k se'a 'et va"iu! ak ver"*! kt r* sa "ik$, "e $c#*li! ak +u5e"&k. Ae# a"Ba) va" s( "ie je v.'ec %ri+era" cie1u. Pre$su$ k a ;a"ati-+us v,v lali rBie "e%riate1stva! "e"visti! %re"asle$ va"ia! v, 'c va"ia! "es%rav $liv sti! 'rutalitu! v j"u a v,#la$- va"ie. J %r ti ;a"ati-+u k "a(E V,c# vva( k tr%e-liv sti! k %atr"3+u % su$- va"iu! ku kritick3+u i se'akritick3+u +,sle"iu. V "' )e"stve c#arakteri-uje "es%rv", ;a"ati-+us -asa$- va"ie sa -a "e% $stat"3! "ik$, -a % $stat"3. Jas v % $+ie"e" tra$&cia! $etail"* %re$%is %iate# r$u! s2kr +"3! Hirkv u "esc#vle"3 -jave"ia! % vera ak :i'ili"e %r r ctv! ale' 5ist su'jekt&v", +,stici-+us! % k2t"e 6&re"ie "esc#vle"*c# + $litie'! "ejak* ritul ale' i"* kraj v* %r 'l3+ sa sta"e tak3+u 5l veku v6etk*+. V + rlke $straIuje triesku v ku 'l&)"e# a %re#lia$a 'rv" v

vlast" + ku. H#cel ', as% I "a # $i"u ',( =B # +>! a', -+e"il svet % $1a vlast"*c# ;al 6"*c# %re$stv. Pre#"a"e a "etr%e-liv # rl& -a $uc# v"*+i statka+i! % u)ij2c 'e- #1a$"e v6etk, %r strie$k, k $ sia#"utiu cie1a. Ae t vlast"e "everiaci! %ret )e ver& le" s+ se'e. Be$a t*+! kt r& s "&+ "es2#lasia. V +e"e s '"ej "e +,l" sti % v*6e"e "i5& %rav$u a lsku. Ces%rv", ;a"ati-+us v,5&taj2 %rav$a)e Hirkvi 5ast - '1u' u re)i+, a i$e l8Bie! kt r3 s2 sa+i -a(a)e"3 ;a"ati-+ + "ie le" "ejak*+! ale krvav*+ s +as v*+i $.sle$ka+i. Ca6e st r 5ie % -" - stre"ie %re$su$k v D $s2$e"ie v %re$. Ae v6ak tie) =;a"ati-+us> s%rv", v % $ 'e # rliv sti. Ae t "a$6e" $$a" s( "ie5 +u $ 'r3+u a ve1k3+u! -a 5&+ i$e+e v6etk*+i $ v le"*+i %r strie$ka+i! t.j. aj tak*+i kt r3 "e $% ruj2 B )&+! a"i cirkev"*+ %rik-a"ia+. Ca$6e"ie je "ev,#"ut"3! le' 'e- "e# ', s+e 7alek "e$ 6li. V6etk, ve1k3 veci! '-vl6( "' )e"sk3 ?"a%r. ve5" s(@ sa stavia $ cest, t 1k %rek) k a "+iet k! )e ke', s+e sa u ka)$ej -astav vali! 'u7 ', s+e k cie1u v.'ec "e$ 6li! ale' ', s+e sa k vlast"ej 6k $e "esk rili. Ak 5ast sa stavali "a%r. svtc + $ cest, -a ic# i$el + D B # + D cit, "aj"e)"ej6ie! lska k +atke! tc vi at7. Be- t #t $ru#u =;a"ati-+u> ', s+e "e+ali svtc v. V"6aj2 t ti) $ )iv ta %re$ v6etk*+ v.1u! % ria$ k a "a$6e"ie %re vec. B,( "ie5 +u celk + $$a"*! t je je$i" cesta k 2s%ec#u a 6%i5k v3+u v*k "u! aj "a%r. v u+e"& a 6% rte. Va+era"ie k str+3+u i$elu ?"a%r. +ilujte sv jic# "e%riate1 v... D Ft 0!TT@ "s "es+ie -'avi( $va#,! aj ke7 vie+e! )e # "ikt "e+.)e s%l"i(. Ale "ie je t +u tak aj v 'e)" + )iv te! )e sa ciele +usia % stavi( v,66ieE V ka+i#u! ke7 5l vek $ sia#"e t ! 5 usil val! t2)i % "ie5 + " v +! e6te v56 +. Ke', sa s $ sia#"ut*+ cie1 + us% k jil! ' l ', je# )iv t "e"a%l"e"* a 'e- e"erBie. Aj kres(a"sk -ves( kla$ie %re$ 5i cie1! ku kt r3+u "ie je + )"3 2%l"e $ s%ie( a v t + je jej $,"a+ika. Tak je tre'a c#%a( i Krist ve ra$ikl"e % )ia$avk,< =Kt c#ce &s( -a +" u! "ec# -a%rie s+ se'a! ve-+e sv j kr&) a "asle$uje +a. ?Ft 1X!2T@. Ale' < =H1a$ajte te$a "aj%rv B )ie kr1 vstv a je# s%rav $liv s( a t t v6etk $ sta"ete "av,6e> ?Ft X!//@. Tak c#%e+e aj =eva"jeli v3 ra$,>! kt r3 "avr#uj2 cestu c#u$ ',! 5ist t, a % slu6" stig s2 -kla$ + re# 1"3# )iv ta! ale +aj2 -+,sel aj %re kres(a" v v svete. X2. MG:KA K BMQUCEFU AE DO:TATOJCRF CGBOUEC:TVOFE K "aj$.le)itej6&+ %rik-a"ia+ %ri"le)al u) v L-raeli %rik-a"ie lsk, k B #u a 'l&)"e+u. T je i -kla$ + a 'sa# + kres(a"stva. O'e %rik-a"ia uv$-a Kristus $ v-j +"3# v-(a#u! kt r* je tak 2-k,! )e je$" 'e- $ru#3# "ie je -r -u+ite1"3! ale je$" je uka- vate1 + -ajst" sti $ru#3# . Krist vi i$e lsku k 'l&)"e+u! kt r + -kla$ v B )ej lske k 1u7 +. Tak lska

k 'l&)"e+u je + )" le" v )iv + v-(a#u k B #u. Me" v B #u je "aj#l'6& -+,sel #u+a"i-+u % $1a Krista. Mska k 'l&)"e+u "e+.)e ',( $ stat 5"*+ "' )e"stv +! ke7)e "' )e"stv je -visl s( 5l veka "a B #ug Ak 5l vek B #a u-"va! ct&! +iluje a %l"& je# v.1u =+ "' )e"stv >. B # %atr& k 5l veku! ak %atr& 5l vek k B #u. Tak ak +atki"a lska! tak je 5l veku "e"a#ra$ite1"e "ev,#"ut" aj B )ia lska. Kres(a"stv 'e- lsk, k B #u ve$ie k ; r+ali-+u a str"ul sti. Ae ak kvet 'e- k reIa. Viera a lska k B #u $va v6etk3+u k "a"iu "a$%rir $-e"2 ce"u. Ca6e v-(a#, s 1u7+i "j$u te$a v,r v"a" s( v B #u. Ak c#ce+e ',( 'rat+i! +us&+e ',( s,"+i je$"3# je$i"3# Otca. Ke', s+e sa r -%l*vali v % - r" stiac# a lskav stiac# k $e( + sv j# %riate1a! ale s "&+ ', s+e "e# v rili! c#*'ala 'a "a6ej lske t "aj#lav"ej6ia 5as(. Ve$ +ie =s% lie#a+ "a B #a> $al silu k "a$1u$sk*+ skutk + lsk, k 'l&)"e+u. A t "a%r. u sv. D "a B sca! Vi"ce"ta $e Paul! +atk, Tere-, - Kalkat, a u +" #*c# i"*c#. X/. VEDA ODPORUAE VLEREE Prav viera a %rav ve$a! -jave"ie a r -u+! -v-"3 u5e"ie Hirkvi a -aru5e"3 v*sle$k, ve$eck3# '$a"ia si -sa$"e $% r va( "e+.)u! "a %ak sa % $% ruj2 a $ %fIaj2! %ret )e 1.@ P.v $c + r -u+u a %r&r $, i vier, a -jave"ia B )ie# je te" ist* B #! kt r* "e+.)e ',( %r ti se'e a "ik$, "e+.)e ',( "e%riate1 + %ravej civili-cie a kult2r, "r $ v. Prav ve$a sk2+a a $kr*va %re$sa v %r&r $e -k ",! kt r3 ta+ vl )il B #. Pret sa Hirkev "e' j& ve$eck*c# v*sku+ v! 'a %raje si! a', sa ve$a stle viac r -v&jala! %ret )e "+ k "iec k "c v % +#a 'li)6ie % -"a( B #a a je# ve1k s( v je# $ielac#. P $1a Bi'lie $al B # 1u$stvu cel2 %r&r $u! a', si ju % $+a"il ?% r v. K" 1!2Z@. Pret "ie je u$ivuj2ce! )e +e$-i astr "aut+i a ve$ca+i s2 veriaci kres(a"ia! -atia1 5 % #a" uctievaj2ci lu"u ak ' )stv ! ', %rav$e% $ '"e %r jekt A% lla % kla$al -a r2#a"ie. Prv*+ %re$c# $c + te l8Bie kult2r, je sv. T +6 Akvi"sk*. V"+e s2 je# v*r k, =+il s( %re$% kla$ %rir $-e" s(> a =+il s( %rir $-e" s( "e"i5&! ale -$ k "a1uje>. T je %rv* $ial8B te l8Bie s kult2r",+ svet +. 2.@ Prav viera i %rav ve$a s+eruj2 k je$"3+u %re$+etu a cie1u! k %rav$e a v6etk3+u $ 'ru a %rav$a +.)e ',( le" je$"a. Pret sa Hirkev "ik$, "e+us& %rav$, '(. Aej ve1k*+i "e%riate1+i s2 'lu$ a #riec#. O$+ieta le" % l %rav$,! "e%rav$, a 'jk,! star3 aj " v3. A -avr#uje ;al 6"2 ve$u! kt r "e$ ka-uje! ale le" tvr$&. Tak2! kt r sa #Ia le" $ +"ie"ka+i! "e) a', $ s%ela k ve$eckej ist te. Ak $ c#$-a ku s% ru +e$-i vier u a ve$ u! % t + je t s% r le" -$a"liv* a %rec# $"*! s% 5&vaj2ci le" "a "e$ r -u+e"&. V-"ik t*+! )e sa 'u7

-jave"3 %rav$, "ev,kla$aj2 s%rv"e ale' sa +,l"e % va)uje -a 5l" k vier, "ie5 ! 5 "&+ "ie je. Ale' sa le" $ +"ie"k, % kla$aj2 -a $ k-a"3 ve$eck3 %rav$,. Cie je s% r +e$-i %rav u vier u a %rav u ve$ u. Ae v6ak s% r +e$-i %ave$ u a vier u a tie) +e$-i % ver u a ve$ u. Aj +e$-i lekr+i! ;il - ;+i! ;,-ik+i a % $. s2 tak3 r -% r,. R -% r, +e$-i vier u a ve$ u ' li 'e-tak je$i"el3 a a"i "e$ sa# vali % - ru# $"3# stu%Ia. Re6%ekt va"ie k +%ete"ci& vier, a ve$, a % ve$ +ie #ra"&c vlast"*c# v*sku+ v! a', ve$a "ec#cela rie6i( t-k, vier, a viera t-k, ve$,! %ri%ravila %.$u $ k "ca k s% lu%rci ' c#. Deliacu 5iaru +e$-i vier u a ve$ u sa sa+ -rej+e "ik$, "e% $ar& $ stat 5"e -rete1"e v,+e$-i(. Fe$-i t*+it $v +a 'las(a+i 1u$sk3# % -"a"ia - sta"e %ret v)$, ist3 "a%tie. Hra"ica +e$-i "i+i je u) $"es % $stat"e -rete1"ej6ia "e) v $ 'c#! ke$, $ c#$-al +e$-i "i+i k str*+ k ";likt +. Prve tiet k ";likt, % + #li 'jas"i( a %res"ej6ie v,+e$-i( v-(a# +e$-i "i+i. Taj +stv rast2 2+er"e s % kr k + ve$,. A. Ei"stei" ke$,si % -"a+e"al< =Va ka)$*+ %r 'l3+ +! kt r* sa % $ar& v,rie6i(! v,vstva " v*c# 1\>. Pret %rav ve$a je skr +" a "er '& - se'a jar+ 5"2 ve6tk,Iu 'u$2c" sti. Ae 5ast "eist! v "iekt r*c# %r&%a$ c# si %r tire5&! jej %rav$, s2 +" # krt %lat"3 le" $ 5as"e. =Ve$a je % #re'isk + $ +"ie" k> ?Me+aitre@. Aj Hirkev %ri%26(a % -"ate1" s( sveta! "ie v6ak "e '+e$-e"2. Jl vek -atia1 vie le" -l + k t # ! 5 B # v sv jej v6e+ #2c" sti v,tv ril. Pa"stv ve$, je ve1k3! ale "e+.)e si r 'i( "r k, "a -le%6 va"ie 1u$skej % va#,. Ce+.)e - $% ve$a( -a t ! ak 1u$ia v,u)&vaj2 sv je $ar,! a"i "e% sk,tuje $ stat 5"3 6(astie. Dac#au! CaBasaki! Hir 6i+a! Viet"a+! Mi'a" "! Lr"! Lrak! :alva$ r! CikaraBua! A;Ba"ista"! $ stat 5"e $ ka-uj2! ka+ a) +.)e vies( tec#"ick* % kr k! ak "ie je k "tr l va"* + rl",+i " r+a+i. Ve$a "+ "ik$, "e-aru5& vskutku 1u$sk* )iv t! "ev,k2%i 5l veka! "ik$, "e$ )iv tu 5l veka -+,sel! "ik$, "e $% vie "a "aj$ra+atickej6ie t-k,. Cik$, "e"a#ra$& "' )e"stv ! le' jej 2l #, s2 i"3. Pret # v r& " site1 C 'el vej ce", A. Harrel< =D"es % tre'uje+e "a$ v6etk vieru a "iele" ve$ + sti. Ve$a a % -"a"ie $vaj2 5l veku le" $ 5as"2 "%lI "a -e+i! ale viera $va -+,sel "6+u -r $e"iu! "a6&+ "+a#+! "a6i+ skla+a"ia+ i utr%e"iu a % "2ka "+ "e' >. V,st2%e"ie Pia PLL. v vatik"skej Aka$3+ii vie$ %re$ astr "8+a+i! %rac v"&k+i v astr "autike a ;il - ;+i sa stal ak*+si %r Bra+ +< =J&+ viac i$e skut 5"! %rav$iv ve$a $ %re$u! t*+ viac $#a1uje B #ag Ak ', "a Iu 5akal -a ka)$*+i $vera+i! kt r3 ve$a tv r&>. U) Bac " Verula+sk* t % ve$al % $ '"e< =P vrc#" ve$a $7a1uje $ B #a! $.kla$" %riv$-a k "e+u>. R -%restiera %re$ "a6i+i 5a+i u$ivuj2ci % ria$ k sveta a tak v "s %re'2$-a t-ku % -kla$e a $.v $e t #t % ria$ku. =Ce'es r -%rvaj2 B )ej slve! 'l #a # v r& $iele je# r2k> ?U 19!2@.Pret # v r& 5esk* astr "8+ Aiv& Kr,Bar< Vkla$"* v*sku+ v %r&r $"*c# ve$c# "e+.)e vies( i"a+ "e) k c#vle a slave ve1k le%3# B )ie# $iela! kt r*+ je ves+&r.>

Farc "i v,"a6iel 'e-$r.t v2 teleBra;iu< v R&+e stla5il B +'&k a v austrlsk + :,$"e, sa r -svietili svetlg cel* v-$ela"* svet )as lg a v skut 5" sti Farc "i 'javil le" + c! kt r2 $ #+ t, vl )il B #. Ke7 c#e+ik DaBuerre - str jil %rv* ; t a%art! v kt r + % + c u svetel"*c# l25 v ' li "a $ ske - 'ra-e"3 v6etk, veci %re$ ; t a%art +! v6etci sa t +u $ivili. Ale kt $al t*+ sl"e5"*+ l25 + sc# %" s( tv ri( 'ra-,E Kt i"* "e) B #. A tak t& 'javitelia a v,"le-c via aj sv j u %rc u a v,"le-+i sl2)ili B #u. A tera- as% I "iekt r*c# ve$c c# +e" vite< kat l&cki ve$ci Dascarets a Vesalius sa s"a)ia! a', Hirkev s2#lasila s ic# %rca+i. O s2la$e vier, a ve$, jas"e # v ria E$$i"Bt "! Teil#ar$ $e H#ar$i"! Pavl v! Fa4 Pla"ck! Heise"'erB! Ei"stei"! Pascual A r$a"! Dessaurer! Pierre! Ter+ier! Fillika"! ler"er v " Brau"! A se; Feurers! ail'ertis! K.a.lei-sacker. Ber"#ar$ Bavi"k a lalter aisc#er jas"e v t +t -+,sle $+ietaj2 +ateriali-+us. Wa)k "js( slv",c# ve$c v! kt r& ', ' li se'e % ve$ali! )e "ie s2 as% I v ur5it + -+,sle "' )e"sk*+i 1u7+i. P $1a "e+eck3# %r&r $ ve$ca E'er#ar$a De""erta - /\\ "aj-"+ej6&c# %r&r $ ve$c v sveta le" 2\ +al k "' )e"stvu $+ietav* % st j! u tri$siatic#.s+ic# t "e+ # l %res"e ur5i(. E,+ieu -istil "' )e"sk3 %resve$5e"ie i"icit r v a %riek %"&k v v %r&r $"*c# ve$c# 19. st r 5ia. V T/2 +ie" "e-istil u /T "' )e"sk3 %resve$5e"ie! 10 ' l i"$i;ere"t"*c# 5i aB" stik v! 1X ateist v a /XY veriacic#. P $1a v*sku+u - k "ca 2\. st r 5ia Z - 1\ ve$c v veril v B #a. Ke', ve$a ' la %r ti "' )e"stvu! tak ', "ajv56& a "ajv*-"a+"ej6& %re$stavitelia ve$, ' li "ajv56&+i a "ajv*-"a+"ej6&+i $% rca+i "' )e"stva. Ae$" stra"" s( +,6lie"k v3# v*v ja +" #*c# v-$ela"c v! ic# %r&li6" kritick s( r.-",c# )iv t"*c# jav v a s t*+ s% je"3 +" )stv v*#ra$ %re 5 k 1vek s%.s 'uje "ieke$,! )e s2 +e"ej "akl "e"& veri( v.'ec 5i %rav ver"e! "e) +e"ej v-$ela"& ?"a%r. r 1"&ci@. L + $er"* tec#"ici-+us +.)e -2)i( % #1a$ 5l veka "a tec#"iku a # s% $rstv a ur 'i( # sle%*+ %re "' )e"sk3 # $" t,. Ku k "cu )iv ta 1ut val Darhi"! )e stratil 2%l"e %.)it k - literr",c# a #u$ '"*c# $iel t*+! )e s2stre7 val $uc#a le" "a kveti", a -vierat. Ve$,! kt r3 sa -a 'eraj2 le" #+ t"*+i %re$+et+i! trestaj2 5ast sv jic# $' r"&k v v*lu5" s( u! kt r #ra"i5& s sle% t u. Ak sa "er -v&ja + - B a $uc# 7al6&+i -uj+a+i! kt r3 %resa#uj2 e4%eri+e"tt rstv ! +.)u v,c# va( k 2%l"e ;al 6"3+u "- ru! )e "a svete je le" t ! 5 # sa +.)e+e $ tk"2( ale' 5 +.)e+e vi$ie(. XT. KATOMLHLVFU: ULADA :MEP[ VLERUE U) a% 6t l sv. T +6 ' l %atr"* a c#cel si skut 5" s( veri(. Pret # v r&< >Ak "euvi$&+ v Krist v*c# rukc# ra", % kli"c c# a "evl )&+ sv ju ruku $ je# ' ku! "euver&+>. Ae# %ria"iu Ae)i6 v,# vuje! %ri%ja v6ak sl v! )e ='la# slave"&! kt r& "evi$eli a uverili>. T %rav$a)e 2%l"e "e-"a+e"! )e viera

+ ',( sle%. =Va6a slu)'a "ec# je r -u+"9>! =a v6etk ! 5 "ie je - vier,! je #riec#> ?Ri+ 1T!2/@. Veri( "e-"a+e"! 2%l"e sa -riek"u( akejk 1vek r -u+ vej 5i"" sti a "ekritick, %rij&+a( -a %rav$u tvr$e"ia! kt r3 s2 %r ti r -u+u. B # "ec#ce a', 5l vek % %ieral r -u+! kt r* "+ s+ $al! le' B # je a's l2t"a L"teliBe"cia a Prav$a. R -u+ v)$, #1a$ $.v $,. R -u+ v3+u -al )e"iu 5l veka a 1u$skej $.st j" sti - $% ve$ i t ! )e 5l vek "ever& sle% v6etk3+u! ale le" t +u! 5 je %rav$iv3. Prv ! 'a % vi"" s( sk2+a( a %resvie$5a( - stvaj2 "e$ tk"ut3. Av6ak % tre'" je aj viera. Ce+.)e+e v6etk i'a ve$ie(. Vruk u "a6ej vier, je B )ia %rav$ vrav" s(! ver" s( a % $ivu# $"3 B )ie 5i",. Otec "a6ej vier, A'ra#+ je tu "a6i+ v- r +. Vieru %rij&+a+e aj "a -kla$e vier # $"3# sve$ectva. T*+ je sve$ectv a% 6t l v! u+ieraj2cic# %re Ae)i6a! a sve$ectv a% 6t lskej Hirkvi! 5i)e vier # $"*c# sve$k v. A', 5l vek "e+usel veri( sle% ?%ret )e "evera s% 5&va #lav"e "a "e$ stat 5" + "' )e"sk + v-$ela"&@! %ret sa Hirkev tak "e2"av"e s"a)& v,u5 va( 'sa# vier,! a t tak 2st"e! ak aj %r stre$"&ctv + +3$i&. Cuka Hirkvi sa "e+us& '( ',( %re'$a" $ #f'k,. Kt % -" vskutku 5l"k, vier,! "er 'ia +u (a)k sti! ale "a %ak ve1a viac # v viere +.)u u%ev"i(. Prav$iv s( $ Bie+ + )" "a% k " $ k-a(. X0. KATOMLHLVFU: U:TRCUM CA DOKFGHHE Ak u5& u5ite1 $eti! )e 242 s2 T! je +ate+atick* $ B+atik. Kt t c#ce v +ate+atike "iek$e $ tia#"u(! +us& t2t $ B+u %rija(. Cee4istuje "uka D 5i "' )e"sk! % litick 5i ve$eck! kt r ', "e+ala $ B+,. A"i e4ist va( "e+.)e. V"a+e"al 'a t "e #ra"i5e"2 v 1" s(! a"arc#iu! te$a %r tikla$ "uk,. Prav$, vier, s2 ve5"3! "e+e""3 ak je "e+e""* a ve5"e %rav$iv* B # i %rav$a ak tak. D B+a v "' )e"sk + -+,sle je u5e"ie vier,g je t %rav$a B # + -jave"! "e +,l"*+ u5ite1sk*+ 2ra$ + Hirkvi! ;icil"e ra- %re v)$,! "e-+e"ite1"e! jas"e a %rav$iv v,+e$-e" a k viere %re cel2 Hirkev -v-"e %re$kla$a". V P&s+e svt + sa sl v $ B+a u)&va v v*-"a+e =-v-"3 u-"ese"ie> ?:k 1X!T@. Kv.li je$" te a je$" -"a5" sti vier, +usela u) %rv t" Hirkev v,k "a( v,t*5e"ie #ra"&c v-#1a$ + k )i$ vskej s,"aB8Be "a a% 6t lsk + k "cile v Aeru-ale+e< ' la v,#lse" sl ' $a $ )i$ vsk3# -k "a ?:k 10@. V r v"akej s2visl sti ; r+uluje sv. Pav l asi %rv3 =a"at#e+a> cirkev"*c# $ej&" ? K1 1!Zi9g 1 K r 1X!22@. Ak tak k " Hirkev! tak "a% $ 'Iuje le" t # ! kt r* "a sv jic# cestc# :vt u -e+ u -jav val % stu%"e sv ju "uku sv j&+ % sluc#5 +. R -v j vier, sa "et*ka % $stat"3# 'sa#u -jave"*c# %rv$ a "ie je -+e" u "' )e"skej %rav$,! ale je jej le%6&+ % -"a"&+ a 'jas"e"&+! -a % + ci Duc#a svt3# ! kt r* ='u$e v6etk %ri% +&"a( a v6etk v,svet1 va(>! 5 Ae)i6 % ve$al a 5i"il ?% r v. A" 1T!2X@. Krtk, s2#r"

-jave"*c# %rv$ a $ Bie+ je v,-"a"&+ vier,. V,#lse"*c# $ Bie+ "ie je %r&li6 ve1a. V56i"a -jave"*c# B )sk*c# %rv$ "ie je Hirkv u slv" st"e $e;i" va"*c# ak $ B+a a % j+ v ?vier u5"e@ %re%rac va"*c#. D B+, ?5l"k, vier,@ si kres(a"ia "euve$ +ili v6etk, "ara-. Ciekt r3 ' li %re#lse"3 "ie5 "esk.r. V P&s+e svt + sa vraj "e"ac#$-aj2 sl v< svt +6a! %re+e"e"ie! s% ve7! %%e)! "e +,l" s(! "e% 6kvr"e"3 % 5atie a % $. Ce-le)& "a t +! 5i je ta+ sl v ! ale 5i ur5it vec %atr& k -jave"*+ %rav$+. Te l Bick3 s% r, a "ejas" sti! +,l, 5i "ut" s( $ ', si )ia$ali! a', "iekt r3 5l"k, % stu% + 5asu % sve$ +it*c# %r&%rav"*c# %rcac# "aju5e"ej6&c# te l8B v ' li % $r '"e v,+e$-e"3. V6etk ! 5 ku sv jej s%se +us&+e "ev,#"ut"e ve$ie(! t #lsala Hirkev #"e7 %ri sv j + -r $e. Tie $ $atk, 'e# + st r 5& s2 % stu%"e $#a1 va"3 taj +stv B )ej lsk,! ak ke7 "a ru) v + kre sa "iekt r* %uk r -vije sk.r a i"* "esk.r. Vkla$"*+ ru5ite1 + -a B )iu -jave"2 %rav$u je s+ B #! %re$ kt r*+ aj cirkev" u5ite1sk slu)'a sa sklIa v % k re! lske a 2%ri+" sti. Kristus # v r&< =Dal s + V+ % -"a( v6etk ! 5 s + % 5ul $ sv j# Otca> ?A" 10!10@! ale tie) $ $va< E6te ve1a v+ ++ t # % ve$a(! ale tera- ', ste t "e-"iesli. Ke7 %r&$e "! Duc# %rav$,! uve$ie vs $ %l"ej %rav$,! le' "e'u$e # v ri( s+ - se'a! ale 'u$e # v ri(! 5 % 5uje! a -vestuje v+! 5 + %r&s(. : t*+ s2vis& te$a # $" ver" s( "esk r6ie# -$.ra-I va"ia ur5it*c# %rv$ vier, - stra", Hirkvi. Tie) s t*+ s2vis& je$"a"ie a% 6t l v! kt r& ukla$aj2 sv j&+ u5e"&k +! a', % kla$ vier, uc# vvali %r ti v6etk*+! kt r& # c#celi "ejak % ru6i( ?2 Ti+ 1!1T@. P $ '"e # v ria cirkev"& s%is vatelia! -vl6( sv. Lre"ej a Tertuli". Hirkev "ik$, "e+.)e "ejak2 $ B+u -+e"i(! ale' sa jej v-$a( ?a"i tak "e+us& r 'i(@! aj ke', t +ala -a%lati( strat u +ili8" v veriacic#. D B+, s2 c#r'tic u kres(a"stva! stf%+i vier,. Be- "ic# ', stratil %rav3 kres(a"stv %ev"2 s2$r)" s(. Ae$"a -jave" %rav$a %re$% kla$ $ru#2! v6etk, tv ria je$e" u-avret* cel k! % %ret&+ je$"ej %a$aj2 $ru#3 %rav$, a 6k $& sa celku. Ke', sa Hirkev v-$ala "iekt r3# 5l"ku vier,! v-$ala ', sa se'a. D B+, -aru5uj2 je$" tu vier, %re v6etk*c# a "av)$,. Cee4istuj2 $ B+,! kt r3 ', si %r tire5ili. Ak sa $+e $ B+a+i vies(! tak je t sl ' $e"ie $ tr ctva kla+stva a sv jv.le. G" ! a) %rav$a sl ' $-uje skut 5"e ?% r v. A" Z!/2@. Cee4istuje %re$sa 5l" k vier,! kt r* ', $% r val r -u+u a ve$e. Viera "e c#r +uje +,sle"ie a jej $ B+atick3 ; r+ulcie "e'r-$ia #1a$a"ie %rav$,. D.veruje i"teliBe"cii! ct& si ju! v,)a$uje ju a c#r"i. D B+, "ie s2 ="e)iv3>! %ret )e ka)$ 'e- v*"i+k, + sv je $.sle$k, %re )iv t. Dvaj2 5l veku ist tu! 'e-%e5" s(! % k j a s% k j" s(. Ke', $al Kristus Hirkvi $ 5as"3 %rav$,! ' l ', t B #a a svtej veci "e$.st j"3 a -jave" "uka ', ' la % "ec#a" "a% s%as 1u$sk3+u r -u+u a %re+e"liv*+ +,l"*+ "- r + 5l veka. Kristus c#ce! a', v6etci 1u$ia ' li s%ase"& a %ri6li k % -"a"iu %rav$, ?% r v. 1T Ti+ 2!T@. Cec#ce te$a! a', s+e

'l2$ili a )ili v $ +"ie"kac#! %ret 5l"k, vier, s+ -javil a Hirkev -a %atril % + c u $ Duc#a :vt3# ! a', ic# -ac# vvala a %re$kla$ala 'e- % ru6e"ia. Cee4istuje te$a %raktick3 kres(a"stv $l25e"3 $ vier, v $ B+, a $k-a"3 "a se'ag stratil ', vier # $" s(. Kla$"e $ B+c# # v rili i Hei"ric# Hei"e a R usseau. Aj atei-+us a k +u"i-+us + "a% k " sv je $ B+,! 5ast kla+liv3 a i";a"til"3 $ +"ie"k, a "e$ k-a"3 $ #a$,. V 5 v6etk +us& veri( ateista! a', "e+usel veri( "' )e"stvu9E Fus& veri(! )e #+ ta je ve5"! )iv t sa v,vi"ul s+ $ se'a - "e)ivej #+ t,! )e ve$ +ie je %r $ukt + + -Bu! )e B # "ee4istuje! "a%riek u$ivuj2cej -l )it sti a "es+ier"e 2)as"3+u i")i"ierske+u $i-aj"u ves+&ru! %ri5 + +iliar$, i"teliBe"t"*c# ',t st& D 1u$& sv j u tv riv s( u sa a"i -7aleka sv ji+i v*tv r+i "e%ri'li)uj2 tec#" l Bickej v,s%el sti! kt r* sle$uje+e v %r&r $e. Tiet ateistick3 "- r, $% ruj2 skut 5"ej ve$e a -$rav3+u +,sle"iu. A %re$sa je t % va) va"3 +" #*+i -a "e-vrat"e %rav$iv3 a v,"ucuje si t 2%l"* s2#las ak ist ve$eck %rav$a. XX. KATOMLHLVFU: PO^AVUAE VO :VOAOF UJECQ AA V PRAPLE B )sk3 ja$r ! ve5"3 %rav$,! % $stata kat l&cke# "' )e"stva sa "e+e"& ak sa "e+e"& B #! le' je $ k "al*. Ae)i6 Kristus - stva =te" ist* v5era i $"es a "avek,9> ?He'r 1/!Z@. T ! 5 + B )sk* %.v $! - stva "e$ tk"ut3! tu Hirkev "e+.)e ust2%i(! a"i "ik$, "eust2%ila ?vi7 Mk 21!//g Ft 0!1Zi19@ aj -a ce"u strat, "r $ v. V Hirkvi sa v6ak aj +" #3 veci 'e# + $ ', +e"ia. Ve7 aj Ae)i6 %re)&val sv j taj +"* )iv t v )i$ vsk + %r stre$&! % -"al 1u$sk2 %rcu! # v ril ja-,k + sv j# "r $a a % $ie1al sa "a je# )iv te. =Pret sa ka)$* -k ""&k! kt r* sa stal u5e"&k + "e'esk3# kr1 vstva! % $ ' # s% $r vi! kt r* v,"6a - sv jej % kla$"ice veci " v3 i star3> ?Ft 1/!02@. Kristus # v r&! )e u) le" =litera -k "a -a'&ja>. O" aj sv. Pav l %re$% ve$ali #l' k3 -+e",! '" vu v6etk*c# vec&. :v. Pav l %resa$il v a% 6t lte +e$-i % #a"+i %uste"ie F j)i6sk*c# %re$%is v. K 1k ve1k*c# # $".t -avie$li v Hirkvi svt&9 Prav ver" s( t ti) "ik$, "e-"a+e" "e#,'" s(! str"ul s(. Hirkev "ie je -sa$"e %r ti " v t+! ale %r ti v6etk3+u "e$ 'r3+u. Ae$"i c#c2! a', sa Hirkev ra$ikl"e %ris%.s 'ila s25as" sti! $ru#& s2 skla+a"&! le' % $1a ic# +ie"k, sa Hirkev u) %r&li6 %ris%.s 'ila $uc#u $ ',. :%rv"e c#%a" tra$&cia a % kr k "e+.)u st( %r ti se'e. Me" tra$&cia ', -"a+e"ala -+ra-e"ie )iv ta! le" % kr k ', vie$ l k a"arc#ii. Pret je -avr#"utia # $"* ak tra$ici "ali-+us! tak aj e4tr3+", + $er"i-+us. V+e"a sa+a se'e "ie je -l! je je$" u - % $+ie" k )iv ta! )iv3+u Krist vi - $% ve$ )iv Hirkev. Jl vek s+! 1u$sk3 veci! 'a v6etk "a svete sa +e"& "eustle! % $1a % $+ie" k $ ', a +iesta. Otc via % sle$"3# k "cilu si uve$ + vali ak #l' k je Hirkev -a(a)e" +i"ul s( u! -a6l u slv u a + c u! ke$, -asa# vala $ v6etk*c#

'last& s '"3# aj verej"3# )iv ta. Av6ak! ak* je t 'ra- Hirkvi! kt r c#ce + c! a kt r "e+ % k ru a lskuE P ve$ +ie + $er"3# kres(a"a usiluje %rav$iv s(! "vrat k $uc#u eva"jelia! t ! "e',( le" sviat 5"*+ kres(a" +. F rl"e % )ia$avk, sa + tivuj2 lsk u "a+iest %r&ka- v a -ka- v. R -6iruje sa 2l #a laika a 2cta k +iest",+ kult2r",+ # $" t+! v 5i 1u7 + - i"*c# kult2r",c# a Be Bra;ick*c# l kal&t. MiturBia je -je$" $u6e". Ak $kla$ Hirkev %rek "a"3 $ ' v3 "- r, a -v,k, ?v v*kla$e Bi'lie! v liturBii@! ak "a%rva je$" stra"" s( a c#,', +i"ul*c# $.' ?v-(a# k $l25e"*+ 'rat +! k Ui$ +! ateist +@! ak c#%e le%6ie " v3 +rav"3 a s% l 5e"sk3 2l #, a %r 'l3+, + $er"3# sveta! "ie je t 2stu%! ale %rejav ver" sti vlast"3+u % sla"iu a B )ie+u #lasu v $eji"c#. Kritick $ 'a varu a kvasu v Hirkvi "eve$ie k s+rti! ale k 'r $e. C v3 ; r+, sa v6ak -av$-aj2 le" vte$,! ak si t v,)a$uje skut 5"* a ist* 2)it k Hirkvi. Cie je v6ak + )"3! a', ka)$ " v ; r+a a ka)$* )iv t"* %rejav ' l #"e7 2%l"e a % v6etk*c# str"kac# v,v)e"* a v,# vuj2ci %re v6etk*c#. Fl ke$, v-"ikaj2 " v3 veci 'e- "a%tia. T& %rav$a)e! kt r& si -v,kli "a 'raHirkvi s % 5et" u! + ce"sk u a triu+;l" u %reva# u! 'u$2 asi skla+a"&. Kvas "ie je v ceste taktie) vi$ie(! ale cest 'e- "e# "e+.)e e4ist va(. A Hirkev + ',( kvas +! kt r* %re"ik cel*+ rBa"i-+ + 1u$stva. F.)e te$a! 'a +us& 5as + +e"i( a u%rav va( "iekt r3 s%.s ', sv j# v"2t r"3# )iv ta. Ca r -$iel $ Hirkvi u%26(aj2 5as + r.-"e i$e l8Bie aj $ % $stat"*c# %rvk v sv j# u5e"ia a %ra4e. V t +t s+ere +e$-i "i+i a Hirkv u "ie je % $ '" s(. XY. VG:MUHO KATOMQHKEA HLRKVL O POKROK :A PREHG`AA[E Kres(a"stv je - v6etk*c# "' )e"stiev! kt r3 ke$, e4ist vali "aj% etickej6ie a "aj1u$skej6ie. Ci5 "ie je B )skej6ie ak je# + rlka! "i5 ve1k le%ej6ie "e) je# $ B+,! u5e"ie a kult. P $% ruje tale"t! 5is(uje vkus! "a% +#a r -v ju $ 'ra! $va +,sle"iu svie) s(! % "2ka u61ac#til3 ; r+, s%is vate1 + a $ k "al3 v- r, u+elc +. P%e) Pav l VL. k %risttiu 5l veka "a +esiaci % slal astr "aut + % -$rav a % )e#"a"ie! %rev lva "a slvu B #u a 5es( v6etk*+! kt r& +ali % $iel "a t +t %r jekte. Aj ke7 + Hirkev i"3 % sla"ie! "e) a', % $% r vala % kr k svetsk*c# vie$! # v r& te" ist* %%e)< =Cie s+e kult2r u! ale s+e jej % $% r vate1+i>. P $% ra ve$, %l,"ie - -kla$"3# "- ru Hirkvi! v,c#$-aj2ce# - B )sk3# kult2r"e# %r&ka-u! kt r* je sta" ve"* stv re"&+ a %re% )i5a"&+ % -"vacej sil, 5l veku. Ae % $l )e"* v*sl v"e B )&+ sl v +< =Pl 7te a +" )te sa a "a%lIte -e+9 P $+aIte si ju a %a"ujte...> ?K" 1!2Z@. Prve! sl ' $"3 a "es% liti- va"3 ve$e"ie a v-$ela"ie "e"j$u le%6ie# % $% r vate1a "e) Hirkev. T si %raje "ie #l2%,! ale $uc# v"e v,s%el* a v-$ela"* 1u$. Me' sila $uc#a a jas" s( tvraj2 " v3 cest, k B #u. Hirkev 'u$uje Krist v kr1 vstv

1u7+i a %re 1u$&! %ret jej "i5 1u$sk3# "ie je cu$-ie. Aj Kristus sa %ris%.s 'il 1u$sk*+ -a+est"a"ia+. V sv jic# % $ 'e"stvc# je je$"*+ - "ajv56&c# u+elc v sl va v 1u$stve. :% luv,tvral "a6u kult2ru. Kult2r"e # $" t, "ie s2 v6ak % sle$"3 a "ajv,66ie skut 5" sti! ale le" stu%"e! % kt r*c# + 5l vek v,stu% va( k sv j+u % sle$"3+u cie1u. V,66ie # $" t,! "e) s2 # $" t, ek " +ick3! tec#"ick3! u+eleck3 a ve$eck3! s2 +rav"3 # $" t,. Ca$%rir $-e"* % ria$ k "eru6& %rir $-e"* % ria$ k! ale # %re$% kla$ a -$ k "a1uje. Pret je Hirkev v)$, %re % kr k! ak je ale vskutku % kr k +. Ak sa je$" skut 5"* % kr k v,c#$-a - ur5it*c# vec"*c#! stl,c# -sa$ a "e+e""*c# -k " v. Pret )e 5 +.)e ',( $ 'r3! 5 je +i+ % ria$ kE P kr k je v*sle$k + 2%ri+"ej! skut 5"e a s%rv"e %re)&va"ej vier,. Ca% k "! )ia$"a kult2ra "e- stala "a)ive 'e- "' )e"stva. D k "ca Eur8%a % u)&va aj ta+! k$e sa stala "e"' )e"sk u! kres(a"stv + v,tv re"3 ; r+, a rie"tuje sa "a -kla$e kres(a"sk*c# %ra+eI v a # $".t. :% tre'2va "a#r +a$e"* ka%itl - 5ias "' )e"skej vier, ?T ,"'ee@. Uia$", skut 5"* 's"ik $ tera- "e+ # l 's"i( 'e- % -"a"ia kres(a"sk*c# +,6lie" k! )ia$", ;il - ; "e;il - ; val $ stat 5"e r -u+"e 'e- ria$"ej -"al sti Bi'lie ?Aas%ers@. Be- "' )e"sk +rav"ej kult2r, je v6etka #+ t"! svetsk kult2ra "eus% k juj2ca. Be- "stu%u "' )e"sk +rav"ej kult2r, v +i"ul sti ', s+e "e' li "a t + le%6ie "e) svet v $ 'e "stu%u kres(a"stva! ke$, vl$ l ter r! 'rutalita! %.)itkrstv aj "a 2k r $ 'ra $ru#*c# at7. D"e6" kult2ra je 'e- "ej "e%re$stavite1". Aacpues Faritai" # v r&! )e "es+ie+e -+ie6ava( Hirkev s kult2r u 5i s kres(a"sk u civili-ci u. Hirkev a kat lici-+us s2 % $1a "e# veci % $stat"e "a$%rir $-e"3! "a$kult2r"e! kt r*c# cie1 + je ve5"* )iv t. Kres(a"sk civili-cia! kult2r", kat l&ck, svet! aj ke7 +ieri k ve5"3+u )iv tu! + s+ v se'e -+,sel %re 5as"* % ria$ k. Ce+al 'a sa te$a "ik$, # v ri( kres(a"skej kult2re ak takej! ale le" ur5itej kult2re i"6%ir va"ej kres(a"stv + 5i 'sa#uj2c u kres(a"sk3 %rvk,. V 6li $ "ej % 5et"3 %rvk, star % #a"sk3# sveta 'e- t # a', ' li 2%l"e % kres(a"5e"3. F" #3! "aj+ v*c# $"3 "r $, tak +aj2 $.v $"e"3 % c#,'" sti viacer*c# # $" tc# -%a$"ej kult2r,. O %r&" se kres(a"stva %re 1u$stv # v r& u) sv. Aust&". P $1a Ciet-sc#e# =kat lici-+us v,le%tal s"7 "ajje+"ej6&c# $uc# v 1u$skej s% l 5" sti! ak* ke$, ' li>. Eva"jelik Palack* %&6e! )e Kat l&cka cirkev s%.s 'ila "a%r&kla$ v Jec#c# "e% +er"e viac $ 'ra "e) kt k 1vek i"* ?1ZY/ v 5as %ise P kr k@. dalej # v r&< =Me" #ru'* "e$ uk ', + # l "eve$ie(! )e v6et k % kr k v-$ela" sti a svet, % 5as +" #*c# st r 5& -visel ak i"$e! tak aj u "s "a cirkev"*c# 2stav c#! )e 5 k 1vek sa %re$l )il r ' t"&k + "a % li "u5"ej literat2r,! 'eletrie! v-i6l %.v $"e - 6k.l -ria$e"*c# a ve$e"*c#

$uc# ve"stv +! a )e - l "a Hirkvi sa -r $ila sa+ t" %ra)sk u"iver-ita>. Ue ', Hirkev 'r"ila ve$eck3+u '$a"iu! "ik$e a "ik$, eva"jelik Palack* "e% ve$al. P $ '"e # v r& ;ra"c2-sk, ;il - ; H +te! s%is vate1 K. Ja%ek a P. Hlau$el. Kres(a"stv skr til 'ar'arsk3 "r $, Eur8%, a - $iv k3# s%.s 'u )iv ta ic# %rivie$l ku v-$ela"iu. Ke7 -'avil ' )sk*c# s&l %r&r $u! u+ )"il r -v j %r&r $"*c# vie$ a t*+ i vl$u "a$ %r&r $ u. Hirkev v,'erala a v,'er! 5 je # $" t"3 - r&+skej a #el3"skej civili-cie 5i ;eu$ali-+u a re"esa"cie. Kres(a"stv sa % k26al % krsti(! 5isti(! -u61ac#ti( a %rija( -a sv je ve1k3 #"utia $ ', ak i$el, r,tierske! #u+a"it"3 6t2$i! $e+ kraciu! skauti"B. V-$ela"ie sa "estva s%rvu r -sia#lej6ie! ale us% ria$a"ej6ie a istej6ie. Ca t + je + )"3 stava( 7alej. H1a$a"ie cest, k B #u ' l $.le)itej6ie "e) let $ strat s;3r,. Kt +al v56& v%l,v "a civili-ciu a cel* % kr k svet vej kult2r, v # s% $rstve! u+e"&! ve$c#! %&s +"&ctve "e) Kat l&cka cirkevE Hel stre$ vek v-$ela" s( ' la kat l&cka a kat l&ci % l )ili -kla$, aj k v-$ela" sti " vej $ ',. C' )e"stv +rav"e -u61ac#til 5l veka a ' #atil # cit v ! 5 sa -vl6( %rejavuje v % kla$ c# u+eleckej tv r',! i"6%ir va"ej "' )e"stv +. Ciet tak+er $' ru! v kt r + ', sa kat l&cka i"teliBe"cia ?veriaci laici! kat l&cki kIa-i@ "ev,-"a+e"ala. Ke', s+e si $+,sleli v6etk, u+eleck3 $iela! i"6%ir va"3 "' )e"stv +! +a1',! stav',! s c#, #u$'u! literat2ru! 5 ', - u+e"ia - stal E Hirkev"3 u+e"ie $al c#lie' "es% 5et"3+u +" )stvu %rac v"&k v 6ir kej %alet, $' r v. L $"es a v "e$v"ej $ 'e s2 a ' li u+elci! kt r& sa i"6%iruj2 kres(a"stv + ?"a%r. Farc H#aBall! B #uslav Farti"2! Ae" Vr-av*@. Hirkvi tre'a %ri% 5&ta( +" )stv svet v -"+,c# kate$rl a 'a-il&k! $iv, +,sle"ia! ale aj +" #3 ra$"ice! +estsk3 a i"3 #ist rick3 'u$ v,! 7alej u+eleck3 sl #,< r +"sk,! B tick*! 'ar k! r k k . Cie je + )"3 v,+e" va( +" )stv +"&c# v! kIa- v a kat l&ck,c# laik v! kt r& sa %reslvili +aliarsk, a s c#rsk, ak Me "ar$ $a Vi"ci! Fic#ela"Bel ! Dtrer! Furil ! Ra;ael :a"ti! Ru'e"s! Bra"$l. P.v $"*+ $iel + kres(a"stva je $.ra- "a 6k lstv . J sk r % %$e r&+skej r&6e v-"ikaj2 %ri 'isku%sk*c# s&$lac# v,66ie 6k l, a k l ;r "i)6ie. V kl6t r"*c# 6k.l sa % +al, v,tvraj2 t-v. stre$"3 6k l, a - 'isku%sk*c# 6k.l u"iver-it,. Cajstar6ia u"iver-ita -al )e" Hirkv u je %ar&)ska - r. 1210. V TT u"iver-&t r. 1T\\ ' l /1 -al )e"*c# %%e) +. Cesk.r ic# -ria7uj2 #lav"e je-uiti. Aj $"es + Hirkev u"iver-it, "a cel + svete. A', aj c#u$ '"& 6tu$e"ti + #li 6tu$ va(! reali- vala Hirkev r.-"e $ tcie a i"ter"t,. Ve1k3 -slu#, r -v j 6k lstva +aj2 aj svtci ak A -e; Kalasa"tsk*! Aa" $e la :alle! je-uiti a %iaristi. Kl6t r"3 a cirkev"3 6k l, $ % sia1 %atria k "aj)ia$a"ej6&+.

Be"e$ikt&"i a cisterci"i %rac vali v les" + # s% $rstve! 'r'ali % lia! ve" vali sa -#ra$"&ctvu! v ci"rstvu! vi"rstvu! $v $I vali l2k, ?"a%r. :v. K lu+'"@! -av$-ali c# v $ ',tka! r,'rstv ! v5elrstv . Pri "iekt r*c# kl6t r c# ' li aj #ute ale' 'a"e. Ca -a5iatku stre$ veku ' l % l )e"* v kl6t r c# -r $ k %rie+,slu a 'c# $u. V Z. st r 5& ' l 'c# $ v*#ra$"e v rukc# kl6t r v. :k r v6etk, %rie+,sel"3 v,"le-, a -le%6e"ia a) $ 11. st r 5ia v,6li - kl6t r v. Ta+ sa %rev$-k val %iv var"&ctv ! -l )itej6ie s%rac2va"ie k )e! v*r 'a lt k! s2ke""&ctv ! tka"ie! %lte""&ctv ! v*r 'a k 'erc v! # $i"rstv ! te#liarstv ! +l,"rstv ! ' li tu %ekr"e! k v5ske $iel"e! ;ar'iar"e! 'uv"&ctva! kraj5&rstva! st lrstva! "a6li sa tu aj -lat"&ci! v*r 'c via +e5 v! -v "ri at7. Kl6t r, +aj2 te$a #lav"2 -slu#u "a r -v ji re+esiel v stre$ veku. F"&si stavali cest, aj + st,. O',vatelia kl6t r v v 'l&-k sti 're# v riek ' li tr3" va"& v %lva"&! 5 v +i"ul sti "e' la )ia$"a sa+ -rej+ s(! % +#ali t %iaci+ sa a l $ia+! $vali -"a+e"ia. V kl6t r c# ' li # tel, %re % cest"*c# a # s%ice. Kl6t r,! ke$,si je$i"3 #"isk kult2r, a v-$ela" sti! sa -asl2)ili -# t v va"ie k8$e4 v ?tak*t te4t stl cel* +ajet k@ a %rac"*+ %is va"&+ star*c# s%is v -c#ra"u Br3ck r&+skej kult2r,. L"ak ', s+e "e+ali $iela H +3ra! VerB&lia! Hicera a i"*c#. :v. H,ril a Fet $ % l )ili -kla$ "r $"3# %&s +"&ctva a kult2r, :l va" v "a "a6 + 2-e+&. V stre$ veku % vstali kr "ikri ?K s+as@. Bi'lia c#u$ '"*c# ' la Bi'li u v 'ra- c#. K"i)"ice ?stra# vsk! te%elsk@ ' li -akla$a"3 a $ %fIa"3 $uc# ve"stv +. Va 5ias 2tlaku "r $a! Hirkev v c#r+ c# -ac# vvala +ateri"sk2 re5 a "r $"3 % ve$ +ie! "a ;arc# ' li -a% )i5iava"3 k"i#,. Havl&5ek %ri-"va v %u'likcii =:l va">! )e =kat l&cke $uc# ve"stv ' l v)$, "aj#lav"ej6 u sil u 5esk3# vlaste"ectva.> Me" - 'e"e$ikt&"skej re# le ' l asi 1X tis&c a - je-uitskej viac "e) 12 tis&c s%is vate1 v. U) v stre$ veku ' li skla$a"3 #,+",. :tre$ vek3 's"ictv + sv je s&$l %( v kl6t r c#. Kat l&ctv + tiv val % 5iat 5"2 % 3-iu. V "esk r6 + stre$ veku v-"ikaj2 %a6i v3 #r,. V svet vej literat2r, s% +eI+e as% I +e" ak Da"te! Hlau$el! Ber"a" s! Kra#a+ Kree"! Rilke! Fauriac! Pa%i"i. Hu$'a a s%ev ' li cirkv u v,tv re"3 - a"tick*c# %rvk v. V-"ikaj2 "ajstar6ie kres(a"sk3 s%ev,! BreB ri"sk, c# rl a v6e 'ec"3 " t v3 -"ak,. B l -ave$e"* rBa". O cirkev"2 #u$'u sa -asl2)il Palestri"a! Orla"$ Massus! tru'a$2ri a +i""es"Bri. Hirkev"3 $iela skla$aj2 H"$el! Bac#! Ha,$"! Dv vk a i"&. B li 5as,! ke$, ;il - ;ia ' la % kla$a" -a sl2)ku te l8Bie. Pret )e B )ie ve$e"ie "ek "e5"e %rev,6uje 1u$sk3 ve$e"ie! ' la ;il - ;ia v % $state c#%a" ak %ri%rav vate1ka k te l8Bii. Fate+atika. P%e) :ilvester LL. Vav$-a $ arit+etik, ara'sk3 5&slice. :lv"i +ate+atici Kauss a Hauc#, ' li veriaci.

F"&si %estuj2 -e+e%is! -# t vuj2 %rv3 +a%,! 'javuj2 " v3 kraji", ?"a%r. L"$iu! Ti'et@. Veriaci kres(a"ia ' li cest vatelia a 'javitelia ak "a%r&kla$ Farc P l i K lu+'us. KIa-i s%isuj2 sv je -e+e%is"3! $eje%is"3! "r $ %is"3! ja-,k v3 a kult2r"e % -"atk, Peru! L"$ii! J&"e a % $. :v ji+i v*sku+a+i v r.-",c# ' r c# s2 %riek %"&k+i svet, " v*c# kraj&". Hu$-i"eck3 +isie v,tla5ili % 5as je$"3# st r 5ia aj T\ "u5"*c# sl v"&k v! Bra+at&k! at7. V astr "8+ii % 10 st r 5iac# cirkev"*c# $ej&" sk r ka)$* -"a+e"it* astr "8+ ' l kIa- 5i re# 1"&k. Bisku% ReBi + "t"us u5il 1\\ r k v sk.r t ! 5 K %er"&k ?% $ '"e R Ber Bac " a Fikul6 Husa"sk*@. K %er"&k ' l kat l&ck, kIa-. P%e) KreB r PLLL< v,k "al %ravu kale"$ra. Kat l&ck,+i kIa-+i ' li slv"i #ve-$ri :c#ei"er! :c#all! Ri4i lli! Hell! Pia--i. Meverrier 'javil sv ji+i v*% 5ta+i #vie-$u sk.r! "e) ju ' l + )"e uvi$ie( 7alek #1a$ +. a,-ika. :v. Al'ert Ve1k* -av$-al $ ;,-ik, % kus,. KIa-i v,"a6li 7alek #1a$ a %re$c# $cu $"e6"*c# +ikr sk % v ?Bac "@! strieka5ku! silu %ar,! +aB"et! kuliare! #r + -v $ ?Divi6@! # $i"k,! strel"* %rac#! k +%as! %l,"! %rv* lietaj2ci 'al8" ?X\ r k v %re$ F "tB l;ier +@! 'ic,kel! v $ +et! %r t t,% Mater", +aBik, a # v riaci str j. Hl' k verili A+%3re! Kalva"i! V lta! ares"el! aara$a,! Kirc#er! FurBa6. V 'i l8Bii a ' ta"ike sa %reslvili kIa-i Fe"$el! K+e(! AB"elli! a i"&. Vkla$ + kres(a"stva je lska k B #u a 1u7 +. Ca t + kres(a"stv st j& a %a$! -a5&"a a k "5&. Ae te$a "ajistej6 u a %rit + +ier v u a $ stat 5"e sil" u cest u "ast le"ia s%rav $livej s% l 5" sti. O$ -a5iatku %rakti-uje Hirkev k "kr3t"u lsku k 'l&)"e+u! a t % $1a Krist v# rev lu5"3# u5e"ia. V"+, je v*r k Otc v< =Daj sa "ajes( t +u! kt u+iera #la$ +! le' ak si +u "e$al jes(! us+rtil si # >. Diak "i ' li v %rv t"ej Hirkvi "a t ! a', r -$vali al+u)"u. Hirkev ) 'rala u ' #5 v! a', + #la $a( t*+! kt r& t % tre'uj2. Kl6t r, ' li -c#ra"" u sta"ic u c#u$ '"*+ a #la$"*+ ?"a%r. :v. Ber"ar$@. Cikt %ret "evie 5eli( se'ectvu a a "es%rav $liv sti tak ak Hirkev a t u) sa+ t"*+ u5e"&+ r v" sti v6etk*c# %re$ B # + ?Kal /!2Zg E; X!0i9g Aak 2!2iT@. Pri st le P"a sa $ % 5iatku sc#$-ali ' #at& s c#u$ '"*+i. P #a"sk* R&+ "e% -"al sl v +il sr$e"stv . Hirkev sa %rv ujala % # $e"*c# $et&. Kres(a"sk lska % v-"iesla je$" tlivca! 'r $ila a s%r&je+"ila s% l 5e"sk* )iv t. V t + ' l v % $state tr ctv % ra-e"3 a c#u$ 'a -+ier"e". U) % #a"ia # v rili %rv*c# kres(a" c#< =H1a! ak sa +iluj29> Kres(a"stv u5il % -"va( # $" tu utr%e"ia. Prv3 %ri+it&v"e "e+ c"ice s2 kres(a"sk3# %.v $u. Hirkev ic# -akla$ "es% 5et"3 +" )stv ! % $ '"e ak sir ti"ce! star 'i"ce! c#u$ 'i"ce a i"3 s cil"e -aria$e"ia. Tis&ce - "ic# e4istuje v svete $ tera-. F"&si % l )ili -kla$, k2%e1 v a lie5e'"*c# 2stav u ?"a%r. Fari"ske M-"w@. R,tieri +ali % vi"" s( c#r"i( sla'*c# %re$ 2tlak +. O c#aritu +e$-i "aj% tre'"ej6&+i sa "es+ier"e -asl2)ili aj svtci ak sv. Vi"ce"t $e Paul! sv. A" - B #a! sv. Ka+il $e Mellis! - % sle$"ej $ ', A''3 Pierre! P. a llerau

a " site1ka C 'el vej ce", +ieru re# 1"&5ka +atka Tere-a - Kalkat,. F" #3 'isku%stv sa -riekaj2 ' #atstva a cirkev"ej %.$, v %r s%ec# c#u$ '"*c#. Frav"* #er i-+us re# 1"&k v a re# 1"&5 k! ic# tr%e-liv lska! "everiace+u "e% c# %ite1"! %l,"ie le" - )ivej vier, v Krista! kt r* % ve$al< =J k 1vek ste ur 'ili je$"3+u - t*c#t + jic# "aj+e"6&c# 'rat v! +"e ste ur 'ili.> ?Ft 20!T\@. : cil"a star stliv s( c#u$ '"3 ',vate1stv tak ' la a) $ " v veku %reva)"e v rukc# Hirkvi. Hirkev %l"ila %.v $"e v6etk, s cil"e 2l #,. F $er" kult2ra $ se'a a's r' vala ak sa+ -rej+ s( kres(a"sk3 % s lstv lsk,! aj ke7 % $ i"*+i "-va+i. U'u$l "a tvr$ sti a krut sti -a 'c#$-a"ia s 1u7+i. Ciele" sl va+i! ale aj 5i"+i 'jas"ila Hirkev svetu! )e je# star sti D v j",! #la$! "eBra+ t" s(! s cil"e r -$iel, a % $. s2 aj jej star s(a+i. Fateril"e % +#ala a % +#a k$e sa $. Vasa#uje $ k ";likt v ?"a%r. V CikaraBui! P 1sku! +e$-i H#ile a ArBe"t&" u@! s%r stre$k vva "% + c"3 slu)',. Frav"* )iv t 1u$stva -+e"il Kristus $ -kla$ v. Krist v*+ u5e"& -u61ac#tila Hirkev 1u$sk3 sve$ +ie. : tva si t u) $ k)e+e %re$stavi(! %ret )e st r 5ia+i v%l,vu kres(a"stva sa cel3 %r stre$ie v kt r + )ije+e 2%l"e -+e"il . Ae$i"e Hirkev stavia ka)$ej 'e-u-$" sti k v v2 #ra$'u. Ca$ v6etk, 1u$sk3 %rva stavia B )ie %rv . F+e t 1k svetl*c# % stv v sv jic# +u5e"&k c#! v,-"va5 c#! %a""c# a Hirkev v,tv rila t 1k krs, v $u6iac#! r $i"c#! $e( c#! )e sa s I u "e$ % r v"a( v.'ec "i5. Kres(a"sk3 c" sti v,kvitli a %ri"iesli %l $,. Kres(a"stv #ji "e$elite1"3 %rv "a s '"2 sl ' $u! r $i"u a "e"ar $e"3 $ie(a. U5& %rac va( a % svcuje %rcu. Mev Ve1k* c#r"i Talia"sk %re$ Barill u! R&+ %re$ Kree"hic# +. P%e) sa stal r -# $c + +e$-i kr1 + a "r $ +! ' l str)c + %rva a s%rav $liv sti. Hirkev"3 s2$"ictv $str"il #r -"3 5ist, D r$lie a -avie$l %rv a-,lu. B la %est va" 2cta k aut rite a sa+ stat" s( s ',. R&+ske %rv $ stal v"2t r"* % ria$ k! v6e 'ec"2 %lat" s( a -$.v $"e"ie. F c % c#$-a $ B #a! %re$ kt r*+ v)$, tre'a - $% ve$a( -a jej % u)itie. Me" tak sa -ais(uje sl ' $a. De+ kracia + -kla$ v kres(a"sk + %rir $-e" + %rve. A k$e je le%6ie v,ja$re" +,6lie"ka r v" sti! v 1" sti a 'ratstva! "e) v Krist v + u5e"&E : t*+ s2vis& aj s cil"a s%rav $liv s(. Vatik" + $"es "u"ciat2r, a $eleBat2r, v $esiatkac# kraj&". Ae -ast2%e"* v cel + ra$e +e$-i"r $"*c# rBa"i-ci&! v ve1kej 5asti sveta e4istuj2 kat l&cke $' r v3 rBa"i-cie! ve$eck3 a u+eleck3 aka$3+ie a s% l 5" sti! kat l&cka s cil"a 5i"" s(! kat l&cke 6k lstv ?le" v R&+e je 1Y %%e)sk*c# u"iver-&t@! tla5! r -#las! ;il+! telev&-ia at7. Me" je-uiti ria$ia v svete 1YY u"iver-&t a ;ak2lt kre+ i"*c# 6k.l a i"6tit2ci&. V Vatik"e je 'servat8riu+! +2-e a % - ru# $"3 k"i)"ice! r.-"e ve$eck3 2stav,! - kt r*c# 5as v % sle$" je P%e)sk aka$3+ia vie$! -al )e" 19/X Pi + PL. Pracuj2 "a "ej +" #& kat l&ci! %r testa"ti i "everiaci! kt r& %atria +e$-i "ajv56&c# ve$c v sveta. Lc# s"a# u je k r$i" va( ve$eck3 +,sle"ie s "' )e"sk u vier u. Ke', aj $"es "e '+e$- vali "iekt r3 6tt, 5i"" s( Hirkvi! r -v&jala ', sv je stre$isk

i"telektul"e# )iv ta a s% lu%rac vala ', "a r -6&re"& ve$eck*c# % -"atk v v e6te v56ej +iere. XZ. BRVDLMA VLERA POKROKE Hlas, "iekt r*c# %%e) v %rv*c# kres(a"sk*c# st r 5& -',t 5" sti a "e'e-%e5e"stve svetskej kult2r, ' li je$i"el3. Cik$, sa ale "estali v6e 'ec"*+ %resve$5e"&+ Hirkvi. H cikt r* ic# v*r k + )" %rirta( +,l"3+u v*kla$u 'i'lick*c# ver6 v ak s2< =Bla# slave"& c#u$ '"& v $uc#u! le' ic# je kr1 vstv "e'esk3> ?Ft 0!/@. =Va#u'&+ +2$r s( +2$r,c#> ?1 K r 1!19@. =A', sa va6a viera "e-akla$ala "a +2$r sti 1u$skej! ale "a + ci B )ej> ?1 K r 2!0iY@. Bi'lia sa tu stavia 5ist %r ti % #a"skej! svetskej +2$r sti! "ie v6ak %r ti +2$r sti v6e 'ec"e. Prav +2$r s( +.)e ',( le" $ra- + B )ej +2$r sti. Ke', v-$ela" s( ' la sv j u % $stat u "e-lu5ite1" s kat l&ck u vier u! "e' l ', tak* v,s k* % 5et kat l&k v v-$ela"c v a u5e"c v a "e%ri$al ', sa t 1k $% rc v R&+a ku kat l&ctvu. Ak ' j vali ur5it& ve$ci s % vera+i "a%r. v ' re +e$ic&",! v.'ec - t # "e%l,"ie! )e +useli ' j va( %r ti 5istej viere v B #a. V #ist8rii! )ia1 kres(a"ia "ieke$, "i5ili kult v3 +iesta a %a+iatk, % #a"sk3# a i"3# %.v $u a -"silI vali 1u$sk3 sve$ +ie. Cieke$, sa tak stval - sle%ej # rliv sti %re $ 'r2 vec! "ieke$, v6ak aj - $ia' lskej -l ', =v B ) + +e"e> 5i =v +e"e Hirkvi>. T v6ak "e+ "i5 s% l 5"3 s u5e"&+ a % sla"&+ Hirkvi. Ak "ieke$, "i5ila Hirkev k"i#, ve1k*c# +,slite1 v! tak v)$, sk.r %re "e%rav$,! kt r3 ' li ce- "e 6&re"3. Ciekt r*c# je$" tlivc v %r %aBuj2cic# v)"e 'lu$, ak ;il - ;a Va"i"i# ?10Z0i1X19@! % %ieraj2ce# --rak,! ' )sk* %.v $ sveta a "es+rte1" s( $u6e! ale' ut %istick3# k +u"istu Ha+%e"ellu ?10XZi1X/9@ Hirkev %re"asle$ vala. E4istuj2 "a% k " aj $uc# v"& ?"a%r. ;ra"ti6k"i R Ber Bac " 121\i9T a Du"s :c tus v r v"ak + st r 5&@! kt r& "a%riek sv ji+ -slu#+ v kres(a"skej te l8Bii v "iek 1k*c# +l ' $ c# #lsali v,l )e"3 +,l, a $ stali sa tak s Hirkv u $ s% ru. Ak -avie$la "a%riek t +u Hirkev %r ces 'la# re5e"ia Du"s :c ta! % t + "e+ # l te"t v "iekt r*c# sv jic# % +*le"*c# tvr$e"iac# ?"a%r. B )ej sv jv 1" sti@ vi$ie( "i5 'lu$"3. :k r v ka)$ + ' re a i$e l8Bii $ c#$-a tu i ta+ k "e%l $"3+u a 6k $liv3+u r -u+ v3+u sl vi5kre"iu ? aj v "esk r6ej sc# lastike@. P kia1 ' l "iekt r* cirkev"* %re$stavite1 %r ti c#irurBick*+ -kr k +! %itva"iu tiel 5i 5k va"iu %r ti kia#Ia+! tak le" - %r&li6"ej 2ct, k telu D sc#r"ke "es+rte1"ej $u6e a %ret ! )e '+e$-e"e %rij&+al vieru v v-kriese"ie tela. Cie te$a %ret ! )e ', 1u7 + "e%rial teles"3 -$ravie. V"al s( 1u$sk3# rBa"i-+u "ie je v6ak )ia$", "e'e-%e5"* %r strie$ k k svetle"iu "a6ej %ravej % $stat,. P%e) KreB r PVL. ?1Z/TiTX@! aj ke7 -avie$ l "a Ti'ere %ar %lav'u! $al v,s26a( + 5arisk a + ve1k3 kult2r"e -slu#,! -$r#al sa stava( )ele-"ice! %rav$a)e - 'av,! )e t 'u$e k "iec cirkev"3# 6ttu. Ve1k $r+a sa -a5ala

v r. 1Z/2! ke7 v,$al e"c,kliku Firari v s! kt r u $s2$il v6etk " v3 a + $er"3 a #1a$al % + c u + c"*c# sveta! )e ', s"7 "i + #li -ac#r"i( r2caj2ci sa cirkev"* 6tt a %%e)sk2 % litick2 + c. A $ ku+e"t, Pia LP. ?e"c,klika xua"ta cura a :,lla'us - Z.12.1ZXT@ -as ak ', je$" u vet u $su$-uj2 $e+ kraciu! li'erali-+us! s ciali-+us! k +u"i-+us. L$el, $e+ kracie! s cil"ej s%rav $liv sti! sl ' $, "r $ v a i"3 ' li v,tv re"3 %re "s! "ieke$, aj %r ti "+. Hel s cil"a a % litick #ist8ria 19. st r. je je$i" u ' lest" u re(a- u "e$ r -u+e"& a %re+r"e"*c# %r&le)it st& a tt re(a- k "5& a) v "aj" v6ej $ 'e. KreB r PVL. a Pius LP. ' li tie) %r ti sl ' $e sve$ +ia. O$ 10. a #lav"e 1X. st r. jas"e v,#ra"e" kult2ra %rec#$-a ve1k u kr&- u. V stre$ veku sa $ sia#l "a$vl$, $uc#a "a$ #+ t u %r&li6 r*c#l ! 1a#k . Vvisl s( v6etkej 1u$skej 5i"" sti "a kIa- c# $usila i"iciat&vu laik v a "eu-"vala % ria$ k % $ru)"*c# vec&. Viac a viac sa Hirkev u-atvrala "e$.ver u k " v*+ %r2$ +! "ie v)$, k "ej %riate1sk*+. O$cu$-e"ie Hirkvi svetu ' l s%.s 'e"3 aj t*+! )e sa %r ti se'e staval =% svt"3> a =%r ;""e>. Pre#lia$al sa v6ak aj t $ 'r3 a s%rv"e! 5 ' l v +" #*c# svetsk*c# #"utiac#! le" kv.li t +u! )e ' li -a+era"3 %r ti Hirkvi. TraBick k "6telcia a k l" sti +e$-i r k+i 19\0 a 191\ vie$li %%e)sk2 'i'lick2 k +isiu k 'ra"e %re$ r.-",+i +,l+i! ale aj )ia1 k -a'r-$e"iu ve$eck3# '$a"ia. U5ite1sk* 2ra$ Hirkvi ' l v6ak vte$, v ve1kej ties"i. :2visel t %re$ v6etk*+ s v6etk -asa#uj2c u a vl$aj2c u kritick u 6k l u a jej +et8$a+i. Aej v,"ikaj2ce te4t, ' li %re+ie6a"3 s % l %rav$a+i a s t3-a+i $% ruj2ci+i B )ie+u -jave"iu v P&s+e. Dru# u skut 5" s( u ' l t-v. F $er"i-+us! kt r* sa s"a)il v6etk s% c#,'"i(. Ue v takej situcii +usel R&+ $'a( 5ist tu vier, a % ria$ k "a % li e4eB3-, ?v*kla$u %&s+a@ a 'r"i( #r -e"2 tra$&ciu! je $"es aj "ekat l&ck,+ '$ate1 + jas"3. Ke7 % t + '$ 'ie + $er"i-+u $-"el a "e'la#3 -lu5 va"ie literr",c# +et8$ s "- r+i "ekat l&ck,c# e4eB3t v sa -a5ali uv 1I va(! uka- vali sa aj us+erIuj2ce r -# $"utia 'i'lickej k +isie v %ra4i ak viac +e"ej 'r-$iace. Tt k +isia v6ak "ec#cela s2kr +"3 'i'lick3 '$a"ie -astavi(. Kat l&ctv )ije a 'u$e )i(! k*+ +" #3 s+er,! kt r3 # %re#las vali -a s%iat 5"&cke! %a$li. Cesve$5& t %rve s%iat 5"&ctve a 2%a$k v sti %r tikres(a"skej a %r tikat l&ckej %ave$,E X9. FLFO HLRKVL CLKTO CEBRVDLM POKROKE C+ietku =Viera 'r-$& % kr k> v-"6aj2 s '1u' u i$e l8Bie a re)i+,! kt r3 sa+3 % tla5uj2! "ieke$, aj krvav ! sl ' $"3 ve$eck3 '$a"ie. Ca Kalv&" v %r&ka- ' l v r. 100/ v Ue"eve u%le"* aj 6%a"ielsk, lekr! ;il - ; a #u+a"ista F. :ervet! %ret )e - #1a$iska %a"tei-+u ' l %r ti "iekt r*+ Kalv&" v*+ $ B++.

Ateistick vl$a $s2$ila -a ;ra"c2-skej rev l2cie slv"e# c#e+ika Mav isierag ke7 %r sil $kla$ % %rav, %re sv je ve$eck3 % kus,! $ stal $% ve7< =Ce% tre'uje+e u) )ia$",c# u5e"c v.> Pr testa"tsk3 vl$, %re"asle$ vali :%i" -u! aic#te# ! F lesc# tta! Btc#"era! Bru"a Bauera a i"*c#. V '*val + V::R ' la % +" # r k v $+ieta" k -+ l8Bia ? '-vl6( te8ria ve1k3# tresku v ves+&re@! k,'er"etika! re- "a"5" te8ria 6trukturl"ej c#3+ie! elektr8" v a kva"t v te8ria a +ec#a"ika! te8ria relativit,! s ci l8Bia! as,ri l8Bia! %ri"c&%, kli" v3# %&s+a! "e-r -u+ite1"3 u+e"ie! a t - ve1kej 5asti %ret ! )e ic# "e' l + )"3 vtes"a( $ $ialektick3# +ateriali-+u. : vietsk,c# s%is vate1 v! kt r& sa "i5&+ "e%revi"ili a ' li v-"e"& a k "ce"tr va"&! ' l % $1a : l)e"ici"a X\\. Faterialistick 'i l8Bia $l# #jila sa+ %l $e"ie )iv3# - "e)iv3# ! - "e)ivej #+ t,! +iest " v6ie# "- ru =)iv3 - )iv3# >. V tri$siat,c# a) %($esiat,c# r k c# $ 6l v V::R ku katastr ;l"e+u %r cesu! kt r* sa "e%res"e -"a5uje ak l,se"ki-+us. Nl s,ste+atick2 likvi$ciu ve$"*c# $' r v a ve$c v v 'i l Bick*c# ve$c# ak s2 Be"etika ?ak vraj 'ur) -"ej %ave$, $ r ku 19XT@! % 1" # s% $rskej ve$,! c,t l8Bie! 5iast 5"e %at l8Bie! #ist l8Bie! 'akteri l8Bie! "eur ;,-i l8Bie! te$a lekrskej ve$, a 7al6&c#. Aka$e+ik Cik laj L. Vavil v! -akla$ate1 s25as"*c# +et8$ 61ac#te"ia rastl&"! ' l -'ave"* )iv ta ak %re-i$e"t V6e-v- vej % 1" # s% $rskej aka$3+ie a ria$ite1 V6e-v- v3# 2stavu %re rastli""2 v*r 'u. V je# le"i"Bra$sk3# i"6tit2tu rastli""ej v*r ', -+i-l $ jari 19T\ a) Z\ ve$c v. Dl#3 r k, ' l %re"asle$ va"* aj C. P. Du'i"i"! -"+, - str je"&+ #,% tetick3# + $elu B3"u! e;ekt + u+iest"e"ia B3"u v c#r + -8+e a te8ri& aut +atick*c# Be"etick*c# %r ces v. Hlav" vi"a ' la v cel + s,st3+e! kt r* - "ejak3# M,se"ka! "es+ier"e cti)ia$ stiv3# ! t2)iace# % + ci! %eruj2ce# - $ +"ie"ka+i! ur 'il + $lu! +i+ ria$"u s '" s(! $al +u + " % l"3 % stave"ie a vie$ l # k a$+i"istrat&v",+ -kr k + %r ti % "e"t +. M,se"k ' l 2\ r k v %re-i$e"t + Me"i" vej aka$3+ie % 1" # s% $rsk,c# vie$! % sla"c + "ajv,66ie# s vietu! #r$i" + s cialistickej %rce at7. P kus, +i+ V::R "e% tvr$ili a"i je$e" ' $ M,se"k v*c# te8ri&. Te" t ti) "eve" val )ia$"u ve$eck2 % - r" s( 'jav + 'r"e"sk3# kat l&cke# +"&c#a KreB ra Fe"$ela! kt r* 'javil Be"etick3 -k ", u) v X\. r k c# 19. st r 5ia. Be- -"al sti Be"etik, si t ti) "e$ k)e+e %re$stavi( 2s%e6"* r -v j % 1" # s% $rstva! les"&ctva! v ci"rstva! lekrsk,c# vie$! %rie+,sel"ej v*r ', lie5iv a 7al6&c# $vetv&. V 0\. r k c# sa ve1+i '6&r"e a s "a$6e"&+ %&sal s vietsk,c# %r&r $ ve$c c# aka$e+ik c# O%ari" vi! Me%e6i"skej a s% +&"a" + M,se"k vi. Lc# te8rie sa -"a5 vali -a $.ka- ve$eck sti +aterialistick3# svet "- ru a -a5iatk + " vej e% c#,. O%ari" =%resve$5iv > $ ka- val! ak v-"ik l )iv t "a -e+i a ak +.)e v-"ik"2( v la' rat8riu. Me%e6i"skaja sa % va) vala -a 'javite1ku +la$- vac&c# %r ces v! kt r3 +.)u $$iali( 5i % stu%"e 2%l"e $str"i( s+r(. R -6&rila sa s%rva! )e sa jej % $aril

v la' rat8riu stv ri( %rv2 )iv2 'u"ku. Ale 5 sk r sa s vietska Aka$3+ia vie$ s%rave$l"ila cel3+u svetu! )e t ' la s%rva "e% tvr$e". M,se"k %rac val "a =%re+e"e> %r&r $,! %re+e"e je$"3# $ru#u "a i"* ?%6e"ice "a )it ! ja5+eI! v s! ' r vice "a je$1u@. D k "ca sa # v ril v,lia#"ut& kuku5k, - vajca s jk,. V*sle$k, v c# ve $ ',tka! '-vl6( %ri -v,6 va"& $ jiv sti krv a tu5" te +lieka ' li -veli5 va"3g $r $a '*k v v,%est va" v je# # s% $rstve v skut 5" sti "e+ala tak2 kvalitu! ak ' la % +" # r k v $va" -a %r&kla$. H s% $rstva %rit + $ stvali ve1k3 ;i"a"5"3 $ tcie a i"3 %r strie$k,. D"es sa t + v6etk + u) "e# v r&. Vistil sa! )e "ekritick3 %resve$5e"ie ve$eck sti +ar4istick3# svet "- ru i+ -a'r"il sta( sa skut 5"*+i ve$ca+i. V uve$e"3# je -rej+3! )e je % tre'"3 'r"i( t +u! a', kult2ra! $cu$-e" sv j+u vlast"3+u cie1u! "e' la "2te" sl2)i( % litick*+ 5i # s% $rsk,+ + c" stia+. Y\. TEOMbKLA CLE AE VEDOUE T#e suB #! l B susl v ! "uka. Te l8Biau' # sl vie! u5e"ie B #u. Ae t s2stav"*! l Bick*! r -u+ v* v*kla$ -$.v $"e"& "' )e"skej vier,. Kres(a"sk te l8Bia je "uka! kt r sa s"a)& $' r"e us% ria$a( -jave"3 skut 5" sti! v,l )i( ic# a -ara$i( $ 1u$sk3# % -"a"ia. H1a$ aj v-(a#, -jave"ia k %rir $-e"*+ "uka+ ?ak "a%r. k ;il - ;ii@ a k v*sle$k + %rir $-e"ej sk2se" sti a '$a"iu. Ve7 sa+ -jave"ie 5er% sv j v*ra- v* % $kla$ - %rir $-e"3# % -"a"ia 5l veka. L$e "ieke$, t%av3 #1a$a"ie! kt r3 sa v6ak v)$, +us& vraca( k sl vu :vt3# %&s+a a tra$&cie. Te l8Bia % stu%uje +et $ick,! '$a a #1a$ ak kt rk 1vek #u+a"istick ve$a. Cie je %rav$a)e -jave"&+. Hirkev! ve$ + si sv jej u5ite1skej slu)',! $ -er sa+ -rej+e "a te l8Biu. P v-'u$-uje k '$a"iu v 'lasti P&s+a svt3# a tv rila sv je arc#&v, ku 6t2$iu $ej&". E4istuj2 $ k "ca r.-"e te l Bick3 6k l, a s+er,! kt r3 $vaj2 "a "iekt r3 t-k, r.-"e $% ve$e. Hirkev t2t sl ' $u '$a"ia '-vl6( "a v*-"a+"*c# te l Bick*c# 6k lc# $ v 1uje aj % $% ruje. Me" ta+! k$e je % kla$ vier, #r -e"*! +us& -asia#"u(. Cajv56& te l8B via ' li s25as"e "ajv56&+i svtca+i. Te l Bick3 $isci%l&",! res%ekt&ve te l Bick3 %re$+et, s2 tiet < vier uka! +rav uka! v*kla$ Bi'lie! 'ra"a vier,! cirkev"3 $eji",! cirkev"3 %rv ! $eji", "' )e"stva! arc#e l8Bia! s cil"a te l8Bia! "uka cirkev"*c# tc v! liturBia! "uka $uc# v"ej s%rve! +isi l8Bia! ;il - ;ick3 $' r,. Hlav"* %re$+et D vier uka D + tiet s25asti< Tr jici! stv re"&! 5l veku! Krist vi :%asite1 vi! +il sti! sviat stiac#! cirkvi a % sle$"*c# veciac# 5l veka. Vkla$"* 5l" k vier,! "a kt r + s% 5&va cel ve$a B #u ?te l8Bia@! je e4iste"cia B )ia. Ke7)e atei-+us e4iste"ciu B #a % %iera! "eu-"va a"i te l8Biu ak ve$u a tvr$&! )e 2va#, "ee4istuj2c + "e+.)u ',( ve$ u.

O;icil" u ;il - ;i u te l8Bii Kat l&ckej cirkvi je t +i-+us ?$"es " v t +i-+us@! t.j. Krist v u5e"ie! %re%rac va"3 sv. T +6 + Akvi"sk*+ $ ve$eckej s2stav,. F v v56ej 5asti Eur8%, aj +i+ "ej -"a5"* 2s%ec# a v%l,v! %ret )e je t "ajucele"ej6ia svet "- r v s2stava! % "2kaj2ca v*c# $isk - kr&-, +,sle"ia! - relativi-+u! ske%tici-+u a iraci "ali-+u. Pris%ieva k t +u aj je# s cil"a "uka a $% r ku k +u"i-+u aj ka%itali-+u. Hlsa stre$"2 cestu "a -kla$e kres(a"skej lsk, k 'l&)"e+u. Tt s2stava %re5kala vrtkav3 -+e", v 1u$sk + +,sle"& 1/. D 2\. st r 5ia. Ae %reI t,%ick sta'il" s( 'e- #1a$u "a arc#aick2 ; r+u D "e-visle $ jej -kla$"ej k str, ?a )e s25as"* 5l vek + %l"2 + )" s( ju %rija(@. T t 2%l"e $li6"3 % stave"ie t +i-+u v % r v"a"& s i"*+i s2stava+i! 5i u) ;il - ;ick*+i ale' - 'lasti je$" tliv*c# vie$! je sve$ectv + %re t3-u! )e t +i-+us skut 5"e %re$stavuje vrc# l"3 6t2$iu+ %#il s %#iae %ere""is. V "ek +u"istick + svete t ' l a je u-"va"* r v" %rv", ve$eck* s+er. R.-"e i"3 svet v3 "- r, s sv ji+ % Iat&+ 5l veka a's luti-uj2 5iast 5"3 %rav$,. Ce% -"aj2 v6ak "a % sle$"3 t-k, )iv ta s%rv"u a us% k jiv2 $% ve7. Kres(a"sk* svet "- r je kritick*+ u"iver-ali-+ +! le' -a#kIa -r $k, v6etk*c# ?v i"*c# svet "- r c# "a$ra$e"*c#@ 5iastk v*c# %rv$ v celistv + % #1a$e "a 5l veka! svet i B #a. Kres(a"sk3 "' )e"stv $ %fIa 5iastk v3 %rav$, i"*c# "' )e"stiev a i$e l8Bi& a % +#a 5l veku vi$ie( a "a%l"i( je# % -e+sk3 2l #, v svetle je# %l"3# % v la"ia ?k +il sti! %l"3+u B )ie+u s," vstvu a ve5"3+u )iv tu u B #a@. Y1. CLE AE POTREBCS PRLAFE POUJECLE OD BOHAE Aas"e % -"a( "' )e"sk3 %rav$, a +rav"3 % vi"" sti "ie je sc# %"* ka)$*. Jl vek sa 1a#k +*li! ke7 "ic# uva)ujeg vi7 "- r "a B #a! "a 2ctu k "e+u! "a r v" s( 1u$&! "a %rv $ie(a(a "a )iv t a v*c# vug "a $.st j" s( )e",! "a 5est" s( teles"ej %rce! "a sa+ vra)$u a +rav" s( v.'ec. Tak "+ B # krs"e # v r&! kt vlast"e je < =: +! kt r* s +> ?E4 /!1T@. F # l "iekt v*sti)"ej6ie v,ja$ri(! kt je B # a 5&+ sa l&6i $ sv jic# tv r vE Ae t ak ke', % ve$al< =: +! stle s +! +us&+ ',(! "e+.)e+ "e',(! s + $ se'a! "e-a5al s + a "e%resta"e+ ',(! je$" $uc# s +. Jl vek ', s+ "ik$, "es% -"al! )e s2 v je$" + B #u tri s ', ale' ak3 s2 % $ivu# $"3 B )ie 2+,sl, s v,k2%e"&+ 1u$stva. Cee4istuje "ejak*+ svet "- r + #lsa" ur5it +,6lie"ka! kt rej ', "e%r tire5il i"* svet "- r. K t +u e6te %ristu%uje le"iv s( a -asle%e"ie 1u$skej %rir $-e" sti )ia$ s(a+i a % $. B # % v lal 5l veka k "a$%rir $-e"ej $ k "al sti a 'la)e" sti. Te"t cie1 ', - stal v je# skut 5"ej % $state %re 5l veka $ -"a5"ej +ier, skr,t*. B )ie % s lstv "ie je "ik$, "e-v-"3! %ret "aI 5l vek "e+.)e $% ve$a( % $1a 1u' v.le.

Y2. BOH :A CLKOFU CEVAAVLME R.-"e "' )e"stv % tvr$-uj2! )e B # %re# v ril. V# $" s( -jave"ia< Kt u-"va s '"3# B #a! "e+.)e % %rie( + )" s( B )ie# %r&# v ru. B #! kt r* "+ $ar val re5 k $ r -u+ieva"iu! ', "e+al ',( sc# %"* s+ sa s"a+i $ r -u+ie(! ak + t -uje+E Ae %re$sa v6e+ #2ci a v6eve$iaci! "aj$ 'r tivej6& a "aj+2$rej6&. Ak v l "ek "e5"* B # sv j# tv ra! "e+.)e ',( tv r vi 1a# staj"3! 5i a 5 + k "e+u B # # v r&. U) sa+ t" + )" s(! )e "+ B # "ie5 $k-al! je %re "s % $"et +! a', s+e #1a$ali a % 52vali! 5i a ak sa "iek$e %rejavil. B # sa -javil %atriarc# + ?v % $ 'e %2t"ika A'ra#+ vi! #Ia F j)i6 vi! 'laku L-raelsk*+@ a %r r k +! a a% 6t l + a i"*+ svt*+ 1u7 + ?#lav"e v s 'e Ae)i6a Krista@! ak "+ % tvr$-uje #lav"e Bi'lia a cirkev"3 2st"e % $a"ia. =F" # r- a r -li5"*+ s%.s ' + # v ril ke$,si B # tc + skr-e %r r k v. V t*c#t % sle$"*c# $I c# %re# v ril k "+ v :," vi> ?He'r 1!1@. =B #a "ikt "ik$, "evi$el. Ae$" r $e"* B #! kt r* je v l "e Otca! te" I + %ri"ies l -ves(.> ?A" 1!1Z@. =A kt vi$& +Ia! vi$& t # ! kt r* +a % slal> ?A" 12!T0g1T!9@! # v r& Ae)i6 s+ se'e. B # v l& 5ast cestu! - $% ve$aj2cu a 'l&-ku "+ 1u7 +< stretva sa s "a+i v 5l veku. T-v. s2kr +"3 -jave"ia je$" tlivc +! "e%atria k % kla$u vier,. Y/. POHHGDVAA[ PRVS CGBOUEC:KS POVCATKO V PRAVAAVECLAE V %r s%ec# %ra-jave"ia ale' ur5it3# 'l&-ke# k "taktu s B # + # v r& % stu%"* "' )e"sk* 2%a$ k a 2%a$ k +e$-i1u$sk*c# v-(a# v v "esk r6ej $ 'e. Ak "e$ k-ali 1u$ia t v-"e6e"3! 5 u) ra- +ali! u$r)a(! ak ', t + #li le" vlast"*+i sila+i -&ska(E V %r s%ec# ak3# si -jave"ia # v r& aj ve1k jas" s( (a)k v,svetlite1"*c# v-"e6e"*c# %rv$ je$" + B #u! v-(a# c# lsk, a v,s k*c# +rav"*c# " r+c#! 5ast s% je"*c# s "e+al*+ se'a-% r +! a ; r+c# 2ct, v 5i B #u a "a% k " v6e 'ec"3 %resve$5e"ie t +! )e tiet %rav$, ' li -jave"3. Uctieva"ie "ajv,66ej ',t sti a s t*+ s2visiaci je$" $uc#6&! ale +rav"e 5istej6& 6t*l )iv ta sa u$r)al u $v c# $ru# v "r $ v< a.@ u t*c#! kt r3 ' li 5 sk r v,66&+i kult2ra+i -a#"a"3 $ 7alek*c# 5i "e# sti""*c# kraj v $ i- lcie '.@ u t # "r $a! kt r* s&ce 6iel cest u -v,6uj2cej sa +ateril"ej kult2r,! ale kt r* je$i"e -a ce"u " v*c# B )&c# -jave"& - stal " site1 + %ra-jave"&! a', sa + # l ra- je# %l"* 'sa# r -lia( $ cel3# 1u$stva. Prve u "ajstar6&c# a "aj%ri+it&v"ej6&c# "r $ v sa -ac# vali v % $state r v"ak3 tra$&cie< %.v $"ej %rvej 1u$skej $v jici $ B #a! $.ver"ej stv rite1 vej 'l&-k sti "a -e+i! 'la)e" sti 1u$&! ic# "es+rte1" sti v $ 'e

"evi"" sti a %riate1stva s B # + ? raji@! % ru6e"& t #t %riate1sk3# v-(a#u 1u7+i k B #u %rest2%e"&+ B )ie# %r&ka-u a je# "sle$k c# v % $ 'e trestug $c# $e B #a $ 1u$& a trestu utr%e"ia a s+rti! ale i "$eji v v,k2%e"ie. :2 v6ak aj #las, %r ti %ra-jave"iu< Ciekt r& s2 %resve$5e"&! )e %rav$, % 5iatku sveta -javil B # %rv3+u 5l veku. Tak ', sa %ra-jave"ie tra$ val % $l#2 $ 'u! a) ', "a6l 2ra$"* --"a+ u " site1a -jave"ia D i-raelsk3# "r $a. Ak ', sa ale + #l tak2 $l#2 $ 'u uc# va( %res"3 ve$e"ie % 5iatk c#E Okre+ t # < A'ra#+ vi %re$k via sl2)ili %re$sa cu$-&+ ' # + a a) u A'ra#+a -a5&"a % -"va"ie %rav3# B #a ?A - 2T!2@. Ce+ )" sa+ -rej+e -sa$"e % %rie( + )" s(! )e svt %isci! % kia1 i$e v-"ik sveta! $ stali -vl6t"e sviete"ie! v"uk"utie! aj ke7 'e-%r stre$" + B ) + -jave"& t*c#t u$al st& "ie je v Bi'lii )ia$"a -+ie"ka. YT. KAUDS VAAVECLE AE CEPRAVSE B )ie -jave"ie je "a$%rir $-e"* %rejav! u5i"e"* B # + "ejakej skr,tej %rav$e. F.)e sa uskut 5"i( r -# v r + v vlast" + sl va -+,sle! s" +! v&-ia+i ale' 5ist*+ sviete"&+ r -u+u a v"2t r"ej i"6%ircie. B # # v ril s 1u7+i %ria+ ale' "e%ria+ ! aj ce- r -li5"3 u$al sti. B )ie -jave"ie "es+ie 'sa# va( "i5! 5 ', B #a 5i 5l veka "e' l # $"3! 5 ', '2ral ale' +e"il Krist vu "uku a "e- $% ve$al 5l"k + vier,. Tre'a %reuk-a(! 5i -jave"3 u5e"ie je +2$re! +rav"e v-"e6e"3 a - $% ve$ v6etk*+ $ 'r*+ t2)'a+ 5l veka. Tre'a sk2+a( aj ak3 s2 je# v*sle$k,! te$a ak3 v cie %ri"6a. :k26ka+ a "e$.vere s2 % $r 'e"& t&! kt r& tvr$ia! )e B # i+ "ie5 -javil. V6etk t v,$r)& le" te"! kt je $u6ev"e sil"* a s B ) u % + c u $ sia# l v,66ie# stu%Ia $ k "al sti. dal6&+i krit3ria+i s2 --rak, a %r r ctv. U Fk 1X!2\ 5&ta+e a% 6t l c#< =P" i+ % +#al a ic# sl v % tvr$- val -"a+e"ia+i>. B # +.)e % sk,t"2( -jave"ie! k +u c#ce! 'a aj #rie6"ik vi! ale %ravi$el"e ic# u$e1uje 1u7 + "iele" "' )e"sk, # rliv*+! ale i t*+! kt r& u) s2 "a v,66 + stu%"i kres(a"skej svt sti. D 're si tre'a v6i+"2(! 5i tiet s ', s2 $u6ev"e -$rav3! ak* +aj2 2su$ k! %re$staviv s(! v-$ela"ie! % va#u! 5i % sl2c#aj2 sv j# $uc# v"3# ra$cu a % $. Ak sa -javuje Fatka B )ia "aj5astej6ie a "ajra$6ej $e( +! % t + sk.r %re ic# "evi"" s( "e) %re v56iu %r&stu%" s( suBescii. [cta! kt r2 +aj2 veriaci 1u$ia k Pa""e Frii! $ stva "eustle " v3 % $"et, ce- % - ru# $"3 u$al sti! %ri kt r*c# sa Fria uka-uje 1u7 + a k " ur5it3 skutk,. Caj-"+ej6ie tak3 +iesta s2 asi Mur$,! k$e v r ku 1Z0Z vi$el Friu $iev5a +e" + Ber"a$etta a 7al6&+ je aati+a v P rtuBalsku! k$e sa v r ku 191Y uk-ala Pa""a Fria tr + $e$i"sk*+ $e( +. Tak3t -jave"ia "ie s2 %re kat l&ka %rav$a+i vier,. :2 s2kr +"3! a$res va"3 -25ast"e"*+ s '+. Aj ke7 Hirkev sc#vli s2kr +"3 -jave"ia! "e-av-uje "s t*+! a', s+e v "e verili!

ale ak # v r& Be"e$ikt PLV.! s2 -verej"e"3 %re v-$ela"ie a % "au5e"ie veriacic#. Me" ta+! k$e sa %rejavuje $uc# + $lit',! % k"ia a vier,! +.)e +a( v.'ec $ +"ie"ka "a$%rir $-e" + $ia"& "ejak* -+,sel. Tt +i+ ria$"a skut 5" s( sa +us& sa+ -rej+e %rejavi( v u$al stiac#! %re kt r3 "ee4istuje %rir $-e"3 v,svetle"ie. D"e6"& 1u$ia -l,#vaj2 $v +a e4tr3+",+i % st j+i< veria v6etk3+u ale' -sa$"e % #k$aj2 v6etk*+. T2)'a % se"-cii! 1a#k +,se1" s(! "' )e"sk e4alt va" s( sa -+ c"& k$ejakej "e$ l )e"ej s%rv,. Tak*t #re6ia t*+! )e v,$vaj2 sa+u vieru "e'e-%e5e"stvu % s+ec#u a -1a#5 va"ia. Mur$sk3 % s lstv "ie je viac "e) eva"jeliu+ a +il ste" svtica "ie je viac "e) Hirkev v,ja$ruj2ca sa k -le)it stia+ vier, a + rlk,. :2kr +"3 -jave"ie +.)e 'sa# va( je$i"e " v* $.ra- "a u) -jave"2 %rav$u. Kat l&ci ', "e+ali 1a#k +,se1"e! s % vr#"ut&+ ale' % s+e6"e -avr# va( s2kr +"3 -jave"ia! kt r3 s2 Hirkv u %resk2+a"3 a sc#vle"3. Prav$, "ekres(a"sk*c# "' )e"stiev! ak "e' li %rev-at3 - kres(a"sk3# +,6lie"k v3# -kla$u! s2 % -"atka+i! kt r3 je + )"3 -&ska( i r -u+ +. Y0. CEVERQN CA VGVRAKOE V-rak v vlast" + sl va -+,sle je +i+ ria$",! %r&r $"2 -k "it s( %resa#uj2ci! -+,sl + %r&stu%"* jav! kt r* "e+.)e ',( v,svetle"* %rir $-e" u sil u! ale le" %ria+ u B ) u 5i"" s( u. Ak ver&6! )e B # je! a )e je v6e+ #2ci! je l Bick3 %ri%26(a( aj + )" s( --raku. Ka)$* svtec "e+.)e 1u7 + "a -e+i - sv jej + ci 5i v.le % sk,t"2( -$ravie. Ca"ajv*6 sa +.)e u B #a -a -$ravie 1u$& %ri# vra(. Me" v t + -+,sle je + )"3 ur5it3 svt,"e! %ra+e"e 5i % - statk, tiel svt*c# % va) va( -a -$r je +i+ ria$"ej lie5ivej sil,. Hlav"* tu "ie je "a%r&kla$ ur5it* %ra+eI! % - statk, 5i i"3 % svte"3 %re$+et,! ale B )ia + c a %r&# v r svtca. Te$a )ia$", ;eti6i-+us9 :k 19!11i12 # v ria< =A B # r 'il Pavl v*+i ruka+i "e ',5aj"3 $iv,! tak)e aj "a c# r*c# $ "6ali 6atk, a -ster,! kt r3 sa $ tkli je# tela! a "e$u#, ic# %26(ali a -l& $uc# via v,c#$-ali>. Fi+ ria$", s%.s ' u-$rave"ia "ie je -visl* "a "ejak*c# --ra5"*c# ; r+ulkc# 5i 2k " c#! s kt r*+i sa + )" stret"2( v +Bii. V-rak, sa v56i" u uskut 5Iuj2 v 'lasti + $lit', a vier, a s2 -visl3 "a je$" $uc# + sl ve. U-$rave"ie tu "ie je uskut 5I va"3 lekr +! ve$ u 5i liek+i! a"i "e-vis& "a sc# %" stiac# c# r3# . V Br3ck r&+sk,c# a a% kr,;"*c# --"a+ c# u-$rave"iac# sa stretvaj2 +aBick3 a ;a"tastick3 r,s,. T sa $ -"a5"ej +ier, t*ka aj u-$rave"& "a %2t"ick*c# +iestac# a"tik,! -asvte"*c# ' #u lekrskej ve$, Askle%i vi. D Bi'lick3 --rak, sa u$iali "ie v +*tickej %re#ist8rii! ale v jas" + svetle #ist8rie. A) v raci "l" + veku sa stali ka+eI + 2ra-u. :2 sve$ectv + vier,! sl2)iaci+ #lsa"iu B )ie# sl vag s2 'urc va"&+ 1u$&! -jave"&+ B )ej %r -rete1" sti! 'l&-k sti! + ci a $ 'r t,. He'rejsk3 +,sle"ie v6ak "er 'il r -$iel,! 5i u) i6l u$al sti! kt r3 %rekra5 vali 'e)"3 sil, %r&r $, ale'

u$al sti! kt r*+ + )" as% I 5iast 5"e %rira$i( %rir $-e"2 %r&5i"u! %ri5 + v6ak ' li --ra5"*+ B )&+ -sa# +. K t*+t --rak + v 6ir6 + sl va -+,sle %atr& ve1a u$al st& k l F j)i6a a A -ue# . Veriaci #e'rejsk* 1u$ a vlast"e cel* star vek vi$el v6a$e B )iu ruku a B )ie $iela. V r -%rva"ia "a%r&kla$ Eli6 vi sa $ v,v $i( t t % s lstv < H s% $i" u5i"il ve1k3 veci skr-e Eli6a. P #a"sk& Baal via sa uka-uj2 1a# staj"*+i v 5i je$i"3+u a %rav3+u B #u. Kt st j& "a stra"e B #a! t +u v6etk %r s%ieva k $ 'r3+u a aj i"*+ %ri"6a s%su a $vracia 2tra%,. Pre5 ', sa "e+ #li $ia( --rak, ke$,si! ak sa $ej2 $ % sia1E V"a5"e r*c#le r -6&re"ie kres(a"stva u) v 1. st r 5&! je tre'a - ve1kej 5asti %ri% 5&ta( %rve --rak +! kt r3 ' li vte$, v Hirkvi ve1+i # j"3. =Ak 'u$ete +a( vieru ak # r5i5"3 -r"k a % viete t +ut vrc#u< =Prej$i $tia1t ta9> i %rej$e. A "i5 v+ "e'u$e "e+ )"3> ?Ft 1Y!2\@. =Veru! veru! # v r&+ v+< Aj te"! kt ver& v +Ia! 'u$e k "a( skutk,! ak3 ja k "+! 'a 'u$e k "a( e6te v56ie! le' ja i$e+ k Otc vi. A ur '&+ v6etk ! 5 'u$ete %r si( v + j + +e"e! a', ' l Otec slve"* v :," vi. Ak +a 'u$ete %r si( "ie5 v + j + +e"e! ja t ur '&+> ?A" 1T!12i1/@. V Bi'lie! tra$&cie a"i $ej&" Hirkvi sa "e$ -ve$+e! )e ', a% 6t li 5i svtci sv j u vier u %res$-ali str +, aj s k reI+i 5i %re+iestI vali # r,. Uia$e" - "ic# "i5 % $ '"3 "er 'il. O"i v6ak v sv jej viere % $1a %r&kla$u sa+ t"3# P"a a je# + c u v,k "ali +" #3 i"3 --rak, k slave B )ej a %r s%ec#u 5l veka. Ces"a)ili sa t v6etk tak! ak ', t -visel le" "a "ic#! ale verili a k "ali tak! ak ', v6etk -visel le" "a B #u. B li %rest2%e"& ve$ +&+! )e v6etk ! 5 s2 a +.)u! +.)u le" s % + c u B ) u! a )e v6etk 5 "e+.)u! +.)e v6e+ #2ci B #. Ke7 sa Hirkev e6te viac r -6&rila a u%ev"ila! ustal 5ast* v*sk,t --rak v. Ae$"*+ - $.v $ v ' l -rej+e te"! )e ic# u) "e' li tak3 % tre'"3 %re 6&re"ie vier,. Aj +la$* str + v,)a$uje 5ast3 k %va"ie! -alieva"ie a #" je"ie. F" # jav v! kt r3 ' li v stre$ veku % va) va"3 -a --rak,! sa $ v,svetli( %rir $-e"e! le' ve$a "at 1k % kr 5ila! )e $kr,la +" #3 -k "it sti! kt r3 ' li ke$,si "e-"+e. Pret $"es je Hirkev ve1a %atr"ej6ia %ri sk2+a"&! 5i i$e --ra5"* jav. Vk " $arca "er 'il v.'ec ale' ke', ic# r 'il ka)$* $eI. Pre5 sa "e%reuka-uj2 i"3 "' )e"stv u$al s(a+i k "tr l vate1"e --ra5"*+iE Uiv t %is, Bu$# ve a F #a+e$ ve r -%rvaj2 tie) --rak c#! "ie s2 v6ak a"i - 7aleka tak %rav3! vier # $"3 a "e% ru6e"3 ak P&s+ sv. L$e tu --rak, "e-aru5e"3! 'e- 25elu a "ave1a aj s+ie6"e. J je s+ie6"e ale' #rie6"e ale' 5 "ie je -aru5e"3 vier # $"*+i sve$ka+i! "e+.)e ',( --rak +. Okre+ t # sa a"i v6etci -akla$atelia "' )e"stva "ev,$vali -a --ra5"*c# lie5ite1 v. U ;ak&r v i$e -ru5" s( "ie --rak. Aj v i"*c# "' )e"sk*c# s% l 5" stiac# +.)u %rav$a)e )i( celk + v*"i+ 5"3 s '" sti! kt r3 - "eve$ + sti celk + "e-avi"e"e s2 5le"+i $l25e"ej cirkvi! ale %rit + "iele" % $1a #lasu sve$ +ia )ij2! ale +.)u sa +i+ ria$" u B ) u

+il s( u % v-"ies( k tak v,s k3+u stu%Iu $ k "al sti! )e B # ic# svt* )iv t % tvr$& aj --rak+i. YX. VGVRAKO :A DAA[ PRLRODVECE VO:VETMLWE H,%"8- u ?u+el*+ s%"k +@! suBesci u ?u+el "av $e"*+i %re$stava+i@ a +aB"eti-+ + ?%re"6a"&+ -vl6t"ej sil, v 5l veku k "avrte"iu -$ravia@ je + )"3 lie5i( le" c# r ', "erv v! a t s v*sle$k + 5ast "eist*+! krtk trvaj2ci+ a le" u s.' k t +u us%.s 'e"*c# "e$ statk + v.le. V,lie5i( sle% tu $ "ar $e"ia! rak vi"u ja-,ka! -l +e"i"u k sti! +ktvicu! +al + ce"stv ! -%al! v-kriesi( +ktve# ! )ivi( $u+ret* 2$! "#le v,tv ri( $u+ret3 tka"iv "ie je takt + )"3. :uBescia "aviac "e"i5& )ia$"e 'akt3rie. V Mur$ c# a i"$e ' li kre+ t # u-$rave"& aj tak*! kt r& sa+i "everili v u-$rave"ie ale' sa+i "e+ali v.1u u-$ravi( sa. U-$ravili sa 1u$ia v stave +e"tl"e# % sti#"utia! tie) 1u$ia! kt r& ' li v aB8"ii. Ak "a% k " v,svetl& #,%"8-a --rak,! kt r3 sa u$iali i"$e! "ie "a 5l vekuE aati+sk* sl"e5"* --rak vi$el 1/. 1\. 191Y v P rtuBalsku as% I 0\ tis. ^u$&! "iekt r3 $#a$, # v ria a) Y\ tis&c 1u7 c#g je tu + )" #r +a$" suBesciaE Ur5ite "ie. V-rak,! kt r3 sa $ej2 +i+ ur5it3 +il ste"3 +iesta! s2 v56i" u v 2-kej s2visl sti s s '" u svt s( u. Hirkev ic# % va)uje -a % tvr$e"ie #r$i"sk*c# c" st& sv jic# svtc v ?"a%r. v )iv te arsk3# ;arra A"a +. Via"e,a a D " B sca@. Trikrt v r ku sa $ % sia1 - sc#"ut krv +u5e"&ka sv. Aa"uria - r ku /\0! v Cea% le v $v c# ;1a6ti5kc#! stva tekuti" u! ke7 sa %ri"es2 tiet $ 'l&-k sti strie' r"ej 'ust, s svtc v u #lav u. Bil kcia je jav! %ri kt r + je "iekt v"&+a"* ak s25as"e "a $v c# +iestac# %r&t +"*. H v r& sa "ej v )iv t c# "iekt r*c# svtc v. Ae t 5ast* s%riev $"* jav +,stick*c# stav v. Bil kuj2ca s 'a je v skut 5" sti le" "a je$" + +ieste a "a $ru# + je le" +i+ ria$"e v"&+a". Cieke$, asi i$e %ara%s,c# l Bick3 sc# %" sti "iekt r*c# 1u$&. Prir $-e"* 5i "a$%rir $-e"* %.v $ je tre'a $ k-a(. Ak #r %ri viere v --ra5"3 u-$rave"ie sv ju r lu i strac# - s+rti! tak je t celk + % c# %ite1"3 - #1a$iska v6e 'ec"ej 1u$skej sla' sti. Ue %r&5i" u u-$rave"& v Mur$ c#! aati+e a i"$e "ie je %e"icil&" ?ak % "iekt r& tvr$ili@ ale' i" lie5iv ltka! kt r ', $ ta+ j6ej v $, ' la 1u7+i 2+,sel"e r -%uste"! $ ka-uje< 1.@ Pre5 "ie s2 u-$rave"& v6etci c# r&! kt r& sa tejt v $, "a%ili ale' sa I u u+,liE 2.@ V56i"a c# r*c# v Mur$ c# ' la u-$rave" "a Ru)e"c v + %riestra"stve %ri s%riev $ c# s Cajsv. :viat s( u! ke7 v $u "e%ili. /.@ [5i"k, %e"icil&"u sa $ stavuj2 % stu%"e! ale lur$sk3 u-$rave"ia "astvaj2 "ara-! $ k "ale a trvale. T.@ Pe"icil&" + "ie je + )"3 v,lie5i( v6etk, c# r ',! - kt r*c# ' li +" #& --ra5"e u-$rave"&.

Pr ti "+ietke! )e $ tera- "evie+e! 5 v6etk %r&r $a +.)e 5i"i(! $% ve$+e! )e vie+e! 5 %r&r $a u5i"i( "e+.)e! t ti) t ! 5 je "a$ jej sil,! k$e ', 25i" k %resa# val sc# %" s( %r&5i",. Pret v tak + %r&%a$e tre'a %re$% kla$a( %r&5i"u +i+ %r&r $u! B #a. V Mur$ c# ?% $ '"e aj v aati+e@ je lekrska ka"celria Bureau $es H "statati "s F3$icales! $.kla$"e a %r&s"e ve$eck, v,6etruj2ca v6etk, u-$rave"ia. :ta" vuje! 5i je u-$rave"ie 2%l"3 a lekrsk, v,svetlite1"3 ale' "ie. Ae %r&stu%"3 lekr + v6etk*c# "' )e"stiev a svet "- r v. ReBistrcia "ejak3# u-$rave"ia sa v,k " le" ak s2 k $is% -&cii $ stat 5"3 $ 'r -$a"ia $ +cic# lekr v. Be-% c#,', +us& ',( %reuk-a"3! )e c# r 'a $ u-$rave"ia trvala a stav c# r3# -a % sle$"*c# "iek 1k t*)$I v +us& ',( % $r '"e % %&sa"*. P %r&%a$" + u-$rave"& "asle$uje $.kla$"3 v,6etr va"ie a $l# $ '3 % - r va"ie. K "e5"* s2$ je v,sl ve"* +i"i+l"e % je$" + r ku. K u-$rave"iu +us& $.js( v %rie'e#u 2T # $&" 'e- % + ci lie5e'"*c# %r strie$k v a 'e- %re$c#$-aj2ce# -le%6e"ia c# r ',. Vsa$"e sa "e%reje$"vaj2 %s,c#iatrick3 %r&%a$,. Asi 1\\\ lekr v se+ c# $& r 5"e 6tu$ va( a % $va( s%rv,. :2 u5e"ci svet v3# +e"a! kt r& "e# v ria Mur$ c# s % vr#"ut&+! ale s 2ct u. Dr. Ale4is Varrel! ria$ite1 R cke;eller v# 2stavu! v,-"a+e"a"* -a 'jav v c#irurBii C 'el v u ce" u! si 'e$liv v6&+al v6etk ! 5 sa v Mur$ c# $ial ! a "eus% k jil sa s %la" u ;r- u! )e --rak, "ie s2 + )"3. Te"t "ajv56& 'javite1 2\. st r 5ia v $' re 'i l8Bie s '"e k "tr l val %re$ lur$sk u jask,I u %rie'e# "#le# u-$rave"ia 2\ r 5"ej Frie Baill, vej! u+ieraj2cej "a t'c % 'ru6"ice. Ciele" v t +t %r&%a$e! ale aj v i"*c# -istil! )e lur$sk3 --rak, s2 k "kr3t"e ;akt,! kt r3 sa v,+,kaj2 %r&r $"*+ -k " +. T # tie) %rivie$l k %.v $c vi t*c#t -k " v! k B #u. V ve1+i 5&ta"ej k"i#e =Jl vek D tv r "e-"+,> u% - r"il "a lur$sk3 --rak, $.kla$"e "a-'iera"*+i $.ka-+i. O sv j + 'rte"& %&6e v $iele =P2( $ M2r$>. U-$rave"& tr%eli r.-",+i c# r 'a+i< %12c" u t'c v k "e5" + 6t$iu ?u t'c s2 %12ca v)"e % 6k $e"3 a) -"i5e"3@! t'c 5riev a % 'ru6"ice! skler8- u! c# r 'a+i -a)&vacie# traktu! krv"3# 'e#u! kf' v! k st& ?aj -l +e"&"@! +ktvic u! k )"*+i c# r 'a+i! c#r"ut&+! sle% t u! rak vi" u )al2$ku! ja-,ka! %ks! "$ r+i! vre$+i! +al + ce"stv + a +" #*+i i"*+i c# re"ia+i. Va %rv*c# 2\ r k v sa u$ial v % rtuBalskej aati+e "a Z\\ --ra5"*c# u-$rave"&! v Mur$ c# -a %rv*c# 1\\ r k v lekrsk, -iste"*c# asi X\\\ 1u$&. ^u$ia ' li te$a u-$rave"& aj - "ev,lie5ite1"*c# c# r.'. A - t*c# ' l cirkev"*+i aut rita+i %re#lse"*c# -a %rav3 --rak, le" 0\ %r&%a$ v. O$ tej $ ', %ri'u$li 7al6ie. Tak %atr"e a sve$ +ite tu % stu%uje Hirkev. [5el + lur$sk*c# --rak v "ie je %rav$a)e u-$rav va(. Faj2 -jav va( B #a a tak %riv$-a( k #l'6ie+u )iv tu. Me" +l je ;,-ick, % sti#"ut*c# 1u$&! kt r& sa 'e# + r ku --ra5"e u-$ravia v Mur$ c#! v % r v"a"& s "es% 5et"*+i $av+i! kt r3 sa $tia1 "avracaj2 %re+e"e"& $uc# v"e9 Aj v 'elBick*c# +ari"sk,c# %2t"ick*c# +iestac# Beauri"B a Ba""eu4! %ri ltri Pa"", Frie xua$alu%skej v Fe4iku! v ka%l"ke sv. A -e;a v F "treale! %ri ltri sv. A"", v Beau%r3 a

i"$e sa $ej2 --rak,! kt r3 % "aj$.kla$"ej6 + %resk2+a"& tre'a u-"a( vier # $"*+i. Fi+ 'i'lick3 --rak,! kt r3 sa $ej2 v Mur$ c# a i"$e! "ie s2 v6ak %re$+et + kres(a"skej vier,. Hirkev ic# "e%re$kla$ k viere. Prav ver"*+ kres(a" + je aj te"! kt ic# % %iera. Ce#re6& s&ce %r ti viere! ale %r ti lske k %rav$e! le' -a+ieta( sve$ectv 1u$& # $"*c# vier, a v)e"*c# u5e"c v "ie je r -u+"3 a"i s%rav $liv3! '-vl6( ak s2 +" #3 +i+ 'i'lick3 --rak, Hirkv u %resk2+a"3 a u-"a"3 ak %rav3. C+ietk, atei-+u< V-rak, a -jave"ia Pa"", Frie s2 v,+,sle"3 %re ;i"a"5"* -isk 5i -a % litick*+ cie1 +E :ta5& sa %*ta(! ke$,! k$e a k*+ sa tak stal ! ak ' li =v,vrte"3>! v sl ' $" + 5i v utl5a" + "r $e! 5i ' li ria$"e cirkev"e v,6etre"3! sc#vle"3 a % $. Atei-+us sa %ria+ %a"ick, ' j& v6etk3# ! 5 ', + #l ',( 5 le" -$a"&+ --raku a aj "aj% $lej6&+ s%.s ' + vrta"e "ajr.-"ej6&c# % $vr# v vieru v --rak, sa s"a)& % tl5a( #"e7 v -r $ku ?vi7 J&# (! Tur- vku a % $. % 5as k +u"i-+u@. Fi"i+l"e s+ie6"e %ret +us& -"ie( - 2st ateistu! )e Hirkev -ar'a "a lur$skej v $e jej %re$aj + a $ k "ca vraj v*r ' u v $, v ta'letkc#. O%ak je %rav$ u< =U) je 5as sk "5i( s t*+ ve1k*+ 'a-r + v Mur$ c#> %re#lsil +iest", 'isku% F "s. D "-e! $su$-uj2ci %re#"a"2 -%lavu t-v. =%a+iat k>! res%ekt&ve suve"&r v! kt r3 "e+aj2 "i5 s% l 5"3 s lur$sk*+ -jave"&+. Ciekt r& c#c2 $ k "ca -ar 'i( "a tak*c# a'sur$" stiac# ak "a%r. =ka+eI - jask,"e>! vracaj2ci 2$aj"e +u)sk2 silu. Me" svie5 k sa tu $e""e %re$ "iek 1k t ". R 5"e se+ %r&$e "iek 1k +ili8" v %2t"ik v. ^u$ia v sk r6&c# $ 'c# -"a5 vali -a --rak aj t ! 5 sa $"es $ v,svetli( %rir $-e"*+i s%.s '+i. Ce% -"ali elektri"u! "ukler"u silu! +" #3 +e"tl"e c# re"ia a tak v +" #*c# jav c#! kt r3 si "eve$eli v,svetli(! vi$eli B )& -sa#. :v ju % - r" s( "eve" vali c#e+ick*+ a ;,-ikl",+ %r ces +! ale v6etk %ri%is vali B )ie+u %.s 'e"iu. De""e v,c#$-aj2ce sl"k ' l %re "ic# --rak + r v"ak ak rast se+e"a 5i u-$rave"ie c# r3# . V-rak+i ' li %ria+ 'kl %e"&! - --rak v )ili. YY. VGVRAK RUNQ PRQRODCS VGKOCOE B # ', %restal ',( v6e+ #2ci+ B # +! ke', --rak, k "a( "e+ # l. Aj tak ic# 5i"& le" v $.le)it*c# %r&%a$ c#. Ak -k " $arca celej %r&r $, "ieje %r&r $"*+i -k "+i via-a"*! +.)e je$"a( +i+ "ic#. Pr&r $"3 sil, % $lie#aj2 %ravi$el"ej "ut" sti! "ie v6ak a's l2t"ej. V-rak s%a$ 2%l"e $ % ria$ku stv re"ia! kt r3 je s25as"e %rir $-e"3 aj "a$%rir $-e"3. Presa#uje %r&r $"* -k "! le)& v l&"ii =t2)',>! kt r je v tv rstve %r&t +" ?% r v. Ri+ Z!22@. Ak - stvaj2 %r&r $"3 -k ", v %lat" sti! ak -asia#"e $ ic# %.s '" sti 5l vek ?-k " Bravitcie sa "eru6&! ak -ac#,t&+e %a$aj2ci %re$+et@! tak - stvaj2 v %lat" sti! ke7 $ ic# %.s '" sti -asia#"e B # ?-k " s+rti "estrca %lat" s(! ke7 je v-kriese"* +ktv,@. :vetsk* -k " $arca "ieke$,! v "iekt r*c# kraji"c#

+.)e a + %rv % v li( v*"i+ku - -k "a! kt r* s+ $al. B #u ak "ajv,66ie+u -k " $arc vi ', s+e t t %rv u%ieraliE V-rak je v*"i+ka! kt r2 B # vl )il $ ve5" sti $ svet v3# %l"u. Pret sa "e+.)e $ia( ka)$* $eI. V v6e$"el ', a stratil sv ju v*-"a+" s(. Ke', B # +e"il 'e# vec&! a', %ravil sv je $iel ! ' l ', t v r -% re s je# +2$r s( u. V-rak je -"a+e"&+ %re$ v6etk*+ "ie tak + ci! ak sk.r B )ej lsk, a -"a+e"&+ s%s,. Ce% ria$ k "e+.)e B # s%.s 'i(! ale % ria$ k -" vu '" vuje a v,tvra. H# r 'a je ru6iaci+ %rvk +! u-$rave"ie te"t "e$ stat k $straIuje. Viera 'e- --rak v je -slu)"ej6ia! "e) viera! ku kt rej ' l 5l vek %rive$e"* --rak +< =Bla# slave"&! kt r& "evi$eli! ale uverili> % ve$al Kristus. Cav,6e --rak! ak ka)$ +il s( -av-uje u-$rave"*c# aj sve$k v --raku k s% lu%.s 'e"iu s t ut +il s( u! t. j. k $ k "alej6ej slu)'e B #u. Mska a $ 'r je v )iv te kres(a"a $.le)itej6ia "e) v6etk, --rak,. YZ. CEVERQN V AA:COVLDEHTVG ACL V PROROHTVGE J jas" vi$ec s% -"va! je le" %r&t +" s(! kt r2 sa+ -rej+e vi$& ve1+i %re"ikav a v % $r '" stiac#. V t # ! 5 skut 5"e vi$&! usu$-uje "a t ! 5 asi -a tak*c# k l" st& sa +.)e sta(! tre'rs aj "a v-$iale" + +ieste. D s( 5ast % t + "# $ u aj u#$"e! "a%r. c# r 'u v 5l veku. Ale +.)e 5&ta( aj +i"ul s(! kt r + #la -a"ec#a( ist3 st %,. Aas" vi$ci +.)u "ieke$, v,u)&va( tie) %re$stav, 5l veka. Ka)$* 5l vek +.)e v6ak sv j u v.1 u u-avrie( sv je %re$stav, jas" vi$c vi. i Veri( jas" vi$c vi vte$,! ak v,$va s2$ su$e - +rel3# 5i veciac#! kt r3 $% ruj2 B )ie+u -jave"iu! je "es%rv"e a +,l"3. D tak3# t k "a"ia +.)e ',( ve1+i 1a#k %ria+ -a%lete"* aj -l* $uc#. Ur5it3 %raktik,! $li6"3# %.v $u ak "a%r. tele%atia v6ak v,u)&vali aj "iekt r& svtci. O'-vl6( je % tre'"3 si v6i+"2(! 5i s2 1u$ia! kt r& ic# % u)&vaj2! +rav"e 'e-2# ""&! 5est"& a 5i +aj2 -$rav* 2su$ k! % %r&%a$e aj ur5it3 v-$ela"ie a se'ak "tr lu. Helk + us% k jiv3 v,svetle"ie $ % sia1 "e++e. H v r& sa tu 5ast uv 1"e"& $uc#a $ tela! kt r* %resa#uje %riest r a 5as "a krtk, ka+i#. Pr r ctv v % r v"a"& s jas" vi$ectv + je jas"3 a ist3. Ae t ur5it vere" %re$% ve7 'u$2cej u$al sti! %rir $-e"e "e%re$v&$ate1"ej! kt r2 +.)e % -"a( le" v6e+ #2ci B #. Fus& sa s%l"i( v celku aj v je$" tliv stiac#. B )& %r r ci %re$% ve$ali veci "a "iek 1k st r 5& $ %re$u a s%l"ili sa. Vi$eli jas"e veci! kt r3 e6te v.'ec "e' li % -"ate1"3. Ae$i"e B # +.)e $a( 1u7 + "a#lia$"u( $ sv jic# %l" v a %l" sti sv j# ve$e"ia. Deje sa tak v ; r+e -jave"& a 1u$ia v,'ra"& B # + %re t t % sla"ie sa "a-*vaj2 %r r ci. Vi7 :tar* -k "9 Vvest vali svetu s%rvu Krist v + %r&c# $e. O V,ku%ite1 vi %re$% ve$ali! ke$, %r&$e! )e 'u$e s," + B )&+ i s," + 5l veka! )e sa "ar $& v Betle#e+e %a"",! )e 'u$e #lsa( svt3 %rav$, a k "a( --rak,! )e u+rie ' lest"e! % tu%"e! )e 'u$e tr%ie( "ie -a se'a! ale -a #riec#, 1u$stva! )e vsta"e -+ktv,c#. V -a5&"aj2c + kres(a"stve ?v a% 6t lskej $ 'e@ "ac#$-a+e ak2si '$ 'u %r r k v v 1u7 c#! kt r& +ali =$ar, $uc#a> i c#ari-+,. Ak 5l vek ver& v

v6e+ #2ce# %r r ctva.

B #a! +al ', $ k-a( %ri%usti( aj + )" s( e4iste"cie $aru

Y9. :TLKFO :[ PRLRODVECSHO P]VODUE :tiB+, s2 s%riev $"3 -"a+e"ia +,stick*c# -)itk v! "aj5astej6ie v % $ 'e r" "a rukc#! " #c#! %rav + ' ku! ra+e"e a #lave! %eri $ick, ?#lav"e v %iat k@ 5i trval sa v,sk,tuj2ce! %ri% +&"aj2ce ra", Krist ve a v,v la"3 'e- v "kaj6&c# vi$ite1"*c# %r&5i". :2 #l' k3 a sil"e ' lestiv3. :tiB+ati- va" s 'a ic# $ stva "ara- a v)$, v v,tr)e"&! %ri i"te"-&v"ej a #l' kej + $lit'e 5i %ri r -j&+a"&! v -vl6t" + +,stick + s% je"& s B # +. V,sk,tuj2 sa s%ravi$la v)$, u s.'! kt r3 sa v,-"a5uj2 +i+ ria$"e vr2c" u -' )" s( u a #l' k*+ cit v*+ %re)&va"&+ u+u5e"ia Ae)i6a Krista a -r veI vrel u t2)' u +a( 25as( "a je# utr%e"& a t*+ +u % +#a( v "ese"& je# kr&)a. :tiB+, sa "e-v,k"2 u +il ste"*c# s.' %rejav va( ak "a%l"e"ie ic# )ia$ st& ale' %ria"&! ale le" ak "e5aka"*! "e%riv la"* a %rekva%uj2ci %rejav B )ej %ria-"e. Ra", s2 stle tv re"3. V,tek - "ic# jas"! 5erstv krv. A 5 je u$ivuj2ceE Ra", sa "er -6iruj2 a"i "e-atvraj2! "e#"isaj2! "e-a%lia sa! "ev,v lvaj2 r -kla$! "ie s2 )iv tu "e'e-%e5"3. Ca%r ti t +u! ka)$ i" ra"a "a tele sa 'u7 -acel& ale' sta"e tv re" a % t + sa % i";ekcii -a%li! c# r '"* %r ces sa r -6&ri $ 7al6&c# 5ast& rBa"i-+u a 5l vek u+iera. D"es aj "everiaci ;,-i l8B via a "eur l8B via sa $ +"ievaj2! )e "e+ )" %re#lsi( v6etk -a % $v $. Ca% k " Hirkev sa+ t" a aj ve$ci - i"*c# $' r v! ka)$* tak* %r&%a$ % $r '"e %re6etruj2. V % 5tu stiB+ati- va"*c# svt re5ila Hirkev +a4i+l"e je$"u treti"u. V ve1kej v56i"e %r&%a$ v i$e 1u$&! )ij2cic# v kl6t r c#! %ret )e re# 1"* )iv t je k tak3+ut +il ste"iu "e% c#,'"e %ri+era"ej6& "e) )iv t civil"*. U ve1kej 5asti t*c#t %r&%a$ v "ej$e "a% k " le" stiB+,. T&t 1u$ia +aj2 "e-rie$ka r.-"e 7al6ie $ar, ak "a%r&kla$ $ar 5&ta"ia +,6lie" k ale' $ar r.-",c# vi$e"&. V "iekt r*c# %r&%a$ c# sa stva! )e cel3 r k, "eje$ia a "es%ia! lie5ia sa "ev,lie5ite1"*c# c# r.'! r -u+ej2 a # v ria cu$-&+i re5a+i! kt r3 $ % sia1 "e% -"ali. V % sle$"*c# r k v je asi "aj-"+ej6& %r&%a$ stiB+ati- va"ej Ter3-ie Ceu+a"" vej - K ""ersreut#u a ka%uc&"a %tra Pia! kt r* +al stiB+, cel*c# 0\ r k v. V $v"ej6ej +i"ul sti je "aj-"+ej6& stiB+ati- va"* svtec ara"ti6ek Assisi ?%rv3 #ist rick, $ l )e"3 stiB+,@! sv. Katar&"a :ie"sk a i"&. L"ak "etre'a %rav$a)e %ri%usti( v6a$e! k$e sa Krist ve ra", "a 5l veku 'javia! "a$%rir $-e"* v%l,v. Ji s2 stiB+, --rak +! Hirkev "er -# $uje. Ak 7alek tu %.s '& %s,c#ika! je -jav"3 - t # ! )e $ % sia1 v6etci +ali stiB+, tak3! ak si ic# %re$stav vali! "ie ak3 +usel +a( "ev,#"ut"e Ae)i6. Ca%riek t +u si -asl2)ia %rav3 stiB+, 2ctu! sve$5ia t ti) sile lsk, ku Krist vi.

Z\. VOVOMGVACLE DUHHOV AE CGBOUEC:TVOFE N%iriti-+us je %resve$5e"ie! )e % + c u +3$ia je + )"3 v.js( $ k "taktu s +ktv,+i ?)e sa "+ +.)u -javi( ale' "ie5 % ve$a(! $k-a(@. Ae t s25as( kulti-+u. N%iriti-+us je 1u$sk*+ $iel + a - stva 2%l"e v +e$-iac# "6# sveta! le")e "' )e"stv +us& ',( B )&+ $iel + a +us& k B #u vies(. Vvesti -#r '& a % k,", %re )iv t si tu 5ast $% ruj2. Vjav, s2 v56i" u +l %reuk-ate1"3. Os ',! kt r3 vraj tl+ 5ia $ka-, +ktv,c#! v,ja$ruj2 sk.r sv je %re$stav, a "%a$,! kt r3 %ra+e"ia - ic# v"2tra! aj ke7 5ast %.s 'ia ve1+i %resve$5iv . Pri v,v lva"& $uc# v je ve1k v56i"a 1u$& le" $ivk+i! le")e "' )e"stv +us& ',( %re ka)$3# . Ae ve$eck, $ k-a"3! )e %reva)" v56i"a -vl6t",c# $uc#rsk,c# 2ka- v ?s"7 9Zo@ sa $ v,svetli( trik+i! 'rat" s( u a % $v $ + us% ria$ate1 v ale' se'akla+ + 25ast"&k v. Ve1akrt % t + v-"ikaj2 +i+ ria$"e jav, 1a#k3# % $lie#a"ia #,%"8-e! suBescii! c# r '"*+ %re$stav+! %re"6a"iu a 5&ta"iu +,6lie" k! 5i as% I -v*6e"ej citliv sti. J sa - v tak*c#t %r&%a$ c# "e$ v,svetli( %rir $-e"e! sa $eje %rav$e% $ '"e s % + c u -l3# $uc#a. Te" +.)e %.s 'i( s%.s ' +! kt r* %resa#uje 1u$sk3 -+,sl,. Du6e - +rel*c# s2 v6ak ur5ite v B )&c# rukc# a "e+ "a$ "i+i + c )ia$"e +3$iu+. :kut 5"3 %rejav, $u6& - -#r 'ia! +.)e $ v li( le" B #! le' " je %" + )iv ta. Be- v)"e# $.v $u ?"a%r. kv.li s%se $u6e! "ik$, v6ak "ie k ',5aj"3+u us% k je"iu -ve$av sti 5i t2)'e % %e"ia- c#@ t v6ak iste "eur '&. Ak sa "iekt + $l& %re$ v,v lva"&+ $uc# v! je t*+ le" % "i) va"* % je+ B #a. Duc#rske stret"utia ve$2 "era- k $u6ev"*+ % ruc#+. Cieke$, % %ieraj2 e4iste"ciu s '"3# B #a! ' )stv Krista! % je+ $u6e a ve5" sti 5i i"3 %rav$,! aj ke7 "ieke$, -as % silIuj2 vieru v % s+rt"* )iv t. Pret Hirkev -aka-uje 25as( "a tak*c#t sea"sc# a 6%iriti-+us $+ieta ak "ie5 "es%rv"e a 6k $liv3. T*+ v6ak "e-aka-uje ve$eck3 v*sku+, k 'jas"e"iu % $stat, t*c#t jav v. Kt ver&! )e v Krist vi s2 s% je"3 v6etk, % kla$, +2$r sti a ve$e"ia! a )e ja$r v6etkej s%s, je -jave"3 v eva"jelic#! te" sa "e% tre'uje kv.li $% ve$ia+ "a tiet veci ve" va( v,v lva"iu =$uc# v>! ke7)e # $" ver" s( tak3# t k "a"ia je 2%l"e % c#,'". V B )ie# -jave"ia vie+e! )e $u6e! kt r3 "a ve5" s( $i6li v Krist vi! $% 5&vaj2 v B #u. =Cec# "iet +e$-i va+i "ik # ! kt ', k-al sv j+u s," vi ale' $c3re %rejs( #I +! a', sa 5istili! ale' kt ', sa v,%,t val #$a5 v! $val % - r "a s", a "a -"a+e"iag "ec# "iet 5ar $ej"&k v! -akl&"a5 v! "ik # ! kt ', sa ra$il $uc# v ale' ve6tc v! ale' ', sa %*tal +ktv,c# "a %rav$u. V6etk, tiet veci sa 6klivia P" vi a %re tiet "e61ac#et" sti ic# v,#u'& > ?Dt 1Z!1\i12@. =Ak "iekt r* +u) ale' )e"a 'u$e

+a( v se'e sc# %" s( v,v lva( $uc# v ale' sc# %" s( v,kla$a5stva! +usia u+rie(. Uka+eIuj2 ic# a ic# krv 'u$e "a "ic#.> ?Mv 2\!2Y@ Vjave"ia +ktv,c# s2 v6ak + )"3 a skut 5"e sa stali. Tak uv$-a u) Tertuli"! AuBust&"! Ev $i s! KreB r Ve1k*! T +6 Akvi"sk* a i"&. Du6e v 5istci sa % $1a % sle$"3# - "ic# +.)u -javi(! a', %r sili % + c. F.)u v,v la( v v"2tri 5l veka %ri+era"3! -+,sla+i v"&+ate1"3 'ra-,. Vjave"ie $uc# v %ri%26(a aj %s,c# l8B H.K. Au"B a ;il - ; Driesc#. V )iv t c# svtc v sa s "i+i stretva+e! "a%r. U 'la# slave"ej Frie Mi"$+a,r! A"", Katar&", E++eric# vej! Klr, F es! D " B sca a i"*c#. :kut 5"3 %ara%s,c#ick3 jav, s2 25i"" u -'raI u %r ti "t l Bick3+u +ateriali-+u! % sk,tuj2 $.ka- %re e4iste"ciu "e#+ t"3# sveta a +.)u u1a#5i( vieru v +,stick3 -jave"ia! e4t-u a vi$e"ia! v a"jel v a -l*c# $uc# v. Z1. CEVERQN V CEPOHHOPLTE^CS TAAOF:TVGE Taj +stv v vlast" + sl va -+,sle je %rav$a! kt r2 le" r -u+ + "ec#%e+e. Ak ver&6! )e B # je! a )e je v6eve$iaci a %rav$iv* a "e+.)e sa +*li(! tak % t + s2 aj je# taj +stv %rav$iv3. Ca%r&kla$ Cajsvtej6ia Tr jica! vtele"ie! v,k2%e"ie! $e$i5"* #riec#! +il s(! % v la"ie 5l veka k %ria+e+u % #1a$u "a B #a a i"3. Pre "a6u v56iu ist tu! %re v56& r -#1a$ a %ers%ekt&vu )iv ta "+ ' li $ar va"3 lsk,%l"*+ B # +. Ke', 6l veci! kt r3 + )" %re"ik"2( r -u+ +! "e' la ', viera v tak3t %rav$, -slu)"! le' ', t "e' la viera. Ca6a '+e$-e" s( "+ 'r"i ic# %re"ik"2(. Ak uv)i+e! kt je B # a kt s+e +,! % t + viera v B )ie taj +stv "ie je "ijak sle% a "e$.st j". ^u$sk* r -u+ a B )& r -u+ s2 $ve ve1+i r -$iel"e veci! "a%&sal u) K et#e. Ak r -u+ie6 ' #u! "ie je B # +! # v r& u) sv. AuBust&". Ke', +al 5l vek "ek "e5"3# B #a $ k "ale c#%a(! +usel ', sa r v"a( B #u. B l ', t 2' #* B #! kt r3# ', s+e 2%l"e c#%ali. B # je v6ak taj +stv + v6etk*c# taj +stiev. C' )e"stv 'e- "a$%rir $-e"a %ri% +&"a rekla+u v " vi"c#< =V&" 'e- #r -"a> # v r& K "c urt. A je$e" ;ra"c2-sk, s%is vate1 % ve$al! )e c#cie( % c# %i( "iekt r3 - t*c#t taj +stiev je asi r v"ak $eti"sk3 ak 5akva( $ +ravc v v trve v -#ra$e! )e % r -u+ej2 -a#ra"i5"ej % litike ara"c2-ska. V"+, je 'ra- s sv. AuBust&" +! k$e +u c#la%5ek # v r&! )e sa +u sk.r % $ar& %relia( + re $ ja+k,! "e) AuBust&" vi $#ali( taj +stv Cajsvtej6ej Tr jice. Ce% c# %ite1"3 taj +stv vier, % uka-uj2 "a t ! )e viera a "' )e"stv "ie s2 %r $ukt + 5l veka. Ak 's"ici %ri-"vaj2! )e sa i+ "e% $aril v,sl vi(! 5 c&tili! a ak # v ria! )e "ajkraj6ie 's"e s2 tie! 5 "ik$, "e' li "a%&sa"3! ak je te$a aj v 5l veku taj +stv ! kt r3 sa "e$ v,ja$ri(! je t*+ sk.r v B #u. Ak ++e "ie5 ve$ie(! "ie je %rv u a #lav" u % $+ie"k u! )e t +us&+e c#%a(. J je "a$ r -u+ +! "e+us& ',( %r ti r -u+u. Viera "eru6& 1u$sk3 % -"atk,. J $% ruje r -u+u! je "e-+,sel! "ie taj +stv .

F" #3 %rir $-e"3 -#a$, "ec#%e+e ale' le" ve1+i "e$ stat 5"e ?DCA! su'at +r"e 5astice@! ale ver&+e i+. Ca6e % j+, - vi$ite1"ej %r&r $, "a%r&kla$ -l,#vaj2 %ri % %ise +ikr sveta at8+ v ? v 1 B v $&ka je asi X41\ "a 2/ at8+ v@! kt r*c# % $stata sa celk + v,+,k "a6ej %re$staveg taj +stv sa stle v-"6a "a$ ja$r v*+i sila+i! kt r3 s2 5iast 5"e v*+e""*+i sila+i +e$-i "eutr8"+i a %r t8"+i. A je +" # vec&! "a kt r3 ve$a v.'ec "e%ri6la ?"a%r. taj +stv kl&5e"ia@ a "e%r&$e. :2 le" sla'3 $ #a$,. Ve$a sa %iera cel* ra$ %re$% kla$ v! kt r3 "e+.)e $ k-a(. Ui( -"a+e" veri(. Ak "e+.)e+e skut 5" s( %r&stu%"2 -+,sl + 'sia#"u( r -u+ +! t*+ +e"ej + )" r -u+ + %l"e % Ia( "a$-+,sl v2 skut 5" s(. =V,svetlite +i -r"k %iesku a ja v+ v,svetl&+ B #a> # v r& %ret Ma++e"ais. A R. O%%e"#ei+er< = Pr&r $"* ve$ec i te l8B )ij2 "a % kraji taj +stva a s2 taj +stv + 'kl %e"&>. :2 % k r"&. V v6etk3# ! 5 je tu % ve$a"3! v6ak "ev,%l*va! )e je -ak-a"3 veriaci+ taj +stvc# vier, uva) va( a s"a)i( sa ic# 5iast 5"e % c# %i(. Z2. BLBMLA POHHGDVA MEC OD ^UDQE P&s+ svt3 ale' 'i'lia je -'ierka Y2 % svt"*c# k"&#! s+er $aj"*c# %re vieru a +rav"* )iv t! kt r3 ' li "a%&sa"3 - v"uk"utia $uc#a svt3# a cirkv u u-"a"3 -a B )ie sl v . T0 s%is v ' l r.-",+i aut r+i s%&sa"3 %re$ Krist + a 2Y k"&# v 1. st r 5& % Krist vi. Pret sa Bi'lia $el& "a :tar* a C v* -k ". Ui$ia u-"vaj2 le" star* -k "! kres(a"ia 'i$va. Pre "iekt r*c# 1u$& je Bi'lia ;asci"uj2ca! %re i"*c# v6ak +.)e ',( %rek)k u ve1+i cu$- u! "ei"; r+uj2c u! 'a $ k "ca -av$-aj2c u. Aej v6"e +l - $% ve$aj2 "6+u )iv t"3+u 6t*lu a "iekt r3 jej %re$stav, s2 %re "s "e%re#1a$"3. Wa)k sti sa e6te v,#r cuj2 t&+! ke7 'i'liu 5&ta+e ak B )ie sl v ! $ kt r3# "e 5akva+e a"i +,l! a"i "ejas" s(. V6etk t tre'a %rek "va( "iele" tr%e-liv s( u! v,trval s( u a vier u! ale aj i"; r+ va" s( u a jas"*+i -sa$a+i. Ak sa c#cel B # 1u7 + -javi(! tak sa +usel ur 'i( %rijate1"*+ a v# $"*+ %re %rijatie $ 1u$&. Ka)$ 'i'lick k"i#a je celk + $ B #a aj celk + $ sv j# 1u$sk3# s%is vate1a. Ae t B )ie sl v v 1u$sk + sl ve! % $stat"* 'sa# v "e% $stat"ej ; r+e! vec" a "e+e"" %rav$a v #ist rickej %re+e"liv sti. Tak ak je #u$'a -slu# u klav&ru a %ia"istu. Kt $ru#*c# ur '& sv ji+i "str j+i! % "&)i ic#g ke7 B # % u)ije 5l veka ak "str j! % v*6i # . K # B # % v l $ sv jic# slu)ie'! te" %rve v je# slu)'c# +.)e r -vi"2( sv ju vlast"2 sl ' $u! sv jr-" s( a sv je vlast"3 $iel . B # t ti) "ieje ',t s( ak i"3 ',t sti t #t sveta. Ke7 B # % u)&va 5l veka ak "str j! % u)&va # ! ak # stv ril< ak ',t s( sl ' $"2 s vlast"*+ r -u+ + a v.1 u. Re6%ektuje tak je# %rir $-e" s(! ve7 " t ' l! kt +u ju $al. T sa t*ka aj 1u$sk*c# aut r v 'i'lie. D sl v"3 $ikt va"ie 'i'lie B # +

-astvaj2 u) s"7 le" sve$k via Ae# v vi. Bi'lick i"6%ircia "ieje t ist3! 5 i"6%ircia 's"ik v a u+elc v. B # $ sia#"e v)$, sv j# 25i"ku -javi( sa 1u7 + a v,ja$ri( i+ sv ju lsku! i ke7 s2 tie 1u$sk3 "str je "e$ k "al3. A tak svt %isec v,ja$ril le" t a %rit + v6etk ! 5 B # c#cel % ve$a(. Cieke$, sa +u $ stal skut 5"3# -jave"ia! ve1a 5astej6ie sviete"ia r -u+u. Ce+usel ve$ie(! )e k " % $ -vl6t",+ B )&+ v%l,v +. Ca%r. V6etk, list, " v3# -k "a v-"ikli ak %r&le)it st"3 s%is, - celk + k "kr3t",c# % #"2t k. Ak je + )"3! )e si B )ia a svt %isc va v.1a "e%rek)ali!t "ikt "e+.)e % c# %i(! %ret )e si %re$stavuje+e % +er +e$-i B # + a 5l vek + ak v-(a# +e$-i $v +a 1u7+i a "ie s+e sc# %"* si t %re$stavi( i"ak. R v"ak2 u$al s( v,ja$ria $vaja 1u$ia ka)$* i"ak % $1a sv j# c#arakteru! "la$,! kt r2 v t + ka+)iku +ali. Pr&kla$ + s2 k"i#, %r r ka E-ec#iela a -jave"ia sv. A"a. Ae$i"e5" s( 'i'lie u%r stre$ svet vej literat2r, je $a" #f'k u +,6lie" k! star ',l s( u! %rekla$ + $ v6etk*c# sk r ja-,k v! tis&cr 5"*+ v%l,v + "a )iv t a v-$ela" s( "r $ vg )ia$"a i" k"i#a s I u "e+.)e s2(a)i(. Ae v-c",+ %ra+eI + %re $eje%isc v! arc#e l8Ba! ja-,k ve$ca! literr"e# kritika! -e+e%isca! %e$aB8Ba! %rv"ika sv ji+i -k "+i! s ci l8Ba sv ji+i s% l 5e"sk*+i % +er+i! %ale Bra;a! 's"ika 'i'lick u % 3-i u k2-le"3# g +aliari aj +ajstri t8" v ', v,$ali sve$ectv ! k 1k "+et v %re sv ju tv riv2 5i"" s( "a6li v 'i'lii. Vlat u k ru" u! "$#er"e v,-$ 'e" u! v6ak % $ tejt kr1 v"ej k"&# ' # ve$a. F" # "' )e"stiev + sv je k"i#,! ale )ia$"a si "er '& "r k! )e je i"6%ir va" sa+ t"*+ B # +! Duc# + sv. V 'i'lii "j$e+e je$i"e5"* a v-"e6e"* % je+ B #a! k$e u % #a" v +" # ' )stv g v 'i'lii je s"a#a vies( 5l veka k +rav"ej $ k "al sti a %ri% $ '"e"iu sa B #u! k$e u % #a" v s2 "e+rav"3 slv" sti! s% je"3 - % #a"sk u ' # slu)' ug v P&s+e sv. % )ia$av k 'etuj2cej lsk, k B #u a k 'l&)"e+u! k$e u % #a" v je se'eck! 5ast s kla+a"&+ ' # v % 5&taj2ca -' )" s(! $ %rev$-a" "ieke$, krvav*+ ;a"ati-+ + a vier u v sle%* su$. Bi'lia -a+ieta ak2k 1vek % ver5iv s(! k$e k lit3 "r $, # l$uj2 "ajr.-"ej6&+ % ver+. Ue je P&s+ sv. L"6%ir va"3 sa+ t"*+ B # +! t + ++e ra$u -+ie" k v sa+ t" + P&s+e sv.! ale % tvr$-uje "+ t aj cirkev" tra$&cia. U) "iekt r& star -k ""* aut ri! F j)i6 a %r r ci tvr$ili! )e ic# sl v "ieje ic#! ale B )ie. L-raeliti v)$, verili! )e tiet k"i#, ' li i"6%ir va"3 B )&+ Duc# +. Kristus u Ft # v r& ?0!1Y@< =Ce%ri6iel s + -ru6i( Vk " ale' %r r k v! ale "a%l"i(. A+e"! # v r&+ v+<P kia1 "e% +i"ie "e' a -e+! "e% +i"ie je$" 5iarka - Vk "a! % kia1 sa v6etk "esta"e>. aari-ej + # v r&< =P&s+ sve$5& +"e> ?A" 0\/9@. =Faj2 F j)i6a a %r r k v! "ec# ic# % sl2c#aj29 ?Mk 1X!29@. U5e"&k + i$2ci+ $ E+au-! v,kla$al Kristus v6etk, P&s+a ?srv.Mk 2T!2Y@. D v lva sa P&s+a ak B )skej aut rit, 5ast*+ =Ca%&sa"3 je> ?Ft T!TgMk T!T at7.@ A i" ke$,< =Fus& sa s%l"i( P&s+ > ?Ft.1T!T9g Mk 2T!TTg A" 1\!20@. Ale' <

=B # # v ril skr-e %r r k v> ?Ft 1!22@. Pre#lsil! )e =sve$ectv %&s+a "ieje sve$ectv $ 5l veka> ?A" 0!/Ti/X@. V a% 6t l v %&6e sv. Peter v 2. liste 1!21< =Cik$, "e' l v,riek"ut3 %r r ctv 1u$skej v.le! ale - % %u$u Duc#a svt3# # v rili 1u$ia! % sla"& $ B #a>. :v. Pav l # v r& % $ '"e v 2 Ti+ /!10"< =O$ $etstva % -"6 svt3 P&s+a! kt r3 ti +.)u $a( +2$r s( ku s%ase"iu! a t vier u v Krista Ae)i6a. V6etk P&s+ % c#$-a B )ie# Duc#a a je $ 'r3 k u5e"iu! k usve$5 va"iu! k "%rave! k v*c# ve ku s%rav $liv sti>. =V6etk 5 je ta+ "a%&sa"3! ' l "a%&sa"3 k "6+u % u5e"iu! a', s+e tr%e-liv sti a - % v-'u$e"ia! kt r3 "+ $va %&s+ ! 5er%ali "$ej> ?Ri+ 10!T@. Ui$ /!Y a 1\!10 cituje svt %isc v :tar3# -k "a ?Dvi$a! Aere+i6a@ ; r+ul u =# v r& Duc# svt*>. L"6%ir va"* c#arakter %&s+a svt3# v*sl v"e tie) % tvr$-uj2 svt* Otc via a u5itelia! "a%r. sv. Kle+e"t! sv.L re"ej! OriBe"es! sv. H#ris st +! sv! AuBust&"! sv. Re# r Velik*! sv. Aer "*+! sv. Re# r C,se"sk*! Kle+e"t Ale4a"$rijsk*. Va Di kleci" v# %re"asle$ va"ia sa $al 'isku% aeli4 - Ti'iur, v A;rike ra$6ej u+u5i(! "e) ', v,$al P&s+ sv. Va ',5aj"2 k"i#u ', tak iste "eu5i"il. B # sa "e+.)e +*li( a"i kla+a(. L"6%ircia a "e +,l" s( sa v-(a#uj2 "a %rav$, s%s,! "a veci vier, a +rav v! "ie te$a "ut"e "a 'i Bra;ick3! %r&r $ ve$eck3 a #ist rick3 i"; r+cie. Fus&+e r -li6 va( +e$-i %rav$ u vier, a s%.s ' +! ak*+ je % $a". Ke ce"trick* 'ra- sveta "ie je k "e5"e +,l + v %rav + sl va -+,sle. ^u$sk "e$ stat 5" s( "ie je e6te +,l +. O +,l v %rav + sl va -+,sle ', 6l %rve! ke', tvr$e"ie Be ce"trick + 'ra-e sveta ' l vlast"*+ -+er + v*% ve$e! ja$r + -+,slu te4tu. Bi'lia 'sa#uje ur5it3 "ejas" sti! "e%res" sti! r.-" s( sl #u a % $. Tie v6ak "e%rek)aj2 i"6%ircii! ale % c#$-aj2 - 1u$skej "e$ stat 5" sti. B # ic# $ %ustil! c#tiac v6ak $ 'r a $ k "al s(. Z/. HLRKEV BLBMLU VATAAUAEE Ke7 cirkev $ % ru5 vala 5&ta"ie P&s+a sv.! $ v 1 vala $ "e$v"a $ "e$v"a 5&ta( le" v,$a"ia cirkev"e sc#vle"3 ?sl v + i+%ri+atur! kt r3 u) $ ka-uje! k$e je "ajviac 2ct, k Bi'lii@ a %atre" $' r"*+i % -"+ka+i le' < a.@ )ia$"e i"3 "e-aru5uj2 2%l" s( Bi'lie. V $uc#u stle % kra5uj2ce# eku+e"i-+u a aj v -+,sle $v la"ia %lat" sti i"$e4u -ak-a"*c# k"&# je v6ak r&+sk,+ kat l&k + tera- cirkev"e % v le"3 % u)&va( k 5&ta"iu aj Bi'lie! kt r3 v,$vaj2 %r testa"ti. R -$iel v % 5te k"&# +e$-i kat l&k+i a i"*+i "' )e"sk*+i s% l 5" s(a+i je v :tar + -k "e. Pr testa"ti a Ui$ia sa '+e$-uj2 "a t-v. K"i#, %r t ka" "ick3. Kat l&ci %rijali -a sv je aj k"i#, $euter ka" "ick3g s2 t k"i#a Baruc# va! list Aere+i6 v! T 'i6! Au$it#! 1. a 2. k"i#a Fac#a'ejc v! K"i#a +2$r sti! :irac# vc va a 5asti k"i#, Da"iel a Ester. Tiet k"i#, %rij&+a Kat l&cka cirkev "a -kla$e "e%retr)itej tra$&cie! sia#aj2cej $ "ajstar6&c# $.'! ak -jave"3 B )ie sl v . B li s25as( u Br3cke# te4tu

:e%tuaBi"t,! kt r* % u)&vali aj a% 6t li. Ui$ vsk* u5itelia "a s," $e v Aa+"ii v r k c# 9\i90 % Kr. tiet k"i#, v,l25ili - -'ierk, P&s+a :vt3# ! %ret )e ' li "esk r6ie# $ta a uc# vali sa le" v Br3ck + -"e"&. P $ v%l,v + t #t r -# $"utia ' li v "iekt r*c# kru# c# Hirkvi! -vl6( "a v*c# $e a u "iekt r*c# s%is vate1 v % c#,'" sti! 5i tiet k"i#, %atria $ P&s+a :vt3# . Eva"jelick3 cirkvi ic# "a-*vaj2 a% kr,;, a "e% va)uj2 ic# -a sl v B )ie. P kia1 i$e C v* -k "! "eu-"val Mut#er Mist sv. Aaku'a! le' sa +u je# citt s%rave$l"e"& skutka+i ?2!1Ti2X@ "e# $il $ je# "uk, s%rave$l"e"& le" vier u. '.@ Bi'lia 'sa#uje +" # vec&! kt r3 s2 (a)6ie -r -u+ite1"3! tak)e 1u$ia! kt r& "ie s2 v viere "e$ stat 5"e % u5e"& a utvr$e"& ', si ic# + #li v,kla$a( +,l"e! ak # v r& aj sv. Peter list c# sv. Pavla v 2 Pt /!1X a ak ic# % tvr$-uje i s+ Kristus! kt r* "era- +usel u5e"&k + v,kla$a( P&s+a! ale' sv. aili%! kt r* tak % sl2)il k + r"&k vi eti8%skej kr1 v"ej ?:k Z!/\"@. O v6etk*c# 1u7 c# v6etk*c# 5ias %lat&!)e 'i'lick2 -ves( c#%u le" =s5asti> ?% r v. K r 1/!12@. A', sa ale 5l vek % $1a Bi'lie ria$il! +us& ju s%rv"e c#%a(. Pret )ia$"a k"i#a svet vej literat2r, "e' la tak % $r '"e %re'$a" ak Bi'lia. Va %&s+e"a+i a v,ja$re"&+ %isate1a sa t ti) skr*va )iv3 B )ie sl v . V,svetli( s2visl sti a 5as v3 sv jr-" sti v,)a$uje -"al s( Br35ti",! ara+ej5i",! #e'rej5i",! lati"5i",! -"al s( % +er v! arc#e l Bick*c#! et" Bra;ick*c#! -vl6t" st& a v-(a# v ku k"i#+ :tar3# -k "a! "a kt r3 s2 5ast3 $v la"ia. Ca t t v6etk % tre'uje+e v-$ela"*c# e4eB3t v! kt r& v,svet1uj2 r.-"e -v,kl sti t*c# 5ias. B # "e% tre'uje %r stre$"&k v k v*kla$u Bi'lie! ale r$ v sv jej +2$r sti $va 25as( "a sv jic# $ielac# i 5l veku. Ke', ka)$3# 5itate1a Bi'lie -vl6( svec val! ak si v,svetl&+e! )e r.-"i v,kla$a5i v,svet1uj2 P&s+ r.-"e aj v % $stat"*c# veciac#E Vi7 sve$k v Ae# v v*c#9 B )ia %rav$a +.)e ',( %re$sa i'a je$"a a Duc# :vt* je %re$sa Duc# + %rav$,. Ae$" tliv*+i veta+i! v,tr#"ut*+i - s2visl st& 'e- -"al sti $ej&"! %.v $"*c# ja-,k v a % $ '"e! je + )"3 - Bi'lie $ k-a( sk r v6etk . Pr&kla$< D"es sa "era- v,-$vi#uje ur5it3 % litick3 $ia"ie k l Ae)i6a! kt r3 %rir $-e"e tie) e4ist val g v Ae)i6 vi sa vi$& rev luci "r %r ti r&+skej ku%a5"ej + ci! %ri5 + Ae)i6 v %l" va"* %revrat ' l "a% k " -"e6k $"e"*. Te"t v*kla$! kt r* "e- $% ve$ Ae)i6 v+u 'i'lick3+u 'ra-u! %r v kuje "es%rv"e c#%a"2 =te l8Biu rev l2cie>! kt r c#ce 1u$& -vies( k ur5it3+u $ru#u % litick3# je$"a"ia! kt r3 $% ruje Ae)i6 v+u % s lstvu. i Ae$" tliv3 +iesta P&s+a :vt3# sa +usia v"&+a( tak! a', s+e v +" # #las" sti P&s+a % 5uli je$"u s,+;8"iu ?Lre"ej - M, "u@. V stre$ veku a "a -a5iatku " v veku +ala Hirkev "ieke$, 'av, - % # r6e"ia veriacic# "a$ "iekt r*+i 5as(a+i Bi'lie. Hirkev"e sc#vle"* a % -"+ka+i %atre"* %rekla$ Bi'lie $ "r $"*c# ja-,k v "ik$, v6ak "e' l % va) va"* -a "e%r&%ust"* 5i $ k "ca -a -l 5i". V6e 'ec"* -ka- 5&ta"ia Bi'lie "ee4ist val. Me" %rec# $"e ' l 5&ta"ie '+e$-e"3 %re laik v v "iekt r*c# kraji"c#! ke7 $ k "ca 12.st. "iekt r3 sku%i", Bi'liu -"eu)&vali. Prekla$a"&+ Bi'lie $ 1u$ v*c# ja-,k v sa t ti) stval ! )e sa +" # c#*' aj 2+,sel"e vl )il $

-l3# %rekla$u a tak sa s 5&ta"&+ takejt Bi'lie 6&rili % +*le"3 "- r,. Ur5it3 '+e$-e"ie 5&ta"ia Bi'lie v,%l*val te$a - star stliv sti Hirkvi jej 5ist t u! te$a - 2ct, k Bi'lii. U) sv. Peter varuje %re$ %rekr2ca"&+ te4tu list v sv. Pavla< =Ciekt r3 +iesta v "ic# s2 (a)k -r -u+ite1"3 a "eu5e"& a "eutvr$e"& 1u$ia ic# %rekr2caj2! ak aj stat"3 P&s+a! "a sv ju vlast"2 -#u'u> ?2 Pt /!1X@. A) $ r -6&re"ia k"&#tla5e 5&tali Bi'liu le" 1u$ia "' )e"sk, "a$%rie+er"e v-$ela"& a a"i t& ju s%ravi$la "e+ali v $ +cej k"i)"ici. Ce-r -u+ite1" s( Bi'lie s%.s ' vala aj lati"5i"a! '-vl6( %re$ v,"j$e"&+ k"&#tla5e. D c#$-al v6ak i k 7al6ie+u e4tr3+u! ke7 P&s+ :vt3 ' l v te8rii a %ra4i -a"e$'va"3 a k + $er"*+ +et8$a+ v*kla$u Bi'lie vl$ l $+ietav* % st j. Okru)"3 list, %%e) v a 'isku%sk3 %astierske list, ale uka-uj2! ak Hirkev -$.ra-Iuje 5&ta"ie Bi'lie. R 'il tak u) sv. Hier "*+. U) %re$ Mut#er + ' la cel Bi'lia v,tla5e" 1YY krt. :ve$k via Ae# v vi s2 aj $"es %r&kla$ +! ak + )" Bi'liu -"eu)i(. V sv j + v,$a"& tejt k"i#, v,k "vaj2 sv jv 1"3 2%rav,! - $% ve$aj2ce "uke sv jej sekt,. ZT. HLRKEV :A :TAVLA CAD BLBMLUE P&s+ :vt3 Cie je $a"3 $ ruk, je$" tlivc vi v,kla$a5 vi! ale $ar va"3 s% l 5"e Hirkvi. A', P&s+ a je# sl v "e' li v,stave"3 v sa+ t"ej Hirkvi "e'e-%e5e"stvu "es%rv"e# % r -u+e"ia! ' l v Hirkvi usta" ve"* u5ite1sk* 2ra$! t. j. 'isku%sk* -' r v 5ele s %%e) +! kt r* aute"tick, P&s+ v,kla$! "ak 1k je t "ev,#"ut"3 ku s%se 1u$&. P sv j + ve1k + v,-"a"& u H3-areje % 5ul Peter $ sv j# Fajstra sl v< =Te'e $+ k125e $ "e'esk3# kr1 vstva< 5 -via)e6 "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)e6 "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1X!19@. Hirkev si u5ite1sk* 2ra$ "e sv jila sa+a $ se'a! ale # %rijala ak svt2 2l #u $ Krista< =Ak +Ia % slal Otec! aj ja % siela+ vs. Ke7 t % ve$al! $*c# l "a "ic# a # v ril i+< Prij+ite Duc#a :vt3# > ?A" 2\!21@. C6 P" -veril Hirkvi 2l #u! u5i( v6etk, "r $,. T*+ sa Hirkev stala c#ra"k,I u B )ie# sl va. =Kt vs % 52va! +Ia % 52va! a kt va+i % #k$a! +" u % #k$a. Kt v6ak % #k$a +" u! % #k$a t*+! kt r* +a % slal> ?Mk 1\!1X@. Pret je +,l "a# vra( si! )e =B # " >! ale =Hirkev "ie>. Kt $+ieta Hirkev! $i6ta"cuje sa $ B #a! ak # v r& Bi'lia. A% 6t li v,stu% vali v)$, ak sve$k via Krist vej %rav$,< =:kr-e "e# s+e $ stali +il s( a a% 6t lsk* 2ra$! a', "a slvu je# +e"a % slu6"e uverili v6etk, "r $,> ?Ri+ 1!0@. O B )ie sl v sa Hirkev %iera a je je# slu) '"ic u. Ce+.)e k P&s+u "i5 %ri$a(! a"i u'ra(. =Me' %r r ctv "ik$, "ev-i6l - 1u$skej v.leg ale % $ ve$e"&+ Duc#a :vt3# %re# v rili 1u$ia % sla"& $ B #a> ?2 Pt 1!21@. Lst ta a 'e-c#,'" s( v*kla$u Bi'lie Hirkv u sa -akla$ "a c#ra"e Duc#a :vt3# ! kt r2 Kristus %ris12'il a% 6t l + a ic# "stu%c +< =Ke7 %r&$e "! Duc# %rav$,! uve$ie vs $ %l"ej %rav$,! le' "e'u$e # v ri( s+ - se'a! ale 'u$e

# v ri(! 5 % 5uje! a -vestuje v+! 5 + %r&s(> ?A" 1X!1/@. =A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z!2\@. T "e% ve$al P" le" t*+! kt r& stli %re$ "&+! t& %re$sa "e- trvali "a -e+i =a) $ sk "5e"ia sveta>. T % ve$al aj t*+! "a kt r*c# a% 6t li vl )ili ruk,! a kt r*c# ak 'isku% v u5i"ili " site1+i % sla"ia! kt r3 i+ ' l $ v-$a"3. Pret u) sv. AuBust&" # v r&< =A"i eva"jeli+ ', s + "everil! ke', +a k t +u "e%ri+la aut rita Krist vej Hirkvi>. Me" u5ite1sk* 2ra$ Hirkvi +.)e sta" vi(! 5 %atr& $ Bi'lie a 5 "ie. Ce '+e$-uje sl ' $u +,sle"ia! ale je %ev" u %.$ u % $ " #a+i. Bi'lia je trval u a -vrc# va" u " r+ u kres(a"sk3# )iv ta le' Kristus % ve$al< =Veru! # v r&+ v+< K*+ sa "e% +i"ie "e' a -e+! "e% +i"ie sa a"i je$i"3 %&s+e" ! a"i je$i" 5iarka - Vk "a! k*+ sa v6etk "es%l"& > ?Ft 0!1Z"@. Ka)$3 te l Bick3 sk2+a"ie sa +us& %iera( Bi'liu! ka)$ k-eI + v,c#$-a( - P&s+a. V6etci veriaci +aj2 %ravi$el"e Bi'liu 5&ta(! aj ke7 t "ie je ku s%se 'e-% $+ie"e5"e "ut"3! ale "es+ier"e u)it 5"3. Pret )e v Bi'lii k "+ # v r& B #! +al ', 5&ta"ie v "ej ',( %re "s tak u sa+ -rej+ s( u ak + $lit'a v kt rej -as +, # v r&+e s B # +. V Bi'lii +.)e+e "js( svetl %re )iv t! $va#u k je$"a"iu a 2tec#u v ' lesti. Hirkev v)$, +ala v "ajv56ej 2cte B )sk3 P&s+a r v"ak ak tel P" v ! ke7 -vl6( v % svt"ej liturBii %rij&+a a veriaci+ $va - st la c#lie' B )ie# sl va a Tel P"a. P $1a Krist v# %r&ka-u ?Mk T!1X@ %re$5&tava Hirkev Bi'liu %ri ' # slu)'c#. Ae %resve$5e"! )e v Bi'lii "e++e le" +ktv, --"a+ B )ie# -jave"ia! ale )e %ri 5&ta"& ?-vl6( s% l 5" +! liturBick +@ Bi'lie k "+ B # -" vu a )iv %re# vra. Pret %ri liturBii kIa- 'kl %uje Bi'liu % svt" u 2ct u! " s& ju v slv" st" + s%riev $e! -a$,+uje ka$i$l +! ' -kva ju. V6etka tt 2cta %atr& %rav$a)e B #u! "ie Bi'lii ak veci. Ce' l t %rav$a)e v)$, tak c#%a"3. Aj Bi'lia ' la -"eu)&va" k % ver+. As% I list - "ej sa $val r $i5k+ $ % stele a " v r $e"c + $ %eri"k,! eva"jeli sa %rikla$ali "a #lavu %ri ' lestiac# #lav, ale' % +te" sti! %r l8B eva"jelia sv. A"a sa 5&taval ak -arieka"ie %ri '2rke at7. U) sv. AuBust&" %r ti t*+t -l -v,k + 'r j&. D"es sa uka-uje sila Bi'lie v t +! )e sa stala -kla$ + -'li) va"ia kres(a"sk*c# $e" +i"ci& i je s% l 5" v6etk*+ kres(a" +! tak)e u) e4istuj2 s% l 5"3 v,$a"ia Bi'lie. :vtci 5&tali Bi'liu $e""e a % $1a "ej sa ria$ili. L K"$#, !:c#heit-er! DaB Ha++erskjrl$! 5er" si v sever a+erick + tr ctve! F. M. Ki"B i +" # v-"e"*c#. Tak v-"ikali aj 5er" 6sk3 s%iritul, a s "B,! "a%r. K $ h"! F ses. U) sv. Hier "*+ # v r&! )e "e-"al s( %&s+a je "e-"al s( Krista. Te"t ve1k* -"alec a %rekla$ate1 Bi'lie %&6e< =Ak e4istuje "ie5 ! 5 u$r)uje 5l veka v t +t )iv te +2$re# a 5 +u % +#a u$r)a( $u6ev"2 r v" v#u v s2)e"iac# a -+tk c# sveta! tak je t +,sl&+ v %rv + ra$e r -j&+a"ie a -"al s( P&s+a>. A T +6 Ke+%e"sk* %&6e! )e< =H&ti+! )e +i je -vrc# va"e tre'a $ve veci .. % kr+ a svetl . Pret si +"e sla'3+u $al sv je svetl "a % sil"e"ie $u6e i tela a sv je

sl v si usta" vil svetl + %re + je kr k,. Be- t*c#t $v c# $ar v ', s + "e+ # l $ 're )i(. A sv. AuBust&" %&6e! )e % 5uj2c eva"jeliu+ % 5uje+e sa+3# P"a. :tri"B'erB Bi'lii %re$ s+r( u # v r&< =T t je je$i"3 s%rv"e>. P $ '"e # v r& D. :. Fere)k vskij! Ka"t! :ve" He$i"! 5esk* 's"ik A$ l; He,$uk a i"&. P&s+ :vt3 je "aj% tre'"ej6ia k"i#a %re )iv t tu "a -e+i i "a ve5" sti. Ae t 'e-%e5"* a "e +,l"* k +%as %re ka)$2 )iv t"2 situciu! B )ia % "uka % k ja a trval3# +ieru %re strate"* svet. Ae $ B #a a %ret je %l" )iv ta. Dva $% ve7 "a tis&ce (a)iv*c# t- k + $er"3# 5l veka. Z0. BLBMLU TREBA HHGPAW DO:MOVCEE Ak*+ "e2" s"*+ ', ' l ! ke', sa 'i'lick3 % $ 'e"stv a % u5"3 's"e % va) vali -a #ist rick3 s%rv,9 Tak "a%r. % $ 'e"stv O +il sr$" + :a+arit" vi. :v j u %estr s( u "a-"a5uje Bi'lia! )e r -# $uj2ci+ "ie je litera! ale $uc#! "ie "$ 'a! ale 'sa#! "ie je$" tliv3 %re$stav,! ale ic# -+er. P&s+ v6ak v)$, % uka-uje "a %rav$u! kt r2 +us&+e #1a$a(. P kia1 je t + )"3! + sa v6a$e 'ra( te4t Bi'lie v $ sl v" + v*-"a+e. :2 v "ej v6ak i +iesta! k$e s2 % u)it3 kult2r" i#ist rick3 ter+&",! kt r3 5ivi$"e "e' li +,sle"3 $ sl v"e! ale v -+,sle! v ak + sa % u)&vali v $a"ej $ 'e. Tie) s2 v Bi'lii viacer3 'ra-"3 v,ja$re"ia a % %is,. Ca%r&kla$ v A% kal,%se! a% 6t l A" "e+ # l $ s( $ 're % -"a( jav,! kt r3 vi$el - 7alekej 'u$2c" sti a % %&sal ic# ja-,k v*+i %r strie$ka+i! kt r3 % -"al. V56i" u sa $ % -"a( s2visl st& a - i"*c# "-"ak v! )e $a"* te4t je +,sle"* 'ra-"e ale' v %re"ese" + sl va -+,sle. P kia1 Hirkev k riBuje 5i $ %26(a k rekciu $ sl v"3# v*kla$u "iekt r*c# 'i'lick*c# +iest! tak sa t "ik$, "et*ka 5ist "' )e"skej "%l"e Bi'lie! %re kt r2 ' la "a%&sa". K riBuje sa tu te$a le" t ! 5 ', $% r val $ k-a"*+ ve$eck*+ ;akt +. AleB rick* ? 'ra-"*@ v*kla$ "iekt r*c# +iest v Bi'lii ?; r+ u %ri% $ '"e"ia@ "e-"a+e" $a( ka)$ej vete 1u' v 1"* -+,sel. ZX. BLBMLA CLE AE PRAVG A VLEROHODCGE Prav s( a vier # $" s( % #a"skej literat2r,! k"&# Her $ t v*c#! Pe" ; "t v*c#! Plat " v*c# "ie je "i5 le%6ie -aru5e" "e) %rav s( a vier # $" s( Bi'lie! a %re$sa "ic# "ikt "e% c#,'uje. :"a#a -vrti( # $" tu Bi'lie ve$ie +" # krt ateist v a) tak 7alek ! )e ju -"a5uj2 -a $iel +" # +la$6ie! s%ravi$la 'e- $.ka- v a v r -% re s $.ka-+i %a5"*+i! a $ i"*c# aut r v! "e) ak $ % sia1 u5ila )i$ vsk a kres(a"sk tra$&cia. L" ke$, je s"a#a v-"ik je$" tliv*c# 5ast& Bi'lie tak -+a"i%ul va(! a', ' li -'ave"3 akejk 1vek vier # $" sti. :%is vatelia 'i'lick*c# k"&# ' li 'u7 5it*+i sve$ka+i ?Fat26. A"@ ale' +ali s 5it*+i sve$ka+i %riate1sk3 st,k, ?s a% 6t l+i! Pa"" u Fri u! u5e"&k+i@.

D k "ca % -"ali % +er, "' )e"sk3! % litick3! %r&r $"3 a +iest %is"3! # s% $rske a kult2r"e v kraji"c#! kt r*c# %&6u a t v $ 'e! ke$, "ic# %&6u. V-$ela" s( star3# Orie"tu ' la 'u$ va" % cel3 str 5ia le" "a 2st"ej tra$&cii! kt r sa -ac# vala "eustl,+ %ak va"&+. Pre te"t s%.s ' % $a"ia +ali vte$aj6& 1u$ia -vl6( v,%est va"* -+,sel. :vt %isci sa "era- $v lvaj2 "a 2ra$"3 listi", a i"3 #ist rick3 $ ku+e"t,. Jast sa v Bi'lii u$vaj2 +e" aut r v je$" tliv*c# k"&#. Cesk r )i$ vsk a ra"" kres(a"sk tra$&cia ra$a %ri%is vala s%is, "e-"+,c# svt %isc v -"+ej6&+ s '+. B la t vte$aj6ia literr"a -v,kl s(! "ie +,l ale' l ). Cav,6e $ s( $ 're "evie+e "ak 1k ! a v % -a$& kt r*c# k"&# sa 5er%al + )" skut 5"e - -%isk v uve$e"*c# s '" st&. Fe" % stv! kt r*+i s2 s%is, -"a5e"3 ?k"i#, F j)i6 ve! A -ue! A '! L-ai6 a % $.@ s2 "av,6e "a$%is,! "ie % $%is,! t-".! )e "e -"a5uj2 %isate1a k"i#,! ale je# 2stre$"2 % stavu. Pre i"6%irciu % svt"*c# k"&# je t $ru# ra$3. V"a+e"al t ! )e s%is je "a%&sa"* v $uc#u slv"ej s ', a ak ', - jej $uc# v"3# $e$i5stva. Tie) "a%r&kla$ sv. Pav l +al %rav$e% $ '"e %isra. V r -% re s i"6%irci u "ie je a"i k"i#a! kt r2 %&sali cel3 st r 5ia! kt r ' la stle -" vu $ %fIa" a %re%rac va"! "a%r. Pe"tateuc# ?%rv*c# 0 k"&# Bi'lie@ a "iek 1k %r r ck*c# k"&#. V vte$aj6ej $ 'e kre+ t # s%is vatelia r.-",c# k"&# "e%&sali! ale $ikt vali %isr + a le" ku k "cu vlast" u ruk u %ri%is vali % -$rav a$rest +. Tak vie+e "a%r. O liste sv. Pavla Ri+a" +! )e # te"t $ikt val Terti vi. :vt %isci v,kla$aj2 v6etk tv re"e! %rav$iv ! s2visle! 'e- -aujat sti a "e"visti aj "aj% $iv"ej6&c# a "aj$ je+"ej6&c# veciac# ak % ku6e"&! % "&)e"&! %la5i! v#a"&! c#u$ 'e! 2-k sti! strac#u! s+2tku! #la$e! s+rti a v-kriese"& P"a. Tie) "a% +&"a"ie #riec# v 1u$&! vla$r v a kIa- v. M&5ia v6etk )iv a $.kla$"e. Pres" s( a jas" s( s kt r u r -%rvaj2! k1u$! kt r* -ac# vvaj2! uka-uje )e "e' li 'l2-"ivci. P&6u 'jekt&v"e! "er 'ia vlast"3 2su$k, a "e%re+ieIaj2 ;akt, % $ v%l,v + vlast"*c# $ j+ v. Ce%&6u se'e! a', sa v,v,6 vali! "a %ak! ke7 %&6u "ie5 se'e ale' $ru#*c#! je t % k r"3 %ri-"a"ie #"evliv sti! #l2% sti! cti)ia$ sti! sla' sti! sla'3# se'a vl$a"ia. Ce-atajuj2 t ! )e -+*61ali % -e+sk,! )e sa %reli %re$" s(! )e Fajstra %ustili! Petr v + #riec#u! Au$6 vej -ra$e! sv jic# %re$su$k c# a c#,'c#! )e "everili v Krist v v-kriese"ie! %ri-"vaj2 sv j %r st* %.v $! sv je %re$ 6l3 -a+est"a"ie. Va-"a+e"vaj2 aj v*5itk,! kt r3 i+ a$res val Fajster. T v.'ec "e-"ie ak v,+,sle"3! a"i ak %r %aBa"$a. a r+a v,%rac va"ia je "a"ajv*6 trie-va aj v %ise "aj% $iv"ej6&c# vec&g ve1+i %r st! teleBra;ick, krtka a vec". Kristus vie$ l a% 6t l v v)$, k %rav$e a v,%est val v "ic# je+"* -+,sel %re Iu. Pret # v r& Pascal< =:ve$k +! kt r* %re sv je sve$ectv sa $aj2 us+rti(! r$ ver&+>. Pre l ) ', "iekt tr%el a - +relE :vt %isci ' li % $1a a"al*-, te4tu! -' )"&! ' #a' j"& +u)i. Cikt tak str "evar val %re$ "e%rav$ u ak "i. F #li %rit + v,+,sle"*+i --rak+i a Krist v*+i re5a+i %rivies( ku -' )" sti %r st3# 5l vekaE V % $ru)"*c# veciac# sa "iek$e r -c#$-aj2! ale t je %( $.ka- + "aj+ t # ! )e sa s% lu "e$ # $li "a

"ejakej +a"i%ulcii te4tu. :v. AuBust&" t v,sti# l v# $"*+i sl va+i< =F" # r -+a"it sti! )ia$"e %r tire5e"ia>. Tre'a tie) uve$ +i(! )e s25as"&ci svt %isc v ', ur5ite "e-"iesli "e%rav$iv3 %&sa"ie u$al st&. Hist rick2 # $" ver" s( :tar3# -k "a v6e 'ec"e $ sve$5uje je$" t" a sl v" tra$&cia i-raelsk3# "r $a! kt r* )il vier u v -jave"3 B )ie sl v ! kt r3 je v t*c#t k"i#c# 'sia#"ut3. P $1a t # s t*+it s%is+i "akla$al a "a$ "i+i '$el. T % tvr$-uje A -e; alavius i Tal+u$. Prav s( star3# -k "a je -aru5e" Krist + t*+! )e sa # 5ast $ v lva sl va+i< =Ae "a%&sa"3>. Ui$ + v,sl ve"e # v r&< =:k2+ate P&s+a! le' si +,sl&te! )e v "ic# +te ve5"* )iv t! a %rve ", sve$5ia +"e> ?A" 0!/9@. =F*lite sa! le' "e% -"te P&s+ a"i B )iu + c> ?Ft 22!29@. Ke7 P" %re$"6al % $ 'e"stv ' #at + 5l veku! % ve$al< =Faj2 F j)i6a a Pr r k v "ec# ic# % 52vaj2> ?Mk 1X!29@. U5e"&k +! kr5aj2ci+ $ E+au-! Kristus =% 5"2c $ F j)i6a a v6etk*c# Pr r k v! v,kla$al i+! 5 sa "aI# v cel + P&s+e v-(a# val > ?Mk 2T!2Y@. L" ke$, # v r&< =T t je t ! 5 s + v+ # v ril! k*+ s + ' l e6te s va+i! )e sa +us& s%l"i( v6etk ! 5 je +"e "a%&sa"3 v F j)i6 v + -k "e! u Pr r k v a v Ual+ c#> ?Mk 2T!TT@ ZY. ARHHEOMbKLA CEDOKAVUAE VLEROHODCO:W BLBMLEE V*sle$k, " v3# '$a"ia! #lav"e v,k %vk, "a 'i'lick*c# +iestac# a "le-, %&s +"*c# %a+iat k aj r -l26te"ie 'i'lick*c# te4t v % tvr$-uj2 vier # $" s( Bi'lie a ve$2 k jej le%6ie+u c#%a"iu. Arc#e l Bick, s2 "a%r. % tvr$e"3 tiet ;akt,< civili-cia :u+er v! e4iste"cia H#etit v ?Hetejc v@ a E$ +it v! 'a',l8"skej ve)e! % t %a! A'ra#+ v r $isk Ur! +" #3 vlast"3 +e" a +iest"e "-v, v r -%rva"& A'ra#+ vi! +e" ak A'ra#+! E-au! Fic#ael! L-rael! Puti;ar! -v la"ie =a'rek> ?"a k le"@! uve$e"ie $ 2ra$u % $a"&+ %rsteIa a re(a-e! cere+8"ie 'al-a+ va"ia! $ + TiBlatises v "&lskej $elte! vrstv, ru+ v&sk a s%le"&sk - 5ias $ '*va"ia Ka"aa"u! -r2ca"i", Aeric#a! uk "5e"ie %r&c# $u L-raelit v $ Ka"aa"u! ;ili6t&"ske s&$le"ie +iest Askal "! As$ $! Okre"! Kat#! Ka-ag -"al s( tav', )ele-a u aili6t&"c v! :aul ve %ev" sti! Nala+2" ve +e$e"3 'a"e a k "iar"e! "%is kr1a E-ec#i6a v ka+e"i! --"a+, % travi"c#! $v" + kr1 vi Aec# "i6 vi! #e'rejsk v je"sk k re6% "$e"cia v Mac#i6! % tvr$-uj2ce vte$aj6iu $ 'u! % - statk, %alca as*rske# kr1a Assur'a"i%ala LL.! r,'"&k v :a+ari! E-ec#i6 v r,'"&k a v $ v $! +" # vec& - sl " vi", - Ac#a' v# %alca! "%is "a st3le Fe6 vej A ra+ vi! % %is v&(a-stva :al+a"asara LLL. "a$ Ae#u +! s%rv, v,s&$1 va"& - i-raelskej sever"ej r&6e $ :*rie! ka+e""3 %a"vice! #li"e"3 #r"5ek,! i#lice! "ta5k,! l&5i$l! ;ar', "a 5i! v Iavk,! #e""a "a ;ar'e"ie "ec#t v! "$ ', "a +asti5k,! 2l + k je$"ej - "ajstar6&c# rc# -+luv, at7. Ak "e% tvr$-uje -atia1 arc#e l8Bia u "iekt r*c# star -k ""*c# % stv a +iest Bi'liu! "ie je t*+ sa+ -rej+e #"e7 % %ret ic# e4iste"cia.

Cajv56&+ %r&" s + %re % tvr$e"ie %res"3# %is va"ia te4t v :tar3# -k "a ' li 2)as"3 'jav, +" )stva star -k ""*c# -vitk v v Ku+r"e %re$ k "c + 2\. st r 5ia. K arc#e l8Bii C v3# -k "a< 'jave"ie "eklasick3# Br3cke# ja-,ka >k i"3>! 'e)"3# v Krist vej $ 'e! "%is, % %isuj2ce s5&ta"ie 1u$u! % $#ra$ie Her $es vej %ev" sti! #ra$e"3 +est - ve)a+i! H $ v sieI Her $esa A"ti%,! +iest Pilt v# %ret8ria! "+estie #ra$u A"t8"ia! k$e Ae)i6a v,% 52vali! "%is sve$5iaci Pilt vej e4iste"cii! %rav$e% $ '"3 +iest ve5era$la a - sla"ia Duc#a :vt3# ! cesta k He$r "u a "a Oliv v2 # ru! r -sia#le kres(a"sk3 % #re'isk "a Oliv vej # re - a% 6t lskej $ ', s kres(a"sk*+i +e"a+i a s,+' l+i! % $ '" s( #r ' v!"j$e"*c# v 'l&-k sti Ae)i6 v# #r 'u! r,'"&k Bet-at#a! +est Cai+ s 'r" u! Aaku' va stu$Ia! Bet"ia! Ketse+a"i! Hakel$a+a! +iest Ae)i6 v# ukri) va"ia a #r 'u! $ + sv. Petra a s,"aB8Ba v Ka;ar"au+! ltr s "%is + =Ce-"+e+u B #u> v At#3"ac#! "%is e4iste"cii +esta Pa; s "a H,%re %r k "-ul vi :erBi vi Pavl vi! ka+eI - s%rv u Kali " vi! %r k "-ul vi v Ac#ji! Arti+e$i"e strie' r"3 $ev ci "lie a 5ar $ej"&cke k"i#, v E;e-e! titul, asiarc#a! Bra++eteus! "e k r s! % litarc#es! ta'u1ka -aka-uj2ca % #a" + % $ trest + s+rti vstu% $ ur5it3# c#r+ v3# %riest ru! "ajstar6ie kres(a"sk3 'ce v %i-i$skej A"ti c#ii! v s*rskej A"ti c#ii! s%rv, aili% vi! kr1 vi Aret vi Da+a6ku! )i$ vskej s,"aB8Be v At#3"ac#! $aI v* %e"ia-! $esiat k! v ""3 ',li",! r.-" s( "' )e"sk3# %resve$5e"ia u ;ari-ej v! sa$ucej v! v*ra- ra''i. Kres(a"sk* ;il - ; Aust&" ?n1X0@ %&6e! )e vi$el e6te %lu#,! kt r3 v,r 'il tesr Ca-aretu Ae)i6. D $"es st j& # ra T' r! K"a Balilejsk ?$"es K;ar Ha"a@! Haesarea! FaB$ala! vrc# Kara-i+. V,k %vk, "e $#alili )ia$"e s%is, 5i stav', 2$aj"*c# siekt! kt r3 vraj r v"ak v-"ikali v $ 'e v-"iku kres(a"stva. V,k %vk, "a 2-e+& )i$ vskej sekt, ess3" v v Ku+r"e % tvr$-uj2 )iv t sv. A"a Krstite1a "a %26ti ?k ',lk, a % 1"* +e$@! sl v"2 -s 'u A"a Eva"jelistu! krst v $ u! ur5it* s%.s ' s% ve$i! v,lieva"ie Duc#a :vt3# ! %r&c# $ Fesi6a! #lsa"ie k "ca sveta a % sle$"3# s2$u! ria$e"ie 'ce $va"sti+i ='isku%+i>! liturBick3 slv" sti at7. V*-"a+"* arc#e l8B Palest&", $r. Cels " Kltck # v r&< =F.)e+ kateB rick, %re#lsi(! )e -atia1 "iet )ia$"e# arc#e l Bick3# 'javu! kt r* ', v,vracal --"a+, Bi'lie. ZZ. PQ:FO :V_TS AE PORUNECSE Va $ B+atick2 "e% ru6e" s( "+ ru5& "e +,l" aut rita Hirkvi. Ce% ru6e" s( Bi'lie $ ka-uje< 1.@ Aej r -6&re"ie v %is c# a %rekla$ c# % svete. Cajstar6ie %is, :tar3# -k "a "e%resa#uj2 0. st r 5ie %re$ Krist +. E4istuje aj 0\ r k v +la$6& %is

Da"iela D riBi"lu. Ce% ru6e" s( star3# -k "a $ ka-uje aj )i$ vsk* $eje%isec A -e; alavius. Vac# va"*c# star -k ""*c# %is v rta+e "a 10\\! " v -k ""*c# T\\\. Ce-ac# vali sa sa+ -rej+e %.v $"3 s%is,! ak sa "+ "e$ c# vali v riBi"le $iela VerBili ve 5i Hicer " ve. Jast*+ % u)&va"&+ sa r -%a$li. B li "j$e"3 %is, -l +k v v6etk*c# 6t,r c# eva"jeli&! :kutk v a% 6t l v a -jave"ie sv. A"a. Helk + $ 're ' li -ac# va"3 "j$e"3 %is, tak+er v6etk*c# list v sv. Pavla. P c#$-aj2 - /. st.! v56i" u u) - 1. % l vice /. st. Tak v-$iale" s( +e$-i riBi"l + " v -k ""*c# k"&# a "ajstar6&+i %is+i je u) le" 10\ r k v. Okre+ t # ++e "iek 1k cel*c# ruk %is v "a %erBa+e"e T. a 0. st. a 6es( $ tera- "ajstar6& %a%,rus C v3# -k "a je -v,6 k k8$e4u! "a%&sa"3# k l r. 1/\g +al* -l + k - Eva"jelia sv. A"a! kt r* ' l "j$e"* v EB,%te! % c#$-a - 1. % l vice 2. st r 5ia. U) vte$, ' l te$a t t eva"jeliu+! kt r3 v-"ikl v Falej G-ii! -"+e a %is va"3 a) v EB,%te. Tak v-$iale" s( +e$-i riBi"l + eva"jelia sv. A"a! kt r3 v-"ikl ku k "cu 1.st.! a +e$-i "ajstar6&+ %is + je s"7 a"i "ie cel*c# 0\ r k v. Uia$"a star vek k"i#a sa "e-ac# vala v ruk %is c# tak star*c# a % 5et"*c# ak C v* -k ". Cajstar6& %is VerBilia! "+ -"+,! ' l "a%&sa"* T\\ r k v % v-"iku riBi"lu! H rcia Z\\ r k v! Aulia Haesara 9\\ r k v! K r"elia Ce% ta 12\\ r k v! Plat "a 1/\\ r k v! T#uki$ita! : ; kla! Aisc#,la! Arist ;a"a 1T\\ r k v a H +era 2/\\ r k v. :e$e+ s+&" te4tu C v3# -k "a je 'e- ak*c#k 1vek $c#*l k v %is va"&. U - stvaj2cej s+i", i$e v v56i"e %r&%a$ v le" %re# $e"ie sl v 5i 'e-v*-"a+"3 +iest %is"3! Bra+atick3 a 6t,listick3 $c#*lk,. V)"ej6&c# varia"t "ie je a"i je$"a tis&ci"a te4tu. Me" 10 +iest + v)"ej6& v-(a# k vier u5"*+ %rav$+< Ft 1!1Xg Fk 1!1g Mk 22!19g A" 1!1Zg :k 2\!2Zg 1 K r 10!01g 1 Ti+ /!1Xg "a%riek t +u v6ak "ie je t*+it varia"ta+i $ tk"ut )ia$"a t*c#t %rv$! ke7)e je e6te v,ja$re" "a +" #*c# i"*c# +iestac#. P $aril sa -rek "6tru va( 2%l"* a %raktick, "e% ru6e"* te4t riBi"lu! ke7)e v6etk, %is, $ 2. $ X. st. +e$-i se' u s2#lasia. Te4t C v3# -k "a "aviac v % $state s2#las& s citt+i Otc v $ 1. $ T. st.! kt r3 ke7 -#r"ie+e! v,tv ria tak% ve$iac sa+3 cel* te4t C v3# -k "a. Hitt v C v3# -k "a v $ielac# Otc v $ Di$ac#3 - 9\. r k v 1. st. ce- Aust&"a! Tertuli"a % OriBe"a v /. st. ' li "a% 5&ta"3 "a 1Z\ \\\. A "ajstar6&c# %rekla$ v $ 2. $ 0. st. je "aj+e"ej 10. C v -k ""* te4t s2#las& s %rekla$+i 2. a) 9. st. Tiet %rekla$, s2#lasia aj +e$-i se' u! 5 -"a+e"! )e u) -a5iatk + 2. st. +e$-i se' u s2#lasili %is, C v3# -k "a! - kt r*c# ' li v r.-",c# kraji"c# %rekla$, ur 'e"3. Cav,6e s "a6i+ s25as"*+ te4t + s2#lasia aj te4t, % u)&va"3 "iekt r*+i =kres(a"sk*+i> sekta+i - vte$aj6ie# '$ 'ia. C v* -k " je tak "ajviac a "ajle%6ie %is va" k"i#a "a svete. Vskutku )ia$", star* te4t "e% sk,tuje t 1k -ruk. : % + c u te4t vej kritik, ' l v,'ra"3 t "ajstar6ie a "ajle%6ie - r.-",c# s%.s ' v 5&ta"ia. L$e "aj$ k "alej6iu rek "6trukciu riBi"lu! ak2 sa ke$, % $aril v,k "a( u star vek*c# ruk %is v.

2.@ Pret )e u) L-rael ' l %resve$5e"*! )e B # + v$*c#"ut3 je ka)$3 %&s+e" ! +al ic# s% 5&ta"3 v je$" tliv*c# k"i#c# a %ri %is va"& $'al! a', sa a"i %&s+e" "e%ri$al a"i "eu'ral . C v3 %is, +useli ',( vere"3. Ciekt r& 'et vali kv.li Bi'lii aj sv j )iv t. B la -sa$a ra$6ej - +rie(! "e) v,$a( svt3 k"i#, % #a" +. O t +e"ej sa %ri%26(ali "ejak3 -+e", v P&s+e. A% 6t li a ic# "stu%c via ' li str)ca+i 2%l" sti a "e% ru6e" sti te4tu a ak ' l % kus "ejak* tak* %r&%a$! ' l #"e7 r -% -"a"*. Bi'lia ' la stle 5&ta" kres(a"+i a tak ' la stle str)e" jej "e% ru6e" s(. Bisku% Fake$ "ius ' l -'ave"* 2ra$u! kv.li t +u! )e v Bi'lii -+e"il je$" %&s+e" . H,%ersk* 'isku% :%iri$i " kral %is va5a -a -+e"u je$i"3# sl va. Di$ac#3 - 9\. r k v % Krist vi # v r&< =Vac# v6 v6etk ! 5 si %rijal! "i5 "e%ri$aj2c! a"i "eu'eraj2c.> F )" %re$% kla$a(! )e ka)$* " v* "le- 'u$e " v*+ % tvr$e"&+ ver" sti a s% 1a#liv sti Bi'lie. B # "+ v "ej "e$al le" B )ie sl v ! ale aj '$el! a', $ 6l % $stat"e "e% ru6e"3 $ "a6ej $ ',. Z9. BLBMLA ODPORUAE PRQRODCRF VEDGF A HL:TbRLLE Be)"ej 1u$skej re5i a %&sa"iu - $% ve$ skut 5" s(! )e "ie v6etk tvr$&+e s r v"ak*+ $.ra- +. [5el -a kt r*+ ' la Bi'lia "a%&sa"! s2 "' )e"sk3 -le)it sti! $eji", "a6ej s%s,. B # "ec#cel te$a v Bi'lii $' r"e -jav va( %r&r $ ve$eck3 5i 5iste #ist rick3 % -"atk,. =Ale t t je "a%&sa"3! a', ste verili! )e Ae)i6 je Fesi6! B )& :,"! a a', ste vier u +ali )iv t v je# +e"e> ?A" 2\!/1@. Ostat"3 i"; r+cie v Bi'lii sl2)ia %re$ v6etk*+ k -"- r"e"iu! -$.v $"e"iu a % r -u+e"iu "' )e"sk*c# a +rav u5"*c# %rv$. B )sk* ve5"* %rv k sa $$e1uje $ 1u$sk3# 'alu. U) sv. AuBust&" # v r&< =P" v eva"jeliu "e% ve$alg % 6le+ v+ i"2 % + c! kt r vs % u5& 'e#u sl"ka a +esiacag c#cel u5i"i( kres(a" v a "ie +ate+atik v>. A kar$i"l Bar "ius # v r&< =P&s+ "s u5&! ak sa i$e $ "e'a a "ie! ak sa "e' t 5&>. Pret # v ria svt %isci "a -kla$e sv j# c#arakteru %r&r $"*c# jav c# a $eji""*c# u$al stiac# 1u$ v ! % $1a -+,sl v3# % - r va"ia! s%.s 'u v,ja$r va"ia! +,sle"ia! -v,k v! c&te"ia a v-$ela"ia vte$aj6ej $ ', a %r stre$ia. T v6etk je % -"a5e"3 1u$sk u "e$ k "al s( u. Tak # v r& u) aj sv. Hier "*+ ?nT2\@. Jl vek sa t ti) v,ja$ruje le" re5 u sv jej $ ',. Aj "6 s%.s ' k +u"ikcie je $eji""e % $+ie"e"*. Tejt relativit, c#%a"ia s+e si %rve tak +l ve$ +& ak 'i'lick& aut ri relativit, sv j# c#%a"ia. Ke', B # ' l %re sv je -jave"ie -v lil "a6u $ 'u! javil ', sa P&s+ "esk r6&+ Be"erci+ r v"ak % $+ie"e"3 5as +. P 1u$6te"ie B )ie# -jave"ia "ie je -"+k u "e$ statku B )ej star stliv sti! ale "a %ak B )ej $ 'r t,. Ke', k "+ B )ie sl v $ 6l tak! ak v,c#$-a $ B #a! ' l ', ak %risil"3 svetl ! kt r3 "e% +.)e -raku! ale sle%uje ?vi7 L- X!0 a 1 K r /!1i/@.

Ak ' l P&s+ % kla$a"3 "a%r. v stre$ veku -a r -# $cu v6etk*c# t- k! aj ve$eck*c#! "e' l t "ajle%6& %r&stu%. Ve$eck3 % -"atk, ' li v6ak +i-iv3! tak)e t "2til #1a$a( v Bi'lii v,svetle"ie i ve$eck*c# %r 'l3+ v. He'rejsk Bra+atika "e% -" r.-"e sl ves"3 5as,< +i"ul*! %r&t +"*! 'u$2ci. Pret tu "ie je kla$e"* tak* $.ra- "a 5as v* sle$ r -%rva"ia. D +i"a"t" u str"k u #e'rejsk3# r -%rva"ia je s2stre$e"ie sa "a B #a. V v6etk + "aj%rv vi$el %rejav B )ej e4iste"cie. Ka)$* %r&r $"* jav % va) val te$a L-raelita -a %ria+, %rejav B )ej 5i"" sti. Tak aj %ri v,sl ' $e"& - EB,%ta -$.ra-"il v6etk +i+ ria$"e! % $ivu# $"3. K % c# %e"iu Bi'lie je % tre'"3 % -"a( literr"e $ru#,! v kt r*c# ' la t kt r k"i#a Bi'lie "a%&sa". R v"ak %rav$a -v,k"e ',( t ti) i"ak v,ja$re" v 's"i! v $ra+atick + u+e"&! v #ist rick + % %ise! v % u5"ej literat2re! v % vie$ke a % $. P $1a t # tre'a v,svet1 va( aj % svt"3 te4t, v Bi'lii. Ae$" u vrstv u v Bi'lii je B )ia %rav$a a $ru# u je literr"e r2c# ! $ kt r3# je $et. Ciekt r3 vte$aj6ie literr"e ; r+, s2 "a6ej +e"talite ve1+i v-$iale"3. V6etk, ale +.)u ',( "$ ' u B )ej %rav$,. Ve7 aj Kristus # v ril v % $ 'e"stvc#. F" # v,svetle"& a skl " :e+it v k %re#Ia"iu a %ara$ 4"*+ v*ra- +! k ;ar'ist3+u a %lastick3+u s%.s 'u # v re"ia! k +eta; re! s,"ek$ te! +et ",+ii. Jast "ie le" v je$"ej 'i'lickej k"i#e! ale aj "a je$"ej str"ke je ve$1a se'a "iek 1k literr",c# $ru# v. Miterr"e $ru#, % t + +.)u +a( celk + $li6"3 v-(a#, k #ist rickej skut 5" sti. P&s+ :vt3 sa "ev,#*'a a"i % u)&va"iu +*tick*c# v*ra- v! ale le" a', -rej+il "e+*tick* ;akt< % r -u+e"ie 'sia#"ut*c# %rv$. Ak %re'er svt %isec %ra+eI 5i v*r k i"ej s ',! "e-"a+e" t ! )e je# 'sa# +us& ',( %rav$iv* 5i B # + sc#vle"*. Cieke$, aut r uv$-a s ',! kt r3 %re$"6aj2 "es%rv"e "- r, ak %riatelia A8' vi. Aut r s "i+i "es2#las&! ic# r -%rva"ie je %l"3 +,l v. V%a$"* 5l vek kla$ie $.ra- "a %raktick3 skutk,. V+,sel ustu%uje $ % -a$ia. Pre star vek3# a v*c# $"3# 5l veka je i$el + -+,sel u$al sti! -+,sel #ist8rie. V*c# $"* 5l vek 'u$e #ist rick3 ;aktu+ v,kla$a( takt < 1.@ v,"ec# t ! 5 %re #ist rika ', + #l ',( $.le)it3g 2.@ v l& r,s,! kt r3 -$.ra-Iuj2 "&+ c#ce"* cie1g /.@ tiet r,s, tre'rs aj -veli5& a -'s"ig T.@ "era- si v,'s"i aj -vl6t"e %rvk,! le" a', v,"ik l -+,sel u$al sti. Ciekt t +.)e 'ra( ak ;al6 va"ie #ist8rie. :tar* Orie"tlec %rav u! skut 5" u #ist8ri u! kt rej cie1! -+,sel %r&'e#u %rve takt v,stu%uje -rete1"ej6ie $ % %re$ia. Bi'lia varuje %re$ li%"ut&+ "a ; r+e. U5& =',( slu) '"&k+i C v3# -k "a! "ie liter,! ale $uc#ag le' litera -a'&ja! $uc# )ivuje ?2 K r /!X@. :v. Hier "*+ tu # v r&< =D +"ieva+ sa! )e eva"jeliu+ je 'sia#"ut3 "ie v sl vc# P&s+a! ale v ic# -+,sle>. P" % ve$al :tar + -k "e! )e ="e%ri6iel! a', # -ru6il! ale "a%l"il> ?Ft 0!1Y@. Ak ale +.)e+e r -u+ie( C v3+u -k "u! ke7 "e% -"+e t ! 5 %re$% kla$ a $ vr6uje! t ti) :tar* -k "E ?% r v. Mk 2T!2/.2Y.TT@. C v* -k "

je skr,t* v :tar + -k "e a v C v + -k "e sa tvra. :tar* -k " +al v,c# vva( %re Krista ?% r v. Kal /!2T@. P&s+ "ie je %l" vite %re+,sle" k"i#a! ale 'sia#la k"i#a a ak cel k celk + "es,ste+atick -'ierka "ajr.-"ej6&c# s%is v. Ca%riek t +u ale c#ce B # v Bi'lii % ve$a( 1u$stvu le" je$i"3 s2visl3 % s lstv . Bi'liu je + )" % va) va( -a s2#r" trval*c# %rejav v )iv ta v,v le"3# i-raelsk3# "r $a a %rv t"ej Hirkvi. Ae sve$k + ve1k3# $ial8Bu B #a s 5l vek +! kt r* trval +" #3 st r 5ia. Ciekt r3+u 'tia)"ej6ie+u te4tu Bi'lie +.)e+e $ stat 5"e r -u+ie( le" v k "te4te cel3# P&s+a. P&s+ je je$e" cel k. F )" te$a! 'a tre'a v,kla$a( sk r6ie 5asti - "esk r6&c#. B # te$a "e-javil cel2 %rav$u "ara-. Ve7 aj Kristus # v r&< =E6te +" # i"3# ', s + v+ +al % ve$a(! ale tera- ', ste t "e-"iesli> ?A" 1X!12@. B )ie sl v sa stal tak ve1+i 1u$sk*+ sl v +! )e sa "e'l ',( r -$ele"3 "a r.-"e $iel5ie v*r k, v-j +"e sa $ %lIuj2cic# 25ast"&k v r -# v r v. Aj u je$"3# a je$" t"3# $iela "j$e+e vet,! kt r3 ke7 s2 v,tr#"ut3 k "te4tu si $% ruj2 ale' sa v-j +"e % %ieraj2. P $ '"e je t +u tak i v Bi'lii! % kia1 "iekt v,tr#va vet, - jej k "te4tu. Prit + Bi'lia je tv re" viacer*+i aut r+i. V'ierka 2tr)k v 'e- v6etk*c# s2visl st& ', s"7 + #la ',( kritik u u je$i"ej # + B3""ej k"i#,! "a%&sa"ej +et $ick, je$"*+ aut r +. Ale le" =+et $ick,>! %ret )e $% ruj2ce si ?5i s"7 -$a"liv si $% ruj2ce@ v*r k, "ie s2 %r&%ust"3 v u5e'"ici "a%r. Be +etrie 5i kuc#rskej k"i#e! ale s2 %r&%ust"3 a %rijate1"3 v 's"i 5i i" + $iele! kt r3 v,%l,"ul - citu! v6"e! "#lej i"6%ircie. 9\. JQ:EMCS [DAAE V BLBMLL :[ CE:PRGVCEE Jas v3 2$aje s2 v Bi'lii -al )e"3 v56i" u "a star rie"tl"ej 5&sel"ej s,+' like. Vvl6t", v*-"a+ +aj2 5&sla Y!1\!/X0. J&sl Y je % svt"*+ 5&sl + u :e+it v ?"a%r. P svt" s( Y. $Ia@. YY -"a+e" +" # s(! "e%retr)it s(. Desiatka ' la 5&sl + $ k "al sti ?1\ %rik-a"&@! $va"stka ' la % 5t + %re % t +stv ?12 k+eI v i-raelsk*c#@. T %lat& "a%r. aj r k c# )iv ta %ra tc v< A'ra#+a 1Y0uY4?040@g L-k 1Z\u04?X4X@g Aaku' 1TYu/4?Y4Y@. Helk v* s25et je v)$, 1Y. F" # 5&sel"*c# 2$aj v je tu -"a5"e %re#"a"*c# 5 s2vis& s ist*+i re5 v*+i %rvka+i ?% r v. s "a6i+ =tis&cer v7aka>@. Ke7)e ' l +esiac %re %ra%re$k v aj je$" tk u 5asu! + #li ',( Fatu-ale+ ve r k, ?9X9@ vlast"e +esiace! t. j. Z1 r k v. Aj v " vej $ 'e sa "iekt r& 1u$ia $ )&vaj2 ve1+i v,s k3# veku ce- 1\\ r k v. Ciekt r& v,svet1uj2 $l# vek s( %rv*c# 1u$& % stu%"*+ stle v56&+ aj ;,-ick*+ 2%a$k + 5l veka % v,#"a"& raja. U r $ k+eI v v,'er svt %isec le" ur5it3 t,%, %re$k v! "ej$e tu te$a "e%retr)it2 c#r " l8Biu! ale skrte"2 %ers%ekt&vu. Aj tu je "%a$"* s,+' lick* % 5et je$" tliv*c# Be"erci&< Y! 1\! Y\. Lc# 25el + je uk-a(

s% jit s( +e$-i A'ra#+ +! C e+ + a A$a+ +. P $ '"3 --"a+, ' li aj v Ba',l8"ii. R 'ili sa % kus, ur5i( vek sveta % $1a Bi'lie! ale tt %r 'le+atika "e%atr& +e$-i -v-"3 5l"k, vier,. 91. ULDLA BOML FODMGRLE Ak t ! )e + c"3 a civili- va"3 "r $, -a"ikli a +al* )i$ vsk* "r $! sla'* a %re"asle$ va"*! %retrval vek,E Ce#r tu r lu viera v +" )stv s+ie6",c# ' # v a "e+rav" s( "a je$"ej stra"e a viera v je$"3# :vt3# B #a a %r&s"u +rav" s( "a $ru#ejE G" . Ve1k s( % litick, le" +l v*-"a+"3# i-raelsk3# "r $a s% 5&vala v je# viere v je$"3# B #a! kt r2 $ $v",c# 5ias uc# val. Ae$i"e "' )e"stv + sa L-raeliti stali "r $ +! 5 je -vl6t", a je$i"el* jav v $eji"c#. O$ sa+3# -a5iatku s2 %resve$5e"&! )e ic# viera v B #a je %ria+e B )ie $iel . Pre6li v6etk*+i 'ie$a+i! "a kt r3 -a"ikli stat"3 "r $,! 'a %retr%eli 2tra%, e6te # r6ie! % $stu%uj2 %re B #a aj +u5e"ie a s+r(. :2 'kl %e"& "r $+i + c"ej6&+i! ' #at6&+i i v-$ela"ej6&+i! % #a"sk3 kult2r, s2 ve1a %r&(a)livej6ie! ale "i - stvaj2 aj "a%riek % c#,'e"ia+ ver"& je$i"3+u B #u! 5 + )" % va) va( -a -vl6t"u B )iu +il s(. Ue ', "r $! % j+ v tak $rs"*! "c#,l"* k + $lrstvu! -visl* $ k lit3# sveta a je+u 5ast % $$a"*! )e ', v,%est val "aj5istej6& a "aj$uc# v"ej6& % je+ B #a a "' )e"stva s+ $ se'aE Ae t ve1+i "e%rav$e% $ '"3 a) #ra"i5iace s %s,c# l Bick u "e+ )" s( u. Ce6l tu te$a %rir $-e"* "' )e"sk* v*v j! ale B )ie -jave"ie! 'sia#"ut3 v :tar + -k "e. Ca B #u a "a je# -jave"& s2 v,'u$ va"3 aj ic# -k ",! % litika! ;il - ;ia! literat2ra. O P&s+ :vt3 sa L-rael %ieral! ke7 % tre' val ist tu B #u a ke7 c#cel % -"a( Ae# v.1u. V I + #1a$al svetl v t+c#. Bi'lia +u tvrala je# -+,sel e4iste"cie i cel3# 1u$stva. D kia1 sa L-rael $r)& sv jej -+luv, s B # +! sv j# -k "a! +.)e %re)i( v6etk, "e6(astia. Ke', v6ak -+luvu %ustil! strat& -+,sel sv jej e4iste"cie a -a"ik"e. =V,#la$&+ # - % vrc#u -e+e> # v r& %" v Bi'lii. J sa ale stal E Cr $ ' l % 'it&! -v,6 k ' l v,#"a"* a -a5al 'l2$i( % v6etk*c# kraji"c# sveta. Te"t "r $ trv 7alej! str 5ia! "easi+il va"* i"*+i "r $+i a "e-"i5e"*. Cie s2 $eji", L-raela 5&+si -ar)aj2ce a "e ',5aj"3E Ae + )"3! )e "es%l"ili % $+ie"k, -+luv, s B # +. Hel*+ :tar*+ -k " + sa tia#"e ak -lat "i( B )& s1u'! )e - v,v le"3# "r $a sa -r $& V,ku%ite1. Tu sa %*ta+e< Pre5 B # % v lal %rve te"t "r $ k "ajv*-"a+"ej6ie+u % sla"iu! ak3 ke$, ' l k +u -vere"3E Ae$i" u $% ve7 u +.)e ',(< B #! "ajv,66& P" v6etk*c# "r $ v a 1u$& v l& si "str je sv jic# %l" v! ke$, a k$e c#ce. L-rael "e' l s"7 v,v le"* %ret ! )e ', s+ ' l %ris%el -vl6t" u %rir $-e" u sc# %" s( u k uskut 5"e"iu B )ie# %l"u s%s,. dal6ie i-raelsk3 $eji", $ k-ali "era- %rav* %ak.

Ak sa B # -jav val! %ris%.s ' val sa %re$stav+ vte$aj6&c# 1u$&g ' l s% k j"* s s%rvu %ri+it&v" u vier u! sc# %" u 7al6ie# v*v ja! a %rejav val sa ak B # ur5it3# +iesta. V % $ 'e ;il - ;ick*c# % j+ v ', ' l - stal "e% c# %e"*. Ae + )"3! )e %atriarc# via )ili "aj%rv +,6lie"k u sv j# B #a c#ra"cu! kt r* sa l&6il $ B #a c#ra"cu i"*c# k+eI v. L v "ajv56&c# % "&)e"iac# uctieval v6ak L-rael tak% ve$iac v v6etk*c# $ 'c# ve$1a sv j# B #a aj i"*c# ' # v. R 'il tak "r $ aj je# krli. V Aeru-ale+sk + c#r+e sa $ k "ca "j$u "str je k + $l slu)'e ?2 Kr1 2/!T@. Aa#ve je "a-va"* B # ' # v a P" %" v ?Dt 1\!1Yg % r v. U 1/X!2@. F j)i6 sa %*ta v sv jej %ies"i< =Kt je +e$-i ' #+i ak t,! H s% $i"eE> ?E4 10!11@. Ca :i"aji )ia$a B #! a', L-rael ve$1a "e# "euctieval i"*c# ' # v ?E4 2\!2"@. T % t + 5&ta+e v Bi'lii 5ast ! "a%r. v E4 22!19g 2/!1/. Va t ' juje "a%r. tie) Eli6 a kr1 A -i6. Ak )ia$a :tar* -k " "aj%rv le" 2ctu je$i"3# B #a a -aka- val 2ctu cu$-&c# ' # v ?+ " latria@! % t + "esk r6ie te l Bick3 2va#, -$.ra-Iuj2! )e v skut 5" sti je le" je$e" B #! )e te$a % #a"sk* ' # via "ee4istuj2 ?+ " t#ei-+us@. T -$.ra-Iuje v e4ile 5ast L-ai6. O$ tej $ ', je viera v je$i"3# B #a ak ', +ajetk + L-raela. A) % -"i5e"& Aeru-ale+a sa "r $ ak cel k $vracia $ + $l slu)',. V :tar + -k "e ' l $%a$"utie $ vier, v je$i"3# B #a k i"3+u "' )e"stvu a -vl6( uctieva"ie % #a"sk*c# + $iel tresta"3 "aj%r&s"ej6&+i teles"*+i tresta+i. H s% $i" 2%l"e "e+.)e -l t ler va(g je +il sr$"* a v trest c# -# vievav*! "e+.)e ale sv je -as12'e"ie -ra$i(. Ce+.)e v,sl ' $i( a -ac#r"i( t*c#! kt r& je# v,sl ' $e"ie a a -c#ra"u $+ietaj2! %ret )e re6%ektuje sl ' $"2 v.1u 5l veka. Tak sa stvaj2 B )ie s2$, s%s",+i! le' s2 "a+iere"3 v 5i -lu! kt r3 #r -uje s%su a -c#ra"u 5l veka. Tak k-al F j)i6 v -k "! kt r* takt c#r"il je$" tu vier, v,v le"3# "r $a a) $ $ ', s12'e"3# Fesi6a. V $% ve$al t aj %resve$5e"iu cel3# a"tick3# sveta! v kt r + ' l "' )e"stv 2-k s%t3 s 6tt" u 6trukt2r u. Bi'lia v6etk %re$stavuje ak $.sle$ k ver" sti 5i "ever" sti k %rav3+u B #u. Tak vlast"e % stu%"e v,c# vva v,v le"* "r $. T ' l %ev"* -kla$ "a kt r + + # l Ae)i6 Kristus % stavi( sv je % s lstv v-j +"ej lsk, +e$-i 1u7+i! $e(+i t # ist3# "e'esk3# Otca. Jas v*+ v*v j + rstl aj % -"a"ie. Viac "e) %atriarc# via ' l F j)i6! viac "e) F j)i6 a %r r ci ' li a% 6t li! % u5e"& v ve$ + stiac# B #u. V*raEl #i+iB # "ie je %lurl 5&sel"* tak ak %lurl 'a',l "sk* v tvare ila"i! -"a5uj2ci v a+ar"sk*c# list c# je$"u ;ara8" vu s 'u. F" )"3 5&sl El #i+ je % - statk + v6e 'ec"3# se+itsk3# c#%a"ia sveta! v kt r + je ' )sk s( % kla$a" -a % 5et" s( s&l. Plurl El #i+ -"e+ )Iuje kre+ t # -+e"u El #i+ s "iekt r*+ % #a"sk*+ ' # +g %re i"*c# ' # v tu "ieje +iest . Ostat"e je tu je$" ' )stv -rej+3g "ie ak 5 si " v3! 5 + ',( le" -ave$e"3.

92. CAA:TARNLE :PRGVO V BLBMLL :[ V HUDVQHH POVE:TQE Bi'lick3 a 'a',l "sk3 r -%rva"ie stv re"& sveta! %.v $e 5l veka! % t %, a % $ '"e v,c#$-a - %.v $"3# s% l 5"3# % $a"ia 1u$stva. Av6ak v 'a',l "sk*c# % vestiac# ' l skresle"3 vier u v viacer*c# ' # vg 'a',l "sk& ' # via "a%r. kla+2! #a6teria sa! 'ij2 sa! "e"vi$ia sa! tras2 sa #r.- u a % $ '"e. B #+i s2 aj sl"k ! +esiac! #vie-$,! + re! v&c# r a c#a s. Ve1+i r -6&re"* ' l v %re$"ej G-ii kult '*ka. V kraji"e Ka"aa" ' ' )sk*+ -viera( + #a$. E4ist vali tie) % svt"& tr ci a sakrl"a %r stit2cia. Pre Br3ck,c# ;il - ; v ' l ' )stv 'e-tvar*+ "e s '"*+ s2c" +. Ca%r ti t +u je 'i'lick3 % $a"ie us% ria$a"ej6ie! 2%l"ej6ie a $ k "alej6ie. Ve1+i sa l&6i sv j u $.st j" s( u a vier u v je$"3# B #a! -vrc# va"3# P"a "a$ v6etk*+ a :tv rite1a v6etk3# ! kt r* sa "estal! ale v)$, je. V Ba',l8"ii sa veril ! )e svet % vstal - ' ja s2%eriacic# %raele+e"t v< "aj%rv ' l 'lu$"3 -l a - "e# v-i6l $ 'r . F*tick* KilBa+e6 je v,-va"* ' #,I u! a', "et2)il % ve5" + )iv te! kt r* si v,#ra$ili ' # via %re se'a. Ba',l "sk % t %a "e+ +rav"* c#arakter! je $iel + r -+aru a "e%ri+era" sti! %r ti t +u v Bi'lii sa jav& ak ve1k lekcia +rav" sti. Astr " +ick3 a k -+ B "ick3 tra$&cie kult2r"e v,s%elej6&c# "r $ v! #lav"e Ba',l8"ie! %re"ikali v viac +e"ej -+e"e"ej % $ 'e $ 1u$ v*c# %re$stv #e'rejsk*c# k+eI v. Cr $,! 2-k s%t3 s %r&r $ u! )asli! ke7 - $r '"3# se+ie"ka v,rst l str +. P va) vali -a --rak! ke7 sa s% je"&+ $v c# -vierat v,tv ril " v* )iv t. Ve$eli si t v,svetli( le" tak! )e % #lav" sila +us& ',( "ie5&+ ' )sk*+! 'a ' )stv +! ak $ ka-uj2 kult, %l $" sti. Bi'lick* aut r t $+ieta. D.ra-"e k "6tatuje< B # s+ vl )il t2t --ra5"2 silu r -+" ) va( sa $ -vierat a rastl&". L$e B )& %r&ka- $ "ic# vl )e"*. 9/. KALCOVA VRAUDA BOMA VOFO:MECGE V "ajstar6&c# $ej&" s2 v,'ra"3 "iekt r3 u$al sti! kt r3 "s +aj2 % u5i(! ak sa $ %rv3# #riec#u -l v 1u7 c# r -+#al a ak B # sve$5 val sv je +il sr$e"stv a s%rav $liv s(! a )e 5l vek sv ju 'u$2c" s( a 6(astie a"i tu "a -e+i "e+.)e - rBa"i- va( 'e- B #a a %r ti B #u. A', ' la -$.ra-"e" s2visl s( s %rv*+ #riec# +! "a$v-uj2 u$al sti "a se'a< Kai" va vra)$a! % t %a a stav'a 'a',l "skej ve)e. Kai" va 'rat vra)$a a cel s%rva k l "ej %re$% kla$ u) v,vi"ut2 civili-ciu! 1u$ %astiersk, a r 1"&ck,! stav'u +iest ?K" T!1Y@! kult! i"*c# 1u$&! kt r& + #li us+rti( Kai"a! kt r& v6ak + #li ',( -r $e"& aj "esk.r. V +" #*c# % k le"& je v,'ra"* -+er"e %r&'e# $v c# 'rat v. Cie s2 t le" $ve % stav, +i"ul sti! s2 t 1u$ia v6etk*c# $.'. Lc# %r&'e# je v*stra# u %re$ -l + i "a% +e"ut&+! v,svet1uj2ci+ e4iste"ciu k+eIa Ke"it v ale' Kai"it v "a ju#u Palest&",. B li t "estli k 5 v"&ci a re+esel"&ci. L-rael5a" si t v,svet1 val

ak*+si %rekliat&+ % c#$-aj2ci+ $ Kai"a ?C+ 2T!21@. Pr&'e# "s u5&! )e u) %ra$v"i 1u$ia 'et vali B #u! a', vi$ite1"e %rejav vali sv ju -visl s( "a I +. Viac "e) v "kaj6ia ; r+a je -' )" s( 'etuj2ce# . V Kai" v + %r&%a$e t ' l -rej+e v r -% re! %ret B # je# 'etu $+ieta. B #at3 $ar,! kt r3 Kai" $ stal! ' li %r&5i" u je# %*c#, a t*+ aj %$u. Pr&li6 sa s% lie#al "a sv ju silu a sc# %" sti. 9T. BLBMLHKG POTOPA AE VOFO:MECGE Prekva%iv % $r '"3 2$aje %r&c# $e % t %, +aj2 -a'r"i( c#%a( ju le" ak +*tus. F -rej+e #ist rick* -kla$. E4istuj2 "ej $ve s%rv,! kt r3 sa l&6ia s%.s ' + % %isu % 5tu -vierat! trva"&+ a s%.s ' + % t %, i v,sla"&+ vtk v %ri k "5iacej sa % t %e. Aut r vi -rej+e a"i tak "e6l % $a"ie $etail"*c# skut 5" st&! ale +al %re$ v6etk*+ "' )e"sk* -+er. H s% $i" v*+ u-avret&+ $ver& arc#, sa "a-"a5uje! )e B # v-al arc#u $ 'e-%e5ia % $ sv ju c#ra"u. V+,sl + B )ie# s2$u "ie je "e-+,sel"3 "i5e"ie! ale %re+e"a! 5ista $ #riec#u a '" va v6etk3# . Ce %26(a 5l veka a"i 'e# + s2$u! ale # "&+ s%rev$-a. Cej$e tu te$a B #a r -#"eva"3# a trestaj2ce# ! ale aj -ac#raIuj2ce# . Ae v6ak tre'a sa v)$, B #a $r)a( a je+u - sta( ver"*+. Va%lave" ' la % $1a "iekt r*c# le" +e- % t+ska "&)i"a. T&! kt r& % t %u -a)ili! "e% -"ali e6te v56i"u sveta. :l v =v6etka -e+! v6etk, # r,! v6etk, tel> "e+usia "ev,#"ut"e -"a+e"a( skut 5"e cel* svet! ale le" vte$aj6&+ 1u7 + -"+, svet! i ke7 $"es je -"+e! )e aj +" #3 +iesta "a a+erick + k "ti"e"te a i"$e sve$5ia e4iste"cii %rav$e% $ '"e Bl 'l"ej % t %,. Aj v 'e)"ej re5i sa 5ast % u)&va sl v =cel* svet> ?"a%r. cel* svet u) t + # v r&@ a "e+,sl& sa t $ sl va. =Ca # rc# Araratu> i "e+us& t -"a+e"a(! )e sa je$" %rve "ajv,66& vrc# l # r, Ararat ?010X+@. Aj ke7 u) aj %re$ % t % u ' la %rav$e% $ '"e -"+a $2#a! B # jej $va tera" v* v*-"a+< %ri% +&"a B )& s1u'! )e B # u) "e-"i5& svet % t % u. P t %u % tvr$-uj2 aj v,k %vk,! aj ke7 )ia$"a - "a%lave"*c# vrstiev sa "e$ s ist t u st t )"i( s 'i'lick u % t % u. Tra$&cia ve1kej % t %e "a 2svite #ist8rie je r -6&re" % cel + svete. Tiet r -%rva"ia sa ve1+i % $ 'aj2 'i'lickej s%rve ?"a%r. star 'il* e% s KilBa+e6 vi@. Cajsk.r i$e s% l 5"3 $e$i5stv ! - kt r3# v6etk, tiet r -%rva"ia 5er%aj2. 90. :TAVBA BABOMOC:KEA VEUE CLE AE HL:TORLHKGE Ver6e stav'e 'a',l "skej ve)e s2 u%r stre$ +e$-i ' +a #lav"*+i 5as(a+i cel3# :tar3# -k "a . Prv*c# 11 ka%it l K" -a#kIa %ra$eji",! kt r3 2%l"e u"iver-l"e % je$"vaj2 $eji"c# s%s, cel3# 1u$stva. V 2. $iele

:tar3# -k "a $ 12. ka%it l, K" a) $ k "ca :tar3# -k "a sa r -%rvaj2 $eji", s%s, je$"3# v,v le"3# "r $a. O +este B'el 5i Ba',l " vie+e - $ teraj6&c# %ra+eI v! )e stl u) v /. tis&cr 5& %re$ Krist +. V kli" v3# %&s+a a v,k %v k je %reuk-ate1" kraji"a :e""ear ?K" 11!2@! %le"ie a % u)&va"ie te#iel a as;altu v stave'"&ctve ?K" 11!/@ 5i -v,k stava( ve)e "a s%.s ' "ej 'a',l "skej! kt r2 irack vl$a rek "6tru vala. :tu%I vit ve)a ' la vi$ite1"*+ -"a+e"&+ 2ct, cu$-&c# ' # v. Pre veriacic# v Aa#ve# ! je$i"3# B #a sa +usela tt ve)a sta( s,+' l + + $l slu)',< v %*c#e sa % -$vi#uje 1u$sk i"teliBe"cia a tec#"ick* % kr k a stavia sa %r ti %rav3+u B #u. Ba',l " je 'ra- ;al 6"ej je$" t, 1u$stva! kt r sa % k26a %iera( le" vlast"2 silu. Ae $ $.ka- -a'u$"utia "a H s% $i"a< =P 7+e! % stav+e si +est a ve)u! kt rej vrc# l 'u$e sia#a( $ "e'a! s%rav+e si tak % +"&k! a', s+e sa "er -tratili % celej -e+i> ?K" 11!T@. O%r ti B #u je % $"ik"utie stav', ve)e 1u7+i s+ie6"e +al u vec u! tak)e B # +us& "aj%rv - st2%i( ?K" 11!0@! a', si +est a ve)u %re#lia$ l! ak "- r"e # v r& 'i'lick* aut r. =Pret # "a-vali B'el +! le' ta+ P" -+iat l re5 celej -e+e a P" ic# $tia1 r - #"al % celej -e+i> ?K" 11!9@. He'rejsk3 ''el -"a+e" % %lies(! -+ias(. Bi'lia "+ takt $va "aj+ ur5it3 te l Bick3 v,svetle"ie "eje$" t, 1u$stva. Hriec# a -l skut 5"e r -'&jaj2 je$" tu. V Bi'lii sa # v r&! )e =vte$, ' l "a celej -e+i je$e" ja-,k a r v"ak3 sl v> ?K" 11!1@. R -%rva"ie c#ce v,svetli( v-"ik +" # sti "r $ v a ja-,k v a taktie) skut 5" s(! )e "r $, "etv ria ak ', je$"u r $i"u! ale v "e"vist"*c# ' j c# sa "av-j + "a%$aj2. Ke7)e v6ak B # a le" O" je a's l2t",! %ret 'u$e aj O" a le" O" k "e5"*+ v&(a- + "a$ -l + v akejk 1vek % $ 'e! te$a aj "a$ -+tk + a c#a s +. V+te"ie ja-,k v v B'ele je %ak + Tur&c! %ri kt r*c# v6etci %r&slu6"&ci "ajr.-"ej6&c# "r $ v r -u+eli je$"ej Petr vej re5i. Tur&ce ' li sve$ectv + "a%l"e"& a v,vrc# le"& B )ie# kr1 vstva! %re$-ves( u $ru# + Krist v + %r&c# $e! ke$, v6etci 'u$e+e tv ri( je$e" B )& "r $. 9X. [DAAE O PATRLARHHOHH :[ POHHOBCSE Deje%is"3 k"i#, :tar3# -k "a s2 +i+ i"3 v,ja$re"&+! ak sa ve$2ci 1u$u s "r $ + -a% jili $ $ej&" s%s,. Aut r c#ce #lsa( %re$ v6etk*+ ve1k3 skutk, H s% $i"a! B #a -+luv,. Hlav" t3+a je B #. V6etk, 1u$sk3 v*% 5t, a -ais( va"ie 'u$2c" sti s2 'e-v*-"a+"3! ak "ie s2 v s2la$e s ' )&+i %l"+i. Ae ale (a)k3 B )ie %l", r -% -"a( a %rija(. Ce) sa 5l vek k t +u %re%racuje! +us& %rejs( "ajtvr$6&+i 2tra%a+i a ' lest"*+i % ku6e"ia+i. C' )e"sk 2tec#a je v t +! )e a"i B )& v,v le"ci A'ra#+! L-k a Aaku' "e- stali u6etre"& sk26 k. =Kt "i5 "esk2sil! +l t # vie! ale kt %re6iel 7alek*+ ?svet +@! vie aj

+" # -la ur 'i(> ?:ir /T!1\@. Vr veI tu 5itate1 "j$e % v-'u$e"ie a', v vlast"*c# % ku6e"iac# "eklesal "a +,sli! ale a', # rliv "a% $ 'I val %r&kla$ %atriarc# v a $2;al %r ti v6etkej "$ejig le' kt sa s% lie#a "a B #a! "estavia sa %iesku. P stav, a %r&'e#, t*c#t '$ '& +aj2 stle k "kr3t"ej6iu % $ 'u. V$ sa! )e i$e #ist rick*c# je$" tlivc v %re ic# "e-a+e"ite1"3! s '"e -a;ar'e"3 v,kresle"ie. Okre+ t # je %reuk-a"3! s ak u $.sle$" s( u a ver" s( u sa $ v-$vali r -%rva"ia k+eI v a r $ v*c# sku%&" - % k le"ia "a % k le"ie. P $1a +ie" s.' ?$ sve$5e"3 +e" "a%r. A'ra#+! Aaku' a i"3@ a +iest! ic# %rv",c# ',5aj v a cel3# civili-a5"3# a kult2r"e# k l ritu +usia +a( sv je k re"e v 'l&-k sti sa+*c# u$al st&. L$e tu "aj%rav$e% $ '"ej6ie $eji""3 ja$r ! % $a"3 ale s v 1"*+ a "- r"*+ 1u$ v*+ v*kla$ +. L$e t ti) s%rvu #ist rick, +" # "esk r6ej $ ', a celk + i"ej te l Bickej situcie. V v*kla$e s2 %ret -ac#,te"3 %.v $"3 ;akt, aj "esk r6ie sk2se" sti. R -%rva"ia v r.-",c# r $i"c# sa $li6 vali! v-"ikali varia"t,. Ce+ )" %rav$a)e 5akva(! )e ', u$al sti - )iv ta %atriarc# v ' li "iek$e u suse$ v %&s +"e -a-"a+e"a"3. Ca t ' li %r&li6 'e-v*-"a+"3! ak sa "a "e $&va+e ak le" "a svetsk3 $eji",. F rlka %atriarc# v je v%l,vI va" + rl" u kl&+ u vte$aj6ej $ ', a -r veI s2 u "ic# ak aj u i"*c# 1u$& %r&t +"3 r.-"e -l,#a"ia. Ca%r. kla+a"ie sle%3# L-ka Re'ek u a Aaku' +! -a%retie )ie" A'ra#+ + a L-k +! C e+ va %it s(! A'ra#+ v -a 'c#$-a"ie s je# tr k,I u HaBar! M8t ve v*stre$" sti! %re$aj A -e;a $ tr ctva! $ 5as"3 Nala+2" v + $l slu) '"&ctv a % $. T v6etk % tvr$-uje #ist rick s( t*c#t % stv a -'avuje ic# %t su % #a"sk*c# '.)ik v. Ae tre'a -v)i( aj vte$aj6ie # s% $rske a s cil"e % +er,. Hist8ria %atriarc# v -a-"a+e"a" v k"i#e Ke"e-is s%r stre$k2va s ci l Bick, ver"* 'ra- vte$aj6ej $ ',! ak $ ka-uje % $ '" s( s s% l 5e"sk*+ % ria$k + v Cu-e. Vi7 "a%r. ta'u1k, - Cu-u! "a kt r*c# s2 %&sa"3 r $i""3 -+luv,. Aj "j$e"3 te4t, - UBaritu a i"*c# +iest uka-uj2 %rekva%iv3 s2visl sti s 'i'lick*+i s%rva+i. O A'ra#+ vi "iet +i+ 'i'lick*c# literr",c# $.ka- v. C v* Vk " # v6ak s% +&"a Y24. Aut r % $va je# r $ k+eI a Ui$ia s2 je# % t +stv +. Ae uve$e"* v %ria+ej s2visl sti s :et +! A$a+ v*+ % t +k +. B # si # v,v lil! a', 1u$stv vrtil k viere v je$i"3# %rav3# B #a. V I + -a5al B # %ri%rav va( % )e#"a"ie %re v6etk*c# a v,k2%e"ie v Krist vi. Tu "e-le)& a) tak "a s%.s 'e! ak*+ =-ak2sil> B #a. Arc#e l Bick, ' li 'jave"3 "a%r&kla$ +est Ur! Hara" a Cc# r a +e" Tare! :aruB a aaleB! ta ak ic# % $va Bi'lia. Arc#e l Bick, $ k-a"* je aj $tu+ A'ra#+ v# $c# $u - Hara"u< XT0 r k v %re$ $c# $ + Ui$ v - EB,%ta. A'ra#+ +usel te$a )i( k l r. 19\\ %re$ Krist +. :ku%i"a arc#e l8B v tvr$&! )e "a6la v*c# $"e $ + $er"3# +esta Bers#e'a %rav2 A'ra#+ vu stu$Iu s %re$% kla$a" u #f'k u 2\ + aj +iest % sle$"3# A'ra#+ v# $% 5i"ku. / k+ $ He'r "u uctievaj2 Ara'i +iest ! kt r3 "a-*vaj2 svt,I u B )ie# %riate1a. T*+t titul + -"a5ili

A'ra#+a. Arc#e l8B Fa$er ta+ 'javil ka+e""3 -v,6k, ltra! kt r3 "iesli st %, % #"i. R -%rva"ie 'et va"& L-ka $va $% ve7 "a t-k, sve$ +ia! kt r3 sa 'javili v $ 'c# +" # "esk r6&c#. Aj v L-raelsk + "r $e sa ujal -l -v,k 1u$sk*c# 'et&. B # v6ak "ec#ce! a', 5l vek 'et val 5l veka! ' la t v6ak "ajv56ia sk26ka c# t, k takej 'ete. B #u sta5& ak -stu%" 'e( -viera. Ae "e '+e$-e"*+ P" + )iv ta! %ret +.)e )ia$a( aj 'e( )iv ta. A'ra#+ aj v tejt sk26ke 'stl a t*+ sa stal %r&kla$ + vier, a ver" sti a %ra tc + v,v le"3# "r $a. B # v sv jej v6eve$2c" sti ve$el! ak sa A'ra#+ r -# $"e. Ok l +ktve# + ra le)ali aj +est : $ +a a K + ra. Ve$ec Aack ai"eBa" %&6e! )e tu $ 6l k -e+etrase"iu! kt r3 ' l $ %rev$-a"3 e4%l8-ia+i %etr lej v*c# # r1av&"! kt r*c# je tu +" # . :%rev$-a"3 ' li tie) 'leska+i! #I + a %r&r $"*+i %l,"+i. B l t v $ 'e 19\\ r k v %re$ Krist +! te$a v A'ra#+ vej $ 'e. K t +u! ak Aaku' kla+al sv j# tca L-ka ! a', -&skal $e$i5sk3 %rva %rv r $e"3# s,"a ! tre'a % ve$a( t t < -+er + ka%it l, je uk-a(! ak B )& v,v le"* i$e cest u! kt r2 H s% $i" ur5il "av-$ r, 1u$sk*+ %rva+! s"a#+ a v*% 5t +. i P kia1 i$e ' j s ' )sk*+ -jav + u riek, Aa' k! kt r* +usel Aaku' % $st2%i( "a s%iat 5"ej ceste $ Ka""aa"u! + )" i6l v"2t r"3 "' )e"sk3 -% le"ie s B # +! ak2si v&-iu B #a. Ale' t ' l skut 5"* ;,-ick* -%as s B # + =v tele>E Ji u) sa %riklIa+e k t +u ale' " +u v*kla$u! - stva -rej+3! )e s "ejak*+ ' )sk*+ -jav + a s Aaku' v*+ v-$ r + v 5i B )ej + ci je s% je"3 +e" L-rael. Ce6l tu "e+ #2c" s( B )ej stra",! ale sk26ku! 5i Aaku' 'st j& a) $ k "ca. A Aaku' 'stl. V (a)k3# -%asu s% -"va! )e takt "e+.)e -% li( ',5aj"* 5l vek! %ret $% ve$al< =Ce%ust&+ (a! $ kia1 +i "e% )e#"6>. :"a)& sa v,+.c( si % )e#"a"ie! kt r3 ', # c#r"il v 7al6&c# (a)k stiac#. B # sa tu stal "a ka+i# "e%riate1 +! a', e6te %re$ Aaku' v*+ vstu% + $ -e+e tc v v,sk26al sv j# v,v le"3# . Aaku' u-"al! )e v t +t -%ase -v&(a-il le" s B ) u % + c u. Kr&val! %ret )e ' l c#r +e"*. [sk 5"* Aaku' sa %r&li6 s% lie#al "a se'a! %ret +u ' l $a"* steI $ tela! a', "es%,6"el a "ec#vlil sa sv ji+ 2s%ec# +! ale %a+tal! )e aj je# sil, s2 '+e$-e"3. Ce-"+, s2%er sa + # l $ tk"2( "iele" " #,! ale cel3# tela! a Aaku' ', -%as %re#ral a %ri6iel ', %ri I + )iv t! le' %r ti B #u ', "i5 "e-+ # l. 9Y. OBDOBLE :UDHOV VOVOMGVA POHHOBCO:TLE Tu sa tvra %re$ "a+i $iva$l str#uj2ce# -%asu B )ej lsk, s 1u$sk u sla' s( u a -l ' u! s"a#, -&ska( $u6u a sr$ce v,v le"3# "r $a! a', H s% $i" + # l "a I + s%l"i( sv je -as12'e"ia. Prve vt + sa jav& H s% $i" va + c a +2$r s(! )e +.)e i "a % #1a$ ve1k3 %rek)k, vl )i( $ sv j# s%s " s"3# %l"u! 'e- t # a', ', ' l "i+i s"7 'r-$e"*. L-rael +usel sl2)i( % )ia$avk+

t #t %l"u. Ak 1u$ %ustil H s% $i" v -k " a %rikl "il sa k % #a"sk*+ kult +! B # $ %ustil! a', ' l % $r 'e"* % #a"sk3+u "r $u. Osl ' $e"ie %ri6l v c#v&li! ke$, sa k+eI s%a+tal! 5istil $ % #a"stva a - stal ver"* H s% $i" vi. Prav$e% $ '"e u) ve1+i sk r 's"ick 1u$ v ;a"t-ia u%lietla ve"iec % vest& k l $eji""ej skut 5" sti D #r$i"u Ke$e "a. C' )e"sk* $.v $! kt r* je tu a ta+ #,+"ick, %re%t*! s% 5&va "a -kla$"ej t3+e< te"t ' j je ve$e"* B )ej v.le a je svt*g sl ' $e"ie je v*#ra$"e je# $iel +. T $ ka-uje -+e"6 va"ie% 5tu ' j v"&k v. O k "e5" + v&(a-stve r -# $uj2 le" a je$i"e viera a s% je"ie "iek 1k +l 1u$& s B # +. Prevl$a v $c vsk* + t&v< s&$le"ie kraji", je v*sle$k + -as12'e"ia! kt r3 $al B # %ra tc + u) %re$ st r 5ia+i. :a+s " va % stava je v,kresle" s % u)it&+ tak+er v6etk*c# literr",c# $ru# v. U) $v"a tra$&cia vi$ela v sile #ist rick3# :a+s "a B )& $ar. A stratu je# sil, ak -l,#a"ie v v-(a#u k B #u. :a+s " ve 1u$sk3 ra+e" s2 %r&li6 sla'3 a', + #li u"ies( 're+e" H s% $i" v# % v la"ia. Uka-uj2 str sk ta"ie c#ari-+atika a 'ra- %re+r"e"ej B )ej sil, v % ku6e"iac# a ' j c# sr$ca. :a+s " va % stava te$a uka-uje aj "esvt3 r,s,! kt r3 "e- $% ve$aj2 "a6&+ %re$stav+ B ) + -asvte"c vi. Ale P&s+ % -" 5l veka aj ak #rie6"ika. Aj v,sl ' $itelia L-raela ' li le" sla'&! -l,#vaj2ci a #rie6"i 1u$ia! a', t*+ jas"ej6ie v,"ikla "i5&+ "e-asl2)e" $%26(aj2ca B )ia lska. ^u$sk #rie6" s( je tu v,v)e" B )&+ +il sr$e"stv +! kt r3 sa tia#"e cel*+i $eji"a+i :tar3# -k "a. Pri s%s" + $iele "ie je "ikt svtc +! kt r* ', sv ji+i -slu#a+i $ru#*c# v,k2%il. Pri v6etkej sv jej 1u$skej 2' # sti s+ie v6ak uka- va( k t +u! kt r* v,k2%e"ie sveta $ k "5il 'e( u sv j# )iv ta! ku Krist vi. Pret je aj :a+s " -a#r"ut* +e$-i sve$k v vier, ?He'r 11!/2@. R.-"i su$c via %.s 'ili %rav$e% $ '"e "a r.-",c# +iestac# s25as"e! i ke7 K"i#a su$c v s25as"3 u$al sti r -kla$ $ u$al st& 5as v % stu%"*c#. 9Z. ROVPRGVACLE O AOVEaOVL EKOPT:KOF AE ROVPRGVKOUE Ciet % c#*'! )e r -%rva"ie A -e; vi v-"ikl v EB,%te. Ae# aut r+i ' li 1u$ia! kt r& % -"ali t2t -e+ tak % $r '"e! )e ta+ +useli '*va( $l#6iu $ 'u. A -e; va #ist8ria + -a 25el 'jas"i( -"a5"3 -$r)a"ie B )ie# %r&s1u'u! )e -as12'e" -e+ 'u$e +ajetk + v,v le"3# 1u$u. P stava Aa" #a+u! "ei eB,%tsk3# +i"istra ;ara8"a A+e" te%a LV.?1/Y2i1/0T %r. Kr.@ uka-uje ve1k2 % $ '" s( s 'i'lick*+ A -e; +. Hist rick3 $ kla$, v6ak "asve$5uj2 t +u! )e r -tr2se"3 %rvk, ara+ejsk3# %ut va"ia! kt r3 sa v "esk r6 + % $a"& uka-uj2 ak =$ + A -e; v>! vst2%ili $ v*c# $ "&lskej $elt, -a 19. $,"astie ?1/T0i 122\@. EB,%t l8B via 'javili +e" Puti;ar a Her $ t v +,l! % $1a kt r3# EB,%(a"ia "e% -"ali v&" ?% $ '"e 'il&@. Ca +" #*c# $ 6ti5kc# ' li "j$e"3 list, a s%rv,! kt r3 % sielaj2 ;ara8" + ic# "+est"&ci - r.-",c# % $+a"e"*c# kraj v. Ciekt r& - t*c#t "+est"&k v! '-vl6( A'$i#i'a! si

s(a)uj2! )e +usia stle 5eli( v je"sk3+u "% ru "r $a Ha'iru ?t s2 "aj%rav$e% $ '"ej6ie %re$k via star vek*c# Ui$ viHe'rej v@. Uili te$a u) v 10. st r 5& %re$ Krist + v Palest&"e a "evtr#li ta+ a) v 1/. st r 5&. L$e tu v,sl ve"2 a t,%ick2 #ist8riu v,v le" sti a B )ie# ve$e"ia. Bi'lia c#ce A -e; v u % stav u -vest va(! )e viera a e4iste"cia B )ie# 1u$u + v svete -c#ra""3 % sla"ie a 25i""e % +#a %rve v k "kr3t",c# % tre'c#. A -e; va #ist8ria % sk,t vala v "esk r6&c# $ 'c#! '-vl6( v '$ '& "e$ statku a kr&-,! ak t +u ' l v 'a',l "sk + -ajat& v*-"a+"2 % silu a %ev"2 $.veru v + c a % + c B )iu. Ci5 "e+.)e -+ari( B )ie %l",. Bi'lia "s - -"a+uje s +il st" u e%i-8$ u! ak sa $ A -e;a -a#1a$ela Puti;ar va )e"a a ak # -v$-ala. P $ '"2 +il st"2 a;3ru 'sa#uje %a%,rus Or'i"e,. Fala "- v R -%rvka $v c# 'rat c# a ' la v EB,%te "aj5&ta"ej6&+ %r&'e# + - 5ias 19. $,"astie. Ce+.)u %rve tiet $va %r&'e#, s% lu s2visie(E :vt %isci c#celi %re$ v6etk*+ v,svetli(! ak sa $ stal L-rael $ EB,%ta. Prit + % u)ili eB,%tsk3 %re$l #, a u%ravili ic# tak! a', v,"ikla B )ia %r -rete1" s( i c" sti a c#,', je$" tlivc v. O A -e; vi c#*'aj2 v $eji"c# --"a+,. Pre5 je t +u takE R ku 1Y/\ %re$ Krist + sa v56ia 5as( EB,%ta stala k ris( u se+itsk*c# H,ks s v Ka"aa"u a :*rie. H,ks via ' li tak "e"vi$e"&! )e EB,%(a"ia "i5ili v6etk ! 5 %ri% +&"al ic# vl$u. Cesk r6ie t -ac#,til eB,%tsk* $eje%isec Fa"et# . Fest Avaris %re+e"ili v %ev" s(! -"+u - Bi'lie % $ +e" + PiiRa+ses! k$e Ui$ia )ili v tr ctve. P ',t A -e;a a L-raelit v v EB,%te s%a$ asi $ $ ', #,ks skej "a$vl$,. Bi'lick3 -"- r"e"ie je #ist rick, ver"3 a je aj eB,%t l8B+i $ l )e"3. A -e; ve +e" va"ie +iest kr1 + je v Bi'lii %r t k lr"e -a-"a+e"a"3< =P t + ;ara8" stia# l sv j %e5at"* %rsteI - sv jej ruk, a "ast k l # "a A -e; vu ruku! $al # 'liec( $ k+e"t v3# r2c#a a "a krk +u -al )il -lat2 re(a-. P t + # $al v -i( "a sv j + $ru# + "ajle%6 + v -e a %re$ "&+ v lali< =:kl Ite sa9> Takt # usta" vil "a$ cel u eB,%tsk u kraji" u> ?K" T1!T2iT/@. Prve tak v, 'ra-ili u+elci te"t 'ra$ "a r.-",c# reli3; c# a "ste""*c# +a1'c#. Va 5ias eB,%tsk*c# ;ara8" v ', sa s ve1k u %rav$e% $ '" s( u "estal )ia$", L-raelita +iest kr1 +! le' EB,%(a"ia Ui$+i % vr# vali. Ak +iest kr1 "astu%uje A -e; $ $ru#3# ;ara8" v# v -u. A) H,ks via -avie$li v EB,%te tiet r*c#le v je"sk3 v -,! kt r3 % u)&vali aj %re sv je cere+8"ie. E4istuje tu sa$a! kt r $ $"es "esie A -e; v +e" . Tie) je t-v. A -e; v ka"l! $l#* //T k+! -avla)uj2ci -u 1/\ k+ ju)"e $ K#ir, s +est + Fe$i"etiel aar,u+. ^u$ si $ $"es I + r -%rva! )e # $al v,'u$ va( ve1k ve-&r A -e;. V EB,%te $ c#$-al "era- k '$ 'ia+ suc#a! "e2r $, a #la$u. P $1a je$"3# skal"3# "%isu Pt le+aj vc v - -a5iatku /. st. ' l tie) tak* se$e+r 5"* #la$. U) v starej r&6i ' li -s 'r"e 'ilia! ak t + sve$5ia v,k %vk,. Aj +ktv,+ sa kl$l $ #r 'u +al3 sil s 'il&+! a', ' li -aiste"& % $ 'u #la$u.

H,ks via %rij&+ali "eeB,%(a" v ak s% je"c v! %ret sa + #li L-raeliti usa$i( v 2r $"ej kraji"e K 6e". Aj i"& cu$-i"ci ta+ "ac#$-aj2 v $ 'e #la$u sv j $ + v. O tejt u$al sti sa -+ieIuj2 aj --"a+, "a %a%,ruse! kt r3 uv$-aj2 +est PeriAtu+! 'i'lick3 Pit# +! k$e )il "esk.r L-rael v tr ctve. : %r&c# $ + L-raelit v $ EB,%ta sa te$a % 5&ta k l r. 1X\\ %re$ Krist +. Ke7 star* Aaku' - +rel! stal sa tu "ie5 ! 5 ' l v Ka"aa"e a v Fe- % t+ii "e-v,5aj"3< je# tel ' l "a'al-a+ va"3. DeI % t + EB,%(a"ia % r k c# -vr#li utl5ate1 v a "a tr8" $ sa$li ;ara8"a $ +cej $,"astie! L-raelit v v"&+ali ak "e%riate1sk* )ivel. B l tre'a -aisti( kraji"u %re$ " v*+ + )"*+ utl5ate1 + a tak sa stavali %ev" sti a %rie%lav, a L-raeliti! kt r& sa +e$-i t*+ ve1+i r -+" )ili! ' li "2te"& v,r'a( te#l,. Tvr$ %rca a -l3 -a 'c#$-a"ie s%.s ' vali stle v56iu t2)'u L-raelit v $&s( - EB,%ta $ kraji",! $kia1 ke$,si %ri6iel ic# %ra tec Aaku' s sv ji+ r $ +. 99. UDAMO:TL OKOMO FOAULNA :[ VOFO:MECSE Aj ke7 F j)i6 v + )iv te a s '" sti "ac#$-a+e s%rvu le" v Bi'lii! je te"t ur5ite #ist rick u s '" s( u. Be- "e# ', sa "e$ali % c# %i( $eji", L-raela. Pr&'e# k 6&ku! v kt r + F j)i6a ak $ie(a "a6li! sa v +" # + % $ ' leBe"$e "ar $e"& kr1a :arB "a ? k l r ku 2/0\ %re$ Krist +@. P stava a )iv t F j)i6 v! ak # "ac#$-a+e v Bi'lii! %atr& $ 1/. st r 5ia %re$ Krist +! av6ak literr"e s% $ '"e"ie! %ieraj2ce sa 2st", a %&s +"* +ateril % c#$-a %rav$e% $ '"e - $ ', ve1a "esk r6ej. Pri v6etk*c# u$al stiac#! kt r3 $ ' v 'e)"*+ s%.s ' + $ kres1uj2 F j)i6 vu #ist8riu! je "ut"3 % l )i( #lav"* $.ra- "a ' )sk3 % -a$ie< F j)i6 je % vere"* a + % sla"ie $ B #ag je i"6%ir va"* a c#ari-+atick* %astier a %r r k. V - r"3# u#la $ej&" s%s, sa tre'a $&va( aj "a 2c#vat"3 BiBa"tick3 -% le"ie +e$-i %rav*+ B # + a 'e-+ c"*+i % #a"sk*+i ' #+i a $es% tick*+i vl$ca+i EB,%ta! +e$-i B # + a 5l vek +. Vkla$"*+ ak r$ + s2 sl v< =: +! kt r* s +! B # v6etk*c# tc v! v,ve$ie+ vs - EB,%ta>. Ca jav stle # riace# kra! kt r* F j)i6 vi$el! % $ali ' ta"ici ak je$" + )"*c# v,svetle"& v*sk,t rastli", a) 1 + v,s kej! % kr,tej lej v*+i va5ka+i. Olej sa 1a#k v,%aruje a $ "ec#r"e"3# #Ia -a%a1uje. Ke7 rastli"a kvit"e! je v $.sle$ku svietiacic# ;arie' ak ', % #r2)e" $ #Ia. H r&! ale "e# r&. V $ 'e Ra+-esa LL. ' li ve1k3 stav', ;ara8" v v "&lskej $elte! kt r*c# je -+ie"ka "a % 5iatku k"i#, E4 1!11. T +u "asve$5uje i e4iste"cia E$ +sk3# a F a'sk3# kr1 vstva! kt r3 s2 arc#e l Bick, kla$e" $ tejt $ ',. P ',t L-raela v EB,%te $ ka-uj2 aj eB,%tsk3 +e" u i-raelit v< F j)i6 D eB,%tsk, Fe6ug Pi"ec#as! Hur! H ;"i! Putielg % t + t ! )e % r 'u v cu$-ej -e+i

', si "r $ "ev,+,slel. P t + )iv t tejt tra$&cie< je -a-"a+e"a" v "ajr.-"ej6&c# i-raelsk*c# literr",c# %ra+eI c# ?r -%rva"ia! % 3-ia! -k ",! %r r ctv@. V%a$"e $ T#3' ' la "j$e" +a1'a! -"- rIuj2ca vlaste"eck3 5i", ve-&ra Rak#+&ra! kt r* k "tr luje v*r 'u te#iel! v,k "va"2 1u7+i svetlej %leti! 'le5e"*c# le" $ 1a" v*c# suk"&c. :2 t :e+iti! le' % stav, t+avej %leti s %alica+i v rukc# -"- rIuj2 eB,%tsk*c# $ - rc v. Vlast"*+ tr ck*+ %rac visk + ' li +est Pit# " a Rae+ses. C%is - $ ', Ra+-esa LL. # v r& :e+it c#! kt r& vl5ia ka+e"e %re + #ut"3 %ev"e"ie 'i'lick3# +esta Rae+-es. O'i$ve +est ' li arc#e l Bick, 'jave"3. B li 'jave"3 aj -v,6k, skla$&sk 'ilia. Ca je$" + %a%,rus v + liste sa l&5i ak3 ' #at3 a 'la# ',t"3 ' l +est Rae+-es. Ciet %ret $ivu! )e L-rael "a %26ti s% +&"al "a eB,%tsk3 %l"3 #r"ce +sa! r*' a sla$k3# v cia. D 'u % ',tu L-raelit v v EB,%te Bi'lia uv$-a 5&sl + T/\ r k v. Prav$e% $ '"e t ' l krat6ie '$ 'ie! le' $ t #t -rej+e s,+' lick3# 5&sla s2 -a% 5&ta"3 "iekt r3 7al6ie "+ -atia1 "e-"+e 2$aje. Pre5 B # tak $l# tr%el 2tlak Ui$ v v EB,%teE F )" "a%r&kla$ %ret ! a', sa L-raeliti $cu$-ili EB,%(a" + ?$ 'r3 v-(a#, ', + #li -"a+e"a( "e'e-%e5e"stv %re ic# vieru@! a', si sv jili -ru5" sti v stave'"&ctve! %evI va"& +iest a % $.! 5 ' l % tre'"3 %re e4iste"ciu sl ' $"3# "r $a! ale "e-"+e %astier +g a', si s%r tivili % # $l"* )iv t v EB,%te. V F j)i6 v + %.s 'e"& "j$e+e +" # +i+ ria$",c# -"a+e"&! "a%r. %alica sa +e"& "a #a$a ?"iekt r3 #a$, je + )"3 uvies( $ stavu "e#,'"ej str"ul sti@. P 5&ta sa 1\ eB,%tsk*c# r"! % #r.+! trest v. V ic# v*% 5te a a stu%I va"& + )" vi$ie( v :tar + Orie"te '12'e"* 6t,listick* %r strie$ k< 1. ra"a D ska-e"ie "&lskej v $,g 2. )a',g /. k +reg T.+uc#,g 0. $ ',t5& + rg X. u-li" v* + rg Y. kru% 'itieg Z. k ',lk,g 9. t+a a 1\. s+r( %rv r $e"*c#. Ke7 C&l v auBuste $ sa#uje "ajv,66ie# stavu v $,! stva sa "era-! )e sa s;ar'uje $ 5erve"a. :%.s 'uj2 t +ikr rBa"i-+,! v,sk,tuj2ce sa v "es+ier" + +" )stve! a usa$e"i",! % c#$-aj2ce - eti8%sk,c# ja-ier. Va ist*c# k l" st& +.)e v $a 1a#k -a#"&va( a sta( sa "e% u)ite1" u. Ua'ia % #r +a sa v,sk,tuje r.-"e! #lav"e v se%te+'ri a takt ra"a ', ' la e6te 5astej6ia! ke', "e' l vtka i'isa! kt r* sa )a'a+i )iv&. R -kla$ + +ktv,c# )ia' + )" 1a#k v,svetli( tretiu a 6tvrt2 ra"u D i"v-iu k +r v a +2c#! va$ vg +" )stv #+,-u -as s%.s 'uje u-li" v* + r u $ ',tka a 1u$& ?%iata a 6iesta ra"a@. A"i kru% 'itie "ie je v EB,%te celk + "ev&$a"3g a aj k ',lk, u) 5ast s%.s 'ili v Pre$" + Orie"te tak3 6k $,! )e sa t r v"al % #r +e. Aj #ust t+a ?$eviata ra"a@ + #la 1a#k "asta( v % $ 'e stra6"ej %ies 5"ej '2rk,g v,v lva ju c#a+-i"! # r2ci viet r %26te! %atr& k "aj"e%r&je+"ej6&+ 2ka- + eB,%tskej jari. V)$, va"ie $va a) 6t,ri $"i -a se' u. Me" s+r( %rv r $e"*c# je ra"a! %re kt r2 sa (a)k #1a$ v,svetle"ie. Ciekt r& s+r( %rv r $e"*c# v,svet1uj2 trav u t 4&" + %r $uk va"*+ %lesI u! kt r sa tv r& "a 'il& $l# $ ' skla$ va" + v s*%kac#. Uve$e"* je$ i

t 4&" je %ri v,66&c# $vkac# ?a je# ku+ulci u v tele@ s+rte1"e je$ vat*. P $1a ic# tra$&cie "ajv56& % $iel strav, $ stval %rv r $e"* s,". T*+t s%.s ' + sa i+ $ tela $ stval "ajviac t 4&"u a v %ri'li)"e r v"akej $ 'e % t + - +ierali. Ostat"& % t +k via +e"6ie $vk, %re)ili. Aj % %ri tak*c#t v,svetle"iac# ', "a celej u$al sti - stval --ra5"*+ ;akt! )e sa t $ial v k "kr3t" + 5ase! kt r* F j)i6 %re$% ve$al. B # st&#al EB,%t re%reslia+i %re ve1k2 -atvr$"ut s( ?"iele" ;ara8" vu@! ve1k3 v,k ris( va"ie Ui$ v v EB,%te! ale aj %re sa+ t"3 % sla"ie Ui$ v ak v,v le"3# "r $a! - kt r3# stre$u +al v,js( v,ku%ite1! aj %re c#ra"u )i$ vskej vier, v je$"3# %rav3# B #a. Lc# 25el + ' l % sil"i( vieru L-raelit v v F j)i6 v ' )sk3 % sla"ie a %rivies( EB,%(a" v k % -"a"iu! )e le" H s% $i" je %rav* B #. F )" usu$- va(! )e %rve "esl*c#a" i"te"-ita 2%l"e %rir $-e"*c# 2ka- v a "e 'v,kl $ 'a ! ke$, k "i+ $ 6l ! )e ' li #las va"3 $ %re$u F j)i6 +! "astvali a k "5ili "a F j)i6 v sl v a tr%ili le" EB,%(a" v! ' la "*+ =-"a+e"&+>! kt r*+ %rejavil H s% $i" sv ju + c ak =%.s 'iaci a -asa#uj2ci>. Ve7 --rak "e+us& ',( 'e-% $+ie"e5"e %rel + + $ %r&r $"*c# -k "it st&< B # si +.)e %r&r $"*+i -k "+i a 2ka-+i % sl2)i( tak! )e 1u$ia s 2)as + % c&tia< tu je B #9 Tu %.s '& B #9 Ak + # l ;ara8"! sve$ k t 1k*c# tras"*c# -"a+e"&! - sta( %r&vr)e"c + star*c# ' # vE Ve1k je 1u$sk -atvr$"ut s( a -v,k v s( ?vi7 t ist3 u ;ari-ej v a -k ""&k v v st,ku s Krist v*+i --rak+i@. B # iste "e% ve$al F j)i6 vi sl v -a sl v + 5 + r 'i(! ak svt %isc vi "e$ikt val! 5 + %&sa(. F j)i6 je %r&kla$ 5l veka! kt r* cel2 ',t s( $al $ slu)ie' B )ej v.le! ak ju c&ti v sv jej $u6i a t2t B )iu v.1u tl+ 5& 1u$u %r strie$ka+i! kt r3 +aj2 -a%.s 'i(. 1\\. VRHHOD ULDOV V EKOPTA CLE AE HL:TORLHKRE K % sle$"ej - $esiatic# eB,%tsk*c# r" D s+rti %rv r $e"*c#! sa via)e usta" ve"ie slv" sti ve1k " 5"3# 'ar"ka! Pesac# 5i)e Pasc#a. Pasc#a %astier v a $ )i"k, r 1"&k v! s2 r k 5 r k sa %akuj2ce t,%ick3 sviatk,. P $ "-v + =%rec# $ H s% $i"a> ?%esac#@ +aj2 "' )e"sk* -+,sel v-#1a$ + k $eji"+ s%s,. O'-vl6( v $ 'e e4ilu vi$eli L-raeliti v slv" sti Pasc#, ka)$ r 5"2 2tec#u v vlast"ej ties"i. O)iv vala v "ic# "$ej "a sl ' $e"ie jar+a 'a',l "skej % r ',. Ve1k " 5"* 'ar" k je r v"ak %re$ 'ra- + " # Bar"ka! kt r* -ac#raIuje svet. Te$a je %re$ 'ra- + Krista. Ak vl$ l Ra+-es LL. XY r k v ?1292i1220@! % t + je -r -u+ite1"* citt v E4 2!2/< =P $l# + 5ase eB,%tsk* kr1 - +rel>. V*c# $ - EB,%ta ' l te$a -a Fer"e;ta#a ?1220i1210@ a 2tlak v EB,%te -a Ra+-esa LL. A'ra#+ ', ' l s25as"&k + H#a++ura%i# . Ka+e""* %a+t"&k ?st3la@ Fe"a;t v - H r"3# EB,%ta slavuje je# v&(a-stv "a$ M&'i u. P&6e sa ta+< L-rael je % tret*! u) "e+ se+e"a D te$a ', sa -$al ! )e L-rael je u) v Palest&"e! ale u +e"a L-rael je s&ce #ier Bli;ick* -"ak %re

cu$-& "r $! ale "ie %re cu$-iu -e+! ak u i"*c# "r $ v "a st3leg te$a L-rael je +i+ EB,%t! ale "e+ e6te sv ju -e+ 5i)e je "a %26ti. :tar se+itsk& kr "ikri +ali v -v,ku aj "e2s%ec#, sv jic# %a" v"&k v v,$va( -a v&(a-stv ?L-rael utiek l...@. Ciekt r& '$atelia v,sl vuj2 $ +"ie"ku! )e ur5it3 i-raelsk3 k+eI v3 sku%i", ak Va'ul "! Lsac#ar a Ca;tali sa usa$ili v sever" + Ka"aa"e ve1+i sk r ! + )" u) v 10.st.%re$ Krist +. Prav$e% $ '"e % t + "esk.r k "c + $ ', su$c v a -a5iatk + kr1 vskej $ ', %re"iesli sa "a cel* i-raelsk* "r $ -)itk, sku%&"! vracaj2cic# sa - EB,%ta. F )" sa $ +"ieva(! )e s%is vate1sk 6k la! kt r ur 'ila t t r -6&re"ie! %atrila k "iekt r3+u k+eIu! vracaj2ce+u sa - EB,%ta! "a%r&kla$ ku k+eIu E;rai+ ale' ' la t +ut k+eIu ve1+i 'l&-ka. L-raelsk3 k+e"e ak A2$a! :i+e "! Mevi a asi aj Be"ja+&"! ale %re$ v6etk*+ =$ + A -e; v> i E;rai+ a Fa"ases %re)ili str$a"ie v EB,%te. P $1a E4 12!/Y a C+ 1!TX ' l L-raelit v! kt r& v,6li - EB,%ta "ie5 ceX\\ \\\ ' j v"&k v kre+ )ie" a $et&! te$a s% lu as% I 2!0 +ili8"a 1u$&. Tiet % 5t, v6ak v,v lvaj2 +" # t- k. Tak ', +ali % $1a "iekt r*c# $#a$ v v D l" + EB,%te X\o ',vate1stva. Pre5 ', sa v tak + %r&%a$e 'li ;ara8"a a "ev-'2rili ', sa a %re5 "a "ic# sta5il X\\ v j" v*c# v - v at7E F )" te"t % 5et "ie je #ist rick*! ale s,+' lick*. Ca vte$aj6ie % +er, ', t -"a+e"al ! )e ic# ' l +" # . Ae + )"3! )e v6etk*c# L-raelit v ' l 2\i/\ tis&c! - t # s"7 X\\\ ' j v"&k v. V v,s k + 5&sle sa + )" $r)a "esk r6ie Dvi$ v s5&ta"ie 1u$u. Prec# $ -liv + Jerve"3# + ra ' l --rak + as% I 5 $ s%.s 'u %reve$e"ia. Ae $ s( + )"3! )e B # % u)il %rir $-e"3 5i"itele ak viet r a % $ '"e. Rek "6trukcia tras,! % kt rej L-raeliti %ut vali! je $"es "e+ )" v $.sle$ku :ue-sk3# %rie%lavu! kt r* -+e"il tvr kraji",. Fe"ej %rav$e% $ '" je "asle$ v" $ +"ie"ka< ve1k3 +rak, s %e5"3# tu;u s je$ vat*+i s&r",+i %l,"+i - s %k, :a"t ri" ?12\ k+ $ Kr3t, v r k c# 102\i1TY\ %r. Kr.g "a Kr3te arc#e l Bick, -iste"3@! kt r3 "iesli sil"3 '2rk,! -a#alili cel3 v*c# $"3 % 're)ie :tre$ -e+"3# + ra $ #l' kej t+,. B*va s t*+ s%ja" tr j$e"" eB,%tsk t+a a 1\ eB,%tsk*c# r". V 0\. r k c# +e$-i ' +a #lav"*+i s %e5"*+i v*'uc#+i $ 6l tras+i k % klesu #la$i", :tre$ -e+"3# + ra a ku v-"iku %rir $-e"3# + stu! kt r* $$elil Jerve"3 + re $ :tre$ -e+"3# . He- t t i"ak + 5arist3 2-e+ie s"7 %re6li Ui$ia. Pr&liv v*+i vl"a+i 0\iX\+ v,s k*+i "e- stali u6etre"3 a"i Br3cka %ev"i"a! EBejsk3 str v, a % 're)"3 'lasti Falej G-ie. Takt vl"a ', -a#u'ila aj ' j v* $$iel EB,%(a" v %re"asle$uj2cic# Ui$ v. V Jerve" + + ri ' li kre+ t # 'jave"3 l )isk # r2cej v $, aj v #f'ke 1 k+ ve1k3 1 k+ 6tv rc v*. Lc# e4iste"cia sa v,svet1uje t*+! )e s2 ;icil"e s %e5"3# %.v $u. V+,sl + a cie1 + T\ r 5"3# %ut va"ia %26( u je -'avi( sa + $l slu)',! %ri1"2( k H s% $i" vi a ',( %ri%rave"* vst2%i( $ -as12'e"ej -e+e.

F j)i6 v v $c vstv a Gr " v kIa-stv je s% je"3 s v*sa$a+i a % vi"" s(a+i! kt r3 ' + $al %ria+ H s% $i". F j)i6 vsk ir " vsk tra$&cia ' la "era- "a%$a" a +usela ',( 'r"e". D c#$-al ku s% r + a -%as "' )e"sk2 5ist tu. Ces% k j" s( 6&rili " sitelia ;al 6"ej vier, a ;al 6"*c# "$ej&. Lc# v-'ura je %ret -"a5 va" %ria+ ak v-'ura %r ti H s% $i" vi. :c#r"ka ?Arc#a -+luv,@ ' la c#%a" ak tr8" "evi$ite1"3# B #a! ak je# % $" )! k$e H s% $i" %re'*va +e$-i r -%t*+i kr&$la+i c#eru'&" v. Ke7 $ sa$ "a sv j tr8" ="a$ c#eru'&" v>! ak ', kl$ l sv je " #, "a sc#r"ku! v kt rej je ul )e"3 Desat r ! v*ra- je# -+luv,! 2ct, %re$ -vrc# va" s( u je# -k "a. H#eru'&" + - Arc#, "ik$e "ie je %reuka- va"* kult! a"i "e+aj2 ' )sk3 -"ak,. Ca-"a5uj2 res%ekt&ve $ %rev$-aj2 B )sk2 %r&t +" s( a 'l&-k s(. A) "esk.r c#eru'&"i v%l,v"ili )i$ vsk2 a% kal,%tiku ak a"jeli! 5 sa %re+ietal aj $ kres(a"skej tra$&cie. F j)i6! kt r* )il %re$ E4 $ + $l#6iu $ 'u "a :i"aji! % -"al -vl6t"u % va#u v%e"c v*c# 2tvar v v "iekt r*c# 5astiac# kraji",. Aj +aj r H. :. Aarvis! kt r* ' l v /\. r k c# 2\. st r 5ia 'ritsk*+ Buver"3r + v si"ajskej 'lasti! %&6e! ak v 'e-v $" + 2$ l& ser)a"t "ec#ce"e u$rel l %at u skalu! -vetra"* % vrc# $%a$ l a - v"2tra sa valila v $a. Aj %ra+eI v s "e% )&vate1" u v $ u ' l viacer . Ak sa v# $ila $ takejt v $, "ejak rastli"a! +i"erl"e ltk, sa 5iast 5"e -ra-ili a "eutrali- vali! tak)e sa v $a $ala %i(. V k l& Fara $ tera- e4istuje # rk* %ra+eI! 'sa#uj2ci s&ra" v%e"at*. Ak sa %ri$ $ tejt v $, 6(ave1 v k,seli"a! %a$ s&ra" "a $" a v $a strca # rk s(. Kr&k! -va"* elva#! 'sa#uje t2t k,seli"u. Cie5 % $ '"3 sa %ri%isuje v Bi'lii F j)i6 vi. Pre%elice tia#"u "a jeseI - sever"ej6&c# kraj&" Eur8%, "a ju#. Metia ce:tre$ -e+"3 + re! %re-i+uj2 v A;rike a Ar'ii a "a jar sa %( vracaj2 $ Eur8%, "a sever. Faj2 s&ce $l#3 kr&$la! ale s2 ve1+i (a)k %$"e. V,u)&vaj2 v)$, %ria-"iv* viet r k letu. Prilietavaj2 v56i" u v " ci. Ak sa 'rti viet r ale' %ri $l#6 + lete D -vl6( ce- + re D 2%l"e v,5er%a"3 klesaj2 k -e+i! k$e % t + le)ia 'e- % #"utia $l#6iu $ 'u! tak)e sa $aj2 c#,ti( $ r2k. Pre %r&li6 ve1k2 2"avu "e+.)u v-liet"u( "iek 1k $"&. D i-raelsk3# t' ra %a$ali - jari. Lc# +s +.)e v6ak ',( -$raviu 6k $liv3! ak $ sve$5uje %ut va"ie L-raelit v %26( u a ak je t tak $ tera-. Pre$ $let + $ Eur8%, sa -astavuj2 v :u$"e a kk+ia sa ta+ se+e"a+i! kt r3 +aj2 je$ vat3 25i"k,. Fa"" u "a %26ti + #la ',( 6(ava ta+ari6k v*c# kr&k v! % ra"e"*c# ist*+ $ru# + #+,-u! kt r* tu )ije. He- " c -a c#la$u tt 6(ava tu#"e! $%a$va a +.)e ',( $"6a" vetr +g -'iera sa -av5as r" . He- $eI ju r -%ust& sl"k a ',5aj"e sa stva % trav u r.-"e# #+,-u! +ravc v a % $ '"e! % kia1 sa v%l,v + te%la "eska-&. Ae 'elav ale' sla' )lt a + tvar +al*c# -r"ie5 k ve1k sti 6%e"$l&k vej #lavi5k, 5i "a"ajv*6 #r6ku. F sla$k2 v Iav2 c#u(. Fa"" u + # l ',( aj "iekt r* $ru# li6aj"&k v! kt r* rastie "a

si"ajsk*c# ste%iac#! $ sa +lie( 5i $rvi( v )ele-" + +a)iarig - "e# sa varili aj %iekli v t*c#t k "5i"c# % kr+,. O#"iv3 #a$,! kt r3 s%.s ' vali u6ti%"ut&+ s+r( D s,+' l, $3+ "i-+u a + $l slu)', D s2 v B )ej slu)'e ak "str j k % tresta"iu re%taj2ce# 1u$u. Aj % + c %r ti "i+ je celk + v B )&c# rukc#. P + c v % $ 'e % #1a$u "a +e$e"3# #a$a ?-"a+e"ie s%s, D kt r3 ur 'il F j)i6 "a B )& %r&ka-@ s2vis& s u-$ravuj2c u sil u a + c u! kt r %ra+e"ila %re$ v6etk*+ - vier, a $.ver, v B #a. 1\1. FOUCO FAW VRHRADO K DOBLTLU PAME:TQCO VA AOVUEHOE Hlav"*+ cie1 + k"i#, A -ue je uk-a( B )iu ver" s(. B # s12'il L-raelit + Palest&"u a sv j s1u' $ $r)al. Arc#e l Bick3 v,k %vk, ka""sk,c# +iest Betel! Mac#i6! EBl "! Tell 'et Firsi+ a Ha- r uk-ali! )e +est - k"i#, A -ue ' li k l r ku 12\\ %re$ Krist + -"i5e"3! a )e t s%.s 'il "#l, kult2r", 2%a$ k. Ae t $ 'a! ke$, sa Ui$ia % $1a k"i#, A -ue -+ cI vali Ka""u. Pres"3 2$aje $ 'it& Ka""u %re$% kla$aj2 5it3# sve$ka. Lc# s% 1a#liv s( $ sve$5uj2 list, - Tell el A+ar"a - 1T. st r 5ia %re$ Krist +. :% +&"aj2 "a%r&kla$ t ! )e Ka"" je r -$ele"* "a +al3 kr1 vstv. Katal8B +iest - Kar"aku - 10. st r 5ia %re$ Krist + uv$-a star3 ka""ske +e". A -ue v,stu%uje ak #ist rick s 'a! "ie je le" s,+' l + i$e, k+eIa Be"ja+&" vc v. V +ieste %rec# $u $ -as12'e"ej -e+e je A r$" ve1+i 2-k, a $ "e%a+ti + +" # 'r $ v. Ke7 sa kIa-i s Arc# u % stavili $ riek,! utv rili v $, "er -'it"2 #r$-u! ak 5&ta+e v Bi'lii. Ak st2%"e v $a A r$"u! +.)e sa "a tak + +ieste v $.sle$ku -e+etrase"ia utv ri( "a krtku $ 'u #r$-a! tak)e $ l"* t k je suc#*. Cie5 % $ '"3# sa stal v r. 192Y! ke$, sa "sle$k + -e+sk*c# tras v %rel +ili 're#, A r$"u a #li"a - k lit*c# k %c v -avalila k r,t . Ara'sk3 --"a+, %ri% +&"aj2 % $ '"2 u$al s( - r. 12XY % Krist vi. P $1a Be ;,-ikl",c# +% le)& tt kraji"a v -8"e -e+etrase"&! kt r %re'ie#a G-i u ce- Hi+alje a Ti'et. Vstu%"2 'r"u $ Ka"aa"u str)i strateBick, v*-"a+"3 +est Aeric# . Tu ' li 'jave"3 $va %ev" st"3 val,. T ! )e A -ue -e+etrase"& ve$el! a )e % stu% sv jic# 1u$& "a5as val %res"e "a " -e+etrase"ie! ' l %re$sa le" --ra5"3. H#*'aj2 v6ak tak3 i"$&cie ak "a%r&kla$ -v,6k, kera+ik,. V' re"3 $ +, ' li t ti) %r-$"e. Vr2te"ie #ra$ie' v A -u vej $ 'e + #l s2visie( s -e+etrase"&+. P $1a Bi'lie - stal Aeric# ! ke7 # A -ue %reklial! % st r 5ia "e '*va"3. Arc#e l Bick* v*sku+ % tvr$-uje t t tvr$e"ie! ale "iekt r* '$atelia sa t s"a)ia v,svetli( aj -$rav t"*+i $.v $+i. Ciekt r& t v,svet1uj2 sil" u r$i aktivit u +iest"e# %ra+eIa! i"& -as 5erva+i s%.s 'uj2ci+i c# r 'u %e5e"e! +ec#2ra a i"3 v"2t r"3 c# re"ia.

L-raeliti sa stali %"+i +e"ej s&$le"*c# 'last&! %a# rkat&" % ' c# stra"c# A r$"u. [r $"3 r vi", - stali e6te % +" # Be"erci& v rukc# Ka""c v. V,k %vk, $ ka-uj2! )e v 1/. st r 5& %re$ Krist + sa t*+t 2-e+&+ %re#"ala sil" vl"a Palest&"5a" v! kt r + #la ',( s%.s 'e" %rve v%$ + L-raelit v. V tejt $ 'e sa uskut 5"il $c# $ Ui$ v - EB,%ta. K"i#a A -ue c#ce +i+ i"3 % $a( $ka-! )e B # % + # l! ' l %ri "s! %atr& +u v7aka a 2cta. Pr ces 'sa$- va"ia kraji", sa % $1a "iekt r*c# uskut 5I val +ier v u i";iltrci u! %ri kt rej + #l '5as $.js( k v j" v3+u stret"utiu! kt r3 ale "ijak "e% ru6il celk v* +ier v* c#arakter ku%cie. V k"i#e A -ue sa %ri s% +&"a"& je$"ej v j" vej u$al sti tvr$&! )e sl"k svietil $l#6ie "e) 'v,kle! -rej+e a', L-rael +al $ s( 5asu ku -"i5e"iu "e%riate1a ?% r v. :ir TX! T@. V star*c# $ 'c# ' li -"a5 va"3 -at+e"&+ sl"ka a +esiaca aj at+ s;erick3 -at+e"ia ?%ri %ies 5"*c# a ',5aj"*c# '2rkac#@ ak = $% 5&tava"ie> a =-astave"ie> sl"ka a +esiaca. P $ '"e v k"i#e Ha'akuk /!11 st j& %ri % %ise '2rk,< =:l"k a +esiac stali $ +a %re$ svetl + tv jic# 6&% v u6li...>. Vastave"ie sl"ka v k"i#e A -ue + #l ',( "ie5&+ % $ '"*+. L"3 v,svetle"ie # v r& t +! )e % celej -e+i v r.-",c# % $a"iac# "r $ v # v ria st vk, %r&kla$ v %re$f)e"ej " ci a %re$f)e" + $"i! aj v,%a$"ut& sl"ka a +esiaca 5i ic# -astave"&. Tak t +u ' l i v r. 19\Z "a :i'&ri! %ri v*'uc#u s %k, Krakat a v r. 1ZZ/. E4istuje $ +"ie"ka! )e + #l $.js( k s% +ale"iu t5a"ia Ve+e % $ v%l,v + k +3t, letiacej v 'l&-k sti Ve+e. Tt k +3ta + #la ',( vraj %r $ukt + "#le# v*'uc#u "a %la"3te Au%iter. Pri'l&)e"ie k +3t, k Ve+i + #l ',( s%rev$-a"3 -%lav u +ete rit v "a -e+. Tak ', sa v,svetlili ve1k3 ka+e"e! %a$aj2ce - "e'a ak t + %&6e k"i#a A -ue. 1\2. ACL DOBA KRG^OV A PROROKOV CLE AE BEV CEAA:CO:TQE Hist8ria kr1a Naula je asi -l )e" - $v c# %ra+eI v star6ie# a +la$6ie# i kritickej6ie# . Naul v '$ 'ie % tvr$-uj2 -v,6k, +2r v je# re-i$e"cie "a Tellieliaul! 0 k+ "e sever $ Aeru-ale+a. 2 :a+ 2T!1 a 1 Kr" 21!1< Dvi$ % 5&ta 1u$. :2%is ',vate1stva sa % kla$al -a #riec#! "e$.veru! le' -asa# val $ B )ej k +%ete"cie! le' le" B # je P" +! kt r* $va rs( 5i -+e"6 va( sa "r $u. V-"ikl "e'e-%e5e"stv ! )e L-rael a A2$a %resta"2 ',( -vl6t",+ B )&+ 1u$ +! )ij2ci+ - B )ie# +il sr$e"stva a -as12'e"ia! a )e sa sta"2 6tt +! s% lie#aj2ci+ sa "a v je"sk2 silu. V Dvi$ v + s5&ta"& ' la %*c#a! %re kt r2 # B # % trestal. Dvi$ sa c#cel v,v*6i( "a$ % -&ciu B )ie# -stu%u. Dvi$ ve % klesk, "e' li tak3! a', 1 Kr1 10! 0 "e+ #la # v ri( je# 'e-2# "" sti! "aj+ ke7 "esk.r 1ut val sv je skutk,. T )e B # ra"il $ie(a Dvi$a a Uri6 vej +a")elk,! +al v B )&c# %l" c# sv je +iest a v*-"a+. Pre5 B # "e-avr# l Dvi$a ak Naula! v,svet1uje Cta" va %re$% ve7 vrta"e Aa#ve# %r&s1u'u Dvi$ vi< =Ak sa %revi"&! 'u$e+ # kar#a( 1u$sk*+ %r2t + a

1u$sk*+i ra"a+i. Ale sv jej +il sti # "e% -'av&+! ak s + jej % -'avil Naula! kt r3# s + $str"il s%re$ te'a. > ?2 :a+ Y!12i1X@. Dvi$ %ri-"al sv j #riec# a verej"e sa kajal. P $ '"e je t aj s #riec#+i %atriarc# v. R.-"e svt,"e +ali sv je +iest"e tra$&cie. Tak + )" v,svetli( r -$iel, "a%r&kla$ +e$-i Krl a Kr". P -"i5e"& ve1kej 5asti c#r+ v3# arc#&vu $ Ba',l "5a" v v r. 0ZYmX %r. Krist + sa -ajat& L-raeliti %ria+ 2-k stliv s"a)ili -ac# va( v6etk ! 5 sa -ac#r"i( $al . B li 5ast $k-a"& le" "a sv ju %a+( a vte$, + )" ra$6ej % "ec#ali r.-"e ver-ie ve$1a se'a ? tak aj "a%r. $v jak3 -"e"ie Desat ra E4 2\ a Dt 0@. :tar* -k " v $"e6"ej % $ 'e +.)e ',( v ja$re $iel + 'a',l "sk3# -ajatia! aj ke7 v56i" u ver"e $ c# val u$al sti cel3 st r 5ia star6ie. Nala+2" ?)il asi v r k c# 9Y\i929 %r. Krist +@ ' l "esk.r sk.r +il v"&k "$#er, a ' #atstva! "e) a', +,slel "a 'la# "r $a. V r&6e le" (a)il! v,u)&val ju. Ae# +e$e"3 'a"e sa "a6li. Ae# "kla$"* a r -+ar"* $v r! ve1k le%3 stav',! +" # v jska a ja-$, a "a% k " i % 5et"& 2ra$"&ci ve1+i -a(a) vali 1u$! kt r* -a5al ',( "e% k j"*. Nala+2" sa c#cel v,r v"a( v*c# $"*+ %a" v"&k + aj ve1k s( u sv j# #re+u %r ti v*sl v"3+u -ka-u B )ie# -k "a ?Dt Y!/g1Y!1Xi1Y@. T*+! )e sa $ stali +" #3 )e", $ Nala+2" v# #re+u ak je# )e", 5i +ile"k,! vi$ia v t + "iekt r* "-"ak t # ! )e aj "r $, - kt r*c# % c#$-ali! s2 v s 'e i-raelsk3# kr1a % $r 'e"3 L-raelu a t*+ aj B #u. P $1a rie"tl"e# "- ru +" )stv kr1 v*c# )ie" ' l -ruk u %l $" sti -e+e vrta"e % $r 'e"*c# "r $ v. Pret "iekt r& krli % sielali Nala+2" vi sv je $c3r,! a', si -aistili % $iel "a %r s%erite je# kr1 vstva. Ca k "ci )iv ta staval Nala+2" ltre ' # +. Ji i+ 'et val! "ie je ist3. Pr r k #lasuje 1u7 + "uku! skutk, ale' "aria$e"ia! kt r3 +u ' li B # + "a$%rir $-e"e -jave"3! a', ic# $ v-$al i"*+. Ce+us& "ev,#"ut"e %re$% ve$a( 'u$2c" s(. Ae# v,s k +rav" 2r veI $ ka-uje! )e "eskla+al! a"i "etr%el #aluci"cia+i. V-rak,! kt r3 s%rev$-ali %r r k v a uskut 5"e"ie ic# %re$% ve$& $ ka-uj2! )e ' li B # + % sla"&. Aere+i6 sa $ k "ca 'r"i B )ie+u % sla"iu. B # %r r k v svec val "ieke$, 5ist r -u+ v 'e-+,sl v! "ieke$, v"2t r"*+ vi$e"&+ ale' aj %.s 'e"&+ "a -+,sl, ?"a%r. #las@! "ieke$, t ' l s% je"3 s e4t- u! "ieke$, sa i+ %ri# vral v s"e. Pr r ck re5 je 5ast 'l&-ka % 3-iig %r r k "ie je #ist rik! a', v,l )il $ % $r '" st&! ak sa 5 sta"e. Ak +al i-raelsk* %r r k s%l"i( %re$ %r r k va"&+ "ieke$, celk + "e 'v,kl3 %r&ka-,! ' l t %re$ v6etk*+ %ret ! a', t*+ $ k-al -vl6t"u lsku a vieru v B #a. Cejas" s( "iekt r*c# %r r ctiev s% 5&va v t +! )e %r r ci vi$eli veci 5ast v -rka$le ve5" sti ak %r&t +"3! ale' % %isuj2 %re "ic# "e-"+u 7alek2 'u$2c" s( ale' vi$eli $ k "ca 5ast aj viac vec& "ara-! kt r3 sa +ali s%l"i( v r.-",c# $ 'c# ?aj Kristus tak % stu%uje v %r r ckej re5i %$e Aeru-ale+a a k "ci sveta@. Okre+ t # s2 +" #3 %rvk, 's"ick, v,kla$a"3 %re -$ 'u $ej v3# ja$ra. F" #3 'ra-, %r r ck*c# k"&# s2 "+ cu$-ie ?s2 - 7alek*c# kraj&" a $v",c# $.'@ a ic# %.v $"* te4t ' l +iesta+i % ru6e"*. Ak si tiet veci uve$ +uje+e! +.)+e % c# %i(! )e ic#

v*kla$ "ie je 1a#k* a a"i v)$, $ s( ist*. Ale aj tak sa B )ia %r -rete1" s( % starala t ! a', as% I "aj$.le)itej6&c# +esi6sk,c# %r r ctvc# "e+ #l ',( v)"ej6&c# % c#,'" st&. B # -ac# vva L-raelit v %r stre$"&ctv + %r r k v v %ravej viere a "$eji "a 'u$2ce# Fesi6a. P sluc#5i! %re$ v6etk*+ )iaci %r r k v! je$" tliv3 v*r k,! %.s 'iv3 'ra-, a %rir v"va"ie sv j# u5ite1ai%r r ka 2st"e 7alej 6&rili! "iekt r3 +iesta aj %&s +"e -ac#,tvali! "a%r. L- Z!1X. Ve1akrt ve1+i -l )it3 $eji",! -lu5 va"ie a re$akcia %r r ck*c# te4t v! uka-uj2 %re5 tu "ie je "ieke$, c#r " l Bick3 a"i $.sle$k v3 sc#3+atick3 us% ria$a"ie. Vkla$"* s2-vuk %r r ckej -vesti je v t +! )e B # + s L-rael + celk + -vl6t"e 2+,sl,. V %rav s( %r r k v ver&+e %re sve$ectv Krist v . Ae+u ' li Otc v*+ #las +. 1\/. BLBMLHKS DE:ATORO CLE AE P]VODCSE Ca :i"aji sa $ #rvali u$al sti! kt r3 %re "' )e"sk* a "r $"* )iv t L-raela "a$ 'u$li "es+ier"u $.le)it s(. Pre$% kla$ sa! )e k "e5" re$akcia s%rv u$al stiac# "a :i"aji % c#$-a - "esk r6ej $ ',. : ' tu "e%rijali )i$ia - Ba',l "u. Ta+ % -"ali t*)$eI %($e""* aj se$e+$e""*! ale le" v v-(a#u k +esa5"*+ ;-a+. D"e6" te4t v % $ 'a $esat ra B )&c# %rik-a"& + %rastar* literr", -kla$. V '$ '& %ut va"ia L-raelit v c#etitsk3 %rv ' l +e$-i"r $"*+ %rv + cel3# Pre$"3# Orie"tu! kt r3 sa v6a$e % u)&val a + #l +a( v%l,v aj "a $ia"ie v i-raelsk + "r $e. P $ '" s( +e$-i Desat r + a star6&+ H#a+ura%i# -k ""&k + je %ret ! )e 'i$va 'sa#uj2 kre+ svte"ia s ' t, v 'i'lick + Desat re %rir $-e"*! $ sve$ +ia v6etk*c# 1u$& vr,t*! r -u+ + % -"ate1"* +rav"* -k ". Cetre'a #"e7 #1a$a( -visl s( je$"3# $ $ru#3# . O'$ 'u t #t )i$ vsk3# a 'a',l "sk3# -k ""&ka "j$e+e aj u EB,%(a" v v K"i#e +ktv,c#! u :u+er v a As*r5a" v. Ta+ s2 t ale +aBick3 %raktik,! kt r3 'u7 c#c2 -a#"a( c# r ', ale' %ri%ravi( "a cestu $ -#r 'ia. Desat r "a r -$iel $ "ic# je "ese"3 vier u v je$"3# B #a! kt r3# tre'a +il va(. Ae# -+,sl + je $vrti( 5l veka $ v6etk3# ! 5 ', je# v-(a# s B # + % ru6il a 5 ', s%retk#al v-j +"3 v-(a#, 1u$&. Hlsa v.1u svt3# a s%rav $liv3# B #a! kt r* c#ce vies( 5l veka k +rav"ej $ k "al sti! %ri5 + H#a+ura%i# -k ""&k je $iel + 6tt"ickej +2$r sti! kt r + "a -reteli % -e+sk3 'la# . Ae v%l,v"e"* +" # ' )stv +. :v ji+ $uc# + a us% ria$a"&+ je Desat r je$i"3 sv j# $ru#u v %re$kres(a"skej $ 'e. Cik$e "ie je tak3t s% je"ie +e$-i s;3r u svetsk u a "' )e"sk u. Tu aj svetsk3 -k ", s%a$aj2 $ -+luv, s B # +! u-avretej "a :i"aji. O$li6" s( $ star rie"tl",c# %rv",c# %r&ka- v a -ka- v s% 5&va %re$ v6etk*+ v $.ra-e "a 'e-% $+ie"e5"2 %lat" s(.

Hriec# %rv*c# 1u$& -ate+"il "6 r -u+ a "akl "il v.1u k -l3+u. Fl 1u$& ' l sc# %"*c# % -"va( a -ac# vva( %rir $-e"* -k ". Pret $al B # F j)i6 vi "a%&sa"* -k "! a', +u %ri% +&"al "aj$.le)itej6ie %ravi$l )iv ta. Faj2 "a-"a5 va( H s% $i" vu %r&t +" s( a je# trval* "r k "a 1u$. Ka+eI %re$stavuje trval2 %lat" s( %rik-a"&. Kristus "e-+e"il "a Desat re "i5! ale u-"al a '" vil je# %lat" s(. T $ sve$5uje "a%r&kla$ je# r -# v r s ' #at*+ +l$e"c +. Ce%ri6iel -k " -ru6i(! ale "a%l"i( ?Ft 0!1Y@. Desat r je %rejav + B )ej lsk, k "+! $a"ej le" k "6+u $ 'ru. Deji", $ ka-uj2! )e "ikt "ev,tv r& le%6iu + rlku. Aj ke7 je Desat r star3 asi /\\\ r k v! "ikt "a I + "e+usel "i5 +e"i(! 5 je +e$-i -k "+i sveta 2%l"e je$i"el3 a i"$ikuje t je# B )sk* %.v $. 1\T. P]VOD :TARSHO VGKOCA AE CEL:TRE Helk + +al* 2st", 5i %&s +"* -kla$"* k reI :tar3# Vk "a sia#a % $1a E4 1Y!1Tg 2T!Tg C+ //!2g Dt /1!9 a % $. k F j)i6 vi $ 1/ st. %r. Krist +. Caj+la$6ia k"i#a F$r je - 1 st. %r. Krist +. Va5iat k Bi'lie tv r& Pe"tateuc# ?0 F j)i6 v*c# k"&#@. V C v + Vk "e sa # v r& F j)i6 vej s%is vate1skej 5i"" sti "a 20 +iestac#! 5i"& tak aj Kristus u A" 0!T0iTY. Pe"tateuc# sa skla$ - 6t,r c# #lav"*c# %ra+eI v. :2 t < Aa#vista ?asi 11. a) 1\. st.@! El #ista ?tr c#u +la$6&@! Deuter " +iu+ ?v sever"ej r&6i! s"7 Z. st.@ a Priesterk $e4 ?- $ ', k l 'a',l "sk3# -ajatia! t. j. X. st.@. Ae tu "iek 1k ve1k*c# -'ier k -k " v! kt r3 s&ce v sv jic# % 5iatk c# sia#aj2 "as%( a) k F j)i6 vi! % t + v6ak ' li $ %fIa"3 a %re%rac va"3. Pisatelia stavaj2 5ast r.-"e -"e"ia ve$1a se'a! a', sa le%6ie v,sti#la #ist rick skut 5" s(. Ae$"a - #lav"*c# +,6lie" k je! )e ak je L-rael ver"* H s% $i" vi! $ar& sa +u $ 're! i"ak # su)uj2 "e%riatelia. R -' re"ie :ila $ aili6t&"c v % tvr$-uj2 v,k %vk,. K"i#a R2t je sve$ectv + ver" sti a viere! kt r ' la %re' j va" a -" vu uc#vac va" v situcic# 1u$sk, ve1+i % c#,'"*c# a 'e-"$ej"*c#. V B )ej +il sti sa v6ak v)$, tvraj2 " v3 v*#1a$, a je $va" " v "$ej. R2t! %.v $ + % #a"ka! sa stala %ra+atk u Krista. L tak c#cel B # % uk-a( "a t ! )e :%asite1 "e%r&$e le" %re je$e" "r $! ale %re v6etk*c# 1u$&. Vier # $" s( k"i#, %l,"ie u) - t # ! )e ', s%is vate1 "e%ri% +&"al cu$-i"ku +e$-i Dvi$ v*+i %re$ka+i. K"i#a 'sa#uje ce""3 arc#e l Bick3 2$aje ?"a%r. T!Yi1\@. O$ k"&# :a+uel v*c# a Kr1 vsk*c# %ri'2$a #ist rick3# 'sa#u. Fe$-it*+ sa v6ak tie) 5ast 'javia %.v $"e 2st"e uc# vva"3 tra$i5"3 5asti. K"i#, :a+ v-"ikli asi k "c + 1\. st r 5ia. Aut r k"&# Kr1 v uva)uje! ak je$" tliv& krli -ac# vvali -+luvu s H s% $i" +! a )e k -avle5e"iu "r $a $ Ba',l "u $ 6l %re trval* #riec# L-raelag c#ce v,-va( k 'rte"iu a % k"iu. O k"i#c# Kr1 v sa -+ieIuj2 %r r ci O-! A+! L-! Fic# a Aer! 7alej :ir! Ft! Mk! a

Ri+. Lc# vier # $" s( % tvr$-uje aj "%is "a c#r+e ' #a A++ "a v Kar"aku ? v&(a-" + % c# $e Ne6 "ka L.@ a - -"a+ vte$, $ 'it*c# +iest. :%is vate1 "ie je -"+,. Pre literr"u % $ '" s( ', t + # l ',( Aere+i6. D 'a s%&sa"ia sa $atuje $ X.st r 5ia %re$ Krist +. K"i#, Kr "&k ?Parali% +e" "@! k t +u ak $ $at k k"i#a E-$r6 va a Ce#e+i6 va! s%isuj2 e6te ra- cel* %rie'e# L-raelsk*c# $ej&". F ',( "a" v uk-a"3 B )ie %.s 'e"ie v je# "r $e a t ! )e )iv t a 6(astie "r $a -vis& "a ver" sti k Vk "u a k B )ie+u kultu. Pisate1 "ie je -"+,! )il % -ajat& asi v Per-skej $ 'e ?0. a) T. st.@. V viacer*c# %r&%a$ c# $ali + $er"3 '$a"ia k"i#+ Kr "&k -a %rav$u. K"i#a E-$r6 a Aere+i6 v-"ikli v T. st. K"i#, T 'i6! Au$it! Ester s&ce s"7 r 'ia "ar)ku "a skut 5"3 #ist rick3 u$al sti! "ec#c2 ',( v6ak v.'ec $eje%is +. :%jaj2 %rvk, - "ajr.-"ej6&c# '$ '&. F.)e+e ic# % r v"a( s % vie$ka+i. H#c2 "a5rt"2( %re L-rael i$el"e % stav, "' )e"sk3# )iv ta a su$u. T 'i6 a Ester % c#$-aj2 asi - T.i/. st. %r. Kr.! Au$it je s%&sa" asi v Palest&"e v Br3ckej $ 'e. Aut r Ester je "e-"+,. K"i#a A8' ' la "a%&sa" s"7 k l r ku /\\ %r. Kr. F" # jej %rvk v + )" "js( aj v "ajstar6&c# Br3ck,c# tra$&cic#. Ce-"+a je tu +,6lie"ka % s+rt"ej $%lat,! a %ret v utr%e"& sa vi$& v)$, le" trest -a #riec#. C+et + je e4iste"cia s%rav $liv3# 5l veka a s% lu s t*+ aj k "kr3t"a sk2se" s( utr%e"& "evi""3# . V % e4il vej $ 'e $ stala k "e5"2 % $ 'u je$"a - "aj$.le)itej6&c# k"&# :tar3# Vk "a! k"i#a Ual+ v. L"terval +e$-i v-"ik + "ajstar6&c# a "aj+la$6&c# )al+ v je %rav$e% $ '"e %ri'li)"e Z\\ r k v. :k r % l vica )al+ v "esie Dvi$ v +e" . :a+uel ve k"i#, # v ria Dvi$ v + "a$a"& %re #u$'u a -uj+e liturBiu. Vl re5iace )al+, s2 sk.r v6"iv*+ v*ra- + ' lesti a -$rve" sti "a$ % ru6 vate1+i -k "a a B )&+i "e%riate1+i. F )" ic# c#%a( aj ak ist* $ru# e4 rci-+u %r ti sata" vi a + ci %ekla. Aj :tar* Vk " -avr#uje s '"2 % +stu. =F ja je % +sta> # v r& P". A tak -"a+e" + $lit'a % +stu sk.r %r s'u su$c vsk* B )& -sa#. V k"i#e Pr&sl v& -"ie '-eI B )ia aj ve$ +ie! He'rej + vlast"3! )e )iv t sa "e$ r -l )i( "a 'las( svetsk2 a "' )e"sk2. Dve - $eviatic# -'ier k "es2 +e" Nala+2" v ! $ve 7al6ie +e" "e-"+,c# aut r v. Ostat"3 s2 a" ",+"3. V%l,v Br3ckej ;il - ;ie "a je$"u 5as( k"i#, sa "e% $aril $ k-a(. Ale a"i tak* v%l,v ', "i5 "eu'ral "a v)" sti a % svt" sti k"i#,. Pri%26(a sa v6ak ur5it % $ '" s( tretej 5asti k"i#, $ "e-"+,c# +u$rc v s +2$r sl v" u k"i# u eB,%tsk3# +u$rca A+e"ie+iO%e ?A+e" ;is@ - 11. 5i 1\. st. %r. Krist +. K"i#a Pr&sl v& sa "e-a 'er vier u5"*+i %rav$a+i. T*+ ' #at6ia je jej +rav uka. V-"ikla v 0. st. %r. Krist +. K"i#a Ka-ate1 v,ja$ruje ve1+i su'jekt&v"e situcie 1u$sk3# je$i"ca! ale ke7)e je t k"i#a P&s+a :vt3# ! + v6e 'ec"2 %lat" s(. Re5 +r" sti je tu v,-"a"&+ 5l veka! kt r* % c# %il sv je +,l, a % va)uje sv je +i"ul3 %r-$"e $"i a "es%rv"e 5i", -a +r" s(. K"i#a # v r& aj ra$ sti - %l"e"ia B )&c#

usta" ve"&. Varuje %re$ s+2tk +! $ kt r3# ', s+e u%a$li! ke', s+e %restali +il va( B #a. V,-*va 5l veka! a', "esk2+al %r&li6 -ve$av )iv t"3 cest,! ale a', v v6etk + $.ver val B #u. F,6lie"k, sa tu "av-j + %re%lietaj2 a +.)u %.s 'i( +t2c . K"i#u "a%&sal -rej+e "e-"+, aut r v T.i/. st. PieseI %ies"& ?Ve1%ieseI@ je -'ierka +il st"*c# 's"&! 5 "e-"a+e"! )e ', ' la "ejak "e+rav". :tar* Vk " 5ast # v r& krse 1u$sk3# tela i +a")elsk + akte 'e- strac#u! )e % # r6& ale' ska-&! s "evi"" u je$" $uc# s( u a %ria+ s( u. L-raelit + je ka)$3 stv re"ie Aa#ve# $iel +. Ae %rv + '$iv va"3. Orie"tl", +,stik % va)uje svetsk2 lsku 5 $ %.v $u -a ' )sk2 a krsu +il va"3# %re$+etu -a l25 B )ej krs,. H v r& % -e+skej lske ak %rec# $e k lske B )ej. Pre"6a %ret "a sv j % +er k B #u v6etk, r -+er, % -e+skej lsk,. Ae t slava "' )e"sk i etick*c# # $".t lsk, a +a")elstva %ri %r&le)it sti sva$ '"*c# slv" st& v L-raeli. R -# $"e t v6ak "ie je le" -v,6 k ak*c#si star*c# % #a"sk*c# su+ersk*c# -v,k v. Ca ra'&"skej s," $e v Aa+"ii k l r. 1\\ ' la '#je" jej ka" "icita. Aut r je "e-"+,. D"e6" % $ 'a v-"ikla asi v 0.iT. st. %re$ Krist +. V % sle$"*c# st r 5iac# %re$ Krist + v%l,v"ila Br3cka kult2ra a ;il - ;ia $uc# v"* v*v j v6etk*c# k lit*c# "r $ v vrta"e Ri+a" v. Aj u Ui$ v v-"ikla literat2ra t #t $ru#u a stala sa s25as( u Bi'lie. Ak u5i"il "r $ F j)i6a %atr8" + -k "a! Dvi$a %atr8" + + $litie' a %ies"&! tak sa stal Nala+2" s,+' l + +2$r sti. Pret $ve - k"&# "es2 je# +e" < k"i#a v*r k v Nala+2" v*c# a k"i#a F2$r sti Nala+2" vej. Prv 'sa#uje %raktick3 % k,", %re )iv t! k$e "a$ v6etk u 1u$sk u +2$r s( u st j& B )ia +2$r s(. Dru# t*c#t k"&#! k"i#a F2$r sti % c#$-a asi - 2. st. %re$ Krist +. Ae %&sa" Br3ck, a $ sve$5uje! )e ver" s( L-raela k B #u )ije! aj ke7 % u)&va Br3cke % j+,. Uka-uje! )e %rav +2$r s( je 'sia#"ut v B ) + -jave"&. :%is vate1 je Ui$ Ale4a"$rie ?Nala+2" je te$a -rej+e %seu$ ",+@. V ka%it lc# 1\i19 % u)&va % $1a vte$aj6ie# v- ru r.-",c# 's"ick*c# $iel! -veli5 va"ie a % $. A', aut r $ $al sv j&+ sl v+ v56iu v#u vkla$ ic# v $ru#ej 5asti k"i#, $ 2st Nala+2" vi. V F$r je $uc# skut 5"e je+"*! svt*! stl,! ist*! $ 'r tiv*! +2$r s( je s ;istik va"ej6ia "e) 5 k 1vek i"3# ! je t ti) v*$,c# + B )ej + ci a $lesk + ve5"3# svetla. :irac# vec v-"ik l asi v r k c# 1Z\i1Y1 %re$ Krist + v Palest&"e. O'sa# "ie je %r&s"e l Bick, 5le"e"*! aj ke7 v"2t r"* v-(a# +e$-i je$" tliv*+i $$iel+i je. Prv 5as( k"i#, L-ai6 ?ka%. 1i/9@ % c#$-a %reva)"e $ sa+3# L-ai6a. Dru# 5as( ?T\i00@ je "ajsk.r "a%&sa" v e4ile ve1k*+ %r r k + v L-ai6 v + $uc#u. P sle$" 5as( ?0XiXX@ sa skla$ - r.-",c# 2sek v. Cie5 ' l u) "a%&sa"3 %re$ e4il + a "ie5 % "vrate $ Palest&",. Ae t asi % sle$"* %r $ukt i-ai6skej 6k l,. Ui$ia si # $i"u sl ' $e"ia - e4ilu %re$stav vali ve1k le%ej6ie! %l"2 B )ej vele'" sti.

Bi'lia si %er-sk3# kr1a K*ra -ac# vala v %a+ti ak " site1a svetla. Ae# v- stu% "e% 6kvr"il )ia$", "sil"* 5i" a %re sv ju +2$ru % litiku sa stal je$" u - "ajs,+%atickej6&c# % stv star3# sveta. V r. 19TY ' l "j$e"* -vit k! 'sa#uj2ci 2%l"* #e'rejsk* te4t L-! kla$e"* $ $ ', %re$ r. Y\ % kr. Aere+i6 ve k-a"ia a 2r,vk, - )iv ta "a%&sal % $1a % $1a Aere+i6 v# r -%rva"ia a vlast"ej sk2se" sti s "&+ je# %riate1 %isr Baruc#. K"i#e Aere+i6 $al re$akt r ku k "cu e4ilu k "e5"2 % $ 'u. Crek, Aere+i6 ve ?Pla5@ % c#$-aj2 -rej+e $ viacer*c# aut r v. K"i#a Baruc# v-"ikla asi v 'a',l "sk + -ajat& a v +aka'ejskej $ 'e ' la %re%rac% va". Ae $ s( "e%rav$e% $ '"3! )e ', ju s%&sal Baruc#! Aere+i6 v s%riev $ca ?s"7 kre+ "iekt r*c# 2r,vk v@! sk.r je t %seu$ ",+. O-e6 # v r& sv j + +a")elstve s % 'e#lic u! kt r3# traBick3 sk2se" sti +u u+ )"ili % c# %i( vier l +"3 c# va"ie i-raelsk3# "r $ag c#%e $ 'u % ',tu L-raela "a %26ti ak $ 'u %rvej lsk, +e$-i B # + a je# "r $ +. Ak s2 ic# tri $eti #ist rick*+i! + )" aj tak v ic# +e"c# vi$ie( s,+' lick3 s2$"e +e"< Aisreel ?+e" +esta % vest"3# vra)$a+i kr1 v@! l ru#a+a$ ?"e+il s(@! l a++i ?"iei+.ji1u$@. Pre-r$-aj2 t aj 2r,vk, - O- ?O2!1Xi20@. K"i#a A "6 -rej+uje ak +alic#er"e a s+ie6"e sa v,"&+a i %r r k %re$ "ek "e5"e v56&+ B # +. [5el k"i#, je uk-a( B )iu star stliv s( 1u$stv %r ti )i$ vsk3+u %artikulari-+u. L-rael je steles"e"* v A "6 vi! kt r* "ec#ce sl2)i( s%s"ej B )ej v.li. K"i#a +.)e v,ja$r va( aj '" vu )i$ vsk3# "r $a % je# %$e -a 'a',l "skej "a$vl$,. V-"ikla v 0. st. %re$ Krist +. Ci"ive je %re L-raelit v % je+ -la! % #a"stva! ska-e" sti. B l v6a$e ta+! k$e %restval L-rael. V -2;alstve %re$"6a A "6 + $lit'u! kt r2 asi %re$"6al L-rael %ri 'ete v jeru-ale+sk + c#r+e. O je$" liat sti A el v# s%isu s2 % c#,'" sti. V-"ik l asi v e4ile 5i % I +. Ae t Prv )i$ vsk a% kal,%sa! s1u'uje slavu a v,v*6e"ie s%rav $liv*c# a #a"'u % #a" +. Okre+ t # jeru-ale+skej cirkev"ej 'ci s1u' vala v =$"i P"a> v,liatie Duc#a! $ v lva sa jej sv. Peter k v,svetle"iu - sla"ia Duc#a :vt3# % 5as Tur&c ?:k 2! 1Xi21@. K"i#a %r r ka Da"iela u) "e%atr& %ria+ +e$-i %r r ck3 k"i#,! ale sk.r +e$-i a% kal,%tick3 s%is,. Da"iel $ ', -ajatia je #r$i" +! #ist rick, ist*+! "ie v6ak aut r + k"i#,. D"e6" literr"a ; r+a s%a$ asi $ r k v 1XYi1X/ %r. Krist +. Aut r c#cel -rej+e v $ 'e ve1k3# #r -e"ia A"ti c# + % v-'u$i( "r $ % uk-a"&+ "a u$al sti - 'a',l "sk3# -ajatia! %ri5 + % u)il +ateril tej $ ',. :25as"e $+ieta 5aka( s%su "r $a $ ' j v Fac#a'ejc v! ale -$.ra-Iuje! )e s%sa %r&$e a +.)e %r&s( le" $ B #a. V Da"iel v# %r r ctva se$e+$esiatic# t*)$I c# v 9. ka%it le! sa "e$ %res"e v,% 5&ta( $tu+ Krist vej s+rti. J&sl 'u$e sk.r s,+' lick3! "ie #ist rick3. A"i "evie+e! $ kt r3# r ku ', sa +al -a5a( v,% 5&tava"ie.

Fic#e6 )il asi -a kr1a E-ec#i6a a %r r ka L-ai6a. K"i#a % $1a "e# "a-va" je "esk r6& ?asi % e4il"@ s2#r" je# %r r ctiev a % $ '"*c# $uc# v"*c# +ateril v. Pre$% ve$al! )e Fesi6 v-&$e - Betle#e+a. Ka%it l, 9i1T k"i#, Vac#ari6 s2 celk + i"3# $ru#u! "ie s2 je$" t"3 a s2 a" ",+"3. Ciekt r3 5asti ' li + )" -l )e"3 aj %re$ -ajat&+! i"3 a) -"a5"e "esk.r % Vac#ari6 vi. V6etk ' l s% je"3 asi v T. st r 5&. Prv k"i#a Fac#a'ejc v je $iel #ist rick, ve1+i ver"3. Ca%&sal ju "e-"+, aut r asi k l r ku 1\\. Dru# k"i#a Fac#a'ejc v! je sa ve"uje #ist8rii a je "a-visl "a Prvej k"i#e Fac#a'ejc v! ale v celku sa s I u -# $uje. Ca "iekt r*c# +iestac# je r -%rva"ie $ %l"e"3 "e ',5aj"*+i --rak+i! kt r3 -$.ra-Iuj2 "' )e"sk3 %rav$,! 'sia#"ut3 v tejt k"i#e ?viera v B )iu %r -rete1" s(! $%lata $ 'r*c# a -l*c#! viera v a"jel v a -+ktv,c#vsta"ie! "a$6e"ie %re c#r+ v* kult! -$.ra-"e"ie svte"ia s ' t,! $%lata % s+rti! + $lit'a -a - +rel*c#! -slu#, +u5e"&k v a %r&# v r svt*c#@. Ce-"+, aut r ju asi "a%&sal v % sle$"ej 6tvrti"e 2. st.%r.Krist +. 1\0. :TARR VGKOC HHVGML VMOJLCHOVE :tar* -k " r -%rva "era- +" #*c# "e+rav"*c# skutk c#! % $v $ c# at7. V,kla$ t ti) $eji", )i$ vsk3# "r $a % $1a %rav$,! 'e- skres1 va"ia 5i -ataj va"ia. Tiet veci ale "ie s2 v, 'ra-e"3! a', ' li c#vle"3 a sc#va1 va"3! ale a', ' li var v"*+i %r&kla$+i %re 5ast -atvr$"ut3 sr$cia )i$ vsk3# "r $a a s2 je$" -"a5"e -avr# va"3 a B # + tresta"3. Cieke$, sa "+ $ k "ca %ri 5&ta"& :tar3# -k "a -$! )e je v I + viac v*stra)"*c# u$al st& "e) % v-'u$-uj2cic#! viac $%a$"ut& $ B #a "e) ciest k "e+u. V6etk, v6ak s%ej2 k s%l"e"iu B )ie# %l"u s 5l vek +< k %r&c# $u B #a "a svet v Krist vej s 'e a k v,k2%e"iu. J&+ te+"ej6ia je "a% k " t+a v $eji"c# v,v le"3# "r $a! t*+ jas"ej6ie )iari svetl t # ! kt r* te"t "r $ vie$ l a) k Fesi6 vi. F" #3 sa v,svet1uje t*+! )e 1u$ia! kt r*c# sa v :tar + -k "e # v r&! )ili s5asti %re$ viac ak tr +a tis r k+i< ic# skutk, tre'a % su$- va( "a -kla$e s cil",c# "#1a$ v a %rv",c# % +er v vte$aj6ej $ ',. :tar* -k " je "e2%l"* a %ri%ravuje "a C v* -k ". B # -jav val sv je 2+,sl, a %rav$, "ie "#liv % $1a sv jic# %l" v! ale % $1a v,s%el sti v,v le"3# "r $a. V6eli5 %re#lia$al ?Ri+ /!20i2X@. V6etk ' l $ k "a"3 a) v Ae)i6 vi Krist vi. :tar -k "" +rav uka "ie je e6te tak $ k "al ak " v -k "". Ae %ris%.s 'e" % va#e L-raelsk3# 1u$u. Va $ 'r3 c# va"ie s1u'uje #lav"e 5as"3 $+e",! -a -l3 5as"3 trest,. V6etk, je# %rik-a"ia s2 v6ak B #a $.st j"3 a ve$2 k $ 'ru. Ciekt r3 %r&%a$, +us&+e % va) va( -a "e$ stat 5"3 %re"ik"utie $ B )ej +e"talit,. Ve1a -"a+e"al u) t ! ke7 - stali ver"& Aa#ve+u.

EB,%tsk3 %.r $"3 'a',! kt r3 -ac#raI vali )i$ vsk*c# c#la%c v $ s+rti kla+stva+i! ur5ite verili! )e i+ je l ) v t +t %r&%a$e $ v le". :2 c#vle"3 "ie %re l )! ale %re %reuk-a"3 +il sr$e"stv . L-raeliti v-ali s se' u % kla$, EB,%(a" v. T "e' la kr$e)! %ret )e B #! vlast"&k aj eB,%tsk*c# % kla$ v! i+ t %rik-al. A i6l v,r v"a"ie % 5et"*c# "es%rav $liv st& - stra", EB,%(a" v. F j)i6 u'il EB,%(a"a v se'a 'ra"e a v 'ra"e t*ra"3# 'l&)"e# . V :tar + -k "e sa "e-aka-uje v*sl v"e Ui$ + +" # )e"stv a %ri%26(a sa +a")elsk r -luka. Kristus riek l Ui$ +< >F j)i6 v+ %re tvr$ s( v6# sr$ca $ v lil %re%usti( va6e +a")elk,g ale $ % 5iatku t "e' l tak.> ?Ft19!Z@. F2$r, lekr "elie5i v6etk, ra", "ara-. Tak si % 5&"al i B # %ri -$rav va"& +a")elsk3# )iv ta. Ca+ieta sa! )e Nala+2" +al Y\\ )ie" a /\\ +ile"iek. Pre L-raelit v +a")elstv "e' l "' )e"sk u i"6tit2ci u! sk.r -+luva! ale "ie +e$-i +a")el+i! ale sk.r +e$-i je$" tliv*+i k+eI+i. D.v $ + +" # )e"stva ' l % 5et"3 % t +stv . P t +stv + -&skavala )e"a a jej )iv t sv j %l"* v*-"a+. Uiv t )e", 'e- +a")elstva! te$a %a"",! ak +rav"* i$el e6te v vte$aj6ej $ 'e u L-raelit v "e' l %atri5"e v,-$vi# va"*. R -luka je u1a#5e" t*+! )e )e )e"a je +ajetk +! vec u +u)a. Av6ak u) %r r k Falac#i6 str ' juje %r ti "ever" sti a r -luke ?2!1X@. L"3 %re61a%, Ui$ v %r ti 6ieste+u %rik-a"iu ' li je$i"el3 a Bi'lia ic# "ik$, "esc#va1uje. Uv)+e! )e ' li v 2-k + st,ku s suse$"*+i "r $+i! kt r3 tiet "e+rav" sti u)&vali $ k "ca %ri ' # slu)'e. A"i sa+ vra)$a! 2%l"e je$i"el ?"a%r. Naul va! Va+ri# @ "ie je "ik$e v Bi'lii sc#va1 va". Ui$ia ju t ti) % va) vali -a tak %r ti%rir $-e"2! )e "e' l % tre'"3 -vl6t"e# -ka-u v Bi'lii! ak $ sve$5uje aj )i$ vsk* $eje%isec A -e; alavius. O :a+s " vi "e+ )" % ve$a(! )e s%c#al sa+ vra)$u ?:$c 1X!/\@! le' "e+al %re$ v6etk*+ v 2+,sle -a'i( se'a! ale % 6k $i( "e%riate1a! a', u1a#5il sv j+u 1u$u a uk-al B )iu + c. Ce6l % +stu -a ura-e"2 %*c#u! ale $vetu -a ur)ku H s% $i"a! kt r* ' l % tu%e"* v sv j + -asvte"&. Pri"6a"ie 1u$sk*c# 'et&! -vl6( "e+luv"iat je % #a"sk* -v,k. Bi'lia # "ec#vli. Ai;tac# s&ce $ % 5iatku +,slel "a 1u$sk2 'e( % $1a -v,kl st& suse$"*c# % #a"sk*c# "r $ v! ale "e% 5&tal! )e t 'u$e je# je$i" $c3ra. Vavia-al sa tak*+ s1u' +! kt r* % kla$al -a %rejav ve1k $u6" sti! v7a5" sti! $$a" sti a ver" sti B #u. B l %resve$5e"*! )e s1u' B #u sa +us& $ $r)a(. B*val* "5el"&k lu%i5skej tlu%, "eve$el! )e tak* s1u' s+ se'e je v r -% re s H s% $i" v*+ -k " +! )e ' l v,k "a"* - % +*le"3# sve$ +ia a )e e6te +.)e - "e# sv ju $c3ru v,+a"i(. O'val sa ! )e ', sa stal vier l +"*+ su$c +! kt r* ', % t + u) "e+ # l $2;a( v $$a" s( sv j# 1u$u a % $1a je# vier, a"i v B )iu % + c. Pr&'e# 'et va"& L-ka +al v6etk*c# L-raelit v "av)$, % u5i(! )e B # "e)ia$a 1u$sk3 'ete a s+ +iest "ic# % "2ka "#ra$"2 'etu -viera(a. U L-ka 6l -rej+2 sk26ku A'ra#+a.

L-raeliti "e+aj2 silu a % # t v s( $uc# v"e -&ska( % #a"sk3 ',vate1stv . Pret % kia1 Ui$ia v,k "ali 2%l"3 ale' 5iast 5"3 v,vra)$e"ie +iesta ale' kraja! u5i"ili tak - B )ie# r -ka-u! a', -"i5ili + $l slu)'u! kt r ' la aj %re Ui$ v "ka-liv! a $str"ili "e+rav" s( t #t +iesta. K t +u $ 6l "ieke$, i v sa+ t" + )i$ vsk + "r $e! ak 6l -ac# va"ie %ravej vier,. P&s+ t + re;eruje! ale v6etk "esc#va1uje. Caj5astej6ie - stali 'a "r $, ve$1a se'a a %re+ie6ali sa. Ke7 ' li -"i5e"3 % #a"sk3 svt,"e a % svt"3 %re$+et,! ' l le" %rir $-e"3! )e sa %ri% jili k B #u v&(a- v a 5as + s v&(a-+i s%l,"uli. Vka- -a'&ja"ia sa v-(a# val le" "a 5le" v vlast"3# r $u a "esk.r k+eIa. V je"sk3 %rv tej $ ', ' l ve1+i krut3. L-raelsk3 ' l v-#1a$ + k "e+u % +er"e 1u$sk3. L-raelsk* krli ' li % va) va"* v v j"c# -a +ier",c# ?1 Kr1 2\!/1g % r v. Dt 2\!1\i1Tg 19i2\@. Osu$ v je"sk*c# -ajatc v ' l v star + rie"te krut*. Bu7 ' li % 'it& ale' - tr 5e"&. V j"a ' la vec % svt" ?%re s% je"ie "r $a s B # +@. B # s1u'uje % )e#"a"ie a % + c! c#ra"u. D sa t % c# %i( "aj+! %ri uve$ +e"& si +e$-i ak*+i krvila5"*+i "r $+i Ui$ia )ili. F, ++e % -"a"ie $ Krista! kt r* -$.ra-I val< +il va( 'u$e6 aj "e%riate1a9 U) asi "e+.)e+e 5aka( B )iu % + c k v,#la$- va"iu i"ak -+*61aj2cic#! ale k % r -u+e"iu i+ a -&skava"iu ic# lsk u a % c# %e"&+. Va'&ja"ie - stra", Ui$ v s2 asi "ie5 % $ '"3! ak ke7 v stre$ veku cirkev"& i"kvi-&t ri v,% 52vali a trestali kac&r v. Tie) ' li s%ravi$la %resve$5e"&! )e je$"aj2 B )&+ +e" +! )e k "aj2 s%rav $liv . P $ '"e t +u asi ' l i s A -u + a L-raelit+i $ '*vaj2ci+i s12'e"3 2-e+ia. :+r( u sa v :tar + -k "e trest i # + se4ualita! cu$- l )stv ! strata %a"e"stva %re$ +a")elstv +! "e% slu6" s( r $i5 +! 5ar $ej"&ctv ?% r v. Mv 2X! 1Ti/\@. V % )e#"a"& C e+ vi % )a$uje B # "as%( krv a $u6u "a ka)$ +! aj 'rat vi ?K" 9! 0@. Pre "e$ tk"ute1" s( )iv ta usta" vil B # trest s+rti ?Mv 2T!1Y@. Krv" % +sta "e' la le" %rv + vte$aj6ej $ ',! ale viac % vi"" s( u! ku kt rej ' li via-a"& "aj'li)6& %r&'u-"& D s,"! 'rat. :% 5iatku sa v,k "vala 'es2$u! ale ' l tu "e'e-%e5e"stv v,#la$e"ia cel3# k+eIa! %ret "esk.r "ac#$-a+e u%res"e"ia t #t %rva a % vi"" sti. Vra# + # l ',( v,$a"* krv"ej % +ste le" % ria$" + s2$" + %r cese a $.ka- c# sve$k v. Trest s+el sti#"2( le" vi""&ka! "ie %r&slu6"&k v je# r $u 5i k+eIa ?Dt 2T! 1X@. Krv" % +sta sa u$r)ala u )i$ vsk3# "r $a! % kia1 te"t ' l sa+ stat"*+ a +al sv je %rv"e i"6tit2cie. V $ 'e r&+skej "a$vl$, krv" % +sta -a"ik! Ri+a"ia t ti) v6a$e %rijali $ sv jic# r2k %rv"e k "a"ie ?A" 1Z!/1@. Vka- % )&va"ia krvi je "a%r&kla$ -"a+e"ie $a"3 5l veku! )e + P"a! kt r* +u % l )il +e$-e aj v 5i -vierat+! kt r3 "e+ - 1u' v.le -a'&ja(. Va krv! kt r )ivuje! 'u$e v la( k - $% ve$" sti ka)$3 -viera i 5l veka. Kt %releje 1u$sk2 krv! t # krv 1u7+i 'u$e %reliata! le' B # ur 'il 5l veka "a B )& 'ra-.

Ui$ia sa s&ce % va) vali -a v,v le"* "r $! "ie v6ak %re sv je -slu#, 5i %re$" sti! ale %re sv ju -+luvu - B # +. Ak +l je v t +t je# v,v le"& rasi-+u! + )" $ ku+e"t va( +" #*+i citt+i - Bi'lie! k "kr3t"e "a%r&kla$ Deuter "8+ia. Ui$ vsk* "r $ sa % va) val -a "r $ svt*! kIa-sk*! -a "r $! kt r* +al +e$-i stat"*+i sv je % sla"ie. Fisij"3 % sla"ie! %ri5 + Ui$ia sv je % sla"ie skut 5"e takt c#%ali! "ie je -l25ite1"3 s rasi-+ +. K" $ sv jej %rvej ka%it l, tvr$&! )e v6etci 1u$ia s2 ' )&+i $e(+i. Ui$ vsk* "r $ v %rie'e#u st r 5& asi+il val 1u$& "ajr.-"ej6ie# %.v $u. D v,v le"3# "r $a ' li -a% je"3 +" #3 veriace cu$-i"k, ak Ta+ar! Rut#! Bet#sa'3! - kt r*c# "iekt r3 $ k "ca ;iBuruj2 v Be"eal8Bii Ae)i6a Krista =s,"a Dvi$a! s,"a A'ra#+a> ?Ft 1!1@. Ce' l v6ak sc#va1 va"3 u-atvra( +a")elstv s %r&slu6"&k+i i"3# "r $a a % "vrate - 'a',l "sk3# -ajatia t ' l $ k "ca %r&s"e -ak-a"3. Aavil sa t ak 25i"" c#ra"a %re$ % #a"stv +. Mevitikus $ k "ca '+e$-uje % je+ 'l&)"e# "a %r&slu6"&k v v,v le"3# "r $a. Tt i- lcia v6ak "e%l,"ie rasistick3# + t&vu! ale 5ist "' )e"sk3# . L-rael v,-"va + " tei-+us! " je$i"* i"kli"uje k %rav3+u B #u. Ok l je % #a"sk3 + re! %rakti-uj2ce 5ast "e+ rl"e + $l slu) '"&ctv . A v6etk, tiet cu$-ie -v,k, ' li %re 'e)"3# L-raelitu stl,+ % ku6e"&+. A tak a', -ac# vali 5ist tu vier,! L-rael staval 'ari3r,! kt r3 # i- l vali $ stat"*c#. J sa -+ie6a"*c# +a")elstiev t*ka! sta5& s% +e"2( kr1a Nala+2"a. Ae# )iv t s cu$-i"ka+i # %rivie$ l a) stava"iu c#r+ v % #a"sk*+ ' )stv+. Otr ctv ' l celk + sa+ -rej+3 v star veku v Pre$" + Orie"te aj u L-raelit v. Otr k+i sa stvali v j" v& -ajatci! "ev,$at3 )e", ?C+ /1!/0@. Otr ci ' li v6a$e vec u 'c# $u a t*+ +ajetku ?E-2Y!1/@. A %re$sa i k "i+ +ali Ui$ia 1u$skej6& v-(a# "e) t +u ' l i"$e. F #li ',( tresta"&! ale "ie -+r-a5e"& ?E4 21!2\@. B # v-al 1u$sk2 $.st j" s( $ c#ra", sv ji+ %rik-a"&+ =Ce-a'ije6>. E4ist val trest s+rti -a kr$e) a %re$aj 5l veka. Aj %r&slu6"&ci vlast"3# "r $a L-raela + #li ',( tr k+i! ale +useli ',( %re%uste"& v ju'ilej" + r ku ale' 5ast i v sie$+ + r ku ?Mv 20!T\g E4 21!2@. Tu 6l v*lu5"e $l)"&k v! usve$5e"*c# -l $ej v! ale' ke7 sa sa+i %re r.-"e $.v $, %re$ali. B li c#r"e"& %re$ "es%rav $liv*+ "sil&+ a 1u' v.1 u %"a ?E4 21!2Xi2Y@. Patrili k r $i"e! ' li aj 're-a"& ?K" 1Y!12@! +ali 25as( "a slv" sti Pasc#,! aj %re "ic# %latil s ' t"* -k " a t ' l "es+ier"e s% l 5e"sk3 a s cil"e u1a#5e"ie! kt r3 (a)k i"$e %re$% kla$a(. :"7 - stal u Ui$ v v ve$ +& %r&s"e B )ie %ri% +e"utie< ' li ste tie) ke$,si tr k+i v EB,%te. =Ok -a k ! -u' -a -u'>. Ae t u% - r"e"ie! 5 'u$e a 5 +us& s2$ % )a$ va( % t +! kt sa 'u$e c# va( ak "sil"&k. Ae t tie) u% - r"e"ie! )e k ! -u'! ruka! skrtka cel* 5l vek +us& ',( ka)$3+u % svt"* a $ ka)$3# ! kt sa tejt % svt" sti %r tiv&! +us& sa % )a$ va( "#ra$a ale' trest v %l"ej +iere je# %revi"e"ia. ^u$ s ="e% $$aj" u 6ij u> t % tre' val. :"7 sa -$aj2 tiet sl v %r&li6 krut3! ale %re$t*+ $ k "ca %latil < -a k 5i! -a -u' v6etk, -u',! -a )iv t krv" % +sta.

F" )stv "aria$e"& je v6ak v :tar + -k "e "a %ak ve1+i citliv*c#. F.)+e %ara;r- va(< V$ ve a sir te "e'u$e6 kriv$i(. Ak "iek +u % )i5ia6 +.j# 1u$u! c#u$ '"3+u! "e)ia$aj $ "e# 2r k,9 Ak 'u$e6 )a(! "e $k s&6 'ilie a) % -e+ a "e'u$e6 -'iera( %a$l3 klsk,! ale "ec#6 ic# % -'iera( c#u$ '"*+. Ak +6 tr ka! %re%ust&6 # aj s )e" u % 6iestic# r k c#. Ak si v-al $ -l #, %l6(! "a " c # vrti6. Ak -ist&6! )e s l tv j# $% rcu %a$ l % $ sv ji+ 're+e" +! "e 'c#$-aj # ! ale % +.) +u # - $vi#"2(. :tar -k ""2 $ 'u tre'a c#%a( tak! )e B # s%rev$-a "a ceste 1u$stv v #ru' + %ri+it&v" + stave. Hriec# v"ies l $ stv re"ia v6e 'ec"3 -ate+"e"ie! $ kt r3# B # v,siela l25e sv jej +il sti a #1a$ je$i"c v! sc# %"*c# sv j u vier u tiet l25e -ac#,ti( a -rka$li(. P +al,! ve1+i % +al, sa % +er s&l +e$-i te+" t u a svetl + +e"& v %r s%ec# svetla. Ak je$"aj2 r $i5ia s +al*+i "esa+ stat"*+i $e(+iE Ak 5ast -"ej2 sl v< >O% v) sa 9 Ces+ie69 P 5kaj! t, $ sta"e69> Ae t "era- % tre'"3 a i"ak t "ej$e. Fal3 $ie(a e6te "ie je sc# %"3 vlast"ej - $% ve$" sti. Fus& ',( str)e"3 a us+erI va"3 "a ka)$ + kr ku. Jast sa +us& aj -akri5a( a % #r -i(! $ k "ca aj u$rie(! a', sa $ sia#l % slu6" sti. A %rit + -a t*+ v6etk*+ je skr,t #l' k lska a star stliv s( r $i5 v. O#r$ka k l % stie1k, $ie(a(a "ie s2 +re)e v-e"ia! je t c#ra"a je# )iv ta. P $ '"e Desat r B )&c# %rik-a"& je vlast"e s2#r" + -ka- v k c#ra"e )iv ta. Pr&c# $ + Krista sa v-(a# B #a k 5l veku tv ril. U) t "ieje v-(a# %r&s"e# tca k +al3+u $ecku! ale % -va"ie %l"3 $.ver,. :tar -k ""3 tak 5ast3 a strikt"3 ="es+ie6> %rec#$-a v %rik-a"iac# Krista $ i"ej % l #,< =P 7 -a +" u9> =P 7 a "asle$uj +a9> =Filuj9> =Ca-*va+ vs %riate1+i9> 1\X. :TARR VGKOC CEVAV_VUAEE F" )stv %re$%is v v L-raeli "iele")e )iv t k +%lik val ! ale vie$l aj k % kr,tectvu a stval sa "e-"esite1"*+ 're+e" +. Ra'&"i $ "ic# v"6ali 1u$sk3 %rvk,! tak)e 5ast "a$ '2$ali v56& v*-"a+ veci +e"ej % $stat"3. Ae)i6 t -avr#uje. Ae# v*r k, % +ere +e$-i :tar*+ -k " + a " v u s%rav $liv s( u ?Ft 0!1Yi2\@ s2 k125 + ku s%rv"e+u % r -u+e"iu. V$.ra-I val "a %rv + +ieste %rav$iv s( v"2t r"3# -+*61a"ia. Me" ; r+ali-+us ku s%se "esta5&. V' )" s( 'e- lsk, k 'l&)"e+u je karikat2r u kres(a"stva. :2 te$a %r&ka-,! trvaj2ce ve5"e< +il va( B #a a 'l&)"e# sv j# a 7al6ie. L"3 s2 %re ur5it2 $ 'u! kt r3 $"es "e+ )" % u)i(. J sa %re "s - Bi'lie # $&! t "e+.)e ur5 va( je$" tlivec. Ca t Kristus usta" vil Hirkev ve$e"2 Ae# Duc# +. C' )e"sk i+rav"3 %r&ka-, :tar3# -k "a +aj2 trval2 ce"u a -v-" s( aj %re kres(a"a! %ret )e v,svet1uj2 %rir $-e"* -k ". B )ie %rik-a"ia v vlast" + -+,sle Ae)i6 "iele" -$.ra-Iuje a %ri% +&"a! "iele" s+ -ac# vva! ale tie) ic# ak + c +aj2ci v,svet1uje! r -v&ja a u%resIuje. Ceru6&

ic#! a"i "e+e"&! ale %re$sa i+ $va " v2! v,66iu! je# $iel sa %ieraj2cu % $ 'u. P ve$al! )e "e%ri6iel -ru6i( -k "! ale # -$ k "ali( ?Ft 0!1Y@. :tar -k ""3 'ra$"3! '5ia"ske a s2$"e %re$%is,! ?#lav"e v Mv@ %ri%rav vali "a %r&c# $ Fesi6a. B li le" %re$ 'ra-+i. V-#1a$ + "a + c"* skl " )i$ vsk3# "r $a ku -+,sel" sti a "a 'ra"u %r ti % #a"sk*+ % ver+ +usel ',( % u)it3 %ri v*c# v"ej %rci v ve1kej +iere aj v "kaj6&c# 2k " v a -v-k v! kt r3 ', "eustle %ri% +&"ali % vi"" sti $uc# v"ej 5ist, a svt sti. :+r( u P"a sa stali -',t 5"*+i! 'a "ieke$, a) 6k $liv*+i! le' ic# 7al6&+ -ac# vva"&+ ', sa %rejavila aksi "e$.vera v Krist v v,ku%ite1sk3 $iel ?"a%r. svte"ie s ' t,@. Ae)i6 vi s25as"&ci ic# v)$, $ 're "er -li6 vali. Pre$%is -ria$e"& svt st"ku D skut 5"3# %ut v"3# sta"u! ' l B )ie "aria$e"ie! a %re$sa ' l jas"3! )e + %lat" s( le" $ tej $ ',! "e) sa "r $ usa$& "atrval v -as12'e"ej -e+i a "e) 'u$e % stave"* sta'il"* c#r+ -a Nala+2"a. L"3 -k ", %latili =% kia1 "e%r&$e te"! kt r* + %r&s(>! ak -$.ra-I vali %r r ci. Vk ", a %re$%is, 'ra$"3 5ast "a-*va Kristus le" =% $a"&+ %re$k v> a "e% tvr$-uje ic# ak B )ie %rik-a"ia v vlast" + -+,sle. Aj ke7 ic# "ik$, "e-1a#5uje! ve1+i 5ast ic# - r -u+"*c# $.v $ v s+ "e$ $r)iava a "ev,)a$uje t a"i $ sv jic# u5e"&k v! a', ic# 2-k stliv $ $r)iavali. :v. Peter a% 6t l "a %rv + a% 6t lsk + s"e+e v Aeru-ale+e asi v r. 0\ # v r&! )e t ic# a"i "i ?kres(a"ia - )i$ vstva@! a"i ic# tc via ?)i$ia@ "e' li sc# %"& -"6a( ?:k 10!1\@. A r -# $"utie t #t s"e+u uv 1"il kres(a" v $ ra'&"sk,c# %re$%is v a % "ec#al le" tie! "aj"ut"ej6ie! a aj t le" $ 5as"e a le" v -+ie6a"*c# kres(a"sk*c# 'ciac#. Me' ak t # v r& $ekr3t s"e+u< =Me' Duc# :vt* a +, s+e us2$ili! )e "e'u$e+e "a vs kls( "ijak3 i"3 're+e" kre+ t # "ev,#"ut"3# ?:k 10!2Z@. :v. Pav l $ t # -a#kIa i % )&va"ie krvi< =Cec# vs te$a "ik "es2$i %re % kr+ a"i %re "% j a"i %re sviat k! " v+esiac ale' s ' t, > ?K l 2!1X@. =Ak vs "iekt - "everiacic# % -ve a c#cete &s(! je$-te v6etk ! 5 v+ %re$l )ia ?1 K r 1\!2Y@. Kristus # v r&< >Cer -u+iete! )e 5l veka "e+.)e % 6kvr"i( "i5! 5 vc#$-a $ I -v "ka... T*+ v,#lsil v6etk, je$l -a 5ist3> ?Fk Y!1Zi19@. Te$a aj tra"s;2-ia je %r&%ust" ?t2t skut 5" s( "eu-"vaj2 :ve$k via Ae# v vi@. J sa t*ka 'rie-k, ?K" 1Y!9i1T@ % $1a Her $ ta +ala #,Bie"ick* v*-"a+. Aej %res"* v*-"a+ "e% -"+e. O$ A'ra#+a ' la -"a+e"&+ %r&slu6" sti k "r $u! s kt r*+ u-avrel B # -+luvu. Ce-ac# va( 'rie-ku -"a+e"al v,l25i( sa - v,v le"3# "r $a. O'rie-ka ' la v L-raeli %r test + %r ti kult + %l $" sti! kt r3 ' li r -6&re"3 %rve v Ka""e. B la 5is(uj2ci+ akt +! kt r*+ ' l ka)$* +u) uv$-a"* $ s% l 5e"stva L-raelu. Fu)i tak ' li %rv"e"& k 25asti "a kultick*c# 2k " c# a t*+ aj % vi""& v,k "va( v je"sk2 slu)'u. Pr r ci -$.ra-I vali! )e i$e u "ej #lav"e 're-a"ie i 5istu sr$ca. Pre kres(a" v je %re$ 'ra- + krstu. 1\Y. P]VOD COVSHO VGKOCA AE CEL:TRE

Ciekt r& "e%riatelia kres(a"stva %ri%isuj2 - r.-",c# " v -k ""*c# k"&# 5as v3 %rve"stv A% kal,%se ?Vjave"ie :v. A"a@ a % "ej Pavl v*+ e%i6t l+! kt r3 t # Krist v + )iv te # v ria 7alek +e"ej "e) T eva"jeli. Pret )e vraj A% kal,%sa v-"ikla u) v r. XZ % Krist vi! %ret +est v "ej uve$e"3 E;e-! :+,ra! PerBa+ "! Tatira! :ar$,! aila$el;ia a Ma $icea s2 vraj "ajstar6&+i kres(a"sk*+i 'ca+i. [v $ + je tre'a % ve$a(! )e v C v + -k "e v-$iale" s( +e$-i u$al s(a+i a ic# k "e5"*+ --"a+ + tv ria le" $esa(r 5ia! "ie st r 5ia ak u :tar3# -k "a. Pret sa tu + )" s% lie#a( "a 7alek v56iu #ist rick s(. B l s%&sa"* -#ru'a +e$-i r k+i 0\ a) 1\\ % Krist vi. Ae tu %raktick, v,l25e" tv r'a leBie"$! ak ' li te$a eva"jeli "a%&sa"3 e6te -a )iv ta 5it*c# sve$k v< +e$-i r k+i 0\iX0 list, sv. Pavla 1. a 2. : l! Kal 1. a 2. K r! Ri+! E;! aili%! K l a aile+g +e$-i r. X0 D Z\ eva"jeli % $1a Fk! Ft a Mk. Pri5 + Farek + Yo vlast"3# ! 9/o s% l 5"3# Fat26 T2o 0Zo Muk6 09o T1o A" 92o Zo P t + v-"ikla k"i#a :kutk v a% 6t l v a +e$-i r. 9\i90 Eva"jeliu+ % $1a A"a! tri list, A" ve! Vjave"ie :v. A"a. Eva"jeli cituj2 Di$ac#3 - 1. st.! :v. LB"c! +u5e"&k ?n1\Y@! r. 1/\ :v. Kli+e"t a i"&. Ok l r. 1\\ s2 %rv3 tri eva"jeli -"+e v :*rii! Falej G-ii! R&+e! 5 sk r % r. 1\\ aj A" v eva"jeliu+. V $ru#ej % l vici 2. st. ' l u) s*rsk, %rekla$ eva"jeli&! lati"sk3 %rekla$, a eva"jeli v #ar+8"ia. D % sia1 v6e 'ec"e -"+,c# " v -k ""*c# %a%,rus v je "ie5 viac "e) Z\! kt r3 % c#$-aj2 - 2. a) T. st. Okre+ t # e4istuje "iek 1k ;raB+e"t v a% kr,;"3# eva"jelia! "a%&sa"*c# %re$ r. 10\. V 1. ;raB+e"te sa cituje A" 0!/9iT0 a v cel + s%ise je "iek 1k "ar) k "a eva"jeliu+. P.v $c via 6t,r c# eva"jeli& s2 a% 6t li Ft a A" a )iaci a% 6t l v Fk a Mk. T $ ka-uje "ajstar6ie % $a"ie Hirkvi! kt r3 ve1+i star stliv str)il a% 6t lsk3 % $a"ie. Cajstar6& sve$ k je Pa%ias! #iera% lsk* 'isku% ? k l r. 10\@! )iak a% 6t la A"a. V $iele V*kla$ re5& P" v*c# %&6e< =Ke7 s + sa stret l s t*+i 5 '*vali v s% l 5" sti star6&c#! v,%,t val s + sa ic# "a sl v star6&c#< 5 # v ril O"$rej ale' Peter! aili% ale' T +6 ale' Aaku'! A"! Fat26 ale' i"* - u5e"&k v P"a>. :v. P l,kar% a Aust&" ?n1X0@ % u)&va 5ast v sv jic# s%is c# 6t,ri eva"jeli! kt r3 "a-*va %a+(a+i a% 6t l v. P u)&va '-vl6( Eva"jeliu % $1a Fat26a s $ $atk +< =Ak "a%&sal a% 6t l>. Tvr$&! )e eva"jeli sa % u)&vaj2 aj %ri verej" + 5&ta"&. O eva"jeliu % $1a Farka %&6e ak Petr v*c# %a+tiac#. C v* -k " cituje asi trist krt. :vt* Lre"ej! 'isku% M, "sk* ?n2\2@ # v r& k l r. 1Z\ 6t,r c# eva"jelist c# ak veci v6e 'ec"e -"+ej a istej. V je# s%is c# je uve$e"*c# viac "e) st 2r,vk v - eva"jeli&. Tertuli" # v r&<

=P.v $c via eva"jeli& s2 a% 6t li. V a% 6t l v A" a Fat26 "s v,u5ili v viere a - "sle$"&k v a% 6t l v % tvr$ili "+ t Muk6 a Farek.> Hituje C v* -k " k l r. 2\\ asi $vest krt. Casle$uj2 e6te sve$ectv Kle+e"ta Ale4a"$rijsk3# ! :v. E;r3+a! sv. Hier "*+a. P $1a OriBe"a s2 le" 6t,ri eva"jeli! kt r3 cirkev u-"va. P $1a :v. Lre"eja =je "e+ )"3! a', ' l viac 5i +e"ej eva"jeli& ak 6t,ri>. V s%is v Pa%i6a! Lre"eja! Taci"a a i"*c# je vi$ie(! )e u) $ %rvej % l vice 2. st sa uv$-aj2 +e" %.v $c v eva"jeli&. R v"ak s%is, 'lu$r v - 2. st r 5ia Heri"t#a! Ba-ili$a! Vale"ti"a a i"*c#! 'sa#uj2 +" #3 v*r k, - eva"jeli&. Tak "a%r&kla$ ;il - ; Hel-us %ri%isuje eva"jeli Ae)i6 v*+ u5e"&k +. Cik$e "e% c#,'uj2 %rav sti t*c#t k"&#. Hele"istick3 "re5ie Br35ti", " v -k ""*c# k"&# je sil"e ara+ejsk, -a;ar'e"3! tak)e ic# %.v $c v tre'a #1a$a( v Palest&"e. :%.s '! ak*+ s2 eva"jeli "a%&sa"3! -rete1"e uka-uje! )e s2 %&s +"*+ --"a+ + 2st"ej tra$&cie! %res"e ustle"3! +i+ ria$"e ver"3 5 $ %a+ti a v*ra- v a celk + 'e)"3 v a"tick + svete. Aas"e ; r+ul va"3 v*r k, a je$" $uc# stava"3 % $ 'e"stv t % tvr$-uj2. :vt* Muk6 %&6e v 2v $e sv j# eva"jelia! )e %re$ "&+ sa =U) +" #& sa % k2sili -ara$ + v,r -%rva( u$al sti! kt r3 sa u "s stali >. A $ $va =ak "+ ic# $ v-$ali t&! 5 ic# $ -a5iatku sa+i vi$eli a ' li slu) '"&k+i sl va.>. Aj :vt* Pav l sa $v lva "a 2st"e #lsa"ie eva"jelia< >Cer -u+"& Kala(a"ia! kt v+ % 5arilE Ve7 v+ ' l %re$ 5a+i - 'ra-e"* Ae)i6 Kristus ukri) va"*9 > ?Kal /! 1@. :kut 5" s( 2st"e# #lsa"ia v,ja$ruje 5ast sl va+i< k-ali s+e! v,u5 vali! $ v-$ali. Eva"jeliu+ sa "ajsk.r #lsal 2st"e! a t v krtk,c# 2r,vk c#! ja$re u$al st&! kt r3 sa $ali 1a#k a s% 1a#liv -a%a+ta( a ' li 5ast r,t+ick, 5le"e"3. Hlsa"ie eva"jelia -visel $ a% 6t l v! -vl6( -visel "a :vt + Petr vi. Te" %rv* #lsa % #a" + v H3-arei. =Ke7 sa a% 6t li! kt r& ' li v Aeru-ale+e! $ % 5uli! )e :a+ria %rijala B )ie sl v ! v,slali k "i+ Petra a A"a. > ?:k Z!1T@. Pav l v Aeru-ale+e - stva 10 $"& s Petr + ?Kal 1! 1Z@ a % %rvej a% 6t lskej ceste -" vu % $va v Aeru-ale+e s%rvu< >L6iel s + ta % #"ut* -jave"&+ a %re$l )il s + i+ eva"jeliu+! kt r3 #lsa+ +e$-i % #a"+ig ale v s2kr +& t*+! 5 "ie5 -"a+e"ali! 5i "e'e)&+ ale' 5i s + "e'e)al "a$ar+ .> ?Kal 2! 2@. V*ra-, sve$5i(! sve$ectv ! sve$ k "ac#$-a+e "a "es% 5et"*c# +iestac# eva"jeli& a list v D asi 2\\ -+ie" k. Kristus % ve$al a% 6t l +< =Kt vs % 52va! +Ia % 52va! a kt va+i % #k$a! +" u % #k$a. Kt v6ak % #k$a +" u! % #k$a t*+! kt r* +a % slal.> ?Mk 1\! 1X@. Takt %ev"e ' l via-a"3 #lsa"ie eva"jelia i ce- a% 6t l v "a Krista a ce- ver" s( Krist vi ver" s( u B #u. Prv t"3 kres(a"sk3 'ce %rij&+ali %ret sl v a% 6t l v ak sl v r -# $uj2ce a "a$ s '"3. Usil vali sa t t %res"3 sl v "uk, -ac# va( "e$ tk"ut3 a ver"e a "e-+e"e"e # $ v-$a( 7alej ak # %rijali $ sve$k v! kt r*c# B # v %rv + ra$e k t +u v,v lil ?:k 1\!T\@. :vt* Pav l v,-*va k t +u! a', #lsatelia eva"jelia ' li ver"& a s% 1a#liv& ?1 K r T! 1i2@. :+ se'e Pav l # v r&< =Cec#

"s takt ka)$* % kla$ -a Krist v*c# slu) '"&k v a s%rvc v B )&c# taj +stiev. > ?1 K r 11! 2/@. A "ie5 7alej< =O$ v-$al s + v+ %re$ v6etk*+ t ! 5 s + aj ja %rijal>? 1 K r 10! /@. =Bratia! %ri% +&"a+ v+ eva"jeliu+! kt r3 s + v+ #lsal a v, ste # %rijali! - trvvate v I + > ? l K r 10!1i2@. =Pret aj +, "e%restaj"e v-$va+e v7ak, B #u -a t ! )e ke7 ste $ "s %rijali B )ie sl v ! kt r3 s+e #lsali! "e%rijali ste # ak 1u$sk3 sl v ! ale i ak3 "a -aj je i ak sl v B )ieg a " %.s '& v vs veriacic#. > ?l : l 2!1/@. =A tak te$a! 'ratia! st jte %ev"e a $r)te sa u5e"ia! kt r3 ste %rijali 5i u) sl v + a 5i "a6&+ list +.> ?2 : l 2!10@. =Ale ke', s+e v+ #lsali +, ale' aj a"jel - "e'a i"3 eva"jeliu+! ak s+e v+ #lsali! "ec# je %rekliat,9> ? Kal 1!Z@. =T, sa te$a! s," +.j! u%evIuj v +il sti! kt r je v Krist vi Ae)i6 vi. A 5 si % 5ul $ +Ia %re$ +" #*+i sve$ka+i! -veruj s% 1a#liv*+ 1u7 +! kt r& 'u$2 sc# %"& u5i( aj i"*c#.> ?2 Ti+ 2!1i2@. : tva sa +e$-i star vek*+i literr",+i %a+iatka+i "j$e "ejak! kt r ', ' la $ l )e" t 1k*+i vec"*+i a literr",+i %ra+eI+i ak %rve eva"jeli. Prav s( C v3# -k "a $ ka-uj2 i tis&ce %rv*c# +u5e"&k v %rv*c# st r 5&! aj +u) v v-$ela"*c#! kt r& iste "euverili sle% . Aut ri ku kla+stv+ "e+ #li +a( + t&v< "e'a)ili % ' #atstve! % # $l&! cti. V*+,sl, ', u "ic# ' li "ajv56&+ -l 5i" + %r ti B #u! "' )e"stvu a 1u7 +. Pr ti t +u st j& ic# 5" st"3 u5e"ie a - ic# )iv ta -ra5& +rav" s( a "av,6e "era- ve1k3 utr%e"ie k ru" va"3 +u5e"&ck u s+r( u. B li $ % 5iatku %ri #lsa"& i %&sa"& 'e$liv k "tr l va"& "e%riate1sk u ve1ra$ u! kt r "a ak3k 1vek i le" "e%rav$iv3 sl vk "e$ 5kav 5akala. Ke', "ie5 tak3 ' l v eva"jelic#! ' l ', t kriti- va"3 a $su$- va"3. Ale "i5 + tak + "evie+e. ^a#k ver" s( "e+ )" u "ic# %ri%usti(! le' vie+e! ak +al ' la ic# viera! -"+a "ajviac u "everiace# T +6a. Jast ' li aj i"ej +ie"k, "e) P" a $ali +u t i "ajav ! $ k "ca ak ', +u $ # vrali ?Ft 1X!22g Fk 0!20i/1@. P %isuj2 Ae)i6 v %r ;il! kt r* je "a je$"ej stra"e %r&kla$"*! % $ivu# $"* a "a $ru#ej stra"e 2%l"e 1u$sk* a %rir $-e"*. :%is vatelia C v3# -k "a v, 'ra-ili Krista v takej v-"e6e" sti! )e tak* 'ra- ', -rej+e "ev,skla$al a"i "ajs ;istik va"ej6& 1u$sk* r -u+! % kia1 ', tiet u$al sti "e' li realit u v%l,v"e" u sa+ t" u B ) u %r&t +" s( u. Krist ve v*r k, s2 v C v + -k "e cit va"3 ale' %ara;r- va"3! 5i", s2 % $r '"e % %&sa"3! )iv je v, 'ra-e"3 je# utr%e"ie a s+r(. Aj u5e"ie je s2#las"3! v-"e6e"3 a svt3 a "e+.)e ',( v*sle$k + %r st3# r -u+u r,'r v. Tak t + # v r& "a%r&kla$ K et#e a R usseau. :kvel*+ v "kaj6&+ % tvr$e"&+ v6etk3# "a$%rir $-e"3# ! 5 + eva"jelisti # v ria! je % $ivu# $"e r*c#le 6&re"ie kres(a"stva. Ok l r ku 2\\ ' l v celej R&+skej r&6i vlast"e v&(a-stv kres(a"stva "a$ % #a"stv + u) r -# $"ut3. Cav,6e t t "' )e"stv ukla$ ve1+i v)"e % vi"" sti. L t $ ka-uje! )e eva"jeli ' li "a%&sa"3 - #l' k3# %resve$5e"ia. Hlsatelia ra$ st"ej -vesti +useli - ' #atstva Krist v*c# skutk v a sl v v,'era( t "aj$.le)itej6ie a -kla$"3 %rav$, "uk, stle %ak va(. Pre 1a#6ie

-a%a+ta"ie sa je$" tliv3 u$al sti - sku% vali sk.r l Bick, % $1a ur5e"ej t3+, "e) 5as v Pret je + )"3 "iekt r3 tiet 'i'lick3 u$al sti $at va( le" %ri'li)"e. Ae)i6 ve sl v "ie s2 v)$, s% +&"a"3 a %ak va"3 $ sl v"e! ale v56i" u ic# % $vali 7alej ak )iv3 sl v. Ce'li sa aktuali- va( "uku % $1a %r stre$ia a % sluc#5 v. V -kla$"ej l&"ii s2 v6ak tiet % $a"ia r v"ak3. Pa+t"&ci $l# % $r)ali v +,sli s "es+ier" u 2ct u $eje a sl v! kt r*c# ' li sve$ka+i! -vl6( ke7 6l u$al sti tak % $+a"iv3! ak tie 5 sa $iali v Ae)i6 v + k l&. :% 5iatku + )" "e' la % ci( va" ak "ev,#"ut" % tre'a s%&sa"ia C v3# -k "a! %ret )e veriaci 5akvali sk r* Ae)i6 v %r&c# $. Hist rici %re$% kla$aj2! )e u) %re$ "a6i+i ka" "ick*+i eva"jelia+i e4ist vali "ejak3 %&s +"3 --"a+,. V$ sa! )e sa je$" tliv3 u$al sti a Ae)i6 ve v*r k, % stu%"e s%jali v celk, % $1a r.-",c# #1a$&sk a +ali c#arakter %rv*c# %r&ru5iek %re k-a"ie a katec#3-u. E4ist val te$a eva"jeliu+ %re$ eva"jelia+i. H v r& u) I + sv. Pav l< =Bratia! %ri% +&"a+ v+ eva"jeliu+! kt r3 s + v+ #lsal a v, ste # %rijali! - trvvate v I + a %r stre$"&ctv + "e# $ sa#ujete s%su! ak sa # $r)&te tak! ak s + v+ # #lsal! i'a)e ', ste ' li "a$ar+ uverili. O$ v-$al s + v+ %re$ v6etk*+ t ! 5 s + aj ja %rijal< )e Kristus - +rel -a "a6e #riec#, % $1a P&se+! )e ' l % c# va"* a )e ' l tretie# $Ia v-kriese"* % $1a P&se+! )e sa -javil K3;as vi a % t + Dva"sti+> ?1 K r 10! 1iTg % r v. :k 2! 1TiT\g /! 12i2Xg 1\! /YiT1@. V "e# sa v,kr,6tali- vali 7al6ie celk,. :2 t Pra+eI v*r k v P"a ?M Bia@! -ac#,te"* u) v r k c# /\iT\. dalej je t #ist8ria u+u5e"ia! --rak,! % le+ik, Ae)i6 ve a je# %r tiv"&k v! % $ 'e"stv ?% r v. Fk T! /\i/T@ a A% kal,%tick* s%is %t v" + Krist v + %r&c# $e ?vi7. Fk 1/@. O tiet s%is, sa %ierali i eva"jelisti. Eva"jelist + 6l #lav"e v*-"a+ vier,! -vest va"ie s%s, skr-e Krista. Aj ke7 eva"jeli v,u)&vaj2 ak $ej v* r+ec v, 'ra-e"ia skut 5"3# Ae)i6 v# )iv ta! "ie s2 k"i#a+i s %rv t"*+ cie1 + v, 'ra-i( Krist v )iv t a skutk,. Eva"jelisti "ieke$, vlast"*+i sl va+i v,ja$ruj2 Krist v -+*61a"ie a tl+ 5ia tak ak sve$k via %re$ v6etk*+ je# $uc#a. Caj#ist rickej6ia a "aj%resve$5ivej6ia 5as( eva"jeli& je % %is -ajatia Ae)i6a! s2$u a ukri) va"ia. Ae ja$r + v,-"a"ia vier, i ja$r + #las va"ia. Aut ri C v3# -k "a ' li sk.r -'erate1+i a re$akt r+i u) e4istuj2cic# ; rie+ % $a"& "e) literti. J "e' l celk + -r -u+ite1"3 ale' svetle"3 v Ae)i6 v + verej" + )iv te! t #lsali u5e"&ci - " v3# c#%a"ia! kt r3# sa i+ $ stal - Krist v# v-kriese"ia a - - sla"ia Duc#a :vt3# % $1a Krist v*c# sl v< =Ale Te6ite1! Duc# :vt*! kt r3# % 6le Otec v + j + +e"e! "au5& vs v6etk a %ri% +e"ie v+ v6etk ! 5 s + v+ % ve$al.> ?A"1T! 2X@. Vi7 i A" 1X! 1/ a 10! 2X9 1\Z. CEL:TR AE AA VVCLK AEDCOTMLVRHH KCQH COVSHO VGKOCAE Fark v eva"jeliu+ v-"ikl ak %rv3 a Fat26 v a Muk6 v eva"jeliu+ - "e# 5er%ali. :kut 5" s(! )e Farek ' l Petr v*+ % + c"&k + %ri

s%is va"& eva"jelia! % tvr$-uj2 sv ji+i v*r k+i Kle+e"t Ale4a"$rijsk*! Pa%i6! :v. Hier "*+! :v. Lre"ej! E%i%#a"ius! Euse'ius! OriBe"es! %r l8B, 'lu$r v + "arc#i" v! -l + k Furat ri# . V 1 Pt 0! 1/ st j&< =aj +.j s," Farek>. Ce+ # l eva"jeliu+ "a%&sa( % r. Y\! le' v esc#at l Bickej v&-ii ?1/! 1i1\@ +ie6a -"i5e"ie Aeru-ale+a a % sle$"* %r&c# $ P"a! 5 ', % -"i5e"& Aeru-ale+a takt "e%&sal. Eva"jeliu+! kt r3 v-"ikl k l r. X0 v R&+e! ' l ur5e"3 #lav"e r&+sk,+ kres(a" + - % #a"stva! kt r& sa "a ka)$ + kr ku stretvali s kult + % #a"sk*c# ' # v a cisr v. Pr ti t +ut kultu -$.ra-Iuje eva"jelista +ajestt B )ie# :,"a. Ji"& tak v*ra-"*+ v, 'ra-e"&+ Krist v*c# --rak v a $ j+ v! ak3 -a"ec#ali Krist ve skutk, u 5it*c# sve$k v! kt r& sa $ivili a c#vlili B #a # v riac< =Tak3 "ie5 s+e e6te "ik$, "evi$eli> ?2!12@! a) "a% k " cel* v*kla$ vrc# l& v v,-"a"& r&+ske# st t"&ka< =Te"t 5l vek ' l "a -aj B )& :,"> ?10! /9@. Aut r v,svet1uje ara+ejsk3 sl v i )i$ vsk3 -v,k,g v,"ec#va "ie5 - F j)i6 v# -k "a. Cieke$, v,kla$ Br3cke sl v lati"sk*+i. P 5et"3 se+iti-+, % uka-uj2 "a 6t*l Petr v*c# k-a"&! taktie) "iekt r3 $etail, - Petr v# )iv ta vrta"e Petr v*c# sla' st&. Ji a% 6t l Fat26 je 5i "ie je aut r + celej $"e6"ej ; r+, je# eva"jelia! "ie je % $stat"3. [stre$" u +,6lie"k u je! )e Kristus je %r r k! %re$% ve$a"* s12'e"* Fesi6. V6a$e sa v I + % uka-uje "a s% jit s( +e$-i Krist + a :tar*+ Vk " +! je te$a ur5e"3 Ui$ +. Fat26 ve aut rstv % tvr$-uj2 sv ji+i v*% ve7a+i a citcia+i - "e# Pa%i6! :v. Lre"ej! :v. LB"c A"ti c#ijsk*! Kle+e"t R&+sk,! Di$ac#3! :v. Aust&"! OriBe"es! :v. Kle+e"t Ale4a"$rijsk*! Tertuli"! Euse'ius! sv. A" Vlat 2st,! sv. Hier "*+! :v. AuBust&". P $1a je$"*c# ' l s%&sa"3 %re$ r. Y\! % $1a i"*c# % r. Y\ ?k "e5" re$akcia v r k c# Z\i9\@. Pret )e citt, - "e# "ac#$-a+e u) v a% kr,;"ej e%i6t le Bar"a'6 vej - r k v 9Xi9Z aj Di$ac#3 - r k v 9\i90! ' l r -# $"e v 9\ r k c# u) 6ir k -"+e. :%&sa"3 ' l v Palest&"e! 5 v,%l*va aj - sa+ t"ej re5i a 'sa#u. Fat26 ak je -"+e ' l c l"&k +. V i" + eva"jeliu "e"j$e+e t 1k -+ie" k %e"ia- c# ak u '*val3# c l"&ka Fat26a. T t eva"jeliu+ %re$% kla$ u 5itate1a -"al s( )i$ vsk*c# -v,k v a +rav v! )i$ vsk*c# % +er v. :kut 5" s(! )e Muk6 v eva"jeliu+ a :kutk, a% 6t l v s2 $ je$"3# aut ra! a )e :vt* Muk6 ' l s%riev $c + :vt3# Pavla! %l,"ie - te4tu. P %is %$u Aeru-ale+a "a% ve$! )e eva"jeliu+ ' l - stave"3 a) % -"i5e"& +esta v r k c# Z\iZ0. P -" ic# u) Di$ac#3! :vt* Kle+e"t R&+sk,! :vt* LB"c! :vt* P l,kar%! :vt* Aust&"! :vt* Lre"ej! -l + k Furat ri# ! Pr l Bus + "arc#ia"us! Tertuli"! Euse'ius! Hier "*+! OriBe"es i :vt* Pav l v Dru# + liste K ri"(a" + Z!1Z. Aut r sa jav& kres(a" + - % #a"stva. V K l T! 1T # "a-*va :vt* Pav l lekr +! t $ ka-uj2 aj "iekt r3 sl v a lekrske ter+&", v eva"jeliu a :kutk c# a% 6t l v. T ! 5 u) sk.r Fat26 a Farek "a%&sali! "ec#cel u) %ak va(! "a"ajv*6 krtk ! "a%r&kla$ %ri % %ise Krist v*c# --rak v. :% +&"a $va$sa( --rak v! kt r*c# Farek a Fat26 "e%&6u. Eva"jeliu+ %ri% +&"a list, a

k-a"ie :vt3# Pavla. V,%26(a +" #3 veci! t*kaj2ce sa F j)i6 v# -k "a a Ui$ v. H#cel $ v-$a( ra$ st"2 -ves( v6etk3+u Br3ck ir&+ske+u svetu. Aj ke7 eva"jeliu+ ve"uje % $1a vte$aj6ie# -v,ku ak3+usi Te ;il vi. v,"ec#va %r ti Fat26 vi %re % #a" v tvr$3 +iesta ale' ic# -+ierIuje! -a-"a+e"va v6ak! 5 je % #a" + ku cti. F +e$-i eva"jelista+i "ajv56& -+,sel %re #ist8riu! u$al sti $ "ej -asa$-uje a uv$-a aj t ! 5 ', s+e i"ak "e% -"ali. :kutk, a% 6t l v s%rac vvaj2 #ist rick* +ateril! -r veI v6ak c#c2 ',( te l Bick*+ v*kla$ + $ ', +e$-i -+ktv,c#vsta"&+ a $ru#*+ %r&c# $ + P"a. V 'ra-uj2 --ra5"3 r -6&re"ie cirkvi %.s 'e"&+ Duc#a :vt3# . C- v :kutk, a% 6t l v %re$% kla$ ak -"+, u) -l + k Furat ri# ? k l r. 1Z\@. Hel tra$&cia %ri% 5&tava aut rstv :v. Muk6 vi. P $1a :v. Hier ",+a ' li :kutk, a% 6t l v s%&sa"3 % s+rti :v. Pavla v Kr3cku. Pre$ 6l2 $ 'u ?asi r. X1i X/@ #ji Euse'ius. Aut r %re$% kla$ trva"ie Aeru-ale+a! i$e te$a $ 'u %re$ r. Y\. Eva"jeliu+ :v. A"a v-"ikl %rav$e% $ '"e ak % sle$" k"i#a C v3# -k "a v r k c# 9\i1\\. P -"aj2 # u) %r&slu6"&ci siekt - %rvej % l vice 2. st. ak B" stici! Pr le+eus Heracle "! Helsus! Basili$es a Vale"tius. dalej! A" v aut rstv $ sve$5uj2 :v. Lre"ej! Austi"! P l,kar%! Her+ v %astier! :v. LB"c A"ti c#ijsk*! Kle+e"t R&+sk, a OriBe"es. :a+ t"3 eva"jeliu+ 'sa#uje "ar)k,! sve$5iace! )e je# aut r + je :v. a% 6t l A" ?A" 21! Yg2\! 2T@. :v. A" a% 6t l % -" +iest %is! -v,k, a %r stre$ie le%6ie "e) s," %tici! -a'ie#a $ %rekva%iv*c# % $r '" st& a $ %lIuje s," %tik v. Va%&sal aj t-k, kla$e"3 Krist vi v s2kr +&! c#v&1k, Ae)i6 v# $ jatia a % $. ?vi7 1 A" 1! 1i/g 19! /0@. V #lav"*c# r,s c# % $va Ae)i6 v )iv t ak s," %tici! u%resIuje v6ak v6eli5 tvr u v tvr " v*+ 6&riaci+ sa 'lu$ +. Hlsa vieru v Krista $ #f'k, a 6&rk,! $ ka-uje je# ' )stv . Ae v6ak +e"ej "- r"*. V56i" u s2 Ae)i6 ve sl v r -v&ja"3 a %re%rac va"3! vl )e"3 v6ak v56i" u $ 2st sa+ t"3+u Ae)i6 vi. Aut r je L-raelita! t $ ka-uj2 je# citcie :tar3# -k "a! -"al s( )i$ vsk*c# sviatk v! +rav v! +iest! ara+ejsk*c# ter+&" v! stav'a je# viet i 6t*l re5i sa kr,j2 '-vl6( s je# Prv*+ list +. V"2t r" stav'a je# eva"jelia $ ka-uje je# #ist rick s(. :vt* A" Krstite1! Peter! O"$rej! aili%! Au$6! Pilt! Cik $3+! Fria a Farta! :a+arit"ka! sle%* $ "ar $e"ia s2 tak )iv a ver"e v, 'ra-e"&! )e aut r eva"jelia +usel ',( %r&t +"* "a u$al stiac#! kt r3 %isuje. Jast3 s2 aj %res"3 5as v3 2$aje! "iele" $"i! ale aj # $i",. Ve1+i )iv je "a%r&kla$ %&sa"3 v,#"a"ie ku%c v - c#r+u ?2! 1Ti1X@! r -+" )e"ie c#le' v a "as*te"ie -stu% v ?X! 0i10@! u+*va"ie ".# a% 6t l + ?1/! T@! %r&c# $ Petra a A"a k Ae)i6 v+u #r 'u ?2\! /iZ@. T v6etk + # l %&sa( le" te"! kt r* v sv jej %rvej e%i6t le %&6e< =J ' l $ % 5iatku! 5 s+e % 5uli! 5 s+e "a vlast"3 5i vi$eli! "a 5 s+e #1a$eli a 5 # sa "a6e ruk, $ t*kali! t -vestuje+e< :l v )iv ta... J s+e vi$eli a % 5uli! -vestuje+e aj v+! a', ste aj v, +ali s% l 5e"stv s "a+i. Ve7 +, ++e s% l 5e"stv s Otc + a s je# :," + Ae)i6 + Krist +...> ?1! 1i/@.

Mist, :v. Pavla ' li "a%&sa"3 asi v r k c# 02iXY 2%l"e %r&le)it st"e a % $vaj2 Ae)i6 vu +rav uku a vier uku kres(a" +! u) % u5e"*+ Ae)i6 v + )iv te. P %is Ae)i6 v# )iv ta ', sa $al - stavi( aj - sa+ t"*c# list v Ri+! K r! Kal! He'r. Ciekt r3 list,! "es2ce Pavl v +e" ! s2 asi "esk r6ie# %.v $u. Vvl6( list He'rej + je $iel + "iekt r3# Pavl v# s% lu%rac v"&ka! 'sa# a +,6lie"k, s2 Pavl ve! "ie v6ak v "kaj6ia ; r+a. P $ '"e list E;! Ti+! T&t. Va #ist rick, "aj-aru5e"ej6ie sa % va)uj2 list, K r! Kal! 1 : l a Ri+. V Pavl v*c# sl v v 2 K r 0! 1X< =A ak s+e aj % -"ali Krista % $1a tela! tera- u) "e% -"+e> "e+ )" s2$i(! )e ', sa :v. Pav l -a 'eral le" +,stick*+! "ie #ist rick*+ Krist +. U) sl v = ak s+e aj % -"ali> t +u $% ruj2. :vt* Pav l c#ce le" % ve$a(! )e vi$ie( Krista le" teles"e je +l . P ve1k + 'rate v sv j + )iv te sa 'e-% c#,', -auj&+al v6etk ! 5 sa t*kal Ae)i6a. Ae# sve$ectv je t*+ -va)"ej6ie! 5&+ kritickej6ie si # +usel ak "iek$aj6& -2riv* %re"asle$ vate1 Hirkvi ver va(. V ka)$ + Pavl v + liste s2 "ar)k, "a k "kr3t"e #ist rick3 ;akt, - Krist v# )iv ta. Ce+ )" r -u+"e tvr$i(! )e :v. Pav l "e% -" t ! 5 v ka)$ + liste a ria$ku %re$% kla$. A"i je$e" - a% 6t l v sa tak %ru$k a #2)ev"ate "ev-%ieral %r ti Krist vi ak Pav l. Ale a"i je$e" "e' l % t + tak vrc# vat "a%l"e"* a %re"ik"ut* Krist + ak Pav l. V6etk ! 5 "a%&sal Krist vi! k "tr l vali star stliv veriaci! kt r& sa # -vl6( s% 5iatku 'li. =a ke7 % -"ali +il s(! kt r2 s + $ stal! Aaku'! K3;as a A"! kt r*c# % kla$ali -a stf%,! % $ali +"e a Bar"a'6 vi %ravicu "a -"ak s% l 5e"stva> ?Kal 2!9@. Prv* Petr v list %&sal :ilva"us +e" + Petra ?vi7 1 Pt 0!12@. Dru#* list - k "ca 1. st r 5ia "a%&sal "e-"+, aut r % $ Petr v*+ +e" +. :vt* Hier "*+ %&6e< =Dva list,! kt r3 sa % kla$aj2 -a Petr ve! l&6ia sa sl # +! % va# u a v-' u. V t # je vi$ie(! )e %re s%&sa"ie % u)il r.-",c# sekretr v 5i % + c"&k v>. Pre '#aj 'u aj 2. listu Pt sve$5& aj k %tick* %rekla$ - k "ca 2. a -a5iatku /. st.! Pa%,rus B $+er - /. st. 'sa#uje 'i$va Petr ve list, aj list A2$ v. Tri A" ve list, s2 asi $ r v"ak3# aut ra. Lc# re5 a +,6lie"k, - $% ve$aj2 6tvrt3+u eva"jeliu % $1a A"a. P $1a %rv3# listu ' l aut r sve$k + 5i"" sti P"a. B li s%&sa"3 % r. 9\ asi v E;e-e +al -ijsk*+ kres(a" +. Aut r A2$ v# listu sa %re$stavuje ak =A2$a! slu) '"&k Ae)i6a Krista! 'rat Aaku'a>. Aaku'! Aeru-ale+sk* 'isku%! ' l %r&'u-"*+ P"a. Mist ' l asi ur5e"* )i$ kres(a" + a varuje %re$ "everiaci+i v Krist v B )stv a %re$ 1u7+i % c#,'"3# )iv ta. B l ve1+i r -6&re"* a le" u :*r5a" v 'u$il % c#,'" sti! le' cituje a% kr,;"2 k"i#u He" c# vu. V-"ik l v r k c# X/i9\. P -" # u) asi Di$ac#3! Furater v -l + k! Kle+e"t Ale4a"$rijsk*! Tertuli"! a OriBe"es. V -"a+, a% 6t l v u eva"jelistu Muk6a % -"aj2 =A2$u Aaku' v# >. Vjave"ie :vt3# A"a sa -"a5uje aj ak A% kal,%sa. A% kal,%tik %rij&+a Aa#ve# sl v v vi$e"&. A"jel +u $va k"i#u! a', ju -je$ l! t. j. % $1a

ur5it3# v*kla$u! a', si sv jil! 5 + %r r k va(. Cie s2 tu %re"asle$ va"ia %r ti B )ej v.li! ale %re"asle$ va"ia s2 sk26k u ?/!1\@. Aut r! tak ak ra""& kres(a"ia! )il v viere! )e $ru#* %r&c# $ P"a je 'l&-k, a 'u$2 +u %re$c#$-a( tvr$3 ' je +e$-i Krist + a sata" +. Ae ve1+i (a)k s%rv"e % c# %i( a v,l )i( -+,sel celej k"i#,. Ae tre'a je$" tliv sti % c# %i( - celku. Vlast" s( u vi$e"ia je aj t ! )e %r&t +"3 a 'u$2ce! #ist rick3 a s,+' lick3! -"+e a "e-"+e! je s2stre$e"3 v ka+i#u. A% kal,%sa ' la "a%&sa" % $1a "ajstar6ej # $" ver"ej tra$&cie :v. A" + "a str ve Pat+ s ku k "cu vl$, r&+ske# cisra D +ici"a. Ca -kla$e $tu+u je# 2+rtia! + )" kls( v-"ik k"i#, +e$-i r k, 9T D 9X. T $ sve$5uje -vl6( :v. Lre"ej ?n2\2@! Eus3'ius a :v. Hier "*+. Aut r se'e # v r&! )e ' l v v,#"a"stve %re sve$ectv Ae)i6 vi Krist vi a %re sl v B )ie. Ciekt r3 v*kla$, % uka-uj2 "a t ! )e ;akt! )e aut r k"i#, $.ra-"e kar# +al -ijsk*c# 'isku% v! % uka-uje "a t ! )e tak + # l %&sa( le" te"! k +u ' li t&t 'isku%i % $$a"&. Hirkev"& Otc via % tvr$-uj2 A" v aut rstv a u-"vaj2 %rav s( k"i#,. Ca%riek t +u je aut rstv k"i#, $ "ajstar6&c# $.' s% r"3. :tar kres(a"sk tra$&cia $ 2. st. ?:v. Aust&"! Pa%i6 a Furati# -l + k@ %ri%&sali A% kal,%su a% 6t l vi A" vi! ale s % c#,'" s(a+i v,st2%il u) v /. st. Di "&- Ale4a$rijsk*! kt r* s&ce u-"val ka" "icitu k"i#,! ale k"i#u %ri%is val i"3+u A" vi. Tie) Eu-3'ius Hesarejsk* ?n/T\@ sa sk.r %riklIal k ske%tick3+u "- ru "a A" ve aut rstv . :2 ist3 r -$iel, +e$-i % $a"&+ 6tvrt3# eva"jelia a A% kal,%s,. P.v $"*+ 5itate1 + ' l aut r ur5ite -"+, a skut 5"e sa v lal A". Ak tra$&cia! tak i sl # v6ak %re$sa le" uka-uj2 "a a% 6t la A"a ak "a as% I #lav"3# aut ra. 1\9. V PRVOTCEA HLRKVL CEBOMO AEDCOTCS UJECLEE Ca je$"ej stra"e tvr$ia "e%riatelia Hirkvi! )e k je$" te Hirkvi $ 6l a) v "esk r6&c# st r 5iac#! i" ke$, ?te$a % $1a % tre',@ % uka-uj2 "a Hel-i v v*r k - 2. st.! )e kres(a"ia ' li s%rvu je$" t"& v "- r c#! "esk.r sa v6ak -a5ali 6tie%i( a $li6 va(. U) %rv t"& kres(a"ia +ali je$" t"2 "uku! te$a -# $"3 eva"jeli! "a"ajv*6 e6te "e' li s,ste+atick, te l Bick, s%rac va"3g t v,k "ali a) :v. AuBusti" a T +6 Akvi"sk*. Cev-"ikla te$a Hirkev a) v 2. i /.st. s% je"&+ kres(a"sk*c# 'c&g a"i je$" t" vier uka "ev-"ikla te$a a) "a %rv*c# cirkev"*c# k "cil c#. Miterr"e $ru#, tu "e+aj2 )ia$"u r lu 5i i$e list 'ci ?Ri+@! s '"* list ?ail@! a% kal,%se ?Vj@! #ist8rii ?:kutk, a% 6t l v@ 5i eva"jeliu+ i v6etk, tiet s%is,! "a%&sa"3 v r.-"ej $ 'e $ r.-",c# s%is vate1 v "a r.-",c# +iestac# a ur5e"3 celk + i"*+ 5itate1 +! sa stretvaj2 v 2stre$"ej t3+e ?v6etk, c#c2 -vest va( v %rv + ra$e vieru v Ae)i6a! Fesi6a a B )ie# :,"a. Hel*+ C v*+ -k " + sa tia#"e je$"a l&"ia! a t tak! )e + )" % - r va( v*v j a

-$ k "a1 va"ie %rv*c# ; r+ulci& v,-"a"ia. V6etk sa r -vi"ul - %rv t"ej 'ce veriacic#. 11\. POJET KCQH COVSHO VGKOCA AE DLEMOF ^UDQE A% kr,;, s2 k"i#,! kt r3 v6ak v %rv t"ej Hirkvi "e' li verej"e -"+e a 6&rili sa le" % k2t"e. :2 t k"i#, ak :tar3# ! tak aj C v3# -k "a. U "iekt r*c# s2$ ic# ka" "ick sti ?% svt" sti@ k l&sal ?"a%r. Her+ v %astier 5i Petr va a% kal,%sa@. Vvl6( (a)k3 ' l r -# $"utie! ak k l vali s%is, % $ +e" + a% 6t la ?"a%r. Pavl ve akt,@. V6etk, a% kr,;, %isuj2 v56i" u v,+,sle"3 u$al sti - )iv ta 'i'lick*c# % stv. :%.s ' + v*kla$u! ;a"tastick*+ v,-$ 'e"&+ r,s v )iv ta P"a a a% 6t l v! %re#Ia"&+! ;riv l" s( u! "ieke$, "u$" s( u a "etakt" s( u sa l&6ia -rete1"e $ %rav*c#! cirkev"e u-"va"*c#! t. j. Ka" "ick*c# k"&# P&s+a. Cie s2 %rav$a)e le" -'ierk u l)& a v*+,sl v. :2 t %r ste 5ist 1u$sk3 $iela! k$e je %rav$a -+ie6a" s v*+,sla+i a Hirkev sa+a sa "e $va)uje %rav$u $ "e%rav$, $$eli(. V$ sa! )e "iekt r3 - "ic# ' li %.v $"e %r&%ust"3 v r.-",c# 5astiac# Hirkvi! "esk.r v6ak ' li %( v,l25e"3! %rav$e% $ '"e %ret ! )e e4ist vala + )" s(! v,svet1 va( ic# v -+,sle! "e- $% ve$aj2c + cirkev"ej "uke. C v -k ""3 a% kr,;, s2 s%is, Hirkvi $v c# %rv*c# st r 5& "eu-"a"3 ak %rav3. O'sa#uj2 s%rv, Ae)i6 v + $etstve! je# +atke! su$, a% 6t l v a u$al sti %ri k "ci sveta! list, a% 6t l v! 'a i Ae)i6 vu k re6% "$e"ciu s kr1 + A'Bar + - E$ess,. H#c2 us% k ji( -ve$av s( veriacic#! -vl6( % kia1 i$e u$al sti a s ',! kt r*c# je v Bi'lii le" +l 2$aj v! %r&%a$"e )ia$"e. Aj ke7 ', ' l + )"3 %rija( viacer +iest -a vier # $"3! $ stali ', s+e "iek 1k ria$k v ak %r&$av k ku ka" "ick*+ eva"jeli+. Tiet $r '" sti v6ak "est ja -a % -+eI va"ie 'sa#u! a"i ic# % $stat"e "e ' #atia. F" #3+u s"7 %rve 5&ta"ie a% kr,;"*c# eva"jeli& $#al& %r st2 krsu a %rir $-e" s(! kt r je %e5a( u %rav$, ka" "ick*c# eva"jeli&. V t*c#t $.v $ v ' l ve1+i % tre'"3! a', $ cirkev"*c# s%is v i a% kr,; v ' li $$ele"3 k"i#, P&s+a! a tak ' l sta" ve"* ic# -v-"* - -"a+! -va"* k" "! ak t +u ' l u) u k"&# :tar3# -k "a! - kt r*c# )ia$"u a"i Kristus! a"i a% 6t li "e-avr#li. Cajsk.r sa v,l25ili k"i#, %r ;""e! "e'i'lick3 a $% ruj2ce "' )e"skej "uke. U i"*c# % -it&v"e % tvr$ili s2#las ic# 'sa#u s "uk u v i"*c# u) ka" "ick*c# k"i#c#. A "ak "iec ' la '#je" ic# s2#las" tra$&cia ic# B )sk + %.v $e. Uia$"a 'i'lick k"i#a "e' la "a%&sa" s v %re$ sta" ve"*+ -+er +! sta( sa -v-" u " r+ u. A) 5as + si -&skali tak2 v)" s(! )e i+ ' la %ri-"a" ka" "ick %lat" s(. :tar -k "" u aut rit u! kt r je$" tliv3 k"i#, %rever vala! ' li kIa-i a %r r ci. Ke7)e ic# r -# $"utiac# +i+ v6e 'ec"*c# -+ie" k "e++e jas"3 $ ku+e"t, ?le" ra- sa tak stal ;icil",+ u-"ese"& -' ru u5ite1 v :tar3#

-k "a v Aa'"e ?Aa+"ii@ asi r. 9\ % Kr.@! %reuka-uje+e i"6%ir va" s( :tar3# -k "a %reuk-a" u aut rit u Ae)i6a Krista! a% 6t l v a Hirkvi. Ale4a"$rijsk* )i$ vsk* k" " - % sle$"*c# st r 5& %r. Krist + sa kr,je s $"e6"*+ kat l&ck,+. F T0 k"&#. V t +t r -sa#u # ak i"6%ir va"3 B )ie sl v sc#vlil v*sl v"e Kristus je$"ak t*+! )e sa "aI $v lal< =:k2+ate P&s+a! le' si +,sl&te! )e v "ic# +te ve5"* )iv t! a %rve ", sve$5ia +"e> ?A" 0!/9@! je$"ak )e # % "&+al ak ucele"2 -'ierku -k "a a %r r k v. K"i#, C v3# -k "a v-"ikli v r.-",c# $ 'c# $ r.-",c# aut r v %re r.-",c# 5itate1 v! a %ret s%rvu +ali e4iste"ciu i"$ivi$ul"u a a) v %rie'e#u $ ', sa -a5ali tv ri( +e"6ie -'ierk,! a) $ 6l ku k" "u " v -k ""*c# k"&#. Cijak te$a "e%rekva%uje! )e v celej Hirkvi "e' l #"e7 $ % 5iatku 2%l"* s2#las v6etk*c# k"i#c#. Ve7 "e' li % siela"3 #"e7 celej Hirkvi a v6etk, "e' li v6a$e -"+e $ %rv*c# % 5iatk v. :t,k +e$-i je$" tliv*+i 'ca+i "e' l 1a#k*. Ce) si ic# v6etk, kres(a"sk3 'ce %&sali! trval "ejak2 $ 'u. V r.-",c# +iestac# ' li % u)&va"3 r.-"e 5asti C v3# -k "ag list :v. Pavla Ri+a" + v R&+e! list K ri"(a" + v K ri"te. Ciekt r3 " v -k ""3 k"i#, "e' li #"e7 $ % 5iatku v v6etk*c# Hirkvc# ?"a%r. Balskej! a;rickej a % $ '"e@ u-"va"3. L"*+ 6k $il t ! )e ic# -"eu)&vali 'lu$ri k % $% re sv jic# +,l v. A "a% k " v*'er k +%lik vala #lav"e t k l" s(! )e v $ 'e v-"iku C v3# Vk "a ' l viac a% kr,;"*c# s%is v "e) vlast"*c# ka" "ick*c# k"&#. K"i#, C v3# -k "a % -" :v. P l,kar%! )iak :v. A"a Eva"jelistu! k l r ku 1\\. V tej $ 'e "ac#$-a+e u :v. Kli+e"ta R&+ske# ! LB"ca A"ti c#ie a P l,kar%a % 5et"3 "ar)k, tak+er "a v6etk, k"i#, C v3# -k "a. Pre$ r k + 10\ ic# cirkev"& s%is vatelia cituj2 s r v"ak u aut rit u ak :tar* -k ". V -"+ + -l +ku Furat ri# ? k l r. 10\@ je u) - -"a+ cel3# k" "u C v3# -k "a kre+ Mistu He'rej +! Aaku' v# listu a Dru#3# Petr v# listu. Ka" "i- va"3 ' li v6etk, v % sle$"ej 6tvrti"e 2. st r 5ia. Asi v r ku 1Z\ ic# % %rv* krt % $1a +ie" v,% 5&tava :v. Lre"ej. H v r& tie) je$" + eva"jeliu v 6t,r c# ; r+c#. Uia$", - a% 6t lsk*c# tc v "euv$-a ak %rav3! ka" "ick3 eva"jeliu+ "iekt r3 i"3 "e) 6t,ri "+ -"+e ka" "ick3 eva"jeli. Pri'li)"e v r v"akej $ 'e v r. 1Y\ - stavil Aust&" v )iak Tati" % $1a 6t,r c# ka" "i- va"*c# eva"jeli& Diatessar " ?u % $1a 6t,r c#@. A asi v r. 2\\ sa v kres(a"sk + $ ku+e"te! kt r* je s2%is + kres(a"sk*c# s%is v! % kla$a"*c# -a B # + v$*c#"ut3! v,% 5&tava - 2Y " v -k ""*c# s%is v 22. Ca k "ci 1. st. ale' v % l vici 2. st. "e' li cit va"3 u) le" list, aile+ " vi! A2$ v list a Tret& A" v list! "ajsk.r %re ic# +al* 'sa#. O "iekt r3 k"i#,! "a%r. A% kal,%su! "iekt r3 kat l&cke list, a Mist He'rej + trvali s% r, a) $ T. st. % Krist vi. R ku /XT "a Ma $icejsk + s"e+e ' l $e;i"it&v"e sta" ve"* k" "! te$a % 5et % svt"*c# k"&#! 5 +al ve1k* v*-"a+ %re 7al6& v*v j kres(a"skej "uk,. R. /9Y sa -i6li 'isku%i - sever"ej A;rik, $ KartBa a v,tv rili - -"a+ k"&# Bi'lie! kt r* ' l % sla"* $ R&+a a sc#vle"* %%e) +. O$ tej $ ', v6etk, stat"3 k"i#,! aj ke7 ic# e6te se+ ta+ "iekt % va) val -a % svt"3! ' li -

- -"a+u k"&# P&s+a :vt3# v,l25e"3. P&s+ ' l te$a - stave"3 % $ v%l,v + "e +,l"3# u5ite1sk3# 2ra$u Hirkvi! kt r* 5er% sv ju "e +,l" s( $ ve$e"ia Duc# + :vt*+. O a% 6t lsk sti "er -# $uje le" +e" va"* s%is vate1! ale s 'it" kvalita a% 6t lsk3# -vest va"ia a t*+ v"2t r" a v "kaj6ia %r&slu6" s( "iekt r3# s%isu $ $ ', a% 6t lskej Hirkvi. Tt $ 'a je ak -akla$ate1sk3 '$ 'ie r -$iel"a $ v6etk*c# "esk r6&c# a + ur5uj2ci a %r&kla$"* v*-"a+ %re v6et k 5as Hirkvi. Krit3ri + tu ' l %rve -vl6t"e %ris%e"ie v % $ 'e %.s 'e"ia Duc#a :vt3# . Uk-al sa! )e star kres(a"sk& s%is vatelia ' li v6etci ' -"+e"& s k"i#a+i C v3# -k "a a )e ak v Palest&"e! :*rii! Falej G-ii! tak v R&+e! A;rike! Klii D k$e ' li "ajv*ra-"ej6ie cirkev"3 stre$isk D ' l -"+, a cit va"* C v* -k ". Hel3 ic# -+*61a"ie ' l %re"ik"ut3 C v*+ -k " +! v je# v-$u6& )ili. A"i $"es "iet '$ate1a vrta"e "ekat l&k v! kt r& ', "iekt r* - a% kr,; v %re je# v"2t r"2 kvalitu %re#lsil ka" "ick*+. A% kr,;, v6ak +ali -"a5"* v%l,v "a u+e"ie! '-vl6( v stre$ veku! a t ak v*tvar"3! tak %&s +"3. K"i#,! kt r*c# a% 6t lsk + %.v $e "ik$, "e' l % c#,'" st&! "a-*va+e k"i#a+i %rv ka" "ick*+i ?%r t ka" "ick*+i@. Tie! kt r*c# a% 6t lsk + %.v $e "ieke$, ' l % c#,' va"3 "a-*va+e $ru# ka" "ick*+i ?$euter ka" "ick*+i@. V C v3# -k "a t s2< He'r! Aak! 2 Pt a / A"! Au$ a Vj. Aj tiet s2 v6ak i"6%ir va"3 Duc# + :vt*+. 111. EVACAEMLG CLE :[ HL:TORLHKO PRAVDLVSE V 5asti tu u) ' la $a" $% ve7 u "+ietk, =Bi'lia "ie je %rav a vier # $"E>. Eva"jeli %re$ v6etk*+ # v ria kres(a"stve! ke7 ' l e6te se+e" +! t-". )e ' li "a%&sa"3 ve1+i sk r ! i"ak ', sa ' li $ "ic# $ stali %rvk, u) r -vi"utej Hirkvi. Ae tu v6ak aj 2)as" a %rekva%uj2ca " v s(! kt r2 Ae)i6 v"6a $ )iv ta sv j# "r $a a kt r2 a"i a% 6t li "e' li sc# %"& % c# %i(. Be- Ae)i6 vej s '" sti je "e+,slite1". Me' "ik$e "e' l tak #l' k -ak re"e"* -+,sel %re tra$&ciu! ak u )i$ v D 2cta k Pr r k + a k Vk "u. Ae)i6 v6ak # v r&! )e je tre'a -auja( % st j "iele" k je# "uke! ale aj k je# s 'e. T "e+ #li eva"jelisti v,v $i( - $uc#a a tra$&cie sv j# "r $a. Ke', %.v $c via eva"jeli& c#celi "ie5 v,+*61a(! +usel ', t ',( v,+,sle"3 tak! a', t "a vte$aj6& svet "ejak -a%.s 'il . :%asite1 sveta ', sa +usel "ar $i( v %alci + c"3# kr1a a je# k l&ska ', +usela ',( - -lata a v,s$-a" $ra# ka+a+i. Ale v*kla$ Krist vi! kt r* %ri6iel "a svet v +alej! $ r&+sk,c# i+%erialist v utl5a"ej kraji"e ak 5le" "esl ' $"3# "r $a a ak -k ""* s," Balilejsk3# tesra! "e+ # l v,v la( v vte$aj6 + svete "i5 "e)

% #k$a"ie! %ret )e c#u$ 'a ' la % va) va" -a #a"'u a teles" %rca -a tr ck* 2$el. Ke', u5e"&ci c#celi v,+*61a(! "ev,+,sleli ', Fesi6a! kt r* ' l "e%rijate1"* %re tak3 +" )stv Ui$ v! "a%r&kla$ kv.li t +u! )e "ec#cel "ijak u re'3li u ale' "sil&+ $str"i( "a$vl$u R&+a. Cev,+,sleli ', Fesi6a! kt r* ' l "e%rijate1"* %re % #a" v! %ret )e )ia$al -+e"u % # $l"3# a -+,sel"3# )iv ta. P #a"ia %ri"6ali "a -+ier ' # + 'ete. U Ae)i6a je t +u %a5"e D 'et val se'a. Cie5 tak "e% c# %ite1"3# si "e+ # l 5l vek v,+,slie(. Kristus "e+al a"i "ijak3 -vl6t"e 6k l, 5i v,c# vvate1 v! a"i -vl6t"e u+eleck3 vl #,! a"i ;i"a"5"3 5i % litick3 % stave"ie. V,u5 val +al2 a "es2r $2 sku%i"ku "ijak s1u'"*c# u5e"&k v a v,sl v val -$a"liv "e+ )"3 a % $iv"3 tvr$e"ia a s1u',. Eva"jeli # v ria Ae)i6 v*c# "e-$ar c#. Cajv56& stu%eI #ist rickej ist t, +aj2 u$al sti! kt r3 stli v ceste 6&re"ia kres(a"stva< 1. Ae)i6 ' l % %rave"* ak -l 5i"ec "aj#a"e'"ej6&+ s%.s ' + ?ak $"es 'ese"ie@ vi7 K r. 1!2/. Hist8ria utr%e"ia "e' la v.'ec skr6le". Eva"jelisti s #r +uj2ci+i $etaila+i %isuj2 Ae)i6 v utr%e"ie! a t %r ti "- r + a vkusu $ ',! i %r ti 'e)"*+ %re$stav+ Fesi6 vi! aj ce+ )" s(! )e Kr3ci a Ri+a"ia sa 'u$2 tak3+u #r$i" vi s+ia(. Me" ver" s( %rav$e + #la +a( t2t $va#u a r*$- s(. 2. [$aj"* Fesi6 "e%ric#$-a le" - % #k$a"ej Kalileje! ale $ k "ca - e6te % #k$a"ej6ie# Ca-aretu ?A" 1! TX@. V$ sa! )e vlast"& %r&'u-"& st ja 5iast 5"e sk r "e%riate1sk, %r ti "e+u ?Fk /! 21@! tak ak stat"& r $ci - r $"3# +esta ?Fk X! 1iX@. Eva"jelisti "a%&sali aj aj tak2 vec! )e Ae)i6 v Ca-arete "e+ # l u5i"i( --rak %re "everu r $k v ?vi7 "+ietk, Ae)i6 v*c# --rak c#@. /. Ae)i6 v krst v A r$"e + # l v,v la( $ +"ie"ku! )e A" je v56& ak O"< ak +.)e "a se'a v-ia( krst % k"ia ?Fk 1! T@! ak je 'e- #riec#uE Ak -"+u s '" s( s% +&"a A"a Krstite1a aj A -e; alavius. Ce+ )" uv$-a( % -it&v", #ist rick* $.ka- %re ka)$2 je$" tliv2 u$al s( Ae)i6 v# )iv ta. Eva"jeli 'st ja v sk26ke aj s "aj%r&s"ej6&+i #ist rick*+i "r k+i. Kt ;al6uje a v,+*61a! %re-ra$& sa "aj1a#6ie v $etail c#! kt r3 +u u"ik"2. Eva"jeli tak v,"ikaj2 "a$ literat2r u sv jej $ ',! )e e6te $"es '$ivuje+e v "ic# je$" $uc# s(! ale i #ar+ "ick2 $ k "al s(! v-"e6e" s(! #f'ku a $.sle$" s(. P %isuj2 #r$i"u! kt r* "e+ r v"3# v $eji"c#! i$el"e# 5l veka! tv rcu "ajv-"e6e"ej6ie# u5e"ia. Kt ', si "ie5 tak3 ve$el v,+,slie(E 112. EVACAEMLG :L ODPORUA[E R.-", cie1! kt r* eva"jelisti sle$ vali! ic# vie$ l k r.-"e+u v*'eru %r&'e# v - Krist v# )iv ta v r.-" + 5as v + sle$e. P $stat"* r -$iel A" v# eva"jelia $ tr c# stat"*c# eva"jeli& v6ak "ee4istuje. L$e le" r -$iel stu%I vit*. Prav3 Ae)i6 ve sl v s2 tu v56i" u r -v&ja"3 a %re%rac va"3. J

"e' l ak2t"e v $ 'e ke$, v-"ikal eva"jeliu+ % $1a Farka! ' l "ev,#"ut"3 "a k "ci st r 5ia! ke$, ' l tre'a $% ve$a( s2$ '*+ 'lu$r +. Ae$" eva"jeliu+ ' l ur5e"3 kres(a" + - )i$ vstva! i"3 kres(a" + - % #a"stva! i"3 %r 'l3+, ' li v Kalilei! i"3 v Falej G-ii! i"3 v Kr3cku a i"3 v R&+e. Ka)$* eva"jelista + kre+ t # s 'it"* s%.s ' r -%rva"ia. Ka)$* t ti) % - r val i"$ivi$ul"e! "e-visle "a $ru#*c#. Eva"jeli sa l&6ia aj sl # + a ; r+ u. O t ' #at6ie a %l"6ie tak ++e svetl ! )aruj2ce s 'u a u5e"ie Ae)i6 v . Uia$", eva"jelista 7alej "e% %is val ' )sk3 veci tak! ak s2! ale ak ic# ve$el v,% ve$a(. Ke7)e cie1 eva"jeli& je "' )e"sk v-$elvac&! %ret svt %isec %ri'li)uje +" # krt u$al sti! kt r3 "es2visia s% lu 5as v ! ale i$e v . Eva"jelisti v,'eraj2 - 2st"ej a %&s +"ej tra$&cie t ! 5 % va) vali -a "aj$.le)itej6ie! "iekt r3 %rvk, v -uj+e stru5" sti a %re#1a$" sti -#kIali v je$e" cel k! "iekt r3 +,6lie"k,! %.v $"e le" "a-"a5 va"3! r -v&jali $ v56ej 6&rk,! %ret )e ic# % va) vali -a +i+ ria$"e v*-"a+"3 %re vieru a )iv t sv jej vlast"ej cirkev"ej 'ce. R -$iel, +e$-i eva"jelista+i "ie s2 r -% r+i. :kr,t* s2la$ je + c"ej6& "e) -jav"*! sl v"*! %re-r$-aj2ci +" # krt 'e-+,6lie"k vit*c# %is vate1 v. Eva"jelisti "e%a%aBj vali t ! 5 Ae)i6 % ve$al! ale s"a)ili sa sk.r ver"e v,sti#"2( a -ac# va( )iv* a "e% +&Iaj2ci -+,sel Ae)i6 v# u5e"ia. Ke', v6etci 5er%ali - je$i"3# v,+,sle"3# %&s +"3# %ra+eIa! %&sali ', asi v6etci 'sa# v t ist3. V % $stat"*c# veciac# si eva"jeli "e $% ruj2. U) :v. AuBust&" # v r&! )e t ="eu'er "i5 "a v)" sti eva"jelia> a )e =Duc# :vt*! kt r* r -$e1uje sv je $ar, ka)$3+u! ak c#ce! t %ri%ustil>. Ce-le)al te$a "a 'e-% $+ie"e5"e $ sl v" + -ac#,te"& Ae)i6 v# % s lstva. T*+ sa "euv$-a $ % c#,'" st& t-ka i"6%ircie! le' i"6%ir va" je +,6lie"ka! kt r2 c#cel Ae)i6 a eva"jelisti v,ja$ri(. 11/. V COVOF VGKOCE :[ ROVPOROE V % $ 'e"stve r ' t"&k c# "a vi"ici ?Ft 2\! 1i1X@ sa Ae)i6 uj&+a #rie6"ik v a s1u'uje i+ kr1 vstv B )ie r v"ak ak s%rav $liv*+. Cej$e tu "v $ k +-$ vej 2%rave! ale % uka- "a 'e)"3 1u$sk3 -+*61a"ie< s%rvu "a$6e"ie! )e -ar '& =$e"r> a % t + skla+a"ie! )e le" $e"r. B #u %atr& v6etk . O $+e"c# a -slu#c# v %res" + sl va -+,sle "ie je re5. =Ke7 ur '&te v6etk ! 5 v+ ' l %rik-a"3! % ve$-te< :+e le" slu) '"&ci! ur 'ili s+e t ! 5 s+e ' li % vi""* ur 'i(> ?Mk 1Y! 1\@. Ce$ tk"ute1" a "e '+e$-e" je B )ia sl ' $a. Cie 5l vek si v l& B #a! ale 1u$ia s2 v,v le"& B # +. P v la"ie je +il s(g tak aj $+e"a. B # r -$va i ta+! k$e "ie je "r k. A"i % -va"ie! a"i $+e"u si "e+.)e 5l vek -asl2)i(. A "ikt si "es+ie -akla$a( "a t +! )e ' l % v la"* #"e7 r" a "ie je %rv"e"* v,v $- va( - tejt skut 5" sti %re$stavu "ejak + %rve"stve. Pre#"a"3 ve$ +ie %rve"stva s%.s 'il u v,v le"3# "r $a! )e "es% -"al 5as sv j# "av6t&ve"ia a $+iet l sv j#

Fesi6a. : B ) u +il s( u si "iekt aj v krtkej $ 'e +.)e -&ska( -slu#, %re B )ie kr1 vstv ! ak i"& v $l#ej $ 'e. =Me' + je +,6lie"k, "ie s2 va6e +,6lie"k, a va6e cest, "ie s2 + je cest, i # v r& P". Ak s2 "e'es v,v*6e"3 "a$ -e+! tak s2 + je cest, v,s k $ va6ic# ciest a + je +,6lie"k, $ va6ic# +,6lie" k.> ?L- 00! Zi9@. F, 1u$ia "e% -"va+e +,6lie"k,! 2+,sl, a v.'ec v"2tr 'l&)"e# . Pret s2 "a6e 2su$k, le" 5iast 5"3 a "e$ k "al3. Tak +.)u ',( v B ) + kr1 vstve % sle$"*+i t&! kt r& % $1a -$a"ia sveta +ali ',( %rv*+i! a %rv& +.)u ',( t&! kt r& v 5iac# +" #*c# s2 % sle$"*+i. J sa -$ +al3+u a v,% 5&tav3+u 1u$sk3+u $uc#u ak "es%rav $liv s(! 'jav& sa v ve1k sti B )ie# $uc#a ak $str"e"ie -'ra" s%rav $liv sti skr-e v56iu + c $vaj2cej lsk,. i De"r sta5il k $e""ej ')ive celej r $i",. P" vi"ice $va v6etk*+! 5 je k )iv tu % tre'"3. =Ak "iekt %ric#$-a ku +"e a "e+ v "e"visti sv j# tca! +atku! )e"u! $eti! 'rat v! sestr,! 'a aj sv j )iv t! "e+.)e ',( + j&+ u5e"&k +.> ?Mk 1T! 20@. =Kt +iluje tca ale' +atku viac ak +Ia! "ie je +a # $e".> ?Ft 1\! /Y@. Krist vi tre'a $a( %re$" s( %re$ vlast"*+i % krv"*+i. H#ce cel3 sr$ce. R $i"a! ka+ % -*va! + ',( %ev"ej6ia a jej -uje+ je v,66& "e) -uje+ kt r3# k 1vek "6# % krv"3# %r&'u-e"stva. Cikt "ie je tak*+ tc +! ak B #! ve7 $ "e# % c#$-a ka)$ r $i"a. A "ikt "ie je 'rat + ak je Kristus. Vuje+ t #t %r&'u-e"stva! kt r3 -a5al krst + a u$r)uje sa euc#aristick u =tra"s;2-i u>! je $ sta( v6etk*c# $ "e'a! $ s% l 5" sti ve5"e 'la)e"*c#. T sa+ -rej+e "e-"a+e"! )e ', %re Ae)i6a +al "iekt 2%l"e -a"e$'a( sv je % vi"" sti v 5i r $i5 +. P $ '"e tre'a c#%a( sl v :v. Ft. 1\! /0i/X< >Pri6iel s + % stavi( s,"a %r ti je# tc vi...>. Ceje$" t" s( "asta"e aj v r $i"c#< je$"i v Krista uveria! i"& %r ti "e+u % vsta"2. D"es je s2 + )" viac aktul"e %r&%a$,! ke7 sa veriaci +us& r -# $"2( +e$-i sv j u kari3r u a vier u v B #a ale' +e$-i 'u$2c" s( u sv jic# $et& a v-(a# + k B #u. Tak*t % st j ++e +a( aj k vlast"3+u telu a k svetu v.'ec. V star veku ' li %si 'ra- + "e5ist*c# 1u$&. Va tak*c#t 6%i"av*c# %s v % va) vali )i$ia % #a" v! %ret )e sa klaIali + $l+ a ic# + $l slu)'a ' la %l" +rav"*c# #av" st&. Kres(a"sk viera a +il sti -&ska"3 "+ Krist + s2 svt3! s2 t v-c"e %erl,. Tie si "e-asl2)ia t&! kt r& %re sv je +rav"3 "e$ statk, a $u6ev"3 r -% l )e"ie "ie s2 sc# %"& eva"jeliu+ s je# v-"e6e"*+i % )ia$avka+i c#%a( a u kt r*c# je "e'e-%e5e"stv ! )e % je# %rijat& sa +u s%re"everia. Tie) i$e t ! a', svt3 veci 5l veku "e- v6e$"eli. P #a"sk ka"a"ejsk )e"a %r s& u-$rave"ie sv jej $c3r,. Fusela % 5u( vetu< =Cie je $ 'r3 v-ia( c#lie' $e( + a # $i( # 6teIat+> ?Ft 10! 2X@. T ale "e+ala ',( ur)ka. Ve7 Ae)i6 sa s%rval aj k "ajv56&+ #rie6"ik + -# vievav ! v12$"e a +il sr$"e. T )e"a a"i "e+ #la -a t ! )e "e+ %rav2 vieru v B #a ak )i$ia. Ui$ia sa s&ce ra$i c#vlili! )e s2 B )&+i $e(+i! ale tie) "e)ili "ijak svt . Ve7 Ae)i6 i+ "aj%rv k-al< =Ji"te % k"ie! i"ak -a#,"iete9> H#cel + )" kre+ i"3# v,sk26a( vieru! v,trval s( a % k ru %r siacej +atk,. A "a v tej sk26ke 'stla. Pret ju "iele" verej"e % c#vlil! ale jej $c3ru aj u-$ravil. Ce' l ', t

"ieke$, $ sl va ak =#$-a"ie %s +>! ke', ka)$ 1u$sk %r s'a ' la v,sl,6a"E H"e7 a % $1a #esla ="ec# sa s%l"& + ja v.1a>E J -&ska+e %r&li6 1a#k ! t si "ev)i+e sk r "ik$,. U ka""ejskej )e", %ri6la c#v&1a "aj#l'6ie# 'ratu< % -"a"ie! )e vlast"e "e+ %rv "a )ia$"u +i+ ria$"u +il s(. A %re rie"tl", sluc# -"a5e"ie %es ?%rasa@ "e-"el tak tvr$ ! ak $"es "+. Ca -kla$e t*c#t Krist v*c# sl v -al )ila %rv t" Hirkev sv ju k-eI taj +stiev ?$isci%li"a arca"i@g "iekt r3 "uk, a kres(a"sk3 ' # slu)', ' li star stliv utaje"3! a', ' li uc#r"e"3 %re$ -"eucte"&+ a a', ' la v-'u$e" )iv t2)'a % 2%l" + % -"a"& kres(a"skej %rav$,. P $1a Ae)i6 v# v*r ku sa +*t"ici a "eviestk, $ sta"2 $ "e'esk3# kr1 vstva sk.r ak ;ari-eji! -k ""&ci a i+ % $ '"&. Ae)i6 v,svet1uje %re5 . A" k-al % k"ie a "ikt - ;ari-ej v # "e% sl2c#al! -atia1 5 +*t"ici a "eviestk, %ric#$-aj2 a 5i"ia % k"ie. Ae ve1k*+ "e6(ast&+! ak si "iekt +,sl& se'e! )e je s%rav $liv* a "e% tre'uje sa 'rti(. B # "e"vi$& #riec#! ale "e % vr#uje #rie6"ik+i. Vi7 aj % $ 'e"stv +r" trat" + s," vi. A"a"i6 "e+al %re$stiera(! -asle%e"* lak +stv +! )e %ri"6a v6etk, str)e"3 %e"ia-e ?:k 0! 1iT@. P $ '"e je# )e"a Va;ira. Aut r tu kla$ie ve1k* $.ra- "a % stave"ie a %rv + c a% 6t l v v jeru-ale+skej Hirkev"ej 'ci. O$stra6uj2ci B )& trest u%ev"il u veriacic# $isci%l&"u a -r veI % v-"ies l a% 6t lsk2 aut ritu. =Ve1k '-eI sa -+ c"ila celej Hirkvi i v6etk*c#! kt r& t + % 5uli ?:k 0! Yi11@. :vt %isec c#ce v,-$vi#"2( -vl6t"u %r&t +" s( a %.s 'e"ie P"a skr-e Duc#a :vt3# v a% 6t l c# %ri #lsa"& -vesti s%s,. Aj Ae)i6 $ k-al %re$"ies( v*#ra)"3 sl v s2$e ?vi7 Mk 1\! 12 a Ft 1Z! X"@. P -"+e aj v*#ra)"3 sl v a% kal,%s, ?Vj 2! 2/@. =Ak sa "e 'rtite a "e'u$ete ak $eti! "ev j$ete $ "e'esk3# kr1 vstva> ?Ft 1Z! /@. =Cec#ajte $eti a "e'rIte i+ %ric#$-a( ku +"e! le' tak*+ %atr& "e'esk3 kr1 vstv > ?19! 1T@. L ke7 c#ce+e sta( ak $eti! "es+ie+e si uc# vva( $etsk2 'e-ra$" s( a 'e-+ c" s(. Hesta $etstva je v a's l2t" + $ v-$a"& sa $ B )ej v.le s $etsk u $.ver u! "ie )e ', s+e sa s"a)ili %resa$- va( vlast"2 v.1u a v se'e +ali -1u'u. Ostat"e :v. Fat26 "+ # v r& jas"e< =Kt sa te$a % "&)i ak t t $ie(a! te" je "ajv56& v "e'esk + kr1 vstve. A kt %rij+e je$" tak3t $ie(a v + j + +e"e! +Ia %rij&+a> ?Ft 1Z! Ti0@. Cie je te$a %rir $-e"3 a"i 1a#k3 ',( =ak $ie(a>. Ae tre'a sa 'rti(! % "&)i( sa. A t iste v,)a$uje 2silie! se'a-a%re"ie! 2%ri+" s(. Jist3 a "e5ist3 u Ae)i6a< >Jl veka "e% 6kvrIuje t ! 5 vc#$-a $ 2st! ale 5 v,c#$-a - 2st! t % 6kvrIuje 5l veka> ?Ft 10! 1\@. Hel* )iv t 1u$& )ij2cic# v s% l 5" sti i-raelsk3# "r $a ' l % -"a+e"a"* a ; r+ va"* %re$%is+i 'ra$"ej 5ist te a "e5ist te. Ae)i6 + $va#u % $1a s%.s 'u star -k ""*c# %r r k v sa v- %rie( t +ut v "kaj6ie+u "' )e"sk3+u # $" te"iu a uk-a(! )e 7alek $.le)itej6ie je +rav"3 k "a"ie a 5ist3 +,sle"ie vrta"e sl v v,c#$-aj2cic# - 2st. J %r ti t +u -"a+e" jes( s "eu+,t*+i ruka+i! 5 ;ari-eji v,t*kaliE

Ak r -u+ie( Ae)i6 v*+ sl v+ =Me' kt +! t +u sa %ri$ a 'u$e +a( # j"e. Ale kt "e+! t +u sa ve-+e aj t ! 5 +> ?Ft 1/! 12@E : % $ '" u +,6lie"k u sa stretva+e i v % $ 'e"stve #riv"c#< slu#a! kt r3+u ' l -vere"*c# 0 #rivie" e6te 0 #rivie" -&skal. Te"! kt r3+u ' la -vere" je$"a #riv"a! "e-&skal "i5. Cie je tresta"* %re sv ju c#u$ 'u! ale %re "e5i"" s(! 1a# staj" s(. Ostat"e P" Ae)i6 "erie6il a "ec#cel rie6i( ek " +ick3! s cil"e 5i s ci l Bick3 t-k,! c#cel "s - -"+i( s taj +stv + Ce'esk3# kr1 vstva. Hriv",! kt r3 -&skava+e 5i strca+e! "e+aj2 "i5 s% l 5"3 s -lat + a strie'r +! s2 t le" #riv", $u6ev"*c# a $uc# v"*c# $ar v! kt r3 "+ ' li -vere"3! a s kt r*+i ++e # s% $ri(. =P 7 -a +" u a "ec#aj! "ec# si +ktvi % c# vvaj2 +ktv,c#> ?Ft Z! 22! Mk 9! X\@. Ae)i6 tak $% ve$ +la$3+u +u) vi! kt r* )ia$a! a', sk.r! "e) # 'u$e "asle$ va(! + # l % c# va( sv j# u+ieraj2ce# tca. Ae)i6 je# %r s'u -a+ieta! 5 v,-er -vl6( "ecitliv a tvr$ ! ke7 si uve$ +&+e! )e ak )i$ia u) "a -kla$e Desat ra li%li "a r $i5 c# ak ' l u "ic# v,%est va"* kult +ktv,c#. Ae)i6 c#cel -rej+e t*+t "a$"ese"&+ uk-a(! s ak*+ $# $la"&+! # rliv s( u # ++e "asle$ va(. V6etk ++e %usti(. A skut 5"e sa s tak u # rliv s( u u je# u5e"&k v stretva+e. T&! kt r*c# Ae)i6 v l! a', # "asle$ vali a -$ie1ali s "&+ je# % sla"ie! s2 % v la"& k )iv tu. :+ # v r&< =Aa s +... )iv t> ?A" 1T! X@. Fktvi s2 % t + t&! kt r& # "e% -"aj2 a - stvaj2 %ri%2ta"& k s+rte1"3+u )iv tu! ur5e"3+u k -"iku. U5e"&ci! kt r& % 5uli Ae)i6 v #las! %rec#$-aj2 te$a $ i"3# )iv ta! $ kt r3# ic# s+r( "e $vrti. Ur5it3 $ %l"e"ie tejt Ae)i6 vej vet, "j$e+e v i" + je# v*r ku< =Kt % l )& ruku "a %lu# a '-er sa s%(! "ie je s2ci %re B )ie kr1 vstv >. Ae v "e'e-%e5& se'aus% k je"ia a se'ac#vl,. Ae)i6 %re$v&$a! )e ', t # ka"$i$ta "asle$ va"ia r -citlivel l25e"ie sa s r $i" u a "ak "iec s"7 # i $vie$l $ $uc# v"3# v la"ia. K 1k krt % vie+e sv j+u 'rat vi >#lu%k> ale' aj ='l- ">! ++e -a t %re%a$"2( s2$u a %ekel"3+u #IuE ?Ft 0! 21i22@. V 'i'lick + -+,sle +aj2 tiet sl v +" # -va)"ej6& v*-"a+ "e) u "s. Bl- " je -rej+e % $1a Bi'lie 'e-' )"&k! $+ietaj2ci B #a. A #lu%k -"a+e" % $1a "iekt r*c# v t +t k "te4te 5l veka "iele" '+e$-e"3# ! ale aj $% r"3# a # $"3# % vr#"utia. Cej$e tu sa+ -rej+e % u)itie tej 5i "ej ur)k,! v,sl ve"ej v ka+i#u "etr%e-liv sti! 5 Ae)i6 tak $su$-uje. V)", je "a veci #l' k* #"ev! kt r* 5ast tiet sl v v,v lva a ur5uje ic# v*-"a+. Ci5 sa "e%r tiv& B )ie+u -k "u 'ratskej lsk, viac ak #"ev a "e"vis(. Veta =kt % vie sv j+u 'rat vi #lu%k> ', te$a +ala ',( c#%a" v -+,sle =kt sa #"ev "a sv j# 'rata>. A" Krstite1! kt r* ' l v v-e"&! "e+ # l a"i vi$ie(! a"i % 5u( P"a Ae)i6a %ri je# verej"ej 5i"" sti. Pr stre$ie v-"ice a Her $ ve k lie -1a#5 val Ae)i6 vu 5i"" s( a $+ietal +,6lie"ku! )e Ae)i6 je Fesi6. A" Krstite1! %re$c# $ca Fesi6a! celk + -aujat* +esi6sk,+ i$el +! c#ce +a( ist tu! a %ret % siela k Ae)i6 vi aj sv jic# )iak v! a', -istil! 5 Ae)i6 u5& a k ". Te" i+ # v r&< =H# 7te a -"+te A" vi! 5 % 5ujete a 5 vi$&te< :le%& vi$ia! c#r +& c# $ia! +al + c"& s2 5ist&! #luc#& % 5uj2! +ktvi vstvaj2 a c#u$ '"*+

sa #lsa eva"jeliu+> ?Ft 11! Ti0@. Ae)i6 vie! )e -"alci star -k ""*c# %r r ctiev! kt r*+ A" Krstite1 ' l! % sta5ia tiet skut 5" sti k t +u! a', v I + 'e-%e5"e % -"al Fesi6a! a', % -"al! )e sa s%l"il "a I + B )ie sl v . U %r&slu6"&k v :tar3# -k "a vl$l %resve$5e"ie! )e %re$ Fesi6 + %r&$e "a svet Eli6. Ae)i6 % tvr$-uje te"t "- r! ale -a Eli6a v,#lasuje A"a Krstite1a< =A " s+ i ak t c#cete %rija( i je Eli6! kt r* + %r&s(. Kt + u6i! "ec# % 52va9> ?Ft 11! 1T@. A" je Eli6 "ie 5 $ s ',! ale 5 $ s%.s 'u )iv ta a verej"3# v,stu% va"ia. T v k "e5" + $.sle$ku % tvr$-uje i Mk 1! 1Y< =:+ %.j$e %re$ "&+ s Eli6 v*+ $uc# + a + c u! a', 'rtil sr$cia tc v k s," + a "everiacic# k +2$r sti s%rav $liv*c# a %ri%ravil P" vi $ k "al* 1u$>. U A" 1! 21 "a% k " st j&< =J te$a!> %*tali sa # ! =si Eli6E> P ve$al< =Cie s +.> =:i %r r kE> O$% ve$al< =Cie>. V eva"jelic# je re5 i vlk c#! kt r& sa v Palest&"e "ev,sk,tuj2 ?% $ 'e"stv $ 'r + %astier vi! 1u7 c# v 'ar"k v + r2c#u! kt r& s2 v6ak v"2tri $rav& vlci@. Vat tu "ie je a"i -+ie"ka c#arakteristick*c# %alest&"sk,c# -vieratc# D $iv k*c# +a5kc#! 6akal c# a % $ '"e. K 1k "r $ v % -" cel* ra$ -vierat s c#arakteristick*+i r,s+i le" - r -%rva"ia! aj ke7 "e)ij2 "a ic# 2-e+&. O i"*c# "e+ali -as aut ri %ri v*'ere ltk, $.v $ # v ri(! aj ke7 )ili "a ic# 2-e+&. Vat ! )e Au$6 uk)e "a Krista! $ sta"e /\ strie' r"*c#. Ae)i6a te$a "ikt "e% -"alE Hel je# 5i"" s( # +usela u5i"i( ve1+i -"+,+. O$% ve7< Va % + ci tak3# t 5l veka ' l veru 7alek 1a#6ie %atr"e a taj"e Ae)i6a -atk"2(. A "av,6e % t+e9 Muk6 $ $va! )e Au$6 =O" s2#lasil a #1a$al %r&le)it s( v,$a( i+ # ! ke7 s "&+ "e'u$e -stu%> ?22! X@. Ve1+i 5ast sa uv$-aj2 Ae)i6 ve sl v Au$6 vi< =Be$a t +u! kt -ra$& :,"a 5l veka9> Ak % -"+e 'i'lick3 v,ja$r va"ie! sk.r ', s+e ra$6ej %rel )ili< Ce6(ast"* te"! kt -ra$& :,"a 5l veka9 V)i+e sa $ situcie9 Ae)i6 je -ar+2te"*! %lakva Au$6a! kt r* # tri r k, s%rev$-al! a s"a)& sa # v je# %re$sav-at& %ev"*+ a $iskr3t",+ s%.s ' + -astavi(. Ale Au$6 tvr$ #lav - trvva. Pret -+ie"e"* v*r k P"a. Pret # P" % $1a A"a "a-*va s," + -#u', ?1Y! 12@. Pri % vrc#" + v,sl,6a"& Krist vej v*-v, =Kt c#ce &s( -a +" u! "ec# -a%rie s+ se'a! ve-+e sv j kr&) a "asle$uje +a> ?Ft 1X! 2T@ sa +.)e -$a( "asle$ va"ie Krista ve1+i (a)k3. Cie je t +u tak. P" Ae)i6 "evl5il sv j 'et"* kr&) "a ka)$ + kr ku )iv ta. Cies l # le" "a kr&) vej ceste. L"ak sa ve$el ra$ va( s ra$uj2ci+i a %laka( s %la52ci+i. V)$, ale %l"il v.1u "e'esk3# Otca. O t i$e aj u "s! ak # c#ce+e "asle$ va(. O Krist vej ="e1u$skej> % )ia$avke ', sa $al # v ri( le" vte$,! ke7 ', sa 6krtla %ers%ekt&va v,66ie# $ 'ra. Ae)i6 "ik$, "e' l as cil! kt r* ', "e%rial ra$ s( v lske! +a")elstve! r $i"e. Va%rie( s+ se'a -"a+e" "e$a( sa % #lti( veca+i a star s(a+i! "ekls( #lav"2 v#u le" "a tel ! -$ravie! % # $u! ale ++e sv j % #1a$ -a+era( "a v6etk ve1k3! krs"e a 5ist3! 5 ve$ie k B #u. V-ia( a "ies( sv j kr&) -"a+e" "euteka( 2-k stliv a -'a'el %re$ vlast" u s+r( u a tr%e"&+! ale v-ia( ic# k1u$"e "a ve$ +ie! v,r v"a( sa s "i+i a ',( stle %ri%rave"*! )e "i+i sa )iv t "ek "5&!

le" +e"&. Pre$ Ae)i6 + +usia ust2%i( v6etk, v "kaj6ie # $" t, i sa+ t"* s '"* )iv t 5l veka. Aj te" $ sia#"e # $" tu %rve v Ae)i6 vi a skr-e "e# . Uia$"a i" # $" ta "ie je $ stat 5"*+ $.v $ + 'et, 5i strat, )iv ta! ak t "ie je s+ B #. L"3 # $" t, "ie s2 # $"3 a sc# %"3 k B #u "ie5 -aj %ri$a(. Ft 21! 12< =Ae)i6 v 6iel $ c#r+u a v,#"al v6etk*c# %re$ava5 v a ku%uj2cic# v c#r+e>. V c#r+ c# sa "ik$, "e 'c# $ val . L$e c#r+ v3 "$v rie! -va"3 "$v rie % #a" v. Tu sa %re$vali 'et"3 -vierat! tu +ali st l, %eIa- +e"ci ?%latil sa le" )i$ vsk*+i =% svt"*+i> %e"ia-+i@. Kristus "es2#las& s 'c# $+i "e5est"3# s%rvcu! c#vli le" je# 6ik v" s( a %atr" s(! s kt r u je$"! a', +al %riate1 v v c#v&li a) strat& sv je % stave"ie. Ra- sa ka)$* cit"e v situcii! )e strat& sv je % stave"ie! ke$, "e% +.)u a"i %e"ia-e! a"i i"teliBe"cia! a"i taktika. Bu$e t v c#v&li 25t va"ia s )iv t +. Kristus c#ce % ve$a(< B l ', $ 're! ke', si +al % t + %riate1 v u B #a! kt r* ', + #li $ sve$5i(! )e si k "al $ 'r . Me" tak + )" c#%a( Ae)i6 ve sl v< =R 'te si %riate1 v - "es%rav $livej +a+ ",! a', vs! a) sa % +i"ie! %rijali $ ve5"*c# %r&',tk v> ?Mk 1X! 9@. Tak ak 1u$ia $ k)u v r.-",c# )iv t"*c# situcic# v,(a)i( vlast"* %r s%ec#! c#ce "s Ae)i6 u5i( % $ '"ej %re-ierav sti v -&skava"& "a$%rir $-e"*c# # $".t. Ft Z! 2Zi/T # v r& ve1k + st$e sv&I! tie ale -aka- val )i$ + :tar* -k ". Nl v6ak Bera-e"sk2 kraji"u! '*va"2 % #a"+i. :tar& L-raeliti % va) vali svi"e -a je$" - "e5ist*c# -vierat! +ali %r&s"e -ak-a"3 jes( ic# +s ?L- X0! 0@. R -# $ vali iste $.v $, -$rav t"3 aj "' )e"sk3. :viIa ' la t ti) u k lit*c# % #a"sk*c# "r $ v % svt"*+ -viera( +! ur5e"*+ k 'et+. Aes( je# +s -"a+e"al $%a$ $ vier, v,v le"3# "r $a ?2 Fak X! 1Z@. P $ '"e e6te $"es u + #a+e$" v %lat& -ka- % )&va"ia 'rav5 v3# +sa. T v6ak vie$l svt %isca k t +u! )e "av $-uje $% r k "e+u. R -%rva"ie ve1k + st$e sv&I a c# va"& sa %"a % tvr$-uje! )e i " re6%ekt val "- r :tar3# -k "a. Caj%rv "a$6e"ie! uv&ta"ie a '$iv v Ca-arete a % t + i+ ' l Ae)i6 ka+eI + 2ra-u. :e"-cie sa "e$ 5kali a vieru "e+aj2 -uje+. Viera "ie je la#.$ka! kt r sa '5as % $va. Ae c#le' + )iv ta. F" #3 7al6ie 2$aj"3 r -% r, v C v + -k "e s2 le" -$a"liv3. Ku v56i"e "ejas" st& % $va kat l&cke v,$a"ie P&s+a :vt3# %rijate1"* v*kla$. O 7al6&c# vi7 %r&slu6"3 "+ietk,. 11T. [:TCE PODACLE CLE AE PRAFE`OF VLEROE A% 6t lsk3 2st"e % $a"ia s2 %rav$,! kt r3 Kristus a a% 6t li #lsali a kt r3 s2 'sia#"ut3 v P&s+e! ale aj v s%is c# a% 6t lsk*c# )iak v! svt*c# tc v ra""*c# kres(a"sk*c# st r 5&! v cirkev"*c# %a+iatkac#! ' # slu) '"*c# k"i#c#! v*r k c# %%e) v a cirkev"*c# s"e+ v %rv*c# st r 5&! v star*c# v,-"a"iac# vier,! v akt c# +u5e"&k v!+ $lit'c#! "#r '"*c# "%is c# i

arc#&v",c# %a+iatkac#. P&s+ te$a "est j& ve$1a tra$&cie! ale k "ej %atr&! 'sa#uje a% 6t lsk2 -ves( =-vl6t",+ s%.s ' +> a "e $% ruje tra$&cii. Vjave"3 B )ie sl v ' l -rej+e "aj%rv "a%&sa"3 a) v F j)i6 vej $ 'e. Ak "e' li sl v a s1u',! kt r3 B # %re$t*+ %atriarc# + $al! "a%&sa"3! % t + je$i"e ic# + )"*+ uc# vate1 + a s%r stre$k vate1 + + #l ',( 2st"e % $a"ie. V $ 'e 'a',l "sk3# -ajatia $ 6li )i$ia k %resve$5e"iu! )e 'e- 2st"e# % $a"ia "e+ )" "' )e"sk, )i(. A tak tak je t +u aj v $ 'e! ke$, #el3"ska kult2ra -a5&"a v"ika( $ )i$ vsk3# "r $"3# )iv ta. aari-eji sa $ k "ca s"a)ili vtla5i( 2st"e+u % $a"iu %e5a( "ajv56ej % svt" sti. Tak)e ke7 Ae)i6 v,stu%uje %r ti 2st"e+u % $a"iu ;ari-ej v! "e $su$-uje t*+ sa+ 2st"e % $a"ie! ale je# +rav"3 v,%r-$"e"ie! k ak3+u # %rivie$li ;ari-eji. A"i v :tar + -k "e "e' l te$a P&s+ je$i" u aut rit u. L tu ' li u5itelia a %r r ci #lsaj2ci s "ajv56 u aut rit u B )ie % s lstv . Kristus "+ "i5 "e"a%&sal! a"i "e%rik-al a% 6t l +! a', je# u5e"ie "a%&sali. Ke7 i+ ukla$al! a', v je# $iele % kra5 vali! # v ril< >H# 7te $ cel3# sveta a #lsajte eva"jeliu+ v6etk3+u stv re"iu> ?Fk 1X! 10@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?1X!1X@. Cie kt uver& P&s+u! ale kt uver& u5ite1skej aut rite a% 6t l v! % sla"*c# k-a( ak k-al Kristus a 5 k-al Kristus. P $1a t #t r -ka-u 6&rili a% 6t li Krist v u5e"ie s% 5iatku le" )iv*+ sl v +. Me" "esk.r "iekt r& a% 6t li a ic# )iaci "a%&sali - -vl6t",c# %r&5i" s%is,! kt r3 tv ria C v* -k ". A % tre'a stle % 5et"ej6&c# kres(a"sk*c# 'c& a % +al3 v,+iera"ie 5it*c# sve$k v )iv ta P"a "2tili k "a%&sa"iu ve1k*c# u$al st& k l Ae)i6a. Cik$, "ik # "e"a%a$l ! )e %&sa" tra$&cia ', sa +ala v,svet1 va( i"ak "e) v r+ci )iv3# u5e"ia a% 6t l v a ic# "stu%c v! %%e)a a 'isku% v kat l&ckej cirkvi. Uiv tra$&cia e4ist vala te$a u) %re$ Bi'li u! kt r te$a "e' la %re vieru kres(a" v 2%l"e "ut". P&s+ s2 %r&le)it st"3 s%is, %re 'ce a s ',! kt r3 %re$t*+ 2st"e u) ' li % u5e"3. Ke', P&s+ ' l je$i"*+ u5iaci+ -$r j + v6etkej %rav$,! +usel ', t ',( v P&s+e v,sl ve"e % ve$a"3. P&s+ v6ak % uka-uje "a t ! )e "e% $va 2%l"3 %rav$, Krist vi< >Ale Ae)i6 ur 'il e6te ve1a i"3# > ?A" 21! 20@. Ak 5&ta+e "a%r. r -# v r Ae)i6a s Cik $3+ +! s+e s "&+ -a "iek 1k +i"2t # t v&! trval v6ak "iek 1k # $&". V P&s+a $ k "ca vie+e! )e je# $.le)it3 5asti sa stratili< Prv* list :v. Pavla K ri"(a" + a Ma $icej5a" +. :v. Pav l %&6e< =A tak te$a! 'ratia! st jte %ev"e a $r)te sa u5e"ia! kt r3 ste %rijali 5i u) sl v + a 5i "a6&+ list +> ?2 : l 2! 10@. =Te$a viera je - #lsa"ia a #lsa"ie skr-e Krist v sl v > ?Ri+ 1\! 1Y@. =Faj -a v- r -$rav*c# sl v t ! 5 si % 5ul $ +Ia> ?2 Ti+ 1! 1/g "ie te$a kt r3 s + "a%&sal 5i kt r3 "a%&sali i"&@. U) $ % 5iatku "ie je kres(a"stv k"i)"*+ "' )e"stv +. Hlav" u vec u je #lsa"ie B )ie# )iv3# sl va! 'sia#"ut3# v Bi'lii< t je tra$&cia. F" #3 'ce uverili 'e- P&s+a a )ili 'e- P&s+a! le" - a% 6t lsk3# u5e"ia. V $ 'e! ke7 u+e"ie 5&ta( ' l sk.r v*"i+k u "e) %ravi$l +! ', sa Krist va "uka k"i#a+i r -6&rila le" skr +"e! '-vl6( %re$ v,"j$e"&+ k"&#tla5e. V

+isic#! k$e je 5ast a"al;a'eti-+us! %re"ik kres(a"stv "ie ce- literat2ru! ale #lsa"&+ $ +isi "r v. Ka)$3 "' )e"stv +us& +a( tra$&ciu! ak "e+ ',( 'e- k reI v. F $er" ve$a tvr$&< u v6etk*c# "r $ v sa stretva+e s 2st",+ % $a"&+ a %&sa"*+i "' )e"sk*+i -k ""&k+i! a t tak! )e % $a"ie je %.v $"ej6ie a t 5 je %&sa"3 je -visl3 "a % $a"&. V %r stre$&! k$e %&sa"ie s%.s 'uje % tia)e! ve1k*+ v,u5 vac&+ %r strie$k + je %a+(. T*+ %a+( $ sia#"e % - ru# $"* r -v j. E6te $ "e$v"a a + )" i $"es + )" % 5u( "a Fa$aBaskare! u Ber'er v 5i v A;Ba"ista"e %re$"6a5 v! kt r& 'e- c#,', %akuj2 tis&ce ver6 v. Tak t vi$&+e aj u -k ""&k v v Aeru-ale+e. Vk "! kt r* v,svet1 vali! ' l ur5ite "a%&sa"*! ale v6etk, v,svetle"ia "a c#r+ v + "$v r& sa $vali le" 2st"e. U5e"&ci r.-",c# 6k.l si ic# $ v-$vali sl v $ sl va. P" sa -rej+e c#cel %ris%.s 'i( tejt tra$&cii. Pri%rav val sv jic# u5e"&k v! a', %ak vali i je# 2l #,. Ce+al ', "s u$iv va(! ke7 a% 6t li a %rv& u5e"&ci ukla$ali v6etk $ sv jej %a+ti a $ v-$vali 'e- -+e",. :v. Lre"ej! 'isku% - M, "u! %&6e k l r. 1Z\< =Ke', "+ a% 6t li "i5 %&s +"3 "e-a"ec#ali! +.)e+e sa uc#*li( k tra$&cii! kt r2 % se'e -a"ec#ali. A %rve t t % $a"ie sa %ieraj2 +" #3 'ar'arsk3 "r $,! kt r3 veria v Krista. =Ve7 je -jav"3! )e ste Krist v list! kt r* s+e +, v,# t vili! "a%&sa"* "ie atra+e"t +! ale Duc# + )iv3# B #a! "ie "a ka+e""*c# ta'uliac#! ale "a )iv*c# ta'uliac# sr$ca> ?2 K r /! /@ a star stliv uc# vvaj2 star2 tra$&ciu. P $ '"e %&6e "esk.r OriBe"es< =Prav* Ae)i6 v u5e"&k + % r -u+e"&+ P&s+u %rija( +" #3 veci! kt r3 $r)& v6etka Hirkev! a t %ret ! )e sa %ev"e "ic# ver&! )e % c#$-aj2 $ a% 6t l v! aj ke7 "ie s2 %&s +"e -a-"a+e"a"3>. Tertuli"< =Ces+iete sa $ v lva( P&s+a. K +u %atr& P&s+ ! $ k # ! skr-e k # a ke$, ' l -vere"3 u5e"ie! kt r*+ sa stva+e kres(a"+iE Me' ta+! k$e sa "ac#$-a %rav3 u5e"ie a %rav kres(a"sk viera! ta+ je aj %rav3 P&s+ :vt3! je# s%rv", v*kla$ a v6etk, %rav3 kres(a"sk3 tra$&cie>. Tak vie+e #lav"e - 2st"e# % $a"ia! kt r3 k"i#, ' li B # + i"6%ir va"3 a %atria k Bi'lii! )e sa + svti( "e$e1a +iest s ' t,! k 1k je sviat st&! ak ic# u$e1 va(! )e je "a ve5" sti aj 5istec! )e Kristus % s+rti - st2%il $ %re$%eklia! )e Fria - stala %a"" u aj % %.r $e! )e ka)$* %lat"e krst&! ak sa sl2)i :vt +6a! %.ste %re$ ve1k u " c u vie+e $ :v. Lre"eja! -"a+e"& kr&)a $ :v. Ba-ila. :a+i +" #& %r testa"ti % %ieraj2ci cirkev"3 2st"e % $a"ie 5er%aj2 +" #3 %rav$, le" - 2st"e# % $a"ia. Ca%r. %rv"e"& krstu $et& vi7 OriBe"a a :v. AuBust&"a! %lat" sti krstu 'lu$r v vi7 r -# $"utie %%e)a :v. Nte;a"a $ v le"& % )&va( krv a % $. Pr testa"ti s%ravi$la "eu-"vaj2 "iekt r3 5asti P&s+a -a %rav3 a vier # $"3! -a'2$aj2 v6ak! )e ak % $vr#"ut3 ', tiet 5asti +useli ',( % -"a"3 -as le" - 2st"e# % $a"ia. D"es +" #3 %r testa"tsk3 cirkvi "e-$ie1aj2 t t 2%l"3 $vr#"utie 2st"e# % $a"ia ak v $&tka %ri v,svet1 va"& P&s+a.

P&s+ a % $a"ie s2 le" $va r.-"e s%.s ', -vest va"ia a 6&re"ia je$i"3# Krist v# eva"jelia. Cie je "uk u Hirkvi! )e -jave" %rav$a je 'sia#"ut 5iast 5"e v P&s+e :vt + a 5iast 5"e v tra$&cii. Tra$&cia sa+a % $1a P&s+a "e%ri"6a )ia$"e %rav$,! kt r3 ', as% I "e%ria+ "e' li 'sia#"ut3 v Bi'lii. P.v $"3 sve$ectv P&s+a je "aj$.le)itej6&+ +er&tk + k % su$- va"iu sve$ectiev a tra$&cie. Vier u5"e -v-"3 s2 le" tra$&cie! kt r3 a% 6t li '$r)ali $ Krista a kt r3 $ a% 6t l v $ s%eli a) k "+. Tra$&cia je i"ter%ret + Bi'lie! t-". -+,sel P&s+a +.)e ',( s%rv"e c#%a"* je$i"e skr- a% 6t lsk2 tra$&ciu. A', 'i$va tiet %ra+e"e -jave"ia s% l 5"e a 25i""e %ris%ievali ku s%se 1u$& $ v-$al ic# P" ak je$i"* % kla$ vier, "ie je$" tliv*+ kres(a" +! ale )iv3+u u5ite1sk3+u cirkev"3+u 2ra$u! a', ic# sviete"* Duc# + %rav$, v sv j + #lsa"& ver"e uc# vval a "e% ru6e"e v,kla$al a 6&ril. Hirkev tu ' la sk.r! ' la -al )e" Krist +! a le" "esk r6ie %r&le)it st"e v-"ikali " v -k ""3 k"i#,! a %ret + Hirkev %rv "a$ t*+it s%is+i '$ie( a ic# v,kla$a(. K"i#, C v3# -k "a ' li le" % +.ck u a% 6t lsk3# #lsa"ia sl va. Tra$&cie! P&s+ a cirkev"3 +aBisteriu+ ?u5ite1sk* 2ra$@ % $1a B )ie# 2ra$u +e$-i se' u s2visia! tak)e je$" 'e- $ru#3# "e+.)e e4ist va( a v6etk, uve$e"3 -l )k, tv ria je$e" k +%le4"* cel k. P&s+ je %ra+eI -jave"& le" v je$" te s tra$&ci u! le' 1. P&s+ v-"ikl v tra$&cii %rv t"ej Hirkvig 2. Tra$&cia +ala v)$, v%l,v ?% + c"* 5i -v-"*@ "a % r -u+e"ie P&s+ag /. P&s+ "e+.)e - sta( P&s+ + 'e- ul )e"ia $ tra$&cie! le' i"ak strca sv ju je$" tu a sv j c#arakter ak %rav3 a )iv3 sl v a "alie#av* B )& "r k "a 5l veka. Pre$" s( %&s+a je v t +! )e je ka)$*+ ria$k + $iel + i"6%ircie. Tra$&cia + -ruku %rav$, le" v % $stat" + 'sa#u! "ie v sl v" + v,ja$re"&. Ce-ac# vala sa v %.v $" + -"e"&. P&s+ je k "kr3t"ej6ie aj v $etail c#. Ke7 ', k"i#, P&s+a "e' li v ra"" + '$ '& Hirkvi s2la$e s tra$&ci u! "e' li ', vlast"e a"i -ara$e"3 +e$-i ka" "ick3 k"i#,. 110. KRE:WAC:TVO AE PMCS POHAC:KRHH PRVKOVE V eva"jelic# a v )iv te %rv t"3# kres(a"stva "ac#$-a+e +" # s%riev $"*c# $ru# ra$*c# %rvk v! s kt r*+i sa +.)e+e stret"2( i v i"*c# "' )e"stvc# Falej G-ie 5i :tre$ + ria. Cuka aj )iv t +aj2 t ti) +" # s% l 5"*c# -"ak v. V-"ik a v*v j kres(a"stva je te$a - 5asti -visl* i "a vte$aj6 + kult2r" + "' )e"sk + %r stre$&. Ae# $eji""3 vi$ite1"3 %rejav, "ie s2 v)$, v,tv re"3 %ria+ B # + ale' Krist +. V ka)$ + "' )e"stve a %re$ v6etk*+ v t*c# "' )e"stvc#! kt r3 u-"vaj2 je$i"3# B #a! tre'a vi$ie( ak2si $eji""2 %r&%ravu "a kres(a"stv . T stat"e % tvr$-uje aj eva"jelista Fat26! kt r* vi$& v Krist vi "a%l"e"ie "' )e"sk*c# "$ej& )i$ vsk3# "r $a a $% ve7 "a st r 5ia 5aka"ia! kt r3 )ije v $eji"c# 1u$stva. V t # %rav$a e6te

"ijak "e%l,"ie! )e Krist va % stava ' la v,tv re" le" t*+it t2)'a+i a "$eja+i. Kristus a Hirkev sa s"a)& -a% ji( $ )iv ta Hirkvi v6etk 5 je %l $ + s%rv"e# % st ja 5l veka k B #u. Lste +" # s%rv"e# % -"ali star3 "r $, a ic# ;il - ;i. T s%rv"e je aj v kres(a"stve! ale je ta+ t # aj viac. Ae ta+ u5e"ie Ae)i6a Krista. J sa "e$ v,v $i( - )i$ vsk3# ale' #ele"istick3# sveta a"i %alest&"sk kres(a"sk3# a"i - #ele"istick kres(a"sk3# %r stre$ia! je %re$ v6etk*+ Ae)i6 v a's l2t", "r k ?"ie >sve$ +ie>@. Oje$i"el s( tejt skut 5" sti sa jav& v Ae)i6 v*c# sl vc# a 5i" c#! kt r*+i -a#ajuje B )ie kr1 vstv . :tle -rete1"ej6ie v,stu%uje s '" s( Krista :%asite1a! kt r* vstal +ktv,c#. Vvr#"utie v6etk*c# "r $"*c# "' )e"stiev a ic# s% l 5"*c# 'ra$ v! " v i$ea kres(a"stva ak "' )e"stva %re v6etk, "r $, a vek, a i$ea v,k2%e"ia v6etk3# 1u$stva -&skala kres(a"stvu %reva#u "a$ i"*+i "' )e"stva+i! ur 'ili - "e# " v* a -vrc# va"e riBi"l", stu%eI "' )e"sk3# v*v ja! %rv3 + )"3 svet v3 "' )e"stv . L Hirkev ' la " v*+ ti% + % rBa"i-a5"ej str"ke 'e- '$ ', v r&+sk,c# "' )e"stvc#. Kres(a"stv $str"il %ri"6a"ie 'et&! -vl6( krvav*c#! a u-"al ! )e Krist va v,ku%ite1sk 'e( ra- %rev)$, v,k2%ila 1u$sk3 #riec#,. Vru6e"ie 'et& ' l v tej $ 'e "esl*c#a" u " v t u! kt r $l&6ila kres(a"stv $ v6etk*c# "' )e"stiev. [stre$" +,6lie"ka! kt r2 "' )e"sk3 'ra$, v,ja$ruj2! je kres(a"sk! i ke7 v "kaj6& 2k " + '$ 'u v )i$ vsk + 5i % #a"sk + "' )e"stve. Pr ti "ev6&+av sti % #a"sk*c# ' # v v 5i 1u$sk*+ su$ + % stavil kres(a"stv %re$ 1u$ s% l 5" s( r v"*c# s $ 'r tiv*+ Otc + v "e'i! %l"*+ lsk, k 1u$stvu. L$eu r v" sti tak % %rv* ra- u5i"il +as v u i$e u. T*+! )e kres(a"stv trv "a je$" +u)stve a je$" )e"stve sa tie) uk-al " v*+ "' )e"stv +. L kres(a"sk esc#at l8Bia sa l&6i "a%r. $ %er-skej ' #at u s cil" u "%lI u a 5akva"&+ % sle$"3# s2$u. Ciek 1k 7al6&c# %r&kla$ v< F $lit'a je v ka)$ + "r $e '$ivu# $"*+ v*ra- + % st ja 5l veka k B #u! %ret kres(a"stv +.)e %rija( "iele" )al+, )i$ vsk3# "r $a! ale aj + $lit', i"*c# "r $ v. P $ '"e tre'rs aj "uka s+rti sa 5ast v,-"a5uje ve1k*+ ' #atstv + a #f'k u a +.)e %ret %ri%ravi( 1u$sk3 sr$ce "a %rijatie eva"jelia kr&)i a -+ktv,c#vsta"&. :tar vek3 "' )e"stv % va) vali v56i" u svetl -a "ie5 ' )sk3 5i sa+ ' )stv . Bi'lick3 % "&+a"ie svetla je % $stat"e i"3. H#ce % sti#"2( 5i %ri'l&)i( B )iu % $statu. Te"! kt r* % ve$al ='u7 svetl >! je s+ 5ast "a-*va"* svetl +. =H s% $i" je + je svetl a + ja s%sa> v l )al+ista P"a. B # je svetl +! te$a ak sa -jav& %r stre$"&ctv + sv j# sl va 5i sv jic# + c"*c# 5i" v! v6etk stat"3 'le$"e! le' v ' )ej svt sti "iet t+, #riec#u! +,lu! -la. dal6ie s,+' l,< rie"tcia c#r+ v a 'raca"ie ltru k v*c# $u sl"ka! Fria! )e"a $et sl"k + a +esiac % $ jej " #a+i ?Vj 12! 1"@g C e+ va arc#a

D l 7 D Hirkevg vtk D # lu'ica D $u6ag v $"* %ra+eI D %ra+eI +il sti a ve5"3# )iv ta v Krist vi. V Ae)i6 vej $ 'e +*tick* % #1a$ "a svet %re"ik l $ ur5itej +ier, aj $ )i$ vskej kult2r,! je %ret + )"3! )e sa "iekt r3 +*tick3 'ra-, "j$u aj v Ae)i6 vej "uke 5i v k-a"& a% 6t l v! kt r& "+ Krist v eva"jeliu+ $ v-$ali. Kres(a"sk3 u+e"ie a kult k1u$"e % u)&vaj2 "iekt r3 a"tick3 +*tick s,+' lick3 %rvk, k -"- r"e"iu a -rej+e"iu sv jic# t3+ a $ Bie+. V :tar3# -k "a %rev-al star kres(a"sk3 u+e"ie -rej+e "a%r. arc#a"jela Fic#aela k -"- r"e"iu % stav, v jaka Auraja a % $. T*+ ale "ie je $ tk"ut #ist rick s( t*c#t svtc v. P $ivu# $" ' la %re-ierav s( je-uitsk*c# +isi "r v v 1X.i1Z. st. v J&"e! kt r& ta+ 2stu%ka+i ale' %ris%.s 'e"&+! res%ekt&ve i"kulturci u eva"jelia t-v. J&"sk,+ -v,k + $ sia#li %rekva%iv3 v*sle$k,. R v"ak u +et8$ u %rac val v L"$ii R. C 'ili ?n1X0X@. V s"a#e %ri'l&)i( sa 5 "ajviac ',vate1 + L"$ie a J&", s"a)ili sa +isi "ri $str"i( - kres(a"sk*c# 'ra$ v ist3 ; r+, 'e- % ru6e"ia ic# % $stat,! kt r3 sa "e-# i$ vali s %re$stava+i 'ra#+a" v. A tak +isi "ri v J&"e tr%eli 2ctu %re$k v #l' k*+i % kl "a+i! -a%a1 va"&+ sviec! %le"&+ v ""*c# vec& a # sti" u! % kia1 t "e' li 'ete! %ri"6a"3 %re$k +. Vaka- vali v6ak veri(! )e ', $u6e %re$k v ' li %r&t +"3! a %li( %a%ier v3 %e"ia-e %re$k + "a %r s%ec#. Pri%26(ali le" % ct,! kt r3 sa v-$vaj2 )iv*+! te$a aj je$" $uc#6iu % ctu K ";uci vi ak ve1k3+u u5ite1 vi a +u$rc vi. P #re', k "ali s ve1k u k-al s( u. Ce)ia$ali verej"3 svte"ie "e$el& a sviatk v! ak 'u$il -#r +a)$e"ie 1u$& ' c# % #lav& r -ruc# a "sil" sti. Ce)ia$ali -ac# va"ie %.st v ta+! k$e sa )il v ve1kej "2$-i. V,"ec#vali % +a-a"ie ".# )e"+! ke7)e '"a) va"ie ".# sa ta+ % va) val -a ve1+i "eslu6"3. Me" % +al, - -"a+ vali 1u$& s taj +stv + kr&)a! kt r* 'u$il #r.-u. B li aj r.-"e "- r, t +! kt r*+ 5&"sk,+ sl v + ', sa $al v,ja$ri( % je+ B #a. P $ '"e ' l % v le"3 Aa% "sk*+ kat l&k + uctieva"ie cisra a %a$l*c#! % kia1 t ' l % va) va"3 -a 'ra$ '5ia"sk, a vlaste"eck*! "ie "' )e"sk*. B l + )"3 s s2#las + %%e)a sa -25ast"i( "a tak + 'ra$e! kt r* sa k "al ku cti "e'a a %re$k v! ke7 sa % "2kali t,+i"! 5aj a v&" . : $ v le"&+ Pavla V. sa % u)&vala %ri +6i aj 5&"6ti"a. L"$ick3 a 5&"ske +isie -$ar"e % kra5 vali! ale +isi "ri - i"*c# re# l& a i"*c# eur8%sk,c# "r $ v! kt r& -a+ieIali kres(a"stv s eur8%sk,+! -a5ali tiet ak + $a5"3 $c#*lk, $ 'e)"ej cirkev"ej %ra4e $+ieta(. T,%ick3 ' l % $va"ie s(a)" st& a )al.' v R&+e! kv.li tejt %ra4i. B l tu i v%l,v ja"se"istick*c# $% rc v. A) % $l#*c# s% r c# a v#a"& ' li tiet 5&"ske r&t, a +ala'arsk3 $c#*lk, Be"e$ikt + PLV. r. 1YT2 a 1YTT -ak-a"3. :% r,! v kt r*c# "ec#*'ala - stra", P rtuBalc v a N%a"iel v s '" "evra)iv s( s%.s 'ili tak2 6k $u! )e % $1a 2su$ku "estra""3# % - r vate1a =cirkev ' la "*+ -ka- + uvr#"ut "iek 1k st r 5& s%(>. T*+ %a$la "$ej -&ska( v56i"u "r $a a v-"ikl ve1k3 -"e% k je"ie a $% r ku v6etk3+u

kres(a"sk3+u. A) v r. 19/9iT\ ' li "3 v*"i+ 5"3 = $c#*lk,> v R&+e %( % v le"3. 11X. :[ O FE:TGHH CAVARET A BETMEHEF CEAA:CO:TLE V Ca-arete sa "a6l X\ jask,""*c# ',$l&! $ k "ca s tr +a % sc# $ia+i - 2. a /. tis&cr 5ia %re$ Krist +! $va skal"3 #r ', - stre$"ej $ ', 'r "- vej! $esiatk, 'il"*c# sil v,tesa"*c# v skale! 2l +k, $)'" v! 5re%i", lej vej la+%,. Cle-, ' li $at va"3 $ $ ', 9\\ %r. Krist + $ r ku X\\ % Krist vi. dalej sa "a6l "a%r&kla$ 2/ skal"*c# #r ' v! - kt r*c# +" #3 s2 )i$ vsk3! % c#$-aj2ce - /. st. %r. Krist +. E6te v /. st. )ili v Ca-arete % t +k via Ae)i6 v# %r&'u-e"stva! kt r& str)ili tra$&ciu % svt"*c# +iest. B l t "a%r. K " "! u+u5e"* v Falej G-ii -a Decia! kt r* %ri v*sluc#u % ve$al< =: + Balilejsk3# Ca-aretu! Krist v %r&'u-"*! kt r3+u sl2)i+ ak +u sl2)ili + ji %re$k via>. i Ba-ilika Vvest va"ia st j& "a +ieste! k$e stl Frii" $ +! v kt r + ju % -$ravil arc#a"jel Ka'riel. D + ' l %ristave"* ku skal"ej jask,"i. D $"es tak3 ',$lia v Ca-arete e4istuj2. V,k %vk, uk-ali! )e "a %rel +e vek v ' l +iest '*va"3 ?' la 'jave" v&""a %iv"ica a -kla$"3 +2r, aj 7al6&c# $ + v - Ae)i6 vej $ ',@. Arc#e l8B via 'javili -v,6 k s,"aB Bl"ej svt,"e s 'a'tist3ri +! % c#$-aj2ci+ - /. st. P $1a "- r v $' r"&k v i$e svt,Iu v,'u$ va"2 kres(a"+i! 'rte"*+i - )i$ vstva. Ca +2r c# svt,"e ' li 'jave"3 "%is, a 'ra-ce sve$5iace star ',lej 2cte k t*+t +iesta+. Cajce""ej6&+ $ kla$ + 2ct, "iele" k "i+! ale i jas"ej +ari"skej 2ct, je Br3ck, v,r,t* "%is PE FARLA ?V$ravas Fria@. Ca v*c# $"ej stra"e 2$ lia je stu$Ia! kt r ' la v $ 'e suc#a je$i"*+ -$r j + v $, %re ',vate1 v. L :vt R $i"a 5er%ala - tejt stu$"e -rej+e v $u. D"es sa jej # v r& Frii"a stu$Ia. Prav s( +iesta "ar $e"ia %"a je 2%l"e s% 1a#liv. :v. LB"c A"ti c#ijsk* -a %a" va"ia cisra Traj"a ?9Zi11Y@ s% +&"a +este5k Betle#e+ ak +iest "ar $e"ia P"a. :v. Aust&"! +u5e"&k - 2. st. % Krist vi %&6e< =Ke7 sa +al $ie(a "ar $i( v Betle#e+e! v 6iel A -e; $ je$i"ej jask,"e celk + 'l&-k $e$i",! le' "e"a6li )ia$"e +iest v %r&',tku. Ke7 ta+ %re'*vali! % r $ila Fria Krista a % l )ila # $ jasl&>. OriBe"es v 7al6 + st r 5& ?% '*val v Palest&"e $ r. 21X@ %&6e< =V Betle#e+e sa uka-uje jask,Ia! k$e O" sa "ar $il! a v jask,"i jasle! k$e ' l -avi"ut* $ %lie" k>. :v. Hier "*+ ? $ r. /Z0 v :vtej -e+i@ %&6e< =O$ 5as v Ha$ri" v,c# ?1/0@ a) % 5istu K "6ta"t&" + ' l +iest -+ktv,c#vsta"ia -"eucte"3 s c# u Au%itera a +iest kr&)a s c# u Ve"u6e>. L 7al6ie s%rv,! ak "a%r. s%is %2t"ika $ :vtej -e+e B r$eau4 - r. ///! -aru5uj2 %rav s( +iesta "ar $e"ia v Betle#e+e. V T. st Euse'ius %&6e< =T&! kt r& '*vaj2 t t +iest ?Betle#e+@! % tvr$-uj2 $"es 2st"e % $a"ie! kt r3 %rijali $ sv jic# tc v! a uka-uj2 jask,Iu! v kt rej Pa""a Fria % r $ila a ul )ila sv je $ie(a>. i Ca +ieste! k$e % $1a "ajstar6ej tra$&cie ' l +iest Ae)i6 v# "ar $e"ia! % stavil K "6ta"t&" Ve1k* v r. /20 %(l 7 v2 'a-iliku. Ae t je$i"* c#r+ - star*c# $.' v Palest&"e! kt r* "e' l -"i5e"*. P $

"&+ je jask,Ia Car $e"ia. :2 t $va %riest r,! je$e" tr c#u v,66ie! ta+ je #vie-$a s "%is + =Tu sa "ar $il - Pa"", Frie Ae)i6 Kristus> a $ru#* "ie5 "i)6ie! ta+ s2 jasli5k, D asi 22 c+ "a$ % $la# u! %.v $"e vraj #li" u! % t + strie'r + a $"es +ra+ r + v,l )e" %rie#l'i"a 1!10 + $f)k,! X0 c+ 6&rk, a 1Y c+ #f'k,. V k l& k st la ' li 'jave"3 star3 ',t"3 jask,"e. E6te $"es "j$e+e v Betle#e+e ',t"3 jask,"e! %ri% +&"aj2ce jask,Iu! v kt rej :v. R $i"a "a6la 2tul k. Aask,Ia B )ie# "ar $e"ia ' la u) v %re$k "6ta"t&" vsk + '$ '& % va) va" -a svt3 +iest ! "e7alek kt r3# v-"ik l ci"t r&". 11Y. :[ FGKOVLA : BETMEHEF:KOU HVLEVDOU VOFO:MECQE FB via "ie s2 s%ravi$la $' r"&k+i % kla$a"& -a kr1 v. B li v +3$sk + k+e"i! v %er-sk + "' )e"stve % vere"& kIa-sk u slu)' u. Ke7)e sa -a 'erali astr "8+i u a astr l8Bi u! %re$% kla$al sa! )e +aj2 taj"3 -"al sti a sc# %" sti. Astr "8+ia sa vte$, "a V*c# $e % kla$ala -a "ajv,66iu ve$u. Pret sa "esk.r stal sl v +B s," ",+ + k2-el"&ka. P 5et =traja> sa us2$il - tr c# $ar v ?-lat ! ka$i$l a +,r#a@! " +e" Ka6%ar! Felic#ar a Balta-r sa 'javili a) v Z. st r 5&. B li %rav$e% $ '"e - Per-ie! k$e )ili 1u$ia % 'a',l "sk + -ajat&. Ta+ %.s 'il aj %r r k Da"iel! kt r* %re$% ve$al $ 'u "ar $e"ia P"a Ae)i6a. Pr&c# $ +u$rc v + # l ',( v6ak i "- r"*+ r -%rva"&+! )e sa i % #a" + -javila v Krist vi s%sa. A 5 'etle#e+sk #vie-$aE Cieke$, sa $ve %la"3t, %ri'l&)ia tak k se'e! )e sa -$aj2 ',( je$" u jas" u #vie-$ u. T +u sa # v r& k "ju"kcia. K "ju"kciu :atur"a a Au%itera "a%r&kla$ "a Via" ce r ku 1X\/ % - r val v Pra#e Ke%ler. R -% +e"ul sa "a % je$"a"ie ra'&"a A'ar'a"ela! )e +esi6 sa 'jav& %ri k "ju"kcii :atur"a a Au%itera v s2#ve-$& R*'. V r. Y %r. Krist + $ 6l vskutku k tejt k "ju"kcii! 5 % tvr$ili "iele" v*% 5t,! ale aj -%is kli" v*+ %&s+ + slv"ej astr l Bickej 6k l, v :i%%are %ri Ba',l "e. V r ku 19YY sa 'ritsk& astr "8+ via Hlark! Parki"s "! a :te%#e"s " $ +"ievali! )e 6l jas"2 " v v-"ik"ut2 #vie-$u! kt r sa 'javila v +arci a a%r&li 0. r ku %r. Krist + v s2#ve-$& K - r )ca. Dva --"a+, - J&", a K8rei v tej $ 'e # v ria =#vie-$e "a v*c# $e le)iacej % +er"e "&-k "a$ '- r + a %rive1+i )iariacej.> P $1a J&Ia" v ' la vi$ite1" cel*c# Y\ $"&! 5 + #l ',( %re$% kla$ + k v-"iku 2st"ej tra$&cie! kt r # v r& k +3te. Tie) sa tvr$&! )e t "e+ #la ',( )ia$"a " r+l"a #vie-$a! )e t ' l +i+ ria$"e -"a+e"ie! kt r3 vi$eli le" +u$rci. Pre $eji", s%s, je t le" t-ka % $ru)". Pre s%rv"e c#%a"ie t # ! )e sa je$" 2ka- %r r k v %re$ Krist +! je % tre'"3 si uve$ +i(! )e "6 let % 5et je $ "ar $e"ia Krista rta"* c#,'"e %rve s $c#*lk u se$e+ r k v.

11Z. VOFO:MECS CEVLCLATOKE

:[

AA

[TEK

:V_TEA

RODLCO

:FRW

:%rva 2teku :v. R $i", $ EB,%ta "a$v-uje "a -"+u skut 5" s(! )e v EB,%te #1a$ali %re"asle$ va"& 5ast sv je 2t 5isk ?vi7 1 Kr1 11! T\@. V Ae)i6 vej $ 'e ' l v EB,%te +" # )i$ vsk*c# s$ a cesta ta+ trvala asi 1\ $"&. Veta =V EB,%ta s + % v lal sv j# s,"a> ?Ft 2! 10@ % c#$-a $ %r r ka O-e6a ?11! 1@! kt r* t*+ +,sl& v,v le"* "r $! ale u eva"jelistu je t %re$ 'ra-"e "a-"a5e"* "vrat Fesi6a - EB,%ta. V EB,%te s2 $ $"es %a+t"3 +iesta! kt r3 %ri% +&"aj2 ta+ j6& % ',t :v. R $i",. Her $ v #"ev % sti# l % $1a %atr"3# $#a$u asi 2\! /\ c#la%c v. Cajv56& )i$ vsk* $eje%isec A -e; alavius "a%&sal Her $ vi! )e ="e' l )ia$",+ kr1 +! ale "aj'ar'arskej6&+ t,ra" +! ak* ke$, vl$ l>. L"* #las je# s25as"&ka< =Her $es sa -+ c"il tr8"u ak l&6ka! vl$ l ak tiBer a - +rel ak %es>. Aj ke7 +al +i+ ria$"e sc# %" sti! "e6t&til sa )ia$",c# "sil" st& k $ sia#"utiu sv jic# cie1 v. Dal us+rti( sv ju +a")elku D kr1 v"2! ' c# s," v a tis&ce % $$a"*c#. J&+ ' l star6&! t*+ viac sa 'l a "e$.ver val. Us+rte"ie 'etle#e+sk*c# 'at liat ' l %rir $-e"* "sle$ k je# strac#u tr8". Ae)i6 sa "ar $il asi $va r k, %re$ Her $ v u s+r( u! tak)e skut 5"e + #l $.js( k tak3+ut vra)$e"iu "evi"iat k. U Fat26a "ac#$-a+e tie) 2$aj! )e Her $es sk r "a t u+rel ?2! 1Xi2\@. Ak +.)u ',( tiet $eti % va) va"3 -a svt3! ke7 +e$-i "i+i ' l ur5ite +" # % #a"sk*c# $et&! kt r3 "e' li % krste"3! tak)e ' li -a(a)e"3 $e$i5"*+ #riec# +E E4istuje t ti) krst krvi! kt r* '+*va a % svcuje t*c#! kt r& "ie s2 e6te % krste"& a 'etuj2 sv j )iv t %re Krista. R -# $ l t + s+ Kristus< =Kt strat& sv j )iv t %re +Ia! "j$e # > ?Ft 1\! /9@. 119. AA O:TATCS :PRGVO O CARODECQ A DET:TVE AEULNA :[ CEPRAVDLVSE O Ae)i6 v "ar $e"ie a $etstv "e' l s%rvu r v"ak* -uje+ ak je# verej"* )iv t! s+r( a -+ktv,c#vsta"ie. Te" -uje+ ' l v-'u$e"* a) je# verej"*+ %.s 'e"&+ 5i)e $ $at 5"e! ak u i"*c# slv",c# s '" st& a"tik,. Pret r -%rva"ia $etstve sa $li6uj2 sl # + i ; r+ u $ stat"ej eva"jeli vej ltk,. Hlav"* ' $ r -%rva"ia! t ti) Ae)i6 v %a"e"sk3 % 5atie a je# "ar $e"ie v Betle#e+e! s2 v6ak +ie"e"3 v ka)$ + %r&%a$e ak #ist rick3 skut 5" sti. T uka-uje u) -# $a u Fat26a a Muk6a. B )& s," e4ist val $ ve5" sti. Ce+ # l v-"ik"2( ak "iekt " v*! ak s," "ejak3# 7al6ie# tca. Pret v-"ik l le" - -r $ku +atk,. Pret - stala je# +atka %a"" u! %ret )e jej +aterstv "e' l s%.s 'e"3 -sa# + +u)a. Aej s," ' l te$a % tc vi skut 5"e B # + a % +atke -ajst"*+ 5l vek +. B #! kt r* $al $ +u)sk3# se+e"a a )e"sk3# vaj&5ka silu ku v-"iku " v3# 5l veka! +.)e %re$sa s%.s 'i(! a', je# s," $ stal 1u$sk2 e4iste"ciu le" $

+atk,. A 5 -"a+e"! )e sa % 5al - Duc#a :vt3# E B # si $ ve5" sti %rial! a', sa " v* 5l vek s%l $il v lske. B )& s," sa % 5al - B )ej lsk,! te$a Duc#a :vt3# . Viera v vtele"ie B )ie# s,"a je $.sle$k + vier, v B )iu v6e+ #2c" s(. Ak je B # v6e+ #2ci! a iste je! le' ', i"ak "e' l B # +! +.)e sa sta( 5l vek +. Ce $% ruje t a"i je# svt sti! a"i +2$r sti. :k.r ', ' l $iv"3 a (a)k uverite1"3! ke', t B # u5i"i( "e+ # l. Ae)i6 v ' )stv "eu+ cIuje je# 5l ve5e"stv ! t.j. "e$va +u "ijak2 +i+ ria$"u -vl6t"u % $ 'u! a je# 5l ve5e"stv "e-"a+e" '+e$-e"ie t #t ' )stva! t-". ' )stv "ie je "ijak*+ s%.s ' + -+e"6e"3g Ae)i6 je celk + a 2%l"e B # + aj 5l vek +. R $ k+e"e v Bi'lii! te$a aj Ae)i6 v! "e-"a+e"aj2 %res"* reBistra5"* - -"a+ %re$k v. :2 uve$e"& v*'er v a v s,+' lick + - ra$e"& $ tr c# % svt"*c# '$ '& % 6tr"s( 5le" v. T je je$" - v,svetle"& r.-" sti Krist v*c# r $ k+eI v u Fat26a a Muk6a. L"& t v,svet1uj2 t*+! )e je$e" r $ k+eI je - Frii"ej stra",! $ru#* sa t*ka A -e;a. Fat26! %&6uci %re )i$ v! $ ka-uje! )e Ae)i6 je % t + k A'ra#+ v a Dvi$ v. Muk6! %&6uci %re =% #a" v>! i$e v r $ k+e"i a) % A$a+a. V$v je"ie - sil"e"ej % svt"ej 5&slice Y -"a+e" %l" s( a $ vk6e"ie. Ca-"a5uje sa! )e vlast"e %ri6la =%l" s( 5as v>! ak "ej # v r& aj :v. Pav l ?Kl T! T@. Ke"eal8Bia je - stave" stra", A -e; vej! le' " ak % t + k Dvi$ v# r $u a tec Ae)i6a %re$ -k " + + # l %re"ies( "a Die(a kr1 vsk3 a +esi6ske %rva a v*sa$, Dvi$ v# r $u. Ce' l -v,k + u$va( r $ k+eI )ie"! le' +u) ' l " site1 + r $u. P sle$"3 v*sle$k, literr"ej kritik, ', "a"ajv*6 $vali tu6i(! )e s"7 Muk6 "a6iel "ejak3 %.v $"3 %ra+e"e a % $1a "ic# r $ k+eI %re%rac val. Ciekt r& uva)uj2 t +! )e % $1a Fat26a ' l A -e; v tec Aaku'! % $1a Muk6a Heli. U) % 5iatk + /. st. a % t + i :v. AuBust&" + ' l v,sl ve"* "- r! )e Heli a Aaku' ' li s,"+i r v"akej +atk,! ale i"*c# tc v< Heli - +rel 'e-$et"*! a %ret si Aaku' % $1a -k "a ?vi7 Ft 22! 2T@ v-al v$ vu % I + a -r $e"* s," A -e; ' l s&ce %rir $-e"e s," Aaku' v! ale % $1a " # -k "a ' l % kla$a"* -a Heli# s,"a. Fat26 ', te$a % $val A -e; v r $ k+eI % $1a %rir $-e"*c# %re$k v! Muk6 % $1a -k "it*c#. L Pa""a Fria % c#$-a - Dvi$ v# r $u a +ala te$a v56i" u r v"ak*c# %re$k v ak jej s"2'e"ec. V r $ k+e"i sa uv$-aj2 aj "iekt r3 )e",! 5 "e'*val -v,k +. :2 t 'u7 cu$-i"k, D % #a"k, ale' #rie6"ice 5i ' je. Fat26 tak "a-"a5uje! )e Ae)i6 je V,ku%ite1 + v6etk*c# 1u$& 'e- r -$ielu! aj #rie6"ik v a % #a" v. R $ k+eI Ae)i6a 'sa#uje v6e# c#u( 1u$sk*c# % v# a t,% v! slv,! ve1k sti! ale i 'ie$, a "&-k sti 5l veka. K t +u v6etk3+u sa B # %ri-"va! "ec#ce si -akla$a( "a 5ist krv"ej ur $-e" sti "a$ra$e"*c# je$i"c v! -"esie v sv j + r $ k+e"i aj vra# v! krvis+il"&k v! $%a$l&k v. D 1u$stva! % -"a+e"a"3# ! c#r +e"3# ! -a$f)e"3# sa vte1uje! a', v6etk v-al "a se'a. A -e;a "a-*va Fat26 +u) + Pa"", Frie! le' s I u u-avrel ria$"e +a")elstv ! eva"jelista v6ak "e# v r& ?Ft 1! 1X@! )e A -e; =s%l $il>! le' ' l tc + le" % $1a -k "a.

Fe" Ae)i6 ?-"a+e" =Aa#ve je s%sa>@ ' l u i-raelit v ve1+i '12'e"3 a u)&va"3. V istej % $ '" sti +ie" A -ue a Ae-us "e+ )" e6te v,c#$-a(! )e ', ' la rev lu5"*+ #esl + sk.r! "e) ' la s%ja" s #ist rick u s ' u. Fl # v r& aj tvr$e"ie! )e +e" H#rest s ' l v star + R&+e $ s( 5ast3! -vl6( +e$-i tr k+i a %re%uste"*+i. L "a%riek "e$ statk + v Ae)i6 v*c# )iv t"*c# $tac# je tre'a vi$ie(! )e s2 "e% r v"ate1"e %res"ej6ie "e) $ta i"*c# -akla$ate1 v "' )e"stva. Ma tse! -akla$ate1 ta i-+u! je -a#+le" u s '" s( u - X. st. %r. Krist +. Pre K ";ucia "ie je v.'ec + )"3 sta" vi( % $1a $ ku+e"t v 5as je# "ar $e"ia. O +iest a 5as Varat#ustr v# -r $e"ia sa %r2 je# -sta"c via % 5as st r 5& 'et # ! )e ', $ s%eli ku -# $e. [$aje sa % #,'uj2 +e$-i 11. a Z. st. %r. Krist +. R k Bu$# v# "ar $e"ia je "e-"+,. Ak r k je# s+rti sa u$va =s ur5it u %res" s( u> r k TZ\ %r. Krist +. L F #a+e$ v r k "ar $e"ia je "e-"+,. Ostr #ra"i5e"3 5as v3 a +iest"e 2$aje s2 -"+k u v,66ie# kult2r"e# v*v ja. Pres"* $tu+ "ar $e"ia % -"+e u +l kt rej a"tickej s '" sti. U)&va"ie sl v =%r. Krist +> a =% Krist vi> sa v)il v6e 'ec"e % cel + kult2r" + svete. Me" v +iest" + "a$6e"& sa '5as v,sk,tli % kus, v,l25i( Krist v +e" ak stre$ svet v*c# $ej&"< v ara"c2-sku % 5&tali r k, % $1a Ve1kej ;ra"c2-skej rev l2cie! v Talia"sku % $1a ;a6istickej 3r,! v Ce+ecku %re s2kr +"2 % tre'u = $ %rev-atia + ci Hitler +>! v J::R =% $1a "6# let % 5tu m %re$ "a6i+ let % 5t +>. :ta" ve"ie "ult3# r ku! $ kt r3# s2 $eji", 1u$stva r -$ele"3 "a u$al sti %r. Krist + a % I + je s% je"3 s +,l + $c#*lk,. D %ustil sa # +"&c# Di ",sius E4iBuus v R&+e v r. 0// us% ria$a"&+ BreB ri"ske# kale"$ra. Ak sa %ri6l ku 20. $ece+'ruE Pres"* $eI Ae)i6 v# "ar $e"ia "e% -"+e. Prv "e' l te"t $tu+ e6te tak* -uje+. :lvila sa le" Ve1k " c! ke$, sa %ri% +&"al cel3 Ae)i6 v taj +stv . Ale v /. st. v-"ikl %ria"ie -vl6( slvi( Ae)i6 v "ar $e"ie. L$e r v"ak* jav! ak s+e vi$eli v eva"jeli v*c# s%rvac#< Caj%rv ve1k3 s%s " s"3 5i", ve1k3# Krista! % t + a) %ria"ie =&s( %r ti %r2$u> a uva) va( t +! 5 sa stal sk.r. Via" ce ak s% +ie"k v slv" s( "ar $e"ia Krista s2 % ve1k " 5"*c# sviatk c# "ajstar6&+ kres(a"sk*+ sviatk +! kt r* ' l v R&+e slve"* u) k l r. //\. Tu aj v-"ik l. Ak3 ' li %re t $.v $,E V R&+e ' l -v,k + slvi( "ar $e"i", ve1k*c# +u) v a ke7 "e' l -"+, %res"* $tu+! -v lil sa i"* v*-"a+"* $eI ak s,+' lick3 "ar $e"i",. Kres(a"ia c#celi % $ '"e ucti( sv j# P"a a %ret )e - eva"jelia "e' l -"+, %res"* $tu+ je# "ar $e"ia! -v lili 20. $ece+'er. A" Krstite1 sa t ti) "ar $il % 5as let"3# sl" vratu! ale Ae)i6 v-#1a$ + k 2$aju u Mk 1! 2X ' l % 5at* % 5as jar"ej r v" $e"" sti a +usel sa te$a "ar $i( ce- -i+"* sl" vrat. A Fit#r v kult +al v t +t '$ '& r v"ak sviat k =s lis i"victi> ?"e%re+ )ite1"3 sl"k @. V$ sa tie)! )e tu ' li v-at3 $ 2va#, tie) astr " +ick3 a s "i+i s% je"3 aleB rick3 %re$stav,! s% je"3 s sl" vrat +. A', r&+ska cirkev 5elila t +ut % #a"sk3+u sviatku! sta" vila

$eI "ar $e"ia P"a %rve "a te"t $eI< ve7 Kristus % $1a P&s+a je =sl"k + s%rav $liv sti> ?Fal T! 2@! =svetl sveta> ?A" Z! 12@! "a6a -c#ra"a! "e%re+ )ite1"3 ve5"3 :l"k ! kt r3 $va )iv t cel3+u svetu a %re+#a te+" tu #riec#u a s+rti. V56i"a $ % sia1 %re)&vaj2cic# via" 5"*c# -v,k v je ve1a "esk r6ie# $ta. Prv3 ' li jasli5k, ?:v. ara"ti6ekE@! % t + via" 5"* str +5ek ?%rv* krt "a Kra"ac# vej r,ti"e r. 10\9@! % t + $va"ie $ar5ek v ?asi - +ikul6sk,c# -v,k v@! s%riev $, s s%ieva"&+ k lie$ v al%sk*c# kraji"c# a) v 1X. a) 1Z. st. Vv,k a$ve"t"3# ve"ca je $ eva"jelik v. :tr +5ek "a$v-uje % $1a " v*c# 6t2$i& "a stre$ vek3 "' )e"sk3 #r, raji. K "ali sa v k st l c# k l str +5eka ve6a"3# ja'lka+i. L$e 'i'lick* + t&v! str + )iv ta v raji ?K" 2! 9@! kt r3# v cie +al u$r) va( %rar $i5 v v "es+rte1" sti! a str + )iv ta "a Kalvrii! "es2ci "ajv-c"ej6ie v cie )iv ta! Krista. dalej str + )iv ta v raji "e'esk + ?Vj 2! Yg 22! 2@! s,+' l ve5"ej 'la)e" sti v "e'i! -al )e"ej Krist +. U 1u$u ' la r -6&re" +ie"ka! )e Fesi6 sa "ar $& - Dvi$ v# % k le"ia a v-&$e - Betle#e+a! k$e Dvi$ )il. Ve$eli t A -e; i Fria. Aj t ' la %r&5i"a! %re5 Fria $ %rev$-ala sv j# +u)a a tie) +ali v 2+,sle % "ar $e"& $ie(a(a - sta( v Betle#e+e. Krist v %r&c# $ "a svet ' "e k-al*! skr +"*. Cestal sa "i5! 5 ', vte$aj6&+ #ist rik + a kr "ikr + -a$al %r&5i"u -a-"a+e"a( t2t u$al s(. Hlav"e eva"jelista Muk6 sa s"a)& citliv -ar+ va( #ist8riu Ae)i6 v# )iv ta $ s2visl st& s u$al s(a+i v r&+skej r&6i! 'e- t # ! )e ', c#cel ',( %ri t + le" ',5aj"*+ s%rav $ajc + #ist rick*c#! -e+e%is"*c# 5i 'i l Bick*c# ;akt v. =V t*c# $I c# v,6iel r -ka- $ cisra AuBusta v,k "a( s2%is 1u$u % cel + svete. Te"t %rv* s2%is sa k "al! ke7 :*riu s%rav val Kvir&"ius> ?Mk 2! 1i2@ D tak -a5&"a via" 5"3 % s lstv . Te$a Kristus sa "ar $il v r ku! ke$, ' l v,k "a"3 s5&ta"ie 1u$u. Ri+a"ia t +u # v rili ce"sus a cel* te"t ve1k* 2ra$"* v*k " +al -a 2l #u -isti(! ak3 $a"e 'u$2 v6etci 1u$ia! )ij2ci % $ r&+sk u "a$vl$ u! v "asle$uj2cic# r k c# %lati(. :5&ta"ie 1u$u sa k "al ka)$* 1T. r k. Asi Ri+a"ia k "ali s2%is ',vate1stva % $1a $ + vskej %r&slu6" sti je$" tlivc v a +iesta! k$e vlast"ili % -e+k,. B li -rej+e "at 1k $ 'r*+i rBa"i-t r+i a vl$ca+i! )e -',t 5"e "e$r)$ili % $+a"e"3 "r $, vlast"*+i -v,kl s(a+i a " v ta+i. Pret )i$ia + #li v,k "a( te"t s2%is % $1a +iesta! kt r3# % c#$-ali. Ri+a"ia vie$li tak -va)"*c# 2ra$"*c# 2k " c# star stliv3 --"a+,. A tak sa $ -ve$+e! )e % $1a "6# teraj6ie# let % 5tu ' l v vte$aj6ej Au$ei D $"e6" + L-raeli D v,k "a"* ce"sus v r. Y % Krist vi. A l Bick, te$a 1T r k v sk.r! v r. Y %r. Krist +! ke7 ' l Her $es kr1 +. V +rel u) v r. T %r. Krist +. A -a je# %a" va"ia sa %re$sa Kristus "ar $il. Ce7alek s*rskej A"ti c#ie ' l "j$e"* star r&+sk, "%is! k$e sa $ -ve$+e! )e xuiri"ius ' l v r k c# 1\iY %r. Krist +. V :*rii v ;u"kcii v je"sk3# velite1a.

12\. KRL:TU: CEULME Kristus "i5 "e"a%&sal! ale I + s2 "a%&sa"3 cel3 k"i)"ice. Cik$, "e+a1 val! ale je# % $ 'a ja -ac#,te" "ajv56&+i u+elca+i sveta. Ce' l #u$ '"&k! ale je# s 'a i"6%ir vala "ajslv"ej6&c# skla$ate1 v. Ce-al )il )ia$", 6tt! ale je# +,6lie"k, +ali v%l,v "a 2stav, +" #*c# 6tt v. O "ik + i" + sa t 1k "e"a%&sal a "e%re+*61al ak I +. Cik # v6ak "ec#celi tak u+l5a(! ak Ae# . Cik # "e+ali 1u$ia tak v lske i "e"visti ak Ae# . O "ik + "e' l t 1k 2$aj v! arBu+e"t v! ale aj % %iera"ia ak ` +. Ae t ti) =usta" ve"* "a %$ a "a % vsta"ie %re +" #*c# v L-raeli a "a -"a+e"ie! kt r3+u 'u$2 $% r va(> ?Mk 2! /T@. Ak )il te$a v.'ec "iekt - #ist rick*c# % stv v +i"ul sti! tak t ' l ur5ite Ae)i6. F*tus v-"ik v %re$#ist rickej $ 'e! Kristus v6ak )il v $ 'e #ist rickej! kult2r"e v,s%elej! kt r je %reslve" -"a5"*+ % 5t + v*-"a+"*c# $eje%isc v. Okre+ t # +*tus sa "etv r& 'e-%r stre$"e % s+rti #r$i"u! ale a) -a $l#6iu $ 'u! eva"jeli ale ' li "a%&sa"3 u) v 1. st.! ke7 )ili e6te 1u$ia! 5 Krista s '"e % -"ali. =Ve7 s+e "esle$ vali v,+,sle"3 'jk,! ke7 s+e vs ' -"+ili s + c u a %r&c# $ + "6# P"a Ae)i6a Krista! ale sa+i s+e ' li 5it*+i sve$ka+i je# vele',> ?2 Pt 1! 1X@. P $ '"e Mk 1! 1i1T. Pre v,+,sle"2 s '" s( sa "e"ec#aj2 tis&ce -a "ajstra6"ej6&c# +2k -a'&ja( u) "iek 1k r k v % Krist vej s+rti. Ke', s+e "a ka+i# % va) vali a% 6t l v -a s%is vate1 v r +"u ?ak3 %r tire5e"ie sa+ v se'e9@! % t + ', sa iste s2stre$ili "a "ie5 -auj&+avej6ie! se"-a5"ej6ie "e) ' l "e-"+, )i$! s," tesra! kt r* v,st2%il s "euverite1"*+ "r k +! aj ke7 "e"2kal )ia$"e #+ t"3 v*# $,! ale le" cel* ra$ "e1a#k*c# % )ia$aviek! kt r3+u sk r "ikt "er -u+el! a ' l sk r $ v6etk*c# $+iet"ut* a "ak "iec % %rave"* ak B )& r2#a5 a vlasti-ra$ca! ak -l 5i"ec "a kr&)i. Wa)k v,svetli( -&ska"ie si sveta "' )e"sk*+ #"ut&+ i kres(a"stv +! u kt r3# % 5iatku ', "e' l skut 5"* Kristus. Prv t" kres(a"sk 'ec ', ' la v %rav$e Be"il"a! ke', v,k2-lila ?a t e6te %re$ 5a+i a% 6t l v@ - %r st3# ra''i a %r r ka =Krista vier,>. F*t, "e-v,k"2 %retrva( cel3 tis&cr 5ia a "e-v,k"2 ',( tak3 )iv tasc# %"3. Ke', s+e -a+ietli sve$ectv #ist rick + Krist vi! +useli ', s+e -a+iet"u( $.ka-, #ist rickej e4iste"cii : krata! Plat8"a! Hicera! VerB&lia! Ale4a"$ra Ve1k3# ! Ha"i'ala! H3-ara! F #a+e$a! Kar la Ve1k3# a i"*c#. :2 t ve1a +e"ej -$ ku+e"t va"3 #ist rick3 % stav,! tak)e ', cel3 star6ie $eji", %a$li. Okre+ t # ak "#le sa -a5"e -+a-va( 5as( 'ra-u #ist rick3# Ae)i6a! ak # % $vaj2 eva"jeli! $ sta"e+e 'ra- #ist rick, "e+ )"*. Ae)i6 ve r,s, v eva"jelic# s2 s% lu tak -via-a"3 a s% je"3! )e sa "av-j + "ut"e % $+ieIuj2. Cee4istuje $"es je$i"* seri8-", '$ate1! kt r* ', Ae)i6 vej e4iste"cii % c#,' val. Vi7 aj - 5ias k +u"i-+u i Ku'la" v vu k"i#u =C v* -k "!

v,k %vk, a 'jav,>! v,$a"2 v r. 190Z v F skve. Ae)i6 vu e4iste"ciu #jil i Ka)$a" v 5as %ise Cuka i reliBia. Vi7 i =Lst riu $rev"ev +ira> - r. 19Z29 Krist vu % -e+sk2 e4iste"ciu $ ka-uje "a% k " i cel kres(a"sk tra$&cia $ %rv*c# $.'. O$ % l vice 1. st. ++e s% 1a#liv3 %&s +"3 s%rv, Krist vi - list v Pavla - Tar-u! - s%is v eva"jeli& % $1a Ft! Fk! Mk a A" a $ej&" %rv t"*c# kres(a"sk*c# s% l 5e"stiev! % 5"2c $ Aeru-ale+a ceA"ti c#iu! E;e-! K ri"t! ar*Biu! Ale4a"$riu a) % R&+. Ak $ -a5iatku 2. st. "ac#$-a+e ve1k3 +" )stv %&s +"*c# sve$ectiev Krist vi - r.-",c# "e-visl*c# %r stre$&! ic# -# $a +us& ',( je$i"* %.v $"* %ra+eI! s2 %ret k lekt&v",+ sve$ectv +. :%is, P l,kar%a - :+,r",! Pa%i6a - Hiera% lu! xua$rata - At#3"! LB"ca - A"ti c#ie # v ria % $r '"e Krist vi ak "e$v"ej #ist8rii. P l,kar% % -" e6te a% 6t la A"a! Pa%i6 ' l v st,ku s 1u7+i! kt r& ' li s% je"& s 5it*+i sve$ka+i - Krist vej $ ',! a xua$ratus k l r. 12T tvr$&! )e "iek 1k s.'! kt r3 Ae)i6 v-kriesil )il a) $ $ ', cisra Traj"a. LB"c A"ti c#ie "a%&sal %riate1 +< =Va%c#ajte si u6i! ak v+ k)e "iekt ! kt sa $c#,1uje $ Krista! s,"a Frii"# ! kt r* sa "ar $il! je$ l! %il! skut 5"e tr%el % $ P "tsk*+ Pilt +! skut 5"e ' l ukri) va"*>. Uve$e"& aut ri %re$% kla$aj2! )e -kla$"3 ;akt, - Krist v# )iv ta s2 -"+e. O'vaj2 sa le" t # ! a', "iekt tiet ;akt, "ev,svet1 val i"ak! "e) ak sa stali. Aut ri s%is v Krist vi D xua$ratus! Austi"! Filitia$es! A% lli"ar a i"& sa % s+ievaj2 % #a"sk*+ leBe"$+. Faj2 v rukc# arBu+e"t,. :2 %resve$5e"&! )e kres(a"stv sa "e-r $il v "ejak + t+av + k2te sveta! a %ret sa "etre'a 'va( kult2r"ej verej" sti. Pret a$resuj2 sv je s%is, Krist vi %ria+ cisr +. Bisku% Lre"ej ?n2\\@ %&6e! )e sa -25ast"il %re$"6 k $ P l,kar%a! 'isku%a - :+,r", ?n100@! kt r* i+ r -%rval u$al sti k l =A"a! u5e"&ka P"a>! kt r* s '"e % -"al Ae)i6a a kt r3# -as s '"e % -"al P l,kar%. Hirkev s% +&"a %ri sv jej ' # slu)'e "a skut 5"2 u$al s(! kt r2 + )" ur5i( 5 $ +iesta i 5asu ak ak2k 1vek i"2 u$al s( $ej&". V %rv*c# $esa(r 5iac# ' li s% +ie"k, "a Ae)i6a iste tak sil"3! )e +us&+e v,l25i( skresle"ie Ae)i6 v# 'ra-u. V +i+ kres(a"sk*c# s%is v sa Krist vi $ -ve$+e %re$ v6etk*+ u r&+ske# $eje%isca Tacita v je# A"l c# - r. 11Y< =P.v $ca +e"a kres(a" v! Kristus! ' l -a Ti'eri vej vl$, $ %r kurt ra P "tia Pilta % %rave"*>. V r. 12\2 %&6e :uet "ius! )e Klau$ius =v,#"al - R&+a )i$ v! kt r& "a % %u$ H#resta s%.s ' vali 5ast3 v-'ur,>. T t v,#"a"stv % tvr$-uj2 i :k 1Z! 2! $ 6l k "e+u v r. 0\i01. Mist Pli"ia +l. cisr vi Traj" vi - r. 112 # v r& kres(a" c#! kt r& =sa sc#$-aj2 v ur5it* $eI %re$ v*c# $ + sl"ka a Krist vi ak B #u s%ievaj2 %ies"e>. A2lius A;rika"! kres(a"sk* c#r " Bra;! v slu)'c# cisrskej k"i)"ice v R&+e ?2. st i /. st.@! ke7 v sv j + $iele Kr "ik, % je$"va s+rti Krista a te+" tc#! kt r3 vte$, "astali ?Ft 2Y! T0@g Fk 10! //g Mk 2/! TT@! $v lva sa

"a Kr "iku % #a"a T#all sa - :a+rie< =T+, "a-val T#all s v tretej k"i#e sv j# $iela -at+e"&+ :l"ka! ale ak sa +i jav&! "e%atri5"e>. O T#all vi sa -+ieIuj2 Tertuli" ?100i22\@! KreB r Ve1k* ?0T\iX\T@! Te ;il A"ti c#ijsk* ?2.st.@! Macta"tius ? k l 20\i//\@ i )i$ A -e; alavius. B l '12'e"c + a kr "ikr + Ti'eria v 1. % l. 1.st. V r. 1// sa Krist vi -+ieIuje cisr Ha$ri". L"3 +i+ kres(a"sk3 -+ie"k, "j$e+e v PereBri" vi asi - r. 1Y\. Ui$ vsk* $eje%isec A -e; alavius ?/Yi1\\@ %&6e< =Ve1kIa- A"a"us %re$v lal k sv j+u s2$u Aaku'a! 'rata Ae)i6a! -va"3# Kristus>. V r+ci 'r vsk3# $iela A -e;a alavia je ta+ -+ie"ka ve1+i krtka! skr +". A -e; alavius sa t ti) -sa$"e v,#*'a % %is va( % $r '"e +esi6ske #"utie! % stav, a "- r,! a', "e"ara-il "a $% r Ri+a" v. Va5iatk + 2. st. % Krist vi )i$ Tr,; " uv$-a< =Ae)i6! Kalilejec! je %.v $c + 'e-' )"ej a "e-k ""ej sekt,. F, s+e # ukri) vali>. Ui$ia ve1+i sk r ve$eli kres(a"sk*c# s%is c#. U) v 1. % l. 2. st. ra'&"i -"a5 vali eva"jeli % s+e6"e ak ave"B&laj " ?"e6(ast"3 s%is,@ ale' ak av "Billaj " ?#rie6"e s%is,@. Fi6"a! -'ierka -k " v a -v,k v ;ari-ejskej 6k l, - k "ca 2. st. # v r& Ae)i6 vi v)$, ak #ist rickej skut 5" sti. V -'ierke ra'&"sk,c# %re$%is v Tal+u$ - T. st. je -+ie"ka Krist vi "a $va"stic# +iestac#. P $ '"e v s%is c# -k ""&ka Ta""ai+. Blu$ri Ba-ili$es ?12\i1T\ v EB,%te! Vale"ti" ?1//i1X\@ v R&+e! Farci " ?1T\ v P "te@! ;il - ; Hel-us ?1YZ@ a Tr,; "! % #a"sk* s%is vate1 Hier kles! "er&+sk, #ist rik aleB8"! P r;,rius ?v /. st.@! Br3ck, s ;ista Muci" ?v /. st.@ i $%a$l* cisr Auli" ?A% stata! n/X/@ 2t 5ia +" # %r ti Krist vej "uke! eva"jeli+ a kres(a"stvu! "ik$, v6ak "e% %ierali Krist vu e4iste"ciu. A"i Ui$ia ju "e% %ierali! "a%r. ail ! # ci ', sa i+ t # $il . V r k c# 1\\i1X\ s*r5a" Fara "a%&sal< =J %r s%el Ui$ +! )e ukri) vali sv j# +2$re# kr1aE Veru! B # # % +stil s%rav $liv >. V vatik"sk + arc#&ve ' la v r. 1Z99 "j$e" %&s +" s%rva ?2ra$"3 #lse"ie@! kt r2 % slal Pilt r&+ske+u cisr vi Ti'erius vi $ R&+a ?jej %rav s( je v6ak ve1+i t-"a@. V "ej sa ve1+i % $r '"e r -%isuje 5i"" sti Krista a 2kla$ c# %r ti "e+u. U) % $1a Tertuli"a a% 6t l :v. Peter )ia$al cisra Ti'eria! a', Pilt v %&s +"3 #lse"ie ul )il $ cisrske# arc#&vu. Pilt ve s%rv, s% +&"a aj Euse'ius a +u5e"&k :v. Aust&" ?n100@ cituje "iek 1k ic# viet. P&6e! )e v Akt c# P "tia Pilta ?1! TZ@ + )" -isti(! )e Ae)i6 --rak, k "al. U5e"ec Austus Mi%sius veril! )e te"t $ ku+e"t +us& ',( v vatik"sk + arc#&ve. Aj a% kr,;, $ ka-uj2 "a% k " Ae)i6 vu #ist rick s(. V v&re $ej&" -+i-li +" #3 %&s +"3 %a+iatk, R&+skej r&6e. Ui$ia Krist vi +l5ali - s+rte1"ej "e"visti a Ri+a"ia - %*c#,. Pre "ic# ' l Ae)i6 s," + "i+i % vr# va"3# )i$ vsk3# "r $a =%re Ui$ v % # r6e"ie! %re % #a" v 'l-" vstv > ?1 K r 1! 2/@. Ke', Kristus verej"e %.s 'il "iek 1k $esiat k r k v a v,'ral si -a +iest %.s 'e"ia ce"tru+ R&+skej r&6e! iste ', sa s

"&+ - -"+il v +" # v56 + +er&tku viac % #a"sk*c# $eje%isc v. Lst t"e $ 're ve$el! )e je# tr jr 5" verej" 5i"" s( le" "a 2-e+& :vtej -e+e 'u$e celk + $ sta5uj2ca! a', # s% -"al cel* svet. Ak kres(a"stve a Krist vi # v ria +i+ kres(a"sk3 %ra+e"e viac v 2. "e) v 1. st.! je t %ret ! )e v 1. st ' l kres(a" v e6te +l . Ca $ru#ej stra"e v6ak s%rv, Krist vi $ ka-uj2! )e $ r. XT ' l kres(a"stv sil u! sc# %" u v-'u$i( $ k "ca "e"vis( a strac#. L t t +" #3+u "asve$5uje. Palest&"a le)& v %riese5"&ku ciest! kt r3 s%jaj2 Eur8%u! G-iu a A;riku! tak)e eva"jeliu+ + #l 1a#k %re"ika( $ v6etk*c# tr c# sveta$iel v. Uia$"a i" kraji"a "e $r)a a "es%ja tak "%a$"e %rir $-e"3 vlast" sti v6etk*c# sveta$iel v ak +al Palest&"a. Ca 2-kej %l c#e tu "ac#$-a+e v6etk + )"3! 5 % -" Eur8%a" i A+eri5a"! A-iat i A;ri5a". Palest&"a + t ti) tri %s+a! kt r3 sa v-j +"e 2%l"e l&6ia a %re$sa s2 s% je"3 v -vl6t"u je$" tu. :ever sa % $ ' Eur8%e 5i A+erike! ju# G-ii! 2$ lie A r$"u A;rike. Hel* vte$aj6& civili- va"* svet ' %&"a tie) vl$a! r v"ak3 -ria$e"ie a -k ",! r v"ak re5 D Br35ti"a. V %rv*c# st r 5iac# "e' l Kristus s%rvu - 'ra- va"*! # ci v katak +'c# "j$e+e je# -i$eali- va"2 % $ 'u - 2. a /. st r 5ia. Ui$ vsk3 "' )e"stv t ti) -aka- val u) v :tar + -k "e - 'ra- va( 5 k 1vek )iv3 'av, %re$ + $lrstv +. Eva"jelisti Krist v + teles" + %r ;ile %ria+ "e# v ria! le' #lsali B )ie# :,"a! V,ku%ite1a! Krista slv,! kt r* stl %re$ u5e"&k+i a %rv*+i kres(a"+i ak -+ktv,c#vstal*! slve"*! "e'esk*. He- t sa v6ak $ - sve$ectva eva"jelist v usu$- va(! )e "a$ v "kaj6&+ v*- r + Ae)i6a s% 5&val --ra5"3 5ar ! a )e s teles" u krs u sa s%jal i %l"3 -$ravie ?vi7 %rav$e% $ '"3 Krist v - 'ra-e"ie "a Tur&"sk + %lt"e@. 121. KRL:TU: CEPREVONUAE BUDHU! FOHAFEDA A LCRHHE Hi"$ui-+us je s2#r""* "- v %re "' )e"stv L"$ie. :vet % $1a "e# je je$i"3 utr%e"ie! je 'e-ce""*. Ae le" "eskut 5" +! -$a"&+. T2)'a! lska! v6etk, 1u$sk3 s"a)e"ia s2 le" -$r j + utr%e"ia a 5l vek sa +us& $ "ic# sl ' $i(. L"$ -+*61a v56i" u %a"teistick,. Vi$& 6(astie v "j$e"& %rav$, a v s%l,"ut& 5l veka s "e s '" u % $stat u k -+u! v "irv"e ?vi7 "i)6ie@. Ae t le" =sk2se" s( "' )e"stva> %ieraj2ca sa #i"$uistick*c# ask3t v a ;il - ; v ?"ie je -jave"*+ "' )e"stv +@. :% l 5"3 je le" u5e"ie s(a# va"& ?%revte1 va"ie $u6&@ a u5e"& $%late v6etk*c# 5i" v v 'u$2c + )iv te! 5iast 5"e aj kast v"&ctv ! kt r3 "ere6%ektuje r v" s( v6etk*c# 1u$&. Hi"$ui-+us u-"va v ur5itej sv jej % $ 'e je$"3# a's l2t"e# B #a! kt r* v6ak v se'e 'sa#uje v6etk*c# $ru# t"*c# ' # v s sil"e 1u$sk*+i r,s+i! i 1u$sk3 $u6e a e+%irick* svet. Cajstar6ia % $ 'a Hi"$ui-+u! v3$a"ta! ver& v $uc# v! kt r& )ivuj2 les! riek,! # r,! %r ti kt r*+ % +#ala +Bia. C' )e"sk* kult sa %rejavuje v56i" u le"

v %re$kla$a"& je$l ' # +! v u+*va"&! -$ 'e"& a %ri "' )e"sk*c# slv" stiac# " se"&+ 'ra- v a s.c# ' )stiev. Bra#+a"i-+us. V t +t "' )e"sk + s+ere # v ria "iekt r3 tra$&cie ' j c# ' # v a $3+ " v. V v6e 'ecIuje sa u5e"ie s(a# va"& $u6&. Ak svt3 s2 uctieva"3 i "iekt r3 -vierat ?krav,! %ice! #a$,@! rastli",! riek,! # r,. Ciekt r& L"$ via ra$6ej #la$uj2! "e) ', +ali -a'i( % svt"2 kravu. V+ieri( %a"tei-+us s 1u$ v*+ % l,tei-+ + sa $"es % k26aj2 je# %re$stavitelia. Ca% k " sa 'javuje v k "ce%cii je$"ej "ajv,66ej ',t sti v tr c# % #1a$ c# ak stv rite1 ?Bra#+a@! u$r) vate1 ?Vi6"u@ a "i5ite1 sveta ?Niva@. Ka)$* - "ic# + )e"u. D.le)it2 r lu #raj2 +aBick s,+' lick3 2k ", a e4istuje +" )stv siekt. Bra#+a"i-+us ?#lav"3 "' )e"stv L"$ie@! 'u$#i-+us! 6i"t i-+us a i"3 ' li v "esk r6 + v*v ji 5ast v%l,vI va"3 kres(a"stv + "a % 5iatku je# 3r,. V $etail c# + )" "js( ur5it2 % $ 'u +e$-i #i"$ui-+ + a kres(a"stv +! ale v % $state je +e$-i "i+i #l' k* a "e%rek "ate1"* r -$iel. Bu$#a )il k l r. 0\\ %r. Krist +. Ae# 2stre$" +,6lie"ka ' la! )e )ia$ sti ?t2)',@ tre'a $str"i(! %ret )e - "ic# % c#$-a v6etk utr%e"ie. Pret $+ietal + $lit'u aj 'etu! le' + $li( -"a+e" %r si( i ',( )ia$ stiv*. B #a v % $state "es% +&"a. F,stick3 s% je"ie vi$& "eBat&v"e ak =v,#as"utie>! "irv"u! -a"ik"utie vlast"3# =ja> v "ek "e5"e! v "e s '" + ',t&! 5i "e',t&. Prev-al i"$ick3 u5e"ie %revte1 va"& $u6&! $%late v 'u$2c + )iv te! "eskut 5" sti sveta. P je# s+rti ' li %( v-at3 $ 'u$#i-+u + $lit'a a 'e(! 2cta k ' #u. Bu$#u -' )6tili a -a5ali u5i(! )e + )" ',( v,k2%e"* $ v-$a"&+ sa Bu$# vi! aj ke7 te"t $+ietal ak3k 1vek s '"3 uctieva"ie. V,#lse"ia %risu$- va"3 Bu$# vi %.s 'ia "era- "arcistick,< =: + %re+ )ite1 + v6etk*c# "e%riate1 v. V6etk vie+. : + v ka)$ + #1a$e 'e% 6kvr",. V6etk s + %ustil. V&skal s + sl ' $u % tla5e"&+ )ia$ st&. Vlast" u sil u s + -&skal % -"a"ieg k # ', s + +al "a-*va( sv j&+ +ajstr +E Ce++ u5ite1a. V svete 1u$& a ' # v "iet +"e % $ '"3# "ik # . : + svt*+ v t +t svete! "ajv,66&+ u5ite1 +. : + $ k "al* Bu$#a ?t. j. Osviete"*@ a $ sia# l s + "irv"u>. Bu$# v )iv t ' l "a%&sa"* a) T\\ r k v % je# s+rti. Ae %re%lete"* r -%rvka+i! s% +&"a sa a) 0YT i viac je# +i"ul*c# e4iste"ci&. :% +&"a sa tie) je# -r $e"ie "a vrc# le Hi+al& v -lat + $ +e. Cik$, "ev,k "al --rak. Bu$# ve $iv,! -a%&sa"3 X\\ r k v % je# s+rti s2 leBe"$a+i. Bu$#i-+us "e% -" % je+ % k"ia. Prevte1 va"ie vraj trv tak $l# ! k*+ 5l vek "e$ sia#"e "irv"u. Fiest stv re"ia je vraj ve5"* %r ces! kt r* "ik$, "e-a5al a "ikt # "eria$i. E4iste"cia "e+ )ia$", cie1. Bu$#i-+us ve$ie k % tla5e"iu aktivit, a k -astave"iu % #,'u a) k u+ktve"iu )iv ta. Vavr#uje r v"ak c" s( aj #riec# ' je je t ti) u%&"a"ie sa "a )iv t. Ak sle$uje+e %re+e", 'u$#istick*c# i$el v! vi$&+e! )e %.v $"*+ i$el + ' l =sveta sa -riekaj2ci svtec>! % t + %revl$al =5i""* svtec %racuj2ci ku s%se $ru#*c#>! a "a k "iec je tu =k2-el"&k>. :tar* 'u$#i-+us ' l ateistick*! % t + % l,teistick*. Ka)$* ' # + ' #,Iu. :2 tu r,s, %a"tei-+u. V*c# $" s%iritualita % %iera # $" tu s ',!

5i"" sti a #+ t,. Takt cesta je =%r tikla$ +> kres(a"a a 5l veka! kt r* si uve$ +uje 'i l Bick* a 1u$sk* v*v j. F #a+e$ ?"ar. k l r. 0Y\ % Krist vi@ sa 'javil v svete ak kt r*k 1vek i"* 5l vek. O%r ti t +u Krista #las vali st vk, %r r ctiev. D 6t,ri$siate# r ku )iv ta sa ve" val 'c# $u. P t + "a -kla$e % 5ut*c# #las v a vi$e"& sa c&til $ B #aiAll#a % v la"* -a %r r ka! a', #lsal =%.v $"3 A'ra#+ v "' )e"stv ! kt r3 v6ak ' l "esk.r )i$+i a kres(a"+i -"etv re"3>. Fal 2s%ec#, % litick3 a v je"sk3. B j %r ti "everiaci+ #lsal ak svt2 % vi"" s(! ve1+i -slu)"2. U5il aj viere v su$< "ikt "e $$iali sv ju s+r( %atr" s( u 5i 2tek +. P $1a K r"u! -verej"e"3# 10 r k v % je# s+rti! $+ietal -a )iv ta v,k "a( --rak! %re$v&$a( 'u$2c" s( ale' si %ri%is va( "a$%rir $-e"3 $ar,. A) 2\\ r k v % je# s+rti sa +u %ri%isuj2 leBe"$r"e 'i-ar$"3 v*stre$"3 $iv, ?"a%r. %rec#$-al riek, % sl"e5" + l25i! "ec#al si ce- rukv %rejs( +esiac@. A"i sa "ik$, "e -"a5 val -a 'e-#rie6"e# ale' "e +,l"3# 5i v.'ec -a "es+rte1"3# . V,#lsil sa -a #rie6"ika. Ce)ia$al "' )e"sk3 uctieva"ie sv jej s ',. A) % je# s+rti sa -a5al tvr$i(! )e je su$c + sveta! P" "a$ "e' +! --rak+i % vere"*! -+ktv,c#vstal*! je$" r $e"* ' )& s," $ ve5" sti - "e'a - st2%e"*! 'e-#rie6",! "e +,l"*! v6a$e%r&t +"*. F #a+e$ -"a5 val Krista -a sv j# %re$c# $cu. Kristus "ie je % $1a u5e"ia K r"u B )& :," a V,ku%ite1! le" %r r k ak A'ra#+ a F j)i6. F #a+e$ v 6ir kej +iere %rev-al kres(a"sk3 u5e"ie "e'i a %ekle! % sle$" + s2$e a -+ktv,c#vsta"&! #riec#u! Krist v + "ar $e"& - Pa"", Frie -vl6t",+ B )&+ 5i" +! Krist vej 'e-#rie6" sti! --rak c# a "a"e' vst2%e"&. V :tar3# -k "a %rev-al +" # )e"stv . K r" %ri%26(a svt2 v j"u! -atia1 5 eva"jeliu+ "e%ri%26(a a"i i"kvi-&ciu! a"i krvav3 kri)iacke v*%rav,. A t %ret ! )e -kla$"*+ %ri"c&% + eva"jelia je lska v ra$ikl"ej % $ 'e. Ka)$* 5l vek je tv ji+ 'rat +! le' je s," + r v"ak3# Otca. Lsla+ -aka-uje jes( 'rav5 v3 +s a % $. O'sa#uje "iekt r3 %rvk, - %er-sk % #a"sk*c# tra$&ci&. Pre'er - )i$ vstva a kres(a"stva sv je -kla$, a "e%ri"6a )ia$"e " v3 rie6e"ia "' )e"sk*c# %r 'l3+ v. KIa- v! sviat sti! 'ete! $uc# v"3 -" vu-r $e"ie! kult 'ra- v! #u$'u a"i ce"trl"u 2stre$"2 i"6tit2ciu "e% -". Kla$ie le" +l +rav"*c# % )ia$aviek. F +" # v 1"ej6iu etiku "e) kres(a"stv . Aj t je $.v $ +! %re5 "ie je! +i+ i"3! je$" $uc#3 %rivies( + sli+ v ku k "ver-ii "a kres(a"stv . F #a+e$ v u5e"ie sa r*c#l r -6&ril ! le' ve1+i v,# v val 1u$skej -+,sel" sti! %ri%26(al tr ctv a "sil"e ' l v6a$e 6&re"3 #I + a +e5 +. Ca%r ti t +u Kristus "e#1a$al % -e+sk2 % $% ru a #lsal v6e 'ec"3 $%26(a"ie. K ";ucius a Ma tse "e% -"aj2 s '"3# ' #a v "a6 + -+,sleg %atria sk.r $ $ej&" ;il - ;ie "e) "' )e"stva. K ";ucius "e% -" )ia$"e "' )e"sk3 -$.v $"e"ie! % kia1 -a "' )e"sk3 -$.v $"e"ie "e'erie+e "ut" s( v#f'i( sa $ ta . Ta v6ak "ie je v.1a B #a D Tv rcu! ale +e" %re svet v* k -+ick i +rav"* % ria$ k. K ";ucius #lav"e u5il 2cte k %re$k +! se'a vl$a"iu! kult

cisr v a 6ttu. Pre$ $3+ "+i a ' #+i tre'a +a( '-eI! ale i $stu%. V +rel v r. TY9 %r. Krist +. P /\\ r k c# +u -a5ali - % litick*c# $.v $ v v-$va( ' )sk2 % ctu. Ta i-+us je "' )e"stv ! res%ekt&ve ;il - ;ick te l Bick3 +,sle"ie! kt r3 je r -6&re"3 "aj+ v J&"e! kt r3 v-"ikl asi v % l vici tis&cr 5ia %re$ Kris +. Vakla$ate1 ' l Ma tse. Ta je $uc# v"* -kla$ v6etk3# ! ve5"3# v % k ji. V,v&ja sa ! ale %rit + - stva r v"ak3. :"a# u 5l veka %ret +us& ',( "e%re%a$"2( % #,'u! -# "u! aktivite! v*v ju a"i "siliu! - sta( "a$ v6etk*+. Ta i-+us +al +" # 7al6&c# u5ite1 v. Cesk.r v6ak -vulBr"el a %ri'l&)il sa +Bii. V 'u$#i-+u %rijal +"&6stv a kl6t r"* )iv t. Uij2ca #lava +"&6stva! t-v. Fajster "e'esk* je % kla$a"* -a i"kar"ciu -akla$ate1a. Ma tse sa vraj "ar $il r. X\T %r. Krist + a - +rel r ku 01Y %re$ Krist +. P $1a i"*c# -$r j v v r k c# T\\i/\\ %r. Krist +. O "ejak + -vl6t" + "r ku "a s%r stre$k va"& s%s, "e+.)e ',( u "e# re5. Pestuje viac r -j&+a"ie a usiluje sa % k j! "e)ia$ stiv* % " r $ %ra-kla$u v6etk*c# vec&. Varat#ustra )il +e$-i r. 1\\ a 0\\ %r. Krist + v Lr"e. Pri%is val si le" '+e$-e"* s%asite1sk* v*-"a+ a #las val 5as"3# % + c"&ka :a 6ja"ta. Ae #ist rick, "eur5it u % stav u. V*c# $"3 "' )e"stv ' li u) %re$ kres(a"stv +. Kres(a"stv ale % kra5uje v "ie5 + +" # star 'ilej6 +! -avr6uje %rv t"3 -jave"ie a + )" # %ret sle$ va( a) $ %raveku! k$e +i-"e v t+c#! kt r3 # -a#a1uj2. H v ria t + $eji", i-raelsk3# "r $a. Kres(a"stv je 7alej je$i"*+ str + +! kt r* -a%26(a k re"e % $ ka)$2 -e+e%is"2 6&rku! -atia1 5 i"3 "' )e"stv s2 u-avret3 v "ejakej k "kr3t"ej -8"e! "a%r. isla+ je sk r v*lu5"e r -6&re"* v -e+iac# s ara'sk u v56i" u. V6etk, "' )e"sk3 s '" sti ak Bu$#a! F #a+e$ a i"& ' li s%r stre$k vate1+i u5e"ia! kres(a"stv je ale Kristus s+ ?Ft 1Z! 2\g Mk 22! 10@. Ostat"3 "' )e"stv +ali sv j# -akla$ate1a! ale kres(a"stv # stle +! )ije aj tera- a 'u$e )i( v)$,. Cikt "a svete "evstal -+ktv,c# kre+ Krista. Cikt "ek " $"es tak3 $iv,! ak3 %.s '& v sv je Hirkvi O". Uia$"i - -akla$ate1 v "' )e"stiev si "e%ri%is val + c $%26(a( #riec#, ak O". F #a+e$ 5i Bu$#a +ali 2$aj"e tie) -jave"ia. Cev*# $a %ri tak*c# -)itk c# v6ak je! )e sa "e$aj2 %resk2+a(! "e+.)e si ic# "ikt s+ - %ak va(! a', sa %resve$5il! )e s2 %rav3. Krist va + rl"a v*6ka! v-"e6e" s( je# u5e"ia! + c! -rel s( a %reva#a je# s '" sti $eBra$uje -akla$ate1 v i"*c# ve1k*c# "' )e"stiev le" "a ',5aj"*c# st2%e"c v ist*c# svet "- r v. Krist v u5e"ie je "e%rek "a"3 a "e%rek "ate1"3. Kristus a je# ra$ st" -ves( je "ie5&+ a's l2t"e "ev&$a"*+! rev lu5"e " v*+! "a 5 ', sa+ t"& 1u$ia "ik$, "e' li %ri6li v takej #f'ke v akej ' l $a"3 $ B #a. Kristus $va %r ti stat"*+ $ teraj6&+ +,slite1 +! u5ite1 + a ;il - ; + ku v6etk3+u jas"3 a k "kr3t"e $% ve$e. Bu$#a! K ";ucius! Ma tse %ri"iesli le" + rl"e s,st3+,. Kristus "e%ri"ies l le" " v2 +rav" s(! ale aj " v3 ',tie! " v* )iv t. F #a+e$ vi a Bu$# vi ' l 12t ve1kej 5asti vlast"*c# skutk v. Prec#$-ali tras+i! -+e"a+i. Ae)i6 je %l"* B #a stle r v"ak g je$i"* Ae)i6 v )iv t %l,"ul

'e- kr&-,! 'e- akejk 1vek +rav"ej va$,! 12t sti! v*5itk, 5i sla' sti. Ca r -$iel $ +" #*c# -akla$ate1 v "' )e"stva "ik$e Ae)i6 vi "e% 5uje+e! )e ', ' l "ieke$, "av6t&ve"* "ejak u c# r ' u. B l sc# %"* "r 5"*c# v*k " v. V utr%e"& #lsa "ajv56ie v,%tie v.le a % va)uje ' les( i s+r( le" -a %rec# $ $ %rav3# a ve5"3# )iv ta. O%r ti v6etk*+ i"*+ -akla$ate1 + # v ria eva"jeli Krist vi %res"e a ve1+i % $r '"e. Ke', Kristus ' l ',5aj"* )i$ vsk* ra'&" a je# u5e"ie -+es "esk rej )i$ vskej a% kal,%tik, a es3"stva! % t + ', $v" +usel ',( -a'u$"ut* ak ' li -a'u$"ut& ku+r"ski %re$ci a ic# "uk,. Kristus sa ak je$i"* v $eji"c#! s -$rav*+ r -u+ +! % kla$al -a B #a! # v riace# v B ) + +e"e s k "e5" u %lat" s( u. B l s B # + v tak + s% je"&! )e t v,r)a $,c#. V +*tick*c# "' )e"stvc# sa + )" stret"2( s -' )6te"&+g 1u$sk* %rv k v6ak '*va $ k "ale a's r' va"* ' )sk*+. Pre kres(a" v je v6ak Ae)i6 %rav*+ 5l vek + a %rav*+ B # +. A %rit + "ie je je$"*+ - +" #*c# ' # v. B li ve1k& ;il - ;i! kt r& +ali sv jic# )iak v! a aj tak sa "ik +u "ec#cel -a sv j# u5ite1 % l )i( "ajv,66iu 'e( )iv ta! ak t ur 'ili kres(a"sk& +u5e"&ci -a Krista. Ke7 u+ierali sa+ vra)$ u st ick& ;il - ;i! 5i"ili tak s Best + % vr#"utia v 5i )iv tu a s% l 5" sti! s kt r*c# %ri"c&%+i sa -a5ali r -c#$-a(! a Best + % v*6e" sti a %re-iera"&+ k cel3+u svetu! kt r3+u $vali t*+t "ajav sv ju "a$ra$e" s(. P $1a ic# +ie"k, 1u$ia ic# u) "e' li # $"&! %atri5"e si ic# u) "ev)ili! a %ret sa+i $c#$-ali. Ae)i6 "a %ak "eustle -$.ra-I val sv ju slu)'u 1u$stvu a) $ % sle$"3# $,c#u. E6te "a kr&)i sa + $l& -a sv jic# +u5ite1 v< =Ot5e! $%us( i+! le' "eve$ia! 5 r 'ia>. Mska k "e%riate1 + je +i+ kres(a"stva 2%l"e "e-"+a. 122. KRL:TU CEULM V POHODMQ A CGDHEREE Kristus "e)il v % # $l& a "$#ere! av6ak a"i ic# 2%l"e "e-a+ietal. Vet u =B #at* (a)k v j$e $ "e'esk3# kr1 vstva> ?Ft 19! 2/@ -avr#uje ' #5 v tvr$3 sr$ce! % # $lie "$#eru! % kia1 s2 %rek)k u B )ie# kr1 vstva. Var val te$a %re$ "e'e-%e5e"stv + ' #atstva. F ver"*c# %r&vr)e"c v i +e$-i ' #at*+i< =%ri6iel -+ )"* 5l vek Ari+ate,> ale' Cik $3+! ;ari-ej Ni+ "! Vac#ej! Ma-ar a 'e sestr,! -' )"3 )e",! kt r3 +u v,% +#ali - sv jic# statk v ?Mk Z! /@. Aj a% 6t li +ali $ +, a "e' li ) 'rk+i. V ist*c# %r&%a$ c# ve$el % u)i( aj % # $lie a "$#eru. :% +eI+e si "a -lat ! ka$i$l a +,r#u! %r&j+al % -va"ie "a # sti", a sva$'u! "a r -$iel $ A"a Krstite1a u)&va je$l aj v&" ! #rie6"ici $ v l& % +a-a( sv je " #, $ra# u +as( u! $al si %ri%ravi( ve1k le%* a "$#er"* %r&c# $ $ Aeru-ale+a ?rat lesti! kvet,! r2c#a! # sa"a@. A a"i je# +ktve tel "e- stal 'e- $ra#*c# +ast&! %lt"a a tesa"3# #r 'u! kt r* ' l %ri%rave"* ' #5 vi. Ke7 6l B )iu slavu! %ri%26(al i v56iu "$#eru.

12/. KRL:TU: CEBOM VOKUPLTE^OFE Ca %rv* % #1a$ je "e+ )"3! a', sa B # stal 5l vek +! ak uv)i+e! )e cel -e+ je le" -r"ie5k + %rac#u %r ti +ili8" + #vie-$ v ves+&re. U B #a "ie je ale "i5 "e+ )"3. A %rve v +al + sa uka-uje B )ia ve1k s( i lska. Fesi6 je B # + % sla"* -c#ra"ca. Pra-jave"ie v K" /! 10 =Ce%riate1stv usta" vuje+ +e$-i te' u...> %re6l $ 2st"e# % $a"ia v6etk*c# "r $ v. Ca Krist vi sa v,%l"ili +esi"ske %r r ctv a %re$ 'ra-, :tar3# -k "a< K" T9! 1\g D" 9! 20g Fic# 0! 2g U 10! 1\g 21! 1Yi19g Y1! 11g Fal 1! 11g L- Y! 1Tg /0! TiXg 0/! 0g T\! /g A" 1! T0g 12! /T. Kristus sa s+ "a-*va Fesi6 +< A" T! 20g Mk T! 1Z"g 1Z! /1g Ft 11! /i0g 21! 9g 2X! XT. Ke7 # tak -"a5ili i"& ak "a%r. Peter! %r&s"e "aria$il! a', t + "e# v rili ?Ft 1X! 1Xg Mk 9! 2\@. L a% 6t li t ti) s%rvu 5akvali! )e Ae)i6 'u$e % litick*+ Fesi6 +. A) %re$ s2$ + ve1ra$, v,-"al Ae)i6 verej"e! )e je Fesi6! ke7 "a Kaj;6 vu t-ku! 5i je Fesi6 +! s," + Vele'e"3# ! $% ve$al< =G" ! s +> ?Fk 1T! X2@. B l tie) B # + -"a5e"* -a V,ku%ite1a sveta< Ft 1! 21. Tacitus a :uet "ius %ri% +&"ali k l r. 12\! )e je "a%&sa"3 v star*c# k"i#c#! )e =%ric#$-aj2ci - A2$ska sa -+ c"& vl$, "a$ svet +>. V )i$ vsk + "r $e sa +esi"ski ka-atelia 'jav vali u) %re$ v,st2%e"&+ A"a Krstite1a i % I +! "a%r. ak*si Ni+ "! ju$sk* %astier At#r "Bes! A2$a Kalilejsk*. V6etk, tiet % kus, % str$ali "' )e"sk* 'sa#. V$.ra-I vali 2%l"2 "a$ria$e" s( A'ra#+ v*c# % t +k v "a$ stat"*+i "r $+i. :+er vali k -&ska"iu % litickej + ci a "e '+e$-e"ej vl$,. O "ic# sa -+ieIuje %r&le)it st"e i A -e; alavius. K "5ili 'u7 traBick, % $ r&+sk,+i +e5+i ale' v % s+ec#u s2k+eI vc v. V u5e"& i 5i" c# e4istuje +e$-i t*+it %seu$ +esi6+i ?s ic# eve"tul",+i sekta+i@ a Krist + % $stat"* r -$iel. Ca% k " v)$, v #ist8rii! "iele" v $ 'e v-"iku kres(a"stva sa viac +e"ej %rejav vala je$"a - $vek*c# il2-i& 1u$stva v,tv re"& i$el"e# )iv ta "a -e+i v # j" sti! 5iste"3# $ -la a utr%e"ia. V,ku%ite1a 5akvali aj % #a"sk3 "r $,< P $1a star*c# k"&# # 5akvali L"$ via a verili I +! )e - st2%i - "e'a! a )e t 'u$e B )& :,". :tar i"$ick 'seI Fara'#arata r -%rva s%asite1 vi! )e sa "ar $& "e% ru6e"ej %a"", a - kr1 vsk3# r $u! )e 'u$e %re"asle$ va"* a - +rie -a 1u$! )e %re+.)e Vl3# . V je$"ej - star*c# 5&"sk,c# k"&# sa # v r&< =:t vk, % k le"& 5akvaj2 ve1+i +2$re# +u)a...! kt r* #1a$ $.ka- %rav$, v,66ie a % -" %ret #l' k3 -kla$, 1u$skej %rir $-e" sti>. V i"ej k"i#e sa # v r&! ak K ";ucius r -%rva! )e =Ce% -"+ "ik # ! kt ', ' l # $"* "-vu svt*. Ale % 5ul s + % ves(! )e v -%a$"*c# kraj c# % vsta"e +u) svt*! kt r* ur v" 'e- "silia v6etk, -+tk,! %re'u$& vieru a v,k " %re 1u$stv +" # -slu)"3# g v6etk 'u$e ve$ie( a 'u$e +a( v6etku + c "a "e'i i "a -e+i>. J&Ia"ia +ali vraj tak

% $r '"3 -"al sti %r&c# $e V,ku%ite1a! )e ic# cisr % slal r. X0 % Krist vi "a -%a$ v,sla"c v! a', #1a$ali :%asite1a. P $1a Per)a" v %r&$e V,ku%ite1! kt r* sa "ar $& - %a"",! -al )& r&6u % k ja a 'u$e kriesi( +ktv,c#. EB,%(a"ia 5akvali "ajviac V,ku%ite1a %rve v $ 'e Krista. A 5&+ viac tr%eli % #a"sk3 "r $, #+ t"2 a $uc# v"2 'ie$u! t*+ sa ic# t2)'a % V,ku%ite1 vi -*vala #las"ej6ie. Tak B # %ri%rav val aj % #a"sk3 "r $, "a %r&c# $ V,ku%ite1a. :vt* AuBusti" %ret "a%&sal< =Ae)i6 Kristus "ik$, "e%restal ',( %re$v&$a"*. Ra- te+"ej6ie! i" ke$, jas"ej6ie! % $1a B )ie# u-"a"ia a 5asu. Ale "ik$, "ec#*'ali 1u$ia! kt r& v "e# verili! ak v i-raelsk + "r $e! tak v stat"*c# "r $ c#>. V +2$r + 2+,sle %re"ec#al P" 1u$& $l#2 $ 'u ic# 'ie$e. Fali s% -"a(! ak sa %r ti "e+u %revi"ili! a +ali $ -"a(! )e sa+i "ie s2 sc# %"& si % +.c(. V,k2%e"ie je B )ie $iel ! a %ret %.s '& B )&+ s%.s ' + aj ke7 je r -l )e"3 v 5ase. Uili a 5er%ali - "e# 1u$ia u) %r. Krist +. Ak - "e# 5er%aj2 a )ij2 i $"es v6etci. Aj t&! kt r& Krist vi a"i "eve$ia. Prijatie v,k2%e"ia sa $eje vier u a krst +< = Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*> ?Fk 1X! 1X@. Av6ak! viera! ak "ie je s% je" s skutka+i! je sa+a se'e +ktva ?Ak 2! 1Y@. Ka)$* #riec# je %r tire5e"&+ k v,k2%e"iu a %ret je t s%t"* %$ $ star3# stavu! v-$iale"ie sa $ B #a. H $i"a Krist vej s+rti je "aj% svt"ej6 u # $i" u $ej&". Krist va s+r( je stre$ ' $ + kres(a"sk3# )iv ta. Ok l "ej sa s2stre7uje cel* $uc# v"* )iv t Hirkvi i je$" tliv*c# veriacic#. V Krist vej s+rti v-i6iel )iv t. Ae)i6 "s v,k2%il - #riec#u a s+rti sv ji+ utr%e"&+ a s+r( u "a kr&)i. =V,k2%il "s> -"a+e"! )e "a6e #riec#, $5i"il a -&skal " v2 + )" s( %re "s v.js( $ ve5"3# )iv ta v "e'i. 12T. AEULN CEFU:EM BOW BOH L JMOVEKE Hriec# sa "e$ tk l B )ej vele'" sti. B # je "e+e""* a a's l2t"e $ k "al*. V stra", 5l veka je v6ak #riec# ur)ka B #a. V,k2%e"ie "ie je +,sle"3 le" ak B )& 5i"! le' B # ', tak $val -a$ s(u5i"e"ie se'e sa+3+u. B #! kt r3# 1u$stv #riec# + ura-il ! ke7)e je "a"ajv*6 s%rav $liv*! )ia$a -a$ s(u5i"e"ie! %ri+era"3 ur)ke "ek "e5"e $ k "alej ',t sti. Fusel te$a ',( V,ku%ite1 + B #! a', je# -a$ s(u5i"e"ie +al "ek "e5"2 ce"u! a -r veI 5l vek! a', + # l -a$ s(u5i"i( 1u$sk, D utr%e"&+ ?ail 2! Y@. Ke', Ae)i6 ' l le" ak*+si ur $-e"ej6&+ tv r +! tak ', "s "e+ # l v,k2%i( - + ci #riec#u a s+rti. V Krist vi "ie je r -% r +e$-i 5l vek + a B # +. Pret v I + + #la ',( %rek "a" %rie%as(! kt r %.s 'e"&+ #riec#u v-"ikla +e$-i B # + a 1u7+i. =Kt v j$e ce- +Ia! 'u$e s%ase"*>. ?A" 1\! 9@.

B # "e+ -a12'e"ie v Krist v + utr%e"& %re "e# sa+3! ale v Krist vej % slu6" sti a lske! s kt r u $ 'r v 1"e a $.sle$"e %rijal sv je vtele"ie a uskut 5I val sv je % sla"ie "a -e+i. Asi tak! ak si v)i+e 5l veka! kt r* "e'e-%e5"e %rec#la$ l %ri -c#ra"e t %iace# sa 5l veka v 1a$ vej v $e. Ce++e iste % te6e"ie - je# c# r ', a %re Iu sa+2! ale v v"2t r"ej # $" te je# ri-ika a 'et,. B # "ec#ce t (a)k3! ale t $ 'r3. H#ce $ 'r3# ! +iluj2ce# 5l veka! a t aj % t +! ak sa t sta"e (a)k*+. H#ce "a6e 6(astie! a %ret $va t "ajv,66ie! t ti) s+ se'a v Krist vi. Cec#ce te$a s+r(! ale c#ce 5l veka skr-e Krista -ac#r"i(! a', + #l $.js( k " v3+u stret"utiu 5l veka s B # +. Cetrestal te$a sv j# :,"a. Vl sa "e"a%rva trest +! ale v56 u lsk u. V Krist vi k "+ %ri6la B )ia lska. Kt si ukri) va"ie v,+,slel! "e' l B #! ale 1u$ia. B # ' l le" c# t"* % sla( sv j# :,"a "a%riek t +u! )e ve$el! ak t s "&+ $ %a$"e. Ce' l te$a "i5 krutej6& "e) +atka! kt r %ust& ale' $ k "ca % 6le $ # riace# $ +u sv j# s,"a -ac#raI va( $ru#*c#! aj ke7 sa "e# ' j&. Prve %ret ! )e u+iera te"! kt r* ak B # je "es+rte1"*! kt r* #lsal! )e je =)iv t + sveta>! stva sa s+r( "e-+,sel" u a je %rek "a". :+r( "e+.)e $r)a( t # ! kt jej "e%atr& D Kristus vsta"e - +ktv,c#. T*+ je v6e 'ec" -k "it s( s+rti -sa$"e %rel +e". K '" ve 1u$sk3# % k le"ia ', sta5il aj +al* Ae)i6 v 2k " % k"ia ?+ $lit'a! % slu6" s( a % $.@. :ta5il ',! ke', B )& s," v-al "a se'a tel "e% $r 'e"3 utr%e"iu. O" sa v6ak % $r 'il v6etk*+ "e$ statk + a sla' stia+ 1u$skej %rir $-e" sti D kre+ #riec#u. Pre5 E Ca t $% ve$ O" s+< =Ve7 B # tak +il val svet! )e $al sv j# je$" r $e"3# :,"a! a', "e-a#,"ul "ik! kt v "e# ver&! ale a', +al ve5"* )iv t> ?A" /! 1X@. A :v. Pav l # v r&< =Ale B #! ' #at* "a +il sr$e"stv ! %re sv ju "es+ier"u lsku! kt r u "s +iluje! # ci s+e ' li %re #riec#, +ktvi! )ivil "s s Krist + i +il s( u ste s%ase"& i a s "&+ "s v-kriesil a $ar val "+ +iest v "e'i v Krist vi Ae)i6 vi! a', uk-al v 'u$2cic# vek c# "es+ier"e ' #atstv sv jej +il sti $ 'r t u v 5i "+ v Krist vi Ae)i6 vi> ?E; 2! T@. Kt +iluje! c#ce sa r$ %re +il va"3# 'et va(. =Me' +-$ u #riec#u je s+r(> ?Ri+ X! 2/@. Me" B # +.)e ',( %.v $c + i$ei tak #l' kej a v-"e6e"ej. H#cel! a', %$ %rv3# 5l veka sl2)il k t +u! a', s+e viac a viac % -"vali "e '+e$-e" s( je# v,sl ' $-uj2cej + ci! %r&s" s( je# 2)as"ej s%rav $liv sti! ve1k s( je# 'e-+e$-"ej $ 'r t, a "ev,5er%ate1"3 ' #atstv je# +il sti. ^u$ia! kt r& si +,slia! )e $%uste"ie #riec# v ' l -&ska"3 1a#k ! "e+aj2 $ s( s&l k t +u! a', sa #riec#u v,#li. Kt si v6ak $ 're %re+,slel #f'ku a ve1k s( Krist v# $iela! te" "e+.)e - sta( 'e- cit v! 2ct, a v7ak,. Te l8B via sa $ +"ievaj2! )e + t&v + 'et, "a kr&)i ' l uk-a( 5l veku! ak3 #r -"3 -l je #riec#! ak ' l % tre'"3 tak3 -a$ s(u5i"e"ie. Tie) je t uk)ka t # ! ak 6te$r a ve1k r,s je B )ia lska k 5l veku. Utr%e"ie a s+r( "ie s2 -l3! ale s2 cest u k )iv tu! "era- je$i" u a "ev,#"ut" u.

Taj +stv v,k2%e"ia "+ v6ak v)$, 'u$e t "e% c# %ite1"ej6ie! 5 #f'ka a ve1k s( B )ej lsk, a B )ie# )iv ta %rev,6uje 1u$sk* )iv t a 1u$sk2 lsku. Uia$e" tv r "e+.)e ',( "ik$, % stave"* "a r veI Krist vi. Av6ak! ak Krist v kIa)stv %ri%26(a 25as( v r.-",c# % $ 'c#! tak i je$i"e5"3 %r stre$"&ctv V,ku%ite1a "ev,lu5uje! ale %ri%26(a s% lu%rcu tv r v! %rav$a)e v -visl sti "a je$i" + -$r ji. T2t % $ria$e"2 r lu "a%r&kla$ v %r&%a$e Pa"", Frie! Hirkev 'e- v#a"ia v,-"va. 120. KRL:TU: CEBOM BOHOFE Pre k # je (a)k3 s% ji( a % c# %i( v je$"ej s 'e ' )stv a 1u$stv ! ve5" s( a 5as" s(! "e' a -e+! "ek "e5" a k "e5" ! P"a v6etk*c# %" v s slu) '"&k + v6etk*c# slu) '"&k v! te" (a)k % c# %& kres(a"stv . Pr r ci %re$% ve$ali! )e Fesi6 'u$e B )sk s 'a! E+a"uel! t. j. B # s "a+i ?L- Y! 1T@! B # sil"* ?L- 9! X@! P"! :," B )& ?U 2! Y@. Pri%is vali +u B )sk3 vlast" stig L-< =B # s+ %r&$e a s%as& Vs> O" je $iv tv r"*+ B # + % $1a L-ai6 vej %re$% ve$e ?Ft 11! 0@! $ 'r*+ %astier + u L-ai6a a E-ec#iela ?% r v. A" 1\! 11@! je )e"&c# + L-raela ?Aer /! 12T@! )e"&c# + sv j# 1u$u ?Fk 2! 2\@. A"jel Ka'riel -vest val Pa""e Frii< =A %ret aj $ie(a 'u$e sa v la( svt*+! 'u$e t B )& :,"> ?Mk 1! /0@. Otc v sve$ectv '$r)al %ri A r$"e a "a # re T' r< =T t je +.j +il va"* :,"... % 52vajte # > ?Ft /! 1Y a 1Y! 0@. Ke7 sa "ar $il a u+ieral! $iali sa -vl6t"e veci. Kristus si %risv jil ' )sk3 vlast" sti< Nes( krt -$ k "a1uje F j)i6 ve usta" ve"ia i B )ie ?Ft 0! 1Z@ v vlast" + +e"e! - vlast"3# %rva a sv j u vlast" u aut rit u a + c u. Ceustle sa % sluc#5i stretvaj2 s sl va+i< =B l v+ % ve$a"3... Aa v6ak v+ # v r&+> ?Ft 0! 1Zg 2\g /T@. V6etk %re :tar* -k " "ajsvtej6ie D c#r+! s ' ta! -k "i "ie je "i5&+ %r ti Ce+u ?Ft 12! X@. Ji"& t ! 5 5i"& le" B #. P stav& sa %r ti tra$&cii "r $a! ak $' 5& $ $uc#a lsk,. Pret sa $v)il -ru6i( star2 -+luvu! kt r2 u-avrel s+ B # "a # re :i"aj. Ae# s+r( 'u$e " v* 5i"! kt r*+ sa u-atvra " v -+luva s B # +! -+luva trval3# -+iere"ia! $%26(aj2ca vi", a #riec#, v6etk*c# 1u$&. Me" ak B # si + # l $ v li( $ %l"i( t ! 5 ' l usta" ve"3 B # + Otc + ?Ft 0! 1Y@. T t ' l tie) %r&5i" u je# k ";liktu! $s2$e"ia a s+rti. Ae 5akva"&+ )i$ vsk3# "r $a! je $ vk6e"&+ -k "a a %r r k v. Ae# $.st j" s( a v*-"a+ %rev,6uj2 v*-"a+ kr1 v! %r r k v! A'ra#+a! F j)i6a! Dvi$a! A "6a a Nala+2"a! Eli6a a A"a Krstite1a! :tavia sa aj "a$ a"jel v. O" je s+ B )ie sl v i 5i". Ui$ia sa # s"a)ili us+rti( %ret ! )e "a-*val B #a sv ji+ vlast"*+ Otc + a staval sa tak "a r veI B #u ?A" 0! 1Z@. Tak je$"al a # v ril % cel* )iv t. =Kt vi$& +Ia! vi$& Otca> ?A" 1T! 9@. Me' B # je v I + a Ae)i6 + v6etk ! 5 +

je# Otec ?A" 1X! 10@. : Otc + uskut 5Iuje s%su sveta a % $ie1a sa "a je# B )skej + ci. Prikla$ si r v"ak2 % $statu s tc +< =Aa a Otec s+e je$" > ?A" 1\! /\@ Tu )i$ia 'rali ka+e"e! a', # ka+eI vali. =Aa Otca % -"+! le' $ "e# s + a " +a % slal>. =v +"e je Otec a ja v Otc vi> ?A" 1\! /Y@. =F.j Otec +i $ v-$al v6etk < A "ik "e% -" :,"a! i'a Otec! a"i Otca "e% -" "ik! i'a :," a te"! k +u t :," 'u$e c#cie( -javi(> ?Ft 11! 2Y@. =Kt +a +iluje! 'u$e -ac# vva( + je sl v a +.j Otec # 'u$e +il va(g %r&$e+e k "e+u a ur '&+e si uI# %r&',t k> ?A" 1T! 2/@. =Ak +Ia % slal Otec! tak ja % siela+ vs>. =V,6iel s + $ Otca a %ri6iel s + "a svetg a -asa %26(a+ svet a i$e+ k Otc vi> ?A" 1X! 2Z@. =Ot5e! "a$i6la # $i"a< Oslv sv j# :,"a! a', :," slvil te'a! tak! ak si +u $al + c "a$ ka)$*+ tel +! a', v6etk ! 5 si $al t, je+u! i+ $ar val ve5"* )iv t> ?A" 1Y! 1i 2@. =A ve5"* )iv t je v t +! a', % -"ali te'a! je$i"3# %rav3# B #a! a t # ! kt r3# si % slal! Ae)i6a Krista. Aa s + (a slvil "a -e+i< $ k "5il s + $iel ! kt r3 si +i $al v,k "a(> ?A" 1Y! /iT@. =Vjavil s + tv je +e" 1u7 +> ?A" 1Y! X@. =Aa # v r&+ t +!5 s + vi$el u tca> ?A" Z! /Z@. =Ve7 Otec s+ vs +iluje! le' v, ste +il vali +Ia a uverili ste! )e s + v,6iel $ B #a> ?A" 1X! 2Y@. =Ca % 5iatku ' l :l v a :l v ' l u B #a a t :l v ' l B #> ?A" 1! 1@. =A :l v sa tel + stal a %re'*val +e$-i "a+i> ?A" 1! 1T@. =H# 7te te$a! u5te v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# > ?Ft 2Z! 19@. :vt* Pav l # v r&< =O"! # ci + ' )sk2 %rir $-e" s(! "e%ri$k)al sa sv jej r v" sti s B # +> ?al% 2! X@. =Lc# s2 %ra tc via a - "ic# % $1a tela % c#$-a Kristusg " je "a$ v6etk*+ B #! -vele'e"* "avek,> ?Ri+ 9! 0@. Pri%is val si ve5" s(< =Prv ak ' l A'ra#+! Aa : +.> 09 Ca t -$vi#li ka+e"e a c#celi ic# #$-a( $ "e# > ?A" Z! 09@. =A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z! 2\@. =A tera- t,! Ot5e! slv +Ia %ri se'e slv u! kt r2 s + +al u te'a sk.r! ak ' l svet> ?A" 1Y! 0@. =Me' ak Otec + )iv t s+ v se'e! tak $al aj :," vi! a', +al )iv t s+ v se'e> ?A" 0! 2X@. H v r&! )e %ri6iel "a svet! a "ie )e sa "ar $il! ak "iekt ! kt u) e4ist val. =O" je te" Prav*! B # a ve5"* )iv t> ?1 A" 0! 2\@. Pri%is val si v6e+ #2c" s(< =Da" +i je v6etka + c "a "e'i i "a -e+i> ?Ft 2Z!1Z@. =:," "e+.)e "i5 r 'i( s+ $ se'a! le" t ! 5 vi$& r 'i( Otca. J r '& Otec! t r '& % $ '"e aj :,". Ve7 Otec +iluje :,"a a uka-uje +u v6etk ! 5 s+ r '&g a uk)e +u e6te v56ie skutk, ak tiet ! a', ste sa 5u$ vali. Me' ak Otec kriesi +ktv,c# a )ivuje! tak aj :," )ivuje! k # c#ce> ?A" 0! 19i21@. Uka-uje 2%l"3 %a"stv "a$ %r&r $ u! 5l vek + i -l*+ $uc# +. Prika- va( %r&r $"*+ sil+ - vlast"ej + ci a v sv j + +e"e +.)e le" P" %r&r $,! B # s+. R '& --rak, s+ $ se'a! r '& ic# s 2ct u! -$r)a"liv ! "' )"e a s lsk u. O$v lval sa "a "e! ke7 +u )i$ia "ec#celi veri(< =Ale ak ic# k "+! ke7 u) "ec#cete veri( +"e! verte t*+ skutk +! a', ste % -"ali a ve$eli! )e v +"e je Otec a ja v Otc vi> ?A" 1\! /Yi/Z@. =V6etk % vstal skr-e "e# > ?A" 1! /@.

Pri%is val si v6e+ #2c" s(< % -"al +,6lie"k, ;ari-ej v a -k ""&k v! taj" sti )e", sa+arit"k,! %re$% ve$al ska-u Aeru-ale+a! r -6&re"ie sv j# ' )sk3# u5e"ia! r -%t*le"ie )i$ v a +" # i"*c# vec&! kt r3 +.)u ',( -"+e le" B #u< Au$6 vu -ra$u! Petr v -a%re"ie! %re"asle$ va"ie! sv je utr%e"ie! s+r( a v-kriese"ie. :vt* Peter %ret v,-"va< =Pa"e! t, vie6 v6etk >. Pri%is val si svt s(< V je# )iv te sa "estretva+e s )ia$",+ #riec# +. =Kt - vs +a usve$5& - #riec#uE> ?A" Z! TX@. V Ae)i6 v*c# 2st "ik$, "ev,6li sl v< =Ot5e! $%us( +i9> Pr sil v6ak -a $ru#*c#< =Ot5e! $%us( i+9> F $l& sa ak "iekt ! kt "e% -" s '"* #riec#. :"7 %ret s2 sk r v6etk, je# + $lit', sk.r + $lit'a+i c#vl,! v7ak, a ra$ sti. :+ "ik$, "ev,-"va #riec#,! vi$& v6ak v v,-"a"& #riec# v "ev,#"ut"2 s25as( v-(a#u 5l veka k B #u. = R 'te % k"ie9> =O$%us( "+ "a6e vi",9> =O" sa "e$ %ustil #riec#u! a"i les( "e' la v je# 2stac#> ?1 Pt 2! 22@. T $ sve$5uj2 r.-"i a% 6t li i Pilt s +a")elk u. Takt 'e-#rie6" s( sa u 1u$& "ev,sk,tuje. Pri%is val si + c $%26(a( #riec#,< =Jl ve5e! $%26(aj2 sa ti #riec#,> ?Mk 0! 2\@! tak % ve$al c#r"ut3+u a +" #*+ i"*+. O$%26(a vlast" u + c u ur)k, s%.s 'e"3 B #u. T2t + c tie) $ v-$va 7alej! # v r& =t t je + ja krv " vej -+luv,! kt r sa v,lieva -a v6etk*c# "a $%uste"ie #riec# v> ?Ft 2X! 2Z@. Pri%is val si %rv s2$i( svet< =A Otec "ik # a"i "es2$i! ale v6et k s2$ $ v-$al :," vi! a', si v6etci ctili :,"a tak! ak si ctia Otca. Kt si "ect& :,"a! "ect& si a"i Otca! kt r* # % slal> ?A" 0! 22i2/@. Bu$e s2$i( v6etk*c# 1u$& %ri % sle$" + s2$e -a ic# skutk, %r ti se'e ?Ft 20! /1"@. Ae)i6 je $arc + Duc#a :vt3# ?s% +eI+e - sla"ie Duc#a :vt3# v Aeru-ale+e! kt r3 "era- %ris12'il@ i ve5"3# )iv ta< =D"es 'u$e6 s +" u v raji> ?Mk 2/! T/@. =Aa i+ $va+ ve5"* )iv t> ?A" 1\! 2Z@! =Me' v.1a +.j# Otca je! a', ka)$*! kt vi$& :,"a a ver& v "e# ! +al ve5"* )iv tg a ja # v-kriesi+ v % sle$"* $eI> ?A" X! T\@. =Kt je + je tel a %ije + ju krv! + ve5"* )iv t a ja # v-kriesi+ v % sle$"* $eI> ?A" X! 0T@. Ae# u5e"ie je % $1a eva"jeli& i "e%riate1 v "e$ sti#"ute1"3! 5ist3! "e-+e"ite1"e %rav$iv3! je $.ka- + "es+ier"ej +2$r sti. J $ %.v $" sti a je$" $uc# sti je "e% r v"ate1"3. V Ae)i6 v + %.v $e a"i v je# v*c# ve a v*uke "e+ )" "js( $.v $,! kt r3 ', celk + v,svetlili v-"ik t #t u5e"ia. Ae +i+ ria$"e a %rek "va v6etk ! 5 vte$, e4ist val =le' ic# u5il ak te"! 5 + + c> ?Ft Y! 29@. =Cik$, tak 5l vek "e# v ril> ?% r v. A" Y! TX@. L"telektul", --rak. Kt i"* ', $ k-al -a'ali( tak #l' k3 u5e"ie $ takej je$" $uc#ej sc#r"k,E Vi7 le" % $ 'e"stv 5i u$al sti %late"& $a"e cisr vi. Ce+ # l ',( te$a kla+a"* v6elijak*+i k l" s(a+i )iv ta! a"i "e+ # l ',( s"&lk +. Ae)i6 ve "r k, s2 "esl*c#a"3! "ik$, v6ak ar Ba"t"3! % v*6e"eck3< =Cik "e%r&$e k Otc vi! i'a ce- +Ia> ?A" 1T! X@. V6etk si +aj2 a% 6t li v,%r s va( v je# +e"e. =Ver&te v B #a! verte aj v +Ia> ?A" 1T! 1@. =Ale kt "ever&! u) je $s2$e"*> ?A" /! 1Z@. =Kt +iluje tca ale' +atku viac ak +Ia! "ie je +a

# $e". A kt +iluje s,"a ale' $c3ru viac ak +Ia! "ie je +a # $e"> ?Ft 1\! /Y@. Ra$ st" u -ves( u je " s+! v je# s 'e sa %ri'l&)il B )ie kr1 vstv . Kt %ust& tca i +atku %re Ae)i6 v +e" ! %ust& ic# %re B )ie kr1 vstv a $ sia#"e ve5"* )iv t ?Ft 19! 2Z@. Ae)i6 s+ je stre$ + "uk,! " s+ je ja$r + " v3# )iv ta. J # v r&! % va)uje sa -a =k "e5"3 B )ie sl v >. Prve t v,v lva 6 kuj2cu t-ku! "a kt r2 + )" $% ve$a( le" $+iet"ut&+ ale' vier u. = Ca%l"il sa 5as a %ri'l&)il sa B )ie kr1 vstv . Kajajte sa a verte eva"jeliu... P 7te! -a +" u... ?Fk 1! 10i1Y@. T je v*-va! s%.s 'uj2ca -+t k! %r v kcia v-'u$-uj2ca strac#. Vie 5 # v r&! aj ke7 sa +.)e -$a(! )e je % +te"* ?Fk /! 21@. H v r& s "euverite1"*+ se'ave$ +&+ ak :,"! kt r* % -" Otca! ak B )& #lsate1! kt r* vie! kt je B # a 5 c#ce $ 5l veka a %re 5l veka. =Ak c#ce6 ',( $ k "al*! c# 7! %re$aj! 5 +6! r -$aj c#u$ '"*+ a 'u$e6 +a( % kla$ v "e'i. P t + %r&7 a "asle$uj +a> ?Ft 19! 21@. =Kt "j$e sv j )iv t! strat& # ! a kt strat& sv j )iv t %re +Ia! "j$e # > ?Ft 1\! /9@. =Tak a"i je$e" - vs! ak sa "e-riek"e v6etk3# ! 5 +! "e+.)e ',( + j&+ u5e"&k +> ?Mk 1T! //@. =Kt "eve-+e sv j kr&) a "e"asle$uje +a! "ieje +a # $e">. ?Ft 1\! /Z@ =A kt i$e -a +" u a "e"esie sv j kr&)! "e+.)e ',( + j&+ u5e"&k +> ?Mk 1T! 2Y@. Ke$, "ejak* 5l vek v +e"e "' )e"stva a s tak u sa+ -rej+ s( u -av- val 1u$stv k takej $$a" sti ku sv jej vlast"ej s 'eE Prev,6uje t %rva! + )" sti a + c 5l veka. L"& -akla$atelia "' )e"stiev ' li le" s%r stre$k vate1+i. Ae$i"* Kristus s1u'uje! 5 le" B # +.)e -aru5i( a v,)a$uje %re se'a aut ritu a % stave"ie! ak3 le" B # s+ +.)e )ia$a(. Pri"6a v se'e B )iu 'e-%r stre$" s(. T $va je# s 'e "e% r v"ate1"2! % k j"2 aut ritu. Uia$", 5l vek sa "e+.)e v,#las va( -a 'u$2c" s( sveta! "e+.)e %re$"ies( " < =Bu7 ale' >. Ae)i6 c#ce ',( -kla$"*+! 2stre$"*+ ' $ + "6# )iv ta a $ej&"! -$r j + s%s,. Ae vraj cest u k ve5" sti! -$r j + %rav$, a )iv ta! v-kriese"&+ ?A" 1T! X@. =Ka)$3# ! kt +Ia v,-" %re$ 1u7+i! aj :," 5l veka v,-" %re$ B )&+i a"jel+i> ?Mk 12! Z@. V,#las val veci! kt r3 ', # i#"e7 +useli usve$5i( - kla+stva 5i e4tr3+"e# ;a"ati-+u. Ca%r&kla$ =Aa s + svetl sveta. Kt +Ia "asle$uje! "e'u$e c# $i( v t+c#! ale 'u$e +a( svetl )iv ta> ?A" Z! 12@. Ke', tak3 veci tvr$il ',5aj"* 5l vek! r -u+"& 1u$ia ', t #"e7 % va) vali -a tr2;al2 $ +*61av s( 5i %ust3 'l-" vstv ! '-vl6( ak ve-+e+e v 2va#u )iv t"3 % +er,! v kt r*c# Ae)i6 )il. Ae 2)as"3! )e aj % 2\\\ r k c# - stva Ae)i6 svetl + sveta! - kt r3# v-i6l v6etk u61ac#til3 a 5 i"6%ir val v6etk, tie i"6tit2cie a je$" tlivc v! kt r& "ajviac %ris%eli ku v6etk3+u u61ac#til3+u "a svete. L tvr$e"ie =T, si Peter ?skala@ a "a tejt skale % stav&+ sv ju Hirkev a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u> ', ' l s+ie6"e! ke', # ur 'il le" 5l vek. :t r 5ia v6ak uk-ali! )e t t %r r ctv je %rav$iv3. Ale' < =Ce' a -e+ sa % +i"2! ale + je sl v "e% +i"2> ?Ft 2T! /0@. Ak3 -$a"liv a'sur$"3! tr2;al3 a silcke9 Ae)i6 v +esi6sk, "r k v6ak %l"e - $% ve$al Ae)i6 v+u k "a"iu. Ae)i6 vi$& le" B )iu v.1u. Pl"i( ju! ' l %re "e# 5es(! ra$ s(! "ajkraj6ie % sla"ie. V "ej )il! v "ej vi$el cel* sv j )iv t. Cikt $ % sia1 "e' l tak* %l"*

B #a. V6a$e # vi$&! v6etk s "&+ s2vis&. Pret 'e-%r stre$"! sa+ -rej+ a 'e-v*#ra$" je je# $.vera v Otca. Ae)i6 va -' )" s( je sl ' $"! skr- "askr- %resve$5iv! )iv a s '". Uia$"e ; r+alit,. V6etk, u$al sti je# )iv ta ' li %re"ik"ut3 + $lit' u. Ae)i6 ve + $lit', s2 krtke! 5ist3! 'e-%r stre$"3 a 1a#k3 ak $,c#. V Ae)i6 vi s2 "eustle %r&t +"3 v6etk, c" sti v "ajv,66ej +iere. Uije $ %&s+e"a v6etk t ! 5 u5&. F rl", --rak9 Ae v I + c#arakter v %ev" s( i #l' k* a ' #at* cit s v6etk*+ a v6etk*+i. V cel + sv j + v,stu% va"& %rejavuje Ae)i6 $v)"u sa+ -rej+ s(! stavia si 'e-% $+ie"e5"3 ciele a %l"& ic#. D k "al s( je v I + 5 si %.v $"3 a + ju "eustle. ^u$ia +u "e+ #li "i5 $a( a "e+ #li +u "i5 v-ia(. Ak sa stret l s % ku6e"&+! ' l -v "ku. Cik$, s "&+ "ev,je$"val. O$+iet l # . Ae)i6 vu s '" s( a je# )iv t "e+ )" % c# %i( a"i ak v*sle$ k +i"ul sti! a"i v%l,v + %r stre$ia. H v r& se'e ak ', $val kus c#le'a. Uia$"e silctv ! kr5 vit se'ac#vla! "i5 "e%rir $-e"3. U Ae)i6a "e+ )" 'javi( )ia$"u kr&-u! sla' s(. Cev,u)&va sv ju v6e 'ec"2 % %ularitu. Ce$va si sl2)i(! s+ sl2)i. Ce"j$e+e u "e# "ijak2 +alic#er" s(! se'ectv ! % -e+sk3 % #"2tk, 5i t2)',. Cik$, sa "e-"ec#util! "e-l,#al a"i v "aj"a%tej6ej a "aj"e'e-%e5"ej6ej situcii. B l v,r v"a"*. Ak i6l %rav$u a s%rav $liv s(! "e' l tic#* a"i sla'*. :v je v*% ve$e "ik$, "e-je+Iuje! 5 % ve$al! -a t*+ stl. B l "e ',5aj"e cie1ave$ +*. Ae 2%l"e s2stre$e"* "a sv je % sla"ie! "ev,5er%ate1"e i"iciat&v",! r $e"* v $ca. Ae# %reva#a "a$ k l&+ je tak! )e v-'u$-uje strac# a 2)as. U"#le" s(! "euv)e" s(! "eist3 v#a"ie D t "ie s2 je# s%.s ',. Ae# s%.s ' je " ale' "ie. Ae v)$, v v6etk + cel*. V6etk k " s %l"*+ ve$ +&+ a r -# $"e. Cie je c#v&1k v*+ "a$6e"c +! -+*61a trie-v a vec"e! sv je tvr$e"ia $.v $Iuje %resve$5iv a r -v)"e str*+ 2su$k +! jas"e. Ceus% k juje sa s )ia$" u % vrc#" s( u ale' % kr,tectv +. V,ja$ruje sa 5ist ! stru5"e! v*ra-"e! je$" $uc# ! %re"ikav ! "ieke$, tvr$ a v)$, 'e- -$.'. Krist ve sl v %re-r$-aj2 % # t v s( +,6lie"k,! %ria+ s(! % k j. V+,sel %re % $statu a ja$r veci v,rst l u Ae)i6a i sc# %" sti %res"e s -uj+ + a str % - r va(. Uia$"a $r '" u$al s( )iv ta "ie je %re "e# 'e- v*-"a+u. Ae# lska "ie je se"ti+e"tl"a. Filuje! ale ak ', tr%el -a 1u$&. Ae %l"* % c# %e"ia i $ 'r tiv sti! je v I + -"al s( 5l veka. H#ce 1u7 + % +.c(! "e% #k$a "i+i. Hel*+ sr$c + i+ %atr&. Ka)$3+u. Ae ve1k r,s*. Ae v12$", k c#u$ '"*+ a % k r"*+! "e ',5aj"e je+"*. P sle$"& a -a'u$"ut& 1u$ia "a kraji e4iste"cie s2 +u ve1+i 'l&-ki. Pri6iel! a', #1a$al strate"*c# a -ac#r"il ic# ?Mk 19! 1\@ . Aj ke7 tak sil" % ci(uje #r.-u #riec#u! "a%riek t +u je je# % r -u+e"ie a %re%5e"ie #riec#u 'r vsk3. Cie je "a svete "ik # ! kt +.)e 5l veka tak sl ' $i( a $a( +u " v2 6a"cu ak ". V Ae)i6 vi vi$&+e s% je"ie tvr$ej % )ia$avk, a "ajv,66ej -# vievav sti. A"i "a seku"$u si "e $% r val. Kt ', si ' l '*val %re$stavil tak % k r"3# Fajstra! )e u+*val sv ji+ u5e"&k + " #,! -atia1 5 je$"al s B # + ak s r v"*+E F r$ 1u$&! ak $ % sia1 "ikt "a svete. A - +rie -a "ic#. Cik$, "e%re'eral s

u5e"&k+i sv je %l",! "ik$, sa s "i+i "era$&! "ik$, "e#1a$ u "ic# 2tec#u a % silu. ^u$ia % 52vaj2 Ae)i6a a "ik$, sa "eu"avia. H&tia sa %ri I + $ 're. V6etk %re'2$-a a elektri-uje. =Nli -a "&+> i Ak "e $ late1" s '" sila ' la asi v Ae)i6 vej v*-ve9 Pr&# $a s r&+sk,+ st t"&k + uka-uje! ak*+ + c"*+ $ j+ + %.s 'ila Ae)i6 va s '" s(. :+ se'a "a-*va B )&+ :," + a %re$ s+r( u Fesi6 +. T*+ sa vraj $s2$il k s+rti! le' sa vraj r 'il B # +. Ce $v lal a s+r( % $st2%il ?A" 19! Yg Ft 2X! X/iXX@. Prijal Petr v v,-"a"ie< =T, si Fesi6! B )& :,"> =A vie+e! )e %ri6iel B )& :," a $al "+ sc# %" s( % -"a( t # Prav3# . A +, s+e v t + Prav +! v je# :," vi Ae)i6 vi Krist vi. O" je te" Prav*! B # a ve5"* )iv t> ?1 A" 0! 2\@. :v. T +6 v,-"va< =P" +.j a B # +.j> ?A" 2\! 2Z@. A Kristus # "e %ravuje. :v. Bart l +ej< =Fajster! t, si B )& :," . =A :l v sa tel + stal a %re'*val +e$-i "a+i. A +, s+e uvi$eli je# slvu! slvu! ak2 + $ Otca je$" r $e"* :,"! %l"* +il sti a %rav$,> ?A" 1! 1T@. Me" ak B # +.)e sv ji+ tel + a krv u s% ji( 1u$& s B # +. =Ve7 B # tak +il val svet! )e $al sv j# je$" r $e"3# :,"a! a', "e-a#,"ul "ik! kt v "e# ver&! ale a', +al ve5"* )iv t> ?A" /! 1X@. :v. Pav l "a-*va Krista B # + ?Ri+ 9! 0g Ti+ 2! 1/g =Ve7 v I + teles"e %re'*va cel %l" s( ' )stva> ?K l 2! 9@! je vlast"*+ B )&+ :," +! je ' )skej %rir $-e" sti. =Ni+ " Peter! slu) '"&k a a% 6t l Ae)i6a Krista! t*+! 5 $ stali t2 ist2 v-c"u vieru ak +, v s%rav $liv sti "6# B #a a :%asite1a Ae)i6a Krista> ?2 Pt 1! 1@. Titulu Fesi6 sa Kristus v,#*'a a v,svet1uje # ! le' je i"*! ak # v56i"a 5akva. T ', vie$l "iele" ku k ";liktu s Ri+a"+i! ale ' l ', t aj %rek)k u k % -"a"iu taj +stva Ae)i6 vej s ', a $iela. Cajvlast"ej6&+ s%.s ' + v,ja$ruje sv je B )stv Ae)i6 sl va+i< =Aa s + t >! 5 %ri% +&"a star -k ""* "- v B #a =Aa#ve>! t. j. Aa s +. Vvl6( evi$e"t"3 je st t )"e"ie sa s Aa#ve+! ke7 c# r3+u $%26(a #riec#, ?Fk 2! 1\@. J Aave+ %r r k vali %r r ci! v-(a#uje "a se'a< O" je P" + -stu% v ?Fal /! 1@. V C v + Vk "e je ve1+i 5ast "a-*va"* P". V cel + :tar + -k "e ' l takt "a-*va"* le" B #. Pav l 5ast # v r&! )e slve"* Ae)i6 je P" 5i Kr1 Kr1 v! P" %" v! K,ri s 5i =Cec# sa +u klaIaj2 v6etci B )& a"jeli> ?He'r 1! Y@. Kristus sa %re$stavuje ak :%asite1 a V,ku%ite1! c#lie' %re ve5"* )iv t. Cie je v6ak s cil",+ re; r+t r +. Vie! )e s%sa - v6etk*c# 'ie$ a (a)k st& je a) "a ve5" sti! "ie "a -e+i. =Ve7 c#u$ '"*c# +te v)$, +e$-i se' u> ?A" 12! Z@. Ak c#ce 5l vek i"*c# kla+a(! s"a)& sa lic# ti( ic# c#2(ka+ a "ru)iv stia+! +l5& a %riviera 5i %ri ic# c#,'c#! usiluje sa %ria-eI + c"*c#! "e-a'2$a "a -e+i ur 'i( 6(ast"*+ s+ se'a. Kristus r '& %rav* %ak< v)$, a v6a$e $+ieta "eresti! "i5 "e-1avuje - sv jej %r&s"ej +rav uk,. Pre$" s( $va c#u$ '"*+! sla'*+ a $e( +. Ce+! ka+ ', #lavu skl "il a 5 ', $k-al %riate1 +. Ceur 'il ve$ +e a 2+,sel"e "i5! 5&+ ', sa uc#r"il %re$ #r -" u % tu% u kr&)a. : r -va# u sa $va ukri) va( a +ier" s( +u 'r"i v,riek"u( sl v #"evu %r ti "aj2#lav"ej6&+ "e%riate1 +! -a kt r*c# sa e6te + $l&. Ak je Kristus tak* +2$r,! je u "e# v,l25e"* ak*k 1vek +,l! kla+a"ie! 'l2-"e"ie. Ak je tak* svt*! je v,l25e" akk 1vek l )! % $v $! kla+! cti)ia$ s(. V)$,

v,stu%uje ak 5l vek -$rav* "a tele i "a $uc#u! s +i+ ria$" u r v" v# u a k1u$"*+! %re-ierav*+ % #1a$ +! sil u a $isci%li" va" s( u. Ae $ k "ale $ l"* a sc# %"* "r 5"*c# v*k " v. Cik$e "e5&ta+e! )e ', tr%el c# r ' u. P&s+ +u jas"e %ri%isuje $ve sku%i", vlast" st&. Ae$", sa t*kaj2 ' )skej %rir $-e" sti a $ru#3 -as 1u$skej %rir $-e" sti. Ra- # v r& ak 5l vek! i" ke$, ak B #. Tak si + )" v,svetli( je# sl v< =Ale t + $"i a tej # $i"e "evie "ik! a"i "e'esk& a"jeli! a"i :,"! i'a s+ Otec> ?Ft 2T! /X@. =Ale c#ce+! a', ste ve$eli! )e #lav u ka)$3# +u)a je Kristus! #lav u )e", +u) a #lav u Krista B #> ?1 K r 11! /@. B # Ae)i6a v-kriesil - +ktv,c# ?Ri+ Z! 11@. Kristus $ v-$ kr1 vstv B #u ?1 K r 10! 2T@. =Cik "ie je $ 'r* je$i"e B #> ?Fk 1\! 1Z@. V*ra- =B # Krist v>. V 1u$skej %rir $-e" sti ' l Ae)i6 "akrtk % stave"* "i)6ie "e) a"jeli ?He'r 2! 9@! le' 1u$sk %rir $-e" s( Krist va +usela tr%ie( a - +rie(! 5 a"jeli "e-ak26aj2. =Otec je v56& ak ja> ?A" 1T! 2Z@. =Ot5e! "ie + ja v.1a "ec# sa sta"e! ale tv ja v.1a>. =B )e +.j! B )e +.j! %re5 si +a %ustilE> :e$e+$esiattri krt "a-*va Ae)i6 se'a =:," + 5l veka> v -+,sle star -k ""ej k"i#, Da"iel< =Vi$el s + v " 5" + vi$e"& a #1a! v 'lak c# "e'a %ric#$-al kt si ak :," 5l vekag %ri6iel a) k :tarc vi $"&! %rivie$li # %re$ "e# . A je+u ' la $ v-$a" vl$a a kr1 vstva! tak)e je+u sl2)ili v6etk, "r $,! k+e"e a "re5iag je# vl$a je vl$a ve5"! kt r "e-a"ik! a je# kr1 vstv ! kt r3 "e-a#,"ie>. ?Da" Y! 1/i1T@. L v )i$ vsk*c# a% kal,%tick*c# s%is c# sa t t -"a5e"ie! :," 5l veka "ac#$-a v +esi6sk + -+,sle ?Vj 1! 1/@. :u$c + Kristus s $.ra-" u "ar)k u "a Da"iela %ri% j&< =O$tera- uvi$&te :,"a 5l veka se$ie( % %ravici F ci a %ric#$-a( "a "e'esk*c# 'lak c#> ?Ft 2X! X/@. T sl v "2til k -a+,sle"iu. Fal c#r"i( %re$ "e$ r -u+e"ia+i! le' v,lu5 val )i$ vsk3 % -e+sk3 "r $"3 %re$stav, a % litick3 5akva"ia. :25as"e ' l v t +t -"a5e"& -rej+* % uka- "a t ! )e Ae)i6 je tr%iaci+! % "&)e"*+ :," + 5l veka "a -e+i. =Te"t Ae)i6! kt r* ' l $ vs v-at* $ "e'a! %r&$e tak! ak ste # vi$eli $ "e'a $c#$-a(> ?:k 1! 11@. A ke7 Ae)i6 %re$% ve$ k "iec sveta! # v r&< =Vte$, sa "a "e'i -jav& -"a+e"ie :,"a 5l veka. V6etk, k+e"e -e+e 'u$2 "arieka( a uvi$ia :,"a 5l veka %ric#$-a( "a "e'esk*c# 'lak c# s + c u a ve1k u slv u> ?Ft 2T! /\@. O'lak je v)$, v Bi'lii -"a+e"&+ B )ej %r&t +" sti. :," 5l veka je te$a B # +< =Ka)$3 k # uvi$&! aj t&! kt # %re' $li>. Krist v B )ie s," vstv je celk + i"3# %.v $u "e) s," vstv stat"*c# 1u$&. Ae vlast"*+ Otc v*+ :," +. Otec sa +u $ar2va 'e- strat, sv j# B )stva. Kristus "ik$, "e# v r& ="6 Otec! ale =+.j Otec> a =v6 Otec>. Vi7 i % $ 'e"stv "e$ 'r + # s% $r vi ?Ft 21! //iT\@! sl v %ri krste v A r$"e a %ri %re+e"e"& "a # re T' r. =L$e+ ku sv j+u tc vi a va6e+u>. P $ '"3 r -l&6e"ie "j$e+e v eva"jelic# viac "e) /\ krt. Pret sa Kristus "ik$, "e-ara7uje $ kru#u stat"*c# + $liacic# sa. Ak "e# v r& Kristus "ik$e %ria+ se'e =s + B #>! r '& tak %ret ! le' tie sl v ', iste % $r)$ili )i$ vsk2 +,se1. Ke', si %rivlast"il "ajsvtej6& "- v Aa#ve! tak ', je# s25as"&ci! v,c# va"& v %r&s"ej viere v B )iu "e% r v"ate1"2

je$i"e5" s( a "a$svet v s(! # 'e- v6etk3# %re r2#a"ie sa B #u uka+eI vali a ak ', sa i+ t aj "e% $aril #"e7 "e%restali ', # $ t # ka+i#u +" #& %re"asle$ va(. Ak "ajle%6& u5ite1 % -v 1"a uv$-a sv je k lie $ taj +stva sv j# % sla"ia< sv j# ' )stva. Vieru v Krist v B )stv % tvr$ili v6etci a% 6t li "iele" sv ji+i k-a"ia+i! ale s% lu s +" #*+i %rv*+i kres(a"+i aj sv j u s+r( u. Pret sa u) - ic# $ ', -ac# val v,-"a"ie< =Ver&+ v Ae)i6a Krista! :,"a je# je$i"3# ! P"a "6# >. Prv& kres(a"ia "a%riek t +u! )e ' li -a%risa#a"& "e%riatelia ka)$3# -' )ste"ia 5l veka! je$" +,se1"e v-*vali Krista ak %rav3# B #a. Hirkev t2 vieru v)$, v,-"vala a c#r"ila ju %re$ 'lu$r+i. T $ sve$5uj2 "ajstar6& cirkev"& s%is vatelia. He""3 je sve$ectv sv. LB"ca! 'isku%a A"ti c#ie ?n1\Y@. V sv jic# s%is c# # v r& Krist vi le" ak B #u. L %rv& kres(a"sk& a% l B3ti '#ajuj2 Krist v ' )stv %r ti v6etk*+! kt r& # % %ieraj2. :ta5& +e" va( :v. Aust&"a ?n10\@! +u5e"&ka. H v r& Krist vi ak :," vi :tv rite1a sveta a je# %rae4iste"cii u B #a. Tt viera ' la slv" st"e % tvr$e" V6e 'ec"*+ cirkev"*+ Cicejsk*+ s"e+ + r. /20 k$e -#r +a)$e"& Otc via Krist vi v,-"ali< =B # - B #a! :vetl - :vetla! s%l $e"*! "eu5i"e"*! je$i"ej % $stat, s Otc +>. Kres(a"stv $ 'il -a /\\ r k v svet v2 R&+sku r&6u. :ttis&ce 1u$& % l )ili )iv t, -a Krist ve i$e,. R usseau # v r& s 2$iv +< =Ak uka-uj2 )iv t a sk " : krat v "a +u$rca! "e+.)e 5i"" s( a s+r( Ae)i6a Krista sve$5i( i" + "e) B #u>. Krist v B )stv je -kla$ + kres(a"stva. Ae# "e$ sia#"ute1" s( a "e %ak vate1" s( # $li6uj2 $ v6etk*c# $eji""*c# % stv! v,-$vi#uj2 # v,s k "a$ ka)$3# 5l veka v6etk*c# $.'. Ae ve1k* "e-"+, a %re$sa 'l&-k,! $.ver"*. :t j& celk + "a stra"e B #a a s25as"e celk + "a stra"e 5l veka. Otvra B #a %re 5l veka a 5l veka %re B #a. 12X. CEVERQN V KRL:TOVE VGVRAKOE Te" kt vl )il $ 'il"3# -r"a sc# %" s( r -+" )i( sa v ' #at* klas! %re5 ', "e+ # l "iek 1k*+i c#le'+i "as*ti( tis&ce 1u$&E Kt v,+,slel a stv ril k ! %re5 ', "e+ # l s%.s 'i(! a', "evi$iace k vi$el E D"es u) "a%r. vie+e! )e sa $ v,lie5i( i c#r"utie. Pre5 ', t te$a "e' l + # l Ae)i6 ur 'i(E A %re5 ', "e+ # l v-kriesi( +ktv,c#! ke7 %re$sa stv ril 5l veka %re ve5"* )iv tE Eva"jeli # v ria Krist v*c# --rak c# v ic# "a#ej realite! stru5"e! %res"e! %resve$5iv ! 'e- 2+,slu slvi( "i+i Krista. O +" #*c# --rak c# sa -+ieIuj2 celk + % vrc#"e. Eva"jelist + "ej$e --rak ak tak*! ale Ae)i6 vu s 'u a je# % s lstv vier, v "ic#. Ae)i6 %ravi$el"e --rak, k " ',5aj"*+ sl v +! %r&ka- + a s 2%l"*+ % k j + a ist t u! v)$, a', "i+i % + # l. Be- v "kaj6&c# %r&%rav a %rakt&k. Me" -rie$ka % u)&va 1u$ v*c# lie5e'"*c# %r strie$k v ak sli", a -e+. V "kaj6ie 2k ", +ali aj tak le"

s,+' lick* v*-"a+. i Ae)i6 $va sve$k + --rak v %r&ka- +l5a"ia. V,)a$ vala t -rej+e %re$ve1k " 5" situcia! ke$, Ae)i6 "ec#cel v,stavi( taj +stv sv jej s ', ;al 6"*+ %re$stav+ Fesi6 vi ?% litick +! + ce"sk +@. Ak ur 'il P" --rak =stra" u $ -stu%u>! % t + a', sa "e-$al ! )e 5i"& --rak, ku sv jej slave! v 5 + # +ali aj je# u5e"&ci "asle$ va(. H#*'a ak*k 1vek "-"ak --raku %re ',5aj"2 se"-ciu. Krist ve --rak, "ie s2 k2-el"&cke k2sk, "a us% k je"ie -ve$av sti 5i %re -'avu ale' "a 'je$"vku! ale a', sa v-'u$ila a u%ev"ila viera! k v,ru6e"iu tu%e"*c# 'e-cit" sti a $ 'r +,se1"*c# - ic# %rie+er" sti! a a', ic# Ae)i6 $ "2til % l )i( si t-ku< =O$kia1 + Ae)i6 tak2t + cE> i V-rak, v a% kr,; c# "a%r ti t +u +aj2 % 'avi(! u1a#5i( :v. A -e; vi %rcu! v,v la( '$iv! % tresta( $% rc v. A t-v. Divi cisra Ves%a-i"a! As% l "ia - T#,a", a i"3 "ie s2 --rak+i. Eva"jeli "e% -"aj2 )ia$"e te"$e"5"3 #ist rk, "a ra'&"sk, s%.s '! )ia$"e $+eIuj2ce --rak,! %r ;it"3! kuri8-"e ale' -l 5i""3. K s%se "e' li --rak, % tre'"3! +aj2 ale %re "s v*-"a+ %re % sil"e"ie "a6ej $.ver, v Krista. C v* )iv t sveta sa "er $& - --rak v! ale - Krist v# sl va! - je# s+rti a v-kriese"ia. L ke7 %re "iekt r3 Krist ve --rak, "e+ )" % $a( $.ka-! )e k "i+ skut 5"e $ 6l ale' )e t "ie s2 "a$sa$e"3 v*kla$,! -a'eraj2 v*kla$, --rak c# v eva"jelic# t 1k +iesta D "ie s2 a"i kraj v*+i u$al s(a+i i )e ', ic# "e' l + )"3 $ $at 5"e v,+,slie( 5i "a Ae)i6a %re"ies(. Ce+ )" te$a % c#,' va( celku v6etk*c# --rak v. L v k-a"iac# a% 6t l v sa "a "e kla$ie $.ra- ?:k 2! 22"@. H v r& "ic# $ k "ca Tal+u$. C v 'u$2c" s(! kt r sa k "+ 'l&)i v Ae)i6 vi a v je# sl ve je %rav$a)e +" # v56&+ $iv +! "e) v6etk, --rak, ?Fk 1! /Z@. Ui$ia si )ia$aj2 -"a+e"ia ?1 K r 1! 22@. Pret Kristus --rak, k "al "a $.ka-! )e je %rav*+ # v rc + a v,sla"c + B #a. ^u$ ', "e%rijal -a Fesi6a "ik # ! kt ', --rak, "ek "al. B )ia slva! Otc va 5es( s2 -+,sl + ka)$3# Krist v# $ivu. Ae# skutk, $ ka-uj2! )e je %" + %r&r $,! %" + "a$ c# r 'a+i i ka)$*+ utr%e"&+ i s+rti. D ka-uj2 je# B )stv . Be- Krist v*c# --rak v ', ' la "e% c# %ite1" #ist rick s( Krist v# )iv ta a %rv*c# kres(a" v ?--rak, s2 "er -lu5"e s% je"3 s cel*+ Krist v*+ )iv t +@! %ev" viera u5e"&k v! %re kt r2 aj - +ierali! "a$6e"ie %re Fesi6a ?vi7 "a%r. %r&c# $ Ae)i6a $ Aeru-ale+a@! % 5&"a"ie Krist v*c# $% rc v ?"a%r. A" 11! TY"@! Krist v u5e"ie. Kristus s+ % uka- val "a t ! )e k " $iv, ?Mk Y! 2\g 22g Ft 11! T"g Fk 1! 10g Ft 12! 2Zg Fk 2! 1\g Ft 11! 21g A" 9! /g 11! 1Tg T1g A" 1\! /1g 0! /Xg 10! 2Ti20@. Krist ve $iv, sa $iali verej"e a ' li 1u$u -"+e ?:k 2! 22g 2/@. V6etci %rv& kres(a"ia ' li skal %ev"e %resve$5e"&! )e Ae)i6 k "al --rak,! "es% 5et"& 1u$ ic# vi$el. U) %racirkev vi$ela v --rak c# $.ka-, je# +esia"it, ?% r v. A" 1\! 2T"@ a je# ' )skej -vest vate1skej a s%asite1skej $.st j" sti ?% r v. A" 1\! /Y@. V6etk % tvr$-uj2 "ajstar6& '#ajc via kres(a"stva! "a%r. xua$ratus ?

$ % sia1 )ij2cic# sve$k c# u-$rave"ia@! :v. LB"c A"ti c#ijsk* ? Krist v + -+ktv,c#vsta"&@! )i$ vsk* $eje%isec A -e; alavius a $% rc via --rak v! s"a)iaci sa "js( '$ 'u ale' %ra+eI Krist v*c# --rak v ?% kla$ali ic# -a 5ar $ej"&ctv ! $ia'l v $iel ! ale "e% %ierali ic#@. Ae)i6 ve --rak, "e 'rtili je# %r tiv"&k v! le' --rak, s2 le" -"a+e"&+ ! kt r3 ve$ie k viere! a "ie str j + v,"ucuj2ci+ vieru. :2 % #"2tk u k viere! + t&v, vier # $" sti! "e% c#,'"3 -"a+e"ia B )ie# -jave"ia. Kla$2 %re$ 5l veka %r 'l3+ B #a! ale re6%ektuj2 je# sl ' $u. Pri%26(aj2 + )" s( -lej v.le a i"*c# %rek) k. F" #& -asle%e"& sv j u %*c# u a $% r + ku Krist vi v "ic# vi$eli %.s 'e"ie $ia'la. Ce% c#,'"e ur 'il Ae)i6 aj tak3 --rak,! kt r3 +aj2 '$ 'u u i"*c# star*c# "' )e"stiev! "a%r. c#.$-a % v $e! u-$rave"ia 5i %re+e"a v $, "a v&" . V t # ale "e%l,"ie! )e ', +*tick3 --rak, - i"*c# "' )e"stiev ' li %rav$iv3! ale' )e ic# v*sk,t v "*c# leBe"$c# v)$, %re$c#$-al skut 5"*+ Ae)i6 v*+ --rak +. U "iekt r*c# je t ti) "e-vrat"e $ k-a"3! )e ' li $ $at 5"e %rev-at3 %rve - kres(a"stva $ t*c#t "' )e"stiev. :2 %r&%a$,! ke7 --rak, k "al Ae)i6 2%l"e %l" vite ak %r&%ravu "a $.le)it3 skutk, v $iele s%s,. :*ti tis&ce 1u$& - "e%atr"3# +" )stva c#le'a a r*'! a', 1u$& %ri%ravil "a skut 5" s(! )e $ ra- sv je tel a krv ak $uc# v"* % kr+ a "% j cel3+u svetu %re v6etk, vek,! )e "e%atr"3 1u$sk3 $ar, sa sta"2 -kla$I u 2)as"ej %re+e", v tel a krv. L v-kriese"ie Ma-ra + uk-a(! )e 5l vek )ije i % s+rti a + %ri%ravi( "a t ! )e i Kristus vsta"e - s+rti k slve"3+u )iv tu. V-#1a$ + k "#l,+ u-$rave"ia+ i v t +t st r 5& ?Mur$,! aati+a at7.@! k --rak + k l stiB+ati- va"*c# a % $. ' l ', "er -u+"3 % c#,' va( #ist rick sti s%asite1sk3# Ae)i6 v# %.s 'e"ia vrta"e je# --rak v. Prv*+ %.v $c + aj t*c# $"e6"*c# --rak v +.)e ',( t ti) le" O". V " v6&c# --rak c# v Hirkvi s2 Ae)i6 ve -"a+e"ia - $v"ej $ ', v ist + -+,sle aktuali- va"3 1u7 + tejt $ ',. D"es v6ak % $1a Pascala t 1k --rak v "e% tre'uje+e ak t +u ' l v Krist vej $ 'e. R -%rva sa :v. ^u$ v&t vi LP.! )e +u ' l % ve$a"3! )e v je# kr1 vskej ka%l"ke sa stal --rak s euc#aristi u. V' )"* kr1 ta+ v6ak "evst2%ilg $% ve$al! )e ver& "e c#vej"e v %r&t +" s( P"a v Cajsvtej6ej :viat sti i 'e- --raku. Tak + ',( +e"talita ka)$3# veriace# . Vie! k +u uveril. Ak $"e6" at8+ v ' +'a ', %re Ceht "a ' la "ie5&+ taj +"*+ a --ra5"*+! tak +" #& %r&r $ ve$ci sa $ +"ievaj2! )e +" #3 - Ae)i6 v*c# --rak v ' li a + #li ',( ',5aj"3 %rir $-e"3 jav,. Prir $-e" + c $u6e "a$ %r&r $"*+i %rvka+i! "a 5 % uka-uje "a%r&kla$ %ara%s,c# l8Bia s jej "ie v)$, u-"va"*+i v*sku+a+i! +.)e ',( ve1a v56ia! "e) si v.'ec uve$ +uje+e. Ostat"e v t +t #1a$e Hirkev "ik$, "etvr$ila %ak. Te"! kt kt "a$ Krist v*+i --rak+i %re#lasuje =t "ie je + )"3> a %rit + ver& v B #a! % %iera B )iu -vrc# va" s(! + c a silu ?je :tv rite1! Darca

v6etk3# a P.v $ca )iv ta@ a $r '& sv ju vieru $ +rvi"iek! kt r3 # "e$ k)u u)ivi( %re ve5"* )iv t. Ae v6ak e6te je$e" ve1k* --rak D -al )e"ie a trva"ie Hirkvi. Jast 'esvetsk*c# %r strie$k v a + ci $ lva u) tak+er 2\\\ r k v v6etk*+ "i5iv*+ sil+ $ ',! %ave$,! v6Ia+ a "siliu. D jej u5e"ia sa v t-kac# + rlk, a vier, "e$ stal )ia$", +,l a $ % sia1 6&ri %rav2 svt s( a %rav$iv3 sve$ectv Krist vi. Prir $-e"e! "ev,svetlite1"3 je %rv kres(a"sk3 +u5e"&ctv < % 5et +u5e"&k v! % va#a trestu! ic# stav a "a$1u$sk v,trval s(. U 'lu$rsk,c# +u5e"&k v s% lu%.s 'ili %ravi$el"e "i)6ie % #"2tk, ak +r"iv s(! tvr$ #lav s( "a vlast" + s '" + "- re a %resve$5e"&! sa+ 12' s(! ;a"ati-+us! %8-erstv a % $. 12Y. KRL:TU: UVDRAVOVAM :UKE:HLOUE Kristus "er 'il "ik$, t ! 5 r 'ia t&! kt r& lie5ia suBesci u ale' #,%"8- u! "e' l a"i )ia$",+ +3$i +. Ce' l "ijak +e$ic&"sk, 6k le"* a "i5 "e"asve$5uje "ejak*c# je# -"al stiac# suBescii! +aB"eti-+e! 6%iriti-+e a i"*c# kult"*c# silc#. O-"a5il sv je --rak, v*sl v"e ak Otc v $iel a k "al ic# - u61ac#til*c# % #"2t k. Cie je v "ic# "i5! 5 ', sa %rie5il B )ej +2$r sti! svt sti! v6e+ #2c" sti. :2 v)$, $.st j"3 B #a. Pre#lsi( Krista -a k2-el"&ka -"a+e" %re#lia$a( je# "e"2te" s(! je# % k j 'e- cti)ia$ sti! je# -$r)a"liv s(! t )e $+ietal -"a+e"ia! a je# sl ' $"3 r -# $"utie! ke7 %ri6la je# # $i"a. Fe$-i u-$rave"*+i ' li aj tak&! kt r*c# #,%"8-a 5i suBescia "e+ #la v,lie5i(< sle%* $ "ar $e"ia! #luc# "e+*! c#r"ut*! v $"atie1ka! 5l vek s usc#"ut u ruk u! +al + c"* a % $. :uBesci u 5i %ara%s,c# l8Bi u "e+ )" "ar v"a( c#r +2 " #u! -l +e"2 k s( a % $. A"i "e+ )" +ktve+u! 6t,ri $"i ul )e"3+u v #r 'e! vsuBer va(! a', vstal - +ktv,c#. Takt "e+ )" v,svetli( a"i --rak, "a $ia1ku ?u-$rave"ie slu#u r&+ske# st t"&ka@ a"i 'lesk v3 u-$rave"ia. :uBescia je sc# %" je$i"e "a%rva( ;u"k5"3 % ruc#,. Okre+ t # Kristus u-$rav val -a r.-",c# k l" st&! trvale! -a jas"3# $Ia! ',5aj"*+ 2k " + v.le a v6etk, c# r ',. :uBescia a"i k2-la "eskr tia '2rku "a + ri! "e"as*tia tis&ce 1u$& "iek 1k*+i c#le'+i! "ev,tv ria +" )stv r*'. Vieru "e)ia$al Ae)i6 v)$,. Kriesil aj +ktv,c#! t& "e+.)u +a( vieru. :l v =tv ja viera (a u-$ravila> % ve$al le" v "iekt r*c# %r&%a$ c#. P va) val t ti) sv ju --ra5"2 5i"" s( -a ist* $ru# k-a"iag -a+eriava ju te$a k )iv tu vier,. Pret vieru +" # krt % )a$uje %re$ u-$rave"&+. Uia$a vieru $ Aaira a vracia )iv t je# $c3re! ale' $ Fart, a vracia )iv t jej 'rat vi Ma-r vi. Ak # v r& Fk ?0! X@! )e Ae)i6 %re "everu "a-aretsk3# ',vate1stva "e+ # l r 'i( )ia$", $iv! + )" t +u r -u+ie( tak! )e "a-aretsk& ',vatelia %re sv ju "everu "e% sk,tli %r&le)it s(! a', i+ % + # l. Ca '$iv Kristus

--rak, "ek "al. V-rak, v t +t %r stre$& ', ' li %r ti je# $uc# v"3+u % sla"iu a Otc v+u ur5e"iu. Fi"ul ', sa vlast"* -+,sel --rak v< a', sa 1u$ia -"e% k jili a %*tali< Kt je te"t +u)E ^u$ia - Ca-aretu +aj2 %re$sa sv ju $% ve7 u) %ri%rave"2. Car)aj2 "a t ! )e Ae)i6 je je$"*+ - "ic#g -l,#vaj2 v t +! )e B # "ev,stu%uje i ak "i t +u r -u+ej2 D ' )skej6ie. Caj%rv "a$6e"ie! uv&ta"ie a '$iv v Ca-arete a % t + i+ ' l ka+eI + 2ra-u. :e"-cie sa "e$ 5kali a k viere "ie s2 c# t"&. Viera "ie je la#.$ka! kt r sa '5as % $va. Ae c#le' + )iv ta. O5it& sve$k via u-$rave"ia % sa$"ut3# %r sia Ae)i6a! a', $ "ic# $i6iel. D tk l sa ic# 5as"*c# -uj+ v a % ru6il % k j #la$i", ak ic# ja-era! tak ic# )iv ta. Ce5akaj+e $ vier,! )e "s "ec# v % # $l"*c# v,ja-$e"*c# k 1ajc# a % $% r& "a6u se'aist tu. Diev5a le" s%& D # v r& Ae)i6 - +retej Aair vej $c3r,g tak 1a#k a #rav c#%e "aj(a)6& - v6etk*c# -k " v! -k " s+rti. T %ret ! )e + + c # -ru6i(. Me" skut 5"3 --rak, + #li 'u$i( 2)as Krist v*c# "e%riate1 v! kt r& v laj2< =J r 'i(E Te"t 5l vek r '& +" #3 -"a+e"ia. Ak # "ec#+e tak! uveria v "e# v6etci> ?A" 11! TYiTZ@. 12Z. KRL:TU: CA KRQUL CEVOFREM :KUTOJCEE Ue Ae)i6 "a kr&)i skut 5"e - +rel! $ ka-uje< 1. Ae)i6 v %ri-"a"ie %re$ Kai;6 +! )e je Fesi6! B )& :,"! ' l % va) va"3 -a r2#a"ie %r ti B #u! -a 5 F j)i6 v -k " sta" vil trest s+rti. U) 'i5 va"ie! kt r3 % $st2%il! ' l s+rte1"3g -+er + 'i5 va"ia ' l "at 1k sla'i( 'e(! a', ' la 'l&-k k la%su ? c#r"utia svalstva@ ale' s+rti. B les( a strata krvi vie$la 'v,kle k 'e# v3+u 6 ku. Ukri) va"ie ' l trest + s+rti. Ae# "sle$k + $ c#$-al k % 6k $e"iu v"2t r"*c# rB" v! ku v"2t r"3+u krvca"iu a u$use"iu. Ra"a $ sr$ca! - kt rej v,6la krv a v $a! ' la -"+k u 6%eci;ick3# 2+rtia. Pri s+rti P"a sa -ate+"il sl"k ?asi #ust*+i +rak+i ale' %ies 5" u '2rk u@! -e+ sa -atriasla! c#r+ v % "a i skal, %ukali. P $1a "iekt r*c# v,kla$ate1 v + )" "iekt r*c# v-kriese"iac# +ktv,c# # v ri( a) % Ae)i6 v + -+ktv,c#vsta"&. R&+sk, v jaci "e $i6li $ 'ete! % kia1 "e' l ist3! )e je +ktva. Pret jej "e-l+ali k sti. Krist vi "e%riatelia us% k je"& %26(aj2 K lB tu v %resve$5e"&! )e sa Krista -'avili. :t t"&k Pilt vi 2ra$"e -"+il Ae)i6 vu s+r( a Pilt "a t +t -kla$e $ v lil A -e; vi - Ari+atie % c# va( Krista.

2. /.

T.

0. X. Y.

Z. Ae)i6 vi "e%riatelia ', iste "e% c# vali Krista! ke', v I + ' la "e%atr" -"+ka )iv ta. 9. Ke', Kristus "e' l e6te +ktv,! ' l ', sa v #r 'e u$usil %re +" )stv +,r#, a al e D ce- /\ kB i a v %lac#t v + vi"ut&. 1\. Ae)i6 va +ktv la ' la e6te $ru#* $eI v #r 'eg ist sa t + %resve$5ili ;ari-eji! ke7 'sa$- vali #r ' str) u a %e5atili ka+eI. 11. Ui$ia tvr$ili! )e u5e"&ci ukra$li Ae)i6 vu +ktv lu. 12.Tel v-kriese"3# u) "ie je tak3! ak3 +al %re$ s+r( u. F )" # uvi$ie( a -as "#le -+i-"e. Vatv re"3 $vere # "e-a$r)ia. Ae "euverite1"e vitl"e. 1/. V$a"liv u s+r( u "ev,svetl&+e %re+e"u u5e"&k v. Pre$t*+ sa -r+utk + u-avreli $ ve5era$la. 1T. :%rva utr%e"& a -+ktv,c#vsta"& P"a '$r)ala ak %rv s% +e$-i #lsa"*c# s%rv Krist vi %ev"2 % $ 'u. 129. OKOMO KRL:TOVHO UTRPECLA :[ ENTE LCS PROBMSFOE Krist v krvav* % t je lekrsk, %l"e + )"*! aj ke7 i$e ve1+i -rie$kav* jav. F.)e "asta( %ri ve1k + e+ ci "l" + v-ru6e"&. Ae)i6 va strata krvi ' la %rav$e% $ '"e +i"i+l"a. Ke7 Ae)i6 %re$ -atk"ut&+ $ sve$5il! )e je Ae)i6 + Ca-aretsk*+! %a$"2 "a -e+ ak +r5e"&. Uk-al t*+! )e ke', c#cel! "e+ #li ', # -atk"2(! ak t +u u) ' l +" # krt sk.r. =:+ se'a "e+.)e -ac#r"i( > ?Fk 10! /1@ "e-"a+e"! )e ', si "a -aj "e+ # l % +.c(! ak si ;ari-eji +,sleli! ale %re % svt"2 'e-% $+ie"e5" s( ' )skej lsk, c#cel % sl2)i( v6etk*+ 1u7 + a) k vlast"3+u 'et va"iu. Ak t ! )e 1u$ %ri%ravil Krist vi "a Kvet"2 "e$e1u vcie a "iek 1k $"& % t + v l< =Ukri)uj # 9>E Tie vcie ' li "ajsk.r %rejav + v,% 5&tav3# se'ectva. Prie'e# u$al st& ' l tak* r*c#l,! )e sa 1u$ (a)k + # l s%rv"e rie"t va(! -atia1 5 %.v $c via Ae)i6 vej s+rti +ali v6etk $ 're %re+,sle"3 a ' li "a v6etk %ri%rave"&! aj "a 1u$sk2 vrtkav s( a "estl s(. ^a#k je$"*c# -astra6ili a $ru#*c# k2%ili. Ciekt r& %ustili Ae)i6a! le' sa skla+ali! )e "e%rejavil sv ju + c. E6te tu ' li aj tak&! kt r& s&ce "ev lali ukri)uj # ! ale a"i "i5 "eur 'ili %re je# -c#ra"u. A Ae)i6 vi "ajver"ej6& %riateliaia% 6t li! utiekli - strac#u %re$ )i$+i! Peter $ k "ca Ae)i6a -a%rel. Cikt "e' l %ri%rave"*. Ce-$.ra-I val ale B )sk* Fajster sv ji+ u5e"&k + % vi"" s( '$el stiE O$s2$e"ie Krista ak r2#a5a %r ti B #u "ajv,66&+ "' )e"sk*+ s2$",+ $v r + +usel #l' k "a 1u$ -a%.s 'i(. Fas, $l# "e%re+*61ali! $ k)u r*c#l -ra$i( a -a%rie( i$el,! -a kt r3 sk.r $l# ' j vali! aj ke', t ' l -a sl ' $e"ie kraji", a "r $a! ak t +u ' l v t +t %r&%a$e< =Ce++e )ia$"e# kr1a! i'a cisra v R&+e>. Nl ve1k +estsk2 s% $i"u! "a kt r2 %a$ ve1k +iera vi", "a Ae)i6 vej s+rti! le' jej % st j s+er $aj"e v%l,v"il r&+ske# +iest $r)ite1a %ri r -su$ku.

Ae)i6 "a kr&)i v l< =B )e +.j! B )e +.j! %re5 si +a %ustilE> V)$, # sl v val =Ot5e +.j>! je t te$a aj %rv* ver6 21! )al+u D +esi"ske# a %r r ck3# . H v r& sa v I +! )e %re' $"ut3 s2 je# ruk, i " #, a )e "e%riatelia sa $elia je# $ev. D sa tu -rete1"e v,5&ta( aj % s+ec# Krist v*c# "e%riate1 v. B # skut 5"e %26(a sv je stle +iest v ve$ +& Kristai5l veka! a', ust2%il %r-$" te! t+e! $ k "alej "i5 te v Krist v + sr$ci! a', "ast lil "a c#v&1u vl$u %ekla v je# 1u$skej $u6i. V-al "a se'a i % cit %uste" sti B # + - lsk, k "+. :t t )"e"ie Krista - 1u$sk u 'e-+ c" s( u a #rie6" s( u ' l takt 2%l"3. V -vere )al+u -"ie #,+"us $.ver, v B #a! kt r* iste s%rav $liv3# sl ' $& a $ +u -v&(a-i(. Va $tu+ ukri) va"ia sa % kla$ Y. a%r&l r. /\ ale' /. a%r&l r. //. V t*c# r k c# t ti) %ri%a$li ve1k " 5"3 sviatk, % $1a 2$aj v 6tvrt3# eva"jelia "a %re$ve5er sa'atu ?A" 19! 1Tg /1 a T2@. V56i"a e4eB3t v sa v6ak $ +"ieva! )e t ' l sk.r v r. /\. T ! )e Kristus + )" - +rel v tri$siatic#$eviat,c# 5i 6t,ri$siat,c# r k c# )iv ta! je + )"3. Ae$i"* 2$aj Ae)i6 v + veku "ac#$-a+e t ti) le" u Mk /!2/! kt r* %&6e! )e +u ' l ! ke7 -a5&"al verej"e %.s 'i(! asi /\ r k v9 Ae t te$a le" %ri'li)"* 2$aj! tak)e "e+.)e+e ve$ie(! 5i u+rel skut 5"e v tri$siat +tre( + r ku! ak sa 5ast 'e- "le)it3# -$.v $"e"ia tvr$&. Pre$%eklie je stav - +rel*c# s%rav $liv*c#! kt r& - +reli %re$ =Krist v*+ - st2%e"&+ $ %ekla>! ak # v r& a% 6t lsk3 v,-"a"ie vier,. Kristus i+ #"e7 % s+rti -vest val ra$ st"2 s%rvu -c#ra"e. V 1 Pt /! 19 5&ta+e< =V I + %ri6iel a k-al aj $uc# +! 5 ' li v v-e"&>. Tak)e %ri v,sl v va"& Ae)i6 v# +e"a sa +us& =skl "i( ka)$3 k le" "a "e'i! "a -e+i i v % $svet&> ?al% 2! 1\@. Ce6l %ekl -avr#"ut*c#! a"i "e' 5i 5istec. Vl$la tu at+ s;3ra s+rti a v-e"ia! "ie v6ak ' les(g k %l"ej 'la)e" sti c#*'al % #1a$ "a B #a ak $.sle$ k $e$i5"3# #riec#u. P2t"i5ka Aet#eria % %isuje v r. /90! ak trvia jeru-ale+sk& kres(a"ia -a s%evu a + $litie' "a Oliv vej # re ve5er"3 a " 5"3 # $i", "a +ieste! k$e sa Kristus + $lil a k$e vraj st j& "$#er"* k st l. Ae# -v,6k, - T. st. ' li skut 5"e v r. 192\ v,k %a"3. Tra$&cia! )e jask,"e v Ketse+a" c# ' li +iest + Krist vej -ra$, a -ajatia sa %ev"e u$r) vala a) $ kri)iack,c# $.'! ak sve$5& star* %2t"ick* --"a+. Arc#e l Bick, ' l tie) % tvr$e"3! )e +iest ! kt r3 sa % st r 5iac# uctieval ak +iest ukri) va"ia! je skut 5"e t*+ +iest +! k$e sa -a r&+skej "a$vl$, ukri) vval . O'jave" r -sa$li"a v skale! kt r v-"ikla % $1a arc#e l8B v %ri -e+etrase"& %ri Krist vej s+rti! je $.ka- + %re aute"ticitu B )ie# #r 'u. V r. 1Y2\ ' la 'jave" i k v v $ ska s v,r,t*+ #e'rejsk*+ te4t +< =:2$", v*r k! v,$a"* P "ti + Pilt +... sta" vuj2ci! )e Ae)i6 - Ca-aretu + % $st2%i( s+r( kr&)a. V r. 1Y %a" va"ia Ti'3ria $Ia 20. +arca v svt + +este Aeru-ale+e! ke7 A""6 a Kai;6 ' li kIa-+i a 'et"&k+i B )ie# 1u$u... ' l Ae)i6 $s2$e"* - +rie( "a kr&)i +e$-i l tra+i..>

V %rv*c# kres(a"sk*c# st r 5iac#! ke7 ' la v %r&li6 5erstvej %a+ti % tu%" s( s+rti "a kr&)i ak % %rav, -l 5i"c v a tr k v! ' l Kristus v katak +'c# - 'ra- va"* v56i" u s,+' lick, ak +,stick* 'et"* 'ar" k. [cta ku Krist v+u :r$cu sa v,svet1uje t*+! )e -kla$ + v6etk*c# B )&c# $iel je B )ia lska. A Ae)i6 v sr$ce je steles"e"*+ s,+' l + tejt lsk,. T*+ ct&+e cel3# Krista. Ak % ' -k "iekt ruku sv j# tca 5i +atk,! c#ce ucti( ic# s 'u. :kut 5" s( Krist vej s+rti "a kr&)i % tvr$-uje s "ajv56 u %rav$e% $ '" s( u i t-v. Tur&"ske %lt" ! kt r3 sa uc# vva v Tur&"e. V6etk ! 5 vie+e utr%e"&! s+rti a % #re'e Krist v +! sa tu %res"e % tvr$-uje. Ae# # $" ver" s( ' la % tvr$e" v6etk*+i v*sku+a+i kre+ kar'8" vej +et8$,! kt r % $1a % sle$"*c# -iste"& %ri"iesla i"3 v*sle$k, kv.li t +u! )e sa % u)ila 5as( %lt"a! kt r3 ' l -rek "6tru va"3 % % )iar,! kt r* % sti# l te"t arte;akt. 1/\. KRL:TU: CEV:TAM VFcTVOHHE Krist v -+ktv,c#vsta"ie %re$% ve$ali u) star -k ""& %r r ci i Kristus s+! "a%r. A" 2! 19i22g Ft 2\! 1Zi19. Eva"jeli # v ria! )e Kristus vstal - +ktv,c# tretie# $Ia! )e ve1ra$a "e% trestala! ale % $%latila str)c v #r 'u! a', # v rili! )e a% 6t li Krist v tel ukra$li! )e Krist v #r ' ' l "j$e"* %r-$",! a )e sa Kristus -javil Frii FaB$al3"e! )e"+! Petr vi! u5e"&k + "a ceste $ E+au-! v ve5era$le u5e"&k +! kt r& s%rvu v -+ktv,c#vsta"ie "everili ? t + "ac#$-a+e sk r %ravi$el"3 -+ie"k,@! u Ke"e-aretsk3# ja-era i %re$ sv ji+ "a"e' vst2%e"&+. A% 6t li Krista "iele" vi$eli! ale s "&+ aj # v rili! $ tkli sa # ! je$li s "&+. Prec#$-a -atv re"*+i $vera+i! "#le %ric#$-a a $c#$-a! l+e c#lie'. Tak sa =-jav val % T\ $"&> ?:k 1! /@! a t "ie -a t+,! ale -a svetla! "ie -'e)"e "a c#v&1ku! ale v)$, "a $l#6& 5as. :v. Pav l %&6e< =Ale ak "e' l Kristus v-kriese"*! % t + je +r"e "a6e #lsa"ie a +r"a je aj va6a viera> ? l K r 10! 1T@. Cajstar6ie %&s +"3 sve$ectv a -kla$"* ka+eI C v3# -k "a -"ie< =O$ v-$al s + v+ %re$ v6etk*+ t ! 5 s + aj ja %rijal< )e Kristus - +rel -a "a6e #riec#, % $1a P&se+! )e ' l % c# va"* a )e ' l tretie# $Ia v-kriese"* % $1a P&se+! )e sa -javil K3;as vi a % t + Dva"sti+. P t + sa -javil viac ak %(st 'rat + "ara-g v56i"a - "ic# )ije $ tera-! "iekt r& u) - s"uli. P t + sa -javil Aaku' vi a % t + v6etk*+ a% 6t l + s a % sle$"3+u - v6etk*c#! ak "e$ c#.$5a(u! -javil sa aj +"e> ?l K r 10! /iZ@. Ae t i %rv3 k-a"ie a% 6t l v a %rv kres(a"sk3 v,-"a"ie vier,! %re kt r3 c# t"e 'et vali aj )iv t. Ui$ia t "e% %ieraj2! le" -aka-uj2 t + # v ri(. A% 6t l v v6ak "i5 "e+ #l $ra$i( $ #lsa"ia tejt vier,. =Vstal - +ktv,c#> sa stal #lav"*+ 'sa# + ic# k-a"ia. Tak3 "a$6e"ie a r -# $" s( % 2%l" + skla+a"&! 5 v,v lala s+r( ic# P"a! a) % %resa$e"ie Krist v# $iela v cel + svete! t "e+ )" 'e- Krist v# -+ktv,c#vsta"ia v,svetli(. O'$ 'a "ie5 #

tak3# v #ist8rii "ee4istuje. A --rak Tur&c je % sle$"*+ $ sve$5e"&+ Ae)i6 v# -+ktv,c#vsta"ia. V+ktv,c#vsta"ie P"a % tvr$-uje i v6e 'ec"3 %resve$5e"ie %rv*c# kres(a" v! i v-$ela"*c# a u5e"*c#! %re kt r3 r v"ak u+ierali. P sk,t val i+ "ajv56iu 2tec#u v ic# utr%e"&. V6etci kres(a"sk& a% l B3ti %rv*c# st r 5& $.v $Iuj2 Krist v*+ -+ktv,c#vsta"&+ kres(a"sk2 vieru. Ca tejt u$al sti je -al )e" viera cel*c# "r $ v a v6etka kres(a"sk kult2ra! kt r "e+ #la v-"ik"2( "a % $v $e! kla+e. Viera v -+ktv,c#vsta"ie P"a 'e- skut 5"3# v-kriese"ia ', ' la v56&+ --rak + "e) v-kriese"ie sa+ . Krist v #r ' je $ % sia1 -ac# va"*! "a$ "&+ je v,stave"* ve1k le%* c#r+! ka+ %utuj2 "eustle +ili8", kres(a" v. V Fat26 v + eva"jeliu "j$e+e! )e )i$ia %ri%ustili e4iste"ciu Ae)i6 v# %r-$"e# #r 'u! "e%rijali v6ak v-kriese"ie P"a. Pr-$", #r ' 'javuj2 )e",! kt r3 "e' li % va) va"3 -a %lat"*c# sve$k v. T sve$5& $ 'e a vier # $" sti tejt tra$&cie. Uia$"a s%rva v C v + -k "e "erie6i sa+ t"2 u$al s( -+ktv,c#vsta"ia P"a! le' "ikt "e' l je# 'e-%r stre$"*+ sve$k +. Ke', Ae)i6 v tel - stal v6ak "av)$, v #r 'e! +usel ', sa v,svetli(! %re5 te" #r ' s tel + "e' l -ac# va"* a cte"*! ke7 vie+e! )e v Krist vej $ 'e )i$ia uctievali v k l& Aeru-ale+a "aj+e"ej T9 #r ' v slv",c# +u) v. Fusel ', sa v,svetli(! %re5 u6la str)! % stave" ku #r 'u "a %r&ka- ve1ra$,! ke7 vie+e! )e tak3t -a"e$'a"ie % vi"" st& ' l st&#a"3 "aj(a)6&+i tresta+i. Fusel ', sa v,svetli(! ak t ! )e u5e"&ci "a6li %r-$", #r ' a v I + -l )e"3 % #re'"3 r2c# . Pr-$", #r ' je -"a+e"&+! kt r3 s&ce sa+ se'e "e+.)e "ik # %rivies( ku viere v v-kriese"ie! ale a"i "ik +u "e$ v 1uje! a', sa je# % #1a$ -astavil u "#r '"3# ka+eIa. Cuka v-kriese"& je v v6etk*c# te4t c# P&s+a $ %rev$-a" %rve % uka- + "a %r-$", #r '. U$al s( %re+e"e"ia P"a "a # re T' r ?u tr c# eva"jelist v@ % +.)e "a6ej %re$stave Krist v + stave % je# v-kriese"&. Kristus sa ta+ -javuje tr + a% 6t l + v sv j + slve" + tele as% I % ur5it2 $ 'u! a', v "ic# utvr$il vieru v sv je B )stv ! sk.r "e) tt ic# viera 'u$e v,stave" tvr$ej sk26ke %ri je# s+rti "a kr&)i. Fat26 t v,ja$ruje sl va+i< =Ta+ sa %re$ "i+i %re+e"il< tvr +u -a)iarila s(a sl"k a $ev +u -'elel ak svetl > ?Ft 1Y! 2@. Fali si -ac# va( ist tu! )e v6etk v-al "a se'a $ 'r v 1"e! a', sv j u -$a"liv u % r)k u -v&(a-il. Pre5 sa "e%re+e"il v #luku Aeru-ale+a! Ca-areta ale' Betle#e+aE B # t ti) "e$va sv je +il sti "e# $"*+ % kia1 "a t "e+ v)", $.v $. O'lak ' l v :tar + -k "e -"a+e"&+ %r&t +" sti B #a! kt r* je :vetl +! v kt r + "iet tieIa. ?l A" 1! 0@ U5e"&ci s% 5iatku v-kriese"3# P"a "es% -"vaj2! % t + ale -is(uj2! )e je t ". Ae t $.ka-! )e v-kriese"* P" je skut 5" s( u a "ie %l $ + ;a"t-ie. Uka-uje t v6ak aj "a je# " v2 % $ 'ug slve"3# 5l veka "e+ )" s% -"va( %rir $-e"*+ s%.s ' +. Kt te$a "e' l %ri%rave"* uveri(! "es% -"al ', -javuj2ce# sa Ae)i6a. Pret sa Ae)i6 "e-javil ;ari-ej + a cel3+u "r $u. Ak

"e% 52vaj2 F j)i6a a Pr r k v "euveria! a"i ke', "iekt - +ktv,c# vstal> ?Mk 1X! /1@. L sl v k Frii FaB$al3"e! )e sa # "e+ $ t*ka(! ve7 e6te "ev,st2%il k Otc vi! "a-"a5uj2 je# " v2 e4iste"ciu. V6etk t v,svet1uje 5iast 5"e skic vit* c#arakter a "av-j + $c#,1uj2ce sa r,s, je$" tliv*c# s%rv -jave"& P"a. Ciekt r3 s%rv, -+ktv,c#vstal + s2 % -"a5e"3 -$r)a"liv u $i6ta"ci u a taj +stv +! kt r3 Krista ' stiera! i"3 s2 $rs"e realistick3. =Va#ale" -# $a je tu le%6ia "e) jas"> ?Heraklit s@. R -$iel, s2 v % 5te -jave"&! +ieste! 5ase! 25ast"&k c# i v Ae)i6 v*c# sl vc#. Ve$e"& Duc# + :vt*+ v,'rali eva"jelisti - tra$&cie le" "iekt r3 -jave"ia! kt r3 "ieke$, -#r"uli v je$e" 'ra- a -$.ra-"ili "iekt r3 %rvk, % $1a % trie' Hirkvi. Utr%e"ie P"a ' l t ti) je$i"e5"*+ -)itk +! ale ve1k " 5"*c# -)itk v ' l viac. =P sv j + u+u5e"& i+ % sk,t l +" # $.ka- v! )e )ije> ?:k 1! /@. Nt,ri eva"jelij"3 r -%rva"ia te$a s2#lasia v #lav"*c# skut 5" stiac#. :2 t < %r-$", #r '! -jave"ie a"jela! ale #lav"e vlast"3 % s lstv ! )e P" )ije. V r -$iel" stiac# $vaj2 % -"a( "ie5 ra$ st"3# 21aku v"2tra! ke7 ' l -vest va"* )iv t ta+! k$e ' la 5akva" s+r(. Ue", r -%rvali a% 6t l + -)itk, ve1+i -+te"e! tak)e sa -$al ! )e 'l2-"ia ?Mk 2T! 11@. T uka-uje "a %.v $" s( a ver"3 % $a"ie -&ska"3# . V6etci +aj2 %re$ 5a+i akt -+ktv,c#vsta"ia! "ie $etail, -jav va"ia sa. Lst ta a % cit +la$ej Hirkvi tiet "e-r v"al sti taj"e "eu#la$-uje! ale ic# "ec#va v %l"ej $uc# v"ej sl ' $e! le' "evi$ela v 6t,r c# ver-ic# s%rv, ve1k " 5"*c# u$al stiac# % $stat"* r -% r. U) :v. AuBust&" # v r&< =Kristus sv j+u -+ktv,c#vsta"iu 2+,sel"e "e$al je$" -"a5"* c#arakter! a', - "e# v,tv ril trval* "str j sk26a"ia kres(a"skej vier,>. P&s+ "ieke$, # v r& t +! )e Ae)i6a Otec v-kriesil! i" ke$, )e vstal +ktv,c# sv j u sil u. F )" % u)i( ' je! ve7 je t t ist3. Otec a :," +aj2 %re$sa r v"ak2 %rir $-e" s(! r v"ak2 ' )sk2 silu. Ae)i6 ' l =% $1a Duc#a svt sti $ v-kriese"ia - +ktv,c#... usta" ve"* v + ci ak B )& :,"> ?Ri+ 1! T@. V"a+e" t ! )e Ae)i6 sa stal B )&+ :," + a) % v-kriese"&E Cie! a% 6t l c#ce t*+it sl va+i %re#lsi(! )e v-kriese"ie je vrc# l + Krist v# )iv ta! kt r* ' l celk + "a%l"e"* Duc# + :vt*+! )e cel* Krist v )iv t $ ka+i#u vtele"ia s+er val k -+ktv,c#vsta"iu! a )e utaje" %rav$a vtele"ia sa stala -jave" u v v-kriese"& - +ktv,c#. V v6etk*c# kres(a"sk*c# %rv$ je tt "aj"r 5"ej6ia. Fus& t tak ',(! le' "a "ej sa -akla$ cel viera v Krista. Hirkev sa -r $ila - u$al st& Ae)i6 v# -+ktv,c#vsta"ia a - vier,! kt r2 +ali a% 6t li v V-kriese"3# . Viera a )iv t Hirkvi v,c#$-a v v6etk*c# 5as c# - tejt %rav$,. Krist v -+ktv,c#vsta"ie je "aj$.le)itej6 u u$al s( u je# )iv ta. D ka-uje! )e Kristus je B # a je# u5e"ie je %rav$iv3. A) -+ktv,c#vsta"ie je r -# $uj2ci+ 5l"k + %re je# % c# %e"ie. Cie je v*tv r + vier,! ale stret"utie s -+ktv,c#vstal*+ je -kla$ + vier, u5e"&k v. O$ %rv3# ka+i#u je te"t vrc# l v* ' $ v6etk*c# " v -k ""*c# k"&# stre$ + a u# 1"*+ ka+eI + k-a"ia v6etk*c#.

Ae)i6 v -+ktv,c#vsta"ie ' l tak u $.le)it u u$al s( u! )e %ri v 1'e Fateja -a a% 6t la "a+iest Au$6a je "aj$.le)itej6 u % $+ie"k u! a', ' l sve$k + "iele" Krist v# )iv ta! ale %re$ v6etk*+ je# v-kriese"ia. Krist v utr%e"ie je r -rie6e"&+ t-k, -la v %r&%a$e! )e Ae)i6 skut 5"e vstal - +ktv,c# ak v&(a"a$ #riec# + a s+r( u. V+ktv,c#vstal* % tvr$-uje v6etk ! 5 ' l $ % 5iatku< %ra$v"e s1u',! vek, 5akva"ia! %rav$u #ist8rie v,v le"3# "r $a! sl v %r r ctiev! -vest va"ie a "ar $e"ie! )iv t a u5e"ie Ae)i6 v D v6etk . Ke', s+e $+ietli v-kriese"ie! +useli ', s+e $+iet"u( v6etk . Ji slvila Hirkev Ve1k2 " c ka)$ r 5"e u) $ a% 6t lsk*c# 5ias! +.)e+e $"es (a)k s ist t u % ve$a(. B l slve"* )i$ vsk* sviat k! %ri kt r + sa s% +&"al ! 5 sa ke$,si ce- ve1k2 " c stal . Lst3 ale je! )e $ %rv % 5iatk v sa kres(a"ia sc#$-ali ka)$* t*)$eI ku slve"iu "e$ele. V te"t $eI! kt r* ' l $I + -+ktv,c#vsta"ia P"a! slvili ve5eru P"a "a %a+iatku je# utr%e"ia a v-kriese"ia. Tak slvili Ve1k2 " c vlast"e ka)$* t*)$eI. Ale u) v 2. st. ' l ka)$ r 5"3 slve"ie ve1kej " ci %ev"e usta" ve"3 v v6etk*c# kres(a"sk*c# 'ciac#. V#al sa le"! 5i sa + sviat k svti( s% l 5"e - )i$+i 5i "e-visle "a "ic#. Kristus ' l ukri) va"* % 5as ve1k " 5"*c# )i$ vsk*c# sviatk v %rve v # $i"u! ke$, sa v +este -a'&jal ve1k " 5"* 'ar" k. Dru#* vatik"sk, k "cil v r. 19X/ v,#lsil! )e ="ie je %r ti t +u! a', sa sviat k ve1kej " ci ustlil "a ur5it2 "e$e1u BreB ri"ske# kale"$ra>! a )e =sa "estavia %r ti % kus + -ave$e"ie "e%re+e"liv3# kale"$ra>. 1/1. APONTOML ODCLE:ML KRL:TOVO FcTVE TEMOE U 2ra$"e -a%e5ate"3# #r 'u ' la % stave" $ 're #lia$kuj2ca % -u', -'r je" str) a a% 6t li stratili! ke7 ' l Kristus ukri) va"*! v6etku $va#u i "$ej! r -utekali sa! % sc# vvali a ic# #lavaiPeter Krista -a%rel. : Ae)i6 v*+ "vrat +! aj ke7 # %re$% ve$al! "e% 5&tali. Ciet r -u+"3# $.v $u! %re kt r* ', t r 'ili< A.@ Ak* s # ', +ali - +ktve# Ae)i6 v# telaE B.@ Prav$a -+ktv,c#vsta"& P"a ' la "a %rv* % #1a$ 6&re"iu kres(a"stva sk.r "a %rek)ku! "e' l 1a#k3 jej uveri(. H.@ V k-a"ia Krist vi a je# -+ktv,c#vsta"& "e+ali a% 6t li )ia$", %r s%ec#! "a %ak +useli v,tr%ie( +" # %r&k ria a % $st2%i( aj s+r(. F )" s"7 usu$- va(! )e ', sa ' li 'et vali! t 1k risk vali a t 1k vec& sa -riekli %re % $v $ a l )E V %a5" + %r&%a$e ', sa "ev,#"ut"e vrtili 5 "ajtic#6ie a "aj+e"ej "%a$"e $ + v a s"a)ili ', sa - v6etk*c# s&l! a', sa "a ic# +esi"ske % 'l2-"e"ie 5 "ajsk.r -a'u$l . Ke', ' li a% 6t li Krist v tel ukra$li! ' la ', t str) -"+ila a ' l ', ic# iste % sti# l trest. Ke7 % t + -a5ali u5i(! )e P" vstal - +ktv,c#! ' l ', sa i+ iste v,tkl ! )e #lsaj2 "e%rav$u. A %re5 ', A -e; - Ari+ate, $"ies l Krist v tel a ak ', + # l v sv jej 61ac#et" sti +l5a(! ke7 sa 6&rila viera v v-kriese"ieE

Hist8ria % -" v jv $c v! kt r& str#li L-rael -a cisra Ha$ri"a k % vsta"iu %r ti Ri+a" +. P kia1 +al 2s%ec#,! v lali # BariK c#e'a i :," #vie-$,! ke7 ' l % ra-e"* a -a'it*! ' la je# vec %uste" #"e7 a a"i je# st2%e"ci +u "e# v rili i"ak ak BariK si'a i:," l)i. A i"ak ', t "esk "5il a"i s Krist +! ke', ' l le" 5l vek +. 1/2. VFcTVOHHV:TAMSHO VLDEML APONTOML V PREMUDOHHE Prelu$ + %re%a$aj2 1u$ia $u6ev"e c# r&! a% 6t li a u5e"&ci ' li v6ak trie-vi! "ijak 1a#k v)"i. Prelu$ +va ',5aj"e le" je$"a s 'a. A% 6t li Ae)i6a "iele" vi$eli! ale s "&+ aj # v rili a $ t*kali sa # . Fat26 % -"a+e"va! )e )e",! kt r3 "a6li #r ' %r-$",! sa s P" + stretli a 'jali +u " #, ?2Z! 1\@! 5 ', u %r&-raku ' l (a)k + )"3. Ue', v"e+, -rak v3! sluc# v3 a #+at v3 v56ie# % 5tu 1u$& + #li ',( %relu$ +! je v,l25e"3. Fktve Krist v tel ! $% 5&vaj2ce v #r 'e! ', ' l a% 6t l v a u5e"&k v - %relu$u v,vie$l . V&-ia %ra+e"& - "alie#av*c# %re$stv a "e-l +"*c# "$ej&. Fuseli ', s+e te$a v eva"jeliu 5&ta( i ;a"atick + "arieka"& a kv&le"& sirel*c# u #r 'u! "eu#asite1"ej t2)'e % je$i" + sl ve a % #1a$e! v-ru6e"& a v,trval + u'e-%e5 va"&< +us& %r&s(! +us& vsta(. O 5iac#! iskriacic# #aluci"cia+i. A "a% kl " % "eur5it + tie"i! kt r* v,vstal - % l 6era. A +iest t # 5&ta+e! )e u5e"&ci u) stratili "$ej! )e "e5akali %ri #r 'e "a Ae)i6 v "vrat a r -%kc#li sa "a v6etk, stra",! )e ' li -+ktv,c#vsta"&+ $ k "ca -ask 5e"&! Vjave"ia Ae)i6a s2 v)$, "e 5akva"3 ?Mk 2T! 1/"@ a "e$.vera a % c#,'" s( s2 %rv3 reakcie a% 6t l v ?Ft 2Z! 1Y@g u5e"&ci -ac# vvaj2 %ri -jave"& ur5it2 taj +"2 2ctu ?A" 21! 12@ a T +6 u-"va skut 5" s( % stav,! kt r %re$ "&+ st j&! %a$ "a k le" a v l< =P" +.j a B # +.j>. Vi-i "r si je 'v,kle ist*! k # + %re$ se' u! ale Fria FaB$al3"a s%rvu "e% -"ala P"a a "e% -"ali # a"i u5e"&ci! i$2ci $ E+au-. A ke7 sa v slve" + tele 'javil v ve5era$le! # v ril sl v! kt r3 "e' li v s2la$e s s%.s ' + +,sle"ia u5e"&k v ?Mk 2T! 1Xg A" 2\! 1T@. V "esk r6ej $ 'e ?#lav"e % - sla"& Duc#a sv.@ ' li a% 6t li +" # le%6ie %s,c# l Bick, %ri%rave"& %re su'jekt&v"e vi$e"ie a %re$sa u) "ik$, "e-a)ili "3 -jave"ia! kt r3 +ali #"e7 % v-kriese"&. Vte$aj6& )i$ vi$el $uc#a i tel -r veI. Ue ', + # l ',( $uc# 5i""* 'etela! +u ' l "e% c# %ite1"3. Krist v -jave"ie sa :v. Pavl vi "e+.)e ',( #aluci"ci u! le' Pav l v ka+i#u -jave"ia "everil v Krista a %re"asle$ val veriacic#.

1//. CEVERQN V CACEBOV:T[PECLE PGCAE Kristus ' l v "e'i ak B # $ % 5iatku a ak 5l vek $ sv j# -+ktv,c#vsta"ia. Ca"e' vst2%e"ie te$a -"a+e"al le" t ! )e u) sa %restal a% 6t l + -jav va(. P "a"e' vst2%e"& a% 6t li v,6li a k-ali v6a$e. P" %.s 'il s "i+i a % tvr$- val ic# sl v -"a+e"ia+i ?Fk 1X! 2\@. Vi$ite1"e ', + # l ',( Kristus s "a+i le" "a je$i" + +ieste! +, # v6ak +.)e+e "js( v je# "evi$ite1"ej %r&t +" sti v6a$e. U5e"&ci sa vrtili $ Aeru-ale+a s ve1k u ra$ s( u. Lc# ra$ s( si + )" v,svetli( le" tak! )e cel2 u$al s( % c# %ili a 2%ri+"e uverili v sl v P"a< =A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z! 2\@. :l v t +! )e :," 'u$e se$ie( % Otc vej %ravici % uka-uj2 "a slvu! lsku a 5es( %re Krista! B )ie# :,"a. V*ra- =se$&> "e+us& "ev,#"ut"e %re$stav va( % l #u tela! ale %ev"3 a trval3 $r)a"ie + ci a slv,! kt r2 %rijal V+ktv,c#vstal* $ sv j# Otca. Prir v"a"ie je v-at3 - % st ja kr1 v! kt r& se$ia "a tr8"e! ke7 v,$vaj2 -k ",! a - % st ja su$c v! se$iacic# %ri v*k "e 2ra$u. Pre5 "e- stal P" vi$ite1"* "av)$, s "a+iE O$% ve7 -"ie< =Ae %re vs le%6ie! a', s + $i6iel. Me' ak "e $&$e+! Te6ite1 k v+ "e%r&$e. Ale ke7 $&$e+! % 6le+ # k v+> ?A" 1X! Y@. Pre % ',t slve"3# Krista "a -e+i "e' l r -u+"3# $.v $u. Diel v,k2%e"ia 1u$stva ' l $ k "a"3. B )ia +il s( ' la 1u7+i -je$"a"! Kristus )ije stle s sv ji+ $iel + skr-e Hirkev! kt r % kra5uje v je# v,ku%ite1sk + $iele +e$-i "r $+i. A Duc# vt* je Ae)i6 v*+ $uc# +< =le' "e'u$e # v ri( s+ - se'a! ale 'u$e # v ri(! 5 % 5uje! a -vestuje v+! 5 + %r&s(> ?A" 1X! 1/i1T@ A cesta k P" vi "eve$ie ce- -a12'e"3 % #1a$, 5&! ale ce- $$a" s( cel3# sr$ca. 1/T. HMAVCS UDAMO:TL KRL:TOVHO ULVOTA :[ AA V POHAC:TVEE Ak "iekt tvr$&! )e "a V*c# $e e4ist val u) v 2. tis&cr 5& %r. Krist + B # Ae)i6! je tre'a tak3t tvr$e"ie u%res"i(. [%l"2 r -$iel" s( +e$-i Krist v*+ "ar $e"&+ a -r $e"&+ % #a"sk*c# ' # v - silIuj2 tiet k l" sti< Di "*- sa % $ru#* krt "ar $il - Di v# re'ra a - #lav, r v"ak3# ' #a #r + vl$cu v,6la v %l"ej -'r ji ' #,Ia v j", Pallas At#3"a. Vi7 % $ '"2 "e$.veri# $" s( %ri Bu$# v + "ar $e"&9 ail - ; Plat8"! ak verili je# )iaci! sa "ar $il - ' #a A% l8"a! kt r* %l $"il je# +atku Perikti "u e6te %re$t*+! "e) vst2%ila $ +a")elsk3# -v-ku s sv ji+ +u) +. T ist3 sa r -%rva "ar $e"& Ale4a"$ra Fake$8"ske# . Pri%is va"ie ' )sk3# %.v $u r.-",+ slv",+ 1u7 + je v $eji"c# $ s( 5ast3. A aj ke7 je tu aksi # $"e v-$iale" % $ '" s( s kres(a"stv +! tre'a +a( stle "a 5iac#! )e 6l % #a"stv s ve1k*+ % 5t + ' # v a ' #*I. L6l "i5 viac "e) ',5aj"3 % vesti a 'jk,. V % r v"a"& s %r&'e# + Krista s2 2%l"e "e% $l )e"3.

N%eci;iku+ kres(a"stva s% 5&va %re$ v6etk*+ v u5e"& vtele"& B #a $ $ej&". P #a"sk3 +*t, % l ' #u a % l 5l veku! s%l $e" + ' #+i! "e+aj2 )ia$e" v%l,v "a -ves( eva"jelia. U$al s( % 5atia a -r $e"ia Krista je 2%l"e je$i"e5". U % #a" v 6l v)$, 'je ' # c# v % $ 'e %er- "i;ikcie %r&r $,! ka)$ r 5"e $u+ieraj2cic# a %( % vstvaj2cic# k " v3+u )iv tu. A tak Kristus "e+ a"i "i5 s% l 5"3 s kr1 + 'ilia v ju)"ej L"$ii a A;rike! kt r3# %ri je# "e2s%ec# c# -a'&jali. K 1k "e% $ '" sti je v leBe"$e ' #u! kt r* - +rel v %26ti a ' l v-kriese"* +a")elk u! kt r # %re$l# #1a$ala! "e) % -'ierala je# r -tr2se"3 5asti tela. Ale' eB,%tsk* +*tus u+ieraj2c + a -" vu sa r $iac + ' #u O-iris vi! Di "*- vi a i"3. P #a"ia ic# $v $ili "a%r&kla$ - % - r va"ia v*v ja 'ilia< - +iera! ra6&! % sk,tuje % travu. Ale v kres(a"stve i$e #ist rick2 u$al s(< Kristus - +rel 10. "isa"u "a Ve1k* %iat k tretej # $i"e. P % lu$"& -a vl$, cisra Ti'3ria a je# +iest $r)ite1a v Palest&"e P "tia Pilta. B l %re$ v*c# $ + ve5er"ice v te" $eI % c# va"* v #r 'e A -e;a - Ari+ate,! ale tret& $eI v "e$e1u vstal - #r 'u s slve"*+ tel + a =-jav val sa sv ji+ v,v le"*+ % T\ $"&> ?% r v. 1 K r 10@. V-rak -+ktv,c#vsta"ia v.'ec "ie je! a"i "e+.)e ',( s,+' l + ve5"3# -"iku a -r $u v %r&r $e! 5 je celk + "e'i'lick3. Ciet tu a"i "-"ak aBrr"e# kultu. V+,sl + -+ktv,c#vsta"ia "e' l -v56e"ie a"i '" va %l $" sti! %r&r $,! ale -$uc# v"e"ie #+ t,! v&(a-stv )iv ta "a$ s+r( u! tra"s; r+cia )iv ta. Fe$-i "r $+i r&+ske# i+%3ria ' li v6e 'ec"e -"+e v,ku%ite1sk3 kult,! s% je"3 s 5akva"&+ k "ca sveta a s vier u v s%su 1u$stva ' )sk*+ % sl + - "e'a. L$ea v,k2%e"ia v6ak %rekra5uje ak "' )e"sk3 tak ;il - ;ick3 %re$stav, 1u$stva v6etk*c# $.'. T2)'a % #a"sk*c# "r $ v % :%asite1 vi je 'e-% c#,', le" % kra5 va"&+ a -ve" u "*c# -as12'e"&! $a"*c# %rv*+ 1u7 + v raji. Ak + 'ra- Krista ak P"a "a$ "e' + a -e+ u s )e-l + a r&6sk,+ ja'lk + v rukc# ?-rej+e %re le%6iu %re$stavu@ ist2 % $ '" s( s 'ra- + ir"ske# ' )stva sl"ka Fit#ru! je t celk + ve$1aj6ie. O',5aj"3 s% $ 'e"ie "ie je e6te v kres(a"stve "i5&+ % $stat"*+. Kres(a"ia ra""3# '$ 'ia %rev-ali "iele" "astvaj2ci sviat k! $ali +u v6ak sv je 6%eci;ick3 kres(a"sk3 -$.v $"e"ie i "%lI. Cajstar6ie sviatk,! kt r3 %rv& kres(a"ia u) v %rv*c# st r 5iac# svtili! - $% ve$aj2 )i$ vsk*+. B li t Ve1k " 5"3 sviatk, a Tur&ce. Ve1k " 5"* sviat k ' l star* jar"* sviat k k 5 v"&k v. Patril %rv ti"+ ?%rv*+ 'etia+@ st$. : 'e( u 'ar"ka "a jar ' l s% je"* sviat k "ekvase"*c# c#le' v. L$e star* r 1"&ck, sviat k )atv,. Tiet sviatk, %rir $-e"3# "' )e"stva s% jil F j)i6 s #ist rick*+i u$al s(a+i D $c# $ + )i$ v - EB,%ta a tak '$r)ali % $ #esl + =%rec# $ Aa#ve# > ?Pesac#@ "' )e"sk* a s%asite1sk* v*-"a+. i Tur&ce ' li v :tar + -k "e %.v $"e slv" sti $ )i"k,! kt r*+i sa B #u 7ak val -a 2r $u. B li "a-va"3 tie) sviatka+i t*)$I v! le' sa slvili Y t*)$I v ?te$a t*)$eI t*)$I v@ % Ve1kej " ci. Cesk r6ie sa Tur&ce -+e"ili "a %a+t"2 slv" s( %r&sa#, "a :i"aji! ke$, "a Ve1k2 " c sa +al ka)$* i-raelsk*

+u) 'javi( %re$ H s% $i" + v jeru-ale+sk + c#r+e. :tali sa B )&+ # $ + a %a+iatk u -r $u Hirkvi v kres(a"stve. P($esiat $"& ve1k " 5"ej slv" sti ' li s"7 u) v T. st. -ak "5e"3 slv" s( u Duc#a :vt3# . 1/0. [HTA BOHORODLJKO VVCLKMA V POHAC:KEA VLERO V BOHOCEE [cta k Pa""e Frii "ik$, "e-"a+e"ala! )e Fria je cte" ak B #. P #a"sk ' # r $i5ka je s%ravi$la v)$, ' #,Ia! "a%r ti t +u v6ak Pa""a Fria je %r st3 $iev5a - 1u$u. V % #a"sk*c# "' )e"stvc# "ej$e je$"3# B #a Otca! a"i je$"3# B #a :,"a! ale v56i" u ve1k3 +" )stv ' # v! %l $iacic# s%ravi$la -as ve1k3 +" )stv s," v a $c3r. EB,%tsk ' #,Ia lsk, a 2r $, Lsis ' la - 'ra- va" v % $ 'e )e", s #lav u krav,. Ak "j$e+e %rv k ak3# si --ra5"3# % 5atia Bu$#u - %a"", u) v 'u$#i-+e ?% $ '"e +atka K ";uci va@! % t + t "e+ "a%r st "i5 s%l 5"3 s Krist v*+ --ra5"*+ % 5at&+. Eva"jeliu+ "e%re-r$-a +" # Ae)i6 vej +atke. V sk r6&c# $ 'c# )ila )e"a celk + v tie"i +u)a. O )ia$"ej +atke t*c# "ajslv"ej6&c# velik" v 1u$stva star*c# $.' "evie+e sk r "i5. O Ae)i6 vej +atke v6ak %re$sa vie+e $ s(. V P&s+e Fria "ie je s&ce "a-va" B ) u Fatk u! ale 5ast Ae)i6 v u +atk u! Fatk u P"a at7. Ak tak ' la -"+a 1u7 + ?Ft 1! 1Zg 2! 11g Mk 1! T/g 2! //g A" 2! 1g 12g X! T2 at7@. L 1u$sk +atka $va $ie(a(u le" tel ! $u6u + $ie(a $ B #a! a %re$sa je +atk u celej s ', $ie(a(a. P $ '"e je t u +atk, B )ie# s,"a. Ae +atk u Ae)i6 vej s ', a te$a %l"*+ %rv + je B # r $i5k u! i ke7 "e$ala a a"i "e+ #la $a( Ae)i6 vi ' )sk2 %rir $-e" s(! ale le" 1u$sk2. Bi'lia v,-$vi#uje Friu "a$ v6etk, )e", a 1u$& a %reuka-uje jej 2ctu ak )ia$"e+u 5l veku. A"jel ju "a-*va =+il sti%l" u>! # v r& jej! )e sa + sta( +atk u B )ie# :,"a. B # ', "euskut 5I val sv j s%asite1sk* %l" 'e- jej s2#lasu. :v. Pav l %&6e< =Ale ke7 %ri6la %l" s( 5asu! B # % slal sv j# :,"a! "ar $e"3# - )e",! "ar $e"3# % $ -k " +> ?Kal T! T@. i Eva"jelista Fat26 # v r& % $r '"e Ae)i6 v + % 5at& a "ar $e"& ?1! 1Zg 20@. Viera v ' )sk3 +aterstv P. Frie je v,ja$re" v r.-",c# v,-"a"iac# vier, a liturBick*c# + $lit'c#. C- v B # r $i5ka %rav$e% $ '"e % u)il OriBe"es ?n20T@ a v %rvej % l vici /. st. ' l u) 'e)"*. L v6etci cirkev"& tc via a cirkev"* s%is vatelia! :v. LB"c A"ti c#ijsk*! Lre"ej a Tertuli" % $vaj2 sve$ectv! )e cel* kres(a"sk* svet u) %re$ e;e-sk*+ s"e+ + r. T/\ veril v Frii" ' )sk3 +aterstv . Tak veril aj :v. Ata"- ?n/Y/@! :v. KreB r Ca-i"sk, ?n/Z9@! :v. A+'r8-! :v. H,ril Ale4a"$rijsk* i Mev Ve1k*. Ue aj v "asle$uj2cic# st r 5iac# sa uctievala Fria ak B )ia +atka! $ ka-uje v*c# $" cirkev! kt r sa u) tak+er %re$ 1\\\ r k+i $$elila $ r&+sk kat l&ckej cirkvi D tu sa B # r $i5ka uctieva a) $ $"es e6te i"te"-&v"ej6ie "e) v Kat l&ckej cirkvi.

1/X. [HTA K PACCE FGRLL :A PREHG`AE Me" Ae)i6 je -kla$ + ve1k sti Pa"", Frie. O"a je viac "e) kt k 1vek i"* s "&+ a s je# % sla"&+ s% je". Pret + %rv "a -vl6t"u 2ctu. A', sa v,ja$ril ! )e Fria %rev,6uje 5 $ %l" sti +il st& v6etk*c# i"*c# svtc v! je v-*va" a uctieva" ak kr1 v" "e'ies. A', sa v,ja$ril je$i"e5"3 % stave"ie Frii" ak %ra 'ra-u Hirkvi! -"a5uje sa ak +atka kres(a" v a +atka Hirkvi. Pret )e je Fatk u B )ie# :,"a! je aj +atk u veriacic# a v,k2%e"*c#. Fari"ska 2cta + ',( 'i'lick, us% ria$a"! ra-e" tri"itr"e ?tr ji5"e@ a krist l Bick,. Ce' l $a"3 )ia$"e i"3 +e" % $ "e' +! "e) Ae)i6 v ! kt r*+ ++e ',( -ac#r"e"&. Ak te$a "a'$a+e k %rav3+u uctieva"iu Pa"", Frie! "ej$e "i5 i"3! le" e6te viac -$ k "ali( uctieva"ie Ae)i6a Krista. P sle$"*+ cie1 + +ari"ske# uctieva"ia a v6etk*c# "a6ic# +ari"sk,c# % ' )" st& +us& ',( B )ia slava a % kres(a"5e"ie )iv ta. V t +t #1a$e $ "iesla kat l&cka +ari"ska -' )" s( ' #at3 v cie. Fria je -"a5 va" ak %r stre$"ica v6etk*c# +il st&g $ar vala svetu V,ku%ite1a! kt r* je %ra+eI + v6etk*c# +il st& a t*+ s%r stre$k vala vlast"e v6etk, +il sti. O-"a5e"ie >%r stre$"ica> je 'v,kl3 u) $ $.' Otc v! Frii" % sla"ie v 5i 1u7 + "ijak "e-atieIuje a"i "e-+e"6uje 5i"" s( Krista! je$i"3# %r stre$"&ka! ale sk.r uka-uje je# silu. Ciele" v sa+ t" + % 5at& a "ar $e"& Ae)i6 v +! ale aj v celej +aterskej star stliv sti "e# "e+ )" "evi$ie( 25as( Frie "a $iele "a6ej s%s,. T t s% je"ie Fatk, s :," + "ek "5& % 5iatk + verej"ej 5i"" sti P"a! ale trv! a i "a7alej sa tak %rejavuje jej % $iel "a Krist v + v,ku%ite1sk + $iele a) k ' lest"ej 'eti "a kr&)i. Pri sva$'e v Balilejskej K"e - s2citu sv j u %r s' u s%.s 'ila! )e Ae)i6 ur 'il %rv* --rak ?% r v. A" 2! 1i11@. :v. Al)'eta # v r& Pa""e Frii< =P )e#"a" si +e$-i )e"a+i..> A Fria "a t < =Ve1k3 veci +i ur 'il te"! kt r* je + c"*... H1a $ tejt c#v&le 'la# slavi( +a 'u$2 v6etk, % k le"ia>. Fria te$a sa+a %re$% ve$ala! )e 'u$e % v6etk, vek, uctieva". :a+a %ra4 %reuk-ala! )e Fatka sa %ri# vra a jej s% lui%r s'a je sil"ej6ia "e) "a6a + $lit'a sa+ t". Ve1+i ', sa +*lil te"! kt ', si +,slel! )e Fria je le%6ia! +il sr$"ej6ia "e) B #. Ale "ek "e5"e +il sr$"* B #! kt r* stv ril 1u$sk3 sr$ce a usta" vil v-(a#, +e$-i 5le"+i 1u$skej r $i",! vie! )e v r $i"e +atka + ur5it2 "e)"2 s%r stre$k vate1sk2 2l #u +e$-i tc + a $e(+i. Die(a ak si +i+ v 1"e #1a$ +atki" %r stre$"&ctv ! "iele" ak + "ejak2 'avu %re$ tc +! ale sk r v v6etk +! v ka)$ej % tre'e. Ue %r st& 1u$ia sa "ieke$, 1a#6ie % + $lia +ari"sku + $lit'u! "e) + $lit'u ku Krist vi! "e+ $.v $ v t +! )e ', s"7 $ "ej 5akvali ' )sk2 % + c. Ba "a %ak! Fria i+ st j& ak ',5aj"* 5l vek 'li)6ie. Kt si ra- % ve$al< =Jl vek sa "e$&va r$ $ sl"ka! le' slIuje. Pret +iluje+e +, 1u$ia viac stv re"3 svetl >. Fria i sa+a tv r ak +,! tak si t&t 1u$ia # v ria! 'u$e ur5ite +a( 1u$sk3 % r -u+e"ie %re + je 1u$sk3 % tre',. Ak ', lska $ie(a(a k +atke ' la se'av56ia! vie! )e "ie je %re#"a".

Fria +.)e ',( tie) 'li)6ia "aj+ t*+! kt r& "e-a)ili v sv jej vlast"ej r $i"e lskav3# tca. V t +! )e "+ B # $al Friu ak +atku +.)e ',( %rve v tak*c#t %r&%a$ c# %( ve1+i $ 're vi$ite1" ve1k B )ia +2$r s(. Fari"ska 2cta ' la "ieke$, $ %rev$-a" ist u % ver5iv s( u! le' ' la %re#"a". Ca%r. %resve$5e"ie! )e v6etk je v % ria$ku! ke7 sa 5l vek % + $l& $esa( V$ravas v! $ sviecu 5i kvet, "a +ari"sk, ltr! $ tk"e sa jej s c#, at7. je ;al 6" 2cta! "aj+ ak sa 5l vek -auj&+a 1a#k ver"e a a) %r&li6 -ve$av "aj" v6ie --ra5"3 s%rv, a viac sa v,5er%va v v "kaj6&c# %raktikc# ale' sa r -%l*va v % vrc#"ej se"ti+e"talite. Pre$va"ie B*5 v a celk v 'c# $" 5i"" s( "a %2(ac# a %2t"ick*c# +iestac# "e+.)e %rav$a)e ',( $.ka- + %re "e %rv"e" s( +ari"skej 2ct, 5i 2ct, svt*c# v.'ec. L$e "ev&ta"3 s%riev $"3 jav,! kt r3 Hirkev +.)e le" 5asti '+e$-i(. E4istuje le" je$"a B )ia Fatka a ak sa %ri% j& +e" +iesta ?"a%r. lur$sk! ;ati+sk@! % t + + ',( % uk-a"3 "a Friu! "ak 1k sa %rve "a t +t +ieste -javila a r -$va tu sv je -vl6t"e $.ka-, +il sti. L v Bi'lii sa # v r& B #u A'ra#+a! L-ka! Aaku'a! "ie )e ', 6l v)$, -vl6t"e# B #a! ale a', sa %ri% +e"ul ! v ak + $.ver" + v-(a#u stl B # k %ra tc + Ui$ v. V ra"3# kres(a"stva ++e je$e" - "ajstar6&c# $ ku+e"t v +ari"sk + kulte< "%is HHE FARLA! 'jave"* "a$ jask,I u Vvest va"ia v Ca-arete. dalej % -lte" skl vi"a - katak +' s - 'ra-e"&+ Pa"", Frie ak r $ vk,"e. Fria + k l #lav, 'u7 $ia$3+ ale' svt )iaru. Ruk, s2 r -%t3 ale' -$vi#"ut3 v + $lit'e. V # r" + kraji "esie 'ra- +rii" +e" . Cajstar6ia -ac# va" +a1'a Fatk, B )ej s Ae)i6 + % c#$-a - /. st. V katak +'c# :v. Pa+;&lia je -ac# va"* "%is< =:HA DEL KERCETRLP! LCTERHEDE PRO COBL:! -"a+e"< :v. B )ia r $i5ka! r $uj -a "s. V katak +'c# :v. Priscil, je % $ je$"*+ +ari"sk,+ 'ra- + "%is< =Pa+taj "a +Ia Pa""a! a', tv je svetl v P" vi i +"e svietil >. B # r $i5ka v katak +'c# je v)$, v, 'ra-e" 'e- -v ja! i ke7 i"3 )e", s2 -"- r"e"3 s -v j +. Ae t v*ra-"* $.ka-! )e u) %rv& kres(a"ia verili v Frii" %a"e"stv ! le' v t*c# $ 'c# i % $1a sve$ectva Tertuli"a le" %a"", "e" sili -v j. V /. st. + %.v $ + $lit'a P $ c#ra"u tv ju. V T.st.! res%. 0. st. st j& u) v R&+e 'a-ilika Pa"", Frie a -av$-a sa $ euc#aristick*c# + $litie' s% +ie"ka B # r $i5k, Pa"", Frie. Va5iatk + 0. st. je -"+, %rv* +ari"sk, sviat k! v-"ikaj2 7al6ie! aj + $lit', a #,+",. V stre$ veku! B tike! re"esa"cii a "esk.r v 'ar ku je Fria 5ast - 'ra- va". V " v + cirkev" + kale"$ri ' l -+e"6e"* % 5et +ari"sk,c# sviatk v. Cej$e v6ak %r ti+ari"sku te"$e"ciu. C v3 #1a$isk sk.r -$.ra-Iuje % stave"ie Fatk, B )ej v $eji"c# s%s, a +ari"sku 2ctu! kt r sa % ur5it2 $ 'u v,v&jala sk.r +i+ liturBick, a ak si su'jekt&v"e stavia Friu $ %atri5"3# v-(a#u k V,ku%ite1 vi a :%asite1 vi Ae)i6 vi Krist vi. Ta+! k$e je slve"* :,"! ta+ tre'a +,slie( "a +atku! a t tie) $ $va +ari"skej 2cte " v*

lesk a v*-"a+ ?vi7 slv" s( Fatk, B )ej 5i -vest va"ie P"a a O'et va"ie P"a@. Okre+ t # + )" s2stre$i( v56iu % - r" s( "a ve1k3 +ari"ske sviatk,! kt r3 sa t*kaj2 taj +stva jej % $ivu# $"3# )iv ta. O ' j c# kres(a" v s Tatr+i "a H st*"e "iet s2$ '*c# s%rv! aj ke7 sa %rav$e% $ '" s( +e"6&c# i v56&c# stret"ut& "e$ v,l25i(. Ve7 H st*" je "ajv56&+ + ravsk*+ # rsk*+ #ra$isk + a ' l 2t 5isk + ',vate1 v v $ 'c# "e%riate1sk*c# v%$ v u) $v" %re$t*+. Me)al "a ceste! ka$ia1 Tatri tia#li "a F ravu. ^u$ v tra$&cia -ac# vala s% +ie"ku "a tatrsk, v%$ a ic# % r)ku "a H st*"e. P&s +"e je tt tra$&cia -a-"a+e"a" a) v 1Y. st. Ke', s+e "ec#celi veri( t +ut % $a"iu! % t + +.)e+e 'ra( # st*"sku s c#u Pa"", Frie! +etaj2cu 'lesk, "a Tatr v! s,+' lick, ak v*% ve$"* -"ak c#ra",! kt r* si "a6i %re$k via v,%r sili v $ 'c# "e%riate1sk*c# v%$ v. Trva"ie %2t"e# +iesta "e-vis& "a vier # $" sti #ist rick*c# --rak v. Ae "av6tev va"3 %re %r&t +"3 v,sl,6a"ia a --rak,! kt r3 sa ta+ $ej2! 5i u) v % ria$ku #+ t" + 5i 5astej6ie v 'lasti $uc# v"ej a +rav"ej. Friu ctili i Hus a Mut#er. L v H ";essi AuBusta"a! kt r je +aB"a c#arta luter"ske# v,-"a"ia! sa # v r&< =Fria je # $" 2ct, v +iere "ajv56ej>. Cesk.r "iele" 2cta svt*c#! ale aj Frii"a ' la u %r testa"t v %uste". Tera- si "a%r&kla$ +" #& eva"jelici uve$ +uj2! )e ic# c#r+, 'e- Frie s2 c#la$"3 a "e# sti""3 ak r $i"a! kt r stratila +atku. Pret sa ta+ k +ari"skej 2cte vracaj2! $ k "ca -av$-aj2 aj +ari"ske % ' )" sti. V6etk, "' )e"sk3 s% l 5" sti! kt r3 - sv j# +,sle"ia Friu v,l25ili! "ak "iec viac +e"ej stratili i Krista! 5ast aj viera v Krist v B )stv je trase". 1/Y. ACL PACCA FGRLA CEBOMA VBAVECG DEDLJCSHO HRLEHHUE D B+a Ce% 6kvr"e" + % 5at& Pa"", Frie sa stretva s -rej+e "ev,k re"ite1"*+ +,l"*+ c#%a"&+! ak ', 2k " % 5atia ' l "ie5i+ % 6kvr"e"*+ 5i % 6kvrIuj2ci+. Jl" k vier, Ce% 6kvr"e" + % 5at& sa "et*ka ?ak sa $ s( 5ast +,sl&@ t # ! ak Fria % 5ala Krista! ale t # ! ak sa+a ' la % 5at. Cetvr$& sa! )e ' la % 5at --ra5"e ?tak ak t ' l %ri % 5at& Krista@. Aej % 5atie te$a ' l " r+l"e# +a")elsk3# s% je"ia jej r $i5 v. P&s+ # v r&< =Ce%riate1stv usta" vuje+ +e$-i te' u a )e" u! +e$-i tv j&+ % t +stv + a jej % t +stv +! " ti r -6lia%e #lavu a t, +u -ra"&6 %tu ?K" /! 10@. Ak +,sl&+e v 'ra-" + -+,sle Friu ?a le" "a Iu sa +.)u tiet sl v v-(a# va(@ a jej % t +stv + Krista! usu$-uje+e takt < A', r -% r a v&(a-stv +e$-i Fri u a Krist + "a je$"ej stra"e a $ia'l + a je# %r&vr)e"ca+i "a $ru#ej stra"e ' li 2%l"3! % )a$uje sa "iele" u Krista! ale aj u Frie "ajv56ie "e%riate1stv a te$a 2%l" "e% 6kvr"e" s( $ #riec#u! aj $e$i5"3# . Ak # v r& a"jel Frii =V$ravasy! +il sti %l"! P" s te' u> ?Mk 1! 2Z@! -"a5& t $.sle$"3 v,l25e"ie ka)$3# #riec#u! i $e$i5"3# . =Ca6la si +il s( u

B #a>. Me" tak )e"a ' la sc# %" %rija( a uskut 5"i( a"jel v % s lstv a sta( sa +atk u Krista. Tie sl v tie) %re-r$-aj2! )e "ikt viac "ectil Friu "e) B #. Ca t2t $ B+u + )" v-(a# va( i sl v Pies"e Pies"& ?T! Y@< =Hel si krs"a! %riate1ka + ja! a 6kvr", "a te'e "iet>. Prve tak aj ve1k3 -"a+e"ie )e",! $etej sl"k +! t. j. Ce'esk u krs u ?Vj 12! 1@. Viera v "e% 6kvr"e"3 % 5atie Frie trv $ "ajstar6&c# $.'. P&6e I + u) :v. Aust&"! +u5e"&k! Tertuli"! OriBe"es! :v. E;rai+ :*rsk,! AuBust&"! Aa" Da+a6sk*! Hi%% l,t v /. st.! :v. A+'r8- v T.st. L r -u+ "+ # v r&! )e svt s( B )ie# :,"a v,)a$uje tie) "ajsvtej6iu +atku. Oc#r"e" te$a ' la %re$ $e$i5"*+ #riec# + a +il ste" v ka+i#u % 5atia u) %re$ + %re -slu#, Krista a je# v,ku%ite1skej s+rti! %ret )e ' la %re$ur5e" sta( sa +atk u V,ku%ite1a. Ak sa -a+,sl&+e "a$ skut 5" s( u! 5 je t #riec#! -vl6( (a)k*! "ie je +,slite1"3! a', +atka B )ia 5 aj je$i"* ka+i# ' la 'e- % svcuj2cej +il sti. Ber"a$etta : u'ir us v sa + $lila 20. /. 1Z0Z %re$ --ra5"*+ -jave"&+ %ri jask,"i v Mur$ c# 'v,kl* ru)e"ec. Pri + $lit'e ju "a%a$l ! )e ', sa +ala s%*ta( "a +e" %a"i Fasa'iellskej. Ke7 tak ur 'ila! -javuj2ca Pa""a Fria sa us+iala. Ber"a$etta sa s%,tuje % $ru#* krt! % tret&. Pa""a %re$st2%i %re$ ru) v* ker %ri jask,"i a v,#lasuje< =Aa s + "e% 6kvr"e"3 % 5atie>. Frii" "e% 6kvr"e"3 % 5atie je -rej+3 i Mut#er vi! $ k "ca v r v"ak + -+,sle! ak # Hirkev $e;i" vala a) v r. 1Z0T. 1/Z. FGRLA CEVO:TAMA PACCOUE Tt %rav$a vier, sa (a)k c#%e v $ 'e v 1"ej se4ualit,. Kt t ti) 2ctiv "e-+*61a taj +" + %.v $e 5l veka! % 5at&! +aterstve a -r $e"&! s tva 'u$e +a( "aj-kla$"ej6& %re$% kla$ k t +u! a', +al 2ctu k taj +stvu vtele"ia B # 5l veka a Frii"# +aterstva. Viera "s v6ak % u5uje! )e ak +.)e B # v sv jej $ 'r tivej v6e+ #2c" sti v,v la( svet k ',tiu "i5 # ! +.)e i % $ sr$c + %a"", s%.s 'i(! a', sa =sl v stal tel + a %re'*val +e$-i "a+i>. Cikt t ti) v cel + 1u$stve "ee4istuje! a"i "iet sil, v %rir $-e"ej %l $" sti! kt r ', + #la % 5a( t # ! "a kt r + v6etka %l $" s( -vis&! a - kt r3# v,viera %ra+eI 1u$sk3# % k le"ia. =V6etk % vstal skr-e "e# a 'e- "e# "e% vstal "i5 - t # ! 5 % vstal > ?A" 1! /@. U) v '$ '& %r&%rav, "a Krist v %r&c# $ %.s 'il B # 5ast --ra5"e %ri % 5at& sv jic# slu) '"&k v! kt r& +ali %ri%rav va( cestu %re %r&c# $ je# :,"a. A'ra#+ vi % r $ila :ra s,"a a) v star 'e! v $ 'e! ke7 sa )e"a u) "e+.)e sta( +atk u. Al)'eta! kt r ' la "e%l $"! % 5ala A"a Krstite1a! Krist v# %re$c# $cu! tie) --ra5"e v % kr 5il + veku. Ce+ )" sa te$a $ivi(! ke7 e6te v56& --rak s%rev$-a % 5atie a -r $e"ie sa+3# V,ku%ite1a. Fria ' la %a"" u %re$ a"jelsk*+ -vest va"&+< Pr r k L-ai6 "ej %&6e< =H1a! %a""a % 5"e a % r $& s,"a a $ +u +e" E+a"uel> ?Y! 1T@. A %ret )e %r r k t +t :," vi # v r&! )e 'u$e B # +

sil"*+! +.)e ',( " u %a"" u je$i"e Fria. L-ai6 ve sl v v-(a#uje "a Friu i :v. Fat26 ?1! 22i2/@. V C v + -k "e sa "ej # v r&< = V 6iest + +esiaci % slal B # a"jela Ka'riela $ Balilejsk3# +esta! kt r3 sa v l Ca-aret! k %a""e ?Mk 1! 2Xi2Y@. =: "ar $e"&+ Ae)i6a Krista t ' l takt < Ae# +atka Fria ' la -as"2'e" s A -e; +< Ale sk.r! ak ', ' li -a5ali s% lu '*va(! uk-al sa! )e % 5ala Duc#a :vt3# > ?Ft 1! 1Z@ L %ri Krist v + % 5at& a "ar $e"& - stala Fria %a"" u< Te"! kt r* s%.s 'il! )e Fria % 5ala 'e- % ru6e"ia %a"e"stva! + # l s%.s 'i(! a', v,$ala sv j# s,"a a - stala "e$ tk"ut. B )& :," -a5al ',( 5l vek + skr-e Duc#a :vt3# ! kt r* s%.s 'il! )e %rijal - Frie 1u$sk3 tel < =Fria % ve$ala a"jel vi< Ak sa t sta"e! ve7 ja +u)a "e% -"+E A"jel jej $% ve$al< Duc# :vt* - st2%i "a te'a a + c Cajv,66ie# (a -atie"i. A %ret aj $ie(a 'u$e sa v la( svt*+! 'u$e t B )& :,".> ?Mk 1! /Ti/0@. Frii" %a"e"stv % tvr$-uj2 a"jel ve sl v< =Me' B #u "i5 "ie je "e+ )"3> ?Mk 1! /Y@. Bi'lick -ves( Krist v + "ar $e"& u Mk 2! 1\i2\ "ie je $ $at 5"e v,+,sle" % $1a a"tick*c# %re$l.# a s%&sa" ak +*tus Krist vi. Prve Muk6 +al %reuk-ate1"* -uje+ "a $eji""ej s% jit sti Ae)i6 v# )iv ta s u$al s(a+i R&+skej r&6e ?Mk 2! 1@. Kristus a"i ak B # a"i ak 5l vek sa "e"ar $il tak ak sa r $ia 1u$ia! ak $eti % -e+sk*c# tc v! ale - B #a ?A" 1! 1/@. P tvr$-uj2 t i a"jel ve sl v k :v. A -e; vi< =Ak t + uva) val! -javil sa +u v s"e P" v a"jel a % ve$al< A -e;! s," Dvi$ v! "e' j sa %rija( Friu! sv ju +a")elku! le' t ! 5 sa v "ej % 5al ! je - Duc#a :vt3# > ?Ft 1! 2\@. Pret sa # v r& Ae)i6 vi! )e =A +,sleli si! )e je s," + A -e;a> ?Mk /! 2/@. Otc + P"a sa :v. A -e; "ieke$, v eva"jeliu "a-*va %ret )e sa "e# tc vsk, staral. Fria - stala %a"" u i % Ae)i6 v + "ar $e"&< V sl vc#! kt r*+i sa 'rtila k a"jel vi ?Mk 1! /T@ =Ak sa t sta"e! ve7 ja +u)a "e% -"+E> "iekt r& c#%u ak s1u' ustavi5"3# %a"e"stva. Pret ju "a kr&)i Ae)i6 $% ru5il :v. A" vi! le' i"*c# $et& "e+ala. Ke', +ala! ' l ', t %r ti v6etk*+ )i$ vsk*+ -v,k +. U5e"ie! )e Fria - stala v)$, %a"" u! % tvr$-uj2 v*r k, cirkev"*c# tc v! - kt r*c# "ikt t + "e% c#,' val. Tak :v. A+'r8-! P#il st rBius! E%i%#a"ius a :v. Ba-il. O$ a% 6t lsk*c# $.' sa Fria "e -"a5uje i"ak "e) s stl,+ %r&$avk + %a""a. =Car $e"* - Pa"", Frie> i tak t -"ie a% 6t lsk3# v,-"a"ia vier,. Ae t te$a u5e"ie vier, $ %rv*c# $.' cirkvi. Ca 2. eku+e"ick + cari#ra$sk + s"e+e v r. XZX %re#lasuj2 'isku% via< =Kt "ev,-"va $v jit3 -r $e"ie B )ie# :l va! %rv3 $ ve5" sti - Otca! 'e- 5asu a 'e- tela! a $ru#3 v % sle$"*c# $I c#! ke7 sl v - st2%il - "e'a a stal sa 5l vek + - svtej! 'la# slave"ej B # r $i5k, a v)$, Pa"", Frie a - "ej sa -r $il ! 'u$i6 v, 'c va"*>. P $ '"e # v r& v r. XY0 s"e+ v T le$e! T. later"sk, s"e+ - r. 1210! %%e) :iricius v 0. st. i sv. KreB r C,se"sk*.

Patril sa! a', Kristus ak je$" r $e"* $ Otca ' l i je$" r $e"* $ Fatk,. D.st j" s( B # r $i5k, v,lu5uje % ru6e"ie %a"e"stva. O"a +usela celk + v*lu5"e %atri( B #u. Pa"e"stv Frie je a's l2t"a % )ia$avka ' )stva jej $ie(a(a. Ae)i6 Kristus +al %rir $-e"2 +atku Friu! ale "e+ # l +a( %rir $-e"3# tcag je# 25as( ' la "a#ra$e" B ) u + c u. L %re Mut#era - stala Fria trval %a"" u. 1/9. KRL:TU: FAM BRATOVE Ak sa # v r& v C v + -k "e 'rat c# P"a! "e' li t je# skut 5"& 'ratia! ale %r&'u-"&. :l v 'rat! sestra -"a+e" v Bi'lii % $1a #e'rejsk3# v*-"a+u sl va aj 'ratra"ca! %r&'u-"3# ! 6vaBra! %riate1a! 5le"a t # ist3# "r $a a % $. Pre sl v 'ratra"ec "iet v #e'rej5i"e v*ra-u. Vi7 K" 1/! Zg 1T! 1T. Tak "a-*va A'ra#+ sv j# s," vca M ta 'rat +. Ae t $ $"es -v,k + "a Bl&-k + v*c# $e. Ca% k " sl v 'rat % u)&va P&s+ i "a -"a5e"ie v6etk*c# 1u$&! "ak 1k s+e v6etci $e(+i je$"3# "e'esk3# Otca a ++e s% l 5"* %.v $ v %rar $i5 c#. Ae)i6 % ve$al ;ari-ej + a -k ""&k + kre+ i"3# < =V, sa "e$vajte v la( Ra''i! le' le" je$e" je v6 U5ite1! v, v6etci ste 'ratia > ?Ft 2/! Z@. V 6ir6 + -+,sle -"a+e"aj2 'ratia P"a "asle$ v"&k v Ae)i6 v*c#! ak t " s+ "a-"a5il< =V,strel ruku "a$ sv jic# u5e"&k v a % ve$al< H1a! + ja +atka a + ji 'ratia. Me' ka)$*! kt %l"& v.1u +.j# Otca! kt r* je "a "e'esiac# je +.j 'rat i sestra i +atka> ?Ft 12! T9i0\@. T*+ $va Kristus %re$" s( $uc# v"3+u %r&'u-e"stvu %re$ teles"*+! % krv"*+. :e+itsk3 "r $, i )i$ia +ali v,%est va"* %r&'u-e"sk* cit. K slu6" sti %atril "e6etri( "ejvrelej6&+i %r&'u-e"sk*+i sl ve"ia+i. Aaku' +la$6& a A2$a Ta$e6 s A -e; + a Ni+ " +! u5e"&k+i! s2 "a-*va"& ='rat+i Ae)i6 v&+i> ?Ft 1/! 00@. Lc# tec ' l Al;eus! tie) -va"* Kle ;6 ?vi7 "a%r. Ft 1\! /@. Lc# +atka ' la je$" u - tr c# Fri& % $ kr&) + ?A" 19! 20@. Ae uve$e" ak Kle ;6 va +a")elka a =sestra> ?t. j. %r&'u-"@ Ae)i6 vej +atk,g "ie je t ti) +,slite1"3! a', v je$"ej r $i"e sa $ve r $"3 sestr, v lali r v"ak*+ +e" +. :v. Farek sve$5&! )e % $ kr&) + ' la Fria FaB$al3"a a Fria! +atka Aaku' va i A -e; va a :al +e. V t # vi$ie(! )e s% +&"a"* A -e; ' l Aaku' v*+ 'rat +. A2$a! kt r* % $1a "iekt r*c# +al ',( tie) 'rat + P"a Ae)i6a! v,#lsil s+! )e je slu) '"&k + Ae)i6a Krista a 'rat + Aaku' v*+. Ak 6tvrt* 'rat je s% +&"a"* Ni+ ". Te" ' l "stu%c + :v. Aaku'a v jeru-ale+sk + 'isku%stve. P $1a sve$ectiev "ajstar6&c# cirkev"*c# s%is vate1 v ?HeBesi%%a@ ' l 'rat + :v. Aaku'a a s," + Frie Kle ;6 vej. Ca% k " - i"*c# s%rv vie+e! )e Pa""a Fria ' la je$i"*+ $ie(a( + :v. A ac#,+a a :v. A"",. Ak sa u )i$ v c#cel % ve$a(! )e i$e r $"*c# 'rat v! v,ja$ril sa t "a%r. s% +e"ut&+ s% l 5"3# tca 5i +atk,< =s," via je$"3# tca> a % $. res%. =$eti je$"ej +atk,>. Tak 5&ta+e "a%r. Aaku' v*c# s," c#< =Cs! tv jic# slu# v! je $va"s(. Bratia s+e! s," via je$"3# +u)a>! t. j. tca ?K" T2! 1/@.

Cik$e v6ak v C v + -k "e "e++e s% +&"a"3! )e ', "& 'ratia P"a ' li -"a5e"& s,"+i Frie Pa"", 5i A -e; v*+i s,"+i. Ke', 7alej +al Ae)i6 +la$6&c# s2r $e"c v! s tva ', si Fria + #la $ v li( v,k "a( %2( $ Aeru-ale+a! kt r2 % $1a -k "a a"i "e+usela k "a(. A v v*tvar" + u+e"& "ik$, "ie je v, 'ra-e" e6te s 7al6&+i $e(+i. :l va+i =Ale "e% -"al ju! k*+ "e% r $ila s,"a> ?Ft 1! 20@ u% - rIuje eva"jelista -" vu! )e Ae)i6 "e' l % 5at* %rir $-e"*+ s%.s ' +. :% jka $ kia1 % uka-uje "a t ! 5 sa $ ur5itej $ ', "estal ! "etvr$& v6ak a"i "e% %iera! )e sa t stal "esk.r. Aut r v*+ 2+,sl + t ti) "e' l rie6i( v eva"jeliu )iv t Pa"", Frie a :v. A -e;a. Eva"jelista Mk ?2! Y@ "a-*va Ae)i6a %rv r $e"*+ s," + Frie. V )i$ vstve sa aj je$i"* s," "a-*val %rv r $e"*+. V*ra- "ie je % %re"&+ Frii"# %a"e"stva. Muk6 % u)&va t t -"a5e"ie! le' l&5i 'et va"ie Ae)i6a v c#r+e. V*ra- je #e'rejsk* ?'ek r@ a %rve $.le)it* %re % vi"" s(! a', ka)$* %rv r $e"* s," v L-raeli ' l 'et va"* H s% $i" vi. P $ '"e Fic# l! Naul vej $c3re! sa # v r& ?2 :a+ X! 2/@< =A Naul va $c3ra Fic# l "e+ala $eti a) $ $Ia sv jej s+rti.>. Cikt "e'u$e tvr$i(! )e sa jej "ar $il $ie(a a) % jej s+rti. Vi7 % $ '"e K" Z! Y9 1T\. :PRGVAM :A KRL:TU: K PACCE FGRLL CEVHODCEE Ke7 Fria s A -e; + "a6la Ae)i6a % tr j$I v + #1a$a"& v jeru-ale+sk + c#r+e! Ae)i6 jej # v r&< =Pre5 ste +a #1a$aliE Ceve$eli ste! )e ++ ',( ta+! k$e i$e +.j# OtcaE> ?MK 2! T9@. T t $ie(a! kt r3 sa -$a"liv % $ 'al v6etk*+ stat"*+! %re$ t ut e%i-8$ u r v"ak ak % "ej "le)al i"3+u svetu. B l +u ur5e"3 % sla"ie! kt r3 v t +t ka+i#u %rev,6 val i"teliBe"ciu aj % -"atk, je# r $i5 v. Fria sa u) vte$, -rieka sv j# :,"a v %r s%ec# Otca. Ca Frii"u % -"+ku %ri sva$'e v K"e Kalilejskej ="e+aj2 v&"a> $% ve$ Ae)i6 < =J +Ia a te'a $ t # ! )e"aE> ?A" 2! T@. Cej$e tu "e2ctu! ak sa "a %rv* % #1a$ -$! i$e v*ra-! % u)&va"* v Bi'lii tak% ve$iac 'e)"e. Pres2val re5 "a i"2 t3+u! % u)&val sa # %ri - $% ve$a"& +l v# $"ej t-k,. Prikla$al sa +u sk.r +l Bavaliersk, v*-"a+ =$aj +i % k j>. A Kristus %ri%ja< =E6te "e%ri6la + ja # $i"a>! t. j. s+r( a -+ktv,c#vsta"ie. Ae)i6 "e $+ieta ur 'i( --rak! %ret )e # % t + i#"e7 ur '&. Ale c#ce "a-"a5i( -+,sel --raku< %re+e"u 1u$stva Ae)i6 v u 'et u. Osl ve"&+ =)e"a> "e$val Ae)i6 "ajav "e6etr" s( 5i % #k$a"ieg -"a+e"al t vte$, t 5 tera- =%a"i>! 'a ' l -"a5"e slv" st"ej6ie. Ae)i6 "a6iel t t sl ve"ie %re sv ju +atku -" vu! ke7 je# # $i"a skut 5"e "astala. A ke7 ist )e"a - -stu%u -v lala< =Bla# slave"3 l " ! 5 (a " sil ! a %rsia! kt r3 (a )ivili>! Ae)i6 "e $+ieta t t -a"iete"3 vele'e"ie sv jej +atk,! le" # % %ravuje! le" +u $va v,66& -+,sel a 2r veI! ke7 # v r&! )e t*+ sk.r s2 'la# slave"&! kt r& B )ie sl v % 52vaj2 a -ac# vvaj2.

V*-"a+ vele'e"ia ce- -$a"liv $.ra-"3 $+iet"utie +aj2 aj sl v! kt r3 -a-"a+e"va Fk /! //. Ae)i6 k-al u%r stre$ -stu%u! tu %ri6la je# +atka a 'ratia ?t. j. 'l&-ki %r&'u-"&@! a %ret )e sa "e+ #li k "e+u %re$ra(! $ali # -av la(. Ae)i6 $% ve$< =Kt je + ja +atka a + ji 'ratiaE> s % uka- + "a sv jic# u5e"&k v. =H1a! + ja +atka a + ji 'ratia. Me' kt %l"& B )iu v.1u! t je +.j 'rat a sestra i +atka>. Ae)i6 r v"ak ak %ri "j$e"& v c#r+e $va %re$" s( % sla"iu! kt r3 +u $al Otec! %re$ sv j u r $i"" u %r&slu6" s( u. T*+it sl va+i "ie je je# +atka te$a % "&)e"! ale sk.r slve". Ae - "ic# -jav" $ia1ka! - kt rej %ric#$-a a kt r sa tvra v #l' k2 %rie%as( +e$-i "&+ a I u. =Kt +iluje tca ale' +atku viac ak +Ia! "ie je +a # $e". A kt +iluje s,"a ale' $c3ru viac ak +Ia! "ie je +a # $e"> ?Ft 1\! /Y@. L $ sv jic# u5e"&k v )ia$al! a', v6etk %ustili a "asle$ vali # . T ! )e Fria + %rv3 +iest +e$-i t*+i! kt r& %l"ia v.1u Otca! e6te +usel - sta( skr,t3. Kt je Fria v "a$%rir $-e" + % ria$ku! t e6te "e+ # l % ve$a(! le' e6te "e%ri6la je# # $i"a! tak ak i " s+ sa "e%rejav val! % kia1 "e%ri6la je# # $i"a. L Fria +us& %usti( sv j# s,"a! a', "asle$ vala v Krist vi sv j# B #a. Fus& sa -riec( %rir $-e"3# v-(a#u k "e+u v %r s%ec# "a$%rir $-e"3# . T )ia$a "a% k " B # $ "s v6etk*c# v v-(a#u k "a6i+ 'l&)",+. Ca kr&)i sl vuje Ae)i6 %( sv ju +atku % v-"6aj2ci+ sl v + =)e"a> a $va jej -a s,"a +iest se'a A"a! =u5e"&ka! kt r3# +il val> a je$i"3# ! kt r* # "ik$, "e %ustil. Fria strca je$i"3# :,"a! ale $ stva sa jej "#ra$, -a t i $uc# v"3# +aterstva k A" vi a s "&+ i ku v6etk*+! kt r& - stvaj2 Ae)i6 vi ver"& i celej Hirkvi. P t + sa Ae)i6 'racia k A" vi a # v r&< =H1a! tv ja +atka>. L$e v*ra- "e)"3# ! star stliv3# s," vstva. Ae)i6 "ec#ce! a', je# +atka ' la %uste" a - stala 'e- % r,. Fria v kru#u a% 6t l v je ic# % r u! 'e-%e5&+! +atk u! +atk u Hirkvi. 1T1. CEDG :A VERLW V CACEBOVVATLE PACCO FGRLEE Ae$"a -' )" leBe"$a! kt r + asi $eji""3 ja$r ! r -%rva! )e Fatka B )ia )ila % s+rti a "a"e' vst2%e"& sv j# :,"a e6te 10 r k v! a )e - +rela v Aeru-ale+e a ta+ ' la % c# va". Ak "6 s%asite1 sa % $r 'il ' lestivej s+rti "a kr&)i! a', "s v,k2%il! i Pa""a Fria! aj ke7 ' la uc#r"e" $ $e$i5"3# #riec#u! "e- stala uc#r"e" s+rti. Aej tel v6ak "e- stal v #r 'e! ale B # ju v-kriesil a slve"2 v-al $ "e'a. Kristus sa vrtil vlast" u ' )sk u sil u ta+! $kia1 v-i6iel! ale Fria ak tv r ' la v-at $ "e'a le" +il s( u v,k2%e"ia. Aej "a"e' v-atie sa "e %iera )ia$"e $eji""3 ;akt,! ale le" te l Bick3 $.v $,< V&(a-stv "a$ $ia'l + $ sia#la Fria "iele"! ke7 -v&(a-ila "a$ #riec# +! )ij2ca 'e- $e$i5"3# #riec#u! ale aj "a$ je# "sle$ka+i! s+r( u! kt r2 %rek "ala! ke7 ' la sk r % "ej v-at $ "e'a.

Fria ' la +il sti%l" a te$a -'ave" kliat',! % $1a kt rej sa v6etci 'rtia v %rac#. Viera v "a"e' v-atie Frie je v Hirkvi u) $ a% 6t lsk*c# 5ias. :viat k V s"utia Fatk, P"a sa slvil u) v T.iX.st. A sviat k jej "a"e' v-atia u) $ X. st. :v. Aust&" ?1\\i1X0@ a :v. Lre"ej ?1T\i2\2@! )iak :v. P l,kar%a! )iaka :v. a% 6t la A"a! -$.ra-Iuje! )e Fria ak " v Eva je "aju)6ie s% je" s Krist + v je# ' ji a v&(a-stve "a$ $ia'l +. O "a"e' v-at& Pa"", Frie i s tel + # v r& :v. E%i;" ?nT\/@! jeru-ale+sk* %atriarc#a F $est ?r.X/T@! cari#ra$sk* %atriarc#a :v. Ker+" a :v. A" - Da+a6ku! :v. K "6ta"t&" - Hari#ra$u! kIaTi+ tej jeru-ale+sk* k l r. //0 a :v. KreB r C,se"sk* ?n/9T@. Tel ! kt r3 $al )iv t vtele"3+u B )ie+u :," vi! "e+al ',( $ tk"ut3 "i5iv*+ r -kla$ +. Cikt "e' l viac Krist v ak je# +atka. Ke7)e ' la v,k2%e" u) v %rv + ka+i#u sv j# )iv ta! + #la sa ak %rv #"e7 % $ie1a( "a +il sti v,k2%e"ia % -era"&+ "a B #a s tel + a $u6 u. Fusel ', "s "a %ak %rekva%i(! ke', tak B # "eur 'il. L +" #& $"e6"& %r testa"ti! "a%r. v Tai-3 %r&j+aj2 vieru v "a"e' v-atie Pa"", Frie. 1T2. AE [HTA K :V_TRF CA [KOR CANEA [HTO K BOHUE F" #&! #lav"e +la$& 1u$ia! "ac#$-aj2 sv j v- r v % %ulr",c# #erc c#! s%evk c# 5i 6% rt vc c#. H#c2 sa i+ % $ 'a( sv ji+ v-#1a$ + i k "a"&+. Lc# slva v6ak trv krtk ! ic# %r&" s %re s% l 5" s( + %rec# $"2! 'a 5ast % c#,'"2 ce"u. :2 v6ak s '" sti! kt r*c# slva je ve5"! le' ju +aj2 $ sa+3# B #a. Lc# %r&kla$, +aj2 trval2 # $" tu. :2 t svtci. P $1a %&s+a :vt3# je le" je$i"* svt*! a t B #. T je a's l2t"a svt s(! $ k "al s(. Ae %ra+eI + v6etkej svt sti. Ae v6ak aj relat&v"a svt s(. MiturBick 'e( sa %ri"6a v Hirkvi le" B #u! "ik$, "ie %ria+ svt*+. H#arakteristick u -"+k u kultu! kt r* %reuka-uje+e le" B #u! je )e je t kult 2%l"ej a "ut"ej -visl sti! %ri5 + kult svt*c# je kult $ 'r v 1"ej! aj ke7 -slu)"ej lsk,. :vt*c# ct&+e %ret ! )e B # s+ ic# slvil! s2 "+ v- r+i $ k "al3# )iv ta a -a "s sa %ri# vraj2! -vl6( ke7 ic# %r s&+e. Ak + svtec + c % +#a(! + ju le" "a -kla$e sv j# c" st"3# )iv ta. [cta ku svt*+ je aj %rejav + v7a5" sti k 'u$ vate1 + Hirkvi. ^u$sk2 2ctu ?"ie ' )sk2@ 1u7 + v-$va( B # "e-aka-uje! "a %ak ju %rika-uje< =Hti sv j# tca i sv ju +atku> ale' =Kt va+i % #k$a! +" u % #k$a>! Kt te$a "ect& B )&c# %riate1 v! ur)a sa+3# B #a. Kt ct& svtc v! ct& B #a! c#vli # a 7akuje t +u! kt svtc v ur 'il svt*+i. L$e tu te$a 2ctu v-(a)"2! kt r "ie je "a uj+u "a6ej 2ct, k B #u a "e $v$-a $ B #a! ale %riv$-a k "e+u! r -+" )uje lsku k "e+u. K B #u sa + $l&+e< =-+iluj sa "a$ "a+i>! k svt*+ =%r s! r $uj -a "s>. :vt& "+ k "kreti-uj2 Krist v )iv t. :2 je# $lesk +. Ca%riek t +u 2cta ku svt*+ "ie je k s%se "ut".

[cta svtc v "e% %iera! )e Kristus je je$i"*+ %r stre$"&k + +e$-i B # + a 1u7+i. Cie je % ve$a"3! )e sa je$e" -a $ru#3# "e+.)e %ri# v ri(. Kristus sa -a "s %ri# vra %re sv je vlast"3 -slu#,! svt& %re je# -slu#,. Ce$.veru k B #u ', s+e +ali vte$,! ak ', s+e svtc v %r sili! a', "+ % +#ali - vlast"ej + ci. Ce$.ver u "e-#re6il a"i st t"&k! kt r* % slal star6&c# - )i$ v k Ae)i6 vi! a', sa -a "e# %ri# vrali ?Mk Y! 2i1\@. Ce 'c#$-a+e te$a Krista a je# %rik-a"ia! "e 'c#$-a+e B #a! ale %re$stu%uje+e %re$ "e# v s% l 5" sti svt*c#. Ci5 t "eu'er a"i "e%ri$va $.st j" sti a %.s '" sti Krista ak je$i"3# %r stre$"&ka. Uia$", tv r t ti) "e+.)e ',( %rir v"a"* k vtele"3+u :l vu. C6+u V,ku%ite1 vi. Fesa5"3 svetl je le" $ra- + sl"e5"3# svetla! ku kt r3+u "i5 "e%ri$ a a"i +u "i5 "eu'erie. A %re$sa +esiac "+ svieti. F )" % ve$a(! )e i v tie"i +esiaca "+ vlast"e svieti sl"k . Ak "a je$i" + Krist v + kIa)stve +aj2 r.-",+ s%.s ' + 25as( % svte"& slu) '"&ci a veriaci 1u$ a ak "a je$i"ej B )ej $ k "al sti +aj2 v r.-"ej +iere % $iel je$" tliv3 tv r, D 'e- t # )e', sa t*+ %ri$al B )ej $ k "al sti 5i u'ral D tak je$i"3 Krist v %r stre$"&ctv sa "ev,lu5uje! ale v-'u$-uje v tv r c# r.-"e. Ji "ie je cel3 -jave"ie a $iel v,k2%e"ia v,'u$ va"3 "a 1u$sk + s%r stre$k va"&E Ak v-*va+e %r&# v r svt*c# v "e'i! tak ic# %r&# v r a + c v,viera je$i"e - Krist v# %r stre$"&ctva a je "aI "a% je"3. BeKrista ', v6etk stat"3 "e+al ce"u. Pret k "5& Hirkev %ri verej"ej ' # slu)'e v6etk, sv je %r s', sl va+i< :kr-e Krista! "6# P"a a % $. L$e t-v $ru# t"3 %r stre$"&ctv . Ke', sa tera- +al Kristus c&ti( $ tk"ut*! )e sa k "e+u 'racia+e %r stre$"&ctv + svt*c#! tak ak v6e+ #2ci B # ', ' l iste "a -e+i k "al v6etk s+ a "ev lal ', k se'e a% 6t l v a u5e"&k v. H#cel te$a % "ec#a( tr c#u %rce i $ru#*+! +i+ i"3 ak %rejav t # ak si "s B # "a%riek v6etk3+u v)i. :vt& v "e'i "s ve$ia! le' stle s2 s B # + s% je"&! % -eraj2 "a V6e+ #2ce# B #a a +.)u v I +! v je# svetle vi$ie(! 5 i+ B # c#ce -javi(. Msk u s2 s% je"& s ' juj2c u Hirkv u "a -e+i. Hirkev"3 + $lit', sa %reva)" u v56i" u 'racaj2 %ria+u "a B #a. Ale %r s'a k svt*+ je v*ra- + % k r,. Cec&ti+e sa # $"& %ria+ %re$st2%i( %re$ :vt3# a s%rav $liv3# B #a! %ret %r s&+e je# %riate1 v %r&# v r. Cajv56ia ra$ s( svt*c# ' la a je $ru#*+ % +#a(. Ae +,slite1"3! )e', i+ ju B # -ak-alE V-j +" % + c "av,6e r -+" )uje lsku. O svt*c# %lat& v -vl6t" + sl va -+,sle sl v < =Te$a u) "ie ste cu$-i"ci a"i %ri6elci! ale ste s% lu '5a"ia svt*c# a %atr&te $ B )ej r $i",> ?E; 2!19@. Ak ct& s+ B # takt svtc v! +al ', % t + ',( -ak-a"3 "asle$ va( je# %r&kla$E Cect& aj svet sv jic# velik" vE [cta svt*c# v,c#$-a - ve$ +ia "6# s% l 5e"stva s v6etk*+i! kt r& %atria Krist vi! 5i s2 $ tera- %2t"ik+i "a ceste k ve5" sti ale' u) %ustili te"t svet a s2 'u7 v 5istci ale' v "e'i. T t s% l 5e"stv v6etk*c# v Krist vi je je$"a - "ajra$ st"ej6&c# kres(a"sk*c# %rv$. Kres(a"ia t + ' li v)$,

%resve$5e"&. :vt& )ij2 u B #a. Kt v6ak )ije! v,v&ja 5i"" s( a "ajkraj6 u 5i"" s( u je + $lit'a. i Pret )e % $1a P&s+a "ikt "e)ije s+ se'e. Ka)$* veriaci +.)e ',( v ist + sl va -+,sle =%r stre$"&k +> +e$-i sv ji+ 'l&)",+ a B # +! -vl6( ke7 sv ji+ )iv t + ve$ie i"*c# k vecia+ B )&+ a k -le)it stia+ s%s,. U) A'ra#+ sa %ri# vral -a : $ +u 5i F j)i6 -a L-raelit v. Tr%e-liv* A8' sa +al %ri# vra( -a sv jic# %riate1 v u B #a. O %r r k vi Aere+i6 vi # v r& Bi'lia 0\\ r k v % je# s+rti< =T t je +il v"&k sv jic# 'rat v! kt r* sa +" # + $l& -a "r $ a -a svt3 +est ! Aere+i6! B )& %r r k> ?2 Fac# 10! 1T@. Pa""a Fria v Eva"jeliu % $1a Muk6a ?1! TXi00@! "a%l"e" Duc# + :vt*+ %re$% ve$ala! )e ju 1u$ia 'u$2 cti(< =H1a! $ tejt c#v&le 'la# slavi( +a 'u$2 v6etk, % k le"ia>. Ca sva$'e v K"e ur 'il Ae)i6 "a jej %r&# v r --rak. Ke7 :v. Peter ?:k 1\! 20i2X@ $+ieta K r"eli vu % ctu a # v r& +u =VstaI! aj ja s + le" 5l vek>! r '& t - % k r, a 'av,! a', +u % #a"sk* st t"&k "e%reuka- val ' )sk2 % ctu. V % $ '"*c# $.v $ v sa 'r"i a"jel! ke7 :v. A" %a$ %re$ "&+ "a k le" ?Vj 1\! 1\g 22! Zi9@. :vt* Pav l "a% +&"a! a', s+e $ali 5es(! k +u 5es( a %reuka- vali 5es( i % #a"sk*+ svetsk*+ 2ra$ +. K 1k krt s1u'uje sv ju + $lit'u veriaci+ a -as ic# %r s& ic# %r&# v r. P $ '"e i :v. Aaku'. [ctu k svt*+ % tvr$-uj2 kres(a"ia - :+,r", r. 10X! :v. Hier "*+! :v. AuBust&"! :v. Ba-il! :v. T +6 Akvi"sk*. V katak +'c# "j$e+e ve1a "a$%is v s sl va+i =%r s -a "s> a % $. F" )stv +il st& v6etk3# $ru#u ak 'rte"ie! u-$rave"ie a "ajr.-"ej6ie 7al6ie 5i", ' li %ri%is va"3 veriaci+i %r&# v ru ic# - +rel*c# u) $ 5ias ra"ej Hirkvi. Cr $"& svtci a c#ra"c via " v v-"ikaj2cic# ' r v ?e4istuje i %atr8"ka telev&-ie a %atr8" + )iv t"3# %r stre$ia je :v. ara"ti6ek - Assisi @ a % v la"& +aj2 v*-"a+ i v t +! )e "i+i Hirkev u%evIuje v "r $ c#! s% l 5e"sk*c# vrstvc# a %r ;esic# vieru a 5iast 5"e sa t*+ %ris%.s 'uje +e"iace+u sa svetu. 1T/. K VRBERU :V_THOV V KAMECDGRL :[ VRHRADOE MiturBick* kale"$r "ie je 2%l"*+ - -"a+ + svtc v. V -"a+ svt*c# 'sa#uje -vl6t"a k"i#a Fart,r l Biu+ R +a"u+. Ae v "ej k l T\\\\ +ie" svt*c#. Vkla$ + s25as"3# kale"$ra ' l t ti) +iest", r&+sk, kale"$r! 5as + $ %fIa"* " v*+i svtca+i. Ke7 ' l v r. 10XZ revi$ va"* kale"$r! ' l -re$uk va"* % 5et sviatk v svt*c#! kt r*+i ' l -a%l"e"* cel* r k! "a 10X sviatk v. O$ tej $ ', $ r. 19X\ st2% l %( % 5et sviatk v svt*c# "a 2X2! tak)e % - r" s( veriacic# ' la $v$-a" $ 2stre$"3# taj +stva vier, a s%s,! ak s2 v,ja$re"3 v je$" tliv*c# '$ 'iac# liturBick3# r ka.

Pri rev&-ii kale"$ra ' l "ut"3 ?v,%rac va"* a v,$a"* 19X9@< 1.@ V,"ec#a( svt*c#! kt r*c# kult je #ist rick, "e$ k-ate1"* ?liturBick, "e+ #li ',( cte"& t&! kt r*c# e4iste"cii a -kla$ c# 2ct, "ie je "i5 s% 1a#liv3 -"+e! "a%r. :v. Katar&"a! Tekla! Bar' ra! V r6ila! Kri6t ;! Ale6@. Cik # t "e+.)e %rekva%i(! ke7 si uve$ +&+e! )e $ ic# s+rti u%l,"ul u) tak+er 2\\\ r k v ?i$e %reva)"e svtc v %rv*c# kres(a"sk*c# st r 5&@. P r v"aj+e s t*+ le" "a%r. sia#l $l#* s% r t +! 5i v.'ec e4ist val :#akes%eareg a t ' l le" %re$ T\\ r k+i9. 2.@ :ta" vi( %rilie#avej6& $eI ic# %a+iatk, ?tu ' l tre'a "ajviac -+ie"! le' le" +l svtc v v,# vel % )ia$avke! a', ' li cte"& v v*r 5"* $eI ic# s+rti@. /.@ V,'ra( svt*c# v56ie# v*-"a+u ? kre+ a% 6t l v a ve1k*c# u5ite1 v ' li v,'ra"& v*-"a+"& star& +u5e"&ci! %%e)i! +u5e"&ci stat"*c# $.'! #lsatelia eva"jelia a -akla$atelia r$ v@. T.@ V v6e 'ec"i( - -"a+ svt*c# ?sk.r ' li %re$ v6etk*+ cte"& Eur8%a"ia! tera- s2 %ri$a"& svtci v6etk*c# k "ti"e"t v! s cil",c# vrstiev a $.'@. Takt ' li v,'ra"& svtci! kt r& +aj2 v6e 'ec"* v*-"a+. Nl t ! a', ka)$* stav ' l -ast2%e"* sv ji+ i$el",+ t,% +! a', tak ' li re%re-e"t va"3 r.-"e v*ra- v3 ; r+, svt sti< c#arita! +isie! laick* a% 6t lt! $ 'r v 1" c#u$ 'a! ask3-a! at7. V6etk, st r 5ia +ali sv jic# svt*c#! +useli te$a ',( -ast2%e"3. L svt& +aj2 sv j 5as! 2cta k je$"*+ -a5&"a! kvit"e a -a"ik. P 2%rave ic# - stal v " v + kale"$ri asi 10\. V "ic# k l X\ sa + -v-"e slav va( v celej lati"skej cirkvi. Dru#* vatik"sk, k "cil sta" vil< 1.@ Ce$ele a v*-"a+"3 '$ 'ia liturBick3# r ku ?a$ve"t! Via" ce! %.st"e a ve1k " 5"3 '$ 'ie@ -sa$"e "e+.)u ',( % tl5a"3 sviatka+i svt*c#g 2.@ :vt& +aj2 ',( liturBick, slve"& %re$ v6etk*+ v +iest",c# cirkvc#! ku kt r*+ +ali v-(a# "ar $e"&+! 2+rt&+! %.s 'e"&+. Hel 2%rava te$a s+eruje ku -je$" $u6e"iu liturBie a k t +u! a', liturBick* r k sk.r v,"ik l v % $ 'e ak =r k P"a>. Ka+ v6ak $&$u svt&! kt r& v v6e 'ec" + kale"$ri u) "e+aj2 +iest E V sta"2 v Fart,r l8Biu! $kia1 v,6li v ur5itej e% c#e $ej&" -' )" sti. Ta+ tv ria i "a7alej s "es% 5et"*+i -stu%+i +u5e"&k v a svt*c# ce""* % kla$ Hirkvi. Ke$, + 5l vek slvi( +e"i",! ke7 +e" je# svtca u) "ie je v v6e 'ec" + kale"$riE F.)e # slvi( ak sk.r! le' +e" je# svtca je v Fart,r l8Biu! a t je %re$sa liturBick k"i#a. 1TT. VRHRADO EPL:TUA[ L K BMAHOREJECLU A :V_TOREJECLUE A', 2cta k +ktv,+ $iv k "er -'uj"ela a "ev-"ik l ale' "e )il kult %re$k v a % $.! '+e$-uje sa uctieva"ie svt*c# svt re5e"&+. Ke7 je %ri slv" st" + 'ra$e v svt %etersk + c#r+e "iekt r* - +rel* %re#lse"* -a svt3# ?svt re5e"*@! % t + t "e-"a+e"! )e s"7 tera- $ t #t ka+i#u % -er "a B #a! )e %%e) te$a -r veI ur5uje =vstu% $ "e'a>. Ka" "i-cia 5i)e svt re5e"ie je slv" st"3 %re#lse"ie %%e)a! )e "iekt

je svt* ?5i)e je v "e'i@. Takt %re#lse"* je -a-"a+e"a"* $ - -"a+u svt*c# D k" "u. Pre$ v6etk*+ -a svt3# "e' l a "e'u$e v,#lse"* "ikt -a sv j# )iv ta. Ae t $ sl va tk"ist cesta! "e) "iekt $ sia#"e tak3t v,-"a+e"a"ie D v,)a$uje t +" # sve$k v! v,6etruj2cic# a +" )stv $.ka- v. :ve$k via v,% ve$aj2 % $ %r&sa# u. Ka"$i$t 'la# re5e"ia i svt re5e"ia sa +us& %reuk-a( 5" st"*+ a kres(a"sk*+ )iv t +. P kia1 je 'u$2ci svtec aut r + s%is v! sk2+a sa 5i "e' li v r -% re s kat l&ck u "uk u. A) % t + %r&slu6" k +isia "a 2r v"i $iec3-, ale' 'isku%stva v6etk %re'erie! $s2#las& a +.)e % $a( "vr# $ R&+a. P $.sle$" + %resk2+a"& v6etk*c# %re a %r ti +.)e te"t =ka"$i$t ltra> $ sta( titul =slu#a B )&>. P t + -a5&"a " v* %r ces! +" # % $r '"ej6&! -v-"ej6&. Ka" "i-cii +us& %re$c#$-a( %re#lse"ie -a 'la# slave"3# ale' $l# trvaj2ca verej" 2cta. Ke7 sa % t + sta"e as% I je$e" --rak "a %r&# v r $ t,5"3# ! usta" v& %%e) ka" "i-a5"2 k +isiu. Ke7 sa sta"2 7al6ie --rak, a s2 u-"a"3! %rist2%i %%e) ?% % ra$e s kar$i"l+i@ k svt re5e"iu. V-rak, +usia ',( lekrsk, ale' i"ak % tvr$e"3! % $l )e"3 %r&s"e ve$eck*+i $.ka-+i! # $" te"3 'u7 2%l"e "eutrl"e ale' sk.r kritick, "akl "e" u k +isi u. Prv tak %%e)sk ka" "i-cia ' la v r. 99/. Pre$t*+ ?v*"i+ 5"e aj % t +@ ' la ka" "i-cia i v k +%ete"cii 'isku% v. :vt* je vlast"e ka)$* 5l vek! kt r* )ije v +il sti % svcuj2cej. Hti svt re5e"ia sa $ stal le" celk + +al3+u % 5tu 1u$&. A %ret sa tie) ka)$ r 5"e slvi sviat k V6etk*c# svt*c#. T*ka sa t*c#! kt r& $ sia#li % #1a$ "a B #a! 5i)e s%su! vrta"e t*c#! kt r*c# t "evie+e! 5i t*c#! kt r*c# u) $v" "ikt "es% +&"a. :vt s( je ka)$ %$"e B )&+ taj +stv +. Kl ri la "ie je v, 'ra-e"ie )iar,! v,c#$-aj2cej s svtc vej #lav,. :vt )iara je $"es ',5aj"e svetel"* kru# k l #lav, svtca ale' svtice. Te"t s,+' l je %re$kres(a"sk3# %.v $u. U) % #a"sk* star vek % u)&va -lat2 ale' + $r2 svt )iaru k l #lav, ale' % stav, ' # v 5i % l ' # vg i 'u$#istick* v*c# $ % -" 5 si % $ '"3. Ae %rav$a! )e v56i"a svtc v v v6e 'ec" + kale"$ri je stle - ra$ v 'isku% v! kIa- v! re# 1"&k v a re# 1"&5 k! %ret )e $uc# v"* )iv t %riv$-a 5l veka s%ravi$la 'li)6ie k B #u. Ak ' li aj "iekt r& 61ac#tici! %a" v"&ci a ' #5i %re#lse"& -a svt*c#! tak ur5ite %ri"aj+e"6 + v r v"akej +iere ak %r st& 1u$ia. :vt s( je % te"cil"e s% je" s ka)$*+ stav +. Ka" "i-a5"* %r ces -a#kIa "iek 1k r 5"3 v,6etr va"ie! cest, sve$k v! %&sa"ie %r t k l v a % $. ai"a"cie "a te"t %r ces i$2 s%ravi$la - $ar v veriacic#. 1T0. ULVOTOPL:O :V_TRHH CLE :[ VLEROHODCSE Uiv t %is, svt*c# +us&+e % su$- va( ak relat&v"e! le' ic# aut ri ak v6etci %isatelia s2 v%l,vI va"& e% c# u $eji""3# v*v ja! v kt rej sa+i )ij2.

Prv*+i )iv t %is+i svt*c# ' li leBe"$,. V ka)$ + "r $e s2 $ ku+e"t + je# Bra+ t" sti. :tar vek3 a stre$ vek3 k2-le"ie kres(a"stv +! kt r3 -"a+e"al v,tr#"utie - v*lu5"e -+,sel"3# a "ieke$, aj $ s( krut3# )iv ta! "era- %res*til leBe"$, "a$%rir $-e" +. :vtc + sa v +i"ul sti "era%risv j vali aj --rak,! s kt r*+i "e+ali "i5 s% l 5"3! le" a', sa v,kreslil e6te ve1k le%ej6& 'ra- ic# s ',. Tak "ar)a+e u r.-",c# svtc v 5ast "a % $ '"3 ale' i r v"ak3 --ra5"3 s%rv,. MeBe"$, si "a% k " "er 'ia "r k "a #ist rick, %res"3 a %rav$iv3 2$aje. F" #3 )iv t %is, svtc v! %&sa"3 "aj+ v +i"ul sti 'sa# vali # j"3 "e%rav$, a stvali sa - "ic# $1u$6te"3 a %resla$e"3 )iv t %is, 1u$& 'e(a)k st& a ' j v. Jl vek sa ale "esta"e svt*+ % + c u %les"iv3# c#le'a! -a"e$'a"3# -javu a #riec#u %r ti #,Bie"e! % + c u s+ie6" sti 5i u%laka"3# ' lest"&ctva ale' stle# se'a 'viI va"ia. Jast c#*'ala -+ie"ka %rav + ' #atstve svtc v. ^u$ia s2 t ti) "c#,l"& %r&li6 -$.ra-I va( je$"u ale' $ru#2 -l )ku a % va) va( -a %rav3# kres(a"a le" t # ! kt sa $cu$-& svetu! kt %rejavuje % "ur2 skr26e" s( ale' + +i+ ria$"e B )ie $ar,. :vtec % $1a takejt 6a'l8", k "al v6etk s -' )"e skl %e"*+ -rak +! $ k "ca a"i v +la$ sti "ik$, "ev,' 5il - ra$,! a ak tak "iekt r* - "ic# ur 'il! "a%riek t +u ' l je# % kles k -a-"a+e"a"* stru5" u vet u! %l" u %re$stiera"ej 12t sti. Av6ak v skut 5" sti s2 svt& v6etk*+ i"*+! le" "ie 1u7+i "u$"*+i. Ciekt r& )iv t %isci c#,', svt*c# - %atr" sti $ 'r +,se1"e -ataj vali! $r)iac sa #esla! )e +ktv,c# sa + # v ri( le" v $ 'r +! ale' aj - 'av,! )e ', tak u6k $ili ic# $ 'r3+u +e"u a "aru6ili ic# 2ctu. Ak sa v6ak + # l cel* svet - P&s+a $ -ve$ie( c#,'c# Petr v*c#! Navl v*c# a FaB$al3"i"*c#! %re5 ', "es+el ve$ie( i sla' stiac# stat"*c# ka" "i- va"*c# svtc vE Ve7 a"i "i ', "e' li s t*+t -a+l5 va"&+ %rav$, s% k j"&! le' "a -e+i sa % kla$ali -a #rie6",c#! 'a :v. AuBust&" tv re"e % %&sal sv je +,l, a c#,', v =V,-"a"iac#> a "ijak t "e6k $& je# svt sti a 2cte. D"es s2 )iv t %is, svt*c# stle viac -'av va"3 leBie"$. 1TX. V [HTE K :V_TRF :[ POHAC:KS PRVKOE V kres(a"stve svt& "ik$, "e-auj&+ali +iest ak*c#si ' # v. F" #& s2 -"+i ak u-$rav vatelia! sa+ -rej+e u-$rav vali v)$, s B ) u % + c u. Hirkev "ik$, "e%re#lsila -a svt*c# % #a"sk*c# ' # v! a"i "e- 'ra-uje svtc v v -vieracej % $ 'e. V*"i+ku tv ria eva"jelisti< Farek - 'ra- va"* lev +! le' -a5&"a r -%rva"&+ A" vi Krstite1 vi "a %26tig Muk6 '*k +! 'et"*+ -viera( +! le' -a5&"a r -%rva"ie Vac#ari6 vej 'ete v c#r+eg A" rl +! le' "a -a5iatku eva"jelia sa v-"6a k taj +"*+ v*6ka+ %.v $u ve5"3# :l va. Ka)$ ve1k # $" ta sa +.)e -"e# $" ti( % vrc#" s( u. P vrc#"& ctitelia svt*c# s2 s ',! kt r3 -akla$aj2 sv ju 2ctu k svt*+ "a v "kaj6&c#

%raktikc#. Prav3 uctieva"ie svt*c# v6ak "ie je % stave"3 $ +i"a"t"e "a v "kaj6&c# 2k " c#. V "kaj6ie ; r+, s2 v%l,v"e"3 te+%era+e"t +! v*c# v u! 1u$ v*+ c#arakter + i tra$&ci u. Ciekt r& veriaci uctievaj2 svtc v "ieke$, a) "e%ri+era"e. P c# %ite1"e t +.)e v-'u$- va( u "a6ic# $l25e"*c# 'rat v %r testa"t v $ +"ie"ku! )e kat l&ci s2 + $lri a uctievaj2 s c#u "ie ak s,+' l! ale %re Iu sa+2. Ak "iek$e 'c#$-aj2 "a%r. veriaci #r ' svtca s =vier u>! )e sa i+ s%l"& ka)$3 %ria"ie! -avIa t % ver5iv s( u. Ces%rv"a -' )" s( je v6a$e ta+! k$e sa svtec 5i je# - 'ra-e"ie stva a+ulet +! ak*+si '.)ik + %re 6(astie. Oc#ra"a svt*c# "ie je via-a" )ia$",+ kus + ltk,! )ia$",+ ;eti6 + ale' -akl&"a$l +. B l ', te$a "es%rv"e! ke', "iekt r& veriaci c#celi ur 'i( kult svt*c# #lav"*+ 'sa# + sv j# "' )e"stva. [cta svt*+ % -'ave" 2ct, k B #u a Krist vi ', ' la -' )stve"&+ 1u$&! tak ak svet "ieke$, k l sv jic# #r$i" v v,tvra kult '.)ik v ?vi7 kult s '" sti v '*val + V::R@. ^u$ v3 "' )e"sk3 slv" sti sl2)iace ku cti svt*c# s2 $"es 5ast re$uk va"3 "a r 'e"ie 'i-"isu a s2 5ast 2%l"e -'ave"3 "%l"e vier,. 1TY. AE [HTA :V_TRHH OBRAVOV CEROVUFCGE Jl vek % tre'uje 'ra-! a', %ev"e -ac#,til "ie5 % +&Iaj2ce sa! a', si s%r&t +"il "ie5 v-$iale"3. Pret sa 1u$ia $jak)iva s"a)ili - 'ra-i( ' )stv . P svt"3 'ra-, ct&+e %ret ! )e c#ce+e ucti( svt2 s 'u -"- r"e"2 'ra- +. O'ra- sa+ t"* "e+.)e % +.c(! ale svtec "a 'ra-e +.)e %r&# v r + u B #a v,%r si( % + c. F, kres(a"ia "ect&+e 'ra-, a s c#, svt*c# %re "e sa+ t"3! "e+ )" "+ te$a v,5&ta( + $lrstv . :t t )I va"ie 'ra-u s uctieva"*+ %re$+et + sa -v,k"e v,sk,t va( le" +e$-i +al*+i $e(+i ale' u ve1+i %r st*c# 1u$&. V,v le"* L-raelsk* "r $ ' l v "eustl + % ku6e"&! klaIa( sa % $1a %r&kla$u k lit*c# % #a"sk*c# "r $ v! 'ra- + ak B #u ?% r v. Vlat3 te1a@! %ret F j)i6 kateB rick, t t - 'ra-e"ie -ak-al. T*+ sa ria$ili aj kres(a"ia! $ kia1 % #a"stv "e' l %rek "a"3. Ke7 $al B # %r stre$"&ctv + Krista "a t +t svete u-rie( sv j+u 'ra-u ?% r v. Mist K l sa" +@ a skr-e "e# -vest val uctieva"ie B #a =v $uc#u a %rav$e>! "e'e-%e5e"stv -"eu)&va"ia u) "e#r -il . =Kt vi$& +Ia! vi$& Otca> # v r& Kristus. V C v + -k "e %re$sa "e%lat& u) a"i sa'at D s ' ta! a"i 'rie-ka. V katak +'c# u) v 2. st. vi$&+e 'ra-, Krista! svt*c# a %re$ v6etk*+ Pa"", Frie! ak r -%&"a ruk, k %r&# v ru -a veriacic#. V %r s%ec# 2ct, svt*c# 'ra- v # v r& :v. H,ril Ale4a"$rijsk*! sv. A" - Da+a6ku i :v. KreB r Ve1k*. P $1a ',-a"tsk3# % Iatia "ie je 'ra- le" v, 'ra-e"&+! ale je s%r&t +"e"&+ "' )e"sk*c# % stv 5i taj +stievg t*+ sa t t % Iatie "ieke$, 'l&)il i$i latrii a reakci u "a t v-"ikl 'ra- ' rectv ! -avr# va"ie 'ra- v. Tak*t % st j v,v lal 12\ r k v trvaj2ce 'e-#lav3 "i5e"ie.

V sk2se" sti vie+e! )e v56i"u 1u$& viac % $"ecuje k + $lit'e %rve 'ra- svtca 5i v*jav - je# )iv ta. Be- 'ra- v sa $uc# v"* svet +.)e sta( le" #+list u vi$i" u. O'ra-, +.)u te$a % +#a( v viere. Ak ka)$ r $i"a + v 2cte 'ra-, sv jic# - +rel*c# 5le" v r $i",! % $ '"e si aj B )ia r $i"a -# t vuje 'ra-, a s c#, t*c#! kt r& sa sv ji+ svt*+ )iv t + a vr2c" u vier u stali "str j+i 7al6ie# 6&re"ia kres(a"skej vier,. Ca6a $ 'a! kt r u-"va! ak asi )ia$"a %re$c#$-aj2ca! kult s '" sti! "e+ ve1+i 5 "a+ieta( v 5i kres(a"sk3+u v, 'ra- va"iu "a%r. svtc v. V % sle$"ej $ 'e %lat& -sa$a! a', svt*c# 'ra- v %re uctieva"ie "e' l +" # ! a "ec# s2 v,stav va"3 tak! a', "e-v$-ali k "e-$ravej -' )" sti. Faj2 ',( u+iest"e"3 tak! a', "e $vracali % - r" s( $ euc#aristickej slv" sti. V k st le ', +al ',( le" je$e" 'ra- k "kr3t"ej s ',. V*-$ 'a a u+iest"e"ie 'ra- v ', +ala v,# v va( 5 "ajviac t*+! kt r& sa v k st le -#r +a)7uj2g "e+ % $lie#a( i"$ivi$ul"e+u vkusu a 5ist s '"ej -' )" sti. 1TZ. [HTA :V_TRHH O:TATKOV AE PREBOTOJCGE :vt3 statk, ct&+e %ret ! )e s2 t %a+iatk, "a svt*c# a %ret ! )e B # skr-e "e i --ra5"e % +#a. Cie te$a %re "e sa+3! ale %re ic# s% jit s( s k "kr3t",+ svt*+. Ak $ c#$-a k u-$rav va"iu skr-e statk,! tak %ret ! a', tak ' li k ru" va"3 -slu#, svtc v a veriaci a', ' li % v-'u$e"& )iv t + a $iel + t*c#t svt*c#. Du6a je "es+rte1"! tel s+rte1"3! + v6ak % $iel "a $ 'r*c# aj -l*c# skutk c#! %ret + +a( % $iel aj "a $+e"e. H# r )e"a ' la u-$rave" $ t,k + Krist v*c# 6iat ?Ft 9! 2\@. Veriaci sa s"a)ili $ tk"2( as% I Krist v# $evu ale' "esk.r sa s"a)ili ',( -atie"e"& Petr v*+ tieI +! +a( Pavl ve 6at, a %s,. C#r 'k, v katak +'c# i ltre % stave"3 "a$ statka+i +u5e"&k v jas"e $ ka-uj2! )e 2cta svt*c# relikvi& u) v %rv*c# st r 5iac# kres(a"stva %re$stav vala "' )e"sk* kult. Te" %l,"ie v6e 'ec"3# citu! kt r* + )" "js( u v6etk*c# "r $ v a % $1a kt r3# 1u$ia s 2ct u a %iet u 'kl %uj2 statk, "aj'li)6&c# - s"ul*c# i v*-"a+"3 - s"ul3 s '" sti sv j# r $u. Ae 1u$sk3 uc# vva( t ! 5 "+ % se'e -a"ec#al "ejak* +il* 5l vek! kt r* $ "s $i6iel. Tak sa "a%r. 5ast uc# vvaj2 "e$ tk"ut3 %rac v"e slv",c# 1u$&! tak %ri se'e 5ast " s&+e "ejak2 s% +ie"ku "a +il va"3# 5l veka. Ak v6etk $ 'r3! tak aj 2cta k svt*+ +.)e ',( -"e# $" te" jej -"eu)it&+. Ae %rav$a! )e v stre$ veku sa v,sk,t vali statk, tiel "iekt r*c# svt*c# i v "iek 1k*c# e4e+%lr c#! i t ! )e sa s "i+i 'c# $ val . :%ravi$la t r 'ili sk.r laici "e) kIa-i. Pre$+et + 'c# $u ' li )ia1 i tak3 kuri8-"e veci ak Ae)i6 va st %a! sl-, a % $. Ae %rav$a! )e sa statk, v tej $ 'e ;al6 vali. P $stat"ej str"k, 2ct, k svt*+ sa v6ak tiet skutk, "ijak "e$ t*kaj2 i t*+ t ti) ' la a - stva %r s'a svtca %r&# v r u B #a. Vvl6( "a skl "ku stre$ veku sa s%jal s 2ct u k statk + svtc v +" # % ver5iv*c# %rakt&k!

%r ti 5 +u -akr 5il T. later"sk, s"e+ v r. 1210. Ce+ t "i5 s% l 5"3 s Krist v*+ eva"jeli +. Ae t sk.r %rejav %ri+it&v",c# %u$ v*c# % trie' 5l veka! "ejak sa % isti( %re$ su$ +. Relikvia "ie je +aBick* %re$+et! i"ak ', 6l % veru. Tri$e"tsk* k "cil v,st2%il r -# $"e %r ti -"eu)&va"iu statk v svt*c# a r -# $ l! )e k v6e 'ec"ej 2cte s2 %r&%ust"3 le" tak3 statk,! kt r3 s2 'isku% + % tvr$e"3 ak %rav3 a vere"3. Vak-a"3 je aj %re$va( a ;al6 va( statk,. Prav s( statk v "ie je $ B+a. Uia$", kat l&k "ie je % vi""* veri( "iekt rej relikvii! )e je %rav. Kat l&cke u5e"ie le" #lsa! )e je $ v le"3 a $ 'r3! %reuka- va( 2ctu statk + svt*c#. 1T9. :VLATO:TL :[ :POAECS : POVERJLVO:WOU A JARAFLE A) $ -a5iatku 1X. st. "ikt v)"e "e"a%a$ l ' )sk* %.v $ sie$+,c# sviat st&. :l v =sviat s(> -"a+e" svt2 vec! taj +stv . :viat s( je % svt"3 vi$ite1"3 -"a+e"ie u$e1 va"ej "evi$ite1"ej +il sti! usta" ve"3 Ae)i6 + Krist + k "6+u % svte"iu! kt r3 je v Hirkvi $ % 5iatku v,slu# va"3. [+er"e 1u$skej %rir $-e" sti! kt r sa skla$ - tela a $u6e! a je te$a -al )e" -+,sl v ! via)e B # u$ele"ie sv jic# +il st& "a v "kaj6ie vi$ite1"3 ; r+, ?c#lie'! v&" ! v $a a % $.@. Jar, s2 "a%r ti t +u le" taj +"3 2k ",! kt r*+i c#ce "iekt % + c u v,66ej ',t sti k "a( veci % $ '"3 --raku. Prakti- va"ie 5ar v ' l r -6&re"3 "aj+ v %re$kres(a"skej $ 'e ale' aj -a 5ias a% 6t l v ale' v % #a"sk*c# "r $ c# a % $ '"e. :viat st"3 sl v u$e1uj2 t ! 5 -javuj2. V"a+e"aj2< 5iste"ie! $%uste"ie! % svte"ie! B )iu lsku a 'l&-k s(! -je$" te"ie s B # +. B # je$" v sviat stiac# "ie %ret ! )e +us&! ale )e c#ce. Ka)$ sviat s( %re$stavuje $ 'r* 2+,sel! %ri%rave" s( a %r s'u< tv ja v.1a "ec# sa sta"e! Pa"e9 :viat sti "ie s2 aut +at,! %.s 'iace sa+3 $ se'a. K$e "iet vier, a s% lu%rce! "e+.)u sa sviat sti %rejavi(. :2 sk.r ak se+ie"ka! kt r3 s2 $k-a"3 "a $ 'r2 %.$u! i"ak "e%ri"es2 2r $u. V +Bii je v,66ia ',t s( $ "uc va" +ec#a"ick, ku slu)'e a % + ci 5l veku. FBia "e)ia$a $is% -&ciu a je "ieke$, s% je" s +rav" u "evia-a" s( u. U sviat st& je % tre'"3! a', ur5it #+ ta a ur5it3 sl v ' li v,'ave"3 + c u! kt r2 sa+i - se'a "e+aj2 a "e+.)u +a(. Cej$e tu te$a )ia$"e +aBick3 %r strie$k,! kt r3 ', sa+i $ se'a %.s 'ili "a%r. %ri 5iste $u6e. :viat sti s2 takt 25i""*+i -"ak+i s%s,. V "kaj6ia -l )ka "a$v-uje "a tak% ve$iac v)$, a v6a$e e4istuj2ce "' )e"sk3 'ra$, ?u+*va"ie v $ u! +a-a"ie lej +! % u)&va"ie 'et"*c# $ar v at7.@! ale $va i+ i"2 v"2t r"2 "%lI. Tvr$i(! )e Ae)i6 Kristus %rev-al "iekt r3 -"a+e"ia - % #a"sk*c# "' )e"stiev a %retv ril ic#! je "ie5 % $ '"3 ak tvr$i(! )e Kar l Far4 v,%rac val sv j Ka%itl "a -kla$e Te l Bickej su+, :v. T +6a Akvi"sk3# ! ale' )e k +u"istick* $-"ak k sk a kla$iv sa v,vi"ul - eB,%tsk*c#

#ier Bli; v. Prv& kres(a"ia ' li % cel*c# /\\ r k v %re"asle$ va"& %rve %ret ! )e % %ierali % #a"sk3 ' )stv a ic# kult,. Ur5ite ', s+e sa v,s+iali ka)$3+u! kt ', c#cel =ve$eck, tvr$i(>! )e %(c&%u #vie-$u %rev-ali %r letri - #vie-$,! kt r sa -javila +B + "a$ Betle#e+ +. :viat st& je se$e+ a ic# % 5et sa "e+e"&. Ae t %rastar tra$&cia. V t # v,%l*va i skut 5" s(! )e aj tie v*c# $"3 cirkvi! kt r3 sa $6tie%ili $ R&+skej cirkvi u) $v" %re$ 12. st.! si uc# vali a) $ $"es v6etk*c# se$e+ sviat st&. :% l 5"* "- v =sviat sti> sa % u)&va a) $ 12. st. U "iekt r*c# sviat st& je "+ usta" ve"ie Krist + -"+e a) $ % $r '" st&. Ca%r. v %r&%a$e krstu a %ri ve5eri P"a. U i"*c# "+ C v*+ -k " + "e' li uc# va"3 )ia$"e $etail"3 sl v! kt r*+i ', ic# ' l Ae)i6 usta" vil. P&s+ sa -+ieIuje le" ic# u$e1 va"&. Hirkev sta" vila + c u! jej $a" u Krist +! -"a+e"ie %ri 'ir+ va"&! % +a-a"ie c# r*c#! svte"ie kIa-stva a +a")elsk3# -v-ku. A% 6t li sa s"a)ili k "a( v6etk tak! ak t c#cel Kristus! a "e-av$-a( "i5 " v3. Ak te$a % u)&vaj2 tiet -"a+e"ia! + )" t v,svetli( le" tak! )e si ' li ve$ +&! )e ic# je$"a"ie je v s2la$e s Krist v u v.1 u. V,%l*va t aj - t # ! )e %res"e ve$eli! ak3 vi$ite1"3 -"a+e"ie +aj2 % u)i(. Kristus skr-e Hirkev krst&! u5&! vl$"e! r -v-uje! -v-uje! %ri"6a 'e( a se'a 'etuje ?e"ciklika F,stici c r% ris@. Pret tie) "ie je kvalita sviat st& -visl "a s '"ej kvalite t # ! kt ju u$e1uje! a"i "a ; r+e 1u7+i v,+,sle"ej. Kristus "a%r. $%26(a v sviat sti -+iere"ia #riec#, aj vte$,! ak u$e1uje r -#re6e"ie #rie6", kIa-. U) T +6 - Nt&t"e# "a%&sal! )e aj % -#"it + k r,te te5ie 5ist v $a. Ak je u$e1 vate1 sviat sti v #riec#u! u$e1uje s&ce %lat"e! ale "e$ v le"e. :viat s( ', 7alej stratila sv ju ist tu! ke', jej %.s '" s( -visela $ svt sti u$e1 vate1a. V sviat stiac# je "le)it* % ria$ kg u$e1 vate1 sviat st& -ac# vva % svt"* % k j a v)" s(! le' je$" B )&+ +e" +. Ca%r ti t +u %ri 5ar c# "ie je )ia$", % ria$ k! 5ar $ej"&k % u)&va 5ast %rer -+a"it3 ; r+ulk, a trik,! '*va uv$-a"* $ v,tr)e"ia a) tak+er "e%r&5et" sti! je# -jav v-'u$-uje 5ast a) strac#. 10\. V KRE:WAC:KRHH OBRADOHH AE FCOHO POHAC:KEA POVEROE V6a$e! k$e "' )e"stv "e $u+rel ! %rejavuje sa - v"2t r"3# %rir $-e"3# tlaku aj v "kaj6&+i 2k "+i. Tie tkvej2 v % $state ka)$3# "' )e"stva. C' )e"stv je "a% k " -visl s( cel3# 5l veka "a B #u a $u6a sa "av " k %rejavuje teles"*+i 2k "+i< % + c u re5i! Best a % $. Ak je te$a 5l vek s% l 5e"sk*+ tv r +! "e+ )" si %re$stavi( s% l 5"2 ' # slu)'u 'e'ra$ v! sl v! a v "kaj6&c# -"a+e"&. Be- sl v a v "kaj6&c# 2k " v ', sa 1u$ia le" (a)k + #li -a '&s( aj v 'e)" + )iv te.

:a+ -rej+e ka)$3 Best +us& ',( % $l )e"3 v"2t r"*+ -+*61a"&+. L"ak je le" teles"*+ 2k " +. V "kaj6& %rejav je % t + % r u v"2t r"3# $eja. :,+' l, tu +aj2 #l' k* -+,sel. =Ak # v r& 5l vek s B # + i a's l2t" u krs u! %restva %r8-a> # v r& F. :c#aller. :,+' lika 'ra$ v "ie je +Bi u! a"i -v,kl sti s% l 5e"sk3# )iv ta I u %re$sa "ie s2! "a%r. % kl "a! % -$rav! v*+e"a s"u'"*c# %rsteI v! 'la# %ria"ie! %restri#"utie %sk, %ri -a#je"& %rev$-k,! -1u'a v svetle sviec! %a+t"&k,! v,-"a+e"a"ia! u"i; r+, a $-"ak,. Kristus s+ usta" vil ur5it3 -"a+e"ia a s+ k "al ' # slu)'u. Vkla$al ruk, "a c# r*c#! )e#"al "a%r&kla$ $e( +! v,#Ial -l*c# $uc# v a r v"ak2 + c $al a% 6t l +. [kl " #lav, 5i tela ale' i % vsta"ie v,ja$ruje 2ctu. Bitie sa $ %ks v,ja$ruje kaj2c" s(. V- %t3 ruk, s"a#u % -&ska"& $uc# v"3# c#le'a a tie) s2stre$e"ie. P -$vi#"utie r2k %re$stavuje t2)'u % 'l&-k sti +il va"3# . R -tia#"ut3 ruk, s2 -"ak + st t )"e"ia sa s B )&+ 1u$ + v je# )iv te! -"ak + tv re" sti k B #u i ku v6etk*+ 'rat +. P $va"ie r2k je -"ak + % k ja. :ttie -"- rIuje %ri%rave" s( k %l"e"iu B )ie# -k "a. K1a5a"ie v7a5" s(! % k ru! % "&)e" s(. :e$e"ie "a52va"ie. Ae + )"3! )e v "iekt r + %r stre$& 5i "a "iekt r + stu%"i v*v ja 1u$stva sa "iekt r3 -"a+e"ie -$ %rek "a"3 5i "e-r -u+ite1"3. P kia1 "ie je Krist v# usta" ve"ia! +.)e # Hirkev -+e"i(. J sa t*ka e6te sviat st&! ke7)e v)$, e4ist vala v $eji"c# t2)'a 1u$sk3# sr$ca % 5iste! u) krst + % v "kaj6ej str"ke ve1a % $.' v %re$kres(a"sk*c# $eji"c#. Av6ak je# % $stata! "%lI je celk + " v. Ui$ vsk3 'ra$"3 '+*va"ie ' l "a%r&kla$ le" %re$ 'ra- + krstu. Hlas"3 %ri-"a"ie sa k #riec#u v,sk,tuj2ce sa u "iekt r*c# star*c# "r $ v "e 'sa# val B )ie %ris12'e"ie $%uste"ia ak je t +u u sviat sti -+iere"ia. Aj ke7 % kr+ ' l u) $v" c#%a"* ak $ar "e'ies! a je$l ' l v)$, "ie5&+ % svt"*+! c#celi sa 1u$ia u) v %re$kres(a"sk*c# ritul c# 'ra$"*+i # sti"a+i $ sta( $ s% l 5e"stva s ' )stv + a k "es+rte1" sti. T t tu6e"ie a t2)'a sa uskut 5Iuje v euc#aristii s%.s ' +! kt r* v6etk %rev,6uje< =T t je + je tel ! + ja krv> % ve$al Kristus. : kres(a"stv + "e+aj2 "i5 s% l 5"3 % #a"sk3 1u$sk3 'ete ' # +. Kristus sa 'et val ra- a "av)$, a 2%l"e sl ' $"e. O%r ti Krist v*+ sviat stia+ s2 'ra$, ak "a%r. kres(a"sk* % #re' $a"3 $ sa+ t"ej Hirkvi a %.s 'ia - + ci Hirkvi. :2 t % svt"3 2k ", a veci! kt r*+i "s Hirkev $% r25a B )ej c#ra"e. :2 % $% r va"3 sviat s(a+i. R -u+ie sa "i+i ur5e"ie "ie5 # k B )ej slu)'e. Hirkev )e#" a svt&! a', "s t $ k "alej6ie vie$l k B #u! a', sa cel* svet stval 5ist*+. P svte" vec sa ale svte"&+ "estva "ie5&+ i"*+! "e) ' la! a"i "e+ "ijak2 +aBick2 + c! ak sa )ia1 "ieke$, veril ale' + )" i ver&. V$r j + $uc# v"3# 2)itku je tu + $lit'a Hirkvi a %rav$iv viera t*c#! kt tiet veci % u)&vaj2.

Cle)it + $lit'a v)$, -a#kIa s2#las s B ) u v.1 u! 5 je %ak +aBick3# 2silia! v,"ucuj2ce# uskut 5"e"ie v.le 5l veka. Ak + "iekt r + $lit'a us% ria$a"2 % $ 'u ?Ot5e"6@! "ie je t %re "ejak* jej =-akl&"ac& c#arakter>! ale k u1a#5e"iu a je$" t" sti ' # slu)',. Ca% k " + )" te"t ustle"* % ria$ k sl v v56i" u i +e"i(. A ak %.s 'ila "ieke$, %re 'e)"*c# 1u$& "e-r -u+ite1" lati"5i"a +aBick,! tak t "e' l jej 25el. :,+' l svetla je v6e1u$sk*! %ret sa v,sk,tuje tak+er v v6etk*c# "' )e"stvc#. K$e je svetl ! ta+ je %rav$a! ta+ +i-"e t+a! #riec#! ta+ je )ive"ie! ta+ sa $#a1uj2 skut 5"3 # $" t, a v,v lva v-"e6e"* $ je+! svetl te6& a %ri"6a ra$ s(. Pre$ svt st"k + % -*va svetl k + $lit'e a -vestuje Krist vu %r&t +" s(. :vieca %re$stavuje V+ktv,c#vstal3# . Ve7 Kristus s+ se'a -"a5il svetl + sveta. Ve5"3 sl v %ri6l "a svet! a', svietil ka)$3# 5l veka ?2v $ Eva"jelia % $1a A"a@. :i+e " -"a5il Krista ak svetl k sviete"iu "r $ v. F )" tie) %ara;r- va( C v* -k "! kt r* # v r&! )e Kristus "s svieti. Ale' =ste svetl + v P" vi! )ite ak $eti svetla>. P $1a Ae)i6a ++e ',( svetl +! svieti( i"*+ "a cestu. O$ %ra$v",c# $.' % va) val 1u$stv v $u -a %re$% kla$ )iv ta! -a -"ak taj +"*c# %r&r $"*c# s&l a v)$, ju +al -a % svt"2. O5is(uje! c#la$&. Mie5i svie)uje! a tak je s,+' l + B #a a B )ie# +il sr$e"stva! - kt r3# %ra+e"& v6etk $ 'r3< % )e#"a"ie! $%uste"ie! '5erstve"ie ?Aer 2! 1/@. Ue#"a"ie svte" u v $ u je s% +ie"ka "a krst. P" Ae)i6 )ia$a $ sv jic# st2%e"c v! a', ' li s 1 u. V % $ve$ +& L-raelit v ' la s 1 "' )e"sk +rav"*+ s,+' l + stl sti! ver" stig -a#Ia v%l,v -la! r -kla$! -"ik a % $ '"e. Ka$i$l sa % u)&val aj v kulte v*c# $"*c# "' )e"stiev ale' aj u i"$i" v. Ka$i$l v* $,+ +al B #a s25as"e -a#a1 va( aj -jav va( 5i "a-"a5i( B )iu $uc# v" s( a v*stu% + $lit', k B #u ?U 1T\! 2@. D"es! % u)&va"ie ka$i$la %ri kat l&ckej ' # slu)'e "ie je % $+ie"k u. Olej ' l ce"e"* %re sv je lie5iv3 25i"k,. V %re$kres(a"skej $ 'e # % u)&vali %ri "' )e"sk*c# 2k " c#. U L-raelit v a ic# suse$ v ' l %r strie$k + %ri'l&)e"ia sa k B #u a % svte"iu. A) $ X. st. "ee4ist val 6%ecil", liturBick* % ria$ k! ale aj 'e- "e# + )" B #a slav va(! " si v6ak -asl2)i! a', s+e k "e+u %ristu% vali $.st j"e a slv" st"e. Talr si 'lieka aj su$ca a "a u"iver-ite rekt r a $eka". Jerve" ;ar'a s,+' li-uje v liturBii #eI a krv! 5ier"a s+2t k a s+r(! 'iela ;ar'a slv" s( a ra$ s(! ;ial v kaj2c" s(! -ele" "$ej. ^u$ v3 % ' )" sti sa "ieke$, a "iek$e tak r -'uj"eli! )e -atieI vali liturBiu! v,k "ali v6ak +" # $ 'ra! "a%r. + $lit'a Ru)e"ca! kr&) vej cest,! +j v3 % ' )" sti! " v3", a i"3.! aj ke7 +" #3 - "ic# v-"ikli - s2kr +"ej i"iciat&v,. F" #3 -&skali i -"a5"3 u-"a"ie cirkev"ej vrc#" sti! ' li '$are"3 $%ustka+i 5i $ k "ca sa stali % vi"" s( u ur5it*c# sku%&" veriacic#.

101. AE KR:T FAMRHH DETQ CEROVUFCRE Krst je -kla$ + %re %rijatie v6etk*c# stat"*c# sviat st&. P krste"* sa stva B )&+ $ie(a( + a v5leIuje sa $ Hirkvi ?1 K r 12! 12@. Ak riek l Kristus =u5te v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# > ?Ft 2Z! 19@ a =Kt uver& a %rij+e krst! 'u$e s%ase"*>! - t # aut +atick, "e%l,"ie! )e +al3 $eti "e+.)u ',( % krste"3! le' "e+.)u ',( % u5e"3 a "e+.)u te$a uveri( ?Fk 1X! 1X@. Tu "ie je ur5e"* )ia$", 5as v* %rie'e#. Uvere"ie "ie je % $+ie"ka %re % krste"ie. O'e s2 v6ak s% lu % $+ie"k u %re s%su. A"i krst $et& sa v6ak "ik$, "eu$e1uje "e-visle "a viere! t ti) "a viere r $i5 v! krst"*c# r $i5 v a cirkev"3# s% l 5e"stva. Kristus $al sv ju s%su s% l 5e"sk, B )ie+u 1u$u! "ie je$" tliv*+ s '+. Be$k-a" sti "a s% l 5e"stv "ie je %re$sa $ie(a sc# %"3 1u$sk3# )iv ta. Pret ! k$e "ie s2 %re$% kla$, %re v*c# vu v viere! "e+ ',( krst u$ele"*. P krste"3 $ie(a +us& sa+ -rej+e "esk.r $ rs( $ %l"ej vier, a )i( - "ej. Ka)$* sa + v veci vier, r -# $"2( s+. A', sa v6ak + # l r -# $"2(! +us& $ %re$u ve$ie(! %re 5 sa + r -# $"2(. Tre'a %re$sa ve$ie(! 5 sa sc#va1uje 5i $+ieta. :a+ t" viera "esta5&! a"i sa+ t"* krst "eve$ie 5l veka k B #u. Viera "ie je t-k u ka+i#u! ale rastie v 5l veku. V C v + -k "e s2 % krste"& stle #l'6ie uv$-a"& $ krst"ej skut 5" sti ?Ri+ X! /iTg l K r X! 9i11g E; 0! Zi9g l Pt 2! 1i0@. D kt rej c#v&le ', s+e te$a +ali - sta( % #a"+iE A) v6etk % c# %&+eE T # ', s+e sa "a -e+i "ik$, "e$ 5kali. A 5 +e"tl"e % sti#"ut&E T& +aj2 ',( krst c#u$ '"e"& "av)$,E Krst "a% k " "ie je le" -"ak + vier,! ale je aj + c"*+ %ra+eI +. = Ak sa "iekt "e"ar $& ?t-". kt k 1vek! aj $ie(a@ - v $, a - Duc#a! "e+.)e v js( $ B )ie# kr1 vstva> ?A" /! 0@. Fak v eva"jeliu+ # v r& ?1\! 1/i10@< =Cec#ajte $eti %ric#$-a( ku +"e9 Ce'rIte i+! le' tak*+ %atr& B )ie kr1 vstv . Veru! # v r&+ v+< Kt "e%rij+e B )ie kr1 vstv ak $ie(a! "ev j$e $ I>. Ak %atr& te$a B )ie kr1 vstv u) $e( + ?Ft 19! 1Tg Mk 1Z! 10"@! s2 u) sc# %"3 +a( "a I + 25as(. Av6ak %rijatie $ B )ie# kr1 vstva sa $eje krst +. Cik$e v P&s+e "ie je "a% k " uve$e"* vek %re krst. V :kutk c# a% 6t l v ?1\! TTiTZg 1X! 10g /1i/2g 1Z! Z a v l K r 1! X@ sa kre+ t # # v r&! )e sa $ali % krsti( cel3 r $i",! te$a aj $eti. T % tvr$-uj2 aj Petr ve sl v ?:k 2! /Zi/9@< =R 'te % k"ie a "ec# sa $ ka)$* - vs % krsti( v +e"e Ae)i6a Krista "a $%uste"ie sv jic# #riec# v a $ sta"ete $ar :vt3# Duc#a. Ve7 t %ris12'e"ie %atr& v+ a va6i+ $e( +>. P $1a K l 2! 11i1/ ' l krst % va) va"* -a ak2si "#ra$u )i$ vskej 'rie-k,! kt rej ' li % $r ' va"3 $eti $ .s+,c# $"& % "ar $e"&. L )i$ia % va) vali te"t 2k " -a ak2si sviat s(! -a ak3si s% je"ie s B # +. A 5i se+$I v3 $eti + #li t + r -# $ va(E :% je"ie 5l veka s B # + "e+.)e v,c#$-a( le" $ 5l veka! ale %re$ v6etk*+ $ B #a. B )ia +il s( sa "a$ '2$a "ie ve$ + s( u! ale

sviat s( u - B )ej + ci. T %re$c#$-a v6etk ! i vieru. Aj )iv t "a$%rir $-e"* +us& ',( "aj%rv $ar va"*! "e) sa +.)e r -vi"2(. Be)"2 %ra4 krstu $et& % tvr$-uj2 sv ji+i v*r k+i :v. Hier "*+! Tertuli" ?2. a /. st.@! :v. Lre"ej ?12\\@ Hi%% lit! :v. H,%ri" ?n2YT@! :v. AuBust&" ?nT/\@. H v r& sa t + ak =tra$&cii! %rev-atej $ a% 6t l v>. V katak +'c# sa "a6li "a #r ' c# "%is, krste $et& % "iek 1k*c# +esiac c# )iv ta. Pret )e sa krst + $%26(a %re$ v6etk*+ $e$i5"* #riec#! t2)ili r $i5ia! a', ic# $eti ' li % krste"3 5 "ajsk.r. R v"ak ak "a "s %re6iel - cu$-ej v.le ?A$a+a a Ev,@! tak ' l - "s aj -+,t* cu$- u v.1 u! t. j. t*c#! kt krst )ia$aj2 a kt r& # u$e1uj2. Ak r $i5ia $vaj2 )iv t $ie(a(u a " t + "evie! tak i Hirkev $va v krste $ie(a(u " v* )iv t! aj ke7 si t $ie(a e6te "euve$ +uje. A % $ '"e ak sa r $i5ia "e%*taj2 "e+luvIa(a! 5i c#ce ',( -$rav3 a 6(ast"3! tak sa a"i Hirkev "e%*ta $ie(a(a! 5i c#ce ve1k* $ar $ B #a! kt r* # c#ce ur 'i( 6(ast"*+. B l ', "es%rv"e! ke', s+e # $kla$ali a) $ 5asu! ke7 si # $ie(a sa+ 'u$e )ia$a(. Krst"& r $i5ia %rij&+aj2 -v- k! )e 'u$2 s% lu s r $i5+i kres(a"sk, v,c# vva( % krste"3# . Pret Hirkev "e% 5&ta s k+ tr vstv + "ekat l&k v a "' )e"sk, 1a# staj"*c# 1u$&. Av6ak aj t&t +.)u ',( sve$ka+i krstu. Pr testa"tsk* krst u-"va Kat l&cka cirkev -a %lat"*! ke7 k "e+u $ 6l skut 5"e a s%rv"e. P t + sa %ri %restu%e krst "e %akuje. Ak s2 v6ak % c#,'" sti! u$e1uje sa % $+ie"e5"* krst s 2+,sl +! )e + %lati( le" vte$,! ak "e' l %rv* %lat"*. Pret )e krst je "aj% tre'"ej6ia sviat s(! +.)e # u$eli( ka)$* 5l vek! tie) 5l vek i"ej vier, ale' "everiaci! ale le" v %r&%a$e "ev,#"ut"ej % tre',. Krst vlast"ej s ', Hirkev "eu-"ala. Av6ak sviat st"* krst v $ u +.)e ',( v v*"i+ 5"*c# %r&%a$ c# "a#ra$e"* krst + t2)', a krst + krvi. Krst t2)', %ric#$-a $ 2va#, u $ s%el*c# a s% 5&va v $ k "alej 12t sti a t2)'e % krste. U $ s%el*c# a "e+luv"iat je krst krv u % $st2%e"ie +u5e"&ckej s+rti %re vieru ale' %re kres(a"sk* )iv t. 102. CEAA:CR AE KR:T AGCA KR:TLTE^A A O:UD CEPOKR:TECRHH VOFREMRHH DETQE Ak ' l Kristus % krste"* A" + Krstite1 +! tak t e6te "e' l kres(a"sk* krst! ale %r&%rava "aI. :kut 5"* krst +.)e +a( 5l vek le" $ Krista. :v. A" Krstite1 # v r&< =Aa vs krst&+ v $ u "a % k"ie! ale te"! 5 %r&$e % +"e! je + c"ej6&! ak s + ja. Aa "ie s + # $e" " si( +u 'uv< O" vs 'u$e krsti( Duc# + :vt*+ a #I +> ?Ft /! 11@. T $ ka-uje i ;akt! )e A" vi u5e"&ci ' li e6te ra- % krste"& Krist v*+ krst + ?:k 19! 1i0@. Kristus ak B # 5l vek krst "e% tre' val! ' l 'e- #riec#u. Prijat&+ krstu $ A"a % tvr$il s%rv" s( A" v# % 5&"a"ia! %ri#lsil sa k "e+u ak k %re$c# $c vi a v,$al sve$ectv ! )e A" ' l skut 5"e % sla"* $ B #a. H#cel $a( aj %r&kla$ ?% r v. Fk 1! 9@ a c#cel $a(

"ajav r -# $"utie! k "a( % k"ie -a 1u$sk3 #riec#,. Prijat&+ A" v# krstu je Ae)i6 slv" st"e uve$e"* "e'esk*+ Otc + $ sv j# verej"3# +esi"ske# %.s 'e"ia! ak t %re$% ve$al aj L-ai6 ?11! 2g T2! 1@. A" v krst ' l le" "ie5i+ s,+' lick*+! "e $%26(al #riec#, a"i "e$val % svcuj2cu +il s(. Dis% " val 5l veka uve$ +i( si je# #rie6" s( a v,ja$ri( vieru v 'u$2ce# Fesi6a. O su$e "e% krste"*c# "e+luv"iat "ee4istuje cirkev"3 u5ite1sk3 r -# $"utie. A"i B )ie -jave"ie t + "i5 "e# v r&. Fus&+e sa $r)a( te$a $ 're -$.v $"e"3# v6e 'ec"3# "- ru cirkev"*c# u5ite1 v. Prit + tre'a uvies( $ s2la$u $ve %rav$,< 1.@ krst je "ev,#"ut"* %re -+,tie $e$i5"3# #riec#u a k '$r)a"iu "a$%rir $-e"3# 6(astia a 2.@ "ie je +,slite1"3! a', B # ve5" lska -avr# l $ se'a "a vek, 1u$& 'e- s '"ej vi",. Ae$e" - "- r v je! )e $u6e t*c#t $et& s2 asi v stave le" %rir $-e"3# 6(astia. Aj ke7 "e% )&vaj2 "a$%rir $-e"3 6(astie - % #1a$u "a B #a! le' s2 v stave $e$i5"3# #riec#u! "a%riek t +u "e-"a+e" te"t "e$ stat k %re "ic# )ia$"e utr%e"ie! %ret )e "e% -"aj2 "a$%rir $-e"3 6(astie! a %ret # a"i "e% str$aj2. i Ciekt r& cirkev"& u5itelia $ k "ca tvr$ia! 5 je $"es %revl$aj2ci % st j! )e B # v,sl,6& + $lit',! a', v,'avil e6te "e"ar $e"3 $eti! v %r&%a$e! )e "e+.)u ',( % krste"3! sv j u -vl6t" u +il s( u. B # t ti) c#ce a', v6etci 1u$ia ' li s%ase"&. P $1a eva"jelia je $ie(a -vl6( B # + +il va"3! a Kristus sa %re v6etk*c# "ar $il a - +rel. 10/. PRL KR:TE CE:TAJQ MLAW VODU CA HMAVUE :k.r '*val -v,k + %ri krste celk + % "ra( $ v $,. Pri $"e6" + 'ra$e krstu sa sviat s( - %raktick*c# $.v $ v "eu$e1uje % "ra"&+! ale liat&+ v $,. P $stata je v6ak r v"ak< =Kt je te$a v Krist vi! je " v*+ stv re"&+. :tar3 sa % +i"ul a "astal " v3> ?2 K r 0! 1Y@! %ret sa krst "a-*va i =k2%e1 -" vu-r $e"ia> ?Tit /! 0@. Be- v $, "iet )iv ta! %l $" sti. Kr3cke sl v 'a%ti-ei" "e-"a+e" le" % krsti(! ale aj u+*va( ?vi7 Fk Y! T@. V :k 2! T1 vie+e! )e "a sviat k Tur&c ' l % krste"*c# /\\\ 1u$&g v Aeru-ale+e "iet v6ak riek,! je ta+ le" r,'"&k. Cie je ve1+i rel"e! a', ' l + )"3 $ I % " ri( /\\\ 1u$&! ke7 sa )i$ia tak "e%riate1sk, stavali k =" v3+u u5e"iu>. P $ '"e t + #l ',(! aj ke7 :v. Pav l % krstil v aili%c# v )alri cel2 r $i"u ?:k 1X! //@. Ca% k " aj a$ve"tisti %ri%26(aj2! )e (a)k c# r*+ ?%rav$a)e aj $e( +@ ' l $ % 5iatku u$e1 va"* krst liat&+ v $, "a #lavu. V k"i#e Di$ac#3 ?u5e"ie $va"stic# a% 6t l v@ - $ ', k l r. 1\\ je "a%&sa"3< =Krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# v te52cej v $eg ak ju "e+6! lej v $u "a #lavu v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# >. P $ '"e t + # v r& i :vt* H,%ri" a T +6 Akvi"sk*.

10T. BLRFOVACLE CLE AE OD KRL:TAE =Ke7 sa a% 6t li! kt r& ' li v Aeru-ale+e! $ % 5uli! )e :a+ria %rijala B )ie sl v ! v,slali k "i+ Petra a A"a. O"i ta -a6li a + $lili sa -a "ic#! a', $ stali Duc#a :vt3# ! le' "a "ik # - "ic# e6te "e- st2%ilg ' li i'a % krste"& v +e"e P"a Ae)i6a. P t + "a "ic# vl )ili ruk, a $ stali Duc#a :vt3# > ?:k Z! 1Ti1Y@. =Ke7 t % 5uli! $ali sa % krsti( v +e"e P"a Ae)i6a. A ke7 "a "ic# Pav l vl )il ruk,! - st2%il "a "ic# Duc# :vt*> ?:k 19! 0iX@. Ae te$a celk + "e%rav$iv3 tvr$e"ie! )e tt sviat s( sa -a5ala u$e1 va( a) v "esk r6&c# st r 5iac#. O tejt sviat sti # v r& aj :v. Kli+e"t ?n asi 1\1@! Tertuli" v 2. st.! :v. Kle+e"t Ale4a"$rijsk* ?n21Y@! :v. H,%ri"! %%e) Da+asus ?/XXi/ZT@! :v. H,ril Aeru-ale+sk* ?n/9X@ a :v. Hier "*+ ?nT2\@. V"a+e"ie 'ir+ va"ia + %re+e"liv2 #ist8riu! v*-"a+ u$ele"ia Duc#a :vt3# v6ak - stal "e-+e"e"*. D"es sa 'ir+ va"ie u$e1uje % +a-a"&+ kri-+ u "a 5ele -a vkla$a"ia ruk, a sl va+i< Prij+i %e5a( $ar v Duc#a :vt3# . T*+ sa "a % $state "i5 "e-+e"il ! le" v,ja$re"ie je #l'6ie. Bir+ va"ie sa -"a5uje ak sviat s( kres(a"skej $ s%el sti! %ret )e v,)a$uje %l"6ie % u)&va"ie r -u+u. P krste"* ', u) +al ve$ie(! 5 krst $ "e# v,)a$uje< v,-"va"ie vier, a )iv t % $1a "ej. Bir+ va"ie je sviat s( u rastu a % kr ku. R -v&ja t ?- lati"sk3# ;ir+are D % silI va(! u%evI va(@ k 5 +u krst % l )il -kla$,. Vrete1"e sa t %rejavil u a% 6t l v "a Tur&ce D 2%l" %re+e"a< $va#a! "e' jc" s(! r -u+" s(! le' ' li "a%l"e"& Duc# + :vt*+ ?:k 2! 1"@. Krst a 'ir+ va"ie sa te$a $ se'a l&6ia ak rast a "ar $e"ie. Vkla$a( "a "iek # ruk, v,ja$ruje "a%r&kla$ %riv$-a"ie # k B #u. Ciek # % +a-a( lej + -"a+e" %re"ies( "a "e# silu. Dva"ie $ar v %ri %r&le)it sti u$e1 va"ia ur5itej sviat sti $"es "era-atieIuje $uc# v"* v*-"a+ sviat sti! 5 je "a 6k $u! le' tak 1u7 + %( rau"ik t % $stat"3. K ";ir+cia je u %r testa"t v liturBick*! "ie sviat st"* 2k ". P krste"* je tu -ara$e"* $ -' ru veriacic# a k Ve5er, P"a. 100. KRL:TU: :A CECAHHGDVA VO :V_TEA HO:TLLE :tar3 "r $, si %re$stav vali! )e $u6a s&$li v krvi. Pi( krv V,ku%ite1a -"a+e" te$a %r&j+a( je# $uc#a! -+*61a"ie! cel* v"2t r"* )iv t. =Kt je + je tel a %ije + ju krv! stva v +"e a ja v I +> ?A" X! 0X@. Tie) "av-j + +e$-i se' u sa veriaci s% ja v =je$" tel > ?% r v. 1 K r 1\! 1X"@. D $"es sa %r&'u-e"stv "a-*va s% l 5e"stv + krvi. O 'l&-k,c# %r&'u-"*c# # v r&+e! )e v "ic# k luje t ist krv. P" kt r* %re+e"il v $u "a v&" ! + # l i c#lie' %re+e"i( v sv je tel . Ae# sl v s2 jas"3< =zAa s + )iv* c#lie'! kt r* - st2%il - "e'a. Kt 'u$e jes( t # t c#le'a! 'u$e )i( "avek,. A c#lie'! kt r* ja $+! je + je tel -a )iv t

sveta.z Ui$ia sa #$ali +e$-i se' u a # v rili< zAk "+ te"t +.)e $a( jes( sv je tel E9z Ae)i6 i+ % ve$al< zVeru! veru! # v r&+ v+< Ak "e'u$ete jes( tel :,"a 5l veka a %i( je# krv! "e'u$ete +a( v se'e )iv t. Kt je + je tel a %ije + ju krv! + ve5"* )iv t a ja # v-kriesi+ v % sle$"* $eI. Me' + je tel je %rav* % kr+ a + ja krv je %rav* "% j. Kt je + je tel a %ije + ju krv! stva v +"e a ja v I +. Ak +Ia % slal )iv* Otec a ja )ije+ - Otca! aj te"! 5 +Ia je! 'u$e )i( - +Ia. T t je te" c#lie'! kt r* - st2%il - "e'a! a "ie ak* je$li tc via a % +reli. Kt je te"t c#lie'! 'u$e )i( "avek,z> ?A" X! 01i0Z@. ^u$ia! %re$ kt r*+i % ve$al Ae)i6 tiet sl v! ic# 'rali $ sl va. A " ic# "e %ravil! %ri5 + -rej+e tie) 5&tal ic# +,6lie"k,. P # r6 vali sa< =Tvr$ je t re5>. Ra$6ej $ %ustil! )e +" # - "ic# $i6l ! ke7 t +u "ec#celi veri(! a ' l ', $ %ustil! a', $i6li aj a% 6t li! ke', je# sl v "ec#celi %rija( tak! ak -"eli ?% r v. A" X! X1i Y\@. Ci5 "e $v lal. Ke', s+e tvr$ili! )e sl v P"a tu ++e r -u+ie( le" ak si s,+' lick,! $ s%eli ', s+e ku "e-+,slu! %ret )e re5 =jes( "ie5ie tel > -"a+e"al 'ra-"e =t*ra( $ krvi>. Pri % sle$"ej ve5eri v-al Ae)i6 c#lie'! % )e#"al # ! r -l+al! % $al a% 6t l + a # v ril< =zVe-+ite a je$-te< t t je + je tel .z P t + v-al kalic#! v-$val v7ak, a $al i+ # ! # v riac< zPite - "e# v6etci< t t je + ja krv " vej -+luv,! kt r sa v,lieva -a v6etk*c# "a $%uste"ie #riec# v.z> =T t r 'te "a + ju %a+iatku9> Tak t + # v ria eva"jelisti i :v. Pav l v l K r 11! 2/i2Y. Kristus tu slv" st"e # v r& %re$ tvr u s+rti! -a"ec#va sv ju -vet! -a5&"a C v* -k ". Me" %ri $ sl v" + v*kla$e s%fIaj2 tiet sl v t ! 5 Kristus s12'il< $a( sv je tel a krv -a % kr+ a "% j. Kristus ', "e+ # l a% 6t l v % "ec#a( %ri 'ra-" + c#%a"& je# sl v! ke7 ve$el! )e i+ r -u+ej2 $ sl va. P tvr$-uj2 t aj sl v< =+ je tel je %rav* % kr+ a + ja krv je %rav* "% j> ?A" X! 00@. =Cie je kalic# $ 'r re5e"ia! kt r3+u $ 'r re5&+e! 25as( u "a Krist vej krviE A c#lie'! kt r* l+e+e! "ie je 25as( u "a Krist v + teleE> ?l K r 1\! 1X@. =Kt ', te$a je$ l c#lie' ale' %il P" v kalic# "e# $"e! %revi"& sa %r ti P" v+u telu a krvi> ?l K r 11! 2Y@. =Me' kt je a %ije! a "er - -"va tel ! te" si je a %ije $s2$e"ie> ?29@. F # l ', takt %&sa( :v. Pav l! ke', Ae)i6 % $ t*+it s%.s '+i "e' l %r&t +"*E Euc#aristiu % va) vali -a %rav3 tel a krv Ae)i6a Krista v % $ 'e c#le'a a v&"a a -avr# vali ka)$* 'ra-"* v*kla$ Krist v*c# sl v u) +u5e"&ci :v. LB"c A"ti c#ijsk* ?n1\Y@! :v. Aust&" ?n1X0@! tie) A" Vlat 2st,! A+'r8-! AuBust&"! :v. H,ril Aeru-ale+sk* i Ale4a"$rijsk*! Kli+e"t Ale4a"$rijsk* ?n%re$ 210@! OriBe"es ?n20T@! :v. H,%ri" ?n20Z@. Aj v6etk, v*c# $"3 cirkvi sa -# $ vali v tejt viere s Kat l&ck u cirkv u. B la "a%$a" a) v 9. st. $ 6k8ta EriBe"a a v 11. st. $ Bere"Bara - T ursu. V +6 vej liturBii v*c# $"ej i -%a$"ej je + $lit'a! a', B # %re+e"il 'et"3 $ar, D c#lie' a v&" v tel a krv Ae)i6a Krista. R&+ske katak +', sv ji+i 'ra-+i a "%is+i ?"a%r. k.6 s c#le'+i a r,'a@ s2 r v"ak sve$ka+i tejt vier,. V ka)$ej veci r -li6uje+e % $statu a % $ 'u. P $stata je t ! 5&+ je vec skut 5". P $ 'a sa "ieke$, +e"&< v $a! 1a$! %ara a %re$sa % $stata - stva. Tu

sa % $stata -+e"ila! ale % $ 'a - stala. Viera v Ae)i6 ve sl v "+ $va ist tu. P $ % $ 'a+i c#le'a a v&"a je Kristus ak 5l vek %r&t +"* tak $l# ! % kia1 "ie s2 % ru6e"3! strve"3. :l va+i =t t r 'te "a + ju %a+iatku> $al Kristus + c %re+ieIa( c#lie' a v&" "a je# tel a krv. T sa %rve uskut 5Iuje %ri svtej +6i. Cikt "e+.)e "a+ieta(! )e %re+e"e"ie je "e+ )"3. J sa $eje s c#le' +! kt r* $e""e % )&va+eE Pre+e"& sa "a%r&kla$ "a "a6e tel . B #u "ie je "i5 "e+ )"3. Ak teles"* )iv t % tre'uje % kr+! tak % $ '"e i $uc# v"* )iv t 5l veka sa % tre'uje )ivi( tel + P"a. Mut#er u5il! )e c#lie' - stva c#le' +! ale )e v c#le'e je Kristus skut 5"e %r&t +"* a) v ka+i#u % )&va"ia. Kalv&" u5il! )e %r&j+a+e le" + c a +il s( Krist vu. Vhi"Bli tvr$il! )e sviat s( ltr"a je le" -"a+e"&+ tela a krvi P"a. Kristus ale "e% ve$al< T t 'u$e + je tel ! a"i< T t -"a+e" + je tel . V sviat sti ltr"ej je %r&t +"3 Krist v slve"3 tel ! kt r3 "ie je via-a"3 #ra"ica+i %riest ru a 5asu! a %ret +.)e ',( %r&t +"3 s25as"e "a "es% 5et"*c# +iestac#. Ae t te$a "a$%rir $-e" %r&t +" s(! kt r2 "e+.)e+e c#%a(! "e+.)e+e ju a"i % %&sa(! le' "e% -"+e % va#u Krist v# slve"3# tela a s%.s ' je# e4iste"cie. Jiast 5"e %ri% $ '"i( t + )" "a sl"ku! kt r3 svieti $ +" #*c# +iest" st&. D +ikr ;8"u # v r& 5l vek a "a tis&cic# +iestac# % 5uj2 je# #las. Ale' v r -'it + -rka$le! v ka)$ej 5re%i"e + )" s25as"e vi$ie( sv j 'ra-. T $ k)e '+e$-e"* 5l vek a B # ', "e$ k-al viacE Ak je + )"3! a', v +alej # stii ' l %r&t +"* cel* KristusE Kraji"a k l te'a je ve1k a k +ali5k3. A %re$sa sa $ I -+est&. Kt rk 1vek % $stata je sa+a se'e 'e- r -sa#u a r -+eru a je cel 'sia#"ut v ak +k 1vek +" )stve! i "aj+e"6 +. Pret aj Kristus je %r&t +"* % $ ka)$ u 5iastk u euc#aristickej % $ ',. M+e sa le" v "kaj6ia % $ 'a # stie. :l v =t t je + je tel >! =t t je + ja krv> jas"e sve$5ia %r&t +" sti cel3# B # 5l veka. V se+itsk + s%.s 'e +,sle"ia tel a krv -"a+e" cel3 ja! cel3# )iv3# 5l veka. V sviat sti ltr"ej je %r&t +"3 v % $ 'e c#le'a )iv3 Krist v tel ! te$a i je# krv a $u6a. Cetre'a te$a %r&j+a( % $ ' j&+. Kristus "a% k " % ve$al aj t t < =T t je te" c#lie'! kt r* - st2%il - "e'a! a "ie ak* je$li tc via a % +reli. Kt je te"t c#lie'! 'u$e )i( "avek,> ?A" X! 09@. H#lie' a v&" je % tre'a le" k +6 vej 'eti! k -"- r"e"iu Krist vej s+rti ?krv sa $$elila $ tela@! "ie v6ak ku :vt3+u Pr&j+a"iu. A) $ 12 .st. %r&j+ali veriaci :viat s( ltr"u v % $ 'e % $ ' j&+. Fi+ +6e sa % $val $ $v"a v je$"ej % $ 'e. R v"ak c# r*+! v-I +! %re"asle$ va"*+! %ust v"&k + a 1u7 + "a cestc#. Okre+ t # % $va"ie - kalic#a je s% je"3 s v56&+i (a)k s(a+i. :viat s( ltr"u ' l tre'a c#r"i( %re$ -"esvte"&+ '-vl6( %ri uc# vva"&. Euc#aristick3 v&" ale "e+ #l ',( $ 're uc# vva"3 a v sever"*c# kraji"c# ' l aj "e$ stat k v&"a %re %r&j+a"ie veriacic#. Hirkev v)$, u5ila! )e sta5& :vt3 Pr&j+a"ie le" v je$"ej % $ 'e. V $.le)it*c# $.v $ v % v 1 vala veriaci+ i :vt3 Pr&j+a"ie v % $ 'e % $ ' j&+! "a%r. -a %%e)a Meva L. ?TT\iTX1@! u+ier"e"*+ kali6"&k + v

5esk*c# kraji"c# v ji#lavsk*c# k +%aktt c# v r. 1T/Y. T ist3 $ v lil Pius LV. v r. 10XT. Prav slv"i a kat l&ci v*c# $"*c# 'ra$ v tak %r&j+aj2 $ $"es. Dru#* vatik"sk, k "cil ?19X2i0@ %( % v 1uje % $va( :vt3 Pr&j+a"ie v ' c# % $ 'c# v ur5it*c# %r&%a$ c# laik + ?%ri sva$ '"ej :vtej +6i! "a Vele"* 6tvrt k a % $.@. Pr&j+a"&+ % $ ' +a s%.s '+i je Krist va ve5era -rete1"ej6ia a le%6ie v,ja$ruje 25as( "a je# s+rti. Aj ke7 je B # %r&t +"* v6a$e! v sviat sti je ak ', % -"ate1"ej6& a 'li)6&. Okre+ t # je v "ej B )& :," aj s tel +. Ceustle %re'*va"ie B )sk3# :%asite1a +e$-i "a+i - $% ve$ % $state $ k "al3# "' )e"stva a % tre'+ 1u$sk3# sr$ca. V v6etk*c# kult c# je 'e( v)$, s% je" s # sti u! te$a s % kr+ +. Euc#aristi u sa uskut 5Iuje %rastar* se" 1u$stva! %r&s( $ i"t&+"e# )iv t"3# st,ku s ' )stv +. T ! )e je$" $uc#* k2s k c#le'a a kalic# v&"a sa "a kIa- v sl v +e"& v )iv3# Krista! je %re 1u$sk* r -u+ je$"a - "aj(a)6&c# 2l # "a %rijatie. A %re$sa Kristus )ia$a $ ka)$3# veriace# 'e- v*"i+k,! a', t +u veril. Ae$i"e %rav* B )& :," + # l %rv %lat"e usta" vi( "ie5 tak3t . a r+ u Euc#aristie je %6e"i5"* c#lie' a #r -" v3 v&" ?5ist3 %r&r $"3@ ak %ri % sle$"ej ve5er, P"a. P v- re Krista sa $ v&"a %ri+ie6a i tr c#u v $,! "ajviac v % +ere je$"a 5as( v $, ku tr + 5astia+ v&"a. V "iekt r*c# kraji"c# ' l -ave$e"* s%.s ' %r&j+a"ia $ ruk,. P $r '"* % %is "ie5 # tak3# t "ac#$-a+e u) i u :v. H,rila ! jeru-ale+sk3# 'isku%a! k l r. /0\. Tak sa %r&j+al $ 9. st r 5ia. Pr ti %r&j+a"iu $ 2st + )" v-"ies( "+ietku! )e t "ie je #,Bie"ick3! %r ti %r&j+a"iu $ ruk,! )e je tu v56ie ri-ik -"eucte"ia. Tak 5i "ak! "e+al ', t ',( v6ak -sa$"* %r 'l3+. C+ietk, %r ti :vt3+u Pr&j+a"iu< =Jast3 :vt3 Pr&j+a"ie "e% le%6& 5l veka>. :vt3 Pr&j+a"ie "ie je k2-el"* %r strie$ k! kt r* "s - $"es "a -ajtra % le%6&. Bu$e+e "2te"* stle ' j va(! ale 1a#6ie a v&(a-"e! le' s+e s Krist +. Jast a $ 're %r&j+a( je ur5ite le%6ie "e) -rie$ka ale' -le. =Cie s + # $"*>. Cikt "ie je # $"*! ale Kristus "s % -val. Fus&6 ',( le" v stave +il sti a +a( s%rv", 2+,sel. :vt3 Pr&j+a"ie "ie je )ia$"a $+e"a -a -' )" s(! ale % kr+ a liek %re "s! sla'*c# 1u$&. Kristus %ri% +&"a! )e lekra "e% tre'uj2 -$rav&! ale c# r&. =:v. Pr&j+a"ie ', +i - v6e$"el >. O$ "ik # sa "e)ia$a! a', %r&j+al v)$, s -vl6t",+ cit v*+ r - c#ve"&+ a slv" st" u "la$ u. dalek $.le)itej6& je $ 'r* 2+,sel! ve$ +ie! )e B # je v % $ 'e c#le'a %r&t +"*! a %ria"ie! -&ska( v6etk, +il sti! kt r3 sa tu % sk,tuj2 a %rija( Krista ak v,ja$re"ie t2)', % 'l&-k + v-(a#u s "&+. T +u! kt c#ce )i( s P" +! "e+.)e st,k s "&+ - v6e$"ie(. B # je %ret B # +! )e je "ek "e5"*! "ev,5er%ate1"*. =:vt3 Pr&j+a"ie sta5& ra- -a r k>. Mska k B #u a vlast"ej $u6i sa "eus% k j& s t*+t +i"i+ +. Ak ', s+e + #li (a)k )i( 'e- % kr+u! tak je

(a)k3 %re$stavi( si ' #at* )iv t kres(a"a! kt r* ', sv ju $u6u "e)ivil "a$%rir $-e"*+ c#le' + Euc#aristie. 10X. :V_TG OFNA CLE AE CGBOUEC:KOU OBETOUE Pret )e je 'e( je$"*+ - "aj$.le)itej6&c# v,ja$re"& -' )" sti! %ret 1u$ia v6etk*c# "r $ v $ %ra$v"a u-"vali jej "ev,#"ut" s(. Faj2 ju s%ravi$la v6etk, "' )e"stv. O'e( je vi$ite1"* $ar! kt r* %ri"6a+e B #u! a', s+e # u-"ali -a "ajv,66ie# P"a. T*+! )e 5l vek $ v-$al "ie5 - sv j# vlast"&ctva! c#cel v,ja$ri(! )e -a se'a a cel* sv j +ajet k v7a5& B #u. O'ete %ri"6a+e a', s+e B #a c#vlili! %r sili! u-+ier vali a je+u 7ak vali. C' )e"stv 'e- 'et& $u+iera D vi7 seversk3 "r $,9 V6etk, 'ete ' li %re$ 'ra- +! "-"ak+i Krist vej 'et, "a kr&)i. Krist v u 'et u stratili %lat" s( v6etk, $ vte$aj6ie "e$ stat 5"3 ; r+, 'et& a - stala le" 'e( Krist va! +6a. T ' la %re$% ve$a" u) %r r k + Da"iel + ?9! 20i2Y@! kt r* %re$% ve$al k "iec star -k ""*c# 'et&. Falac#i6 B )&+ +e" + # v r&< =Ce++ v vs -a12'e"ie i # v r& P" -stu% v! a "e%rij+e+ 'etu - va6ic# r2k. Me' $ v*c# $u sl"ka a) % -%a$ je ve1k3 + je +e" +e$-i "r $+i a "a ka)$ + +ieste 'u$2 'et va(! 'u$2 %ri"6a( +.j+u +e"u 5ist2 'etu! le' je ve1k3 + je +e" +e$-i "r $+i! # v r& P" -stu% v> ?Fal 1!1\i11@. Kristus # v r&! )e %ric#$-a # $i"a! ke$, %rav& ctitelia 'u$2 %ri"6a( B #u 'ete v $uc#u a %rav$e. A Dvi$ # v r& 'u$2c + Fesi6 vi< =T, si kIa- "avek, % $1a ra$u Felc#i-e$ec# v# >. Te" t ti) 'et val B #u c#lie' a v&" . A % $ s%.s ' + c#le'a a v&"a sa Kristus v %re$ -a "s 'et val. O'et"* r- kres(a"skej 'ete v,ja$ril Kristus sl va+i< tel ! kt r3 sa v,$va! krv! kt r sa v,lieva. Aej ustavi5"3 k "a"ie v,ja$ril sl va+i< =t t r 'te "a + ju %a+iatku9> :vt3 O+6e "ie s2 " v*+i 'eta+i ve$1a Krist vej 'ete kr&)a. O'eta "a kr&)i je je$i" a "e %ak vate1". =Kristus v-kriese"* - +ktv,c# u) "eu+iera! s+r( "a$ "&+ u) "e%a"uje> ?Ri+ X! 9@. P v "kaj6ej str"ke je slve"ie Euc#aristie s&ce % 5&tate1"3 ?# v r&+e "a%r.< v t +t k st le s2 v "e$e1u tri :vt3 O+6e@! ale t ! 5 :v. O+6a je! t 5&sel"e "e+ )" v,ja$ri(! le' +6 v 'eta je s%r&t +"e"&+ je$i"ej "e"a% $ 'ite1"ej a "e %ak vate1"ej Krist vej 'et,! ak si Kristus %ri % sle$"ej ve5er, %rial. Ae$"a a t ist 'e( je "a kr&)i krvav a %ri :v. O+6i "ekrvav. :%.s ', c#le'a a v&"a s2 $ se'a $$ele"3! 5&+ je "a-"a5e"3 $$ele"ie krvi P"a $ tela "a kr&)i. :+r( P"a sa "e %akuje! a"i P" -" vu "etr%&. =A tak v)$,! ke7 'u$ete jes( te"t c#lie' a %i( te"t kalic#! -vestujete P" vu s+r(! k*+ "e%r&$e> ?l K r 11! 2X@. =F+e ltr! - kt r3# "e+aj2 %rv jes( t&! 5 sl2)ia st"ku> ?He'r 1/! 1\@. K$e ale je 'et"* ltr! ta+ je aj 'e(. Kristus je tu -r veI 'et"&k + aj 'et"*+ $ar +! $va sa "e'esk3+u Otc vi v % $ 'c# c#le'a a v&"a a "+ sa stva $uc# v"*+ % kr+ + a "% j +. Kristus c#cel -ac# va( v trva"& 'etu kr&)a a Hirkvi c#cel -veri( %a+iatku sv jej s+rti a v-kriese"ia. E4iste"cia sviat sti ltr"ej je -$.v $"e"

"asle$ v"e< 1.@ Kristus c#cel "eustle %re'*va( +e$-i 1u7+i ?Pr&sl. Z! /1@g 2.@ H#cel 1u7 + %rivlastI va( v,ku%ite1sk3 +il stig /.@ H#cel sa $a( -a % kr+ "a6ic# $u6&. Usta" vil O+6u %ri % sle$"ej ve5er, "a %a+iatku sv jej 'et, "a kr&)i. O'et" % va#a O+6e ' la u-"a" v cel + kres(a"sk + star veku i v "esk r6&c# st r 5iac#< vi7 :k 2! T2g TXg He'r 1/! 1\g 1 K rg OriBe"es! Di$ac#3 - r. 1\\! :v. Aust&" +u5. ?n1XX@! :v. H,%ri"! :v. Lre"ej ?n2\2@! :v. LB"c +u5. ?n1\Y@! :v. Kle+e"t R&+sk, ?n1\\@! Tertuli" ?22\@! :v. H,%% l,t ?2/Y@! "ajstar6ie +6 v3 liturBie! ltre! 'ra-, a "%is, v katak +'c#! $ sve$5uj2 ju v sv jic# v,ja$re"iac# i vte$aj6& % #a"ia i %rv3 sekt,. A) re; r+t ri -a5ali % %iera( +6u ak 'etu. Pre5 Kristus ak -"a+e"ie a uskut 5"e"ie sv jej %r&t +" sti +e$-i sv ji+i veriaci+i -v lil %rve # sti"uE Ae$l + sa % silIuje+e! je$l je "ev,#"ut"3 k )iv tu. Av6ak s% l 5"*+ je$l + tv r&+e aj s% l 5e"stv . V %r stre$&! k$e P" Euc#aristiu usta" vil! ' li c#lie' a v&" -kla$" u % trav u! ak $ $"es v ju)"*c# kraji"c#. Ce-+e"ite1"3 ja$r :v. O+6e tv r& %ak va"ie t # ! 5 %ri % sle$"ej ve5er, k "al Kristus< v-al c#lie' a v&" ! v,k "al 7ak v"2 + $lit'u! r -l+al c#lie'! sv ji+ ' )sk*+ sl v + c#lie' a v&" %re+e"il "a sv je tel a krv! $al # a% 6t l + ak $uc# v"* % kr+ a "% j a %rik-al! a', t ist3 r 'ili "a je# %a+iatku! $ kia1 "e%r&$e -" vu s2$i( )iv*c# a +ktv,c#. V 'ra$u % sle$"ej ve5ere a -vl6t",c# %re$%is v a% 6t l v % vstala %rv ; r+a O+6e. D r+ca t #t -kla$"3# 'ra$u u) ve1+i sk r ' li %ri%ja"3 7al6ie 'ra$,! 5i u) t ' l r -6&re"ie t # ! 5 k "al Kristus i %r&%rava $ar v! + $lit'a! a', sa %re+e"ili v Krist v tel a krv! %ri% je"ie + $lit', Ot5e"6! l+a"ie c#le'a! + $lit'a %re$ %r&j+a"&+ at7. ale' tie) v*uka kres(a" v a katec#u+3" v D ' # slu)'a sl va! s% +ie"ka "a t*c#! kt r& "s %re$i6li v -"a+e"& vier,! "a +u5e"&k v a stat"*c# svtc v! -#r +a)$e"*c# k l B )ie# tr8"u. :vt* Aust&" +u5. uv$-a v r. 10\ tiet % $stat"3 5asti O+6e< 5&ta"ie P&s+a! 'et va"ie! %re+e"e"ie a %rij&+a"ie. Ke7)e je :vt O+6a "ajkraj6& a "aj#l'6& v*ra- "6# v-(a#u k B #u! "e+.)e ',( %rek "a"! res%ekt&ve "a#ra$e" )ia$",+i s2kr +"*+i + $lit'a+i! i ke', ' li se'a-' )"ej6ie. a,-ick 25as( "a O+6i je % $1a Dru#3# vatik"ske# k "cilu %ra+eI + a vrc# l + cel3# kres(a"sk3# )iv ta. O'sa# a v*stav'a +6e "a$c#la "ajv56&c# kat l&ck,c# u+elc v k ve1k le%*+ $iela+ ?Hal$er "! Ra;;ael! Beet# ve"! Ha,$"! F -art! :c#u'ert! Dv vk! Aa"5ek! a rster a i"&@. 10Y. :POVEd VAVLEDML K`AVLE U) v star + -k "e % l )il #rie6"ik ruku "a 'et"3 -viera a v,-"al kIa- vi sv je #riec#,. K :v. A" vi Krstite1 vi %ric#$-ali 1u$ia - Aeru-ale+a a

- cel3# A2$ska! a', ' li $ "e# % krste"& v A r$"e v,-"vaj2c sv je #riec#,. T ' li %re$ 'ra-, sviat sti % k"ia 5i)e -+iere"ia. :viat s( % k"ia je sviat s(! v kt rej #rie6"ik vi! kt r* 1utuje sv je #riec#,! 2%ri+"e sa - "ic# v,-" a + v.1u -a "e k "a( "%ravu! $%26(aj2 sa tiet #riec#,! s%c#a"3 % svt + krste! kIa)sk*+ r -#re6e"&+ ?a's l2ci u@. :l vu % k"ie asi "aj'li)6ie - $% ve$ % je+ 'rte"ie k $ 'ru! $vrat $ -la. Ae)i6 $%26(al je$" tlivc + #riec#,. Ve5er % v-kriese"& $*c# l "a u5e"&k v a % ve$al< =P k j v+9 Ak +Ia % slal Otec! aj ja % siela+ vs.> Ke7 t % ve$al! $*c# l "a "ic# a # v ril i+< =Prij+ite Duc#a :vt3# . K +u $%ust&te #riec#,! 'u$2 +u $%uste"3! k +u ic# -a$r)&te! 'u$2 -a$r)a"3> ?A" 2\! 21i2/@. T*+it sl va+i usta" vil Kristus sviat s( % k"ia a $al a% 6t l + + c $%26(a( #riec#,. T %lat& aj %re ic# "stu%c v! le' tak je Krist va v.1a u"iver-l"ej s%s,. Me" - v,-"a"ia je$" tliv*c# #riec# v +.)e kIa- % s2$i(! 5i +.)e #riec#, $%usti( 5i -a$r)a(. Tak # v r& u) aj :v. Hier "*+ ?"ar. /T\@. Kt k 1vek "ie je t ti) r -#re6e"ia # $e"< ak "e+ie"i "a#ra$i( 6k $u! "a%ravi( # vra"ie! -a"ec#a( -l2 %r&le)it s(! % %iera "iekt r3 5l"k, vier, 5i "iekt r3 %revi"e"ia "e% va)uje -a #riec#. Pr&li6 1a#k ', s+e + #li +,l"e $#a$"2( sv ju skut 5"2 situciu! ke', s+e - stali le" %ri v6e 'ec" + ve$ +& #riec#u. V,-"a"ie je$" tliv*c# #riec# v "s "2ti -"a5i( vi"u jej %rav*+ +e" +! -auja( sta" visk ku "6+u k "kr3t"e+u -l,#a"iu! "i5 si "e"a# vra(! "e%re$stiera(. KIa- sa +us& %resve$5i( $ 'rej v.li kaj2c"ika! -a"ec#a( v6etk ! 5 # $$ia1 val $ B #a. A le" - v,-"a"ia je$" tliv*c# #riec# v +.)e kIa% s2$i(! ak3 ul )i( % k"ie a ak3 $uc# v"3 liek, % ra$i(. R -su$ k s2$u 'e% -"a"ia vi", ')al va"3# ', ' l taktie) ak usi a" +li u. P $ '"e je t aj s s% ve7 u. U) sk.r $al Ae)i6 a% 6t l + "ie5 6ir6ie % vere"ie< =J -via)ete "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)ete "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1Z! 1Zg % r v. 1X! 19@. :v. Pav l % tvr$-uje 25as( Hirkvi "a $%uste"& #riec# v ?Kal X! 1g 2 K r 2! 0i11g l K r 0! 1i0@. V E;e-e +u veriaci v,-"vali a r -%rvali sv je skutk, ?:k 19! 1Z@. A a% 6t l A" "a%&sal< =Ale ak v,-"va+e sv je #riec#,! " je ver"* a s%rav $liv*< $%ust& "+ #riec#, a 5ist& "s $ ka)$ej "e%rv sti> ?l A" 1! 9@. =V,-"vajte si te$a "av-j + #riec#,> # v r& :v. Aaku' ?Aak 0! 1X@. Os '" a 2%l" s% ve7! a %rve tak aj r -#re6e"ie - stvaj2 je$i" u cest u! "a kt rej $ sa#uj2 veriaci -+iere"ie s B # + a Hirkv u. Me" v %r&%a$e ;,-ickej a + rl"ej "e+ )" sti sa u%26(a $ tejt % )ia$avk,. V s% ve$i "ev,-"va+e #riec#, le" "ejak3+u 5l veku! ale B #u a Hirkvi. U) :v. AuBust&" # v r&< =Ke', sa $ s% ve$"&ka v,)a$ val ! )e + ',( svt*! -"a+e"al ', t vkla$a( "$ej $ 5l veka "ie $ B #a>. O v,-"a"& #riec# v # v ria katak +', s s% ve$"*+i se$a$la+i. Prv3 sekt, + "ta"ist v! "est ri" v! jak 'it v! k %t v! + " ;,-it v a " vaci" v +aj2 s% ve7. Fusela ',( te$a u) v Hirkvi sk.r! "e) sa tiet sekt, $l25ili. L Ar+3"i! Rusi a Kr3ci ju +aj2. Kres(a"sk3 literr"e %a+iatk, - k "ca l. st. ?Di$ac#3! list Bar"a'6 v! l. Mist Kli+e"ta R&+ske# @ # v ria v,-"a"&

#riec# v a % $ria$e" sti veriacic# v % k"& s% ve$"&k vi! ale v,sl ve"e sa "es% +&"a! ak a 5&+ sa v,k "val $%uste"ie #riec# v. :vt* Lre"ej %&6e v 2. st. )e"e! kt r =sa - sv jic# % 'l2-"e"& s% ve$ala> Ale' %&6e "ut" sti v,-"a"ia! )e t&! kt r& sa 'rtili - sekt, Vale"ti" v! % sv j + "vrate $ Hirkvi sa s% ve$ali - sv jic# #riec# v! aj t*c# "ajtaj"ej6&c#! te$a i - sv jic# )ia$ st&. K "c + 2. st. # v r& Tertuli" ?"ar. 1X\@< =F" #& sa -$r#aj2 v,-"a( #riec# v! le' i+ viac -le)& "a ic# cti "e) "a ic# s%se. Ce+.)u u"ik"2( ve$ + sti a s2$u B )ie+u>. V %rvej % l vici /. st. %&6e OriBe"es ?"ar. 1Z0@< =Hriec# "s tr%i tak $l# ! a) # v,-"a"&+ v,vr#"e+e. Tre'a sa % - r"e #lia$"u( % t +! k +u ++e v,-"a( sv j #riec#. Ak s+e $#alili sv je #riec#, "iele" B #u! ale aj t*+! kt r& "a6e ra", a #riec#, +.)u v,lie5i(! 'u$2 "a6e #riec#, -a#la$e"3 $ t # ! kt r* % ve$al< =H1a! -a#la$&+ tv je "e%rv sti ak #+lu a tv je #riec#, ak t+u>. OriBe"es c#vli t # kt sa =Ce#a"'& B )ie+u kIa- vi v,javi( sv je #riec#, a #1a$a( u "e# liek>. V /. st. :v. H,%ri" u% - rIuje kres(a" v! )e sa +usia s% ve$a( - #rie6",c# +,6lie" k a taj"3# % klesku. O % tre'e v,-"a( sa - #riec#u # v r& :v. Ba-il ?n/Y9@! :v. A+'r8- ?n/ZY@! :v. Hier "*+! Mev Ve1k* ?TT\iTX1@! :v. AuBust&". V %rv*c# st r 5iac# %re v56i"u kres(a" v "e' la sviat s( % k"ia % tre'"! %ret )e sa k "al % k"ie le" -a (a)k3 %revi"e"ia. D %usti( sa "iekt r3# - "ajv)"ej6&c# #riec# v ' l c#%a"3 -a tak ve1k2 r -tr)ku! )e sa % va) val -a + )"3 $ sia#"u( -+iere"ie s B # + le" ra- -a )iv t! a t verej"*+ % k"&+. Jast sa t $s2val ! a) ke7 #r -il k "iec )iv ta. P k"ie a $%uste"ie ' l verej"3 v)$, a r -#re6e"ie ' l u$ele"3 a) % s%l"e"& % k"ia. Av6ak u) v %rv t"ej Hirkvi ' l -a taj"3 (a)k3 #riec#, s2kr +"3 v,-"a"ie s r -#re6e"&+ a % k"&+. V "iekt r*c# $ 'c# sa v6ak -a "iekt r3 #riec#, v,)a$ vala verej" s% ve7! "iekt r3 #riec#, ' li k $%uste"iu v,#ra$e"3 "a%r&kla$ le" 'isku% vi! #riec#, v6e$"3 ?"ie s+rte1"3@ ' li "ieke$, $%26(a"3 tre'rs "ara- cel3+u -#r +a)$e"iu. Ae %rv + Hirkvi sta" vi(! ak sa + tt sviat s( u$e1 va( % v "kaj6ej str"ke. Tak sa verej"3 % k"ie -+e"il "a s2kr +"2 s% ve7! a', sa #rie6"ik vi u1a#5il v,-"a"ie. Ae)i6 t ti) "e%re$%&sal )ia$"e 2k ",g % "ec#al Hirkvi "a r -# $"ut&! ak2 ; r+u trejt sviat sti $ % $1a k l" st& a % trie' $ ', a veriacic#. V +i+ ria$",c# %r&%a$ c# ?v je"sk* 2t k! str sk ta"ie l $e a % $.@ je s%l" + c"e"* k u$e1 va"iu k lekt&v"e# r -#re6e"ia kt r*k 1vek kIa-. V %r&%a$e! )e je "e$ stat k s% ve$"&k v a ve1k* % 5et kaj2cic# ', s%.s ' val! )e ', 'e- sv j# -avi"e"ia - stali $l# 'e- % svtcuj2cej +il sti a :vt3# Prij&+a"ia! + )" je %( k lekt&v"a a's l2cia. L u k lekt&v"e# r -#re6e"ia je v6ak tre'a! a', ' li s%l"e"3 % $+ie"k,! % )a$ va"3 %re i"$ivi$ul"e r -#re6e"ie. A k t +u +us& %ri'u$"2( r -# $"utie v,k "a(! ak "#le je t + )"3! i"$ivi$ul"u s% ve7. Kt sa (a)k*+ #riec# + $$elil $ cirkev"3# s% l 5e"stva! +us& sa s '"e $ stavi( %re$ re%re-e"ta"ta cirkev"ej 'ce! a t

% $1a a% 6t lskej %ra4e aj % $1a $ tera- "e%reru6e"3# -v,ku v Hirkvi. L$e %rejav 'rte"ia a $i6ta"c va"ia sa $ #riec#u. P #1a$ $ $ej&" % k"ia "s u5&! )e % $stat"3 %rvk, sviat sti % k"ia s2 trval3 a "ik$, sa "e+e"ili< 12t s(! v,-"a"ie! -a$ s(u5i"e"ie a $%uste"ie. Hirkev v)$, c#%ala! )e ju Kristus % veril % sla"&+ $%26(a( #riec#,. :viat s( % k"ia v)$, tvrala %r&stu% k Euc#aristii. P $iv"* Ae)i6 v v*r k -"ie! )e #riec# %r ti Duc#u :vt3+u "e'u$e $%uste"* a"i v t +t veku a"i v 'u$2c + ?Ft 12! /1@. Caj(a)6&+ #riec# + "ie je te$a $ %usti( sa +,lu 5i c#,', v 5i Krist vi ale' Hirkvi! ale tvr$ 6ij"e sa a%ri ri 'r"i( - -l ', ka)$3+u B )ie+u v%l,vu "a "a6u $u6u! a t $ % sle$"*c# c#v&1 )iv ta. Ae t ak3si $ 'r v 1"3 a -atvr$liv3 $+ieta"ie :vetla D Krista. Tak*t #riec# -a#kIa #riec# %*c#, a -a" vitej "e% slu6" sti. Patr& se+ tie) % v)liv3 s% lie#a"ie sa "a B )ie +il sr$e"stv . Kt sa u-atvra Duc#u :vt3+u! $+ieta t*+ 'rte"ie a -a'raIuje t*+ te$a B #u! a', +u + # l $%usti(. Pr ti t +u je aj B # 'e-+ c"*! le' B # "ik # k 'rte"iu "e"2ti. Me" Kristus ak v6eve$iaci B # "ajle%6ie % -"al %rav2 ce"u $u6e a ve5" sti! r v"ak ak skut 5"2 #,-$" s( #riec#u. 10Z. :POVEd AE PROTL ROVUFUE Vi"u "e+ )" %rek "a( t*+! )e ju =-a#r+e $ autu> ale' % tla5&+e. :% ve7 "es+ie ',( % vrc#" u ruti" u! %ret je "ut"3 $.kla$"e a % ctiv "aj%rv si s%,t va( sve$ +ie. C%rava je "e+,slite1"! ak "e-ist&+e -l v cel + je# r -vetve"& a v je# (a)isku. Ce$ stat k ve$ +ia vi", je 5ast sve$ectv + "e$ stat 5"ej vier,. Hriec# ', "e' l + )"3 $%usti(! ke', s+e # "e'rali v)"e. Pravi$el"*+ s%,t va"&+ sve$ +ia! se'a% -"a"&+! sa 5l vek stva ' #at6&+ a %rav$ivej6&+! istej6&+! s%rv"ej6ie sa rie"tuje a stva sa %rav$iv kritick*+. =Ke', s+e s2$ili sa+i se'a! "e' li ', s+e s2$e"&> ?l K r 11! /1@. B # iste + je #riec#, % -"! ale $%ust& +i ic# le" vte$,! ak ic# %ri-"+. Ka)$& 'c# $"&k 'ila"cuje. :trac# %re$ s% ve7 u "e-a5&"a te$a u v,-"a"ia! ale u vlast"ej "e2%ri+" sti a %*c#,! %ri-"a( si sv je vi",. P $stat" u 5as( u sviat sti -+iere"ia je 12t s(. Ae t ' les( $u6e! v.le! +,sle i sr$ca "a$ vlast"*+i #riec#+i. O'sa#uje aj $vrte"ie sa $ #riec#u a 'rat ku Krist vi. Ae se'ai $s2$e"&+ i %ri-"a"&+ sa k :vt3+u B #u. Jl vek +us& #riec# 1ut va(! le' ura-il B #a! ' l k "e+u "ev7a5"* a stal sa s% luvi""*+ "a Krist v + utr%e"&. Ale' as% I %ret ! )e si -asl2)il B )& trest. J&+ je 12t s( #l'6ia a ' lest"ej6ia! t*+ %l"6ie '" vuje. Be- 12t sti "iet $%uste"ia! 'e- "ej je B )ia +il s( 'e-+ c"! i ke', kIa- u$elil #rie6"ik vi r -#re6e"ie. ^2t s( "a %ak s%.s 'uje! )e B # $%26(a #"e7! aj ke7 ++e % vi"" s( % $r 'i( sv j #riec# e6te s2$u s% ve$"&ka. B # "+ c#ce r -#re6e"&+ jas"e uk-a( sv ju " v2 %ria-eI a +il s(. J&+ v56ia je % #"2tka %re kt r2 1utuje+e #riec#! t*+ je 12t s( $ k "alej6ia.

Vrc# l + kres(a"skej $ k "al sti je lska k B #u. ^ut va( te$a - lsk, k B #u -"a+e" 1ut va( $ k "ale. :%ravi$la sa 5l vek v*ra-"e "e-+e"&! le" ke7 si v6e 'ec"e % vie! )e 'u$e le%6&. Kt "e+ $ 'r2 v.1u % $"ik"2( "ie5 %r ti sv j+u #riec#u! t +u kIa- "e+.)e $a( r -#re6e"ie. A % $ '"e! ke', s+e sa "iek +u s%rave$l"ili -a %revi"e"ie! kt r*+ s+e sa # $ tkli! a -r veI %ri% jili< =T "i5! ja t 5 sk r ur '&+ -" vu>! tak ', "+ te"! ku k +u sa 'racia+e! "e+ # l $%usti(. Pret aj s ka)$ u skut 5" u 12t s( u +us& ',( s% je"3 %ev"3! ur5it3 %re$sav-atie "e#re6i( a %r ti c#,'+ ' j va(! c#r"i( sa 'l&-kej %r&le)it sti k #riec#u a "a%ravi(! 5 s+e sv ji+ 5i" + s%.s 'ili. L$e tu s%rave$l"e"ie! -+ier i "#ra$u -a % 6k $e"2 5i $cu$-e"2 vec! 5es( a % $. F sa tak $ia( i -a ce"u 'et&. Aj ke7 v.1a s+eruje k $ 'r3+u! je $ r -# $"utia k uskut 5"e"iu 5ast ve1k* kus cest,. T ! )e si uve$ +uje+e! )e s ur5it u %rav$e% $ '" s( u v 'u$2c" sti %( $ #riec#u u%a$"e+e! "ie je %rek)k u skut 5"ej 12t sti. L"ak ', u) "e+al 5l vek )ia$"e #riec#,. Ke7 u) skut 5"2 "%ravu "e+ )" ur 'i( ?"a%r. - # vra"ia 5i % # r6e"ia v)$, s%ravi$la "ie5 - sta"e@! je -a$ s(u5i"e"&+ v,k "a( "ie5 $ 'r3! "ejak* $ 'r* skut k. K 5 +u je v,-"a"ie #riec# vE Pri s% ve$i st j&+e tvr u v tvr B #u a Krist v*+ % )ia$avk+. Tu "e%lat& )ia$"a v*# v rka. R -#re6e"ie je %lat"3 a 25i""3 le" ak je v,-"a"ie 2%l"3! 2%ri+"3 a 'e- skres1 va"ia. T*+ sa %re$c#$-a $uc# v"ej "e$'a"liv sti a vla)" sti. KIa- ra$&! te6&! $ $va $va#,! i" ke$, %ri% +e"ie "e2%r s"3 +rav"3 % )ia$avk,. O ; r+e sviat sti % k"ia ?r -#re6e"ia@ "e++e v Bi'lii i"6trukcie. Hirkev ve$e" Duc# + :vt*+! ist3 %ravi$l ur5ila< =Aa (a r -#re6uje+ $ tv jic# #riec# v v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# >. R -#re6e"ie $va ra$ st"3 ve$ +ie! )e vi"a a #riec#, s2 -a#la$e"3< si %( B )&+ $ie(a( +! -+iere"*+ s B # + a Hirkv u. Ak tu s"7 ' la (a)k vi"a! tak +il s( % svtcuj2ca sa vracia $ $u6e! ve5"* trest je -+a-a"*. Ak "estratil kaj2c"ik % svcuj2cu +il s(! je r -+" )e" a % sil"e"! te$a v %r&%a$e! ke7 sa kaj2c"ik v,-"val le" - v6e$"*c# #riec# v. Pri s% ve$i sa "+ $ stva e6te -vl6t"ej sviat st"ej +il sti! " vej sil,! a', s+e sa + #li v,var va( #riec#u. O$%26(a sa "+ i 5as( 5as"*c# trest v! kt r3! ', s+e si +useli v,tr%ie( "a -e+i 5i v 5istci. Vslu#, -a $ 'r3 skutk,! kt r3 s+e %re$t*+ v,k "ali v stave +il sti! s2 vrte"3! ak s+e ic# stratili (a)k*+ #riec# +. P s% ve$i i$e "era- -a)&va"ie % citu 6(astia! 5ist t,! svie) sti! % k ja! v 1" sti a aj stratu teles"*c# (a)k st&. :% ve7 +.)e $str"i( +" # %r&5i" 1u$skej 2-k stliv sti a %re$&s( "eur8-e. Mekr +.)e $str"i( "a%tie! $'2ra( s,+%t8+, "eur8-,! $#ali( vi"u! r -u+ie jej! ale "e+.)e ic# -a#la$i(. P vi"" s( +l5a( #riec# c#! kt r3 kIa- v,sl,6al v s% ve$i! je "aj%r&s"ej6ia kIa- va % vi"" s( % $ trest + v,l25e"ia - Hirkvi. Cee4istuje )ia$"a v*"i+ka! )e ', kIa- +al %re-ra$i( a % ve$a( #riec#! v,% 5ut* v s% ve$i. V Jec#c# s2 $vaja +u5e"&ci s% ve$"3# taj +stva< :v. A" Ce% +uck* ?n1/9/@ a 'l. A" :arka"$er ?n1X2\@.

KIa- + ul )e"3 % k"ie je tre'a 5 "ajsk.r s%l"i(. Ae t v)$, trest +i"i+l",! s,+' lick*. Ca%riek t +u je v6ak ak ', verej"*+ u-"a"&+ B )ej s%rav $liv sti a %rejav + $ 'rej v.le %ri"6a( =%l $, % k"ia> ?Ft /! Z@! $ 'r3 skutk,. V,"ikaj2ci lekri -$.ra-Iuj2 s%asite1"* a lie5iv* 25i" k s% ve$& u 1u$& s r.-",+ $u6ev"*+ utr%e"&+. 109. PROTL :POVEDL AE FCOHO CGFLETOKE :% ve7 % $1a "iekt r*c# -avie$li kIa-i k - tr 5e"iu sve$ +ia. i Ak t ale! )e aj kIa-i! 'isku%i a %%e) sa +usia s% ve$a(E :% ve7 "e- tr 5uje! ale -'avuje tr ctva #riec#u. O +u5iar"i sve$ +ia # v r&! kt sa "ik$, s%rv"e "es% ve$al a "esk2sil sl ' $u a ra$ s( sviat st"3# r -#re6e"ia. KIa-i % $1a "iekt r*c# vraj -avie$li s% ve7 - -ve$av sti. i Ka)$* +.)e &s( ku s% ve$i ku kIa- vi! ku kt r3+u + $.veru. Cie je )ia$"a %r&je+" s( v,se$va( cel3 # $i", v s% ve$"ici 5i v " ci vsta( a &s( ku c# r3+u a v,stav va( sa "e'e-%e5e"stvu "ka-,. Ca % t%aj2c + sa Tita"iku $ali traja kIa-i %re$" s( 2tec#e u+ieraj2cic# %re$ se'a-ac#r"e"&+. Ce++ #riec#,9 i Pr&j+i + je "aj2%ri+"ej6ie 'la# )ela"ie. Cie5 tak3 t ti) +.)e +l kt se'e % ve$a(. O ka)$ + 5l veku %latia sl v :v. A"a< =Ak # v r&+e! )e "e++e #riec#! kla+e+e sa+i se'a a "ie je v "s %rav$a> ?l A" 1! Z@. Okre+ vra)$, a kr$e)e s2 aj i"3 #riec#,. Vi7 ' #5a a +r" trat"3# s,"a v eva"jeliu9 Ce$'al s( a "e-uje+ B #a "ie je #riec# +E V6etk stat"3! 5 Hirkev % va)uje -a #riec#! je le" #usrsk,+ k2sk +! kt r* je le" vte$, -l*! ak v,j$e "ajav E Ka)$* 5l vek je v,stave"* tis&c rak*+ % ku6e"ia+. Kt sa "iek 1k r k v "e% -er $ -rka$la! +,sl& si! )e je +la$*! 5ist* a krs",. Kt "iek 1k r k v c# $& -a'late"* a tr#a"*! "ec&ti! )e ', sa +al u+,( a 5isti(. B l ', t --rak! ke', sa aj "a te'a "e"ale%ila 6%i"a $"e6"3# sveta. Jl vek je kre#k* a sla'*! 1a#k sa %ri-a'u$"e a -#re6&. Prik-a"ia! v kt r*c# % -"va+e B )iu v.1u! "ie s2 )ia$",+ 6ika" va"&+! )ia$",+ "sil&+! c#c2 t "ajle%6ie %re je$" tlivca i cel3 1u$stv . V #riec#u $va 5l vek %re$" s( %re$ B # + "ie5 +u! 5 sa +u -$ ',( )ia$2ce. Pret #riec# ?(a)k*@ ve$ie k $cu$-e"iu $ B #a! tr# %ut lsk, +e$-i B # + a 5l vek +. Jl vek sa tak r -c#$-a s B # +. U) "ie je -a+era"* "a cie1! kt r* je %reI ur5e"* a kt r* s25as"e + us% k ji( je# t2)'u % 6(ast&. Cie je t v6ak B #! kt sa $vracia $ 5l veka! ale 5l vek s+ sa $vracia $ B #a. V #riec#u sa 5l vek rui"uje a t*+ sa $cu$-uje s+ se'e. Lste t u) ka)$* -a)il! ke7 % #riec#u "e+ # l % c# %i(! %re5 tak k "al. O$+iet"utie v.le B #a! kt r* t s "a+i +,sl& $ 're! "a-*va+e #riec# +. Vlast"e je le" je$e" je$i"* #riec# D $+iet"u( B )iu lsku. V :tar + -k "e sa %ret "a-*va aj =vier l +" s( u>! % ru6e"&+ -v-ku! kt r* B # u-avrel s 5l vek +. Jl vek t*+ v % $state v,ja$ruje! )e si s+ se'e sta5&! )e B #a "e% tre'uje. T v6ak -"a+e" % stavi( % ria$ k "a #lavu. B # a 5l vek

s2 tu je$e" %re $ru#3# ! 5l vek sa v6ak v,tr# l - s% je"ia s B # + a se'a usta" vil -a +er&tk v6etk3# % ria$ku. Ak je B # %.v $ a cie1 v6etk3# ! #riec# -"a+e" s25as"e aj ru6iv3 -asa# va"ie $ v-(a#u 5l veka k 5l veku a je# k liu! a t*+ v,v lva stras(! 'ie$u a utr%e"ie. Hriec# + sa stva svet # r6&+. O$vraca"&+ sa $ B #a "e-asia#"e+e vlast"e je# sa+3# ! ale -asia#"e+e se'a sa+*c# a strca+e -+,sel sv j# % sla"ia. Pr&-"ak+i t # s2< "eist ta! -2;alstv ! utr%e"ie! c# r 'a a s+r(. Ka)$* s "s % -" %r&%a$,! )e "e% ria$ k! #riec# -"i5il 5l veka aj ;,-ick, ?"a%r. "actiutk#a"ie! alk # l! ve1k "e"vis( v 5i $ru#*+ ale' i se'e at7.@. :%ravi$la "ie B # trest #riec#! ale #riec# trest s+ se'a. V "sle$k c# #riec#u sa -rka$l& B )ia "e%r&t +" s( v t +t svete ?% r v. Ri+ 0! 12@. Okre+ t # s ka)$*+ #riec# +! ak +.)e ka)$* -a)i(! rastie aj "c#,l" s( k 7al6ie+u #riec#u. Va "&+ "asle$uje re(a- v reakcie 7al6ie# -la. Hriec# "ik$, "e%ri"6a $ 'r . V,s% ve$+ sa a -as 'u$e $ 're. i P k"ie je ; r+l"a -le)it s( ur5ite le" %re ; r+l",c# veriacic#. Cie s% ve7! ale 1a#k v)"e c#%a"ie s% ve$i -"e+ravIuje a % v-'u$-uje k #re6e"iu. Ae t " v* #riec#< % v)liv3 s% lie#a"ie "a B )ie +il sr$e"stv ! "a 1a#k s( $%uste"ia v s% ve$i. Aj "ajle%6& liek je + )" -"eu)i(. Pr&li6 s+e si t ti) -v,kli "a t ! )e sa #riec# stal s25as( u "6# )iv ta. Ocit+e sa tak v 'lu$" + kru#u! s kt r3# "e% -"+e 5i le%6ie "ec#ce+e % -"a( cestu. Pret )e "a6e s% ve$e "e'*vaj2 vr2c",+i "vrat+i $ + v ku Krist vi! reci$&va $uc# v"3# +al + ce"stva je ve1+i r*c#la. Ca%r ti t +u ria$"e v,k "a"3 % k"ie "ut"e ve$ie k "%rave )iv ta. Ciet t ti) $%uste"ia 'e- 2%ri+"ej 12t sti! 'e- v)"e# $vratu $ #riec#u a "vratu k B #u v lske. Tak3 % k"ie sa % t + "ik$, "esta"e =aut +at +> "a $%uste"ie #riec# v. =Te" kt r* (a stv ril 'e- te'a! "ec#al (a v,k2%i( 'e- te'a> # v r& :v. AuBust&". Ak ve1+i je tu vi$ite1"* % kr k v 5i t*+! kt r& #lsaj2 + rlku = k -a k ! -u' -a -u'> a s sv j u "e"vis( u a trie$",+ ' j + s2 ve1+i 7alek -a +rav"*+ v*v j + kres(a"skej s% l 5" sti. :ta5& sa s% ve$a( ra- -a r kE i A', s+e "a sviat s( % k"ia ak sviat s( B )ie# +il sr$e"stva "e-a'u$li! %ri% +&"a cirkev"3 %rik-a"ie "e$'alc +! a', k "ej %rist2%ili as% I ra- -a r k %rav$a)e aj k svt3+u %r&j+a"iu. Ka)$3+u je v6ak jas"3! )e ak "esta5& tel u+*va( 5i v,k2%a( ra- -a r k! ' l ', skut 5"e +l 5isti( $u6u le" ra- -a r k. Ale tak ak i"$e %lat&! )e v)$, le%6ie as% I ra- ak v.'ec "ie. Ce% tre'uje+ kIa-a! s+ sa s B # + v,s% ria$a+. i Ae s&ce %rav$a! )e ke7 5l vek 1utuje sv je #riec#,! s2 +u $%uste"3. A je aj %rav$a! )e B # "s % -" "ajle%6ie! le%6ie "e) +, sa+i se'a! "e)ia$a te$a s% ve7 a', -istil "a6e #riec#,! ale )ia$a ju ak % k"ie. KIa- v6ak %ri s% ve$i -astu%uje "iele" B #a! ale i Hirkev! kt rej Ae)i6 -veril 2k " -+iere"ia. L$e tu u-+iere"ie s Hirkv u! kt r3 je -"a+e"&+ u-+iere"ia s B # +. Hriec# t ti) "ie je le" s2kr +" u -le)it s( ug c# r ' u je$"3# 2$u tela tr%ia aj stat"3 2$, tela D cirkvi ?% r v. 1 K r 12! 2X@. Jl vek + % c# %i(! )e sa "e+.)e s%asi( vlast"*+i sila+i. Kt + "a% k " %rv ur5 va( trest! ura-e"* ale' ur)aj2ciE Ae %rav$a! )e si

"eura-il #riec# + kIa-a! ale B #a. A"i -l 5i"ec "eura-il sv ji+ -l 5i" + su$cu! kt r* # s2$i. i Ue kIa- je #rie6"ik ak t,E H#cel ', si! a', (a s% ve$al a"jelE Bu7 r$! )e ta+ se$& 5l vek! kt r* % -" 1u$sk3 kre#k sti a ak 'rat v Krist vi s te' u c&ti. Ve7 aj lekr +.)e ',( 5ast c# r*! a +.)e ve1+i $ 're lie5i( %acie"t v. U 1u$& t ;u"Buje %rve tak! )e +.)u lie5i( sv je v"2tr v,-"va"&+ sv jic# v&" i"3+u 5l veku. Ke7 u+ierali v jaci v v j"e! v,-"vali sv je vi", $ k "ca #rie6",+ ka+art +! le" a', si u1a#5ili. P kia1 "iekt r* kIa- kaj2c"ika %ri s% ve$i ura-il 5i -"eu)il s% ve7 "a 6k $u je# "es+rte1"ej $u6e! kv.li 5 +u u) te" 5l vek "a%r&kla$ ku s% ve$i "ec# $&! + tak*t kIa- -a t - $% ve$" s(. :viat s( -+iere"ia sa u$e1uje -$ar+a. Ak sa "ejak* kIa- v,)&va v r - 'era"& $etail v #riec#u s% ve$aj2ce# ! je t -avr#"utia# $"3! -r veI ale je$i"el3. :% ve7 u %re$"6a kaj2c"ik "a$ se' u s2$! a - t # $.v $u je v6ak "ieke$, s% ve$"&k % vi""* %*ta( sa # "a $ %lIuj2ce i"; r+cie! a', si + # l ur 'i( 2su$ k je# $uc# v" + stave. Kt v6ak "e+ 2+,sel sa ria$"e v,s% ve$a(! %re t # '*vaj2 t-k, kIa-a s%ravi$la v)$, '(a)uj2ce. P + c"3 t-k, s2 v56i" u +ie"e"3 ak % + c %re kaj2c"ika. F+ stle r v"ak3 #riec#, a % ku6e"ia! "a5 sa te$a s% ve$a(E i L v $ 'r + +a")elstve sa v,sk,t"e "e-# $a ale' aj (a)k r -tr)ka. Ca%riek t +u + t t +a")elstv v*-"a+! ak #1a$aj2 +a")elia s%.s ' -+iere"ia. :% ve7 te$a -"a+e"< "js( v se'e v)$, -" vu lsku a s% je"ie s B # +. J&+ 5astej6ie sa 5l vek ria$"e v,s% ve$! t*+ sk.r # t +.)e s% ve7 u$r)iava( v istej $uc# v"ej ; r+e ale' # +.)e $ k "ca vies( k 5" st"3+u )iv tu. i Ak sa 5l vek % s% ve$i vracia $ r v"ak3# % ku6e"ia! je s% ve7 le" vte$, %lat"! ak kaj2c"ik $str"i %r&le)it sti k (a)k3+u #riec#u. Hlav"*+ + t&v + s% ve$e ', viac ak strac# vlast"2 s%su +ala ',( lska k B #u. :a+ -rej+e tiet $va ;akt r, sa "e+usia v,lu5 va(. :% ve7 je 'tia)"a vec. P k"ie je "era- (a)k3. Aj ke7 sa i$e k lekr vi! je t "ieke$, a (a)k3 a $ k "ca t ' l&. Ale! ak c#ce ',( 5l vek -$rav*! je t % tre'"3. Kt kre+ t # +iluje! "e#1a$& "a se'a! ale "a +il va"3# a c# t"e v,c#$-a v 2stret, ka)$3+u je# %ria"iu. Vkla$ + ka)$3# #riec#u je %*c#a! v-'ura %r ti B #u< c#ce+ ',( s+ se'e %" +9 Pret B # )ia$a! a', sa 5l vek % k ril. V t + je tie) v*-"a+ s% ve$e. :% ve7 v,)a$uje tie) ist2 $vku $va#, a se'ak "tr l,. F #li ', s+e % ve$a(! )e ak sa "e#a"'&+e #re6i(! tak sa "e#a"'i+e v,-"a( sa - #riec# v9 ^u$ia sa %rv"e"e +.)u #a"'i( -a -l3 veci. Ae skut 5"e -a#a"'uj2ce! ke7 5l vek %c#a -l . Av6ak v skut 5" sti "+ "e+us& %r&li6 -le)a( "a t + 5 si % +,slia "s 1u$ia! ale + "+ -le)a( "a t +! 5 si "s +,sl& B #. Va v,-"a"ie #riec# v %ri s% ve$i sa #a"'i( "e+us&+e! r '&+e %re$sa vte$, $ 're. Jl vek "e+.)e $ "ek "e5"a vliec( sv je vi", ak (a)k3 're+e" . i Viac ak "a 'tia)" s( svtej s% ve$e +,sli+e "a t ! )e "ik$, "e'u$e+e B #u $ s( v7a5"* -a te"t B )& $ar! kt r + i"3 "' )e"stv "e+aj2 % tuc#,! -a B )ie

'e-+e$-"3 +il sr$e"stv v c#v&li! ke$, "+ %r stre$"&ctv + kIa-a $%26(a #riec#,. Cik$, "e $+ieta 5l veka! i ke7 sa +u s%re"everil. Ca$ "ik*+ "el+e %alicu! je c# t"* v-ia( "a +il s( aj "ajv56ie# #rie6"ika. V t + s% 5&va "e% c# %ite1" B )ia lska. i O 'la# $r",c# 25i"k c# tejt sviat sti sa v,sl vuj2 "iele" lekri! ale aj ve1k* +,slitelia 1u$stva ak V ltaire! K et#e! R usseau! Mei'"it-! Mut#er. Pre a"Blick3# s%is vate1a H#estert "a ' l #lav"*+ $.v $ + je# vstu%u $ Kat l&ckej cirkvi! )e je$i"e "a $va a's l2t"u ist tu $%uste"ia #riec#u a t*+ %l"2 ra$ s(! kt rej "i5 "ec#*'a. i Ces+ie+e sa+ -rej+e v tejt B )ej -# vievav sti vi$ie( sla' s(. B # je aj s%rav $liv*! a %ret t*+ v56& trest 5ak t # ! kt % "2ka"2 % + c"2 ruku trval "e%r&j+a a -+iere"ie s B # + $+ieta. Pret sa +.)e %*ta( ka)$* s+ se'a< O$v)i6 sa )i( v stave! v kt r + ', si "ec#cel - +iera(E :% ve7 je %r strie$k + "tlaku "a veriacic#. i P kia1 sa tu v.'ec "tlaku $ # v ri(! tak "a"ajv*6 k c#ra"e vier, %re$ "ever u a +rav" sti %re$ "e+rav" s( u. KIa-sk3+u r -#re6e"iu sa %ri%isuje k2-el" + c. i :"7 --ra5" v,c#$-aj2c - Krist v# usta" ve"ia! - B )ej + ci. P + c u tejt sviat sti sa Hirkev vraj stala 6%i ")" u rBa"i-ci u! -&skavaj2c u s%rv, )iv te a "- r c# veriacic#. Ale' ! )e sa kIa-i % + c u s% ve$e s"a)ia -&ska( % tre'"3 -"al sti "a u$r)a"ie sv jic# + ce"sk*c# % -&ci&. i Uia$ali ', sa tu %r&kla$, % ru6 va"ia s% ve$"3# taj +stva a ic# %erce"t . :% ve$"3 taj +stv -av-uje v6etk*c#! -a ka)$*c# % $+ie" k a "av)$,. P $1a re; r+a5"3# % "&+a"ia sta5& k s%rave$l"e"iu viera D $.vera! )e B # +i %re Ae)i6 ve -slu#, #riec#, $%ust&. A 5 12t s( "a$ #riec#+i! %re$sav-atie -+e"i( sv j )iv t! lska k B #u! '-eI %re$ "&+ a % $ '"eE F. Mut#er sa $ s+rti s% ve$al a kla$"e s% ve$i # v ril. D k "ca e4istuje aj u %r testa"t v v % sle$"*c# $esa(r 5iac# #"utie s"a)iace sa "vrat ku s% ve$i. :% ve$"ice! aj ke7 "ie s2 % tre'"3 ku s% ve$a"iu sa! +aj2 sv j v*-"a+ "a%r&kla$ %ret ! )e sa tak $va %riest r v56ej $iskr3t" sti aj %ri s% ve$i. F" #& 1u$ia s2 -v,k"ut& s% ve$a( sa %rve t*+t s%.s ' +. Tari;"3 ur5 va"ie % k"ia ?"a%r. -a (a)k* #riec# %( Ot5e"6 v! -a 1a#k* tri@ ', sa +al -v)i(! a', + $lit'a "e' la v"&+a" ak ak*si $ru# trestu! ale ak "ie5 ra$ st"3. P k"ie + ',( 5i" +. Ca%r&kla$ +a")el! kt r* sa s% ve$! )e je -vl6( "elskav* v 5i sv jej +a")elke! +.)e $ sta( -a % k"ie ka)$* ve5er si s%,t va( sve$ +ie! ak sa s%rval k +a")elke a %ri 'u$2cej s% ve$i % ve$a(! ak t $ %a$l ! 5i sa jej s%rave$l"il a 5i jej "ejak $al "ajav ! )e # t +r-& a )e ju + r$. 1X\. ODPU:TKO :[ PROTL ROVUFUE Utr%e"ie B )ie# :,"a + "es+ier"u ce"u! ve1a v56iu! "e) ' l tre'a k "#ra$e trestu -a #riec#, v6etk*c# 1u$&. Ku Krist v*+ -slu#+ sa %ri%jaj2 aj -slu#, svt*c#. V6etk, tiet -slu#, s2 "e%re'er"*+ % kla$ +! kt r* %atr&

celej Hirkvi s% l 5"e. :%rvca+i t #t % kla$u s2 %%e) a 'isku%i. F.)u - "e# %ri$e1 va( $%ustk, veriaci+! a', "e+useli tr%ie( v6etk, -asl2)e"3 $ 5as"3 trest, ?"a -e+i 5i v 5istci@. T2 + c $ stali $ Krista sl va+i< =J -via)ete "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)ete "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1Z! 1Z@. Ak +.)u a% 6t li #rie6"ik + $%26(a( #riec#, a uc#r"i( ic# %re$ %ekl +! tak ur5ite +.)u $%26(a( aj $ 5as"3 trest,. Cuka $%ustk c# s% 5&va v u5e"& s% l 5e"stve svt*c#! kt r # v r&! )e 2$, Krist vej Hirkvi "a -e+i! v "e'i a 5istci s2 v6etk, 2$+i +,stick3# Krist v# tela a "av-j + si +.)u % +#a( + $lit' u a $ 'r*+i skutka+i. O$%ustk, s2 te$a $%uste"&+ v6etk*c# ? $%ustk, %l" + c"3@ ale' 5asti ?"e%l" + c"3@ 5as"*c# B )&c# trest v -a #riec#, ?"ie te$a #riec# v@! kt r3 stvaj2 kaj2c"ik vi % #riec#u u) $%uste" +. O$%26(a sa % $1a r.-"e# stu%Ia #rie6"ik vej kaj2c" sti. Ka)$* #riec# je vi" u a ak tak* s se' u "esie trest. Pri $.st j" + %rijat& sviat sti -+iere"ia -+*va B # #rie6"u vi"u a ve5"* trest! kt r* si #rie6"ik s%.s 'il (a)k*+ #riec# +. V stva v6ak -v,6 k 5as"*c# trest v -a #riec#,. Tu "a svete ic# +.)e+e $5i"i( kaj2ci+i skutka+i! kt r3 si sa+i $ 'r v 1"e ukla$+e ale' tr%e-liv*+ -"6a"&+ utr%e"ia. Caj1a#6&+ %r strie$k +! kt r*+ sa -'av&+e 5as"*c# trest v! s2 $%ustk,! i ke7 )ia$", kat l&k "ie je % vi""* ic# -&skava(. :2 $ %ra$v"a. V P&s+e "j$e+e $ s( %r&kla$ v! )e B # sv ji+ slu) '"&k +! kt r*c# #riec#, ' li $%uste"3! "a%riek t +u tiet #riec#, % sti#uje 5as"*+i tresta+i. F j)i6! B )& %riate1! "es+el -a trest vst2%i( $ -e+e Ka"". Die(a! kt r3 Dvi$ s%l $il s Betsa'e! +u - +rel -a trest aj ke7 %r r k Ct#a" u) kr1 vi -vest val! )e +u je #riec# $%uste"*. Ke7 verej"* kaj2c"ik k "al % k"ie -vl6( # rliv ! ke7 sa -a "e# %ri# vrali +u5e"&ci ?2 K r 2! 1\@! ke7 %re$5as"e u+ieral! ke7 "a#ra$il $l#3 % k"ie krat6&+! ale 'tia)"ej6&+! "a%r. 25as( u "a kri)iackej v*%rave! ke7 -l )il v56& '" s "a v,sl ' $e"ie kres(a"sk*c# -ajatc v! "a % stave"ie k st la! ltra! 6k l,! "e+ c"ice! %ev" sti ?%r ti l2%e)"*+ r,tier +@ a % $ '"e! +al -a t $%uste"3 5as"3 trest,. O$%ustk, +ali te$a v*-"a+ s cil", i kult2r",. D"es Hirkev u$e1uje $%ustk, -a k "a"ie ist*c# + $litie'! -a "v6tevu % svt"*c# +iest a % $. Duc# v"3 veci "e+ )" %re$va(. Cieke$, sa v6ak $%ustk, -"eu)&vali k uk je"iu 1u$sk3# se'ectva a c#a+tiv sti. V,st2%e"ie "iekt r*c# ka-ate1 v r -%rvaj2cic# $%ustk c# 'u$il % # r6e"ie! %ret )e #1a$eli viac "a %e"ia-e ?"a%r. "a stav'u c#r+u :vt3# Petra v R&+e@ "e) "a 12t s( a % k"ie. Tak t +u ' l "a%r&kla$ v r. 1T12! ke7 A" PPLLL. % v lil %l" + c"3 $%ustk, v6etk*+! kt r& ' li c# t"& % $% r va( sv j u s ' u 5i %e"ia-+i je# v j" v3 (a)e"ie. =Ke7 v 'e$"i -v "ia %e"ia-e! $u6a sk5e $ "e'a> i T*+it sl va+i +"&c# Tet-el %re$val $%ustk, a %ris%el ku v-"iku %r testa"ti-+u. T v6etk kriti- vali ka-atelia u) 6tvr( st r 5ia %re$ Mut#er +! "a%r. Bert# l$ Re-e"sk*. V"eu)itie $%ustk v "s v6ak "e %rvIuje a', s+e $s2$ili $%ustk, v

v6e 'ec" sti. Ca% k " ke', $%ustk, "e' li $ 'r u a u)it 5" u vec u! "e' l ', %r ti "i+ -rej+e % vstal t 1k "e%riate1 v. Pius V. ?10XXi10Y2@ $str"il t-v. %eIa)"3 $%ustk,. A tri$e"tsk* k "cil ?10T0i10X/@ sk "c val s -"eu)&va"&+ a $.kla$"e v,l )il u5e"ie $%ustk c#. Hirkev via)e sv j %r&# v r u B #a "a ur5it3 v,'ra"3 2k ", ?+ $lit'a! $ 'r3 skutk,! -' )"3 cvi5e"ia@. A', "iekt + # l -&ska( 5iast 5"3 $%ustk,! +us& ',( 5le" + Hirkvi! ',( v % svcuj2cej +il sti! +a( 2+,sel -&ska( $%ustk, a ',( % $ %rv + c u t # ! kt $%ustk, u$e1uje ?+.)e ic# u$e1 va( aj 'isku%@. Pre %l" + c"3 $%ustk,! t. j. %re 2%l"3 $%uste"ie trest v! sa )ia$a! a', $ t,5"* "e+al -1u'u v )ia$" +! a"i 1a#k + #riec#u! a', %rist2%il ku sviat sti -+iere"ia a euc#aristii a % + $lil sa "a 2+,sel :vt3# Otca + $lit'u %"a a A"jel P"a ale' i"2 % $ '"e $l#2 + $lit'u. :% ve7 +.)e ',( v,k "a" v r -+e$-& 1T $"& k l %re$%&sa"3# 2k "u. Ae$"a s% ve7 je % sta5uj2ca %re viacer $%ustk v! ale %l" + c"* $%ust k + )" -&ska( le" ra- -a $eI. Jiast 5"3 $%ustk, +.)e+e -&ska( "a%r&kla$ -a strel"3 + $lit',! ke7 sa s vier u a lsk u $va+e $ slu)ie' tr%iacic# 5i v $uc#u % k"ia sa -rieka+e "ie5 # $ v le"3# a %r&je+"3# . O$%ustk, s2 %rejav + +ateri"skej lsk, Hirkvi k "+ a -r veI B )ej ve1k r,s sti. B # ra$6ej vi$&! ke7 $5iIuje+e #riec#, lsk u a $ 'r*+i skutka+i "e) ' lestiv*+i tresta+i. Kt + $%ustk v* kr&)! s 6ku! +e$ajl8" a v,k " %re$%&sa"3 skutk,! -&ska 2%l"3 $%ustk, v ur5it3 $"i v r ku. Kt " s& 6ka%uliar Pa"", Frie Kar+elskej! st j& % $ jej -vl6t" u c#ra" u a ak s "&+ - +rie! s+ie $2;a(! )e +u B # r $i5ka v,%r s& u B #a $%uste"ie #riec# v a 6(ast"2 # $i"u s+rti. Ces+ie sa v6ak % v)liv s% lie#a( "a 6ka%uliar ak "a --ra5"* a+ulet! a"i - trvva( sv jv 1"e v #riec#u. Fus& sa v,var va( #riec# v a -a s%c#a"3 r 'i( % k"ie. Ae +" # s%.s ' v -&skava"ia $%ustk v je$"*+ - 7al6&c# je i 5&ta"ie Bi'lie as% I 6tvr( # $i", $e""e. V % sle$"ej $ 'e ' l $str"e"3 % 5&ta"ie $%ustk v "a $"i a r k, a je '+e$-e"* i % 5et $%ustk v. O$%ustk, sa $"es -&skavaj2 sk.r -a vr2c" s( + $lit', "e) -a +" )stv 'ra$ v. 1X1. POFAVACLE HHORRHH CLE AE OD KRL:TAE P +a-a"ie c# r*c# ' l v +i"ul sti "ieke$, s%ja"3 i s 7al6&+i 2k "+i. Tiet 2k ", ak 5&ta"ie eva"jeli&! $rieka"ie 7al6&c# + $litie' a % $ '"e s2 $ru# ra$3 a aj 'e- "ic# sa sviat s( % +a-a"ia c# r*c# u$e1uje %lat"e. U) v Eva"jeliu % $1a Farka 5&ta+e v*-vu -+ktv,c#vstal3# Krista k je$e"sti+ a% 6t l +< =A t*c#! 5 uveria! 'u$2 s%rev$-a( tiet -"a+e"ia< ..."a c# r*c# 'u$2 vkla$a( ruk, a t& -$ravej2> ?1X! 1Z@. Prve % sla"&+ % +a-a"ia c# r*c# je aj u-$rave"ie tela. Hie1 + tejt sviat sti je 'u7 si v,%r si( $ B #a

-$ravie ale' % svti( c# r 'u tak! a', "a -aj "e' la +e"6&+ B )&+ $ar + "e) -$ravie! ale v56&+. V %r&ka-u P"a % +a-vali a% 6t li aj %ri %rv + r -&$e"& sa $ sveta ?Fk X! 12@ c# r*c# lej + a u-$rav vali ic#. A% 6t l Aaku' %&6e< = Ae "iekt - vs c# r*E Cec# si -av l star6&c# Hirkvig a "ec# sa "a$ "&+ + $lia a +a)2 # lej + v P" v + +e"e. F $lit'a s vier u u-$rav& c# r3# a P" +u u1av&g a ak sa $ %ustil #riec# v! $%ustia sa +u. V,-"vajte si te$a "av-j + #riec#, a + $lite sa je$e" -a $ru#3# ! a', ste -$raveli. Me' ve1a -+.)e "alie#av + $lit'a s%rav $liv3# > ?Aak 0! 1Ti10@. KIa-i +ali te" 'ra$ k "a( v +e"e P" v +! a', P" c# r3# % sil"il! a "a $%uste"ie #riec# v. V t*c# sl v je -rej+3! )e tak usta" vil Kristus s+. Aaku' $va v tejt ka%it le v6e 'ec"3 %re$%is,! %lat"3 %re v6etk*c# veriacic# a %re v6etk, 5as,. Tak*t %re$%is "e+ # l $a( -a se'a! + # l # +a( le" $ Krista. Hirkev t t % +a-a"ie u$e1uje $ sv j# % 5iatku. Pra4 % +a-a"ia c# r*c# % tvr$-uje sv. Hier "*+! %%e) L" ce"c aj :v. A" Vlat 2st, %&6e v r. /Z2 krste! s% ve$i a % +a-a"& c# r*c#! kt r*+ sa "+ $%26(aj2 #riec#,. : -%a$" u cirkv u sa v t +t -# $uj2 aj v*c# $"3 cirkvi. Hirkvi k %t v a jak 'it v # +aj2 tie)! te$a sa u$e1 val u) v $ 'e! ke7 sa $l25ili. :v. Be$a! "ar. v r. XY1! %&6e< =L $"es je e6te -v,k + v Hirkvi! )e jej kIa-i +a)2 c# r*c# % svte"*+ lej +>. A) v v 1/. st. val$3"ski a % "ic# #usiti u5ili +,l"e tejt sviat sti a % #k$ali I u. V 1X. st. ju re; r+t ri v,6krtli s% +e$-i sviat st&. Aj +e$-i kres(a"+i %a"uje "es%rv", "- r! )e tt sviat s( je u) % sle$" u! a )e te"! kt ju %rijal! +us& "e $vrat"e - +rie(. Pret +" #& veriaci $kla$aj2 %rijatie tejt sviat sti a) $ % sle$"*c# c#v&1 )iv ta. P +a-a"ie c# r*c# "ie je sviat s( u %re t*c#! kt r& s2 "a % kraji s+rti. Prav* ka+i# %re %rijatie tejt sviat sti je "a%r&kla$ ka)$* % 5iat k v)"ej6ej c# r ', ale' "e'e-%e5e"stva s+rti. Ke7 sa stav -# r6&! +.)e sa sviat s( u$eli( -" va! +.)e ',( u$ele" %re$ "e'e-%e5" u %erci u! a tie) star*+ 1u7 +! 'e- t # ! )e ', tr%eli "ejak u v)" u c# r ' u. Bl&)iacu sa s+r( je v# $"3 veriace+u -"+i( s #1a$u%l" s( u! ale v5as! a', ' l + )"3 $ sia#"u( %rijatie s+rti c# r*+ ak s25asti %rir $-e"3# %r cesu. U+ )"& sa tak c# r3+u %ri%ravi( sa "a s+r(. Pr&'u-"& ', +ali ',( tak3+ut 5l veku % r u a +ali ', +u ',( "a 'l&-ku s"a)iac sa -vrte"ie "e'la#ej %r B"8-,. Ak je v6ak 2+rtie "e $vrat"3! +ali ', ',( s "&+ a %ri I + v %r cese u+iera"ia. 1X2. AE K`AV VBOTOJCRE KIa- v % sla"ie je v %l"6 + s%r stre$k vva"& k "taktu s B # + stat"*+ 1u7 +. KIa-sk slu)'a je %r&t +" v v6etk*c# kult2rac#. U) "ajv56ia ; r+a ' # % ct, D 'e( je -ver va" "a v,k "a"ie ur5it*+ v,v le"*+ s '+.

C v -k ""*+ kIa- + v "ajvlast"ej6 + a "aj%l"6 + -+,sle je Kristus! %ret )e " je v "aj%l"6 + -+,sle "a6i+ Pr stre$"&k +. Ke7)e! ale Krist + -&ska" + )" s( %r&stu%u k B #u sa "e $ #rva le" v $u6iac# je$" tlivc v! ale aj - v "ku a s% l 5e"sk, v Hirkvi a sviat stiac#! %ret $ v-$al Kristus sv ju + c sv ji+ "stu%c +. KIa- je tu v6ak le" Krist v*+ "str j + a slu) '"&k +< Kristus krst&! $%26(a at7. KIa-a % tre'uje+e! le' % tre'uje+e Krista! je# Tel ?% $1a je# sl v u A" X! 0/i0T@! r -#re6e"ie ?A" 2\! 2/@ a % $. Pret )e Kristus c#ce je$"a( skr-e kIa-a! "e%ric#$-a s%l" + c"e"ie k je# 2ra$u -$ la $ 'ce "a -kla$e -$at" sti a -slu# 5l veka! ale =-# ra> $ Krista. Kristus usta" vil kIa-stv ! ke7 u$elil %l"2 + c a %r&ka- %re+ieIa( c#lie' a v&" v sv je tel a krv! krsti(! $%26(a( #riec#, at7. T sa $ $"es $eje %ri kIa-sk + svte"& ?svte"ie "a 'isku%a "ie je " v sviat s(! ale $ vk6e"ie sviat sti kIa-stva@. Kristus ur 'il a% 6t l v r,'r+i $u6&! $al i+ % sla"ie k-a( eva"jeliu+. Okre+ a% 6t l v usta" vil k B )ej slu)'e Y2 u5e"&k v. P ve$al< =Ak +Ia % slal Otec! aj ja % siela+ vs>. ?A" 2\! 21i2/@. =J -via)ete "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)ete "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1Z! 1Z@. =H# 7te te$a! u5te v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# > ?Ft 2Z! 19@. A ke7 veriacic# % $c# $e P"a %ri'2$al ! -v lili si v Aeru-ale+e se$e+ v,'ra"*c# +u) v a %re$stavili ic# a% 6t l +. T& sa "a$ "i+i + $lili a vkla$ali "a "ic# ruk,. T*+ "a "ic# %re"iesli 5as( sv jej % svt"ej + ci. B li t $iak "i. :+eli krsti(! %ri ' # slu)'c# % slu# va(! u5i(! k-a( a stara( sa c#u$ '"*c# ?:k X! 1iX@. O$ -a5iatku ' l v Hirkvi % ve$ +ie! )e le" t&! kt r*+ taj +stv ' li -vere"3! ic# +.)u v,k "va(. D k "ca u) v :k Z! 1T sa jas"e uka-uje! )e r v"ak* stu%eI tejt + ci "e+ali v6etci u5e"&ci. Pret +useli ',( $ :a+rie % sla"* Peter a A"! a', vkla$a"&+ r2k u$e1 vali % krste"*+ Duc#a :vt3# ?'ir+ vali@. V 1T. ka%it le :kutk v a% 6t l v sa % t + # v r& svte"& %res',ter v ale' star6&c# ?$"e6"*c# kIa- v@< =A ke7 i+ % je$" tliv*c# cirkvc# usta" vili star6&c#! + $lili sa a % stili a $% r25ali ic# P" vi! v kt r3# uverili> ?1T! 2/@. :v. Pav l %&6e< =Cec# "s takt ka)$* % kla$ -a Krist v*c# slu) '"&k v a s%rvc v B )&c# taj +stiev. A $ s%rvc v sa u) v,)a$uje! a', ' l ka)$* ver"*> ?l K r T! 1i2@. =Ale t2t # $" s( si "ik "e+.)e %risv ji( s+! le" te"! k # % v lva B # tak ak Gr "a> ?He'r 0! T@. :v j# )iaka Ti+ teja "a% +&"a< =Ce-a"e$'vaj $ar! kt r* je v te'e a kt r* si $ stal skr-e %r r ctv ! vkla$a"&+ r2k star6&c#> ?l Ti+ T! 1T@. =Pret ti %ri% +&"a+! a', si r -"ec val B )& $ar! kt r* je v te'e %r stre$"&ctv + vkla$a"ia + jic# r2k> ?2 Ti+ 1! X@. O Pavl v + v,svte"& "a 'isku%a je -+ie"ka v :k 1/! 2i/. P $r '"ej6ie # v r& Pav l 'isku% c# v l Ti+ /! 1iX. O$ sa+3# -a5iatku s2 te$a v cirkvi tri % svcuj2ce slu)',< 'isku%sk! kIa-sk a $iak "sk. KIa-i +aj2 "e2%l"2 kIa)sk2 + c a s2 -visl& "a 'isku% c#. :% lu s "i+i tv ria je$" je$i"3 kIa-stv ! kt r3 je ak ', %re$f)e" u ruk u 'isku%a. V"a+e"ie $ v-$a"ia 2ra$u

je u) $ a% 6t lsk*c# 5ias vkla$a"&+ r2k s + $lit' u. Ces+ie t ',( te$a le" uve$e"ie $ 2ra$u a $ slu)', #lsa"ia eva"jelia. Cajstar6ie liturBie a cirkev"& tc via uv$-aj2 svte"ie kIa- v +e$-i sviat s(a+i. V v6etk*c# st r 5iac# ' l %r&t +"3 %resve$5e"ie! )e kIa-i s2 -stu%ca+i :%asite1a! a', 1u7 + u+ )I vali %rivlastI va( si v cie Krist v# v,ku%ite1sk3# $iela. T $ sve$5uje u) :v. A" Vlat 2st,! Di$ac#3! Tertuli"! :v. KreB r - C,ss,! :v. Kli+e"t R&+sk,! :v. H,%ri" i "ajstar6ie ' # slu) '"3 k"i#,. :viat st" s( kIa-sk3# svte"ia "ik$, "e' la v Hirkvi s% r" u. O$ 2. vatik"ske# k "cilu sa # j"e # v r& v6e 'ec" + kIa-stve i v Kat l&ckej cirkvi. J % $ t*+ r -u+ie+eE Fe$-i Krist + a veriaci+i je 2-ke s% l 5e"stv . P" Ae)i6 # svet1uje % r v"a"&+ s vi"i5 +< =Aa s + vi"i5! v, ste rat lesti. Kt stva v +"e a ja v I +! %ri"6a ve1a v ciag le' 'e- +Ia "e+.)ete "i5 ur 'i(> ?A" 10! 0@. Ak v&"", k+eI je s% je"* s rat les(a+i! tak aj +, krst + a 'ir+ va"&+ s+e sa stali 25ast"*+i "a )iv te a kIa-stve ve1kIa-a Krista. Veriaci je tak! ak %&6e :v. Pav l v liste k Ri+ ?11! 1Y@ ="a6te%e"* "a u61ac#til* liv v"&k>. V Ri+ a K r je t 'ra- taj +"3# tela! k$e Kristus je #lav u a +, 2$+i. L :v. Peter %&6e< =Ale v, ste v,v le"* r $! kr1 vsk3 kIa-stv svt* "r $! 1u$ ur5e"* "a vlast"&ctv ! a', ste -vest vali slv"e skutk, t # ! kt r* vs - t+, % v lal $ sv j# '$ivu# $"3# svetla> ?l Pt 2! 9@. Veriaci %re sv je kr1 vsk3 kIa-stv sa % $ie1aj2 "a euc#aristickej 'eti a v,k "vaj2 ju tie) %ri %rij&+a"& sviat st&! %ri + $lit'c# v7ak,v-$a"ia! sve$ectv + sv j# svt3# )iv ta! se'a-a%re"&+ a 5i" r $ u lsk u. T*+! )e re; r+cia % %rela 'et"* r- svtej +6e! t*+ $str"ila 6%eci;ick* kIa-sk* 2ra$. Ver6 v v l Pt 2! 9 sa Mut#er $ v lva "e%rv +. R v"ak ' l % ve$a"3 v :tar + -k "e i-raelsk + "r $e ?E4 19! X@ a "a%riek t +u ' l +u usta" ve"3 -vl6t"e %res"e $$ele"3 slu) '"3 kIa)stv . Ce$v", k +u"istick* re)i+ u "s eli+i" val "ajle%6&c# kIa- v verej"ej %ast rcie a "ajle%6&c# uc#$-a5 v "e$ v lil %rija( $ kIa-sk3# se+i"ra. Nttu sa % $aril $ sta( $ se+i"ra i "iek 1k sv jic# aBe"t v. Ciekt r& v,c# vvatelia 'u$2cic# kIa- v 'rali #1a$ "a "tlak re)i+u 5 vie$l k 2%a$ku kIa- v. P $ t*+it tlak+i ' l ; r+ va"*c# +" # 'u$2cic# kIa- v. :2stav"* $e6trukt&v", tlak "a %s,c#iku kIa-a v,v&jali cirkev"& taj +"&ci! 6k lsk& %rac v"&ci a %r&slu6"&ci 6tt"ej 'e-%e5" sti. Ceje$e" kIa% $1a# l "tlaku! -lu$" sti 5i strac#u. Ca Hirkev a je# # $" str v ' l v,v&ja"* 7alek v56& "tlak "e) "a stat"3 sku%i", s% l 5" sti. Re)i+ sa 'val s% je"ia kIa- v s R&+ + a s li$arit u Hirkvi v -a#ra"i5&. :% l 5"*+ +e" vate1 + vi", "iekt r*c# kIa- v! s% lu%racuj2cic# - re)i+ +! ' la 5ast s"a#a vlast"*+i 1u$sk*+i sila+i -ac#raI va( se'a i Hirkev a +al viera v B #a! kt r* stle v $eji"c# Hirkvi %.s '& ?=A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z! 2\@. B l +" # kIa- v! re# 1"&k v a 'isku% v! kt r& v v-e"&! v i"ter"a5"*c# t' r c# i i"$e ' li %r ti%rv"e $r)a"& a % silI vali s% lu '5a" v! a', "e%re%a$li %a"ike! -2;alstvu! 5i "tlaku. Tis&ce kIa- v a re# 1"&k v si v,tr%eli "es% 5et"e +" # tvr$*c# v*sluc# v a

% licaj"*c# sle$ va"&. Uia$", stav a )ia$"e % v la"ie "e' l tak*+ ter5 + %er-ek2cie 'e-' )"3# k +u"i-+u ak tiet $uc# v"3 % v la"ia9 Pri% 5&taj+e tie) $uc# v"*c# s%rvc v "a ;arc# i je$" tliv*c# veriacic# v 'r vsk + % 5te! kt r& ' li v,$a"& "a% s%as "eustle+u 6ika" va"iu a -astra6 va"iu ale' %ria+ %re"asle$ va"iu a % "i) va"iu. F" #& %ri6li i sv j )iv t. Av6ak svetl ic# )iv ta 7alek %resa#uje +" #3 ukrut" sti. O"i s2 ve1k*+ + rl",+ vkla$ + $ "a6ej s% l 5" sti. Hrie6", kIa- %ri v*k "e sv jej slu)', je$" s&ce svt kr$e)"e! ale aj tak %lat"e! le' 6&ri Krist v sl v ! $%uste"ie at7. O c#,'c# kIa- v "ik$, -',t 5"e "e# v r&+e. Aj +e$-i kIa-+i s2 1u$ia sla'& v viere! 1u$ia -l,#vaj2ci. Pret je $.le)it3 sa -a kIa- v + $li( a % +#a( i+ v ic# "era"r 5"ej slu)'e. Ce%r s%ieva a "e% +#a r -6ir va( ic# "e$ statk, kle'eta+i. V v)",c# %r&%a$ c#! si +.)e ;ar" s( u 'isku%sk3# 2ra$u v,%r si( i"3# kIa-a. V,svte"ie "er '& e6te kIa-a svt*+. Ak v6etci veriaci + i " sv je c#,', a #riec#,. F" # sa $ "e# 5akva< + %atri( celk + B #u a -r veI ',( tv re"* svetug + +il va( 1u$& a %re$sa i+ "e% $lie#a(g + ',( $ 'r tiv* a s25as"e e"erBick*g + ',( skr +"* a -$r)a"liv*! -r veI aj stat 5"e -astva( v 5i ka)$3+u B )iu vecg + ak %re +la$*c# aj star*c#! v-$ela"*c# i %r st*c# "js( %rav3 sl v! %rav* v-(a#g + ',( %r&kla$ + k "asle$ va"iu Krista. Ra5akvaj2 1u$ia! a', ' l ak je$e" - "ic#! i" ke$, t& ist& v laj2 % svt + kIa- vi! celk + i" + "e) s2 "i. Ciekt r& c#c2 kIa-a ur 'i( ; r+t r + s cil"e# a % litick3# )iv ta! i"& c#c2! a', sa v*lu5"e ve" val $uc# v"ej %rci v k st le. dal6& si # %re$stavuj2 ak svet v3# %rac v"&ka 5i ' j v"&ka -a 1u$sk3 %rva. O$kl " $ kIa- v! 5ast i "e"vis( k "i+! %l,"2 - "e%rir $-e"ej aver-ie k v-$ela" sti 5i +rav"ej 2r v"i kIa- v ale' - % citu +e"ejce"" sti 5i %*c#,. Kt c#ce "a%a$"2( "ejak3 s% l 5e"stv ! "a%$a %re$ v6etk*+ ve$e"ie. Bije %astiera! a', -&skal st$ . =Vlk> "a-*va %astiera v)$, % $v $"&k +! t,ra" +! a t tak $l# ! a) = vce> kla+e a % $ve$ie. V56i"a kIa- v v6ak %l"& sv je % vi"" sti! k "aj2 a %.s 'ia - vier, a lsk, k Hirkvi! te$a "ie - % # $lia a %re -' #at"utie. KIa- +us& $su$- va( veci! kt r3 +" #*+ la# $ia. Ke', 1u7 + lic# tili a % %26(ali - Krist v*c# -sa$! "e k2sili ', t 1k "e"visti. U) Kristus %re$% ve$al< =Ale %re$ t*+ v6etk*+ % l )ia "a vs ruk, a 'u$2 vs %re"asle$ va(! v,$aj2 vs s,"aB8Ba+! uv-"ia vs! 'u$2 vs vl5i( %re$ kr1 v a vla$r v %re + je +e" . T sa v+ sta"e! a', ste v,$ali sve$ectv . Vau+ieIte si te$a! )e "e'u$ete $ %re$u %re+*61a(! ak sa 'r"i(! le' ja v+ $+ v*re5" s( a +2$r s(! kt rej "e'u$2 +.c( v6etci va6i %r tiv"&ci $ la( a"i %r tire5i(. Bu$2 vs -r$-a( aj r $i5ia! 'ratia! %r&'u-"& a %riatelia a "iekt r*c# vs %ri%ravia )iv t. V6etci vs 'u$2 "e"vi$ie( %re + je +e" . Ale a"i vlas sa v+ - #lav, "estrat&. Ak v,trvte! -ac# vte si )iv t> ?Mk 21! 12i1Y@. Ae$e" -ra$ca "ie je e6te cel ar+$a. Ae$" -#"it3 ja'lk "ie je e6te cel* str +! je$e" le"ivec a % $v $"&k "ie je e6te cel s% l 5" s(. K 1k -l*c# kIa- v si v )iv te s% -"alE A k 1k $ 'r*c#E Ka)$3 tvr$e"ie je % tre'"3 ve$ie( $ k-a(9 P k j"e

a r -v)"e -+*61aj2ci 5l vek "e% ci(uje v 5i kIa- + "e"vis(. He"ri B r$eau4 # v r&< =KIa-! si 5l vek +! ale "es+ie6 )i( le" ak 5l vek. A', si + # l +il va( B #a! +us&6 +il va( 1u$&. :kr-e te'a sa stva B # 1u$sk*+ a 5l vek B )&+. T, 5l vek a 2' )iak! +al* a %re$sa ve1k*! si "aj% $ivu# $"ej6&+ + st +. Ae$" u ruk u 'j&+a6 svet a $ru# u $ sa#uje6 "ek "e5" s(. Ciekt r& kIa-i sa "ieke$, s%rvali sk.r ak +il s(%"i! kt r*+ sa sl2)il . B li sakrl" u s ' u! 5ast $ 1u$& $l25e" u! vl$"2ci sv ji+ veriaci+. Kristus v6ak % ve$al< =Ale kt sa 'u$e c#cie( sta( +e$-i va+i ve1k*+! 'u$e va6&+ slu) '"&k +. A kt 'u$e c#cie( ',( +e$-i va+i %rv*! 'u$e slu# + v6etk*c#. Me' a"i :," 5l veka "e%ri6iel! a', sa $al 'slu# va(! ale a', sl2)il a % l )il sv j )iv t ak v*ku%"3 -a +" #*c#> ?Fk 1\! T/iT0@. A"i Kristus %re se'a "e% )a$ val v "kaj6iu 2ctu! ale 'e- %retvrk, skut 5"e sl2)il. KIa-i +aj2 +a( v 2cte % sla"ie laik v v Hirkvi a +aj2 # % $% r va(! +aj2 si v)i( ic# c#ari-+,! ic# sl ' $u a k +%ete"cie v svetsk*c# veciac# a +aj2 ',( tv re"& ic# %ria"ia+. Faj2 s $.ver u -veri( laik + "iekt r3 2l #, v Hirkvi a % "ec#a( i+ %ri t + % tre'"2 sl ' $u je$"a"ia a % '$a( ic# ku vlast"ej i"iciat&ve. Kristus % ve$al< =A"i Otc + "ev lajte "ik # "a -e+i! le' le" je$e" je v6 Otec! te" "e'esk*> ?Ft 2/! 9@. A% 6t l Pav l v6ak # v r&< =Ve7 ke', ste +ali # c aj $esa(tis&c v,c# vvate1 v v Krist vi! tc v "e+te +" # ! le' v Krist vi Ae)i6 vi ja s + vs s%l $il skr-e eva"jeliu+> ?l K r T! 10@. V*r k P"a u Fat26a "ie je -rej+e +ie"e"* tak! )e ', s+e % +e" va"ie tec "ik +u "es+eli $a(. Ve7 aj Ae)i6 ale' aj sa+ t"& eva"jelisti "a "iek 1k*c# +iestac# % u)&vaj2 -"a5e"ie = tec>. Kristus sv ji+ v*r k + le" varuje %re$ sa+ 12' s( u a "a$ut s( u ;ari-ej v! kt r& si % tr%eli "a titul, a "a 5es( %ri"le)iacu B #u. 1X/. HLRKEV AE PROTL K`AV:KSFU :V_TECLU ULECE Kristus 'ral aj )e", ak sv je s% lu%rac v"&5k, ?Mk Z! 2i/@ a :v. Pav l ceIuje tie )e",! kt r3 +u ' li "% + c"3 v a% 6t lte ?Ri+ 1X! 1i1X@. Cesk r6& v*v j +i"i+ali- val 25as( )ie" v slu)'e Hirkvi. Ui$ vsk* -k " v-7a1 val )e"u $ liturBick*c# ;u"kci&! ' l % c# %ite1"3! )e a% 6t li "e+ #li %rija( +,6lie"ku s%l" + c"e"ia )ie"! a', %re$se$ali kres(a"sk*+ -#r +a)$e"ia+. Va % $kla$ sl2)ili i te4t, :v. Pavla< =U5i( )e"e "e$ v 1uje+! a"i vl$"u( "a$ +u) +! ale "ec# je tic#> ?l Ti+ 2! 12@. =Ak v v6etk*c# cirkvc# u svt*c# )e", "ec# "a -#r +a)$e"iac# +l5ia. Ce$ v 1uje sa i+ # v ri(! ale "ec# s2 % $ria$e"3! ak # v r& aj -k ". Ak sa c#c2 "ie5 "au5i(! "ec# sa $ +a %*taj2 sv jic# +u) v! le' sa "eslu6&! a', )e"a # v rila "a -#r +a)$e"&> ?l K r 1T! /T@. O'r vsk* je -stu% )ie"! kt r3 v v6etk*c# st r 5iac# sl2)ili Krist vi a je# Hirkvi. :2 t %re$ v6etk*+ re# 1"&5k, s sv j u +" # stra"" u

c#aritat&v" u 5i"" s( u! 6k lsk u 5i"" s( u a % $. F" )stv re# 1"*c# sestier uka-uje svetu! 5 je skut 5" lska a viera! "a%l"e" skutka+i. Tie) ve1+i $ 're sve$5ia t + 5 je % k"ie -a #riec#, sveta! 5 je % #r$"utie svetsk*+i ra$ v"ka+i %re B )iu vec a % $ '"e. Ue", ' li "era- i"6%irt rka+i $.le)it*c# $uc# v"*c# #"ut& ak :v. Fark3ta F. Alc pue a Ber"a$eta. F+e aj cirkev"3 u5ite1k,< :v. Ter3-iu Avil, a Katar&"u :ie"sk2. L %ri ltri u) %rislu#uj2 )e",! "iek 1k ic# %racuje v vatik"sk,c# k "BreBcic#! k +isic# a vatik"sk + sekretarite i v $iec3-",c# ra$c# at7. Ue", -&skavaj2 $ kt rt, te l8Bie a %re$"6aj2 "a te l Bick*c# ;akultc#. Aj ke7 svte"ie )ie" "ie je -sa$" u t-k u vier,! Hirkev sa "ec&ti %re ver" s( ku v- ru sv j# P"a a k celk vej cirkev"ej tra$&cii %rv"e"! a', %ri%ustila )e", ku kIa-sk3+u svte"iu. Kristus usta" vil +u) v -a su'jekt, tejt sviat sti. V-j +" r v" s( +e$-i +u) + a )e" u v.'ec "e+us& -"a+e"a( r v" s( ic# ;u"kci&g tak r v" s( +.)e $ k "ca ic# $.st j" sti 6k $i(. Fatka Tere-a - Kalkat, %re#lsila< =Cik$, "e' la )ia$"a )e"a s%.s 'ilej6ia %re kIa-stv "e) Fria. Av6ak i "a - stala slu) '"ic u P"a a "estala sa "ik$, kIa- +>. V"a5"e -a+ietav* % st j v 5i kIa-sk3+u svte"iu )ie" + aj %rav slv"a cirkev a "iekt r3 a"Blik"ske cirkvi. 1XT. HLRKEV AE MEC VA K`AV:KR HEMLBGTE Be-)e"stv a %a"ictv ' li v ve1kej v)" sti v +" #*c# kult2rac# u) $$v"a. P&6u t + :iehert! :c#u#+ac#er! :c#e'esta! la"e'erBer! Kr"iB! :c#+i$t! K %%ers a i"&. Va v6etk, + )" s% +e"2( "a%r&kla$ as% I k+eI BaBielli! P,B+ej v "a Falakke! ale' i "r $, )ij2ce -a % lr",+ kru# + a % $. U) % #a"ia aj )i$ia )ia$ali! a', kIa-i sl2)ili ' # + aj 5ist*+ tel +. O%ierali sa -sa$u! )e B #u sa %5i 5ist3. Ui$ vsk* kIa-i k "aj2ci ' # slu)', sa -$r)iavali st,ku s +a")elka+i. Pr r ci Aere+i6! Eli6 a A" Krstite1 ' li %a"ici. Pre celi't sa uv$-aj2 "asle$ v"3 $.v $,< KIa- + %re$stav va( %a"ica Ae)i6a Krista D Ve1kIa-a! kt r3# je v,sla"c +. Pret je "e# )ia$uca $uc# v" $ k "al s( a +rav" v,s%el s(. Prve "e)e"at* kIa- sa +.)e s aut rit u -asa$- va( -a t ! a', sa 1u$ia v,sl ' $ili - %2t -+,sel" sti a '$r)ali v"2t r"2 sl ' $u. D celi'tu je 5l vek % v la"* - B )ej +il sti. Heli't je + )"3 $ $r)a(! sve$5ia t + )iv t, +" #*c# kIa- v a re# 1"&k v. Ve7 lske k B #u a $u6ia+ je v6etk + )"3. Krist ve sl v "e%rika-uj2! le" $% r25aj2 celi't< =Me' s2 1u$ia "esc# %"& +a")elstva! %ret )e sa tak& "ar $ili - )iv ta +atk,! i"*c# tak*+i ur 'ili 1u$ia a i"& sa tak*+i ur 'ili sa+i %re "e'esk3 kr1 vstv . Kt t +.)e % c# %i(! "ec# % c# %&> ?Ft 19! 12@. A :v. Pav l # v r&< =H#ce+! a', ste v,

' li 'e- star st&. Kt je 'e- )e",! star sa P" ve veci! ak sa %5i( P" vi. Ale )e"at* sa star svetsk3 veci! ak sa %5i( +a")elke! a je r -$ele"*. Aj "ev,$at )e"a a %a""a r -+*61aj2 P" v*c# veciac#! a', ' li svt3 tel + i $uc# +. Ale v,$at +,sl& "a svetsk3 veci! ak sa %5i( +u) vi. C t t # v r&+ "a v6 %r s%ec#! "ie a', s + "a vs # $il slu5ku! ale a', ste sa 5est"e a "eru6e"e %ri%2tali k P" vi> ?l K r Y! /2i/0@. V l K r Y! 20 # v r&! )e v t*c#t veciac# +u P" "e$al )ia$", %r&ka-! ale )e " $va ra$u. L$el celi'tu! kt r* tu le)& :v. Pavl vi "a +,sli! "e+ # l ',( v tej $ 'e $ k "ale a $.sle$"e v,k "a"*! le' vte$aj6& svet "ec#%al %l"e je# % tre'u a v*-"a+. V %r s%ec# celi'tu je v P&s+e aj %r&s1u' ve5"3# )iv ta! $ Krista! t*+ kt r& %ustia )e"u at7. ?Mk 1Z! 29@ a "a% k " Pavl ve us+er"e"ia! a', -a 'isku% v a $iak " v ' li v,'era"& t&! kt r& ' li le" ra- )e"at& ?l Ti+ /! 12g Tit 1! X@. Tis&cr 5" sk2se" s( Hirkvi # v r& tie) t +! )e celi't je $.le)it*+ %r strie$k + u%evI va"ia cirkev"ej $isci%l&",! %r strie$k + k %resa$e"iu eva"jeli v3# $uc#a c#u$ ', ?"aj+ re# 1"&ci@ a -v*6e"iu akciesc# %" sti Hirkvi. :l ' $"* kIa- + s%ravi$la viac -+,slu %re $uc# v"3 veci a v56iu + )" s( 2%l"e sa $$a( Krist vi a sl2)i( 1u7 +. Prve sl ' $"* kIa- sk.r %.j$e 'e- 'v ta+! k$e ', sa )e"at* 'l &s( a "e6iel ', ?#lav"e ak i$e % litick3 "e'e-%e5e"stv 5i "e'e-%e5e"stv "ka-, %ri c# r*c# a % $ '"e@. O# vra"&+ je tvr$e"ie! )e celi't je %re$ v6etk*+ $.le)it*+ %r strie$k + k u%ev"e"iu +ajetk v3# a + ce"sk3# % stave"ia Hirkvi. Fal vraj -a'r"i(! a', $uc# v"& % va) vali cirkev"* +ajet k -a vlast"* a $e$i5"*. K "kr3t"e $.ka-, tak*c#t tvr$e"& c#*'aj2. Uia$a sa a', ka"$i$ti "a kIa-stv ' li % $r '"e sk2+a"&! a', sa -istila sl ' $a a %ev" s( ic# -v-ku %re celi't. Cavr#uje sa i sk26 '" $ 'a %re$ v,svte"&+ a svte"ie v v,66 + veku. Heli't 5l veka "ijak cit v ! + rl"e ale' i"ak "e$e; r+uje! % kia1 je s%rv"e )it*. Ae $ k-a"3! )e %rve kIa-i %atria % $1a viacer*c# 6t2$i& +e$-i "ajv,r v"a"ej6&c# 1u$&. Heli't "ie je %r ti %rir $-e" sti! i"ak ', sa v6etci 1u$ia +useli )e"i(. U 5l veka st j& v6ak sl ' $a v.le "a$ %u$ +. 1X0. :[ HMA:O PROTL HEMLBGTU OPRGVCECSE A% 6t li aj %rv* %%e) Peter ' li v56i" u )e"at& a Krist vi t "eva$il . :v. Pav l sa %*ta< =Ce++e %rv 'raty s se' u )e"u! sestru! tak ak stat"& a% 6t li a P" vi 'ratia i K3;asE9> ?l K r 9! 0@. KIa-i +aj2 ',( 1u$ia 'e-2# ""&! le" ra- )e"at& ?%ri5 + i"3 5&ta"ie uv$-a< )ij2ci le" s je$" u )e" u@! +aj2 +a( veriace $eti =kt r3 "e+ )" 'vi"i( - "evia-a" sti a "e% slu6" sti> ?Tit 1! X@. =Duc# v*sl v"e # v r&! )e v % sle$"*c# 5as c# "iekt r& $%a$"2 $ vier, a 'u$2 sa %ri$r)iava( -v $"*c# $uc# v a u5e"ia $3+ " v! -ve$e"& % kr,tectv + lu#r v! kt r& +aj2 "a sve$ +& v,%le"3 -"a+e"ieg -a'raIuj2 )e"i( sa a jes( % kr+,! kt r3 B # stv ril! a', ic# s v-$va"&+ v7ak, % )&vali veriaci a t&! 5

s% -"ali %rav$u> ?l Ti+ T! 1i/@. P $1a l Ti+ /! 2 ' li 'isku%i )e"at&. O "ev,#"ut" sti celi'tu "e"j$e+e v Bi'lii "i5. V %rv*c# st r 5iac# kres(a"stva ' l kIa-sk3 'e-)e"stv le" ra$ u. V56i"a kIa- v )ila v +a")elstve. V*ra-, 'javuj2ce sa v te4t c# vte$aj6&c# s," $ t le" % tvr$-uj2< $iac "issa ?$iak "ka@! %res',tera! a%isc %issa. Prv Hirkev! aj ke7 $vala %re$" s( %a"ictvu %re$ +a")elstv +! %re$sa c#%ala %a"ictv ak +i+ ria$", B )& $ar. Elv&rska s," $a v r. /\\ 5i /\X "e-ak-ala kIa- + sa )e"i(! ale %rika-uje i+ -$r)a"liv s( v +a")elstve. Cicejsk* k "cil ?/20@ $+iet l % )ia$avku! a', ' l -ak-a"3 )e"at*+ 'isku% +! kIa- + a $iak " + u)&va( +a")elsk*c# %rv. A) % % tvr$e"& u-"ese"ia 2. later"ske# k "cilu ?11/9@ %%e) + Ale4a"$r + LLL. v r. 11Z\ a Helest&" + LL. v r. 119Z %lat& -sa$a! )e kIa-sk3 v,svte"ie +.)e %rija( le" te"! kt $ 'r v 1"e %rij&+a celi't. :v j v%l,v tu v,k "al i +"&6stv a $+ieta"ie s% l 5e"sk3# )iv ta "a verej" sti. V*# $, %a"ictva -$.ra-I vali aj "iekt r3 sekt, a ;il - ;ick3 "- r,. KIa-sk*c# +a")elstiev v6ak %ri'2$al ! ke7)e sa 'jav vali ;al 6"3 %%e)sk3 'ul,! % v 1uj2ce i 2$aj"3 kIa-sk3 +a")elstv. A) $ -a5iatku 1/. st. ' l u "s )e"at* kIa- %ravi$l +! "a F rave e6te v 1T. st r 5&. AviB" " a je# %%e)i a "sle$"* %%e)sk* r -k l %ri"6ali s se' u ve1k2 "eist tu a ist2 'e--k "" s(. T %latil aj %re celi't. Ciekt r& re"esa"5"& %%e)i a +" #& "i+i % tvr$e"& 'isku%i v re# li sa )e"ili verej"e. Ve1k2 % $% ru %re uskut 5"e"ie celi't"e# %r&ka-u ' l -ria$e"ie kIa-sk*c# se+i"r v v 1Y. st r 5&. 2. vatik"sk, k "cil ?uk "5e"* v r. 19X0@ le" -$.ra-"il! )e % $stata kIa-stva celi't "ev,)a$uje! )e )iv t kIa-a v celi'te je %ri+era"* je# stavu! )e je $ar + +il sti v-#1a$ + k Ft 19! 12! )e -"a+e" cel3 $ v-$a"ie sa -vere"*+ $u6ia+! te$a B )ej slu)'e. Heli't "ie je ce"trl" u t-k u Hirkvi. Pev"3 s% je"ie kIa-stva a celi'tu! kt r3 "a% k " "e%lat& v celej Kat l&ckej cirkvi! ale le" v 'lasti -%a$"3# 'ra$u! je le" cirkev"*+ usta" ve"&+ a + #l ', ',( %( -ru6e"3 5i '+e$-e"3. Ue"at& kIa-i s2 kre+ t # i v -%a$"ej cirkvi u) $ $.' Pia PLL. A i "asle$uj2ci %%e)i v,svtili "a kIa- v -"a5"* % 5et k "vertuj2cic# )e"at*c# $uc# v"*c# - i"*c# kres(a"sk*c# cirkv&. T*+ je u) u-"a" cirkev" u aut rit u -kla$" -l25ite1" s( ' c# sviat st&! kIa-stva i +a")elstva! i ke7 -atia1 le" ak v*"i+ka. Pre t*c#! kt r& %rijali v,svte"ie s"7 "ie celk + sl ' $"e 5i uv)e"e! ale' u kt r*c# sa uk-al ! )e sa "a kIa-a "e# $ia! je Hirkev c# t" u$eli( $i6%e"- $ celi'tu! a', i+ u+ )"ila "js( " v2 r v" v#u v ria$" + +a")elstve! av6ak -a % $+ie"k,! )e 'u$2 laici- va"&! t. j. "e'u$2 +.c( v,k "va( kIa-sk3 ;u"kcie. Ra- %lat"e v,svte"* kIa- sa v6ak "e+.)e sta( laik + v %rav + sl va -+,sle! %ret )e ra- %rijat3 kIa-sk3 % v la"ie a % sla"ie # ur5uje "atrval . Aj ke7 sa "e+ )" s( v,k "va( kIa-sk3 2k ",! s%.s 'e" laici-ci u! +.)e javi( ak -ak %a" #riv"a! + )" veri(! )e v6eve$2ci B #

%ri#lia$"e ku v6etk*+ k l" stia+ laici-cie a aj k t +u! "ak 1k kt laici- va"*c# u%lat"il % laici-cii as% I %l $, - %r&%rav, "a kIa-stv . O$% r %r ti % vi""3+u celi'tu trv v Hirkvi stle. Ke7)e je celi't -vl6t"a c#ari-+a $ B #a! "ie je %re ka)$3# . Cieke$, sa %re celi't uv$-a $.v $ kult vej 5ist t, %ri ' # slu)'e. :t j& -a -a+,sle"ie 5i %s,c# l Bick -rel s( ka"$i$t v je v56i" u $ stat 5" a %ri+era" ve1k sti -v-ku %re celi't "a cel* )iv t. Fali ', sa v,tvra( % $+ie"k,! a', t t r -# $"utie r 'ili skut 5"e -rel& a v sv j + r -# $"ut& %ev"& 1u$ia. P%e) Pav l VL. '" vil v r. 19XY $iak "sk* stav ak stlu ;u"kciu. Diak "i v6ak "e+.)u sl2)i( svt2 +6u! u$e1 va( sviat s( % +a-a"ia c# r*c# a s% ve$a(. Diak " + sa +.)e sta( sl ' $"* +u) star6& ak 20 r k v ale' )e"at*! star6& ak /0 r k v. T&! kt r& sa sta"2 $iak "+i ak sl ' $"&! "es+2 sa u) )e"i(. V "iekt r*c# kraji"c# s ve1k*+ "e$ statk + kIa- v )e"at& +u)i 5&taj2 a v,kla$aj2 B )ie sl v ! krstia a % $vaj2 svt3 %rij&+a"ie. 1XX. FACUEM:TVO CLE AE :VLATO:WE =A tak! 'ratia! # v r&+! 5as je krtk,! a', "a% k " aj t&! 5 +aj2 )e",! ' li! ak ', ic# "e+ali... le' tvr" s( t # t sveta sa % +&Ia> ?l K r Y! 29i/1@. :va$ '"3 'ra$, ' li v)$, s%ja"3 u v6etk*c# "r $ v s + $lit'a+i! % svt"*+i 2k "+i a +a")elstv ' l % va) va"3 -a 5 si % svt"3! B # + $a"3! s v)"e -v-"*+i " r+a+i. U) - %rir $-e"3# % #1a$u je +a")elstv t ti) "ie5 B )sk3. Ae t %riest r! k$e B # s% lu s 1u7+i tv r& " v* )iv t! - 5 # %l,"ie % svt" s(! v*lu5" s( a trval s( +a")elstva. A te"t " v* )iv t u) "e%resta"e! trv "avek,. :a+ t"3 usta" ve"ie +a")elstva "a% k " uka-uje! )e +a")elstv "ie je vec u 5iste svetsk u< =Cie je $ 're ',( 5l veku sa+3+u. Ur '&+ +u % + c! kt r +u 'u$e % $ '"... a 'u$2 je$"*+ tel +> ?K" 2! 1Zg 2T@. =B # ic# % )e#"al> ?K" 1! 2Z@. Kristus %re % krste"*c# % v*6il +a")elstv "a sviat s(! aj ke7 "e% -"+e sl v! kt r*+i sviat s( +a")elstva usta" vil ?s"7 %ri sva$'e v K"e Balilejskej< A" 2! 1i11@. Vie+e )e sa $v lal "a B )ie -al )e"ie +a")elstva v :tar + -k "e ?Ft 19! TiX@<=Ce5&tali ste! )e :tv rite1 ic# $ % 5iatku ak +u)a a )e"u stv ril a % ve$al< =Pret +u) %ust& tca i +atku a %ri%2ta sa k sv jej +a")elke a 'u$2 $vaja v je$" + tele>E A tak u) "ie s2 $vaja! ale je$" tel . J te$a B # s% jil! "ec# 5l vek "er -lu5uje>! a )e ic# % svtil "a sva$'e v K"e. Kristus s&ce "e' l )e"at*! t v6ak "e-"a+e"! )e ', % #k$al +a")elstv +. :v. Pav l # v r&< =+u) je #lav u )e",! ak je aj Kristus #lav u Hirkvi! "! :%asite1 tela. Ale ak je Hirkev % $ria$e" Krist vi! tak aj )e", +u) + v v6etk +. Fu)i! +ilujte +a")elk,! ak aj Kristus +iluje Hirkev a se'a sa+3# v,$al -a Iu! a', ju % svtil 5ist"*+ k2%e1 + v $, a sl v +! a',

si s+ %ri%ravil Hirkev slv"u! "a kt rej "iet 6kvr", a"i vrsk, a"i "i5 # % $ '"3# ! ale a', ' la svt a "e% 6kvr"e". Tak s2 aj +u)i % vi""& +il va(! sv je +a")elk, ak vlast"3 tel. Kt +iluje sv ju +a")elku! +iluje se'a sa+3# . Ve7 "ik "ik$, "e+al v "e"visti sv je tel ! ale )iv& si # a %atruje! ak aj Kristus Hirkev! le' s+e 2$+i je# tela> ?E; 0!2/i/\@. V t # + )" $v $i(! )e ak v-(a# +e$-i cirkv u a Krist + je "a$%rir $-e"*! tak a"i +a")elstv "ie je "i5 i"3 ak "a$%rir $-e"* -v- k! kt r* +.)e v-"ik"2( le" u$ele"&+ sviat sti. C v* "' )e"sk* % #1a$ "a r $i"u a +a")elstv % u)&va vte$aj6ie a"tick3 %re$stav,! ale $va i+ kres(a"sk2 "%lI. Fu) + ve$2cu r lu a "a% +#a sv jej )e"e ku s%se. =Kt +iluje sv ju )e"u!! +iluje se'a>. =Pret +u) -a"ec# tca i +atku a %ri%2ta sa k sv jej +a")elke a 'u$2 $vaja v je$" + tele. T t taj +stv je ve1k3g ja # v r&+ Krist vi a Hirkvi> ?E; 0! 2Zi/2@. Fa")elstv je te$a taj +stv %ret ! )e - 'ra-uje "er -lu5"3 a +il sti%l"3 s% je"ie Krista s Hirkv u. Ke', +a")elstv +e$-i kres(a"+i svt3 a % svcuj2ce "e' l ! "e$al ', sa %rir v"a( t +ut s% je"iu. A v l K r Y! /9 )ia$a :v. Pav l! a', +a")elstv ' l u-avret3 v P" vi. Ak je te$a +a")elstv sviat s( u! tak ju +usel usta" vi( P". Tak verila a u5ila Hirkev $ % 5iatku. U) cirkev"& tc via! "a%r. :v. A+'r8- # v r& t +! )e Kristus v,'avil +a")elstv +il s( u. :v. LB"c! +u5e"&k ?n1\Y@ # v r&< =Patr& sa! a', )e"&c# via a "evest, u-atvrali s '6 s s2#las + 'isku%a! a', ic# s% je"ie sa $ial % $1a B #a>. Tertuli" ?nT2\@ %&6e< =Ak ', s + $ k-al v,svetli( 6(astie tak3# +a")elstva! kt r3 sa u-avrel %re$ Hirkv u! % tvr$e"3 'et u! s%e5ate"3 % )e#"a"&+! v,#lse"3 a"jel+i a sc#vle"3 Otc +E> =Cie je veriaci+ $ v le"3 i"ak vstu% va( $ +a")elstva>. :v. AuBust&" ?nT/\@ $ ka-uje B )sk* %.v $ a sviat st"* r- +a")elstva>. Prir v"va # ku sviat sti krstu a sviat sti kIa-stva. L v*c# $"3 cirkvi! "a%r. "est ri"i a jak 'iti! kt r& sa $l25ili $ R&+skej cirkvi ve1+i sk r ! 5iast 5"e u) v T. st.! +aj2 se$e+ sviat st& a +e$-i "i+i aj +a")elstv . V $ 'e $l25e"ia u) +usela e4ist va( s% l 5" tra$&cia sviat st" + c#araktere +a")elstva. U) %%e) Kalistus k l r. 2\\ v,$va cirkev"3 -k ", +a")elstve a $+ieta v r&+sk + i+%3riu $ v le"3 +a")elstv s r -luk u. Cajstar6ie s," $, kres(a"stva v,$vaj2 usta" ve"ia +a")elstve. Prv& kres(a"ia % va) vali +a")elstv -a % svt"3! aj ke7 "ie s2 -"+e )ia$"e "' )e"sk3 'ra$, %ri je# u-atvra"&. B l ale %rastar u cirkev" u " r+ u! )e +a")elstv ' l u-atvra"3 =%re$ tvr u Hirkvi>. A', v-j +"* +a")elsk* s2#las ?tak sa u-atvral +a")elstv u) % $1a r&+ske# %rva@ ' l sviat s( u! je tre'a! a', te"t s2#las ' l v,sl ve"* %re$ kIa- + a %re$ $v +a sve$ka+i. Ca sviat sti +a")elstva vi$&+e! ak aj tu % u)&vala Hirkev %rv -v- va( a r -v- va(! kt r3 jej Kristus $al. :viat s( trvala $ Krist vej $ ',! Hirkev v6ak $ #lia$ala a u%rav vala jej 'ra$ % $1a % tre', %re $ 'r kres(a" v. N%eci;ick2 cirkev"2 ; r+u u-atvra"ia +a")elstva v,vi"ula cirkev a) v stre$ veku. : '6u asistuj2ci kIa- %rij&+a =" > s"2'e"c v! kt r*+ sa 'aja se'e $aruj2! v +e"e Hirkvi a v,sl vuje "a$ "i+i % )e#"a"ie Hirkvi. T*+

v,ja$ruje! )e +a")elstv "ie je le" s2kr +" u vec u s"2'e"c v! ale verej"*+ -"a+e"&+ B )ej lsk, a ver" sti. O'aja s2 % Iat& -vl6t",+ s%.s ' + $ -v-ku B #a s 1u7+i. B # s+ je t ! 5 ic# -v-uje ?% r v. Fk 1\! 9@. Hirkev # v r& +a")elsk + %ute ak 'ra-e "e-ru6ite1"3# -v-ku B #a s 1u7+i. a r+ula sviat sti je 'u7 $% ve7 u "a kIa- ve t-k, ale' v v-j +"e v,ja$re" + s2#lase. T ut sviat s( u je Kristus! kt r* sa %ri v-j +" + s1u'e " v +a")el v stva %r&t +"*! a', ic# s1u' a - s1u'u v,%l*vaj2ci )iv t ur 'il $ k "al*+! a', +u vtis l %e5a( svt sti! stl sti a %l" sti. i V civil" + +a")elstve "ie je Kristus %r&t +"*! %ret tak3t +a")elstv # r6ie $ lva (a)k stia+. O'aja +a")elia +aj2 s% l 5"e )i( a +il va( sa i v utr%e"&. Kristus "e %ustil 1u$stv a"i vte$,! ke7 # %ri'ili "a kr&). T je lska a) "a s+r(. A', sa 'aja skut 5"e +il vali! +usia +a( -rak u%ret* "a B #a! "ie le" "a se'a. Ji "e% l )il -kla$ lske %rve B #E Be- B #a "e+.)e+e +a( skut 5"e "ik # ra$i. Mska je "ajkraj6& B )& $ar! je 5&+si B )sk*+. :viat s( +a")elstva % svcuje v-(a#, +e$-i $v +a 1u7+i a )e#" %rir $-e"3+u )iv tu "a -e+i. V je# tie"i sa u$r)uje a r -+" )uje 1u$sk* r $. L "er -lu5" s( kres(a"sk3# +a")elstva $ sve$5uje je# sviat st" s(. V +a")elstve si "e# v ria sv je " le" +a")elia je$e" $ru#3+u! ale aj B # # v r& sv je " k t +ut -v-ku. T*+ v-"ik "ie5 "er -lu5"3! "e-ru6ite1"3! svt3. :2#las $a"* kres(a"+i %re$ star st + ic# "e-av-uje %re$ B # +. Pre$stave"ie s"2'e"c v %re$ -stu%c + 6ttu Hirkev u-"va ak -v-"3 a', sa us% ria$ali -le)it sti 'ra$u s '5ia"sk,+i $.sle$ka+i %re$ 6tt +. M Bick, ', sa tt ; r+alita +ala v,k "a( % cirkev" + s '6i! ale %re $ 'r % k ja Hirkev s2#las&! a', sa k "ala v "iekt r*c# 6tt c# aj v %re$. Ka)$* kat l&k + % vi"" s( "sle$"e u-avrie( s '6 % $1a cirkev"*c# %re$%is v. V t*c#t vec& jas"e vi$ie(! )e Kat l&cka cirkev + ve1k2 2ctu k +a")elstvu! 5 v,%l*va %rve - % v*6e"ia +a")elstva B # + "a sviat s(. 1XY. FACUEM:TVO AE ROVMUJLTE^CSE V*sle$k, v*sku+ v uk-ali! )e v "ajstar6&c# 1u$sk*c# s% l 5e"stvc# ' l +a")elsk* -v- k +e$-i je$"*+ +u) + a je$" u )e" u! s%ravi$la 'e%r +iskuit,. ^u$stv v)$, viac '$iv val t # ! kt $ $r)& sv je sl v a sv ju 5es(! "e) t # kt # % ru6&! % 6kvr"& 5i kt sa % ist&. Prav lska s+eruje ku ver" sti a +rav" sti. Ce%rav k "evere a "e+rav" sti. Mska -je$" cuje a v t + je jej %rav 2l #a. O'aja u) "ie s2 $vaja! ale je$e" cel k ?Ft 19! X@. Ka)$ s% l 5" s( je "at 1k kvalit"! "ak 1k s2 -$rav3! je$" t"3 a s% k j"3 r $i",. Filuj2ci sa +a")elia t2)ia % trval + 'e-%e5& a ist te v lske a ver" sti. Fa")elskej je$" te "a#rva $ kart i ve1+i 'l&-k, % +er r $iacic# sa +u) v a )ie" "a "a6ej %la"3te. B # c#ce! a', "a6a lska ' la ve1k! stla i v (a)k stiac#! % $ '" je# lske k "+ ?% r v. A" /! 1Xg 10! 1/@. T*+ sa Ae)i6 -r veI

-astva % stave"ia a $.st j" sti )e",. Fa")elstv je "er -lu5"3 i v-#1a$ + "a 25el +a")elstva! s%l $e"ie a v*c# vu $et& ?ka)$ %rav lska c#ce ',( %l $"@ a v-#1a$ + k $.st j" sti 1u$skej %rir $-e" sti. Die(a "ac#$-a le" v -$ravej r $i"e %r stre$ie $ stat 5"e us% k juj2ce je# e+ ci "l"e a i"3 % tre', a "ajle%6iu + )" s( $ 'rej v*c# v, "a c#arakter"3# 5l veka. Aj %ret ' l v r.-",c# $ 'c# v"&+a"3 "ar $e"ie $ie(a(a v +a")elstve ak )ia$uce a "ar $e"ie +i+ +a")elstva -a "e)ia$uce. T sa+ -rej+e "e-"a+e" "ijak2 +rav"2 +e"ejce"" s( "e+a")elsk3# $ie(a(a! a"i %rv"e"ie k je# $iskri+i"cii. D Tak ak "e% ria$k + "e+ )" v,tv ri( % ria$ k! tak sa +a")elsk3 %r 'l3+, "ev,rie6ia -ru6e"&+ +a")elstva. Kat l&cka cirkev %ret ra$6ej "ec#ala $%a$"2( A"Blick $ ver" sti R&+u! "e) ', ' la $ v lila r -v $ kr1a He"ric#a VLLL. Hirkev v t +t "ie je %r&li6 tvr$! av6ak +, s+e %r&li6 +kk&. Ak "ie je B # tret&+ v -v-ku! % t + c#*'a -kla$. V :tar + -k "e! v star6&c# $ 'c#! e4istuje aj % l,Ba+ia. Av6ak "ie je B # + sc#va1 va". Kristus # v r& ;ari-ej + ?Ft 19! 0i9@< =Ce5&tali ste! )e :tv rite1 ic# $ % 5iatku ak +u)a a )e"u stv ril a % ve$al< zPret +u) %ust& tca i +atku a %ri%2ta sa k sv jej +a")elke a 'u$2 $vaja v je$" + tele. A tak u) "ie s2 $vaja! ale je$" tel . J te$a B # s% jil! "ec# 5l vek "er -lu5ujez... zF j)i6 v+ %re tvr$ s( v6# sr$ca $ v lil %re%usti( va6e +a")elk,g ale $ % 5iatku t "e' l tak. A # v r&+ v+< Ka)$*! kt %re%ust& sv ju +a")elku %re i"3 ak %re s+ilstv a ve-+e si i"2! cu$- l )&z>. =A kt si ve-+e %re%uste"2 )e"u! cu$- l )&> ?Ft 0! /2@. Vi7 aj Fk 1\! 2i12g Mk 1X! 1Z. :v. Pav l # v r& v l K r Y! 1\i11< =T*+! 5 u-avreli +a")elstv ! %rika-uje+! a"i "ie ja! ale P"! a', +a")elka "e $c#$-ala $ +u)a i a ak ', $i6la! "ec# sta"e "ev,$at! ale' "ec# sa -+ieri s sv j&+ +u) + a +u) "ec# "e%re%26(a +a")elku>. A v l K r Y! /9 # v r&< =Ue"a je via-a"! $ kia1 jej +u) )ije>. Vi7 aj Ri+ Y! 2i/9 Cer -lu5" s( +a")elstva je $.v $"e" u) v X. a 9. B ) + %rik-a"& =Ce- s+il"&6> a =Ce% )ia$a6 +a")elk, 'l&)"e# sv j# >. Pr&5i", "e6(ast"*c# +a")elstiev< a.@ ^a#k +,se1" s(< vstu% $ +a")elstva 'e- lsk, ale' - -a+il va" sti 'er -u+ug t2)'a % ;al 6"ej sl ' $e 'e- - $% ve$" stig v*s+ec# +a")elskej ver" stig + )" s( r -luk,g "everag "e $%2ta"ie sa $ $ + va a r $i5 vg "e$ stat k "- r vej a s cil"ej r v" stig "e$ stat k vier, a 2ct, k $ru#3+ug "e2tul"* $ + vg "esa+ stat" s(g u"#le" s( vstu%u $ +a")elstvag a i"3. '.@ :e'ectv v "ajr.-"ej6&c# % $ 'c# a u%re$" stI va"ie sv j# 'la#a %re$ v6e 'ec"*+ ?te$a +a")elsk3# %art"era 5i r $i",@. c.@ L"3 (a)k sti< "tlak %re$ vstu% + $ +a")elstvag "ev# $"3 -sa#, $ )iv ta +a")el vg trval -visl s( "a r $i5 c#g r -$iel" s( s%.s 'u )iv ta v*c# $isk v*c# r $&"g r -$iel" s( %s,c#ick*c# vlast" st&g "e$ stat k sk2se" st&! r -va#,! sc# %" s( -vl$"u( star stig "e c# ta v5as % ra$i( 5i % +.c(! ek " +ick a ',t v "2$-ag sk.r 5le" via r $i", strvili sk r cel* )iv t v r+ci r $i",! $"es # %re)&vaj2 - ve1kej 5asti +i+ "ejg )e"a ke$,si

"e+ala + )" s( st*ka( sa tak 5ast s cu$-&+i +u)+i! ' la +ateril"e i e4iste"5"e -via-a" s +a")el +. R -v $ v s( v J:aR v-rstla v % r v"a"& s r k + 19/Y $ r ku 19ZY $esa("s '"e. Hlav"e v r. 190\ ' l %ru$k* "rast. P $ '"* katastr ;l", tre"$ % kra5 val i % r ku 19Z9. Hlav"3 %r&5i",< 1.@ H $" t v* % su" $ # $".t s cil"ei+rav"*c# k # $" t+ +ateril",+ a k "-u+"*+. V $.sle$ku t #t % su"u sa 5l vek eB i- val. V*v j ur*c#lila +aterialistick iateistick t talita a i$e l8Bia. 2.@ Crast -a+est"a" sti +atiek a t*+ ic# $tr#"utie $ vlast"*c# $et&. Osla'e"* v-(a# +atiek k $e( +. R $i5 + - stval +e"ej 5asu "a $eti! res%ekt&ve u) s "i+i "etrvili 5as a"i %ri s% l 5"ej %rci! ak t +u ' l ke$,si. /.@ :trata vier, v B #a 5i jej sla'e"ie. Be- vier, + 5l vek te"$e"ciu ur 'i( si ' #a - se'a sa+3# a tak*t 5l vek si s+ ur5uje! 5 je $ 'r3 a 5 -l3. Fi-"e sc# %" s( )i( s je$"*+ 5l vek +! 'et va( sa %re $ 'r i"*c# a i"*+ $%26(a(. R -v $ je %ret 2"ik + - r $i",! 2"ik + %re$ se' u sa+*+. D.sle$k, r -luk,< #riec# je v)$, =t vrI u "a sl-, a ' lesti>! katastr ;a %re +u)a! )e"u i $eti. Vru6e"ie "er -lu5" sti sla'uje i -'ra",. Ke7)e tca i +atku "e+.)e "i5 -ast2%i(! tr%ia r -luk u -vl6( $eti. Ve1k 5as( kri+i"l"ej +l$e)e % c#$-a %rve - r -vrte"*c# r $&". Die(a -v,5aj"e (a)k "esie stratu r $i",! res%ekt&ve je$"3# - r $i5 v. V "e%riate1sk + %r stre$& sa u-atvra $ se'a. Vr# sa $ -+tku! 'e--sa$ v sti a cit v*c# $ 'r $ru)stiev. Ak s%.s 'uje "er -lu5" s( '5as +rav"3 (a)k sti! tak r -lu5ite1" s( ic# s%.s 'uje +as v . Ak s2 kres(a"sk& +a")elia $ru# u stra" u "evi""e %uste"&! tak sv j u ver" s( u! kt r2 s1u' vali %re$ ltr +! a v,trva"&+ v "ej! +.)u $ -rie( k #r$i"skej svt sti. O'et va"&+ )iv ta %re $eti a v ver" sti k "ever"3+u +a")el vi! c#arakter" )e"a D +atka $+ieta " v3 +a")elstv . Fa")elstv 1u$sk3# #1a$iska 'e-"$ej"3! uc# vva si stle -+,sel 25asti "a Krist v + kr&)i. J "av " k v,-er ak str sk ta"ie! stal sa %re$sa u Krista "a6 u s%s u. Hr$i"stv tak*c#t je$" tlivc v je % sil u stat"*+. R -luku - v)",c# %r&5i" Hirkev $v" % v 1uje! "ieke$, je t $ k "ca je$i"* + )"* s%.s '! ak c#r"i( $eti %re$ -l*+ v%l,v + r -vrte"3# r $i""3# )iv ta. Fa")elsk* -v- k sa v6ak "er -lu5uje! r -lu5uje sa le" s% lu)itie. V t +t -+,sle v,kla$aj2 P&s+ "ajstar6& cirkev"& %isatelia ?Her+as! :v. Austi"! Tertuli" a i"&.@. i Ak sa "a+ieta! )e Hirkev r -l25ila u) %rv %lat"3 +a")elstv ! tre'a )ia$a( $.ka-,. Tak3 +a")elstv vraj ' l Ca% le " v . P%e) tu v6ak "ev,sl vil r -su$ k! kt r* %ri"le)al le" je+u. :viat st"3 +a")elstv +.)e ',( "ieke$, "e%lat"3 a v -+,sle cirkev"3# %rva "ee4istuj2ce. F.)e t ',( v % $state - tr c# $.v $ v< a.@ Ak "ee4istuje s%rv"a v.1a k +a")elstvu ?"tlak! #r -uj2ci )iv t! +a")elstv "a sk26ku! $+ieta"ie je$" t, +a")elstva a %re$'e)"3 -sa$"3 $+ieta"ie $ie(a(a "av)$,@.

'.@ Ak e4istuje %rek)ka +a")elstva< "e$ stat 5"* vek! "e$i6%e"-" 'l&-ka %r&'u-" s(! %ri"2te"ie! $ % sia1 e4istuj2ce %re$c#$-aj2ce +a")elstv . c.@ Ak "eu-atvra kat l&k +a")elstv %re$ %r&slu6"*+ kat l&ck,+ kIa- + a $v +a sve$ka+i. V $.v $"e"& v,#lse"ia +a")elstva -a "e%lat"3 ;iBuruj2 aj 2" s! sc#i- ;r3"ia! %s,c# %atia! %ilstv ! "ark +"ia! se4ul"a % sa$"ut s(! c# r '"3 li%"utie "a r $i5 vi! teles"3 c#,', -"e+ )Iuj2ce s% lu)itie! ",+; +"ia! %ara" ia! viacer3 7al6ie (a)k3 %s,c#ick3 c# re"ia! kt r3 -'avuj2 5l veka uv)liv3# uva) va"ia a sl ' $"3# je$"a"ia. 1XZ. VFLENACS FACUEM:TVO CLE AE ULADCO PROBMSFE Hirkev -+ie6a"3 +a")elstv "esc#va1uje! le' v "ic# v-"ikaj2 v)"e # $" t v3 a "' )e"sk3 s% r,! %re$su$k,. Ceje$e" kat l&k sa -riek l v tak +t v-(a#u sv jej vier, ale' ' l %re "e# (a)k3 v,c# vva( $eti v kat l&ckej viere. :2 te$a u+ )I va"3 le" - v)",c# $.v $ v! a a', ' l -a'r"e"3 v56ie+u "e6(astiu. Ci5 "e+.)e r $i"u st+e1 va( #l'6ie "e) s% l 5"* "' )e"sk* )iv t. Deti vrastaj2 $ sveta vier, je$i"e vte$,! ke7 i+ r $i5ia sv ji+ )iv t + uka-uj2 t ! 5 +u ic# u5ia. J r $i5ia v t +t #1a$e %re+e6kaj2! -rie$ka kt "esk.r "a#ra$&. Pret je ve1+i v)"a - $% ve$" s( r $i5 v -a $u6e ic# $et&. =Ces% l5ujte sa s "everiaci+i> a =je$" tu tela a je$" tu vier,> sta" vil u) :v. Pav l. V -+ie6a" + +a")elstve "ie je je$" ta v "aj$.le)itej6&c# $uc# v"*c# t-kac# ?"a%r. "- r "a % svt" s( a "er -lu5" s( +a")elstva! "a svt2 +6u a % $ '"e@. Ak +.)e vl$"u( #ar+8"ia v lske! ak "ie je je$" ta v viereE Ae tu te$a "e'e-%e5e"stv $cu$-e"ia sa +a")el v. Te"! kt je v $uc# v"ej 'lasti citlivej6& a uve$ +elej6&! te" % t + cel* )iv t tr%&. Cekat l&k v %r&%a$e -+ie6a"3# s '6a v kat l&ck + k st le s1u'uje! )e "e'u$e kat l&k vi 'r"i( v "' )e"sk*c# % vi"" stiac#. Kat l&cka stra"a % $%isuje -ruku! )e sa v,"as"a)&! a', v6etk, $eti ' li % krste"3 a v,c# va"3 kat l&ck,. Hirkev )ia$a! a', sa 'aja %art"eri! kat l&k a "ekat l&k! usil vali "av-j + % c# %i( a "e%re$% kla$ali u) a %ri ri! )e "et lera"t"e ' juj2 -a -uj+, sv j# s% l 5e"stva. P )ia$avk, vlast"ej vier, "es+2 -raI va( sve$ +ie $ru#3# %art"era. D $r)& sa t v6akE : '6 kat l&ka v "ekat l&ck + k st le je "e%lat"* %re$ cirkv u a #rie6", ?ur5it3 v*"i+k, s2 u %rav slv",c#@. F )" arBu+e"t va(! )e +" #3 -+ie6a"3 +a")elstv s2 6(ast"3 a "a%r ti t +u +" #3 kat l&cke s2 "e6(ast"3. Av6ak )ia1 aj 6(ast"ej6ie -+ie6a"3 +a")elstv tr%ia s%ravi$la v"2t r"*+ "a%t&+. V %a5" + %r&%a$e + )" %re$% kla$a(! )e ', ' li e6te kvalit"ej6ie a 6(ast"ej6ie. Ak 'erie ka)$* %art"er sv ju vieru v)"e! %rve vte$, 'u$2 % ci( va( r.-" s( v viere ve1+i ' lest"e. V+ie6a"3 +a")elstv +.)u ',( - $% ve$"3! ale' "e- $% ve$"3. Pre$ "e- $% ve$"*+i varuj2 aj eva"jelick3 a i"3 "' )e"sk3 s% l 5e"stv. Av6ak 7alek v56ie "e'e-%e5ie %re vieru #r -& v +a")elstve s %art"er +! kt r* je s&ce

- r v"akej cirkvi! ale je %ri t + "' )e"sk, 1a# staj"* 5i $ k "ca %r ti"' )e"sk, -a+era"*! "e) v -+ie6a" + +a")elstve r.-",c# kres(a"sk*c# v,-"a"&! kt r& veria v Krista a -# $uj2 sa v-j +"e v -kla$"*c# "' )e"sk*c# a +rav"*c# % st j c#. :k2se" s( u5&! )e le" celk + v*"i+ 5"e +.)e +a( cirkev"e -+ie6a"3 +a")elstv i -2r $Iuj2ci 25i" k %re vieru +a")el v! ak v"6aj2 'aja sv je cirkev"3 $e$i5stv $ +a")elstva. 1X9. FACUEM:TVO AE MEC :[KROFCG VGMEULTO:WE U v6etk*c# "r $ v sa u-atvral +a")elstv verej"e. V)$, a v6a$e ' li ur5it3 %re$%is, a -k ",! kt r*+i sa +a")elstv ria$il . ^u' v.1a sa % kla$ v tejt 'lasti -a "e%atri5" s( ale' -a ve1k3 % # r6e"ie. Fa")elstv + t ti) "es+ier"u $.le)it s( %re % kra5 va"ie 1u$sk3# r $u! %re r -v j s '" sti je$" tliv*c# 5le" v r $i",! %re $.st j" s(! stl s( a +ier! 'la# r $i", i cel3# 1u$sk3# s% l 5e"stva. V s% l 5"3# utvra"ia )iv ta! +ajetk v*c# % +er v a -r 'ku! t- k $e$i5stva! v,)iv vacej % vi"" sti a v*c# v, $et&! -rete1"e v,%l*va! )e sa +a")elstv v)$, t*ka aj s% l 5" sti. V.1a u-avrie( +a")elstv +us& ',( -rete1"e v,ja$re" r -# $"ut&+ %re$ verej" s( u. L"ak s% l 5" s( "e+.)e v-ia( +a")elstv "a ve$ +ie a %rv"e # c#raI va(. Uiv t "r $ v $ ka-uje! )e +a")elstv je v ist + -+,sle vec cel3# 1u$stva! te$a aj Hirkvi a 6ttu. Ka)$* 5l vek + %rv "a +a")elstv ! ale aj +a")elstv '"6a ist3 % vi"" sti! kt r3 ' li "a +a")el v %re"ese"3 +e" + s% l 5" sti. V6etk, kult2r, %ret je$" -"a5"e r -li6uj2 +e$-i % #lav"*+ v-(a# + +i+ +a")elstva a v +a")elstve. J $ % $stat,! % $lie#a +a")elstv %re$ v6etk*+ a v*lu5"e sa+3+u B #u! le' " je :tv rite1! Vk " $arca a "ajv,66& cie1 v6etk3# 1u$stva. V +a")elstve si "e# v ria +a")elia =" > le" je$e" $ru#3+u! ale -r veI # v ria =" > B #u a je# % ria$ku. A Kristus usta" vil Hirkev a', v,kla$ala a str)ila kres(a"sk2 +rav uku! te$a aj v-#1a$ + k +a")elstvu. Pret )e +a")elstv kat l&ka je sviat s( u Hirkvi! + aj Hirkev k "e+u 5 % ve$a(. A %ret )e +a")elstv ak -kla$ +rav" sti a kult2r, je -kla$" u 'u"k u s% l 5" sti! s kt r u "r $ st j& a %a$ a "ie je te$a le" s2kr +" u -le)it s( u! %ret aj 6tt + %rv v,tvra( k i"6tit2tu +a")elstva - $% ve$aj2ce -k ", t*kaj2ce sa '5ia"sk,c# k l" st& +a")elstva! % kia1 je t v -# $e s % )ia$avka+i +rav"3# -k "a a "e$ tk"e sa t sl ' $, +a")el v. L s% l 5" s( +us& $straI va( v6etk, %rek)k, v v,tvra"& 6(ast"*c# +a")elstiev. J k t +u # v r& Bi'liaE =Ceviete! )e ste B )& c#r+ a )e v vs %re'*va B )& Duc#E Kt ', te$a B )& c#r+ -"i5il! t # B # -"i5&. Me' B )& c#r+ je svt* i a "&+ ste v,> ?l K r /! 1Xi1Y@. P $ '"e vi7 U /1! 9g l K r X! 19g Kal 0! 19i21g E; 0! /g l : l T! /iXg E; 0! 0g Kal 0! 2T. O"a"a % trestal B # v :tar + -k "e -a -"eu)itie +a")elstva s+r( u ?K" /Z! 1\@. Ce-vrat"* a )ia$" u

$is%e"-i u "e $v late1"* B )& %r&ka- +a")el + -"ie< =Pl 7te a +" )te sa> ?K" 1! 2Z@. :v. Aust&"! Kle+e"t Ale4a"$rijsk*! Hier "*+ i AuBust&" s2 r v"ak3# "- ru. Fa")elia sa +aj2 s%asi( i ak tc via a +atk,. Ae %rav$a! )e sk.r ' l %r&li6 -$.ra-I va"* le" je$e" 25el +a")elstva! -a+era"ie "a % t +stv . Va r v"ak $.le)it* 25el $"es % va)uje+e s% l 5e"stv lsk, +a")el v< =Bu$2 $vaja v je$" + tele>. =Cie je $ 're ',( 5l veku sa+3+u. Ur '&+ +u % + c! kt r +u 'u$e % $ '"> ?K" 2! 1Z@. =D 're je! ke7 sa +u) "e$ t*ka )e",. Ale v-#1a$ + "a "e'e-%e5e"stv s+ilstva "ec# + ka)$* sv ju )e"u a ka)$ "ec# + sv j# +u)a> ?l K r Y! 1i 2@. R v"ak je ale "es%rv"e! ak $vaja 1u$ia c#c2 le" eB istick, %re)&va( ra$ sti! $ie(a v6ak - "e c# t, 5i %re %re$% kla$a"3 star sti $+ietaj2g tu je ka)$ ; r+a 'r"e"ia % 5atiu %r ti -+,slu +a")elstva. P #lav"3 s% lu)itie v %riest re +a")elstva +.)e +a( -+,sel aj vte$,! ak "es%.s '& ale' "e+ -a cie1 s%l $e"ie $ie(a(a. Dru#* vatik"sk, k "cil u-"va teles" $u6ev"2 ra$ s(! 'sia#"ut2 v +a")elsk + akte lsk,< Mska sa je$i"e5"e v,ja$ruje a $ k "va v 2k "e! kt r* je +a")elstvu vlast"*. Pret skutk,! kt r*+i sa +a")elia s% lu s 5ist u $.ver" s( u st*kaj2! s2 5ist3 a $.st j"3 a ak s2 s%rev$-a"3 s%.s ' + # $"*+ 5l veka! v,ja$ruj2 a % $% ruj2 v-j +"3 $ar va"ie! kt r*+ je$e" $ru#3# ra$ st"e a v7a5"e ' #acuj2. Dv"ej6ie sa # v ril i t-v. +a")elsk + %rve a % vi"" sti. Ae t v6ak $eBra$ va"ie "a k "-u+"* t var. Tak3t je$" as%ekt v3 % "&+a"ie veci %re#lia$a ' #at2! -l )it2 a citliv2 skut 5" s( %s,c#ick*c# v-ie'! v kt r*c# %rve tkvie 1u$sk % $stata +a")elstva. V tejt je$" stra"" sti sa tie) v,trca sviat st"* 'sa# +a")elstva. B )& %r&ka- =Pl 7te a +" )te sa> ' l 5ast #lsa"* a v,kla$a"* ak %l 7te a +" )te sa "a +a4i+u+. T v6ak te"t %r&ka- "ik$, "e-"a+e"al a Hirkev "ik$, "e"aria7 vala +a( viac $et& "e) je + )"3 a u)it 5"3. Jl vek ' l stv re"* k B )ie+u 'ra-u v t + -+,sle! )e +al vl$a(! rBa"i- va( a -$ k "a1 va( B )ie tv rstv . Ak 'u$e v,u)it le" treti"a '# s% $ar va"ej %.$,! ak sa "e'u$e +r#a( % travi"a+i! ak sa 'u$e % u)&va( viac u+el*c# #" j&v a %.$a sa 'u$e v,u)&va( tak i"te"-&v"e ak v H la"$sku ale' Aa% "sku! ak u'u$"e 1u$skej #l2% sti! "evra)iv sti a se'eckej c#a+tiv sti ' #at*c#! ak sa %reve$2 v*$aje "a -'r je"ie "a +ier v3 25el, a ak sa % stavia tec#"ick3 v*$ ',tk, v*#ra$"e $ slu)ie' 5l veka! u)iv& sa "a -e+i +" # viac ',vate1 v! "e) je t +u $"es. A) "a +al3 v*"i+k, ', sa ' li sc# %"3 u)ivi( sa+ t"3 aj kraji", tretie# sveta. K$e je v svete #la$! ta+ je v56i" u "a vi"e "es%rav $liv3 r -$ele"ie #lav"e #+ t"*c# statk v! s2 ta+ v j", a $iktt rsk3 s,st3+,. B #at3 kraji", ', +ali )i( strie$+ej6ie a viac % +#a( c#u$ '"*+ kraji"+. O % 5te ',vate1stva +.)u verej"3 vrc#" sti r -# $ va( v +e$-iac# sv jej k +%ete"cie % sk,t va"&+ svet, a v# $"*+i %atre"ia+i! av6ak % $ % $+ie"k u! )e s2 v s2la$e s +rav"*+ -k " +.

Caj+e"ej $et& % c#$-a - r $&" # s% $rsk, le%6ie situ va"*c# a - r $&" 'e- v,-"a"ia. Hlav" u %r&5i" u $e% %ulcie a 2%a$ku "r $a je +rav"* 2%a$ k ?"e$ stat k 'etavej lsk,! se'ectv ! +ateriali-+us! %.)itkrstv @ a te" je s%ravi$la -a%r&5i"e"* "' )e"sk*+ 2%a$k +. Uiv t" sk2se" s( 1u$& $ 'rej v.le sve$5& t +! )e ak sa vie r $i"a tr c#u uskr +"i(! sta"e v)$, +iest ! )iv ',tie a + )" s( "a v*c# vu aj %re 7al6ie $ie(a. B # "ajle%6ie ve$el! 5 r '&! ke7 vl )il $ 1u$sk*c# tiel % svt"3 -k ", )iv ta. A k$e B # )ia$a v56iu 'atu! $va i v56ie +il sti. V,sk,tuje sa "+ietka 5i "ie je le%6ie v,c# va( +e"ej $et& $ 're "e) viac -leE Ae t +u tak! )e v % 5et"*c# r $i"c# sa v,c# vvaj2 $eti -l3 a v +e"ej % 5et"*c# $ 'r3E Pra4 % uka-uje "a t ! )e te"t v-(a# celk + "e%lat&. Fl 5 je %re $ie(a %r s%e6"3 tak! ak ke7 v,rast v kru#u i"*c# $et&! ke7 sa +.)e s "i+i #ra(! ke7 sa v)&va $ ic# %re)&va"ia a "i $ je# -uj+ v. Deti v % 5et"ej6&c# r $i"c# sa "av-j + v,c# vvaj2 a % +#aj2 si! a tak sa %ri%ravuj2 "a )iv t. V je$i"5k vi vi$& r $i"a )ia1 "era- + $lu. [su$ k t +! k 1k*+ $e( + r $i5ia $aruj2 )iv t! +usia ur 'i( s 1u$sk u a kres(a"sk u - $% ve$" s( u sa+i. Prit + ', +ali +a( "a %a+ti! "iele" sv je vlast"3 $ 'r ! ale aj $ 'r sv jic# $et&. H# r 'a a vek r $i5 v! # s% $rska situcia! )iv t"* %riest r a +" # i"*c# k l" st& +.)u "2ti( r $i5 v k t +u! a', as% I $ 5as"e % 5et $et& '+e$-ili. Ae$"a"ie kres(a"sk*c# r $i5 v tu v6ak "ik$, "es+ie ',( ur5 va"3 sv jv.1 u! eB i-+ +! 'ava+i - $% ve$" sti a % $ '"e! kt r3 s se' u +.)u %ri"6a( " v3 $eti. Pre#"a"3 "r k, "a k +; rt a a s%.s ' )iv ta "es+2 'r"i( $ie(a(u ku vstu%u $ )iv ta. Fa")elia "e+aj2 -le)it s( %l $e"ia %re"ec#va( "euv)e"ej "# $e a ',5aj"ej 'i l Bickej %rir $-e" sti. Pret )e 5l vek "e+ "e '+e$-e"3 $is% -i5"3 %rv "a sv je tel ! "e+ t t "e '+e$-e"3 %rv - -vl6t",c# $.v $ v a"i "a sv je re%r $uk5"3 sc# %" sti. Mska a %l $" s( s2 ve1k*+i # $" ta+i! kt r3 s2 B # + -vere"3 5l veku. Fa")elia s2 s% lu%rac v"&k+i "a B ) + stv rite1sk + %l"e. Ak*k 1vek "e%rir $-e"* %r strie$ k! kt r*+ +a")elia "a se'a 'er2 $ B #a %rv r -# $ va( %l $" sti! ic# stavia $ % -&cie %r ti B #u. V k "e5" + $.sle$ku sa lska stva le" se'alsk u a se4ualita sa re$ukuje "a t2)'u % us% k je"& )ia$ stiv sti. Fa")elsk* a r $i""* )iv t je v t-ke %l $" sti $ v le"3 ria$i( % $1a "e%l $"*c# '$ '&! $a"*c# %rir $-e" u -k "it s( u re%r $uk5"*c# rB" v. Takt + )" %ristu% va( - $% ve$"e k reBulcii % 5atia! a', "e' li $ tk"ut3 -kla$"3 +rav"3 -sa$,. Ca%r ti t +u stat"3 +et8$, reBulcie %l $" sti ', -a'r"ili %rie'e#u %rir $-e"*c# % c# $ v. Lc# $+ieta"&+ sa #ji $.st j" s( +a")el v. U stat"*c# +et8$ je tre'a 'ra( $ 2va#,! )e ', sa t*+ tv rila 6ir k a % # $l" cesta! ve$2ca ku strate 2ct,! k +a")elskej "evere a ku v6e 'ec"3+u s%l 6te"iu +rav" sti. Prv* list K ri"(a" + Y! /i0 # v r&< =Fu) "ec# %l"& % vi"" s( v 5i +a")elke a % $ '"e aj +a")elka v 5i +u) vi. Ue"a "e+ + c "a$ sv j&+ tel +! ale +u)g % $ '"e a"i +u) "e+ + c "a$ sv j&+ tel +! ale )e"a. Ce $ %ierajte si je$e" $ru#3+u! i'a ak "a 5as s v-j +"*+ s2#las +! a', ste

sa + #li ve" va( + $lit'e! a %( 'u7te s% lu! a', vs sata" "e% k26al %re va6u "e-$r)a"liv s(>! "a%r. k v-j +"3+u $cu$- va"iu a) k #r -e"iu +a")elskej ver" sti. V$r)a"liv s( +us& v6ak v,c#$-a( - +a")elskej lsk, a "ie - 'e- $.v $"3# je$" stra""3# $ %iera"ia. K$e sa %restali +a")elia i"t&+"e st*ka(! ta+ tr%& 5ast ic# ver" s( i $ 'r $et&. Hirkev -avr#uje ka)$2 c#ce"2 a"tik "ce%5"2 +et8$u. Ke', ale ' l "ut"3 - tera%eutick*c# $.v $ v u%lat"i( a"tik "ce%5"* %r strie$ k! % va)uje t Hirkev -a ist*c# k l" st& $ v le"3. Ka)$ +et8$a ria$e"ia % 5atia je "e$ k "al a "aru6uje s2visl s( +e$-i lsk u a %l $" s( u. Ak je +e$-i +a")el+i -kla$"* "- r v* r -% r v t-ke a"tik "ce%cie! +ali ', -ac# vva( #1a$ "a sve$ +ie $ru#3# a takt %ri v,svet1 va"& "- ru a s25as"e "ec# sa s"a)ia uc#r"i( %rav$iv s( sv jej lsk, a je$" tu sv j# +a")elstva. :e4ul", )iv t "ie je cel u "%lI u +a")elstva! $ k "ca a"i jej v56 u 5as( u. P $1a e"c,klik, Pavla VL. Hu+a"ae vitae ka)$* -+er"* -sa# $ %rir $-e"*c# % c# $ v v citlivej 'lasti +a")elsk3# % #lav"3# )iv ta je +rav"e "e$ v le"*. B l ', "e'e-%e5"3 uv 1"i( tu cestu %re -asa# va"ie 6ttu $ t*c#t i"t&+",c# -le)it st& ?"a%r. "2te"3 sterili-cie@. :&ce %%e) ve r -# $"utie #1a$ + a"tik "ce%cie "ie je "e-+e"ite1"3! %ret )e je t v*k " "ie "e +,l"3# ale le" t-v. aute"tick3# u5ite1sk3# % sla"ia %%e)a! "a%riek t +u + ',( veriaci+i re6%ekt va"3. :tav sve$ +ia Hirkvi je v tejt c#v&li tak*! ak # v,sl vila -v-"e #lava Hirkvi! kt rej aut rita - #1a$iska vier, "ie je -visl a"i "a verej" + +ie"e"&! a"i "a t +! ak sa % $ar& s; r+ul va( $.v $"e"ie ur5itej s+er"ice. P%e) v r -# $ va"ie v tejt veci "e' l 1a#k3g (arc#u %raktick*c# %r 'l3+ v a) traB3$i& c&til "e+e"ej "e) stat"&. Cec#cel ur 'i( )iv t kat l&ck,c# +a")el v "era$ st"*+! ale "a %ak! a', krs"e # $" t, +a")elsk3# )iv ta uc#r"il %re$ % stu%uj2ci+ "% r + $"e6"ej +rav"e $eka$e"t"ej civili-cie. Deti "e+aj2 ',( v*sle$k + "# $"3# %u$u. Pret s%l $e"ie $ie(a(a +i+ +a")elstva je "e- $% ve$"3. R v"ak* 2k "! kt r* v +a")elstve - $% ve$ stv rite1sk3+u % ria$ku! +i+ "e# je tr2;al s( u 5l veka. Die(a! -r $e"3 +i+ +a")elstv ! + v6ak "r k "a c#ra"u! kt r "le)& ka)$3+u 1u$sk3+u )iv tu! a "a lsku +atk,! res%. lsku r $i5 v! 'e- kt rej 5l vek $uc# v"e a $u6ev"e s%ravi$la u%a$. Ae te$a v r -% re s kres(a"sk*+ -+*61a"&+ -"ev*# $I va"ie a "e2cta v 5i sl ' $"ej +atke! kt r -a s(a)e"*c# % $+ie" k %ri"6a sv je $ie(a "a svet a v,c# vva # . U+el3 %l $"e"ie. i P -it&v"e %rir $-e"3 %rv # v r&! )e % 5atie " v3# )iv ta s+ie ',( le" %l $ + +a")elstva. Me" B # je P" + )iv ta $ je# % 5iatku a) k je# k "cu. Fa")elia +aj2 25as( "a $iele stv rite1skej lsk, ak slu# via! "ie ak %"i. P 5atie " v3# )iv ta! k$e +u) s )e" u s% lu%racuj2 s :tv rite1 v u + c u! + ',( %l $ + a -"a+e"&+ v-j +"3# s '"3# se'a$ar va"ia +a")el v! ic# lsk, a ver" sti. L$e v-j +"3 re6%ekt va"ie %rva! )e je$e" le" $ru#*+ sa stva tc + 5i +atk u. A $ie(a +

%rv ! ',( v +a")elstve % 5at3! $ " se"3! -r $e"3 a v,c# va"3. Cie je )ia$",+ $l)"&k +! a"i vlast"&ck,+ 'jekt +! ale +" # viac $ar +. U+el3 %l $"e"ie je v %r tikla$e s je$" t u +a")elstva! s $.st j" s( u +a")el v a %l $e"&+ 1u$sk*c# ',t st&! s % v la"&+ a - $% ve$" s( u r $i5 v. Okre+ i"3# e4istuj2 %ri u+el + %l $"e"& -"a5"3 -$rav t"3 ri-ik %re +atku aj $ie(a. U+el3 %l $"e"ie v si s%ravi$la v,)a$uje -"i5e"ie ve1k3# % 5tu 1u$sk*c# -r $k v! te$a % trat,! a aj - t #t $.v $u je "e%r&%ust"3. Ae "e+ rl"e! $ $va( 1u$sk3 e+'r, -a 25el + % u)itia ak v 1"e $is% " vate1"* ='i l Bick* +ateril>. Cie je + rl"e %r&%ust"3 %r $uk va( 1u$sk3 e+'r, v sk2+avke! a"i -a 25el + v*sku+u ale' % kus v. L$e v)$, 1u$sk3 ',t sti! kt r*c# %rv "a )iv t je % tre'"3 re6%ekt va( $ %rvej c#v&le e4iste"cie. Mekr + ',( v slu)'e %re 5l veka! v slu)'e c#ra", )iv ta a -a t*+ v slu)'e c#ra", -$ravia. :kut 5"3 %rv "a $ie(a v %rav + sl va -+,sle vlast"e "ee4istuje D $ie(a je B )&+ $ar +. Pria"ie +a")el v! +a( $ie(a! sa+ se'e %rv"e"3! "esta5&! a', -$.v $I val u+el3 %l $"e"ie a je# % u)itie. Kres(a"sk& +a")elia! kt r& % $stu%uj2 2$el "e%l $" sti! s2 % v la"&! a', v tejt sk26ke 'javili %r&le)it s( ku -vl6t"ej 25asti "a Krist v + kr&)i! kt r* je -$r j + $uc# v"ej %l $" sti. Takist %lat&! )e v6etk, -sa#, $ Be"etick3# vlast"&ctva 1u$skej s ',! kt r3 ', "es+er vali ku -+ier"e"iu ale' $str"e"iu a" +li&! % ru6uj2 %rv "a ;,-ick2 celistv s( a s2 v r -% re s $ 'r + r $i",. L ke7 je ak3k 1vek u+el3 %l $"e"ie sa+ se'e + rl"e "e$ v le"3! tie $eti! kt r3 "&+ "a svet %ric#$-aj2! tre'a v)$, %rija( ak 1usk3 ',t sti! kt r3 +aj2 r v"ak2 # $" tu ak stat"&. 1Y\. MEC VMLATA VLERA O:PRAVEDM`UAEE P svtcuj2ca +il s( 5is(uje %re$ v6etk*+ $ v6etk*c# (a)k*c# #riec# v ?l A" 1! Yg l K r X! 11@ a -'avuje ve5"*c# trest v. Pre% )i5iava $.st j" s( B )ie# s," vstva ? l A" /! 1@! 5l vek je s%rave$l"e"*! -" vu-r $e"* ? A" /! 0"@! + 25as( "a B )skej %rir $-e" sti ?2 Pt 1! T@! v $u6i %.s '& Duc# :vt* ?Ri+ Z! 11@! 5l vek je sc# %"* k "a( -slu)"3 skutk, %re "e' . Mut#er v,c#$-al - t # ! )e $e$i5"*+ #riec# + ' la 1u$sk %rir $-e" s( 2%l"e % ru6e"! a )e te$a 5l vek "e+.)e c#cie( a k "a( i"3 ak -l . Os%rave$l"e"ie $ sa#uje 5l vek % $1a Mut#era skr-e vieru v Krist ve -slu#,! kt r*+i s2 je# #riec#, -akr,t3. AuBs'ursk3 v,-"a"ie ; r+uluje "uku s%rave$l"e"& takt < =^u$ia "e+.)u ',( %re$ B # + s%rave$l"e"& vlast"*+i sila+i! -slu#a+i ale' skutka+i! ale 'e- sv j# %ri5i"e"ia kv.li Krist vi skr-e vieru>. Re; r+t ri # v ria v*sl v"e ="esl ' $"ej v.li>g %re "ic# ' la 2%l" %asivita 5l veka %ri s%rave$lI vac + %r cese -kla$". Ca%r ti t +u tri$e"tsk* k "cil viackrt # v r& s% lu%.s 'e"&. T*+ ale "e+,sl& aut "8+"u sl ' $u v-#1a$ + k B #u! ale $ar va"2 sl ' $u. Te"t

s%.s ' re5i je 'i'lick, leBit&+",. A% 6t l Pav l sa -"a5uje v*sl v"e ak B )& s% lu%rac v"&k ?% r v. 1 K r /! 9g 2 K r Y! 1@! # v r& %.s 'e"& +il sti =s +" u> ?l K r 10! 1\@. Ue s+e s%rave$l"e"& =le" vier u>! je uve$e"3 v Mut#er v + %rekla$e Bi'lie ?Ri+ /! 2Z@! "ie v6ak v %.v $" + 'i'lick + te4te. Mut#er t ti) vsu"ul $ te4tu sl v =le">. T*+ ' la s% c#,'"e" %l" + c Hirkvi! P&s+ -v-"e v,kla$a(. Kat l&cka cirkev u5& a v)$, u5ila! )e tre'a r -li6 va( +e$-i )iv u a +ktv u vier ug )iv! kt r je 5i"" v lske! s%rave$lIuje! +ktva "e s%rave$lIuje. Ak +,sl& Mut#er +ktvu vieru! +*lil sag ak +,slel )iv2! tak "e+al $.v $ -riec( sa Hirkvi %re "uku s%rave$l"e"&. Ae)i6 )ia$a vieru $ 1u$&. Ke7 u-$ravil sle%3# ! %*ta sa # < =T, ver&6 v :,"a 5l vekaE> ?A" 9! /0@. Ka"a"skej )e"e # v r& =Ue"a! ve1k je tv ja viera9> ?Ft 10! 2Y@. Ke', ' la viera v*#ra$"e le" B )&+ $ar +! "e)ia$al ', ju $ 1u$&! a ke', a"i 5iast 5"e "e' la %rejav + v.le 5l veka! "ec#vlil ', ju! le' ', "e' la -slu# u 5l veka. Kristus v6ak )ia$a i $ 'r3 skutk,< =Ka)$* str +! kt r* "e%ri"6a $ 'r3 v cie! v,t"2 a # $ia $ #Ia> ?Ft Y! 19@. =Cie ka)$*! kt +i # v r&< =Pa"e! Pa"e!> v j$e $ "e'esk3# kr1 vstva! ale i'a te"! kt %l"& v.1u +.j# Otca! kt r* je "a "e'esiac#> ?Ft Y! 21@. =Bratia + ji! 5 s )&! ke7 "iekt # v r&! )e + vieru! ale "e+ skutk,E F.)e # tak viera s%asi(E> ?Aak 2! 1T@. =Ak "e'u$ete r 'i( % k"ie! v6etci % $ '"e -a#,"iete> ?Mk 1/! /@. =Me' v Krist vi Ae)i6 vi a"i 'rie-ka "i5 "e-"a+e"! a"i "e 'rie-ka! ale viera 5i"" skr-e lsku> ?Kal 0! X@> =Me' v, ste % v la"& %re sl ' $u! 'ratia! le" "e$vajte sl ' $u -a %r&le)it s( telu! ale "av-j + si sl2)te v lske9> ?Kal 0! 1/@. =Ce'u7te "ik +u "i5 $l)"i! kre+ t # ! a', ste sa "av-j + +il vali< ve7 kt +iluje 'l&)"e# ! v,%l"il -k ". Me' < Nescudzolo! Nezabije! Nepokradne! Nepoiada! a kt r3k 1vek i"3 %rik-a"ie je -a#r"ut3 v t +t sl ve< Milova bude svojho blneho ako seba samho! Mska "er '& -le 'l&)"e+ug te$a "a%l"e"&+ -k "a je lska. > ?Ri+ 1/! Zi1\@. =Ak + "iekt % -e+sk* +ajet k a vi$& 'rata v "2$-i a sr$ce si %re$ "&+ -atv r&! ak v I + +.)e stva( B )ia lskaE> ?l A" /! 1Y@. =D 're r '&6. Ale aj $ia'li veria! a tras2 sa9 H#ce6 ve$ie(! +r"iv* 5l ve5e! )e viera 'e- skutk v je "e25i""E Ce' l "6 tec A'ra#+ s%rave$l"e"* - skutk v! ke7 'et val "a ltri sv j# s,"a L-kaE Vi$&6! )e viera s% lu%.s 'ila s je# skutka+i a )e skutka+i $ sia#la viera $ k "al s(> ?A" 2! 2\@. Au$6 6 +ral! ke7 Fria v Bet"ii v,liala v ""* lej "a " #, P"a ?Fk 1T! /g A" 12! /@. Krist va $% ve7< =Cec#aj ju...> =Ak3 te$a v,stat va"ieE Ae v,l25e"3. Ak*+ -k " +E :kutk vE Cie! ale -k " + vier,. Me' si +,sl&+e! )e 5l vek je s%rave$l"e"* skr-e vieru 'e- skutk v % $1a -k "a> ?Ri+ /! 2Z@g skutk, -k "a s2 skutka+i F j)i6 v# -k "a< 'rie-ka! 5is( va"ie a i"3 'ra$"3 2k ",. i Jl vek 'e- Krista "e+.)e k "a( $ 'r3 skutk,< =Aa s + vi"i5! v, ste rat lesti. Kt stva v +"e a ja v I +! %ri"6a ve1a v ciag le' 'e- +Ia "e+.)ete "i5 ur 'i(> ?A" 10! 0@. Vi7 Ft 19! 1Yg 1Z! 2/i/0g A" 1T! 10g Ri+ X! 10g Kal X! 2.

B # u$e1uje v6etk*+ 1u7 + $ stat 5"2 % +#aj2cu +il s(! a', + #li ',( s%ase"& ? l Ti+ 2! T@. D sia#"utie ve5"ej s%s, "ie je le" $ar + +il sti! ale s25as"e $+e" u "a -kla$e 1u$sk3# s% lu%.s 'e"ia s +il s( u ?vi7 Krist v % $ 'e"stv #riv"c#@. Ak s%rave$lIuje le" viera! tak sviat sti s2 le" -"a+e"&+ vier, a "e+aj2 v se'e "a$%rir $-e"2 silu. O',5aj"* s,+' l "e+.)e v6ak ',( % $+ie"k u s%s, a s% je"ia s Krist +. Ak % t + 'ra( sl v Krist vi< =A ka)$* -stu%u sa usil val $ tk"2( sa # ! le' v,c#$-ala - "e# sila a u-$rav vala v6etk*c#> ?Mk X! 19@. Ale' < =P t + "a "ic# vl )ili ruk, a $ stali Duc#a :vt3# > ?:k Z! 1Y@. = Ce-a"e$'vaj $ar! kt r* je v te'e a kt r* si $ stal skr-e %r r ctv ! vkla$a"&+ r2k star6&c#> ?l Ti+ T! 1T@. 1Y1. FRAVCO:W BEV BOHA AE PO:TAJUA[HAE T ! 5 "iekt r& tvr$ili! )e "a6li %ri+it&v"e k+e"e 'e- "' )e"stva! ' l +,l! le' tiet k+e"e +aj2 ve1+i %estr3 a r -vi"ut3 "' )e"stv! le" ic# skr*vali %re$ cu$-i"ca+i! te$a aj %re$ cest vate1+i! ak*+i ' l "a%r. Darhi" "a O#"ivej -e+i a % $ '"e. Deji", a ve$a % uka-uj2 "a t ! )e "iet "r $a! kt r* ', "e+al "ejak3 "' )e"stv ! a )e "' )e"stv ' l v)$, s% je"3 s +rav uk u. P $1a "' )e"sk3# % j+u B #a sa +e"il i % je+ +rav" sti. : r -kvet + vier, rstla aj +rav" s( "r $a a s 2%a$k + vier, #,"ula aj +rav" s(! "astval r -vrat. Te"! kt sa % k2sil -' ri( %rv3 %rik-a"ie Desat ra! -' ril v % $state v6etk, stat"3. R -luka "' )e"stva $ +rav" sti %riv$-a k 2%a$ku "' )e"stv i +rav" s(. Me" "' )e"stv je -kla$ + +rav" sti. Tak # v r& :v. Ber"ar$! M. C.T lst j! T. K. Fasar,k! KierkeBaar$ i Ciet-sc#e. K 1k 1u$& $ k)e je$"a( $ k "ale +rav"e le" %re sa+ t"2 5est" s( +rav" stiE A ak $ k)u ve1+i +" #& i" verci 5i "everci )i( +rav"e a v us% ria$a" + r $i"" + )iv te! tak je t -slu# u -$e$e"ej tra$&cie % kat l&ck,c# %re$k c#! v kt r*c# v-$u6& tre'rs "eve$ +k, a le" u) 5iast 5"e $ % sia1 )ij2. U)&vaj2 % - statk, %r strie$k v +il sti! kt r3 si e6te - Hirkvi % "ec#ali! ak je + $lit'a! krst a +" #3 kres(a"sk3 i$el,! ak je t2)'a % s%rav $liv sti! % ctiv s(! stat 5" s(! ka+artstv ! s li$arita a % $ '"e. Jl vek je ak % 6t v* # lu'! kt r* i"6ti"kt&v"e #1a$ $ 'r ! i ke7 tvr$&! )e v B #a "ever&. ^u$ia )ij2ci 'e- vi", +i+ Hirkev! ale je$"aj2ci % $1a sv j# sve$ +ia! $ stvaj2 B )iu +il s(! tak)e +.)u ',( ve1akrt le%6& "e) veriaci. V6etk t %ria+ 5i "e%ria+ sv ji+i v*r k+i % tvr$-uje Re"a"! :c# %e"#auer a Ciet-sc#e. E4istuj2 %rav$a)e aj tak& "everiaci! kt r& s2 t-v. slu6"*+i 1u7+i vskutku c#atr"*c# $.v $ v< s2 slu6"&! le' s2 %r&li6 #l2%i! a', kla+ali! a %r&li6 "e6ik v"&! a', kra$li< - strac#u %re$ $#ale"&+. Ale' je ic# slu6" s( v*c# v u v6te%e"! v7aka 5 +u %.s 'ia slu6"e "av " k D ak tak* 5l vek %a$"e! 1a#k sa v,;ar'& $stra6uj2ci+ s%.s ' +. i U"iver-l", K et#e v $uc# v,% - r val - #ist8rie "r $ v! )e $ ',! ke7 sa 6&rila "eviera! ' li i$e v "e%l $"*+i.

i F rlka 'e- B #a a s"a#a k "a( $ 'r ! 'e- t # ! )e t c#ce B )& -k " je kla+. Tak*t % st j %ri"6a % -it&v"e v*sle$k, le" ta+! k$e s2 $ % sia1 as% I v % $ve$ +& -kla$, kres(a"skej +rav" sti a - $% ve$" sti v 5i B #u. Frav uka 'e- B #a "e% v-"6a i %ret ! le' "e+.)e #riec#, $%usti(. Jl vek 'e- B #a % %rv*c# 2s%ec# c# v se'av*c# ve %re%a$ + $l slu)'e sv j# ja! le' +u c#*'a %r tiv#a B )ej $ k "al sti. Maick + rlka "evie $a( i"2 $+e"u "e) ve$ +ie v,k "a"ej % vi"" sti! %ret uskr +Iuje % )ia$avk,. Me"i" % ve$al< =Frav"3 je v6etk ! 5 % +#a -"i5i( star2 v,k ris(uj2cu s% l 5" s( a -je$" ti( %r letarit. Cever&+e v )ia$"e ve5"3 + rl"e -sa$,.> B l $iriBe"t + rev lu5"ej %seu$ + rlk,! kt r2 c#arakteri- vala l )! 6%i"e"ie s.'! $e-i"; r+cia! $e+aB8Bia! +a"i%ul va"ie verej" u +ie"k u! i";iltrcia $ i"*c# rBa"i-ci& a #"ut&! #r -', "silia. F rlku c#arakteri-uje "asle$ v"e< =Ae "ut"3! a', s+e ' li $# $la"& k akejk 1vek 'eti a k % u)itiu v6etk3# + )"3# < 2sk k v! ileBl",c# +et8$! $# $la"& -a+l5 va( a %rekr2ca( %rav$u. V trie$"e# ' ja v,v $-uje+e sv ju + rlku> ?O reliBii@. Ak "iet B #a! tak "e+ v*-"a+ )i( +rav"e! le' v6etk, +rav"3 -sa$, "e+aj2 i"2 trestu# $" s( %ri ic# % ru6e"&! "e) ak2 i+ 5l vek $al s+ a t2t +.)e +e"i( ale' i+ ju v-ia(! tak ak i+ ju $al. :ve$ +ie 'e- -sa$ B )ie# -k "a $ k)e $ %r&%a$u k %r&%a$u aj %re vec ve1+i -l2 "js( s%rave$l"e"ie a u-"a( ju -a vec $ v le"2. Pre je$"3# je ' j %r ti $ teraj6ie+u % ria$ku v ur5it + 6tte ' j + -a sl ' $u! v 5iac# i"*c# s2 t 'a"$iti! kt r& sa s"a)ia -vr#"2( $ 'r2 vl$u. Pre je$"3# +.)e ',( sl ' $"* tr# sl ' $ u % $"ika"ia! %re $ru#3# je t v,k ris( va"ie 5l veka 5l vek +. V t2)'e % -r 'ku sa $aj2 $eti $ jasl& tre'rs "a cel* t*)$eI! ale tiet $eti a) v,rast2! $aj2 r $i5 v $ $ + va $.c# $c v a viac sa "ic# "estaraj2< =Ae ta+ "ic# % stara"3>. Alk # lik $e""e %ije! v r $i"e s2 s "&+ ve1k3 star sti! av6ak %rcu v,k "va $ 're! tak 5 kt +.)e "a+ieta(E Die(a sa #lsi k )iv tu! r $i5ia si # "e%raj2! tak % $1a 1u$sk3# -k "a + )" uk "5i( je# )iv t. F.)e $iev5a % $a( "a c#la%ca )al 'u -a t ! )e ju %ustil! "a%riek t +u! )e jej s1u' val +a")elstv ! a %ret +u ' la % $$aj"E F.)e +a")elka )al va( i"2 )e"u -a t ! )e jej -v$-a +a")elaE Ciekt 1aj$ck, %racuje! ale )ia$a v*%latu. O# vra"ie! l ) s2 trest"3 le"! ke7 s%.s 'ia "a -aj 6k $u! i"ak sa "ikt "e$&va "a s%rav $liv s(! "a lsku. :vet 'e- B #a je v 5i 5l veku "e%riate1sk*. Ae (a)k*! c#la$"*! %ust*. :ve$ +ie "+ s&ce v "aj$.le)itej6&c# c#v&1ac# -"a5uje! 5 ++e r 'i(! a', s+e )ili +rav"e! av6ak v6e 'ec" sk2se" s( je tak! )e 2su$ k sve$ +ia +.)e ',( ve1+i 1a#k -akale"* 5i %ria+ +,l"* % $ v%l,v + v6"e! $uc#a $ ',! %re$su$k v. Ak "iet B #a! "iet 2%l"ej a k "e5"ej - $% ve$" sti a "ee4istuje a's l2t"a ; r+a %re v6etk*c# "a r -% -"a"ie $ 'ra a -la. Maick + rlka +.)e ',( "a ur5it* 5as % kla$a" -a sl ' $e"ie $ (arc#, B )&c# a cirkev"*c# %rik-a"&! av6ak ke7 1u$sk3 v6"e % +i"2! 5l vek s% -" ak* je 2' #* a ak*+ tr k + i"*c# 1u$& sa stal. Kt B #a "e+ P" +! + +" # %" v! # v r& )i$ vsk3 %r&sl vie. Me' "e+ )ia$"e# P"a. Me" a's l2t"e $ k "al ',t s( je te$a %rv"e" ul )i( 1u7 + +rav"3 %r&ka-,. Okre+ t # ! B )ia aut rita + -a

cie1 1u$sk2 aut ritu u%ev"i(. Pre + rlku je + v*-"a+ ve$ +ie v6eve$iace# a v6evi$iace# B #a! le' le" tak + )" -ac# va( +rav"3 -sa$,! aj ke7 s2 +i+ $ sa# 1u$skej k "tr l,. Kt v B #a ver& a $' "a je# %r&ka-,! aj ke', "e+al v-$ela"ie! "e$ %ustil ', sa tak 1a#k -l 5i"u. ^u$sk aut rita %.s '& "av%l,v"ej6ie "a je$" $uc#*c# 1u$& s sla' u vier u ale' 'e- "ej. F.)e t ',( "a%r. aut rita k lekt&vu 5i ve$ +ia! )e ', ' l -a sv je 5i", $su$- va"* 1u7+i! kt r*c# si v)i. Ak 5l vek "e$' "a t ! 5 "a je# k "a"ie % vie B )& -k "! "e'u$e s%ravi$la $'a( a"i "a t ! 5 "a t % ve$ia 1u$ia! ke7 i$e skut k! s%c#a"* 'e- ve$ +ia i"*c# ale' -l* skut k +ask va"* ak $ 'r* ale' $ v le"* a % $ '"e. Be- % vi"" sti k B #u "iet a"i % vi"" sti k 1u7 +. V t +t -+,sle # v r& Plat8"! D st jevskij! las#i"Bt "! R usseau! Di$er t! Facc#iavelli! K et#e! E+ers "! Ca% le "! Fasar,k! K +e"sk*! Palack*. V6etk3+u "asve$5uje aj ' lest" sk2se" s( )iv ta % sle$"*c# st r 5&. Ke7)e +rav" s( -vis& "a "' )e"stve a viere a - "ej v,viera! %ret strata "' )e"stva je %re +" )stv 1u$& s%ravi$la strat u +rav"3# %resve$5e"ia a +rav"ej ist t,. 1Y2. DLEWA :L VAFERACLEE FG :AFO VOBRAW CGBOUEC:KOFRAVCS

Ae t ak ke', "iekt % ve$al< =Ca6e $ie(a "e'u$e +a( )ia$"u 6tt"u a"i "r $"2 %r&slu6" s(g a) v,rastie "ec# sa sa+ r -# $"e>. Ae v t + l BikaE R $i5ia %risl2c#aj2 k ur5it3+u "r $u! +aj2 sv ju "r $"2 #r$ s(! ctia si s '" sti "r $a! '$ivuj2 slv"e $eji", a u5ia sv je $eti $ k l&sk, +il va( a cti( ic#. V "' )e"stve ', t +u s"7 +al ',( i"akE Ce# v r& sa a"i< % 5kaj s # v re"&+! v-$elva"&+! a) ti 'u$e $va$sa(! a', si si s+ -v lil re5 a v-$ela"ie. Vie+e ak ', t $ %a$l < "e-v lil ', si )ia$"u re5! - stal ', $ s+rti +e"tl"e -a stal3 a je# sc# %" s( k +u"ikcie ', ' la v)"e "aru6e". V,tl5a"ie B #a - )iv ta 1u$& -a5al %ri"6a( sv je v*sle$k, "aj+ v $va$siat + st r 5&. V*ra-"e rstla kri+i"alita! -vl6( kri+i"alita +l$e)eg +la$& "eve$ia! 5 +aj2 r 'i(! ak +aj2 )i(! a tak u'li)uj2 i"*+ a se'e. H1a$aj2 2"ik v %it&! $r Bc# a se4e. Jl vek je tv r s% l 5e"sk*! 'e- s cil",c# v-(a# v ', sa s%rv"e "er -v&jala je# s '" s(. :2 -"+e %r&%a$, t-v. vl5&c# $et&! kt r3 sa a"i % r k c# "e"au5ili r -%rva(! 'e#ali % 6t,r c#! "e$ k-ali sa 'liec( at7. Die(a "e+.)e sa+ $ 're s% -"a( B #a! tak ak sa "e+.)e sa+ "au5i( 5&ta(! stava(! #ra( "a #usle. R $i5ia "e+.)u ',( 1a# staj"& k t +u! kt r*+ s+er + sa $ie(a v )iv te $! %ret ', +u +ali v5as v,svetli( a uk-a( t2 "ajs%rv"ej6iu cestu. Jl vek je ',t s( r -v&jaj2ca sa v*c# v u. :v ju 1u$sk s( %rij&+a - %r&kla$u sv j# k lia. R $i5ia! kt r& v viere v7a5"e s% -"vaj2 sv je "ajv56ie ' #atstv ! sv ju "aj#l'6iu %rav$u! ju %rir $-e"e c#c2 sv ji+ $e( + v5as $ v-$a(.

V6a$e "a svete sa stavaj2 uka- vatele cest, "a -a5iat k a "ie a) "a k "iec. Ak je +rav" s( "a viere -visl a ak + ',( $ie(a +rav"e v,c# va"3! +us& ',( u) v "aj2tlej6 + veku v-$elva"3 aj v viere a +rav c#. Prve v t +t %rv + '$ '& sa kla$2 -kla$,. R -# $"2 celej 7al6ej 'u$2c" sti 5l veka. F #li ', s+e si %re$stavi( Krista! -$r#aj2ce# sa $e( + # v ri( "e'esk + Otc viE Ceur5uj2 vlast"e r $i5ia takt vieru $et&E G" aj "ie. A) $ie(a $ s%eje! +us& si sv j % st j ku Krist vi sa+ ur5i(. Jl vek sa t ti) "estva aut +atick, $ s%el*+ veriaci+. V 1'a r $i5 v + ale v%l,v aj "a v 1'u $et&. T +u "e+ )" 'r"i(! t je $ 'r3 a B # + c#ce"3. Viera je t ti) 1u7 + $a" s% l 5"e. V*c# va 'e- v*c# v, k viere v B #a je v*c# v u $v$-aj2c u $ B #a. Cee4istuje aksi "eutrl"a v*c# va! kt r ', "e+ala v%l,v "a $ie(a. V*c# va v "eviere kla$ie -kla$, aj %re "esk r6iu "evieru. 1Y/. FODMLTBA CLE AE POTREBCG! CEPOF]UEE F $lit'a je % -$vi#"utie +,sle k B #u. Ae t ka)$* r -# v r $u6e s B # +! aj ke7 %er, +l5ia. Ae t je$"a - ciest ku viere. Tie) %lat&! )e - % -"a"ia B #a %ra+e"& v sr$ci 5l veka % cit lsk, a 2ct,! kt r* v,ja$ruje v + $lit'e. Uia$"e "' )e"stv si "e+ )" %re$stavi( 'e- + $lit',. Ka"a"skej )e"e! kt r sa Ae)i6 vi klaIala a "alie#av %r sila -+il va"ie! % ve$al Kristus< =Ue"a! ve1k je tv ja viera9> =Ve7 v6 Otec vie! 5 % tre'ujete! %rv! ak ', ste # %r sili> ?Ft X! Z@. B # "e% tre'uje "a6e + $lit',! +, v6ak % tre'uje+e B #a! %ret % tre'uje+e + $lit'u. Be- + $lit', "e$ sia#"e+e B )iu +il s(! a', s+e ' #u+il )ili a svt - +reli. Ae )ia$uce! a', s+e B #a %r sili! c#vlili! u-+ier vali a 7ak vali +u! ke7)e s+e $ B #a celk + -visl&. =Me' 'e- +Ia "e+.)ete "i5 ur 'i(> ?A" 10! 0@. Va v6etk s+e B )&+i $l)"&k+i a v6etci s+e #rie6"i. J&+ je $*c#a"ie %re ;,-ick* )iv t! t*+ je + $lit'a %re )iv t $uc# v"*. P v-"6a! u% k juje! $va silu! te6&. =Ae v6etk*c# 5" st& -a5iatk +! rast + a k "c +> ?:v. Kar l B r +ejsk*@. =Kt sa $ k)e $ 're + $li(! $ k)e aj $ 're )i(> ?:v. AuBust&"@. F $lit'a + + c $vrti( aj $ i"*c# B )& #"ev a "e'la#3 ra", a %riv la( "a "ic# +il s( a $ar,. O + $lit'e krs"e %&6e lekr svet v3# +e"a Harrel a ;ra"c2-sk, s%is vate1 M3 " Bl ,. Ke7 sa % $l#6 + 5ase "estret"e+ s %riate1 +! "a6e v-(a#, c#la$"2. Be- + $lit', -a"ik viera i s%rv", v-(a# k B #u. :vet 'e- + $lit', "ie je le" 'e-' )"*+! ale aj "e1u$sk*+ ?Da"i3 u@. Kt v B #u u) "evi$& a "ec&ti tca! "e% -"va v 'l&)" + skut 5"e 'rata. B )ie 5i", $ sa#uj2 sv j "e +,l"* 25i" k! %ri5 + sa "ik$, "e$ t*kaj2 sl ' $, 1u$skej v.le. B # "a6u + $lit'u aj $ 'r3 a -l3 skutk, $ ve5" sti %re$v&$al a % $1a "ic# u) sv je %l", -aria$il.

Cle)it + $lit'a je v)$, v,sl,6a"! aj ke7 + )" "ie %rve v 5ase! ke7 s+e t %r sili! v)$, v6ak k "6+u "ajv56ie+u $ 'ru D ve5"ej s%se. A"i r $i5ia "e$aj2 $e( + v)$, v6etk ! 5 %r sia ?"a%r. ".)@! s2 r -u+"ej6& "e) $eti. Jast a) s $stu% + 5asu vi$&+e! )e "+ B # $al t ! 5 ' l %re "s "aj% tre'"ej6ie. Pret je ukr,t ve1k +2$r s( v + $lit'e< 'u7 v.1a tv ja9 =Vie+e! )e t*+! 5 +iluj2 B #a! v6etk sl2)i "a $ 'r3> ?Ri+ Z! 2Z@. =Ak #f'ka B )ie# ' #atstva! +2$r sti a ve$ + sti9 Ak3 "e% c# %ite1"3 s2 je# s2$, a "ev,s%,tate1"3 je# cest,9 Ve7 kt % -"al P" v -+*61a"ieE Ale' kt ' l je# ra$c +E> ?Ri+ 11! //i/T@. A :v. AuBust&" # v r&< =D 'r* je B #! kt r* 5ast "e$va! 5 c#ce+e! a', "+ $al! 5 ', s+e ra$6ej +ali c#cie(>. B # "+ -atajuje 'u$2c" s(! a', s+e si "er 'ili -',t 5"3 star sti. Cav,6e +" #& ', "e-"iesli % #1a$ "a 'u$2c" s(. Ka)$* $eI + s+ $ s( sv jic# star st&! # v r& Bi'lia. Pret je r -u+"3 vkla$a( sv j su$ s $.ver u $ B )&c# tc vsk*c# r2k. Kt %rika-uje B #u! "e+ $.veru v B #a. Kt sa + $l& s vier u! % $r 'uje B #u se'a i sv j su$. V6etk, vlas, "a va6ej #lav, s2 s% 5&ta"3! # v r& Bi'lia. B l ', B #a "e$.st j"3 %re$stav va( si # ak aut +at! kt r* ', "+ % stla5e"& tla5&tka 5i % v# $e"& +i"ce +usel ka+)ite $a(! 5 si -+,sl&+e. Ce' l ', t "ieke$, $ sl va ak =#$-a"ie %s +>! ke', ka)$ "a6a + $lit'a ' la v,sl,6a"E H"e7 a a % $1a #esla = "ec# sa s%l"& + ja v.1aE J -&ska+e %r&li6 1a#k ! t # si s%ravi$la %r&li6 "ev)i+e. L$e tu u-"a"ie! )e vlast"e "e++e %rv "a )ia$"u +i+ ria$"u +il s(. Aj Kristus sa + $lieval! je v- r + + $lit',! stle sa -# vral s sv ji+ "e'esk*+ Otc +. V,-*val k + $lit'e a u5il ak sa + $li(. V,trval sa + $lili aj %rv& kres(a"ia. O % tre'e + $lit', # v ria aj cirkev"& tc via. Ae te$a +,l" $ +"ie"ka! )e B #a sta5& slav va( 1u$sk u 5i"" s( u. F $lit'a +.)e ',( "ev,sl,6a"! ak sa + $l&+e "a%r&kla$ -a -l3 veci ?i ke7 "+ sa +.)u javi( ak $ 'r3@g ale' ak sa+i )ije+e -leg %r&%a$"e ak sa + $l&+e -le. F $li( sa ++e % - r"e! s $.ver u! % k r"e! v,trval ! s 5ist*+ sve$ +&+! s $ v-$a"&+ sa $ B )ej v.le! s lsk u. V-(a# $ie(a(a k tc vi sa % $stat"e l&6i $ v-(a#u tr kra a tr ka. Cle)it2 + $lit'u B # v,sl,6&. F $li( sa + )" i s%ev +. Hirkev sa + $l& v)$, v s% je"& s sv j u Hlav u D Ae)i6 + Krist +. Tak ak aj %ri %rci! tak aj %ri + $lit'e ', s+e sa +ali u% k ji( a +ali ', s+e sa s2stre$i(< Me" B # a ja! v6etk stat"3 + 5asg kt s + ja! a kt je B #E Kt + v"2tr 2%l"e %re#lu6e"3 % -e+sk*+i star s(a+i a -uj+a+i! t +u 5&+ 7alej +e"ej stva c#u( a 5as %re B #a. :tva sa ak ', r ' t + ale' (a)"*+ $ ',tk +! trve"*+ 6tva"c +. Ok-al s( %ri + $lit'e +.)e 'u$i( -"ec#ute"ie! -vl6( ak 5l vek "e% $va sv ji+ )iv t + sve$ectv Krist vi. =Ke7 sa + $l&te! "e# v rte ve1a ak % #a"ia. F,slia si! )e 'u$2 v,% 5ut& %re sv ju +" # vrav" s(> ?Ft X! 0@. P $stat u + $lit', "ie je v "kaj6& %rejav tela! 2st! r2k! k lie"! ale v"2t r"* akt vier,. L"ak ', t -avIal +Bi u. F $lit'a je "ie5 v*s st"e s '"3! a

%ret "ie5 ve1+i +" # tvr"e< "rek! %ri-"a"ie sa ku vi"e! s1u'! klaIa"ie sa! r -j&+a"ie! "a-era"ie! +,stick $.ver" s( s B # +. F $lit'a + ',( %r st! je$" $uc#. Ce+ sa c#%a( le" ak $rieka"ie "au5e"3# . B #u sa ++e klaIa( v $uc#u! # v r& Bi'lia. Ae $ 'r3 t v,ja$ri( aj sl va+i. Ae t v,ja$r va"ie t # ! 5 sa $ #rva v $u6i! -r veI t +.)e sl2)i( k % v-'u$e"iu 'l&)"e# . Av6ak sl v 'e- v"2t r"3# 2k "u je %r-$"e. Pr-$" ta a v,%ra#"ut s( %ri + $lit'e +.)e ',( sk26k u ver" sti a $$a" sti. F $lit'a "e+us& ',( v)$, "ie5 sla$k3 ale' % v-'u$-uj2ce. Ka)$ + $lit'a! %ri kt rej sa tre'rs "a+#a+e! a', s+e sa v.'ec + $lili! je iste $ 'r! aj ke7 c&ti+e! )e sa "e$ar&. F $li( sa +.)e+e aj vte$,! ak s+e u"ave"&! %ret )e + $li( sa "e-"a+e" ve1a +,slie(! ale +" # +il va(. V6etci "e$ k)u %re+*61a(! uva) va(! ale v6etci ve$ia +il va(. =F $lit'a je %riate1sk* r -# v r s t*+! kt r + vie+e! )e "s +iluje> ?:v. Ter3-ia - Avil,@. V +e$-i1u$sk*c# v-(a# c# "e% va)uj2 slu6"& 1u$ia -a %re#"a"3! ak +aj2 % ve$a( -a $eI tre'rs st krt sl vk =7akuje+>. Ca6a skut 5" lska a "kl "" s( k B #u sa %rejavuje stl u ver" s( u a s"a# u v)$, -" va sa s "&+ stret"2( v + $lit'e. Ak je B # r -# $uj2ci+ 5i"ite1 + a cie1 + v "a6 + )iv te! tak si 5as %re "e# "j$e+e. F $lit'a je sila sla'*c# a sla' s( sil"*c# ?A" Pav l LL.@! tre'a sa %ret + $li( v sile aj sla' sti! te$a stle a "e c#a' va( ?Mk 1Z! 1@. V cel + )iv te ++e te$a ',( 'rte"& k B #u a stle # )iv t + slav va(! aj ke7 %rve %ria+ "a "e# "e+,sl&+e. =Ji te$a jete! 5i %ijete! 5i 5 k 1vek i"3 r '&te v6etk r 'te "a B )iu slvu> ?l K r 1\! /1@. F $li( sa + )" "a ulici! $ k "ca aj %ri -'ave! %rci! $% 5i"ku! le' v6a$e je s "a+i B #. Per+a"e"t" + $lit'a ?stav + $lit',@ sa $ sa#uje tak! )e v6etk, sv je %rce! ra$ sti! 1u$sk3 v-(a#, a cel* svet vi$&+e % #1a$ + vier,. L$e tu t ! v)$, -" va sa rie"t va( "a B #a! Krista< P +.) +i9 J c#ce6! a', s + ur 'ilE Ak ', si k "al T,! Pa"eE Ve7 i$e lsku! v kt rej sa ++e -$ k "a1 va(. =A v6etk ! 5 k 1vek # v r&te ale' k "te! v6etk r 'te v +e"e P"a Ae)i6a a skr-e "e# v-$vajte v7ak, B #u Otc vi> ?K l /! 1Y@. Ale' < =Bu7te "a%l"e"& Duc# + a # v rte s% l 5"e )al+,! #,+", a $uc# v"3 %ies"e. V sv jic# sr$ciac# s%ievajte P" vi a slavujte # . Ustavi5"e v-$vajte v7ak, -a v6etk B #u a Otc vi v +e"e "6# P"a Ae)i6a Krista> ?E; 0! 19i2\@. Hel* "6 )iv t ', +al ',( vlast"e "iele" v7ak u -a "a6u e4iste"ciu! c#ra"u! -$ravie at7.! ale ', +al ',( aj slav u B #a a c#vl u v6etk3# 5 stv ril! 5 "+ $al< sv j# :,"a! Duc#a :vt3# ! Pa""u Friu at7. Pr s&+e % )e#"a"ie! 7akuje+e -a 2s%ec#! vele'&+e B #a %ri % #1a$e "a krsu! kt r je k l "s. Prve 7ak va"ie -a % sk,t va"3 $ar, sve$5& "a6ej viere. Ke7 vie+e B #u -a v6etk 7ak va(! % t + + )" B #a aj +" #3 %r si(. =Pr ste a $ sta"ete> ?Ft Y! Y@. Vi7 % $ 'e"stv "e $',t" + %riate1 vi ?Mk 11! 0@. Kt v6ak v + $lit'e "eustle kr2)i le" k l sv jej s ',! t # a"i + $lit'a "e sl ' $& $ %r 'l3+ v. Ak sa + )" + $li(E P +al, a s2stre$e"e -"+u + $lit'u. Ale' # v r+e s B # + v 1"e ak s Otc + %r 'l3+ c#! sla' stiac#! %r s'c#!

utr%e"iac#. F $lit'u +.)e % $"ieti( $uc# v" literat2ra! 2va#a B #u! % 'u$"utie v tic#u "a%l"e"3 +,6lie"ka+i -+,sle a cieli )iv ta. Cee4istuje "i5! 5 ', "e+ #l ',( % $"et + k + $lit'e a 5 ', "e+ #l ',( %re$+et + + $lit',. Aj Kristus t tak r 'il. K B #u sa + )" 'raca( ke$,k 1vek. F %re "s v)$, 5as. Hel* $eI + )" "a%l"i( + $lit'a+i ?5 i le" strel"*+i@. B #a v6etk -auj&+a! %ret )e sa t t*ka te'a a i"*c# 1u$& a O" 1u$& +iluje. Ke', si sa "e"au5il "a52va( B )ie+u #lasu! "eve$el ', si sa vlast"e + $li(. F $lit'a je vec u )iv3# -)itku a %re)&va"ia B #a. B # k te'e %re# vra "es% 5et"*+i s%.s '+i. Okre+ uve$e"3# v"2t r"3# #lasu je t "e%ria+e sl v va"ie v6etk*+! s 5&+ %ric#$-a6 $ k "taktu! 5i u) je t -$ravie 5i c# r 'a! +ajet k 5i c#u$ 'a! ra$ s( 5i ' les(! $eI ale' " c! $)7 5i sl"k ! jar 5i -i+a! kvet! -viera 5i raketa! $ie(a 5i starec! +i"ul s( 5i %r&t +" s(! u+e"ie! ;il - ;ia! 5i "ie5 i"3. =V6etk tv ju slvu #lsa! v6etk -vestuje tv ju + c>. Tejt re5i r -u+el $ 're "a%r. :v. ara"ti6ek - Assisi. Kt % c# %& e4iste"cil"u "ev,#"ut" s( + $lit',! "e+ 7alek k t +u! )e 'u$e v + $lit'e "ac#$-a( skut 5"3 % te6e"ie. T "s 5ast )e"ie aj $ s%evu. P +.)e "+ v*c# $" +2$r s(< =Cav,k"ite si 'e- %resta"ia! % kia1 le" +.)ete! v6etk '$iv va(. T*+ 'u$ete i"*c# % v-"6a(! % silI va(! % v-'u$- va(! te6i( a r -$va( ra$ s(. Kt sa t "au5&! te" 'u$e )i( %l"e! 6(ast"e! ra$ st"e>. 1YT. FOUCO FAW VRHRADO K FODMLTBE OTJECGNE F $lit'a Ot5e"6a sa $ istej +ier, % $ ' )i$ vsk*+ + $lit'+! = se+"stic# % )e#"a"&>. C v* -k " t ti) v,rst l "e% c#,'"e - :tar3# -k "a! kt r* v6ak "eru6il! ale ur 'il # %l"6&+! )ivil # ! '" vil a %retv ril. Ae tu #l' k* r -$iel %re$ v6etk*+ v %ri'l&)e"& sa B #a 1u7 +. Ae tu 2%l"e i"3 us% ria$a"ie %r sie'. =Ose+"s( % )e#"a"&> ale' = se+"s( %r sie'> sa v-(a#uje "a )iv t )i$ vsk3# 1u$u! % t + "a 'u$2c" s(! ve1+i k "kr3t"e v l % '" ve"& % litickej sa+ stat" sti! uk "5e"& cu$-ej "a$vl$,! "avrte"& r -%t*le"*c# a % %r&c# $e "r $"3# Fesi6a. :tru5" s( Ot5e"6a je aj v %r tikla$e s r -vl5" s( u % #a"sk*c# + $litie'. Ot5e"6 v6etk s2stre7uje "a % $stat"3 % tre', veriacic#. Ae v I + 'sia#"ut3 v6etk ! 5 k $ 'rej + $lit'e %atr&. Ve1+i sa - t #t #1a$iska l&6i $ + $lit', es3" v 5i ;ari-ej v. OriBi"alita Ot5e"6a je u) v sl ve"&! s+eruj2c + k Otc vi< =Ot5e "6! kt r* si "a "e'esiac#...> Ae)i6 % u)&val tak3 sl ve"ie a v*ra-,! kt r3 ' li v %alest&"sk + %r stre$& 'v,kl3. V*ra- +! )e B # je "a "e'i! v,ja$r vali )i$ia! )e B # je ',t s( $li6" $ t #t sveta! "+ "e$ stu%"! "s %resa#uj2ca "ajv-"e6e"ej6ia. T2t 5as( ', s+e te$a v v6e 'ec" sti + #li %rel )i(< =Ot5e "6 "ajv-"e6e"ej6&>.

Dru# u -kla$" u 5rt u Ot5e"6a je! )e v,ja$ruje vr2c"u t2)'u % %r&c# $e B #a! -rej+e"ie je# slv, v %r s%ec# 1u$skej s%s,. T*+ ', sa $ala %resk2+a( %.v $" s( Ae)i6 v# u5e"ia v veci B )ie# kr1 vstva! kt r3 sa vskutku $li6uje $ )i$ vsk*c# tra$&ci&. A "euve7 "s $ % ku6e"ia D =B # "s %re$sa "e+.)e uv$-a( $ % ku6e"ia> je 5ast3 tvr$e"ie. Av6ak v6etk je "a% k " v B )ej + ci! aj t ! $ akej +ier, 'u$e+e t*+ 5i "*+ % k26a"&! %r s&+e te$a! a', ak % sle$"* r -# $ca "a$ v6etk*+ +al B # "a$ "a+i #1a$ a "e$ %ustil "a "s %r&li6 +" # . L" + )" s( %rekla$u tejt %r s', je< ?Ft X! 1/@< Cev,$aj "s "a % s%as sk26ke. P ku6e"ie "e-"a+e" #riec#. Ae t ur5it sk26ka. A sk26ku "+ %re$sa B # ul )i( +.)e ak ju ul )il %rv*+ 1u7 +! A8' vi a % $ '"e. Va+*61al B # vlka( ic# $ #riec#uE Cie5 tak3t %re$sa "e"le)& k % $state sk26k,. :vet $uc# v"3# % #1a$u je +iest +! k$e sa v,sk,tuj2 % ku6e"ia. A "6 P" "e%r sil a', "s Otec - t #t %r stre$ia v,Ial. P $1a A" 1Y! 10 sa + $lil< =Ce%r s&+! a', si ic# v-al - sveta! ale a', si ic# c#r"il %re$ Vl*+>. A t je vlast"e t ist3! 5 sa + $l&+e v Ot5e"6i. =A "euve7 "s $ % ku6e"ia>! - $% ve$ te$a celk + $uc#u P&s+a a Krista. F $lit'a P"a je -a-"a+e"a" v eva"jelic# $va krt! v 7al6 + a krat6 + -"e"& ?Ft X! 9"" a Mk 11! 2""@. T $ ka-uje! )e Hirkev "e% va) vala -a % tre'"3 Krist ve sl v arc#ivrsk, %atr va(. V $ 'e s%is va"ia eva"jeli& "e' la -rej+e e6te ; r+ulcia #lav"ej kres(a"skej + $lit', $e;i"it&v"a. Kristus "e% ve$al v6etk ! 5 je "a%&sa"3 v eva"jelic# le" ra- a v je$"ej % $ 'e. :v je u5e"ie %ak val! v,kla$al! v6te% val! $val % -"a( $ % $r '" st&. Ot5e"6 "ie je "ejak +aBick ; r+ulka! ale s%.s '! ak sa + $li(! ak3 veci! v ak + % ra$& $.le)it sti! s ak u $.ver u. F+e tu te$a $va te4t, ="a v*'er>. P $ -"a5e"&+ + $lit', =Ot5e"6> sa 'javuj2 aj r.-"e % $vr#, s celk + $li6"*+ -"e"&+ s%rev$-a"3 tvr$e"ia+i! )e %.v $"* =Ot5e"6> "ie je %rav*. Ak + "iekt % c#,'" sti! je$e" - s%.s ' v ak si %reveri( %rav s( kat l&cke# %rekla$u tejt + $lit', je % r v"a( # s "iekt r*+i %r testa"tsk*+i %rekla$+i. :%ravi$la sa "el&6ia tak+er v.'ec! res%ekt&ve le" +i"i+l"e. 1Y0. FOUCO FAW CGFLETKO VOJL FODMLTBE RUUECHAE U) ve1+i $v" % 5&tali 1u$ia 2st"e + $lit', "a ka+ie"k c# ale' -r"kc# ?asi T. st.@ R -j&+a"ie je tu % $stat"*+ %rvk +! 'e- "e# je ru)e"ec tel 'e- $u6e a je# + $lit'a ', ' la #r -e"&+! )e sa sta"e +ec#a"ick*+ $rieka"&+ "au5e"*c# sl v. V*# $ u Ru)e"ca je! )e je t 1a#k + $lit'a %re ka)$3# . :% ji( Ot5e"6! a"jelsk* % -$rav Frii a Ae)i6 v )iv t je "ie5 ve1+i %ek"3 a v-"e6e"3. D +*61av& 1u$ia % va)uj2 + $lit'u ru)e"ca -a + $lit'u %re je$" $uc#*c# a '+e$-e"*c# 1u$&. Va+ieIaj2 si t ti) %r st tu -a %ri#l2%l s(! "er - -"vaj2! 5 je $eti"sk3 a 5 $etsk3. V sv jej %*c#e "ie s2 sc# %"& r -% -"a(! )e 'i'lick je$" $uc# s( je s%ravi$la -"+k u ve1kej $ k "al sti. Ve7 "aj$ k "alej6ia ',t s(! B #! je ',t s( u "ajje$" $u#6 u. Ae)i6 slavuje

sv j# Otca -a t ! )e taj +stv B )ie# kr1 vstva utajil %re$ =+2$r,+i> t #t sveta a -javil # je$" $uc#*+ 1u7 +. L Pa""a Fria "+ -verila sv je % u5e"ia v Mur$ c# a aati+e %r stre$"&ctv + %r st*c# "evi""*c# $et&. Ae ru)e"ec je$" tvr"a + $lit'aE Z0o $e""3# )iv ta je stl,+ %ak va"&+ s%"ku! je$la! %rce! -'av,. V,-"vaj2 si -a+il va"& lsku le" je$e" krtE Ale' 5i sa %ije v&" ale' %iv le" je$"*+ $26k +E Pri t + v6etk + si "ikt "es(a)uje< stra6"3! "e+ )"3! stle t ist3 %ak va(! ak3 ;$"e9 :l v + $lit', s2 v6ak ak 're#,! "a kt r3 stle "ar)aj2 "a6e %rc#av3 +,6lie"k,! a', sa $tia1 %( vrtili $ stre$u +,6lie"k v3# %r2$u. Ciekt r& 1u$ia % tre'uj2 "a%r&kla$ #u$'u! a', sa + #li s2stre$i(. A's l2t"e tic# +.)e "ieke$, viac r -%t,1 va( ak % k j"*! r v" +er"* -vuk. Ca6e s% je"ie s B # + "e-vis& "a r -+a"it sti sl v. Kristus "e% ve$al =-akl %te>! ale =kl %te> i %ak va"e! v,trvale! a 'u$e v+ tv re"3. ["ava sa +.)e %ri ka)$ej $l#6ej + $lit'e $ stavi(. Aj 1u$ia cit v si ve1+i 'l&-ki! "e$ k)u "eustle %ak va( s %rv t"*+ -a"iete"&+ =++ (a r$>. A %re$sa sa +aj2 ra$i. B # % -" "a6u kre#k s( a % 5&ta s I u. Ke7 sa %rec#$-a+e a "ie5 + usil v"e %re+*61a+e! tak "e+,sl&+e "a v6etk, kr k,. Tak ist 5l vek! kt r* sa + $l& ru)e"ec! "e+,sl& "a je$" tliv3 sl v. V,trval sa ru)e"ec + $lil aj Fic#ela"Bel ! skla$atelia Kltck a F -art i ;,-ik V lta. :lv", skla$ate1 Ha,$" "a%&sal< =Ke7 skla$'a via-"e! ve-+e+ ru)e"ec! %rej$e+ sa % i-'e. Ke7 sa % + $l&+ %r V$ravas v! $uc# -" vu -a5"e %rac va( a %ric#$-a +i "a +,se1 t 1k +el8$i&! )e ic# a"i "esta5&+ -a%is va(>. N"2ra ru)e"ca a je# -r"ie5 k s2 "a t ! a', "s vie$li. Ke7 s2stre$e" s( c#a'uje! i#"e7 % c&ti+e v ruke tvr$2 %erlu a % " r&+e sa s%( $ + $lit',. P 5&ta"ie je +ec#a"ick3! 'e- akejk 1vek % - r" sti. P - r" s( sa tak +.)e -a+era( "a % $stat"2 vec. P c# %ite1"e ka)$3+u te"t s%.s ' "ev,# vujeg "ik +u # "etre'a v"uc va( a Hirkev # "e%rika-uje! le" $% r25a. Pri v6etk*c# cirkev"e u-"va"*c# -jave"iac# Pa"", Frie! v6ak +ala Fria ru)e"ec a v)$, # $% r25ala ak 25i""* liek "a c# r ', sveta. :vt +6a sa+a se'e aj ru)e"ec s+ se'e v,)a$uj2 cel3# 5l veka! a %ret ic# "e+ )" r 'i( "ara-. Tvr$e"ia! )e % $ '"3 ; r+, ak je ru)e"ec "j$e+e aj u %ri+it&v",c# "r $ v ale' v i"*c# "' )e"stvc# # v ria sk.r %re ru)e"ec "e) %r ti "e+u. :%.s '! ak 5l vek %re)&va ur5it3 veci! je "a% k " u v6etk*c# 1u$& r v"ak*. Ak "+ +.)u v "kaj6ie %r strie$k, % +#a( k + $lit'e! %re5 ', s+e ic# +ali $+ieta(E 1YX. FODMLTBA VCLUUAE JMOVEKAE Ka)$* 5l vek % tre'uje k +u"ik va(. F" # krt "a6e r -# v r, s 1u7+i "+ "e%ri"6aj2! 5 $ "ic# 5akva+e! $ k "ca "+ "ieke$, %ri%a$aj2 %r-$"e! -',t 5"3.

F $lit'a je -kla$"*+ v,ja$re"&+ s"7 v ak +k 1vek "' )e"stve. Ae $ k-a"3! )e "iet "r $a! kt r* ', sa "eve$el + $li(. F $lit'a je "ie5 ! 5 %atr& +e$-i t "aj$.le)itej6ie a "ajv-"e6e"ej6ie. Wa)isk + $lit', v6ak "ie je v v,%r s va"& vec&! te$a #lav"e tak*c#! %re kt r*c# -&ska"ie ++e $ s( vlast"*c# s&l. Ka)$* 5l vek sa "ieke$, $ sta"e $ situcie! ke7 si "evie ra$,! ke7 je# sil, c#a'uj2! ke7 % tre'uje % + c. Jl vek + #ut"ie! ke7 % k1ak"e. Kt %a$ "a tvr %re$ B # +! $ k)e st( r v" %re$ 1u7+i. =Ter3-ia "ie je "i5! ale B # a Ter3-ia $ k)u v6etk >! # v rila svtica - Misieu4. Aj se'a%,6"ej6& 5l vek c&ti v ist*c# c#v&1ac#! )e je le" 2' #*+! $ =v,66ej + ci> -visl*+ tv r +. V7a5" s( k $ 'r $i"c vi %atr& ku % j+u akejk 1vek +rav uk,. Ak je ; r+a + $lit', "ieke$, -"a5"e cit v a) suBest&v"e -a;ar'e"! je t t*+! )e "' )e"stv je "iele" r -u+ v*+! ale aj cit v*+ v-(a# + k B #u. P cit +al sti a % k r, + v 5l veku % $"ec va( le" v-(a# k "ek "e5"ej $ k "al sti D B #u. F $lit'a % -$vi#uje! le' je r -%rav u B )ie# :,"a s je# "e'esk*+ Otc +. : B # + sa + )" "e% c#,'"e stret"2( i +i+ + $lit',< v %r&r $e! u+e"&! literat2re! $ 'r*c# 1u7 c#. B #a stretva+e aj vte$,! ak %l"&+e % )ia$avk,! kt r3 % -"va+e v sve$ +&. F $lit'a + ve1+i 'la# $r", v%l,v "a cel* +rav"* )iv t 5l veka! ak $ sve$5uje sk2se" s( a $eji", svt*c#. 1YY. :[KROFCG FODMLTBA CE:TAJQE Aa$r + $uc# v"3# )iv ta je v"2t r" + $lit'a. Pret # v r& Kristus< =Ale ke7 sa t, i$e6 + $li(! v j$i $ sv jej i-',! -atv r -a se' u $vere a + $li sa k sv j+u Otc vi! kt r* je v skr,t sti. A tv j Otec (a $+e"&! le' " vi$& aj v skr,t sti > ?Ft X! X@. Ae)i6 v sl v =v j$i $ sv jej i-',> je tu "a+iere"3 %r ti % kr,teck3+u -+*61a"iu ;ari-ej v! + $liacic# sa +" # sl v"e! a', ' li vi$e"& a c#vle"&. a r+a + $le"ia! s2kr +"e aj verej"e! - $% ve$ %rir $-e" sti 5l veka! kt r* je aj 5le" + 1u$sk3# s% l 5e"stva i sa+ stat" u s '" s( u. Pret v ka)$ + "' )e"stve +.)e+e % - r va( te"t $v jit* s%.s ' v,ja$r va"ia v-(a#u k B #u. Me" te" kt je 25ast"* ' c#! + %l" s( cel3# ' #atstva + $lit',. Ak %rav* r $i""* )iv t je "e+,slite1"* 'e- s% l 5"3# ',$liska! je$la! v*letu a i"3# ! v 5 + sa v,ja$ruje s%t s( v6etk*c#! %res"e tak je )iv t "' )e"skej s% l 5" sti "e+,slite1"* 'e- s% l 5"3# uctieva"ia B #a! 'eB # slu)',. Tu %re)&va je$i"ec sv ju %r&slu6" s( ku Hirkvi. Hirkev sa -as "aj-rete1"ej6ie %re$ svet + %rejavuje B # slu)' u. :% l 5" s( je % vi"" i ak cel k uctieva( B #a! s% l 5"e! verej"e. Takt ' # slu)'a je slav"ej6ia a $.st j"ej6ia. :% l 5e"sk3 "' )e"stv "ie je %rek)k u s '"3# v-(a#u k B #u! "a %ak! % $% ruje # . Prir $-e"* aj

"a$%rir $-e"* )iv t! $l25e"* $ % $"et v a % $% r, s% l 5e"stva! ', ' l +" #3 c#u$ '"e"* a ' l ', 1a#k v,$a"* "a % s%as 2%a$ku. :e'a s%rave$lI va"ie t,%u< =v sr$ci s + veriaci> je 5ast -+ie"k u %re re$uk va"ie $uc# v"a "a "e-v-"3 +i"i+u+. O$v lva"ie sa %ri $+ieta"& 25asti "a )iv te Hirkvi "a t ! )e 1u$ia "av6tevuj2ci k st l s2 #rie6"i je -"a5"e a'sur$"3. Ve7 % $stat u %r&slu6" sti k Hirkvi + ',( %re$sa v %rv + ra$e -uje+ r -v&ja"ie v-(a#u s B # +. Cav,6e! ak "iekt #1a$ v Hirkvi ak*c#si $ k "al*c# 1u$&! )ije v il2-ii. :+ Ae)i6 # v ril! )e %ri6iel v la( #rie6"ik v! "ie s%rav $liv*c#. Okre+ t # 'eta "ik$, "e' la % va) va" le" -a "ie5 s2kr +"3. A kIa- "ie je s2kr +" u s ' u! ale verej"*+ -stu%c + veriacic# u B #a. Pret ' la verej" ' # slu)'a u) v :tar + -k "e %re$%&sa"! kIa- + %rik-a" a vtka" $ slv" st& cel3# r ka. P je+ B )ie# 1u$u sa $atuje u) $ :tar3# -k "a. B )& 1u$ ' l -#r +a)$e"*! % svte"* a '$are"* -vl6t",+ % sla"&+! -+luv u! kt r ' la u-avret "a :i"aji. :viat 5"3 $"i ' li sl ' $e"3 $ %rce aj %ret ! a', sa 1u$ + # l -25ast"i( verej"ej ' # slu)',. Pre C v* -k " -avie$ l Ae)i6 r v"ak verej"3 ' # slu)', a # v ril< =Me' k$e s2 $vaja ale' traja -#r +a)$e"& v + j + +e"e! ta+ s + ja +e$-i "i+i> ?Ft 1Z! 2\@. A i"$e< =F.j $ + sa 'u$e v la( $ + + + $lit',> ?Ft 21! 1/@. Tak aj je$"al. B l v c#r+e 'et va"*! "j$e"*! c# $il $ c#r+u! u5il v I +! %lakal "a$ "&+ ?"a$ je# 'u$2ci+ su$ +@! v,5istil # a %ri je# s+rti sa $ k "ca r -tr#la c#r+ v % "a. V cel + je# )iv te i % sla"& +al te$a c#r+ ak2si u"ikt"u % -&ciu. Prv ve5era %"a ' la s% l 5" u ' # slu)' u. P" ju %rik-al slvi( v v6etk*c# $ 'c#. A% 6t li sa s% l 5"e + $lili % $ev( $"& %re$ - sla"&+ Duc#a :vt3# . P t + ' li s% lu ka)$* $eI v c#r+e a kre+ t # v s2kr +"*c# $ + c#. Ta+ % 52vali veriaci a% 6t lsk3 u5e"ie! slvili ve5eru P"a a s% lu sa + $lili. P $ '"e sa k "ali ' # slu)', v 7al6&c# kres(a"sk*c# 'ciac#! "aj%rv % s2kr +"*c# $ + c#! % t + v c#r+ c#. O % tre'e s% l 5"ej + $lit', # v r& aj :v. H,%ri" ?n20Z@. Krst + sa stal veriaci 2$ + taj +"3# Krist v# tela. V je# tele D Hirkvi "ac#$-a aj je$" tliv* kres(a" + )" s(! a', sa r -v&jal 5 ', 2$ t #t tela! %r&slu6"&k B )ie# 1u$u! B )ej r $i",. Pret Hirkev %rika-uje! a', s+e sa v "e$e1u a v sviatk, -25ast"ili verej"*c# ' # slu)ie'. Ak v,"ik"e $ra# ka+ v celej sv jej krse! a) ke7 je -asa$e"* $ 6%erku! tak aj s2kr +" + $lit'a -a)iari v celej "$#ere vte$,! a) sa % " r& $ liturBickej + $lit',. F $lit'a v s% l 5e"stve sa v6ak ria$i sv ji+i 6%eci;ick*+i %ravi$la+i. Veriaci sa t*+t %ravi$l+ %ris%.s 'uj2! i"$ivi$ualistick3 % )ia$avk, i$2 $ 2-a$ia! v,c#$-a sa v 2stret, je$" te s% l 5e"stva. Ae $ 'r3! ke7 v s% l 5e"stve e4istuje s% l 5" ; r+a. Aj ke7 +.)e+e s2kr +"3 -le)it sti vkla$a( $ s% l 5"ej + $lit',! %re$sa le" ', s+e +ali v56& %riest r %re"ec#a( c#vle"iu B #a a + $lit'+ -a s% l 5"3 % tre',. MiturBick + $lit'a "ie je v*lu5"e v"2t r" u + $lit' u. Ae s% je" s ur5it*+ %re$%&sa"*+ k "a"&+! Besta+i! s v "kaj6&+ % st j + kIa-a 5i -#r +a)$e"ej

'ce. Tiet 2k ", "a je$"ej stra"e %re$stavuj2 v"2t r"3 -+*61a"ie! "a $ru#ej stra"e # v,v lvaj2! av6ak -a %re$% kla$u! )e t "ie je le" ruti"a 5i le" "-"ak! ak s+e 5ast sve$ka+i. :+ Kristus % u)&val viacer v "kaj6&c# -"a+e"&. Okre+ t # je$" ta a s% lu%atri5" s( Hirkvi je vi$ite1" je$i"e v s% l 5e"stve veriacic#. V I + "iet r -$ielu +e$-i s% l 5e"sk*+i vrstva+i! +e$-i rasa+i 5i "r $+i! v6etci st ja %re$ t*+ ist*+ P" + a s2 si %re$ "&+ r v"& ak 'ratia. V)it k! )e k "+e r v"ak3 veci s r v"ak -+*61aj2ci+i! v "s % silIuje ra$ s( - vier, a % silIuje aj sa+ t"2 vieru. Ae$" tliv $u6a sa v veriac + s% l 5e"stve "estrca! "es%l*va s "&+ celk +! "ie je 'e-tvar u s25as( u $avu. :% l 5e"stv ! ak + ',( skut 5"*+ s% l 5e"stv + sk$c a $u6&! je % r u je$" tlivc vi a je$" tlivec je % r u a $u6 u s% l 5e"stvu. V skut 5" + s% l 5e"stve - stva je$" tlivc vi je# skut 5" ce"a! je "eustle s ' u! - stva +u sl ' $a sve$ +ia! %rit + si je ale ve$ +* t # ! )e je "a s% l 5e"stve sv jej 'ce -visl*! )e je "aI $k-a"*! ak c#ce $uc# v"e rs(! vie! )e je %re kres(a"sk3 s% l 5e"stv utvra"*. Pr ces ' # slu)', "e+us& ru6i( %rev$-ku a verej"* % ria$ k 5i k1u$ a % $ '"e! ak svetsk3 s%riev $, % 5as slv" st&. Ak "iek # -"e% k juje %r cesia ale' ' # slu)'a! %r&%a$"e $va "ajav v*s+ec#! "a-"a5uje t $u6ev"2 -a stal s(! res%ekt&ve "e-rel s( v veciac# -"6a"liv sti a re6%ekt va"ia i"*c#. Aj %r cesi+ sa + )" "a%r&kla$ % k j"e v,#"2(. P $ '"e je t s %2(a+i! kt r3 s2 %rastar*+ kres(a"sk*+ -v,k +. Vi7 %2te $ Aeru-ale+a! R&+a! k #r ' +, svtc v a % $ '"e. Ae t +u tak aj v i"*c# "' )e"stvc#. Aj "everiaci "a% k " %utuj2 ku #r ' + sv jic# slv",c# ?"a%r. $ Me"i" v# +au-8lea@. Ak "a%r&kla$ %ri %2(ac# tu a ta+ $ 6l k ur5it*+ "e%r&st j" stia+! je t % 1ut va"ia# $"3. Tiet veci sa v,sk,tuj2 tak ak %ri i"*c#! aj svetsk*c#! +as vej6&c# slv" stiac#! v,st2%e"iac# a % $ '"e. K v*strelk +! kt r3 s2 le" -rie$kav3! je Hirkev v stre#u. P2te "a +il ste"3 +iesta "ie s2 - %r&ka-u Hirkvi! ale -reli sa+, se'e ak v cie 1u$ vej -' )" sti. Hirkev % "ec#ala 1u$ vej viere 6ir k* %riest r a % $% r vala %2te! le' % -"ala ic# $ 'r . Prav %2( je v)$, 2k " % k"ia! s%rev$-a"* s"a)e"&+ a + $lit' u. :% l 5"3 + $lit', a s%ev,! % v-'u$iv* %r&kla$ i"*c#! 'urcuj2ce k-"e! %rijatie sviat st&! t v6etk tvra sr$ce B )ej +il sti. Jl vek "a%l"e"* Duc# + :vt*+ te$a t2)i % s% l 5" + streta"& sa s P" + aj s i"*+i 'rat+i a sestra+i v s% l 5e"stve. T2)i % -$ie1a"& ra$ sti t #t s% l 5"3# stret"utia. 1YZ. CEFOUCO DO:LAHCUW [PMC[ DOKOCAMO:WE [%l" $ k "al s( ?svt s(@ je vlast" le" ',t sti 2%l"e $ k "alej D B #u! Tv r je 2%l"e $ k "al*! ak je tak*! ak* + ',(! a t % $1a +ier, sv j# ',tia ?t. j. % $1a +ier, % ria$ku! ku kt r3+u %atr&@. V "ej sa $r)a kus B #a. Ae t

relat&v"a svt s(. Jl vek t ti) "eje$" le" "a -kla$e vlast"3# r -# $ va"ia! ale je "e ',5aj"e sil"e v%l,vI va"*. Aj "- r! )e 5l vek -a "i5 "e+.)e! je v6ak # $"* -avr#"utia. Ae %rav$a! )e 5l veka 5iast 5"e str#va %r2$! ale + aj -"a5"2 $vku sa+ stat" sti! r -# $uje se'e a s+ se' u $is% "uje. : t*+ je -$a"liv v r -% re s "e '+e$-e"*+ %a"stv + B )ej v.le. B #! ke7 c#ce $ sia#"u( sv j cie1! r '& t tak! )e %rit + "ijak "e% ru6& 1u$sk2 sl ' $"2 v.1u. V sv jej "ek "e5"ej +2$r sti vie us% ria$a( veci tak! )e e4istuje ur5it v,v)e" s( +e$-i Ae# v.1 u a sl ' $" u v.1 u 5l veka. 1Y9. KRE:WACLA :M[ULA BOHU MEC VA ODFECUE Jl vek! kt r* je$" % $ v%l,v + r -u+u a v.le! sa "e+.)e r -# $"2( %re "ejak* 5i"! kt r* ', "e+al -uje+! %re kt r* ', te$a "e+al $.v $! aj ke', t ' la $+e"a. Be- "r ku "a $+e"u je ve1+i "e1a#k3 +rav"e k "a(. O$+e"a je =+2$r,+ %r strie$k +> ak -&ska( 1u$& %re $ 'r . Cie je t v6ak a"i tak $ru# %late"ia ak sk.r %rejav s%rav $liv sti a lsk,. Cajv56&+ + t&v + je$"a"ia kres(a"a + ',( 5ist lska! kt r s+eruje v*#ra$"e k B #u. Hirkev "a%r&kla$ "eu5& v-'u$- va( si 12t s( le" - strac#u %re$ B )&+i tresta+i! ale %re$ v6etk*+ - lsk, k B #u. :vt* A" %&6e! )e lska v,#Ia strac#. A :v. Pav l< =Mska... "ie je se'eck> ? l K r 1/! 0@! te$a "e#1a$ sv j %r s%ec#. :v. Pav l # v r&! )e ', s+ c#cel ',( -avr#"ut*! le" a', -ac#r"il 'rat v. Ae v6ak "ut"3 %ri%usti(! )e tt + tivcia "esie v se'e u) %e5a( ur5itej $ k "al sti! kt r2 "e+us& ka)$* kres(a" v)$, +a(! a %ret s I u v)$, "ev,sta5&. T je iste $.v $ +! %re5 Kristus uv$-al aj i"3! +e"ej $ k "al3 + t&v,! ke7 s1u' val $+e"u v sv j + kr1 vstve. B la t ur5ite je# % + c "a6ej sla' sti. Ae)i6 s1u'uje $+e"u v .s+,c# 'la# slave"stvc# ?Ft 0! /i12@. :v. Peter # v r& ku Krist vi< =P -ri! +, s+e %ustili v6etk a i6li s+e -a te' u. J - t # te$a 'u$e+e +a(E> Ae)i6 i+ % ve$al< =Veru! # v r&+ v+< Pri '" ve"& sveta! ke7 :," 5l veka -asa$"e "a tr8" sv jej slv,! aj v,! 5 ste i6li -a +" u! -asa$"ete "a $va"s( tr8" v a 'u$ete s2$i( $va"s( k+eI v L-raela. A ka)$*! kt %re + je +e" %ust& $ +, ale' 'rat v a sestr, ale' tca a +atku ale' $eti ale' % lia! $ sta"e st "s '"e viac a 'u$e $e$i5 + ve5"3# )iv ta> ?Ft 19! 2Z@. L" ke$, Ae)i6 # v r&< =Ra$ujte sa a jasajte! le' +te # j"2 $+e"u v "e'i> ?Ft 0! 12@. H v r& i =% kla$e v "e'i> ?Ft X! 19i21@. Kt %ust& v6etk v je# +e"e! t +u s1u'uje -a t st "s ' k a ve5"* )iv t ?Ft 19! 21@. =Me' :," 5l veka %r&$e v slve sv j# Otca s sv ji+i a"jel+i a vte$, $%lat& ka)$3+u % $1a je# skutk v> ?Ft 1X! 2Y@. Pracuj2ci+ v sv jej vi"ici s1u'uje a $va P" $+e"u ?Ft 2\! 1"@. =Bla# slave"& slu# via! kt r*c# %" %ri sv j + %r&c# $e "j$e '$ie(. Veru! # v r&+ v+< O%6e sa! % sa$& ic# k st lu a 'u$e ic# 'slu# va(> ?Mk 12! /Y@.

=Dvajte a $aj2 v+< +ieru $ 'r2! "atla5e"2! "atrase"2! vrc# vat2 v+ $aj2 $ l "a. Me' ak u +ier u 'u$ete +era( v,! tak u sa "a+eria aj v+>. ?Mk X! /Z@. =Pre$ajte! 5 +te! a r -$ajte ak al+u)"u9 R 'te si +e6ce! kt r3 sa "e- $er2! "ev,5er%ate1"* % kla$ v "e'i! k$e sa -l $ej "e$ sta"e a k$e + 1 "e"i5&. /T Me' k$e je v6 % kla$! ta+ 'u$e aj va6e sr$ce> ?Mk 12! //@. =A) %r&$e :," 5l veka v sv jej slve a s "&+ v6etci a"jeli! -asa$"e "a tr8" sv jej slv,. Vte$, sa %re$ "&+ -#r +a)$ia v6etk, "r $, a " $$el& je$"*c# $ $ru#*c#! ak %astier $$e1uje vce $ ca% v. Ovce si % stav& s%rava a ca% v -1ava. P t + Kr1 % vie t*+! 5 'u$2 % je# %ravici< =P 7te! % )e#"a"& +.j# Otca! -auj+ite kr1 vstv ! kt r3 je %re vs %ri%rave"3 $ stv re"ia sveta. Me' s + ' l #la$"* a $ali ste +i jes(g ' l s + s+$"* a $ali ste +i %i(g ' l s + % cest"* a %rit2lili ste +ag ' l s + "a#* a %ri $eli ste +ag ' l s + c# r* a "av6t&vili ste +ag ' l s + v v-e"& a %ri6li ste ku +"e...> ?Ft 20! /1iTX@. A :v. Pav l # v r&< =D 'r* ' j s + ' j val! 'e# s + $ k "5il! vieru s + -ac# val. U) ++ %ri%rave"* ve"iec s%rav $liv sti! kt r* +i v "e" $eI $ P"! s%rav $liv* su$cag a "iele" +"e! ale aj v6etk*+! 5 +iluj2 je# %r&c# $ ?2 Ti+ T! YiZ@. Vsa$a eva"jelia =V6etk ! 5 c#cete! a', 1u$ia r 'ili v+! r 'te aj v, i+>. ?Ft Y! 12@ "era$& k "ejakej -i6t"ej v,% 5&tav sti! ale v,c# vva ku r 'e"iu $ 'ra a k %reuka- va"iu lsk,! ak t v,%l*va s %re$ 6l3# k "te4tu! k$e je re5 $ 'r 5i"" sti< =Ka)$3+u! kt (a %r s&! $aj a ak ti "iekt "ie5 ve-+e! "e)ia$aj t "as%(> ?Mk X! /\@. B l ', ale "ekres(a"sk3! ke', s+e 5i"ili $ 'r le" kv.li $+e"e a ke', s+e sa c#r"ili #riec#u le" kv.li ve5"3+u trestu. Ak je ale +,6lie"ka "a ve5"2 s%su 5i "a jej stratu v + c" + % ku6e"&! +.)u ',( sl v $+e"e a treste s"7 e6te % sle$"* + t&v! kt r* -a$r)& 5l veka %re$ #riec# +. =P 5iat k +2$r sti je '-eI %re$ P" +> ?Pr&s 9! 1\@. Hr.-a - trestu 5i 5akva"ie $+e", s2 "e$ k "al3 + t&v,. Ak ', ' la '-eI %re$ trest + a 5akva"ie $+e", "ie5 "e+rav"3! tak tre'a $s2$i( cel2 1u$sk2 + rlku. K$e "e#r -& trest -k "a! ta+ "eresti +.)u +a( -#u'"3 "sle$k, %re -$ravie! $.st j" s( a lsku u 1u$&. Ka)$* 5l vek c&ti ra$ s(! ak v,k "al "ie5 $ 'r3. Aj svetsk + rlka sa te$a %iera -$ravie! 2ctu! lsku a ra$ s( ak $+e"u. Trest a $+e"a +.)u +a( sv j v*-"a+! %ret )e s+e "e$ k "al&. 1Z\. KRL:TU: VAKAVUAE KAUD[ PRQ:AHUE Ae)i6 # v r&< =A -asa ste % 5uli! )e tc + ' l % ve$a"3< =Ce'u$e6 kriv %risa#a(! ale s%l"&6! 5 si P" vi %risa#al.> C ja v+ # v r&+< =V.'ec "e%risa#ajte i a"i "a "e' ! le' " je B )&+ tr8" +! a"i "a -e+! le' "a je % $" )k u je# ".#! a"i "a Aeru-ale+! %ret )e je +est + ve1k3# Kr1a! a"i "a sv ju #lavu "e%risa#aj! le' a"i je$i"* vlas "e+.)e6 ur 'i( 'iel,+ ale' 5ier",+. Ale va6a re5 "ec# je =" i " !> ="ie i "ie>. J je "av,6e! % c#$-a

$ Vl3# > ?Ft 0! //i/Y@. :+ "ik$, "e%risa#al. Ale :v. Pav l si %ri %r&sa#e viac krt 'erie B #a -a sve$ka. L " ale "a'$a veriacic#! a', ' li 2%ri+"& a %rav$ vrav"& ak Kristus! u kt r3# "e' l aj =" > aj ="ie>! ale le" =" > ?2 K r 1! 1Zi2\@. Ak Kristus $ $va! )e 5 je "av,6e! je $ -l3# ! c#ce t*+ -rej+e #lav"e uk-a(! )e %r&sa#a sa r $& "era- - "e%rv sti v svete! - 1u$skej ;al 6" sti. Ui$ia vte$aj6&c# 5ias %r&sa#u "e ',5aj"e -"eu)&valig %risa#ali "a v6eli5 a 5ast - celk + +alic#er"*c# 5i +ateril",c# $.v $ v. A tak skr- v6etku str # s( u Ft a Aak + )" % ve$a(! )e -avr#"utia# $"3 je -vl6(! ke7 je %r&sa#a -',t 5" ale' -"eu)&va"ie %r&sa#, a s t*+ s% je"3 5ast3 % kr,tectv . Hirkev % cel2 $ 'u sv j# trva"ia %rvI vala veriacic#! a', %risa#ali svetsk*+ i"6tit2ci+ ?v je"sk %r&sa#a! slu) '"* s1u'! %r&sa#a u s2$u a % $.@ a sa+a aj %r&sa#u v,)a$ vala a v,)a$uje! "a%r&kla$ $ sv jic# kIa- v. Kres(a" vi + ',( B #! v-"e6e"* "at 1k ! )e "e'u$e v(a# va"* $ %r&s1u' v t #t sveta! a', # 5i"il sve$k + 5i ru5ite1 + 1u$sk3# sl va. Kristus c#ce %( '" vi( v6etk $ 'r3 v 5l veku v celej $ k "al sti. Ae tre'a! a', 'l&)", + # l stava( "a ka)$ + sl ve Ae)i6 v# u5e"&ka tak ist ! ak ', ' l $a"3 % $ "ajsvtej6 u %r&sa# u. Ae# re5 + ',( jas" a %r st. Ke7 % vie " ! te$a "ec# je t 2%l"3 " ! ke7 % vie "ie! "ec# je t 5est"3! %ria+e "ie. V6etk ! 5 je "a$ t ! ka)$3 uis( va"ie! $ v lva"ie sa "e'a 5i -e+e! je % c#,'" s( u! kt r2 vkla$+e $ -kla$u kres(a"sk3# v-(a#u +e$-i 1u7+i "av-j +. Ke', s+e )ili % $1a eva"jeli v*c# -sa$ 5ist ! je$" $uc# ! 5est"e! ver"e! 2%ri+"e a %rav$iv ak 'ratia! ' la ', %r&sa#a -',t 5". F #li ', s+e si v-j +"e veri(! 'e- $ v lva"ia sa B #a. P kia1 v6ak te"t i$el "ie je s%l"e"*! %r&sa#a je u)&va"! av6ak s %l"*+ ve$ +&+ ve1k sti %r&sa#,. 1Z1. CGDHERA HHRGFU A BOHO:MUULEB AE PREULTKOFE Ak je celk + 'v,kl3! )e si 1u$ia v)$, 'liekali slv" st"3 6at,! ke7 sa +ali stret"2( s v-c",+i s '" s(a+i ale' ak sa c#celi -25ast"i( slv" st"*c# 'ra$ v! tak je % c# %ite1"3! )e % va) vali -a % tre'"3! )e sa +ali 'liec( slv" st"e! ke7 sa +ali stret"2( s sv ji+ P" + v ' # slu)'e. B # s&ce c#r+ a "$#eru v I + "e% tre'uje! 5l vek ale % tre'uje v,ja$ri( vieru! v7a5" s(! lsku! -visl s( "a B #u! 2ctu a v,v la( slv" st"2 "la$u stret"utia. Aj tiet veci 5l veka ; r+uj2 a v,c# vvaj2. B # + "ajv,66ie %rv "a vlast"&ctv v6etk3# ' #atstva "a -e+i. A"i t "ajle%6ie "ie je %re "e# $ s( $ 'r3. B l ', "e%rir $-e"3 a "e2ctiv3 "$#er"3 $iela a u+e"ie % u)&va( le" %ri svetsk*c# slv" stiac#. Aj u+e"ie je %re$sa $ B #a. Ce"a#ra$& s&ce + $lit'u! ale +.)e $a( % v-'u$e"ie ale' % $"et k + $lit'e. U+e"ie je v t +t %r&%a$e s"a# u v,ja$ri( "$#eru B )&c# +il st& % -e+sk*+i %r strie$ka+i. Aj ka)$3 ' # slu) '"3 r2c# + v*-"a+ vier u5"*! +rav"* a 'ra-"*.

U) v :tar + -k "e sa veriaci 6te$r skla$ali "a 'u$ va"ie a % tre', svt,"e9 B # s+ "aria$il vte$, v "kaj6iu B # slu)'u. Prejavuje sv ju + c '-vl6( "a "iekt r*c# +iestac#. Tak t s12'il u) Nala+2" vi! ke7 ' l % stave"* jeru-ale+sk* c#r+< =P svtil s + te"t $ +! kt r* si % stavil! "av)$, s + $ I % l )il sv je +e" g + je 5i a + je sr$ce ta+ 'u$2 "e%restaj"e>. ?l Kr 9! /@. Aj Ae)i6 s a% 6t l+i %latil c#r+ v2 $aI a % c#vlil $ar c#u$ '"ej v$ v,! ve" va"* $ c#r+ vej % kla$"ice. Okre+ t # %rijal -lat ! ka$i$l a +,r#u $ tr c# +B v! $ra#2 +as( $ Frie FaB$al3",! v-c", Ver "iki" -v j i " v* #r ' A -e;a - Ari+atie a Cik $3+a. Dal sa slv" st"e v&ta( "a Kvet"2 "e$e1u! kl$li +u sv je vrc#"3 r2c#a a vetv, "a cestu. P ve$al< =#u$ '"*c# +te v)$, +e$-i se' u! ale +Ia "e+te v)$,> ?Ft 2X! 11@. Ce# v r&! )e B #u sa tre'a klaIa( le" v Duc#u a %rav$e ?A" T! 2/@. :+ k "al ' # slu)'u %ri % sle$"ej ve5er, %ri usta" ve"& euc#aristie! "a kr&)i a Hirkvi $al sviat sti. A% 6t li aj ic# "stu%c via slvili ' )sk3 taj +stv s "ajv56 u + )" u $.st j" s( u. Vjave"ie :v. A"a uka-uje "$#er"2 liturBiu. Prv& c#u$ '"& kres(a"ia "e+ #li v6ak r -vi"2( -vl6t"u ' # slu) '"2 "$#eru! -vl6( ke7 sa +useli skr*va(. Ale aj katak +', uka-uj2 %rir $-e"2 s"a#u krsu ' # slu)ie'. V "esk r6&c# st r 5iac# sa liturBia r -v&jala. F c"& a ' #at& ve1+ )i ak "#le %rijali kres(a"stv ! % va) vali -a sv ju % vi"" s( a 5es(! %ris%ie( ve1k r,s "a v*-$ 'u c#r+ v a ' # slu)ie'. Kres(a"ia +i"ul*c# 5ias %rejav vali sv ju vieru kre+ i"3# "$#er"*+i c#r+a+i. Ca ic# v*-$ 'e sa % $ie1ali r.-" r $& u+elci. V6etka "$#era c#r+ v v6ak "e"le)& k % $state B )ie# -jave"ia! vier, a Hirkvi. Ces% 5&va v "ej kIa-sk + c. V 5ase %re"asle$ va"ia veriacic# sa Hirkev 'e- "ej -a '&$e a "e-vis& sa+ -rej+e "a "ej %lat" s( sviat st& a"i svt +6a. Ak sa "iek$e v,sk,tuj2 r -$iel, %ri sva$'c# ale' % #re' c# c#u$ '"*c# a ' #at*c#! je t +alic#er" s(. T % $stat"3 D + $lit',i v,k " kIa- r v"ak %ri c#u$ '" + ak aj ' #at +. Ca $ru#ej stra"e %r&li6" v*-$ 'a c#r+ v a +6e +.)e 1a#k r -%t,1 va( 5l veka. Pret 2. vatik"sk, s"e+ ?19X2i0@ "aria$il "vrat ku %rv kres(a"skej je$" $uc# sti ?t*kaj2cej sa #lav"e " v % stave"*c# k st l v@ a '+e$-il v*-$ 'u. Ca% k " aj v je$" $uc# sti je krsa. Hirkev c#ce tie) -a+e$-i( ak3+uk 1vek $ j+u! )e tu i$e -uje+ "a -isku a % $. Jl vek "ie je le" $uc#! aj je# -+,sl, +aj2 %rv a aj % tre'u ',( -a% je"3 $ -' )" sti. Pret "e+ )" re$uk va( +6u le" "a 5ist $uc# v"2 ' # slu)'u. Hel* 5l vek %atr& B #u. B l ', "e%rv s( u v,lu5 va( tel 2k " v ' # % ct,. Kult Kat l&ckej cirkvi sa+ -rej+e "es+ie ',( le" v "kaj6&! +us& ',( v,k "va"* v Duc#u a %rav$e. Duc# aj tel +us& B #u sl2)i( "iele" v "kaj6k + ?i'a v "kaj6ie %rejav, ', ' li % kr,tectv +@! a "iele" v"2t r"e! t ', ' l "e2%l"3. Kristus v,#Ia - c#r+u %re$ava5 v a %eIa- +e"c v< =Cer 'te - $ +u +.j# Otca tr)"icu9> ?A" 2! 1X@. Prit + #lsa lsku a je steles"e" u lsk u.

Av6ak tu "ie je r -% r. Prav lska "ie je t ti) sla' s(! ale sila. Kristus "eje$"al - se'ectva! ale 6l +u -uj+, t*c#! kt r*c# %re$ava5i kr$ali! a 5es( a slvu B )iu. 1Z2. POPMATKO VA CGBOUC:KS [KOCO :[ :V_TOKUPEHTVOFE Kristus # v r&< =r ' t"&k si -asl2)i sv ju +-$u> ?Mk 1\! Y@. A :v. Pav l< =Ceviete! )e t&! 5 k "aj2 svt2 slu)'u! je$ia - t # ! 5 je v svt,"i! a t&! 5 sl2)ia ltru! +aj2 - ltra % $ielE> ?l K r 9! 1/@. V Kat l&ckej cirkvi sa "e%lat& -a "' )e"sk* 2k "! t ', ' l svt ku%ectv ! 5 Hirkev $su$-uje. Fil sti a $uc# v"3 $ar,! kt r3 sa veriaci+ %rivlastIuj2 v*k " + % svt"*c# 'ra$ v! "ie s2 %re$aj"*+ t var +g %ric#$-aj2 - v56ej $ia1k,! "e) $ kIa-a. :a+ t" svt +6a +us& ',( $sl2)e" -a$ar+ . =Va$ar+ ste $ stali! -a$ar+ $vajte> ?Ft 1\!Z@. KIa"es+ie "ik$, r 'i( $uc# v"3 2k ", -visl3 $ -a%late"ia. Ke7 sa $va %r&s%ev k! + ',( celk + $ 'r v 1"*. Ae t -v,k $ "ajstar6&c# 5ias. V*6ka % %latku -a +6u sa ria$i -v,k + v kraji. A', sa -"e+ )"il % $ -rieva"iu - -"eu)&va"ia cirkev"*c# % %latk v! +aj2 ',( v ka)$ej $iec3-e % %latk, sta" ve"3 'isku%sk*+ 2ra$ +. P kia1 sa "ieke$, -$ ',( % %lat k v,s k*! tre'a si uve$ +i(! )e sa t*+ -as v,va)uj2 slu)',! -a kt r3 kIa- "ik$, "i5 $ 1u$& "e'erie ?"a%r. -a s% ve7! k-a"ie! r -$va"ie :vt3# Pr&j+a"ia at7.@ Ak 'etuje kIa- 1u7 + v 1"* 5as a % +.)e ra$ u! te l Bick u k "-ultci u! %r&%rav u s '6a a % $ '"e! je s%rav $liv3 % "2k"u( +u $+e"u. Cetre'a -a'2$a( aj "a a$+i"istrat&v"u %rcu! kt r2 + kIa- "a star sti s evi$ va"&+ 2k " v a tie) %rce % + c"&k v a -a+est"a"c v. L$e tu v % $state %r&s%ev k "a u$r)iava"ie a v*-$ 'u k st la! "a % tre', s%evcke# -' ru! "a +isie! %r&s%ev k %re c#u$ '"*c#! "iek$e aj %ria+ %r&s%ev k "a $uc# v"*c# a % $ '"e. Tak*t %r&s%ev k je v*ra- + 'etav sti a -+,slu %re cirkev"3 s% l 5e"stv . :a+ -rej+e kIa- +.)e %e"ia-e $+iet"u(. Deje sa tak "aj+ v %r&%a$e ;ar"&k v! kt r& "e+.)u %lati(! res%ekt&ve s2 v (a)kej ;i"a"5"ej situcii. O$ "ajstar6&c# 5ias $ v 1 vala Hirkev! a', ' #at6& kres(a"ia -akla$ali sv j +ajet k a %e"ia-e! a a', - v*(a)ku ' li k "a"3 tak*+t s%.s ' + 'et, a + $lit',. Dru#* vatik"sk, k "cil %re#lsil< =Fajet k! kt r* kIa-i "a$ 'u$"2 %ri %r&le)it sti v,k "va"ia "ejakej cirkev"ej ;u"kcie! + ',( % u)it* "aj%rv "a ic# slu6"3 )iv ',tie a "a %l"e"ie % vi"" st& ic# stavu. J v6ak je "av,6e! "ec# je ve" va"3 v %r s%ec# Hirkvi! 5i "a $ 'r 5i""3 ciele. 1Z/. BOH CARLADLM :V_TLW :OBOTUE V :tar + -k "e je "a%&sa"3< Pa+taj "a $eI $% 5i"ku! )e ti + ',( svt*. Nes( $"& 'u$e6 %rac va(... ale sie$+, $eI je $I + $% 5i"ku H s% $i"a. Ce'u$e6 k "a( )ia$"u %rcu... je t ve5" -+luva +e$-i B # + a i-raelsk*+i

s,"+i. :l v =ve5"*> -"a+e" v #e'rej5i"e t ! 5 "ik$, "esk "5&! ale aj t 5 trv ve1+i $l# . Aj 'rie-ka je tu "a-va" ve5" u -+luv u. A$ve"tisti tvr$ia! )e 'rie-ka je C v*+ -k " + -ru6e". Av6ak t ist3 u) "eu-"vaj2 v %r&%a$e svte"ia s ' t,. =: ' ta ' la usta" ve" %re 5l veka! a "ie 5l vek %re s ' tu. A tak je :," 5l veka %" + aj "a$ s ' t u> ?Fk 2!2Yi2Z@. Kristus tu jas"e v,t*ka ;ari-ejsk3 li%"utie "a $ sl v" + v*kla$e Bi'lie a v,t*ka ;ari-ej +! )e -a'2$aj2 "a Duc#a B )ie# -k "a. Vk ", s2 "at ! a', u+ )"ili s%rv"e r -vi"utie )iv ta. Ke7 # -"e+ )Iuj2! strcaj2 sv ju % $stat"e" s(! ve$2 k ; r+ali-+u! "ieke$, ku 6kru%ulia+ a i" ke$, k 1a# staj" sti. V+,sl + tretie# 'i'lick3# %rik-a"ia je! )e B # si v,#ra$il je$e" $eI v t*)$"i. T trv aj v C v + -k "e. V % $state sa v6ak "i5 "e-+e"il ! $f)ka t*)$Ia! B # + sta" ve"! je r v"ak. =Cec# vs te$a "ik "es2$i %re % kr+ a"i %re "% j a"i %re sviat k! " v+esiac ale' s ' t, ?r -u+ej %re -v-" s( star -k ""*c# 'ra$"*c# %re$%is v@! le' ", s2 le" tieI + 'u$2cic# vec&! " skut 5" s( je Kristus> ?K l 2!1X"@. =Vac# vvate $"i ?t.j. : ' t,@! +esiace ?t.j. ka)$* " v* +esiac a ka)$* sie$+, +esiac@! '$ 'ia ?r -u+ej )i$ vsk3@ a r k, ?t.j. ka)$* sie$+, r k@9 B j&+ sa vs! 5i sa a-$a "e"a+#a+ +e$-i va+i "a$ar+ > ?Kal T!1\@. =Ke7 s+e sa v %rv* $eI t*)$Ia ?t.j. v "e$e1u@ -i6li "a l+a"ie c#le'a! Pav l s "i+i # v ril! le' "a $ru#* $eI c#cel $cest va(! a %retia# l re5 a) $ % l" ci> ?:k 2\! Y@. M+a"ie c#le'a 5i ve5era P"a s2 "-v, %re svt2 +6u ?% r v. Mk 2T!/\i/0g :k 2!T2iTXg l K r 11!2\i//@. Tak ste aj v,! 'ratia + ji! - +reli -k "u skr-e Krist v tel ! a', ste %atrili i"3+u! t +u! kt r* ' l v-kriese"* - +ktv,c#! a', s+e %ri"6ali v cie B #u> ?Ri+ Y!T@. =Ale tera- s+e sl ' $e"& $ -k "a! le' s+e - +reli t +u! 5 "s $r)al v -ajat&! a', s+e tak sl2)ili % " v +! v Duc#u! a "ie % star +! % $1a liter,> ?Ri+ Y!X@. T jas"e uk-ali a% 6t li! ke7 "a Prv + :"e+e v Aeru-ale+e "eul )ili kres(a" + - % #a"stva -ac# vva( s ' tu ?:k 10!2\i29@. =V P" v $eI s + ' l v v,tr)e"&> ?Vjv 1!1\@. Prv& kres(a"ia! aj ke7 i+ t Kristus "e%rik-al! %res2vaj2 ;aktick, sviat 5"* $eI "a %rv* $eI % s ' te. Cie je +,slite1"3! )e ', si $ v lili -av$-a(! 5 ', $% r val Krist v+u u5e"iu. Kres(a"ia % c#$-aj2ci - )i$ vstva v %rvej Be"ercii -ac# vvali $ 'r v 1"e F j)i6 v -k " a svtili s ' tu! a', "e% # r6 vali )i$ v a aj %ret ! )e )i$ vsk* 6tt trval $ r ku Y\! v kt r + F j)i6 ve -k " $arstv ' l 6tt",+ -k " +. P r -' re"& Aeru-ale+a a -"i5e"& c#r+u %restva t t -ac# vva"ie s ' t,. Kres(a"ia - % #a"stva "eslvili sa'at v.'ec. Ak c# $ievali a% 6t li v s ' tu $ c#r+u! tak "ie a', s ' tu svtili! ale )e v s ' tu "ac#$-ali v c#r+e "ajviac 1u$&! kt r*+ + #li k-a( Krist vi. Kristus a a% 6t li %rv"e"e -ac# vvali a) $ - sla"ia Duc#a :vt3# s ' t,.

Aj )e", v s ' tu $% 5&vali ?Mk 2/!0X@! le' :tar* -k " %restal a) -al )e"&+ a v,st2%e"&+ Hirkvi "a verej" s(! t.j. a) Duc# :vt* - st2%il "a a% 6t l v. Ak tvr$ia ateisti! )e %%e)i -avie$li svte"ie "e$ele v T. st.! sta5& sa %*ta(! kt r* %%e) tak ur 'il. Ca"ajv*6 + )" % ve$a(! )e svte"ie "e$ele ' l 6tt + u-k "e"3 a) -a cisra K "6ta"t&"a. V Di$ac#3 - $ ', %re$ r. 1\\ je v6ak "a%&sa"3< =V $eI P"a sa -#r +a)7ujte! a', ste l+ali c#lie' a slvili euc#aristiu! v,-"vaj2c sv je #riec#,! a', va6a 'e( ' la 5ist>. DI + P"a sa u kres(a" v v)$, "a-*vala "e$e1a! ke$, Kristus vstal - +ktv,c#. Mist Bar"a'6a - tej $ ', # v r&< = Cie teraj6ie s ' t, s2 +i +il3 ?# v r& P"@! ale t s ' ta! kt r2 s + usta" vil ja... %ret slvi+e .s+, $eI v ra$ sti! v kt r* t $eI vstal i Ae)i6 -+ktv,c#>. P r. 1\\ Pl&"ius v s%rve Traj" vi vie! )e kres(a"ia sa sc#$-aj2 =v ur5it* $eI e6te %re$ 2svit +! a', s%l 5"e s%ievali #,+"us "a Krista ak B #a>. Ue i$e "e$e1u je -rej+3 - %re$c#$-aj2cej vet,! k$e +iest $r)ite1 % $ t*ka! )e kres(a"ia sa tak sc#$-aj2 =% $1a sv j# -v,ku> 5i)e %ravi$el"e. A %ravi$el"e sa sc#$-ali le" v "e$e1u. :v. LB"c +u5. ?n1\Y@< =T&! kt r& $ 6li k "$eji ?t.j. kt r& krst + "a$ 'u$li "$ej "a "e' @! "eslvia u) s ' tu! ale "e$e1u! $eI! ke$, aj "6 )iv t sa v-kriesil skr-e "e# ?Krista@. Ce%atr& sa Ae)i6a Krista +a( v 2stac# a )i( % $1a )i$ vstva>. :v. Aust&"! +u5.! %&sal v r. 10\< =V "e$e1u sa v6etci -#r +a)7uje+e! le' t je %rv* $eI! v kt r + B # stv ril svet! a %ret )e v te"t $eI Ae)i6 Kristus! "6 s%asite1 vstal - +ktv,c#... v "e" $eI! kt r* "a-*va+e "e$e1a! je -#r +a)$e"ie v6etk*c#! kt r& )ij2 v +este aj "a $e$i"c#>. Casle$uje % %is %rie'e#u +6e. =J&taj2 sa k +e"tre a% 6t l v 5i s%is, %r r k v... % t + sa uj+e %re$se$aj2ci sl va... P t + vstva+e a + $l&+e sa{ Ae %ri"ese"* c#lie'! v&" a v $a. Pre$se$aj2ci %re$"6a... v7ak,v-$a"ie a 1u$ # $ %rev$-a -v la"&+ a+e"... Ce% )&va+e t t ak ',5aj"* c#lie' a "% j! ale ak tel a krv vtele"3# Ae)i6a>. Di$askalia a% 6t l v - % l vice /. st.< =:v je % -e+sk3 -le)it sti "estavajte "a$ B )ie sl v ! ale "ec#ajte v $eI P" v v6etk stra" u a % "#1ajte sa # rliv $ sv jic# k st l v! le' ta+ v-$vate B #u sv ju v7aku. Ak3 s%rave$l"e"ie ', +ali %re$ B # + t&! kt r& sa -#r +a)7uj2 v $eI P"a! a', % 5uli sl v )iv ta a s*tili sa ' )sk*+ % kr+ + %re ve5" s(E> dal6ie sve$ectv v,$ali 12. 2. r ku /\T +u5e"&ci "e$e1"3# -#r +a)$e"ia - A'iti"ae ?v Tu"isku@. B l ic# /1 +u) v a 1Z )ie". =V te"t $eI $al P" v-"ik"2( %rv ti"+ stv re"iag v te" ist* $eI $ar val svetu %rv ti", v-kriese"ia> ?Pseu$ i Euse'ius v 0. st.@. Ak %a+iatka! 5akva"ie a %r&t +" s( =je "a6a "e$e1a skut 5"e -a5iatk + " v3# stv re"ia! %r&c# $ + " v3# "e'esk3# )iv ta> ?KreB r Ca-i"sk,@. Tak)e #lav"* $.v $! %re5 sa v C v + -k "e svt& "e$e1a! je te"! )e v "e$e1u vstal Kristus - +ktv,c# a - slal Duc#a :vt3# .

1ZT. Q:W V CEDE^U DO KO:TOMA UU CLE AE FODERCSE :e$e+$e""* t*)$eI sa $r)a v $iele stv re"ia v %rvej ka%it le Ke"e-is a v tre( + %rik-a"& Desat ra. Kres(a"ia # %rev-ali $ )i$ v. Kres(a"ia v6etk*c# 5ias! %ri"6ali ve1k3 'ete! a', sa + #li -25ast"i( svtej +6e9 Cieke$, aj 'e( )iv ta! vi7 T9 +u5e"&k v -a Di kleci"a9 K $uc# v"3+u rastu je % tre'"3 aj "' )e"sk3 v-$elva"ie -&skava"3 % 52va"&+ B )ie# sl va. Pri "e$e1"ej svtej +6i i$e "aj#l'6ie taj +stv "a6ej vier,! "a6e s% je"ie s Krist + a te$a s B # +. Ae t $% ve7 "a6ej vier, "a "e% c# %ite1"2 Krist vu lsku! +iluj2cu "s viac "e) vlast"* )iv t. O+6a je t ti) s%r&t +"e"&+ Krist vej 'et, "a kr&)i. Dvetis&c r k v kres(a"stva uk-al ! )e sa slv" s( svtej +6e sa sve$5ila ak -kla$! ja$r ! sila a #"isk kres(a"sk3# )iv ta a v,trval sti. ` u v-$va+e "ajv,66iu 2ctu B #u! kt r3+u -a v6etk v7a5&+e. Kristus si v*sl v"e %rial "a6u 25as( "a "ej< =T t r 'te "a + ju %a+iatku> ?Mk 22!19@. Patrila v)$, ku slve"iu "e$ele! "ie v6ak ak % vi"" s(! ale sk.r ak 5es(! % tre'a! +il s( a %rv i v*sa$a. Ae t te$a +i"i+u+ "6# v-(a#u a 2ct, k B #u. Ale ak "iekt i$e le" - % vi"" sti! aj t + sv j v*-"a+ a sv ju # $" tu. V6etk, $"i +aj2 u B #a r v"ak2 ce"u! ka)$* $eI a v.'ec v6etk +u %atr&. A % $1a Krist v*c# sl v sa ++e stle + $li( a "ik$, "eustva( ?Mk 1Z!1@. A', t as% I tr c#u ' la %rav$a a a', s+e as% I "ie5 $ali B #u! +us& +u as% I je$e" $eI %atri( 2%l"e. Jle" via B )ie# 1u$u sa +aj2 sc#$-a( a v,tvra( je$" tu Krist v# tela vi$ite1"e as% I v je$e" sta" ve"* $eI t*c#t stret"ut&. Ce$e1a % -$vi#uje "a6e -rak, "a$ v6etk % -e+sk3 a + tie) %ri% +e"2(! )e 5l vek "ie je le" str j ale' )iv 5&c#! ale )e + "es+rte1"2 $u6u a je stv re"* %re v,66ie veci. B # slu)'a "s c#r"i %re$ $uc# v" u %r-$" t u v6e$"*c# $"& a je "ajkraj6&+ %rejav + svte"ia sviat 5"3# $Ia. O$ %ra$v"a ' l v*ra- + s%riatele"ia a -$ie1a"ia +e$-i 1u7+i % se$e"ie -a st l +! # sti"a. B # -v lil te$a tie) te"t s%.s ' ak v*ra- sv j# s%riatele"ia s 5l vek +. Ak te$a trv Hirkev "a "e$e1"*c# ' # slu)'c#! % kra5uje v t +! 5 u) r 'ila %rv t" Hirkev. K 5 +u i"3+u "+ ' l -vere"* 5as )iv ta! "e) k t +u! a', s+e v I + "a%l"ili sv je )iv t"3 % sla"ie. Ca 5 je 5as! kt r* "eve$ie k B #u! a te$a i $ c#r+uE =Ce++ 5as> je $% ve7 u %rve t*c#! kt r& "eve$ia! ak*+ $ar + je svte"ie "e$ele! + $lit'a! $uc# v"* )iv t! 5as %re B #a a 'l&)",c#. F $lit' u 5l vek 5as "estrca! "a %ak -&skava. V&skava v56& "a$#1a$! kt r* +u u+ )Iuje $$e1 va( -r" $ %liev! u5& sa r - -"va(! 5 je % tre'"3 a % $stat"3 a 5 je "a %ak -',t 5"3 a "e% tre'"3. Kt si "e"j$e 5as "a "e$e1"2 svt2 +6u! ale $ s( 5asu + "a kaviareI! leI 6e"ie! #ra"ie! kle'et,! s% l 5" s(! +3$i! v*let, a % $ '"e! "ie je 5est"* v 5i B #u. Ke7 % )e#"a"ie 'et, kr&)a +il s(uje

-#r +a)$e"2 'ec a % svcuje $iel "asle$uj2ce# t*)$Ia! st ja +" #& ' k +. Lc# )iv t je c#u$ '"e"* +" #3 +il sti. Ciek$e sa tie) # v rieval < =Ak* $eI "e$e1"*!tak* $eI % sle$"*>. Kt ', utr%el %re "e$e1"2 +6u ve1k2 uj+u! je $ "ej sl ' $e"* ?c# r 'a! "e $kla$" %rca@. KIa- + %l"2 + c! ak je r -u+"* $.v $ $i6%e"- va( $ 25asti "a svtej +6i. Cesta5& v6ak sle$ va( svt2 +6u r -#lasu 5i telev&-ie. Ae % tre'" ;,-ick %r&t +" s(! kt r u $va+e "a jav ! )e c#ce+e ',( skut 5"e s B # +. E4istuje tie) "e'e-%e5e"stv ! )e sa ja$r svtej +6e -a+e"& -a ve$1aj6ie veci ak je "a%r. #u$'a. 1Z0. VGKAV CEDE^CEA PRGHE OBFEDVUAE ^UD:K[ :MOBODUE =Nes( $"& 'u$e6 %rac va( a tv ri( v6etk, sv je $iela! sie$+, $eI je v6ak s ' ta P"a! tv j# B #a> ?E4 2\!Z@. Cikt "e% -" le%6ie -k ",! % $1a kt r*c# ' la stv re" 1u$sk %rir $-e" s(! "e) :tv rite1 s+. B la t star stliv lska! kt r # vie$la ku %rik-a"iu sviat 5" + $"i! % k ji. Ak "6 Otec "ec#ce! a', s+e sa u6tvali k s+rti. V6etk, s"a#, t*c#! kt r& c#celi t*)$eI %re$f)i( "a $l#6iu $ 'u! str sk tali. Vi7 $esa($e""* t*)$eI v ara"c2-sku9 L-raelsk* $eI $% 5i"ku je $eI ra$ sti. O$% 5i" k sa t*ka v6etk*c#! aj 'e-$ + vc v! aj tr k v D i$e te$a ve1k* s cil", % 5i"! 'r"iaci v,k ris( va"iu % $$a"*c# a c#r"iaci 1u$sk2 $.st j" s(. Ae)i6 % ve$al! )e ++e #1a$a( "aj%rv B )ie kr1 vstv a v6etk stat"3 "+ 'u$e %ri$a"3. B l ve1+i r -u+"* a sl ' $"* v v*kla$e sviat 5"3# $% 5i"ku %r ti %r&s"e+u! 5ast "e-+,sel"3+u ;ari-ejsk3+u %r&stu%u. :viat 5"* $% 5i" k je kv.li 5l veku a "ie 5l vek kv.li sviat 5"3+u % k ju ?Fk 2! 2Y@. Jl vek sa v "e$e1u v-$va sv jej %rac v"ej 5i"" sti! a', si uve$ +il se'a sa+3# a -+,sel sv j# )iv tag + i "es+rte1"2 $u6u! kt r c#ce viac "e) $ r'a( c#lie'< v-$a( v7aku a c#vlu sv j+u P" vi! te6i( sa - trve"ia 5asu s sv ji+ B # + 5&ta"&+ P&s+a! + $lit' u! r -j&+a"&+ at7. Ce$e1"* $% 5i" k # v r& %reva#e 5l veka "a$ %r stre$&+. U-"va svet v kt r + )ije! ale %l"uje a %re$% kla$ " v*! $e;i"it&v", svet aj 2%l"3 sl ' $e"ie $ ka)$ej '+e$-uj2cej -visl sti "a #+ t"*c# % tre'c#. V "e$e1" + $% 5i"ku je aj "a-"a5e" t2)'a % raji a t2) '"3 5akva"ie =)e aj sa+ stv re"ie 'u$e v,sl ' $e"3 - tr ctva ska-,! a', +al 25as( "a sl ' $e a slve B )&c# $et&> ?Ri+ Z! 21@. Ae t 25i"" 'ra"a %r ti akejk 1vek t talite a - tr 5 va"iu 5l veka aj s% l 5" sti. :viat 5"* $eI je % )e#"a"&+ 1u$skej %rce a uka-uje! )e %rca "ie je kliat' u! ale a"i cie1 + sa+a se'e. Ae %r strie$k + k $ sia#"utiu 5as"*c# $ 'ier a k slave :tv rite1a. O$% 5i" k je % t + 5l veku %rir $-e"*! a', s ra$ s( u a svie)e"* sa + # l ve" va( %rac v"*+ 2l #+. Cej$e

"i5"er 'e"ie ale' "u$u! ale 5i"" s( sl ' $"3# 5l veka a 1u$stva. P $1a :v. B "ave"t2r, i$e sl ' $- va"ie k lske k B #u i 'l&)",+. F )" ',( te$a v7a5"& Hirkvi! )e trv "a svte"& "e$ele a sviatk v. Ce+ )" s2#lasi( s tak u "e$e1" u %rc u! kt r je -a+est"a"&+ ale' %rc u! kt r + -a cie1 %ri"6a( -isk a "ie je s% l 5e"sk, "ev,#"ut". Vak-a" je %ret %rca - se'ectva a -iskuc#tiv sti. Fajet k "e% tre'uje+e tak! ak B #a. Ce$e1a ; r+uje 5l veka! a', sa "estal r ' t +! - tr 5e"*+ i$e u 'la# ',tu. Ce $su$-uje sa v6ak 6+a# + ruk, ka)$ "e$e1" %rca! kt r je k "a" ak akt&v", $% 5i" k. P $ria7 va( "e$e1u le" ek " +ick*+ % )ia$avk+ ', -"a+e"al v,$va( 5l veka % $ "a$vl$u tec#"ik, a vec&. Be- "e$ele 5l vek $uc# v"e a $u6ev"e u%a$. Vvl6( #r -e" je "e$e1" u %rc u r $i"a. Kt 'er tc v r $&" "e$e1u! kra$"e r $i"e tca. T*+ sa s%.s 'uj2 'r vsk3 6k $,! kt r3 "e+.)e s%ravi$la v,r v"a( a"i "ajle%6ia +-$a. Ak sa +.)u uskut 5"i( s% l 5"3 %rec#$-k, a v*let, r $i5 v a $et&! # $i", ra$ st"3# -$ie1a"ia a -'av, %ri "v6teve suse$ v a %r&'u-"*c# a s% l 5" 25as( "a svtej +6iE V"esvc va"ie "e$ele + 5ast ve1+i v)"e "sle$k,. =Bu$ete +a #1a$a(! a "e"j$ete +a! a k$e s + ja! ta+ v, %r&s( "e+.)ete> ?A" Y!/T@. Ka)$ 1u$sk %rca k "a" 'e- B #a! v r -% re s je# % ria$k +! - sta"e 'e% )e#"a"ia a sk.r 5i "esk.r ju 5ak 2$el 'a',l "skej ve)e. Be- B )ie# % )e#"a"ia +r"e 1u$sk3 "a+#a"ia! # v r& star 1u$ v +2$r s(. K 1k takej "e% )e#"a"ej %rce ' l v +i"ul*c# $esa(r 5iac# u "s v sviat 5"* $eI! ke$, je %rv + a % vi"" s( u 5l veka stret"2( sa s B # +! ujas"i( si s%rv"e % ra$ie )iv t"*c# # $".t! k$e B # + ',( "a %rv + +ieste! % svti( sa stret"ut&+ s B # + a veriaci+i v ' # slu)'eE9 Ca +ajetku -&ska" + #rie6" u %rc u v "e$e1u s% 5&va 5ast B )ia kliat'a a 5l vek sa 5ast "ete6& $l# - takt "a$ 'u$"ut3# i+a"ia. :v. A" F. Via"e, % ve$al< =P -"+ $va 'e-%e5"3 %r strie$k,! a', 5l vek sc#u$ '"el< %rcu v "e$e1u a kr$e)>. Ce$e1" %rca je v)$, strat v*+ 'c# $ +. Nk $& -$raviu! ru6& % k j 'l&)"e# ! $va % # r6e"ie. V starej sk2se" sti # v r& % reka$l < =J -&ska "e$e1a! t % ka-& % "$el k>. Ce$e1"* % k j +.)u "ieke$, "ar26a( aj slav,! sc#.$-e! $ k "ca i 6% rt a v*let,! ak 5l veka u$r)uj2 v #ektick + s%.s 'e )iv ta! te$a ak 5l veku "ie s2 "a $$,c#! ale # -a(a)uj2. Caj+ +.)u ',( i tak3t aktivit, "a 6k $u! ak 5l veka %ravi$le"e c#u$ 'Iuj2 $uc# v"* r -+er "e$ele. P $1a :v. A"a Vlat 2ste# ak l2%i+e B #u je# $eI! ve1+i # -"euctieva+e. =Ce+*1te sa< B # sa v,s+ieva( "e$> ?Kal X!Y@. Ce$e1a je %rv t"*+ sviatk +! -kla$ + a ja$r + liturBick3# r ka. Kres(a" svt& "e$e1u a sviatk, ku cti "ajv56&c# taj +stiev Krist v# % -e+sk3# )iv ta ak s2 je# "ar $e"ie a v-kriese"ie. :v je $uc# v"3 v-kriese"ie ++e v tiet $"i v,ja$r va( v*ra-"ej6ie i 2k "+i lsk,.

1ZX. VMGDCA FOH CLE AE OD BOHAE Ak sa "iekt $ +"ieva! )e B # s+ 'e-%r stre$"e u$e1uje %rv + c! v t + -+,sle vl$"a + c $ B #a "ie je. Tak v*"i+ 5"e ' li B # + v,'ra"& "a%r&kla$ :aul a Dvi$. V sv jej % $state je %rv %lat" aut rita ?aj 6tt"a@ $ B #a. V6etci 1u$ia t ti) -visia "a B #u! $ kt r3# +aj2 v6etk . B # stv ril 1u$& tak! )e % tre'uj2 )i( v s% l 5" sti a t -as v,)a$uje aut ritu. Ak tt aut rita %l"& sv je 2l #,! -vis& -vl6( $ jej " site1a. Aj -l* vl$ca +.)e +a( aut ritu $ B #a. B # t ti) re6%ektuje aj v.1u 1u$& %ri v 1'e sv jic# vl$c v. L" ke$, -as $iktt r +.)e ',( v*sle$k + stavu s% l 5" sti a v k "e5" + $.sle$ku +.)e ',( "a s # "r $u! %ret )e +.)e $.js( takt k akejsi $u6ev"ej 5iste "r $a. Ve7 vie+e! )e aj )iv t"3 (a)k sti 1u$& v,c# vvaj2. P $ '"e je t i s vl$ca+i a "r $+i. V aut rite je te$a %rv k ' )sk* i 1u$sk*. :kr-e B #a kra1uj2 krli ?Pr&s Z!10@. =Ve7 P" v+ $al + c a vl$u Cajv,66&>. ?F2$ X!/"@. Kristus # v r&< =Ka)$* "ec# sa % $$ v,66ej + ci! le' "iet + ci! kt r ', "e' la $ B #a. A tie! 5 s2! usta" vil B #> ?Ri+ 1/!1@. Tak t + # v r& aj :v. AuBust&"! KreB r Ve1k* a i"&. K$e vl$"e "- r! )e v6etka + c je -visl le" $ 1u$&! ta+ sa stva v6etk "eist*+ a %re+e"liv*+! 1u$ sa $ 1a#k str#"2( ku v-'ure a -+tk +. Aj %re %re$stavite1 v 6tt"ej + ci je tt "uka u)it 5"< +aj2 +a( "a %a+ti! )e s2 le" s%rvc via + ci %re% )i5a"ej $ B #a! a )e ra- 'u$2 skla$a( %r&s"e 25t,. Faj2 ',( str jca+i % ria$ku a +ieru +e$-i 1u7+i. Tak2t aut ritu % sl2c#a( v v6etk + s%rav $liv + s+e -avia-a"& aj sve$ +&+. Hirkev %re vl$c v v,tvra $$a"*c# '5a" v! %riate1 v s cil"e# r -v ja a % kr ku a % "2ka i+ sv ju % $% ru! slu)', a $uc# v"3 i + rl"e sil,. P "ec#va sv ji+ 5le" + v6etku sl ' $u %ri v 1'e $r)ite1a aut rit,! ak sa #1a$ $ 'r s% l 5" sti % $1a B )ie# % ria$ku. Ae c# t" u$r)iava( st,k, s r.-" r $*+i $ru#+i vl$< $e+ kratick u! re%u'lik"sk u! + "arc#istick u a % $ '"e. Kres(a"sk& %a" v"&ci a krli ra$i %&sali "a $.le)it3 listi", % $ sv j % $%is sl v =- B )ej +il sti>. Ciekt r& t ist t"e +,sleli % ctiv ! ale 5ast t ' l )ia1 le" lac" u % $% r u svetskej + ci. 1ZY. UFcTVOVACLE AE PREULTKOFE P.st v u)6 + sl va -+,sle je -riek"ut&+ sa ale' '+e$-e"&+ je$la 5i %itia. V 6ir6 + -+,sle sa je$" '+e$-e"ie ale' v-$a"ie sa ak3# k 1vek -+,sl v3# 5i cit v3# %.)itku. Deji", "s u5ia! )e %.st a se'a%re+#a"ie % -"ali v6etk, kult2r"e "r $,. :% +&"a # Plat8"! : krates! P,t#aB ras! De+ st#e"es. Ask3-a ' la a je %rakti- va" v r.-",c# "' )e"stvc#. V6etk, v*-"a+"3 'i'lick3 s '" sti sa % stili! ke7 sa %ri%rav vali "a ve1k3 veci< F j)i6! Eli6! Da"iel! Aere+i6! Au$it#! Ester. R v"ak aj a% 6t li! ke7 stli %re$ $.le)it*+i r -# $"utia+i v

Hirkvi ?:k 1/!/@. Kristus aj :v. A" Krstite1 sa v %26ti u+ktv vali. Hel* )iv t P"a ' l $5iI va"&+ 1u$sk*c# #riec# v. B l 'et"&k + aj 'et u! 5 "e+ )" $$eli( a"i v kres(a"stve. P.st %atr& k $v",+ cirkev"*+ tra$&ci+. Ae %ri% +ie"k u Krist vej s+rti a %ri#lse"&+ sa ku Krist v+u kr&)u. Ak* "es+ier", 2)it k %ri"iesla Krist va 'eta! utr%e"ie a s+r(. O 'ete )iv ta Krist v*c# sve$k v %lat&< =Krv +u5e"&k v je se+e" + " v*c# kres(a" v>. V Hirkvi )ili v)$, 1u$ia! kt r& sa -riekli 'la# ',tu a )ili %re s%su $u6& v $ 'r v 1"ej c#u$ 'e. V6etk, trval3 $iela v Hirkvi v,rstli - 'etav sti a #2)ev"at sti. U) star -k ""* T 'i6 v,-"al! )e + $li( sa ! % sti( sa a $va( al+u)"u je le%6ie "e) #r +a$i( si -lat3 % kla$, ?12!Z@. V C v + -k "e 5&ta+e< =T&! 5 %atria Krist vi Ae)i6 vi! ukri) vali tel s v6Ia+i a )ia$ s(a+i> ?Kal 0!2T@! =Kajajte sa a verte eva"jeliu> ?Fk 1!10@. =Ak (a -v$-a "a #riec# tv je %rav3 k ! v,l2% # a $# 7 $ se'a! le' je %re te'a le%6ie! ak -a#,"ie je$e" tv jic# 2$ v! ak ke', sa +al cel3 tv je tel $ sta( $ %ekla> ?Ft 0!29@. =Usilujte sa v js( tes" u 'r" u> ?Mk 1/!2T@. =Kt c#ce &s( -a +" u! "ec# -a%rie s+ se'a! ve-+e sv j kr&) a "asle$uje +a> ?Fk Z!/T@. =Veru! veru! # v r&+ v+< Ak %6e"i5"3 -r" "e%a$"e $ -e+e a "e $u+rie! sta"e sa+ . Ale ak $u+rie! %ri"esie ve1k2 2r $u. Kt +iluje sv j )iv t! strat& # ! a kt sv j )iv t "e"vi$& "a t +t svete! -ac#r"i si # %re ve5"* )iv t> ?A" 12!2Ti20@. Kristus $al 'eti a se'a-a%iera"iu -+,sel. Cie je t u) "ie5 -% r"3 ale' "e-+,sel"3. :v. Pav l %&6e< =Bratia! %re B )ie +il sr$e"stv vs %r s&+! a', ste sv je tel %ri"6ali ak )iv2! svt2! B #u +il2 'etu! ak sv ju $uc# v"2 ' # slu)'u> ?Ri+ 12!1@. A i" ke$,< =Me' ak 'u$ete )i( % $1a tela! - +riete. Ale ak Duc# + u+ktvujete skutk, tela! 'u$ete )i(.> ?Ri+ Z!1/@. =Me' k reI + v6etk3# -la je lska k %e"ia- +g "iekt r& % "ic# %ac#tili! a tak -a'l2$ili $ vier, a s%.s 'ili si +" # ' lesti> ?l Ti+ X!1\@. =Ale kr t&+ sv je tel a % $r 'uje+ si # ! a', s + a-$a! k*+ i"*+ k)e+! s+ "e' l -avr#"ut*> ?l K r 9!2Y@. =A ka)$*! kt -v $&! -$r)uje sa v6etk3# g "i %ret ! a', $ sia#li % ru6ite1"* ve"iec! +, v6ak "e% ru6ite1"*> ?l K r 9!20@. =z:l ' $" v6etk .z Ale "ie v6etk s )&> ?l K r 1\!2/@. =Ceste si v-j +"e 're+e"! a tak "a%l"&te Krist v -k "> ?Kal X!2@. =U+ktvujte te$a sv je % -e+sk3 2$,< s+ilstv ! "e5ist tu! v6eI! -l2 )ia$ stiv s( a lak +stv ! 5 je + $l slu)'a> ?K l /!0@. =Tera- sa ra$uje+ v utr%e"iac# %re vs a "a vlast" + tele $ %fIa+ t ! 5 c#*'a Krist v+u utr%e"iu %re je# tel ! kt r*+ je Hirkev> ?K l 1!2T@. =Me' tel si )ia$a! 5 je %r ti $uc#u! a $uc#! 5 je %r ti telu. Cav-j + si $% ruj2! a', ste "er 'ili t ! 5 c#cete> ?Kal 0!1Y@. =V$k)ajte sa teles"*c# )ia$ st&! kt r3 ' juj2 %r ti $u6i>. ?l Pt 2!11@. =Bu7te trie-vi a '$ejte9> ?l Pt 0!Z@. P tre'u %.stu % tvr$-uj2 :v. Hier "*+! OriBe"es! Di$ac#3! :v. AuBust&"! :v. A" Vlat 2st,! :v. Ba-il! :v. Mev! :v. T +6 Ke+%e"sk*! :v. A" $ Kr&)a a +" #& i"&.

P.st 2-k s2vis& s -kla$" u c" s( u se'a vl$a"ia! 5 je sc# %" s( u$r) va( +ieru v )iv te. F t sv j v*-"a+ v t +! a', s+e "e% $lie#ali "a6i+ t2)'a+ a %u$ +! ale a', s+e "a$ "i+i vl$li a $ 're ic# us+erI vali. Ae$i"e5"* + $el % sk,tuje :v. Pav l! kt r* # v r&! )e sa "au5il ',( s% k j"* s t*+! 5 %rve +. D k)e )i( v $rieka"& i v # j" sti. Fal sk2se" s( v v6etk +< v s*t sti i v #la$ va"&! v "a$',tku aj v "e$ statku. T je sl ' $a $uc#a< "e',( -visl* $ "i5 # "e$.st j"3# ! "e',( tr k + sv jic# c#2( k a "e',( "i+i -v- va"*. T je % $+ie"ka k -&ska"iu kres(a"sk*c# c" st& a k "a$vl$e $uc#a a -$rav3# r -u+u "a$ tel +. =:kut 5"* )iv t sa -a5&"a ta+! k$e -a5&"a se'a-a%re"ie> ?Harl,le@. Ka)$3 $ 'r ! cel %rav$a a skut 5" krsa si v,)a$uj2 %rir $-e"2 "+a#u! a', + #li ',( $ sia#"ut3. Cajv56ie v&(a-stv je -v&(a-i( "a$ se' u! le' t je -v,5aj"e "aj(a)6ie. B # "+ $al -+,sl,! "ie a', vl$li! ale a', sl2)ili. Ae B # + % ria$ku. Me" "ajv,66ia se'ak "tr la %rvIuje ku vl$e "a$ %r&r $ u. : + c u 5l veka rastie je# - $% ve$" s(. Kt si $ %iera $ v le"3! "au5& sa $ %iera( si aj "e$ v le"3. Disci%l&"a a se'a$isci%l&"a "ie je '+e$- va"ie 1u$skej sl ' $,! i'a ak %re$ -l +! a t je$i"e 5l veka ct&. Hriec# "aru6il "a6u %rir $-e" s(! "akl "il ju ku -l3+u! %ret +us&+e u+ktv va( -l3 skl ",! kt r3 s2 vlast"e "e%rir $-e"3. :e'a-% r "ie je se'a 25el"*! + ',( aj % k"&+ -a #riec#,. U+ktv va"&+ %ri%ravuje+e $u6u "a %rijatie +il sti. Kristus # v r& u5e"&k +! )e a"i je$e" - "ic#! ak sa "e-riek"e v6etk3# ! 5 +! "e+.)e ',( je# u5e"&k +. :e'a-a%re"&+ "asle$uje+e Krista. Mska sa "e' j& 'et&. Vvl6( ka)$* %iat k ', s+e si +ali ul )i( "ejak* %.st! +ali ', s+e sa "ie5 # -riek"u( ale' ', s+e +ali v,k "a( +i+ ria$", skut k -' )" sti 5i skut k lsk, k 'l&)"e+u. T %lat& %re kat l&k v $ 6tr"ste# r ku ic# )iv ta a) $ s+rti. Pr&s", %.st ?%re$t*+ 5astej6& "e) $"es@ sa skla$ - -$r)a"liv sti $ +sit*c# % kr+ v a - -"&)e"3# +" )stva je$la! %ri5 + %lat& "a P % lc v2 stre$u a Ve1k* %iat k! a t $ $ k "5e"3# se+"ste# r ku )iv ta $ $ k "5e"3# %($esiate# $eviate# r ku. Veriaci $ 1T $ 1Z r k v a star6& "a$ 09 r k v sa +aj2 v tiet $"i -$r)a( le" +sit*c# % kr+ v. H# r 'a! (a)k %rca a i"* % $ '"* v)", $.v $ $ uj+, v % kr+e sl ' $-uj2. D.le)it3 je "aj+ v"2t r"3 % k"ie. U+ktv va"ie %r s%ieva -$raviu. H,% krates! %ust v"&k :v. Pav l i %ust v"&k :v. A"t " sa vraj $ )ili veku ce- 1\\ r k v %rve %ret ! le' sa "ik$, celk + "e"as*tili. P.st -'avuje tel "e5ist.t a %ri"6a tie) 5iast 5"2 %s,c#ick2 5istu. Jl vek "e+.)e ',( 6(ast"* 'e- $rieka"ia. Prav ra$ s( "ie je v r -% re s asketick*+ la$e"&+ kres(a"sk3# )iv ta. He- tvr$ s( )iv ta sa i$e ku #vie-$a+ "e'a ?%er as%era a$ astra@. Be- se'a%re+#a"ia sa "e-a '&$e )ia$", 5l vek! ak c#ce "ie5 skut 5"e # $" t"3 v )iv te $ sia#"u(! 5i u) s2 t r.-"e % v la"ia! 6% rt! ve$a! v*c# va v r $i"e! 6t2$iu+! se4ualita a r $i""* )iv t at7. A"i -a5iat k 1u$sk3# )iv ta "ie

je 'e- 'et, +atk,. Ak v $ %rave! tak a"i v stat" + )iv te t 'e- %ravi$iel a te$a %r&ka- v a -ka- v $ 're "e;u"Buje. Be- se'a-% ru a -$r)a"liv sti "ie je + )"3 )ia$"e s2)itie s $ru#*+i! v-"ik a"arc#ia! tr%e"ia! %restva re6%ekt k 'l&)"e+u. Ca$',t k s% # $lIuje! c#r +uje! s%.s 'uje 2%a$ k $uc#a! %res,cuje! %restva te6i(. Jl vek si %restva v)i( $ 'r k l se'a. Ra$6ej sa % tre' va( ak -#r$-avie( ?Di$er t@. Tie) %lat&! )e k$e sa "e$ -l $str"i(! +.)e ',( "a +ieste %rve se'a-a%re"ie a 'eta. V kres(a"stve v6ak "e' la ask3-a v)$, s%rv"e c#%a" a %rakti- va". V %r strie$ku sa stal "ieke$, cie1! 5 vie$l ku % #k$a"iu svet + a tel +! k %asivite! k -1u'e v utr%e"&! v %r&li6"ej k "ce"trcii "a se'a. B # "ec#ce! a', s+e sa strac# vali! ke7 sa "+ $ 're v $&. Ce% -" -vis(. Tre'a $vr#"2( s+ut"2! +r-ut2 ask3-u. =A ke7 sa % st&te! "e'u7te -a+ra5e"& ak % kr,tci> ?Ft X!1X@. Ca ceste k B #u "ie je "aj$.le)itej6ia 'e(! ale lska. Cie je te$a %rav$a! )e B #u sa %5i le" t ! 5 je s% je"3 s 'tia)a+i. B # "ec#ce $ "s! 5 je (a)k3! ale 5 je $ 'r3. :e'a-% r "e++e r 'i( %re '$iv! - cti)ia$ sti! "e%riate1stva ku $r '"*+ ra$ stia+! ale' s #"ev +. i Ciekt r& %rv& kres(a"ia % va) vali -a s%rv"e v,sl vi( sa "ek +%r +is"e %re Krista 5i %r ti % #a"stvu i -a ce"u! )e t*+ %r v k vali vrc#" s(! a', 1a#6ie a r*c#lej6ie $ sia#li +u5e"&ctv . Ke7)e +ali %ri t + te" "ajle%6& 2+,sel! "e+ )" i+ t v,5&ta( ak "eBativistick* % st j k )iv tu ale' ;a"ati-+us. F" #& -avr#uj2 se'a vl$a"ie a #Iaj2 sa stere t,%"*+i ;r-a+i ak "a%r&kla$< =Dru#& t tie) tak r 'ia>. Av6ak je % tre'"3 si uve$ +i(! )e r.-",+ "es%rv",+ k "a"&+ si 1u$ia "i5ia )iv t. H#,', ur 'e"3 v +la$ sti +aj2 a) %r&li6 5ast $ sa# i "a cel* "asle$uj2ci )iv t. V tak + %r&%a$e t "est j& -a "a% $ 'I va"ie. T ! )e "ie5 r 'ia +" #&! "e-"a+e"! )e k "aj2 s%rv"e. Jl vek ', +al +a( $ stat k se'ave$ +ia! a', $ k-al %lva( i %r ti %r2$u! ke7 je t % tre'"3. Ae %rav$a! )e ka)$* ++e c#,',. T*+ sa ale "e++e s%rave$lI va(. Ka)$* +va %re$sa i sv je c# r ', a i$e s "i+i k lekr vi. P.st + te$a v*-"a+ ak % k"ie a + tie) v*-"a+ v 'lasti u5e"ia sa se'a vl$a"iu a -rieka"iu. Okre+ t # + )" %.st v,u)&va( aj ak $ru# + $lit', a t tak! )e %.st v)$, -a "iek # ale' -a "ie5 +.)e+e 'et va(. 1ZZ. KRE:WAC:TVO AE CERADO:TCS CGBOUEC:TVOE Bi'lia je k"i#a %l" )iv ta! a % $ '"e aj ra$ sti! le' ceIuje %rir $-e"3 # $" t,! a', t*+ -$.ra-"ila # $" t, "a$%rir $-e"3. P uka-uje "a t u) :tar* -k "! "a%r. U 1\T!/1g A8' 2\!0g Pr&sl. 29!X. Eva"jeli s2 ra$ st" u -ves( u svetu. Tak ak sa Krist va ra$ st" -ves( "eskla$ le" - '+e$-e"& a % )ia$aviek! % $ '"e a"i )iv t kres(a"a. H#vl s%ev, Pa"", Frie! Vac#ari6a aj :i+e "a uka-uj2! )e ra$ s( je -"ak + 'i'lickej -' )" sti. :%rva "ar $e"& Fesi6a je % t + =ve1k u ra$ s( u>! kt r je ur5e" v6etk*+ 1u7 +. H"e7 %ri

Krist v + "ar $e"& % 5uje+e s%ev a"jel v< =:lva "a v*s stiac# B #u a "a -e+i % k j 1u7 + $ 'rej v.le>. Kres(a" va ra$ s( % c#$-a #lav"e Fesi6 v# $iela. Me' s Krist + %ri6l B )ie kr1 vstv . =T t s + v+ % ve$al! a', v vs ' la + ja ra$ s( a a', va6a ra$ s( ' la 2%l"> ?A" 10!11g l Aa" 1!T@. B # "+ $al Krista ak "ajv56& $ar9 Ae)i6! ka+ %ri6iel! ta+ k "al $ 'r . U-$rav val c# r*c#! te6il -ar+2te"*c#! #la$"*c# kk+il! r -sieval k l se'a ra$ s( a % k j! svetl vier, a te%l lsk,. B l skut 5"*+ r,'r + $u6&. Prit + "e$val -ele"2 v6etk*+ 1u$sk*+ c#2(ka+! %u$ + a v6Ia+. =Aar+ + je je sla$k3 a 're+e" 1a#k3>. =P 7te ku +"e v6etci! kt ste u"ave"& a ja vs '5erstv&+>. =Aa s + cesta! %rav$a a )iv t>. =Filujte sa "av-j +>. Krist v u5e"ie je te$a u5e"&+ % k ja! "ie strac#u ale' #r.-, a #r -',. Ae)i6 % ve$al )e sa ++e ra$ va( s ra$uj2ci+i a %laka( s %la52ci+i ?Ri+ 12!10@. V$r j + ra$ sti je ra$ st" -ves( B )ej lske! +il sr$e"stve a $%uste"& #riec# v. Ae +" # %r&%a$ v! kt r3 ', s+e + #li %ri% +e"2( - % $ 'e"stiev eva"jelia! a kt r3 # v ria ra$ sti< $ 'r + %astier vi kt r* "j$e strate"2 vcu! tc vi! kt r* s ra$ s( u %rij&+a +r" trat"3# s,"a! # s% $r vi kt r* $+eIuje i % sle$"3# . Ra$ st" -ves( je -ves( u "es+rte1" sti! 'u$2c + v-kriese"&! ve5" + )iv te... Ra$ujte sa! )e va6e +e" s2 -a%&sa"3 v "e'i! v,-*va Kristus . V$r j + kres(a" vej ra$ sti je 2stre$"* %r&ka- eva"jelia i %rik-a"ie lsk,. Ce-a)il %rav2 ra$ s( te"! kt "e% -" ra$ s( - t # ! )e i"3# 5l veka ur 'il ra$ st"*+. Kristus ' l "a sva$'e v K"e Kalilejskej! %ri5 + "a sva$'e '*va vesel . =Ale tera- i$e+ k te'e a t t # v r&+ "a svete! a', +ali v se'e + ju ra$ s( i a 2%l"2 . ?A" 1Y!1/@>. = A ke7 sa % st&te! "e'u7te -a+ra5e"& ?Ft X!1X@.> F.)u # stia "a sva$'e s+2ti( k*+ je )e"&c# s "i+iE> ?Ft 9!10@. Ue"&c# s+ $ 're % -"al! ce"il a v,-$vi# l cel2 stu%"icu 1u$sk*c# ra$ st&. O'$iv val vtctv ! % lia! 1alie! %ri% +&"al ak s -1u' u B # % #lia$ l "a sv je $iel stv re"ia "a 2svite $ej&". H v r& ra$ sti r -sieva5a a )e"ca! ra$ sti 5l veka! kt r* 'javil skr,t* % kla$! ra$ sti )e",! kt r "a6la strate"2 $rac#+u! ra$ sti # st& %ri # sti"e! sva$ '"ej ra$ sti! ra$ sti )e",! kt r %rve % r $ila at7. T*c#t 1u$sk*c# ra$ st& si Ae)i6 ce"& "at 1k ! )e "i+i s,+' lick, -"- rIuje $uc# v"3 ra$ sti B )ie# kr1 vstva< ra$ s( 1u$&! kt r& $ t # kr1 vstva vstu%uj2! vracaj2 sa ta+! %racuj2 v I +! i ra$ s( "e'esk3# Otca! kt r* ic# $ "e# %rij&+a. Kristus 'e- %resta"ia #lsal c#u$ '"*+ ra$ st"2 -ves( s%s, a -ar+2te"*+ ra$ s(. V$r j + ist t,! ra$ sti a c# t, je +iluj2ci Otec. =Filuje+ Otca a r '&+! ak +i %rik-al Otec> ?A" 1T!/1@. D k "ale 'etuje i sv j % -e+sk* )iv t. Ae# $.vera je tak sil"! )e si je celk + ist*! )e te"t )iv t %( -&ska. T je aj $.v $ + je# ra$ sti! )e i$e %( k Otc vi. V,)a$uje 2%l"2 $.veru v Otca i :,"a a %re$" s( B )ie# kr1 vstva %re$ v6etk*+ stat"*+. Ae)i6 v % s lstv s1u'uje ra$ s( D t v6ak "ie je lac"! ale $ ur5itej +ier, je "r 5". Hesta ku "ej ve$ie skr-e 'la# slave"stv . Ra$ s( je "ie5 #l'6ie i 5l vek ju +.)e -a)&va( i v "e%ria-"iv*c# situcic#. :kut 5"2 ra$ s( "+ "e+.)e $a( )ia$", k +ik a"i r -%rva5 vti% v. Tejt ra$ sti u5& le" Ae)i6. Ae t ra$ s( - 5ist3# sve$ +ia! - B )ie# kr1 vstva. =Ve7 B )ie

kr1 vstv "ie je je$l a "% j! ale s%rav $liv s(! % k j a ra$ s( v Duc#u :vt +> % ve$al :v. Pav l ?Ri+ 1T!1Y@. A i" ke$, = Ustavi5"e sa ra$ujte v P" vi9 O%akuje+< Ra$ujte sa> ?al% T!T@. B # je sa+ % $stata ra$ sti. Pret ju :v. Pav l v Miste Kala(a" + -"a5uje s% lu s lsk u a % k j + -a %l $ Duc#a ?0!22@. Ra$ s( - vier, je $ar Duc#a :vt3# . F s%.s 'i( lsku. Mska a ra$ s( +aj2 tv ri( "er -lu5"2 $v jicu! % $ '"e ak ra$ s( a % k j. Pret Pav l "a'$a kres(a" v v Miste aili%a" + "iele" k t +u! a', sa v P" vi stle ra$ vali! ale aj k t +u! a', ic# $ 'r ta a u61ac#til s( ' li -"+e v6etk*+ 1u7 +. P $1a :v. Pavla ++e ',( s% lu%rac v"&k+i "a ra$ sti $ru#*c# a ++e sl2)i( P" vi s ra$ s( u. Ae +,l +! ak si "iekt +,sl&! )e % v la"ie k "ese"iu kr&)a a k 'et"*+ s% l 5e"stv+ s Krist + vtl5a kres(a" v+u )iv tu ak2si % "ur s(. Kres(a" vie! )e =utr%e"ia t # t 5asu "ie s2 # $", % r v"va"ia s 'u$2c u slv u! kt r sa "a "s + -javi(>?Ri+ Z!1Z@. Vie tie)! )e %rve utr%e"&+ rastie lska! )e +u 'l&-ke s% l 5e"stv s Krist +! $va ra$ s(! kt r sa s )ia$",+ % -e+sk*+ % je"&+ "e$ % r v"a(! kt r v6ak t*+! kt r& ju "e-ak2sili "ie je % c# %ite1". Vkla$ + ra$ sti je s+ )iv t! ve1k* B )& $ar. E4istuje+! % -"va+ v se'e svet! B #a ak "ek "e5"3 $ 'r . T s2 ve1k3 skut 5" sti. Kres(a" sa ra$uje! )e v6etk v B ) + svete je krs"e! ve1k3 a $ 'r3. Ra$ s( s%rev$-a ve5" s(! + $lit'a v7ak,. Aj slv" sti a sviatk, cirkev"3# r ka ', +ali ',( -$r j + ra$ sti. V)+e si aj ra$ sti cirkev"3# s% l 5e"stva. Ra$ s( %re$% kla$ %r st3 sr$ce! v,)a$uje % k ru! )iv& sa vier u a "$ej u! s%rev$-a lsku a krsu! +2$r s(! +ier" s(! )ije %re$ v6etk*+ v svete ve5" sti. R $& sa aj - ' lesti %retv re"ej lsk u. ?:v Ter3-ia - Misieu4! T +6 F rus@. Filuje c#u$ 'u a skr*va sa v tic#*c#! %r st*c# ka+i# c# )iv ta. Fus& ',( %r&t +" v cel + % st ji k svetu a )iv tu! %rejavuje sa v6ak %re$ v6etk*+ v $e""*c# +ali5k stiac#! kt r3 s%rev$-aj2 )iv t< %ri % #1a$e "a v,k "a"2 %rcu! %ri %riate1skej -'ave! v %rejav c# r $i""3# )iv ta! at7. Ke', ka)$* kres(a" +al tak % k r"3 sr$ce ak :v. ara"ti6ek - Assisi! -+e"il ', sa cel* je# )iv t v % s lstv ra$ sti! kt r3+u ', "a52vali +" #&. ara"ti6ek sa $ k-al ra$ va( - ka)$3# kvetu! vt5ika i - 5istej v $,. V6etk, tv r, "a-*va 'rat+i a sestra+i! - v6etk*c# sa 2%ri+"e ra$uje! -a v6etk 7akuje! v6etk*c# c#vli. Ve7 "a6e sr$ce je stv re"3 %re ra$ s(. Kres(a"sk ra$ s( "ie je u+el! kk5 vit! %rec# $"! se"ti+e"tl"a! % v*6e"eck! v*s+e6"! "la$ v. Ce++e sa ra$ va( - -l*c#! "e% ctiv*c# vec&! i ke7 sa "+ %re$stavuj2 ak -$a"liv3 $ 'r . ^u$ia sa )ia1 "ieke$, ra$uj2 - vec&! kt r3 "ie s2 skut 5"e $.v $ + k ra$ sti. Be- ra$ sti "e+.)e "' )e"stv e4ist va(. Ra$ s( je "ev,#"ut"* %rejav "6# v-(a#u k B #u. Ca6a ra$ s( vrc# l& v B #u. Prve #u+ r uka-uje! ak v6etk 1u$sk3 a % -e+sk3 je %re$ B # + "e%atr"3. B # s+ je ve5" u ra$ s( u. Ual+ 9Y!12 # v r&< =Ra$ujte sa! s%rav $liv&! v P" vi>. Ra$ s( v P" vi u5& rs(. :% je"ie s Krist + v +il sti! je %re$stu%eI "e'eskej 'la)e" sti. B # "s +iluje! s+e B )ie $eti! B # sa "s star.

L'a - u61ac#til sti sr$ca +.)e v,tr,sk"2( -ajst" ra$ s(. K takejt ra$ sti s+eruje 5l veka kre(a"stv ce- $+ieta"ie #riec#u. Kres(a" "e+.)e ',( i"* ak vesel*! le' je v,k2%e"*. Ra$ s( ve$ie k +rav"ej u61ac#til sti. Dva silu v )iv t"*c# kr&-ac# a % ku6e"iac#. Ae "ajsil"ej6 u %rir $-e" u % r u +rav"ej 5ist t,. A je "ajs%.s 'ilej6&+ + t&v + a % #"2tk u ku k "a"iu $ 'ra. Prir $-e"3 -$r je ra$ sti s2 "a%r&kla$ u61ac#til -'ava! -1u', i # $" t" s% l 5" s(. V$r je "a$%rir $-e"ej ra$ sti s2 + $lit'a! ' # slu)'a! a sviat sti. Ale i se'a vl$a"ie je -$r j + %rav*c# ra$ st&. Ca%r ti t +u % $lie#a"ie -l*+ skl " + a v6Ia+ ra$ s( 5l veka 'er a ve$ie 5ast k v,#1a$va"iu "e%rav*c# ra$ st&! kt r3 v k "e5" + $.sle$ku r 'ia 5l veka "e6(ast"*+. V %r&%a$e -ac#+2re"3# kres(a"a asi "ie je "ie5 v % ria$ku s je# svt s( u. F" #& svtci! ke7 vi$eli "iek # s+ut"3# ! # v rili< =J "e+te v se'e Duc#a :vt3# E A Duc# :vt* je %re$sa $uc# + ra$ sti9 Cajv56& svtci ' li vesel& 1u$ia a $su$- vali "es%rv", -r+ut k< :v. Pav l! aili% Ceri! D " B sc ! Kle+e"t F. H ;'auer! A" F. Via"e,! ara"ti6ek :alesk*! A" PPLLL. Ciekt r& 1u$ia sa tak+er ' ja ',( 6(ast"*+i! a', ic# v-%t& "e% sti#la ' les(! "e6(astie. Tak %re$stava v6ak "ie je kres(a"sk! ale % #a"sk. 1Z9. NKODMLVO:W AMKOHOMU! DROK A aAAJECLA :A PREHG`AE Alk # l + % $1a "iekt r*c# v*sku+ v "a sve$ +& ka)$* sie$+, r -v $! ka)$2 sie$+u $ %rav"2 "e# $u! ka)$* sie$+, r -su$ k u s2$u! a ka)$2 sie$+u sa+ vra)$u. Tt 6tatistika +.)e ',( $"es e6te # r6ia. Alk # l a $r B, stieraj2 -'ra",! tu%uj2 -+,sl,! se'ak "tr lu! s(a)uj2 v-(a#, +e$-i 1u7+i! v,v lvaj2 k ";likt,! $e%res&v"e stav,! % 6k $-uj2 -$ravie! #r -uj2 r $i"u a jej r -% 5et! s%.s 'uj2 r -v $,! #+ t"3 6k $,! %re$5as"3 2+rtia! "ar $e"ie % sti#"ut*c# $et&! $ %rav"3 "e# $,! rast kri+i"alit,! se'eck s(! ;al 6" s(! 'e- #1a$" s(! %ara-iti-+us! -l* % st j k %rci! "e+rav" s(! sla'2 v.1u! #ru' s(! % $r)$e" s(! "e% k j! v,5er%a" s(! -'avuj2 5l veka $.st j" sti. Deti a +l$e) tre'a c#r"i( i %re$ +al*+ +" )stv + "v,k v*c# lt k! a', "e$ 6l k "v,ku. P $1a :ir /1!/Z v&" a "% j -a%r&5iIuj2 #$k,! #"ev a +" # "e6(astia. =Pre %ilstv +" #& -a#,"uli! kt je -$r)a"liv*! %re$l)uje si )iv t> ?:ir /Y!/1@. =Be$a t*+! 5 -av5as r"a %ac#tia % "% ji a $ "esk r3# ve5era ic# r -%a1uje v&" > ?L- 0!11i12@. =Be$a #r$i" + i v %it& v&"a a silk + i v +ie6a"& lie# v&"! kt r& -a 2%lat k sl ' $ia -l 5i"ca a $"&+u %rv $ s%rav $liv*c#> ?L- 0!22@. Ae)i6 # v r&< =Dvajte si % - r! a', va6e sr$cia "e (a)eli ')erstv +! %ilstv +> ?Mk 21!/T@. :v. Peter v,-*va< =u7te trie-vi a '$ejte9> ?l Pt 0!Z@. A :v. Pav l< =Ui+e % 5est"e ak v $"eg "ie v #*re"& a %ilstve >?Ri+ 1/!1/@. O%ilci % $1a "e# "e$ sta"2 % $iel v B ) + kr1 vstve. i Ce' l ', v6ak $ 're! ke', te"! kt "e%ije! % #k$al t*+i! kt % ria$"e u)&va alk # l. L :v. Pav l %&sal Ti+ < = Ce%i u) i'a v $u! ale %re sv j )al2$ k a 5ast3 c# r ', u)&vaj tr c#u v&"a ?l Ti+ 0!2/@.

: ;aj5e"&+ s2vis& r 5"e 'r vsk3 +" )stv 2+rt&. Ca je$"3# %re$5as"e - +ret3# "e;aj5iara %ri%a$ se$e+ r v"ak % sti#"ut*c# ;aj5iar v. aaj5iari +aj2 tri krt v56iu 6a"cu "a i";arkt ak "e;aj5iari a %( krt v56iu 6a"cu )e # "e%re)ij2. D )&vaj2 sa %rie+er"e Z a) 9 r k v +e"ej ak stat"&. Jast tr%ia c#r "ick*+ -%al + %rie$u6iek ?T 4 5astej6ie ak "e;aj5iari@! ast+ u! -%al + %12c! sr$c v iciev",+i c# r 'a+i! a"B&" u! Ba"Br3" u. Ae 2-ka s2visl s( +e$-i ;aj5e"&+ a v-"ik + rak vi", %12c! #rta"u! #lta"u! 2st"ej $uti",. Ve1+i -va)"3 - #1a$iska -$ravia % t +stva je ;aj5e"ie +l$e)e a )ie". Csle$k, s2 -a stva"ie v 6% rte! i"teliBe"cii! v 6k lsk + %r s%ec#u. aaj5iark, r $ia $eti s +e"6 u v# u! a % 5et %re$5as"*c# %.r $ v je u "ic# a) tri krt v,66& "e) u stat"*c# )ie". Ae tu v,66ie ri-ik 2+rt" sti "ar $e"*c# $et& a v,66ie ri-ik vr $e"*c# v*v j v*c# c#*'. aaj5e"ie v,v lva "ev 1" s( a ' lesti #lav,! -c#vat,! r -la$e" s(! % ruc#, s%"ku a trve"ia! -"&)e"ie v*k "" sti! 2-k sti a $e%resie! + -B v3 %r&# $,! k ";likt"3 situcie! % 6k $- va"ie -$ravia "e;aj5iar v! "e$ stat k se'a$isci%l&", a %ev"ej v.le! 'e- #1a$"* eB i-+us! %.)itkrstv i tu%e"* cit %re je+" s( a slu6" s(. Hrie6"e s2 sa+ -rej+e takist #a-ar$"3 #r,! k$e i$e %re+r#va"ie %eIa-& a "e12t st"3 ' #rva"ie %art"er v ve1k3 %e"ia-e! %ri5 + "a #a-ar$"*c# #rc# +.)e taktie) v-"ika( -visl s(. 19\. VRAUDA V FLMO:RDEC:TVA AE DOVOMECGE Ae "a6 u % vi"" s( u s"a)i( sa -c#ra"u a u$r)a"ie )iv ta v6etk*+i $ stu%"*+i + rl",+i %r strie$ka+i ?v*)iva! tra"s;2-ia krvi! i"jekcie at7.@. A', sa r -# $l ! 5i ur5it* -kr k sl2)i k 'la#u c# r3# ! je % tre'"3 % r v"a(! 5i "$ej %rev,6uje ri-ik ! -isk stratu. Be-% $+ie"e5"e a "e-visle "a %ria"& c# r3# + ',( $+iet"ut3 -+er"3 us+rte"ie c# r3# ?"a%r. "a$+er" u $vk u "ark t&k@. Ca $ru#ej stra"e ak "e'r"e"ie %rir $-e"ej s+rti! "ie us+rte"ie! + ',( % su$- va"3! ak je v v)" + %r&%a$e u c# r3# %reru6e"3 "a%r&kla$ u+el3 $*c#a"ie! ale' ak je c# r3+u % $va" $vka uti6uj2cic# %r strie$k v % tre'" ku -+ier"e"iu ' lest&! i ke7 -r veI c#r +uje je# sil, a skracuje +u )iv t. Kt je % sti#"ut* "ev,lie5ite1" u c# r ' u a -vl6( u+ieraj2ci! +aj2 %rv ',( i"; r+ va"& sv j + stave. :+r( je %r&li6 -va)"* ka+i# "a t ! a', sa $al v,#"2( % #1a$u "a Iu. Bl&-k s( s+rti si v,)a$uje $uc# v"2 %r&%ravu! kt r + ',( uskut 5"e" -a %l"3# ve$ +ia! te$a v5as. Ka)$* 5l vek + +a( tie) %rv % rie6i( si veci s2visiace s je# % stave"&+ a r $i""*+i v-(a#+i! us% ria$a"&+ ;i"a"5"*c# -le)it st& a % $ '"e. Pret + +a( ka)$* v5as %ri%rave"2 % sle$"2 v.1u. ai"a"5"3 %r strie$k, -$rav t"&ctva "e'u$2 -rej+e "ik$, u+ )I va( a sta5i( "a t ! a', ' la % sk,t"ut "kla$" % + c v6etk*+. Aj % 5et u+el*c# rB" v a rB" v v# $"*c# k tra"s%la"tcii je "e2+er"* % 5tu c# r*c#. :v j v*-"a+ + vte$, i lekrsk, % su$ k! "a -kla$e kt r3# je + )"3 ur5i(! kt r* -

%acie"t v + "ajv56iu "$ej "a -c#ra"u a % $1a t # + )" %ri$e1 va( %r strie$k, k -c#ra"e. R -# $"e je % tre'"3 ak "aj(a)6ie -l 5i", $s2$i( +e$ic&"ske e4%eri+e"t, "a 1u7 c#! tak ak ' li a s2 v,k "va"3 t talit"*+i ale' %seu$ #u+"",+i re)i+a+i. Ak je sk26a"* "ejak* " v* $ru# tera%ie! kt r 5ast +.)e %ris%ie( k ve1k3+u % kr ku v +e$ic&"e! + sa %ri I + re6%ekt va( 1u$sk $.st j" s(! sl ' $a %re %rijatie takejt tera%ie a +aj2 sa +i"i+ali- va( ri-ik %re %acie"t v. V6et k % ria$ k a %rir $-e" + rlka 1u$stva s2 -a+era"3 k u$r)a"iu a r -v&ja"iu )iv ta a "ie k je# "i5e"iu. Prik-a"ie =Ce-a'ije6> %lat& v)$, a %re ka)$3# ! i %re "everiace# . Jl vek ?'e- v)"ej6ie# +e"tl"e# $e;ektu@ c&ti %rir $-e"* $% r %re$ -"i5e"&+ )iv ta. J je - + rl"e# #1a$iska -l 5i" +! "e+ ',( % $ )ia$" u -+ie"k u leBali- va"3. Ca$ )iv t + + v*s st"3 %rv B #. =Me' 5i )ije+e! )ije+e P" vi! 5i u+iera+e! u+iera+e P" vi> ?Ri+ 1T!Z@. ^u$sk* )iv t je B )& $ar. Dar v t + -+,sle! )e # +.)e+e u)&va(! ale stle %atr&+e B #u. Jl vek "e% -" B )ie -+er,! "evie ak3 ve1k3 $iel c#ce B # s 5l vek + e6te uskut 5"i(. :+e i'a s%rvca+i a u)&vate1+i )iv ta. A aj utr%e"ie + sv j -+,sel. He- utr%e"ie u) +" #& 1u$ia "a6li cestu k t +u! 5 je v )iv te % $stat"3 a v7aka utr%e"iu sa $ k-ali $%2ta( $ %r-$"e# ! +r"iv3# a) -2;al3# )iv ta. Jist teles"e -+*61aj2ci 5l vek te"t -+,sel -rej+e "evi$&! av6ak %re t*c#! kt r& s2 si ve$ +& $u6ev"3# a $uc# v"3# r -+eru 5l veka +.)e ',( v*-"a+ utr%e"ia -rej+*. Hirkev v)$, #jila % svt" s( a "e$ tk"ute1" s( )iv ta %r ti 1u' v.li. Vavr# vala $kla$a"ie $et&! % trat,! -a'&ja"ie a t*ra"ie tr k v! -a'&ja"ie sla'*c# a star*c# 1u$&. Kres(a"stv u5&! )e ka)$* 5l vek je "a6i+ 'rat +! $a"*+ "+ $ B #a! $ B #a stv re"*+. U5&! )e v6etk*c# "s B # v,k2%il a ur5il k r v"ak3+u cie1u! )e v6etk, sv je tv r, +iluje a star sa "e. :tav vsk % vi"" s( lekra je u-$rav va( "ie )iv t "i5i(. V,sk,tuje sa ve1a %r&%a$ v "e 5akva"*c# v,lie5e"& aj v %r&%a$e -$a"liv 'e-"$ej"3# stavu. D c#$-a k stle " v*+ lekrsk,+ 'jav +! kt r3 "era- '" vuj2 "$ej "a %re)itie a lie5'u. Cav,6e! s25as" lekrska ve$a $ k)e v56i"u utr%e"ia -+ier"i(! 5i $str"i( "at 1k ! )e 5l vek +.)e $ )i( )iv t aj v %r&%a$e (a)kej c# r ', 'e- v*ra-"3# ale' "e-"esite1"3# utr%e"ia. V v*"i+ 5"*c# %r&%a$ c# +.)e % $ivu# $"e -asia#"u( i B #i ?vi7 Mur$, a % $.@ V+r-a5e"ie sa $ v 1uje le" k -c#ra"e )iv ta. 191. JMOVEK FG PRGVO CA :AFOVRAUDUE :a+ vra)$a je v)$, a -a v6etk*c# k l" sti -ak-a" sl v + =Ce-a'ije6>9 :a+ vra)$a je -"ak + $vratu $ B #a aj "' )e"stva. Ae t 2+,sel"3 a sv jv 1"3 -"i5e"ie teles"3# )iv ta.

Kt s%c#a sa+ vra)$u v stave v)"ej $u6ev"ej % ruc#,! ke7 "e+.)e ',( - $% ve$"* -a sv je 5i",! te" "e#re6&. Jl vek "ie je sv ji+ vlast"*+ %" +! %" + "a$ cel*+ 5l vek + je B #! le' " je %.v $c + tela i $u6e 5l veka. Vl )il $ 1u$sk3# sr$ca sil"* %u$ se'a-c# v, %re u$r)iava"ie "6# )iv ta. :a+ vra# sa (a)k %re#re6uje i %r ti 1u$skej s% l 5" sti! %ret )e sv ji+ %r&kla$ + "a'$a aj i"*c# k % vr# va"iu )iv t + a t*+ ic# uv$-a $ "e'e-%e5e"stva -"eva) va( )iv t 'l&)",c#. Kt si "ev)i vlast"* )iv t! t +u je s%ravi$la 1a# staj"* aj cu$-& )iv t. Asi ', ' l )iv t -"a5"e "e%ers%ekt&v",! ke', sa c#cel ka)$* sa+ vra)$ u -'av va( sv jic# % vi"" st&. :a+ vra# sa %re#re6uje %r ti lske! kt r2 $l#uje se'e. Vr# sa $ "e'e-%e5e"stva ve5"3# -atrate"ia. Kristus -a "s - +rel #r -" u s+r( u! %ret ++e tr%e-liv )i( %re "e# s % #1a$ + "a je# (a)k* kr&) a "a je# lsku. Hr$i"stv "ie je v t + %re#"a( si "a%r&kla$ #lav u Bu1ku! ale stat 5"e -"6a( tr%e"ie v )iv te. K$e kres(a"stv a %re$ v6etk*+ kat l&cka viera kvit"e! s2 sa+ vra)$, je$i"el3. Risk va( %re -c#ra"u i"3# 1u$sk3# )iv ta! 5i u) %ri "ka-liv*c# c# r 'c#! "e# $c#! katastr ;c# je v % $ria$ku. Ak s2 v6etk, +,slite1"3 c#ra""3 %atre"ia v,k "a"3! + )" k "a( aj e4%e$&cie "a "e%resk2+a"3 +iesta! let, $ ves+&ru a % $ '"e. Pria( si s+r( "ie je "i5 -l3! ak - sta"e+e $ v-$a"& B )ej v.li a %rij+e+e ju tak ak sa+a %r&$e. 192. TRE:T :FRTL AE CE^UD:KRE Kraj"*+ %r strie$k + k c#ra"e )iv ta a +ajetku je % ra"e"ie a %r&%a$"e i -a'itie 2t 5"&ka. P $ '"e t %lat& aj v %r&%a$e c#ra", +rav"ej 5ist t,. V)$, sa tak + $ia( le" - $.v $u se'a 'ra",. Cav,6e! je tre'a v)$, v li( tak* %r strie$ k! kt r* "ie je %ria+ -a+era"* "a s+r( "es%rav $liv3# 2t 5"&ka! ale "a $vrte"ie je# 2t ku. ?:v. T +6 Akvi"sk*@. Prv % tresta( -l 5i"ca "ajv,66&+ trest +! ak tak* v 6tte %lat&! sa + $ia( "a -kla$e s2$"e# %r cesu a $.ka- v3# +aterilu! % v,"ese"& r -su$ku! %ri5 + t %r&slu6& je$i"e 6tt"ej aut rite. Pret "ie je $ v le"3 t-v. l,"5 va"ie ale' "#le -a'itie a" ",+"*+ $av + 'e- ria$"e# s2$u. Ae v6ak le%6ie! ak trest s+rti je "a#ra$e"* "a%r&kla$ $ )iv t"*+ trest +. Ve7 u) v K"i#e Ke"e-is 5&ta+e vra# vi Kai" vi< =Me' ka)$*! kt -a'ije Kai"a! se$e+"s '"2 % +stu si $"esie> ?K" T!10@. Ak v "ejak + 6tte %lat& trest s+rti! +al ', ',( '+e$-e"* le" "a "aj(a)6ie! "e"a%ravite1"3 %r&%a$, -l 5i"c v. V,c#$-a sa - t # ! )e 6tt + 'r"i( )iv t "evi""*c#< =H#ce6 sa "e'( + ciE R ' $ 're a $ sta"e6 $ "ej % c#valu. Ve7 "a je B ) u slu) '"&5k u %re tv je $ 'r . Ale ak r '&6 -le! % t + sa ' j! le' "ie "a$ar+ " s& +e5g je B ) u slu) '"&5k u! v,k "vate1k u #"evu "a t +! kt r '& -le.>

?R&+ 1/!T@. Me" %ri+era"* trest je skut 5" u 'ra" u 6tt",c# -k " v. O'#ajc via trestu s+rti arBu+e"tuj2 v %r s%ec# trestu s+rti t*+! )e + +a( -a cie1 "iele" ur 'i( -l 5i"ca "e6k $"*+! ale + tie) -astra6 va( %re$ % $ '"*+i -l 5i"+i! a tak %re$c#$-a( -l 5i" + a vra)$+. =Kt %releje 1u$sk2 krv! 5l vek "ec# %releje je# krv! le' "a B )& 'ras + stv ril 5l veka>! # v r& B # C e+ vi ?K" 9!X@. =Ak "iekt u$rie $ak # )ele-"*+ %re$+et + a " - +rie! je vra# + a vra# +us& - +rie(... P +stite1 krvi vra#a -a'ije. Va'ije # ! kt # $ sti#"e... Ce%rij&+ajte v*ku%"3 -a )iv t "ijak3# vra#a! kt r* je - $% ve$"* -a s+r(! ale +us& - +rie(... krv -"esvt& kraji"u a kraji"u + )" u-+ieri( -a krv! 5 ' la v "ej v,liata! i'a krv u t # ! kt ju v,lial>! # v r& B # F j)i6 vi! ke7 $va "aria$e"ia %re L-rael ?C+ /0!1Xi/0@. Kre(a"sk s2stras( "ie je t! kt r sa %rejavuje ku -l 5i"c + a "e%rejavuje sa vte$,! ak i$e -l 5i", % trat v! euta"-ie a % $ '"e! kt r*+i sa -'&jaj2 1u$sk3 )iv t,. V je$" + 6tte +.)u ',( % $stat"e"3 'av,! )e -ru6e"ie trestu s+rti ', +al -a "sle$ k r -+" )e"ie -l 5i" v! -atia1 5 v i"*c# 6tt c# tak3 'av, "ie s2. Pr r k E-ec#iel $ka-uje! 5 +u B # % ve$al< =Ak )ije+! # v r& P"! Aa#ve! "e++ -1u'u v t +! a', - +rel 'e-' )"*! ale a', sa 'e-' )"* vrtil - sv jej cest, a )il> ?//!11@. Aj Hirkev $% r25a +il sr$e"stv . V $uc#u kres(a"skej tra$&cie sle$uje+e s25as"3 s"a#, %re+e"i( trest s+rti v +ier"ej6iu %ra4. Kres(a"sk lska =sa "ete6& - "e%rv sti! ale ra$uje sa %rav$,> ?l K r 1/!X@. Jl veka t ti) "ieke$, + )" v,c# va(! "a%ravi( a 'rti( "a $ 'r2 cestu. : t*+ s2visia i Kris tve % $ 'e"stv +r" trat" + s," vi! strate"ej vci! %r&'e# 'rte"& l tra "a kr&)i! ale #lav"e Ae)i6 ve sl v< =Ke', ste ve$eli! 5 t -"a+e"< Fil sr$e"stv c#ce+! a "ie 'etu> ?Ft 12!Y@. Kristus v-al "a se'a v6etku "sil" s( t*+! )e sa stal s+ je# 'e( u. Uiv t %atr& -sa$"e sa+ t"3+u B #u. A v)$, tre'a $2;a( v 5l veka! kt r3# B # "ik$, "e %ust&. Fil sr$" lska c#r"i verej"3 $ 'r ! s '"2 a +ajetk v2 ist tu! %ris%ieva k je$" te a % k ju. Jl vek "e+ %rv r -# $ va( )iv te i"3# 5l veka. Uiv t je tre'a 'r"i( $ % 5atia a) $ k "ca. Ale -a ur5it3 trest"3 5i", ', "e+ala ',( "ik$, % sk,t"ut a+"estia. ^u$ia +aj2 "ajv56& strac# "a%r&kla$ %rve - t # ! )e "e% le%6ite1"* -l 5i"ec vij$e - v-e"ia a 'u$e vra)$i( 7alej. T +u je % tre'"3 -a'r"i(! ale "ie "ev,#"ut"e trest + s+rti. Pre "iekt r*c# 1u$& "ie je t ti) a"i trest s+rti #r -' u! res%ekt&ve "ie5i+ $stra6uj2ci+. Cev)ia si )iv t sv jic# 'et&! a"i vlast"* )iv t. Cec#%u ce"u )iv ta. Ak 'u$2 ve$ie(! )e -a sv j 5i" - sta"2 $ s+rti v v-e"&! k$e 'u$2 +usie( tvr$ %rac va( a % $ria7 va( sa % ria$ku! v%l,v"& ic# t ve1a viac. V,sl ve"e "e+rav"3 s2 % %rav,! $.v $I va"3 le" i"*+ "' )e"sk*+! i$e l Bick*+ ale' % litick*+ -+*61a"&+. P $ '"e je t aj s -a'&ja"&+ -ajatc v a ruk je+"&k v.

19/. FcTVE TEMO TRAC:PMACTGHLEE

CEFOUCO

POUULW

PRE

POKU:O

Mekrska ve$a a '$a"ie! % kia1 sl2)ia 1u$stvu! s2 c#vl,# $"3 a -slu)"3. O$k-a( sv je tel % s+rti %re lekrske % kus, je %rejav + 1u$skej s li$arit, a kres(a"skej lsk,. P - stal& t v6ak +aj2 v5as -"+i(! a', "a$ tel + ' l + )"3 v,k "a( % #re'"3 'ra$,. Aj aut tra"s%la"tcia "a vlast" + tele je %r&%ust"< %r s%ec# - %re" su "a%r. k st& a k )e +us& v6ak %rev)i( %r&%a$"3 "e'e-%e5e"stv %re cel* rBa"i-+us< $.v $ %re tak2t tra"s%la"tciu +.)e ',( aj estetick*. Me" +rav"e -l* -+er +.)e tak2t %erciu ur 'i( "e$ v le" u! "a%r. ke', %lastick u %erci u c#cel vi""&k u"ik"2( s%rav $liv3+u trestu a % $ '"e. O$ )ij2cic# 1u$& sa +.)u $ar va( le" tak3 rB",! kt r3 $arcu "e #r -ia "a )iv te! ale' "e% ru6ia je# s '"2 i$e"titu. Uiv tu $.le)it3 rB", +.)u ',( $ar va"3 le" % s+rti. : )ia$",+ 1u$sk*+ tel + sa "es+ie -a 'c#$-a( ak s 5ist ;,-ikl" u 5i 'i l Bick u je$" tk u. Tak* '+e$-e"* +aterialistick* % st j ve$ie k -"e# $" te"iu 1u$sk3# tela a 5l veka v.'ec "a ',5aj"* "str j. V tak3# t #1a$iska ', tra"s%la"tcia rB" v a tka"&v u) "e $% ve$ala $aru! ale ', s+er vala k $"&+a"iu ale' %ust 6e"ie tela. : t*+ s2vis& i -avr#"utia# $"* 5ier", 'c# $ s 1u$sk*+i rB"+i. Jl vek "ie je %l"*+ vlast"&k + tela a %" + sv j# tela! je le" je# s%rvc +! u)&vate1 +. V*"i+ku tu tv r& $ar va"ie je$"3# - $v c# rB" v! kt r3 5l vek + %re k "kr3t"u je$"u ;u"kciu< je# $ 'rat&+ je s&ce ;u"kcia sla'e"! ale ce- je# $ru#* rB" ju +.)e $ stat 5"e v,k "va( ? 'li5ka@. P $ '"e kla$" je $% ve7 Hirkvi "a t-ku "a#ra$e"ia c# r3# rB"u rB" + u+el*+! % kia1 lekri -aru5uj2! )e u+el* rB" $ k)e %r&slu6"2 ;u"kciu v,k "va(! a "a% k " aj "a t-ku tra"s%la"tcie rB" v - tela +ktve# $ rBa"i-+u )iv3# ! ak $ala k tra"s%la"tcii v*sl v"*! uve$ +el* s2#las s 'a %re$ s+r( u 5i jej leBit&+", -stu%ca. Pius PLL. "e% va) val -a "ie5 "e+ rl"e -a te"t $ar %rija( i %eIa)"2 $+e"u. Pri tra"s%la"tcii sr$ca +us& &s( tak* %r&%a$! ke$, "e'e-%e5e"stv "e+.)e ',( v56ie "e) "$ej "a 2s%ec#. Ae %re$ v6etk*+ % tre'"3 ve$eck, -aru5i(! )e 7al6ie )iv vacie % kus, v %r&%a$e $arcu s2 'e- "$eje "a 2s%ec# a je % tre'"3 % tvr$i( k "6tat va"ie s+rti. Tra"s%la"tcie rB" v! kt r3 "ie s2 $ stat 5"e 'e-%e5"3 s2 + rl"e $ v le"3! ak s2 ak je$i" + )" s( ak -ac#r"i( c# r3# . 19T. HLRKEV AE PROTL :TARO:TMLVO:TL O TEMOE Jl vek "e+.)e +a( v "e"visti "ie5 ! 5 # je %.v $c + s+ B # a B # "e+.)e ',( stv rite1 + "ie5 # -sa$"e -l3# . Jl veku B # $ v lil! 'a %rik-al u)&va( #+ t"3 veci! aj ke7 s ur5it*+i '+e$-e"ia+i. Ce+aj2 ',(

cie1 +! ale le" %r strie$k + k $ sia#"utiu cie1a! k $ sia#"utiu B #a. Jl vek te$a "es+ie % #k$a( sv ji+ tel ! ale + # +a( v 2cte a + vl$a( je# t2)',! res%ekt&ve skl ",. B # c#ce aj $ v-$va"ie )iv ta! te$a je $ 'r3. Tel + + )" s( ',( % svc va"3 sviat s(a+i. Ae %re "a6e $ 'r ! a', s+e sa u$r)iavali %r stre$"&ctv + sviat st& v svt sti. Hirkev v %r&%a$e %r&stu%u k telu -ac# vva -lat2 stre$"2 cestu< vi$ela "aru6e"ie B # + $a"3# % ria$ku 5i u) v % #k$a"& tel +! tak aj v je# %receI va"& a sl2)e"& telu. Ak % %ieraj2 ask3ti a + ralisti tel ! "e+aj2 -rej+e "a +,sli tel ak tak3! kt r3 ' l % v-"ese"3 a -u61ac#te"3. O$+ietali % tl5a"ie $uc# v"3# r -+eru 5l veka je# teles"*+i )ia$ s(a+i. Oslav u tela s2 aj sviatk, tela a krvi P"a a % $ '"e. D ur5itej +ier, 2ctu k telu % tvr$-uje i 2cta % - statk v svt*c#. Tel aj $u6a s2 "e% str$ate1"3 k )iv tu. V6etka # $" ta $u6e v,viera i tela. Tel je v*k ""*+ rB" + $u6e! 'a +.)e ',( s% l 5"e s $u6 u )iv*+ c#r+ + Duc#a :vt3# . V$ravie tela je "aj$.le)itej6 u % $% r u $u6ev"ej 5ist t,. Pret %ri+era" star stliv s( tel a s%rv", teles"* v*v j + ',( s25as( u ka)$ej v*c# v, a "le)itej )iv t s%rv,. Hriec# je! ak 5l vek ve$ +e a 2+,sel"e sv je -$ravie "i5& a % 6k $-uje. =T&! 5 %atria Krist vi Ae)i6 vi! ukri) vali tel s v6Ia+i a )ia$ s(a+i> ?Kal 0!2T@. = A tak t&! 5 )ij2 teles"e! "e+.)u sa %5i( B #u ?Ri+ Z!Z@. :v. Pav l c#cel v t*c#t ver6 c# le" $s2$i( "6 je$" stra""* a v*lu5"* skl " k t +u! 5 je % vrc#"3. H#cel $s2$i( sl2)e"ie 5l veka sv ji+ )ia$ stia+ a % $ria$e"ie r -u+u i"6ti"kt + a %l,tk*+ e+8ci+. Ae t % $ "a6u 1u$sk2 $.st j" s(. T sa t*ka %re$ v6etk*+ 'e-u-$"3# %.)itkrstva! stle# -#Ia"ia sa -a +ateril",+i veca+i! 2s%ec# +! je$l +! +ajetk +. Jl vek sa tak stva tr k + svetsk*c#! vi$ite1"*c# vec&. Jl vek strca -+,sel %re $u6ev"2 a $uc# v"2 #f'ku. Tak& 1u$ia a"i % $ sia#"ut& v,t2)e"3# "ie s2 s% k j"&. P.)it k tela! %r&%a$"e je# krsa ale' sila '*vaj2 -a%late"3 -2' )e"&+ $u6e. Hie1 + + ',( r v" v#a tela a $u6e. V$ravie $u6e je v,66ia # $" ta "e) -$ravie tela. K$e "a% k " +rav" s( ' la "ejak % $k %a"! ta+ "a t s%ravi$la "ak "iec $ %lca i -$ravie tela. P $1a +2$re# :irac#a 5&+ 7alej si -ac# v+e -$ravie a )iv t! t*+ viac % kla$ v si +.)e+e "a-'iera(! kt r3 a"i #r$-a a"i + le "e- )er2! a"i -l $eji "eukra$"2. D.le)it3 s2 v t +t -+,sle aj sl v K"i#, F2$r sti< =Me' v6etk ! 5 je! +iluje6 a "i5 "e+6 v "e"visti - t # ! 5 si ur 'ilg le' ke', si ' l "e"vi$el "ie5 ! "e' l ', si t utv ril. Ak )e ', + #l 'st( "ie5 ! ke', si t "ec#cel t,E Ak ', sa ' l -ac# val "ie5 ! ke', si t "e' l t, k jestv te % v lalE> ?11!2T@. =Me' v I + ' l stv re"3 v6etk "a "e'i a "a -e+i! vi$ite1"3 i "evi$ite1"3! tr8", aj %a"stv! k"ie)atstv aj + c" sti. V6etk je stv re"3 skr-e "e# a %re "e# ?K l 1!1X@. =Ak "iekt % 52va + je sl v a "e-ac# vva ic#! ja # "es2$i+! le' s + "e%ri6iel svet s2$i(! ale svet s%asi(>?A" 12!TY@. =Ve7 "e++e ve1kIa-a! kt r* ', "e+ # l c&ti( s "a6i+i sla' s(a+ig ve7 ' l % $ '"e sk26a"* v v6etk + kre+ #riec#u> ?He'r T!10@. P" Ae)i6 #+ t"3 veci "e-atrac val! "e-"e# $" c val! a"i "i+i "e% #k$al. Fal

v6ak k "i+ a k ic# cie1u! u)&va"iu a -&skava"iu k "kr3t"e sta" visk a tie "s -av-uj2. B l %r ti %re#"a"ej a) 2-k stlivej star stliv sti #+ t"3 veci... Ce+.)ete sl2)i( aj B #u aj +a+ "e> ?Ft X!2T@. =Ak (a)k sa vc#$-a $ B )ie# kr1 vstva9 ^a#6ie je (ave %rejs( ce- uc# i#l,! ak ' #5 vi v js( $ B )ie# kr1 vstva> ?Fk 1\!2/@. Ak "#le -a5al u5i(! -a5al aj u-$rav va( c# r3 tel a kriesi( ic#. A cel* 5l vek ' l s tel + a $u6 u v,k2%e"*. P $1a Krist v*c# sl v je tel ur5e"3 ku v-kriese"iu ?A" 11!2/"@. :v. Pav l % ve$al! )e "ec# jete 5i %ijete! 5i"te tak k slave B #a. Tie) # v r&< =Ve7 "ik "ik$, "e+al v "e"visti sv je tel ! ale )iv& si # a %atruje! ak aj Kristus Hirkev! le' s+e 2$+i je# tela> ?E; 0!29@. Pri6iel k "- ru! )e 5l vek je v ist + -+,sle c#r+ + Duc#a :vt3# . A %ri% +&"a< =Ceviete! )e va6e tel s2 Krist ve 2$,!> F # l B # -rete1"ej6ie "a-"a5i(! )e tel "ie je -l3 "e) sv ji+ vtele"&+! utr%e"&+ sv j# s,"a! -+ktv,c#vsta"&+ a "a"e' vst2%e"&+E Pr&s"e sl v P"a =O$t"i ruku! v,l2% k > ke7 (a % k26aj2 k #riec#u "etre'a 'ra( #"e7 $ sl va! tre'a ic# v6ak 'ra( tak! )e "s v,-*vaj2 k ra$ikl" sti a k $+ieta"iu r 'e"ia k +%r +is v s #riec#+i. P" c#cel %re$ v6etk*+ % ve$a(! ak je tre'a % $"ik"2( +a4i+u+ a', s+e sa v,#li (a)k3+u #riec#u. O % tre'e star stliv sti tel # v r& u) Kle+e"t Ale4a"$rijsk* ?1/\i 212@! sv. A" Vlat 2st,! sv. KreB r Ca-i"sk,! sv. AuBust&"! sv. Ber"ar$! sv. Ata"-! sv. Ter3-ia - Avil,. P kia1 kres(a"sk* + rl", te l8B via +i"ul*c# st r 5& a) k sv. Al; "- vi u5ili! )e kres(a" "ie je %re ve1k3 +uk, a "eist* v*sle$ k -avia-a"* % $st2%i( k -c#ra"e )iv ta c#irurBick* -kr k! tak "ec# sa te"t % st j v,svet1uje vte$aj6&+ stav + c#irurBie< "e' la -"+a "ark8-a! % $via-a"ie krv"3# 'e#u! v v56i"e %r&%a$ v sa - "e-"al sti ase%sie % -kr ku $ stavuj2 -%al v3 i";ekcie! kt r3 us+rtili tak+er 9\ o %er va"*c#. A) $ 19 st. sa s%ravi$la c#irurB via u+*vali a) % %ercii. Pri $"e6"*c# %ercic# kles ri-ik 2+rtia ale' v)"ej i";ekcie "a +i"i+u+. Ak %&sali "iekt r& cirkev"& s%is vatelia s % vr#"ut&+ # $" te tela! tre'a 'ra( $ 2va#, aj % +er, $a"ej $ ',. Lc# % st j "era- %ra+e"il - s"a#, 'ra"u %r ti 'e-u-$"3+u %u$ v3+u )iv tu a %r ti %re#"a"3+u v,-$vi# va"iu v*-"a+u tela. Hirkev sa v6ak "est t )"ila s t*+it "- r+i! % $ '"e ak t +u ' l v %r&%a$e telu "e%riate1skej %r&li6"ej ask3-e "iekt r*c# svtc v. V %.v $" + kres(a"sk + 'ra-e 5l veka "ie je %re % #k$a"ie tel + +iest . Prve star stliv s( $u6u +us& ',( aj star s( u tel . P kus, "a -vieratc# s2 %r&%ust"3 %re % + c 1u7 + ?"a%r. k v*sku+u -aciele"3+u "a 'jave"ie " v*c# liek v a % $.@. P kus, je tre'a '+e$-i( le" "a "aj"ut"ej6iu +ierua je % tre'"3 +i"i+ali- va( utr%e"ie )iv*c# tv r v.

190. HLRKEV AE PROTL NPORTUE N% rt a teles"2 v*c# vu cirkev v)$, % $% ruje v v6etk +! 5 je v "ej $ 'r3 a -$rav3! ve7 tel je +ajstr vsk*+ $iel + cel3# stv re"ia! a t "iele" %re sv ju la$" s(! silu a krsu! ale aj %ret ! )e B # - "e# ur 'il %r&',t k a "str j "es+rte1"ej $u6e. N% rt s+ se'e! r -u+"e %est va"*! je %re $"e6"3# 5l veka "iele" )ia$2ci! ale %ria+ % tre'"*. P #,' v 5i"" s( je tak sa+ -rej+ ak ka)$ $e""3 u+*va"ie a 5iste"ie -u' v. V$rav* a % ctiv*! 5ist* 6% rt u%evIuje ;,-ick3 sil,! v.1u aj c#arakter ?Pius P.@! % $% ruje 5est" s(! ve1k $u6" s( a 2ctu k s2%er vi! % tl5a ka)$2 -ker" s( a % $v $! "er -$e1uje 1u$&! ale )ivuje -+,sel %re 'ratstv a +ier v3 s% lu)itie ?Pius PLL.! Pav l VL.@. N% rt je je$" u - "ajkraj6&c# -'av. O$v$-a $ -a#1a"ia! "kl "" sti k r.-",+ "erestia+! je %r tiv# u % # $l" sti a le"iv sti. F.)e "a% +#a( +rav"ej se'ak "tr le! -$r)a"liv sti! se'a vl$a"iu! 'etav sti! #2)ev"at sti! v,trval sti! r -# $" sti! 'rat" sti! $va#e! stat 5" sti! sve$ +it sti! -+,slu %re % ria$ k! r -u+" sti! - $% ve$" sti! slu6" sti! s%rav $liv sti! sv r" sti! k %rijatiu v*#r, aj %re#r,! ku v-j +"3+u % -"a"iu! k ra$ sti! k $u6ev"ej v,r v"a" sti! k %.va'u tela. V t +t -+,sle "ie je 6% rt cie1 +! ale %r strie$k +. Ce-$rav* je 6% rt vte$,! ke7 sa % kla$ -a tak $.le)it*! )e sa +u 'etuje % v la"ie! r $i"a! svte"ie "e$ele at7. Tie) "e+ )" sc#va1 va( tak* 6% rt! kt r* sa sta"e % c#,'"*+ 6% rt +! ak "a%r&kla$ -%ase"ie v v 1" + 6t*le! k$e je sa+ -rej+ u s25as( u v)"e u'li) va"ie "a -$rav& ale' + t ristick3 %retek,! kt r3 sa k "aj2 "a "e- $% ve$"e u%rave"*c# -v $"*c# tratiac# a % $ '"e. Aj i"ak -$rav3 6% rt, ak # r le-ectv 5i l,) va"ie +.)u ',( "e'e-%e5"3 ak sa %re#Iaj2 a "e$' sa "a 'e-%e5" s(. Vavr#"utia# $"* je 6% rt! kt r* #r -uje -$ravie ?"a%r. ' 4 a % $.@ a -' )6(uje tel ! kt r* sa stal cie1 + i -a ce"u -a"e$'a"ia 'e)"*c# % vi"" st&! 6k $& $u6i! v,-"a5uje sa %r&li6" u #ru' s( u! "ru)iv s( u! sur v s( u a %ria+ )ivel" u s"a# % 6%i5k v*c# v*k " c#. :2#lasi( "e+ )" ! ak "iekt ve"uje 6% rtu v6etk, sv je sil, a ak vi$& v 6% rt v*c# v*sle$k c# je$i"* i$el. N% rt v slva "e+ $l#3 trva"ie a je "er -v)"e stava( "a "ej sv j )iv t. F" #& 6%i5k v& 6% rt vci sa stvaj2 "era- stvaj2 i"vali$+i ale' %re$5as"e u+ieraj2. Tel v*c# va a 6% rt "e+aj2 tu% va( %rir $-e"2 #a"'liv s(! vl )e"2 :tv rite1 + $ 1u$skej %rir $-e" sti ak #ra$'u 5ist t,. Pri %est va"& "ejak3# 6% rtu je % tre'"3 'ra( #1a$ aj "a ;,-ick2 stav'u )ie" a $iev5at. V P&s+e :vt + sa # v r& aj 6% rte. :% +&"aj2 # star -k ""3 s%is, a %r&kla$, - )iv ta 6% rtu uv$-a aj C v* -k ". V"+e s2 %rir v"a"ia sv. Pavla! ke7 vi$& )iv t kres(a"a v svetle l,+%ijsk3# 'e)ca 5i ' rca. Pre$ 6l3 Be"ercie trvili v56iu 5as( )iv ta "a 5ist + v-$uc#u! v % #,'e! v %r&r $" + %r stre$&! "e% -"ali %re1u$"e"3 +est a $.sle$k, ur'a"i-cie a i"$ustriali-cie! takist a"i -"i5e"3 5i "aru6e"3 )iv t"3 %r stre$ie! ak je t +u

$"es. Ce% tre' vali ak 1u$ia $"es stava( 6ta$i8",! tel cvi5"e! 6% rt visk a % $ '"e %re "vrat k % #,'u a k %r&r $e. Aj - t*c#t $.v $ v sa Hirkev $"es viac v,ja$ruje k 6% rtu a tel v*c# ve! "e) t +u ' l v +i"ul sti. Ae -"+e "' )e"sk3 %resve$5e"ie a %rakti- va"ie "' )e"sk*c# 2k " v u cel3# ra$u 6% rt vc v aj v vrc# l v + 6% rte. R v"ak je -"+, kla$"* % st j cel3# ra$u % sle$"*c# %%e) v ku 6% rtu. Va -+ie"ku ', stli aj kat l&cke tel v*c# v"3 $$iel, a -$ru)e"ia v svete ?Or l! :kauti"B at7.@. Ta"ec + uv 1"i( tel a ',( %rejav + veselej )iv t"ej ra$ sti. Ra$ s( ta"ca a %.va'"3 % #,', s2 '-vl6( u $iev5at #l' k -ak re"e"3. Ta"ec je %.v $"e "' )e"sk* a "j$e+e # u v6etk*c# "r $ v. Vl s% l 5" s(! uv 1"e"3 c# va"ie! v,-*vav3 ta"ce a "e+rav"* $ev r '& - ta"e5"ej -'av, ve1k3 "e'e-%e5e"stv . 19X. VGKAV POTRATOV AE CEROVUFCRE O$ %rv*c# kres(a"sk*c# st r 5& ' l u+el* % trat % va) va"* -a vra)$u. Ci5 "s $"es "e %rvIuje! a', s+e sa "a vec $&vali i"ak. Ca je$"ej stra"e 1u$ia %lakvaj2 sv je $ie(a! ke7 i+ - +rie e6te %re$ "ar $e"&+! kt ale -a%la5e "a$ t 1k*+i % trat+iE Ae t tras"* skut k! ke7 +atka -a'ije sv je " v "ar $e"3 $ie(a9 V,v l t %rv"e"3 r -# r5e"ie. Ae v6ak % $iv"3! )e sa t 1k*c# 1u$& "e$ tk"e! ak $ c#$-a k % $ '"*+ %r&%a$ + +as v ! ale "iek 1k +esiac v v*v ja $ie(a(a sk.r. ^u$sk* %l $ je $ % 5iatku sv jej e4iste"cie 5l vek +. Ji je "ar $e"3 $ie(a u) # t v* 5l vekE Ke$, je vlast"e 5l vek =# t v*>E Ak* % $stat"* r -$iel je +e$-i $ie(a( + v l "e +atk, a t*+! kt r3 sa u) "ar $il E U) v r&+sk + %rve %latila -sa$a< Te"! kt sa + "ar $i(! je % kla$a"* u) -a "ar $e"3# . Ca%r. ' l sc# %"* ',( $e$i5 +. C v* kl&5iaci )iv t "ie je le" 5as( u +atki"# tela a"i t "ie je "ejak ',5aj" vec. Ve7 a"i krv +atk, "e%r2$i %ria+ v )ilc# $ie(a(a. Die(a + 5ast i"2 krv"2 sku%i"u "e) +atka. F u"ikt", Be"etick* k8$. U) "e"ar $e"3 $ie(a + $ B #a "e% krste"2 "es+rte1"2 $u6u. ^u$sk* )iv t +us& ',( %re ka)$3# ve1k*+ taj +stv +! "ie5&+ % svt"*+! le' u) $ %rv3# ka+i#u %re$% kla$ tv riv* -sa# B )ej + ci. Ae $ar + :tv rite1a a + +eta;,-ick2 # $" tu. Kt te$a %restu%uje % svt"3 -k ", 1u$sk3# )iv ta! ur)a "iele" B )iu vele'" s(! ale -"euctieva aj se'a! cel3 1u$stv a sla'uje aj v"2t r"3 sil, "r $a. Ae t -sa# $ B )ej "a$vl$, "a$ 1u$sk*+ )iv t + 'e-'ra""3# ! kt r* $ ka+i#u % 5atia + %rv "a )iv t ak je# +atka. :+e le" s%rvca+i a slu) '"&k+i )iv ta a %re$ v6etk*+ s+e B #u - $% ve$"& -a t ! ak -a 'c#$-a+e s ' #atstv +! kt r3 "+ -veril. T*+! )e +u) a )e"a je$e" $ru#3+u % "2kli sv je tel ! -riekli sa v*lu5"3# %rva "aI a s% l 5"e "es2 %re$ 1u7+i a B # + - $% ve$" s( -a v6etk ! 5 "asle$uje. R $i5ia "e+aj2 sc# %" s( $va( )iv t sa+i se'e! 6ta;etu )iv ta le" % $vaj2 7alej! %ret "ie s2 "a$ )iv t + a's l2t",+i %"+i.

Ue"a "e+.)e % ve$a(< ja si s sv ji+ $ie(a( + 5i %l $ + ur '&+! 5 c#ce+. T ist3 ', + #la % ve$a( aj % "ar $e"&. i Pre$stav+e si situciu % str sk ta"& l $e< Ae$e" 5l vek %lva "a kuse $reva! $ru#* v 1"e. Drev ic# ' c# "eu"esie. Te" "a $reve + v56iu 6a"cu "a %re)itie "e) v 1"e %lvaj2ci. Pret -# $& t # "a $reve $ + ra! a', sa s+ -ac#r"il. Prve t r '& +atka s sv ji+ $ie(a( +. Aj -vuk + a 'ra- + $ ku+e"t va"3 lekrske v*sku+, uka-uj2! )e aj "e"ar $e"3 $ie(a je 5l vek! kt r* u) v ve1+i ra"" + 6t$iu v*v ja reaBuje "a lekrsk, -kr k! kt r* + %riv $i( je# s+r(. H*'e k l se'a r25ka+i! te% sr$ca $ie(a(a sa -r*c#1uje - 1T\ "a viac ak 2\\ te% v -a +i"2tu. Aj tu %lat& B )& -k " ="e-a'ije69> =Cec#ajte $eti %ric#$-a( ku +"e9 Ce'rIte i+! le' tak*+ %atr& B )ie kr1 vstv > ?Fk 1\!1T@! # v r& Kristus. Ae 2l # u +atk, a jej %rir $-e" u % vi"" s( u +il va( $ie(a! aj ke7 t )ia$a 'ete! aj s "asa$e"&+ )iv ta. L$e ve1+i v)"e % sla"ie a 2l #u. Ak $aruje B # )iv t! $aruje # "avek,. Uiv t je aj %ret ce""*! )e + ',( v,ja$re"&+ a v c&+ lsk,. Ae %ria+ $esiv3! ak3 +alic#er"3 $.v $,! 5i u) s cil"e ale' t-v. -$rav t"3! sta5ia k % tratu. Die(a "ie je v trelc +! r $i5ia # % 5ali $ 'r v 1"e. Cik$, "e+ )" v,rie6i( s cil", %r 'l3+ us+rc va"&+ "evi""*c# )iv t v! ale '" v u s% l 5" sti v kres(a"sk + $uc#u. Cik$, sa "e+ 5l vek -"&)i( k vra)$e - $.v $u! a', $ru#* )ili ale' + #li le%6ie )i(. Ke7 -$.v $Iuje+e! )e $ie(a sa "e+.)e "ar $i( le' "ie s2 k t +u v# $"3 s cil"e % $+ie"k,! % u)&va+e ve1+i "e'e-%e5"* arBu+e"t. T ti) v $uc#u tejt l Bik, +.)e+e -$.v $"i(! )e "iekt r& star& ale' c# r& 1u$ia s2 "+ le" "a 'tia)! "i5&+ "e%r s%ievaj2 k #+ t"3+u 'la# ',tu! % tre'uj2 "kla$"2 star stliv s(! kt r2 si +us&+e $rieka( - sv jej )iv t"ej 2r v"e! a te$a a"i "i ', u) "e+ali +a( "r k "a )iv t. Ae te$a ve1+i riska"t"3 ak sa v,$ civili-cia t*+t s+er +. Uv 1Iuje lav&"u! kt r ju +.)e ve1+i 1a#k -+ies(. P #a"sk* lekr H,% krates %risa#al %re$ 20\\ r k+i< =Cik$, "e% $+ liek! s%.s 'uj2ci s+r(! a"i "a % )ia$a"ie. R v"ak "e$+ )ia$"ej )e"e %r strie$ k ku v,#"a"iu %l $u. [l # u lekr v je )iv t -ac# va(! a "ie "i5i(. L"terru%5"* -k " $eBra$uje lekra "a 2r veI vra#a. Ntt "e+ %rv % v 1 va( % trat. Ae# % sla"&+ je! a', ' l c#ra"c + %rva. J&+ sla'6ia je "ejak sku%i"a ',vate1stva! 5&+ +e"ej sa $ k)e sa+a 'r"i(! t*+ viac $ lie#a "a 6tt % vi"" s( sa ic# uja( a tresta( kriv$, %c#a"3 "a 'e-'ra""*c#. L"ak 6tt "a% +#a -l 5i"c +. Ka)$* -l* -k " je (a)k u ra" u -asa$e" u 2cte k -k "u v.'ec. Fiest t # ! a', sa 6tt s"a)il % tiera( "e+rav" s(! 'ie$u a i"3 %r&5i", % trat v! s 1a# staj" s( u a #l2% ra$&< -le%6ite si % +er, vra)$e"&+ "e"ar $e"*c# $et&9 F+e t 1k % kr k v*c# -k " v %rvac# '5a" v! "e++e v6ak -k "! -aru5uj2ci %rv "ar $i( sa! te$a %rv "a )iv t v "ajvlast"ej6 + -+,sle. V r. 190/ ' l u "s 0/91 i"terru%ci&! v r. 19Z9 i 0X /\9. V %erce"tul" + % 5te i"terru%ci& "a % 5et ',vate1 v ' l Jesk sl ve"sk "a

$ru# + +ieste -a '*val*+ V::R. V s25as" sti - #1a$iska % +eru % 5tu % trat v k % 5tu "ar $e"*c# $et&! "ie je situcia ve1a le%6ia. :+e "a ceste k v,+retiu. Re;ere"$u+ vra)$e "e"ar $e"*c# $et& je "e%r&%ust"3. E4istuj2 # $" t,! kt r*c# sa "e$ #las va(. Prv "a )iv t je %rv %rir $-e"3 a $a"3 B # +. Jl vek "e+ %rv # +e"i(. R v"ak tak "e+ )" sc#va1 va( %le'iscit rasi-+e! "sil&! kr$e)i 5i ter ri-+e. Ke', ' l v,k "a"3 #las va"ie % trate! -"a+e"al ', t %rv* kr k ku s% c#,'"e"iu r v"ak i"*c# -kla$"*c# # $".t. Plat& t % $ '"e "a%r. euta"-ii. Hel* )iv t 5ast tr%& )e"a % c#ce" + % trate % ra"e"&+ v"2t r"*c# rB" v! -%al+i! sterilit u a -vl6( %s,c#ick*+i %r 'l3+a+i! res%ekt&ve v*5itka+i sve$ +ia. Cajv56& tras s%ravi$la % ci(uje %rve "erv v* s,st3+! 5 # %ra+e"ia "eur8-,! % ruc#, s%"ku! alk # li-+us at7. Pre stratu % k ja a ra$ sti "asle$uje "era- r -vrat cit v*c# v-(a# v v r $i"e. Jl vek "ie je t ti) le" "ejak* r ' t! $ kt r3# sa "ie5 vkla$! a - kt r3# sa 5 si v,+a-va. Ae# %s,c#ika je +" # -l )itej6ia a jej "aru6e"ie + "e$ -ier"e "sle$k,. Bu$e si +u) v)i( tak2 )e"u! kt r sa $# $lala k % tratuE Ak* v-(a# k )iv tu a k +atke! kt r ', +ala ',( cit v*+ --e+&+ $e( +! v- r + +rave"ej 5ist t,! 'u$2 +a( $eti! ke7 sa $ -ve$ia! )e ic# +atka sa % $r 'ila tak3+u -kr ku a $ 'r v 1"e -a'r"ila! a', sa i+ "ar $il 'rat ale' sestraE A +.)e v "ic# v-"ik"2( +,6lie"ka! 5i tie) "ic# "euva) vala a', i+ -a'r"ila %r&c# $u "a svetE Ak* v-(a# +.)e +a( takt +atka ku sv ji+ $e( +E Cav " k i+ $ v6etk ! ale "ie5 % $stat"3! ak sa "e-+e"&! "e'u$e i+ +.c( $a(< lsku! kt rej ve1k s( je v t +! )e je c# t" $a( -a $ru#3# aj )iv t. Hit v %l,tk s( a #ru' s( 5asti "a6ej +l$e)e + iste aj tu "iek$e sv je k re"e. P trat '*va katastr ; u aj %re +a")elsk* a r $i""* )iv t. V"e+ravIuje "r $! s%.s 'uje -"ecitlive"ie 1u$&. Ak je +atke $ v le"3 -a'i( sv je $ie(a! 5 'r"i i"*+ a', sa "av-j + % -a'&jaliE L"terru%cia je % $ '" autu! kt r3+u sa "a "e'e-%e5" + sva#u % ka-ili 'r-$,. Ce+ "ak "iec #ra"icu! k$e sa + -astavi( a "a'er stle v56iu r*c#l s(. R -v $"e" rieka sa 'u$e +l stara( sv je v,+e$-e"ie a 'u$e tr#a( #r$-e ra- %retr#"ut3 stle viac! 7alej a $iv kej6ie a -a%lav va( r le a $e$i", 6ir k 7alek . L$e 'e-+ c" s( %r ti r -%&"av*+ sil+ -la. R $i""* )iv t je %ra+eI! - kt r3# te5ie $ s% l 5" sti % )e#"a"ie ale' kliat'a. Ke7 sa kal&! stle viac a viac je$u te5ie $ )&l "r $a. Kres(a"sk* r $i""* )iv t je -kla$ % l )e"* B ) u ruk u. L"* -kla$ "e+.)e "ikt % l )i(. :terili-cia je %rv"e"! ak i$e $str"e"ie c# r ', +u)a 5i )e",. L ke7 % #lav" 5i"" s( %atr& k $.le)it*+ ;u"kci+ v tele! 5as( +us& ',( % $ria$e" -c#ra"e celku D -c#ra"e celk v3# -$ravia. P $ '"e je t +u %ri a+%utcii " #, 5i ruk,. Caj5astej6 u %r&5i" u uva) va"ia r -# $"ut& -"e%l $I va"ia % #lav"*c# st,k v je -'avi( sa - $% ve$" sti v 'lasti % #lav"3# )iv ta. Ce-rie$ka t r '& )e"a "a "tlak +u)a! %re kt r3# sa % t + sta"e le" %re$+et + "a uk je"ie je# )ia$ stiv sti. Tak*t +u)i % t + strcaj2

tiet )e", 5as + -uje+ a v skr,t sti "i+i % #k$aj2! 5 ve$ie k ' jstra""ej "evere a 5ast a) k r -%a$u +a")elstva. Bi'lick* v*r k! )e )e"a 'u$e v ' lestiac# r $i(! "e-"a+e"! ak ', a's l2t",+ B )&+ %r&ka- + ' l -ak-a"3 -+ier"i( ' lesti %.r $u! ak "ie s2 #r -e"3 %rir $-e"3 ciele u$r)a"ia )iv ta $ie(a(a a +atk,. 19Y. KRE:WAC FG :TRPLEW AK[KO^VEK CEPRGVO:W VOJL :EBEE Ae)i6 Kristus u5&< =P 5uli ste! )e ' l % ve$a"3< =Ok -a k a -u' -a -u'. C ja v+ # v r&+< Ce $% rujte -l3+u. Ak (a "iekt u$rie % %rav + l&ci! "a$stav +u aj $ru#3. T +u! kt sa c#ce s te' u s2$i( a v-ia( ti 6at, "ec#aj aj %l6(. A ke7 (a 'u$e "iekt "2ti(! a', si s "&+ i6iel je$"u +&1u! c# 7 s "&+ $ve. T +u! kt (a %r s&! $aj! a "e $vracaj sa $ t # ! kt si c#ce $ te'a "ie5 % )i5a(> ?Ft 0!/ZiT2@. Aj v i-raelsk + "r $e sa t ti) v,sk,t val $vet"3 %rv . Vi7 "a%r. E4 21!2/i20< =Uiv t -a )iv t! k -a k ..> Fal t aj sv j 25el. Ae$" - v,svetle"& # v r& t +! )e v vte$aj6ej $ 'e t ' l %re u$r)a"ie -kla$"*c# + rl",c# " rie+ v i-raelsk + "r $e "ev,#"ut"3! res%ekt&ve ' l t 2stu% k 1u$skej sla' sti! #rie6" sti. C v* -k " v6ak # v r&! )e tt -sa$a "ev,v$-a - -a5ar va"3# kru#u 2$er v a %r ti2$er v a - %2t -la. =Ale kt "e"vi$& sv j# 'rata! je v t+e a c# $& v t+e a "evie! ka+ i$e! le' t+a +u -asle%ila 5i> ?l A" 2!11@. =Ka)$*! kt "e"vi$& sv j# 'rata! je vra#. A viete! )e a"i je$e" vra# "e+ v se'e ve5"* )iv t> ?l A" /!10@. P +sta je v)$, -as " v*+ -l +! kt r3 s%ravi$la "i5 "erie6i! "a %ak v6etk +.)e -# r6 va(. Ae)i6 %ri6iel )ele-"2 "$ 'u :tar3# -k "a "a%l"i( +e$ + lsk,. V # rsk + k-a"& % ve$al< =Ce+,slite si! )e s + %ri6iel -ru6i( Vk " ale' Pr r k vg "e%ri6iel s + ic# -ru6i(! ale "a%l"i(> ?Ft 0!1Y@. Uia$a "ie tr ck2 + rlku! ale #er i-+us! v,s k* stu%eI %re+#a"ia se'a a ve1k $u6" s(. P "ec#a( 'l&)"e+u %l6( -"a+e"! )e 5l vek + ',( %ri%rave"* i k "ajv56ej 'eti! ak i$e -aiste"ie +ieru s 'l&)",+. T # r '& ve1k*+ a % kr k v*+ -r veI. Tak*+t k "a"&+ tie) % +#a+e sv j+u 'rat vi! a', sa $ stal - % $ru5ia -la. Kristus "e-ak-al s%rav $liv2 'ra"u! ale "e"vist" s( ku "e%riate1 +. Hlsa -# vievav s(. =Cik +u "e $%lcajte -l*+ -a -l3> ?Ri+ 12!1Y@. Ra$6ej kriv$u str%ie(! "e) " v u kriv$ u sa 'r"i(. Me" " v* tv riv* -a5iat k +.)e kru# -la %rel +i(! t.j. lska! kt r sa -rieka $%lat,. :l v "astave"& aj $ru#3# l&ca k 2$eru + )" c#%a( tak! )e! ak t "eu6k $& verej"3+u % ria$ku! ale % sl2)i t ak %r&kla$ tr%e-liv sti a % k r,! +.)e t %r s%ie( aj 2t 5"&k vi. Ae$" -"a5"e je t*+it sl va+i -avr#"ut % +sta. Tak "+ t v,svetlil s+ Ae)i6! a t vlast"*+ k "a"&+. Prijal s+r( "a kr&)i! le' sl2)ila v,k2%e"iu! -c#ra"e a $ 'ru v6etk*c# t*c#! kt r& +u s+r( v"2tili.

Pre$ s2$ +! k$e sa + u%latI va( s%rav $liv s(! v6ak "e%rijal ra"u 'e%r testu! a"i "e"astavil $ru#3 l&ce. Aj +,! ke', s+e v)$, $ sl v"e u%latI vali tiet sl v! je t-"e 5i ', "e#r -il k "iec s% l 5e"sk3# % ria$ku! %ret )e sil"& a -l& 1u$ia ', sa + #li 1a#k %ri)iv va( "a takejt -# vievav sti! svet ', sa % 1a#k, #e+)il ter rista+i! v,k ris( vate1+i a "sil"&k+i i -l $ej+i. A% 6t l Pav l! uvia-a"* ku stf%u sa $ v lval -k "a< =A s+iete 'i5 va( r&+ske# '5a"a! a e6te 'e- s2$uE> ?:k 22!20@. Ke7 ' l u$ret* % 2stac#! #ra$il sa< =B # u$rie te'a! t, 'iele" ste"a9 :e$&6 tu! a', si +a s2$il % $1a -k "a! a %r ti -k "u +a k)e6 'itzE> ?:k 2/!/@. Kres(a"sk + rlka i cirkev"3 %rv $ v 1uje s%rav $liv s( %ri 'ra"e %r ti "es%rav $liv3+u 2t 5"&k vi! ak sa -ac# v %rit + "le)it u+ier"e" s(. Castave"&+ $ru#3# l&ca je 2t 5"&k v,stave"* % "&)e"iu %re$ se' u i $ru#*+i. Vv,5aj"e je t "e 5akva"3 a %re 2t 5"&ka i -a#a"'uj2ce. Me" kt %re+ # l s+ se'a! +.)e %re+.c( "e%riate1a! a s%.s 'i(! )e sa svet sta"e +e"ej ' lest"*+ %re v6etk*c#. Ae)i6 "ec#ce ra", s%.s ' va(! ale lie5i(. Ak +.)e+e 'l&)"e# %ri'l&)i( $uc# v"e k B #u! ++e sa $ k-a( v-$a( i % -e+sk*c# -a$ s(u5i"e"&. Ve1k +,se1" s(! lska! tr%e-liv s(! % +#aj2ca $ 'r ta +aj2 %rev)i( c#la$"2 s%rav $liv s(. Ak ale "ej$e vlast"3 ja! ale B )ie kr1 vstv ! %rve i"*c#! "a%r. utl5a"*c#! v$ v a sir.t! v tak +t %r&%a$e v,stu% vali %r r ci a Kristus v56i" u s s%rav $liv*+ #"ev +. Mska je t "ajv56ieg "e+,sl& "a se'a! ale "a t ! 5 je %re $ru#3# "ajle%6ie. A% 6t li! ver"& Krist v+u u5e"iu! tie) 5ast %ri% +&"ali veriaci+! )e % $1a -k "a kres(a"skej lsk, je ve1+i $.le)it3 "e$a( sa %re+.c( -l +! ale $ 'r + %re+#a( -l ?Ri+ 12!21@ a %re -ac# va"ie % k ja ra$6ej -"ies( aj "ejak2 kriv$u ?l K r X!YiZ@. 19Z. MG:KA K CEPRLATE^OF AE :MABO:WOUE :tar* -k " -$ k "a1uje Kristus! ke7 $ %r&ka-u lsk, v5le"il %r&kalsk, ku "e%riate1 vi. V' ril +2r! $$e1uj2ci )i$ v a % #a" v a stal sa " site1 + +ieru ?E; 2!1T"@. D.v $ + je s% l 5"* Otec v6etk*c# v Ce'i. Pre$ "&+ s2 si v6etci r v"&. Ak Otec! % $ '"e aj $ie(a t #t Otca + ',( $ 'r3 ku v6etk*+ 1u7 + ak ku sv ji+ 'rat +. Hestu - -la ku -+iere"iu "j$e 5l vek le" vte$,! ak sa v,+a"& - k v sv j# ja! ak v,rastie s+ "a$ se'a. P t + sa -ist&! )e %rv 5i "e%rv "ie je v)$, je$" -"a5"3! )e veci! kt r3 s2 %r&5i" u s% ru! "ie s2 tak3 $.le)it3! ak s+e sa $ +"ievali. Kt sa r -# $"e aj %re lsku k "e%riate1 +! % c&ti v" k "$#er"ej B )ej sl ' $, D lsk,! kt r2 B # -a$ar+ $va. Ce%riate1a ++e +il va( %ret ! )e v I + ++e vi$ie( B #a! Krista. Cie je t -v,5aj"e 1a#k3! ale je t B )ie "aria$e"ie. Ae)i6 "a%r&kla$ $% ve$ "a Petr vu t-ku< =Pa"e! k 1k r- ++ $%usti( sv j+u 'rat vi! ke7 sa %r ti +"e %re#re6&E A-$a se$e+ r-E> Ae)i6 +u $% ve$al< =H v r&+ ti<

Cie se$e+ r-! ale se$e+$esiatse$e+ r-> ?Ft 1Z!21i22@. Ae)i6 u5il tak3+ut je$"a"iu aj vlast"*+ %r&kla$ + D "a kr&)i %r sil< =Ot5e! $%us( i+! le' "eve$ia! 5 r 'ia>. :+ v,ja$ril skr,t2 silu lsk, k "e%riate1 vi sl va+i< =Bla# slave"& tic#&! le' "i 'u$2 $e$i5+i -e+e>. T s2 t&! kt r& sa "au5ili vl$"u( % +st,c#tiv s(. Kt $+ieta 'rata! $+ieta aj Krista ?% r v. Ft 0!2/@. Ce%riate1a "e"vi$ie( a %riate1a +il va( "ie je e6te )ia$"a +rav" -slu#a. =Me' ak +ilujete t*c#! kt r& vs +iluj2! ak2 $+e"u +.)ete 5aka(E Vari t "er 'ia aj +*t"iciE A ak % -$ravujete i'a sv jic# 'rat v! 5 -vl6t"e r '&teE Cer 'ia t aj % #a"iaE V, te$a 'u7te $ k "al&! ak je $ k "al* v6 "e'esk* Otec> ?Ft 0!TX"@. V56iu silu "e) "i5iv -'raI + $ 'r3 sl v a "ajv56iu silu + lska! kt r $%26(a a % +#a. Ce% +sti( sa! vl$"u( #"ev! t je % 5iat k kres(a"skej lsk,. D k "al lska je r 'i( "e%riate1 vi $ 'r . K t +u je % tre'"3 ve1k3 se'a%re+#a"ie. Pre$ Krist + "e' la takt +,6lie"ka "ik$e r -6&re". Tak3t k "a"ie ' l % va) va"3 -a 'l-" vstv ale' -a "e+ )" s(. Kres(a"stv tak %rivie$l +" #*c# +u) v $ -$a"livej ku skut 5"ej! %ravej sile. Kristus - "s v.'ec "ec#ce v,c# va( 1u$&! kt r& si ="ec#aj2 v6etk %5i(>! ale c#ce! a', % sle$" u % #"2tk u "a6ic# skutk v ' la lska. Ce 5akva! )e #"e7 v,k "+e v6etk, je# % )ia$avk, lsk,. Ca6a s"a#a t2t ve1k2 lsku - sta"e v)$, le" "e2%l". Aej "a%l"e"ie sa "+ u$e1uje ak $ar +il sti a) "a ve5" sti. Aj - % c# %e"ia 1u$skej sla' sti v,viera % )ia$avka lsk, k "e%riate1 +. Ae)i6 vie! )e -l 'a a "e"vis( je v*sle$k + "&-k,c# % #"2t k! kt r*+i sa "e$ 5eli( v,svet1 va"&+! a"i ic# "e+ )" -$ la( "sil&+. Pret Ae)i6 # v ril le"! ke7 # % 52vali! ale +l5al! ke7 u) # v rili le" v6"e! ke7 ' l 'i5 va"* a #"a"* % 6tva"*+ $av + "a s+r(. P $ '"e # v r& aj sv. Pav l< =Ue#"ajte t*c#! 5 vs %re"asle$uj2 i )e#"ajte a "e%rekl&"ajte9> ?Ri+ 12!1T@. Te$a ++e sa -a "ic# + $li( a ',( B #u v7a5"* -a t ! )e "+ $ali %r&le)it s(! a', s+e tr%e-liv*+ -"6a"&+ %re"asle$ va"ia -&skali v56ie -slu#, u B #a. Ke', sa tt lska v svete %resa$ila! svet ', ' l %raktick, raj +. B la ', t skut 5" rev l2cia v s% l 5e"sk + )iv te. Ustal ', ' j v6etk*c# %r ti v6etk*+. Farti" Mut#er Ki"B # v r&< =Csilie "esie r v"ak t 1k -la s se' u %re t # ! kt # -"6a! ak %re t # ! kt sa # $ %ustil. F ja viera v % k j"3 %r strie$k, je +i+ ria$"e akt&v"a sila! kt r "e% "ec#va +iest %re " -'a'el sti! a"i sla' sti. Deji", s2 %l"3 1u$&! kt r& u+ierali s sl va+i lsk, "a %erc# a %rve %ret 'rtili sr$cia sv jic# "e%riate1 v i v,-"va5 v "silia. Csil&+ + )" -avra)$i( kla+ra! "e+ )" v6ak -avra)$i( l )! a"i $a( % vsta( %rav$e. Csil&+ + )" -avra)$i( "e"vist"&ka! "eus+rcuje sa ale "e"vis(g "silie le" - silIuje "e"vis(>.

Ak "e$ k)e 5l vek s "iek*+ v,c#$-a(! "e+us& je# s% l 5" s( v,#1a$va(. Av6ak! ke7 +u je % tre'"3 %reuk-a( lsku! + t 5l vek $ k-a(. Bli)6ie v-(a#, s v,sl ve"e -l*+i 1u7+i je le%6ie "e"a$v- va(! +i+ i"3 i %ret ! )e je ve1k* %re$% kla$! )e ', tak3t k "takt, + #li -le $ %a$"2(. T "ie je v r -% re s lsk u v 5i 'l&)"e+u. O$%usti( "a%r&kla$ "e-"a+e" s2#las s t*+! 5 ' l -l3. 199. VVEMLJUAE HLRKEV NKODO CA HTL JMOVEKAE Kt % 6k $& 5es( 'l&)"e# ! "av,6e verej"e! +al ', $v la( "es%rav $liv3 tvr$e"ie! verej"e sa s%rave$l"i(. Ce%riate1stv ! kt r3 -a%r&5i"il # vra"&+ ', +al uk "5i(! a', v6etk utr%e"ie a 6k $a ' la "a%rave". Hriec#, %r ti cti 'l&)"e# s2 aj %ret tak3 (a)k3! )e v)$, - "ic# 5 si - stva. Pr ti B )ie+u -k "u lsk,! k " 5l vek! aj ke7 r -"6a c#,', 'l&)"e# ! i ke7 je t s"7 %rav$a. Cieke$, % uka-uje+e "a c#,', $ru#*c# 1u$&! a', s+e "e+useli %rav va( vlast"3. =Tak aj ja-,k< je t s&ce +al* 2$! ale # " s& sa ve1k*+i veca+i. P -rite! ak* +al* #eI ak2 ve1k2 # ru -a%li9 Aj ja-,k je #eI! svet "e%rv stig ja-,k je +e$-i "a6i+i 2$+i te"! kt r* % 6kvrIuje cel3 tel ! r -%a1uje k l 'e# )iv ta a s+ je %ekl + r -%le"*. Jl vek kr t& a aj skr til v6etk, $ru#, -veri! vtk v! %la- v i + rsk*c# )iv 5&c# v! s " ja-,k "ik - 1u$& skr ti( "e+.)e. Ae t "e% k j"3 -l ! je %l"* s+rtiace# je$u. C&+ $ 'r re5&+e P" vi a Otc vi! a "&+ aj -l re5&+e 1u7 +! stv re"*+ "a B )iu % $ 'u. V t*c# ist*c# 2st v,c#$-a $ 'r re5e"ie i -l re5e"ie. A "e+ t tak ',(! 'ratia + ji> ?Aak /!0iX@. Pret # v r& Ae)i6< =Ces27te! a', ste "e' li s2$e"&. Me' ak 'u$ete s2$i( v,! tak 'u$2 s2$i( aj vs! a ak u +ier u 'u$ete +era( v,! tak u sa "a+eria aj v+. Pre5 vi$&6 s+ietku v ku sv j# 'rata! a v vlast" + ku 'rv" "e-'a$6E> ?Ft Y!1i/@. : B )&+ +il sr$e"stv + + )" % 5&ta( le"! ak aj "6 s2$ i"*c# 'u$e v)$, % $ v%l,v + +il sr$"ej lsk,. Cee4istuje "i5 "a svete! 5 ', ' l skr- "askr- -l3. Aj t "aj# r6ie je v)$, -+ie6a"3 s tr 6k u $ 'ra. Cie je + )"3! a', 5l vek stratil "a -e+i v6etku sv ju 5es(! tr c#u jej - sta"e i v "ajv56 + -l 5i"c vi a +us& ',( re6%ekt va" a v)e" aj u "e# . T tr c#a $ 'ra $va stle "$ej! )e % kia1 5l vek )ije! +.)e sa aj v % sle$"*c# c#v&1ac# )iv ta! %rikl "i( k $ 'ru. Cik$, "es+ie+e "ik # $ %re$u -atrac va( a $su$- va(. Jl vek! kt r* "ac#$-a %re $ru#*c# s%rave$l"e"ie! je v6etk,+ 'l&-k,. Ce-atvra 5i %re$ -l +! vie! k$e a ke$, $ c#$-a ku -lu. Ale "e $su$-uje. =H1a$aj %re $ru#3# s%rave$l"e"ie! #1a$aj # -2;ale. Ak u) ale "e"j$e6 "i5! %akuj si Krist ve sl v< zCeve$ia 5 5i"iaz > ?Ma$islav B r s@. O skutk c# 5l veka +.)e r 'i( s2$, le" B #! le' le" " % -" % #"2tk,! kt r3 k "i+ vie$li. Me" B # $ k "ale % -" v"2tr 5l veka! -$e$e"3 skl ",! v6etk, k l" sti % klesku. Kristus a"i sv jic# vra# v "e $s2$il! ale + $lil sa -a "ic#< =Ot5e! $%us( i+> ?Mk 2/!/T@.

Pri t + v6etk + je v6ak tie) % tre'"3 ve$ie( r -li6 va( +e$-i "a% +&"a"&+ a $su$- va"&+! %ret )e$ "a% +e"utie + +a( sv je +iest v kres(a"sk + )iv te. 2\\. AE CAPOFQCACLE BMQUCEHO FGRCOF [:LMQFE Cieke$, je "ut"3 v -uj+e s%rav $liv sti i % k ja v,javi( -l3 skutk, 5l veka. T v6etk % $1a Ae)i6 v*c# sl v< =Ke7 sa tv j 'rat %re#re6& %r ti te'e! c# 7 a "a% +eI # +e$-i 6t,r+i 5a+i. Ak (a % 52v"e! -&skal si sv j# 'rata. Ak (a "e% 52v"e! %ri'er si e6te je$"3# ale' $v c#! a', ' la ka)$ v*% ve7 % tvr$e" 2sta+i $v c# ale' tr c# sve$k v. Ke', a"i ic# "e% 52v l! % ve$- t cirkvi. A ke', a"i cirkev "ec#cel % sl2c#"u(! "ec# ti je ak % #a" a +*t"ik. Veru! # v r&+ v+< J -via)ete "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)ete "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1Z!10i1Y@. Bratsk3 "a% +&"a"ie ', "e+al r -$e1 va( a -v56 va( %rie%as(! ale v,tvra( v-j +"2 $.veru a % r -u+e"ie. D 'ratsk3# "a% +&"a"ia ', +ali ',( vl )e"3 +a4i+u+ lsk, a je+" citu! %ret )e "a% +&"a"ie "es% 5&va le" v $rastick + %ri% +&"a"& a v,5&ta"& c#*'! ale %re$ v6etk*+ v % u5e"&! ak sa t*c#t c#*' v,var va(. Pret je "ev,#"ut"3 k "a% +e"utiu sa $ 're %ri%ravi(. Kt "a% +&"a 'e-%r stre$"e! %r&%a$"e v #"eve! +i"ie sa "era- cie1a. Pri "a% +&"a"& je % tre'"3 je$"a( takt"e! v li( s%rv"e sl v! le' "a% +e"utie +.)e 1a#k viac % ka-i( "e) "a%ravi(. :v. Pav l # v r&! )e ak ', ' l "iekt str#"ut* k "ejak3+u % klesku! +aj2 # $uc# v"& "a%ravi( v $uc#u +ier" sti9 Ak i$e "a% +&"a"ie star6&c#! ra$& a% 6t l! a', sa "a +u)a star6ie# "e s % vali! ale ra$6ej +u $ # v rili ak tc vig s ka)$ u star6 u )e" u sa + -a 'c#$-a( aj v t*c#t veciac# ak s +atk u9 V6e 'ec"e sa $ % ve$a(! )e je "es%rv", % st j i % ve$a( si! )e "+ $ "i5 # "i5 "ie je! ale' "a %ak D c&ti( sa - $% ve$"*+ -a v6etk ! 5 k l se'a vi$&+e. Bratsk3 u% - r"e"ie ale' trest + ',( $ %l"e"* + $lit' u -a "a% +&"a"3# . Ce"a#ra$ite1"* je sa+ -rej+e $ 'r* s '"* %r&kla$ 'e% v*6e"eck3# % st ja =s + le%6& "e) t,>. 2\1. VOACA CLE AE CLKDO PRQPU:TCGE Kristus v,sl ve"e "e-a+iet l v j"u. T v6ak "e-"a+e"! )e v j"a +.)e ',( kres(a"sk u. P $ '"e ak tr ctv . Dal ale Duc#a ku -+e"+ aj v tejt veci. Fier je %l $ + % ria$ku! kt r* vl )il B # $ 1u$skej s% l 5" sti. P ve$al< =Bla# slave"& t&! 5 6&ria % k j! le' ic# 'u$2 v la( B )&+i s,"+i> ?Ft 0!9@. A sv. Pav l % u)&va 5as( - v*ra-u >B # % k ja>. P $1a sv. AuBust&"a +ier je % k j! -al )e"* "a % ria$ku a s% 5&va v "le)it + us% ria$a"& s% l 5" sti! kt r sa sv r"e ra$uje - B #a a v B #u. O$ -a5iatku # $" tili sv. tc via v j"u ak -l .

F,6lie"ka B )ie# +ieru ?treuBa Dei@ "a$ '2$ala v stre$ veku tak2 $.le)it s(! )e v6e 'ec"3 cirkev"3 s"e+, vrc# l"3# stre$ veku ju -" va a -" va %ri% +&"ali. Ca -kla$e B )ie# +ieru sa ustlil % vi""3 -+iere"ie! v kt r3# r+ci sa -aka- vali v6etk, ' j v3 akcie % cel* 5as a$ve"tu a %.stu a aj ka)$* $eI $ stre$, $ % "$elka. V r -# $"utia k "cilu ' juj2ce stra", +useli re6%ekt va( "eutralitu % svt"*c# +iest a s.'. P ru6e"ie B )ie# +ieru st&#ali cirkev"3 i svetsk3 trest,. Vkla$"*+ %ilier + stre$ vekej i$ei % k ja ' la je$" ta -%a$"3# kres(a"stva. Trval %lat" s( %r&ka-u B )ie# +ieru ' la i"k r% r va" aj $ -'ierk, cirkev"3# %rva. Prir $-e"*+ -u61ac#te"&+ B )ie# +ieru % t + ' la r -# $c vsk %rv + c r&+ske# %%e)a v je$" tliv*c# %r&%a$ c#. K ";likt, stre$ veku %ret "e%rerstli $ cel eur8%skej 5i svet vej v j",. =[t 5" v j"a> je v)$, -l 5i" +. Ale r v"ak ak je $ v le"3! a', sa je$" tlivec 'r"il %r ti "es%rav $liv3+u 2t 5"&k vi! tak t %lat& i u cel3# "r $a. O'ra"" v j"a je s%rav $liv! ak sa stala % v,5er%a"& v6etk*c# %r strie$k v a %re# $" te"*c# +ier v*c# je$"a"iac# je$i"*+ %r strie$k + k u#je"iu "ajv,66&c# -kla$"*c# %rv a s%rav $liv*c# % )ia$aviek. P $+ie"k u ', +al ',( tie)! )e ' la $s2#lase" "ajv,66 u 6tt" u leBit&+" u aut rit u. Aej $.sle$k, "es+2 ',( # r6ie a"i %re stat"3 "r $,! "e) situcia - kt rej v-"ikla a kt r2 rie6i. Me" -a tak*c#t % $+ie" k sa +.)e kres(a" -25ast"i( 'ra""ej v j",. V "es%rav $livej v j"e sa kres(a"sk* v jak + s"a)i( v,k "a( le" t ! 5 skut 5"e +us&! res%ekt&ve + k "a( tak! a', sa "ajle%6ie v.'ec ale' le" +i"i+l"e -25ast"il "a "es%rav $liv + k "a"&. V s%rav $livej 'ra""ej v j"e +.)u '5a"ia %ri"ies( aj s '"3 'ete. Ces%rav $liv3 "a%a$"utie v l % s li$arite stat"*c# "r $ v. Prav$a)e aj v v j"e sa +us& $'a( "a -k ", 1u$sk sti. P kia1 v svete e4istuj2 6tt, ale' +ilita"t"3 sku%i", %ri%rave"3 k aBresii! a's l2t"e $-'r je"ie "e+ sv je % $stat"e"ie. Hirkev v j"u ak tak2 u) +" # krt $s2$ila. E"ciklik, a %rejav, %%e) v i $ru#* Vatik"sk, k "cil # v r& celk + jas"e. P $ '"e sa Kat l&cka cirkev v,ja$ruje 1u$sk*c# %rvac#! %rvac# +al*c# "r $ v a s%rav $liv sti v.'ec! ak i v,tv re"& rB" v k -aiste"iu trval3# +ieru a "e+ rl" sti % u)itia at8+ v*c# -'ra"&. Pretek, v -'r je"& s2 #rie6",+ +r#a"&+ ' #atstva sveta. Prav* +ier +us& ',( $iel + s%rav $liv sti. ? L- /2!1Y@. [tlak v r.-"ej % $ 'e je -$r j + v j",. Prav* +ier je % $ %re"* %rav$ u! s%rav $liv s( u! sl ' $ u a lsk u. Ak s2 1u$ia #rie6"i! #r -& i+ "e'e-%e5e"stv v j",. :r$c + +ieru je +ier v sr$ciac#! 'e- eB i-+u! 2-k sti! v-"etliv sti! 6 vi"i-+u. J sa t*ka $+iet"utia v je"skej slu)', - $.v $u sve$ +ia! v tejt t-ke sa "- r kat l&ck,c# te l8B v r.-"i. F" #& $+ietaj2 'ra""2 % vi"" s( a tvr$ia! )e kat l&ci sa %re#re6uj2 %r ti %rik-a"iu lsk, ak 'er2 $ r2k -'raI. Lste ', ' l i$el"e! ke', sa "a%l"il L-ai6 v %r r ctv %rekut& +e5 v "a %lu#,. Ae % vi"" s( u v6etk*c# usil va( sa +ier v svete! ke7)e v6ak $ 'a -

L-ai6 v# %r rctva e6te "e"astala! je "a uv)e"ie 5i "e+ % $stat"e"ie v,k "va( 'ra""2 % vi"" s(! a', v %r&%a$e "ut" sti + #li '5a"ia #ji( sl ' $u a "e-visl s( sv jej kraji",. K +u"istick* re)i+ v Jesk sl ve"sku sa usil val r -%a$ Hirkvi v"2tra aj % + c u 6tt + %ria+ v le"ej a ria$e"ej kIa-skej rBa"i-cie Pace+ i"teris ?Fier "a -e+i@. B l t #"utie s "iek 1k*+i aktivista+i a -stu% + =% -*va"*c#>. Tv ril u "s %raktick, $ru#2 #lavu cirkvi. V,tv ril jas"2 #ra"icu +e$-i 5le"+i a "e5le"+i! 5 sa %re+ietl ak $ % ve$ +ia veriacic#! tak aj $ je$"a"ia 6tt",c# rB" v. Ae# 2l # u v %l" c# re)i+u ' l r -$eli( $uc# ve"stv a sla'i( aut ritu 'isku% v a "a $ru#ej stra"e %resvie$5a( $ +cu aj -a#ra"i5"2 verej" s( $ 'r*c# v-(a# c# +e$-i Hirkv u a 6tt + a tak $v$-a( % - r" s( $ skut 5"3# stavu. Okre+ i"3# "e+ala tt rBa"i-cia "i5 s% l 5"3 s e"c,klik u A"a PPLLL. P $ #esl + ' ja -a +ier %rislu# vala tt rBa"i-cia 6ttu a sc#va1 vala %re$ svet + % litiku k +u"istickej stra",. E4iste"cia #"utia +ala -a cie1 ka+u;l va( skut 5" s( "sil"3# %re"asle$ va"ia a '+e$- va"ia 5i"" sti Hirkvi. Ku v6etk*+ (a)k stia+ sa t t #"utie a"i ra- "ev,ja$ril . KIa-i i +e"6i"a - "ic# D vstu% vali $ t #t #"utia "aj+ - strac#u %re$ 2ra$+i ale' %re sv j s '"* %r s%ec#. Tt rBa"i-cia "ik$, "e$ stala ku sv jej 5i"" sti )ia$"e ;icil"e % vere"ie $ Hirkvi. Ca %ak 25as( v "ej ' la -ak-a" k "BreBci u %re kl3rus Z. /. 19Z2 % $"etu sv. Otca. P v,#lse"& 5as( kIa- v - #"utia v,st2%ila! 5as( "ie. H"utie "e% )&val u 5esk sl ve"sk*c# kat l&k v v)" s( a ' l celk + sk +%r +it va"3. Pre +" #*c# % ctiv*c# 1u$&! kt r& -auj&+ali % st j %as&v"e# ale' akt&v"e# $% ru v 5i re)i+u! t ' l "era- % # r6uj2ce a %riv$-al t +" #*c# $ r -%ak v! %ret )e sa $ +"ievali! )e tak ak Pace+ i" Teris -+*61a cel cirkev. V sv jic# v,#lse"iac# t t #"utie %ak val a %ara;r- val ;icil"e + ce"sk3 v,#lse"ia. Ae# %r&" s k +e$-i"r $"3+u % r -u+e"iu ' l %raktick, "ul v*. Cik$, sa verej"e "e-astala "a%r. ',vate1 v A;Ba"ista"u! ke7 ' la %r ti "i+ ve$e" "e-+,sel" v j"a a % $. H"utie +l5al ! ke7 +al + )" s( %reuk-a(! )e je# re5i +ier, "ie s2 le" ;r-a+i. :v ju 5i"" s( sk "5il #"utie Y. 12. 19Z9! krtk % %$e k +u"istick3# re)i+u v Jesk sl ve"sku. 2\2. :[ KRL:TOVE :MOVG O VOACE CEVFO:EMCSE Kristus % ve$al! )e %ri6iel "a -e+ vr#"2( #eI! a )e c#ce a', v-%la"ul. L" ke$, u Ft /Ti/0< =Ce+,slite si! )e s + %ri"ies l % k j "a -e+< Cie % k j s + %ri"ies l! ale +e5. Pri6iel s + % stavi( s,"a %r ti je# tc vi>. P $ '"3 sl v s2 u Mk 12!01< =F,sl&te si! )e s + %ri6iel $ar va( % k j -e+iE Cie! # v r&+ v+! ale r -$ele"ie>. Ak -l25i+e tiet sl v s % k j +! kt r* #las vali a"jeli %ri je# "ar $e"&E ?Mk 2!1T@! ale' % k j #las va"* je# vlast"*+i sl va+iE =P k j v+ -a"ec#va+! sv j % k j v+ $va+. Ale ja v+ "e$va+! ak svet $va> ?A" 1T!2Y@. V cel3# k "te4tu %l,"ie! )e Kristus

s&ce %ri"ies l "a svet %rav* % k j! ale %ret )e "ie v6etci # %rij&+aj2 a "ie v6etci t c#%u! "asta"e +e$-i 1u7+i! a t aj v r $i"c#! "eje$" t"* "- r. Ae$"i uveria v Krista! i"& v sv jej -asle%e" sti sa % stavia %r ti "e+u a 'u$2 %re"asle$ va( aj "aj'li)6&c# %r&'u-"*c#. V t +t -+,sle ra$ st" -ves( +ier, sa sta"e %r&5i" u r -$ele"ia! kt r3 je tu 'ra-"e -"a5e"3 +e5 +. i P $ '"e tre'a c#%a( r -%ravu % % sle$"ej ve5eri! %ri kt rej Ae)i6 $% r25a a% 6t l + %re$a( 6at, a k2%i( si +e5< =Ale tera-! kt + +e6ec! "ec# si # ve-+e! takist aj ka%su! a kt "e+! "ec# %re$ 6at, a k2%i si +e5>. ?Mk 22!/X@. A% 6t li )ili $ tera- v Ae)i6 vej %r&t +" sti v % k ji a 'e- v56&c# star st&! ale +al %r&s( 5as! ke7 i+ 'u$e tre'a %re+#a( "es% 5et"3 %rek)k, a 'u$2 +usie( -ak2si( r.-"e utr%e"ie. Pret 'u$2 % tre' va( +e5e! "ie #+ t"3! ale $uc# v"3! k ' ju %re 6&re"ie Krist v# eva"jelia. A% 6t li u% - rIuj2 Krista "a $va +e5e v ve5era$le! ale Ae)i6 $% ve$! )e t sta5&! t. j. $ s( u) t + re5&! le' a% 6t li vte$, "e% c# %ili s%rv"e Krist ve sl v a c#%ali +e5e #+ t"e. A) 'u$2c" s( i+ -rej+& -+,sel sl v P" v*c#. Ve7 ke7 je$e" a% 6t l u$rel +e5 + slu#u "ajv,66ie# kIa-a! "aria$il Ae)i6! a', # "ec#ali "a % k ji a $ t,k + # u-$ravil. i P $ '" u +eta; r u "a'$a kres(a" v aj sv. Pav l< =A - 'erte si aj %ril'u s%s, a +e5 Duc#a! kt r*+ je B )ie sl v > ?E; X!1Y@. P $ 'e"stv v j"e a +ier, # v r&< =Ale' ke7 sa kr1 c#,st $ ' ja s i"*+ kr1 +! 5i si "aj%rv "esa$"e a "e% r -+*61a! 5i sa +.)e s $esiati+i tis&ca+i % stavi( %r ti t +u! kt r* i$e %r ti "e+u s $va$siati+i tis&ca+iE Ak "ie! v,6le % s lstv ! k*+ je ta+te" e6te 7alek ! a %r s& % $+ie"k, +ieru. Tak a"i je$e" - vs! ak sa "e-riek"e v6etk3# ! 5 +! "e+.)e ',( + j&+ u5e"&k +> ?Mk 1T!/1i//@. P $ 'e"stv v6ak v.'ec "e+ rie6i( t-k, +ieru ak tak3# ! ale "a-"a5uje! ak t %l,"ie - k "te4tu! )e kt sa r -# $"e "asle$ va( Ae)i6a! +us& +a( +rav"2 silu a $va#u k %rek "a"iu "ajr.-"ej6&c# %rek) k. Eva"jeliu+ c#ce -$.ra-"i( % vi"" s( kres(a"a! a', t ! 5 k "! 5i"il s %re$c#$-aj2c u r -va# u! ' -ret" s( u! %ri5 + t + ',( s%rev$-a"3 trval*+ 2sil&+. B j s $ia'l +! res%ekt&ve s sila+i -la + )" 'e-%e5"e v,#ra( le"! ke7 sa celk + $ v-$+e Krist vi. 2\/. AE POKORA VMA:TCO:WOU :MABOHHOVE :v. A" Krstite1 sa %re$stavuje ak % k r"* slu) '"&k! ke7 # v r&! )e "ie je # $e" r -via-a( re+ie"k, "a 'uvi t +u! kt r* k "e+u %ric#$-a. V % k re % siela sv jic# u5e"&k v k Ae)i6 vi a # v r&! )e O" +us& rs(! %ri5 + A" sa +us& -+e"6 va(. A Pa""a Fria v #l' kej % k re %re$"6a sv je =" > i =;iat> D ="ec# sa +i sta"e>9 A B # =-#lia$ l "a % "&)e" s( sv jej slu) '"ice... a je# +il sr$e"stv - % k le"ia "a % k le"ie s t*+i! 5 sa # ' ja.> Pre$ Krist + a 'e- Krista je % k ra % vr# va" u # $" t u. Ae r -6&re" %re$stava! )e ak ', -"a+e"ala "ie5 +e"ejce""3! "ejak2 sla' s(. V- r + % k r, je Kristus< =U5te sa $ +Ia! le' s + tic#* a % k r"* sr$c +>. B l Ae)i6 sla' c#E Utekali %re$ "&+ -l& $uc# via! ka%itul vala %re$

"&+ s+r( at7. V&(a-& "a$ #riec# + a vlast" u s+r( u. Ca$ "ik*+ sa "ev,v,6uje! ka)$* je +u 'rat +! "e#1a$ sv ju vlast"2 slvu! ale slvu t # ! kt r* # % slal! slvu sv j# "e'esk3# Otca. =:," 5l veka "e%ri6iel! a', sa +u sl2)il ! ale a', sl2)il a $al sv j )iv t ak v*ku%"3 -a +" #*c#>. =Ka)$*! kt sa % v,6uje! 'u$e % "&)e"*> ?Mk 1T!Yi11@. T ! 5 Kristus $su$-uje! je s"a#a! v,v,6 va( sa "a$ i"*c#. Kres(a" ', si "ik$, "e+al ;ari-ejsk, % v-$,c#"2(< =B )e! 7akuje+ ti! )e "ie s + ak stat"&> ?Mk 1Z!11@. =Kt c#ce ',( %rv*! "ec# je % sle$"* - v6etk*c# a slu) '"&k v6etk*c#> ?Fk 9!/0@. P $ '"e # v ria % k re a% 6t li< =V+*61ajte tak ak Kristus Ae)i6< O"! # ci + ' )sk2 %rir $-e" s(! "e%ri$k)al sa sv jej r v" sti s B # +! ale -riek l sa se'a sa+3# ! v-al si %rir $-e" s( slu#u! stal sa % $ '"* 1u7 +g a % $1a v "kaj6ie# -javu ' l % kla$a"* -a 5l veka. U% "&)il sa! stal sa % slu6"*+ a) "a s+r(! a) "a s+r( "a kr&)i> ?al% 2!0iZ@. = Ale - B )ej +il sti s + t*+! 5&+ s + ?l K r 10!1\@. =V6etci sa "av-j + -a $ejte % k r u! le' B # %,6"*+ $% ruje! ale % k r"*+ $va +il s(. P k rte sa te$a % $! + c" u B ) u ruk u! a', vs % v*6il v ur5e" + 5ase>. ?l Pt 0!0@. P k r"& kaj2c"ici! ak $ ka-uje #ist8ria! sa "estvaj2 sla'*+i! "estat 5"*+i! a"i "estrcaj2 e"erBiu v "ev,#"ut"*c# )iv t"*c# -%as c#. Vi7 ' j v" s( a% 6t l v % -+ktv,c#vsta"& P"a! $va#a sttis&c v $v)",c# r,tier v! "e #r -e" s( +" )stva +u5e"&k v! kt r& sa "e$ali $stra6i( )ia$",+ "sil&+ $ k "a"ia t # ! 5 u-"ali -a $ 'r a skut 5"2 c" s(. Deji", kres(a"skej c#arit, # v ria jas"e % k r"ej slu)'e s lsk u k c# r*+! tr%iaci+! %uste"*+! a kt r je %rve 'e- lsk, a % k r, "e+,slite1". Cieke$, si 1u$ia %let2 % k ru s sla' s( u a -'a'el s( u. Jl vek! kt r* "e+ $ s( sil,! $va#,! 5i -"al st&! tiet "e$ statk, c#ce -a+ask va( t*+! )e "a se'a 'erie +asku % k r,. Cieke$, sa 1u$ia stretvaj2 s ;al 6" u % k r u. Ae t "a%r. vte$,! ke7 "iekt 2+,sel"e - "ejak3# $.v $u ?"a%r&kla$ - le"iv sti 5i #a"'liv sti@ "a t 5 + ur 'i(! $% vie t*+! )e t "evie ale' t # "ie je # $e". Ak "ie5 vie+! ++ t % ve$a(! res%ekt&ve ur 'i(! ale 'e- t2)', c#vasta( sa. P k ra je ',( %rav$iv* v 5i se'e i stat"*+ v skutk c# i r -%rva"&. P k ra je 5" s( %rav$iv3# a realistick3# u-"a"ia vlast"ej +al sti! sla' sti a "e$ statk v %re$ B # +! "ie %re$ -l +. P k r"* "e% #k$a i"*+i a "e%receIuje sv je vlast" sti a sc# %" sti. Cev,)a$uje ale "eu-"a"ie sv jic# %re$" st& a"i -"ev)e"ie vlast"*c# -slu# a sc# %" st&! 5i -riek"utia sa se'a2ct,. Previes( % k ru v skut k v,)a$uje stlu '$el s( a ' j v-#1a$ + ku skl " + se'alsk,. P k ra je sil u! 61ac#et" s( u! +2$r s( u! -rel s( u! at7. P k ra 'e- vier, v B #a +.)e ',( sk.r karikat2r u! "ie % k r u. Ve$ +ie! )e je "a$ +" u "iekt v,66&! k +u ra- 'u$e+ v,$va( sve$ectv v6etk*c# sv jic# sc# %" st&! - ka)$3# ka+i#u 5asu! kt r* " $al %re sv ju slavu! k $ 'ru 'l&)",c# aj k +.j+u vlast"3+u % svte"iu! le" tak % k ra! -ak re"e" v I +! +.)e $a( %ev"* -kla$ -+,slu%l"3+u a 6(ast"3+u )iv tu. Ae$"a star +2$r s( "a6ic# %re$k v # v r&< =B j sa 5l veka! kt r* sa "e' j&

B #a9> T ti) te"! kt "e+ %r 'l3+ ur)a( B #a! "e' j& sa 6lia%a( a"i % "aj-kla$"ej6&c# 1u$sk*c# %rvac# ale' si ic# sv jv 1"e u%rav va(. Tak*t 5l vek je ve$e"* 'e-u-$" u %*c# u! kt r je %r tikla$ + % k r,. P k r"* $ru#*+ "e-vi$&. R$ %rij+e ic# "- r i % u5e"ie! ak uv)i )e s2 %rav$iv3 a s%rv"e. Ae u-"a"liv* a "ie je "es%rav $liv*. D k)e "a52va( aj % sl2c#a(. :kut 5"3 s '" sti '*vaj2 #l' k % k r"3. V,%&"av s( a %*c#a '*vaj2 "a %ak c#arakteristick u 5rt u "a%r&kla$ $ +*61av*c# % l v-$ela"c v. P*c#a je c#arakteristik u #lu%k v. =Ve7 kt ti $va v,"ik"2(E9 J +6! 5 si "e$ stalE A ke7 si $ stal! 5 sa c#vasce6! ak ', si "e' l $ stalE> ?l K r T!Y@. Kt sa %*6i $ar+i! kt r3 $ stal a %rit + -a'2$a "a ic# P.v $cu! %.s '& a'sur$"e a k +ick,. Me" % k ra +.)e s ra$ st"*+ 2)as + "js( krsu a ' #atstv i v %r st + ka+i#u ka)$ $e""3# )iv ta. 2\T. TRPEVMLVO:W AE :MABO:WOUE Kres(a"stv "eul )il 1u7 +! a', tr%eli! ale c#ce % +.c( -l %rek "va(. Tr%e-liv s( "e-"a+e" le"iv s( 5i a%atick* ale' 1a# staj"* % st j ku -lu. Kres(a" sa + 25i""e stava( -lu "a $% r. Aj Kristus %rijal -a sv j #lav"* cie1 ' j %r ti -lu! -vl6( ' j %r ti "ajv56ie+u -lu D #riec#u. Vlu v,#lsil v j"u i -a ce"u vlast"ej % tu%"ej s+rti. Kriesil +ktv,c#! u-$rav val c# r*c#! s*til #la$"*c#! vlieval "$ej. Kres(a" + tr%e-liv -"6a( aj -l ! kt r3 "e+.)e "a%ravi( 5i -+e"i(. Fus& si ale ',( ist*! )e - sv jej stra", ur 'il v6etk ! 5 + # l a 5 ' l r -u+"3 k $str"e"iu -la! 5i k %re$c#$-a"iu -l3+u. Cetr%e-liv* +a")elia "e5akaj2 a) % +i"ie ic# kr&-a! ale "euv)e"e sa r -v$-aj2. Cetr%e-liv s( "r $ v s%.s 'uje -'r je"ie! v,#r)a"ie! "ek "e5"3 +" )stv "sil" st&. Cetr%e-liv* )ia$a! a', sa )iv t t 5il le" k l "e# . Ceu-"va! )e $ru#* +.)e +a( i"* )iv t"* r,t+us a i"* %r&stu% ku vecia+ i u$al stia+. =Mska je tr%e-liv> ?l K r 1/!T@. :le% # rliv s( i$2ca aj =ce- +ktv l,> je -l # rliv s(. Tak # rliv s( c#ce "era- $str"i( t*c#! kt r& +aj2 i"3 "- r,! %resve$5e"ie! %re$stav,9 Kristus -+*61a i"ak< Cec#ajte "ec# ' je ?%6e"ica aj k2k 1 v "ej@ s% lu rastie a) $ )atv,9 D 'r aj -l ! 1u$ia $ 'r& aj -l&. Pre5 E Me" B # si +.)e $ v li( s%rva( sa v 5i -lu tak suver3""e a % k j"e. Vie! )e k2k 1 v svete %6e"icu "ik$, "eu$us&! )e $ 'r "ak "iec -v&(a-&. K "e5"3 25t va"ie %atr& B #u! kt r3# )ia$"e -l "e%re+.)e. Vie! ak je "e'e-%e5"3! %re$5as"e k2k 1 v,tr#va( a "i5i(. Vl& a $ 'r& 1u$ia )ij2 tak % #r +a$e! ak $ 'r a -l v sr$ci 5l veka. A ak $str"i(! v,tr#"2( -l ! a', sa "e% ru6il $ 'r E B # $va ka)$3+u 5l veku 6a"cu a) $ )atv,. Ae tr%e-liv*! ve7 je+u "ikt "eu"ik"e. Prit + "s Ae)i6 c#cel % u5i(! ak3 je #l2%e! ke7 suver3""e $el&+e 1u$& "a u)it 5"*c# a -',t 5"*c#! $ 'r*c# a -l*c#. B # + i"3 +er&tk ! -+*61a

5l veku i"ak. Ak $va ve1k r,s ka)$3+u + )" s( a %r&le)it s(! a', sa % le%6il a stal sa $ 'r*+! tak % $ '"e ++e je$"a( aj +,. Csil&+ v 5i -lu sa s%ravi$la "e$ sa#uje $ 'r . L"kvi-&cia ' la $ 're +,sle" i"6tit2cia a "ak "iec sa stala krut*+ "str j + %re"asle$ va"ia vi""*c# i "evi""*c# a $ $"es je 6kvr" u "a tele Hirkvi. V Hirkvi ', "e' li "' )e"sk3 v j", a r -k l,! ke', kres(a"ia % c# %ili! )e ka+eI va"&+ $% rc v sa %r 'l3+ -la skut 5"e "ev,rie6i. B j %r ti -lu v,v lva %r ti2t k! $vetu -la! cel2 re(a- v2 reakciu! -l 'uj"ie 7alej $ v56&c# +ier k. Ke7 c#celi ka+eI va( #rie6"u )e"u! Ae)i6 $+iet l -25at"i( sa tak3# k "a"ia. Ce s%rave$lIuje #rie6"icu! ale c#ce jej $a( " v2 6a"cu< =H# 7 a u) "e#re69> Ke7 a% 6t l v sa+arit"i v,#"ali - 'ce! k$e c#celi %re" c va(! a% 6t li sa s "i+i c#celi v,s% ria$a( $ s( sv jsk,< =Cec# "a "ic# - st2%i #eI - "e'a a -a#u'& ic#.> Ale Ae)i6 ic# "a% +e"ul a# v r& i+! )e :," 5l veka "e%ri6iel a', #u'il! ale a', -ac#raI val. O 5 % k j"ej6ie a kres(a"skej6ie ', ' li $eji", Hirkvi! ke', sa ' li ria$ili %r&ka- + ve1k r,s sti sv j# Fajstra9 Ce-"a+e" t sa+ -rej+e! )e ++e v % # $l" sti rta( s B ) u v6e+ #2c" s( u a sa+i %r ti -lu "e++e ' j va(. Prav* kres(a" ' juje %r ti -lu tak! ak "s t u5& Kristus< +ier" s( u! lsk u! % k r u! $ 'r t u. Ae t s&ce (a)6ie! ale t % tre'"ej6ie. Kt "e2"av"e k " $ 'r ! -+e"6uje -l v svete. D 'r +! kt r3 k "+e! sa %riv$-aj2 -l& 1u$ia k $ 'ru. Ciele" -l ! ale aj $ 'r sa $ k)e 6&ri( a -a%lavi( cel3 kraji",. Kt +iluje! $ k)e ',( tr%e-liv*. Tr%e-liv s( je ; r+a lsk,. Kr&) v cesta '"6ala -l re5e"ie! kliat',! ra",! ukri) va"ie! $r-* % s+ec# a $ t # -"ie< =Ot5e! $%us( i+! le' "eve$ia! 5 5i"ia>. J&+ -&skal D " B sc s%ust"ut2 +l$e)E K-a"&+ %r&s" stiE Mskav s( u a sr$e5" s( u9 J&+ #r +il sv. Fa4i+ili" K l'e velite1a Osvie"5i+uE T*+! )e v %ekle "e"visti % "2k l 'e( lsk, i )iv t. 2\0. KATOMLHLVFU: UJQ PA:LVLTEE Pr ti %r&li6"ej a "e-$ravej 1u$skej se'a$.vere a #r$ sti t*kaj2cej sa % sla"ia 5l veka "a -e+i # v r& Ual+ /9!XiY< =H1a "a %r %ia$& si +i $"& "a+eral a $f)ka +.j# )itia je ak "i5 %re$ te' u. Veru! le" -$a"&+ je ',tie 5l veka! ka)$* sa +i#"e ak vi$i"a. Ca -aj le" "a$ar+ sa %ac#t& a l % t&! % kla$, -#Ia! # c "evie! kt ic# - 'erie.> i Fr", je )iv t 5l veka! % kia1 "ie je v6etk "as+er va"3 k B #u a k s%se. =Fr" s( "a$ +r" s( a v6etk je +r" s(> ?Ka- 1!2@ # v r& aj star* Nala+2" 'e- #1a$u "a je# ' #atstv a %.)itkrstv . :2 t " r+l"e k "ce "a$',tku a %res*te" sti a # rk %r&c#u( v sr$ci. i Cej$e sa+ -rej+e t ! )e v6etk ', ' la +r" s( v -+,sle -',t 5" stig %ri% +&"a sa tu! )e v6etk "a t +t svete je % +i"ute1"3. C v* eku+e"ick* %rekla$ t %ret v,ja$ruje takt < =P +i"ute1" s(! sa+ % +i"ute1" s(! v6etk sa % +i"ie>. P $ '"e # v r& Kristus ku ' #5 vi< =Bl- "! e6te tejt " ci 'u$e $ te'a % )ia$a" tv ja $u6a a 5ia 'u$e! 5 si "a# " 'ilE> V % $ 'e"stve ' #5 vi a Ma-ar vi je #lav" u ' #5 v u c#,' u t ! )e ve$1a se'a "evi$&

c#u$ '"3# Ma-ara! ale je v 5i "e+u 1a# staj"*. Ka)$* +ajet"ej6& ', si +al uve$ +i(! )e t 5 + "ie je le" je# a %re "e# . Ae t te$a r v"ak3 ak -sa$a sv. Pavla< =Pracuj ka)$*! a', si + # l $a( t*+ 5 % tre'uj2> Kres(a"sk* v-(a# 5l veka ku #+ t"*+ vecia+ v,ja$ruje sv. Pav l sl va+i< =B li ste v-kriese"& s Krist +! "u) #1a$ajte t ! 5 je # re9> Tt $%2ta" s( $ sveta "e-"a+e" "e-uje+ % -e+sk3 veci! ale ic# s%rv"e # $" te"ieg s2 le" %r strie$k + a "ie cie1 +! a t %ret ! )e )iv t 5l veka sa "ek "5& s+r( u! a )e % )ia$avk, 1u$skej ',t sti "e+.)u us% k ji( v*lu5"e #+ t"3 $ 'r. A "a %ak< Be- "$eje "a ve5"* )iv t sa sla'uje i"iciat&va k 'u$ va"iu le%6ie# sveta. T $ ka-uj2 Krist ve sl v lske ku 'l&)"e+u ?Ft 22!/T"g l A" T!2\i21@. =J k 1vek ste ur 'ili je$"3+u - t*c#t + jic# "aj+e"6&c# 'rat v! +"e ste ur 'ili> ?Ft 20!T\@! # v r& Kristus. Mska je %re$sa % $stat u kres(a"stva< s%ja 5l veka a B #a. Ak - kres(a"stva v,c#$-a viera v "%ravu! res%ekt&ve v,r v"a"ie +" #*c# #riec# v a) % s+rti! v.'ec t*+ "e s%rave$lIuje ic# trva"ie "a -e+i. Mska k B #u st j& "a$ lsk u k 'l&)"e+u. Pret tre'a! a', 5l vek v t +t svete )il ak cu$-i"ec a %2t"ik s+eruj2ci $ %ravej vlasti a "e% 6kvr"il sa t*+t svet + ?l Pt 2!11g Ak 2Y@. =T&! 5 u)&vaj2 te"t svet! ak ', # "eu)&vali! le' tvr" s( t # t sveta sa % +&Ia> ?l K r Y!/1@. =O" $%lat& ka)$3+u % $1a je# skutk v< ve5"*+ )iv t + t*+! 5 v,trval s( u v $ 'r*c# skutk c# #1a$aj2 slvu! 5es( a "es+rte1" s(! s #"ev + a r -# r5e"&+ t*+! 5 tvr$ 6ij"e $% ruj2 %rav$e a $$vaj2 sa "e%rv sti. :2)e"ie a 2-k s( $ 1a#"2 "a ka)$3# 5l veka! kt r* %c#a -l > ?Ri+ 2!XiY@. =T*+! 5 s2 ' #at& v t +t veku! %rika-uj! "ec# "ie s2 "a+,sle"& a "evkla$aj2 "$ej $ "eist3# ' #atstva! ale v B #a! kt r* "+ # j"e $va v6etk "a u)&va"ie! "ec# r 'ia $ 're a sta"2 sa ' #at*+i "a $ 'r3 skutk,! "ec# s2 6te$r& a ve$ia sa % $eli(! "ec# si ul )ia $ 'r* -kla$ %re 'u$2c" s(! a', $ sia#li %rav* )iv t> ?l Ti+ X!1Zi19@. O 6k $liv sti %r&li6"ej star stliv sti % -e+sk3 veci # v r& u) :ir /1!1i0. A sv. Pav l # v r&< =O "i5 "e'u7te ustar ste"&. Ale v v6etk + + $lit' u! %r s' u a s v-$va"&+ v7ak, %re$"6ajte sv je )ia$ sti B #u> ?al% T!X@. =Ce-#r +a)7ujte si % kla$, "a -e+i! k$e ic# + 1 a #r$-a "i5ia a k$e sa -l $eji $ '*jaj2 a kra$"2. V "e'i si -#r +a)7ujte % kla$,g ta+ ic# "e"i5& a"i + 1 a"i #r$-a a ta+ sa -l $eji "e$ '*jaj2 a "ekra$"2. Me' k$e je tv j % kla$! ta+ 'u$e aj tv je sr$ce... Ce+.)ete sl2)i( aj B #u aj +a+ "e> ?Ft X!19i2T@! # v r& Kristus. Vie! )e ka)$* % tre'uje #+ t"3 statk, k )iv tu! je v6ak %r ti ic# %receI va"iu! 5 ', s%.s 'il ! )e ', 5l vek "e+al +iest %re B #a a stratil ', % k j. D 'r3 skutk,! c" sti a -slu#, -ais(uj2 ve5"* )iv t! kt r* je viac "e) svetsk3 $ 'r. =Pret v+ # v r&+< Ce'u7te ustar ste"& sv j )iv t! 5 'u$ete jes(! a"i sv je tel ! 5&+ sa -a $ejete. Ji )iv t "ie je viac ak je$l a tel viac ak $evE P -rite sa "a "e'esk3 vtk,< "esej2! a"i "e)"2! a"i $ st $.l "e-#r +a)7uj2! a v6 "e'esk* Otec ic# )iv&. Cie ste v, ve1a viac ak ",E A kt - vs si +.)e star s(a+i %ri$a( 5 le" lake( k sv j+u )iv tuE A 5 sa tak starte sv j

$evE P -rite sa "a % 1"3 1alie! ak rast2< "e%racuj2! "e%ra$2g a # v r&+ v+! )e a"i Nala+2" v celej sv jej slve "e' l 'le5e"* tak ak je$i" - "ic#. Ke7 te$a B # takt 'lieka % 1"2 ',li"u! kt r $"es je tu a -ajtra ju # $ia $ %ece! 5 sk.r vs! v, +al ver"&E9 Ce'u7te te$a ustar ste"& a "e# v rte< =J 'u$e+e jes(E> ale' < =J 'u$e+e %i(E> ale' < =J si 'le5ie+eE>9 Ve7 % t +t v6etk + sa -#Iaj2 % #a"ia. V6 "e'esk* Otec %re$sa vie! )e t t v6etk % tre'ujete. H1a$ajte te$a "aj%rv B )ie kr1 vstv a je# s%rav $liv s( a t t v6etk $ sta"ete "av,6e> ?Ft X!20i//@. Ae)i6 je tu %r ti 2-k stlivej a %re#"a"ej star stliv sti! ak ', v6etk -visel le" "a + jej aktivite a -ru5" sti a 'u$2c" s( ' la v*lu5"e le" v + jic# rukc#. G" ! %racujte "a -le%6e"& sveta! ale s $.ver u v Otca. Ke7 s+e ur 'ili v6etk %re % -e+sk3 'la# ! % ctiv s+e %rac vali %re r -kvet s% l 5" sti! ale v*sle$k, "6# s"a)e"ia "ie s2 -7aleka tak3! ak3 s+e si %riali! - staI+e % k j"&9 Ve7 vie+e! )e 5l vek seje! ale B # $va rs(! )e ak "e'u$uje $ + H s% $i"! "a$ar+ %racuje te"! kt # stavia! ak "estr)i $ + H s% $i"! "a$ar+ '$ie je# str)ca. B # $ "s c#ce viac "e) t je$i"3! 5 +u +.)e+e $a(< sv ju $ 'r2 v.1u. Ve7 vie+e! )e B # %rij&+a v6etk ! 5 s+e ur 'ili 5i c#celi ur 'i( %re $ru#*c#! ak ', s+e t ur 'ili %re "e# . O" "s 'u$e s2$i( le" -a skutk, lsk, a "elsk,. Bi'lia v,-*va 5l veka! a', v6etk, sv je sil, $al $ slu)ie' sveta! v kt r + )ije! k je# %resk2+a"iu a utvra"iu. K t +u -av-uje "iele" ' )& %r&ka- =% $+aIte si -e+>! ale aj i"3 'i'lick3 te4t, u %r r k v! v Ual+ c# a C v + -k "e. Av6ak ve$ +ie % +i"ute1" sti u5& kres(a"a s%rv"ej +iere v % u)&va"& a -rieka"& sa! v vl$a"& a slu)'e. F "s sl ' $i( $ "a$vl$, vec&! kt r "s $cu$-uje B #u! 1u7 + i "+ sa+*+. B # "ev,tv ril svet celk + # t v*! je ak ', r - stava"*. Pri%ravil v6ak v6etk % tre'"3 k je# $ k "5e"iu. :tav'u +us& ku k "cu $ vies( 5l vek. Ak +atka ra$a )ia$a % + c sv j# $ie(a(a %ri %r&%rave r $i""3# st la! tak i B # c#cel %ri$ru)i( 1u$& k sv j+u stv rite1sk3+u $ielu. Jl vek je ak ', 2r $" u a ' #at u -e+ u skr,t*c# s&l! kt r3 $ I vl )il B #. Ae# % sla"&+ "ie je % tl5a( tiet sil,! ale ic# s%rv"e r -v&ja(. B # r -# $ l u) "a sa+ + % 5iatku e4iste"cie 5l veka< =Ca%lIte -e+9 P $+aIte si ju> ?K" 1!2Z@. P $1a sv. Pavla ?l K r /!9@ je kres(a" % v la"*! a', ' l B )&+ s% lu%rac v"&k +. T*+! )e sa %re svet a 5l veka a"Ba)uje+e! sl2)i+e B #u. Ca% k " "ie je r -$iel +e$-i % svt"*+ a svetsk*+. :tar3 se$liacke %r&sl vie # v r&< =Ak +6 B #a v staj"i +e"ej! "e) v k st le! tak # "e+6 "a -aj>. [tek %re$ svet + ', ' l aj 2tek + %re$ B # +. Kres(a"! kt r* -a"e$'va svetsk3 % vi"" sti! -a"e$'va aj lsku k 'l&)",+ a k B #u. Viera "e $v$-a 5l veka $ je# % vi"" st& v svete! "a # -av-uje sa i+ ve" va(. Kt sa "es"a)& 'u$ va"ie B )ie# kr1 vstva "a -e+i! riskuje! )e # "e'u$e +a( "ik$e a "ik$,. R -v j a % kr k te$a "ie je "ie5&+! 5 ', sa %rie5il B )ie+u kr1 vstvu! "a %ak % -e+sk3 veci tre'a %rij&+a( - B )&c# r2k s 2ct u a v7a5" s( u. Diela! kt r3 1u$ia v,tv rili sv ji+ "a$a"&+ a sil u! "e $% ruj2 B )skej + ci a r -u+"* tv r "ie je s2%er + B #a. R -v j 1u$sk3# % k le"ia je -"a+e"&+

ve1k sti :tv rite1a a %l $ + je# "ev,sti#"ute1"ej v.le. Pret )e 5l vek "etv r& - "i5 # ! "eje$" v r -% re s B ) u v6e+ #2c" s( u! v6eve$2c" s( u a +2$r s( u. 2\X. VOMUJUA[ :A FODMLTBA A PRGHA CAVVGAOFE F $lit'a "e-'avuje % vi"" sti %rac va(! ak %rca "ie je - "ejak3# v)"e# $.v $u -"e+ )"e". Kt sa $ 're + $l&! "e-a"e$'va %rcu. Kres(a" -a"e$'vaj2ci sv je 5as"3 % vi"" sti! -a"e$'va sv je % vi"" sti k 'l&)",+ i k B #u. V' )" s( "ik$, "e"a#ra$& "e% ctiv2 %rcu. B #u %re$sa "e+ )" sl2)i( -+t 5" u %rc u 5i "e$ statk + $' r"ej s%.s 'il sti. Hesl ! r -6&re"3 +e$-i kres(a"+i u) $ star*c# 5ias! ' l =+ $li sa a %racuj> ?"ie te$a + $li sa ale' %racuj9@. B #a %r s&+e % + c! ale "ie s"7 t ! a', " ur 'il -a "s v6etk . Tvr$e"ie! )e viera v B #a u'&ja v 1u7 c# vieru v vlast"3 sil,! ale' )e 'r-$& r -v j! je te$a "e-+,sl +. Me"iv s( je je$"*+ - #lav"*c# #riec# v. Kres(a" vie! )e # $ v6etk*c# skut 5" st& )iv ta % stavil B #. Ae v,k "vate1 +! 5i s%rvc +! kt r* vi$& v stv re"& B )iu vec a t*+ aj sv ju vlast"2. V6etk ! 5 ++e! ++e $ B #a! ale "e$ stali s+e t le" %re se'a. B )ie $ar, s2 tu %ret ! a', sa s "i+i sl2)il . O',5aj"3 %atr va"ie B )&c# $ar v je +l . :lu#a! kt r* -ak %al -vere"2 #riv"u! je -"a5e"* -a slu#u -l3# a le"iv3# . :kut 5"e -' #at"2( + )" le" $ar va"&+. Kt le" -#r +a)7uje! - stva "a7alej c#u$k +. Ka)$3+u! kt +! 'u$e $a"3 a %ri$a"3g kt "e+! t +u 'u$e $Iat3 aj t 5 +. T -"a+e"! )e te"! kt 'u$e %ri Krist v + %r&c# $e u-"a"* -a ' #at3# ?a -' #at"2( + )" le" r -$va"&+ a $ar va"&+@! te" 'u$e $+e"e"*! t +u 'u$e %ri$a"3. Te"! kt 'u$e u-"a"* -a c#u$ '"3# ?c#u$ '"* "a r -$va"ie a slu)'u@! t +u 'u$e $Iat3 aj t 5 $ stal! le' t u "e# "esl2)il "a $ 'r3. Kt $ k)e skut 5"e +il va(! $va "ie5 -jav"3 - B )ej lsk, stat"*+ 1u7 +. :lu)'a 'l&)",+ "s +.)e stle viac utvr$- va( v % slu6" sti a lske k B #u. Kristus $ tri$siate# r ku )iv ta %rac val ak tesr. Ae# % $ 'e"stv! kt r*+i v,svet1 val % va#u "e'esk3# kr1 vstva! ' li i"6%ir va"3 %rc u "a % liac#! v vi"ici! l v + r*'! 'c# $ +! %rc u r -sieva5a. Ca %ak kral t*c#! kt r& le" # v rili =Pa"e! Pa"e>! a "e%l"ili v.1u "e'esk3# Otca. P ve$al! )e + svieti( "a6e svetl %re$ 1u7+i! a', vi$eli "a6e $ 'r3 skutk, a c#vlili "6# Otca! kt r* je "a "e'esiac#. Tak sa slava 1u$skej %rce stva aj slav u B #a. Kristus "iele" u5il! ale aj % +#al! s*til! u-$rav val. :vt* Pav l "a%r&kla$ tkal! a', si u$r)al +ateril"u "e-visl s( a "e' l "ik +u "a %r&(a). Uiv t kres(a"a % r v"val s ' j +! s -v $"*+ 'e# + v ar3"e. A s l2"5a" v "a% +&"a! a', t*c#! kt r& %racuj2 +e$-i "i+i! ctili a +il vali %rve %re ic# %rcu ?l : l T!12@. E;e-a" + %ri% +&"a< =Kt kra$ l! "ec# u) "ekra$"e! ale ra$6ej "ec# %racuje a vlast"*+i ruka+i -ar'a! a', +al - 5 # $a( "2$-"e+u> ?T!2Z@. =Kt "ec#ce %rac va(! "ec# a"i "eje. Me' % 52va+e! )e +e$-i va+i "iekt r& )ij2 "e% ria$"e! "i5 "er 'ia! i'a sa -#Iaj2 -a

-',t 5" s(a+i. Tak*+t %rika-uje+e a v,-*va+e ic# v P"u Ae)i6 vi Krist vi! a', % k j"e %rac vali! a tak je$li sv j c#lie'> ?2 : l /!1\@. =Bratia + ji! 5 s )&! ke7 "iekt # v r&! )e + vieru! ale "e+ skutk,E F.)e # tak viera s%asi(E Ak je 'rat ale' sestra 'e- 6iat a c#*'a i+ ka)$ $e"" ')iva a "iekt - vs ', i+ % ve$al< =H# 7te v % k ji9 V #rejte sa a "aje$-te sa9>! ale "e$ali ', ste i+! 5 % tre'uj2 %re tel ! 5 t s )&E9> ?Aak 2!1Ti1X@. F" #*+ svtc + sa %ri%isuj2 v*r k,< Ke', s + s ist t u ve$el! )e -ajtra -a"ik"e svet! -asa$il ', s + str +. Ce%resta"e+ 'u$ va( le%6& svet! $ kia1 "e%r&$e % sle$"* $eI. Ve1k u c#,' u je %a5"* %r&stu%! ke7 5l vek %re %rcu -a"e$'va + $lit'u. Jas! kt r* ve"uje+e B #u "ie je strate"* 5as. Kt v B #a "ever&! "ect& # a "e)ije % $1a kres(a"sk3# u5e"ia! u tak3# 5l veka sa t $-rka$1uje i v s;3re %l"e"ia si '5ia"sk,c# ale' %rac v"*c# % vi"" st&. C' )e"sk* )iv t 1u$& "e c#r +uje! ale i+ $ $va silu. :lv", %s,c# l8B E. ar ++ "a%r&kla$ # v r&! )e $va$sa( +i"2t k "te+%lcie je -kla$ + %re %s,c#ick2 r v" v#u ka)$3# 5l veka. :tar s( ve5"* )iv t %atr& k -kla$"*+ a %rv ra$*+ 2l #+ kres(a"sk3# )iv ta. Kristus % ve$al< =P" vi! sv j+u B #u! sa 'u$e6 klaIa( a je$i"e je+u 'u$e6 sl2)i(> ?Ft T!1\g Mk T!Z@. P +&Iaj2ci lesk vi$ite1"*c# vec& "es+ie 5l veku -a'r"i( v skut 5" + % kr ku je# s '" sti. F $lit'a a %rca sa "ev,lu5uj2! ale tv ria je$" tu. :2 $v +a -l )ka+i v 5l veku! 'e % tre'"3 k je# 6(astiu< #+ t" a $uc# v" -l )ka. Ak je je$"a -a"e$'va"! "astva % ru6e"ie r v" v#, a 5l vek "e+.)e ',( 6(ast"*. V k "e5" + $.sle$ku "e)ije+e %re se'a a svet! ale v*lu5"e %re B #a. F.)e+e v6ak $ k "ale sl2)i( B #u aj ke7 sl2)i+e 5l veku. Fe$-i $ k "al u slu)' u B #u a s%rv" u slu)' u 5l veku "ie je r -% r! ale #l' k* v"2t r"* v-(a#. :lu)'a B #u "s "e $v$-a! ale %riv$-a ku slu)'e 'l&)",+. :%rv"a slu)'a 5l veku je %rir $-e" slu)'a B #u. :l2)i+e B #u v 5l veku a 5l veku v B #u. Prcu "e"a#ra$& + $lit'a! + $lit'u "e"a#ra$& %rca. Prca je str j a + $lit'a je e"erBia. Prca je v*k "! + $lit'a %ri% je"ie ku -$r ju. Ak je str j -a%"ut*! + )" 5akva( s% 1a#liv* v*k ". F $lit'a a svetsk* )iv t sa u veriace# ustavi5"e %rel&"aj2. V %rci ', +al +,slie( "a B #a a v + $lit'e ', +al st( ' +a " #a+i v svete. Kristus %ri % sle$"ej ve5er, "aj%rv u+,l a% 6t l + " #,! a', "i r 'ili ak " ur 'il i+! te$a sl2)ili i t ' l %rv* %r&ka-. Dru#*! kt r* "asle$ val ' l< =T t r 'te "a + ju %a+iatku> ?slv" s( Euc#aristie@. O' je sa + te$a k "a( a %rec#$-a( + je$" $ $ru#3# % $1a Krist vej v.le. =Farta! Farta! star6 sa a -"e% k juje6 %re +" #3 veci! a % tre'"3 je le" je$" . Fria si v,'rala le%6& % $iel! kt r* sa jej "e $"&+e>. Farte vte$, Ae)i6 v,svetlil % ra$ie # $".t. B l % tre'"3 - #1a$"i( Krist vu %r&t +" s( a % 52va( je# sl v. Duc# v"3 # $" t, +aj2 %re$" s( %re$ #+ t"*+i. Farta sa -ac# vala $ 're! Fria le%6ie.

2\Y. HLRKEV AE PROTL REVOM[HLLE Ce"vis(! kt r je s%ravi$la #,'" u sil u rev l2cie r -+" )uje % t k, 1u$skej krvi. Ke7 sa r -6iruje r '& - 7al6&c# a 7al6&c# 1u$& "era- stle viac "e%riate1 v a vra# v. =Rev lu5"3 % vsta"ie! ak "ej$e tv re"2 a $l# $ '2 t,ra"iu! kt r sa #ru' $ t*ka -kla$"*c# s '"*c# %rv a "e'e-%e5"e #r -uje 'ec"3 'la# kraji",! je -$r j + " v*c# "es%rav $liv st&! %ri"6a " v3 "er v" sti a v,v lva " v3 -+tk,. Ce+ )" $vrti( -l -a ce"u e6te v56ie# -la> ?Pav l VL.! R -v j "r $ v 19XY@. Pret sa Hirkev v56i" u stavala %r ti rev l2cii. K akt&v"ej v-'ure ?"a%r&kla$ %re -'ave"ie + ci %a" v"&ka! -"eu)&vaj2ce# + c@ +.)e $.js( -a t*c#t % $+ie" k< 1.@ Fus& e4ist va( +i+ ria$", "2$- v* stav! %l,"2ci - -"eu)itia 6tt"ej + ci a (a)k3# % 6k $e"ia 'ec"3# 'la#ag 2.@ Fusia ',( v,5er%a"3 v6etk, + )" sti a % kus, $str"i( te"t stav +ier v*+i! 2stav"*+i %r strie$ka+ig /m Fus& ',( k $is% -&cii + rl"e! t -"a+e" r -u+ v -$.v $"e" ist ta! )e akt&v"a v-'ura 'u$e 2s%e6". Ae #rie6"e 'r ji(! res%ekt&ve rBa"i- va( % vsta"ie %r ti -k "itej vl$e! t.j. takej! kt r sa $ stala k + ci -k "" u cest u a "e-"eu)&va sv ju + c. Fal*+ a +e"ej $.le)it*+ "e%rv stia+! kt r*+i sa ka)$ vl$a viac +e"ej % 6kvr"&! sa 5el& t-v. %as&v" u re-iste"ci u ?"a%r. 6trajka+i! +a"i;estcia+i! a%el+i v +3$ic#! ale 'e- "silia a v r -u+"ej +iere@ % $1a -sa$,< =B #a tre'a viac % sl2c#a( "e) 1u$& ?:k 0!29@. =Ces27te! a', ste "e' li s2$e"&> ?Ft Y!1@! c#%e sa ak < "er -v)"e s2$e"ie! 'e- k +%ete"ci&! #,%erkritick3! -aujat3. Cie je t te$a v*-va "a re-iB"ciu k % -e+skej s%rav $liv sti. :v. Pav l %&6e< =Ka)$* "ec# sa % $$ v,66ej + ci! le' "iet + ci! kt r ', "e' la $ B #a. A tie! 5 s2! usta" vil B #. Kt sa te$a %r tiv& vrc#" sti! %r tiv& sa B )ie+u % ria$ku. A t&! 5 sa %r tivia! sa+i si %riv lvaj2 $s2$e"ie. Me' vla$r v sa "e+us& '( te"! kt r '& $ 're! ale te"! kt r '& -le. H#ce6 sa "e'( + ciE R ' $ 're a $ sta"e6 $ "ej % c#valu. Ve7 "a je B ) u slu) '"&5k u %re tv je $ 'r . Ale ak r '&6 -le! % t + sa ' j! le' "ie "a$ar+ " s& +e5g je B ) u slu) '"&5k u! v,k "vate1k u #"evu "a t +! kt r '& -le. Pret sa tre'a % $ria$i(! a "iele" - strac#u %re$ #"ev +! ale aj kv.li sve$ +iu. Pret %lat&te aj $a"e! le' t&! 5 ic# v,)a$uj2! s2 B )& slu) '"&ci. Y Dvajte ka)$3+u! 5 ste $l)"i< k +u $aI! t +u $aI! k +u cl ! t +u cl ! k +u '-eI! t +u '-eI! k +u 5es(! t +u 5es(> ?Ri+ 1/!1iT@. A% 6t l tu %re$% kla$ " r+l"e % +er,! # v r& 6tt"ej + ci! +aj2c "a %a+ti 'ec"3 'la# . 2\Z. AE VVWAH KRE:WAC:TVA KU :VETU VGPORCRE V :tar + -k "e %a" val v v,v le" + "r $e "- r! )e svet je -l*. D ka- val sa t $e$i5"*+ #riec# + a % t + aj t*+! )e "r $! v kt r + +al %r&s( "a -e+ Fesi6! "e+al suse$ v! kt r& ', s "&+ )ili v % k ji. Tt +ie"ka

%re6la aj $ $ ', C v3# -k "a. P 5as stre$ veku sa 6&ril "- r! )e cel* svet le" ste" % $ (arc# u 2kla$ v -l3# $uc#a! kt r* sa s"a)& stia#"u( 1u$& ku #riec#u. Taktie)! )e svet a je# ra$ sti le" -v$-aj2 1u$& ku -lu a $v$-aj2 $ -+,slu )iv ta. V %rie'e#u $ej&" sl v P"a 'l&-k + s2$e! +" # krt v,v lali ;atali-+us! %esi+i-+us s $vrat + $ sveta! 5 sa "e% va)uje -a Krist v -+er. L ke7 % sle$"* cie1 Hirkvi je "a$%rir $-e"* a "esle$uje %ria+ % -e+sk3 'la# ! %re$sa ve"uje Hirkev % - r"* -uje+ 5l veku a v6etk3+u! 5 + %re "e# %rir $-e"2 % ru %re "a$%rir $-e" . Fil s( "e"i5& %rir $-e" s(! ale ju % v,6uje a -$ k "a1uje. Pr&r $a i 5l vek tv ria je$" tu. Pr&r $a je %re "s % -e+sk*+ $ + v + s v6etk*+! 5 "+ % sk,tuje. Jl vek v$,c#uje #+ te ak ', sv j# $uc#a v t + -+,sle! )e "a sa % t + stva 5l veku u)it 5" u. P t + sa $ sa#uje -+,sel! kt r* jej $al v6e+ #2ci %ri stv re"&. =V6etk je va6e! ale v, ste Krist vi a Kristus B )&> ?l K r /!2/@. V 5l veku $ sia# l svet vrc# l. Kristus # v r&< =Ke', ste ' li - sveta! svet ', +il val! 5 je je# ! ale %ret ! )e "ie ste - sveta! )e s + si vs ja v,v lil - sveta! svet vs "e"vi$&> ?A" 10!19@. A v %rv + A" v + liste 5&ta+e< =Vie+e! )e s+e - B #a a cel* svet je v + ci Vl3# > ?0!19@. =Ce+ilujte svet! a"i t ! 5 je v svete. Ak "iekt +iluje svet! "ie je v I + Otc va lska. Ve7 "i5 - t # ! 5 je v svete! a"i )ia$ stiv s( tela a"i )ia$ stiv s( 5& a"i # " se"ie sa ' #atstv + "ie je - Otca! ale - sveta. A svet sa % +i"ie! aj je# )ia$ stiv s(. Kt v6ak %l"& B )iu v.1u! stva "avek,> ?l A" 2!10i1Y@. A sv. Pav l # v r&< =A tak! 'ratia! # v r&+! 5as je krtk,! a', "a% k " aj t&! 5 +aj2 )e",! ' li! ak ', ic# "e+alig t&! 5 %la52! ak ', "e%lakalig t&! 5 sa ra$uj2! ak ', sa "era$ valig t&! 5 ku%uj2! ak ', "i5 "evlast"ilig a t&! 5 u)&vaj2 te"t svet! ak ', # "eu)&vali! le' tvr" s( t # t sveta sa % +&Ia> ?l K r Y!29i/1@. Ce%riate1stv k svetu a ak*si $stu% $ sveta "ie je t ist3. U5e"&ci P"a "ie s2 - sveta! ale s2 v svete ?A" 10!9@. P" "e%r s& Otca a', ic# v-al - sveta! ale a', ic# c#r"il $ -l3# . =Cie> ku svetu %lat& le" vte$,! ke7 =" > -"a+e" -"eu)&va"ie! -visl s(! - tr 5 va"ie! eB i-+us! vulBr" s(! ale' ke7 5l vek strca - -rete1a B #a. T2)'a % +ajetku +.)e vies( ku kr$e)ia+! % +ste a "sil" stia+. Prca +.)e - tr 5 va(! % kr k + )" -"eu)i( ku "i5e"iu! 2s%ec# +.)e vies( ku $ +*61av sti! %e"ia-e a ' #atstv ku lak + sti a 'e-cit" sti. V,svetle"ie a u%res"e"ie % $vaj2 tiet vet,< Ak + "iekt +a")elku! + ju +a( v P" vi ?l K r Y!/9@g E; 0!21g K l /!1Z@! ak + $eti! + ic# +a( %( v P" vi ?E; X!1g K l /!2\@! ak + slu) '"&k v a % $ria$e"*c#! + ic# +a( %( v P" vi ?E; X!0g al+ 1X a 2\@. A t %lat& v6etk*c# stat"*c# # $" tc# )iv ta< -$rav&! +ajetku! cti! trva"& )iv ta. =Ji te$a jete! 5i %ijete! 5i 5 k 1vek i"3 r '&te v6etk r 'te "a B )iu slvu> ?l K r 1\!/1@. Me" 5l vek -ak tve"* v B #u $ k)e s%rv"e ceI va( % -e+sk3 # $" t, a +era( ic# "a$%rir $-e"*+i +era$la+i. V6etk tre'a 'ra( v v-(a#u k B #u. :l v =svet> -"a+e" v Bi'lii "a6u -e+! ves+&r 5i 1u$stv ! ale "ieke$, -"a5uje v6etk + rl"e -l +e$-i 1u7+i. V t + -+,sle st j& %r ti B #u! =je v + ci -l3# >. Bi'lia # v r& "iele" B ) + svete! ale v i"ej s2visl sti s% +&"a aj =-l* svet>!

kt r3+u sa "e++e %ris%.s 'i( ?Kal@. Eva"jeliu+ sc#va1uje a s25as"e kriti-uje svet. Prv*+ %rejav + B )ej lsk, a +2$r sti ku svetu ' l u) 2%l"e sl ' $"3 stv re"ie sveta. A %rij&+a # ak $ 'r* ?K" 1i/@! %ret "e+ )" svet + % #k$a(! ale cti( si # . A r v"ak lska svet u$r)uje. =Ve7 B # tak +il val svet! )e $al sv j# je$" r $e"3# :,"a! a', "e-a#,"ul "ik! kt v "e# ver&! ale a', +al ve5"* )iv t> ?A" /!1X@. Tu "a svete s%asil B # 1u$&! tu je s "i+i! tu i+ $ ka-uje sv ju lsku. Pre+e"il v $u "a v&" ! --ra5"e r -+" )il c#le', at7. V Krist v + u5e"& "e"j$e+e %ria+u v*-vu k $+ieta"iu r $i""*c# 5i s% l 5e"sk*c# % vi"" st& 5i $ k "ca k %uste"iu sveta! i'a ak k -riek"utiu sa +ajetku a k 'e-v*#ra$"3+u "asle$ va"iu sv jej s ',. Prv& kres(a"ia slvili euc#aristiu v s2visl sti s je$l +. C' )e"sk a svetsk 'las( u "ic# te$a ve1+i 2-k s2visela. P -e+sk* a B )& svet sa %rel&"a. Be- #+ t"*c# vec& ', s+e %re$sa "e+ #li a"i )i(! 'e- "ic# "e+.)u ',( a"i sviat sti! +6a a k "a"ie $ 'r*c# skutk v. [tek %re$ svet + ', ' l 2tek + %re$ B # +. :vet je %r stre$&+! v kt r + B )ie kr1 vstv rastie. Ae tre'a vi$ie( svet v B #u a B #a v svete. Pret je -kla$" u c#,' u $lu5 va( $ se'a $u6u a tel ! 5as a ve5" s(! % +i"ute1"3 a "e% +i"ute1"3. P -e+sk vlas( aj "e'esk3 kr1 vstv si "ek "kuruj2. Pret )e #+ t"3 statk, s2 le" "str j + ku cie1u! "es+ie+e ic# v,#1a$va( %re "e sa+3 a $va( i+ %re$" s( %re$ B # +! i"ak #re6&+e. :tv re"*+ vecia+ %rikla$+e +e"6iu ce"u "e) ve5"*+ statk + a ka)$ej veci t #t sveta sa ++e s ra$ s( u -riec(! ke7 je v stvke "ie5 v,66ie! 5 B # $ "s )ia$a a 5 "s k "e+u %riv$-a 'li)6ie. Veci a 1u$ia! kt r*c# stretva+e! s2 %re "s 2l # u. B # "+ ic# % siela v 2stret,. =Ve7 v6etk ! 5 B # stv ril! je $ 'r3 a "e+ sa -avr# va( "i5! 5 sa %rij&+a s v-$va"&+ v7ak,! le' sa t % svcuje B )&+ sl v + a + $lit' > ?l Ti+ T!Ti0@. Cie je te$a v s2la$e s kres(a"stv + a"i -' )" s(! kt r je celk + $cu$-e" svetu! a"i e4iste"cia v svete! $cu$-e" B #u. 2\9. UECA AE V KRE:WAC:TVE FECEAHECCGE Ae)i6 v stretva"ie sa s )e"a+i sa v,-"a5uje %rir $-e" u 'e-%r stre$" s( u a "e"2te" s( u. Ce$&val sa "a "e =ce- %rst,>. Osl vuje +u) v %rve tak ak )e", v r v"akej %art"erskej "estra"" sti. Aj )e", ' li % -*va"3 k "asle$ va"iu Krista a $ B )ie# kr1 vstva. U) "a % 5iatku Ae)i6 vej 5i"" sti sa stali je# u5e"&5ka+i! kt r*+ sa $ "e# $ stal u5e"ia B )ie# sl va! a kt r3 # + #li $ %rev$-a( "a je# cestc#. ?Mk Z!1""@. B li 25ast"3 Krist v# utr%e"ia! s+rti a % #re'u. Tu %rejavili v56iu $va#u a stat 5" s( "e) +u)i. Jast sa uj&+aj2 i"iciat&v, v kritick*c# situcic# eva"jeli v3# $ia"ia a reaBuj2 sk.r ak sa+i u5e"&ci. Caj$.le)itej6& + +e"t Krist v# )iv ta! je# -+ktv,c#vsta"ie! ' l -vest va"* "aj%rv )e"+ s 2l # u

$ v-$a( # a% 6t l +. Ae)i6 sa $ t*ka +ktvej Aair vej $c3r,! a tak sa $ %26(a 5i"u! kt r* # % $1a vte$, %lat"3# % ria$ku -"e5is(uje. [$iv! kt r* v,riekla sa+arit"ska )e"a! ke7 ku "ej Ae)i6 %re# v ril u Aaku' vej stu$"e =Ak si +.)e6 t,! Ui$! %*ta( v $u " +Ia! :a+arit"k,E> ?A" T!9@ "ar)a "iele" "a skut 5" s(! )e Ui$ia sa "est*kali s :a+arit"+i! ale aj "a t ! )e 6l )e"u. L u5e"&ci sa $ivili! )e # v r& s )e" u. Ae)i6 u-"val %re$" sti )ie"! ak star stliv s( r $i"u a % # sti"" s( ?Farta@. Fria D Ma-ar va sestra! sa $ stva $ situcie +u) v< se$& %ri Fajstr v*c# " #c# a % 52va je# u5e"ie. A Ae)i6 ju c#vli< =Fria si v,'rala "ajle%6& 2$el a te" jej "e'u$e $Iat*.> Ae)i6 "er 'il r -$iel +e$-i +u) + a )e" u! uv$-a )e"u v % $ 'e"stvc# ? kvase a strate"ej +i"ci@! u-$ravuje c# r*c# +u) v i )e",! "e $+ieta kaj2cu #rie6"icu u sv jic# ".#! aj ke7 sa # stite1 "a$ I u % # r6uje! "e $su$-uje a"i cu$- l )"icu! ale "a% +&"a ju k 'rte"iu. U-"val $$a" s( )ie" a ic# ver" s( v viere a lske. =H# 7 a u) "e#re6> % ve$al cu$- l )"ici i Frii FaB$al3"e< =O$%26(aj2 sa ti #riec#,. Tv ja viera (a u-$ravila. H# 7 v % k ji9> P c#vlil )e", a $+e"il ?c#u$ '" v$ va! )e"a s*r ;e"i5a"ka@. Prij&+a slu)', $ 'r 5i""*c# )ie"! kt r3 - sv j# +ajetku %ris%ievaj2 "a % tre', a% 6t l v. Ke7 # % sluc#5i u% - r"ia "a "v6tevu je# %r&'u-"*c# - Ca-aretu! %re#lasuje -rej+e k 2$ivu % sluc#5 v< =P 5uli ste! )e ' l % ve$a"3< =Cescu$- l )&69> C ja v+ # v r&+< Ka)$*! kt "a )e"u #1a$& )ia$ stiv ! u) s I u scu$- l )il v sv j + sr$ci> ?Ft 0!2Yi2Z@. Cajviac v6ak Kristus % v-"ies l )e"u t*+! )e jej %re$l )il i$el %a"e"stva. P $stat"e % v-"ies l jej 2$el t*+! )e '" vil %.v $"2 je$" tu ?+ " Ba+iu@ a "er -lu5" s( s '6a "a r -$iel $ %re$ 6lej + )" sti %re%usti( +a")elku< J te$a B # s% jil! "ec# 5l vek "er -lu5uje.> F j)i6 $ v lil %re%usti( +a")elku! av6ak = $ % 5iatku t tak "e' l > ?Ft 19!XiZ@. Fa")elstv % krste"*c# % v*6il $ k "ca Kristus "a sviat s(. Ce%ria+ % ctil aj $.st j" s( )e", D +atk, i v,s k*+ # $" te"&+ ka)$3# $ie(a(a %re$ B # +< =A kt %rij+e je$" tak3t $ie(a v + j + +e"e! +Ia %rij&+a> ?Ft 1Z!0@ a =Cec#ajte $eti a "e'rIte i+ %ric#$-a( ku +"e! le' tak*+ %atr& "e'esk3 kr1 vstv > ?Ft 19!1T@. Prv3 -"a+e"ie "a sva$'e v K"e Kalilejskej sa stal "a %r&# v r je# Fatk, ?A" 2!1i11@. Pri stret"ut& s ka"a"ejsk u )e" u ?Ft 10!21i2Z@ sa "aj%rv staval $+ietav ! %ret )e "ajsk.r ' l % sla"* k Ui$ +! % t + ale v,# vel jej v,trvalej %r s'e. Ue", si v6ak "e+ # l v,v li( -a a% 6t l v! %ret )e ', e6te strej6ie v,#r til s% r s $uc# + vte$aj6ej $ ', a ' l ', #r -il % -e+sk* su$ 'la# -vesti! av6ak + )" %re$% kla$a(! )e v*-"a+ t #t % 5i"u je e6te #l'6&. :ve$ectv a% 6t l v "+ $ka-uje< =Fu)i! +ilujte +a")elk,! ak aj Kristus +iluje Hirkev a se'a sa+3# v,$al -a Iu! a', ju % svtil> ?E; 0!20@. =Fu)i! )ite s "i+i v ve$ +&! )e s2 sla'6 u )e"sk u "$ ' u a %reuka-ujte i+ 2ctu> ?l Pt /!Y@. Pavl vsk v*-va =)e", "ec# "a -#r +a)$e"iac# +l5ia> ?l K r 1T!/T@ je +iest",+ %atre"&+ a "ie B )&+ usta" ve"&+ a"i -v-"*+ -k " + %re cel2 Hirkev %re v6etk, 5as,. V ka)$ + %r&%a$e +us&+e t vi$ie( "a % -a$& vte$aj6ej $ ',! -v,kl st&! + rlk, a s% l 5e"skej 6trukt2r,. B la tu aj

%atr" s(! a', )e"a sv j u citlivej6 u % va# u! %.va' + a ure5"e" s( u "e' la viac "a 6k $u a % # r6e"ie! "e) k $uc# v"3+u %r s%ec#u. =U5i( )e"e "e$ v 1uje+! a"i vl$"u( "a$ +u) +! ale "ec# je tic#. Ve7 %rv* ' l stv re"* A$a+! a) % t + Eva. A "ie A$a+ ' l -ve$e"*! ale )e"a sa $ala -vies( a %a$la $ #riec#u. Ale s%as& sa r $e"&+ $et&! ak v,trvaj2 v viere a lske! v % svc va"& a v trie-v sti> ?l Ti+ 2!12i1/@. V $ 'e sv. Pavla "e' l a"i % +,sle"ie! )e ', )e"a ' la -a+est"a" +i+ $ +c" s(. Fu) ' l )ivite1 + r $i",. Pav l je "2te"* ' j va( %r ti $v + v*strelk +< je$"ak %r ti )e"+ s"a)iaci+ sa v,stu% va( %r&li6 aut ritat&v"e v "' )e"sk*c# -#r +a)$e"iac#! je$"ak %r ti 'lu$r +! kt r& $su$- vali +a")elstv . V tic#ej! "ese'eckej a sa+ -rej+ej slu)'e $ sa#uje )e"a kres(a"ka a +atka sv ju %rav2 ve1k s(. i A% 6t li Peter a Pav l # v ria "era- % slu6" sti a % $$a" sti )ie" +u) +. D $vaj2 v6ak =ak je Hirkev % $$a" Krist vi>. V %rir v"a"ia jas"e %l,"ie! )e i$e le" % slu6" s( v veciac# +rav"e $ v le"*c#. Cie je te$a )e"+ "e$.st j". P*taj+e sa "ajsk.r< ur '& % slu6" s( 5l veka +e"ejce""*+E Ae =sl ' $"*> k 5uj2ci $iv c# ce""ej6&+ 5l vek + "e) '5a" us% ria$a"3# 6ttu! % slu6"* a % $$a"* -k " + a vrc#" stia+E Prve "a %ak. D 'r v 1" % slu6" s( + ve1k* v*-"a+ %re se'av*c# vu a 1u$sk2 kult2ru. i J sa t*ka % )ia$avk,! a', sa )e"a 'la +u)a! tak ak t uv$-aj2 "iekt r3 %rekla$, ?E; 0!//@! "e-a'2$aj+e! )e v P&s+e sl v ='( sa> -"a+e" ve1+i 5ast =+a( v 2cte>. Ue sv. Pav l "e)ia$a $ )e", tr ck2 '-eI! % -"+e! ak si %re5&ta+e aj stat"* s2visiaci te4t< =Ale aj v,! ka)$* je$e" "ec# +iluje sv ju +a")elku ak se'a sa+3# >. V kru#u r $i", "es+ie &s( "ie5 ! 5 ', s+e + #li "a-va( + ce"sk*+! %re$" st"*+ % stave"&+! ale sk.r $ 'r v 1"3 a uve$ +el3 v-j +"3 % $ria7 va"ie. =P $ria7ujte sa je$"i $ru#*+ v '-"i %re$ Krist +> ?E; 0!21@. V +a")elstve je tre'a +a( te$a stl, #1a$ "a $ru#3# . P $ria$i( sa a 'et va( %re $ 'r celku je "ut"3 v)$,. Pra+eI + tejt % $ria$e" sti je kres(a"sk 2cta a jej v,ja$re"&+ je lska. V K ri"te ' la -"ak + )ie" 1a#6ie# c#arakteru "e% kr,t #lava. A% 6t l sv je $ ' v3 c&te"ie e6te % $% ruje "ar)k u a"jel c# u %r r ka L-ai6a ?X!2@< =Pret + +a( )e"a "a #lave -"ak + ci kv.li a"jel +> ?l K r 11!1\@. i A's l2t"e "e+,slite1"3 ' l $ tej $ ',! )e a% 6t li 5akali a + $lili sa je$" +,se1"e s )e"a+i s% l 5"e. Ue", tie) '$r)ali Duc#a :vt3# a ' li v,u5 va"3 Ae)i6 vej -vesti. Fali aj v*-"a+"3 cirkev"3 ;u"kcie a ' li #lsate1ka+i Krist vej -vesti ?:k 1X!1/g 1Z!2Xg Ri+ 1X!22g 19!X.22g al% T!2./@. =U) "iet Ui$a a"i Kr3ka! "iet tr ka a"i sl ' $"3# ! "iet +u)a a )e",! le' v, v6etci ste je$e" v Krist vi Ae)i6 vi> ?Kal /!2Z@. U sv. Pavla + )" "js( v*ra-, ve1kej 2ct, k %a""+ ?l K r Y!20@ i ku v$ v+ ?l Ti+ 0@. A v Prv + liste K ri"(a" + v,svet1uje e6te ra-< =Me' ak je )e"a - +u)a! tak aj +u) je skr-e )e"u a v6etk je % t + - B #a>. =Ale v-#1a$ + "a "e'e-%e5e"stv s+ilstva "ec# + ka)$* sv ju )e"u a ka)$ "ec# + sv j# +u)a. Fu) "ec# %l"& % vi"" s( v 5i +a")elke a % $ '"e aj +a")elka v 5i +u) vi. Ue"a "e+ + c "a$ sv j&+ tel +! ale +u)g % $ '"e a"i +u) "e+ + c "a$ sv j&+ tel +! ale

)e"a. Ce $ %ierajte si je$e" $ru#3+u! i'a ak "a 5as s v-j +"*+ s2#las +! a', ste sa + #li ve" va( + $lit'e! a %( 'u7te s% lu! a', vs sata" "e% k26al %re va6u "e-$r)a"liv s(> ?Y!2i0@ V 7al6&c# st r 5iac# je "- r "a )e"u u cirkev"*c# tc v r -$iel",. R v" s( +e$-i +u) + a )e" u -$.ra-Iuj2 "a%r&kla$ sv AuBust&"! Kle+e"t Ale4a"$rijsk*! Te $ ret - H,%ru! sv. Ba-il! sv. Hier "*+! sv. Be"e$ikt. O%a5"* "- r + sv. A+'r8-! A" Da+a6sk*! sv. T +6 Akvi"sk*. Ae v6ak %rav$a! )e )e"a ak ="e'e-%e5e"stv %re +u)a> "ik$, celk + "ev,+i-la - te l Bickej literat2r,. Pr&5i" u %rv t"3# #riec#u "e' la v6ak )e"a! ale aj +u) a "aj+ -l* $uc#. Ca%riek v6etk3+u +ala )e"a v kres(a"stve v v6e 'ec" sti -"a5"e le%6ie % stave"ie ak v stat"*c# "ekres(a"sk*c# "' )e"stvc# ale' i$e l8Bic#! kt r3 )e", - tr 5ili %( se'e vlast"*+ s%.s ' +. P kia1 sa v $eji"c# )e"+ kriv$il a -"eu)&val ic# % stave"ie v r $i"e 5i v s% l 5" sti k ic# 2tlaku! ur5ite t "ev,%l*val - 'i'lick*c# -sa$! kt r3 +ali )e"e $ % +.c( a "era- $ % + #li - 2tlaku. Be'el a i"& tvr$ia! )e "a Fac "sk + k "cile v X. st. sa 25ast"&ci s"e+u #$ali! 5i )e"a + $u6u ale' "ie. [$aj"e le" je$"*+ #las + %re6l r -# $"utie! )e $u6u +. :kut 5" s( je v6ak tak! )e v X. st. -"a+e"al sl v # + 5l veka i +u)a. Kres(a"stv v,stu%uje %r ti 2" s + a ku% va"iu )ie"! %r ti ic# - tr 5 va"iu +u)+i! %r ti +" # )e"stvu a %re%26(a"iu )ie" $ +u) v! ke$, sa i+ -ac#ce. T v6etk ' l v % #a"stve a a"tike 'e)"3. P )ia$avka +rav"ej 5ist t, a %r&ka- +a")elskej ver" sti sa r -6&rili v7aka kres(a"stvu aj "a +u)a. F " Ba+i u "ie je se4ul", v-(a# -"e# $" te"* a % "&)e"* D "ie je -visl le" +a")elka "a +u) vi! ale aj "a %akg kres(a"stv s%r stre$k val $iev5at+ v-$ela"ieg %ri-"al )e"+ % stu%"e v6etk, %rvag +u)a a )e"u %rij&+al v)$, $ Krist vej cirkvi r v"ak*+ krst +g "ik$, "ik$e "e# v ril ! )e ', ve5" $+e"a 5i trest +ali ',( i"3 %re +u) v a %re )e",. Dal "er -lu5" s( sviat st"3# +a")elstvag ve" val "ev,$at*+ )e"+! a v$ v+ -vl6t"u c#ra"u a s% l 5e"sk2 star stliv s(. Dal sl ' $u v v 1'e +a")elstva a +a")ela v.'ec. V$.ra-I val aj "ek "e5"2 ce"u )e"i"ej $u6eg u5&! )e v6etci 1u$ia s2 B )&+i $e(+i. Ue"a je s% lu%rac v"&5k u +u)a v r $i"e i v s% l 5" sti. Pa""a Fria! Fatka B )ia! sa stva i$el + a %ris%ieva sv ji+ v- r + ku celk + " v3+u % Iatiu 2ct, k )e"e. D.st j" s( B )ej +atk, vr#la sv j jas "a ka)$2 )e"u! +atku 5i %a""u. V stre$ veku sa )ia$al $ r,tiera! a', ve" val )e"e cel3 sr$ce a % $st2%il "aj(a)6iu sk26ku lsk, a stat 5" sti. Hu$ '"3 %rejav, a s%ev, tru'a$2r v s2 % $;ar'e"3 #l' k u 2ct u k )e"e. Ve1+i % -$vi#l )e", %rve %a"e"stv a je# v,-$vi# va"ie v Hirkvi. Pa""a B #u -asvte" -&skala "e-visl s( $ +u)a! le' jej # $" ta "e' la v %l $" sti a i"*c# ;u"kcic# %re +u)a. F #la k "kur va( +u) + v s"a#e $uc# v"2 $ k "al s(.

V %rie'e#u $ej&" ' l ve1a )ie"! kt r3 Hirkev ka" "i- vala< %a"",! +u5e"ice! +atk,! v$ v,. :% +eI+e le" 5esk3 svtice< ^u$+ila! A"e)ka! Fila$a! V$islava a 7al6ie. Ve1k* v%l,v +ali v eur8%sk + % litick + $ia"& Aa"a - Arku! Ter3-ia - Avil,! Katar&"a :ie"sk a i"3. Aj )e", %&sali $uc# v"3 k"i#,! ++e aj cirkev"3 u5ite1k,. :kut 5" s(! )e )e"a "e$ k)e v ist*c# s+er c# t 5 +u)! "e-"a+e" t jej +e"ejce"" s(! %ret )e +u) takist "e$ k)e v6etk ! 5 )e"a. O'i$ve % #lavia sa v# $"e $ %fIaj2. Tvr$e"ie! )e Hirkev si "e%raje! a', )e", ' li s cil"e! % litick, 5i kult2r"e -a stal3! je "e%rav$iv3. Ver6 - k"i#, Ke"e-is -"ej2ci< =T t je terak s( - + jic# k st& a +s - +.j# +sa> % uka-uje "a r v" s( +u)a a )e", v ic# r.-" r $ sti. Te l Bick3 -$.v $"e"ie r v" sti v6etk*c# 1u$& s% 5&va v t +! )e +aj2 r -u+ v2 $u6u a ' li stv re"& "a B )& 'ra-! +aj2 r v"ak2 %rir $-e" s( a %.v $ a skr-e Krist v v,k2%e"ie % )&vaj2 r v"ak3 % v la"ie a B )sk3 ur5e"ie. Faj2 ',( -aiste"3 v6etk, % $+ie"k, k t +u! a', )e"a + #la v,k "va( 'e- e4iste"5"ej a s% l 5e"skej uj+, sv je vlast"3 )iv t"3 % sla"ie! t.j. %re$ v6etk*+ % sla"ie +atk, a +a")elk,. Prca )e", v $ +c" sti + ',( tak! a', sa %re Iu + #la )e"a sl ' $"e r -# $"2(! a a', "e' l -a+e$- va"* s% l 5e"sk* v- stu% )e",! ak + )e"a I -uje+ a -r veI "ie je "a 6k $u )e"e ale' jej r $i"e. Cie je %rav$ u! )e vstu% )e", $ verej"3# )iv ta ', +al % $k %va( kat l&cke s% l 5e"stv v svete! % kia1 je 25as( )ie" v verej" + )iv te s%rv"e us+er"e" a r -u+". Hirkev "a $ru#ej stra"e +us& k "a( aj v %r s%ec# c#ra", )ie"! a', "e' li $eBra$ va"3 ;al 6" u e+a"ci%ci u. 21\. AE POHMAVCG VDRUACMLVO:W CEPRLRODVECG A NKODMLVGE O$stra6uj2ci+ trest + -a #riec#, %r ti %rir $-e" sti je v 'i'lick + r -%rva"& ska-a +esta : $ +, ?K" 1Z a 19@. Kristus # v r&< =Ka)$*! kt "a )e"u #1a$& )ia$ stiv ! u) s I u scu$- l )il v sv j + sr$ci> ?Ft 0!2Z@. =Bla# slave"& 5ist3# sr$ca! le' "i uvi$ia B #a> ?Ft 0!Z@. :v. Pav l %&6e< =A tak! 'ratia! s+e $l)"&k+i! ale "ie telu! a', s+e +useli )i( % $1a tela. Me' ak 'u$ete )i( % $1a tela! - +riete. Ale ak Duc# + u+ktvujete skutk, tela! 'u$ete )i(> ?Ri+ Z!12i1/@. Krst + s+e sa stali 2$+i taj +"3# +,stick3# Krist v# tela! Hirkvi! %ret sv. Pav l -$.ra-Iuje< =Vari "eviete! )e va6e tel s2 Krist v*+i 2$+iE> ?l K r X!10@. Ce%atr&+e se'e a kre+ t # s+e % svte"& sviat s(a+i. =Ceviete! )e ste B )& c#r+ a )e v vs %re'*va B )& Duc#E Kt ', te$a B )& c#r+ -"i5il! t # B # -"i5&. Me' B )& c#r+ je svt* i a "&+ ste v,> ?l K r /!1Xi1Y@. =Me' sa ' j&+! a', s + vs! a) %r&$e+! "e"a6iel a-$a tak*c#! ak*c# "ec#ce+! a v, a', ste "e"a6li +Ia! ak3# "ec#cete. A', a-$a "e' li svr,! )iarliv s(! #"ev,! r -'r je! utk#a"ia! kle'et,! v,stat va"ie! "e% k je. A', +a -asa! a) %r&$e+! +.j B # u vs "e% k ril! a', s + "e+usel )iali( "a$ +" #*+i - t*c#! 5 %re$t*+ -#re6ili a "er 'ili % k"ie

-a "e5ist tu! s+ilstv a "ecu$" s(! kt r*c# sa $ %ustili> ?2 K r 12!21@. =A skutk, tela s2 -jav"3< je t s+ilstv ! "e5ist ta c#li%" s(! + $l slu)'a! 5ar,! "e%riate1stv! svr,! )iarliv s(! #"ev,! -va$,! r -'r je! r -k l,! -vis(! %ilstv ! #*re"ie a i+ % $ '"3. O t +t v+ v %re$ # v r&+! ak s + u) % ve$al! )e t&! 5 r 'ia tak3t veci! "e$ sia#"u B )ie kr1 vstv > ?Kal 0!19i21@. =Me' uve$ +te si a % c# %te! )e a"i je$e" s+il"&k a"i "e5ist* a"i c#a+tivec! 5 je + $l slu) '"&k! "e+ $e$i5stv v Krist v + a B ) + kr1 vstve> ?E; 0!0@. Varujte sa s+ilstva9 Ka)$* #riec#! kt r3# ', sa 5l vek $ %ustil! je +i+ telag kt v6ak s+il"&! #re6& %r ti vlast"3+u telu> ?l K r X!1Z@. =:+ilstv a akk 1vek "e5ist ta ale' lak +stv "ec# sa a"i le" "es% +e"2 +e$-i va+i! ak sa %atr& "a svt*c#! a"i +r-k s( a"i #l2%e re5i a "e%r&st j"3 )art,! le' t sa "eslu6&> ?E; 0!/@. V*-"a+ 6ieste# a $eviate# %rik-a"ia s% 5&va v c#ra"e v-"ikaj2ce# i % kra5uj2ce# )iv ta! v c#ra"e $.st j" sti 5l veka! v-j +"ej lsk, a 2ct, a ver" sti +e$-i +a")el+i. Niest,+ %rik-a"&+ -aka-uje B # v6etk, "e+ rl"e +,6lie"k,! % #1a$,! sl v a skutk, s% je"3 s se4ualit u. Jist ta +l$e)e v 'lasti se4ualit, je -kla$ + 6(ast"*c# +a")elstiev. O'$ 'ie $ s%ieva"ia + ve1+i v*-"a+"* v%l,v "a c#arakter 5l veka. V6etk t ! 5 5l veka % -$vi#uje "a$ -vierat a 5 r '& 5l veka 5l vek +! v,"ik vl$ u "a$ %u$ v u 'las( u. :v j "aj#l'6& -kla$ + +rav" 5ist ta v 2cte k 5l veku ak B )ie+u 'ra-u v "s. Ca $ v-$va"ie 1u$sk3# )iv ta je % tre'"3 "a-era( '$iv"*+ a 2ctiv*+ % #1a$ + a s 5ist*+ sr$c +. :vt* Pav l # v r&< =Jist*+ je v6etk 5ist3! ale % 6kvr"e"*+ a "everiaci+ "ie je "i5 5ist3g e6te aj ic# +,se1 a sve$ +ie s2 % 6kvr"e"3>. V+,sl + kres(a"skej + rlk, "ie je "i5i( 1u$sk2 %rir $-e" s(! ale vl$"u( ju! a', teles" aj $u6ev" str"ka "estli %r ti se'e! ale a', v,tvrali %re 5l veka %r s%e6"2! i"t&+"u je$" tu. Jl vek! kt r* je +rav"e 5ist* "e)ije le" %re se'a! ale $va sa cel* 'etav $ slu)', lske k B #u a 'l&)"e+u. D k)e %re +il va"3# aj tr%ie( i 5aka(. Ae si ve$ +*! )e v-j +"* v-(a# +e$-i +u) + a )e" u + sv je +iest a %l"3 r -vi"utie le" v ria$" + +a")elstve. Me" vte$, + )" te"t v-j +"* v-(a# reali- va(! "a%fIa( a r -v&ja( s v"2t r"*+ us% k je"&+. A', teles"3 s%l,"utie + #l ',( skut 5"e %rejav + %ravej lsk,! +us& sa +la$* 5l vek "au5i( %rija( a vl$a( sv ju % #lav" s(. Prav lska si "a%riek "etr%e-liv sti )ia$ sti v)$, uve$ +uje - $% ve$" s( -a %art"era a s% l 5"* )iv t. :kut 5"e -rel* 5l vek #1a$ viac "e) le" us% k je"ie 5i -'avu %re vlast"* %.)it k. R -# $"e sa %re %art"era! a', s "&+ -$ie1al sv j )iv t. A a) v takej v*+e"e "ac#$-a se4ualita sv j %l"* r -v j a krsu. Ae tv riv u! %l $" u a )iv t $ar" u + c u. Prve %ret s I u tre'a - $% ve$"e -a 'c#$-a(. Pret i"t&+"e v-(a#, %re$ +a")elstv + "e- $% ve$aj2 %l"3+u -+,slu 1u$skej se4ualit, a "ie s2 v# $"*+ 2v $ + $ +a")elstva. Tak + )" s%ravi$la "ajle%6ie -a'e-%e5i( aj $ie(a(u t ! "a 5 + %l"3 %rv a 5 je aj %re je# -$rav* teles"* a $u6ev"* v*v j )ia$uce< $ + v! v kt r + lska a s2la$ +e$-i r $i5+i v,tvraj2 aj %re $ie(a %r stre$ie lsk, a 'e-%e5ia! tie) 2t 5isk aj v 7al6&c# r k c# )iv ta a v- r %re -al )e"ie vlast"ej

r $i", v $ s%el sti. B # stv ril 1u$& - lsk, a c#ce! a', %ric#$-ali "a svet skr-e skut 5"2 lsku 'etav*c# r $i5 v! a a', ic# tt lska r $i5 v s%rev$-ala cel*+ )iv t +. V Krist vi +.)e+e v6etk ! a %ret je % tre'"3 s% lie#a( sa "a silu je# +il st&. :v je +il sti "+ % "2ka "a%r&kla$ skr-e je# sviat sti. Pre$ u-avret&+ +a")elstva sa $% r25a "av6tev va( %re$+a")elsk3 stret"utia a -&skava( tak i"; r+cie t + ak $ 're s+er va( sv j 'u$2ci +a")elsk* )iv t. :a+ t"* "er v"ak* % 5et +u) v a )ie" -"e+ )Iuje +" #*+ u-avrie( +a")elstv . Pret -$r)a"liv s(! aj - t #t $.v $u! + sv j %rir $-e"* v*-"a+. Tvr$e"ie! )e -$r)a"liv s( a +rav"* s%.s ' )iv ta s2 -$raviu 6k $liv3! je % $1a lekrskej ve$, celk + +,l"3. B j 5ist tu +u)a! sa+ -rej+e +.)e ',( s%rev$-a"* v56&+i ale' +e"6&+i (a)k s(a+i! av6ak tu + ve1k* v*-"a+ -vl6( %s,c#ick v,r v"a" s( $a"3# 5l veka! %r stre$ie! v kt r + sa % #,'uje a % $ '"e. B j 5ist tu je "r 5"*! %ret )e "e5ist )ia$ stiv s( je %r&li6 sil"! a t kv.li t +u! )e 1u$sk v.1a je "sle$k + $e$i5"3# #riec#u %r&li6 sla'. Av6ak te"t ' j "ie je "e+ )"*. D ka-uj2 t )iv t, +" )stva kIa- v! re# 1"&k v i laik v! kt r& "e)ili s "ijak*+ %art"er + a vie$li 5" st"* )iv t. P +te" s( 5i 6iale"stv - % #lav"ej -$r)a"liv sti "ee4istuje! ale e4istuj2 c# r ',! -vrte" sti! 'a aj 6iale"stv 5i i"3 $e$i5"3 -a(a)e"ie - -"eu)&va"ia % #lav"3# %u$u. Ke7 sa er tick3 v-(a#, -re$ukuj2 "a se4ul"e -&skava"ie r -k 6e! 'jav& sa v tak*c# v-(a# c# "era- 'rutalita a utl5a"ie %art"era! v,k ris( va"ie a -"eva) va"ie. Ka)$3 k "a"ie! kt r3 -"i)uje 5l veka "a vec! kt r sl2)i vlast"3+u eB i-+u! je "e- $% ve$"3. Er tick ;asci"cia -asle%uje a s%.s 'uje! )e v %r&le)it st" + % #lav" + stret"ut&! a a"i %ri je# %ak va"& sa "e$ v,sk26a(! res%ekt&ve %reveri( lska %art"era. V6etk, kult2r, r 'ili r -$iel +e$-i % #lav"*+ v-(a# + +i+ +a")elstva a v +a")elstve. Jl vek tu6&! )e v % #lav" + stret"ut& +us& ',( "iele" teles"*! ale aj $u6ev"* s2-vuk! kt r* $v c# 1u$& s%ja. Prir $-e"* cit #lsa cu$" s(. B # "e)ia$a "i5 "e+ )"3. Hriec#, %r ti 6ieste+u %rik-a"iu "e+ )" "a-*va( %rir $-e" u sla' s( u. Prir $-e"3 je ',( %" + sv j# tela! vl$a( sa! %rir $-e" v %rav + -+,sle je le" "evi"" s(! "ie #riec#. =Varujte sa s+ilstva9 Ka)$* #riec#! kt r3# ', sa 5l vek $ %ustil! je +i+ telag kt v6ak s+il"&! #re6& %r ti vlast"3+u telu. A "eviete! )e va6e tel je c#r+ + Duc#a :vt3# ! kt r* je v vs! kt r3# +te $ B #a! a )e "e%atr&te se'eE Dra# ste ' li k2%e"&. Oslavujte te$a B #a v sv j + tele> ?l K r X!1Zi19@. Frav" "e5ist ta "i5& svt s( a % k j r $i""3# )iv ta. Ae %rek)k u s2la$u v*v ja s '" sti! "esie ' les(! #r.-u a s+r(! $"&+a ra$ s(! %ri%ravuje ve5"2 s+r(! s%.s 'uje r -v $,! tis&ce "evi""*c# $et& %ri%ravila $ + v a "eje$"3+u +la$3+u 5l veku - 'rala "$ej %re je# %l", $ 'u$2c" sti. :+ilstv sla'uje v.1u! tu%uje sve$ +ie! -a#+lieva r -$iel +e$-i $ 'r + a -l +! -'avuje sc# %" sti %re)&va( skut 5"2 lsku! -'avuje cti! s%.s 'uje -atvr$"ut s( sr$ca! "e-uje+ $uc# v"* )iv t ?"a%r. %re -avr# va"ie )iv ta v

s+ilstve@! tu%e" s( v 5i v,66&+ -uj+ + a # $" t+! %s,c#ick3 %r 'l3+,! % #lav"3 c# r ',! -l 5i", %r ti kl&5iace+u )iv tu! r -vrat s% l 5" sti! sa+ vra)$,! 6&re"ie "e2ct, "aj+ v 5i )e"+ at7. =Prevrte"3 r -+*61a"ie $$e1uje $ B #a> ?F2$ 1!/@. :+ilstv 5l veka - tr 5uje! vl$"e +u. Ciekt r& velik"i $uc#a - stali 'u7 "e)e"at& ale' % 5as tv r', sv jic# $iel sa %riklIali k -$r)a"liv sti! "a%r. Me "ar$ $a Vi"ci! Fic#ela"Bel ! Pascal! Ka"t! Beet# ve"! T lst j! :tri"$'erB! Bal-ac. :2 svtci! kt r& sa -riekli ra$6ej )iv ta ak 5ist t,! "a%r. Fria K retti. T "aj# $" t"ej6ie v kres(a"stve '*va s% je"3 s 2%l"*+ $rieka"&+ D Ae)i6 Kristus! Pa""a Fria! "es% 5et"3 +" )stv svtc v at7. 211. POHMAVCG VDRUACMLVO:W AE CA [KOR FACUEM:TVAE Fa")elstv "ie je -"e# $" te"3 sl ' $"*+ stav +! ve7 %ri s%rve stv re"& sveta Bi'lia # v r&< =Vi$el B #! )e je t $ 'r3> ale' =Cie je $ 're ',( 5l veku sa+3+u> ?K" 2!1Z@. B # si %rial! a', sa 1u$ia r -+" ) vali a "a%l"ili -e+ ?K" 2!2Z@. :tar* -k " vi$el v % 5et" + % t +stve $.ka- B )ej %ria-"e a s% je"ie s 'u$2ci+ Fesi6 +. Av6ak aj :tar* -k " u) v,-$vi# val %a"ictv a -riek"utie sa +a")elstva. K % $ '"3+u uva) va"iu $ 6li "a% k " aj i"3 "' )e"stv. aakt! )e Ae)i6 Kristus "e' l )e"at*! "e-"a+e"! )e ', ' l +a")elstv % $ceI val. H v r& t*c#! kt r& $ 'r v 1"e -ac# vvaj2 -$r)a"liv s( %re "e'esk3 kr1 vstv < =Cie v6etci % c# %ia t t sl v ! i'a t&! kt r*+ je t $a"3> ?Ft 19!11@. =Kt je 'e- )e",! star sa P" ve veci! ak sa %5i( P" vi>! # v r& sv Pav l ?l K r Y!/2@. L"$e # v r& kres(a" +! )e +aj2 +a( sv je +a")elk, a )e", sv jic# +u) v. Tie) # v r&! )e ak v$ v, "e$ k)u -ac# vva( -$r)a"liv s(! "ec# vst2%ia $ +a")elstva! a )e k " $ 're aj te"! kt v,$ sv ju %a""u! ale kt ju "ev,$ k " le%6ie. Fa")elstv #ji Tertuli"! sv. Hier "*+ i sv. A+'r8-. Fa"ic#ejci! B" stici a s%iritualisti % kla$ali teles"* st,k -a $ia' lsk*! te$a -a "ie5 -l3! % "i)uj2ce! Hirkev ale "e-astvala t t sta" visk . V T. st. ' li cirkev"& tc via v%l,v"e"& %lat8"sk,+ % Iat&+ tela. Av6ak %rve vte$, v,tv ril kres(a"stv cel2 l3Biu )ie"! "a$ kt r*+i )as l "ajv56& s2$ '& Kr3k Mi'a"ius< =bak3 )e", +aj2 kres(a"ia9> ?Farri"a! C "a! E+elia! At#usa! F "ika@. Fatk, "ajv56&c# kres(a"sk*c# tc v a u5ite1 v s2 v-"e6e"*+i $.ka-+i 2ct, k )e"e D +atke a jej % sla"iu. P je+ se4ul"ej 5ist t, v,v lval "ieke$, i v Hirkvi "es%rv"u %re$stavu tele ak "str ji -la a t*+ v,v lval i "e2ctu k % #lav" sti a jej 25elu. B # "s stv ril cel*c#! te$a aj s tel +g B # "etv r& "ie5 % "i)uj2ce 5i "e# $" t"39 V6etk, 1u$sk3 rB", +aj2 sv j -+,sel a 25el a v -sa$e -le)& "a t +! ak ic# % u)&va+e 5i -"eu)&va+e. =Kt je 'e- )e",! star sa P" ve veci! ak sa %5i( P" v> a =aj "ev,$at )e"a a %a""a r -+*61aj2 P" v*c# veciac#! a', ' li svt3 tel + i

$uc# +. Ale v,$at +,sl& "a svetsk3 veci! ak sa %5i( +u) vi> ?% r v. 1 K r Y!//"@. Pa"e"stv v,)a$uje s%ravi$la viac se'a$isci%l&", "e) +a")elstv ! Pa"ictv a %a"e"stv je v,66& stu%eI -asvte"ia B #u! ale t "e-"a+e"! )e ka)$*! kt sa $al t ut cest u! je viac "e) v6etci +a")elia. Fa")elstv a %a"e"stv v6ak "e+ )" celk + % r v"va(! je t ak ', s+e c#celi # $" ti( ru)u 5i je viac ak 1alia. Ke', 1u$sk se4ualita "e' la c#%a" ak v-"e6e"! :tv rite1 + $a" # $" ta! tak ', aj -riek"utie sa +a")elstva stratil sv j v*-"a+. Fa")elstv sa stva skut 5"e sl ' $"e -v le" u )iv t" u ; r+ u! ak e4istuje ve$1a "e# i" verej"e u-"va" )iv t" ; r+a. O'i$va tiet stav, sa v-j +"e % tre'uj2! st ja a %a$aj2 s% lu. P v la"ia k sl ' $"3+u stavu s2 -"a+e"&+ -$rav*c# kres(a"sk*c# +a")elstievg -"e# $" c va"ie $ 'r v 1"3# sl ' $"3# stavu +us& "a%r ti t +u "ut"e vies( aj k -"eu-"a"iu kres(a"sk*c# # $".t +a")elstva. =V-#1a$ + k $e6trukt&v"e+u v-(a#u k )iv tu c#*'aj2 $"es % $+ie"k, %re re6%ekt va"ie %a"e"stva. Ak sa "e% va)uje )iv t -a "ie5 ce""3! ale le" -a vec! kt rej sa + )" -'avi(! 5l vek sa "ec&ti % v la"* k uskut 5"e"iu tejt 'et,>. ?Tere-a - Kalkat,@. Pl $e"&+ + +a( 5l vek % $iel "a B )ej tv rivej sile. P 5atie " v3# 5l veka je v-"e6e" u -le)it s( u. L$e 1u$sk2 ',t s(! kt r $ stva $ B #a "es+rte1"2 $u6u a je % v la"! a', $ sia#la ve5"2 'la)e" s(! ve5"3 6(astie. Tiet veci s2 krs"e! ale aj kre#k3! %ret +aj2 ',( c#r"e"3. K t +u sl2)i kre+ i"3# i #a"'liv s(. P #lav"* )iv t je v v6e 'ec" sti % tre'"3 %rij&+a( ak "ie5 % -it&v"e. Prik-a"ia v tejt 'lasti u%ravuj2 % u)&va"ie % #lav"ej sil, k -ac# va"iu ve1kej )iv t"ej # $" t,. Kt "e+iluje! je "e6(ast"*! 5i u) je sl ' $"* ale' )e"at*. Pa"e"stv "e-"a+e" "e2%l"2 s '" s(! sk.r uka-uje k t +u! )e %rve Kristus je %rav*+ "a%l"e"&+ ka)$ej s '" sti. Ae t,%ick3! )e 1u$ia t "ajv,66ie a "ajv-"e6e"ej6ie +as v %12vaj2 a % s+ievaj2 sa - t # . Vr veI v6ak tu6ia! k$e je i$el! a #1a$aj2 $u6ev"2 % silu v ve1k + %rve $ 1u$& sl ' $e"*c# $ svetsk3# )iv ta. 212. FbDA CEF]UE BOW CEFRAVCGE Ae s+ut"3! ak +8$a suBest&v"e ; r+uje 1u$&! "a+iest t # ! a', 1u$ia ur5 vali s+er va"ie +8$,. Pre +8$u je t,%ick3! )e sa v"ucuje. Jl vek + "av,6e skl " %ris%.s ' va( sa +8$e. Ca $ru#ej stra"e "ie je v)$, % tre'"3 +8$ u % vr# va( ale' ju $+ieta(. P kia1 "ej$e %erver-"3 ale' i"ak 6k $liv3 v*strelk,! +.)e sa jej 5l vek %ris%.s 'i(. J k 1vek 5l vek k "! "e+ t ',( "er -u+"3. Jl vek "e+ "ie5 k "a( 'e-#lav le" %ret ! )e tak r 'ia stat"&. Cetre'a sa '( ',( "ek "; r+"&! ke7 si t situcia v,)a$uje! v,)a$uje si t v6ak $va#u.

:c#+i$t a K %%ers $ k-ali! )e "ik$e v %rakult2rac# sa )e"a "e 'javuje 'e- 6iat. Ca#3 "r $, %atria v % $state k 2%a$k vej kult2re. :+ie+e sa te6i( - vlast"ej krs,! tie) ju +.)+e %est va(! ale je % tre'"3 %a+ta(! )e tel + ',( $.st j"*+ st"k + $u6e. =O'lek "a tele a 2s+ev "a %erc# a c#.$-a i uka-uj2 ka)$ +! ak* je> ?:ir 19!2Y@. V6etk ', +al sl2)i( k t +u! a', s+er val 5l veka k B #u. Takist aj +8$a + % +#a( 5l veku ku v,66ie+u s% je"iu s B # +. Pre$stava! )e tel je c#r+ Duc#a :vt3# ! % svte"3 sviat s(a+i! a tie) "uka vtele"& B )ie# :,"a a v-kriese"& tela %re#f'ili 2ctiv* % st j v 5i telu. Nat, +aj2 cti( tel t # ! kt je 2$ + Krist v# tela. :%.s ' 'lieka"ia $iev5at a )ie" "ie je le" s2kr +" -le)it s(! ale -asa#uje +rav"3 k re"e +a")elstva! r $i", a cel3# "r $a. Ae -"+e! )e t ut cest u -a5al r -%a$ aj ve1k*c# "r $ v. Ak ka)$ vec! kt r sa t*ka 5l veka! a"i +8$a ?te$a aj 25es a "al&5e" tvr@ sa "ev,+aIuje s% $ %ravi$iel +rav" sti. :v. Pav l # v r&< =)e", "ec# s2 v $eve -$ 'e" + cu$" s( u a "ec# sa kr6lia skr +" s( u> ?l Ti+ 2!9@. O$ev je ur5e"* k t +u! a', ' l c#ra" u 5ist t,! c#ra" u tela %re$ -i+ u! %rac# +! vl#k + a % $ '"e. Ae %r strie$k +! "ie cie1 +. :l2)i % ria$ku. Ce$'al s( v 'lieka"& je % "i) va"&+ se'a aj i"*c#. Vv,k s&ce u'erie ve1a "a $r)$iv sti! av6ak ur5it +iera v $#a1 va"& ale' ' %&"a"& tela sa "e+ %rekra5 va(. V tejt 'lasti =-v,k"utie si> "ik$, celk + "e%re+.)e vi-ul"u %r&(a)iv s( "aj+ )e"sk3# tela. Ak sa )e"a l&5i! "ie je t #riec#! % kia1 t "e%re#Ia v t + -+,sle! )e t "ie je v r -% re s 'e)" u + rlk u ale' % kia1 t "e%riv$-a ku #riec#u. V Deuter "8+iu ?22!0@ 5&ta+e< =Ue"a "ec# sa "e 'lieka $ +u)sk*c# 6iat! a"i +u) $ )e"sk*c#! le' kt r '& tak3 veci! 6kliv& sa B #u>. F,slia sa tu asi ur5it3 "e+ rl"e %raktik, + $l slu)',. Vak-a"3 "ie s2 -rej+e 6at,! ale -vrte" sti a % c#,'"3 %raktik,! s% je"3 "a%r&kla$ s uctieva"&+ -+,sel"*c# % #a"sk*c# ' )stiev. 21/. UFECLE CEF]UE BOW CEFRAVCSE Prav3 u+e"ie je 5ist3! v cie tak3# t u+e"ia je $ 'r3. Prav krsa je $lesk + $ 'ra! % ria$ku! #ar+8"ie! B #a. Ke7)e u+e"ie + 5l veka -$ k "a1 va(! je "e $$elite1"3 $ +rav" sti a % $lie#a +rav"*+ -k " + ak v6etk, stat"3 veci! 2+,sl, a skutk,. Frav"3 -k ", tu %latia "iele" %re tv rcu! ale i %re $ivka. U+e"ie + re6%ekt va( $.st j" s( 1u$sk3# tela. ^u$sk3 tel je u+eleck*+ $iel + :tv rite1a! "e+ )" # %ret % va) va( -a "ie5 -l3. Ce'e-%e5e"stv v6ak tkvie v "a6ej +rav"ej sla' sti! 5 je #1a$isk ! s kt r*+ +us& u+elec % 5&ta(! tak ak je t +u v ka)$ej i"ej 'lasti. A"i "ajv56& u+elci kres(a"skej 3r, "ev#ali "a sv jic# v*tv r c# - 'ra-i( aj "e-akr,t3 5i le" +l -akr,t3 1u$sk3 tel ! %ravi$el"e aj "a

"' )e"sk*c# v*jav c#< Ra;;ael ! Re+'ra"$t! Ru'e"s! Durer! 'ratia E,ck v&! H rreBBi ! Ti-ia"! Muk6 Me,$e"sk* a +" # i"*c#. Ciekt r3 u+eleck3 $iela +.)u v6ak kre+ estetickej krs, 'u$i( aj -+,sel"2 )ia$ stiv s(. Pret v6ak e6te sa+3 se'e "e+usia ',( "e#a"e'"3. L"ak ic# ale v"&+a 5l vek! kt r* +us& ' j va( %r ti -+,sel" sti! i"ak te"! kt v se4ul"ej 'lasti "ie je %r&li6 citliv*. O'ra-,! kt r3 sa+i v se'e "ie s2 "e+rav"3! ale v,)a$uj2 $ $ivka vek v2 i +rav"2 v,s%el s(! sa "e+aj2 uka- va( "e-rel*+ s '+. Ce+rav" s( aj v u+e"& je v)$, -"+k u $$uc# v"e"ia a $ s '"e"ia 5l veka a %r&-"ak + kult2r"e# 2%a$ku. Ak u+e"ie r -v&ruje v6"e a -v$-a ku #riec#u! +&Ia sa sv j+u cie1u. U+elec + ',( v,c# vvate1 +! "ie -"e+ravI vate1 +. V %a5" + %r&%a$e je - $% ve$"* %re$ B # + -a % # r6e"ia ku kt r*+ $al % $"et! res%ekt&ve %r&le)it s(. Ae %ret % tre'"3 "au5i( sa v,'era( si! 5i u) - % "uk, $iva$iel! k&"! telev&-i&! i"ter"et v*c# str" k at7. Cieke$, sa ak u+e"ie s"a)& tvri( i % r" Bra;ia. P r" Bra;ia je v6ak a+ rl"a a -"a+e" #r -e"ie celej s% l 5" sti! '-vl6( $et&. Pris%ieva k sla'e"iu + rl",c# -kla$ v! kt r3 s2 %re celk v* -$rav* v*v j s% l 5" sti "e% str$ate1"3. DeBra$uje v %rv + ra$e )e"u a % 6kvrIuje jej $.st j" s(! % %iera s%rv"e c#%a"ie 1u$skej se4ualit, ak B # + $a"3# $aru! kt r* 1u$& tvra lske a $va i+ 25as( "a tv riv + $iele %l $e"ia. Ak sa tel $eBra$uje "a "str j ukja"ia r -k 6e! -a'raIuje sa t*+ + rl"e+u rastu a v*v ju -$rav*c# v-(a# v. T ve$ie "ev,#"ut"e k v,k ris( va"iu je$" tlivc v! %re$ v6etk*+ sla'*c# a -ra"ite1"*c#. K +erci "ali-cia % r" Bra;ie je v*sle$k + "es%rv"e c#%a"ej sl ' $,. Kres(a"ia +aj2 $ 6ttu a je# -stu%c v % )a$ va(! a', ' l -a'e-%e5e"3 sa"kci " va"ie a $straI va"ie rekl+ a i"*c# +ateril v! kt r3 +.)u #r - va( +rav"* v*v j +l$e)e ?- v*kla$ v! verej"*c# %riestra"stiev a % $.@. Vstu% $ k&"! $iva$iel! +2-e& a % $ '"e + ',( -a+e$-e"* %re$ v6etk*+ $e( + a +la$istv*+! ak sa je$" %r Bra+! kt r* ', + # l v,v la( ic# % # r6e"ie. [l # u verej"ej + ci "ie je! a', ur5 vala vlast"2 % va#u kult2r"e# %rejavu! ale a', %ri%ravila % $+ie"k, a % $% ru %re 6&re"ie kult2r"e# )iv ta. Kult2ra sa te$a "e+ $cu$-i( vlast"3+u cie1u a sl2)i( % litickej a # s% $rskej + ci. Bisku%i +aj2 % vi"" s( star stliv sti! a', sa $ k st l v "e$ stali $iela u+elc v! kt r3 s2 v r -% re s kres(a"sk u vier u! +rav" s( u a -' )" s( u! ur)aj2 %rav* "' )e"sk* cit 'u7 -"etv re" u ; r+ u 5i u+eleck u % $ra$" s( u ale' "e%rav$iv s( u.

21T. TREBA OD:TRGCLW :[KROFCS VMA:TCQHTVOE D.st j" s( 1u$skej s ', i Hirkev! c#raIuj2ca -kla$"3 %rva 5l veka! v,)a$uj2 %rv "a s2kr +"3 vlast"&ctv 5l veka %re ka)$3# ! a', ka)$* + # l % stu%"e -&ska( +ajet k! kt r* ', je# sa+3# a je# r $i"u c#r"il %re$ "e%ria-I u a sk26ka+i! a kt r3 ', + # l % u)i( i "a slu)'u s% l 5" sti. Prv t"e ' li #+ t"3 statk, ur5e"3 v6etk*+ 1u7 +< =Ca%lIte -e+ a % $+aIte si ju9> Ka)$* 5l vek sa % va)uje a v)$, % va) val -a %rv"e"3# u)&va( ur5it3 statk, tak! ak ', le" je+u "le)ali. Cikt "e+ te$a %rv +u ic# 'ra(! ak ' li -&ska"3 5est"e a ic# -&ska"&+ "e' l "ik +u u'l&)e"3. Ae t te$a %rir $-e"* jav! kt r* B # % tvr$il a c#r"i # %rik-a"&+ ="e% kra$"e6> a ="e% )ia$a6 +ajetku 'l&)"e# sv j# >. Aj Kristus -avr# l kr$e) a -r veI "a% +&"al ' #5 v! a', $vali c#u$ '"*+. :2kr +"3 vlast"&ctv je -kla$"*+ %rejav + 1u$skej s '" sti a je -ruk u -kla$"ej sl ' $,. Ak "e+ 5l vek %ri+era"3 #+ t"3 statk,! je v,$a"* "a +il s( a "e+il s( t*c#! "a kt r*c# je +ateril"e -visl*. F c % litickej stra",! s% je" s # s% $rsk u + c u! %re$stavuje v)$, % te"cil"e "e'e-%e5e"stv %re sl ' $u tr#u. [%l"* k lektivi-+us ve$ie k # s% $rskej $iktat2re a k -ka-u 6trajk v. V,k ris( va"ie a -"i) va"ie 1u$skej $.st j" sti "j$e+e te$a r v"ak v % $"ik c# s ciali-+u ak aj ka%itali-+u. Ae$"*+ - %rv 5l veka + ',( %rv "a s2kr +"2 i"iciat&v" s( "a kt r +k 1vek % li. Ka)$* 5l vek sa %rir $-e"e a i"6ti"kt&v"e ve"uje star stlivej6ie! - $% ve$"ej6ie! ra$ st"ej6ie a s v56&+ -%al + t +u! 5 %atr& le" je+u. U) star& Ri+a"ia # v rili< =J je s% l 5"e s%rav va"3! je s% l 5"e aj -a"e$'va"3>. :2kr +"3 vlast"&ctv te$a le%6ie -a'e-%e5uje r -v j 1u$skej s% l 5" sti a # s% $rske# )iv ta "e) i$e l8Bie k lekt&v"e# # s% $re"ia. V %r&%a$e k lekt&v"e# # s% $re"ia + )" "a+iest s '"*c# -uj+ v D t,%ick*c# %re sl ' $"* tr#! -avies( le" r -li5"3 "eist3 + tivcie ku %rci ? $+e",! s2(a)e! v,-"a+e"a"ia! trest,@! kt r*c# 25i"" s( je v6ak ve1a +e"6ia. Okre+ t # s% l 5"3 # s% $re"ie sa "evie tak 1a#k %ris%.s 'i( a v,# vie( % tre'+ 1u$&. :2kr +"3 vlast"&ctv je "ev,#"ut"3 k -a'e-%e5e"iu % ria$ku a % k ja v s% l 5" sti. : vlast"&ctv +! aj ke7 je # "era- +l s+e relat&v"e s% k j"&. Caj$.le)itej6ia v # s% $rsk + )iv te "ie je te$a ve1k s( v*r ',! ale s% k j" s( '5a" v! a t ! )e si +.)u us% k ji( %rir $-e"3! %rv"e"3 % tre',. Aj $eji", $vaj2 -a %rav$u tak3+u # s% $rske+u -ria$e"iu! kt r3 je 'l&-ke %%e)skej s cil"ej e"c,klike Reru+ " varu+ a 7al6&+ "asle$uj2ci+ s cil",+ e"c,klik+ v % r v"a"& s k +u"istick*+i # s% $rsk,+i s,st3+a+i. Ak +ali %rv& kres(a"ia v Aeru-ale+e tak+er v6etk, veci s% l 5"3 ?:k 2!TT@! tak t ' l relat&v"e i$el", =k +u"i-+us>! ale le" v sv jej # s% $rskej s% tre'"ej -l )ke %ri5 + "e' l % vi""* a -v-"*. Pl,"ul $ -"a5"ej +ier, "' )e"skej s2$r)" sti %re"asle$ va"*c#. :% l 5"3 '# s% $ar va"ie +ajetku v,c#$-al -rej+e aj - %resve$5e"ia %t v" + 'l&-k + %r&c# $e Ae)i6a

Krista. Ke7 sa r -6ir val % 5et u5e"&k v! "astvali aj "a%tia a "ev.1a kv.li +ateril",+ statk + ?:k X!1@. J je te$a + )"3 u +alej sku%i",! kt r je ve$e" "' )e"sk*+i % #"2tka+i a $ 'r v 1"e si -v lila tak*t s%.s ' )iv ta ?"a%r. v re# li 5i u "iekt r*c# siekt@! t "ie je s%ravi$la + )"3 a"i %rijate1"3 %re v6etk*c#. O%r ti sl ' $"3+u "ese'eck3+u s% l 5e"stvu lsk, %rv*c# kres(a" v je "ajjas"ej6&+ %r tikla$ + k +u"istick* 6tt! kt r* sa s"a)il uskut 5"i( sv je ciele r v" sti a s% l 5" + vlast"&ctve 'e- #1a$"*+ % u)it&+ sil, a 2%l"*+ -"i5e"&+ s '"*c# %rv % $ 'rutl" u vl$ u je$"ej trie$,! 5i stra", s -a+era"&+ v*s st"e "a te"t svet a v,'u$ va"&+ ak3# si =raja> v t +t svete 'e- B #a D le" 1u$sk*+i sila+i. Kristus "e' l %ri+r"e #lsate1 + s cil",c# "uk! ale %rv$ s%s,. Ce6l +u v %rv + ra$e t ! -avies( " v* # s% $rsk, % ria$ k! ale v,tv ri( " v3# 5l veka. Ce% -"al trie$"e r -$iel, a "ek-al trie$"u "e"vis(. Cik$, "e-avr# val vlast"&ctv ! ale je# -"eu)&va"ie. 210. TREBA OBFEDVLW :[KROFCS VMA:TCQHTVOE :% l 5"3 $ 'r je s2#r" s% l 5e"sk*c# % $+ie" k! kt r3 u+ )Iuj2 a % $% ruj2 $ k "al* r -v j 1u$skej s '" sti v6etk*c#. U) svt* KreB r Ve1k* # v r&! )e #+ t"3 i $uc# v"3 statk, je % tre'"3 u)&va( k vlast"3+u -$ k "ale"iu a -r veI v %r s%ec# i"*c#. =T "ie je tv j# +ajetku> # v r& sv. A+'r8- =5 t, u6te$ruje6 c#u$k vi. T, +u le" vracia6 t ! 5 +u %atr&. T, si sv juje6 t ! 5 ' l $v" ur5e"3 %re s% l 5"3 u)&va"ie v6etk*+. Ve+ je %re v6etk*c#! "iele" %re ' #at*c#.> Pius PL. % ve$al! )e je %r&%ust"3! a', 6tt a i"6tit2cie verej"3# %rva vlast"ili v*r '"3 %r strie$k,! a t -vl6( tie! kt r*c# vlast"&ctv v,tvra tak2 ve1k2 + c! )e s #1a$ + "a verej"3 $ 'r ', "e+ali - sta( v s2kr +"*c# rukc#. Pius PLL. # v r&< =Ke$,k 1vek si ka%itali-+us r '& "e '+e$-e"3 %rv "a +ajet k a "ijak # "e% $ria7uje 'ec"3+u 'la#u! Hirkev t $s2$ila ak k "a"ie $% ruj2ce %rir $-e"3+u %rvu.> Pav l VL. i A" Pav l LL. u-"vaj2 s% l 5"3 vlast"&ctv -a je$"u - ; rie+ vlast"&ctva. P $ '"e # v r& i Dru#* vatik"sk, k "cil ?19X2i0@. :% l 5e"sk3 % sla"ie +ajetku je -ak re"e"3 v sa+ + %rve "a +ajet k. T +u +usia ',( % $ria$e"3 v6etk, stat"3 %rva vrta"e %rva "a vlast"&ctv . V6etci +aj2 %rv )i( "a tejt -e+i a - tejt -e+e. Pret je %rv "a +ajet k '+e$-e"3 %rv + $ru#3# "a t ! 5 "ev,#"ut"e % tre'uje k )iv tu. =Ak + "iekt % -e+sk* +ajet k a vi$& 'rata v "2$-i a sr$ce si %re$ "&+ -atv r&! ak v I + +.)e stva( B )ia lskaE> ?l A" /!1Y@. Cikt si "es+ie "ec#a( %re sv je v*#ra$"3 u)&va"ie t ! 5 %resa#uje je# s '"2 % tre'u! ke7 $ru#*+ c#*'aj2 veci % tre'"3 k )iv tu. Cikt "e+ 'e-u-$"e -#r +a)7 va( +ajet k ale' # -',t 5"e %re+r"i( 'e- #1a$u "a sv je 'la# 5i "a 'la# 'l&)"e# a "r $a.

V % sle$"*c# $esa(r 5iac# je $.le)it*+ %rvk + +e$-i"r $" % + c "aj+ kraji"+ tretie# sveta. V6e 'ec"3 $ 'r v,)a$uje v,vlast"e"ie! ak s2 "iekt r3 +ajetk, %rek)k u k lekt&v"e# 'la# ',tu! ak s2 u) %r&li6 ve1k3 ale' ic# v*(a) k je +al* ale' v.'ec )ia$", ale' - "ic# %l,"ie 'ie$a %re ',vate1stv ale' s%.s 'uj2 ve1k2 6k $u %re -uj+, celej kraji",. : ciali-cia je %r&%ust" "a%r&kla$ ak je je$i"*+ %r strie$k + k $str"e"iu ur5it3# -"eu)&va"ia! v,k ris( va"ia! ale' ak -a+e$-& +r#a"iu. F ',( v6ak % sle$"*+ %r strie$k + % % u)it& v6etk*c# stat"*c# ale' %ri "e+ )" sti % u)itia i"*c# %r strie$k v. Ke7)e je % tre'"3 +ajite1 v s%rav $liv $6k $"i(! + sa -"r $I va( % stu%"e! "ie "ara-. Ca %a5"2 %ra4 +us& 6tt -k "ite $ %lati( ak vi$ie( aj "a %r&%a$ c# % stk +u"istick*c# kraj&". Ae$" u - %re$" st& -+ie6a"ej # s% $rskej s2stav, ?k$e je -r veI sekt r %rie+,slu -"r $"e"3# a s2kr +"3# @ je + )" s( %rir $-e"ej s2(a)e -"r $"e"3# a "e-"r $"e"3# # s% $rstva. Va'e-%e5i( si % tre'"3 statk, "a 2k r ' #atstva $ru#*c# "ie je v %r&%a$e "ajv,66ie# "e$ statku kr$e) u! le' s2#r" v6etk*c# statk v je %re v6etk*c# 1u$& a % vi"" s( 5l veka r -$va( - "a$',tku je ul )e" sa+ u %rir $-e" s( u! te$a B # +. Tak u) # v r& aj Mev PLLL. 21X. AE HHUDOBA LDEGMOF KRE:WACAE P&s+ :vt3 sa 5ast 'racia %r ti "e"s,t"ej 1u$skej t2)'e c#cie( stle viac! le' tt t2)'a u-atvra sr$ce 5l veka %re$ B # + a 1u7+i. Duc# c#u$ ', je "ev,#"ut"*+ a % $stat"*+ %rvk + )iv ta kres(a"a. Vav-uje "s! a', s+e "evi$eli -+,sel a "%lI )iv ta v # "'e -a %e"ia-+i! % # $l&+ a 'la# ',t +! ale v v,tvra"& # $".t! kt r3 %re+#aj2 aj s+r( a -asa#uj2 i $ ve5" sti. H "'a -a +ateril",+i # $" ta+i +.)e 5l veka 1a#k -asle%i(! %ri5 + tak* 5l vek strca -+,sel %re $uc# v"3 # $" t,. Prav ce"a 5l veka "etkvie a"i v ' #atstve a"i v c#u$ 'e! ale v +rav"ej $ k "al sti. :kut 5"e c#u$ '"* 5l vek "ie je te"! kt r* tr%& "e$ statk + % -e+sk*c# statk v! ale te" kt vi$& "%lI a -+,sel )iv ta v #r +a$e"& #+ t"*c# statk v! 'la# ',te a % # $l&. Ak "e+ 5l vek %e"ia-e! t sa+ se'e e6te "ie je c" s(. Aj c#u$ '"* +.)e -+*61a( ak "es%rav $liv* ' #at*. A ' #at* +.)e "a %ak -+*61a( ak $ 'r %raj"* c#u$ '"*. :2 c#u$ '"&! kt r& "e"vi$ia sv ju c#u$ 'u a ic# -+,sl + )iv ta je ' #atstv ! res%ekt&ve s"a#a je# "a$ 'u$"utie. :2 v6ak i c#u$ '"&! kt r& s2 s% k j"& s sv ji+ 2$el +. H#u$ 'a - lsk, k B #u je v-c",+ %r strie$k + +rav"ej $ k "al sti. K c#u$ 'e! k "eli%"utiu "a +ajetku! ku s% k j" sti s +l +! k u+e"iu $va( t*+! kt r& +aj2 e6te +e"ej! "s "a%r&kla$ "a'$a i sv. ara"ti6ek - Assisi a 7al6& svtci. H#u$ 'a! kt r2 "iekt $ 'r v 1"e v-al "a se'a! ale' c#u$ 'a! kt r je -"6a" #r$i"sk, a s 2%l" u $ v-$a" s( u $ B )ej v.le! +.)e ',( ve1k u c" s( u. Ca%r ti t +u c#u$ 'a -"6a" s

"ev.1 u je -l + a '*va 5ast -#u'" %re "' )e"sk* aj +rav"* )iv tg ve$ie ku $e+ rali-cii k -2;alstvu! v kt r + 1u$ia 5ast strcaj2 vieru! "$ej i lsku k B #u a 'l&)"e+u. Jl vek je le" s%rvc + +ajetku! "ie je je# 2%l"* vlast"&k. Ci5 "e%atr& le" +"e. A's l2t",+ %" + v6etk3# je B #! kt r* ra- % )ia$a v,25t va"ie. Pret tre'a sv j +ajet k $ 're s%rav va(. T ! )e v svete e4istuje c#u$ 'a! v t + je 5iast 5"e v.1a 5i $ %uste"ie B )ie. Av6ak je v t + "era- %re$ v6etk*+ 1u$sk vi"a. Cie je t*+ v6ak % ve$a"3! )e B # si %raje! a', s + sa ja "es"a)il t ! a', s + ' l ja 5i i"* -'ave"* c#u$ ',. H#u$ 'a "ie je kliat' u! ve7 %re$sa aj Ae)i6 Kristus ' l c#u$ '"*. Cav,6e v,-val ' #at3# +l$e"ca! a', sa stal c#u$ '"*+ a "asle$ val # . Ae)i6 -r veI % uka- val "a "er -u+" s( t*c#! kt r& si #r +a$ia +ajetk, "a t +t svete ?Mk 12!1Xi21@. Hirkev v)$, u5ila! )e e4istuje % vi"" s( % +.c( c#u$ '"*+! a t "iele" - %re',tku. Takt v Krist v + $uc#u u5ili "a%r&kla$ sv. Ba-il! AuBust&"! KreB r! B "ave"t2ra! Al'ert Ve1k*. :vt* T +6 Akvi"sk* # v r&! )e ist3 +" )stv % -e+sk*c# statk v je %r s%e6"3 1u7 + k c" st"3+u )iv tu a "ajv*# $"ej6ie %re +rav" s( je! ak s2 "ev,#"ut"3 % tre', kr,t3. P $1a A"a PPLLL. je i % je+ %re',tku ur5e"* +ier u c#u$ ', i"*c#. :tar -k ""* +u$rc "a%r&kla$ %r sil< =Ce$vaj +i a"i c#u$ 'u! a"i ' #atstv ! u$e1 +i ?v)$, i'a t 1k ! k 1k @ % tre'uje+ "a )iv ',tie! a', s + sa "e"as*til ?vary@ a "e-a%rel (a a "e% ve$al< =Kt je P"E>! ale' "esc#u$ '"el ?vari@! a ?tak@ "ekra$ l a "e% tu%il +e" sv j# B #a> ?Pr&s /\!Z@. Ak $% r25a Hirkev eva"jeli v2 c#u$ 'u! vie -r veI! )e 'u$e +l elit"*c# $u6&! kt r3 sa %re Iu r -# $"2. Okre+ t # s2 ale tiet s ', %r&kla$ +! )e "etre'a ',( tr k + vlast"*c# skl " v! ale )e ic# + )" +2$r vl$a(. T $ ka-uj2 tis&ce "asle$ v"&k v sv. ara"ti6ka! D +i"ika! Ber"ar$a! Be"e$ikta! kt r& $ $"es )ij2 c#u$ '"e v re# liac# Hirkvi. Ak (a)k vc#$-aj2 $ B )ie# kr1 vstva t& 5 +aj2 +ajetk,9 D # v r& Kristus. F )" % ve$a(! )e ' #at*+ je - k "te4tu C v3# -k "a +,sle"* te"! kt sa sta"e tr k + +ajetku. Ae)i6 tie) # v r&! )e =^a#6ie je (ave %rejs( ce- uc# i#l,! ak ' #5 vi v js( $ B )ie# kr1 vstva. O"i sa e6te viac 5u$ vali a # v rili si< =Kt % t + +.)e ',( s%ase"*E> Ae)i6 sa "a "ic# -a#1a$el a % ve$al< =^u7 + je t "e+ )"3! ale B #u "ie. Me' B #u je v6etk + )"3> ?Fk 1\!20@. Bla# slave"& c#u$ '"& v $uc#u ?Mk X!2\g Ft 0!/@ D Kristus 'la# slav& t*c#! kt r& s2 % k r"&! je$" $uc#&! kt r& s2 %re je# sl v tv re"& ak $eti. O%ak + c#u$ ', v $uc#u je v eva"jelic# -+*61a"ie a -atvr$"ut s( ;ari-ej v.

21Y. HLRKEV AE PROTL NTRAAKU A TRLEDCEFU BOAUE Prv "a 6trajk ak rBa"i- va"2 sv j% + c je % tre'"* atri'2t kult2r"e# civili- va"3# )iv ta "r $ v! aj ke7 6trajk je kraj"*+ %r strie$k + k 'ra"e %rv %racuj2cic#. Ka)$* -a+est"a"* + %rv v6etk*+i +rav"e $ v le"*+i %r strie$ka+i $vraca( "es%rav $liv s(! #ji( sv je %rva a -le%6 va( sv ju s cil"u situciu. A', 6trajk ' l $ v le"*! +usia ',( s%l"e"3 "asle$ v"3 % $+ie"k,< 1.@ Fus& e4ist va( -va)"* $.v $g 2.@ Fusia ',( v,5er%a"3 v6etk, i"3 %r strie$k, k %resa$e"iu %rva a k $str"e"iu 'e-%rviag /.@ Ka)$ej -a+e$-ite1"ej 6k $e %re v6e 'ec"3 'la# +us& ',( -a+e$-e"3. V-#1a$ + ku r.-",+ -l+! kt r3 s%ravi$la 6trajk s%.s 'uje! +us& verej" aut rita -a'e-%e5i( "%rav"3 %atre"ia. V*%a$k, s% je"3 s 6trajk + "ie s2 ku 6k $e le" -a+est"vate1 + a -a+est"a"c +! 6k $ia aj 'c# $u! %rie+,slu a v6e 'ec"3+u 'la#u. Okre+ t # $vaj2 % $"et k "sil" stia+ a "e% k j +. V-#1a$ + ku v6e 'ec"3+u 'la#u a k -aiste"iu 'e-%r stre$"e "ev,#"ut"*c# 2l # % va)uj2 "iekt r& 6trajk ur5it*c# sku%&" ?"a%r&kla$ lekri@ -a "e%r&%ust"*. B2rliv3 6trajk,! kt r3 s2 v,v la"3 -a 25el + "e% k j v je % tre'"3 je$" -"a5"e $+iet"u(. Kat l&cka + rlka %ri%26(a 5ist # s% $rsk, 6trajk! av6ak je -$r)a"liv ku % litick3+u 6trajku! res%ekt&ve + rl"i te l8B via s2 v % st ji v 5i % litick3+u 6trajku "eje$" t"&. Trie$", ' j je v r -% re s kres(a"stv +! le' je + tiv va"* "e"vis( u. C v le%6ia s% l 5" s( "e+.)e ',( v,'u$ va" trie$",+ ' j +! le' -a "silie je$"ej trie$, je $ sa$e"3 "silie trie$, i"ej. Ra$ s( - s cil"e# % kr ku! $ 'r v.1a a lska s s%rav $liv s( u r '& trie$", ' j -',t 5"*+. Kristus s+ ' l r ' t"&k +! )ia$al %re ka)$3# s%rav $liv s(! ale %r ti "ik +u "e6tval. P%e)sk3 s cil"e e"c,klik, # v ria kres(a"sk + -+iere"& trie$. U) Mev PLLL. % uka-uje v sv jej e"c,klike "a t ! )e je$i"e s% lu%rc u! te$a cest u kres(a"skej s li$arit,! sa + )" $ r -u+ie( a v,rie6i( s cil"u t-ku. 21Z. HLRKEV CLE :PRAVODMLVO:WE AE :HHOPCG VAVLE:W :OHLGMCU

: cil"a s%rav $liv s( je c" s(! kt r + -a cie1 % $ria$i( 2k ", v6etk*c# i"*c# c" st& verej"3+u $ 'ru! res%ekt&ve s% l 5"3+u 'la#u. U) i-raelsk3 -k " $arstv sv j u c#ra" u s cil"e sla'*c# %rev,6 val v6etk, -k ""&k, star vek*c# "r $ v. V %r s%ec# s cil"ej s%rav $liv sti # v ria i % 5et"3 +iesta :tar3# -k "a< E4 22!21"! Mv 19!9.10./Tg 2T!22g Dt 0!1Zg 1Tg 2Z""g l0.Y.12"g 2T!1T.19g 20!1/i1Xg Pr 1X!Zg 1Y.1.lYg 2/!Tg 20!21g /1!1\ i/1g Ka- 0!1\g :ir l/./\g /1!1g /0!1Yg L- 0Z!Yg %r r ci Aere+i6! A+ s! Fic#e6! Vac# Y!9. Hituj+e as% I k"i#u T 'i6< =Ak 'u$e6 +a( +" # ! $vaj +" # ! ak 'u$e6 +a( +l ! #1a7 aj - +la r$ u$e1 va(>.

Kristus # v r&< =Ale 'e$a v+! ' #5i! le' u) +te sv ju 2tec#u9 Be$a v+! 5 ste tera- "as*te"&! le' 'u$ete #la$ va(9 Be$a v+! 5 sa tera- s+ejete! le' 'u$ete )iali( a %laka(9> ?Mk X!2Ti20@. Kt "e+,sl& "a "i5 i"3 le" "a r -+" )e"ie %r&j+ v +al ', si viac uve$ +i( krtk s( )iv ta a "ev,% 5itate1" s( %r&c# $u # $i", s+rti ?Mk 12!X@. Tre'a v li( +e$-i B # + a +ajetk + ?Ft X!2T@. Ve5"* )iv t je "ek "e5"e ce""ej6& "e) v6etk, %erl, sveta 5i ukr,t3 % kla$,! kt r3 5l vek s tak u ra$ s( u 'javuje ?Ft 1/!TTiTX@. Tre'a ',( % ctiv* v sv jic# 'c# $ c#. ?Mk X!/Z@. C v* -k " # v r& r -$va"& vlast"ej c#u$ ', ?Fk 12!T1iTT@! - v*(a)ku vlast"ej %rce ?E; T!2Z@! - sv j# ' #atstva ?Mk Z!/ a 1Z!22@. F sa tak $ia( "e"%a$"e ?Ft X!/@. :a+ t"* $ar sia#a $ % #ra 5erstvej v $, ?5 "e- sta"e 'e- $+e",@ ?Ft 1\!TY@! k % l vici +ajetku ?Mk 19!Z@. =R 'te si %riate1 v - "es%rav $livej +a+ ",! a', vs! a) sa % +i"ie! %rijali $ ve5"*c# %r&',tk v> ?Mk 1X!9@. =Ce-#r +a)7ujte si % kla$, "a -e+i! k$e ic# + 1 a #r$-a "i5ia a k$e sa -l $eji $ '*jaj2 a kra$"2. V "e'i si -#r +a)7ujte % kla$,g ta+ ic# "e"i5& a"i + 1 a"i #r$-a a ta+ sa -l $eji "e$ '*jaj2 a "ekra$"2> ?Ft X!19i2\@. Kristus sa "e'l % u)i( tvr$3 sl v %r ti ;ari-ej +! kt r& kr$ali c#u$ '"3 v$ v, i ce- + $lit',! -a kt r3 si $vali ' #at -a%lati(. Ke7)e sa i+a"ie -"eu)&va! $% r25a Kristus $ 'r v 1"2 c#u$ 'u ?Ft 19!21"@. Ka)$* kres(a" + ',( v t +t s+ere 'e- star st&. Ke7 Kristus u% - rI val "a "e'e-%e5e"stv ! ku kt r3+u +.)e ' #atstv -v$-a(! a ke7 c#vlil $ 'r v 1"2 c#u$ 'u ?Mk 12!1/i10g 1Z!22i/\@! "ijak t*+ "e#lsal! a', 1u$ia )ili v 'ie$e. Ce'esk3 kr1 vstv je sk.r %re c#u$ '"*c# ak %re ' #at*c#! le' c#u$ '"& +aj2 +e"ej %r&le)it sti ku #riec#u. Kristus "e-avr# l +ajet k a"i star s( I. Var val v6ak %re$ "e-$rav u t2)' u % +ajetku a lak +*+ -#r +a)7 va"&+. =B #at* (a)k v j$e $ "e'esk3# kr1 vstva> ?Ft 19!2/@. H v r& t + aj % $ 'e"stv ' #5 vi a c#u$ '" + Ma-r vi. :+ Ae)i6 si -v lil )iv t v c#u$ 'e a tie) c#u$ '"*c# r,'r v si v,v lil -a a% 6t l v. Ae % tre'"3 v 'l&)" + vi$ie( Ae)i6a ?Ft 20!/1iTX@< =Me' s + ' l #la$"* a $ali ste +i jes(g ' l s + s+$"* a $ali ste +i %i(g ' l s + % cest"* a %rit2lili ste +ag /X ' l s + "a#* a %ri $eli ste +ag ' l s + c# r* a "av6t&vili ste +ag ' l s + v v-e"& a %ri6li ste ku +"e>. Ae)i6 sa %re$ #la$"*+i -stu%+i "e '+e$-il le" "a s2stras(g %rik-al a% 6t l +< =Ce+usia "ika+ c# $i(g v, i+ $ajte jes(> ?Ft 1T!1X@. V,-val 1u$& k 6etr" sti D k-al % -'iera( aj $r 'i"k,. F $lit'u -a $e""* c#lie' vl )il aj $ stre$u + $lit', Ot5e"6 ?Ft X!11@. Kres(a"sk2 lsku a s%rav $liv s( "e+ )" $ se'a $$eli(< =Kt + $v je 6iat! "ec# $ t +u! 5 "e+ "ijak3! a kt + je$l ! "ec# ur '& % $ '"e> ?Mk /!11@. A% 6t li # v ria a %&6u % $ '"eg sv. Aaku' -l re5& %" +! kt r& "ec#vaj2 "a se'a %rac va( i"*c#! aj ke7 i+ -a t "e%latia s%rav $liv2 +-$u ?0!T@. =Ak je 'rat ale' sestra 'e- 6iat a c#*'a i+ ka)$ $e"" ')iva a "iekt vs ', i+ % ve$al< =H# 7te v % k ji9 V #rejte sa a "aje$-te sa9>! ale "e$ali ', ste i+! 5 % tre'uj2 %re tel ! 5 t s )&E9> ?Aak 2!10i1X@. Aaku' $ $va! )e skut 5" a r*$-a -' )" s( %re$ B # +! "a6i+ P" +! je uj&+a( sa v$ v a sir.t! t.j. 5i" r $ lska k 'l&)"e+u. :vt* Pav l % t + # v r&< =Me' t&! 5 c#c2

-' #at"2(! u%a$aj2 $ % ku6e"ia a s&$la a $ +" #*c# "e-+,sel"*c# a 6k $liv*c# )ia$ st&! kt r3 1u$& % "raj2 $ -#u', a -atrate"ia> ?l Ti+ X!9@. P&6e! )e k reI + v6etk3# -la je lska k %e"ia- + ?l Ti+ X!1\@. K l sa" + %&6e! )e c#a+tiv s( je + $l slu)' u ?/!0@. A Ti+ tej vi< =T*+! 5 s2 ' #at& v t +t veku! %rika-uj! "ec# "ie s2 "a+,sle"& a "evkla$aj2 "$ej $ "eist3# ' #atstva! ale v B #a! kt r* "+ # j"e $va v6etk "a u)&va"ie! "ec# r 'ia $ 're a sta"2 sa ' #at*+i "a $ 'r3 skutk,! "ec# s2 6te$r& a ve$ia sa % $eli(! "ec# si ul )ia $ 'r* -kla$ %re 'u$2c" s(! a', $ sia#li %rav* )iv t> ?1 Ti+ X!1Y@. Faj2 r -$va( s ra$ s( u ?2 K r 9!Y@. =R ' t"&k si -asl2)i sv ju +-$u> ?l Ti+ 0!1Z@. V 7al6 + %rie'e#u $ej&" Hirkev "eustle #lsala %rik-a"ie ="e% kra$"e6>. K$e ' la skut 5" viera )iv a %rav$iv! ta+ sa $.sle$"e t t %rik-a"ie -ac# vval . Mak +stv -a+est"vate1 v -ara$ila cirkev +e$-i Y #lav"*c# #riec# v. U) %re$ st r 5ia+i % uk-ala Hirkev "a % $ '"e ve1k2 -va)" s( s -l 5i" + 2+,sel"ej vra)$, a #riec#u s $ +ie aj #riec#u utl5a"ia sir.t a v$ v a -a$r)iava"ie +-$, r ' t"&k +. Ca-*val sa t #riec# + v laj2ci+ $ "e'a. Pre re+esel"&k v -akla$ala cec#, a %rv3 r ' t"&cke rBa"i-cie. Jle" via cec#u sa % va) vali -a 'rat v! s% l 5"e "av6tev vali ' # slu)',! +ali sv ju % $% r"2 % kla$Iu! cec# ur5 val aj %rac v"2 $ 'u a v*6ku +-$,. Fajster +usel $va( $ 'r2 stravu a s% lu%rac val s cec# +. P $ trest + v,l25e"ia - Hirkvi ' l v stre$ veku -ak-a"3 'ra( 2r k - % )i5a"*c# %eIa-&. : cil"e e"c,klik, s2 sa+ stat" u ka%it l u i"iciat&v, Hirkvi "a % li s cil"ej s%rav $liv sti. B li s&ce "a je$"ej stra"e ve1k*+ %r&" s +! av6ak "a $ru#ej stra"e tie) +" # %r 'l3+ v "ev,rie6ili. Tie) %ret ! )e %rv %ri6la tr c#u "esk re"e ?tak asi ak r -# $"utie % u)&va"& +ateri"skej re5i %ri ' # slu)'e@! s "esk re"&+ -#ru'a 0\ r k v % K +u"istick + +a"i;este ?1Z91@. V $ 'e! ke7 Far4 "a%&sal sv j Fa"i;est! )il Pius LP. v e4ile. Hirkev "e+ala vte$, v svete $ 're v,6k le"* kl3rus! kt r* ' l "av,6e -a+est"a"* " v*+i %r 'l3+a+i a $ia"&+ v svete. Cav,6e v t + 5ase ' la te"$e"cia $$eli( % le 5ist '5ia"sk,c# aktiv&t $ "' )e"sk3# )iv ta. Ve1k kt8'r v s cialistick rev l2cia a " v* re)i+! kt r* I u ' l uve$e"* $ )iv ta! ' l # $" te"* v Vatik"e %ri+r"e - "' )e"sk3# #1a$iska. : cil"e a # s% $rske ;akt r,! kt r3 ' li tak3 v*-"a+"3 %re 7al6& svet v* v*v j! ' li % +&"a"3. Takt % litika $tr#"ut $ realit, trvala %raktick, a) $ %r&c# $u A"a PPLLL. Hirkev ', ' la + #la r ' t"&cku trie$u le%6ie % $c#,ti(! ke', ' la %rist2%ila v5as ku rie6e"iu r ' t"&ckej t-k,. B la v6ak $ -"a5"ej +ier, v%l,v"e" sv ji+i v-(a#+i ku 61ac#te a -e+a"sk3+u stavu a "e$ k-ala $ stat 5"e k +u"ik va( s li'erl",+i vrstva+i 'ur) -ie! us+erI va( ic# # s% $rsku e4%a"-iu a -&ska( ic# %re kres(a"sk* #u+a"i-+us. Ove1a su$ vej6ie v6ak ' l ! )e Hirkev "e% c# %ila v*-"a+ a $ sa# %rie+,sel"ej rev l2cie a %ristu% vala k " vej r ' t"&ckej trie$e! %re$stav va"ej %r letarit +! -"a5"e a+'ivale"t"e. Be)"& kIa-i s&ce % stre#li "eus% k jiv2 situciu r ' t"&k v! ale jej %r&5i", a $.sle$k, si $ s(

$ 're "euve$ + vali. Hirkev" vrc#" s( s&ce % uka- vala "a 2%a$ k + rlk, a "' )e"sk2 vla)" s( r ' t"&k v! ale vi"u $vala sk.r +estsk3+u %r stre$iu. Pre#lia$al sa skut 5"3 % -a$ie t*c#t jav v D s cil"a "2$-a a "e$.st j"3 )iv t"3 % $+ie"k, r ' t"&k v. KIa-i sa %re$ v6etk*+ s"a)ili -+ier"i( (a)k2 situciu r ' t"&ck,c# $et&! ke7 v,stu% vali %r ti -"eu)&va"iu $etskej %rce a s"a)ili sa u1a#5i( )iv t"3 % $+ie"k, $e( +. Bisku%i v ve1kej +iere "ev,vi"uli % tre'"2 aktivitu 5i i"iciat&vu "a rie6e"ie t*c#t %r 'l3+ v v $ +"e"&! )e s cil"e % litick3 t-k, "e%atria $ k +%ete"cie kIa-stva! a s"a)ili sa $str"i( "aj# r6ie %r&%a$, "2$-e le" %r stre$"&ctv + c#aritat&v",c# %atre"&. A"i aktivi-uj2ce sa kres(a"sk is cil"e #"utie "e"a6l u 'isku% v a) "a +al3 v*"i+k, % ru. Av6ak "a%riek t*+t "eBat&v",+ tre"$ +! %re$sale" $ 6l i k ur5it3+u % -it&v"e+u v*v ju. U) v $ru#ej % l vici 19. st. ' li -akla$a"3 kat l&cke r ' t"&cke rBa"i-cie a $' r, ?arci'isku% v " Ketteler! % $ '"e K l%i"B! Har$ij"! kar$. Ki'' "s! Fa"i"B! je-uita V l%ette! + "siB" r Far+ill $ v Nvaj5iarsku! #ra'ie Al'ert $e Fu"! +ark*- Re"3 $e la T ur v ara"c2-sku! A -e; T "i l v Talia"sku@. Ta+ k$e t ' l + )"3! %.s 'ila Hirkev i v 'lasti -k " $arstva i "a %.$e %arla+e"tu ?arci'isku% :t ja"@. Viacer& kIa-i 6tu$ vali s ci l8Biu. Ve1akrt -a5ali %rac va( aj s r ' t"&k+i %ri str j c# v t vrIac#. V +e$-i"r $" + +er&tku s2 -"+e % + c"3 akcie ak A$ve"iat! Fisere r a i"3. Hirkev v6ak "ik$, "e+ala a "e+ + ce"sk3 %r strie$k,! a', aut ritat&v"e -avie$la s%rav $liv* s cil", % ria$ k. Pius PLL. # v r&< =V6etk ! 5 je $ 'r3 a s%rv"e v stat"*c# s cil",c# s,st3+ c#! je u) 'sia#"ut3 v kat l&ck + s cil" + u5e"&. Cikt $ sia1 "e%re$l )il %r Bra+! kt r* ', %re$5il cirkev"3 u5e"ie v %ev" sti! "e c#vej" sti a trie-v sti.> Krist va lska a lska kres(a" v s2 v*' r"*+ %r strie$k + k v,rie6e"iu v6etk*c# s cil",c# %r 'l3+ v. :ta5& ic# le" $ $.sle$k v a%lik va(. Prav* s ciali-+us je $.sle$"e )it3 kres(a"stv . =: cil"a rev l2cia 'u$e 'u7 +rav" ale' "e'u$e v.'ec.> ?H#. P3Bu,@. V % sle$"*c# se$e+$esiatic# r k c# v,$ali %%e)i viac "e) 2X\ v*-"a+"*c# v,#lse"& s cil",c# t-kac#. P%e)sk k +isia Lustitia et %a4 sa %ri5iIuje % kr k "ajc#u$ '"ej6&c# "r $ v! s cil"u s%rav $liv s( +e$-i "r $+i! % sk,t va"ie % + ci +e"ej r -vi"ut*+ "r $ + a % $ '"e. Okre+ t # Hirkev sa usiluje cel svet v2 aut ritu! kt r ', + #la 25i""e v,stu% va( "a %rv" + a % litick + % li. K 1k*+ -l+ ', sa ' l %re$i6l ! ke', 1u$ia +aj2ci + c %rijali s cil"e -sa$, cirkvi! ak ic# #lsali %%e)i v e"c,klikc#< Mev PLLL.< Reru+ " varu+ 1Z91! Pius PL.< xua$raBesi+ a"" 19/1! %rejav, Pia PLL.! A" PPLLL.< Fater et +aBistra 19X1! k "6tit2cia 2. vatik"ske# s"e+u Ra$ s( a "$ej! Pav l VL.< P %ul ru+ %r Bressi 19XY! A" Pav l LL.< Ma' re+ e4erce"s 19Z1! : llicitu$ rei s cialis 19ZZ a He"tesi+us a""us 1991! Be"e$ikt PVL.< Haritas i" veritate 2\\9. Vkla$" t3-a s cil",c# e"c,kl&k a cel s cil"a "uka Hirkvi s2 $v $e"3 $ ',t st"*c# -kla$ v 1u$skej s '" sti a s% l 5" sti a +aj2 "a -reteli k "e5"* cie1 5l veka! kt r*+ je B #. D stat k #+ t"*c# $ 'ier "eur '&

aut +atick, s% l 5" s( 1u$skej6 u. Vlk le" %ret ! )e je s*t, sa "esta"e 'ar"k +. : cil"e %r 'l3+, s2 s25as"e %r 'l3+a+i "' )e"sk*+i i etick*+i! s kt r*+i sa Hirkev "e+.)e "e-a 'era(. : cil"e "es%rav $liv sti +aj2 -#u'"3 "sle$k, aj v "' )e"sk + )iv te. Pret Hirkev "e+.)e ',( 1a# staj" k t +u! ke7 sa 1u$ia %re sv je "es%rav $liv3 % +er,! v kt r*c# sa citaj2! "e+.)u ve" va( $uc# v"*+ % tre'+. :vetl + kres(a"skej s cil"ej "uk, je %rav$a! cie1 + s%rav $liv s( a #,'" u sil u lska. Ciekt r3 - #lav"*c# -sa$ e"c,kl&k s2 "asle$ v"3< +-$a + r ' t"&k vi a je# r $i"e -aru5 va( slu6"2 e4iste"ciu ?v*)iva! 6ate"ie! '*va"ie! v-$elva"ie! v*c# va! 2s% r, %re "eist3 '$ 'ia! c# r 'a a star 'a@! -a+est"vate1 je - $% ve$"* -a 1u$&! kt r& u "e# %racuj2! tie) -a ic# r $i",. Va+est"vate1 sa "e+ "ec#a( vies( le" ;i"a"5"*+i krit3ria+i! ale aj +rav"*+i. V*6ka +-$, sa +us& ria$i( v*k " + r ' t"&ka! je# )iv t"*+i % tre'a+i! ale i # s% $rsk,+ stav + % $"iku a % tre'a+i v6e 'ec"3# 'la#a. Ak % $"ik "e%ri"6a -isk %re "esc# %" s( 5i "e$'al s(! "e+.)e sa v tak +t %r&%a$e % $"ikate1 $ v lva( -"&)e"ia +-$, r ' t"&k v. Ae % tre'"3 ur 'i( v6etk %re t ! a', sa "estal )iv t je$" tlivc v a ic# r $&" "eist*+. V +-$, ', +al aj r ' t"&k +a( + )" s( "a$ 'u$"2( "e#"ute1"* +ajet k! "ie "ev,#"ut"e ve1k*! ale +i"i+l"e tak*! a', "&+ ' l %r s%e6"* se'e i i"*+. P -e+sk3 statk, je % tre'"3 u)&va( k $ 'ru v6etk*c#. Prac v" -+luva + $a( v,"ik"2( %rvku s% lu%rce +e$-i % $"ikate1 + a r ' t"&k +! + % sk,t"2( ka)$3+u %rv "a %ri+era"2 a $ stat 5"2 %rcu ?aj c# r*+ a star6&+ a tak -aisti( ic# )iv ',tie a 1u$sk2 $.st j" s(@ a %r&le)it s( ku -r 'ku! - $% ve$aj2ce+u sc# %" stia+ a % tre'+ v6etk*c#. Pre -a'e-%e5e"ie %rce! je % tre'"3 %l" va"ie! k r$i"cia a +e$-i"r $" s% lu%rca. Ka)$3+u sa + % sk,t"2( + )" s( %ri+era"ej tec#"ickej a $' r"ej %r&%rav, "a -a+est"a"ie! + ',( -aiste" 1u$sk $.st j" s( ka)$3# ! aj r ' t"&ka. Va+est"a"ec "ie je str j! a"i tr k! je %.v $c +! ce"tr + a cie1 + cel3# # s% $rske# a s% l 5e"sk3# )iv ta! %ret +u tre'a -aisti( 7alek sia#le c#ra""3 %atre"ia ?aj -$rav t"3@! %rv "a -$ru) va"ie a $' r,! "a %ri+era"* $% 5i" k a -a %atre"ie i + )" s( )i( % $1a s25as"*c# % )ia$aviek civili-cie a $ sia#"u( +rav"2 a i"telektul"u 2r veI s25as"ej $ ',. Hirkev "e$va %re$" s( )ia$"e+u ek " +ick3+u s,st3+u! )ia$a le"! a', # s% $rsk, % kr k %r s%ieval ka)$3+u. Prac visk + ',( "a% $ '"e"&+ r $i",! %ret +usia v6etci $'a( t ! a', sa "estal stre$isk + +rav"ej ska-,. U % $"ikate1a i r ' t"&ka sa )ia$a ur5it $vka se'a-a%re"ia! "e-aujat sti! lsk, k 'l&)"e+u a $.ver,. Faj2 ',( v,tv re"3 % $+iek", %re k "6trukt&v"u s% lu%rcu stav v! -$ru)uj2cic# 1u$& r v"ak3# % v la"ia v %ri+era"ej sku%i"e. Prca "e+ 1u7 + 6k $i(! a"i sa 1u$ia "e+aj2 sta( jej tr k+i! ale + $a( + )" s( r -vi"2( sc# %" sti a s '" s( 5l veka a $a( % $"et k sa+ stat" sti. P sla"ie )e",! #lav"e +atk,! je %re$ v6etk*+ v r $i"e! je #a"e'"e -"eu)it! ak +us& %rac va( %re "e$ stat 5"* +u) v -r ' k. Ae % tre'"3 r -v&ja( r $i""3 a s% l 5e"sk3 slu)',. P iste"ie + 5l veka skut 5"e -a'e-%e5 va( %re$ ur5it*+i ri-ik v*+i situcia+i. Prac v" $ 'u sa

+ '+e$-i( "a Z # $&" $e""e. Prca "e+ 5l veka %re$5as"e % tre' va( a -'avi( # ra$ sti - %rce %r&li6 $l# u %rac v" u $ ' u. Ca$5as, s2 %r&%ust"3 le" v "alie#av*c# %r&%a$ c# a -a v,66iu $+e"u. F sa $str"i( %rca $et& a $ $r)a( %rac v"* % k j v "e$e1u. R ' t"&k + +a( % $iel "a -isku! vlast"&ctve a s%rve % $"iku. Ka%itl + sl2)i( %rci 5i)e 5l veku! a "ie %rca 5l veka ka%itlu. Ka%itl je le" "str j a "es+ie ',( 25el + s+ %re se'a! a"i "es+ie ',( -&skava"* "a 2k r -a+est"a"ca. Vkla$"*+ -+,sl + %r $uktivit, "ie je le" rast %r $uktivit, a"i -isk 5i %a" va"ie! ale slu)'a 5l veku! a t cel3+u a kt r3+uk 1vek. Ae "e%r&%ust"3 -"eu)&va( a "es%rav $liv $+eI va( e+iBrciu -a %rc u - i"*c# kraj&". Ka)$* 5l vek je % vi""* sk2+a( %re',t k ve1k s( u % trie' $ru#*c# a u5i( sa $eli( %re',t k. Ae % tre'" k "tr la raci "ali-cie! v*r ',! $',tu! i"vest&ci& a v6etk3# # s% $rske# $ia"ia ?"e+ )" t % "ec#a( 1u' v.li "iek 1k*c# 1u$& 5i v*lu5"e % litickej s% l 5" sti! 6ttu@. L"vest&cia+i sa +aj2 -a'e-%e5 va( %rac v"3 + )" sti a $ stat 5"3 -r 'k,! +aj2 sa -aisti( % tre'"3 veci s #1a$ + "a 'u$2c" s(. F sa je$"a( % $1a -sa$,< "aj%rv "ev,#"ut"3! % t + u)it 5"3! % t + lu4us. P ctiv s2(a) a vec" %rav$iv rekla+a s2 %rv"e"3. Jest" s( %lat& aj %re 'c# $"* st,k. V +e" vej 'lasti "ie je %r&%ust"3 6k $i( %r s%ec#u vlast"3# a"i i"3# "r $a. Ntt aj -a+est"vatelia +usia ur 'i( v6etk k $str"e"iu "e-a+est"a" sti "#ra$"*+i %rca+i! skrte"&+ %rac v"ej $ ', a % $. Ce-a+est"a" s( ve$ie k "es% k j" sti! ra$ikl" sti a +.)e ',( "e'e-%e5" %re verej"* % ria$ k. P $% ra v "e-a+est"a" sti je le" "2$- v*+ rie6e"&+. Ce+ sa t ler va( 'e- #1a$"3 %re%26(a"ie - %rce. Ae % tre'"3 r -v&ja( $ 'r 5i"" s( t*c#! kt r& s2 ' #at&. Ae tre'a ' j va( %r ti + ci ve1k*c# k "cer" v a trust v! "i5iacic# sl ' $"2! -$rav2 k "kure"ciu. Faj2 sa v,tvra( %atre"ia %r ti k "ce"tr va"iu vlast"&ctva v rukc# je$" tlivc v! %r ti "es+ier",+ # s% $rsk s% l 5e"sk*+ r -$iel +! %r ti akejk 1vek $iskri+i"cii v veciac# $+ie" a %rce! %r ti -sa$e 5 "ajv56ie# -isku! "evia-a"ej s2(a)i a 'e- #1a$"3# -"i) va"ia cie" % $ v*r '"3 "kla$,! %r ti 2)er"&ck,+ 2r k +! %re#"a"*+ ce"+ a +-$+ i "e# r-",+ r -$iel + cie" v +e$-i 'c# $e! %r ti "es%rav $liv3+u r -$ele"iu +ajetku. Ce+ sa $ v li( i"k r% rcia +ar4istick3# a"i kraj"3# li'erl"e# svet "- ru v % litike 6tt v. Okr$a( 6tt 5i s% l 5e"stv 1u$& je r v"ak #rie6"e ak kr$a( je$" tlivca. V*# v rka! )e =t r '& ka)$*> je %ri+it&v"a a "e$.st j". Jl vek + +a( 2ctu k cu$-ie+u +ajetku. Ca 6k $u +.)u ',( aj 'e- #1a$"3 % 1" # s% $rske re; r+, ale' "ek "tr l va"3 6&re"ie i"$ustriali-cie v 7al6&c# 5astiac# sveta. Da"e a cl "e+aj2 -a(a)i( le" ur5it3 sku%i", "r $a. P )ia$avk u %%e)sk*c# e"c,kl&k je i sl ' $"3 -$ru) vacie %rv r ' t"&k v v $' r c#. :l ' $"3 $' r, s2 % tre'"3 k c#ra"e s% l 5"*c# -uj+ v. Faj2 vies( ' j -a s cil"u s%rav $liv s(! -a %rv"e"3 "r k, a s%rav $liv3 # $" t, v6etk*c# %racuj2cic# v r.-",c# 'lastiac#. :% l 5" %rca 1u$& -je$" cuje a v t + je jej s% l 5e"sk sila! v,tvra s% l 5e"stv ! kt r3 je % -it&v",+ ;akt r + s cil"e# % ria$ku. O$' r, v6ak "es+2 -a%a$"2( $

sku%i" v3# eB i-+u Ce+aj2 % va#u % litick*c# str"! a"i "es+2 ',( ic# s25as( u! ale +aj2 sa -asa$- va( v % litickej 'lasti -a v6e 'ec"* 'la# ',t %re v6etk*c#. V"eu)&va( $' r, k % litick*+ a stra"&ck,+ 6%ekulci+ ?ak t ' l "a%r&kla$ -a k +u"i-+u@ je "a 6k $u -a+est"a"c v aj s% l 5" sti. [5as( v $' r c# + ',( -'e-%ek u $vet"*c# %atre"&. H s% $rsk s cil"e k ";likt, sa +aj2 rie6i( -+ierliv . Vavr#"utia# $"* je scest"* i"$ivi$ualistick* ka%itali-+us 5i +ateriali-+us. Ka%itali-+us! kt r3# cie1 + u) "ie je kr,tie % trie'! ale le" -isk! ale' % $"ika"ie a 'c# $! v,k ris( va"ie -a+est"a"c v! ka%itali-+us! kt r* -#r +a)7uje +ajet k $ r2k "iek 1k*c# je$" tlivc v 5i s% l 5" st& a trie6ti 1u$& $ k ";likt"*c# sku%&"! res%ekt&ve trie$! te"t ka%itali-+us je "ie je v s2la$e s kres("astv + a v Hirkvi +al a v)$, 'u$e +a( sv j# "e%riate1a. 219. MOU V C[DVE AE CEFORGMCAE P vi"" s( # v re"ia %rav$, )ia$a! a', s+e "e# v rili "e%rav$u. Cie s+e v6ak % vi""& ka)$3+u -a v6etk*c# k l" st& v,javi( sv je v"2t r"3 +,6lie"k,. F+e +a( %rv +l5a(. Dv j-+,sel"3 re5i! kt r3 %ri%26(aj2 ve$1a "e%rav3# i %rav* -+,sel! s2 $ v le"3! ak t v,)a$uj2 $.le)it3 $.v $, ak s2 -ac# va"ie 2ra$"3# taj +stva "a%r&kla$ v %r&%a$e kIa- v! lekr v ale' %rv"ik v. Av6ak! 5 ak sa "e+ )" v,#"2( jas"ej a k "kr3t"ej t-ke "eje$" -"a5" u $% ve7 u v v)"ej situciiE Ke', "a%r. )e"a "a t-ku Besta%a! 5i jej +u) % 52va -a#ra"i5"* r -#las! $% ve$ala =" > ale' le"! ="a t "e $% vie+> 5i i"ak v,#*'av ! + #l ', t +a( -a "sle$ k s+r( jej +u)a. Ce' l ', tu %re#re6 k v 5i lske "e% r v"ate1"e v,66& "e) %re#re6 k %r ti %rav$eE Ak e4istuje %rv k 'ra"e v %r&%a$e "2$-e! -a ist*c# k l" sti $ k "ca s %rv + us+rte"ia "es%rav $liv3# 2t 5"&ka! %re5 ', % t + "ee4ist val %rv "a l ) v %r&%a$e "2$-e! ak je tt "ajje$" $uc#6&+ %r strie$k + 'ra", v takejt kraj"ej situciiE M ) - "2$-e "es+ie 5l vek -"eu)&va( 1u' v 1"e %re ak*k 1vek %r s%ec#. =H1a % siela+ vs ak vce +e$-i vlk v. Bu7te te$a %atr"& ak #a$, a je$" $uc#& ak # lu'ice> ?Ft 1\!1X@! # v r& Kristus. 22\. KRE:WAC:TVO VLDQ V PRGHL TRE:TE U) %re$ %rv t"*+ #riec# + +al 5l vek raj 'r'a( a str)i( # ?K" 2!10@. =Ca%lIte -e+ a % $+aIte si ju>. Hriec# s%.s 'il 'tia)" s( %rce. =: "+a# u sa - "ej 'u$e6 )ivi(... v % te sv jej tvre 'u$e6 jes( sv j c#lie'> ?K" /!1Yi19@. Ue"a 'u$e v ' lesti r $i( a 'u$e +u) vi % $ria$e" ?K" /!1X@. Pr&r $a sa v-%iera v- %re"3+u 5l veku. B )ia kliat', sa v-(a#uje "a #riec#! kt r*+ sa 5l vek stva ' #u "e% $ '"*+! "ie "a %rcu! kt r u sa +u %ri% $ 'Iuje ak B )& 'ra-.

Kr3ci a Ri+a"ia % kla$ali teles"2 %rcu -a tr ck2 a "e$.st j"2 5l veka. Kristus % svtil %rcu sv ji+ )iv t +! ceI val ju! s lsk u sa $&val "a %rcu v v6etk*c# jej ; r+c#. Pri6iel! a', sl2)il ?Ft 2\!2Z@. Va %est2"a +al tesra! v kt r3# $iel"i aj s+ %rac val. V r ' t"&cke# 1u$u si v,'eral aj sv jic# u5e"&k v. Ae# a% 6t lsk %rca je "a+#av. P ve$al< =R ' t"&k si -asl2)i sv ju +-$u> ?Mk 1\!X@. U5&! )e "e'esk* Otec ka)$2 % ctiv ur 'e"2 %rcu $+e"&! a) "asta"e 5as. A t "iele" %ri+era"e ku jej ce"e! ale v sv jej 6te$r sti %ri$ aj "a$ -asl2)e"2 +-$u. Kar# le"iv3# slu#u! kt r* -a -vere"2 #riv"u "i5 "e-&skal ?Ft 20!1Ti/\@. L"$e % ve$al< =F.j Otec %racuje $ tera-! aj ja %racuje+> ?A" 0!1Y@. Ke7)e ale %rca "ie je cie1 +! ale %r strie$k + k $ sia#"utiu cie1a! a t cie1a % -e+sk3# aj ve5"3# ! v,-*va Kristus ku %rci ra$ st"ej a $+ieta %r&li6"2 ustara" s( )iv t"3 % tre',. =Ciele" - c#le'a )ije 5l vek! ale - ka)$3# sl va! kt r3 v,c#$-a - B )&c# 2st> ?Ft T!T@. :v. Pav l sa v*sl v"e $v lva "a %rcu vlast"*c# r2k ?' l %rav$e% $ '"e v*r 'c + sta" v@! 5&+ si -ar'al "a sv j c#lie' a %ris%ieval takt $ k "ca sv ji+ $ru# +. Prika- val a "a'$al! a', 1u$ia )ili ria$"e a )ivili sa vlast" u %rc u. =Kt "ec#ce %rac va(! "ec# a"i "eje> ?2 : l /!1\@. =J k 1vek r '&te! r 'te - tej $u6e ak P" vi! a "ie ak 1u7 +9 Ve7 viete! )e $ P"a $ sta"ete -a $+e"u $e$i5stv > ?2 K l /!2/@. =Kt sa$& i kt % lieva! s2 je$" ! ale ka)$* $ sta"e vlast"2 $+e"u % $1a t # ! ak %rac val> ?l K r /!Z@. =Kt kra$ l! "ec# u) "ekra$"e! ale ra$6ej "ec# %racuje a vlast"*+i ruka+i -ar'a! a', +al - 5 # $a( "2$-"e+u> ?E; T!2Z@. =Me" vs! 'ratia! %r s&+e! a', ste v t + 5 ra- viac rstli a usil vali sa )i( % k j"e! %l"i( si % vi"" sti a %rac va( vlast"*+i ruka+i! ak s+e v+ %rik-alig a', ste sa % 5est"e s%rvali v 5i t*+! 5 s2 +i+ ! a a', ste "e+useli $ "ik # "i5 )ia$a(> ?l : l T!11@. =Ve7 sa+i viete! ak "s tre'a "a% $ 'I va(! le' s+e "e)ili +e$-i va+i "e% ria$"e! a"i s+e "eje$li "ie5& c#lie' -a$ar+ ! ale v $"e v " ci s+e (a)k a "a+#av %rac vali! a', s+e "ik +u - vs "e' li "a (arc#u> ?2 : l/!Z@. V 7al6 + %rie'e#u $ej&" ' li kres(a"sk3 kl6t r, 'a6ta+i %rce a + $lit',. Hesl + ' l =+ $li sa a %racuj>9 F" # ' #5 v sa v-$al +ajetku a r -# $l sa %re tvr$2 %rcu - "' )e"sk*c# % #"2t k. Hirkev $str"ila Krist v*+ u5e"&+ % tu%u! kt r le)ala "a teles"ej %rci. :v. LB"c - M , l, # v r&< =F $lite sa! ak ', v6etk -visel "a B )ej +il stig a %racujte! ak ', ste t # +ali $ sia#"u( sa+i>. J je 25el + %rceE Ka)$ % ctiv %rca % v-"6a! % svcuje a slavuje 5l veka! je %ra+eI + 'la#a a -$ravej #r$ sti. Prca sl2)i %re us% k je"ie "a6ic# +ateril",c# % trie'. F.)e "s "a%fIa(! % kia1 %ris%ieva k "a6ej s%se. Ae te$a %r strie$k +! aj ke7 "ie je$i"*+! k $ sia#"utiu $ k "al sti! ak "js( B #a. Prac va( je %ret %re 5l veka c( u. Cie je s&ce je$i"*+ -+,sl + )iv ta! ale + ',( $.st j" u "%lI u je# % -e+skej %2te. Kres(a" + ',( %ret v- r + a % ctiv*+ %rac v"&k +. :v j u %rc u! 'et va" u B #u! sa %ri$ru)uje ku Krist v+u v,ku%ite1sk3+u $ielu. V+,sl + %rce je "ak "iec s+ 5l vek. P $1a sv. T +6a Akvi"sk3# + %rca 6tv rak* 25el< 1.@ A', si 5l vek

-a'e-%e5il )iv ',tieg 2.@ A', ' l $str"e"3 -a#1a"ie! - kt r3# v-"ik +" # -lag /.@ A', sa -+ier"ila )ia$ stiv s(! le' %rc u sa u% k juje tel g T.@ A', ' l - 5 # u$eli( al+u)"u. Prca je "ev,#"ut"* %rejav 1u$sk3# $uc#a! kt r* "ec#ce ',( "e5i""*. Jl vek sa c#ce %rejavi( v sv j + $iele! v je# %l $ c#. C+a#a %ri %rci je s%asite1"! le' je t % k"ie -a #riec#! c#ra"a %r ti 'u$2ce+u #riec#u a +.)e ',( aj -slu)" %re "e' . Ae 5ist u a ' )&+ v*c# v"*+ %r strie$k +. Aej cie1 + + ',( $ 'r . V %rci sa %rejavuje tv riv* r -+ac# 1u$skej sl ' $,. Prca 1u$& s%ja. Ae -kla$"*+ %rv + i % vi"" s( u 5l veka. Ce-le)& "a t +! 5 r '&+e! ale ak t r '&+e. Prca "ec# "ie je a"i "e' +! a"i %ekl +! ale cest u k B #u. =Ve7 5 s )& 5l vek vi! ke', aj cel* svet -&skal! a sv jej $u6i ', u6k $ilE9> ?Ft 1X!2X@. Cec# je "a6a %rca slav u B #a9 P vi"" %rca v6ak "es+ie % #lti( v6etk, stat"3 1u$sk3 -uj+, a sc# %" sti. Ce)ije+e! a', s+e %rac vali! ale %racuje+e! a', s+e )ili. Ce%racuje+e le" %ret a', s+e -ar 'ili! ale a', s+e sl2)ili 1u7 + a B #u. Ce'e-%e5e"stv $1u$6te"ia %rce %ri $"e6" + ve1k + r -+ac#u tec#"ik, "e+ )" % $ceI va(. 221. KRL:TU: CEHHHEM VAKMADAW HLRKEVE P.v $ Hirkvi sia#a a) $ -a5iatku 1u$sk*c# $ej&". Ve7 B # % v lva a % svecuje 5l veka "ie ak i- l va"3 i"$iv&$uu+! ale ak ',t s(! kt r je -al )e" s% l 5e"sk, a +.)e le" v s% l 5e"stve "js( sv je % sla"ie a "a%l"e"ie. Pre 1u$& :tar3# a C v3# -k "a je je$" tlivec v)$, 2$ + celku! 2$ + s% l 5e"stva s%s, 5i -avr#"utia< =v A$a+ vi> 5i =v Krist vi> ?Ri+ 0!12i 21g l K r 10!22@. Hirkev je % kra5 va"&+ v,v le"3# )i$ vsk3# "r $a! ale % kra5 va"&+ "a v,66ej $uc# v"ej a v6e 'ec"ej6ej 2r v"i. Kristus % ve$al Petr vi< =A ja ti # v r&+< T, si Peter a "a tejt skale % stav&+ sv ju Hirkev a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u> ?Ft 1X!1Z@. V+ieIuje sa sv jej "' )e"skej 'ci ak B ) + kr1 vstve s 1u7+i a kr1 +! +este "a skale! B ) + $ +e a sieti! kt r -a#kIa $ 'r*c# aj -l*c# 1u$&! % li s siv + a # s% $r +g kr1 vstv B )ie je % $ '"3 kvasu v ceste a # r5i5"3+u se+e"u 5i sva$ '"3+u s%riev $u a # sti"e! str +u! 5i st$u s %astier +. Kristus tie) % ve$al< =a 'u$e je$" st$ a je$e" %astier>. A + $lil sa =a', v6etci ' li je$" >. :v. Pav l % u)&va sl v cirkev 6es($esiat6t,ri krt< "a-*va ju Krist v*+ tel +! Krist v u "evest u! B )&+ a Krist v*+ $ + +! B )&+ H#r+ +! B )&+ a Krist v*+ kr1 vstv +. Vi7 #lav"e Prv* list K ri"(a" +. L" ke$, "a-*va C v* -k " Hirkev v,v le"*+ 1u$ +! vi"ic u! +atk u! B )&+ 1u$ + B ) u r $i" u! cirkv u Ae)i6a Krista! c#r+ + Duc#a :vt3# ! "e'esk*+ Aeru-ale+ +. P je+ Hirkev je $.sle$"e % u)&va"* i v :kutk c# a% 6t l v ?$va$sa(tri krt@.

O Hirkvi jas"e # v r& u) Di$ac#3! sv. Kli+e"t! sv. LB"c A"ti c#ijsk*! sv. P l,kar%! sv. Aust&"! sv. Lre"ej! Tertuli"! 'ra-, v katak +'c#. Hirkev $ -a5iatku v,lu5uje 'lu$r v - sv j# stre$u. P $1a B ssuet v*c# sl v je Hirkev =%re$f)e"*+ a $ v-$a"*+ Ae)i6 +>. Ae Krist v*+ +,stick*+ tel + a % - stva - veriacic#! kt r& skr-e r v"ak2 vieru! r v"ak3 sviat sti a ve$e"ie s2 rBa"ick, -je$" te"& v Duc#u :vt +. :l v Hirkev -"a+e" =Patriaci P" vi>. =Eccelsia> -"a+e" -#r +a)$e"ie! -stu% % v la"*c#. P $1a u5e"ia tc v je Hirkev aksi Krist va sviat s(! v6e 'ec" sviat s( s%s,! v kt rej je$i"ej sa uskut 5Iuje s% l 5e"stv v6etk*c# 1u$& s B # +. Cie je te$a le" i"6tit2ci u. :viat s( je vi$ite1"3 -"a+e"ie "evi$ite1"ej +il sti a ka)$ sviat s( % c#$-a $ Krista. Hirkev ak tak s%fIa te$a % je+ sviat sti. Kristus je v Hirkvi 7alej %r&t +"*< =H# 7te te$a... ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z!19i2\@. O" je v&"", k+eI! +, s+e rat lesti ?A" 10@. Rat les( )ije le" tak $l# ! $ kia1 je s% je" s k+eI +. Veriaci te$a tv ria s Krist + je$i"* )iv t. =Aj +, +" #& s+e je$" tel v Krist vi a je$" tliv s+e si "av-j + 2$+i> ?Ri+ 12!0@. A je$" tliv* 2$ +.)e %r s%ieva( le" v rBa"ick + s% je"& s cel*+ tel +. P t + +.)e Kristus % ve$a(< =Veru! # v r&+ v+< J k 1vek ste ur 'ili je$"3+u - t*c#t + jic# "aj+e"6&c# 'rat v! +"e ste ur 'ili> ?Ft 20!T\@. =V, v6etci ste je$e" v Krist vi Ae)i6 vi> ?Kal /!2Z@. :+ Kristus sa st t )Iuje s Hirkv u! ke7 v l k Navl vi! kt r* %re"asle$uje Hirkev< =Nav l! %re5 +a %re"asle$uje6E> ?:k 9!T@. Pret + # l % ve$a(< =Kt va+i % #k$a! +" u % #k$a> ?Mk 1\!1X@. Ak ver&+e! )e Kristus je B #! tak sa "+ -$ sa+ -rej+3! )e +usia ',( "iek$e "a t +t svete 1u$ia! kt r& % kra5uj2 v Krist v + $iele. Ji c#cel %ri"ies( Kristus s% je"ie s B # + a svetl $ t+, )iv ta le" "iek 1k*+ 1u7 + sv jej $ ',E A ak c#ce+e %l"i( Krist ve % )ia$avk, ?"a%r. slvi( Euc#aristiu@ 'e- HirkviE Be- "ej ', "e' l sviat st"3# $%uste"ia #riec# v ?A" 2\!2/@! "e' l ', krstu. Ca5 ', sa % t + P" v.'ec vtelil! "a5 ', k-alE Ale' je# sl v< =Kt vs % 52va! +Ia % 52va> ?Mk 1\!1X@. Be- Hirkvi sa "ikt "e+.)e %re%rac va( k eva"jeliu a je# aute"tick3+u -+,slu. Hirkev je Krist v tel a " je jej #lav u ?K l 1!1Z@. Prija( #lavu a $+iet"u( tel je "e-+,sel. K$e ', ' l kres(a"stv ! ke', "e' la HirkevE Hirkev %re$sa "esie kres(a"stv . Ka)$ i$ea v,tvra 5 sk r s% l 5e"stv . Tak je t +u aj u i"*c# "' )e"stiev. Vi$ite1" aj "evi$ite1" str"ka s2 $va as%ekt, je$"ej Hirkvi. Hirkev "e+ )ia$", i"* )iv t! le" )iv t +il sti. T -"a+e"! )e Hirkev )ije $uc# v"e sil u %.s 'e"ia Duc#a :vt3# ! le' Hirkev je $uc# v"*+ tel + Ae)i6a Krista! 5 v,svet1uje "uka sv. Pavla. Hirkev je ale v-#1a$ + k teles"e $uc# v"ej % va#e 5l veka vi$ite1". Ae)i6 sa staval kla$"e k vi$ite1"ej "' )e"skej s% l 5" sti a jej % )ia$avk+. U-"val i-raelsk3 "' )e"stv s je# c#r+ v*+ kult + a kIa-sk u slu)' u. Cav6tev val jeru-ale+sk* c#r+!

-25ast"il sa ta+ "' )e"sk*c# slv" st& i ' # slu)ie' v )i$ vsk*c# s,"aB8Bac#. F" # je# v*r k v sve$5& t +! )e +al "a +,sli aj "e'esk3 kr1 vstv v "kaj6ie! s% l 5e"sk3. Hirkev % tre'uje ku s%l"e"iu sv j# % sla"ia aj ur5it* % ria$ k a 6trukt2r,. U) v :kutk c# a% 6t l v a v list c# a% 6t l v vi$&+e! )e v %rv t"ej Hirkvi v-"ikaj2 6trukt2r, r.-",c# slu)ie'< slu)'a #lsa"ia sl va! 5i ve$e"ie a % svc va"ie ?kIa-sk* 2ra$@. Kristus $al sv jej Hirkvi vi$ite1"3 ve$e"ie a aut ritu! 'e- kt rej je s% l 5" s( "e%re$stavite1". Ak + #li ke$,si 1u$ia B # 5l veka vi$ie( a $ t*ka( sa # ! tak je aj s% l 5e"stv ! kt r3 -al )il! vi$ite1"3 a #+atate1"3. A% 6t l v "a-*va C v* -k " stf%+i Hirkvi. Lc# 5i"" s( je - Krist vej v.le "ie5 vi$ite1"3< #lsa"ie eva"jelia! u$e1 va"ie krstu! slve"ie euc#aristie! u$e1 va"ie stat"*c# sviat st&. T&! kt r& %atria Krist vi! sa +aj2 "a -kla$e $.ra-"3# Krist v# %r&ka-u "av-j + +il va(! a', ' l vi$ie(! )e s2 je# u5e"&k+i. B # "s -ac#raIuje %r stre$"&ctv + i"*c# 1u$& %ret ! a', s+e +ali "eustle %re$ 5a+i! )e sa+i se'a "e+.)+e -ac#r"i( vlast"*+i sila+i. V6etk, % kus, v,'u$ va( 5iste $uc# v"2 Hirkev % krtkej $ 'e str sk tvaj2. L C v* -k " je "+ $va"* cirkv u! %rve Bi'lia $ka-uje "a Hirkev ?% r v. Ft 1Z!1Y@. Be- Hirkvi ', kres(a"stv $v" -a"ikl . Ke7 sa ra- Krista %*tali! ke$, %r&$e B )ie kr1 vstv ! $% ve$al< =je +e$-i va+i> ?Mk 1Y!21@. B l v I + sa+ t" + a je# s% l 5e"stve s 1u7+i. Ae)i6 u5& + $li( sa =%r&7 kr1 vstv tv je>. Va5&"a v "s e4ist va( $ ka+i#u krstu. Ke7)e ale )ije+e v svete k$e sa %rel&"a -l s $ 'r + v v"2tri ka)$3# 5l veka! %ret # $ s( $ 're "ev"&+a+e. Cie je %r&t +"3 v %l" sti. B )ie kr1 vstv je ale v '$ '& rastu ?vi7 % $ 'e"stv r -sieva5 vi! kvase! # r5i5" + -r"ku@. Hirkev a kr1 vstv B )ie s2 v v-(a#u ak cesta ku cie1u! ak 'ra- ku skut 5" sti. Hirkev je tak -r $k + B )ej vl$, v svete. Ae)i6 -vest val k "e5"2 B )iu vl$u ak 'l&-ku. Pret "alie#al "a r -# $"utie sa %reI 'e- %rie(a# v ?Mk 9!09iX2@. Ke$, B # % v lal Hirkev k )iv tuE Cee4istuje s&ce 2k " kt r*+ ', ju slv" st"e v,#lsil! ale v6etk, Ae)i6 ve sl v a skutk,! cel je# s 'a! +aj2 -akla$aj2ci c#arakter. V# r+a)7uje si u5e"&k v! kt r*+ # v r&< =Ak +Ia % slal Otec! aj ja % siela+ vs> ?A" 2\!21@. =Kt vs % 52va! +Ia % 52va> ?Mk 1\!1X@. Krist va s+r(! v-kriese"ie a - sla"ie Duc#a :vt3# s2 "aj$.le)itej6&+i u$al s(a+i! v kt r*c# sa 1u$stv %retvra v B )& 1u$! Krist v tel a c#r+ Duc#a :vt3# . Val )e"ie Hirkvi te$a -a5&"a %ri vtele"& a uk "5uje sa %ri - sla"& Duc#a :vt3# . Hirkev v,stu%uje verej"e! "a%r&kla$ ke7 tritis&c $u6& ' l %ri% 5&ta"*c# krst + ku +la$ej 'ci ?:k 2!T1@! - ustra6e"*c# u5e"&k v sa sta"2 "e' jc"i sve$k via. Ve$ia! )e Kristus v "ic# 7alej %.s '&! v,stu%uj2 v je# sile a aut rite. P ic# #las va"& ra$ st"ej -vesti % t + "asle$uje krst 7al6&c# 1u$& ak vi$ite1"3 -"a+e"ie %rijatia $ s% l 5e"stva veriacic#. V-"ikaj2 stle " v3 +iest"e 'ce! kt r3 s%ja s% l 5"3 v,-"va"ie r v"akej vier, a slava t # ist3# P"a. Hirkev )ije a rastie.

Kristus sta" vil -kla$"3 r,s, Hirkvi. A% 6t li ak Krist vi sve$k via a je# # $" ver"& v,kla$atelia $ali k "e5"* tvar a 'sa# )iv tu Hirkvi! kt r* +us& ',( tera- uc# va"* "stu%ca+i a% 6t l v. A% 6t li $vaj2 %re$%is,! %rij&+aj2 a v,lu5uj2 1u$&! trestaj2! "a% +&"aj2! ur5uj2 ' # slu)'u! verej"* a s2kr +"* )iv t kres(a" v. Dvaj2 %re$stave"*+ % k,",! ak sa +aj2 % stara( sv jic# "stu%c v! ak uka-uje v 1'a a% 6t la Fateja a $iak " v. Ue ', t&! kt r& s Krist + tak $l# )ili a tak ver"e -a-"a+e"ali je# u5e"ie! skreslili t t u5e"ie v %ra4iE Ve7 %re Krista 'et vali v6etk ! $ k "ca aj sv j )iv t. V P&s+a vie+e! )e kres(a"ia sa - +kli u) -a Krist v# )iv ta v je$"u s% l 5" s(! a )e sa tt jas"e ; r+ vala % je# s+rti. U) v :k 11!2X s2 "a-va"& kres(a"+i. V Bi'lie vie+e! )e %rav$,! +il sti a sviat sti ' li u$e1 va"3 5le" + tejt Hirkvi je$i"e skr-e %re$stave"*c# Hirkvi. Prv& kres(a"ia sa sc#$-ali "a + $lit'c# a l+a"& c#le'a. L +il ste"& % $lie#ali ria$"e+u ria$e"iu 'ce! "a%r. sv. Nte;a" ?:k X!X@. Ke7)e v "kaj6& r -c# $ s )i$ vstv + s%rvu "e"astal! "e' li % tre'"3 a"i -vl6t"e rBa"i-a5"3 ; r+,. Okre+ t # a% 6t li e6te s%rvu c# $ili $ s,"aB8B,! 5iast 5"e! a', %resve$5ili 1u$ a 'rtili # . Vte$aj6&+ )i$ vsk*+ aut rit+! kt r3 i+ -ak-ali #lsa( Krista $% ve$aj2< =B #a tre'a viac % sl2c#a( ak 1u$&> ?:k 0!29@. Ka)$* str + sa star ' u v v"2tri ka-& a r -%a$. L ka)$ s% l 5" s(. O Kat l&ckej cirkvi t v6ak "e%lat&. O"a sa ce- se'av56iu v"2t r"2 ska-e" s( a "ra-, "e%riate1 v i %re"asle$ va"ie "er -%a$la a 7alej v svete rastie. Cie je te$a le" 1u$sk*+ s% l 5e"stv +! ale s% l 5e"stv + -al )e"*+ B # +. Ra''i Ka+aliel u) "a t u% - r"il %ri %rv + %re"asle$ va"& Hirkvi< =Cec#ajte t*c#t 1u$& a %re%ustite ic#! le' ak je te"t -+er ale' t t $iel $ 1u$&! r -%a$"e sa! ale ak je $ B #a! "e'u$ete ic# +.c( r -vrti(. A', ste sa "e citli v ' ji %r ti B #u9> ?:k 0!/Z@. V-rak,! kt r3 % $ 'u 2\\\ r k v s2 stl,+ jav + v tejt Hirkvi! $ ka-uj2! )e "e+.)e ',( -"i5e". B # s+ '$ie "a$ I u! ak t aj s12'il< =a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u> ?Ft 1X!1Z@. P ku6e"ie '+e$- va( sa "a % -e+sk3 2l #, ?#+ t"* 'la# ',t! % litick3 5i s cil"e akcie at7.@ ve$ie k %re#lia$a"iu $uc# v"*c# a "' )e"sk*c# cie1 v. V tak + %r&%a$e ', Hirkev strcala sv j -kla$"* v*-"a+ a cel3 sv je % $stat"e"ie. Aj "ajle%6ie s cil"e 6trukt2r, sa +.)u sta( "e1u$sk*+i! % kia1 sa "ev,l25i -l "kl "" s( v 1u$sk + sr$ci. Hirkvi sa "e$ stal $ jej -akla$ate1a % vere"ia %re # s% $rsk % litick3 us% ria$a"ie sveta ?aj ke7 si # "ieke$, v $eji"c# sv jila@! le' Krist v kr1 vstv "ie je - t #t sveta. Pret je tre'a $+iet"u( "a je$"ej stra"e + ce"sk* klerikali-+us! ak aj "a stra"e $ru#ej v*lu5"* laici-+us. Hirkev sa v6ak +us& a"Ba) va( i s% l 5e"sk,! ak c#ce ',( skut 5"e! svetl + sveta a s 1 u -e+e ak t Kristus v,)a$uje $ sv jic# ver"*c#. C v* -k " # v r& "ieke$, u"iver-l"ej Hirkvi! i" ke$, +iest"ej cirkvi i v Aeru-ale+e! K ri"te! R&+e at7. Tie sa v6ak % va) vali -a 5asti celej Hirkvi s je$" u a t u ist u vier u.

222. PETER CEBOM HMAVOU APONTOMOVE B l #lav u a% 6t l v! %ri5 + ' l usta" ve"* Krist +< =A ja ti # v r&+< T, si Peter a "a tejt skale % stav&+ sv ju Hirkev a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u. Te'e $+ k125e $ "e'esk3# kr1 vstva< 5 -via)e6 "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)e6 "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1X!1Zi19@. T t -"e"ie je tak ist3! )e v6etk, ruk %is, a %rekla$,! v6etk, kritick3 v,$a"ia C v3# -k "a # +aj2. Ae s% +&"a"3 i u cirkev"*c# tc v v 2. st r 5&. Ae v s2la$e s t*+! 5 sa sv. Petr vi # v r& v Bi'lii aj "a i"*c# +iestac#. L" ke$, # v r& Kristus Petr vi< =Ale ja s + %r sil -a te'a! a', "e c#a'la tv ja viera. A t,! a) sa ra- 'rti6! % silIuj sv jic# 'rat v> ?Mk 22!/2@. P tri krt u A" 21!10i1Y -rete1"e v,"&+a Petra - a% 6t lsk3# -' ru< =Ke7 sa "aje$li! Ae)i6 sa %*tal Ni+ "a Petra< =Ni+ "! s," A" v! +iluje6 +a v56+i ak t&t E> O$% ve$al +u< =G" ! Pa"e! t, vie6! )e (a ++ r$.> Ae)i6 +u % ve$al< =Pas + je 'ar"k,.> O%*tal sa # aj $ru#* ra-< =Ni+ "! s," A" v! +iluje6 +aE> O" +u $% ve$al< =G" ! Pa"e! t, vie6! )e (a ++ r$.> Ae)i6 +u % ve$al< =Pas + je vce9> P*tal sa # tret& ra-< =Ni+ "! s," A" v! +6 +a ra$.> Petra -ar+2til ! )e sa # tret& ra- s%*tal< =F6 +a r$E> a % ve$al +u< =Pa"e! t, vie6 v6etk t, $ 're vie6! )e (a ++ r$.> Ae)i6 +u % ve$al< =Pas + je vce9> V6etci a% 6t li $ stvaj2 "aria$e"ie! a', i6li $ sveta ?Ft 2Z!1Z""@ a tie) v6etci -av- vaciu a r -v- vaciu + c ?Ft 1Z!1Z@! ale $ stvaj2 t a) % t +! 5 Peter $ stal sv je ur5e"ie! te$a v % $ria$e" sti Petr vi. Ke7 "a$ t $va Kristus v6etk*+ a% 6t l + + c -v- va( a r -v- va(! k125 c# sa ta+ "e# v r&. Tie %atria -rej+e le" je$"3+u - "ic#. K125e s2 $ $v"a 'ra- + %l"ej + ci "a$ +ajetk +. Ke7 ka%itul val %ev"e"3 +est ! $ali v&(a- vi k125e $ +estsk*c# 'r". U L-ai6a 22!22 + c "a$ k125+i -astu%uje kr1 vsk2 + c. Krli sa v Bi'lii "a-*vali %astier+i "r $ v. Ak sa +.)e "e' % $r ' va( r -# $"utia+ Petra "a -e+iE T je + )"3 le" tak! )e Kristus s+ )ije v Petr vi! le' "e' +.)e % tvr$i( le" t ! v 5 + " s+ r -# $uje. Ka)$* -akla$ate1 sa s"a)& -aisti( trva"ie sv j# $iela t*+! )e -av5asu ur '& +2$re %atre"ia t*kaj2ce sa s.'! kt r3 % I + "ast2%ia! i t + ak*+i -sa$a+i sa 'u$2 ria$i(. L"ak ', sa je# $iel + #l r -%a$"2(. Peter ' l u-"va"* ak #lava a% 6t l v< v eva"jelic# je uv$-a"* st 6tr"s( krt! v :kutk c# a% 6t l v %($esiatse$e+ krt. :v A"! kt r* je ak $ru#* "aj5astej6ie % I + uv$-a"*! je s% +&"a"* v eva"jelic# tri$sa( se+ krt a v :kutk c# a% 6t l v se+ krt. U) %ri %rv + stret"ut& s1u'uje P" Petr vi! )e +u $ " v3 +e" < =T, si Ni+ "! s," A" v! ale 'u$e6 sa v la( K3;as!> 5 v %rekla$e -"a+e" Peter> ?Peter D skala< A" 1!T2@. Ca v*c# $e -"a+e" " v3 +e" -+e"u cel3# 5l veka! " v2 2l #u. Kristus 'erie Petra v)$, ta+! ka+ s "&+ +.)u &s( le" v,'ra"& a% 6t li! "a%r. ku v-kriese"iu Aair vej $c3r,! k %re+e"e"iu "a # re a $ Ketse+a"skej -#ra$,. Kristus ' l

%ravi$el"*+ "v6tev"&k + v Petr v + $ +e i "a je# l 7ke. Va je# je$i"3# %lat& c#r+ v2 $aI. :tar sa -vl6( Petra! -vl6( # v,c# vva! % u5uje! "a% +&"a i +i+ ria$"e %r&s"e trest. P siela # s A" + %ri%ravi( % sle$"2 ve5eru. U-$ravuje je# sv kru a ke7 "ac#$-a u5e"&k v s%iacic# %ri sv jej + $lit'e v 2-k sti! 'racia sa le" k Petr vi s ' lest" u v*5itk u< =Ni+ "! s%&6E> Ae# je$i"3# $ka-uje % -$ravi( -' )"*+i )e"a+i % sv j + -+ktv,c#vsta"&. Ae+u sa %rv3+u uka-uje % "ic#. Me" je+u %re$% vie +u5e"&cku s+r(. :vt* Peter je v)$, "a % 5iatku - -"a+u a% 6t l v! aj ke7 v6etci a% 6t li sa %reli % %re$"3 +iest . Fria FaB$al3"a -"a+uje -+ktv,c#vsta"ie Petr vi a A" vi. A" %re$'ie#a Petra! ale % t + # "ec#va %rv3# vst2%i( $ #r 'u. :vt* Aaku' # v r& "a %rv + jeru-ale+sk + s"e+e % Petr vi a sc#va1uje s% lu s Pavl + a Bar"a'6 + je# sta" visk ?:k 10!12@. Her $es c#ce Petra % %ravi( ak v*"i+ 5"3# 5le"a " vej Hirkvi. Hel 'ec sa ale # rliv -aI + $lila. P" --ra5"e -asa#uje a s a"jel + # - v-e"ia v,v$-a ?:k 12!/@. Ku s% ru Petra a Pavla< Ke7 sa Peter -$r) val )i$ + -ak-a"*c# je$l! % stavil sa +u Pav l str "a $% r ?Kal 2!2g 11i12@. Cie )e ', "eu-"val je# aut ritu! ale )e je# aut rita + #la +a( %re t t je$"a"ie "e'la#3 "sle$k,! )e ', sa Iu + #li %r&li6 %iera( kres(a"ia - )i$ vstva! kt r& sa e6te stle "ec#celi r -l25i( s )i$ vstv +. Ce6l vec vier,! ale cirkev"3# % ria$ku. Pr -rete1" s( $ %ustila te"t %r&%a$ #"e7 "a -a5iatku cirkev"*c# $ej&" k % u5e"iu v6etk*+ "esk r6&+ Be"erci+ kres(a" v. Ae 2tec# u ve$ie(! )e 5ast "a ve1k*c# veciac# v B )ej r&6i %racuje +il s( % +al,. T&t svt& v6ak ' li -aje$" v 'e-+e$-"ej lske a $$a" sti Ae)i6 vi. Ae$e" - Petr v*c# "ajkraj6&c# r,s v je % k r" a 2%ri+" c# ta %rija( s% lu'rat vu %rav$u 'e- % stra""*c# +,6lie" k - 5istej lsk, ku Krist vi. Pr tikla$, 'e- %.s 'e"ia a ve$e"ia Duc# + :vt*+ ', -a#u'ili +la$* rBa"i-+us Hirkvi. Peter a Pav l "ie s2 v6ak %r tiv"&ci! ale $uc# v"* 'ratia. Vk " ', 1a#k ustr"ul! ke', "e' l )iv va"* Pavl vsk*+ $uc# +. Petr vsk )iv tra$&cia i Pavl vsk sl ' $a +us& v,tvra( v"2t r"* #ar+ "ick* s2la$. Pav l u-"va Petr vu aut ritu ?Kal 1!1Zg 2!Yi9@ a usil val sa a) $ "asa$e"ia )iv ta je$" tu! le' ve$el! )e ', i"ak 'e)al $ %r-$"a ?Kal 12!2@. Ak #lava a% 6t l v v,stu%uje Peterg # v r& -a "ic#< =P -ri! +, s+e %ustili v6etk a i6li s+e -a te' u> ?Ft 19!2Y@. Peter sa %*ta k 1k krt + $%usti( sv j+u 'rat vi ?Ft 1Z!21@. Ca # re Pre+e"e"ia v l -a v6etk*c#< =Pa"e! $ 're je "+ tu> ?Ft 1Y!T@. =Pa"e! a ku k +u ', s+e i6liE> ?A" X!X9@. =V,svetli "+ t t % $ 'e"stv > ?Ft 10!10@. Ke7 Ae)i6 sa %*ta! -a k # # 1u$ia % kla$aj2! Peter +e" + v6etk*c# v,-"va je# B )stv ?Ft 1X!1Z@. =Aj ke', v6etci $%a$li $ te'a! ja "ik$, "e $%a$"e+> ?Ft 2X!//@! uis(uje. Peter %rv* # v r& +e" + v6etk*c# a% 6t l v a u5e"&k v. Prv* #lsa Ae)i6 v +e" )i$ vsk3+u 1u$u. Prv* -vestuje svetu eva"jeliu+. O$su$-uje -l 5i" a -asle%e" s( "r $a. Vvestuje B )ie 2+,sl, s Krist v*+ u+u5e"&+! je# v*ku%"* -+,sel a ce"u i + )" s(! ak $ sia#"u( $%uste"ie. Prv* "a'$a k u5e"&ctvu Krist v+u! %rv* "a'$a< =R 'te % k"ie a "ec# sa $ ka)$* - vs

% krsti( v +e"e Ae)i6a Krista "a $%uste"ie sv jic# #riec# v a $ sta"ete $ar :vt3# Duc#a> ?:k 2!/Z@. Uj&+a sa ve$e"ia a% 6t l v a %rv*c# veriacic# ?12\ 1u$&@. Va#ajuje v6etk, je$"a"ia 'ce. Cavr#uje $ %l"i( -' r % Au$6 vej s+rti a v,kla$ aut ritat&v"e %r r ctv I +. Aut ritat&v"e "avr#uje +e" va"ie % + c"&k v D $iak " v. K " %re$ $av + %rv* --rak ?:k /!X@! i je# tieI u-$ravuje! %rv* # v r& v c#r+e ?:k /!12@. Ak %rv* - $% ve$ %re$ ve1ra$ u -a v6etk*c# ')al va"*c# kres(a" v. Trest l ) A"a"i6a a :a;ir, a ic# s"a#u kla+a( je# aut ritu B )ej + ci! "ajv,66&+ trest +! s+r( u ?:k 0!1i2@. Prv* a% 6t luje v :a+rii. Pre+#a Ni+ "a k2-el"&ka. Ae+u sa $ stva vi$e"ia! )e % #a"ia +aj2 ',( 'e- v#a"ia %rij&+a"& $ Hirkvi. Prij&+a %rv*c# % #a" v a st t"&ka K r"3lia i je# $ + $ Hirkvi ?:k 11!1Z@. Ca Prv + jeru-ale+sk + s"e+e vstva a -vrc# va" u aut rit u r -# $uje t-ku str" " v*c# 2$ v Hirkvi t*+! )e r -v-uje $ -v-k v :tar3# -k "a ?:k 10!Y"@. Ke7 Ae)i6 %re$% ve$al sv je sk r3 u+u5e"ie! Peter +u $ # vral a uis( val # ! )e sa "i5 tak3 "esta"e ?Ft 1X!22@. Vte$, +u P" Ae)i6 # v r&< =H# 7 +i - cest,! sata"9> ?% $1a "iekt r*c# %rekla$ v =% ku6ite1>@. Ale #"e7 v,svet1uje< =Ca % # r6e"ie si +i! le' "e+6 -+,sel %re B )ie veci! le" %re 1u$sk39> L"*+i sl va+i< =:i +i %rek)k u! 'r-$ u "a + jej v,ku%ite1skej ceste! kt r2 +us&+ %rejs(. Tv je sl v ' li i"6%ir va"3 r -# $"e "iek*+ i"*+! "e) t*+! kt ti vl )il $ 2st v,-"a"ie< T, si Fesi6! :," )iv3# B #a>. Pre5 "a-val Kristus Petra % ku6ite1 +! 5i sata" +E Pre$ v6etk*+ %ret ! )e %re$stavuje %r tiv"&ka! 5i %rek)ku. Va #lavu Hirkvi u-"va Petra tra$&cia Hirkvi< "ajstar6& svt& tc via a cirkev"& s%is vatelia $ sve$5uj2 Petr v %rve"stv ! tie) ' # slu) '"3 k"i#, ?v*c# $"3 i -%a$"3@! v kt r*c# je sv. Peter vele'e"* ak -kla$ Hirkvi. O$ r. 1Z0 $ r. 201 je +iest =t, si skala> 5ast cit va"3 sv. H,%ri" +! Tertuli" + a OriBe"es +. V6etci +ali s% r s r&+sk,+ 'isku% + a v,# v val ', i+! ke', + #li % %rie( 5i -a+l5a( t t +iest . O +ieste =%as + je 'ar"k,... vce> sa -+ieIuj2 OriBe"es! E%i%#a"ius ?# v r& Petr vi! )e sa stal skal u "a6ej %rav$,@! sv. A" Vlat 2st,! sv. A+'r8-! sv. H,%ri"! AuBust&"! Mev Ve1k* i E;r3+. :vt* H,%ri" # v r&< =A', -&skal P" je$" tu! je$i"* st lec -ria$il a -kla$ tejt je$" t, $ je$"3# % $ %rel sv j u aut rit u. :vt3+u Petr vi ' l u$ele"* %ri+t! a', ' l -jav"3! )e je le" je$"a Hirkev a je$"a st lica>. Ari"sk, 'lu$ri "ik$, "e% c#,' vali te4te =t, si skala>! v kt r3# +e"e %r ti "i+ ' j vali r&+ski 'isku%i. Petr v %rve"stv %rec#$-a "a r&+sk,c# 'isku% v. Ak ', t ti) + #la st( 'u$ va! ke', -+i-la skala! "a kt rej je v,stava"E A"i Hirkev ', "e+ #la trva( 7alej! ke', s '" u s+r( u Petra -a"ik l je# 2ra$. Pre te"t -kla$ 'r", s+rti "e%re+.)u Hirkevg Hirkev "e-a#,"ie! te$a -kla$ +us& trva( a) $ k "ca sveta. Peter +us& tvra( a -atvra( %r&stu% $ B )ie# kr1 vstva %re v6etk*c#! kt r& ta+ c#c2 %r&s(! a) $ k "ca sveta! te$a i Petr v 2ra$ +us& trva( a) $ k "ca sveta. :t$ 'e- %astiera ?% r v. A" 21@ je %re rie"tl", svet %rve tak*+ "ie5&+ "e+,slite1"*+ ak $ + 'e- -kla$ v. A %ret )e sata" ve 2t k,

"e%restvaj2 a"i % s+rti a% 6t l v ?% r v. 1 Pt 0!Zi9@! stle tre'a "iek # ! kt ', %astier v % silI val! ak +al Peter % $1a sl v P"a % silI va( sv jic# 'rat v ?Mk 22!/2@. Okre+ t # ak $ v-$vaj2 a% 6t li sv ju + c ak 2ra$! kt r* + 7alej $ v-$va"&+ trva(! i Peter +al sv j 2ra$ $ v-$a(! aj je# 2ra$ +us& trva( 7alej. Kristus c#cel! a', Hirkev 7alej %l"ila sv je % sla"ie< vies( veriacic# ku s%se. K t +u v6ak tre'a %ev"ej a trvalej aut rit,. Ve7 Hirkev + trva( % $1a Krist v*c# sl v a) $ k "ca sveta. Kristus s+ +,slel "a sv j# -stu%cu "a -e+i! 5 "ie t ist3 ak "stu%ca. Cast2%i( + )" le" % "iek +! kt - sv j# +iesta $i6iel! av6ak Kristus )ije 7alej ak #lava Hirkvi. P%e) je "stu%c + Petra! ale -stu%c + 5i "+est"&k + Krista. Vstu%ca -astu%uje v ur5itej 'lasti +iest $ru#3# ! kt r* st j& "a$ "&+! k +u %atr& vlast" + c a k +u + skla$a( 25t,. Ce+.)e sa te$a "a+ieta(! )e Kristus s+ je #lav u Hirkvi. Ak $ k "al vi$ite1" s% l 5" s( % tre'uje v6ak Hirkev tu "a -e+i vi$ite1"2 #lavu. Deji", cirkev"*c# r -k l v! v*c# $"3# i %r testa"tsk3# ! jas"e % tvr$-uj2! )e 'e- -rej+ej a vi$ite1"ej #lav, "e+ )" -ac# va( "e-visl s(! je$" tu vier, a cirkev"3# % ria$ku. Prve "a %ak! je t*+ tv re" cesta ku stle v56ej r -$r 'e" sti a "ajr.-"ej6&+ 'lu$ +. Pret %ri'2$a "ekat l&ck,c# #las v! kt r3 -"a5uj2 %%e)a -a kr,6tali-a5"* ' $ 'u$2cej je$" t, v6etk*c# kres(a" v. V Petr vej '5as"ej sla' sti %resvit "e +,l" B )ia sila! kt r "e$ Hirkvi %a$"2( a -&s( "a scestie. Ke7 te$a Ae)i6 "a-*va Petra skal u ?Ft 1X!1X@! "a kt rej c#ce % stavi( sv ju Hirkev! a', -a'e-%e5il jej %retrvva"ie a) $ k "ca! +,sl& t*+ Petr v 2ra$! "ie t # sla'3# 5l veka. ^a#k si + )" veri( stlu a "e%retr)it2 k "ti"uitu Krist vej cirkvi ce- v6etk, #ist rick3 kr&-,! kt r3 +usela %rek "a(. Cee4istuje )ia$"e %%e)sk3 svte"ie! le' %%e) je %%e) + t*+! )e je r&+sk,+ 'isku% +. Ae# %.v $"& v li5i ' li ;arri #lav"*c# r&+sk,c# ;ar" st&. V Hirkvi +aj2 "ajv,66iu + c v6etci 'isku%i s% l 5"e s %%e) +! ale aj %%e) s+. Aj cirkev"* s"e+ +us& +a( "ejak2 #lavu! a', sa v.'ec uskut 5"il! a a', sa "a "ie5 + %rv %lat"e u-"ies l. Fus& e4ist va( aj je$"a v.1a! kt r ', -ac# vva"ie t #t u-"ese"ia v,+#ala aj vte$,! ke', sa I +iest"i 'isku%i 5i ic# "stu%c via "e+ie"ili stara(. Hirkev % tre'uje aut ritu! kt r ', ju vie$la a ria$ila stle! "e%retr)ite! le' cirkev"3 s"e+, sa +.)u sc#$-a( le" % $l#6ej $ 'e. Te"t 2stre$"* 5l" k Hirkvi "e-"a+e" $uc# v"2 %*c#u 5i 'a)e"ie % + ci! ale %ri+t slu)',! lsk,. Aj tak ale 'u$e v)$, Petr v 2ra$ i -"a+e"&+ $% ru! le' sa v I + v,ja$ruje %rav$a a je$" ta Hirkvi k "kr3t"e. T v6ak %atr& k % $state Hirkvi.

22/. PETER V RQFE CEULM ACL CEVOFREME T*+! )e sv. Peter s&$lil "a r&+sk + st lci a) $ s+rti! s% jil %rva %rve"stva v Hirkvi s t*+t st lc +. Ae# % ',t v R&+e % tvr$-uje v Bi'lii u) Fark v eva"jeliu+! "a%&sa"3 v R&+e ak Petr ve r&+ske katec#3-,. Peter v6ak s+ -"a5uje R&+ -a sv je ',$lisk v l Pt 0!1/< =P -$ravuje vs cirkev! v,v le" ak v,! kt r je v Ba',l "e! aj +.j s," Farek>. Ba',l " + kres(a"ia i )i$ia r -u+eli R&+! a t % $ '" s( u v ska-e" sti +rav v a -+tk c# ?vi7 u Tacita9@. K "e5"e i sv. A" i vte$aj6ia )i$ vsk a% kal,%tika -"a5uje R&+ t*+t a% kal,%tick*+ +e" +. A cel* Prv* Petr v list je "a%l"e"* a% kal,%tick u 2va# u. Prav* Ba',l " "a Eu;rate ' l u) aj tak 'e-v*-"a+" u $e$i" u a "e' l e6te vte$, %rav$e% $ '"e eva"jeli- va"*. Ale aj a% kr,;" literat2ra 2. a /. st. Acta Petri! v-"ikla v G-ii! % tvr$-uje tie) Petr vu %r&t +" s( v R&+e. :v. Kli+e"t R&+sk, ?n1\\@ %ri% +&"a v liste k ri"tsk*+ kres(a" +! )e sv. Peter a Pav l - +reli s +" #*+i i"*+i u5e"&k+i v R&+e. Fe$-i #las+i cirkev"*c# tc v je aj #las sv. LB"ca! a"ti c#ijsk3# 'isku%a ?n1\Y@! kt r* %&6e Ri+a" +< =Ce+.)e+ v+ %rika- va( ak Peter a Pav l. O"i ' li a% 6t li a ja s + $s2$e"ec>. K ri"tsk* 'isku% Lre"ej ?"ar. 1YY@ "a-*va Petra a Pavla -akla$ate1+i a s%rvca+i r&+skej cirkvi. P ',t sv. Petra v R&+e a je# s+r( ukri) va"&+ v r. XY s2 "e% c#,'"e % tvr$e"3 sve$ectv + Pa%i6a! Kle+e"ta Ale4a"$rijsk3# a +" #*c# i"*c#. R&+sk, kIa- Kaius k l r. 2\\ %&6e %r ti Pr kl vi! + "ta"istick3+u 'lu$r vi< =Aa v6ak +.)e+ uk-a( "a tr ;eje a% 6t l vg le' ak sa %5i v,k "a( cestu "a Vatik" 5i stijsk u cest u! "ask,t"2 sa ti tr ;ejei#r ', t*c#! kt r& t2t cirkev -al )ili>. V r. 20Z %%e) :i4tus LL. $al v,-$vi#"2( % - statk, sv. Petra a Pavla v katak +'c# a slv" st"e ic# % c# val "a t*c# +iestac#! k$e - +reli +u5e"&ck u s+r( u. Tt slv" st" u$al s(! kt r ' la 29. X.! ' la -r veI verej"e slve"*+ sviatk + a% 6t lsk*c# k"ie)at. :viat k sa % t + - R&+a r*c#l r -6&ril aj $ stat"*c# kraj&". Deje%isec Eu-e'ius v sv jej kr "ike %&6e< =Peter a% 6t l! r $ + Kalilejec! %rv* kres(a"sk* ve1kIa-! ke7 "aj%rv -al )il a"ti c#e"sk2 cirkev! $c#$-a $ R&+a. Tu #lsa eva"jeliu+ u) 20 r k v! - stva 'isku% + r v"ak3# +esta>. V sv jej cirkev"ej #ist8rii r -%rva! ak ' l =Cer8" + s(at* Pav l a Peter ukri) va"* v R&+e. P tvr$-uj2 t 7alej % +"&k,! -"a5e"3 +e" + Petra a Pavla! kt r3 $ tera- "av6tevuj2 v6etci "a ci"t r&" c# +esta R&+a>. Euse'ius # v r&! )e Mi"us "ast2%il sv j 2ra$ a) % Petr vej s+rtig -"a5uje # ak 'isku%sk*! ve$2ce# r&+skej 'ce. Tertuli" ?n2\\@ % tvr$-uje! )e sa R&+ % 5&ta +e$-i a% 6t lsk3 cirkvi! v kt r*c# vraj e6te st ja aj st lce a% 6t l v "a sv jic# +iestac#. Vrav&! )e v r&+skej 'ci v,svtil sv. Peter 'isku%a Kli+e"ta. Vele'& r&+sku 'ec ak 6(ast"2! le' v "ej =a% 6t li $ stali %l" sti u5e"ia s svt u krv u! k$e sa Peter %ri% $ '"il P" vi v utr%e"&.> L"$e # v r& )e Peter ' l v R&+e ukri) va"*. P $ '"e t2t skut 5" s( uv$-a aj OriBe"es. :vt* H,%ri" # v r& ve1+i 5ast Petr v + st lci v R&+e ak

"ie5 + $v" + a v6e 'ec"e -"+ +. T v6ak v vte$aj6ej re5i -"a+e"! )e sv. Peter v R&+e $l#6iu $ 'u ' l a k-al. :vt* H,%ri" "+ -ac# val list 'isku%a airi+li"a - Haesareje v Ka%%a$8cii! kt r* aj ke7 v s% re s r&+sk,+ 'isku% + Nte;a" + ? %lat" sti krstu! u$ele"3# 'lu$r vi@! uv$-a a "ijak "e% %iera Nte;a" v tvr$e"ie! )e =+ "asle$ v"&ctv a st lec Petr v>. :vt* H,%% lit ?n20/@ r -%rva! )e k2-el"&k Ni+ " "a6iel v R&+e ve1k3# "e%riate1a %re sv je k2-la v Petr vi. ail lakus v,$al kale"$r -va"* H#r " Bra; v r. /0T a ta+ 5&ta+e< =29. X. sa slvi %a+iatka Peter v katak +'c# a Pav l "a stijskej ceste -a k "-ul v Tusca a Bassa>. Va "ic# t ti) v r. 20Z ' li $ 5as"e %re"ese"3 tel a% 6t l v - %.v $"*c# #r ' v $ katak +' sv. :e'asti"a. O t +! )e ta+ ' li ul )e"3 sve$5& "a +ra+ r vej $ ske v katak +'c# e%iBra+ %%e)a sv. Da+asa< =Tu %re$t*+ $% 5&vali! +6 ve$ie(! kt +e" Petra a Pavla v,#1a$va6>. ail lak v - -"a+ %%e) v +e"uje Petra ak 'isku%a s "stu%ca+i a) % A"ter ta ?2/0i2/X@. :vt* E%i%#a"ius ?nT\/@! A" Vlat 2st, ?nT\Y@! Hier "*+ ?nT2\@! Te $ ret ?nT0Y@ uv$-aj2 sv. Petra v)$, ak %rv3# r&+ske# 'isku%a. Tak ist v s%is c# %r ti Farci " vi - /.iT. st. =O$ Petra>! ak %&6e L" ce"t L. ?T\1iT1Y@ =v-ala % 5iat k cel v)" s( a + c r&+skej st lice a - "e# v-ali %.v $ v6etk, cirkvi ak %ra+e"e - s% l 5"3# )rie$la>. P%e) Mev Ve1k* v*sl v"e # v r&! )e sv. Peter a Pav l ' li v cel + kres(a"sk + svete cte"& #"e7 % sv jej +u5e"&ckej s+rti. Kres(a"sk* star vek "e+ )ia$"e % c#,'" sti Petr v + % ',te v R&+e. Ri+a"ia $ "ajstar6&c# $.' ' li %resve$5e"&! )e Peter a Pav l ' li v R&+e % c# va"&. P $1a r&+skej tra$&cie! % tvr$e"ej arc#e l Bick*+ '$a"&+! slvil sv. Peter v $ +e sv. Prisk, a Akvil, svt3 taj +stv. V t*c#t katak +'c#! kt r*c# %.v $ sia#a $ %rv3# st r 5ia sa stretva+e as% I %t"s( krt s +e" + Peter! v R&+e 2%l"e "e 'v,kl*+. T t +e" sa tu te$a 'javuje - -vl6t"ej 2ct, ku sv. Petr vi a je tak %rav$iv 7al6ia tra$&cia! )e sv. Peter "a t +t +ieste krstil. Fa+erti"sk* )alr $ ka-uje +iest je# uv-"e"ia. Ce% sle$"*+ $.ka- + je# r&+ske# % ',tu s2 aj "iekt r3 sviatk,. :vt& Peter a Pav l s2 ve1+i 5ast ?asi Z\ krt@ - 'ra- va"& v r.-",c# katak +'c#. Ciet u$al sti - Petr v# )iv ta! uve$e"ej v Bi'lii! kt r ', ta+ "e' la $ 1. a 2. st. v, 'ra-e". Pa+iatk, s2 % 5et"3 a v6etk, sve$5ia -vl6t"ej 2cte! kt r ' la Petr vi %reuka- va". T,%ick*+ -"ak + s2 k125e! s2 Petr v*+ s,+' l + % $1a -"+,c# sl v %ri ic# s,+' lick + $ v-$va"&. L tt sc3"a sa 'javuje "a sark ;B c# "iele" v R&+e! ale aj i"$e "a 2-e+& R&+skej r&6e! "a +iestac# k$e u) kres(a"ia v %rv + st r 5& ' li. Ve1+i 5ast je sv. Peter s,+' lick, - 'ra- va"* s vla$rsk u 'erl u v ruke. Peter "a sark ;Bu je v, 'ra-e"* s 'ra$ u! 5 +u - stva tra$i5"e "a v6etk*c# v, 'ra-e"iac#! %rij&+a -vit k $ r26k,! kt r2 + v rukc# ak %rejav vrc# l"ej 2ct,. R v"ak t %re$%is val 6tt", cere+ "il! kt r + # v r& Hicer . Kristus $vaj2ci $ Petr v*c# r2k -vit k -k "a! -"a+e"! )e % $1a "e# + s%rav va( s% l 5e"stv Hirkvi a +e"uje! usta" vuje # sv ji+ vikr +! res%ekt&ve -stu%c + "a -e+i. Tak t r 'il cisr sv ji+ -stu%c + v

%r vi"cic#. :ark ;B ' l "j$e"* v c#r+e sv. :e'asti"a -a r&+sk,+i #ra$'a+i! sk.r "a-*va" + ak Ba-ilika a% 6t l v. Ta+ t ti) je$e" 5as 'aja a% 6t li Peter i Pav l ' li % c# va"&. R v"ak* + t&v =P" $va -k " Petr vi> sa sa 'javuje i s "%is + =P" $va -k " D P" $va % k j> e6te "iek 1k krt. i Cajr.-"ej6ie sve$ectv kre+ t # "ik$, "euv$-aj2 sv. Pavla v s% jit sti s r&+sk,+ 'isku%stv +. :vt* Peter je 5astej6ie v, 'ra- va"* s+ "e) s sv. Pavl +. :vt* Pav l je uv$-a"* k -$.ra-"e"iu v)" sti r&+skej 'ce. B l "ajsc# %"ej6&+ a% 6t l + a "aj"a$a"ej6& te l8B. Ca% k " %.s 'il v R&+e. Ca je$" + +ieste v R&+e sa "a6l $vest lati"sk*c# a Br3ck,c# "%is v! $ ka-uj2cic# ve1k2 2ctu a $.veru r&+sk,c# '5a" v k a% 6t l +! #lav"e k sv. Petr vi v $ 'e +e$-i r. 20\i/0\. Ca +ieste k ";esie sv. Petra st ja "a se'e tri ltre - r.-",c# $.'! "ajs% $"ej6& - %re$k "6ta"t&" vskej $ ',. R. 190\ ' l v R&+e 'jave"* "eve1k* kres(a"sk* ltr % c#$-aj2ci asi r. 1T\ a +iest ! k$e ' l Peter % c# va"*. Pr ;es rka u"iver-it, v R&+e Kuar$ucci v "a6la 2$aj"3 % - statk, sv. Petra % $ je# 'a-ilik u % 6tvr(st r 5& +r",c# arc#e l Bick*c# v,k %v k. C#r '"* ka+eI! % tvr$-uj2ci! )e "a k "kr3t" + +ieste je % c# va"* sv. Peter ' l u) "j$e"* v r. 19T\. P tvr$il -r veI! )e %rv svt %etersk 'a-ilika $ K "6ta"t&"a Ve1k3# ! kt rej -kla$, ' li $#ale"3! stla skut 5"e "a$ je# #r ' + a "av,6e "a celk + stavite1sk, "ev# $" + +ieste. B l tu te$a r -# $uj2ci -rej+e i$e v* $.v $! t ti) #r ' sv. Petra! kt r* sa tu % $1a "le- v "ac#$-al. Kuar$ucci v si %rv v6i+la +al3# v*kle"ku YY4294/1 c+g ' l v,l )e"* +ra+ r + - $ ', K "6ta"t&"a Ve1k3# . Ca -a$"ej stra"e 'javila sla' vi$ite1"* "%is< =Tu le)& Peter>. Va "&+ sa "a6li 5asti 1u$sk*c# k st& vrta"e le'e5"ej k sti. Paler+sk* a"tr % l8B H rre"ti! kt r* %rv* v,k "val 6etre"ie -istil! )e i$e % - statk, X\iY\ r 5"3# +u)a stat"ej % stav,. O'aja ve$eck& '$atelia ' li %resve$5e"&! )e i$e %rav3 % - statk, sv. Petra. Te$a je# aute"tick3 % - statk, s2 tie! kt r3 v r k c# /10i/22 ' li ul )e"3 v +ra+ r v + v*kle"ku v ste"e =K> v -$ '"ej skri"ke a ta+ $ tej $ ', - stali "e% ru6e"3 a) $ $"es. Ve+i"a - v*kle"ku ' la t t )" s -e+i" u - %.v $"3# #r 'u! -v,6k, ltk, ' li i$e"ti;ik va"3 ak ltka %ur%ur v 5erve"! %retka" -lat*+i "itka+i. Hr ' % c#$-a celk + je$" -"a5"e - l. st. Ae 'kl %e"* sil"*+ +2r +! a', ' l $$ele"* $ % #a"sk*c# #r ' v. Ve$ie k "e+u vlast" cesta! celk + "e-visl $ i"*c# %r&stu% v. B l 'kl %e"* cel*+ ve"c + i"*c# #r ' v! 5 # v r& v %r s%ec# t # ! )e te"t #r ' ' l u%re$" stI va"*! a )e e4ist val %ria"ie +" #*c#! ',( % c# va"& v tie"i t #t #r 'u k % sle$"3+u $% 5i"ku. A', ' l #r ' e6te viac v,-$vi#"ut*! ' la "a$ "&+ -ria$e" +al ka%l"ka. C%is, %2t"ik v! "j$e"3 "a je$" + +2re v"2tri #r 'u! +aj2 r v"ak* c#arakter ak "%is, "a #r ' c# +u5e"&k v v katak +'c#! sia#aj2 a) $ $.' %re"asle$ va"ia a % tvr$-uj2! )e tu i$e #r ' sv. Petra. P 5et"3 +i"ce! "j$e"3 "a #r 'e a v je# 'l&-k sti! % tvr$-uj2! )e t t +iest ' l $ "ajstar6&c# kres(a"sk*c# $.' # j"e "av6tev va"3. Asi tri$sa( +etr v $ #r 'u sa "a6iel ka+eI s "a+a1 va"*+ "%is + =Peter! %r s Ae)i6a Krista -a sv jic# kres(a" v!

kt r& ve$1a tv j# tela s2 % c# va"&>. dalej + ka+eI $ve - 'ra-e"ia #lav,. Ae$" - 'ra-e"ie je % va) va"3 -a % rtr3t a% 6t la a uka-uje # l #lav3# +u)a s ve1k*+ " s +! 'ra$ u a +sit*+i %era+i. Ak uka-uj2 v,k %vk,! "a 2seku k$e ' l % c# va"* Peter "e' l %.v $"e )ia$"e % #a"sk3 % #re'isk . A) "esk r6ej ta+ ' l -al )e"* ci"t r&". :tar stliv $$ele"* '$f)"ik i +iest Petr v# #r 'u! - stal v6ak v)$, "e$ tk"ut*. P stu%"e ' l s&ce t t +iest 'kl % va"3 vrstva+i i"*c# #r ' v! sa+ t"3 v6ak - stal uc# va"3. i Lst +al +i"ca v vatik"sk + +2-eu % c#$-aj2ca - 2. st. - 'ra-uje sv. Petra a Pavla. D 5ias val$3"sk,c# ?1/. st.@ a Farsilia - Pa$ v, ?1T. st.@ "ikt "e% c#,' val %r&t +" sti a a% 6t l va"& sv. Petra v R&+e! res%. $ 5ias v*c# $"*c# te l8B v v Y. st.! kt r& sa s"a)ili % %iera( r&+ske i Petr v %rve"stv . Okre+ t # )ia$"e i"3 +iest si "e%rivlastIuje #r ' sv. Petra. T2t "+ietku -vl6( r -vi"ul %r testa"ti-+us! ke7 % tre' val -$.v $"i( $tr#"utie $ R&+a. Ca -kla$e "ajstar6&c# # $" ver"*c# sve$ectiev v6ak %rv + "a%&sal %r testa"t Ha"s Miet-+a""< =V6etk, v*% ve$e "ajstar6&c# %ra+eI v - $ ', k l r. 1\\ sa stvaj2 jas"*+i! 1a#k -r -u+ite1"*+i! ak u-"+e! )e Peter v R&+e %re'*val a ta+ - +rel +u5e"&ck u s+r( u. Ka)$ i" $ +"ie"ka Petr v + k "ci k %& 'tia) "a 'tia) a "e+.)e sa %rie( a"i je$i"* %ra+eI>. :&$l + %%e)a "e+us& ',( v)$, R&+. P%e) +us& ',( a 'u$e v)$,! stat"3 je ve$1aj6ie. Ot-ka Petr v# % ',tu a je# s+rti v R&+e je le" $ru# ra$ u. Ae)i6 -veril Petr vi a je# "stu%c + %ri+t! ale "eur5il a"i +iest a"i s%.s ' je# %re" su. 22T. RQF:KO BL:KUPL CEVEDEML O :VOAOF PRVEC:TVEE P%e) Kli+e"t ?n1\\@ r -# $ l k ri"tsk2 -le)it s( e6te -a )iv ta a% 6t la A"a a K ri"(a"ia je# list %rijali a %re$5&tali. Kli+e"t "e%r s&! ale "aria7uje a )ia$a % slu6" s( ak "stu%ca v 2ra$e sv. Petra. P%e) Vikt r L. ?n199@ r -# $ l s% r slve"& ve1k " 5"*c# sviatk vg $ kla$uje sa a% 6t lsk u tra$&ci u! #r ' + Petra a Pavla v R&+e! 'isku% + Kle+e"t +. =Ca %ria"ie R&+a> -v lal e;e-sk* 'isku% P l,krates 'isku% v. Vikt r #r -il cirkev"*+i tresta+i. F" #& 'isku%i %r test vali %r ti %r&s"e+u Vikt r v+u % stu%u! "ie v6ak %r ti je# %rvu. Tertuli" %re$ r -c# $ + s Hirkv u u-"va! )e + c Petr va a %rve"stv %re6li "a Hirkev. P r -c# $e ir "i-uje r&+ske# 'isku%a Kalisa ?asi v r. 22\@ ak 'isku%a 'isku% v! ak "ajv,66ie# ve1kIa-a a a% st lika. R&+ska cirkev sa %re sv je -vl6t"e % stave"ie $v lvala -a 5ias %%e)a Nte;a"a L. ?20TiY@ "a ver6e - Fat26 v# eva"jelia 1X!1Zi19< =T, si Peter..> :v. H,%ri" ?n20X@ %&6e r -# $"ut& $v c# 'isku%sk*c# s"e+ v v KartBu! )e krst 'lu$r v je "e%lat"*! %%e) vi Nte;a" vi L. Te" v6ak H,%ri" v*c# % sl v %rij&+a sk r ak kac&r v. Ce+ie"i v,je$"va(! le' u)

vec r -# $ l! aj ke7 %r ti "- ru sv. H,%ri"a! vte$, "ajv)e"ej6ie# +u)a v Hirkvi. V akt c# r&+skej s," $, -a %%e)a Da+asa v r. /Z2 ++e -ac# va"3 v*sl v"3 $e$i5stv ! kt r3 sa $v lva "a Ft 1X!1Zi19< =T, si Peter..> Ta+ je ul )e"* aj %ri+t a a% 6t lsk* st lec. dal6ie sve$ectv % -"+e -a %%e)a :iricia! Helest*"a L. a Meva L. Prv %%e)sk $ekretlka ?"ajv,66& aut ritat&v", cirkev"* v*" s@ je :irici v list! a$res va"* 'isku% vi Hi+eri vi - TaraB ",g - "ej vi$ie(! )e :iricius si je ve$ +* sv jej ve$2cej 2l #,! r -# $uje i $isci%li"r"e! v,svet1uje a us+erIuje. V$.ra-Iuje! )e +u %ri"le)& star stliv s( v6etk, cirkev"3 'ce! a )e =vlast"e v6etk, ic# 'tia)e rie6i a v % $state i+ % +#a sv. a% 6t l Peter>g -aka-uje -" vukrste"ie ari" v! vracaj2cic# sa $ Hirkvi a % $ '"e. P%e) sv. Mev Ve1k* ?TT\iTX1@ 'r"il %ri+t r&+ske# 'isku%a! -asa# val 2s%e6"e $ vier u5"*c# s% r v a staral sa cirkev"* % ria$ k. P%e)i ak #lav, Hirkvi $su$-uj2 'lu$,< Kali4t ?21Yi222@ B" stici-+us! K r"elius ?201i2YT@ " vacia"i-+us! Di "*-ius ?2X\i2XZ@ sa'elia"i-+us! a3li4 L. ?2X9i2YT@ Pavla :a+ sate"a. P #a"sk* cisr Aurelius r. 2Y\ %ris2$i 'isku%sk* $ + tej stra"e! kt r2 ur5& r&+sk, 'isku%. P%e)i %re$se$aj2 sv ji+i leBt+i "a %rv*c# sie$+,c# v6e 'ec"*c# s"e+ c#< v Cicei /20 a YZY! v E;e-e T/1! v H#alce$8"e T01! v Hari#ra$e /Z1! 00/! XZ1. O sv j + %rve"stve sa v*sl v"e -+ieIuje i %%e) L" ce"t L.! "a % 5iatku 0. st.! Kelasius ?T90@ a B "i;c ?T22@. L"* %%e) r -# $ l s% r %elaBia"i-+us a i"3 'lu$,! a t -a )iv ta "ajslv"ej6ie# +u)a v Hirkvi! sv. AuBust&"a! kt r* k t +u # v r&< =R&+ %re# v ril! s% r uk "5il>. R&+ski 'isku%i v)$, $'ali "e% ru6e" s( Krist v# u5e"ia. Ae celk + ve$1aj6ie! )e ter+&" =%%e)> le" %re -"a5e"ie r&+ske# 'isku%a ' l % u)&va"* a) $ 0. st r 5ia. V $ej&" Hirkvi je -rej+3! )e )ia$", i"* 'isku% si v)"e "e%ri%is val! a"i tera- "e%ri%isuje %rve"stv "a$ cel u Hirkv u! r '& tak le" 'isku%! s&$liaci v R&+e. V %rv*c# tr c# st r 5iac# "e"ac#$-a+e ve1+i % - ru# $"3 Best %%e) v v -+,sle ic# %ri+tu. V "kaj6&+i $.v $+i ' li "e1a#k s( cest va"ia a %re"asle$ va"ie kres(a" v. Vvl6t"u aut ritu r&+ske# 'isku%a "ac#$-a+e $ T. st r 5ia. R -6&re"ie %ri+tu "a V%a$e "ev,%l,"ul v %rv + ra$e - r&+skej t2)', % + ci! ale - - $% ve$" sti -a sl ' $u a je$" tu Hirkvi. Tt %re$" s( ' la sk.r -v "ku R&+u %rikla$a"! "e) R&+ + sa+*+ v,)a$ va".

220. PRVEC:TVO RQF:KOHH BL:KUPOV CEBOMO UVCGVACSE Mi"us ' l u-"a"* v6e 'ec"*+ k "se"- + v Hirkvi -a Petr v# "stu%cu v je# %rve"stve v celej Hirkvi! a t "a%riek t +u! )e e6te )il a% 6t l A". Vrej+e aj A" # u-"val -a vi$ite1"2 #lavu Hirkvi. P&s +"3 v,ja$re"ie r&+ske# 'isku%a Kli+e"ta ?n1\\@ k ri"tsk*+ kres(a" + sa %re$5&tal %ri +6i % "iekt r + liste ale' eva"jeliu e6te cel3 $esa(r 5ia. V "iekt r*c# %r&%a$ c# si # kIa-i v)ili ak i"6%ir va"* $ ku+e"t. :v. LB"c ?n1\Y@! +u5e"&k! 'isku% a"ti c#ijsk*! "a-*va r&+sku cirkev"2 'ec =%re$se$k,I u -v-u lsk,>. Praje si! a', =sa +e$-i v6etk*+i kres(a"+i u$r)al t ! 5 r&+ska cirkev u5& a v6te%uje>. =Pre +Ia je ist3! 5 v, u5&te a ur5ujete> %&6e r&+skej cirkvi. :vt* P l,kar%! s+,r"sk* 'isku% ?n100@! %ri6iel v r. 10\ -a %%e) + A"icet + v t-ke slve"ia ve1k " 5"*c# sviatk v. :v. Lre"ej % )a$uje< =Cajje$" $uc#6ia cesta! ak -isti( %rav2 a "e;al6 va"2 "uku Krista a a% 6t l v! ve$ie ce- cirkev v R&+e. :ta5& sa %resve$5i( "uke tejt je$"ej 'ce! le' s I u %re jej v,"ikaj2cu aut ritu +usia s2#lasi( v6etk, stat"3 'ce>. D R&+a %ric#$-aj2 % ra$u HeBesi%% - Palest&",! sv. Aust&" a s*rsk, Tati". Aj r.-"i sektri sa s"a)ili v)$, -" vu %r&s( $ st,ku s r&+sk u cirkv u! "a%r. Vale"t&"! Ker$ " a Farci ". V sever a;rick + +este KartBu sa -i6li a;rick& 'isku%i! a', %rer k vali r.-"e cirkev"3 veci. R -# $"utie % slali %%e) vi aa'i" vi "a sc#vle"ie ?2/Xi20\@. :v. H,%ri" ?n20Z@ tvr$&! )e 'lu$ "e+ k r&+skej cirkvi %r&stu%g "a-*va ju Petr v*+ st lc + a % %re$" u cirkv u! - kt rej v-"ikla je$" ta kIa-stva! ale' =k reI + a +atk u Kat l&ckej cirkvi... Ca je$" + ?'isku% vi@ 'u$uje :%asite1 Hirkev a je+u -veruje %s( vce. Aj $ru#& a% 6t li ' li 5 Peter! ale %rve"stv ' l $a"3 Petr vi! a', sa uk-al ! )e Krist va Hirkev je je$"a a je$e" st lec>. R&+ske# 'isku%a "a-*va =%ri"c&% + je$" t, a "e +,l" sti>. :% l 5e"stv s r&+sk,+ 'isku% + -"a5uje =trva"&+ v je$" te Kat l&ckej cirkvi>. =O%usti( 'isku%sk* st lec je v6a$e 'e-' )" s( u! ale e6te viac v R&+e>. Ak kartBi"sk* 'isku% "er$ vi$el %r ti se'e "ie5ie $v la"ie $ R&+a. P%e) vi Nte;a" vi L. %&6e< =Fus&6 "a%&sa( 5 "ajviac list v "a6i+ s% lu'isku% +... Daj "+ ve$ie(! kt 'u$e % stave"* +iest 'isku%a Farci"a... a', s+e ve$eli! ku k +u % siela( sv jic# 'rat v a k +u %&sa(>. Di "*-ius! 'isku% - Ale4a"$rie ?n2X0@ a OriBe"es sa s%rave$lI vali r&+sk,+ 'isku% +! ke7 ' li 'vi"e"& - 'lu$u. V katak +'c# sa "a6la la+%a s "%is +< Peter "eu+iera. Kres(a"ia aj +i+ R&+ -a5ali % 5&ta( 5as % $1a % "ti;iktu r&+sk,c# 'isku% v.

Prv3 --"a+, t + % c#$-aj2 - % 5iatku 2. st r 5ia. :v. A+'r8- v l< =K$e je Peter! ta+ je Hirkev.> Prve"stv r&+sk,c# 'isku% v r v"ak u-"vali % $1a #ist rick*c# s%is v i Eus3'ius! sv. Ata"-! sv. Ba-il v r. /XX! 'isku% Feletius - A"ti c#ie! Balsk& a a% li"arsk& 'isku%i ?"a%r. Vitalis@! v r. /Y/ ale4a"$rijsk* 'isku% Eustates :e'ast,! v r. /9T ara'sk& 'isku%i BaBa$ius a ABa%ius! $vaja kIa-i cari#ra$sk3# %atriarc#tu! A" H#alce$8"sk, a Ata"- L-aurick*! v r. T\T sv. A" Vlat 2st,! ale4a"$rijsk* 'isku% H,ril! v r. T// $vaja 'isku%i )aluj2ci "a H,rila Ale4a"$rijsk3# ! v r. T/Y %r tiv"&ci L$u, - :+,r",! v r. TTZ Eut,c#es! v r. T01 kIa-i Ba-il a A"! 'isku% Hi+erius - TaraB ",! O%t Filavsk* a 'isku% Te $ ret. V6etk, v)"ej6ie -le)it sti $s2$e"*c# -%a$"*c# 'isku% v s2 % siela"3 $ R&+a. Blu$ri usil vali v)$, t ! a', %re sv je 'lu$, -&skali r&+ske# 'isku%a. Bisku%i "a v6e 'ec" + c#alce$8"sk + s"e+e v r. T01! %re$stavuj2ci cel2 Hirkev! -v lali % %re5&ta"& r -# $"utia %%e)a Meva Ve1k3# ?TT\iTX1@ "asle$ v"3< =Peter %re# v ril skr-e Meva>. Ca-*vaj2 Meva L. ="6 tec>! ='isku% v6etkej Hirkvi>. V je$"a"& 5. 1X 5&ta+e< =Pre$ v6etk*+ je tre'a -ac# va( %rve"stv a -vl6t"u 5es( arci'isku%a star3# R&+a>. P s"e+e % slali Mev vi L. list! v kt r + )ia$ali sc#vle"ie! s "asle$ v"*+ -"e"&+< =Pre$se$al si "+ ak #lava 2$ +... Tv jej svt sti ' l :%asite1 + -vere"3 str)e"ie vi"ice>. L sv. AuBust&" v l % Mev v + r -# $"ut&< =Vec ?s% r@ je sk "5e">. R&+ske %rve"stv "ev,rstl - cisrskej %ria-"e! le' cisrsk, $v r % $% r val stle v-rastaj2ci $' j a + c v*c# $u %r ti r&+ske+u %rve"stvu. K "6ta"t&" v s," K "sta"c LL. utl5al $ k "ca r&+sku 'ec! % "i) val ju. :kut 5" s(! )e r&+ski 'isku%i sa c#%u ak "stu%c via sv. Petra! sa v % 5iatk c# Hirkvi "e+usel %rejav va( tak -rete1"e ak "esk.r. Hirkev ' la vte$, e6te +l r -6&re"g aut rita! kt r v6etk $r)ala % s% lu! "e' la e6te tak $.le)it. Ca +" #*c# sta5ila lska! ka)$ 'ec -%asila s %re"asle$ va"&+! v*c# v u " v*c# 5le" v a #je"&+ sv jej e4iste"cie. 22X. CEFOUCO :[HMA:LW : PGPEUOVRF O:MOVECQF A POHTOUE Hirkev ' la 5ast c#%a" ak "a$%rir $-e"* 6tt< v 5ele %%e) ak a's l2t", + "arc#a! % t + arist kracia 'isku% v a kIa- v! a "a% k " ak % $$a"& i veriaci. B,-a"tsk % $ 'a Hirkvi ?svetsk* klerikalistick* v%l,v! % litick + c! +ajet k! 6tt"e %rivil3Bi! s% l 5e"sk3 titul,! $-"ak,! kIa-sk3 u"i; r+, at7.@ "e"vrat"e +i-"e. D"es ', t ' l Hirkvi sk.r "a %r&(a). V56i"a $"es u-"va"*c# titul v v Hirkvi v-"ikli v ra"" + stre$ veku a - $% ve$ali vte$aj6ie+u $uc#u. i Ak + Hirkev "asle$ va( %r&kla$ sv j# U5ite1a! % k r"3# sr$c +! +us& ',( sa+a -al )e" "a % k re. Fus& +a( kritick* % #1a$ v 5i v6etk3+u! 5 ju v $a"ej $ 'e ; r+uje. Fus& ',( "r 5" sa+a "a se'a. F sa v-$va( ; r+ali-+u a "avraca( sa ku v"2t r"3+u

%re)&va"iu eva"jelia! a', + #la v $"e6" + svete %l"i( 2l #u! kt r2 jej ur5il jej B )sk* -akla$ate1. O t sa s"a)& %rve aj % k "cil"* $,"a+i-+us. O-"a5e"ie =Otec> %atriace %%e) vi! + -$.ra-I va(! )e ak tec sa + stara( s%su ve1kej r $i", kat l&ck,c# kres(a" v a ++e k "e+u %ri1"2( s 2ct u! lsk u a % slu6" s( u ak $eti k sv j+u tc vi. Ak sl ve"ie sa v56i" u % u)&va =:vt* Otec>! 5&+ sa v,ja$ruje svt s( je# 2ra$u! "ie je# s ',. O" s+ sa s '1u' u "a-*va u) $ stre$ veku =slu) '"&k + slu) '"&k v ' )&c#>! le' aj 2ra$ %%e)a je le" slu)' u s% l 5e"stvu Hirkvi. F k "a( %re$ v6etk*+ slu)'u -je$" c va"ia a s2$r)" sti. Pri+t "e+ ',( -vrc# va" s( $uc# v"ej %*c#, 5i 1u$sk3# %a"stva! ale %ri+t slu)',! % + ci a lsk,! $ 'ra! s%rav $liv sti a %rav$,. Titul "e+.)e -"a+e"a( -' )ste"ie je# " site1a! t ', $% r val -kla$ + kres(a"sk3# +,sle"ia! te$a aj kat l&ckej vier uke. Kristus % ve$al u5e"&k +< =V, sa "e$vajte v la( Ra''i! le' le" je$e" je v6 U5ite1! v, v6etci ste 'ratia. A"i Otc + "ev lajte "ik # "a -e+i! le' le" je$e" je v6 Otec! te" "e'esk*. A"i sa "e$vajte v la( U5ite1+i! le' le" je$i"* je v6 U5ite1! Kristus> ?Ft 2/!Zi9@. Ke', sa t t sl v +al 'ra( $ sl v"e! tak ', ka)$* kres(a" "es+el "a-*va( sv j# teles"3# tca tc +. T ! ale -rej+e "e+al Ae)i6 "a +,sli. A% 6t l Pav l sa v*sl v"e -"a5uje ak tec sv jej kres(a"skej 'ce v $uc# v" + -+,sle ?l K r T!1Ti10@. Ae)i6 takist # v r& tc vi "a%r&kla$ ke7 r -%rva v % $ 'e"stvc# ale' i v i"*c# sv jic# v*r k c#. Eva"jelisti %ravi$el"e % u)&vaj2 v*ra- = tec> %re % -e+sk*c# tc v. Ae)i6 c#cel sv ji+i sl va+i -a+e$-i( cti)ia$ stiv2 t2)'u % titul c#! 'e)"2 +e$-i -k ""&k+i a ;ari-ej+i. Vte$, e4ist val )i$ vsk* -v,k! -vl6( v*-"a+"*+ +u) + 5i slv",+ u5e"c + $va( 5est"* titul = tecia''a>. Kristus "e-al )il % -e+sk3 kr1 vstv ! % ve$al! )e je# kr1 vstv "ie je - t # t sveta! %ret "ajv,66ia + c #lav, je a +us& ',( %re$ v6etk*+ $uc# v" ak $uc# v"* je -+,sel a -al )e"ie Hirkvi. V6etka v "kaj6ia "$#era! res%ekt&ve % ct, s% je"3 s )iv t + %%e) v! $ kt r*c# % sle$"& %%e)i u%26(aj2! a v6etka 2cta! kt r i+ je %reuka- va"! sa "ev-(a#uje k ic# s 'e! ale k ic# v,s k3+u 2ra$u. P%e)sk Bar$a je le" s,+' lick ar+$a % $ '"e ak vatik"sk, 6tt je le" s,+' lick*+ 6tt +. Faj2 ',( v*ra- + %%e)skej -vrc# va" sti a $a( + )" s( ',( v k "takte s vl$a+i a +e$-i"r $"*+i rBa"i-cia+i a %.s 'i( "a +" # -le)it st&! kt r3 sa t*kaj2 cel3# sveta. P%e)sk* 6tt! kt r* je aj tak +i"iat2r",! ', "e' l % tre'"*! ke', "e' l c3-ar %a%istick*c# s"# % litickej + ci! kt r3 s%.s 'ili Hirkvi +" # 6k.$. Vatik" sa skla$ - ra$u 'u$ v! kt r3 % vstali % 5as "iek 1k*c# st r 5&. V56i"a +iest" st& "esl2)i %%e) vi! ale verej" sti< ve1k3 +2-e s u+eleck*+i $iela+i! 'sia#la vatik"ska k"i)"ica a arc#&v! %rij&+acie sl, %re %2t"ik v. [ra$, Hirkvi %.s 'iacej v cel + svete % tre'uj2 sa+ -rej+e tie) ist3 %riest r, %re sv je ;u"B va"ie. V Vatik"e s2 i ',t, %re kIa- v a 7alej "a%r&kla$ 'u$ va 6vaj5iarskej Bar$,. Pre sv ju s 'u % tre'uje %%e) le" ve1+i +l ?tak

je t i s 'isku%sk*+i re-i$e"cia+i@. Cie je taj +stv +! )e :vt* Otec je v sv j + s '" + )iv te skr +"*! vrta"e strav va"ia. Oslava %%e)a %ri slv" st"*c# %r&le)it stiac# je s%.s 'e" lsk u 1u$& ku Krist v+u "+est"&k vi "a -e+i. Ak ' l "ieke$, %%e) " se"* "a rukc#! tak %ret ! a', # v6etci vi$eli! %re$ v6etk*+ v situcic#! ke7 ' li k l "e# $av, 1u$&. i P%e) "e+ )ia$"e +ili8", %re sv j s2kr +"* )iv t. :vt %etersk* #alier! $ar va"* veriaci+i! je $va"* v %r s%ec# Hirkvi! "a ;u"B va"ie cirkev"*c# 2ra$ v! +isi&! 2stav u a k % $% re "2$-",c#. Ka)$* 6tt! 'a s%ravi$la ka)$3 +i"isterstv v56ie# 6ttu + r -% 5et "a r 5"3 v*$avk, v*ra-"e v,66& "e) #lava +iliar$ vej Hirkvi. Aj "eje$"a % litick stra"a v i"*c# 6tt c# s% tre'uje "a sv je 25el, viac. :2 t tie) %ri+al3 su+, v % r v"a"& s v*$avka+i "a -'r je"ie. :v je "v6tev, je$" tliv*c# 6tt v c#%e %%e) ak r*$- %ast ra5"3 a 2%l"e v,lu5uje! )e ', sle$ val % litick3 ciele< c#ce -vest va( vieru! kat l&k + %ri"ies( rie"tciu a % silu a v,-$vi#"2( +e$-i"r $"* c#arakter Hirkvi. P litick3 $.sle$k, je# ciest s2 v6ak %rir $-e"3! ve7 je v)$, v&ta"* ak #lava 6ttu a -kla$"*+i % )ia$avka+i je# % s lstva s2 s%rav $liv s(! +ier a 1u$sk3 %rva. Ae# tri "v6tev, v P 1sku -"a+e"ali +" # "iele" %re t2t kraji"u! ale i 'rat v cel + %re$ 6l + v*c# $" + 'l ku. Tie) -a 5ias v je"sk*c# $iktat2r "a%r&kla$ v H#ile a ParaBua,i %ri"6ali %%e)sk3 "v6tev, % v-'u$e"ie v6etk*+! kt )ili v $% re %r ti Pi" c#et vi a :tr ess"er vi. P litick2 $i+e"-iu "e+ )" %re#lia$"u( a"i v v,st2%e"iac# %%e)a "a %.$e O:C a v r.-",c# +e$-i"r $"*c# i"6tit2cic#. Cv6tev, %r testa"tsk*c# kraj&" sever"ej Eur8%, +ali -rete1"* eku+e"ick* c#arakter. 22Y. HLRKEV CEO:PRAVEDMCQ :VOALHH VMRHH JMECOVE V -l*c# kres(a" c# + Hirkev v)$, sv jic# "ajv56&c# a "aj"e'e-%e5"ej6&c# "e%riate1 v. :t ja v ceste % ctiv #1a$aj2ci+ B #a a %r v kuj2 t*c#! kt r& #1a$aj2 aj "aj+e"6ie c#,', "a Hirkvi. Kristus %re$% ve$al Hirkvi! )e %r&$u % # r6e"ia. =Cec#ajte ' je rs( a) $ )atv,> ?Ft 1/!/\@g v*sl v"e tu %ri%26(a 'uri"u +e$-i %6e"ic u v 5ase % -e+skej %2te Hirkvi. =Ce%ri6iel s + v la( s%rav $liv*c#! ale #rie6"ik v> ?Ft 9!1/@. =V' )"&> je# $ ', +u v,t*kali< =Te"t %rij&+a #rie6"ik v a je$va s "i+i> ?Mk 10!2@. Kristus -$.ra-I val! )e =Mekra "e% tre'uj2 -$rav&! ale c# r&> ?Fk 2!1Y@. Prve #rie6"ik + ve" val sviat s( ' )sk3# +il sr$e"stva D -+iere"ia! a t s -+*61a"&+ $ 'r3# %astiera! kt r* #1a$ strate"2 vcu. O" t2t sviat s( usta" vil aj %re c l"&ka Fat26a! %re kaj2ce# Petra aj Friu FaB$al3"u. Kt - "s ', sa e6te + # l % 5&ta( $ Hirkvi! ke', v "ej #rie6"ici "e+ali +iest E Krist va lska vraj "e$ k-ala -a'r"i( v j"+! i"kvi-&cii! "ajkrutej6ie+u v,k ris( va"iu a v6e 'ec"e -l+ v 5as c#! ke7 +ala Hirkev "ajv56iu + c "a$ +,s1a+i 1u$&. Ae te$a sla' a "e sve$5ila sa D "a+ieta sa.

F )" sa v6ak %*ta( 5i t ' la v)$, skut 5"e lska P"a! kt r u$vala s+er v +,sliac# v6etk*c# kres(a" v aj v $v"ej6&c# $ 'c#E Vl3# sa $ %26(aj2 aj veriaci aj "everiaci. D.v $ + je "aru6e" 1u$sk %rir $-e" s(. Vr"ie5ka %rac#u ta"cuj2ce v sl"e5"*c# l25 c#! v6ak "ijak "e'r"ia sl"ku! a', "+ $al sv je svetl a te%l . V kraji"e -aliatej sl"k + s2 i tie"e. TieI "ie je t*+ "aj$.le)itej6&+ a "ajr -# $uj2cej6&+! ale r -# $uj2ce je t 5 # vr#. Cie t te+"3 tv r& % $statu Hirkvi. T te+"3 je sk.r "ie5 1u$sk3. T u %rav u % $stat u Hirkvi je svetl ! kt r3 '$r)ala $ B #a v Krist vi! a kt r3 "esie 7alej =a', svet uveril>. Hirkev "ik$, "e' la 'e- 6kvk" a tieI v ak 'e- "ic# "ie je a"i sl"k . Hirkev "ie je s% l 5e"stv + $ k "al*c#! ale 6k l u $ k "al sti. Ae %ret % tre'"3 "au5i( sa r -li6 va( +e$-i -l,#a"ia+i je$" tliv*c# kres(a" v a "uk v Ae)i6a Krista! res%ekt&ve kres(a"stva a Hirkvi. Hirkev je % svt" u a svt u i"6tit2ci u! %ret )e je -al )e" a ve$e" B # +. Ale "a $ru#ej stra"e je v,'u$ va" - 1u$sk3# +aterilu! kt r* je v)$, "e$ k "al* a +l trvc",. Ae -asa$e" $ t ku #ist8rie! kt r* i$e stle v%re$. V Hirkvi je 2' #*+ 1u7 + -vere" B )sk + c. Kristus $al %re$" s( Petr vi! aj ke7 # Peter -a%rel sl va+i< =Ce% -"+ t # 5l veka> ?Ft 2X!Y2@. :u$ca +.)e %re$"ies( s%rav $liv* r -su$ k! aj ke7 s+ %rest2%i -k ". A% 6t li "e' li #"e7 $ k "al&. Ca "ic# vi$&+e! )e kt + % %re$"3 +iest ! 1a#k sa # -+ cIuje %*c#a. L B )& 1u$ sa skla$ - 1u$&! kt r& s2 stle v,stave"& % ku6e"iu % %e"ia- c#! %.)itk c# a + ci. Kt je % ctiv*! +us& v,-"a( s sv. Pavl +< =V sv jic# 2$ c# % - ruje+ i"* -k "! kt r* $% ruje -k "u + jej +,sle a r '& +a -ajatc + -k "a #riec#u! kt r* je v + jic# 2$ c#> ?Ri+ Y!2/@. Ra$uj+e sa! )e Hirkev je "+ %rve %ret tak 'l&-ka! )e " s& 1u$sk* 6at. Aj ke7 kraj 6atu sa $ t*ka 6%i", "a -e+i! kt r ju -"e5ist&! jej #lava Kristus 5"ie $ ve5" sti. Ve$1a 1u$skej str"k, je tu te$a B )sk str"ka! "e+e""! ve5". B )sk* je %.v $ a cie1 Hirkvi! kt r* je v 'la)e"ej ve5" sti. B )sk* je % kla$ vier,! 'sia#"ut* v -jave"&. B )sk* je v"2t r"* )iv t! kt r* %r2$i v sviat stiac# a r -lieva sa $ $u6& veriacic#. B )sk* %rv k v Hirkvi t.j. Krist va "evi$ite1" %r&t +" s( %.s '&! )e )ia$", 2%a$ k "ie je sc# %"* -"i5i( trva"ie Hirkvi. Kristus ju v)$, v-kriesil - aB8"ie s+rti. :vt s( Krista a te$a aj Hirkvi "ek "e5"e %rev,6uje #rie6" s( v6etk*c# jej 5le" v. :tle -" vu a -" vu v&(a-& "a$ t*+! 5 je v Hirkvi 1u$sk3. :vt s( Hirkvi je "a %rv + +ieste svt s( u jej #lav,! te$a Ae)i6a Krista. Hirkev je te$a svt! aj ke7 + v sv j + stre$e #rie6"ik v! a t %ret ! )e "e+ i"* )iv t! "e) )iv t +il sti. Ak )ij2 jej 2$, jej )iv t +! % svcuj2 sa. Ca %ak ak sa v-7a1uj2 $ jej u5e"ia a )iv ta! u%a$aj2 $ #riec# v! kt r3 'r"ia v,)ar va"iu jej svt sti. T u)! ale "ie je %ri+r"e vi"a Hirkvi. Hirkev "ie je u+eleck u s c# u! ale )iv u s% l 5" s( u. A k$e je )iv t! ta+ je -isk a strata! c" s( aj #riec#. V6a$e ta+! k$e v,c#la$"e )erav ltka! v,tv r& sa k.ra. K$e v,#as&"a )iv t! ta+ %ric#$-a -tu#"utie. Cie )e', v Hirkvi "e%r2$il ' )sk* )iv t! ale %rikr*va # k.ra. Ca6e #riec#, s%.s 'uj2! )e )iara

"a6ej lsk, "e%re"ik"e $ stat 5"e "a % vrc# tak! a', + #la r -tavi( k.ru. Ak te$a +aj2 1u$ia s% -"a( % $ t*+t % vrc#"*+ kres(a"stv + $,c# B #a v HirkviE Hirkev + )" %rir v"a( k str +u! %ri5 + %a$aj2ce list, %re$stavuj2 2$, Hirkvi! kt r3 # - r.-",c# %r&5i" %26(aj2. U6k $& t t +u str +u! ak $%a$"e - "e# v6etk l&stieE Cie! "a jar "arastie " v3! str + sa -as -a-ele". Tak ist 5l vek u6k $& sv ji+ $l25e"&+ sa $ Hirkvi "ie v %rv + ra$e sa+ t"ej Hirkvi! ale se'e. O$u+ret3 2$, "e+aj2 % $iel "a )iv te cel3# tela ?s+etie v cirkvi "ie je cirkv u@! i ke7 s2 %re Iu -(a) u! ku 6k $e a +.)u $%a$"2(. Tel + "a "e +i"i+l", ale' )ia$", v%l,v. Ke', si "iekt ur 'il %re$stavu viere a "' )e"stve le" "a -kla$e "e$ statk v kres(a" v! % $ 'al ', sa 1u7 +! kt r& si ur 'ia %re$stavu 5l veku le" "a -kla$e je$"3# je# "eBat&v"e# %rejavu. Ae "er -u+"3 %re c#,'u je$"3# vi"i( a 6%i"i( cel* stav 5i $ k "ca #a" 'i( %re t vieru. :2 iste i -l& tc via a +atk,! )iaci 5i u5itelia! ale %ret "e+ )" % ve$a(! )e je -l3 ',( tc +! +atk u! )iak + 5i u5ite1 +. Ak sa r -li6uje +e$-i +ate+atik u a +ate+atik+i! tak tre'a r -li6 va( +e$-i kres(a"+i a kres(a"stv +. Prav$a - stva %rav$ u! aj ke7 % "ej 6lia%e te"! kt + ',( jej a$v kt +. Cik$e v Katec#i-+e "ie je a"i sl vk c#vl, "a #riec#! -at v svetskej literat2re! +3$ic# i i$e l8Bic# je "era- #riec# c#vle"*! $% r25a"*. V ka)$ej s% l 5" sti s2 "e# $"& 5le" via! i ke7 t -a t "e+.)e. Cs 'ilka - stva %rav$iv u! aj ke', tis&ce 1u$& % 5&tali -le! c#,'"e. Ae "e% %ierate1" u skut 5" s( u! )e u %rakti-uj2cic# veriacic#! %ravi$el"e "v6tevuj2cic# k st l,! $ c#$-a v %rie+ere ve1a +e"ej k +a")elsk*+ r -v $ + "e) u i"*c#! )e +" # +e"ej %c#aj2 sa+ vra)$,! )e s2 s% 1a#livej6& v sv j + % v la"& "e) i"& at7. P %ri i"*c# je $ s( v- r"*c# veriacic#! )ij2cic# % $1a sv jej vier,. Hirkvi "ik$, "ec#*'ali veriaci! kt r& sv j&+ vi$ite1"*+ % st j + k )iv tu i s+rti a ' lesti #lsali sv j+u k liu! )e % sla"ie kr&)a %retvra cel* ic# )iv t a $va -+,sel ic# c#u$ 'e! ' lesti a u+iera"iu. J&+ v,66ie s2 # r,! t*+ viac 1u$& sa -a'ije %$ + - "ic#. A 5&+ v,66ie s2 +rav"3 % )ia$avk,! tej kt rej "' )e"skej s% l 5" sti! t*+ viac sa v "ic# "ac#$-a 1u$&! kt r& ic# "es%fIaj2. J&+ je s% l 5" s( v56ia! t*+ aj % te"cil Au$6 v je v56&. J&+ v-"e6e"ej6ia +,6lie"ka! t*+ #ru'6ie '*va -"esvte" "e% c# %e"&+! -l ' u! 6%ekulcia+i. Mska $ 'r3# kat l&ka ku Hirkvi ', "e+ala "ik$, c#a'"2(! %ret )e lska k Hirkvi a lska k B #u sa "e$aj2 $$eli(. Ciet "a svete -ria$e"ia a +,6lie"k,! kt r ', "e' la -"eu)it. J ke$, 1u$ia v-ali $ r2k! "a v6etk + sa uk-al 5as + v56& ale' +e"6& ka-. K2k 1 ' l i +e$-i $va"sti+i a% 6t l+i! "ik +u v6ak "e"a%a$l kv.li je$"3+u $s2$i( v6etk*c# a% 6t l v< Au$6 va -ra$a! Petr v -a%retie! %uste"ie tr%iace# a u+ieraj2ce# Krista -'a'el u v56i" u a% 6t l v! s% r, +iest v Ae)i6 v + kr1 vstve. V list c# a% 6t l v sa $ 5&ta+e! )e -l 5i"" s( sa v,sk,t vala u) v %rv t"ej Hirkvi. Uv 1"e" s( +rav v sa s&ce v Hirkvi v)$,

+iesta+i v,sk,tla! ale "e' la v Hirkvi +e$-i kIa-+i a"i +e$-i veriaci+i v6e 'ec". :t $va$sa( r k v %re$ Mut#er v*+ v,st2%e"&+! te$a v $ 'e "ajv56&c# "e% ria$k v v Hirkvi! )il le" v Talia"sku ZZ svtc v! % stave"*c# ' l +" # sir ti"c v! "e+ c"&c a c#r+ v at7. L kIa- je le" 5l vek a a"i kIa-sk3 v,svte"ie e6te - 5l veka "eur '& svtca. Cikt sa "er $& svt*+! i"ak ', Krist v v,ku%ite1sk3 $iel ' l -',t 5"3. Ve1+i 5ast ! ak "ie "eustle! v $eji"c# Hirkvi + c" sti te+"a! 6tt"a + c! + c"3 r $,! 'lu$ri a r -k l"&ci ve1+i ru6iv -asa# vali $ % +er v Hirkvi. Ciet %ret $ivu! )e sa v,sk,tli aj v)"e -l,#vaj2ci %r&slu6"&ci Hirkvi. B li t (a)k3 -%as,! kt r3 +usela Hirkev -a -ac# va"ie sv jej "e% ru6e" sti v u5e"& aj -ria$e"& % $st2%i(! "e) - "ic# v,6la v&(a-"e. Hirkev +ala %re+e"i( 'ar'arsk3 "r $,! valiace sa $ Eur8%,. T ' la iste "e1a#k 2l #a. B l ', "e%ri+era"3 sa $ +"ieva(! )e Hirkev + #la je$"*+ ra- + %l"e v,l25i( % #a"sk3 $e$i5stv . L "+ je (a)k $kla$a( sv je c#,',. Hirkev je sa+a "aj%r&s"ej6 u su$k,I u sv jic# vlast"*c# -l,#a"&! a t skr- sv jic# svtc v. T*+! )e %re#lasuje ve1k*c# kres(a" v -a svt*c# a %re$stavuje ic# svetu ak sv jic# v*-"a+"*c# -stu%c v! jas"e "a-"a5uje! 5 sa+a $ se'a % )a$uje a ak si %re$stavuje sv j r -v j v -# $e s sv ji+ % sla"&+. Ke7)e Hirkev + c#,',! s+ie a +us& e4ist va( $.v $"e"! $ 're i"; r+ va"! vec" a slu6" kritika! a t "a %rav + +ieste a v %rav* 5as. Kritika v6ak "e+ ',( 'e-#lav a "er -u+". F % +#a(! vies( k -$rave"iu! + ',( k "6trukt&v"a! s%rav $liv a %rav$iv. Ae tre'a v)$, $ 're -v)i(! -a ak*c# k l" st& a s k*+ + )" "ej # v ri(. Ke7 $ sta"e+e "v6tevu! "e-ave$ie+e ju ta+! k$e ++e k.6 s 6%i"av*+ %r$l +! ale ta+! k$e "a Iu 5ak %r&je+" s% l 5" s(. R -u+"3# 5l veka +r-ia #riec#, v Hirkvi! ale "e% u)&va ic# ak -'raI %r ti "ej! a', ju -ra"il. Va st r k v k +u"i-+u $ 6l k "e% r v"ate1"e v56ie+u % 5tu -l 5i" v a 6ka"$l v "e) v Hirkvi -a $vetis&c r k v. P $ '"e je t i s "aci-+ +! li'erali-+ + at7. Hist rick ver" s( v,)a$uje! a', sa $eje%isec "estal #,e" u! kt r v,%ic#uje le" "e$ statk,. Cik "ev,)a$uje $ Hirkvi tak $.ra-"e! a', sa s%rvala B )sk,! ak %rve t& 5 "eu-"vaj2 jej B )sk* %rv k. Cikt sa t 1k "e% # r6uje! ke7 jej 5le" via k "aj2 %r&li6 1u$sk, ak %rve t&! kt r& u-"vaj2 le" jej 1u$sk2 str"ku. Kriti- va( je 1a#k ! r 'i( t le%6ie je v6ak +" # (a)6ie. Ka)$3 -l je #lu5"ej6ie "e) $ 'r . F" #& kv.li %re$su$k +! 5i %re % vrc#" s( takt $v jtvr"e skut 5"e k "aj2. T&! kt r& -l v Hirkvi -veli5uj2! kla+2 % $ '"e ak t&! kt r& # -astieraj2. Vl,#va"ie sa "e $straIuje -astiera"&+ 5i skr61 va"&+! ale 'rte"&+! v,-"a"&+. Vvl6( v6ak + ',( v ka)$ej kritike $a"* $.ra- "a % )ia$avku lsk,. :%rav $liv s( ', ' la 5ast tvr$! ke', ju "eus+erI vala lska. Mska c&ti s $ru#*+i! a t %rve - $.v $u s% l 5e"stva! kt r3 je jej $iel +. Ak ', + #la u'li) va( t +u! s k*+ c&tiE Fiest t # ! a', # v rila c#,'c#! kt r3 vi$&! s t*+i! kt r*c# sa "et*kaj2! # v r& "ic# s je+"*+ takt + v $uc#u 'ratsk3# "a% +e"utia s t*+i! kt r& ic# +.)u "a%ravi(. V"2tr cirkev"

kritika je kre+ t # %rv"e" aj - i"3# $.v $u. T ti) ka)$* kres(a" + ur5it2 - $% ve$" s( -a cel2 Hirkev! je +u %ret "iele" $ v le"3! ale % $1a ur5it*c# k l" st& je aj % vi""* % uk-a( "a t ! 5 sa +u "e%5i. V takejt kritik, + ',( c&ti( star s( a lsku k Hirkvi ale' ' les( "a$ jej -l,#a"&+! "ik$, v6ak "ie v*s+ec#. 22Z. HRLENCLHL CLE :[ JMECFL HLRKVLE V #ist8rie -"+e # rliv3 i$ealistick3 % stav, ak A" Hus % $ tlak + "iekt r*c# 'i'lick*c# ver6 v ?Hirkev slv"u! "a kt rej "iet 6kvr", mE; 0!2Ymg a', s+e tak! ak ' l Kristus v-kriese"* - +ktv,c# Otc v u slv u! aj +, )ili " v*+ )iv t + mRi+ X!2mg Kt sa "ar $il - B #a! "e%c#a #riec#! le' v I + stva je# se+e" g a "e+.)e #re6i(! %ret )e sa "ar $il - B #a ml A" /!9mg m2 K r X!10m@ %ri%is vali %r&slu6" s( k Hirkvi le" $ k "al*+ 1u7 +. O$% ve7 "a t $vaj2 u) Krist ve % $ 'e"stv< $$ele"ie %6e"ice $ k2k 1a v,k " a) k "e5"* s2$ ?Ft 1/!2Ti/\@g % $ '"e t +u 'u$e s -l*+i a $ 'r*+i r,'a+i ?Ft 1/!TYi0\@g a) % %r&c# $ kr1a s2 - sl, v,k-a"& "e# $"&g le" "iekt r3 -r" %a$"e "a 2r $"2 %.$ug r v"ak 5i"" s( "a % li 5i %ri +l,"e +.)e +a( celk + r.-", v*sle$ kg ak -a 5ias Krista! tak aj v 'u$2c" sti 'u$e -vis( +e$-i ve$2ci+i v Hirkvig s%rvca -"eu)&vaj2ci %l"2 + c "a$ vlast"&ctv + P"a ju strca a) %ri "vrate P"ag Kristus %ri%26(a! )e 'u$2 % # r6e"ia a -l3 %r&kla$,. Ae)i6 % ve$al< =F" # je % v la"*c#! ale +l v,v le"*c#>. Hirkev + #1a$a( a s%asi(! 5 ' l strate"3. Hriec# v Hirkvi %ri%26(a i + $lit'a Ot5e"6a =O$%us( "+ "a6e vi",...> i Ae)i6 va v*-va 'ratsk, "a% +&"a(. Kristus -"6a +e$-i a% 6t l+i Au$6a! %re$% ve$ % klesk, a% 6t l v a "e $"&+a Petr vi %astiersk, 2ra$! aj ke7 # -a%rel. Pav l si s(a)uje "a =;al 6"*c# 'rat v> a A" "a'$a 'ec v :ar$e"c# k % k"iu. F )" s( #riec#u v Hirkvi $ ka-uje i star kres(a"sk kaj2ca %ra4 i e4iste"cia s% ve$i. ^u$& a "ie a"jel v c#cel +a( B # kIa-+i! a', +ali % r -u+e"ie %re sv jic# 'rat v. L"ak ', +usel! 'u7 k "a( ustavi5"* a "e 'v,kl* --rak t*+! )e ', "e$ %ustil! a', kIa-i "a cel + svete s%c#ali 5 le" je$e" je$i"* #riec#! ale' ', "+ +usel $a( "ejak3 -"a+e"ie k 'e-%e5"3+u s% -"a"iu 'e-#rie6"e# a #rie6"e# kIa-a. :2 t ti) aj #riec#,! kt r*c# vie le" #rie6"ik. Ke', ' li v Hirkvi le" $ k "al& a svt& 5 ', "s s%rave$lI val % va) va( sa -a jej 5le" v! ke7 s+e svt sti e6te tak& v-$iale"&E Prav$a B )ie# -jave"ia "e-vis& "a svt sti #lsate1 v %rav$,! tak ak aut rita 6ttu "a 'e-2# "" sti 2ra$"&ka. Vl je v Hirkvi k "6+u sve$5e"iu. D 'r v 5l veku sa uskut 5Iuje sk r v)$, $% r + %r ti -lu ?vi7 svtc v! -vl6( +u5e"&k v@. Vl& kres(a"ia te$a "ie s2 )ia$"i t,%ick& -stu%c via Hirkvi! sk.r s2 "i+i svtci! ; r+ va"& u5e"&+ a +il s(a+i Hirkvi. Prve + c -la v Hirkvi $ ka-uje t*+ %resve$5ivej6ie jej B )sk* %.v $. Krist va lska a 'eta je "ie5 +" #

v,66ie "e) "a6a -ra$a! 6ka"$l, a #riec#,. Ke', Hirkev ' la 'e- #riec#u! "e% tre' vala ', a"i % k"ie! a"i '" vu. L$el"a Hirkev "ik$, "ee4ist vala a v t +t svete e4ist va( "e'u$e. O'$ 'ia +rav"3# 2%a$ku "e+.)u te$a -"a+e"a(! )e t*+ Hirkev %restala ',( %rav u Krist v u Hirkv u. 229. PGPEUL DGVAML VMR PRQKMADE Vslu#, %%e) v s2 ve1k3. Vak-ali s2' je! -avie$li B )& +ier! $str"ili r$lie! 5ar $ej"&ctv ! v,stu% vali %r ti 'sa$- va"iu 'isku%stiev +il5ik+i kr1 v! - +reli ra$6ej v v,#"a"stve "e) ', %ri%ustili! a', -asa$la "e# $" s 'a "a 'isku%sk* st lec ?KreB r VLL.! O"$rej LV.@! "ec#ali ra$6ej cel2 r&6u $%a$"2( "e) ', $ v lili % ru6e"ie +a")elsk3# -v-ku ?Fikul6 L. sa % stavil %r ti kr1 vi M t#ar vi! KreB r V. %r ti kr1 vi R 'ert vi! Ur'a" LL. %r ti aili% vi ;ra"c2-ske+u a Kle+e"t VLL. %r ti He"ric# vi VLLL.@! # v rili %rav$u +a")elstve. V6etci slv"i $uc# v"& velik"i! kt r& $ sia#li svt s(! ' li v "aj'li)6 + %ri+k"ut& k R&+u ?"a%r. sv. ara"ti6ek - Assisi! $ " B sc at7.@. P%e)i cirkev" u "uk u %ri"iesli stre$ vek*+ "r $ + v"2t r"2 je$" tu! #lsali r v" s( v6etk*c# 1u$&! kr tili c#2(k, vla$r v! c#r"ili sl ' $u 1u$&! u%ravili s cil", % ria$ k. Diel + %%e) v je Vatik"ska k"i)"ica ?%ri5i"il sa Iu "aj+ Fikul6 LL.@! -akla$acie listi", T/ u"iver-&t! :vt %etersk* $8+! vatik"ske u+eleck3 -'ierk,! 'ra"a %r ti Hu" + a Va"$al +! c#ra"a %re$ c#u$ ' u! u-+iere"ie +" )stva "r $ v! tis&ce sir ti"c v! "e+ c"&c a c#u$ 'i"c v at7. P%e)stv ' l " site1 + a str)c + Eur8%skej kult2r,! 'e"e# ', svet "i5 "eve$el sl ' $e! le' ', v6e+ #2c" s( 6tt"ej + ci v6etk % tla5ila. Be- %%e)stva ', ' la Eur8%a s%ust"ut! le' v6etka civili-cia a kult2ra ', ' la $v" -"i5e" a % #lte" :arac3"+i! Tatr+i! Turka+i a F "B l+i! kt r*c# % t +k via sa $"es kult2r"e a civili-a5"e v-+#aj2 "aj+ v7aka 5er%a"iu - kult2r ; r+ va"*c# v +i"ul sti v*-"a+"e %rve Kat l&ck u cirkv u. Ae % tre'"3 r -li6 va( +e$-i " site1+i 2ra$u a 2ra$ + sa+ t"*+. U) Mev Ve1k* % ve$al< =D.st j" s( sv. Petra "e-a"ik a"i u "e# $"3# $e$i5a>. A ke7 "e-ru6il Kristus u Petra! kt r* # -a%rel! je# "ajv,66& 2ra$ v Hirkvi! tak a"i % klesk, "iek 1k*c# stre$ vek*c# %%e) v te"t 2ra$ u "ic# "e-ru6ili. [ra$ "ajv,66ie# %astiera Hirkvi st j& tak v,s k "a$ s '" s( u je# $ 5as"3# v,k "vate1a! )e "ie je je# "e# $" s( u v.'ec $ tk"ut*. Aj s -l*+i "str j+i $ s%eje B # k sv j+u cie1u. P - ru# $"3 a 1u$sk, "e% c# %ite1"3 je! ak je + )"3! )e sa Hirkev "e-r2tila v tak*c# $ 'c#! ke$, jej ve$e"ie a) $ kraj" sti k "al sk.r k v %r s%ec# jej -"iku "e) k r -v ju. A"i v "aj# r6ej $ 'e )ia$", %%e) "ev,#lsil "ijak* 'lu$. L te" "aj"e# $"ej6& +al t 1k re6%ektu %re$ sv ji+ 2ra$ +! )e viera - stala "e% ru6e". Pria+ sa -$! )e "e# $"& %%e)i s2 je$"*+ "ajsil"ej6&c# $.ka- v B )sk3# %.v $u Hirkvi! ke7 %ri t 1k*c# -l,#a"iac#! ' l s tva jej 7al6ie trva"ie % $1a 1u$sk*c# krit3ri& %rav$e% $ '"3.

Be-%r stre$"e % ka)$ + 2%a$ku "ac#$-a Hirkev silu k v"2t r"ej '" ve! k $uc# v"3+u %re#f'e"iu a k )ive"iu Krist v# eva"jelia. =Ak s%ravuj2 Hirkev svtci! a "a trv! je t " r+l"e! ale ak ve$2 Hirkev sla' si a "a tkvie v svt sti! "ie je t a"i " r+l"e a"i 1u$sk3> ?T#3 %#ile Dela% rte@. P $1a Krist vej v.le +al ',( B )ie kr1 vstv s%rav va"3 1u7+i a "ie a"jel+i. P%e) je v %rv + ra$e 5l vek + a je# 2ra$ # "e+us& celk + -'avi( sla' st& 1u$skej %rir $-e" sti. K$e s2 $"es kr1 vstv! kt r3 +ali tr c# kr1 v kt r& stli %r ti se'eE J t $ ka-uje %r ti %%e)stvu! ak ' l +e$-i 2X0 $ 'r*+i a v,s k -asl2)il*+i %%e)+i 1\ "e# $"*c# ? $ 1\. $ 1X st.@E Ce $% ruje t v6etk*+ -k " + #ist rick3# '$a"ia! ak je t*c#t %r %%e) v v,tr#va"*c# - r+ca ic# $ ', a % uka-uje sa "aj+ "a "ic# 'e- #1a$u "a $ ' v3 k l" sti ?ce- $% r cirkev"*c# kru# v a) % s ', %resa$- va"3 5ast i"triBa+i a tlak+i - stra", 61ac#t,@! kt r*+i $ sia#li t&t %%e)i %%e)sk2 # $" s(E Lc# sla' sti skut 5"e -a%r&5i"ili "ieke$, ve1a -la. V celk v3# % 5tu %%e) v je 6t,ri$sa( +u5e"&k v a celk v -a svt*c# ' l %re#lse"*c# se+$esiat %%e) v. Pri5 + v*"i+ 5"3 s '" sti ' li aj +" #& 7al6&. V kt r + %a"uj2c + r $e ale' v kt rej s% l 5e"skej 6trukt2re je tak k "ce"trcia % -it&v",c# ve$2cic# s '" st&E F" #3 'vi"e"ia %%e) v s2 -veli5e"3! -vl6( ak +al "iekt r* %%e) ve1a "e%riate1 v ?ak "a%r&kla$ Ale4a"$er VL.@. AviB" "sk& %%e)i ' li "2te"& %re$%is va( % %latk,! ke7 %ri6li $ vte$aj6ie $.c# $k, v Talia"sku. Ciekt r& ic# v6ak -"eu)ili k ' #ate"iu sv jic# %r&'u-"*c#. Ce%r&st j" st& %ri v,'era"& % %latk v sa $ %26(ali 5ast krt %rve % $ria$e"& 2ra$"&ci. Re"esa"5"*c# %%e) v $e; r+ vala $ -"a5"ej +ier, vte$aj6ia % #a"sk $ 'a. Ve1a -la s%.s 'ili aj v j", ve$e"3 %%e)+i. T ! )e %%e)i u-atvrali -+luv, a s% je"ectv! t ' l % tre'"3 %re u$r)a"ie cirkev"3# 6ttu! )ia1 ' l t uskut 5I va"3 "ieke$, s 2%l"e "ev# $"*+i s% je"ca+i. Re; r+a5"3 '2rk, ' li "sle$k + aj t # . O$ re; r+"3# tri$e"tsk3# k "cilu ?10T0iX/@ sa u) "ev,sk,tuj2 =-l& %%e)i>! i ke7 aj % t + $ 6l k % litick*+ c#,'+. P%e)i s2 v le"& ve1+i $.sle$"e. Fl ke$, v $eji"c# +ala Hirkev tak 'e-2# ""*c# %astier v ak v % sle$" + st r 5&. :vet si je t # ve$ +*! i"ak ', sa "i+i tak "e-a 'eral. Pre"asle$ va"ie a # vra"ia s2 le" $.ka- +! )e Hirkev i$e s%rv" u cest u kr&)a sv j# Fajstra. Eva"jelick& i %rav slv"i kres(a"ia sa "au5ili ceI va( %%e)a ak "aj+ c"ej6ie# s% je"ca v ' ji %r ti atei-+u. F rl", re6%ekt %%e)stva sa 'e# + % sle$"*c# st r 5& tak s%ev"il! )e -$.v $"e"3 re; r+a5"3 'vi"e"ie - - svet6te"ia a % litick3# -"eu)itia %%e)sk3# 2ra$u sa stal 'e-%re$+et"*+. R&+ske+u %%e) vi sa %rejavuje ve1k % - r" s( a 2cta! ak asi "ijak3+u i"3+u %re$stavite1 vi "' )e"stva. Ca au$ie"ciu k "e+u %ric#$-aj2 i "ajv,66& %re$stavitelia su%erve1+ c&! ak k + rl"ej aut rite a #lave -#ru'a +iliar$, kat l&k v! 'e- #1a$u "a ic# % litick2 rie"tciu.

V Vjave"& sv. A"a! 5 je % sle$" k"i#a Bi'lie! je r - 'era" %r tikres(a"sk + c v % $ 'e + c"ej a -lej 6el+,. Ca k "ci je uve$e"3< =Kt + r -u+! "ec# s% 5&ta 5&sl 6el+,g je t 5&sl 5l veka a je# 5&sl je 6es(st 6es($esiat6es(> ?1/!1Z@. A$ve"tisti tvr$ia! )e %%e) va tr jk ru"a D tiara +ala "%is< Vicarius ailii Dei ?"+est"&k B )ie# :,"a@. Ke7 vraj +iest je$" tliv*c# %&s+e" $+e r&+ske 5&slice! % kia1 sa tak $ ur 'i(! $ sta"e+e su$"3 5&sl XXX. Tie) ak v %%e) v + titule Mati"us Re4 sacer$ s ?lati"sk* kIa- a kr1@ "a#ra$&+e %&s+e" 5&slica+i! '$r)&+e % ic# s25te XXXiMLVPHD. Av6ak v skut 5" sti %%e) "ik$, "e+al a"i %rv* a"i $ru#* titul v tejt ; r+e! ak t l&5ia a$ve"tisti. Cik$, tie) "e+al tiaru s "*+ "%is +. Okre+ t # sv. A" %&sal -jave"ie "ie lati"sk,! ale Br3ck, a Br3cke %&s+e" +aj2 2%l"e i"* v*-"a+. P $ '"*c# te8ri&! kt r3 sa % k26aj2 vi$ie( v Hirkvi 5i v %%e)stve steles"e"ie -la! 6el+u ale' "ie5 % $ '"3 je ve1+i ve1k3 +" )stv ! ale )ia$"a sa "e %iera us% k jiv3 arBu+e"t,. :% +&"a" 2va#a 5&sle XXX je celk + v r -% re s "ajr -6&re"ej6&+ %r&stu% + u5e"c v! res%ekt&ve $' r"&k v! vrta"e "ekat l&ck,c#! kt r& v,svet1uj2 t t 5&sl tak! )e v,c#$-aj2 - t # ! )e +atersk re5 sv. A"a ' la #e'rej5i"a. Ke7 ve-+e+e #e'rejsk3 5&slice +e"a Cer " Kaisar ?cisr Cer @! '$r)&+e XXX. P $1a % 5&tacej +et8$, a$ve"tist v a 7al6&c# ', sa $al $ k-a( v6etk + )"3. 2/\. PGPEUOVA CEOFOMCO:W AE V ROVPORE : ROVUFOFE Ce +,l"* v vlast" + sl va -+,sle je le" B # a je# sl v . P%e) va "e +,l" s( je u) 'sia#"ut v sl vc#! kt r*+i Kristus usta" vil Petra #lav u a% 6t l v< =A ja ti # v r&+< T, si Peter a "a tejt skale % stav&+ sv ju Hirkev a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u. Te'e $+ k125e $ "e'esk3# kr1 vstva< 5 -via)e6 "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)e6 "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i ?Ft 1X!1Zi19@. Ce +,l" sti sa v sv jej % $state $ t*kaj2 aj Ae)i6 ve sl v< =Pas + je 'ar"k,... Pas + je vce9> ?A" 21!10i1Y@. A i" ke$,< =Ale ja s + %r sil -a te'a! a', "e c#a'la tv ja viera. A t,! a) sa ra- 'rti6! % silIuj sv jic# 'rat v> ?Mk 22!/2@. Pre$ sv ji+ "a"e' vst2%e"&+ # v r& Ae)i6< =A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z!2\@. Ke', s+e "e+ #li $.ver va( Hirkvi v t +! )e Kristus v "ej %.s '& 7alej! "e+ #li ', s+e $.ver va( a"i P&s+u :vt3+u! kt r3 %re$sa v-"ikl - -vest va"ia %rvej Hirkvi. Pri % sle$"ej ve5eri % ve$al Kristus< =A ja % %r s&+ Otca a " v+ $ i"3# Te6ite1a! a', - stal s va+i "avek, i Duc#a %rav$,> ?A" 1T!1Xi1Y@. =Ke7 %r&$e "! Duc# %rav$,! uve$ie vs $ %l"ej %rav$,> ?A" 1X!1/@. =Ale Te6ite1! Duc# :vt*! kt r3# % 6le Otec v + j + +e"e! "au5& vs v6etk a %ri% +e"ie v+ v6etk ! 5 s + v+ % ve$al> ?A" 1T!2X@. Hirkev +us& te"t $ar +a(! i"ak ', Kristus "e+ # l )ia$a( 2%l"2 vieru v #lsa"ie u5iacej Hirkvi< =Ke', a"i ic# "e% 52v l! % ve$- t cirkvi. A ke', a"i cirkev "ec#cel % sl2c#"u(! "ec# ti je ak % #a" a +*t"ik> ?Ft 1Z!1Yg +*t"ik t.j. verej"* #rie6"ik@. =H# 7te te$a! u5te

v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# a "au5te ic# -ac# vva( v6etk ! 5 s + v+ %rik-al. A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 1Z!19i2\@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!10@. =Kt vs % 52va! +Ia % 52va! a kt va+i % #k$a! +" u % #k$a. Kt v6ak % #k$a +" u! % #k$a t*+! kt r* +a % slal> ?Mk 1\!1X@. A% 6t li si ' li t #t $aru ve$ +&. :vt* Pav l %&6e kres(a" +< =Ale ke', s+e v+ #lsali +, ale' aj a"jel - "e'a i"3 eva"jeliu+! ak s+e v+ #lsali! "ec# je %rekliat,9> ?Kal 1!Zi9@. =A tak te$a! 'ratia! st jte %ev"e a $r)te sa u5e"ia! kt r3 ste %rijali 5i u) sl v + a 5i "a6&+ list +> ?list + t.j. :vt3 P&s+ g 2 : l 2!10@. Ca a% 6t lsk + s"e+e v Aeru-ale+e! kt r3+u %re$se$al Peter! ' l r -# $"ut3 v veci % krste"*c# % #a" v< =Me' Duc# :vt* a +, s+e us2$ili! )e "e'u$e+e "a vs kls( "ijak3 i"3 're+e" kre+ t # "ev,#"ut"3# > ?:k 10!2Z@. =J v+ tera- -vestuj2 #lsatelia eva"jelia v Duc#u :vt +! - sla" + - "e'a> ?l Pt l!12@. =Hirkev )iv3# B #a! stf% a % ra %rav$,> i % $1a sv. Pavla je Hirkev stf% a % ra %rav$, ?l Ti+ /!10@. Jl vek %rve v $.le)it*c# )iv t"*c# t-kac# a #lav"e v t-ke sv jej ve5"ej s%s, ', +al +a( v )iv te % r"* ' $ a %ra+eI %rav$, v t*c#t veciac#. Ke', Kristus "e-aru5il Hirkvi "e +,l" s(! ' l ', - $% ve$"* -a 6&re"ie r.-",c# "e-+,sl v! 'e- + )" sti uisti( sa %rav$e. Ce +,l" s( "e-"a+e"! )e ', e4ist val "ejak* 5l vek! kt r* ', "e+ # l #re6i( 5i sa +*li(. R v"ak t %lat& aj %%e) vi. F.)e % c#,'i( v sv j + +rav" + )iv te! +*li( sa v svetsk*c# ve$ + stiac#! "a%r. v #ist8rii! astr "8+ii! %r&r $ %ise ale' ak sa "ejakej "' )e"skej %rav$e v,ja$ruje le" ak s2kr +" s 'a! ale' ke7 le" "iekt r2 "uku $% r25a. Ca%r&kla$ t-ka Kalilei# ! "e%atr& $ 'lasti vier, a +rav v! a te$a $ r+ca "e +,l" sti. Cie v6etk, "uk, v Hirkvi ' li "e +,l"3. Nl "a%r. +,l, % $+ie"e"3 vte$aj6&+ -+*61a"&+! kt r3 sa t*kali % +er v 6ttu a Hirkvi! "a%r. te8ria $v c# +e5 c#! 'ula U"a+ sa"ctu+g % $ '"e +,l, v t-kac# +a")elskej + rlk, a sl ' $, sve$ +ia! i"kvi-&cia! u%a1 va"ie 5ar $ej"&c. L v %raktick + % st ji Hirkvi k r.-",+ $ ' v*+ %r 'l3+ + sa + #li v,sk,t"2( %re"ikav3 +,l,! "a%r. %raktick* v-(a# k s cil"ej "uke! tec#"ick3+u % kr ku at7. J&+ v56& %riest r -&ska v Hirkvi #riec#! t*+ viac +iesta 'u$2 +a( aj +,l,. P%e) je v6ak "e +,l"*! ke7 2ra$"e a slv" st"e! % $.kla$" + sk2+a"& $' r"&k+i! ak %astier a u5ite1 v6etk*c# kres(a" v! %re cel2 Hirkev -v-"e! ra- %rev)$, r -# $"e "a Krist v + +ieste! 5 ++e veri(! 5i k "a(. Taktie) "e +,l"e r -# $uje viere a +rav c# v6e 'ec"* cirkev"* s"e+! % tvr$e"* %%e) +. Ce +,l"3 r -# $"utia s2 -rie$kav3. V % sle$"*c# st r 5& % -"+e le" tri tak3t r -# $"utia. V r ku 1Z0Y i %re#lse"ie Ce% 6kvr"e" + % 5at& Pa"", Frie! v r. 1ZY\ %%e) vej "e +,l" sti a v r. 190\ Frii" + %rijat& $ "e'a aj s tel +. Ale aj v t*c#t %r&%a$ c# "ej$e v % $state le" "e +,l"3 r -# $"utia %%e)a sa+ t"3# ! %ret )e "a r -# $"utie v $a"ej veci ' li

$ %,t va"& stat"& kat l&cki 'isku%i sveta. V t*c#t %r&%a$ c# je v# $"ej6ie # v ri( "e +,l" + r -# $ va"& cel3# u5ite1sk3# 2ra$u Hirkvi! kt r3+u %re$c#$-al $l#3 v,jasI va"ie a -re"ie t-k, v ve$ +& a viere celej Hirkvi. Aj %%e) +.)e ak -v-"3 %re vieru %re$% kla$a( le" t ! 5 ver& cel Hirkev. Fus& &s( B # + -jave"2 %rav$u 5i %rav$u! kt r s -jave" u %rav$ u 2-k s2vis&. Hirkev +.)e %rir $-e"e "e +,l"e u5i( le" t ! 5 -&skala $ Krista ak -kla$ vier,. F.)e Krist v u5e"ie le" 'jasI va( a v,+e$- va( je# s%rv" s( v 5i " v*+ +,l +. Pret "ik$, "e+.)e u5i( " v*+ %rav$+ vier,. Pret "iekt r3 r -# $"utia -reli st r 5ia a i"3 $ tera- "e' li v,"ese"3. De;i"it&v"e a slv" st"3 %re#lse"ie +aBist3ria v6ak "e-"a+e"! )e sa "e+.)e &s( v #lsa"& a "uke 7alej. Bisku%i +aj2 $ar "e +,l" sti ak cel k a% 6t l v s %%e) + "a 5ele! v je$" te s "&+. A"i a% 6t li "ik$, "eje$"ali 'e- Krista a "esk.r 'e- Petra ak sv jej #lav,. Dar "e +,l" sti %risu$-uj2 Hirkvi v %rv*c# kres(a"sk*c# st r 5iac# sv. LB"c A"ti c#ijsk*! sv. Lre"ej! sv. H,%ri"! Tertuli"! sv. AuBust&"! Vi"ce"t Meri"sk*! H,ril Ale4a"$rijsk*! Te ;il - A"ti c#ie! OriBe"es! H r+is$as! sv. Kli+e"t! sv. A+'r8-. P%e) va "e +,l" s( sa v cirkev"*c# $eji"c# s v56 u 5i +e"6 u jas" s( u stle u-"vala. Me" tak je + )"3 je$" $uc# v,svetli(! )e )ia$", %%e) "ik$, "ev,riek l ak "ajv,66& u5ite1 "aria$e"ie! kt r3 ', $% r val -v-"*+ v*r k + je# %re$c# $c v ale' jas"e a -jav"e $% r val P&s+u a v*kla$u %rv t"ej Hirkvi. Dekr3t, sv. :t lca! %rejav,! e"c,klik,! 'ul,! 'u7 $ %%e)a ale' s je# s2#las + v,$a"3 k "BreBci u! "e+usia ',( "e +,l"3! av6ak - stra", veriacic# +aj2 ',( re6%ekt va"3 a "e+ sa k "a( v r -% re s "i+i. 2/1. VLERA AKO VLERAE Tvr$e"ie! )e v6etk, "' )e"stv s2 r v"ak $ 'r3! $% ruje v6etk*+ -k " + -$rav3# r -u+u. B l ', t ak tvr$e"ie! )e %rav$a a l )! "eres( a c" s(! 2cta k B #u a + $lrstv s2 je$" a t ist3. A"i ku%uj2ci "e% vie =ltka ak ltka>! ale v,'erie si. Pri5 + +e$-i ltk u "a 6at, a vier u je ve1+i ve1k* r -$iel - #1a$iska v*-"a+u %re )iv t9 Prav$a +.)e ',( le" je$"a! "a$ s '"! %re v6etk*c# 1u$&. F )" % ve$a(!)e ka)$ cirkev + le" 5as( %rav$, a celej %rav$e sa 'l&)i le" je$"a - "ic#. V Krist vi je %rav$a a's l2t"a. Kristus -al )il a -veril a% 6t l + le" je$"u Hirkev. H v ril le" je$"ej Hirkvi< =P stav&+ sv ju Hirkev> % ve$al Petr vi ?Ft 1X!1Z@. Pri%rav val le" je$" B )ie kr1 vstv "a -e+i. :ta" vil< =Bu$e je$" st$ a je$e" %astier> ?A" 1\!1X@. Pr sil! a', v6etci ' li je$" ?A" 1Y!2\.21@. Ak je Hirkev Krist v*+ tel +! +us& ',( le" je$"a. Tu %latia aj tiet Krist ve sl v< =Cik "e+.)e sl2)i( $v + %" +g %ret )e 'u7 je$"3# 'u$e "e"vi$ie( a $ru#3# +il va(! ale' je$"3# sa 'u$e

%ri$k)a( a $ru#*+ 'u$e % vr# va(> ?Ft X!2T@! i ke7 Ae)i6 v $a" + k "te4te # v ril B #u a +a+ "e. =Aa s + cesta! %rav$a a )iv t>. =Ke', a"i ic# "e% 52v l! % ve$- t cirkvi. A ke', a"i cirkev "ec#cel % sl2c#"u(! "ec# ti je ak % #a" a +*t"ik> ?Ft 1Z!1Y@. Kt vs % 52va! +Ia % 52va! a kt va+i % #k$a! +" u % #k$a. Kt v6ak % #k$a +" u! % #k$a t*+! kt r* +a % slal> ?Mk 1\!1X@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!1X@. =H#rIte sa ;al 6"*c# %r r k v< %ric#$-aj2 k v+ v v5 + r2c#u! ale v"2tri s2 $rav& vlci> ?Ft Y!10@. Cik$, "e% ve$al! )e ka)$* sa +.)e s%asi( sv ji+ s%.s ' +. Pret v -# $e s t*+ verili a u5ili i a% 6t li< =Ae$e" je P"! je$"a viera! je$e" krst> ?E; T!0@ a te$a i je$"a Hirkev %re cel* svet. =Ale ke', s+e v+ #lsali +, ale' aj a"jel - "e'a i"3 eva"jeliu+! ak s+e v+ #lsali! "ec# je %rekliat,9> ?Kal 1!Z@. =Pr s&+ vs! 'ratia! %re +e" "6# P"a Ae)i6a Krista! v6etci # v rte t ist3! a', "e' li +e$-i va+i r -tr)k,! ale a', ste ' li $ k "al& v r v"ak + -+*61a"& a v r v"ak + 2su$ku> ?l K r 1!1\@. =Ce(a#ajte jar+ s "everiaci+i9> ?2 K r X!1T@. :ektri v6ak ' li v)$, i -a 5ias a% 6t l v. :vt* A" %&6e< =Me' v,6l $ sveta +" # -v $c v! kt r& "ev,-"vaj2! )e Ae)i6 Kristus %ri6iel v tele. T je -v $ca a a"tikrist> ?2 A" 1!Y@. Vsa$ u =viera ak viera> sa 6&ri "' )e"sk 1a# staj" s(! -+te" s(! % # r6e"ie a u%a$ +rav" s(. Tvr$e"ie! )e -le)& le" "a $ 'r + )iv te! "ie "a viere! je +,l"3. Ak s2 +,sle"ie a viera +,l"3! "e+.)e ',( celk + s%rv"e a"i k "a"ie! - t # %l,"2ce. L$e %re$sa "ajr -# $uj2cej6ie t-k, 1u$skej e4iste"cie. Hesl =v 5 + s + sa "ar $il! v t + - sta"e+> je #esl "er -u+"*c#. :vt* Pav l # v r&< =Vie+! k +u s + uveril>. Tre'a sa s '"e "a+#a( a %rav sti vier, %re$k v sa %resve$5i(! a) % t + si ju %rivlast"i( "a cel* )iv t. Ak "iekt v,stavuje sv ju vieru $ "e'e-%e5e"stva strat, t*+! )e % 52va %r ti"' )e"sk3 re5i! sle$uje! % 52va a 5&ta %r ti"' )e"sk3 +3$i at7.! te" k " #rie6"e. Pas&v"a 25as( kat l&ka "a "ekat l&ckej ' # slu)'e s% l 5e"sk*c# $.v $ v "ie je #rie6"a! ak "ej$e "e'e-%e5e"stv % # r6e"ia a strat, vier,. Pestr s( v je$" te je $a" u"iver-l" s( u ?svet v s( u@ Hirkvi! kt r2 tv r& +" )stv "r $ v! rs a kult2r! +" )stv 2ra$ v a slu)ie'! +" )stv k l rit v a -v,k v! +" )stv +iest",c# cirkv& a 'isku%stiev. T v6etk je -"a+e"&+ v6e 'ec" sti Kat l&ckej cirkvi. Kv.li je$" te v6ak ' la % tl5" "ieke$, +" # stra"" s( a r.-" s( 5iastk v*c# cirkv&. Jast sa %rve v +isic# +l - #1a$I val sv jr- a s%.s ' +,sle"ia i"*c# "r $ v! -%a$" a r&+ska ; r+a sa "era- v"uc vala a) % 6t*l stav', k st l v. Dru#* vatik"sk, k "cil -" vu -$.ra-"il! )e skut 5" + kat lici-+e + )" # v ri( a) vte$,! ke7 %ri"es2 v6etk, %arcil"e cirkvi sv je # $" t, $ celej Hirkvi. Ke7 si te$a uve$ +&+e! )e Hirkev )ije v %luralistick + svete! k$e sa stretva s +" )stv + "ajr.-"ej6&c# ;il - ;ick*c#! s ci l Bick*c#! %r&r $ ve$eck*c# a "ajr.-"ej6&c# % litick*c# "- r v! % t + c#%e+e! )e + " lit"3 % Iatie Hirkvi! k$e je v6etk

u"i; r+"3! v %re$ sta" ve"3 a %re$%&sa"3! %atr& +i"ul sti. Viera ale "ie je %luralistick. Hirkev! kt r2 Ae)i6 -al )il! a -a kt r2 %r sil! je stle je$"a v viere! v ' # slu)'e! sviat stiac# a v -v-ku #ierarc#ick3# s% l 5e"stva. Dru#* vatik"sk, k "cil v6ak v*sl v"e # v r&! )e %ri -ac# va"& je$" t, v % $stat"*c# veciac# + ka)$* v Hirkvi % )&va( sl ' $u v ; r+e $uc# v"3# )iv ta! %ri v*k "e sv j# r&tu a v te l Bick + s%rac va"& -jave"*c# %rv$. Ve7 k 1k je v Hirkvi "ajr.-"ej6&c# s%iritual&t! +" #3 $ali v-"ik"2( r.-",+ re# 1"*+ r $i"+! v6etk, +aj2 sv je % $stat"e"ie a ' #acuj2 Hirkev. Hirkev "ie je %re$sa le" r&+ska ?t.j. r&+ske# 'ra$u@! ale kat l&cka. A"i $va list, "a je$" + str +e "ie s2 r v"ak3! aj ke7 +aj2 sv j %.v $ - je$"3# k+eIa. F" # s( s+eruj2ca v #ar+ "ick + s2la$e k je$"3+u cie1u! -aru5uje skut 5"2 krsu. OrBa"i-+u Hirkvi % 6k $-uje v6etk e4tr3+"e! 5i je t s%rava! -1ava! s%re$u 5i - -a$u ?"a%r. Me;3'vre! Kt"B@. Cevia-a"* %lurali-+us! %l $iaci "e-+ierite1"3 %r tikla$,! r -kla$ je$" tu Hirkvi a -akla$ % $+ie"k, %re 6&re"ie +,l v. 2/2. AE :CAHA O VAEDCOTECLE HLRKVL POHHOBCRF [:LMQFE Kristus % ve$al< =F+ aj i"3 vce! kt r3 "ie s2 - t # t v5i"ca. Aj tie +us&+ %rivies( a 'u$2 % 5u( +.j #lasg a 'u$e je$" st$ a je$e" %astier> ?A" 1\!1X@. A %re$ sv ji+ utr%e"&+ sa + $lil =a', v6etci ' li je$" > ?A" 1Y!21@. :vt* Pav l %ret v,-*va< =V"6ajte sa "av-j + v lske a usilujte sa -ac# va( je$" tu $uc#a v -v-ku % k ja. Ae$" je tel a je$e" Duc#! ak ste aj % v la"& v je$"ej "$eji sv j# % v la"ia. Ae$e" je P"! je$"a viera! je$e" krst. Ae$e" je B # a Otec v6etk*c#! kt r* je "a$ v6etk*+i! %re"ik v6etk*c# a je v v6etk*c#> ?E; T!Ti0@. =V, v6etci ste je$e" v Krist vi Ae)i6 vi> ?Kal /!2Z@. Ce kr&k l ', "s sv. Pav l viac %r&s"ej6ie "e) ke$,si sv jic# veriacic#< =Ae Kristus r -$ele"*E> ?l K r 1!1/@. R -$ele"3 kres(a"stv je % # r6e"&+ %re svet a 6k $ u %re svt2 vec eva"jelia. F )" uveri( $v + +isi "r +! kt r& c#c2 #lsa( r v"ak3# Krista! ale kt r& k)u %r ti se'eE Ak ', ' li kres(a"ia je$" t"&! ' l ', je$" $uc#6ie aj % litick3 a '5ia"ske -je$" te"ie v svete. =Ae "ut"3! a', kat l&ci ra$ st"e u-"vali a ceI vali # $" t, skut 5"e kres(a"sk3! % c#$-aj2ce - s% l 5"3# $e$i5stva! kt r3 s2 u 'rat v $ "s $l25e"*c#> ?2. vatik"sk, k "cil@. Fe$-i tiet # $" t, %atr& %&sa"3 B )ie sl v ! )iv t +il sti! viera! "$ej a lska i i"3 v"2t r"3 $ar, Duc#a :vt3# . Ae$" ta +e$-i skut 5"e veriaci+i kres(a"+i! "ec# s2 kat l&ci 5i "ie! je "e% c#,'"e v56ia! "e) ',5aj" je$" ta kat l&k v! kt r& s&ce "av " k %atria k r v"akej Hirkvi! ale je$e" je veriaci a $ru#* "' )e"sk, 1a# staj"*. U) svt* AuBust&" # v r&< =F" #& s2 v v"2tri! kt r& s2 v "ku a +" #& s2 v "ku! kt r& s2 v v"2tri>. T # ! 5 je v kres(a"sk*c# cirkvc# s% l 5"3! je ve1a viac! "e) t # ! 5 ic# r -$e1uje. V i"*c# veciac# -as "ie je je$" ta "ev,#"ut"! ak "a%r&kla$ %rav* %lurali-+us v ' # slu)'e! v t-kac# cirkev"3# %rva a v

"e% $stat"*c# veciac#. Ce#re6&+e "ijak %r ti $uc#u sv jej Hirkvi! ak u-"va+e! )e ' la r -$ele"&+ -'ave" ur5itej ' #at sti. O$ i"*c# v,-"a"& sa +.)e+e +" #3+u "au5i(. Ca%r&kla$ $ %r testa"t v lske k #l' k3+u % -"a"iu P&s+a :vt3# . A $ %rav slv",c# lske k liturBii! kt r "e% -" 5as v3 '+e$-e"ie. Akk 1vek +il s( Duc#a :vt3# %.s 'iaca v kres(a"sk*c# 'rat c#! +.)e sl2)i( k "6+u % u5e"iu. Pre v-(a# k $l25e"*+ 'rat + ' l %re kar$i"la Beu -kla$"*+ uka- vate1 + ;akt! )e i "i s2 krst + a vier u v Ae)i6a Krista 5le"+i Hirkvi a te$a "a6i+i 'rat+i. Mu+e" Be"tiu+ ?:vetl "r $ v@! 5 je je$e" - $ ku+e"t v Dru#3# vatik"ske# k "cilu! # v r&< 2%l"e -a5le"e"& $ Hirkvi s2 t&! kt r& +aj2 Krist v# $uc#a! %rij&+aj2 cel3 je# -ria$e"ie a %r strie$k, s%s, v I + usta" ve"3. :% je"& s2 t&! kt r& s2 s&ce % krste"&! ale "ev,-"vaj2 "e% ru6e"2 vieru ale' "e-ac# vvaj2 je$" tu s% l 5e"stva % $ Petr v*+ "stu%c +. R.-"e -a+era"& ? r$i"ati@ k Hirkvi s2 t&! kt r& $ % sia1 "e%rijali eva"jeliu+! #1a$aj2 v6ak 2%ri+"e B #a a s"a)ia sa % + c u +il sti %l"i( B )iu v.1u! ak ju % -"aj2 - #lasu sve$ +ia. Aj "ekres(a"sk3 "r $, $ s%eli vlast"*+i cesta+i k ak3+usi sk2se" st"3+u % -"a"iu B )skej ',t sti! "iekt r3 $ k "ca "a-*vaj2 t2t "a$svetsk2 F c $.ver"*+ +e" + Otec. Cj$e+e u "ic# aj ask3-u! +e$itciu! $.ver"3 %ri1"utie k B #u! t2)'u % $%uste"& #riec# v! s"a#u #1a$a( B #a a s% ji( sa s "&+! t2)'u % v,k2%e"&! vieru v s2$ a v-kriese"ie! $+e"u! +rav"* )iv t! + $lit'u! al+u)"u a %.st,! aj ke7 5ast s %r&+es u "e-+,sel"*c# % vier a "e%rv$ a #ru'*c# +rav"*c# "e$ statk v. Hirkev "i5 "e $+ieta! 5 je v t*c#t "' )e"stvc# %rav$iv3 a svt3. Kristus - +rel -a v6etk*c# ?2 K r 0!10@ a B # c#ce s%asi( v6etk, "r $,. B #u je +il* ka)$*! kt )ije % $1a sv j# sve$ +ia a %l"& B )iu v.1u tak ak ju % -"va. :v jej viere! kv.li jej B )sk3+u %.v $u! s+e v6ak % vi""& ',( -avia-a"& 'e-v*#ra$" u %ev" u ver" s( u. Ak sa v-$+e u5ite1sk3# 2ra$u Hirkvi a skal %ev"3# 2ra$u Petra! r -trie6te" s( sa "e$ -astavi(! ak u5ia $eji",. K +%r +is, "a 25et %rav$, ', ' li -ra$ u "a -jave"& a ' la ', t cirkev" sa+ vra)$a. =Mska 'e- %rav$, je sle% a "e+.)e ',( trval> ?kar$i"l Bea@. C' )e"sk 1a# staj" s( ', ' la % #k$a"&+ Krist + a "e+.)e vies( k v-j +"3+u % r -u+e"iu v viere. J te$a r 'i(E Pre$ v6etk*+ je )ia$uce v,#"2( sa v6etk*+ 5i" + a sl v+! kt r3 ', s(a) vali v-j +"3 v-(a#,. Prav$a 'e- lsk, je "e-"6a"liv! $%u$-uje a -"e+ )Iuje skut 5"* r -# v r. Fe$-i r.-",+i v,-"a"ia+i +.)e ',( le" je$" %re$#Ia"ie! a t v v-j +"ej 2cte a lske. Ciek$aj6& r -k l v viere "es+ie+e $"e6"*+ $l25e"*+ 'rat + kls( -a vi"u. Pri v6etk + %resve$5 va"& -sa$"ej s%rv" sti vlast"ej cest, +us& ',( kres(a"sk viera % k r"! 'e- $ +*61av sti ku $ru#*+ kres(a" + i "ekres(a" +. Vi"u -a 6tie%e"ie kres(a"stva +ali 5ast aj kat l&ci 5i u) +rav" u "e$.sle$" s( u! "elsk u! % ver5iv s( u! "e2stu%" s( u. O $%uste"ie t # v6etk3# %r sil u)

Pav l VL. $l25e"*c# 'rat v "a Dru# + vatik"sk + k "cile. Ak "etr%&+e $l25e"&+ a ak - stva+e k "e+u 1a# staj"&! "ik$, # "e%rek "+e. Cej$e 'e-% $+ie"e5"2 ka%itulciu "ekat l&k v! a"i ',5aj"* "vrat k r&+ske+u kat l&ctvu! ale 'jatie $v c# 'rat v v Krist v + "ru5&. Kat l&cka Hirkev vie! )e i "a +us& v,js( v 2stret,! a )e $ru#& kres(a"ia +.)u $ s% l 5"ej je$" t, %ri"ies( ce""3 $ar,. Hesta k je$" te -a5&"a v"2t r"*+ 'rte"&+. Eku+e"i-+us je % tre'"3 %re$ v6etk*+ )i(. Ak E Ka)$* "ec# %l"e )ije kres(a"stv v sv j + "' )e"stve9 Ta+! k$e je. Cec# sa le" s"a)& -a ka)$2 ce"u $ sta( ku Krist vi sv ji+ )iv t +. Ve7! ak je Kristus u%r stre$! "e+.)e ',( c#,' u! )e ka)$* k "e+u %ric#$-a - i"ej stra",. V)$, %r&$e k t +u ist3+u Krist vi a t je t % $stat"3. A 5&+ 'li)6ie i$e+e ku stre$u! t*+ viac sa %ri'li)uje+e k se'e. V-$iale" s( +e$-i r.-",+i kres(a"+i sa t*+ -+e"6uje. Ke7 'u$e+e u%r stre$ v6etci! 'u$e Kristus v "s a +, v I +. A) vte$, 'u$e+e v6etci je$" . Ae$e" %astier a je$" st$ . V +" #*c# 'lastiac# + )" s $l25e"*+i 'rat+i $ k "ca s% lu%rac va( a -vl6( sa s "i+i -a -je$" te"ie + $li(. Ve1+i "+ tu +.)e %r s%ie(! ke7 ic# le%6ie s% -"+e a s ra$ s( u u-"+e v6etk ! 5 "s $"es s "i+i s%ja a tie) %rij+e+e % )ia$avk, $ru#*c#! ak s2 %rv"e"3. Dial8B +aj2 vies( s $l25e"*+i %re$ v6etk*+ v-$ela"& $' r"&ci. A" PPLLL. -ria$il v r. 19X\ -vl6t", sekretarit %re $l25e"*c# 'rat v. T*+ sa + -aisti( + )" s( stl,c# st,k v +e$-i kres(a"+i. Te l Bick3 $ial8B, ve$ie teraR&+sk kat l&cka cirkev s %rav slv",+i cirkva+i! s K %tsk u cirkv u! s A"Blik"sk,+ s% l 5e"stv +! s :vet v*+ luter"sk,+ -v- +! s :vet v u je$" t u re; r+ va"*c# cirkv&! s Fet $istick u svet v u ra$ u! s U5e"&k+i Krist v*+i! s let"i5"*+i cirkva+i a s Ba'tistick u svet v u je$" t u. Caj'li)6ie +aj2 kat l&ci k %rav slv",+ 'rat + a k a"Blik"skej e%isk %l"ej cirkvi. Eku+e"ick3 s"a#, "ie s2 -7aleka re;le4i u "' )e"skej kr&-, a $e;e"-&v u kres(a"stva! ale s2 %re$ v6etk*+ ;e"-&v u a $% ve7 u "a ;akt! )e 1u$stv sa -je$" cuje. Ak*si 5l vek r '& $iv, v Ae)i6 v + +e"e a %rit + u5e"&ci # "e% -"aj2! le' s "i+i "ec# $il. Ae)i6 u5e"&k v u% k juje< =Me" # "ec#ajte. Kt "ie je %r ti +"e! je s +" u.> L" ke$, ale % ve$al< =Kt "ie je s +" u je %r ti +"e! a kt "e-#r +a)7uje s +" u! r -#a$-uje> ?Ft 12!/\@. Pre5 je tt veta tak ra$ikl"a a "ek +%r +is"! a %re5 je t %rv tak 'e"ev le"t" a $ 6ir ka tv re" v6etk*+! i t*+! kt r& +aj2 s Ae)i6 + 5 si v-$iale"e s% l 5"3E ^u$ia! kt r& "e% -"ali Ae)i6a -'l&-ka a $.ver"e! kt r& =s "&+ "ec# $ili> a %re$sa k "aj2 $ 'r a $+ietaj2 -l ! s2 v ist + v-(a#u k "e+u! aj ke7 # "e% -"aj2 % +e"e a "euve$ +uj2 si t g t*c# %lat&< kt "ej$e %r ti +"e! i$e s +" u. Ka)$3 $ 'r sveta! "ec# v-"ik k$ek 1vek u k # k 1vek! %atr& $ ve1kej a taj +"ej s,"t3-, '" v va"ia a %re+e", sveta v B )ie kr1 vstv . i Ale "a k # sa % t + v-(a#uje t %r&s"a vetaE Kt "ej$e s +" u! i$e %r ti +"eE Plat& -rej+e "a t*c#! kt r& Krista % -"ali -'l&-ka a $.ver"e! kt r& +" # krt % 5uli je#

sl v! kt r& viac '$r)ali a $ "ic# sa tie) viac 5akva D a %re$sa s "&+ +" # krt "ej$2! "e$ali +u v sr$ci %re$" s( %re$ sv ji+ ja a )iv ria v vlast" + 'e-tvar + k +%r +is" + %seu$ kres(a"stve. 2//. KATOMQHKA HLRKEV CLE AE PRAVG KRL:TOVA HLRKEVE Kristus -al )il sv ju Hirkev %re v6etk, "r $, a 5as,! a %ret ju +usel %atri( aj -"ak+i! v7aka kt r*+ ', ju + # l 5l vek % -"a(! a v7aka kt r*+ ', ju + # l $ 1u$sk*c# "' )e"sk*c# s% l 5" st& r - -"a(. Vkla$"3 -"ak, Hirkvi s2 6t,ri. Tiet c#arakteristik, Krist vej Hirkvi ' li ur5e"3 u) "icejsk i cari#ra$sk*+ v,-"a"&+ vier, v r. /Z1 "a cari#ra$sk + k "cile< je$"a! svt! v6e 'ec" ?kat l&cka@ a a% 6t lsk. V %a5" + %r&%a$e! ke7 ', s+e % $1a ist*c# -"ak v "e+ #li % -"a( P" vu Hirkev! +useli ', s+e %ri%usti(! )e "s B # "ec#al v "eve$ + sti %rve v t*c# "aj$.le)itej6&c# veciac#. Tiet -"+k, v6ak "a $ru#ej stra"e "ev,5er%vaj2 v6etku c#arakteristiku P" vej Hirkvi. V"+ka je$" t, je -kla$"* -"ak Hirkvi. A% 6t lsk s( je %r&5i" u je$" t,. :vt s( je 'sa# a cie1 je$" t,. V6e 'ec" s( je $.sle$k + je$" t,. Ae$" tu! svt s(! kat licitu a a% 6t lsk s( % kla$ali u) "ajstar6& '#ajc via Hirkvi a cirkev"& tc via -a -"+ku %ravej Krist vej Hirkvi< sv. Lre"ej! Tertuli"! sv. H,%ri"! H,ril Aeru-ale+sk* a i"&. Ae$" ta je i$el! ku kt r3+u +us& s+er va( ka)$ s% l 5" s(. Krist va Hirkev je je$" t"! le' Kristus #lsal je$" u5e"ie! usta" vil je$"u 'e(! je$", sviat sti a je$"u "ajv,66iu #lavu Hirkvi. Kat l&ci "a cel + svete u-"vaj2 r v"ak2 vieru! "a cel + svete sa v Hirkvi 'etuje je$"a r v"ak "ajsvtej6ia 'e( svtej +6e a %rij&+aj2 sa r v"ak3 sviat sti. Ae$" ta Hirkvi +us& ',( je$" t u v %rav$e. Mska 'e- %rav$, ', ' la "e%rav a "e%rav$iv. B )ia lska k "+ sa -javila v t +! )e je$" r $e"* :," ' l % sla"* "a svet! a', ak 5l vek -" vu-r $il v,k2%e"&+ cel3 1u$sk3 % k le"ie a -#r +a)$il # v je$" ?% r v. l A" T!9g K l 1!1Zi2\g A" 11!02@. Ca t-ku! k$e je Krist va Hirkev! +us&+e $% ve$a(< =K$e je Peter! ta+ je Hirkev>. Ca Petr vi ak "a skale -al )il Kristus le" je$"u Hirkev. Ae+u -veril je$" st$ . H#cel! a', ' l je$" st$ a je$e" %astier ?A" 1\!1X@. =:vt* Ot5e! -ac# vaj ic# v sv j + +e"e! kt r3 si t, $al +"e! a', ' li je$" ak +,> ?A" 1Y!11@ + $l& sa Ae)i6 k Otc vi %re$ sv ji+ u+u5e"&+. =Pr s&+ vs! 'ratia! %re +e" "6# P"a Ae)i6a Krista! v6etci # v rte t ist3! a', "e' li +e$-i va+i r -tr)k,! ale a', ste ' li $ k "al& v r v"ak + -+*61a"& a v r v"ak + 2su$ku> ?l K r 1!1\@. V C v + -k "e je tie) uve$e"3! )e sa ++e s"a)i( -ac# vva( je$" tu Duc#a v -v-ku % k ja. Ae$" tu -aru5uje P + c"&k! Duc# :vt*! kt r3# Ae)i6 s12'il. Ak je Hirkev Krist v tel ! tak +us& ',( je$"ag ak je je$e" Kristus! tak +.)e ',( le" je$"a Hirkev< =Ae$" je tel a je$e" Duc#! ak ste aj % v la"& v je$"ej "$eji sv j# % v la"ia. Ae$e" je P"! je$"a viera! je$e" krst. Ae$e" je B # a Otec v6etk*c#! kt r* je "a$ v6etk*+i! %re"ik v6etk*c# a je v v6etk*c#> ?E; T!Ti0@. =H# 7te te$a! u5te v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# a

"au5te ic# -ac# vva( v6etk ! 5 s + v+ %rik-al. A #1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta> ?Ft 2Z!19i2\@. V6etk t je $ $r)a"3 le" v Kat l&ckej cirkvi. Ce+.)e ',( te$a Hirkv u le" "r $" u! te$a le" cirkv u je$"3# "r $a. Ae v v6etk*c# $ 'c#! "a%riek v6etk*+ (a)k stia+! '$ivu# $"e je$" t"! aj ke7 je r -6&re" % cel + svete. Aj R&+sk kat l&cka cirkev je v6ak le" 5iastk v u cirkv u! le' Kat l&cka cirkev "ie je t t )" s r&+sk u! res%ekt&ve lati"sk u cirkv u. Tak sa -"a5uje le" %arcil"a cirkev Eur8%,! r&+sk, %atriarc#t. P kia1 i$e % 5et! %atr& k "e+u "ajviac kat l&k v "a cel + svete! kt r*+ je s% l 5"* r&+sk, 'ra$ v liturBii. V "ekat l&ck,c# kres(a"sk*c# s% l 5e"stvc# "ie je je$" ta a"i v u5e"&! a"i v ' # slu)'e! "e+aj2 a"i je$"u vi$ite1"2 #lavu. Be- je$" t, "iet sil, a 1a#k sa 6&ri -#u'" a"arc#ia. Ak + a"arc#ia -#u'"3 "sle$k, v r $i"" + )iv te! # s% $rsk + )iv te! ve$ie k "aj# r6&+ "sle$k + aj v "' )e"sk + a +rav" + )iv te. Castva r -vrat! strata # $".t! -+,slu )iv ta a % sle$"3# cie1a. Helk v -#ru'a asi Y\\ +ili8" v "ekat l&ck,c# kres(a" v sa $"es r -trie6til $ %ri'li)"e $vetis&c cirkev"*c# s% l 5e"stiev a siekt. Hirkev je svt! le' + svetl sv j# -akla$ate1a a % $1a je# usta" ve"& + 1u$stv vies( #lav"e sv ji+ u5e"&+ ?kt r3 + $ "e# kt r3 "e+ a"i "es+ie +e"i(@! sviat s(a+i! + $lit'a+i! svt u +6 u! % ' )" s(a+i! slu)'a+i! 2ra$+i! -k "+i i tresta+i. T*+ v6etk*+ + 1u$& vies( k svt sti a svt3+u cie1u! ku s%se. Tak k " Kat l&cka cirkev! v kt rej ' li v)$, %r&t +"& svtci! a t v tak + +" )stve! ak v )ia$"ej i"ej s% l 5" sti! %ri5 + ic# )iv t ' l 5ast s%rev$-a"* --rak+i % tvr$-uj2ci+i! )e je s "i+i B #. Ka)$* +.)e v Hirkvi svt )i( a u+rie(. Aej svt s( %ra+e"& - t # ! )e v "ej 7alej )ije Kristus! kt r* =%ri%ravil Hirkev slv"u! "a kt rej "iet 6kvr", a"i vrsk, a"i "i5 # % $ '"3# ! ale a', ' la svt a "e% 6kvr"e"> ?E; 0!2Y@. Va+il val si Hirkev a s+ sa -a Iu 'et val! a', ju 5istil a % svtil ?E; 0!20i 2X@. Ca% k " je Hirkev svt! le' je ak c#r+ Duc#a :vt3# . ?% r v. l K r /!1Y@. :vt je jej #lava i Kristus a t*+ aj v6etci! kt r& s2 s "&+ v )iv + v-(a#u. :vt* Pav l # v r&< =Ve7 viete! ak3 %r&ka-, s+e v+ $ali - + ci P"a Ae)i6a. Me' t je B )ia v.1a! va6e % svte"ie> ?l : l T!/@. Hirkev -a#kIa v)$, aj #rie6"ik v a +.)e sa $ tej +ier, "a-*va( aj Hirkv u #rie6"ik v. Ae -r veI aj svt a % tre'uje stle 5istu! i$e stle cest u % k"ia a '" v,. Cekat l&cke kres(a"sk3 s% l 5e"stv "eve$2 tak $ k "ale a 25i""e ku svt sti! $c#*lili sa $ Krist v# u5e"ia! -avr#li v56i"u svtej +6e! "iekt r3 sviat sti a i"3 %r strie$k, "a% +#aj2ce k $ k "al sti. V6e 'ec" je Hirkev %ret ! )e Kristus - +rel "a kr&)i -a v6etk*c# 1u$& ?2 K r 0!1T@. Pret c#ce! a', v6etci 1u$ia ' li s%ase"& a %ri6li k % -"a"iu %rav$, ?l Ti+ 2!T@. Pret -al )il sv ju Hirkev %re v6etk*c# 1u$& a v6etk, 5as,< =U5te v6etk, "r $,... Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Ft 2Z!19g Fk 1X!1X@. =Hlsajte eva"jeliu+ v6etk3+u stv re"iu> ?Fk 1X!10@. A% 6t li s ic# "asle$ v"&k+i sa stali Krist v*+i sve$ka+i u )i$ v! % #a" v i v cel + svete ?:k 1!Z@. Pri6iel =sl2)i( a % l )i( sv j )iv t ak

v*ku%"3 -a +" #*c#> ?Ft 2\!2Z@. H#ce %ritia#"u( v6etk*c# k se'e ?A" 12!/2@. Vveril sv jej Hirkvi %rav$,! +il sti! B )ie -k ",! te$a ve5"e %lat"3 a stle % tre'"3. Pret s12'il! )e s I u - sta"e % v6etk, $"i a) $ k "ca sveta ?Ft 2Z!2\@. =H v r&+ v+! )e %r&$u +" #& $ v*c# $u i -%a$u a 'u$2 st l va( s A'ra#+ +! L-k + a Aaku' + v "e'esk + kr1 vstve> ?Ft Z!11@. =T t eva"jeliu+ kr1 vstve sa 'u$e #lsa( % cel + svete "a sve$ectv v6etk*+ "r $ +> ?Ft 2T!1T@. B l tie) %resve$5e"&+ cirkev"*c# tc v $ "ajstar6&c# 5ias! )e %rav Krist va Hirkev +us& ',( v6e 'ec"! a %ret jej $vaj2 "- v kat l&cka ?%rv* tak u5i"il sv. LB"c A"ti c#ijsk*! +u5e"&k! k l r. 11\! % t + sv. AuBust&"@. T ! )e Hirkev je kat l&cka te$a -"a+e"! )e #lsa cel2 vieru a cel2 s%su %re cel3# 5l veka a cel3 1u$stv . Helk v uskut 5"e" kat licita je v6ak + )" le" cest u eku+e"i-+u. Kat l&cka Hirkev trv "e%retr)ite $ Krist vej $ ', a je r -6&re" % cel + svete. F - v6etk*c# Hirkv& "ajviac 5le" v< k l je$"ej +iliar$, ?%r testa"t v je 0\\ +ili8" v! %rav slv",c# 2\\ +ili8" v@! v je$"3# B #a ver& i 10 +ili8" v )i$ v a Z0\ +ili8" v + sli+ v. Asi je$"a %ti"a ',vate1 v "a6ej %la"3t, s2 kat l&ci! %ri5 + ic# % 5et "eustle rastie. :k r /\\ r k v Hirkev krvav %re"asle$ vali % #a"ia. Ce-"i5ili ju ak ju "e+.)u -"i5i( a"i " v $ '& % #a"ia. Kristus % ve$al =Ak +Ia %re"asle$ vali! 'u$2 %re"asle$ va( aj vs> ?A" 10!2\@. Hirkev #r -uj2 ateistick3 re)i+,! - svet6te"ie a isla+! %ri5 + "ajv56ie "e'e-%e5e"stv jej #r -& - jej v"2tra. Cekat l&cke kres(a"sk3 s% l 5" sti "ie s2 v6e 'ec"3! "etrvaj2 $ Krist vej $ ', a s2 r -6&re"3 le" v "iekt r*c# "r $ c#. A% 6t lsk je Hirkev %ret ! )e k " tak! ak k "ali a% 6t li! "a kt r*c# je Hirkev v,'u$ va". Hirkev! kt rej -kla$ + je Kristus! je trval % stave" "a -kla$e %rv*c# a% 6t l v! kt r& ' li usta" ve"& Krist + a Hirkev je "av)$, via-a" ic# sve$ectv +. Ustavi5"3 %re"6a"ie $uc# v"ej + ci! kt r ' la Hirkvi u$ele" Krist +! sa "a-*va a% 6t lsk % stu%" s(. Ke', tt 2ra$" % stu%" s( ' la %reru6e"! ' la ', %reru6e" sa+ t" e4iste"cia Hirkvi. :viat st"3 svte"ie je a) $ $"e6"3# $Ia -aru5e" % stu%" s(. V r. 9X %&sal sv. Kli+e"t - R&+a K ri"(a" +< =Kristus je $ B #a! a% 6t li $ Krista a 'isku%i $ a% 6t l v a "e+.)u ',( %ret $str"e"&>. L u LB"ca - A"ti c#ie ? k l r. 1\Z@ je +,6lie"ka a% 6t lsk3# "sle$"&ctva )iv. U) HeBisi%% s ? k l r. 1Z\@ - stavuje - -"a+, 'isku% v. A k l r. 1Z\ %&6e sv. Lre"ej< =A% 6t lsk u % stu%" s( u %ri6la k "+ %rav$a a je -"+e a% 6t lsk3 % $a"ie v cel + svete. F.)e+e v,+e" va( 'isku% v! $ sa$e"*c# $ a% 6t l v a ic# "stu%c v a) $ $"e6"3# $Ia>. P t + uv$-a "stu%c v r&+ske# 'isku%a. Tertuli" k l r. 2\\ % kla$ t2t s2visl s( a% 6t lskej % stu%" sti -a -kla$ a -"+ku 5ist3# "e-+e"e"3# u5e"ia. :vt* H,%ri" %rikla$al %ev" s( a je$" tu Hirkvi "a "e%reru6e" sti a % stu%" sti a% 6t lskej + ci v 'isku% c#. Cekat l&cke kres(a"sk3 s% l 5e"stv "ie s2 a% 6t lsk3! le' v-"ikli $l# % a% 6t lskej $ 'e a "e-ac# vali si "e% ru6e"3 a% 6t lsk3 % $a"ie. Lc# %re$stave"& "ie s2 ria$",+i

"stu%ca+i a% 6t l v! le' "ie s2 'u7 %lat"e v,svte"& ale' "ie s2 -je$" te"& s r&+sk,+ 'isku% +. 2/T. KATOMQHTVO A PATRLOTLVFU: :L ODPORUA[E Jast sa % r v"vaj2 $ve veci! kt r3 sa "e$aj2 % r v"a( i %r&slu6" s( k "r $u a %r&slu6" s( k cirkvi. Te"t %r 'l3+ "ie je r v"ak r -6&re"* v ka)$ej kraji"e. Jl vek +.)e 1\\o "*+ %r&slu6"&k + k "kr3t"e# "r $a v %rir $-e" + )iv te a 1\\o kat l&k + v "a$%rir $-e" + %r stre$"&ctv + krstu. Pret Kristus % ve$al< =Dvajte te$a! 5 je cisr v ! cisr vi! a 5 je B )ie! B #u.> C- r! )e Hirkev t*+! )e je "a$"r $"! ak ', ' la %r ti"r $"! je +,l"*. :2 # $" t, v6e"r $"3 a "a$"r $"3! kt r3 -r veI "ie s2 %r ti"r $"3 a le" 2' # '+e$-e" s( ic# $+ieta ?"a%r. ve$u@. Kristus %ri6iel "a svet! a', v,k2%il cel3 1u$stv ! v6etk*+ 1u7 + v,$ 'il s%su! a a', v6etk*c# s% jil v je$"u B )iu r $i"u. B # c#ce! a', v6etci 1u$ia ' li s%ase"& a %ri6li k % -"a"iu %rav$, ?l Ti+ 2!T@. Ca$"r $" Hirkev "eru6& "r $"* sv jr-. Mska k Hirkvi "ev,lu5uje lsku k vlasti! ale ju -$ k "a1uje. Kat l&k je v sve$ +& -avia-a"* +il va( vlas( a ak je % tre'"3! 'et va( -a vlas( )iv t. L Ae)i6 ' l vlaste"c +. Prial si! a', 25i"k, je# "uk, a 'et, ' li v %rv + ra$e $ v-$a"3 je# vlast"3+u "r $u a a) % t + stat"*+. A"i %re$ Pilt + "e-a%rel! )e je )i$ vsk*+ kr1 +! i ke7 ve$el! )e tt k l" s( + #la sk +%lik va( v*sluc# u r&+ske# %r kurt ra! kt r* - t # + # l v,v $i( "e%r&je+"3 $.sle$k,. V lsk, ku sv jej r $"ej vlasti -a%lakal "a$ Aeru-ale+ +! "a$ % +*le" s( u a -atvr$"ut s( u sv j# "r $a! ke7 v %r r ck + vi$e"& u-rel je# "e6(ast"2 $uc# v"2 i % litick2 'u$2c" s(. Ae$"*+ - "ajkraj6&c# 2r,vk v eva"jelia je % $ 'e"stv +il sr$" + :a+arit" vi ?Mk 1\!/\i/Y@! v kt r + sa %raktick, $su$-uje s25as"e "' )e"sk i "r $" "e"vis(. :vt* Pav l %.s 'il v sv j + "r $e! a a)! ke7 je# sl v ta+ "e"a6li #las! 'rtil sa k % #a" +. B l #r$* "a sv j )i$ vsk* %.v $ a verej"e sa k "e+u %ri-"val i %ri v,6etr va"& %re$ r&+sk,+ velite1 + i %re$ K ri"(a"+i. =Ra$6ej ', s + ' l ja -avr#"ut* $ Krista "a+iest sv jic# 'rat v! + jic# %r&'u-"*c# % $1a tela> ?Ri+ 9!/@. : % $ '" u #r$ s( u sa #lsil k sv j+u r&+ske+u '5ia"stvu. =Ci5&+ s + sa "e%re#re6il a"i %r ti )i$ vsk3+u -k "ug a"i %r ti c#r+u! a"i %r ti cisr vi> ?:k 20!Z@. Ae# sl v s2< =Ka)$* "ec# sa % $$ v,66ej + ci! le' "iet + ci! kt r ', "e' la $ B #a. A tie! 5 s2! usta" vil B #. Kt sa te$a %r tiv& vrc#" sti! %r tiv& sa B )ie+u % ria$ku> ?Ri+ 1/!1i2@. =Dvajte ka)$3+u! 5 ste $l)"i< k +u $aI! t +u $aI! k +u cl ! t +u cl ! k +u '-eI! t +u '-eI! k +u 5es(! t +u 5es(> ?Ri+ 1/!TiY@. Prika- val aj + $lit', -a 6tt"u vrc#" s( a -a v6etk*c# %re$stave"*c#. Cik$, v6ak "eu%a$ l $ "r $"3# 6 vi"i-+u. Ak a% 6t l "r $ v i u5ite1 % #a" v ?2 Ti+ 1!11@ #lsal -sa$u u"iver-ali-+u v kres(a"stve! #lsal )e =B # "ik +u "e"a$k)a> ?Ri+ 2!11@ a )e! ="iet r -$ielu +e$-i Ui$ + a Kr3k +> ?Ri+ 1\!12@.

Dru#* vatik"sk, s"e+ k t +u # v r&< =V Krist vi a Hirkvi "iet "er v" sti! % kia1 i$e %.v $! "r $" s(! s% l 5e"sk3 % stave"ie 5i % #lavie>. Ve7 B # stv ril 5l veka ku sv j+u 'ra-u ?K" 1!2Y@. Hirkev $su$-uje je$" -"a5"e a jas"e rasi-+us! le' je "e$.st j"* 5l veka ak r -u+"3# tv ra. V r+ci sv jic# + )" st& % sk,tuje #+ t"2 % + c ta+! k$e je t % tre'"3! %ri5 + "e#1a$& "a ;ar'u %leti 5i v,-"a"ia. Vlaste"ectv "e-"a+e" %as&v", s2#las s v6etk*+! 5 "r $ % $"ik! res%ekt&ve sc#va1 va"ie c#*'! kt r*c# ', sa s"7 $ %26(al. Vlaste"c + - stva i te"! kt $+ieta a "e"vi$& kriv$u! kt rej ', sa $ %26(ali %re$stavitelia "r $a. Prve %ret ! )e vlas( +iluje! +us& "e"vi$ie( tak3t kriv$,! v jej vlast" + -uj+e! aj ke', ' li %c#a"3 v $ +"ie"ke %re jej %r s%ec#. Me" s%rav $liv s( +.)e t ti) -a'e-%e5i( trval2 'u$2c" s( vlasti. V6e 'ec" lska k 'l&)"e+u "ie je "ijak "a %rek)ku %rejav + vlaste"eckej lsk,! kt r -$.ra-Iuje a u%re$" stIuje vlast"* "r $. Ca $ru#ej stra"e lska "e+.)e ',( je$" stra"". :kut 5" lska "e+.)e +il va( le" sv ju vlas( a % vr# va( a) "e"vi$ie( i"3 "r $,. Kt sv ju vlas( +iluje viac "e) B #a a "' )e"stv ! + ;al 6"2 lsku k vlasti. Hur%atri ti-+us "ie je e6te lsk u k vlasti. aa"atick* "aci "ali-+us sle$uje 5ast cti)ia$ stiv3 ciele a t2)'u % + ci. Ae t "es%rav $liv3 "r $"3 se'ectv 'e- s%rav $liv sti a lsk, k i"*+ 'l&)",+ v i"*c# "r $ c#! 'e- lsk, k B #u. Ca +iest B #a stavia sv j "r $ ak + $lu ?vi7 "a%r&kla$ "aci-+us -a Hitlera@. Ae te$a % tre'"3 r -li6 va( +e$-i s%rav $liv u t2)' u % r -v ji et"ick*c# a "r $" st"*c# # $".t a v,%t*+ "aci "ali-+ +. V -vrte"*c# 5as c# sa -"eiste"& a -+a"i%ul va"& 1u$ia utiekali k % #a"sk3+u kultu "r $" sti. Vlaste"ectv "era- $eBe"eruje "a 6 vi"i-+us! sil, "e%raj2ce " v3+u v*v ju c#c2 -" vu v,stava( +e$-i "r $+i #ra$', "e"visti! % stavi( "r $, %r ti se'e a sla'i(! res%ekt&ve u-avrie( ic# $ 2-k,c# #ra"&c "r $"3# se'ectva a #lav"e +l$e) "aka-i( "aci "l",+ ;a"ati-+ +! kt r* v +i"ul sti s%.s 'il u) t 1k -l3# . E4istuje v.'ec "a c# r 'u "aci "ali-+u i"* liek "e) kres(a"stv E Hirkev v-"ikla ak " site1ka " vej v,66ej je$" t,! k$e v6etci 1u$ia s2 s% je"& %ut + vier, a lsk, a je$" t, v r $i"e B )&c# $et&. Ke7 sa 5l vek "es"a)& r -v&ja( $uc# v"2 str"ku sv jej s '" sti! ke7 "e)ije - vier, a "e%l"& B )ie %rik-a"ia! je "e'e-%e5e"stv ! )e "es%l"& a"i sv je % vi"" sti v %rir $-e" + )iv te! te$a )e %re tak3# 5l veka "ie je %r 'l3+ a"i % 6k $- va( vlast"* "r $. P l vi5"* kres(a" "ajsk.r -ac# v aj sv j+u "r $u le" % l vi5"2 ver" s(. Ak je tak* 5l vek c# t"* -ra$i( sv ju vieru %re % -e+sk* -isk! % $ '"e sa 1a#k v-$ aj sv jic# %2t k vlasti. Te" kt "a %ak B #u -ac# vva ver" s(! ve1a %rav$e% $ '"ej6ie ju -ac# v aj v 5i sv j+u "r $u. H rliv* kres(a" je aj vlaste"ec. Ca$ 6tt + st j& B #! P" "e'a a -e+e! kt r3+u +us& 6tt sl2)i(. T*+ sa kla$ie i -kla$ %re ver" s( 6ttu.

2/0. CE:[HMA:QN : CGVVOF HLRKVL =RQF:KA> A : MATLCJLCOU V CEAE O-"a5e"ie r&+ski kat l&ci s2vis& s t*+! )e ' # slu)'a je v tejt %arcil"ej cirkvi sl2)e" v r&+sk + ?lati"sk + @ 'ra$e a tt cirkev + ce"tru+ v r&+sk + %%e) vi! %ri5 + B # vie$ l $ R&+a ke$,si %rve kr k, a% 6t la Petra. A% 6t li k "ali k-a"ia a liturBiu -r -u+ite1"e v ja-,ku 1u$&. :vt* Pav l % ve$al < =Kt # v r& ja-,k+i! "e# v r& 1u7 +! ale B #ug "er -u+ie +u "ik> ?l K r 1T!2i/@. =Ca -#r +a)$e"& ra$6ej c#ce+ % ve$a( %( -r -u+ite1"*c# sl v! a', s + aj i"*c# % u5il! "e) $esa(tis&c sl v $ar + ja-,k v ?l K r 1T!19@. V-rak tur&c! %ri kt r + sa Hirkev uk-ala kat l&ck u! te$a v6e 'ec" u! je v t +! )e ka)$* + # l % 52va( a% 6t l v v sv jej re5i. A) v T. st r 5& -ak tvila lati"5i"a v celej -%a$"ej 5asti r&+skej cirkvi tak+er ak je$i"* liturBick* ja-,k. Mati"i-cia ' la v liturBii a) "a +al3 v*"i+k, $ vk6e" -a Kar la Ve1k3# . Kat l&cka cirkev + v6ak kre+ r&+skej liturBie! e6te +" # i"*c# liturBi& D Br3cku! sl va"sk2! k %tsk2 i te$a je$" t"* ja-,k v liturBii Kat l&ckej cirkvi vlast"e "ik$, "e' l. :l va"sk* ja-,k a je# sc#vle"3 % u)&va"ie %re "' )e"sk3 25el, v*ra-"e %ris%el k t +u! )e sv. H,ril a Fet $ -&skali %re Krista %raktick, cel* "r $! res%ekt&ve cel3 "r $,. Pre liturBiu ' l s&ce "a je$"ej stra"e v*# $"3! )e lati"5i"a sa % r -%a$e V%a$ r&+skej r&6e ?r. TYX@ stala +ktv u re5 u! le' liturBia tak ' la c#r"e" %re$ -1a#5 va"&+! -"esvte"&+ a ' la tak! ak ', %rikr,t taj +"*+ r26k +g ale "a $ru#ej stra"e ' la tt skut 5" s( "a uj+u "le)it3+u % c# %e"iu svtej +6e i sviat st& at7. Mati"sk liturBia ' la v +isic# ve1k u %rek)k u k 'raca"iu % #a" v. :"7 ', R&+ "e' l "a lati"5i"e tak li% l a s"7 ', "a Tri$e"tsk + k "cile "e-ak-al 2%l"e % u)&va"ie )iv*c# ja-,k v! ke', sa -a tiet ja-,k, "estavali "ajviac t&! kt r& sa $klIali $ Krist vej cirkvi! a kt r& "es%rv"e "a-erali i "a liturBiu! $ +"ievaj2c sa "a%r&kla$! )e +6a je le" s2#r" ur5it*c# + $litie'. Mati"5i"a je $ % sia1 2ra$" re5 svet vej Kat l&ckej cirkvi. Ae je$" tiaci+ %r strie$k + v -%a$" + 'ra$e. F.)e stle - sta( "ajv# $"ej6&+ ja-,k + %ri stret"ut& r.-",c# "r $" st&! 5i u) %ri s% l 5"ej + $lit'e! ' # slu)'e! je$"a"iu k "cilu 5i i" ke$,! aj ke7 je$" ta Hirkvi "ie je v,tvra" ja-,k +. Ke7)e "a7alej stva lati"5i"a +ktv,+ ja-,k + ?"ev,v&jaj2ci+ sa@! vier u5" 5ist ta je$" tliv*c# te4t v sa v liturBii u$r)uje takt 1a#6ie. U-"ese"&+ Dru#3# vatik"ske# k "cilu je 1u$ v re5 %r&%ust" %re % u)&va"ie v ' # slu)'e. Aa-,k a sl v s2 "str j+i k $#ale"iu taj +stiev. Ritul 'e- -r -u+ite1"*c# sl v +.)e sk.r -avIa( +Bi u. MiturBia "e% tre'uje -v,6 va( sv ju % svt" s( % u)&va"&+ sakrl"e# ja-,ka. V Krist vi sa "a %ak -javuje tv re" s( B #a v6etk*+ 1u7 + ?Tit 2!11@. L"ak ', sa ve5" F2$r s( "estala tel +! "estala ', sa "+ % $ '" u v v6etk + kre+ #riec#u!

"ev,svet1 vala ', "+ B )ie veci a "e% stavila ', kr&) ak =% # r6e"ie a % c#a' s(> %re +" #*c#. C+ietka! )e 1u7 + +.)u % svt"3 te4t, %re$"6a"3 v +ateri"sk + ja-,ku - v6e$"ie( je tr c#u -vl6t"a! %ret )e - v6e$"ie( +.)e %re$sa v6etk ! 5i u) %akuje+e lati"sk3 ale' aj i"3 te4t,. Ae "a "s! a', "+ "e- v6e$"eli. U) Mut#er v lal v r. 102\ % 1u$ v + ja-,ku v liturBii a v,% 5utie t #t #lasu + #l % +.c( k je$" te! % kt rej v lali 'e stra",. Cejak % $ '"e t + #l ',( aj u "s v r. 192\ v $ 'e v-"iku Jesk sl ve"skej cirkvi. :kut 5" s(! )e %rekla$ +6 v3# % ria$ku $ "r $"*c# ja-,k v ?te$a 1u$ v* +isl@ ' l e6te v r. 1Z9Y "a i"$e4e -ak-a"*c# k"&#! je je$e" - viacer*c# t+av6&c# + +e"t v! kt r3 sa v Hirkvi v,sk,tli. 2/X. FLFO HLRKVL CLE AE :PG:AE Kristus # v r&< =Ak sa "iekt "e"ar $& - v $, a - Duc#a! "e+.)e v js( $ B )ie# kr1 vstva> ?A" /!0@. =Ak rat les( "e+.)e %ri"6a( v cie sa+a $ se'a! ak "e sta"e "a vi"i5i! tak a"i v,! ak "e sta"ete v +"e. Aa s + vi"i5! v, ste rat lesti. Kt stva v +"e a ja v I +! %ri"6a ve1a v ciag le' 'e- +Ia "e+.)ete "i5 ur 'i(> ?A" 10!Ti0@. =Aa s + cesta! %rav$a a )iv t. Cik "e%r&$e k Otc vi! i'a ce- +Ia> ?A" 1T!X@. =A ke', vs "iekt "e%rijal! a"i va6e sl v "ev,% 5ul! - tak3# $ +u ale' aj +esta $&7te a straste si %rac# - ".#. Veru! # v r&+ v+< Kraji"e : $ +5a" v a K + r5a" v 'u$e v $eI s2$u 1a#6ie ak tak3+u +estu> ?Ft 1\!1Ti10@. =Kt vs %rij&+a! +Ia %rij&+a. A kt %rij&+a +Ia! %rij&+a t # ! kt r* +a % slal> ?Ft 1\!T\@. =Ak "iekt "e sta"e v +"e! v,# $ia # v " ak rat les( a usc#"e. P t + ic# % -'ieraj2! # $ia ic# $ #Ia a -# ria> ?A" 10!X@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!1X@. T*+ je -$.ra-"e" aj % tre'a e4iste"cie Hirkvi! $ kt rej sa krst + v5leIuje+e. =Aa s + %ri6iel "a svet ak svetl ! a', "ik! kt ver& v +Ia! "e stal v t+c#. Ak "iekt % 52va + je sl v a "e-ac# vva ic#! ja # "es2$i+! le' s + "e%ri6iel svet s2$i(! ale svet s%asi(. Kt +" u % #k$a a "e%rij&+a + je sl v! + sv j# su$cu< sl v ! kt r3 s + # v ril! 'u$e # s2$i( v % sle$"* $eI> ?A" 12!TXiTZ@. =Aa s + cesta! %rav$a a )iv t>. =Kt v "e# ver&! "ie je s2$e"*. Ale kt "ever&! u) je $s2$e"*! %ret )e "euveril v +e" Ae$" r $e"3# B )ie# :,"a. A s2$ je v t +t < :vetl %ri6l "a svet! a 1u$ia +il vali t+u viac ak svetl ! le' ic# skutk, ' li -l3. Ve7 ka)$*! kt -le r '&! "e"vi$& svetl a "ej$e "a svetl ! a', je# skutk, "e' li $#ale"3> ?A" /!1Z@. A% 6t li # v ria % $ '"e< =Be- vier, je t ti) "e+ )"3 %5i( sa B #u. Me' kt %ric#$-a k B #u! +us& veri(! )e je a )e $+ieIa t*c#! 5 # #1a$aj2> ?He'r 11!X@. =A v "ik + i" + "iet s%s,! le' "iet % $ "e' + i"3# +e"a! $a"3# 1u7 +! v kt r + ', s+e +ali ',( s%ase"&> ?:k T!12@. =Me' v,6l $ sveta +" # -v $c v! kt r& "ev,-"vaj2! )e Ae)i6 Kristus %ri6iel v tele. T je -v $ca a a"tikrist> ?2 A" !Y@.

Uve$e"3 +iesta "2tili u) %rv t"2 Hirkev k $+iet"utiu +,l"*c# u5e"&! k +isij"3+u 2siliu a k 'eti vlast"3# )iv ta -a %r&slu6" s( k Hirkvi. Vi7 s%is, sv. Lre"eja! OriBe"a a i"*c#. O$ cirkev"*c# tc v % c#$-aj2 i v*r k, ak =Fi+ Hirkev "ie je s%sa> a % $. :vt* H,%ri" ?n20Z@ % ve$al< =Ce+.)e +a( B #a Otc +! kt "e+ Hirkev -a +atku. Cikt "e+.)e ',( s%ase"*! le" v Hirkvi>. A sv. AuBust&" k t +u # v r& ?nT/\@< =:%s, a ve5"3# )iv ta "ikt "e+.)e $ sia#"u(! kt "e+ Krista #lav ug "ikt v6ak "e+.)e +a( Krista #lav u! ak sa "e"ac#$-a v je# tele! Hirkvi>. Pre$kres(a"sk3 $eji", sa v Bi'lii -"a5uj2 ak =5as, "eve$ + sti>. =Ale B # %re#lia$ l 5as, "eve$ + sti a tera- -vestuje 1u7 +! a', v6etci a v6a$e r 'ili % k"ie> ?:k 1Y!/\@. Ak =5as -# vievav sti> ?Ri+ /!2X@! sa -"a5uj2 5as,! ke7 B # "ec#val % #a"sk3 "r $, )i(! ak c#celi ?:k 1T!1X@. Ale tie "r $, - 5asti - $% ve$"3 ' li! le' B # =ur5il i+ v,+e$-e"* 5as a #ra"ice ic# '*va"ia! a', #1a$ali B #a! ak ', # $ajak "a#+atali a "a6li # ci $ "ik # "s "ie je 7alek > ?:k 1Y!2X"@. V*ra- =sa+ s%asite1" Hirkev> je "eje$" -"a5"* a +.)e ',( +t2ci. H#ce sa "&+ % ve$a(! )e v6etk, %r strie$k, s%ase"ia v "aj%.v $"ej6ej ; r+e + le" Kat l&cka cirkev. Prve tak ak sa "e+.)e+e %ri'l&)i( k B #u i"ak "e) ceKrista! tak sa "e+.)e+e %ri'l&)i( ku Krist vi i"ak! "e) skr-e Hirkev! le' Hirkev a Kristus s2 je$" . Fi+ Hirkev +.)e ',( s%ase"* te"! kt +i+ "ej )ije 'e- vlast"ej vi",! te" kt ju "e% -"al! #1a$ v6ak 2%ri+"e %rav$u a %l"& sve$ +it B )iu v.1u v #lase sve$ +ia! ak ju % -"va. T sa t*ka aj t # ! kt B )& #las % 5ul le" ce'ari3ru %re$su$k v! "eur5it ! ce- -$e$e"3 -v,kl sti a "eBat&v"u sk2se" s(! a t i v kraji"c# s kres(a"sk u kult2r u. Cie je -rie$kav "ec#ce" "eve$ + s( 5ast i 'e)"*c# a -kla$"*c# + rl",c# -sa$. Ae t +" # krt vi" u star6&c# Be"erci&! %r stre$ia v kt r + 5l vek )ije! "evier # $" sti sve$ectva t*c#! kt r& v je# k l& +ali ',( svetl +. Ae $ B+ u Hirkvi! )e )ia$", 5l vek "e#,"ie 'evlast"ej vi",. F*li( sa je "a6i+ 1u$sk*+ su$ +. Ce-avi"e" "eve$ + s( te$a s%rave$lIuje. Aj +i+ Hirkev te$a +.)e kvit"2( 5ist*! -' )"*! kres(a"sk* )iv t. Cer -vi"ie sa v6ak v t*c# ' #at*c# ; r+c# ak ta+! k$e je cel Ae)i6 va %l" s(! %l" s( je# tela i Hirkvi. :vt* )iv t "e+.)e +a( "ik$, %r tikat l&ck, r-. K$e je +il s(! +.)e $ -rie( aj 61ac#et"3 v cie +il sti. Kt v6ak % -" %rav$iv s( kat l&ckej vier,! ale - 1u$sk*c# #1a$ v 5i i"*c# %r&5i" ve$ +e a $ 'r v 1"e sa k "ej "evracia ale' ju %26(a! te" sa $ %26(a s+rte1"3# #riec#u a %re "e# "iet s%s,! k*+ "e"a%rav& sv je %revi"e"ia. Kt v)"e "euva)uje "a$ -+,sl + )iv ta! ale 1a#k +,se1"e )ije $Ia "a $eI! %reviIuje sa v 5i B #u. Te" kt sa v 5i Krist vi a je# "uke stavia 'e- -uj+u! %ri5 + sa le" "ec#va v%l,vI va( #las+i t*c#! kt r& Krista ale' je# Hirkev tu%ia! aj ke7 ju "e% -"aj2! r v"ak sa stva vi""*+. V*# v rk, "a 2+,sel"2 "e-"al s( "e'u$2 %lat"3 t +u! kt sa 2+,sel"e v,#*'a % u5e"iu! "e% ra$& sa v t-kac# sv j# sve$ +ia! aj ke7 tu6&! )e ', +usel -+e"i( sv j )iv t.

V6etci 1u$ia s2 % v la"& $ " v3# B )ie# 1u$u. V t + -+,sle %atria v6etci 1u$ia $ Krist vej Hirkvi. T&! kt r& s%su $ sia#"u! $ sia#"u ju skr-e Krista! aj ke7 "iekt r& +i+ je# vi$ite1"2 Hirkev! le' I + "ik$, "e% 5uli. T v6ak "er '& #lsa"ie eva"jelia "e% tre'"*+. :+ Ae)i6 %rik-al! a', ' l eva"jeliu+ #lsa"3 v6etk*+ "r $ +. Eva"jeliu+ + + c +e"i( )iv t, 1u$& u) tu "a -e+i. V6etci +aj2 %rv "a cel2 %rav$u! B )iu +il s( a %l" s( )iv ta! kt r2 Kristus %ri"6a t*+! kt r& v "e# veria a %atria $ je# Hirkvi. L Mut#er # v r&< =Fi+ Hirkev "e+.)e "ikt %r&s( ku Krist vi>. 2/Y. HLRKEVCS PRLKGVACLA CLE :[ POTREBCSE Ke7)e )iv t v u"iver-l"ej Kat l&ckej cirkvi je +" # tvr",! je tre'a aj +" # -k " v! a', v v6etk + ' l -ac# va"* "le)it* % ria$ k. Uia$"a us% ria$a" s% l 5" s( sa "e-a '&$e 'e- -k " v a %ravi$iel! s+eruj2cic# 1u$& k t +u! a', k "ali sv je % sla"ie. Krist ve sl v t % tvr$-uj2< =Ke', a"i ic# "e% 52v l! % ve$- t cirkvi. A ke', a"i cirkev "ec#cel % sl2c#"u(! "ec# ti je ak % #a" a +*t"ik> ?Ft 1Z!1Y@. =Veru! # v r&+ v+< J -via)ete "a -e+i! 'u$e -via-a"3 v "e'i! a 5 r -via)ete "a -e+i! 'u$e r -via-a"3 v "e'i> ?Ft 1Z!1Z@. =Kt vs % 52va! +Ia % 52va! a kt va+i % #k$a! +" u % #k$a. Kt v6ak % #k$a +" u! % #k$a t*+! kt r* +a % slal> ?Mk 1\!1X@. A% 6t l vi Petr vi % t + $ v-$al =k125e $ B )ie# kr1 vstva> a ul )il +u vies( je# 1u$. i Ca Prv + a% 6t lsk + s"e+e v,$ali %ret a% 6t li %rv3 cirkev"3 %r&ka-,. L Pav l v,$al u) k "kr3t"e liturBick3 %re$%is, slv" sti Euc#aristie ?l K r 11!2/"@. Ul )il aj %rv3 cirkev"3 trest,! v,l25il "a%r&kla$ krvis+,l"&ka - sviat st"3# s% l 5e"stva veriacic# ?l K r 0!0@. Hirkev"3 %rik-a"ia s2 $ %l"k + B )&c# %rik-a"&. Dvaj2 k "kr3t"e " r+, s%rva"ia sa %re ka)$2 $ 'u a kult2ru. :ve$ +ie je t ti) v +" #*c# t-kac# "eist3 a ' )sk3 %rik-a"ia "e+.)u a "ec#c2 $va( %res"3 % k,", %re ka)$* je$" tliv* %r&%a$. Hirkev"3 %rik-a"ia a %re$%is, "e+aj2 v6ak r v"ak3 % stave"ie ak B )ie %rik-a"ia! u) %ret ! )e s2 -+e"ite1"3 a -ru6ite1"3! a t % $1a k l" st& a % tre', +iesta a 5asu. Ca%riek t +u +aj2 -v-"2 + c! le' aj t ! 5 je +e"ite1"3 a sc# %"3 -$ k "ale"ia! +.)e -av- va(. Hirkev"3 %re$%is, "est ja te$a "a$ B )&+ -k " +! ale sl2)ia +u. Pret ak sa stret"e v)"a % vi"" s( "a%r&kla$ lsk, k 'l&)"e+u s %rik-a"&+ Hirkvi! -av-uje lska a "es%l"e"ie cirkev"3# %rik-a"ia "ie je #riec#. : %$" u "- r" s( u t ujas"il -"alc + -k "a Ae)i6< =Ak "iek +u - vs %a$"e $ stu$"e s," ale' v.l! "ev,tia#"e # #"e7 # c aj v s ' tuE> ?Mk 1T!0@. Ke7)e sa u cirkev"*c# %rik-a"& "eje$" B )sk3! ale 1u$sk3 %rv ! s2 u "ic# v*"i+k,. V6e 'ec"e "e+aj2 -av- va(! ak s2 s t*+ s% je"3 +i+ ria$"e (a)k sti. Caj-"+ej6ie cirkev"3 %rik-a"ie s2 % )ia$avk,! a', kat l&k v "e$e1u a -asvte"* sviat k -ac# val %rac v"* % k j a 'et val s +iest" u cirkv u

euc#aristick2 'etu! as% I je$e" krt -a r k sa v,s% ve$al - (a)k*c# #riec# v a %rijal sviat s( ltr"u! a a', sa ka)$* %iat k a v % % lc v2 stre$u -a%rel s%.s ' + 'li)6ie ur5e"*+ v ka)$ej kraji"e. 2/Z. PGPEU A BL:KUPL CLE :[ CG:TUPHAFL APONTOMOVE F" # 2ra$ v a titul v v Kat l&ckej cirkvi % c#$-a - "esk r6ie# '$ 'ia. Tak3t 2ra$, 5ist cirkev"3# %rva a %.v $u % $lie#aj2 -+e"+. B )sk3# %rva a %.v $u s2 %%e)stv a 'isku%sk* 2ra$. O-"a5e"ie =kar$i"l> %re ur5it3 $uc# v"3 s ', + )" %reuk-a( u) $ 0. st r 5ia! ale a) $ r. 1\09 "astal v- stu% r&+sk,c# kar$i"l v %%e)sk*+ v le'"*+ $ekr3t +. D tej $ ', "le)al %rv %%e)skej v 1', kIa-stvu a r&+ske+u 1u$u. Tera- ' l v -uj+e %rv"ej ist t, a v,l25e"ia r&+skej 61ac#t, %re"ese"3 "a kar$i"l v D 'isku% v r&+ske# k lia. :vt3 k l3Biu+ ' l v,tv re"3 v r. 110\ a %%e) Ale4a"$er LLL. ?1109i11Z1@ i+ v,#ra$il $ r. 11Y9 v 1'u %%e)a. V Bi'lii "ie je "ik$e "a%&sa"3! )e ', Krist + -al )e" aut rita +ala %lati( le" %re 5as, a% 6t l v. Kristus c#cel %ri "&+ -al )e"ej Hirkvi - sta( stle! a) $ sk "5e"ia sveta ?Ft 2Z!2\@. C v* -k " % tvr$-uje skut 5"3 a %ravi$el"3 $ v-$va"ie slu)',! # v r& vkla$a"& r2k ?:k X@. Aj v cirkev"*c# 'ciac#! kt r3 -al )il Pav l! sa 'javuj2 " v& cirkev"& v $c via! kt r& sa r.-"e "a-*vaj2< %res',teri ?star6&@! i" ke$, e%isc %i ?$ #lia$a5i@. :tar6&+ 5i $ #lia$a5 + sa -veruje ve$2ca 2l #a v Hirkvi! $ kt rej ic# uv$-a s+ Duc# :vt* ?l Ti+ T!1Tg /!1g Tit 1!0g :k 2\!2Z@. A) v /. st r 5& -a5ali "iekt r& % %iera( -vl6t"u kIa-sk2 a 'isku%sk2 slu)'u. Va5ali sa %ret v r.-",c# cirkev"*c# 'ciac# -$.ra-I va( =$,"astie> 'isku% v r.-",c# kres(a"sk*c# ce"tier a % uka- val sa "a t ! )e 'e- % ru6e"ia ver" sti a vier, sia#aj2 a) k a% 6t lskej "uke a k ur5it3+u a% 6t l vi. Tt "e%retr)it re(a- s '" st& ?-a5&"aj2ca "iekt r*+ a% 6t l +@ a tt a% 6t lsk ver" s( v viere s%jala v6etk*c# slu) '"&k v Hirkvi $ a% 6t lsk*c# 5ias a) $ s25as" sti. F+e "a%r&kla$ -ac# va"3 - -"a+, 'isku% v v E;e-e! Aeru-ale+e! A"ti c#ii! Ale4a"$rii! R&+e. 2/9. BL:KUPL CEFAML P]VODCE VVMGNTCU FOHE V*ra- ='isku%> -"a+e"al v a"tickej $ 'e $ - rcu 5i i"6%ekt ra. V C v + -k "e sa v,sk,tuje %( krt. V l Pt 2!20 je aj Kristus "a-*va"* %astier + a 'isku% + $u6&. V C v + -k "e + aj "-v, =star6&! %astier! u5ite1! %re$stave"*.> Ria$i B )iu cirkev ?:k 2\!2Z@! je v 5i "ej star stliv*! %asie B )ie st$ ?l Pt 0!1"@! "a%rva a kar# ?Tit 1!0"@! $' je$" tu vier, ?E; T! 1/@! vkla$a"&+ r2k usta" vuje slu) '"&k v ?l Ti+ 0!22@. A% 6t li si "stu%c v v sv j + 'isku%sk + 2ra$e s '"e v,c# vvali! Peter ; r+ val Farka! kt r*

sa stal "esk.r ale4a"$rijsk*+ 'isku% +! Pav l ; r+ val Ti+ tea! 'isku%a v E;e-e! tie) Tita "a Kr3te! a $al i+ + c usta" v va( i"*c# 'isku% v ?vi7 list, Ti+ a Tit@. V K"i#e Vjave"ia sa # v r& Krist + ur5e"*c# a"jel c# sie$+,c# cirkv&! +aj2cic# -vl6t"e % sla"ie a - $% ve$" s( %re ve1k2 "' )e"sk2 sku%i"u. Tak aj Di tre;es v / A" je s%rvc + 'ce. U svt3# Pavla "ie s2 v6ak e6te kIa-i a 'isku%i r -l&6e"&. V +iest! k$e a% 6t li -akla$ali cirkev"3 'ce! %re"ikla viera $ k liag ta+ ' li usta" ve"& kIa-i! -visl& $ 'isku% v v +estc#. Tak % vstal - v.le Krista v + ci '+e$-e"ej6ej kIa-stv - %.v $"e s% l 5"3# 'isku%stva. E6te -a )iv ta a% 6t l v sa sta"e 'isku% %re$stave"*+ %re kIa- v a 'ec. A% 6t l + $al te$a Kristus + c a %re$stave"stv ?% r v. Mk 1\!1Xg Ft 2Z!1Zi2\g Fk 1X!10""@! ale jej ; r+, 'li)6ie "eur5il. Tie s2 $iel + 1u$skej reali-cie Hirkvi! ve$e"ej Duc# + :vt*+. O$ % 5iatku 2. st r 5ia sa v6ak 'isku%stv jas"e l&6i $ kIa-stva. Bisku% je ?r v"ak aj i"& " sitelia cirkev"*c# 2ra$ v@ %.v $"e 'c u v le"*. Pl" s( sv jej $uc# v"ej + ci "e$ stva v6ak t ut v 1' u! ale $ Krista a Duc#a :vt3# vkla$a"&+ r2k i"*c# 'isku% v. Di$ac#3 - r. 1\\ # v r&< =V,sv(te si 'isku% v a $iak " v9> Kle+e"t R&+sk,! s '"e sa stretvaj2ci s a% 6t l+i! # v r&< =A% 6t li usta" vili %rv ti", veriacic# -a 'isku% v a $iak " v "a$ 'u$2ci+i veriaci+i. Cajv,66ie+u kIa- vi ?'isku% vi@ s2 u$ele"3 je# % vi"" sti! kIa- + je sta" ve"3 ic# #lav"3 +iest a $iak " + %atria ic# slu)',>. :v. LB"c! a% 6t lsk* )iak ?n1\Y@! asi $ru#* "stu%ca sv. Petra "a a"ti c#ijsk + 'isku%sk + st lci! +u5e"&k! %&6e< =Patr& sa v+ utieka( k 'isku%sk3+u r -# $"utiu. Me' v6 cti# $"* kIa-sk* 2ra$ je tak s 'isku% + s%t* ak stru", s citar u. V6etk k "ajte v B )ej sv r" sti s 'isku% + ak s %re$se$aj2ci+ "a ' ) + +ieste! s kIa-+i ak "+est"&k+i a% 6t lsk3# -' ru! a s $iak "+i. Vje$" te"& 'u7te s 'isku% + a t*+i! kt r& s2 "a$ va+i. V6etci % sl2c#ajte 'isku%a ak Ae)i6 Otca! a kIa-stv ak a% 6t l v. Fajte 2ctu k $iak " +9 T je B )& %r&ka-. Cec# "ikt "ek " "i5! 5 sa t*ka cirkvi! "e-visle $ 'isku%a. Euc#aristia "ec# je % va) va" -a %lat"2! ak je k "a" $ 'isku%a! 5i $ t # ! k +u t " $ v lil. Cie je $ v le"3 %r ti 'isku% vej v.li a"i krsti( a"i slvi( aBa%3. J 'isku% sc#vlil je aj $ B #a sc#vle"3. D'ajte "a 'isku%a! a', aj B # "a vs $'al. : + c# t"* aj )iv t % l )i( -a t*c#! kt r& s2 $$a"& 'isku% +! kIa- + a $iak " +. Ae$e" je 'isku% s kIa-+i a $iak "+i. K$e sa uk)e 'isku%! "ec# je aj 1u$! tak ak ta+! k$e je Kristus! je i Kat l&cka cirkev. Kt ct& 'isku%a! 'u$e cte"* $ B #a! kt 5i"& "ie5 'e- je# ve$ +ia! sl2)i $ia'l vi>. V list c# sv. LB"ca je -$.ra-"e"3! )e 'isku%stv je usta" ve"3 Krist +! 'isku%i s2 % vere"& Krist +! ak Krist + ' li % sla"& a% 6t li. :vt* Aust&" v 2. st r 5& # v r& =%re$se$ vi 'rat v>. Her+ v %astier ? k l % l vice 2. st r 5ia@ % -" 'isku% v! u5ite1 v a $iak " v. U cirkev"*c# tc v -"a+e" 'isku%stv -vrc# va"3 kIa-stv ! %l" s( % svt"ej slu)',.

V -"a+ 'isku% v! kt r& % s+rti a% 6t l v v je$" tliv*c# 'ciac# % se'e "asle$ vali! $ ka-uj2 tie) 'isku%sk* 2ra$ v R&+e! Aeru-ale+e! A"ti c#ii! Ale4a"$rii a i"$e. V-"ikali k l $ru#3# st r 5ia. :v. Lre"ej %&6e k l r. 2\\< =:kr-e a% 6t lsk2 % stu%" s( k "+ %ri6la %rav$a a a% 6t lsk tra$&cia! s2 -"+e % cel + svete. Ak c#ce+e vi$ie( %rav$u! sta5&! a', s+e sa ic# ?'isku% v@ v cel + svete $r)ali> A i"$e # v r&< =F.)e+e s% 5&ta( 'isku% v a ic# "stu%c v je$" tliv*c# cirkv&! $ t*c# usta" ve"*c# a% 6t l+i! a) % 'isku% v $"e6"*c# $"&.> V,rat2va - -"a+ r&+sk,c# 'isku% v $ Mi"a a) % Eleut#eria. O Mi" vi # v r&! )e +u $ v-$ali 2ra$ a% 6t li. L u Eleut#eria # v r&! )e je $va"st, % a% 6t l c#. :vt3# P l,kar%a "a-*va 'isku% + v :+,r"e! usta" ve"*+ $ a% 6t l v. V,% 5&tava k l 1Z\ 'isku% v - :+,r", a R&+a $ a% 6t lskej $ ', a) $ sv jic# 5ias. Tertuli" v l v r. 2\T ku kac&r +! a', uvie$li -a5iatk, sv jic# cirkv&! a', r -vi"uli ra$, sv jic# 'isku% v! kt r3 sa r -v&jaj2 % stu%"e $ -a5iatku! tak )e + 'isku% -a ru5ite1a a %re$c# $cu je$"3# - a% 6t l v 5i a% 6t lsk3# +u)a! kt r* % -"al a% 6t l v a )il s "i+i. Tak t ti) $ ka-uj2 a% 6t lsk3 cirkvi sv j %.v $. P $1a Tertuli"a s2 'isku%i v*# "ka+i a% 6t lskej sej',. Kr "ika - Ar'el, # v r&! )e v % v $& Eu;ratu a TiBrisu %rv*+ 'isku% + Ar'el, ' l Peki$#a! kt r3# v,svtil a% 6t l Ta$e6 ?A$$ai@. Ke7 Peki$#a - +rel! suse$"* 'isku% Fa-ra v,svtil ak je# "stu%cu :e+s "a. Bisku%sk kate$ra ' la u) v "ajstar6&c# $ 'c# u+iest"e" "a "aj5est"ej6 + +ieste u%r stre$ kIa-sk*c# se$a$iel. Ke', kIa-sk* 2ra$ ' l r v"ak* s 'isku%sk*+! ke', 'isku%i "a se'a str#li + c kIa-sk3# -' ru! iste ', s+e +ali t + as% I "ejak2 s%rvu. L sektri u-"vali! )e 'isku% je "ie5 i"3 "e) kIa-. 2T\. FAAETOK HLRKVL AE PROTL DUHHU CGBOUEC:TVAE Lste "e+ )" s2#lasi( s t*+! ke', %re star s( cirkev"* +ajet k ' li -a"e$'a"3 % tre', $u6& a #r +a$il ', sa cirkev"3 i+a"ie! le" a', sa "a-'ieral ve1k* +ajet k. Cera- t +u! tak )ia1 "a -aj ' l . V cirkvi v6ak %r ti -"eu)&va"iu ' #atstva v-"ikali aj % 5et"3 "%rav"3 #"utia. :vt* D +i"ik ?n1221@ "a%r&kla$ %ret %re#lsil se'a aj sv jic# 'rat v -a ) 'rk v! $+ietal % "2ka"3 statk,! c# $il ' s* a v c#u$ '"*c# 6atc# %rec#$-al +esta+i a $e$i"a+i a # rliv*+ k-a"&+! kaj2c",+ )iv t + a lsk u c#cel -&ska( 'lu$r v. P $ '"e t +u ' l "a%r&kla$ aj u sv. ara"ti6ka. Bisku%i aj $"es v r.-",c# 6tt c# sveta r -$e1uj2 cirkev"2 %.$u c#u$ '"*+ % 1" # s% $r +! %re$vaj2 r.-"e ce"" sti a ve"uj2 v*(a) k c#u$ '"*+. ^u$ia %rv + % )a$uj2! a', sa Hirkev javila tak! ak u + ',(. Te$a Hirkv u! kt r "ie je # s% $rsk u ve1+ c u! a kt r "ev,stu%uje 'la# ',t"e! "e-a 'er sa ;i"a"5"*+i 6%ekulcia+i! "e%re#lia$a 'ie$u 1u$&! a t -vl6( $"es! ke7 je svet v tak + ve1k + +era$le -a+era"* "a -isk! +ateril"e ' #atstv a "&-ke %.)itk,.

Rast Hirkvi "e-vis& "a =% litick + kat lici-+e>! ale "a % k r"ej slu)'e! %r st te sr$ca! -rieka"&! c#u$ 'e. :"7 %ret )ije Hirkev +" # %rav$ivej6ie a #l'6ie v 5as c# sv j# %re"asle$ va"ia! "e) v 5as c# % litickej + ci a slv,. Kristus ur 'il Hirkev $ k "al u s% l 5" s( u a k %rva+ $ k "alej s% l 5" sti "le)& aj %rv "a$ 'u$"2( +ajet k a vlast"i( # . Ce-al )il Hirkev +e$-i a"jel+i! ale +e$-i 1u7+i. U) v %rv*c# $ 'c# $ar2vali veriaci Hirkvi %eIa)"3 %r strie$k,. =V6etci! 5 +ali % lia ale' $ +,! %re$vali ic# a 5 -a "e utk)ili! %ri"6ali a kl$li a% 6t l + k " #+> ?:k T!/Ti/0@. L $"e6"* cirkev"* +ajet k v-"ik l - -' )"*c# $ar v a % ctivej %rce! "ie - % $v $ v! l2%e)&! 'a"kr t v ale' 'ur- v*c# 6%ekulci&. Ntt %ri-"va %rv "a$ 'u$"2( +ajet k aj r.-",+ +al*+ rBa"i-ci+. Ke7 + "a "ie5 tak3 %rv # cijak* s% l k! t*+ sk.r # + +a( "iek 1k +ili8" v s% l 5" s(. F ',( $ $r)a" -sa$a %rva! kt r -"ie< $a( ka)$3+u! 5 je je# ! 5 +u %atr&. Ae v# $"ej6ie ak sa +.)e Hirkev u)ivi( vlast"*+i %r strie$ka+i. Jas( +ajetku +us& - sta( v -l #e! -vl6( %re %rec# $"3 '$ 'ia! k 2$r)'e -aria$e"&! 'u$ v! %re$+et v! s.'! kt r3 %l"ia sv je 2l #, v cirkev" + )iv te! tie) "a " v3 k st l, a stre$isk $uc# v"ej star stliv sti ?5 je $.le)itej6ie "e) stave'" c#ra"a %a+iat k@! "a ' # slu)',! c#aritat&v"e 25el, ?$esiatk, cirkev"*c# "e+ c"&c! s cil",c# a c#aritat&v",c# -aria$e"& at7.@! "a cirkev"3 6k l,! "a v-$elvaciu a kult2r"u 5i"" s( cirkvi! "a % $% ru kat l&ck,c# 6tu$e"t v! "a tla5 a i"3 %r strie$k, kat l&ckej literat2r,! "a +3$i sl2)iace Hirkvi ?r -#las! telev&-ia@! "a kIa-sk* $ rast! e4erc&cie! "a +isie a % $ '"e. B #atstv u)&va Hirkev te$a "a t ! a', sa Krist v kr1 vstv v svete r -rastal . Fl k$e sa i+a"ie % u)&va v takej +iere k $ 'ru 1u$& ak v Hirkvi. D sa % ve$a(! )e s cirkev"*+ +ajetk + sa v,k "al t 1k $ 'ra! ak s )ia$",+ i"*+. Hirkev v6ak +us& # s% $ri( r -u+"e! +us& +,slie( aj $ 'u$2c" sti! tie) + +,slie( "a % tre', r.-",c# sku%&" 1u$&! "iele" "a % tre', je$"ej v,'ra"ej sku%i",. Ta+ k$e 6tt! ak "a%r&kla$ v '*val*c# k +u"istick*c# kraji"c#! -"r $"il cirkev"* +ajet k a k "tr l val %r&j+, $uc# ve"stva! ' l % vi"" s( u 6ttu! a', sa staral )iv ',tie kIa- v a 2$r)'u cirkev"*c# 'u$ v. aakt! )e tak r 'il le" v ve1+i '+e$-e"ej +iere! je $"es v6e 'ec"e -"+,. V %r&%a$e ukra$"utia +ajetku + aj v %r&%a$e s% l 5" st&! vrta"e Hirkvi! %lati( -sa$a $6k $"e"ia takt % 6k $e"*c#! ke7 %r&$e k "%rave % $+ie" k v 6tte. Hirkev ' la +" # krt -'ave" tak+er v6etk3# ! "era- i v6etk3# ! a "e%restala ',( %.v $" u. Hirkev "est j& a"i "e%a$ s ' #atstv + a"i s c#u$ ' u. Vlast"3 ' #atstv Hirkvi je v )ivej viere veriacic#! v # rlivej slu)'e kIa- v! 'isku% v a %%e)a! v lske! kt r sl2)i B #u a 'l&)",+. F Hirkev v '*val*c# k +uistick*c# kraji"c# %rv "a vrte"ie +ajetkuE Ak t "iekt % %iera! sc#va1uje t*+ v % $state k +u"istick3 "silie! kt r3 ' l %c#a"3 "iele" "a Hirkvi. P kia1 "iekt % $% ruje -ak8$ va"* strac#

a $% r v 5i +ajetku Kat l&ckej cirkvi! +al ', si uve$ +i(! )e "a r v"ak2 stru"u #ral aj +i"ul* t talit"* re)i+ v sv j + ' ji v 5i "' )e"stvu. Hirkev c#ce v %rv + ra$e sl2)i(9 Ak t +u tak "iek$e "ie je! % t + je t v r -% re s % sla"&+ Hirkvi! kt r3 "aria$il Hirkvi s+ Ae)i6 Kristus. A', v6ak + #la Hirkev sl2)i( 25i""e a "e-visle! % tre'uje ur5it3 %r strie$k, %re sv ju e4iste"ciu. F - sta( c#u$ '"! ale "e+ala ', - sta( -'e$a5e". L$e te$a v,tv re"ie +ajetk vej -kla$"e! kt r + u+ )I va( ek " +ick2 sa+ stat" s( Hirkvi a jej "e-visl s( $ %r&j+ v - 6tt"e# r -% 5tu. Vrte"ie +ajetku! +i"i+l"e % stu%"3! je s%rav $liv3! %ret )e je s% l 5"*+ vlast"&ctv + v6etk*c# 5le" v Hirkvi! a t*+ ve1kej 5asti ',vate1 v 6ttu. :tav',! kt r3 v +i"ul sti Hirkev v,'u$ vala! s2 % $stat" u 5as( u kult2r"e# ' #atstva 6ttu. V-#1a$ + k ve1k3+u turistick3+u -uj+u i$e -"a5"* ek " +ick* %r&" s! a +al ', ',( %ret aj v -uj+e 6ttu % $ie1a( sa "a ic# u$r)iava"&. 2T1. HLRKEV PODPORUAE OTROHTVO AMEBO PO:MUHOVACLE PGCOFE Eva"jeliu+ rev lu5"e -+e"il star3 % st je. Ce' la t viera! $$ele" $ )iv ta! ale viera! kt r sa %rejavuje lsk u ?Kl 0!X@. Kristus sv ji+ u5e"&+ % l )il -kla$, ku -+e"e s cil"e# % ria$ku. K$e vl$"e lska! ta+ je c# ta rie6i( %r 'l3+,! ta+ %a$aj2 %ut. Csilie %l $& 7al6ie "silie! lska v6ak '" vuje. :v. Pav l "a'$a ku kres(a"skej % slu6" sti v 5i %" +. H v r& v6ak r v" sti +e$-i tr k+i a %"+i a kres(a"sk + -a 'c#$-a"& s tr k+i. Ce%rika-uje kres(a" +! )e +usia %re%usti( tr k v! ale )ia$a a', %" je$"al s tr k + ak s 'rat + =v P" vi>. Te$a $va ic# ak ', "a 2r veI $.st j"*c# -a+est"a"c v! kt r& +aj2 v,k "va( sv ju %rcu "a7alej u ic# %" vi -a+est"vate1 v. T je %ak + v,k ris( va"ia tr k v ak lac"ej %rac v"ej sil,. Pri# vra sa -a tr ka O"e-i+a u je# %"a! "a-*va # 'rat + v Krist vi a s," +. H#ce -aI -a%lati( 6k $u< =Prij+i # ak ', s + t ' l ja s+>. Tak ' la %ri%rave" %.$a k 2%l"3+u -ru6e"iu tr ctva. Pav l -rej+e "ie je %resve$5e"* t +! )e i"* s cil", s,st3+ ', ra- + ur 'il 1u$& le%6&+i a 6(ast"ej6&+i. Cie s,st3+! ale 1u$ia sa +usia sta( v %rv + ra$e i"*+i. Tak - t # "ev,#"ut"e v,%l,"ie i s%rav $livej6& s cil", % ria$ k. =Me' v6etci! 5 ste % krste"& v Krist vi! Krista ste si 'liekli. U) "iet Ui$a a"i Kr3ka! "iet tr ka a"i sl ' $"3# ! "iet +u)a a )e",! le' v, v6etci ste je$e" v Krist vi Ae)i6 vi> ?Kal /!2Yi2Z@. Otr ci sa % va) vali -a %re%uste"c v P"a! sl ' $"& -a tr k v Krist v*c# ?l K r Y!22@. Kristus t ti) -' ril ste"u! kt r r -$e1uje ?E; 2!1T@. i Pav l tak vlast"e u) "ere6%ektuje s25as"* s% l 5e"sk* % ria$ k! kt r* u-"val tr ctv . Pre#lsil vte$, tr ctv +e$-i kres(a"+i -a -ru6e"3! 5 ', v6ak v i" + s% l 5e"sk + k "te4te 1a#k v-'u$il ve1k2 s cil"u rev l2ciu s

"es% 5et"*+i krvav*+i 'e(a+i. C v3 s%.s ', # s% $re"ia "e' li e6te 'jave"3 a tr ctv ' l s ka)$ $e""*+ )iv t + stat"ej s% l 5" sti 2-k -raste"3. Kres(a"sk* % je+ sl ' $, ' l v -a5iatk c# a Hirkev "e+ala e6te + c. Vv*6e"&+ +rav"ej 2r v"e 1u$stva -a vl$, kres(a"sk*c# %a" v"&k v sa uv 1I vali %ut "ev 1"&k + a ic# stav sa stval -"esite1"ej6&+. Hirkev v6ak "e% va) vala -a s%rv"e -ak-a( "a%r&kla$ t ! ke7 -l 5i"ec "a+iest t # ! a', ' l % %rave"*! +al +a( + )" s( ',( $s2$e"* k $ )iv tiu "2te"*c# %rc! t.j. ' l %re#lse"* -a tr ka. Tresta"ci v "2te" + %rac v" + t' re s2 vlast"e 6tt"i tr ci! a t aj v r.-",c# re)i+ c# % sle$"*c# st r 5&. Csil"3 l2%e"ie a - tr 5 va"ie 1u$& -aka- vala a trestala Hirkev ak vra)$u. V)$, u5ila r v" sti v6etk*c# 1u$& % $1a %rir $-e" sti! ale aj t +u! )e s% l 5e"sk3 r -$iel, v)$, ' li aj 'u$2. Hirkev u5ila ' #at*c# vi$ie( v tr k c# 'rat v. Ke7 %" a tr k v katak +'c# se$eli ve$1a se'a a %ristu% vali s% l 5"e ku st lu P"a! ta+ u) v -sa$e ' l tr ctv $str"e"3. D.ra- "a svte"ie sviatk v a s% l 5"3 slve"ie liturBie % t + -aru5 vali tr k + a "ev 1"&k + -kla$"3 %rva "a v 1"* 5as a vlast"2 $uc# v"2 5i"" s( a $.st j"3 -ara$e"ie $ kres(a"skej 'ce. A aj ke7 %rv*c# "%is v v katak +'c# v,%l*va! )e +e$-i %rv*+i kres(a"+i ' l $ s( re+esel"&k v! kt r*+i ' li aj tr ci! %re$sa "ie je "a )ia$" + #r 'e uve$e"3! 5i ta+ ' l % c# va"* tr k ale' sl ' $"*. Hirkev"3 2ra$, -astvali aj '*val& tr ci. P%e) Pius L. a Kali4t L. ?n222@ % c#$-ali %.v $"e - r $&" tr k v. Kali4t v,$al "aria$e"ie! )e aj 61ac#tick %a""a s+ie u-avrie( %rv %lat"* s '6 s tr k +! aj taj"* ?a', "e' la -'ave" stav vsk*c# v*sa$@. Ce% v lil v6ak k "ku'i"t! ak sa "era- % k26ali tvr$i( ;al6 vatelia $ej&". Her+es! +estsk* %re;ekt %.s 'iaci -a Traj"a! %re%ustil v $eI sv j# krstu 120\ tr k v "a sl ' $u. H#r +acius -a Di kleci"a $ar val sl ' $u 1T\\ tr k +! ' #at kres(a"ka Fela"ia ?nT/9@ vraj $ k "ca .s+,+ tis&c +! Ovi$ius v Klii %iati+ tis&c +. P #a"ia v -veti 5ast "aria7 vali! k 1k tr k v D Bla$it r v sa + v $eI ic# % #re'u v-j +"e % 'i(! "a%r ti t +u kres(a"ia "aria7 vali! k 1k ic# + ',( %uste"*c# "a sl ' $u. Wa)k* su$ tr k v v celej s% l 5" sti -"a5"e -+ier"il cisr K "6ta"t&" Ve1k*. Pre$ v6etk*+ -ak-al %ri'&ja( tr k v "a kr&) a v r ku /20 -ak-al -%as, Bla$it r v. P $ %r&s",+ trest + -ak-al tr k v t*ra(! ute5e"*+ v,%a1 va( "a 5el %&s+e" a ?;uBitivus D ute5e"ec@! -ak-al % #a$- va( a %re$va( $eti. U1a#5il tie) ic# %re%26(a"ie "a sl ' $u. dal6& cisri %( -le%6ili v T. st. "a "alie#a"ie Hirkvi s cil"e a %rv"e % stave"ie tr k v. Hirkev t ti) "ieke$, v,u)&vala %rv %re%26(a( tr k v =i" ecclesia> ?v k st le@ a cirkev"& tc via "ieke$, v k-"i %re#las vali %re%26(a"ie tr ka -a ' #u+il* skut k. :vt* KreB r sa ak je$e" - +la v sv jej $ 'e % stavil ra$ikl"e %r ti tr ctvu! aj ke', - t # +ali "sle$"e v-"ik"2( # s% $rske 6k $,. :v. AuBust&" # v r&< =Cikt "ie je $ %rir $-e" sti tr k + $ru#3# 5l veka... Prv u %r&5i" u tr ctva ' l #riec#... :lu# via "ec# je$"aj2 tak! a', sa %"i #a"'ili vl$"u(g t& "ec# -as vl$"u tak! a', sl2)i( ' la ra$ s(>.

Ak ' li sv. AuBust&"! A+'r8- a A" Vlat 2st, -a tr ctv ! tak t "e-"a+e"! )e ' li -a tak* t,% tr ctva! kt r3 %revl$al v % #a"sk*c# 5as c#. V ic# $ 'e a %r stre$& u) - ve1kej 5asti kres(a"sk +! +al tr ctv +" # +ier"ej6iu % va#u! $ k "ca +iesta+i si tr k )il le%6ie ak "iekt r* sl ' $"* 5l vek. Hirkev v6ak "e%rijala v6etk, v*r k, uve$e"*c# cirkev"*c# tc v! %ret "e+usel ',( a"i v6e 'ec"* "- r vte$aj6ej Hirkvi v %r s%ec# tr ctva tak*! ak* "aI +ali t&t cirkev"& tc via. :kut 5" s(! )e tr ctv celk + "ev,+i-l a"i % 5as 7al6&c# st r 5&! a )e "a%r&kla$ aj kres(a"sk3 "r $, ak N%a"ieli a P rtuBalci si ku% vali 5ier",c# tr k v a v -ili ic# celk + 'e- #a"', "a sv je %la"t)e a je$"ali s "i+i "e$.st j"e! t v6etk "e-"a+e" "i5 i"3! "e) t ! )e )ia1 "ie v6etci % krste"& sa ria$ia i"6trukcia+i P&s+a a Hirkvi. V 7al6&c# st r 5iac# ?"a V%a$e a) v Y. st.@ si kl6t r, ur5ili -k " +! )e "e'u$2 $r)a( "a sv jic# statk c# tr k v. Kt ' l %rijat* k $uc# ve"stvu! stval sa sl ' $"*+. Vuje+ slu)'u +e$-i $uc# ve"stv + a v kl6t r c# ' l tak* ve1k*! )e k "cil, -aka- vali ic# %rijatie 'e- $ v le"ia ic# %" v. V 1\ st r 5& tr k v -"a5"e u'2$a. B l -ak-a"3 %re$va( kres(a"sk*c# tr k v )i$ + a + #a+e$" +. Be"t5a" + s%r&s"il %%e) Vac#ari6 te"t -ka- aj e4k +u"ikci u. U) sk.r "a%r&kla$ aj sv. Vclav a V jtec# v,stu% vali r-"e %r ti ku%5e"iu s tr k+i. V 12. a 1/. st r 5& clek + +i-"e - Eur8%, - 61ac#tick*c# $v r v tr ck 5e1a7. Fe"ia sa "a % $$a"*c# se$liak v. [l # u v,ku% va"ia kres(a"sk*c# tr k v $ + sli+ v sa -a 'eral r$ tri"itr v! -al )e"* v 12. st r 5& a r$ Pa"", Frie $ Ferce$e % 5iatk + 1/. st r 5ia. Jast sa+i "a se'a - 'rali k v, tr ctva "a+iest tr kaikres(a"a! -a kt r3# "e+ #li - #"a( v*ku%"3. Va X\\ r k v v,sl ' $ili le" tri"itri 9\\ \\\ kres(a" v. Lc# sa+*c# ' l v tejt slu)'e -a'it*c# i" verca+i -#ru'a Y2\\. Me" je$i"ele sa v,sk,t vali tr ci v cirkev"*c# slu)'c# a statk c# aj "esk.r. Ke7 % 'jave"& A+erik, c#celi vte$aj6& % litici - L"$i" v ur 'i( tr k v a -a5ali 'c# $ s 1u7+i! %%e)i -" vu v,st2%ili %r ti tak3+ut k "a"iu. Pav l LLL.! Ur'a" VLLL. i Be"e$ikt PLV. Ostr kar#ali t*c#! kt r& c#celi $ + r $c v - tr 5i(. Ke7 P rtuBalci v"ikli $ A;rik,! ' l t %rve Pius LL.! kt r* ve#e+e"t"e #jil %rva 5er" c# v. B l le" % kra5 va"&+ 5est"ej tra$&cie! ke7 sa Mev PLLL. % stavil "a 5el ' ja %r ti tr ctvu. Ca cirkev"*c# s"e+ c# %r test vala Hirkev %r ti tr ctvu asi 6t,rist krt. :vt* Peter Hlaver ?n1X0T@ ' l 'etav*+ $ 'r $i"c + a;rick*c# 5er" c# v a ic# a% 6t l +! v 5as c#! ke7 ' li $ Eur8%a" v %re$va"& $ tr ctva. Uj&+al sa ic#! staral sa t ! a', +ali 5 jes(! c# r*c# 6etr val! a) sa "a% k " v tejt 'etavej slu)'e s+ "aka-il +al + ce"stv +. Va T\ r k v sv jej $ 'r 5i"" sti % sl2)il asi trist tis&c + tr k v. 2T2. HLRKEV :V_TQ VBRACEE

Hirkev )e#" v6etk + )"3! +.)e % )e#"va( $ k "ca aj trakt r ale' kla$iv . Ue#" #asi5sk2 strieka5ku! "ie v6ak % $%a1a5a. Ue#" v-e"ie! "ie v6ak -l 5i". :kut 5"3 svte"ie -'ra"& je vlast"e "e+ )" s( u! le' tak3t svte"ie +.)e ',( ur 'e"3 le" "a %re$+et c#! kt r3 s2 t*+ v,Iat3 - %r ;""e# % u)itia a % va)uj2 sa -a svt3< $ + B )&! ci"t r&"! -v ",! kalic#,! r2c#a! 'ra-,! ru)e"ce! leje! v $a. Okre+ t # e4istuje ve1a je$" $uc#*c# )e#"a"&< $ +u! k"i)"ice! 2ra$ v! % l&! + st v! ut! % trav&" at7. Tiet % )e#"a"3 %re$+et, sa "estvaj2 svt*+i 5i % svte"*+i! s2 ur5e"3 ku svetsk3+u % u)itiu. [5el + )e#"a"ia je le" %r si( B #a! a', u$elil % )e#"a"*+ %re$+et + 5i t*+! kt r& ic# % u)&vaj2! ur5it3 $ 'r $e"ie! ale' a', ic# c#r"il %re$ 6k $ u 5i -"eu)it&+. Ak ', sa "iek$e v,sk,tl %r&%a$"3 )e#"a"ie -'ra"ia+! "e+ ',( $va"3 -a 25el + us+rc va"ia a "i5e"ia! ale -a 25el + sl2)e"ia s%rv"ej veci< sl2)i( %rvu a s%rav $liv sti a ic# " site1 + sl2)i( "ie k -#u'e! ale k c#ra"e a % )e#"a"iu. Ak vi$&+e ; t Bra;iu! "a kt rej 'isku% svt& -'ra"e! je % tre'"3 sa v)$, %resve$5i(! 5i "ej$e "a%r&kla$ ; t + "t)! %ret )e v "e$v"ej #ist8rii sa v,sk,tl u) viacer %rve tak*c# %r&%a$ v. V )ia$" + ritule Kat l&ckej cirkvi ?t.j. 2ra$" k"i#a %re svte"ie a )e#"a"ie %re$+et v@ sa "e"a6la ; r+ulcia svte"ia -'ra"&. V % "ti;ikte! 'sa#uj2c + svte"ie! v,#ra$e"3 'isku% +! "j$e+e + $lit'u %re svte"ie +e5a a -'r je! a t %ri %as va"& "a r,tiera. P )e#"a"ie +e5a a -'r je v stre$ veku -"el < =P )e#"a"ie v6e+ #2ce# B #a "ec# - st2%i "a t2t -'raI a jej " site1a! kt r* I u c#ce 'r"i( %rv . Pr s&+ (a! Pa"e! c#rI a 'rI # 9> Prit + sa # v r&< =Cik +u t*+t +e5 + "es%rav $liv "eu'li)uj a u)&vaj # k c#ra"e sir.t a v$ v9 Daj +il s( ka)$3+u! kt ', Iu %r sil9> Hirkev "e# v rila r,tier +! a"i ke7 i6li $ ' ja %r ti Turk +< =Me" -a'&jaj a s "ik*+ "e+aj s2cit9> Av6ak "a%r&kla$ 5esk& =' )&> #usitsk& ' j v"&ci +ali #esl < =Bite! -a'ite! "ik # "e"ec#ajte "a )ive9> V jaci 5ast %re$ 'itk u % v-'u$e"& 12t sti $ stvaj2 #r +a$"3 r -#re6e"ie ale' % )e#"a"ie. Ce' l $va"3 -'ra"ia+! kt r3 "e+ #li $l )i(! ale ic# $u6ia+ % tre'uj2ci+ B )iu +il s( %re %r&%a$ s+rti. R v"ak t r 'ia kIa-i! res%ekt&ve Hirkev $ % sia1. Ce %26(a veriacic# a"i v "e'e-%e5e"stve a ' ji. V "2$-i '*va % )e#"a"ie $va"3 skr-e kIa- v v7a5"e %rij&+a"3. :%ravi$la a) ke7 "e'e-%e5e"stv % +i"ie! v,t*kaj2 "iekt r& Hirkvi! )e =svt& -'ra"e>. A"i v %rvej! a"i v $ru#ej svet vej v j"e "esvtila Hirkev -'ra"e. U) % Prvej svet vej v j"e v,6la v %ar&)sk + "akla$ate1stve Acti " k"i#a 'sa#uj2ca "iek 1k st $% ve$& "a t-ku! kt r ' la -asla" % 1"*+ $uc# v"*+ v6etk*c# ' juj2cic# 6tt v. Ot-ka -"ela! 5i sa v ic# ar+$e svtili -'ra"e. V6etci $% ve$ali -% r"e. Ak sa "iek$e "# $ u stal tak*t %r&%a$! tak c#,'a je$" tlivca sa "e+.)e $va( celku. Nl ', sv jv 1"3 je$"a"ie 'e- % vere"ia Hirkvi.

2T/. HLRKEV AE CEVCGNACMLVGE Kristus s+ ' l ="e-"6a"liv*>< =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!1X@. =Prav$a vs v,sl ' $&> ?A" Z!/2@. =Ve7 5 s )& 5l vek vi! ke', aj cel* svet -&skal! a sv jej $u6i ', u6k $ilE9> ?Ft 1X!2X@ =Kt "ie je s +" u je %r ti +"e! a kt "e-#r +a)7uje s +" u! r -#a$-uje> ?Ft 12!/\@. Kristus varuje %re$ vlk+i v v5 + r2c#u ?Ft Y!10@. Ae)i6 ale "ik # k "i5 +u "e"2til! le" % -*val k ra$ikl" sti v 5i svetu a sl ' $"e s "&+ vst2%i( $ s '"3# v-(a#u. Te l Bick*+ -kla$ + -"6a"liv sti je lska B #a Otca! kt r* =$va sl"ku v,c#$-a( "a$ -l*c# i $ 'r*c# a % siela $)7 "a s%rav $liv*c# i "es%rav $liv*c#> ?Ft 0!T0@ a Krist v %r&ka- lske ku 'l&)"e+u! kt r* k)e +il va( aj "e%riate1a a $ 're r 'i( t*+! kt r& "e"vi$ia ?% r v. Ft 0!TT@. :," 5l veka "e%ri6iel =svet s2$i(! ale svet s%asi(> ?A" 12!TY@. Fil val t*c#! kt r& "estli je# lsku! kt r& ju "e' li sc# %"& %t va(. O$%ustil t*+! kt r& # "e"vi$eli a s%.s 'ili +u le" utr%e"ie. Prav$a a +,l "e+.)u ',( r v"ak $ 'r3 a %rav$iv3! te$a r v"ak s%rv"e. Prav$a je v)$, "e-"6a"liv. Ke', "e' la! %restala ', ',( %rav$ u. Prav$a +us& +,l -avr# va( a $straI va(. V"6a"liv s( ku +,lu je -ra$ u "a %rav$e. Kt %risu$-uje v6etk3+u %lat" s(! "i5& %rav$u. Ak s+e t lera"t"& k i"3+u %resve$5e"iu! "e-"a+e" t )e # % va)uje+e -a %rav$u. Pev"3 %resve$5e"ie "e-"a+e" e6te "e-"6a"liv s(. Ak %rav$a v 5i l)i! +us& ',( % $ '"e Hirkev v 5i +,lu "e-"6a"liv. Kristus -al )il Hirkev! a', vie$la 1u$& ku ve5"ej s%se. V veciac# vier, a ve5"ej s%s, sa "e+ )" $ #a$ va( a % 1av va( v u5e"& Krista. Ak Hirkev %re+#a "e%rav$, a $ % +#a %rav$e ku v&(a-stvu! tak r '& le" t ! 5 r 'il Kristus a 5 + r 'i( ka)$* u5e"ec a "a% k " i sa+ t"* 6tt. T #"e7 "e-"a+e" "e-"6a"liv s(. R -u+"e -+*61aj2ci 5l vek $ k)e u-"a( tak*t % st j -a %rv"e"*. O%ak ', vie$ l k "' )e"skej %l,tk sti! 1a# staj" sti a "e-uj+u %rav$u. i Tak ak ka)$ i" s% l 5" s(! tak i Hirkev + %rv v,l25i( - sv j# stre$u "e% slu6"* 2$ t-v. e4k +u"ikci u. Ke$,k 1vek # ale je c# t" %( %rija(! ak sa -+e"&! s"a)& "%ravu a r '& % k"ie. Kres(a"ia +aj2 ',( ="e-"6a"liv&> v 5i #riec#u a "e%rav$e - lsk, k $ru#*+ a k B #u. V"6a"liv s( k "e%rav$e ', ' la 6k $liv u a "aj+ "a 6k $u kla+a"3+u. :v. AuBust&" t v,ja$ril takt < =V"i5te 'lu$! ale +ilujte 'l2$iace# 9> Kt #1a$& "a 'l&)"e# k + lsk,! le%6ie vi$& %rek)k,! kt r3 +u #atia cestu ku % -"a"iu %rav$,. Me" lska % +.)e tiet %rek)k, %rek "a(. Ceu%l,"ul a"i 2\ r k v $ Krist vej s+rti a u) "astala tvr$ sk26ka %re jeru-ale+sk* s"e+! t ti) $ #a$ va"ie +e$-i %rv*+ %%e) + Petr + a a% 6t l + "r $ v Pavl +. O r -tr)kc# sa # v r& u) v list c# a% 6t l v ?"a%r. v l K r@! aj ke7 t ' li s% r, le" v v"2tri cirkev"ej 'ce! "esk.r u) +e$-i 'ca+i! a) "a% k " "astal ve1k3 "' )e"sk3 r -trie6te"ie. Casle$ vali 5as,

"' )e"sk*c# v je" a %re"asle$ va"ie #eretik v. Hirkev 5ast %re'erala tvr$3! a's lutistick3 +et8$, $ ',. H#cela vl$"u( "a+iest t # ! a', sl2)ila. Prav$a %resa$- va" "sil&+ "ik$, "e-&skala! ale sk.r utr%ela. Be- lsk, "ie je %rav$a cel. Csilia sa $ %26(ali #lav"e %a" v"&ci a vl$,! 5i u) kat l&cke ale' aj %r testa"tsk3. Ria$ili sa % $1a vte$aj6ej +e"talit, a trest"3# %rva ?e6te v 1X. st. ' li v A"Blicku -a )iva v,tr#va"3 v"2t r" sti kat l&ck,+ kIa- +@. Hirkev je %ret $"es +e"ej $.ver5iv ku t*+! kt r& ', ' li ra$i jej c#ra"ca+i. L"ter$ikt je -ka- 25asti "a ' # slu)'c#! "a u$e1 va"& sviat st& a % $. Ke$,si t ' la + c" -'raI! kt r2 Hirkev % u)&vala v 5i "e% slu6"*+ 6tt +! +est+ ?"a%r&kla$ Pra#e -a 5ias Husa@! 'cia+ 5i s '+. Kliat'a je "' )e"sk s% l 5e"sk* trest. :tar -k "" -+luva 5l veka 5i "r $a s B # + sa u-atvrala v)$, s %r&sa# u a +" # krt aj s v,sl ve"&+ %rekliatia! ak "e'u$e -ac# va". Aej "e-ac# va"ie -"a+e"al te$a s+r(. A"jel u sv. Pavla! kt r* ', #lsal "ie5 i"3 "e) -+ktv,c#vstal3# Krista ="ec# je %rekliat,> ?Kal 1!Z@. V l K r 0!Ti0 %rika-uje sv. Pav l v,$a( krvis+il"&ka sata" vi! "a -#u'u tela! a', sa v6ak je# $uc# -ac#r"il. V t # v6etk3# sa "esk.r v,vi"ula %ra4 cirkev"*c# trest v! %re$ v6etk*+ v,l25e"ie s% l 5e"stva ?e4k +u"ikcia@. V Hirkvi ' li v)$, 1u$ia! kt r& ve$eli a u-"vali! )e viera je sl ' $"*+ r -# $"ut&+ ka)$3# 5l veka a % $1a t # aj je$"ali. F" # krt v6ak ' li %re#las va"& a $su"ut& "a kraj. U) -a Meva PLLL. a Pia PLL. a "a% k " "a Dru# + vatik"sk + k "cile ' la jas"e v,#lse" -sa$a "' )e"skej sl ' $, a t*+ aj -"6a"liv sti. Cie je t %r&-"ak 1a# staj" sti! ale -sa$a 2ct, a ;3r v sti v 5i i"*+ i v "' )e"sk*c# veciac#< =Ak je v 6tte 5i "r $e u-"a"3 ur5it3 "' )e"stv ! je % tre'"3! a', ' la -aru5e" sl ' $a i i"*c# "' )e"sk*c# s% l 5e"stiev.> B la $s2$e" "e-"6a"liv s( ku 'lu$r +! le' $% ruje Krist v+u u5e"iu. =J "ie je - vier,! je #riec#> ?Ri+ 1T!2/@. Dva$siate# se%te+'ra 19X0 %re# v ril "a Dru# + vatik"sk + s"e+e %ra)sk* aci'isku% kar$i"l Bera"< =K$e "ie je %rav sl ' $a sve$ +ia! je v)"e #r -e" viera! s2 ve1+i (a)k3 % ku6e"ia ku l)i! %retvrke a i"*+ +rav"*+ "erestia+! kt r3 1a#k ka-ia 1u$. V + jej vlasti Kat l&cka cirkev -$ sa ' lest"e %,k -a "e$ statk, a #riec#,! kt r3 v +e"e Hirkvi ' li %c#a"3 %r ti sl ' $e sve$ +ia. Tak t +u ' l v 10. st. u%le"&+ kIa-a A"a Husa! a v 1Y. st. "sil"*+ $ "2te"&+ ve1kej 5asti 5esk3# "r $a! a', -" va %rijali kat l&cku vieru % $1a #esla zk # -e+! t # "' )e"stv z. T*+t s%.s ' + svetsk3 ra+e" s"7 c#cel sl2)i( Hirkvi. V skut 5" sti v6ak -a"ec#al tv re"2 ra"u! #l' k vr,t2 v sr$ciac# +.j# "r $a. Takt jatriaca ra"a ' la %rek)k u $uc# v"3# )iv ta! % sk,tla a % sk,tuje "e%riate1 + Hirkvi 1a#k2 ltku ku "+ietka+ a ' ju %r ti "ej>. Prv "a sl ' $u sve$ +ia ' l )ia1 6&re"3 a %retl5a"3 "e5le"+i Hirkvi e6te sk.r. C' )e"sk sl ' $a "e-"a+e"! )e 5l vek +.)e r 'i(! 5 c#ce! ale "a %ak! )e "ikt +u "es+ie 'r"i(! a', % $1a sve$ +ia k "al a r -# $ val sa. Jl vek je k B #u v v-(a#u! kt r& 5i"& - 2ct,! lsk, a % slu6" sti %rir $-e"2 % vi"" s(! ak t 5l veku vel& je# s%rv"e sviete"3 sve$ +ie. Cikt tu v6ak

"e+.)e ',( "2te"* je$"a( %r ti sv j+u sve$ +iu 5i "eje$"a( % $1a "e# ak s2kr +"e! tak verej"e! % kia1 "ie je ru6e"* verej"* % ria$ k! +rav" s( a %rva stat"*c#. Prv "a "' )e"sk2 sl ' $u je -ak tve"3 v sa+ej $.st j" sti 1u$skej s ',! - $% ve$"ej -a sv je 5i",. Ke7)e sa +rav" s( r $& - sl ' $,! "' )e"sk sl ' $a je "ev,#"ut" k t +u! a', v-(a# 5l veka k B #u ' l 2%ri+"*. Ka)$3 "' )e"sk3 s% l 5e"stv + %rv "a "eru6e"3 "' )e"sk3 verej"3 2k ", % $1a vlast"*c# -k " v< +a( sl ' $u v slu)'e! v 1'e! v-$ela"& a +e" va"& sv jic# %astier v! v st,ku s ve$e"&+ cirkvi a s stat"*+i 'ca+i v cel + svete! v -ria7 va"& 'u$ v %re sv j kult a vlast"&ctv #+ t"*c# statk v! + +a( %rv "a verej"3 sve$ectv sv jej viere sl v + aj %&s+ + ?% kia1 sa t "e$eje "e5est"*+i %r strie$ka+i@ a + +a( %rv "a s% luv,tvra"ie )iv ta s% l 5" sti. Me" "a %.$e %ri"c&%u sl ' $, sve$ +ia a re6%ektu k i"*+ 1u7 + a i"*+ svet v*+ "' )e"stv+ a "- r + +us& Kat l&cka cirkev $ ka- va( sv ju %reva#u a %rav s(. Ce-"a+e" t v6ak! )e Hirkev u) "ik$, "i5 "e%re#lsi -a 'lu$ a "e'u$e sa 'r"i( v 5i 'lu$r + $uc# v"*+i %r strie$ka+i. Tak ', sa $ ur5itej +ier, s%re"everila sv j+u % sla"iu. Ke$, je kat l&k vi -ak-a"3 st*ka( sa s i" verca+i a "everiaci+iE Vte$, ak je #r -e" je# viera. Ae)i6 tie) %ustil Kalileu! a', sa sa $ 'ral $ T*ru! a', sa % $elil s % #a"+i ra$ st"2 -ves(. 2TT. AUTORLTA HLRKVL VOTROJUAE :VEDOFLEE Hirkev "ie je $e+ kraci u! aj ke7 "ie je "e%riate1 + $e+ kracie a 1u$sk*c# %rv a sl '.$. Ke', Hirkev ' la -visl "a r -# $"ut& v56i",! ' la le" 1u$sk u cirkv u. :tala ', sa -visl "a 1u$sk + +ie"e"&. Fie"ka ', tak "a#ra$ila vieru a "sle$"e aj %rav$u. :k2se" sti s $e+ kratick*+i re)i+a+i "s u5ia! )e "ie s2 le%6&+i c#ra"ca+i %rav$, ale' 1u$sk*c# %rv ?vi7 "a%r. +ili8", leBl",c# % trat v@ v % r v"a"& s "iekt r*+i i"*+i t,%+i re)i+ v. Ntrukt2ru Hirkvi "e+ )" % r v"va( s 6trukt2r u 6ttu ale' %arla+e"tu. P j+, ak $e+ kracia 5i a's luti-+us! res%. + "arc#ia tu "ie s2 v# $"3. D k "ca v $e+ kracii je 'sia#"ut3 e6te v)$, sl v =kracia> t.j. vl$a. V Hirkvi sa v6ak "es+ie v,sk,t va( )ia$", %rv k 1u$skej vl$,. :%.s ' ve$e"ia Hirkvi sa a"i "e+.)e % $ 'a( + "arc#ii! v6etk, 2$, Hirkvi sa -25astIuj2 "a slu)'c# Hirkvi. Aut rita Hirkvi % c#$-a $ Krista a "e$va ju 'ec. ^u$ +.)e v li( ka"$i$t v! ic# s%l" + c"e"ie v6ak % c#$-a $ Krista svte"&+. Kt "esl2)i B #u! "e+ %rav2 sl ' $u! sl2)i 'u7 +a+ "e! ale' sv j+u =ja> ale' ;al 6"*+ %r r k +! le' "ejak2 aut ritu 5l vek %rir $-e"e % tre'uje. U) $ie(a! -visl3 "a $ru#*c#! c&ti s% "t""e! )e je $ 'r3 % sl2c#a(. A"i +l$e) "ec#ce sl ' $u 'e- ur5it*c# se' u v,v le"*c# #ra"&c! 'e- ur5it3# -ara$e"ia sa. P +l 5 + t2)i tak! ak % "iek +! ku k +u ', + #la %ri1"2(! % "iek + kt ', jej ' l v- r +! % "iek + +2$r +! sil" + ale' -rel + ale' % "iek +! kt as% I %.s '& tak*+ $ j+ + ?vi7 "a%r&kla$ Ba"B, ale'

i$ l, s%evk v! 6% rt vc v a % $ '"e@. T2)i % aut rite! "ie ale v"ucuj2cej sa! kt r je sa+a se'e cie1 +! ale kt r je $ark,I u # $".t a %re$stavuje slu)'u u61ac#til3+u cie1u. H v r& sa $ k "ca! )e je le%6ie % sl2c#a( "e) r -ka- va(. B )ie %rik-a"ia a -k ", sl ' $"2 v.1u us+erIuj2! c#r"ia ju %re$ -"eu)it&+ k -l3+u a v,c# vvaj2 k "ajle%6ie+u a "aj%r s%e6"ej6ie+u u)&va"iu. Oc#raIuj2 # $" t,! 'e- kt r*c# je 1u$sk* )iv t "e-"esite1"*. V kres(a"sk + )iv te v6ak + &s( $uc#a kres(a"skej lsk, "a+iest % "&)e"ej % $ria$e" sti. Vk ", ', ' li -',t 5"3 vte$,! ke', s+e ' li tak& $ k "al&! )e ', "e#r -il "e'e-%e5e"stv -"eu)itia "a6ej sl ' $"ej v.le ku -l3+u. P ku6e"& je +" # a "kl "" s( "a6ej v.le k -l3+u je sil". Be- %r&ka- v a -ka- v "e+ )" s%ravi$la s%rv"e e4ist va(. Tak ak aj v 'e)" + )iv te +aj2 sv je % $stat"e"ie $ %rav"3 -"a5k,! turistick3 uka- vatele ciest! k +%as a +ajk! +ate+atick3 %ravi$l! v*stra)"3 a var v"3 -"a5k, at7.! tak aj B )ie a cirkev"3 %rik-a"ia s2 %ravi$l! kt r3 v6ak "esl2)ia "a s%2ta"ie 1u$&! ale c#c2 -ais( va( 'e-%e5" s( a vies( a v,c# vva( "a6u sl ' $u k $ sia#"utiu ve5"3# cie1a. Ak c#ce #u$ '"* skla$ate1 v,tv ri( skut 5"3 u+eleck3 $iel ! +us& sa ria$i( -k "+i #ar+8"ie. T # "e '+e$-uje v tv riv sti! ale "a %ak $va +u t v7aka ur5it*+ %ravi$l+ + )" s( v,tv ri( # $" t"3 $iel . Cajv,66ia aut rita je B )ia aut rita. Ak3k 1vek vlast"&ctv aut rit,! v)$, % c#$-a $ B #a! je $lesk + B )ej aut rit,. Ka)$ ria$"a aut rita + ',( cte"! le' ct&+e B #a. =Kv.li P" vi sa % $ria7ujte ka)$ej 1u$skej usta" vi-"i< 5i u) kr1 vi ak "ajv,66ie+u! ale' +iest $r)ite1 + ak t*+! kt r*c# " % siela tresta( -l 5i"c v a c#vli( $ 'r*c#> ?l Pt 2!1/@. Ae)i6 # v r& Pilt vi< =Ce+al ', si "a$ +" u "ijak2 + c! ke', ti t "e' l $a"3 -# ra> ?A" 19!11@. V6etk Ae)i6 v +l5a"ie! # v re"ie a je$"a"ie %re-r$-a "e'*val2 -vrc# va" s(! aut ritu a + c. Pret -asa# val tak #l' k a %ria+ 1u$sk3 sr$cia. H v ril a je$"al B )&+ +e" +. Ak c#ce+e - sta( 'e- B #a a ',( "a I + "e-visl&! -a sta"e+eg ak sa +u $ v-$+e! -&skava+e a stva+e sa %l $"*+i a -$ k "a1uje+e sa v lske. Ae t +u tak %ret ! )e s+e v % $state stv re"& ku s% l 5e"stvu s B # + a le" v t +t s% l 5e"stve +.)e+e $ sia#"u( $ k "al s(. Kt t t s% l 5e"stv "i5&! je ak $$ele"* 2$ tela! $$ele"* $ stat"*c#! $u+ieraj2ci. Aut rita sa "e+ sa+ -rej+e u% sl2c#"u(! ak i$e 5i"! kt r* sa v %re$+ete i cieli %r tiv& %rir $-e"3+u -k "u! B )ie+u -k "u! res%ekt&ve +rav"3+u $ 'ru. Taktie) "etre'a % sl2c#"u(! ak ', "+ "iekt %rika- val "er -u+"3 veci! tie) veci! kt r3 s2 "a$ "a6e sil,! a kt r3 s2 %r ti -$rav3+u sve$ +iu. :l ' $a je sc# %" s( vl$a( s+ se'a a ve$ie( +e$-i $ 'r + a -l + -v li( %rve $ 'r ! kt r3 c#ce "a6a %rir $-e" s(. Ae t - $% ve$" s( -a se'a! -a sv ju r $i"u! s% l 5" s(! svet. Cie je t 1a# staj" s( v 5i $ 'ru 5i -lu! ale je t -a+era" s( "a $ 'r a %r ti -lu. Ae t + )" s( a c# ta r 'i( $ 'r ?sv. T +6 Akvi"sk*@. :l ' $a "ajviac %ri'li)uje 5l veka B )ie+u 'ra-u. Ca %ak

sl ' $, "ar)aj2 aj P" ve sl v< =Ka)$*! kt %c#a #riec#! je tr k> ?A" Z!/T@. Ak % -"va+e jas"e B )iu $ 'r tu! "e+.)+e a"i tr c#u c#cie( "ie5 ! 5 'sa#uje 5 le" k2s k -la. Pret je svtec "ajsl ' $"ej6& - v6etk*c# 1u$&! je "aj+e"ej tr k + sv jic# %u$ v a e+8ci&. :l ' $a sa %rejavuje %re$ v6etk*+ v lske. V lske sa uskut 5Iuje s% l 5e"stv )iv ta! - kt r3# sa r $& " v* r -+ac# sl ' $,. :l ' $a je '+e$-e" %rav$ u! $ 'r + a % ria$k +. Be- %rav$, je 5l vek ak sle%ec! kt r* "e+.)e s+ c# $i(! ale i$e ta+! k$e # ve$2. Pre %rav$u s+e stv re"&. Kt t "a-*va tr ctv +! c#ce 'e-u-$" s(! "a-*va -l + t ! 5 je "ajkraj6 u %re$" s( u "6# $uc#a. =Prav$a vs v,sl ' $&> ?A" Z!/2@! # v r& Kristus. O$ #riec#u! +,lu! "eve$ + sti. Kres(a"sk $.st j" s( a tie) sl ' $a "ac#$-aj2 sv je "a%l"e"ie v %rav$e. P %rav$e t2)ia a #1a$aj2 ju. Kristus %ret %ri6iel "a svet! a', v,$al sve$ectv %rav$e. V t # v,%l*va! )e $ 'r "s sl ' $-uje. Jl vek je le" vte$, 5l vek + v %l" + sl va -+,sle! ak je sc# %"* sa r -# $ va( le" %re t ! 5 je %reI $ 'r3! 5 +u %r s%ieva! sl2)i k je# r -v ju. Prav sl ' $a v-"ik le" - lsk, a %rav$,. Ae '+e$-e" sl ' $ u $ru#*c#g ja rastie+! ke7 u-"va+ ic# %rva. :l ' $a "e-"a+e" "evia-a" s(. Cie je t + )" s( r 'i( 5 k 1vek. L"ak ', s+e "e' li 1u7+i. Jl vek! kt r* sa %&ja! le' +u t c#ut&! kt r* "e%racuje! le' sa +u "ec#ce! si "e$ k)e tak+er "i5 $ %rie( a vl$a( sv ju sla' s(! le' t v"&+a ak '+e$- va"ie sl ' $,. Tak* 5l vek "ie je a "e+.)e ',( %" + "a$ se' u! le' si "e$ k)e r -k-a(! "e$ k)e si % ve$a( ="ie>! aj ke7 vie! )e ', tak +al ur 'i(. Ak je 1u$sk sl ' $a stv re" B # +! tak je %rest2%e" -visl s( u "a I + a je "ev,#"ut"e -a+era" ku "e+u. Ces%rv"e c#%a" sl ' $a sa "aj5astej6ie r v" a"arc#ii a a's l2t"a a"arc#ia sa r v" a's l2t"e+u -"i5e"iu. :l ' $a 'e- % ria$ku ve$ie k "esl ' $e. ^u$sk sl ' $a 'e- -k "itej aut rit, sa -vr#"e "a 'e-u-$" s(! "a +rav"2 $)u"B1u. Uia$"e s% l 5e"stv ! kt r3 si %raje! a', je# 5le" via ' li $ 'r& a 6(ast"&! si "e+.)e $ v li(! a', -l aj $ 'r +ali r v"ak3 %rva. A's l2t"e sl ' $"* je le" B #! le' je a's l2t"e $ 'r*. Ka)$* " v* stu%eI sl ' $, v,)a$uje aj " v* stu%eI - $% ve$" sti. V sl ' $, 'e- - $% ve$" sti sa stva 'rutl", eB i-+us. R -# $"ut&+ %re #riec# sl ' $u "e'u$uje+e! ale "i5&+e. Ae t -"eu)itie sl ' $,. Jl vek ', sa "e+al via-a( "a "ie5 ! 5 - tr 5uje a $1u$6(uje. Ve1+i "e'e-%e5"*+ '+e$-e"&+ 1u$skej sl ' $, je akk 1vek $av v %s,c#8-a! tlak verej"ej +ie"k,! 6tvav %r %aBa"$a! t,ra"ia + $er" sti a % $ '"e. R -u+"* 5l vek sa +us& s"a)i( -ac# va( si -$rav* 2su$ k v v6etk +! 5 % 52va a 5&ta. J&+ viac je "ie5 v"uc va"3! t*+ viac ', t +al 5l vek % - r"ej6ie sk2+a(. V 1', v "iekt r + 6tte! kt r3 $ sa$ili -l2 vl$u! "r $" st"3 tre"ice! ale aj v j", at7. '*vaj2 ',5aj"e -a%r&5i"e"3 $av v u suBesci u! eB i-+ +! % %uli-+ +. Cie s+e "at 1k sl ' $"&! )e ', s+e "e' li v%l,v"ite1"&. A "ie s+e "at 1k v%l,v"ite1"&! )e ', s+e "e' li sl ' $"&. T ! )e 1u$sk v.1a je sl ' $"! $ ka-uje Bi'lia "a +" #*c# +iestac# % v-'u$e"ia+i a

"a% +e"utia+i. O$ ke$, je 1u$stv 1u$stv +! $ s%el& c#vlili 5i "a% +&"ali $eti! i $+eI vali! le' v)$, e4ist val %resve$5e"ie! )e 5l vek je sl ' $"*+ %" + sv jic# skutk v! %re kt r3 sa r -# $ l a -a kt r3 - $% ve$. Ae# +,sle"ie a k "a"ie je $eter+i" va"3 sve$ +&+! +ier u! kt r %ri v6etk*c# "a6ic# 5i" c# %revl$a 5i as% I + %revl$a(. B # stv ril 5l veka sl ' $"*+ ku sv j+u 'ra-u a % $ 'e. Aj ke7 vie! 5 'u$e+ r 'i(! "e-"a+e" t ! )e +i -a'r"i! a', s + t r 'il. Ov%l,vIuje +a! ale %.s '& "a +Ia sk.r u% - r"e"&+ "e) "tlak +. Me' je lska a lska "e%.s '& v"ucuj2c ale' "sil"e. Mska %ri(a#uje. A +, s+e v)$, sl ' $"& ?)ia1@ $+iet"u( t t v'e"ie a u-avrie( v"2tr tejt lske. V v*c# ve i se'av*c# ve je "aj$.le)itej6&+ cvi5e"&+ cvi5i( v.1u. T*+ tt $ sa#uje silu -v,ku k "a( v)$, $ 'r . L 're#, riek reBuluje+e! a', "e-a%lavili a "e% 6k $ili 2r $u "a % liac#. T t je u)it 5"* s%.s ' ak %re$c#$-a( +" #*+ +rav"*+ a 1u$sk*+ traB3$i+. V.1a je ak sil"* + t r! % tre'uj2ci %il ta! kt r* # % ve$ie a t*+ je r -u+. J&+ viac t # % tre'uje6! 5&+ v56ie +6 % )ia$avk,! t*+ +e"ej si "e-visl* a t*+ v56ie je tv je tr ctv . J&+ viac $6 %re$" s( r -u+u %re$ -+,sla+i! t*+ +e"ej 'u$e6 tr k +! t*+ viac -+,sl, a v6"e 'u$2 r -u+u sl2)i(. Ae % tre'"3 ',( %" + se'e sa+*+ a "ie ',( tr k + %r stre$ia! verej"ej +ie"k,! $ 5as"*c# -uj+ v! +8$,. V&(a-stv "a$ se' u je "ajv56ie v&(a-stv . V*c# va! kt r "ie je -r veI "v $ + k se'av*c# ve "ie je $ stat 5" u v*c# v u. Me" te"! kt v,c# vva aj s+ se'a! je sc# %"* $ 're v,c# vva( aj i"*c#. Kristus "s u5&! )e "ajle%6&+ %rejav + sl ' $, je lska! kt r "ac#$-a u%lat"e"ie v $ar va"& se'a v slu)'e i"*+. Pre t2t sl ' $u "s Kristus sl ' $il a stle sl ' $-uje. =P" je Duc#g a k$e je P" v Duc#! ta+ je sl ' $a> ?2 K r /!1Y@. 2T0. HLRKEVCG HECV[RA KCQH AE CG:LMQFE U) Plat8" # v ril! )e =Cut"3 je "i5i( k"i#,! 6&riace "eres(>. At3"5a"ia v,#"ali - kraji", Pr t B ru! kt r* %&sal -l3 k"i#,! a je# k"i#, s%lili. Arist ;a"es str %&6e %r ti s%is vate1 +! kt r& % $k %vaj2 vieru v ' # v. Pret s%lili Kr3ci tie) s%is, E%ikur ve. U Ri+a" v! ak # v r& Mivius! +al % "ti;e4 +a4i+us % vi"" s( "a k"i#, 'e$liv $ -era( a -aka- va( ic# 5i %li(. AuBustus "a%r&kla$ -ak-al Ov&$i ve k"i#, lske. F6 tak3 #l' k3 ;il - ;ick3! #ist rick3 a te l Bick3 v-$ela"ie! a', si si v6etk + ve$el utv ri( st %erce"t"e s%rv", 2su$ kE ^u$sk* r -u+ sa +.)e +*li(. R usseau a Fac#ar sa "a%r&kla$ %ri-"ali! )e stratili vieru 5&ta"&+ 1u' v 1"ej literat2r,! Hus -'l2$il 5&ta"&+ Vicle;a. Ciekt v6ak 5&ta a 6tu$uje tv r'u %r tiv"&k v Hirkvi %ret ! a', "a%r&kla$ v,vrtil ic# "e%rav$,! vte$, +.)e +a( r -u+"* $.v $ k tak3+ut 5&ta"iu. Prav$u vier, "e-veril Kristus s '"3+u 2su$ku! ale aut rite a% 6t lsk3# cirkev"3# 2ra$u. Hirkev "ie je 2-k %rs! ale %atr". Ae t ti) +atk u % krste"*c# veriacic#. H#r"i "ajv-c"ej6& +ajet k D vieru a +rav" s(. :+ie a

+us& -aka- va( 5&ta"ie -l*c# k"&#! a t - t*c# ist*c# $.v $ v ak +atka s+ie $ $et& 'ra( %re5 ".)! a', sa "e% ra"ili. U) sv. Pav l "a$c# l sv ji+ k-a"&+ " v kres(a" v - E;e-u tak! )e s%lil verej"e k"i#, s % vera+i ?:k 19!19@. Ca -kla$e r -# $"utia "icejsk3# s"e+u %%e)i! s"e+, a s," $, -aka- vali 'lu$rske k"i#,. Niest, v6e 'ec"* cirkev"* s"e+ %rv* krt "aria$il aj ic# s%le"ie a sie$+, aj k ";i6kciu. O$ stre$ veku ' l -ak-a"3 aj vlast"e"ie a 5&ta"ie ur5it*c# s%is v a -a5ali ',( -ria7 va"3 ic# - -"a+,. P%e)sk ce"-2ra ' la -ave$e" a) % 'jave"& k"&#tla5e. B li jej % $r 'e"3 k"i#, P&s+a :vt3# a je# v*kla$ v! te l Bick3 k"i#, a + $lite'"3 %r&ru5k,. Prv %re$'e)"ej ce"-2r, t*c#t k"&# a t*+ aj u$ele"ie =i+%ri+atur>! t.j. % v le"ie k tla5i! + %r&slu6"* r$i"r ?'isku% 5i re# 1"* %re$stave"*@ aut ra 5i +iesta tla5e. L 6tt + "a% k " "era- sv ju ce"-2ru. Hirkev" ce"-2ra k"&# je ve1+i sla' %r ti ce"-2re! kt r e4ist vala "a%r&kla$ v k +u"i-+e! ke$, ' l -aka- va"3 v6etk ! k$e sa v,sk,t l i"* "- r "e-# $uj2ci sa s vte$aj6 u %r %aBa"$ u. Me" je$"a je %rav sl ' $a! a t sl ' $a %re %rav$u. Me" t je r -u+" a %r s%ieva kult2r"e+u % kr ku a '$a"iu. Ces%rv"e c#%a" sl ' $a )ia$a! a', ' l + )"3 5&ta( v6etk . Av6ak ur5it3 '+e$-e"ia ak "a%r&kla$ v %r&%a$e 6&re"ia $r B! +.)u +a( sv je % $stat"e"ie aj %ri 6&re"& ur5itej literat2r,. Tak3t '+e$-e"ia "ie s2 "a 6k $u! ale %rve "a %ak! +.)u ',( "a s #! ak sa "i+i 'r"i 6&re"iu v)",c# "e%rv$ ale' %erver-" st&! "aj+ +e$-i je$" $uc#*+i 1u7+i. F" # tv r'a "est j& a"i -a v,tla5e"ie! a"i -a %re5&ta"ie. F" #3 6tt, "a%r&kla$ aj $"es -aka-uj2 %re$aj a r -6ir va"ie k"&# a i"ej tla5e 6&riacic# ras v2 a i"2 "e-"6a"liv s( ale' $etsk2 % r" Bra;iu a % $ '"e. Ca 'r"e"ie 6&re"iu takejt tv r', s2 r -u+"3 $.v $,! "aj+ ke7 je -"+e ak 1a#k a's r'uje -vl6( +l$e) r.-"e % c#,'"3 veci. Aut ri literr",c# $iel tu "ie s2 le" sa+i %re se'a. Ce+aj2 sa %ri rit"e s"a)i( +a4i+ali- va( -isk, - %re$aja sv jej tv r', ale' s"a)i( sa 5 "ajv56iu % %ularitu. Lc# 2l # u ', +al ',(! a', $ $ali 5itate1 + "ie5 $ 'r3 a # $" t"3! 5 5itate1a -u61ac#t&! "ie %rive$ie k "e"visti! -vr#l sti ale' $ +,lu. Ae t % $ '"3 ak s v*r ' u % trav&". T je tu %ret ! a', % sk,tla -$rav2 a v*)iv"2 stravu. Ak % travi"r 'u$e %re$va( "ie5 % ka-e"3 a 6k $liv3 ale' $ k "ca "ie5 je$ vat3! % t + je le%6ie! ke7 je tak v*r 'a -ak-a". Ce++e 'ra( +a4i+l", #1a$ le" "a "a6e teles"3 -$ravie! ale aj "a "a6e $u6ev"3 a $uc# v"3 -$ravie. Me" "eu)it 5"3 a 6k $liv3 k"i#, ', +ali ',( % sti# va"3 -ka- + tla5e. :c#vli( 5i "esc#vli( k"i#u "es% 5&va "a 1u' v.li 'isku%a. Aut r + v)$, %rv $v la( sa "a v,66&c# +iestac#. Hirkev"* i+%ri+atur te$a "a%r&kla$ "ie je %rek)k u! ale "a'$a k %&sa"iu $ 'r*c# k"&#. Ae t aj $% r25a"ie k r -6&re"iu $ 'rej k"i#,. :l ' $a %&sa( a tla5i( 5 k 1vek je 2%l" u +rav" u a"arc#i u. Jast sa % uka-uje "a krs"u ; r+u! $ k "al* ja-,k! %re kt r* je vraj "e+rav" k"i#a # $" t". H" jisk ale - sta"e #" jisk +! aj ke7 ', # % liali v Iavk u a )iarili tis&cka+i )iar viek. Bu$e s"7 "% j +e"ej je$ vat*! ak je v %rekrs"ej "$ 'eE T sa t*ka aj %r Bra+ v v telev&-ii! r$iu ale' 'sa#u i"ter"et v*c# str" k.

Ae$ %re $u6u +.)e ',( # r6& ak je$ %re tel . Otrvi( +.)e 1a#k aj vte$, ak je $vk va"* % kva%kc#. Ku -l3+u s+e "a% k " viac "c#,l"&. U) %rir $-e"* -k " "+ # v r& a', s+e sa c#r"ili %re$ "e'e-%e5e"stva+i a "e%riv $- vali si ic#. Tak t +u + ',(! aj ke7 i$e vieru a +rav" s(. : tak*+i veca+i sa "e$ -a#rva( 'e- "sle$k v. Csle$k, s2 v t +t %r&%a$e -l 5i"" s(! "a% +#a"ie r -vratu r $&" a % $. :% 1a#liv $ 'r*c# k"&# je viac "e) $ s(. Jas je krtk,! %ret ', s+e sa +ali "au5i( v,'era( le" t "ajle%6ie a "aj%rav$ivej6ie. J je % tre'"3 k "6+u v-$ela"iu a % u5e"iu! t v6etk je +" # "s '"e 'sia#"ut3 v $ 'r*c# k"i#c#. Ce- sta"e+e te$a v "i5 + % -a$u! ak 'u$e+e %ri v*'ere k"&# %rec&-"i. Prav kult2ra sa +.)e r -v&ja( je$i"e "a kres(a"sk*c# -kla$ c#. D 'r vec sa sa+a $% r25a. D 'r k"i#a je % kla$! liek! % u5uje! % silIuje! % v-"6a! -u61ac#(uje a 5is(uje. =Ce' jte sa t*c#g 5 -a'&jaj2 tel ! ale $u6u -a'i( "e+.)u. :k.r sa ' jte t # ! kt r* +.)e i $u6u i tel -a#u'i( v %ekle> ?Ft 1\!2Z@. V $% ve$" s( s%is vate1a je ve1+i ve1k. Ae$"*+ ria$k + +.)e v%l,v"i( a) %r&li6 ve1a 1u$sk*c# $u6&. D"e6" tre"$ v literat2ra sa jav& ve1+i '12'e" u -vl6( +e$-i r -% lte"*+i! % $l +e"*+i! -ra"e"*+i a sla'*+i 1u7+i. K"&#! kt r3 ', ste 'e'v + #li -veri( $ r2k c#la%c vi 5i $iev5a(u "a %ra#u $ s%el sti! v kt r*c# c#cete v,%est va( vieru a %ev"* c#arakter! ', ste v 'e)"*c# k"&#ku%ectvc# "e"a6li a) tak ve1a9 R $i5ia s2 % vi""& v6&+a( si 5 ic# $eti 5&taj2! % -eraj2 i % 52vaj2. Fali ', i+ 'r"i( v k "-u+ va"& t # ! 5 % $r*va 2ctu k 1u7 +! "' )e"stvu a +rav" sti. Fali ', v6ak tie) ve$ie( sv ji+ $e( + %re$l )i( "a+iest t # # $" t"3 alter"at&v,. Aj v,$avatelia ', si +ali ',( ve$ +& sv jej ve1kej - $% ve$" sti -a t ak3 k"i#, a 5as %is, v,$vaj2. P $ '"2 - $% ve$" s( +aj2 t&! kt r& sv ji+i % su$ka+i $% r25aj2 5i "e $% r25aj2 k"i#,! $iva$l! ;il+,! telev&-"e %r Bra+,. Fali ', si uve$ + va(! )e u+eleck3 $iela "ev,v)ia +rav"3 6k $,! kt r3 "iekt r3 $iel s%.s '& v $u6i sv j u "e+ rl" s( u. Viera a 5ist ta s2 ' )&+i $ar+i! a v,)a$uj2 star stliv2 c#ra"u. Ak ' l i"$e4 ?- -"a+@ -ak-a"*c# k"&# v r. 19XX -ru6e"*! tak viac +e"ej %re je# -astara" s( a "e2%l" s(. V)$, sa v6ak rtal aj s r -va# u a v,s%el s( u veriacic#. T*+ v6ak "ie je celk + % ve$a"3! )e ka)$* kat l&k s+ie $"es s % k j"*+ sve$ +&+ 5&ta( 5 k 1vek. L $"es si Hirkev v,#ra$-uje %rv verej"e $s2$i( verej"3 k"i#,! kt r3 6k $ia viere a +rav" sti. Ka)$* kt +al v)", $.v $ 5&ta( k"i#u uverej"e"2 "a i"$e4e! + # l k t +u $ sta( % v le"ie $ %r&slu6"3# $iec3-"e# 'isku%a. T je aj $% ve7 "a "+ietku! )e i"$e4 + Hirkev u$r)iavala veriacic# v "eve$ + sti. R -# $"utie "ev# $" sti k"i#, "e+us& ',( "e +,l"3. Av6ak v ka)$ej slu6"ej s% l 5" sti sa 5akva! )e sa 5l vek "aria$e"ia+ ria$"ej vrc#" sti % $r '&! 5 "e-"a+e" - tr 5e"ie $uc#a. R v"ak je t +u aj v t +t %r&%a$e! % kia1 sa "e%reuk)e! )e $ 6l k +,lu.

2TX. HLRKEV A NTGT :[ VUDO PROTL :EBEE Kristus # v r&< =Dvajte te$a! 5 je cisr v ! cisr vi! a 5 je B )ie! B #u>. Hirkev $ stala %r&ka- r -#las va( - striec# ?Ft 1\!2Y@ a ',( +est + % stave"*+ "a "vr6&> ?Ft 0!1T@! kt r3 'u$e 7alek vi$ite1"*+ a 'u$e %l*va( sv ji+i kla$+i v verej" + )iv te. Kristus sa -25ast"il aj verej"*c# "' )e"sk*c# 2k " v ?%2( $ Aeru-ale+a@ a %rij&+al verej"2 slavu %ri vja-$e $ t #t +esta. A"i je# Hirkev "e+ ',( te$a ak*+si taj"*+ s% lk +. :v. Pav l # v r&< =Ka)$* "ec# sa % $$ v,66ej + ci! le' "iet + ci! kt r ', "e' la $ B #a... Dvajte ka)$3+u! 5 ste $l)"&< k +u $aI! t +u $aI! k +u cl ! t +u cl ! k +u '-eI! t +u '-eI! k +u 5es(! t +u 5es(> ?Ri+ 1/!1"@. Vl$"2ca + c je =B ) u slu) '"&5k u %re tv je $ 'r >. ?Ri+ 1/!T@. Pav l tie) "a% +&"a veriacic#! a', sa -a vl$c v + $lili ?l Ti+ 2!1@. l Pt 2!1/i1Y< =Kv.li P" vi sa % $ria7ujte ka)$ej 1u$skej usta" vi-"i... V6etk*c# si ctite>. Ku %rvej -r)ke $ 6l ! ke7 a% 6t li # v ria )i$ vskej kIa-skej + ci "a jej -ka- #lsa( Krista< =B #a tre'a viac % sl2c#a( ak 1u$&> ?:k 0!29@. Ak $% ruj2 1u$sk3 -k ", B )ej v.li! ak v,stu%uje 6tt %r ti "' )e"sk3+u %resve$5e"iu a "ar26a "' )e"sk3 a +rav"3 # $" t,! ++e $ %rie( 6ttu % slu6" s(. Ak "es2#las& kat l&k % $1a sv j# sve$ +ia s "ie5&+ v 6tte! "ie je t -ra$a! ale sk.r slu)'a 6ttu. Hirkev "e+ %.s 'i( "a s%.s ' sveta svetsk*+i %r strie$ka+ig + sk.r %re"ik"2( $ 5as"* % ria$ k -v"2tra $uc# + eva"jelia. Mist Di B"et vi - 2.i/. st r 5ia # v r&< =J&+ je $u6a v tele! t*+ +aj2 ',( kres(a"ia v svete>. V)$, -" vu + ',( Hirkev sve$ +&+ s% l 5" sti! ak i$e -kla$"3 # $" t, 5l veka a 1u$sk3 s2)itie. Hirkev + stle % uka- va( "a $ 5as" s( sveta a tak 'r"i( v6etk3+u -a's luti- va"iu a -' )6( va"iu svetsk*c# $ 'ier. Hirkev $"es t2)i % t +! a', sa v v6etk*c# 6tt c# v,tv rila tak situcia! kt r ', u+ )"ila u%lat"i( jej %rva a uskut 5"i( jej % sla"ie i 'e% litick*c# str" a % $ '"*c# rBa"i-ci&. B )ie kr1 vstv ! kt r + # v r& eva"jeliu+! sa "e6&ri % + c u % litick*c# str"! 5i $ k "ca % l&ci u ale' ar+$ u! ale v&(a-& v6a$e ta+! k$e sa 6&ri lska a %rav$a! "$ej a % k j! +ier a ra$ s(. T t kr1 vstv "e% tre'uje ve1k le%3 cirkev"3 slv" sti a r.-"e v "kaj6ie =+ ce"sk3> %rejav,! kt r3 s%rev$-ali $eji", t-v. "' )e"sk3# 6ttu. Kristus $+iet l! ke7 # +" #& c#celi ur 'i( % -e+sk*+ kr1 +. Kat l&ck, $uc# vier, a lsk, c#ce )i( v ka)$ + 6tt" + -ria$e"& a +us& +a( v 2cte v6etk, skut 5"3 # $" t,! aj ke7 s2 uskut 5I va"3 "e%riate1+i Hirkvi. P litick3 -"eu)&va"ie kres(a"stva "ie je "ev,#"ut"*+ $eji""*+ ;akt r + a $% ruje skut 5"3+u kres(a"sk3+u $uc#u! kt r* sa stle viac %rejavuje v s25as" + svete. Hirkev %re$ v6etk*+ $+ieta k "a"ie 6ttu %r ti Hirkvi. Far4ista Vlatk ari$ - '*valej Au# slvie % kla$ 6tt", atei-+us -a r v"ak* %re)it k ak 6tt"e "' )e"stv . Ak +aj2 6tt"e i"6tit2cie sl2)i( 'ek ";esij"*c# -+er v! tak aj 'e- %r tiik ";esij"*c#.

P -e+sk3 veci s2 le" %r strie$k + k $ sia#"utiu ve5"ej s%s,! a %ret + 6tt sv ji+i -k "+i % $% r va( 5i"" s( Hirkvi. Ak uskut 5Iuje leBit&+"a 6tt"a aut rita v6e 'ec"3 $ 'r ! "e+.)e ',( k Hirkvi "ev6&+av. Hirkev s1u'uje 6ttu +rav"2 % $% ru! a tak %ris%ieva k t +u! a', v v"2tri "r $a a +e$-i "r $+i sa stle viac r -+#ala lska a s%rav $liv s(. Kres(a"stv % $% ruje v6etk, skut 5"3 6tt"e %rva! "ec#ce 6tt % "&)i(! ale % -$vi#"2(! -$uc# v"i(! % kia1 je t + )"3. C' )e"sk* )iv t! ak + %l"3 $ + vsk3 %rv v '5ia"skej s% l 5" sti! v.'ec "e6k $& verej"*+ -uj+ +! ale %ris%ieva ku % kr ku a 'la#u '5a" v. A" Pav l LL. t + # v r&< Viera -'li)uje a s%ja 1u$&! -$ru)uje ic# ak 'rat v a sestr,! r '& ic# % - r"ej6&+i! - $% ve$"ej6&+i a ve1k $u6"ej6&+i v 2sil& s% l 5"3 $ 'r . Cej$e le" v56iu c# tu s% lu%rac va( s i"*+i! ale sk.r t ! a', s+e "a5er%ali - "ev,5er%ate1"3# %ra+eIa s%rv"e# sve$ +ia v,66ie $.v $, %re a"Ba) va"ie sa k 'u$ va"iu s%rav $livej6ej a 1u$skej6ej s% l 5" sti. Hirkev je $ k "al u a "a 6tte "e-visl u s% l 5" s( u! ak + sv j vlast"* 25el a v6etk, %r strie$k, k je# $ sia#"utiu. Aej 25el + je "a$%rir $-e" s%sa 1u$stva. Dru#* vatik"sk, k "cil # v r&< O'5ia"ska s% l 5" s( a Hirkev s2 v sv jej vlast"ej k +%ete"cii $ se'a "e-visl3 a sv j%rv"e. Av6ak 'e sl2)ia s '"3+u a s% l 5e"sk3+u % v la"iu r v"ak*c# 1u$&! aj ke7 r -$iel"e. A %ret t k l" s(! )e )ije+e v $v c# s% l 5" stiac# "e-"a+e"! )e ', s+e )ili $v jak*+ 5i %ria+ si v-j +"e $% ruj2ci+ )iv t +. Hirkev % u)&va 5as"3 veci! % kia1 t v,)a$uje jej vlast"3 % sla"ie. =V)$, a v6a$e jej "le)& %rv #lsa( s %rav u sl ' $ u vieru! u5i( sv ju "uku s% l 5" sti! v 1"e v,k "va( sv ju 2l #u +e$-i 1u7+i a %re"6a( sv j + rl", 2su$ k i v veciac#! kt r3 sa t*kaj2 % litick3# % ria$ku! ke$,k 1vek t v,)a$uj2 -kla$"3 %rva s ', 5i s%sa $u6&! % u)&vaj2c v6etk*c# a le" t*c# %r strie$k v! kt r3 sa -# $uj2 s eva"jeli + a $ 'r + v6etk*c# % $1a r -$iel" sti 5ias a k l" st&. T*+ Hirkev % silIuje % k j +e$-i 1u7+i k B )ej slve> ?Dru#* vatik"sk, s"e+< O cirkvi v $"e6" + svete@. Hirkev "er '&! ale s2$i % litiku! "ie % str"ke tec#"ickej! ale +rav"ej. F % litik v v,c# vva(! le' % litika ak v6etk, 1u$sk3 $iela je % $r 'e" +rav"*+ krit3ri+. F $ #lia$a( aj "a v*c# vu +l$e)e! + 'r"i( 6tt i r $i"u! % kia1 si ic# c#ce % $+a"i( je$"a % litick stra"a. A', te$a Hirkev s2#lasila s vl$",+ re)i+ +! k t +u "esta5&! )e "a%r. kat l&ci +aj2 v $a" + 6tte sl ' $u vier v,-"a"ia! a )e kIa-i s2 %late"& 6tt +. Hirkev "e+.)e -ra$i( Krista! k125 a stre$! cie1 1u$sk*c# $ej&"! al;u a +eBu! a %ret sa a"i "e+.)e v-$a( %rv! kt r3 jej ' li $a"3 Krist +. Ce+.)e sa st t )"i( s )ia$" u % litick u + c u! le' Kristus jej "e$al )ia$"u % litick2 + c. P sla"ie Hirkvi je 5ist "' )e"sk3. V"a+e" t ! )e te8ria $v c# + ciac#! $uc# v"ej a svetskej! ak sa t c#%al v stre$ veku je %rek "a". Hirkev sa ="e+ie"i stava( -a t2 ale' "2 k "kr3t"u ; r+u! % $1a kt rej c#c2 je$" tliv3 "r $, 5i 6tt, r -rie6i( 'r vsk3 %r 'l3+, sv j# v"2t r"3# us% ria$a"ia a +e$-i"r $"ej s% lu%rce! le" ke7 %ri t +

re6%ektuj2 B )ie -k ",> ?Pius PLL.@. Dru#* vatik"sk, s"e+! $ ku+e"t Rados a ndej # v r&< =J k 1vek %rav$iv3 a $ 'r3 sa "ac#$-a v "ajr.-"ej6&c# -ria$e"iac#! t v6etk + s"e+ v ve1kej 2cte. Hirkev je c# t" t % $% r va(! % kia1 sa t -# $uje s jej % sla"&+! a "i5 si vr2c"ej6ie "e)ia$a! "e) a', + #la sl2)i( %re $ 'r v6etk*c# a r -v&ja( sa sl ' $"e % $ ak uk 1vek vl$ u! kt r u-"va -kla$"3 %rva s ', i r $i", a % )ia$avk, v6e 'ec"3# 'la#a>. P kia1 cirkev"3 rB", c#c2 ur5 va(! kt r % litika je v# $"ej6ia a 2s%e6"ej6ia! ale' sa+i vl$"u( v svetskej s;3re! %resa#uj2 sv ju k +%ete"ciu a $ c#$-a ku klerikali-+u. Ca%r ti t +u ak si 6tt u-ur%uje %rv ?-a j -e;i"i-+u a k +u"i-+u@ -asa# va( $ $uc# v"*c# vec&! stara( sa "uku Hirkvi a -asa# va( $ cirkev"*c# %rv + c&! %rekra5uje -jav"e sv je %rva! "a%r. +e" va"&+ kIa- v a %rekla$a"&+ kIa- v. Ae )ia$uce! a', ' la v je$" tliv*c# 6tt c# $ je$"a" %rv"a $ # $a 6ttu s Vatik" + )iv te Hirkvi v kraji"e! 7alej sl ' $"* st,k r$i"r v s sv. :t lc +! + ',( -aru5e" "eru6e" 5i"" s( cel 6tt"ej 'isku%skej k ";ere"cie! a', 'isku%i + #li sl ' $"e v,k "va( sv j 2ra$! a', kIa-i v sv jej %ast ra5"ej 5i"" sti % $lie#ali le" r$i"r +! a', laik + "e' li kla$e"3 %rek)k, v %l"ej 25asti "a )iv te Hirkvi % v6etk*c# str"kac#! a', ' l u+ )"e"* )iv t a 5i"" s( r$ v a k "BreBci& v $uc#u Dru#3# vatik"ske# k "cilu! a', ' la -aru5e" %ast ra5" 5i"" s( v "e+ c"iciac#! s cil",c# -aria$e"iac# a v-"iciac#. Fe$-i 6tt + a Hirkv u je ra$ t- k! kt r3 sa $ t*kaj2 ' c# s% l 5"e. Tu je %rv + a % vi"" s( u Hirkvi! v-"ies( sv je % )ia$avk, i "a a$resu 6ttu. Veci s% l 5"3# -uj+u s2 -le)it s( u! kt r3 +aj2 "a -reteli ak % -e+sk3! tak ve5"3 'la# a -auj&+aj2 te$a Hirkev aj 6tt! "a%r. +a")elstv ak -+luva +e$-i 6tt + a aj sviat s(g v*c# va $et& '5ia"ska i "' )e"skg sl ' $a sve$ +ia v t-ke %rav$, aj 'lu$ vg cirkev"* +ajet kg -ria7 va"ie a % stave"ie " v*c# 'isku%stievg 'sa$- va"ie 'isku%sk*c# st lc vg -ria7 va"ie a 'sa$- va"ie ;ar" st&! stav'a k st l v a kl6t r vg -ria7 va"ie a ria$e"ie cirkev"*c# 2stav vg $ stat 5" "' )e"sk tla5 a i"3 +e$il"e %r strie$k,g s% lk,! #ra"ice $iec3-! cirkev"3 sviatk,! 'e-%e5" st"3! -$rav t"3 a $ %rav"3 % $+ie"k, "' )e"sk*c# -#r +a)$e"&. Vuje+ $ # v r ' c# str" ', +al ',( ' jstra""*. P litik u sa Hirkev -a 'er % tia1! % kia1 + % litika v-(a#, k "' )e"stvu a kres(a"sk3+u )iv tu. Ce+ )" je$"*+ $,c# + tvr$i(! )e sa Hirkev "e+ v,ja$r va( k verej"*+ %r 'l3+ + a -r veI Hirkvi %re$#a$- va(! )e sa "estar v "kaj6& )iv t! $str"e"ie v je"! 'ie$, a % $ '"e. Ca% k " ak sa "e+ "' )e"stv +ie6a( $ % litik,! tak ', a"i % litika sa "e+ala +ie6a( $ "' )e"stva. Ue sa Hirkev a "' )e"stv +ie6a $ +a")elstva! r $i",! 6k l,! 6% rtu! +8$,! +3$i&! # s% $rstva! % litik, a $ v6etk3# # v r&E Ke7 % u)ije+e "a+iest v*ra-u Hirkev! v*ra- Kristus! res%ekt&ve B #! +.)e t svetli( 5 si viac - t #t "e% c# %e"ia. B # sa +ie6a

"a -aj $ v6etk3# ! 5 1u$ia r 'ia. Dal "+ $esa( %rik-a"&! kt r3 +aj2 $ sa# "a "6 cel* )iv t. V6etk ! 5 5l vek r '&! +.)e ',( s%rv"e ale' "es%rv"e! $ 'r3 5i -l3. Hirkev + le" 2l #u! B )ie %rik-a"ie #lsa( a a%lik va( "a t + 5i " +. V)$, je t sk.r % litika! kt r sa +ie6a $ "' )e"stva. :l v Plat8"a %latia aj $"es< Kt ' r& "' )e"stv ! ' r& -kla$, 1u$skej s% l 5" sti. Ria$"a aut rita + sv ju + c $ B #a a $ %fIa B )ie -k ",. Ntt "ie je "ajv,66&+ cie1 +. R -%a$ sa ak "ie je % $ria$e"* v,66ie+u a 'sia#lej6ie+u )iv t"3+u cie1u. Ciele" s2kr +" s 'a! ale aj s% l 5" s( a 6tt +aj2 v-(a#, a % vi"" sti v 5i B #u. Ke', ' l 6tt s+ se'e cie1 +! stal ', sa '5a" %r strie$k +! tr k +. Ae t -slu#a kres(a"stva! )e %r ti % #a"sk*+ a's lutistick*+ s"a#+ #ji "e 'l +"e % 5as $va$siatic# st r 5& ce"u a %rv s '" sti. Kt % -$vi#uje rasu! % litick2 stra"u! "r $! 6tt! ur5it2 6tt"u ; r+u! %re$stavite1 v 6tt"ej + ci 5i i"3 -kla$"3 %rvk, 1u$skej s% l 5" sti "a "ajv,66iu ; r+u v6etk3# a v-$va i+ ' )sk* kult! %revracia a ru6& % ria$ k vec&! ak ic# -a+*61al a v,tv ril Kristus. Jl vek ' l sk.r ak 6tt! + "e% ru6ite1"3 %rva! $ kt r*c# 6tt "es+ie -asa# va(. Pret 6tt +us& ',( -a+era"* le" ku 5l veku ak ku sv j+u cie1u. Jl vek + t ti) ve5"2 ce"u! %ri5 + 6tt je le" ur5it % +i"ute1" 6trukt2ra. Ntt +us& re6%ekt va( "' )e"sk2 sl ' $ug ka)$3 '+e$-e"ie v,v lva k ";likt"2 situciu a tej sa + s"a)i( ka)$* r -u+"* re)i+ v,var va(. Vsa# %r ti sl ' $e %l $& akt&v", 5i %as&v", $% r! 1a# staj" s( 5i %retvrku. Me" v "' )e"skej sl ' $e je + )" 5est" s% lu%rca kres(a"a "a '5ia"sk,c# 2l #c# v 6tte. V "eje$" + t talit" + 6tte $ 6l v +i"ul sti k % r)ke Hirkvi! "ie v6ak ku k "e5"3+u v&(a-stvu re)i+u. P tre'"ej6& "e) ' j je %re 6tt a Hirkev $ial8B. O'+e$- va"ie "' )e"skej sl ' $, a jej % ru6 va"ie je v r -% re s 1u$sk u $.st j" s( u a 1u$sk*+i %rva+i. Cie je %rijate1"3! a', +al v verej" + )iv te '5ia"ske %rva "a%r&kla$ le" atei-+us! -atia1 5 veriaci s2 'ra"& ak '5a"ia $ru#ej kateB8rie ale' s2 $ k "ca -'av va"& '5ia"sk,c# %rv. 2TY. CGBOUEC:TVO CEPATRQ DO NK]ME Kat l&cki r $i5ia s2 % vi""& -a'e-%e5i( sv ji+ $e( + ria$"u kat l&cku v*c# vu. V %a5" + %r&%a$e! ak tak + )" s( je! ale s2 k "ej 1a# staj"&! k "aj2 (a)k* #riec#. P %ri tejt % vi"" sti s2 stat"3 ic# % vi"" sti v 5i $e( + $ru# ra$3. Ak si t2t % vi"" s( "e%l"ia! "ie s2 # $"& sviat st"3# r -#re6e"ia %ri s% ve$i. Ak $ k)e % ria$", tec a +atka i s "asa$e"&+ vlast"3# )iv ta c#r"i( $ie(a! kt r3+u #r -& "e'e-%e5e"stv )iv ta! t*+ sk.r je "ie5 % $ '"3 "a +ieste! ak i$e $u6u $ie(a(a. Ak rstli $eti %rv*c# kres(a" vE Ok l "ic# ' l v6a$e % #a"stv a %re$sa v t*c# 5as c# - "ic# v,rastali svt& 1u$ia. Pre5 ', t "e6l $"esE Ale aj $"es +us& ',( v r $i5 c# t %avl vsk3< =Vie+! k +u s + uveril9>! a', $ k-ali sv ju vieru v cel + jej ' #atstve $ v-$va( 7alej.

Die(a je B )& $ar! -a kt r3# ve5"3 6(astie sa 'u$2 r $i5ia ra- $% ve$a( v ve5" sti. V*c# va $et& je v %rv + ra$e %rv + a 2l # u r $i5 v. V6e 'ec" $eklarcia 1u$sk*c# %rv! %rijat 1\. 12. 19TZ "a Val" + -#r +a)$e"& O:C # v r&< =R $i5ia +aj2 %re$" st"3 %rv v li( $ru# v-$ela"ia %re sv je $eti> ?5l.2X! ' $ /@. Ak "#le $ali r $i5ia $ie(a % krsti(! Hirkev + %rv '$ie( "a$ v*c# v u sv jic# % krste"*c# 5le" v. T*ka sa t aj v,u5 va"ia! -vl6( "' )e"stva. Kat l&cki r $i5ia sa +aj2 s"a)i( t ! a', 6k lsk v*c# va % kra5 vala v t +! 5 "i -a5ali. :"a)ia sa te$a! % kia1 +.)u! $a( $ie(a $ trie$, s kres(a"sk*+ -a+era"&+. =Cec#ajte $eti a "e'rIte i+ %ric#$-a( ku +"e> ?Ft 19!1T@! # v r& Kristus. R $i"a je star6ia "e) 6tt! je 6tt + v 6tte! aut "8+",+ -ria$e"&+. Ntt te$a "e+ %rv sta" vi( je$" t"* s%.s ' 6k lskej v*c# v, a e6te +e"ej + "a "ie5 tak3 %rv je$"a % litick stra"a. Duc#a 6k l, "eur5uje ',5aj" je$"a # $i"a "' )e"stva t*)$e""e! ale je$" t"* s+er v*c# v, v v6etk*c# %re$+et c#. V*c# va sa "e$ celk + $$eli( $ v-$ela"ia. C' )e"stv "ie je ak ka)$* i"* $' r! ale +us& %retvra( cel* 6k lsk* rBa"i-+us. Frav" a "' )e"sk v*c# va je % tre'" aj "a v,66&c# stu%I c# 6k.l! a', + #la ',( $ %fIa" a r -v&ja". Kat l&ci %l"iac sv je % vi"" sti v 5i 6ttu +.)u %ret )ia$a( -a kat l&cke $a"e! kt r*+i aj "i v,$r)iavaj2 6k lstv ! kat l&cke 6k l, s v6etk*+i %rva+i a v*# $a+i stat"*c# 6k.l. Cej$e "i5 viac! "e) r v"ak3 %rv ! ak3 +aj2 "everiaci "a v*c# vu $et& 'e- B #a. T*+ %l"ia % vi"" s( k $e( + i "r $u a % $ie1aj2 sa "a 'u$ va"& -$ravej a 'e-%e5"ej 'u$2c" sti 6ttu. V 6k le! k$e s2 $eti v,c# vva"3 ku 2cte a +rav" sti! + 6tt "ajle%6iu % ru. V takej 6k le sa $eti u5ia t +u "aj$.le)itej6ie+u! 5 +u sa + )" "au5i(< viere a lske k B #u a 'l&)"e+u! 5i)e k %r&%rave "a 6(ast"* % -e+sk* i ve5"* )iv t. D 'r v*c# va a lska je "ajle%6&+ vkla$ +! kt r* +.)u r $i5ia sv ji+ $e( + $k-a(. Vkla$ + $ 'rej v*c# v, +us& ',( $.kla$" "' )e"sk v*c# va. Cajle%6ie kat l&cke 6k l, si -&skavaj2 re6%ekt aj u t*c#! kt r& i+ "ie s2 "akl "e"& a s2 "e-rie$ka $va"3 -a v- r 6tt",+ 6k l+. Vv*6e"2 s"a#u u5ite1 v v tak*c#t 6k lc# s%ravi$la u$r)uje ve1k - $% ve$" s( v 5i r $i5 + a B #u. V 6tt c#! k$e kat l&cke 6k l, ;u"Buj2 u) viac r k v s2 sk2se" sti! )e je "e ve1k* -uje+! "a%r&kla$ aj kv.li le%6&+ v*sle$k + $et& a +l$e)e! kt r3 - t*c#t 6k.l v,c#$-aj2. L sve$ +it& "ekat l&cki r $i5ia -veruj2 ra$6ej sv je $eti kat l&ckej 6k le! ak "ie - %resve$5e"ia! tak - sk2se" sti! )e ta+ $ sta"2 % ria$"u v*c# vu. Hel eur8%ska kult2ra + kres(a"sk* %.v $. Be- kres(a"stva ', ' la Eur8%a le" 7al6 u 'ar'arsk u $)u"B1 u. Ka)$ vl$a! kt r -avie$la 6k lstv 'e- "' )e"stva! si v,c# vala Be"erciu! kt r ju -vr#la! le" 5 $ -rela ?F "tale+'ert@. Cikt "ev,%rac val le%6iu s2stavu kvalit"3# )iv ta "e) kres(a"stv .

Frav" s( i v*c# va s2 'e- "' )e"stva "e+ )"3! ak $ ka-uj2 i $eji",. Ak u) P,t#aB ras )ia$al $ )iak v! a', $e""e sk2+ali sve$ +ie a cvi5ili sa v se'a vl$a"&! asi ve$el! )e 6tu$ va( +us& cel* 5l vek! "iele" + - B ale aj sr$ce. Deti aj r $i5ia +aj2 te$a B # + $a"3 %rv ! a', ' li % u5 va"& aj veciac# - v6etk*c# "aj$.le)itej6&c# i =% tre'"3 je le" je$" >! ak # v r& Kristus ?Mk 1\!T2@ a % I + A. A. K +e"sk*! kt r* # v r&< =Ca t + st j "e-+e"ite1"e! "ec# "a6e kres(a"sk3 6k l, s2 c#r+, -' )" sti. Pre B )ie +il sr$e"stv %r s&+! "ec# k "e5"e u) v)"e %ri#lia$"u kres(a"sk3 vrc#" sti a %re$stave"& Hirkvi! a', 7alej "e$ v 1 vali F l c# vi 'et va( kres(a"sk2 +l$e)! "ar $e"2 Krist vi a krst + je+u -asvte"2> ?Di$aktika! ka%. 2T@. K +e"sk* si %rial! a', sa +l$e) #"e7 $ %rv3# u)&va"ia 5&! ja-,ka! r2k! a ".# u5ila -#lia$a( ku "e'u a v-%&"a( ruk,! B #a a Krista slav va(! %re$ "evi$ite1" u vele'" s( u k le" sklIa( a ju cti(< =V-"e6e" 2l #a 6k l, "ec# je! a', ' la $ielI u! v kt rej 1u$ia %rav*+i 1u7+i! kres(a"ia %rav*+i kres(a"+i ' li u5i"e"&..Ce6(ast"3 je ka)$3 v,u5 va"ie! kt r3 "eve$ie ku -' )" sti a $ 'r*+ +rav +... Kt %r s%ieva v u+e"& a "e%r s%ieva v +rav c#! viac "e%r s%ieva "e) %r s%ieva>. T.K. Fasarik %&6e< =Ce$ k)e+ si %re$stavi( "6# 5l veka! kt r* ', rst l 'e- % -"a"ia Ae)i6a a je# u5e"ia. Ve7 aj 'sa# :tar3# -k "a %atr& ku -kla$"3+u kult2r"e+u +ajetku eur8%ske# 5l veka. Kt ', "e% -"al kres(a"stv ! ' l ', vlast"e cu$-i"c + "a "a6ej kult2r"ej %.$eg a ak ', + # l "iekt % c# %i( eur8%ske $eji", a % ria$k,! ke', "e' l % u5e"* % $state a v*v ji HirkviE :tle %akuje+ a -$.ra-Iuje+! )e "' )e"stv je % $stat"*+ %rvk + $uc# v"3# )iv ta a kult2r,! a %ret je +i "iele" v,u5 va"ie "' )e"stva! ale aj "' )e"sk %ra4 ve1k u a "er -rie6e" u t-k u 6k lskej % litik,.> Ae % tre'"3 % -"va( % +er, v 6k le! sle$ va(! 5 je v 6k le $ $ie(a(a v6te% va"3! 5 %rij&+a "a%r&kla$ aj $ r ves"&k v. Ak + r $i"a s% lu%rac va( s 6k l u! %re5 ', 6k la "e+ #la s% lu%rac va( s r $i" uE R $i"a ', "e+ala +l5a(! ak si "a%r&kla$ "ejak* u5ite1 $ v l& % $r*va( aut ritu r $i5 v! v %r&%a$e! )e sa s"a)& $ $ie(a(a v6te% va( "e$.veru v 5i B #u a "' )e"stvu. Jesk sl ve"sk3 6k lstv s sv ji+i u5e'"ica+i a v,u5uj2ci+i ' l k +u"i-+ + '-vl6( svet "- r v ! i$e l Bick, sil"e -$e; r+ va"3. Cikt "es% 5&ta kriv$,! "a%c#a"3 "a veriacic# r $i5 c# a ic# $e( c#! kt r& ' li "eustle k ";r "t va"& s % s+ec# +! % "i) va"&+ a -astra6 va"&+! ak $ u5ite1 v! tak $ "everiacic# s% lu)iak v. K 1k ve$eck*c# $ +"ie" k a skresle"*c# ;akt v "a+iest 'e-%e5"e $ k-a"*c# ve$eck*c# %rv$! -vl6( v $' re 'i l8Bie a #ist8rie sa v"uc val $e( +! 'e- t # a', sa $ie(a + #l "e%rav$+ v,u5uj2ce# 'r"i(. Be)"e % $r*vali "iekt r& u5itelia aut ritu r $i5 v! 5 +" # krt +al -#u'"3 "sle$k, v v*c# ve $et&. Du6a $ie(a(a ' la -+te" %r tic# $"*+i "- r+i a v%l,v+i. Dv jak v*c# va "ar26ala v-(a#, $ie(a(a k r $i5 +! k lekt&vu a u5ite1 +! r 'ila svet "- r v* v*v j $ie(a(a skut 5"e ' lest"*+ a "2tila # k $v jakej + rlke! k % kr,tectvu. Ak

+ #li takt v,rs( 5est"& c#arakter"& 1u$iaE [5as( "a "' )e"sk + )iv te sa -"e+ )I vala #r -'a+i! $%2tavac&+i akcia+i #lav"e v "e$e1u a % $ '"e. T )e 2%l"e c#*'ali "' )e"sk3 u5e'"ice a % +.ck,! sa % va) val -a sa+ -rej+3. Ceustle ' la % ru6 va" Deklarcia "' )e"skej -"6a"liv sti Be"erl"e# -#r +a)$e"ia O:C - 1Z. 12. 19Z1! kt r # v r& v 5l. 0! $s. /! )e =$ie(a + ',( c#r"e"3 %re$ ak uk 1vek ; r+ u $iskri+i"cie kv.li "' )e"stvu>. :k2se" sti uka-uj2! )e 6k la! kt r je %raktick, 'e-' )"! je 6k l u %r ti"' )e"sk u! 5 sa -# $uje i s sl va+i Krista< =Kt "ie je s +" u! je %r ti +"e9> P - statk, t # v6etk3# %retrvvaj2 e6te $l# . Cie je %re$sa + )"3 $Ia "a $eI! i$e l Bick, -+e"i( u5ite1a! $c# va"3# k +u"i-+ +! kt r* tejt i$e l8Bii $$a"e sl2)il a a"Ba) val sa %re Iu. 2TZ. KATOMQHKE :POMKO ROVBQAAAU CGRODE Krist va vec +us& ',( #je" ta+! k$e je #r - va" a "a%$a". F $er"* svet je -ac#vte"* vl" u )iv ta v k +u"itc#! kt r* + r -# $uj2ci v%l,v "a "' )e"sk +rav"* v*v j +la$ej Be"ercie. Pret + sv j v*-"a+ % "2ka( ak alter"at&vu k r.-",+ svetsk*+ s% l 5e"sk*+ a -uj+ v*+ sku%i"+ r.-"e kat l&cke a kres(a"sk3 s% l 5e"stv. Hirkev -aka-uje kat l&k + 25as( v tak*c# s% l 5e"stvc#! k$e je #r -e" $u6a 5l veka. Frav"3 $ 'r 5i -l "e- stva sa+ ! sv j u %rir $-e" s( u je e4%a"-&v"e. 2T9. REHO^CS RGDO :[ PREULTOKE Hirkev + asi $va +ili8", re# 1"*c# kIa- v! 'rat v a sestier. Me" re# 1"*c# sestier je -#ru'a je$e" +ili8"! - t # v,6e $eve$esiat %erce"t je v slu)'c# lsk, c#arit,! k l st tis&c ic# je v +isic# a "iek 1k $esiat k tis&c re# 1"&k v je v r -j&+av*c# r$ c#. Re# 1a sa v6ak "ik$, "e+.)e sta( % v la"&+ %re ve1k* % 5et veriacic#! je t ti) v)$, "ie5&+ v*"i+ 5"*+! je$i"el*+! -r veI sv ji+ s%.s ' + "ie5&+ "r 5"ej6&+! tak)e +al* % 5et je tu "a#ra$e"* $uc# v" u i"te"-it u. [s+ev"3! ale -r veI s+ut"3 s2 tvr$e"ia le"iv*c# +"&c# c#! %ret )e "ie s2 s%ravi$la v.'ec %rav$iv3. T& 5 6&ria tak3t ;+,! ', +ali sk2si( %re)i( s% lu s +"&c#+i "iek 1k $"& v kl6t re a %res"e $ $r)a( ic# $e""* % ria$ k. Ae %rir $-e"3! )e v $ +e! k$e s2 1u$ia s +i"i+ + se'eck sti! - $% ve$" sti k B #u 5i""&! sa $ sa#uje v*ra-" %r s%erita. Ji"" s( v kl6t r c# je s%ravi$la c#arakteristick usil v" s( u a sve$ +it s( u. Hlav"*+ + t&v + ta+ "ie je t ! )e sa +us&! ale )e sa c#ce. Fajet k re# le sa "ijak "e$ t*ka s '"ej c#u$ ', je$" tliv3# re# 1"&ka. Ak v-"ik"e "e'e-%e5e"stv ! )e "a#r +a$e"&+ ve1k3# +" )stva +ajetku sa r -%a$"e $uc# a % ria$ k r$u! % t + "era- B # $ %ust&! )e r$,

$ sta"2 %r&le)it s(! a', si %( %ri% +e"uli %.v $"* re# 1"* i$el a vrtili sa k %.v $"ej c#u$ 'e i %r&$e '2rka - svet6te"ia! rev l2cie! 5i v j",! ke$, s2 r$, a) %r&li6 5ast kr$a"3 statk, a $ k "ca re# 1"&ci %ric#$-aj2 aj strec#u "a$ #lav u. Ak "iek$e $ 6l k 5iast 5"3+u 2%a$ku re# 1"3# )iv ta! a) %r&li6 5ast t ' l %rve kv.li ustavi5"*+ -sa# + svetskej + ci. F" #3 r$, sa r -v&jaj2 +e"ej vi$ite1"e! "aj+ ke7 je ic# c#ari-+a viac -a+era" "a slu)'u c#u$ '"*+! c# r*+ ale' v*c# ve +l$e)e. Cieke$, sa stva! )e % 5et"3 re# 1"3 s% l 5" sti! kt r3 %re$t*+ %l"ili % 5et"3 % + c"3 ;u"kcie! %ric#$-aj2 + )" s( reali-cie sv j# %.v $"3# -a+era"ia. Ca t +,slel "a%r&kla$ i Dru#* vatik"sk, k "cil! k$e ' l r -# $"ut3! )e re# 1"3 s% l 5" sti sa +aj2 %ris%.s 'i( + $er"ej $ 'e -+e" u sv jic# %ravi$iel a $evu % $1a % trie' $ ',! 'e- t # a', stratili "a sv jej % $state. Re# le! kt r3 u) "es1u'uj2 )ia$"e %l $"3 %.s 'e"ie! "es+2 u) %rij&+a( " vic v a +aj2 sa % $1a + )" sti %ri% ji( k )iv tasc# %"ej6&+ s% l 5" stia+. Kl6t r"* )iv t v %l"ej % slu6" sti %t vi! v + $lit'e at7. sa v6ak +.)e javi( % $iv"*+ a) -vr#l*+ v 5iac# +" #*c# "ekat l&k v! #lav"e +aterialist + a i+ % $ '"*+. Ceje$" sa v6ak s%ravi$la -"ec#ute"* 2tek sveta 5i "e%r $ukt&v"u e4iste"ciu! ale sa je$" cestu $ k "alej $ v-$a" sti B #u! ku kt rej v,-*val a )il Kristus. F" #& v"&+aj2 r -j&+av3! res%ekt&ve k "te+%lat&v"e re# le ak "eu)it 5"3. V stra", "everiacic# je t % c# %ite1"3. Ak v6ak takt uva)uje veriaci! je t "e% c# %e"ie. R v"ak ', s+e % t + + #li % ve$a(! )e a"i Krist va s+r( "e+ala v*-"a+. Re# 1"&k! kt r* sa s%ja -vl6t",+ s%.s ' + s u+ieraj2ci+ Krist +! % $ie1a sa "a s%se sveta. Duc# v"e "a% +#aj2 r$, kult2re %re$ v6etk*+ "eustl u + $lit' u a t ! -a v6etk*c# a v ka)$ + %r&%a$e. V6etci! kt r& veria v eva"jeliu+! vi$ia v + $lit'e re# 1"&k v "ie stratu 5asu 5i -a#1a"ie! ale u61ac#til2 %rcu %re s%su a %r s%ec# 1u$stva. V re# 1" + )iv te "ej$e -"ev)e"ie $ 5as"*c# # $".t. Ak sa ic# re# 1"&k -rieka! tak t "er '& %ret ! )e ', ' li sa+i se'e -l3! ale a', v,r v"val D v % -it&v" + s+ere i ic# -"eu)&va"ie ku -lu a '" v val tak +rav"* % ria$ k v svete. Ae $ 're! )e e6te e4istuj2 1u$ia s tak*+i i$el+i. Ca% k " i$e $ 'r* %r&kla$ aj %re i"*c#. Prav& re# 1"&ci! +"&si ve1k*c# st r 5& Hirkvi! ' li u%r stre$ -# "u sveta % +ajetku! % se'eckej r -k 6i! )iv*+ a trval*+ %r test + %r ti "&-k sti a #ru' sti. V ic# )iv t c# "j$e+e ve1a ra$ sti! 5ast viac "e) k$ek 1vek i"$e. D"es sa +.)e -$a( "e% c# %ite1"3! )e "iekt r3 %r&s"e re# le ke$,si ukla$ali sv ji+ 5le" + +l5a"ie. Ce$e; r+ vali! ale us+erI vali tak ic# 1u$sk2 % $statu. Klau-2ra je cirkev"3 -aria$e"ie! c#r"iace re# 1"3 s ', %re$ ru6iv*+ v%l,v + sveta. :l v v-"ikl - % j+u =klau-e>. T ' la +al +iest" s(! ',5aj"e v +2re k st la! k$e sa "a cel* )iv t $ali -a+ur va( re# 1"ice. : svet + ic# s%jal le" +al* tv r "a % $va"ie % trav, a s+er + $ k st la

6tr'i"a "a sle$ va"ie ' # slu)ie'. Klau-2ra je $"es -ka- vstu% va( $ %riest r v! v,#ra$e"*c# re# 1"*+ s '+. V Krist v# r -# v ru s ' #at*+ +l$e"c + s2 -"+e je# eva"jeli v3 ra$, c#u$ ',! 5ist t, a % slu6" sti< =Ak c#ce6 ',( $ k "al*! c# 7! %re$aj! 5 +6! r -$aj c#u$ '"*+ a 'u$e6 +a( % kla$ v "e'i. P t + %r&7 a "asle$uj +a9> ?Ft 19!21@. Pre$" s( u re# 1"&k v je ic# $ 'rv 1" c#u$ 'ag +ali +e$-i se' u tr k v! "ev 1"&k v! c#u$ '"*c# i v,#"a"c v v6etk3# $ru#u ve$1a k"ie)at! %" v! 61ac#tic v a -+ )"*c# 1u$& a t*+ uskut 5I vali %rav2 r v" s( a 'ratstv . Hirkev re# 1"* stav "e% va)uje -a kres(a"sk2 $ k "al s(! ale -a ve1+i $ 'r2 cestu k $ k "al sti. Kl6t r, '*vaj2 ce"tr + %ravej slu)', a lsk, k 1u7 +! ak kl6t r, +il sr$"*c# 'rat v! sestier! kl6t r"3 sir ti"ce! 2tulk, at7.! k$e "ac#$-aj2 6etre"ie a c#ra"u tis&ce c# r*c#! % sti#"ut*c#! %uste"*c# a star*c# 1u$&. Vstu% $ kl6t ra sa + $ia( le" - %resve$5e"ia. Tak usta" vuje aj cirkev"3 "aria$e"ie a %re$stave"* sa + %resve$5i( $.v $ c# t #t r -# $"utia u -uje+cu. Kl6t r, te$a r -# $"e "ie s2 le" ak*+si c#ra""*+ %r&stav + skla+a"*c# $u6&. Kt vstu%uje $ kl6t ra! +al ', sa $ stat 5"e ' -"+i( s t*+! k 5 +u sa -av-uje a ak* )iv t si v,'er. Ae +u v,svetle"* kl6t r"* )iv t. :%ravi$la '*va sta" ve" ur5it $ 'a! ke$, +.)e -uje+ca vst2%e"ie $ re# le %re$ %rijat&+ ve5"*c# s1u' v - re# le 'e- -v-k v $&s(. B )& "e%riatelia sa v sv j + ' ji %r ti Hirkvi s"a)ia "aj%rv -"i5i( re# 1"&k v! le' s2 si ve$ +&! )e s2 %ev" u #ra$' u "' )e"sk3# )iv ta a ver" sti %%e) vi ?vi7 % stu% %r ti re# 1"&k + "a%r&kla$ v Jesk sl ve"sku v r ku 190\! ke$, sa uskut 5"il $v - v6etk*c# re# 1"&k v a re# 1"&c $ t-v. i"ter"a5"*c# kl6t r v % $ $ #1a$ + 6tt"ej + ci a %ri"2te"ie +" #*c# k (a)kej +a"ul"ej %rci. J sa t*ka v*r ', alk # lu v "iekt r*c# kl6t r c#! -vl6( v +i"ul sti %est vali kl6t r, v sv jic# -#ra$c# "ajr.-"ej6ie lie5iv3 ',li",! ale aj tie! kt r3 ' li % tre'"3 k v*r 'e alk # lick*c# "% j v. Ce-rie$ka ' li +"&si lekr+i a lekr"ik+i %re cel3 k lie. 20\. AE HLRKEV V KRQVEE C' )e"stv v ka)$ej Be"ercii % vstva - #r 'u ak Kristus! kt r* + v s25ast" sti -#ru'a je$e" a % l +iliar$, "asle$ v"&k v +e$-i kres(a"+i. Prav civili-cia je tie) %re"ik"ut eva"jelij"*+i # $" ta+i. Cikt "a%r&kla$ $ tera"e"a6iel v,66iu + rlku "e) je v6e 'ec" lska. Jast sa # v r& sa 2%a$ku "' )e"sk3# )iv ta. Ae -"+e! )e te" kt %rijal kres(a"stv le" v*c# v u! - tra$&cie! -v,k v a +" # krt le" ; r+l"e! u t # sa je# "' )e"sk* )iv t % $ ' $ +u! % stave"3+u "a %iesku. P kia1 je "' )e"stv "ese"3 a v,)iv va"3 v6e 'ec"*+ 5i verej"*+ +ie"e"&+! s2 tak&t kres(a"ia % $ %iera"& a u$r)iava"& "a " #c# $ru#*+i. Ak "#le sa v6ak cit"2 v i- lcii a +ali ', st( "a vlast"*c# " #c#! -l,#vaj2. Lc# viera! ic#

"' )e"stv "ie je vlast"e ic#! ale je t "ie5 sku%i" v3 5i k lekt&v"e! "a 5 + sa %ri)ivuj2. :a+i si vieru v"2t r"e "e sv jili. Tak&t kres(a"ia s2 7alek $ skut 5"3# kres(a"stva. Okre+ t # % sle$"3 st r 5ia "aka-ili -+*61a"ie aj c&te"ie v56i", 1u$& % # $l" s( u! %.)itkrstv +! se'ectv + a "e-uj+ + $ru#*c#. Ae % 1ut va"ia# $"3! )e % $ %r ti"' )e"sk*+ "tlak + % sle$"*c# $esa(r 5& +" # 1u$& $ Hirkvi $%a$l . Av6ak ke', svet % sl2c#al Krista! "e' l ', a"i v je"! a"i vr)$! "e"visti! "e%riate1stva! "es%rav $liv sti! se'ectva. K$e sa )ije % $1a je# % s lstva! ta+ vl$"e %rav$a! s%rav $liv s(! lska! ra$ s(! +ier! sl ' $a. :ila je# %r&kla$u a u5e"ia +.)e aj $"es -+e"i( svet. Ak ka)$* % sl2c#"e %r&ka- P"a =Fil va( 'u$e6 sv j# 'l&)"e# ak se'a sa+3# 9> ?Ft 22!/9@! +.)e ',( 2s%e6"e a 25i""e ve$e"* aj ' j %r ti #la$u a c# r '+ v svete. Me" Kristus $str"i $u6ev"2 'ie$u % $1a sl v< =P 7te ku +"e v6etci! kt r& sa "a+#ate a ste %re(a)e"&! a ja vs % sil"&+> ?Ft 11!2Z@. Vvrc# va"* +ajet k a sl ' $a! +.)u ',( -ac# va"3 le" vte$,! ak sa 1u$ia 'u$2 $r)a( B #a a je# %rik-a"&< =%rav$a vs v,sl ' $&> ?A" Z!/2@. T2)'a % +ier, +.)e ',( us% k je" le" vte$,! ak 1u$ia )ij2 v +ier, s B # +! s 'l&)",+ a s se' u sa+*+< =P k j v+ -a"ec#va+! sv j % k j v+ $va+. Ale ja v+ "e$va+! ak svet $va> ?A" 1T!2Y@. Prav* % kr k +.)e ',( $ sia#"ut* le" vte$,! ke7 1u$ia u-"aj2 B )& % ria$ k a vl$u v svete a "e$vaj2 t % -e+sk3 %re$ t ve5"3< =Ve7 5 s )& 5l vek vi! ke', aj cel* svet -&skal! a sv jej $u6i ', u6k $ilE9> ?Ft 1X!2X@. L v tec#"ickej a ve$eckej $ 'e 'u$e e4ist va( kres(a"stv ! ale v " v*c# ; r+c# v " v + )iv te. Casilu u$r)iava"3 "iekt r3 %rek "a"3 ; r+,! +.)u 'r-$i( kres(a"sk3 % sla"ie. :trata "iekt r*c# "' )e"sk*c# a cirkev"*c# tra$&ci& "e-"a+e" "ev,#"ut"e k "iec kres(a"stva. : t*+ s2vis& i t ! )e $"es +.)e+e "a -kla$e t*c#t sk2se" st& $2;a( v " v* r -kvet kres(a"stva v kraji"c# %re"asle$ va"ej Hirkvi. Hirkev "e+.)e t2)i( % + ci a % v*6e" sti! ke7 + v6etk*+ sl2)i(. Aej % sla"ie je 5ist "' )e"sk3! a %ret aj v,s k #u+""e. Fus& #*'a( sve$ +&+! "ie svetsk*+i %r strie$ka+i! ale sil u vier, a lsk,. H#ce s v6etk*+i 'las(a+i vies( $ial8B a %rek "a( "e'la#* $stu%! v,tv re"* v %rie'e#u % sle$"*c# st r 5&. Ver& v Krista a %ret aj v 'u$2c" s( sveta 1u$&. Ce-akla$ ruk, $ l "a! le' vie! )e #las va"ie Krista + v $eji"c# -+,sel aj vte$,! ke7 e4istuje % cit! )e je +" # krt k "a" s,si; vsk %rca. Cera- %rve "tlak "2ti kres(a" v -a+,slie( sa "a$ se' u! -'av va( sa c#*' a uve$ +i( si # $" tu vier,. C$ej u s2 1u$ia! kt r& $.veruj2 viac Krist vi "e) svetsk*+ -ruk+g 1u$ia! kt r& $ k)u aj "ie5 'et va(. Kt r& s% -"ali!)e strac# + sv je #ra"ice. Kt r& sa s"a)ia )i( sv je eva"jeliu+. :2 $.ka- +! )e kres(a"stv "e)ia$a "e+ )"3! )e "e#lsa "erel"e i$el,! ale "a %ak! )e kres(a"stv je "ieke$, ka+e"ist u! ale v)$, s% 1a#liv u cest u k %l"3+u )iv tu. Kt %racuje %re B )ie kr1 vstv ! r '& ve1ag kt sa + $l& -a

B )ie kr1 vstv ! r '& viacg kt tr%& s Krist + %re B )ie kr1 vstv ! r '& "ajviac ?kar$. T +6ek@. Ciekt r& tvr$ia! )e kres(a"stv je v 2%a$ku! )e je star +8$"e a )e $"e6 k % tre'uje "ie5 i"3. Av6ak kres(a"stv +al v)$, 5 % ve$a( 5l veku a r v"ak + 5 % ve$a( i $"e6"3+u svetu. Me" v Krist vi je 'u$2c" s( sveta. O" je Hesta! Prav$a a Uiv t. Ci5 i"3 sa +u "ev,r v". A aj ke7 sv je +iest v $kres(a"5e" + svete e6te stle #1a$+e! aj ke7 a"i +, +u e6te celk + "er -u+ie+e! a "ie je 1a#k3 #las va( eva"jeliu+ re5 u $"e6"*c# 1u$&! "a%riek t +u vie+e! )e "+ ' l -vere"* % kla$! ur5e"* cel3+u 1u$stvu! a )e svet % tre'uje eva"jeliu+. Tie) je % tre'"3 si uve$ +i(! )e ve$, sa kres(a" "e+us& '(! "a %ak ve$a je je# s% je"c +. :kut 5" s"a#a le%6& )iv t "s ve$ie k B #u! "ev-7a1uje $ B #a. Ce+us&+e sa '( a"i $ial8Bu s "everiaci+i. Uiv t + -+,sel! ak je % #,' + s+er + # re a $ %re$u. Cie je 1a#k3 ',( kres(a" + +e$-i "everiaci+i! ',( i"* "e) stat"&. Pret je )iv t"e $.le)it3 s% -"a( sa! stretva( sa! % v-'u$- va( sa. L- lcia +.)e ',( "i5iv. :a+ t" svt +6a v k st le! s%ravi$la %re #l' k* $uc# v"* )iv t "esta5&. Ce% str$ate1"3 je % -"a( :vt3 P&s+ ! v-$elva( sa! s% l 5"e sa + $li(! # v ri( sv jej viere! $uc# v"e rs(! rie6i( %raktick3 %r 'l3+, v kres(a"sk + $uc#u! "av-j + si % +#a(! tv ri( s% l 5e"stv . V*-"a+ + aj $ v le"ka s %riate1+i r v"ak3# %resve$5e"ia. Ci5 - t # "s v6ak "e %rvIuje u-atvra( sa $ se'a a c&ti( sa le%6&+i "e) s2 stat"&. Dar,! kt r3 s+e $ stali! +us&+e $va( 7alej $ slu)ie' cel3# s% l 5e"stva Hirkvi! celej 1u$skej r $i",. Cv6teva k st la "e+ ',( - -v,ku 5i kv.li suse$ + ale' 'a'ke! ale s '"3# %resve$5e"ia a v"2t r"ej % tre',. Pre 5l veka + ',( -kla$ + stret"utie s Krist + v euc#aristii a v s% l 5e"stve Hirkvi. Ve5era P"a! slve" s c#le' +! kt r* je v6e$" u s25as( u a "ut" s( u 'e)"3# )iv ta "+ % uka-uje! )e sviat sti +aj2 ',( s25as( u "6# ka)$ $e""3# )iv ta. Bi'lick s%rva 'u$e v)$, -" va a -" va $u6evI va( 1u$stv ! v ka)$ + st r 5& a 'u$e $va( silu +e"i( sa v " v3# 5l veka. V %rac v"*c# t&+ c# ', +al ',( kres(a" #"isk + e"erBie! $.sle$" sti a v,trval sti. Ca i"*c# 1u$& ', +ali v%l*va( sv j u u61ac#til s( u! %rac vit s( u a 'etav s( u! k t +u! a', rstli v $ 'r +. Ca tvrac# svtc v! aj t*c# $"e6"*c#! vi$&+e ve5"2 +la$ s( Hirkvi. Uc#vtil ic# Krist v $uc#! kt r* '" vuje! +la$-uje! % silIuje! % te6uje. Kt r* sa "s -astva a uj&+a sa "s v "a6ic# sla' stiac#. Kt r* "s vi$& v %l" sti %rav$,. K$e je Duc# P"a! ta+ je sl ' $a. =H1a! ja s + s va+i % v6etk, $"i a) $ sk "5e"ia sveta>! # v r& P". Ca6 u "$ej u s2 kres(a"sk3 r $i",! kt r3 ve$2 s% l 5"* $uc# v"* )iv t a v,c# vvaj2 a %ri%ravuj2 sv je $eti "a s25as"3 % $+ie"k, v svete. Kres(a"sk r $i"a + v)$, $va( %re$" s( " v3+u )iv tu a je# v*c# ve %re$ #+ t"*+i statka+i a i"*+i v*# $a+i. F ',( %re v6etk*c# 6k l u! ak + )" aj "a skr +"*c# -kla$ c# v,'u$ va( #rejiv3 s% l 5e"stv a skut 5"2 $ielIu 1u$sk sti. C$ej u s2 +al3 s% l 5e"stv veriacic# D %r 1u$& r v"ak3# veku! -uj+ v a % stave"ia! kt r& sa %l"e s"a)ia

s% lu %re)&va( a -$ie1a( sv ju vieru! a tak sa stvaj2 %r&kla$ + a % sil u %re k lie. Ca6 u "$ej u je! )e kres(a"stv ! kt r3 stl u -r $u "a6ej kult2r,! a kt r3 ju $ % sia1 "e%restal ' #ac va(. E6te v)$, je $ s( 1u$&! kt r& s2 c# t"& -asvti( sv j )iv t slu)'e P" vi. Ca6 u "$ej u s2 aj kres(a"sk3 #"utia! tie) s li$arita a %riate1stv veriacic# i"*c# kraj&". V s% jit sti s cel u Hirkv u! -al )e" u "a :kale! kt r2 a"i 'r", %ekla "e%re+.)u! je "a6a "$ej. Bu$2c" s( Hirkvi sa 'u$e utvra( le" sil u t*c#! kt r& +aj2 #l' k3 k re"e! a kt r& )ij2 sv ju vieru $ #f'k, 'e- k +%r +is v k #riec#u. Ce%r&$e $ t*c#! kt r& "avr#uj2 le" rece%t, "a -+e"u ale' $ t*c#! kt r& sa le" %ris%.s 'uj2 $avu. Ce%r&$e $ t*c#! kt r& $ru#*c# le" kriti-uj2! ale sa+i "a se'e "e%racuj2. Ce%r&$e $ t*c#! kt r& v lia v )iv te ra$6ej % # $l"ej6iu cestu. Bu$2c" s( cirkvi 'u$2 ak v)$, ur5 va( svt&! te$a t&! kt r& i$2 viac -a %rav$ u "e) -a +8$",+i ;r-a+i. T&! kt r& $ k)u vi$ie( 7alej "e) stat"&! le' ic# )iv t ' %&"a 6ir6ie # ri- "t,. Cese'eck s(! kt r 5l veka sl ' $-uje! sa $ sa#uje le" tr%e-liv*+ ka)$ $e""*+ $rieka"&+. Me" tu sa 5l vek k2s k % k2sku tvra. Cav-$ r, "iekt r*+ strat+ v-&$e aj - $"e6"ej kr&-, Hirkev -ajtraj6ka. Ciek$e 'u$e +al a "iek$e 'u$e +usie( -a5a( 2%l"e $ -a5iatku. Ae + )"3! )e sa -r veI v "iekt r*c# 'lastiac# ve1+i r -6&ri! ak t "a-"a5uje "a%r&kla$ $ia"ie v G-ii. Hirkev + sl v ve5"3# )iv ta. Pri v6etk*c# -+e"c# "j$e sv ju % $statu -" va ta+! k$e ' l v)$, jej stre$< v viere v Otca! v Ae)i6a Krista a v Duc#a :vt3# ! kt r* vl$"e a) $ k "ca 5as v. :ta"e sa + )" c#u$ '" u! ale - v"2tra 'u$e ' #ate" a tak - "ej 'u$e %r2$i( ve1k sila. ^u$ia! aj ke7 + )" stratia -+,sel %re B #a! 'javia s% l 5e"stv veriacic# ak "ie5 celk + " v3. Ak "$ej! kt r k "i+ %ric#$-a! ak $% ve7! kt r2 v skr,t sti $u6e #1a$ali. Hirkev ++e +il va( "iele" v jej svetl*c# 5as c#! ale aj v jej "2$-i a % k re"&! v sla' stiac# ka)$3# - "s. F+e ju +il va( s jej "es+ier",+ % kla$ + skr,tej svt sti! s svt*+i! kt r& v "ej v)$, % vsta"2. F+e +il va( t2t ve1k2 Hirkev! v kt rej! ak # v r& KreB r Ve1k*! je$e" "esie $ru#3# ! aj ke7 sa i+ -$! )e ku se'e +aj2 7alek . Filuje+e t2t ve1k2 Hirkev! v kt rej t&! kt r& +aj2 verej"* 2ra$! i ke7 t + )" "eve$ia! s2 "ese"& + $lit' u % k r"*c#. Kres(a"stv sa % $ ' %ra+eIu! kt r* "e+ )" "ik$, v,5er%a(. F )" sa stle $ stva( $ je# v56ej #f'k,! 'e- t # ! )e ', ' l + )"3 $ sia#"u( k "ca. Pret je kres(a"stv stle -auj&+av3! v-ru6uj2ce a '6(astIuj2ce. 201. ULADCO :[D PO :FRTL CEEPL:TUAEE Uiv t "e+ )ia$", -+,sel! ak "e+ -+,sel s+r(. Uiv tu % r -u+ie+e! ak sa "aI $&va+e - u#la ve5" sti! ak # % c# %&+e v je# celistv sti! v taj +stve -r $e"ia a s+rti.

Kristus v % $ 'e"stve ' #5 vi a Ma-ar vi ?Mk 1X!19i/1@ # v r&! )e s+r( u sa r -# $uje 2$ele 5l veka "av)$,. =Ak str + %a$"e... sta"e le)a( "a +ieste! ka+ %a$ l> ?Ka- 11!/@. L Krist v 'ra- % 1a s %6e"ic u a k2k 1 + je ka)$3+u -r -u+ite1"*. :vt* Pav l "a%&sal< =Ve7 sa v6etci +us&+e uk-a( %re$ Krist v u s2$" u st lic u! a', ka)$* $ stal $%latu -a t ! 5 k "al! k*+ ' l v tele! 5i u) $ 'r3 a 5i -l3> ?2 K r 0!1\@. =A ak je usta" ve"3! )e 1u$ia ra- +r2 a % t + 'u$e s2$> ?He'r 9!2Y@. Tak # v r& aj sv. KreB r Ve1k*. Jl vek je v s+rti -aliat, B )&+ svetl +! v kt r + 'jekt&v"e a s 2%l" u ist t u s% -" s+ se'a 'e- +,lu a se'akla+u! 5 v,k "al $ 're a -le. Ae t %ret ! )e B # "e% u)&va 1u$sk3! ale B )ie # $" te"ie. P $1a t # s% -" 5l vek aj sv j ve5"* 2$el. Takt -je$" $u6e"e + )" c#arakteri- va( B )& s2$. P sle$"3 r -# $"utie v s+rti je %raktick, v*sle$k + %re$c#$-aj2ce# )iv ta. :2$ % s+rti je % )ia$avk u B )ej s%rav $liv sti. Tu "a -e+i - stva +" # $ 'r3# 'e- $+e", a +" # -la "e% tresta"3# . B # v,sl vuje sv j r -su$ k v r -su$ku! kt r*+ s2$i 5l vek s+ se'a. B # je! ke7 si # -&ska+e! "e' +g ke7 # strat&+e! %ekl +g ke7 "s sk26a! su$c +g ke7 "s 5is(uje! #I + ?M. B r s@. P&s+ v6ak -$.ra-Iuje e6te aj v6e 'ec"* s2$ "a$ cel*+ 1u$stv +! ku kt r3+u $.j$e "a k "ci 5as v ?Ft 1X!2X! A" 0!20"! Ri+ 2!0i11! Vj 2\!11i10@. Ka)$* -rej+e uvi$& $ru#3# ! ak* skut 5"e je a jas"e uvi$& $.sle$k, "6# k "a"ia %re %rie'e# $ej&". Prve tu je % uk-a"3 "a t ! )e )ia$", skut k "ie je i- l va"*! ale %.s '& "a stat"*c# 'l&)",c#. Pri % sle$" + s2$e "e'u$2 v,"ese"3 "a svetl ! % su$- va"3 a %reje$"va"3 "a6e #riec#,! kt r3 s+e % k"&+ $5i"ili D t v6etk je % c# va"3 v "ek "e5" + B ) + +il sr$e"stve a -+a-a"3 Ae)i6 v u krv u. V P&s+e je s&ce uve$e"3! )e aj "ajtaj"ej6ie +,6lie"k, %r&$u "a svetl ! je ta+ v6ak aj t ! )e kt s+ se'a s2$i! "e'u$e $s2$e"*. =A) %r&$e :," 5l veka ?Ae)i6@! ..% sa$& sa "a tr8" slv, a 'u$2 %re$ "&+ -#r +a)$e"3 v6etk, "r $,. A $$el& je$"*c# $ $ru#*c# ak %astier vce $ ca% v>. Ae)i6 v -vere5"3 'jave"ie sa 'u$e +a( -a "sle$ k r -$ele"ie 1u$stva "a $ve sku%i",. Ae)i6 v,st2%i v 2l #e su$cu! 'e- t # a', v,"ies l r -su$ k. Va%.s '& "a ka)$3# ak +aB"et! kt r* %ri(a#uje ale' $%u$-uje % $1a t # ! 5i k "e+u 5l vek %atr& ale' "ie. Raj! "e' ! %ekl si ka)$* - "s -a5al v,tvra( v c#v&li! ke7 %rijal ale' $vr# l %rav$u a lsku. Ae)i6 sa v -vere5" + ka+i#u $ej&" +.)e $ k "ale %rejavi( le" v 1u7 c#! v kt r*c# je u) taj +"e %r&t +"*. F.)e+e t le%6ie % c# %i( ak 'u$e+e v,c#$-a( - je# % $ 'e"stva % sle$" + s2$e ?Ft 20!/1iT0@< =Dali ?"e$ali @ ste +i "ajes(...> Ca ve5" sti "e%.j$e 1u$sk* s2$. B # sa %re$sa "a "s "e$&va 1u$sk*+i 5a+i. Ae# +,sle"ie je i"3 "e) 1u$sk3. Tu si +us&+e ',( ve$ +& '+e$-e" sti sv jic# %re$stv! % j+ v a celk v3# % -"a"ia.

Pri % sle$" + B ) + s2$e i$e %re$ v6etk*+ v&(a-stv Krista a je# Hirkvi "a$ "e%riate1+i B )ie# kr1 vstva! #riec# +! s+r( u a $ia'l +. Hel3 $eji", 1u$stva sa v,javia v v6etk*c# s2visl stiac#. Krist v %r&c# $ -"a+e" ;i"l"e -jave"ie sa slve"3# Krista v6etk*+ 1u7 + a +.)e ',( v s% je"& s k "kr3t",+ +iest + ?Ft 20!/1@. Prv* a -vere5"* Krist v s2$ s2 v "er -lu5" + s% je"& a "e+ )" ic# $ se'a $$e1 va(. T ! 5 %re$c#$-a v i"$ivi$ul" + s2$e ka)$3# je$" tlivca! 'u$e $ vk6e"3 s% l 5e"sk, ak -vere5"* ak r$ je$"ej a tej istej ve1k le%ej skla$',. :2kr +"* a verej"* B )& s2$ sa "ev,lu5uj2. Faj2 $li6"* 'sa#! i ke7 %re je$" tliv2 s 'u $.j$e %ri ' c# s2$ c# k r v"ak3+u -veru. V6etk sa $eje +i+ "+ -"+, a 5as. Ce+ )" te$a # v ri( 5ase +e$-i s2kr +"*+ a % sle$"*+ s2$ +. Viacer& te l8B via sa $ +"ievaj2! )e 'i$va s2$, s2 vlast"e je$e" s2$! a )e aj v-kriese"ie -r veI #"e7 $aruje B # t*+! kt r& u+ieraj2 v viere a +il sti B )ej. =Vi$el s + " v3 "e' a " v2 -e+! le' %rv3 "e' a %rv -e+ sa % +i"uli a a"i + ra u) "iet... %rv3 sa % +i"ul . Te"! kt r* se$el "a tr8"e! % ve$al< A te"! 5 se$el "a tr8"e! % ve$al< !H1a! v6etk r '&+ " v3z> ?Vjv 21!1i 0@. Tiet + #ut"3 v&-ie sveta "a k "ci je# v*v ja +aj2 -rej+i(! )e B # je ce"tr + a % $stat u ves+&ru! -+,sel cel*c# 1u$sk*c# $ej&"! k "e5"* cie1 v6etk3# stv re"ia. Ae)i6 %ret # v r& 'r $e! t.j. " v + us% ria$a"& cel3# stv re"ia ?Ft 19!2Z@. Pav l # v r&! )e cel* svet st " % $ kliat' u #riec#u a v l % v,k2%e"& ?Ri+ Z!1Zi20@. Peter -vestuje! )e s -"ik + sveta 'u$e v6etk '" ve"3 ?2 Pt /!1/@. E4istuje te$a "iele" '" ve"ie 5l veka D v-kriese"ie! ale aj v,k2%e"3 stv re"ie. :vet a 5l vek %atria k se'e i v k "e5" + )iv te. P $ '"e ak cel3 stv re"stv ' l vtia#"ut3 $ "sle$ku #riec#u 5l veka! tak + te"t -ra"e"* svet +a( 25as( "a Krist v + v,ku%ite1sk + $iele. Hel3 '" ve"3 stv re"ie 'u$e s B # + a s %re+e"e"*+i 1u7+i tv ri( #ar+8"iu. 202. :FE BOHOF PREDURJECQE De$i5"*+ #riec# + ' li s&ce %rir $-e"3 vl #, 5l veka sla'e"3! ++e v6ak v)$, +rav"2 sl ' $u! t.j. + )" s( r -# $"2( sa %re $ 'r 5i -l . B )ia +il s( $ sa#uje le" vte$, sv j 25el! ke7 5l vek s I u $ 'r v 1"e s2#las& a s% lu%.s '&. Aas"e t Kristus "a-"a5il % $ 'e"stv + #riv"c# ?Ft 20@ a sl va+i< =Aeru-ale+! Aeru-ale+! kt r* -a'&ja6 %r r k v a ka+eIuje6 t*c#! 5 ' li k te'e % sla"&! k 1k r- s + c#cel -#r +a)$i( tv je $eti! ak slie%ka -#r +a)7uje sv je kuriatka % $ kr&$la! a "ec#celi ste> ?Ft 2/!/Y@. Kalv&" v6ak u5&! )e %re$ur5e"ie ku s%se i k -avr#"utiu je sl ' $"*+ B )&+ skut k +! kt r* je "e-visl* "a ak +k 1vek 1u$sk + je$"a"&g 5l vek kles! le' Pr -rete1" s( tak ur5ila! ale %re$sa #re6& vlast" u vi" ug B # je vraj %.v $c + -la a 5l vek je v"2t r"e "esl ' $"*. U5&! )e B # 5as( 1u$stva -avr# l $ %ekla! v 5 + s2 1u$ia a's l2t"e "evi""& a "i5 "e+.)u -+e"i(. Ae t

skut 5"e Krist v u5e"ie! t # Krista! kt r* c#ce v6etk*c# 1u$& s%asi( a -a v6etk*c# - +relE Ke', t +u ' l tak! ak tvr$& Kalv&"! 5l vek ', "e' l -a "i5 - $% ve$"*! ' l ', le" %re$+et + B )ej 5i"" sti. Veta< =Ak s% lu%rac v"&ci vs "a% +&"a+e! a', ste B )iu +il s( "e%rij&+ali "a$ar+ > ? 2 K r X!1@! ', "e+ala -+,sel. Aj sl v Vjv /!2\< =H1a! st j&+ %ri $verc# a kl %e+. Kt % 52v"e +.j #las a tv r& $vere! k t +u v j$e+ a 'u$e+ s "&+ ve5era( a " s +" u>! ', ' li ',5aj" u ;ikci u! ke', $ 5l veka "e-visel ! 5i c#ce tv ri( ale' "ie. P j+u B #a Otca! kt r* je lska sa+a! svt* a s%rav $liv* i +il sr$"*! sa 2%l"e %rie5i! a', su$ 5l veka! sv j# 'ra-u! '$are"3# r -u+ + a v.1 u! "e-+e"ite1"e ur5 val. Tak3t je$"a"ie ', ' l "e$.st j"3 ve1k sti B #a. Pre5 % t + svet s2$i -l 5i"c v! ak sa v6etk $eje "ev,#"ut"eE Pre5 v,c# vva! ak sa "e$ "i5 -+e"i(E K 5 +u % t + s2 v6etk, %rce s ci l8B v! re; r+t r v! B3"i v a u5ite1 vE Ca5 sa $vaj2 $+e",! ak "iet -slu# a sl ' $"*c# 5i" vE E- 1Z!2/< =Ji +.)e+ +a( -1u'u v s+rti #rie6"ikaE i # v r& P"! B #.> B # + tivuje! ale "e"2ti. Ca 5 ', s+e %re+*61ali! r 'ili! ke', s+e "e+ali + )" s( v 1"e! sl ' $"e sa r -# $"2(! ur5 va(! je$"a(E K 5 +u ', ' li ' je! liek,! )iv t! ak =k les su$u> "s tak! 5i tak $rv& "e $vrat"eE B # c#ce! a', v6etci 1u$ia ' li s%ase"& ? l Ti+ 2!T@. Dva v6etk*+ $ stat 5"2 +il s( ku s%se! aj ke7 vie! 5i 'u$e %rijat ale' "ie. Cikt te$a "ie je v %re$ a's l2t"e ur5e"* k ve5"3+u -avr#"utiu. B # sa -+il2va "a$ k*+ c#ce! a k # c#ce r '& -atvr$e"*+> ?Ri+ 9!1Z@! t.j. "e$va +u +i+ ria$"e t ! 5 "ik +u $a( "e+us&. B # ', v6ak + # l v6etk*+ 1u7 + $a( tak +i+ ria$"e + c"3 +il sti! a', + #li ',( s%ase"&. T v6ak -rej+e "er '& - #1a$u "a 1u$sk2 sl ' $u! kt r ' la 1u7 + $a"g "aj#l'6& $.v $ je v6ak %re "s $ -"a5"ej +ier, taj +stv +. 20/. OJL:TEH AE VRFO:MOF :TREDOVEKUE O5is( va"ie $u6& % s+rti % -"aj2 u) +" #3 % #a"sk3 "r $, a "' )e"stv! "a%r. eB,%tsk3 a %er-sk3! r&+sk, 's"ik VerB&lius i Plat8". V +,6lie"k, "a 5is( va"ie % c#$-a aj u5e"ie s(a# va"& $u6&! 5 v6ak $% ruje kres(a"stvu. E4iste"ciu 5istca! % -"ali u) veriaci v :tar + -k "e. Ca%r&kla$ A2$a Fakka'ejsk* $al -a +ktv,c# k "a( 'et,! le' veril! )e i+ takt 'u$2 $%uste"3 #riec#, ?2 Fak 12!TX@. A skut 5"e )i$ia %re$ Krist + a -a 5ias a% 6t l v sa + $lili v s ' tu v s,"aB8Bac# -a +ktv,c#. V C v + -k "e # v r& Kristus< =Kt ', v6ak % ve$al "ie5 %r ti Duc#u :vt3+u! t +u sa "e $%ust& a"i v t +t veku a"i v 'u$2c +> ?Ft 12!/2@. U) sv. AuBust&" tvr$&! )e % $1a t*c#t sl v sa $ "ie5 $%usti( % s+rti. V %ekle je t "e+ )"3! v "e'i t "ie je % tre'"3! te$a k$esi i"$e! v 5istci. A v eva"jeliu sv. Fat26a 5&ta+e % $ 'e"stv # s% $r vi! kt r* s sv ji+i slu) '"&k+i 25tuje. Ae tu -+ie"ka )alri! $ kt r3# +al ',( uvr#"ut* "e+il sr$"* slu#a

$ kia1 "e-a%lat& $ % sle$"3# #aliera ?1Z!/T@. Te"t )alr "a-*vaj2 cirkev"& tc via 5istc +. A svt* Pav l # v r&< =...$iel ka)$3# v,j$e "ajav . Te" $eI t uk)e! le' sa -jav& v #"i a #eI %resk26a $iel ka)$3# ! ak3 je. Jie $iel ! kt r3 "aI % stavil! - sta"e! te" $ sta"e $+e"u. Jie $iel -# r&! te" utr%& 6k $u! " sa v6ak -ac#r"i! ale tak ak ce- #eI> ?l K r /!1/i10@. V Bi'lii "ie je "uka 5istci r -vi"ut $ $etail v! je le" -a5at! tak ak je t +u aj v %r&%a$e +" #*c# 7al6&c# vec&. E4iste"cia 5istca je aj v s2la$e s r -u+ +. B )ia svt s( je t ti) tak ve1k! )e "i5 % 6kvr"e"3 "e+.)e %r&s( $ "e'a ?Vjv 21!2Y@. Ale %lat& aj $ru#* v*r k< Ce% "ec#+ 'e- $+e", a"i 5a6u stu$e"ej v $,! kt r2 "iekt % $ $ru#3+u ?Ft 1\!T2@. B # je +il sr$"*! c#ce s%asi( 5 "ajviac 1u$&. Pre v6e$"3 #riec#, ale' %re "e$ stat 5"3 -a$ s(u5i"e"ie -a #riec#, "e+.)e "ik # -avr#"2(. Be- 5istca ', l Bick, B )ia s%rav $liv s( a svt s( "e' la 2%l". O5is( va"ie 5l veka! kt r* sa v s+rti r -# $ l %re B #a! ale tr%& e6te "sle$ka+i sv j# "e$ k "al3# )iv ta! s% 5&va t t 5is( va"ie %re$ v6etk*+ v "es+ier" + ' lest" + % -"a"&! ak* skut 5"e s+e! a v $ -rieva"& v lske! kt r3 'r"i "ev*sl v"e %l5ivej t2)'e s% ji( sa s B # + D lsk u. Ae t )iv t"* %r ces v 5l veku i 5l vek si uve$ +uje! )e sa s&ce $ stal k B #u! ale "ie je e6te %re )iv t s "&+ celk + $is% " va"* ?Vjv 21!2Y@. P $1a Aa", $e H#a"tal vr)a B )ia lska +e5 ?$"es ', s+e + )" sk.r % ve$ali skal%el@ $ "aj#l'6&c# -#,' v 1u$skej $u6e! a', "s $$elila $ "s sa+*c# v "a6 + -uj+e. B # tak - "s $str"i v6etk ! 5 ', "+ v "e'i %rek)al . B lie( t 'u$e % $1a t # ! ak #l' k* -sa# t 'u$e +usie( ',(. Cie je t v6ak ' les( -2;al! 'e-v*c# $isk v. B # ju s%.s 'uje - lsk, a +, ju %rij+e+e v lske a v +a4i+l"e v,stu%I va"ej t2)'e % "e'i. J&+ usil v"ej6ie! -a ce"u ' lesti! 1u$sk3 ja ustu%uje %re$ B # +! t*+ usil v"ej6ie rastie v $u6i ra$ s( "iele" t # ! )e u) "e+.)e B #a strati(! ale )e +u 'u$e $ k "ale "le)a(. Ve1k2 2tec#u +aj2 $u6e v 5istci tie) - t # ! )e i+ Hirkev a veriaci % +#aj2 svt*+i +6a+i! + $lit'a+i! 'eta+i a %rivlastI va"&+ $%ustk v. Ae$" - v,svetle"& "e%ri$k)aj2ce sa $ sl v"3# v*kla$u! %re5 si %re$stavuje+e $u6e v 5istci u%r stre$ 5istc v*c# %la+eI v je! )e je (a)k3 i"ak si %re$stavi( ic# ' les(. V Bi'lii je 5ast #eI % u)&va"* v -+,sle 5is( va"ia. B l ', "es%rv"e c#cie( $f)ku 5istca +era( "a6i+ 5as +. Ve5" s( "e+ )" +era( 5as" s( u. Cik$e v Bi'lii "ie je -+ie"ka! ak $l# trv 5is( va"ie v 5istci. V v*kla$u % sle$"3# s2$u! kt r* % $al Ae)i6! vie+e! )e Kristus r -$el& s2$e"*c# "a s%rav $liv*c# a "es%rav $liv*c#! a )e tu "e'u$e )ia$", stre$. V6etk, #riec#, si te$a +us&+e $%,ka( $ 5asu % sle$"3# s2$u! tak)e 5istec sk "5& a "a ve5" s( %rej$2 le" s%rav $liv& a "es%rav $liv&. O5istec je %re$ v6etk*+ situci u $u6e. Ke7 B # je $ k "al lska! %re5 $u6u % s+rti ="e"a%rav&> 'e-' lest"e! asi tak! ak ke7 lekr %eruje %acie"ta v stave 'e-ve$ +iaE Ot-ka -"ie suBest&v"e! ale "ie5 "+ "ekla+"e # v r&! )e B #! kt r* re6%ektuje "$#er"*

$ar sl ' $, 5l veka! "e%ri%rav& # Iu a"i v r -# $uj2cej c#v&li. A"i ra$ s( "e+.)e ',( $ k "al! % kia1 ku "ej %r&$e+e "eve$ +k, a lac" . Ka)$ %rav ra$ s(! t*+ sk.r t vrc# l" v "e'i! + ',( sl ' $"e %re' j va". V Hirkvi sa $ % 5iatku k "ali + $lit', a +6e -a - +rel*c#! %ri ka)$ej +6i '*vala %ri ltri -vl6t"a s% +ie"ka "a - s"ul*c#. Tak t + # v r& u) sv. A" Vlat 2st,! sv. AuBust&"! Tertuli" "a -a5iatku /. st r 5ia! sv. H,%ri"! A+'r8-! H,ril Aeru-ale+sk*! E;r3+! Ba-il Ve1k*! sv. KreB r Ca-ij"sk,! sv. F "ika! "%is, "a #r ' c# v katak +'c# i ' # slu) '"3 k"i#, %rv*c# sektr v. Ak $u6a! -a kt r2 sa %r s& je u) v "e'i! tt % + c sa $ "iek +u i"3+u! "a k # sa + )" -a'u$l . Ciekt r& "a6i $l25e"& 'ratia tvr$ia! )e "e+ -+,sel + $li( sa -a - +rel*c#. P $1a "ic# je v c#v&li! ke7 - +reli! s k "e5" u %lat" s( u r -# $"ut3 ak* je ic# 2$el. T t tvr$e"ie je ve1+i tvr$3g 5i +.)e e4ist va( "ie5 ! s 5&+ ', s + sa "e+ # l 'rti( "a Ae)i6aE Ke7 i$e k s2$u "iekt ! kt je "+ $ra#*! ale "e' l 'e- vi",! a -r veI vie+! )e su$ca je + ji+ "aj+il6&+ %riate1 +! kt +a -a$r)&! a', s + ku "e+u "e6iel a "e%r sil # +il s( a $%uste"ieE Ce+ )" celk + v,l25i(! )e B # +.)e $u6i - +rel3# $ v li( v%l*va( "ejak "a )ij2cic#. Ove1a 5astej6ie sa v6ak %ri v*% ve$iac# %.s 'e"& +ktv,c# je$" v*+,sl, a % ver, ale' tu +.)u #ra( sv ju r lu ur5it3 %s,c#ick3 v%l,v,. Viera v + )" s( -jave"ia sa - +rel3# je v6ak star ak $eji", 1u$stva. Aj Tertuli"! AuBust&"! Ev $ius! KreB r Ve1k*! T +6 Akvi"sk* a i"& # v rili tejt + )" sti. Ae aj $.ka- + "es+rte1" sti $u6e. V,sk,tuje sa v )iv t c# svt*c#! "a%r. Frie A"", Mi"$+a,r vej! A"", Katar&", E++eric# vej! Klr, F es! D " B sca a i"*c#. i Vjave"ie! kt r*+ s2 1u$ia ve1+i tr%e"&! "e+ )" %ri%is va( $u6ia+ - +rel*c#! t& s2 -ak tve"& v lske B )ej a 'l&)",c#! st ja % $ %ria+,+ B )&+ ria$e"&+ a "e+.)u te$a 1u' v l"e r 'i( -l . Hirkev je ve1+i %atr" v %rij&+a"& tak*c# -jave"&. 20T. PEKMO AE PROTL ROVUFUE Pre$ v6etk*+ je % tre'"3 $l )i( 1u$ v3 a s%r ;a" va"3 %re$stav, %ekle. V 1u7 c# v6etk*c# 5ias a "r $ v je uk tve"3 ve$ +ie - $% ve$" sti! ale aj %r&%a$"3# trestu -a "eu% sl2c#"utie B )ej v*-v,! ak ju 5l veku %re$kla$ as% I sve$ +ie. Presve$5e"ie ve5"*c# trest c# "ac#$-a+e u) u star*c# % #a"sk*c# "r $ v. F ic# "a%r&kla$ Br3k Plat8"! Ri+a" Mucratius! je %r&t +"3 aj v +,t l8Bii Kr3k v! Ri+a" v. T t v6e 'ec"3 %resve$5e"ie +.)e ',( $e$i5stv + - %rv t"3# B )ie# -jave"ia! uc# va"3# +e$-i "r $+i. Ual+, v :tar + -k "e # v ria t +! #rie6"ici sa +usia vrti( $ %ekiel. A K"i#a Ka-ate1 11!/ uv$-a< =Ak str + %a$"e ju)"e ale' sever"e! sta"e le)a( "a +ieste! ka+ %a$ l. A i"$e< =Ca# r ?ve$ie@ )iv t" %2( r -u+"3#

?5l veka@! a', sa v,# l $ lu % $svetiu.> ?Pr&s 10!2T@. =A +" #& - t*c#! 5 s%ia v %rac#u -e+e! sa - 'u$iag "iekt r& "a ve5"* )iv t! i"& "a #a"'u a ve5"2 % tu%u> ?Da" 12!2@. A svt* A" Krstite1 # v r&< =V ruke + veja5ku! a', si v,5istil #u+" a %6e"icu -#r +a)$il $ sv jej s*%k,! ale %lev, s%li v "eu#asite1" + #"i> ?Mk /!1Y@. Ak sa c#cel Ae)i6 vteli(! ak %ri6iel # v ri(! u5i(! tr%ie(! + $li( sa a - +rie(! t %ret ! )e % -"al %ekl . Viackrt uv$-a $v jak* s%.s ' )iv ta % s+rti< ra$ s( a "a%l"e"ie %r-$" t u a 'e-2te6" s( ?% r v. Ft 1/!T2"g 20!/Ti TXg Ri+ 2!Xi1\@. H v ril v eva"jelic# %ekle "ie +e"ej ak 2T krt. Ca%r&kla$< =P t + % vie aj t*+! 5 'u$2 -1ava< =O$&7te $ +Ia! -l re5e"&! $ ve5"3# #Ia! kt r* je %ri%rave"* $ia'l vi a je# a"jel +9> ?Ft 20!T1@. =Ae %re te'a le%6ie! ke7 v j$e6 $ )iv ta -+r-a5e"*! ak ke', si +al &s( s 'i$v +a ruka+i $ %ekla! $ "eu#asite1"3# #Ia> ?Fk 9!TT@. =Vc#$-ajte tes" u 'r" u! le' 6ir k 'r"a a %riestra"" cesta ve$ie $ -atrate"ia a +" # je t*c# 5 ce- Iu vc#$-aj2> ?Ft Y!1/@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!1X@. P $ '"e aj t&! kt r& uverili! ale %c#ali "e%rv s( ?Mk 1/!2Y@. F" #& $ %a$"2 ak "eu)it 5"* str +! kt r* 'u$e v,(at* a # $e"* $ #Ia ?Ft Y!19@. P $ '"e v&"", k+eI! kt r* "er $& ?A" 10!X@. Du6a tak3# 5l veka %r&$e "a ve5" s( ak je$"a - "e+2$r,c# %a"ie"! - Ae)i6 v# % $ 'e"stva! kt r ' la 'e- svetla % svtcuj2cej B )ej +il sti. O %ekle je Krist va -+ie"ka aj v slv" + citte< =T, si Peter a "a tejt skale % stav&+ sv ju Hirkev a %ekel"3 'r", ju "e%re+.)u> ?Ft 1X!1Z@. O %ekle r -%rva Ae)i6 aj % $ 'e"stv ' #5 vi a Ma-r vi ?Mk 1X!2/@. V % $ 'e"stve kr1 vskej sva$'e uvi$el kr1 5l veka 'e- sva$ '"3# r2c#a! $al +u -via-a( ruk, a " #, a uvr#"2( # =v " $ t+,> ?Ft 22!11@. =B jte sa t # ! kt r* ke7 -a'ije! + + c uvr#"2( $ %ekla> ?Mk 12!0@. V-$iale" s( $ B #a v,kla$ %&s+ aj ak 2tek tc vsk3# $ +u ?Mk 10!11i/2@. Kristus % ve$al %ekle! )e je ta+ te+" ?t.j. $l25e"ie $ B #a D ve5"3# svetla@! %la5 ?t.j. -2;alstv @! 5erv ?$ sa v,kla$a( aj ak %re'u$e"3 sve$ +ie@! #eI ?t.j. s%a1uj2ce utr%e"ie $u6e@! 6kri% t -u' v ?Ft 22!1/@. :2 t te$a % j+, % u)&va"3 ku v,ja$re"iu -2;alstva! #"evu a 'ie$,. Ve5"* #eI sa l&6i $ % -e+sk3# t*+! )e "e% tre'uje u$r)iava"ie a %.s '& ' lestiv i "a $uc#a. Ae t "- r"* 'ra- strat, "e'a! B #a! B )ej lsk,! 'ra#r.-, %re$ t tl" u "e-+,sel" s( u )iv ta! je# %re+r"e"&+! a 'rasa+el sti! v kt rej +us& $u6a %re)&va(. :v. Pav l "e% u)&va sl v =%ekl > ale # v r& =s2)e"&> ?2 : l 1!X@ =ve5"ej -#u'e> = $l25e"& $ tvre P"a> ? : l 1!X@! ="e'e-%e5e"stve -a#,"utia> a % $ '"e. H v r& #riec# c#! kt r3 v,lu5uj2 - B )ie# kr1 vstva< l K r X!9i1\g Kal 0!2\i21g E; 0!0. Tvr$&! )e tak*t 5l vek je u) teraviac +ktv, "e) )iv* ?Ri+ X!1Xi2/g Z!Xi1/@. Ae v,$a"* -#u'e ?al% /!19@. Ae t $ru# a ve5" s+r( ?Vjv 2!11g 2\!1T@. A% kal,%sa u)&va v*ra- = #"iv3 ja-er > ?2\!1T@ a =ja-er # riace #I + a s&r u ?21!Z@. Vjv 1Z!YiZ< =K 1k sa " slav val a #*ril! t 1k +u $ajte 2tra% a s+2tku... Pret je$"3# $Ia %r&$u je# ra",! s+r( i s+2t k a #la$ a #I + 'u$e s%le"*. Me' + c"* je P" B #!

kt r* # $s2$il>. i Pekel"3 trest, "ie s2 %re v6etk*c# r v"ak3! le' B )sk s%rav $liv s( $%lat& ka)$3+u % $1a je# skutk v ?Ri+ 2!X@. Pekl % $ '"e ak 5istec je %re$ v6etk*+ stav $u6e! stv re"ej le" %re B #a! kt r B #a % tre'uje ak % tre'uje+e v-$uc# "a $*c#a"ie! ale "a # $+ieta a t*+ sa $us& a %re)&va stra6"2 %r-$" tu. O$s2$e"* 5l vek u) "ie je sc# %"* lsk,! kt r je "ajv,66&+ v,ja$re"&+ 1u$sk3# c#arakterug stratil B #a! 'l&)",c#! v6etk ! aj se'a. Me" v %ekle "ee4istuje "$ej a t r '& t t +iest "e%re$stavite1"e #r -"*+. De;i"it&v"e str sk ta"ie! 2%l"3 -l,#a"ie v $ sia#"ut& celk v3# )iv t"3# cie1a. Jl vek s sv j u ve5" u t2)' u % 6(ast& je v %ekle $l25e"* $ 6(astia a v,stave"* -2;alstvu! kt r3 ', + #l -a'&ja( ke', -atrate"& e6te + #li - +rie(. Trval3 $l25e"ie $ Krista sa +.)e uskut 5"i( le" v c#v&li s+rti. P t + u) "ie je )ia$"e r -%t*le"ie! )ia$"a s%jaj2ca lska! ale le" r -lu5uj2ca "e"vis(. Jl vek si "ejak2 vec -a+il val viac ak B #a a t # 'u$e %l"i( $% r +. Vavr#"ut* sa t ti) "e+.)e $$eli( $ stat"3# tv rstva. P $1a B )ie# 2+,slu je -+,sl + #+ t"3# sveta slu)'a 5l veku! res%. vl$a 5l veka "a$ "&+. Vavr#"ut* je s&ce "t l Bick, -a% je"* $ tv rstva! "ie je v6ak sc# %"* veci i"teBr va( $ sv j# ',tia a v,tvra( - "e# # $" t,! kt r3 ', "a%fIali je# )iv t. Tak je v ist + sl va -+,sle - v6etk*c# str" cel*+ stv re"&+ utl5a"*! ale "e+.)e sa # -+ c"i( a vl$a( # . Ae ak v %utc#! kt r3 "e+.)e r -l +i(. A t je e6te -rej+ej6ie! ke7 uv)i+e! )e %ri $ru# + Krist v + %r&c# $e 'u$e svet %re+e"e"* a 'u$e e6te viac "e) v %re$ 6lej ; r+e -jav va( a v,)ar va( B )iu lsku a +2$r s(. Tak*t svet +us& te"! kt sa $ B #a $vrtil! % va) va( e6te viac -a cu$-& a "e%riate1sk*. L t "ajle%6ie 'u$e -$r j + utr%e"ia! ak si 5l vek uve$ +&! )e sa I vlast"e 1a#k +,se1"e %ri%ravil. Uia$"e "-"ak, % k"ia a"i -"a+e"ia $ 'ra. Me' -avr#"ut& s2 ak -l& $uc# via v,trval& a -atvr$"ut& v -l +. B # v6ak %ekl "estv ril! tak ak "estv ril -l ! kt r3 je "e$ statk + $ 'ra. V6etk 5 stv ril je $ 'r3 ?K" 1@. K "e5"3 r -# $"utie ve5" + su$e "ie je akt + B )ej % +st,! le' B # - stva v)$, v % $state Msk u. R -u+" s( vier, v %ekl $ ka-uje aj "asle$ v"3< ve5"* trest $stra6uje $ %restu% va"ia B )ie# -k "a a s+eruje 5l veka k %l"e"iu -k "a. Wa)k* #riec# "ie je +ali5k s(. Ae v-'ur u %r ti B )ie+u +ajesttu! je je# ur)k u. Hriec# je #l' k3 % ru6e"ie "6# -kla$"3# ur5e"ia D ',( % $ '"* B #u. Ce% $ '" s( s B # + je "aj#l'6&+ -"etv re"&+ 5l veka. Pret = #eI> "ie je le" +eta; r u. P %iera( + )" s( ve5"3# -atrate"ia -"a+e" % %iera( + )" s( s+rte1"3# #riec#u a te$a aj $iel v,k2%e"ia! sviat s( -+iere"ia at7. Kt tvr$ 6ij"e - trvva v stave #riec#u! 5i)e v $vrte"& sa $ B #a! u) vlast"e )ije % 5iat 5"3 %ekl . Ak "ie je %ekl ve5"3! "ie je - $l# $ '3# #1a$iska -sa$"* r -$iel +e$-i $ 'r + a -l + a %ret ', ' l + )"3 #re6i( 'e- "sle$k v! ve7 ra- v*sle$ k 'u$e r v"ak*. Ak sa '2ri citliv s( 5l veka "a$ stra6"*+i +uka+i -avr#"ut*c#! tre'a si uve$ +i(! )e je t %re$ v6etk*+ ic# v 1'a! ic# v 1'a %re

%ekl . V r -% re s 1u$sk*+ s2cit + je +" )stv vec& a %re$sa e4istuj2! $ k "ca s2 r -u+"3. Ve1k3 je "a%r&kla$ taj +stv Msk, %ri'itej "a kr&). Pekl "astu%uje % k "e5" + %ev" + r -# $"ut& 5l veka! v $+iet"ut& s% l 5e"stva lsk, s B # +. L$e celk + ve$ +3 a $ 'r v 1"3 $+iet"utie B #a 5l vek +. Ae)i6 v = $&7 $ +Ia> sa $ $ %l"i( sl va+i =%ret )e +a "ec#ce6>. B # +iluje sl ' $u "at 1k ! )e ju %re% )i5al 5l veku v jej "ajra$ikl"ej6ej ; r+e< 5l vek + + )" s( sa B #u v- %rie(. :l ' $a je a's l2t" u # $" t u a je a's l2t"e "e$ tk"ute1". Ke', B # -'avil 5l veka sl ' $,! %r tire5il ', si. B la ', -aru5e" sl ' $a a t*+ aj $.st j" s( 5l veka! ke', B # "a k "ci vek v! v6etk*c# 1u$& %rijal $ sv j# kr1 vstva! aj t*c#! kt r& sa $e;i"it&v"e r -# $li %r ti "e+uE Tak* 5l vek je $e;i"it&v"e u-avret* v se'e. Ce+ k "takt a"i s B # + a"i s i"*+i. F le" %,6"* a "ev,vrtite1"*! 'e-2te6"* $% r ku v6etk3+u a ku v6etk*+. Ke', ' l v "e'i! ' l ', ta+ %rve tak +,l + a %rve tak* cu$-& ak #luc#* "a k "certe! kt r* sa +r"e %*ta! 5 t*c# 1u$& ta+ +.)e 'avi(. Ae t asi tak! ak s $ + + "a # re! kt r* je celk + 'kl %e"* sl"k +! % " re"* $ sl"e5"*c# l25 v! ale star stliv -atvraj2ci sv je $vere a r let,! a', - stal v sv jej " ci. L v %ekle svieti $ t+, svetl ! ale t+a # "ec#ce %rija(. B # +iluje v6etk ! 5 stv ril! +iluje aj -avr#"ut3# . Ae te$a -rej+3! )e 5l veka "etrest B #! ale 5l vek se'a sa+3# . Pekl "e $% ruje B )ej lske! je %re$sa jej $+iet"ut&+. O$+ieta" lska sa stva 'e-+ c" u. Ve5"3 -avr#"utie e4istuje. Ke7 5l vek v sv j + % sle$" + ka+i#u B #a $+iet"e! 'u$e % cel2 ve5" s( 'e- B #a a 6(astia. Ak je "e' B # + sa+*+! "av)$, -&ska"*+! tak je %ekl B # + sa+*+! ve5"e strate"*+. P $1a "iekt r*c# i$e - )ieraj2ci #eI! kt r*+ je B # v sv jej svt sti aj %re -l ! l )! "e"vis( a "silie. P $1a T#eil#ar$a $e H#ar$i" s2 t %la+e"e r v"akej lsk,! kt r +iluj2cic# '6(astIuje a "e"vi$iacic# %li. Pekl je % sle$"*+ v*r " + "ek "e5"ej B )ej svt sti a v*ra- + je# ',t st"ej "e"visti ku #riec#u. Cee4iste"cia %ekla ', $% r vala B )ej svt sti a s%rav $liv sti. Ciekt ', + # l "a+iet"u(< Ka)$* 5l vek je "a svete! a', B #a slav val! ak ale +.)e slav va( B #a te"! kt r + B # vie! )e 'u$e -avr#"ut*E i Bu7 slavuje 5l vek B #a $ 'r*+i skutka+i ale' # 'u$e "a $ru# + svete slav va( tresta+i! kt r3 +u B # ul )&. Bu7 'u$e "a ve5" sti slav va( B )iu $ 'r tu v "e'i ale' %r&s"u B )iu s%rav $liv s( v %ekle. Ale v ka)$ + %r&%a$e B #a slav va( 'u$e. Ak sa %*ta6! %re5 stv ril B # 5l veka! kt r + vie! )e 'u$e -avr#"ut*E i Pret )e je "e-visl* a sl ' $"*. L"ak ', + # l 5l vek sv j u -l ' u B )iu sl ' $u a "e-visl s( '+e$-i(. Ae 'e-%e5"e ist3! )e B # v)$, je$" svt a r -u+"e. Tak ak "e#re6&+ %ret ! )e B # ve$el! )e 'u$e+ #re6i(! % $ '"e ak 'u$e+ -avr#"ut*! "e'u$e+ -avr#"ut* %ret ! )e B # +a %re %ekl %re$ur5il! ale )e s + sa s+ sv ji+ #riec# + -avr# l. B # "estv ril 5l veka ak -atrate"ca! 5l vek sa "&+ ur 'il s+. Ka)$* + r v"ak2 + )" s( $ sia#"u( "e' . Cie je

$.v $! %re5 ', +al B # -a+e$-i( "ar $e"iu je$"3# a i"3# "ie. Pekl si ka)$* %ri%ravuje %r ti B )ej v.li. Ke7)e "es+ier" s( a #r.- stra6" s( (a)k3# #riec#u celk + c#%e a 'sia#"e je$i"* B #! je a - sta"e i %ekl taj +stv +! tak*+ ve1k*+ a #l' k*+! )e le" B # s+ # +.)e % Ia(. Ce$ sa % %rie(! )e ', B # i -avr#"ut3+u + # l $a( ur5it2 +il s(! 'e% ru6e"ia je# sl ' $, D )e ', sa 5l vek v-$al sv j# %,6"3# -+*61a"ia a %re$ B # + sa % k ril. Pre5 B # tak2t +il s( $ %iera! je $ ur5itej +ier, taj +stv +! ale je$" - v,svetle"& je! )e B # )ia$a $ "s! a', s+e sa "a%r&kla$ "a6i+i + $lit'a+i s% lu% $ie1ali "a -c#ra"e i"*c#. Tak ak A$a+ a Eva %ri"iesli %rekliatie i"*+! sv ji+ % t +k +! tak +, ++e $ B #a + )" s( a % vi"" s( %ri"6a( % )e#"a"ie i"*+. O "ik + "e+ )" s ur5it s( u ve$ie(! 5i ' l -avr#"ut*! "e% -"+e t ti) v6etk, k l" sti je# )iv ta a s+rti. P&s+ a"i "e% $va )ia$"u 6tatistiku! ale "a%r&kla$ uv$-a! )e =+" # je % v la"*c#! ale +l v,v le"*c#> ?Ft 22!1T@. Ciekt si + )" % vie! )e ve7 "ikt %re$sa "e+.)e c#cie( ',( "a vek, "e6(ast"*. Cikt "e+.)e ',( tak* -l*! a', sa i B #u "a vek, u-avrel. iAv6ak je t "e% c# %e"ie t # ! ak& 1u$ia $ k)u ',(. Ak $ k)u c#cie( a +il va( -l ! "a%riek t +u! )e ic# - tr 5uje ale' + )" %rve kv.li t +u. 200. BOULE FLMO:RDEC:TVO A :PRAVODMLVO:W :L ODPORUA[E Fil sr$e"stv a s%rav $liv s( s2 $ve B )ie vlast" sti! kt r*c# v-j +"* v-(a# - stva skr,t* "6+u %l"3+u % -"a"iu. T ! 5 % )a$uje %r&s"a s%rav $liv s(! je %r ti $uc#u +il sr$e"stva. As% I tak sa "a t $&va+e +,! 1u$ia. U B #a s2 v6ak tiet vlast" sti us% ria$a"3 tak! )e s+ie+e B #a "a-*va( aj "ajv,66&+ +il sr$e"stv + aj "ajv,66 u s%rav $liv s( u. Pret )e je B # s%rav $liv*! )ia$a % k"ie. Mska aj "ajlskavej6ie# tca 'e- s%rav $liv sti ', "e' la lska! ale sla' s(! "e$.st j" B #a. Cek "e5"3 B )ie +il sr$e"stv "e)ia$a! a', B # v)$, $%26(al! % $ '"e ak "ek "e5" s%rav $liv s( "e)ia$a! a', B # v)$, trestal. Ae# +il sr$e"stv v6ak 'r-$& je# s%rav $liv s(! a t v takej +iere! )e % sk,tuje ka)$3+u % 5as )iv ta +il sti v $ stat 5"ej +iere. D 'a +il st& sa v6ak -avr6uje s+r( u. J&+ $l#6ie ' la -a$r)iava" B )ia s%rav $liv s(! t*+ #r -"ej6ie -asti#"e "ekaj2ce# #rie6"ika. Ak3 "es+ier"e je B )ie +il sr$e"stv ku #rie6"ik vi! % kia1 )ije "a t +t svete! tak %r&s"a a #r -" je je# s%rav $liv s( ku "ekaj2ci+. T $%lat& ka)$3+u % $1a je# skutk v. Av6ak v %r&t +" + % ria$ku! ke7 $%26(a "ejak* #riec#! v,k "va aj s%rav $liv s( aj +il sr$e"stv < s%rav $liv s(! le' $%26(a %re $ k "al2 Krist vu satis;akciug +il sr$e"stv ! le' %rij&+a Krist vu satis;akciu! aj ke7 ju %rv + + # l )ia$a( $ #rie6"ika. B )ia s%rav $liv s( a lska "ie s2 %r tikla$ +. B )ia lska t ti) -"a+e"! )e B # ka)$3# 5l veka 'e-% $+ie"e5"e %rij&+ag t v se'e u-atvra

s%rav $liv s(! kt r ka)$3+u $va! 5 +u %atr&. V 'i'lick + -+,sle -"a+e" B )ia s%rav $liv s( $ k "ca +il stiv* B )& %r&kl " k 5l veku! skr-e kt r* sa #rie6", 5l vek a) stva s%rav $liv*+. B )iu s%rav $liv s( te$a c#%e+e v)$, ak % $ 'u je# lsk,. Pret aj sv. Ter3-ia # v r&< =O$ B )ej s%rav $liv sti 5akva+ t 1k ! k 1k +.)e+ 5akva( $ je# lsk,.> :%rav $liv s( a +il sr$e"stv s2 v B #u je$" a t ist3. B )ia s%rav $liv s( je +il sr$" a B )ie +il sr$e"stv je s%rav $liv3. B )ia +2$r s( a v6e+ #2c" s( uskut 5"ili v $eji"c# $iel v,k2%e"ia s%.s ' +! kt r* 2)as"e - $% ve$ i B )ie+u +il sr$e"stvu i s%rav $liv sti. 20X. CEBO CEEPL:TUAEE O "e'i u5ili aj % #a"sk& ;il - ;i : krates a Plat8". Viera v ="e' > ' la r -6&re" aj v v6etk*c# 7al6&c# % #a"sk*c# '$ 'iac# a kraji"c#. :tar -k "" k"i#a F2$r sti # v r& su$e s%rav $liv*c#< =Du6e s%rav $liv*c# s2 v B )&c# rukc#>. Kristus jas"e %re#lsil< =Me' v.1a +.j# Otca je! a', ka)$*! kt vi$& :,"a a ver& v "e# ! +al ve5"* )iv tg a ja # v-kriesi+ v % sle$"* $eI> ?A" X!T\@. =Aa s + v-kriese"ie a )iv t. Kt ver& v +Ia! 'u$e )i(! aj ke7 u+rie. 2X A "ik! kt )ije a ver& v +Ia! "eu+rie "avek,> ?A" 11!20i2X@! =Ke7 $&$e+ a %ri%rav&+ v+ +iest ! -asa %r&$e+ a ve-+e+ vs k se'e! a', ste aj v, ' li ta+! k$e s + ja. A cestu! ka+ i$e+! % -"te> ?A" 1T!/@. =V "e'i si -#r +a)7ujte % kla$,g ta+ ic# "e"i5& a"i + 1 a"i #r$-a a ta+ sa -l $eji "e$ '*jaj2 a "ekra$"2> ?Ft X!2\@. =:%rv"e! $ 'r* a ver"* slu#ag ' l si ver"* "a$ +l +! usta" v&+ (a "a$ +" #*+< v j$i $ ra$ sti sv j# %"a> ?Ft 20!21@. Bla# slave"& slu# via! kt r*c# %" %ri sv j + %r&c# $e "j$e '$ie(. Veru! # v r&+ v+< O%6e sa! % sa$& ic# k st lu a 'u$e ic# 'slu# va(> ?Mk 12!/Y@. =Aj v, ste tera- s+ut"&g ale -asa vs uvi$&+ a va6e sr$ce sa 'u$e ra$ va(. A va6u ra$ s( v+ "ik "eve-+e> ?A" 1X!22g Mk 1\!T2@. =Vte$, sa s%rav $liv& -askvej2 ak sl"k v kr1 vstve sv j# Otca> ?Ft 1/!T/@. =A 5 a) uvi$&te :,"a 5l veka v,stu% va( ta! k$e ' l %re$t*+E> ?A" X!X2@. : '1u' u Kristus # v ril Otc v + "e'esk + kr1 vstve< ta+ s2 % -va"& ) 'rci a c#u$ '"& v $uc#u ku sv j+u Kr1 vig je t s%rav $liv +-$a %re r ' t"&k v "a vi"icig ' #at 2tec#a %re v6etk*c#! kt r& sa "eus% k jili s t*+t svet +g -e+! kt r2 'u$2 vlast"i( %re"asle$ va"& %re s%rav $liv s(g je t "as*te"ie t*c#! kt r& #la$uj2 a )&-"ia % s%rav $liv stig 2tec#a %la52cic#g B )ie s," vstv %re t*c#! kt r& s2 tv rca+i +ierug "a-era"ie "a B #a %re t*c#! kt r& +aj2 5ist3 sr$ce. =Ra$ujte sa a jasajte! le' +te # j"2 $+e"u v "e'i > ?Ft 0!12@. =Veru! # v r&+ ti< D"es 'u$e6 s +" u v raji> ?Mk 2/!T/@. =Cie ka)$*! kt +i # v r&< =Pa"e! Pa"e!> v j$e $ "e'esk3# kr1 vstva! ale i'a te"! kt %l"& v.1u +.j# Otca! kt r* je "a "e'esiac#> ?Ft Y!21@. =Kt uver& a $ sa % krsti(! 'u$e s%ase"*g ale kt "euver&! 'u$e $s2$e"*> ?Fk 1X!1X@. Kristus r -%rval "e'i aj +" #3 % $ 'e"stv< % kla$e! v-c"ej %erle! +-$e! sieti # $e"ej "a + re! kr1 vi! kt r* c#cel

-25t va( s sv ji+i slu) '"&k+i! $esiatic# %a""c#! #riv"c#! krs" + sa$e. P&s+ # v r& =ve5" + )iv te! "e%restvaj2c + 'la#u! % k ji 'eutr%e"ia a svetle>g %re "e' % u)&va %ri% $ '"e"ia ak "a%r&kla$ =# sti"a s B # +! ' )& %r&',t k! )iv v $a> at7. T v6etk s2 % kus, ak v,svetli( "ev,svetlite1"3. B # je % r v"va"* s )e"ic# + a je# 1u$ s "evest u. P&s+ 5ast -$.ra-Iuje! )e u) v Krist vi vi$&+e B #a ?A" 12!T0@! a )e u) s+e skr-e "e# %re'u$e"& k " v3+u )iv tu a %re"ese"& $ "e'a ?E; 2!TiY@. U) tera- s+e B )&+i $e(+i! ale 5&+ 'u$e+e! "ie je e6te -rej+3! vie+e v6ak! )e a) sa " uk)e! 'u$e+e +u % $ '"&! le' # 'u$e+e vi$ie( tak! ak je ?l A" /!2@. =H1a! B )& st" k je +e$-i 1u7+i9 A 'u$e +e$-i "i+i %re'*va(g "i 'u$2 je# 1u$ + a s+ B # i ic# B # i 'u$e s "i+i. V trie i+ - 5& ka)$2 sl-u a u) "e'u$e s+rti a"i )ia1ug a"i "reku a"i ' lesti viac "e'u$e! le' %rv3 sa % +i"ul > ?Vjv 21!/iT@. =Bla# slave"& s2 t&! 5 s2 % -va"& "a Bar"k vu sva$ '"2 # sti"u> ?Vjv 19!9@. V Vjave"& je "e' % %is va"3 ak "$#er" a ve1k le% ' # slu)'a %re$ B # + a B )&+ Bar"k +. D "e'a "evst2%i "i5 % 6kvr"e"3 ?Vjv 21!2Y@. =Ka)$* $ sta"e vlast"2 $+e"u % $1a t # ! ak %rac val> ?l K r /!Z@. =Tu "e++e trval3 +iest > ?He'r 1/!1T@. =K*+ s+e $ +a v tele! s+e v-$iale"& $ P"a> ?2 K r 0!X@. =Ak )e "iekt r& - vs # v ria! )e -+ktv,c#vsta"ia "ietE> ?l K r 10!12@. =:+e v6ak %l"& $.ver, a ra$6ej sa c#ce+e v-$iali( - tela a '*va( u P"a> ?2 K r 0!Z@. =A"i k "evi$el ! a"i uc# "e% 5ul ! a"i $ 1u$sk3# sr$ca "ev,st2%il ! 5 B # %ri%ravil t*+! kt r& # +iluj2> ?l K r 2!9@. :vt& v "e'i vi$ia B #a =- tvre $ tvre> ?l K r 1/!12@. P $ '"e Vjv /!2. :vt* Pav l ' l v,tr#"ut* a) $ tretie# "e'a ?2 K r 12!1i1T@. H v r& 'u$2cej slve! kt r sa + "a "s -javi(! ve5" + $e$i5stve! ve5" + %r&',tku! B ) + +este! "e'esk + Aeru-ale+e a -#r +a)$e"& a"jel v! k ru"e s%rav $liv sti! "e% +i"ute1" + ve"ci ?l K r 9!20@! Krist v + $e$i5stve! "a6 + %retv re"& v B )ie 'ra-,! ve5"ej slve. =T2)i+ - +rie( a ',( s Krist +> ?al% 1!2/@. :vt* Peter %&6e "ev*sl v"ej a slav"ej ra$ sti ?l Pt 1!Z@! ve5" + kr1 vstve "6# P"a a :%asite1a Ae)i6a Krista! "e'i! k$e 'u$e v,v le"* r $! kr1 vsk3 kIa-stv ! svt* "r $! $ 'r* 1u$! kt r* B # % v lal - te+" t, $ sv j# %re$iv"3# svetla! "ev$"2cej k ru"e slv,! "e% ru6ite1" + a "e% 6kvr"e" + $e$i5stve. Jl vek %rir $-e"e t2)i % "e'i! k$e c" sti $ sia#"u "le)it2 $+e"u a k$e 'u$e us% k je" ic# t2)'a % %rav$e! 6(ast& a 'la)e" sti. Deti"sk3 %re$stav, "e'i "ie s2 "a +ieste. D 'r je %r st3 a je$" $uc#3. Tak3 je "e' . Ke7)e je B # su+ u v6etk*c# # $".t! je i "e" )iv t su+ u )iv ta a t*+ aj su+ u )iv t"ej ra$ sti. B,( ta+ -"a+e" ',( 5l vek + v %l" + sl va -+,sle. Ae t )iv t s B # +! "a%l"e"ie! -avk6e"ie )iv ta. Har+8"ia "a k "ci $i- "a"cie. V6etk sa %re+e"& $ skut 5"ej "ev$"2cej krs,. Ve5"* )iv t -"a+e" ',( B )& a +a( B #a. Ce' je "ajv,66ie %ri% $ '"e"ie tv ra B #u v % -"a"&! lske a 6(ast&! je "aj#l'6 u 25as( u "a B #u. Ae t B # s+.

Ce' "e-"a+e" % svt"2 "u$u! 2"avu! v,5er%a" s(. Ak s2 svt& % v la"& % $1a sv. Pavla k s% luvl$e s Krist +! s2 % v la"& k "aj$ k "alej6ej 5i"" sti ?% r v. a Mk 19!1Yi19@. Ve5"3 svetl je te$a svetl + slv,! s% 5&vaj2ce v trval + "a$%rir $-e" + -$ k "a1 va"& a %re#l' va"& % -"vacej 1u$skej sc# %" sti! 5&+ sa tt v"2t r"e usc# %Iuje k 'e-%r stre$"3+u $u6evIuj2ce+u s*tiace+u $uc# v3+u =% -era"iu "a B #a>. T "+ 'u$e %ri"6a( r -+" )e"ie lsk, a ra$ sti. =Ve5"* % k j> "ie je )ia$", a%atick* stav! ale "aj#l'6& % k j v "ajv,66ej 5i"" sti a "ajv,66ia 5i"" s( v "aj#l'6 + % k ji. Ak %r s&+e ve5"* % k j! tak i$e %ak % -e+sk*c# (a)k st& a a "e% k ja. Ak sa "+ t -$ "e-l25ite1"3 D v6estra""* )iv t a )ia$"a %re+e"a! ve5"* )iv t a ve5"* % k j D je t t*+! )e "e' %rev,6uje "a6e % j+,! "a6e c#%a"ie. Ae (a)k3 %re -+,sla+i via-a"3# 5l veka! %re$stavi( si svet $uc#a a ve5" sti. A"i '+e$-e"3 6(astie "e$ k)e+e %l"e v,c#ut"a(. Ka)$ % -e+sk ra$ s( je le" $lesk + ra$ sti! kt r2 + )" "js( v B #u. :vt& s2 "e% +er"e viac s% je"& s B # + % svcuj2c u +il s( u! "e) s2 %ri%2ta"& ku sv ji+ %r&'u-"*+ % krv"*+ -v-k +. V B #u vi$ia! ak* s%rav $liv* je r -su$ k -avr#"utia! a %ret # %l"e sc#va1uj2. Ve1+i 1a#k si v,'u$uje+e +,l"2 %re$stavu "e'a! ak si 'u$e+e "e' s%ja( s -+,sl v*+i % )itka+i! kt r3 s2 "a -e+i s% je"3 s u$r) va"&+ )iv ta je$" tlivc v a cel3# 1u$stva ?%u$ se'a-c# v, 5i % #lav"* %u$@. Kristus "a%r&kla$ jas"e # v r&! )e v "e'i sa 1u$ia "e'u$2 )e"i( 5i v,$va( D 'u$2 ak a"jeli. [5as( v "e'eskej Hirkvi je $+e" u -a $ 'r3 skutk,! a %ret aj 'la)e" s( v "e'i je r -$iel"a. Ka)$* $ sta"e sv ju $+e"u % $1a vlast"ej %rce ?l K r /!Z@. Prit + +e"ej 'la)e"& svt& "e'u$2 -vi$ie( 'la)e"ej6&+. Ka)$* svtec 'u$e t ti) tak "a%l"e"* 6(ast&+! "ak 1k t # 'u$e sc# %"* D ak )ia$"ej $v c# r.-"e ve1k*c# "$ ' "a%l"e"*c# v $ u "e+.)e+e % ve$a(! )e je %l"6ia. Cik v "e'i %ret "e-at2)i % v56ej ra$ sti. U v6etk*c# 'u$e je$" ta lsk, ?sv. AuBust&"@. Jl vek "e+.)e 1u$sk*+i 5a+i "js( v ves+&re B #a! a"jel v a svt*c#! le' "ie s2 =- t #t sveta>. B # je v6a$e%r&t +"* a +.)e sa $a( k$ek 1vek vi$ie( t*+! kt r*+ t c#ce $ v li(. Pri sl ve ="e' > "e+,sl&+e tak "a +iest 5i s+er! k$e # #1a$a(! ak sk.r "a " v* s%.s ' e4iste"cie! "a " v* stav %rir $-e"ej a "a$%rir $-e"ej 'la)e" sti! kt r2 "+ -&skal B )& :,". Ce' ak "a$%rir $-e" skut 5" s( st j& % $ '"e ak B # "a$ %riest r + a 5as +. Ei"stei" "+ uk-al! )e %riest r a 5as s2 le" relat&v"e % j+,. Ke7)e sa "e' v -+,sle #vie-$"e# %riest ru s sv j u )iar u! r -1a#l s( u a sl ' $ u -$al %ri+it&v",+ 1u7 + "e$ stu%"3! % va) vali # -a s&$l ' # v ale' B #a. V %re"ese" + ?t.j. v ak +si $uc# v" +@ -+,sle! sl v + =# re> v,ja$ruje+e "ie5 $ k "al3! jas"3! v-"e6e"3! -atia1 5 sl v =$ le> -"a5uje sk.r "ejak2 "e$ k "al s(! %r&%a$"e % "&)e"ie 5i -# r6e"ie stavu. Ak u)&va P&s+ tak3t v*ra-,! ak # v r&! )e B # je # re v "e'i! v,ja$ruje sa t*+! )e B #

je celk + i"*! )e je v-"e6e"*! )e "s "ek "e5"e %rev,6uje. =H re> a =$ le> "+ + -"- r"i( %re$ v6etk*+ "a$%rir $-e"3 skut 5" sti. V t +t -+,sle %&6e "a%r&kla$ sv. Pav l< =H1a$ajte! 5 je # re! k$e Kristus se$& % %ravici B #a9> ?K l /!1@. 20Y. AE CEBO FOUCS CA VEFLE F )" sti! v,tv ri( "e' "a -e+i! $% ruje u) sa+ t"3 u5e"ie $e$i5" + #riec#u. V6e 'ec"* #+ t"* 'la# ',t ', + # l "a svete -avl$"u( vte$,! ke', v6etci 1u$ia u-"ali Krist ve -sa$, s%rav $liv sti a lsk, a ke', % $1a "ic# k "ali. T ', v6ak +useli ',( v6etci $ 'r&. Ke7)e ale "a -e+i sa+& $ 'r& 1u$ia "ik$, "e'u$2! svet sa "ik$, "e%re+e"& "a % -e+sk* raj. K$e je #riec#! ta+ "ie je + )" trval 'la)e" s(! trval3 6(astie. Bla# ',t s+ se'e "e+.)e ur 'i( 5l veka 6(ast"*+. V$al ', sa! )e v kraji"c# "a$+er"3# 'la# ',tu! -$rav t"ej star stliv sti! %re%,c#u a v,s%elej tec#"ik,! ak*+i s2 U:A! Nv3$sk ! Aa% "sk ! ', +ali ',( "aj6(ast"ej6& 1u$ia. A %re$sa "ik$e "ie je tak3 v,s k3 %erce"t sa+ vr)$ ?vrta"e sa+ vr)$ +ili "r v@. :%riev $"*+i jav+i je i v,s k3 u)&va"ie alk # lu a $r B! )iv ta v a+ rl" sti ?r -v $,! "evera! % trat,! %re$+a")elsk* % #lav"* st,k! a"tik "ce%cia@! vrta"e +" )stva re-iB"cie a %r-$" t,! #lav"e +e$-i +l$e) u. H#a+tiv s( tv r& "a je$"ej stra"e "es% k j"*c# ' #5 v! "a $ru#ej stra"e "es% k j"*c# 1u$&! % sti#"ut*c# 'ie$ u. Ciekt r3 %r&%a$, %rve t*c# "aj' #at6&c# 1u$& s2 ve1avrav"3. Filiar$ra Al;r3$a R tsc#il$a vraj "ikt "evi$el us+ia( sa. A. D. R cke;eller ' l -as tak* "e"vi$e"*! )e +usel v sv j + %alci )i( ak v-eI. Rei"# l$ K rli"B uv$-a v sv jej k"i#e =U+e"ie k "ce"trcie> v*r k je$"3# +iliar$ra %re$ s+r( u< =T\ r k v s + %rac val ak tr k! a', s + -#r +a)$il sv j +ajet k. Vv,6 k sv j# )iv ta s + ve" val t +u! )e s + '$el "a$ sv ji+ +ajetk + ak $etekt&v. A -a t s + "e+al "i5 "e) stravu! ',t a $ev>. Fajet k s+ se'e "ie je -l*! % kia1 sa v6ak 5l vek "esta"e je# tr k +. T2)'a % %e"ia- c# t ti) -atvr$-uje 1u$sk3 sr$ce a je k reI + -la. Pre$ v6etk*+ ve$ie ku strate ra$ sti - )iv ta. R '& 5l veka "ecitliv*+ a sle%*+ %re % tre', i"*c#. V sv jej "es% k j" sti sa v,-"al i +" # 7al6&c# ' #at*c# 1u$&. Jl vek "e)ije le" - c#le'a! a"i le" - %rce! - %.)itku 5i %r testu. Ae viac. P tre'uje lsku! -+,sel a "$ej. H#ce "iele" +a( viac! ale aj ',(. Aj v,s%el tec#"ika %ris%ievaj2ca k )iv tu v 'la# ',te +.)e %ri"6a( s se' u +" #3 ri-ik a "e'e-%e5e"stv. Fi+ i"3 s%.s 'uje tec#"ika "era- tie) stratu s '"ej s;3r,! "e-a+est"a" s(! % #lte"ie sl ' $, 5l veka! "i5e"ie a $ s '"e"ie +e$-i1u$sk*c# v-(a# v! ustavi5"3 te+% 'eraj2ce 5l veka % k j a t*+ v-rastaj2ce teles"3 a $u6ev"3 "a%tie. Ve1k3 v,"le-, % +#aj2! ale aj "i5ia. P kr k "iele" r -6iruje + )" sti k $ 'r3+u! ale % sk,tuje aj " v3 + )" sti k "i5e"iu. F $er"3 + )" sti k vl$"utiu %r&r $, $vaj2 $ r2k

1u7 + aj %r strie$k, k vl$"utiu a -+a"i%ul va"iu 5l veka! 5i u) "sil&+ ale' "e"%a$"*+i s%.s '+i. Bie$a s25as"3# sveta "ie je v r -+ac#u tec#"ik,! ale v t +! )e s25as"e s tec#"ick*+ % kr k + sa "e%rejavuje aj +rav"* % kr k 1u$stva. F" #& sa $ +"ievaj2! )a ak 'u$e le%6ie s% l 5e"sk3 -ria$e"ie a v "kaj6& 'la# ',t! 'u$e aj viac %ravej sl ' $,. Ke$,k 1vek sa v6ak 5l vek $vracia $ B #a! stva sa % strac# + s+ se'e i 'l&)",+. =Ak P" "estavia $ +! +r"e sa "a+#aj2 t&! 5 # stavaj2> ?U 12Y!1@. Al'ert Ei"stei" % ve$al< =Pr 'l3+ "ie je at8+ v e"erBia! %r 'l3+ je sr$ce 5l veka>. A Fa4 Plla"ck # v r&< =D"e6"* 5l vek % tre'uje viac -sa$,! kt r*+i ', ria$il sv je k "a"ie! $ k "ca % tre'uje ic# 7alek viac! "e) ve$eck3 % -"a"ie... Ae$i"* $ 'r* 5i" + %reI v56& v*-"a+! "e) v6etk, ve$, sveta.. Ca +iest i"teliBe"cie +us& "ast2%i( c#arakter! "a +iest ve$eck3# % -"a"ia "' )e"sk viera>. Ae$" ta 1u$stva "e+.)e ',( v*sle$k + v je" ale' "i5e"ia. Ce"asta"e sa+a $ se'a a"i! ke7 1u$& 'u$e "iek 1k "s '"e viac. Jl vek +.)e ',( s+ aj u%r stre$ #lu5"3# +esta ale' v -stu%e "a slv" sti. Ae$" tu 1u$stva "ev,tv r& aut +atick, a"i k +u"ika5"* %r strie$ k. ^u$ia +.)u sle$ va( telev&-iu a ',( "ek "e5"e $cu$-e"& a v-$iale"&. Ae$" tu 1u$stva "ev,tv r& ' #atstv . Prve "a %ak. Fateril"e veci "ajviac 1u$& r -$e1uj2. Ae$" ta! 'u$uj2ca 5l veka a %ri"6aj2ca "a%l"e"ie! sa "euskut 5Iuje v % # $l"ej s% l 5" sti %ri %ive! v "# $"*c# ka+artstvac#! v "r $" + a sku%i" v + eB i-+e! v + " lite! utv re" + je$" u stra" u! v k lekt&ve! v r v" 6ate! a"i "a %ri"c&% c# 5ist3# r -u+u! ale je$i"e %re)&va"&+ v-j +"ej lsk,! v lske ku v6etk*+ 1u7 + a k cel3+u stv re"iu. Ae$" tu 1u$stva + )" $ sia#"u( le" "a+#av ! rast + v lske! ak2 "+ uk-al Kristus< +il va( tak! )e kla$ie+e )iv t -a %riate1 v. Ae$i"e lska $ k)e $str"i( "silie v akejk 1vek % $ 'e a $.sle$"e %re)&va( a 6&ri( -+iere"ie a % k j. V $va$siat + st r 5& str sk tali $va ve1k3 % kus, je$" tu 1u$stva ?"a '-e i$e l Bickej a tec#"ickej@. Ce' li B )ie. Fali ', ',( -avr#"ut3. ^u$ia -a "e %latili krv u a "i5e"&+ )iv ta. B lest"3 $eji", 1u$stva stle e6te % kra5uj2 %re "e$ stat k % -"a"ia lsk, v "e% u5e"*c# a "e-rel*c# sr$ciac#. Fateril"a 5i teles" je$" ta je "estla! ak jej c#*'a $uc#. Ae $s2$e" k -"iku. Ca t +t -kla$e %a$aj2 v6etk, vl$,! re)i+,! s,st3+,! sekt,! kt r3 s1u' vali raj "a -e+i! +ier a 'la# ',t! ale "e% c# %ili ale' -ra$ili Krist v# $uc#a. :e'a "j$e+e je$i"e v Krist vi! kt r* sa "+ $va ak -$r j Duc#a. Ka)$3 -je$" c vacie 2silie je "e +,l"e s%rv"e Best le" v Ae)i6 v + +e"e. Me" Kristus $e;i" val v6e1u$sk3 % $+ie"k, je$" t,< +il va( B #a "a$ v6etk a 'l&)"e# ak se'a sa+3# . Kres(a" je tak -je$" tite1 s %res"*+ %r Bra+ +. Ae)i6 v % $ 'e"stv v&"" + k+e"i a rat lestiac# sa stal -k " + %re)itia. Ae)i6 je ce"tr + je$" t, a je$i" sila! kt r trval -je$" cuje! je sila lsk,. [$el + 1u$stva je utr%e"ie a ke', 1u$ia sk26ali 5 k 1vek! )ia$" u + c u 5i u+e"&+ sa i+ "e% $ar& # $str"i(. Ak "iekt r& %re#lasuj2! )e t $ k)u! kla+2 1u$& a #lsaj2 ut8%iu.

V ka)$ + %r&%a$e je %re "s viera v % s+rt"* )iv t istej6ia "e) 5erve"* raj! kt r* $ % sia1 % - stval - krvi! "esl ' $,! sf- a k "ce"trk v. Tak raj "e-a5&"a. V stre$"ej a v*c# $"ej Eur8%e ut8%ia =% -e+sk3# raja> stv rila s cil"e! ek " +ick3! etick3! 'a i s '"3 %ekl . Tt ut8%ia sa stala skut 5"*+ Jer" ',1 + $u6&. Kr1 vstv + kla+u. Hirkev sa "a %ak stala %riest r + sl ' $e"ia $ kla+u a % $v$-a"ia! $ s '"3# a s cil"e# $cu$-e"ia. 20Z. KRL:TU: :TACOVLM KOCLEH :VETAE Ca t-ku a% 6t l v ke$, "asta"e a ak3 'u$e -"a+e"ie Ae)i6 v# %r&c# $u a k "ca vek v Ae)i6 $% ve$al< =Ale t + $"i a tej # $i"e "evie "ik! a"i "e'esk& a"jeli! a"i :,"! i'a s+ Otec> ?Ft 2T!/i/X@. A u Muk6a 21!0i19 5&ta+e< = A ke7 'u$ete % 5u( v j"c# a "e% k j c#! "e1akajte sa9 T t +us& %r&s( %re$t*+! ale k "iec "e'u$e #"e7>. P sle$"* $eI %r&$e "#le a "e5aka"e =ak -l $ej v " ci> ?Mk 12!/9@! ak 'lesk ?1Y!2T@! ak s&$l ?21!/0@. : t*+ s2vis& i %r&'e# +ajite1a vi"ice! vracaj2ce# sa "#le - cu$-i",! a %r&'e# )e"&c#a! kt r* % -ve "a sva$'u t*c#! kt r& +ali svetl %ri%rave"3. =^u$ia 'u$2 -+iera( $ strac#u a 5akva"ia t # ! 5 %r&$e "a svet! le' "e'esk3 + c" sti sa 'u$2 c#vie(. Vte$, uvi$ia :,"a 5l veka %ric#$-a( v 'laku s + c u a ve1k u slv u> ?Mk 21!2X"g % r v. Ft 2T!29"g Fk 1/!2T"@. O'lak v 'i'lickej re5i -"a+e" B )iu 'l&-k s(! + c a "$#eru. =Me' :," 5l veka %r&$e v slve sv j# Otca s sv ji+i a"jel+i a vte$, $%lat& ka)$3+u % $1a je# skutk v> ?Ft 1X!2Y@. =Pret aj v, 'u7te %ri%rave"&! le' :," 5l veka %r&$e v # $i"u! kt rej "eviete> ?Ft 2T!TT@. Ca$ %rav$ u k "ci sveta st j& v)"e Krist v "a% +e"utie ku viere v Krist v slv", %r&c# $ a k %ri%rave" sti< B$ejte a + $lite sa9 Ak ', P&s+ uka- val $ $v c# s+er v< Kristus %r&$e 5 sk r D "e%r&$e e6te $l# . K "iec sveta 'u$e katastr ; u D 'u$e " v*+ stv re"&+. Va#+le" s( %r&c# $u k "ca sveta + sv j v*-"a+! "a%r&kla$ v t +! a', s+e v)$, )ili %ri%rave"&. Ce-le)& "a t +! 5i "asta"e k "iec sveta $"es! -ajtra 5i +ili8", r k v. Ae)i6 v % $state "e% 5&tal s sk r*+ %r&c# $ +. P uka-uj2 "a t je# r.-"e v*r k,! "a%r. % $ 'e"stv raste % -e+sk3# B )ie# Kr1 vstva ?Ft 1/!2Ti//@. Tie) % $ 'e"stv kaj2cej #rie6"ici! kt rej % ve$al! )e "a cel + svete sa 'u$e r -%rva( jej skutku ?Ft 2X!1/@. V)$, e4ist vali 1u$ia! kt r& 5akvali "#l, k "iec sveta u) -ajtra 5i % -ajtra. V6etk, v*% 5t, je# vist v 5i a$ve"tist v k "ci sveta sa v6ak uk-ali "es%rv",+i. :e+ %atr& aj c#ilia-+us! % $1a kt r3# +esi6 "a k "ci sveta 'u$e 1\\\ r k v kra1 va( s%rav $liv*+ 1u7 +! % t + "asta"e v6e 'ec"3 -+ktv,c#vsta"ie a % sle$"* s2$. P.v $c + je +,l" %re$stava )i$ vstva % -e+sk + Krist v + kr1 vstve. O$v lvaj2 sa "a k"i#u Vjave"ia. Av6ak tis&c r k v -"a+e" r k,! v kt r*c# sata" va + c 'u$e -via-a"! 5 -a#kIa cel3 kres(a"sk3 '$ 'ie. Ak aj "a i"*c# +iestac# v P&s+e ?"a%r. v Ual+e 9\@! tak aj tu je uve$e"3 k "kr3t"e 5&sl -"a5uj2ce "eur5it3! ve1k3 5as v3 '$ 'ie. V

k"i#e Vjave"ia "ie s2 % %is va"3 %res"3 $eji",! ale %r r ck3 vi$e"ia. Cieke$, k"i#a Vjave"ia sa+a "a-"a5uje! ak + )" r -u+ie( jej sl v+! "a%r&kla$ =se$e+ #vie-$ s2 a"jeli sie$+ic# cirkv& a se$e+ sviet"ik v je se$e+ cirkv&> ?1!2\@. =Ka)$* +al citaru a -lat2 5a6u %l"2 ka$i$la! 5 s2 + $lit', svt*c#> ?0!Z@. Ca skut 5" s(! )e 5&sl tis&c "etre'a 'ra( celk + $ sl va %l,"ie aj - i"*c# +iest v Bi'lii< =Ve5"e %a+t "a sv ju -+luvu! "a s1u'! kt r* $al % k le"ia+ tis&ci+> ?U 1\0!Z@. =T t je$" "ec# v+ je! +il va"&! -jav"3< )e u P"a je je$e" $eI ak tis&c r k v a tis&c r k v ak je$e" $eI> ?2 Pt /!Z@. =H1a! %ric#$-a P" s $esa(tis&ca+i sv jic# svt*c#> ?A2$ 1T@. Kristus uvie$ l tiet %re$c#$-aj2ce -"a+e"ia sv j# %r&c# $u< A.@ =T t eva"jeliu+ kr1 vstve sa 'u$e #lsa( % cel + svete "a sve$ectv v6etk*+ "r $ +. A % t + %r&$e k "iec> ?Ft 2T!1Tg Fk 1/!1\@. T v6ak "e-"a+e"! )e eva"jeliu+ 'u$e v6e 'ec"e %rijat3. B.@ O'rte"ie v,v le"3# "r $a ?Mk 21!2T@. Jast '*va t t 'rte"ie s%ja"3 s %t v"*+ %r&c# $ + %r r ka Eli6a "a svet ?Fal T!0"@! av6ak 'e$ stat 5"3# $.v $u. Ae)i6 % tvr$-uje Eli6 v %r&c# $! v-(a#uje # v6ak "a A"a Krstite1a ?Mk 1!1Yg Ft 11!1T@. H.@ V,st2%ia ;al 6"& %r r ci! -vl6( A"tikrist! a "asta"e ve1k* $%a$ ?Ft 2T!T"g 2 : l 2!/@. D.@ Casta"2 v j",! #la$! -e+etrase"ia a +i+ ria$"e jav, a katastr ;, ?Ft 2T!29g Mk 21!20g L- 1/!1\!/T!T@. Bi'lia "s v6ak "e% u5uje t +! k 1k 5asu u%l,"ie +e$-i uve$e"*+i u$al s(a+i a %r&c# $ + Krista. V ist + -+,sle sa tiet u$al sti $ #rvaj2 v ka)$ej Be"ercii. O$ c#v&le Krist v# %r&c# $u "a svet )ije+e te$a u) v % sle$"ej $ 'e. L$e -"a+e"ie s%s, r v"ak ak "&+ ' la Krist va s+r(. =J sa t*ka %r&c# $u "6# P"a Ae)i6a Krista a "6# -#r +a)$e"ia k l "e# ! %r s&+e vs! 'ratia! "e$ajte sa #"e7 v,vies( - r v" v#, a "a%la6i( a"i $uc# + a"i sl v + a"i list +! 2$aj"e "a6&+! ak ', u) P" v $eI "astval> ?2 : l 2!1i 2@. =Tvr" s( t # t sveta sa % +&Ia> ?l K r Y!/1@. Ve+ sa %re+e"& % $1a sl v a% 6t l v #I + ?2 : l 1!Z@. =Vi$el s + " v3 "e' a " v2 -e+! le' %rv3 "e' a %rv -e+ sa % +i"uli a a"i + ra u) "iet> ?Vjv 21!1@. =Ce' a -e+ sa % +i"2! ale + je sl v sa "e% +i"2> ?Ft 2T!/0g Mk 21!20i//@. P.j$e asi k -+ick2 katastr ;u! % $1a E$i"Bt "a 2%l"* r -%t,l e"erBie. P.j$e %retv re"ie sveta! %re"ik"ut3# $uc# + ?Vjv 21@. K "iec sveta v t +t % Iat& "ie je k "iec "a6ej %la"3t, 5i k -+u! ale k "iec sveta % $r 'e"3# #riec#u! kt r* sa u) -sa$"e $ #ral v Krist v + -+ktv,c#vsta"&. V-kriese"3 1u$stv a %re+e"e"* ves+&r 'u$2 tv ri( ak ', je$" je$i"3 k -+ick3 slve"3 Krist v tel . Tak sa uskut 5"& $e;i"it&v"e B )& %l"< -je$" ti( v6etk v Krist vi. Ke7 %ri Krist v + slv" + %r&c# $e 'u$e v-kriese"3 1u$stv $e;i"it&v"e sl ' $e"3 $ #riec#u! aj #+ ta 'u$e +.c( $ k "ale %l"i( 2l #u! kt r jej ' la B # + ur5e". =H"e7 % s2)e"& t*c# $"& sl"k sa -at+ie! +esiac "ev,$ sv je svetl ! #vie-$, 'u$2 %a$a( - "e'a a "e'esk3 + c" sti sa -ac#vej2> ?Ft 2T!29" a Fk

1/!2T"@ D "e+us& &s( #"e7 ak*si astr " +ick* % %is! ale + )" t sk.r s2vis& s % %is+i %rev-at*+i - %r r ck3# v,kres1 va"ia B )&c# s2$ v ?% r v. L1/!1\ a A el2!1\@. P $ '"e t +.)e ',( aj s +" #*+i 7al6&+i r.-" r $*+i %is+i k "ca sveta. T+a v :tar + -k "e ' la s,+' l + s2$u a B )ie# #"evu. V 5asti Ae)i6 vej re5i ?Ft 2T!2/@ je % %is va"3 ve1k3 s2)e"ie! kt r3 % sti#"e v6etk*c#! te$a aj kres(a" v v svete. V*ra- = #av" s( s%ust 6e"ia> ?Fk 1/!1T@ je -a-"a+e"a"* aj v Da" 9!2Yg 11!/1g 12!11. Krist v Pr&c# $ je % %&sa"* i v*ra- + %aru-ia! 5&+ sa -"a5 val slv" st"* %r&c# $ a "v6teva %a" v"&ka v "ejak + kraji 5i +este. O#eI je s,+' l + 5ist"3# B )ie# s2$u. Ke7)e je Kristus %.v $"*+ $e;i"it&v",+ +er&tk +! 'u$e "a k "ci v6etk "&+ a "a I + +era"3. Ae# %r&t +" s( %re"ik"e v6etk . Ae)i6 va re5 % sle$"*c# u$al stiac# k "ca Aeru-ale+a ?Ft 2T!10i/0@ ' la u )i$ v "era- s%ja" s k "c + sveta. :2$ "a$ ' +a %atr& vec"e k se'e! aj ke7 5as v s2 v-$iale"3. Pret + )" % ve$a(< v tr skc# Aeru-ale+a sa -r $& % sle$"* s2$ ?Ft 2T!/T@. Ae)i6 ve sl v ="e% +i"ie sa t t % k le"ie! k*+ sa t v6etk "esta"e> ?Ft 2T!/T@ sa % $1a "iekt r*c# 'i'list v v-(a#uj2 "a )ij2cu Be"erciu $ %$u Aeru-ale+a. 209. VVKRLE:ECLE TLEM AE CEFOUCSE O'ra- + v-kriese"ia je %r&r $a. Ka)$* r k "a jar sa -" va '" vuje. H2se"ice sa +e"ia "a kukl,! kukl, sa % 5ase tv ria a - "ic# ak - rakv& v,letia krs"e + t*le. Vr" sa # $& $ -e+e! ta+ $u+rie a %re$sa - "e# "arastie " v* klas a %ri"esie +" # "s '"2 2r $u. Vi+ u stu#"ut %r&r $a sa %re'2$-a ak ', - s+rti. :tar* -k " # v r&< =: + %resve$5e"*! )e +.j O'ra"ca )ije a % sle$"* sa -$vi#"e - -e+e. Tu v k )i vlast"ej % stav&+ sa v-%ria+e"* a - sv j# tela B #a uvi$&+> ?A ' 19!20i2X@. Pr r k E-ec#iel "a-"a5uje ve1k le%* 'rav-kriese"ia - +ktv,c# sv ji+ vi$e"&+ =ve1k3# % 1a k st&> ?/Y!1i1T@. Pr r k L-ai6 ?2X!19@ v,sl vuje vieru v i"$ivi$ul"e v-kriese"ie -' )"*c# - L-raela. Aas"e je v,ja$re"3 v6e 'ec"3 v-kriese"ie v Da" 12!2< =A +" #& - t*c#! 5 s%ia v %rac#u -e+e! sa - 'u$iag "iekt r& "a ve5"* )iv t! i"& "a #a"'u a ve5"2 % tu%u>. =P" v6e# +&ra! %re kt r3# -k ", - +iera+e v-kriesi "s %re ve5"* )iv t> ?2 Fac# Y!9@. Kristus sv ji+ v-kriese"&+ $ k-al realitu v-kriese"ia tiel. :v ji+ %riate1 + # v r&! )e k$e je "! 'u$e i ka)$* je# slu) '"&k. A i"$e je uve$e"3< =B # "ie je %re$sa B # + +ktv,c#! ale )iv*c#.> =Pric#$-a # $i"a! ke7 v6etci v #r ' c# % 5uj2 je# #las a v,j$2< t&! 5 r 'ili $ 're! 'u$2 v-kriese"& %re )iv t a t&! 5 %c#ali -l ! 'u$2 v-kriese"& "a $s2$e"ie> ?A" 0!2Zi29@. =Me' v.1a +.j# Otca je! a', ka)$*! kt vi$& :,"a a ver& v "e# ! +al ve5"* )iv tg a ja # v-kriesi+ v % sle$"* $eI... Kt je + je tel a %ije + ju krv! + ve5"* )iv t a ja

# v-kriesi+ v % sle$"* $eI> ?A" X!T\i0T@. =Me' je %re te'a le%6ie! ak -a#,"ie je$e" - tv jic# 2$ v! ak ke', sa +al cel3 tv je tel $ sta( $ %ekla> ?Ft 0!29@. =O$%latu $ sta"e6 %ri v-kriese"& s%rav $liv*c#> ?Mk 1T!1T@. =Aa s + v-kriese"ie a )iv t. Kt ver& v +Ia! 'u$e )i(! aj ke7 u+rie. A "ik! kt )ije a ver& v +Ia! "eu+rie "avek,> ?A" 11!20i2X@. Ae)i6 # v r&! )e $ ve5"* )iv t v6etk*+! kt r*c# +u $al Otec ?A" 1Y!1@ a a )e "+ i$e %ri%ravi( +iest . A% 6t li # v ria v6e 'ec" + v-kriese"& - +ktv,c# ?:k T!1"g1Y!1Z./2 a i"3@. V-kriese"&+ - +ktv,c# "astva k "e5"* stav )iv ta! s+r( 'u$e "av)$, %re+ )e" ?:k 2\!1/"g 1 K r 10!/9@. :vt* Pav l # v r& at3"5a" + B #u! kt r* + + c aj +ktv,c# v-kriesi(. P $ '"e # v r& v r -# v re s +iest $r)ite1 + aest + a kr1 + ABri% +. =A ++ "$ej v B #u! )e 'u$e v-kriese"ie s%rav $liv*c# i "es%rav $liv*c#! 5 aj "i sa+i 5akvaj2... Pre -+ktv,c#vsta"ie +a $"es s2$ite> ?:k 2T!10i21@. =Pr r ci a F j)i6 %re$% ve$ali< =Fesi6 'u$e tr%ie( a )e ak %rv* vsta"e - +ktv,c# a -vestuje svetl 1u$u i % #a" +> ?:k 2X!2/@. P krste"& %atria % $1a sv. Pavla k "e'esk3+u s% l 5e"stvu! kt r3# e4iste"cia je -aru5e" v-kriese"*+ Krist + =Ve7 stv re"ie t2) '"e 5akva! )e sa -javia B )& s," via. Me' stv re"ie ' l % $r 'e"3 +r" sti i "ie - vlast"ej v.le! ale - v.le t # ! kt r* # % $r 'il a $al +u "$ej! )e aj sa+ stv re"ie 'u$e v,sl ' $e"3 - tr ctva ska-,! a', +al 25as( "a sl ' $e a slve B )&c# $et&> ?Ri+ Z!19i21@. =A ke7 v vs %re'*va Duc# t # ! kt r* v-kriesil Ae)i6a - +ktv,c#! % t + te"! 5 v-kriesil - +ktv,c# Krista! )iv& aj va6e s+rte1"3 tel skr-e sv j# Duc#a! kt r* %re'*va v vs> ?Ri+ Z!11@. =Ve7 ak "iet -+ktv,c#vsta"ia! "e' l a"i Kristus v-kriese"*... Ale Kristus vstal - +ktv,c#! %rv ti"a - s"ul*c#... Ve7 ak v6etci u+ieraj2 v A$a+ vi! tak -asa v6etci )ij2 v Krist vi> ?1K r 10!1/i22@. =Cie v6etci u+rie+e! ale v6etci sa %re+e"&+e> ?1K r 10!01@. =:+r( % #ltil v&(a-stv . :+r(! k$e je tv je v&(a-stv E :+r(! k$e)e je tv j steIE> ?1K r 10!0Ti00@. =Ve7 vie+e! )e te"! 5 v-kriesil P"a Ae)i6a! s Ae)i6 + v-kriesi aj "s> ?2 K r T!1T@. =O" je % 5iat k! %rv r $e"* - +ktv,c#> ?K l 1!1Z@! =Ak ver&+e! )e Ae)i6 - +rel a vstal - +ktv,c#! tak B # aj t*c#! 5 - s"uli! skr-e Ae)i6a %rive$ie s "&+> ?1 : l T!1T@. =Ke7 sa " -jav&! 'u$e+e +u % $ '"&> ?1 A" /!2@. V katak +'c# ' la +,6lie"ka "a v-kriese"ie - 'ra-e" ve1k*+ +" )stv + 'ra- v< traja +l$e"ci v #"ivej %eci! v-kriese"ie Ma-ra! 'raA "6a v,vr#"ut3# r,' u "a 're# at7. Tel se+r 5"3# $iev5a(a =je tu ul )e"3! $ kia1 "evsta"e - +ktv,c# a + c u t # ! kt r* $u6u v-al... t2 P" vrti %( v $uc# v"ej slve>. F )" tu "js( 7al6ie "%is, ak "a%r&kla$ =:%i v B #u9> =Ui v B #u9> =Ui s svt*+i9> K tva v tvare kr&)a ?"$ej@g %al+a ?v&(a-stv @g # lu'ica s liv v u vetvi5k u ?-c#ra"a - ve5"ej % t %,@. O v-kriese"& # v r& sv. Aust&"! Lre"ej! H,ril Aeru-ale+sk*! At#e" Bar s At#3"! Tertuli"! OriBe"es a i"&. Viera v v-kriese"ie tiel je v,ja$re" u) a% 6t lsk*+ v,-"a"&+ vier, =ver&+ v v-kriese"ie tela a v )iv t ve5"*>! ' la t te$a u) "uka a% 6t l v.

B )ia s%rav $liv s( )ia$a! a', aj tel ' l 25ast"3 $+e", 5i trestu! ak ' l 25ast"3 $ 'r*c# aj -l*c# skutk v. i Tel a $u6a!kt r3 s2 stv re"3 %re se'a ak "e2%l"3 % $stat, a v 5l veku s% je"3 ?$u6a je ; r+ u tela@. i B )ia v6e+ #2c" s( a vele'" s( v,)a$uj2! a', Krist v v&(a-stv "a$ s+r( u ' l $ k "al3! 5 sa $ vk6i %rve v6e 'ec"*+ v-kriese"&+ - +ktv,c#. B # stv ril %rv* )iv t! %ri5 + te"t )iv t tu %re$ stv re"&+ e6te "ee4ist val. O t sk.r v-kriesi tel ! kt r3 tu u) ' l . i [$, Krist v# +,stick3# tela! kt r*+ je Hirkev! +aj2 ',( %ri% $ '"e"3 Krist vi D sv jej #lave i ta+! k$e je Hlava! +us& ',( aj tel ?sv. Mev Ve1k*@. i Jl vek je i %r stre$"&ctv + sv j# tela % svc va"* r.-",+i %r strie$ka+i +il sti! #lav"e v sviat stiac# a -vl6( %rij&+a"&+ euc#aristie. i Tel + sv j v*-"a+ %ri reli-cii 1u$sk*c# v-(a# v. =Ak s+e s "&+ -rstli a stali sa +u % $ '"*+i v s+rti! tak +u 'u$e+e % $ '"& aj v -+ktv,c#vsta"&> ?Ri+ X!0@. Ae)i6 Kristus =+ c u! kt r u si +.)e % $+a"i( v6etk ! %retv r& "a6e 2' #3 tel ! a', sa stal % $ '"*+ je# slve"3+u telu> ?al% /!21@. =J t, seje6! "e )ije! ak %rv "e $u+rie. A 5 seje6! "eseje6 'u$2ce tel ! ale # l3 -r" ! 5i u) %6e"i5"3 ale' "ejak3 i"3. C B # +u $va tel ! ak3 c#ce! a ka)$3+u se+e"u je# vlast"3 tel > ?1K r 10!/Xi/Z@. =Tak je t aj s -+ktv,c#vsta"&+< seje sa % ru6ite1"3! vstva "e% ru6ite1"3g seje sa % tu%e"3! vstva slv"eg seje sa sla'3! vstva + c"3 seje sa tel )iv 5&6"e! vstva tel $uc# v"3> ?1K r 10!T2iTT@. =Ve7 t t % ru6ite1"3 si +us& 'liec( "e% ru6ite1" s( a s+rte1"3 si +us& 'liec( "es+rte1" s(. A ke7 si t t % ru6ite1"3 'le5ie "e% ru6ite1" s( a t t s+rte1"3 si 'le5ie "es+rte1" s(! vte$, sa s%l"&! 5 je "a%&sa"3<=:+r( % #ltil v&(a-stv .> ?1 K r 10!0/i0T@. =Cie v6etci u+rie+e! ale v6etci sa %re+e"&+e< ra- +! v je$" + ka+i#u "a -vuk % sle$"ej % 1"ice. Me' ke7 -a-"ie! +ktvi 'u$2 v-kriese"& "e% ru6ite1"& a +, sa %re+e"&+e> ?1 K r 10!02@. :tar -k "" %re$stava -vuku tr2', ?E4@ je %r&-"a5" %re B )ie -jave"ie a %re#lse"ia je# v.le. =Vte$, sa s%rav $liv& -askvej2 ak sl"k v kr1 vstve sv j# Otca> ?Ft 1/!T/@. V- r + t #t slve"ia je %re+e"e"* Kristus "a # re T' r ?Ft 1Y!2@ a % sv j + -+ktv,c#vsta"& ?:k 9!/@. Tel 'e-' )"*c# 'u$2 s&ce "e% +i"ute1"3 a "es+rte1"3! "e'u$2 v6ak slve"3! ale % $r 'e"3 utr%e"iu ve5"3# -avr#"utia ?Ft 1Z!Z"@. Hlav"* 'sa# +.j# ja - sta"e r v"ak*! aj ke7 +i $re)2 " #u 5i v,+e"ia sr$ce. Pri v6etkej -+e"e 1u$sk3# tela 'e# + )iv ta - stva 5l vek stle r v"ak*. Oslve"* 5l vek 'u$e v se'e -a#kIa( i #+ tu! i ke7 "a 'u$e v 2%l"e i" + a %re "s tera- "e%re$stavite1" + stave. V-kriese"3 tel 'u$e r v"ak3 ?"ie v6ak 'i l Bick,@! ak +al 5l vek -a )iva. L"ak ', v-kriese"ie "e' l 2%l"3! "e' l ', s + t ja. Aj Kristus vstal - #r 'u v r v"ak + tele! kt r3 +al %re$ s+r( u. Pre$stava! )e v6etk, 5astice % -e+sk3# tela 'u$2 %( s% je"3! je "e% $l )e" a sk.r $eti"sk! "e+ % ru v P&s+e. Tel 'u$e $u6ev"e"3! je+"3 2%l"e % $$a"3 $uc#u. Pret %resta"2 v6etk, 2k ", veBetat&v"e# )iv ta ?je$l ! %itie a % $@. Kristus u v Eva"jeliu % $1a Farka 12!20i2Y # v r&< =Me' ke7 1u$ia vsta"2 - +ktv,c#! u) sa a"i "e)e"ia! a"i

"ev,$vaj2! ale s2 ak a"jeli v "e'i>. Ak s2 "iek$e "a $etsk*c# #r ' c# "%is,! v kt r*c# s2 "a%r&kla$ +ktve $eti st t )I va"3 s a"jel+i! i$e sk.r 1u$ v* ale' 's"ick* % #1a$ "e) cirkev"2 "uku. U slve"3# tela 'u$e v6etk "e$ k "al3 ?teles"3 c# r ', a % $.@ c#*'a(! tel 'u$e asi v stave svie) sti stre$"3# veku. Ce'u$e u) % $lie#a( 'v,kl*+ % $+ie"ka+ +ateril"e# sveta! "e'u$e -visl3 "a %riest re a 5ase! tia)i at7. ?Mk 2T! A" 2\@. V P&s+a vie+e! )e -+ktv,c#vstal* Ae)i6 sa r*c#l %res2val - +iesta "a +iest ! -+i- l! %rec#$-al ste"a+i a % $. :+r(! v-kriese"ie +ktv,c#! %r&c# $ Krista a s2$ "e++e c#%a( ak sa+ stat"3 $eje v 5as vej % stu%" sti. Ve5" s( "e% -" a"i 5as a"i +iest . Ae t %r&t +" s( v B #u. Ak 'u$e 5l vek a 1u$stv skut 5"e %re+e"e"3! tak s "a+i 'u$e %re+e"e"* aj cel* svet< 'u$e " v -e+ a " v3 "e' . i Hriec# ale "ie je s25as( u skut 5"3# =ja> 5l veka. Ae t %r&(a)! %ret "e+.)e ',( %r&t +"* v ve5" sti! k$e 'u$e+e %re)&va( "6 cel* skut 5"* )iv t! kt r3# 'sa# + je lska! %rav$a a B #. Hriec# -+i-"e 2%l"e %ri 5is( va"&. =V trie i+ - 5& ka)$2 sl-u a u) "e'u$e s+rti a"i )ia1ug a"i "reku a"i ' lesti viac "e'u$e! le' %rv3 sa % +i"ul > ?Vjv 21!T@. Ak s+r( "ie je le" $l25e"&+ $u6e $ tela! tak a"i v-kriese"ie tela "ie je celk + teles"*+ $ej +. Ciekt r& tvr$ia! )e #"e7 % s+rti "astva v-kriese"ie tela! a t tak! )e 5l vek $ stva " v2 teles"2 e4iste"ciu! -atia1 5 je# % -e+sk3 tel sa r -%a$"e v #r 'e. V "uke C v3# -k "a sa % je+ ve5"ej 'la)e" sti 'e- tela v.'ec "ev,sk,tuje. Cuka v-kriese"& v %rav + a %l" + -+,sle je 5ist kres(a"sk. Ak "ie je viera v vlast"3 v-kriese"ie -kla$"*+ ka+eI + )iv ta! tak s t*+ %a$ aj v6etk %re$c#$-aj2ce! 5 sa + $l&+e a 5 +u ver&+e v v,-"a"& vier,. Be- + )" sti v-kriese"ia ', #lsa"ie Krist v# v-kriese"ia ' l le" #r -"*+ kla+stv +. Kres(a"stv 'e- v-kriese"ia ', ' l "' )e"stv + 'e"$eje! 'e- #l'6ie# -+,slu. C$ej "a v-kriese"ie tela a ve5"* )iv t je "ajv56 u "$ej u! ak2 "+ -a"ec#al Kristus. Ae t svetl ! kt r3 je %re$ "a+i a u1a#5uje )iv t! utr%e"ie a s+r(. 2X\. KREFGHLA VQWAVQ CAD POHHOVGVACQF DO HROBUE :%a1 va"ie - +rel*c# je s%.s ' % c# vva"ia ?'u7 - t2)', -'avi( sa +ktve# ! %reru6i( s% je"ie s "&+!ale' "a %ak - s"a#, v-ia( si % % l a tak - sta( v s% je"&@! kt r* sa r -6ir val %rav$e% $ '"e a) % r. 1\\\ %r. Krist +. Cik$, v6ak kre+cia "e' la 'e)" ?"a%r. v EB,%te a % $.@. U Kr3k v a Ri+a" v ' li % u)&va"3 'i$va s%.s ',! aj kre+cia aj % c# vva"ie $ #r 'u. P c# vva"ie $ -e+e ' l u v,v le"3# )i$ vsk3# "r $a %r&s",+ %ravi$l +. :%a1 va"ie ' l %re "ic# % tu% u ale' le" % + c"*+ %r strie$k + v "ajv56ej "2$-i.

Kv.li "$eji v v-kriese"ie ' la %re %rv*c# kres(a" v s+r( le" s%"k + a - +rel& ' li "a-*va"& =- s"ul& v Krist vi> ?l K r 10!1Z@. Pret ' l % c# vva"ie % va) va"3 -a kres(a"sk3 a s%a1 va"ie -a % #a"sk3. Aj Kristus! Pa""a Fria i %rv& kres(a"ia ' li % c# va"& $ #r 'u. P %ri t + v6ak u) kres(a" Oktvius # v r&< =B # +.)e tel v-kriesi(! i ke7 sa r -%l,"ie v $,+! le' # ci "+ sa stal "evi$ite1"*+! je# s25asti s2 %re$sa B # + -ac# va"3g $ s%.s 'u % c# vva"ia sa "e 'vaj+e 6k $,g ale -ac# vva+e -v,k star6& a le%6&! t ti) % c# va( $ -e+e>. Hirkev $ Dru#3# vatik"ske# k "cilu ?19X2i0@ -aka- vala s%a1 va( +ktv l,. Pre$ v6etk*+ sa jej $+ietav3 sta" visk %ieral t ! )e je t % #a"sk* -v,k! kt r* ' l %retl5a"* "ajv56&+i "e%riate1+i Hirkvi! i ke7 "ie v6etk*+i. dalej sa uv$-al ! )e +ktve tel ' l st"k + "es+rte1"ej $u6e D B )ie# 'ra-u! c#r+ + Duc#a :vt3# ?l K r /!1X@! % svte"3 sviat s(a+i! +" #*+i +il s(a+i a ur5e"3 k slv"e+u v-kriese"iu! %ret -aslu#uje "a6u 2ctu! aj 5 "aj$.st j"ej6ie % c# va"ie. Hirkev v6ak u) sk.r % c# vvala s% % l"e"*c# 1u$&! "a%r&kla$ tel 1u$& s% % l"e"*c# %ri r.-",c# 6&riacic# sa "ka-c#. V-kriese"3 'u$2 aj tel % c# va"3 aj s%le"3. Kre+at8riu+ "ie je %rek)k u B )ej v6e+ #2c" sti. Dv"ej6ie "e+ #li +a( cirkev"* % #re' "a%r&kla$ t& 5 $%a$li $ vier, ale' 5le" via i"*c# cirkv&! sa+ vra# via! t& 5 risk vali )iv t v "e-+,sel" + s2' ji ale' i t&! kt r& si -v lili kre+ciu. Hirkev tiet veci s&ce stle "e% va)uje -a 6(ast"3! av6ak v s25as" sti u+ )Iuje cirkev"* % #re' aj v t*c#t %r&%a$ c#. Tvr$e"ie! r -6&re"3 "aj+ v +i"ul sti! )e ak "e'u$e veriaci % c# va"* % $1a %ravi$iel Hirkvi! "e+ kv.li t +u + )" s( ',( s%ase"*! je "e%rav$iv3. K8$e4 cirkev"3# %rva # v r&< Hirkev "alie#av $% r25a % #re'. Ce-aka-uje kre+ciu! i'a ke', ' la -v le" - %r tikres(a"sk*c# $.v $ v. 2X1. DEALCO CEFOUCO aAMNOVAWE Pre ka)$3# 5l veka je (a)k3 -ac# va( a's l2t"u 'jektivitu! r v"ak i %re #ist rika. Ka)$* 5l vek je +,l"* a "ieke$, %re$% jat*. Ve1a -le)& $ -+eru! ; r+, i s%.s 'u % $a"ia $ej&". Deji", s2 5ast -"eu)&va"3 "a%r&kla$ aj %r ti Kat l&ckej cirkvi! %ri5 + sa arBu+e"tcia "e %iera a"i tak #ist rick3 ;akt,! ale viac "eve$ + s( a $ +*61av s(. Okre+ t # sa 2+,sel"e %re#lia$aj2 kla$, a kritika je sil"e je$" stra"". Caj5astej6ie s2 tak skres1 va"3 u$al sti %r tire; r+cie! 5i"" s( je-uit v! %.s 'e"ie i"kvi-&cie a % $ '"e. Deje%isectv je % -"a5e"3 +" #*+i %r tikat l&ck,+i aut r+i a kre+ t # v % stk +u"istick*c# kraji"c# ' l ve1a $e+aB8Bie -ak re"e"ej s% lu s k +u"istick*+ atei-+ +. F" #3 % -it&v"e $eji""3 u$al sti sa - "e"visti k Hirkvi -a+l5iavaj2. V #ist8rie sa r '& "era- "str j %r %aBa"$, a ;al6uje sa.

L" ke$, sa je$" tliv3 u$al sti % su$-uj2 "ie - sta" viska $ ',! v kt rej sa stali! ale - $"e6"3# #1a$iska. Ce'erie sa #1a$ "a $eji""3 k l" sti! kt r3 +ali ve1k* v%l,v "a k "kr3t"e 5i",. P %ri t + sa -r veI -a star3! $ k "ca aj $ +"el3 vi", r '& - $% ve$" u i $"e6" Hirkev. Hirkev sa $ej&" "e' j&! s2 u5ite1k u )iv ta! ale $eji", +aj2 ',( % %is va"3 %rav$iv . Ae$e" -"+, v*r k # v r&! )e ='e$a "r $u! kt r* "e% -" sv ju +i"ul s(>. F )" v6ak $ $a(! )e =tri krt 'e$a "r $u! kt r* ;al 6"3 u$al sti % va)uje -a +i"ul s( a % $1a t # sa ria$i a u5& sa>. V $ej&" je tie) -"+e! ak ' lest"e Hirkev sv je c#,', $5iI vala a ak*+i 'e(a+i! 2+ r" u %rc u a skutka+i lsk, +usela "a%rva(! ke7 +" #& i"& -#re6ili. Dal ', sa $ k "ca % ve$a(! )e Hirkev ve1a krt % stu%uje $ %re$u %r stre$"&ctv + sv jic# %$ v. F" #3 v,svet1uje ;akt! )e v $v jtis&cr 5"ej #ist8rii Hirkvi "e' l $Ia! a', Krist vi v,-"va5i "e' li "iek$e t*ra"& a %re"asle$ va"& ale' -atvra"& a -a'&ja"& %re vieru. Ae % tre'"3 sa % %ri t + v6etk + tie) %*ta( 5 ur 'ili kritici Hirkvi %re -+e"u 1u$stva k le%6ie+u a -+ier"e"ie 'ie$, v sveteE Kriti- va( je 1a#k3! r 'i( t le%6ie! je (a)6ie. D 'r je tic#6ie a +" # skr +"ej6ie "e) -l ! %ret I + #ist8ria -a"ec#va +e"ej s%rv. 2X2. P]VODCS KRE:WAC:TVO AE TOTOUCS :O ULDOV:TVOFE Ui$ vstv st j& "a "er -lu5"e #ist rickej a te l Bickej je$" te s kres(a"stv +! kt r3 - )i$ vstva % vstal . Ae)i6 a je# u5e"&ci ' li )i$ia r v"ak ak ic# %r tiv"&ci. Kres(a"stv sa %re#lasuje "ie -a "# $"3# ! ale -k ""3# $e$i5a a "stu%cu F j)i6 vej -+luv,! -a r -vi"utie a $ vk6e"ie star -k ""*c# %r&s1u' v. =Ce+,slite si! )e s + %ri6iel -ru6i( Vk " ale' Pr r k vg "e%ri6iel s + ic# -ru6i(! ale "a%l"i(>! % ve$al Kristus ?Ft 0!1Y@. Ui$ia s2 "a6i+i %re$ka+i v viere. Ui$ vsk3 a kres(a"sk3 "' )e"stv +aj2 r v"ak* -kla$< vieru v r v"ak3# B #a a je$e" %l" s%s,. Ui$ vsk* "r $ v6ak 5akal % -e+sk3# ! % litick3# Fesi6a. Pret Krista "e%rijal! aj ke7 v %r&c# $ Fesi6a veril. V t #t $.v $u sa Kristus ve"uje ve$e"iu v,'ra"3# kru#u a% 6t l v a u5e"&k v. Heretik +! kt r* si -asl2)i s+r(! sa v 5iac# )i$ v stal %ret ! )e 1.@ %re#lsil lsku -a "aj$.le)itej6iu! ' %&"aj2cu v6etk*c# 1u$& 'e- r -$ielu! -r veI #lsal s%ase"ie aj i"*c#! "ie le" v,v le"3# "r $ag 2.@ Ae)i6 ve v*r k, ' #atstve a c#u$ 'e! -$rav& a c# r 'e ?' #atstv a -$ravie "e+us& ',( %l $ + B )ie# % )e#"a"ia! r v"ak ak c#u$ 'a a c# r 'a "e+us& ',( trest +@ ' li %re +" #*c# % 'uruj2ce! tie) t # %l,"2ci Ae)i6 v v-(a# k "e6(ast"*+! vrta"e #rie6"ik vg /.@ ;akt! )e sa % va) val -a B #a. Kres(a"stv sa l&6i $ )i$ vstva kre+ i"3# i vier u v Krist v v,ku%ite1sk3 % sla"ie! je$" $uc#*+ -k " + sl ' $, B )&c# $et&!

$.ver" s( u B )&c# %riate1 v! u5e"&+ vtele"& a u5e"&+ Cajsvtej6ej Tr jici! ist t u -+ktv,c#vsta"&! s2$e! treste! $%late. Kristus sa -a 'er ka)$ u $u6 u a stre$ + s"a)e"ia ur 'il "e'esk* Aeru-ale+. Hlsa -ac# vva"ie +rav"3# -k "a a lsk, k B #u! lsku k "e%riate1 +! #rie6"ik + a kaj2ci+! i skutk, +il sr$e"stva k 'l&)",+. 2X/. HLRKEV BOMA VUDO PROTL ULDOFE Hirkev sa v %rie'e#u $l#*c# st r 5& $ )i$ v $i6ta"c vala. Ciekt r& cirkev"& s%is vatelia a ka-atelia ak "a%r&kla$ sv. A" Vlat 2st, v,ja$r vali $ k "ca aver-iu v 5i )i$ +. Ce%riate1stv +e$-i )i$+i a kres(a"+i "arastal ! tak ak sa % stu% + 5asu Hirkev $cu$- vala star -k ""*+ k reI +! 5 v%l,v"ila "a%r&kla$ i #ele"i-cia eva"jelia. V 5iac# +" #*c# ' l cel* )i$ vsk* "r $ vi""* -a Krist v ukri) va"ie! %ret ' l vraj B # + -avr#"ut* a $s2$e"* k v,#"a"stvu % cel + svete. Ui$ + sa kl$l -a vi"u v6e+ )"3 -l ! kt r3 % stretl vte$aj6iu s% l 5" s(< + r v -%a$"ej Eur8%e v r k c# 1/T\i T\! trve"3 ju# a;rick3 stu$"e! ritul"e vra)$,! -"esvc va"ie # sti& a % $ '"e. D.sle$k + ' l $ k "ca +as v3 vra)$e"ie )i$ v! t-v. % Br +,! v,#Ia"ie! %lie"e"ie. D k "ca v-"ikali %seu$ kult, sv. +u5e"&k v! 2$aj"*c# 'et& )i$ vskej "e"visti. F" #& )i$ia ' li "2te"& %rija( krst! "a%r&kla$ v N%a"ielsku v 10. st r 5& a v P rtuBalsku. Ca%riek -ka-u %%e) v sa 6&ril #esl ='u7 krst ale' s+r(> a tis&ce )i$ v ' l % -a'&ja"*c# a stat"& $vle5e"& $ tr ctva. Cajv*-"a+"ej6& k "cil stre$ veku! Ntvrt* later"sk, k "cil - r ku 1210! sa "eslv"e v,-"a+e"al str*+i %r ti)i$ vsk*+i "aria$e"ia+i. Ui$ + ' l %re$%&sa"* -vl6t", $ev a ' li v,l25e"& - verej"*c# 2ra$ v. Pr ti )i$ + sa % stavil aj F. Mut#er -vl6t",+ s%is + V " $e" Au$e" u"$ i#re" MuBe". Hel2 vi"u -a t t utr%e"ie "e+ )" ale -va1 va( "a Hirkev. F" #& 'isku%i a %%e)i %r test vali %r ti t +ut 'e-%rviu! ale ic# 2silie - stal 'e-v*sle$"3. P%e) Kli+e"t LV. sa s"a)il v r. 12XZ %resa$i( )i$ vsk3 B#ett ?av6ak "ie v -+,sle ak ' li c#%a"3 -a "aci-+u@. V r. 112\ v,$al %%e) Kali4t LL. c#ra""2 'ulu :icut Lu$eis! kt r %r&s"e -aka- vala ak3k 1vek "silie "a )i$ c# i "2te"* krstg t t %%e)sk3 r -# $"utie ' l $ k "ca 10. st r 5ia "aj+e"ej $va$sa(tri krt % tvr$e"3 a -" vu #lse"3. A) Pius PL. $s2$il v r. 19/Z a"tise+iti-+us "iele" ak + rl", %re5i"! ale ak % ru6e"ie -jav"*c# %r&'u-e"sk*c# -v-k v kres(a" v a )i$ v. Pius PLL. v r. 190\ %ri -a#je"& ju'ilej"3# r ka % -val $ R&+a )i$ v r v"ak ak $l25e"*c# kres(a" v. A" PPLLL. sa %re$stavil )i$ vskej k +u"ite< =Aa s + A -e;! v6 'rat>. Caria$il -+e", v %r&# v r c# Ve1k3# %iatku! a', "eur)ali )i$ v. Pav l VL. % ve$al )i$ vsk*+ %re$stavite1 +! )e je# a ic# B # je te" ist*! Otec v6etk*c#! a )e i+ v,%r suje B )ie svetl ! +il s( a % )e#"a"ie. Dvest $ev($esiatje$e" '2l! list v a v*" s v v,$al 9/ %%e) v 'e# + $va"stic# st r 5& "a c#ra"u )i$ v. Dru#* vatik"sk, k "cil v,sl vuje sv je % 1ut va"ie "a$ "e"vis( u! %re"asle$ va"&+ a %rejav+i a"tise+iti-+u. O$+ieta ak2k 1vek $iskri+i"ciu

5i %re"asle$ va"ie %re ras v* %.v $! ;ar'u %leti! s% l 5e"sk3 % stave"ie 5i "' )e"sk2 %r&slu6" s(! le' sa t %r tiv& Krist v+u $uc#u. :lv" st"e %re#lsil! )e - Krist v# u+u5e"ia "e+ )" 'vi"i( cel* )i$ vsk* "r $. Ve7 Kristus sa -a sv jic# $% rc v + $lil< =Ot5e! $%us( i+! le' "eve$ia! 5 r 'ia9> Vr veI ale ka)$* #riec# v6etk*c# 1u$& vie$ l Krista "a K lB tu a %ri'&jal # "a kr&). Kr&) je $rev + B )ie# +il sr$e"stva! str + + B )ej lsk,. C v* -k "! i ke7 # v r& )i$ c# ve1+i kritick, a %r&s"e! "e%re#lasuje ic# -a -avr#"ut*c# ?Ri+ 11!2X@. Kristus - +rel -a #rie6"ik v ?Ri+ 0!XiY@ a v6etci s+e -#re6ili ?Ri+ /!2/@. =Vari B # $vr# l sv j 1u$E Ur5ite "ie. Ve7 aj ja s + L-raelita! A'ra#+ v % t + k - Be"ja+&" v# k+eIa> ?Ri+ 11!1@! # v r& sv. Pav l! i"$e je -as uve$e"3! )e L-raelsk* "r $ - stva =skr,t* v B )ej lske>. F %re$sa "es+ier", % $iel "a $eji"c# s%s,. Ak +aj2 )i$ia "iekt r3 -l3 vlast" sti ?"a%r. "iekt r& 'e- #1a$"e 'c# $uj2 a ' #at"2@! je t - ve1kej 5asti "sle$k + "e1u$sk3# -a 'c#$-a"ia s "i+i v $eji"c#. Kristus # v r& s&ce u Ft 1\!0< =K % #a" + "e-a' 5ujte a $ sa+arijsk*c# +iest "evc#$-ajteg c# 7te ra$6ej k vcia+ strate"*+ - $ +u L-raela9> A u Ft 10!2T< =Aa s + % sla"* i'a k vcia+ strate"*+ - $ +u L-raela>. T v6ak je %rv3 r -% sla"ie. Krist v*+ v-kriese"&+ v6ak "astva " v k "e5" $ 'a! %re kt r2 u) %r r ci %re$% ve$ali 'rte"ie % #a" v. Cav,6e +,l"* $ je+ +.)e ',( u+ c"e"* aj skut 5" s( u! )e Kristus # v ril le" re5 u sv j# "r $a a "ik$, "e %ustil #ra"ice sv jej vlasti! a', k-al aj i"*+ "r $ +. Krist v je$"a"ie ve1+i $ 're % c# %&+e! ak -v)i+e! )e i-raeliti ak "r $ #rali v*-"a+"2 2l #u v "a6ej s%se. Te"t "r $ si B # v,v lil! a', je# %r stre$"&ctv + v,k "al s%su cel3# sveta v Krist vi. Pret Kristus ' l % $1a %ria"ia sv j# "e'esk3# Otca % sla"* "aj%rv k t +ut "r $u! - kt r3# s+ % c#$-al. V,v le"ie L-raela v :tar + -k "e "e-"a+e" "er v" s( a"i u%re$" stI va"ie! "ie je v,v le"* ak vl$ca! ale ak slu#a. F "r $, -je$" ti(. V56ie v*# $, -"a+e"aj2 v56iu - $% ve$" s(. Okre+ t # si )i$ vsk* "r $ u$r)al vieru v je$i"3# B #a a tak +u skut 5"e "le)al ! a', B )ie -jave"ie ' l $ vk6e"3 %rve v t +t "r $e a je# %r stre$"&ctv + ' l % t + #lsa"3 cel3+u svetu. Bu$2ce v6e 'ec"3 #lsa"ie eva"jelia Kristus %re$% ve$al! ke7 % c#vlil $ 'r* skut k istej )e",< =Veru! # v r&+ v+< K$ek 1vek "a svete sa 'u$e #las va( t t eva"jeliu+! 'u$e sa "a jej %a+iatku # v ri( aj t +! 5 ur 'ila> ?Ft 2X!1/@. K #lsa"iu eva"jelia % cel + svete $va jas"* %r&ka-< =H# 7te $ cel3# sveta a #lsajte eva"jeliu+ v6etk3+u stv re"iu> ?Fk 1X!10@. Ca v6e 'ec" s( B )ie# kr1 vstva Kristus % uka-uje v +" #*c# sv jic# %rir v"a"iac# ak s2 % $ 'e"stv # r5i5" + -r"ku! k2k li v % li! je$i" + %astier vi a v5i"ci a % $. Bu$2ce % v la"ie stat"*c# "r $ v je 'sia#"ut3 tie) v t*c# Krist v*c# sl vc# 5i %rir v"a"iac#! k$e je "a-"a5e"3 -avr#"utie v,v le"3# "r $a %re je# "everu a -atvr$"ut s( sk$c ?Ft 21!//iTXg Fk 12!1i12@. Be- akejk 1vek % c#,'" sti % t + v6e 'ec" s( Krist v# % sla"ia %l,"ie - v6e 'ec" sti je# v,k2%e"ia. Kristus sv j u

'e( u "a kr&)i u-+ieril v6etk 1u$stv s B # + a - je# v,ku%ite1skej 'ete "ie je "ikt v,Iat*. Krist v eva"jeliu+ % t + k stat"*+ "r $ + %ri"iesli % $1a B )ie# r -# $"utia je# a% 6t li a #lav"e sv. Pav l! kt r* %re t t sv je %.s 'e"ie +e$-i % #a"sk*+i "r $+i sa tie) -"a5uje ak =a% 6t l % #a" v>. 2XT. aLMbC A :ECEHA :[ PREDHHODHAFL KRE:WAC:TVAE C- v =l B s> i sl v + u sv. A"a v C v + -k "e %ri'l&)i( B )sk2 $.st j" s( #ist rickej Ae)i6 vej s '" sti % #a"sk3+u svetu. B l +u $a"* " v* 'sa#! -&ska"* $ Krista. M B s u sv. A"a je s '"! se'ave$ + % $stata! je $ ve5" sti u B #a! B # s+. V6etk stat"3! 5 %risu$-uje :l vu i Krist vi! je 'sia#"ut3 v stat"*c# " v -k ""*c# k"i#c#. Ca%r ti t +u ale4a"$rijsk* ;il - ; ail8"! "ar $e"* v r. 1\i2\ %re$ Krist +! u5& l B se! )e je "e s '"*+ r -u+ + sveta! +e"ej "e) B #! viac "e) 5l vek. Ca sv. A"a + #li +a( v%l,v aj :ir 2T!0 a F$r 1Z!1Ti10. :e"eca u5il! )e % 5est"e )ij2cic# 5ak "e'esk 'la)e" s(. Hlsal r v" s( tr k v a sl ' $u %re$ + c u su$u a v6etk, et"ick3 a i"3 r -$iel, +e$-i 1u7+i % va) val -a "e% $stat"3. Hlsal +il sr$e"stv a "e %t va"ie -la! lsku k 'l&)"e+u a $%26(a"ie kr&v$. Ca r -$iel $ kres(a"stva v6ak v je# 2va#c# c#*'al t "aj% $stat"ej6ie i +,6lie"ka v,k2%e"& #riec# v s+r( u B )ie# :,"a. Ae# v-"e6e"3 +,6lie"k, ?% kia1 s je# +e" + "e' li s% je"3 "esk.r u+el ! % ' -"+e"& sa sveta s +,6lie"ka+i eva"jelia@ % uka-uj2 "a t ! )e 1u$sk3 sve$ +ie $a"3 $ B #a! ke7 je +u 5l vek tv re"*! je ve1+i + c"* "str j! kt r* $ k)e 5l veka s+er va( k $ 'ru. 2X0. E::SCL :[ PREDHHODHAFL KRE:WACOVE Ku+r"ska k +u"ita ess3" v ' la )i$ vsk sekta! kt r "a %r test %r ti % litickej 5i"" sti vte$, vl$"uce# velekIa-sk3# 2ra$u Has+ "e vc v v r. 1X\ %r. Krist + $i6la "a %26(! k$e )ila a) % jej -"i5e"ie % %rvej )i$ vskej v j"e m XZ % Kr.m. Ku+r" je "- v -r2ca"&"! kt r3 % "ic# - stali %ri Fktv + + ri. O$ r ku 19TY ta+ ' li v jask,"iac# "j$e"3 %is, sk r v6etk*c# k"&# :tar3# -k "a! %ravi$l s% l 5e"stva a # r sk %,. Aut r+i ' li )i$ vsk& +"&si! kt r& ' li $ i"*c# "a-*va"& esejci 5i ess3"i. :a+i sa "a-*vali =Ae$" t u B )ej -+luv,> 5i =:,"+i svetla>. Uili $$ele"e $ stat"*c# a i v,l25e"& 5le" via vraj ra$6ej u+ierali #la$ +! "e) a', %rijali % kr+ $ "e5le" v Ae$" t,! 5i)e $ s," v t+,. P sti#"ut& "es+eli vst2%i( $ s% l 5e"stva tejt sekt,. Jle" via sekt, )ili v celi'te! le" "iekt r& v +a")elstve. Hl' k si ctili F j)i6a a $ Aeru-ale+sk3# c#r+u % sielali 'et,. Esejci "e"vi$eli s," v t+,! "a%r ti t +u Ae)i6 #lsa lsku ku v6etk*+! aj ku "e%riate1 +. Esejci tajili sv je u5e"ie %re$ cu$-&+i! 5 je $ia+etrl"e $li6"3 $ Ae)i6a! kt r* #lsal eva"jeliu+ cel3+u "r $u a %rika-uje< =H# 7te $ cel3# sveta a #lsajte eva"jeliu+ v6etk3+u stv re"iu.> Esejci sa r -i6li s

jeru-ale+sk*+ c#r+ +! Ae)i6 je ta+ ak $ +a. A"i euc#aristick # sti"a "e+ "i5 s% l 5"3 s ic# # sti"a+i. Kristus v)$, -$.ra-Iuje %re$" s( lsk, %re$ esejsk u % slu6" s( u -k "u. Ce#a"'il sa &s( k #rie6"ik + a stretva( sa aj s % #a"+i %r ti esejsk3+u %rec&-"e+u -ac# vva"iu %re$%is v ritul"ej 5ist te. Ae)i6 v,-*va k r -u+"ej ask3-e a 2teku - sveta. L v s ' tu u-$ravuje a #lsa! )e s ' ta je %re 5l veka a "ie 5l vek %re s ' tu! %r ti %re#"a"3+u esejsk3+u -ac# vva"iu s ' t,. V$.ra-Iuje! )e -le)& "a 5ist te +,6lie" k %r ti 2-k stliv3+u ritul"e+u 5is( va"iu es3" v. O%r ti "e% litick3+u Fesi6 vi Ae)i6 vi 5akaj2 es3"i Fesi6a! kt r3# %r&ru5k u 'u$e K"i#a v je"! s kt r u vl$"e cel* svet. :2 v "ej %ravi$l %re rBa"i- va"ie v jsk siB"l, %re tru'a5 v! 5&sel"3 stav, v jsk! - stav, %luk v! v je"sk3 #esl. Krvav v j"a +ala trva( 6es($esiat r k v. V,st2%e"ie Fesi6a ' l sta" ve"3 "a 6t,ri$siat, r k % s+rti ic# U5ite1a s%rav $liv sti. O%r ti t +u! aj ke7 1u$ia c#celi Krista %re je# $iv, +e" va( -a kr1a! cel3 je# 2silie s+eruje k t +u! a', u "ic# v-'u$il -uje+ %rav3 kr1 vstv ! kt r3 je ve5"3! te$a B )ie kr1 vstv ! kt r3 "ie je - t #t sveta a "e% tre'uje v je"sk2 silu! ale je v $u6iac#. U5ite1 vi s%rav $liv sti ' l -jave"3! )e Fesi6 je 'l&-k ! eva"jelisti v6ak #lsaj2 je# %r&c# $ a )iv t. U5ite1 s%rav $liv sti ' l %re"asle$ va"*! s2$e"* a +u5e"* ?ukri) va"ie sa "e%reuk-al @! "ak "iec ' l asi u%le"*. B l 5le" + kIa-skej trie$,! )ia$",+ Dvi$ v*+ %r r k +! a"i +esi6 + 5i v,ku%ite1 +. Cek "al --rak,! %re#las val sa -a %r r ka! je# s+rti sa "e%rikla$ala v*ku%" ce"a! "evstal - +ktv,c#! je# $ru#* %r&c# $ sa "e 5akval. H&til sa ',( #rie6"ik + s t2)' u % 5iste. B l %resve$5e"*! )e # $ B #a $el& "ek "e5" v-$iale" s(. A -e; alavius a"i ail8" sa I + "e-+ieIuj2. Ce%ria+, v-(a# ku+r"sk,c# ruk %is v k C v3+u -k "u a "iekt r*+ 'i'lick*+ s '+ je v,svetlite1"* "a -kla$e ic# s% l 5"3# %ra+eIa! kt r*+ je :tar* -k ". Ciekt r3 % j+, ku+r"sk,c# te4t v s2 % $ '"3 ak v C v + -k "e! ak =$eti svetla> =vl$a te+" t,>! %r tikla$, svetla a te+" t,. Aj ke7 %rv kres(a"sk 'ec %rev-ala $ es3" v "iekt r3 v*ra- v3 ; r+, a -v,k,! t % $stat"3 i 'sa# u5e"ia! je $li6"*. K es3" + +al 'l&-k asi aj A" Krstite1 a "iekt r& 7al6&! kt r& sa % #,' vali v Ae)i6 vej 'l&-k sti. Lc# u5e"ie % -"al aj a% 6t l A" a Pav l. Ale u) +e$-i A" + Krstite1 + a es3"+i je r -$iel! "a%r&kla$ v ritul" + u+*va"& a rBa"i-cii "asle$ v"&k v. 2XX. VG:MUHO KOCNTACTQCA VE^KSHO :[ :POHHOBCLTE^CSE K "6ta"t&" Ve1k* "e-al )il Hirkev! ak sa t "iekt r& % k26aj2 tvr$i(. T t ti) u) trist r k v %re$ "&+ ' la %re"asle$ va". Dal v6ak Hirkvi v r. /1/ +il"sk,+ e$ikt + sl ' $u. Ce' l %rv*+ %%e) +! %ret )e "e' l %%e) +

v.'ec! -a je# vl$, ' li %%e)i sv. :ilvester! A2lius L. a sv. Mi'erius. Cav6e $ r. //\ s&$lil v56i" u v Hari#ra$e. O$ 5ias! 5 sa r&+ski cisri stali kres(a"+i! +al v "ic# kres(a"stv + c"2 % ru. Vr veI sa v6ak stvali %re Hirkev ve1k u -(a) u. Ntt"a + c sa t ti) u) $ 5ias K "6ta"t&"a viac +e"ej s"a)ila v,u)i( ku sv ji+ cie1 + i sa+ t"3 kres(a"stv . [va#,! kt r3 vie$li K "6ta"t&"a ku t +u! a', Hirkev stle viac -a#kIal $ar+i! sle$ vali s5asti % litick3 ciele< kres(a"stv +al $a( r -%a$aj2cej sa r&+skej r&6i $uc# v"* +ier a je$" tu! kt r2 ke$,si u$r)iaval 6tt"e "' )e"stv kult + cisr v. T*+ v6ak ' l -v*6e"3 "e'e-%e5e"stv cisrskej vl$, v Hirkvi! t-v. Hesar %a%i-+us ?cesar i cisr! %a%a i %%e)@. U) K "6ta"t&" -asa# val $ "ajv"2t r"ej6&c# -le)it st& Hirkvi i $ k "cil v. A"i v s2visl sti s kres(a"sk*+ 6tt + sa v6ak Hirkev "e"ec#ala $ "2ti(! a', ust2%ila - sv jic# "escu$-ite1"*c# %rv. Pri+t r&+ske# 'isku%a -"a+e"al c#ra"u sl ' $, Hirkvi. K "6ta"t&" Ve1k* -v lal s s2#las + %%e)a :ilvestra %rv* v6e 'ec"* cirkev"* s"e+ $ Ciceje v r. /20. Fal "a I + 5est"3 %re$se$"&ctv . T t -v la"ie +al v*s st"e a$+i"istrat&v", r-! vlast"*+ -v lvate1 + ' la Hirkev! a %re$ v6etk*+ r&+sk, 'isku%. :kut 5" s(! )e se+ %rv*c# k "cil v takt -v lval r&+sk, cisr! "esie "a se'e %e5a( vte$aj6ej $ ',. :2visel t i s t*+! )e le" cisr ' l sc# %"* -aisti( $ %ravu %re +" )stv 'isku% v "a k "cil, a s t*+ s2visiace v*$avk,. T v6ak "ijak "ie je v r -% re s %ri+t + r&+ske# 'isku%a! le' cisri 'rali "a se'a t2t i"iciat&vu "a % )ia$a"ie %%e)a 5i s je# v*sl v"*+ ale' tic#*+ $ v le"&+. Ae$i"e r&+sk, %%e) + %rv -v lva( eku+e"ick* k "cil! 5 v,%l*va - je# juris$ik5"3# %ri+tu! - je# + ci "a$ cel u Hirkv u a "a$ je$" tliv*+i 'isku%+i. V %rva "a -v la"ie jas"e %l,"ie i %rv "a %reru6e"ie a r -%uste"ie k "cilu. Ak aj cisri % ; r+l"ej str"ke k "cil + %re$se$ali! "e-"a+e"al t ! )e sa k "cil, stali %rislu# va5+i 6tt"ej + ci. Okre+ t # k "cil v3 u-"ese"ia +useli ',( %%e) + sc#vle"3 a % $%&sa"3! i"ak ', ' li "e%lat"3. Hisri v6ak "era- 1u' v l"e +e" vali a - sa$- vali 'isku% v a v,$vali cirkev"3 -k ",. K "6ta"t&" Ve1k* ' #at '$ar val Hirkev % -e+ka+i! % $% r val kres(a"sk2 vieru! v*stav'u k st l v a %rik-al svti( "e$e1u. Ae -"+a je# v&-ia! v kt rej vi$el kr&) s "%is + =v t +t -"a+e"& -v&(a-&6>! ale +" )stv + #ist rik v je s% c#,'I va"* jej %.v $ - K "6ta"t&" v*c# 5ias. Krst $kla$al "a k "iec )iv ta a $al sa % krsti( a) tes"e %re$ s+r( u! 5 s2vis& s vte$aj6&+ -v,k +! a', ' li 5l veku $%uste"3 v6etk, #riec#,! kt r3 krst -+*va. H r6ie je! )e s% lu%rac val s ari"+i a $ "atista+i! 'a -a 'eral sa je$e" 5as +,6lie"k u v,#lsi( v6etk, "' )e"stv -a r v" ce""3. Cj$e"ie sv. Kr&)a K "6ta"t&" v u +atk u sv. Hele" u je "ajsk.r asi leBe"$a.

Ca K "6ta"t&" v,c# rukc# je "a%riek v6etk3+u i krv "aj'li)6&c# %r&'u-"*c#. P #a"ia v I + vi$eli t,ra"a! %rav slv"i svtca! r v"3# a% 6t l +! kat l&ci # "a-vali Ve1k*+. 2XY. PGPEU:KR NTGT A POMLTLKA HLRKVL :[ VBOTOJCSE Kristus # v r&< =F je kr1 vstv "ie je - t #t sveta>. :% l 5e"stv -#ru'a +iliar$, 1u$& sa v6ak -r veI "ev,#"e +e$-i"r $"3+u )iv tu! ak + #ji( -uj+, sv jic# 5le" v! -vl6( aj -uj+, $uc# v"3! %ri5 + se+ %atr& aj kat l&cka v*c# va $et&! kat l&cke +a")elstv a % $. U) v %rv*c# st r 5iac# $ka- vali -+ )"& veriaci! 61ac#tici a krli i cisri 5as( sv j# +ajetku a % -e+k v %%e) +. O$ T. st. v-"ikla kre+ t # %re$stava! )e Hirkev + ',( $e$i5k u r&+ske# i+%3ria a s svet + + tv ri( je$" kres(a"sk3 cisrstv . Ke7 sa % -"iku -%a$"3# cisrstva v 0. st. v*c# $"& cisri % tre', v-$iale"3# R&+a "estarali! v6etka star s( %a$la "a %%e) v! kt r& "iek 1k krt R&+ -ac#r"ili % 5as s(a# va"ia 'ar'arsk*c# "r $ v ? "a%r&kla$ Mev Ve1k* %re$ Attil + a Ke"-eric# +@. Hel3 +est sa $vali %%e) + % $ c#ra"u. Hirkev"* 6tt sa % t + v %rie'e#u $ej&" -+e"6 val 5i -v56 val! "ieke$, ' l "a %r s%ec# ?v ra"" + stre$ veku ', %%e)i 'e- 2-e+"ej + ci asi (a)k u$r)ali sv ju $uc# v"2 + c@! i" ke$, sk.r "a %r&(a). O$ T. st. sa svetsk& vl$c via 'u7 % k26ali v,k "va( + c i "a$ Hirkv u! ale' Hirkev! a', sa sl ' $ila $ t #t "tlaku! % $1a#la % ku6e"iu! usil va( sa -&ska"ie svetskej + ci a ' #atstva. Tak + )" % c# %i( aj 2%a$ k %%e)stva. R&+ska 61ac#ta sa s"a)ila k "tr lu "a$ %%e)stv + % l$ru#a st r 5ia. Csle$"e -as "e+eck& cisri $ sa$- vali a - sa$- vali %%e) v % $1a sv jej v.le! $ k "ca aj 'isku% v +e" vali -a r&6ske k"ie)at! 5 ic# - svet6til a ur 'il -visl*+i "a svetskej + ci. V stre$ veku tv rili Hirkev a r&6a je$" tu! v kt rej t $uc# v"3 a svetsk3 ' l s% je"3. Hirkev '$r)ala +" #3 %rva a v*sa$, ?%rv a-,lu! vlast"2 s2$"u %rv + c! %rv %rij&+a( $ka-, a % $.@g $v7a5 vala sa cisr +! )e + #li +a( v%l,v "a cirkev"3 veci ?+ #li %re$se$a( cirkev"*+ s"e+ + a u$r)iava( v"2t r"* % ria$ k "a "ic#! 'sa$- vali "iekt r3 'isku%sk3 st lce@. Mac r$aire "a%r&kla$ v tejt veci sk "6tat val! )e Hirkvi v +i"ul sti u6k $ili viac v*sa$, ak %re"asle$ va"ie. Prve vte$, v6ak ' l aj "iek 1k re; r+"*c# %%e) v! -vl6( KreB r VLL. ?1\Y/iZ0@. O$s2$ili ku%5e"ie s cirkev"*+i 2ra$+i a laick u i"vestit2r u ?$ sa$- va"ie $uc# v"*c# s.' laik+i@. T vie$l k ' j + s cisr +! v kt r*c# %%e)stv -v&(a-il . T*+ $ 6l aj k v- stu%u %%e)stva. Pr ti svetsk*+ -sa# + $ "' )e"sk*c# -le)it st& sa v 7al6 + '$ '& %%e)i %riklIali #"e7 "a stra"u tej 5i "ej + c" sti a sa+i sa s"a)ili %risv ji( si % litick2 + c. D 'a ' la %re"ik"ut +,6lie"k u B )ej vl$, "a -e+i! kt r2 tak v6ak ' l 1a#k + )"3 +,l"e c#%a(. :tle %retrvvaj2ci ' j + c +e$-i

%%e) + a cisr + v,5er%val -%a$"* svet. Ce% c# %e"ie v*-"a+u a % stave"ia %%e)a i Hirkvi! s% lu s + ce"sk*+i tre"ica+i! %ris%ieval k 6&re"iu % c#,'" st& t +! 5i je v.'ec %%e)stv $ B #a. V r. 1ZY\ 'sa$il %ie+ "tsk3 v jsk cirkev"* 6tt! %%e) sa +usel v-$a( "e %rv"e"*c# "r k v "a svetsk2 + c! %%e)stv utr%el ve1k2 uj+u "a v)" sti a v-"ik l "e%ria+, s% r s talia"sk,+ 6tt +. Mater"ska -+luva - r. 1929 # "a% k " v,rie6ila. V"ik cirkev"3# 6ttu s%ev"il +e$-i"r $"3 % stave"ie Hirkvi a %%e)a a %re Hirkev sa uv 1"ili " v3 cest, k a% 6t lskej %rci i v %r stre$& v,sl ve"e %r ti"' )e"sk +. Hirkev sa -a5ala viac s2stre$i( "a sv je vlast"3 % sla"ie! i ke7 aj "esk.r sa e6te v,sk,tli %r&%a$,! )e sa tia#l $ ' ja -a '" vu cirkev"3# 6ttu. T ! )e sa "ieke$, aj $ 'r vec -"eu)ije! "e $su$-uje vec sa+2. Hirkev "e% tre'uje svetsk2 + c %re se'a. Ak $uc# v" + c u) "e+.)e ',( % ra-e". Krist va + c "a$ svet + je "e '+e$-e" a Hirkvi ak %r stre$"&5ke s2 sta" ve"3 #ra"ice. Ae "es%rv"e! ak sa usiluje svetsk2 + c! %ret )e ="ie je ur5e" "a #1a$a"ie % -e+skej slv,> ?LL. vatik"sk, s"e+@. Ca Dru# + vatik"sk + s"e+e k "cil v* tc via -" vu v,#lasuj2! )e Hirkev "ec#ce vl$"u(! ale sl2)i(! "ec#ce ' #atstv ! ale c#ce ',( c#u$ '" s c#u$ '"*+i. Ak c#ce %%e) %l"i( sv ju 2l #u! ' %&"aj2cu cel* svet! k $ 'ru 1u$&! + ',( -aiste" je# 2%l" "e-visl s(. V %r s%ec# -aiste"ia %%e) vej "e-visl sti sl2)i i je# svetsk suvere"ita! te$a e4iste"cia sa+ stat"3# 6ttu Vatik". Ae# v*-"a+ sa -rete1"e uka-uje -vl6( v v j"e. 2XZ. UECA PGPEUKOUE Ciekt r& tvr$ia! )e % s+rti Meva LV. vl$la "a %%e)sk + st lci $va r k, a se$e+ +esiac v )e"a. Mev LV. v6ak - +rel 1Y. Y. Z00 a u) 29. 9. Z00 sa stal %%e) + -a %r&t +" sti cisrsk,c# v,sla"c v Be"e$ikt LLL.! ak sve$5ia $ ' v3 listi",. R&+ska +i"ca uka-uje 'ra- Be"e$ikta LLL. -r veI s 'ra- + cisra M t#ara L.! kt r* - +rel 2Z. 9. Z00. Ae -ac# va" aj s%rva ve$2ce# 6tt"ika -%a$ a;rickej r&6e Hi"k+ara Re+e6sk3# ! kt r3# % s l cest u $ R&+a sa $ -ve$el s+rti Meva LV.! a ke7 $ R&+a $ cest val! ' l u) %%e) + Be"e$ikt LLL. D ku+e"t c rve,sk3# kl6t ra! kt r*+ ' li kl6t ru % tvr$e"3 je# v*sa$,! ' l v,$a"* v R&+e Y. 1\. Z00 Be"e$ikt + LLL.! kt r* vl$ l a) $ r. Z0Z! ke7 u) t*)$eI % je# s+rti "ast2%il sv. Fikul6 Ve1k* ?Z0ZiZXY@. Cikt - $ ' v*c# s%is vate1 v! a"i "e%riate1 v %%e)stva sa %%e)ke "e-+ieIuje. MeBe"$a sa %rv* krt 'javuje a) % T\\ r k c# v % l vici 1/. st r 5ia v "iekt r*c# kr "ikc# a +e" %%e)k, =Aa"a> a) v 1T. st r 5&. D +"el %%e)ka +e"& v r.-",c# kr "ikc# +e" a jej %.v $ sa uv$-a "eje$" t"e. Pr ti tejt +,6lie"ke sa % stavil +" )stv #ist rik v a $"es sa u) te"t %r&'e# %%e) vii)e"e "e'erie v)"e.

E4istuje viacer + )" st& ak + #la 'jka v-"ik"2(. Ae$" u - "ic# je "es%rv"e v,svet1 va"* "%is v R&+e< PPPPPi%arce %ater %atru+ %a%isae %r $ere %artu+g star s c#a Fit#er v# kultu s $ie(a( + v vatik"e a i"3 star3 s c#,g e6te star6ie % $ '"3 leBe"$, cari#ra$sk + %atriarc# vig 'ar'arsk at+ s;3ra $ ',g 6ka"$l, aj "a "ajv,66&c# +iestac#g "euk jite1" t2)'a % se"-cii %re)&vaj2ca +e$-i 1u7+i aj v stre$ veku. 2X9. VVCLK PRAVO:MGVLA VAPRQJLCLML MEC KATOMQHLE Pr&5i", r -k lu ' li r.-"e. :v je - #rvali i r -$iel, v % va#e 5l veka -%a$u a v*c# $u. ^u$ "a v*c# $e ' l #f'avej6&! $iskut val aj t*c# "ajtaj +"ej6&c# taj +stvc# vier,. Ca -%a$e ' li kres(a"ia -a+era"& viac k %raktick3+u )iv tu. Ca v*c# $e ' la aksi %*c#a kult2r"ej "a$ra$e" sti! % va)uj2ca -%a$"2 civili-ciu -a tak+er 'ar'arsk2. Nl aj skl " v*c# $u k +,stici-+u a "- r" sti! -atia1 5 -%a$ +al skl " k aktivite! r -u+" sti a r&+ske+u %rvu. V r. /90 $ 6l k r -$ele"iu r&6e "a v*c# $ r&+sku a -%a$ r&+skug 'isku% K "6ta"ti" % lu si %rivlastIuje titul %atriarc#ug -asa# va"ie v*c# $ r&+ske# cisrske# $v ra $ cirkev"*c# -le)it st&g )iarliv s( v*c# $ r&+ske# cisra "a -%a$g $vraca"ie $ ',-a"tsk*c# cisr vg -ria$e"ie cirkev"3# 6ttug c#ra"a %%e) v ;ra"sk*+i kr1+i a ic# k ru" va"ie "a cisr vg s% lu%rca %%e) v s "e+eck*+i cisr+i. dal6ie trec u %l c# u ' la t-ka %rv + ci "a$ Ll,rik + a cirkev" u -vrc# va" s( u "a$ % kres(a"5e"*+ Bul#arsk +. Okre+ t # %r 'l3+, v,vstali aj kv.li "siliu kri)iak v! %ri5 + kri)iaci tie) "2tili k lati"sk3+u 'ra$u a -"esvc vali Br3cke c#r+,. A "a% k " sv je s%ravil aj str #3 je$"a"ie -stu%c v r&+skej cirkvi! kt r*+ v je$"a"& c#*'ala % k ra. R -% r, sa %re#f'ili! ke7 cari#ra$sk* %atriarc#a a ti s v r. ZXY -v lal $ Hari#ra$u k "cil. R -tr)ka v6ak ' la ur v"a". :v. H,ril a Fet $ ' li v Hari#ra$e %re$ r -tr)k u a sv. Fet $ -" vu a) % jej ur v"a"&. Va %atriarc#u Kerularia! kt r* $al v Hari#ra$e -avrie( v6etk, lati"sk3 k st l, a kl6t r, a $str"il v Bul#arsku lati"sk* 'ra$ kv.li % u)&va"iu "ekvase"3# c#le'a! sa s% r -" vu '" vil. DIa 1X. Y. 1\0T $ 6l ku v-j +"ej e4k +u"ikcii a kliat'e +e$-i V*c# $ + a V%a$ +. Vi$ite1" #lava Hirkvi je v -sa$e $+ieta". Okre+ juris$ik5"3# %ri+tu %%e)a a je# "e +,l" sti % %ieraj2 %rav slv"i aj i"3 vier u5"3 %rav$,! "a%r. Ce% 6kvr"e"3 % 5atie Pa"", Frie. P c#,'"3 je tvr$e"ie! )e v Biel rusku a Ukraji"e ' l u"iatstv ? %t v"3 s% je"ie! -je$" te"ie s R&+ +@ -av$-a"3 "sil"e! aj ke7 v&"i+k, sa %ri%26(aj2. Ove1a "sil"ej6ie ?"ec#*'al a"i "sil"3 us+rte"ie $uc# v"*c#@ ' li u"iatisti $tr#"ut& $ R&+a -sa# + k +u"i-+u ?u "s v r. 19TX@.

J sa t*ka sv. A -a;ta! ke', '*val - trval ;a"atick*+ "e%riate1 + a krut*+ %re"asle$ vate1 + %rav slvia v Biel rusku! ur5ite ', # Hirkev "esvt re5ila. V t +t st r 5& $ 6l k v*-"a+"*+ stret"utia+ #lv Kat l&ckej c&rkvi a %rav slvia s cie1 + '" vi( %( je$" tu. V r. 19X0 $ 6l ku ' jstra""3+u -ru6e"iu kliatie'. 2Y\. BOM :V_TR VGHMAV :MABOHHE :v. Vclav u-"val vte$aj6iu "a$"r $"2 rBa"i-ciu v6etk*c# kres(a"sk*c# 6tt v! t.j. R&+sku r&6u. A"i $"es "e% va)uje+e -a '+e$-e"ie sv jej -vrc# va" sti 5le"stv v O:C. Tre'a sa -'avi( il2-ie st t )I va"ia stre$ vekej r&6e s "acistick u r&6 u a % $. Ce+eck* "r $ "a% k " e6te "e' l! ' li le" sask3 k+eI v3 v jv $stv! 'av rsk3! ;ra"sk3 at7. Vatr%k"ut* sask* cisr O"$rej %rejavuje sv. Vclav vi % stret"ut& s "&+ sv je %riate1stv a $.veru! v stre$ veku s%.s ' + "aj%r&-"a5"ej6&+< $ v-$a"&+ statk v sask3# "r $"3# %atr8"a sv. V&ta. Dar va"ie statk v -"a+e"al 'l&-ke %riate1stv a 'ratsk* -v- k! - trel "a$ra$e" s( a ' l aj -"a+e"&+ kult2r"ej r v" sti. Fal % $1a "- ru $ ' v*c# s25as"&k v taj +"2 6tt tv r"2 + c. Ae 1a#6ie -ra-i( "e%riate1 vi #lavu "e) si - "e# ur 'i( %riate1a. V"a+e"al t v,+a"e"ie sa - (a)ivej -visl sti "a Bav rsku a u-"a"ie -vrc# va" sti %ra)sk3# k"ie)a(a. :asi a Bav ri "e' j vali s Jec#+i! ale Jec#,! t ! "a k # stra"u sa %ri$aj2. Vclav sa r -# $ l %re :as v. :%rv"e r -% -"al! )e ta$ia1 sa 'u$e u'era( 'u$2ci v*v j. Te"t % litick* Vclav v 5i" -"a+e"al uv 1"e"ie 6tt %rv"e# % +eru Jiec# k Ce+eckej r&6i. T t uv 1"e"ie sa -rej+e %rejavil i -"ik + "iek$aj6ie# % %latku a % litick*+ %riate1stv +! kt r3 via-al ' c# %a" v"&k v. Jesk3 k+e"e u) $ $.' Kar la Ve1k3# ' li % $ria$e"3 Bav rsk*+ v jv $ + D ka)$ r 5"e sa % sielal $ Bav rska 12\ v l v a 0\\ #rivie" strie'ra. Cevie+e! 5i ' l te"t % %lat k %late"* "e%retr)ite. Ce6l "i5 i"3 le" v,k2%e"ie - "silia! v*%latu - #r -', v j", "a -kla$e -+luv, +e$-i $v +a sa+ stat"*+i celka+i. :ask* O"$rej L. i 'av rsk* Ar"ul; %latili % $ '"e Fa7ar +. R v"ak ak $l#3 $esa(r 5ia %latili % 1sk& %a" v"&ci $ Jiec#. P %lat k "e-"a+e"al "ejak3 '+e$-e"ie -vrc# va" sti. F+e te$a %rv sa $ +"ieva(! )e k"ie)a Vclav ' l v $.sle$ku sv jej % litik, -'ave"* ak3# k 1vek % %latku! a )e "e%latil a"i v -+,sle " # =v*ku%u - "silia>! "ie e6te! )e ', " tak* % %lat k %lati( -a5al! ak sa "a-$vali sk r6& #ist rici. :v. Vclav "ev#al risk va( aj sv j )iv t v s2' ji s -lick*+ v jv $ + Ra$slav +! a', u6etril krv sv jic# % $$a"*c#. Ae v- r + "e c#vej"ej vier, v 5as c#! ke7 ' l e6te )iv t 1u$u -raste"* s % #a"stv + a kres(a"stv sa le" -ak reI val . Tak* % st j v,)a$ val $va#u a ra$ikl" s( a $+iet"utie -a stal sti a % vier. Cie ter r 5i $iktt! ale tv re"* % st j k $% rc + a #lav"e v12$", a % k r"* s '"* %r&kla$ s"a#, % kres(a"skej $ k "al sti ' li je# -'raIa+i. D.ra-"e

%resa$-uje -ac# vva"ie kres(a"sk*c# %rik-a"& a ' juje -a -+ier"e"ie tr ctvag ku%uje tr k v! 6&ri kres(a"sk2 svetu! -je$" cuje 5esk3 k+e"e. T*+ sa -asl2)il "r $ viac "e) i"&. P kres(a"5e"ie "r $a ' la t-ka %re)itia. V % -a$& s+rti sv.Vclava "e' li le" % litick3 5i $ k "ca +ateril"e $.v $,! ale $' r %r ti kres(a"skej rie"tcii Vclav vej vl$, ?%ret #"e7 % s+rti ' l cte"* ak +u5e"&k %re vieru@! %r ti Vclav vej kres(a"skej -$r)a"liv sti a 2siliu v,k re"i( tr ctv a +" # )e"stv . V*kla$, ak ', star ' leslavsk vra)$a ' la trest + -a -'a'el s( ale' ak ', s2visela s ve1k u % r)k u $ l" % la'sk*c# :l va" v T. 9. 929! s2 "e%rav$iv3. U) %rv star sl va"sk leBe"$a sa -+ieIuje --raku! kt r* sa stal #"e7 % s+rti k"ie)a(a. Vclav va krv vraj "ec#cela % tri $"i vsiak"u( $ -e+e! a krv! kt r ' la "a ste"e k st la! sa "e$ala -+,(. Fe" sv. Vclava sa r -letel Eur8% u. :vt*+ Vclav + sa 5esk* "r $ % stavil ak r v"* s r v"*+ +e$-i v-$ela"3 eur8%ske "r $,. Ae# +e" sa stal s,+' l + 5e6stva a % svte"&+ 5esk3# vlaste"ectva. Be- sv. Vclava ', "e' l '*val eur8%ske u-"a"ie 5ec# v -a "r $ je$" $uc#3. B l cte"* aj i"$e v Hirkvi. J je 5esk3+u "r $u "aj$ra#6ie! je s%ja"3 s je# +e" + a 5esk* 6tt sa i %ret "a-*va svt vclavsk u k ru" u. Aj Hus a #usiti! Ui)ka! Jesk* 'ratia! K +e"sk*! Havl&5ek a Fasar,k svt3# Vclava ctili. Kar l LV. s%is val je# )iv t. :u) va"* 1u$ % Bielej # re v l k "e+u % + c. V svt vclavsk + c# rle a celej tra$&cii 5esk*c# $ej&" v,stu%uje ak + c"* c#ra"ca a ' j v"&k -a %rva 5esk3# 1u$u. V r -# $uj2cic# 'itvc# 5esk*c# kr1 v v&$al 5esk3 v jsk "a$ se' u svt vclavsk3 -"a+e"ie ak %r&s1u' v&(a-stva. Ae# c# rl ak v&(a-"2 #,+"u s%ievali v 'itke %ri [st& ?1T2X@ #usitsk& ' j v"&ci! kal&6"&ci 0. Y. 1T/X v Ai#lave %ri v,#las va"& k +%aktt! s%ieval sa aj %ri v 1'e Aiv&# P $w'ra$ r ku 1T0Z. L "r $" sa+ stat" s( -a5ala % $ je# c#ra" u. 2Y1. HLRKEV :A NQRLMA KRLULAHKOFL VOACAFLE B # je lska a "a :i"aji B # % ve$al< =Ce-a'ije69> Kristus % t + # v ril< =V6etci! 5 sa c#,taj2 +e5a! +e5 + -a#,"2>. Kri)iacke v j", s2 te$a ve1+i % c#,'"3! aj ke7 ' li +" # krt i"6%ir va"3 skut 5"*+ "' )e"sk*+ -a"iete"&+ a +,stick*+ % je"&+. Uia$", i"* %r tikla$ "e+.)e ',( -rete1"ej6& a traBickej6& "e) kr&) a v j"a. Ak % $iv"e tu -"ej2 sl v eva"jelia< =J k 1vek ste ur 'ili je$"3+u - t*c#t + jic# "aj+e"6&c# 'rat v! +"e ste ur 'ili>. C' )e"sk3 ?svt3@ v j", s2 +,l + c#%a"ia lsk, k %rav$e. Va'u$l sa "a sl ' $u 5l veka a "a t ! )e kres(a"stv je eva"jeli + % k ja. Va"ec#ali -a se' u % %retie a -"i5e"ie %rir $-e"*c# %rv "r $ v. C' )e"stv tu ' l +" # krt le" -sterk u %re % litick3 a # s% $rske -uj+,. V j"u $su$- val u) sv. Aust&"! Tertuli"! OriBe"es! sv. H,%ri"! sv. A"-el+ - Ha"ter'ur,! sv. Peter Da+i"sk,! sv. Peter Hti# $"*. P kus, +" #*c# 'isku% v ?Trev&r! N%*r! l r+s! K l&"! Pra#a@ -a'r"i( t*+t vra)$+ "ieke$, aj -a ce"u #r -e"ia

vlast"3# )iv ta ' li "e2s%e6"3 %re %rav2 $av v2 %s,c#8-u 1u$u. Va 2\\ r k v stratil )iv t %ri kri)iack,c# v*%ravc# sttis&ce kres(a" v. V ara"c2-sku sa v,sk,t l $ k "ca %astier Nte;a"! kt r* sa $v lval "a -jave"ie! "a'$aj2ce # k rBa"i- va"iu $etskej kri)iackej v*%rav,. Hrie6" s( $ s%el*c# vraj -a'raI vala trvalej6&+ 2s%ec# +. ^u$ v -' )" s( %ria$la Nte;a"a ;a"tastick*+i % ves(a+i je# svt sti a $iv tv r"ej + ci. Fe$-i kres(a"sk*+i r,tier+i! i$2ci+i "a v*c# $! ' li aj v-c"e a "e-i6t"3 % va#,! +" #& 'et vali )iv t kv.li "aju61ac#tilej6&+ + t&v +. Pre vieru sa %ri"6ali ve1k3 'ete. Duc# $ ', si sv ji+ s%.s ' + $ikt val -v-k, ku %rav$e. Ale aj isla+ +al "iek 1k +i+ ria$",c# s '" st&! %l"*c# 1u$sk sti! "a%r. :ala$i"a. V*%rav, ' li s+er va"3 %r ti tureckej + sli+skej r -%&"av sti a 'rutalite. Kres(a"ia ' li kr$a"&! t*ra"&! -a'&ja"&! ' li -"esvc va"3 k st l, at7. Kri)iacke v*%rav, +ali s% 5iatku viac +e"ej 'ra""* c#arakter! +ali sl ' $i( :vt2 -e+. Ak3k 1vek u61ac#tilej6ie ciele v6ak ' li -akale"3 %re "e% ria$" s(! "eje$" t" s(! "sil" s(! r -% r, +e$-i kri)iak+i! s"a# u vlast"* %r s%ec# v $c v! %re 2tra%,! c# r ',! %resilu + sli+ v! ve1k3 v-$iale" sti! "e$ stat k rBa"i- va" sti a %re-ierav sti! 'ie$"u v*str j a v*-'r j! "e $' r" s( a "e%ri%rave" s( v $c v. Nl aj "e c# tu Kr3k v %ri %rec# $e v*%rav ic# 2-e+&+ a ic# v*%a$, %r ti "i+! %r s%ec#rstv 'e"t5a" v $+ietaj2cic# %re%ravu $ Palest&",! -s ' vacie %r 'l3+, a % $ '"e. V*-"a+"& r,tieri tia#li $ :vtej -e+e %ret ! a', si "iek$e v rie"te -al )ili sv je 7al6ie %a"stv ! sv je k"ie)atstv . Ceje$e" $l)"&k u"ik l tak verite1 vi a "eje$e" se$liak strias l - se'a % $$a"stv . A ke7)e sa k v*%rav+ %ri+ie6ala aj s% $i"a! "iekt r& kri)iaci sa $ %26(ali l2%e)&! "sil" st& "a%r. "a Ui$ c# u) aj v Eur8%e. Ca +iestac# % svte"*c# Krist v*+ %.s 'e"&+ -a#"ali +" )stv ta+ j6&c# ',vate1 v $ ic# ' # slu) '"*c# 'u$ v a -a )iva ic# u%lili. Kres(a"sk* Aa" v5a"ia si + " % li- vali tr# s tr k+i. Ra$ v& r,tieri sa #"e7 -+e"ili "a %r s%eruj2cic# 'a"kr v a 'c# $"&k v s 1u7+i! 5i u) kres(a"sk3# ! ale' + sli+sk3# v,-"a"ia. Kri)iaci 9 $"& "i5ili 9\\ r k v star2 ',-a"tsk2 a a"tick2 kult2ru a vie$li v,#la$- vaciu v j"u %r ti B,-a"cii! 5 s%.s 'il #l' k2 %rie%as( +e$-i cirkv u v*c# $" u a -%a$" u a "e"vis( isla+u %r ti V%a$u. [5ast"&k + v*%rav ' li s12'e"3 %l" + c"3 $%ustk,! "ie $%uste"ie v6etk*c# #riec# vg t ', %ri6l $ 2va#, je$i"e v %r&%a$e +u5e"&ckej s+rti %re vieru %ri takejt v*%rave. O'$ 'ie! ke$, sa vie$li kri)iacke v*%rav, ' l % %ri +" # + -l + c#arakteristick3 aj v*-"a+"*+ r -v j + "r $ %isu! % 3-ie! literat2r,! ;il - ;ie! -e+e%isu! # s% $rstva! +ate+atik,! 'c# $u! %r&r $ %isu! stave'"&ctva! lekrstva! %rie+,slu! r,tierstva. Kri)iacke v*%rav, tie) s%.s 'ili t ! )e Turci ' li sla'e"& "at 1k ! )e u) a"i v 1Y. st r 5& sa i+ "e% $aril % $+a"i( si Eur8%u.

P litika t*c# 5ias %r ti #usit + sa v +" # + %ierala "es%rv"e i"; r+cie 5esk*c# kat l&k v a +" # -la ' l -a%r&5i"e"3# i "e$ statk + $i%l +atickej 'rat" sti #usit v. P%e) Farti" V. sa % k26al "iek 1k krt situciu "aj%rv u% k ji( t*+! )e $%a$l*c# a t%aj2cic# veriacic# "a'$al k "vratu k Hirkvi! v,slal aj "eje$"3# v,je$"va5a! ale "e-+ # l "i5. T*c#! kt r& sa $+ietli %ri$a( k #usit +! 5akali tvr$3 trest,. Pr ti #usit + ?"ie %r ti 5esk3+u "r $u@! v,#lsil "ak "iec "a % %u$ UiB+u"$a %%e) Farti" V. kr&) v3 v*%rav,. F t&v + ' l ! )e kre+ t # ! )e sa v Jec#c# 6&rili 'lu$,! "i5ili a -"euc( vali sa k st l,! kl6t r,! ;ar,! 7alej kIa-i a re# 1"&ci i re# 1"3 sestr, ' li v,#Ia"& a -a'&ja"&! cirkev"3 statk, ' li -a'ra"3 a k lit -e+ s%ust 6e". Av6ak aj $ru# stra"a %c#ala 6k $, a "es%rav $liv sti. V % $% re Hirkvi -akla$a"&+ " v*c# 'isku%stiev a kl6t r v v,"ik l '" vite1 -%a$ r&+ske# cisrstva Kar l Ve1k* ?YXZiZ1T@. Tt e% c#a -"a+e" -a5iat k ve1k3# kres(a"sk3# -je$" te"ia "a V%a$e. P $% r val v-$ela" s( -akla$a"&+ 6k.l ?%ri ka)$ej kate$rle 5i kl6t re +usela ',( as% I je$"a@ a v"2t r"* )iv t u%evI val -v lva"&+ s," $ a % $% r u r -v ja liturBie a cirkev"3# s%evu ?Alcui"@. Hirkvi "iele" sl2)il! ale ' l aj jej + c"*+ %" +! 5ast sv jv 1"*+. V $ 'e vte$aj6ej "ekult2r" sti "e' l + )"3 jas"e r -$eli( s;3ru cirkev"2 $ % litick svetskej. V i"ak s%rav $livej v j"e %r ti sask*+ "ja-$ + v,stu% val ale %r&li6 tvr$ . Okre+ t # % ra-e"& :asi "e%rijali krst $ 'r v 1"e! ale sa +u % $r 'ili. H rliv u %ast rci u sa v6ak "esk.r kres(a"stv +e$-i "i+i u%ev"il . V r. YZ2 -v&(a-ili ale :asi %r ti ;ra"skej r&6i a -"i5ili v6etk kres(a"sk3. O$%a$ $ vier, ' l v,"2te"*! vra)$, a -a'&ja"ie kres(a"sk*c# laik v a kIa- v sa $iali v ve1k*c# r -+er c#. Kar l Ve1k* stl vte$, v (a)k + ' ji %r ti + sli+ + a la"B 'ar$ +. V t +t ' ji! kt r* ' l %re su$, Eur8%, r -# $uj2ci+ v%a$li :asi Kar l v*+ v jsk+ $ t,la! tak)e u Ver$e"u $ stali #r -"2 % r)ku. Kar l $al vte$, -a je$e" $eI % %ravi( T0\\ :as v! 5 ' l ukrut"* 5i" "e# $"* kres(a"a. T*+ v,v lal "ajkrvavej6ie -r)k, % celej r&6i. Pret "e' l cirkv u "ik$, u-"a"* -a svtca! ak sa t "iekt r& usil vali. Ca r -$iel $ stat"*c# r,tiersk,c# r$ v +ali "e+eck& r,tieri v,sl ve"e "aci "l", r-. O#I + a +e5 + si v r k c# 12/\i12Z/ % $r 'ili Prusk . P c#,' val sa t +! )e ', ' l + )"3 % tla5i( % #a"stv i"*+ s%.s ' + ak +e5 +. P +#al i+ aj Pve+,sl Otakar LL.! % -val si ic# aj % 1sk* k"ie)a K "r$ Fa- vwck, %r ti % #a"sk*+ Prus +. O-*val sa v 5i t +u $ s( kritick*c# #las v! a t i - R&+a. 2Y2. HLRKEV :A UDRULAVAMA PRL FOHL LCKVLVQHLOUE Ka)$* $ru# krvav3# $ "uc va"ia ku viere $% ruje %rav3+u Krist v+u $uc#u! kt r* "ec#cel +a( 'uri"u ve$1a %6e"ice "sil&+ v,tr#a"2. B j %r ti 'lu$ + a "evere +us& ',( ve$e"* $uc# v"*+i -'raIa+i.

Lst* v%l,v "a i"kvi-&ciu +ali %r&s"e star -k ""3 -k ",! i ke7 F j)i6 ve -k ", ' li eva"jeli + $v la"3g vi7 Krist v v*r k cu$- l )"ej )e"e 5i v,l25e"& - Hirkvi ?Ft 1Z!1Y@. O #rie6"ik vi! kt r* aj % krste - stal v #riec#u! # v r& l K r 0!1/ =V,l25te -l3# s% +e$-i se'a9> Hirkev + te$a v, 'c va( - jej ra$ v "e# $"*c# 5le" v. Tak3 %rv + aj ka)$* s% l k. V,l25e"ie - Hirkvi "ie je s2$ "a$ ve5" u s%s u % tresta"3# . F # %rivies( k s%a+ta"iu sa a "%rave. L sv. Pav l v,l25il #rie6"ika =a', sa $uc# -ac#r"il> ?l K r 0!0@. Av6ak %le"ie kac&r v "ev,%l*va - kres(a"skej vier uk,. Hirkev"& tc via a s%is vatelia v,-*vali ku +ier" sti a k %resvie$5a"iu 'l2$iacic# $.ka-+i - P&s+a 5i "a -kla$e r -u+u. Tak %&6e "a%r. Macta"tius! sv. Ber"ar$! v 9. st. Fikul6 L. i sv. T +6 Akvi"sk*. O$ $.' cisr v K "6ta"t&"a a -vl6( Austi"i"a! ke7 sa kres(a"stv stal 6tt",+ "' )e"stv +! ' la #er3-a st&#a" ak -l 5i" 6tt",+i s2$+i. Kres(a"stv sa stal v stre$ veku je$i"*+ "' )e"stv + eur8%skej s% l 5" sti a kat l&cke "r $, a k"ie)at # % va) vali -a je$i"3 s%rv"e. Kt "a%$al kat l&cku vieru! "a%$al s25as"e -kla$, kres(a"sk3# 6ttu. Pret v,vstala % )ia$avka! a', ' l v,tv re"* rB"! kt r* ', sl2)il ak c#ra"a %re$ 6&re"&+ "' )e"sk*c# "e%rv$. Ae$" $uc#& 1u$ia t ti) "e$ k-ali r - -"a( 'lu$ $ %rav$,. L"kvi-&cia ' la te$a v $uc#u i$e& a " rie+ vte$aj6ej $ ',. Aj "eje$e" i"kvi-&t r sa stal 'e( u sv j# % v la"ia. :vetsk3 s2$"ictv ' l ve1+i %r&s"e. :+r( u ' la tresta" aj kr$e). J sa t*ka t*c#! kt r& %rijali krst a s "&+ vieru! v stre$ veku sa "eu-"val %rv vieru -+e"i(. Pa" vala v6e 'ec" +ie"ka! )e %a" v"&k + sv jic# % $$a"*c# v tak + %r&%a$e tresta( a "2ti( k % le%6e"iu. Pa" v"&k ' l v"&a"* ak c#ra"ca vier, a Hirkvi. Vl$l v,s k3 % ve$ +ie %ravej viere a je$i"ej %ravej Hirkvi! kt r ' la v"&+a" ak "ajv,66ie $ 'r "a -e+i. Pret ve1k* +u)i a svtci "ik$, "e% -$vi#li %r ti i"kvi-&cii #las. :c#va1 val ju i sv. T +6 Akvi"sk*. Ca "alie#a"ie a"Blick3# a ;ra"c2-ske# kr1a sc#vlil %%e) Ale4a"$er LLL. "sil"* % stu% %r ti 'lu$r +. Kr1 Peter LL. AraB8"sk, "aria$il v r. 119Y %rv3 u%le"ie kac&ra. Hisr Be$vic# LL. r -k-al v,#1a$va( kac&r v -vl6t",+ 6tt" D 'isku%sk*+ s2$ +. B l "aria$e"3! )e 'isku%i +aj2 % tak*c#t #eretik c# %tra(. O$tia1 % c#$-a sl v i"kvi-&cia ?lat. i"kvirere D #1a$a(@. Av6ak %%e) "ec#cel %re"ec#a( i"kvi-&ciu le" cisr vi! s kt r*+ ' l -"e%riatele"*! %ret -ria$il ak %r tiv#u v r. 12/1 %%e)sk2 i"kvi-&ciu. P $l# + v#a"& $ v lil %%e) L" ce"t LV. $ r. 1202 %ri vier u5"*c# %r ces c# % )i( aj +u5e"ie! kt r3 sa u) $l#6iu $ 'u % u)&val %ri 6tt",c# %r ces c#! ale -a tak*c# % $+ie" k! =a', sa "e% 6k $ili 2$, a "e #r -il )iv t kac&ra>. L"kvi-&cia % u)&vala +e"ej strikt"3 %rv "e) vte$aj6ie svetsk3 s2$,. Ve$e"ie s% ru je %&s +"3! %ri%26(a sa aj '#aj 'a a v*sluc# sve$k v. Kl6t r"3 )alre ' li le%6ie "e) svetsk3. V +" #*c# %r&%a$ c# ' l $ v le"3 $v la"ie sa $ R&+a a +" #3 %r ces, ' li $Iat3 i"kvi-&cii. T*+ ' l -a'r"e"3 1u' v.li a %re$% jat sti. V i"kvi-i5" + % ria$ku - r. 1229 "ie je trest s+rti. Cik$, v

cirkev" + -k ""&ku "e' l. Trest u%le"ia -avie$ l cisr Be$vic# LL.! kt r* "e' l Hirkvi a"i %%e) vi "ijak "akl "e"*! Hirkev # v6ak "esc#vlila. Ve1k& 'isku%i tej $ ', ak AuBust&" a Farti" t "a#las a %r&s"e $su$- vali. Hl' k $ stre$ veku sa $ $r)iavali sl v sv. AuBust&"a< =Blu$ri "e+aj2 ',( utrca"&! ale +aj2 ',( % le%6 va"& %r&s" u $isci%l&" u.> Vatvr$e"* %revi"ilec ' l 5ast le" %rive$e"* ku #ra"ici a % t + tresta"* )alr + 5i % kut u. V % %rave"*c# ' la v56ia 5as( vra# v! -l $ej v! kriv %r&sa)"&k v a % $.! 5 % %ri v,6etr va"& 'lu$ v v,6l s25as"e "ajav . Hirkev 'lu$r v % u5 vala! )ili v $$ele"*c# $ + c#! %rac vali a ic# $eti ' l % stara"3. Vatvr$e"* 'lu$r ' l v,$a"* 6ttu! a t s )ia$ s( u! a', je# )iv t ' l u6etre"*. Trest, v,"6al 6tt. L"kvi-&cia ' la "iek$e u 1u$& '12'e"! %ret )e ic# -r veI c#r"ila %re$ r.-",+i %re61a%+i 61ac#t, a -r veI 61ac#ta sa s%ravi$la i"kvi-&cie 'vala. V*strelk, i"kvi-&cie ' li 5ast krt tresta"3. Mev P. "a%r&kla$ v,l25il t le$sk*c# i"kvi-&t r v. Ca r.-"e s(a)" sti %r ti i"kvi-&cii reaB val %%e) :i4tus LV. -$rav*+i %r ti %atre"ia+i! ale ' #u)ia1 c2v l $ "ic# % $ #r -'a+i kr1a! kt r* v "ic# vi$el -sa# $ sv jej + ci. Ce'e-%e5"e ' l -atvr$e"* v % u)&va"& i"kvi-&cie Pav l LV.! kt r* "ak "iec ' l aj k +%r +it va"* "e% ti-+ +. Aj i"& cirkev"& # $" stri v,stu% vali %r ti i"kvi-&t r +! kt r& si 5ast % 5&"ali sv jv 1"e. V Jec#c# si v,)ia$al %rv*c# i"kvi-&t r v Pve+,sl Otakar LL. P $ru#* krt sa v Jec#c# usta" vila i"kvi-i5" k +isia v r. 1/1/ %r ti val$3"sk,+. L"kvi-&t r v +e" val arci'isku%. Ptrali % sektr c#! -vl6( v ju)"*c# Jec#c#. N%a"ielska kr1 vsk i"kvi-&cia ?% l 6tt"a i"6tit2cia@ ' la 5ist a sv jr-"e 6%a"ielska. B la % $ria$e" kr1 vskej + ci. Ntt ju "ieke$, -"eu)il a sk ";i6k val +ajetk, ' #at*c# vi""&k v. Kr1 ju -avie$ l %r ti taj"*+ )i$ + a + sli+ +! kt r& 'c# $"e v,u)&vali kres(a" v! a kt r& sa +ali usil va( taj"e %revrat. :2$il tie) vra# v! -ra$c v! lu%i5 v a % $%a1a5 v. N%a"ielsk ' l $$v"a # r2c u %.$ u. L"kvi-&cia tu -aistila je$" tu vier,. Va'r"il sa tak %ust 6iv*+ a krvav*+ "' )e"sk*+ r -'r j + a v j"+! kt r3 v %l"ej +iere -ak2sili Jec#,! Ce+eck a ara"c2-sk . Hlav"*+ %ra+eI + i"kvi-i5"*c# ukrut" st& s2 6t,ri -v-k, 6%a"ielske# kIa-a Ml re"te. B l t kIa- 'e- vier,! ' l tresta"* %re r.-"e %riestu%k,! -a Ca% le "a sa - "e# stal -ra$ca 6%a"ielskej vlasti. Ca%&sal +" )stv kla+stiev a 'vi"e"& "a sv jic# $% rc v. T $ ka-uj2 aj %r testa"tsk* $eje%isci Ra"ke ?1\ r k v % Ml re"t vej k"i#e@! :c#;;er a a+erick* '$ate1 Mea. Va st r k v %a$l i"kvi-&cii -a 'e( "ie sttis&ce! ale -#ru'a 6t,ri tis&c 1u$&! ak t $ k-al Ka+|. Pre#"a"* % 5et! "a%r&kla$ 5&sl 9 +ili8" v -avra)$e"*c# #eretik v! je 5er%a"* "a%r&kla$ - s%is v V ltaira =Dieu et les H ++es>! kt r* ' l je$"*+ "ajv56&c# "e%riate1 v kres(a"stva. O$l25e"& kres(a"ia sa k t +ut %r 'l3+u stavali % $ '"e. Ji u) t ' l Kalv&"! t' riti! kali6"&ci ?R k,ca"a@! #usiti ?Aiv& - P $e'ra$@! ;ra"c2-ski kalv&"i! v A"Blicku O"$rej VLLL.! Al)'eta a a"Blick* %arla+e"t 5i ;ra"c2-ska

rev l2cia. Prit + Mut#er % va) val $ r ku 10/\ trest s+rti %re kac&r v -a s%rav $liv*. F $er" i"kvi-&cia "iekt r*c# " v $ '*c# re)i+ v "e% r v"ate1"e %re$sti#uje aj "3 v,+,sle"3 % vesti 6%a"ielskej i"kvi-&cii! ak 5 $ s%.s 'u! %r strie$k v i % 5tu 'et&. :av "ar la ' l v*' r"*+ ka-ate1 + s "es+ier",+i 2s%ec#+i. P # r6uj2ce % +er, "a vte$aj6 + %%e)sk + $v re -a Ale4a"$ra VL. # ve1+i tr%ili. P uka- val "a "e$ statk, v Hirkvi. O#las val 'l&)iaci sa s2$ "a$ svet + a '" vu Hirkvi. Osu$"*+ sa +u stal ! ke7 - "' )e"sk*c# $.v $ v %re6iel $ % litik,. RiB r8-",+ % stu% +! #lav"e v,#"a"&+ + c"3# r $u Fe$ici al re"cie a str #*+ v,k "va"&+ te kratick D$e+ kratick3# -ria$e"ia! kt r3 v al re"cii -avie$ l! si -&skal +" # "e%riate1 v aj v k2rii. Ke7 "eu% sl2c# l % v la"ie $ R&+a a a"i "er -%ustil sv ju re; r+"2 k "BreBciu! ' l $a"* $ kliat',. Ce$'al "a Iu! ale s"a)il sa -v la( k "cil! kt r* +al - sa$i( Ale4a"$ra VL. B l -atk"ut*! v,% 52va"* % "e%rav$iv*c# v*% ve$iac# sve$k v! 'ese"* a s%le"*. Ae$"*+ - $.v $ v ' l tie)! )e "eu% sl2c# l -ka- k-a(. :t&#a"ie #er3-, -ru6il cisr Kar l V. v r ku 10/2. Va"ikl % r ku 1XTZ. Deji", i"kvi-&cie s2 s+ut" u eta% u $ej&" Hirkvi. Fali ', "s vies( k t +u! a', s+e v s25as" sti viac $'ali a %ri$k)ali sa "uk, Krista a Hirkvi a "eklesali "a 2r veI t*c#! kt r& k "ali v r -% re s t ut "uk u. 2Y/. HLRKEV UPA^OVAMA JARODEACLHEE Va F j)i6 v*c# 5ias %latil < =Jar $ej"icu "e"ec#6 "a)ive9> ?E4 22!1Z@. :vt* Pav l $su$-uje 5ar $ej"&ctv ak (a)k* #riec#. U%le"&+ -a )iva trestal 5ar $ej"&k v -a s%.s 'e"3 -l u) r&+ske %rv ! kt r3 %rev-al v X. st. i kres(a"sk* cisr Austi"i". Jar $ej"&ctv je % u)&va"ie =k2-iel> %re$ v6etk*+ k % 6k $e"iu 5l veka ale' i"*c# )iv*c# tv r v. Tt + c ' la c#%a" ak %.s 'e"ie -l*c# $uc# v. Jar $ej"ice skut 5"e v,u)&vali r.-"e je$, -&skava"3 - %r&r $,. V,u)&vali e4trakt "+e1u! 1u1 k! i"$ick3 k " %e! 'le"! rul&k! $ur+a" a $rasl&k. V t*c#t je$ v v-"ikali 5ast $u6ev"3 %r 'l3+, a % ruc#,. Tak ' l tie) + )"3! )e "iekt r3 s ', sa+i se'e tvr$ili! )e lietaj2. Ntt a Hirkev s&ce $ -a5iatku 5ar $ej"&ctv ! ale i "silie %r ti "e+u $+ietali ?H,%% l,t! H#r,s st +! A" Da+a6sk*! Hra'a" Faurus! Kar l V.! %%e) KreB r VLL.@! %ravi$el"e sa v6ak $ I u%a$al . Tt % vera sa u$r)iavala aj - "e-"al sti skut 5"*c# %r&5i" -la a r -li5"*c# %r 'l3+ v! "a%r. "e2r $,! c# r.' $ ',tka a % $ '"e. :v je r 'il aj c# r '"3 ;a"ta-&r va"ie ale' skl " %ri%is va( v6etk "e-"+e %.s 'e"iu $3+ " v! 5i "e$.vera k ur5it*+ s '+! ale' tie) r.-"e % $v $, a 6ik v" s( t*c#! kt r& sa -a 5ar $ej"&k v v,$vali. L verej" s( "a% k " )ia$ala -sa#, %r ti 5ar $ej"icia+. Pr ces, s 5ar $ej"ica+i sa r.-"e s%rave$lI vali. ^u$ia sa $ +"ievali! )e likvi$ci u 'va"*c# 5ar $ej"&c %reuka-uj2 B #u slu)'u.

V 2. % l vici 1/. st. -a5ala % 5ar $ej"iciac# %tra( i"kvi-&cia. V r. 12Y0 $ 6l k %rv3+u u%le"iu v T ul use. O$ 10. st. $ c#$-a k ic# s,ste+atick3+u %re"asle$ va"iu. Fu5i$l ' li -ave$e"3 Kar l + V. P%e) L" ce"c VLL. v,$al v r. 1TZT 'ulu! r -6iruj2cu %rv + c "e+eck*c# i"kvi-&t r v v P r*"& =L"stitarise a :%re"Bera> i "a v,#1a$va"ie a tresta"ie 5ar $ej"&ctva. Tt 'ula ale "ie je u5ite1sk*+ r -# $"ut&+! a"i 5l"k + vier,. O'aja i"kvi-&t ri v,$ali "esk.r % vest"2 k"i#u =Kla$iv "a 5ar $ej"ice>! % %isuj2cu 5ar $ej"&ctv aj % stu% %r ti "e+u. Cik$, a "ik$e "ekvitl t 1k 5ar $ej"&ctva! %r ti kt r3+u ' j vali aj Mut#er! Fela"c#t " a Kalv&"! ak v %r testa"tsk + Ce+ecku. Vatia1 5 v Ce+ecku! Nvaj5iarsku! A"Blicku i ara"c2-sku ' l u%le"*c# tis&ce 5ar $ej"&c! Talia"sk ' l t #t $ia"ia u6etre"3. V 5esk*c# kraji"c# a) $ % l vice 1X. st. "e$ c#$-al k 5ar $ej"&ck,+ %r ces +! s% je"*+ s u%a1 va"&+! aj ke7 +e$-i 1u7+i stle 'uj"eli r.-"e 5ar $ej"&cke % ver,. L Peter H#el5ick* si s(a) val! )e +" #& 1u$ia #1a$aj2 'l2-"iv % + c aj u k2-el"+&k v a ve6tc v. Hu+a"ista B #uslav - M 'k vic "a%&sal! )e cel3 st$a $ ',tka #,"2 %.s 'e"&+ u+e"ia $ia' lsk*c# 5ar $ej"&c. A) =Prva +estsk3 kr1 vstva 5esk3# >! %rijat3 s"e+ + v r. 10Y9! sta" vili -a 5ar $ej"&ctv trest s+rti. Ca F rave # reli #ra"ice je$i"ele! v Ol'ra+ viciac# v r ku 10Z1! v Aevi6 viciac# r ku 10Z2! v Met viciac# r ku 1092 a v C v + Ai5&"e r ku 109T. V r. 1Y\Z sta" vil A -e; L.! )e ',5aj"3 u$a"ie %ri v*sluc#u "esta5&! a', + # l ',( 'vi"e"* +u5e"* 5i $ k "ca $s2$e"*. Vat % 5et"3 'ete ' li v 1Y. st. v "e+eckej 5asti sever"ej F rav,. Ve$e"ie t*c#t %r ces v ' l v "a6ic# kraji"c# v*#ra$"e v rukc# 6tt"ej + ci! kt r s% lu s vrc#" s( u +ala - t*c#t %r ces v -isk,. Jar $ej"&ctv ' l -l 5i" + %r ti "' )e"stvu a ' l %ret v %rv + ci Hirkvi. O$ k "ca 10. st. "e' li %ri s2$",c# %r ces c# % tre'"3 $.ka-,. :ta5il %ri-"a"ie ')al va"3# ! aj ke7 ' l $ sia#"ut3 +u5e"&+. Ak sa 'vi"e"* -$r#al -riec( $ia'la! ' l v,$a"* 6ttu k u%le"iu. arie$ric# v " :%ee $ %rev$-al viac "e) 2\\ 5ar $ej"&c "a s+r( ak s% ve$"&k. Pre#las val! )e "uka 5ar $ej"iciac# sa %iera 'a'sk3 kle'et, a %ri-"a"ie! v,"2te"3 +u5e"&+. V t +t -+,sle "a%&sal aj k"i#u =Hauti cri+i"alis>. Pre t t sv je 2silie +usel +" # tr%ie(. Frav, vte$aj6&c# 5ias ' li ve1+i $rs"3 a #ru'3 a aj s2$"ictv ' l ve1+i tvr$3. Us+rte"3 ' li aj "evi""3 s ',. Hirkev "a%r&kla$ %ri-"ala u%le"ie sv. Pa"", Orle"skej ak v)"u c#,'u ta+ j6ie# 'isku%a a ' la "esk.r %re#lse" -a svt2. Vi"a Hirkvi ' la v t +! )e %r ti t*+t %r ces + "ev,st2%ila $ s( e"erBick,. Cak "iec ale %rve Hirkev %ris%ela k t +u! )e t t 6iale"stv - sla'l a -a"ikl . :% +e$-i % 5et"*c# #las v $% ru + )" s% +e"2( "a%r. %%e)sk2 i"6trukciu - r. 1X0Y. Ca% k " -k ", Frie Ter3-ie ur 'ili v stre$"ej

Eur8%e k "iec %r ces +. P sle$"* r -su$ k s+rti ' l v,k "a"* v r. 1Y9/ v Nvaj5iarsku. Helk v* % 5et 'et& je "e-istite1"*! $#a$uje sa "a 1\\ \\\. O'ete t*c#t %r ces v s2 traBick*+ +e+e"t + -l,#a"ia 1u$&! kt r& "ek "ali % $1a Krist v*c# sl v! av6ak ' li le" -l +k + t*c# +ili8" v! kt r3 -a#,"uli v = sviete" +> 2\. a 21. st r 5&! v "acistick*c# a k +u"istick*c# k "cetrk c# a % $ v%l,v + li'erl"ej + rlk, sc#va1uj2cej k "tr lu % %ulcie % trat+i! a"tik "ce%ci u a % $ '"e. V stre$ vek + s2$"ictve sa % u)&val B )& s2$! kt r* v,c#$-al % #a"sk3# ! Ber+"ske# %rv"e# % "&+a"ia! k$e sa veril ! )e B # -jav& vi"u 5i "evi"u --rak +. Tak e4ist vali sk26k, #I +! 1a$ v u 5i vre" u v $ u ale' s2' j + ? r$lie@. Hirkev tak3t je$"a"ie $l#6& 5as tr%ela. Av6ak %%e)i a"i v6e 'ec"3 k "cil, a"i v56i"a te l8B v ic# "esc#va1 vala. T ut "sil" u % ver u je B # % k26a"* a %re$%isuje sa +u! ak + 1u$& v,sl,6a(. Te"t -v,k -avr#li "a%r&kla$ %%e)i Fikul6 L.! Nte;a" LL.! Helest*"LLL.! L" ce"c LLL.! H " rius LLL.! KreB r LP. i Ntvrt* later"sk, k "cil v r ku 1210. V Jec#c# ic# "a%r&kla$ -ak-al Kar l LV. :2' j ?$uel@ ' l -sa# $ v*s st"3# B )ie# %rva "a$ )iv t + a s+r( u a ' l % va) va"* -a (a)k* %riestu% k %r ti lske k 'l&)"e+u. Vvr#l*+ s%.s ' + +al '" vi( % 6k $e"2 5es(. Hirkev -avr#la star3 ; r+, s2' ja a v s2visl sti s "i+i #r -ila aj e4k +u"ikci u. 2YT. PGPEU:KG DVOALHA A TROALHA BOML VE^KRF VMOFE U) -a %rv*c# tis&c r k v trva"ia Hirkvi ' l $va$sa( v-$ r %%e) v. V AviB" "e s&$lili %%e)i $ r. 1/\9. B l t $.sle$ k % litik, %re$ 6l*c# %%e) v! kt r& sa utiekali % $ c#ra"u ara"c2-ska %re$ "sil"&ck,+i "e+eck*+i cisr+i. P%e)i! v56i" u ;ra"c2-i! ' li "a ;ra"c2-sk + kr1 vi %r&li6 -visl&. :k r v6etk*c# se$e+ %%e) v! kt r& ta+ s&$lili! sa s&ce s"a)ili "vrat $ R&+a! ale 'r"ili i+ v t + -+tk, v Talia"sku a ;ra"c2-sk, v%l,v. V AviB" "e s&$lili %%e)i sk r Y\ r k v. Bu$ va"ie " v*c# stavie'! -%as u$r)a"ie cirkev"3# 6ttu a v,$r)iava"ie $v jit3# %%e)sk3# $v ra v R&+e a AviB" "e "eustle % #lc vali ve1a %eIa-&. Pret +useli ',( #1a$a"3 stle " v3 -$r je %r&j+ v! kt r*c# v,+#a"ie (a)k $ lie#al "a kIa- v a 1u$ a s%.s ' val -"a5"2 "ev.1u. D $uc# v"3# stavu sa kv.li lukrat&v" sti "a#r"ul +" )stv svetsk*c# 1u$&. Te"t s,st3+ -"e+ )I val 'isku% vi ria$"e ve$e"ie $iec3-. :trcala sa tie) v)" s( cirkev"*c# trest v ?"a%r. e4k +u"ikcia@! %ret )e sa % u)&vali %r&li6 5ast . O-*vali sa aj #las, v*"i+ 5"*c# s '" st& $ ',. Ce' li "ijak -rie$kav3 5i #1a$u%l"3. :vt BriBita Nv3$ska %&sala aviB" "sk + %%e) vi< =Cstu%ca Petr v je tera- vra# + $u6&! # r6& "e) Muci;er! "es%rav $livej6& "e) Pilt! sur vej6& "e) Au$6>. Petrarca v,$al sv je list, - AviB" "u ak v6"iv* #lasit* %r test %r ti =a% kal,%tick3+u Ba',l "u> % $ +e" + =Mi'er si"e

" +i"e>. Hel* kres(a"sk* svet sa usil val "vrat %%e)a $ R&+a a +" # sa t -asl2)ila aj sv. Katar&"a :i3"ska. Cvrat uskut 5"il a) KreB r PL. Av6ak e6te a"i % t + "e' l k "iec (a)k st& s% je"*c# s AviB" " +! le' ;ra"c2-ski kar$i"li -v lili! % "vrate %%e)a $ R&+a % KreB r vej s+rti! ;ra"c2-ske# v-$ r %%e)a a tak $ 6l k $v j%%e)stvu a "ak "iec % %rv + % kuse rie6e"ie t #t stavu i k tr j%%e)stvu. V+t k ' l "ra+"*! %ret )e je$e" %%e) e4k +u"ik val $ru#3# aj s je# %r&vr)e"ca+i! tak)e cel Hirkev ' la e4k +u"ik va". T v,v lval ' je a r -k l,. F" #*c# sa -+ cI vala "eist ta. :vt* Vi"ce"t aerersk* ' l "a Kle+e"t vej stra"e! svt Katar&"a "a stra"e Ur'a" vej. B la t (a)k situcia aj %re 2%ri+"3 kres(a"sk3 sr$cia! % -"a(! k$e #1a$a( %rav3# %%e)a. V)" s( %%e)stva ' la #l' k trase". P%e)sk $.st j" s( ' la % va) va" -a -',t 5"2! 'a -a %r&5i"u v6etk3# -la v Hirkvi. Csle$k + ' l $%a$ tak+er % l vice eur8%sk,c# "r $ v v 5as c# "e+eckej re; r+cie v 1X. st r 5&. Hirkev sa $ k-ala %re'ra( - tejt v"2t r"ej kr&-, a) Tri$e"tsk*+ k "cil +. L t-v. v-$ r %%e)i ' li v6ak s5asti -' )"& a 2%ri+"& +u)i! kt r& sa "e$ali -v li( - cti)ia$ sti! ale a', Hirkvi $ali strate"2 je$" tu. Kla$ + AviB" "u ' l ! )e %r&stu% k cirkev"*+ # $" stia+ ' l tv re"* v6etk*+ vrstv+ a i c#u$ '"*+ klerik + sa u$e1 vali cirkev"3 'r 5ia s $%uste"&+ t4. Be%ris%e"ia %%e)sk3# $v ra ', "e+ #li tis&ce 6tu$e"t v 6tu$ va(. Ae % tre'"3 u% - r"i( aj "a % $% ru ve$, a u+e"ia. AviB" " ' l %rv trie$",+ kult2r",+ ce"tr +. V-$ r %%e) A" PPLLL.! Baltasar H ssa! kt r3# - sa$il k st"ick* k "cil! ' l % $1a sl v s25as"&ka v $ 'e "ajv56ej ties"e kres(a"stva =ve1k* v svetsk*c# veciac#! ale "esc# %"* %re v6etk cirkev"3>. B l ve1+i -ru5"* v s%rve +ajetk v*c# vec&! %re sv ju tvr$ s( ' l ale u 1u$& "e"vi$e"*. A"Bel R "calli! je$e" - %%e) v 2\. st r 5ia! si s 2+,sl + je# k "a"ie $5i"i(! -v lil si je# +e" ! te$a A" PPLLL. 2Y0. TEFPMGRL A AOHACLTL BOML VMOJLCHLE Okre+ -v,5aj"*c# s1u' v re# le c#u$ 'e! 5ist te a % slu6" sti %rijali t&t re# 1"&ci -v- k sl2)i( v,5er%a"*+ a c# r*+ %2t"ik + a c#r"i( % svt"3 +iesta %r ti "everiaci+. V r. 1/\X ;ra"c2-sk, Kr1 aili% Pek"* +al -uje+ -+ c"i( sa ve1k3# +ajetku te+%lrske# r$u. H#cel $ sia#"u( s%l,"utie te+%lr v s % $ '"e ' #at*+i j #a"it+i a ic# ve1+ajstr + u5i"i( sv j# s,"a. Ciek 1k 5le" v te+%lrske# r$u sa $al % $%lati(. V,st2%ili s 'vi"e"ia+i! kt r3 %ri6li kr1 vi ve1+i v# $! aj ke7 ' li "e-+,sel"3< te+%lri vraj %ri %rij&+a"& $ r$u -a%ieraj2 Krista! %1uj2 "a kr&)! $ %26(aj2 sa s $ +ie a + $l slu)',. Aj ke7 r$ % $lie#al %ria+ %%e) vi! "aria$il kr1 i"kvi-&cii -atk"2( v6etk*c# te+%lr v.

:tal sa tak v " ci - 12. "a 1/. 1\. 1/\Y. Vra$ u a 1s( u sa -+ c"ili v6etk*c# %ev"e"*c# te+%lrsk,c# s&$iel v kraji"e a %re$ v6etk*+ -a'avili v6et k ic# +ajet k. V6etci ' li v,% 52va"& a %ri"2te"& +u5e"&+ k %ri-"a"iu k uve$e"*+ -l 5i" +. Tak+er v6etci %ri-"ali sv ju vi"u. Ciek 1k st ic# - +rel "a +u5i$lc# ale' v )alr c#. T&! kt r& % t + sv je %ri-"a"ia $v lali! ' li u%le"&. Tak 12. 0. 1/\Z ic# u%lili v Par&)i "ara- 0T! "iek 1k $"& 7al6ie sku%i",. Av6ak v56i"a - stala %ri sv j + %ri-"a"& kv.li strac#u - 7al6ie# +u5e"ia a %re$ stra6" u s+r( u u%le"&+. Dvetis&c te+%lr v "a%riek v6etk*+ #r -'+ a +u5e"iu ' l %ri%rave"*c# $ sve$5i( "evi"u r$u. Ce' l i+ v6ak u+ )"e"3 sve$5i(. Ke7 k "cil v Vie""e "ec#cel v,"ies( r -su$ k "a$ r$ +! ke7 kr1 s+ s % 5et"*+i -'r je"ca+i "a k "cil %ri6iel! u-avrel %%e) Kli+e"t V. cel2 -le)it s( ve1+i % c#,'"e tak! )e v taj"ej k "sist ri v r. 1/12 r$ te+%lr v -ru6il! 'e- -vl6t"e# v,ja$re"ia 'vi"e"& r$u - kac&rstva. V r ku 1/1T %re#lsil ve1+ajster r$u Aaku' F la,! )e sa $ %ustil vi", le" t*+! )e "e#jil sv j r$! )e r$ je "evi""*. Ca kr1 v r -ka- ' l aj s sv ji+ %riate1 +! kt r* sa -ac# val % $ '"e! u%le"* "a str ve riek, :ei",. Va +esiac "a t - +rel %%e) Kli+e"t V. a v " ve+'ri t # r ku uvl5il k s+rti kr1a s%la6e"* k.I "a l ve. V +i+ ;ra"c2-sk,c# kraji"c# cel3 sku%i", -atk"ut*c# te+%lr v %re#las vali sv ju "evi"u. Fi+ ara"c2-ska %revl$al v6e 'ec"3 %resve$5e"ie! )e 'vi"e"ia s2 "e%rav$iv3. Te+%lri sa v,-"a+e"ali "a%r&kla$ v ' j c# s Tatr+i v 'itke u Me#"ice v r. 12T1! k$e ic# %a$l k l 0\\. P $ '"3 % sla"ie v,k "ali aj v kr&) v*c# v*%ravc#. A #a"iti ' li 2\\ r k v "ie %irt+i v :tre$ -e+" + + ri! %re%a$vaj2ci %r&stav,! ale v,su"ut u str) u kres(a"stva %r ti Turk + a ic# v%$ +. 2YX. HLRKEV VAMDSC:KOHHE PRECA:MEDOVAMA AMBLKSC:KOHH A

Pr&vr)e"ci t*c#t siekt 6&rili 'lu$, ak "a%r&kla$! )e #+ ta je ve5"! tel "e+.)e -" vu )i(! 1u$sk %rir $-e" s( je %rejav + #+ t"ej su'sta"cie 5l veka! 5l vek je 'e-#rie6",! krst sta5& "a k "ci )iv ta! s%sa +ala ',( $ sa# va" ak*+si s '"*+ 2sil&+ 5l veka 'e- % tre', sviat st& a % $ '"e. Val$3"ski a al'iB3"ski "e' li je$i"*+i sekta+i! kt r3 sa v $a"ej $ 'e 6&rili. Ca% k " sk "5ili s% l 5"*+ a"arc#i-+ +. Katari 5i)e al'iBe"sk& 5er%ali - sk r6&c# 'lu$ v a - % #a"stva. :kr*vali v se'e rev lu5"3 "e'e-%e5e"stv ! a %ret ' li "sil"e % tl5a"&. Val$3"ski %r ti t +u v-i6li - Hirkvi. O'e #"utia v-"ikli v 1/. st. aj ak %r test %r ti (a)k*+ kriv$+ %c#a"*+ + c"*+i a ' #at*+i "a je$" $uc# + 1u$e a %r ti "es%rav $liv3+u us% ria$a"iu vte$aj6ej s% l 5" sti! ale aj ak -2;al* % kus ra$ikl"e re; r+ va"ie celej 6trukt2r, '5ia"ske# a "' )e"sk3# )iv ta. Pria-"iv2 %.$u %re ic# %ru$k* a + #ut"* v-rast v,tv rila "ev-$ela" s( a kult2r"a -a stal s( 1u$ v*c# vrstiev a tie)

%.s 'iv3 a %r&(a)liv3 v,st2%e"ie "a$6e"*c# a # rliv*c# ka-ate1 v " v*c# 'uri5sk*c# #esiel. Al'iB3"ski #lsali $uali-+us $ 'r + a -l + ' #u. V,#las vali #+ tu! kt r % $1a "ic# % c#$-a $ $ia'la -a -l a -$r j ka)$3# -la. Pret -avr# vali v6etk ! 5 s #+ t u s2vis&< % )&va"ie +sa! s2kr +"* +ajet k at7. P %ierali -+ktv,c#vsta"ie! Kristus +al % $1a "ic# le" -$a"liv3 tel ! +e$-i :tar*+ a C v*+ -k " + ' l % $1a "ic# r -% r. Lc# #lav"*+ "str j + k $%26(a"iu #riec# v ' l c "s la+e"tu+! t.j. v-tia#"utie ruk,. Kriti- vali ' #atstv a silu Hirkvi! ale ' li a) %re#"a"e ra$ikl"i. Tie) kriti- vali - svet6te"ie 'isku% v a kIa- v. O#r - vali 6tt a Hirkev r -kla$ +. ^u$sk3 tel % va) vali -a $ia'l v $iel . Du6a + % $1a "ic# ' )sk2 %rir $-e" s(! %ret v,-*vali k sl ' $e"iu $u6e $ tela %r&s" u -$r)a"liv s( u v je$le a )iv t + v c#u$ 'e. O% vr# vali +a")elsk*+ )iv t + a -aka- vali # . O$% r25ali sa+ vra)$u. O$+ietali ka)$2 aut ritu a $+ietali ju % sl2c#a(. Val$3"ski -avr# vali v6etk 5 sa v*sl v"e "es% +&"a v Bi'lii. Ka-atelia val$3"sk,c# ' li 'e- kIa-sk3# svte"ia. Val$3"ski $+ietali cirkev"2 aut ritu! cirkev"3 stav',! 'ra$,! %.st,! sviatk,! %2te! $%ustk,! 5istec! svt*c#! %r&sa#u i v j"u. Tie) $+ietali ak3k 1vek -a'itie 5l veka. O+6a +ala % $1a "ic# % - stva( le" - Ot5e"6a a sl v %re+e"e"ia. P.v $" Hirkev vraj trvala v sv jej "e% ru6e" sti le" /\\ r k v. Ke7 % t + cisr K "6ta"t&" '$aril r&+ske# 'isku%a :ilvestra ' #atstv +! + c u a cisrsk u k ru" u! ur 'il "e# -#u'u Hirkvi a vte$, sa -a5ali v Hirkvi 6&ri( -l 5i",. Ve+ ' la r -$ele" "a $iec3-, a ;ar" sti! %.v $" Hirkev "e+ala a"i 'isku%sk3 re-i$e"cie! a"i ;ar,! kl6t r,! v6etk t ' li % $1a val$3"sk,c# svetsk3 a A"tikrist ve v*$ ',tk,. V Jec#c# %ri%ravil val$3"stv %.$u $iv k3+u t' rstvu! s kt r*+ s%l,"ul . V Ae$" te 5esk*c# 'rat v % t + %( "a$ 'u$l %.v $"2 % $ 'u. Lc# u5e"ie "ajver"ej6ie -ac#,til a v sv jic# s%is c# ul )il Peter H#el5ick*. Okla+a"* a % 6tva"* 1u$ % $ v%l,v + val$3"c v $val %li( a "i5i( k st l,! $ra"c val kl6t r,! $ c#$-al k -"esvc va"iu # sti&! t*ra"iu $uc# v"*c# a re# 1"&k v. P%e) L" ce"c LLL. v,#lsil %r ti al'iBe"sk*+ kr&) v2 v j"u % v,5er%a"& v6etk*c# i"*c# %r strie$k v ?$ # vra"ia! %r s',! #r -',! se$e"ia! v,siela"ie leBt v! +isie@. Dra"c va"ie ' l +as v3 a "e'ral sa #1a$ a"i "a $eti ale' )e",. Tt krut s( ' la v,%r v k va" "sil" s(a+i! kt r3 ' li $l# 'e-trest"e %c#a"3 "a kat l&k c#! tu%e"&+ a "i5e"&+ v6etk3# ! 5 i+ ' l % svt"3. C' )e"sk v j"a sa -vr#la "a v*' j"2 a trvala 2\ r k v. B l t ' j "iekt r*c# sever"*c# ve1+ ) v %r ti ju)"*+. Hlav"* -isk +al kr1. Dvest tis&c u+u5e"*c# al'iBe"sk*c# je 5&sl uv$-a"3 %r tikat l&ck u #ist8ri u! % $ '"e je t s tvr$e"&+! )e #r -"e ' li s%ust 6e"3 "ajkult2r"ej6ie a "aj' #at6ie %r vi"cie ara"c2-ska. P sk "5e"& v j",! kt r "e$ k-ala al'iBe"sk*c# v,#u'i(! "ast2%ila i"kvi-&cia. Ca % svtej # re al'iBe"sk*c# F "tseBur ' l vraj u%le"*c# % sle$"*c# 210 sektr v.

B j! kt r* Hirkev s "i+i vie$la! %atr& ku 5ier",+ str"ka+ cirkev"*c# $ej&". P %ri t +t ' ji v t*c#t 5as c# -a% 5al %.s 'e"ie sv. D +i"ika ?11Y\i 1221@. Ce%ri6iel +e$-i val$3"sk,c#! a', ic# s2$il 5i v,vracal ic# 'lu$,! ale' i+ #r -il! ale a', tr%e-liv s lsk u a % c# %e"&+ %re ic# situciu #lsal svetl Krist v# eva"jelia. R -v&jal i$el kres(a"skej s%rav $liv sti! r v" sti a u"iver-l"e# 'ratstva. 2YY. KMGNTORO A K`AV:TVO BOML V DOBE HU:OVEA PREHCLTSE V*%is, - akt v arci$iak "skej vi-itcie k "a"ej v Pra#e i "a vi$ieku v r ku 1/Y9 s2 % va) va"3 -a "ie celk + # $" ver"3! le' % $1a ic# kritik v v,"ec#vaj2 viacer3 v*% ve$e. V vi-ita5"*c# -%is v "a %ak v,svit! )e +rav"e sk +%r +it va"*c# kIa- v ' l 2\o. Vi-itci u v %ra)sk + arci$iak "stve v r. 1/Y9 ' l -iste"3! )e - /9 %ra)sk*c# ;arr v ve$ie 1X - "ic# +rav"e -va$"* )iv t. V t + 5ase sa "a%r&kla$ v-+#al +" # 'r 5"&ctv ! t.j. "iek 1k cirkev"*c# 2ra$ v v rukc# je$"ej s ',. V6etk ' l "a %re$aj a k2%u. V Jec#c# ' l v 1T. st. % +er svte"*c# s%rvc v cirkev"*c# 'e"e;&ci& ? 'r 5&@ k "esvte"*+ 1<Y. F" #& si "ec#ali v,k "a( as% I "i)6ie svte"ie! a', %l"e v,u)&vali v*# $, $uc# v"3# stavu! 'e- t # a', +useli "ies( je# 're+e" . Ce-rie$ka ;arri a"i "e' li kIa-+i a $vali si ;ar, s%rav va( -stu%c +! -atia1 5 sa+i u)&vali %re'e"$ ? 'r 5ie@. V % sle$"*c# r k c# Kar l vej vl$, a -a Vclava LV.! cirkev"* )iv t a aut rita Hirkvi u%a$la. :2visel t i s celk v*+ 2%a$k + Hirkvi a s viac%%e)stv +. Tie) sa v,sk,t val %re#"a"* 'la# ',t kIa- v! s%.s 'e"* Kar l v u 6te$r s( u -v$-aj2c u k r -+ar +. KIa-i a +"&si )ili "evia-a"e! %26(aj2c i$el c#u$ ', a 5ist t,. B l ic# ve1a! "ie v6ak v6etci. Tt kr&-a sa stala kr&- u celej s% l 5" sti. [+er"e s rast + 'la# ',tu sa -a5al i 2%a$ k "' )e"sk3# )iv ta veriacic#. Pre#l' vala sa "' )e"sk % vrc#" s( a +rav"* i"$i;ere"ti-+us. Vvl6( t %latil Pra#e! k$e -ria$e"ie u"iver-it, s%.s 'il ve1k3 - svet6te"ie a uv 1"e"ie +rav v. CeBat&v", v%l,v +ala aj ur5it s cil"a "es%rav $liv s( ?"a$+er"3 ' #atstv %atricitu a c#u$ 'a %racuj2cic# 1u$&@! r -% r, +e$-i +est + a vi$ek + a - silI va"ie + ci vrc#" sti "a$ % $$a"*+i. :% je"ie Hirkvi a 6ttu ' l %r&li6 2-ke! 5 5ast "2til Hirkev -asa# va( $ svetsk*c# vec& a u)&va( %ri sv j + $uc# v" + % sla"& %r&li6 svetsk3 %r strie$k,. :vetsk + c %rek)ala v tresta"& "e# $"*c# $uc# v"*c# a v"uc vala Hirkvi "e% # $l"3 s ',. Be)"*+ jav + ' l r -kr$a"ie cirkev"3# +ajetku! 2t k, "a $uc# ve"stv ! % ru6 va"ie cirkev"3# %rva 2ra$"&k+i svetskej + ci. Kl6t r, +useli "a%r&kla$ "ieke$, # sti( cel* k"ie)ac& s%riev $. B #atstv Hirkvi ?"a%r. 1m/ v6etkej %.$,@ lkal $ jej slu)ie' +" # "e% v la"*c# s.' a "a% k " $uc# ve"stva ' l "a$',t k. V +estc# $ c#$-al aj k r -'r j + +e$-i ) 'rav*+i r$+i a ;arsk*+ $uc# ve"stv +.

Ca %ak! +iesta+i tvr$ej $isci%l&"e a % ria$ku sve$5& v*6ka trestu i -a +al3 %riestu%k,. V,sk,t vali sa i %r&%a$, v,st2%e"ia - kl6t ra %re tvr$* % ria$ k a 'ie$"u stravu. Ae -a-"a+e"a"3! )e s+ Ple5 u% - rI val Husa! )e %r&5i"a+i -+tku "ie s2 #riec#, kIa- v! le' tie s2 aj u kIa- v - je# stra",. Ke', kIa-stv ' l %rive1+i s%ust"ut3! "ik$, ', sa "e$al Ui)k v*+i v jak+i +u5i( %re vieru! aj ke7 +u % "2kali sl ' $u! ak %ustia r$! )e"ia sa a re# 1"ice ak sa v,$aj2. :ta5il v,sl vi( +e" Vicle; v a ' li ', -ac#r"e"&. Me" $ +i"ik" v ' l u+u5e"*c# ce- /\\. Hus s+ "a% k " %re#las val! )e % -" +" # kIa- v! kt r*+ "ie je # $"* v,-u( 'uv! a kt r*c# %t, ', c#cel %re ic# svt3 k "a"ie % ' -ka(. Ot-ka kl6t r"3# v-e"ia< V stre$ veku ' li -akla$a"3 le" r$, s s1u'+i! $ kt r*c# "e' l + )"3 sl ' $e"ie. Ke', re# 1"&k kl6t r %ustil! "e+ # l $ sta( v s% ve$i %lat"3 r -#re6e"ie! k*+ sa $ kl6t ra "evrtil. Te"t %r&s", %r&stu% %ra+e"il - ve1kej 2ct, v 5i s1u'u $a"3+u B #u %re$ cel u Hirkv u. Pret e4ist vali kl6t r"3 v-e"ia. D"es sa -akla$aj2 le" k "BreBcie s je$" $uc#*+i s1u'+i! $ kt r*c# je + )"* $i6%e"-. 2YZ. O:TATCQ REaORFGTORL :A HU:OVL CEVOROVCAA[E :%rv", re; r+t r c#ce "a%rva(! "ie "i5i(! 5isti( a "ie ' ri(! % v-"6a( a "ie r -$v j va(! c#ce "%ravu v r+ci Hirkvi a jej % ria$k v! jej +rav uk, a vier uk,. P +er, v 5esk + $uc# ve"stve "e' li us% k jiv3! ale %rve v %re$#usitskej $ 'e ' li % $"ika"3 r -# $"3 'r $"3 kr k,! kt r*+i sa +.)e (a)k c#vli( i"* eur8%sk, "r $. P %re$"*+i 5i"ite1+i t-v. =" vej -' )" sti> v Jec#c# ' li #lav"e $vaja %ra)sk& 'isku%i! A" LV. - Dra)ic a Ar" 6t - Par$u'ic. L 'isku% A" - :tve$, a s+ Kar l LV. Tie) cel* ra$ kl6t r v! -vl6( auBusti""sk,c# a kartu-i"sk,c#. Vr veI aj laici +ali ',( v,tr#"ut& - % vrc#"*c# % vier a +al ',( % v-"ese"* ic# "' )e"sk* )iv t. Caj-va)"ej6&+ r,s + e%isk %tu Ar" 6ta - Par$u'&c ' li s," $,! kt r3 s&ce ' li -v lva"3 u) %re$ Ar" 6t v u $ ' u! ale "ik$, %re$t*+ sa "e% $aril v,+e$-i( tak2 'r $"2 -kla$Iu ak je+u! -vl6( kv.li je# s '"3+u %r&kla$u. U) %rv s," $a v r. 1/T/ -ak-ala v,+#a"ie -vl6t",c# % %latk v -a $uc# v"3 2k ",. aarri +ali $ $r)iava( s '"* % ',t v ;ar" sti. B l i+ -ak-a"3 'ra( si % tul"*c# kIa- v "a v*% + c 'e- %resk2+a"ia ic# svte"ia. Arci'isku% "aria$il arci$ijak " + r 'i( vi-itcie ;ar" st& a $ #lia$a( "a $ $r)iava"ie s," $l",c# usta" ve"&. Dal ve1k2 %rv + c t-v. ="%ravc + kIa-sk*c# +rav v>. V6etk*+ % klesk + v6ak "e-a'r"il. Cieke$, sa +usel $ v lva( aj % + ci svetsk*c# 2ra$ v. B l vele'e"* %re sv ju $ 'r 5i"" s(. Ar" 6t ve re; r+"3 s"a#, ' li % $la+ va"3 aviB" "sk*+ ce"trali-+ +! kt r* sv ju ve1k2 + c -"eu)&val "a

-#r +a)7 va"ie ' #atstva. Ar" 6t vi sa aj %ret "e% $aril -a'r"i( +rav"3+u r -vratu 5eskej Hirkvi. Aj je# "stu%c via v,stu% vali r-"e %r ti kIa-sk*+ %riestu%k + a -akla$ali 6%itle %re c#u$ '"*c#. Aa" - Ae"6tej"a! kt r* ' l je$e" - Ar" 6t v*c# "stu%c v -+e"il sv j )iv t! ke7 c# rel "a + r! kt r* v r. 1/Z\ -ac#vtil Jec#,. V arci'isku%a sa stal kaj2c"ik. :tr"il sa #lu5"ej kr1 vskej s% l 5" sti! %r&s"e sa % stil a ve" val sa r -j&+a"iu "a$ P&s+ +. V #l' k3# % -"a"ia Krist v# )iv ta rstla je# #l' k % k ra! tic# s( a tr%e-liv s(. P $1a Palack3# i s+ Hus! u kt r3# sa %relti "ete6ili ve1kej 2cte! +e"uje Aa"a Ae"6tej"a kIa- + svtej %a+ti. B l ve1k*+ +ari"sk,+ ctite1 +. V je# % $"etu a %ri5i"e"ia ' l v Hirkvi -ave$e"* sviat k Cav6t&ve"ia Pa"", Frie. D'al! a', sa v6a$e 6&rila 2cta k Cajsvtej6ej sviat sti. Ca% +#al k $str"e"iu $v j%%e)stva. V6etku e"erBiu ve" val star stliv sti arci$iec3-u! 6te$r r -$val al+u)"u. Ak %rv* v Jec#c# -a"ec#al usa$l s( v$ ve a $c3ra+ % - +rel + # s% $r vi! kt r* "e-a"ec#al s,"a. V,l25il - Hirkvi kr1 v# '12'e"ca ViB+u"$a Hulera %re je# #ru'3 -sa#, v 5i kIa- +. Ke7 -istil! )e "$eje "a -+iere"ie s kr1 + Vclav + LV. s2 +r"e! v-$al sa v r. 1/9Y %ra)sk3# arci'isku%stva a "av)$, $i6iel $ R&+a. P I + sa arci'isku% + stal V',"wk Vaj&c - Hase"'urka! 'e( v6"iv*c# s&l! kt r3 vie$li ku v-%la"utiu #usitskej rev l2cie. V r ku 1/X/ % v lal Kar l LV. - Rak2ska $ Pra#, ka-ate1a K "r$a lal$#ausera. Te" 2s%e6"e k-al s ve1k*+ $.ra- + %ra)sk*+ Ce+c + v T*"w %r ti %re%,c#u! +rav"ej 1a#k +,sel" sti a #*re"iu. B #at3 +e6tia"k, $kla$ali "$#er"3 r2c#a! %eIa- +e"ci vracali "e$ v le"* 2r k. Fusel rie6i( aj "e% ria$k, v kl3re a %ret sa $ stal $ r -% ru s re# 1"&k+i. Jesi "a6li sv j# ka-ate1a v Fil&5i! kt r* % c#$-al - Kr +wv&)e. V-$al sa # $" sti ka" v"&ka! r -$al +ajet k! a', sa + # l ve" va( %l"e B #u a 'l&)",+. K-al "iek 1k krt $e""e a je# #"iv3 sl v %.s 'ili tak + c"e! )e )e", $kla$ali 6%erk, a $ra#3 6at, a #rie6"ici -a"ec#vali -l a r 'ili % k"ie! +" #& 7al6& -a"ec#vali -a+est"a"ie! kt r3 sa (a)k $al r 'i( 'e- #riec#u a u5ili sa " v3+u. L"& -as %26(ali v6etk %re Krista a $c#$-ali $ sa+ t,! a', k "ali % k"ie. Fil&5 k-al v)$, %ri %re%l"e" + c#r+e a +al s"7 viac % sluc#5 v "e) sa+ t"* Hus. Niel -a "&+ "iele" %r st* 1u$! ale aj i"teliBe"cia. O" ale "e'a)il % slve a % %ularite. Ae# cie1 + ' la "%rava +rav v sl v +! %r&kla$ + a + $lit' u. D k-al - #"a( ve1k3 +ateril"e %r strie$k, k 'rte"iu a % le%6e"iu 'l2$iacic#. Va5iatk + r. 1/Y2 sa r -# $ l r-"e vkr 5i( $ %ra)sk*c# ul&c! a', ta+ "iele" k-al! ale uskut 5I val )iv t % $1a Krist v*c# %r&ka- v. Ue", v,tr#val - "erest"&cke# )iv ta! % sk,t val i+ %r&stre6ie! )ivil ic#! % stavil $ + a ka%l"ku %re c#u$ '"3 kaj2c"ice a 'rte"3 "eviestk,. V $ar v 'starval stravu a $ev %re +" # s.'! -r veI u$ie1 val # j"3 al+u)",. F" #& laici aj kIa-i ' li uc#vte"& t*+it i$el+i. Ual ', "a Fil&5a "e+ali %r&li6 ve1k* 2s%ec#. V,t*kali +u! )e #lsal 2%l"2 kIa-sk2 c#u$ 'u! -avr# val 6t2$iu+ sl ' $"*c# u+e"& a $su$- val ka)$* 'c# $.

V-ru6e"e % uka- val "a ska-e" s( s25as"3# sveta. A"tikrista c#%al ak k "kr3t"u s 'u. Tak -"a5il aj Kar la LV. B l uv-"e"* a ')al va"* kac&rstva! v,via- l v6ak "a% k " 'e- uj+,. Veril v 'l&-k, k "iec sveta. V,-*val k 5ast3+u :vt3+u %rij&+a"iu. V sv j + v*kla$e A"tikrist vi sa v6ak $c#,1 val $ v6e 'ec"3# "- ru. Os '"e sa "a% k " $ stavil $ R&+a a v-$al sa c#,'"3# u5e"ia. K-al aj "a i"*c# +iestac# v Jec#c# a F rave. Ce- stal s&ce uc#r"e"* $ r.-",c# +,l v! ale "e%restal ',( $ 'r sr$e5"*+ a ve1+i % k r"*+ 5l vek +. Pret "etrval "a sv j + "- re ak ' l % u5e"* sv j + +,le. L"te"-&v"e ' j val %r ti kIa- + )ij2ci+ v k "ku'i"te! %r ti ')erstvu! %re%,c#u! lak + sti a % #lav"ej "evia-a" sti. D k-al k l se'a -#r +a)$i( +la$2 kIa-sk2 elitu a "a$c#"2( ic# %re sv je i$el,. [%ri+"* a %rav ver"* re; r+t r sa % -$val aj #ierarc#ii. Ae# re; r+"3 s"a#, "ijak "ev,' 5 vali - r+ca cirkev"ej "uk, a % ria$ku. :+ $val "ajle%6& %r&kla$. V +rel v,sile"* a% 6t lsk u a $ 'r 5i"" u %rc u. Ke', sa ' l v je# 2sil& % kra5 val ! + #li si Jesi -&ska( ve1k3 -slu#, "%ravu v Hirkvi. V ;il - ;ii a te l8Bii v,"ik l T +6 Nt&t", - Nt&t"e# . Ae# t3-, ' li #l'6ie a %.v $"ej6ie ?s% lu s Fatej + - Aa" va@ "e) Hus ve. :"7 ak %rv* s%is vate1 v celej stre$"ej Eur8%e % u)&val "r $"* ja-,k! v $' re! v kt r + "e '+e$-e"e vl$la lati"5i"a. Aj ke7 le" ak laik! v,kla$ v sv jic# % 5et"*c# s%is c# cel2 te l8Biu a "a% +&"a k %l"e"iu % vi"" st& v6etk, stav, $ kr1a a) % kr5+ra! vrta"e $uc# ve"stva. Ae # rliv*+ %r&vr)e"c + t-v. 5ast3# %rij&+a"ia Euc#aristie. Pre ve1k2 s%is vate1sk2 %l $" s(! 5ist tu ja-,ka! 5ist* 'sa#! v,ci're"* sl #! je "a-*va"* %rv*+ 5esk*+ klasik +. V,s k v,"ik "a$ Husa 'sa# + i r -sa# + sv jic# %rc a "r $"*+ uve$ +e"&+! le' %&sal 5esk, % cel* sv j )iv t! %ri5 + Hus le" % sle$"3 $va r k, %re$ s+r( u a t $ -"a5"ej +ier, - aBita5"*c# $.v $ v. Aj Nt&t", % -"al Vicle;a! ale je# % +*le"*+ "- r + $ lal a "e $c#*lil sa $ v6e 'ec"ej Hirkvi ?n1T\1@. V6etci re; r+t ri ' li %rav ver"*+i ka-ate1+i! kt r& v6ak v sv jej # rliv sti 5ast %re#Iali a ' li "iek 1k krt aj s2$"e "2te"* $v la( sv je sl v ?' li v6ak -rej+e % k r"ej6& "e) Hus@! -vl6( Fatej - Aa" va. Cetvr$ili! )e r -u+ej2 cel3+u ' # sl viu viac "e) v6etk, vte$aj6ie kat l&cke u"iver-it,. Fatej ' l % kra5 vate1 + a -avr6ite1 + $iela % Fil&5 vi ?n1/9T@. H rliv k-al v Pra#e! s% ve$al a "a'$al veriacic# ku ka)$ $e""3+u %rij&+a"iu :viat sti ltr"ej. Prit + s%is val $iel De reBulis veteris et " vi testa+e"ti! kt r3 je %r&s" u kritik u vte$aj6ie# stavu Hirkvi. O$su$-uje v "kaj6& lesk kres(a"sk*c# svt*I! 'ra$" s( ' # slu)ie'! +" )stv sviatk v! "a$+ieru $%ustk v! #lu5"* s%ev! --ra5"3 s c#, a 'ra-,! %.st, a %2te! %re#"a"2 % ctu v-$va"2 statk +! "' )"3 'ratstv a +"&6ske r$,g v6etk t %re#lasuje -a 1u$sk3 v,"le-,! kt r3 -as,%vaj2 Krist v -k ". Pra+eI ve1k3# -la vi$el v $v jit + $uc# ve"stve! re# 1" + a svetsk +. Jas( veriacic# sa $r)& je$"*c# a 5as( $ru#*c#g $tia1 % $1a "e# %ra+e"il r -$v je"ie 1u$u. Ae$" +al ust2%i(.

2Y9. HU: CEBOM BMUDGRE D"es sa % va)uje ;al6 va"ie %eIa-& -a v56& -l 5i" "e) ;al6 va"ie vier,. Ke$,si t +u ' l "a %ak. V 10. st r 5& ' l % va) va"3 'lu$rstv -a "ie5 ve1+i 6k $liv3! 5 + #l #r - va( i cel* "r $. O+,l,! kt r3 #lsal A" Hus s2 "asle$ v"3< Ae$i"*+ %ravi$l + vier, je Bi'lia a v6etk, cirkev"3 -ria$e"ia s2 1u$sk3 v,"le-,. Hirkev ak Krist v tel tv ria le" v,v le"& k ve5"3+u )iv tu! je t cirkev "evi$ite1"! svt! $ k "al. Cikt te$a "evie! 5i je 5le" + Hirkvi. P%e)sk* 2ra$ je 1u$sk3# %.v $u! -al )il # cisr K "6ta"t&". Hlav u Hirkvi "a -e+i "ie je %%e)! ale Kristus. Te"t 'lu$ sa stva % c# %ite1"*+! ke7 uv)i+e! ak situcia v tej $ 'e v,-erala. Fe$-i Hus v*+i su$ca+i ' li "iekt r&! ak Kers "! kt r& c#%ali "a%r&kla$ "a$ra$e" s( k "cilu "a$ %%e) +. Pre$stave"& Hirkvi i svetsk& %"i "e+aj2 %ric#$-aj2 sv je %rv + ci! ak "e)ij2 c" st"e! a ak )ij2 v (a)k + #riec#u ?% $ '"e +ajite1 "a$ sv ji+ +ajetk +@. Ke7)e svt s( cirkev"*c# %re$stave"*c# sa "e$ -isti(! je t*+ aut +atick, % $l +e" aut rita a cel #ierarc#ia v -ria$e"& Hirkvi. Kt % t + +.)e ve$ie(! 5i je % krste"*! v,svte"* a % $.! ak "evie 5i +u sviat s( u$elil %rv %lat"* kIa- ?v -+,sle Hus v# uva) va"ia@. Vavr# val kl6t r,! tvr$il! )e v "ic# s&$lia a"tikrist vi! t.j. %%e) vi slu) '"&ci! kt r& %re sv je vlast"3 -k ", %ustili Krist v -k ". P $1a Husa + ',( Hirkev c#u$ '" a % k r" ak Kristus a % vi"" s( u kr1a je v-ia( Hirkvi v6et k +ajet k. Fala ',( re; r+ va". P"i s2 % vi""& "2ti( % $$a"*c# ku viere i ku st lu P"a ?Hirkev t -aka-uje! aj ke7 %ra4 ' la "ieke$, i"@. Hrie6"ik ve skutk, ?i $ 'r3@ s2 #rie6"e. Pri s% ve$i kIa- le" %re#lasuje $%uste"ie #riec# v. P $stata c#le'a - stva aj % k "sekrcii! ale -r veI je v c#le'e %r&t +"* Kristus. Hus %&sal aj %r ti ;al 6"*+ $%ustk + %r ti%%e)a! kt r* %re s '"3 a+'&cie v,#lasuje ;al 6"2 kr&) v2 v*%ravu je$"*c# kres(a" v %r ti $ru#*+. Arci'isku% ' l v6ak %r ti t +u! a', sa veriaci+ %re$%is val ! k 1k kt + $a(! aj ke7 sa tak "a "iekt r*c# +iestac# $ial . Hus $ k "ca k-al! )e R&+ska cirkev je sata" v -' r! le' %%e)i r 'ili ve1+i +l %re re; r+u Hirkvi a kIa- v. Hus va kritika cirkev"*c# "e$ statk v! "a%riek jej viacer*+ c#,'+! ' la -rej+e + tiv va" s"a# u %rav$u a %rav ver" s( Hirkvi. Hus cel3 st r 5ia %re$'e# l $ 'u! ke7 % )a$ val! a', sa Hirkev vrtila ku Krist v*+ i$el + a k %ra4i %rv*c# kres(a" v. Pre Husa ' l +rav"* $.ra- $.le)itej6& ak te l Bick3 #f'a"ie.

V r. 1/9Z si Hus %&sal 6t,ri Vicle; ve ;il - ;ick3 traktt,! uc# va"3 $"es v Nt k# l+e. Aj ke7 ve1+i Vicle;a '$iv val a tie) $ "e# 5er%al! "e"asle$ val # v v6etk +. Aj %re$ arci'isku% + v6ak % ve$al! )e ', c#cel ',( ta+! k$e Vickle; va $u6a. Vicle; ' l ale $s2$e"* ak kac&r a - +rel "e-+iere"* s Hirkv u. Hus + viac kla$ v! "e) i"& re; r+t ri. U6k $il Hirkvi ve1a +e"ej "e) Mut#er 5i Kalv&". Ae 5ast % va) va"* -a Mut#er v# %re$c# $cu. Aj ke7 sa c#cel sta( kIa- + % v- re $ ',! a', =+al $ 'r3 '*va"ie! $ev a ' l 1u7+i v)e"*>! +al skut 5"3 %re$% kla$, k t +ut % v la"iu sv ji+ 'e-2# ""*+ )iv t + a v-"e6e"*+ "- r + "a kIa-stv . C' )e"sk u sil u a % litick u %rie' j" s( u i rBa"i-t rsk*+ "a$6e"&+ %re$5il sv j v- r D Vickle;a. Usil val sa % u)&va"&+ +ateri"sk3# ja-,ka i i"ak! kult2r"e i $uc# v"e % v-"ies( veriaci 1u$. Fal aj c# tu k l ,alite! ale aj $# $la" s( "eje$"a( %r ti sve$ +iu. Ce' l ;il - ; +! ale +u) + 5i"u! $ 'r*+ ka-ate1 + a %s,c# l8B +. C' )e"stv ' l %re "e# t u "ajv-"e6e"ej6 u vec u. B l ve1k*+ ctite1 + Krista a Pa"", Frie. V % $state sa 'val $l25e"ia $ Hirkvi. Ak - +rel v %ev"ej viere! )e #lsal %rav$u a "ie %ret ! )e $v la"ie +u "e$ v 1 vala je# %*c#a! - +rel -a sv je %resve$5e"ie. Cec#cel -akla$a( " v2 Hirkev. V K st"ici tvr$&! )e 5l"k, "ie s2 $ 're v,Iat3 - je# s%is v! ale "ec#ce a', je# #lav"* s%is =O Hirkvi> ' l v,$a"* s"e+u. Pre$ k +isr+i %re#lasuje! )e sa % $r '& s"e+ v3+u r -# $"utiu! %re$ %riate1+i sa v6ak -a t s%rave$lIuje. Palack* +u v,t*kal! )e "e#1a$al 5es( a slvu B )iu. L"$e +u v,5&ta je# "e ',5aj"2 % v)liv s(! "e2stu%" s( a "e6etr" s( v 5i "e%riate1 +! $ 5& 'ij2cu t2)'u -&ska( si 1u$ a t2)'u % u-"a"& a slve. Hus v "iek$aj6& %riate1 O"$rej - Br $u u% - rI val Husa! )e ak 'u$e st&#a"* cirkev"*+i tresta+i! ="e'u$e tr%ie( -a %rav$u! ale -a "e$ stat k % k r,! lsk, a Vickle; ve 'lu$,>. Fasar,k +u v,t*kal ="e%ev" s(! "eucele" s(! "eur5it s(>. P $1a Palack3# "e%restval v,t*ka( c#,', a % klesk, %re$stave"*c# Hirkvi! "ev,stu% val v12$"e a 1a#k -a'2$al! )e aj % k ra a % slu6" s( s2 kres(a"sk3 c" sti ?"eu% sl2c# l "a%r&kla$ arci'isku% v -ka- k-a(@. Ae# # rliv s( # vie$la $ e4tr3+ v. Fal sil"2 t2)'u % t +! a', tr%el a - +rel -a sv je u5e"ie! ak "iek 1k krt %ri-"al v sv jic# list c# %re$ s+r( u. Cec#cel sa k +%r +it va( %re$ sv ji+i st2%e"ca+i. T ' l -rej+e je$e" - #lav"*c# $.v $ v je# -atvr$"ut sti. Husa -asti#la arci'isku% va i %%e) va kliat'a. Ca%riek v6etk3+u kr1 Vclav LV. $r)al "a$ Hus + c#ra""2 ruku a " %.s 'il 7alej. Kr k, cirkev"ej aut rit, %r ti Hus vi c#%al 1u$ ak -kr k %r ti t +u! kt r* c#cel v Hirkvi $ sia#"u( "%ravu.

2Z\. HU:A UFUJLMA HLRKEVE R&+sk, %%e) a"i v-$ r %%e) Husa "a s"e+ "e% -vali. Niel $ 'r v 1"e #ji( sv je "- r,. Kr1 Vclav r -# $ l! a', sa Hus "a s"e+ $ 'ral a sv je s% r, s cirkev" u vrc#" s( u ur v"al. Klejt -aru5 val Hus vi le" civil"2 c#ra"u "a ceste $ K st"ice. Hus s&ce %rijal % -va"ie k "cilu! ale "ec#cel u-"a( je# k "e5"* v*r k. :+ Hus u-"val k "cil -a "ajv,66iu aut ritu Hirkvi. A) ku k "cu # sa je# "- r "a k "cil -+e"il. P K st"ici sa vraj r -6&rila s%rva! )e Hus c#ce ujs(. A', ' l %l"e -a'e-%e5e"*! ' l -atk"ut*. Cat %ri6iel $ K st"ice kr1 UiB+u"$ a $.ra-"e )ia$al! a', je# Blejt ' l re6%ekt va"* a Hus %re%uste"* "a sl ' $u. Kar$i"li s #1a$ + "a sl ' $u k "cilu t $+ietli. Ke7 UiB+u"$ "e%restal "alie#a(! % #r -ili +u! )e r -%ustia k "cil. T v6ak kr1 "ec#cel $ %usti(! a tak ra$6ej "ec#al! a', ' l je# sl v -"ev)e"3! "e) a', sa u%ustil $ $str"e"ia r -k lu. Hus ' l uv-"e"* % $1a -k "a! kt r* s+ '#aj val! te$a a', 1u$ia % $ -riv& - kac&rstva ' li uv-"e"& a s2$e"&. Ce$ 6l ', v6ak k je# $s2$e"iu ?' l c#r"e"c + UiB+u"$a@! ke', % sl2c# l a %restal sl2)i( svt3 +6e a k-a( sv je t3-,. O je# uv-"e"ie )ia$ali #lav"e -stu%c via - Jiec#. V-e"ie! v kt r + ' l Hus! ' l ur5e"3 %re ra$ v*c# kIa- v! kt r& sa "ie5&+ %revi"ili. Ce+ )" # v ri( "ejak + +u5e"&! 6%ecil"e %ri%rave" + %re Husa. V --"a+ c# A"a PPLLL. ' li "j$e"3 aj 25t, -a %eri", a k2re"ie %re Hus ve v-e"ie. P 5as c# r ', ' l 6etr va"* lekr + %%e)a A"a PPLLL.! kt r* sa v lal Balta-r H ss,. Husa "av6tev vali 5le" via k "cilu! kt r& s "&+ je$"ali %riate1sk,! -r veI +u $ # vrali. :"a)ili sa "js( k +%r +is"3 rie6e"ie! a', -ac#r"ili Husa! kt r3# re; r+"* -%al i+ ' l viacer*+ s5asti 'l&-k,. Fali r v"ak2 aver-iu v 5i v,s k*+ %relt + ak ". V+arila t ale "e2stu%" s( v56i", k "cilu i sa+3# Husa. Hlav"& %re$stavitelia s"e+u a kat l&ck,c# u5e"c v i %re$stavitelia + rl",c# aut r&t s% +e$-i kIa- v! ka"celr %ar&)skej u"iver-it, A" Kers " a Peter $zAill, sa v6e 'ec"e s"a)ili u1a#5i( Hus vi $v la"ie 'lu$"*c# 5l"k v. B li ', sa -rej+e us% k jili s ak*+k 1vek $v la"&+. K "cil! a', u1a#5il Hus vi $v la"ie! v-$al sa sve$eck*c# v*% ve$&! kt r*c# Hus tvr$il! )e s2 ;al 6"3! a )e %rve %ret "e+.)e "i5 $v la(. F # l sv je v"&+a"ie Hirkvi a i"3 % )ia$avk, % k j"e v,l )i( Va'arell vi! ke7 # "av6t&vil v )alri! kt r* ', t % t + ' l tl+ 5il s ra$ s( u k "cilu %re$ k "e5"*+ r -# $"ut&+. Tvr$e"ie! )e # k st"ick* s"e+ c#cel -a ka)$2 ce"u $s2$i( k s+rti je "e%rav$iv3! i ke7 v I + vi$el te"t k "cil "e'e-%e5"3# 'lu$ra. P $1a cirkev"3# %rva ka)$*! kt ' l i"kvi-&ci u s2$e"*! +al ',( v,% 52va"* v v-e"&. Uv-"e"&+ "e' l Hus "ijak -'ave"* + )" sti sa s%rave$lI va( a #ji(. K "cil $ k "ca ur 'il "e ',5aj"* 2stu% k t*+! )e % v lil Hus vi verej"3 v,st2%e"ie %re$ cel*+ -#r +a)$e"&+.

Hus $+iet l v6etk, k +%r +is, a )ia$al i'a $.ka-, - P&s+a! )e "iek$e % c#,'il. Pre k "cil v*c# tc v t ' l $.ka- "e% slu6" sti! le' "e%rij&+al cirkev"* u5ite1sk* 2ra$. Ke', ' l k "cil -a+e$-il Hus vi v6et k s '"* st,k a $ %is va"ie s je# st2%e"ca+i! ' la ', +u tt v56ia %r&s" s( le" %r s%ela. Hus s+ "e+al $ kt rt te l8Bie. K "cil si %rial! a', %ri ka)$ + 5l"ku %re#lsil! 5i # u5il! ale' "ie. Pret ! ke7 +iest t*c#t $% ve$& c#cel $va( '6&r"e v,svetle"ia! v,-*vali # ! a', % ve$al " 5i "ie. Hus ve sta" visk "e' li %re "e# sa+3# v v6etk + jas"3 a %ev"3. Casve$5uj2 t +u Hus ve r -%ak,! v,#*'a"ie sa a ra$, k skr*va"iu "iekt r*c# s%is v. Fe"il sv je "- r,. P 5as s2$"e# je$"a"ia +u ve1+i u6k $ila je# "e$isci%li" va" s( v v,ja$r va"& a "e%res" s( v*ra- v. V6etk, tiet %r&5i", s% lu s $% r + ku v6etk*+ $ 're +ie"e"*+ ra$+! v,tv rili %r ti "e+u -aujat3 %r stre$ie. P 5as je# )iv ta sa +e$-i je# kraja"+i! #lav"e kIa-+i! v,tv rili $va t' r,. Ae$e" %rij&+al je# u5ite1sk2! ka-ate1sk2 aj literr"u %rcu s "a$6e"&+! $ru#* # u) v % 5iatk c# $su$- val ale' sa s%rval -$r)a"liv . V ')al 'c# kt r3 ' li v 5i "e+u v-"ese"3! ' l v6ak +" # "ejas"3# a %r tic# $"3# a Hus "eustle %r test val! )e ' l ')al va"* "es%rav $liv . Pre$kla$ali +u t3-,! kt r3 "eu5il a "es"a)ili sa $ stat 5"e % c# %i( %rav* -+,sel a vlast"2 % $statu je# u5e"ia. Ca+iest k -+ier"e"iu k ";liktu $ 6l ku je# v,#r te"iu. B l tu aj 1a#k v)", %r&stu% k je# s 'e i +l kt si uve$ + val! ak2 + c"2 silu re%re-e"tuje. Diskusiu! kt r2 si Hus %rial! cirkev"* -' r %l"* v,"ikaj2cic# $' r"&k v "e%rijal! le' sa 'val! )e ', t*+ % %rel sv ju "ajv,66iu aut ritu v veciac# vier,. B li v,% 5ut& s% 1a#liv& sve$k via Hus vej ka-ate1skej 5i"" sti. V Hus v*c# s%is v! #lav"e O cirkvi! ' l v,'ra"*c# "aj+e"ej /\ +,l"*c# 5l"k v. P tr jitej re$akcii ' li % "ec#a"3 le" tie 5l"k, Hus v# u5e"ia! kt r3 +ali celk + jas"* 'lu$"* c#arakter. Tie +u ' li % t + "a s"e+e - je# k"i#, %re5&ta"3. Hus vi ' la $a" ; r+ulcia "a $v la"ie. V stal v6ak "e 'l +"*. Vatvr$il sa! ke7 sa $ -ve$el! )e sa "e'u$e +.c( vrti( $ + v! aj ke', $v lal! a )e 'u$e $eBra$ va"* a u-avret* v "iekt r + kl6t re. O$v la"&+ ', -r veI stratil 5es( u sv jic# st2%e"c v. Ke7 a"i % +esiaci "ec#cel $v la(! ' l %re#lse"* -a kac&ra a ' l v,l25e"* - Hirkvi. V$al sa ak ', 5le" via -' ru a "ie Hus sa utiekali ku %r s'+. Hus s+ % ve$al v Pra#e< =Ak 'u$e "a +Ia $ sve$5e"3 kac&rstv ! "ev#a+ - +rie(>. A s+ u5il v P stile< =Kac&ri +aj2 ',( tresta"& "a #r$le>. H#cel - +rie( ak -' )"* kat l&k a ' l ve1+i % te6e"*! ke7 +u ' l $a"* s% ve$"&k! kt r* +u $al 'e-% $+ie"e5"3 r -#re6e"ie #riec# v. Pre$ s+r( u $%ustil sv ji+ "e%riate1 +. C+ietka! )e k "cil! -v la"* UiB+u"$ + a v-$ r %%e) +! "e+al %rv Husa s2$i( je "e % $stat"e". Prv s2$i( kac&ra +al ka)$* 'isku%! t*+ sk.r s"e+ 'isku% v. Ca% k " -a #usitsk*c# v je" si "r k val %rv + c i"kvi-&t ra

i "aj% sle$"ej6& t' rsk* kIa-. Okre+ t # ! k st"ick* s"e+! ?1T10i1Z@ e6te %re$ Hus v*+ $s2$e"&+! ' l $ %rav3# %%e)a KreB ra PLL. u-"a"* -a ria$", k "cil. K st"ick* s"e+ '" vuje je$" tu Hirkvi! '+e$-uje ;i"a"5"3 % )ia$avk, r&+skej k2rie! ale % tre'" re; r+a je $su"ut. Ae traB3$i u "iele" Hus v v! ale aj k "cilu a re; r+"3# #"utia 1T. st.! )e "e$ 6l ku skut 5"3+u $ial8Bu a $uc# v"3+u stret"utiu k "cil"3# re; r+"3# #"utia a #usitsk3# 2silia '" vu Hirkvi a sveta. Ca k st"ick + s"e+e ' l 1Z0 arci'isku% v a 'isku% v! 29 kar$i"l v! 1\\ %t v! 0Y\ $ kt r v te l8Bie! -stu%c via tri$siatic#sie$+,c# eur8%sk,c# u"iver-&t a v,sla"ci $v r v a %a"stiev. L Hus vi '*val& %riatelia :ta"islav - V" j+a a Nte;a" Pl5e! kt r& ke$,si tie) %atrili ku '$iv vate1 + a"Blick3# +ajstra Vickle;a! sa stvaj2 Hus v*+i $% rca+i. V s ' tu X. 0. 1T10 $ c#$-a ku traBick3+u $s2$e"iu Husa! je# $eBra$cii a v,$a"iu svetskej + ci ak 'lu$ra. Ae v)",+ +,l +! ak si "iekt +,sl&! )e sa Hus c#cel sta( ak*+si % litick*+ v $c +. Tak* 5l vek ', "e6iel $ K st"ice. Ve$el ',! )e + +al2 "$ej "a "vrat $ + v. A" Hus ta+ i6iel s $# $la"&+! )e -+e"& v Hirkvi as% I "ie5 . V stre$ veku cel3 6tt"e -ria$e"ie ' l -al )e"3 "a "' )e"stve a 2t k "a "iekt r2 "' )e"sk2 %rav$u ' l 2t k + "a 6tt. Pret kr1 UiB+u"$ r -# $ l u%le"& Husa. Hirkev t $s2$ila s ; r+l" u )ia$ s( u! a', ' l je# )iv t u6etre"*. Ca Hus vej %a%ier vej 5ia%ke ' li "a+a1 va"& $ia'li! ak -"- r"e"ie Pavl v*c# sl v v, 'c va"*c# - Hirkvi =v,$a"*c# sata" vi> ?l Ti+ 1!2\g i K r 0!0@. V stre$ veku +al v,l25e"ie - Hirkvi -a "sle$ k svetsk* trest u%le"&+. : t*+t % stu% + $"es "e+ )" s2#lasi(. Hirkev iste + #la u%le"iu -a'r"i( a je % 1ut va"ia# $"3! )e tak "eur 'ila. Cik$, a "ikt "e+al ',( $s2$e"* "a s+r( a +u5e"* %re #er3-u. V6etk, "' )e"sk3 a s% l 5e"sk3 #"utia s&ce (a)k "es2 $c#*lk, $ sv jic# -kla$"*c# " rie+ a %rv s2$i( a v,lu5 va( sv jic# 5le" v + v % $state ka)$* s% l k! av6ak -asa# va( 5l veka ;,-ick*+ -"i5e"&+ %re je# v"2t r"3 %resve$5e"ie sil"e k "trastuje s "uk u kres(a"stva lske a sl ' $e. V vte$aj6&c# u$al st& vi$ie(! )e "aj% $stat"ej6 u k l" s( u Hus vej s+rti ur5ite "e' l s cil" % litick* % #,' v 1u$ v*c# +asc# 5i "a%tie +e$-i vte$aj6&+i trie$a+i. Re#a'ilit va"ie Husa je k +%lik va"3 - viacer*c# $.v $ v. Hlav"e %ret ! )e # "e+ )" -'avi( 'vi"e"ia - #er3-,! a tie) %ret ! )e ' l $s2$e"* eku+e"ick*+ k "cil +. Vier u5" re#a'ilitcia tu te$a "ie je + )"! re#a'ilitcia +rav" v6ak " .

Hus v %riate1 Hier "*+ Pra)sk*! aj ke7 "e' l kIa- +! vie$ l v Bav rsku 2t 5"3 re5i %r ti k "cilu a ' l %ret -atk"ut*. Pri-"al sa k $s2$e"*+ "uk+ Vickle;a i Husa a k "cil # $s2$il /\. 0. 1T1X a $ v-$al k u%le"iu. 2Z1. HU: A HU:LT:TVO BOML MEC VL:KOF PRE JE:KR CGRODE V %re$#usitsk*c# $ 'c# ' l 5esk* "r $ % va) va"* -a "ajkres(a"skej6& +e$-i suse$+i. V 5esk + +aliarsk + u+e"& a v $uc# v"ej 2r v"i sa Jec#, + #li % r v"va( s Talia"sk + ale' ara"c2-sk +. Husitsk*+ #"ut&+ "a$ 'u$la ve1k3# r -+ac#u 5esk "r $" s( a re5! "r $"3 % ve$ +ie sa % sil"il ! "r $" st"3 #ra"ice % st2%ili 7alej! le' sa % 5e6tili +" #3 +est. Ciekt r& $eje%isci v,-$vi#uj2 -"r $"e"ie kult2r,! le' -"al s( 5&ta"ia sa r -6&rila +e$-i %r st* 1u$ a -"al s( Bi'lie! %rel )e"ej $ 5e6ti",! ' la tie) v7aka t +u le%6ia. Av6ak ' li tu i #usitsk3 v j",. Hus ve $s2$e"ie ' l c#%a"3 ak v*s+ec# v6etkej s%rav $liv sti a etik,. Caj' lest"ej6ia ' la "' )e"sk r -% lte" s(! kt r ' la -a%r&5i"e" Hus v*+ v,st2%e"&+. Cekat l&cka 5as( "r $a sa "eustle $elila "a stle v56& % 5et siekt. T v6etk vie$l k "' )e"skej 1a# staj" sti! vla)" sti i k "e2cte k "' )e"stvu. Ve1k 5as( "r $a stratila %rav2 vieru a $$elila sa "a$l# $ %ravej Hirkvi. D c#$-a ku kult2r"e+u c#u$ '"e"iu! le' u"iver-ita u) "ie je +,6lie"k v*+ #"isk + a Jec#, ' li $tr#"ut3 $ 'r vsk3# $uc# v"3# s% l 5e"stva r +"ske# ju#u a -%a$u. Kraji"a je u-avret! tak)e $ "ej %re"ikaj2 "a%r&kla$ re"esa"5"3 %r2$, le" "esk re"e. :t,k, s cu$-i" u s2 %reru6e"3! rese%kt&ve ve1+i sla'3! %ret )e k lie sa $i6ta"cuje $ 5esk*c# kac&r v. Vier uka #usit v je "av,6e "eujas"e". Husiti 5ast li%li "a $etail c# a % $stata i+ u"ikala! 5 %l $il +e$-i "i+i r.-"e 6arvtk, a "e-# $,. Aj ke7 ' l Hus -sta"c + s cil"e sla'6&c# vrstiev! 5esk re; r+cia a"i Jesk& 'ratia "e+ali v sv j + %r Bra+e )ia$"u % )ia$avku s cil",c# re; rie+! le%6& su$ % $$a"*c# 5i sl ' $u 1u$u. P"i sa k ";i6kci u cirkev"*c# +ajetk v stali + c"ej6&+i a % $$a"* 1u$ -vislej6&+. H s% $rsk, ' la kraji"a % #usitsk*c# v j"c# s%ust 6e"! % 1" # s% $rstv ! 'c# $ a re+esl "a 2%a$ku. Ak sa "iek$e v,sk,tli 2va#,! )e ke7 % +i"ie 61ac#ta! -+i-"2 aj stav vsk3 r -$iel,! a )e v6etk sa 'u$e u)&va( s% l 5"e! tak sa t sk.r v-(a# val "a $ 'u %t v"3# Krist v# %r&c# $u. Husitstv v-"ikl #lav"e %re "e$'al s( a krut s( Vclava LV. V"i5il sa + ce"sk3 % stave"ie 5esk3# 6ttu v stre$"ej Eur8%e a % litick* -isk - t # +ali "aj+ Fa7ari. Pri6l k %uste"iu %r Bra+u =svet v sti>! kt r* ' l v,t*5e"* Kar l + LV. Husitsk3 v j", 5esk* 6tt sla'ili! tak)e "ie - "e# ! ale Rak2ska ' la 'u$ va" % $$u"ajsk r&6a a Ce+ci sa stali #lav"*+i %"+i. D ' v3 $ ku+e"t, sve$5ia v6e 'ec" + %resve$5e"& -#u'" sti T' ra ?+est ! k$e s&$lili #usiti@ %re 5esk2 -e+. P $ '"e i H#el5ick*! Pv&'ra+! Vavvi"ec - Bve- v3! Fla$e" vic! Kri6(a" - Prac#atic a i"&. Kraji"a ' la

-#ru'a treti"u v,1u$"e". Ak sektrstv -$e; r+ val 5esk2 +e"talitu! uka-uje i 2%a$ k "r $"3# se'ave$ +ia % Bielej # re. P $ % vrc# + "esk.r %t v"e %rijatej kat l&ckej vier, %retrvvala v %a+ti %r st3# 1u$u ur5it eva"jelick tra$&cia! kt r + % $iel "a -"a5"ej "' )e"skej vla)" sti 5esk3# "r $a $ $"es. F $er"& ctitelia Husa sa "e$r)ia je# u5e"ia. Ke', sa # %re$sale" c#celi %ri$k)a(! +useli ', a) "a "iek 1k v*"i+iek! v kt r*c# 'l2$il! %rija( cel2 "uku Kat l&ckej cirkvi a v- r"e a +rav"e % $1a "ej )i( ak Hus. P $1a Husa ="everiaci je $ia'l v )iak>. 2Z2. HU:LT:KG REVOM[HLA BOMA CAA:MGVCEANLA DOBA JE:KSHO CGRODAE Va -+t k a #r.-, #usitsk*c# v je" "e"es2 - $% ve$" s( le" #usiti! ale aj $ru# stra"a. Pr&5i", #usitskej rev l2cie ' li< 1.@ "' )e"sk +rav"3! 2.@ "r $" st"3! /.@ s cil"e! T.@ % litick3. 1.@ Ce$ statk, v +rav" + )iv te kIa- v %rerstli $ "eBat&v ak svt ku%ectv ! +" # 'r 5"&ctv ! +a+ "rstv ! "e+rav" s(! %a" va5" s(. Ve1k* v%l,v +al tie) %%e)sk* r -k l a "a% k " tr j%%e)stv . dalej sa v,sk,t vali %r&li6"3 -sa#, %%e)skej k2rie $ 'sa$- va"ia 'r 5& v $iec3-ac#! r&+sk, ;iskali-+us! je# "e6(ast"* %r v&-", s,st3+. 2.@ Ce+eck* )ivel -atl5a"* 5esk*+. V+ )"& %atr&ci via ' li Ce+ci! "i)6ie vrstv, +estsk3# ',vate1stva ' li Jesi. Jesk* %r2$ v&(a-& aj "a u"iver-ite. :il"ej2ce "r $"3 uve$ +e"ie. /.@ Aj ke7 ' l #usitstv sv j u % $stat u +rav"*+ a "' )e"sk*+ #"ut&+! %re"ikal $ "e# #"e7 $ % 5iatku r -+er s cil", a # s% $rsk,. B la tu %r&t +" t2)'a 5isti( Hirkev $ 6k $livej %r&(a)e svetsk3# %a" va"ia. T.@ N1ac#ta a %a"stv i r,tierstv v,stu%uje ve1+i sa+ stat"e a 'e- ve1k3# #1a$u "a kr1a. Hus v u%le"ie ' l +" #*+i c#%a"3 ak ur)ka cel3# "r $a. Krut sti %c#ali kri)iacke aj #usitsk3 v jsk. Jec#, sa stali 2t 5isk + 'lu$r v! ve1akrt ' la -"eucte" Cajsvtej6ia :viat s( %ri %re%a$va"& k st l v! ' li -' re"3 st vk, k st l v. Pret je v Jec#c# tak +l r +"sk,c# %a+iat k. V"i5e"*c# ' l i +" )stv star*c# k"&# a %erBa+e" v ?le' % $1a #usit v sa v6etka kres(a"sk %rav$a +ala "ac#$-a( v Bi'lii a stat"3 k"i#, +aj2 ',( s%le"3@! cel3 k"i)"ice. Vte$aj6iu k"i#u +usel vte$, "e2"av"* +"&c# %&sa( ale' %is va( "iek 1k r k vg v,6e#ra$sk* k8$e4! kt r* tie #r.-, %re)il! sa ce"& "a $esiatk, +ili8" v@. B li "i5e"3 i 7al6ie stavite1sk3! s c#rske! +aliarske ale' kle" t"&cke %a+iatk, a arte;akt,. Me" %ri je$"ej v*%rave -a #ra"ice ' l -"i5e"*c# a v,l2%e"*c# ce- tis&c $e$&" a +iest. He- 1Y\ kl6t r v ' l -"i5e"*c#! "a%r. Vlat k ru"a! V'raslav! :-ava. B li tie) -"eucte"3 statk, 5esk*c# kr1 v. Ui)ka sa $ k "ca v,#r)al -"i5e"&+ Pra#,.

Va 10 r k v ' l % vra)$e"*c# sttis&ce kat l&k v ?% $1a A"a Ta""era 2\\ tis&c! % $1a Palack3# X\\ tis&c! % $1a Bal'&"a le" kIa- v! re# 1"&k v a re# 1"&c 1\\ tis&c@. V r. 1T21iT ' l v Jec#c# a "a F rave -"i5e"*c# 1T 'e"e$ikt&"sk,c# kl6t r v a 1Z %r ' 6tstiev r v"ak3# r$u! % 'it*c# a u%le"*c# ' l XYT re# 1"&k v a re# 1"&c. Pre+ "6trti %ri6li 1X kl6t r v a % 'it*c# a u%le"*c# ' l TX0 re# 1"&k v a 11\ re# 1"&c. Histercitsk,c# kl6t r v ' l -"i5e"*c# // a % ',t*c# ' l celk + /ZZT re# 1"*c# s.'. V"i5e"*c# ' l tie) T\ auBusti"sk,c# kl6t r v a % 'it*c# T0\ re# 1"*c# s.'. V"i5e"*c# ' l aj /Y $ +i"ik"sk,c# kl6t r v! TT +i" ritsk*c#! $va kar+elit"ske! l kl6t r servit v! celk + ZT $uc# v"*c# $ + v! v kt r*c# -a#,"ul asi 00\ re# 1"*c# s.'. Ak ' li "ejak3 "ejas" sti a % # r6e"ia "a "iekt r*c# ) 'rav*c# r$ c#! star6ie 5esk3 r$, 'e"e$ikt&"ske! cisterci"ske a %re+ "6tra"sk3 ' li 'e-2# ""3. Duc# v"& ' li t %e"&! st&"a"&! u%a1 va"&! 6krte"&! ka+eI va"&! u'it& ce%a+i! s%2ta"& % "ec#a"& "a +ra-e! ' li i+ $t&"a"3 u6i! ' li i+ l+a"3 ruk, i " #,! -a )iva tr#a"3 ale' v,re-va"3 ja-,k,! ' li ve6a"&! "a' $va"&. P%e)sk* leBt E"e6 :ilvius ?"esk.r Pius LL.@ %&6e % "v6teve Jiec#! % #usitsk*c# v j"c#< =Cie je -e+! - kt rej ', -a "a6ic# 5ias v,6l viac Krist v*c# +u5e"&k v ak - Jiec#>. Hesl #usit v -"el < =Bite! -a'ite! "ik # "e"ec#ajte "a )ive9 Ak "e'u$ete %li(! sa+i 'u$ete %le"&9 Aj kIa-i r 'ili kat v. T' rsk3 % 1"3 r t, % $lie#ali "a% k " $e+ rali-cii! v-+#al sa v je"sk* "e% ria$ k! "e% slu6" s( a $ra"c va"ie. Tiet v jsk sa stali skut 5"*+ 6k $c + -"i5e"ej kraji",. Husitsk3 v*%rav, -a #ra"ice! + )" s( ' #ati( sa -"a5" u k ris( u %rilkali +e$-i star*c# =B )&c# ' j v"&k v> )ivl,! kt r3 "e+ali s "' )e"sk u rev l2ci u "i5 s% l 5"3. V "' )e"sk*c# "a$6e"c v sa stvali #2;, ' j v"&k v! v,)a$uj2cic# ')ivu $ $ +ce# ',vate1stva. aa"ati-+us ic# 5le" v "e% -"al +e$-e. Husitsk3 kIa-stv stl % $1a $eje%isca T +ka i"telektul"e aj +rav"e "i)6ie ak kat l&cke. P $1a Kvi6("a - Prac#atic =c#celi 'e- v6etkej %rce )i( v "a$',tku! "a%l"iac si +e6ce -lat +! # $ vali! %atrili si $ra#3 6at, a )e"ili sa>. Kalv&" De"is "ic# %&6e< =A"i "ajle%6& - "ic# "e+ali )ia$"e v-$ela"ie a 6&rili "ajs% r"ej6ie "uk,. F" #& ' li -l 5i"ca+i. Frav"3 %r stre$ie -'avili v6etkej $.st j" sti a "e-visl sti> ?"a svetskej + ci@. Utrakvista A" - Pv&'ra+w v,t*ka +" )stv $ #usit v % -a'&ja"3# kIa-stva a v,% 5&tava v*5i", #usit v. P $ '"e k "6tatuje Vavri"ec - Bve- v3 5i H#el5ick* T' rit c#< =Ae t 1u$ 'e-' )"*! %l"* vr)$ a -l $ejstva a i"*c# -l st&! 'e- #a"', a % slu6" sti '*va v s+ilstve a t2la"&>! #usitsk3 v jsk =l2%i a 5i"& "silie "a )e"c# a i"3 ukrut" sti>. Palack* "a6iel "a 5eskej re; r+cii r,s, 'ar'arstva. Re# 1"ice ' li #usit+i "2te"3 k +a")elstvu. T' rsk3 ra' va"ie ' l $ k "ca rBa"i- va"3. V kraji"e %ri'2$a #la$ a + r. Husitsk3 sekt, sa aj +e$-i se' u svria ?5 sk r s2 T stra",@ a % tieraj2 sl v + aj +e5 +! "a%r. T' riti a Pra)a"ia v r. 1T2\. V +rav"*c# i$el v

#usitskej rev l2cie "e stal tak+er "i5. Hus sa $kl "il $ kat l&ckej "uk, v /\ 5l"k c#! T' riti v Z\. Ce+ )" v6ak "e ce"i( "' )e"sk2 r*$- s( % 5iatk v #usitsk3# #"utia! je# 2silia % skut 5" + kres(a"sk + )iv te! % "vrat + ku %ra+eI + B )ie# -jave"ia! -vl6( k P&s+u sv. T u-"al aj kar$i"l Piccl +i"i ?"esk.r Pius LL.@! ke7 "a%&sal! )e v Jec#c# % -" %r st )e"a %&s+ sv. Me%6ie! "e) v Talia"sku kat l&ck, %relt. Husiti )ia$aj2 verej"3 tresta"ie s+rte1"*c# #riec# vg -a s+rte1"3 #riec#, % va)uj2 u-"va"ie %%e)a! kl6t r"* )iv t! klaIa"ie sa :viat sti ltr"ej. Lskra! Hus + vr#"ut! v-"ietila #r +"* % )iar #usitsk*c# '2r k $ r. 1T19i/T! kt r3 sa stali #r ' + '5ia"skej a 6tt"ej je$" t, a sv r" sti a %ri%ravili -e+ r k, +ieru! +rav, - sur veli. Pr2$, 1u$skej krvi a #r +"3 6k $, kult2r"e aj # s% $rske %rivie$li kat l&cku aj #usitsk2 stra"u k $ra# v,k2%e"ej sk2se" sti! )e "sil&+ a ;a"atick u "e-"6a"liv s( u "e+ )" v,rie6i( +,6lie"k v3 r -$iel,. Cajslv"ej6 u sa $ "a-va( $ 'a veriace# a -' )"3# Karla LV. B l 2%ri+"e %resve$5e"*! )e je v,v le"*+ "str j + B )ej + ci! )e tt B )ia v.1a je stelesI va" cirkv u a jej #lav u. Pret je# $$a" s( cirkvi ' la celk + 2%ri+". Hel*+ sv ji+ -al )e"&+ ' l +il v"&k + s%rav $liv sti a k"ie)a( + +ieru. Prv u je# star s( u ' l 'la# + 5esk3# 1u$u. Jesk* ja-,k sa $ + # l skvel3# % stave"ia $ +a aj v -a#ra"i5&! 5esk3 %&s +"&ctv r*c#l $ #Ial -%a$ eur8%ske v- r,. Karel %atril aj k "ajv-$ela"ej6&+ 1u7 + sv jej $ ',! vl$al 0 re5&! ale 5e6ti"a ' la %rv. Ae# vlaste"ectv +al s 'it"* v*ra- v svt vclavskej 2cte. Preslve" 5esk svt vclavsk k ru"a sia#ala $ Baltu tak+er a) k Aa$ra"sk3+u + ru. Pra# u tia#li v6etk, tras, vte$aj6ie# 'c# $u. A ak*+ #"isk + stre$ vekej kult2r,! ve$, a u+e"ia ?stavite1stv ! s c#rstv ! +aliarstv @ sa Pra#a stva9 P v-"6al sa % 1" # s% $rstv . Pra#a sa stala s&$l + stre$ eur8%skej u"iver-it,! % litick*+ a $uc# v"*+ ce"tr + Eur8%,. Ak*+ sa javil r -+ac# re+esiel! %rie+,slu! 'c# $u a v6etk*c# $vetv& )iv" sti9 J ++e v Pra#e ve1k le%3# ! t v6etk % c#$-a - r2k! +,6lie"k, 5i+ %eIa-& kat l&ckej cirkvi! #lav"e - Karl vej $ ',. B l v,s k* aj %rv", % ria$ k! 'e-%e5" s( a 'la# ',t. Kt t ' l! ke7 v 5esk + 1u$e sa -r $il %r&sl vie! )e $ie(a s -lat u k ru"k u "a #lave +.)e %rejs( cel3 kr1 vstv a "i5 sa +u "esta"eE Vr $e"3 "a$a"ie! r -#1a$ a se'a$isci%l&"a s jas" u %re$stav u %a" v"&cke# cie1a + #li vtis"2( trvalej6ie # $" t, cel3+u $ielu )iv ta Karla LV. D'al "ajviac t ! a', vrc#" s( "eukla$ala % $$a"*+ " v3 're+e" a %resa$- val -sa$u! )e % $$a"* +.)u % #Ia( sv jic# %" v k -e+sk3+u s2$u. O$str"il r$lie! -ak-al aj sur v3 trest, ak v,lu% va"ie 5&! $re-va"ie " sa! r2k a ".#. Cajv56& % litick* r -kvet 5esk3# 6ttu ' l % $ %ret* "aj#l'6&+! -ak re"e"&+ kat lici-+u v sr$ciac# 1u$u.

2Z/. ULUKA :L VA:M[UL MEC HHVGMUE P l vicu s%.s ' v s+rti % 5as #usitsk*c# v*' j v "aria$il s+ Ui)ka. Dval $ve k %, Br 6 v -a %rav ver"3# kIa-a 5i +"&c#a! a ak sa "e%ri$al k #usit +! $al # % %ravi(. Husiti sa c#vlili! )e Ui)ka vlast" u ruk u us+rtil tis&c $uc# v"*c#. =V2ril "ajviac v 5i +"&c# + a kIa- +> ?Palack*@. Caj%rv ' l -"+, ak lu%i5 ?la%ka@. P.s 'il v -' j"&ckej r te! kt r v ju)"*c# Jec#c# %lila! %re%a$vala ku%c v i % cest"*c#! l2%ila a "ieke$, -a'&jala. B l st&#a"*! je# +e" sa 'javil v ju# 5esk*c# % %rav5&c# k"i#c#. P $stat"*+ -"ak + t' rskej v je"skej taktik, ' la les(! +" )stv 6%e# v! -ra$a! v,r'a"ie ;al 6"*c# %eIa-&. Ui)ka "e' l tak u v%l,v" u s '" s( u! a', -a'e-%e5il trval3 a %ev"3 s% je"ie r.-",c# "' )e"sk*c# siekt. V r. 1T2/ v,#lsil ' j aj +ier",+ kali6"&k +! % t + sa r -i6iel s t' rsk u v je"sk u 'c u a % stavil sa $ 5ela v*c# $ 5esk3# 'ratstva Ore'it v. V 10. i 1Y. st. % va) vala v56i"a "r $a Ui)ku aj je# s% lu' j v"&k v -a 6k $c v a "e%riate1 v kraji",. D k "ca aj je# s25as"&ci sa I + 'u7 "e-+ieIuj2 ale' -+ieIuj2 "eBat&v"e! "a%r. Vavri"ec - Bve- v3 a kal&6"icka v56i"a "r $a. A"i 5esk* 'u$itelia a ic# vrst v"&ci "evi$eli v Ui)k vi )ia$"e# velik"a! a) 's"ik Al;r3$ Feiss"er # -a5al vele'i( a i"6%ir val +" #*c# litert v v 19. st r 5&. E6te viac "a$sa$e"e -$.ra-I vali Ui)k v % sla"ie Fasar,k vi $c# va"ci. Ui)ka! ke7 ' l -a sv jic# 5ias '$iv va"*! ' l t "aj+ kv.li je# v je"sk*+ velite1sk*+ sc# %" stia+. B l %resve$5e"*! )e ' l =B )&+ ' j v"&k +. C2til v)$, v6etk*c# -l*c#! $ +cic# aj cu$-&c#! "ik # "evi"&+aj2c =% %u$- va( a "2ti( k $ 'r3+u s % + c u :vtej tr jice % $1a B )ie# -k "a>. Pre$ s+r( u $k-al sv ji+ 'rat + a Jec# +! a', =+il3# B #a sa 'vaj2c! stle a ver"e 'r"ili %rav$, B )ie %re ve5"2 $%latu>. Usu$- val! )e =%risl2c#a k B )ie+u ' ju tak k "a(! $ 're! kres(a"sk,! v lske>. T2 lsku v6ak c#%al tvr$ ! 'e- -1ut va"ia. Me" je$i"ele "a6iel sl v = a', ste si v6etci v s% l k "ec#ute! #"ev,! k,sl sti k "e5"e $%ustili! tak a', ste + #li s%rav $liv %ter ?Ot5e"6@ s%ieva(! # v riac< O$%us( "+ "a6e vi",>. 2ZT. VAPRQJLCLMA HLRKEV VVCLK PROTE:TACTLVFUE Ke7)e v stre$ vekej Hirkvi ' l +" # -l3# ! ' la % tre'" re; r+a! "ie v6ak re; r+cia. Ca+iest %r ticirkev"3# v*v ja ' l )ia$2ce re; r+"3 #"utie v Hirkvi! kt r3 ', vie$l k v"2t r"3+u u-$rave"iu. Prie'e# ' l v6ak i"*. Ce% ria$k, ' li v6a$e< ve1akrt sa v,sk,t val "e%ri+era"3 uctieva"ie svtc v a svt*c# statk v! "ek "tr l va"3 %2te a "ajr.-"ej6ie kraj v3 ; r+, -' )" sti a % ver,. Hirkev" s%rva ustr"ula v ; r+alitc# a -$al sa! )e + #lav"* -uje+ le" v 5ist +aterialistick + s,st3+e $a"& a % %latk v. Hirkev" kliat'a sa 5ast -"eu)&vala k "e$uc# v"*+ 25el +! ' l r -6&re"3 si+ "istick3

"ar'a"ie s 'e"e;&cia+i a "e% ti-+ +. E4ist vali (a)k3 + rl"e -l 5i", a "e$ statk, u $uc# v"*c# i laik v. V ve1k + +" )stve sa -ac# vali s(a)" sti "a "e+rav"* )iv t kIa- v! +"&c# v a re# 1"&c. Caj# r6ie ' l ! )e t -ac#vtil cel3 stav, s% l 5" sti! cel3 k "ve"t,. P%e)stv +al v)"e "e$ statk, a -$al sa! )e sa "e$ u"ik"2( - 'lu$"3# kru#u. Vl& kar$i"li v lili -l*c# %%e) v a -l& %%e)i +e" vali -l*c# kar$i"l v. Okre+ t # ' l %%e)stv -a%lete"3 $ svetsk*c# star st& cirkev"* 6tt a %%e)! kt r* ', t c#cel r 'i( i"ak ' l 'e-+ c"* %r ti e4istuj2ci+ % +er +. Tak str sk tal s $ 're +ie"e" u re; r+ u "a%r&kla$ Ha$ri" VL. ?1022m2/@. Aj e%isk %t ' l %ra$e"* ;eu$l",+i -v-ka+i tak! )e sa ic# "e+ # l tak 1a#k -'avi(. N1ac#tick* + " % l v Hirkvi "e' l + )"3 % ra-i(! ' l "e$ k"ute1"* a -vrc# va"e se'astre$"*. : t*+ s2viseli aj % litick3 v-',. Ci)6& kl3rus v6ak )il v c#u$ 'e a 'ie$e. Hirkev v "esk r + stre$ veku v6ak "e' la a's l2t"e ska-e". Ce+ )" %re#lia$a( i #l' k "' )e"sk* r,s $ ',. Prejav val sa "es% 5et"*+i "a$cia+i v %r s%ec# Hirkvi! stav'a+i + #ut"*c# k st l v a u+eleck*c# $iel! -akla$a"&+ " v*c# 'ratstiev a c#aritat&v",c# rBa"i-cii ak "e+ c"&c a c#u$ 'i"c v. V-"ikali v s% je"& s Hirkv u. Hirkev te$a "e' la v6e 'ec"e "e"vi$e". D k "ca rst l %r&kl " k "ej aj )iv u 25as( u "a cirkev"*c# sviatk c#! kt r3 sa stvali ve1k*+i 1u$ v*+i slv" s(a+i. B # slu)', ' li # j"e "av6tev va"3. P - ru# $" ' la star stliv s( "' )e"sk2 v*c# vu 1u$u. V6etci si ' li ve$ +& sv jej #rie6" sti! a tak sa usil vali s%rave$l"e"ie %re$ B # +. :v. Kli+e"t Faria H ;'auer ?n1Z2\@ sa v,ja$ril! )e re; r+cia v-"ikla =le' Ce+ci +aj2 a +ali % tre'u ',( -' )"*+i>. Mut#er sa s%rvu "ec#cel % stavi( %r ti Hirkvi! ale k-al %r ti "e% ria$ku a -lu v Hirkvi. Ae# % st je "e' li v,sl ve"e sv jv 1"3 ale' "e % $stat"e"3. Hirkev ', sa +ala %*ta( v $uc#u " v -k ""ej "uk,! 5i reaB vala v)$, s%rv"e "a t*c#! kt r& sa $c#,1 vali $ ;icil"ej l&"ie. Kus vi", +ala v tej $ 'e aj $ +"el ' # r v" s( a "e2stu%" s( #ierarc#ick3# ve$e"ia. :kut 5"3+u kres(a"stvu "ik$, "e%r s%ieval ! ke7 r*c#l $+ietal ak2k 1vek kritiku sv jej %ra4e. T "a% k " %ri% +&"a aj Kristus v %r&sl v& 'rv"e v vlast" + ku a t +ali "a +,sli aj tc via Dru#3# vatik"ske# k "cilu. V la"ie % re; r+e Hirkvi ' l %ret tak3 r -6&re"3! %ret )e sa re; r+, %r&li6 $l# "ereali- vali. F" #& 1u$ia sa $vracali $ vi$ite1"ej Hirkvi k cirkvi 5ist $uc# v"ej ="evi$ite1"ej>. H1a$al sa 5ast $uc# v"3 us% k je"ie +i+ Hirkev. N&ril sa tvr$e"ie! )e -$r j + a -kla$ + vier, je je$i"e -jave"3 P&s+ ?s la :cri%tura@g r -u+ je 'e-+ c"*! k % -"a"iu B #a a ku s%se "s +.)e %rivies( le" viera ?s la ;i$es@! $ 'r3 skutk, s2 $.sle$k + vier,! "ie jej %re$% kla$ +g vlast" u sil u "ie je 1u$sk %rir $-e" s( sc# %" "i5 # ! v6etk je ',5aj" +il s( ?s la Bratia@. Her3-a je -a's luti- va"ie t #t tr jit3# s la. Tak ustu% val $ % -a$ia v*-"a+ sviat st& a sviat st"ej Hirkvi v %r cese s%s,.

Fl ke$, +ala je$" tliv s 'a tak* v*-"a+ %re + c"*! %revrat"* #ist rick* %r ces D %re rev l2ciu ve1k3# 6t*lu i ak Farti" Mut#er %re re; r+ciu. L ke7 tak+er "ev,sl vil +,6lie"ku! kt r ', u) "e' la v,sl ve" %re$ "&+! vtis l v6etk3+u tak2 s 'it"2 %e5a(! )e t %re$sa ' l ak ', "ie5 " v3. Re; r+ciu r -%2tal celk + "e2+,sel"e. H $il le" iskru $ %re%l"e"3# su$u %u6"3# %rac#u sv jej "e% k j"ej $ ',. :il u sv jej s '" sti $al v6ak re; r+cii ve1k2 ra-a"t" s(. Ke7 sa Mut#er % stavil %r ti 'c# $u s $%ustka+i! c&til sa '#ajc + r*$-e# cirkev"3# u5e"ia %r ti -"eu)&va"iu! kt r3 sa s % svt"*+i veca+i "a -aj #a"e'"e v,k "val . Ra$ %re$re; r+a5"*c# te l Bick*c# %r 'l3+ v e6te Hirkev 2ra$"e "ev,jas"ilag "ejas" sti $str"il a) Tri$e"tsk* k "cilg ' l t v t-ke $%ustk v! v "uke s%rave$l"e"&! v % Iat& +6 vej 'ete a sviat sti! v u5e"& Hirkvi a %%e)sk + %ri+te. Mut#er "eve$ +k, uv$-al v % c#,'" s( sa+ t"2 % $statu $%ustk v! %%e)sk2 %rv + c u$e1 va( ic# aj sviat st"2 % $statu cirkev"ej 6trukt2r,. P %ieral! )e %%e)sk* %ri+t je $.v $"e"* Bi'li u ? Ft 1X!1Z@. :viat sti a cel* "' )e"sk icirkev"* )iv t -"a5 val ak ',5aj"2 s%rav $liv s( - skutk v! %ri kt rej 5l vek "ec#ce % sk,t"2( +iest je$i"e %.s 'e"iu B )ej +il sti! ale usiluje sa $ sia#"u( ve5"2 'la)e" s( s+. V,svet1 val t tak! )e sa u) 5l vek "es% lie#a "a B #a! 5 +.)e ',( te$a le" $ia'l v*+ $iel +. Hirkev sa +u javila ak $iel $ia'la! %%e) ak a"tikrist! kt r* ve$ie 1u$& $ ska-,! a kt r* sa s+ % sa$il "a Krist v +iest a t*+ v,v lal B )& #"ev. Ke7 % t + ' li verej"e %le"3 je# k"i#,! s%lil verej"e i 'ulu %r ti "e+u. Aj ke7 +u #r -ila kliat'a a ' l v,-va"* a', $v lal sv je k125 v3 t3-,! vi$el v t*c#t #r -'c# $+iet"utie - stra", cirkev"*c# a svetsk*c# aut r&t v,s% ria$a( sa s je# te l Bick u arBu+e"tci u. P&sal $r '"3 s%is,! 5&+ -a5al $l#* ra$ ' j v"*c# %a";let v! k$e 5ast +" #3 veci Br tesk"e skres1 val a "ev#al #a" 'i( i t ! 5 +u ' l %.v $"e % svt"3< re# 1"* stav! svt2 +6u! kIa-stv ! celi't! %%e)stv a % $ '"e. :v ji+ #ru'*+ v,stu% va"&+ -"a5"e %ris%el k trave celk v3# v-$u6ia. Hel3 Ce+eck sa citl v % #,'e. Castal #r +a$"* 2tek - kl6t r v! aj ke7 ' li aj "$#er"3 %r&kla$, ver" sti re# lia+. :v ji+i v,ja$re"ia+i sa %r ;il val $ % l #, ak ', =" v3# %%e)a %r testa"ti-+u> a %risv j val si u5ite1sk2 aut ritu! kt r2 u%ieral r&+ske+u %%e) vi. V %r r ck + se'ave$ +&! 5ast s+ie6"e v,stu%I va" +! st t )I val 'e- r -%ak v se'a a sv je $iel s v.1 u B #a a Krista. V6etk "e%riate1sk3 ' l %re "e# $iel + $ia'la. Deji", $ ka-uj2! )e )ia1 aj kres(a"sk3 cirkvi a "' )e"sk3 s% l 5" sti sa "av-j + v-$ialili vte$,! ke7 je$"a "a $ru#2 v,+*61ali "e%rav$, a # vra"ie. Jast t ' l v s"a#e % #a"i( i"*c# a kr6li( se'a. Cieke$, sa %ri$ali s '"3 ur)k,! %*c#a 5i #+ t" "e"s,t" s(. Ak sa %ri% j& "es%rav $liv kritika a #a" 'e"ie re5 u a %&s+ + v k-Iac# a k"i#c#! %rie%as( sa e6te viac %re#l'uje a t*+ sa "vrat ku je$" te stva v 1u$sk*c# silc# tak% ve$iac

"euskut 5"ite1"*. A t v6etk s%.s 'uje $v jse5"* +e5 "e%rav$, a "e%riate1stva. K re; r+e Krist vej Hirkvi %atr&! )e sa stle viac stva =je$"*+ %astier + a je$"*+ st$ +>. Cie st %astier v a tis&c st$. Re; r+t ri r -% ltili kres(a"stv $ % 5et"*c# $" )&< luter" v! -hi"Bli vc v! kalv&" v! +e$ $ist v at7. T t $iel "e+ )" v )ia$" + %r&%a$e "a-va( re; r+ u Hirkvi. Prav re; r+a sa uskut 5"ila "a Tri$e"tsk + k "cile! k$e v6ak %r testa"ti "e' li %ri%uste"&. D"es % va)uje+e "' )e"sk2 r v" %rv" s( -a sa+ -rej+ s(. F t v*-"a+ "a%r&kla$ kv.li 2cte k cu$-ie+u %resve$5e"iu. Av6ak e6te v r. 1ZX1 sa -r v" %rv"e"ie s %r testa"t+i c#%al ak #ru'* -sa# $ % stave"ia Hirkvi. P Dru# + vatik"sk + k "cile ' l v Kat l&ckej cirkvi $a"* v56& $.ra"a viacer3 veci! "a kt r3 u% - rI val i Mut#er. B l "a%r&kla$ -$.ra-"e"* v*-"a+ Bi'lie! stla % tre'a '" v, Hirkvi! % c# %e"ie cirkev"3# 2ra$u ak slu)',! -$.ra-"e"ie kIa-stva v6etk*c# % krste"*c#! u%lat"e"ie %rva 5l veka "a "' )e"sk2 sl ' $u. Aj i"3 % )ia$avk,! sv j# 5asu %re$l )e"3 Mut#er +! + )" % va) va( -a s%l"e"3< u)&va"ie re5i 1u$u v liturBii! + )" s( %rij&+a( % $ ' j&+ s%.s ' +! 'r $a te l8Bie a slve"ie euc#aristie. 2Z0. KATOMQHL VAPRQJLCLML KRUTO:TL BARTOMOFEA:KEA COHLE K % vra)$e"iu ;ra"c2-sk,c# kalv&" v v Par&)i 20. Z. 10Y2 $ 6l % se+r 5"*c# ' j c# +e$-i kr1 vsk u + c u a #uBe" tsk*+ ?kalv&"sk,+@ v jsk +. P 'it*c# ' l 2\ tis&c #uBe" t v. Kalv&"i v6ak %re$t*+ %r v k vali tr%e-liv s( kat l&k v krvav*+i ukrut" s(a+i! trvaj2ci+i "iek 1k r k v. V +este! v kt r + sa -+ c"ili vl$,! +useli kat l&ci -"6a( ve1k* 2tlak i +u5e"ie. Tis&ce kat l&k v % vra)$ili 'e- r -$ielu veku a % #lavia. V :t. :ever "a#$-ali 2\\ kIa- v $ %rie%asti! % $ '"e v F "t%eliere. V :ull, % 'ili /0 kIa- v a "a#$-ali ic# $ riek,! #uBe" t F "tB +er, $al v +este Ort#ese % seka( /\\\ kat l&k v! kar$i"l Kar l M tri"sk* si s(a) val! )e % 5as "iek 1k*c# +esiac v v,tr%el /\\\ re# 1"*c# s.' "sil"2 s+r( $ HuBe" t v. HuBe" ti %lili s c#, a 'ra-,! 6lia%ali % svt*c# # stic#! #$-ali ic# k I +! #a" 'ili re# 1"ice! kat l&k v -a)iva % c# vvali! %rali i+ v"2t r" sti! v,re-vali ja-,k,. Vr2tili Z\\ kat l&ck,c# k st l v! +e$-i "i+i 0\ kate$rl. P.v $c + "ej Krvavej " ci ' la kr1 v" +atka Katar&"a Fe$icejsk! kt r a"i "e' la 2%ri+" u kat l&5k u a sk.r "a$k)ala aj kalv&" +. P%e) vraj s%ieval Te$eu+ % s%rve krvavej akcii! "ie v6ak %re krvila5" s(! ale %ret ! )e t*+ ' l -a'r"e"3 -avra)$e"iu kr1a a v,#u'e"iu kat lici-+u v ara"c2-sku. Krvav " c je r -# $"e $s2$e"ia# $". HuBe" ti v6ak ' li re'el+i! kt r& "a%c#ali ve1a v56ie "silie. Ce' la t v6ak Kat l&cka cirkev kt #uBe" t v %re"asle$ val a 'rutl"e s "i+i -a 'c#$-al.

2ZX. FAMA aRACH[V:KA REVOM[HLA MEC KMADCS :TRGCKOE ara"c2-ska rev l2cia "e' la s% 5iatku ;icil"e "a+iere" %r ti Hirkvi. ara"c2-ska rev l2cia -"a+e"ala "ajsk.r uk "5e"ie %re$ 6l3# v*v ja ?s% je"ia Hirkvi s ;eu$l",+ % ria$k +! 'sa$- va"ie cirkev"*c# # $" st& 61ac#t u D %re$ rev l2ci u "e' l v ara"c2-sku a"i je$e" 'isku% "e61ac#tick3# %.v $u@. Csle$"e s2 $a"3 % $kla$, k " vej v*stav'e< 'r $a Hirkvi aj "a%riek (a)k stia+! $$ele"ie Hirkvi $ % litik,! % sil"e"ie %%e)stva! le' 'isku%i sa u) %ieraj2 v*#ra$"e R&+. Vr6ka ara"c2-skej rev l2cie s Hirkv u "e' la le" $.sle$k + s cil"e# #"utia! -a stre"3# %r ti ;eu$l"e+u s,st3+u. V ara"c2-skej rev l2cii sa kr&)ili s cil"e % litick3 a "' )e"sk3! eve"tul"e %r ticirkev"3 te"$e"cie. O-"a5uj2 sa s% l 5"*+ +e" + ak = sviete"stv >. Ae# tlak "e' l + )"3 -astavi(. Hirkev "e' la v.'ec %ri%rave" "a ve1+i ra;i" va"3 a tvr$3 2t k,. H#*'ala ve$2ca s '" s(! kt r ', sa % stavila $ 5ela cirkev"ej 'ra",. N1ac#ta a $uc# ve"stv ' li $e+ rali- va"3. ^u$ sa "e+ # l $l#6ie % -era(! ak # 'i$va %rivileB va"3 stav, sl ' $e"3 $ $a"& 'e- #1a$"e v,k ris(uj2. A', sa v,rie6il "e$ stat k 6tt",c# %eIa-&! ' l v,vlast"e"* v6et k cirkev"* +ajet k a ' li -ru6e"3 "ec#aritat&v"e r$, a kl6t r,. P($esiat 'isku%sk*c# st lc v ' l -ru6e"*c# 6tt +. Bisku% + sa -ak-al )ia$a( R&+ % tvr$e"ie v 1',. Hirkev ' la 2stav u $$ele" $ R&+a a -a5le"e" $ ;ra"c2-ske# 6ttu. O$ v6etk*c# $uc# v"*c# sa v,)a$ vala %r&sa#a "a t2t k "6tit2ciu. Ke7 sa asi 2m/ $uc# ve"stva -$r#ali -l )i( %r&sa#u! $ 6l ku krvav3+u %re"asle$ va"iu! %ri kt r + ' l asi T\ \\\ kIa- v uv-"e"*c#! $e% rt va"*c# 5i % %rave"*c#. F" #& $s2$e"& ' li ut %e"& v + ri. P %rave"3 ' li aj re# 1"ice "a%r. H +%ieB"e! Vale"cie""es! Ora"Be! Ha+'rai a Arras. Helk + -a#,"ul 10\ \\\ 1u$& % $1a i"*c# $#a$ v a) X\\ \\\. V " ve+'ri 1Y9/ ' l kres(a"stv v ara"c2-sku $str"e"3 a ' l -ave$e"* kult r -u+u. B l -ave$e"* '5ia"sk, s '6! krst! % #re'. Rev l2cia %c#ala v +e"e s%rav $liv sti "es%rav $liv sti! v +e"e sl ' $, sa $ %26(ala -l 5i" v a v +e"e r -u+u u%a$ala $ + $l slu)',. V l, "skej kate$rle sa uctievala s c#a sl ' $, a v %ar&)sk + C tre Da+e ' #,Ia r -u+u. O',vatelia V%a$u! -vl6( Ve"$3e! ' li -+asakr va"& aj v k st l c#. Ve1k3 +" )stv kl6t r v! k st l v a ;r ' l v,l2%e"*c#! v,%le"*c# a -"esvte"*c#. B l -ave$e"* 1\i$I v* t*)$eI a ' li -ru6e"3 "e$ele ak $"i P"a. P $ r26k + rev l2cie ' li 'e-trest"e vra)$e"& +" #& 1u$ia. A) ta+ $ 6l #r$3 #esl rev l2cie =sl ' $a! r v" s(! 'ratstv >9 Ae traBick3! ak +l sl ' $, $ala rev l2cia sv ji+ $e( +! "e# v riac stat"*c#. [sta+i #lsa" r v" s( sa "euverite1"e r*c#l %re"iesla "a strie Bil t&",! kt r st&"ala #lav, 'e#1a$u "a stav! u5e" s(! % #lavie. Ca 'ratstv sa tie) ak si -a'u$l . :l ' $a! r v" s(! 'ratstv s2 v % $state kres(a"sk3 # $" t,. Ak "ie s2 tiet 1u$sk3 %rva

-al )e"3 v B #u! kt r* stv ril 5l veka k sv j+u 'ra-u a % $ 'e! riskuje sa! )e 'u$2 -"etv re"3 a -ra$e"3! ak sa t stal u) t 1k krt. Cak "iec sa rev luci "ri % %rav vali sa+i +e$-i se' u. Lc# -2riv s( uk "5il a) cisr Ca% le ". 2ZY. HLRKEV PRECA:MEDOVAMA BRUCA A KAMLMEAE K %riek %"&k + " v*c# ve$eck*c# 'jav v '*va "e%rv + ra$e"* tie) Ki r$a" Bru" ! '*val* $ +i"ik". V re# li %rijal kIa-stv ! ale sv ji+ s1u' + "e' l ver"*! %restal v,k "va( -vere"2 slu)'u! #lsal 2%l"2 "e-visl s( ;il - ;ie $ cirkev"ej aut rit,! 6&ril tie) "e"vis( ku %%e) vi a Hirkvi! % %ieral Krist v vtele"ie! "uku Cajsvtej6ej Tr jici a i"3 vier u5"3 5l"k, a u5il "e%ravej +,stike a ve5" sti )ive"ej #+ t,! kt r je vraj t t )" s B # +. Utiek l - r $"3# Cea% la a vie$ l % tul"* a "evia-a"* )iv t. P%e) Kle+e"t VLLL. # "ec#al $l# a $.kla$"e v,% 52va(! a', 'javil % $statu t # ! 5 Bru" #lsal. :e$e+ r k v trvali s"a#, %ri+( Bru"a k jas"3+u ; r+ul v"aiu je# "- r v a tie) k %uste"iu "es%rv"e# u5e"ia. Ke7 sa a"i % t + "e% $$al! ' l ak kac&r $ v-$a"* svetskej + ci! kt r # v r. 1X\\ u%lila ak "e'e-%e5"3# a tvr$ #lav3# 'lu$ra a % tu% vate1a vier,. K % 1ut va"ia# $"3+u $cu$-e"iu +e$-i te l8Bi u a %r&r $" u ve$ u $ 6l ! ke7 sa Hirkev "a $l#2 $ 'u u-atv rila v 5i " v3+u k %re"ik vsk3+u 'ra-u sveta! le' ' l -$a"liv "e-l25ite1"* s Bi'li u! aj ke7 u) v 1T. st. u5il v Par&)i Fikul6 Ores+e! )e -e+ sa t5a k l sv jej si. P $ '"e u5il aj kar$i"l Fikul6 Husa"sk* v 10. st. a aj a% 6t lsk* %r t " tr HalcaB"i", u5il e6te %re$ K %er"ik +! )e sl"k st j& a -e+ sa % #,'uje. Ces"a)ili sa ale $ sv jic# 'jav v a Be"il",c# -iste"& -a(a# va( Bi'liu a te l8Biu. Kalile Kalilei u5il % $1a Fikul6a K %er"ika #eli ce"trick + s,st3+e "a+iest $ vte$, u-"va"3# Be ce"trick3# . K %er"&k ve" val sv je $iel =O % #,' c# "e'esk*c# telies> %%e) vi! ' l %re$va"3! 5&ta"3! v 2v $e -"a5e"3 -a %rav$e% $ '"2 #,% t3-u ?"a r -$iel $ Kalilea@. K %er"&k s+ "e' l %re"asle$ va"*! ' l ka" v"&k +! kt r* ' l v)e"* aj u v,66ie# $uc# ve"stva. V,$al sv je $iel 10T/ "a %ria+e "alie#a"ie a -a % $% r, v*-"a+"*c# cirkev"*c# # $" str v ak ' l kar$i"l :c#r"'erB 5i 'isku% Kiese. Ae# $iel "e' l "a%a$"ut3 a"i 'e# + % "ti;iktu tri"stic# %%e) v. A) Y/ r k v % sv j + v,$a"& ' l % $+ie"e5"e -ak-a"3! % kia1 "e'u$e %rave"3 a a) % 7al6&c# se$e+"stic# r k c# "esk.r ' l "e6(ast"e r -# $"ut3! )e $% ruje Bi'lii a )e je te$a 'lu$"3. Va%r&5i"il t "er -v)"e % 5&"a"ie Kalilea! 5 # $.sle$k + ' l -ara$e"ie k"i#, "a i"$e4 -ak-a"*c# k"&#. T t r -# $"utie cirkev"*c# 2ra$ v - $% ve$al sta" visku $ ',! ak # -astvali aj v*-"a+"& astr "8+ via a u5e"ci t*c# 5ias. Ke7)e sa -$al ! )e %rijatie " v*c# +,6lie" k #r -& vieru! 'r"ili sa cirkev"3 kru#, %rija( v*sle$k, K %er"ik v*c# a Kalile v*c# v*sku+ v. P&s+ :vt3 ' l vte$, aj v 5iste %r&r $ ve$eck*c# t-kac# v,svet1 va"3 $ sl v"e.

Pr&r $"3 ve$, ' li v -a5iatk c# a ve$ + st& svete ' l % skr +"e! %ret Hirkev #1a$ala v,svetle"ie aj %re 'las( %r&r $"*c# vie$ v Bi'lii. Kalile v "- r "a "' )e"sk2 % va#u Bi'lie sa -# $ val s kat l&ck u tra$&ci u ?sv. AuBust&"! sv. T +6 Akvi"sk*@ le%6ie "e) % Iatie te l8B v 10. a 1X st r 5ia. Kalile ve1+i s%rv"e % -"a+e"al! )e sa P&s+ "e+&li! ale +.)u sa +*li( je# v,kla$a5i! kt r& ', sv je v*kla$, P&s+a "euv$-ali $ s2la$u s "e-vrat"*+i % -"atka+i %r&r $"*c# vie$. Ca%&sal< =P&s+ je ak sl v Duc#a :vt3# ! %r&r $a ak %rejav B )ej +,sle a % ria$ku>. Av6ak v $ 'e! ke7 v Ce+ecku )al ve1k3 2s%ec#, Mut#er v u5e"ie a #lav"* $.ra- sa kl$ l "a Bi'liu! v,-eral +i"i+l"e % $ -riv ! ak si laik $ v 1 val "et,%ick, arBu+e"t va( Bi'li u. Kalile vi ' l %rik-a"3 "e#ji( #eli ce"trick* s,st3+. V r ku 1X/1 v,$va s%is! v kt r + "a-*va $% rc v je# te8rie #lu%k+i a tr k+i. Av6ak #lav"* %r 'l3+ ' l! )e "eve$el sv ju #,% t3-u v tej $ 'e e6te us% k jiv $ k-a(. B l -"a+e"it*+ $e'at3r +! je# ve$ + sti i v,ja$r va"ie "a ve1+i $ 'rej 2r v"i. Ura-il aj %%e)a! kt r* # "iek 1k krt %rijal a )iv sa -auj&+al je# %rcu a v)il si # . O$ r. 1X11 ' l Kalile %l" # $" t"*+ 5le" + %%e)skej aka$3+ie. P%e) $ k "ca k "6tat val! )e + )" - ur5it3# #1a$iska % va) va( K %er"ik vu s2stavu -a %rav$iv2! "ie v6ak -a a's l2t"e %rav$iv2. Trval "a t +! a', sa v jej %r s%ec# "e% u)&vali te l Bick3 arBu+e"t,. B li t ak3si %ravi$l #r,! kt r3 Kalilei "e$ $r)al a tak $ 6l k %r cesu. Te+%era+e"t"*! %rc#k*! $ +*61av* a slv,c#tiv* u5e"ec "ec#cel %ri%usti(! )e ', s "&+ + # l "iekt "es2#lasi(. :2$ #r -il Kalilei+u +u5e"&+ a %ri"2til # $v la( je# "uku. [$aj"* v*r k =a %re$sa sa t 5&> a je# +u5e"ie! "ie s2 $ k-a"3. Ce' l a"i v )alr c# i"kvi-&cie. Ca% k " %latil ! )e 1u$ia star6& ak X\ r k v "es+eli ',( $va"& "a +u5i$l a t Kalilei iste ve$el. Kalile v v-e"ie ?a) $ k "ca )iv ta@ ' l $ +ce % $ $ #1a$ +. Ve" val sa 6t2$iu a ve$eckej %rci. V)$, -$.ra-I val sv ju -visl s( "a Kat l&ckej cirkvi. V +rel ak ver"* kat l&k s % )e#"a"&+ %%e)a Ur'a"a VLLL. $Ia Z. 1. 1XT2 -+iere"* s Hirkv u. Ak veriaci a Hirkvi $$a"* kres(a" "ec#cel "ik # % # r6 va( a 6k $i( Hirkvi. O je# -+*61a"& sve$5& list kIa- vi Di" vi< =: + $# $la"* si ra$6ej v,rva( k - #lav,! "e) ', s + $% r val sv ji+ %re$stave"*+! ?v Hirkvi@ a 6k $il sv jej $u6i! aj ke7 -astva+ %r ti "i+ t ! 5 sa +i -$ evi$e"t"3.> :t %($esiat r k v % Kalile vi %ri"ies l $ stat 5"3 'jas"e"ia v t + 5 Kalile #lsal Ceht " ?v r. 1XZX % + c u sv j# Bravita5"3# -k "a@ a v r. 1Y20 Bra$le,. E6te aj T,c# $e Bra#e ?"e# v riac 7al6&c# v*-"a+"*c# u5e"c c# Kalie vej $ ',@ #jil Be ce"trick* + $el. Aj Mut#er! $ v lvaj2c sa Bi'lie "a-val K %er"ika 'l-" +! kt r* stavia astr "8+iu "a #lavu. P $ '"e Kalv&"! Fela"c#t "! Bac "! K +e"sk* a stat"& hitte+'erski %r ;es ri. Vat %r testa"t Ke%ler sa % -it&v"e v,ja$r val Kat l&ckej cirkvi v r. 1X\0! )e ="e-avr#la astr "8+iu a $ v lila K %er"ik vej s2stave v 1"2 $iskusiu>.

DIa 1\. 0. 1Y0Y ' l v6e 'ec"* -ka- k"&#! u5iacic# K %er"ik vu s2stavu! -ru6e"*. Hirkev" aut rita "ijak -vl6( "ev,)a$ vala $ $r)iava"ie -ka-u! a %ret ju +" #& kat l&cki u5e"ci u) $l#3 r k, u5ili. Cajle%6&+i % kra5 vate1+i K %er"ika! Kalilea a Ceht "a ' li je-uiti a tie) 6k l,! #ve-$r"e a +2-e % $ ic# ve$e"&+. V r ku 1Z/0 s2 v,Iat3 - i"$e4u -ak-a"*c# k"&# s%is, K %er"ika! Ke%lera i Kalilei# =Dial B >. :tal sa tak %ret ! )e i"$e4 "e' l $l# %rav va"*. V listu Aa"a Re+a v6ak vi$ie(! )e ic# s+eli u) sk.r 5&ta( u5e"ci a ve$ci. Diskusie "ic# "e' li -ak-a"3. R -# $"utia k "BreBcie v %r&r $ ve$"*c# t-kac# si "ik$, "e"r kuj2 "e +,l" s(. F.)u ',( te$a aj c#,'"3. Ta+! k$e "ej$e %ria+ vieru a +rav" s(! +us& sa te l8Bia %ris%.s 'i( %rav$+ ve$eck*c# -iste"&. Tak u5il u) sv. AuBust&" a i"& cirkev"& tc via. Okre+ t # "ee4istuje vier u5"3 r -# $"utie k "cilu 5i %%e)a! )e sa K %er"ik va "uka -avr#uje. Prv*+ vi$ite1"*+ ;iask + % stu%u v 5i Kalile vi ' la strata %rest&)e Hirkvi a jej %rve"stva v ' re e4%eri+e"tl",c# vie$. Ve$e"ie %re6l "a "r $, )ij2ce sever"e $ Gl%. V"6a( $ v)"ej '$ate1skej %rce %re$su$k,! -iskuc#tiv s(! 6a'l8" vit s(! %*c#u a i"3 "&-ke 1u$sk3 "ec" sti %re$-"a+e"va ;iask ! "e2s%ec#. Pr&kla$ Kalilea je 6%eci;ick*+ v tis&c r k v star + %ravi$le! )e Hirkev % $% ruje a %estuje ve$u a kult2ru. Tie) %lat&! )e ka)$* i"* svetsk* s2$ sa tie) +.)e +*li( a $s2$i( "evi""3# ! " "a%riek t +u s2$ stva -ac# va"*. Fl kt r* s2$", $v r r -# $ l +,l"e tak -rie$kav ! ak tt r&+ska k "BreBcia. Praktick, sa vie le" t +t je$i" + %r&%a$e! %ri5 + tre'a 'ra( $ 2va#, tie) t ! )e sa vlast"e je$"al viac +e"ej $s2$e"ie kv.li %resa$- va"iu "e$ stat 5"e % $l )e"ej #,% t3-,. Jl vek ', +al sk.r )as"2( "a$ t ut +2$r s( u k "BreBcie! av6ak t ', sa celk + "e# $il +" #*+ k 2t k + "a Hirkev. A" + Pavl + LL. ' la usta" ve" K +isia %re rev&-iu %r cesu a %r&%a$"2 re#a'ilitciu Kalilea ak #eretika. 2ZZ. :V_TR AAC CEPOFUHKR AE POHHOBCR :V_TEHE V r k c# 1TZ/i1T9\ ' l v ka%itul"*c# --"a+ c# k +e"u A"a Ce% +uck3# %ri%&sa"* +,l"* r k 2+rtia i 1/Z/ "a+iest 1/9/g $ stal sa aj "a je# #r '! ak % tvr$-uje aj #ist rik Pekav. Kr "ikr Hjek - Mi'e5a"! si "eve$el tiet r.-"e 2$aje v,svetli(! %ret -rej+e uvie$ l $ sv jej kr "ik, v r. 10T1 A" v $v c#< A"a - Ce% %+uku! ut %e"3# v r ku 1/Z/ %re -a+l5 va"ie s% ve$"3# taj +stva! a A #a"ka - P +uku! ut %e"3# v r. 1/9/. Tak v-"ik v 10. st. v,'j"e"* A" a skut 5"* A"! ale -'ave"* -slu# svt sti! kt r3 +u %ri-"vali je# s25as"&ci. Fe" =- P +uka> a =Ce% +uck*> je t t )"3. Ca-"a5uje t ! )e $vaja Hjk vi ut %e"& A" via v-"ikli - je$"ej a tej istej s ',. Hjk v,+ +,l + ' l % +*le"* aj Bal'&" a +,l"* r k 1/Z/ ' l %rijat* $

ka" "i-a5"ej 'ul, v r. 1Y29. V "es%rv"e# let % 5tu v ka" "i-a5"ej 'ule "e+ )" v,v $- va( "+ietk, %r ti %%e)skej "e +,l" sti. P%e) je "e +,l"* v veciac# vier, a +rav v! "ie v sta" v va"& $eje%is"*c# $t. Ceka" "i-uje sa let % 5et! a"i )iv t %is! ale s 'a! kt rej sa 2cta t*ka. A) v r. 1Y02 ' la "j$e" v vatik"sk + arc#&ve aute"tick s(a)" s(! kt r2 % slal %ra)sk* arci'isku% A" - Ae"6tej"a #"e7 % "ej traBickej u$al sti %%e) vi $ R&+a. Ae"6tej" v tvr$e"ie %akuje v r. 1T\2 r u$"ick* %t a arci'isku% v $.ver"&k Peter Klari;ikt r v Ae"6tej" v + )iv t %ise. Tiet $ ku+e"t, v"iesli jas" $ svtc v# )iv t %isu a usve$5ili kr "ikra Hjka - "e%rav$,. R v"ak %t Va#Iske# kl6t ra Mu$ l; %&6e v $iele Hatal Bus A''atu+ :aBa"e"siu+ - r. 1/9Z t +! 5 sa stal "e$v" v Pra#e. P 5as #usitsk*c# "e% k j v ' l r k s+rti sv. A"a! cte"3# ak +u5e"&ka! -a'u$"ut*. Tak3t +,l, s2 v star6&c# $eji"c# 5ast3! kv.li vte$aj6&+ +e"ej %rec&-",+ s%.s ' + uc# vva"ia i"; r+ci& a 2$aj v. Pret "a%r&kla$ "ie je -"+, %res"* r k "ar $e"ia +ajstra A"a Husa a"i Ui)ku a %re$sa "e+ )" % ve$a(! )e ', tiet s ', "ee4ist vali. Hirkvi %ri"le)al r -# $ va( sv jic# v"2t r"*c# -le)it stiac#! ak ' l % tvr$e"ie v 1', kla$ru'sk3# %ta. Ke"erl", vikr A" - P +uka % tvr$il v 1'u " v3# %ta 'e- ve$ +ia a s2#lasu kr1a. T*+ %reka-il %a" v"&k v -+er -"&)i( arci'isku% vu + c -ria$e"&+ " v3# 'isku%stva v ju)"*c# Jec#c# %re "iekt r3# - sv jic# '12'e"c v! kt r3+u c#cel ve" va( statk, kla$ru'sk3# %tstva. Ke7 arci'isku% % tvr$il " v3# %ta kla$ru'sk3# kl6t ra %r ti v.li kr1a Vclava LV.! $al kr1 u+u5i( v6etk*c# arci'isku% v*c# ra$c v! +e$-i "i+i aj A"a - P +uka. Te"t utr%el %ri +u5e"& (a)k3 -ra"e"ia a - r -ka-u kr1a ' l 2\. /. 1/9/ -# $e"* - Karl v# + sta $ Vltav,. :2vek3 kr "ik, %ra)sk a li%sk a i"3 % tvr$-uj2 +u5e"&cku s+r( sv. A"a Ce% +uck3# . Ca k sr v*c# % - statk c# s2 aj $"es vi$ite1"3 st %, krut*c# +et8$ stre$ vek3# +u5e"ia. A" va 1av l %atka ' la -l +e" %ri t-v. 6t s va"& ke$, ' l -avese"* -a ruk,! -via-a"*c# v-a$u "a c#r'te! a "#l,+ tr#"ut&+ +u ' li v,kf'e"3 ra+e". L "a je# le'ke s2 -rete1"3 % - statk, krut3# +u5e"ia. Ca tvr vej 5asti s2 -l +e"i",! kt r*c# s25as" ve$a +.)e %res"e k "6tat va(! )e k "i+ $ 6l -a )iva. :ve$5ia %ak va"*c# 2$er c# tu%*+ %re$+et +. Vra"e"ia ' li tak3 (a)k3! )e +useli -rej+e v,v la( v*r " $ + -Bu! kt r* ' l %r&5i" u s+rti. D Vltav, u) ' l # $e"3 %rav$e% $ '"e le" je# +ktve tel . Te"t a"tr % l Bick* "le- v,svet1uje! %re5 tel v,%lval "a #la$i"u a) % T t*)$I c# a "ie % 1T $I c#! ak sa t 'e)"e stva v %r&%a$e ut %e"*c# s.'. C v3 sk2+a"ie statk v v r. 19Y2 % tvr$il ic# %rav s(. Pre5 $al kr1 A"a +u5i( viac "e) stat"*c# arci'isku% v*c# 2ra$"&k v a "ak "iec # s+ +u5ilE J sa c#cel kr1 sur v*+ +u5e"&+ $ -ve$ie(E Ae -"+, e6te i"* $.v $ A" v# +u5e"&ctva! t ti) -ac# va"ie s% ve$"3# taj +stva. Prv2 s%rvu t + -a-"a+e"al %r ;es r vie$e"skej u"iver-it, T +6 E'e"$ r;er - Hasel'ac#u. Cav6t&vil v r. 1T// Pra#u a % 5as sv j# tr j+esa5"3# % ',tu -#r +a)$il i"; r+cie t +! 5 sa u$ial v Jec#c# -a Vclava LV. Csle$"e t -a-"a+e"al v sv jej kr "ike. P&6e! )e A" ' l

s% ve$"&k + kr1 v"ej a =' l ut %e"* aj ak sa # v r& %ret ! )e sa -$r#al %re-ra$i( s% ve$"3 taj +stv >. O t + sa "esk.r ?1TY\@ -+ieIuje i %ra)sk* ka" v"&k Pavel U&$ek v sv jej :%rav v"e! ve1+i %rav$e% $ '"e % $1a +iest"ej tra$&cie. Ae 1a#k % c# %ite1"3! )e sa t +t %r&%a$e "es+el # v ri( -a )iv ta %rc#k3# kr1a! a )e -a #usitsk*c# v je" "e' la %r&li6 v# $" $ 'a %re -a-"a+e"a"ie t*c#t u$al st&. R.-"e k l" sti "a-"a5uj2! )e Vclav ve +a")elstv s 'av rsk u %ri"ce-" u U ;i u "e' l %r&li6 6(ast"3. Pri $.ver"*c# je$"a"iac# kr1a a je# ra$, s aviB" "sk*+ v-$ r %%e) + Kli+e"t + VL.! kt r* sa # s"a)il -&ska( %re sv ju 'e$ie"ciu! sa v r. 1/91 uva) val t +! )e +u % "2k"u -a )e"u $c3ru araB8"ske# kr1a! kt r* ' l Kli+e"t v*+ %r&vr)e"c +. Vrej+e $ 6la - 5esk*c# kraj&" s%rva! )e kr1 ', teraj6iu +a")elku r$ %re%ustil. Ke7)e U ;ia ' la k ru" va" a) v r ku 1T\\! -$ sa! )e "3 % vesti "e' li "e% $stat"3! a )e kr1 % +*61al "a t ! %re#lsi( $ vte$aj6ie +a")elstv -a "e%lat"3. Pre#lse"ie +a")elstva -a "e%lat"3 v6ak v,)a$ val ka" "i-a5"* %r ces! %ri kt r + ' l "ut"3 v,% 5u( i $ru#2 stra"u. V tak*c# %r&%a$ c# ' l % tre'"3 % ra$i( sa s $' r"&k + "a cirkev"3 %rv . Ke"erl", vikr A" P +uka ' l $' r"&k + v cirkev" + %rve a je %ret + )"3! )e # kr1 v" % )ia$ala ra$u! a )e # v,#1a$ala v s% ve$e1"ici! a', si -aistila je# +l5a"liv s(. P t + je v,svetlite1"3! %re5 kr1 vi -le)al "a t +! a', A" %re# v ril. Cec# u) A" v +u5iar"i #r$i"sk, +l5al ak s% ve$"&k ale' ak Be"erl", vikr! tresta"* -a v 1'u kla$ru'sk3# %ta! celk + s%rv"u! ale %re kr1a "e)ia$ucu! sve$ +ite %l"il sv je stav vsk3 % vi"" sti. Ak $.v $ je# s+rti u$vaj2 v6etk, -a#ra"i5"3 aj $ +ce %ra+e"e! )e ' l 'e( u kr1 vej -l v.le. :v. A" ' l uctieva"* u) vte$,! ke7 je-uiti e6te "e%.s 'ili. V arci'isku% v# sve$ectva v,%l*va! )e je# Be"erl", vikr ' l u+u5e"* %ret ! )e ria$"e %l"il sv je 2ra$"3 % vi"" sti. Aer"6tej" # "a-*va svt*+ +u5e"&k + a je# "sil"2 s+r( +u5e"&ctv +< =D kt r A #a"es! +.j vikr! ' l % ukrut" + +u5e"&... ut %e"*>. Ak sa "euv$-a %r&5i"a s+rti! tak %ret ! )e v takej )al 'e je % tre'"3 uvies( le" t ! 5 + )" sve$ka+i $ k-a(. Kr1 v k lie % -"al %rav2 %r&5i"u! le' t ' l =verej"*+ taj +stv +>. L Klari;ikt r %&62ci v r. 1T\2! "a-*va A"a - P +uku +u5e"&k + a % $ t*ka! )e je# s+rti je % $r '"ej6ie %&sa"3 i"$e a )e ' l slve"* skvel*+i --rak+i. Ra$ kr "ikr v $ 1T. $ 1X. st. $ sve$5uje! )e suc# % A" vej s+rti ' l trest + -a je# "sil"2 s+r(. V' )"2 %a+iatku P +uk vu %ri% +&"al aj +ajster Hus. U) %re"ese"ie svtc v*c# statk v v r. 1/9X $ %re$"ej -e+skej svt,"e -a )iv ta A" v*c# vra# v! kr1a a kr1 v*c# ra$c v! je %rv*+ "-"ak + kultu. P $1a --"a+u je$"3# ruk %isu :tar*c# let %is v 5esk*c# - % l vice 10. st. $iali sa u A" v# #r 'u --rak,! a %ret ' l #r ' %atre"* +re) u. Vl$l aj %resve$5e"ie! )e kt k 1vek #r ' -"euct&! "e- sta"e u6etre"* #a"',. Vlat k ru"" kr "ika! -visl "a %ra+eI c# $ ', s%re$ #usitsk*c# v je"!

u$va! )e je# tel sa skvie --rak+i. V -%is c# ka%itul"*c# $ + c# v Pra#e je u je$"3# % -"a+e"a"3! )e # % stavil 'l. Aa" - P +uka. Ca je$" + svt v&tsk,c# kalic# v - r. 10\2 je "e% +uck* r $k r v"ak "a-va"* 'la# slave"*+. A ak v,%l*va - )al ', % $a"ej "a Husa v r. 1T\9! 'li sa 1u$ia us+rte"& A"a -a kr1 v# )iv ta # v ri(. Ce$ stat k %&s +"*c# s%rv A" vej +u5e"&ckej s+rti + )" v,svetli( v6ak aj t*+! )e #usitsk3 v j",! kt r3 #"e7 v,%ukli! "e' li %re literr"u 5i"" s( %ria-"iv3. Okre+ t # +" # %&s +"*c# %a+iat k star6ej $ ',! +e$-i "i+i iste aj --"a+, '2rliv*c# u$al stiac# $ev($esiat,c# r k v 1T. st.! ' li -"i5e"3 % 5as #usitsk*c# v je" i "esk.r. :tar3 let %is, a $ ku+e"t, v6ak $ ka-uj2! )e svt j"ska 2cta "eut&c#la a"i v #usitskej $ 'e. Bla# re5e"ie A"a Ce% +uck3# %re$ 20\ r k+i ' l v*ra- + "' )e"sk3# a "r $"3# $ia"ia v 5esk + "r $e! 'e- kt r3# ', sa je# kult "estal tak*+ v6e 'ec"*+. :vtc ve s c#, u) ' li stava"3 %re$ t*+t cirkev"*+ 2k " +. Cajv56ie -slu#, svt re5e"ie svtca +al %r tije-uitsk* # rlite1 #ra'je ar. A"t. :% rk. K +isii ' l %re$l )e"*c# +" # %rir $-e"e "ev,svetlite1"*c# u$al st&! - kt r*c# $ve ' li u-"a"3 -a --rak,. B li +e$-i "i+i "#le u-$rave"ie ruk, A"", Ter3-ie Kre's vej - %aral*-, a atr ;ie ?v r. 1Y\1@ a -ac#r"e"ie $iev5a(a R -lie H $"k vej - :trak "&c %re$ ut %e"&+! ke7 v r. 1Y1Z s%a$la % $ 1a$ a $ stala sa % $ +l,"sk3 k les! $kia1 ' la "a svtc v %r&# v r % $l# + #1a$a"& v,tia#"ut )iv a -$rav -a %r&t +" sti +" #*c# sve$k v. Pra)sk3 svt j"ske %2te ' li %r&le)it s( u! k$e sa stretli v %ra)sk*c# uliciac# a 'r $e"eck*c# stre$iskc# vlaste"ci a -je$" c vali sv j ' j -a r v" %rv" s( 5esk3# ja-,ka a -a sl ' $u 5esk3# "r $a. Aj tak u$al s(! ak ' l % l )e"ie -kla$"3# ka+eIa k Cr $"3+u $iva$lu! sa k "ala % 5as svt j"skej %2te v r. 1ZXZ. Tiet %2te ' li # j"e "av6tev va"3 5esk*+ 1u$ +. :tre$isk + 2ct, ' l je# #r ' u sv. V&ta. Fe$-i %2t"ik+i ' li aj cisri Me % l$ L.! A -e; L.! a Kar l LV. OrBa"ick ltka -ac# va" v le'ke sv. A"a "ie je ja-,k! ale $ek +% " va"3 + -B v3 tka"iv . B l t -iste"3 a"tr % l Bick*+ sk2+a"&+ - r. 19Y/. :k r6ia ve$a "e' la "a takej 2r v"i! a', sa 'e-%e5"e -istil ! ak* $ru# tka"iva sa je$". D +"el* ja-,k "e-al )il svt j"sku 2ctu! le' t e4ist vala #"e7 % svtc vej s+rti. B )ia %r -rete1" s( -ac# vala 5as( svtc v# + -Bu v ; r+e ja-,ka! a', $ sve$5ila! )e je# ja-,k v % $ria$e" sti + -Bu sl2)il r -u+u a v.li. R -u+ a v.1a +u $ikt vali! ke$, + # v ri( a ke$, +l5a(. Asi 2\ r k v %re$ s+r( u -a%&sal A" Ce% +uck* ak arci'isku%sk* %isr 1\ %r&%a$ v $r '"*c# %.)i5iek! kt r3 % sk,t l $e$i"sk*+ kIa- +. V6a$e uvie$ l aj 'e)"2 ; r+ulu cirkev"ej kliat'e v %r&%a$e "evrte"ia %.)i5k,! ale $ "ik # "e'ral 2r k,. Tie vte$, Hirkev -aka- vala. :v. A" ' l v t + 5ase! le" skr +"*+ %isr + a ' # sl vc +. Pre$stava! )e ', ste v,% + #li $esiati+ 1u7 + 'e-2r 5" u %.)i5k u! a -a t ', vs "a-vali % st vkc# r k v

2)er"&k +! ak t r 'ia viacer&! kt r& ra$i 2t 5ia "a Hirkev! %.s '& -"a5"e a'sur$"e. R v"ak "e+iest"a je -+ie"ka +" # 'r 5"&ctve v s2visl sti s sv. A" +. :v. A" s25as"e "e+al viac %re'e"$ "e) $ve! ak t ' l vte$, u kl3ru -v,k + a ak t "esk.r % v lil Tri$e"tsk* k "cil. V-$al sa ;ar, u sv. Havla! ke7 sa stal )ateck*+ arci$iak " + a %ustil ka" "ikt u sv. Llia! ke7 %rijal v,6e#ra$sk*. Ka" v"&k + u sv. V&ta "e' l. Aj ke7 ' l $ kt r %rv a % )&val arci'isku% vu $.veru! +al "a%r&kla$ ve1a +e"ej $.c# $ku "e) Hus! kt r* +al r v"ak $ve 'e"e;&cie. V,6e#ra$sk* %r ' 6t +al %r&j+, 1\ krt v56ie. A" si $al stava( "eve1k* $ + "a [je-$e a ' l aj +ajite1 + $ +u "a V,6e#ra$e. V 'e)" + )iv te v6ak "e-le)& %r&li6 "a t +! kt + k 1k %eIa-&! ale k 5 +u ic# v,u)&va. Kt "eli% l "a )iv te! "eli% l a"i "a +ajetku. 2Z9. BLEMA HORA BOMA MEC VMOF PRE JE:KR CGRODE R -% r, v "r $e sa +useli "ev,#"ut"e v, stri(! ke7 %r testa"ti "ara-ili "a rekat li-a5"* "stu% kat l&k v! kt r& 'r $e"*+i sila+i $ '*vali je$"u strate"2 % -&ciu -a $ru# u. U) %re$ Biel u # r u! ' la -" va % l vica 5esk3# "r $a kat l&cka. D 5ela ' c# t' r v! %r testa"tsk3# a kat l&cke# ! sa $ stvaj2 +u)i ra$ikl"e# ra-e"ia! kt r& ' li +l c# t"& ku k +%r +isu. Be-%r stre$" u %r&5i" u ku % vsta"iu ' l u-atv re"ie $v c# k st l v! kt r3 si "e+eck& luter"i % stavili v Br u+ vw a Hr 'ec# u Duc#c va "a cirkev" + +ajetku. B li %resve$5e"&! )e +aj2 % $1a =P r v"a"ia> %rv stava( si k st l, "a kr1 vsk*c# statk c# a -a kr1 vsk3 statk, % va) vali i statk, cirkev"3. Ke7 arci'isku% % #r -il Hr 'sk*+ kri+i"l",+ %r ces +! t&t sa s%rave$l"ili a k st l -a tri $"i str#li. Br u+ vsk*+ +al ',( k st l -a%e5ate"*! t& sa v6ak v- %reli a $ k "ca -a#"ali kr1 vsk2 k +isiu! kt r t +ala v,k "a(. :% r" t-ka ur5ite "e+ala tak* v*-"a+! ak* jej ' l %rikla$a"*! ale v-j +" "e$.vera a % $r)$e" s( ' li ve1k3. DIa 2/. 0. 1X1Z %ri6l $ kr1 vskej ka"celrie "a %ra)sk* #ra$ "iek 1k ra$ikl",c# 61ac#tic v! ve$e"*c# T#ur" +! kt r& % %ru$kej #$ke v,# $ili v " k" + $v c# "ajv,66&c# -e+sk*c# 2ra$"&k v! t& sa v6ak "e-a'ili. V r. 1X19 $+ietli +ier v3 % "uk, cisra aer$i"a"$a LL. a "e$'ali "a t ! )e i+ % tvr$il v6etk, %rivil3Bi i Ru$ l; v Fajestt. Fiest $% ve$e v,$ali %re#lse"ie k "r $u! a', 'r"il vlas( %r ti "e%riate1 +. O$' j vrc# lil 19. Z. 1X19 "a Be"erl" + s"e+e v6etk*c# 5esk*c# -e+& - sa$e"&+ aer$i"a"$a! kt r3# -v lili -a kr1a aj "ekat l&ci. DIa 2X. Z. 1X19 ' l -v le"* a T. 11. k ru" va"* ;alck* kur;irt kalv&"ske# v,-"a"ia arie$ric# aalck*. V6etk, "aria$e"ia! kt r3 $' j"3 stav, v,$vali % 5as % vsta"ia! ' li $.sle$"*+ v,k "va"&+ re; r+a5"ej -sa$, =5ie %a"stv ! t # aj "' )e"stv >. Lc# cie1 + ' l $ % +.c( %r testa"ti-+u ku k "e5"3+u v&(a-stvu v kraji"e. V56i"a u+eleck*c# %a+iat k! "a-#r +a)$e"*c# u sv. V&ta Kar l + LV. a je# "stu%c +! %a$la -a 'e( tr j$I v3+u "i5e"iu. O'rat -"a+e"al aj "e'e-%e5"2 Ber+a"i-ciu kraji",. V*v j s%el k r -# $"3+u stretu. V ;e'ruri 1X2\ sa stal

velite1 + stav vsk3# v jska % T#ur" vi! r&6sk, Ce+ec Kristi" - A"#altu. Kr1 arie$ric# aalck* $ k "ca u-avrel 0. Y. 1X2\ s% je"ectv s tureck*+ sult" +. Bitka "a Bielej # re s cisrsk,+ v jsk + trvala % l$ru#a # $i",. Tis&c v ar+$a 5esk*c# stav v! tv re" - ve1kej 5asti cu$-&+i ) l$"ier+i! ' la r - stave" v viac "e) kil +etr vej 6&rke! a', 5akvala 2t k "e%riate1a %re$ kt r*+ ustu% vala u) $ru#* +esiac. B la -$eci+ va" %re$ 6l*+i ' j+i a $e-ercia+i a u) $l#6ie "e$ stvala %lat. Jas( ) l$"ier v! #lav"e $.st j"&k v! #1a$ala % " 5" + strac#u a -i+e % silu v %ra)sk*c# kr5+c# a $ 'itk, "esta5ili -asia#"u(. P litick, %re-ieravej6ia + ravsk 61ac#ta sa $l# -$r#ala %ri% ji( k 5esk3+u $' ju! " ' li t "ak "iec + ravsk& v jaci kt r& "aj$l#6ie v,trvali "a ' jisku D a) $ k "ca. Pa$la asi $esati"a ' juj2cic#! %reva)"e "a stra"e stav vsk3# v jska. Kr1 a 5as( 61ac#t, u6li $eI % 'itke a +est sa v-$al . Nir k3 vrstv, % $$a"3# 1u$u "e% va) vali % vsta"ie -a sv ju vec. V % $state vi$eli "e%riate1a tak v cisrskej Vie$"i! ak aj v $irekt rskej Pra#e. D c#$-al aj k $% ru se$liak v %r ti stav vsk3+u ) l$"ierske+u v jsku! kt r3 si v Jec#c# % 5&"al 5ast r v"ak ak "e%riate1sk3 v jsk . Jesk3 % vsta"ie vie$l "iek 1k %"sk,c# r $ v. K +era"iu s&l $ 6l % "e$ stat 5"ej %r&%rave s sla' u s% l 5e"sk u a +e$-i"r $" u % $% r u. Fajet" vrstva %rejavila +l c# t, %ri"6a( 'ete a v $c via % vsta"& sa 'li -'r ji( 1u$! a', sa "ev,+a"il - % $$a"stva. Pev"*c# c#arakter v "e' l "a$',t k. Ve1+i 1a#k sa %rec#$-al $ je$"ej ' juj2cej stra", ku $ru#ej. Velite1 F rava" v #ra'w Ai"$vic# Nlik! kt r* ' l -ajat* "a Bielej # re! ve1+i r*c#l %re6iel $ %a5"3# t' ra a $ tia# l t v #a's'ursk*c# slu)'c# a) "a %re$se$u "ajv,66ej v je"skej ra$,! t.j. +i"istra v j",. Cr $" t-ka "e' la r -# $uj2ca! ve7 "a % %re$"*c# +iestac# % vsta"ia stli ak i 5ist krv"& Ce+ci tak aj % "e+5e"& Jesi ak T#ur"! aels! H #e"l #e! Nlik! Ka%l&v - :ulevic! K ll "a! A"#alt. Ce' l t ' j -a "r $! ale -a "e+eck* %r testa"ti-+us. Ce+ci $' j vie$li a Jesi tr%eli. O$' j"& stav via % $ali cisr vi slv" st"3 sve$5e"ie s 2\1 % $%is+i! v kt r + 1utuj2 sv ju v-'uru a %risa#aj2 ver" s( a % slu6" s( aer$i"a"$ vi LL. Te"t list "a-val Palack* #a"' u 5eskej #ist8rie. V ;e'ruri 1X21 ' li -atk"ut& v $c via $' ja! ak sa "e-ac#r"ili 2tek + ak T#ur"! aels! H #e"l #e ale' si "eve$eli -&ska( cisr vu %ria-eI ak 'aja A"#alt via. V6etk*c# % %rave"*c# 5esk*c# %" v ' l 2Y! +e$-i "i+i ' li Ce+ci D :c#lik! Be$vic# - B&l3! Ru%%el! Haue"sc#il$! a K 'er. :%is vate1 vi a rekt r vi Kar l&"a A" vi Aesse"i vi ' l -a t ! )e v,je$"val s u# rsk*+i stav+i %r ti aer$i"a"$ vi! v,re-a"* ja-,k a ' l - tr 5e"*. Ca sv j - -su$ k sa % $%&sal "e+eck, a "ec#al sa "a % %ravisk $ %ravi( "e+eck*+i %ast r+i. P $1a A. Prav$ +ila $ k "ca a"i "eve$el 5esk,. Ca F rave "e$ 6l k % %rav+ -slu# u kar$i"la Dietric#sc#tei"a. V6etk, r -su$k, s+rti - $% ve$ali vte$aj6ie+u trest"3+u

%rvu. Hisr vi 6l v*stra#u %re v6etk, 5as,. P %rava 2Y 5esk*c# %" v v j2"i 1X21 sta5ila "a viac "e) /\\ r k v "a 6&re"ie re5& krut sti Hau's'urB vc v. Ke7 sa t v6ak % r v" "a%r&kla$ s 1YZ % %rave"*+i - r k v 19TZi0/ v Jesk sl ve"sku! je t ve1k* r -$iel. K ";i6kcia a "i5e"ie +ajetku a v,#Ia"ie kIa- v a kat l&k v - kraji", %c#ali -a % vsta"ia sa+i %r testa"tsk& stav via. V&(a- sa )ia1 "e6t&til t t k "a"ie "a% $ '"i(. Krut s( a "' )e"sk "e-"6a"liv s( ' c# str" ' la $s2$e"ia# $". Ceslv", k "iec 'itk, ' l le" %re$-ves( u tri$sa(r 5"ej v j",! %ri kt rej -a#,"ula tak+er % l vica ',vate1 v Jiec#. Jec#, ' li vte$, v,$ra"c va"3 a v,%le"3. H s% $rska 2r veI %" v st2%ala ak "ik$, %re$t*+. K ";i6kcia %.$, % Bielej # re % $% rila rast ve1k statk v v "e'*valej +iere. Ale aj 'e- Bielej # r, ', $ 6l k % sil"e"iu % $$a"stva a k # s% $rske+u a kult2r"e+u % klesu 1u$u. ?vi7 suse$"3 kraji",@. B l t $.sle$k + rast2cic# stav vsk*c# % )ia$aviek a tri$sa(r 5"ej v j",. Biela # ra "a $ru#ej stra"e -a v,s k2 ce"u c#r"ila 1u$ %re$ % "e+5e"&+! ku kt r3+u vie$ l "e+eck* lutera"i-+us. aer$i"a"$ LL. a"i je# "stu%c via "ek "ali )ia$"u %r Bra+ v2 Ber+a"i-ciu. K tej $ 6l a) "a skl "ku 1Z. a #lav"e v 19. st r 5&. Ca vie$e"sk + $v re sa # v ril viac 6%a"ielsk, a talia"sk, "e) "e+eck, a r v"ak cu$-i"ci! % %r&c# $e $ Jiec# % Bielej # re! ' li v56i" u - r +"skej ja-,k vej 'lasti. 29\. HLRKEV CG:LMCE REKATOMLVOVAMA JE:KR CGRODE P v&(a-stve "a$ 5esk*+ stav vsk*+ % vsta"&+ "a Bielej # re sa % $1a %ria"ia %ra)sk3# arci'isku%a Harrac#a +ala rekat li-cia $ia( % -v 1"e! % u5 va"&+ 1u$u! -ave$e"&+ ria$"ej cirkev"ej s%rv, a v- r"*+ )iv t + kIa- v. : sv ji+ ra$c + ka%uc&" + Valeri" + FaB"i sa e"erBick, #ra$- val %r ti "sil"3+u k "a"iu. Diel rekat li-cie +al ria$i( arci'isku% a Hirkev! a "ie +iest $r)itelia a 6tt. B l $.ra-"e %rik-a"3! )e re; r+a5"3 k +isie ?kat l&cke@ +usia % stu% va( "e"sil"e! 'raca"ie sa +us& r 'i( le" sl ' $"e a s lsk u. Uia1 cisr aer$i"a"$ LL. kl$ l v#u "a r*c#le 2s%ec#, "a t +t % li a u%latI val "ekres(a"sk2 -sa$u =5ie %a"stv ! t # i "' )e"stv >. Ha's'urB vci ' li %resve$5e"&! )e je$" ta vier, je %re v"2t r"2! vte$, +l s2visl2! sku%i"u rak2sk,c# kraj&"! "ev,#"ut". V % $state i6l %atre"ia vl$"ej + ci! ale s% luvi"u Hirkvi "e+ )" % %rie(. Pre r-", % stu% ' l t ti) i"* %ra)sk* arci'isku% i M #elius! tie) je-uiti i %%e)sk* "u"cius Hara;;a. Kr1 -veril ce"-2ru k"&# je-uit + a % $ria$il ic# $ - ru cel3 6k lstv . U-k "il v*lu5"2 %lat" s( kat l&cke# "' )e"stva. [l #a vrti( Jec#, % $ v%l,v kat l&cke# "' )e"stva a vier, ' la -vere" je-uit +. Hirkev tak sl2)ila "eve$ +k, a 5ast s "ec#u( u % silI va"iu 6tt"e# a's luti-+u. Ke7)e )ije v

5ase! "e+ #la sa v,+a"i( - ;eu$l"e# s% l 5e"sk3# % ria$ku! ale "es+ela a"i -a'2$a(! )e Krist v kr1 vstv "ie je - t #t sveta. B l v6ak $ s( je$" tlivc v! kt r& si %r&li6"2 -via-a" s( 6ttu a Hirkvi uve$ + vali. Vsa#, svetskej + ci ' li $rastick3. Cekat l&cki $uc# v"& ' li % stu%"e v,ka- va"& - kraji",! k st l, ' li vrte"3 kat l&k +. N1ac#tici a +e6(a"ia $ stali "a v*'er< 'u7 sa -# $"2 s %a" v"&k + "a viere ale' %re$aj2 sv j +ajet k a v,s(a#uj2 sa. Ntvrti"a sa ic# skut 5"e v,s(a# vala. P $$a"*+ - stala je$i" + )" s(< % $r 'i( sa. F" #& v6ak u6li -a #ra"ice D /\\\\ r $&"! % l vice "e+eck*c#. Ae %rav$a! )e $v" %re$t*+ v,#Iali "ekat l&ci $ cu$-i", tis&ce kat l&k v. D 5esk*c# kraj&" %riv$-ali Ce+c v! Nv3$ v! Turk v! Tatr v. Va sask3# v%$u v,$ierali tak% ve$iac % sle$"3 s2st - 2st -'e$a5e"3# 1u$u. Me" v Pra#e -a'rali 2T k st l v a -ak-ali v,k "va( +" #3 'ra$,. De"is $#a$uje -a 6v3$ske# v%$u v Jec#c# X\\\ v,l2%e"*c# a -"i5e"*c# s$. Vvl6( ' li -a'&ja"& kat l&cki kIa-i! kat l&cke k st l, ' li #a" 'e"3! 'ra-, "i5e"3. P r. 1YT\ ' la s"a#a uvies( cel2 5esk2 k ru"u % $ )e-l %rusk3# kr1a. Prusi v%a$li $ 5esk*c# -e+& v)$, ce- kraji",! 'sa$e"3 %r testa"t+i. T& % +#ali Prusku %ri 'sa$- va"& 5eskej kraji", a c#u$ '"e"iu :lie-sk . Ca ic# 25et je tre'a %ri%&sa( aj $vle5e"ie 1\ \\\ + rava" v $ v*c# $"3# tr ctva. V56i" u sa 1u$ia s(a# vali - strac#u %re$ % litick*+i tresta+i! v-$ ru a le" s5asti $ 'r v 1"e. F" #& sa "esk.r vrtili. Pri e+iBrcii -a#,"ul X o ',vate1stva Jiec#! %ri tri$sa(r 5"ej v j"e 0\o ',vate1stva. Pre$v la" 61ac#ta % % u5e"& a $ # v re s%ravi$la ustu% vala a k "vert vala. Vracala sa ku viere sv jic# %re$k v. V kat l&ckej viere vi$ela kus sv jej tra$&cie. Ae -auj&+av3! )e a"i "esk.r u) $ kat l&ckej vier, - 61ac#t, "ikt "ek "vert val. :"a#a 'rte"ie Pra#, ' la %rekva%iv 2s%e6". Ca kle+e"t&"sk + B,+"-iu k "al re# 1"* kl3rus "' )e"sk3 kur-, a v ta+ j6 + k st le sa # j"e s% ve$al . V r. 1X21 %rijali $ Hirkvi v Pra#e a k l& 22 \\\ "ekat l&k v. L v "asle$uj2cic# r k c# ' l % 5et k "ver-i& -"a5"*. [%ri+" s( v6ak 5ast c#*'ala "a ' c# stra"c#. Prekva%iv r*c#l sa -+ieril s kat l&ck u cirkv u T' r! M u",! Pv&'ra+ a i"3. K$e re; r+a5" k +isia "ara-ila "a $% r! $ c#$-al ku #$ka+! k v*# v rk+ a aj k $ "uc va"iu. Ciek$e sta5il $ %retie '5ia"sk,c# %rv! i"$e % kuta 5i v-e"ie. K$e ' l $% r -vl6( #2)ev"at*! ' l % sla"3 $ +esta v jsk ! kt r3 +useli +e6(a"ia )ivi(. K r -tr)k+ $ c#$-al s% ra$ick,! ke7 1u$ ' l % 6tva"* skr*vaj2ci+i sa ka-ate1+i ale' 6tt"i 2ra$"&ci je$"ali sk.r "e) +isi "ri a #"e7 trestali. U v56i", $ c#$-al k -+e"e v,-"a"ia #la$k . Taj"*c# "ekat l&k v ' l ve1+i +l . Ca F rave % stu% vala rekat li-cia 1a#6ie "e) v Jec#c#. Husitstv sa tu t 1k "er -+ #l a u) %re$ Biel u # r u ' la F rava kat l&ckej6ia "e) Jec#,. Fla$ Be"ercia %rij&+ala kat l&cke "' )e"stv r*c#l a 2%ri+"e ku "e+u %ri1"ula. Prve "a u'r"ila %re$ Nv3$+i r ku 1XTZ %ra)sk3 #ra$',. Dl#

v j"a % 5as 6v3$ske# v%$u ' la %re 'a "' )e"sk3 t' r, v)" u v*stra# u a %ret viacer& #1a$ali cestu ku -+iere"iu. Csilie "a %r testa"t c# $su$- vali 5esk* kIa- a +ate+atik A -e; :te%li"B! %e$aB8B via Kelasius D '"er! Fikul6 A$aukt V iBt a i"&. V ka)$ + %r&%a$e v "kaj6& "tlak! aj ke7 $ %rev$-a"* %resvie$5a"&+ a v*c# v" u %rc u je-uit v! -a"ec#al "a $u6iac# 1u$& trval3 st %,. V tak*c# k reI v v,rastal "esk.r =rak2sk, kat lici-+us>! %rakti-uj2ci s&ce %r&t +" s( "a "' )e"sk*c# 'ra$ c#! s%riev $ c# a slv" stiac#! kt r* ' l v6ak i"ak $uc# v"e %l,tk*. Me" v&"i+ 5"e "ejak* +isi "r v sv jej %rci -ac#$-al $ e4tr3+u. V56i" u +isi "ri u-"vali! )e i" verci sa $aj2 'rti( le" usil v"*+ %.s %'e"&+. Ciek 1k +isi "r v v6ak ' l -"+,c# sv j u tvr$ s( u. Patril +e$-i "ic# "a%r&kla$ Fatej Tve'ick*! Aaku' air+us! A"t "&" K "i6! A$a+ P ustka! ar. Fatwr vsk* a Dis+as :*k ra. Ce ',5aj"e v- r"*+ )iv t + a lskav*+ -a 'c#$-a"&+ s i" verca+i sa v-"a5 val Kravavsk*! H#a" vsk*! Bri$el a i"&. Vrc# l + krut sti vie$e"skej vl$, v 5i "ekat l&k + ' l %ate"t - 29. 1. 1Y2X. Ka)$* "ekat l&k +al ',( "aj%rv % tresta"* (a)k*+i 'ec"*+i %rca+i a ak sa "e 'rti! +al ',( v,% ve$a"* - kraji", a ke', sa vrtil! +al ',( % tresta"* s+r( u. O'rte"& ' li % $ $ #1a$ +. P %r&%a$" + "vrate k "ekat l&k + +ali ',( $s2$e"& ku Balej+ 5i v,#"a"stvu. Pre "ekat l&ck,c# ka-ate1 v! u5ite1 v ale' ic# ukr*va5 + ' l sta" ve"* trest s+rti. P $ '"e %latil trest s+rti aj -a $ v - "ekat l&ck,c# k"&#. U$ava5 v 5akala %eIa)" $+e"a. Ce+al* % 5et % $$a"*c# ' l takt uv-"e"*c# a % tresta"*c#. Kat lici-+us! $ kt r3# ' l 5esk* "r $ vrte"*! ' l "iele" sil" u #r$- u %r ti Ber+a"i-cii! ale s%.s 'il aj t ! )e "astala $ 'a % k ja! r -v&jala sa +,stika 'ar ka a 7al6ia kult2ra v,-"a5uj2ca sa velik"+i ak Bal'&"! Pe6i"a! Buk vsk*! D 'r vsk*! Au"B+a"! Palack* a +" # i"*c#. B li t %re$ v6etk*+ je-uiti! kt r& stat 5"e 'r"ili 5esk* ja-,k. Bal'&" je %rv*+ %re$stavite1 + 5esk3# $eje%isu a 'u$ite1 + "r $a aj "a%riek %er-ek2cii. V"a5" ' la kult2r"a v*stav'a i stav'a c#r+ v. Jesk* 1u$ sa v ve1kej +iere 'rtil ku Kat l&ckej cirkvi %.s 'e"&+ # v re"3# i tla5e"3# sl va. Prejavil sa t + c"*+ v- stu% + je# -' )" sti. V +" #*c# 'ciac# ' l je$i"*+ % $% r vate1 + a 6&rite1 + 5esk3# ja-,ka +iest", ;arr! "ieke$, s% lu%racuj2ci s u5ite1 +. P $ '"e t + # v r& Palack*! K. H. B r vsk* i V$. Ceje$l*. F" #& 'u$ite1sk& kIa-i ' li citliv& aj "a s cil"u situciu a s"a)ili sa ju sv ji+i s&ce '+e$-e"*+i %r strie$ka+i! ale %re$sale"! -le%6i(. B l ale ve1k u 6k $ u %re Hirkev! )e a"i 'ar k v $ 'a "e$ k-ala v,tv ri( %re rekat li-ciu le%6ie % $+ie"k, ak ' li % Bielej # re a % 5as tri$sa(r 5"ej v j",. Karel Havl&5ek B r vsk* %re#las val! )e "' )e"stv =%atr& k cel3+u 5l veku>. T*+t ' l %reI kat lici-+us. Ce"vi$el v6ak % kr,tectv ! -vl6( v "' )e"sk + )iv te. Kritick* ' l aj k v,s kej cirkev"ej #ierarc#ii! kt r ' la

"av,6e "e+eck. B l v,l25e"* - kIa-sk3# se+i"ra %re sv je v6esl va"stv . Du6ev"2 tr*-eI %re+#al satir u. Ak ka)$* #u+ rista -+er"e %re#Ial. :+ t v,svet1 val< =E%iBra+, s2 e%iBra+,! "ie v6ak v,-"a"ie vier,>. U+ieral -a %atre"* sviat s(a+i. Osu$" u k +%likci u ' l s% je"ie a's lutistickej Vie$"e s kat l&ck,+i -uj+a+i. Hierarc#ia! v56i" u 61ac#tick a "e5esk! sa $ stvala stle viac $ % # $l"ej -visl sti "a svetskej + ci a "evie 5eli( jej % litick3+u! "r $"3+u a s cil"e+u 2tlaku. Ha's'ursk* $v r stle viac -asa# val i $ v"2t r"*c# % +er v v Hirkvi a #ru' '+e$- val v%l,v %%e)a. Osviete"stv ' l +,6lie"k v* s+er 1Y. a 1Z. st r 5ia! kt r3# c#arakteristick u 5rt u je sl"e"ie - " v*c# ve$eck*c# % -"atk v a v $.sle$ku t # %rece"e"ie # $".t %rir $-e"*c# "a 2k r "a$%rir $-e"*c#. A's l2t"a su%eri rita 6ttu "a$ Hirkv u ' la -kla$ + sviete"skej cirkev"ej % litik,! le' cie1 + 6ttu je stara( sa #+ t"3 a $u6ev"3 'la# v6etk*c# '5a" v! te$a aj %r&slu6"&k v Hirkvi. J ' l $ % sia1 %re$+et + v-j +"ej $ # $, +e$-i %a" v"&k + a %%e) +! -vis& tera- "a -vrc# va"ej v.li %a" v"&ka. Ve1+i "e'e-%e5"3 tu ' l rBa"i- va"ie kl3ru "a civil" + % $kla$e! s% je"3 s %re"asle$ va"&+ kres(a" v. Ha's'ursk + "arc#ia -vl6( -a A -e;a LL. sa s"a)ila %rija( r.-"e re; r+,! le' vi$ite1"e -a stvala -a eur8%sk,+ v*v j +. :25as( u re; rie+ ' l i +" # "eBat&v"e# . Ntt "a%r&kla$ $rastick, '+e$-il v%l,v Hirkvi! -ru6il ve1a kl6t r v! r -$elil +" #3 'isku%stv "a +e"6ie a 25i""ej6ie celk,. P $stat"e r -+" )il % 5et ;r a 6k.l! k$e ' la -ave$e" s,ste+atick "' )e"sk v*c# va! v 'ar ku cite1"e -a"e$'va". F ravsk& stav via 'vi"ili "e%rv + kIa-a A"a :arka"$ra! )e %rivie$ l - P 1ska 'a"$, lis v5&k v. Pri +u5e"& v Ol + uci c#celi ve$ie(! 5 r 'il v P 1sku ?v,k "al si %2( $ Je"st c# vej@. Tie) sa c#celi $ -ve$ie( - 5 # sa +u s% ve$al je# %" Ma$islav P %el - M 'k vic. P +u5e"& - +rel 1Y. /. 1X2\. 291. JE:KQ BRATLA BOML FUJECQKFLE L$el + kres(a"a je %re H#el5ick3# $riekav*! %r st*! $ sveta $l25e"* 5l vek. Ntt"a + c + % $1a "e# % #a"sk* %.v $! + %lati( le" Krist v -k ". Ae #riec# + ',( kr1 +! vrc#" s( u! su$c +! ric#tr +! kat +. L Hirkev! kt r vl$"e! je -l. P%e) je % $1a "e# a"tikrist +. Pre kres(a"a je r -# $uj2ca le" B )ia v.1a! v,sl ve" v Bi'lii. V6etk stat"3! aj ke', t "e' l -l3! tre'a $+iet"u(. L %rv "a v-$ela"ie. T %rivie$l H#el5ick3# ku %esi+istick3+u % #1a$u "a svet! k 2%l"ej %asivite a kult2r"ej "e%l $" sti. Ak $ 6l "esk.r k -al )e"iu Ae$" t, % $1a je# -sa$! "e' l t je# 2+,sl +. P $1a "e# "etre'a -akla$a( " v2 Hirkev! ale 5isti( t2! 5 je tu. Ae$" ta 'ratsk! ak v.'ec c#cela %.s 'i(! +usela $+iet"u( +" #3 je# "' )e"sk3 a ;il - ;ick3 "- r,. Vvl6( tie v-(a#u 6ttu a s% l 5" sti. U H#el5ick3# + )" ce"i( je# s"a#u $straI va"ie r -% r v +e$-i i$el + Krist v# u5e"ia! ak # " c#%al! a skut 5"*+ )iv t +. P #k$al v6etk*+ teles"*+ a

% -e+sk*+! $riekal si ra$ sti a -"6al %r tive"stv a tak aj u5il. Ca$c#*"al # Krist v $%uste"ie! "e"silie a lska. Pr $ukt + #usitsk*c# #"ut& je aj Ae$" ta 5esk*c# 'rat v. Lc# %r&" s + ' l vkla$ 5esk3+u "r $u v 'lasti ja-,k vej! kult2r"ej a "' )e"skej. Hlav" -slu#a 'rat v je "a literr" + % li. V r k c# 10Y9i9/ ' la v,tla5e" Kralick Bi'lia. :"a#u %r&kla$"* kres(a"sk* )iv t i+ "e+ )" u%rie(. V ic# ra$ v v,6iel aj A" G+ s K +e"sk*! kt r* ' l ve1k* "iele" sv ji+i %e$aB Bick*+i ra$a+i! ale aj % litick i"' )e"sk*+i "- r+i! ke7 % 5as tri$sa(r 5"ej v j", % )a$ val v-j +"* re6%ekt ' c# ve1k*c# kres(a"sk*c# k ";esi&! kat l&k v a %r testa"t v. B l t ;il - ;! 'isku% Ae$" t, 'ratskej a +e$-i"r $"e u-"va"* %riek %"&k + $er"*c# v,c# vvate1sk*c# +et8$. Hel3 v*c# v"3 2silie + % $1a "e# / % stu% v3 ciele< % -"a"ie - $ej&" a vlast"3 sk2se" sti! se'a vl$a"ie a " v3 s% je"ie s B # +. Ae# %e$aB Bick3 $iel ' l v,s k ce"e"3 aj je-uit+i. Jesk& 'ratia ' li %re"asle$ va"&! kv.li t +u! )e $+ietali 6tt"e -ria$e"ie! 'ra""2 v j"u! v je"sk2 slu)'u! %r&sa#u at7. Fali v6ak #lav"2 25as( "a r -%2tava"& v-'2r a v,#a$- va"& +iest $r)ite1 v - kie". U) Aiv& - P $e'ra$ a i"& ic# %re"asle$ vali a u%a1 vali. R k,ca"a r -# r5e"e %&6e %r ti "i+ a %rir v"va ic# ku ;al 6"*+ %e"ia- +. U luter"ske# $v ra sask3# kur;irta ' li "e"vi$e"& a sa+i +e$-i se' u ve1+i "e-"6a"liv&. Va 1X\ r k v v,$ali 0\ v,-"a"& sv jej vier,. :viat sti a ' # slu)', i+ ' li 5&+si ve$1aj6&+! slu) '"*+! ale % +#aj2ci+ ku s%se. Krst "e+luv"iat % va) vali -a "e25i""*! v r. 10/T $ t # u%ustili. Pri%26(ali le" Krist vu %r&t +" s( 25i""2 v :viat sti ltr"ej. Ciekt r& u5ili! )e :viat s( ltr"a je le" -"a+e"&+ Krist vej 'ete! a )e kIa- strca (a)k*+ #riec# + kIa-sk2 + c. 292. PO:TUPO A CGMADO CAFLERECS PROTL AEVULTOF BOML OPRGVCECSE P $ v%l,v + +" #*c# %a+;let v 2t 5iacic# "a je-uit v + ve1k 5as( s% l 5" sti -"a5"e skresle"3 %re$stav, ic# 5i"" sti v $eji"c#! -vl6( ic# %.s 'e"& v stre$"ej Eur8%e. D k "ca ' li s%ja"& s i"kvi-i5"*+i tri'u"l+i a 5ar $ej"&ck,+i %r ces+i ak ', "i ' li ic# tv rca+i! 5 v6ak "ie je %rav$a. Kla$"3 str"k, je-uit v s2! )e %ris%ievali k 5is( va"iu a r -v ju "' )e"sk3# )iv ta #lav"e ak +isi "ri a v,c# vvatelia v 6k lc#! -vl6( "a u"iver-itc#. Ae t %r&s", r$! kt r* je skvele rBa"i- va"* a v,s k kvali;ik va"*. B li % r u %r ti 6&riace+u sa %r testa"ti-+u. U$r)iavali ve1k3 5asti Eur8%, v kat l&ckej viere a -&skali s%( ve1k3 2-e+ia ?"a%r. sv. Peter Ha"isius@. B li "aj+ v +i"ul sti "aj%rie' j"ej6&+ a "es+ier"e akt&v",+ r$ +. V,stu% vali r-"e a r -# $"e. Ca -kla$e 6%eci;ick3# je-uitsk3# s1u'u % slu6" sti a% 6t lsk3+u st lcu ic# %%e)i % ver vali -vl6( (a)k*+i a $.le)it*+i 2l #a+i.

U je-uit v "e+ )" # v ri( akejsi sle%ej % slu6" sti. Ak %&6e ic# -akla$ate1 sv. LB"c - M , l, =sl ' $" + -riek"ut& sa vlast"3# 2su$ku>! "ec#cel t*+ "ijak $e; r+ va( ic# s '" s( ale' -'av va( je-uit v - $% ve$" sti. Prve "a %ak! u+ )I val je-uit + t2 "ajv56iu + )"2 r.-" r $ s( ic# %.s 'e"ia a $val + )" s( reali-cie i"$ivi$ualit, ka)$3# 5le"a. Ca$ r -ka- + %re$stave"3# st j& %r&ka- P"a a te$a skut 5" s(! )e viac tre'a % sl2c#a( B #a "e) 1u$&. Ca%r&kla$ ka)$* je-uita s+el v,ja$ri( v*#ra$,! ak #r -il "e'e-%e5e"stv #riec#u. V t # ! )e sa je-uiti c# %ili aj "e 'v,kl*c# %r strie$k v! v-"ikl tvr$e"ie! )e +ali #esl =25el svt& %r strie$k,>! kt r3 % c#$-a $ Facc#iavelli# . V skut 5" sti +ali #esl =v6etk $ 'r3 5i i"$i;ere"t"3 je tre'a % u)i( k $ sia#"utiu $ 'r3# cie1a>. Hirkev a te$a aj je-uiti u5ia! )e $ 'r* 25el "ik$, "e% svcuje -l* %r strie$ k. Pr ti "ej vete ', +usela Hirkev -akr 5i(! 5 v6ak "e' l "ik$, % tre'"3. Cik$, sa "e%reuk-al ! )e ', ju je-uiti u5ili! aj "a%riek ve1k3+u risk va"iu v Ce+ecku v r k c# 19\/i0 a v Fa7arsku 192YiZ D Caj+e"6ie %rv %risu$- va( -sa$u =25el svt& %r strie$k,> je-uit + +al k +u"i-+us! kt r3+u "i5 "e' l $ s( svt3! a', t "e-"eu)il s %r&-"a5" u ra;i" va" s( u a v,trval u %ravi$el" s( u k $ sia#"utiu sv jic# i+%erialistick*c# cie1 v. Vvl6( t vi$ie( - t # ! ak $ k-al -"i5i( sv jic# %r tiv"&k v a ak2k 1vek % -&ciu i -a ce"u "aj"ec#ut"ej6&c# kla+stiev! # vra"ia! - s+ie6I va"ia! % l %rv$ a %re#Ia"ia. V-"ikla aj s"a#a s%r tivi( + rlku je-uit v! ak ic# 2$aj"* %re#"a"* %r&kl " ku svetu a + ci. V skut 5" sti "ee4istuje )ia$"a vlast" + rlka je-uit v. Tie) "a%r&kla$ je-uitsk& s% ve$"&ci +ali ',( 5 "ajlskavej6&+i! a', %r s%ec# sviat sti % k"ia "e' l -',t 5"e s(a) va"* a "e' la u-atvra" cesta ku s%se. Ale aj t t ' l -"eu)&va"3 $% rca+i je-uit v a ' li tak 'viI va"& 1a#k v)"e# %r&stu%u. Tie"ist3 str"k, a %r&5i", -ru6e"ia r$u ' li r.-"e. Cieke$, sa v,-"a5 vali ist u tvr$ s( u! ak i6l s%su $u6&. D s( 5ast sa "ec#vali vies( % litick*+ i"6tikt +! 5 ' l + )"3 "esk.r 1a#k % u)i( %r ti "i+. Ae-uiti tr%eli! res%ekt&ve t ler vali "sil"* rekat li-a5"* % stu% vl$ a "e% stavili sa $ stat 5"e %r ti "e+u. Fali v rukc# ve1k2 + c a v6etku v,c# vvate1sk2 a u5ite1sk2 5i"" s(! 5 "ieke$, vie$l k -"eu)&va"iu tejt + ci a k %*c#e. B li '#ajca+i "iele" c#u$ '"*c# a L"$i" v! ale ' li aj s% ve$"&k+i %a" v"&k v a v%l,v"*c# 1u$& D t*+ +ali v*-"a+"* v%l,v "a % litiku! 5 -a#kIal aj ic# 'c# $"2 5i"" s( "aj+ v ParaBua,i a k "tr lu "a$ %eIa)"*+i ; "$+i. Okre+ s% jit sti s # reuve$e"*+! "aj+ s ;i"a"5"*+i -le)it s(a+i ?"eje$e" %a" v"&k +al -uje+ -+ c"i( sa "i+i k "tr l va"3# ' #atstva@ +al "a -ru6e"ie r$u v%l,v aj $uc# sviete"stva! a's luti-+us k"ie)at i "e%riate1sk& ' ur' "i a ja"-e"isti. R$! kt r* sa tak $$a"e ve" val sv j+u v,s k3+u cie1u a ' l aj -aujat* +" # stra"" s( u %r 'l3+ v! "e+ # l sa v,#"2( k ";likt +. Uia$", r$ "e' l tak "a%$a"* ak je-uiti. V56i"a +*t v ' la v6ak "ic# v,+,sle" - -visti a "e"visti. :v je r 'il aj v6e 'ec"3 sviete"sk3 "e%riate1stv v 5i

re# lia+! aj ke7 ',5aj"* 1u$ si ic# v)il. Fa$a+ P +%a$ ur "a%r. "e"vi$ela je-uit v! le' jej $+ietali v,slu# va( sviat sti %re jej -#*ral* )iv t. Ae-uiti ' li %re"asle$ va"& a v,#Ia"& #lav"e v P rtuBalsku! N%a"ielsku! ara"c2-sku. P%e) Kli+e"t PLV. +al v -v,ku r 'i( $.le)it3 r -# $"utia aj 'e% ra$, s kar$i"l+i. B l "akl "e"* v % litick*c# %r 'l3+ c# ku k +%r +is + a ' l l jl", ku %a"uj2ci+ r $ +. Vru6e"ie je-uitsk3# r$u sa s"a)il "a%riek $% ru vl$ 5 "ajviac $$iali(. Cak "iec sa %re % k j r -# $ l % stu%"e r$ r -%usti(. Vru)il # 21. Y. 1YY/. V sv j + v*" se # v r&! )e u) je# %re$c# $c via r -%26(ali r$,! kt r3 "e- $% ve$ali % )ia$avk+ $ ',. Ce $su$-uje a"i u5e"ie! a"i +rav" s(! a"i % ria$ k je-uit v. V,vracia "+ietk, %r ti "i+. Vru6e"ie "e' l "e +,l"*+ v*r k +! ale $isci%li"r",+ %atre"&+. Kli+e"t ust2%il a) % "aj# r6&c# #r -'c# %a" v"&k v! kt r& #r -ili $%a$ + $ Hirkvi a $ k "ca ul2%ili %%e) vi 5as( 2-e+ia a', # k t +ut kr ku $ "2tili. T*+ v % $state %%e) -a+e$-il $%a$u tr c# kraj&" $ vier, a $al %re$" s( +e"6ie+u -lu %re$ v56&+. Ca %ltku $ stal s%( 'lasti cirkev"3# 6ttu AviB" " a Be"eve"t! 'sa$e"3 ara"c2-sk + a Cea% lsk +. :&ce "ie v6etci je-uiti v +i"ul sti ' li svtca+i! ale v )ia$" + %r&%a$e "e' l "ejak* v)", v"2t r"* $.v $ "a r -%uste"ie r$u. Csle$k + r -%uste"ia r$u v-"ikli ve1k3 6k $, v v*c# v"*c# 2stav c#! 6k lc# a +isic#! kt r3 sk.r je-uiti s%rav vali. T*+ stratila Hirkev "ara- v*-"a+"2 5as( sv j# v,s k3# 6k lstva. Ae-uitsk* r$ ' l -" vu v r. 1Z1T Pi + VLL. '" ve"*. Pre$ -ru6e"&+ v6ak %re$stav vali $uc# v"2 ve1+ c. V Jec#c# "a%r&kla$ +ali asi 12\\ 5le" v! /2 s&$iel! 2\ stre$"*c# 6k.l a u"iver-it, v Pra#e a Ol + uci. Trist se$e+$esiattri je-uit v v,$al kre+ t # lati"sk, 10Y/ s%is v. V 5esk*c# je-uit v v,"ikli ak u5e"ci a s%is vatelia "aj+ :te,er! Bal'&"! V,$ra! D 'r vsk* i 7al6&. V tri$sa(r 5"ej v j"e sa ak '#ajca Pra#, %r ti Nv3$ + v,-"a+e"al je-uita Aiv& Plac#*. Uia$"a re# 1a "ev,k "ala v "ajr.-"ej6&c# 'lastiac# "' )e"sk3# a ve$eck3# )iv ta t 1k ak je-uiti< $uc# v" s%rva! v*c# va +l$e)e! +isij" 5i"" s(! v-$elvacia 5i"" s(! ve$a! v%l,v "a u+e"ie! literat2ru! astr "8+iu! ;,-iku! -e+e%is! "r $ %is! ja-,k ve$a! $eje%is! +ate+atika. Tak)e Har$er "a%&sal< =Ciet tak+er ve$,! a', i+ "e' la v7a5">. D k "ca aj Far4 '$iv val je-uitsk3 re$ukcie v ParaBua,. Ae-uiti $ali svetu ve1a v,"ikaj2cic# u5e"c v a v,"le-c v. Prca t # t r$u %atr& i % je# '" ve"& +e$-i %r Bres&v"u< + $er" te l8Bia ?Karl Ra#"er! kar$. De Mu'ac@! ve$a ?Teil#ar$ $e H#ar$i"@! eku+e"i-+us ?Bea@! s ci l8Bia ?v " Cell Breu"i"B@! literat2ra ?H %ki"s@! 5i"" s( r ' t"&ck,c# kIa- v i s"a#a $ial8B s $"e6"*+ svet +. Ria$ia ve1a u"iver-&t a aka$3+i&! astr " +ick*c# 'servat8ri& a 5as %is v "a v,s kej 2r v"i kre+ ve1k3# % 5tu stre$"*c# 6k.l at7. V R&+e s%ravuj2 vatik"sk, r -#las! vatik"sku #ve-$reI a %%e)sk3 u"iver-it,. : sv ji+i 20 \\\ 5le"+i s2 "ajv56 u +u)sk u re# 1 u.

29/. AEVULTL CLJLML VVGHCE KCLHOE Ae-uita A"t "&" K "i6 ' l 'etav* a -a"iete"* +isi "r! kt r* k-aval "iek 1k krt -a $eI % 5as $va$sa(se$e+ r k v. P.s 'il v "aj-atvr$"utej6&c# 5astiac# Jiec#! v,stave"*c# tvr$ej %r testa"tskej aBitcii. Ae# tla5e"* =K125> 'sa#uje /19\ 5esk*c#! "e+eck*c#! lati"sk*c# a ;ra"c2-sk,c# k"&#! ur5e"*c# ku s%le"iu. Jesk*c# k"&# ' l - t # 12 1//! t.j. asi 1m/ v6etk3# 5esk3# ! 5 ' l v,tla5e"3. Hirkev + a +ala %rv 'r"i( sv je u5e"ie %re$ "e%rav$a+i. K "i6 vu # rliv s( si + )" 1a#k v,svetli( aj %ret ! le' v je# $ 'e sa 'lu$rstv % va) val -a v)", -l 5i". Ale K "i6 +al e6te je$e" $.le)it* a %$", $.v $ k -"i5e"iu -l*c# k"&#. :+ # v r&< =b! -l re5e"3 k"i#,! kt r3 ' li %r&5i" u tak ukrut"3# a #r -"3# skr-e 2\\ r k v a viac v Jec#c# trvaj2ce# krvi%reliatia> ?K "i6 va Vlat $e"ice@. Ple"&+ k"&# ' j val -a je$" tu +e$-i veriaci+i v Jec#c#! -a +ier +e$-i "i+i! ' j val %r ti 'rat vra)e$"*+ v j"+ a "ie %r ti 5esk3+u %&s +"&ctvu a v-$ela" sti. Usil val sa! a', i" vereck3 k"i#, "e+arili +isij"2 %rcu! le' ve$el! )e s2 "ajv56&+ "e%riate1 + kat l&ckej vier, a $ k)u "i5i( $u6u. Pret "iekt r3 %rav val! i" ke$, v,tr# l c#,'"* list! i" ke$, k"i#, $ 'eral a %lil a "a#r$-al ic# tak*+i! v kt r*c# "e' li 6&re"3 'lu$,. Blu$"3! ale ce""3 k"i#, ' li $kla$a"3 % je$" + e4e+%lri v je-uitsk*c# k"i)"iciac#. V kle+e"t&"skej k"i)"ici s2 ul )e"3 "ajce""ej6ie % kla$, $u6ev"ej %rce #usitskej $ ', a Bratskej je$" t,. Ke', "e' l je-uit v! "e+al ', 5esk* "r $ a"i Hus vu P stilu a"i 7al6ie s%is,. Bal'&" si %rv* -a5al v6&+a( Aak u'k v*c# %rc. V,$a" ' la aj K +e"sk3# Aa"ua li"Buaru+ reserata a Pravi$l 5esk3# %rav %isu! - stave"3 % $1a Kralickej Bi'lie. P $1a %res"*c# --"a+ v krl v #ra$eckej $iec3-,! k$e K "i6 "ajviac %.s 'il! %lil K "i6 k"i#, $va krt! a t v)$, s $ v le"&+ k "sist ra ?v r ku 1Y2Z a 1Y/1@. Ae# s2#las % tre' val! %ret )e t v,)a$ val vl$"e "aria$e"ie. Pret )e +u "e' li %r&li6 "akl "e"&! je +l %rav$e% $ '"3! )e', +u $ v lili %li( k"i#, 'e- % v le"ia. V je# s%ise =Vlat $e"ice> uv$-a< =O%akuje+! )e )ia$"e $ 'r3 k"i#, "a #ra"icu "e $su$-uje+... J ke', "ejak k"i#a # s% $rska! #ist rick! lekrska ale' akk 1vek i"! kt r "' )e"stve "eje$"! "iek$e %c#la 'lu$ +E i O$% ve7< Cie je tak k"i#a % $ tak (a)k u kliat' u -a% ve$a"< % vi""* je v6ak ka)$* je$e"! 5 kt 'lu$"3 "j$e! i#"e7 v,+a-a(>. Va %ravite1"3 ' li % va) va"3 k"i#, "e-l25ite1"3 s kat l&ck u vier uk u ak H#el5ick3# :ie( vier, %ravej! P stila ale' K +e"sk3# Ma',ri"t sveta a Raj sr$ca. L"ak 6l ve1kej 5asti 'e-ce""3 k"i#, ak -a)e#"va"ie s"r + a % ver5iv3 + $lit',! 5ast i k"i#, "e+rav"3 ?ak tvr$& aj li'erl", #ist rik Ha"u6@. :+ u"iver-it"* %r ;es r R$l %re#lsil! )e 6l k"i#,! kt r3 "ikt $"es "e5&ta a % $1a "ic# sa "ikt "eria$i! "a%r. Ak u#ra"2( suse$ vi %rasa a % $.

O$ r. 1Y/2 sa u) k"i#, %li( "es+eli! $v)ali sa k "sist r +! $kia1 sa r.-"e $ stvali s%( ku "ekat l&k +. Fiest $Iat*c# k"&# sa 6&rili kat l&cke k"i#,. Ve1k3 -slu#, v,$va"ie $ 'r*c# 5esk*c# k"&# +al je-uita Fatwj Nte,er. K 6&re"iu %ris%el i #ra'w ar. A"t. N% rk. L K "i6 "a%&sal 6es( 5esk*c# s%is v! kt r3 r -$val. :vt vclavsk3 $e$i5stv v %rv*c# se+$esiat,c# r k c# ?v $ 'e K "i6 v# %.s 'e"ia@ r -$al Z\ \\\ kat l&ck,c# k"&#. Ae $ 'r3 si v6ak uve$ +i( k 1k v-c",c# 5esk*c# s%is v -"i5ili #usiti! a t %re$ v,"le- + k"&#tla5e. Deje%isec T +ek k t +u % ve$al< =Ke7)e % $1a +ie"k, T' rit v sa "ac#$-ala v6etka %rav$a v P&s+e! +ali k"i#, svt*c# tc v a $ kt r v ',( -"i5e"3 a s%le"3>. L" ke$, %&6e< =V r. 1T22 sa ?#usiti@ ' rili "a v6etk, B,+"-i a kIa-sk3 $ +, a v,l2%ili ic#! %ri5 + k"i#, je$" tliv*c# +ajstr v a "iekt r3 - v6e 'ec"ej k"i)"ice v Kar l v + B,+"-iu -"i5ili a r -tr#ali! "e$'aj2c "a ic# 'sa#>. Husiti -'2rali le" v Jec#c# 1\9 kl6t r v a t*+ -"i5ili aj ic# k"i)"ice. Tak $ali %la+eI + ve1a viac k"&# "e) K "i6. 29T. ALRG:EK PQ:AM HL:TORLHKO PRAVDLVOE Airsek "a "iekt r3 v*5itk, Dr. Vi+,! 'e"e$ikt&"a - E+au-! $% ve$al< =Ve7 + je Te+" "ie je #ist8ria! t je le" r +"9> Ae -"+e! )e r +" + "etre'a veri( $ sl va. P $ '"e tre'a % su$- va( "a%r&kla$ Hre'e" v H sti6 v a Fac#ar v*c# A% 6t l v. Ae t % $ '"3 ak i s " v6&+i r +"+i ak "a%r&kla$ t*+i $ Da"a Br h"a. Tak3t r +", s%jaj2 ;akt, s ;ikci u. K +'i"uj2 ic# tak! a', r +" %.s 'il $.ver,# $"e a -r veI! a', % $va"3 % l %rav$, ale' v,sl ve"e kla+stv % $% r vali sle$ va"* cie1 aut ra. Airsek "a%r&kla$ % %isuje +isie v D 'ru6ce. Hist8ria "+ v6ak # v r&! )e v $a" + r ku sa v D 'ru6ce +isie "ek "ali a K "i6 ta+ "ek-al a "e%lil k"i#,. Airsek sa u B&lka $ 5&tal! )e v r. 1YT\ sa k "ali +isie v Tve' "i! )e sa %lili $va k 6e k"&# a ' l %ri t + s%ieva"3. Airsek t2t u$al s( %re"ies l $ D 'ru6k,! %ri;ar'il % $1a sv jej ;a"t-ie a %ri$al e6te K "i6 vu % stavu. Okre+ t # je tu t-ka! 5i ' li v Tve' "i +isie tak3! ak "ic# %&6e B&lek! kt r* ' l %r tikat l&ck, -a+era"*. Airsek v r +" vej kr "ike U "s! 2%l"e skreslil s '" s( kIa-a Ker"era D K steleck3# . Pri%isuje +u "eBat&v"u c#arakjteristiku i c#.$-u +al k l&sav2! c# $il s 5a+i skl %e"*+i! s #lav u skl "e" u k %rav3+u ra+e"u! ' l c#u$*! lak +*! sa+ u "e%raj" s( u v,s,c#al. Ae# re5 a s%rva"ie ' li %re#"a"e 12'e-"3! kla+"3 a %re$stiera"3! 5ast ir "ick3. Vvl6( r$ lic# til v%l,v"*+ s '+! 'e- %resve$5e"ia %rik,v val. O ka)$3# sa -',t 5"e staral. B l cti)ia$ stiv*+ %r s%ec#r +! v %r strie$k c# "ev,'era"*+. U vikra vraj u$al s%is vate1a a 'u$ite1a kIa-a Havlick3# . i V skut 5" sti ' l kIa- Ker"er K steleck* v- r"*+ a v6estra""e v-$ela"*+ kIa- +! ak $ sve$5uj2 %a+t"&ci a #ist8ria i arc#&v"e $ ku+e"t,. B l u61ac#til*+ 5l vek + a

v,-"a5 val sa aj sv j u kult2r" u a s cil" u 5i"" s( u! %.s 'il v 6k lstve. J sa t*ka Havlick3# ! te" $k-al K steleck3+u k"i)"icu i 21. Pre c# r1av s( s+ "avr# val "a +iest sv j# sekretra K steleck3# ! kt r3# vraj "ajle%6ie $% r25ali je# sk2se" sti a ve$ + sti. K steleck* ' l $ k "ca je# s% ve$"&k +. Ak2 "&-ku 2r veI +ala #ist8ria v '$ '& k +u"i-+u ak ve$a! vi$ie( "a%r. - t # ! )e v 0\. r k c# 2\. st r 5ia ' l v $etsk*c# u5e'"iciac# $eje%isu uve$e"*c# +" )stv %r tikat l&ck,c# 2r,vk v - Airsk v*c# #ist rick*c# r +" v. K +u"i-+u ' l t ti) $ 'r3 v6etk ! aj 6%i"a a kal! k $ sia#"utiu je# + ce"sk*c# cie1 v. 290. KOMOCLAML:TL A FL:LOCGRL NML RUKA V RUKEE :vet v3 +isie! v kt r*c# s a"Ba)uje Kat l&cka cirkev "ie s2 -',t 5"3 a +aj2 u61ac#til* cie1! le' l Ti+ 2!T # v r&< =T t je $ 'r3 a +il3 %re$ B # +! "a6&+ :%asite1 +! kt r* c#ce! a', ' li v6etci 1u$ia s%ase"& a % -"ali %rav$u>. A u Ft 2Z!19 # v r& Kristus< =H# 7te te$a! u5te v6etk, "r $, a krstite ic# v +e"e Otca i :,"a i Duc#a :vt3# a "au5te ic# -ac# vva( v6etk ! 5 s + v+ %rik-al>. P $1a Vjv Y!9 B # si c#ce -#r +a)$i( sv j 1u$ =- v6etk*c# "r $ v! k+eI v! %le+ie" a ja-,k v>. V6etci 1u$ia +aj2 +a( + )" s( s% -"a( =je$i"3# %rav3# B #a! a t # ! kt r3# si % slal! Ae)i6a Krista> ?A" 1Y!/@. =P 7te ku +"e v6etci> % -*va Kristus "a je$" + +ieste. A ='u$ete +i sve$ka+i $ "ajv-$iale"ej6&c# k "5&" sveta>. Fisie "ie s2 )ia$",+ % litick*+ "str j +. R.-"e i"3 "' )e"stv a i$e l8Bie +aj2 tie) s%ravi$la -uje+ 6&re"ie sv jic# +,6lie" k v svete! ale v % $state "ik$e sa t "e$eje s tak u "e-i6t" s( u a lsk u ak v %r&%a$e kat l&ck,c# +isi&. Fe$-i kat l&ck,+i +isi "r+i s2 #r$i" via! kt r& %ustili v6etk a v-$ali sa svetsk*c# ra$ st&! a', 'et vali sv j )iv t slu)'e "a%r&kla$ v sa$c# +al + c"*c# a v6a$e ta+! k$e vl$"e $l# trvaj2ce tr%e"ie! ' les( a $uc# v" 'ie$a. Wa)k -a t %latia t&t 'etav& 1u$ia -$rav&+! 'a aj )iv t +. V +isic# sa 'javuj2 i +isi "ri D laici ak lekri! Be l8B via 5i tec#"ici a % $. Aj "aj$iv kej6& =c "puista$ res> sa c&tili v"2t r"e -avia-a"& ku 6&re"iu kres(a"sk3# "' )e"stva u % ra-e"*c# k+eI v a "r $ v. Lc# +et8$, v6ak ' li 5ast viac "e) % v)liv3! "era- #a"e'"3 a krut3. P va) vali -a vec cti s% lu s % $r 'e"&+ t*c#t kraj&"! v,#u'i( v "ic# % #a"stv a "sil"e ta+ -avies( kres(a"sk2 vieru. :%ravi$la v)$, s se' u %riv$-ali +isi "r v. :% lu%rca +isi "r v a $ ',vate1 v ' la a) %r&li6 5ast % 1ut va"ia# $". Ce' la % )e#"a"&+ %re +isie a -a%r&5i"ila! )e v -+ rsk*c# kraji"c# "e$ 6l ku s%l,"utiu kres(a"stva s $ + r $*+i k+eI+i a kult2ra+i. Fisie sa + #li te$a %resa$i( le" ta+! k$e ' l 6%a"ielske a % rtuBalsk3 k l "il"e %a"stv -aiste"3 a k$e %ri+it&v"e $ + r $3 "' )e"stv "ekl$l )ia$", v56& $% r! ak v ju)"ej a stre$"ej A+erike. V star*c# kult2r",c# kraji"c#! v L"$ii! J&"e a Aa% "sku sa kres(a"stv (a)k $ k-al uja(.

P rtuBalci a N%a"ieli sa stle % #,' vali v %re$stavc# % litick "' )e"skej je$" t,! kt r2 c#celi a%lik va( aj v ic# k l8"ic# aj -a ce"u "silia a ist*c# 'et&. Lc# k l "il"a % litika a "sil"3 'raca"ie "a vieru vie$li k t +u! )e sa kres(a"stv javil $ + r $c + ak "' )e"stv v,k ris( vate1 v a utl5ate1 v. Hirkev $l# verila! )e v +isij"ej %rci sa "e+.)e -a '&s( 'e- % + ci k l "i-t r v. V stre$"ej a ju)"ej A+erike sa $ + r $ec "es+el sta( kIa- +. A) Pius PL. v,st2%il r -# $"e v %r s%ec# $ + r $3# kl3ru. A) v 2\. st r 5& sa Hirkev sl ' $ila $ k l "il",c# + c" st& a + #la v +isic# -ria$i( $ + r $2 #ierarc#iu! kt r + sv jic# -stu%c v aj v kar$i"lsk + -' re. Fisi "r sa u) "ec#%e ak -stu%ca 'ielej vl$"ucej vrstv, a v,v,6uj2cej sa -%a$"ej kult2r,. Ca je# +iest +.)u %r&s( $ + r $& kIa-i a 'isku%i. T&t r -u+ej2 sv ji+ 'rat + le%6ie "e) -a#ra"i5"& +isi "ri. Me" ic# %.s 'e"&+ ta+ +.)e Hirkev skut 5"e -$ +c"ie(. Ur5ite je "e% +er"e viac %r&%a$ v! ke$, sa +isi "ri 2%l"e s li$ari- vali s v,k ris( va"*+ $ + r $*+ ',vate1stv + %r ti $ ',vate1 + a c#u$ 'e! "e) a', t ' l %a5"e a v,k ris( vali ic#. :tal sa s&ce! )e sa "iekt r* +isi "r v %riatelil s 'iel,+ k l "i-t r +! a) $ tej +ier,! )e si "era$ + r $ci +,sleli! )e 'aja +aj2 r v"ak* cie1. Ale' ' li kres(a"ia %rivileB va" u vrstv u -a k l "iali-+u a (a)k sa +" #& -+ier vali s #"ut&+ -a "e-visl s(. Fisi "ri ' li 5ast v+a"i%ul va"& $ situcie! ke$, aj %r ti sv jej v.li "a% +#ali k "s li$cii k l "i-a5"3# s,st3+u. Aj ce"aju61ac#tilej6& 2+,sel "e$ k-ali -a'r"i(! a', sa ic# a% 6t lsk %rca "e-"eu)ila + ce"sk*+i -uj+a+i! 5 v6ak "e+.)e -"e# $" ti( +isij"3 $iel Hirkvi. Fisi "ri v6ak "a%riek t +u %est vali a % $% r vali i +iest"e )iv t"3 ; r+,. Fa4i+l"e %re'erali +iest"e ritul"e tra$&cie ?"ie t kult"3 - "ic#! ale t 5 "e' l -l3@! a t "iele" - ja-,ka a s%.s 'u $evu! ale aj "a%r&kla$ u+ )"e"&+ 5er" 6sk3# ta"ca %ri svtej +6i! ale' "a %ak -akla$a"&+ r -j&+av*c# kl6t r v v L"$ii ?Be"e$ikt&"i )ij2ci v Kerale v sla+e"ej c#atr5i! 'liekaj2ci sa "a s%.s ' #i"$sk*c# +"&c# v $ jas"e )lt*c# #a'it v a % )&vaj2ci le" +liek a r,)u 'e- ak3# k 1vek +sa@. P 5et"& +isi "ri "le)ia k %riek %"&k + +ateril"e# a kult2r"e# % kr ku. J sa t*ka s25as" sti! je % tre'"3! a', ka)$* +isi "r % -"al ja-,k kraji",! k$e 'u$e %.s 'i( a ' l +a4i+l"e ' -"+e"* s % litick*+i a s cil",+i % +er+i v "ej. Fisi "ri %rel )ili B )ie sl v $ st viek "re5& a ak %rv& -a5ali u5i( ',vate1stv %&sa( a 5&ta(. Ak %r&kla$ sta5& uvies( re# 1"&ka H#arlesa $e a ukaul$a! kt r* ' l %re sv ju lsku k 'l&)",+ "a-*va"* ='rat + v6etk*c#>! a kt r* v,%rac val ce""* sl v"&k tuar3Bske# ja-,ka. Kat l&ck, +isi "ri sa starali s% lu stav'u c#r+ v aj 2tulk v! "e+ c"&c! 6k.l a u"iver-&t. U5ili $ + r $c v! ak $ sia#"u( v56ie# 2)itku - %.$, a "era- ic# c#r"ili %re$ )ia$ stiv s( u cu$-i"c v! kt r& sa ic# "era- s"a)ili v,u)i( %re sv je ciele aj "e#u+"",+ s%.s ' +. Ce+ )" % %rie(! )e ic# $iel ! tak ak

ka)$3 1u$sk3 $iel ! "e' l $ k "al3! a )e +" #& - "ic# +ie6ali Krist v % s lstv s +,6lie"k v*+i a )iv t"*+i s%.s '+i kraj&"! - kt r*c# % c#$-ali ?Pav l VL.! R -v j "r $ v@. Ciek$e sa v,sk,tli i %r&%a$,! )e +isi "ri "sil"e 'racali $ + r $c v "a vieru ?5 je v6ak %r ti $uc#u kat l&cke# u5e"ia! ' li t viac +e"ej v*"i+ 5"3 %r&%a$, a sk.r v $v"ej6&c# st r 5iac#@! 5ast -a %re$% kla$u! )e "e% krste"& s2 v,l25e"& - s%s,. Cie je %rav$ u! )e Hirkev je ale' ' la %r ti "r $"3+u sl ' $- vacie+u #"utiu! -al )e"3+u "a -sa$c# s%rav $liv sti a se'aur5e"ia a "e-"eu)it3+u +e$-i"r $"*+ t talitari-+ +. Va v6etk # v r& "iek 1k %r&kla$ v. U) %ri kristia"i-cii %a"8"ske# ',vate1stva v,#lsili "a s," $e -#r +a)$e"& 'isku%i! )e sa "e+aj2 % u)&va( a"i #r -',! a"i ;,-ick3 "silie! ale %re$ krst + tre'a % u5 va( v*-"a+e +il st& krstu lskav a $.kla$"e. P $ '"e # v r& =+i"ister kultu> Kar la Ve1k3# Alkui" - O rku ?nZ\T@. D + r $c v sa uj&+al -vl6( $ +i"ik" Bart l +ej $e las Hasas ?n10XX@. :e$e+ krt %re%lval ce"! a', i"terve" val u 6%a"ielske# kr1 vsk3# $v ra v %r s%ec# $ + r $c v. P $ '"3 -slu#, + aj %ast ra5" 5i"" s( sv. Turi'ia - F "Br veja ?n1X\X@ ale' %.s 'e"ie sv. Petra Hlavera ?n1X0T@! tca 5er" c# v a tr k v. Hel* ra$ %%e) v #jil %rva a sl ' $, v6etk*c# 1u$&! "a%r&kla$ Pav l LL. ?1TX2@! Pav l LLL. ?10/Y@! Ur'a" VLLL. ?1X/9@! Be"e$ikt PLV. ?1YT1@! Mev PLLL. ?1ZZZ@. V r. 101\ %ri6li "a str v Haiti $ +i"ik"i. Ke7 vi$eli kriv$,! kt r*c# sa k l "i-t ri "a $ + r $c c# $ %26(ali! % stavili sa s ve1k u r -# $" s( u "a ic# c#ra"u. Fe$-i sv ji+i kraja"+i tak v-'u$ili ve1k2 "ev.1u a % '2re"ie v 5i se'e. :% r ' l %re$"ese"* kr1 vi aer$i"a"$ vi. Te" -v lal s," $u %rv"ik v a te l8B v a t %re#lsila i"$i" v -a sl ' $"*c#. Av6ak $% r25ala! a', ' li 5iast 5"e "2te"& k %rci! av6ak -a %lat! %ret )e +ali -"a5"* skl " k -a#1a"iu. Hu+""ej6ie -sa$, $ vte$, "ev,$al )ia$", k l "il", 6tt. Ae-uitsk +isia v ParaBua,! trvaj2ca 10\ r k v %re 10\ \\\ L"$i" v sa v,-"a5 vala t*+! )e % l&cia a su$c via ' li L"$i"i. Ae-uiti ta+ u5ili ',vate1stv r.-",+ u)it 5"*+ %rca+! # s% $rstvu a $' r"*+ -"al stia+. V6etk sl2)il v6e 'ec"3+u $ 'ru. V skla$ v ' li % $% r va"& v6etk*+ % tre'"*+. Ka)$* sa u5il 5&ta( a %&sa(. Prekvital 'c# $. Va 'c#$-a"ie s L"$i"+i ' l +ier"e a #1a$u%l"3. Pest vala sa #u$'a ?i %ri %rci@ a ta"ec. D % sia1 sa v tejt kraji"e s% +&"a "a t t '$ 'ie ak "a -lat* vek. Vru6e"ie je-uitsk3# r$u -"a+e"al -a5iat k "e1u$sk3# je$"a"ia s L"$i"+i. P%e)i a 6%a"ielska k ru"a sa $.ra-"e -asa$- vali -a %rva L"$i" v. Tak "a%r&kla$ %%e) Pav l LLL. %re#lsil v $v c# 'ulc# - r. 10/Y! )e L"$i"i s2 %l" # $" t"& 1u$ia! kt r& "es+2 ',( a"i kr$a"&! a"i - tr 5 va"&. D ',vate1 v! kt r& je$"ali s L"$i"+i # r6ie "e) s =$ ',tk +>! "a-*va ="str j + $ia'la>. P%e) Pius V.

v,-*va 6%a"ielske# 'isku%a v Fe4iku! a', 'ral % $ c#ra"u L"$i" v %ri %re#+at c# v jak v. P $ '"e t +u ' l aj "a "iekt r*c# +iestac# v :ever"ej A+erike! "a%r&kla$ v Ka"a$e % %r&c# $e A"Bli5a" v a v,#u'e"& ;ra"c2-sk,c# je-uit v. Ve1k* r -+ac# $ sia#li +isie v 1Y. a 1Z. st r 5&. Ciekt r& 5esk& +isi "ri -auj&+ali v 7alek*c# kraji"c# aj celk + v*-"a+"3 s% l 5e"sk3 % stave"ie ak %r ;es ri te l8Bie "a r$ v*c# 2stav c#! slv"i lekri a % $ '"e. Ae-uita Ni+ " B ru#ra$sk* sa v,-"a+e"al v Fe4iku %r jekci u a v*stav' u v $"3# $iela a -ac#r"il tak "a%r&kla$ #lav"3 +est %re$ % v $Ia+i. Ce+e"ej ' la -auj&+av 2l #a +isi "ra Karla :lav&5ka! kt r* sa stal v J&"e cisrsk,+ $v r"*+ +ate+atik +. V J&"e si ve1k2 v)" s( a '1u'u -&skal ve1a je-uitsk*c# ve$c v! v56i" u u %a"sk3# $v ra. Ca aili%&"ac# -a5ali %.s 'i( auBusti"i"i! $ +i"ik"i ta+ -al )ili u"iver-itu v r. 1X\0! kt r %.s '& $ $"es. ara"ti6k"i v,'u$ vali v Fa"ile ve1k2 "e+ c"icu. N%a"ielsk,c# %ris(a# valc v ta+ ' l +l ! a tak ',vatelia ' li uc#r"e"& %re$ % $$a"stv + a 2tlak +. Pret ta+ kat l&cka viera -a%ustila sil"3 k re"e D 9m1\ ',vate1stva je kat l&k v. Ca C vej Kui"ei "e' l "a%r&kla$ a) $ %r&c# $u +isi "r v )ia$",c# c# r*c# a star*c# 1u$&. B li us+rc va"&! a', sa s% l 5" s( "av)$, -'avila -(a)e. V Ki"s#ase v Vaire v,6la %u'likcia % $ "-v + =Hist8ria 5ier"ej A;rik,>. B la t %rv %rca t #t $ru#u! kt r2 "a%&sal 5er" c#. Aut r Ki Ver' -$.ra-Iuje! )e %rv& kres(a"sk& +isi "ri - #rali ve1k2 % -it&v"u 2l #u %ri -&skava"& % litickej a s cil"ej "e-visl sti a;rick*c# kraj&"! a )e sa "era$ stvali $ k ";liktu s vl$a+i 'iel,c# k l "ialist v. :25as"e aj sv j u svet v u %rc u %ri%rav vali $ +ce s '" sti! kt r3 % -likvi$ va"& k l "il"ej "a$vl$, 'iel,c#! sa + #li uja( ve$e"ia " v*c# "e-visl*c# 6tt v. Ve1k3 6k $, v6ak s%.s ' val "a%tie %l,"2ce - stret v kat l&ck,c# a "ekat l&ck,c# +isi "r v. 29X. PROTLKATOMQHKE CGMADO PO ROKU 191Z BOML OPRGVCECSE V56i"a 5esk3# "r $a s "a$6e"&+ a "$ej u uv&tala $tu+ 2Z. 1\. 191Z. Bs"ik Karel T +a" t v,ja$ril v*sti)"e v sv jej 's"i! kt r u v&tal %re-i$e"ta< =V&(a-! kt r* vc#$-a6 $ %ra)sk*c# 'r"! )e#"aj ti svt* Vclav a Fajster A"9> Realit u sa v6ak -akrtk stala "iek 1k $esiat k r k v trvaj2ca %r ticirkev" aBitcia. :ervil"* % st j #ierarc#ie k "es%rav $livej + "arc#ii a %r rak2sk, -a+era" "e+al 5as( kat l&ckej tla5e 'u$ili "era- %rv"e"* $% r 5eskej verej" sti. Cvrat v jak v - ;r "tu -"a+e"al le" % sil"e"ie %r ticirkev"*c# e+8ci&. V % sle$"*c# $esa(r 5iac# -"a5" 5as( "r $a v viere ve1+i -vla)"ela! r ' t"&k + ' l %re$kla$a"* +ateriali-+us! u"iver-it"3 v-$ela"ie vie$l 5ast k 1a# staj" sti 5i "e"visti a % #k$a"iu. Vatia1 5 kat l&ci

' li $ s( -akr&k"ut&! 6&rili sa #esl! %ri%is va"3 Fasar,k vi< =V25t vali s+e s Vie$I u! -25tuje+e aj s R&+ +>! =Pre5 $ R&+a> a % $ '"e. Uiv t " vej re%u'lik, -a5al "e6(ast"e! ke7 r -v6"e"* $av str# l /. 11. 191Z +ari"sk, stf% "a :tar +estsk + "+est& v Pra#e v $ +"e"&! )e ' l % stave"* "a %a+iatku v&(a-stva Ha's'urB vc v "a$ re; r+ci u! -atia15 ' l % 7ak va"&+ -a v&(a-stv %ra)sk3# 1u$u "a$ Nv3$+i. V te"t $eI tia#li "sle$"e va"$ali "a Karl v + st! k$e c#celi r -'i( Br k ;; vu s c#u sv. A"a Ce% +uck3# ! leBi "r i+ v t + v6ak -a'r"il. Kat l&cke kIa-stv sa stal %re$+et + v*s+ec#u! Hirkev ' la tu%e" v 6k lc#! tla5i aj i"$e. H#,stala sa ra$ikl"a $luka Hirkvi $ 6ttu. Jiast 5"e ' l -a'ra"* cirkev"* +ajet k! ' li "i5e"3 a #a" 'e"3 kr&)e! "iek$e sa $ial v,5&Ia"ie v ve1k + ?Klat v,! Pl-eI@. Va 0 r k v ' l v,l2%e"*c# a -"eucte"*c# 0\\ svt st"k v. V 6k.l ' li $str"e"3 kr&)e. Pre r -v j "' )e"sk*c# % +er v u "s ' l su$"3! )e v tejt tak -va)"ej $ 'e ' l kIa-stv -a"e%r-$"e"3 sv j u vlast" u kr&- u< Ae$" ta kat l&cke# $uc# ve"stva ?v 5ele stl A. N. Baar@ ; r+ul vala sv je re; r+"3 "vr#,! kt r3 %re$l )ila Be"e$ikt vi PV. Nl -ria$e"ie Jesk sl ve"sk3# %atriarc#tu! r -6&re"ie cirkev"ej sa+ s%rv, a + )" s( laickej s% lu%rce v "ej! 2%rava %atr "t"e# %rva a 'sa$- va"ia ;r! v 1'a 'isku% v! "vr# "a liturBiu a 'revir v 1u$ v + ja-,ku! 2%rava kIa-sk3# 6t2$ia a v*c# v,! -$ ' rv 1"e"ie celi'tu! 2%rava cirkev"ej %ra4e %ri % #re'e s%le"&+. Tiet % )ia$avk, %re$'e#li $ 'u! le' % Dru# + vatik"sk + k "cile ' li tak+er v6etk, s%l"e"3. Vte$, e6te %re "e "e$ -rela $ 'a. P st j Vatik"u ' l ve1+i "e2stu%"*. DeleBcia sa - Vatik"u vrtila s sk r+"*+ v*sle$k +. V$.ra-I vala v R&+e! )e 5esk* "r $ ' l % 5as st r 5& ve$e"* 'isku%+i! kt r& ' li 1u$u cu$-&! %ret c#la$la lska k Hirkvi v Jec#c#. KIa-i! kt r& sa "e% $r 'ili! -al )ili Z. 1. 192\ Jesk sl ve"sk2 cirkev. Fe$-i %r&slu6"&k+i " vej cirkvi a kat l&k+i $ c#$-al ku s% r + k st l, a +e$-i 1u$ + sa 6&rili % %la6"3 s%rv,! )e kt $%a$"e! $ sta"e kus ;arsk3# % 1a! a kt "e $%a$"e 'u$e %lati( v,s k2 "' )e"sk2 $aI. Tvr$il sa! )e " v cirkev je r v"ak ak kat l&cka! le" v6etk je 5esk3. a r+ulre k s5&ta"iu 1u$u +ali "a%r&kla$ k l8"k,< v,-"a"ie r&+sk kat l&cke a v,-"a"ie 5esk sl ve"sk3 kat l&cke. Ciek$e ' l tre'a %ri 'itkc# k st l, asiste"ciu )a"$r v. Ca%riek v,stu%I va"ej %r ticirkev"ej aBitcii! a', ',vate1stv v,stu% val Kat l&ckej cirkvi! - stal ce- Z\ o kat l&k v ver"*c#. J sa t*ka rBa"i-cie : k l! v,%t "r $" +,6lie"ka v I + %rikr*vala % -al )e"& v r. 1ZX2 v6etk, s% l 5e"sk3 a "' )e"sk3 r -$iel,. Rast2ca "' )e"sk "e-"6a"liv s( v "esk r6&c# $esa(r 5iac# v : k le $ala % $"et ku -al )e"iu Orla i kat l&cke# tel v*c# v"3# s% lku. Perce"t %re"asle$ va"*c# kat l&ck,c# $uc# v"*c# -a "aci-+u ' l "ajv,66ie - v6etk*c# stav v! res%ekt&ve % v la"&. Platili utr%e"&+ "iele" -a sv ju ver" s( Krist vi a je# Hirkvi! ale aj -a sv ju ver" s( vlasti a "r $u. V Dac#au u F"&c# va ' l uv-"e"*c# 2Y\\ kIa- v - 1/T $iec3- a 2T "r $ v.

V +rel ic# ta+ 1\/T. V 5esk*c# kIa- v ' l %re"asle$ va"*c# celk + /Y1! v k "ce"tra5"*c# t' r c# a v-"iciac# ic# ' l 2X\! - +rel ic# ta+ 0Z! i"ak i"ter" va"*c# ' l 111! % %rave"*c# Z. F" #& -a#,"uli "a "sle$k, v-"e"ia! $vaja - stali "e-vest"&. Kat l&cki kIa-i sa -25ast"ili aj -a#ra"i5"3# $' ja! % $% r vali tie) %arti-" v. Ca% +&"ali 1u$& ku sv r" sti! $ $vali $.veru! $v)"e k-ali a %.s 'ili aj i"ak. P $ '"e + )" # v ri( aj veriacic#. Pr ti"acistick, ' li v,u)&va"3 aj %2te! kt r3 sa +e"ili "a st tis&c v3 +a"i;estcie. V "ajkritickej6 + '$ '& sa +usel $ "ic# u%usti(! le' #r -ila - sil"e" %er-ek2cia. 29Y. :MOVEC:KR :EPARATLVFU: CEFG CGBOUEC:KS PRQJLCOE Pre$ v6etk*+ tre'a % -"a+e"a(! )e 5esk* kat lici-+us je $ % sia1 viac raci "l",! k*+ sl ve"sk* je s&ce viac vitl",! ale viac +e"ej le" 1u$ v* a tra$i5"*. Ca :l ve"sku ' l v r. 191Z +l $' r"e 6k le"*c# s&l. Pret "a % + c %ri6l +" )stv 5esk*c# u5ite1 v! 2ra$"&k v! v jak v a tec#"ik v! kt r& +ali "a#ra$i( -a+est"a"c v +a7arskej "r $" sti. F" #& ' li $ 'r& a % ctiv&! s%l,"uli s " v*+ %r stre$&+ tak! )e - stali "a :l ve"sku a) $ sv jej s+rti. Ciekt r& v6ak +,sleli %re$ v6etk*+ "a se'a a "a v,'u$ va"ie kari3r,. Jast ' li "iekt r& "ekvalit"& %rac v"&ci %rekla$a"& "a :l ve"sk -a trest. A "era- ' l sl ve"sk* "r $ i verej"e % $ceI va"* a s 5 va"* - "ekult2r" sti a -a stal sti. Jesk $ +*61av s( a "a$ra$e" s( ' la $ s( 5ast. T v6etk sa stal -$r j + "evra)iv sti a "ieke$, aj "e"visti v 5i Jec# +. P r. 191Z sa "a :l ve"sk "a#r"ul - 5esk*c# kraj&" aj $ s( 1u$skej s% $i", a "everiacic# 5i k viere 1a# staj"*c# 1u$&. D c#$-al k %rejav + a) "euverite1"ej "ekult2r" sti. V' )"* cit :l vk v ' l #ru' ur)a"*. Ose+"s( kat l&ck,c# B,+"-i& ' l - 6tt"e"*c# a #usitsk tra$&cia ' la v6te% va" )iak +. P je+ Jec# sl vk sa tu stal i$e"tick*+ s % j+ + % kr kr! 'e-verec! #usita a eva"jelik. V-"ik #esl < Jesi "+ 'er2 vieru i re5. Ce' la )ia1 v,rie6e" -kla$" t-ka D 2stav"* 6tat2t %rv" + % stave"& :l vk v! a "e' la $ $r)a" %itts'ursk $ # $a. Cav,6e sa "e-+,sel"e %resa$- val % stult =5esk sl ve"sk3# "r $a>. Ke7 A"$rej Hli"ka % -$vi# l sv j #las "a 'ra"u %rv :l vk v! "es% k j"* 1u$ # #r +a$"e "asle$ val. Hlav"3 Hli"k v 2silie s+er val k $ sia#"utiu aut "8+ie tak! a', si :l vci v reBi "l",c# veciac# + #li r -# $ va( sa+i. O sa+ stat"* sl ve"sk* 6tt sa "eusil val. E6te krtk %re$ s+r( u v,-*val vl$u! a', sa $r)ala Jesk sl ve"skej re%u'lik,. Pre$stavitelia vte$aj6ie# 6ttu v6ak :l vk + aut "8+iu u%reli. F" #& :l vci v tej $ 'e varuj2 %re$ +rav"*+ #r -e"&+ - Jiec#! %re$ v,tla5e"&+ "' )e"stva - 6k.l. Uia$aj2 v,vese"ie kr&)a "a 6k lc# a $str"e"ie 'ra- v Husa a Ui)ku. Pra)sk vl$a! % je" v&(a-stv + "a$ Vie$I u! v sv jej sv jv.li vi$ela le" -25t va"ie s R&+ + a -a'2$ala! )e t*+ % $k %va %ev" s( +la$3# 6ttu. P %ri t + v6ak +" #& 5esk& kat l&ci

%r test vali -a %rvej re%u'lik, %r ti v*5i" +! kt r3 sa $iali "a :l ve"sku a -astvali sa A"$reja Hli"ku. A"i % # s% $rskej str"ke "eur 'ila %re$+"&c# vsk re%u'lika! 5 ' l tre'a. Pracuj2ci+ "e' l $a"*c# $ s( %r&le)it st& k %rci. Rstla "e-a+est"a" s( a s I u 'ie$a a #la$. F" # :l vk v $c#$-al $ cu$-i",! a', #1a$ali ')ivu. V tejt situcie % t + (a)ili r.-"i % litici! kt r& r -$2c#avali "es% k j" s(! 'a aj "e"vis( v 5i Jec# + a v lali % $tr#"ut& $ Jiec#. 29Z. BOM PREVLDECT TL:O VOACOVRF VMOJLCHOFE Ke7 v +arci 19/9 $+iet l %re$se$a aut "8+"ej vl$, :i$ r Hitler v % -va"ie $ Berl&"a! ' l ta+ % -va"* Tis ! a t % $ #r -' u! )e $+iet"utie ', +al traBick3 "sle$k, %re :l vk vg ak 'u$e :l ve"sk v#a( s v,#lse"&+ sv jej sa+ stat" sti! #r -& +u vraj r -$ele"ie +e$-i 6tt, s "&+ suse$iace. Ca t :l ve"sk* s"e+! "ie A -e; Tis ! r -# $ l sl ve"skej 6tt"ej sa+ stat" sti. V jsk Ce+ecka! Fa7arska a P 1ska stli %ri%rave"3 "a #ra"iciac#. :l ve"sk vl$a sa utv rila v F"&c# ve s s2#las + v6etk*c# -%a$"*c# + c" st&! kt r3 ju u-"ali. Hirkev te$a +usela u-"a( te"t ;akt. :l ve"sk "e' l ;a6istick*+ 6tt + v %res" + -+,sle. : vl$" u stra" u sa $ 'r v 1"e -je$" tili stat"3 % litick3 stra", kre+ -ak-a"ej k +u"istickej stra",. Vk " $ar"! v*k "" a s2$"a + c ' li $ se'a $$ele"3 a %arla+e"t sa "ik$, "estal le" ak*+si $iva$l +! ak sa t u$ial % ;e'ruri 19TZ s "stu% + s ciali-+u. Fe"ej % 5et"* ;a6istick* %r2$ re%re-e"t val +i"istersk* %re$se$a Tuka! +i"ister v"2tra Fac# a $$iel, Hli"k vej Bar$,. Ku k ";liktu +e$-i "&+ a Tis v*+ s+er + $ 6l v r. 19T\! kv.li 5 +u ' l Tis %re$v la"* k Hitler vi a ' l $ "2te"* %u5ist v % "ec#a( v ;u"kcic#. Ui$ vsk* k8$e4 v,+,slel a v,#lsil Tuka 'e- ve$ +ia vl$,! %arla+e"tu a %re-i$e"ta. :l ve"sk& 'isku%i % $ali #"e7 % je# -verej"e"& vl$e %r test"3 +e+ ra"$u+. Tis k8$e4 "e% $%&sal. :&ce %re#lsil! )e "ever&! )e s2 1u$ia v,v)a"& aj "a s+r(! av6ak + )" sil"e % c#,' va(! )e ' l t + skut 5"e %resve$5e"*. V :l ve"ska ' l v,ve-e"*c# ="a %rce> i tak -"ela -+luva s Ce+eck + D tak+er X\ \\\ Ui$ v. Okre+ %iatic# +e+ r"$ vl$e a "es% 5et"*c# s '"*c# i"terve"ci& u v6etk*c# 2stav"*c# 5i"ite1 v v,$ali 'isku%i v tejt veci $va %astierske list, ?10. T. 19T2 a 21. /. 19T/@. C8t u %r test val u) 12. 11. 19T1 a 0. 0. 19T/ Vatik". Vstu%ca :vtej st lice v Bratislave FsBr. Bursi ! % $1a "iekt r*c# $#a$ v -ac#r"il a) 20o sl ve"sk*c# )i$ v %re$ s+r( u. Tis sa s"a)il -+ierI va( tvr$ s( %r ti)i$ vsk*c# %atre"&. T-v. %r ti)i$ vsk3 v*"i+k, -ac#r"ili "iek 1k tis&c Ui$ v. Tis v)$, v,# vel! ke7 +u arci'isku% K+e(k tl+ 5il i"terve"cie "itria"sk,c#j ra'&" v. T& tie) Tisa )ia$ali! a', =- stal "a7alej %re-i$e"t +! le' ak ta+ "e'u$e "! -a#,"2 v6etci Ui$ia $ % sle$"3# >. : r v"ak u arBu+e"tci u sa %ri# vral -a - trva"ie

Tisa v ;u"kcii i 5le" ileBl"e# [stre$"3# v*' ru sl ve"sk*c# k +u"ist v M. C v +estsk*. Tis c#cel $st2%i( % %re$v la"& k Hitler vi a % v,#lse"& )i$ vsk3# k8$e4u! ale "eur 'il t %ret ! a', ak # v ril! "euv 1"il % -&cie Tuk vi a Bar$ist +. Ke7 ale "a -a5iatku r ku 19T/ $ stala vl$a "alie#av3 +e+ ra"$u+ $ s%i6sk3# 'isku%a V jta6ka! kt r* sa $ -ve$el! )e Ui$ia! v,v)a"& $ P 1ska! s2 v,vra)7 va"&! r -# $la sa s ka+)it u %lat" s( u -ru6i( v6etk, )i$ vsk3 tra"s% rt,. O$ tejt c#v&le a) $ "e+eckej ku%cie :l ve"ska v auBuste 19TT "e' l v,ve-e"* a"i je$e" Ui$! a t aj ce- %ak va"3 %r test, Ce+ecka. P v,%uk"ut& % vsta"ia ?19TT@ "a6li tis&ce Ui$ v 2t 5i6te v 'isku%sk*c# re-i$e"cic#! kl6t r c#! ;arc# i u %r st*c# 1u$&. Hli"k va Bar$a v-"ikla v r. 19/Z tes"e %re$ Hli"k v u s+r( u a 'e- je# s2#lasu. Okre+ +e"a! kt r3 si "e%rv + %risv jila! "e+ s Hli"k + "i5 s% l 5"3. [5as( :l ve"ska v v j"e! $ # $ l s Ce+ca+i 'e- %re$c#$-aj2ce# s2#lasu k # k 1vek i"3# ! %( Tuka. Casa$e"3 ' li "a v*c# $" + ;r "te $ve sl ve"sk3 $iv&-ie. Ce+ci si v6ak "e%restali s(a) va( "a "es% 1a#liv s( +u)stva! "a je# s% lu%rcu s +iest",+ ',vate1stv + a 5ast3 $e-ercie. Cak "iec %re'e#l k Rus + $vetis&c v jak v. V j"a ' la "e% %ulr"a a "e"vi$e". :tu%Iuj2ci sa $% r v 5i Ce+c + v,tvral % $#u'ie k r $iace+u sa % vsta"iu. Tis v j"u "ev,#lsil! "e' l vrc#"*+ velite1 +! t*+ ' l +i"ister "r $"ej 'ra", Jatl 6. T-v. :l ve"sk3 "r $"3 % vsta"ie "e' l le" $iel +! 5i #lav"e $iel + k +u"ist v. Parti-"ske #"utie sa )ia1 $ %ustil "era- "a 1u7 c# 5ast #ru'3# 'e-%rvia a krut sti. V7aleka "e' l cel "r $"*+ #"ut&+ a je# )iv t" s( ' la krtka. Ae$"i v I + vi$ia vrc# l "r $"*c# $ej&"! $ru#& # % va)uj2 -a "r $"2 #a"'u a "e6(astie. i Ke', sa Tis ' l $ % vsta"ia -a% jil! Ce+ci ', ' li s ve1k u %rav$e% $ '" s( u s%ust 6ili cel2 kraji"u! -+asakr vali ',vate1stv a uk "5ili e4iste"ciu :l ve"sk3# 6ttu. P vsta"ie v6ak r*c#l sk "5il a Tis v kur- "a7alej u$r)iaval :l ve"sk "e$ tk"ut3 "e+eck*+ %ust 6e"&+. Fateril", 'la# ',t! "ajv,66& - k lit*c# kraj&"! ' l - ve1kej +ier, Tis v*+ $iel +. L"* % #1a$ "a t2t situciu je v6ak te"! )e -a relat&v", % k j! kt r* vl$ l "a :l ve"sku! %latili v,66iu $aI i"3 "r $,! kt r3 ' j vali s "acista+i. Tis -sa$"e $+ieta aj "acistick2 i$e l8Biu a % va) val ju %re :l vk v -a "e%rijate1"2. V Ba"skej B,strici "esl2)il slv" st"3 Te$eu+! ale rekvie+ -a %a$l*c# a t& ' li "a ' c# stra"c#. P s%rve! )e Ba"sk B,strica a Farti" +aj2 ',( -r v"a"3 s -e+ u! % )ia$al Be"erla H ;;le# ! a', sa tak "estal . Te" t s12'il! ale -r veI v,-val Tisa $ek r va( "e+eck*c# v jak v. Tis t + % t + %re#lsil< =T*c# %r r -$a"*c# %lie6k v -"a+e"al sl ' $e"ie tis&c v -ajat*c# +u) v a )ie" - "e+eck*c# t' r v>. Va cel3# :l ve"sk3# 6ttu "e' la v,k "a" a) $ auBusta 19TT a"i je$"a % %rava. Ale aj % % vsta"& -ac#r"il Tis +" # "evi""*c#. K "c +

$ece+'ra 19TT +al ',( % %rave"*c# %re v*stra#u 1\ 25ast"&k v % vsta"iag Tis $ cielil! )e % %rava ' la $v la". Vast2%e"ie kIa- v v 6tt",c# a stra"&ck,c# rB" c# Hirkev kriti- vala. Pius PLL. "es2#lasil s -v le"&+ Tisa -a %re-i$e"ta. Ae v6ak %rav$a! )e vatik"sk, list Osservat re R +a" vrel*+i sl va+i v&tal ka)$* 2s%ec# kat l&ck,c# 1u$k v. C' )e"sk sl ' $a ' la t ti) v :l ve"sk + 6tte "a v,s k + stu%"i. Ve1k 5as( sl ve"sk3# "r $a "a t2 $ 'u s% +&"ala kla$"e. :% lu%rc u s "acistick*+ Ce+eck + sle$ vali :l vci! $ -"a5"ej +ier, "r $"3 -uj+,. Ak sl ve"sk* 'isku%i V jta6k a Nkr'ik s% lu%rac vali s 6tt" u + c u! % $% ruj2c u v*$at"e kat lici-+us! tak ur5ite "ie v "e$ v le"*c# veciac#. F )" s( Hirkvi -asia#"u( $ %rie'e#u v j" v*c# u$al st& ' la %r&li6 +al. Pre$se$ + se"tu! kt r* % LL. svet vej v j"e s2$il Dr. Tisa! ' l k +u"ista Da4"er! kt r* sa "etajil aver-i u k ')al va"3+u. Pr ces sa stal s25as( u =trie$"e# ' ja %r ti reakci "rstvu>g k +u"istick %r %aBa"$a # v,u)&vala k ' ju %r ti Hirkvi a Vatik"u. Eva"jelick* 'isku% Ru%%elt % va) val % %ravu Dr. Tisa -a c#,'u "ajv,66ie# stu%Ia. Te"t %r ces %re#f'il %rie%as( +e$-i eva"jelik+i a kat l&k+i "a :l ve"sku a +e$-i Jec#+i a :l vk+i v re%u'like. Tri'u"l! kt r* Tisa $s2$il! ' l k ";esi "l"e %reva)"e eva"jelick* a % litick, %reva)"e k +u"istick*! tak)e sa eva"jelici a k +u"isti stali %re$+et + 1u$ v3# r -# r5e"ia. V Vatik"e %rijali s%rvu % %rave A -e;a Tisa v r ku 19T0 s % 1ut va"&+. Tis v sv jej -veti uvie$ l! )e je$"al -a vte$aj6&c# k l" st& s "ajle%6&+ 2+,sl +. Aj "aj 'rat"ej6& % litici r 'ia 5ast ve1+i v)"e c#,',. Tis ve kla$"3 str"k, $ ur5itej +ier, v,va)uj2 c#,',! kt r*c# sa s"7 v sv jej sla' sti $ %ustil. Caj+ "etre'a -a'2$a(! )e situcia! v kt rej sa "ac#$-al ' la ve1+i (a)k a +" #3 i"3 r -# $"utia! "e) ak3 Tis r 'il! + #li %ri"ies( ve1a viac -la a utr%e"ia. 299. PGPEU A HLRKEV BOML VA aANLVFU: A CAHLVFU:E DIa 11. 2. 1929 u-avrel Pius PL. s Fuss li"i+ Mater"sku -+luvu! kt r $straI vala % 6es($esiatic# r k c# s% r +e$-i %%e) + a Talia"sk +. Kat l&cke "' )e"stv sa % tvr$-uje -a 6tt"e "' )e"stv ! 'isku%i +.)u v 1"e v,k "va( sv j 2ra$! 6tt c#r"i kres(a"sk* s '6! 6k l, a -$ru)e"ia! kIa"es+ie %.s 'i( v % litick*c# stra"c#! Vatik" je aj ;i"a"5"e $6k $"e"* -a -ru6e"ie cirkev"3# 6ttu. Pius PL. "e"a-val vte$, Fuss li"i# +u) + Pr -rete1" sti! ale % ve$al! )e =# stret l - v.le %r -rete1" sti> a )e =', je$"al aj s $ia'l +>! ke', 6l $u6e. T ut -+luv u ' la u%rave" 2-e+" t-ka %%e)sk3# 6ttu a -ac# va"3 % tre'"3 %rva a sl ' $a Hirkvi. V %rv + vl$" + %re#lse"& - 1. 2. 19// Hitler slv" st"e #lsil! )e je# "r $" is cialistick vl$a ve-+e %ev"e % $ c#ra"u kres(a"stv ak

-kla$ v6etkej + rlk,. U) v %r Bra+e stra", - r. 1920 ' l v 5l. 2T uve$e"3< Uia$a+e sl ' $u v6etk*c# "' )e"sk*c# v,-"a"&. :tra"a -astva sta" visk % -it&v"e# kres(a"stva. V $.v $"e"& -+ cI vacie# -k "a - 2/. /. 19// stl < Cr $" vl$a vi$& v ' c# kres(a"sk*c# k ";esic# "aj$.le)itej6ie# 5i"ite1a k -ac# vva"iu "6# "r $"3# c#arakteru. Bu$e re6%ekt va( -+luv, u-avret3 +e$-i "i+i a je$" tliv*+i kraji"a+i. Lc# %rva - sta"2 "e$ tk"ut3. R&6ska vl$a! kt r vi$& v kres(a"stve "e trasite1"3 -kla$, + rlk,! kla$ie ve1k* $.ra- "a %riate1sk3 v-(a#, s :vt*+ st lc + a s"a)& sa ic# r -6&ri(. Cesk.r v6ak $ 6l +e$-i ;a6i-+ + a Hirkv u k "a%tiu #1a$ + v*c# v, +l$e)e a kv.li v j"e! kt r2 Talia"sk v,% ve$al %r ti Ha'e6u ?Eti8%ii@! a kt r2 1. T. 19/0 "a-val Pius PL. =#"us"*+ -l 5i" + a 6iale"*+ 'l-" vstv +>. P%e) % $"ik l kr k, k $str"e"iu k ";liktu. P je# sk "5e"& %rejavil ra$ s(! ale Fuss li"i+u "eBratul val. H v r& te"$e"5" + a "es%rav $liv + $ kla$e! $% ruj2c + %rav$e a s%rav $liv sti! kt r* ' l v,$a"* Talia"sk u vl$ u %r ti Kat l&ckej akcii. P 5as Hitler vej r&+skej "v6tev, %ustil %%e) R&+! a', sa s Hitler + "estret l a v,#lsil< =V $ca! t je Cer >. Ca-val # aj i"kar"ci u l)& a v,ja$ril ' les( "a$ t*+! )e sa v R&+e 'javil =kr&)! kt r* "ie je Krist v>. K "k r$t! % $%&sa"* v r. 19// +e$-i Ce+eck + a Vatik" + +al -a'e-%e5i( %rva "e+eck*c# kat l&k v a re6%ekt va"ie kat l&cke# "' )e"stva v v6etk*c# je# %rejav c#. P%e) "ik$, "e $% r25al kat l&k +! a', sa Hitler vi % $r 'ili a a"i + rl"e "e% +#al Ce+ecku v je# v j" v*c# %r&%ravc# a -l 5i" c#. Ce+eck*+ kIa- + -aka- val 5le"stv v % litick*c# stra"c#. Be- k "k r$tu ', :vt* st lec +al ve1a +e"6iu %rv"u cestu %re sv je %r test,. Hitler v % ru6 va"ie %rva ', rstl ve1a viac! res%ekt&ve ve1a r*c#lej6ie. Hitler ' l as% I 5iast 5"e tla5e"* k t +u! a', +i"i+l"e v -a5iatk c# 'ral ur5it* #1a$ "a svet v2 +ie"ku. O$ r. 19// $ r ku 19/9 ?$ s+rti Pia PL.@ % slal Vatik" $ Berl&"a 00 %r test"*c# "8t %re % ru6 va"ie k "k r$tu. V r. 19/Y %ri6iel Pius PL. k -veru! )e $ # $a +e$-i "aci-+ + a kat lici-+ + "ie je + )". F"&c# vsk2 $ # $u "a-val ="es%rav $liv*+ +ier +> a %ri% +e"ul tic#3 v&(a-stv krvi sv. Vclava "a$ "sil&+. Pri 'sa$- va"& J:R % -"a+e"al Pius PLL.! )e je t -a5iat k k "ca. Pr tekt rt "ik$, "eu-"al! a"i "e 'sa$il % 5as v j", %r-$"e 'isku%sk3 st lce v I +. J&+ viac "a'erala Hitler va v je"sk +a6i"3ria silu! t*+ #2)ev"atej6ie #1a$al Pius PL. cestu ku -'l&)e"iu s ara"c2-sk + a i"*+i -%a$"*+i $e+ kracia+i. T v,v lal v "acistickej tla5i -l st"3 2t k, ?v " vi"c# A"Bri;;@ %r ti %%e) vi. O$% r Hirkvi %r ti "acistickej -l 5i"" sti +.)e v-#1a$ + k ve1k sti #a"e'"*c# 5i" v %.s 'i( ak "e$ stat 5"*. V skut 5" sti ' li cirkvi je$i"3 sil,! kt r3 stli "e c#vej"e v "aj%ru$6 + ' ji %r ti "acistick3+u re)i+u! a kt r3 te"t re)i+ s+ % va) val -a "aj"e'e-%e5"ej6&c# $% rc v! ak v,%l*va taj"*c# #lse"& Besta%a. Ve1k* ' l "a%r. % 5et 'isku%sk*c# %r test"*c# "8t

vl$e a %astiersk,c# list vg r k $ r ka ' li strej6ie a $.ra-"ej6ie. E6te "eusc# l atra+e"t "a % $%is c# k "k r$tu a u) "astal %re"asle$ va"ie kat l&ck,c# s% lk v +l$e)e. Ce+eck& 'isku%i %r testuj2 %r ti likvi$cii $u6ev"e c# r*c# ?v " Kalle"@! %r ti "e1u$sk3+u -a 'c#$-a"iu s v-Ia+i a %r ti %l," v*+ k + r+ ?Dr. lur+@! %r ti %re"asle$ va"iu $uc# v"*c# a veriacic# ?Pre,si"B@. Me" v Dac#au ' l uv-"e"*c# /9\ "e+eck*c# a 1\0 rak2sk,c# kIa- v ?- "ic# -a#,"ul 90@. V,tv rili sa kat l&cke $' j v3 sku%i",! "a%r. =Kres(a"sk3 s%ik"utie> v Bav rsku ?% $1a Besta%a =Jier"a ka%l"ka>@. V se%te+'ri 19TT % -"a+e"al Hi++ler< =: t*+ -ra$c + Kalle" + ?+t"stersk*+ 'isku% +@ s+e "e+ #li e6te -25t va( s #1a$ + "a -a#ra"i5ie! v,'av&+e si t v6ak s cel u Hirkv u... tu sa 'u$e 'e- -v,6ku likvi$ va(>. A 1/. 12. 19T1 # v r& Hitler< =P sle$" u ve1k u 2l # u +.j# )iv ta 'u$e v,rie6i( "' )e"sk* %r 'l3+! le" tak 'u$e "e+eck* "r $ $e;i"it&v"e -aiste"*>. Ke7 Vatik" sc#vlil %rejav c#icaBsk3# arci'isku%a %re"asle$ va"& kat l&k v v Ce+ecku! $v lal Hitler - Vatik"u sv j# ve1v,sla"ca. DIa 1/. 1. 19T/ # v r& +i"ister -a#ra"i5"*c# vec& Ri''e"tr % ve1v,sla"c vi v Vatik"e BerBe" vi< =Ke', sa "+ c#cel Vatik" v,#r)a( ale' ke', $ k "ca % litick, 5i %r %aBa"$istick, v,st2%il %r ti Ce+ecku! je %rir $-e"3! )e t 'u$e "2ti( r&6sku vl$u k %ri+era"ej reakcii>. DIa 2X. X. 19T/ # v r& Hitler< =D Vatik"u v j$e+e #"e79 F,sl&te! )e sa # ' j&+E O'sa$&+e # #"e7. Ae ta+ %re$ v6etk*+ cel* $i%l +atick* -' r. Ae +i t ;uk. V6etci s2 ta+! cel t svi"sk 'a"$a... H t v ... D $at 5"e sa s%rave$l"&+e! +.)e "+ t ',( je$" >. Talia"sk, ;a6i-+us $s2$il u) Pius PL. kru)"*+ list + =C " a'ia+ 'is B" > a v r. 19/Y "aci-+us a rasi-+us kru)"*+ list + =: %l5iv u ' les( u> ?Fit 're"e"$er s rBe@. H v r& tu "a%r&kla$ t +! )e =Hirkev $s2$ila rasi-+us r v"ak ak k +u"i-+us>. Ca %r&%rave tejt e"c,klik, sa ak 6tt", taj +"&k Vatik"u % $ie1al 'u$2ci %%e) Pius PLL. Pius PLL. sa s"a)il -a % u)itia celej + rl"ej aut rit, Hirkvi -a'r"i( e6te v % sle$"ej # $i"e v,%uk"utiu LL. svet vej v j",. Hesl + je# % "ti;iktu sa stali sl v< =+ier je $iel + s%rav $liv sti>. Ae# +ier v3 s"a#, +ali "es+ier", r -sa#. U) 2\. T. 19/9 )ia$al! a', sa v v6etk*c# k st l c# sveta k "ali + $lit', -a -ac# va"ie +ieru. Ke7 vte$, Ce+eck v,% ve$al -+luv, s P 1sk + a A"Blick +! %%e) i"terve"uje u vl$ ara"c2-ska! Ce+ecka! Talia"ska! A"Blicka a P 1ska. V6etk, vl$, sa v6ak k t +u % stavili $+ietav ! a $ali "ajav ! )e s% l 5"2 k ";ere"ciu "e+aj2 -uje+. Ce% c# %e"* - stal %%e) aj vte$,! ke7 /\. 0. 19/9 % )ia$al Fuss li"i# ! a', %resve$5il Hitlera! )e %r 'l3+ K$aIska je tre'a rie6i( s cit + a r -va# u. Cat var val %%e) %re$ "sil&+ a % uk-al "a - $% ve$" s( v6etk*c# -25ast"e"*c# % litik v. V" vu sa 'rtil "a cel* svet v %re$ve5er v j", 2T. Z. sl va+i< =Fier + "ie je "i5 strate"3! ale v j" u +.)e ',( strate"3 v6etk >. T ur 'il vte$,! ke7 -l,#ali v6etk, je# + )"3 $i%l +atick3 kr k,. O$ v,%uk"utia v j", +al %%e) "ajv56iu star s( t ! ak -astavi( v j" v* k ";likt. P 5as v j", %r&s"e str)il

"eutralitu A% 6t lsk3# st lca! le" tak + #la +a( je# $i%l +atick +ier v 5i"" s( "$ej "a 2s%ec#. P 5et"*+i i"terve"cia+i sa % $aril $$iali( vstu% Talia"ska $ v j", tak+er r k. Pius PLL. "eustle "a'$al ku -+iere"iu -vl6( v via" 5"*c# % s lstvc#. :; r+ul val %s,c# l Bick3! %rv"e a "' )e"sk3 % $kla$, %re trval* +ier. V kru)" + liste :u++i % "i;icatus - 2\. 1\. 19/9 # v r&< =C- r! )e 6tt je k "e5" u +3t u v6etk3# ! "ie je "e) 6k $ u! s%.s 'e" u skut 5"3+u a trval3+u 'la#u v6etk*c# "r $ v. Duc# "silia a "esv r" sti v,lieva "a 1u$stv %r2$, krvi a %ri"6a +u "euverite1"3 2tra%,. P 1sk ... je # $"3 1u$sk*c# a 'ratsk*c# s,+%ati& cel3# sveta... 5akva v $.vere 25i""* -sa# Frie! P + c"ice kres(a" v...>. P%e)sk* "u"cius sa v Berl&"e s(a)uje "a -a 'c#$-a"ie s P liak+i a %%e) % siela % 1sk*+ ute5e"c + ;i"a"5"2 % + c. V r ku 19T\ -a5&"a Vatik"sk, r -#las $e""e -verejI va( tras"3 sve$ectv -verstvc# Ce+c v v P 1sku! "a%riek str3+u Hitler v+u %r testu. Di%l +atick& -stu%c via Vatik"u ' li v,% ve$a"& v6etk*c# kraj&" ku% va"*c# Ce+ca+i. Berl&"ska "u"ciat2ra ' la u-avret %ret ! )e sa tu s2stre7 vali s%rv, - celej stre$"ej a v*c# $"ej Eur8%,. P%e) )ia$a "escu$-ite1"3 %rva %re +al3 "r $, a # v r& %r ti 6tt"e+u a's luti-+u. P "a%a$"ut& BelBicka! H la"$ska a Mu4e+'urska Ce+eck + % siela v6etk*+ tr + vl$a+ teleBra+, %l"3 s2citu s %ria"&+ %l"ej sl ' $, a "e-visl sti. C8ta Vatik"u - 2Z. 1\. 19T2 $ Berl&"a 'sa#uje %r test %r ti stle rast2ce+u %re"asle$ va"iu Hirkvi v lart#eBau ? 'sa$e"3 P 1sk @. DIa /\. T. 19T/ %&6e Pius PLL. 'erl&"ske+u 'isku% vi Pre,si"B vi +i+ ria$"e -a(a)kvaj2cej sk26ke! kt r2 %re)&va! % kia1 i$e je# "estra"" s( a % vi"" s( c#r"i( Hirkev! %c#a"*c# "e1u$sk stiac#! sv j + +a4i+l" + 2sil& a v,s k*c# su+c#! -a 25el + -+ier"e"ia v j" v*c# 2tra%! -$r)a"liv sti v 'isku%sk*c# %re#lse"iac# v-#1a$ + k "e'e-%e5e"stvu $vet"*c# %atre"&! %re"asle$ va"& Hirkvi v "e+eck + + ce"sk + %riest re! ur5itej 'e-v*sle$" sti %r test v v 5i r&6skej vl$e. O'$ '"e # v r& Pius PLL. 2. X. 19T/ %re$ :vt*+ k l3Bi +. Ciek 1k krt i"terve"uje "u"cius v Berl&"e v %r s%ec# Ui$ v a %r ti -#a'a"iu cirkev"*c# -aria$e"&. Okre+ i"3# e4istuj2 i $.ka-, %%e) vej 25asti "a taj"*c# je$"a"iac# s "e+eck*+ #"ut&+ $% ru. V kraj" + %r&%a$e ' l %%e) %ri%rave"* &s( aj $ k "ce"tra5"3# t' ra. Ce+eck* r -#las "a-val Pia PLL. "e%riate1 + "e+eck3# "r $a 5&sl je$"a. B l $ k "ca %l" va"* aj %%e) v 2" s. D ku+e"t, " ri+'ersk3# %r cesu sve$5ia t +! )e "acisti c#celi $a( %%e)a -avra)$i(. Cacisti +alia "a %ask c# "%is ?K tt +it u"s D B # s "a+i@. B l t evi$e"t"3 -"eu)itie "' )e"stva 6tt" u + c u! kt r ' la "av,6e "e%riate1sk v 5i Hirkvi. A"i je$i"*+ sl v + %%e) "esc#va1 val v j"u %r ti : vietske+u -v-u. A ak ', ' la "# $ u %rav$a! )e sa %%e) s"a)il "a k "ci v j", %ri+( -%a$"3 + c" sti ku -+ieru s Ce+eck + a ku s% l 5"3+u % stu%u %r ti V::R ?ur5ite

ale "ie k v j"e9@! tak +usel v ateistick + k +u"i-+e vi$ie( v56ie "e'e-%e5e"stv ?ak $ ka-uj2 "esk r6ie r k,@! "e) v "aci-+e. :t %($esiat %%e)sk*c# 2ra$"&k v -a'e-%e5 val % 5as v j", st,k s -ajatca+i a "e-vest"*+i. De""e ' l v,'ave"*c# 20\\ list v. B l s%r stre$k va"*c# 11 +ili8" v s%rv - -ajateck*c# t' r v. Aj %%e)sk % + c" a s%r stre$k vate1sk k +isia sa starala ute5e"c v! -ajatc v a i"ak % sti#"ut*c#. Ve1k3 -slu#, si -&skal Pius PLL. c#ra" u R&+a a je# %a+iat k %re$ leteck*+i 2t k+i a ' j +. V Talia"sku -a#u'ili "acisti Y/\ kIa- v! v P 1sku 221T. U+u5e"*c# re# 1"*c# sestier ' l T\\. Ak )e#"ali "iekt r& $uc# v"& "ejak3+u v j" v3+u (a)e"iu a s%rave$lI vali # ! tak 6l v*"i+ku! ale "ik$, tak "er 'ili %%e)i. V N%a"ielsku ' la v r. 19/1 $str"e" + "arc#ia. C v 2stava )ia$ala $luku Hirkvi $ 6ttu! v6etk, 6tt"e $ tcie ' li -ru6e"3! "' )e"stv v,l25e"3 - 6k.l! je-uiti v,% ve$a"& - kraji",. V r. 19// %r test val %r ti t +ut $ia"iu e"c,klik u Pius PL.! $s2$il "silie a v,-*val kat l&k v! a', ' j vali v6etk*+i $ v le"*+i %r strie$ka+i -a sl ' $u a %rva Hirkvi. P v,%uk"ut& '5ia"skej v j", v r. 19/X ' l -"i5e"*c# 2\ \\\ k st l v! 11 'isku% v a ce- Y\\\ $uc# v"*c# ' l -a'it*c#. Pre"asle$ va"& a t*ra"& ' li aj ',5aj"& veriaci. V j"a sk "5ila "stu% + Be"erla ara"ca k + ci v r. 19/9. Pre"asle$ va"ie Hirkvi sk "5il a Vatik" u-"al " v2 vl$u v r. 19T1. i Ke7 v a%r&li 19/9 "a-val Pius PLL. ara"c v re)i+ %ev" s( u kat l&ckej vier, a sv je % )e#"a"ie %ak val ;ra"kist + v r. 190X! t*+ sa e6te 'e-%r stre$"e "e-25ast"il ' ja %r ti 6%a"ielskej re%u'like % stave"ej "a 'e-' )"*c# -kla$ c#. P kia1 sa Hirkev ra$ vala - v&(a-stva ?"ie - vra)$e"ia@ ara"ca! tak sa ra$ vala - -c#ra", kres(a"stva %re$ atei-+ +. Fe$-i 6%a"ielsk,+ a "e+eck*+ ;a6i-+ + ' l -"a5"* r -$iel. Hirkev +ala v 5i t +ut re)i+u v*#ra$,! -vl6( v je# % sle$"*c# r k c#. :ala-ar v ;a6i-+us v P rtuBalsku! kt r* ' l s% +e$-i ;a6istick*c# $iktat2r "aj+ier"ej6&! sa +al star stliv "a % - re %re$ t talit"*+ $uc# + Fuss li"i# a Hitlera. H# rvtsk, 6tt % 5as v j", :vt* st lec "eu-"al. B li ta+ % $ '"3 % +er, ak "a :l ve"sku. Pr testa"tsk* cirkev"* #ist rik Her+eli"k us2$il v r. 19T9! )e -a % "ti;iktu Pia PLL. + rl"a aut rita A% 6t lsk3# st lca $ sia#la "ajv,66ie# stu%Ia. Aj t& #ist rici! kt r& "ie s2 Hirkvi "akl "e"&! ale usiluj2 sa 'jektivitu! %ri-"vaj2 Pi vi PLL.! )e v6etk, sv je v6estra""3 sc# %" sti! s% lu s sv j u usil v" s( u! $val $ slu)ie' Hirkvi. P litika Pia PLL. ' la cie1ave$ + a jas"! je# -'raI u ' l v,trval3 je$"a"ie. Ce' la t je# vi"a! )e tt $i%l +acia "e- )ala v56ie 2s%ec#, %r ti ;al 6"ej a -ker"ej "e+eckej $i%l +acii. Ak i"ak + # l %%e) je$"a(! ke7 "e+al rel"u + c ak ve1k3 6tt, a ve1+ ciE F # l sa $v lva( le" "a %rv a s%rav $liv s(! ak t aj r 'il! a + # l le" u%latI va( sv ju + rl"u v)" s(! res%ekt&ve aut ritu. K

"eutralite -av- vali %%e)a "iele" v*sl v"e later"ske -+luv, - r. 1929! ale aj je# vlast" 'e-+ c" situcia u%r stre$ kraji", ve$2cej v j"u a tie) je# % stave"ie ak "ajv,66ej #lav, "a$"r $"3# s% l 5e"stva vier,! kt r3# %r&slu6"&ci ' li "a ' c# stra"c#. P%e) v u 2l # u "ie je r 'i( % litick3 r -# $"utia. O t $.ra-"ej6ie a%el val "a sve$ +ie ' c# str"! a', sa vrtili k #u+a"ite a kres(a"skej lske v +ieri. /\\. PLU: PLL. BOM ^AHO:TAACR K ULDOV:KEA OTGVKEE Cacistick3 %r ti)i$ vsk3 -l 5i", ', tak% ve$iac "e' li + )"3 'eve1akrt =kres(a"sk3# > a"tise+iti-+u! trvaj2ce# 10\\ r k v. Hirkev aj "a%riek ur5it*+ -l,#a"ia+ Ui$ v v %rie'e#u #ist8rie 5ast c#r"ila %re$ "sil&+ a "es%rav $liv s( u. V r. 19X/ ' la v Berl&"e %rv* krt #ra" $r+a "e+eck3# aut ra H c##uta C+est"&k! $su$-uj2ca vraj %as&v", % st j Pia PLL. % 5as v j", k )i$ vskej t-ke. V tejt $iva$el"ej #re kIa- a "ta"a i v,+,sle" % stava! si %ri%&"a #vie-$u % "&)e"*c# a $c#$-a s r&6sk,+i Ui$+i "a ist2 s+r( $ Osvie"5i+u! ke7 sa "e% $aril %ri+( Pia PLL. k tv re"3+u v,st2%e"iu %r ti "acistick*+ vra)$+. H c##ut# tu u+el %eruje s ;akta+i! i"ter%retuje ic# % $1a v %re$ %rijat*c# "- r v. Re$akt r vi 5as %isu :%ieBel % ve$al H c##ut#! )e "ie je #lav"*+ cie1 + $iela v,vrti( $ 'r2 % ves( Pia PLL.! )e "ie je #ist rik + a "er '& Pia PLL. s% lu- $% ve$"*+ -a s+r( 6iestic# +ili8" v Ui$ v. Pret tie)! ke7 ' l tla5 u -"a5e"* -a # vra5a! "e% $al )al 'u a % ve$al! )e s2 +u # vra"ia 1a# staj"3. Ae vraj veriaci+ eva"jelik +! $ 5ela #r, v6ak % stavil :#ah ve sl v =v,str&#aj sa 5l veka! kt r3# B # je "a "e'esiac#>. V #re je viacer %r ti"' )e"sk*c# "ar) k! Pius PLL. je Bestikula5"e a +i+ick, -"etv re"* c#la$"*+ v,stu% va"&+! str je" s( u %rejavu! "e#,'" s( u tvre a % $. Ak Pilt si k su$u Ui$ v u+*va ruk, a %re tr%iacic# + le" 1a# staj"3 ;r-,. V #r, 7alej %l,"ie! )e %re H c##ut#a je "aci-+us v56&+ "e'e-%e5e"stv + "e) k +u"i-+us. A"i ra- sa "e-+ieIuje! )e - $% ve$" s( "a vra)$c# + %re$ v6etk*+ je# vlas(. O$+ieta %re-ra$i(! ak si -&skal %r&stu% k =taj"*+ arc#&v",+ $ ku+e"t +>. Cav,6e "a k "ci v j", +al le" 1T r k v. Hra je % Iat suBest&v"e a jej 'sa# je ve1+i te"$e"5"*. Uia$"a $iva$el" #ra celk + "e-rka$l& %rav$iv2 skut 5" s(. V)$, je $k-a" "a $ +*61a"ie a 6t,li- va"ie. L$e #ru! kt r se"-a5" s( u sv j# "+etu a -+eru v-ru6ila svet ak )ia$"a i" % v j"e +" )stv + %re a %r ti! %r testa+i! -ka-+i a 'itka+i! $e+ "6trcia+i a v*tr)" s(a+i. Ke7 jej % %ularita % +i"ula! ' la #ra +ktva. Ca a$resu tejt #r, sa kre+ i"*c# "ekat l&k v v,ja$ril kritick, aj 'erl&"sk, eva"jelick* 'isku% Di'elius. Aj v 7al6ej #re =V jaci>! kriti-uj2cej l. H#urc#illa! % tvr$-uje H c##ut# "esc# %" s( "a%&sa( #ru! kt r ', uk-ala viac "e) 6ka"$l"e + t&v,.

V via" 5" + % s lstve - r ku 19T2 # v r& Pius PLL. =sttis&c c#! kt r& 'e- akejk 1vek vlast"ej vi",! le" %re sv ju "r $" s( 5i rasu ' li -asvte"& s+rti 5i % stu%"3+u v,#u'e"iu>. Krtk % t + # v r& v s2kr +" + r -# v re! )e "e+ # l v*sl v"e "acist v $s2$i(! ke', s25as"e "e $s2$il aj ' l6evik v! 5 ', sa v6ak asi "e%5il s% je"c +. V tak +t kraj" + %r&%a$e +al ur5it3# #1a$iska %rv v li( +e"6ie -l - $v c# -iel. V liste 'erl&"ske+u 'isku% vi v a%r&li 19T/ t "a% k " v,ja$ril ak < =Vac# va"ie re-erv, k -a'r"e"iu e6te v56ie+u -lu>. V +arci 19T/ % t + # v r& v ve1k " 5" + %rejave t t < =O$ -a5iatku "6# % "ti;iktu s+e $ v.le i c#ra", B )ej % r25ali i t*c#! kt r& "e%ri"le)ia $ vi$ite1"3# s% l 5e"stva Kat l&ckej cirkvi... "i5 "+ "ele)& "a sr$ci viac "e) star s( ic# )iv t, a s% k j" s(>. A "a k "ci v j", # v r&< =Ce' l 2silia! kt r3 ', s+e "ev,vi"uli! a"i star stliv sti! kt r2 ', s+e % +e"uli! a', 1u$stv "e% -"al #r.-, $e% rtci& a v,#"a"stvag a ke7 tvr$ skut 5" s( skla+ala "a6e s%rav $liv3 5akva"ia ur 'ili s+e v6etk %re t ! a', s+e as% I -+ier"ili jej sur v s(>. P%e) Pav l VL. # v r&< =:l2)il s + Pi vi PLL. $ r ku 19/Y! ke7 ' l e6te 6tt",+ sekretr +! a) $ r. 19T0. Ceria$il sa % rtu"istick*+i #1a$iska+i svet vej % litik,... Ke', %%e) "eje$"al tak! ak +u H c##ut# v,5&ta! v,v lal ', t*+ t 1k -la! )e ', % v j"e +usel H c##ut# %&sa( i"2 $r+u... $r+u "+est"&ka! kt r* sv ji+ % litick*+ e4i'ici "i-+ + a %s,c# l Bick u "e%re-ierav s( u uvr# l svet $ 7al6ie# -l 5i"u... k -#u'e "es% 5et"*c# "evi""*c# 'et&>. O -verstvc# "a Ui$ c# "e' l v %l" + r -sa#u %%e) i"; r+ va"*. O%ak "e% tvr$-uje )ia$", $ ku+e"t. Fl kt +al v Eur8%e % 5as v j", %res"2 %re$stavu t +! 5 v6etk v,6l "ajav % v j"e. Re# 1" sestra Pascali"a! kt r vie$la Pi vu $ +c" s( %re#lsila! )e %%e) s '"e s%lil sv j vlast" ru5"* %r test %r ti +et8$a+ "acist v. B l #l' k trase"*! )e ' l $vle5e"*c# $ t' r v T\ \\\ "evi""*c# ak $veta -a sl v # la"$sk*c# 'isku% v. V )ia$"ej kraji"e -%a$"ej Eur8%, ku% va"ej Hitler + "e%r test vali kat l&cki 'isku%i 5astej6ie a #las"ej6ie ak v H la"$sku D s t*+ v*sle$k +! )e v )ia$"ej kraji"e "e' l $e% rt va"*c# "a s+r( viac Ui$ v "e) v H la"$sku ?11\ \\\! t.j. Y9o@! vrta"e st viek % krste"*c# Ui$ v. Ca %ak "ik$e sa "e%r test val +e"ej ak v Talia"sku! k$e je % 5et -ac#r"e"*c# Ui$ v "ajv56&< viac "e) Z\o v7aka kat l&ckej % + ci. Me" v r&+sk,c# k st l c# a kl6t r c# ? 7al6&c# talia"sk,c# a"i "e# v riac@ % sk,t l Pius PLL. 2tul k viac "e) 0\\\ Ui$ + %re$ "acista+i. P kia1 i$e je$" tliv3 6tt,! :vt* st lec %resa$- val "a%r&kla$ %r stre$"&ctv + sv j# "u"cia u vl$, ;ra"c2-ske# Vic#, -+ier"e"ie %r ti)i$ vsk*c# %atre"&. DIa 2T. T. a 10. 0. 19TT i"terve"uje "u"ciat2ra "a -c#ra"u +a7arsk*c# Ui$ v! 20. X. 19TT % t + s '"e i"terve"uje Pius PLL. u +a7arsk3# 63;a 6ttu H rt#,# . Ce+eck v6ak "a $e% rtcic# trv. Cu"cius! $uc# v"& a re# 1"ice ukr*vali +" # Ui$ v. Cu"cius -&skal %re Ui$ v ce- 2\ \\\ %as v. V Bu$a%e6ti "e' l je$i"ej cirkev"ej 'u$ v,! k$e ', "e' l 2kr,t %re

Ui$ v. A% 6t lsk* $eleBt v Bul#arsku A"Bel R "cali ?"esk.r A" PPLLL.@ "a%r&kla$ -ac#r"il 20 \\\ Ui$ v. Vatik" %r test val tak+er v 6es($esiatic# "8tac# %r ti %re"asle$ va"iu Ui$ v. B*val* k "-ul L-raela v Fil"e Pi"#as Ma%i$e -verej"il k"i#u =P sle$"& traja %%e)i a Ui$ v> "a -kla$e sv jic# 6t2$i& v si "istick + arc#&ve v Aeru-ale+e! %ri5 + k "6tatuje! )e %ria+,+ -kr k + t*c#t %%e) v a ic# $i%l +atick*c# -stu%c v ' l -ac#r"e"*c# ZX\ \\\ Ui$ v %re$ s+r( u. T 7alek %re$sti#uje % 5t, -ac#r"e"*c# Ui$ v i"*+i "' )e"sk*+i i"6tit2cia+i a % + c"*+i akcia+i. Ae t i v ' lest" + k "traste k tak+er t tl"ej a%atii t*c# vl$ a 2ra$ v! kt r3 ' li +i+ $ sa# Hitler vej + ci a +ali k $is% -&cii ve1a v56ie + )" sti. Ve1k Brit"ia sa e6te v r. 19TT -$r#ala ' +'ar$ va( trate $ Osvie"5i+u. U:A "e' li c# t"3 -v*6i( %ris(a# valeck3 kv8t, %re )i$ vsk*c# ute5e"c v. Nvaj5iarska cu$-i"eck % l&cia % sielala Ui$ v! kt r*+ sa % $aril %re"ik"2( "a 6vaj5iarske 2-e+ie! s%( $ r2k Besta%a. DIa 9. 11. 19T0 %ri6la Pi vi PLL. % 7ak va( $eleBcia se$e+$esiatic# Ui$ v! v-I v - k "ce"tra5"*c# t' r v ?% $ '"e v kt8'ri 19X\ k A" vi PPLLL.@. Vatik"u sa $ stal -a -c#ra"u a % + c vrel3# u-"a"ia a % 7ak va"ia $ )i$ vskej ce"trl,! )i$ vsk*c# s% l 5" st& B l&vie! K starik,! ju)"ej A;rik,! H#ile! $ ["ie rt $ 4"*c# ra'&" v U:A a Ka"a$,! $ -#re'sk3# ve1k ra'&"a at7. V $eI 2+rtia Pia PLL. 7ak vala i-raelsk +i"isterka -a#ra"i5ia K l$a Feier v Vatik"u -a t ! )e - +rel* %%e) =v $ 'e "acistick3# ter ru % -$vi# l sv j #las v %r s%ec# 'et&>. F )" )e Pius PLL. "iekt r3 situcie "e# $" til s%rv"e a %re%s l + )" s( k -c#ra"e 7al6&c#. :"7 "ieke$, v 5as vej ties"i v#al viac! "e) ' l v# $"3! ale )ia$", $ % sia1 -verej"e"* $ ku+e"t "e$ v 1uje % c#,' va( je# $ 'rej v.li a "ie 'e-v*-"a+"*c# 2s%ec# c# "a % li -c#ra", %re"asle$ va"*c# % 5as v j",.

:KRATKO BLBMLHKRHH KCQH Starozkonn knihy K" i Ke"esis E4 i E4 $us Mv i Meviticus C+ i Cu+eri Dt i Deuter "8+iu+ A - i A -ue :$c i :u$c v R2t i R2t l :+ i Prv :a+uel va 2 :+ D Dru# :a+uel va 1 Kr D Prv kr1 vsk 2 Kr D Dru# kr1 vsk 1 Kr" D Prv k"i#a Kr "&k ?Parali% +e" "@ 2 Kr" D Dru# k"i#a Kr "&k ?Parali% +e" "@ E-$ D E-$r6 Ce# D Ce#e+i6 T ' D T 'i6 Au$ D Au$it Est D Ester A8' D A8' U D Ual+, Pr&s D Pr&sl v& Ka- D Ka-ate1 Pies D PieseI %ies"& ?Ve1%ieseI@ F2$ D K"i#a F2$r sti :ir D :irac# vec L- D L-ai6 Aer D Aere+i6 Cr D K"i#a Crek, Bar D Baruc# E- i E-ec#iel Da" D Da"iel O- D O-e6 A el D A el A+ D A+ s A'$ D A'$i6 A " A "6 Fic# D Fic#e6 Ca# D Ca#u+ Ha' D Ha'akuk

: ; D : ; "i6 AB i ABeus Vac# D Vac#ari6 Fal D Falac#i6 1 Fac# D Prv k"i#a Fac#a'ejc v 2 Fac# D Dru# k"i#a Fac#a'ejc v o!ozkonn knihy" Ft D Fat26 Fk D Farek Mk D Muk6 A" D A" :k D :kutk, a% 6t l v Ri+ D Ri+a" + l K r i Prv* list K ri"(a" + 2 K r D Dru#* list K ri"(a" + Kal D Kala(a" + E; D E;e-a" + al% D aili%a" + K l D K l sa" + 1 : l i Prv* list : l2"5a" + 2 : l D Dru#* list : l2"5a" + l Ti+ D Prv* list Ti+ te vi 2 Ti+ i Dru#* list Ti+ te vi Tit D T&t vi al+ i aile+ " vi He'r D He'rej + ?Ui$ +@ Aak D list Aaku' v l Pt D Prv* list Petr v 2 Pt D Dru#* list Petr v l A" D Prv* list A" v 2 A" D Dru#* list A" v / A" D Tret& list A" v Au$ D list A2$ v Vjv i Vjave"ie A" v ?A% kal,%sa@