STSMAREDLEN KAVRAMLAR

AleddinPALEV

STSMAREDLEN KAVRAMLAR

AleddinPALEV

HUTBET'LHACE
Hamd Allah'a zgdr. Ona hamd eder, O'ndan yardm ister ve O'ndan balanma dileriz. Nefislerimizin errinden, yaptklarmzn ktlklerinden O'na snrz. Allah kime hidayet ederse onu saptracak yoktur. Kimi de saptarsa onu doru yola sevk edecek biri bulunmaz. Allah'tan baka hibir hak ilahn olmadna, Onun tek olduuna ve orta bulunmadna ahitlikte bulunur, Hz. Muhammed (s.a.v)'in O'nn kulu ve Rasul olduuna tanklk ederiz. Allah'uTelylebuyurur: "Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve sizler kesinlikle miislmanolarakln."(3,limran/102) "Ey insanlar! Sizi bir tek canldan yaratan, ondan eini vcuda getiren ve ikisinden birok erkekler ve kadnlar reten Rabbinize kar gelmekten saknn. Adn anarak birbirinizden dilekler dilediiniz Allah'tan korkun. Rahimlerin haklarna saygszlktan da saknn. u bir gerek ki Allah Rakib'dir, sizin zerinizdesreklititizbirgzetleyicidir."(4,Nisa/l) "Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve salam sz syleyin ki Allah amellerinizi hayra ve bara yarayl klsn, gnahlarnz affetsin. Allah'a ve O'nun resulne itaat eden, bykbirbaareldeetmitir."(33,Ahzab/7071) EmmaBa'du: En doru sz, Allah'n kelam ve en doru yol, Muhammed (s.a.v)'in rehberlik ettii yoldur. Yoldan saptran en erli eyler, bidatlerdir. Dine sonradan eklenen her ey bidattir. Her bidat sapklktrvehersapklkdaazabgerektirir. 3

KNCBASKININNSZ
Kavramvestlahlarninsanhayatndanemlibiryerivardr. nsanlarnfikirselveinansalboyuttabirbirleriyleanlaabilmelerinin kapsdrkavramlar. Dncelerimizinve dnya grmznkalba dklmifadeleridir.Onlarlakonuuronlarlaanlarz. Kavramlar anlamak ve onlar yerli yerinde kullanmak insandaki i dengenin korunmasn salar. Onlar zerinde ortak anlaya ulamak, kiiler ve toplumlar arasndaki bar oaltr, zenginletirir.Kavramkargaaszihinselvetoplumsalgevemelereve alkantlara yol aar. Kavram kargaas eer dini tanmada, onu anlamada ve ifade etmede olursa skntnn boyutlar daha da byk olur.Allah'ndininiyanlanlamak,eksiktanmakonueksikyaamaya sebep olur. Bunun da zararlar saylamayacak kadar oktur. Bu kavramlarhelebirdedinintemelveesasylailgiliiseozamanbunun meydanagetireceizarardahadafazlaolacaktr. "Bu gn yaadmz topraklar zerinde slam'a vurulan en byk darbe nedir?" diye bir sora sorulsa buna hi duraksamadan "Kavramlara farkl manalar yklenerek insanlar uyutmaktr" diye cevapverebiliriz. Gerektende bu gn insanlar dinlerinin temeli olan kavramlardan habersizdirler. yle hale gelmitir ki, sayesinde dine girdikleri "L lhe illallah" kavramm bile daha tanmamakta, bu kelimeninkendilerindenneistediini,nelerikabulnelerireddetmeleri gerektiini bmemektedirler. "lah" denilince sadece "yaratc" manasn anlamakta, "Rab" kavramna "var eden zat" anlam yklemekte,slam'dasadeceabdestvenamazdanmteekkilbirdin olarak deerlendirmektedirler. Bu sorun slam'n dier temel kavramlar iin de geerlidir. rnein "Veli" denilince "hava da uan, denizde yryen ve kendisinden olaanst eylerin sadr olduu zat","Kfr"denilinceyalnzca"Allah'inkretmek"aklagelmektedir.

Hatta durum o kadar vahim bir boyuta gelmitir ki, Allah'n dinini hkim klmak iin cann veren manasna gelen "ehit" kavram maalesef slam' yok etmek iin uraan, Allah'n dini ile uzaktan yakndan alakas olmayan, slam dman kiilere verilir hale gelmitir.Bukavramkargaassonucundazlerekbelirtmeliyimki Allah'ndininiyoketmekisteyenlertoplumnazarndakahramanilan edilirken O'nun dinini savunan Mslmanlar ise ar, blc veya marjinal olarak deerlendirilmekte ya da buna benzer baz isimlerle toplumdan silinmeye allmaktadrlar. Bu hatal inann birok nedeni olmakla beraber ba eken en nemli etkeni, kavramlar "objektif' bir ekilde bilmemektir. Bu bilmemenin bize getirdii en nemli zarar birbirimizi anlayamamamz ve bunun neticesinde de birbirimizedmanolmamzdr. te bundan dolay kavramlar doru bilmenin hayatmzda oknemlibiryerivardr.Eerkavramlarolduuekliylebilinmezse o zaman birimizin "beyaz" dediine br "kara" diyecek, kimimizin "hak" olarak nitelediini dieri "batl" olmakla sulayacaktr. Bylesi bir hata bizleri stte de belirttiimiz gibi bir birimize dman kesilmeye sevk edecek ve hak etmediimiz vasflar birbirimize yaktrmayanedenolacaktr. BunedenlekendisiniAllah'ndinininbireriolarakgrenher insann en azndan dinin temel kavramlarn bilmesi ve bu kavramlarn ynlendirdii ekilde hayatm ekillendirmesi kanlmazdr. Kavramlarn kesinlikle vahiy eksenli anlalmas gerekmektedir. Vahye dayal olmayan bir akln anlamlandrd kavram ya da kavramlarn o akln sahibini saptrmas kanlmazdr. rnek vermek gerekirse, adam "kr" ve "zarar" kavramlarna vahyin perspektifinden bakmad iin haram yollarla elde ettii kazanc "kr", sadaka, zekt, infak ve tasadduk gibi yardm olarak verilen, aslnda maln artmasnda en nemli rol oynayan baz amelleri de "zarar" olarak nitelendirebilmektedir. Yine ocuuna iyi bir istikbal hazrlamak isteyen baba "istikbal" kavramna "dnyay alabildiine 5

elde etme" manas yklediinden dolay aslnda ocuunun gerek "istikbalini"yoketmektedir.Buhsrannaltndayatanenbyketken yinekavramlaravahyinpenceresindenbakmamaktr. te, hayatmzdaki kavramlarn iini eer Allah ve Rasl doldurmazsaozamankendihevmzdankaynaklananbilgilerimizbu kavramlarn iini dolduracak ve sonuta ortaya bir yn yanl anlaml kavramlar kacaktr. Bu yanln nne gemek iin yapacamz bir tek ey vardr; kavramlarmzn iini Allah ve Raslnn muradna gre doldurmak. Bu olmadan hayatmzda yer etmikavramlarndoruanlalmasaslammkndeildir. Trkiye ortamnda ii boaltlm kavramlar inceleyen kitap says ok azdr. te biz bu eksikliin bir ksmn giderebilme adna istismar edilen baz kavramlar vahiy ekseninde yeniden ele almaya altk. stismar edilen kavramlarn tamamn ele aldmz sylenemez; ama en azndan insanlar bilinlendirecek oranda tahrif edilenkavramlarnbirounadeinmeyealtk. Kitabmznbirncekibasksndabaznemlikavramlarele almamtk.Bubaskdainallahbueksikliigidererektam11kavram daha ilave ettik ve Allah'n izni keremi ile okuyucuya faydal olmaya altk. Rabbimbualmayncebizesonrada tmmmetefaydal klsn.min. AlaeddinPALEV 05.01.2011 6

BRNCBASKININNSZ
Muvahhid Mslmanlar cahiliyye karanlndan kurtararak, ilim ve slm nuruyla nurlandran yce Rabbimize sonsuz hamd ve senalarolsun. Vahyi esaslar kusursuz bir ekilde tm nesillere ve alara haykran, birok eziyet ve meakkate ramen ylmadan, usanmadan mbarekdavasnanlatanimanehlininebedikomutanMuhammed'e (s.a.v), ehli beytine, sahabilerine ve O'nun menheci zere hareket edentmmcahidleresaltveselamolsun. Malum olduu zere, asrmzda slm lemini, tarihte ei ve benzeri grlmemi bir riddet kuatmtr. Reslullah'n (s.a.v) vefatndansonradeiikblgelerdevezamanlardairtidathareketiile karlalmtr.BazArapkabilelerininirtidat,Mseylemetu'lKezzab ve arkadalarnn yalanc peygamberlik iddialar, spanya'nn hal ordularnn saldrlarna maruz kalmas, Tatarlarn Badat ve am' igal ederek iki milyon mustazaf ehid etmeleri bunlardan sadece birkarnektir. Fakat bu irtidatiann hibirisi genel olarak tm insanl kuatmayp daha ok belirli toplum ve ahslarla snrl kalmtr. Ancak asrmzn irtidat yle bir hale gelmitir ki; snr tanmaz bir ekilde tm slm lemini kuatmtr. Artk yeryznn btnnde beeri kanunlar hkim olmu, insanlar hayatlarm beeri kanunlar gre tanzim etmeye balamlar, okullarda bu kanun ve yasalar retilir olmutur. Siyaset, sosyal, ekonomik, eitim gibi hayatin tm alanlarndan Allah'n indirdii hkmler dlanm, rafa kaldrlm, buna kar insan rn kanun ve yasalar sz sahibi olmutur. nsanlarn yaamlarnda artk Allah'n kitabnn bir defter kadar deerikalmamtr.

 lim ehli olarak bilinenlerin birou Mrcie akidesini benimsemiler,bununneticesindedebeerisistemlerehemkendileri destekvererekitaatetmiler,hemdetoplumlarbuekildeyaamaya ynlendirmiler. Buna karlk ise ayn evre tarafndan ehli tevhid Mslmanlar tekfirci, anc, radikal olarak isimlendirilmiler. Toplumun geneli ise haktan habersiz yaamaktadr. Bunlar hak ile batl btnyle birbirine kartrmlar, demokrasiyi dahi slm olarakisimlendirerekbykbircehaletbataklnasaplanmlardr. Hkim otoriter dzenin sahipleri bu cehaletten istifade ederek bir taraftan tuyanlarn srdrrken, dier taraftan da bu cehaleti kendi batl dzenlerinin binasn salamlatrmak iin har olarak kullanmaktadrlar.te bylebiratmosferierisinde elinizdeki kitabusebeptendolaykalemealdm: 1inde yaadmz toplumu, istismar edilmi ve yanl anlalm kavramlar hakknda aydnlatmak. nk sahih slm'n anlalabilmesiiinkavramlarnbykbirnemivardr.Birbinanasl ki tulalardan yaplyorsa, slm'da kavramlarn sahih bir ekilde anlalmasndan meydana gelmektedir. ayet bu kavramlar iyi bilinmezse dosdoru bir slm binasnn kurulmas sz konusu deildir. te iinde yaadmz toplumun bugn iinde bulunduu bataklnentemelsebebi,Kur'ankavranlanhakkylabilmemesidir. Bugn yle bir hale gelinmitir ki, insanlar tevhid kelimesi La lahe llallah'"Allah'tanbakabirilhyoktur.SadeceAllahvardr",tutu eytan eklinde anlamaktadrlar. Bu insanlara "slm nedir?" diye sorulduunda, "kii ile Allah arasndakivicdani bir ba"olarak yada "namaz, oru, hac ve zekt" olarak tanmlamaktadrlar. Fertlerin ve toplumlarn zihinlerinde artk btnyle sahih kavramlar yok olmu, slm kavramlarn sahih anlamlan yerini btnyle hatal ve yanl biranlamabrakmtr. te byle bir cehaletin olumas yeryzndeki btn tutlarnaslhedefidir.Allah'ndininekarhidurmadanmcadele eden eytann dostlar bu yaptklaryla dine kar bir din kararak, 8

Allah'n dinini yeryznden btnyle silip yok etmeyi hedeflemektedirler.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Onlar, gleri yeterse, sizi dininizden dndrmek iin sizinle savamaktan hibir zaman geri durmazlar. Sizden de her kim, dininden dner ve kfir olarak can verirse artk onlarn btn amelleri, dnyada ve ahirette boa gitmitir. te onlar, cehennemliklerdir. Onlar orada ebedi olarak kalacaklardr." (2, Bakara/217) Bilinmesigerekirki,slmkavramlarhakkylabilmeyenbir kiinin Kur'an' gerei gibi anlamas kesinlikle mmkn deildir. Kur'an' anlamaktan yoksun kii ise tevhidsiz yaamaya mahkmdur ki bunun sonucu ise Allahu Tel'nn hazrlad cennet nimetinden mahrumkalmaktr. 2Bu kitab kaleme almamdaki ikinci sebep ise, dinde tl, imanda batl kii ve kurumlarn hilelerini, tahriflerini ortaya karmaktr.Ziralimlerpeygamberlerinvarisleridir.Buise,limlerin peygamberlerin getirdii vahyi mesajlar hakkyla renip ylmadan, usanmadan,tahrifilerintahrifine,cahillerintevilinekarkorumaktr. Aksi takdirde veraset diye bir eyden bahsetmek mmkn deildir. Zira peygamberlerin miras olarak braktklar bir mal ve mlkleri yoktur.Sahihbirhadisteylebuyrulmaktadr: "Her neslin adil kiileri bu ilmi yklenirler. Onu ifratlarn tahrifinden,batlehlininhilelerinden,cahillerintevilindenkorurlar." Bunun iin, her mminin ve zellikle de ilim ehli kimselerin slm'n hudutlarn korumak iin almalar, Allah'n dininin ylmaz bekileriolmalarvazgeilmezbirgrevleridirki; bualmannAllah yolundabircihadolduuunutulmamaldr. 3Bu kitab kaleme almamn dier bir sebebi ise, Allah'n rzasna mazhar olmaktr. Zira mcadele verip riske girmeden, zorluklarakargsgermeden,Allah,peygambervecihadsevgisini hereydenstntutmadancennetidnmekabesleitigaldir.nk Allah'ncennetininbedelibyktr.AllahuTelylebuyuruyor:

 "Yoksa siz, kendinizden nce gelip geenlerin hali (uradklarskntlar) banza gelmeden cennete girivereceinizi misandnz?Onlarayleyoksulluklar,yleskntlardokunduve yle sarsldlar ki, hatta peygamber ve beraberinde iman edenler: 'Allah'n yardm ne zaman?' derlerdi. Bak ite! GerektenAllah'nyardmyakndr."(2,Bakara/214)

10

 LAHKAVRAMI
"Bil ki Allah'tan baka ilah yoktur." (47, Muhammed/19) Lgatte ilh kelimesi "elihe" fiilinden gelmekte olup, snmak, almak, korktuu bir i bana gelmek, akas tarafndan korunmak, ar sevgiden dolay ynelmek, dkn olmak, kulluk etmek, hicaplanmak,rtnmek,gizlenmekgibimnlaragelmektedir. 1 lahkelimesi,"elehe,yelihu,ilheten"mastarndangelir.badet etmekdemektir.Fialveznindenmefulolup,mabuddemektir." 2 "Ulhiyet/ilahlkAllah'nbirvasfdr.Yani,ibadetinveitaatin hereidiAllah'amahsustur.Ziraokinatyaratmtr.Ohaldeibadet veyasamahakkdaonamahsustur.lahkelimesiKur'an'da96yerde yalnhaldegemektedir.17yerdeiseeitlizamirlerlebirliktemuzaaf olarak,2yerdetesniye33yerdedecemiolarakgemitir." 3 Ulhiyet Tevhidi: limler Ulhiyet tevhidini yle tarif etmilerdir:"TmibadeteitlerindeAllah'birlemektir." 4 YaniibadetveitaatlerbtnyleAllah'aaittir.Kibuanlamda tevhid kelimesi La lahe llallah'n ta kendisidir. Zira La lahe llallah demek, tm sahte egemenleri ve ilhlar reddedip, ibadet ve itaatleri btnyle Allah'a yneltmektir. mam Bakllani yle demektedir: "Allah'tanbakailhyoktur. O'ndanbakahikimseibadeteveitaate laykdeildir." 5 Aslen ilh kavram "yaratan, yoktan var eden" anlamlarna gelmeyip mbud, yani "itaat edilen, emirlerine uyulan, egemen" demektir. Kendisine itaat edilen ilh ibadette ve itaatte hak sahibi Allah da olabilir, ya da Allah'tan baka egemenliini ilan eden sahte ilhlardaolabilir.ZiraAllahveilhlafzlararasndabykfarkvardr. Allah ismi, bizleri ve tm kinat yoktan var eden yce Mevla'ya has

1Mevdudi,Kur'anaGreDrtTerim,sy:11 2Cevheri,Shah 3SuatYldrm,180 5elnsaf,49

4bniBatn,erRisale

11

olan bir isim iken, ilh kelimesi hem Allah iin hem de sahte ilhlar iin kullanlan umumi bir lafzdr. Kur'an' Kerim'de ilh kelimesi bu ikianlamadagelmektedir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah ile birlikte baka bir ilha yalvarma!" (28, Kasas/88) Buayetteilhkelimesiherikianlamdadakullanlmtr.Yani bir taraftan ibadete ve itaate hak sahibi tek ilh yani Allah dier taraftan da kendisine ibadet ve itaat edilen sahte ilhlar anlamna gelmektedir. indebulunduumuztoplumdaAllah'nnizamolanslm'n hkmlerininkaldrlmasylabirlikteslmzaafauramtr.zellikle toplum ierisinde lim ya da din adam kisvesine brnm kimselerin gerek cehaletleri sonucu gerekse bilerek tahrifleri sonucu birok kavram asl anlamndan ok uzaklamtr. lah kavram da bunlardan bir tanesidir. Bugn La lahe llallah denildii zaman insanlarnanladAllah'tanbakabiryaratc,ldrenvediriltenbir tanrnnolmaddr.steristemezbuekildebirtahrifKur'an'nsahih bir ekilde anlalmasnn da nne gemitir. Bunun en belirgin rneiniFiravununilhlkverabblikiddialarndagrmekteyiz. "Firavun: 'Ey ileri gelenler! Sizin iin benden baka bir ilhtanmyorum'(dedi),.."(28,Kasas/38) "(Firavun) Derhal (adamlarn) toplad ve (onlara) bard: Ben,sizinenyceRabbinizim!dedi."(79,Naziat/2324) Kur'an kavramlarn asl anlamlarndan uzaklalmasnn neticesindebugnbirokszdelimvehocaefendilerFiravun'unbu iddiasn u ekilde deerlendirmilerdir: "Firavun bu sznde resmenkendisininyaratcolduunusylemitir."Hattabuekildebir aklamatefsirkitaplarnakadargirmitir. tebuyazlanlamatoplumundahanceyaayan,Kur'an'da rnekleri verilen firavunlar tanyamamasna, bunun neticesinde de gnmzn firavunlarndan bihaber olmalarna vesile olmutur. Son dnemdeAllah'nkanunlarniptaledipyerinekendikanunlarnicra eden firavunlardan habersiz kalnmtr. nk bu hatal anlay 12

firavunun yaratclk iddiasnda olduunu dndrmtr ve gnmzdehikimsedebylebiriddiadabulunmamaktadr.Ohalde gnmzn idarecileri gemite yaayan firavunlardan ok uzaktadrlar.!!! Hem gnmzn yneticileri her ne kadar Allah'n eraitini iptal ederek kendi kanunlaryla insanlar sevk ve idare etseler dahi namaz klp, oru tutmaktalar ve La lahe llallah demektedirler!!! Ancak ne varki Kur'an kavramlar bugn hakkyla bilinseydi byle hatal bir anlaya gidilmeyecekti. Baknz Kasas Suresi'nin 28. ayetinedairAllmeFahruddinRaziyledemektedir: "Firavun kendisinin ilh olduunu sylemektedir. Bu hususa gelince,bilki,bununlakastedilen,Firavun,kendisiningklerin,yerin, denizlerin, dalarn ve insanlarn zatlarn ve sfatlarn yarattn iddia etmemitir. nk bunun imknsz olduunu bilmek iin pek zeki olmaya gerek yok. Dolaysyla bu hususta phe etmek, aklnn noksanlnadelilolur.lahise,ibadetedilendir.OhaldeFiravun,bir yaratcnn olmadn ileri srerek, insanlarn mkellefiyetlerinin, sadece meliklerine itaat etmeleri ve onun emirlerini dinlemeleri olduunu sylyor. te Firavun'un ulhiyyet iddias ile kastedilen, oukimseninsandgibi,onun,gklerinveyerinyaratcsolduunu iddiaetmesideil,mbdolduunuiddiaediidir.Biz,zellikle,Th sresinde, 'Siz ikinizin Rabbi kim, Ey Musa?'(20,Tha,49)ayetinin tefsirinde, Firavun'un Allah' bildiini ve bu sz, kavminin cahil ve ahmaklarnayutturmakiinsylediinianlatmtk." 6 Yine ayn ekilde Naziat Suresinde Firavun'un rabblik iddiasnFah'ruddinerRaziyletefsiretmektedir: "Firavun'un bu sznn anlam udur: Hi kimse zerinde bendenbakasnaaitbiremirveyasakkoymahakkyoktur." 7 Ayn ayetin tefsirinde Alusi ise yle demektedir: "Firavun toplad kalabaln iinde kalkp hitap etmek suretiyle bir nutuk

6Tefsiru'lKebir,12/253 7Tefsiru'lKebir,22/476

13

ekerek o byk laf etmi, bylece kendisini halk ynetenlerin hepsindenstntutmutur." 8 Mevdudi Kasas Suresi'nin 28. ayetinin tefsirinde yle demektedir: "Firavun bununla kavminin, yer ve gklerin yaratcs olduunukastetmiyordu,kastetmideolamazd.nkbylebirey ancak bir deli tarafndan ortaya atlabilirdi. Bununla birlikte o, kendisinden baka ilhlarn olmadn da kastetmiyordu. Zira MsrllarbiroktanryaibadetetmekteydilervebizzatFiravun,Gne Tanrs'nnhullettiiahshalinegetirilmiti.Kur'anKerimbizzat Firavun'unbiroktanryaibadetettiinetanklketmektedir: "Firavun kauminin ileri gelenleri, yle dedi: Musa ve takipilerini, lkede karklk karsnlar, seni ve ilhlarn geersiz klsnlar diye mi lkede serbest brakacaksn?" (7, A'raf/127) Dolaysyla Firavun kendisi iin "ilh" kelimesini kullanrken bunuzaruriolarakyaratcvehakikiulhiyetsahibianlamndadeil, tartmaszyceiktidarsahibianlamndakullanmt.Demekistedii uydu:"Bu Msrlkesi'nin sahibi benim.Tm emir veyasaklarn terii menba ancak ben kabul edilebilirim. Benden baka hi kimseemirvermeyeyetkilideildir.Musadakimoluyor?Kimbu lemin rabbinin delegesi sfatyla karma kp da, kendisi hkmdar, ben tbi imiim gibi bana emirler tebli eden adam?" Saray erknna dnerek onlara: "Ey kavmim! Msr'n krall bana ait deil mi? Bu altmdan akan rmaklar benim deil mi?" (43,Zuhruf/51)diyesormasbundandr.VeMusa'yatekrartekrar: "Bu lkeyi ele geiresiniz diye bizi atalarmzn dininden vazgeirmeyemigeldiniz?"(10,Yunus/78), "Ey Musa, byclnn kuvvetiyle bizi lkemizden srmeyemigeldin?"(20,Taha/57)ve

8Alusi,Ruhu'lMeani,15/38

14

 "Onun dininizi deitireceinden yahut lkede karkla sebep olacandan korkuyorum." (40, Mmin/26) eklindesorularsormasbundand... Eer mesele bu adan ele alnrsa, apak hale gelecektir ki, Firavun'undurumupeygamberlertarafndangetirilenilhkanundan bamsz olarak siyas ve hukuki hkimiyet iddiasnda bulunan devletlerin durumundan hi de farkl deildir. Bu devletler kanun koyucu, emir ve yasaklar belirleyici olarak ister bir kral grsnler, isterse millet iradesini lkenin, Allah'n koyup peygamberlerin tebli ettii kanun ile deil de kendi kanunlaryla ynetilmesi durumuna dtkleri srece, Firavun'un durumuyla kendilerinin ki arasnda hibir fark yok demektir. Ancak bir fark vardr ki, o da cahil halkn Firavun'u lnetleyip bu devletleri yasal olarak tasdik etmesidir. Hakikati anlayan kimse yalnzca kelime ve stilhlara deil, ruha ve mnyabakacaktr.Firavun"ilh"kelimesinikendisiiinkullanmtr, ancak bu devletler "hkimiyet" kelimesini de ayn anlamda kullanmaktadrlar." 9 Elmall Hamdi Yazr ise ayette geen bu ilhlk ve rabblik iddiasnuekildetefsiretmektedir: "Bylece Firavun hukuk ve hukuk koyuculuu kendi yaparm,neisterseoolurmu,hkmnveidaresinibozacakbirst makam yokmu gibigsteriyor. Bu sebepten insanlaronun idaresine boyunemektenbakabireytanmasnlar." 10 Yukarda yazdmz ayetlerden ve bu ayetlere ilikin mfessirlerin yorumundan da aka anlalmaktadr ki; "kim kendi hevasna gre yasama veya kanun koyma yetkisine sahip olduunu iddia ederse, ancak ilhlk iddiasnda bulunmutur.Her ne kadardili ile byle bir iddiada bulunmasa da fiili olarak ilhlk yetkisine yeltenmi olur. Bilinmelidir ki; hkimiyet yetkisini kendi zerinde grerek ilhlk iddiasnda bulunanlar ister halktan bir tabaka, ister halkn hepsi, ister bir parti ya da partiyi organize eden bir grup,

9Tefhimu'lKur'an,4/448 10M.HamdiYazr,HakDiniKur'anDili,6/87

15

istersedebirkurulveyatekbir,fertolsundeimez.Buiddia(kanun ve yasa karma iddiasnn parlamenterlerin elinde olduu iddias) Allah'n kanun koyma yetkisine yeltenmektir ve irktir. Sahibini dindenkarrvetuthkmnesokar." 11 Bilinmelidir ki, ebedi hayat kaynamz olan Kur'an Kerim hibir zaman ncelikle ateistleri ve mlhidleri muhatap almamtr. Ancak bir iaretle ateistlere ve mlhidlere cevap vermitir. nk Allah'nvarlnkabuletmekftrdir."BundandolayKur'anncelikle asl muhatap olarak Allah'n varln, yaratcln bildii halde O'na irk koanlar, Allah'a layk olmad eyleri nispet edenleri ya da Allah'aaitsfatlarAllah'tanalarakinsanlaraverenleriyanimrikleri muhatap tutmutur. Kur'an ncelike byle sapk inanlar tashih etmek ve dzeltmek iin indirilmitir. Allah'n varlm ispat etmek iin deil... Zira tm ehli kfr Allah'n varln ve birliini, yaratcln zaten ikrar ve kabul etmektedirler. Allahu Teal yle buyurmaktadr: "Eer sen onlara kendilerini kimin yarattn sorsan elbette: 'Allah' derler. O halde nasl haktan evriliyorlar?" (43, Zuhruf/87) Hz. dem'den Hz. Muhammed'e (s.a.v) kadar tm nebi ve resller insanlara Allah'n ilhla mstehak tek mbud olduu gereini tebli etmilerdir. Zira insanlar btnyle ftratlarm bozmadklar takdirde Allah'n varln genel olarak inkr etmezler. Ancak mrik toplumlar genellikle Allah ile beraber baka ilhlara ynelmilerdir. Kimileri melekleri, kimileri cinleri, kimileri ta ve beton ynlarn, kimileri de gnmzde olduu gibi birbirlerini ilh edinmilerdir. zellikle bugn Allah'tan baka ilhlar edinmek, insanlarnAllah'nkitabnbirkenaraatmalarvedaru'nnedvelerinde kendi kafalarndan uydurduklar yasalarla toplumlar yneltmeleri, bunakarlkcahilhalkkitlelerinindebusahterabblereitaatetmeleri eklindekarmzakmaktadr.teburesmenAllah'brakpkullarn kullara ibadet etmesi yani insann insan ilh olarak tayin etmesidir.

11AbdullahAzzam,Hakimiyet,Mefhumu,sy:56

16

Bu hususu mkemmel zetlemesi bakmndan Abdullah Azzam'm u satrlarna burada yer vermek istiyorum. Abdullah Azzam insanlarn Allah' brakarak birbirilerini rabb ve ilh edinmelerine dair yle demektedir: "Hicretin dokuzuncu ylnda meydana gelen en nemli hadiselerden biri de Araplarn cmertlikte rnek ahsiyet kabul ettikleri Hatem'in olu Adiy'in Mslman olmasdr. Adiy, kavminin lideri ve hristiyan dinini kabul etmi biriydi. Bacs Sefane esir dtkten sonra Reslullah'a gelmiti. Sefane ise esirlii srasnda Reslullah'a kendisini tantm ve unlar sylemiti: 'Ben kavminin lideri olan, alar doyuran, plaklar giydiren bir insann kzym.' Reslullahdaonunazadedilmesiniemretmiveylebuyurmutur: 'Kavminin arasnda azizken zelil olmu, zenginken fakir olmu, lim olduu halde cahiller arasnda kalm olan insanlara acynveonlaramerhametedin.' Hicri dokuzuncu yzyln nemli hadiselerinden biri saydmz Adiy bin Hatem'in Mslman olma meselesine dnelim. Adiy'nin bacs Sefane serbest brakldktan sonra kardei Adiy'e gitmiti. Ona, Reslullah'n ahlakn ve slm' sevdirmiti. Bunun zerineAdiyReslullah'agelipMslmanolmutu.Adiy'ingsnde ha bulunuyordu. Reslullah ona; "bu putu at" deyince o da onu atmt. Reslullah Adiy'in nnde "O ehli kitap hahamlarn ve papazlarn, ve Meryem olu sa'y Allah'n dnda rabbler edindiler" (9, Tevbe/31) ayetini okuyunca Adiy buna arm ve yledemiti:"EyAllah'nResl,bizonlaraibadetetmedikkionlar rabbler edinmi olalm." Adiy ibadetin belli bir khine veya rahibe yahut papaza namaz klma olduunu zannediyordu. Fakat Reslullah Rabb edinmenin sadece bu olmadm beyan ederek buyurdu ki: "Evet, siz onlar rabbler edindiniz. Onlarn size Allah'n haram kldklarn helal ve helal kldklarn da haram klmalarm kabul ettiniz. Onlara itaatte bulundunuz. te bunlar rabb edinmek budur" diyeizahattabulundu.

17

 Aslnda ibadetin mnlarndan biri de verilen emirlere itaattir. Bu nedenle yneticilerin Allah'n haram kld eyleri helal klma veya Allah'n helal kld eyleri haram klma ieriindeki emirlerine itaat edenler Allah'a deil bu yneticilere tapm olurlar. Allah'n indirdii dnda kanun ve hkm koyan yneticilere itaat etmekveonarazolmaksakfirliktir,kiiyidindenkarr.Zirabtn limlerin ittifak ile Allah'n indirdii dnda herhangi bir yasa koymakkfrdr,kiiyidindenkarr,slm'dankoparr.Buhususta bnTeymiyeunusylemitir: "Kim yabanc bir kadna bakmann helal olduunu sylerse limlerin icma ile o kimse kfir olmutur. Yine kim ekmein haram olduunakararverirseyinebuicmaileokimsekfirolmutur." Buhusustaer'ibirkuralvardr.Kimharamhelalsayarsao kfirolur.Yinekimhelaliharamsayarsaodakfirolur.Buzerinde ittifakedilenbirkuraldr.imdibiryneticigelirdeikisatlmasiin Mslmanlarameyhanealmasnaruhsatverirsebukfirliktir,kiiyi dinden karr. Yine bir ynetici gelir de "bize gre ceza kanununun filanmaddesindehrszlkyapanncezasikiayhapistir"veyabenzeri eylersylersebukfirliktir.Kiiyidindenkarr.nkazizvecelil olan Allah "Hrszlk eden erkek ve kadnn yaptklarnn karl ve Allah tarafndan bir ceza olarak ellerini kesin" buyurmutur. Allah Telbylebuyurmukenyneticiningelip;"Sizbunlarikiayveyau kadar zaman hapsedin" demesi yeni bir din icad etmesidir. Bu da kiiyidindenkarr. Ben size yukardaki hkmleri aklayan baka rnekler vereyim:Mesela,birynetici,yenibirkanunkarsave:"Oruevval aynda tutulacaktr, Ramazan aynda deil" dese, kard bu kanunuylaonunhkmneolur?Kfirmidir?Deilmidir? Evet, o kimse bu kanunuyla kfir olmutur. slm milletinin dnakmtr. Yine baka bir ynetici de: "lkemizde akam namaz drt rektklnacaktr"desehkmneolur?Kfirolurmu,olmazm?

18

 Tm slm limlerinin ittifakyla o kimse kfir olur. Ancak insanlar hrszlk cezasnn hkmnn deitirmenin kfr olacan ve kiiyi slm milletinden karacan anlayamamlardr. Evet, neden akam namazn rektken deitirip drt rekt yapan, Allah'n indirdiinden baka bir eriat koyduu iin kfir oluyor da, hrszn cezasm kol kesmeden deitirip belli bir sre hapsetmeye eviren, Allah'n indirdii eriat deitirmekle kfir olmuyor? Bu da kfrdr,dieridekfrdr. Allah'n nizamn brakp beeri kanunlar tatbik etme musibeti,slmmmetineilkdefaTatarlarnBadat'H.656'daigali ilebalad.Hulg'nun,CengizHan'nkendihalknauygulanmasiin karm olduu "elYasak" "kral siyaseti" diye isimlendirilen Cengiz Han kanunnamelerini Mslmanlara uygulamak istemesi zerine islmulemaskarkarvelimlerdenbiriYasak'diyeisimlendirilen bukanunkitabnelinealarakMslmanhalka: "Bukitapneoluyor?"diyeseslenir,onlarda; "CengizHan'n kanunlar Yasak'dr" derler. Bu cevap zerine olim: "Kim bu kitapla hkmederse kfir olur, kim bu kitabn kanunlarylayarglanmakistersekfirolur"der.Hulgise;gnmz yneticerinden daha akll davranr ve bir mahkeme Yasak'n kanunlaryla, bir mahkeme de Kur'an'la hkmetmek zere iki ayr mahkeme kurar. Bylece Kur'an ve Snnetin hkmleri ile yarglanmak isteyenler Mslmanlarn mahkemesine, Yasak'la (Cengiz Han'n kanunlaryla) yarglanmak isteyenler de Yasak'n mahkemesinegiderlerdi.FakatkimYasak'nmahkemelerinegirerken grlrse o kimsenin kfirliine hkm verilirdi. Fakat u anki musibet ve amzn Cengiz Han kanunlar ise slm aleminin ounda tatbik edilen Napolyon Bonapart'n kod haline getirdii kanunlarvedierinsanlarnyaptkanunlardr.MeselabizSuriye'de niversitenineriatFakltesinde,eriatnyanndabeerikanunlarda okuyorduk. Suriye'de uygulanan kanunlar, Msr kanunlarndan alnmtr.MsrkanunlardaharfiyenFranszkanunlarndantercme 19

edilmitir verdn'de bukanunlar tatbik etmek istediklerinde, harf harfbukanunlarnakletmitir.Allahburdnlleringzleriniokadar kr etmitir ki kanunun sonunda "Bu kanun filan gn ve tarihte Suriye'de karlmtr" dediler. rdn, "Amman'da karlmtr" demeyidahibeceremedi. Hukuk ve kanun meselesi gerekten ok nemlidir. Allah'n indirdii hkmlerin dnda yeni kanun ve hukuk sistemleri tesbit etmek kfrdr. slm'dan kmaktr. En azndan her Mslmann grevi bu tr beeri sistem ve kanunlar kalbiyle de olsa kabullenmeyiprzagstermeyerekreddetmesidir. Ben,bumeseleyiokaratrdm.Allah'nindirdiihkmlerin dndaterihukuksistemivekanunlarntesbitimeselesigerekten beni ok megul etti. nk ben Msr'da doktora tezi hazrlarken EnverSedat'ndnemindehapishanedenMslmanlarktlar.Bunlar bumeselehususundafarklgrlertayorlard.Bunlardanbirksm; tminsanlartekfir(kfrleitham)ediyor,dierbirksm;Mslman veyakfirolduklarnadairherhangibirhkmvermektenkanyor, ncbirksmise"LailheillallahMuhammedunResllullah"diyen btninsanlarnMslmanolduklarnsylyorlard. Evet, millet meclisine gelelim, parlamentoya gelelim. ParlamenterlereArapa"nvvab"denir.Bukelimeninvekilmnsna gelen"naib"inmiyoksamusibetmnsnagelen"naibe"ninmi oulu olduunubilemiyoruz.nkbunlarnouvekildeil,musibet!. Meclisteki mletvekillerinin slm kanunlarna ters den hibir kanunu, ister asl, ister fer meselelerde olsun onaylamaya haklar yoktur. ayet kadnerkek eitlii gibi slm'a ters den herhangi bir kanuna muvafakat ederlerse, slm dininden karlar. slm'a muhalif olan en basit meselede bile milletvekilinin kar kmasgerekir.ayetkarkmazsaoslm'atersolanmeseleyeraz olursaveonuimzalarsaitebudavranslm'dankmaktr.nk millet meclisi yasama meclisidir, kanun koyma yeridir. Allah'n

20

kanununu bertaraf edip yerine yeni kanun koymak, uluhiyyet makamnaglgedrmeyekalkmaktr." 12 Evet, bu ekilde ortaya kan sapk inanlar dzeltmek iin Kur'an her frsatta Allah'n tek bir ilh ve mabud olduunu vurgulamaktadr. Allah'tan baka ilhlar ise reddetmektedir. Hem Allah'a iman ettiini iddia edip hem de bu sahte ilhlara yasama ve teri yetkisini vermek ise Allah'tan baka ilh edinmenin en ak halidirveirktir.BaknzAllahuTealylebuyurmaktadr: "Onlarn ou irk komadan Allah'a iman etmezler (imanlarnaazokbirirkkartrrlar)."(12,Yusuf/106) bni Abbas'n azadls krime bu ayetin tefsirinde yle demektedir: "ayet onlara kendilerini kimin yarattn sorarsan cevapolarak"Allah"derler.tebuonlarnimandr.Buimnramen Allah'tan bakalarna ibadet ve itaat ederler. Bu da onlarn yapt irkleridir." 13 Gerekten gnmzde bu durum ok net bir ekilde grlmektedir. nsanlar bir taraftan Allah'a inanrlar ve bu inanlarnngereiolaraknamazklporututarlar;diertaraftanise Allah'n indirdii ile hkmetmeyen beeri sistemlere itaat ve ibadet ederler. te bu insanlarn birou ayette de belirtildii gibi Allah'a irkkoarakimanetmelerininakbelirtisidir.

12CihadDersleri,1/483 13bniCeriretTaberi,Camiu'lBeyan,8/13

21

RABBKAVRAMI
"Onlar benim dmanmdr. Yalnz lemlerin Rabbi (benim dostumdur). Beni yaratan ve bana yol gsteren O'dur. Hastalandm zaman bana ifa veren O'dur. Beni ldrecek, sonra diriltecek O'dur. Ceza gn hatam balayacan umduum da O'dur. Rabbm, bana hkm (yksek bilgi, olgun hareket)vervebenisalihler(zmresin)ekat."(26,uar/7783) Rabb kelimesi Arapa bir kelime olup, Kur'an'da Allah lafzndan sonra en ok kullanlan isimdir; 970 defa zikredilir. Lugavi olarak "terbiye etmek, slah etmek, mutlak otoriteye sahip olmak, efendisi olmak, sorumluluunu yklenmek, bakanlk yapmak, malik vesahipolmak,szdinlenmek,itaatedilmek,stnlve otoritesi kabuledilmek"gibianlamlaragelir. Dini bir terim olarak rabb kelimesi "btn lemi yaratan, malik ve sahip olan, terbiyenin btn gereklerine malik ve her eye sahip olan Allah" anlamna gelmektedir. Allah'n isimlerindendir. Rabb, sadece terbiye eden (mrebb) anlamnda olmayp, yardm etmek, yol gstermek, tasarruf etmek, korumak, her eye hkim olmak, emretmek ve yasaklamak, sakndrmak gibi terbiyenin btn gereklerine sahip olabilmeyi de ifade etmektedir. Buun iin rabb denilince, sadece terbiye ve malik olma durumlar deil; her eye sahip olan ebedi ve sonsuz kudret sahibi Allah anlalmaldr. Bu zelliinden dolay rabb kelimesi, Allah'tan baka varlklar iin, bir eyeizafeedilmedentekolarakkullanlamaz. Rabb kelimesi Kur'an Kerim'de gerek lgat anlamyla gerekseterimanlamylabirokayettekarmzakmaktadr: Kefil, Kefalet Sahibi: "Onlar benim dmanmdr. Yalnz lemlerin rabb (benim dostumdur). Beni yaratan ve bana yol gsterenO'dur.HastalandmzamanbanaifaverenO'dur.Beni 22

ldrecek, sonra diriltecek O'dur. Ceza gn hatam balayacanumduumdaO'dur.Rabbm,banahkm(yksek bilgi, olgun hareket) ver ve beni salihler (zmresin)e kat." (26, uar/7783) Terbiye Eden, Efendi: "Evinde bulunduu kadn onu kendineard,kaplarskskkapadve"gelsene"dedi.Yusuf: "Gnah ilemekten Allah'a snrm, O, benim efendimdir; bana iyi bakt. Hakszlk yapanlar phesiz baarya ulaamazlar." dedi."(12,Yusuf/23) Egemen G, Otorite Sahibi: "Sizin en stn rabbiniz benim"(79,Naziat/24) "Onlar, Allah'dan baka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine rabb edindiler, Meryem olu Mesih'i de. Oysa onlar bir olan Allah'a ibadet etmekle emrolunmulard. Allah'dan baka hibir ilh yoktur. O, mriklerin ortak kotuueylerden demnezzehtir."(9,Tevbe/31). Rububiyet Tevhidi: Rububiyet tevhidi, genel olarak Allah'tan baka bir rabb olmadna inanmak ve Allah' rabbliinde tevhidetmektir.bniKayyimelCevziyyerububiyettevhidini"yaratma ve hkimiyetin ancak Allah'a mahsus oluu" eklinde tanmlamaktadr. 14 Levamihu'l Envar'da Rububiyet tevhidi ile ilgili olarak unlar gemektedir: "Rububiyet tevhidi demek, yaratan, rzkveren,dirilten,ldren,yok edensadeceAllah'tr. Ondanbakas deildir." 15 Tevhidi rububiyeti u ekilde zetlemek mmkndr: Allah'tan baka yaratan, rzk veren, varlklar sevk ve idare eden bir rabb yoktur. nk O her eyi yaratmtr ve O'ndan baka da yarattklarzerindebiremirsahibiyoktur. Bu konuda nemli husus udur ki, genel olarak mrikler Allahu Tel'ya rububiyet noktasnda irk komamaktadrlar. Zira onlar da Allahu Tel'nn lemlerin yaratcs olduunu biliyorlard.

14Medaricu'sSalikiyn 15Levamihu'lEnvar,1/128

23

NitekimAllahuTelylebuyurmaktadr:"Eersenonlara,gkleri ve yeri kim yaratt?" diye sorsan elbette: "Onlar ok gl ve hereyibilenAllahyaratt,derler"(43,Zuhruf/9) Cahiliyye ehlinin byk bir ounluu Allah'n varlna inanan kimselerden olumaktadr. Cahiliye ehli, yaratl konusunda Allah'n orta olmadna ve kadere, ahiret gnne, o gnde ceza ve mkafaat verileceine inanrlar, insanlarn kulluk yapmakla mkellef olduklarn, yaptklar amellerden sorgulanacaklarn, hayr yapmlarsa hayr, er yapmlarsa er ile cezalandrdacaklarn bilirlerdi. Melekleri "Hameletu'lAr", "Hafeze" ve "Mukarrabbin" olmak zere ksmlara ayryorlard. Kullarn Allah'a kar ibadet etmeklemkellefolduklarinanlarnabinaenabdestveguslalrlar ve namaz klarlard. Ebu Zerr ve Ks bin Said elEyadi'nin cahiliyye dneminde namaz kldklar sabittir. Gnein douundan batna kadar oru tutuyorlard. Aure gnlerinde oru tutmak adetleriydi. Zekt verip, itikfa girerlerdi. Hatta Hz. mer'in (radyallahu anhu) cahiliyye dneminde nezir yapt itikf hakknda nasl bir tutum sergileyeceine dair bir soru sormutur. Misafirperverlik yapp, fakirlere sahip karlar, slay rahimde (akraba ziyaretlerinde) bulunurlard. Hz. Aie (radyallahu anha) anlatyor: "Dedim ki: Ey Allah'n Resl,bnuCd'anchiliyedevrindeslairahimdebulunur,fakirlere yedirirdi. O bundan fayda grecek mi? Resulullah (s.a.v) u cevab verdi: (Hayr)iyilikleriona birfaydasolmayacaktr.nkobirgn bile'YaRabbikyametgngnahlarmbala'dememitir." 16 Cahiliyye Araplar hac ibadetini yerine getirirler, haram aylarnhrmetineinanrlard.Ksasyaparlar,diyetverirlerdi.Zinave hrszlk gibi sulara gereken cezalar uygularlard. Hatta hrszlk yapanlarn ellerini kesiyorlard. Kiinin kendi annesiyle, kzyla, halasyla, teyzesiyle evlenmesini haram gryorlard. talakla boanyorlar,ihramagiriphacve umreibadetiniyaptktansonraSafa ile Merve arasnda yedi kere say yapyorlard. llerini ykayp

16Mslim,man365,(214)

24

kefenliyorlar, zerlerine cenaze namaz klp yle defnediyorlard. Misvak kullanyorlar, koltuk alt ve dier temizliklerini yerine getiriyorlar, Hz. brahim'in snnetini ihya etme adna ocuklarn snnetettiriyorlard. 17 Reslullah (s.a.v) Mekkeli mrikleri Hz. brahim'in dinine davet ettiinde onlar kendilerinin Hz. brahim'in dini zerinde olduklarniddiaediyorlar,ibadetettikleriputlarnayaratmaveemir noktasnda bir pay ayrmyorlar fakat Allah'a yaklamak amacyla putlarnaibadetettiklerinisylyorlard: "Biz onlara (putlara) ancak bizi Allah'a yaklatrsnlar diyeibadetediyoruz."(39Zmer/3) BununlaberaberMekkelimrikler,yetkiveotoriteyiAllah'a tahsis etmiyorlar, kendi heva ve heveslerinden uydurduklr kanunlarla, toplumlarn ynetmeye kalkyorlard. Bu adan bakldnda Mekkeli mriklerin amzn mrikleri ile bir farklarnnolmadaikrdr.ZiraMekkelimriklerdegnmzn laikleri gibi Allah'n varlna ve birliine inanyorlar; ancak bu inanla beraber yaam biimlerine, devlet ynetimlerine Allah' kartrmyorlard. Mekkeli mrikler de Hz. brahim'in dinine tabi olduklarn iddia ediyorlar bununla beraber bugn Hz. Muhammed'e (s.a.v) iman ettiini iddia eden laikler gibi onlarda muvahhid Mslmanlara kar sava ayorlard. Yine amzn laikleri gibi onlardabirtakmameliibadetlerdebulunuyorlard.Gnmznlaik ve demokratlar da bir taraftan kendileri baz ibadet trlerini yerine getirirlerken sistemlerine zarar vermedii srece toplumlarnn da birok ibadeti yerine getirmesine izin verirler. Fakat her iki mrik taifesideyetkiveotoriteyiAllah'tangaspederek,kendilerinintekeline alma bakmndan ortaktrlar. Cahiliyye dneminin mrikleri ile gnmzn laikleri bu adan fikir, itikad ve dnce baznda btnyleaynkonumdadrlar.Sadeceisimlerifarkldr.Onlarnismi mriktir.Bunlarnismiiselaikvedemokrattr.Malumolduuzere

17 Geni bilgi iin bkz. Ebu Fetih eehristani, Mevsuat'lMilel ve Nihal sy.240, VeliyyullahDehlevi,Huccetullah'ilBalia,1/360

25

isim msemmay deitirmez. Dolaysyla gnmzn laik demokratlarna ada mrikler demek, kanunlarn icra ettikleri parlamentolarnaadadaru'nnedvedemekyerindeolacaktr. Aslentarihboyuncagelipgemimrikvemrtedlersalkl bir ekilde tannmazsa, gnmzn mrik ve mrtedlerini tanmak mmkn olmayacak, bunun doal neticesinde ise kfr ve iman denizleridebirbirinekaracaktr. unu belirtmek isterim ki, tarihin akyla beraber birok slmkavramtahrifeuradgibirabbkavramdabusretebyk bir tahrife uram, gerek ve asli anlamn zihinlerden tamamyla yitirmitir. Bugn rabb denildii zaman, insanlarn zihninde adeta hibir ey olumamakta, sadece rabbimiz Allah'tr eklinde ierii btnylebocmlelersarfedilmektedirler.Bunundoalneticesinde ise hayatlarnn her alannda Allah'tan baka rabbler edinirler, ancak bununfarknadahivarmazlar. Bilinmelidirki,rabbkavramnnKur'andakarmzakanen nemli anlamlarndan bir tanesi ynetici, emir ve otorite sahibi demektir.NaziatSuresi'ndegetiizereFiravun'unrabblikiddiasda tamamenbuyndedir. 18 "(Firavun dedi ki:) Ben sizin en yce rabbinizim." (79, Naziat/24) SaidHavvabuayetintefsirindeyledemektedir:"Anlald zereotoplumdaFiravunlaberaberibadetedilenbirokputvarm. Fakat Firavun kendisini onlardan daha stn grmekte ve bylece egemenliinAllah'amahsusolduunukabullenmemitir." 19 Hatrlanaca zere ilh kavramn aklarken deindiimiz zere tarih boyunca kfrde haddi aan hibir kimse genel olarak kendisininlemlerinrabbi,yaratcsveterbiyeedicisiolduunuiddia etmeye kalkmamtr. nsanlk tarihinde hemen hemen hibir Allah'n kulu Allah olduu iddiasn ortaya atmamtr. Zira herhangi birisikpinsanlararabbleriveyaratclarolduunuiddiaetseidio

18Bukonudageniaklamailahkavramnabaknz. 19elEsasufi'tTefsir

26

zaman herkes tarafndan reddedilecekti. nk byle bir iddiann kesinlikle kabul grmesi sz konusu bile deildir. nk byle bir iddiasahibineinsanlardirekolarakitirazederlerve"Sendebizimgibi bir insansn. Sen de bizim gibi bir anne ve babadan domasn. Adn bizimadmzgibidir"diyerekiddiasahibimreddederlerhattaonunla dalga bile geerlerdi. Bununla beraber gerek Firavun'un gerekse Firavun'dan nce ve sonra yaayan tm Firavunlarn bu noktada temeliddialarynetim,otoriteveidarenoktasndadr.BaknzKasas Suresi'nin 28. ayetine dair Allame Fahruddin erRazi yle demektedir: "Firavun kendisinin ilh olduunu sylemektedir. Bu hususa gelince,bilki,bununlakastedilen,Firavun,kendisiningklerin,yerin, denizlerin, dalarn ve insanlarn zatlarn ve sfatlarn yarattn iddia etmemitir. nk bunun imknsz olduunu bilmek iin pek zeki olmaya gerek yok. Dolaysyla bu hususta phe etmek, aklnn noksanlnadelilolur.lahise,ibadetedilendir.OhaldeFiravun,bir yaratcnn olmadn ileri srerek, insanlarn mkellefiyetlerinin, sadece meliklerine itaat etmeleri ve onun emirlerini dinlemeleri olduunu sylyor. te Firavun'un ulhiyyet iddias ile kastedilen, oukimseninsandgibi,onun,gklerinveyerinyaratcsolduunu iddiaetmesideil,mbdolduunuiddiaediidir.Biz,zellikle,Th sresinde, "Siz ikinizin Rabbi kim, Ey Musa?" (Tha, 49) ayetinin tefsirinde, Firavun'un Allah' bildiini ve bu sz, kavminin cahil ve ahmaklarnayutturmakiinsylediinianlatmtk." 20 Yine ayn ekilde Naziat Suresi'nde Firavun'un rabblik iddiasn Fahruddin erRazi yle tefsir etmektedir: "Firavun'un bu sznn anlam udur: Hi kimsenin halkm zerinde benden baka biremirveyasakkoymahakkyoktur." 21 te bugn en byk sorun bu noktada olumaktadr. inde yaadmz toplum Kur'an kavramlardan ve gemi dnemde yaayan Firavun ve Nemrut'lardan habersiz olduu iin gnmz

20TefsiriKebir,12/253 21TefsiriKebir,22/476

27

FiravunveNemrut'larntanyamamaktadr.Bucehaletebinaentarih boyunca hibir Firavun'un Allah olduu ynnde bir iddias olmamasna karlk gnmzde toplum ierisinde hoca ve lim geinen kimseler Firavunlar halka btnyle yanl tantmlar, firavunlarn sanki her eyin yaratcs olduklarn iddia ettiklerini insanlara anlatmlardr. Bu tavrlaryla da Firavunluun ve Nemrutluunkapsnkapatmlardr. Burada dier bir husus ise udur: Kur'an'a baktmzda Firavun'unsadeceikikereilhlkverabblikiddiaettiinigrmekteyiz. Bunlardan ilki Kasas Suresi'nde ikincisi ise Naziat Suresi'ndedir. Bununla beraber gnmzn Firavunlar sabah akam rabblik iddiasndadrlar. Beeri kanunlarn hkim olduu parlamentolarnda gece gndz kanun karmalar, televizyon karsna geerek halk, toplumu en iyi kendileri nin idare edebileceklerini iddia etmeleri apakolarakrabblikiddiasndanbakabireydeildir. Bilinmelidir ki, gemite yaam Firavunlar merte ortaya kp dzenlerini, dnce sistemlerini, otoritelerini srdrmek iin iddialarn ortaya koyuyorlard ve din esaslar istismar etmiyorlard. Buna karlk gnmz Firavunlar toplum iinde hkimiyetlerini ve otoritelerini korumak iin byle bir iddia da bulunmuyor, bulunamyorlar. Zira bugn hangi idareci ortaya kp sizin en iyi rabbinizbenimdersetoplumtarafndanbtnyledlanr.Bunuok iyibilenmuasrFiravunlarbyle biriddiadabulunmayp,kendilerini Mslmanolarakisimlendirmektedirler. Yazmza balarken de belirttiimiz gibi rabb kavram Kur'an'n en nemli kavramlarndan bir tanesidir. Hatta "Allah" kelimesinden sonra Kur'an'da en ok tekrarlanan kelime rabb kelimesidir. Allahu Tel kitabna "Hamd lemlerin rabbi olan Allah'amahsustur"(1,Fatiha/1)diyerekbalarken,"Beninsanlarn rabbine snrm"(104,Nas/1)diyerekbitirmekte,giritevebitite rabb kavramn zikretmektedir. Bununla beraber Kur'an'n ilk inen ayetindederabbkavramkarmzakmaktadr: "Yaratan rabbinin adylaoku!"(96,Alak/1) 28

 Rabb kavramnn Kur'an'da bu kadar oka zikredilmesinin zerinde gerekten durmak gerekir. in asl tekrarn hikmetini ve srrnancakAllahuTealbilmektedir.Ancakbununlaberaberdnya gezegeninde insanlarn ounun hadlerini aarak rabblik iddiasnda bulunmalar bu kavramn neden bu kadar nemli olduunu ve oka zikreddiinibizleregstermektedir.AllahuTealinsanlarngenelde hadlerini aarak ynetme ve idare etmede sz sahibi olacaklarn, kendilerim otorite kabul edeceklerini, buna paralel olarak kendi kafalarndan uydurduklar kanunlarla insanlar sevk ve idare etmeye alacaklarnvebylerabblikiddiasndabulunacaklarnbildiiiin kitabnda devaml surette bizlere kendi rabbliini hatrlatmaktadr. Dier bir ifadeyle Allahu Teal bizlere devaml surette yle seslenmektedir:"Eykullarm!Sizingerekrabbiniz,kanunkoyucunuz, idare ediciniz, otorite sahibiniz ancak ve ancak benim. Sakn ola ki, Bana ait bu vasflar kendi zerinizde grerek rabblik iddiasnda bulunmaya kalkmayn ve yinebanaaitbuvasflarkendiniz gibibir beeretahsisederekbendenbakasmrabbedinmeyin." u noktay iyiden iyiye dnmek gerekmektedir: Allahu Tel lemi ervahta tm insanlar toplayp yle seslenmitir: "Ben sizin Rabbiniz deil miyim?" (9, Araf/172) Buna karlk tm insanlar "pekl Rabbimizsin, ahidiz" diyerek Allah'tan baka hibir rabb, otorite sahibi, kanun koyucu edinmeyeceklerine sz vermilerdir.AllahuTelbuszleriyeterligrmeyip,szlerinamele dnmesiiininsanolunuokulmesabesindeolandnyagezegenine imtihan etmek iin gndermitir. Acaba insanolu verdii szde duracak imdir? Yoksa szne muhalif hareket mi sergileyecektir? Malum olduu zere okul mesabesinde olan dnyaya, talebe olarak gnderilen insana, okumas iin kitap, kitab renmesi iin de retmen gerekmektedir. te Allahu Tel insanoluna okumas iin kitabn indirmi, kitabn retmesi iin de peygamberlerini gndermitir. Okulun bitiminde, yani insanolunun lmyle birlikte snav balayacak, mfetti mesabesinde olan mnker ve nekir gelecek ve 29

talebeye ilk olarak "rabbin kim" sorusunu ynelteceklerdir. Yani "Ey insanolu! Sen Rabbine ruhlar leminde sz vermitin. O sznde sadk kaldn m kalmadn m? Sen dnya gezegeninde yaarken Allah'tanbakabirrabb,biridareci,birynetici,emirveyasakkoyan, kanun ve hkm karan edindin mi yoksa hayatnn btn alannda sadece Allah'n indirdiklerini, Allah'n kanun ve yasalarn m tek hkmolarakkabulettin?" Dikkat edirse insanoluna ruhlar leminde yneltilen ilk soru ile kiinin lm neticesinde mnker ve nekir meleklerinin kendisine yneltecei soru ayndr. ayet kii slm zere bir hayat sergilemise yle cevap verebilecektir: "Bizleri yaratan, tm evreni vareden,yetitiren,kanunlarylasevkveidareeden,yceMevladr." AmainsanoludnyadayaarkenAllah'tanbakarabbleredinmiise, Allah'tan baka kanun koyuculara, yasa vaaz edicilere dier bir ifade ile sahte rabblere itaat etmi ise ite o zaman mnker ve nekir meleklerininsorusunacevapdahiveremeyecektir. Deylemi,Enes'tenmerfuolarakylerivayetetmektedir:"Kii lp kabrine konulduu zaman mnker ve nekir melekleri gelerek kendisine 'rabbin kim' diye soracaklar. ayet o kii Mslman ise 'Rabbim Allah'tr' diyecek ve kendisine kabri geniletilecektir. ayet kfirise'benbilmiyorum'diyecektir.Bylecemeleklerellerindekilerle ona vurmaya balayacaklardr. Ta ki kabri alevler basacaktr. Kabir yledaralacaktrki,kiininkaburgakemikleribirbirinegeecektir." 22

22erhuSudurliSuyuti,50

30

BADETKAVRAMI
"Ben insanlar ve cinleri ancak Bana ibadet etsinler diye yarattm."(5,Zariyat/56) badet kelimesi, "abede" fiilinin mastar olup "itaat etmek, boyun emek, tevazu gstermek, balanmak ve hizmet etmek" anlamlarna gelir. badet kelimesinin tredii "abd" kk, u anlamlaragelir: aHrnkartolankle, bBoyunemekveitaatetmek, cKulluketmek,ilhtanmak,tapmak, dBir eye balanp, ondan ayrlmamak. Bu aklamalardan nlalaca zere ibadet kelimesinin ifade ettii esas mnlar: "Kiinin yksek ve stn birine kar ba emesi, itaat etmesi, kendi hrriyetinden feragat ederek onun karsnda her trl isyan terk etmesi,tambirballklaonaboyunemesidir."tebudurum,kulluk veitaattir.badet,itaatetmeninbireididir.Buitaatamstahakolan da,hi phesizgerekma'budolanAllah'tr.okibadetedenebid; kendisineibadetedilenedema'buddenir. Din bir terim olarak ibadetin genel anlamdakitanmudur: "Yaplmas sevap olan, Allah'a yaknlk ifade eden, yalnz O'nun emirlerini yerine getirmi olmak ve rzasn kazanmak niyetiyle yaplan,hertrlhareketeibadetdenir." 23 Kur'an kavramlarn ierisinde en nemhlerinden bir tanesi dehiphesizibadetkavramdr.ZiraancakveancakAllah'aibadet etmekinsanntemeldeyaratlgayesidir.NitekimAllahuTelyle buyurmaktadr: "Ben insanlar ve cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattm."(51,Zariyat/56)

23badetkavramhakkndadahagenibilgiiinEbu'lAlel'Mevdudi'nin"Kur'an'a

GreDrtTerim"isimlieserinemracaatediniz.

31

 BuneminebinaenibadetkavramKur'an'Kerim'deisim,fiil ve mastar eklinde 256 defa gemektedir. Bununla beraber ne zcdrki,ibadetkavramdatahrifedilen,iiboaltlankavramlar kervannakatlmtr. zellikle Mrcie akidesinin gnmzde yaygnlamasndan sonraibadetdenilinceilkaklagelennamaz,oru,haccgibifiiliibadet trleri akla gelmekte, ibadet kavram olduka snrl bir alanda tutulmaktadr.HlbukiKur'an'Kerim'deibadetkavramnnennemli ieriklerinden bir tanesi de hi phesiz itaat etmek, tevazu gstermek ve boyun emektir. Kur'an' Kerim'de ibadet kelimesinin itaat kelimesi ile e anlaml kullanld birok ayet vardr. Allahu Telylebuyurmaktadr: "Eydemoullar,Bensizeeytanaibadetetmeyin,osize akbirdmandr,diyeandvermedimmi?"(36,YasinSuresi/60) Bu ayette Allahu Tel, dnyada eytana ibadet yani itaat eden,eytannyolundangidiponatbiolankimselereseslenmektedir. Bu ayete ilikin Ebu'lAla el'Mevdudi "Kur'an'a Gre Drt Terim" isimlimuhteemeserindeyledemektedir: "Aka grlen udur ki: Hi kimse bu dnyada eytan ilh tanmaz. Bilakis, btn gcyle ona lanet eder ve onu kendisinden uzaklatrmaya gayret eder. Bunun iin Allahu Tel'nn kyamet gnnde insanoluna ykleyecei su, dnya hayatnda eytana ibadet etmeleri deil, onun emrine itaat etmeleri, hkmne tabii olmalarvegsterdiiyollaradasratlekomalarolacaktr." 24 BuayetintefsirindebniKesiryledemektedir: "Bu ifade eytana tbi olan insanolundan kfir olanlara iddetlibirseslenmedir.Hlbukieytaninsanolunakarokakbir dmandr." 25 Yine Kurtubi bu ayette geen "ibadet etmeyin..." nehiy ifadesiniokakbirekildeitaatileilikilendirmitir:

24Kur'an'aGreDrtTerim,sy:87 25bniKesirTefsiri,12/6762

32

 "Ey demoullar! eytana ibadet etmeyin Yani bana isyan gerektirenhususlardaonaitaatetmeyin." 26 Bu konuda dier bir ayet ise, M'minun Suresi'nde gemektedir.AllahuTelylebuyuruyor: "Onuniin:'Biz,kavimleribizeibadetederken,bizimgibi buikiinsanainanrmyz?'dediler."(23,M'minunSuresi/47) Bilindii zere Firavun srailoullarna kar byk bir zulmle muamale ediyordu. Allahu Tel Firavun'un srailoullarna karbuzulmnedairylebuyurmaktadr: "Hem hatrlayn ki, bir zaman sizi Firavun'un ailesinden kurtardk. Size azabn en ktsn reva gryor, oullarnz boazlyor ve kzlarnz sa brakyorlard. Ve bunda size Rabbiniz tarafndan byk bir imtihan vard." (Bakara Suresi: 2/49) Bu artlar altnda srailoullar'nn Firavun'a kar sevgi beslemeleri,onakyamvesecdeetmeeklindebiribadetsunmalarn dnmek mmkn deildir. Bilakis burada Firavun'un "...kavimleri bize ibadet ederken..." sz, srailoullarnn isteyerek ya da istemeyerekitaatiniifadeetmektedir.NitekimmamTaberibuayetin tefsirindeyledemektedir: "Biz kavimleri bize ibadet ederken..". Yani itaat ediyorlar, Firavun'akarzilletgsteriyorlar,emriniharfiyenyerinegetiriyorlar, ona boyun eiyorlar. Araplar arasnda hkmdara itaat eden herkes hakknda'hkmdarnkulu'szkullanlr." 27 taat kavram hakknda bu ksa bilgiden sonra diyebiliriz ki, Allah'aibadetancakveancakO'nunindirdiihkmlereitaatetmekle mmkndr. Fertlerin ve toplumlarn, sosyal hayatlarnda Allah'n indirdii hkm ve yasalara itaat etmeleri O'na ibadet etmelerinin apak bir gstergesidir. Bununla beraber yeryznn neresinde olursa olsun fertler ya da toplumlar Allah'n indirdii kanun ve

26elCamiuLiAhkam,14/437 27 Taberi Tefsiri, 18/19, Bu ifade Mevdudi'nin "Kur'an'a Gre Drt Terim" isimli

eserindenalnmtr.Sy:86

33

yasalarterkederek,parlamentolardavaazedilmibeerrnkanun ve yasalara itaat ederlerse bu da yine apak bir ekilde Allah'tan bakasna, kullarn kendileri gibi kullara ibadet etmelerinin en ak gstergesidir. Bu zikrettiklerimizin en nemli delili ise Allahu Tel'nnuayetidir: "(Yahudiler) Allah' brakp bilginlerini (hahamlarm); (Hristiyanlar) da rahiplerini ve Meryem olu Mesih'i (sa'y) rabbleredindiler.Hlbukionlaraancaktekilhakulluketmeleri emrolundu. O'ndan baka tanr yoktur. O, bunlarn ortak kotuklareylerdenuzaktr."(TevbeSuresi:9/31) Bu ayette Allahu Tel ehli kitabn din adamlarn rabb edindiklerini bildirmektedir. Bilindii gibi kitap ehli putperest bir toplulukolmayp,Allah'tanbakasnasecdeetme,kurbankesme gibi fiili bir ibadet eylemi yneltmemektedirler. Ayn ekilde din adamlarnn gkyzn ve yeryzn yarattklarna, semadan su indirdiklerine inanmamaktadrlar. O halde burada yle bir sora gndeme gelmektedir: Acaba kitap ehli olan kimseler din adamlarn naslrabbedindiler?Dierbirifadeylehangifiillerindendolay,Allahu Tel onlar byle byk bir sula sulamaktadr? Bu konuda en net bilgibizehiphesizReslullah(s.a.v)'dangelmektedir.bniKesirbu ayetintefsirindeunlarkaydetmitir: mam Ahmed, Tirmizi ve bni Cerir'in muhtelif kanallardan olmak zere Adiyy b. Hatem (r.a)'den rivayetlerine gre Allah Resl'niin daveti ona ulat zaman O am'a kamt. Adiyy, cahiliyye devrinde Hrstiyan olmutu. Kz kardei ve kavminden bir grupesiredildiler.SonraAllahReslkzkardeineihsandabulundu ve ona hediyeler verdi. O da kardeine dnerek onu slm'a ve Allah Resl'nnyannagelmeyeteviketti.AdiyyMedine'yegeldi.Kabilesi Tayyiindereisolup,babasHatemEt'Tai,cmertliiilebilinenbirisi idi.nsanlaronungeldiinihaberverdiler.Adiyy,boynundagmten bir ha olduu halde Allah Resl'nnn yanna girdi. Allah Resl "Onlar Allah' brakp hahamlarn, rahiplerini rabbler edindiler" ayetini okudu. Adiyy b. Hatem der ki: Ben: "Onlar, din adamlarna 34

ibadetetmediler"dedim.Reslullahbunakarlk:"Evet,onlaronlara helali haram kldlar, haram da helal kldlar. Onlarda kendilerine uydular.teonlarnonlaraibadetibudur."dedi. Huzeyfe, bni Abbas ve bakalar "Muhakkak ki, Yahudi ve Hnstiyanlardinadamlarnnhelalveharamkldklareylerdeonlara tbi olmulardr" demilerdi. Sddi ise: "Onlar insanlar nasihati kabul ettiler, Allah'n kitabn ise terk edip arkalarna attlar." demitir. 28 bni Teymiyye Ebu'lBahteri'den bu ayet hakknda u sz rivayetetmektedir: "Onlar din adamlarna namaz klmadlar. ayet din adamlar onlara rk ve secde etme eklinde kendilerine ibadet etmelerini emretseydi ehli kitap din adamlarna bu noktada itaat etmezlerdi. Ancak Allahu Tel'nn haram kldklarn helal, helal kldklarn da haramtanmalarhususundakendilerineitaatedilmeleriniemrettiler, onlar da bu emre itaat ettiler. te onlarn din adamlarn rabb edinmeleribuekildeolmutur." 29 Begavi, bu ayetin tefsirinde ehli kitabn, haham ve rahiplerine secde ve rk eklinde bir ibadetlerinin olmadm syleyenlereylecevapvermektedir: "Onlar Allah'a kar gelerek din adamlarnn helal grdklerini helal, haram grdklerini haram kabul ederek onlara itaatettiler.tebylecerabbedindiler." 30 Kurtubi yle demektedir: "Bu buyruk ile ilgili Mean'il Kur'an'adaireseryazanlarderlerki:Onlarlimlerinizverahiplerinize her hususta itaat ettiklerinden dolay onlar rabbler konumuna kardlar." 31 YineaynayetleilgiliSeyyidKutubyledemektedir:

28bniKesirTefsiri,7/3456 30BagaviTefsiri,3/285 29bniTeymiyeKlliyat7/76 31El'CamiuLiAhkm,8/198

35

 "nk onlar dini emirlerini lim ve rahiplerinden alyorlar, onlardanaldklaremirlereitaatediyorlarvetbioluyorlar.badetve itikatbirtarafabylebirfiilbilefailinimrikyapmayakfidir.Allah'a ortakkomak,sadeceyasamahakknAllah'tanbakasnavermeklede tahakkukeder.Bylebirfiilsahibinimrikyapmayakfidir." 32 YineSeyyidKutubbirbakayerdeyledemektedir: "Dilleri ile Allah'tan baka ilh olmadn ve Muhammed'in (s.a.v)Allah'nkuluveresl"olduunusyleyipferdidavranlarda, arnma, evlenme, boanma ve miras gibi konularda Allah'n vahyine tbiolduklariinkendileriniMslmandiyeisimlendirenler,bununla beraber bunun dndaki konularda Allah'n kitabna gre ekillenmemikanunvenizamlaraitaatedenler...Allahkitabndaizin vermediihaldeAllah'nkitabnamuhalifolanyasalaravekanunlara itaat edenler... steyerek veya istemeyerek bu ada putlarnn kendilerinden istedikleri grevleri yerine getirme noktasnda tm deerlerini feda edenler.... Bu kutsal deerleri ile ada tutlarn istekleri elitii zaman Allah'n emirlerini kulak arkas yapp bu ada tutlarn emirlerini yerine getirenler... Evet, kendilerini Mslman ve Allah'n dinine mensup zannedip de tm bu fiilleri yapanlar,kafalarnyastklarndankaldrpbirannceuyanmakvene kadar byk bir irk bataklnn iinde olduklarn grmek zorundadrlar. irk ve mriklik, rabblik noktasnda Allah'tan baka bir Rabbin yaratan, rzk veren, ldren vb. varlna inanmakla ortaya kmaz. Allah ile beraber veya Allah'n dnda baka rabb'lerin hkimiyetineinanmakdairkinenbarizrneklerindendir. O halde yeryznn dousunda ve batsnda yaayan tm insanlar, yaantlarnda yetkiyi kime verdiklerine, kime uyduklarna, kime itaat edip, kime boyun ediklerine, kimin emrine uyup szn dinlediklerine bir baksnlar... ayet tm bu konularda sadece Allah'a itaat ediyorlarsa Allah'n kendisinden raz olduu dine, slm'a mensupturlar. Yok, ayet bu konularda Allah'tan bakasna tbi

32FiZilali'lKur'an,7/264

36

oluyorlarsa Allah korusun onlar tbi olduklar tutlarn dinine mensupturlar." 33 slmehidiAbdullahAzzambukonudayledemektedir: "Bilinmelidir ki; ibadet kanunlar, yasalar, haramlar ve helallerdenmeydanagelmektedir.BukanunveyasalarayetAllah'tan alnrsaozamanibadetAllahiinyaplmdemektir.ayetbuyasalar beer tarafndan dzenlenmi ise ubudiyyet yani ibadet beeredir. Velev ki insanlar namaz klsalar, oru tutsalar ve dini vecibelerini yerine getirse de dahi... Bu ok ak ve kesin olan konudur. inde tereddt yoktur. Tm limler u konuda ittifak etmilerdir: Kim ki haram helal yaparsa kfir olur ve yine kim ki helali haram yaparsa yinekfirolur." 34 badet kavramnn itaat kavram ile dorudan ilgisini bu ekildeakladktansonraburadaibadetinksmlarzerindedebilgi vermemiz yerinde olacaktr. Genel olarak slm limleri ibadet kavramnksmaayrmlardr. 1Kalbi badet: Allah'tan baka ilh olmadna, Muhammed (s.a.v)'in Allah'n kulu ve resl olduuna kalben inanmak, Allah'a tevekkl etmek ve buna benzer ibadet trleri kalbi ibadetksmnagirmektedir. 2Kavli badet: Kavli ibadet dil ile yaplan bir ibadet eididir.Tevhidkelimesiniikraretmek,zikir,tebih,iyiliiemretmek ve ktlkten sakndrmak gibi dil ile yaplan btn ibadet eitleri kavliibadetksmnagirmektedir. 3Ameli badet: Ameli ibadet ise, fiillerle yaplan ibadet eididir. Namaz klmak, zekt vermek, oru tutmak, hacca gitmek, Allah'n indirdii kanun ve yasalara gre hayat tanzim etmek, beer rn kanun ve yasalar reddetmek gibi tm fiili ibadetler ameli ibadetksmnagirmektedir. Son olarak zerinde durmak istediimiz konu ise, ibadetin kabul artlardr. slm limleri ibadetin kabul olunabilmesi iin iki

33FiZilali'lKur'an,9/89 34AbdullahAzzam,Hakimiyet,Mefhumu,sy:10

37

art ne srmlerdir: Bu iki art ihls ve ittibadr. Yani bir ibadetin Allahkatndakabuledilebilmesiiinncelikleyaplanofiilinancakve ancak Allah rzas iin yaplmas gerekmektedir. Yaplan ibadette kesinlikleAllah'tanbakasnnrzasaranmamal,namsalmak,hret kazanmak ya da riya ve gsteri iin ibadet yaplmamaldr. Allahu Telylebuyurmaktadr: "Oysa onlar, (Hanifler) slm'a balanarak dini yalnz Allah'a has klarak O'na kulluk etmek, namaz klmak ve zekt vermekle emrolunmulard. Dosdoru olan din de budur." (98 Beyyine/5) Bununla beraber yaplan bu ibadet Allah'n kitabna ve Resl'nn snnetine uygun olmaldr. Zira Allah'n kitabna ve Resl'nn snnetine uygun olmayan her i bid'at olup reddedilmitir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "De ki; Eer Allah' seviyorsanz bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah son derece balaycveesirgeyicidir."(3Alimran/31) YineaynkonudaReslullah(s.a.v)ylebuyurmaktadr: "Kim bizim emrimize uymayan bir i yaparsa, o i kendisindenreddedilmitir." 35 unu iyi bilmemiz gerekir ki, ibadet sahih bir akidenin gdasdr.Akidesizveibadetsizbirtoplumunhayvansrlerindenbir fark yoktur. Susuz kalm bir aa nasl kurumaya mahkm ise, akidesiz ve ibadetsiz bir toplumda yok olmaya mahkmdur. Zira ibadetkiiyiyaratlgayesigereiaslikimliinedndrr.Bununiin bizlere den ibadet kavramn en sahih anlamyla renip, Allah'n istedii ekilde, O'na laykyla ibadet etmemizdir. Fertlerin ve toplumlarnkurtuluuancakbuekildemmknolacaktr.

35MttefekunAleyh

38

RKKAVRAMI
"Andolsun ki, sana da, senden ncekilere de u vahyedildi: Yemin ederim ki, eer irk koarsan btn almalarn boa gider ve mutlaka kendine yazk edenlerden olursun."(39,Zmer/65) irk kelimesi, "erike" fiilinden masdardr. "irk" ve ayn kkten gelen irket, mareket, szlkte "mlk ve saltanatta ortak olmak"demektir.Aynkktengelen'ereke'fiili,"ortakkomak,ortak olmak"anlamnagelir."Ortakkoanaise"mrik"denir. Istlahtaiseirk,Allah'azatnda,sfatlarndayadafiillerinde denk tutmak, ortak komaktr. Allah'tan baka bir ilh tanmak, ibadetlerini Allah'tan bakasna yneltmek, Allah'n sfatlarn inkr etmek ya da Allah'a ait olan sfatlar ve yetkileri Allah'tan bakasna vermekirktir. Kur'an'n ifadesine gre irk zulmlerin en bydr. Zira Allah'airkkoanbirkimsencelikleYaradannakarhaddiniam vezulmetmitir.BaknzAllahuTelylebuyurmaktadr: "Lokman, oluna t vererek: 'Ey oulcuum, Allah'a e koma. Dorusu O'na e komak byk hakszlktr, zulmdr' demiti."(31/Lokman,13) irk ayn zamanda gnahlarn en bydr. Zira Allahu Tel irk hari dilerse kiinin btn gnahlarn affedebileceini ancakirkiaslaaffetmeyeceinisylemektedir: "phesiz Allah kendisine ortak koulmasn balamaz. Bunundndadilediinibalar.Allah'aortakkoan,muhakkak ki,derinbirsapkladmtr."(4,Nisa/116) Eb Zer'in (r.a) rivyet ettiine gre Peygamberimiz (s.a.v) yle buyurmutur: "Cebrail bana gelerek mmetinden kim Allah'a herhangibireyiirkkomadanlrsecennetegirermjdesiniverdi. 39

Ben, (hayretle) 'zina ve hrszlk yapsa da m?' diye sordum. 'Evet, hrszlk etse de, zina yapsa da' cevabn verdi. Ben tekrar: 'Yani hrszlk etse, zina yapsa da m?' dedim. 'Evet, bunlar yapsa da (Cennete girecektir)' buyurdu. Ben ayn soruyu drdnc defa sorunca; 'Eb Zerr'in burnu srtlse de cennete girecektir' byurdu." 36 Bununla beraber irk kiinin dnyada hayr olarak yapt btn amellerini boa karan bir fiildir. irk koan bir kimse, ne kadar ok salih amellerde bulunsa da, ne kadar ok ibadet etse de yapmolduuamellerinAllahkatndahibirgeerliliiolmayacaktr. BaknzAllahuTealylebuyurmaktadr: "Andolsun ki, sana da, senden ncekilere de u vahyedildi: Yemin ederim ki, eer irk koarsan btn almalarn boa gider ve mutlaka kendine yazk edenlerden olursun."(39,Zmer/65) bniTeymiyeirkiikiksmaayrarakyleaklar: 1Ulhiyette irk: Kiinin ibadetinde, sevgisinde, korkusunda, midinde ve snmasnda, Allah'a ortak komadr. Bu tevbe edilmedike Allah'n balamayaca bir eydir. Reslullah'n Arap mrikleri ile savamas da bu sebeptendir. nk onlar ulhiyette Allah'a irk komulardr. Allahu Teal yle buyurmaktadr: "nsanlardan kimi de Allah'tan baka eyleri O'na e tutuyorlar da onlar, Allah' sever gibi seviyorlar. Oysanman edenlerin Allah sevgisi daha kuvvetlidir. O zulmedenler, azab grecekleri zaman btn kuvvetin Allah'a ait olduunu ve Allah'n azabnn gerekten ok iddetli bulunduunu keke anlasalard!"(2Bakara/165) "yi bil ki, halis din ancak Allah'ndr. O'ndan baka birtakm dostlar' tutanlar da yle demektedirler: 'Biz onlara sadecebiziAllah'adahaokyaklatrsnlardiyeibadetediyoruz.'

36MttefekunAleyh

40

phe yok ki Allah, onlarn aralarnda ihtilaf edip durduklar eyde hkmn verecektir. Herhalde yalanc ve nankr olan kimseyiAllahdoruyolakarmaz."(39Zmer/3) Reslullah(s.a.v)Husayn'a"kailhatapyorsun?"deyinceo "alt tanesi yerde bir tanesi de gkte olmak zere yedi ilha tapyorum"diyecevapverdi.Reslullah(s.a.v):"steyerekvekorkarak taptnhangisidir?"deyinceo"gkteolandr"karlnverdi. 37 2Rubbiyetirki:Allahhkmranvemdebbir,verenve alan, zarar ve fayda veren, alaltan ve ycelten, her trl eksiklikten mnezzeh olan rabbtir. Her kim veren ve alann, zarar ve fayda verenin, ykselten ve alaltann Allah'tan bakas olduuna inanrsa Allah'n rubbiyetine irk komu olur. Fakat kii bu irkten kurtulmak isterse rnek olarak kendisine ilk verenin kim olduunu dnsn.VerdiinimetlerdendolayO'nakretsin.Kendisinekimin iyilik yaptn, dnsn ve buna karlk versin. Nitekim Reslullah (s.a.v), "Her kim size iyilik yaparsa onu mkfatlandrn. Verecek bir mkfatbulamadnzzamanonuniinduaedin.Greceksinizki,onu mkfatlandrmnzdr"buyurmaktadr. 38 NimetlerinhepsiyceAllah'ndr.Oylebuyurmaktadr: "SizdenimetnamnanevarsahepAllah'tandr.Sonrasize skntdokununcaAllah'aferyadedersiniz."(16Nahl/53) bni Teymiye, bu iki eit irkten baka gizli irk olarak adlandrdncbirirktendahabahsederveonuyletanmlar: "Gizli irke gelince, bu hemen hemen hi kimsenin kurtulamad bir eydir. Allah ile beraber bakasn sevmek gibi... ayetkiininAllah'sevmesipeygamberleri,salihlerivesalihamelleri sevmesi gibiyse bunun konuyla bir alkas yoktur. nk bu Allah sevgisinin hakikatine iaret eder. Zira sevginin hakikati, O'nun sevdiini sevmek, O'nun sevmediini de sevmemektir. Her kimin sevgisi gerek ise sevdiine muhalefet etmez. nk muhalefet

37Tirmizi,Daavat,36 38Nesai,Zekat72,EbuDavud,Zekat38

41

sevgiliye balln eksikliindendir. Allahu Tel'nn u sz buna iaretetmektedir: "De ki, siz gerekten Allah' seviyorsanz bana uyun ki, Allah da sizi sevsin ve sularnz balasn. nk Allah ok esirgeyicivebalaycdr."(3Alimran/31) Gizli irk ise; kiinin Allah'tan korkmakla beraber bakalarndan da korkmas ve bu korkunun orantl olarak oalp azalmasdr. Gizli irk mmet iinde karncann yrynden daha gizlidir.BuirktenkurtulmannyoludaAllah'akarihlsl olmaktr. hls ise ancak zhdten sonra gerekleir. Zhd ise takvasz olmaz. Takvaise,emirvenehiylerehakkylauymaktr." 39 Bazslmlimleriirkinksmlarnyleizahetmilerdir: irku'lstiklal: Birbirinden bamsz ayr ayr ileri gren ikiilhnvarlnkabuletmektir.Mecusileriniyiliktanrsvektlk tanrsolarakyaptklarayrmbununengzelrneidir. irku'tTakrib: Bu, Allah'a kendilerini yaklatracaklarn zannederek bir takm putlara ibadet etmektir. Cahiliye dneminde Araplarn Allahu Teal'ya iman edip ancak putlara ibadet ederek kendilerininAllah'ayaklaacaklarnsanmalarbutariftekullandr. irku'tTaklid: Bu atalarnn izinden gitmek suretiyle Allah'tanbakasnaibadetedenleriisimlendirmekiinkullanlr. 40 slm limlerinin irk kavramn bu ekilde blmlendirmeleriyle birlikte irk ok deiik ekillerde karmza kmaktadr. Bugn yaadmz ada irkin en bariz ve en grnen rnei hkimiyet noktasndadr. Hkimiyet irki, kiinin Allah'n indirdii ile hkmetmemesi, Allah'n indirdii kanunlar brakp yeni kanun ve yasalar karmas, Allah'tan baka ya da Allah ile beraber mutlak bir kanun koyucunun varlna inanmas, Allah'n kitabn brakptutlarnkanunlarylahkmolunmayistemesidir.YineAllah ve Resl'nn hkmnden raz olmamak, Allah'n haran kld eyleri helal saymak, Allah'n helal kld eyleri ise haram saymak

39bniTeymiyeKlliyat1/164 40YusufKerimolu,KelimelerveKavramlar

42

hkimiyet irkinin en belirgin rneklerindendir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Yoksa onlarn birtakm irk kotuklar ortaklar m var ki,Allah'nizinvermediieyleri,dindenkendilerineteriettiler (bireriat/dinkuralkldlar)."(42,r/21) "Hkm, yalnzca Allah'ndr. O, kendisinden bakasna kulluk etmemenizi emretmitir. Dosdoru olan din ite budur; ancakinsanlarnoubilmezler."(12,Ysuf/40) "O, kendi hkmranlna kimseyi ortak etmez." (18, Kehf/26) "Hayr,Rabbiheandolsunkiaralarndakananlamazlk hususunda seni hakem klp sonra da verdiin hkmden ilerinde hibir sknt duymakszn (onu) tam mansyla kabullenmedikeimanetmiolmazlar."(4/Nis,65) Yine irkin bir dier eidi," kiinin m'minleri brakp kfirleri dost edinmesi, m'minlere kar mriklere yardmda bulunmasdr ki, bu da kiiyi slm'dan karp mriklerden klmaktadr.Ziravelivedostedinmeksevgi,gvenveyardmbekleme duygularnnbirarayagelmesindenoluur.Allah,Kur'an'davel,dost veyardmcolarakkendisininyeterliolduunubelirtir: "Allah sizin dmanlarnz sizden daha iyi bilir. Vel (gerek bir dost) olarak Allah yeter, bir yardmc olarak da Allah kfidir."(4,Nis:45) nsan iin Allah'tan baka gerek anlamda dost ve yardmc yoktur. "Gerekuki,gklerinveyerinmlkAllah'ndr;diriltir ve ldrr. Sizin Allah'tan baka velruz ve yardmcnz yoktur." (9,Tevbe/116) Kfirleridosttanyp,Mslmanlarsevmemekiseapakbir irktir: "Ey iman edenler! Yahudilerle, Hristiyanlar dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlardr. inizden kim onlar dostedinirse,odaonlardandr."(5,Mide/51) 43

 "Ey iman edenler! Sizden nce Kitap verilenlerden dininizi oyuncak ve elence yerine tutanlar ve kfirleri dost edinmeyin. Eer gerek mminlerden iseniz Allah'tan korkun." (5,Mide/57) Bugn karlatmz dier bir irk eidi ise, Allah'a yaknlama umuduyla Allah'n yaratklarm vesile ve vasta edinmektir. Kiilerin Allah'a daha yakn olma maksadyla, Allah'tan bakalarna ynelmeleri, onlara dua etmeleri, kendileri ile Allah arasnda bakalarn vasta tayin etmeleri, dileklerini ve isteklerini Allah'adeildebuvastalarayneltmeleribugnkarlatmzbariz irkeitlerindendir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Dikkat et, hlis din Allah'ndr. O'nu brakp kendilerine birtakm dostlar edinenler, 'onlara, bizi Allah'a yaklatrsnlar diyekullukediyoruz'derler."(39,Zmer/3) "Onlar Allah' brakp kendilerine ne zarar ne de fayda verebilecek eylere tapyorlar ve 'bunlar, Allah: katnda bizim efaatlarmzdr' diyorlar. De ki: Siz Allah'a gklerde ve yerde bilemeyecei bir eyi mi haber veriyorsunuz? H! O, onlarn irk/ortakkotuklarhereydenuzakveycedir."(10,Ynus/18) Dierbirirkeidiiseibadetekillerindenherhangibirisini Allah'tan bakasna yapmaktr. Allah'tan bakasna secde etmek, Allah'tanbakasadnakurbankesmek,Allah'tanbakasnaduetmek gibi fiiller tevhidi bozan irk amellerindendir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "De ki,phesizbenim namazm,ibadetlerim, hayatmve lmm yalnz lemlerin Rabbi olan Allah iindir." (6, En'm/162) "Ancak Sana ibdet/kulluk eder, ancak Senden yardm ister,medetumarz(EyAllah'm!)"(1/Ftiha/5) "Allah ile beraber baka bir ilha yalvarp yakarma, sonraazabauratlanlardanolursun."(26,ur/213) "Allah'tan bakasna (yalvarp) du edenden daha sapk kim vardr? Yalyardklar o kimseler kymet gnne kadar 44

onlara cevap veremezler ve onlarn dularndan habersizdirler." (46,Ahkaf/5) Bilinmelidirkiirkineitleriyukardabahsettiimizeylerle snrl deildir. Ancak biz burada amzda karlatmz en bariz irkeitlerinivermeyealtk.Busaydmzbykirkeitlerinin dndabirdekkirkvardrki,irkinbueidibykgnahlardan daha byktr; ancak sahibini ebedi olarak cehennemlik yapan bir irk deildir. Riya, yani rzs iin yaplmas gereken bir ibdeti Allah'tan bakas iin yapmak, Allah'tan bakas adna yemin etmek, zarardanuzaklatrmakiinmanevsnakolarakAllah'ndndabir ey kabul etmek adna nazar boncuu gibi eyler takmak gibi fiiller kk irkin rneklerindendir. irk kavramm Seyyid Kutub'un u mkemmel yorumu ile noktalamak istiyorum. Allahu Tel yle buyuruyor: "Onlarn ou Allah'a ortak komakszn O'na inanmazlar."(12,Yusuf/106) BuayetintefsirindeSeyyidKutubyledemektedir: "Olaylar, olgular ya da kiileri deerlendirirken, yeryz kkenli deer ltlerini benimseyerek Allah'a ortak koarlar! Yarar dazarardaAllah'nelindeolmasnaramen,bunlarsadecesebeplere balayarakbirtrdeterminizmleO'na,Allah'aortakkoarlar!Tekbir olanAllah'neriatntemelalmambiryneticiyadaynlendiriciye itaat ederek; Allah'n gc dnda bir gce boyun emek suretiyle O'na ortak koarlar! Allah'n dnda, O'nun kullarndan birine umut balamakla Allah'a ortak koarlar! Aslnda dier insanlarn bir tr beenisini kazanabilmek amacyla kendilerini feda ederek Allah'a ortakkoarlar!Biryararsalamakyadabirzararbertarafetmekiin cihada katldklarnda, Allah'tan bakasnn rzasn gzeterek Allah'a ortak koarlar! badet srasnda Allah'n yansra, bakalarnn da honutluunu kazanmaya alarak Allah'a ortak koarlar! Bu nedenledir ki Peygamberimiz: 'inizdeki irk, karncann ayak seslerindenbilesessizdir!'buyurmutur.

45

 Hadislerde bu gizli irke ilikili, baka rnekler de yer almaktadr: Tirmz'nin, bn mer'den aktardna gre, Peygamberimizylebuyurmutur: 'Allah'tan bakasnn adna stne yemin eden, Allah'a ortak komutur!' mam Ahmed, Ebu Davud ve dier hadis imamlarnn, bn Mesud'dan aktardklarna gre Peygamberimiz: 'Byclk ve muskaclk,irktir!'buyurmutur. mam hmed'in 'Msned' adl eserinde, Ukbe bin Amir'den aktardnagre,Peygamberimizylebuyurmutur: "Muskayadanazarlktayan,Allah'aortakkomutur!". EbuHureyre'dendeuekildebirhadisaktarlr:"Reslullah salt ve selm zerine olsun yle dedi: Allah buyuruyor ki: 'Ben ortaklara en muhta olmayan, en uluyum. Kim iledii herhangi bir amelde bakasn Bana ortak koarsa, onun Bana kotuu ortakla babaabrakrm.'" mam Ahmed, Ebu Said bin Ebi Fedale'den u hadisi aktarr: Reslullah'nsaltveselmzerineolsunyledediiniduydum: "Hakknda en ufak bir kukuya yer bulunmayan kyamet gnnde Allah, ilk insandan son insana varana dek herkesi bir araya topladndabirmnd'AllahiinyaptbiriteO'naortakkomu kimsevarsa,yaptnnkarlngitsinoortakkotuundanistesin! nk Allah, ortaklara en muhta olmayan en uludur..." diye seslenecektir. Yine mam Ahmed, Mahmud bin Lebid'den yle bir hadis aktarmaktadr: "Reslullah salt ve selm zerine olsun "Sizin adnza en ok korktuum, kk irktir" buyurdular. evresindeker bunun zerine: "Ey Allah'n elisi! Kk irk nedir?" diye sordular. O da buna cevap. olarak dedi ki: "Riydr! Kyamet gnnde insanlar yaptklaryla birlikte huzura geldiklerinde Allah onlara: Hadi imdi dnyadayken kendilerine riya yapp gsterite bulunduunuz

46

kimselerinyannagidin!Bakalmonlarsizeyaptklarnznmkfatn verebileceklermi!'buyuracaktr." nananlarn kendilerini kollayp imanlarn koruyabilmeleri iinsreklidikkatliolmalargerekengizliirkitebudur. Bir de gzle grlr apak irk vardr. Bu da yaama ilikin herhangi bir meselede Allah dnda herhangi bir kimseye boyun eilmesidir! Allah'n eriat dnda bir eriatla yarglanmay kabul etmektir! Bunun irk olduu tartma gtrmeyecek denli kesindir! Allah'nbelirlemediibtnyleinsanlarnkardbayramlaryada trenleri benimsemek vb. biimde herhangi bir gelenei kabullenmektir! Allah' brakacak, Allah'n buyruuyla eliecek bir kyafetmodelinibenimsemektir!.. Bu tr konularda, kullarn Rabbinin apak buyruunu bir yana brakarak, kullarn kardklar yaygn sosyal bir gelenei benimsemesivekabullenmesiszkonusuolduundan,yanlhareket etme suretiyle ilenen, gnah snrlarnn da tesine gemektedir... Zira byle bir durumda sz konusu eylem, gnah deil, dpedz irktir! Neden diye sorulacak olursa, bu tr bir eylem, Allah'n buyruunun tam tersine, Allah dnda bir otoriteye boyun emenin gstergesidir! Bu adan sz konusu trden bir eylem, olduka korkunvetehlikelibiritir." 41

41FiZilali'lKur'an

47

 SLMKAVRAMI
"Kim slm'dan baka bir din ararsa ondan asla kabul edilmeyecek ve o ahirette de zarar edenlerden olacaktr."(3,li mrn/85) "slm" kelimesinin kk "silm" mastarndan gelmektedir. "Selime",sulh(bar)anlamnagelir.Aynkktentreyen'selm,silm, selm' gibi kelimeler de bar anlamn verirler. Yine ayn kk paylaan"selem",baryapmak,anlamak,peinparaileveresiyemal almakdemektir.'Esleme',baryapt,sulhagirdivebarnartlarna uyduanlamlarnagelir.'Selime'fiiliaynzamanda;boyunemek,itaat etmekanlamlarnadagelir. "elslm"kelimesi,Kur'nKerim'de6yettegeer."slm" ve "mslim" kelimeleri, ekimleriyle birlikte Kur'an'da toplam 50 yerde kullandr. slm ve mslim kavramlarnn kk olan "silm" kelimesivetrevleriise,toplam157yerdegeer. Terim olarak slm kavram, Allah tarafndan peygamberler araclyla insanlara bildirilen, dnyada ve hirette insanlar mutluluaulatracakhayatekli,itikadveamelbirnizamdr. 42 slm kelimesi ierik itibaryla bar ve gven ierisinde olmak, boyun eerek itaat etmek ve kabullenmek, teslim olmak, balanmak,ihlasvesamimiyetgibiunsurlarihtivaetmektedir.Hasan elBenna terim olarak slm' barndrd anlamlarla birlikte u ekildetarifetmektedir: "slm,doruakdeveibadetolduugibiaynzamandadevlet ve vatandr, hkmet ve mmettir, ahlak ve kuvvettir, rahmet ve adalettir, kltr ve kanundur, ilim ve hkmdr, madde ve servettir, cihadvedavadr,orduvefikirdir." 43

42AliTantavi,Fetvalar 43Mecmuatu'rResail

48

 slm, btn peygamberlere gnderilen semv (lh) dinin addr. nk lh vahyin kayna birdir ve o da Allah'tr. Allah'n 'slm'adnverdiibuilhdin,Hz.Muhammed(s.a.v)ileolgunlua ulam, btn hkmler asndan tamamlanm, btn ilkeleri Peygamber tarafndan aklanm bir hidyet yoludur. Allah katnda geerli din, yalnzca slm'dr. Bu dine inananlara 'Mslman' adn, Allah vermitir. Gemi peygamberler de Mslmand, onlara inanan insanlarda.Opeygamberlerdeinsanlaryalnzcaslm'advetettiler. slm' din olarak seen ve ona tbi olan kimseye Mslman denilir. Mslman, Allah'a itaat eden, boyun een, balanan, kendini Allah'averen,ihlsbirekildeAllah'aynelenvehakkylaMslman olankiidir.

Kur'an'Kerim'deislmKelimesi
"DorusuAllahkatndadin,slm'dr."(3,limrn/19) "Kim slm'dan baka bir din ararsa ondan asla kabul edilmeyecek ve o ahir ette de zarar edenlerden olacaktr."(3,li mrn/85) "Bugn dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladm.Sizedinolarakslmbeendim."(5,Mide/3) "Allah kimi hidayete erdirmek isterse, onun gnln slm'a aar. Kimi de saptrmak isterse, sanki ge ykseliyormu gibi, gsn dar ve skntl yapar. Allah, inanmayanlaritebylepislikiindebrakr."(6,En'm/125) "Allah, kimin barm slm'a am ise ite o, Rabbinden bir nur zerinde deil midir? Artk Allah'n zikri hususunda kalpleri katlam olanlarn vay haline! te bunlar, apak bir sapklkiindedirler."(39,Zmer/22) "slm'a davet olunduu halde Allah zerine yalan uydurandan daha zalim kim olabilir? Allah zalim toplumu doru yolailetmez."(61,Saff/7) HadisieriflerdeslmKelimesi 49

 "slm, be esas zerine bin edilmitir (kurulmutur). Allah'tanbakailholmadnaveMuhammed(s.a.v)'inO'nunkuluve resl olduuna ehdet etmek, namaz klmak, zekt vermek, Beyt'i (Kbe'yi)haccetmekveRamazanorucunututmak." 44 "Sizden biri iiyle dyla Mslman olursa, yapt her bir hayr, en az on inilinden yedi yz misline kadar sevabyla yazlr. ledii her bir gnah da sadece misliyle yazdr. Bu hal, Allah'a kavuuncayakadarbyledevameder." 45 "Her ocuk, slm (Allah' tanma ve O'na teslim olma) yaratlzeredoar." 46 "slm garip olarak balad, tekrar balad gibi garip hale dnecektir.Gariplerenemutlu!" 47

slmDinininHkmleri
Allahu Tel'mn raz olduu dinin yani slm'n hkmlerini genelolarakdrtksmdainceleyebiliriz: 1tikad Hkmler: Kiilerin dinde zorunlu olarak kabul etmesi ve boyun emesi gereken hkmlerdir. Bu hkmlerden herhangi bir tanesini inkar eden kii dinden kmtr ve byle bir kimseninMslmanolarakisimlendirilmesiszkonusudeildir. 2Ameli Hkmler: Allahu Tel'nm insanolundan yaplmasn ve uzak durulmasn emrettii ameller slm'n ameli hkmleridir. 3Ahlaki hkmler: Hal ve hareketleri, davranlar, slm ve insan ilikileri aklayan hkmlere ahlk denir. Bunlar, ahlkn gzellemesinevevicdannterbiyesineaitbulunanhkmlerdir.Kt szveyalansylememe,kendisiiinistediinibakasiindeisteme... gibi.

46Mslim,Kader25

44Buhr,man1;Mslim,man22,Nesai,man13,Tirmizi,man3 45Buhr,man31;Mslim,man205,hadisno:129 47Mslim,man232,Hadisno:145,Tirmizi,man13,Hadisno:2631

50

 4Hukuk Hkmler:Bunlargenelolarakmuamelatileilgili hkmlerdir. zellikle devlet ynetimini, toplum idaresini ve ekonomik durumlar ieren konular, evlenme, boanma, miras datm, ticar ve siyas ileri, ksaca slm devletinin kanun ve kurallarnbelirleyenbtnhkmlerdir.

slmDinininzellikleri
1Rabbanilik: slm dininin en temel ve belirgin zellii AllahuTealtarafndangnderilmiolmasdr.Dierbirifadeileslm ilhi bir dindir. Btn kanun ve hkmleri, emir ve yasaklar bizzat AllahuTealtarafndanbelirlenmitir. Buzelliiileslmdemokrasi,komnizm,emperyalizmgibi dier beeri dinlerden farkldr. Zira bu saydmz dinler rabb esasl deil, insan esasldr. Beeri dinlerde asli olan, kanun ve hkmlerin emirveyasaklarn,insanlartarafndanbelirlenmesidir. 2Ftrlik: slm dininin dier bir zellii ilhi olmakla beraber insanlara gnderilmi bir dindir ve btnyle insanolunun yaratlna uygundur. slm insana byk nem vermi ve onun yaratlna uygun hkmler koymutur. nam slaha, almaya ve gelimeyesevkeder. Bu zellii itibaryla da slm dier beeri dinlerden farkllk arzetmektedir. Zira beeri dinlerde asli olan insan olmayp sadece kkveaznlkbirtopluluunmenfatleridir. 3Evrensellik: slm evrensel bir dindir. Sadece belirli bir tarihe ve belirli bir corafyaya has hkmler koymamtr. Getirmi olduu prensipler btn zamn, btn dnyaya, btn insanla yneliktir. nsan hayatnn beikten mezara tm aamalarm ve hayatntmalanlarntanzimeder. Bu zellii itibaryla da slm beeri dinlerden farkldr. Zira beeri dinler sadetle belirli bir aa ve belirli bir insan topluluuna ynelikkenslm'nhkmleribelirttiimizgibitmzamanlardatm insanlarayneliktir.

51

 4Hrriyet: slm dini insanoluna hrriyetini teslim eden, onu kendisi gibi insanlarn kulluk ve kleliinden kurtaran yegne nizamdr. Dier tm beeri sistemlerde insanlar yine kendileri gibi insanlara kulluk ve klelik yaparlarken, slm insan bu zilletten kurtarmveinsannsadeceyaratcsna,lemlerinRabbinekullukve klelik yapmasn salamtr. Baknz Allahu Teal yle buyurmaktadr: "De ki: Ey kitap ehli! Sizinle bizim aramzda ortak olan bir sze geliniz. Allah'tan bakasna kulluk etmeyelim, O'na hibireyi e tutmayalm ve Allah' brakp da kimimiz kimimizi ilhlatrmasn. Eer onlar yine yz evirirlerse, deyin ki: "ahit olunbizMslmanlarz."(3,Alimran/64) BuayetinaklamasnadairSeyyidKutubyledemektedir: "slm insanlar, kullara kulluktan kurtaran tam bir zgrlktr. slm nizam da dier dzenler arasnda zgrlk hareketinigerekletirenbiricikdzendir.nsanlar,yeryzkaynakl dzenlerin hepsinde birbirini Allah'a ramen rabbler edinirler. Bu birbirini rabb edinme olay en kat dikta rejimlerinde gze arpt gibi,enileridemokrasilerdedeortayakmaktadr.lahlnenbata gelen zellii, insanlar kendisine taptrma ve kurumlarn, sistemlerim yasalarm, kanunlarm, deer yarglarn ve ilkelerini benimsetmedir. Bu, yeryz kaynakl btn dzenlerde u veya bu ekilde birtakm insanlarn tekeline girmitir. u veya bu konumda insanlardan bir toplulua havale edilmitir. Geni halk kitlelerinin kendisinin belirledii yasalara, deer yarglarna, ilkelerine ve dncelerineboyunediibutoplulukyeryzilhlardr.nsanlarn ilhlk ve rubbiyet zelliklerini kendilerinde grmelerine izin vermeleri ve Allah'a ramen birbirlerini rabbler edinmelerinin tipik rneidir bu. nsanlar, bu ilhlar byle kabul etmekle, onlara secde etmeseler de, nnde eilmeseler de Allah'a ramen onlara kulluk etmi olurlar. Zira kulluk Allah'tan bakasna ynelme imkn olmayan bir ibadettir. te ancak slm nizamnda insan bu boyunduruktan kurtulur. zgrle kavuur. Dncelerini, 52

dzenlerini, yaam biimlerini, yasalarn, kanunlarn, deer yarglarnvekeleriniyalnzAllah'tanalanbirzgrlekavuur.Bu konudaonunkonumudiertminsanlarnkonumugibidir.Ovedier btn insanlarla eit konumdadr. Hepsi ayn dzeydedir. Hepsi Allah'n emrindedir. Allah'a ramen birbirlerini rabbler edinmezler. tebuanlamylaslm,Allahkatndakabulgrentekdindir.Vetm peygamberlerin Allah katndan getirmi olduu din budur. Allah, peygamberleri bu din ile gnderdi ki, insanlar kullara kulluktan kurtarp Allah'a kul etsinler. Kullarn zulmnden Allah'n adaletine kavutursunlar... Bundan yz eviren Allah'n ehadetine gre Mslman olmamtr... Meseleyi arptranlar istedii kadar arptrsn...Saptranlaristediikadarsaptrmayaalsn." 48 5nsana nem Vermesi: slm dini insanoluna gnderilmesihasebiyleonabyknem vermektedir.Bundandolay slm dininin btn hkmleri u be esas korumak iin gnderilmitir:Dinemniyeti,nefis(can)emniyeti,aklemniyeti,nesil emniyetivemalemniyetidir.slmdinininhkmleriningzettiiasl maksatlar ite bu be esastr. slm ncelikle insann din hakkn ve diniyaamahrriyetinigvencealtnaalr.Dahasonraisehakszyere bir kimsenin bir, bakasnn canna kast etmesini yasaklam, haksz yereadamldrenlereksascezasuygulayarakcanemniyetini,dier bir ifadeyle, insann yaama hakkn temin etmitir. Bununla beraber akla zarar veren alkol ve uyuturucu maddelerini yasaklayarak, bunlar kullananlara ar cezalar getirmi ve insann akl emniyetini salamtr. Nesil emniyeti iin her trl gayri meru ilikiyi yasaklam, zina edenlere recm ya da had cezas gibi ar cezalar ngrm ve bylece nesil emniyetini salamtr. Bir kimsenin bir bakasnn maln haksz yere almasnn nne gemi, hrszl yasaklayarak hrsza el kesme gibi ar bir ceza vermi ve bu ekilde deinsanolununmalemniyetinisalamtr. 6Akla ve lme nem Vermesi: slm, vahiy dini olmasyla birlikte, akla da byk nem verir. Akla hitap eder, aklly sorumlu

48FiZilali'lKur'an

53

tutar.Bilimedestndeervermi,ilimrenmeninherMslmn farz olduunu bildirmi, alma, renme ve dnce gibi konulara gereken nemi vermitir. Yalnz unutmamak lzmdr ki, slm aklc deildir;aklllarndinidir. Busaydklarmzslmdinininelbettetmzelliklerideildir. Bizburadazellikleslmdininidierbeeridinlerdenayrvestn olanzellikleriniyazmayagayretettik.Zirabugnbazevrelerslm dininin 15 asr nce Arap toplumuna inmi bir din olduunu, bu yzdenbugnitibarylainsanlaverebileceibireylerinolmadm iddia etmektedirler. zellikle gnmzde demokrasi dininin ve laikliinyeryznndousundavebatsndahakimolmasndansonra insanlarbubeeridinleretemayletmilerdir. nceliklebilinmesigerekirkiyukardadabelirttiimizzere slm dini insana insanln, onur ve haysiyetini kazandran tek ve yegne dindir. slm dininin en temel ve belirgin zellii kullan kendileri gibi kullara kulluktan kurtarp, gklerin ve yeryznn Rabbine kulluk ve klelik ettirmesidir. slm dininde fertler sadece amasadeceyaratclarnnkleleridir.zerindehibirtartmannve ihtilafn olmad gerek udur ki; beer esasl dinlerde ve zellikle demokrasilerde egemenlik yani hkimiyet hakk tamamen insanlarn tekelindedir. Yani insann zerinde egemen g yine insandr. Ancak slm dininde tek ve yegne egemen, kanun ve hkm koyan Allahu Tel'dr. Yani slm bir toplumda insanlar ancak yaratclar tarafndanynetilmektedirler. Beeri dinler insan yine kendi gibi insanlara kulluk ettirmekle beraber insana hibir deer vermemilerdir. Bugn yeryzndeyaayaninsantopluluklarnabaktmzzamanbunuok ak bir ekilde grmekteyiz. Zira bugn hemen hemen yeryznn tamamnda slmn hkimiyeti terk ederek beer esasl dinlerin hkimiyetikabulgrmtr. Beeri dinler ve zellikle de bugn insanlann kendisini btnyle yneldikleri laiklik ve demokrasi dini insanln sevk ve

54

idaresi iin getirmi olduu prensiplerle insanla ancak sefalet ve rezalettenbakabireyverememitir. Beeri dinlerin ve de zellikle demokrasinin temel prensiplerinden bir tanesi hi phesiz temel hak ve hrriyetlerdir. tebudnceveyaambiimibugninsanlnbamabelaolanen korkun musibetlerden bir tanesidir. Toplumlara tannan bu ekilde snrsz hak ve zgrlkler, insann hayvanlardan daha aa bir seviyeye dmesine neden olmutur. Yine bununla beraber demokrasinin getirdii dier bir esas olan mlk edinme hrriyeti fertlere istedii yoldan hibir kayt ve kurala bah kalmakszn mlk veservetedinmevemalmistediiekildekullanmahakktanmtr. Bylece kiiler diledii gibi kazanma, diledii gibi harcama salahiyetine sahip olup, faizcilik, vurgunculuk, tefecilik yaparak, kumaroynayarak,ikiiipzinayaparak,istedikleriyoldankazanabilir, kazandklarm da istedikleri bir ekilde harcayabilirler. Bir kadnn kendisini satarak para kazanmas, kazand paray da faiz ile oaltmas demokrasinin salad temel hak ve zgrlklerdendir. Devletin, fertlerin ekonomik faaliyetlerine mdahalesi sz konusu deildir.Devletingrevisadecekendihakkmaldktansonrafertlerin mallarnabekilikyapmaktr.tebeeridinlerdekibudnceyaps dnya maln tek hedef haline getirmi, Kiilerin mallarn diledikleri gibikullanmazgrlyledekazanmannardndagerekleebilecek her trl sosyal hedef ve ba kopartmtr. Fakir ve ihtiya sahibi kimselerin, zenginlerin malnda hibir haklar yoktur. Bunun doal sonucu olarak da insanlar mal ve mlk sahibi zenginler ve alk ierisindeyaayanfakirlerolmakzereikitabakadanolumaktadr. Beeri dinlerin tbilerine salad dier bir zgrlk hakk kiilik zgrldr ki bu hususta durum ok daha vahim, mide bulandrcvetiksindiricidir.ahsihrriyetdncesi,beeridinlerin hkim olduu toplumlar hayvanlardan daha dk bir hale getirmitir. "Onlar hayvanlar gibidirler. Hatta seviyece daha da aa..."(25Furkan/44) 55

 ahsi zgrlk dncesi, kiinin her trl badan kurtulma zgrldr. nsana yaantsnda diledii gibi hareket etme imkan tanr. Ne devletin, ne bir bakasnn, insann kendi hayatyla ilgili kararlarna mdahale etmesi sz konusu deildir. Bir kadn kendini satmak istiyorsa bu onun zgrldr ve en tabii hakkdr. Devlet ona yasal yollardan kendini satmas iin genelevler aarak imknlar dahisunar.Kiilerecinselolmakistiyorsabundatamanlamilehak sahibidirler ve devletleri onlar koruma adna "ecinselleri koruma kanunu"bilekarr. Yukarda da belirttiimiz gibi Allah'n indirdii esaslara dayanmayan beeri dinlerdeki ahsi zgrlk dncesi insan hayvanlardan daha aa bir konuma getirmitir. ahsi hrriyet kapsamnda zina, homoseksellik, plaklk toplumlarda yaygnlk kazanmtr. En aa ve en irkin ilikiler insanlarn gz nnde yaplmaya balam, daha da kts herkes bu tip sapk ilikileri normal bir tavrla karlamtr. Kanunla garanti altna alnm ahsi zgrlk, her trl cinsel sapkl beraberinde getirmitir. Bu, kanunlarn hibir ekilde mdahale edemeyecei son derece zel bir meseledir. Kanun ancak tek bir durumda buna karr. O da tecavzdr. nk tecavz anlaarak deil zorla yaplmaktadr. Ama herhangibirilikianlaarakoluyorsanekanunun,netoplumunnede insanlarn buna mdahalesi mmkn deildir. Bu ister normal bir iliki olsun, isterse de ters bir iliki (erkein erkekle ya da kadnn kadnla ilikisi) fark etmez. Bu ilikiye giren taraflar ilgilendirir. Bakalarndeil... Bundansonraartkevler,lokaller,kulpler,ormanlar,parklar her eit cinselliin yapld meknlardr. Bunlarn hepsi kanunun koruduu,fesatladoluptaanbirergenelevlerdir." 49 "ahsi zgrlk dncesinden sonra, sapk ve garip cinsel ilikiler bu aa yuvarlanm toplumlar doldurmutur. Erkeklerin kendi aralarnda ilikileri, hayvanlarla ilikiler, ayn anda birka erkekle birka kadn arasnda yaanan ilikiler oalmtr. Buna

49MuhammedKutub,MezahibuFikriyeMuasra,sy:216

56

benzer ilikiler hayvanlarn ahrlarnda dahi bulunmamaktadr. Amerikangazetelerininbirindebiristatistikyaynland.Buistatistie gre; Amerika'da ecinsel ilikilerin yasal olarak tannmasn ve normalevlikiileretannanyasalhaklarnkendilerinedetannmasn isteyen 25 milyon kii vardr. Yine ayn istatistie gre; Amerika'da yaayan bir milyon kiinin kendi annesi, kz, kz kardei ve yakn akrabbas ile cinsel iliki kurmaya davet edildikleri sylenmektedir. Bu zgrlkler ayet bir eye iaret ediyorsa, bunlar ancak, demokrasinin bozukluunun ne kadar byk olduuna, rklne vepiskokusunaiaretetmektedir." 50 tetmbunlarAllah'ndininikkgren,Mslmanlarise gericilikle sulayan szde adalarn yzne vurulacak en gzel rneklerdir. Beeri dinlerin ve zellikle de demokrasi ve laikliin insanolunu drd bu kokumulua kar slm dini, kendi mntesiplerine yani Mslmanlara bu tip zgrlkleri btnyle yasaklamtr. Fert Mslman olmakla btn hrriyetini Allahu Tel'yaadam,adgereikendiniAllah'ateslimetmi,sadeceO'nun klesi olmutur. Efendisinin izni ve rzas olmadan hibir sz syleyemez, fiilde bulunamaz. Btn hayat biricik efendisi, gklerin ve yerin tek sahibi Allahu Tel tarafndan kayt altna alnm, daha akbirifadeilekiiMslmanolmaklabutemelilkeyi,peinenkabul etmidemektir.slmaynekildekazanandanmalndantasarrufunda da ok ciddi snrlamalar getirmitir. Hi kimsenin, dnya maln kendine ait klarak diledii gibi harcama hakk ve yetkisi yoktur. Bu noktada slm ncelikle israf haram klm, sap savurmay yasaklamtr.Kiininmalileharamyollaratevessletmesikesinlikle haramdr.Bununlaberaberslmzekt,sadakaveinfakmesseseleri ilezenginlerinmallarndafakirleriinbirhaktanmtr.slm'damal ve mlk sahibi olmak hibir zaman asl ama olmayp sadece birer aratrlar. Dnya malnn sahibi hibir zaman fertler deildir. Fertler

50Mahmudakireerif,DemokrasininHakikati,sy:17

57

bunoktadasadecebireremanetikonumundadrlar.Onunesassahibi iseAllahuTel'nnkendisidir. ahsi hrriyet noktasnda da durum ayndr. slm dini Mslmanlara hibir zaman ve hibir ekilde kendi istediince ve arzusuna gre yasama hakk tanmaz. Kul din olarak, yaam tarz olarak Allah'n koymu olduu kurallara sk skya bal kalmak zorundadr.KulunbtnhayatnaAllah'nhkmleriynvermelidir. Bundandolaydrki;Mslmanbirfertistediikimseyidost,istedii kimseyi de dman edinemez. nk Allahu Tel kfirleri dost edinmeyiharamklm,bunakarlkm'minleridostveveliedinmeyi emretmitir. Mslman bir fert dilini Allahu Teal yalan, gybet, dedikodu, kouculuk ve iftira etmeyi yasaklam, buna karlk hayr konumay, zikir, dua, tebih ve davet ile itigal etmeyi emretmitir. Mslman bir fert gnn istedii gibi deerlendiremez. Zira en azndan namaz vakitlerinde Allah'a ibadet etmekle mkelleftir. Bununla birlikte bo eylerle, faydasz amellerle uramak yasaklanmtr. Bu ve buna benzer rnekleri oaltmak mmkndr. zgrlkler noktasnda temel prensip konunun giri blmnde de sylediimiz gibi, kulun Mslman olmakla btn iradesini Allah'a teslimetmesidir. Her Mslmann Allah'n emir ve nehiylerine mutlak surette bal kalmas vaciptir. Kul Mslman olmakla, dnce yapsn, itikadioluumunu,yaamekliniAllah'nistediiekildeynlendirme noktasnda Allah'a sz vermitir. Ve bu szne de bal kalmak boynununborcudur. Demokratik sistemin ortaya koymu olduu temel hak ve zgrlkler dncesinin insanln bana ne byk bir felaket getirmesi,insaninsanolmaktankarphayvanlardandahaaabir seviyeyedrmesinekarlkslmdininingetirmiolduuinanve fikir hrriyeti noktasndaki snrlamalar toplum ierisinde her trl sapkfikirvegrlerinyeretmesine,insanlarnsapknlkihtivaeden dnce yaplarna kaplarak hayatlarna yanl yn tayin etmelerine engel olmutur. Bu ekilde ballarnn akl emniyetlerini muhafaza 58

etmitir. Yine daha nce sylediimiz gibi alkol ve uyutucu maddelerinin kullanlmasn yasaklayarak ve bunlar kullananlara bykcezalarvererekinsanolununaklemniyetinisalamtr.Yine ayn ekildemlk edinmehrriyetine getirmi olduu snrlamalarla, toplumunzenginlerveihtiyasahibifakirlerolmakzereikitabakaya blnmesine engel olmu, faiz, kumar, ans oyunlar, vurgunculuk, tefecilik gibi eytann amellerini yasaklayarak fertlerin fertlere zulmetmesineimknvermemitir.Zekt,sadakaveinfakgibiemirleri ilebirtaraftanmalsahiplerininkazandklarservettebakalarnnda haklar olduunu onlara hatrlatm, dier taraftan ise bu ekilde ihtiya sahiplerinin ihtiyalarn gidererek demokratik toplumlarda olduu gibi inam bir dilim kuru ekmee muhta etmemitir. Yine bununla beraber bu tip emirlerle ile topluma sorumluluk bilinci vermi, bunun doal neticesinde toplum iinde efkat, merhamet duygularhephkimolmutur. Burada slm dininin birka ana prensibini anlatan, gerek demokratik toplumlarda gerekse dier cahili toplumlarda kesinlikle grmeye alkn olmadmz toplumsal baa ilikin Reslullah'n (s.a.v)hadislerindenalntlarsunmakistiyorum. Abdullah b. Mesud'dan (r.a) rivayetle Reslullah (s.a.v) yle buyurmutur:"Mslman'asvmekfsk,onunlasavamakkfrdr." Ebu.MusaElEnsari'den(r.a)rivayetleReslullah(s.a.v)yle buyurmutur:"Mslman,Mslman'nelindenvedilindenselamette olduukimsedir." Enes b. Malik'ten (r.a) rivayetle Reslullah (s.a.v) syle buyurmutur: "Hi biriniz kendisi iin arzu ettiini kardei iin arzu etmedikeimanetmiolmaz." Yine Enes b. Malik'ten (r.a) rivayetle Reslullah (s.a.v) yle buyurmutur:"EyMslmanlar!Zandansaknnz.nkzanszlerin en yalandr. Birbirinizin eksildiini grmeye almaynz. zel ve mahrem hayatnz aratrmaynz. Bir de alamayacanz bir mal alcyzararasokmakiinartrmaynz.Birbirinizehasetetmeyiniz.Ey Allah'nkullar!Birbirinizekardeolunuz." 59

 EbuMusaAbdullahbinKays'dan(r.a)rivayetleReslullah'm (s.a.v): "Mminler bir duvar oluturan tulalar gibidirler. Birbirini smsktutarlar"buyurduuvebunusylerkenparmaklarnbirbirine geiripkenetlediirivayetedilmitir. te slm toplumunun temel zellikleri. nsanlarn birbirlerinekardeolduklan,smsk,scackbalarkurarakkardelik rnei sergiledikleri bir toplum. Kardelerin hepsi birbirine kar emin ve gvendedir. Hibir fert eliyle ve diliyle kardeine zarar veremez. Mslman fert kendi nefsi iin ne hayr diyorsa, kardei iindeonuistervekendinefsinikoruduuktlklerdenkardeinide korur. Onu hakir grmez. Ona kfretmez ve onunla savamaz. Dmanlk yapmasn gerektiren bir durum olsa dahi haddi amaz. te slm, getirmi olduu bu prensiplerle tarihte ei ve benzeri grlmemi bir nesil meydana getirmitir. Hibir cahili dzen ve sisteminoluturamadbir toplum...Allah'tanbylernekbir neslin olumasndabizlerinyrveyardmcsolmasndiliyorum. ahsi hrriyetler meselesine gelince, bu ksma kadar yazdklarmzdan da anlalmtr ki; slm fertlerin hayvanlar gibi istedikleri ekilde yaamalarna mani olarak insan en stn bir seviyeye karmtr. Getirmi olduu yasaklar, insana onurunu kazandrmtr. Zinay, homoseksellii haram klarak nesli ve rz korumutur. Bundan dolay slm toplumunda etini satan kadnlarn irenliini grmek mmkn deildir. Sarholuk verici eyleri yasaklayarakinsannaklnvenefsinikorumutur.slmtoplumunda genleri bu yzden byle aalk bir plkte grmek asla mmkn olmaz. Bu rnekleri burada sayfalarca oaltmak mmkndr. Ey okuyucu! ayet sen slm'n prensiplerinin toplum zerindeki etkilerini grmek istiyorsan, bundan yaklak 15 asr ncesine git ve Mekke cahiliyesine bak. Daha sonra 23 yl gibi ksa bir zamanda meydana gelen, Seyyid Kutub'un ifadesiyle "rnek Kur'an nesline" bak.Bu,meseleyianlamandasanakfigelecektir.

60

 Konuya son vermeden nce burada baz cahiller taralndan ortayaatlanbir pheye dikkatekmek istiyorum.Reslullah (s.a.v) ylebuyurmutur: "slm be esas zerine kurulmutur. Allah'tan baka ilh olmadnaveMuhammed'inAllah'nkuluvereslolduunaahitlik etmek, namaz klmak, zekt vermek, Kabe'yi haccetmek ve ramazan orucunututmaktr." 51 Bugn baz evreler bu hadisi delil olarak ne srerek slm'n sadece hadiste geen namaz, oru, hac ve zekt ibadetlerinden ibaret olduunu sylemektedirler. Bu gerekten ok hatal bir anlaytr. Zira Reslullah (s.a.v) birok hadisinde bir eyin neminivurgulamakiin,kllbireyicziletarifetmitir.Bununen belirginrnei"Hacarafattr"hadisidir.ZiramalumolduuzereHac ibadeti sadecearafattavakfededurmaktanmteekkildeildir.Ancak bununlabirliktehacibadetininennemliunsuruarafattr. te ayn bu ekilde bu hadiste de Reslullah (s.a.v) slm'n bu be artnn ehemmiyetini vurgulamaktadr. Elbette slm sadece bubearttanibaretdeildir.Ancakbununlabirliktehadistegeenbu artlar slm'n en nemli artlardr. Baknz bu hadisin aklamasndabniRecepelHanbelyledemektedir: "Hadiste anlatlmak istenilen udur: slm bir binadr ve bu be esas da binay ayakta tutan temel direklerdir. Bunlar olmadan bina ayakta duramaz. slm'n geriye kalan zellikleri ise binay tamamlayc unsurlardr.Bunlardan birisi eksik olduu takdirde bina ayakta duramayabilir, ancak bu temel esaslarn eksiklii ile bina ayakta kalamaz. Bunlarn eksiklii ile slm binasnn kmesi kuku gtrmezbirgerektir." 52 KonumuzuHz.brahimileHz.smail'inudualarylabitirmek istiyorum: "Ey bizim Rabbimiz, hem bizim ikimizi yalnz Senin iin boyun een Mslmanlar kl, hem de soyumuzdan yalnz Senin

51MttefekunAleyh 52Camiu'lUlumive'lHikem

61

iin boyun eeri Mslman bir mmet meydana getir ve bize ibadetimizin yollarn gster, tevbemize rahmetle karlk ver. HiphesizTevvbSensin,RahmSensin."(2,Bakara/128)

DNKAVRAMI
"Hi phesiz Allah katnda din ancak slm'dr." (3, Ali mran/19) Bugn Allahu Tel'nn bildirdii ieriini btnyle kaybetmi ve anlam olarak ok dar bir alana hapsedilmi kavramlardanbirtanesidedinkavramdr.Konuyabalamadannce din kavram hakknda cehaletin ne boyutlara ulatn gzler nne sermesiasndanbamdangeenuksahikyeyianlatmakisterim. Bir gn am'da eenistan mfts ile ders yaparken kendisine "din nedir?" Sorusunu ynelttim. Bana "din kii ile Allah arasnda bir inantr" cevabn verdi. Bunun zerine ben mftnn kendisine din kavramhakkndabirazaklamalardabulundum.Ancakmftbenim szlerime pek itibar etmeyip, szlerimi kendi kafamdan uydurduumu dnd. Bu ksa konumadan sonra biz derse baladk. bni Hacer elHeytemi'nin "Tuhfetu'lMuhta" isimli eserini okuyorduk.Allah'nltfudurki,tamokuduumuzblmdinkavram zerineaklamalardabulunuyorduvebuaklamalarbenimmftye anlattmilertyordu.Bununzerinemfthayretekapld.Zira dinkavramhakkndailkdefabylebiraklamailekarlayordu. zlerekbelirtmektefaydagryorumki,bugndinkavram btnyle asli anlamm yitirmi ve fertlerin ya d toplumlarn zihninde hibir ey ifade etmez olmutur. nsanlara "din nedir?" sorusunu ynelttiinizde; "kii ile Allah arasndaki badr", "namaz, zekatveorugibiibadetlerinaddr"gibiokksrveyanlcevaplar verirler.Birmftnndahidinkavramndanhabersizolduudnyada avamhalkndinkavramhakkndahibireybilmemesi,isteristemez bizlereuhadisihatrlatmaktadr: 62

 "slm garip olarak balad ve tekrar o gariplie dnecektir. Nemutluogariplere." Bu giriten sonra din kavram hakknda Kur'an ve snnet lsnegredinkavramhakkndaizahtabulunmayabalayabiliriz: DinkelimesiKur'an'Kerim'deudrtanlamdakullanlmtr: 1stnlk, egemenlik, itaat, emir, itaate zorlamak, kle ve kiiyi itaatkr olacak ekilde zorlayc bir kuvvet kullanarak kkletiripitaatettirmek.Yceegemenlik,sahibindengelenstnlk vegalibiyet.Buanlamlariledinkelimesihertrltezelll ve boyun eimnsntamaktadr. 53 Reslullah(s.a.v)ylebuyurmutur: "Akll kimse odur ki nefsine hkim olup onu zelil klar ve lmden sonras iin alr." 54 Burada "hkim olmak, zelil klmak" tabiri hadisin Arapa metninde din kelimesinin kendisinden tretildii"da'ne"ibaresiileifadeedilmitir. 2Birineitaatetmek,klelikyapmak,onunhizmetinegirmek, ua olmak, onun hkimiyeti ve otoritesi altnda zilleti ve boyun emeyi kabullenmek, hizmetkrlk yapmak. 55 Nitekim Reslullah (s.a.v)ylebuyurmutur: "Okunyaydankgibidindenkacaklar." 56 Bu hadisi haricilerle ilgili olarak yorumlayan hadis alimleri dinden kmak terimi ile onlarn devlet reisine itaatten kaacaklarn belirtmilerdir. "Dinden maksat itaattir. Yani Hariciler farz olan imamaitaattenkayorlarveondantamamenuzaklayorlar." 57 3Ceza, mkafat, muhakeme, hesap, muhasebe, yarglama. 58 Bununiin deyyankelimesimahkemedekihakimvekadanlamlarna gelmektedir.

53bnulFaris,Mekayis'lLuga,2/319 54Tirmizi3/105,bniMace2/565 55Kur'an'aGreDrtTerim,sy:100 56Buhari,12/238,Mslim3/109117 57bniEsir,enNihaye,2/4142 58Mevdudi,a.g.e,sy:101

63

 4 eriat, kanun, yol, mezhep, millet, adet. Sulular iin ngrlencezalar,kanunlar,uyulanyol. 59 Bilimelidirkiaslenbtndinlerihakdinvebatldinlerolmak zere iki gurupta inceleyebiliriz. Batl dinler gerek semavi bir asla sahip olup, sonradan tahrife uram; gerekse de hibir semavi asla sahip olmayan btn sistemleri kapsamaktadr. Hak din ise, hibir tahrife uramadan son Peygamber Hz. Muhammed'e (s.a.v) indirilen kanun,nizamvesisteminaddr. slm limleri hak dini u ekilde tarif etmektedirler: "Din, akl sahibi kimseleri zorlamadan kendi isteiyle dnya ve ahiret maslahatnasevkedenbirilhikanundur." Yani din hibir zaman laik kafallarn anlatt gibi kii ile Allah arasnda bir vicdan ii olmayp, hayatn tm alanm kapsayan Rabbani bir nizamdr. Dier bir ifadeyle din Allah ile kul ve Allah ile devlet arasnda davranlar, emir ve nehiyleri belirleyen semavi bir mesajdr. Bundan dolaydr ki, yasama ve teri hakkn Allah'tan gaspeden,ynetimsistemindenAllah'nindirdiiKur'an'uzaklatran birsistemhakdinzerindeolmaypbilakisbatbirdinzerindedir. Zirahakdinkesinlikleparalanmaveblnmekabuletmez.Hak din slm'agreAllahuTelferttentopluma,ynetimdenidareyekadar heralandatekszsahibidir.OemrederveOyasaklar.Hakdindeyani slm'da, Allah'n indirdii hkmlerin dnda hibir hkmn zerre kadar geerlilii yoktur. nk btn mahlkat Allah yaratmtr ve yarattklarnn maslahatn en iyi bilen yine Allahu Tel'dr. Bundan dolay vahyini indirmi, kanunlar koymu ve tm insanlardan indirdii kanunlara dier bir ifadeyle dine tbi olmalarn istemitir. AllahuTelylebuyurmaktadr: "yi biliniz ki yaratmaveemir O'nundur. lemlerin Rabbi olanAllahneycedir."(7,Araf/54) "Hayr! Rabbine andolsun ki i bildikleri gibi deil, onlar aralarnda kan ekimeli ilerde seni hakem yapp sonra da senin verdiin hkme kar ilerinde hibir sknt duymakszn,

59Mevdudi,a.g.e,sy:102

64

tam bir teslimiyetle boyun emedike iman etmi olamazlar."(4, Nisa/65)

DinKelimesininKur'an'Kerim'deKullanl
Bu kavram Kur'an' Kerim'de bazen birinci veya ikinci anlamyla,bazenncanlamyla,bazendrdncanlamyla,bazen de bu drt anlamyla bir arada kullanlmtr. Biz burada bu anlamlarla ilgili ayetleri ve bu ayetlerle alkal tefsir limlerinin grleriniaktarmayaalacaz.

BirincivekinciAnlamylaleDinKelimesi
"Hi phesiz Allah katnda din ancak slm'dr." (3, Ali mran/19) "Peki, onlar Allah'n dininden baka bir din mi aryorlar? Oysa gklerde ve yerde her ne varsa istese de istemese de O'na teslimolmutur.VeO'nadndrlmektedirler."(3,Alimran/83) "Kim slm'dan baka bir din ararsa asla ondan kabul edilmez.Oahirettedekaybaurayanlardandr."(3,Alimran/85) "AllahuTealburadakendinazarndaarzuedilendoruhayat nizamnn Allah'a itaat ve kulluk esasna dayal bir nizam olduunu aklyor. Allah'tan baka bir otoriteye itaat zerine kurulan dier nizamlara gelince, onlar Allah katnda makbul deildir. Zaten bu nizamlarntabiatlaricabmakbulolmaimknlardayoktur.nkbu insanm Allah'n kulu, klesi ve O'nun mlknde ancak bir raiyye oluundandr. Bunun iin insann Allah'tan baka bir otoriteye veya Allah'n dnda bir varla tbi olmas kabul edilemeyecek bir durumdur." 60 "Yce Allah'n muhakkak ki Allah katnda din slm'dr buyruundakidinkelimesiitaatvemilletanlamndadr.slmiseiman veitaatleranlamndadr." 61

60Mevdudi,a.g.e,sy:110 61Kurtubi,elCamiuLiAhkam,4/144

65

 "O slm ki, kuru bir iddiadan ibaret deildir, sadece bir sembol deildir, sadece dil ile sylenen bir szck deildir, hatta kalbin huzur iinde kapsamna ald bir dnce de deildir. Bireylerinkendibalarnanamazda,orutavehaccdayerinegetirdii birtakm dini grevler hi deildir. Hayr... Allah'n insanlar iin kendisinden baka hibir dini kabul etmedii slm bu deildir... Buradaszedilenslmteslimolmaklagerekleenslm'dr...taat veballklagerekleenslm'dr.KullarnaralarndaAllah'nkitabn hakemtayinetmeklegerekleenslm'dr." 62 Yoksa onlar Allah'n dininden baka bir din mi aryorlar? Oysa gklerde ve yerde bulunanlarn tm ister istemez O'na teslim olmulardr ve O'nun huzuruna dndrlecektir.(3,Alimran/83) "slm'n bu ekilde belirtilmesi ayr bir anlam tamaktadr. Aktr ki evrensel olan slm emre boyun ei, dzene uyma ve yasayaitaattir.BuradandayceAllah'nyardmherfrsattaslm'n anlamnvegereini"belirtmesiyleortayakmaktadr.Takibylece hi kimse slm', dille sylenen bir sz, pratik etkileriyle Allah'n yoluna bir teslimiyet ve hayat realitesinde bu yolu gerekletirme eylemleri anlamna gelmeyen, sadece kalpte yer etmi bir tasdikten ibaret sanmasn. Bu gerekten nemli bir uyardr. nce, salam ve kapsamlaklamayagemedennceonayervermektedir: "Kim slm'dan baka bir din arasa o din ondan kabul edilmez ve ahirette hsrana urayanlardan olur." (3, Ali mran/85) Bu birbirini izleyen ayetler varken slm'n gereini saptrmayayolyoktur.Ayetlerieipbkerekveonlaranlamlarndan saptrarak, slm Allah'n tanmladndan baka bir tarzda anlatlamaz. Bu, evrenin boyun edii slm'dr. Evren Allah'n belirlediiveidareettiinizamaboyuneerekbuslm'auymaktadr. yleyse anlamm ve gereini yerine getirmeden, "Allah'tan baka ilh yoktur" ehadetine tam anlamyla tbi olmadan kelimei

62SeyyidKutup,FiZilali'lKur'an2/5657

66

ehadeti sylemek asla slm olmayacaktr. ehadetin anlam ve gerei, ilhl ve hkimiyeti "Bir'e" indirgemek, kulluk ve ynelite birliisalamaktr."MuhammedAllah'nelisidir"ehadetininanlam vegereiolmadandaslmolmaz.BukknmnsvehakikatiO'nun, ilhndan hayat iin getirdii sisteme ballk, Allah'n gnderdii yasayauymak,kullaragetirdiikitabhakemkabuletmektir. Dinimotifler,ekliibadetleryadadualarveyazikirleryahut ahlaki bir eitim veya bir yol gsterme slm olmayacaktr. Bunlarla beraberpratiketkileriAllah'abalbirhayatsistemindesomutolarak grlmelidir. badetler, dini motifler, dualar, zikirlerle kalpler O'na yneltilmelidir. Kalpler O'nun korkusundan titremeli uslanp, doru yolagirmelidir. te Allah'n istedii ekliyle slm budur. Herhangi bir nesil tarafndan beeri arzularn dorultusunda ekillendirilen "slm'a" itibar edmez! slm'n aklarn kollayan slm dmanlar ve onlarn ajanlarnn arzularna gre biimlenen din, gerek slm'dan uzaktr." 63

ncAnlamileDinKelimesi
"Hamd lemlerin Rabhi, Rahman, Rahim ve din gnnn (cezavemkfatgnnn)Malik'iolanAllah'adr."(1,Fatiha/13) "Diniyalansayangrdnm?"(107,Maun/1) "Burada din en mutlak ve en esasl mefhumu olan ceza mnsndadr. Yani insanlarn yapt iyilik ve ktlk karlnda HakTel'nniyiliegzelsevapilemkfat,ktlektazarlama ilecezavereceinibildirmesidir." 64 "O size vaad edilen elbette dorudur. Ve din (ceza ve mkfat)gnmutlakaolacaktr."(51,Zariyat/56) "Ohaldeartksanadinineyalanlatabilir?"(95,Tin/7)

63SeyyidKutub,a.g.e,sy:2/122 64M.HamdiYazr,HakDiniKur'anDili,9/253

67

 "Din; ceza ve sorumluluktur. nsanlarn amellerinin karldr. yilie alanlara iyilikle mkfat, ktle alanlara ktlklecezamuhakkakolacak,herkesettiinibulacaktr." 65

DrdncAnlamileDinKelimesi
Kur'an' Kerim'deki din kavramlarnn farkl anlamlan hakknda ksaca bilgi verdikten sonra yce Allah'n izni ile bu kavramnennemlianlamlarndanbiriniaklamayaalacaz. Yazmzn giri blmnde de belirttiimiz gibi din kelimesinin ifade ettii anlamlardan bir tanesi de, eriat, yol, kanun, mezhep,det,sululariinngrlencezadr.Dinkelimesibuanlam ile en arpc ekilde Yusuf Suresinin 76. ayetinde karmza kmaktadr. "...teBizYusufabylebirplanabavurmayilhamettik. Yoksaokralndininegrekardeinialkoyamazd." Yusuf Suresi'nde geen bu kssann ayrntlarnn konumuz dnda olmas nedeniyle burada bu ayrntlardan sz etmeyeceiz Bizim iin burada nemli nokta ise Hz. Yusuf zamannda o beldenin ynetimini elinde bulunduran "kraln ceza hukukunun" Allah'n kitabnda'"kralndini"olaraktanmlanmasdr. "Yce Allah'n 'kraln dinine gre' buyruundan din kelimesi bniAbbas'tannakledildiinegre'onunegemenlikhkmlerinegre' demektir. bni sa'ya gre ise 'detlerine' gre demektir. Mcahid 'hkmdarnhkmnegre'diyeaklamtr." 66 "Burada din kelimesinin mns dikkat ekicidir. Belli ki bundan maksatozamanMsrlkesinde yrrlkteolaneriat vede zelliklecezahukukudur." 67 "Dahhak ve bakalarnn sylediine gre, Msr hkmdarnnhkmne(dinine)grekardeinialmahakkyoktu." 68

65M.HamdiYazr,a.g.e,7/253 67M.HamdiYazr,a.g.e,5/78 68bniKesirTefsiri:8/4120 66Kurtubi,elCamiuLi'Ahkam,9/359

68

 "Yusuf (a.s) Allahu Tel'nn kendisine retmi olduu bu tedbirlekardeiBnyamin'iyanndaalkoymaimknbulmutur.Zira o zamann kanunlarna (dinine) gre kardeini yannda alkoyma imknyoktu." 69 "Allahu Teal yoksa o kraln dinine gre kardeini ahkoyamayacakt buyurmutur. Kraln hrszlkla ilgili kanunu (dini) onun dvlmesi ve aldnn iki mislini demeye mecbur tutulmas eklinde idi. Bunun iin Hz. Yusuf kraln dinine veya kanununa gre kardeinialkoyamayacakt." 70 "Burada,kraln yasalardenirken, 'yasalar'ayetinorjinalinde 'din' szcyle ifade edilmektedir. Bylece bu ayette, 'dinin' hangi anlamlarierdiizenlevekesinkesbelirlenmibulunuyor.Buayette 'din' szc kraln koyduu sistem ve yasalar ifade etmek iin kullanlmtr Din szcnn Kur'an'daki bu apak anlamn, yirminci yzyln cahiliyye ortamnda tm insanlar unutmu grnmektedir. Cahiliyye yanllar da, kendilerini Mslman olarak niteleyen baz kimselerdebugerektentmylehabersizdurumdadrlar. Butipler'din'dediklerinde,sadeceinanveibadetesaslarn anlyorlar... Ve bir kimse Allah'n birliine, peygamberi Hz. Muhammed'e(s.a.v),meleklerine,kitaplarna,dierpeygamberlerine, ahiret gnne, kadere, iyiliin de ktln de Allah'tan olduuna inandnsyleyipbelirliibadetlerideyerinegetiriyorsaonuhemen 'Allah'n dinine' girmi bir kimse olarak kabul ediyorlar!... Oysa buradakiayettekralnkoyduusistemveyasalar,'dinu'lmelik(kraln dini)' biiminde ifade edilerek, 'dinin' anlam kesinlikle belirlenmi bulunuyor. Dolaysyla 'Allah'n dini' denildiinde, yce Allah'n koyduusistem,eriatveyasalaranlalmaldr. Bu szcn anlam o dini daraltlp yozlatrlmtr ki, cahiliyyesistemlerialtndakikitlelerartk'din'denildiinde,inanve ibadet esaslar dnda hibir ey anlamyor!... Oysa Hz. Adem'den

69TefsiriTaberi,5/43 70FahreddinErRazi,TefsiriKebir,13/301

69

tutundaHz.Muhammed'e salat veselam zerine olsun varanadek 'dinin'hibirzamaniinbylesineksrbiranlamifadeetmesiaslasz konusuolmamtr. Tarih boyunca 'din' hep u anlamda kullanlmtr: Allah'n koyduu hkmleri benimseyip O'nun dndaki kimselerin koyduklarhkmlerireddedereksadeceyceAllah'aboyunemek... Yeryznde de gklerde de O'nun ilhln benimsemek... O'nun insanlarn biricik ve tek Rabbi olduunu kabul etmek... Yani sadece O'nun egemenliini, hkmlerini, otoritesini ve buyruklarn benimsemek. Nitekim 'Allah'n dininde' olanlar ile 'kraln dininde' olanlar arasndaki yollarn ayrl noktas da bu konuydu. Birinci gruptaki insanlar, sadece Allah'n sistemine, eriatine ve yasalarna boyun eiyorlard. kinci gruptakiler ise kraln koyduu sistem ve yasalara boyun eiyorlard. Ya da inan ve ibadet konularnda Yce Allah'tan baka kimselere boyun ediklerinden, sonuta yce Allah'a ortakkomaklamrikdurumunadyorlard.Bu;dininsonderece ak,slminancnnsonderecenetolanbirhkmdr." 71 AllahuTelylebuyurmaktadr: "Zina eden kadn ve zina eden erkekten her birine yz sopa vurun; Allah'a ve ahiret gnne inanyorsanz, Allah dini (ceza hukukunu) tatbik hususunda sizi sakn acma duygusu kaplamasn! M'minlerden birgrupdaonlarauygulanancezayaahitolsun."(24,Nur/2) "Yoksa onlarn, Allah'n dinde izin vermedii eyi kendilerine eriat (kanun) klacak ortaklar m vardr? Eer azabnertelenmesinedairkesinyargszolmasayd,aralarnda hemenhkmverilir,ileribitirilirdi.Gerektenzalimleriinac birazapvardr."(42,ura/21) "Btn bu ayetlerdeki din kelimesinin anlam; insann bal bulunduu kanun, snr, eriat (hukuk dzeni), yol, fikir ve ameli dzendir. ster bir kanuna isterse de bir dzene olsun eer kii bunlara ilhi otoriteye dayal olduklarndan dolay uymakta ise, bu durumda o kii phesiz Allah'n dini zerindedir. ayet bu otorite

71SeyyidKutub,a.g.e,6/303304

70

meliklerdenbirininotoritesiisekiimelikindinizeredemektir.Eer bu otorite eyhler ve ruhban snfnn otoritesi ise kii onlarn dini zerindedemektir.Sznksaseerbirkimseherhangibirahsen stndayanak,hkmndenihaihkmkabulederveonunizdii yola aynyla tbi olarak istekleri dorultusunda hareket ederse phesizkibunuyapankiionundinine,yolunagirmidemektir." 72 Tm bu alntlardan sonra zerinde duracamz asl nokta urasdr: Acaba bugn yaadmz corafya zerinde hkm sren din, Allah'n dini midir? Yoksa insanlarn dini midir? Daha ak bir ifade ile bugn bu topraklar zerinde Allah'n hkm, eriati, ceza hukuku mu geerlidir? Yoksa insanlarn hkm, eriati, ceza hukuku mu geerlidir? Kendilerini Mslman ve dindar olarak isimlendiren milyonlar Allah'n hkmne ve eriatine mi tabi olmakta? Yoksa Kemalist Demokratik dinin kurallarna ve ceza hukukuna m tbi olmaktadrlar? Bilinenbirgerektirkibugniindeyaadmzcorafyada demokratik bir din anlay hkm srmekte ve kabul grmektedir. in ilgin yan ise bugn kendilerini Mslman olarak isimlendiren milyonlarAllah'nindirdiklerinibiryanabrakarak,demokratikdinin kurallarnavecezahukukunagreyaamsrmektedirler.teher beyldabirseimadaltndasandkbanagiderekyeniilhlartayin etme giriimi demokratik dine ve onun kurallarna olan sk bir ballktan kaynaklanmaktadr. slm bir dindir ve hak dindir. Yce Allah'n kendisinden raz olduu tek dindir. Demokrasi de bir dindir. SnrlarinsanlartarafndanbelirlenmiveyceAllah'nkendisinden aslarazolmayacabirdindir.slmdini"hkimiyetkaytszartsz Allah'ndr" (12, Yusuf/40) derken; demokratik din:"hakimiyet kaytsz artsz mletindir" der. slm dini, faizi haram ilan edip "Faizcilik yapanlarn Allah'a ve Resl'ne sava aan ok gnahkr kafirler olduklarn, ebediyyen cehennemde kalacaklarn" (2, Bakara/ 275279) ilan ederken, demokratik din, ekonomisini faiz zerine bina etmitir. slm dini zinay en byk

72Mevdudi,a.g.e,sy:107

71

gnahlardan sayp "Faillerinin ebedi cehennemde kalacaklarn, horvehakirolarak azaplarnnkat kat olacan"(25,Furkan/69) ortaya koyarken, demokratik din zina messeselerini tevik etmi, genelevler, bar ve pavyonlar aarak zinaya meruiyet kazandrm, zina reklam yapan gazete, dergi, radyo, TV gibi basn organlarn maddi ve kanuni olarak desteklemitir. slm dini "kiyi, kumar, dikili talar ve fal oklarn haram saym, bunlarn eytann pislii olduunu ilan edip bunlardan kanlmas gerektiini ve kurtuluun byle salanacan" (5, Maide/90) sylerken, demokratik din tekel bakanl yoluyla ikiyi serbest brakm, kumarnhertrlsniringstermeyealm,lkeninherkarna beton ve tatan putlar diktirmitir. slm dini "rtnmeyi emrederken" (24, Nur/30); demokratik din rtnmeye kar sava am, okullarn ve iyerlerini plaklar kampna evirmitir. slm dini, evrensel ve alar st olduunu sylerken, demokratik din slm'a hakaret ederek 1400 yl ncesinin hkmleri olduunu sylemektedir. slm dini, doruyu Allah'n belirleyeceini, ounluun insan saptracan ortaya koyarken, demokratik din aklsz,deli,cahildeolsaounluuesasalr.Demokratikdinslm'n bir vicdan meselesi olduunu syleyip diyanet ebekesi yoluyla onu vicdanlara hapsetmitir. ki din arasnda daha saylamayacak nice ztlklar,kartlklarvedmanlklarvardr. Tm bu anlatlanlardan sonra Mslman olma derdi iinde olan insanlara armz ise, demokratik dinin kurallarn hayatlarndan atmalar, demokratik dinin gereklerine zerre kadar itibargstermemeleridir.SadecevesadeceAllah'nindirdiklerinetbi olmalar, Allah'n indirdiklerinin gayrsndan yz evirmeleridir. Aksi bir davran ise iki dinlilik; yani irk olacak ve sahibini ise mrik hkmnesokacaktr. Allah'n kitabnda din kavramnn muhtevas bu ekilde apakkarmzdadururken21.yzylncahiliyyesindeisebukavram tm dier kavramlar gibi anlamm yitirmi ve ii tamamen boaltlmtr. Etrafmza yle bir baktmzda din denilince akla 72

hemenbirtakmekillerdenibaretibadetlergelmektedir.nsanlarbir taraftan Allah'n dinine mensup olduklarm sylerler, bir taraftan da Allah'n kitabndan kaynaklanmayan yasa ve kurallara bal kalrlar. Kendilerinin Mslman olduklarn sylemelerine ramen Allah'tan ayrsnnsistemvekurallarnatbiolurlar.ekliibadetlernoktasnda hayatlarna vahiyle yn verirlerken, hayatla ilgili muamelelerinde demokratik dinin kitabn n plana karrlar. Dilleri ile "Lailhe illallah" deyip ferdi davranlarda, namaz, oru, hac gibi konularda Allah'n vahyine tbi olduklar iin kendilerini Mslman diye isimlendirenler bununla beraber bunun dndaki konularda Allah'n vahyine gre ekillenmemi kanun ve nizamlara itaat edenler... Allah'n eriatnda izin vermedii halde Allah'n eriatna kar olan yasalaratabiiolanlar...steyerekveyaistemeyerekbuadadinlerin kendilerindenistediklerigrevleriyerinegetirmekonusunda(her be ylda bir onlara olan imanlarn sandk banda oylaryla tazelemek gibi) tm deerlerini feda edenler... Allah'n istekleri ile ada dinlerinin istekleri elitii zaman Allah'n emirlerini kulak ard edip putlarnn emirlerini yerine getirenler... Evet, kendilerini Mslman ve Allah'n dinine mensup zannedip de tm bu fiilleri yapanlarkafalarnyastklarndankaldrpbirannceuyanmakvene kadar byk bir irk bataklnn iinde olduklarn grmek zorundadrlar. Bilinmesi gerekir ki insan hangi sisteme gre davranlarn dzenliyorsaosistememensupolurveodinin(sistemin)sahibiniilh edinir.ayetfertlersadeceAllah'nsisteminetbiiseler/hayatlarnn her alannda Allahu Teal'nn hkmne boyun eiyorlarsa, onlar Allah'ndinindedirler.Aksiisekfrveirktenbakabireydeildir. Burada son olarak deinmek istediim husus udur: Genel olarak tarih boyunca ve zelliklede asrmzda tutlar tarafndan kullanlan en iren metotlardan bir tanesi de dine kar din metodudur. Tutlar ve onlarn yardmclar devaml surette batl dinlereadaletapkasngiydirerekhakkbatlilekartrmlar,batl hak olarak sunmaya almlardr. Badat' igal edip, slm 73

topraklarn ele geiren Cengizhan'n olu Hulgu'nun yapt gibi gnmz firavunlar da kendileri tarafindan icat edilmi sistemleri hakdinolarakinsanlaragstermiler,Mslmanlardaar,gericive yobaz olarak isimlendirmilerdir. Sadece bununla kalmayp kiraladklar mft ve vaizlerle kurduklar tekilat vastasyla bat dinlerini insanlara Allah'n dini olarak sunmaktadrlar. Bylece bir taraftan Allah'ndininitahrifederlerkendiertaraftandakendibatl dzenleriniglendirmektedirler. zellikle asrmzn davetilerinin en ok dikkat etmeleri gereken husus budur. Bilinmelidir ki, tarih boyunca btn nebi ve peygamberlerin mcadeleleri ncelikle iinde yaadklar toplumun hkimdininireddetmek,budininbatlolduunuinsanlaraaklamak devamndadaAllah'ndininiikameetmekiinuravermekeklinde cereyanetmitir.Veyinebilinmelidirki,nebivepeygamberlerekar ilkmcadelebatldininsahiplerindengelmitir.Ohaldebtnslm davetilerine den ilk grev, ncelikle yaadmz u zamanda insanlara hak din olarak sunulmaya allan batl dinleri aa karmak, bunlarn Allah'n kendisinden raz olduu hak din olmadnanlatmakvedevamndadafertlerevetoplumlaraAllah'n dinini en anlalr ekliyle retmektir. Ancak byle bir alma ile Rabbimizinrzasnkazanmamzmmknolacaktr. 74

SYASETKAVRAMI
"Siziapakolan,gecesigndzgibibiryolzerindebraktm. Buyoldanancakhelakegidenlersapacaktr.Sizdenkimbundansonra yaarsabirokihtilafgrecektir,sizedenbenimvebendensonraki halifelerin snnetlerine uymaktr. Siz onlara temessl edin ve az dilerinizleonlarasarln." 73 Siyasetkelimesi,'sase'fiilindenbirmasdardr."Valitoplumda siyaset yapt" denilirken, valinin iyilii emrettii, ktlklerden de nehyettii sylenmektedir. 74 Bahru'rRekaik'te "Siyaset: halk dnya ve ahirette kurtaracak yollara irad etmektir, toplum iinde adap ve maslahatlar gzetmek iin konulan kanunlardr" denilirken bni Abidin de buna benzer bir tarif yaparak "siyaset, insanlar dnya ve ahirette kurtulu yollarna irad etmek maksadyla onlarn salh ve menfaatleriiinalmaktr"demitir. Siyaset kavramlm irad mnsnda olduu u hadiste gemektedir: Ebu Hazin, Ebu Hureyre'nin Reslullah'tan (s.a.v) yle iittiinirivayetetmitir:"srailoullarnnpeygamberlerionlarirad ederlerdi.Birpeygamberlseydibakabirpeygamberyerinegeerdi. Ancak benden sonra peygamber yoktur. ok halifeler olacaktr." Sahabiler "Bize ne emredersiniz ya Reslullah?" diye sorduklarnda Reslullah yle cevap vermitir: "Beyatinizi yerine getirin. Allah onlarnyaptklarnonlarasorar." 75 Bilinmelidirki,slm'dasiyaset,insanlarnKur'anvesnnetin belirledii ller ierisinde sevk ve idare edilmesidir. Yani idare sahiplerininAllah'nvahyiilehkmederektoplumlarnkurtulua,her trl iyilie sevketmeleri ve btn fesad yollarn kapatarak insanlar ktlklerdenmenetmeleridir.

73Mslim 74Kamus 75BuhariMslim

75

 slm'da siyasetin temel kesi hi phesizdir ki, idare sahiplerininancakveancakAllah'nkitabveReslullah'nsnnetiile hkmetmeleridir. Zira insanlarn maslahatn esas alan ve onlar iin btn fesat kaplarn kapatan tek kaynak Allah'n vahyidir. Nitekim buhusustaReslullah(s.a.v)ylebuyurmaktadr: "Siziapakolan,gecesigndzgibibiryolzerindebraktm. Buyoldanancakhelakegidenlersapacaktr.Sizdenkimbundansonra yaarsabirokihtilafgrecektir,sizedenbenimvebendensonraki halifelerin snnetlerine uymaktr. Siz onlara temessl edin ve az dilerinizleonlarasar 76 ln." Allah'n vahyine dayanmas itibaryla slm'da siyaset adaletin ta kendisidir. Toplum ierisinde adaleti tesis etmesi, btn hayr kaplarn aarak, hertrl er yollarn kapatmas suretiyle de slm siyasetinin ayr bir nemi vardr. Bu nemine binaen limler ilimlerinenereflisisiyasetilmidirdemilerdir. Baz slm limleri siyaseti e blmlerdir. ayet siyaset slmn kanunlarna gre yaplrsa buna adalet siyaseti denilir. ayet siyasetiler slm tatbik ederlerken zulm yaparlarsa buna zulm siyasetidenilir.ayetsiyasetilerbeerikanunlaragretoplumuidare ederlersebunadairksiyasetidenilir. zlerek belirtmek istiyorum ki, birok slm kavramn nemini yitirdii, istismara urad gibi siyaset kavram da toplum iinde asli anlamndan ok uzaklatrlmtr. Zira bugn siyaset denince ilk akla gelen yalan sylemek, insanlar gzel szlerle kandrmak anlalmaktadr. Bununla beraber siyaset kavram slmi bir kavram olmaktan btnyle karlmtr. Her hangi bir Mslmanm "Allah'n indirdii ile hkmetmek vaciptir. Allah'n indirdii ile hkmetmeyenler kfirdirler. Allah'n indirdii esaslara dayanmayan her beeri sistem eytani bir sistemdir" szne karlk insanlarn hemen "siyaset yapma" diyerek onu susturmaya almalar, iinde yaadmz toplumda siyaset kavramnn ne ekildetahrifedildiinigstermektedir.Hattabukonudailerigidenler

76Mslim

76

"dini siyasete alet etme, sen ibadetini yap, Allah'a dua et ve siyaseti ehlinebrak"gibiszlerletamamenlaikbiranlaysergilemektedirler. Buanlaynenarpcgrntsise,devamlsurettedillerdedolaan "Cami ibadet yeridir. Siyaset yeri deildir" sylemidir. Ve zlerek belirtiyorum ki, bugn bu zihniyetin en belirgin temsilleri Diyanet leriTekilatveonunmftvevaizleridir. Bilinmelidir ki, din ile siyasetin birbirinden ayrlmas, din, ilkelerin ynetimden uzaklatrlmas dncesi 1789'da gerekleen Fransz htilali'nden sonra ortaya km bir dnce tarzdr. Kiliselerin Allah'n adyla konumalar, kendileri dnda hi kimseye szhakktanmamalar,kendidncelerinemuhalifgrlerortaya atan mtefekkirlere ve filozoflara hayat hakk tanmamalar, dinin siyasetten, devlet idaresinden btnyle uzaklatrlmasna sebep olmutur. Bu atmosferde, byk bir tepki sonucu olarak meydana gelen halk ayaklanmas neticesinde din adna ne varsa reddedilerek laikliktesisedilmitir. Laiklik sadece Avrupa'da yaygnlamakla kalmam, laikler kendi dnce sistemlerini slm leminde de merulatrmaya almlarvebugnitibarylabualmalarndadabykbir oranda baardolmulardr. Avrupallar bu almalarnn ilk semeresini 1924 ylnda hilafetin kaldrlmas ve btnyle laik bir anlaya sahip T.C.'nin kurulmasyla almlardr. T.C'nin laik bir anlay zerine kurulmasndan sonra yer yer halk tepkisi olmutur. Bu tepkiyi durdurmakiinseDiyanetTekilatkurulmutur. Diyanet Tekilat, kendisine ykletilen, dini vicdanlara hapsetme grevini, hi phesiz, laikliin esaslarna ve prensiplerine uygunbirekildeyerinegetirmivehalenhiaksatmadanbugrevini yerine getirmektedir. Daha ilk greve balayacaklar zaman 657. maddedekiuyeminiikrarederekgrevebalarlar: "Trkiye Cumhuriyeti anayasasna, Atatrk ilke ve inkilplarna, anayasada ifadesi bulunan Trk mliyetiliine, sadakatle bal kalacama, Trkiye Cumhuriyeti'nin kanunlarna 77

milletin hizmetinde olarak tarafsz ve eitlik kesine bal kalarak uygulayacama, Trk mletinin milli ahlkn, manevi ve kltrel deerlerini koruyup bunlar gelitirmek iin alacama, insan haklarna ve anayasann temel kelerine dayanan milli, demokratik, laik bir hukuk devleti olan Trkiye Cumhuriyeti'ne kar grev ve sorumluluklarm bilerek, bunlar davran halinde gstereceime namusveerefimzerineandierim." Bunun iindir ki Diyanet Tekilat slmi esaslardan birounu rtbas etmi, gizlemi, birounu da aptrarak asl anlamlarndansaptrmtr.YaniDiyanetleriTekilat,YceAllah'n dinini,kiraladmft,vaizvenamazkdrmamemurlarvastasyla akakatletmitir.BununiintoplumunmuvahhidMslmanlar,bu tekilata "cinayet ileri tekilat" adn vermi, bu tekilatn atad namazmemuru,mftvevaizlereitibaretmemitir. Laik sistem tarafndan kurulan Diyanet leri Tekilat, felsefesine uygun Mteri, cret karlnda, mft, vaiz ve namaz kldrma memuru olarak kiralam, bunlara grevlerini bdirerek halknnnekartmtr.Bugrevlerdekendilerineverilengrev gerei, Kur'an'n btnn Arapa okuduklar halde, bir ksmn gizleyerek dier ksmlarnn anlamlarm halka ulatrmaya almlardr. Yani bu grevliler Kur'an'i gereklerin bir ksmn aldklar cret karlnda bile bile gizlemiler, halka ulatrmamlardr. te bu ynl almalarn bir sonucu olarak devaml surette siyasetin slm'da olmad, siyasetin bir devlet ii olup tamamen dinin siyasetten soyutlanmas gerektii toplum tarafndan kabul grm ve lim bilinen kimseler tarafndan dile getirilmesiyle de bugn siyaset kavramnn istismara ve tahrife uramasna sebep olmutur. Bu konuda Kur'an' gerekler ve slm limlerinin apak beyanlar karmzda dururken laik sistemin eski mftlerinden olan A.HamdiAkseki,btnbugereklerigizleyerekuekildeszlersarf edebilmektedir:

78

 "Din bir devlet ii deil, bir vicdan iidir. Nerede devlet, fertlerindinileriylemegulolmuvebununizamlamayakalkmise orada bir huzursuzluk balamtr. nk yle yerlerde zamanla din siyasete, netice itibari ile de ahsi menfaate alet edilmi, taassub hkim olmu, slm dininin esas vasflarndan biri olan efkat ve msamaha ortadan silinerek, yerini zulm ve ceburruta brakmtr." 77 Aslnda bu zavalllarn bilmedikleri ya da bilmemezlikten geldikleri nokta slm dininin Hristiyanlktan farkl oluudur. Zira slm,hemdindir,hemdevlettir,hemibadethemdesiyasettir.slm, dnya ve ahiret ilerini kendi bnyesinde toplayan ve bu ikisini birbirindenayrmayanbirdindir.slm'ndevletilerinden,siyasetten uzaklatrlmas onu kolsuz kanatsz brakmaktan baka bir ey deildir. Sonu olarak, siyaset slm'n bizzat iindendir ve kendisindendir. Devlet ilerinin halkn maslahat iin yrtlmesi ve bunun iin Allah'n indirdii esaslardan zerre kadar taviz vermeden insanlarahkmedilmesislmdinininenbelirginzelliklerindendir.

77slamftri,tabii,umumibirdindir,1/576

79

DEMOKRASKAVRAMI
"Dikkat edin! Hem yaratmak, hem de emretmek sadece O'namahsustur."(7,Araf754) Asl kendi dilimize ait olmayan bir kelimenin anlamn tespit edebilmek iin en uygun ilmi metot, o kelimenin ortaya kt ilk yerdeki aslma dnmemizdir. Bylece hi kimse kelimelere ve kavramlarakeyfianlamlarvermecretinekalkmasn. Demokrasi kelimesi aslen Yunanca bir kelime olup, 'Demos' yni halk kelimesi ile 'Kratos', otorite, ynetim, idare kehmelerinin birlemesinden meydana gelmektedir. Bu iki kelimeden ise, halkn ynetimi,halknidaresi, halknotoritesiveegemenliianlamnagelen demokrasikelimesitremitir. Bilindii zere Fransz htilali'ne kadar Bat dnyasmda halkn zerinde tek egemen g, Kliseler ve rahiplerdi. Batl idareciler arkalarna aldklar kilise destei ile kendilerinin yeryznde Allah'n birer vekilleri olduklarn iddia ediyorlard. Bu iddia ile insanlarn azlarn kapatyorlar, onlarn zerlerinde tam anlamyla tahakkm kurarak, byk bir zulmle zulmediyorlard. nsanlarn mallarna, topraklarna, kadnlarna ve evlatlarna gz dikerekonlanbtndeerlerdenyoksunbrakyorlard. Elbettekibuzulmbirmddetsomabykbirtepkiyeneden olduveynetimilehalkarasndaatmalarvehattasavalarbalad. tetambunoktadafilozoflarvednrlerkendilerinceinsanlariin enidealynetimsisteminibelirlemeadnaiekoyuldularveinsanlann ynetimi iin kendisine demokratik dzen denilen bir sistemi ortaya attlar. te demokrasinin k ortaya k ksaca bu ekilde gereklemitir. 80

DemokratikSisteminTemelzellikleri
Demokratik sistemin kendine has birtakm zellikleri mevcuttur ki, bunlar olmadan demokrasiden bahsetmek mmkn deildir.Butemelzelliklerdenenmehurlanunlardr: 1HalknEgemenlii 2TemelHakvezgrlklerinKabul Bu iki husus demokrasinin belli bah en belirgin zellikleri arasndadr. Halkn otoritesine dayanmayan bir demokrasiden sz etmek mmkn olmad gibi, belli bah temel hak ve zgrlkleri ihtivaetmeyenbirdemokrasidenbahsetmekdemmkndeildir.

EgemenlikKavramve DemokrasilerdeEgemenlikHakk
Egemenlik kavramnn k menei olarak birok grler ilerisrlsede,genelolarakkabuledilennokta,bukelimeninFransa meneliolup'Souveraitane'kelimesinineanlamolduuynndedir. Anlam olarakise,"kendisindendahastnbirotoriteninolmaden ykseksulta"demektir. Egemenlik kelimesinin dilimizdeki 78 karl "HaKeMe" olup lgatte; "bilgi, ince anlay, men etme, mani olma, btnyle kontrolaltnaalma"anlamlarnagelmektedir. Kavram olarak ise egemenlik, "yasama, ikeri dzenleme, emretme, nehyetme, Kur'an'i anlamyla helal ve haram snrlarm belirleme noktasnda kendisinden baka hibir yksek otoritenin bulunmadsulta,yetki"anlamnagelmektedir. zerindehibirtartmannveihtilafnolmadgerekudur ki;demokraslerdeegemenlikyanihkimiyethakktamamenhalkaait olmakzorundadr.Demokratiksistemlerde(onlarniddialarnagre) iradetamamenhalknelindeolup,halkiradesinidilediiekildebfi yrtr. Halkn zerinde hibir sulta ve g yoktur. Halk kendi

78YaniArapada

81

kendisinin efendisi olup kendi idaresinin ipi yine kendi elindedir. Kendi otoritesi dnda da baka hibir otorite karsnda sorumlu deildir. Halk, egemenlie sahip olmas itibaryla, setii vekiller vastasylayasavekanunlaryapar,otoriteninkaynaolmasitibarile de kendisi tarafndan seilen ve tayin edilen idarecer eliyle kanunlarn dzenlenmesini ve uygulanmasn salar. Bu anlamda yasama, yrtme ve yarg halkn egemenlii ve otoritesi altndadr. Devleti meydana getirme, yneticeri seme, kanun ve yasalar karma noktasnda her fert dier fertlerin haklarna sahiptir. Kanunlarn ve yasalarn karmas ve uygulanmas asndan dorudan demokraslerde olduu gibi halkn biraraya toplanmas mmkn olmad iin, halk bu noktada yetkisini yasama heyetini oluturarak vekillere devreder. te bu vekillerin oluturduu yapya parlamento ad verilir. Demokratik sistemlerde parlamento genel iradeyitemsilederveotoritesinikendisiniseenhalktanalr.

slm'daEgemenlikHakk
Burada demokraslerde egemenlik anlaym belirttikten sonra, slm'da egemenlik hakk zerinde durmakta fayda vardr. Nasl ki, demokraslerde egemenlik, hkimiyet hakknn beere ait olduunoktasndahibirihtilaf,ekvepheyokise,slm'dadabu yetkinin ancak ve ancak Allahu Tel'ya ait olduu hususunda hibir ekvepheolmayp,tmmmetarasndaittifakvardr.slm'daen yksek otorite, kendisinden baka hibir otoritenin bulunmad tek sulta sahibi Allahu Tel'mn bizzat kendisidir. O'nun hkmn bozacak hibir merci, O'nun sznn zerinde hibir sz sahibi yoktur.ButevhidkelimesineahitlikedenherMslman'nzihninde gnegibiakbirmeseledir.AllahuTelylebuyuruyor: "HkmancakAllah'aaittir."(12,YusufSuresi/40) Ayetin bu slubu, Arap edebi sanatnn hasr slubu ile gelmektedir. Burada hkm ancak Allah'a hasredilmitir. Yani ondan baka hibir hkm, yetki ve otorite sahibi yoktur. Ayn slup Yusuf Suresi'nin, 67. ayetinde, Yakup (a.s)'n diliyle oullarna vasiyeti 82

esnasnda zikredilmektedir. Yine En'am Suresi'nin 57. ayetinde Muhammed'in (s.a.v) mriklerle mcadelesinde zikredmekte olup, Allahu Tel, Reslne mriklere hitaben "Hkm ancak Allah'ndr." demesini emretmitir. Buna ok yakn "Lehu'lhukm" eklindebirifadeileegemenlik,yanihkimiyetyetkisiniancakAllahu Tel'yatahsisedenbirokayetmevcuttur. Dier taraftan Allahu Tel yaratmann sadece kendisine ait olduugibiemretmenin,yanikullanzerindeyegneszsahipliinin dekendisineaitolduunuuekildebildirmektedir: "Dikkat edin! Hem yaratmak, hem de emretmek sadece O'namahsustur."(7,ArafSuresi/54) Allahu Tel, hkmn ve otoritenin tek sahibi olmas dolaysyla,kullararasndaancakkendihkmleriilehkmedilmesini emretmekte, buna kardk Allah'n hkmleriyle hkmetmeyenlerin kfirler,zalimlervefasklarolduunubildirmektedir: "Onlar arasnda Allah'n indirdii ile hkmet." (5,Maide Suresi/49) "Allah'nindirdiihkmlerlehkmetmeyenler,kfirlerin, zalimlerin ve fasklarn ta kendileridir." (5,Maide Suresi 74445 47) Allahu Tel, kullarn arasnda meydana gelebilecek btn ihtilaflara dair yetkinin sadece kendisine ait olduunu bildirmi, hakknda ihtilafa dlen btn meselelerde O'nun hakemliini tanmayemretmitir: "Eerbireyhakkndaihtilafaderseniz,onunzmn Allah'aveResulnegtrn."(4,NisaSuresi/59) "Hakknda ihtilafa dtnz bir eyin hkm Allah'a aittir."(42,uraSuresi/10) Bununla beraber Allahu Tel, ihtilaflarn ve anlamazlklara zmnAllah'tanbakasnnhkmlerinegtrenkimseleriniman iddialanmisereddetmektedir: "Sana indirdiimize ve senden nce indirdiklerimize iman ettiini iddia edenleri grmedin mi? Tuta muhakeme olmak 83

istiyorlar. Ancak onun hkmn inkr etmekle emir olunmulard. eytan, onlar derin bir sapkla drmek istemektedir."(4,NisaSuresi/60) Ve nihai olarak Allahu Tel hkmne hi kimseyi ortak tanmadn beyan ederek, kendi hkm dnda kalan btn hkmleri cahiliyye hkmleri ya da tutun otoritesi olarak isimlendirmitir. "0 hibir kimseyi hkmnde ortak kabul etmez."(18,Kehf Suresi/26) "Onlar cahiliyyenin hkmn m istiyorlar? Gerekten inanan bir topluluk iin Allah'tan daha iyi hkm veren kim vardr?"(5,MaideSuresi/50)

DemokrasininGereksmi
Demokratlar halkn egemenliine dayal bir idare sistemine demokrasi ismini vermilerdir. Elbette ki bu, kendi dnce yaplan iinde doru bir isimlendirme olarak kabul edilebilir. Ancak slm kimliinesahipolanbirfertiinaslolanhususeyayavekavramlara dairAllah'nisimlendirmesininnemidir.VebunoktadaAllahuTel, yukarda vermi olduumuz ayetlerde de grlecei zere kendi hkm ve otoritesine dayanmayan tm sistemleri, ynetimleri ve hkmleri Cahiliye hkmleri, tutun hkmleri olarak isimlendirmektedir. Demokrasinin Allah'n hkm, Allah'n sultas olmad, bilakis beerin sultas, otoritesi ve hkm olmas hasebiyle her ne kadar demokratlar buna demokrasi ismini verseler de, bizler iin demokrasinin gerek ismi tutun hkm ya da cahiliye hkmleridir. Burada hayret edilmesi gereken dier bir nokta ise, kendini bmez cahillerin dillerine doladklar 'Demokrat Mslman', 'slm Demokrasisi', 'Demokrasi slm'dandr' gibi cmlelerdir. ncelikle gerekten habis bir kelime olan demokrasi ile slm kelimesini birletirmeleri ok byk bir irkinliktir. Bununla beraber demokrasinin gerek ismini rendikten soma yukarda kullarulan 84

cmleleringerekieriidebelirmektedir.'TutiMslman','Cahili Mslman', 'slm Tutlu ya da Cahiliyyesi', 'slm'n Cahili Ynetimekli'...HerhangibirMslmannbtnbunlarkabuletmesi naslmmknolur?Yadaaklbanda,nedediinibilenbirkimsenin butipeyleridilinedolaypdurmasmmknmdr?

DemokrasininEgemenlik AnlaynaKarslmiTavr
Demokrasilerdebeerinegemenliivesultasesastemelkabul edirken,slm'daiseegemenlikvesultasadeceAllahuTel'yaaittir. Ve bu noktada slm ile demokrasi temel esaslar itibar ile birbirine muhalifikiayrdinitemsetmektedirler. slmdiniotoriteveyasamaylemlerinteksahibiolanAllahu Tel'ya verdii iin tevhid temeline dayanmaktadr. Buna karlk demokrasi ise yetki ve otorite noktasnda teklik esasna deil ounluunprensibinebalkaldiinirktemelinedayanmaktadr. Bu adan demokrasinin tevhid dini ile hibir ilgisi yoktur ve o btnyleirkdinidir.HerMslmaniinAllah'razetmeninyegne yolu ise, O'nu birlemek ve irkten kanmaktr. Zira irk btn amelleri iptal etmekle birlikte Allahu Tel tarafndan asla balanmasmmknolmayanbirsutur. "Dorusu Allah kendisine irk koulmasn asla balamaz."(4,NisaSuresi/48) "Andolsun sana ve senden nceliklere Allah'a irk koarsan btn amellerin boa gider ve hsrana urayanlardan olursun'diyevahyolundu."(39,ZmerSuresi/65) Allahu Tel, otoritenin ve yetkinin sadece kendisine ait olduunubelirtirkendiertaraftandakendiotoritesinedayanmayan tm hkmleri tutun hkmleri olarak isimlendirmi ve kullarndan tutiara ve otoritelerine kar aka red ve inkr cephesindeyeralmalarnistemitir.AllahuTel,imannveslm'n ilk art olarak tutun reddedilmesi gerekliliini bildirmi, buna

85

karlktutlarnotoritelerinemeyledenkimselerinimaniddialarn yalanlamtr. "Artk kim tutu inkr eder ve Allah'a iman ederse kopmak bilmeyen salam bir kulpa tutunmutur. Allah iitir ve bilir."(2,BakaraSuresi/256) "Sana indirdiimiz ve senden nce indirdiklerimize iman ettiini iddia edenleri grmedin mi? Tuta muhakeme olmak istiyorlar. Hlbuki onu inkr etmekle emrolunmulard. eytan onlar derin bir sapkla drmek istemektedir."(4,NisaSuresi /60) Demokratik dzen otorite ve yetkisini Allah'a deil de beere dayandrd iin tuti bir dzen ya da tutun hkmdr. Ve bu noktadaMslmanbirkimsenintavr,hayatnnbtnndetutibir dzen ve tutun hkm olan demokrasiyi inkr etmek, onun otoritesini tanmamak, demokrasinin savunucularna, dostlarna ve yardmcilanna kar ak bir ekilde buz, kin, fke beslemek ve dmanlk gstermek eklinde olmaldr. Tuti bir dzen olmas sebebiyle demokrasinin Mslmanlar zerinde hibir meru velayet hakkyoktur.DiyarlarndavememleketlerindeAllah'nhkmlerinin terk edilip, demokratik sistemin hkmlerinin ykseldii zaman Mslmanlarnslmsistemininhkmlerininykseltilmesivebeeri hkmlerin giderilmesi iin byk bir mcadele vermeleri boyunlarnnborcudur. 79 Burada son olarak tm Mslman kardelerime nemli bir hususu hatrlatmak isterim. Demokrasi daha iin banda halkn egemenlii olarak tanmlanmaktadr. Demokraside iki temel unsur "Egemenlikhalkndr"ve"Halkotoritelerinkaynadr"dncesidir. Halk olmad zaman demokrasinin varl dnlemedii gibi, halkn egemenlii olmadan da demokrasinin yaamas mmkn deildir. Zira daha iin banda demokrasi kelime anlamyla dahi

79 Bu konuya dair mam'l Harameyn elCuveyni'nin, yasul Umam Fi ltiyasi'z

Zulam isimli kitabnda, Mslmanlarn meru bir yneticileri olmad zaman yapmalargerekenleredairyazmolduuuzuncablmtavsiyeederim.

86

insann otoritesi olduu iin, insanlarn olmad bir yerde demokrasiden bahsedilemez. Bunun iin demokratik memleketlerde belirli dnemlerde seimler yaplarak, halklarn zellikle seime katlmalar salanr, seime katlan kiilerin saysnn okluu ile de vnlr. Bu hususta, seimlere katlarak yetkiyi temsil heyetine vermeden demokrasinin yaamas imkn dhilinde deildir. Demokrasiancakinsanvastasylayaayabilenbirdindir. Eydinkardeim!Senhibirzamandemokrasininyaamasiin ara olma. Halkn egemenliini parlamenterlere devrettii seimlere katlma ki, Allah' hakkyla tevhid edebilesin. ayet aksi bir tutum sergilersen, bir taraftan otoritenin ve yetkinin tek kayna olarak kendi ahsn grm olursun ki, bu senin kendini Allahu Tel'nn yerine koyulandr. Dier taraftan ise, elinde bulundurduunu iddia ettiinegemenlii,temsilheyetinevermekledeonlarAllahuTel'nn yerine koymu olursun. Yine bununla beraber Allahu Tel'nn dinindenbakabirdine,irkvekfrmezhebiolandemokrasiyeg ve kuvvet vermi, onun yaamas iin gayret gstermi olursun. Bu senin Allah'n tevhid dini ile amel etmemen, buna karlk birok ilhlarn dini olan demokrasi ile amel etmendir. Sen byle bir hareketlekendiniinAllah'ndinindenbakabirdinedinmiolursun. te o zaman, hibir dost, hibir yardmc bulamazsn. Allah hepimizi bundankorusun.Allahummemin. Burada konuyu son olarak Pakistan Cemaati slmi'nin lideri Ebu'lAla elMevdudi'nin u szleriyle kapatmak istiyorum. O yle demektedir: "Demokrasi insann ilhlatrlmas, kitlelerin egemenliidir. Demokraside yasama halkndr. Halk parlamentoda milletvekillerinin ounluu ile temsil edilir. Parlamentonun yapt kanunlar btn halkiinbalaycdr.Bunedenledemokrasi,Allah'airkkomaktrve ak bir kfrdr. nk Allah'n yasama hakkn alp insanlara vermektedir.HlbukiAllahuTel 'Hkm ancak Allah'ndr. O size ancak kendisine ibadet etmenizi emretti.' (12, Yusuf Suresi /40) buyurmaktadr. Parlamento kararlarnn Allah'n adyla deil de 87

insanlarn adyla km olmas, demokrasinin kfrn gstermeye yeterlidir. Demokratlar bu yaptklaryla halk Allahu Tel'nn yerine koymaktadrlar. Bu nedenle demokrasi, Allah' brakp insanlar ilhlatrmannbireklidir.AllahuTel, "Allah' brakpda kimimiz kimimizi rabbler edinmeyelim" (3, Ali mran Suresi /64) buyruu ileonuharamklmtr." 80

LAKLKKAVRAMI
"Allah, adaleti ayakta tutarak u hususu aklamtr ki, kendisinden baka ilh yoktur. Melekler ve ilim sahipleri de mutlak ve hikmet sahibi Allah'tan baka ilh yoktur." (3, Ali mran/18) Laiklik,"secularizm"kelimesinintercmesidir.Laiklerinlaiklik tarifiyledir:"Laiklik;toplumsalbirhareketolup,insanlarnahirete verdii ihtimamdan dndrlp dnya hayatna ynlendirilmesidir." Butarifegre,birkimseninlaikolduunusylemesidierbirifadeyle dinsizolduunusylemesidemektir.Ziralaiklikresmendinidevletten ayrmaktr. Baka bir deyimle dini hayat nizamndan tamamen uzaklatrmaktr. Laiklerin bir ksm yle iddia ederler: "Laiklik din dmanl demek deildir, ancak dini hayat, ekonomi, sosyal ve siyasi vs. alanlardan uzaklatrmaktr, kii ve kiileri inanlaryla babaa brakmak ve herkese hrriyet ve serbestlik tanmaktr. Laikliin sosyal hayatla alakas olmad mddete dine saygs sonsuzdur. Mesela: Kiilerin namazna, orucuna, zektna, haccma karmaz, kii istedii kadar namaz klabilir, camiler aktr. Hatta camii imamnn maa dahi laik devlet tarafndan karlanr. Kii isterse senenin tmnorulageirebilir,istersehersenehaccagidebilir."

80elsiamve'lMedeniyyet'lHadise,sy:33

88

Biz de deriz ki; slm dinini siyasi ve sosyal alanndan uzaklatrmak demek, slm' yok etmek demektir. Nasl ki, balk sudan ktnda lmeye mahkm ise slm'n da devlet nizamndan ayrlmas lm demektir. nk slm'n geliinin nedeni adaletive eitlii salamaktr. Bunlar da devletin gc olmazsa salanmas mmkn deildir. Dolaysyla laiklik fikri Allah'n dini olan slm' ortadan kaldrmak iin yaplan bir tuzaktr. Hatta aratrmaclar diyorlar ki, dini devletten ayrma fikrini ilk ortaya atan Yahudilerin Saduki grubudur. Onlarn Saduki olarak anlmasnn sebebi ise Avrupa'dayaayanYahudiocuklarnnHristiyanlamamasiindir. Baknz Yahudi mtefekkiri Musa Mendels yle demektedir: "Dine bakmakszn rkla ynelmemiz gerekir, dinden yzn evirmektmAvrupavatandalarzerinegerekenbirgrevdir." Laiklerin, "namaz, oru, hac, zekt gibi ibadetler laik dzende serbesttir" szlerine kar biz deriz ki, slm dinindetm ibadetlerin artlar vardr. Namazn art namaz klan kiiyi tm mnker ve ktlklerdenalkoymasdr.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Sana vahyedilen Kitab oku ve namaz kl. Muhakkak ki namaz hayszlktan ve ktlkten alkoyar. Allah' anmak elbette en byk ibadettir. Allah yaptklarnz bilir." (29, Ankebut/45) Bilindiizereartnyokluumerutunyokluudemektir.Yani ayet namaz kiiyi ktlkten alkoymazsa o namazn spordan fark kalmaz, Allah byle namaz kabul etmez. Ve yine bilindii zere ktlklerin en by Allah'n eraitini devlet sisteminden ayran laikliktir.Bundandaanlalacazerenamazklmaklaikliiortadan kaldrmakdemektir/Aksitakdirdenamazsaylmaz.Ziranamazdemek Allah'aboyuneipdmanlarnakarbakaldrmaktr. Aslenherideolojikendinegrebirdinkurmapeindedir,tabii kiodinonlarnegemenliinekarmaz,suyasabunadokunmaz.Hatta u anda dnyann her yerinde namaz, oru gibi ibadetler serbesttir, ancak o ibadet ki egemenlerin egemenliine engel tekil ederse o ibadet yasaklanr, sahibi terrist diye ilan edilir. Hulasa Allah (c.c) 89

tutlarn egemenliini reddeden bir ibadet ister, laikler ise suya sabunadokunmayanbiribadetister.Tabiikibudammkndeildir. Ziraslmdiniiletekiideolojilergecegndzgibidirler.Naslkigece geldiinde gndz kaybolmaldr, hakeza gndz geldiinde gece gitmeyemecburdur. Fakat una da dikkat edelim laik kafalarn u anda cami amalar,namazserbestbrakmalarkendilerinegreimamyetitirip maavermelerininarkasndabykplanlaryatmaktadr.Ziralaikliin Trkiye'yeilkgeliindecamilerahraevrilmiti.Dahasonrabaktlar ki, bu byle devam etmiyor, dzenlerini tehlikeye sokuyor, hatta her yerden eyh Saidler, Erbilli eyh Esedler, skilipli Atf Hocalar bakaldrdlarvebuortamgrenlaiklerhementoparlandlardevleti glendirecekimamlaryetitirdiler.Diyanetadndatekilatkurdular, kendileri ne zarar vermeyen namaz serbest braktlar ve bylece kfr ve irki slm yayla yalayp topluma yutturdular. 'Ben de Yazdm' kitabnn sahibi cumhurbakan yle der: "ayet Adnan Menderescamileriahrlktankartmaypnamazserbestyapmasayd laikdzentehlikeyegirerdi."Komnistlerindergilerininbirindeyle bir yaz okumutum: "Trkiye'de yaplan her cami malum dzenin mrnn birka sene fazlalamasna sebep olur." zlerek sylyorum komnist bir insan bu dzenin dinle ticaret ettiini bilir de,benMslmanmdiyenlerhalen"camileraktr,namazserbesttir dahaneistiyorsunuz?"derler.

DiniDevlettenAyrmannSebepleri
1Kiliseehlininilimveulemayakarkmas:Kiliseninilkesine zd den tm ilmi aratrmalar reddedilirdi, aratrma yapana trl ikenceler yaplrd. Mesela; Kurdanu, Branu kilisenin ilkesine ters baz eyleri syledi, onu aldlar alt sene hapse attlar, baktlar fikirlerinden vazgemiyor 1600 senesinde onu yaktlar. Sonra Galile geldi, dnyann dndn iddia etti, mahkeme onu hapse gnderip ok zor artlar ne srd. Galile bu artlar grnce tevbesini ilan edip fikrinden vazgeti ve mahkeme bakannn nnde eilip yle 90

dedi: "Ben Galile. Yetmi yana gelmi bir insanm. nnzde rka geip mukaddes kitaba el basyorum, dnya dner diyeni lanet ediyorum." te bu ekilde birok fikir adam frnda yakld. Bunun sebebiisefikirlerininkiliseninilkesinetersdmesiydi. 2Dini ilkeler kilise ehlinin elinde olup, istediini vaftiz edip istediini gnahkr gstermesi, cenneti parselletirip satmas, dinin baz ayinlerden olumas, din adna istismarn zirveye kmas dinin devletten ayrlmasnda nemli etkendir. Bir defasnda Avrupa'da alan bir ii bana yle demiti: Ben ou zaman slm leminde yaplandinistismarndanbahsediyordum,birgnfabrikasahibibeni arp yle dedi: Sizde olan din istismar bizde olann eyrei dahi olamaz,sizebirvakaanlataym: "Bir kadnn kocas lm. Kadn da zenginmi, kalkp papazn yanna gidip yle demi: 'Benim kocam her pislii yapan birisiydi, imdi ise ld. Muhakkak cehenneme girecektir. Onu nasl cehennemden kurtarrsn?' Papaz, 'av kapnn nne geldi' dncesiyle: 'Efendim kocanz cehennemden kurtarmak iin ok paraya ihtiya var. Bir melei zebaniye gndereceiz ve kocan kurtaracaz' demi. Kadncaz: 'Ne kadar lazm' deyince papaz; 'En azndan 100 bin mark gerekir' demi. Kadncaz 100 bin mark getirmi ve papaza vermi. Ertesi gn papaza 'ne yaptnz papaz efendi' demi. Papaz, 'senin iin olmasayd ben bu kadar zorlua girmezdim. Zira cehennem deyip geme. Ben tm paray zebanilere dattm, ok da yalvardm kocam gbeine kadar cehennemden kartabildik' demi. Kadncaz; 'Gbeinden aas cehennemin iinde midir? Ne yapacaz imdi!' demi. Papaz; 'Bir yz bin daha getirmen gerekir' cevabm vermi. Kadn malm satar, yz bin mark dahagetirirveertesign'neyaptnz?'diyesorunca,papaz;"bugece, sabaha kadar altm zebanilere para dattm zorla dizlerine kadar karabbildik. Allah ahittir ki sen olmasaydn kesinlikle byle tehlikeli ie girmezdim' der. Kadncaz; 'dizlerinden aas halen cehennemde midir? Ne yapacaz?' diye sorunca papaz; 'bir yz bin markadahaihtiyacmzvardr'der.Kadntmvarlnsatpgetirirve 91

teki gn gelip 'ne yaptnz?' diye sorar. Papaz; 'sabaha kadar ter iindekaldmtmparaydattmensonundakocannsandantutup cennetin ortasna attm, Allah'a krler olsun d baardm' der. Kadn; 'Bu bir yalandr. Benim kocamn sa yok, kocam kel idi, sen nasl onun sandan tutuyorsun? Bundan dolay biliyorum ki bu yalandr'der." 3ncillerin oalmas, hurafelerle dolup tamas, toplumun Hristiyanlktan soumasna sebep olmutur. Hatta ncillerin says 104'ekadarkt.Fakatbirtoplantneticesinde4'eindirilmitir. 4ncillerde toplumun ihtiyacn karlayacak kanunlarn olmamas.Bundandolaybeerrnideolojilerebavurdular. 5Daima fakir fukara adna toplumdan mallar toplanr ve bu mallarfakirlereverilmezdi.Tmtoplananmallarkiliseehlinincebine girerdi ve bir taraftan da vergi ad altnda mal toplarlard. Bylece toplumun en zengini onlar oldular. Byle eitli sebeplerle toplumu istismarediyorlard.Buhakgrentoplumveslahatlarkiliseehlinin Allah adyla verdikleri hkmlerden kurtulmak iin almaya baladlarveneticededinidevlettenayrmafikriolanlaiklikkverdi. Avrupa'nn kalknma noktas o andan itibaren balad. Velhasl dinlerini terkettiler ve ekonomide illerleyip sanayide kalkndlar. Fakat slm leminden, slm'n gzelliklerinden bihaber olan baz renciler Avrupa'ya gidip o fikirlerden etkilenip dndler ve yle sandlar: ayet biz de Avrupallar gibi dinimizi terkedersek, dinimizi hayat alanndan uzaklarrsak biz de onlar gibi kalknrz. lerlemenin tek engelinin slm dini olduunu zannettiler. Fakat bu kle ruhlular unu bilmediler ki, slm dini ilme ok nem verip renmeyetevikedenbirdindir.Meselauayetlerebaknz: "Deki:Rabbimilmimiarttr." "De ki: Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Ancak akl sahipleribunlarhakkyladnr."(39,Zmer/9) slm, ilmi renen ve reteni oka vmektedir. Hatta ilim ehline zekat dahi verilir ve toplumu ilmiyle ihya etsinler. Bakn Rabbimiznegzelbuyuruyor: 92

"Allah, adaleti ayakta tutarak u hususu aklamtr ki, kendisinden baka ilh yoktur. Melekler ve ilim sahipleri de mutlak ve hikmet sahibi Allah'tan baka ilh yoktur." (3, Ali mran/18) AllahResl(s.a.v)ilimehliniverekylebuyurmaktadr: "Muhakkak Allah, melekler, gk ve yerin ehli, hatta karncalar, hattabalklarinsanlarahayrreteninzerinesaltgetirirler." 81 mamHasanelBasriuszlerleilimehlinivmektedir:"ayet alimlerolmazsainsanlarhayvanlargibiolurlar." Zatenbummetinkitab"oku"emriylebalar.ylebirkitapki, tamamen kr taklide kardr. Her konuda delilini getirin deyip Mslmanlarilmevetahkikearr.Bylebirdinnasl Hristiyanla benzer,builimdininilahutibirdinekyaslamakakbiriftiradr. Bir de slm'n mbarek kayna olan Kur'an Kerim Allah tarafndankorumaaltndadr.Hibirzamantahrifedilmemivetahrif edilemez de. Nasl olur da byle bir kitap kilisenin tahrif edilmi ncilinekyasyaplr?HlbukiinsaflHristiyanlardaincillerinintahrif edildiini kabullenirler. Zira ncilin asl branicedir, onu Yunancaya evirenmtercimdahibilinmiyor. Bir de Allah'n kitab olan Kur'an Kerim tm insanlarn ihtiyacn karlayacak biimde kanunlar haizdir. Tm zaman ve meknlarda btn alar ve asrlarda tatbikata elverilidir. nsafl Avrupalimleridebunukabullenirler. Bir de slm'da din adamlar diye bir kavram yoktur. Zira slm'da mslman din adamdr. slm dini teokrasi dini deildir. Baz gruplarn gdmnde olan bir din deildir. lim denilen kesimi Kur'an ve snnete tbi olduklar mddete severler, aksi takdirde dinsiz eytan gzyle bakarlar. slm'da istibdad ve diktatrlk yoktur, aksine r vardr. Hatta Kur'an'da r diye bir sure dahi mevcuttur. slm gneinin n grmeyen yarasalar Allah'n kanunuilebeerrnolankanununubirbirinekyaslarlar.Rabbimiz Kur'an'dabunlarhakkndayleder:

81Tirmizi

93

"Zulmedenlerhangiinklapiledndrlecekleriniyaknda bileceklerdir." Zira bunlarn kyaslan rehberleri olan eytann, Hz. Adem'e secdeyapmadzamankikyasnabenzer. Aslen laikler iki klfa brnmlerdir: Bazdan kendini gzel gsterip "dine hrmetimiz var" derler. Bazlar da dini tamamen ortadankaldrpsprmekisterler.Bugnyaptklargibi. Laiklerin birinci ksmm ada mnafklar diye adlandrabilirsiniz.Bulaiklertmksmlarylabiryerdebirleirler: Din vicdanla ayn deerdedir, kii ve Allah arasnda olan bir balantdr, hayatla hibir alakas yoktur ve tm ehli iman gericidir, gerikalmalarnnteknedenislm'dr.

Laikliink
Laiklik denilen ideoloji Bat'nn rndr. "Kayser'in hakkn Kayser'e, Allah'n hakkn Allah'a verin" ilkesine tbi olarak bu fikir ortaya kmtr. yle bir ortamda kt ki siyasi alanda kilise tm dnyaya hkimdi, yapt hurafeleri Allah adyla yapyordu, hibir zamanyaptklarndansorulmazd,fakatherkesisoruturabilirdi.Papa hkimiyeti dnyann ou yerinde sabitti. Hatta mparator "Ferdik" 1177'de Papa'ya kar boyun emeye mecbur kald. mparator 4. Hneriplakayaklarlakarveyamuriinde1176'dagnardarda Papa'nnevininnndegnahlarnaffetmesiiindurdu.Bunlarsiyasi alanda olan eylerdir. Fikri alanda ise dncede kiliseye muhalif olanakarsavaalmt.ylebirsavaM13.asrda9milyoninsan ldrld. Bu ortam gren ilim ehli Galile, Kabrnikos, Dekart, Rosse gibi felsefeciler harekete getiler. 16. asrda Rosse, yle bir ilanda bulundu:"Mesihdiyorki;yeryznpadiahlaridareeder.Papafarz namaz klp, hkm padiahlara braksn." 1789'da Fransz htilali kt ve din adamlarna mabedlerinize dnn, Mesih'in talimatlarna uyundenildiveneticededindevlettenayrld,dinadamlarsiyasetten ekildiler.

94

FakatunuiyibilelimkislmnizamnntabiatHristiyanlktan tamamen ayrdr. Biraz evvel anlattmz gibi ncil tahrif edilmi, kilise ehli syledikleri her eyi heva ve heveslerine gre syler olmulard. Kuran ise Allah tarafndan korunmaktadr, tahrife uramamtr. lim ehli de heva ve hevesine gre hkm kartamaz; slm'da alt tabaka, st tabaka anlay yoktur. Mslman bir hkim Allah'n kanunlarndan hari kanun koyamaz. ayet nefsine gre hareket edip Allah'n eriatn bir tarafa atarsa, kendisi kanun koymayabalarsammetinittifakylaazledilirvekfrledamgalanr. Zira slm'da naslara mracaat etmek esastr, nassn olmad yerde r esastr. Kimse kafasna gre hareket edemez. slm'da limlerin grevisadecenamazklpkldrmakdeildir,insanlarailimretmek, hkimlere (amirlere) nasihatte bulunup emri b marufu yerine getirmektir, aksi takdirde Allah katnda mesuldrler. Ksacas slm dini temelden Hristiyanla benzemez. Zira slm Allah'n nizamdr, Hristiyanlk ise kilise ehlinin rndr. slm ilme ve limlere sayg duyar Hristiyanlk ise fikrine uymayan frnlarda yakar. slm'da insanlar tabakalara ayrma fikri yoktur, Hristiyanlk ise "din adamlar" ve "dierleri" diye insanlar ikiye ayrr. slm Allah tarafndan koruma altna alnp tahrife uramam, Hristiyanlk dini isetahrifeuramtr.Birazevvelsylediimizgibincil'ibranice'den Yunanca'ya eviren mtercim dahi bilinmiyor. Kilisenin getirdii hurafelersaylmayacakkadaroktur.Bunlardanbazlariseunlardr: srailoullar'na snnet olma olay Hz. brahim'den geldii sabittir. Fakat kilise bu hkm nesh etmitir. Hz. brahim dneminde birden fazla evlenmek sabittir, fakat kilise bu hkm kaldrmtr. Hz. brahim dneminde hayvan kesmeden yemek haramd, fakat kilise hayvankesmedenyemeihelalletirdi.Hz.brahimbataolmakzere ve tm peygamberler Allah'n birliine ve tekliine inanrlard, kilise ehli ise teslis inancn ortaya karp Allah'n olduuna savundu. Buna benzer hurafeler oktur. unu unutmayalm ki slm dini ftrat dinidir, zira fitrat yaratan Allah'tan gelir. Bundan dolay slm tarihinebakan,slm'kabuletmeyeninhakknadahiriayetedilmitir. 95

MslmanlarheryerdeizzetleyaamveAllah'nhkmglgesinde adaleti yaymlardr. lmi, ekonomik, kltrel ve siyasi alanlarda toplumlara r am ve nderlik yapmlardr. Hatta Avrupa'nn insafl fikir adamlar yle bir itirafta bulunurlar: "ayet slm olmasaydAvrupabinsenedahagerikalrd." merbinAbdulazizdnemindeAfrika'dazektalanfakirdahi yoktu. Fakat zlerek sylyorum ki, biz Mslmanlar kitabmz ve snnetimizibraktmzdandolaybuzilletukurunadtk,Batise bataklnbrakrkenvekiliseehlinihayatalanndanuzaklatrrken ekonomide ilerledi. Hz. mer'in (r.a) o gzel sz halimize ne kadar uygundur,yle ki; "Allahbizleri slm'la aziz kld. ayet biz bu dini brakrsaktekrar zillete deriz." Bence bu szn mahiyeti Araplarn ve Trklerin slm dnemine ve u anki dnemine baklrsa daha gzelanlalr.SrfekonomideOsmanl'nnparassondnemleregre Amerika parasnn kat kat stndeydi. Fakat u anki durumu anlatmayagerekyoktur.

LaikliinslmlemineGelmesi
Malmunuz laiklik 1789'da Fransz htilali'nden sonra tm Avrupa'da yayld. Fakat bu ortamda "hasta adam" denilen Osmanl Devleti'nin yklmas iin kfr ehli gece gndz demeden almaktaydlar. Avrupa'da okuyan baz Mslmanlarn ocuklar slm'n hakikatinden habersiz olduklarndan dolay laiklik fikrinden etkilendiler ve sandlar ki; ayet biz de slm' brakrsak ekonomide Avrupa gibi ilerleriz. Bu ocuklarn vastasyla ve mason ve msteriklerindesteiylebulaiklikslmleminegetirildi. 1924'te hilafeti kaldrp laiklik ideolojisini ilk getiren Mustafa Kemal'dir. Mustafa Kemal Filistin'de komutan iken ngiliz ajanln kabul edip laiklii yaymaya balar. slm devleti olan Osmanl'y kaldrdktansonraokullardatmeitimilaikliegreverir,okuldaki ocuklar laiklikle alar ve bylece Mslmanlar, ocuklarn Mslman olarak gnderirler, ocuklar ise laik olarak dnerlerdi. Baka bir deyimle Mslmanlar cieri kediye, kuzuyu kurda teslim 96

ediyorlard. Hatta laiklik hayatn tm alanlarnda yayld, kanun yapmasndan tut, ekonomi ve eitime kadar her alan laiklie gre tanzim edilmeye baland.Bu laiklii kabul etmeyen Mslmanlarya zindana,yadaidamveyasrgnegnderiliyorlardveeitliiftiralara maruzkalrlard. MeselaeyhSaidbulaiklikkfrngrpkabuletmediinden dolay kemalistler tarafndan iftiralara maruz kald. Zira bir taraftan eyhSaid'inhareketineKrtkyamdediler,birtaraftanngilizajan dedilerbakabirtaraftanda9000kyyakpyktlar,hlbukihakiki ngiliz ajan M. Kemal'in kendisiydi. Anadolu'da ise bu laiklik kfrn kabul etmeyeni daraalarnda astlar. Hatta M. Akif Ersoy diyorki;"Laiklikiinkemalistler600.000ilimehlinildrdler."Srf Konya'da 10.000 ilim ehli ldrld. 2000 cellt gece gndz demeden iman ehlini daraalarnda asyorlard. Bu celltlardan biri olan Kel Ali bir konumasmda yle der: "Efendim ben gericilerden 5226 kiiyi astm, bunlardan 3600' Konyaldr." Evet, bu sadece tek bircellatnyaptklardr,dierlerinisizdnn.BirtaraftandaAr ehrinin Geliyizlia blgesinde 1932'de baz Mslmanlar laiklik kfrn kabul etmedikleri iin, bir rivayette 17.000, baka bir rivayette ise 47.000 mazlum Mslmanlar toplayp ocuk, byk, kadn, erkek, kz demeden hepsini ldrdler. Baka bir taraftan da eyh Said'e kar biz de Aleviyiz deyip Alevileri kolladlar ve sonra 1938'de Alevilerin namusuna tecavz ettiler, Aleviler de onlardan birka subay ldrrken Ankara'dan Alevilerin lm fermam geldi. 5000 Aleviyi inek keser gibi Tunceli ehrinde Murat suyu zerinde kestiler, yle kan akt ki Murat suyu kpkrmz oldu. Bu kesme tek Tunceli'de deil iman ehlinin tm beldelerinde devam etti. yle bir hale dnt ki, namaz yasakland. Kur'anlar yakld, camiler ahra evrildi,ArapaharflerkaldrlpyerineLatinharflergetirildi,toplum tamamen cahilletirildi. Zira oban mesabesinde olan limler. ldrld, geri kalan cahil toplum sr gibi onlara mal oldu, istediklerini onlara yaptrp laik eitimden geirip kendilerine mehmetikveelemanyaptlar,rklklabeslediler,laikliklekafalarn 97

doldurdular, "ne mutlu Trk'm diyene", "bir Trk cihana bedeldir", "ankaya bize yeter Kbe Arap'n olsun", deyip toplumu kazandlar. Tabi ki dzenini merulatrmak iin biraz da toplumun inancn istismar ettiler ve kendileri ne gre hoca iftliini ap Diyanet'i kurdular. Bu Diyanet bir taraftan laiklik dine destektir demeye balad,bakabirtaraftandaTevhidehliniktgstermekiinpimi fetvalar verdiler. Vesaire zulm ve sahtekrl saylmayacak kadar oktur.Bizzulmdenizindensadecebirkadamlaysyledik.

LaiklerinSilhftiralardr
Laikler kendi getirdikleri ideolojiyi meru gstermek iin Allah'ndiniolanslm'abirokiftiradabulunurlar.zellikleOsmanl Devleti'ni slmi olduundan dolay ktleyip alay ederler. En ok nemverdikleriiftiralarunlardr: 1slm dini aa uymaz. Zira binlerce sene zerinden gemi aa gre deimeyen kelere sahiptir. ada 21. asra, uaklar, elektrikler, uzaylar ve atomlar medeniyetine nasl olur da bedevi kanunlar uygulansn? Bylesi bir ada l kanunu kesinlikle uygulanmaz. te bu szlerle Allah'n nizam olan slm' Arap l kanunlar diye deerlendirirler, bir taraftan byle derler bir taraftan dalaiklikslm'ahizmettirdeyipmnafklkyaparlar. Cevaben deriz ki; slm Allah'n kanunudur, tm zaman ve zeminde uygulamaya uygundur. nk hayatn tm alanlarnn ihtiyacn karlamaktadr. rnein, toplumu Allah'a iman etmeye davet edip takva ve yardmlamaya arr, ta ki kalplerde Allah korkusu yerlesin, toplum birbirine zulmetmesin. Zira onlarn ibadetlerineAllah'nihtiyacyoktur,ibadetinmeyvesinitoplumyer. "Takva ve iyilik zerinde birbirinize yardmc olun." (5, Maide/4) Birdeslmkanunlarnnhedefidin,akl,nefis,malverzdiye be hayat esaslarn korumaktadr. Hi bir zaman kimseyi zorla slm'adavetetmemitir.BaknzRabbimiznediyor: "Dindezorlamayoktur."(2,Bakara/256) 98

Akla ok nem verip akl gtren iki vs. eyleri haram klmtr: "Ey iman edenler! ki, kumar, dikili talar (putlar) ve fal oklar eytan ii birer pisliktir. Bunlardan kann ki, kurtulua eresiniz."(5,Maide/go) Nefsimuhafazaetmekiinksasuygular: "Ksasdahayatvardr." Malmuhafazaetmekiinhrsznelinikesmeyiemretmitir: "Hrszerkekvekadnnelinikesin." Irzkorumakiinzinayharamklmtr: "Zinayayaklamayn." Fakat laiklie gelince kim onlarn kanunlarn kabul etmez ise yazindanyadasrgnveyaidamboylar.Trkiye'degrldgibi bilanosunudaazevvelsylemitik. Aklyokedenikiyisuyerineierler.Zatentmtrafikkazalar vs.pisliklerhepikidendolaydr.Laikler,biribakasnldrrseonu hapse atp besi hayvan gibi beslerler, bir ka ay veya bir ka sene sonra af kartp serbest brakrlar, bylece toplumu birbirine krdrrlar. ok enteresandr ki kiinin babas lyor hi alakas olmayandevletbakankatiliaffediyor.Hattamaktuldenvergialarak katili beslemektedir. Laikler kanununda hrszlk yapan birka ay hapseatarlar,sonrabrakrlar,bazendehrszbukapdangirerteki kapdankar.Buyaptklarndaadaletdiyeadlandrrlar. Irzagelince;laiklerheryerdegeneleviamay,kadnveerkein birbiriyle flrt yapmasn byk eref grrler, zinann yaplmasnn suimekgibicaizgrrler,bylecekimkiminneslindendirbilinmez. yle bir ortama doru toplumu srklerler ki hayvanlardan farklar kalmazbirhalegelirler. slmdiniherdaimadaletetevikeder: "nsanlar arasnda hkmederken adaletle hkmedin." (4, Nisa/29) Peygamber Efendimiz (s.a.v): "Mazlumun bedduasndan saknn. nk onun duas ile Allah arasnda perde yoktur" demitir. 99

slm'darklkyoktur.PeygamberEfendimiz(s.a.v):"Irkladavet eden bizden deildir" buyurmutur. slm kanunlar nnde herkes eitdurumdadr.PeygamberEfendimiz(s.a.v),"Allah'ayeminederim ki Muhammed'in kz Fatma dahi hrszlk yaparsa elini keserim" buyurmutur. slm'n gzellikleri saymakla bitmez. Zira slm bir gnetir,tmalaravenesillere,hernekadaryarasalargrmeseler de. 2Birdederlerki;slmdinibazdinadamlarnngdmnde olan bir dindir. Bu din adamlar slm devletini istedii gibi idare ederler, istediklerini grevlendirirler, istediklerini grevden atarlar, devlet kanunlarna kendileri uymazlar, vergi vermezler, cennet ve cehennemin anahtarn ellerine almlar, istediklerini cennete istediklerini cehenneme gnderirler. Bylece kendilerine toplumdan ayrzelliklertanmlardr.Butamameneitliezttr. Cevaben deriz ki: slm'da din adam kavram yoktur. Bu kavram Avrupa'dan slm lemine ithaldir. Zira slm'da her Mslman dinini savunur ve ayn zamanda din adamdr. Dini meselelerden haberdar olana lim denilir. ayet ilmiyle amel ederlersepeygambervarisidedenilir.Tabiikibunlarnslmkatnda byk deeri vardr: Zira Kur'an Kerim, "Hi bilen ile bilmeyen bir olurmu?"diyesorar.Fakatlimlerkanunlaratbiolmazlardemeleri akbiriftiradr.ZiraAllahResl(s.a.v)hukukkonusundayleder: "Tm insanlar taran dileri gibi eittirler." "Zinaya yaklamayn", "Hrszn elini kesin", vs. hkmleri limler yapt takdirde hkm uygulamayn denmez. Aksine bu hkmler herkesi kapsar. Fakat laiklerinsylediklerionlarnkanunlarndavardr.Mesela:Sradanbir vatandasuilerselaikleronucezalandrr,ayetbirmilletvekiliayn suu ilerse dokunulmazl vardr diye karmazlar. Mletvekilleri vergi vermezler, ev kiras vermezler, makam arabbas, ofr, korumalar, sekreteri vs. hepsi parasz devlettendir. slm devletinin reislerinin hayatn okuyun. Hz. Ebu Bekir, Hz. mer, Hz. Osman, Hz. Ali vs. ve u anki laiklerin milletvekilleriyle karlatrn ve insafla kararverin. 100

u bir gerek ki, slm kimsenin gdmnde deildir. Hkim, emir,lim,slmhukukunatbiolduumddeteitaatedilir.Baknbu husustaKur'annediyor: "Eymanedenler!Allah'aitaatedin.Peygamber'evesizden olanllemre(idarecilere)deitaatedin."(4,Nisa/59) DikkatedinAllahveResl'nnitaatindenbahsedilirken"itaat edin" kelimesi tekrarland, fakat emir sahibine gelince "itaat edin" kelimesitekrarlanmad.nkAllahveReslneitaatmutlaktr,emir sahibineiseayetAllahveReslneitaatederseozamanitaatedilir. Allah Resul (s.a.v) sahih bir hadiste yle buyuruyor: "Yaratcya isyan edene itaat yoktur." Durum byle iken nasl "slm baz din adamlarnn gdmndedir" denilir? O slmda yzlerce ayette taklidinharamolduunusylerveherkonuda"delilinizigetirin"der. BaknLaheyMahkemesi'ninkararbuhusustanediyor:"slmeriat diridir aa uygundur, genel teriin kaynadr." Laik beyler bakalm bunanediyecekler! 3Bir de yle derler: slm kendine tbi olmayann haklarna riayet etmez, vatandalk hakkn muhafaza etmez, dnyada onlar ldrr, ahirette ise onlar cehenneme gnderir. Byle ilkel devlet fikribuamzauymaz. Cevabenderizki;slmkanunlariinmsm,gayrimslimfark etmez.Hattaslmikiyleticaretiharamklmfakatgayrimslimlere helalklmtr,herkimonlarnikilerinidkersedemeyemecburdur, ayet kii Mslmann ikisini dkerse demez, fakat devletin yce makamn onlara vermez. Zira slm kendi ilkelerini korumaya mecburdur,onainanmayananaslbunemligrevverilir?Zatentm beerisistemlerdeylednrler. Mesela;kapitalistbirrejimMslmanbirkiiyibaageirmez, nce yemin ettirip ilkelerini ona kabul ettirir; kabul ettikten sonra o ilkelere gre hayatn tanzim etmeli, aksi takdirde kendini ya idam sehpasndaveyazindandabulur.

101

LaikDzendeNaslYaanr?
Gerekten dini bu ekilde hayat alanndan uzaklatran, iman ehlini gerici ve yobaz olarak gsteren, slm'n tm kanunlarna ad deyip kaldran, laik ve dinsiz devletin altnda zgr yaamak, inancndorultusundahayatmtanzimetmekbirhaylizordur.Zirabu laik kafahlar tek tip, tek fikir, tek ideolojiye tbi olmay isterler, onlardan grev alp memur dahi olsan onlarn ke ve inklplarn kabul etmeden, imzalamadan seni memur olarak kabul etmezler. mam,polis,retmenveyamilletvekilivs.neolursanol,builkelerin kabul karna kar. Hlbuki bu ilkeleri kabul etmek Mslmamn akidesine taban tabana zttr. Mslman bu ilkeleri ne kabul edebilir nedeonlaragrehayatmtanzimedebilir. ayet onlarn kanun ve tzklerine uyup itaat edersen seni kendi cennetlerine koyup iyi bakarlar, fakat o kanunlar reddedip smsk slm kanunlarna yapp, aklamaya gayret edersen ya zindana veya hicrete zorlayp hayat emniyetini kaldrrlar. Ksacas koyun kafallar bu dzenin egemenliinde ok iyi geinirler, fakat Mslman iin byle bir atmosferde yaamak byk bir problemdir. Evet bu problemi tahlil etmek iin bizim gibi irk dzenin altnda yaam,zorluklargrm,hicretezorlanm,dvlm,kovulmuve en sonunda dnyann dou ve batsnda slm bayran dalgalandrmolansahabeneslininhayatniyicegzdengeirelimve onlarnirkdzeninekartakndklartavrbizdetaknalm.Bylece umulur ki bu dnya imtihann kazanacaz. Fakat kesinlikle yle dnmeyin: "Efendim amz deimi ortammz sahabe ortamna benzemez, onlarn izledii metodu izleyemeyiz, dolaysyla onlarn metodu onlar balar. Bizim asrmza uygun bir metot izmemiz gerek." Zira bu dnce slm'n temeline zttr. nk Allah sahabe neslinibykbirinayetledavaiinyetitirmisonpeygamber,byk mrid ve rehber olan Reslullah'm (s.a.v) gzetiminde yetien bu esiz nesil gelecein tm nesillerine rnektir ve bu kyamete kadar geeridir. Yani tm Mslmanlar dava yoluna karken dava

102

metodunu,mbarekyolunazn,neredeneyaplacan,naslkalkp nasloturulacanbudeerlineslinmetodunagreyapmal. Mesela: Mekke dneminde sahabiler sadece tebli ile uramlar, hibir olumsuz harekette bulunmamlar, aksine tm zulme ramen hibir eylem yapmamlar, Mekke mriklerine saldrmamlardr. Ammar'n anne babas Smeyye ve Yasir ehid olurkentm ikencelere ramen Allah Resl oradangeerkenyle der: "Yasir ailesi sabredin." Baz sahabiler Mekke'deki o byk ikencelere dayanamayarak; "Mriklerle savamayalm m ya Reslullah?" diye sorarlar. Allah Resl cevaben: "Biz onlarla savamakla emrolunmadk" der. Zaten, eer Mslmanlar byle bir atmosferde onlarla savamaya girselerdi Mslmanlarn kknn kazlmas ihtimali bykt. Zira Mslmanlar, o srada ok zayftlar, mrikler de son derece gl ve kuvvetli idiler ve ayn zamanda meru devlet hakkna sahiptiler, Mslmanlar ise terrist idiler, devletekarkanfitnecikonumundaydlar.ayetbylebirortamda mriklerleMslmanlarsavasalard,Mslmanlarnyokolmariski olduugibi,herkesmerudevlethakknasahipolanmriklerinhakl olduklarn sylerdi. Bundan dolaydr ki Rabbimiz bu Mekke merhalesindeuayetleriindirmitir: "Kendilerine, ellerinizi savatan ekin, namaz kln ve zekatverindenilenkimselerigrmedinmi?"(4,Nisa/77) "Bylece sulularn yolu belli olsun diye ayetleri iyice aklyoruz."(6,En'am/55) ayetbumerhaledeatmaolsayd,toplumslm'nhakikatini anlamad gibi Mslmanlar terrist diye alglard. Fakat Mslmanlar, izzetli mazlumiyet havas estirdiler, ta ki sonunda onlara galip geldiler. Biraz evvel zikrettiimiz ayetlerden aka anlalr ki; Rabbimiz irk ehline karlk vermemiz gerektiini sylyor. Fakat buna gre gece gndz durmadan mriklerin ve dzen banda olan tutlarn tm yaptklar kfr ve irklerini toplumaanlatmamzgerekir.adamcrimlerkimlerdir?Kfrlerini uygulamak iin nasl bir metot uygularlar? Nasl Allah'n kitabn 103

kaldrpkendilerinegrekanunkoyarlar?Nasl bazenslm'kullanp dzenlerinisrdrrler? Sahabe nesli gece gndz demeden Mekke mriklerinin yapt zulm ve irk eitlerini anlatrlard ve slm' berrak bir ekilde aklarlard. irk ve slm dzenini birbirine kantirmazlard. HattamriklerinDaru'nNedvedenilenparlamentosunakarDaru'l Erkam parlamentosunu ap onlarn tm kanun ve tzklerini redediyorlard. Sahabenin parlamentosu her daima mriklerin parlamentosuyla atma ierisindeydi, hibir zaman uzlamadlar. lkelerinden taviz vermediler o irk toplumu iinde hibir zaman balarn emeyip hayatlarn onlarn nizamlarna gre dzenlemiyorlard, onlarn kelerini kabul etmiyorlard, namaz, orucu, hacc, zekt Kur'an'dan teki kanunlar beeri ideolojiden almyorlard. Mekke'nin irk devleti bizim deyip sahip kmyorlard, Mekke'nin irk ordusunu sahiplenmiyorlard, mriklerin parlamentosuna girip ilkelerini kabul etmek iin yemin edip beer kanununa gre hayatlarn dzenlemiyorlard. Tabii ki bu uzlamay kabul etmeyen o kymetli nesli, bana gelen her trl musibet ve belay sabrla ayordu. Zira her kyamn bir bedeli vardr. Hatta sahabe inancndan taviz vermediinden dolay Mekke mrikleri onlarakartavrald,onlaraambargouyguladlar.Sahabilersene aa yapraklar yediler, fakat yine de ilkelerinden vazgemediler. Fakat asrmzn Mslmanlar Kemalistlerden daha fazla devleti, kraldan daha fazla kralc kesildiler. Vergiden tutun askerlie kadar tavizsiz bir ekilde itaat ederler, itaat etmeyen baz Tevhid ehlini vatanhainidiyeilanederler. Kemalistlerintmilkeveinkplarnsuiergibiierler.Szde limleri "bu ideolojiye itaat etmek gerekir" diye fetva verir. "Hakiki demokrasi ve laiklikten vazgemeyin" deyip ikaz ederler. Sonra bartlkzlarnokulagirmesiyasaktrdenildiinde"budzenbize zulmeder" derler. ster istemez u misal hatrlatlr: Bir gn birisi 104

baltaylaaakesmeyebalam.Aa,"benikesmekkmkurutma" diye baltaya yalvarm. Balta, "benim sapm sendendir, ben gcm sendenalrmbugcsen banaverdin"deyipkesmeyedevametmi veaacndediklerinidinlememi. Bunlarn konumu ile aacn konumunu iyi dnrseniz ayndr. Daha zcs yaptklar bu hareketlere ve savunduklar fikirleresiyasetdeyipmerulatrrlar. Evet imdi dnelim Allah (c.c) niin nceki sahabe nesline yardmediponlarBizansveSasanimparatorlarndankurtard,slm hrriyetinekavuturdu.uandaMslmangeinenlerehibiryardm yoktur,hlbukisahabeokazd.Bizimisednyadasaymzbirbuuk milyargemektedir.Heryerdeperian,heryerdeinenen,heryerde kamiilen,etiyenilen,toplumlarolduk.Acabaneden? unu iyi bilelim ki; slm' anlamam ou kii "Mekke dneminde yetimi ve dnya tutlarna dur diyebilen o deerli neslin metod ve tz amza uymaz" deyip siyer kitaplarn tarihmi gibi okumaktalar. Bazlar da yle derler: "Efendim sahabe devri genelde ikiye ayrlr: Birincisi: Mekke devri, ikincisi: Medine devridir. Bu devirlerin her biri ayr zelliklere sahiptir. Mekke devrinde, birfiil cihad yoktur, ak ve net tebli vardr. Namaz, oru, hac ve zekt gibi farzlar da yok. Fakat Medine dneminde bunlarn hepsi vardr, biz asrmzda hangi devre gre hayatmz dzenleyeceimizi bilmiyoruz. Zira asrmzda namaz, oru, vs. ibadetler farzdr. Mekke dnemine bu ynden benzemez, dier ynden de Allah'n hkm her yerde silinip sprlm, kfr kanunlar egemendir, bu ynden bizim asrmz Medine dnemine de benzemez"deyiptereddtiindegidipgelirler. Cevabenderizki:stadMuhammedKutup"KeyfeNed'unNas" kitabnda bu konuyu ok iyi aklamtr. Fakat biz burada unu syleriz: Her ne kadar oru, namaz vs. ibadetler konusunda bizim devrimiz Medine dnemine benzese de genel anlamda u anda davanngidiattamamenMekkedneminebenzer.Ziraslm,hayat alanndan uzaklatrld gibi "Mslman'm" diyenlerin ou slm 105

nedir bilmezler. ou tasavvufularn yannda slm 99 tesbihten ibaret olup, eyhten yardm dilemektir. ou selefi geinenlerin yannda slm parma sallayp, paay yukarya kaldrmaktr. Fakat bu iki grup mezardan dua istemek konusunda birbiriyle ihtilaftalar, hkimolandzenikardegrmekteittifaktalar. Toplumun geri kalan ise slm' sadece be vakit namazdan ibaret grr. Szde limleri ve hocalar sadece maa derdindedir. Davetiyimdiyenoukii"lailheillallah"dediktensonraneyaparsa yapsndinezararvermezdiyednrler."Kanunyapanulhiyyetini ilnetmidemektir"dediintakdirdebelayagirersin,sapklklaitham edilirsin.AllahResl(s.a.v)negzelbuyuruyor: "Budingaripolarakbalamvegelecektegaripolacak." 106

TGUTKAVRAMI
"Andolsun Biz, her mmete, Allah'a kulluk edin, tttan kann diye peygamber gnderdik. Allah onlardan kimini doru yola iletti, onlardan kimine de (kendiiradelerisebebiyle) sapklk hak oldu. imdi yeryznde dolan da peygamberleri yalanlayanlarnsonununneolduunugrn."(2,Bakara/256) Bugn Kur'an kavramlar ierisinde kendisinden btnyle habersiz kalman ve ayn zamanda byk bir tahrif ve istismara urayan kavramlardan bir tanesi de hi phesiz tut kavramdr. yle ki; kendilerini Mslman olarak isimlendiren insanlarn byk bir ksm tut kavramn hayatlarnda bir kere dahi olsa hi duymamlardr. ok kk bir kesim ise, tut kavramn duymakla beraber,yabukavramhakkndahibirbilgiyesahipdeiller,yadaaz da olsa bu noktada bilgi sahibi olsalar bile bu bilginin pratie nasl aktarlaca hususunda byk bir cehalet ierisindedirler. Bu cehaletindoalbirsonucuolarak,hayatlarnnheralanndatutlara ibadet etmektedirler. Hlbuki tut kavram Kur'ani kavramlar ierisinde en nemli kavramlardan bir tanesidir. nk btn resllerin getirmi olduu tek hak din olan slm dininin ilk art, tutu reddetme artdr. Allahu Tel fertlerin ya da toplumlarn slm dairesi ierisine girebilmelerini ncelikle tutu reddetme artna balamtr. Tutun reddi olmadan Mslman ismine sahip olabilmek bu noktada asla mmkn gzkmemektedir. Nitekim AllahuTelBakaraSuresi'nin256.ayetindeylebuyurmaktadr: "Dinde zorlama yoktur. nk doruluk sapklktan iyice ayrlmtr. O halde kim ttu tanmayp Allah'a inanrsa, kopmak bilmeyen sapasalam bir kulpa yapmtr. Allah, hakkylaiitendir,hakkylabilendir."(2,Bakara/256) Yine ayn ekilde tutu reddetme art, tm resllerin gnderilme ve kitaplarn indirilme gayesidir. Tm resuller ncelikle

107

Allah'a ibadet etme ve tutu reddetme gerekliliini insanlara tebli etmekiingnderilmilerdir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Andolsun Biz, her mmete, 'Allah'a kulluk edin, tttan kann' diye peygamber gnderdik. Allah onlardan kimini doru yola iletti, onlardan kimine de (kendiiradelerisebebiyle) sapklk hak oldu. imdi yeryznde dolan da peygamberleri yalanlayanlarnsonununneolduunugrn."(16,Nahl/36) Tutun her trlsn reddedebilmek ve halis bir tevhid inancna sahip olabilmek iin ise, tut kavramnn ve zellikle zamanmzntutlarnneniyiekildebilinmesigerekmektedir. Tutkelimesi "taa"kknden tretilmitir. Lgatte"haddini amak, azgnlamak" anlamna gelmektedir. Iisan'lArap'ta tut kelimesihakkndaubilgileryeralmaktadr: "Tut: Kfrde haddini aan mnsna da gelmektedir. Allah'tan baka ibadet edilen her ey tuttur. Tut, putlardan olabildiigibicinveinsanlardandaolabilir." 82 bniCeriretTaberitutkelimesihakkndayledemektedir: "Tut; Allah'a kar isyankar olup zorla, zorlama ile veya gnl rzasylakendisinetapnlpmabudtutulan,gerekinsan,gerekeytan, gerekput,gerekdikilitavegereksedierherhangibireydemektir. Bununtefsirindeeytanveyasihirbazyahutkhinyadainsanlarnve cinlerin, inat edip byklk taslayanlan veya Allah'a kar mabut tannp buna raz olan Firavun ve Nemrud gibiler veya putlar diye eitlirivayetlererastlanr." 83 Mfessirlerden Kurtubi ise bu kavram hakknda unlar sylemektedir:"Tutureddedindemek,eytan,khin,putvebunlar gibi Allah'tan baka ibadet edilen ve sapkla aran her eyi terk edindemektir." 84

82Lisnu'lArap;15/7 83TaberiTefsiri 84Kurtubi,elCamiuLi'Ahkam,9/10

108

Yine tut kavram hakknda Mcahid unlar demektedir: "Tut kendisine muhakeme olduklar ve emirlerine itaat ettikleri insangrnmndekieytanlardr." 85 bniKayyimelCevziyyeiseunlarsylemektedir: "Tut; kendisine ibadet edilme, balanlma ve itaat edilme noktasnda haddini aan kul demektir. nsanlarn tutu, Allah ve Resl'nn kanunlaryla hkmetmeyen, Allah'tan baka kendisine muhakeme olunan, ibadet edilen ve Allah'n emrine dayanmakszn, Allah'a itaat etmeksizin kendisine tbi olunanlardr. Bunlar dnr veinsanlarndurumlarnabakarsan,insanlarnoununAllah'adeil tutlara ibadet ettiini, Allah ve Resl'nn hkmlerine deil tutlann hkmlerine muhakeme olduklarn, Allah ve Resl'ne deil,tutaitaatediptbiolduklarngrrsn." 86 Seyyid Kutub ise tut kavram hakknda unlar sylemektedir: "Tut,saduyuyatersden,gereiineyen,Allah'nkullar iin. izdii snr aan dnce, sistem ve ideoloji anlamna gelir. Bu dncenin, sistemin ve ideolojinin Allah'a inanmaktan, O'nun koyduu eriatndan kaynaklanan balayc bir kural bulunmaz. lkelerini yce Allah'n direktiflerine dayandrmayan her sosyal sistem,yceAllah'nbuyruklarndankaynaklanmayanherkurum,her dnce, her edep kural ve her gelenek bu kategoriye girer, bu kavramnkapsamnagirer." 87 Bilinmelidir ki, tut Allah'tan baka ibadet edilen her ey olduuna gre tutlarn saysn belirli bir ekilde ifade etmek kesinlikle mmkn deildir. Buna karlk slm limleri tutlar u beksmdaincelemilerdir: 1eytan: Tutlarn ba ve en by, Allah'n kullarn kyametekadarAllah'tanbakasnaibadetettirmekiinnefsineyemin eden eytandr. eytan tm fitnelerin msebbibidir ve kiiyi Allah'a

85bniKesirTefsiri:3/1025 87FiZilali'lKur'an2/47 86bniKayyimelCevziyye,lam'lMuvakkiin:1/50

109

ibadetten men etmesi itibaryla tutlarn badr. eytan, insanolunun ebedi dmandr. Kyamet gnne kadar insanolunu Allah'tan bakasna ibadet ettirmek iin btn g ve kuvvetini harcar: "eytan dedi ki: '(yle ise) beni azdrmn karlk, yemin ederim ki, ben de onlar saptrmak iin senin dosdoru yolunun zerinde elbette oturacam.' Sonra (pusu kurup) onlara nlerinden, arkalarndan, salarndan ve sollarndan sokulacam ve sen onlarn ounu kreden (kimse)ler bulamayacaksn."(7,Araf/1617) "blis: 'Rabbim! Beni azdrmn karlk, andolsun ki yeryznde ktlkleri onlara gzel gstereceim, ilerinde ihlsa erdirilmi kullarn hari, onlarn hepsini azdracam' dedi."(35,Hicr/3940) eytan, insanolunu saptrmak ve Allah'a kulluktan ayrp kullara kulluk yaptrmak iin ura veren bir lanettir. Ve bunun iin yemin etmitir. eytan ncelikle muvahhid kullar kfre davet edip, iman dairesinden karmak ister. ayet bundan mitsiz olur, muvahhid bir kulu iman dairesinden karamayacan anlarsa o zaman "imn byk gnahlar zarar vermez" diyerek vesveseleriyle Mslman gnah bataklna drmek ister. ayet bu hususta baarl olamaz ise, kk gnahlarn ibadetlerle sineceine dair vesvese vererek kiiyi kk gnahlara itmeye alr. Bununla birlikte farz ibadetlerden yoksun brakmaya, nafile ibadetleri yerine getirtmemeyegayretgsterirvebusava,kyametekadarbuekilde devam eder durur. te bundan dolay Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Ey insanlar! Btn yeryzndeki nimetlerimden helal olmak, temiz olmak artyla yiyin. Fakat eytann admlarna uymayn.nkosizebellibirdmandr."(2,Bakara/168) 2Allah'neriat Dnda Hkm Koyan:Tutlarnennde gelenlerinden bir tanesi de Allah'n indirdii hkmleri bir kenara brakarak yasamada bulunanlar, Allah'n helallerini haram, 110

haramlarn helal yapanlardr. Bu ister tek kii olsun, isterse de bir grup, parti ya da devlet olsun fark etmez. Kim Allah'n indirdii hkmleri terk ederek yasamada bulunursa haddini am ve tutlamtr. Zira teride bulunmak, kanun ve hkm karmak ilhlnenbelirginvasflarndandr.Allah'nindirdiihkmleriterk ederek yeni kanun ve hkmler karanlar, bu yaptklaryla Allahu Tel'nnhakkngasbederektutlamlardr. BylebireylemaynzamandaYahudiveHristiyanlimlerinin yaptklarnn aynsdr. Zira onlar da Allah'n kendileri ne indirmi olduu eriat terk ederek, Allah'n kendileri iin haram kldklarn helal, helal kldklarn ise haram yapmlardr. Allahu Tel yle buyurur: "Onlar, Allah'dan baka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine Rabb edindiler, Meryem olu Mesih'i de. Oysa onlar bir olan Allah'a ibadet etmekle emrolunmulard. Allah'dan baka hibir ilh yoktur. O, mriklerin ortak kotuueylerden demnezzehtir."(9,Tevbe/31) mam Alsi bu ayetin tefsirinde yle demektedir: "Mfessirlerin oundan nakledildiine gre onlar din adamlarnn yaratc olduklarna inanmyorlard. Bilakis onlara emir ve nehiy konusundaitaatediyorlard." 3Allah'n ndirdii ile Hkmetmeyen Hkim: Allah'n indirdii hkmlerden baka bir hkmle hkmeden hkim de haddini aarak tutlamtr. Byle bir kimse Allah'n indirdii hkmlerle hkmetmeyerek Allah'n hkmn terkedip ondan yz evirmi, beer aklna dayal cahiliyye kanunlar ile hkmetmi, insanlar Allah'n kulluundan uzaklatrp, kendisine kul/kle yapmtr. Yeryzne kendi egemenliklerini yayarak Allah'n hkmlerinikaldrmaktadrlar.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Kim Allah'n indirdii hkmler ile hkmetmezse; te onlarkfirlerintakendileridir."(5,Maide/44) 4Sihirbazlar: Sihirbazlar hakk gizleyip batl insanlara gzel gstermektedirler. Aynen Firavun'un sihirbazlar gibi. Zira onlar da 111

Hz.Musa'nnhakdavasnbatlgstermekiinsihrebavurmulard. Bununla beraber sihirbazlarn yapt her by irk ve kfrle doludur.Bundandolaydrki,Rabbimizkitabndaonlardankendisine snmamzemretmektedir: "De ki: Ben, aaran sabahn Rabbine snrm, Yaratt eylerin errinden, karanl kt zaman gecenin errinden ve dmlere fleyen byclerin errinden ve hased ettii zamanhasetininerrinden."(113,Felak/15) 5Khinler: Gaybten haber verdii iddiasyla insanlar kandran khinler de tuttur. Bundan dolaydr ki, Allah Resl (s.a.v) "Kim bunlara bavurursa bana nazil olan inkr etmitir" diyerekbizleriikazetmektedir. Bilinmesi gerekir ki, tut kavramnn ierii sadece bu be ksmdanibaretdeildir.Ziraaslentutyukardadabelirttiimizgibi Allah'tan baka ibadet edilen her eydir. Buna gre, bazen kiinin nefsinin ve hevasnn tut olduunu grrz. yle ki, kiinin nefsi her neyi emrederse kii onu gzel grr ve ona tbi olursa nefsini tutlatrm olur. Allah'a isyan konusunda heva ve hevese itaat edilip balanldnda, Allah'n eraitine ters dse bile heva ve hevesin hak grd hak, batl grd batl grlerek, eyalar zerinde hkm verici kaynak tayin edildiinde heva ve heves Allah'tanbakaibadetedilenbirtutolmuolur.AllahuTelyle buyurmaktadr: "Kendi nefsinin arzusunu kendisine ilh edineni grdn m?Onasenmivekilolacaksn?"(25,Furkan/43) "Nefsinin arzusunuilh edinen, Allah'n; (halini) bildiiiin saptrd ve kulan ve kalbini mhrledii, gzne de perde ektiikimseyigrdnm?"(45,Casiye/23) Baz durumlarda zellikle demokrasilerde grld zere millet iradesi tut olur. Zira demokrasilerde milletin, halkn yetkisi asldr. Demokrasiye gre; slm'a zt bile olsa ounluun gr doruvegeerlidir.

112

Baz durumlarda vatanclk ve milliyetilik dncesi tut olarak karmza kar. Mliyetilik dncesi mmet kavramn yok etmesi sebebiyle btn hak ve hukuku vatan anlay zerine kurmaktadr.Bundandolaydrki,bugnbirokslmlimi"kimkfir olsun Mslman olsun insanlarn hukukunu vatandalk anlayna gre bina ederse kfir olur" demilerdir. nk bu dnce akide ban koparmak, yerine baka bir ba koymaktr ki, bu da slm'n btnyle bertaraf edilmesidir. Asrmzn tutlarnn milliyetilik dncesinitoplumierisindeyaygnlatrmayaalmalarnnaltnda yatantemelesasdabudur.Onlardevamlsurettevataniinmcadele etmeyi, vatan iin yaamay ve vatan iin lmeyi telkin ederler ki bu daputperestliintakendisidir. Milliyetilik anlayna paralel olarak bazen rklk dncesi tut olarak karmza kar. Kii rkl kendisi iin kabe edinip, onun iin mcadele ederse rkl tutlatrm olur. Irklk dncesikiiyiylebirkonumagetirirki,kiibtnllerinibunun zerinekurar.Dostlukvedmanlkgibitevhidkelimesininennemli esasnakidebazerinedeil,rkbazerinebinaeder.nsanlarn dinine bakmakszn kendi rkndan olanlarn hukukuna riayet ederken, baka rktan olanlarn hukukuna riayet etmez ki bu da putperestliinbireididir. Baz durumlarda insanlk (Hmanizm) dncesi tut olarak karmzakar.BudakiininAllah'neraitinidnmeksizinbtn fiillerini insanla yneltmesidir. Hibir dini ayrm gzetmeksizin insanolmasitibarylabtninsanl dostedinmek,btninsanlara eitdavranmakbudncenindayansyanhalidir. Burada zlerek belirtmekte fayda gryorum ki, baz mfessirlerimizin tut kavramn eytan olarak tefsir etmeleri zerine gnmzn sathi dnenleri tutun sadece eytandan ibaret olduunu zannetmilerdir. Ve iinde yaadklar topluma da byle anlatmlardr. Bu dnce tarz da ister istemez toplumlarn, yeryznn btnn kaplayan tutlardan habersiz kalmalarna sebep olmutur. nsanlar eytana nefret beslediklerini zannederek 113

hayatlarnnbtnndetutlarakullukvekleliketmeyebalamlar ancakbununfarknadahivarmamlardr. Yazmzn giriinde de belirttiimiz gibi tut kavram Kur'an kavramlar ierisinde en ok nem arzeden kavramlardandr. Zira sahihbirimanngereklemesiancakAllahuTel'nnistediiekliyle tutlar inkr etmekle mmkn olur. Tut zerine yaptmz tanmlar,zamanmzntutlarhakkndaverdiimizbilgiler,tutlara karRabbanitavrzerineaktardmzayetlervebuayetlereilikin mfessirlerinyorumlanbizleregstermektedirki; Tut; Allah'tan baka ibadet edilen her eydir. eytandan sonra tutlarn en tehlikelisi ise, Allah'n indirdii ile hkmetmeyen idari sistemlerdir. Bir kimsenin m'min olabilmesi iin ncelikle "La ilhe"reddiilebututlarreddetmesigerekmektedir.Hayatnhibir alannda tutlara, Allah'a muhalif bir meselede itaat etmemeli, itaat sz vermemeli, her 35 ylda bir onlara iman tazeleme anlamna gelen oy kullanma fiilinde bulunmamaldr. Tutlarn mahkemeleri Mslmanolduunuiddiaedenbirfertiinaslayetkilibirkurumve kurulu deildir. Mslmanlar asla hibir ilerinde tuti sisteme muhakeme yetkisi vermemelidirler. Zira byle bir davran kiiden Mslmanisminialdgibionakfirvemnafkismininverilmesine sebepolacaktr. Allah bizlere basiret ve gzel amelde bulunmay nasip eylesin. Allahummemin... 114

LALAHELLALLAHKAVRAMI
"ZikirlerinenfaziletlisiLalaheillallahkelimesidir." Hiphesizinsanolununilkyaratldgndenbugnekadar Allahu Tel'nn vahyettii en muazzam ve en mkemmel kelime, tevhidkelimesiLalahellallah'tr.Lalahellallahkelimesi,kfrve iman, kfir ve mriklerle Mslmanlar birbirinden ayran, Allahu Tel'nn m'minlere ilham ettii bir takva kelimesidir. Kopmak bmeyen, tutunulacak salam bir kulptur. Zikirlerin en faziletlisidir. NitekimReslullah(s.a.v)ylebuyurmaktadr: "ZikirlerinenfazetlisiLalahellallahkelimesidir." 88 Allahu Tel tevhid iin insan yaratm, onun iin cenneti sslemi ve onun iin cehennemi uzaklatrmtr. Cihad ve sava tevhidkelimesiiinmeruklmtr. La lahe llallah kelimesi yle bir kelimedir ki, irk hari sahibinin btn gnahlarnn Allahu Tel tarafndan mafiret olunmasnabirvesiledir.Birkimsenekadarsalihamelilerseilesin tevhid kelimesinden ve onun isteklerinden uzak bir hayat yayorsa buamellerininkendisinehibirfaydasolmayacaktr.Vebirkimsene kadar ok gnah ilerse ilesin irkten beri olduu srece tevhid kelimesivesilesiylemutlakacennetliklerdenolacaktr. Ubadeb.esSamid(r.a)Reslullah'n(s.a.v)ylebuyurduunu rivayetetmitir:"KimLailheillallahaehadetedipAllah'ntekolup ibadette O'na hibir ortak olmadna, Muhammed (s.a.v) 'in O'nun kuluveReslolduuna,sa'nnO'nunkulu,resulveO'ndanbirruh olduuna, 'ol' kelimesinin Meryem'e yneltildiine, cennet ve cehennemin hak olduuna ehadet ederse, ne yaparsa yapsn Allah onucennetesokar." 89

88Tirmizi3383,bniMace3800 89MuttefekunAleyh

115

Utban (r.a) diyor ki: Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Allah (c.c) kendi rzasn isteyerek 'La ilhe illallah' diyen kimseye cehennemiharamkld." 90 Ebu Said elHudri (r.a) yle rivayet ediyor: Reslullah (s.a.v) ylebuyurdu:"Musa(a.s)dediki:'YaRabbi!Bana,senihatrlaypdua edebileceim bir ey ret.' Allah (c.c) yle buyurdu: 'Ey Musa! La ilhe illallah,de.' Musa (a.s) dedi ki: 'EyRabbim btn kullarn bunu diyorlar.'BununzerineAllah(c.c)ylebuyurdu:'EyMusa!Yedigk veiindebulunanlarileyediyerbirkefeyekonsa'Lailheillallah'da birkefeyekonsa'Lailheillallah'argelir.'" 91 TevhidkelimesiLalahellallah'nbuderecefaziletvenemine ramen bugn ierisinde yaadmz u zamanda akide zerinde gerekleen en byk sapmalardan bir tanesi yine La lahe llallah kelimesizerindeolmutur.Tmesaslarnvekavramlarnbyk bir cehalet karanl ierisinde gerek anlamlarn tamamen yitirmeleri, isteristemezsaftevhidinancnndazihinlerdeilkgnkberrakln kaybetmesine sebep olmutur. yle ki inan dnyasnda ve ameli hayatta La lahe llallah tevhid kelimesi hibir anlam ifade etmemektedir. Artk La lahe llallah, sadece dilde tekrar edilen bir kelimeden teye gememektedir. Dilleri ile defalarca La lahe llallah diyen ama bu sylemleri ile neleri reddetmeleri gerektiini ve neleri kabul etmeleri gerektiini bilmeyen insan topluluklar meydana gelmi,diertaraftandabubilgisizliivecehaletimazeretkabuleden szde limler ve hoca efendiler tremitir. Bu cehaletin doal bir sonucuolarakdabirtaraftanAllah'tanbakailholmadndevaml surettetekraretmelerineramen,gnlkhayattaAllah'tanbakaher eyiilhedinenkitlelerzuhuretmitir. Biz bu yazmzda Allah'n izni ile bu konu zerinde hak olan gereiAllah'nkitab,Reslullah'nsnnetiveslmlimlerininkonu zerindeki tefsirleri nda izah etmeye alacaz. Acaba La lahe llallahnedemektir?Lalahellallahkelimesiniikraredenbirkimseye

90MuttefekunAleyh 91HkimvebniHibbanrivayetetmilervesahihdemilerdir.

116

bu kelimenin ykledii ykmllkler nelerdir? Kul La lahe derken nelerireddetmeli,llallahderkennelerikabuletmelidir?Birkimsenin MslmanolarakisimlendirilmesiiinsadecemcerredbirekildeLa lahe llallah demesi yeterli midir, yoksa bu kelimeyi sylemekle birlikte birtakm artlar da yerine getirmesi gerekli midir? te bu yazmzdatmbusorularacevapbulmayaalacaz.Gayretbizden, takdirisehiphesizyceAllah'tandr.

TevhidKelimesiLalahellallah
Lalahellallahnefiy(red/inkr)veispat(kabul)olmakzere iki ksmdan meydana gelmektedir. La lahe, ilhl canl cansz ne varsa her eyden ekip almak, llallah ise, ulhiyete (ilhla) ait ne varsasadecevesadeceAllahuTel'yatahsisetmektir.Hiphesizki "La lahe" kelimesinin banda bulunan "La" tevhid ve irk denizleri arasnda br settir. "La lahe" demek, kiinin apak bir ekilde tm sahte ilhlar, beeri kanun ve yasalar, Allah'n eriatinden baka kanun ve hkm koyan sahte ilhlar red ve inkr ettiinin apak beyandr. Dier bir anlamyla tevhid kelimesinin ilk ksm olan "La lahe"kelimesi,yeryzndeegemenliesoyunansahterablerin,dier bir anlamyla tm tutlarn inkrdr. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Dinde zorlama yoktur. nk doruluk sapklktan iyice ayrlmtr. O halde kim tutu tanmayp Allah'a inanrsa, kopmak bilmeyen sapasalam bir kulpa yapmtr. Allah, hakkylaiitendir,hakkylabilendir."(2Bakara/256) Burada ksaca tut kavram hakknda bilgi vermekte fayda vardr: Arapa bir kelime olan tut kelimesi, "tea, yetgi, tuyanen" kelimelerinden tretilmitir. Lgatte "haddini amak, azgnlamak" anlamnagelmektedir.Lisan'lArap'tabukelimehakkndaubilgiler yeralmaktadr.

117

"Tut; kfrde haddini aan mnsna da gelmektedir. Allah'tan baka ibadet edilen her ey tuttur. Tut, putlardan olabildiigibicinveinsanlardandaolabilir. 92 bniCerirEt'Taberitutkelimesihakkndayledemektedir: "Tut; Allah'a kar isyankr olup zorla veya gnl rzasyla kendisine tapnlp mabud tutulan, gerek insan, gerek eytan, gerek put,gerekdikilitavegereksedierherhangibireydemektir.Bunun tefsirinde eytan veya sihirbaz, yahut khin ya da insanlarn ve cinlerin, inat edip byklk taslayanlar veya Allah'a kar mabut tannp buna raz olan Firavun ve Nemrud gibiler veya putlar diye eitlirivayetlererastlanr." 93 Mfessirlerden Kurtubi ise bu kavram hakknda unlar sylemektedir:"Tutureddedindemek,eytan,khin,putvebunlar gibi Allah'tan baka ibadet edilen ve sapkla aran her eyi terk edindemektir." 94 Yine tut kavram hakknda Mcahid unlar demektedir: "Tut kendisine muhakeme olduklar ve emirlerine itaat ettikleri insangrnmndekieytanlardr." 95 bniKayyimElCevziyyeiseunlarsylemektedir: "Tut; kendisine ibadet edilme, balanlma ve itaat edilme noktasnda haddini aan kul demektir. nsanlarn tutu, Allah ve Resl'nn kanunlaryla hkmetmeyen, Allah'tan baka kendisine muhakeme olunan, ibadet edilen ve Allah'n emrine dayanmakszn, Allah'aitaatetmeksizinkendisinetabiiolunanlardr.Bunlardnr veinsanlarndurumlarnabakarsan,insanlarnoununAllah'adeil tutlara ibadet ettiini, Allah ve Resl'nn hkmlerine deil tutlarn hkmlerine muhakeme olduklarn, Allah ve Reslne deil,tutaitaatediptabiiolduklarngrrsn." 96

92LisanulArap,15/7 93TaberiTefsiri 94Kurtubi,elCamiuLiAhkam,9/10 95bniKesirTefsiri:3/1025 96bniKayyimelCevziyye,lam'lMuvakkiin:1/50

118

Bir kimsenin kopmak bilmeyen salam bir kulpa sarlabilmesi iin ncelikle La lahe diyerek tm sahte ilhlardan, yalanc rabblerden,yeryzndeazgnlkyapantutlardanberiolmas,onlar tamameninkretmesigerekmektedir. Tevhidkelimesininikinciksmnise"llallah"oluturmaktadr ki, bu da sadece ve sadece Allah'n ulhiyetini kabullenmek, ilh ve rabbolaraksadeceAllah'tanrazolmak,kiininhayatileilgilibtn hususlardasadeceAllah'aitaatetmesi,O'nunhkmneteslimolmas ve tm bu hususlarda Allah'a sz vermesi demektir. Baknz Seyyid Kutub tevhid kelimesi La lahe lallah'm mnsna dair yle demektedir: "slm, Allah'tan baka ilh olmadna ahitlik etmektir. Allah'tan baka ilh bulunmadna ahitlik ise, yce Allah'n tek bana evrenin yaratcs olduuna ve orada diledii gibi tasarrufta bulunduuna, kullarn ibadet kast tayan davranlarn ve hayatla ilgilieylemlerinisadeceO'nasunacaklarna,kullarnyasalarnsadece ondan edineceklerine, hayatlarna ilikinkonularda tek bana O'nun hkmlerineboyuneeceklerineinanmaklasomutlamaktadr.Kim bu anlamda Allah'tan baka ilh bulunmadna ahitlik etmezse, hibir zaman ehadet getirmemi ve slm'a girmemi demektir. Ad, lkabvesoyuneolursaolsun...HangiblgedebuanlamdaAllah'tan baka ilh bulunmadna ahitlik etme gerei gereklemezse, o blge hibir zaman Allah'n dinini din edinmemi ve asla slm'a girmemidemektir." 97 Yine bni Recep elHanbel tevhid kelimesini yle tanmlamaktadr: "Kulun La lahe llallah demesi, onun iin Allah'tan baka ibadete layk bir ilhn olmamasn gerektirmektedir. lah ise; kendisineduaedilen,kendisindenistenilen,kendisinetevekkledilen, umulan, korkulan, sevilen, yceliinden sakndan, isyan edilmeyen, itaat edilen demektir. Bunlar ilhln zellikerindendir. Bunlarn Allah'tan bakasna verilmesi caiz deildir. Her kim ilhln zelliklerindenbirisinibiryaratlmavererekAllah'airkkoarsaLa

97FiZilali'lKur'an,5/234

119

ilhe llallah szndeki ihlsn bozmu olur ve tevhidini gerekletirmemiolur." 98 Sonu olarak bir kimse "La lahe" diyerek ilhla ait tm bu hususiyetleri canl cansz ne varsa her eyden ekip almal, "llallah" diyerekilhlaaittmbuhususiyetleri sadece AllahuTel'yatahsis etmelidir. Bilindii zere bugn ierisinde yaadmz lkenin idaresi, tamamen beeri esasl bir ynetim sistemine sahiptir. nsanlar yine kendilerigibiinsanlarbelirlizamanaralklarndakendilerinisevkve idare etmeleri iin meclise vekil olarak gndermekteler, vekiller ise kendilerinden kardklar yasa ve kanunlarla insanlar sevk ve idare etmektedirler. Kendi deyimleri ile hkimiyet kaytsz ve de artsz milletin elinde yani insanlarn tekelindedir. slm'a gre ise, hakimiyyet ve egemenlik ancak Allah'ndr. slm hakimiyyet ve otoriteyi sadece Allahu Tel'ya tahsis ederek O'na ibadet etmeyi emretmektedir.BunoktadafertleredeniseLalahellallahdiyerek ncelikle T.C.'nin bu parlamenter sistemini reddetmeli, onlarn karm olduu yasa ve kanunlara itaat etmemelidir. Bu parlamentonun kard kanunlar esas alarak hkmeden tuti muhakemelere zerre kadar dahi olsa iltimas etmemelidir. Hibir probleminde beer esasl mahkemelere yetki hakk tanmamaldr. ounluun grn doru ve hak kabul etme esasma dayanan demokrasi dinini reddetmeli, bunu aka ikrar etmelidir. Sadece Allah'aynelmeli,O'nadayanmalveO'natevekkletmelidir.Beeri, sistemlere itaat edenleri, beeri sistemlerin muhakemelerine tbi olanlar, her be ylda beeri sistemlere iman tazeleyen cahilleri dost ve srda edinmemelidir. Tm bu anlattklarmzn delili ise La lahellallahtevhidcmlesidir. La lahe llallah kelimesinin onu ikrar eden kimse zerine ykledii bir takm sorumluluklar vardr. Bunlar kiinin ncelikle Allahu Tel'y rubbiyetinde, ulhiyetinde, isim ve sfatlarmda birlemesi,ibadetlerimsadeceAllahuTel'yatahsisetmesidahasonra

98bniRecebelHanbeli,Kelimet'lhlas,sy:11

120

da tevhid kelimesinin ahlakyla ahlaklanmasdr. Rubbiyet tevhidi demek,Allah(c.c)'nnbukinattekbanayarattna,yarattklarnn sahibi olduuna, hkmnde takipisi olmadna, dirilten, yaatan ve ldrenin O olduuna, btn canllarn rzklandrcs, her eyin yneticisi olduuna, Allah'tan baka hi kimsenin ve hibir eyin ne kendinefsinenedebakasnaO'nuniznivedilemesiolmadkazarar ve fayda veremeyeceine, dualara yalnzca O'nun icabet edeceine inanmaktr.Allah'nkazavekaderineinanmakdatevhidinkapsamna girer.Buradazelliklehatrlatlmasgerekenhususudur:Rubbiyet tevhidiMslmanlarlamriklerarasndakabulbakmndanortakbir tevhiddir. Yani mriklerde Allah'n rbbiyetine inanmaktadrlar. Bundan dolay sadece Allah' rubbiyet noktasnda tevhid etmek, kiinin Mslman olmas iin kfi deildir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "(Resulm!) De ki: Size gkten ve yerden kim rzk veriyor? Ya da kulaklara ve gzlere kim mlik (ve hkim) bulunuyor? lden diriyi kim karyor, diriden ly kim karyor? (Her trl)iikimidareediyor?'Allah'diyecekler.Deki:yleise(O'na siolmaktan)saknmyormusunuz?"(10Yunus/31) "Andolsun ki onlara: 'Gkleri ve yeri yaratan, gnei ve ay buyruu altnda tutan kimdir' diye sorsan, mutlaka, 'Allah' derler. O halde nasl (haktan) evrilip dndrlyorlar? Allah rzk kullarndan dilediine bol bol verir, dilediine de ksar. phesiz Allah her eyi hakkyla bilendir. Andolsun ki onlara: Gkten su indirip onunla lmnn ardndan yeryzn canlandran kimdir? diye sorsan, mutlaka,Allah derler. De ki: (yleyse) hamd da Allah'a mahsustur. Fakat onlarn ou (sylediklerizerinde)dnmezler."(29Ankebut/6163) "Andolsun ki onlara, 'Gkleri ve yeri kim yaratt?' diye sorsan, mutlaka 'Allah...' derler. De ki: (yleyse) vg de yalnz Allah'a mahsustur, ama onlarn ou bilmezler." (31 Lokman Suresi/25)

121

Bu konu zerine eyh Muhammed Sultan elHucendi yle demektedir:"EyKardeimbilkiReslullah(s.a.v)'inimnvetevhide davet ettii, savat, ldrd mrikler Allahu Tel'nn biricik rabb olduuna, bir olan Allah'tan baka bir yaratann, rzk verenin, dirilten ve ldrenin, ileri tanzim edenin olmadna inanyorlard. Dikkat et ki bu mesele gerekten ok nemli bir meseledir. Bu meselede en nemli ey ise, senin kfirlerin ve mriklerin yukarda izah ettiimiz Rabb'lie dair hususlar kabul ettiklerini bilmendir. Bu imanlar ile beraber onlar Mslman kabul edilmemi, bu ekilde imanetmelerionlarncanlarnvemallarnemniyetaltnaalmamtr. Bununsebebiiseonlarnrubbiyettevhidinikabuletmelerinebinaen, ulhiyet(ilhlk)tevhidinikabuletmemeleridir." 99 Tevhidin dier bir ksm ise ulhiyet tevhididir. Ulhiyet tevhidi; ibadeti ei ve benzeri olmayan Allah'a has klmak, O'na kaytsz artsz itaat etmek ve boyun emektir. lah da kendisine ibadetedilendemektir.UlhiyettevhidiilhlsadeceAllahuTel'ya has klmaktr. Tm sahte ilhlarn, yetki ve otorite sahibi olduunu iddia eden tm sahte rabblerin yetki ve otoritesini inkr etmektir. nk hkim, otorite ve yetki sahibi ancak Allahu Tel'nn bizzat kendisidir.Hkmveyasavaazeden,helalveharamsnrlarntayin eden, insanlar sevk ve idare etme yetkisine tek bana sahip yegne ilh O'dur. badet ancak O'na, itaat ancak O'nun indirdii hkmleredir. Hibir kulun O'nun indirdii hkmlerin dnda bir hkme itaat etmesi caiz deildir. Bilakis byle bir davran kiinin itaatettiihkmnsahibineibadetetmesiolacakvesahibiniAllah'tan baka ilh edinen mrikler seviyesine drecektir. nk La lahe llallah; Allah'n dzeniyle atan tm tuti sistemleri reddetmek, onlara itaat etmemektir. La lahe llallah, kendi heva ve hevesince kanun ve yasa vaaz eden beeri parlamentolar, onlarn yasama, yrtme ve yarg organlarnn oluturan meclislerini, kendi kk beyinlerinin bir rn olan anayasalarn, Allah'n vahyinden kaynaklanmayan beeri sistemlerin kurallarn tanmamaya dair

99MuhammedSultanelHucendi,MiftahulCenneh,sy:4142

122

Allah'a verilmi bir szdr. nk La lahe llallah, egemenlii, hakimiyyeti, insanlar sevk ve idare etme yetkisini kullardan alp sadecevesadeceAllahuTel'yavermektir. sim ve sfat tevhidi ise; Allah'n kendini Kur'an'da vasfettii, Reslullah'n (s.a.v) sahih snnetlerinde bizlere aklad zere, btn noksanlklardan uzak, yani kemal sfatlara sahip olduuna, mahlkata benzemediine ve bu sfatlarn varlna iptal etmeksizin inanmaktr.

Lalahellallah'nartlar
La lahe llallah tevhid kelimesi cennetin anahtardr. Fertlerin yadatoplumlarnkurtuluuancakbuszebaldr.Nevarki;Lalahe llallah sadece mcerred bir ekilde sylenen szden ibaret deildir. La lahe llallah kelimesinin, fertleri ve toplumlar kurtulua sevkedebilmesi ancak birtakm artlar da beraberinde gerekli klmaktadr.Naslki;namaz,oru,hacc...vs.gibitmibadetlerinAllah katndamakbulolabilmesiiinyineAllahtarafndansnrlarkesinbir ekilde bildirilmi artlanmevcut ise, La lahe llallah kelimesinin de syleyen kimseye ykledii ykmllkler ve artlar mevcuttur. BaknzbukonudaHanbellimlerindenbniRecebyledemektedir: "La lahe llallah' syleyip de ona ehadet etmekten maksat, cehennemden kurtulmay ve cennete girmeyi gerektiren bir sebep olmasdr. Bu gereklilik ise sylenen szn artlarnn hepsinin biraradabulunmasveonuortadankaldracakbirdurumunolmamas halinde geerlidir. Tevhid kelimesini syleyen kiide bu kelimenin artlarndan bir tanesi eksik olursa yahut da tevhid kelimesini syleyen kimse bu kelimeyi ortadan kaldracak bir sz veya amelde bulunursa artk bu tevhid kelimesi, syleyenin cehennemden kurtulmasnvecennetegirmesinisalamaz.BugrHasanveVehb bin Mnebbih'ten nakledilmitir. Bu konu hakknda sylenenlerin en gzeliveenkuvvetlisibugrtr." 100

100bniRecebelHanbeli,Kelimet'lhlas,sy:7

123

Bakabirrivayetteise,VehbbinMnebbihkendisine"Lalahe llallah cennetin anahtar deil midir?" diye soran bir kimseye u cevabvermitir: "Elbette yledir. Ancak o aacak anahtarn dileri var ise. Bilindii gibi hibir anahtar disiz deildir. ayet sen dileri olan bir anahtar getirebilirsen o senin iin cennetin kapsn aacaktr. Aksi takdirdeisealmayacaktr." 101 Lalahellallahtevhidkelimesininartlarnmaddeler halinde uekildeksacabelirtebiliriz: 1Mnsn Bilmek: Allahu Tel yle buyuruyor: "Bil ki Allah'tan baka ibadete layk hibir ilh yoktur." (47 Muhammed/19) "O'nu brakp ardklar kimselerin efaat etme imknlar yoktur. Bilerek hak ileahadet edenler mstesna."(43 Zuhruf/86) "Allah, kendisinden baka ibadete layk ilh olmadna, adaleti ayakta tutarakahitlik etti. Melekler ve ilim sahipleri de buna ehadet ettiler. O'ndan baka ibadete layk ilh yoktur. O, Aziz'dir,Hkim'dir."(3Alimran/18) Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Kim; La ilhe illallah'n mnsnbilereklrsecennetegirer." 102 mam Nevevi bu hadisin erhinde yle demektedir: "Ehli snnetinmezhebinegreikiehadetkelimesiilekalbinAllah'bilmesi birbirine baldr. Biri bulunur da dieri olmazsa (yani ikrar veya bilgidenbiribulunmazsa)oimannbirfaydasyoktur." 103 YineaynekildemamKurtubi,SahihiMslimzerineyazm olduu "elMfhim Ala Sahihi Mslim" isimli kitabnda: "Sadece iki ehadet kelimesini szle sylemek yeterli deildir" diye bir balk

101Buhari,Cenaiz,3/109 102Mslim 103mamNevevi,SahihiMslimerhi2/166

124

atarak yle demitir: "Aksine kesin olarak kalben iman etmesi gerekmektedir." 104 2eksiz ve phesiz Mnsn Kabul Etmek: Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Allah'a ve Reslne iman eden, sonra imannda asla pheye dmeyen, Allah yolunda mallaryla canlaryla cihad eden kimseler ancak hakkyla iman edenlerdir. Samimiolanlardaitebunlardr."(49Hucurat/15) Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "La ilahe illallah MuhammedunReslullah'aehadetederim.pheetmeyerekAllah'a buikiehadetlekavuankulaslacennettenmenolunmaz." 105 Reslullah(s.a.v)ylebuyurdu:"EyEbaHureyre!Bubostann arkasnda kalbi yakinen eksiz inanarak La ilhe illallah'a ehadet edenherkimerastlarsanonucennetilemjdele!" 106 mam Nevevi, Mslim erhinde Kad Iyaz'dan u ekilde bir alntnakletmektedir: "Btn ehli snnet mezhebine mensup selefi salihin ile muhaddis,fukahaveehlisnnetolanE'arileregrekalbengelenbir ihlslavesamimiyetleikiehadetkelimesinisyleyenkimsecennete girecektir." mam Nevevi bu aklamann son derece mkemmel ve yerindeolduunusylemektedir. 107 3Bu Kelimenin Gerektirdii Mny Kalbiyle ve Diliyle Kabul Etmek: Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Onlara 'La ilahe illallah' denildii zaman kibirlenirlerdi. Deli olan bir air iin ilhlarmzmterkedeceizderlerdi."(Saffat:3536) 4Hareketlerim, Davranlarm ve Yaantsn La lahe llallah'n Mnsna Uygun Decek ekilde Dzenlemek: Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Azab size gelmeden nce Rabbinize ynelin ve O 'na teslim olun. Sonra yardm da grmezsiniz."(39, Zmer/54)

105Mslim 106Mslim

104SaidelKahtani,elVelaVe'lBera,sy:40

107mamNevevi,SahihiMslimerhi2/167

125

"yilik yaparak kendisini Allah'a teslim eden vebrahim'in hanif dinine tbi olandan din bakmndan daha iyi kim olabilir? Allahbrahim'ibirdostedinmiti."(4,Nisa/125) "yilik yaparak yzn Allah'a eviren kimse muhakkak sapasalam bir kulpa sarlmtr. Btn ilerin sonu Allah'a dner."(31,Lokman/22) "Hayr! Rabbine andolsun ki aralarnda ekitikleri eylerdesenihakemtayinetmedikeimanetmiolmazlar.Sonra haklarnda verdiin hkmden dolay ilerinde bir sknt duymadan kendilerini tamamen teslim etmedike iman etmi olmazlar."(4,Nisa/65) bni Kesir bu ayetin tefsirinde yle diyor: "Allah (c.c) kendi erefli mukaddes zatna yemin ederek buyuruyor ki, btn ilerde Allah ve Reslun hakem tayin etmedike hi kimse gerekten iman etmiolmaz.Onunverdiihkmgizliveakherzamanbalanlmas farz olan hak ve gerektir. Bunun iindir ki Allah (c.c); 'Sonra aralarnda verdiin hkmden dolay ilerinde bir sknt duymadan kendilerini tamamen teslim etmedike iman etmi olmazlar.' buyurmutur." Yani seni hakem tayin ettiklerinde gnll olarak sana itaat ederler. lerinde senin verdiin hkme kar herhangi bir sknt duymazlar. ve dlaryla bu hkme uyarlar. Bir kar koyma, bir mdafaavemnakaaolmaksznbtnylebuhkme teslimolurlar. Nitekimbirhadisierifteylebuyurulmutur. "Nefsim elinde olan Allah'a yemin ederim ki arzusu benim getirdiime tbi olmadka hibiriniz gerekten iman etmi olmazsnz." 108 5 Yalanlamayp Kalbiyle ve Diliyle Tasdik Etmek: Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Bir ksm insanlar vardr ki: 'Biz Allah'a ve ahiret gnne iman ettik' derler. Hlbuki onlar m'min deillerdir. Allah' ve iman edenleri aldatmaya alrlar. Oysa sadece kendilerini aldatrlar. Fakat bunun farknda

108bniKesirTefsiri.

126

deillerdir. Onlarn kalplerinde hastalk vardr. Allah da onlarn hastalklarn arttrmtr. Yalan sylediklerinden dolay onlar iincanyakcbirazabvardr."(2,Bakara/810) Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Her kim La ilhe illallah Muhammedun Reslullah'a kalbiyle tasdik ederek ehadet ederse Allah(c.c)onacehennemiharamklar." 109 Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Benim efaatim La ilhe illallah,hlslolarakvekalbindeolanlisantasdikederek,lisannda olankalbitasdikedereksyleyenkimseiindir." 110 6hlsl Olmak: Yani yaplan btn amelleri sadece Allah rzas iin yapmak ve irkten temizlenip uzak kalmak. Allahu Tel ylebuyurmaktadr: "yi bilinmelidir ki halis din Allah'ndr. Allah' brakp O'ndan baka dostlar edinenler: 'Biz onlara ancak bizi daha ok Allah'a yaklatrsnlar diye ibadet ediyoruz' derler. Muhakkak ki Allah aralarnda ihtilaf ettikleri hususlarda hkm verecektir. phesiz ki Allah yalanc ve kfir olan bir kimseyi hidayete erdirmez."(39,Zmer/3) "Oysa onlar doruya ynelip her trlirkten temizlenmi olarak (yani ihlsl olarak) Allah'n dininde O'na kulluk etmek, namaz klmak ve zekt vermekle emrolunmulard. Dosdoru olandindebudur."(98,Beyyine/5) mamelFadlbnyaddiyorki:"Allahrzasiin,fakatAllah'n istedii ekilde yaplmayan amelleri Allah (c.c) kabul etmez. Ayn ekilde Allah'n istedii ekilde fakat Allah rzas iin yaplmayan amelleri de Allah (c.c) kabul etmez. Allah (c.c) ancak kendi rzas gzetilerek ve Reslullah'n snnetine uygun olarak yaplan amelleri kabuleder." 7Tevhid Kelimesini Sevmek: Yani kiinin La lahe llallah kelimesini ve bu kelimeye ahitlik edenleri sevmesi, tevhide dman

109MttefekunAleyh 110Hakim

127

olanlaradabuzetmesi,onlardmanedinmesivedostedinmemesi gerekir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "nsanlardan bazlar Allah'tan baka varlklar ona e koarlar. Onlar Allah' sevdikleri gibi severler. M'minler ise en okAllah'severler."(2,Bakara/165) "Ey iman edenler! Sizden kim dininden dnerse, bilsin ki Allah; onlarn yerine, kendisinin onlar, onlarn da kendisini sevdii, m'minlere kar alak gnll, kfirlere kar ise gl ve erefli olan, Allah yolunda cihad eden ve knayann knamasndan korkmayan bir kavim getirir, ite bu Allah'n ltfudur. Onu dilediine verir. Allah geni ihsan sahibidir. Her eyiokiyibilendir."(5,Maide/54) Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Kimde u ey bulunursa imann tatlln tatm olur: Allah ve Resl'nn kendisine her eyden daha sevgili olmas, bir kimseyi yalnz Allah iin sevmesi ve Allah onu kfrden kurtardktan sonra yine kfre dnmekten atee atlacakmcasnakorkmas." 111 eyhMuhammedSultanelHucendi"CennetinAnahtarLalahe llallah" isimli kitabnda La lahe llallah kelimesinin faziletlerini zikrettikten sonra, La lahe llallah kelimesinin artlarna dair yle demektedir: "Ancak La lahe illallah ile murad edilen onu sadece dil ile sylemek deildir. Hele mnsndan habersiz sylemek hi deildir. Ancak La lahe llallah' ikrar etmekten kast onu kalben bilmek, ona balanmak, onu ve ehlini sevmek, ona muhalefet edenlere ve onun dmanlarna kar dmanlk beslemektir. Kim La lahe llallah kelimesinin mnsm bilerek ve sadece ona inanarak ikrar ederse (sylerse) slm dairesi iine girer, selamet yurdu cennet ehlinden olur. Ancak kim de La lahe llallah derken Allah'tan baka yaratc yoktur, Allah'tan baka Rabb yoktur, Allah'tan baka nzk verici yoktur, Allah vardr ve birdir gibi cmleleri kastederse, bu kelimeler onunMslmanolmasveselametyurduehlindenolmasiinyeterli

111MttefekunAleyh

128

deildir. Yukardaki kelimeler (Allah'tan baka yaratc yoktur, Allah'tan baka Rabb yoktur... vs) hi phesiz doru kelimelerdir. Ancak bu kelimeleri sylemekte mrikler, mecusiler, hrstiyanlar, yahudilervedierinsanlarortaktr." 112

LalahellallahBozanHaller
badetlerin geerli ve makbul olabilmesi iin onlar iptal eden hallerdenuzakdurulmasgerektiigibi,tevhidindegeerliolabilmesi iin onu bozan hallerden uzak durmak gereklidir. Nasl ki abdesti, namazveorucubozanhallervarsatevhidkelimesiLalahellallah' da bozan birtakm haller vardr. badetler onlar bozan hallerin mevcudiyetiyle iptal olurlar ve geersiz saylrlar. zellikle tevhid kelimesini bozan halleri bilmek kiinin imann muhafaza etmesi iin gereken en nemli bilgilerdendir. Zira tevhidin iptali demek kiinin dnyaveahiretteebediolarakazabamaruzkalmasdemektir.Bizbu kitabmzn ierisinde aslen tevhid kelimesini iptal eden, sahibini m'minler safndan karp mriklerin safna dhil eden bir ok hususa ayrntl bir biimde deindik. Ancak burada tevhidi bozan halleriksacabalklarhalindesralamaktafaydavardr: 1Allah'aOrtakKomak 113 Allah (c.c) yle buyuruyor: "Allah kendisine ortak koulmasn asla balamaz. Bundan bakasn dilediine balar."(4,Nisa/116) "Kim Allah'a ortak koarsa muhakkak ki Allah ona cenneti haram eder. Varaca yer atetir. Zulmedenlerin yardmclar yoktur."(5,Maide/72)

2TerideBulunmak
Allahu Tel yle buyuruyor: "O, kendi hkmnde kimseyi ortakkabuletmez."(18,Kehf/26)

112MuhammedSultanelHucendi,MiftahulCenneh,sy:3839 113Genibilgiiin"irkKavram"balnabaknz.

129

Yoksa onlarn, Allah'n dinde izin vermedii eyi kendilerine meru klacak ortaklar m vardr? Eer azabn ertelenmesine dair kesin yarg sz olmasayd, aralarnda hemenhkmverilir,ileribitirilirdi.Gerektenzalimleriinac birazabvardr."(42,ura/21)

3Allah'nndirdiiHkmlerleHkmetmemek
AllahuTelylebuyuruyor: "Allah'n indirdii hkmlerle hkmetmeyenlerkfirlerintakendileridir."(5,Maide/44)

4TutaMuhakemeOlmak
Allahu Tel yle buyurmaktadr: "unlar grmyor musun? Kendilerinin sana indirilene ve senden nce indirilene inandklarn ileri sryorlar da tuta inanmamalar kendilerineemrolunduuhalde,tutnndemuhakemelemek istiyorlar.eytanda onlarbir daha dnemeyecekleri kadar iyice sapkladrmekistiyor."(4,Nisa/60)

5MrikleretaatEtmek
Allahu Tel yle buyurmaktadr: "zerlerine Allah'n ismi anlmam olanlardan yemeyin, nk onu yemek yoldan kmaktr. eytanlar, dostlarna, sizinle mcadele etmeleri iin telkinde bulunurlar. Eer onlara uyarsanz, muhakkak ki, Allah'a ortakkoanlardanolursunuz."(6,En'am/121) "Gerekten doru yol kendilerine aka belli olduktan sonra gerisin geri kfre dnenlere eytan, ktlklerini gzel gstermi ve onlar uzun emellere drmtr. nk onlar Allah'n indirdiini beenmeyen kimselere: 'Baz ilerde biz size itaat edeceiz.' demilerdi. Oysa Allah onlarn gizlediklerini biliyordu."(47,Muhammed/2526) La lahe llallah tevhid kelimesini bozan bu hallerle ilgili kitabmzda bahsettiimiz, hkimiyet, Daru'nNedve, ibadet gibi

130

kavramlara bakabilirsiniz. O blmlerde tevhidi bozan bu hallerle ilgiligeniaklamalarverilmitir.

6KfirveMrikleriDostEdinmek
Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Ey iman edenler, yahudileri de hristiyanlar da veliler edinmeyiniz. Onlar birbirlerinin dostlardrlar. inizden kim onlar veli edinirse, muhakkakodaonlardandr.phesizAllahzalimlertopluluunu hidayeteerdirmez."(5Maide/51) Bu konu kitabmzn "Vela ve Bera Akidesi" blmnde geni birekildeelealnmtr.

7DininHkmlerimHafifeAlmak
Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Mnafklar, kalplerinde olan kendilerine aka haber verecek bir surenin tepelerine indirilmesinden ekiniyorlar. De ki: Siz alay edin bakalm! phesiz Allah ekindiinizi aa karandr. Andolsun onlara soracak olsan elbette yle diyeceklerdir: 'Biz sadece akalap eleniyorduk.' De ki: Allah ile O'nun ayetleri ile ve Resl ile mi alay ediyordunuz? zr dilemeyin. Siz iman ettikten sonra gerekten kfir oldunuz. inizden bir grubu affetsek bile, gnahkr kimseler olduklar iin dier grubu azablandracaz. " (9,Tevbe/6466) Taberi ve bakalar Katade'den yle dediini naklederler: "Reslullah (s.a.v) Tebk gazvesinde yolda giderken mnafklardan bir kesim de nnde yol alyorlar ve yle diyorlard: 'u am saraylarn fethedecek ve Bizansllarn kalelerini zaptedecek kimseye birbakn!'AllahuTelkalplerindeolanvearalarndakonutuklarn Reslne haber verince yle buyurdu: 'u nde gidenleri ben yanlarna gelinceye kadar alkoyun.' Daha sonra yanlarna varp: 'Siz yle yle dediniz' diye syleyince yemin ederek: 'Biz ancak akalayorveeleniyorduk'dedilervebununlasylediklerindeciddi

131

olmadklarm anlatmak istediler. Bunun zerine Allahu Tel bu ayetleriniindirdi." Bu yetler, Allah ile ayetleri ile ve Resl ile alay eden kimsenin, bunu oyun, elence ve aka maksadyla yapsa dahi kfre dt hususunda ak bir nasstr. mmet arasnda kfr olan bir sz veya amel ile elenilmesinin kfr olduu konusunda ihtilaf yoktur. bnu'lArabbiyleder:"Onlarnbusyledikleriszlerciddide olabilirdi,akadaolabilirdi.Ancakneolursaolsunbuszlerkfrdr. nk kfr szleri aka yolu ile sylemenin de kfr olduu hususunda mmet arasnda gr ayrl yoktur. Tahkik ve ilim, hakkn;akaveciddiyetsizlikisebatlvecehaletinkardeidir." 114 Ebu Bekir elCassas yleder: "Bu, zorlanmaolmakszn kfr kelimesini syleme konusunda ciddi kimse ile aka yapan kimsenin arasnda farkolmadnadelalet eder. Zira o mnafklar, syledikleri szn oyunamal olduunu sylemilerdi. Allahu Tel onlarn alay ederek kfre girdiklerini haber verdi. Hasan ve Katde'den rivayet edildiine gre onlar, 'u am saraylarm fethedecek ve Bizansllarn kalelerini zaptedecek kimseye bir bakn!' demilerdi. Allahu Tel, Reslne, onlarn bu szlerini ve bu szn ciddi ya da aka olsun onlar kfre drdn bildirdi. Bu ayet ayn zamanda Allah'n ayetleriylevedinininhkmlerindenbirhkmlealayedenkimsenin kfirolduunadadelaleteder." 115

8Sylediklerini Reddetmeksizin ve Yanlarndan Uzaklamakszn Din ile Alay Edenlerle Birlikte Oturmak

Allahu Tel yle buyurmaktadr: "O, size Kitapta unu indirdi: Allah'n ayetlerinin inkr edildiini ve onlarla alay edildiini iittiiniz vakit onlar baka bir sze dalncaya kadar yanlarnda oturmayn. nk o zaman siz de onlar gibi

114elAhkam,2/976 115Ahkamu'lKuran,4/348

132

olursunuz. Dorusu Allah mnafklar da kfirleri de cehennem debirarayatoplayacaktr."(4,Nisa/140) bniCeriretTaberi(rahimehullah)yleder:"AllahuTel'nn ayetlerini inkr eden ve onlarla alay eden kimseler ile oturur ve onlarn bu kfr ve alay etmelerini dinlerseniz, onlarn Allah'n ayetlerini alaya alarak isyan etmeleri gibi bir su ile Allah'a isyan etmiolursunuz." bni Kesir (rahimehullah) yle der: "Size ulatktan sonra nehyedileniilediinizde,Allah'nayetlerininkfredilipalayaalnd, noksan grld bir yerde onlarla birlikte oturmaya raz olduunuzda ve bu konuda onlara ses karmadnzda; onlarn iinde bulunduu duruma onlarla birlikte siz de ortak olmusunuz, demektir.BununiindirkiAllahuTel,'nkozamansizdeonlar gibiolursunuz'buyurmaktadr."

9Kiinin Allah ile Arasna Araclar Koymas, Onlara Dua Etmesi,OnlardanMedetveYardmBeklemesi

Allahu Tel yle buyuruyor: "Bizi Allah'a daha ok yaklatrsnlar diye onlara ibadet ediyoruz" derler. Dorusu Allah ayrla dtkleri eylerde aralarnda hkm verecektir. Allah phesiz yalanc ve kfir olan kimseyi doru yola eritirmez."(39,Zmer/3) "Onlar Allah'tan baka kendilerine fayda da zarar da veremeyen eylere taparlar ve: 'Bunlar Allah katnda efaatilerimizdir' derler. Ey Muhammedi De ki: 'Gklerde ve yerde Allah'n bilmedii bir eyi mi O'na haber veriyorsunuz?' Allah onlarn ortak komalarndan mnezzeh ve ycedir. "(10, Yunus/18) bni Kesir (rahimehullah) yle der: "Allahu Tel putlara ibadet eden mriklerin, "Biz bunlara ancak bizleri Allah'a yaklatrsnlar diye ibadet ediyoruz" dediklerini haber verir. Onlar kendi kanlarna gre melek eklini verdikleri putlara ynelerek tapnmaktadrlar. Bu suretlere tapnmalarm meleklere tapnma 133

derecesinde tutmaktadrlar. Gya onlar Allah katnda kendilerine yalan olan dnya ilerinde, rzklarnda ve muzaffer klnmalarnda Allahkatndakendilerineefaatiolacaklardr.Buakidelerionlarbu putlara tapnmaya sevketmektedir. Ahiret yurduna gelince; onlar zaten ahiret gnn inkr etmekteydirler. Zeyd bin Eslem ve bni Zeyd'den naklen Katde, Sddi ve Malik; 'Biz bunlara ancak bizleri Allah'a yaklatrsnlar diye ibadet ediyoruz' ayetine dair yle demektedirler: "Onlar bize efaat etsinler ve Allah katnda derece bakmndanbiziO'nayaklatrsnlardiyeibadetediyoruz." Beaviyleder:"Katdederki:Onlara:Rabbinizkim,sizikim yaratt,yerivegkimyaratt?diyesorulduunda'Allah'diyecevap verirler. Yine onlara: O halde putlara ibadet etmenizin sebebi nedir, diye sorulduunda 'Bizi Allah'a yaklatrmalar iin' diye cevap verirler." Bilinmelidir ki La lahe llallah' bozan haller sadece bu saydklarmzla snrl deildir. Ancak biz burada ksaca bu hallerin bugninsanlararasndayaylmolanlarnadikkatekmekistedik. Yazmzn giriinde de belirttiimiz gibi bugn zerinde yaadmzuzamandaenbyksapmalardanbirtanesihiphesiz tevhid kelimesi La lahe llallah zerinde olmutur. Bugn Allah'n kitabn ve Reslullah'n (s.a.v) snnetini kendi hevalarnca tahrif etmeyi adet haline getirmi birtakm kimseler Reslullah'tan (s.a.v) sahiholarakrivayetedilenbazhadisleridillerinedolayarak,Lalahe llallahtevhidkelimesinisadecedilleifadeedilenkurubirszhaline getirmilerdir. Bugn Mrcie'nin gnmzde temsilciliine soyunan baz kimseler Reslullah'tan (s.a.v) "Kim La lahe llallah derse cennete girer" eklinde nakledilen sahih senetli rivayeti delil kabul edilerek La lahe llallah diyen herkesin Mslman olarak isimlendirileceini iddia etmilerdir. Bu kimselere gre bir kimsenin Mslman olarak isimlendirilmesi sadece La lahe llallah tevhid kelimesini ikrar etmesine bal olup, bir kii La lahe llallah dedii zaman ister ieriinden tamamen habersiz olsun, isterse de La lahe llallah kelimesini bozan fiillerde bulunsun, tevhid kelimesini ikrar 134

ettii iin Mslman olarak isimlendirilecektir. Allah'n indirdii hkmleri terk eden, kendi yanlarndan kanun ve hkm koyan tutlar bu kimselere gre La lahe llallah dedikleri iin Mslmandrlar. Allah'n indirdii kitaba deil de beerin koyduu yasalara itaat eden toplumlar La lahe llallah dedikleri iin Mslmandrlar. Yine bu kimselerce, La lahe llallah dedii halde Allah'n indirdiklerini terk eden beeri anayasalarn sahiplerini ve onlara itaat eden cahil halk kitlelerini mrik ve kfir olarak isimlendiren daveter de harici ve tekfircidir. Muasr Mrcie'nin bu hususta en ok ileri srd delil Reslullah'n (s.a.v) "Kim La lahe llallahdersecennetegirer"eklinderivayetedilenhadisidir. nceliklebelirtmektefaydavardrki;slm'nesaslarveibadet ekilleri hakknda hkm belirtmek, nihai bir sz syleyebilmek iin ncelikle Kur'an, snnet ve bu iki kaynan altnda ehli ilmin, seleflimlerininyorumlarbirerevededeerlendirilmelidir.Sadece tek bir hadis ile bir deerlendirme yapmak ve bir sonuca gitmek kesinlikle meru deildir. ncelikle konu hakknda gelen sahih rivayetlerindeiikvaryantlartoplanmal,genelolarakelealnpbir grbelirtilmelidir.zerindedurduumuzkonuhakkndadasadece Reslullah'tan nakledilen "Kim La lahe llallah derse cennete girer" eklinde bir hadisi ele alp fertleri ya da toplumlar sadece mcerret bir ekilde anlamm bilmeden, gerekleri ile amel etmeden Mslman olarakisimlendirmekaslammkndeildir.Evet,Reslullah(s.a.v)La lahe llallah tevhid kelimesini ikrar eden kimseleri cennetle mjdelemitir. Ama bu konu hakknda gelen dier rivayetleri ve bu rivayetlere dair hadis limlerinin ve fakihlerin grlerini bir kenara atarak "sadece La lahe llallah demesi kiinin Mslman olarak isimlendirilmesiiinyeterlidir"eklindebirvehimdebulunmakbizce byk bir cehaletten baka bir ey deildir. limler La lahe llallah kelimesi hakknda gelen rivayetleri yazmzn devamnda da grlecei zere hep bir btn olarak deerlendirmilerdir. O halde bir kimsenin Mslman olarak isimlendirilebilmesi iin, bu kimsenin tevhidkelimesinisylerkenhangiartlardayerinegetirmesigerekli 135

olduunuizahederken,ehliilminbudeerlendirmelerinigznnde tutmamzgerekmektedir.BaknzmamNevevi,"KimLalahellallah derse..."eklindegelenrivayetlerhakkndauyorumuyapmaktadr: "SaidbniMseyyebveseleftenbirgrup'Buhadislerfarzlarve yasaklar nazil olmadan nceydi' demilerdir. Bazlar 'Bu hadislerin mns kapaldr. Aklamaya ve izah edilmeye muhtatrlar' demilerdir.Bazlimler'herkimehadetgetirirdeonunhakknve farzlarnyerinegetirirse'demilerdir.HasanelBasriise'buhadisler piman olarak tevbe eden ve bu halde len kimse hakkndadr' demitir." 116 Ebu Amr bni Salah, sadece La lahe llallah demekle cennete girileceiniifadeedenhadislerhakkndayledemektedir: "Bu hadislerin, zahiri mnlarn tevil hususunda rivayetler ravilerden dolay kusurlu ve eksik olabilir. Bununla beraber Reslullah (s.a.v) putperest kfirlere hitab ederken bir ksaltma yapmolmasdacaizdir." 117 Genel olarak bu hadisler hakknda birok tevil yaplm ancak kesinlikle bugnn tahrifileri gibi La lahe llallah kelimesi sadece kurubirsylemolaraktelakkiedilmemitir. Bu konuda Reslullah'tan sahih olarak nakledilen hadislerden birtanesideuekildedir: "nsanlarla Allah'tan baka ilh yoktur deyinceye kadar savamaklaemrolundum.imdikimAllah'tanbakailhyokturderse malmvecannbendenkorumuolur.Hakkylaolmasmstesna.Ve hesabAllah'akalmtr." 118 Bu hadiste fertlerin ya da toplumlarn zerlerinden klcn kaldrlmas,malvecanemniyetlerininsalanmasbirbakaifadeyle insanlarn Mslman olarak isimlendirilmeleri La lahe llallah kelimesini ikrar etmelerine, sylemelerine balanmtr. Ancak burada Reslullah (s.a.v)'m "Allah'tan baka ilh yoktur deyinceye

116mamNevevi,SahihiMslimerhi2/167 117mamNevevi,SahihiMslimerhi2/168 118SahihiMslim,2/8HadisNo:32

136

kadar..." sznden kast La ilhe llallah'n mnsn renip syleyinceye kadar demektir. Hadis'te geen "deyinceye kadar..." kelimesindenkast,sadecetelaffuzetmekdeil,renipsyleyinceye kadar demektir. nk kavletmek (sylemek) bilerek sylemeyi gerektirir. Baknz bu hadis hakknda Mslim rihlerinden Kad Iyaz yledemektedir: "Mal ve can dokunulmazlnn La lahe llallah diyenlere mahsus oluu imn icabetin ifadesidir. Bu szle kastedilenler Arap mrikleri olan putperestler ve bir Allah' tanmayanlardr. lk defa slm'a davet olunanlar ve bu uurda kendileri ile savalanlar bunlardr.Lalahellallahkelimesinitelaffuzedenleregelince;onlarn dokunulmazl iin yalnz La lahe llallah demeleri kfi deildir. nk onlar bu kelimeyi kfr halinde iken sylemektedirler. Zaten Allah'birlemekonlarnitikadlarcmlesindendir." 119 Yine Mslim rihlerinden Hattabi bu hadis zerine yle demitir: "Malmdurkibununlakitabehliveputperestlerkastedilmitir. nkkitapehliolanlarAllah'tanbakailhyokturderlerdeyinede tepelerindenklinmez." 120 mam Kurtubi Tevbe Suresi'nin 5. ayetinde geen "...O haram aylar knca mrikleri bulursanz ldrn" ibaresini tefsir ederkenbuhadisizikrederekyledemektedir: "Aslkaideudur:ldrmeeerirksebebiyleszkonusuise, irkin son bulmasyla ldrme fiilide ortadan kalkmaktadr. Tevbe Suresi'nin 5. ayeti kerimesi "tevbe ettim" diyen bir kimsenin fiilleri aratrmatevbeninhakikibirtevbeolduunuortayakoyanhususlar daeklemedikebuszileyetinilmeyeceinedelildir." 121

119mamNevevi,SahihiMslimerhi2/156 120mamNevevi,SahihiMslimerhi2/156 121ElCamiuLiAhkm,8/135

137

Yine Ebu Bekir bnl Arabbi Tevbe Suresi'nin 5. ayeti ile yukardazikrettiimizhadisikastederek"BuekildeKur'anileSnnet birbirinidesteklemektedir"demektedir. Grlecei zere kiinin La lahe llallah demesi ile birlikte irkedetevbeetmesigerekmektedir.NitekimTevbeSuresi'ndeifade edilen "(O mrikler) eer tevbe ederlerse...." ayetini mfessirlerin hemen hemen tamam irkten tevbe ederlerse eklinde yorumlamlardr. O halde La lahe llallah diyen bir kimsenin nceliklezerindebulunduuirkfiillerini,irkitikadndeitirmesi, bundan beri olduunu itiraf etmesi gerekmektedir. Nitekim Kad Iyaz'dan yaptmzalnt ak bir ekildegstermektedir ki; La lahe llallah'n ilk art ferdin zerinde bulunduu irk itikadn reddetmesidir. Fertler ya da toplumlar La lahe llallah kelimesini zikretmelerine ramen kfr ve irk ierisinde iseler bu kelimeyi defalarcasylemelerionlarMslmanklmayacaktr.ayetbirkimse Allah'n varlna iman etmeme ve Allah' inkr etme gibi bir kfr inancna sahip ise ncelikle La lahe llallah diyerek bu inancndan beri olduunu itiraf etmesi gerekmektedir. Baka bir kimse, Allah ile kendisi arasna vastalar, vesileler koymak suretiyle bu vastalarn kendisinefaydaveyararverebileceineinanyorsabuinancnnaksini belirten bir sz sarfetmedike La lahe llallah demesi kendisine Mslman ismini vermeyecektir. Yine ayn eklide fertler ya da toplumlar gnmzde olduu gibi Allah'n yeryzndeki hkimiyeti noktasnda O'na irk kouyorlar, Allah'tan baka hkim ve otorite sahibi kabul ediyorlar, beeri kaynakl ideolojilere gre hayatlarn tanzim ediyorlarsa, bu irk fiillerinden beri olmadka ya da beri olduklarnikraretmedikeMslmanolarakadlandrlmayacaklardr KsacaskiiLalahellallahkelimesinisylemedenncenetr bir irk ve kfr inancna sahip ise, La lahe llallah diyerek bu itikadn reddettiini, sahip olduu kfr ve irk inancndan beri olduunuakbirekildedilegetirmesigerekmektedir.Eerbirkimse La lahe llallah demesine ramen zerinde irk ve kfr itikadn bulunduruyorsa, lfz ve ameli olarak kfr ve irk itikadna sahipse 138

Lalahellallahkelimesinigndebinlercekezikraretmesi,sylemesi hibir anlam ifade etmemektedir. Nitekim Kad Iyaz'n "La lahe llallah kelimesini telaffuz edenlere gelince, onlarn dokunulmazl iin yalnz La lahe llallah demeleri kfi deildir. nk onlar bu kelimeyi kfr halinde iken sylemektedirler" sz ve Hattabi'nin "nkehlikitapolanlarAllah'tanbakailhyokturderlerdeyinede tepelerinden kl inmez" sz, bunu aka ortaya koymaktadr. nk kitap ehli olan yahudi ve hrstiyanlar La lahe llallah szn sylemelerine ramen kfr ve irk inancna sahip olduklar iin Mslmanolarakisimlendirilmemilerdir.YineHz.EbuBekir,Lalahe llallahdemelerineramenBeniHanifekabilesiilesavam,canlarn ve mallarn helal saymtr. Ayn ekilde Hz. Ali La lahe llallah demelerine ramen irk ve kfrde ar giden baz kimseleri yaktrmtr. Baknz kiinin Mslman olabilmesi iin bilinen irk itikadnterketmesinedairmamMuhammedHasaneeybaniyle sylemektedir: "Birkimseslm'danncekiinancnreddedenbireysylerse ona zahiren Mslman hkm verilir. Kalbindeki gerek inanc renmemizmmkndeildir.Buyzdendiliileikrarettiieyegre muamele ederiz. Bu kimsenin slm'dan nceki inancna zt bir ey ikraretmesieskiinancndeitirdiinigstermektedir." 122 Sonu olarak diyoruz ki, Allah'n kullar zerindeki yegne hakk, kullarn Allah' tevhid etmeleri, La lahe llallah diyerek her trlilhtan,yeryzndeazgnlaantutlardan,Allah'nindirdiiile hkmetmeyen zalimlerden beri olmas ve sadece Allah'a ibadet etmesi, O'na ynelmesi ve itaat etmesidir. Kim ki bu ekilde Allah' birlerse kendisi iin ebedi bir cennet vardr. Ancak kim de La lahe llallah dedii halde Allah'a irk koarsa, tevhid kelimesini bozan hallerden bir hal ile Allah'a kavuursa o kii iin ancak ebedi bir cehennem vardr. Rabbimizden bizleri cehennem azabndan korumasndileriz.AllahummeAmin...

122erhISiyerlKebir,1/150

139

HKMYETKAVRAMI
"Hkm ancak Allah'a aittir: O, size, kendisinden bakasna tapmamanz emretti. te dosdoru din budur. Fakat insanlarnoubunubilmezler."(12,Yusuf/40) Hkimiyetkavram"hekeme"fiilindengelenmasdarsunaidir. Egemenlik,"yasamavekanunkarma"gibimnlaragelir. Son20.ve21.yzylda,slmmmetininzihinlerindeoluanen byk hastalklardan bir tanesi de hi phesiz hkimiyet mefhumudur. zellikle 1924'ten gnmze kadar tm dnyada Allah'n hkimiyeti ve otoritesi, kfr ehli tarafndan gaspedilmitir. Yeryznn tamamnda kfr ideolojileri, beer kaynakl kanun ve yasalar hkimiyetini srdrmektedir. Bununla beraber toplum ierisinde din adam,limolarakkabul grmkimselerin byk bir ounluunun bu konuda kaytsz kalmalar ve konuya dair vahyi gereklere kr ve sar kesilerek, bilerek ya da bilmeyerek insanlardan hak olan gerekleri gizlemeleri, ister istemez meselenin iyice girift bir hale gelmesine yol amtr. Artk durum yle bir hale gelmitir ki, Allahu Tel'nm indirdii vahyi bir kenara atarak, kendi hevaveheveslerindenhkmkaran,kanunkoyanlarnbueylemleri btnyle meru bir amel olarak telakki edilmeye balam, Allah'n ilhln gasbeden tutlar Mslman olarak isimlendirilmilerdir. Ayn ekilde mutlak olarak, btnyle Allah'n indirdii esaslara srt evirerek, beeri ideolojerle, insan mahsul kanun ve yasalarla hkmeden hkimlerin durumu, bu konuya dair ayetlerin aklna ramente'viledilmi,beeriideolojilerin hkimlerininkfirolmad bilakis en fazla fask olacaklar iddia edilmitir. Toplum iinde ilim sahibiolarakbilinenbirounagreinsanlarnhayatlarndemokrasi ile tanzim etmeleri, demokrasinin mabedleri olan parlamentolarda bulunan vekillerin Allah'n kitabna muhalif kanun ve yasa karmalar, idarecilerin, laiklie bal kalacaklarna dair sz ve 140

yeminlerimeruyadaenfazladindenkarmayangnahtrndenbir fiilolarakisimlendirilmitir. in bundan daha zc taraf ise, Allah'n dininden baka bir dinolandemokrasiyireddetmek,hkimiyetisadecevesadeceAllahu Tel'yatahsisetmek,Allah'nindirdiiilehkmetmeyenlerinkfirler, zalimler ve de fasklar olduunu haykrmak, sapklk, haricilik ve tekfircilikolarakaddedilmitir. Biz inanyoruz ki, ayet hkimiyet mefhumu insanlarn kafalarnda net bir biimde aydnla kavuursa birok mesele kendiliinden zlecektir. Zira bugn yeryznn tamamnda otoriteyi elinde bulunduran kfr ehlinin irkin yzn kapatan en bykmaske,hkimiyetmefhumunadairtoplumlarncehaletidir.Bu nedenlezelliklekonuyadairhakgerekleriortayakarabilmeadna ayetleri ve ayetlere ilikin gerek selef gerekse muasr limlerimizin fetvalarnaktarmayaalacaz. AllahuTelylebuyurmaktadr: "Hkm ancak Allah'a aittir: O, size, kendisinden bakasna tapmamanz emretti. te dosdoru din budur. Fakat insanlarnoubunubilmezler."(12,Yusuf/40) Buayetlealakalolaraklimlerunlaraktarmaktadrlar: Taberi:"Allah(c.c),yaratthibirvarlhkmndekendisine ortakkabuletmez.Bilakiskullararasndatekbanahkmverecek, onlarn ilerini dzenleyecek ve diledii gibi tasarrufta bulunacak ancakO'dur." 123 bni Kesir: "Sonra Yusuf arkadalarna hkmn, tasarrufun, dileme ve hkmranln btnyle Allah'a ait olduunu haber vermitir." 124 Begavi: "Hkm vermek, emretmek ve yasaklamak ancak AllahuTel'yaaitbirhaktr." 125

123TaberiTefsiri:8/212 124bniKesirTefsiri:? 125BegaviTefsiri:2/427

141

eyhMuhammedb.Emineankti:"YceAllah(c.c),hkm konusunda hi kimsenin kendisine ortak olmasn asla kabul etmez. Hkm sadece O'na aittir. O'ndan baka hi kimsenin kesinlikle hkm verme yetkisi yoktur. Helal, Allah (c.c)'n helal kld, haram, Allah(c.c)'nharamklddr.Hakdin,Allah(c.c)'nkoyduueriattir. htilafl meselelerde sadece O'nun verdii hkm geerlidir. Hkmdenkastise,Allah(c.c)'nhkmverdiihermeseledir.Teri koymameselesiisebunancelikledhildir." 126 GerekYusufSuresi'nin40.Ayeti,gerekseayetedairlimlerden yaptmznakillerakaortayakoymaktadrki,egemenlik,otoriteve hkimiyet yetkisi btnyle Allah'n elindedir. Zira hkimiyet yetkisi ilhlntemelzelliklerindendir.Lakingnmzdebuhaktamamen Allah'n elinden gaspedilmi ve insanlara verilmitir. Sanki Allah ile mcadeleedercesine "Hkm ancak Allah'a aittir"ayeti"hkimiyet kaytsz artsz mletindir" eklinde deitirilmitir. Bunun doal sonucu olarak ise insanlarn bir ksm Allah'n indirdiklerine srt dnerek, vahyi esaslar hie sayarak kendi nefsi arzularndan kanun veyasalarkarmayabalamlardr.nsanlarndierbirksmisebu sahteilhlaraitaatederek,onlardesteklemektedirler.HlbukiAllahu Tel'nnakbeyanylakfrkanunlarnaitaatetmekayanbeyanbir kfrdr.AllahuTelylebuyurmaktadr: "zerine Allah'n ad anlmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Kukusuz bu byk gnahtr. Gerekten eytanlar dostlarna, sizinle mcadele etmeleri iin telkinde bulunurlar. EeronlaraitaatedersenizphesizsizdeAllah'aortakkoanlar olursunuz."(6,En'amSuresi/121) Bu ayetin sebebi nzul, mriklerin eti yenilecek hayvanlar zerine ortaya eitli pheler atmalardr. Bilindii zere dinimizce kendikendisinebirhastalk,kazasonucuyadabakabirsebeplelen hayvanlarn etlerinin yenilmesi haram klnmtr. er'i kesim yaplmad srece hibir hayvann etinin yenmesi caiz deildir. Bu hkme binaen mrikler, er'i kesim olmadan len hayvanlarn

126Edva'lBeyan,4/82

142

Allah'n klc ile ldrldne inanyorlar ve "Muhammed Allah'n klc ile len bir hayvann etini yemiyor da kendi kestiini yiyor" eklindebirpheortayaatmlardr.tebununzerinebuayetnazil olmutur.GrleceizereAllah'nindirdiihkmemuhalifbylebir durumda mriklere itaat etmenin, insan irk ehlinden yapaca ayetin ifadesinden aka anlalmaktadr. zellikle ayetin Arapa orijinalinde "siz de mriklerden olursunuz" ifadesinin "nne" te'kid edatyla balamas, cevabn banda kasem bildiren "Lam" harfinin bulunmas ve ismi fail kalbnn kullanlmas tam anlamyla te'kid stnete'kiddir.Mfessirlerinounagreayetinierisinde"vallahi" eklinde bir yemin mevcuttur. Sanki Allahu Tel "Eer sizler onlara itaat ederseniz, kesinlikle ve kesinlikle, mutlak surette, katiyyen mriklerden olursunuz" demektedir. Nitekim ayete dair limlerin ifadeleridebunuakbirekildeteyidetmektedir. "Sddi der ki: Mrikler Mslmanlara 'Siz Allah'n rzasna uyduunuzunasliddiaediyorsunuz!Allah'nkestiiniyemiyorsunuz da kendi kestiinizi yiyorsunuz' dediler. Bunun zerine Allahu Tel 'Eer onlara itaat ederseniz...'yanimeyteninetindenyerseniz '...Siz de onlar gibi mrik olursunuz...' buyurdu. Mcahid, Dehhak ve seleflimlerindenbiroudabylesylemitir." 127 Zeccacbuayetintefsirindeyledemitir: "Bu ifadede, Allah'n haram kldklarndan birini helal ya da helal kldklarndan birini haram kabul eden her insann, mrik olduunadairbirdelilvardr.nkAllahuTelkendisi dndabir bakahkimkabuledenimriksaymtr.teirkbudur." 128 SeyyidKutubbuayetitefsirederkenyledemitir: "Yani siz Allah'n emrettii hususlardan yz evirip, eriatn terk edip bakalarnn szne uyarsanz, Allah'n hkmnn yerine bakalarnn hkmne koarsanz, ite bu yaptnz irktir. Kim bir insann kendisinden uydurduu hkmlere itaat ederse, bu hkm okkkvebasitbirmeselededahiolsaophesizmriklerdendir.

127bniKesirTefsiri:6/2816 128TefsiriKebir,10/152

143

Mslman olup da byle bir fiil ileyenler dorudan doruya slm'dan kp irke girmi demektir. Ne kadar Kelimei ehadet getirirse getirsin fark etmez... Mademki o Allah'tan bakasnn hkmneuymakta,Allah'tanbakasnnhkmneitaatetmektedir,bu onundurumunudeitirmez.Bukesinhkmlerinaltndabugn yeryzndeki cemiyetlere gz attmzda tamamen irk ve cahiliyeden baka bir ey gremeyiz. Allah'n koruduu kitlelerden baka ynlarca insann irk ve cahiliye batakl iinde yzdn mahedeederiz.Allah'nmuhafazaettiikimseleryeryzndeilhlk taslayanzalimputlarakargelirler,cebirhudududndakalanhibir haldeonlarnhkmveeriatnaitibaretmezler." 129 Mevdudiisebuayeteyapttefsirdeyledemektedir: "Allah'nilhlnkabuletmeklebirlikte,Allah'ndinindenyz evirenlerin hkmlerini ve buyruklarm izlemek de irktir. Allah'n birliini kabul etmek, hayatn tm alannda Allah'a itaat etmektir. Allah ile birlikte bir bakasna da itaat edilmesi gerektiine inanan kimse inan asndan irke dmtr. Haram ve helal koyma yetkisini kendi zerinde gren byle kiilere, Allah'n yol gstericiliinihiesayarakitaatedenbir kimsedeameliadanirke girmitir." 130 taat konusunda dier bir ayet ise Muhammed Suresi'nde gemektedir.AllahuTelylebuyuruyor: "Gerekten doru yol kendilerine aka belli olduktan sonra gerisin geri kfre dnenlere eytan, ktlklerini gzel gstermi ve onlar uzun emellere drmtr. nk onlar Allah'n indirdiini beenmeyen kimselere: 'Baz ilerde biz size itaat edeceiz.' demilerdi. Oysa Allah onlarn gizlediklerini biliyordu."(47,Muhammed/2526) Allahu Tel baz kimseleri, Allah'n indirdiini ho karlamayanlara kar sadece dilleri ile itaat edeceklerini

129FiZilali'lKur'anCilt:5/415416 130Mevdudi,Tefhim'lKur'an,1/589

144

sylemelerini,onlarnarkalarnadnmelerineyani,irtadatetmelerine bir sebep olarak gstermektedir. "Ayette geen 'arkalarn dndler' ifadesi,imamterkederekkfredndlerdemektir." 131 Ayette zellikle dikkat edilmesi gereken iki husus vardr. Bunlardan ilki; Allahu Tel, bu kimselerin mrted olu sebebini yukarda da belirttiimiz gibi "...Size ileride itaat edeceiz" demelerine balamtr. Yani onlar mrted yapan etken Allah'n indirdiini ho karlamayan kimselere bizzat itaat etmeleri deil, bilakis sadece "ileride itaat edeceiz" demeleridir. Burada sz konusu kimseler daha itaat noktasnda iin bandadrlar. taat etmemiler ancak itaat edeceklerini ikrar etmilerdir. Allah'n indirdiini ho karlamayan kimselere sadece itaat sz vermek, gelecek bir zamanda itaat etmeyi sylemek, sahibini mrted ve kfir yaptnagreonlaraherkonudabizzatitaatedenkimselerinhaline olur acaba? Ayete dair dier bir husus ise; bu kimselerin dinden kmalarnn sebebi, "baz hususlarda itaat edeceiz" demelerine balanmtr. Onlar btnyle, hayatn her alannda deil sadece belirli baz konularda itaat edeceklerim dile getirmilerdir. Allah'n indirdiini ho karlamayanlara sadece baz hususlarda itaat sz vermek dahi kiiyi slm milletinden kardna gre ayn ekilde Allah'n indirdiini ho karlamayan kimselere hayatlarnn btn alanlarndaitaatedenlerinhalineoluracaba? Bu ayetin tefsirinde, eyh Muhammed Emin ankti yle demektedir: "BuayetlerAllah'nindirdiklerindennefretedenlereitaatedip onlarn batl dncelerine desteki olanlarn kfir olduklarn ifade etmektedir. amzda bu ayetlerin ihtiva ettii mn ve tehditleri btnMslmanlarndnmesizorunludur.ZirakendiniMslman zannedenlerin ou bu ayetlerin kapsamna girmektedirler. nk doudaki ve batdaki tm kfirler Allah'n, Hz. Muhammed (s.a.v)'e indirdii kitaptan nefret etmektedirler. Kim bu kfirlere ayetin ifade ettii gibi 'baz konularda size itaat ederim' derse, bu ayetlerin

131bniKesirTefsiri:13/7307

145

tehdidinin altna girecektir. Tabii ki her konuda onlara itaat edenler daha ok bu ayetlerin mefhumuna girerler. u andaki beeri sistemlere itaat edenler phesiz bu ayetin kapsam altna girmektedirler. Dikkat! Dikkat! Baz konularda size itaat ederim diyenlerdenolma." 132 eyh Muhammed Emin ankti Kehf Suresi'nin 26. ayetine yapttefsirdedeyledemektedir: "Kur'an' Kerim'in naslarndan aka anlalmaktadr ki, eytann dostlar vastas ile koydurduu, slm eriatna muhalif beeri kanunlara tbi olanlarn kfir ve mrik olduklarndan ancak onlar gibi Allah'n basiretlerini kr ettii, vahyin nurundan kr olan kfirvemrikkimselerpheederler." 133 BirbakaayetteiseAllahuTelylebuyurmaktadr: "Onlar, Allah'tan baka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine rabb edindiler, Meryem olu Mesih'i de. Oysa onlar birolanAllah'aibadetetmekleemrolunmulard.Allah'tanbaka hibir ilh yoktur. O, mriklerin ortak kotuu eylerden de mnezzehtir."(9,Tevbe/31) Bu ayette Allahu Tel ehli kitabn din adamlarn rabb edindiklerini bildirmektedir. Bilindii gibi kitap ehli putperest bir toplulukolmayp,Allah'tanbakasnasecdeetme,kurbankesme gibi fiili bir ibadet eylemi yneltmemektedirler. Ayn ekilde din adamlarnn gkyzn ve yeryzn yarattklarna, semadan su indirdiklerine inanmamaktadrlar. O halde burada yle bir soru gndeme gelmektedir: Acaba kitap ehli olan kimseler din adamlarn naslrabbedindiler?Dierbirifadeylehangifiillerindendolay,Allahu Tel onlar byle byk bir sula sulamaktadr? Bu konuda en net bilgi bize hi phesiz Resltllah (s.a.v)'den gelmektedir. bni Kesir buayetintefsirindeunlarkaydetmitir: mam Ahmed, Tirmizi ve bni Cerir'in muhtelif kanallardan olmak zere Adiyy b. Hatem (r.a)'den rivayet ettiklerine gre; Allah

132Edva'lBeyan,3/383 133Edva'lBeyan,4/7374

146

Resl'nn daveti ona ulat zaman o am'a kamt. Adiyy, cahiliyye devrinde hrstiyan olmutu. Kz kardei ve kavminden bir grupesiredildiler.SonraAllahReslkzkardeineihsandabulundu ve ona hediyeler verdi. O da kardeine dnerek onu slm'a ve Allah Resl'nnyannagelmeyeteviketti.AdiyyMedine'yegeldi.Kabilesi Tayyiindereisolup,babasHatemetTai,cmertliiilebilinenbirisi idi.nsanlaronungeldiinihaberverdiler.Adiyy,boynundagmten bir ha olduu halde Allah Resl'nn yanna girdi. Allah Resl "Onlar Allah' brakp hahamlarn, rahiplerini rabbler edindiler" ayetini okudu. Adiyy b. Hatem der ki: Ben: "Onlar, din adamlarna ibadetetmediler"dedim.Reslullahbunakarlk:"Evet,onlaronlara helali haram klarlar, haram da helal klarlar. Onlar da kendilerine uydular.teonlarnonlaraibadetibudur."dedi. Huzeyfe, bni Abbas ve bakalar "Muhakkak ki, yahudi ve hrstiyanlardinadamlarnnhelalveharamkldklareylerdeonlara tbi olmulardr" demilerdi. Sddi ise: "Onlar insanlar nasihati kabul ettiler, Allah'n kitabn ise terk edip arkalarna attlar." demitir. 134 bni Teymiyye Ebu'lBahteri'den bu ayet hakknda u sz rivayetetmektedir: "Onlar din adamlarna namaz klmadlar. ayet din adamlar onlara rk ve secde etme eklinde kendilerine ibadet etmelerini emretseydi ehli kitap din adamlarna bu noktada itaat etmezlerdi. Ancak Allahu Tel'nn haram kldklarn helal, helal kldklarn da haram tanmalar hususunda kendileri ne itaat edilmesini emretmilerdi, onlarda bu emre itaat ettiler. te onlarn din adamlarnrabbedinmeleribuekildeolmutur." 135 Begavi,buayetintefsirindeehlikitabn,hahamverahiplerine secdeverkeklindebiribadetlerininolmadmsyleyenlereyle cevapvermektedir:

134bniKesirTefsiri:7/3456 135Mecmuu'lFetava,7/76

147

"OnlarAllah'akargelerekdin adamlarnnhelalgrdklerini helal,haramgrdkleriniharam kabulederekonlaraitaatettiler.te bylecerabbedindiler." 136 Kurtubiyledemektedir: "Bu buyruk ile ilgili Meani'lKur'an'a dair eser yazanlar derler ki: Onlar limlerini ve rahiplerini her hususta itaat ettiklerinden dolayonlarrabbkonumunakardlar." 137 Ayn konuya dair mam Kurtubi, Ali mran Suresi'nin 64. ayetinintefsirindeyledemektedir: "Allah'tanbakabirbirimizirabbleredinmemekzere..." "Bu ayet; 'Allah (c.)'m haram kldn helal, helal kldn haram yapma konusunda birbirimize tbi olmayalm' demektir. Bu ayetin mns, 'Onlar, hahamlarn, rahiblerini ve Meryem olu Mesih'iAllah'tanbakarabbleredindiler...'ayetininmnsgibidir. Bu ayet ise; 'Allah (c.c)'n haram kldm helal, helal kldm haram yapan kimselere tabi olanlar, o kimseleri Rabb seviyesine kardlar' mnsndadr." 138 FahreddinRazitefsirindeyledemektedir: "Mfessirlerden ou yle demilerdir: Bu ayette yer alan rabblerden maksat, o yahudi ve hrstiyanlarn lim ve ruhbanlarnn, leminilhlarolduklarnainanmalarmnsolmayp,aksineoahbar veruhbanlarnahertrlemirveyasaklarndaitaatetmeleridir." 139 YineaynayetleilgiliSeyyidKutubyledemektedir: "nk onlar dini emirlerini lim ve rahiplerinden alyorlar, onlardanaldklaremirlereitaatediyorlarvetbioluyorlar.badetve itikat bir tarafa, byle bir fiil bile failini mrik yapmaya kfidir. Allah'a ortak komak, sadece yasama hakkn Allah'tan bakasna

136BegaviTefsiri:3/285 137Kurtubi,elCamiuLiAhkam,8/198 138Kurtubi,el'CamiuLi'Ahkam 139TefsiriKebir,11/485

148

vermekle de tahakkuk eder. Byle bir fiil sahibini mrik yapmaya kfidir." 140 AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah'n indirdii ile hkmetmeyenler... te onlar kfirlerintakendileridir."(5,Maide/44) Allahu Tel bu ayette ise; Allah'n indirdii hkmleri terk ederek, beer mahsul hkmlerle hkmedenlerin kfir olduklarn bildirmektedir.NitekimmamTaberi'ninnaklettiinegreAlkameve MesrukbniMesud'arvethakkndasormular,bniMes'udbunun haram olduunu sylemitir. Bunun zerinde hkmde rveti sormular, bni Mes'ud bunun ise kfr olduunu belirtmi ve bu ayeti okumutur. Tbiin'in byk limlerinden Sddi ise "bilerek Allah'nhkmnndndahkmverenlerkfirolur"demitir.mam Taberi ise ayete dair ihtilaf arzeden grleri zikrettikten sonra "Allahu Tel kendi kanunlarndan hari kanun yapanlarn kfir olduunuhaberveriyor"demitir. 141 AllahuTelylebuyurmaktadr: "Yoksa cahiliyye hkmn m aryorlar? Kesinlikle bilen bir toplum iin Allah'tan daha gzel hkm veren kim olabilir?" (5Maide/50) HafzbniKesirbuayetintefsirindeyledemektedir: "Allahu Tel, her hayr kapsayc, her erri yasaklayc olan hkmlerinden yz evirip, bunun yerine cahiliyede olduu gibi kiileringrlerine,dalaletvesapklihtivaedendeeryarglarna ya da eitli dinlerin karm ve beeri grlerden meydana gelen Cengiz Han'n vaaz ettii Yes'ak gibi slm d hkmlere ynelenin imann kabul etmiyor. Yes'ak; Cengiz Han'n Kur'an, Tevrat, ncil ve kendi grlerine dayanarak ortaya koymu olduu kanunlar ihtiva eden bir kitaptr. Cengiz Han ldkten sonra yerine geen ocuklar, slm'a girdikleri halde bu kitab anayasa kitab olarak grmeye devam ettiler. Allah'n kitab ve Reslullah'n snnetini bir kenara

140FiZilali'lKur'an7/264 141Bkz.TaberiTefsiri:10/357

149

atarak bu kitaptaki hkmlerle Tatarlara hkmettiler. te byle davranankimselerkfirdir.Bunlarlabykkkhermeseledeyalnz Allah'nhkmnednnceyekadarsavamakfarzdr." 142 Grlecei zere bni Kesir ok ak bir ifade ile Allah'n eriatini ksmen dahi olsa bir kenara atarak, yeni kanun ve yasalar icadedenlerinkfrnevebunlarlabykkkhermeseledeAllah'n indirdii esaslara dnnceye kadar savalmasnn farziyetine iaret etmitir.Gerekilkdnemlimleri,gereksemteahhirulemaarasnda bu hususta en ufak bir ihtilaf olmamtr. Yasama, kanun koyma yetkisi ancak Allah'ndr ve bu yetkiye yeltenenler apak kfirdirler. Elbette bu noktadaki ittifak Kur'an' Kerim'in konuya dair kesin naslarndan kaynaklanmaktadr. Allahu Tel hkimiyet mefhumunu, kitabnda en ince detayna kadar izah etmi ve bu noktada kapal hibireybrakmamtr. bniKesir'inbufetvaszerineSaidHavvayledemektedir: "AllmebniKesir'insylediibufetvayakarkanhibirlim tasavvur etmem. Biz aslen unu aka syleriz. Bir parti slm nizamnterkederseyadakenditznekfrmaddelerinikatarsa veyahangihkmet'Lalahellallah'kelimesineterskanunvedstur vaaz ederse, biz onlara kfir deriz. Ayn ekilde kim de byle bir hkmeteyardmedip,onlarkollarsabizonadakfirderiz." 143 eyhAhmedakir,Umdetu'tTefsirisimlieserinde,bniKesir'in yukardageensznyorumlayarakyledemektedir: "Bununla beraber, Mslmanlarn kendi lkelerinde dinsiz, putperestAvrupakanunlarndanalnmabirkanunlahkmvermeleri nasl caiz olur? Hatta o yle bir kanun ki iine istedikleri gibi bozup deitirdikleri keyfi arzular, batl grler dhil olmutur. Bunu ortayakoyan,koyduukanununslmeriatnauyupuymadnahi aldretmez.Bubeerisistemlerinkonumugnegibiaktr.Kfr nettir.Bundakesinliklehibirpheyoktur.slmamensupolankim

142bniKesir:5/2364 143ElEsaslf'tTefsir,MaideSuresi50.ayetintefsiri

150

olursa olsun bir kimsenin bunlarla amel etmede yahut bunlara uymadayahutbunlarkabuletmedehibirmazeretiolamaz." 144 eyhMuhammedHamidelFaki,Fethu'lMecid'eyapmolduu haiyede, bni Kesir'in, Tatarlar'n Yesak isimli kanunnameleri hakkndakiyukardakiszzerineyledemektedir: "bniKesir'indediigibiyadabundandahaerlisi,herhangibir kimsenin kanlar, mallar ve rzlar hakknda hkmne bavurulacak kanunlar yabanclardan almas ve bunu kendisi iin apak olan Allah'nKitab,Reslullah'nsnnetininnnegeirmesidir.Kesinlikle hibirpheyokturki,bukimsekfirvemrteddir.Eerbuamelinde srar ederse ve Allahu Tel'nn indirdii esaslarla hkmetmezse, kendisi ile isimlendirildii hibir isim ona fayda vermez. Yine ayn ekilde zahiri olarak kendisinden sdr olan namaz, oru, hac gibi amellerdenhibirisidekendisinefaydavermez." 145 bni Teymiyye yle sylemektedir: "Bir kimse, haram olduu icma ile sabit olan bir eyi helal yaparsa veya helal olduunda icma olan bir eyi haram yaparsa veya icmayla sabit olan Allah (c.c)'n eriatinideitirirsebukiilimlerinittifakylakfirdir." 146 bni Teymiyye bir baka yerde yle sylemektedir: "Allahu Tel'nn,resullerivastasylagnderdiiemirveyasaklariptaleden kii, Mslmanlarn, yahudilerin ve hristiyanlarn ittifakyla kfirdir." 147 Allme Takiyuddin Ebi Bekr bin Muhammed elHuseyni el Husni "Kifayetu'lEhyar" kitabnda yle der: "Kim Kur'an' pislie atarsa ve ben Mslmanm' dese dahi kfir olduu gibi, ayn bu ekilde haram olan bir eyi ameliyle helalletiren kii de kfir olur. Kiinin haramla ili dl olmas, o haramn helal ve meru olmasna sebepolur.Budurumdaeriatnyokolmasnasebepolurki,bylebir kimse Kur'an' pislie atan bir kimseden daha kfirdir. Zira dini

144Umdetu'tTefsir,4/173 145Fethu'lMecidsy:396 146Mecmuu'lFetava,3/267 147Mecmuu'lFetava,8/106

151

sndren hali byk bir delildir ki niyeti ok ktdr, her ne kadar 'niyetim iyidir' dese de fayda vermez, bu ak bir konudur, phe yoktur." 148 KonuyadairdierayetlerdeAllahuTelylebuyurmaktadr: "unlar grmyor musun? Kendilerinin sana indirilene ve senden nce indirilene inandklarn ileri sryorlar da tuta inanmamalar kendilerine emrolunduu halde, tut nnde muhakemelemek istiyorlar. eytan da onlar bir daha dnemeyecekleri kadar iyice sapkla drmek istiyor." (4, Nisa/60) "Hayr! Rabbine andolsun ki i bildikleri gibi deil, onlar aralarnda kan ekimeli ilerde seni hakem yapp sonra da senin verdiin hkme kar ilerinde hibir sknt duymakszn, tam bir teslimiyetle boyun emedike iman etmi olamazlar."(4, Nisa/65) Bu iki ayet ak bir ekilde kullarn Mslman olabilmesi iin btn meselelerinde Allah'n ve Resl'nn hkmne dnmelerinin gerekliliinibelirtmektebununlaberaberihtilaflhususlardaAllahve Resl'nn hkmn terkederek tutlarn hkm ile muhakeme olmakisteyenlerinimanlarnnefyetmektedir.Buayetlereilikineyh Muhammedb.brahimyledemektedir:"MuhakkakkiAllahuTel, Reslullah'n getirmi olduu hkmlerin dnda baka bir hkme gitmek isteyen mnafklarn imann yok saymtr. Ayette geen "Yez'umune" kelimesi onlarn iman iddialarn bir yalanlamadr. nk iman iddias ile birlikte Reslullah (s.a.v)'in getirdii hkmlerin dnda baka bir otoritenin hakemliine gitmek, bir kulun kalbinde asla biraraya gelmez. Bilakis bu iki durum birbirinin tam tersidir. Allahu Tel, nefiy edatlarnn tekraryla ve yemin ederek, aralarnda kan tartmal durumlarda Reslullah' hakem tayinetmediklerisrecekiilerinimansahibiolamayacaklarnstne basabasavurgulamtr.YineAllahuTel,sadeceReslullah(s.a.v)'i hakem tayin etmeyi yeterli grmemi, buna ilaveten kiilerin

148Kifayetu'lEhyar:382

152

nefislerinde en ufak bir darlk ve sknt olmamas gerektiim de eklemitir." 149 evkani,NisaSuresi'nin60.ayetinedairunlarsylemektedir: "Burada Allah Resl'ne indirilen kitaba yani, Kur'an' Kerim'e ve daha nce indirilen kitaplara iman ettiini iddia eden o kimselerin haline kar bir arma ve hayret vardr. Onlar bu iddialarn temeldenbozanveiptaledenbireylegelmektedirlerki,odatutun hkmnistemeleridir.HlbukiReslullah'aindirilendevedahance indirilenlerdeonuinkretmekleemrolunmulard." 150 bni Kesir ise yle demektedir: "Allahu Tel, bu ayette, Reslullah'avedahancegelenpeygamberlereinzalolunanlaraiman ettiini iddia etmekle birlikte, ihtilaflarn zmnde Allah'n kitabyla, Reslullah'n snnetinden baka eyleri hakem klmak isteyenleri ktlemekte ve onlarn bu davranlarn ho karlamamaktadr." 151 Yine bni Kesir, Tarihinde ise yle demektedir: "Her kim mensuh (hkm kaldrlm) eriatlere muhakeme olur, nebilerin sonuncusu Muhammed (s.a.v)'e inen eriate muhakeme olmazsa, muhakkak kfir olur. Durum byleyken acaba slm eriatini terk ederek Yesak'a muhakeme olan, Yesak'n kanunlarn slm kanunlarndan daha nde tutan kiinin durumu nasl olur acaba? Bilinsinki,byleyapankimseMslmanlarnicmasylakfirdir." 152 bni Kesir'in bu yorumu zerine Abdullah Azzam yle demektedir: "limler bu konu zerinde ak hkm vermilerdir. Hatta baz limler 'Yesak kitabn eline alp bu kitap ile hkm verenler ve bu kitaba muhakeme olanlar muhakkak ki kafir olurlar' demilerdir. Mslmanlarn Yesak mahkemesine gidenlerin kfr hakkndapheleriyoktur." 153

149Tahkimu'lKavanin,sy.6 150Fethu'lKadir,1/482 151bniKesirTefsiri,4/1275

152ElBidayeve'nNihaye,13/119 153HkimiyetMefhumu,sy:14

153

bniKayymbukonudayledemektedir:"slmdinininnceki btn dinleri neshettii, Kur'an ve limlerin icmasyla sabittir. Buna greherkimKur'an'abalanmaypTevratvencil'ebalanrsa,kfir olur.ZiraAllah(c.c),sadeceslmeriatineuyulmasnfarz klmtr. Bu nedenle sadece slm eriatinin haram kld haram, farz kld farzdr." 154 AllahuTelylebuyurmaktadr:"BununlaberaberAllahve Resl bir ie hkmettii zaman, gerek mmin bir erkek ve gerekse mmin bir kadn iin, o ilerinde baka bir tercih hakk yoktur. Her kim de Allah ve Resulne si olursa ak bir sapklk etmiolur."(33,Ahzab/36) Ayet ak bir ekilde hkmetme hakknn Allahu Tel'ya ait olduunu ve "ben Mslmanm" diyen bir kimsenin Allah ve Resl'nnhkmndenbakabirhkmegitmesinin,bakakanunlara boyuneipitaatetmesininkesinlikleszkonusuolamayacan,byle bir eylemde bulunanlarn ise her trl dini grevlerini yerine getirselerdahiMslmanlardanolamayacaklarnhabervermektedir. Nitekim ayn noktada dier bir ayette ise Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Bir de 'Allah'a ve Resulne inandk ve itaat ettik' diyorlar da, sonra bunun arkasndan yan iziyorlar; bunlar mmin deillerdir. Aralarnda hkmetmesi iin Allah'a ve Resulne arldklar zaman, bakarsn ki, ilerinden birksm yz evirip dnerler."(24,Nur/4748)

KonuyaDairMuasrlimlerinFetvalar
Muhammed Emin ankti: "Kur'an' Kerim'in naslarndan aka anlalmaktadr ki; eytann dostlar vastas ile koydurduu, slmeriatnamuhalifbeerikanunlaratbiolanlarnkfirvemrik olduklarndan,ancakonlargibiAllah'nbasiretlerimkrettii,vahyin nurundankrolankfirvemrikkimselerpheederler." 155

154AhkamuEhl'zZimme1/259 155MuhammedEminankti,Edva'lBeyan,4/7374

154

"Reslullah'ngetirdiidinveeriattanbakasnatbiolankii, kendisinislmmilletinden karanapakbirkfrilemitir.tebu hkmKur'an'ndoruyolailetenhkmlerindendir." 156 Abdullah Azzam: "Allah'n indirdikleri ile hkmetmeyen, Allah'n eriatna ve Reslullah'm snnetine taban tabana zt kanun koyan, o kanunu uygun gren, destekleyip imzalayan kimseler kesinlikle kfir olurlar ve slm milletinden karlar. Allah'n indirdikleri dnda kanun yapmak insan kesinlikle dinden karr. slm'a zt sadece tek bir kanunu dahi desteklemek, dorulamak, imzalamak, parlamentonun hakk deildir. Kim ki slm'a zt sadece tekbirkanunudahiuygun grrse erkekvekadneittirgibislm milletindenkar." 157 Ahmed akir: "Bu beeri sistemlerin konumu gne gibi aktr.Kfrnettir.Bundakesinliklehibirpheyoktur." 158 Mahmud akir: "Allah'n eriatna muhalif kanun koyanlarn kfrndezerrekadarpheyoktur." 159 Muhammed b. brahim: "Lanetli bir kanunun, apak Arapa bir dille, insanlar uyarmas iin, Cebrail (a.s) tarafndan Muhammed (s.a.v)'in kalbine indirilen (vahyin) yerine konulmas, apak bir kfrdr... man iddias ile birlikte Reslullah (s.a.v)'in getirdii hkmlerin dnda baka bir otoritenin hakemliine gitmek, bir kulun kalbinde asla biraraya gelmez. Bilakis bu iki durum birbirinin tamtersidir." 160 Mustafa Sabri Efendi:"ayetdevletslmizgisindenkarak 'dinin emirlerine itaat etmek hkmetin ii deildir. Bu ancak mmetin iidir' denilirse bu durum dini devletten ayrmaktr. Byle birdurumdadevletslm'danirtidatetmitir.ayetmmetbylebir hkmetten raz olursa veya hkmet parlamentodan oluacaksa ve toplumunvekletinialarakkanunyapacaksayanimmethkmetten

156MuhammedEminankti,Edva'lBeyan,3/439 157AbdullahAzzam,HkimiyetMefhumu 158Ahmedakir,Umdet'tTefsir4/173 160Tahkimu'lKavaniyn

159Mahmudakir,TaberaniTefsirininHaiyesi,1/34

155

razolmadurumundaisemmetdemrtedolur.Budurumdahemo hkmetinhemdeommetinzerineuayettatbikedilir: 'Allah'n indirdii ile hkmetmeyenler... te onlar kfirlerin ta kendileridir.' Laiklik ilkesini kabul eden bir siyasi rejim slm hkmlerine bakaldrm demektir. Dolaysyla ncelikle bu hkmet irtidad etmi, sonra da bu idareye itaat edenler tek tek mrtedlemilerdir. Siyasiidaredegrevalanlartektekmrtedhkmnaldklar(slm dininden ktklar) gibi bu hkmete itaat eden kitleler de irtidada dmolurlar.Bu,kestirmedentoplukfregirikadardahakorkun bir olay tasavvur edilemez. Birimiz fert olarak slm'n herhangi bir hkmn kabul etmediimiz, dinin sultasn reddettiimiz, helal ve haramdan, emir ve nehiyden birini inkr ettiimiz takdirde kfre girmioluruz.Peki,toptanAllah'nsultasn,emirvenehiylerini,helal ve harama ilikin llerini reddeden ve dolays ile kfir olduu phe gtrmeyen bir idarenin yeleri hakkndaki hkmnz ne olacaktr?Cevap...Yalnzcamrtedvekfirolmakdeilmidir?" 161 Abdulkadir Udeh: "amzda slm eriatn deil de, onun yerine insanlarn koymu olduklar kanunlar uygulamak, bugn kfrnenbarizrneklerindendir." 162 Ebu'lAla elMevdudi: "Tevbe Suresi'nin 31. Ayetin de geen 'rabbler'ilekastedilenler;toplumtarafndanmutlakolarakitaatedilip kanunlarnaittibaedilenlerdir." 163 Seyyid Kutub: "Bir kimsenin Allah'n eriatn hkmsz hale getirmesi, baka bir kaynan hkmlerini tatbikata koymas yahut Allah'tanbakaherhangibirkimseyehkimiyethakktanyarakonun bukonudaszsahibiolduunukabuletmesi...Evet,sadecebukadar dahi bir kimsenin kfir olmas iin yeterli bir fiildir. Bir kere daha tekrarlam olalm. Hkimiyet yetkisini kendi zerinde gren bir kimse bu hareketinden dolay Allah'n dininden km olur. Ayn

161MustafaSabriEfendi,Mevkf'lAkl.4/280 162AbdulkadirUdeh,Terii'lCinai,sy:196 163Mevdudi,DrtTerim,sy:69

156

ekilde hkimiyet vasfna sahip olduunu iddia eden kimsenin bu iddiasnkabuledenlerdekfregirmilerdir." 164 "Herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda bir takm idareciler ve din adamlar, Allah'n izin vermedii alanlarda kendi uydurduklar semboller adna yasalar, kanunlar, deer yarglar ve hareket biimleri vaaz ediyorlarsa... te bunlarn hepsi ierii ve greviitibarilebirerputturlar." 165 Muhammed Kutub: "ki imi ve azndan koku gelen bir kiiyikadyagetirselervekaddakiininailesindenrvetaldndan dolay, zerine eriatin bilinen hkmn uygulamazsa fask olur. Ancakfkndandolaykfirolmaz.Fakatikiimeksudeildiryada sutur;fakathadcezasuygulanmazbakabircezauygulanrderseo zaman kfir olur. slm milletinden kar. Zira Allah'n kanunundan hari kanun yapmtr. Bu konuda tm fukaha ittifak etmitir. Acaba davetiler Allah'n hkmleri dnda kanun yapmann imandan kardn ve bu kanunlardan raz olmann kfr olduunu renmedilermi?" 166 "Byle parlamentolara girmek baz kaymalara sebep olur. Davaya kar byk tehlike ifade eder. ncelikle akideyi bozar. Bir Mslmanndiniona'Allah'neriatdndakitmkanunveyasalar reddet. Beeri sistemlerin hepsi cahili sistemlerdir. Bu beeri sistemlerikabuletmevebunlararzagsterme'der.Bunaramenbir Mslman, Allah'n eriatn reddeden, kendi istekleri dorultusunda kanun vaaz eden parlamentoda nasl olurda onlarla oturur? Nasl onlarlabirliktehkmetkurar?BirMslmannaslonlarnilkelerini kabul ettiine dair sz verir ve yemin eder? Hlbuki Allahu Tel kitabndaylebuyurmaktadr: "O (Allah), Kitap'ta size yle indirmitir ki: Allah'n yetlerinin inkr edildiini yahut onlarla alay edildiini iittiiniz zaman, onlar bundan baka bir sze dalncaya (konuya

164SeyyidKutup,FiZilali'lKur'anCilt:8/403 165SeyyidKutup,FiZilali'lKur'anCilt:9/89 166KeyfeNed'unNas,sy:38

157

geinceye) kadar kfirlerle beraber oturmayn;yoksa sizde onlar gibi olursunuz. Elbette Allah, mnafklar ve kfirleri cehennemdebirarayagetirecektir."(4,Nisa/140) Bunlarn konumas daima Allah'n eriatna muhaliftir. Zaten ondan baka konumalar ve almalar yoktur. Ta ki kii baka bir konumay beklesin. Buna ramen nasl onlarla oturulur. Bazlar ylekendinikurtarmayaalrlar.'Bizorayagideriz.slm'nsesini yceltmek iin, onlar Allah'n eriatna gre hkm vermeye arrz.' Kesinlikle bilinmelidir ki; bu gibi eyler slm akidesine apakterstir." 167 Said Havva: "ehadet kelimesini bozan hallederden bir tanesi deAllah'tanbakasnateri,hkimiyet,emretmevenehteymeyetkisi vermektir. nk Allahu Tel Kur'an'da 'Hkimiyet ancak Allah'ndr' buyurmaktadr. Bu hususa ncelikle demokrasi girmektedir. Zira demokrasi parlamentolarda ounluun heva ve hevesine dayal bir ekilde kanun koymaktr ki, bu da dorudan teridir.Veirkintakendisidir." 168 Abdulaziz b. Baz: "Kim insanlarn kanun ve yasalar, Allah'n kanunveyasalarndandahastnveyadenktirderseokfirolur.Kim Allah'm hkmlerini terk edip yerine insanlarn kanun ve yasalarn tatbik ederse buna ramen "Allah'n hkmleri daha stndr" dese bilekfrdenkurtulamaz,kfirolur." 169

phelerveCevaplar
Burada zikrettiimiz bu delillerin aklna ramen insanlardan bir ksm konu zerinde fitne karabilmek iin ortaya devaml surette phe atmaktadrlar. Bu evrelerin en belirgin phelerinden bir tanesi bni Abbas'tan nakledilen Maide Suresi'nin 44.ayetinedairurivayettir:

167MuhammedKutub,VakiunaelMuasr,sy:423 168slam,83 169AbdulazizbinBaz,VcubuTahkimeri'Isy:11

158

Hkim, Sufyan b. Uyeyne, Hiam b. Huceyr elMekki, Tavus kanalylabniAbbas'myledediinirivayetetmitir: "Bu sizin bildiiniz kiiyi slm milletinden karan bir kfr deildir." "Allah'n indirdikleri ile hkmetmeyenler kfirlerin ta kendileridir."(5,MaideSuresi/44) "Bukfrndndabirkfrdr." Hkim,burivayetinBuhariveMslim'inshhatartlarnagre sahih olduunu, ancak mam Buhari ve Mslim'in bu rivayeti tahri etmediklerini sylemektedir. bni Kesir de tefsirin de ayete dair grlerizikrederkenbunuaktarmtr. 170 Ortaya atlan bu pheye dair Abdullah Azzam yle demektedir: "...Bundan dolaydr ki tefsirleri okuduun zaman bni Abbas,bniMesud,Huzeyfevs.gibilimlerinbunabenzer(Maide/44) ayetleri tefsir ederken zulmeden hkimlere hamlettiklerini grrsn. Ama Allah'n eriatn tmyle reddetmek insanlarn kanlaryla, rzlaryla ve mallaryla ilgili konularda Can Anton, Napolyon vb. gibi kimselerin kanunlaryla hkmetmek ve daha sonra Mslman olduunu iddia etmek sahabilerin zihninden kesinlikle gemiyordu: Bu konu bu ekilde selef ve halef limlerinin zihinlerinde akln kesinliklekorumutur.Ta kiNapolyonaskerlerinintopuklarEzher'in banagelenekadar." 171 Muhammed Kutup ortaya atlan bu pheye karlk yle cevap vermektedir: "bni Abbas'm 'kfrn dnda bir kfr sz' Allah'n kanunlarndan hari kanun yapmak deildir. Ancak belli bir meseledeehvet,rvetveyahevainefsedayanarakyadacehaletve tevilden dolay Allah'n hkmyle hkmetmemektir. ki imi ve azndankokugelenbirkiiyikadyagetirselerkadkiininehlinden aldarvettendolaybukiiyehkmicraetmezsefaskolur.Fakat 'iki imek su deildir' derse ya da 'sutur fakat had uygulanmaz, baka bir ceza uygulanr' derse o zaman kfir olur. Zira Allah'n

170bniKesirTefsiri:5/2349 171HkimiyetMefhumu:12

159

kanunundan hari kanun yapmtr. Bu konuda fukaha ittifak etmitir." 172 Hkimiyetmeselesinedairortayaatlanphelerdenbirtanesi de Hz. Yusufun kssasdr. Bu pheyi ortaya atanlar yle demektedirler: "Tutisistemierisindeonlarnkanunlarnagregrevalmak, parlamentoda bulunmak ve bakanlk yapmak caizdir. Zira Hz. Yusuf kfirhkmdarnemrialtndamaliyebakanlyapmtr." ncelikle belirtmekte fayda vardr ki, Allah'n gndermi olduu bir peygamberin, Allah'n kendisine indirdii eriati brakp, beerikanunlaratbiolduunusylemekO'nakaryaplanbykbir iftiradr.BaknzEbuBasirbukonudayledemektedir: "Hz.Yusufikikereiftirayauramtr.Bunlardanilkisalnda Melik'in hanm ile zina yaptna dair ortaya atlan iftiradr. kincisi ise birincisinden daha byk ve daha kt bir iftiradr ki, bu iftiray gnmzn phecileri onun kfir bir kraln yannda grev alarak Allah'n indirdii ile hkmetmediini syleyerek ortaya atmlardr." 173 BizbupheyegerekencevabvermeadnanceYusufSuresin degeenkonuileilgiliayetleriaktaracaz,sonradabuayetlereilikin mfessirlerin izahlarn alntlayacaz. Dileyenin t almas niyetiyle... AllahuTealbuyuruyorki: "Kral dedi ki: Onu bana getirin, onu kendime zel danman edineyim. Onunla konuunca: Bugn sen yanmzda yksek makam sahibi ve gvenilir birisin dedi. (Yusuf) Beni lkeninhazinelerinetayinet!nkben(onlar)okiyikorurum ve bu ii bilirim dedi. Ve bylece Yusufa orada diledii gibi hareket etmek zere lke iinde yetki verdik. Biz dilediimiz kimseye rahmetimizi eritiririz. Ve gzel davrananlarn mkfatn zayi etmeyiz. man edip de (ktlklerden)

172Keyfenedunnas:38 173Hukmu'lslamfi'dDemokratyye

160

saknanlar iin ahir et mkfat daha hayrldr."(12, YusufSuresi /5457) Ayetlerden anlalaca zere Msr hkmdar Hz. Yusufu zindandan kartarak yanna arm, kendi yannda Hz. Yusufun nemli bir mevkiye sahip olduunu "bugn sen yanmzda yksek makam sahibi ve gvenilir birisin" diyerek ilan etmitir. Bunun zerine Hz. Yusuf Kral'dan Msr'n hazinelerinin bana, kendisinin yetkilitayinedilmesiniistemitir.BuisteiyerinegetirilenHz.Yusuf, Msr'da iktidar sahibi olmutur. Ebu'lAla elMevdudi Hz. Yusufun aldgrevedairyledemektedir: "Kur'an'kavramadatecrbesiolmayanbazkimseler55.ayette geenBenilkeninhazinelerinetayinetibaresiniyanlanlamlar, buyanlgylaszkonusumemuriyetinbugnnmaliyebakan,hazine mstear trnden bir memuriyet olduu sonucuna varmlardr. Aslnda Hz. Yusufun memuriyeti bunlardan hibiri deildi. Zira Kur'an'a ve dier mukaddes kitaplara gre Hz. Yusufa tm iktidar tevdi edilmi ve bir yneticinin tm imtiyaz haklar verilmitir. Ve buna bizzat Allahu Tel Ve bylece Yusufa orada diledii gibi hareket etmek zere lke iinde yetki verdik ayeti ile tanklk etmektedir." 174 Hz.YusufunbuyetkisininieriiileilgilibniAbbas: "...Yusuf tahta oturdu. Btn hkmdarlar ona itaat etti. Dier MsrhkmdarisehanmlarnnyannagittiveMsr'nynetimiini Hz.Yusufahavaleetti."derkenbniZeydde"Msrhkmdanbtn yetkisiniYusufateslimetmitir"demektedir. 175 Kurtubi ise "Ve bylece Yusuf a orada diledii gibi hareket etmek zere lke iinde yetki verdik" ayetini "yani onu dilediini gerekletirebilme iktidarna sahip kldk." eklinde yorumlamaktadr. 176

174Ebu'lAlaelMevdudi,Tefhim'lKur'an2/472 175Kurtubi,elCamiuLiAhkam,9/321 176Kurtubi,el'CamiuLi'Ahkam,9/327

161

AkbirekildegrleceizereHz.Yusufuniktidarageliive oradaki yetkileri ile bugnk demokratik dinin parlamenterlerinin iktidarlar arasnda zerre kadar bir benzerlik yoktur. Bilakis birok noktada byk farkllklar vardr. yleki: Hz. Yusuf grev ald zaman kendisine gayri slmi idarenin sahipleri tarafndan asla bir artkoulmad.OndanherhangibirszalnmadveHz.Yusufiktidara sahip olurken asla dininden zerre kadar dahi olsa taviz vermedi. Hz. Yusuf iktidara tam yetki ile gelmi, asla kraln ilke ve inklplarna balkalacanadairerefivenamusuzerineyeminetmemitir.Hz. Yusuf iktidara geldiinde beer rnnn mahsul olan kraln kanunlaryla hkmetmemitir. Hibir zaman kraln kanunlarna itaat edeceini ikrar etmemi, kraln hukukunun stnlne bal kalacan kabullenmemitir. Bilakis bizzat Hz. brahim'in eriat ile hkmetmitir. Zira Allahu Tel Yusuf Suresi'nin 76. ayette yle buyurmaktadr: "te biz Yusuf a byle bir tedbir rettik, yoksa kraln dinine (ceza hukukuna) gre kardeini tutamayacakt. Ancak Allah'n dilemesi hari. Biz kimi dilersek onu derecelerle ykseltiriz. Zira her ilim sahibinin stnde daha iyi bilen birisi vardr." Hz. Yusuf kardei Bnyamin'in hrszln hileyle ispatlarken, Beni srail'in eriatna gre kkletirip almaktadr. Bu byk delildir ki Hz. Yusuf beer kanunlarna gre hayatn tanzim etmiyordu. Zira masumdu. Allah tarafndan korunmaktayd ve kfr siyasetinden uzakt. Yineburadauayetezellikledikkatedilmelidir: "Dediler ki: Ey Aziz! Gerekten onun ok yal bir babas var. Onun yerine bizim birimizi alkoy. Zira biz seni, iyilik edenlerdengryoruz."(12,Yusuf/78) Bu ayette Hz. Yusufa "Aziz" diye hitap edilmektedir. Bu da gstermektedir ki, Hz. Yusuf Msr'n azizi olmutur ve tm kanunlar ondan sorulmaktadr. Bununla beraber bni Abbas'm talebesi mam McahidzamannmelikininMslmanolduunusylemektedir. 162

BuradaHz.Yusufkssasntahrifederekbugnkirkvekfr fiillerinedelilaramayaalanlarausorulansormaktafaydavardr: 1Hz. Yusufiktidarasahipolurken;melikindinininkurallarna gremiiktidaragelmitir? 2Hz. Yusuf iktidara gelirken; iman ettii esaslardan zerre kadartavizvermimidir? 3Hz. Yusufiktidarsahibiolurken;Allah'tanbakasnn zerine meselaerefivenamusuzerineyeminetmimidir? 4Hz. Yusuf iktidar sahibi olurken; melikin hukukunun stnlnkabulettiiniikraretmimidir? 5Hz.Yusufiktidarsahibiolurken;melikinilkeveinklplarna skskyabalkalacambeyanetmimidir? 6Hz.Yusufiktidarsahibiiken;Allah'nindirdiihkmleribir kenara atarak kendi kafasndan beer rn olan yeni yeni kanunlar ihdasetmimidir? 7Hz. Yusuf iktidar sahibi iken; melikin kanunlaryla m hkmetmitiryoksaHz.brahim'ineriatylamhkmetmitir? 8Hz. Yusuf iktidar sahibi iken; Msr'n ekonomisini eytann ameliolanfaizekonomisiylemiynetmitir? Aslnda bu sorular uzatmak mmkndr. Ancak t almak isteyenleriinbusorularabilegerekyoktur.Allah'nindirdikleriak ve nettir. Hz.Yusuf Msr hkmetinin banatam yetki ile gelmi ve bu yetki srecinde asla Allah'n indirdiklerinden baka hkmlerle hkmetmemitir. Asla Allah'n dinini brakp melikin dinine gre hareketetmemitir. Burada son olarak Mevdudi'nin konu ile ilgili u mkemmel tespitlerineyervermekistiyorum: "Dorusu buayeti byle yorumlayanlarn Hz. Yusufunmanevi ahsn olmayacak derecelere drmeleri tam bir samalktr. Bu durumlaryla kendileri, bozulma dnemlerinde yahudilerin gelitirdiklerizihniyetinbirbenzerinesaplanmolmaktadrlar.Ahlk ve maneviyatlar dmeye baladnda yahudiler kendi dk karakterlerini,haklgstermekvedahadaalalmayamazeretbulmak 163

iin nebi ve velilerini dk karakterli insanlar olarak resmetmeye baladlar. Ayn ekilde bugn gayrimslim ynetimlerin altna giren kimileri, bu ynetime hizmet etmek istemiler fakat slm'n talimatlar ve Mslman nderlerin tutumlar karlarna dikilince utanp sklmlardr. Bu yzden uurlarn pasif hale getirmek suretiyle bu ayetlerin hakiki anlamlarndan sarf nazar ettiler ve bu ayetleribirpeygamberingayriislmikanunlarlaynetilenbirlkenin, gayrimslim yneticisine hizmet etmek azmiyle memuriyet peine dt eklinde saptrdlar. Oysa Hz. Yusufun kssas bize yle bir hissevermektedirki;tekbirMslmannbileyalnzbana,iman,akl ve hikmetiyle tm bir lkede slmi bir inklp oluturabileceini, gerek bir m'minin ahlkseciyesini gerektii gibi kullanarak, btn bir lkeyi, ordusuz, cephanesiz ve donanmasz fethedebileceini retmektedir." 177 Yinebugnbirtakminsanlarbatldavalarnadelilgetirebilme adna HabekralNecai'yi istismaretmektedirler.Bu pheyiortaya atanlaryledemektedirler: "Necai, Mslman olduktan sonra, lnceye kadar imann gizlemiveAllah'nindirdikleriilehkmetmemitir.Kfirbirdevletin idaresiNecai'ninelindedir.BunaramenReslullah(s.a.v)onusalih bir kul olarak vasflandrm, ld zaman cenaze namazn kldrmtr. Bu sebeble aynen Necai gibi Mslman olduunu syleyenvekfirdevletlerinidaremekanizmasndabulunanlarakfir diyerekonlartekfiretmekdorudeildir." Necai meselesinde de, durum asla bu phecilerin dedikleri gibi deildir. Ben bu konuda limlerin naklettikleri bilgileri buraya alntladktansonrakonuyadairyorumlarmbelirtmekistiyorum: Necai'nin Mslman olmas ile ilgili Ebu Musa El'Eari yle demektedir: Habeistan sahibi Necai'yi yle derken iittim: "Ben ehadet ederim ki; Muhammed (s.a.v) Allah'n resldr. O, sa'nn geleceini mjdeledii kiidir. Eer ben u saltanatn banda

177Mevdudi,Tefhim'lKur'an,2/473

164

olmasaydm ve zerimde insanlarla ilgili yk bulunmasayd O'nun ayakkablarntamakzerehemenyannagiderdim." 178 Necai'nincenazenamaznnklnmasileilgiliiseBuhari'deu rivayetmevcuttur: Cabir (r.a)'dan rivayetle; Necai vefat ettii zaman Reslullah (s.a.v):"Bugnsalihbirkiilmtr.KalknzkardeinizAshame'ye cenazenamazklnz"demitir. 179 Necai'ninkendisinegelenMslmanlarkabulediiileilgiliise siyerkitaplarndaurivayetlermevcuttur: Necai kendisine gelen Mekke heyetlerini gnderdikten sonra Mslmanlarayledemitir: "Vallahi size kar homurdanlsa dahi gidiniz. Benim topraklarmda sizler korunmu bir haldesiniz. Sizi ktleyenlerden karlk alnacaktr. Size ikence etmem iin bana dalar kadar altn verilsedahisizdenbiradamadahieziyetetmem." 180 mmSeleme'dennakledildiinegreoyledemitir:"Habe topraklarnaayakbastmzdaNecai'dengzelbirkomulukgrdk. Dinimiziyaamadaherhangibirzorlukgrmedik.Eziyetedilmedenve ho karlamayacamz bir ey iitmeden Allah'a kulluk grevimizi yerinegetirdik." 181 Bu konu ile ilgili eserlere bakldnda grlecektir ki; Habe kral Necai'nin durumu hakknda birok ihtilaf vardr. Hatta baz siyer limleri iki tane Necai'den bile bahsetmektedirler. Bunlardan birincisi Mslmanlarn kendisine hicret ettikleri Necai, dieri ise Reslullah'nMedine'dekendisinemektupyazarakslm'adavetettii Necai. nk Mslmanlarn kendisine hicret ettikleri Necai'nin Caferb.EbuTalibvesilesiileMslmanolduuyineaynkaynaklarda mevcuttur. Eer Mslmanlarn kendisine hicret ettikleri Necai slm' Cafer b. Ebu Talib vesilesi ile kabul etmise, Reslullah'n

178EbuDavud:62/3205 180SiyeribniHiam 181SiyeribniHiam 179Buhari,37/97,Mslim952

165

kendisine slm' davet etmek iin eli gnderdii Necai kimdir? Hatta Reslullah'n hangi Necai'nin cenaze namazn kldrd bile ihtilafldr. imdi tm bu ihtilaflar mevcut iken La lahe llallah tevhid akidesi ile dorudan alakal bir meselede siyerden getirilen bir delil naslkabuledilebilir?Ziraimanileilgilimeselelerdehadisleribilebaz limler delil kabul etmemektedir. Buna ramen siyer nasl delil olabilir? Ayrca Mslmanlarn hicret ettii Necai'nin Mslman olduuna, uzun sre Habe kral olarak kaldna ve ldkten sonra Reslullah'n, bu kimsenin cenaze namazn kldna dair rivayetleri kesin ve doru olarak kabul etsek bile durum bu phecilerin syledikleri gibi deildir. Zira Necai'nin Allah'n indirdii ile hkmetmediini syleyenler ncelikle bu szlerini sahih delillerle ispat etmek zorundadrlar. ayet bu kimseler Necai'nin Allah'n indirdiine muhalif bir hkmle hkmettiine dair bir delil getiremiyorlarsa ki u ana kadar yazlm siyer kitaplarndan byle bir delil getirmeleri mmkn deildir bu kimseler ancak Allah'n dinini saptrmak iin Reslullah'n salih bir kul olarak isimlendirdii birkimseyeiftiraatarakbykbirzulmilemektedirler. Yine bilinmelidir ki; Necai Mslman olduu zaman Allah'n bugn indirdii hkmler mevcut deildi. Peki byle bir durum karsnda Necai'den nasl Allah'n indirdii hkmler ile hkmetmesi beklenir? Bilakis Necai Allah'n indirdii adaletle hkmetmeemrinegreinsanlaridareediyordu.OgnAllah'nidare sahipleri iin tek verdii hkm bu idi. Yani insanlar idare edenler adaletlehkmedecekler.VeNecaideaynenbuhkmuyguluyordu. Hatta o Mslman olmadan nce bile adaletle hkmediyordu. Zira hicrettennceReslullahsahabilerinekarNecai'yi"zalimolmayan bir kral" olarak vasflandryordu. Yine Necai'nin adaleti yukarda alntladmz rivayetlerden aka anlalmaktadr. Ayrca Necai Habelkesininteksahibiidi.Hz.Yusufgibidilediiekildehareket etme hakkna sahipti. Ve byle bir hakk ona birileri deil bizzat 166

kendisi tanmaktayd. Eer lke ierisinde ondan daha yetkili birisi mevcutolsayd,MekkelimriklerinheyetiNecaiiledeildeodaha yetkili kimse ile grrlerdi. Bu yetkilerle lkenin idaresinde bulunan Necai'nin Allah'n indirdii hkmlere muhalif hkmlerle insanlaridareettiinasldnlebiliracaba?Hattabazrivayetlerde NecaiMslmanolduktansomarankralnaverdiivergiyibileartk vermedii zikredilmektedir. Byle bir kimse nasl Allah'n adaletle hkmetmeemrinemuhalifbirdurumierisindeyeralabilir? SonuolarakNecaimeselesideaslabuphecilerindediigibi deildir. Bugn yine birtakm evreler asrmzda yaayan baz limlerin parlamentoda grev almann caiz olduunu sylediklerini delil olarak sunmaktadrlar. Yusuf elKardavi, Ramazan elButi gibi limlerin Allah'n indirdii ile hkmetmeyen devlet adamlarn Mslman grmeleri, irk parlamentolarnda grev almaya cevaz vermeleri bu phecilerin dillerinde devaml dolap durmaktadr. ncelikle unu belirtmek isteriz ki, hak kiilere gre belirlenmez. Bilakiskiilerhakterazisinegrellr.limlerinszaslitibaryla hibirzamanbirdelildeildir,bilakisdelillendirilmeyemuhtatr.Bu ismi anlan ya da anlmayan nice limlerin bu konuda muhalif fetva vermeleri, hibir zaman bu konudaki sahih dnceyi iptal etmeye yetmez.Allah'nindirdiiilehkmetmemek,Allah'nindirdiklerinibir kenara brakarak teride bulunmak delaleti ve subuti kat'i delillerle kfrdr.Vehibirliminszbuaslortadankaldramaz. Yusuf El Kardavi "elHululu Mustevrada" isimli kitabnn 77. sayfasndave"KeyfeneteamelumaalKur'an"isimlikitabndauanki parlamentolar tamamen reddetmektedir. Hatta kendisinden Yahudilerinparlamentosunagirmeyedairfetvaisteyenbazevreleri "OradateridebulunulmaktadrveorayagirmekYahudilerinvarln meru grmektir" diyerek iddetle reddetmitir. Ancak kendisi bununla beraber beeri kanunlarla hkmeden parlamentolara girmenincaizolduunudadefalarcasylemitir. 182

182

zellikle Trkiye'ye geldiinde bizzat kendisi ile yaptm grmede parlementodagrevalmanncaizolduunusylemitir.

167

Dr. Ramazan El Buti ise; "Fkhussire" isimli kitabnn "Siyasetu'lMufavede"blmndepartileridahireddetmektedir.Yine "Kubra'l Yakiniyyat" isimli kitabnn hkimiyet bahsinde "Allah'n kanunlarn brakp yasamada bulunmann kfr olduunda icma vardr"demektedir.Ancakbununlaberaber"elcihad"ve"Mazakultu emame'lMuluk ve'rRuesa" gibi kitaplarnda beeri parlamentolarda grev alan devlet bakanlarn Mslman olarak isimlendirmekte, hatta bu devlet bakanlarn kfir olarak niteleyip onlara kar mcadeleedenleriharbolarakdeerlendirmektedir. Burada bize den hakk kiilere gre belirlemeye almak deilbilakisAllah'nkitabveReslullah'nsnnetinegrehakkatbi olmaktr. Zira Allahu Tel hangi konu olursa olsun ihtilaf halinde Allah'n kitabna ve Resl'n snnetine mracaat etmek, Allah'a ve ahiret gnne iman etmenin kesin bir artdr ve yine Allah'n ve Resl'nnhkmndenyzevirmektenifantakendisidir: "Ey iman edenler! Allah'a itaat edin, Peygambere de itaat edinvesizdenolanemirsahibinedeitaatedin.Eerherhangibir eyde anlamazla derseniz; Allah'a ve ahiret gnne gerekten inanyorsanz, onu Allah ve Reslne arz edin. Bu, dahaiyidirvesonubakmndandadahagzeldir."(4,Nisa/59) "Aralarnda hkmetmesi iin Allah'a ve Reslne arldklar zaman, bakarsn ki, mnafklardan bir ksm yz eviripgeridnerler."(24,Nur/48) 168

CAHLYEDEVRKAVRAMI
"Biz onlara (putlara) ancak bizi Allah'a yaklatrsnlar diye ibadetediyoruz."(39,Zmer/3) Bilinmesi gerekir ki, cahiliye devri insanlar inan ve dnce bakmndan eit eittirler. Cahiliye toplumunda hibir dine inanmayanateistkimselerlekarlaacamzgibi,semavikaynaklbir dineimanettiiniiddiaedenkimselerledekarlamakmmkndr. Bununla beraber cahiliye ehlinin, byk bir ksm ise resllerin bi'setine (Allah tarafndan gnderildiine), kyamet gnne ve o gnde ceza ve mkafaat verileceine inanmaktadrlar. Bunun en somut rneini Reslullah (s.a.v)'in gnderildii Mekke toplumunda grmek mmkndr. Zira ncelikle Mekke toplumu Hz. brahim'in dini zerinde idiler. Ancak Amr b. Luhay'm am'dan birtakm putlar (suretler) getirmesiiledinlerindensapmlarveputperestbiryaam tarzsergilemeyebalamlardr. Bu noktada bilinmesi gereken nemli husus ise Mekke ehli direkt olarak ibadet ettikleri putlarnn gkyzn ve yeryzn yaratan,hereyemalikbirilholduunuiddiaetmemiler;bilakisbu sureteklindekiputlarnnAllah'aokyaknvelikullardanolduklarna inanmakta idiler. Bundan dolay da Allah'tan bir ey isteyecekleri zaman bu putlar vesile edinmekteydiler. Mekkeli mriklerin bu iddialarnAllahuTelKur'an'Kerim'deuekildeifadeetmektedir: "Biz onlara (putlara) ancak bizi Allah'a yaklatrsnlar diye ibadetediyoruz."(39,Zmer/3)

CahiliyeEhlindeHanifDinininKalntlar
CahiliyyeehlininbykbirounluuAllah'nvarlnainanan kimselerden olumaktayd. Yaratl konusunda Allah'n orta olmadna ve kadere, ahiret gnne, o gnde ceza ve mkafaat verileceine inanrlar, insanlarn kulluk yapmakla mkellef olduklarn, yaptklar amellerden sorgulanacaklarn, hayr yapmlarsa hayr, er yapmlarsa er ile cezalandrlacaklarn 169

bilirlerdi. Melekleri "Hameletu'lAr", "Hafeze" ve "Mukarrabbin" olmak zere ksmlara ayryorlard. Kullarn Allah'a kar ibadet etmeklemkellefolduklarinanlarnabinaenabdestveguslalrlar ve namaz klarlard. Ebu Zerr ve Ks bin Saide elEyadi'nin cahiliye dneminde namaz kldklar sabittir. Misafirperverlik yapp, fakirlere sahip karlar, slai rahimde (akraba ziyaretlerinde) bulunurlard. Gneindouundanbatnakadarorututarlard.Auregnlerinde orututmakdetleriydi.Zektverip,itikfagirerlerdi.HattaHz.mer (r.a)cahiliyyednemindeneziryaptitikfihakkndanaslbirtutum sergileyeceiniReslullah'asormutur. Hz. Aie (r.a) anlatyor: "Dedim ki Ey Allah'n Resl, bnu Cd'anchiliyedevrindeslairahimdebulunur,fakirlereyedirirdi.O bundanfaydagrecekmi?"Reslullah(s.a.v)ucevabverdi:"(Hayr) iyiliklerinonabirfaydasolmayacaktr.nkobirgnbile'YaRabbi kyametgngnahlarmbala'dememitir." 183 CahiliyeAraplarhacibadetiniyerinegetirirler,haramaylarn hrmetineinanrlard.Ksasyaparlar,diyetverirlerdi.Zinavehrszlk gibi sulara gereken cezalar uygularlard. Hatta hrszlk yapanlarn ellerini kesiyorlard. Kiinin kendi annesiyle, kzyla, halasyla, teyzesiyle evlenmesini haram gryorlard. talakla boanyorlar, ihrama girip hac ve umre ibadetini yaptktan sonra Safa ile Merve arasnda yedi kere say yapyorlard. llerini ykayp kefenliyorlar, zerlerine cenaze namaz klp yle defnediyorlard. Misvak kullanyorlar,koltukaltvediertemizlikleriniyerinegetiriyorlar,Hz. brahim'in snnetini ihya etme adna ocuklarm snnet ettiriyorlard. 184 Btn bunlarla beraber cahiliye Araplar Daru'nNedve ismini verdikleri parlamentolarnda belirledikleri kanunlarla toplumlarn ynetiyorlard. Dier bir anlamyla insanlarn sevk ve idaresi iin kanun yapyor, yasalar belirliyor; yani ulhiyet ve hkimiyet hakkn

183Mslim,man,365(214) 184Genibilgiiinbkz.EbuFetiheehristani,Mevsuatu'lMilelveNihalsy.240,

VeliyyullahDehlevi,Huccetullahi'lBalia,1/360

170

sadece Allah'a tahsis etmeyip kendileri stleniyorlard. te Arap Cahiliyesinin yukarda anlattmz tm dini ierikli ibadetleri yerine getirmelerine ramen, tevhid kelimesi La laha llallah' kavlen dahi ikraretmemelerivetevhidkelimesiniikrarvetasdikedenkimselere kar olmadk ikence ve eziyetleri yapmalarnn altnda yatan temel etkende bu husustur. Onlar bir taraftan kendilerini Hz. brahim'e nispet ediyorlar, Hz. brahim'in eriatinden rendikleri dini ibadetleriyerinegetiriyorlarken;diertaraftandayineHz.brahim'in eriati zerine gnderilmi son resl Hz. Muhammed'in (s.a.v) davet ettii tevhid kelimesine kar ok iddetli bir tavr alyorlard. Rivayetlerdegetiizere"senbizineyedavetediyorsun?"diyesoran bir kimseye Reslullah (s.a.v) "La lahe llallah'a davet ediyorum" cevabnvermi,bununzerinekarsndakiahs,"Araplarbunusize asla brakmazlar" cevabn vermitir. Yine ayn ekilde Varaka b. Nevfel Reslullah'n bana gelenleri dinledikten sonra "Seni yurdundankovarlarkenkekeozamangenolsaydmvesizeyardm edebilseydim" demitir. Reslullah (s.a.v) "Beni kovacaklar m?" diye sorunca Varaka b. Nevfel "Evet... Senin davet ettiin eye davet eden herkesyurdundankovulmutur."cevabnvermitir. Son Resl Muhammed'in (s.a.v) gnderilmi olduu Arap Cahiliyesinin gerek itikadi, gerekse ameli noktalarda inan ve tutumlarm rendikten sonra ak bir ekilde grlmektedir ki, gnmzn toplumlar birok adan Arap cahiliyesine benzemektedirler. Gnmz toplumlar da tpk Cahiliye ehli gibi genelliklenamazklar,orututar,cezavemkfatgnne,cenneteve cehenneme inanmaktadrlar. Ayn ekilde vahyi esaslarn, Allahu Tel'nnemirlerininbirksmmhayatlarnaaktarrlar,birksmndan dayzevirirler. BunoktadagnmzCahiliyesiile14asrncesinincahiliyesi arasndabirbykbenzerlikiseynetimveidareileilgilimeselelerde kendinigstermektedir.YukardadabelirttiimizgibiArapCahiliyesi Dar'nNedve isimli toplant meclislerinde belirledikleri kurallar nda toplumlarnn idaresini ve ynetimini salamakta idiler. 171

Darun'nNedve, Kurey ileri gelenlerinden krk yan geen kimselerin toplanp, Kureyliler ile ilgili tm kararlarn alnd bir meclisti. 185 Tabiikiburadabubelirlenenkurallarn,dierbirifadeile kanunveyasalarnAllah'neriatindenkaynaklanmadnbelirtmeye gerekyoktur. tebugnde,gnmzCahiliyesiAllah'nkitabnterkederek ada Daru'nNedveler de kendi zayf akllar ile kanun ve yasalar karmaktalar, insanlarn sevk ve idaresi iin kurallar belirlemektedirler. Tpk bundan 14 asr ncesinin Cahiliyesi gibi bir taraftan Allahu Tel'nn eriatinden namaz, oru, hac gibi bir takm ameli ibadetleri harfiyyen uygularlarken, dier taraftan Allah'n ulhiyeti, hkimiyetini, otoritesini gasp ederek kendi hevalarndan kanun ve yasa karmaktadr, belirli seim dnemlerinde yasama yetkisiniinsanlaravermektedirler. Buradaeseflebelirtmekisterimki,ArapCahiliyesiilegnmz cahiliyetoplumlararasndanemlibirfarkvardr.Arapcahiliyesinin ellerinin altnda Allah tarafndan gnderilmi, toplumlarm sevk ve idare edecek bir kitaplar, eriatleri yoktu. Fakat asrmzn Cahiliye toplumunun elinde Allah tarafndan gnderilmi, ilk gnk gibi tazeliini koruyan Kur'an Kerim ve O'nu aklayan hadisler mevcuttur.AncakbunaramengnmzcahiliyemensuplarAllah'n kitabna srt evirmiler, tamamen beer kaynakl kanun ve yasalara ynelmilerdir. ElbetteArapCahiliyesiilegnmzCahiliyeehliarasndakitek fark bu deildir. Bu noktada dier nemli bir fark zerine Allme Muhammed Kutub yle demektedir: "Asrmzn insanlar ile Arap cahiliye toplumu arasndaki dier fark ise udur: Arap Cahiliye toplumu ak bir ekilde irk fiillerini iliyorlar buna karlk tevhid kelimesini,Lalahellallah'ikraretmiyorlard.Gnmzinsanlarna gelince byk bir ksm dilleriyle La lahe llallah dedikleri halde irkinbirksmylayadatamamileameletmektedirler." 186

185DahadetaylbilgiiinDara'nNedvebalaltndakiizahlarmzabaknz. 186KeyfeNed'unNas,sy.32

172

Bu hususta dier bir fark zerine Muhammed Gazali yle demektedir: "Asrmzn insanlar ile cahiliyye ehlini karlatrdmzda inkrclk noktasnda byk bir fark yoktur. Ancak gnmz insanlar tevhid kelimesini uursuzca, ieriinden habersiz bir ekilde ikrar ederlerken, cahiliye Araplar bu kelimenin anlamnbiliyorancakikraretmiyorlard." 187 Gerekten bugn slm mmeti ikinci gariplik dnemini yaamaktadr. Sahih rivayetlerde de belirtildii zere "slm garip olarak balam" ve sahabe dneminde birinci gariplik evresini geirmitir. Ancak o esiz nesil, bu garipliin karanlklarn Allah'n izniyle yok etmi, Kur'an'n mesajnn tm dnyaya yaylmasn salamlardr. Ancak u anda slm mmetinin zerine byk bir gariplik kmtr. yle bir gariplemedir ki bu, slm dini kendi taraftarlar tarafndan dahi bilinmemektedir. Bunun en somut rneiniKur'anmesajnnennemlikonularndanbirisiolanyasama ve hkimiyet konusunda grebiliriz. Bugn bir muvahhid kp Allah'n indirdii hkmleri terk edenlerin, insanlarn kendilerince kanun ve yasa karmalarnn ve bu kanunlardan raz olanlarn ak birekildeirkedtnsylesebirilerihemenkp"gnmzde yaayanbyklimlerveeyhlerbylesylememektedirler"diyerek onususturmayaalrlar.Hlbukislmlimleribunoktadaokak fetvalar vermilerdir. rnek olarak Hafz bni Kesir yle sylemektedir: "Kim neshedilmi eriatlara muhakeme olup Muhammed bin Abdullah (s.a.v)'a nazil olan eriat terk ederse muhakkak kfir olur. Acaba bu 'yesak' 188 kanunlarna muhakeme olanlarn hkm nice olur? Tm Mslmanlarn icmasyla bunun kfrnde phe yoktur." 189

187AkidetlMslimin,sy.154 188Cengizhan'nkoyduukanunlarntoplandkitabnismi 189elBidayeve'nNihaye,3/118

173

Allme mam Taberi tefsirinde yle der: "Allahu Tel haber vermektedirki,Allah'nhkmleriniterkedipkendilerihkmkoyan kimselerkfirdirler." 190 Yineaynekildebirbakamuvahhid"Kimkfrszleriniikrah haliolmadandiliyleikrarederse,buifadeakailedahiolsakfirolur. OhaldebugnbizMslmanlarmalvemevkurunakfirlerinilkeve inklaplarn kabul ettiimizi nasl syleriz!" dese, hemen sapklkla itham edilir. Hlbuki Kad Ebu Bekir bn'ul Arabbi, Ahkamu'lKur'an isimli tefsirinde Tevbe Suresi'nin 65. ayetinin tefsirinde yle demektedir: "Onlarn syledikleri ya ciddi veya akadr. Ne ekilde olursa olsun, kfr kelimesini akayla dahi olsa sylemek kfrdr. Bu konudammetarasndahibirihtilafyoktur." 191 Bu konuda Fetavay Hindiyye'de yle gemektedir: "Kii diliyle kfr kelimesini zorlanmadan sylerse kalbi imanla mutmain olsadayinekfirolur.Allahkatndadammindeildir. Kadhandada byledir." 192 Bugn tarihin hibir dneminde grlmeyen bir gariplik yaanmaktadr ve bugnn gariplii bundan 14 asr nce Arap cahiliyedneminingaripliindendahazor,dahamuammaldr.Zirao zamann cahiliyesi bugn olduu gibi gl, intizaml ve tekilatl deildi. Bugnn parlamentolar mesabesinde olan Daru'nNedve birkakabilereisindenolumaktayd.stihbaratlarolmayp,kabileleri gszd. Ancak gnmzn cahiliyesi devlet olarak gerekten ok gldr. Tm irk devletleri Mslmanlara kar ak bir ittifak iinde olup, heran Mslmanlar takip etmektedirler. yle ki, bugn Ortadou'daABD'nin,srail'inveTrkiye'ninistihbaratbirimleriolan; CIA, Mossad ve MT ajanlar kurduklar eytan geniyle muvahhid avnakmlardr.

190TaberiTefsiri,10/358 191Kurtubi'dennaklen.Bkz.TevbeSuresi65.ayetintefsiri 192FetevayHindiye,2/283

174

Devletler baznda yaanan bu gariplikler, halklar baznda da mevcuttur. Gnmzn Cahiliye toplumlar bir taraftan kendilerini Mslman olarak adlandrp, namaz klp oru tutmaktadrlar. Dier taraftan ise, beer kaynakl kanun ve yasalara tbi olup, Allah'n indirdii kitab bir kenara atarak kanun ve yasa karan idarecileri desteklemektedirler. Hatta kimileri o kadar ileri gitmitir ki, Mslman olarak isimlendirdii bir liderin peinden gitmeyi ve onu desteklemeyi cihad olarak dahi isimlendirmektedirler. Elbette ki bu durumun en byk sebeplerinden bir tanesi toplum ierisinde lim olarak bilinen ancak vahyin nurundan uzak kimselerin fetvalardr. steristemezbudurumbizlereuhadisihatrlatmaktadr: Abdullahb.mer'denrivayetedildiinegreReslullah(s.a.v) yle buyurmutur: "nsanlar zerine yle bir zaman gelir ki mescidlerdetoplanrlarfakatiindebirmminyoktur." HadisinerhindemamTahavi:"Allahbizibylebirzamandan muhafazaetsin"demektedir. 193 Burada yle bir soru sorabiliriz: Gnmzde bu ekilde bir Cahiliyeyaanrken,Allah'nindirdiihkmlertamamenterkedilip, beer rn kanun ve yasalarn otoriteleri hkim iken, byle bir toplumaAllah'nyardmetmesiszkonusumudur? Cevabenderizki:AllahuTelBakaraSuresi'nin85.Ayetinde hem hastala iaret etmi, hem de ilacn bildirmitir. Allahu Tel ylebuyurmaktadr: "Yoksa siz Kitabn bir ksmna inanp bir ksmn inkr m ediyorsunuz? u halde iinizden byle yapanlar, netice olarak dnya hayatnda perianlktan baka ne kazanrlar, kyamet gnnde de eniddetli azaba uratlrlar. Allah, yaptklarnzdan gafildeildir."

193 Mkilu'lAsar, 1/299, Hadis alimlerinin bir ksm bu hadisin zayf olduunu sylemilerdir. Ancak imam Tahavi bu hadisin metninin "slam garip olarak balad. Ve ayn ekilde yine bu gariplie dnecektir." hadisi ile teyid edildiini sylemektedir. Bilindii zere senet bakmndan zayf fakat metin bakmndan sahih olan hadisler dier hadislerle teyid edilebilmektedir. Geni bilgi iin Hadis Usulkitaplarnabaklabilir.

175

Hastalk bellidir... Kitabn bir ksmna inanp bir ksmm terk etmek, namaz, oru, zekt gibi Allah'n hkmlerinin bir ksmn hayatta tatbik ederken, Allah'n indirdii ile hkmetme, Allah'n indirdii ile muhakeme olma, teri, yasama ve egemenlik hakkn ancak ve ancak Allah'a verme gibi hususlarda Kitabn dier hkmlerinden yz evirmek... te hastalk budur. Ve bu hastaln cezasdaayetteokarpcbirbiimdebildirilmektedir: "u halde iinizden, byle yapanlar, netice olarak dnya hayatnda perianlktan baka ne kazanrlar, kyamet gnnde deeniddetliazabauratlrlar." Yani byle bir tutum sergilemeniz sonucunda dnya hayatnz herynylezilleteevrilir.Ahiretteisesiziniinelemvericibirazap vardr. bni Mace ve mam Taberi'nin tahric ettii bir hadiste Allah Resl (s.a.v) yle buyurmaktadr: "inizde be unsur olunca ne yaparsnz? Bir kavimde fuhu aka yaplrsa onlarn iinde taun (veba) vs. hastalklar peyda olur. Bir kavim zekt vermezse yamurdan mahrum olur, bir kavim tartlarnda sahtekrlk yaparsa alk ve sultann zulmne maruz kalr, amirleri Allah'n hkmyle hkmetmezlersedmanlarzerinemusallatolur,birkavimAllah'n kitabn hayat nizamndan uzaklatrp Reslullah'n snnetiyle amel etmezsekendiaralarndabelalarnbulurvebirbirleriniyerler." Hz.Aie'den(radyallahuanha)merfuolarakrivayetedilenbir hadisteReslullah(s.a.v)ylebuyurmaktadr: "Allah (c.c) yle buyurmaktadr: yilii emredip ktlkten saknn. Bundan evvel dua etseniz duanza icabet etmeyeceim, ne istersenizvermeyeceim,yardmistersenizyardmetmeyeceim." "Allah (c.c) Yua bin Nuh'a vahyederek yle buyurdu: Ben kavminin iyilerinden krkbin kiiyi, ktlerinden de altm bin kiiyi helak edeceim. Yua dedi ki: Ya Rabbi! yilerin suu nedir. Allahu Tel yle buyurdu: Onlar benim iin kavimlerine buzetmediler ve onlarlaberaberyeyipitiler."

176

Tm bu vahyi esaslarn nda diyoruz ki: Allah'm indirdii ahkma, Kur'an ve Snnet'in hkmlerine srt evirerek hayatlarn beeri ideolojilerle, insanlarn koymu olduklar kanun ve yasalarla tanzimedentoplumlaraAllahuTelkesinlikleyardmetmeyecektir. Nitekim bir baka ayette ise Allahu Tel yardmn ancak toplumsal deiime, toplumlarn kendilerini hayr ynnde dzeltmelerine balamaktadr.Fertlervetoplumlarkendilerinideitirmediisrece Allahu Tel onlarn durumunu deitirmeyecektir. Bu sabit bir ilkedir ve imtihann kanlmaz sonucudur. Bunun aksi dnlecek olursaozamanimtihannbiranlamkalmayacaktr.Vebilinmelidirki, Allah'nyardmvezaferi,Allah'nkitabnabal,O'nunahkmnher trl ahkmdan stn tutan toplumlara gelecektir. Hz. mer (radyallahu anhu) Sa'd bin Ebi Vakkas' Kadisiye Sava'na gnderirkenonayleder: "Ey Sa'd'n anasnn olu! Biz ehli kfrle savar ve onlar yeneriz,zirabizAllah'nipinesarlmz,onlariseAllah'nhudutlarna tecavz ederler. Bundan dolay Allah bize yardm eder ve biz onlara kar galip geliriz. Fakat bizler de onlar gibi Allah'n hudutlarna tecavzedersekiteozamanAllahuTelbizlerdenyardmnkeser ve onlar bizlere galip gelirler. Zira onlar malca ve sayca bizden stndrler." u anda Filistin'de, eenistan'da, Bosna'da, Filipinler'de, Afganistan'da, bugnlerde Irak'ta, Trkiye'de ve dier yerlerde Mslmanlarnyenikbirdurumdazulmeuramalarnnteksebebihi phesizdinlerinegerekennemivermemeleri,Allah'nahkmnask skyasanlmamalardr. Sonuolarakdiyebilirizki;bugnbtnyleadabirCahiliye dneminde yaamaktayz. irkin tm eitleri btn yeryznde hkim olmutur. Allah'n indirdii hkmlere btnyle srt dnlm, beer kaynakl ideolojiler hkim olmutur. Byle bir dnemde egemen cahiliyenin bertaraf edilmesi ancak salam bir akideye ve salam bir tevhid inancna sahip olmakla mmkndr. slm mmetinin ncelikle kendi i dnyalarnda Allah'n indirdiini 177

hkim klmalar, sonra da en yaknlarndan balayarak tm yeryzndevahyiesaslarnotoritesinihkimklmakiinmerubtn yollarla g ve aba sarf etmeleri temel grevleridir. Bunun iin de yaadmzCahiliyeyivecahiliyeehliniokiyitanmal,bucahiliyeye kar nasl bir sava vereceimizi en gzel rnek olan Peygamber Efendimizin (s.a.v) ve dier davet nderlerinin retilerinden renmelidir. Szmz Hz. mer'in (r.a) u szleriyle noktalyoruz: "slmda cahiliyeyi iyi bilmeyen bir nesil yetiirse; slm'n tm kulplartektekkrlpyokolur." 178

DARU'LERKAMVEDARU'NNEDVE
"Bilinmelidir ki Daru'lErkam, Mekkeli mriklerin parlementosu konumunda olan Daru'nNedve'ye mukabil Mslmanlarn parlementosudur. Vahiyle alp vahiyle kapanan birmerkezdir.Mslmanlarirad,talim,terbiyegibibtnsiyasi veidarifaaliyetleriniDaru'lErkam'dasrdrrler." nceliklekonumuzaDaru'lErkam'danbalamakistiyoruz.Zira Daru'lErkam muvahhidlerin merkezi ve kararghdr. Ve bundan dolaydrkibelirlibirerefevestnlesahiptir. Daru'lErkamasrsaadette,dindetl,imandabatl,ehliirke kar ilk muvahhid Mslmanlarn iinde toplanp ders ve eitim yaptklar merkezin addr. Dier bir ifadeyle, mstekbirlerin zulmnden dolay mustazaflarn sndklar bir mekn olduu gibi aynzamandabiriradvetalimyeridir. 194 Daru'lErkam'n bu ekilde isinlendirilmesinin ve byle mehur olmasnn sebebi ise, sahabelerden Erkam b. Ebi Erkam el Mahzuni'nineviolmasndandolaydr.BuevSafatepesinindousunda bulunan,Benieybe'ninevinebitiikbirevdir.slmdavasnkolayve seri bir ekilde yaymaya elverili olmas sebebiyle ya da Mekkeli mriklerdengizlenmekamacylaReslullah(s.a.v)bylebirmerkezi yeredinmitir. Rivayetlerde Daru'lErkam'm risaletin beinci senesindetesisedildiibildirilmektedir. 195 Bilinmelidir ki Daru'lErkam, Mekkeli mriklerin parlamentosu konumunda olan Daru'nNedve'ye mukabil Mslmanlarn parlamentosudur. Vahiyle alp vahiyle kapanan bir merkezdir.Mslmanlarirad,talim,terbiyegibibtnsiyasiveidari faaliyetlerini Darul Erkam'da srdrrler. Tuti rejimleri ykp yerine Allahu Tel'nn kitabnn hkim klnmas iin faaliyet gsterilen bir merkezdir Daru'lErkam. Bundan dolaydr ki,

194Fkhu'sSire,76 195bniHiam

179

Reslullah(s.a.v)Daru'lErkam'kurarkenmriklerdenneizinalm nedeonlarnolurveonaynistemitir.DarulErkam'dafaaliyetlerini kesinliklemriklerinbelirlediisnrlarierisinde,onlarnkanunve yasalarnauygunyapmagiriimindebulunmamtr.Rabbindenald vahyin snrlarndan hi kmadan, zerre kadar taviz vermeden almalarnyrtmtr. te Daru'lErkam yeryznn neresinde olursa olsun tm zamanlara byle tavizsiz bir ekilde Allah'n dinini tm yeryzne egemenklmakisteyenmuvahhidlerinkurduubirmerkezdir.Bunun aksine bugn kendileri ne Mslman ismini veren, ancak bununla beraber tutlarn ilke ve maddelerine gre almalarn srdren, tutlarn emriyle oturup tutlarn emriyle kalkan kimselerin merkezleri ak bir ekilde Daru'lErkam vasfn kaybetmitir. Bu yerler ismen Daru'lErkam olsa da cismen Daru'nNedve'nin ta kendisidir. Daru'lErkamhakkndabuaklamalardan sonraimdiDaru'n Nedvehakkndagereklibilgileriverelim. Haleb siyerinde Daru'nNedve 'yi yle tarif eder: "Daru'n Nedve; u anda hanef makamnn yannda kaps mescid tarafna bakan,toplanmakiinyaplmbiryerdir.Kureylilertmkararlarn orada alrlard. Oraya ancak Kurey kabilesine mensup insanlar girerlerdi. Onlarn da 40 yan doldurma art vard. 40 yan doldurmayankimselerDaru'nNedve'yegiremezlerdi." 196 Muhammed elHudayri ise Nuru'lYakin isimli kitabnda, Daru'nNedvehakkndaunlarsylemektedir:"Daru'nNedve,Kusay b. Kilab'n evidir. Kureyli mrikler, tm ilerini Daru'nNedve'de grrler,oradakararalnmayanhibiriiicraetmezlerdi." ElmahlHamdiYazrisetefsirindeAlaksuresinin17.Ayetinde yle demektedir: "slm'dan nce Mekke'de kurulan, Kureylilerin topland parlamento binasna Daru'nNedve denir. Nadi, o gibi yerlerde toplanan heyetin ismidir ki bizim meclis, mahfil, kongre, parlamentotabirlerigibidir."

196SiyeriHalebi

180

Bu tanmlar ortaya koymaktadr ki; Daru'nNedve Kurey'li mriklerin"Hkimiyetvekanunkoymahakkparlamenterlerindeil, kaytsz artsz Allah'ndr" kesine kar kurulan bir kararghtr. Daru'nNedve Allah'n eriatnn bir kenara atlp heva ve hevese dayanan kanunlarn karld bir parlamentodur. Baka bir deyile Daru'nNedve "hkimiyet ancak milletindir" temel ilkesini iar tutup, kfr hkmlerinin icra edildii bir merkezdir. Binaenaleyh u anda Allah'nvahyinedayanmayp,beeriideolojileredayananherdevletin idaremerkezitpkMekkelimriklerinDaru'nNedve'sigibidir. Bundan 1400 yl nce Mekke Cumhuriyeti'nde varln srdren Daru'nNedve'nin idare biimide demokrasi idi. Ziraoraya ancak 40 yan doldurmu kabile reisleri girebiliyordu. Bu kabile reisleri kendi kabilelerinin onayn alyorlar, bu onay ile kabile temsilcisi olarak Daru'nNedve'de yer alyorlard. Bu haliyle 1400 yl nce varln srdren Daru'nNedve bugnk beeri sistemlerin parlamentosuilebykbenzerlikarzetmektedir. Bugnk parlamentolarla Daru'nNedve arasndaki bir byk benzerlik ise udur: Mekkeli mrikler Daru'nNedve'de aldklar kararlarla Mslmanlara kar byk bir sava amlar, onlarla amansz bir mcadele vermilerdir. Ayn ekilde bugn de tm dnyada bulunan ada Daru'nNedve'lerde Mslmanlara kar byk bir mcadele rnei sergilenmekte, insanlar srf "Rabbimiz Allah'tr"dedikleriiineziyetgrmektedirler. Kesinlikle bilmek gerekir ki; bundan 1400 yl nce varln srdrenDaru'nNedveileuankiparlamentolararasndahibirfark yoktur.ZiraDaru'nNedve'dekabilereislerikendiisteklerinedayanan kanunvehkmkaryorlar,bunlarlainsanlarnidaresiniyapyorlar ve bu kanunlar toplumlarnn hayatlarna icra ediyorlard. Zaten adaparlamentolardaaynminvalzerealmaktadr. Mustafa elik bu konuda "Daru'lErkam Daru'nNedve arpmas" isimli eserinde unlar sylemektedir: "Bugn Daru'n Nedveadaparlamentotrndendevametmektedir.HerMslman bilmelidir ki; Daru'nNedve insanlarn hayatn cce ilhlarn 181

iradesine balayan parlamentodur. Ksaca Daru'nNedve insanlarn iradesinin Allah'n iradesine tercih edildii ada mriklerin bir parlamentosudur. Bu parlamentolarda Allah'n nizamna ters kanunlar uyduranlarn meydanlardaki 'Biz de Allah'a inanyoruz' eklindeki iddialar, Mekke'de Daru'nNedve'de toplanan kabile tutlarnn itikadlarnn snrn amaz. Szn z udur ki, Daru'n Nedve ile Daru'lErkam arasndaki arpma bugn de devam etmektedir. Bu arpma, Tevhid inancn insanlarn kalbine ve kafasna lisan kaal ve lisan hal ile yerletirmeye alan eli silhsz muvahhidlerle, inan ve dnce hrriyetini tanmayan anadan domaelidipiklikanunkoyucularnnarpmasdr." 197 Bunoktadaunudabelirtmektefaydavardr.Reslllah(s.a.v) hayatnn ne risalet ncesi dneminde, ne de risaletten sonraki dneminde kesinlikle bu Daru'nNedve'ye girmemi, onlarn hibir ilke ve maddelerini kabul etmemitir. Daru'nNedve'nin isteklerine karaslatavizvermemi,onlannisteklerini"Sizindininizsize,benim dinim banadr" temel ilkesiyle karlamtr. Burada yle bir soru akla gelmektedir: Bugn Mslman geinen, kendilerini Mslman olarak isimlendiren, ada Daru'nNedve konumunda olan parlamentolara girip onlarn kelerini kabul edenlerin bu Mslmanlkiddialarnekadartutarldr?Bukonudaslm'nhkm nedir? imdi ksaca, yukanda Daru'nNedve hakknda bilgi verdikten sonra, ada Daru'nNedve konumundaki parlamentolarda milletvekili ya da bakan olarak grev almann hkm hakknda bilgi vermektefaydavardr. ehid Abdullah Azzam, "Allah'n indirdikleriyle hkmetmeyen, Allah'n eriatna ve Reslullah'n snnetine zt bir kanun koyan, o kanunu uygun gren veya destekleyip imzalayan kimseler kfir olurlar ve slm milletinden karlar" dedikten sonra "Beeri sistemlerin glgesinde Parlamentoya Girenin Hkm" konusuna

197Mustafaelik,DarulErkamDarunNedvearpmas,sy.85

182

deinmitir. Bu konu son dnemde slm limlerine ok sorulduu iinkonuhakkndamstakilbirblmamayuygungrdk. ehid Abdullah Azzam'a "Parlamentoya Girmenin Hkm" sorulduveoylecevapverdi: "Parlamento bakanlar kurulu tarafndan karlm kanunlar inceleyenbirmercidir.Allah'nindirdikleriilehkmetmeyen,Allah'n eriatna ve Reslullah'n snnetine taban tabana zt kanun koyan, o kanunu uygun gren, destekleyip imzalayan kimseler kesinlikle kfir olurlar ve slm milletinden karlar. Allah'n indirdikleri dnda kanunyapmakinsankesinlikledindenkarr.slm'aztsadecetek bir kanunu dahi desteklemek, dorulamak, imzalamak, parlamentonun hakk deildir. Kim ki slm'a zt sadece tek bir kanunu dahi uygun grrse erkek ve kadn eittir gibi slm milletinden kar. slm'a zt tek bir kanun dahi olsa tm parlamenterlerin buna kar kmas zerlerine vaciptir. ayet o kanunakarkmaypokanunuuygungrrlersekfirolurlar.Ancak bizparlamentoyadinimizivedavamzanlatmakiingirersekozaman bir beis sz konusu deildir. Fakat bakanlar kuruluna girmek caiz deildir. nk bakanlar kurulu kanunlar kartan yerdir. Mslmanlarorayagiremez.Amaparlamentodevletigzetenbiryer olduu iin istediini syleyebilirsin. Ancak bakanlar kurulu byle deildir. (Not:Busylenenszlerarap lkeleriiindir.T.C.'dedurumlar farklolduuiinbtnszlerinibumemleketleriindnemeyiz) Ama ayet Mslmanlarn maslahat ve kfir sistemleri durdurup kar kmak iin parlamentoya girseler bu konu Mslmanlarn genel maslahatna baldr. Mslmanlar iin hangisi gzel olursa onu yapmas gerekir. Fakat bunu kesinlikle harama girmemekkaydylayapmaldr. Nevvap (vekil) kelimesi naibin ouludur. Bu kelime u anda sanki musibet mnsna gelen naibe kelimesinin oulu gibidir. Zira bugnk vekiller, vekil deil tam bir musibettir. Ve u anda bu parlamentolartambiroyuncakgibidir.Bizimiinparlamentoyagirip 183

onlarn rveti olduunu ya da hrsz olduklarm, hain olduklarn aklamamzda,ayetizinverirlerse,birbeisyoktur. Sonutabubenimgrmdr.Benvermiolduumbufetvada doru da olabilirim, yanlda olabilirim. ayet szlerimde isabet ettimse bu Allah'tandr. Yanl isem bu da eytandandr. Allah'tan temennimbizlerehakkbildirsinvebizleribatldanuzaklatrsn." Buanlatlanlardanunuzetleyebiliriz.ehidAbdullahAzzam, baz artlar dhilinde parlamentoya girmeyi caiz grmektedir. Bu artlarunlardr: Beeri sistemlere kar olmak ve bunlarn kfrn aa karmak iin parlamentoya girmek. er'i bir maslahat gzetmek. Mesela slm davasna yardm etmek, zulme kar olmak, toplumun kannemenhrszlarvehainleriortayakarmak.Allah'nkitabnave Resln snnetine zt tek bir kanunu dahi desteklemeyip imzalamamak.ayetAllah'm indirdiklerinezttekbirkanundahiolsa kii,slmdairesindenkar. eyhu'lslm Mustafa Sabri Efendi yle demektedir: "Din ile devlet ilerinin ayrlmasn yaygnlatrmak isteyen devlet adamlarnnveyazarlarnbudncesi,Kur'anvesnnetteaklanan hkmlerinAllahtarafndangnderildiineimanilkesiilebadamaz. Aslnda din ile devlet ilerini birbirinden ayrmak, dini ortadan kaldrma planndan baka bir ey deildir. Batdan gelen veya bat ballarnn ortaya attklar bid'atlerin hepsi slm' ykmak, dini ortadankaldrmak,Mslmanlarslm'danuzaklatrmakiindir.Bu amalaortayaattklareylerinenkorkuncu isediniledevletilerini birbirindenayrmakanlamnagelenlaikliktir. Laiklik hkmet tarafndan halkn dinine indirilmi bir darbedir. Oysa devrimler det olduu zere halktan iktidara yneliktir. Burada hkmetlerin halka ramen, halkn aleyhinde devrimyaptngryoruz. Laiklik ilkesini kabul eden bir siyasi rejim slm hkmlerine bakaldrm demektir. Dolaysyla ncelikle bu hkmet irtidad etmi, sonra da bu idareye itaat edenler tek tek mrtedlemilerdir. 184

Siyasiidaredegrevalanlartektekmrtedhkmnaldklar(slm dininden ktklar) gibi; bu hkmete itaat eden kitleler de irtidada dmolurlar.Bukestirmedentoplukfregirikadardahakorkun birolaytasavvuredilemez. Birimiz fert olarak slm'n herhangi bir hkmn kabul etmediimiz,dininsultasnreddettiimiz,helalveharamdan,emirve nehiyden birini inkar ettiimiz takdirde kfre girmi oluruz. Peki toptan Allah'n sultasn, emir ve nehiylerini, helal ve harama ilikin llerinireddedenvedolaysilekafirolduuphegtrmeyenbir idareninyelerihakkndakihkmnzneolacaktr?Cevap...Yalnzca mrtedvekfirolmakdeilmidir? 198 MuhammedKutubylesylemektedir:"Byleparlamentolara girmek baz kaymalara sebep olur. Davaya kar byk tehlike ifade eder. ncelikle girmek akideyi bozar. Bir Mslmann dini ona 'Allah'n eriat dndaki tm kanun ve yasalar reddet. Beeri sistemlerin hepsi cahili sistemlerdir. Bu beeri sistemleri kabul etme ve bunlara rza gsterme' der. Buna ramen bir Mslman, Allah'n eriatn reddeden, kendi istekleri dorultusunda kanun vaaz eden parlamentoda nasl olur da onlarla oturur? Nasl onlarla birlikte hkmet kurar? Bir Mslman nasl onlarn kelerini kabul ettiine dair sz verir ve yemin eder? Hlbuki Allahu Tel kitabnda yle buyurmaktadr: O (Allah), Kitap'ta size yle indirmitir ki: Allah'n yetlerinin inkr edildiini yahut onlarla alay edildiini iittiiniz zaman, onlar bundan baka bir sze dalmcaya (konuya geinceye) kadar kfirlerle beraber oturmayn;yoksa sizde onlar gibi olursunuz. Elbette Allah, mnafklar ve kfirleri cehennemdebirarayagetirecektir.(4,Nisa/140) Bunlarn konumas daima Allah'n eriatna muhaliftir. Zaten ondan baka konumalar ve almalar yoktur. Ta ki kii baka bir konumay beklesin. Buna ramen nasl onlarla oturulur? Bazlar yle diyerek kendilerini kurtarmaya alrlar. 'Biz oraya gideriz.

198MustafaSabriEfendi,Mevkf'lAkl,4/280

185

slm'm sesini yceltmek iin, onlar Allah'n eriatna gre hkm vermeye arrz.' Kesinlikle bilinmelidir ki; bu gibi eyler slm akidesineapakterstir." 199 Ayn konu zerine Abdu'lMun'im Mustafa Halime ise yle sylemektedir: "Asl tehlike parlamentoya girmek deil, asl tehlike baz kaymalar ki bunlar slm'n kabul etmedii akideyi bozan eylerdir. Birincisi:Parlamentoyagirenmilletvekiligayriislmisistemi koruyacana sz verir ve yemin eder. Bu apak akideyi bozan bir konudur.Zirazorlamaolmadankfrmaddelerinikabuletmekiman bozar. Bu kiilerin suu hayatn tanzim etmek iin tutlarn mahkemesine bavuranlardan daha ktdr. Allahu Tel yle buyurmaktadr: Dinde zorlama yoktur. Doruluk ile sapklk birbirinden kesinlikle ayrlmtr. Kim Tut'u, azgnl reddederek Allah'a inanrsa kopmas szkonusu olmayan, sapasalam bir kulpa yapmtr. Hi kukusuz Allah hereyi iitir, hereyi bilir. (2, Bakara/256) kincisi: Parlamentoya giren kii Allah'n dinine dmanlk eden parti ve ahslarn meruluunu itiraf etmeye mecbur kalr. Hangipartioyokluunasahipolursamemleketioidareeder.Tzk ve dnceleri ne olursa olsun fark etmez. O partinin meruluunu kabul etmeye mecbur kalr. Malum olduu zere bu kabullenmeler, imambozarveyokeder.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah'n ad anlarak kesilmeyen hayvanlarn etlerinden yemeyiniz. nk bu, Allah'n yolundan sapmaktr. eytanlar dostlarna sizinle tartmalarn telkin ederler. Eer onlara uyarsanz,phesizsizdemrikolursunuz."(6,En'am/121) "phesiz ki kendilerine doru yol belli olduktan sonra, ona arka dnenleri, eytan srklemi ve kendilerine mit vermitir. Bunun sebebi; onlarn, Allah'n indirdiinden

199MuhammedKutub,VakiunaelMuasr,sy:423

186

holanmayanlara 'Baz hususlarda size itaat edeceiz' demeleridir. Oysa Allah, onlarn gizlediklerini biliyor." (47, Muhammed/2526) ncs: Allah'n indirdikleriyle hkmetmeyen kfir hkimlere itaat etmektir ki, bu da vela ve bera akidesi ile resmen elimektedir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah'a ve ahir et gnne inanan bir kavmin; babalar, oullar, kardeleri yahut akrabbalar da olsa Allah'a ve Peygamberine dman olanlarla dostluk ettiini gremezsin. Allah onlarn kalplerine iman yazm ve onlar katndan bir ruh ile desteklemitir. Onlar, altlarndan rmaklar akan cennetlere sokacak, orada ebedi kalacaklardr. Allah onlardan raz olmu onlarda O'ndan raz olmulardr. te onlar Allah'n taraftarlardr. Muhakkak ki baarya ulaacak olanlar, Allah'n taraftarlardr."(58,Mcadele/22) "Ey mminler! Yahudileri ve hristiyanlar dost edinmeyiniz.Onlarbirbirlerinindostlardrlar.Sizdenkimonlar dost edinirse o onlardan olur. Hi kukusuz Allah, zalimleri doruyolailetmez."(5,Maide/51) Drdncs: Tm yaplan kanunlar ounlua baldr. Yani ounluk ne derse o olur. ounluk helali haram, haram da helal kabulederseounluundediihaktr.Budaapakbirekildeslm akidesine terstir. Zira bu atmosferde eriatn hkmleri ile tutun hkmleriaynkonumagirerler.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah ve Resl, bir ite hkm verdii zaman, artk inanm bir erkek ve kadna, o ii kendi isteklerine gre seme hakk yoktur. Kim Allah'a ve Reslne kar gelirse, apak bir sapkladmolur."(33,Ahzab/36) ounluun dedii olur deyip de Allah'n hkmnden yz evirmek aka insanlar iman dairesinden karr. Velev ki bu suu ileyen insanlar dilleriyle defalarca "ben Mslmanm' dese de fark etmez.AllahuTelylebuyurmaktadr:

187

"Baz kimseler Allah'a ve Peygamber'e inandk ve direktiflerine uymay kabul ettik' derler. Fakat bazlar bu szlerinden sonra srt evirirler. Bunlar m'min deildirler. Aralarndaki davalarda Allah'n ve Peygamberin verecei hkme uymaya arldklarnda bir blmnn bu arya yz evirdiinigrrsn."(24,Nur/4748) 200 AllahuTelylebuyurmaktadr: Yoksa onlar cahiliye hkmnm istiyorlar? yi anlayan birtoplumagre,hkmranlAllah'tandahagzelkimvardr? (5,Maide/50) Bu ayetin tefsirine gemeden nce bir konu hakknda ksaca bilgivermektefaydavardr. "Cengiz Han, Tatarlarn kral Onkhan' yendikten sonra dou lkelerinde bir devlet kurdu ve bu devleti iin kanunlar yapt. Bu kanunlar ise "Yasa" veya "Yes'ak" ismini verdii bir kitapta toplad. Dahasoma ise bu kanunlar elik levhalara ileterekonlar kavminin uyaca bir eriat haline getirdi. Kavmi de bunlara uydu. Cengiz Han hibirdinebaldeildi." 201 Cengiz Han'n bu kitab hakknda elKal Kaandi, Alaaddin el Cuveyni'denunlarnakleder: "Cengiz Han'n ve kendisinden sonra ocuklarnn baland din, Cengiz Han'n koyduu Yes'ak kanunlardr. Yes'ak ise, Cengiz Han'nkendikafasndanuydurduukanunlardr.BuYes'akierisinde birtakm hkmler ve cezalar vardr. Bu hkmlerin ou slm eriatnamuhalifidi.AncakokazbirksmHz.Muhammed(s.a.v)'in eriatna uygundu. Cengiz Han koymu olduu bu kanunlar "Byk Yasa" olarak isimlendirdi ve bu kanunlar bir kitapta toplad. Bu kanunlarkendisindensonragelecekolannesilleriinmirasolsunve byleceheraileonlargerekkendilerirensin,gerekseocuklarna retsindiyekendisineaitbirkasadasaklanmasnemretti" 202

200Abdu'lMnimMustafaHalime,Hkm'lslamFiDemokratyye,sy:92 201Markizi,elMevaridve'ltibar,2/120 202elKalKaandi,TarihiFatihi'lAlem,1/6263

188

Cengiz Han'n Yes'ak ismini verdii anayasasndaki baz hkmleryledir: *sterevliolsunisterbekrolsunzinaedenldrlr. *Lutiliin(erkeinerkekleilikisi)cezaslmdr. * Bilerek yalan syleyen, sihir yapan, insanlarn gizli hallerim aratranldrlr. *Ticaretyapsndiyekendisinemalverenkimse kerezarar ederseldrlr. Bu ksa aklamalardan sonra Maide Suresi'nin 50. ayetinin tefsirine geelim. Bu ayetin tefsiri hususunda byk mfessir bni Kesiryledemektedir: "Allahu Tel, her hayr kapsayc, her erri yasaklayc olan hkmlerinden yz evirip, bunun yerine cahiliyede olduu gibi kiileringrlerine,dalaletvesapklihtivaedendeeryarglarna ya da eitli dinlerin karm ve beeri grlerden meydana gelen Cengiz Han'n vaaz ettii yes'ak gibi slm d hkmlere ynelenin imann kabul etmiyor. Yes'ak; Cengiz Han'n Kur'an, Tevrat, ncil ve kendi grlerine dayanarak ortaya koymu olduu kanunlar ihtiva eden bir kitaptr. Cengiz Han ldkten sonra yerine geen ocuklar islm'a girdikleri halde bu kitab anayasa kitab olarak grmeye devam ettiler. Allah'n kitab ve Reslullah'n snnetini bir kenara atarak bu kitaptaki hkmlerle Tatarlara hkmettiler. te byle davranankimselerkfirdir.Bunlarlabykkkhermeseledeyalnz Allah'nhkmnednnceyekadarsavamakfarzdr." 203 bni Kesir'in bu aklamas zerine Said Havva yle demektedir: "Allme bni Kesir'in syledii bu fetvaya kar kan hibir lim tasavvur etmem. Biz aslen unu aka syleriz. Bir parti slm nizamn terk ederse ya da kendi tzne kfr maddelerini katarsaveyahangihkmetLalahellallahkelimesineterskanunve dstur vaaz ederse biz onlara kfir deriz. Ayn ekilde kimde byle hkmeteyardmediponlarkollarsabizonadakfirderiz." 204

203bniKesirTefsiri,2/67 204SaidHavva,el'EsaslFi'Tefsir,MaideSuresi50.ayetintefsiri.

189

Maide Suresi'nin 50. Ayetinin tefsirinde Seyyid Kutub yle demektedir:Cahiliyyeninanlambuayettebelirginbirbiimdeortaya konuluyor.CahiliyyeAllah'nbelirttii,Kur'an'daifadeedildiizere insanlarn insanlar iin hkm belirlemesi, insann insana kle klnmas, Allah'a kulluun braklmas, Allah'n ilhlnn reddedilmesi ve de buna karlk, kimi insanlarn ilh kabul edilmesi veAllah'adeilonlarataplmasdr. Olayabuayetinndabaktmzda,cahiliyyenintarihselbir sretenibaretolmadngryoruz.Cahiliyye,birolgudur.Gemite yaanm olan bu olguyla, bugn de yarn da yine karlalacaktr. Cahiliyyeninnitelii,slm'laelime,slm'akarolmadr. Nerede ve hangi zamanda olursa olsun eer insanlar, tek bir konuda bile dn vermeksizin Allah'n eriatna gre hkmediyorlarsa,bueriatbenimsiyorveonagerekanlamdateslim oluyorlarsa, Allah'n dinine mensup olmu demektirler. Yok, eer beeraklnrnolanbireriat,birretiyegrehkmveriyorlarsa hangi ekilde olursa olsun sz konusu retiyi benimsiyorlarsa, onlar cahiliyye snfndadrlar. Onlar, retisi dorultusunda hkm verdikleri kiinin dinini benimsemi durumdadrlar, Allah'n dinini deil! Allah'n hkmn istemeyen, cahiliyye hkmn istiyor demektir. Allah'neriatnreddeden,cahiliyyedzeninikabulediyor, cahiliyyeyiyayordemektir. Bu, yollarn ayrl noktasdr. Allah bu noktada, insanlardan iyicednmeleriniistiyor.Gerisiinsanlarakalmtr.Diledikleriyolu semektezgrdrler. Ardndan Allah bu tr insanlara, cahiliyye dzenini istemelerinden tr knayc bir soru yneltmektedir. Yine bu soru, Allah'nhkmnndahastnolduunuvurgulamayayneliktir: "Kesin inanllara gre Allah'n dzeninden, Allah'n verdii hkmdendahaiyisidnlebilirmihi?" Evet!Allah'tandahaiyihkmkoyabilecekolankimvardr?

190

nsanlar iin Allah'n eriatndan ve hkmnden daha iyi bir eriat ve hkm belirleyebilecei iddiasnda bulunmaya kim kalkabilir? Bylesibykbiriddiayakalktnda,bunuhangigerekeyle aklayabilir? Bu iddiaya kalkan, insanlar, onlarn yaratcsndan dahaiyitandnsyleyebilirmi?nsanlarakar,onlarnRabbinden daha hogrl olduunu ileri srebilir mi? nsanlar iin en uygun olan, onlarn yararn Allah'tan daha iyi gzetiyorum diyebilir mi? Nihai eriatn gnderen, son peygamberini gnderen, onu peygamberlerin sonuncusu, getirdii mesaj kitaplarn sonuncusu klan, slm eriatn kyamete dek geerli olarak niteleyen Allah'n, durumlarndeiebileceini,yeniihtiyalarnortayakacam,farkl artlar sz konusu olabileceini bilemediini iddia edebilir mi? Bir insan, Allah tm bunlar bilemedii iin eriatnda belirtmemiti, ancak bugn ite tm bunlar bizler tarafndan kavranmtr diyebilir mi? Allah'n eriatn hayattan koparan, onun yerine cahiliyye eriatn, cahiliyye hkmn ikame eden, kendi keyf arzusunu ya da herhangi bir halkn veya neslin keyf arzularn Allah'n eriatndan, Allah'n hkmnden stn tutan kimseler, bu tr szler syleme cretimnaslgsterebiliyorlar? zellikledekendiniMslmanolarakadlandran birinsan,bu trdenszleredebilirmi? inde bulunduumuz artlarm! Durum ok deimimi! nsanlarn istememesiymi! Dmanlardan ekinmemiz gerekirmi! Allah Mslmanlardan kendi aralarnda eriatn yrrle koymalarm, Kur'an dorultusunda hayat srmelerini, onlardan kimi insanlarn kendilerini indirdii eriatndan ufack bir noktada bile artmalarndan saknmalarn isterken, daha sonra olup bitecek hereyibilmiyormuydu? Beklenmedik ihtiyalar, yenilenen artlar ve grmezlikten gelinemeyecek durumlar, Allah'm eriat ihata edemeyecek denli eksikmi!Bunasliddiaedilebilir?eriatndandnverilmemesiiin 191

budenlikesinbirifadekullanan veinsanlarzenleuyaranAllah,tm bunlarnolacanbilmiyormuydu? Bu konuda, Mslman olmayan bir kimse dilediince konuabilir. Ama Mslman olan ya da Mslman olduunu iddia eden bir kimse bu trden szler edebilir mi? Bu trden szler edebiliyorsa onun slm'la artk ne ilgisi kalmtr? Tm bunlardan sonra,ondaslm'nenufakbirizigrlebilirmi? Bu, tam bir yol ayrmdr. Kii seimini yapmak zorundadr. Seimini yapmsa artk tartmann gerei yoktur. Ya slm, ya cahiliyye!Yaiman,yakfr.YaAllah'nhkmyacahiliyyedzeni. Allah'n indirdii ayetlere gre hkm vermeyenler, kfirlerin, zalimlerin, fasklarn ta kendileridirler. Ynetilenlere kar Allah'n hkmylehkmetmeyenler,kesinliklemmindeildirler. 205 SeyyidKutubbirbakayerdedeyledemektedir:"Hkimiyet; insanlar kul edinme hakk ve onlara kanunlar koyma yetkisi... te bunlarilhlntemelzelliklerindendir.Allah'ainanmbirisibunlar kendisi iin iddia edemeyecei gibi, bakasnn iddiasn da dorulayamaz.Hkimiyethakk,insanlarkendisininkoyacakanuna boyun edirme hakkdr. Burada sz sahibi olduunu iddia edenler ilhlkiddiaetmektedirler." 206 Abdulaziz b. Baz yle demektedir: "Kim insanlarn kanun ve yasalar,Allah'nkanunveyasalarndandahastnveyadenktirderse o kfir olur. Kim Allah'n hkmlerini terk edip yerine insanlarn kanun ve yasalarn tatbik ederse buna ramen Allah'n hkmleri dahastndrdesebilekfrdenkurtulamaz.Kfirolur." 207 Fkh usul zerine gzel ve nemli almalar olan Abdlkerim Zeydan hkm koyma ve kanun karma noktasnda unlar sylemektedir: "Tm Mslmanlar icma etmiler ki; kanun koyucutekAllah'tr.AllahuTelEn'amSuresi'nin57.ayetindeidare ve hkmn ancak kendisine ait olduunu belirtmektedir. Bu esasa

205FiZilali'lKur'an 206SeyyidKutub,slamDncesi,sy.11 207AbdulazizbinBaz,VcubuTahkimer'Isy:11

192

dayanarak diyoruz ki; Allah'n eriatndan hari yasama yapmak kfrdr. nk Allah'tan hari hi kimsenin kanun koyma yetkisi yoktur." 208 Ahmedakiryledemektedir:"Bubeerisistemlerinkonumu gne gibi aktr. Kfr nettir. Bunda kesinlikle hibir phe yoktur." 209 Mahmudakiryledemektedir:"Allah'neriatnaterskanun koyanlarnkfrndezerrekadarpheyoktur." 210 Abdulkadir Udeh yle demektedir: "amzda sln eriatn deil de, onun yerine insanlarn koymu olduklar kanunlar uygulamak,bugnkfrnenbarizrneklerindendir." 211 Said Havva yle demektedir: "Yasama yetkisini Allah'tan bakalarna vermek ehadeti bozar. Yani kanun yapma yetkisini Allah'tan alp insanlara veren kimseler dilleri ile ne kadar La lahe llallahdeselerdebotur.Bukimselerbuharekeleriyledindenkm olurlar." 212 Bununlabirliktebubeerisistemlerevesahiplerineitaatetmek de ayn ekilde Allah'n kitabnda irk bir fiil olarak tanmlanmakta, bylebirsuaitirakedenlerisemrikolarakisimlendirilmektedir. Bilindii zere bu beeri sistemlerin sahiplerine oy vermek onlara itaat edileceine dair peinen sz vermekten baka bir ey deildir. BaknzbukonudaAllahuTelylebuyurmaktadr: "zerine Allah'n ad anlmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Kukusuz bu byk gnahtr. Gerekten eytanlar dostlarna, sizinle mcadele etmeleri iin telkinde bulunurlar. Eer onlara itaat ederseniz phesiz siz de Allah'a ortak koanlardan(mriklerden)olursunuz."(6,En'amsuresi/121) BuayetintefsirizerineSeyyidKutubyledemektedir:

208AbdlkerimZeydan,elVecizfiUsulFkh,sy:69 209Ahmedakir,Umdet'tTefsir4/173 210Mahmudakir,TaberaniTefsirininHaiyesi,1/34 211AbdulkadirUdeh,Terii'lCinai,sy:196 212SaidHavva,slam,sy:83

193

"...Eer onlara uyarsanz phesiz siz de Allah'a ortak koanlarolursunuz." "Yani siz, Allahu Tel'nn size emrettii hususlardan yz evirip, eriatn terk edip, bakasnn szne uyarsanz, Allah'n hkmnnyerinebakasnnhkmnekoarsanz...tebuyaptnz irkolur.Herkimbirinsannkendisindenuydurduuhkmlereitaat ederse, bu hkm ok kk bir mesele de dahi olsa o phesiz mriklerdendir. Mslman olup da byle bir fiil yapan kimse slm'dan kp dorudan doruya irke girmi demektir. Ne kadar kelimeiehadetgetirirsegetirsin,nekadardiliile'benMslmanm' desinfarketmez.MademkioAllah'tanbakasnnhkmneuymakta, Allah'tan bakasnn hkmne itaat etmektedir, dili ile 'ben Mslmanm'demesionundurumunudeitirmez.Bukesinhkmn altnda bugn yeryzndeki cemiyetlere baktmz zaman tamamen irk ve cahiliyyeden baka bir ey gremeyiz. Allah'n koruduu kitlelerden baka ynlarca insann irk ve cahiliyye batakl ierisinde yzdne ahit oluruz. Allah'n muhafaza ettii insanlaryeryzndeilhlktaslayanzalimputlarakargelir,zorlama dnda kalan hibir konuda onlarn hkm ve eriatna itaat etmezler." 213 Mevdudiisebuayeteyapttefsirdeyledemektedir: "Allah'nilhlnkabuletmeklebirlikte,Allah'ndinindenyz evirenlerin hkmlerini ve buyruklarm uygulamak da irktir. Allah'n birliini kabul etmek, hayaln tm alannda Allah'a itaat etmektir.Allahilebirliktebirbakasnadaitaatedilmesigerektiine inanankimse,inanasndanirkedmtr.Haramvehelalkoyma yetkisini kendi zerinde gren byle kiilere, Allah'n yol gstericiliinihiesayarakitaatedenbirkimsedeameliadanirke girmitir." 214 bni Kesir Tarihinde bu konu hakknda yle sylemektedir: "Kim kaldrlm eriatlara muhakeme olup, Muhammed b. Abdullah

213SeyyidKutub,FiZilali'lKur'an,5/416 214Mevdudi,Tefhim'ulKur'an,1/589

194

(s.a.v)'a nazil olan eriat terk ederse muhakkak kfir olur. Acaba bu Yes'ak kanunlarna muhakeme olann hkm nice olur? Tm Mslmanlarnicmasilebununkfrndepheyoktur." 215 bni Kesir'in bu yorumu zerine Abdullah Azzam yle demektedir: "limlerbukonuzerindeakhkmvermilerdir.Hattabaz limler Yes'ak kitabn eline alp bu kitap ile hkm verenler ve bu kitaba muhakeme olanlar muhakkak ki kfir olurlar demilerdir. Mslmanlarn Yes'ak mahkemesine gidenlerin kfr hakknda pheleriyoktur." 216 Seyyid Kutub, Allah'n indirdii ile hkmetmeyen idareleri ve bunlarnkanunlarnbirerputolarakisimlendirdiktensonrabukonu zerineunlarsylemektedir: "Dilleri ile Allah'tan baka ilh olmadm ve Muhammed'in (s.a.v) Allah'n kulu ve resl olduunusyleyip, ferdi davranlarda, arnma, evlenme, boanma ve miras gibi konularda Allah'n vahyine tbiolduklariinkendileriniMslmandiyeisimlendirenler,bununla beraber bunun dndaki konularda Allah'n kitabna gre ekillenmemikanunvenizamlaraitaatedenler...Allahkitabndaizin vermediihaldeAllah'nkitabnamuhalifolanyasalaravekanunlara itaat edenler... steyerek veya istemeyerek bu ada putlarnn kendilerinden istedikleri grevleri yerine getirme noktasnda tm deerlerini feda edenler.... Bu kutsal deerleri ile ada tutlarn istekleri elitii zaman, Allah'n emirlerini kulak arkas yapp bu ada tutlarn emirlerini yerine getirenler... Evet, kendilerini Mslman ve Allah'n dinine mensup zannedip de tm bu fiilleri yapanlar,kafalarmyastklarndankaldrpbirannceuyanmakvene kadar byk bir irk bataklnn iinde olduklarm grmek zorundadrlar. irkvemriklik,rabbliknoktasndaAllah'tanbakabirrabbin yaratan, rzk veren, ldren vb. varlna inanmakla ortaya kmaz.

215bniKesir,elBidaye,13/118 216AbdullahAzzam,HakimiyetMefhumu,sy:14

195

Allah ile beraber veya; Allah'n dnda baka rabblerin hkimiyetine inanmakdairkinenbarizrneklerindendir. O halde yeryznn dousunda ve batsnda yaayan tm insanlar, yaantlarnda yetkiyi kime verdiklerine, kime uyduklarna, kime itaat edip kime boyun ediklerine, kimin emrine uyup szn dinlediklerine bir baksnlar... ayet tm bu konularda sadece Allah'a itaat ediyorlarsa Allah'n kendisinden raz olduu dine, slm'a mensupturlar. Yok, ayet bu konularda Allah'tan bakasna tbi oluyorlarsa (Allah korusun) onlar tbi olduklar tutlarn dinine mensupturlar." 217 Allahu Tel baka bir ayette ise yle buyurmaktadr: "phesiz ki, kendilerine doru yol belli olduktan sonra, arkalarna dnenleri, eytan srklemi ve kendilerine mit vermitir. Bunun sebebi; onlarn, Allah'n indirdiinden holanmayanlara; baz hususlarda size ileride itaat edeceiz demeleridir. Oysa Allah, onlarn gizlediklerini biliyor." (47, Muhammed/2526) te bu ayet gnmzde bu parlamenterlere oy verenlerin durumunu ne gzel ortaya koymaktadr. Zira bu ayette Allahu Tel dinden kp mrted olanlarn dinden klarnn sebebini onlarn Allah'nindirdiinihokarlamayankimselere"bazhususlardasize ilerideitaatedeceiz"demelerinebalamtr. Evet...AllahuTelbuayetindegnmzde,seimlerdesandk bana giderek Allah'n hkimiyet yetkisini gasb eden kimselere oy atmaksuretiyleonlarayetkiverenlerindurumununekadargzelbir ekildeortayakoymutur.Buayettedikkatedilmesigerekenikihusus vardr: 1Allahu Tel bu ayette bu kimselerin mrted olu sebebini yukarda da belirttiimiz gibi "... Size ileride itaat edeceiz" demelerine balamtr. Yani onlar mrted yapan etken Allah'n indirdiini ho karlamayan kimselere bizzat itaat etmeleri deil, sadece "ileride itaat edeceiz" demeleridir. Allah'n indirdiini ho

217SeyyidKutub,FiZilali'lKur'an,9/89

196

karlamayankimseleresadeceitaatszvermek,sahibinimrtedve kfir yaptna gre onlara her konuda bizzat itaat eden kimselerin halineoluracaba? 2Yinebuayettedindenkbukimselerin "baz hususlarda itaat edeceiz" demelerine balanmtr. Yani yce Allah'n indirdiini ho karlamayanlara sadece baz hususlarda itaat sz vermek dahi kiiyi slm milletinden karmaktadr. Ayn ekil de Allah'n indirdiini ho karlamayan kimselere hayatlarnn btn alanlarndaitaatedenlerinhalineoluracaba? Baknz bu ayetin tefsirinde eyh Muhammed Emin ankti ne demektedir: "BuayetlerAllah'nindirdiklerindennefretedenlereitaatedip onlarn batl dncelerine desteki olanlarn kfir olduklarn ifade etmektedir. amzda bu ayetlerin ihtiva ettii mn ve tehditleri btnMslmanlarndnmesizorunludur.ZirakendiniMslman zannedenlerin ou bu ayetlerin kapsamna girmektedirler. nk doudaki ve batdaki tm kfirler Allah'n, Hz. Muhammed (s.a.v)'e indirdii kitaptan nefret etmektedirler. Kim bu kfirlere ayetin ifade ettii gibi 'baz konularda size itaat ederim' derse bu ayetlerin tehdidinin altna girecektir. Tabii ki her konuda onlara itaat edenler daha ok bu ayetlerin mefhumuna girerler. u andaki beeri sistemlere itaat edenler phesiz bu ayetin kapsam altna girmektedirler. Dikkat et! Baz konularda size itaat ederim diyenlerdenolma!" 218 eyh Muhammed Emin ankti Kehf Suresi'nin 26. ayetine yapt tefsirde ise yle demektedir: "Kur'an' Kerim'in naslarndan aka anlalmaktadr ki, eytann dostlar vastas ile koydurduu, slmeriatnamuhalifbeerikanunlaratbiolanlarnkfirvemrik olduklarndanancakonlargibiAllah'nbasiretlerinikrettii,vahyin nurundankrolankfirvemrikkimselerpheederler." 219

218eyhMuhammedEminankti,Edva'lBeyan,3/383 219eyhMuhammedEminankti,Edva'lBeyan,4/7374

197

Yine eyh Muhammed Emin ankti sra Suresi'nin 9. ayetine yapt tefsirde ise yle demektedir: "Reslullah (s.a.v)'n getirdii din ve eriattan bakasna tbi olan kii, kendisini slm milletinden karanapakbirkfrilemitir.tebuhkmKur'an'ndoruyola iletenhkmlerindendir." 220

IRKILIKKAVRAMI
"Ey insanlar, gerekten, biz sizi bir erkek ve bir diiden yarattk ve birbirinizle tanmanz iin sizi halklar ve kabileler (eklinde) kldk. phesiz, Allah katnda sizin en stn (kerim) olannz, (rk ya da soyca deil) takvaca en ileride olannzdr. phesizAllah,bilendir,haberalandr."(Hucurat13) Irk kelimesi Arapa'da "kk, yapran sap, nesep" gibi anlamlara gelmektedir. 221 Gnmzde aralarnda kan ba bulunan, ayn soydan gelen byk insan topluluklar rk kelimesiyle ifade edilmektedir. "Maddi ve manevi alardan milletinin ve lkesinin karlarnhereyinstndetutmaanlaynarklkdenir." slmAnsiklopedisi'nderklkuekildetarifedilmektedir: "Sosyal gruplarn kaltmla geen beden zellikler sebebiyle farkllatn ve bu farkllklarn onlar arasndaki stat ve ilikinin belirleyiciolmasgerektiiniiddiaedenakmarklkdenir." 222 Irklk kavim birliktelii zerine kurulu olan bir dostluktur... Kavim balar, rk, tarih, dil, ortak maslahatlar ve toprak unsurlan zerinekurulmutur.Arapkavmiyetilii,Franszkavmiyetilii,Trk kavmiyetilii ve gnmzde btn bir dnyada yaygn olan dier kavmiyetiliklerbukabildendir. Irklkzerinekurulandostlukbalar,btnanlamyladinve akide unsurlarn yok etmektedir. Kavmiyetilik ve kavmiyetilerin anlaynagre,herikisidetekbirkavimdenolduklarsrece,yahudi,

220eyhMuhammedEminankti,Edva'lBeyan,3/439 221Lisanu'lArap 222BykTrkeSzlk,KaraHasanolu

198

mecusi ve sapk kavimler gibi kfr ve irk mmetleri ile muvahhid Mslmanlar arasnda hibir fark yoktur... Bunun yann da, ayn kavmin evlatlarndan olan inkra mrik ve kfire verilen hak ve dostluklar, ayn kavimden olmayan takva sahibi bir Mslmn verilmemektedir. Misal olarak, Arap kavminden olan inkrc mrik bir kiiye verilen hak ve dostluklar, Arap kavminden olmayan Pakistanl muvahhidbirMslmnverilmemektedir. Busebeplegnmzdeyaygnolanbumnsilekavmiyetilik kfrdr. nk bu mns ile kavmiyetilik, Allahu Tel'nn haram kldm helal, helal kldn ise haram klmaktadr... Bu, slm'n iddetle sakndrd cahiliyye banazlndandr. Allahu Tel yle buyurur: "Ey insanlar! Dorusu biz sizi bir erkek ile bir diiden yarattk. Ve birbirinizle tanmanz iin sizi kavimlere ve kabilelere ayrdk. Muhakkak ki Allah yannda en deerli olannz, O'ndan en ok saknannzdr. phesiz Allah bilendir, hereydenhaberdardr."(49,Hucurat/13) Reslullah'tan (s.a.v) rivayet edilen hadislerde yle geer: "Allah,sizdencahiliyyeninkiriniveatalarlavnmeyigiderdi.Artko saknan bir m'min ya da mutsuz bir gnahkrdr. Hepiniz dem'in ocuklarsnz, dem detopraktan yaratlmtr. Kavimleriyle vnen kimseleri braknz, onlar ancak Cehennem kmrdr; ya da Allah onlar iren kokan eyleri burnu ile itekleyerek gtren bokbceklerindendahaalakklacaktr." 223 "Kim cahiliyye davasna arrsa, phesiz o kimse cehennem leidir yani cehennem topluluundandr. Bir adam dedi ki: Ya Reslallah, ya o kimse namaz klyor ve oru tutuyorsa (ne dersin)?' Reslullah(s.a.v):'Namazklyorveorututuyorolsada(ayndr).Sizi Mslmanlar, m'minler ve Allah'n kullar diye isimlendiren Allah'a duaedin.'Buyurdu." 224

223Ahmedvedierleritahricetmilerdir.Sahihu'lCami,1787 224Sahihu'tTeribve'tTerhib,553

199

"Cahiliye davasna aran bizden deildir." 225 slm davas dndakiherdava,cahiliyedavasdr...Din,akide,takvavesalihamel ba dndaki btn balar da, kendisinden uzak durulmas ve kurtulunmasgerekenktcahiliyyebalardr. Reslullah(s.a.v)ylebuyurur:"Sizdenolandostlarm,nerede ve kim olursa olsun, mttakilerinizdir." 226 Yani, hangi rktan, kavimden ya da hangi memleketten olursa olsun... Nerede yayor olursa olsun... Nebi'ye ve m'minlere sevgili olanlar ancak salih mttakilerdir. Bu, hibir kimseye ayrm yaplmayan hak olan mizandr.Bunundndakibtnmizanlarisebatldr. Reslullah(s.a.v)ylebuyurur:"Arabnaceme,aceminaraba, beyazn siyaha, siyahn da beyaza takva dnda herhangi bir stnlyoktur.nsanlardem'dendir,demisetopraktandr." 227 Aslnda rklk hastal devri saadetten nce Cahiliye dneminde mevcut olan bir hastalkt. yle ki o devrin insanlar devaml surette "Zalim de olsa mazlum da olsa kardeine yardm et" cmlesini tekrar eder dururlard. Bununla birlikte bugn kendilerini Mslmanolarakisimlendirenlerinbirouaynhastalayakalanm durumdadrlar.Ancakkesinliklebilinmelidirki,slmakdebandan bakahibirbaitibaraalmamtr.sterkanba,isterdierbalar hifarketmez...Tevhidakidesizerineolanlarhangivatandan,hangi millettenvehangirktanolurlarsaolsunlarkardetirler.Veyineayn ekilde bir Mslman iin vatan, rk, rengi, topra ayn dahi olsa Mslman olmayan kimseler dmandr, kendilerine kar dostlukta bulunulmamas gereken kfirlerdendirler. Allahu Tel hayat projemizolankitabndaylebuyurmaktadr: "Allah'a ve ahiret gnne inanan bir milletin, babalar, oullar,kardeleriyahutakrabalardaolsaAllah'aveReslne dman olanlarla dostluk ettiini grmezsiniz. Onlar o kimselerdir ki Allah kalplerine iman yazm ve onlar kendinden

225SahihuSneniNes,1756 226bniEbiAsm,EsSunnedetahricetmitir. 227Ahmed,Msnedindetahricetmitir.HadisSahihtir.

200

bir ruh ile desteklemitir. Onlar, altlarndan rmaklar akan cennetlere sokacak, orada ebed kalacaklardr. Allah onlardan raz olmu, onlar da O'ndan raz olmulardr. te onlar Allah'n hizbi (dininin yardmclar)dir. yi bil ki, kurtulua ulaacak olanlar,Allah'nhizbidir."(58,Mcadele/22) Ayetten ak bir ekilde anlalaca zere, Allah'a ve ahiret gnne iman eden bir m'minin, ayn kandan, ayn rktan, ayn kavimden ve hatta ayn babadan bile olsa bir kfiri sevmesi ve ona dostluktabulunmaskesinliklemmkndeildir.Buayetintefsirinde SeyyidKutubyledemektedir: "Bu, Allah'n taraftarlar ile eytann taraftarlar arasndaki en belirgin farktr. Belirginlik kazanan saflarn kesin hatlarla, ayrlmasdr. Her eit engelin ve her tr ban ortadan kaldrlarak tekkulpa,tekbaabalanmasdr. 'Allah'a ve ahiret gnne inanan bir kavmin Allah'a ve Peygamberinedmanolanlarladostlukettiinigremezsin.' nkyceAllahbirinsanaikikalpvermemitir.Vebirinsan bir kalpte iki zt sevgiyi yerletiremez. Hem Allah ve Peygamber sevgisihemdeAllah'avePeygamberinedmanolanlarnsevgisi...Bu kalp ya imanl olacaktr ya da imansz! Bunlarn her ikisini birletirmekisemmkndeildir. 'sterse babalar, oullar, kardeleri yahut akrabalar olsunfarketmez.' Kan ve yaknlk balar, iman ba ile elitiklerinde kopuverirler. ki sancak, yani Allah'n sanca ile eytann sanca arasndabirekimevedmanlkyoksabubalarbirliktegzetmek mmkndr. Allah taraftarlar ile eytan taraftarlar arasnda bir savan olmad sralarda mrik olan annebabaya iyi davranmak emredilen bir davrantr. Fakat aralarnda mcadele, srtme, dmanlk ve sava varsa bu durumda tek olan kulpla ve tek olan bala ilgisi olmayan btn balar kopar. Nitekim Ebu Ubeyde, Bedir savandababasnldrmt.EbuBekirSddkoluAbdurrahman' ldrmeyekalkmt.Mus'abbinUmeyr,kardeiUbeydbinUmeyr'i 201

ldrmt.Hz.mer,Hz.Hamza,Hz.Ali,UbeydeveHarisyaknlarn ve akrabalarn ldrmlerdi. Kan ve yaknlk balarndan soyutlanarak din ve inan bana sarlmlard. te bu, Allah'n lsndebalarnvedeerlerinykselebileceienykseknoktayd. 'teAllah'nkalplerineimankazdkimselerbunlardr.' manAllah'neliyleonlarnkalplerineyerletirilmi,Rahman'n sa eliyle gnllerine yazlmtr. Artk bu imann silinmesi ve zlmesindenszedilemez.Krelmesivekapanmasyokturonun! "Ve onlar katndan bir ruh ile desteklemitir." Onlarn bu kadar keskin bir iradeye ulamalar ancak Allah'tan bir ruh ile mmkn olabilir. Kalplerinin bu nur ile aydnlanmas, onlarn g ve k kayna olan ve onlar gcn ve n kaynana kavuturan bu ruhileancakmmknd. 'Onlar altlarndan rmaklar akan cennetlere sokacaktr. Onlar orada ebedi kalacaklardr'.Dnyadahertrlbadanveher trl ilikiden soyutlanmalarnn, dnyann geici her eyini kalplerindenskpatmalarnnkarlolarak. 'Allah onlardan raz olmu, onlar da Allah'tan.' Apaydnlk, huzurverahatverenbutablo,mminlerinhaliniyksekvestnbir konumda, sevin ve honutluun egemen olduu bir havada canlandryor. Rabbleri onlardan raz, onlar da Rabblerinden razdr. Her eyden kopmular, kendilerini O'na balamlar. O da onlar himayesinekabuletmi,cennetlerindeonlarageniimknlarsalam ve onlardan raz olduunu kendilerine hissettirmitir. Bylece onlar dahonutolmulardr.leribuyaknlkilehuzurakavumu,sevince boulmuvedoyumaulamtr. 'te bunlar Allah taraftarlardr.' Allah'n cemaatidir onlar. Allah'n sanca altnda toplanmlardr. O'nun nderlii ile hareket ederler. O'nun yolunda yrrler. O'nun sistemini egemen klarlar. O'nun yeryzndeki kazasn ve kaderini gerekletirmek iin alrlar.OnlardaAllah'nkaderindenbiridirler.nk'Hiphesiz Allah taraftarlar kurtulanlarn kendileridir.' Allah'n sekin yardmclarkurtulamayacakdakimkurtulacak? 202

Byleceinsanlkikiayrgrubaayrlmaktadr:Allahtaraftarlar ve eytan taraftarlar. Btn insanlar iki ayr sancak altnda toplanmaktadr. Hak sanca ve batl sanca. Buna gre insan, ya Allahtaraftaroluphaksancaaltndadr.Yadaeytantaraftarolup batl sanca altndadr. Bunlar iki ayr izgi, iki ayr gruptur. yle kesin hatlarla birbirinden ayrmlardr ki, asla barmazlar ve asla esneklikgstermezler! Akrabbalkvehsmlkyok.Aileveyaknlkyok,vatanvemillet yok,tutkunlukveulusulukyok,sadeceakide...Yalnzveyalnzakide. Kim Allah taraftarlarna katlr, hak sanca altnda durursa, o ve bu sancanaltndaduranherkesAllahyolundakardetir.Renklerifarkl, vatanlar farkl, milletleri farkl, aileleri farkldr. Allah taraftarlarn oluturan temel balar ayrdr. Burada btn farkllklar, bir olan Allah'nsancaaltndaerirgider.Kimdeeytannegemenliinegirer, batl sancann altnda yer alrsa artk hibir ba onu Allah taraftarlarna balayamaz. Ne lke, ne rk, ne vatan ne renk, ne soy ba,neakrabalk,nehsmlk...Btnbubalarayaktatutanbataki ba kopmu olur. Onun kopmas ile dier balarn tm de kendiliindenzlr. Bu ayeti kerimede Mslman topluluk iinde kan balarn, yaknlk, dostluk ve karn gzetenlerin bulunduu, onlarn iindeki hastalklartedaviedilmekle,birlikteimannlsbukadarkesinbir biimde ve tamamen ayr bir ekilde ortaya konmaktadr. Ayn zamanda Mslman topluluk iinde kendilerini Allah'a adayan, samimi bir ekilde O'na balanan ve burada dikkat ekilen makama ykselenbirkesimindebulunduuifadeedilmektedir. Bu tablo, Allah'n slm mmetini koruyup gzettiini tasvir ederekbalayanbusureyiengzelbirekildesonaerdiriyor.Nitekim surenin banda Hz. Peygamber'e (s.a.v) kendisi ve einin meselesini tartanfakirkadnnszleriniyceAllah'niittiidilegetirilmitir. slm mmetini bu kadar gzel bir biimde koruyupgzeten Allah'a bu mmetin balanmas, bu korumann en doal karldr. Allah'n taraftarlar ile eytan taraftarlarnn kesin hatlarla ayrlmas 203

doald. Yce Allah'n evrensel grevi iin setii ve bu konuda grevlendiimmetebundanbakasyakmazdzaten." 228 Bu ayetin tefsirinde Kurtubi u bilgileri vermektedir: Sdd dediki;"Bu,Abdullahb.Ubeyy'inoluAbdullahhakkndainmitir.Bir gn Reslullah (s.a.v)'n yannda oturdu. Reslullah bir su iti. Ona; 'AllahaknaeyAllah'nResl!uitiinsudanbirmiktararttr,onu gidip babama iireyim. Belki onunla Allah kalbini temizler.' Bunun zerinePeygamberEfendimizonabirazarttrd.Abdullahdabuartan babasna gtrd. Babas kendisine: 'Bu da ne?' diye sorunca, olu: 'Peygamber (s.a.v)'m itii sudan bir artktr. Sen iesin diye bunu sanagetirdim,belkibununlaAllahseninkalbimarndrr',dedi.Babas ona:'Bununyerineniyebanaanneninsidiinigetirmedin?Obundan dahatemizdir',dedi.OlubuiekzdvePeygamber(s.a.v)'agelerek: 'EyAllah'nResl'dedi,'babamldrmeyebanaizinvermezmisin?' Reslullah(s.a.v):'Hayr,onayumuakdavranveonaiyilikyap'dedi. bn Creyc dedi ki: Bana anlatldna gre Eb Kuhafe, Reslullah(s.a.v)'adiluzatt.OluEbBekironaylebirtokatindirdi kibununsebebiyleyzzereykld.SonraReslullah(s.a.v)'agelip, durumu ona aktard. Reslullah: 'Byle bir ey yaptn m?' dedi. 'Bir daha bunu yapma.' Eb Bekir dedi ki: 'Seni hak ile peygamber gnderenadnayeminederimki,eer klcmbanayaknolsayd,onu ldrecektim.' bn Mesud dedi ki: yet Eb Ubeyde b. elCerrah hakknda inmitir. Babas Abdullah b. elCerrah' Uhud gn ldrd. Bedir gn ldrd de sylenmitir. elCerrah, Eb Ubeyde'nin zerine gidiyor, Eb Ubeyde ondan kayordu. zerine oka gelmeye balaynca, Eb Ubeyde de onu ldrd. Babasn ldrnce, yce Allahda:"Allah'aveahiretgnneinananhibirkavmin..."yetini indirdi. "Yahut oullar" buyruu ile kastedilen Eb Bekir'dir. Olu Abdullah' Bedir gn teke tek arpmaya armt. Reslullah (s.a.v)'de yle buyurmutu: "Ey Eb Bekir, brak da seninle

228FiZilali'lKur'an

204

birliktelikten istifade edelim. Senin benim iin gren gzm, iiten kulamkonumundaolduunubilmezmisin?" "Yahut kardeleri" buyruu ile Mus'ab b. Umeyr kastedilmektedir.OBedirgnkardeiUbeydb.Umeyr'ildrmt. "Yahut soydalar" buyruu ile de mer bin elHattab kastedilmektedir.Odadayselsb.Hiamb.elMuire'yiBedirgn ldrmt.AliveHamzaiseBedirgnndeUtbe,eybeveelVelid'i ldrdler. Bu buyruuyla yce Allah imann akraba olsalar dahi kfirlerinveliedinilmesiilebozulacanaklamaktadr." 229 Yukarda yapm olduumuz alntlardan anlalaca zere ilk slmtoplumununarasndakibabtnyleakidebadr.Onlarayn akideyesahipolmadklariinbabalarna,kardelerine,ocuklarnave akrabalarna kar dostluk kurmadklar gibi, Allah ve Rasul'nn dman olduklar iin onlarla savamlardr. te slm bayrann ycelmesi ve ykselmesi byle bir imn sahip o yce ve sekin sahabeneslinineliyleolmutur. Ancak bugn durum yle bir hal almtr ki, insanlar bir taraftan kendilerini Allah'n dinine nispet ederlerken, bir taraftan da kokumu rklk davasn gtmektedirler. Allah'n indirdii hkmlerin kaldrld, beeri ideolojilerin hkim olduu toprak parasbukimselerinvatan,Allah'ndinindentamamenuzakyaayan kimseleriseaynrktanolduklariinbukimselerinkardeleridir.Bir taraftan"bizlerdeMslmanz"derken,diertaraftanAllah'ndinine her ynden saldrlan toprak parasn koruma adna "ya sev ya terk et" diyerek, ehli imn hcum ederler. Beni srail'in kalbine buza sevgisi nasl konmusa bunlarnda kanlarna, damarlarna rklk pisliisirayetetmitir.ehidAbdullahAzzambupishastalkhakknda yledemektedir: "lk slm toplumunu birletiren ba, toprak ya da akrabalk ba olmayp akide bayd. Bu toplum aslnda daha nce knt iindeolup,rklk bataklndaboulanbirtoplumidi.Araplarnbu

229elCamiuLi'Ahkam

205

rklk inancnda ok ileri gittiklerini en gzel bir ekilde Dureyt b. Summe'ninuszaklamaktadr: 'Ben ancak ve ancak Guziye kabilesindenim. O saparsa ben de saparm.ayetodoruyoldaolursabendedoruyolagelirim.' Allah Resl ite byle bir toplumu kurtarp, onlar dinin zirvesinekarmtr.Dolaysilebutoplumnefsiveahsikarlardan tamamen kurtulduktan sonra tm leme nder olmutur. slm toplumunda tm esaslar sevgi, sayg ve yardmlama esas zerine kurulmutur.Bunlarnhepsidekelimeitevhidebalanmtr.Kimbu tevhidkelimesinebalanrsabenondanm,odabendendir.tebuba yeterlidir. Baka bir baa gerek yoktur. Onun pasaportunun rengi benim pasaportumun rengine benzemese, ya da onun teninin rengi benimteniminrenginebenzemesebiledurumbyledir,deimez. Allah dmanlar vela ve bera akidesinin Mslmanlarn toplanmasna ve kuvvet bulmasna vesile tekil ettiini grnce Mslmanlar renk, rk, yer ve cins bakmndan blmek istediler. Bylece pis koku veren rklk ortaya kt. Mslmanlar bu rklk amurundaboulmuvebylecemmetparamparaolmutur.slm hareketlerbutoplumuiinedtbataklktankarmakiingayret etseler,budininzirvesineulatrmakvetoplumlarnnslm'ngzel kokularn koklamas iin urasalar da bu insanlarn o zirveye ulamaya artk gleri kalmamtr. Dolaysyla slm davasnn davetilerinin ou bu rklktan etkilenmitir. Bakyorsun ki adam Msrldr. Sadece Msr'daki slmi hareketi desteklemektedir. Dier yerlerdeki slmi davalarla alakas yoktur. Dier slmi ehirlerdeki davetileridebununlakyaslayabiliriz. phesizvelaveberaakidesiMslmanlarnoununzihninde tam bir akla kavumamtr. ayet biz yeryznde Allah'n dinini hkim klmak istiyorsak tm rklk ve vatanclk balarndan kurtulmamz gereklidir. Biz bu dini hak ve stn klmak iin hangi

206

toplumda olursa olsun, pasaportun rengini unutmamz gereklidir. Bilinmelidirki,Allahiinsevgiaktrvekaytszdr." 230 Irklk hakknda Said Havva yle demektedir: "La lahe llallah' bozan hallerden bir tanesi de kavmiyetilik ve rklk iin alp,bunutekhedefhalinegetirmektir.Yanikiikavmiyetikiin alr, kavmiyetilik iin konuur ve hatta herkesi bu ekilde almaya davet eder. te byle bir alma ak ve net bir ekilde irktir. Zira Allahu Tel bizleri emrine itaat etmek ve kendisi iin mcadele vermek iin yaratmtr. Dolaysyla bizler Allah iin alrsakkavmimiziindealmoluruz.Ancakkavmimizkfirise, ohaldekavmimizinlehindedeilbilakisonunaleyhindealrz.Zira Mslmann almas kavminin maslahat iin deil bilakis Allah'm emirleridorultusundaolmaldr. La lahe llallah' bozan haberden bir dieri de vatanclktr ki bu da irktir. Zira Mslmann vatan iin almas tek bir arta baldrkiodavatannnslmdiyarolmasdr.Ancakkiininvatan zerinde Allah'n hkimiyetinin olduu bir vatan deilse, byle bir vatann maslahat iin almak La lahe llallah' bozar ve sahibini mrikyapar." 231 Bilinmesi gerekir ki, Avrupa'da kilise ve Kayser imparatorlarnn topluma yaptklar zulm neticesinde rklk hastalkmtr.nktoplumbunlarnzulmndenkurtulmakiin tek areyi rklkta bulmutur. Dolaysyla her kavim kendi rknn galibiyeti ve dier rklarn malubiyeti iin almaya balamtr. Sonuta ise, aslan pay gl rkn olurken, zayf rk ise, ezilmeye mahkm oldu. Bundan dolay Amerikallar, ngilizler, Almanlar, Franszlar vatandalarnn hukukuna riayet ederlerken, kendi rkndanolmayankimselerismrp,onlarnbtnkutsaldeerlerini hiesaymaktadrlar. Irkln slm lemine girii ise Turanclk safsatasyla balamtr. Smrgeci devletler slm toplumunun servetini elinden

230HakimiyetMefhumu 231slam,sy:82

207

alabilmekiinTuranclhilafetinmerkeziolanOsmanl'dayaymaya baladlar. Daha sonra ise, Araplk, Krtlk ve dier rklk eitlerini slm topraklarnda yaymaya baladlar. Bylece insanlar rklkadaltndabirbirinedrerek,darmadanettiler. Irklnenbelirginzellii,kiininkendirkndierrklardan stn tutmas ve akide ayrm yapmadan sadece kendi rkndan olmasndan dolay kiileri dost tutmas, baka rktan olanlara ise dmanolmasdr. Mslmanlarn birbirinden koparak mmet mefhumunu kaybetmelerinin, Cahiliye kalntlarnn dirilip Allah'n hkmnn yeryznden silinmesinin en temel sebeplerinden bir tanesi hi phesiz rklk hastalnn yaygnlamasdr. te bundan dolay Reslullah(s.a.v)buhastaliddetleknayarakylebuyurmaktadr: "Irklaaran,onuniinsavaan,onuniinbuzedenbizden deildir." Sonu olarak diyoruz ki; rklk slm'da olmayan cahili bir hastalktr. Nasl ki bir Mslman La lahe llallah diyerek tm tutlar ve eytan dzenleri inkr ediyorsa, ayn ekilde rklk mikrobunu da red ve inkr etmesi tevhid kelimesinin gereklerindendir. Bu konu her kesimden insann zellikle dikkat etmesigerekennemlibirkonudur. 208

VATANKAVRAMI
man edenler Allah yolunda savarlar; inkr edenler ise tut yolunda savarlar; yleyse eytann dostlaryla savan. Hiphesiz,eytannhilelidzenipekzayftr.(4,Nisa/76) Bugn zerinde btnyle hatal bir anlayn egemen olduu kavramlardan bir tanesi de vatan kavramdr. Bu yanl ve hatal anlayn neticesinde vatan denildii zaman ilk akla gelen; insann zerinde doup byd toprak parasdr. 232 Fakat bununla beraber Kur'ani gerekler slm mmeti iin vatan kavramn zerindedoupbymeyebalamam,bilakisAllah'ndinininhkim olduutoprakparasnMslmannvatanolarakbildirmitir.Hangi toprak paras olursa olsun, hangi dilden konuulursa konuulsun, hangi renkten olursa olsun... Allah'n hkmlerinin tatbik edildii, tevhid bayrann dalgaland her toprak paras Mslmann vatandr.Vebylebirtoprakparasnkorumak,muhafazaetmekiin kiinin canyla ve malyla mcadele etmesi, zerine kesin bir farzdr. Hatta bu farziyetten ziyade imann bir gereidir. Bununla beraber ayet Mslmann doup byd, zerinde yaad, akrabalarnn, airetinin bulunduu toprak parasnda Allah'n hkmleri kaldrlm, slm ahkm yok edilmi, yerine beeri kanunlar ihdas edilmise byle bir toprak paras kesinlikle Mslmannvatandeildir.Yebylebirtoprakparasnkorumakve muhafaza etmek de kesinlikle Mslmann zerine vacip deildir. Bilakis beeri sistemleri muhafaza etmek, slm ahkmna dayanmayanideolojilerinurundasavavermekkfrntakendisidir. NitekimAllahuTelylebuyurmaktadr:

232MehmetDoan,BykTrkeSzlk

209

"man edenler Allah yolunda, kfirlerse tut urunda savarlar.Ohaldeeytanndostlarylasavanz.nkeytann hilesidzenizayftr."(4,Nisa/76) slm'a gre vatan, slm otoritesinin ve hkmlerinin uyguland yerdir. Nerede slm otoritesi bulunuyor, hkmleri ve akidesi uygulanyorsa oras slm memleketidir. slm akidesi, bu memleketten btn bir yeryzne yaylr... Orada slm'n kontrol vardr ve slm'n kelimesi en ycedir... Her neresi olursa olsun, bu zellikleri tad zaman, slm'n ve Mslmanlarn vatan hvviyetinialr. Buvatannotoritevehkmlerineboyuneenveitaatedenher insan, slm fkhnn ak olan kurallarnn nda kendisine bir takmhakvegrevlerinverildiibirvatandakonumundadr. Yukarda anlan zellikleriyle bu vatan, dillerinin, renklerinin ve uluslarnn farkllna ramen, dnyadaki her Mslmanm vatandr...Onlarnbtnhakvegrevlerioradageerlidir! Gerekmaddivegereksemaneviolantehditvetehlikelerekar deerliolanbtnhereyinfedaedilereksavunulmasgerekenvatan; ancak bu niteliklere sahip olan vatandr. Bu tehlikenin ve tehdidin, slm akidesi ve ahkmnn talimatlarna uymaktan yz eviren mrted gruplar vastas ile ieriden gelmesi veya slm vatannn selametini ve gvenliini hedef edinen herhangi bir dman grubu vastasiledardangelmesiarasndahibirfarkyoktur. Bugniindeyaadmzudnemdeylebirkarmaahkim olmutur ki, zerinde yaadmz toprak parasnda Allah'n dini btnyle terk edilmi, Kur'an rafa kaldrlm ve yerine beeri ideolojiler hkim olmutur. Byle bir toprak paras, byle bir vatan kesinlikle Mslmanlarn vatan deildir. Baknz bu hususta Seyyid Kutubumkemmeltespitleriyapmaktadr: "Hz.Muhammed(s.a.v)ileamcasEbuLeheb,yineamcazadesi Amr b. Hiam (Ebu Cehil) arasndaki ba kopunca, muhacirler ev ve halklar ile akrabalarna kar sava ap onlarla Bedir gn bilfiil arpnca, ite o zaman, inan ba muhacirler ile Medine 210

Mslmanlarnbirbirinebalayarak,onlaraynevinhalkvekarde halinegetirdi.nanbirliisayesindekabile,milliyetveyurttaassubu ortadankalkarakMslmanAraplarlakardeleriBizansasllSuheyb, Habe asll Bilal ile ran asll Selman arasnda birlik ve kaynama meydanageldi. AllahReslonlara:"Bueitasabiyetleribrakn,nkonlar kokuturucu kavramlardr", diye buyurdu. Yine onlara "Asabiyet urunasavaanbizdendeildir.Asabiyeturunalenbizdendeildir" diyebuyurdu. Bylece bu kokumu kavramn fonksiyonu sona erdi... Kan asabiyetininfonksiyonu.ldonara...Milliyetnaras...Silindioleke... Kavmiyetlekesi...Byleceinsanlk,kanveetkokusundanuzak,amur ve toprak lekesinden syrlm olarak yce ufuklarn temiz havasn teneffsetmeimknnakavutu. O gnden beri hibir zaman Mslmann yurdu belirli bir toprak paras olmamtr. Onun yurdu dar'ulislm olagelmitir. zerinde inancnn yrrlkte olduu ve tek Allah'n eriatnn egemen olduu yurt. Sinesine snd, savunduu, korunmas iin urunaehidolduuyurt...Orasslm'dinolarakkabuledenveayn zamandaO'nuneriatneriatedinenherkesiinbirdarulslm'dr. Oras ayn zamanda Mslman olmasa bile slmiyeti sosyal dzen olaraktanyanherkesinvatandr.Dar'ulslm'dayaayanehlikitap gibi. Gerek Mslmn gre gerekse anlamal zmmiye gre slm'n egemenlii altnda bulunmayan ve zerinde onun eriatnn yrrlkteolmadhertoprakparasDar'ulHarptir.Doumyeride olsa,kanvesoycabaldaolsa,Mslmanbylebirtoprakparasna karsavar.tePeygamberimizbuekildedoumyeriolduuhalde ailesi, aireti, evi, sahabilerin geride braktklar ev ve mallar orada bulunduuhaldeMekke'yekarsavamtr.Buehir,slm'aboyun einceyeveiindeonuneriatiyrrlegirinceyekadarnekendisi, nedemmetiiinslmyurduolmutur.

211

te slm budur. Yalnz bu... slm ne sadece bir szdr, ne slmyaftastakmanveslmnvantayanbirlkededomakvene deanababasMslmanolanbiraileninsoycavarisiolmaktr.Allahu Telylebuyuruyor: "Hayr, hayr! Rabbine andolsun ki, onlar aralarnda kan anlamazlklarda senin hakemliine bavurmadka sonra da verecein karara, gnllerinde hibir burukluk duymakszn, kesinbirteslimiyetleuymadkamminolamazlar."(4,Nisa/65) teslmsadecebudur.Vesrfbylebirlkeslmyurdudur. Netoprakparasvemilliyettaassubu,nesoyveakrabalktaassubu nedekabilecilikveairetiliktaassubu... slm baklarn semaya evirebilsinler diye insanlar toprak bamllklarndan kurtarmtr. Onlar kan ksteinden de kurtarmtr. Hayvanlara ait bir kstekten yceliklere ycelebilsinler diye... Mslmann zlemini ektii ve yabanclara kar savunduu vatan,birtoprakparasdeildir.Mslmanlarnbenimsediimilliyet herhangi bir egemenliin milliyeti deildir. Mslmann barna snd ve darya kar savunduu airet de kan akrabal deildir. Mslmann iftihar duyup altnda ehit olaca bayra bir kavmin bayra deildir. Mslmann sevin duyaca ve karlatnda Allah'a kredecei zafer herhangi bir ordunun galibiyetideildir.OnunzaferiAllah'ntarifettiigibidir. "Allah'n yardm ve fethi geldiinde... nsanlarn dalga dalga Allah'n dinine girdiini grdnde... Rabbini verek tebihet,O'ndanmafiretdile.nkOtevbelerikabuledendir." (NasrSuresi) Bu zafer baka sancaklar altnda deil, inan sanca altnda kazandanzaferdir.Bakaamalarurunadeil,Allah'ndininin,O'nun eriatnn zaferi iin giriilen bir cihaddr. Baka yurt iin deil, belirtilen artlar tayan slm Yurdunun korunmas urana verilen bir cihad. Ne ganimet ne de hret iin... Ne belirli bir topra, ne de

212

birkavmikorumakiin.Neaile veocuksavunmasiin,nedeyalnz onlarAllah'ndininebelirecekbirfitneyekarkorumakiin... Rivayet edildiine gre Ebu Musa yle der: Reslullah'a "kahramanlkurunam,asabiyeturunamyoksagsteriurunam savaankimseehidolur?"diyesordular.Reslullahucevabverdi: "Sadece Allah'n sz yce olsun diye savaan kimse Allah'n yolundadr." Sadecebudurumdaehidolunur.YoksatekamaolanAllah'tan bakaherhangibiramaurunagiriilensavatalerekdeil! Mslmn inanc yznden sava alan, dinin alkoyduu, eriatn uygulanmasna engel olunan her yer daru'lharptir. sterse ailesi,aireti,kavmi,malveticaretmessesesioradabulunsun.Buna karlk inancnn geerli olduu eriatnn yrrlkte tutulduu her yer islm yurdudur. Ailesi, aireti, kavmi orada oturmasa ve ticari messesesioradabulunmasabile... Vatan; inancn, hayat tarznn ve Allah'tan gelen eriatn egemen olduu bir yurttur. nsana yaraan vatann mns budur. Milliyet, inan ve hayat tarzdr. nsanlara yaraan, ba ve birleme gerekesibudur. Airet,kabile,kavim,milliyet,renkvetoprakasabiyetibasitve gerikalmlkalametiolanbirasabiyettir.nsanlnmaneviknt dnemlerinde tand bir cahiliyye taassubudur. Bu tiksindirici ve iren niteliinden dolay Reslullah (s.a.v) onu "kokumu" diye vasflandrmtr. Yahudiler kavim ve milliyet olarak Allah'n halk olduklarn ilerisrnce,uluAllahbuiddialarnreddederekbirbiripeisragelip geen nesillere kavim, mliyet ve yurt farkllklarna ramen deer lsolaraksadeceimangstermitir.YceAllahylebuyuruyor: "Onlar size; Yahudi veya hristiyan olun ki, doru yolu bulanz' dediler. Onlara de ki; 'Hayr, biz brahim'in dosdoru dinine uyarz. O mriklerden deildi.' Onlara deyin ki; "Biz Allah'a, bize indirilene, brahim'e, smail'e, shak'a, Yakub'a ve torunlarna indirilene; Musa'ya ve sa'ya verilene ve dier 213

peygamberlere Rabbleri tarafndan verilene inanrz. Onlar arasndaayrmyapmayz.BizAllah'ateslimolanlarz.Eeronlar sizin inandklarnzn aynsna inanrlarsa doru yolu bulmu olurlar. Eer bu inanca arka dnerlerse mutlaka atmaya ve kmaza derler. Onlara kar Allah sana yetecektir. O iitendir ve bilendir. Bu din, Allah'n verdii bir renktir. Kim Allah'tan daha iyi bir renk verebilir? Biz yalnz O'na kulluk ederiz." (2, Bakara/135138) Gerekten Allah tarafndan seilmi halka gelince, o milliyet, kavim, renk ve yurt ayrlna ramen Allah'n sanca altnda bir arayagelenMslmanmmettir.AllahuTelylebuyuruyor: "Siz insanlar iin ortaya karlm en hayrl mmetsiniz; iyilii emreder, ktlkten sakndrr ve Allah'a inanrsnz." (3, Alimran/110) Dilimlerinden birinin banda Arap asll Ebu Bekir'in, brnn banda Habe asll Bilal'in, dierinin nnde Bizans asll Suheyb'in,birbakasnnnnderanasllSelman'nvedierdeerli kardelerininbulunduuvebirbiripeisragelennesillerboyuncabu parlakuygulamaydevamettirenbirmmetbu. Oradamilliyet,inan;vatanDaru'lslm(slmyurdu);egemen g,sadeceAllahvetemelyasadaKur'an'dr.tebuekildebirinan, Allahyolunadavetedenleringnllerinebuhaliyleegemenolmaldr. Bu dnce o kadar ak olmaldr ki, iine hibir yabanc cahiliyye unsuru karmamal, ona hibir gizli irk eidi szmamaldr. Ne toprakirki,nemliyetirki,nekavmiyetirki,nesoyirkivenede yalan akrabalk menfaatleri irki... Bunlarn tmn Yce Allah terazinin bir kefesine koyarak ayn ayette aklamakta ve iman ile onun gereklerini de br kefeye koyarak tercih hakkn insanlara brakmaktadr.YceAllahylebuyuruyor: "De ki: "Eer babalarnz, evltlarnz, kardelerinizi, elerinizi, hsmakrabbanz, kazandnz mallar, bozulmasndan korktuunuz ticareti ve hounuza giden evleri, konaklar Allah'tan, Peygamber'den ve Allah yolunda cihad 214

etmektendahaokseviyorsanz;Allahemrinigerekletirinceye, yapacan yapncaya kadar bekleyiniz. Allah yoldan kmlar gruhunudoruyolailetmez."(9,Tevbe/24) Bunun gibi, Allah yoluna davet edenlerin kalplerinde cahiliyyenin ve slm'n gerek vasf, slm yurdu ile harp yurdunun nitelii konusunda birtakm sathi pheler ve yanlglar bulunmamaldr. Onlarn dncelerine ve kesin inanlarna bu noktalardanbirokszmaolabilir.Allah'negemenliinitanmayanve onun eriatinin uygulanmad hibir yerde slm yoktur. Yaama tarz ile ve hukuk sistemi ile slm'n yrrlkte olduu yer dnda hibir yer slm yurdu deildir. mann tesinde srf kfr vardr. slm'n tesindeki her ey Cahiliye dir. Haktan sonra sapklktan bakabireyyoktur." 233

233Yoldakiaretler

215

DARU'LSLMVEDARU'LHARB
"Fkhi ihtilaflar gndemde tutan ve Mekke ile Medine'nin konumlarn tespit edemeyen bazlar, zerinde yaadmz Trkiye'nin Daru'lslm olduunu, bazlar ise daru'lharp olduunu iddiaederekkonuhakkndabirokkarklayolamaktadrlar." "Dar"kavram zerine selef ve halef limlerinin birok gr vardr. Ancak yazmzn hemen giriinde belirtmekte fayda vardr ki, slm limlerinin nakillerini btnyle uzun uzadya aktarmak aslen bize pek bir fayda salamayacaktr. Zira mrted olan ya da Mslmanlara kar harp eden kfirlerin kanlar ve mallar nerede olsahelaldir.Buhusustazerindeyaanlantoprakparasnndaru'l harp ya da Daru'lslm olmasnda bir fark yoktur. Baknz mam evkaniyledemektedir: "Bilinmesigerekirki,darulharpyadadarulslmbahsininpek birfaydasyoktur.Zirakfirinmalvekanherhalkrdahelaldir." 234 Ancak bugn gnmzde heva ehlinden birtakm kimseler zerindeyaadklankfrlebeslenen,irklesulanantutisistemleri halk gznde merulatrabilmek iin, dine kar din siyasetini kullanarak "dar" kavram hakknda birok phe tohumlar ekmektedirler. Bu amala bizler bu kavram hakknda limlerin szleriniburadaaklamakistiyoruz. Daru'lharp ve Daru'lslm kavramlarna dair Bedaiu's Senai'de unlar gemektedir: "Ashabmz daru'lkfrde slm ahkmnn uygulanmasyla o yerin daru'lslm'a dnecei hususunda ittifak etmilerdir. Ancak burada ihtilaf konusu daru'l slm'n nasl daru'l kfre dneceidir. Ebu Hanife daru'lslm'n daru'lkfre dnebilmesi iin art getirmitir. Bunlardan ilki kfrahkmnnzuhuretmesidir.kincisi,daru'lkfrebitiikolmas,

234Seylu'lCerrar,4/575

216

ncs ise Mslmanlarn o yerde emanda (emniyette) olmamasdr. mam Ebu Yusuf ve Muhammed ise, daru'lslm'da kfrahkmnnzuhuruilebirlikteoyerindaru'lharb'edneceini sylemilerdir." 235 bni Abidin "Haiye"sinde yle demektedir: "Ehli harb memleketimizi igal ederse, ya da bir beldenin halk mrted olup kfr ahkmm icra ederlerse veya ehli zimmet ahdini bozarsa bu suretle de daru'lslm daru'lharb'e ancak bu artla dnr. Ancak Ebu Yusuf ve mam Muhammed'e gre bir artla olur ki o da kfr ahkmnn zuhur etmesidir. Kyasa yakn olan gr de budur." 236 mam evkani yle der: "Bir yerin daru'lslm veya daru'l harp olmasnn ls; orada icra edilen ahkmlardr. ayet emir ve nehiy yetkisi Mslmanlarn elinde ise o yer daru'lslm'dr. Aksi takdirdeisedaru'lkfrdr." 237 Abdulvehhab Hallah yle der: "Daru'lslm, slm ahkmnn icra edildii yerdir. Ve orada yaayan Mslmanlar eman ierisinde olmaldr. Daru'lharp ise slm ahkmnn icra edilmedii yerdir. OradayaayanMslmanlaremaniindedeildirler." 238 Vehbe Zuhayli yle der: "Bir diyarn konumunu anlamak iin l olarak baklmas gereken husus, o diyarda uygulanan ahkmdr. ayet uygulanan hkmler slm'n hkmleri ise o yer daru'l slm'dr. ayet uygulanan hkmler slm ahkm deilse o yer daru'lharptir." 239 Alimlere gre daru'lslm, Mslmanlarn hkim olduu, eriatin hkmlerinin tatbik edildii yerdir. Bir beldenin hkimi Mslmanlar ise ve orada slm ahkm tatbik ediliyorsa, orada yaayaninsanlarnhibirisiMslmandahiolmasaorasyinedaru'l slm'dr. Bu aktardklarmz mezhep imamlar arasnda ihtilafsz

235Badayiu'sSenai,7/130 236bniAbidin,3/390 237Seylu'lCerrar,4/575 239Asaru'lHarb

238esSiyasetu'ler'iyye,69

217

kabul edilen hususlardr. afilerin de buraya kadar zikrettiimiz artlarahibiritirazlarolmamtr. Daru'lharp ise; slm ahkmnn icra edilmedii tm beldelerdir. Bu beldelerde Mslmanlar hkim deildir. Dolaysyla daru'lharpteslmahkmicraedilirseoyerdorudandaru'lslm'a dnr. Daru'lslm'da ise kfr ahkm icra edilirse o yer daru'l harbe dnr. mam Ebu Yusuf, Muhammed b. Hasan ve Zeydiye mezhebininlimleridebugrtedirler. 240 afiiulemasndanAbdulkadirelBadadiyleder:"Zimmilerin Mslmanlar bask altna alamadklar, slm davetilerinin bir zorlama, bir tehlike ve cizye olmakszn slm davetini izhar ettikleri her belde daru'lslm'dr. Ama ierisindeki durumlar bu artlarn tersiise,ozamanobeldedaru'lkfrdr." 241 mamNeveviyleder:"Daru'lharpksmdr. 1Mslmanlarnmesknbulunduklaryerler. 2Mslmanlarn fethedip, gayri Mslim ahaliyi cizye karlndaisknettikleriyerler. 3Balangta Mslmanlarn meskn bulunduklar fakat daha sonra gayri Mslimlerin istila ve hkimiyeti altna geen yerlerdir. Ancak ben baz mteahhirin limlerin unu zikrettiklerini grdm. ayet (bu nc ksmda) zikredilenlerin iinde Mslmanlar, eriatle hkmetmekten men olunmuyorlarsa, oras daru'lslm'dr. Yok, Mslmanlar eriat hkmlerinden men olunuyorsa o belde daru'lkfrdr." 242 Allame bni Mflih yle der: "Mslmanlarn ahkmnn galip olduuherbeldedaru'lslm'dr.Yineahkamu'lkffarngalipolduu herbeldededarulkfrdr.Buikisinindndaisebir'dar'kavram yoktur." 243

240Mecmuatu'lFkhyye,5051 241KitabuUsuludDin,elBadadi 243KitabuAdabu'er'iyye 242RavdatuuTalibiyn,mamNevevi,

218

Aslen bu konuda kaynaklardan oka nakilde bulunmakta pek bir fayda yoktur. Zira bu meselede limler arasnda birok ihtilaf vardr.Bukonuyukapsamlbirekildebilmekiin,engzelmihenkve vazgeilmez l Mekke ve Medine'nin konumlardr. Mekke ve Medine'nin konumunu iyi bilen bir kii hangi blgenin daru'lslm, hangi blgenin daru'lkfr olduunu rahatlkla tespit edebilir. Bylece mezheplerin ihtilaflarndan kurtulup, meselenin hakikatini kavrar. Dikkat edilirse Reslullah'n hicretinden nce, gerek Mekke gereksedierbeldelerdarulkfrd.Bkonudahikimseninphesi yoktur. Allah Resl ve Mslmanlarn Medine'ye hicret etmeleri ve oradaslmdevletinikurmalarsonucuMedinedaru'lslmolmutur. Dolaysylaunudiyebilirizki,Mekkegibiirkahkmnnicraedildii her yer daru'lkfrdr. Medine gibi slm ahkmnn hkim olduu her yer ise daru'lslm'dr. Bu sylediklerimizin her Mslman iin bir mihenk ta olmas gerekir. Aksi takdirde hak ile batl denizleri birbirinekarr. Fkhi ihtilaflar gndemde tutan ve Mekke ile Medine'nin konumlarn tespit edemeyen bazlar, zerinde yaadmz Trkiye'nin daru'lslm olduunu, bazdan ise daru'lharp olduunu iddiaederekkonuhakkndabirokkarklayolamaktadrlar. Baz kimseler zellikle afii ulemesnn szlerini kendilerine deliltutarakylederler:"Biryerayetdaru'lslmise,tekrardaru'l harbe dnmez. Ya da slm'n iarlar mevcutsa, o yer daru'l slm'dr." Bu kimseler byle szlerle zerinde yaadmz kfr ve irk diyarn daru'lslm gibi gstermektedirler. Ancak bilinmesi gerekirkibutipsylemlerMekkeveMedine'ninkonumunaapakbir ekilde ters dmektedirler. Zira Mekke irk ahkm hkim olmadan nce Hz. brahim dneminde daru'lslm idi. Fakat kfr ahkmnn icra edilmesiyle daru'lkfre dnmtr. Bir de Allah Reslnn Mekke'denhicretetmesindenncesahabetarafndanslm'nbirok emri uygulanmakta idi. Ancak buna ramen Mekke yine de daru'l kfridi. 219

zellikle bugn baz kimseler bu ii sulandrarak iyice ar gitmiler; Trkiye'nin daha nce slm devleti olduunu, afilerin fetvasnagrebirbeldeninslmbeldesiolduktansonratekrardaru'l harbe dnmeyeceini, bundan dolay u anda da bu topraklarn daru'lslm olduunu iddia ederler. Elbette bu grlerine gre bu irk diyarn koruyup kollamak her Mslmann zerine vaciptir. Bilhassa bu devletin yklmas ve tarihe gmlmesi iin almak ise bykbirfitneciliktir. Bu tip szlerle mam afii ve ashabnn fetvalarn kendi karlar uruna kullanarak tuti ve Nemrudi devletlerini savunmaktadrlar. Aslnda bilinmesi gerekir ki, deil afii ulemas, slmtevhidindenhaberdarolanbirocukdahislm'asavaaanbu beldenindaru'lkfrolduunuidraketmektenacizdeildir.afileri, byle eriat dmanl ile alanm, laiklik ve demokrasi ile beslenmi bir devlete slm devleti demelerinden tenzih ve takdis ederiz.afilerin"biryerdaru'lslmolduktansomaartkdaru'lkfr olmaz"szndenmaksatlarise,hernekadarkfrehlibiryeriigal ederse,oyeryinedeMslmanlarnmlkolduudur.Mlkkfirlerin istilasyla Mslmanlarn elinden kmaz. Bu hibir zaman o yerde kfrahkmm icra eden, laiklii din olarak benimseyen bir devletin slm devleti olduu demek deildir. afilerin bu fetvalarnda gzetilen ama ise ehli kfre kar bir sava tevikidir. nk yer Mslmanlarndr. uhususuiyicebilmekgerekirki,mamafi'ninaslen"Biryer daru'lslm olduktan sonra artk daru'lkfr olmaz" eklinde bir fetvas yoktur. Zira elUmm isimli kitabnda mam afii, bizzat bu szn tersini sylemektedir. Bu fetvay zikreden bni Hacer el Heytemi'dir ki, o afi'yi yanl anlad iin byle bir sz sylemitir. Bu hata konusunda, Arap diyarlarnda geni apl bir doktora almasdahiyazlmtr. Burada yle komik bir durum sz konusudur. Aslen Trkiye Cumhuriyeti'ne daru'lslm diyenler Allah'n dinine gre byk bir su iledikleri gibi, kendi devletlerinin kanunlarna gre de bir su 220

ilemektedirler. nk ada (!), laik, demokratik T.C'ne slm devletiyadaeriatdevletidemekonugericiliklesulamaktrki,buda kendiyasalarnagrebykbirsuunsurudur. Yaplanaratrmalaragrednyazerindeyaklak200'eyakn devletbulunmaktadr.Bunlardanikisiharidierlerininhepsibirdin zerinedirler.KimisiYahudikimisiisehrstiyanvs...ancakFransave Trkiye bu devletler iinde dinsiz iki devlettir. Zira Fransa 1789'da ihtilaldensonrakatolikliibrakplaikliibenimsemitir.Trkiyeise, 1924'te slm ve Hilafet devletini brakp laiklii benimsemitir. Hal byleikennaslbylebirdevleteslmdevletidenilebilir!Buresmen Trkiye Cumhuriyeti'ne bir iftiradr.. Bu devlete slm devleti diyen belametelerihakkndamevcutkanunveyasalarnuygulanponlarn cezalandrlmas gerekir. Fakat mevcut sistemin sahipleri bunu asla uygulamazlar.nkbueitfetvalaronlarnhkimiyetivevarlklar iinbykehemmiyettamaktadr. Burada dier bir husus ise ehli kfr tarafndan istila edilen topraklarn daru'lharp diyerek hemen terk edilmemesi gerektiidir. Zira kfr ehli tarafndan igal edilmi topraklar onlarn elinden almak iin byk bir mcadele vermek tm Mslmanlar zerine vaciptir. Bununla beraber kfr ahkmnn icra edildii topraklar slmbeldesiolarakisimlendirip,budevletlericanlarylavemallaryla koruyanlarbykbirdalaletiindedirler. Bu cehalet bataklna gmlm kimselerin daru'lslm ve daru'lharp konusunda ortaya attklar phelerden bir tanesi de onlarn u szleridir: "Bir diyarda ezan okunmas, namaz klnmas serbestiseveibadetyerleriherkeseaksabylebeldelerdaru'lkfr deil, bilakis daru'lslm'dr. Bundan dolay iinde yaadmz lke de daru'lslm'dr. nk bu topraklar stnde ezan okunmas serbesttir. Camiler aktr ve herkes dininin gereklerini zgr bir ekildeyerinegetirmektedir." Butipgayrislmifikirlerortayaatankimselerencelikleunu sorarz: Acaba bugn dnyann neresinde ezan okunmas yasaktr? Avrupa'nn tm devletlerinde ezann aktan okunmas serbesttir. 221

Hatta Avrupa devletlerinde kiiler istedikleri gibi giyinip, istedikleri gibi davette bulunabilmektedirler. ayet bir belde zerinde ezann okunmas orasnn slm beldesi olduunun almeti ise; o halde dnyann hemen hemen btn devletleri slm devleti ve btn topraklarslmbeldesidir.nkbugnhemenhemendnyannher yerinde ezann okunmas serbesttir ve camiler aktr. Elbette bunun tek sebebi ise, ne okunan ezanlarn ne de ak olan camilerin beeri ideolojilerebirzararolmamasdr. 222

EHDKAVRAMI
"Allah yolunda ldrlenlere sakn 'ller' demeyin. Tersine onlar diridirler, ama siz farknda deilsiniz." (2, Bakara Sresi/154) Bugn zalim tuti gler tarafndan en ok istismar edilen kavramlardanbirtanesidehiphesizehidkavramdr.Birtaraftan slmaveslmdeerleresavaaanzorbadiktatrler,diertaraftan halklarnn dini duygularm istismar ederek slm kavramlar kendi lehlerindekullanmaktangeridurmamlardr.Elbettebuistismarnen nemli sebeplerinden birisi de kendi saltanatlarn koruyabilme arzusudur. Biz burada bir taraftan slma ve slm deerlere sava aan dier taraftan da Kur'an kavramlar istismar eden Firavunlarn byle bir tutum sergilemelerinin sebepleri ve sonular zerinde durmaktan ziyade, bu istismarn nne geebilme adna Kur'an bir kavram olan ehidlik kavram hakknda hak olan bilgileri vermeye alacaz. ehid kelimesi "ehede" fiilinden bir sfat olup,"Allahyolunda ruhunbedendenayrlmas"demektir. Allah yolunda kiinin cann seve seve feda etme ameliyesine "ehadet"denilmesininsebebihakkndaslmlimlerifarklgrler bildirmilerdir. limlerden bir ksm Allah katnda hem diri hem de ahidolduuiinbuisminverildiinisylemiler;birksmiserahmet meleklerinin ehidlerinlmndehazr olmalarndandolaybuismin verildiinisylemilerdir. 244 Yine slm limleri ehidlii ksmda incelemilerdir: Bunlardan ilki; hem dnya hem de ahiret ehididirler. Kfirlerle savarken muharebe meydannda len kimseler bu birinci

244bniAbidin,Muni'lMuhta

223

ksmdadrlar. Dnya da cenazeleri ykanmaz, zerlerine cenaze namazklnmaz.Ahiretteiseehidecrialrlar. kinci grup ehidler, ahiret ehididirler. Deprem altnda, boularak ya da maln mdafaa urunda lenlerdir. Ahirette ehid hkmndedirler lakin dnya da cenazeleri ykanr, zerlerine namaz klnr. nc grup ehidler ise, Allah rzas iin deil nefsi arzular iin ya da riyakrlk ve hret iin savaanlardr. Bu kimseler dnya ehididirler. Sadece dnyada ehid muamelesi grrler, cenazeleri ykanmaz ve namazlar klnmaz. Ancak ahirette bunlarn ehadetten hibirnasipleriyoktur. Cumhur limlere gre ehidin cenazesi ykanmaz ve zerine cenazenamazklnmaz.Hanefimezhebinegreise,namazlarklnr amaykanmazlar. ehadetveehidlikhakkndabuksabilgilerdensonraehidin Allah katndaki deeri ve ehadetin fazileti zerine durmakta fayda vardr.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah yolunda ldrlenlere sakn 'ller' demeyin. Tersine onlar diridirler, ama siz farknda deilsiniz." (2, Bakara Suresi/154) Bu ayetin tefsirinde yazdklarnn her kelimesini yaantsyla ortayakoyanehidSeyyidKutubyledemektedir: "Bu hakkbatl savanda ehid decek erler olacaktr. Allah yolunun ehitleri... Aziz ve sevgili ller... Onurlu ve tertemiz ller... Gerekten Allah yolunda cihada kanlar; bu savata canlarn feda edenler en erefli kalplilerin, en ar ruhlularn ve temiz vicdanllarn oluturduu bir kafiledir. Allah yolunda ldrlen bu sekin ncler aslndaldeildirler,diridirler.Buyzdenonlardan'ller'diyesz etmekdorudeildir.Onlannesomutolarakvenededuygusalplnda l saymak yerinde deildir. Dudaklarmzdan ve filimizden rastgele dklen basmakalp bir kelime ile onlara 'l' demek caiz deildir. Onlar bizzat yce Allah'n ahitlii ile "canl"drlar. O halde mutlaka yayorlardr. 224

Onlarzahirde,gzngrdnegreldrler.Fakatlmnve hayatnmahiyetlerinibusathi(yzeysel)vezahiribakbelirleyemez. Hayatta olmann, diriliin bata gelen belirtisi etkinlik, byme gelime ve srekliliktir. lmn bata gelen belirtisi ise pasiflik, durgunlukdonukluk ve kesintidir. Allah yolunda ldrlenlerin, urunda ldrldkleri hakk davay destekleme konusundaki etkinlikleri belirgin bir etkinliktir. Urunda can verdikleri dnce onlarn kanlar ile sulanarak sreklilik kazanr. Bu fedakr insanlar lmsemeklekendilerindensonragelecekolanlanglvedevaml bir etki altnda brakrlar. Buna gre ehitler; hayat deitirme ve ynlendirme konusunda aktif, srkleyici ve etkin birer unsur olmaktadevamederlerki,hayattaolmannbatagelenniteliibudur. Buadanonlarhereydennceinsanlanndnyasndageerliolanbu objektifbakasynndenyayorlar,diridirler. Sonra onlar Rabbleri katnda da diridirler. Bu dirilik ya anlattmz itibarladr veya ne olduunu bilmediimiz baka bir itibarladr. Yce Allah'n "Onlar diridirler, fakat siz farknda deilsiniz" buyruu ile onlann yaamakta olduklarn bildirmesi, bu konuda bizim iin yeterlidir. nk szkonusu hayatn mahiyeti, snrl ve yetersiz insan idrakinin tesinde ve zerindedir. Fakat onlarndiriolduklankesindir. Onlar yayorlar!.. Diri olduklan iin br ller gibi ykanmazlar. ehit derken giydikleri elbiseler ayn zamanda kefenleriolur.nkykamak,lmceseditemizlemekiindir.Oysa onlar yaadklarna gre temizdirler, lm kiri zerlerine bulamamtr. Dnyadaki kyafetleri, ayn zamanda mezardaki elbiseleridir.nkhalhayattadrlar. Onlar yayorlar... Bu yzden ldrlmeleri ailelerine, dostlarnavearkadalarnaargelmez.Onlaryayorlar!..Ailelerinin, dostlarnnvearkadalarnnhayatlarnakatlmaktadevamediyorlar. Yayorlar!.. Bu yzden arkada braktklar kalplere, ayrlklar zor gelmez;buolayfazlabytmezler;buycefedakrlkonlaraylgnlk alamaz. 225

Sonra onlar diri olmalarnn yannda, Rabbleri katnda itibarl birer konuk olarak arlanrlar, orada en stn ve en bol mkfatlar ile dllendirilirler. Nitekim Mslim'de yer alan bir hadise gre, Peygamberimiz yle buyuruyor: "ehidlerin ruhlar, yeil bir ku halinde,Cennet'tedilediklerigibigezerler.Sonra,Ar'naltnaaslm olankendilerineyaklarlar.Rabblerionlaramuttaliolurvebuyurur: 'Neistiyorsunuz?'Onlarderlerki:'EyRabbimiz,nearayalm?Senbize hibirkulunanasibolmayaneylerbahettin.'SonrayceAllahonlara yine ayn soruyu tekrarlar. steksiz braklmayacaklarn grnce derlerki:'EyRabbimiz,bizitekrardnyayadndrp,lnceyekadar seninyolundacihadettirmeniistiyoruz.'Rabbleride:'Benonlarnbir dahadnyayadndrlmeyecekleriniyazdm'buyurur. 245 ehidliin ve ehadetin faziletine dair Reslullah (s.a.v) yle buyurmaktadr: Hz.Enes(r.a)anlatyor:"Reslullah(s.a.v)buyurdularki: "Cennete giren hi kimse dnyaya geri dnmek istemez, yeryznde olan her ey orada vardr. Ancak ehid byle deil. O, mazhar olduu ikramlar sebebiyle yeryzne dnp on kere ehit olmaytemennieder." 246 EbuKatde(r.a)anlatyor:"Biradamsordu: 'Ey Allah'n Resul, Allah yolunda ldrldm takdirde, btnhatalarmrtlecekmi?' Reslullah(s.a.v): Evet, sen sabreder, mkfaat bekler, geri kamadan ileri atlr vaziyette olduun halde ldrlrsen!' diye cevap verdi. Ve adama sordu:'Naslsormutun?' Adam sorusunu aynen yeniledi. Bunun zerine Reslullah (s.a.v)szleriniyletamamlad:

246Buhar,Cihd5,21;Mslim,mret108,109,(1877);Tirmiz,Fedilu'1Cihd 13,(1643) 245FiZilali'lKur'an;1/285

226

'Evet, (kul) borcu hari, btn gnahlarn affedilecek. Zira Cebrilbuhususubanahaberverdi!'" 247 RidbnuSa'd,ashabamensupbirindennaklenanlatyor:"Bir zt Reslullah'a gelip: 'Ey Alah'n Resl, niye ehid dnda kalan m'minlerkabirdeimtihanedilirler?'diyesordu.Reslullahucevab verdi: 'ehidin lm annda tepesinin stnde kl parltsn hissetmesiimtihanolarakonakfidir.'" 248 Reslullah (s.a.v) yle buyurmutur: "ehidin lm (darbesinden) duyduu zdrab sizden birinin imdikten duyduu zdrapkadardr." 249 Buradanemlezerindedurulmasgerekendierbirhususise udur: Acaba her savata len ehid midir? Baknz bu konuda da SeyyidKutubyledemektedir: Fakat bu yaayan ehidler acaba kimlerdir? Onlar "Allah yolunda"ldrlenkimselerdir.SadeceAllahyolunda!Allah'tanbaka hibir hedefe, hibir gayeye, hibir cazibeye iinde yer vermeksizin... Srf yce Allah'n indirdii bu gerek uruna. Srf yce Allah'n yasallatrd bu sosyal dzen uruna... Srf O'nun setii bu din uruna.... Sadece bu yolda ldrlenler... Baka herhangi bir yolda, bakaherhangibiryaftaaltndayadabuamacabakabirhedefveya baka bir yafta ortak ederek ldrlenler hep!.. Gerek Kur'an, gerek hadislerbunoktaysrarlavurgulamaktadr.Taki,vicdanlardaenufak bir phe, en zayf bir kuku krnts kalmasn, vicdanlarda sadece Allahkalsndiye. NitekimsahabilerdenEbuMusaEar(Allahondanrazolsun) yle eliyor: "Bir defasnda Peygamberimize adamn birinin kahramanln kantlamak iin, tekinin kabile taassubu uruna ve bir bakasnn da gsteri iinde savat, bunlarn hangisinin Allah yolunda olduu soruldu. Peygamberimiz bu soruya karlk: 'Kim

247Mslim,mret117,(1885);Muvatta,Cihad31,(2,461);Nes,Cihd32,(2,33) 248Nes,Ceniz112 249Tirmiz,Fedilu'lCihd216,(1668)

227

Allah'n sz ycelsin diye savayorsa o Allah yolundadr' buyurdu." 250 YinesahabilerdenHz.EbuHureyre'nin(Allahondanrazolsun) bdirdiine gre; "Adamn biri bir gn Peygamberimize: 'Ya Reslullah, birisi dnya meta elde etmek iin Allah yolunda cihad etmek istiyor, hakknda ne buyurursunuz?' diye sordu. Peygamberimiz,adama'Onahibirsevapyok'diyecevapverdi.Adam ayn soruyu kere tekrarlad. Peygamberimiz de her defasnda kendisine'Onahibirsevapyok'karlnverdi." 251 te yandan yine Hz. Ebu Hureyre'nin bildirdiine gre Peygamberimizylebuyuruyor: "Allah yolunda cihad etmek amac ile sefere kan kimse hakknda yce Allah 'Eer o kulumu, srf cihad amac ve bana olan iman ile peygamberlerime inanm olmas sefere karm ise kendisini ya Cennet'e koyacam veya kazanm olduu sevap ve ganimetle birlikte ayrld evine dndreceim kesindir' diye gvenceveriyor. Muhammed'in nefsini kudret elinde tutan Allah adna yemin ederek sylyorum ki, Allah yolunda savarken yaralanan kimse, kyametgn,Allah'nhuzurunayaralandgnkhaliilebenzikan rengindemiskgibikokusalarakgelir. Muhammed'in nefsini kudret elinde tutan Allah adna yemin ederek sylyorum ki, Mslmanlar skntya sokacam bilmesem Allahyolundasavamayagidenbirtekseriyedenbilegerikalmazdm. Fakat benim Mslmanlar tehizatlandracak imknm olmad gibi onlar da kendi imknlar ile tehizatlanarak benim peimden gelemiyorlar, o zaman da bana katlmamak arlarna gidiyor. Muhammed'in nefsini kudret elinde tutan Allah adna yemin ederek sylyorum ki, Allah yolunda savap ldkten sonra dirilerek bir

250Buhari,Mslim,mamMalik 251EbuDavud

228

daha savap lmeyi ve yeniden dirildikten sonra bir kere daha savaplmeyiisterdim." 252 teehidlerbunlardr!YanisrfAllahyolundacihad.amacile sefere kanlar... Allah yolunda savamaktan, O'na kar besledikleri imandanveO'nunpeygamberlerinionaylamaktanbakahibirniyetin seferekarmadkimseler...tebuyzdenPeygamberimiz(saltve selm zerine olsun) ran asll bir gencin, ranll anlsn diye savamasn,cihadmeydanndarkilevnmesiniknamtr. Abdurrahman b. Ebu Ukbe'nin anlattna gre, ran asll bir azadl olan babas yle diyor; "Peygamberimiz ile birlikte Uhud savana katldm. Mriklerden birini ldrdm. Arkasndan Aln unu, ben ranl falanm' diye nara attm. Bunun zerine Peygamberimiz bana dnerek; 'Ben falanca Ensar'l gencim deseydin ya! nk bir kavmin yeeni de onlardandr, bir kavmin klesi de onlardandr'buyurdu." 253 Grld gibi Peygamberimiz (salt ve selm zerine olsun) muhacirlere yardmc olmaktan baka bir sfatla vnmekten (bilindii gibi Ensar aslnda bu anlama gelir) ve bu dini desteklemekten baka bir yafta, bir slogan altnda savamaktan holanmyor.tecihadbudur. Yalnz buuurdasavaanehidolurve yalnzbuehidlerlmez,yaamayadevamederler. 254 Bilinmelidir ki ehidler ancak Allah'n kelimesinin ycelmesi, irkin kkten silinip tevhid bayrann dalgalanmas urunda lenlerdir. Beeri ideolojilerin, Allah'n indirdii hkmlerle hkmetmeyen idarelerin bayra altnda yaplan bir sava ne slm savadr, ne de bu uurda len kimseler ehiddirler. Zira ehadet Kur'anbirkavramolup,slmdininehasbirterimdir. ubirgerektirki,giritedebelirttiimizgibisonzamanlarda slm'a sava am, slm'a ve slm deerlere her daim dmanlk yapan tuti gler tarafndan en ok istismar edilen kavramlardan

252Buhari,Mslim,mamMalik 253EbuDavud 254FiZilali'lKur'an;1/287,31/2728

229

bir tanesi hi phesiz ehid kavramdr. Tarih boyunca firavn sistemlerinuaklarnnennemligrevlerindenbirtanesikendibatl rejimlerini ayakta tutabilme adna toplumlarnn dini duygularn smrmekveistismaretmekolmutur.Birtaraftanslm'nemriolan tesettre sava aan bu batl sistemler, dier taraftan kendi saltanatlarnn ikamesi iin lenleri slm bir kavramla vasflandrarakehiddiyeisimlendirmektedirler. Aslnda bu ikiyzllk tarih boyunca tm zalim diktatrlerin ortak tavrdr. Tarih boyunca tm tuti gler, zorba diktatrler bir taraftanbtnhayatlarnslm'aveslmdeerlerekarsavamaya adarlarken, dier taraftan da halklarnn dini duygularn istismar etmekten geri durmamlar ve tam bir mnafklk rnei sergilemilerdir. Bunun en arpc rneini uan slm topraklan olarak isimlendirilen birok lkede grmekteyiz. Zamanmzn bu tutlar bir taraftan Allah'n apak haramlarm toplumlarna mbahlatrmlar, Allah'n indirdii hkmleri bir kenara atarak kendi yanlarndan uydurduklar kanunlarla insanlan sevk ve idare etmeye balamlar, demokrasi denilen kfr dinini allayp pullayp insanlara gzel gstermeye almlar, kendileri ne kar mcadele eden muvahhidleri ya zindanlara atmlar ya da ldrmler, dier taraftan ise kendi karlar uruna olduu srece slm'a ve slmi deerlerebalolduklarmgstermeyealmlardr.Vemnafkln en belirginletii nokta ise ite ehid ve ehadet kavram zerinde olmutur. Btnyle slma saldran bu zorba tutlarn, kendi batl dinlerinin ayakta kalmas iin mcadele edip bu uurda lenleri Kur'anbirterimleehidolarakisimlendirmeleribuikiyzllnen belirginhalidir. Sonuolarak,ehidlikKur'anbirkavramdrvesadeceAllah'n dinininycelmesi,tevhidbayranndalgalanmasiinmcadeleeden ve bu uurda len kimselere mahsustur. Bunun haricinde Allah'n dininedmankesilmi,hayatnizamolanKur'an'birkenaraatarak kendi anayasalarn kutsal kitap edinmi sistemlerin elemanlarn ve

230

muhafzlarn bu uurda ldkleri takdirde ehid diye adlandrmak slmhibirtemeledayanmayanmnafkabirtutumdur.

CHADKAVRAMI
"Ey iman edenler, sizi ac bir azaptan kurtaracak bir ticareti gstereyim mi size? Allah'a ve Reslne iman edip mallarnz ve canlarnzla Allah yolunda cihad ederseniz; eer bilirsenizbusiziniinokhayrldr."(61,Saff/1011) Cihadkelimesilgatte"mcadele,meakkat,zorluk,g,kiinin btn g ve kuvvetini harekete geirmesi" gibi anlamlara gelmektedir. 255 Hanefi limleri stlhi olarak cihad kavramn yle tanmlamaktadrlar: "nsanlan slm dinine davet etmek ve kabul etmeyen kimselerle mal ve can ile savamaktr." 256 bni Abidin bu tanmbirazdahagenitutarakAllahyolundakfirlerlesavamakve kiinin Mslmanlara malyla canyla, fikirleriyle destek vermesi, onlannsaysnartrmasdrdemitir. 257 Hanefimezhebidndakalanlimlerdecihadkavramnstlhi olarak buna yakn ifadelerle tanmlamaktadrlar. Mesela afiler yle bir tanm getirmektedirler: "Cihad slm'n zafer kazanmas iin kfirlerlesavamaktr." 258 Bilinmelidir ki, slm'da cihadn ok nemli ve ayr bir yeri vardr. Zira slm'n yeryznde izzeti ve erefi cihad ahkmnn uygulanmasnabaldr.Cihadslmkalesinikoruyan,Mslmanlarn mallarn,rzlarn,kanlarnmuhafazaaltndatutanbirsurdur.Gcn,

256elBedayi7/97,FethulKadir4/276 257bniAbidin3/336 258Asaru'lHarb,31

255Muhtaru'sShahsy:132,Mfredatsy:138

231

erefin ve stnln tek yoludur. Burada sayamayacamz pek ok faydasndan dolay Kur'an ve snnette cihad amelinin faziletine dair birokayetvehadismevcuttur.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah'nyolundahakkylacihadedin."(22,Hacc/78) "Allah, mminlerden, canlarn ve mallarn, kendilerine cennet vermek zere satn almtr: Allah yolunda arpacaklar da ldrecekler ve ldrlecekler. Bu, Tevrat'ta da, nil'de de Kur'n'da da Allah'n kendi zerine yklendii bir ahittir. Allah'tan ziyade ahdine riayet edecek kim vardr? O halde yaptnz alveri ahdinden dolay size mjdeler olsun! Ve ite obykkurtulubudur."(9,Tevbe/111) "Ey iman edenler, sizi ac bir azaptan kurtaracak bir ticareti gstereyim mi size? Allah'a ve Resulne iman edip mallarnz ve canlarnzla Allah yolunda cihad ederseniz; eer bilirsenizbusiziniinokhayrldr."(61,Saff/1011) Ayetlerde olduu gibi birok hadisi erifte de cihadn stnlneveonunAllahkatndakiamellerinenfaziletlisiolduuna deinilmitir. Reslullah'a (s.a.v) "En faziletli amel hangisidir?" diye sorulunca O: "Allah ve Reslne iman etmektir" buyurmu; "sonra hangisi faziletlidir?" diye sorulmu, "Allah yolunca cihad etmektir" buyurmu; "sonra hangisi faziletlidir?" diye sorulunca "kabul olunan hatr"buyurmutur. 259 Cihadn bu derece faziletinden dolaydr ki Reslullah (s.a.v), Allahyolundaehidolmaytemenniederekylebuyurmutur: "Muhammed'incamelindeolanAllah'ayeminederimki;Allah yolunda gaza etmeyi ve ldrlmeyi, sonra tekrar gaza edip ldrlmeyi, sonra tekrar gaza edip ldrlmeyi temenni ediyorum." 260 zlerek belirtmek isterim ki; bugn slm mmeti dnyann her yerinde mazlum bir halde ezilmekte, esir edilmekte, ikence grmekte,zulmemaruzkalmaktaveldrlmektedir.slmtopraklan

259BuhariveMslimEnesbinMaliktenrivayetetmilerdir. 260BuhariveMslimEbuHureyre'denrivayetetmilerdir.

232

btnyle laikler, siyonistler ve faistler tarafndan igal edilmitir. slmmmetininelindebirkardahitoprakalmam,btnyeralt kaynaklan kfirlerin kontrolne gemitir. Bir taraftan siyonist yahudilerFilistin'ielegeirmiler,Filistinhalknazulmetmektedirler; diertaraftanbykeytanABDAfganistan'aveIrak'agirmi,oluk ocuk demeden insanlara zulmetmekte ve ldrmektedir. Reslullah'n buyurduu gibi kfr artk tek bir millet olarak, dnyannbtnyzeyindeslm'a,slmideerlereveMslmanlara saldrmaktadr. zc olan bir nokta ise, hal kfirlerine kar direnen mcahidler tm dnya yzeyinde terrist olarak sulanmaktadrlar. Ve btn bu ac durumun en byk sebebi de Mslmanlarn cihad ahkmndan habersiz olmalan ve cihad terk etmeleridir.slmmmeticihadgibizirveolanbirameliterketmenin karlnbugnokarbirekildedemektedir.

CihadnKsmlar
slmlimlericihadbeayrksmdaincelemilerdir: Birinci Ksm: lim ve ta'lim cihadddr. Hi phesiz bu, cihadn en nemli admlanndan bir tanesidir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Her kabileden bir taife toplansa da dinde fkh tahsil etseler ve kavimleri dndkleri zaman onlar korkutsalard ya. OlurkiAllah'nazabndansaknrlar."(9,Tevbe/122) Bu ayetin tefsirinde mam Kurtubi, "Bu ayeti kerime ilim talebininvucubuhususunda aslibirdelildir"diyerekayetintefsirinde ilmeveonunfaziletinedairuzunuzunaklamalardabulunmutur. Reslullah (s.a.v) ilim elde etmek hakknda yle buyurmaktadr:"Dnyaveiindekilerhepsimel'undur.AncakAllah'n zikri,onuretenverenenhari." 261 Yinebirbakarivayetteylebuyrulmaktadr:

261Tirmizi

233

Kesr bn Kays (r.a) anlatyor: Ben Dmk (am) Camii'nde Eb'dDerd'nnyanndaoturuyordum.Biradamgeldive:"EyEb'd Derd, Peygamberimizden rivayet ettiini duyduum bir hadisi erif iin Peygamberimizin ehri olan Medinei Mnevvere'den geldim" dedi. Eb'dDerd, geli amacnn bu olup olmadn renmek iin ona: am'abirticaretiingelmedinmi?diyesordu.Adam: Hayr,ylebiriiingelmideilim,dedi.EbDerda: Hadis renmekten baka bir i iin de mi gelmedin? diye sordu.Adam: Hayr, (rivayet ettiini duyduum hadisi erifi senden dinlemekten baka bir i iin gelmedim) dedi. Bunun zerine Eb Derd: BenAllah'nPeygamberindeniittimylebuyurmutu: "Her Kim bir yola girer ve onda ilim isterse, Ahali onun iin cennete giden bir yolu kolaylatrr. Melekler ilim renenlere, yaptklarndan holandklar iin, kanatlarn gererler. Gklerde ve yerde olanlar, hatta sudaki balklar ilim renen kimseye Allah'tan yardm ve ba dilerler. lim sahibinin bid'ten (ibadet edenden) stnl, ay'n dier yldzlardan stnl gibidir. limler, peygamberlerin varisleridir. Peygamberler ne dinar ne de dirhem mirasbraktlar,ancakilimmirasbraktlar.uhaldeoilmialanbyk birpayalmdemektir." 262 lmin bu ekilde ehemmiyetinden dolay mam Buhari, Sahih'indeimandansonrahemenilimkonusunagirmive"ilimszve ameldennce"diyebirbabamtr. 263 Bugn gerekten slm mmetinin en nemli ihtiyalarndan bir tanesi ilim renmek ve retmektir. Zira bugn mmetin zerindebulunduubukorkundurumunenbyksebeplerindenbir tanesi hi phesiz cehaletin yaygnlamas, insanlarn ilimden, onu renmek ve retmekten uzak kalmalardr. lmin azalmas ve

262EbDavut,lm,1;Tirmizi,lm,19;bnMace,Mukaddime,17 263Buhari,10.Bab

234

cehaletin yaygnlamas ister istemez mmetin byk bir karanlk iinde kalmasna yol amtr. Bununla beraber ilmi tahsil edip gerektii ekliyle renmeden retmeye kalkmak da ok byk bir cinayettir.Ziraslmdncesinininsanlartarafndanyanlvehatal anlalmasnntemelsebebi;insanlarnilmitahsiletmedenretmeye kalkmalardr. O halde burada uurlu Mslmanlara den en nemli vazife, cihad ahkmnn faziletine binaen, ncelikle Allah'n ayetlerini, Reslullah'n snnetini en iyi ekilde renmeleri, bu hususta gereken ilmi tahsil etmeleri ve daha sonra dabunu en gzel ekilde insanlara retmeleridir. te bu cihadn birinci ksmn oluturmaktadr. kinci Ksm: Tebli cihaddr. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Ey Peygamber! Sana Rabbinden her indirileni tebli et! Eer bunu yapmazsan onun eliliini yerine getirmemi olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktr. Emin ol, Allah, kfirleri muratlarnaerdirmeyecektir."(5,Maide/67) Reslullah(s.a.v)VedaHacc'ndayledemitir: "...Burada bulunan bulunmayana "ulatrsn. nk burada bulunan bu bilgiyi, kendinden daha iyi kavrayan birine ulatrabilir..." 264 "Allah'a yemin ederim ki ya iyilii emreder ktlkten de nehyedersiniz; ya da Allah banza yle bir azab indirir ki, o zaman Allah'aduaedersinizdedualarnzkabulolunmaz." 265 lim sahibi kimselerin kendilerinde mevcut ilmi insanlara ulatrmalar,onlararetmeleri,toplumlarilimleriyleiradetmeleri cihadn en nemli ksmlarndan bir tanesidir. Zira ancak bu eldlde slm davas yaylma zemini bulacak, yeni yeni fertlerle bu dava glenecektir. Bunun tesinde ilmin baolantevhid ilmini insanlara anlatmak, fertleri ve toplumlar buna davet etmek, tevhid miyle kuananherkesinzerineapakbirgereklilikolduuaikrdr.

264Buhari 265Mslim

235

Buradahemenhatrlatlmasgerekenhususise,teblicihadna kan bir ferdin ncelikle kuanmas gereken birtakm silhlarnn olduudur. Bu silhlarla kuanmayan ferdin her an esir dmesi sz konusudur. Bu silhlardan ilki, yukarda da belirttiimiz gibi ncelikle ilimden haberdar olmasdr. nsanlara slm' tebli etmek, iyilii emretmek ve ktlkten de nehyetmek ncelikle ciddi bir ilmi tedrisattan sonra gelmelidir. Zira tebli insanlara Allah'n hccetim ikame etmektir. Bu hccetin ikamesi ise ancak basiret zere ve ilmi donanmlaolmaldr. Bununla birlikte bir teblicinin en nemli silhlarndan bir tanesi de tebli ettii gerekleri diliyle deil btn organlaryla yaamas olmaldr. Bu adan evresindeki insanlara yaantsyla rneklik tekil etmeli ve bunun iin de ncelikle Reslullah'n (s.a.v) ahlkyla ahlklanmas gerekmektedir. Sznde doru, toplum ierisindegvenilirveemin,sabr,metanethilimvetevazuusahibibir kimse olmal, sz ve fiillerinde hikmet snrlar iinde davranmaya azamigayretgstermelidir. nc Ksm: Mal ile cihad etmektir. Allah Tel yle buyurmaktadr: "Ey iman edenler, sizi ac bir azaptan kurtaracak bir ticareti gstereyim mi size? Allah'a ve Reslne iman edip mallarnz ve canlarnzla Allah yolunda cihad ederseniz; eer bilirsenizbusiziniinokhayrldr."(61,Saff/1011) Cihad ile ilgili ayetlere bakld zaman Tevbe Suresi'nin 111. ayeti hari dier btiin ayetlerde nce mal ile, daha sonra da can ile cihad gemektedir. Bu hi phesiz apak bir debidir ki, cihad iin gerekli mali hazrl yapmak da cihadn en nemli ksmlarndan bir tanesidir. Bugn Mslmanlarn mali adan eksik olmalar sonucunda, gerek nce zikrettiimiz renme ve retme cihadndan geri kalmalar; gerekse de ileride zikredeceimiz cihadn dier ksmlarndan geri kalmalar mal ile cihadn nemini ak bir ekilde gzler nne sermektedir. Bu yzden Mslmanlarn zellikle 236

ilerinden bir kesimin bu hususa dikkat etmesi, mali adan glenmekiingereklimeruyollarabavurmasvedebununlaAllah yolundacihadetmesiennemligrevlerinbandagelmektedir. Drdnc Ksm: Siyasi cihaddr. Hi phesiz siyaset de bir cihaddr. Ancak malm olduu zere siyaset ya adalet zerine ya da zulum zerine bina edilir. Bizim bu drdnc ksmda zikrettiimiz siyasetadaletzerinebinaedilensiyasettir.Siyasetengenianlamyla toplumu idare etmek demektir ve bu idare tarz Allah ve Resl'nn indirdii hkmlerle olursa bu "adil siyaset" olarak isimlendirilir. Bununla birlikte ayet bu idare, gnmzde olduu gibi, Allah'n indirdii hkmleri terk etmek ve beer rn kanunlarla hkmetmek eklinde yaplrsa bu da zulm zere kurulmu bir siyasettir. slm'n, fertlerinden istedii ise beeri ideolojileri, insan rnkanunlaryeryzndenbtnylesilmekiinuravermesive yerine Allah'm indirdii hkmler zerine bina edili bir siyaseti hayata geirmek iin cihad etmesidir. Ancak esefle belirtmekte fayda vardr ki, bugn siyaset denilince ilk akla gelen bir taraftan kfr ideolojileriilehayattanzimetmek,diertaraftandaAllah'mdininden demvurmakanlalmaktadr. Beinci Ksm: Bu beinci ve son ksm kfirlerle bilfiil savamaktr.GenelolarakKur'an'Kerim'devehadislerdegeencihad kavram bu ksma girmektedir. Bilinmelidir ki, slm dmanlaryla savaarak yeryznde Allah'n indirdii hkmlerin hkim klnmas her Mslman zerine farzdr. Konuya girite de belirttiimiz gibi ayet kfirlerle bfi sava terk edirse bu, slm mmetinin btnyle kendisini yok etmesi demektir. Can, rz, mal kaybnn tek sebebiitebugnkfirlerletopyeknolaraksavanterkedilmesinden kaynaklanmaktadr. Bugn yeryznde Mslmanlarn camileri kapatlm,ibadetyerleriyklm,btnvarlklargaspedilmi,rzve namus gvenlikleri kalmamtr. Mslmanlar yeryznn hemen hemen her yerinde mustazaf konumuna dmlerdir. Bugn byk eytan ABD'nin gerek Afganistan'da gerekse Irak'ta yapm olduu cinayetler; yine ayn ekilde srail'in mazlum Filistin halknn btn 237

kutsallarna el uzatmas Mslmanlarn kfirlerle birfiil savamay terketmesinden kaynaklanmaktadr. Gerek Kur'an'da gerekse de hadislerde kfirlerle savamann farziyetine, bu ynde her trl hazrln yaplmasna apak delalet eden, kfirlerle savamak eklindesomutlaancihadnbubeinciksmnnterkedilmesihalinde Mslmanlarn neler kaybedeceini uzun uzun aklayan birok delil mevcuttur. Cihadnksmlarnbuekildeksacaakladktansonraburada deinilmesi gereken dier bir konu ise farziyet asndan cihadn ksmlardrki,slmlimleribuhusustacihadkavramnfarzaynve farzkifayeolmakzereikiksmdaincelemilerdir.Farzkifayeolan cihad, en z anlamyla slm ordusu tarafndan Mslmanlarn topraklarnnkorunmasyadageniletilmesiamacylagerekletirilen cihaddr. Ordu haricindeki dier Mslmanlara cihadn bu ksm farz deildir. Bununla birlikte slm devletinin halifesi genel olarak cihad arsnda bulunduu zaman kfirlerle savamak btn Mslmanlarn zerine farz ayn olur. Gnmzde olduu gibi Allah'n indirdii hkmlerle hkmeden bir devletin olmad durumlarda ise cihad btn Mslmanlarn zerine farz ayn hkmndedir. Mslmanlarn bir ksmnn yerine getirmesiyle dierlerinin zerinden bu grevin dmesi kesinlikle sz konusu deildir. Btn Mslmanlar gleri ve konumlar nispetince farz ayn olan bu cihad yerine getirmekle mkelleftirler. Bu mkellefiyettengeridurmakisenifakalametlerindenbiralamettir. Buradahatrlatlmasgerekendierbirhususisecihad ahkm yerinegetirilmedennceriayetedilmesigerekenartlardr: 1Cihad amelinin ilk ve en nemli adm, cihad iin gerekli hazrln yaplmasdr. Gerek imani, gerek nefsi, gerekse de mali ynden olsun Mslman bireyin cihad ahkmn hakkyla yerine getirebilmesi iin ncelikle zerine vacip olan gerekli hazrlklar yaparak ie koyulmas en nemli grevlerindendir. Zira unutulmamaldr ki, bir vacibin kendisi ile tamamland her ey

238

vaciptir. Nitekim cihad ahkmnn icra edilebilmesi iin gerekli hazrlnyaplmasnadairAllahuTelylebuyurmaktadr: "Ey inananlar! Onlara kar gcnzn yettii kadar Allah'n dman ve sizin dmanlarnz ve bunlarn dnda Allah'n bilip sizin bilmediklerinizi yldrmak zere kuvvet ve sava atlar hazrlayn. Allah yolunda sarfettiiniz her ey size hakszlkyaplmadan,tamamendenecektir."(8,Enfal/60) 2Bu noktada dier bir art ise sava olmamas iin ncelikle sulhu aramaktr. Zira sulh yapma imkn varken savalmamas ve sulharanmasAllahuTel'nnkesinbiremridir. "Eer onlar bara yanarlarsa, sen de yana ve Allah'a gven.O,phesiziitirvebilir."(8,Enfal/61) 3Cihad ahkmnn yerine getirilmesi iin yaplmas gereken dier bir art ise, nefsi dnyevi kirlerden uzak tutmak, ihls sahibi olmak ve sadece Allah'n kelimesinin ycelmesi iin cihad etmektir. Zira cihadn esas gayesi yeryznde fitnenin kalmamas ve Allah'n nizamnn hkim klnmasdr. Nitekim Reslullah (s.a.v) yle buyurmutur: "Kim Allah'n kelimesinin ycelmesi iin savarsa, onunsavaAllahyolundadr." Bu hadisten anlalmaktadr ki, vatanclk, rklk, ya da bir baka amala yaplan savalar kesinlikle Allah yolunda bir cihad deildir.

CihadnMertebeleri
Cihad ahkmnn drt mertebesi vardr. Bunlar ksaca u ekildedir. Birincisi; nefis ile yaplan cihaddr. Nefisle cihad yapmak kiinin nefsini slm ahkm zerine terbiye etmesi, nefsini dnyev isteklerekararmdrmasdr.Bucihadahkmnnilkmertebesidir. kincisi; eytan ile yaplan cihaddr. eytann vesveselerine kar aldanmamak, Allah ve Resl'nn emir ve nehiyleri dorultusundabirhayatsrmektir.

239

ncs;mnafklarlacihadetmektir.AllahuTelKur'an'da 750 ayetten fazla mnafklarn sfatlarndan bahsetmekte, onlarn Mslmanlar davalarndan alkoyduklarn bildirmektedir. DolaysylaMslmanbirkimsemnafklarakarsonderecedikkatli olmaldr. zellikle asrmzn mnafklarna kar ok daha dikkatli olmakgerekir.Ziradahancemnafklarmahkmbirdurumdaidiler. Ancak bugnn mnafklar hkimdirler. nceki mnafklar zayf gszdrler,uankimnafklariseglvekuvvetlidirler. Drdncs; kfirlerle cihad etmektir. Kfirlerle cihad zaman ve mekna gre deiir. ayet Mslmanlar gl ise bilfiil karlk vererek kfirlerle cihad ederler. Aksi takdirde ise tebli mangalar kurupizzetlibirdirenitebulunurlar. zellikleunubilmekgerekirki,uandabazblgelerdevurma krmatrndeyaplacakbircihadanlayMslmanlarabykzarar verebilir. Zira her ey tutlarn elindedir. Her an Mslmanlan yok edebilirler.Bugnbazcemaatlereyaptklargibigzeltaraflarnkt gsterip,terristilanedebilirler. uandurumumuzunMekkedevrigibiolduunuunutmayalm. O devirde Mslmanlarn izledii metodu bizim de izlememiz gerek. Aksi takdirde zarar krndan kat kat fazladr. O dnemin Mslmanlarnn grd ilenin bizi de beklediini unutmayalm. Hatta bize yaplan daha fazla olacan bilmemiz gerek. Zira o dnemde Ebu Cehillerin, Ebu Velidlerin istihbarat pek kuvvetli deildi.uantmdnyakefereleribirlemitekaileolmular.

CihadnEngelleri
Kur'an'n mektebinde cihad kavram ok deerli ve ehemmiyetli bir ibadettir. Hatta Allah Resl cihad tm ibadetlerin zirvesinde deerlendirmitir. Zira cihadsz bir din anlay slm'n yok olmas demektir. Cihadn terk edilmesi sonucu yeryz fesatla dolacak, kuvvetli olan zayf olam ezecek, zengin olan fakirin maln gasbedecektir.Cihadameliise,tmbufitneleriyokedip,adaletzere hkmeden slm devletinin kurulmas iin bir alettir. Cihad ahkami 240

sonucu kurulacak slm devleti, tm dnyaya rahmet ve adalet saacak,kfirMslmanayrtetmedenadaletiikameedecektir.Hatta bu devlette hayvanlarn hakkna dahi riayet edilmek zorundadr. NitekimBuhari'degetiizereReslullah(s.a.v)birkediyiabrakan kadnn cehenneme gireceini sylerek slm'da hayvanlarn dahi belirli haklar olduunu vurgulamtr. Dolaysyla slmi bir devletin varltmyeryznhuzurluvegvenierisindeyaananbirhayata sevkedecektir. slm devletinde hayvanlarn bile hakkna riayet edilmekteydi. Fakat slmn leme rahmet n grmemezlikten gelen baz yarasabeyinliler,slm'nnurunusndrmekiincihadtoplumlarn gznde ktleyip vahi bir hareket olarak gsterirler. Cihad denildiinde ilk akla gelen bir terr hareketidir. in asl zc yan ise, bugn kendini Mslman olarak isimlendirenlerin birou da cihadkartbunaralarakanmaktadrlar.ugnlerdeFethullahGlen isimli bir hocaefendi oturduu rahat koltuundan "Dnyada en ok nefret ettiim insan Usame b. Ladin'dir" demektedir. Nitekim hocaefendinin bu sz gazetelerde manet dahi olmutur. Acaba bu hocaefendi neden kendisine hibir zarar dahi dokunmayan ve kendisinden olduka uzak bir diyarda hayat srdren bir kiiden bu kadarrahatszolmaktadr? Bunun cevab bellidir. Zira Usame b. Ladin bugn dnya Mslmanlarna cihad ruhunu alamakta, mutlak kfre kar byk bir kyam sergilemektedir. Dnyay kendi tekelinde gren, insanlar sulu,susuz;byk,kk;erkek,kadndemedenldren,hapseden, zulmeden, yeryzndeki btn yer alt zenginliklerine sahip olma arzusuyla Mslmanlarn topraklarm ve yer alt zenginliklerini ellerindengaspedenbykeytanABD'yekartminsanlsavaa, cihada armaktadr. Buna karlk hocaefendi ise, rahat, scak villasnda, sinekkayd trayla Bediuzzaman Said Nursi'nin takipisi olduunuiddiaetmektedir.AcabastadSaidNursi,buhocaefendigibi rahat bir hayat srerek Mslmanlarn aleyhinde mi almakta idi?

241

Bildiim kadaryla stad Said Nursi, bir zindandan dier zindana atlarakmrngeirmitir. Dier taraftan sofilere gelince durum yine ayndr. Onlar da cihad ahkmn terrizm olarak isimlendirmektedirler. Yaanm u olaybugnsufihareketininenbandabulunanbireyhindahicihad ahkmndannekadarhabersizolduunugstermektedir. Bir gn cihad ahkmn hakkyla kavram iki gen muvahhid Menzil tarikatnn lideri olan Muhammed Raid'e giderek onu cihad etmeye arrlar. eyh Raid onlar dinledikten sonra: "Allah Kur'an'da kendi elimizle kendimizi tehlikeye atmamamz gerektiini sylyor.Sizbuayetemuhalifhareketediyorsunuz"der.Bunakarlk genler eyhin ayeti yanl anladn, bu ayetin zellikle dnyann peindenkoarak,cihadterketmeksuretiylekendielinizlekendinizi tehlikeye atmayn anlamna geldiini sylerler ve btn tefsir kitaplarnda geen mehur Ebu Eyyb elEnsari'nin bu ayete dair anlattklarneyhinkendisineizahederler.Buna karlkeyh efendi hemen"sizfitnecisiniz"diyerekkzarvegenlerikovar. te bugn peinden binlerce insan srkleyen hoca efendilerinveeyhlerindurumu!Bunlarcehaletleriyleslm'ntemeli olan cihad ahkmn dahi tahrif etmilerdir. te byle toplumun nndehocaefendi,eyholarakbilinenkimselerdahibylebykbir cehalet iindelerken, toplumlarn bizzat kendilerinin de cihad ahkmna dair byk bir cehalet iinde kalmalarn ok grmemek gerekir.

CihadnHedefi
Cihadn hedefi insanlar ldrmek deil; bilakis diriltmektir. YeryznnbtnneAllahnhkmnhkimklarak,insaninsanca bir yaama sevketmektir. Bu mbarek ve kutsal davaya btn Mslmanlarn sahip kmas gerekmektedir. Her Mslmann ncelikle tebli vazifesini stlenerek bu davaya hizmet etmesi ncelikli grevidir. Tebli grevi, sadece limlere, hocalara mahsus,

242

bir grev deildir. Bilakis her Mslman bildii kadarn tebli etmeklemkelleftir. u olay, chadn hedefini ne gzel anlatmaktadr. Farsllarn komutanolanRstem,Rebib.Amre'ye:"Niinburayageldiniz?"diye sorar.Rebionacevabenyleder:"nsanlarkendilerigibiinsanlarn kulluundan kurtarp, dnyann darlndan rahatla, batl dinlerin zulmndenslm'nadaletineulatrmakiingeldik." Cihad ahkmnn hedefini en gzel anlatan hadislerden bir tanesi de udur. Resluah (s.a.v) yle buyurmutur: "Kim Allah'n kelimesininstnolmasiinsavarsa,iteoAllahyolundadr." te cihadn hedefi budur. Allah'n ahkmnn en stn olmas ve bunun sonucunda da insanlarn, kendileri gibi insanlarn kulluundan kurtularak sadece ve sadece lemlerin Rabbine kul olmalar. Cihad ahkmn hedeflerini maddeler halinde u ekilde sralamakmmkndr. 1Yeyznde Allah'n nizamm hkim klmak, beeri ideolojileri yok etmek, Allah'n indirdii ile hkmetmeyen kfirleri Allah'n hkmn tatbik etmeye armak ve bylece yeryznn btnndefitneninyokedilmesi. 2Cihad ahkmnn hedeflerinden bir tanesi de dmanlar pskrtmektir. ayet u an ABD'nin Afganistan'a, Irak'a saldrmas, Yahudilerin Filistin'i igal etmesi, Ruslarn eenistan' her gn bombalamasgibibirdurumszkonusuolduuzaman;itebylebir durumda btn Mslmanlarn dier Mslmanlara yardm etmesi farzdr. Yine zalimlerin mazlumlara zulmetmesi durumunda da Mslmanlarn mazlumlara yardm etmeleri farzdr. Zira mazluma dinisorulmaz.Aynekildeehlikfrbirslmbeldesinesaldrarako beldeyi daru'lkfre evirdikleri zaman da btn Mslmanlarn kfr ehline kar savamalar farzdr. te bugn laikler ve demokratlar tarafndan igal edilen btn beldelerde bu igalcilere kardurmakszncihadetmekfarzdr.

243

Sonu olarak slm davetileri, davetlerinin karsnda duran hertrlgcekarcihadetmekzorundadrlar.zelliklebugndavet erleri, tebli vazifelerine Allahu Tel'nn onlar vasflandrd u ayetteolduugibibyknemvermelidirler: "Siz insanlar iin km hayrl bir mmetsiniz marufu emreder,mnkerdennehyedersiniz."(3,Alimran/110) te marufun her trlsn emretmek ve mnkerin her trlsn nehyetmek suretiyle gerekleecek olan tebli vazifesi bugnenhayrlmmetvasfnzerindetamayamaedinenbtn Mslmanlara farzdr. Tebliden sonra isteyen Mslman kalr, isteyensekafir.... 3Cihadn bir dier hedefi de Allah yolunda ehadeti arzulamaktr.Zira ehadetAllah katndayksek bir derecedir. Ancak bu byk dereceye herkes ulaamaz. Ancak ihls ile daima ehadeti arzulayan kimse ancak bu dereceye ulaabilir. Reslullah (s.a.v) buyurur ki; "Cennete giren hi kimse dnyaya geri dnmek istemez. Yeryzndeolanhereyoradavardr.Ancakehidbyledeildir.O, sahipolduuikramlarsebebiyleyeryznednponlarcakezehid olmaytemennieder." 266 4Cihad ahkmnn bir dier hedefi ise sadk olan kimselerle yalanclarn birbirinden ayrlmasdr. Zira ehadeti arzulayan bir kimsenin tek hedefi insanlar kfr karanlndan kurtarp slm'n nuruna kavuturmaktr. Tabii ki bu da bedelsiz olmaz. ehid ise, kann, terini, gzyan dkerek bu hedefini, bu iddiasn dorulamaktadr. Aksi takdirde herkes dorulardan olduunu iddia edecek, buna karlk saflar karacaktr. Bunun iin ehidlik insanlarnbirbirinitanmasiinbirelektir. te davalarnda dorulardan olduunu ortaya koyma adna sahabiler birok eziyet ve ikenceye maruz kalmtr. Bedir, Uhud, Huneyn gibi savalarda yzlerce ehid vermilerdir. Ve sonuta yalanclarladorularbirbirindenayrlmtr.

266Buhari(3/208),Mslim(13/24)veTirmizi(1640)EnesbinMalik'tenrivayet

etmilerdir.LafzBuhari'yeaittir.

244

CihadTerkEtmeninZararlar
Bugn Mslmanlar cihad ibadetini terk ettiklerinden dolay dnya btnyle mstekbirlerin eline gemitir. Bugn dnyann zulm ve fesadla kapl olmasnn, kfirlerin yeryzn kan glne evirmelerinin, Mslmanlarn evlerine kadar girmelerinin en byk sebebi hi phesiz Mslmanlarn cihad ibadetinden yllardr geri durmalardr. Bununla beraber cihad ibadetinin terk edilmesi birok manevi hastala da sebep olmutur. Cihad ibadetini terk etmenin zararlarnuekildesralayabiliriz. 1Cihad ibadetinin terk edilmesi sonucu kfr her yere hkim olmutur. Bugn dnya kfr ideolojileri olan demokrasi ve laikliin igalialtnagirmitir.Tarihtegrlmeyenirkeitleriniyaadmz toplumlardagrmekmmkndr.Tutlarslmtopraklarndakendi kanunlarm hkm srmekteler, insanlar kendi uydurduklar kanunlarla idare etmeye almaktadrlar. Allah'n eriat tamamen yeryznden silinmi, Kur'an' bir defter mesabesine getirilmitir. nsanlar artk lemlerin Rabbi'ne deil, birbirilerine ibadet etmektedirler.tetmbukaranlntek sebebicihadibadetininterk edilmesidir. 2Hz. mer ne gzel sylemitir: "Allah (c.c) bizleri slm'la ereflendirdi,ayetizzetibakayerdeararsakAllahbizilemderezil klar." te asrmzn Mslmanlar Allah'n kitabna, Reslullah'n snnetinesahipkmadklarndandolayhilafetmakamndanderek zelil oldular. zzeti yanl yerde aradklarndan dolay zilletin dibini boyladlar; ekonomi, siyaset, sosyal hayat ve dier konularda zillete dtler. Tabii bu zillet sadece dnya hayat ile snrl deildir. Ahirette daha iddetli bir aalk ve azab vardr. te hem dnya da hem de ahirette bu alalmln tek sebebi cihad ibadetinin terk edilmesidir.Reslullah'nuhadisi,iindebulunduumuzdurumune gzel aklamaktadr: bni mer Reslullah'tan (s.a.v) yle iittiini rivayetetmitir:"nsanlarcimrilikyaparken,faizlealveriyaparken, 245

ineklerin kuyruuna yaprken, Allah yolunda cihad terk ederken Allahonlarnbanaylebirbelagetirirkidinlerinegeridnmedikleri sreceobelaykaldrmaz." 267 3Cihad ibadetini terk etmenin bir dier zarar ise Mslmanlarnhrriyetlerinibtnyleyitirmeleri,maddivemanevi deerlerini kaybetmeleri, hayvandan fark olmayan bir hayat srdrmeleri olmutur. zzet ve eref u an ayaklar altndadr. Mslmanlar ruhen, bedenen, siyaseten tamamen kklemilerdir. mitsizlikson derece hkim... Davay iyi renip toplumu aydnlatan arclar son derece aznlkta... Daha da zc olan gece gndz demedenokuyandahislm'yanltasavvuretmekte... Bunun neticesinde ise, Allah'n dinini dier milletlere tebli etmekle mkellef olan Mslmanlar, yaantlaryla insanlarn slm'a girmesinidahiengellemektedirler. Msterikler Ezher niversitesine geldikleri zaman Msr limlerinden M. Abduh onlara yle demitir: "Sizi slm'a davet etmeden nce unu bilmenizi isterim. slm g ve kuvvettir. Bizim toplumumuzisesonderecezayfvegszdr.slmilimvebilimdir. Bizim toplum son derece cahil ve kltrszdr. Bizim slm'la alakamz sadece dildedir. Artk Mslman olup olmamak sizin tercihinizdir."AllahuTelnegzelbuyurmaktadr: "Ey Rabbimiz! Bizi o kfr edenlere fitne yapma. Bizi bala ey Rabbimiz! nk sen yegne glsn, hikmet sahibisin."(60,Mmtahine/5)

YardmnSebepleri
Allah Tel insanlar kendi nefislerini deitirmedikleri srece onlarzorladeitirerek,onlarayardmetmez.Zirabylebirdurumda imtihann hibir anlam kalmayacaktr. Nitekim Allahu Tel yle buyurmaktadr:

267Msned

246

"Gerek u ki; insanlar kendi i dnyalarn (ve hallerini) deitirmedike, Allah onlarn durumlarn deitirmez." (13, Radd/11) Bundan dolay slm limleri yardm kapsn aan anahtar vasflarnylesralamlardr: 1Tmphelervebelalarakarsarslmayanhakikibirimn sahip olmak. Rabbimiz hayat rehberimiz Kur'an Kerim'de yle buyurmaktadr: "Muhakkak ki Allah iman edenleri mdafaa edecektir. nkAllahhibirhaini,nankrsevmez."(22,Hac/38) 2Allah'nkanunlarnyeryzndenkaldrp,beerikanunlarla hkmeden, Mslmanlar hor ve hakir grp onlara zulmeden kfirlerekarilm,iktisad,teknolojikvebunabenzeralanlardabtn imkn ve g nispetince hazrlk yapmak. Rabbimiz yce kitabnda ylebuyurmaktadr: "Siz de dmanlarnza kar gcnzn yettii kadar kuvvet ve svari at hazrlayn. Bununla hem Allah'n dmann hemdekendidmannzkorkutunuz."(8,Enfal/60) 3Akll,zekiveuyankolmak,Reslullah'n"M'minbirylann deliindenikikeresrlmaz"dsturugereincehareketetmek,biran iindahiolsagafletekaplmamak.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Kfirler arzu ederler ki siz silhlarnzdan ve eyalannzdan gafil bulunasmz da size anszn bir baskn yapsnlar..."(4,Nisa/102) 4Mslman mazlumun sahibi zalimin ise ba dmandr. BakabirdeyimleMslmanbirahsiyet,mustazaf,kimsesiz,aresiz kimselere kar btn gc ile yardm etmeye alandr. Bununla beraber kfirlere kar ise son derece izzet sahibi, aln ak ve ba diktir.Neredeveneekildeolursaolsunyardmisteyenhermustazafa el uzatp yardmna komak bir Mslmanm vazifesidir. Ve Allah'n yardm da byle bir Mslmn ulaacaktr. Baknz Rabbimiz yle buyurmaktadr:

247

"Ey iman edenler size ne oldu ki Allah yolunda seferber olun denilince yere arlatnz? Yoksa ahiretten vazgeip dnya hayatna m raz oldunuz? Fakat ahiretin yannda o dnya hayatnnzevkipekazbireydir."(9,Tevbe/38) 5Yardmn dier bir sebebi ise tek saf olmak, bir binann tulalar gibi saf tutmaktr. Zira bugn tm yeryznde insanlar byk bir zulm ierisindedirler. Demokrasi ye laikliin bataklnda boulan toplumlar kendileri iin bir kurtarc aramaktadrlar. Byle birzamandaMslmanlarnbtnihtilaflarbirkenarabrakaraktek bir vcut gibi hareket etmeleri gerekmektedir. Ancak bu ekilde Allah'n yardmna ve zellikle de sevgisine mazhar olabirler. NitekimAllahuTelylebuyurmaktadr: "Muhakkak ki Allah kendi yolunda kenetlenmi bir bina gibisafolarakarpanlarsever."(61,Saf/4) 6Allah'n yardmna mazhar olabilmek iin dier bir art ise makbul bir amel ile hareket etmektir. Kiinin amelinin Allah katnda makbul olabilmesi iinse iki art vardr. Bunlardan birincisi yaplan amelin Allah'n kitabna ve Resl'nn snnetine uygun olmas; ikincisi ise ihls zere olmasdr. Kiinin yapt amel, eriatn prensiplerineuymadsreceboturvekendisindenreddedilir.ayet kiinin ameli Kur'an ve snnete uygunsa ancak Allah rzas iin deilse, kiinin amelinde ihls yoksa bu da o ameli iptal edecektir. BundandolaydavadaKur'anvesnnetetbiolmakveihlsolmadan yardmamazharolmakkesinliklemmkndeildir.AllahuTelyle buyurmaktadr: "KimiyilikyaparakkendiniAllah'ateslimederseonunecri Rabbinin katndadr. Bylelere hibir korku yoktur. Onlar mahzundaolmazlar."(2,Bakara/112) 7Yardmn dier bir sebebi ise sabrdr. Nefse ho gelmeyen zorluklara,eytannvesveselerine,ehlikfrneziyetveikencelerine karsabrsilhilesilhlanmakyardmnenbyksebeplerindendir. Zira sabrsz ve sebatsz hibir toplum tarihte r aamamtr. BaknzRabbimizbukonudaylebuyurmaktadr: 248

 "Ey iman edenler! Sabredin ve sabr yarnda dmanlarnz gein, rabtal bulunun. Hem Allah'tan korkun ki felahbulasnz."(2,Alimran/200)

BazphelereCevaplar
1Allah'n kitabndan habersiz, msteriklerin krntlaryla beslenen baz kendini bilmezler, slm'n zorla ve kl zoruyla toplumakabulettirildiiiddiasndabulunurlar.Butippheleratarak toplumlarslm'danuzaklatrmayaalrlar. Biz cevaben deriz ki; slm'n berrakl gne gibi ortadadr. Buberraklvenuruyarasalargremiyorsagneinnesuuvardr? ZiraAllahuTelapakolarakylebuyurmaktadr:"Dindezorlama yoktur."(2,Bakara/256)Yanihikimsedinegirmesiiinzorlanamaz. slm tarihinde Mslmanlar kfirlerden cizye alarak onlar korumulardr. Bu, onlarniftiralarnaak bir reddiyedir. Yine slm tarihinde yaplan savalar hep zulm ve ikenceler neticesinde yaplmtr. unu hatrlatmakta fayda vardr: slm dini merhalelere gretavralmtr.Kfirlerinikence,zulmvebasksnnolmadbir dnemdeyumuakszvehikmetiledavetslbunusemitir. "Rabbin yolunda hikmetle ve gzel nasihatle davet et, onlarlaengzelbirsuretlemcadeleyap..."(16,Nahl/125) Fakat ne zaman kfirler savaa bavurmular, ite slm da onlaraaynmetotlabavurmutur. "Ey Peygamber! Mminleri savaa tevik et. Sizden sabrl yirmikiibulunursaikiyzkiiyegalebealarlar..."(8,Enfal/65) Bununlabirlikteitidalieldenbrakmamtr... "Sizinle harp edenlerle Allah yolunda arpn, ama ar gitmeyin.nkAllahargidenlerisevmez"(2,Bakara/190) 2Baz kimseler tebli ve irad grevinin sadece limlere mahsus olduunu iddia ederek phe atarlar. "Siz insanlar iin km hayrl bir mmetsiniz; marufu emreder, mnker den nehyedersiniz."(3,Alimran/110)ayetinidelilolarakgetirerek,din

249

adam olmayan kimselerin din adna konuma hakknn olmadn iddiaederler. Cevaben deriz ki: slm'da din adamlar diye zel bir snf yoktur. Zira her m'min bir din adamdr. Din adam kelimesi Hristiyanlktan slm lemine ithal edilmitir. Bununla beraber herkesin rendii kadaryla tebli grevini yapmas gerekir. Zira AllahReslylebuyurmaktadr:"Bendenbirayetdahiolsarenin vetebliedin." 268 Bu hadisten aka anlald gibi herkes tebli yapmaya mkelleftir.slmbellikiilerintekelindedeildir. Delil olarak sunduklar ayete gelince; bu ayette geen "min" harfi hakknda slm limleri, bunun oul ifade ettiini sylemilerdir. Ancak mam Zemaheri ise "min" harfinin "baz" mnsna geldiini sylemitir. O halde bu ayetten anlalacak olan, ilmi meseleleri limlerin tebli etmeleri, genel meseleleri ise her Mslmannteblietmesigerektiidir.

Sonu
zlerek diyorum; mbarek cihad kavram da teki islmi kavramlargibitahrifeuramtr.Gerektoplumtarafndangereksede kendisini daveti olarak vasflandran kimseler tarafndan yanl anlalmtr. Davetilerin birouna gre cihad sadece ktaldir. ouna gelince cihad vurma, krma diye anlarlar. Kendini bu dava urunda yetitirmek, maln bu yolda vermek, davetileri eitmek, bu davay stlenecek ve nclk yapacak ehli snni yetitirmek gerektiini bilenveanlayanMslmnokazrastlanlr. unu bilmekte fayda vardr ki, Allah Resl'nn hayatnda slmdavasnnmerhaleleridrtksmablnr:lkmerhaleteblive tekilatn gizli oluudur. Bu merhale sene devam etmitir. kinci merhale tebli ak, tekilat gizlidir; bu merhalede tebli srf dille

268Mslim

250

yaplm, hicrete kadar bylece devam etmitir. nc merhale davaya kar gelenlere kar cihad yaplmtr. Bu Hudeybiye anlamasna kadar devam etmitir. Drdnc merhale tebli aktr, davaya kar gelenin haddi bildirilir. nsanlar durumla kar karyadr. Ya Mslmanolurlar, ya cizye verirler, yada kendileri ile savalr. Bu merhalelerde arc bir Mslman iin byk dersler mevcuttur. Zira Mslman, davasn zaman ve zemine gre ayarlar. Mesela Mslmanlar aznlkta olduu an davay da tekilat da gizleyebilir. Gl ve kuvvetli olduu an da ona gre hareket edebilirler. Aksi takdirde Mslmanlar terrist durumuna girerler. Dmanlardahakldurumdakalrlar.BuhikmettendolaySmeyye ve Yasir ehid olduunda Allah Resl: "Sabredin ey Yasir ailesi" demitir. Zira ayet Mekke ortamnda sahabe, Mekke irk devletine vursalard, onlarn sonu gelirdi. Dolaysyla mrikler istedikleri hedefe rahatlkla ulaabilirlerdi. Bundan dolay diyorum ki Trkiye gibi irk devletlerinde Mslmanlar zayf olduu iin bilfiil vurma hareketineteebbsetmemelerigerekir.zzetlibirmazlumiyetiinde sahabe gibi gece gndz demeden tutlarn kfr ve zulmlerini anlatmaldrlar. Aslen bir yeni dikilen fidan herkes rahatlkla kknden ekebilir. Ama zerinden seneler gemi bir aac ise kepeler zorla kkndenkazyabilir.HakezauandaMslmanlarnhalidebyledir. ZiraheryerdemstekbirlerMslmanlarnzaafiyethalindeharekete gemesini ve atma haline girmesini son derece isterler ki glenmeden kkn kurutsunlar. Mslmanm byle bir atmosferde okuyankdavranmasgerektakialmannsemeresinialsn. Baka bir taraftan mstekbirler mustazaflar davasndan uzaklatrmak iin baz tavizlerde bulunurlar. Orta bir yolu arayp uzlamaya alrlar. Mesela mstekbirler toplumun sibobunu indirmekiinnamaz,oru,hacgibiibadetleriserbestbrakrlar,kendi dzenini meru gstermek iin diyanet tekilatn kurabilirler. Sonra televizyonlara kp "camiler ak namaz serbest" deyip toplumu borlukarrlar.Bylebir,atmosferdemuvahhidbirMslmanbutip 251

hilelere kanmamaldr. Zira ayns Allah Reslune de yaplmtr. Reslullah'a bazen liderlik, bazen mal ve mlk teklif edilmi ve davasndan vazgemesi iin birok teklif sunulmutur. Ancak Allah Resltmbuuzlamaabalarnakarlkyledemitir:"Gneisa elime,aysolelimeversenizdedavamdanvazgemem!" Byle bir ortamda her muvahhid Mslmann byle bir tavr taknmas gerekir. Aksi takdirde bir ayla, birka kurula kiiyi satn alabilirler. Mslman undan da haberdar olmal ki dinde pazarlk olmaz. Uzlama Allah'n kanununda yoktur. Mesela mstekbirler Mslmanlara "biz size namaz, oru, hacc gibi ibadetleri serbest klarz,sizdekanunyapmaktavedierhayatalanndabizeitaatedin, devletimize destek olun, en azndan skt edin" deyip uzlamaya alsalarMslmankesinliklekabuledemez. Sonuolarak;yapmamzgereken,sahabilernaslsenelercedur durak bilmeden senelerce tevhidi anlatarak tutlarn maskelerini indirmilerse; bizler de bu ekilde hareket etmediimiz srece baarya ulaamayz. Kfirin kfrn renerek, hayatmz bunun tebliineadamal,neticeyiiseAllah'ahavaleetmeliyiz. 252

EZANKAVRAMI
AllahuEkber EhedEnlalahellallah EhedEnneMuhammedenReslullah Hayyeale'sSalah Hayyeale'lFelah AllahuEkber Lalahellallah Ezan, kelime olarak "duyurma, bildirme" mnasna gelen "Ezen" kknden gelir ve esas itibariyle dinletmek demektir. er' stilh olarak, "husus lafzlarla namaz vaktini bildirmek, duyurmak" mnasna gelir. Kurtub ve bakalar: "Ezan, kelimelerin azlna ramenitikadlailgilibtnmeseleleriiinealr"derveunlarsyler: "... Allah'n bykln ifadeyle balar. Bu ise Allah'n varln ve kemalini ierir. Sonra tevhidi beyan eder, irla reddeder. Sonra Muhammedi risaleti teyid eder. Sonra, ehadetten sonra husus ibadete arr. Zaten ehadetsiz ibadet binemez. Soma felaha yani kurtuluadavetederki,budaebedbekadr.uhalde,burada hiret hayatna iaret vardr. Sonra tekbir ve tevhid kelimeleri, ehemmiyetinebinaentakviyeiintekraredmitir." 269 Ezannkelimeleriveksamnsuekildedir: Allahu Ekber (4 Kere): Allah her eyden byktr ve btn eksikliklerdenmnezzehtir. Ehed en La lehe llallah (2 kere): Ben bilir ve ahitlikte bulunurum ki, Allah'tan baka hibir ilh, egemen g, otorite sahibi yoktur. Ben ahitlik ederim ki, Allah'tan baka btn ilhlar, otorite sahiplerini,beeriideolojilerireddediyorum.

269elCamiuLi'Ahkam

253

Ehed enne Muhammeden Reslullah (2 Kere): Ben bilir ve ahitliktebulunurumki,Muhammed(s.a.v)Allah'nresldr.Benim nderim ve hayatmn btnnde tbi olduum, itaat ettiim imammdr. Hayyeale'sSalah(2Kere):Haydibuyurunnamaza! Hayyeale'lFelah(2Kere):Haydibuyurunkurtulua! Allahu Ekber (2 Kere): Allah her eyden byktr ve btn eksikliklerdenmnezzehtir. Lalahetalllah(1Kere):Allah'tanbakahibirkanunkoyucu, otorite sahibi, snlan, gvenilen, sevgi duyulan ve ibadete layk bir ilhyoktur. Bilinmelidir ki ezan, byk bir fazilete sahip amellerdendir. ZirayukardaKurtubi'denyapmolduumuzalntdandaanlalaca zere; tevhidle balar ve yine tevhid ile biter. Tm insanlk iin ok mhim mesajlar tamaktadr. Gnde be vakit mezzinler Allahu Tel'nn her eyden byk olduunu, Allah'n kendisine yaktrlan btn eksik sfatlardan mnezzeh olduunu, her eyin sahibinin ve malikinin yce Allah olduunu, O'ndan baka stn bir g, snlacak,tapnlacak,otoritesahibihibirilholmadnsylerler. Yegnekanunkoyucu,hkmsahibiO'dur.Mutlakegemenlikkaytsz ve artsz O'na aittir. Muhammed (s.a.v) O'nun resl ve kendisi ile hkmolunmas iin gnderdii eriatinin teblicisidir. te bu muazzam mesajlar barndrmas sebebiyle ezann dinimizde ayr bir yeri ve fazileti vardr. Nitekim ezann faziletine dair Reslullah'tan birokhadisrivayetedilmitir.teonlardanbazlar... Hz. Eb Hureyre (r.a) anlatyor: "Reslullah (s.a.v) buyurdular ki:"nsanlar,eerezanokumakilenamaznilksafndayeralmadane (gibi bir hayr ve bereket) olduunu bilseler, sonra da bunu elde etmek iin kur'a ekmekten baka are kalmasayd, mutlaka kur'aya bavururlard." 270 Eb Hureyre (r.a) anlatyor: "Reslullah (s.a.v) buyurdular ki: "Namaz iin ezan okunduu zaman eytan oradan sesli sesli

270Buhr,Ezn:9,32,ehdt:30;Mslim,Salt:129,(437);Tirmiz,Salt:166

254

yellenerek uzaklar, ezan duyamayaca yere kadar kaar. Ezan bitince geri gelir. kamete balannca yine uzaklar, ikamet bitince geridnpkiiilekalbininarasnagirerve"unuhatrla,bunudn" diye alklnda daha nce hi olmayan eylerle vesvese verir. yle ki (bunakaplan)kiikarektkldnbilemeyecekhalegelir." 271 Eb Hureyre (r.a) anlatyor: "Reslullah (s.a.v) ile beraberdik. Bill (r.a) kalkp ezan okudu. (Ezan bitirip) susunca, Aleyhissaltu Vesselm:'Kimbununmislinikesinbirinanlasylersecennetegirer' buyurdu." 272 Bilindii zere T.C. bat hukuku ile idare edilen, demokratik, laikbirlkedir.slmiesaslarlahibirilgisiolmadgibi,slm'danve slmideerlerdenoldukarahatszolan,bununiintcumhuriyetin ilkkuruluundanbuyana,slmigrlentmdeerleresavaaanbir yapyasahiptir. T.C. kuruluundan beri, kimi zaman gerek slm limlerini daraalarnda sallandrm, kimi zaman da Kur'an' Kerimleri toplatpeeklereykleterekdalardayaktrm;samanlklardaKur'an reten limleri jandarma dipikleri altnda ikenceye tbi tutmu, Kur'an' ve slmi deerleri yasakladna dair kanunlar, tzkler karmtr. Yani laik, demokratik T.C. iin slmi deerler, yllar boyunca, en byk dman olarak grlmtr. 1924'te hilafetin kaldrlp yerine laik bir sistemin kurulmasndan soma ve bilhassa Halk Partisinin iktidara gelmesiyle camiler ahrlara evrilirken, ezanlardaTrkeokutulmayabalanmtr. Bugn laik sistem ayn ilk kurulduu gnk gibi slm'a ve slm deerlere kar dmanln ayn hzyla srdrmektedir. Bu dmanlk sonucunda laik sistem, Yce Allah'n haram kldn serbest, Allah'n helal kldn da yasaklamtr. Bunlardan birka rnek; slm'da zina, en byk gnahlardan biri olduundan dolay haram edilmiken, laik sistem kendi eliyle kadnlarn birounu, ruhsatl fahieler olarak piyasaya srm, genelev ve pavyonlarda

271Buhr,Ezn,4,Mslim,Salt:19,(389) 272NesaiEzan:34(2,24)

255

pazarlayarak zinay serbest brakmtr. Hatta bu sektrden vergi alarak onlar tevik etmi, vergi rekortmenlerini bu sektrden kartmtr. Faizle itigal etmenin Allah'a ve Reslne sava ilan etmek olduunu ve faizcilerin ebediyen cehennemde kalacaklarn bildiren Kur'ani geree ramen, demokratik T.C. laiklik adna, Allahn haram ettii bu irkin ve smrye dayal fiili serbest brakm, tevik etmi ve ekonominin temeli olarak kabul etmitir. Yine eytan (aleyhillane)'nin pislii olarak bildirilen kumar ve iki, laik sistem tarafndan gen beyinlerin uyuturulmas iin retilmi, cazip hale getirilerek piyasaya srlmtr. Tesettrn slm'da ok nemli bir yeri vardr, kadna kiilik kazandran, zinaya giden yollar kapatan,plaklkkltrnevekadntehireengelolan,ennemlisi deYceAllah'nemriolanbirfiildir.Laikrejim,laiklikadnaAllah'n emrettii bu fiile de sava am, okullara, i yerlerine tesettrlleri almamtr. Her frsatta tesettr ktleyerek kadnn mahrem yerlerini,dahadorusukadnnbizzatkendisini;tv,radyo,basnyayn organlarnda, sokakta tehir etmi, eski cahiliyye dnemlerinde olduugibikadnmeydanaatmtr. Evet, laiklik adna, bir taraftan slmi esaslara sava aan demokratik T.C. dier taraftan gnde be vakit muazzam akidevi mesajlar ieren ezan serbest brakm, gnde be vakit olarak kiralad mezzinleri vastasyla camilerden bu mkemmel mesajlarn haykrlmasna izin yermitir. lk dnemde Trke okuttuu ezann neden Adnan Menderes hkmetiyle Arapa okunmasnamsaadeetmitir?Acabaslm'ncandmanolanlaik sistemnedendinadamkisvesialtndakiralkgrevlilertayinediyor? Neden bir zamanlar toplatp eeklere ykleterek dalarda yaktrd Kur'an' Kerimleri, imdi Kur'an kurslarnda, daha nce jandarmaya dipiklettii kiilerin ocuklarna, torunlarna retiyor? Acaba sistemin sahiplerinin mantnda ya da sistemin kendisinde bir deiildik mi meydana geldi? Yoksa Allah'n indirdii hkmlerle hkmeden slmi hkmetler mi kuruldu? Yoksa T.C piman olup, kendine, tarihine ve kltrne dnmek, er'i esaslara m sarlmak 256

istiyor? Bugn er'i esaslarn hkimiyeti iin alan, Allah'n dinini yceltmek iin ura veren Mslmanlar zindanlara atlrken T.C neden kurduu Diyanet leri Tekat sayesinde camileri ak tutmakta,kiraladmftvevaizlerednyakadarparavermektedir? Tmbusorularnaltndaikicevapyatmaktadr.Bucevaplardan ilkini laik sistemin kurucular ve dnrleri, ok ak bir ekilde vermektedirler.Hemdeyazlolarak,hikimsedenekinmeden,bask altndakalmadan... Allah'ndinineverdiizararlavnen,slmdininedmanl ile mehur olan Cemal Bayar, "Ben de Yazdm" adl eserinde; mam Hatip Okullarn, Kur'an Kurslarn niin atklarn, ezan neden Arapa okuttuklarn ok ak bir ifade ile ortaya koyuyor. Bayar, smet nn'nn dt hataya dmeyerek, slmi deerlere sahip olduklarn zanneden halka, aktan aa dmanlk yapmyor, Kur'an' Kerimleri toplatp yaktrmyor, ezan Trke okutmuyordu. Bilakis mam Hatip okullar atryor, Kur'an Kurslarna izin veriyor, ezan Arapa okutuyordu. Ad geen eserinde btn bu yaptklar ilerledevrimbahesinisuladnifadeediyordu: "Bir barajn nnde biriken sular alt kanallardan tahliye edilmezse nasl ki bendini ykacaksa, slmi birikimin de bu kk ilerle dearz edilmemesi halinde Atatrk devrimlerini yerle bir edecektir." 273 zetolarakyukardaifadeedildiigibi,BayarveDP(Demokrat Parti)slm'nyadahalknyararnadeil,Atatrkdevrimleriyararna ezan Arapa okutuyor, mam Hatip okullar atryordu. Bu yaplanlarainandnsyleyenhalkn,laiksistemeitaatvesadakatini artrmayaalyorlard. Diertaraftanise,slmkonulardabykbircehaletinhkim olmas ve slm kavramlarn btnyle asl anlamlarn yitirmeleri neticesinde artk camiler camiliini, ezanlar da gerek anlamlarn tamamen kaybetmilerdir. nk slm'n sembol ezan, tm beeri

273"BendeYazdm"isimlikitabndan...

257

sistemlerin tarihe gmlmesi iin bir ardr. Camiler ise Allah'n dinininyceltilmesiiinbirparlamentoveistiareyeridir. Acaba bugn T.C'nin kiralk mezzinleri okuduklar ezann mnsn bip bunu insanlaracamilerde anlatmayakalksalar ne olur acaba? Kemalistlaik sistem acaba bu mezzinlere maa m verir, yoksaonlardirekzindanamatar...? te tm bu sorularn asl cevab ok ak ve bellidir. Ezan ve dier slmi kavramlar bugn gerek anlamlarn yitirmiler, insanlarnzihinlerindehibireyifadeetmezolmulardr.Bununiin ezann gnde defalarca aleni olarak okutulmasnda laik sistem iin hibir zarar yoktur. Bununla birlikte laik sistem bu cehaleti istismar etmi ve bununla cahil halk kitlelerini kandrmtr. Bugn zerinde yaamaya mahkm eddiimiz laik sistemin mrted bir sistem olduunu syleyen bir davetiye kar "daha ne istiyorsunuz, gnde be vakit ezan okunuyor, Camilerin kaplar sonuna kadar ak" gibi szler,buhusustalaiksisteminnekadarbaarlolduunuapakbir ekilde ortaya koymaktadr. Laik sistemin tebaas olan halk, slmi esaslar net olarak bilmediinden, yaplanlar kendi yararna zannetmi, bu yaplanlarn niin yapldn, kimlerin bundan yararlandn hala anlayamamtr. Aada anlatacamz u hikye bugn ezann gerek anlamn ne ekilde yitirdiinin en ak gstergesidir. ngilizler 1856 ylnnda Hindistan' igal ettikleri zaman, bir ngiliz komutan ehirde gezerken birdenbire baz sesler iitir. Komutann iittii ses mezzinlerin minarelerden okuduklar ezan sesleridir. Komutan panikleyerek hemen yanndakilere sorar: "Bu grlt ve barma nedendir?" Orada bulunanlar bunun mezzin olduunuveMslmanlarnamazaardnsylediklerindengiliz komutan tekrar sorar: "Bunun bizim hkimiyetimize bir zarar var mdr?"Oradabulunanlar,"Hayrefendim.Bununsizinhkimiyetinize hibir zarar olmaz, bilakis birok faydas bile olabilir" deyince komutanhemen"ohaldeemrediyorumsize.Bundansonrabirkakii beraberbarsn"der. 258

zlerek belirtmeliyiz ki, bugn Trkiye'de de okunan ezanlarnlaikKemalistsistemehibirzararyoktur.Bilakisbuezanlar laik sistemin hayatiyetim srdrmesi iin ok byk bir neme sahiptirler.

LMKAVRAMI
"Deki: Hi bilenlerle bilmeyenler bir olurmu? Ancak temiz aklsahibiolanlaranlar."(39,Zmer/11) Aslen slm dini ilme ve limlere ok deer vermi, ilmi ve limleri sevmeyi dini bir bor olarak telakki etmi, limlerin dier insanlardan kat kat stn olduunu bildirmitir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Eyimanedenler!Size: 'Meclislerde yer an.'denilinceyer an ki Allah da size genilik versin. Size 'Kalkn.' denilince de kalkn ki Allah sizden inananlar ve kendilerine ilim verilenleri derecelerle ykseltsin. Allah yaptklarnzdan haberi olandr." (58,Mcadele/11) "De ki: 'Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?'Ancak temizaklsahibiolanlaranlar."(39,Zmer/11) Reslullah (s.a.v) hadislerinde gerek ilmin gerekse limlerin stnlnedairokdefadeinmitir: "lim tahsil etmek maksadyla bir yola giden kimseye Allah Tel,cennetyollarndanbiriniaar.Melekler,ilimtahsiledenekar memnuniyetlerivetevzlarsebebiylekanatlarnyeresererler. Gklerdeveyerdeolanherey,hattasuiindekibalklar,lim iin Allah'tan rahmet diler. limin, ibadet eden kimseye stnl, ondrdndeki dolunayn grnen dier yldzlara stnl gibidir. limler, peygamberlerin vrisleridir. Peygamberler ne altn ne de

259

gm brakmlardr; onlar miras olarak sadece ilim brakmlardr. Kimilmialmsabykvedeerlibireyalmdemektir." 274 "Kim ilim tahsil etmek iin (evinden veya yerleim yerinden) karsa,geridnnceyekadarokiiAllahyolundadr." 275 "limlerpeygamberlerinvarisleridir." 276 Mehurbirszdeylegemektedir:"Yalimol,yatalebeol,ya dinleyenol,yadalimlerisevenlerden ol.Bunlarn dndabeincibir eyolma,yoksahelakegidersin." 277 Selef limlerinden bazlar bu szn hikmetini yle aklamlardr: "phesiz ilim, ilim ehlini sevmezse onlarn yok olmasn ister. Kim de ilim ehlinin yok olmasm isterse, yeryznde Allah'n nurunun snmesini ve fkn yaylmasn istemektedir ki bu apakbirhelaktir." AllmeAlielKariylenakletmektedir:"Kimsebepsizyerebir limebuzederseonunkfregirmesindenkorkulur." 278 Buksaaklamalardansonrausorularacevaparamaktafayda vardr.AcabaAllahveResltarafndanbykvgleremazharolan limler kimlerdir? Acaba btn mrlerini Arap dili zerine sarf ve nahiv ilimleriyle geiren, buna karlk tevhidden, Allah'n dininden bihaber, kfr ile slm' birbirinden ayrt etme kapasitesine dahi sahip olmayanlar ya da belam misali btn bilgilerini laik demokrat dzenlerin bekas iin harcayanlar, beer ideolojilerini reddetmeyip onlara itaat edenler Allah'n kitabnda vgyle bahsettii limlerden midir?AlahuTelylebuyurmaktadr: "Eerbilmiyorsanzzikirehlinesorun."(21,Enbiya/7) Acaba slm uurundan habersiz, tutlarn tuyann tanmayp onlar kollayanlar, kendisine bilmediklerimizi soracamz ehlizikirdensaylrlarm?

hadisno:223
275Tirmizi,lim,2 276Tirmizi 277Taberani,Bezzar

274 Eb Dvud, lm 1; Tirmiz, lm 19, hadis no: 2822; bn Mce, Mukaddime 17,

278Fkhu'lEkbererhi

260

Cevap olarak derim ki: Kur'an' Kerim'de otuz ayetten fazla yerdelimlerdenbahsedilmektedir.Yinebirokhadisierifteilminve limlerinfaziletibelirtilmektedir.VeAllahuTelapakolarak limi yletarifetmektedir: "Kullar iinde Allah'tan ancak limler korkar." (35, Fatr/28) Rebii b. Enes bu ayete dayanarak yle demektedir: "Allah'tan hakkylakorkmayanlarlimdeildirler." bni Abbas limi yle tarif etmektedir: "Allah'n murad ettii lim,Allah'azerrekadarirkkomayphelalihelal,haramdaharam olarak bilen, Allah'n emirlerini yerine getiren ve yaptklarnn hesabndabirgnAllah'avereceineinanankimsedir." mam Malik yle demektedir: "lim ok hadis ve rivayet ezberlemek deildir. lim Allah'tan hakkyla korkmaktr ki bu Allah tarafndankalbeatlmbirnurdur." Bu alntlardan akaanlalmaktadr ki, Allah'tan korkmadan beeriideolojilerinresmikleliiniyapanlarhibirzamannemmeti temsil ederler, ne de Allah'n Kur'an'da ve Reslullah'n (s.a.v) snnetinde zikrettii limlerdendir. Asrmzda laik ve demokrat devletlerin emriyle hareket eden belami tekilatlarn mensuplar kesinliklenelimsfatnahaizdirler,nedemmetitemsiledebilirler. Aslen byle kimselere soru sormak bile haramdr. Zira bunlar tuti dzenlerin emriyle hareket ettikleri iin, tutlarn heva ve heveslerine gre Allah'n dinini tevil baltasyla tahrif etmektedirler. Byle kimselerin bizzat kendileri hastadr ve tedaviye muhtatrlar. Nasl bakalarn tedavi edebilirler ki...? in dier bir boyutu da aslmda tm tutlar varlklarn byle belam sfatl kimselere borludurlar.BaknzmamGazaliyledemektedir: "Zalimlerinsaltanatnabalkadlarlailidlolmakharamdr. Zirabunlarzalimlerinharammalnalp,onlarngcnegkatarlar. Ve insanlar ilim kisvesi altnda zalimlerin etrafnda toplarlar. Zaten

261

toplumlar zalimlerin dzenlerine kul ve kle yapanlar bu kimselerdir." 279 HasanelBasri'yebirsorusorulur.HasanelBasrisoruyacevap verdikten sonra kardaki ahs "ama bizim limler byle cevap vermiyorlar"der.BununzerineHasanelBasriyleder:"limgece ibadet eden, gndzlerini orulu geiren, zhde brnm, taviz vermedenAllah'nhikmetiniyayankimsedir.te'Allahbirkimsenin hayrn murad ederse onu dinde fakih klar' hadisinde kastedilen kiilerbuvasflarasahiplimlerdir.Buvasflarasahipolmayanlarise marurlardandr." 280 Bu szden anlalaca zere lim; her daim iyilii emreden, ktlklerden sakndran kimsedir. Beer rn kanunlarn kfrn anlatan, Allah'n hkmn bir kenara brakarak teride, yasamada bulunan sahte rabblerin kfrn ve irkini bilip bunu insanlara aklayandr. Kii aksi takdirde ne kadar Arapa bilirse bilsin lim deil bilakis okumu cahillerdendir. Aslen gayri slmi dzenlere balanpkfrslmolarakinsanlarasunanlar,vaazvenasihatlerinde insanlaratevhidi,kfrveirkianlatmayp,ormanhaftasndan,iek yetitirmenin faziletinden bahseden, Allah'n arznda ilhlk taslayanlara kar kyama kalkmayp, zerinde yaad Allah'n indirdii ile hkmedilmeyen vatana ball savunanlar... Bunlar kesinlikle lim deil bilakis din hrszlardr. Baknz bu hususta tbiininndelimlerindenSaidibniMseyyebyledemektedir:"Siz lim geinenlerin devletle ili dl olduklarn grrseniz onlardan korkun.Ziraonlardininhrszlardr." Hal byleyken bu tip insanlaradin adna bir ey sormak yle dursun,zellikledinionlardanmuhafazaetmekgerekmektedir. unubelirtmektefaydavardrki,bugnilimadaltndatambir cehaletyaanmaktadr.ylekibazkimseler,ilimtahsilidenildiinde sadece Arapa dil kaidelerini renmeyi, nahiv ve sarf ilimleri ile uramayanlamaktadrlar.yleki,btnmrlerinisadeceArapdili

279hyauUlumiddi,"HelalveHaramkitab" 280Muni'lMuhta,

262

zerine ihtisas ederek geirirler. Ne Kur'an ilimlerden, ne hadis ilimlerinden, ne usul ilminden haberdardrlar. Daha da kts sahih bir tevhid inancna dahi sahip deildirler. nsanlara Allah'n dinini, tutlardanberiolmay,onlaraitaatetmemeyianlatmakyledursun; kendileri bile bu konulardan habersizdirler. Bilakis Allah'n dinini tahrif ederek, devlet yneticilerine itaat etmenin vacip olduunu, slm'a ve Mslmanlara yakn olan partilerin desteklenmesi gerektiinianlatrdururlar.Bunakarlkhakikitevhidibilincesahip Mslmanlariseradikal,tekfrcivehariciolarakisimlendirirler.te byle kimseler ne Allah'n kitabndan ne de Reslullah'n (s.a.v) hadislerinde vgyle bahsettii limlerden deildirler. Baknz Rgb elsfehani, Mfredt'nda ilmi u ekilde tanmlamaktadr: "lim, ameldin ykmllklere vukuftur ki, ancak bunlarn yerine getirilmesiiletamolur." 281 Bilinmelidirkienbykdiniykmllktutlarinkretmek, onlaraitaatetmemektir.Velimdehayatnnhibiralanndatutlara itaatetmeyen,onlarakarredtavrgsterenkimsedir.Amaneyazk ki gnmzn szde limleri, brakn tutlar reddetmeyi, onlarn saltanatlarnn kklemesi iin vahyi gerekleri tahrif ederek gereklerin stn rterler. Baknz mam Nevevi yle demektedir: "lim,er'iilimlerinsahibinedenilir.Kur'anokutan,nahiv,ryatabiri ilimleri, astronomi, matematik, mhendislik gibi ilimlere sahip ya da sarf,meani,beyangibiilimleribilenkiilerelimdenilmez." 282 ayet Arapa ilminde mtehasss olmak lim olmak iin kfi gelseydi, o zaman Arap diyarlarnda Arapa konuan herkesi lim olarak isimlendirmek gerekecekti. Yine ayn ekilde zellikle Mekke mrikleri btnyle limler topluluu olarak karmza kacakt. Zira bilindii zere Bedir savandan sonra mriklerden esir denler, fidye olarak Mslmanlardan on kiiye okuma ve yazma reteceklerdi. Acaba bu ortamda Mslmanlara Arapa okuma ve

281Mfredat,sy:93 282Muni'lMuhta,"Vasiyetbahsi"

263

yazmasn reten mriklerin lim olarak Mslmanlarn da cahil olarakmvasflandrlmasgerekir? Sonu olarak unu diyebiliriz ki, nasl ki zerinde yaadmz u topraklar slm diyar olmaktan kp, tutlarn diyar haline geldiyse, nasl daru'lslm tahrif edilerek daru'lharbe inklab etmise, birok Kur'an kavram da asli mnsndan btnyle uzaklatrlaraktahrifedilmitir. slm tarihi boyunca Mslmanlara nclk yapan, mmete rehber olan, toplumlar kfrn karanlndan slm'n nuruna karmak iin mcadele eden kimselere lim demliyordu. Fakat son zamanlardaslm'nsiyasetindenvehakikatindenhabersizolancahil toplumlarn hocalarna lim denilmeye baland. Bu ekilde lim geinen kimseler ise, bilerek ya da bilmeyerek beeri ideolojilerin varl ve kk salmas iin urap durdular. er'i ilimleri bilmenin aleti olan sarf ve nahiv minde ilerleyerek, kendilerini topluma lim olaraktanttlar.steristemezcahilhalkdabunlarauyarak, dininden sapt, tutlara kulluk eder hale geldi. Baknz mam Gazali yle demektedir: "Tahrif edilen be kavramdan birisi de ilimdir. nceden selef dnemindeAllah',O'nunayetlerinivesfatlarnbilenkimselerelim deniliyordu. Hatta Hz. mer vefat ettii zaman bni Mes'ud; 'Vallahi bugnilminondadokuzutoprakaltnagmld'demitir.Fakatdaha sonralar,bukavramtahrifedilipbazihtilafmeselelerdehasmlarile mcadeleedenleretahsisedildi,bukimselerelimdenildi.Buekilde bir mcadele sergilemeyenler ise lim saylmad. Ancak ilmin faziletinden bahseden ayet ve hadislerin ou Allah', Allah'n ahkmnvesfatlarmbilenkimselerilimolarakisimlendirmektedir. Aslener'iilimlerdenhabersizoluphasmlarilemcadeleedenlerne tefsir,nehadisnemezhepilimlerinibilmektedirler.tebumetodilim talebelerininounluunuhelakegtrmektedir." 283 mam Gazali'nin bu sznden aka anlalmaktadr ki, o dnemde dahi tahrif edilen kavramlarn banda ilim ve lim

283hyauUlumiddin,"limKitab"

264

kavramlargelmektedir.Ziralimvasfnhaketmeyenkiilerebusfat verilmekteidi.ayetbubykslmlimiuzamanmzgrseydine derdi acaba? Bugn tahrif edilen kavramlarn sadece be eyden ibaretolmadn,bilakisbelkitahrifedilmeyenbekavramkaldn, Allah'n dininin btnyle tevil baltas ile budandn grseydi ne derdiacaba? Hz.Aliyledemitir:"kiksminsanbelimikrmtr.(slm' yok etmilerdir.) Birincisi Allah'n hudutlarn aarak lim geinen kimseler,ikincisiisecehaletleibadetedenlerdir." Rabbanilimlerinsfatlarndanbazlarunlardr: 1Rabbani lim; ilmi, dnyalk elde etme adna tahsil etmez. Zira Reslullah (s.a.v) yle buyur: "Kim Allah'n raz olduu ilmi dnyay kazanmak iin okursa kyamet gnnde cennetin kokusunu alamaz." 2Zahirivebatiniszilezarasndabirmuhalefetyoktur. 3Ahretikazandranilimleredkndr. 4atafatl bir hayata dkn deildir. Bilakis her konuda iktisatldavranr. 5Yneticerleilidlolmazlar.irkdzenininhkimolduu bir toplumda, btn mrn toplumun irkten kurtulmas, Mslmanlarnirkbulaklarndanzarargrmemesiadnafedaeder. 6Hal ve hareketlerindan Allah (c.c)'tan korktuu bellidir. Rabbani vakarlarn devaml korurlar. Gereksiz konularda konumazlar. Dnya ve ahiretlerini ilgilendirmeyen tartmalara girmezler. 7Fetva vermede ok titiz davranrlar. Syledikleri her sz Kur'an ve snnetten bir delil zere sylerler. Zira onlar fetva vermenincanvermektendahazorolduunubilirler. 8Bid'atlerden kanarak selefi salihin gibi yaamaya zen gsterirler. Bunakarlkfasklimlerinsfatlarndauekildesralamak mmkndr:

265

1lmirenirkenveretirkengttklerigayednyalktr.Bu yzdentautisistemlerinrzalarnkazanabilmeadnailimtahsileder ya da retirler. Tauti sistemlerde aldklar dnyalk uruna da hak ilebatlbirbirinekarlatrrlar. 2Hibir zaman zleri ile szleri birbirini tutmaz. Allme ibni Kayyim bu tip alimleri yle tarif etmektedir. "Onlar cennetin kaplarnn zerinde oturarak insanlar szleri ile cennete, amelleriyledecehennemedavetederler. 3Devlet adamlarna yakndrlar. Mslman ya da kafir fark etmeksizindevletadamlarnayaknlkgsterirler. 4Btnhalvehareketlerindekibirlidirler.Onlargrenherkes kendisinizalimbirsultannyanndahisseder. 5Tautlarm arzularna uygun bir din anlay gelitirirler ve bunutoplumakabulettirmekiinhertrlteviliyaparlar. 6Gndemleridevamldnyazerinedir. 7Topluma ncelikli verilmesi gereken tevhid akidesinden bahsettiklerini hibir zaman gremezsin. Hibir oturumlarnda ya da vaazlarnda Allah'n indirdii hkmlerle hkmetmeyenlerin kafir, zalim ve fask olarak isimlendirildiklerini, zalimlere meyletmemek gerektiini, zalimlere meyledenlerin slam dininden ktklarn dile getirmezler.Kendilerinetautlartarafndanverilmigrevleriyerine getirmektenbakayaptklarhibiricratleriyoktur. Resulullah(s.a.v)butipkimselerhakkndaylebuyurmutur: "Deccaldendahadatehlikeliolanlarsaptrcdinadamlardr." mamGazalibuhadisedairyledemektedir."Deccalinfitnesi bu sarkl, cbbeli saptnclar kadar deildir. Zira deccalin konumu aktr. Fakat bu saptrclar dine kar dini kullanrlar. slam kisvesi allndadininhakikatinitahrifederler." 284

284hyauUlumiddin

266

TEVLKAVRAMI
Fkh usl limlerinin stilhnda "tevil" ak mndan tercih edilen mnyaevrilenbirkavramdr. ylebirdeliledayanrkitercih edilen mnakmnyadahagalipgelir. Tevil "evvele" fiilinin mastar olup dnmek mnsna gelmektedir. Fkh usl limlerinin stilhnda ise "tevil" ak mndan, tercihedilenmnyaevrilenbirkavramdr.ylebirdeliledayanrki tercihedilenmnakmnyadahagalipgelir. 285 Tevil iki ksma ayrlr. Sahih tevil ve batl tevil. Sahih tevilin sahih olmas iin baz artlar gereklidir. Zira bu artlardan birisi olmazsatevilbatiladnrvekabuledilmez. 1.Teviledilenlafzntevileelveriliolmasgerekir.Yanidelaleti zann olmas gerekir. Mfesser veya muhkem naslarda tevil geerli deildir.Ziratevilitihadkabuledenyerlerdeolur,delaletikat'iolan naslardatevilyolunabavurmakcaizdeildir. 2. Tevilin sahih ve kuvvetli bir delile dayanmas gerekir. Bylece lafz zahir mnsndan baka mnya evrilebilsin. Zira asl zahirle amel etmektir. Mesela bir hadiste Allah Resl (s.a.v): "l, ehlinin alamasndan dolay cezalandrlr." diye buyurmutur. Hz. Aie(radiyallahuanha):"Kimsekimseningnahndandolaysorguya ekilmez."ayetinedayanarakbuhadisikabuletmemitir. 3.Tevilyapankiiictihadehliyetinesahipbirkimseolmaldr. Yapt tevilin Arap lgatine ve er'i rf ve detlere uygun olmas lazmdr. 4.Tevilkat'inasslaramuhalifolmamaldr. 5.Tevilyolunagitmeyigerektirenmutlakbirdurumunolmas gerekir.Meselanassnzahirinindininzaruriolarakbilinmesigereken

285Bkz.Gazali,elMustasfa:1/387,Amidi,elhkam2/135,CrcaniTahrifat.

267

esaslarn ya da bir baka nassn zahirine muhalif olmas gerekir ki tevilyolunabavurulsunvemuhalefetortadankaldrlsn.

BatllKesinOlanTevillereMisaller
1. slm'a gre imama itaat etmek vacip, imama kar kmak ise Kur'an ve snnetin ak nasslar gerei haramdr. slm limleri ittifakenyledemektedirler:"Kimbirteviledayanarakimamakar gelirse o kii ya da kiiler asi saylrlar. Tevilleri batldr. Onlar ncelikle imama itaate armak ve phelerini def etmek gereklidir. ayet imama itaat etmezlerse bu kimselerle savalr. Hz. Ali'nin haricilerlesavamasbununengzelrneklerindendir. 2. Reslullah'm vefatndan sonra baz Arap kabileleri "Mallarndan bir sadaka al ki, bununla kendilerini temizleyip arndrm olasn. Onlara dua et. Senin duan phesiz onlara huzur ve gvendir. Allah hakkyla iitendir, bilendir." (9, Tevbe/103) ayetine dayanarak zektn Reslullah'a verilmesi gerektiini, Reslullah ld iin de zekt vermeyeceklerini iddia etmilerdi. Bilindii zere zektn vacip olduu Kur'an ve snnetin aknasslanilesabittir.Hz.EbuBekirbylebirtevillezektvermeyen kiilerle savam, onlarn mallarn ganimet olarak almtr. te bu olaydabatltevilebirrnektir. 3.lkmuhacirlerdenbirsahabeikiimiveHz.mer(r.a)ona krk denek vurulmasn emretmitir. Sahabe: "Bana vuramazsnz, aramzdaAllah'nkitabvar"der.Hz.mer(r.a):"Hangikitapikiien bir kimseye had uygulanmasn diyor?" deyince, sahabe de u ayeti delil gsterir: "man edip salih amel ileyenler, Allah'tan korktuklar, imanlarnda sebat ettikleri, salih amel ilemeye devam ettikleri, sonra Allah'tan sakndklar, imanlarndan ayrlmadklar, yine Allah'tan korktuklar ve iyilikte bulunduklar mddete, daha nce tattklarndan dolay kendilerine bir gnah yoktur. Allah iyilikte bulunanlar sever." (5,Maide/93)

268

Daha sonra ise yle der: "Ben bu ayetin mefhumunun altna giriyorum. Zira ben iman etmi, salih ameller ilemi, Reslullah (s.a.v) ile beraber Bedir, Uhud, Hendek vs. savalarda beraber olmuum ve bu ayetten anlalr ki kim byle yaparsa iki ona helaldir."Hz.mer(r.a):"Bununcevabnverin"dedi.bniAbbas(r.a) "Bu ayet iki haram olmadan evvel iki ien sahabeler hakknda inmitir. Senin tevilin batldr." Deyince, Hz. mer (r.a), "doru syledin.Fakatbununhakkndagrnznedir?"diyesorar.Hz.Ali (r.a): "ki ien sarho olur, sarho olunca samalar, samalad zamaniftiraeder,iftiraedeninhakk80denektir."der.Hz.mer(r.a) bufetvadansonraokiiye80denekvurulmasnemreder. Bakabirrivayettedeam'dabazkiilerikiimilervehelal olduunuiddiaetmilerveMaideSuresi'nin93.ayetinikendileriiin delil olarak getirmilerdir. Yine Hz. mer'in damad Kudame bin Mazundabuayetedayanarakikiimitir.Hz.mer(r.a)hepsinehad uygulamvetevillerinibatlolaraknitelemitir.ZiraharamllKitap, snnet ve icma ile sabit olan bir eyi baz ayetleri tevil ederek helalletirmekkesinliklemmkndeildir.Tmbutevillerbatldrve yapannyznearplr. Tevil kavram bugn en ok tevil edilen, dier bir anlamyla, tahrif edilen bir kavramdr. Zira bugn tevil ile tahrif tamamen birbirinekarm,tevilinyerinitahrifalmtr.Herkesimkendiheva ve hevesine uygun grlerin doru olduunu isbat sadedinde ayetlere sarlmtr ve bu ayetleri kendi istedikleri gibi tevil etmeye kalkmlardr. Allahu Tel'nn kitab lfzen korunmu olduu iin bu alanda istedikleri gibi hareket edemeyen batl ehli, ayetlerin mnlarnaynelmiler,bumnlaristediklerigibitevilederekkendi batl fikirlerini bununla delillendirmeye almlardr. Artk durum ylebirhalalmtrki,hernnegelentevilkapsnalarakAllah'n ayetleriniistedikleriyneekmektedir. Buradakonumuzgereignmzdetevilyoluylatahrifedilmi birkahususudilegetirmektefaydavardr.

269

ncelikle u gerei hatrlatmakta fayda vardr ki, bugn tevil silhna sarlp Allah'n kitabn ve Resulllah'n (s.a.v) hadislerini tahrif eden kesimlerin banda muasr Mrcie ehli gelmektedir. Bilinmelidir ki bu Mrcie fikri kanser hastal gibidir. Zira bunlarn tahrifleri neticesinde insanlarn kafasnda kfr ile iman denizleri tamamen birbirine karmtr. Muasr Mrcie'nin tevil yoluyla tahrif ettii naslarn banda Maide Suresi'nin 44. ayet, gelmektedir. Allahu Telylebuyurmaktadr: "Allah'n indirdii ile hkmetmeyenler kfirlerin ta kendileridir." Bugn Mrcie ehli bu ayetlerin Mslmanlar kapsamadn, Yahudi ve Hristiyanlar kapsadm, bundan dolay beeri kanunlarla hkmeden hkimlerin bu ayetin kapsamna girmediini iddia etmektedirler. Kimileri Allah'n indirdii ile hkmetmeyen, buna karlk tamamen beeri kanunlarla hkmeden hkimin, Allah'n kitabn yalanlamad ve hkmettii beeri kanunlarn doruluuna inanmad takdirde kfir olmayacan sylemektedir. Kimileri ise beerikanunlarlahkmedenhkiminbuhkmleriAllahnindirdii hkmlerden stn tutuyorsa kfir olacan, ancak Allahn hkmlerinin daha stn olduuna inanyorsa kafir olmayacan iddiaetmektedir. Aslnda burada bu iddialarda bulunan kimselere hemen u soruyu yneltmekte fayda vardr: Acaba bugn hangi hkime ya da parlamentere "siz Allahn indirdii hkmleri mi yoksa kendi kardnz kanunlar m stn gryorsunuz?" diye bir soru yneltebildiniz? Ne zaman bir hkime gidip de "sen bu hkmettiin kanunlar Allah'n kanunlarndan daha stn m tutuyorsun, yoksa Allah'n kanunlarnn m daha stn olduuna inanyorsun" diyebildiniz?Farzmisalbylebirsoruyneltsenizbilehangiidareci ya da hkim size toplumun gz nnde "ben Allahn indirdii hkmleri hor ve hakir gryorum. Bizim koyduumuz kanun ve yasalar Allahn indirdii hkmlerden daha stndrler" diye cevap verir? Hangi hkim size, "ben hkmettiim kanunlarn Allah'n 270

indirdii hkmlerden daha gzel olduunu dnyorum" diye cevapverir? Aslnda mesele gayet aktr. Dinin bu husustaki kesin kural; amel ile sz akt zaman sze deil amele baklmasdr. Kiinin bizzat ortaya koyduu fiiller szlerini yalanlyorsa, bu durumda kiinin sz deil ameli itibara alnr. Biz bu ayete yaplan phelere "Hkimiyet Kavram" balkl blmmzde gerekli cevaplar verdiimiz iin burada bunlarn tekrarna gerek duymuyoruz. Bu konuyu burada zikretmemizin sebebi ise ayetin tevil silhyla nasl tahrifedildiinitekrarhatrlatmaktr. Bugn en ok tahrif edilen ayetlerden bir tanesi de Bakara Suresi'nin195.ayetidir.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Allah yolunda mal harcayn da kendinizi ellerinizle tehlikeye atmayn ve gzel hareket edin. nk Allah gzellik ve iyilikedenlerisever."(2,Bakara/195) Bugnbirtakmkimselerdavaehlinekarbuayetikullanarak yle demektedirler: "Sizler nasl kendi elinizle kendinizi tehlikeye atyorsunuz. Hlbuki Allahu Tel bunu aka yasaklamtr. Sizler devlete kar gelerek kendinizi ok byk bir tehlike ile yzyze brakyorsunuz." te bu gibi szlerle suskunluu ve zilleti meru gstermeyealmaktadrlar. Hlbuki Ebu Davud, Nesai, Tirmizi, Elem Ebi mran'dan yle rivayetetmilerdir:Ebumranderd:"Rumehrindeidik.Karmza Rumlardan olduka kalabalk bir saf kardlar. Mslmanlardan da onlar gibi veya daha da fazla bir kalabalk karlarna kt. O srada Msr'dan gelen askerlerin banda Ukbe b. mir, genel komutan da Fudleb.Ubeydidi.MslmanlardanbirkiiRumlarn(Bizansllarn) safna bir hamle yapt ve onlarn arasna kadar girdi. Herkes yksek seslebarp:"Sbhanallah",dedi."Buadamkendielleriylekendisini tehlikeyeatyor."EbEyybelEnsarkalkpylededi:"Eyinsanlar! Sizler bu yeti kerimeyi bu ekilde anlyorsunuz. Hlbuki bu yeti kerimebizensarhakkndanazilolmutur.Allahslm'kuvvetlendirip slm'nyardmclaroalnca,birbirimizegizliceRasluah(s.a.v)'n 271

aramzda olmad bir srada yle dedik: 'Mallarmz sahipsiz kald, Allah da slm' glendirmi bulunuyor. slm'n yardmclar oalm bulunuyor. Mallarmzn banda dursak ve onlardan kaybolan slah edip yoluna koysak nasl olur?' Bunun zerine yce Allah Peygamberine bizim aramzda sylediimizi reddetmek zere: 'Allah yolunda infak edin, kendi ellerinizle tehlikeye atlmaynz' buyruunu indirdi. Buna gre tehlike, mallarmzn banda durmak, onlar yoluna koymaya almak ve gazay terk etmemiz diye aklanmoldu." 286 Reslullah'n(s.a.v)hadislerindenenoktahrifedilenhadisise phesiz "Kim Lailhe illallah derse cennete girer" hadisidir. Bu ve bunabenzerhadislerslm'ntemelinioluturmasnaramenyinede tevil baltasndan kurtulamamtr. Muasr Mreie'nin temsilcileri bu gibihadisleredayanarakslmntemeliniyktlar.Ziradurumonlarn dedii gibi bu hadisin zahirine gre olursa slm sadece birka kelimeden ibaret olur. slm'n hkimiyeti iin yaplan cihada ihtiya kalmaz. nk rahat yol varken zor yola ne ihtiya var ki? Bylece mrcie kafallar slm' birka szden ibaretmi gibi gsterdiler. Neticede kfr bayra slm topraklarnda dalgalanmaya balad, kfr kanunlar hkim oldu. Hlbuki slm limleri bu hadislerin tevilinikitaplarndaokakbirekildeaklamlardr. Vehb bin Mnebbih kendisine "La lahe llallah cennetin anahtardeilmidir?"diyesoranbirkimseyeucevabvermitir: "Elbette yledir. Ancak o aacak anahtarn dileri var ise... Bilindii gibi hibir anahtar disiz deildir. ayet sen dileri olan bir anahtar getirebilirsen o senin iin cennetin kapsn aacaktr. Aksi takdirdeisealmayacaktr." 287 mam Nevevi, "Kim La lahe llallah derse..." eklinde gelen rivayetlerhakkndauyorumuyapmaktadr: "SaidbniMseyyebveseleftenbirgrup'Buhadislerfarzlarve yasaklar nazil olmadan nce idi' demilerdir. Bazlar 'Bu hadislerin

286Kurtubi,elCamiuliAhkam 287Buhari,Cenaiz,3/109

272

mns kapaldr. Aklamaya ve izah edilmeye muhtatrlar' demilerdir. Baz limler "her kim ehadet getirirde onun hakkn ve farzlarn yerine getirirse'demilerdir. Hasan elBasriise bu hadisler piman olarak tevbe eden ve bu halde len kimse hakkndadr' demitir." 288 Ebu Amr bni Salah, sadece La lahe llallah demekle cennete girileceiniifadeedenhadislerhakkndayledemektedir: "Bu hadislerin, zahiri mnlarn tevil hususunda rivayetler, ravilerden dolay kusurlu ve eksik olabilir. Bununla beraber Reslullah (s.a.v) putperest kfirlere hitap ederken bir ksaltma yapmolmasdacaizdir." 289 MslimrihlerindenKadIyaz"nsanlarlaAllah'tanbakailh yokturdeyinceyekadarsavamaklaemrolundum.imdiKimAllah'tan baka ilh yoktur derse maln ve cann benden korumu olur. Hakkyla olmas mstesna. Ve hesab Allah'a kalmtr." 290 hadisinin erhindeyledemektedir: "Mal ve can dokunulmazlnn La lahe llallah diyenlere mahsus oluu imn icabetin ifadesidir. Bu szle kastedilenler Arap mrikleri olan putperestler ve bir Allah' tanmayanlardr. lk defa slm'a davet olunanlar ve bu uurda kendileri ile harb edilenler bunlardr.Lalahellallahkelimesinitelaffuzedenleregelinceonlarn dokunulmazl iin yalnz La lahe llallah demeleri kfi deildir. nk onlar bu kelimeyi kfr hafinde iken sylemektedirler. Zaten Allah'birlemekonlarnitikadlarcmlesindendir." 291 Yine Mslim rihlerinden Hattabi, bu hadis zerine yle demitir: "Malmdur ki bununla ehli kitap deil putperestler kastedilmitir. nk ehli kitap olanlar Allah'tan baka ilh yoktur derlerdeyinedetepelerindenklinmez." 292

288mamNevevi,SahihiMslimerhi2/167 289mamNevevi,SahihiMslimerhi2/168 290SahihiMslimerhi2/8,HadisNo:32 291mamNevevi,SahihiMslimerhi2/156 292mamNevevi,SahihiMslimerhi2/156

273

Genel olarakbu hadisler hakknda birok tevil yaplm, ancak kesinlikle bugnn tahrifileri gibi La lahe llallah kelimesi sadece kurubirsylemolaraktelakkiedilmemitir. Gnmzdetevilbaltasylatahrifedilenayetvehadisleredair verdiimiz bu rnekerden sonra unu belirtmek isteriz ki, slm'da hibir ey lsz deildir. Tevilin de slm nezdinde bir ls vardr. ayet bu ller dhilinde tevil yaplmazsa yaplan tevil tahriftenteyegitmez.BundandolaydrkislmlimleriMutezilenin, Haricilerin ve dier bid'at frkalarnn tevillerini kabul edip, onlar tekfir etmemilerdir. Fakat Mucessime, Mebbihe, Bahaiyye ve Kadiyanilerin tevillerini kabul etmeyip tahrif diye nitelemilerdir ve onlartekfiretmilerdir. unubilmektefaydavardrkitarihboyuncahikimsebirdelile dayanmadanhareketetmemitir.Herkesinkendisinegredoruyada yanl bir delili mevcuttur. Yahudiler "Ey srailoullan! Sizi lemlere stn kldm hatrlayn" ayetim kendilerine delil getirerek kendilerinin en stn rk olduklarn iddia etmilerdir. Hristiyanlar "sa, Meryem'e atlan bir kelimedir" ayetini kendilerince delil getirerekHz.sa'nnulhiyetiniispatetmeyealmlardr. Buradaunubelirtmektefaydavardr:Batltevilyacehaletten yadanefseuymaktankaynaklanr.Cehaletsahibikimselerayetihls zerehareketediyorlarsabuhatalarndandnebilirler.Zirakendileri ne yaptklar tevilin batl olduu ilmi bir izah ile akland zaman, ihls doruya dnmeyi gerekli klar. Ancak heva ve heveslerine tbi olaraktevilhastalnakaplp,vahyiesaslartahrifedenlerenekadar delil getirsen de fayda etmez. Bugn beeri sistemlerin kfrn gizleyipayetleritahrifedenlerindurumuneyazkkibuekildedir. Burada konuyu kapatmadan nce tevil ile ilgili olarak u kaidelerihatrlatmaktafaydavardr: 1)Mutlakmutlakolarakalmakgerekir. 2)Haberlerizahirizerinealmakgerekir. 3) Kelam mecazla deil hakiki anlamna hamletmek gerek. Ancakkarineolduuzamanmecazanlamalnr. 274

4)Umumuumumolarakalmakgerek. 5) Nas ve zahir ayetler tevil edilebilir, Muhkem ve mufesser ayetlerteviledilemezler.HattaZahirilimleriteviliinKur'an,snnet ve icmadan bir delil olmas gerektiini sylerler. Fakat ehli snnet limleriningeneli,belirttiimizartlardhilinde,tevilikabulederler. Allah'tan bizleri tevil ad altnda tahrifte bulunanlardan eylemesinidileriz...AllahummeAmin... 275

MASLAHATKAVRAMI
"Bugn size dininizi ikmal ettim, zerinize nimetimi tamamladm ve sizin iin din olarakslm' beendim"(5,Maide /3) Maslahat kelimesi "salaha" fiilinden bir masdar olup, lgatte "menfaat ve iyilie vasta olan her ey" demektir. Istlahta ise genel olarak "menfaatin temini, mefsedetin ise defi" olarak tarif edilmektedir. 293 Dahagenibirtanmlamaslahat,"hkmnkendisine balanmas ve zerine hkm bina edilmesi, insanlara bir fayda salayan veya onlardan bir zarar gideren, bununla beraber muteber veya geersiz sayldna dair bir delil bulunmayan durum ve gerekelerdir." 294 mam Gazali maslahatta asl gayenin, eriatn insanlarn dinlerini, canlarn, mallarn, akllarn ve nesillerini muhafaza altna alma esas olduunu belirterek; "Bu be eyi muhafaza eden her ey maslahattr.Aksiisemefsedetintakendisidir" 295 demektedir. Maslahat, slm hukuk ilminin en tartmal delillerinden bir tanesidir. Her ne kadar usl limlerinin birou maslahat delilini sadeceMalikilimlerininhccetolarakkabulettiklerinisyleselerde, dier imamlarda maslahatla amel etmiler ve bu prensip zerine hkm bina etmilerdir. Burada gnmz asndan bizi ilgilendiren en nemli husus ise, maslahat delilini geerli bir hccet sayan limlerinhibirkaytveartatbitutmakszmmaslahatagrehkm vermemeleri, aksine bunun iin birtakm artlar ne srmeleridir. yleki,buartlardanbirtanesidahibulunmadtakdirdemaslahata

293Gazali,elMustasfa,2/139 295Gazali,elMustasfa,2/139 294Amidi,hkam302,AbdulkerimZeydan,UsulFkhsy:109

276

binaen hkm vermemilerdir. Bu artlar ksaca u ekilde zetleyebiliriz. Fkhusllimlerimaslahatprensibiiledelilgetirebilmekiin ilk art olarak maslahatn Kur'an ve snnetin hkmlerine uygun olmasn,eriatnhibiraslnaveyinekendisiileistinbattabulunulan icma ve kyas gibi dier delillere muhalif olmamasn art komulardr. Bu, limler tarafndan ittifakla kabul edilmi mukarrer bir arttr. Maslahatn dier bir art ise udur: Ortaya konulan maslahataklsahiplerincekabuledilen,aklileanlalrcinstenolmal, sonutahslolacakmaslahat,vehmiolmayphakikiolmaldr.Sadece insanlannbirksmmdeilumumunukapsamaldr. Maslahat kavram hakknda bu zet bilgilerden sonra, bugn yaadmz zamanda birtakm insanlann maslahat ile amel edebilme adna ortaya attklan dncelerin ne kadar ilimden ve hikmetten uzak olduu apak bir ekilde anlalmaktadr. Zira bugn Mrcie rzgrndanetkilenenbirtakmkimseler,maslahatgereidemokratik seimlere katlmay, Mslmanlarn menfaati adna partiler kurup, irkin mabedleri olan parlamentolarda yer almay ya da Mslmanlara en yakn bir demokratik partilerin desteklenmesi gerektiini, her ne kadar byle durumlarda irk ve kfr amelleri ilense de maslahata binaen yaplan bu fiillerin meru olduunu devaml surette dile getirmektedirler. Yukanda maslahat kavramna dair btn fkh usl kitaplarnda karlaabileceimiz ve slm limleritarafndanittifaklakabuledilmiartlarokuduumuzzaman, bu tip iddialarn btnyle kendisinde hibir doru ynn olmad iddialar olduklan apak grlmektedir. Zira ncelikle btn maslahatlar slm'n kendisinde toplanmtr. Bu tip sylemlerle slm'ndndamaslahatarayanlar,Allah'nkendisindenrazolduu tek din olan slm' brakp, demokratik dinin gerekleriyle amel edenler, bu tavrlaryla sanki slm'n eksik olduunu, tamamlanmadn sylemektedirler ki, byle bir sylem de kfrn bizzat kendisidir. Zira Allahu Tel: "Bugn size dininizi ikmal ettim, zerinize nimetimi tamamladm ve sizin iin din olarak 277

slm' beendim"(5,Maide/3)buyurarak,budinintamamlandn, btn maslahatlar kapsadn, slm'n dnda btn beeri ideolojilerin ya da dier bir anlamyla dinlerin, mefsedetin kendisi olduunusylemektedir.Dolaysylaslmdndaherhangibirdinin iinde maslahat aramak, o dinin benimsenmesidir ki, bu da sahibini slm dininden karan apak bir durumdur. Allah'n dinini brakp beeriideolojilerdemaslahataramanntehlikesinedairSeyyidKutub yledemektedir: "Burada yle bir soru sorulabilir: 'nsanlarn pratiini belirleyecekolanonlarnyarardeilmidir?'slm'nkendikendisine sorupcevapverdiisoruyatekrardnelim... 'Sizmibilirsiniz,yoksaAllahm?' Bilen Allah'tr, siz bilmezsiniz. nsanolunun yarar Allahn indirdiiveAllahResl'nntebliettiieriatingvencesialtndadr. GnnbirindeinsanlaryararlarmAllah'nindirdiieriatakmakta grrlerse, her eyden nce onlar bu kanaatlerinde yanlgya dmektevesaplantlarnakaplmaktadrlar.NitekimAllahuTelbir bakaayetteylebuyurmaktadr: Onlar ancak zanna ve nefislerinin arzusuna uyuyorlar. Hlbuki kendilerine Rabbleri tarafndan yol gsterici gelmitir. Yoksa insan, her arzu ettii eye sahip mi olacaktr? Ahiret de dnyadaAllah'ndr.(53,Necm/2325) Byle kimseler ayn zamanda kfirdirler de. Zira hi kimse Allahn eriatine ters den ahsi grnn yararl olduunu iddia ettikten sonra, bir saniye dahi bu dinde kalamayaca gibi bu dinin mensubudasaylamaz." 296 Bugn gerekten zerinde yaadmz corafyada, en ok dile getirilenphelerdenbirtanesislm'nveMslmanlarnmaslahat iin demokratik dinin gereklerine gre hareket edebileceimiz iddiasdr. Demokrasi havariliine soyunan szde limlerin dillerine doladklar ve devaml onunla zikir ettikleri bu phe, birok cahil insann da kanmasna neden olmaktadr. Bugn slm adna ortaya

296Yoldakiaretler,sy:65

278

kanherkes"Meydankfirleremibrakalm?Mslmanlaraenyakn partiyi neden desteklemeyelim? Sandktan slm dmanlar galip ksadahamiyiolacak?"eklindedilegetirdikleriszlerintemelinde, Allahndininidnyeviarzulariinsatankimselerinynlendirmeleri yatmaktadr. Yukarda da belirttiimiz gibi maslahat gerei ortaya atacakbirfikrinncelikleKur'anvesnnetintemelesaslarnaaykr olmamas gerekirken, onlarn maslahat olarak ileri srdkleri ey ncelikle slm'n ve tevhidin asln bozan irkin ta kendisidir. lim ehlilimler,maslahatnilkveennemliartolarakortayakonulacak maslahatn, dinin hibir aslna muhalif olmamasn dile getirirlerken, "onlarirkdininimaslahatolarakinsanlarasunmayaalmaktadrlar. Kendisinde hibir er'i esasn bulunmad bir maslahatn insanlara yarargetirmesiveonlardanzarardefetmesinaslmmknolur? Bilinmelidir ki, insanln maslahat ancak ve ancak Kur'an ve snnettedir. Hi kimsenin Allahn kitabnn dnda bir maslahat aramaya hakk yoktur. Allahu Tel'nn insanlar iin gzettii maslahatlarn en by, en nemlisi ve en ycesi tutlar reddetmek,Allahnindirdiiilehkmetmeyenkfirlerdenberiolmak, sadece ve sadece Allahn hkmleri ile hkmetmek ve yine O'nun hkmleriylemuhakemeolmaktr.nsanlnmaslahatancakbuasla, bu temel esasa sarlmakla mmkndr. Bunun tersi bir hareket ise, yani Allahn dinini brakp irk ve kfr dini olan demokrasi ile hareket etmek, insanlar zerindeki btn menfaatleri yok eden, bununla birlikte her trl zarar insanln bana musallat eden bir tavrdr. Buradaayrcamaslahatgereidemokrasiileameletmenincaiz olduunu syleyen demokrasi havarilerine u soruyu yneltmekte fayda vardr: "Acaba demokrasinin kklerinde grev alan vekiller maslahatlar neye gre belirleyeceklerdir? Yani Mslmanlarn faydasn, onlardan zarar def etmeyi belirlerken eerindeki asl l ne olacaktr? Maslahat belirleyen ess l Allahn muhkem hkmleri mi olacaktr, yoksa maslahatlar demokratlarn kutsal kitab anayasalar m belirleyecektir? Onlar kesinlikle "Bizler btn 279

maslahatlarAllah'nkitabnagrebelirleyeceiz"eklindebiriddiada bulunamazlar.Zirabylebiriddiavakadanokuzakolmasnedeniyle samaolacaktr.nkbizlerbiliyoruzkidemokrasidinindeAllah'n muhkem nasslarnn hibir deeri yoktur. Demokrasilerde esas olan, insanlarn otoritesi ve hkimiyetidir. er'i hkmlerin demokratik dinde asla bir sz hakk mevcut deildir. Demokratlarn ortaya koyacaklar her bir hkm, insanlar tarafndan yazlm kutsal kitap anayasaya muhalif olamaz. Dier taraftan maslahatn dier bir art da,belirttiimizgibibtnselimaklsahipleritarafndankabuledilir olmas, sadece insanlarn bir ksmm deil btnn kapsamasdr. Sonutameydanakacakmaslahat,vehmiolmayphakikiolmaldr Bugn yaadmz lkede Mslmanlarn maslahat gerei parlamentoyagnderilenvekillerinMslmanlarafaydamsalad, yoksa zarar m verdii ok ciddi bir ekilde tartlmaktadr. Ve bu tartmalar byle bir maslahat dncesini batl klmaktadr. Zira byle bir maslahat iddias tm aklselim kimseler tarafndan kabul grmemektedir. Bununla beraber aslen slm'a yakn olduu zannedilen, Mslmanlara faydasnn olaca dnlen partilerin bugn slm'a ve Mslmanlara verdii ak zararlar ortada iken, byle bir maslahat dncesi ortaya atmak, ancak ya akli melekeleri eksikyadaAllah'ntertemizdininibulandrmakisteyenkimselerden ortaya kan bir dncedir. Bugn zaman zaman davann sratle yaylmasn isteyen davetiler, davann maslahat adna kfrle ve kfirlerle uzlama yoluna meyletmektedirler. Ancak unutulmamas gerekir ki, davann maslahat ancak ve ancak Allah'n ipine, salam kulpuna sarlmakla, Reslullah'n (s.a.v) metoduna smsk balanmakla mmkndr. eytann insanlara sadan yaklamas da tambunoktadabalamaktadr.Ziraeytanvedostlarnn,davetileri saptrmakiinenokkullandklarhileliyolbudur.Bununiinbiztm davetilerden, "davann maslahat" tabirini defterlerinden karmalarntavsiyeederiz.nkeytanvedostlardevamlsurette davetilerden kendileri ile uzlamalarn istemektedirler. Orta yolda

280

anlamak,karlklanlayvehogriindehareketetmek...Hlbuki AllahuTelylebuyurmaktadr: "Onlar isterler ki, sen yumuak davranasn da onlar da sanayumuakdavransnlar."(68,Kalem/9) Sonu olarak davetiler taviz versin, davalarnda geri adm atsnlar ki bylece her bir geri adm hemen pei sra ikinci bir gerileyiiberaberindegetirecektir.zlerekbelirtmektefaydavardr ki,yaadmzuzamandaveutoplumdaAllah'neriatikaldrld gibi birok slmi kavram da tahrif ve istismara uramtr. Ve bu tahriften en ok nasiplenen kavramlardan bir tanesi de maslahat kavram olmutur. Zira toplumda maslahat denilince ilk akla gelen, Mslmanlarn menfaati iin kfrle uzlamak, slm d dinlerin prensiplerine gre hareket etmek anlalmaktadr. Maslahat gerei, kfr parlamentolarnda yer almak, Allah'n indirdii ile hkmetmemek, Allah'tan bakasna ibadet etmek, Allah'n indirdii hkmlerle hkmetmeyenleri desteklemek ve onlara itaat etmek iddias herkes tarafndan dillendirilmektedir. Ancak demokrasi dininin mntesiplerinin bu tip iddialar ortaya atmalar, bu tip sylemleri dillerine dolamalar gayet normaldir. Onlara gre insan babo yaratlm bir varlktan baka bir ey deildir. Demokrasi dinine gre insanlar kendi keyfi arzularnca, kendi belirledikleri menfaatleri temin etme ve yine kendi belirledikleri ktlkleri defetme adna kt akllar ile her trl amelde bulunabilirler. Demokratlar kendi dinleri gereince insanln menfaatinin ancak ve ancak demokrasi ile amel etmekte olduunu iddia edebilirler. Ancak bizMslmanlariinyadakendisinislm'anispetedenkimseleriin durum hi de byle deildir. Bizler iin en byk maslahat Allahu Tel'nn bizim iin setii ve raz olduu dine smsk sarlmaktr. AllahuTel'nnaslakendisindenrazolmaddinlerdeisebizleriin zerrekadardaolsabirmaslahatyoktur. 281

KRAHKAVRAMI
"Kalbi imanla dolu olduu halde zorlanan mstesna olmak zere, kim imandan sonra Allah' tanmaz ve fakat kfre gs aarsa, ite Allah'n gazab onlarn zerinedir ve onlar iin ok bykbirazapdavardr."(16,Nahl/106) Bugn ikrah kavram ve bu kavrama dair tasarruflar noktasnda insanlar gruba blnmlerdir. nsanlardan bir ksm her trl basky ve zorlamay ikrah snrlarna sokarak byk bir yanlgya dmlerdir. yle ki birka kuru dnyevi menfaat adna hertrlkfrszveamellerininilenmesineikrahadallndaruhsat vermektedirler. Dier taraftan baz kimseler ise, ikrah kavramn tamamenkendidncelerinegreekillendirmeyekalkmlar,kendi kanaatlerine gre her ihtilaf iman kfr meselesine dayandrmlar ve Mslmanlar tekfir etmilerdir. Vasat mmet olma zelliini kaybetmeyenler ise bu hususta islm limlerinin szlerine deer vermiler ve ikrah hakkndaki gr ve tutumlarm buna gre ekillendirmilerdir. Bununla beraber elbette herkes kendisinin hak yolda, doru gr zerinde olduunu iddia etmektedir. O halde burada ikrah kavram hakknda islm limlerinin szlerine ve tanmlarna ihtiya duyulmaktadr. krah kelimesi szlkte "meakkat ve zorlama" demektir. Bir eyden ikrah etmek demek, o eyi sevmemek, ya da bir kimseyi sevmediiveholanmadeyezorlamakdemektir. 297 bni Hacer ikrah stilhi olarak yle tarif etmektedir: "krah kiiyiistemediieyezorlamaktr." 298

298Fethu'lBari12/311

297Bkz.Lisam'lArap13/534,Misbahu'lMnir2/643,elMucemu'lVasit2/191

282

afiiulemasndanallmearkaviiseaynanlamda"ikrahkiiyi zorla bir ie ynlendirmektir" demektedir. Hanefi limlerinden AlaaddinelBuhariiseyledemektedir: "krah kiiyi korkutmak ve istemedii eye zorlamaktr. Korkudan dolay kii yle bir hale gelir ki, artk rzas yok olma durumundadr." 299 Vehbe Zuhayli bu hususta unlar kaydetmektedir: "krah bir kimseyi raz olmad ve kendi iradesi ile babaa brakld zaman yapmaysemeyeceibiriiyapmakzorundabrakmaktr."Serahsiel Mebsut isimli eserinde ikrah yle tarif etmektedir: "Kiinin bakas sebebiyle yapm olduu ve bununla rzasnn ortadan kaldrld ve seme imknnn (ihtiyarnn) yok olduu fiillerdir. Rzadan maksat, yaplan iin rahatlkla ve arzu duyularak yaplmasdr. Seme imknndan(ihtiyar)maksatise,bireyinyaplmasnterkedilmesine tercihetmekveyabununaksiniyapmakdemektir." 300

krahnKsmlar
Uslvefkhlimlerinincumhuruikrah;mlci(kmil)vegayri mlci (naks) olmak zere iki ksma ayrmlardr. krah mlci, "kiinin g ve seme hakkn tamamyla ortadan kaldran zorlama" demektir. Kiinin nefsine yahut da azalarndan herhangi birisine gelebilecekbirzarariletehditedilmesihalindeszkonusudur.Dier bir deile mlci ikrah, lm, bir organn kesilmesi yada iddetlibir dvmeilemeydanagelenikrahtr. Gayrimlciikrahise,dvmeyadahapsetmegibisadecegamve elemi gerektiren eylerle vuku bulan bir ikrahtr. Hapsetmek, balamak,dvmekyadamalnbir ksmn telefetmekgibitehditlerle meydanagelir. 301 Hanefi limleri buna ek olarak nc bir ikrah eidi getirmilerdir. Rzann btnyle ortadan kalkt, ancak ihtiyarn

299Kefu'lEsrar,4/382 300slamFkh6/481 301FetavayHindiyye10/270,elBedayi1/175,bniAbidin,5/109

283

ortadan kalkmad, kiinin kardei, kz kardei ya da yakn akrabasndan birisine ynelik hapsetme ve buna benzer bir eyle tehditedilmesine"edebiikrah"demilerdir.Hanefileregrebylebir zorlama kyasen deil, istihsanen er'i bir ikrahtr. Zira kiinin akrabalarndan birisine ynelik tehdit, kiiyi hznlendirmekte ve sankikiininkendizerindebirzorlamaoluturmaktadr. 302 Buradahemenbelirtmektefaydavardrki,edebiikrahayrmn Hanefi limlerinden sadece bir ksm yapmaktadrlar. Hanefilerin cumhuruvediermezheplimleribylebirayrmdabulunmamlar, bylebirzorlamatrnilkikiksmasokmulardr. 303 Cumhur ulemaya gre ikrah iki ksm iken, afii limleri byle bir taksimde bulunmamlar ve ikrah sadece mlci olmak zere tek ksmda incelemiler, mlci olmayan ikrah ise ikrah olarak isimlendirmemilerdir.afiilerbuhusustayledemektedirler: "krah ileri derecede dvmek, uzunsrehapsetmek,mal telef etmek gibi eylerle korkutmakla meydana gelir. nsanlarn durumlanndaki deiikliklere gre byle bir ikrahn etkisi de deiik olur." 304 mamafielUmmisimlieserindeikrahyletarifetmektedir: "Kii yle bir kimsenin eline der ki, artk ondan yakasn kurtaramaz. Bu durumda vurmak, hapsetmek, mal telef etmek gibi korku ve mahzurlar hsl olur. Bu da insanlarn durumlarna gre deiir. erefli bir insann halk arasnda erefini ve bykln drecek szlere maruz kalmas bir tehdit saylmaktadr. Baz insanlarn ise halk arasnda hafife alnmas onlar iin bir tehdit deildir. Mrvvet ve makam sahibi bir kimseye kk bir tokat vurmak bazen tehdit saylrken, baz insanlara tokat atmak tehdit saylmaz.. Maln telef edilmesiyle tehdit etmek kiiyi skntya sokmaktr. Bu bakmdan mal hususunda zengine yaplan tehditle,

302Serahsi,elMebsut24/144,ZekeriyyaelBerdisi,Bahsu'lkrahsy:372,El'ikrah

veeseruhuftTasarrufatlisaekresy:60 303KefulEsrar,4/393,ElkrahveeseruhuftTasarrufatlisaekresy:61 304TuhfetuuTullabliEnsari,272

284

fakire yaplan tehdit bir deildir. Kiinin nefsine ynelik tehditle babas, dedesi,kardelerivebunabenzerakrabalarnayneliktehdit arasndafarkyoktur." 305

krahnartlar
Malm olduu zere her trl ikrah iddias sahibinden kabul edilecek deildir.Bununiinislmlimleriikrahkavramnabirtakm artlargetirmilerdir.Buartlaruekildesralayabiliriz: 1Tehdit eden kii tehdidini yerine getirecek gte olmaldr. ayet tehdit eden kii bu tehdidini yerine getirecek bir gce sahip deilse, tehdit boa gider. nk bir kimseye bir ii zorla yaptrabilmek, yaplan tehdidi yerine getirmek iin gl olmay zorunluklmaktadr. 2Tehditedilenkiinin,zorlandiiyapmadtakdirdetehdit sahibinin tehdidini yerine getireceine kalben inanmas gerekmektedir. 3Tehditedilenkiininkamaktan,karkoymaktanveyardm talebindebulunmaktanacizolmasgerekmektedir. 4Yaplan tehdit cann, maln, azalarn telef edilmesi, anne, baba,e,kardegibiyaknakrabannhapsedilmesigibikiininrzasn btnyleortadankaldranbirtehditolmasgerekir. 5Zorlanan kii zerinde zorland fiili yapan bir kimse olmamaldr. Yani bakas tarafndan iki imeye zorlanan kimse iki ien birisi olmamaldr. Yine zina etmeye zorlanan kii zina eden bir kimseolmamaldr. 6Yaplmasistenileney,tehditedileneydentehlikeitibaryla daha ileri derecede olmas gerekir. yle ki, bir kimse bir bakasnn maln telef etmekle zorlansa ve bunu yapmad takdirde kendisine birtokatatlacatehdidiilezorlansabylebirdurumdaikrahgeerli olmaz.

305BykafiiFkh4/70

285

7Yaplmasiinzorlandfiilin,kendisiiletehditedildiiiten kurtulmaysalamasgerekir.ylekibirkimsebirbakasna"yasen kendini ldr ya da ben seni ldrrm" derse, cumhura gre byle bir tehdit ikrah saylmaz. Tercih edilen gre gre Hanbel limleri de bu durumu ikrah saymamlardr. nk kiinin kendisini ldrmesi yaplan tehditten kurtulmasna sebep tekil etmez. Byle bir durumda zorlanan kimsenin zorland ii bizzat kendisinin yapmayakalkmassahiholmaz. 8Tehdit edenin tehdidini acilen yerine getirecek olmas gerekir. Eer tehdit edilen ey gelecek zamanda vuk bulacaksa, bu durumda ikrah sahih deildir. nk byle bir gecikme durumunda bakasndan yardm istemek yahut da devletin otoritesine snmak suretiyletehditedildiiitenkurtulmaimknvardr. krahn acil olmas Hanefi, afii ve baz Hanbel limlerinin grdr. Malikiler ise yle demektedir: "Kendisiyle tehdit edildii eyin acil olmas art deildir. nemli olan halen korkunun mevcut olmasdrveartdabudur." bni Hacer elAskaln ikrahn artlarn anlatrken yle demektedir:"Tehditedileneyinacilolmasarttr.ayetacilolmazsa, zorlayan 'bu ii yapmadn takdirde seni yarn dverim' derse bu ikrah saylmaz. Ancak zorlayan tehdidini ok yakn bir zamanda yapacan sylerse ya da bunu det edinmise, tehdit ettii zaman mutlaka tehdidini yerine getiriyorsa bu durumda ikrahn acil olmas artyoktur." 306 bni Abidin ise yle demektedir: "Kiigelecekte telefedilecek bir eyle tehdit edilse ve zann galibince zorlayan ahsn tehdidini yerinegetireceinidnsebudurumdadayinemlciikraholur." 307 9Zorlanan kimsenin, zorland eyden bakasn yapmak ya da daha fazlasn ve azmi yapmak suretiyle muhalefet etmemesi de ikrahn bir dier artdr. ayet zorlanan kimsenin zorland eyden birbakasnyapmasyadadahaaznveounuyapmasdurumusz

306FethulBari,14/322 307bniAbidin,14/352

286

konusuisebudurumdazorlanankimseyaptbufiilikendiisteiyle yapyordemektir.Budurumdaikrahsahihdeildir.BuafiiveMaliki limlerinin grdr. ayet bir kii bir bakasn karsn boamak zere zorlasa, fakat o kimse evini satsa ya da o kii karsn bir rici talakla boamak yerine talakla boarsa, yine karsn talakla boamakzerezorlansa,fakatkarsntektalaklaboarsabtnbu durumdadaafiive Malikilimlerine greikrahsahiholmaz.Hanefi veHanbellimleriiseyledemektedirler: Kiinin ikrah edildii eyden daha azn yapmak suretiyle muhalefeti,kiiyiihtiyarsahibiolmaksznmkrehyapar.Fazlasnya daikrahedildiieydenbakasnyapmakiseonumkreholmaktan karr. afii ve Maliki limlerinin syledii gibi bu kii ihtiyar sahibi birkimseolur. afiiler, yaplmas iin ikrah olunan eyin tek bir ey olmak suretiyletayinedilmesiniartkomulardr.Birkimsefalanhanmn boamakzereikrahedilse,bubirikrahsaylr.Ancakikihanmndan birisiniboamayayahutZeydveyaAmr'danbirisinildrmeyeikrah edilecekolsabuikrahsaylmaz. Fakat Hanefi, Maliki ve Hanbel limleri byle bir art komamlardr.Birkiiikihanmndanbirisiniboamakzereikrah edilse,odabunlardanbirisiniboayacakolsaokiimkreholur. 10Kendisi ile tehdit edildii iin mkrih iin kendisinin bir hakk veya kendisinin bir grevi olmayan bir eyi elde etmesine yol aacakbirhakolmamasgerekir.Eerikraholunduueymkrihiin, kendisi iin hak olmayan eye ve kendisi iin gerekmeyen bir eye ulamak iin bir ara olarak kullanlacak olursa; kocann hanmn eer kendisinde bulunan alacandan ibra etmeyecek boamakla tehdit etmesi halinde olduu gibi olursa bu ikrah olmaz. Bazlar da "bubirikrahkabuledilir.nkkocakarsnnefendisidir.Dolaysyla onuntarafndanikrahgerekleir"demilerdir. Bu afiilerin mteahhir limlere gre arttr. Hanbeliler de bu konuda onlarla ayn grtedirler. mam Ahmed ise byle bir art

287

ngrmemitir.Onagreikrahkendisiiletehditolunaney,mkrihin birhakkiledahiolsagerekleir. 308

HissiTasarruflarda (FiiliveyaMaddiVakalarda)krahnEtkisi
Yapmak veya yapmamak konusunda zorlamann sz konusu olduuiyahissiyadaer'ibiritir.Yapmasiinzorlandiheriki durumdayamuayyendirveyaokonudamuhayyerbraklmtr. Muhayyer ve hissi tasarruflara iki hkm baldr. Bunlardan birisi, ahiret ile dieri de dnya ile alkaldr. Yaplmas iin ikrah olduuhissitasarruflardakiahiretedairhkmler,tasarrufuntrne gre farkllk arzeder. Hissi tasarruf da mbah hakknda ruhsat bulunanveharamolmakzeretrldr. a krah yoluyla hissi ve mbah tasarruf: Meyte (le), kan, domuz eti yemek, arap imektir. Bunun hkm ikrahn trne grefarkllkarzeder.ayetikrahldrmekleyahutbirorgankesmek vb. eylerle korkutmak halinde olduu gibi mlci veya tam bir ikrah olursa bu fiiller mbah olur. nk yce Allah bu fiilleri zaruret halindembahklmveylebuyurmutur: "Niin Allah'n ad anlarak kesilen hayvanlarn etlerinden yemiyorsunuz? Oysa Allah aresizlik sonucu yemek zorunda kaldklarnz dnda, size haram kld etleri ayrntl biimde aklad. Biroklar bilmeden keyfi arzularna uyarak insanlar yoldan karrlar. Hi kukusuz Rabbin snr aanlar herkesten iyibilir."(6,En'am/119) ayetikrahaltndabulunankimseldrlnceyekadarbunlar almamakta direnecek olursa, bundan dolay ahirette sorumlu olur. nkonunbylebirkarkoymaskendicanntehlikeyeatmasdr. Yce Allah ise "Sakn kendinizi, kendi ellerinizle tehlikeye atmayn,"(2,Bakara/195)buyurmaktadr.

308VehbeZuhayli,slamFkhAns.6/480484

288

ayet ikrah az miktarda dvmek ve hapsetmekle tehdit etmek gibi eksik ikrah olursa bu gibi eyleri yapmak mbah olmaz. Ve bu konuda ruhsat da bulunmaz. Hatta bunlar yapacak olursa gnahkr dahi olur. nk byle bir durumda onun Allah'n hakkn kendi nefsininhakkndanncetutmasvaciptir. b krah ile kendisine ruhsat verilen hissi tasarruf: Kalbi iman ile dopdolu olmakla birlikte sadece dil ile kfr sz sylemek yahut Hz. Muhammed (s.a.v)'e kt sz sylemek veya Mslmanm maln telef etmek gibi ilerdir. Bu gibi davranlar mbah olmaz. Ancak tam ikrah halinde bunlar yapmaya ruhsat vardr. Eer ikrah altnda bulundurulan kii ldrlnceye kadar bunlar yapmayacak olursa cihad ecri gibi ecir alr. nk bunlarn haramolmasbuiiyapanlardansaktolmaz.ayetikraheksikolursa kesinliklebunlaryapmayaruhsatyoktur.Vebunlaryapannkfrne hkmedilir.stersekalbiimaniledoluolsun.HanefilimleriileMaliki limlerinin gr budur. Buna gre byle bir tasarrufa ancak mlci ikrahhalinderuhsatverilir. afii, Hanbeli ve Zahiri limleri noksan ikrah halinde kfr szn dil ile telaffuz etmeye ruhsat vermilerdir. nk slm'n balangcndakfirolmakiinyaplanikraholaylarnnbirounaks ikrah trnden idi. O takdirde iki grten daha tercihe ayan olan budur. Tamikrahhalindekfrszndililesylemeninruhsatyce Allah'nubuyruuilesabittir. "Kalbi imanla dolu olduu halde zorlanan mstesna olmak zere, kim imandan sonra Allah' tanmaz ve fakat kfre gs aarsa, ite Allah'n gazab onlarn zerinedir ve onlar iin ok bykbirazabdavardr."(16,Nahl/106) Bu, cumhurun ve Zahirilerin grdr. Malikiler ise ancak ldrmekle tehdit eklindeki ikrah halinde d ile kfr sz sylemeyi mbah kabul ederler. Bu organn kesilmesi tehdidinde bulunarakyaplanikrah,dililekfrszsylemeyimbahklanbir

289

sebep olarak kabul etmezler. Dikkat edilecek olursa kfr sz sylemektenkanmakdahafaziletlidir. Mseylime'nin baz gzcleri, Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) ashabndan iki kiiyi yakalayp Mseylime'nin yanna gtrdler. Onlardan birisine: Sen Muhammed'in Allah'n Resl olduuna ahidlikedermisin?"diyesordu,o,"evet"dedi.Busefer:"Peki,benim de Allah'n Resl olduuma ahidlik eder misin?" diye sorunca, adamn yine: "Evet" demesi zerine onu serbest brakt. Dierine de: "Muhammed'in Allah'n Resl olduuna ahidlik eder misin?" diye sordu o; "Evet" dedi. Bu sefer: "Peki, benim de Allahn Resl olduuma ahidlik eder misin?", diye sorunca adam: "Ben sarm, kulaklarm iitmiyor", dedi. Mseylime bunu nne alarak boynunu vurdu. Kurtulankii,Peygamber(s.a.v)'inyannavarp:"Helakoldum", dedi.Hz.Peygamber:"Senihelakedennedir?"diyesorunca,bandan geenlerianlatt.BununzerineHz.Peygamberylebuyurdu:"Senin arkadansalamolanyoluseti.Senderuhsatyolunusetin.uanda halinneiseosun."Adam:"ehadetederimkisenAllah'nReslsn", dedi. Hz Peygamber de: "u anda sen, ne zere isen ylesin" diye buyurdu. krahhalindeReslullah'asvmeninruhsatolmasnagelincebu caizdir. nk rivayete gre Ammar b. Yasir'i kfirler Muhammed'e (s.a.v) svmesi iin zorlamlar, sonra Reslullah'n yanna geri dnmvePeygamberin:"NehaberEyAmmar?"diyesormasizerine "Haberler kt ey Allah'n Resl! Sana svmedike beni brakmadlar"demitir.BununzerineReslullahona"tekrarikence yapmayadnerlersesendeaynsnyap"buyurmutur. 309 Kfre zorlamann dnyevi hkmlere tesirine gelince; kfre zorlanan kii kfr kelimesini sylerse bile onun kfrne hkmedilmez. Ona mrted muamalesi yaplmaz. mam afii "Kalbi imanla dolu olduu halde zorlanan mstesna olmak zere, kim imandan sonra Allah' tanmaz ve fakat kfre gs aarsa, ite

309Nasburraye4/158

290

Allah'ngazabonlarnzerinedirveonlariinokbykbirazabda vardr."ayetihakkndaunlarsylemitir: "Kfrkelimesinisyleyeninkarsnnboolmas,kannnhelal olmas,malnnganimetolmasgibibirtakmhkmlerivardr.Allahu Tel kfre zorlanan kiiden drnce kfrn dier hkmleri de der.nkenbykhkmdnceondandahakkolanlarda haylihaylider." 310

cZorlanmaya ramen yerine getirilmesi mbah veya ruhsatl olmayan hissi tasarruflar: Baz tasarruflar vardr ki,
haramlklar er'an sabit, aklen de mahsurludur. Bu yzden bu tr tasarruflarnembahtrnedebunlarilemeyeruhsatverilmitir. 1Bir Mslman haksz yere ldrmek: Bu tasarruflardan biri, bir Mslman haksz yere ldrmektir. nk bir Mslman ldrmekphesizharamdr.Zaruretnedeniylemubaholmadgibi byle bir tasarrufa ruhsat da verilmez. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Hakl bir gereke yokken Allah'n dokunulmaz sayd canakymaynz."(6,En'am/151) "Reslullah(s.a.v)ylebuyurmutur:"Allah'tanbakaibadete layk hibir ilh bulunmadna ve benim de Allah'n elisi olduuma ehadet eden bir Mslmanm kan u durum hari kesinlikle haramdr: Evli olduu halde zina eden, haksz yere bir Mslman ldren,slmdininiterkedipmrtedolan." Haram olmas bakmndan bir Mslmann azasn kesmek de Mslman ldrmek gibidir. Bir Mslman helak edecek veya iddetlibireziyetesebepolacakdarbenindedurumubyledir.Zirabu saldrganlktrveharamdr. Bu bakmdan yukardaki sz edilen ilerden birini yapmaya zorlanankiibunuyaparsagnahkrolur.Fakihlerbuhusustaittifak etmilerdir. Bu zorlamann tam bir zorlama veya naks bir zorlama olmas hkm deitirmez. Haksz yere bir Mslman ldrmenin

310elUmm,3/209

291

dnyevi hkmne gelince; kii bir Mslman ldrmeye zorlanr da ldrrse,fakihleryanndakiensahihgregre,hemzorlayanhem de zorlanan kiiye ksas uygulanr. nk zorlayan kii bir Mslmann ldrlmesine sebep olmu, zorlanan da bilfiil ldrmtr. ldrmeye sebep olmakta bilflii ldrmek gibidir. Dolaysyla zorlayan kii de zorlanan kii de ldrlr. Bu bir kiiyi ldrmeye zorlamann ve ldrmenin ne kadar korkun bir i olduunu katillere gstermek iindir. Hanefi limlerine gre sadece zorlayanaksasuygulanr. 2Zina: Zina, ilenmesi hibir durumda mbah ve ruhsat olmayan haramlardandr. nk tm semavi dinlerde zina haram klnmtr. Akl da zinann irkinlii hususunda dinlerle beraberdir. Allahylebuyuruyor: "Saknzinayayaklamaynz.nkoirenbirktlkve ktsonulubiryoldur."(17,sra/32) Bu bakmdan zina etmeye zorlanan kiinin zina etmesine ruhsat verilmemitir. Zina etmeye zorlanan kiinin erkek veya kadn olmas durumu deitirmez. Eer kii zina ederse gnahkr olur. Ve Allahkatndasorumluolur.Zinaetmeyezorlananvezinaedenkiinin cezasnagelice;fakihlerzinaetmeyezorlanankiiyehaduygulanmaz demilerdir. Bu hususta erkek ile kadn arasnda fark yoktur. nk zorlama nedeniyle burada phe vardr. Hadler ise phe olduunda der. 311 Bu sylediimiz afilerin grdr. ayet erkek tam veya noksanikrahilezinadabulunmakzerezorlanacakolursaHanbeller de tercih edilen gre gre ona had uygulanmas vaciptir. Hanefiler ise, tam ikrah halinde haddi vacip grmezken, eksik ikrah halinde vacip grrler. Malikiler ise eer erkek ve kadn zina etmek zere zorlanmlarsahadvaciptirderler.

311elBedayi7/177,bniAbidin5/92

292

krahtaSzveFiilArasndaFarkVarmdr?
BukonudamamKurtubiyledemektedir:"Bazlimlerikrah ancak sz ile olur, fiil ile olmaz demilerdir. Hasan elBasri, Evzai ve Suhnun bu grtedir. Bu limlere gre putlara tapmak, Allah'tan bakas iin secdeye gitmek, Kbe'den baka bir yne namaz klmak, bir Mslman ldrp maln yemek, zina yapmak gibi durumlarda ikrahyoktur. Baz limler ise ikrah hem szde hem de fiilde geerli kabul etmilerdir. Bu grte olanlar Hz. mer, mam Mekhul, mam Malik veIrakehlibazlimlerdennakledilmitir. bni Recep elHanbel yle demektedir: "ki imeye ve buna benzer haram fiilleri yapmaya zorlanan kimse hakknda iki gr vardr: limlerin bir ksmna gre byle bir durumda kii ikrah altndadr ve ruhsat sahibidir. Bu gr cumhurun grdr. mam afii, mam Ebu Hanife ve mam Ahmed b. Hanbel'in mehur gr budur. Ayriyeten Hz. mer, mam Mekhul ve Mesruk'dan rivayet edilmitir. kinci bir gre gre ise, bu durumda kii zorland haramlaryapmayaruhsatsahibideildir.bniAbbas,EbuAliye,Ebu esa,Rebiib.Enes,Dahhakvebirrivayettehmedb.Hanbel'ingr budur." 312 Aslensahiholangr,ikrahtaszilefiilarasndabirayrann olmamasdr. Zira Nahl Suresi'nin 106. ayetinde ifade umum gelmektedir.Buayetzerineevkaniylesylemektedir: "HasanelBasri,Evzai,birrivayetegreafiiveSuhnunikrahn ancak szle olacan, Allah'tan bakasna secde etmek gibi fiili durumlardaikraholmayacansylemilerdir.Fakatbugrayetin zahirinemuhaliftir.nkayetumumuifadeetmektedirveszilefiil arasndabirfarkgzetmemektedir.krahsadeceszvefiildir,fiillerde ikrah olmazdiyenlerin hibir delili yoktur. Ayetin sebebi nuzulnn hususiolmasisehkmnumumiolmasnaengeldeildir." 313

312Camiu'lUlumive1Hikem,sy:355 313FethulKadir3/197

293

bni Hacer, ikrahn artlarn anlattktan sonra yle demektedir: "krahn sz ya da fiil ile olmas arasnda cumhur ulemayagrehibirfarkyoktur." 314 SeyyidSabkikrahtaksimederekyledemektedir: "krah sze zorlama ve fiile zorlama olmak zere ikiye ayrlr. Sze zorlama hibir eyi gerekli klmaz. nk zorlanan mkellef deildir.Eerkfrbirszsylersebuyzdensorumlututulmaz.Bir kimseye iftirada bulunsa had uygulanmaz, ikrarda bulunsa ikrar geerlisaylmaz.Fiildezorlamayagelince;budaikiyeayrlr. 1Zarurette mbah olan eylere zorlama: arap imek, le, kanveyadomuzetiyemekgibi... 2Zarurette mbah olmayan eylere zorlama: ldrmek, yaralamak,maltelefetmek,zinaetmekgibi." 315

ZorlanmaAnndaKfrSzSylememekAzimettir
Burada bir hususu belirtmekte fayda vardr. krah halinde her ne kadar kfr kelimesini sylemek caiz dahi olsa, buna kar direnmek,kfrkelimesinitelaffuzetmemek,Allahkatndabykecir kazandracak bir ameldir. bni Hacer elAskalani yle demektedir: "limlericmaetmilerdirki;kimkfrezorlanrdabunaramenkfr kelimesini sylemeyerek lm tercih ederse, Allah katnda ruhsatla ameletmeyiseenkimsedendahaokecirsahibiolur." 316 Kad Ebu Bekir bnu'lArab yle demektedir: "limlere gre ikrahanndakfrkabuletmekhernekadarcaizolsada,belayakar lene kadar direnmek daha ok faziletlidir. Bu konuda hibir ihtilaf yokturvelenkimsedeehidolur." 317 Bu konuda Seyyid Sabk yle demektedir: "Zorlama annda kfr kelimesini sylemek ruhsat olunca azimet ve ikenceye kar sabryolunututmakdahafaziletlidir.BuYasirveSmeyye'ninyapt

314Fethu'lBari,14/317 316Fethu'lBari,14/317 315Fkhu'sSnne,3/246 317AhkamulKur'an,3/1179

294

gibi lmle sonulanacak olsa bile durum deimemektedir. Bu kesinlikle can tehlikeye atmak deildir. Aksine limlerin aka belirttii gibi savata lmek gibidir. bni Ebi eybe'nin Hasan'dan ve Abdurrezzak'nTefsirindeMa'merdenrivayetinegre;Mseylime'nin baz gzcleri, Peygamber (s.a.v)'n ashabndan iki kiiyi yakalayp Mseylime'nin yanna gtrdler. Onlardan birisine: Sen Muhammed'in Allah'n Resl olduuna ahidlik eder misin diye sordu,o,evetdedi.Busefer:Peki,benimdeAllah'nreslolduuma ahidlik eder misin diye sorunca, adamn yine: Evet demesi zerine onu serbest brakt. Dierine de: Muhammed'in Allah'n Resl olduuna ahidlik eder misin diye sordu o; Evet dedi. Bu sefer: Peki, benim de Allah'n resl olduumaahidlik eder misin, diye sorunca adam:Bensarm,kulaklarmiitmiyor,dedi.Mseylimebununne alarakboynunuvurdu. Kurtulan kii, Peygamber (s.a.v)'n yanna gelip: Helak oldum, dedi.Hz.Peygamber:"Senihelakedennedir?"diyesorunca,bandan geenlerianlatt.BununzerineHz.Peygamberylebuyurdu:"Senin arkadansalamolanyoluseti.Senderuhsatyolunusetin.uanda halin ne ise osun." Adam: ehadet ederim ki sen Allah'n Reslsn, dedi. Hz, Peygamber de: "u anda sen, ne zere isen ylesin" diye buyurdu. 318 Burada hatrlatlmas gereken dier bir husus ise udur: Baz kimseler ikrah kavramnn yeniden ele alnmas gerektiini iddia ederler. Zira bu kimselere gre limlerin ikrah hakkndaki tanmlar asrmz balamaz ve onlar kendi dnemlerine gre konumulardr. Fakatbukimselerunubilmiyorlarki:limlerinicmamdanbakabir yolasarlmaksapklktr.limehlihernekadarbirokhusustaihtilaf etmilerse dahi, yine birok snrda ittifak halindedirler. limlerin ittifakettiisnrlardadurmakbizimiinenuygunolandr. Son olarak zellikle hatrlatmak istediim bir noktada udur: statAbdulkerimZeydanUsl'lFkh'ndayleder:"Ruhsatfertleri balar, mmeti balamaz. Bunun iindir ki, mmet zalim sultandan

318Fkhu'sSnne,3/246

295

korktuu iin iyilii emretmeyi ve mnkerden nehyetmeyi terk edemez.Yineaynekildekfreitaatikrahdhilindedahiolsammet tarafndanyaplamaz.Fakatfertlerikrahdhilindeyapabilir."

SABIRKAVRAMI
"Fakat kim sabreder, affederse phesiz bu, ok nemli ilerdendir."(42,ura/43) Sabr kelimesi szlkte: "dayanma, tahamml gstermenin yannda, akl ve eriatn gerektirdii eylere nefsi vakfetmek, hasretmek, musibet annda kendini tutmak (zdd umutsuzluk, endie);harpesnasmdacesurolmak(zddkorkaklk);gveskntl anlarda gnl ferahl (zdd sknt, daralma); sz gizleme (zdd ifetmek)"gibianlamlaragelir. 319 Istlahi olarak ise sabr; "slm'n emir ve yasaklarn tatbik ederken ve imtihan zellii olan musibetler karsnda ylgnlk gstermeyip direnmek, cesaret ve dayankllk gstermek" demektir. Sabr, hak yolda yaamann bedeli olan zorluklara gs germek, hedefe ulamak konusunda diren, ahlk disiplin ve nefsi kontrol altndatutmaktr. Kur'an' Kerim'in en nemli kavramlarndan birisi olan sabr kavram,Kur'an'da104ayettegemektedir.AllahuTealbuayetlerde sabremretmi,sabredenlerivm,kendisininsabredenlerleberaber olduunuvesabredenlerisevdiinibildirmi,sabrnhayrlsonulara vesile olduunu syleyerek sabredenlerin en gzel mkfat ile mkfatlandnlacaklarnaklamtr.tebuayetlerdenbazlar... "Ey iman edenler, sabr ve namazla (Allah'tan) yardm dileyin.Allahsabredenlerleberaberdir."(2,Bakara/153) "Allahsabredenlerisever."(3,limran/146)

319Rgbelsfahan,elMfredt,"Sabrmaddesi"

296

"Sabrederseniz, andolsun bu, sabredenler iin daha hayrldr."(16,Nahl/126) "Fakat kim sabreder, affederse phesiz. bu, ok nemli ilerdendir."(42,r/43) "...Onlar sabredenler ve Rabblerine tevekkl edenlerdir." (16,Nahl/42) Reslullah'n(s.a.v)hadislerindedesabrkavramnnbykbir ehemmiyetihaizolduunugrmekteyiz: "...Kim sabretmek isterse, Allah ona sabr verir. Hi kimseye sabrdandahahayrlvedahagenibirihsandabulunulmamtr." 320 "ittii eyin verdii eziyete Aziz ve Celil olan Allah'tan daha sabrl kimseyoktur.nkO'nairkkoulur,ocuu vardenilir,ama Oyinedeonlarafiyetverzkvermeyedevameder." 321 "M'minin ii tuhaftr, her ii hayrdr. Bu, yalnz m'mine vergidir/zgdr.Sevindiricibirilekarlasakreder,oikendisi hakknda hayrl olur. zc bir ile karlasa sabreder, kendisi iin hayrlolur." 322 "Hi kimseye sabrdan daha hayrl bir mkfat verilmemitir." 323 Sabr kavramnn Kur'an' Kerim'de geen anlamlarna genel olarak baktmzda, apak olarak sabrn direnmek ve sebat gstermekolduukarmzakmaktadr.Kiiningzn,kulanve avretiniharamdanmuhafazaetmesi,dnyamalnakul,kleolmamas, kzgn ve sinirli davranmamas, aceleci olmamas, ibadetleri yerine getirmede gevek davranmamas, cihaddan kamamas, cimrilikten uzakdurarakinfaktabulunmas,cehalettensaknpilmesarlmasgibi fiillerinhepsi,dierbirifadeylesabrolarakisimlendirilebilir.Bundan

Tevhid3,9/141

320Buhar,Rikak20,8/124;Mslim,Zekt124,Hadisno:1053,2/729 321Mslim,Sfatu'1Mnfikn49,Hadisno:2804,4/2160;Buhar,Edeb71,8/31, 322Mslim,Zhd64;Drim,Rikak61;AhmedbinHanbel,MsnedV/24 323 Mslim, Zekt 124; Buhr, Rikak 20, Zekt 50; Eb Dvud, Zekt 28; Tirmiz,

Birr77

297

dolayslmdininesabrdinidirdemekyerindebirszolacaktr.Zira slm emir ve nehiylerden olumaktadr. Malmdur ki emirlere sarlmak ve nehiylerden kanmak ancak gl bir sabrla mmkndr. Mslmanlarn, slm' yaama ve Kur'an' anlama konusunda bykihmalvegafletlerindendolayniceKur'ankavramlargibisabr kavram da arptlarak tahrife uram, istismar edilmitir. Bugn sabr denilence; zillete rza gstermek, korkaklk, cizlik, uyuukluk anlalmaktadr. Allah'n dinine kar yaplan haince saldrlar karsnda susmak sabr olarak telakki edilmitir. slm', slm deerleri, mmetin erefini, hatta Mslman bir kii olarak kendi ahsiyetimizi korumaya almak fitne, bu konularda duyarsz kalmaksa sabr olarak takdim edilmektedir. Bugn, sabr, hkim gler karsnda kiinin hakkn korumamas, hatta hakkndan vazgemesi olarak anlalmaktadr. Bu anlay, birtakm zorbalarn servet ve glerini kullanarak toplum zerinde otorite kurmalarna, insanlar zerinde sz sahibi olmalarna, onlarn ekonomik glerini smrrken,dncehrriyetlerinideellerindenalarak,kendilerine kul ve kle haline getirmelerine sebebiyet vermitir. Ezilen, smrlenvegszletirilenbuinsanlar,kendilerineyaplanbunca ktlkkarsndasusmaytercihederlerken,bunubirsabranlay ierisindeyapmlar,byleceistikbrnolumasnavemstekbirlerin zulmlerinin devamna (bilerek veya bilmeyerek) yardmc olmulardr. Gemite olduu gibi gnmzde de sabr kavram hl yanl anlalmaya devam etmekte ve bu sebeple tutlar yeryznde istikbar/smr zelliklerini, fesat ve zulmlerini devam ettirmektedirler. Tutlarn ve tt sistemlerin yok olabilmesi, ancak sabrn Kur'an erevesinde anlalabilmesi ve sabr kuanan mcadeleerlerininoalabilmesiylemmknolacaktr. Bilinmelidir ki, sabr bir direnitir. Zorlua, glklere, imknszlklara, darlklara, felketlere, snanmalara, Allah yolunda ekilen ile ve skntlara, amellerin getirdii yklere, nefsinin 298

arzularna kar bir direnitir. Sabr, pasif bir durgunluk, sessiz bir ekilde bekleme, hele hele her eye katlanma, zillete boyun eip raz olmahideildir.Sabraktifbirdirenmedir.Nefsininktisteklerini yerine getirmemek tek bana sabr deildir. Gnah ilemenin ok uygun olduu bir ortamda nefsinin kt isteklerine direnip, ona hayrl amelleri iletmek, onun kt isteklerinin yerine ona ma'ruf (iyi)olaneyleriyaptrtmaktrsabr. Kur'an'dasabr,m'minlerinennemlisfatlarndanbiriolarak ve daha ok cihadla ve Allah yolunda dayanmak ahlk ile beraber gemektedir. man edip, imanlarn her trl gle ramen koruyanlar, imanlarn korumada direnli bir sabr gsterenler Rabbimizinvdgzelinsanlardr. slm limleri sabr ksmda incelemilerdir: lk olarak Allah'nemirlerinekarsabretmek,ikinciolarakAllah'nnehiylerine kar sabretmek ve nc olarak da musibet ve belalara kar sabretmektir. nsanyaratlgereiehvetduygusuylameleklerden,aklylada hayvanlardanfarklklnmtr.Bilindiizeremeleklerehvetesahip olmamalarnaramenaklfonksiyonunasahipvarlklardr.Hayvanlar ise akl fonksiyonuna sahip olmayp ehvet duygularna sahiptirler. ayet insanda sabr ve akl unsuru galip gelir ve ehvet duygularn yenerse o kii meleklerden stn bir konuma gelir. nsan ehvet duygusuna sahip olmakla birlikte Allah'n kitabna, Reslullah'n snnetine smsk sarlarak sabrederse meleklerden daha stn bir konumdaolur.Bunakarlkaklfonksiyonunasahipolmaklabirlikte sabredip, direnmez ve ehvetine yenik derse bu durumda da hayvanlarn mesabesine ve hatta hayvanlardan da daha aa bir konuma der. Ksacas insan, iman tarlasnda sabr aacn dikip takvasuyuylanefsinisularsatmvarlklardanstnbirkonumagelir. Baz limler sabr mezmum ve mahmud olmak zere iki ksmdaincelemilerdir.Sabrmezmum;kiininAllah'nemirlerinden yz evirmesi ve bu hususta Allah'a kar direnmesi, yani dier bir ifadeylesabrgstermesidir.Sabrmahmudise;kiininAllah'nemir 299

venehiyleriniyerinegetirmekiinhidurmakszngayretgstermesi, sebat ederek direnmesidir. Byle bir sabr anlaynn kiiyi kuatmas,elbetteonuvlenenyksekmakamakaracaktr. Gerek Reslullah'n (s.a.v) sireti, gerekse bizden nce yaam tm Mslmanlarn hayat hikyeleri dikkatli bir ekilde incelendii zaman grlecektir ki, slm'n galibiyeti ancak sabrla mmkndr. Reslullah'neliyleyetimioesizsahabeneslinindnyanndrtbir tarafna La lahe llallah sancan dikmelerindeki en nemli sr sabrdr.Ancaknezamankislmmmetisabrbrakaraknefsineve ehvetine yenik dm, ite o zaman dmanlar tarafndan yenilmeyemahkmolmutur. Sabra dair mam Gazali yle demektedir: "Din g ile ehev garasndaamanszbirsavavardr.Savaalaniseinsannkalbidir. Din gcnn yardmclar meleklerdir, ehev gcn yardmclar ise eytanlardr. Sabr demek din gcnn ehev glere kar direnmesidir.Buaradaeerdinigsebatedipehevgcyenerseo zaman Hizblah Hizbueytan'a galip gelmi demektir. Dolaysyla sabredenkiikurtulmulardanolur,aksitakdirdesabretmeyipehev gceyenilenkiiHizbueytan'ntbilerindenolur." 324 Bilinmelidirkisabrdnyevveuhrevbirzarurettir.limtalebi, nefis terbiyesi, cihad, emri bi'lmaruf ve nehyi an'mnker vs. gibi tm fiiller sabrla ikame edilir. Sabr kiinin cehennemden uzak kalmasna ve cennete girmesine vesile olan en byk amellerden birisi olmas hasebiyle genelde tm insanlar iin, zelde ise Mslmanlariinzaruribirameldir. Sabr btn zorluklarn anahtardr. Sabr Hizbullah ile Hizbueytan arasnda devam eden savan ismidir. Kurtuluun tek pahas sabrdr, bu paha denmedii mddete kurtulutan bahsetmeksadecebobirlaftr.AllahuTelylebuyurmaktadr: "nsanlar, imtihandan geirilmeden, sadece 'iman ettik' demeleriyle braklvereceklerini mi sandlar? Andolsun ki, Biz onlardan ncekileri de imtihandan geirmiizdir. Elbet Allah,

324hyauUlumiddin.

300

dorular ortaya karacak, yalanclar da mutlaka ortaya koyacaktr."(29,Ankebut/23) Sabr gibi ok nemli vurgulan tayan bu yetin tefsirinde SeyyidKutubunlarsylemektedir: "phesizkiiman,sadecedillesylenenbirszdeildir.Bilkis kendine has sorumluluklar olan bir gerek, kendine has arlklar olanbiremanet,sabrgerektirenbircihadvetahammlicabettiren bir aba iidir. Bunun iin insanlarn sadece 'inandk' demeleriyle iman meseleleri bitmez. Fitnelere mruz kalsalar da inanlarnda direniphertrlimtihandanbaardvehliskalplekmadka,iman grevleri bitmi saylmaz. Nasl ki altn ocakta eritilerek iindeki eitli maddelerin karm temizlenir ve ona sonradan girmi olan unsurlar artlrsa, fitneler/imtihanlar da gnllerin temizlenip arnmashususundaaynroloynarlar." 325 Bilinmesi gerekir ki, insan ve cin eytanlar Mslmanlar yoldan karmak iin devaml surette iki nemli silha bavurmulardr. Bunlardan ilki ehvet silh, ikincisi ise phe silhdr. Mslman bir kimsenin ise bu savatan galip kmas iin eytanlarn ehvet silhna kar sabr silh ile karlk vermesi gerekmektedir.nsanvecineytanlarnnortayaattphelerekar iseMslmannkesinbirinaneldeetmesi,buuurdakalbindebyk birsabrtamasgerekmektedir. Sonu olarak kurtuluun tek anahtar sabrdadr. Nasl ki, Hz. Musa Firavun'a kar, Hz. Yakup olunun kaybolmasna kar, Hz. Yusuf zindana kar, Hz. Eyyub amansz hastalna kar, Hz. Muhammed(s.a.v)mriklerinveehlikitabninkrdadiretmelerine veinciticiszlerinekarbykbirsabrlahareketettilerse,dnyada veahiretteebedisaadeteulaabilmekiinbizlerindesabrdanbaka gireceimizbiryolumuzyoktur.AllahuTel'nn, "Ey iman edenler! Sabrl olun ve sabrnzda srarl olun" (3, li mran/200) emri gereisabretmektedirenmeliyiz.

325FiZilali'lKur'an

301

"EyRabbimiz!zerlerimizesabryadr,ayaklarmzsabit tutvekfirlertopluluunakarbizeyardmet!"(2,Bakara/250)

ZKRKAVRAMI
"Beni zikredin; Ben de sizi zikredeyim. Bana kredin; saknnankrlketmeyin."(2,Bakara/152) Zikirlugaviolarak;"anmak,bireyimuhafazaetmek"demektir. Unutmannzdddr.nsannsahipolduubirbilgiyimuhafazaetmesi iin devaml olarak onu kavli ya da kalbi olarak anmasdr. Istilhta ise,"gaflettenkurtulupkiinindiliyle,uzuvlarylavekalbiyledevaml suretteAllahileberaberolmasdr." ZikirkavramKur'an'nennemlikavramlarndanbiridir.Ayn kkten gelen kelimelerle birlikte Kur'an' Kerim'de 292 ayette gemektedir. 37 yerde ise emir kipinde gelmektedir. nk zikir ruhun gdasdr. Nasl ki, yemek ve imek bedenin gdas ise, ayn ekilde ruhun gdas da zikirdir. Gdasz kalan bir ruh ise elbette lmeyemahkmdur. Zikir, imann en byk almetlerinden bir tanesidir. Kiiyi cehennemateindenkurtaranbirbelge,eytaniglerdenkoruyanbir kaledir.Zikirkalbinmutmainolmasdr,ihlasveirfandr.Kalbibtn dert ve kederden temizleyen, Allah rzasna kavuturan, sahibinden insanvecineytanlarnuzaklatran,bedenivekalbi glklanbir ameldir. nk "...kalpler ancak Allah'n zikri ile mutmain olur." (13, Rad/28) Ataullah elskender zikir hakknda yle demektedir: "Naslkiatehereyiyakpyokediyorsa,zikirdebtngnahlaryok eder,karanlklaraydnlatr." TmbunemesahipolmasndandolayAllahuTealkitabnda akbirekildezikirameliniemretmitir:"Benizikredin;Bendesizi zikredeyim. Bana kredin; sakn nankrlk yapmayn!" (2, Bakara/152) 302

"Ey iman edenler; oka zikretmek suretiyle Allah' zikredin!"(33,Ahzb/41) Buemirlerleberaberzikir,kurtuluvegnahlarnkefaretiiin birvesiledir:"Eyimanedenler,dmanbirgruplakarlatnzm sebat edin ve Allah' ok zikredin ki baarya eriesiniz." (8, Enfl/45) "Onlar (takv sahipleri), bir ktlk yaptklarnda, ya da kendilerine zulmettiklerinde Allah' zikredip/hatrlayp gnahlarndan dolay hemen tevbeistifr ederler. Zaten gnahlar Allah'tan baka kim balayabilir ki! Bir de onlar iledikleri ktlklerde bile bile srar etmezler." (3, li mrn/135) AllahuTealkendisinizikredenlerivm,dnyadaveahirette onlarbykmkfatlarlamkfatlandracanvadetmitir. "M'minler, ancak, Allah zikredildii/anld zaman yrekleri titreyen, kendilerine Allah'n yetleri okunduunda imanlarn artran ve yalnz Rabblerine dayanp gvenen kimselerdir."(8,Enfl/2) "..Allah' oka zikreden erkekler ve zikreden kadnlar; (ite) Allah, bunlar iin bir mafiret ve byk bir mkfat hazrlamtr."(33,Ahzb/35) Birok hadisi erifte de Allah' zikredenlerin byk vgye mazhar olduklar bildirilmi, zikir kavramnn nemi zerinde durulmutur.Nitekimkudsibirhadisteylebuyrulmutur: "Allah (c.c) yle buyurmutur: 'Ben kulumun Beni sand gibiyim ve Bana dua ettii, Beni zikrettii zaman onunla beraberim. Kim Beni kendi nefsinde zikrederse (iinden geirirse), Ben de onu kendinefsimdezikrederim(iimdengeiririm).KimBenikalabalkta, bir cemaat iinde zikrederse, Ben de onu, ondan daha hayrl bir cemaat iinde zikrederim. O, Bana bir kar yaklarsa Ben ona bir rn(adm)yaklarm.OBanabirarnyaklarsa,Benonabirkula yaklarm. O Bana yryerek gelirse Ben ona koarak giderim. Kim

303

Banairkkomaksznyeryzdolusugnahlagelse,Bendeonubiro kadarmafiretlekarlarm." 326 Yine bir baka hadisi erifte Resllah (s.a.v) yle buyurmutur: "erisinde Allah zikredilen evlerin misali ile ierisinde Allah zikredilmeyenevlerinmisali,diriilelnnmisaligibidir." 327 Reslullah (s.a.v) zellikle sahabesini Allah'n zikri ile megul olmaya arm, Allah' zikredenlerin ne byk nimetler ierisinde olduklarn haber vermi ve Allah'n zikrinden uzak kalanlar ise ktlemitir.tebuhadislerindenbazlar. "Allah'unutaraklzumsuzkonumalaradalmayn.nkAllah hatrlanp zikredilmeden yaplan uzunca konumalar, kalbi katlatrr.Allah'tanenuzakolankimse,kalbikatolandr." 328 "Bir topluluk Allah' zikretmek zere oturarlarsa, melekler onlar kuatr, rahmet onlar kaplar, zerlerine sekine (huzur, feyiz) inerveAllahonlaryanndakilere(meleklere)zikreder." 329 "Kim bir yere oturur ve orada Allah' zikretmez (ve hi zikretmeden kalkar) ise Allah'tan ona bir noksanlk vardr. Kim bir yere yatar, orada Allah' zikretmezse, ona Allah'tan bir noksanlk vardr. Kim bir mddet yrr ve bu esnada Allah' zikretmezse, Allah'tanonabirnoksanlkvardr." 330 "Bir cemaat bir yerde oturur fakat orada Allah' zikretmez ve peygamberlere salt okumazlarsa, zerlerine bir ceza vardr. (Allah) Dilerseonlaraazabeder;dilersemafireteder." 331 zlerek belirtmek istiyorum ki, bugn dier tm islmi kavramlargibizikirkavramdatahrifeveistismarauramtr.Bugn tasavvuf ad altnda cemaatleenlere baktmzda zikrin sadece birka kelimeyi devaml surette tekrar etmekten teye gitmediini

326Buhar,Tevhid15,35,50;Mslim,Zikir2,Hadisno:2675 327Buhar,Deavat66;Mslim,Hadisno:779 328Tirmizi,Zhd62 329MslimZikir25,30,Hadisno:2689,2700 331Tirmiz,Deavt8,hadisno:3377

330EbDvud,Edeb31,107,hadisno:4856,5059;Tirmiz,Deavt8,3377

304

grmekteyiz. Bununla beraber bu zikir meclislerinde yaplanlarn btnyle Reslullah'n (s.a.v) snnetinden uzak, tamamen bid'at ve hurafelerle dolu olduunu grrz. Bilinmelidir ki, zikir kesinlikle azabirkakelimeyialp,onlardevamlsurettetekraretmekdeildir. Baknz mam Nevevi yle demektedir: "Bilinmelidir ki zikir, sadece tebih, tehlil, tahmit ve tekbirle snrl deildir. Allah iin alan herkesehlizikirkavramnagirmektedir.NitekimSaidibniCbeyrde bunu ifade etmitir." 332 Ayn hususa dair eyh etTahanev elHindi yle demektedir: "Allah kelimesinin binlerce kere tekrarlanmasyla Allah' zikrettiklerini zannedenler unu ok iyi bilmelidirler ki, onlar zikrin hakikatini deil sadece eklini yerine getirmektedirler. Zira zikir, sahibinin btn amellerini gzelletirir. Fakat bu zikir ekliyle yetinenleri grrz ki, bunlarn ahiret iin hibir salih amelleri yoktur." Yukarda da sylediimiz gibi bugn baz evreler, ban sallayarak, yerlerinde hoplayp zplayarak, raks ederek birtakm kelimeleri telaffuz ederek Allah' zikrettiklerim zannetmektedirler. Halbukitmslmlimleribuekildeyaplanfiillerinkesinlikleslm dairesi ierisinde olmadn zellikle vurgulamlardr. mam Ebu Bekr etTarsus'ye Allah' zikretme adna vecde gelmek, raksetmek, ayaktahoplaypzplamakhakkndasoruluncaoyledemitir:"Raks ve vecde gelmeye gelince bunu, ilk olarak ortaya atanlar, Samir'nin adamlardr. Smir, onlara ses karan bir ceset halinde buzay yapnca,onlarvecdegelereketrafndakalkpraksetmeyekoyuldular. tebu,kfirlerindinidir;buzayaibadetedenlerinyoludur." 333 Bu evrelere baktnz zaman, bunlarn ayn zamanda tuti sistemlere kar byk bir dostluk beslediklerini grrz. Aslnda adalk ve uygarlk naralar atan demokratik sistemlerin kendilerindentamamennefretettikleributarikatvecemaatlerekar ses karmamasnn, onlara ynelik hibir yaptrmda bulunmamasnn altnda da bu gerek yatmaktadr. Zira bugn bu

332elEzkarsy:20 333mamKurtubi,elCamiuliAhkami'lKur'an

305

tarikatlarn ou, tuti sistemlere kar kul ve kle olmu durumdadrlar.Hangiefendikendisinekulluktanaslayzevirmeyen, kendisineherdaimitaatedenklesinekarktdavranrki! Baz evrelerin zikir kavramn bu denli yozlatrmasna ramen,kendileriniehlitevhidolarakisimlendiren,tutuinkredip Allah'aimanettiinisyleyenbirtakmevrelerdeAllah'nzikrinden btnyle gafil durumdadrlar. slmi hareket ad altnda hareket eden bu kimseler, maneviyattan tamamen habersiz, zikrullahtan btnyleuzaktrlar.Bununiindebutiphareketlerinmrokksa srmektedir. Zira yukarda da belirttiimiz gibi Allah'n zikrinden uzak bir yaam, susuzkalm bir beden gibidir. Kuruyup yokolmaya elbettemahkmdur.Allahkendizikrindenuzakbirhareketikesinlikle yardmyla desteklemeyecektir. Bu tip almalar Allah'n rahmet ve bereketinden uzak kalacaklar iin elbette bitip yok olmaya mahkm olacaklardr. u anda slm mmetinin bu kt gidiatnn en nemli sebeplerinden bir tanesi hi phesiz Mslmanlarn Allah'n zikrini terk etmeleridir. Ehli kfrn hkim olup ehli imann yenik, Mslmanlarn her yerde zelil ve perian olmas, byk eytan Amerika'nnAfganistanveIrak',Ruslar'neenistan'igaletmeleri, olukocuk demeden mazlumlara zulmetmeleri, Allah'n kitabnn yeryzndentamamenkaldrlpbeeriideolojilerinhkimolmasnn altndayatanenbyketken,MslmanlarnAllahnzikrindenfersah fersah uzaklamalardr. Zira Allahu Tel, kendi zikrinden yz evirenlerin dar, skntl bir hayata maruz kalacaklarm, eytanlarn onlara dostluk ve arkadalk yapacaklarn, ziyana urayacaklarn, apak bir ekilde ayetlerinde bildirmi ve zellikle de mnafklar Allah'nzikriileokazmegulolankimselerolaraktantmtr. "Kim Benim zikrimden yz evirirse, phesiz onun iin dar bir geim vardr. Biz onu, kyamet gn kr olarak harederiz."(20,Th/124) "Kim Rahmn' zikretmekten gafil olursa, yanndan ayrlmayan bir eytan ona musallat ederiz. phesiz bu 306

eytanlar, onlar doru yoldan alkoyarlar da onlar, kendilerinin hidyette/doru yolda olduklarn zannederler. O eytan dostu kimse,ensonundaBizegelincearkadana:'Kekebenimlesenin aranda dou ile bat aras kadar uzaklk olsayd, ne kt arkadamsn!'der."(43,Zuhruf/3638) "Mnafklar, Allah' aldatmaya alrlar. Hlbuki Allah, onlarn oyunlarn balarna geirecektir. Onlar, namaza kalktklar zaman tembel tembel kalkarlar. nsanlara gsteri yaparlar.Allah'pekazzikrederler."(4/Nisa,144) "Ey iman edenler! Mallarnz ve ocuklarnz sizi Allah' zikretmektenalkoymasn."(63,Mnfikun/9) "Allah'n, gsn slm'a at kimse, Rabbinden gelen bir nur zerinde deil midir? Kalpleri Allah'n zikrine kar katlam olanlara yazklar olsun! Bunlar apak bir sapklk iindedir."(39,Zmer/22) Sonu olarak, slm mmetinin fertlerine nasihatimiz; btn bo ve faydasz eyleri hemen bir kenara atarak Allahn zikrine yapmalardr.Ancakbuekildekurtuluiinbiradmatlmolunur. Bundanharikurtulumidiisekesinlikleyoktur. "man edenlerin Allah' zikretme ve O'ndan inen hak/gerek iin kalplerinin saygyla yumuamas zaman daha gelmedimi?..."(57,Hadd/16) 307

MMETKAVRAMI
"Siz insanlar iin karlm en hayrl mmetsiniz. yilii emreder, ktlkten vazgeirmeye alr ve Allah'a inanrsnz." (3,Alimran/110) mmet kelimesi szlkte, "cemaat, yol, din, nesil ve topluluk" anlamlarnagelmektedir.Kavramolarakmmetkelimesi,gerekkendi tercihleri gerekse de bir zorunluluk sonucu, belirli bir zaman diliminde yaayan kimseler anlamna geldii gibi, belirli bir tarih diliminde yaayan ya da belirli bir dine inanan topluluklara verilen isimdir. Tarih boyunca belirli bir akideye sahip kimseler bir mmettirler. Hz.dem'denReslullah'a(s.a.v)kadarslmakidesineinanan kimselerinhepsitekbirmmettir.Fakatbummetinortaknoktasne ayn zamanda yaamalar ne de ayn rktan gelmeleridir. Allah'n hkmhangizemindehkimise,bummetinvatanoblgedir.slm akidesine inanan kimselerin mmet olma vasf ayn akide zerinde birlemelerinden baka bir ey deildir. Zira mmeti mmet yapan aslnokta,rk,renk,dilvecinsbirlemesideil,akidebirlemesidir.

Kur'anKerim'demmetKavram
Kur'anKerim'demmetkavramuanlamlaragelmektedir: nsan Topluluu/Cemaat: "inizden hayra aran, iyilii emredip ktlkten men eden bir mmet (topluluk) bulunsun. tekurtuluaerenleronlardr."(3,Alimran/104) "Siz insanlar iin karlm en hayrl mmetsiniz. yilii emreder, ktlkten vazgeirmee alr ve Allah'a inanrsnz." (3,Alimran/110) Hayvan Topluluu: "Yeryznde yryen hibir hayvan ve iki kanadyla uan hibir ku yoktur ki, sizin gibi birer mmet

308

olmasnlar. Biz kitapta hibir eyi eksik brakmamzdr, sonra hepsiRabblerininhuzurundatoplanrlar."(6,En'am/38) eriat:"Veite busizin mmetiniz bir tekmmetve Bende sizinRabbinizim.yleiseBendensaknn."(23,M'minun/52) "Hayr, onlar sadece: 'Biz babalarmz bu din zerinde bulduk,bizdeonlarnizindegidiyoruz.'dediler."(43,Zhruf/22) nder/mam: "phesiz brahim Allah'a itaat eden, Hakk'a ynelen bir nderdi. Ve hibir zaman mriklerden olmad. Allah'n nimetlerinekredendi. Allah onu semi ve doru yola iletmiti."(16,Nahl/120121) Zaman: "Ve eer bunlardan bir ksmnn grecei azab mmete (belli bir zaman kadar) erteleyecek olursak, o zaman da 'onuengelleyennedirki?'diyecekler."(11,Hud/8)

HadislerdemmetKavram
"Bummet(Muhammedmmeti),diermmetlerekarstn klnd." 334 "...Sizsonuncummetsiniz.SizmmetlerinenhayrlsveAllah yanndaendeerliolansnz." 335 "mmetimden bir grup, hak iin muzaffer ekilde mcdeleye kymetgnnekadardevamedecektir..." 336 "Karnca,mmetlerdenbiridir." 337 "mmetimyamurgibidir;evvelimi,sonumudahahayrldr, bilinemez." 338 mmetkavramnnaslunsurlar,yerzamanvedinbadr,yer mmetin zerinde yaad lke, toprak parasdr. Zaman, mmetin beraberce yaad a ya da zaman dilimdir. Din ise mmetin fertlerinininandvehayatlarnauyguladklaryaamsistemidir.Bu ba ve zellikle din ba, mmet topluluunu oluturan kiileri

334AhmedbinHanbel,5/383 336Mslim,man247 335Tirmizi,bniMaceZhd:34 337Mslim,Selm148

338Tirmizi,Hadisno:2873

309

birbirinebalar.Bellibirinan,ideal,lkvednyagretrafnda birleen topluluklar birer 'mmet' olutururlar. Ancak, slm kltrnde 'mmet' kavram daha ok slm'a gnl vermi Mslman toplumu ifade eder. Dnyadaki btn Mslmanlar bu topluluun gnll yeleridir. Onlarn imam/nderi Hz. Muhammed (s.a.v), Kitaplar Kur'n Kerim, lkeleri slm' yaayabildikleri, hayata hkim klabildikleri her yer, hedefleri ise slm'n gerek uygulayclarolarakdierinsanlarzerineHakk'nhitleriolmakve dnyaimtihannkazanmaktr.slmmmeti,siyasyndengsahibi olduu yerlere slm diyar (Dru'lslm) adn verir, slm'n btn ynleriylebyleyerlerdeyaanabileceinibilir. zlerek belirtmekte fayda vardr ki, bugn slm mmeti btnyle paralanm durumdadr. zerinde beraberce yaadklar bir kar toprak parasna dahi sahip deildir bugn slm mmeti. Mslman fertlerin zerinde yaadklar toprak paralar btnyle kfirlerin ve mrtecilerin kontrol altna gemitir. Mslmanlar arasndanebirinanbirlii,nedeortakhareketetmefikrikalmtr.

slmmmetininGrevi
Bu aklamalardan sonra artk bu mmetin, slm mmetinin konumuvegrevlerinegeebiliriz.AllahuTelylebuyurmaktadr: "Bylece sizi insanlara hid olmanz iin vasat (orta, dil, dengeli) bir mmet yaptk. Rasl de size hiddir. Biz Rasl'e uyan,kesizerindegeriyednendenayralmdiyeyneldiini kbleyaptk."(2,Bakara/143) AllahuTelMslmanlarahid,yanihakka,hidayetetanklk verneklikyapanbirmmetolarakvasfetmektedir.Aynzamandabu mmet vasat bir mmettir. Bu mmetin vasat olmas ve zerinde bulunduu yola ahitlik yapmasnn gerei ise bir baka ayette u ekildeaklanmaktadr: "Siz insanlar iin karlm en hayrl mmetsiniz. yilii emreder, ktlkten vazgeirmee alr ve Allah'a inanrsnz." (3,Alimran/110) 310

slm mmetinin temel vasf iyilii emretmesi, insanlar hayra davet etmesi bununla birlikte her nevi mnkerden/ktlkten alkoymak iin btn gc ile ura vermesidir. slm mmetini "nsanlar iin karlm en hayrl mmet" klan temel vasf ite budur.Tebli,davet,irad,iyiiemretmekvektlktennehyetmek gibi temel grevlerinden uzak bir mmetini slm mmeti olarak isimlendirilmesi ise asla sz konusu deildir. Balanz bu ayetin tefsirindeSeyyidKutubunlarsylemektedir: "Bu Mslman cemaatin, kendi gereini ve deerini bilmeleri iinidraketmelerigerekeneybudur...Aynzamandabucemaatnc venderolarakkarlmtr.YceAllah,yeryznderliinin,iyiliin emrinde olmasn diler, ktln deil. Bu yzden Mslman mmetin kendi dndaki cahiliyyeye mensup milletlere herhangi bir konuda bavurmas, konumuna uygun bir davran deildir. Ancak dier milletler Mslmann akidesine bavurabilirler. Bunlar ayn zamanda yanlarnda var olan slm'daki salam inan, dnce sistemi, ahlk, marifet ve ilim gibi eylerden yararlanabilirler. Bu yararlandrma Mslmn, bulunduu konumun ve varlk gayesinin ykledii bir grevdir. Onun grevi srekli nde bulunmak ve daima nderlik makamnda olmaktr. Bu makamda bulunabilmek iin baz gerekler vardr. ncelikle iddia ile verilmez, ayn zamanda ehli olunmadka da teslim edilmez. Mslman cemaat ise gerek itikadi dncesi, gerekse sosyal dzeniyle bu makama layktr. Ancak bu grevini srdrebilmesi ve hilfet grevinin hakkn verebilmesi iin ilmi ilerleme ve yeryznn imar konusunda da ehli olmaldr. Bu mmetin, dorultusunda hareket ettii ilhi metod, ondan ok ey istemektedir. Eer Mslman ona uyup icaplarn yerine getirerek, gereklerini ve ykmllklerini idrak ederse bu inan Mslman cemaatiheralandaileriyegtrmektedir. Bukonumunbatagelengereklerindenbiri;beerhayatnner vefesattankorunmasileiyiliiemrvektlnehygreviniyerine getirebilmesi iin, kendisine zg bir kuvvetinin bulunmasdr. Evet, bu mmet insanlar iin karlm en hayrl bir mmettir. Bu zellik 311

gzeldavranmaktanvesevmektenkaynaklanmadgibitesadfeseri verilmi herhangi bir deeri olmayan bir ey de deildir. Ayn zamanda"Biz Allah'n ocuklar ve sevenleriyiz"diyenehlikitabn dedii gibi zellikleri ve ycelikleri datmak da deildir. Asla ,yce Allah btn bunlardan mnezzehtir. Bu din, iyilik ve ktln snrlarn belirleyen, imanla beraber beer hayatn, ktlkten koruyupiyilikzereikameetmekiinuygunbirpratiktir. "...yilii emreder ktlkten sakndrrsnz. Ve Allah'a inanrsnz." Bu, hayrl mmetin, ykmllkleri ve bu ykmllklerin tesindeki zorluklar ve yolundaki dikenlerle beraber ykselrnesidir. Bu, ktle saldrp, iyilii tevik etmek ve toplumu fesat etkenlerinden korumaktr. Btn bunlar zor ve meakkatli iler olmakla beraber salih bir toplum kurmak, korumak ve yce Allah'n dilediihayttarzngerekletirmekiinzaruridir. phesiz, deerler iin salkl bir l koymak ve iyilikle ktle salkl bir tanm getirmek iin Allah'a iman gereklidir. Ayrca bu konuda toplumun uyum iinde olmas da yeterli deildir. nk fest o derece yaygnlar ki, lleri bozup toplumu yanltabilir. O halde hayr, err, stnlk, alaklk, iyilik ve ktlk hakknda insanlardan herhangi bir neslin zerinde ittifak ettii kuraln dnda, bir temele dayanan deimez bir lye dnmek kanlmazdr. man insann kendisine varlk ve yaratamayla olan ilikilerikonusuilevarlnngayesivebuevrendekigerekkonumu hakkndasalklbirdnceyerletirmeklebulygerekletirir. te bu genel lden ahlki kurallar doar. nk Allah'n rzasn celbetmekveO'nungazabndansaknmakduygusuinsanbukurallar gerekletirmeyesevkeder.AynekildeAllah'nvicdanlarzerindeki egemenlii ve O'nun eriatnn toplum zerindeki hkimiyeti bu kurallar koruma dncesini glendirir. Sonra, iyilii emredip ktlkten nehyederek hayra aranlarn bu meakkatli yolda yrmeleri ve zorluklara g yetirebilmeleri iin kuvvetli bir imn sahip olmalar kanlmazdr. nk btn dehet ve azametiyle 312

ktln tutu, btn edepsizlii ve iddetiyle ehvetin tutu ve habisruhlarnalakl,gayretlerinisteksizliivearzularnarlyla karlaacaklardr. Bunlara karlk azklar sadece imandr. Btn cephaneleri imandr ve destekleri yalnzca Allah'tr. nk iman azndan baka btn azklar tkenir, iman cephanesinden baka btn cephaneler patlar ve Allah'n desteinden baka btn destekleryklr. Mslmancemaate,kendiiindehayraaran,iyiiemredip ktlnehyedenbirgrupoluturmalargreviveriliyor.Buradaise yceAllahMslmanlarntmninsanlkcemiyetindetannmalarn salayan bu yce esaslar yaygnlatrmadklar srece gerek anlamda varolamayacaklarn anlamasn salamak iin bu sfatlarla nitelendiriyor.Ortadaikidurumvar:YaAllah'aimanlaberaberhayra arp, iyilii emr ve ktl nehyedecekler ki, ancak bu durumda gerekanlamdavarlklarszkonusuolabilirveMslmanisminihak edebilirler. Ya da bunlardan hibirini yerine getirmeyecekler ve bu durumdadavarlklarszkonusuolamayacagibiMslmansfatna dalykolmayacaklardr. Kur'anKerim'inbirokyerindebuhakikatyerletirilir.Ayrca aada bazsn aktaracamz Reslullah'm birok sahih emir ve direktiflerimevcuttur: Ebu Said elHudri'den, Reslullah'n (s.a.v) yle dediini iittim:"Sizdenbirinizbirktlkgrrseonueliyledeitirsin,ayet bunagcyetmezsediliyledeitirsin,onadagcyetmezsekalbiyle buzetsin.Buiseimannenzayfdr." 339 bni Mes'ud, Resllah'n (s.a.v) yle buyurduunu rivayet eder: "srailoullar gnaha dalnca limleri onlar nehyettiler; fakat onlardinlemediler.limlerdeonlarladpkalktlarveyiyipitiler. Allah da bazsnn kalbini bazsna arpt. Davut'un, Sleyman'n ve Meryem olu sa'nn dilinden onlara lanet etti." Sonra Reslullah oturup yle dedi "Hayr nefsim elinde olana yemin ederim ki; siz

339Mslim

313

onlar hakka dndrnceye kadar urarsnz' Yani efkat gsterir, evirirsiniz." 340 Huzeyfe'nin rivayetine gre Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Nefsim elinde olana yemin ederim ki ya iyilii emreder, ktl nehyedersinizyadaAllahzerinizeazabmgnderirdeduaedersiniz amaduanzkabuletmez." 341 rs bni Umeyr elKindi'den rivayetle, Reslullah (s.a.v) yle buyurdu: "Yeryznde hata ilendiini grp de nehyedenler onu grmemi gibidirler. Grmeyip de rza gsterenler grm gibidirler." 342 Bunlardan baka daha birok hadis... Hepsi de Mslman toplumda bu zelliin temel oluunu ve gerekliliini yerletiriyor. Ayrca Kur'an ayetlerinin yannda bu hadisler, deerini ve hakikatini bilemediimiz geni ve planl bir eitim ve yneltmenin unsurlarn iermektedir." 343 Seyyid Kutub'un bu mkemmel izahlarndan sonra diyebiliriz ki, bugn bizlere den, hakiki anlamyla bir mmet olabilme sava vermektir. Bunun iin ncelikle mmet arasnda mevcut fikri ihtilaflargiderebilmeadnailmesarlmak,tedrisettiimizilimleamel etmekvemmetimmetyapanbtnunsurlaratekrarkavuabilmek iin yeryznden irki btnyle kaldrp yerine La lahe llallah bayra dalgalandrana dek btn gcmzle mcadele etmemizdir. te byle bir almayla slm mmetinin temel grevini yerine getirebilirizvegerekanlamylabirmmetolabiliriz.

340EbuDavudveTirmizi 341Tirmizi 342EbuDavud

343FiZilali'lKur'an

314

TASAVVUFKAVRAMI
TasavvufunbugnAllah'nkitabveResl'nnsnnetinegre arndrlmas gerekmektedir. Zira hakkn mihenki ve dorunun amazlsAllah'nkitabveResl'nnsnnetidir. Tasavvuf "tesevvefa" fiilinden bir mastardr. Bu kelimenin kaynahakkndabirokfarklgrvardr.Kimilimleregre"yn" anlamna gelen suf kelimesinden tremitir. Sufilerin giydikleri elbiseler suftan yani ynden olduu iin sufi adm almlardr. Kimi limlere gre de Medine'de bulunan ashab suffe'den ya da birinci saftanalnmadr.EbuSaidelKazzaz'agresufi,"Rabbinekarkalbini safbirekildenurladoldurankimsedir.Sufi,Allahnzikriylelezzetin iine girendir." Ebu Muhammed elCerir'e gre ise "tasavvuf; gzel ahlkladonanmak,btnkthuylaniseterketmektir." slm limleri genel olarak tasavvufu yle tanmlarlar: "slm tasavvufu ilhi emirleri kiinin hayatna tatbik etmesi, nehiylerden saknmas, bununla birlikte, snneti seniyyeye btnyle tbi olmasdr. Kiinin slm eriatn gc miktarnca hkim klmak iin almas, kalbini btn ktlklerden tasfiye etmesi, nefsini terbiye etmesi,ahlkndzeltmesi,eriatnadabnariayetetmesi,insanlarla iyi geinmesi, takva ve ihlsla donanmas, zhte sarlmas, helalden yiyerek,haramdankanmasvenefsinarzularnaitaatetmemesidir." Tasavvufun gayesi ise, grnmeyen gizli hastalklardan kalbini temizleyip,Allah'nrzasnakavumatemennisidir.Dierbirifadeyle tasavvufungayesinefsiemmareyitevriyeedip,kalphastalklarndan kalbini temizlemesiyle birlikte, gzel ahlk ile ahlklanmak, ihls ve takvaileibadeteynelmektir. Evet, slm'n istedii tasavvuf ite budur. Fakat ne yazk ki tarihin ak ile tasavvuf kavram darbe zerine darbe grp tahrif edilmi, toplumun malm ellerinden almak iin tahrifilerin ellerinde bir maa haline dnmtr. Ayn zamanda sufi tarikatlara Hint, Fars ve Yunan felsefeleri ve hurafeleri girmi, insanlarn Allah'n rzasna

315

kavumas yerine, hak yoldan kmalarna sebep olmutur. mam Kueyririsalesindebutahrifiyleanlatmaktadr: "Bilinmelidir ki, bu taifenin muhakkiklerinden ou yok olup gitmitir. Zamanmzda bu taifenin eserinden baka hibir ey kalmamtr.airyledemektedir: adrlaronlarnadrlarnabenzer, Fakatkabileninkadnlaraynkadnlardeiller. Bylece tarikat kkten silinmitir. Zira topluma hak yolu gsteren byk limler lp gitmiler, takva sahipleri ise ok azalmtr. Tamah ve hrs galip gelmi, eriatn hrmeti kalplerden silinmi,dinesaygkalmamtr." 344 mam Kueyri zamannda hal byle idi. Acaba amzda tasavvufun ve tasavvufularn hali nasldr? zlerek ifade ediyorum ki, asrmzda tasavvufu denildii zaman, inzavaya ekilmi, sosyal hayattan uzak, eline tesbih alarak, keye ekilerek ruhbanca bir hayattarznbenimsemi,cihadruhundanmahrum,hattacihadfitne olarakgrenaklagelir.Dahazcsde,sufisabahakamektiiLa lahe llallah'n mnsn, dahi bilmemektedir. Bugn grdmz zere sufilerin ounluu ada Daru'nNedve mesabesinde olan parlamentolarda,kendihevaveheveslerinegrekanunveyasakoyan parlamenterlere itaat etmektedirler. Sufilerin ounluuna gre kim La ilahe llallah derse artk ne yaparsa yapsn Mslmandr. Hibir ameli imarma zarar vermez. Dier bir ifadeyle bugn birok sufide mrcie dncesi hkim olmutur. Dolaysyla gnmz sufilerine gre parlamentoda kanun vaaz eden, demokrasi ve laiklie gre hayatn tanzim eden parlamenterler La lahe illallah dedikeri iin Mslman konumundadrlar. Beeri parlamentolarda Allah'n hkimiyetyetkisinigaspedenbukimselerinkfirvemrikolduunu syleyendavetilerisegnmzsufilerinegretekfirci,fitnecivede sapktrlar. Bundan dolay iinde yaadmz u zamanda sufilerin ounluu demokrasilerin vazgeilmez unsuru olan partilerden

344RisaletulKueyriye

316

birisinebaldrlar.Hattasacpartilergeneldesufilerindestekleriile ayaktadurmaktadrlar. imdiyerigelmikenburadabusufileresormakgerekir:Acaba sac ya da solcu demeden btn partiler demokrasi ile hareket ederek, bu batl nizam ayakta tutmak iin almyorlar m? Hepsi laikliinilkelerinegrehareketetmiyorlarm?Laiklerinizniolmadan hibireyyapabilirlermi?Kanunlarnvehayatlarnlaiklerinilkeve inklaplarnagretanzimetmiyorlarm?Acababulaiklikilkesinegre kurulan ve demokrasinin vazgeilmez birer unsuru olan partilerin Allahndiniileilikilerinasldr?Demokrasiilehareketeden,Allah'n indirdii eriat bir kenara brakarak kendilerinden uydurduklar kanunlarlatoplumlarsevkveidareedenbupartilerbtnylekfr partileri deil midir? Baknz tasavvuf byklerinden Ebu Yezid TayfurbinsaelBestamiyledemektedir: "Allahn eriatnn hudutlarn muhafaza ve mdafaa ettiini grmediiniz srece bir kii keramet olarak havada usa bile ona inanmayn." Tasavvufun byklerinden mam Sehl b. Abdullah etTsteri yle demektedir: "Tarikatmzn esaslar yedidir. Allahn kitabna smsk sarlmak, snnete tbi olmak, helalden yemek, zulm engellemek, gnahlardan uzaklamak, tevbe etmek ve haklar demektir." Bu imamlarn szlerinden aka anlalmaktadr ki, Allahn indirdii hkmlere uygun olmayan, ona hizmet etmeyen, eriatn hudutlarm muhafaza ve mdafaa etmeyen tarikat ve tarikatlar, Kur'an ve snnete aykr hareket ettikleri iin slm nezdinde gerek tasavvuflailgileriyoktur.Ziragerektarikateriatnhadimiolmaldr. Hadim mahduma muhalefet ederse, kabule ayan deildir. Baknz tasavvufun byk limlerinden eyh Nakibend lakabyla tannan Bahaaddin Muhammed elBuhari hem Allah'n indirdii hkmlerle

317

hemdebeerisistemlerleameledilirdiyenkimseninkfrnedairbir risaleyazmtr. 345 SondnemdelaikdemokratlartarafndanehidedilenEmiru'l Mcahidn eyh Said Efendi, 1925 tarihinde Ergani kazasnn Piran ky caminde, tm Mslmanlar mutlak kfre kar uyararak ve birlieararakylehaykrmaktadr: "Medreseler kapatld. Din ve vakflar bakanl kaldrld. Ve din mektebi milli eitime baland. Gazetelerde birtakm dinsiz yazarlar dine hakaret etmeye, Peygamberimize dil uzatmaya cret ediyorlar. Ben bugn elimden gelse, bizzat savaa balar ve dini ykseltmeyegayretederdim." 346 "Kurulduu gnden beri dini mbini Ahmedinin temellerini ykmaya alan Trk Cumhuriyeti Reisi Mustafa Kemal ve arkadalarnn Kur'an'n ahkmna aykr hareket ederek, Allah ve Peygamberi inkr ettikleri ve halifeyi slm' srdkleri iin gayri meruolanbuidareninyklmasnnbtnMslmanlarzerinefarz olduunu, Cumhuriyetin banda bulunanlarn ve Cumhuriyete tbi olanlarn mal ve canlarnn eriatn hkmlerine gre helal olduu..." 347 Dikkat edilmelidir ki, eyh Bahaaddin "hem eraitle, hem de beeri sistemlerle amel edilir diyen kimseler kfir olur" demektedir. eyh Said ise beeri ideolojilere itaat eden kimselerin mallar ve canlar Mslmanlara haram deildir demektedir. Acaba bu deerli slmlimleriamzntasavvufularngrselerdinederlerdiacaba? Zira bugn gerek eyhlerin gerekse de mridlerin ounluu laik, demokratik, gayri slm parlamentolara teri, yasama hakkn vererekonlanvelitayinetmektedirler. zlerek ifade etmek isterim ki, bugn zellikle Dou Anadolu'daki eyhlerin birou beeri sistemlerle amel eden

345KadBeyzavizerindeihabHaiyesi,8/29 346YaknTarihehidlerAlbm,sy:263 347M.erifFrat,DoulleriveVartoTarihi,sy:170

318

parlamentoda vekillik yapmaktadrlar. Herhangi bir partiye balanp hayatlarndemokrasiyegretanzimetmektedirler.HattaAnadolu'da Naktarikatndanolanlarnouaskerkkenlialbaylarabaldrlar. GerektenAllah'ndininihakkylayaayan,Allah'neriatnen stn tutan byk slm limleri ve sufileri gnmzn sufilerini grselerdi ne derlerdi acaba? Gerekten gemite yaam bu byk slmlimlerimihakkylatasavvufasarlmlardr;yoksagnmzde beerisistemlerekullukveklelikyapanbuszdesufilermi? Burada unu belirtmekte fayda vardr ki; son dnemin ada tasavvufulan, cihad ahkmn da tahrif etmilerdir. Ehli kfre kar cihaddanbtnyleuzaktrlar.Hattacihadhakkndainentmayetleri nefislecihadolaraktevilederler.Nefislemcadeleyecihadekber(en byk cihad) derler. Zira Allah Resl bir savatan dnerken "kk cihaddan byk cihada dndk" buyurmutur. Bu rivayeti kendileri nedelilolarakgetirerek,hemcihaddankaarlarhemdecihadedenleri ktlerler. Hlbuki bni Hacer elAskalani, "Tesdidu'lKavs" isimli kitabndaburivayetedairyledemektedir: "nsanlarndilindehadisdiyedolaanbusz,aslndabrahimb. Able'nin szdr. Zeynuddin elIraki ve Beyhaki, Cabir'den zayf bir senetlerivayetetmilerdir." bni Teymiye bu rivayet hakknda yle der: "Tebk gazvesinden dndkten sonra Reslullah'n 'kk cihaddan byk cihada dndk' diye syledii rivayet edilen szn asl yoktur. Ve Reslullah'n szlerini, fiillerini bilenler bu sz rivayet etmemilerdir. Kfirlerle cihad etmek amellerin en bydr. Mslmann Allah iin yapt en faziletli ameldir. nk yce Allah ylebuyurmaktadr: "Mminlerden zr sahibi olmakszn oturanlarla Allah yolunda mallaryla, canlaryla cihad edenler eit olamazlar. Allah, mallaryla, canlaryla cihad edenleri, derece itibariyle, oturanlardan stn kld. Allah onlarn hepsine de cenneti vaad

319

etmitir. Bununla beraber Allah mcahitleri oturanlardan pek bykbirmkfatlastnklmtr."(4,Nisa/95) 348 Aslen bu rivayet cihadn stnln anlatan ayetlere nasl muhalif ise, birok sahih hadise de muhaliftir. rnein mam Buhari veMslimylerivayetetmilerdir: "Bir adam Resllah'a 'cihada denk bir amel syle' dedi. Reslullah 'buna gcn yetmez deyince' adam 'olsun yine de syle' dedi.BununzerineReslullah;'mcahitcihadaktandanitibaren mescidegiriparalksz,orututup,namazklabilirmisin?'dedi." slmtasavvufundaolmadhaldesonradanortayakankt eylerdenbirisidegnmztasavvufundayeredenuszdr:"Mrid eyhinnndegassalnnndekicenazegibiolmaldr." Bu konuda Mehmed Zahid Koktu yle demektedir: "Mrid eyhinnndeykayannnndekilgibiolmaldrki,eyhmridini istedii gibi hareket ettirebilsin. Kalbinde eyhin fiillerine dair kesinlikle bir itiraz olmamaldr. eyhe itiraz ok irkin bir eydir. tirazckesinliklemazurgrlmez." 349 Bu, kleliin son noktas deil midir? Bundan daha ileri bir klelik dnlebilir mi? Hlbuki Allahu Tel, insanlar sadece kendisinekulvekleolsunlardiyeyaratmtr.NitekimAllahuTel ylebuyurmaktadr: "Ben cinleri ve insanlar ancak bana kulluk etsinler diye yarattm."(51,Zariyat/56) YahudiveHristiyanlarnsapmasnasebepolanhususbueit kr bir taklid idi. Baknz Rabbimiz hayat rehberimiz ve yaam klavuzumuzKur'an'Kerim'deylebuyurmaktadr: "Onlar, Allah'tan baka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine rabb edindiler, Meryem olu Mesih'i de. Oysa onlar bir olan Allah'a ibadet etmekle emrolunmulard. Allah'dan baka hibir ilh yoktur. O, mriklerin ortak kotuueylerden demnezzehtir."(9,Tevbe/31)

348bniTeymiyye,elFurkan,44 349TasavvufAhlak,2/218

320

mam Alsi bu ayetin tefsirinde yle demektedir: "Mfessirlerinoundannakledildiinegredinadamlarnnyaratc olduklarna inanmyorlard. Bilakis onlara emir ve nehiy konusunda itaatediyorlard." Reslullah (s.a.v) yle buyurmaktadr: "Size iki ey braktm. Onlara yaptnz srece dalalete girmezsiniz. Allah'n kitab ve benimsnnetimdir." 350 Dikkat edilirse, Reslullah (s.a.v) bizlere tek l, mihenk ta olarak Kur'an ve snneti brakmtr. Gnmzn sofilerinde olduu gibi ne bir limi, ne de bir eyhi kaytsz ve artsz kendisine balanacamznderolarakgstermemitir. Gnmzn tasavvufunda mevcut en irkin tahriflerden bir tanesi de onlarn u szdr: "lerinizde bir zorlua dtnz zamankabirehlindenyardmisteyiniz." Muasr sufiler, bu cmleyi bir hadis olarak telakki edip, kabirlerden tevessl eder, lm kimselerin ruhaniyetlerinden istimdatta bulunurlar. Hlbuki bu sz hibir sahih hadis kitabnda olmad gibi, mmetin selefi de byle bir sz kullanmamlardr. Bununla birlikte yaplan bu amel Kur'an ve snnete apak muhalif amellerdendir.BaknzmamBirgiviyledemektedir: "eriateenuzakolanbid'at,insanlarnoununyaptklargibi llerdenmuradnhusuliinyardmistemektir.Buhalputatapmak gibidir.llerdenmedetbeklemefiilibirbenzeyideilbilakisfiilibir putperestlikvemrikliktir." 351 Allahu Tel Kur'an' Kerim'de birok ayette bizlerden nce yaayan Mslmanlara dua etmemizi emretmektedir. Onlardan istimdatta bulunmamz deil... Bugn ise gnmz tasavvufular duay tam tersine evirerek bizden ncekilere dua etme yerine onlardanyardmbeklemektevebylecetevhiddensapmaktadrlar:

350Mslim 351BuifadeErcmentzkan'mTasavvufveslam,Sy:102

321

"Onlardan sonra gelenler derler ki: Rabbimiz, bizi ve bizden nce inanan kardelerimizi bala, kalplerimizde inananlarakarbirkinbrakma!Rabbimiz!Senokefkatli,ok merhametlisin!"(59,Har/10) Gnmztasavvufundasylenilenuszlerdeslmakidesine muhalifszlerdendir: Cennetcennetdedikleri Birkakklebirkahuri steyeneveronlar Banasenigerekseni Bu ve buna benzer szleri toplantlarnda, sohbetlerinde devaml surette terennm edip duran sufiler aslen bu tip szleri sylemenin ne byk tehlikeler arzettiini bilmezler. Baknz mam Ebu'sSuudEfendi'yebukonudaylebirsorusorulmaktadr: "Bir zaviyenin mescidinde baz istekli kiiler toplanp eitli namelerlekelimeitevhidekerler,dahasonra'Senbirulusultansn, canlariindecansn,nksenikapnkapalolarakdeil,akolarak grdm' derler ya da, 'Cennet cennet dedikleri, birka kkle birka huri, isteyene ver onlar, bana seni gerek seni' derler, gslerini derek garip hallere girerler. O esnada mahalle halkndan baz kimseler zaviyenin eyhine 'bu garip halleri neden yaptryorsun?' dediklerinde, zaviyenin eyhi "ben insanlar ve cinleri ancak bana ibadetetsinlerdiyeyarattm'ayetiniokursa,er'annelazmgelir?" Ebu'sSuud Efendi yle cevap verir: "Yukarda ad geen kiiler, hal ve szleriyle yksek derecede haddi amakla beraber, cennethakkndasyledikleriszlerdendolaykfregirdikleriaktr. ldrlmeleri mbahtr. eyhleri olan dinsize gelince, bu yaplan eylerdendolaykendisinesorusoranlara'buszvefiillerenelazm gelir?' dedii iin kfre girmekle birlikte, ilenilen bu sular ibadet olarakgstererekayetibufiilleredelilolarakgetirmekletekrarkfir olur.Buyaptklarndantevbeetmezlerse,ldrlmelerivaciptir." 352

352eyhulslamEbu'sSuudEfendi'ninFetvalar,sy:87

322

Son dnemin tasavvufularnn u cmleyi de ou zaman tekrar edip durduklarna ahit oluruz: "Benim eyhim kiinin gece yataktakakeresaavesoladndndahibilir." Busznnekadarfasitvedalaletdoluolduuortadadr.Allah Resl dahi mnafklarn kalplerinden geirdiklerini bilmiyordu. AllahuTealylebuyurmaktadr: "Hem evrenizdeki bedevilerden mnafklar var, hem de Medine halkndan mnafklkta srar edenler var. Sen onlar bilmezsin.Onlarbizbiliriz.Bizonlarikikereazabauratacaz. Dahasonradabykbirazabaitilecekler."(9,Tevbe/101) Hlbuki son dnem tasavvufunun ileri gelenlerinden M. Zahit Koktu, slm Akaidi isimli kitabnda bir kimseyi kfre sokan sz ve fiillerdenbahsederkenyledemektedir: "Gayb bildiini iddia eden kimseyi tasdik eden, ben alnan mallarbilirim,banacinlerhaberverirdiyenveonunbuszntastik edenlerkfirolurlar.Ziragaybnebirinsannedebircinbilir.Ancak CenabHakbilir." 353 AllahuTelylebuyurmaktadr:"Gaybn anahtarlar O'nun katndadr, onlar O'ndan bakas bilmez, karada ve denizde olanlar O bilir ve bir yaprak dmez ki, onu O bilmesin; ne topran karanlklarnda bir tane, ne de kuru ve ya hibir ey yoktur ki, o her eyi aklayan Kitap'ta bulunmasn." (6, En'am/59) Ayetten apak olarak anlalaca zere, mutlak olarak gayb bilme iddias ilhlk iddiasdr. Zira gayb bildiini iddia eden bir kimseyalnzcaAllah'aaitolanbusfatkendizerindegrmektedir. Son dnemin sufileri, veli ve evliya kavramlarn da tahrif etmilerdir. Zira onlara gre veli ve evliya, benliini Allah'ta yok etmek suretiyle birtakm mucizeler, harikulade haller gstererek stnvasflarasahipolankimselerdir.HlbukiAllahuTelvelilerini yletarifetmektedir:

353eyhulslamEbu'sSuudEfendi'ninFetvalar,sy:134

323

"An gznz! Allah'n dostlar zerine ne korku vardr, ne de onlar mahzun olurlar. Onlar ki, iman etmiler ve Allah'a kargelmektensaknmlardr."(10,Yunus/6162) AyettenakaanlalacazereAllah'nveleriO'nahakkyla iman eden ve takva sahibi kimselerdir. Takva sahiplerini ise Allahu Tealylevasflandrmaktadr: "Onlar ki gaybe iman edip namaz drst klarlar ve kendilerine verdiimiz rzktan (Allah yolunda) harcarlar. Ve onlar ki hem sana indirilene iman ederler, hem senden nce indirilene. Ahirete de bunlar kesinlikle iman ederler." (2, Bakara/34) Aslenslmstilhndaveli,yalnzcaAllah'razetmeyeynelik O'nunbelirlediiinanesaslarnasahipolan,Allah'razetmekadna marufu emredip, mnkerden sakndran kimsedir. Yukarda verdiimizYunusSuresi'ninayetindendeanlalacazerevelilikiki sfatla mmkndr. Bunlardan ilki Allah'a hakkyla iman etmek ikincisi ise takva sahibi olmaktr. Dolaysyla kii Allah'n ngrd sfatlar haiz deilse onun veliliinden bahsetmek mmkn deildir. Bunakarlkgnmzntasavvufularmabaktmzzamansahihbir slm akidesini grmek mmkn deildir. Zira bugnn eyleri ve mutasavvflar,beeriideolojilereitaateden,onlarreddetmekyerine destekleyen, Allah'n nizamna muhalif kanun ve yasa karan parlamentolarnvarlnmerugrenkimselerdir.Busfatlarasahip birkimseninsahihbiritikadasahipolduundanvedolaysylaAllah'n veli kulu olduundan bahsetmek kesinlikle mmkn deildir. Bunlar evliyaullahdeilbilakisevliyaueytandr. lk dnem tasavvufunda olmad halde daha sonra tasavvufa sokulanszlerdenbazlardaunlardr: "eyhiolmayanneyhieytandr."

324

"eyhin tarikatndan bir baka tarikat seen, onun gsterdii yoldan deil bir baka yoldan giden kii dinden km gibi olacaktr." 354 "Kemal sfatlarla muttaslm ve noksan sfatlardan mnezzehim." 355 "Ene Allah, mafil cubbeti illallah" Yani ben Allah'm cbbemin iindeAllah'tanbakahibireyyoktur. 356 "nsanhakknkendisidir.Zat,sfat,ar,krsi,kalem,melek,cin, gkler, yldzlar, yer ve iindekiler ne varsa hepsi insann kendisidir. Hakknkendisiodur,kadimvehadisolandaodur." 357 Yine tasavvufun nde gelen Kiilerinden kabul edilen bni Arabi,Firavun'unm'minbirkimseolduunuiddiaetmektedir. 358 BununbniArabitarafndansylenilmesipekgaripsenecekbir ey deildir. Zira bni Arabi'ye gre her ey Allah'tr. rnek olarak yineoyledemektedir:"ArifAllah'hereydegren,belki hereyin kendisiolarakgrendir." 359 Bugn birtakm kimseler yukarda verdiimiz bu ve buna benzer birok szn apak kfrn grdkleri iin tevil yoluna gitmektedirler. Aslnda bu szler ne kadar slm'a ters ise, bunlar teviletmeyekalkmakdaaynekildeslm'aterstir.Ziraimanehlibir kimsenin yapmas gereken, bu szleri tevil baltasyla tedavi etmeye almak deil, bilakis bu ve buna benzer szleri btnyle reddetmektir. Yahudiler "zeyir Allahn oludur" dedikleri zaman, onlarnszleriniteviletmedenonlarnbuszleriyleirkegirdiklerini ve mrik olduklarn syleriz. Acaba neden kendilerini ehli tasavvuftan sayan bir kimsenin "ben Allah'm, Allah her eydir, cbbemin iinde ancak Allah vardr" gibi szlerini zahiri zere alnmazvetevilbaltasyladzeltilmeyeallr?Hlbukislm'daesas

354arani,Letaifu'lMinen2/103 355EbuYezidelBestami 356HallacMansur

357SadrettinKonevi,Meratibu'lVucud 358Fususu'lHikem,1/212 359Fususu'lHikem,Balierhi374

325

olanszveamellerizahirizerinekabuletmektir.Acababuvebuna benzer lafzlar sahabe dneminde sylense idi ne olurdu? Bunlara sahabe nasl karlk verirdi? Aslnda bu ve buna benzer szleri tevil etmenin kfr gerektirmediini iddia etmek, Hallac Mansur'un katlinefetvaverenbiroklimiyalanlamaktanbakabireydeildir.

TasavvufaVasatBirBak
Tarihin akyla tasavvuf zerinde farkl yorumlar gelimitir. Mslmanlardan bir grup, tasavvufu bugn btnyle reddetmektedir. Zira aka sylemek gerekirse bugn tasavvuf, getiimiz sayfalarda da zikrettiimiz gibi, slm dininden olduka uzaklamtr. Buna paralel olarak birok Mslman bugn tasavvuf kelimesini dahi inkr etmi, bid'at grmtr. zellikle gnmz tasavvufunun zikrettiimiz sapklklarn dile getirerek tasavvufu aslen bu ekilde zannedip, bunun yeni bir din olduunu dahi iddia etmilerdir.Tasavvufunieriinivemahiyetinibid'atgrdklerigibi, yukarda da sylediimiz gibi, kelimesini dahi bid'at olarak isimlendirmilerdir.Hlbukitasavvufilmi,Kur'anmektebindenalnan birilimdir.Tpkdierer'iilimlersarf,nahiv,fkhusulgibitasavvuf da bir ilimdir. sminin tasavvuf olmas ya da bir baka ey olmas nemlideildir.Ziraisimlerzerindedurmakanlamszdr. Bazlar ise, tasavvuf konusunda arya kaarak, gnmzde mevcut tasavvufu btnyle kabul etmiler, eyhlerini masum birer kiilik olarak telakki etmiler ve buna paralel olarak eyhin her szn Kuran ve snnet gibi uyulmas vacip bir ey grmlerdir. ayeteyhinszlerineitirazedecekolursanAllahkorusundindenbile kma ihtimalin vardr...!!! yle ki, bu kimselere gre eyh Allah'n kitabndan bir ayeti tahrif etse dahi eyhin sz dorudur. nk tasavvufta u an hkim olan inan mridin eyhin nnde, gassalin nndekicenazegibiolmasdr.Bundandolaydrki,bugnneyhleri laiklikle yatan demokrasi ile kalkan partileri, Allahn indirdii hkmleri deitiren liderleri destekledikleri iin mridleri de desteklemektedirler. Buna karlk yine kr krne eyhlerine 326

balandklar iin Allahn indirdii hkmlere bal, Allahn kitabndan Resl'nn snnetinden ayrlmayan Mslmanlar sapklkla itham etmektedirler. Aslnda durumu bu olan kimselere dinin hakikatlerini anlatmak da ou zaman fayda vermemektedir. Zira bu kimseler akllarn ve beyinlerini eyhe kiralayarak onun haramgrdnharam,onunhelalgrdnhelalkabuletmiler, dinadnaeyhitekltelakkietmilerdir.BuhalleriyledeYahudive Hristiyanlarn durumuna dmlerdir. Allahu Tel yle buyurmaktadr: "Onlar, Allah'dan baka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine Rabb edindiler, Meryem olu Mesih'i de. Oysa onlar bir olan Allah'a ibadet etmekle emrolunmulard. Allah'dan baka hibir ilh yoktur. O, mriklerin ortak kotuueylerden demnezzehtir."(9,Tevbe/31) Bugn ada tasavvufularda cihad ruhu da btnyle kaybolmutur. Hatta cihaddan bahseden Mslmanlan terristlikle dahi sulamaktadrlar. Her biri ellerinde bir tesbih ile bir keye ekilerek, mnsn, ve ieriini bilmeden birtakm kelimeleri tekrar edip durmakla cihad yaptklarn zannederler. Hatta bu yaptklarnn enbykcihadolduunadairhadistendelilbilegetirmeyealrlar. Aslnda bu sapklklarndan dolaydr ki, tuti rejimler bunlardan olduka honutturlar. Zira bir taraftan bu kimselerin hem dnceolarakhemdeamelolaraktutlaraynelikhibirzararlar yoktur, dier taraftan ise zellikle sistemin sa partilerim destekledikleriiintutisistemebykyararlarvardr. Tasavvuf konusunda bizim grebildiimiz kadaryla vasata bak ise u ekilde olmaldr. Bilindii zere tasavvufa ksmi olarak Yunan felsefesi, ran hurafesi ve Hindistan safsatalar karmtr. Tasavvufu btnyle reddetmek ya da olduu gibi kabullenmek yerine Kur'an ve snnet lnce tasfiye etmek gerekir. Dolaysyla Kur'an ve snnetin ruhuna uygun olan tasavvuf makbul bir tasavvuf olarak elimizde kalr. Hatta buna slm'n ta kendisidir demek bile yerindeolacaktr. 327

Aslen slm tarihine bakld zaman ierisinde tasavvufun bulunmad bir hareket grmek kesinlikle mmkn deildir. Zira maneviyattanyoksunbirhareketinilerlemesiveglenmesimmkn deildir. Maneviyat olmayan bir hareket ruhsuz bir beden gibidir ve tasavvuf da slm dininin maneviyatnn kendisidir. u anda slm davasnn sadece dilde dolanp, boazdan aa inmemesinin altnda yatantemeletkendebumaneviyatszlktr. amzda madde ve ehvetin hkim olmas bir gerektir. Dolaysylainsanlarnoumaneviyattanuzaklamlar,maddeninve ehevi isteklerini esiri olmulardr. nsanlarn btn abalar sadece maddiyatkaygsveeheviisteklerinintatmindncesidir.Bylebir dnemde slm erlerinin ncelikle yapmalar gereken asl husus ise, vcudun bakenti mesabesinde olan kalplerine nem vermeleri, kendilerini kalbi hastalklardan kurtarmalardr. Kalbi hastalklarn tek ilac ise, maneviyata ynelmek ve Allah'n zikri ile beraber olmaktr. Tabii ki bu da Kur'an ve snnet erevesinde hakiki tasavvufun getirdii esaslara tbi olmakla mmkndr. amzda baar salayan hareketlere bakld zaman bu hareketlerin cihad ahkmnAllah'nzikriileberaberyrttklerineahitoluruz. Sonuolarakunudemekisterizki,tasavvufunbugnAllah'n kitabveResulnnsnnetinegrearndrlmasgerekmektedir.Zira hakkn mihenki ve dorunun amaz ls Allah'n kitab ve Reslnn snnetidir. Nitekim tasavvufun byk limlerinden Ebu SleymanedDaremiyledemektedir:"Kalbimdebaznoktalarolur ki,ikiahitolmadmddetebunlarkabuletmemmmkndeildir. BuahitlerKur'anvesnnettir.ZiraKur'anvesnnetindndahibir eymasumdeildir." Bizlerin muvahhid ve vasat bir Mslman olarak bugnk tasavvufu btnyle kabul etmemiz kesinlikle mmkn deildir. Bununla beraber tasavvufu tmyle reddetmek de doru deildir. Akasylemekgerekirsegerektasavvufnetasavvufmnkirlerinin btnyle inkr ettikleri gibi, ne de ar sufilerin kabullendikleri gibidir.GerektasavvufKur'anvesnnetndakiininmaneviyata 328

nem vermesi, kalbini hastalklardan temizlemesidir. Tasavvuf byklerininuszleriylekonumuzukapatmakistiyoruz. mam Rabbni'nin yanna birisi gelir, bni Arabi'nin Futuhatu'l Mekkiyye isimli kitabndan bir eyler nakleder. mam Rabbani yle der: "Allah bizleri futuhatu medeniye ile futuhatu mekkiyedenzenginklmtr." Bir baka kimse bni Arabbi'nin Fususu'lHikem'den birtakm szlerini aktarnca mam Rabbani yle demitir: "Allah nusus ile bizlerifusustanzenginklmtr." Cneydi Badadi yle demektedir: "nsanlar zerine Allah Resl'nnyolundanharitmyollarkapaldr." 329

BD'ATKAVRAMI
"Peygamber size ne verdiyse onu aln. Size neyi yasakladysa ondan saknn ve Allah'tan korkun. nk Allah'n azabiddetlidir."(59,Harsuresi/8) Bid'at kelimesi szlkte "Bedee" fiilinden gelmektedir. Mns ise "sonradan meydana gelen" demektir. Dini bir terim olarak ise bid'atkavram"snnetemuhalifolaneyler"demektir. Lgat olarak bid'at; vacip, mendup, haram, mekruh, mbah olmakzerebeksmaayrlmaktadr. bni Hacer elAskalni lgavi olarak bid'ati iki ksma ayrarak yle demektedir: "ayet bid'at slm'n genel kaidelerine uyarsa 'gzel bid'at' diye isimlendirilir. Hz. mer (r.a)'n cemaatle klnan teravih namazn bid'at olarak isimlendirmesi gibi. Fakat bid'at slmn genel kaidelerine ters derse 'kabih bid'at' (irkin) diye isimlendirilir." 360 Bununla beraber mam evkani, bni Recep elHanbel, Abdullah Derraz gibi birok lim bid'atin bu ksmlara ayrlmasna kar kmlardr. Zira selef limleri dneminde bid'at denildii zamansnnetemuhalifeyleranlalmaktadrki,Reslullah'n(s.a.v) hadisinde geen "Her bid'at sapknlktr" ifadesindeki bid'at ile kast olunandabudur. AllahuTelkitabndaylebuyurmaktadr: "Peygamber size ne verdiyse onu aln. Size neyi yasakladysa ondan saknn ve Allah'tan korkun. nk Allah'n azab iddetlidir." (59, Har Suresi/8) "(Eymminler!) Peygamberin davetini, aranzdan baznzn baznza daveti gibi zannetmeyin. inizden, birini siper ederek svp gidenleri muhakkak ki Allah bilmektedir. Bu sebeple, O'nunemrineaykrdavrananlar,balarnabirbelagelmesinden

360FethulBari.

330

veya kendilerine ok elemli bir azap isabet etmesinden saknsnlar."(24,NurSuresi/63) "Andolsun, sizin iin, Allah' ve ahiret gnn umanlar ve Allah' oka zikredenler iin Allah'n Resl'nde gzel bir rnek vardr."(33,AhzabSuresi/21) "Bugn dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladm. Size din olarak slm beendim." (5, Maide Suresi /3) Bumndabirokayetmevcuttur.Ayetlerdenakaanlalan MslmanbirkuladenvazifeninbtnyleReslullah'a(s.a.v)tbi olmas, O'ndan gelen her eyi olduu gibi kabullenip hayatna geirmesidir. Allah'a ve ahiret gnne iman ettiim iddia eden bir kimse iin en gzel rnek Reslullah (s.a.v) ahsndadr. Ve Allahu Teldininitamamlamvedinolarakslm'danrazolmutur. Reslullah (s.a.v) yle buyurmaktadr: "Her kim bizim bu iimizde (dinimizde) olmayan bir ey uydurursa, o uydurduu ey reddolunmutur." 361 "Benim snnetimden ve benden sonraki hidayet zere olan raid halifelerimin snnetinden ayrlmaynz. Ona smsk balannz. Sonradan ortaya atlan bid'atlerden saknnz. nk her sonradan ortayaatlaneybid'attirveherbid'atsapknlktr." "Szlerin en iyisi Allah'n kitabdr. Yollarn en hayrls Muhammed (s.a.v)'in yoludur. lerin en kts sonradan ortaya atlanlardrveherbid'atsapklktr." Bu mnda birok hadis mevcuttur. Yine ayn ekilde Reslullah'n ashabndan ve daha sonra gelen selefi salihinden bid'atlerden sakndrma ve onlardan korkutmaya dair birok sz nakledilmitir. Bu tip eylemler dinde bir ziyadelik, Allah'n izin vermediibirtutumdur.DinlerineilaveleryapmalarasndanYahudi veHristiyanlarabenzemekveyineaynekildeAllahuTel'nnizin vermediinoktalardadinlerindeuydurmadabulunduklariinonlara

361Buhari,'tisam5,Mslim,Akdiye18(1718)

331

zenmekten ibarettir. nk byle ilerde bulunmann anlam slm dinini eksik olarak nitelendirmek ve onu kemale ermemi bir din olmakla sulamaktr. Ve bunda byk bir fesat, irkin bir ktlk, Allahu Tel'nn "Bugn sizin iin dininizi kemale erdirdim..." ayetine kar gelme ve Reslullah'n (s.a.v) bid'atlerden sakndran hadislerinekarakbirmuhalefetszkonusudur. slm limleri ieriine gre bid'atleri; akidede bid'at, ibadetlerde bid'at ve detlerde bid'at olmak zere ksmda incelemilerdir. Akidede Bid'at: Akidede bid'atlerin en by gnmzde Allah'n hkmlerin kaldrlp yerine beer rn kanunlarn icra edilmesidir. Demokrasi, kapitalizm, sosyalizm gibi tm beer rn ynetim biimleri akidede bid'at kavram iine girmektedir. Bilindii zereakidedebid'at,sahibinislmmilletindenkarmaktadr. Yine Kur'an'n mahlk olduu iddias da akidevi bir bid'attir. Bundan dolay ehli snnet limlerinin bazlar mutezileyi bu grlerinden dolay tekfir etmilerdir. tikaden en irkin ve hatta sahibini kfre gtren en irkin bid'atlerden bir tanesi de, vahdeti vcud,hululveittihadbid'atleridir. Akidede bid'atin en ok grld alan sfatlar meselesidir. Bilindii zere selef limleri sfatlar konusunda tevile gitmemiler, sfatlartevilederekbuhusustasnrlargenitutmamlardr.Ancak daha sonraki limlerden bir ksm sfatlar konusunda tevile giderek Allah'nelinikudret,vechinizat,istivayistilaolarakteviletmilerdir. te bunlarn hepsi akidede birer bid'attir. Ancak bu kimseleri direkt olaraksapknlklaithamedemeyiz.ZiratevilleriArapadilkaidelerine uygundur. badette Bid'at: Bugn yaadmz u zamanda insanlarn ibadetleri btnyle snnetten uzak ve bid'atlerle doludur. Recep aynn banda 12 rekt namaz klmak, aban aynn on beinde 100 rekt namaz klmak, cuma ve cumartesi gnlerine mahsus oru tutmak gibi amellerin hepsi ibadette bid'ate rnektirler. Yine baz tarikatlardailenenrabbtafiilidebukabildendir. 332

Bilinmelidir ki, ne Reslullah (s.a.v)'in, ne de bir bakasnn doum gnn kutlamak kesinlikle caiz deildir. nk byle bir fiil dindesonradanuydurulmubid'atlerdendir.NeReslullah(s.a.v),ne raid halifeler, ne dier sahabeler, ne de Reslullah'n ashabna gzellikletbiolan,enhayrldnemlerdeyaayan 362 kimseler(Allah hepsinden raz olsun), insanlar arasnda snneti en iyi bilen, Reslullah'hakkylaseven,O'nuneriatnabakalarndandahafazla uyan insanlar olmalarna ramen, byle kutlamalarda bulunmamlardr. Bilindii zere Reslullah (s.a.v), peygamberlerin en faziletlisi, sonuncusu, tebli ve nasihat bakmndan onlarn en mkemmelidir. ayet bu tip doum gnlerini kutlamak Allahu Tel'nn raz olduu, dinden bir para olsayd ncelikle Reslullah (s.a.v) bunu mmetine aklar ve hayatnda tatbik ederdi. Sonra da Reslullah (s.a.v)'in ashabbutipeyleriyaparlard.Bunlardanhibiriolmadnagrebu tipfiillerinslm'daaslabiryerininolmadakbirekildeanlalr. Hatta bu gibi eyler Reslullah (s.a.v)'in mmetini sakndrd sonradanuydurulmueylerdir. BununlaberabersraveMiraolaylar,AllahuTel'nnResl Muhammed(s.a.v)'indoruluunaveO'nunAllahkatndakimevkiinin yceliine delalet eden Allahu Tel'nn byk alametlerinden bir tanesidir. Ayn ekilde Allahu Tel'nn stn kudretinin ve btn yarattklarna kar O'nun yceliinin delillerindendir. Allahu Tel ylebuyurmaktadr: "Kulu Muhammed'i geceleyin, Mescidi Haram'dan kendisine baz yetlerimizi gstermek iin, etrafn mbarek kldmz Mescidi Aks'ya gtren Allah, her trl noksan

362 Burada "nsanlarn en hayrllar benim asrmda yaayanlardr. Sonra bunlar takipedenlerdir,sonradabunlartakipedenlerdir."hadisineiaretedilmitir.Bu hadisBuhariveMslim'inSahihlerindegemektedir

333

sfatlardan mnezzehtir. phesiz ki her eyi hakkyla iiten, hakkylagrenO'dur"(17,sra/1) Tevatren gelen haberlere gre, Reslullah (s.a.v)'in semaya karld, kendisine gklerin kaplarnn ald, hatta yedi kat semadan teye getii, orada Rabbinin istedii ekilde O'nunla konutuu, be vakit namazn kendisine farz klnd, namazn be vakit farzklnmasndannce ilk olarak elli vakit farz klnd ancak Reslullah(s.a.v)'indurmadanbuvakitlerinazaltlmasnniyazetmesi zerine Yce Rabbimizin namazlar farz olarak be vakite indirdii, ancakecriniellivaktinecriyaptReslullah(s.a.v)tarafndanhaber verilmitir.nkheriyilikonkatylamkfatlandrlmaktadr. sra ve Mira olaynn gerekletii bu olayn aban aynda m yoksa baka bir ayda m gerekletii sahih hadislerde belirtilmemitir.Bugecenintesbitihakkndarivayetedilenhadislerin tamam, hadis limlerine gre Reslullah (s.a.v.)'den sahih bir yolla nakledilmemitir. Bu gecenin insanlara unutturulmasnda hi phesizAllahuTel'nnbykbirhikmetimevcuttur.ayetsrave Mira olaynn gerekletii gece bilinseydi dahi ibadetlerden her hangi birini bu geceye tahsis etmek ve bu geceyi kutlamak Mslmanlar iin caiz olmazd. nk gerek Resluah (s.a.v), gerekseO'nunashabnebugeceyikutlamlar,nedebugeceyehasbir ibadettebulunmulardr.ayetbugeceyikutlamakmerubirmesele olsayd, ncelikle Reslullah (s.a.v) ya szl olarak bunu mmetine aklard,yadafiiliolarakbizzatkendisiyapard.Reslullah(s.a.v)'in buna dair bir hareketi ya da sz olsayd mutlak surette bilinir ve mehur olurdu ve sahabe de bizlere bunu naklederdi. nk onlar mmetin muhta olduu her eyi nebilerinden nakletmiler ve asla dinde arla gitmemilerdir. Bununla beraber onlar, her hayra en nce koan kimselerdir. Bu geceyi kutlamak meru olsayd bunu ncelikleonlaryaparlard. abanaynnonbeincigecesindeklnannamazileilgiliolarak HafzbniRecep"Letaifu'lMearif'isimlieserindeyledemektedir:

334

"aban'nonbeincigecesine,Halidb.Ma'dan,Mekhul,Lokman b. Amir ve bunun gibi am ehlinden olan Tabiin'in bir ksm hrmet gstermilervebugecedeibadetetmeyegayretetmilerdir.Bugeceye hrmet etmeyi ve dier gecelerden stn tutmay insanlar bu tabiilerdenalmlardr.Hattabuhusustakendilerineisrailiyyatadair haberlerinulatdahisylenmitir.amehlindenolanbutabiilerin yaptklarhaberidierbeldelerdeduyulunca,insanlarkonuzerinde ihtilafadmlerdir.nsanlardanbirksmonlarnrivayetlerinikabul etmiler, aban aynn on beinci gecesine hrmet hususunda onlara uymulardr. Basra halknn abidleri ve dierlerinden bir grup insan da onlara uymutur. Hicaz limlerinin ou ise bunu irkin grmlerdir. Ata ve bni Ebi Mleyke bunu irkin gren limlerdendir. Abdurrahman b. Zeyd b. Elsem bunu Medine ehlinin fakihlerinden nakletmitir. Ayn zamanda bu gr mam Malik'in, ashabnn ve dier Medineli limlerin gr olup bunlarn bid'at olduunusylemilerdir." Allme evkani "elFevaidu'lMecmua" isimli eserinde, "Kim aban aynn on beinci gecesinde yz rekt namaz klar da her rektnda fatiha ve on kere hls Suresini okursa Allahu Tel onun herihtiyacngiderir."hadisizerineylesylemektedir: "Bu hadis mevzudur. Zerre kadar temyiz kabiliyeti olan bir kiinin bu geceyi ihya edenlerin nail olaca sevaplara dair rivayet edilen szlerin mevzu olduuna dair phesi olmaz. Senet ricalleri zikredilmemitir, mehuldrler. Birinci ve ikinci tarikle rivayet edmioluphepsimevzudurveravilerimehuldr." dette Bid'at: Salih kiilerin mezarnn stne cami yapmak, ya da Camileri naketmek, sslemek, pis kokuyla camiye gitmek, hutbeyi oka uzatmak, Cuma namazndan nce selat okumak, kabirler zerinde kubbeler yapmak, lleri camide defnetmek, kabirleri kirelemek veya zerinde bir eyler yazmak, mezarn etrafnda dnp tavaf ettikten soma pmek, mezarn topran ifa niyetiyleyemekyadakabirzerindeoturupyatmak,haftalarcakabir banda bekleyip Kur'an okumak, cenaze zerine sesli barmak, 335

mezarlar mermer gibi pahal eylerle yapmak, taziye iin belli bir evdeoturupKur'anokumakveyakiildktensonragnveyayedi gnveyakrkgnyemekhazrlamak,mezarlarnbandakyakmak, ocuklarna gayri slmi isimleri takmak, kadn erkek tokalamas, Kur'an' okurken haddinden fazla uzatp ekmek, mns bilinmeyen nshalar yapmak gibi birok rnek dette bid'at rneklerindendir. Yine zaman bo eylerle geirerek zaman katili olmak, dinde taassupulukyaparak Mslmanlar arasnatefrikasokmak, kerameti inkaretmek,ilhamvekeifleameletmeyealmak,sakaltraederek Amerikantraolmakgibiamellerdebid'attir. Mslman bir kimsenin tm bu bid'atlerden ve bu bid'atleri ileyenbid'atilerdenuzakdurmasgerekmektedir.Zirabid'at,hibir deliledayanmadanhelaliharam,haramdahelalyapmaktrki,bubir nev'i yasamada bulunmaktr. te bundan dolay mam Malik, "Kim slm'da bir bid'at karrsa ve bunun gzelliini iddia ederse, Reslullah'nrisaletinehiyanetetmitir"demektedir. Malum son dnemlerde slmi evrelerde bid'at kavram olduka istismar edmektedir. Kimi evreler cehaletlerinden dolay bid'at kavramnn snrlarn olduka daraltmlar ve her grdkleri eyebid'atdemilerdir.Bukimseleregrebazzamanlardaictihadlar bile bid'at olabilmektedir. Bazlar ise niyetinin Allah rzas iin olduunu dile getirerek bid'at fabrikas haline gelmilerdir. Gece ve gndz her amelleri bid'attir. Byle bir ortamda davetiye den ise vasat olmak ve min erevesinde konuya yaklamaktr. Ancak bylelikledosdoruyolatbiolmakmmknolur. Hasl kelm, bid'at lgat anlamnda "yeni olan ey" demektir. Istlahtaisealimlerikiyeblnmler;mamafii,zbinAbdusselam, Nevevi, Malikilerden Karrafi ve Zerkani, Hanelilerden bnu Abidin, Hanbelilerden ibnu'l Cevzi, Zahirilerden bni Hazm bid'ati yle tarif ederler: "Bid'at, Kur'an ve snnette bulunmayan ister ibadet ister adetlerdeolanktvegayriktsonradanolandr."

336

Hatta z bin Abusselam bid'ati vacip, haram, mekruh, mendup ve helal diye taksim eder. Delil olarak Hz. mer (r.a)'in "bu ne gzel bid'attir."szngetirirler. Fakat mam Malik, atbi, Tartusi, Hanefilerden mam imini, afiilerden Beyhaki, bnu Hacer Askalani ve Heytemi, Hanbellerden bnu Recep ve bnu Teymiyye yle derler: "Bid'at ister adet ister ibadetlerde olsun hepsi sapklktr." Tarifi yledir: eriate benzeyen dindeyeniolmubiryololupfakateriatdeildir.DelilleriiseMaide Suresi'nin3.Ayetivebuhadistir. Bylecebazlimlerbid'atkavramnagenibakm,bazlarda darlatrmdr. Fakatmuhakkik limlerden Hafz bni Recep Hanbel "CamiulUlumvelHikem"adlkitabndabuhadisierhederkenyle der:"Buhadisdemmetinyenieylereittibaetmesindensakndrma vardr.Fakatburaakibid'attenmuratvemaksatslmeraitindeasl olmayanyenieylerdemektir." Fakat eriatte asl ve kk olan yeni eyler ise er'i bid'at deildir. Olursa ancak lgavi bid'at olur. Dolaysyla Allah Resul (s.a.v)'in bu hadisi evrensel kelimelerdendir. Her eyi kapsar dinin asllarndan bir asldr. Bid'ati gzel gsteren baz selef limlerinin konumalarnadairurnekverilebilir.Hz.mer(r.a)'n"bunegzel bid'attir." Sz Hz. Osman (r.a)'n ikinci ezan fazlalatrmas... bunlarnhepsilgavibid'atikastetmitir. mam Nevevi bu hadisin erhinde yle der: "Bu hadisin umumutahsisedilmitir.Tmbid'atlerdenkastounluudur." Binaen aleyh diyorum ki: Hafz ibni Receb'in syledii gibi sylemezsek o zaman nice maslahat mrseleyi bid'at saymamz lazmdr.Budaakyanltr.Ziramaslahatmrseleninslamusulne ters olmamas lazmdr. Aklen illeti bilinen muamelat konularda olmaldr. Bid'at ise tam tersinedir. unu iyi bilelimki akidede ve ibadette olduu gibi haram ve kfre gtrc bid'atlerde vardr. Meselakiikendikendifiiliniyaratrdemekbuakidevibid'attir.Tm seneyi oru tutarak geirmek bu ibadette bid'attir. Allah (c.c)'n

337

kanunlarn bir tarafa atp parlamenterlere kanun ve yasama hakk vermekdekfreveirkegtrcbid'attir.

VELAveBERAKAVRAMI
"Mminler, mminleri brakp da kfirleri veli edinmesinler. Kim byle yaparsa Allah ile dostluu kalmaz. Ancak onlardan korunma gayesiyle saknmanz mstesnadr. Allah size kendisinden korkmanz emrediyor ve dn Allah'adr."(3,Alimran/28) Lgatte 'muvlt' kelimesi 'yaknlk' anlamndadr. Yine 'iki eyin arasnn ayrlmamas, birbirini takip etmesi' anlamna da gelir. rnein abdest amellerinde muvlt kelimesi kullanlr. Yani abdest alrkenyaplanlarnarasnayrmadanpepeeykamakdemektir. Muvlt (dostluk) kelimesinin asl, 'yaknlk ve takip etme'dir. ZddiseMudt(dmanlk)'tr.Buda;'uzakvekarolma'anlamna gelir. Veli kelimesi u anlamlara gelir: 'Yardmc, destek, mttefik, seven,arkada,soycayaknolan,kleazadeden,azadedilenkleve biriistlenenkimse';rneinveliyyu'lemr,kadnnnikhtavelisive yetiminvelisigibi. Ferr'yleder:"VelvemevlkelimeleriArapadaayndr." 363 "Filankiifilanveliedindi"dediimizde,bu;onatbioldu,itaat etti,yaknlatveonayardmettianlamndadr. 364 er'i stilhta ise muvlt kelimesi, birok anlamda kullanlr. Kastedileney,sznaknagreanlalr.Muvltkelimesininer'i anlamlarnntmlgatanlamnadnktr.Odayaknlkanlamdr. Bunlardanbazlaryledir:

363Lisnu'lArap;15/408.

364Bkz.Lisnu'lArap;bniManzur,15/406410

338

1Yardm anlamnda dostluk: Bu; Kitap ve Snnet'te geen muvltkelimesininanlamlarnnenbelirginolandr: "Onlarn Allah'n dnda kendilerine yardm edecek velileri yoktur. "(42,r/46)yetidelildirki;dostyardmcdrve dostlukdaphesizyardmdr. 2taat ve tbi olma anlamndaki dostluk: "Rabbinizden size indirilene uyun, O'ndan baka velilere uymayn."(7, raf/3) yetidelildirki;birkimseyetbiolanonuveliedinmiolur. Allah'tanbakasnaibadetdebunagirer.Sa'lebyledemitir: "Allah'tan baka bir eye ibadet eden herkes o ibadet ettii eyi veli edinmitir." 365 3Sevgi vemuhabbet anlamndadostluk: "Ey imanedenler, benim de dmanm, sizin de dmannz olanlara kar sevgi ynelterek onlar veliler edinmeyin..." (60, Mmtehine/1) Burada sevgi,dostluktan(muvlttan)saylmtr. 4Kardelik anlamndaki dostluk: Muhacir ve Ensar birbirlerine miras olmaktaydlar. Ta ki bu, miras iin kan bann olmas gerektii hkm ile neshedilinceye kadar. te bu dostluk u yettegeendostluktur: "Gerek u ki; iman edenler, hicret edenler ve Allah yolunda mallaryla ve canlaryla cihad edenler ile (hicret edenleri) barndranlar ve yardm edenler; ite birbirlerinin velisi bunlardr. iman edip hicret etmeyenler; onlar hicret edinceye kadar sizin onlarla hibireyle velyetiniz yoktur. Ama din konusunda sizden yardm isterlerse yardm sizin zerinize bir ykmllktr. Ancak sizlerle onlar arasnda bir anlama bulunan topluluun aleyhine deil. Allah yapmakta olduklarnz grendir."(8,Enfl/72) 5Soy velyeti: Bunlar akrabalardan olan bir gruptur. Daha nceki yette getii gibi bu, veraseti gerektirir. 366 Reslullah yle

365A.g.e:15/411. 366Enfal:75veAhzab:6.

339

der:"Miraslarhakedenlereulatrn.Eerkalrsabusoycaen yakn olanerkeedir." Akrabbalk velyeti haksz yere ldrlen kiinin kan konusundadavelyettir: "Kim mazlum olarak ldrlmse, onun velisineyetkivermiizdir..."(17,sra/33) er'an vacip olan muvlt (dostluk) Mslmann tm bu hasletleriAllah'a,Reslnevemminlereyneltmesidir.Allahu Tel yleder: "Kim Allah', Resln ve mminleri veli edinirse (dost edinirse) hi phe yok galip gelecek olanlar Allah'n taraftarlardr."(5,Maide/56) er'an haram olan muvlt (dostluk) ise; Mslmann bunlardanbirisinikfirlereyneltmesidir.AllahuTelyleder: "Ey iman edenler, benim de dmanm sizin de dmannz olanlar dostlaredinmeyiniz."(60,Mmtehine/1) Mslmanlarla mrikler arasndaki dostluk, kitap, snnet ve icma ile yasaklanmtr. Allahu Tel, bu yasaklama ile gili olarak ylebuyurur: "Ey iman edenler, m'minleri brakp da kfirleri veli (dost)edinmeyin."(4,Nisa/144) "M'minler, m'minleri brakp da kfirleri veli edinmesinler. Kim byle yaparsa Allah ile dostluu kalmaz. Ancak onlardan korunma gayesiyle saknma(nz) mstesnadr. Allah sizi kendisinden korkmanz emrediyor ve dn Allah'adr."(3,Alimran/28) Mslmanlarn,birbirlerinidostedinmeleriisevaciptir.Allahu Telylebuyurur: "M'min erkeklerle m'min kadnlar birbirlerinin velileridirler. Bunlar iyilii emreder, ktlkten vazgeirmeye alrlar."(9,Tevbe/71) "M'minlerancakkardetirler."(49,Hucurat/10) "Kim Allah', Resuln ve m'minleri veli edinirse, phe yokkihizbullah,galipolacaklarntakendileridir."(5,Maide/56) 340

Reslullah(s.a.v)ylebuyurur: "Mslman,Mslmanmkardeidir,onahakszlkyapmaz,onu dmnteslimetmez." 367 Mslmanm Mslman zalimlerin zulmne brakmas ve ona yardmetmemesicaizdeildir. Mrik kfirlere, dil ile ve dier kuvvet unsurlar ile Mslmanlarakarakadestekolmak,kiiyidindenkaranbyk birkfrdr.Bunundelilleriiseuayettir. "Ey iman edenler, yahudileri de hristiyanlar da veliler edinmeyiniz. Onlar birbirlerinin dostlardrlar. inizden kim onlar veli edinirse, muhakkak o da onlardandr.phesiz Allah zalimlertopluluunuhidayeteerdirmez."(5,Maide/51) Ayette, kfirleri dost edinenin, kfirlerden olduu bildirilmektedir. Kurtubi (rahimehullah) yle der: "Allahu Tel'nn 'iinizden kim onlar veli edinirse' buyruu, kim onlara Mslmanlaraleyhinedestekverirse,"muhakkakodaonlardandr" demektir. Allahu Tel bu ayetle, bylesinin hkmnn onlarn hkm gibi olacan beyan etmektedir. Mrikleri dost ve veli edinmenin kfr olduuna dair Kur'an' Kerim'de birok nas vardr. Biz burada bunun delillerini uzun uzun ortaya koymann gerekli olmadn inanyoruz. Zira bni Hazm'n da dedii gibi Allahu Tel'nn, 'inizden kim onlar veli edinirse, muhakkak o da onlardandr'(5,Maide/51)ayeti,kfirleredostluktabulunankiinin zahiri durumuna gre kfir olduunu belirtmektedir. Bu, iki Mslmanndahiihtilafetmeyeceibirhaktr." 368

VelannHudutlar
slm limleri mriklere kar dostluk gstermeyi ksma blmlerdir. 1Hem zahiri hem de batini anlamda onlarla uyum ierisinde olan ve onlarn dediklerini yapan, onlara meyledip onlar gnlden

367MuttefekunAleyh 368elMuhalla,33/12

341

seven bir kimse slm'dan km ve kfir olmutur. krah altnda olsunyadaolmasndurumdeimez.nkoherbakmdankfirve mriklere benzemekte ve onlarla uyum iinde hareket etmektedir. AllahuTelbylekimselerhakkndaylebuyurmaktadr: "Kalbi iman ile sknet bulduu halde (dinden dnmeye) zorlananlar dnda, her kim imanndan sonra kfre kalbini aarsa, mutlaka onlarn zerine Allah'tan bir gazab gelir ve kendilerineokbykbirazabvardr."(16,Nahl/106) 2Grnrde mriklere karym gibi durup, kalben onlar sevenkimsedekfirdir.Bukimsegrnrdeslmileamelettiinden dolaymalnvecanngvenceyealmtrancakaslenmnafktr. 3Kalbenonlarakarolmaklabirliktegrnrdeonlardanm gibidavranankimseler.Bunlariinikidurumszkonusudur: aKiininikenceyetbitutulmasyadalmletehditedilmesi halinde, ikrah altnda zahiren kafir ve mriklere kar muvafakat etmesi caizdir. Ancak grnrde byle davranrken kalbinin imanla doluolmasveellerindenkurtulduuandaimannaklamasgerekir. NitekimayndurumAmmarb.Yasir'inbanagelmiti.Bununzerine uayetnaziloldu: "Kalbi iman ile sknet bulduu halde (dinden dnmeye) zorlananlar dnda, her kim imanndan sonra kfre kalbini aarsa, mutlaka onlarn zerine Allah'tan bir gazab gelir ve kendilerineokbykbirazabvardr."(16,Nahl/106) AllahuTelylebuyuruyor: "Mminler, mminleri brakp da kfirleri dost edinmesin ve onu her kim yaparsa Allah'tan iliii kesilmi olur, ancak onlardan bir korunma yapmanz bakadr. Bununla beraber Allah sizi kendisinden korunmanz hususunda uyarr. Nihayet gidiAllah'adr."(3,Alimran/28) bKalben onlara kar olmakla birlikte geerli bir ikrah sz konusu olmad halde, byle yapan kimse de mrtettir. Mrik ve kfirlere kar iten ie nefret duymas, onlar sevmemesi kendisine biryararsalamaz.Allahbylekimselerhakkndaylebuyuruyor: 342

"Bu (azab) undan dolaydr ki, onlar, dnya hayatn sevmi ve onu ahirete tercih etmilerdir. Allah da kfirler topluluunuhidayeteerdirmez."(16,Nahl/107) Dostluun,velayetinhususlarndanbirtanesihiphesizitaat etmektir. Allahu Tel mriklere ynelik bir itaati velayetin iinde deerlendirerekylebuyurmutur: "Ey iman edenler! Kendilerine kitap verilenlerden herhangi bir gruba uyarsanz, imannzdan sonra sizi dndrp kfiryaparlar."(3Alimran/100) "zerlerine Allah'n ismi anlmam olanlardan yemeyin, nk onu yemek yoldan kmaktr.eytanlar, dostlarna, sizinle mcadele etmeleri iin telkinde bulunurlar. Eer onlara uyarsanz, muhakkak ki, Allah'a ortak koanlardan olursunuz." (6,En'am/121) Bu ayetin tefsirinde Seyyid Kutub yle demektedir: Bu dinde hkimiyet,itaatvetbiolmakonusundagsterilenkesinliiveakl iyice kavrayabilmemiz iin "Eer onlara uyarsanz, muhakkak ki, Allah'aortakkoanlardanolursunuz"ayetizerindebirazduralm. Bir Mslmann Allah'n eriatndan kaynaklanmakszn, hkimiyetitekbanaO'nazgklmayadayanmaksznherhangibir insann koyduu en ufak bir hkme uymas... Bu ufak noktada Mslmann ona uymas, kendisini Allah'a teslim olmuluktan (Mslmanlktan) karp O'na ortak komuluk (mriklik) konumuna getireceini Kur'an ayeti kesin ve net bir ekilde ifade etmektedir.BukonudabniKesirylediyor: Yce Allah'n u szne gelince: 'Eer onlara uyarsanz phesiz siz de mrik olursunuz.' Yani siz Allah'n size emrettii eylerdenvesiziniinbelirlediieriatndansapp,ondanbakasnn szne uyarsanz ve bakasm O'na tercih ederseniz bu irktir. Tpk uszndebelirlediigibi: "Din bilginlerini ve ruhbanlarn Allah'dan baka Rabbler edindiler."(9,Tevbe/31)

343

Tirmizi ayetin tefsirinde Adiy b. Hatem'den yle rivayet etmektedir;Adiy,Reslullah'ayledediinianlatr: Ya Reslallah! Onlar din bilginlerine ve ruhbanlarna ibadet etmiyorlar,dedim.Reslullah: Evet, ibadet ediyorlar. Din bilginleri ve ruhbanlar haram eyleri onlara hell, hell eyleri de haram kldlar. Onlar da bunlara uydular. te bu durum sonucu, onlara ibadet ediyorlar demektir, buyurdu. Ayn ekilde bni Kesir, 'Din bilginlerini ve ruhbanlarm Allah'tan baka rabbler edindiler' ayeti hakknda Sddi'den u szlerinakleder: "Adamlarn tlerine uyup Allahn kitabn kulak ard ettiler, bu yzden yce Allah, 'Oysa bir tek ilha kulluk etmekten baka bir eyleemrolunmamlard'buyurmutur.Yaniharamkldeyharam olan,hellkldeyhellolan,eriatnauyulanvehkmuygulanan birtekilh..." BunlarSddi'nindedikleri,onlardabniKesir'in...Herikiside Kur'an ayetinin ve ayn ekilde Peygamber'in tefsirinin kesin, net ve aldna dayanarak; kk bir ayrntda da olsa, bir insann kendi kendine koyduu bir eriata uymasnn ak ve kesin bir ekilde mrik olmasna sebep olacan belirtmektedir. ayet bu adam Mslman olur da byle bir davranta bulunursa, slm'dan kp, irke girmi demektir. Allah'tan bakasna bavurduu, O'ndan bakasna itaat ettii srece diliyle, 'Allah'tan baka ilh bulunmadnatanklkederim=Ehedenlilheillallah'demesinin hibirdeeriyoktur. Bu kesin aklamalarn nda yeryznn bugnk durumuna baktmzda, Cahiliye ve irk tarafndan sandn grrz.lhlkzellikleriniiddiaedenyeryzrabblerinekarkp da zorlama snrlar dnda, onlarn hibir yasalarn ve hkmlerini

344

kabul etmeyen, Allah'n koruduu kimselerin dnda, Cahiliye ve irktenbakabireybulunmadnanlarz." 369 Allah'uTelyinebirbakaayetteylebuyurmaktadr: "phesiz ki, kendilerine doru yol belli olduktan sonra, arkalarna dnenleri, eytan srklemi ve kendilerine mit vermitir. Bunun sebebi; onlarn, Allah'n indirdiinden holanmayanlara; baz hususlarda size ileride itaat edeceiz demeleridir. Oysa Allah, onlarn gizlediklerini biliyor." (47, Muhammed/2526) Baknz bu ayetin tefsirinde eyh Muhammed Emin ankti ne demektedir:"BuayetlerAllah'nindirdiklerindennefretedenlereitaat edip, onlarn batl dncelerine desteki olanlarn kfir olduklarn ifade etmektedir. amzda bu ayetlerin ihtiva ettii mn ve tehditleri btn Mslmanlarn dnmesi zorunludur. Zira kendini Mslmanzannedenlerinoubuayetlerinkapsamnagirmektedirler. nkdoudakivebatdakitmkfirlerAllah'n,Muhammed(s.a.v)'e indirdii kitabtan nefret etmektedirler. Kim bu kfirlere ayetin ifade ettii gibi baz konularda size itaat ederim' derse bu ayetlerin tehdidinin altna girecektir. Tabii ki her konuda onlara itaat edenler daha ok bu ayetlerin mefhumuna girerler. u andaki beeri sistemlere itaat edenler phesiz bu ayetin kapsam altna girmektedirler. Dikkat! Dikkat! Baz konularda size itaat ederim diyenlerdenolma!" 370 eyh Muhammed Emin ankti, Kehf Suresi'nin 26. ayetine yapt tefsirde ise yle demektedir: "Kur'an' Kerim'in naslarndan aka anlalmaktadr ki, eytann dostlar vastas ile koydurduu, slmeriatnamuhalifbeerikanunlaratbiolanlarnkfirvemrik olduklarndanancakonlargibiAllah'nbasiretlerinikrettii,vahyin nurundankrolankfirvemrikkimselerpheederler." 371

369FiZilali'lKur'an 370MuhammedEminankti,Edva'lBeyan,3/383 371MuhammedEminankti,Edva'lBeyan,4/7374

345

Yine eyh Muhammed Emin ankti, sra Suresi'nin 9. ayetine yapt tefsirde ise yle demektedir: "Reslullah'n getirdii din ve eriattanbakasnatbiolankii,kendisinislmmilletindenkaran apakbirkfrilemitir.tebuhkmKur'an'ndoruyolaileten hkmlerindendir." 372 AllahuTelbirbakaayetteylebuyurmaktadr: "Allah size Kitab (Kur'an)da: Allah'n yetlerinin inkr edildiini ve onlarla alay edildiini iittiiniz zaman, baka bir sze gemedikleri mddete, o kfirlerle oturmayn. Aksi halde siz de onlar gibi olursunuz' diye hkm indirdi. Muhakkak ki Allah, mnafklarn vekfirlerinhepsinicehennemdetoplayacaktr."(4,Nisa/140) Bu ayetin tefsirinde Fahreddin Razi yle demektedir: "Ey Mnafklar!Kfrkonusundasizdeopapazlargibisiniz.Ehliilimder ki:Buayetdelaletederki,kimkfrerzagsterirsekfirolur.Kimki bir mnkeri grp, raz olup, yapanlarla ili dl olursa o mnkeri ilemesedahiognahtaonlarlamterektir.ZiraAllahuTelayette misilkelimesinizikretmitir." 373 Yine ayn ayete ilikin Muhammed Kutub yle demektedir: "Byle parlamentolara girmek baz kaymalara sebep olur. Davaya karbyktehlikeifadeeder.nceliklebyleparlamentolaragirmek akideyibozar.BirMslmanmdiniona'Allah'neriatdndakitm kanunveyasalarreddet.Beerisistemlerinhepsicahilisistemlerdir. Bu beeri sistemleri kabul etme ve bunlara rza gsterme' der. Buna ramen bir Mslman, Allah'n eriatn reddeden, kendi istekleri dorultusunda kanun vaaz eden parlamentoda nasl olur da onlarla oturur? Nasl onlarla birlikte hkmet kurar? Bir Mslman nasl onlarnilkelerinikabulettiinedairszverirveyemineder?" 374 Vela kavramna dair bu aklamalardan sonra, bera kavram hakknda da bilgi vermek yerinde olacaktr. Bera kavram hakknda bnu'lArabbiyledemektedir:

373MefatihulGayb

372MuhammedEminankti,Edva'lBeyan,3/439 374MuhammedKutub,VakiunaelMuasr,sy:423

346

"Kii bir eyden kurtulunca 'beri oldu' denilir. Nitekim bu kelimekorunupuzakkalmakmnlarnageldiigibi;mazurgrmek, mazeretgstermek,bahanebulmak,zr,mazurolmak,uyarmakgibi mnlaradagelir.AllahuTelylebuyurmutur: "Allah ve Rasllnden kendileri ile anlama yaptnz mriklerebir(beraet)ihtardr."(9,Tevbe/1) Dikkat edilirse bu ayette beraet kelimesi uyar, ikaz ve ihtar anlamlarnagelmektedir. ElBera kavram stilhta ise "deiik ekillerdeki uyar ve ikazdan sonra uzaklamak, kurtulmak ve dmanlk" anlamlarna gelmektedir. 375 Bu tanmlardan sonra bera kavram hakknda sz Abdullah Azzam'a brakarak onun u mkemmel tespitlerini aktarmak istiyorum: "Velaveberanndostlukvearnmakanlam,Lalahellallahn mnsnn ta kendisidir. La lahe llallah kelimesinin anlam ancak vela ve bera akidesi ile tahakkuk eder. er'i stlaha gre vela ve berann anlam; Allah iin sevmek, Allah iin buzetmek, her Mslman sevip yardm etmek, slm ve slm memleketini savunmakiincannvekannsevesevevermek,kfirleredmanlk ve buzetmek, onlardan biri gibi olup onlara benzememek ve fikri, kltrel, askeri alanlarda onlarla savamaktr. Bundan dolay Mslmanln iddia edip de Mslmanlarn aclarn paylamayan, sevdiklerinisevmeyen,buzettiklerinebuzetmeyenindinindephe, akidesinde ise karklk vardr. Bazen bu tip bir iddia, davran sahibini slm'dan bile karabilir. Allah Resl (s.a.v) dneminde Medinei Mnevvere'nin toplumunda bu akidenin eserleri gne gibi aa kmtr. Mesela sava meydannda Allah rzasn kazanmak iin, baz sahabeler mrik olan babalarn ve mrik kardelerini ldryorlard.AllahuTelkitabndabuyuruyorki: "Allah'a ve ahiret gnne inanan bir milletin, babalar, oullar, kardeleri yahut akrabalar da olsa Allah'a ve Resulne

375SaidelKahtani,VelaveBera1/113114

347

dman olanlarla dostluk ettiini grmezsiniz. Onlar o kimselerdir ki Allah kalplerine iman yazm ve onlar kendinden bir ruh ile desteklemitir. Onlar, altlarndan rmaklar akan cennetlere sokacak, orada ebed kalacaklardr. Allah onlardan raz olmu, onlar da O'ndan raz olmulardr. te onlar Allah'n hizbi (dininin yardmclar)dir. yi bil ki, kurtulua ulaacak olanlar,Allah'nhizbidir." Yukarda geen ayeti kerime Bedir meydannda mrik babasn ldren Ebu Ubeyde hakknda inmitir. Bu olay Allah Resl'nn yannda yetien toplumun ne byk bir ycelie sahip olduunun gstergesidir. Muhaysa b. Mes'ud, Beni Kureyza'nn lideri olanbnieybe'yildrdndebykkardeikikfirbirkimseydi "Ey Muhaysa! Senin kalbin ne kadar sert ve katdr." Dedi. Muhaysa ona yle cevap verdi: "Onu ldrmemi emreden zat seni de ldrmemi emrederse bil ki, mutlaka seni de ldrrm." Yani onu ldrmemi emreden Allah'n Resl idi. ayet seni de ldrmemi emretseydi,mutlakabundankanmazdm. lk slm toplumunu birletiren ba, toprak ya da akrabbalk ba deildi. Bu toplumun birbirlerine balanma noktas ancak akide idi.Butoplumaslndadahancekntiindeverklkengelinde boulan bir toplum idi. Araplarn bu rklk noktasnda ok ileri gittiklerini en gzel bir ekilde Dureyt b. Summe'nin u sz aklamaktadr: "Ben ancak ve ancak Guziye kabilesindenim. O saparsa ben de saparm.ayetodoruyoldaolursabendedoruyolagelirim." Allah Resl ite byle bir toplumu kurtarp, onlar dinin zirvesinekarmtr.Dolaysilebutoplumnefsiveahsikarlardan tamamen kurtulduktan sonra tm leme nder olmutur. slm toplumunda tm esaslar sevgi, sayg ve yardmlama esas zerine kurulmutur.Bunlarnhepsidekelimeitevhidebalanmtr.Kimbu tevhidkelimesinebalanrsabenondanm,odabendendir.tebuba yeterlidir. Baka bir baa gerek yoktur. Onun pasaportunun rengi

348

benim pasaportumun rengine benzemese, ya da onun teninin rengi benimteniminrenginebenzemesebiledurumbyledir,deimez. slm toplumunda balant kayna imandr. rtibat sebebi ise takvadr. Hedef cennettir. Gaye ise Allah rzasdr. Mus'ab b. Umeyr, Abdurrahman b. Avf'n elinde esir olan kfir kardeinin yanndan geerken "esirin ellerim iyice balayn" demitir. Esir olan kardei "niye byle sylyorsun kardeim?" dedii zaman Mus'ab ona yle cevap vermitir: "Seni esir alan benim kardeimdir. Sen ise benim kardeimdeilsin." Allah dmanlar vela ve bera akidesinin Mslmanlarn toplanmasna ve kudret bulmasna vesile tekil ettiini grnce Mslmanlar renk, rk, yer ve cins bakmndan blmek istediler. Bylece pis koku veren rklk ortaya kt. Mslmanlar bu rklk amurundaboulmuvebylecemmetparamparaolmutur.slm hareketlerbutoplumuiinedtbataklktankarmakiingayret etseler;budininzirvesineulatrmakvetoplumlarnnslm'ngzel kokularn koklamas iin urasalar da bu insanlarn o zirveye ulamaya artk gleri kalmamtr. Dolaysyla slm davasnn davetilerinin ou bu rklktan etkilenmitir. Bakyorsun ki adam Msrldr. Sadece Msrdaki slmi hareketi desteklemektedir. Dier yerlerdeki slmi davalarla alakas yoktur. Dier slmi ehirlerdeki davetileridebununlakyaslayabiliriz. phesizvelaveberaakidesiMslmanlarnoununzihninde tam bir akla kavumamtr. ayet biz yeryznde Allah'n dinini hkim klmak istiyorsak, tm rklk ve vatanclk balarndan kurtulmamz gereklidir. Biz bu dini hak klmak iin hangi toplumda olursa olsun, pasaportun rengini unutmamz gereklidir. Bilinmelidir ki,Allahiinsevgiaktrvekaytszdr. "brahim'de ve onunla beraber bulunanlarda sizin iin gzel bir misal vardr, onlar kavimlerine demilerdi ki: 'Biz sizden ve sizin Allah'tan baka taptklarnzdan uzaz. Sizi tanmyoruz. Siz bir tek Allah'a inanncaya kadar sizinle bizim aramzda srekli bir dmanlk ve nefret belirmitir.' Yalnz 349

brahim'inbabasna:'Seniniinmafiretdileyeceim,fakatsenin iin Allah'tan (gelecek) hibir eyi (nlemeye) gcm yetmez.' demesi hari. Rabbimiz! Yalnz sana dayandk, sana yneldik. Dnmzdeancaksanadr."(60,Mmtehine/4) Vela ve bera akidesi Allah ve Allahn sevdii eyleri sevmek, Allahnbuzettiihereyekarbuzetmekdemektir.bniTeymiyye yledemektir: "Kalplerin imann lezzetine tam olarak ulamas Allah'a yaklamakla olur. Allahn sevgisi ancak Allahn dndaki tm sevgilerdenyzevirmekleolur.BudaLalahellallah'nhakikatidir. Lalahellallahise,Hz.brahimvetmpeygamberlerindinidir.kinci k olan Muhammedun Reslullah'n mns ise, Allah Resl'nn emrettii eylerde O'na itaat edip, nehyettii eylerden kanmaktr. Sahihbirhadisteylebuyrulmaktadr: "phesiz Allahn kullar iinde baz kullar vardr ki, bunlar peygamberler ve ehidler olmadklar halde Allah katnda yce bir makamasahiptirler.Bundandolaykyametgnndepeygamberlerve ehidlerbunlaragbtailebakarlar." Sahabeler;"BunlarnkimolduunubizehaberverirmisinizYa Reslullah?"dediler.AllahReslonlara,"Bunlarylekimselerdirki, aralarnda akrabalk ba ve mal alverii olmakszn birbirilerini Allah iin sevenlerdir. Vallahi onlarn yzleri nurdur. Onlar nur zerindedirler.nsanlarkorktuuzamanonlarkorkmazlarveinsanlar zntlolduklarzamanonlarzlmezler"dediveuayetiokudu: "An gznz! Allah'n dostlar zerine ne korku vardr, nedeonlarmahzunolurlar."(10,Yunus/62) Bakabirhadisierifteylebuyrulmutur:"mannensalam kulpuAllahiinsevmekveAllahiinbuzetmektir." Yine bir kudsi hadiste yle buyrulmaktadr: "Benim iin birbirine nasihat edenlere sevgim haktr. Ve Benim iin birbirlerine ihsan edenlere sevgim haktr. Birbirilerini sevenler nurdan yaplm minberler zerindedirler. Allah katnda yce bir makama sahip

350

olduklarndandolaypeygamberler,ehidlervesddklar onlara gpta ilebakarlar." Kfirlerle beraber olmamaya, onlara dman olup kar gelmeyetevikedenbirokeservardr.Bukitaplarnbazlarnda"kim birmriklebirarayagelirseveonunyanndadurursaphesizoda onungibidir"denilmektedir.bniHazm:"ayetkfrnilanetmibir kfir, slm memleketini ele geirirse ve bu kfir Allahn dininden baka bir din ilan edip memleketi tek bana idare etmeye balasa, bununla beraber Mslmanlarn durumunda hibir deime yok ise, bukfirleberaberduruponayardmedenlerhernekadarMslman olduklarniddiaetselerdekfirdirler"demektedir. Vela ve bera akidesi demek, Mslman hak zerinde olduu mddete nerede olursa olsun, onunla birlikte olup ona yardm etmektir.BuradaMslmanlarnzihnindebuakideninnetlemediini ifadeedenbirokmisalvardr.Bumisallerdenbazs,insalarnvatan, rk, cins, laiklik bayra ve parolas altnda toplanmasdr. Fakat biz aka diyoruz ki; Kim ki gayri islmi iarlar altnda toplanp onu savunursa ve bu bilmedii halde de olsa dinden kar. Hangi isim altndaolursaolsungayriislmiiarlarlaberaberoluponlarsavunup, mdafaa edersen Allah'n dininden karsn. Bunun iin sndn sancaa ve savunduun topluma iyice dikkat et ve tan. Allah'n u szne dikkat et... Hz. Nuh, olunun kurtuluunu Allah'tan taleb ederken, Allahu Tel da O'nun olu ile arasnda ba kalmadn bildirmektedir: "Allah; 'Ey Nuh! O kesinlikle senin ehlin (ilen)'den deildir. nk o salih olmayan bir amelin sahibidir. Hakknda bilgin olmayan bir eyi benden isteme! Ben, seni, cahillerden olmaktansakndrrm'dedi."(11,Hud/46) Sonra una dikkat et... Hz. Nuh yapt hatadan tevbe etmektedir: "Nuh: 'Ey Rabbim! Ben bilmediim bir eyi istemi olmaktan dolay Sana snrm. Sen beni balamazsan, bana

351

merhamet etmezsen ben hsrana urayanlardan olurum' dedi." (11,Hud/47) Siz vela ve bera akidesini iyice tanmamsnz... "Allah gktedir, eli elimize benzemez, istiv, Allah'n arn zerinde oluu malmdur, keyfiyeti mehuldr, ona iman etmek vaciptir. Bundan soru sormak bid'attir..." Evet, siz sadece bunlar biliyorsunuz. Akide sadece bunlardan ibaret deildir ki... Bunlar sadece bir oturuta ezberleyebiliriz.FakatvelaveberainsanlarnpahalhayatlarnAllah yolunda harcamasn istiyor. Kann vermek ve tm dnya nnde mcadele etmek gibi... Bu da ulhiyet tevhidinin bir gereidir ki tm peygamberlerbunuilanetmekiingnderilmitir. man ancak Allah iin sevmek ve Allah iin buzetmektir. Kim Allahiinseverse,Allahiinbuzederse,AllahiinverirseveAllahiin men ederse, Allah'n sevgisine nail olur. Zaten Allah'n sevgisi ancak bunlarla olur. Kur'andaki ayetler slm'n be rknundan daha fazla vela ve bera akidesinden, Mslmanlar sevmek, kfirlere dman olmaktan bahsetmektedir. Vela ve bera akidesini iyice bilmen gerekmektedir. Ve yine unu bilmen gerekiyor ki, baz ahslar veya bir ahs bile mmeti satabilir. Bundan dolaydr ki limler, slm devletinin bakannn mctehid, muttaki bir zat olup en azndan ictihadehlindenkrkkiitarafindanseilmesiniveehlihalve'lakdin onabeyatetmesiniartkomulardr. Velaveberaakidesi,Lailahellallah'nbizdenilkisteklerinden ve ayrlmaz gereklerindendir. La lahe llallah kelimesi kalplerde yerletikten sonra pratie dnmesi lazmdr. La lahe llallah akidesinin meyvesi ise, severken Allah iin sevmek ve buzederken Allah iin buzetmektir. Allah'n dostlarn sevmek, Allah'n dmanlarna dman olmak ve cann Allah yolunda feda etmektir. bniTeymiyediyorki: "La lahe llallah kelimesi, Allah iin sevmeyi, Allah iin buzetmeyi, Allah iin dost olmay, Allah iin dmanlk yapmay, Allah'n sevdiklerini sevmeyi, Allah'n buzettiklerine buzetmeyi,

352

nerede olursa olsun Mslmanlara dost olmay, akraba dahi olsalar kfirleredmanolmayistemektedir." Taberani hasen bir isnadla Reslullah'tan (s.a.v) yle rivayet etmektedir: "mann en salam kulpu Allah iin dost olmak ve Allah iin buzetmektir." Allah dostluuna nail olmak Allah iin buzetmekle olur. Bu konudaibniCeriretTaberi,bniAbbas'tanylerivayetetmektedir: "Kim ki, Allah iin sever, Allah iin buzederse, Allah iin dost olup, Allah iin dman olursa, ancak bunlar ile Allah'n dostluuna nailolur.Kiibyleyapmadmddetenekadarnamazklsaveoru tutsadaimanntadnbulamaz." eyh Hamad b. Ali b. Atik yle demektedir: "Tevhid konusundan sonra vela ve bera delilleri kadar hibir delil Kur'an'da gememitir." bni mer'den rivayet edilir ki: "Kim mriklerin diyarnda bina yapp, nevruz ve mihrican bayramlarna katlr, kendini onlara benzetirse ve bu hal zere iken lrse kyamet gn onlarla harolunacaktr." Bu sz zerine bni Teymiye yle demektedir: "Bu fetvann zahirinegre,kiinevruzvemihricanbayramnakatlrsakfirolur." Bundandolaydrki,velaveberaakidesineimanetmeksenden Allah'n ordusuna girmem, Allah'n dostlarn sevmeni, onlarla beraber yaamm, onlarn diyarn mdafaa etmeni, Mslmanlarn rzlarn, mallarn ve kanlarn korumak iin Allah yolunda cihad etmeni, kfirlerden ve onlarla beraber yaamaktan nefret etmeni istemektedir. nceden sylediimiz gibi corafi hudutlardan, cins, renk, rk, airet gibi eylerden vazgemek gereklidir. Yem banda toplanm hayvanlar gibi toplanmayalm. Birbirimizin pasaport renklerini unutmamz gerekmektedir. Ve bizi birbirimize balayan balarn derelerle, lehelerle, kavmiyetle snrlandrlm yer olmamas lazmdr. nk aramzdaki tek ba iman ve akide badr. Irklarn 353

nderleri kendileri ne Mslman ismini verseler de, vela ve bera akidesinesahipolanlarnrklkgibibirinancasahipolmasmmkn deildir.AcabarklarnliderleriHristiyanolsanaslolur. Velaveberaakidesineinananlarnmasonlara,ABD'ye,Rusya'ya veAllahdostlarnadmanolaneytanidzenleredostolmalarnasl mmkndr? Muvahhid bir Mslmann Osmanl Devleti'nin dman olan ngilizdevletiiincasuslukyapmasmmknmdr? Vela ve bera akidesi rnek sahabileri ortaya karmtr. Bu hayal deildir. Bunun misallerini nceden vermitir. Uhud gnnde Saadb.EbiVakkas'ndediklerinihiunutmayacaz.Oyledemitir: "BendeUtbeb.EbiVakkas'ldrmehrskadarhibiradamldrme hrsolmamtr." Vela ve bera akidesi nerede, Afganistan cihadna ve devletine karolandevletlernerede...? Biz bu devletlerin, Afganistan cihadna ve devletine kar olmalarn garipsemiyoruz. nk bu devletlerin davranlar tamamen menfaatleri zerinedir. Zira stad Saad b. Cem'a ngiliz Dileri bakanna "biz hak taraftarlaryz" dediinde ngiliz Dileri bakan yle demitir: "Siyaset hak ve batl dinlemez. Siyaset maslahatlaravemanfaatleredayanr." tebubeerisistemlerinmant,gerekbudininmantnave gerekse de vela ve bera akidesine gre kurulacak slm devletinin mantnanekadardaterstir!

354

 TAATKAVRAMI
"phesiz kendilerine hidayet aka belli olduktan sonra gerisin geri dnenleri eytan kkrtm ve uzun emellere kaptrmtr. te byle, nk gerekten onlar Allah'n indirdiiniirkinkarlayanlaradedilerki;'Sizebazilerdeitaat edeceiz' oysa Allah sakladklar eyleri biliyor." (47, Muhammed/2526) taatszlkte"tbiolmak"demektir.Istlahtaise"emirolunan yerinegetirip,nehiyolunandansaknmak"anlamnagelir. Byk slam limleri itaati genel olarak iyi ve kt diye ikiye ayrmlardr.yiitaat;Allah(c.c)'a,peygamberine(s.a.v)veO'naitaat edenemirvelimlereedilenitaattir.Ktitaatise;eytana,ktl emreden nefse ve parlamenterler gibi kendi heva ve hevesine gre kanunvaazedenlereyaplanitaattir. Allah(c.c.)Kur'anKerim'deylebuyurur: "phesiz kendilerine hidayet aka belli olduktan sonra gerisin geri dnenleri eytan kkrtm ve uzun emellere kaptrmtr, ite byle, nk gerekten onlar Allah'n indirdiiniirkinkarlayanlaradedilerki;'Sizebazilerdeitaat edeceiz' oysa Allah sakladklar eyleri biliyor." (47, Muhammed/2526) Allme enkt bu ayetin tefsirinde yle der: "Her Mslman bu ayetlerin muhtevasn dnmelidir. Zira kendini slam'a nispet edeninsanlarnounluubuayetlerintehdidialtndadr.nkdou ve bat kfirleri Hz. Peygambere gelen Kur'an'a inanmazlar. Dolaysyla bu kfirlere itaat edenler baz konularda da olsa bu ayetlerintehdidialtnagirerler.Herkonudakfirlereitaatedenlerise bu ayetin muhtevasna girmeye daha da layktrlar. amzda beeri kanunlaraitaatedenlerkesinliklebuayetinmuhtevasmagirerler" 376

376Edvau'lBeyan7/391

355

Buksagiritensonraunuiyibilmeliyizki,kfirlereitaatdrt ksmayrr: 1Kfre girdiren itaat. Bir kiinin hakka uyupuymadna bakmakszn srf konumundan dolay baka birisine itaat etmesini bunarnekverebiliriz.Malumdurkibylebiritaatinancakveancak Allah (c.c)'a yaplmas gerekir. Bu konuya aadaki ayetler aka delaletetmektedir: "Onlar, Allah' brakp bilginlerini ve rahiplerini rabbler (ilahlar) edindiler ve Meryem olu Mesih'i de... Oysa onlar, tek olan bir ilah'a ibadet etmekten baka bireyle emrolunmadlar. O'ndan baka ilah yoktur. O, bunlarn irk kotuklar eylerden ycedir."(9,Tevbe/31) "zerinde Allah'n isminin anlmadeyi yemeyin; nk bu fisktir (yoldan ktr). Gerekten eytanlar, sizinle mcadele etmeleri iin kendi dostlarna gizli arlarda bulunurlar. Eer onlara itaat ederseniz phesiz siz de mrik olursunuz." (6, En'am/121) "phesiz kendilerine hidayet aka belli olduktan sonra gerisin geri dnenleri eytan kkrtm ve uzun emellere kaptrmtr. te byle, nk gerekten onlar Allah'n indirdiini irkin karlayanlar 'Size baz ilerde itaat edeceiz' dediler. Oysa Allah sakladklar eyleri biliyor." (47, Muhammed/2526) 2Kiiyi gnaha dren itaat. Bu da gnahlar konusunda bir kiininkfirlereitaatetmesisuretiileolur.Tabiikiburadaharamolan bireyihelalgrmemesiarttr;aksitakdirdekfirolur. 3Helalolanitaat.Bunadakrmzktadurmakgibihelalve caiz olup, eraite ters dmeyen konularda idari kanunlara itaat etmeyirnekolarakgsterebiliriz. 4Vacip olan itaat. Bu da dorulua ve emanete sahip kmay emrettiindekfirbirkiiyeitaatetmekgibidurumlardaolur.Bylesi birdurumdaokiiyeuymakvaciptir.

356

taatin bu ksmlarn bilmeden "kfire itaat etmek kfrdr" demekbykbirfelakettir;adaharicilikmantdr. taatkavramdeiikkiplerdeKur'anda128keregemektedir. taat, ibadet kavramndan daha kapsaml bir kavramdr. Zira ibadet kavram ierisinde ta'zim ve yceltme sakldr; fakat itaat yle deildir.Bununiinslamlimleriitaatidrtksmablmlerdir. Bilmeliyiz ki, dnyadaki varlklar drt ksma ayrlr: Birincisi cansz nesne olan toprak, ikincisi bitkiler, ncs hayvanlar, drdncs insanlar ve cinler. Dikkat ederseniz toprak bitkilere hizmet eder. Zira o olmazsa bitkiler yeermez. Toprak ile bitki birleerek stleri olan hayvanlara hizmet ederler. Zira bu ikisi olmasayd hayvanlarn varlndan bahsetmek mmkn olmazd. Sonra bu birleerek insanlara ve cinlere hizmet etmektedirler. nsanlar ve cinleri ise Allah (c.c) kendine ibadet etsinler diye yaratmtr.BuhakikateiaretederekKur'anyleder: "Ben, cinleri ve insanlar ancak bana ibadet etsinler diye yarattm."(51,Zariyat/56) Dolaysyla Allah ve resulne itaat dnya ve ahretin izzeti olduu gibi ayn zamanda mminin vazgeilmez bir iardr da. Bundan dolay Ebu'dDerda (r.a.); "Allah ve Resulne itaat olmad mddeteslam'nvarlndanbahsedilmez"demitir. Kur'an, Mslmanlarn ibret almalar iin peygamberlerin Allahnemrinenaslitaatettiklerinihaberverir.Bumhimnoktadan dolay gerek sahabiler, gerek tabinler, gerekse lim ve mcahitler slam'nycelmesiiinhereylerinifedaedipAllahveresulneitaat etmilerdi. Szde slam'dan bahsedip, zde slam' yaamayanlar mnafikilanedipgerektiindedeonlaracihadilanetmilerdi.Onlar, Allah' sevme iddiasnn O'nun peygamberine itaatten getiini iyi bilirlerdi. Son dnemde ne yazk ki itaat kavram da istismara ve tahrife uramaktan kendisini kurtaramamtr. Yce Allah "Onlara itaat ederseniz phesiz siz de mriklerden olursunuz." (6, En'am/121) diye buyurduu halde ada mrcieler "Allah ve

357

peygambereinananbirkiinekadarkfreitaatederseetsinimanna zarargelmez"derler. adaharicileriseitaatintaksiminibilmedenkfreitaateden herkesi kfir ilan ederler. Bundan dolay da tautlardan grev alan herkesiistisnasztekfiretmektedirler.Hattaonlardanbazlarorman bekilerini ve pleri dahi tekfir etmilerdir. Oysa itaatin eitleri olduu gibi tauttan grev almann da eitleri vardr. Nitekim muhakkik slam limleri baz grevleri kfr, bazlarn haram, bazlarndacaizdiyetaksimetmilerdir. 377 Allah(c.c),dininigzelbirekildeanlamaybizlerenasipetsin vehepimizibugaflettenuyandrsn.(min)

377

Geni bilgi iin Alaaddin Palev'nin "Mhim Sorularn Cevab" adl eserine bakabilirsiniz.

358

TAKVAKAVRAMI
"Muhakkak ki Allah takva ehliyle beraberdir." (16, Nahl/128) Takva szlkte "saknmak" demektir. Istlahta ise "kiiyi Allah'n emirlerini yerine getirmeye sevk eden ve nehiylerden uzak tutan"birzelliktir. Takva, Allah'tan Allah'a snmaktr. Allah'a kar yaplan isyandan,onunitaatine snmaktr.O'nungazabndanO'nunrzasna snmaktr.O'nunazabndanO'nunrahmetinesnmaktr. Aslen takva tm dert ve zorluklarn aresidir. zntl olan kiilerin, zulme uramlarn, dnya ve ahirette rahatlk isteyenlerin, psikolojisi bozulmu skntl insanlarn kurtululu ve tek aresi yine takvadr. Bunun iin takva tm dertlerin devasdr. Rabbimiz (c.c) Kur'an' Kerim de yle buyurur: "Haberiniz olsun ki; kalpler yalnzcaAllah'nzikriylemutmainolur."(13,Ra'd/28) Takva, insann dnya sevgisinin kalbinde deil cebinde olmasdr. Takva, kalbim sebeplere deil, sebeplerin yaratcsnabalamaktr. Takva,dnyayahiretemerdivenklmaktr. Takva, isteklerini slam'a tbi klp, slam' nefsine tbi klmamaktr. Hz.Ali'ye"takvanedir?"diyesormular.Cevabenyledemi: "Takva,azrzklaiktifaetmek,Allah'tankorkuplmehazrlanmakve Kur'an'laameletmektir." Muhakkikslamlimleritakvayksmdaincelemilerdir: 1irkivekfrtanypondansaknmak, 2Haramnksmlarmbiliponayaklamamak, 3phelieylerdenkanmak. Takvannmeyveleriiseunlardr:

359

1Allah katnda byk deer kazanmak. Allah (c.c) yle buyurur: "Takvalolanmminleriinmjdevardr"(10,Yunus/64) Ebu'lHasan Zincn yle der: "Kimin sermayesi takva olursa, dilleronunkrnanlatamaz." 2Allah tarafndan yardm grmek. Yce Allah yle buyurur: "MuhakkakAllahtakvaehliyleberaberdir."(16,Nahl/128) 3Allah tarafndan ilme mazhar olmak. Allah (c.c) yle buyurur: "Allah'tan korkun, Allah size retir. Allah her eyi bilendir."(2,Bakara/282) 4Gnahlarnaffedilmesi. Allah (c.c)yle buyurur: "Allah'tan korkun,muhakkakAllahbalaycverahmetlidir."(8,Enfl/69) 5lerin rahatla kavumas. Yce Allah yle buyuruyor: "Kim Allah'tan korkarsa Allah onun iini kolaylatrr." (65, Tlak/4) 6Zorluktan ve kederden kurtulu. Allah (c.c) yle buyurur: "Kim Allah'tan korkarsa, Allah ona bir kurtulu gsterir." (65, Tlak/2) 7Rzkngenilemesi.Allah(c.c)ylebuyurur: "Kim Allah'tan korkarsa Allah ona bir kurtulu gsterir ve onu ummad yerdenrzklandrr."(65,Tlak/3) 8Ahiretteazaptankurtulu.Allah(c.c)ylebuyurur:"Herkes cehenneme varid olur. Bu rabbinin gerekli grddr. Sonra takvaehlinikurtarrz."(19,Meryem/7172) 9Allah'n sevgisine hak kazanmak. Allah (c.c) yle buyurur: "Muhakkakki,Allahmuttakilerisever."(9,Tevbe/4) 10Muttakilerin ebedi cennete kalmalar, korku ve zntden emin olmalar. Allah (c.c) yle buyurur: "Kim takval olup slah edici olursa onlar zerine korku yoktur ve onlar zlmezler." (7, Araf/35) 11Allah'n velileri ehli takvadr. Allah (c.c) yle buyurur: "Ancak takva ehli Allah'n velileridir. Fakat onlarn ou bilmezler."(8,Enfal/34) 360

Hsl kelam, takva byk bir hazinedir. Dnya ve ahretin hayrlarn toplayan bir haslettir. Tm ibadetlerin ve kulluun gayesi veamacdr.Fakatneyazkkisondnemlerdebumhimkavramda tahrif edilen kavramlar kervanna katlm ve istismara uramtr. Bazlarna gre takva; ruhbanlar gibi bir keye ekilip suya sabuna dokunmadan, birka tespih ekmeyle yetinmek, irk ve tautun mahiyetini bmeden "Allah vardr, peygamber haktr" diyen herkesi Mslman kabul ederek onlar karde bilmektir. Yine onlar, insanlar Allah'a ne kadar irk koarlarsa kosunlar yinede imanlarna zarar gelmez demelerinin yan sra tautlar tanyp, reddeden Mslmanlara da bunlar 'takvadan nasibini almam birer fitnecidir' derler.Mevcutdzeninsahipleridebutakvatasavvurunudestekleyip hakiki Mslmanlar terrist diye nitelendirirler. Nitekim istiklal mahkemesi hkimi, mahkemede eyh Said'e ynelip "hani siz eyh idiniz,hanisiztakvaveirfanlaurardnz;bufitneveterrhavasn nedenestirirsiniz?Sizeyhvesofideilmisiniz?"diyeazarlamtr. Bazlardavaktinivenakdinislam'avermeden,ilimveirfanla uramadan, edep ve terbiyeden nasibini almadan, u kfir bu MslmandiyeDabbet'lArzgrevinistlenmilervebunudatakva diye deerlendirmilerdir. Hatta onlara gre takva: Konuup yapmamak,slam'dandemvurupyaamamakdemektir. Bunlar takvay yaamayp, yanl yorumladklar iin iddia ettikleri dava boazdan aaya gemedii gibi, kimseye de etkin ve yetkin olamamaktadrlar. Ne gzel sylemiler; "Takvasz bir dava ruhsuzbirbedenebenzer." Allah(c.c)hepimizigaflettenuyandrsn. 361

TAKYYEKAVRAMI
"Mminler, mminleri brakp da kfirleri veliler edinmesinler. Kim byle yaparsa, Allah'la hibir alakas kalmaz. Ancak onlardan korunma gayesiyle saknma(nz) baka. Allah, sizikendisindensakndrr.VarAllah'adr."(3,Alimran/28) Takiyye szlkte "korku" demektir. Istlahta ise "zalim ve mriklere kar diliyle mudaratta bulunup malna, rzna ve nefsine karmalarnengellemektir." Yce Allah yle buyurur: "Mminler, mminleri brakp da kfirleri veliler edinmesinler. Kim byle yaparsa, Allah'la hibir alakaskalmaz.Ancakonlardankorunmagayesiylesaknma(nz) baka. Allah, sizi kendisinden sakndrr. Var Allah'adr." (3,Ali mran/28) Allah Resul (s.a.v) 'Mmin nefsini zelil etmemelidir' diye buyurdu. Oradakiler 'Mmin nasl nefsini zelil klar?' diye sordular. Raslullah (s.a.v) 'ekemedii belay stlenmesiyle' diye cevap verdi. 378 Allme Serahs, "takiyye" kavramn yle tanmlar. "Kendini korumakiininanmadbireyisylemekveyayapmaktr." 379 Allme bni Hacer elAskalani ise yle der; "Takiyye, korkudandolayinandnbakalarnasylememesidir." 380

Takiyeninartlar
1Kapgidilecekbiryerinolmamas.Yanihicretyerinin,emin vegvenilirbiryerinbulunmamas. Allah (c.c) yle buyurur: "Ey iman eden kullarm, phesiz benim arzm genitir; artk yalnzca bana ibadet edin. "(29, Ankebut/56)

378Tirmizi 379elMebsut24/25 380FetulBari12/314

362

2Zararkendindendefedecekkadartakiyyeyaplabilir.Mesela zarar iki cmleyle def edilebiliyorsa kii iki cmleden fazla konuma hakknasahipdeildir. 3Takiyyeyi gerektiren korku kat'i olmaldr. Yani kesin olmayanvezannadayalolankorkulartakiyyeyigerektirmez. 4Eer kfr kelimesini sylerse kurtulmaldr. Aksi takdirde takiyyegeerlideildir. 5Tehdit edilen eye katlanmas zor olmaldr. Mesela lm, yaralama,iddetlidarpvezindanaatlmagibizorluklar...Fakatazck abrakmak,vehafifevurmaktakiyyesaylmaz. unu iyi bilelim ki, takiyye; ya ikrahla birlikte yaplr veya ikrahsz yaplr. Eer ikrahla birlikte olursa ikrahn artlar gzetilmelidir.Amaikrahszolursa,yanikurubirtehditveyakurubir korkutma ise byle durumlarda kfr sz sylemek veya kfr fiili yapmakcaizdeildir.Byledurumlardakfrszsylenmez,kfr fiili yaplmaz. Aksi takdirde kii kfre der; takiyye yaptm deyip kendisini kurtaramaz. Tm mutemet slam mtehitleri bu konuda ittifakhalindedirler. Burada unu da hatrlatmalyz ki, takiyyeye mecbur kalan bir Mslmannunlarariayetemesigerekmektedir: 1Takiyyeyerinetevriyeyikullanmaldr. 2Takiyedeyiptautlarakullukyapmamal,bilakismecburiyeti kadartakiyyeyikullanmaldr. 3Daima yapt eyin haram olduunu unutmamaldr. Fakat eer helalmi gibi davranr ve istediini istedii gibi yaparsa takiyye onukfrdenkoruyamaz. mamAhmedb.Hanbel'esorulmu:"Acabalimbirkiitakiye ile amel edebilir mi?" diye. mam cevaben: "lim takiyye ile amel ederse,cahildezatencehaletisebebiylesusmaktadr.Ohaldehakne zamanortayakacak?"buyurmutur. 381

381ElBehru'lMuhit,4242

363

Velhsl, takiyye kavram da nice slami kavramlarda olduu gibitahrifeuram,aslmanasndanuzaklatrlp,nifakkelimesinin anlamylaemanadakullanlrolmutur. amzdanicecemaatler,partibakanlar,parlamenterlerher trl irki ve kfr ileyip, soma da "takiyye yapyorum" derler. Takiyyeyi kirli amarlarn temizlemek iin, sabun gibi kullanrlar. Bylece mnafkl ve takiyyeyi birbirine kartrrlar. Yaptklar irkin caiz olduunu sanrlar. Hlbuki hibir mtehid slam limi byle dnmemitir. Hatta ia limleri bile takiyyeyi bunlar gibi deerlendirmemilerdir. Mesela ia limi Ali Kur'n'nin, "Tedvinu'l Kur'an" kitabnn 48. sayfasna bakldnda "ialarda takiyyeyi Ehli Snnetlimlerigibitarifederler"dediigrlecektir. Fakat ne yazk ki bunlar ialar bile sollam ve hak ile batl tamamenbirbirinekartrmlardr. 382

382

elMevsuatu'lFkhiyyetu'lKuveytiyye baklabilir.

adlkitabn

Takiyye

maddesine

364

MESCTKAVRAMI
"Mescitler/camiler Allah'ndr. yleyse oralarda Allah'n yansrabakasnayalvarmaynz."(72,Cin/18) Mescitler, ierisinde Yce Allah'a ibadet edilen binalardr. Mescitler, Mslmanlarn yetimesi iin byk bir role sahiptir. Bununiindirki,Hz.Peygamber(s.a.v)'inhicretettiktensonrakiilkii mescit ina ettirmek olmutur. Bu nedenle mescit; her zaman ve her meknda slam'n iar olmutur. Tarih boyunca Mslmanlar mescitlerde toplanr, orada ibadet ederler, Allahn kelam olan Kur'an' okur, ilim halkalar kurar ve ray toplayarak mhim mklatlar orada halletmeye alrlard. slam kadlar/yarglar hkmlerini genelde mescitte verirdi. Mft fetvasn ifta ederdi. Ksacas, siyasi, sosyal, dini ve dnyevi tm konularn ve vecibelerin kararmescitdealnrd. Allme bni Teymiyye mescidin vazifelerini yle sralamaktadr: "Mescit, Hz. Peygamber (s.a.v) dneminde imamlarn ve mmetintoplanmayeriydi.Hz.Peygamber(s.a.v),iindenamazklma, zikretme, ders okutma, hutbe verme gibi bir takma amalarla mescidini takva zerine bina etmiti. Ve yine mescitte siyaset, ordu bayraklarnbalamavebakansemegibiilerdeyaplrd." 383 slam'nistediimescidinvazifeleriunlarolmaldr: 1Mslmannilimvebiliminiykseltebileceibirktphane, 2Namaz eda etme yeri olduu gibi, Mslmanlarn kendi meselelerinihallettikleribiruramerkezi, 3Hemzikir,hemdeDaru'lfta/fetvavermeyeri, 4HemKur'anokuma,hemdehkmveyeri, 5Hemitikfyeri,hemderenmeveretmeyeri,

383elMecmuulFetava39/35

365

6Hemevlenmeyeri,hemdemisafirveziyaretilerikarlama yeri... Ksacas mescit slam tarihinde amzn diliyle Mslmanlar iinbirparlamentomesabesindeidi;ziraHz.Peygamber(s.a.v),kendi dneminde dini konular mescitte ele ald gibi, siyasi konular da mescitte tatbik ederdi. Din ve siyaseti hibir zaman birbirinden ayrt etmezdi.Bununiinmescit,peygamberdnemindehemdavahemde devlet merkezi idi. Hz. Ebu Bekir, Hz. mer ve dier halifeler hilafet ilanndan sonra ki ilk hutbelerini mescitde vermilerdi. Bu mescit tasavvuru slam tarihi boyunca Mslmanlar tarafndan muhafaza edilmitir. Ancak son dnemde beer kanunlarn hkim olmasyla slam camiann ou bu tasavvuru unutmular ve "Siyaset mescitde yaplmaz,dinayr,siyasetayrdr"demeyebalamlardr. Beer kanunlarn sahipleri olan liderler siyaseti mescitlerde yasakladklar gibi mescitleri kendi istekleri dorultusunda kullanmaya balamlardr. Devlet bakanlarnn kendi irk dzenlerinitoplumakabullendirmekiinbinlercecamivemescitina ettirdikleri herkesin malumudur. Bu Camilerin hedefi slam'a hizmettenteresmidzenehizmetetmekolmutur.Zirayaadmz corafya zerinde saylar sekiz binden fazla olan camilerde zerre kadar slam'n hakikatleri anlatlmamaktadr. Tevhid akidesinden bahsetmek kesinlikle yasaktr. zlerek sylemem gerekir ki, kendileri ne hoca denilen cami grevlileri slam' Hz. Peygamber (s.a.v) gibi anlatmak yerine, srf ay sonundaki maalarn dnr olmulardr. Okuduklar hutbeler dahi kendisine "Diyanet" denilen, hakikatteisebirhiyanettekilatolanmesseseyemensupbir kadro tarafndan hazrlanmaktadr. Hutbelerde genellikle iek yetitirmek, aa dikmek, ormanlar muhafaza etmek ve trafik kurallarna uymak gibi konulardan bahsederler. "Hoca" diye isimlendirilen namaz kldrma memurlar, suyasabuna dokunmadan resmi dzenin kanunlarnn 657. maddesine son derece baldrlar. Camileri bir ibadet yeri olmaktan te resmi bir kurumu andrr. Bu camilerde 366

tevhidi, ilimi ve irfan anlatmak yerine sadece namaz ad altnda birka ibadetle yetinirler. Bazen de Regaip Kandili gibi bidat olan gecelerde bir araya gelirler. Bylece nice slami kavram tahrif ettiklerigibimescitvecamikavramndaaslamacndansaptrrlar. Mevcut dzenin sahte ilahlar, nice slami kavramlar kendi istekleri dorultusunda istismar ettikleri gibi, "mescit" ve "cami" kavramlarn da srf dzenlerinin bekas iin istismar etmiler ve buralar batl dzenlerinin ayakta kalmas iin tpk tula arasna konulanharmisalibirmalzemeolarakkullanmlardr. 367

EHLSNNETKAVRAMI
"Gelecekte bu mmet heva ve nefis hususunda yetmi frkayablnecektir."(esSunne,bniEbiAsm) Ehli Snnet demek, Hz. Peygamber (s.a.v)'i adm adm takip edip sahablerinin izledikleri metodu hayatnda tatbik etmektir. Yani onlarninandgibiinanmak,onlarnyaadgibiyaamaktr. Genel olarak Ehli Snnet iki taifedir. Birinci taife; Kur'an ve Snnetin naslarn tevil etmeden tebih ve ta'tile girmeden kabul etmektir. Bu taifeye 'Selef Taifesi' denilmektedir. kinci taife ise; Maturidiler ve Earilerdir. Bu iki grup genelde sfatlar tafsilli bir ekilde tevil ederler. Bu iki gruba da 'Halef Taifesi' denilmektedir. Mesela Kur'an Kerim'de geen 'yed/el' ifadesi selefe gre Allah (c.c)'a layk olduu vehiyle "el" demektir. Fakat halefe gre "yed" ifadesi"Allah(c.c)'ngcvekudreti"demektir. AslenEhliSnnetinilkktarihselolaraksahabedneminde olmutur. Fakat belli bir frkann ismi olarak kmas Hz. Ali ve Muaviyednemindevukubulmutur.Dahasonrabu,lakap(yaniEhli Snnet lakab), Hz. Ali'den baka halife kabul etmeyen Rafizi ialara karkullanlmtr. Ebu Nasr elVail Ehli Snneti yle tanmlar: "Ehli Snnet; Selefi Salihin, Hz. Peygamber (s.a.v) ve sahabeden getirdikleri akide zere sabit kalan bir taifedir. Bu frkay teki frkalardan ayran zellik,bidatilemeyiphevavenefislerinetabiolmamalardr.Hadiste buzellikakagemektedir: "Gelecekte bu mmet heva ve nefis hususunda yetmi frkayablnecektir." 384

384esSunne,bniEbiAsm

368

EhliSnnetAkidesininzellikleri
1nsanlar insanlara kulluktan kurtarp, tek olan Allah (c.c)'a kulyapmaktr. 2Hurafevesapklakarsavamaktr. 3nsana,varlkvehayatadairdorubirfikirvermektir. 4Ftratdiniolduuiinftratatersolanhereyireddetmektir. 5Sahihmantkveselimaklatamamenuygunolmaktr. 6Sahabeyetabiolupaleyhindekonumamaktr. 7Hz. Peygamber (s.a.v)'in snnetini kabul edip, ona tabi olmaktr. 8Kaderinhayrnaveerrineinanmaktr. 9Kur'an'n Allah (c.c)'m kelam olup, mahlk olmadna inanmaktr. 10Kyamet gnnde Rabbini kendi gzleriyle greceine inanmaktr. 11Kyamet gnnde amelleri tartan mizann varlna inanmaktr. 12Kyamet gnnde tercman olmadan Allah (c.c) ile konuulacanainanmaktr. 13Kyamet gnnde Hz. Peygamber (s.a.v)'e zel bir havuz olduunavemmetininohavuzdanieceineinanmaktr. 14Kabir sorgusuna, isimleri "Mnker" ve "Nekir" olan meleklerin soru soracana ve gereken cevap verilmediinde azap grleceineinanmaktr. 15Allah (c.c)'n kyamet gnnde Hz. Peygamber (s.a.v)'e efaat hakk vereceine ve Hz. Peygamber (s.a.v)'in cehenneme mstahak olan nice Mslmanlara Allah (c.c)'n izniyle efaat edeceineinanmaktr. 16Kyamete yakn Deccal'in kacana ve Hz. sa'nn onu ldreceineinanmaktr.

369

17mannhemsz,hemameldenibaretolduunuvearttn kabulettiigibiazaldndakabuletmektir. 18Hz. Peygamber (s.a.v)'den sonraki halifeleri; Hz. Ebubekir, Hz.mer,Hz.OsmanveHz.Aliolaraksrasylakabuletmektir. 19Mslman olan emire itaat etmenin vacipliine, bakaldrmann ise caiz olmadna inanmaktr. Ancak mrted olursa veya mnkeri aka desteklerse o zaman bakaldrmann gerekliliineinanmaktr. 20Ganimet ve zekt taksim etmenin, had cezalarn uygulamannhalifeyeaitgrevlerolduunainanmaktr. 21Tevbe eden kiinin gnahlarn Yce Allah'n dilerse affedeceinedilersedeaffetmeyeceineinanmaktr. 22Kfr zere len kiinin balanmayacana, aksine azap greceineinanmaktr. 23Evliolupdazinaeden kiininrecmedileceine;evlideilse yzdenekvurulacanainanmaktr. 24Sahabeyi ktleyenin veya kfredenin bidat ehli olduuna inanmaktr. 25Cennet ve cehennemin el an yaratlm olduuna inanmaktr. 26Mslman biri ldnde gnah olsunolmasn cenaze namaznnklnacankabuletmektir. Ksacas,EhliSnnet,Hz.Peygamber(s.a.v)'invesahabilerinin inand gibi inanr, onlar gibi kfre kar tavr taknr, onlar gibi slam'yaar,onlargibisiyasetizlervelenekadaronlargibiKur'an vesnnetebalkalr. Fakatneyazkkitautidzenlerinmntesipleribukavramda tahrif edip kendi kt emelleri urunda kullanmaktadrlar. rnein iinde yaadmz bu corafyada "Ehli Snnet" denildiinde 'vatan, millet, Sakarya' deyip tauti glere ylmaz bekilik yapanlar akla gelir. Ve yine Ehli Snnet denildiinde 'Diyanet' ad altnda kurulmu,gecegndztautlarven,onlaratozkondurmayan,farkl 370

dnen m'minleri ktleyip, onlar fitneci ilan eden, minber ve mihrapta Allah'n dinini anlatma yerine trafik kurallarn anlatan, ormanhaftalarndanbahsedenvediniticaretvastashalinegetirmi olanbelamitekilatn'namazkldrmamemurlar'anlalr. Yine bu diyarlarda "Ehli Snnet" denildiinde akla kanun ve yasama hakkn irk fabrikas mesabesinde olan meclislerde grev yapan parlamenterlere veren ve mevcut kanunlar ve mevcut dzeni muhafazaetmekiinvargcylealanvatansevdalskimselerakla gelir. Onlar kendi kanunlarna itaat etmeyen, yasama, yrtme ve yarg hakkn onlara vermeyen hakiki Snnet ehli Mslmanlar ya Vehhab, ya terrist, ya gericiyobaz, ya da vatana ihanet eden sapk kimseler olarak adlandrrlar. Bununla da kalmayp bylesi Mslmanlara "Bunlar hain ve nankrdrler. Hem devletimizin ekmeini yiyip, suyunu iip, havasn soluyorlar hem de dzenimizi kabuletmezler"derler.Hlbukivergileritoplaypzorlamilletinmaln yiyenler onlarn ta kendileridir. Nitekim oturduklar evler, bindikleri arabalar, aldklar maalar, kullandklar elektrikler, itikleri sular evet,bunlarnhepsifakirfukaranncebindenkmaktadr. Acaba kim kimi smrmektedir? Ehli Snnet bu mudur? Kan emicilerkimlerdir?Bizmionlarm?Dnnveakledin... 371

CUMAKAVRAMI
"Ey m'minler, Cuma gn namaza arldnzda Allah'n zikrinekoun"(62,Cuma/9) Allah (c.c), Cuma konusunda Kur'an Kerimde yle buyurmaktadr: "Ey m'minler, Cuma gn namaza arldnzda Allah'n zikrinekoun."(62,Cuma/9) AllahResulu(s.a.v)deylebuyurur:"Kimtembellik yapp cumayterkederseAllah(c.c)onunkalbinimhrler." 385 Hanefi limleri Cuma namaznn shhati iin u artlar ngrmlerdir: 1Cuma namaznn klnd yer ehir olmaldr. Dolaysyla kylerde,adrlarnkurulduukamptryerlerde,gemiveuaklarda olmaz. 2Sultanveyanaibininiznigerekmektedir.Eerbunlarolmazsa Mslmanlararalarndanbiriniseipcumaykldrrlar. 386 3Cumanamazlevaktindeklnmaldr. 4Hutbeokunmaldr. 5Hutbenamazdanevvelokunmaldr. 6Cemaatenazkiidenolumaldr. 7Genelizinolmaldr.Dolaysylacumahapishanegibiyerlerde olmaz. Allame bni Abidin kendi erhinde yle der: "Valisi kfirler tarafndan tayin edilmi herhangi bir ehirde hem Cuma hem de bayram namazlar klmak caizdir. Kfirlerin istilasna uram beldelerde Mslmanlar hem Cuma hem bayram namaz klabilirler. Kad Mslmanlarn rzasyla kad saylr. Dolaysyla Mslmanlar kendileriniidareedenbirMslmanvaliyiaramaldrlar. 387

385Tirmizi 386bniAbidin,1/536 387bniAbidin,5/369

372

unu iyi bilelim ki cumhur ulema Hanefilerin bu artlarndan bir,ikiveyedincimaddeyizayfgrpbylebirartkomamlardr. Aksine kfr diyarnda Mslmanlar kendi aralarndan bir imam seipCumavebayramnamazlarnklmaldrlar.Aksitakdirdegnaha girerler,AllahnemrinetersiilemiolurlarveResulullah'ntehdidi ileyzyzekalrlar. Yani limlerin ounluuna gre kfrn hkim olduu beldelerdeMslmanlargizlicebazevlerdetoplanpCumavebayram namazlarnklmaldrlar.AncakMslmanlarntoplanmasbykbir tehlikeye sebep olacaksa o zaman mazurdurlar. Frsat bulduklarnda bufarzedaetmelidirler. "elMevsuatu'lFkhiyyetu'lKuveytiyye"kitabnnCumanamaz bahsindeylegeer: "Cumanamaz,Hz.Peygamber(s.a.v)Medine'yehicretederken farzklnmtr.HafzbniHacer,limlerinoununCumanamaznn Medine'defarzolduuinancndaolduklarnsylemitir.Zaten Cuma ayetinin de Medine'de inmesi bu dnceyi glendirir. eyh Ebu Hamid, Cuma namaznn Mekke'de farz olduunu sylemise de bu gr gariptir. FakatHz. Peygamber (s.a.v) Medine'ye hicret ederken BeniSalimb.AvfkabilesindebirderedeCumanamaznkldrdnda ittifakmevcuttur.Hz.Peygamber(s.a.v)hicretetmedenevvelEsadb. Zrare'ye"Medine'deinsanlartoplayn,Cumanamazmkldrn"emri desabittir. Birinci rivayeti destekleyenler, 'Cuma namaz Medine'de farz olmutur' derler. kinci rivayeti destekleyenler ise, 'Cuma namaz Mekke'de farz olmutu, ama Mslmanlarn saylarnn az olmas, Cuma'nnaikrklnmagereinekarlkhicrettenncekiskntlarn artmas ve bu skntlar akabinde gizlenme ihtiyac sebebiyle Hz. PeygamberbunuMedine'yetehiretmiti'derler. CumannShhatiVeVucubununartlar 1Cuma klman yer ehir olmaldr. Cumhur bu art kabul etmez.Bu,Hanefilereaitbirarttr. 373

2Sultann izni olmaldr. Bu artta Hanefilere aittir, cumhur bunukabuletmez. 3levaktiolmaldr.HanbelilerhariCumhurbuartkabul eder.

CumannVucubartlar
1ehirdeikametetmelidir.Yolculukhalindeolunmamaldr. 2Erkekolmaldr. 3Hastaolmamaldr. 4Hrolmaldr. 5htiyarvesakatolmamaldr.

CumannShhatartlar
1Namazdanevvelhutbeokunmaldr. 2Cemaatle klnmaldr. Cemaat, Hanefilere gre , afii ve Hanbel mezhebine gre krk, Malikilere gre ise on iki kii olmaldr. 388 zlerek belirtmeliyim ki; nice kavramlar gibi Cuma kavram da ifrat ve tefrit arasnda tahrife uramtr. Bazlarna gre kfrn hkim olduu yerlerde Cuma namaz klnmaz, klnmas mutlaka haramdr. Mctehid limlerin itihadna bavurmadan byle bir arla saplanmlardr. Bazlar da nerde, hangi artlarda, kimin arkasndaolursaolsunfarketmez,Cumamutlakaklnmaldrderler. Bu tefriti grup da Hanefi mezhebini iyi bilmedii iin bylesi bir yanla saplanmtr. Saplanmakla da kalmayp Hanefi mezhebini taklid eden ve tautlarn grevlendirdii imamlar arkasnda Cuma namaz klmayan Mslmanlar da durmadan eletirirler. Hlbuki Hanefi mezhebine gre Cumann artlarndan bir art dahi mevcut olmasa Cumann farziyeti der. Zira artn yokluu merutun da yokluudemektir.

388Buhususta"elMevsuatu'lFkhiyyetu'lKuveytiyye"adlkitababaklabilir.

374

mam Ebu Yusuf, mam Muhammed ve nice Hanefi kadlar Kur'an mahlktur diyen Cehmlerin ve Rafzlerin arkasnda namaz klmaycaizgrmemilerdi. Acabatautureddetmeyen, hidurmadan onlarmerulatrp ven,bunamazkldrmamemurlarmgrselerdinederlerdi? 389

KFRVETEKFRKAVRAMI
"Kim iman kfre deiirse muhakkak o dosdoru yoldan sapmolur."(2,Bakara/108) Kfr;szlktegizlemekdemektir.Istlahtaiseimannzdddr. KfrnKsmlar: Kfrnbirokksmvardr.Bunlarbalcaunlardr: 1Yalanlama Kfr (Kfr'tTekzib): Kfrn bu eidi, Allah'n haber verdii eylerin aksini savunmakla meydana gelir. rnein, ahiretin var olduunu Allah Tel Kur'an'da aka ifade etmitir. Bu hakikatin yok olduunu sylemek veya "Byle bir ey olamaz" demek onu yalanlamaktr ve tekzib kfrne girer. Ayn ekildeAllah'nharamveyahelallaldbireyinaksiniiddiaetmekte bukabildendir.Yalanlamakfrneuayetirnekverebiliriz: "Allah'akaryalanuyduranveyakendisinehakgelmiken onuyalanlayandandahazalimkimdir?Cehennemdekfirleriin biryermiyok?"(Ankebut,68) 2Kibirlenme Kfr (Kfr'lstikbr): Bu, Allah ve Rasl'nn sylediklerinin hak olduunu bilmekle beraber kibirlendii ve gurura kapld iin hakk kabule yanamayan kimselerinkfrdr. "Onlar yle dediler: Sana dk seviyeli kimseler tabi olupdururken,bizsanaimanedermiyizhi?"(uara,111) eytannkfrdebuksmierisindedeerlendirilir.

389Konuylailgili"Muhtasaru'lUluvv"adleseremracaatedilebilir.Bkz.sf.158.

375

"Hani biz meleklere: 'dem'e secde edin' demitik de, eytan hari hepsi secde ettiler. O reddetti, kibirlendi ve kfirlerdenoldu."(Bakara,34) 3ek ve phe Kfr (Kfr'ekki ve'rRayb): Allah'n buyurduu ve Rasllah'n getirdii eylerin doruluunda phe etmek veya tereddt geirmek kfrn bu ksmnda deerlendirilir. Rabbimizylebuyurur: "Derken kendine zulmederek bana girdi ve yle dedi: 'Bunun sonsuza dein yok olacan sanmyorum. Kyametin kopacan da zannetmiyorum.ayet Rabbime dndrlsem bile andolsun bundan daha iyi bir sonu bulurum.' Arkada, ona cevap, vererek: 'Seni topraktan, sonra bir damla meniden yaratan, sonra da seni (eksiksiz) bir insan eklinde dzenleyen Allah'inkrmediyorsun?'dedi."(Kehf,3537) Onlara peygamberleri mucizeler getirdiler de onlar (fkeden parmaklarn srmak iin) ellerini azlarna gtrp, "Biz sizinle gnderileni inkr ediyoruz. Bizi ardnzeyden de derin bir pheiindeyiz'dediler."(brahim,9) 4Yz evirme Kfr (Kfr'l'rz): Hakk kk grerek veya basite alarak renmemek, gereince amel etmemek ve ona teslimolmamakkfrnbueidinedhildir.Budaeayrlr. aKalbenyzevirme bSzileyzevirme cDavranlarlayzevirme "Kfirler uyarldklar eylerden yz evirmi olanlardr." (Ahkf,3) Bunagre,Raslullhsallallhu aleyhivesellem'inRabbinden getirdiklerinden,"benonauymam,onuyapamam"yada"benimbuna ihtiyacm yoktur" demek sureti ile yz eviren yahut hakk iittii vakit onu iitmemek iin kendisi konumaya balayan ya da parmaklarilekulaklarntkayankimsegibi,fiiliylebunakarkan ya da hakkn zikredildii yerlerden kaan yahut hakk iitmekle birliktekalbinionaimanetmektenbakatarafadndren,organlarn 376

dagereinceameletmektenuzaktutanvebunuhaktanholanmad iin yapan bir kimse de hakta yz evirmek sureti ile kfreden bir kfirdir. 5Mnafklk Kfr (Kfr'nNifk): Bu da kalben slm'n retilerini inkr etmekle birlikte zahiren ona tabi olan kimselerin kfrdr. Byleleri dilleri ile slm'a ballklarn sylerken ayn zamandakalplerindenonabuzedervenefretleonuinkrederler. "nsanlardanbazlarvardrki,imanetmediklerihalde'Biz Allah'aveahretgnneimanettik'derler."(Bakara,8) 6Taklit Kfr (Kfr'tTakld): Kiinin kfrn nder ve liderlerininyolunutakipederekdmolduukfreidibuksma dhildir. "Gerekten Allah, kfirleri lanetlemi ve onlar iin lgn biratehazrlamtr.(...)"Vededilerki:Rabbimiz,gerektenbiz, efendilerimize ve byklerimize itaat ettik, bylece onlar bizi yoldansaptrmoldular."(Ahzab,6467) 7Svme ve Alay Etme Kfr (Kfr'sSebb ve'lstihz): Alay etmek, kfirlere ho grnmek, tartma sonucu, fke halinde veya bunlara benzer durumlarda slam'n mukaddes addettii eylerdenbirisinehakaret etmekveyabunlardanbirisiilealayetmek kfrnbuksmnagirer. "Andolsun, onlara (Tebk gazvesine giderken syledikleri o alaylszleri) soracak olsan, elbetteyle diyeceklerdir: "Biz lafa dalm akalayorduk." De ki: "Allah ile O'nun ayetleri ile ve Raslilemialayediyorsunuz?zrdilemeyin.Sizimanettikten sonragerektenkfiroldunuz..."(Tevbe,65,66) 8Buuz ve Nefret Etme Kfr (Kfr'lBud): Bu da slam dininden, onun ahkmndan veya Allah'n indirdii eylerden holanmamak ve bunlardan nefret etmek sureti ile olur. Rabbimiz ylebuyurur: "Bunun sebebi, onlarn Allah'n indirdiini kerih grmeleri/beenmemeleridir. Allah ta onlarn amellerini boa karmtr."(Muhammed,9) 377

KfirlerinTrleri
slameriatnnnazarndakfirlerikiksmaayrlrlar. Birincisi: Asli kfirlerdir. Dehriler, mecusiler, putperestler, kitapehlivezamanmzdademokratlarveliberallergibi. kincisi: Dinden dnm mrtedlerdir. Malumdur ki irtidat; itikat,szyadafiilleolur.Meselaikraholmadankiikfrszsyler veyakframeliilersetmslamlimlerininnezdindemrtedolur. unu iyi bilmeliyiz ki, namaz nasl farz ise, ayn ekilde kendi hevalarna gre kanun koyan tautlar ve onlar koruyup kollayan yardmclarn tekfir etmek de farzdr. Onun iindir ki, slam limleri kfire kfirdemeyenlerinveyakfirinmetodunudorugrenlerinya daonunkfrndepheyedenlerinkfirolacansylemilerdir. Gnmzde Kur'an'a dayanmadan yasa karanlarn ve onlar destekleyenlerin kfr gne gibi ak olduu iin her Mslman onlar tekfir etmeli ve onlarn kfre girmi olduklarn sylemelidir. AksitakdirdeAllahveResulu'nyalanlamolacaiinkendisikfre girer. Tabiiki,bunoktadadikkatedilmesigerekenbazinceayrntlar vardr.Dindebazmeselelerderinveincedir.Birtakmhafimeseleler vardr. Bylesi konularda bir Mslman hemen tekfir yoluna gitmemelidir. Bilakis ehli olan slam limlerini toplayp o konular Kur'anvesnnetlaboratuarndatahliletmelidirler.Bununiinallame bniTeymiyyeyleder: "Bir kiinin mrtedliine hkm verecek kimsenin alimlerin mezheplerini bilen ve tekfirde acele etmeyen alimler olmas gerekmektedir. Dolaysyla cahiller slam limlerini tekfir etmemelidir.Aksitakdirdebykbirktlesebepolurlar." 390 zellikledebirkonudabykslamlimleriihtilafagirmilerse o zaman Mslmanlar birbirlerini tekfir etmekten son derece uzak durmaldrlar. Zira bu konu tekfirin sahas zerinde icma edilmi
390MevsuatuFkhubnTeymiyyeRiddetMad.

378

konulardandr. Tm limler bu konuda ittifak etmilerdir. Allah Resulu (s.a.v) yle buyurur; "Kii kardeine kfir derse o ikisinden birisinedner" 391 "Din konusunda ileri gitmeyin. nk ncekilerin helaki dinde ilerigitmelerindenolmutur." 392 "mmetimden iki snf insan efaatime nail olamaz: Zalim bakanlarvearyakaanlar/ifratlar." 393 Allame evkan yle der: "Bilinmelidir ki, Mslman bir ahsiyetin dinden ktna ve kfre girdiine hkm vermeye kalkmak elinde gneten daha ak bir delil olmadka Allah'a ve ahiretgnneimanedenbirkuliinmnasipbireydeildir." 394 Hasl kelam, muvahhid Mslmanlar her konuda olduu gibi tekfir konusunda da ifrat ve tefrite girmeden orta bir metod izlemelidirler.Yanieerbirkimsenintekfirindeulemaittifaketmise her Mslman o kiiyi tekfir etmelidir. Ayn ekilde bir mesele hakknda alimler kfr hkm vermi ve bu noktada gr birlii salamlarsa o zaman her mslmann o meseleye kfr gzyle bakmas gerekmektedir. Ama eer muteber limler bir meselenin hkmnde ihtilafa girmilerse, bir Mslman kendisi gibi dnmeyenleritekfiredemez,etmemelidir. Ne kadar zcdr ki; son dnemde iinde yaadmz toplumun fertleri kfr ve tekfir konusunda ya ifrata ya da tefrite gitmektedirler. Bazlarnda 'fikrine uymayan veya senin kfr dediine kfr demeyeni tekfir edebilirsin' tasavvuru hkimdir. Bazlarna gre de kfr inkrdan ibarettir. Onlar: "Allah (c.c)'n varlna inanp Peygamber'in (s.a.v) hak olduunu aklayan herkes Mslmandr; ne yaparsa yapsn tekfir edilmez. Ancak Allah (c.c)' inkr ederse veya Peygamber (s.a.v)'i reddederse o zaman kfir olur vetekfiredilir"derler.

391Buhari 392Nesai 393Taberani

394evkn,"esSeyl'lCerrralaHadiki'lEzhr",4/578.

379

Oysakfr,kalbinkrdanolutuugibibazendeelfazkfr veefalikfrdendeoluur.nkrdakfrnbirksmdr,amakfrn tam tarifi deildir. nk nice efali ve elfaz kfr ileyen biri iin inkrna baklmakszn kfr hkm verilmitir. Onun iin Bakara Suresinin 256. ayetinde geen kfr lafzn sadece 'inkr' diye meallendirenlerKur'an'abykiftiradabulunmulardr. Malum, slam'da her eyin efradna cami ayarna mani tarifi olduugibi,tekfirindeefradnacamiayarnamanitarifivardr.Onun iinbuhududuaanyaifratyadatefritukurunader.Nitekimslam limleri tekfir konusunda mmetin ifrat ve tefrite girmemesi iin u kaidelerikoymulardr: 1Kati bir iman ancak kati bir kfrle yok olur. Yani zanni delillerlebirMslmantekfiredilmez. 2Kim muteber deliller olmadan bir Mslman tekfir ederse kfregirer.Neyazkkitekfircilerinoubutehlikeyegirmektedirler. 3Kim helali haram, haram helal yaparsa kfre girer. Yani u zamandaolduugibiyasamayapanlarvebuyasamahakknAllah'tan bakasnaverenlerkfregirer. 4Genel tekfir tayin tekfiri gerektirmez. Mesela kim kfr lafzn sylerse kfre girer; fakat kfr telaffuz eden bir Mslman hemen tekfir edemeyiz. Tekfirin manisi olabilir. Mslman kii bu sz ikrah altnda sylemi olabilir, hata yapm olabilir, yeni Mslmanolmuolabilir,kfresebepolankonuslam'nderinveince konulardanbirisiolupkiibilmemezliindendolayzrlolabilir. 5Kfre rza kfrdr. Yani kii yapt kfrden raz olursa kfre girer. Fakat kfr sz syleyen bir kfirin yannda oturursa, kfrnerazolmadmddetekfregirmez. 380

 EFAATKAVRAMI
"Onunizniolmadankimseefaatedemez."(2,Bakara/253) efaatszlkteyardmistemektir.Istlahtaisegnahaffetmesi iinAllah'ayalvarpduaetmektir.efaathemkitaptahemdesnnette sabitolanbirkonudur. Allah (c.c) yle buyurur: "Onun izni olmadan kimse efaat edemez."(2,Bakara/253) Allah Resulu (s.a.v) de yle buyurur: "Benim efaatim mmetimdenbykgnahileyenleriindir." 395 Bilinmelidir ki, efaatin baz ksmlar vardr. Peygamberlere tannm bir zellik olduu gibi melekler ve salih insanlarda efaat edebileceklerdir. Fakat en byk efaat hakk sahih hadislerde sabit olduugibisadecesonpeygamberHz.Muhammed'e(s.a.v)zgdr. Ancakeskiveadakafalbazmutezilelerbykefaathari tmefaateitleriniinkretmilerdir. Kur'an'n tmne bakldnda grlr ki baz ayetler efaati reddeder, bazs da ispat eder. Mesela Bakara 48, 254, Mmin 18, nfitar 19 gibi ayetler efaati reddeder. Fakat Taha 109, Enbiya 28, Bakara 255 gibi ayetlerde efaati ispat eder. Malum olduu zere bylesi ayetlerle kar karya kalan bir Mslmanm vazgeilmez grevi; mteabihi muhkemlere, mutlak mukayede, umumu hassa dndrmesidir. Yani efaati reddeden ayetlerin siyak ve sibakna baklrsa grlr ki, bu ayetler mrikler hakkndadr. efaati ispat eden ayetler incelendiinde de bunlarn Mslmanlar hakknda olduu anlalr. Aksi takdirde ayetler arasnda eliki ve ztln var olduuanlalrkibudaKur'an'nruhunaterstir. Allame Taftezan "erhu'lMekasd" adl eserinde yle der: "Fakat onlara efaatilerin efaati fayda vermeyecektir." (74,

395Tirmizi

381

Mddesir/48) Bu son ayetten anlalr ki, mriklerin dnda kalan gnahkr Mslmanlar efaatilerin efaatinden faydalanrlar. Zira eer efaatin kimseye faydas olmasayd mriklerin tahsisinde bir faydaolmazd." unudabilelimki,efaatAllahn(c.c)izniolmadanyaplamaz. Kim olursa olsun fark etmez. Mutlak mlkn sahibi yce Allah'tr. stediineizinverir,istemediinevermez.Yaniefaatinkapsherkese ak deildir. nk mrikler efaatten mahrumdur. Ayet ve hadislerle sabittir ki, efaat gnahkr Mslmanlar iindir. Fakat efaati bekleyenler her an korku iindedirler. Adeta 'Bana efaat edecek yok mu? ayet efaat ederse efaati kabul olunur mu? Yoksa efaate nail olamadan zebaniler tarafndan cehenneme atlr mym?' diye kara kara dnr. Binaenaleyh, istedii gnah yapp gelecekte bana salih kimseler efaat eder deyip rahata yaayanlar, aka bir sapklkiindedirler.nkbudnceCahiliyednemindeyaaman mrik ve Hristiyanlarn dncesiydi. Muvahhid bir Mslman kesinliklebylebirefaatinancnasahipolamaz.Mslman,hakikibir imanavesalihbirameledayanpAllahnrahmetinibeklemelidir. 382

 MANKAVRAMI
"yilik, yzlerinizi dou ve bat tarafna evirmeniz deildir. Asl iyilik, o kimsenin yaptdr ki, Allah 'a, ahiret gnne, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanr. (Allah'n rzasn gzeterek) yaknlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmlara,dilenenlerevekleleresevdiimaldanharcar,namaz klar,zektverir.Antlamayaptzamanszleriniyerinegetirir. Sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreder. te doru olanlar, bu vasflar tayanlardr. Mttakler ancak onlardr!" (2, Bakara/177) mankelimesiszlkteemniyetvetasdikdemektir.Istlahtaise tevhid kelimesi ile ayn manadadr. Yani slam kalple tasdik, dil ile ikrar, uzuvlarla amel etmektir. mam afi yle der: "Sahabe ve tabiindentabizekadargelenbilgileregreimannsz,amelveniyet olduunda icma sabittir. mam Ahmed'de bu noktada mam afi'ye yalancmlelersylemektedir." 396 Allah Resulu (s.a.v) yle buyurur: "man yetmi (veya altm) ksrubedir.BunlarnenstnLalahellallah,endiseeza veren eyleri yoldan uzaklatrmaktr. Hay da imann bir parasdr." 397 HasanBasriyleder:"mankurubiriddiadanibaretdeildir. Bilakis iman kalplerde yerleen ve amellerin kendisini tasdik ettii eydir." 398 mann Rukunlar: mann rknleri malum olduu zere 6 tanedir. 1Allah'a (c.c) iman. Yani Allah' (c.c) irk eitlerinden arndrprububiyet,ulhiyetveisimsfattevhidindeOnubirlemektir. Aksi takdirde iman diye bir ey kalmaz. Mesela yasama hakkn

397Mslim 398elbane,bniBate2/805

396UsulutikadehliSunneLalekai5/956

383

kendisi gibi aciz olan birine veren bir kimse her ne kadar Allah'n varlnainansadaimanmbozmuolur. 2Meleklerinvarlnainanmaktr. 3Semavitmkitaplarainanmaktr.HayatnAllah'n(c.c)kitab olanKur'an'agretanzimetmektir. 4Tm peygamberlere inanmaktr. Hayatn Hz. Muhammed'in (s.a.v)metodunagretertipetmektir. 5Kyamet gnne inanmaktr. O gnde hesap vermeye hazrlanmaktr. 6KadereinanpzerredenmecerekadarhereyinAllah'n(c.c.) emrindeolduunainanmaktr. unu iyi bilelim ki iman Mslmann hayatnda en byk nimettir.Onsuzbirhayatzilletverezaletintakendisidir.nkiman kiilere ahsiyet, toplumlara izzet, devletlere kuvvettir. Hakiki iman kiilere saadeti kazandrd gibi, hakikati haykrmak iin kainata meydan okutturur. Bu hakiki imann lezzetini bilenler ancak onunla yaayanlardr. Onun iin muvahhid bir Mslman zindan medresei yusufiye, srgn seyahat, davas urunda lmeyi en byk rtbe olarak grr. Bundan dolay imandan mahrum olan bir toplum insanln bana bela olduu gibi tarih sayfasndan silinmeye de mahkumdur. Fakat ehli iman dnya ve ahirette Allah katnda byk birrtbeyesahiptir.Allahheranonlarayardmeder,hemseverhem desevdirir.Ksacasimaneminveemannsigortasolduugibi,iman ehlidetoplumlariingvenceninsimgesidirler.

manBozanUnsurlar
Bilinmelidirkiirkinvekfrnblmleriolduugibiimannda blmlerivardr.Fakatbazkonularimankktensilerler.Meselakii alem kadimdir derse, haram olan bir eye helal derse, Allah (c.c)'n hakk olan yasama hakkn parlamenterlere verse, slam eriat her zamana uymaz, bu zaman iin geerli deildir derse, cennet cehennemin olmadna inanrsa, din ve devlet ileri ayrlmaldr derse, Allah (c.c)'n hkmlerine kafa tutarsa, Allah (c.c)'a ve 384

Resulullah (s.a.v)'a kfrederse, "slam'dan dolay insanlar geri kalmlar" derse, muvahhid Mslmanlara "gerici" derse, cennet birka huri birka kutan ibaret deyip kmserse, "ben peygamberim" derse, kfirlerin kfrn destekleyip glendirirse, kfr ak olan kfirlere kfir demezse, kfirlerin metodunu doru bulupbenimserse,rklkiinarpplrse,Allah(c.c)'neriatiin deildeslam'iolmayanvataniinarpplrse,Allah(c.c)'mizni olmadan bakalarna itaat ederse, zorlama olmadan tautlarn mahkemelerinebavurursa,slam'niarlarnsevmezse,demokrasiyi velaikliibenimseyipdemokratolduunusylerse,tevhidanlatld zamanrahatszolursa,Allah(c.c)'nhkmlerinedayanmadanhkm verirse...itebylesidurumlardakiikesinliklekfregirer. 399 zlerek belirtmeliyim ki, birok slami kavramn tahrif edilip istismar edildii gibi iman kavram da tahrif edilip ve istismara uramtr. nk toplumun ou iman tasdiktir demektedir. Dolaysylatasdiisalamolanhernekadarkfrileyipkfrsz sylerse sylesin onlara gre hibir zarar yoktur. Bazlar da iman hemtasdikhemdeikrardanibarettir;kiinekadarelfazkfr,efal kfr, efkr kfr ilese de ikrar ve tasdik salam olduktan sonra imana zarar vermez, derler. Hlbuki slam limlerinin cumhuruna gre iman sz itikat ve amelden ibarettir. Nasl ki abdest baz durumlarda bozuluyorsaaynekildeimandabazkonulardandolay bozulur,bundandolaykiiebediyencehennemegirer. Aslen lemi slam' kfr lemine eviren, Mslmanlar zelil kfirleri aziz klan, ehli iman blk prk eden d ve i unsurlar deildir. Bu noktada asl rol oynayan iman gibi esas kavramlarn iininboaltlmasvebizimdebununruhunukaybetmemizdir. Bu gn Mslmanlar esas ve temel kavramlarn mefhumunu kaybederken ayn zaman da devletlerini, vatanlarn, izzet ve

399Genibilgiiinkendieserimizolan'MenYekfurveLemYeur'adlkitabmza baklabilir.

385

ereflerinidekaybettiler.BununiintekkurtuluAllah(c.c)'aveonun mbarekkanunlarnadnpgerekmanadaAllah'ateslimolmaktr. bni Abbas (r.a) yle der: "Bir toplum Allah (c.c)'n kitabn brakrsa, Allah (c.c) o topluma ceza olarak onlar birbirine drr, onlardabirbirleriniyerler." Zillete dmemizin en nemli sebebi; kesinlikle akidemize gereken nemi vermememizdir; deilse zilletin hakiki msebbibi birilerinin iddia ettii gibi Siyonistler, Faistler veya PKK'llar deildir. 386

AHLAKKAVRAMI
"Nuh dedi ki: Rabbim! Yeryznde hibir kfir brakma. Dorusu sen onlar brakrsan kullarn saptrrlar, sadece ahlksz ve ok inkrcdan bakasn dourup yetitirmezler." (71,Nuh/2627) Ahlakdemek,huyveyayaratltangelenzellik,karakter,yap, miza demektir. Eer bu zellikten gzel fiiller oluursa gzel ahlak, aksitakdirdektahlakdenilir. 400 Allah (c.c) Hz. Peygamber (s.a.v) hakknda yle der: "Muhakkakkisenbykbirahlakzeresin."(68,Kalem/4) Sad b. Ebi Huam, Hz.Peygamber'in (s.a.v) ahlak nasld diye Hz.Aye'yesorduunda'OnunahlakKur'anidi'cevabnalmtr. 401 Yani Hz. Aie Hz. Peygamber'in ahlaknn Kur'an'n kanunlarn hayatna tatbik etmesi olduunu ifade etmitir. Dolaysyla gzel ahlakn vazgeilmez ls Kur'an'n ieriidir. Kim Kur'an'm emrlerine itaat edip, men ettiklerinden kanrsa, onun ahlak gzeldir. Aksi takdirde ahlak ktdr. Her ne kadar insanlk hukukundan bahsedip, insanlarla iyi geinirse de fark etmez. Zira Allah (c.c)'n belirledii lden baka l belirlemek tahribatn ta kendisidir. Allah(c.c)hayatlmzolanKur'an'daylebuyurur: "De ki; eer siz Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah balayandr, esirgeyendir."(3,Al'imran/31) AllahResulu(s.a.v)ylebuyurur:"Sizdenenoksevdiimve kyamet gnnde bana en yalan olan gzel ahlak sahibi olandr. Ve sizdenenoknefretettiimkyametgnndebendenenuzakolacak

400"etTarifat",Curcani. 401Buhari

387

olan faydasz konuan, kibirlenip konuma esnasnda edebiyat paralayandr." 402 slam limleri gzel ahlakn drt rkn zere bina edildiini ifadeetmektedirler: Birincisi:Sabrdr.Zirasabrlolankiisinirlendiindekendini tutabildii gibi kimseye eziyet etmez, acele etmez, her konuda yumuakdavranr. kincisi: ffettir. Zira iffetli olan kii kt sz ve fiillerden saknd gibi ayn zamanda utan sahibidir de. Malum, utanmak; kiiyiyalandan,cimrilikten,gybetvefuhiyattanarndrr. ncs: Cesaret ve ecaattir. Zira ecaatli olan kii izzetli olduugibicmertdeolur. Drdncs:Adalettir.Adaletliolankiizulmyapmadgibi herkonudadengeyisalaypifratvetefritedekaymaz. Sonu olarak, akidesi salam olmas artyla bu drt rkn kimde toplanrsa o kii gzel ahlaka sahiptir. Kyamet gnnde Hz. Peygamber'e (s.a.v) en ok yakn olacak kmil insanlardandr. Fakat eer bu drt rknden biri olmaz veya akidesi Kur'an ve Snnete uymazsa, byklere sayg kklere sevgi gsterse de, topluma iyi davranpzulmetmesedebununahlaknniyiolmadndatmlimler ittifaketmilerdir. Gzel ahlak drt rkn zere bina edildii gibi, kt ahlakta drtrknzerebinaedilmitir: Birincisi: Cehalettir. Cehalet zellikle de cehli mrekkep olduuzamangzellerikt,ktleridegzelgsterir.Aynekilde kmilolaneksik,eksikolandakmilgsterir. kincisi: Zulmdr. Zulm kiiyi Allah (c.c)'n rzasndan uzaklatrptoplumdaadetabircanavarhalinedntrr. ncs: ehvettir. Zira ehvetperest olan bir insan cimri, haris ve bencil olduu gibi, ayn zamanda namus dman bir kurt mesabesindedir. nsanln zirvesini brakp, hayvanln ukuruna

402Tirmizi

388

yuvarlanmtr.ahsiyetinikaybettii gibi heranhereyiyapabilecek birkonumagelmitir. Drdncs: fkelenmektir. Zira fke insan kin, haset ve kibresevkeder.Aynzamandadmanlkveahmakladagtrd malumdur. Onun iin fkeli insandan rahmet ve adalet beklenmedii gibisaldrsndandaeminolunmaz.nkfkeliinsandengeyikayp etmi hak ile batl birbirine kartran bir ocuk karakterini tamaktadr. Hslkelam,gzelahlak,kiininAllah(c.c)'n,Allah'lnbilip yasamahakknonavererektekonakullukyapmasdr.Aynzamanda kendi peygamberini iyi tanyp onun gibi yaamasdr. Mesela Hz. Peygamebr (s.a.v) putlara kar nasl bir tavr taknmsa, hayatnda nasl bir tevazuuyla yaamsa, insanlar nasl mudare etmise, ktle kar nasl iyilikle muamele etmise, topluma kar nasl gleryzlolmusa,hereydeciddiolupnaslriyakrlkyapmamsa, Allah(c.c)yolundanaslinfakedip,fakirfukarayanaslsahipkmsa, aznlkla yetinip nasl kimseye dalkavukluk yapmamsa, nasl iyilie kar iyilikle karlk vermise Mslman da aynsn yapmaldr. nk Allah (c.c) peygamberini insanla ve gzel ahlaka l olsun diye gndermitir. Onun iin Hz. Peygamber "Ben gzel ahlak tamamlamakiingnderildim"buyurmutur. Fakat ne yazk ki, nice slami kavramn tahrif eddii gibi slam'n esas olan gzel ahlak kavram da tahrife uram ve kt emellerle istismar edilmitir. Toplumumuzda genel olarak en ok dalkavukluk yapan ve en ok ya ekenlere "gzel ahlak sahibi" denilmektedir. Byle bir kiinin akidesi doru mudur, namaz doru drst klar m, orucunu tam tutar m, Allah (c.c)'m emirlerine uyup nehyettiklerinden saknr m? Bunlara hi baklmaz. nsanlargenelde tautun safna girip onun kanununa gre hayatn tazim ederek 'her sakala gre tarak vuran' kimselere gzel ahlakl derler. Fakat tautlarnkanunlarnreddediptevhidearanlar'sertmizal,kt huylu'diyenitelendirirler.

389

Bundan daha enteresan olan ise, insanlarn resmi dzenin sahiplerine vergi vermeden fuhu yapan kadn ve erkeklere kt huylu diyerek ahlak polislerine (!) onlar ikyet etmeleridir. Onlar eer vergilerini vermeden bu ii yaparlarsa o zaman cezaya arptrlrlar;amaeerfuhuyapanvergisiniveripdebuiiyaparsao zaman resmi dzen sahipleri ona sahip kp 'alan memnun satan memnun'diyerekahlakpolisiyleberaberbuiedestekverirler.Hatta bu ii rahat ve huzurlu bir ekilde yapabilmeleri iin onlara scak ve konforluortamlarhazrlarlar! Sonu olarak, tautlara gre kanunlarna uyan ne yaparsa yapsn gzel ahlakl kabul edilir. Fakat kanunlarna uymayan kim olursa olsun kt ahlakl, terrist, gerici, yobaz, ad kabul edilir. Bu durum karsnda diyecek tek bir szmz vardr; o da: La Havle VeLaKuvvetellaBillah... 390

EVLYAKAVRAMI
"Haberiniz olsun ki, Allah 'n dostlarna korku yoktur, onlar hi zlmeyeceklerdir de. Onlar Allah'a inanm ve ktlklerden saknmlardr. Onlar iin dnya hayatnda da ahirette de mjde vardr. Allah 'n verdii szlerin deimesi sz konusu deildir. Byk kurtulu, byk baar ite budur." (10,Yunus/6264) "Evliya" veli kelimesinin cemisidir. Szlkte yaknlk manasndadr. Istalahta ise Allah (c.c)'n sfatn bilip daima emirlerineitaatederekmnkervegnahdankaanadenir. 403 Aslen Rabbimiz (c.c) kendi kitabnda evliya tarifini kimsenin tarifinemuhtabrakmayacakkadarnetaklamtr: "Haberinizolsunki,Allah'ndostlarnakorkuyoktur,onlar hi zlmeyeceklerdir de. Onlar Allah'a inanm ve ktlklerden saknmlardr. Onlar iin dnya hayatnda da ahirette de mjde vardr. Allah'n verdii szlerin deimesi sz konusu deildir. Byk kurtulu, byk baar ite budur." (10,Yunus/6264) unu iyi bimeliyiz ki; dnyada yaayan insanlar "Hizbullah ve Hizbu'eytan" diye ikiye blnd gibi evliyalar da "Evliyau'r Rahman" ve "Evliyau'eytan" diye de ikiye ayrlrlar. Bu frkalar arasnda dalar kadar fark vardr. Zira "Evliyau'rRahman" demek, irkkomayan,beeriideolojilereitaatetmeyireddeden,Allah(c.c)'n sevmedii taut ve destekilerini sevmeyen, ateten kat gibi kfrden ve kfr ehlinden kaan, yapabildii kadar Allah (c.c)'n emirlerine itaat edip nehyettiklerinden saknan, O'nun (c.c) rzasn kazanmakiinvaktinivenaktiniveren,bilfiilslam'yaaypinsanla

403"etTarifat",Curcani.

391

rahmet sembol olan, doru yolu gsteren, kimsenin mal ve rznda gzolmayan,geceruhbangndzfursan(svari)olan,tautidzen ve muntesiplerinden iddetle nefret edip onlara hayat hakk tanmayan, tevhidin ylmaz bekisi, yeryznde yryen iki ayakl Kur'an'lardr. Fakat "Evliyau'eytan" ise hevasna gre yasama yapan, yaptran, heva ve hevesine kle olan, szyle slam'dan dem vurup hayatn beer kanunlarna gre tanzim eden, tauti sistemleri ve mntesiplerini koruyan, kollayan, kraldan ok kralc kesilip taut ordusunuven,onusavunan,biraztebihekipbirkarektnamazla tauti dzenin eytanlarna toz kondurmayan, hkim dzenin caiz grd ibadetleri yapp tautu reddeden Mslmanlar fitneci, tekfirciveterristbilen;kfrveirkeitlerinibilmediigibiada mriklerden uzaklamakszn var gcyle onlarn Mslman olduunu savunan, bir taraftan namaz klp oru tutarken dier taraftanyasama,yargveyrtmehakknmevcuttautlaraverendir. Evliyalarn en faziletlisi peygamberlerdir. Peygamberlerin en faziletlileriise"Ulu'lAzm"olanHz.Nuh,Hz.brahim,Hz.Musa,Hz.sa ve Hz.Muhammed (s.a.v)'dir. "Ulu'lAzm"m en fazetlisi ise tm MslmanlarnittifakylaHz.Muhammed(s.a.v)'dir.Bupeygamberler zincirini takip edip onlarn izledikleri metodu izleyen her Mslman da phesiz Evliyaullahtandr. Allah (c.c) kendi hududunu aanlar sevmediigibievliyalarnsevmeyenleridesevmez.Byleleriiinok iddetlitehditlervaritolmutur.AllahResulu(s.a.v)ylebuyurur: "Allah (c.c) buyurur ki, kim velime sava aarsa bana kar savaamolur." 404 Malumdur ki kim Allah (c.c)'a kar sava aarsa dnyadaki malubiyetikesinolduugibiahirethayatdatamamenharapolur. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus daha vardr: Genel olarak toplumda veli denildiinde gnah ilemeyen, yeryznn tasarrufunu elinde bulunduran, ne isterse Allah (c.c) tarafndan kendisine verilen, istedii kerameti gsterebilen, havada uan, suda

404Buhari

392

yryen insan portresi karkarmza.Halbuki veli hakiki iman ehli olup irkten, haramdan ve pheli eylerden saknan, Kur'an ve Snnetin direktiflerinden kmamaya gayret gsteren, mtevazi bir kuldur. Bu kulda bazen keramet grld gibi bazen hatada grlebilir.Allah(c.c)tarafndanduasbazenkabuledildiigibibazen de reddedilir. Zira Allah (c.c) mutlak egemenlie sahip olduu iin kimsenin duasn ve istediini kabul etmeye mecbur deildir. Allah (c.c)faskvemriklerivelitutmadgibionlarakerametdevermez. nkkerametdedelerdenalnanverasetledeil,hakikiimanvesalih amellerle olur. Dolaysyla karnn ileyen, ate yiyen veya ate zerinde oynayanlar ehli kerametten deil, ehli ihanettendir. Onlarn yaptklar keramet olmaktan te birer istidractr. nk en byk keramethakikiimanvesahihakidedir.Akidesisahiholmayan,Kur'an veSnnetegrehayatntanzimetmeyen,havadauupdenizzerinde yrse dahi tevhide gre hayatlarn dzenlemeyenler hibir zaman veli olamazlar. Bunlarn slam nazarnda miskale zerra deerleri yoktur. Kerametveistidracarasndafarkvardr.Bufarkeniyiekilde ortaya koyan tek mizan Kur'an ve Snnettir. Eer kiinin yapt fiil veya sz bu llere uyuyorsa kabuldr. Aksi takdirde tarihin plne atlacaktr. Muteber tm slam limleri bu konuda ittifak halindedir. Fakat ok zcdr ki son dnemlerde "veli" ve "evliya" kavramlardadelilere"veli"velilerede"deli"dedirtecekkadartahrif edilmitir. yle ki evliya denildiinde suyasabuna dokunmayan, tautlarayasamahakkveren,onlarMslmangsteren,yapabildii kadar koruyup kollayan, eline 99luk tesbihini alp zaviyede inzivaya ekilen, meydanda cirit atan, sistemlere kar suspus kalan, onlarn devletlerini var gcyle destekleyen ve onlarn gcne g katanlar anlalr. Mesela Yunanllara kar Kbrs'ta yaanan evliya kerametlerini anlatarak 'Kbrs' evliyalar kazand' diye ve ve bitiremezler.

393

Aslen bu tip insanlara tautlar tarafndan madalya taklmas gerekir. Zira tautlar din ve devletin birbirinden ayrlmasn istiyor, bu evliya geinenler de buna ok iyi katk salyorlar. Tautlar din adn kullanarak kurduklar dzeni merulatrmak istiyor, bu evliya geinenlerde aynsn yapyorlar. Tautlar toplumu din adyla uyuturupkendi istekleri dorultusundakullanmak istiyor, bu evliya geinenler de toplumu din adyla uyuturup dzen dinine gre ynlendirmeyapyorlar.Tautlartoplumkendilerininhakikiyzlerini grmesin diye topu veya popu retirken, bu evliya geinenler de insanlar kef, zevk vesaire hurafelerle uratrp toplumun tuyan tanyp reddetmekten alkoyarlar. Tautlar toplumu cihad ve hakiki imandan alkoyarlar, evliya geinen bu insanlarda bu noktada onlara yardmcolurlar. Velhasl, tautlar, toplumun bir dine muhta olduunu iyi bilirler.Eerbylesibiratmosferdetoplumbatlbirdinleuramazsa hak dine dner ki, bu da tautlarn sonu demektir. Bundan dolay ada tautlar hakiki dini durdurmak iin alternatif olarak akidesiz, cihadszvetevhitsizbirdinanlaynhkimklmakisterler.Bunuda yaygn hale getirebilmek iin szm ona evliyalar kullanrlar. Bu evliyalar (!) hibir zaman vela, bera, cihad, sahih akide, tautlarn mahiyetivebenzeritemelkavramlarnerenirnederetirler.Vaiz krssnde, hatip hutbesinde, nasihlerde radyo ve televizyonlarda tautlarn izin verdikleri lde slam' anlatrlar ve hibir zaman onlarnresmidinlerinindnakmazlar. 394

INDEKILER
HUTBET'LHACE............................................................................3 KNCBASKININNSZ...............................................................4 BRNCBASKININNSZ............................................................7 LAHKAVRAMI.............................................................................. 11 RABBKAVRAMI .............................................................................22 BADETKAVRAMI ..........................................................................31 RKKAVRAMI.............................................................................. 39 SLMKAVRAMI...........................................................................48 DNKAVRAMI............................................................................... 62 SYASETKAVRAMI .........................................................................75 DEMOKRASKAVRAMI..................................................................80 LAKLKKAVRAMI ..........................................................................88 TGUTKAVRAMI........................................................................107 LALAHELLALLAHKAVRAMI......................................................115 HKMYETKAVRAMI.................................................................140 CAHLYEDEVRKAVRAMI..........................................................169 DARU'LERKAMVEDARU'NNEDVE...........................................179 IRKILIKKAVRAMI......................................................................198 VATANKAVRAMI........................................................................209 DARU'LSLMVEDARU'LHARB................................................216 EHDKAVRAMI..........................................................................223

395

CHADKAVRAMI.........................................................................231 EZANKAVRAMI...........................................................................253 LMKAVRAMI...........................................................................259 TEVLKAVRAMI ...........................................................................267 MASLAHATKAVRAMI.................................................................276 KRAHKAVRAMI.........................................................................282 SABIRKAVRAMI..........................................................................296 ZKRKAVRAMI...........................................................................302 MMETKAVRAMI......................................................................308 TASAVVUFKAVRAMI..................................................................315 BD'ATKAVRAMI.........................................................................330 VELAVEBERAKAVRAMI.............................................................338 TAATKAVRAMI..........................................................................355 TAKVAKAVRAMI .........................................................................359 TAKYYEKAVRAMI......................................................................362 MESCTKAVRAMI.......................................................................365 EHLSNNETKAVRAMI.............................................................368 CUMAKAVRAMI.........................................................................372 EFAATKAVRAMI.......................................................................381 MANKAVRAMI..........................................................................383 AHLAKKAVRAMI .........................................................................387 EVLYAKAVRAMI........................................................................391

396