FISKALNA KASA SK FCR100 Korisniko uputstvo

SK Tradeing d.o.o. Alipaina 53, 71000 Sarajevo Tel. +387 33 554 225 Fax. + 387 33 554 226 info@skt.ba

SADRAJ:
1. UVOD ..............................................................................................................................................6 2. KARAKTERISTIKE REGISTAR KASE ....................................................................................................6 2.1. Izgled i dijelovi .............................................................................................................................................. 6 2.2. Tehnike karakteristike.............................................................................................................................. 7 2.3. Funkcionalne karakteristike ..................................................................................................................... 8 3. RAD SA REGISTAR KASOM ............................................................................................................. 10 3.1. Tastatura ....................................................................................................................................................... 10 3.2. Displej............................................................................................................................................................. 13 3.3. tampa ......................................................................................................................................................... 13 3.4. Kontroler fiskalne kase i programska memorija .............................................................................. 14 3.5. Fiskalna memorija ...................................................................................................................................... 14 3.6. Operativna memorija ................................................................................................................................ 15 3.7. Sigurnosne mjere ........................................................................................................................................ 15 3.8. Napajanje registar kase ............................................................................................................................ 16 3.9. Prikljuivanje fioke za novac .................................................................................................................. 16 3.10. Servisna plomba ....................................................................................................................................... 17 3.11. Zamjena papira ......................................................................................................................................... 17 3.12. Elektronski urnal ................................................................................................................................... 17 3.13. Testiranje displeja ................................................................................................................................... 17 4. PROGRAMIRANJE REGISTAR KASE .................................................................................................18 4.1. Formati parametara................................................................................................................................... 18 4.1.1. Unos karaktera.................................................................................................................................... 18 4.1.2. Unos koliine ....................................................................................................................................... 19 4.1.3. Unos cijene ........................................................................................................................................... 19 4.1.4. Potvrda unosa parametra prilikom programiranja ................................................................ 19 4.1.5. Brisanje pogreno unesenog znaka i izlazak iz komande ..................................................... 19 4.2. Programiranje podataka o artiklima .................................................................................................... 20 4.2.1. Programiranje svih parametara artikala .................................................................................... 20 4.2.2. Programiranje naziva artikala ....................................................................................................... 22 4.2.3. Programiranje cijena artikala ........................................................................................................ 23 4.2.4. Programiranje koliine artikala..................................................................................................... 24 4.2.5. Programiranje bar kodova artikala .............................................................................................. 27 4.2.6. Programiranje poreske stope artikala ........................................................................................ 28 2

4.2.7. Programiranje odjeljenja artikala ................................................................................................. 28 4.2.8. Programiranje jedinice mjere ........................................................................................................ 29 4.2.9. Programiranje brisanja artikala .................................................................................................... 30 4.2.10. Programiranje prva dva broja teinskog bar koda ............................................................... 31 4.3. Programiranje poreskih stopa ............................................................................................................... 31 4.4. Programiranje zaglavlja rauna ............................................................................................................. 33 4.5. Programiranje reklamne poruke ........................................................................................................... 35 4.6. Programiranje naziva odjeljenja artikala............................................................................................ 35 4.7. Programiranje kasira ............................................................................................................................... 37 4.7.1. Programiranje imena kasira ........................................................................................................... 37 4.7.2 Programiranje tamapanja imena kasira na raunu............................................................... 37 4.8. Programiranje brzih tastera.................................................................................................................... 38 4.9. Programiranje brzine serijskog porta.................................................................................................. 38 4.10. Programiranje ukljuivanja/iskljuivanja bipera .......................................................................... 39 4.11. Programiranje vremena iskljuenja kase ......................................................................................... 39 4.12. Promet prema pravnim licima ............................................................................................................. 40 4.12.1. Programiranje baze pravnih klijenata ...................................................................................... 40 4.12.2. tampanje baze pravnih klijenata .............................................................................................. 41 4.12.3. Brisanje pravnog klijenta iz baze ............................................................................................... 41 5. TAMPANJE PODATAKA IZ BAZE PODATAKA.................................................................................. 42 5.1. tampanje podataka o artiklima ............................................................................................................ 42 5.2. tampanje imena kasira ........................................................................................................................... 42 5.3. tampanje imena odjeljenja .................................................................................................................... 42 5.4. tampanje zaglavlja rauna ..................................................................................................................... 42 5.5. tampanje reklamne poruke................................................................................................................... 43 6. MOD PRODAJE .............................................................................................................................. 44 6.1. Prijava i odjava kasira ............................................................................................................................... 44 6.1.1. Prijava kasira ....................................................................................................................................... 44 6.1.2. Odjava kasira ....................................................................................................................................... 45 6.2. Prodaja artikala ........................................................................................................................................... 46 6.2.1. Prodaja artikala po definisanoj cijeni unoenjem ifre artikla ........................................... 46 6.2.2. Prodaja artikala unoenjem ifre artikla sa promjenom cijene .......................................... 46 6.2.3. Prodaja artikala po definisanoj cijeni unoenjem bar koda/interne ifre artikla ........ 47 6.2.4. Prodaja artikala unoenjem bar koda/interne ifre artikla sa promjenom cijene ........ 48 3

6.2.5. Prodaja artikala preko brzih tastera ............................................................................................ 48 6.2.6. Prodaja artikala sa popustom i poveanjem cijene ................................................................. 49 6.3. Storniranje prodatih artikala ............................................................................................................. 49 6.3.1. Storniranje stavki rauna ................................................................................................................ 49 6.3.2. Storniranje prodatog artikla unoenjem ifre artikla............................................................. 49 6.3.3. Storniranje prodatog artikla preko bar koda itaa................................................................ 50 6.4. Naini plaanja i zatvaranje rauna ................................................................................................. 50 6.4.1. Plaanje rauna gotovinom i zatvaranje rauna ...................................................................... 50 6.4.2. Plaanje rauna ekom i zatvaranje rauna............................................................................... 51 6.4.3. Plaanje rauna kreditnom karticom i zatvaranje rauna .................................................... 51 6.5. Evidencija o koliini novca u kasi .......................................................................................................... 51 6.5.1. Unos novca u kasu ............................................................................................................................. 51 6.5.2. Uzimanje novca iz kase .................................................................................................................... 52 6.5.3. Stanje unesenog novca u kasi ......................................................................................................... 52 6.6. Ponitavanje cijelog rauna..................................................................................................................... 53 7. IZVJETAJI .....................................................................................................................................54 7.1. Fiskalni izvjetaji ........................................................................................................................................ 54 7.1.1. Dnevni izvjetaj................................................................................................................................... 54 7.1.2. Periodini izvjetaj ............................................................................................................................ 55 7.1.3. Presjek stanja ...................................................................................................................................... 55 7.2. Nefiskalni izvjetaji .................................................................................................................................... 55 7.2.1. X izvjetaji............................................................................................................................................ 55 7.2.2. Z izvjetaji ............................................................................................................................................. 56 7.2.3. Izvjetaj o resetima ............................................................................................................................ 58 7.2.4. Izvjetaj o promjenama poreskih stopa ...................................................................................... 58 8. SISTEMSKE FUNKCIJE..................................................................................................................... 59 8.1. Podeavanje datuma.................................................................................................................................. 59 8.2. Podeavanje vremena u nefiskalnom reimu rada .......................................................................... 59 8.3. Podeavanje vremena u fiskalnom reimu rada............................................................................... 60 8.4. Promjena vremena zimsko/ljetno ........................................................................................................ 60 9. KORITENJE GPRS TERMINALA ......................................................................................................62 10. DODACI .......................................................................................................................................63 10.1. Poruke o grekama .................................................................................................................................. 63 10.2. Lista komandi fiskalne registar kase SK FCR100........................................................................... 72 4

10.3. Program SKFCRTools.............................................................................................................................. 74 10.4. Uputstvo za zadavanje komandi preko porta fiskalne kase ....................................................... 74 10.5. Uputstvo za rad s bazom artikala preko porta kase...................................................................... 87 10.6. Informacije vezane za tiskanje............................................................................................................. 99 10.7. Podaci vezani za brojae ..................................................................................................................... 101 10.8. Uputstvo za punjenje kase adding rolnama papira .................................................................... 101

1. UVOD
''SK FCR100'' je prenosiva elektronska registar kasa sa fiskalnom memorijom i integrisanim GPRS terminalom koja posjeduje iroki opseg funkcija tipinih za registar kase. Ispunjava zahtjeve manjih prodavnica, uslunih radnji, kioska i ulinih tezgi. Prisustvo nezavisnog napajanja tj. ugraene dopunjive baterije posebno je ini pogodnom za rad na lokacijama gdje ne postoji mreno napajanje.

2. KARAKTERISTIKE REGISTAR KASE

2.1. IZGLED I DIJELOVI

Slika 1.1.

Slika 1.2.

2.2. TEHNIKE KARAKTERISTIKE

Tastatura Displej - 16 cifara (16x1 za kupca, 16x2 za operatera) - termalna tehnologija - jednostanini (2 trake, 1 glava i 1 valjak) - 18 karaktera po liniji tampa - dimenzija karaktera : C (3mm x 1.25mm) - brzina tampanja : 8 linija u sekundi - termalni papir (2 x 28 mm) prenika 46 mm - vijek trajanja : 50 km papirne trake - 35 tastera (10 brzih tastera) - 2 LCD sa pozadinskim osvjetljenjem

- senzor za kraj svake papirne trake - tampanje irilicom i latinicom -2xRS-232 (za PC i bar kod ita) -1x port za fioku za novac(RS232) Broj portova -2 iana porta (za programiranje terminala i za programiranje kase) integrisana na matinoj ploi -GSM port na matinoj ploi - ugraena NiMH baterija 7.2V, 2100 mAh Napajanje - eksterno napajanje (AC 200-240V,50 Hz, DC 15V) - potronja u reimu punjenja max 15 VA - OTP EPROM (hardverska zatita od izmjena i brisanja) Fiskalna memorija - 2000 dnevnih izvjetaja - upozorenje kada je broj preostalih izvjetaja manji od 50 - GSM/GPRS modul: GPRS terminal Siemens TC65i, Quad band 850/900/1800/1900 MHz - brzina prenosa podataka 56.3 Kb/s max Dimenzije Teina Radna temperatura 143 x 310 x 91 mm 1,1 kg -20 C do 55 C

2.3. F UNKCIONALNE KARAKTERISTIKE

- registracija - X izvjetaji Modovi rada - Z izvjetaji - programiranje

- servisni

Broj artikala Broj odjeljenja Broj kasira Broj naina plaanja

10000 100 (za robno knjigovodstvo) Do 10 4(gotovina, ek i kreditna kartica i virman) - dnevni izvjetaj - presjek stanja - periodini izvjetaji iz fiskalne memorije

Tipovi izvjetaja

- po artiklima - po odjeljenjima - po operaterima - po satima

GPRS terminal

- slanje podataka ka poreskoj upravi

3. RAD SA REGISTAR KASOM

3.1. TASTATURA
Tastatura se sastoji od 11 cifarskih i 24 funkcijska tastera :

Taster

Opis tastera Ukljuivanje i iskljuivanje registar kase

UK/
ISK ART X

Prodaja artikla na osnovu prethodno unesene ifre ili bar koda artikla Prodaja odreene koliine artikla

10

STORNO

Storniranje stavki rauna od poslijednje unazad odnosno odreene stavke rauna Brisanje posljednje zadate komande ili karaktera koji je unesen Unos odreene sume novca u kasu/ Uzimanje odreene sume novca iz kase Storniranje artikala preko bar kod itaa Automatska prodaja definisanog artikla

BRII

K+/K-

ART Unos prvog karaktera na tasteru tokom programiranja

1
ART Automatska prodaja definisanog artikla Unos drugog karaktera na tasteru tokom programiranja Automatska prodaja definisanog artikla Unos treeg karaktera na tasteru tokom programiranja Automatska prodaja definisanog artikla ART Unos etvrtog karaktera na tasteru tokom programiranja

2
ART

11

ART

Automatska prodaja definisanog artikla

5
ART Automatska prodaja definisanog artikla

6
ART Automatska prodaja definisanog artikla

7
ART Automatska prodaja definisanog artikla

8
ART Automatska prodaja definisanog artikla

9
ART Automatska prodaja definisanog artikla Biranje velikih / malih slova tokom programiranja Pomijeranje papirne rolne Plaanje kreditnom karticom

10 TRAKA

KART

EK

Plaanje ekom

GPRS M/ ZBIR ZBIR

- $?

Aktiviranje GPRS-a nakon zahtjeva/plaanje virmanom

Prikazivanje meuzbira tokom prodaje

Plaanje u gotovini i zatvaranje rauna

Unos karaktera

12

/#@*

00

Unos cifara i karaktera tokom programiranja Unos cifara tokom prodaje

3.2. DISPLEJ
SK FCR100 ima 2 alfanumerika LCD displeja (za prodavca i kupca). Displej za prodavca ima mogunost ispisa 16 znakova u dvije linije, dok displej za korisnika ima mogunost ispisa 16 znakova u jednoj liniji. Veliina slova na displeju je 9mmx5mm. Displej podrava latinini ispis znakova. Displej za korisnika kao i displej za operatera nudi vizualno praenje evidentiranja prometa, storniranja evidentiranog prometa, reklamiranja prometa i storniranja reklamiranog prometa.

3.3. TAMPA
SK FCR100 za tampanje koristi termiki linearni tampa. Da bi se osigurao ispravan rad tampaa moraju se potovati preporuke u vezi vrste koritenog papira. Rolne termo papira moraju biti slijedeih karakteristika : irina papira za tampanje fiskalnih isjeaka 28 mm irina papira za tampanje kontrolne trake 28 mm vanjski prenik rolne 46 mm

NAPOMENA :
1. Proizvoa nije odgovoran za oteenja tampaa ili registar kase koja su nastala uslijed upotrebe papira koji nema gore navedene osobine. 2. tampanje se automatski zaustavlja uslijed unutranje greke registar kase ili kada temperatura termalne glave dostigne 65C ili padne ispod -20C. Tada se na displeju pojavljuje odgovarajua poruka. Kada se temperatura vrati u dozvoljene granice tampanje se nastavlja pritiskom na taster

BRII
13

U sluaju prekida rada tampaa (unutranja greka, prekid zbog temperature, tampa nije povezan sa kasom, nizak napon) automatski se zaustavlja rad fiskalne kase. Po otklanjanju uzroka prekida rada tampaa kasa e automatski nastaviti sa radom. Podaci koji se tampaju na fiskalnom isjeku i kontrolnoj traci su identini i tampaju se istovremeno. U sluaju nestanka papirne rolne fiskalnog isjeka ili kontrolne trake, pojavljuje se greka i tampa prestaje sa radom.

3.4. KONTROLER FISKALNE KASE I PROGRAMSKA MEMORIJA

Kontroler fiskalne kase upravlja radom registar kase. Proizvoa kontrolera je Microchip, a tip PIC24HJ256GP210. Programska memorija tj. Softver registar kase SK FCR100 smjeten je u fle memoriju. Ona je zatiena od izmjena ili brisanja programskom plombom. Pri svakom ukljuenju kase provjerava se sadraj programske memorije i ukoliko on nije identian u odnosu na inicijalno stanje na displeju se ispisuje poruka o greci.

3.5. F ISKALNA MEMORIJA

Fiskalna memorija je tipa OTP EPROM to osigurava da jednom zapamena informacija u fiskalnoj memoriji vie ne moe biti promijenjena ni izbrisana. Pri izradi svakog dnevnog izvjetaja, u memoriju se snimi sumarni zapis koji sadri sve potrebne informacije o dnevnom prometu po poreskim grupama.

Kapacitet fiskalne memorije obezbjeuje vie od 5 godina rada odnosno 2000 zapisa. Kada broj preostalih zapisa u fiskalnoj memoriji postane manji od 50, registar kasa SK FCR100 e nakon izvrenja preostalih dnevnih izvjetaja na displeju prikazati poruku, a ujedno istu poruku odtampati na tampau. Kada se fiskalna memorija popuni onemoguava se dalje registrovanje prometa i mora se zamijeniti novom. Podaci koji se jedanput upiu u fiskalnu memoriju, ne mogu se vie brisati i mijenjati. Prije izvrenog postupka fiskalizacije, fiskalna memorija nije aktivna i fiskalni dokumenti se ne mogu tampati.

14

Po izvrenom postupku fiskalizacije fiskalni dokumenti se mogu tampati. Na kraju svakog fiskalnog dokumenta se nalazi fiskalni logo propisan Zakonom. U fiskalnoj memoriji se uvaju i slijedee informacije : datum fiskalizacije registar kase, identifikacioni broj obveznika zakona (IBO), itd. Po odvajanju od napajanja podaci upisani u fiskalnu memoriju se pamte 20 godina (garancija proizvoaa Atmel). Mogue je oitavanje fiskalne memorije preko porta fiskalnog ureaja, nakon popunjavanja tabele dnevnih izvjetaja u fiskalnoj memoriji te pri dostizanju maksimalnog broja servisa, reseta ili promjena poreskih stopa. Prebacivanje kase u mod itanja je automatsko. Prilikom svakog ukljuivanja ureaja vri se samotestiranje fiskalne memorije te se onemoguava evidentiranje prometa ako je test dao negativan rezultat.

3.6. OPERATIVNA MEMORIJA

Operativna memorija registar kase se sastoji iz dva dijela :
1. prvi dio sadri bazu podataka o svim unesenim artiklima 2. drugi dio sadri podatke o dnevnom prometu izvrenom na registar kasi, koji se briu pri izvravanju dnevnog izvjetaja Operativna memorija je tipa SRAM memorije, veliine 512 KB. Po iskljuenju napajanja podaci se uvaju 90 dana. Prilikom pokretanja ureaja vri se samotestiranje operativne memorije te se onemoguava registrovanje prometa ukoliko je rezultat testa negativan. Po izvrenju reseta tipa ''C'' u zabranjenom periodu mogu je povrat sadraja operativne memorije. U operativnoj memoriji se vodi informacija o stanju gotovine u kasi te se evidentiraju vrijednosti novca koje kasir unese ili iznese iz kase na nain da se uveava ili smanjuje ova vrijednost.

3.7. SIGURNOSNE MJERE

Ako je registar kasa transportovana u uslovima niske temperature, prije upotrebe se mora drati na sobnoj temperaturi bar 1 sat radi aklimatizacije. Poslije perioda aklimatizacije, kartonsku kutiju treba raspakovati, a zatim izvaditi registar kasu i adapter. Iskljuivo se mora koristiti adapter dobijen uz registar kasu. Koritenje nekog drugog adaptera moe izazvati oteenja kase.

Prije povezivanja adaptera obavezno provjeriti da li postoje vidljiva oteenja. Ako oteenja postoje izriito je zabranjeno prikljuiti adapter na registar kasu.

15

Kasu treba postaviti na ravnu podlogu, to je mogue blie mrenom napajanju, da bi se smanjila mogunost fizikog oteenja kabla i prikljunih mjesta. Registar kasu treba drati dalje od izvora toplote i vode. Prikljuiti adapter na registar kasu, a adapter ukljuiti u mreno napajanje.

3.8. NAPAJANJE REGISTAR KASE

Registar kasa se isporuuje sa baterijama koje nisu napunjene, tako da se nakon kupovine, kasa mora drati ukljuenom u mreno napajanje bar 3 sata da bi se baterija napunila. U sluaju da se registar kasa ne koristi 15 ili vie dana, baterija se mora dopunjavati dva puta u toku mjeseca po 22-24 sata. ak i ako je ukljuena u mreno napajanje, registar kasa nee funcionisati ako baterija nije napunjena. Prije poetka upotrebe treba postaviti i papirne rolne u tampa jer u suprotnom kasa ne moe raditi. Preporuljivo je da se registar kasa koristi prikljuena u mreno napajanje. U toku rada, nivo baterije slikovito pokazuje prikaz popunjenosti u gornjem lijevom uglu displeja prodavca. Kada se baterija isprazni na displeju se prikazuje poruka NIZAK NAPON BAT. Nakon ega je potrebno dopuniti bateriju prikljuivanjem registar kase na mreno napajanje i pritisnuti taster

BRII
za nastavak rada.

3.9. PRIKLJUIVANJE FIOKE ZA NOVAC

Ova registar kasa ima mogunost prikljuenja fioke za novac. Da bi se fioka za novac prikljuila na registar kasu potrebno je ukljuiti konektor fioke u odgovarajui prikljuak registar kase.
Fioka se otvara svaki put nakon zatvaranja rauna. U sluaju potrebe za otvaranjem fioke, bez otvaranja rauna, potrebno je ukucati komandu

M/
3 0 0 ZBIR 3 0 0

M/
ZBIR

16

3.10. SERVISNA PLOMBA

U toku postupka fiskalizacije ovlateni serviser postavlja servisnu plombu u vidu peata sa svojim kodom. Servisna plomba onemoguava pristup elektronskim komponentama, kao i fiskalnoj, i programskoj plombi, bez njenog vidljivog oteenja. Takoer bez skidanje servisne plombe nije mogue editovanje i itanje programske, operativne, fiskalne nemorije kao i memorije el. urnala.

3.11. ZAMJENA PAPIRA

U sluaju nestanka papira nakon zamjene papira potrebno je pritisnuti taster

BRII

3.12. ELEKTRONSKI URNAL

Elektronski urnal predstavlja SanDisk microSD kartica, iji je kapacitet 1GB, inae najmanja flash memorijska kartica. To je kartica koja je kompatibilna sa svim ureajima kod kojih postoji SD memorijski slot. Kartica je prola temeljito ispitivanje i zagarantovano je pamenje u trajanju od 5 godina bez napajanja(od strane proizvoaa SanDisk). Prilikom pokretanja ureaja vri se samotestiranje el. urnala te ako je test negativan onemoguava se evidentiranje prometa. Treba napomenuti da postoji fizika zatita itanja podataka el. urnala. Potrebno je skinuti ,servisnu , fiskalnu, programsku plombu te otopiti zalivnu plastiku kako bi se pristupilo el. urnalu. Korisnik ima mogunost samo da oita i tampa izvjetaje ali ne i da modifikuje sadraj el. urnala osim u formi izdavanja rauna.

3.13. TESTIRANJE DISPLEJA

Testiranje displeja provodi operater manualno unosom komande:

M/
6 0 0 ZBIR 1 0 3

M/
ZBIR

Testiranje je vizualnog tipa tj. Treba da naizmjenino blinkaju susjedna polja LCD displeja. Ukoliko se desi da je displej neispravan, onemoguava se registrovanje prometa

17

4. PROGRAMIRANJE REGISTAR KASE

4.1. F ORMATI PARAMETARA
4.1.1. UNOS KARAKTERA
Karakteri se unose kombinacijom tastera od 0 do 9 i tasterima ART1, ART2, ART3 i ART4. Prebacivanje velikih u mala slova i obrnuto se Prelazak sa slova na brojeve vri se pritiskom ART10 tastera. vri pritiskom na taster ART5.

Prikaz dijela tastature:

ABCD 7 MNOP 4 YZ 1 :& [ ] 0

EFGH 8 QRST 5 ' 2 /#@* 00

IJKL 9 UVWX 6 ( . ) 3 %- $ ,

Primjer : Unos ' Grad12'

Ako elite da napiete Grad12 potrebno je ukucati:

ART 8 3

ART 5 18

ART 5

ART1

ART4

ART10

4.1.2. UNOS KOLIINE

Za koliinu postoji pet polja (pet cifara ili etiri cifre i zarez) maksimalno:

H HH HHH HHHH HHHHH H . HHH HH . HH HHH . H

pr. pr. pr. pr. pr. pr. pr. pr.

9 99 999 9999 99999 9,999 99,99 999,9 H je neki od brojeva od 0 do 9

4.1.3. UNOS CIJENE

Cijena se moe unijeti bez zareza (npr. 100) ili sa zarezom (npr. 100,01). Maksimalna cijena artikla je 9.999.999,99, a minimalna cijena 0,01.

4.1.4. POTVRDA UNOSA PARAMETRA PRILIKOM PROGRAMIRANJA

Prilikom programiranja ako je linija ispravno unesena, potvrda unosa se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR

4.1.5. BRISANJE POGRENO UNESENOG ZNAKA I IZLAZAK IZ KOMANDE

Pogreno uneseni znak prilikom programiranja brie se pritiskom na taster BRII 19

Ukoliko se obriu svi znakovi sa tasterom BRII, slijedeim pritiskom tastera se izlazi iz komande. U sluaju kada kasa doe u stanje greke sa tasterom BRII se izlazi iz stanja greke ukoliko nije u pitanju greka koja zahtjeva angaovanje servisa.

4.2. PROGRAMIRANJE PODATAKA O ARTIKLIMA

4.2.1. PROGRAMIRANJE SVIH PARAMETARA ARTIKALA
Programiranje svih parametara artikala se aktivira komandom

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da treba unijeti ifru artikla iji se parametri ele programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Programiraju se slijedei parametri : - Naziv artikla (do 16 znakova) - Jedinica mjere (do 2 znaka) - Cijena artikla (maksimalna cijena artikla je 9.999.999,99 a minimalna cijena 0,01) - Koliina artikla (5 mjesta za unos koliine do 99999) - Bar kod artikla (13 ili 8 cifara za bar kod, 7 cifara za teinski bar kod) ili interna ifra artikla (broj preko 11596) - Veza sa poreskom stopom (1-5) - Veza sa odjeljenjem (1-100) podrazumijevana vrijednost je 0 Naziv, cijena i poreska stopa artikla se moraju programirati, a ostali parametri nisu obavezni. Dijagram pokazuje redoslijed unosa parametara:

20

ifra artikla

M/ ZBIR

Naziv

M/ ZBIR

Jedinica mjere

M/ ZBIR

Cijena

M/ ZBIR

Koliina

M/ ZBIR

Barkod

M/ ZBIR

Poreska stopa

M/ ZBIR

Odjeljenje

Primjer : Programiranje artikla pod rednim brojem 5 sa slijedeim parametrima :'FANTA', 2.00, 10, 12345678, 1, 1 1 0 0

M/
ZBIR

M/
ZBIR

M/
ZBIR

ART2

ART1

ART2

ART4

ART1

M/ZBIR

M/
2 ZBIR 1

M/
ZBIR

21

M/
ZBIR

M/
ZBIR

M/
ZBIR

Nakon unosa parametara za izabrani artikal, za prelazak na programiranje slijedeeg artikla pritisnuti taster

M/ ZBIR
3 puta (jedanput za unos, jedanput za potvrdu unosa i jedanput za prelazak na programiranje slijedeeg artikla). Za izlazak iz moda programiranja parametara artikala treba pritisnuti taster

BRII
Napomena :

Nazivi artikala, veze sa poreskom stopom, veze sa odjeljenjem i bar kodovi se mogu mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna.

4.2.2. PROGRAMIRANJE NAZIVA ARTIKALA

Mod programiranja naziva artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 1

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla iji e se naziv programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Naziv artikla moe sadrati ukupno 16 znakova, s tim da se pored naziva artikla mora upisati i jedinica mjere (osim za artikle koji se prodaju po komadu). Sada treba unijeti naziv artikla i pritisnuti taster

22

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e automatski prei na programiranje naziva za slijedei programirani artikal.

Primjer : Programiranje naziva 'KAFA' za artikal pod rednim brojem 13

1 0 0

M/
ZBIR

M/
ZBIR

M/
ZBIR

ART3

ART1

ART2

ART1

M/
ZBIR

M/
ZBIR

Napomena : Nazivi artikala se mogu mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna. Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu naziva ve postojeeg artikla.

4.2.3. PROGRAMIRANJE CIJENA ARTIKALA

Mod programiranja Cijena artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 2

M/
ZBIR

23

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifu artikla ija e se cijena programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Sada treba unijeti cijenu artikla i pritisnuti taster

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e automatski prei na programiranje cijene za slijedei programirani artikal. Da bi se prelo na programiranje cijene slijedeeg programiranog artikla treba pritisnuti taster

M/
ZBIR Primjer : Programiranje cijene 60.00 za artikal pod rednim brojem 13

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 2

M/
ZBIR

M/
1 3 ZBIR

M/
6 0 ZBIR

M/
ZBIR

Napomena : Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu cijene ve postojeeg artikla.

4.2.4. PROGRAMIRANJE KOLIINE ARTIKALA

Po sadanjem zakonu, stanja artikala na zalihama nije potrebno definisati, ali sa gledita vlasnika registar kase, to je veoma poeljno i korisno jer se time dobija dodatna evidencija o
24

prodaji. Izvjetaj po artiklima pokazuje koliko je artikala prodato i koje je njihovo trenutno stanje na zalihama.
Mod programiranja koliine artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 3

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla ija e se koliina programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Sada treba unijeti stanje artikla na zalihama (ovdje treba obratiti panju da se koliine mogu unositi sa tri decimalne cifre) i pritisnuti taster

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e automatski prei na programiranje koliine artikla za slijedei programirani artikal. Primjer : Programiranje koliine 20 za artikal 13

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 3

M/
ZBIR

M/
1 3 ZBIR

M/
2 0 ZBIR

M/
ZBIR

Nakon prvobitnog unosa koliine artikala mogue je dodavati i oduzimati koliine sa zaliha.
Komanda za dodavanje koliine artikala se aktivira ukucavanjem komande 25

M/
2 0 0 ZBIR 1 3 2

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka P-DODAJ KOL.ART SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla ije e se koliina dodavati i pritisnuti taster

M/
ZBIR

Na dipleju je prikazana trenutna koliina. Potrebno je ukucati koliinu koja se dodaje i pritisnuti taster M/
ZBIR

Za potvrdu unesene koliine pritisnuti dvaput taster M/

ZBIR Komanda za oduzimanje koliine artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 3 3

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka P-SKINI KOL.ART SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla ije e se koliina oduzimati i pritisnuti taster

M/
ZBIR

Na dipleju je prikazana trenutna koliina. Potrebno je ukucati koliinu koja se oduzima i pritisnuti taster M/
ZBIR

26

Za potvrdu unesene koliine pritisnuti dvaput taster M/

ZBIR

Napomena : Ove komande se mogu koristiti samo za izmjenu koliine ve postojeeg artikla.

4.2.5. PROGRAMIRANJE BAR KODOVA ARTIKALA

Po sadanjem zakonu, bar kodove artikala nije potrebno definisati i bar kod itaa nije potrebno imati ali, sa gledita vlasnika registar kase, to je veoma poeljno i korisno u sluaju da u prodaji postoji vei broj artikala. Nabavkom bar kod itaa, prodaja se pojednostavljuje i ubrzava. Ovo polje se moe iskoristiti i za unos internih ifara od ifre 11597 na vie. Mod programiranja bar kodova artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 4

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla iji se bar kod/interna ifra eli programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Sada treba unijeti bar kod/internu ifru artikla ili bar kod itaem oitati bar kod i pritisnuti taster

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e automatski prei na programiranje bar koda za slijedei programirani artikal. Napomena :

Ukoliko se programira teinski bar kod potrebno je unijeti prvih sedam cifara teinskog bar koda. Bar kodovi/interne ifre artikala se mogu mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna.

27

Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu bar koda/interne ifre ve postojeeg artikla.

4.2.6. PROGRAMIRANJE PORESKE STOPE ARTIKALA

Programiranje poreske stope artikla se aktivira slijedeom komandom M/
1 0 0 ZBIR 1 0 5

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka

SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla ija e se poreska stopa programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Sada treba unijeti poresku stopu artikla(broj 1-5 koji odgovara stopama A,E,J,K i M) i pritisnuti taster

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e automatski prei na programiranje poreske stope za slijedei programirani artikal.

Napomena :
Poreske stope artikala se mogu mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna. Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu poreske stope ve postojeeg artikla.

4.2.7. PROGRAMIRANJE ODJELJENJA ARTIKALA

Mod programiranja odjeljenja artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 6

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla ije e odjeljenje programirati i pritisnuti taster 28

M/
ZBIR Zatim treba unijeti redni broj odjeljenja (broj izmeu 1 i 100) i dvaput pritisnuti taster

M/
ZBIR Da bi se prelo na programiranje odjeljenja za slijedei artikal treba pritisnuti taster

M/
ZBIR Za izlazak iz moda programiranja odjeljenja artikala treba pritisnuti taster

BRII
Primjer : Programiranje veze artikla 13 sa odjeljenjem 4

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 6

M/
ZBIR

M/
1 3 ZBIR

M/
4 Napomena : ZBIR

M/
ZBIR

Odjeljenja artikala se mogu mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna. Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu odjeljenja ve postojeeg artikla.

4.2.8. PROGRAMIRANJE JEDINICE MJERE

Ovom komandom je mogue isprogramirati jedinicu mjere koja se sastoji od maksimalno dva znaka. Mod programiranja jedinice mjere artikla se aktivira ukucavanjem komande

29

M/
ZBIR

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ART JED. MJERE koja oznaava da sada treba unijeti ifru i pritisnuti taster

M/
ZBIR Zatim treba unijeti jedinicu mjere i dvaput pritisnuti taster

M/
ZBIR Da bi se prelo na programiranje jedinice mjere za sljedei programirani artikal treba pritisnuti taster M/ ZBIR

Napomena : Ova komanda se moe koristiti samo za izmjenu jedinice mjere ve postojeeg artikla i to u periodu izmeu izdavanja posljednjeg dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog sljedeeg rauna.

4.2.9. PROGRAMIRANJE BRISANJA ARTIKALA

Mod programiranja brisanja artikala se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 8

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka SIFRA ARTIKLA koja oznaava da sada treba unijeti ifru artikla koji se eli obrisati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Po duplom pritisku na ovaj taster registar kasa e se automatski podesiti na brisanje slijedeeg programiranog artikla, a ako ne postoji slijedei artikal automatski se izlazi iz komande. 30

4.2.10. P ROGRAMIRANJE PRVA DVA BROJA TEINSKOG BAR KODA

Ovom komandom se vri programiranje prva dva broja teinskog bar koda i na taj nain podravaju razliiti teinski bar kodovi koji postoje. Mod programiranja prva dva broja teinskog bar koda se aktivira ukucavanjem komande

M/
1 0 0 ZBIR 1 0 9

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove komande potrebno je ukucati dva broja teinskog bar koda (21-29) i pritisnuti taster

M/
ZBIR Za izlazak iz moda programiranja bez potvrde programiranja treba pritisnuti taster

BRII

4.3. PROGRAMIRANJE PORESKIH STOPA

Po sadanjoj zakonskoj uredbi, definisano je 5 poreskih grupa (A, E, J, K, M ). Koriste se slijedee poreske stope: Redni broj poreske grupe 1 2 3 4 5 Oznaka poreske grupe A E J K M Vrijednost poreza u procentima

Opis poreske grupe

Ne koristi se Artikli Ne koristi se odgovara stopi PDV propisanoj zakonom kojim se ureuje PDV za artikle koji su osloboeni poreza na dodatu vrijednost Ne koristi se

**,**% 17,00 % **,**% 0,00% **,**%

Ulazak u mod programiranja poreskih stopa se vri pomou komande 31

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 0

M/
ZBIR

Poslije unosa ove komande displej e sa lijeve strane prikazati redni broj prve poreske stope, a sa desne strane njenu vrijednost poreza u procentima. Prelazak na slijedeu poresku stopu se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR

Izlazak iz moda programiranja poreskih stopa u toku komande se vri pritiskom na taster BRII i pritom se dotad unesene vrijednosti ne pamte. Maksimalna vrijednost poreske stope iznosi 99,99%, a ukoliko se eli unijeti nedefinisana poreska stopa unosi se vrijednost 100. Prije fiskalizacije inicijalne vrijednost poreskih stopa postoje i jednake su vrijednostima poreskih stopa za obveznike PDV-a. Nakon fiskalizacije poreske stope se upisuju u fiskalnu memoriju.

Primjer : Unos poreskih stopa za obveznike koji nisu upisani u registar PDV-a M/
2 0 0 ZBIR 1 2 0

M/
ZBIR 0

M/
ZBIR 1

M/
0 0 ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR 1

M/
0 0 ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR 1

M/
32

M/

M/

ZBIR

ZBIR

ZBIR

Napomene :

Vrijednosti poreskih stopa kao i nazivi artikala te naziva jedinice mjere bez reseta se mogu mijenjati samo nakon izvrenja dnevnog izvjetaja. Izmeu dva dnevna izvjetaja mogue je izvriti jednu promjenu poreskih stopa. Poreske stope se mogu mijenjati maksimalno 30 puta. Nakon toga je onemogueno evidentiranje prometa. Omogueno je oitavanja sadraja fiskalne memorije preko porta fiskalne kase, nakon smijetanja u fiskalnu memoriju 30 zapisa o specifikaciji i vremenskim odrednicama promjene poreznih stopa.

4.4. PROGRAMIRANJE ZAGLAVLJA RAUNA

Programiranje zaglavlja rauna se vri ukucavanjem komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 1

M/
ZBIR

Nakon ovoga e se na displeju pojaviti prva linija zaglavlja. Broj linije zaglavlja se nalazi na desnoj strani displeja. Linija koja se preskoi pritiskom na taster M/ZBIR predstavlja praznu liniju. Svaka od 5 linija zaglavlja ima po 16 karaktera. Pogreno uneseni znak brie se pritiskom na taster BRII Ukoliko se obriu svi znaci sa tasterom BRII, sljedeim pritiskom tastera se izlazi iz komande. Ako je linija ispravno unesena, potvrda unosa se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR Po pritisku na ovaj taster registar kasa e se automatski prebaciti na programiranje atributa za datu liniju. Podrazumijevana vrijednost atributa je D.

Mogue vrijednosti atributa su: D (D) (linija zaglavlja je centirana u odnosu na lijevu stranu) 33

R (R) Right aligned (linija zaglavlja je centirana u odnosu na desnu stranu) C (C) Centered (linija zaglavlja je centirana u odnosu na sredinu) U (U) Underlined (linija zaglavlja je podvuena) B (B) Bold (linija zaglavlja je podebljana maksimalni broj slova u linije iznosi 9 karaktera) S (S) Small letters (linija zaglavlja je predstavljena malim slovima) Izbor atributa se vri izborom slova R, C, U, B ili S. Nakon izbora atributa i potvrde sa tasterom

M/
ZBIR prelazi se na programiranje slijedee linije zaglavlja rauna. Izlazak iz moda programiranja zaglavlja rauna automatski se vri nakon unosa pete linije zaglavlja.

Primjer : Unos prve linije 'SKTradeing' u zaglavlje rauna sa standardnim atributima i izlazak iz moda programiranja
M/ 2 0 0 ZBIR 1 2 1 M/ ZBIR

ART 3

QRST 5

ART 3

IJKL 9

ART 4

QRST 5

ART 2

QRST 5

ART 1

ABCD 7

ART 4

ABCD 7

ART 1

EFGH 8

ART 1

IJKL 9

ART 2

MNOP 4

ART 3

EFGH 8

M/ ZBIR

M/ ZBIR

M/ ZBIR

M/ ZBIR

M/ ZBIR

M/ ZBIR

Napomena :
34

Zaglavlje rauna se moe mijenjati samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna. U zaglavlju se po zakonu moraju isprogramirati naziv i adresa prodajnog mjesta.

4.5. PROGRAMIRANJE REKLAMNE PORUKE

Programiranje reklamne poruke se vri ukucavanjem komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 2

M/
ZBIR

Po ukucavanju ove komande displej e prikazati poruku P- REKL. PORUKE nakon ega je potrebno unijeti prvu liniju reklamne poruke. Svaka od 3 linija reklamne poruke moe imati do 16 karaktera. Ako je linija ispravno unesena, potvrda unosa se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR Po pritisku na ovaj taster registar kasa e se automatski prebaciti na programiranje atributa za datu liniju. Nakon izbora atributa i potvrde sa tasterom

M/
ZBIR prelazi se na programiranje slijedee linije reklamne poruke. Izlazak iz moda programiranja reklamne poruke automatski se vri nakon unosa tree linije zaglavlja.

4.6. PROGRAMIRANJE NAZIVA ODJELJENJA ARTIKALA

Odjeljenje 1 Aritikal Aritikal Aritikal Odjeljenje 2 Aritikal Aritikal

Odjeljenja artikala su sainjena od srodnih grupa artikala. Na primjer, artikal 'BRESKVE' i artikal 'JABUKE' pripadaju odjeljenju 'VOE'.

Po sadanjem zakonu, odjeljenja nije potrebno definisati, ali sa gledita vlasnika registar kase, to je veoma poeljno i korisno jer se time dobija dodatna evidencija o prodaji. Izvjetaji po odjeljenjima pokazuju koliko je artikala prodato i koliki je promet po odreenom odjeljenju.
35

Na ovoj registar kasi se moe definisati 100 odjeljenja. Mod programiranja naziva odjeljenja se aktivira ukucavanjem komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 3

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka REDNI BROJ koja oznaava da sada treba unijeti broj odjeljenja iji se naziv eli programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Naziv odjeljenja moe sadravati ukupno 8 znakova. Za potvrdu naziva odjeljenja treba dvaput pritisnuti taster

M/
ZBIR nakon ega se automatski prelazi na programiranje naziva slijedeeg odjeljenja. Za izlazak iz moda programiranja naziva odjeljenja pritisnuti taster

BRII
Primjer :Programiranje naziva 'PIE' za odjeljenje 4

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 3

M/
ZBIR 4

M/
ZBIR

ART4

ART1

ART4

ART1

M/ZBIR M/ZBIR

36

4.7. PROGRAMIRANJE

KASIRA

4.7.1. PROGRAMIRANJE IMENA KASIRA

Mod programiranja imena kasira se aktivira ukucavanjem komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 4

M/
ZBIR

zatim unijeti broj kasira (broj od 1 do 10) i pritisnuti taster

M/
ZBIR Nakon toga potrebno je unijeti ime kasira i pritisnuti taster

M/
ZBIR

Primjer : Unos imena 'IGOR' kasira za kasira broj 3

2 0 0

M/
ZBIR

M/
ZBIR

M/
ZBIR

ART1

ART3

ART3

ART2

M/
ZBIR

M/
ZBIR

BRII

4.7.2 PROGRAMIRANJE TAMAPANJA IMENA KASIRA NA RAUNU

Mod programiranja tampanja imena kasira na raunu se aktivira ukucavanjem komande
M/ ZBIR M/ ZBIR

Nakon ega e na displeju pisati

P-STAMPA KASIRA 1-DA 0-NE

37

Za tampanje imena kasira na raunu potrebno je pritisnuti 1, za iskljuivanje 0. Da bi se ime kasira tampalo na raunu prethodno je potrebno imati isprogramiranog kasira (poglavlje 4.7.1.) i isti mora biti ulogovan (poglavlje 6.1.1.). Potvrda unesene vrijednosti se vri pritiskom na taster M/
ZBIR

4.8. PROGRAMIRANJE BRZIH TASTERA

Ovom komandom se programiraju ifre artikala koji e se prodavati preko 10 brzih tastera. Programiranje se vri ukucavanjem komande :

M/
2 0 0 ZBIR 1 2 5

M/
ZBIR

Nakon unosa ove komande, sa lijeve strane displeja e se pojaviti trenutna vrijednost ifre artikla, a sa desne strane redni broj brzog tastera . Sada treba unijeti ifru artikla i pritisnuti taster

M/
ZBIR Izlazak iz moda programiranja brzih tastera automatski se vri nakon potvrde unosa vrijednosti za deseti brzi taster.

4.9. PROGRAMIRANJE BRZINE SERIJSKOG PORTA

Mod programiranja brzine serijskog porta se aktivira ukucavanjem komande

M/
3 0 0 ZBIR 1 4 0

M/
ZBIR

Sada treba izabrati serijski port (1 ili 2) ija se brzina eli programirati i pritisnuti taster

M/
ZBIR Nakon unosa ove komande, potrebno je unijeti brzinu za izabrani serijski port na osnovu slijedee tabele:

38

Ureaj Raunar Skener

Taster 1 2 3 4 5

Brzina 1200 bit/sec 2400 bit/sec 9600 bit/sec 19200 bit/sec 38400 bit/sec

Potvrda unesene vrijednosti se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR

4.10. PROGRAMIRANJE UKLJUIVANJA/ISKLJUIVANJA BIPERA

Ovom komandom se mijenja stanje bipera (ukljuivanje/iskljuivanje) u odnosu na prethodno stanje. Mod programiranja ukljuivanja/iskljuivanja bipera se aktivira ukucavanjem komande

M/
3 0 0 ZBIR 1 4 1

M/
ZBIR

Nakon ega e na displeju pisati EN-1 DIS-0 Za ukljuivanje bipera potrebno je pritisnuti 1, za iskljuivanje 0. Potvrda unesene vrijednosti se vri pritiskom na taster

M/
ZBIR

4.11. PROGRAMIRANJE VREMENA ISKLJUENJA KASE

Ovom komandom je mogue programirati vrijednost vremena automatskog iskljuenja kase u sluaju neaktivnosti. Mod programiranja vremena iskljuenja kase se aktivira ukucavanjem komande 39

M/
3 0 0 ZBIR 1 4 2

M/
ZBIR

nakon ega se preko tastera

M/
ZBIR vri izbor vremena iskljuenja u opsegu od 5 min do 60 min (5, 10, 15, 20, 30, 45 ili 60 min) ili se izabere opcija OFF (iskljueno), a nakon toga je potrebno pritisnuti taster ZBIR za potvrdu.

4.12. PROMET PREMA PRAVNIM LICIMA

Promet prema pravnim licima se vri na sljedei nain:

Pree se u veleprodajni mod pritiskom na taster M/ZBIR a zatim se potvrdi tasterom ZBIR Unese se redni broj klijenta i pritisne tipka M/ZBIR dva puta Sada se moe evidentirati promet prema pravnim licima Slino se radi i za reklamni mod prodaje prema pravnim licima s tim to se ovdje, u stanju kada je kasa u normalnom maloprodajnom reimu, pritisne M/ZBIR pet puta da se ue u reklamni VP mod

4.12.1. P ROGRAMIRANJE BAZE PRAVNIH KLIJENATA

U ovu funkciju se ulazi sa komandom

M/ 800
ZBIR

200

M/ ZBIR

Tok deavanja je sljedei:

40

Unese se redni broj klijenta Zadaje se IBK klijenta, koji se sastoji od 13 cifara Unosi se do 4 linije teksta

Nakon toga, kasa pamti klijenta (moe ih biti do 1000)

4.12.2. TAMPANJE BAZE PRAVNIH KLIJENATA

Ova funkcija se aktivira komandom

M/ 800
ZBIR

201

M/ ZBIR

Vri se tampanje podataka o svim VP klijentima koji su upisani. Prekid tampe mogu je pritiskom na taster Brisanje

4.12.3. BRISANJE PRAVNOG KLIJENTA IZ BAZE

Funkcijom

M/ 800
ZBIR

202

M/ ZBIR

vri se brisanje klijenta iz baze. Tok deavanja je sljedei:

Unese se broj klijenta koji se brie iz baze Unese se potvrda akcije (MZB)

41

5. TAMPANJE PODATAKA IZ BAZE PODATAKA

5.1. TAMPANJE PODATAKA O ARTIKLIMA
Isprogramirani podaci o artiklima se mogu odtampati ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 5 0 0

M/
ZBIR

Nakon unosa komande potrebno je unijeti opseg artikala koji se eli tampati i pritisnuti taster

M/ ZBIR

5.2. TAMPANJE IMENA KASIRA

Isprogramirani podaci o kasirima se mogu odtampati ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 5 0 1

M/
ZBIR

5.3. TAMPANJE IMENA ODJELJENJA

Isprogramirani podaci o odjeljenjima se mogu odtampati ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 5 0 2

M/
ZBIR

5.4. TAMPANJE ZAGLAVLJA RAUNA

Zaglavlje rauna se moe moe odtampati ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 5 42 0 3

M/
ZBIR

5.5. TAMPANJE REKLAMNE PORUKE

Reklamna poruka se moe odtampati ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 5 0 4

M/
ZBIR

43

6. MOD PRODAJE
6.1. PRIJAVA I ODJAVA KASIRA
6.1.1. PRIJAVA KASIRA
Ako u registar kasi postoje definisani kasiri, poeljno je prodaju vriti preko kasira. Prijava kasira se aktivira unosom komande

M/
2 0 0 ZBIR 1 3 0

M/
ZBIR

Nakon izvrenja ove naredbe na displeju e se prikazati poruka LOGOVANJE KASIRA REDNI BROJ koja oznaava da sada treba unijeti redni broj kasira koji se prijavljuje i pritisnuti taster

M/
ZBIR Na displeju e se pojaviti ime kasira broj 3 i za potvrdu prijavljivanja potrebno je pritisnuti taster

M/
ZBIR Primjer : Prijava kasira pod rednim brojem 3

M/
2 0 0 ZBIR 1 3 0

M/
ZBIR

M/
3 ZBIR

M/
ZBIR

44

6.1.2. ODJAVA KASIRA

Kada kasir naputa registar kasu ili kada prodaju preputa drugom kasiru, poeljno je izvriti odjavu sa registar kase. Odjava bilo kog ve prijavljenog kasira se izvrava ukucavanjem komande M/
2 0 0 ZBIR 1 3 1

M/
ZBIR

i potvrivanjem odjave pritiskom na taster M/

ZBIR

45

6.2. PRODAJA ARTIKALA

Artikal se moe prodati samo ako u bazi podataka ima definisan naziv, cijenu i poresku stopu. Veza sa odjeljenjem i bar kod ne moraju biti definisani da bi se artikal prodavao. Treba napomenuti da se evidentiranje prometa vri u konvertiblnim markama sa zaokruivanjem na drugu decimalu. Podaci svakom pojedinanom evidentiranom, storniranom i reklamiranom artiklu se pohranjuju u operativnu memoriju i memoriju elektronikog urnala.

6.2.1. PRODAJA ARTIKALA PO DEFINISANOJ CIJENI UNOENJEM IFRE ARTIKLA

Da bi se odreeni artikal prodao po definisanoj cijeni unoenjem ifre potrebno je unijeti ifru artikla i pritisnuti taster ART Primjer : Prodaja artikla pod ifrom 13

ART

Ako se eli ponoviti prethodna prodaja treba ponovo pritisnuti taster ART

Primjer : Prodaja koliine od 5 artikala pod ifrom 13

ART

6.2.2. PRODAJA ARTIKALA UNOENJEM IFRE ARTIKLA SA PROMJENOM CIJENE

Artikal se moe prodati i sa direktnom promjenom cijene u bazi podatka u toku prodaje. Na istom raunu artikal se ne moe prodati sa dvije razliite cijene. Primjer : Prodaja koliine od 5 artikla pod ifrom 13 sa promjenom cijene na 50.00

46

CIJENA

ART

6.2.3. PRODAJA ARTIKALA PO DEFINISANOJ CIJENI UNOENJEM BAR KODA /INTERNE IFRE
ARTIKLA

Za prodaju preko bar kod itaa potrebno je samo prei itaem preko bar koda proizvoda. U polje za bar kod se moe unijeti i interna ifra (broj preko 13000). Za unos koliine i promjenu cijene vae ista pravila kao i kod prodaje artikla preko ifre. Ukoliko se bar kod ili interna ifra artikla ukucava runo, potrebno je otkucati bar kod/internu ifru artikla i pritisnuti taster ART

Primjer : Prodaja artikla sa bar kodom 90329425 sa bar kod itaem Bar kod ita Ako se eli ponoviti prethodna prodaja treba ponovo pritisnuti taster ART Primjer : Prodaja artikla sa bar kodom 90329425 bez bar kod itaa

ART

Primjer : Prodaja koliine od 5 artikala sa bar kodom 90329425 sa bar kod itaem

Bar kod ita Primjer : Prodaja koliine od 5 artikala sa bar kodom 90329425 bez bar kod itaa

47

ART

6.2.4. PRODAJA ARTIKALA UNOENJEM BAR KODA/INTERNE IFRE ARTIKLA SA PROMJENOM

CIJENE

Artikal se moe prodati i sa direktnom promjenom cijene u bazi podatka u toku prodaje. Na istom raunu artikal se ne moe prodati sa dvije razliite cijene. Primjer : Prodaja artikla sa bar kodom 90329425 i promjenom cijene na 50.00 sa bar kod itaem

CIJENA

Bar kod ita Primjer : Prodaja koliine od 5 artikala sa bar kodom 90329425 i promjenom cijene na 50.00 bez bar kod itaa

CIJENA

ART

6.2.5. PRODAJA ARTIKALA PREKO BRZIH TASTERA

Putem brzih tastera se mogu prodavati artikli koji su programirani za prodaju preko brzih tastera. Primjer : Prodaja artikla preko brzog tastera ART2

48

6.2.6. PRODAJA ARTIKALA SA POPUSTOM I POVEANJEM CIJENE

Artikal se moe prodati i sa popustom odnosno poveanjem cijene u toku prodaje. Ukoliko se eli nekom artiklu dati popust odnosno poveati cijena u toku rauna to je mogue uraditi prodajom samog artikla, nakon ega se unosi procenat popusta/poveanja i tasterom CIJENA izabrati popust odnosno poveanje, nakon ega se tasterom ZBIR vri potvrda popusta/poveanja. Primjer : Prodaja artikla pod ifrom 13 sa popustom od 20%

ART

CIJENA

CIJENA

ZBIR

Primjer : Prodaja artikla pod ifrom 13 sa poveanjem od 10%

ART

CIJENA

CIJENA

CIJENA

ZBIR

6.3. STORNIRANJE PRODATIH ARTIKALA

Storniranja prodatih artikala se mogu vriti iskljuivo prije zatvaranja maloprodajnog rauna tj. u sluaju da u toku izdavanja rauna nije pritisnut neki od tastera ZBIR , EK , KART ili GPRS

U sluaju da je raun zatvoren ili da je pritisnut neki od pomenutih tastera prodati artikli se vie ne mogu stornirati.

6.3.1. STORNIRANJE STAVKI RAUNA

Stavke rauna se mogu stornirati od posljednje stavke unazad ka prvoj viestrukim pritiskom na taster STORNO U sluaju storniranja svih stavki rauna slijedeim pritiskom na taster STORNO prijavljuje se greka i potrebno je pritisnuti taster BRII za izlazak iz stanja greke.

6.3.2. STORNIRANJE PRODATOG ARTIKLA UNOENJEM IFRE ARTIKLA

Bilo koji prodati artikal se moe stornirati tako to se ukuca ifra artikla koji se eli stornirati i pritisne taster

49

STORNO Pri tome se, u sluaju da se artikal pojavljuje na vie stavki rauna, stornira poslijednja stavka sa unesenim artiklom Primjer : Storniranje prodatog artikla pod rednim brojem 13

STORNO

6.3.3. STORNIRANJE PRODATOG ARTIKLA PREKO BAR KODA ITAA

Storniranje artikla preko bar kod itaa se vri pritiskom na taster K+/Ki oitavanjem bar koda preko bar kod itaa.

6.4. NAINI PLAANJA I ZATVARANJE RAUNA

Postoje etiri naina plaanja rauna: gotovinom, ekom, kreditnom karticom i virmanom. Po zavrenoj prodaji grupe artikala unutar jednog rauna, raun je potrebno zatvoriti. Pri zatvaranju rauna moe se upotrijebiti jedan ili vie naina plaanja. Poto su unesene sve stavke rauna, poeljno je pritisnuti taster

M/
ZBIR

da bi se izraunao i prikazao na displeju ukupan iznos rauna. Tada raun jo nije zatvoren i u sluaju da kupac eli jo neto da kupi mogue je izvriti dalju prodaju unutar tog rauna.
U sluaju da kupac ne eli vie nita da kupi i da eli platiti raun, potrebno je izvriti plaanje rauna.

6.4.1. PLAANJE RAUNA GOTOVINOM I ZATVARANJE RAUNA

Ukoliko kupac plaa raun u gotovini, potrebno je unijeti plaeni iznos i pritisnuti taster

ZBIR
ili samo pritisnuti taster

ZBIR
i raun e biti zatvoren. 50

Ukoliko je unesen plaeni iznos koji je vei od ukupnog iznosa rauna, raun e biti zatvoren, a na displeju e se pojaviti iznos kusura koji se treba vratiti kupcu. Ukoliko je uneseni plaeni iznos manji od ukupnog iznosa rauna, raun nee biti zatvoren, a na displeju e se pojaviti iznos koji treba doplatiti nekim drugim nainom plaanja. U tom sluaju primijeniti odgovarajue postupke plaanja ekom ili kreditnom karticom.

6.4.2. PLAANJE RAUNA EKOM I ZATVARANJE RAUNA

Ukoliko kupac plaa raun ekom, potrebno je unijeti plaeni iznos i pritisnuti taster

EK
ili samo pritisnuti taster

EK
Ukoliko je uneseni plaeni iznos manji od ukupnog iznosa rauna, raun nee biti zatvoren, a na displeju e se pojaviti iznos koji treba doplatiti nekim drugim nainom plaanja. U tom sluaju primijeniti odgovarajue postupke plaanja gotovinom ili kreditnom karticom.

6.4.3. PLAANJE RAUNA KREDITNOM KARTICOM I ZATVARANJE RAUNA

Ukoliko kupac plaa raun kreditnom karticom, potrebno je unijeti plaeni iznos i pritisnuti taster KART
ili samo pritisnuti taster

KART
Ukoliko je uneseni plaeni iznos manji od ukupnog iznosa rauna, raun nee biti zatvoren, a na displeju e se pojaviti iznos koji treba doplatiti nekim drugim nainom plaanja. U tom sluaju primijeniti odgovarajue postupke plaanja gotovinom ili ekom.

6.5. EVIDENCIJA O KOLIINI NOVCA U KASI

Po sadanjem zakonu potrebno je voditi evidenciju o koliini novca u kasi, a to je i sa gledita vlasnika kase veoma poeljno i korisno jer se tako moe imati uvid u koliine novca koje je svaki kasir uzeo ili unio u kasu.

6.5.1. UNOS NOVCA U KASU

Ova operacija se postie kucanjem novca koji se eli unijeti u kasu i pritiskom na taster K+/K51

dok je kasa u 'praznom hodu' tj. kada nije zapoeta ni jedna druga operacija. Tada e se na displeju pojaviti poruka UNOS NOVCA i nakon toga je potrebno pritisnuti taster

ZBIR
Nakon potvrde sa tasterom ZBIR tampa se izvjetaj o sumi novca koja je unesena u kasu Primjer: Unos iznosa od 100 KM u kasu K+/K1 0 0

ZBIR

6.5.2. UZIMANJE NOVCA IZ KASE

Ova operacija se postie kucanjem novca koji se eli iznijeti iz kase i duplim pritiskom na taster K+/Kdok je kasa u 'praznom hodu' tj. kada nije zapoeta ni jedna druga operacija. Tada e se na displeju pojaviti poruka UZIMANJE NOVCA Nakon ega je potrebno pritisnuti taster

ZBIR
Nakon potvrde sa tasterom ZBIR tampa se izvjetaj o sumi novca koja je iznesena iz kase Primjer: Uzimanje iznosa od 100 KM iz kase K+/K1 0 0

K+/K-

ZBIR

6.5.3. STANJE UNESENOG NOVCA U KASI

Ova operacija se postie pritiskom na taster

K+/K52

dok je kasa u 'praznom hodu' tj. kada nije zapoeta ni jedna druga operacija. Tada e se na displeju pojaviti poruka STANJE NOVCA i nakon toga je potrebno pritisnuti taster

ZBIR
Za tampanje izvjetaja o stanju novca u kasi

Napomene: Vri se grupisanje, sumiranje i iskazivanje podataka o ostvarenom evidentiranom prometu i ostvarenom reklamiranom prometu po poreznim stopama, uz upis u elektrnoski urnal sa digitalnim potpisom po MD5 algoritmu Vri se automatsko formatiranje i prebacivanje podataka o ostvarenom evidentiranom prometu i ostvarenom reklamiranom prometu po poreznim stopama iz operativne memorije u fiskalnu memoriju prilikom formiranja dnevnog izvjea uz upis u memoriju elektronikog urnala sa digitalnim potpisom po MD5 algoritmu, a zatim automatsko brisanje tih podataka u operativnoj memoriji u dozvoljenom periodu. Takoer se vri iskazivanje podataka ostvarenom evidentiranom prometu i ostvarenom reklamiranom prometu prema pravnim osobama sa sljedeim podacima: IBK, naziv pravne osobe, adresa sjedita, ulica i grad praeno upisom u memoriju elektronikog urnala.

6.6. PONITAVANJE CIJELOG RAUNA

Za ponitavanje cijelog rauna potrebno je prije zatvaranja rauna pritisnuti taster

K+/KA zatim pritisnuti taster:

ZBIR
Napomena: Prilikom tampanja ponitenog rauna poveavaju se brojai evidentiranih, storniranih, reklamiranih artikala kao i brojai fiskalnih, reklamiranih rauna u zavisnosti o kojem se raunu radi.

53

7. IZVJETAJI
7.1. F ISKALNI IZVJETAJI
Fiskalni izvjetaji sadre na svom kraju odtampan fiskalni logo definisan Zakonom.

Vlasnik registar kase je duan da zna komande za njihovo tampanje jer e neke od njih tampati svakog dana, a neke na zahtjev finansijske policije.

7.1.1. DNEVNI IZVJETAJ

Vlasnik registar kase je, po zakonu, duan da svakog radnog dana, makar jedanput, aktivira tampanje dnevnog izvjetaja.

tampanje dnevnog izvjetaja se moe vriti bilo kada, mada je preporuljivo da se to radi na poetku ili na kraju radnog dana.
Dnevni izvjetaj obavezno sadri : podatke o resetima registar kase (broj, datum, vrijeme i tip reseta), podatke o promjenama poreskih stopa (broj, datum i vrijeme promjena) podatke o broju servisiranja (broj, datum i vrijeme promjena) broj storniranih artikala i storniranih reklamiranih artikala vrijednosti storniranog i reklamiranog prometa iznos poreza po poreskim stopama, vrijednosti prometa po poreskim stopama datum i vrijeme sainjavanja dnevnog izvjetaja broj posljednjeg fiskalnog isjeka prije sainjavanja dnevnog izvjetaja

Ovi podaci se, nakon tampanja, upisuju u fiskalnu memoriju registar kase i ne mogu se vie brisati, a iznosi poreza i prometa za taj dan se briu iz dnevne memorije. Ne preporuuje se tampanje dnevnog izvjetaja vie puta dnevno jer e se u tom sluaju fiskalna memorija bre napuniti. tampanje dnevnog izvjetaja se aktivira ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 2 0 0

M/
ZBIR

54

7.1.2. PERIODINI IZVJETAJ

Periodini izvjetaj iz fiskalne memorije sadri sumarni prikaz svih dnevnih izvjetaja uraenih u odreenom vremenskom intervalu i njegovim tampanjem se ne brie dnevna memorija.
tampanje periodinog izvjetaja se aktivira ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 4 0 0

M/
ZBIR

Po ukucavanju ove komande potrebno je unijeti poetni, a onda i krajnji datum za koji se eli periodini izvjetaj iz fiskalne memorije. Periodini izvjetaj se tampa na kraju rada, poslijednjeg dana svakog poreskog perioda, kao i po potrebi.

7.1.3. PRESJEK STANJA

Presjek stanja je izvjetaj koji prikazuje podatke o resetima, poreskim stopama, broju servisiranja, broju storniranih i storniranih reklamiranih artikala, storniranom i reklamiranom, porezu i prometu koji su zabiljeeni od momenta tampanja poslijednjeg dnevnog izvjetaja. U odnosu na dnevni izvjetaj presjek stanja prikazuje i trenutno stanje gotovine, eka, kreditne kartice i virmana u kasi.

Presjek stanja sadri identine podatke kao i dnevni izvjetaj, ali se njegovim tampanjem nikakvi podaci ne upisuju u fiskalnu memoriju i ne brie se dnevna memorija. Ovaj izvjetaj se moe tampati bilo kada u toku dana i u neogranienom broju puta.
tampanje presjeka stanja se aktivira ukucavanjem komande

M/
4 0 0 ZBIR 1 0 0

M/
ZBIR

7.2. NEFISKALNI IZVJETAJI

Po sadanjem zakonu, nefiskalne izvjetaje nije potrebno tampati. Ovi izvjetaji mogu posluiti kao interna evidencija korisnika kase.

7.2.1. X IZVJETAJI
Svaki X izvjetaj sadri podatke koji su zapameni u dnevnoj memoriji od momenta tampanja posljednjeg Z izvjetaja do trenutka tampanja datog izvjetaja. tampanjem X izvjetaja podaci koji se nalaze na izvjetaju se ne briu iz dnevne memorije. - X izvjetaj artikala
55

M/
4 0 0 ZBIR 1 0 1

M/
ZBIR

Ova komanda tampa promet po artiklima od posljednjeg Z izvjetaja artikala

- X izvjetaj odjeljenja M/
4 0 0 ZBIR 1 0 2

M/
ZBIR

Ova komanda tampa promet po odjeljenjima od posljednjeg Z izvjetaja odjeljenja. -X izvjetaj kasira M/
4 0 0 ZBIR 1 0 3

M/
ZBIR

Ova komanda tampa promet po kasirima od posljednjeg Z izvjetaja po kasirima - X izvjetaj po satima M/
4 0 0 ZBIR 1 0 4

M/
ZBIR

Ova komanda tampa promet po satima od posljednjeg Z izvjetaja po satima

7.2.2. Z IZVJETAJI
tampanjem Z izvjetaja podaci koji se nalaze na izvjetaju se briu iz operativne memorije.

Komande za tampanje Z izvjetaja su sljedee: - Z izvjetaj artikala M/

4 0 0 ZBIR 2 0 1

M/
ZBIR

Ova komanda tampa i nulira promet po artiklima od posljednjeg Z izvjetaja artikala. - Anuliranje Z izvjetaja po artiklima bez tampanja M/
ZBIR 56

M/
ZBIR

Ova komanda nulira promet po artiklima bez tampanja od posljednjeg Z izvjetaja artikala. - Z izvjetaj odjeljenja M/
4 0 0 ZBIR 2 0 2

M/
ZBIR

Ova komanda tampa i nulira promet po odjeljenjima od posljednjeg Z izvjetaja odjeljenja. - Anuliranje Z izvjetaja po odjeljenjima bez tampanja M/
4 0 0 ZBIR 3 0 2

M/
ZBIR

Ova komanda nulira promet po odjeljenjima bez tampanja od posljednjeg Z izvjetaja odjeljenja. - Z izvjetaj kasira M/
4 0 0 ZBIR 2 0 3

M/
ZBIR

Ova komanda tampa i nulira promet po kasirima od poslijednjeg Z izvjetaja po satima - Anuliranje Z izvjetaja po kasirima bez tampanja M/
4 0 0 ZBIR 3 0 3

M/
ZBIR

Ova komanda nulira promet po kasirima bez tampanja od poslijednjeg Z izvjetaja po kasirima - Z izvjetaj po satima M/
4 0 0 ZBIR 2 0 4

M/
ZBIR

Ova komanda tampa i nulira promet po satima od posljednjeg Z izvjetaja po satima - Anuliranje Z izvjetaja po satima bez tampanja M/
57

M/

ZBIR

ZBIR

Ova komanda nulira promet po satima bez tampanja od posljednjeg Z izvjetaja po satima

7.2.3. IZVJETAJ O RESETIMA

Ova komanda tampa izvjetaj o datumima, vremenima i tipovima reseta itajui podatke iz fiskalne memorije. Treba napomenuti da kasa podrava samo reset tipa ''C''. M/
4 0 0 ZBIR 4 0 3

M/
ZBIR

7.2.4. IZVJETAJ O PROMJENAMA PORESKIH STOPA

Ova komanda tampa izvjetaj o datumima, vremenima i promjenama poreskih stopa reseta itajui podatke iz fiskalne memorije. M/
4 0 0 ZBIR 4 0 4

M/
ZBIR

58

8. SISTEMSKE FUNKCIJE
8.1. PODEAVANJE DATUMA
Podeavanje datuma se aktivira komandom

M/
2 0 0 ZBIR 2 0 1

M/
ZBIR

Na displeju e se pojaviti trenutni datum.

Novi datum se unosi u formatu DD.MM.GGGG. Za potvrdu unesenog datuma potrebno je dvaput pritisnuti taster M/
ZBIR

Za otkazivanje unosa novog datuma potrebno je pritisnuti taster BRII

Napomena :

Podeavanje datuma mogue je samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog slijedeeg rauna. Omoguen je unos vremenskih odrednica kraja fiskalizacije u dozvoljenom periodu. Novi datum ima slijedea ogranienja:
- datum ne moe biti stariji od datuma fiskalizacije - datum ne moe biti stariji od posljednjeg datuma upisanog u fiskalnu memoriju

8.2. PODEAVANJE VREMENA U NEFISKALNOM REIMU RADA

Podeavanje vremena u nefiskalon reimu rada se aktivira komandom

M/
2 0 0 ZBIR 2 0 2

M/
ZBIR

Na displeju e se prikazati trenutno vrijeme. Potrebno je unijeti vrijeme u formatu HH:MM. Za potvrdu vremena potrebno je dvaput pritisnuti taster
59

M/
ZBIR

8.3. PODEAVANJE VREMENA U FISKALNOM REIMU RADA

Podeavanje vremena i datuma u fiskalnom reimu rada kao i vrijeme kraja fiskalizacije moe izvriti samo ovlateni serviser. Za podeavanje vremena potrebno je skinuti servisnu plombu, otvoriti kasu i kratkospojiti damper JP200 nakon ega e se na displeju pojaviti poruka P-VRIJEME I RESET medj za izbor Potrebno je pomou tastera M/ZBIR izabrati VRIJEME i pritisnuti
ZBIR

za potvrdu. Nakon toga je potrebno unijeti datum, a onda i vrijeme po opisanim pravilima. Napomena: Podeavanje vremena u fiskalnom reimu mogue je samo u periodu izmeu izvrenja dnevnog izvjetaja i izdavanja prvog sljedeeg rauna. Novo vrijeme ime sljedea ogranienja:
- vrijeme ne moe biti starije od vremena fiskalizacije - vrijeme ne moe biti starije od posljednjeg vremena upisanog u fiskalnu memoriju

8.4. PROMJENA VREMENA ZIMSKO/LJETNO

Na kasi je realizovana automatska promjena vremena zimsko/ljetno kao i obratno. Promjena vremena iz zimskog u ljetno tj. pomjeranje vremena jedan sat unaprijed se deava posljednje nedjelje u martu u 2:00 h. Ukoliko se u tom terminu desi da nije izdat dnevni izvjetaj tj. da kasa nije u dozvoljenom periodu, promjena vremena se nee desiti sve dok se ne izda dnevni izvjetaj tj. dok kasa ne ue u tzv. dozvoljeni period. Nakon izvrenja promjene vremena iz zimskog u ljetno moe se normalno nastaviti prodaja. Promjena vremena iz ljetnog u zimsko tj. pomjeranje vremena jedan sat unatrag se deava posljednje nedjelje u oktobru u 2:00 h. Ponovo vai situacija da se vrijeme moe promjeniti samo u dozvoljenom periodu. Prema tome, ako kasa u 2:00 h nije u dozvoljenom periodu, nee se promjeniti vrijeme sve dok se ne izda dnevni izvjetaj tj. dok kasa ne ue u dozvoljeni period. Nakon promjene vremena iz ljetnog u zimsko tj. pomjeranja vremena jedan sat unatrag, na kasi se ne moe izdati dnevno izvjee 60

dok vrijeme ne postane vee od vremena posljednjeg upisa u fiskalnu memoriju. Ovaj zahtjev se mora ispotovati jer se u fiskalnu memoriju ne smije upisati dogaaj koji ima vremenske odrednice starije od postojeih u fiskalnoj memoriji.

61

9. KORITENJE GPRS TERMINALA

Integrisani GPRS terminal je prevenstveno namijenjen daljinskom, beinom, prijenosu podataka iz fiskalne registar kase do udaljenog servera, kao i preuzimanju podataka sa udaljenog servera i njihovom kasnijem upisu u fiskalnu registar kasu. Pored zakonske obaveze prijenosa podataka iz registar kase do servera Poreske uprave, GPRS terminal se moe koristiti i za vezu sa serverom korisnika i na taj nain omoguiti beino auriranje baze podataka, nivelaciju cijena, kao i itanje podataka sa registar kase. Na tastaturi se nalaze tri led diode, koje kada svjetle, oznaavaju da integrisani terminal izvrava ili treba da izvri odreene, ve definisane operacije i to: 1 indikacija da postoji zahtjev za slanje podataka ka poreskoj upravi 2 indikacija da je u toku preuzimanje podataka iz kase 3 indikacija da su podaci preuzeti iz kase, ali da jo nisu poslati preko GPRS mree Nain rada terminala: 1. Dana kada terminal mora poslati sadraj fiskalne memorije poreskoj upravi, na tastaturi e zasvijetliti dioda 1. 2. Na kraju tog dana korisnik je duan da odtampa dnevni izvjetaj , a nakon toga da pritisne taster GPRS. 3. Nakon pritiska na taster, dioda 1 e se ugasiti, a poee da svijetli dioda 2, koja oznaava da integrisani terminal ita fiskalnu memoriju registar kase. 4. Nakon to terminal proita sadraj fiskalne memorije dioda 2 e se ugasiti, a poee da svijetli dioda 3. 5. Dioda 3 e prestati da svijetli nakon to podaci budu poslati poreskoj upravi. Slanje podatka se vri automatski u zakazano vrijeme.

62

10. DODACI
10.1. PORUKE O GREKAMA

Broj greke

Opis greke

Opis postupaka za ispravku greke Unijeti cijenu ispravno Unijeti koliinu ispravno Unijeti ifru artikla ispravno

10 11 12

Greka u unosu cijene Greka u unosu koliine Greka u unosu ifre artikla

13

Stornirani su svi artikli na Obrisati greku i nastaviti sa raunu ili nema prodatih radom artikala Raun nije zatvoren Unesena je nulta cijena Zatvoriti raun i ponoviti unos komande Unijeti cijenu razliitu od nule

14 15 16

Koliina artikla na zalihama je 0 Obrisati greku i nastaviti sa ili nije unesena koliina radom Naziv artikla je dui od 16 Unijeti naziv artikla do 16 znakova znakova Nije unesen naziv ili cijena Unijeti naziv ili cijenu artikla artikla Ne postoji cijena za dati artikal Pogrean artikla format bar koda Programirati cijenu za artikal Unijeti ispravno bar kod artikla

17

18 19 20

21

Unesena poreska stopa je izvan Unijeti ispravno poresku stopu opsega poreskih stopa za artikal Zadata poreska definisana
63

22

stopa

nije Unijeti ispravno poresku stopu za artikal

23 24 25

Uneseni broj je izvan opsega

Unijeti broj iz opsega

Uneseno odjeljenje je vee od Unijeti broj odjeljenja od 1-100 100 Uneseno je previe parametara Unijeti parametre ispravno

26

Nije unesena poreska stopa za Unijeti poresku stopu za artikal artikal ili je unesena vrijednost ili ispravnu vrijednost za por. stope nedozvoljena poresku stopu Nije unesena ifra artikla Zabranjena promjena vremena Unijeti ifru artikla Zavriti tekuu pokuati ponovo operaciju i

27 28

30

Format unesenog vremena nije Unijeti vrijeme ispravno ispravan Format unesenog datuma nije Unijeti datum ispravno ispravan Parametar unesen komande nije Unijeti parametar ispravno komande

31

32 33 36 37 38

Uneseni parametri su netani Unesen je pogrean simbol Uneseni IBFM nije ispravan Uneseni PIB nije ispravan

Unijeti parametre ispravno Unijeti ispravan simbol Unijeti ispravan IBFM Unijeti ispravan PIB

39

Kasir pod unesenim rednim Unijeti redni broj kasira koji je brojem nije programiran ili je programiran ili u opsegu uneseni broj kasira van opsega Uneseni datum je manji od posljednjeg zapisa u fiskalnoj Unijeti ispravan datum memoriji Mogua je samo promjena iz Promjeniti vrijeme iz zimskog u zimskog u ljetno vrijeme(+1 sat) ljetno
64

40

41

42 43 44

Mogua je samo promjena iz Promjeniti vrijeme iz ljetnog u ljetnog u zimsko vrijeme(-1 sat) zimsko Unesena komanda ne postoji Unijeti ispravnu komadu

Nije definisan kod tastera ili Definisati kod tastera ili unijeti pritisnut funkcijski taster parametar ispravno Pritisnut funkcijski taster Ne postoji ifra artikla Ne postoji uneseni artikal Obrisati greku i parametar ispravno unijeti

45 46 47 48

Unijeti ispravno ifru artikla Unijeti artikal koji postoji

Artikal je ve prodat na raunu Obrisati greku i nastaviti sa sa drugom cijenom radom Prekoraenje prometa dnevnom izvjetaju Prekoraenje raunu prometa po Stornirati artikal i uraditi dnevni izvjetaj po Stornirati artikal i zatvoriti raun Zatvoriti raun

50

51 52 53

Prekoraenje cijene

Broj artikala na raunu je Zatvoriti raun dostigao maksimum Uneseni broj ili ifra je van Unijeti broj ili opsega dozvoljenom opsegu Uneseni broj kasira je van opsega ifru u

54

55

Unijeti broj kasira iz opsega

56

Uneseni broj odjeljenja je van Unijeti broj odjeljenja iz opsega opsega Uneseno vrijeme je manje od Unijeti vrijeme ispravno dozvoljenog Uraeno je 30 poreskih stopa
65

57

58

promjena

Obratiti se ovlatenom serviseru

59 60

Uraeno je 50 reseta Uraeno je 2000 dnevnih izvetaja Promjena vremena dozvoljena samo serviseru Dnevni izvjetaj nije uraen Nema dovoljno unesenog novca je

Obratiti se ovlatenom serviseru Obratiti se ovlatenom serviseru

61 62 63

Obratiti se ovlatenom serviseru Uraditi dnevni izvjetaj Unijeti ispravan uzimanje novca iznos za

64 65 66

Bar kod ve postoji u bazi Unijeti drugi bar kod artikala Artikal ne postoji u bazi artikala Isprogramirati artikal

Ne moe da se obrie test Obrisati greku i nastaviti sa artikal radom Postoji dnevni izvjetaj novijim vremenom sa Saekati vremena izvjetaj maksimalno sat i uraditi dnevni

67

68

Uneseni datum je manji od Unijeti ispravan datum datuma fiskalizacije Uneseni datum je vei od Unijeti ispravan datum trenutnog datuma Terminal nije aktivan Dozvoljen je tastera K+/Kpritisak Obratiti se ovlatenom serviseru samo Obrisati greku, pritisnuti K+/K- i nastaviti sa radom

69 70 72

73

Dozvoljen pritisak samo tastera Obrisati greku, pritisnuti ZBIR i ZBIR nastaviti sa radom tampa se pregrijao Greka u komunikaciji
66

75 76

Saekati da se tampa ohladi i nastaviti sa radom Obrisati greku i provjeriti

komunikacione parametre 77 78 79 Ne postoji IBFM Postoji artikal sa istim imenom Unesena komanda nije ispravna Unijeti prvo IBFM Unijeti drugi naziv artikla Unijeti komandu ispravno

80

Upotreba bar kod itaa nije dozvoljena pri upisu datog Unijeti parametar sa tastature parametra Prekoraenje vrijednosti brojaa Uraditi dnevni izvjetaj Nije unesen iznos Nije unesena lozinka Uneseni broj je izvan opsega Uneseno vrijeme je vee od trenutnog vremena Kasa nije fiskalizovana Unijeti iznos Unijeti lozinku Unijeti broj iz opsega Unijeti ispravno vrijeme Funkcija je aktivna tek nakon fiskalizacije Datum moe promijeniti samo ovlateni serviser Unijeti ime kasira razliito od onih koja su registrovana u kasi Obrisati greku i nastaviti sa radom Unijeti ispravan datum Vrijeme moe promjeniti samo ovlateni serviser Obrisati greku i nastaviti sa
67

81 82 84 90 91

92

93

Zabranjena promjena datuma

94

Uneseno ime kasira ve postoji

96

IBFM ve postoji Datum ne moe biti vei od trenutnog datuma Zabranjena promjena vremena PIB ve postoji

97

98 99

radom 101 Fiskalna memorija je popunjena Obratiti se ovlatenom serviseru

102

Unijeti ime odjeljenja razliito Uneseno ime odjeljenja ve od onih koja su registrovana u postoji kasi Nije unesena koliina Obrisati greku i unijeti koliinu

103 104

Dostignut je maksimalan broj Obrisati greku i nastaviti sa promjena poreskih stopa radom Dostignut je maksimalni broj dnevnih izvjetaja Popust nije mogu Storniranje nije mogue Greka u unosu parametara Neispravna lozinka Nema urnala Nema traenih podataka urnal popunjen Upis u urnal nije dozvoljen urnal promjenjen urnal nije formatiran urnal je ve formatiran Netaan JIB Nije upisan JIB Pogrena lozinka servisera
68

105 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123

Obrisati greku i nastaviti sa radom Nastaviti prodaju Nastaviti sa radom Unijeti ispravan parametar Unijeti ispravnu lozinku Ubaciti urnal Obratiti se servisu Obratiti se servisu Obratiti se servisu Obratiti se servisu Formatirati urnal Nastaviti sa radom Unijeti ispravan JIB Upisati JIB Unijeti ispravnu lozinku servisera

124 125 126 128

Pogrean tip servisa Broj servisiranja premaio dozvoljen iznos Zaglavlje nije isprogramirano Uneseno vrijeme servisiranja je starije od vremena fiskalizacija

Zadati ispravan tip servisa Obratiti se servisu Isprogramirati zaglavlje Unijeti ispravno vrijeme servisiranja

201

Promjenjen je fiskalni modul. Novi modul ima razliit IBFM od Obratite modula koji je ranije ugraen na serviseru kasu Promjenjen je fiskalni modul. Novi modul ima razliit PIB od Obratite modula koji je ranije ugraen na serviseru kasu Netaan datum fiskalizacije Greka pri izvjetaja Greka pri izvjetaja Obratite serviseru

se

ovlatenom

202

se

ovlatenom

203

se

ovlatenom

204

itanju dnevnog Obratite serviseru upisu dnevnog Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru

se

ovlatenom

205

se

ovlatenom

206

Greka itanja reseta

se

ovlatenom

207

Greka upisa reseta

se

ovlatenom

208

Greka itanja poreske stope

se

ovlatenom

209

Greka upisa poreske stope

se

ovlatenom

210

Greka itanja IBFM-a

69

se

ovlatenom

211

Greka upisa IBFM-a

Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru datuma Obratite serviseru datuma Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru

se

ovlatenom

212

Greka itanja PIB-a

se

ovlatenom

213

Greka upisa PIB-a Greka itanja fiskalizacije Greka upisa fiskalizacije

se

ovlatenom

214

se

ovlatenom

215

se

ovlatenom

216

Stavljen je drugi fiskalni modul

se

ovlatenom

217

Greka fiskalnog modula

se

ovlatenom

218

Greka, kasa je defiskalizovana

se

ovlatenom

219

Prekoraen je broj reseta

se

ovlatenom

220

Prekoraen je broj taksi Prekoraen izvjetaja

se

ovlatenom

221

je broj dnevnih Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite serviseru Obratite

se

ovlatenom

222

Nije konektovan displej 1

se

ovlatenom

223

Nije konektovan displej 2

se

ovlatenom

225 226

Greka tampaa Nije konektovan tampa

70

se

ovlatenom

se

ovlatenom

serviseru 227 Greka RAM memorije Obratite serviseru Obratite serviseru realnog Obratite serviseru Obratite serviseru servisiranja Obratite serviseru se ovlatenom

228

Greka A/D konverzije Greka asovnika vremena Greka upis JIB Prekoraen kase broj

se

ovlatenom

229

se

ovlatenom

230

se

ovlatenom

231

se

ovlatenom

235

Greka pri itanju podataka o Obratite servisiranju iz FM serviseru Greka pri upisu podataka o Obratite servisiranju iz FM serviseru

se

ovlatenom

236

se

ovlatenom

71

10.2. LISTA KOMANDI FISKALNE REGISTAR KASE SK FCR100

Koman da

Redosljed tastera

Opis komande

Prijava i odjava kasira 200 MZB 130 200 MZB 131 300 MZB 300 Podeavanja registar kase 300 MZB 140 300 MZB 141 300 MZB 142 Izvjetaji 400 MZB 100 400 MZB 101 400 MZB 102 400 MZB 103 400 MZB 104 400 MZB 200 400 MZB 201 400 MZB 202 400 MZB 203 400 MZB 204 400 400 400 MZB MZB MZB 301 302 302 MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB MZB Prijava kasira Odjava kasira Otvaranje fioke za novac Programiranje brzine serijskog porta Programiranje vremena isk./uklj. Bipera Programiranje vremena iskljuenja kase tampanje presjeka stanja tampanje X izvjetaja artikala tampanje X izvjetaja odjeljenja tampanje X izvjetaja kasira tampanje X izvjetaja po satima tampanje dnevnog izvjetaja tampanje Z izvjetaja artikala tampanje Z izvjetaja odjeljenja tampanje Z izvjetaja kasira tampanje Z izvjetaja po satima Anuliranje Z izvjetaja po artiklima bez tampanja Anuliranje Z izvjetaja po odjeljenjima bez tampanja Anuliranje Z izvjetaja po kasirima bez tampanja Anuliranje Z izvjetaja po satima bez tampanja Programiranje svih parametara artikala (naziv,jedinica mjere, cijena, koliina, bar kod, porska stopa, odjeljenje) Programiranje naziva artikala Programiranje cijena artikala Programiranje koliine artikala
72

400 MZB 304 MZB Programiranje podataka u registar kasu 100 100 100 100 MZB MZB MZB MZB 100 101 102 103 MZB MZB MZB MZB

Koman da 100 100 100 100 100 100

Redosljed tastera MZB MZB MZB MZB MZB MZB 104 105 106 107 108 109 MZB MZB MZB MZB MZB MZB

Opis komande Programiranje bar kodova/internih ifara artikala Programiranje poreske stope artikala Programiranje odjeljenja artikala Programiranje jedinice mjere artikala Programiranje brisanja artikala Programiranje prva dva broja teinskog bar koda Programiranje poreskih stopa Programiranje zaglavlja rauna Programiranje reklamne poruke Programiranje naziva odjeljenja Programiranje imena kasira Programiranje brzih tastera Dodavanje koliine artikla Oduzimanje koliine artikla tampanje imena kasira na raunu

200 MZB 120 MZB 200 MZB 121 MZB 200 MZB 122 MZB 200 MZB 123 MZB 200 MZB 124 MZB 200 MZB 125 MZB 200 MZB 132 MZB 200 MZB 133 MZB 200 MZB 134 MZB tampanje izvjetaja iz fiskalne memorije 400 MZB 400 MZB Periodini izvjetaj 400 MZB 403 MZB Izvjetaj o resetima 400 MZB 404 MZB Izvjetaj o promjenama poreskih stopa tampanje programiranih podataka iz operativne memorije 400 MZB 500 MZB tampanje podataka o artiklima 400 MZB 501 MZB tampanje imena kasira 400 MZB 502 MZB tampanje imena odjeljenja 400 MZB 503 MZB tampanje zaglavlja rauna 400 MZB 504 MZB tampanje reklamne poruke Rad sa elektronskim urnalom 200 200 200 MZB MZB MZB 303 304 305 MZB MZB MZB

tampanje kopije rauna. Unosi se redni broj rauna ampanje kopije reklamiranog rauna. Unosi se redni broj reklamiranog rauna tampanje kopije dnevnog izvjetaja. Unosi se redni broj d. i.

73

Koman da 200

Redosljed tastera

Opis komande tampanje kopije presjeka stanja. Unosi se datum, pa vrijeme kada je kreiran originalni presjek stanja tampanje kopije periodinog izvjetaja. Unosi se datum, pa vrijeme kada je kreiran originalni periodini izvjetaj Test tampaa Test sata realnog vremena Test displeja Test barkod itaa

MZB

306

MZB

200

MZB

307

MZB

Testiranje kase 600 MZB 600 MZB 600 MZB 600 MZB

100 102 103 105

MZB MZB MZB MZB

10.3. PROGRAM SKFCRTOOLS

Program SKFCR Tools slui za oitavanje programske, operativne i fiskalne memorije registar kase SK FCR100 i snimanje oitanih podataka na disk raunara, kao i za unos podataka u registar kasu. Detaljnije informacije o koritenju programa nalaze se u priruniku Uputstvo za rad sa programom SKFCR Tools'.

10.4. UPUTSTVO ZA ZADAVANJE KOMANDI PREKO PORTA FISKALNE KASE

Uvod Za fiskalnu kasu SK FCR100 data je mogunost zadavanja komandi preko porta fiskalne kase. Koritenjem ovih komandi mogue je oitati verziju softvera, sadraj programske memorije, sadraj operativne memorije kao i sadraj fiskalne memorije te sadraj elektronskog urnala. Ove operacije se vre preko softverske aplikacije SKFCR Memory Reader. Takoer je mogue raditi sa bazom artikala u smislu upisa i oitanja te modificiranja podataka o artiklima, programirati izgled zaglavlja i podnoja fiskalnog rauna itd. Pored navedenih opcija na kasu se moe preko porta ureaja podignuti i softver kase tj. izvrna verzija aplikacije koja se izvrava na mikrokontroleru kase. Sve ove mogunosti e biti detaljno opisane u nastavku.

Uputstvo za itanje memorije preko porta kase

Opis programa Program ima user interface na bosanskom jeziku. Omoguen je izbor COM porta na koji e kasa biti povezana, kao i izbor brzine komunikacije izmeu kase i raunara.

74

Funkcije programa Osnovne funkcije programa su: itanje verzije softvera, itanje operativne memorije, itanje fiskalne memorije, itanje programske memorije itanje elektronskog urnala

Ukoliko se dogodi bilo kakva greka prilikom rada softvera, poruka o greci se ispisuje u statusnoj liniji i prekida se izvrenje trenutne akcije. Glavna forma Na glavnoj formi se, u gornjem lijevom uglu, nalazi lista sa registrovanim COM portovima i lista sa moguim brzinama komunikacije kase i raunara. Funkcije programa su podjeljene u est kategorija: verzija fiskalna memorija operativna memorija(podaci o prometu, artikli, zaglavlje i pravni klijenti) programska memorija elektronski urnal (sirovo itanje u heksadecimalnoj formi) ostalo (grupisani podaci iz elektronskog urnala u formi fiskalnih rauna, reklamirani fiskalnih rauna, dnevnih izvjetaja, presjeka stanja, periodinih izvjetaja te njihovih kopija) U okviru svake od ovih funkcija se nalaze: taster za itanje eljenih informacija, zatim taster za brisanje proitanih informacija i taster za snimanje informacija proitanih iz kase u fajl. Pored ovih tastera, u okviru svakog taba (funkcije) se nalazi i polje u kome se vri ispis proitanih podataka.

75

76

Startovanje programa Prije poetka rada sa programom potrebno je povezati kasu na slobodan COM port, izabrati taj com port iz padajueg menija na formi i izabrati odgovarajuu brzinu porta. Nakon toga je mogue normalno koritenje programa.

77

itanje verzije softvera

Izabrati tab Verzija. Pritisnuti taster Proitaj iz kase. Nakon toga u polju Verzija softvera e se ispisati verzija softvera u kasi.

78

itanje fiskalne memorije Izabrati tab Fiskalna memorija. Pritisnuti taster Proitaj iz kase. Nakon toga e se, u statusnoj liniji programa, pojaviti indikator koji pokazuje trenutni procenat proitane fiskalne memorije. Ostale funkcije programa e biti blokirane dok traje itanje. Nakon uspjeno izvrenog itanja, podaci iz memorije e se ispisati na formi.

79

Ukoliko doe do greke, informacija o tome e se ispisati u statusnoj liniji.

Oitavanje fiskalne memorije preko porta fiskalnog ureaje je mogue runo tj. na nain prethodno opisan, nakon popunjavanja tabele dnevnih izvjetaja u fiskalnoj memoriji.

80

itanje programske memorije Izabrati tab Programska memorija. Pritisnuti taster Proitaj iz kase. Nakon toga e se, u statusnoj liniji programa, pojaviti indikator koji pokazuje trenutni procenat proitane programske memorije. Ostale funkcije programa e biti blokirane dok traje itanje. Nakon uspjeno izvrenog itanja, podaci iz memorije e se ispisati na formi.

81

Ukoliko doe do greke, informacija o tome e se ispisati u statusnoj liniji.

82

Operativna memorija Izabrati tab Operativna memorija. Pritisnuti taster Proitaj iz kase. Nakon toga e se, u statusnoj liniji programa, pojaviti indikator koji pokazuje trenutni procenat proitane operativne memorije. Ostale funkcije programa e biti blokirane dok traje itanje. Nakon uspjeno izvrenog itanja, podaci iz memorije e se ispisati na formi.

83

Ukoliko doe do greke, informacija o tome e se ispisati u statusnoj liniji.

Elektronski urnal Izabrati tab Elektronski urnal. U odgovarajua polja upisati poetnu i krajnju stranicu eljenog dijela elektronskog urnala. Pritisnuti taster Proitaj iz kase. Nakon toga e se, u statusnoj liniji programa, pojaviti indikator koji pokazuje trenutno stanje itanja elektronskog urnala. Ostale funkcije programa e biti blokirane dok traje itanje. Nakon uspjeno izvrenog itanja, podaci iz urnala e se ispisati na formi.

84

itanje memorije elektronikog urnala je mogue nakon napravljenog dnevnog izvjetaja, a prije narednog registrovanog prometa. Prebacivanje u mod itanja sadraja el. urnala je automatsko, dakle jednostavno se prikai kabal na RS-232 port kase i itaju se podaci sa urnala.

Tab El.urnal ostalo slui za itanje eljenog fiskalnog dokumenta iz memorije elektronskog urnala.

85

Ukoliko doe do greke, informacija o tome e se ispisati u statusnoj liniji.

Hardverski zahtjevi Procesor minimalne frekvencije 800Mhz 1 Mb slobodnog prostora na hard disku Windows 98/2000/XP/ Vista / 7. 1 slobodan serijski (COM) port za povezivanje sa kasom.

86

10.5. UPUTSTVO ZA RAD S BAZOM ARTIKALA PREKO PORTA KASE

Opis programa

Program SKFCR Tools je namenjen za rad sa SK FCR100 fiskalnom kasom. Program omoguava dodavanje novih i izmjene postojeih podataka koji se nalaze u memoriji kase. Komunikacija izmeu kase i raunara se obavlja putem serijskog (RS232) porta. Podaci koji se mogu mijenjati i dodavati u kasu su podaci o: artiklima, zaglavlju, reklamnim porukama, odjeljenjima, kasirima i poreskim stopama.

Pored ovih informacija, program omoguava i itanje podataka o prometima po artiklima, satima, kasirima i odjeljenjima. Instalacija Instalacioni paket sadri dva fajla i jedan direktorij: setup.exe SetupFCRTools2.msi

Instalacija se pokree startovanjem setup.exe fajla. Ukoliko na Vaem sistemu ne postoji instaliran Microsoft .Net framework prvo e se pokrenuti instalacija ovog paketa. Sam proces instalacije je vrlo jednostavan dovoljno je pratiti uputstva na ekranu i izabrati lokaciju na koju elite da instalirate program.

87

88

Glavni prozor Na glavnom prozoru se nalaze funkcije za rad sa kasom. Svi podaci se nalaze grupisani po tabovima: artikli, zaglavlje, reklamne poruke, odjeljenja, kasiri, poreske stope i prometi. Svaki tab ima odgovarajue dugme za snimanje i ponitavanje izmjena.

89

Podeavanje serijskog porta Prije nego to se pone sa itanjem ili upisom podataka u kasu, potrebno je pravilno konfigurisati serijki port raunara na koji je kasa povezana. Klikom na stavku menija Podeavanje serijskog porta otvara se novi prozor u kome se vre podeavanja.

Iz padajue liste sa nazivima serijskih portova, potrebno je izabrati odgovarajui port, a zatim podesiti i njegovu brzinu (Baud rate). Napomena: Prilikom ukljuenja kase, potrebno je saekati jedan minut prije poetka rada sa programom. itanje podataka iz kase Klikom na dugme itanje iz kase otvara se prozor sa opcijama za itanje podataka iz kase. Potrebno je oznaiti (tiklirati) podatke koje treba itati iz kase. Prilikom itanja artikala mogue su dvije opcije: itanje svih artikala ili itanje opsega artikala. Pri tom, treba voditi rauna prilikom zadavanja opsega da je maksimalna ifra artikla 10000.

90

Klikom na dugme Proitaj pokree se procedura itanja podataka iz kase. Status itanja podataka, kao i mogue greke, se ispisuju u statusnoj liniji glavnog prozora.

Po zavrenom itanju mogue je vriti modifikacije podataka. Upis podataka u kasu Klikom na dugme Upis u kasu otvara se prozor sa opcijama za upis podataka u kasu. Potrebno je oznaiti (tiklirati) podatke koje treba upisati. Prilikom upisa artikala mogue su tri opcije: upis svih artikala, upis opsega artikala i upis odreenih artikala.

91

Klikom na dugme Upii pokree se procedura upisa podataka u kasu. Status upisa podataka, kao i mogue greke, se ispisuju u statusnoj liniji glavnog prozora.

Rad sa podacima
Rad sa artiklima Maksimalna ifra artikla na kasi je 10000. Artikle koji se nalaze u tabeli je mogue mijenjati, brisati i dodavati. Artikli su grupisani po stranama. Na svakoj strani se nalazi po 20 artikala koji su sortirani po rednom broju u rastuem redosljedu. Nove artikle je mogue dodati na dva naina: klikom na dugme novi artikal (otvara se novi prozor za dodavanje artikala) odlaskom na posljednji red u tabeli artikala Prije upisa podataka u kasu potrebno je zapamtiti izvrene izmjene klikom na dugme Sauvaj izmjene.. Ukoliko elite da ponitite izvrene izmjene dovoljno je kliknuti na dugme Poniti izmjene. Napomena: Brisanje artikala iz tabele ne znai i brisanje artikala na kasi. Takoe, prilikom upisa artikala u kasu, artikli koji ve postoje u kasi pod odreenim rednim brojem e biti prepisani novim podacima.

92

Brisanje svih artikala iz kase se obavlja izborom opcije iz menija Rad sa kasom Brisanje artikala Brisanje svih artikala.

Brisanje odreenih artikala iz kase obavlja se selektovanjem artikala iz tabele i izborom opcije iz menija Rad sa kasom Brisanje artikala Brisanje obiljeenih artikala. Selekcija se obavlja dranjem tastera Ctrl i klikom na krajnju lijevu ivicu reda sa podacima o artiklu.

Rad sa zaglavljem Zaglavlje se sastoji od pet linija. Linije se tampaju onim redosljedom kojim su numerisane. Svaka linija ima pet atributa koji je opisuju. To su: poravnanje (ulijevo, udesno, centrirano) podebljano zgusnuta tampa podrazumjevano podeavanje (linija e biti ulijevo poravnata i nee biti ni podebljana ni zgusnuta) tampanje linije I u ovom sluaju je potrebno zapamtiti izvrene izmjene prije upisa u kasu.

93

Rad sa reklamnim porukama Za reklamne poruke vae identina pravila kao i za zaglavlje. Jedina razlika je broj linija reklamne poruke imaju tri linije.

Rad sa odjeljenjima Broj odjeljenja na kasi je 100. Prilikom itanja i upisa uvijek se radi sa svih 100 odjeljenja. Odjeljenja su sortirana po rednom broju u opadajuem redoslijedu. Prije upisa u kasu potrebno je zapamtiti izvrene izmjene.

94

Rad sa kasirima Broj kasira koji mogu biti upisani u kasu je 10. Prilikom itanja i upisa uvijek se radi sa svih 10 kasira. Kasiri su sortirani po rednom broju u opdajuem redoslijedu. Prilikom upisa potrebno je snimiti izvrene izmjene.

95

Rad sa poreskim stopama Postoji 5 poreskih stopa. Ukoliko odreenu poresku stopu ne treba definisati njena vrijednost treba da bude **.**. Prilikom upisa potrebno je snimiti izvrene izmjene.

Rad sa prometima Mogue je itati promete po artiklima, satima, odjeljenjima i kasirima. Svi prometi su grupisani u tabove. Svako itanje prometa ponitava (nulira) promete u kasi, odnosno svako sljedee itanje nee prikazati ve proitane promete.

96

Pravni klijenti Odabirom taba Klijenti mogue je upisivati podatke pravnih klijenata kao to je prikazano na slici ispod. Mogu je unos do 1000 klijenata.

Snimanje i uitavanje podataka Snimanje podataka se obavlja izborom opcije iz menija Rad sa bazom podataka Snimanje podataka.

97

Izborom ove opcije otvara se dijalog za snimanje podataka. Podaci se mogu snimiti u dva formata: xml i csv. Izbor formata se obavlja u polju Save as type. Ukoliko je odabran format xml, svi podaci koji su trenutno aktuelni e biti snimljeni. Meutim, u csv formatu je mogue snimiti samo podatke o artiklima. Uitavanje podataka se obavlja izborom opcije Rad sa bazom podataka Uitavanje podataka. Mogue je uitati xml fajl ili csv fajl. Kao to je opisano u dijelu za snimanje podataka, ukoliko se podaci uitavaju iz snimljenog csv fajla, bie uitani samo podaci o artiklima. Ukoliko ovaj fajl sadri podatke o drugim sadrajima, desie se greka prilikom uitavanja. XML fajl sadri informacije o svim sadrajima na kasi. O programu U meniju O programu se nalazi informacija o verziji softvera. Nove verzije softvera e biti omoguene za download sa sajta proizvoaa.

98

10.6. INFORMACIJE VEZANE ZA TISKANJE

a.Deklaracija proizvoaa papira

b. Dokumenti se tampaju na Bosanskom jeziku.

99

c. Vri se simultano tampanje dokumenata identinog sadraja na papirnoj traci za isjeke i na kontrolnoj papirnoj traci uz istovremeni upis u elektronski urnal i digitalni potpis svih fiskalnih dokumenata prema MD5 algoritmu d. Vri se simultano tampanje duplikata fiskalnih dokumenata na papirnoj traci za isjeke i na kontrolnoj papirnoj traci uz istovremni upis u elektronski urnal i digitalni potpis po MD5 algoritmu e. Vri se tampanje podataka o svakom pojedinano evidentiranom prometu na isjeku fiskalnog rauna i na kontrolnoj traci fiskalnog ureaja uz istovremeni upis u elektronski urnal f. Vri se tampanje podataka o svakom pojedinano storniranom evidentiranom prometu na isjeku fiskalnog rauna i na kontrolnoj traci fiskalnog ureaja uz istovremeni upis u elektronski urnal g. tampanje podataka o svakom pojedinano reklamiranom prometu na isjeku reklamiranog fiskalnog rauna i na kontrolnoj traci fiskalnog ureaja uz istovremeni upis u elektronski urnal h. tampanje podataka o svakom pojedinano storniranom reklamiranom prometu na isjeku reklamiranog fiskalnog rauna i na kontrolnoj traci fiskalnog ureaja uz istovremeni upis u elektronski urnal i. Fiskalni logo dimenzija 5 mm x 5 mm do 7 mm x 7 mm

j. Onemogueno je tampanje fiskalnih dokumenata prije fiskalizacije k. Mogue je tampanje testnih dokumenata prije fiskalizacije l. Onemogueno je tampanja testnih dokumenata nakon fiskalizacije lj. Onemogueno je tampanje nefiskalnih dokumenata koji sadre vie od pet znakova jednakosti (=) ili vie od pet znakova oduzimanja (-) u jednom redu m. Data je mogunost tiskanja bilo kojeg dijela baze artikala fiskalnog ureaja n. Omogueno je nastavljanje svake poete, pa prekinute operacije usljed neispravnosti tampaa, poslije popravke tampaa, uz napomenu da se vri automatsko samotestiranje tampaa nj. Omogueno je nastavljanje svake poete, pa prekinute operacije usljed prekida napajanja, poslije dovoenja napajanja uz tampanu poruku o prekidu napajanja
100

o. Omoguen je pristup dijelu kuita radi zamjene papirnih traka bez skidanja servisne plombe easy load mehanizam p. Onemogueno je dalje evidentiranje prometa ako se pokae greka prilokom testiranja tampaa koje provodi operater q. Onemogueno je dalje registrovanje prometa pomou fiskalne kase u odsustvu bilo papirne trake za isjeke, bilo kontrolne papirne trake.

10.7. PODACI VEZANI ZA BROJAE

Aktivne su sljedee funkcije: a. Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja fiskalnog rauna b. Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja reklamiranog fiskalnog rauna c. d. e. f. g. h. i. j. Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja dnevnog izvjetaja Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja servisiranja Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja reseta Onemoguavanje brisanja brojaa rednog broja promjene poreznih stopa Onemoguavanje brisanja brojaa storniranih evidentiranih artikala Onemoguavanje brisanja brojaa evidentiranih artikala Onemoguavanje brisanja brojaa storniranih reklamiranih artikala Onemoguavanje brisanja brojaa reklamiranih artikala

10.8. UPUTSTVO ZA PUNJENJE KASE ADDING ROLNAMA PAPIRA

U nastavku je slikovito prikazan nain mijenjanja papirnih adding rolni za kasu SK FCR100.

101

102

103

104