Yusuf YT 09110383

Yol Geometrik Standartlarnn Seimi

Bir yolun geometrik standartlar ; Genilik Yatay ve dey kurp yaraplar Yatay kurbalarda uygulanan enine ykselme deerleridir.

 Yol geometrik standartlarn seiminde etkili ana faktr yolun snf ile

proje hzdr. Yolun snf, yolu kullanacak olan trafik miktar, trafiin cinsi ve arazinin toporafik zelliklerine gre tayin olunur. Buna ilave olarak zeminin durumu, iklim koullar, arazi kullanm ekli, kent ii yollar iin yaya hareketi ile estetik grn ve btn bunlarn tesinde mali olanaklar yol standartlarnn seiminde dikkate alnacak dier faktrlerdir. Trafik miktar, yolun erit saysna etkili faktrdr. Trafiin cinsi, rampa eiminin ve minimun kurba yaraplarnn belirlenmesinde etkili faktrdr. Yatay kurbalarda uygulanacak olan dever mikar ile gr uzunluklar gibi gvenlik ile dorudan ilikili llendirmelerde esas alnan balca faktr ise hzdr.

6.1 Proje Hz
Proje hz, normal hava koullarnda gvenle yaplabilecek

en yksek hz olarak tanmlanr. Proje hz seiminde, yolun krsal veya kentii yol oluu, snf, arazinin toporafik durumu ile trafik karekterisitikleri gibi faktrler dikkate alnr. rnegin byk bir yerleme merkezlerini birbirine balayacak olan bir devlet yolu, otomobil oran yksek bir trafie hizmet edecek ve nisbeten dz bir araziden geecekse proje hznn byk alnmas gerekir. Buna karlk trafii az ve dalk blgeden geecek olan bir yol iin proje hznn az tutulmasnda fazla bir saknca yoktur.

 Seilen proje hzna gre yaplan bir yoldaki trafik

miktar arttka srclerin gvenle yapabilcekleri hz azalacaktr. Dolaysyla proje hzna ulalamyacaktr. Bu nedenele baz lkelerde son zamanlarda, geometrik standartlarn saptanmasnda tek tat hareketini esas alan proje hz yerine, grup halindeki tatlarn hareketlerini esas alan temel hzn esas alnmasnn daha uygun olaca savunulmaktadr. Temel hz, bir yolda, kk tatlarn trafiin youn olduu saatler dnda gidebilecei en byk hz olarak tanmlanr.

6.2 Proje Trafii

Bir yol ina olduktan sonra ok tenha krsal blgeler

hari dier kesimlerde yaplan yol boyunca yeni yerleim merkezleri ortaya kar. Dolaysyla yaplan yol artan trafik karsnda yetersiz duruma derse geniletilmesi veya baz geometrik karakteristiklerinin deitirilmesi zor ve pahal olur. Bu nedenle ilk planlama safhasnda yoldan geecek olan trafiin iyi ekilde tahmininin byk nemi vardr. Bir yol belli hizmet mr sonundaki trafie gre planlanr ve projelenir. Bu hizmet mr genellikle 10-25 yl arasndadr.

6.2.1 Yllk Ortalama Gnlk Trafik

Bir yolun projelendirilmesi srasnda esas alnabilecek

eitli trafik deerleri vardr. Bunlardan biri Yllk ortalama gnlk trafik deeridir. Bu deer, yolun herhangibir kesitinde 1 yl boyunca iki ynde geen toplam trafiin 365 e blnmesi ile bulunan saydr. Genelde trafii az olan tali yollar iin bir l olarak kullanlr.

6.2.2 Maksimum Saatlik Trafik

YOGT deerinin trafiin zaman iinde deiimini iyi

ekilde yanstmamas sebebiyle yol standartlar seiminde birim olarak, saatlik trafik (ST) hacminin kullanlmas tercih edilmektedir.

6.2.3 Beklenen Trafik(Trafik Tahmini)

Yol projelendirmelerinde esas alnan trafik miktar, kabul edilen hizmet mrnn sonundaki trafik olduuna gre, tanmlanan trafik deerinin hizmet mr sonundaki trafie ait deerler olmas gerekir. Bu deerin bulunmas iin yaplan hesaba trafik tahmini ya da trafik projeksiyonu denir.
Belli sre sonras iin, bir yolda beklenen trafik aadaki gibi formle

edilebilir: Beklenen trafik=Mevcut trafik + Trafik art -Doal trafik -Saptrlan trafik -Doan trafik -Gelime trafii

 Doal nufus art, lkedeki nufus ve tat saysnda grlen artlar sonucu olur. Hesaplanmasnda aadaki bant kullanlr.

Tn=T0(1+a)^n Tn =n yl sonraki trafik T0 =Hesap ylndaki trafik A =Trafiin yllk ortalama art yzdesidir.
Saptrlan trafik, yeni yaplan yolun getirecei olanaklar sonucu ortaya kcak olan trafik artdr.

Balang-son grafii

6.2.4 Trafik Art Faktr

Gelecee ait herhangibir yldaki trafiin imdiki trafie

oran (Tn/T0) trafik art faktr olarak tanmlanr. Bu oran 20 yl olarak kabul edilen hizmet mrne gre gelimi lkelerde 2,0-3,0 arasnda hesaplanmaktadr. Gelimekte olan lkelerde bu oran daha byk olmaktadr.

6.2.5 Proje Trafii Hesab

Proje trafii hesab sonucunda planlanan yolun ka eritli olmas gerektii hesaplanr.
Kullanlan forml : 30 x ST = 1/6 x K x (YOGT) K= Art faktr

6.3 Trkiyede Yollarn Snflandrlmas ve Standartlar

lkemizde karayolu a genel ve idari ynden grupta toplanmaktadr. A- Devlet yollar B- l yollar C- Ky yollar
Devlet yollar, nemli blge ve il merkezleri ile, demiryolu, hava yolu, denizyolu, iskele, liman ve alanlar birbirine balayan, 1. derece ana yollardr. Yollar Standartlarna gre 1. 2. ve 3. snf devlet yolu olmak zere 3 gruba ayrlr. l yollar, il snrlar iinde kalan 2. derece nemli olan yollardr. Bu yollar ilin ileye ve bucak merkezlerini birbirine balayan yollardr Devlet ve il yollar ana girmeyen ve orman yollar dnda kalan btn yollar da ky yollarn oluturur.

 Ekspres ve otoyollar, byk hacimdeki trafiin yksek

bir hzla ve gven iinde akmna olanak vermek amac ile en son tekniklerle ina edilmi yollardr. Motorsuz ve yava giden motorlu tat trafiine kapal olan bu yollar, iki gidi ve iki geli olmak zere en az 4 eritli yaplrlar. Bu yollara ksmi eriime kontroll olanlara ekspres yol, tam eriime kontroll olanlara da otoyol ad verilir Uluslararas yollar, Avrupa Ekonmik Komisyonunca kararlatrlan uluslararas ana trafik yollarnn lkemizde bulunan ksmdr. rnein Edirnestanbul-Ankara-Adana-Hatay dan geen E-5 yolu

6.3.2 Trkiyede Uygulanmakta Olan Yol Standartlar