Titanyum Anodizasyonu Titanyum dioksit filmleri fotokatalitik etki, biyouyumluluk , yksek zdiren ve dielektrik sabiti, yksek krlma oran

ve genis bir spektral aralga sahip yksek optik saydamlk gibi stn optik zellikleri sayesinde birok alanda kullanm yeri vardr. TiO2 filmleri, titanyum alt metal olarak kullanlarak birok yntemle elde edilirler. rnegin anodizasyon, aktif reaktif buharlastrma, reaktif dogru akm manyetron sratma, vurumlu lazer reaktif buharlastrma, iyon demeti sratma yntemi, plazma destekli kimyasal buhar biriktirme (CVD), sprey proliz atomsal tabaka biriktirme, metal organik buhar biriktirme, sol jel teknigi, termal buharlastrma, vurumlu lazer biriktirme ve termal oksidasyon yntemleri olarak sralanabilir. Titanyum dioksit filmlerini retmek iin yukarda sraladgmz gibi birok farkl yntem mevcutsa da zellikle elektrokimyasal yntemler sahip olduklar kurulum kolaylg ve yksek kristalin film olusturma rahatlg gibi stn zellikleri ile diger retim yntemlerine oranla daha ok tercih edilir. Atmosfere braklan titanyum metalinin yzeyinde kendiliginden bir oksit tabakas meydana gelir. Titanyumun korozyon direncinin yksek olmas, metalin zerinde olusan bu dogal oksit tabakasndan kaynaklanr. Korozif ortamda son derece kararl ve yksek dirence sahip olan film seyreltik asit ve alkali zeltilerde ise znr. Seyreltik asit zeltisinde oksit filminin korozyon direncinin azalmas, yzey oksidin uniform znmesinden kaynaklanr. Ancak bu uniform znmeye ragmen, metal anodik oksidasyon ile tekrar kararl hale gelir. Titanyum metalinin sahip oldugu bu zellik, onun yksek korozif ortamlarda tercih edilmesinin en nemli sebebidir. Anodik oksidasyon sonucu yzeyde pasif bir film olusturularak altta kalan metalin hzla znmesine engel olunur ve devamnda yzeyde tekrar oksitler meydana gelir. Titanyumun sahip oldugu genis pasivasyon potansiyel aralg, anodik oksidasyon iin nemli bir avantajdr. Anodik oksit filmi TiO2 kompozisyonuna geldiginde, alt metal ile oksit filminin ara yzeyinde Ti2O 3 ve TiO alt oksitleri olusur. Bu srada yksek konsantrasyonlu znms oksijen kitlesel titanyum metaline nfuz eder. nceden yaplms elipsometrik alsmalara gre Ti alt metali ile temas eden TiO tabakas ile en dsta bulunan TiO2 arasnda TiOx ara oksit tabakas olusmaktadr. Yzey TiO2 kompozisyonuna geldiginde var olan alt oksitler Sekil 2.4de gsterilmistir.

Sekil 2.4: TiO2 ve olusan alt oksitler

Titanyum metalinin anodik olusum potansiyeli ve hz elektrokimyasal ilsem parametreleri ile degiskenlik gsterir. rnegin anodizasyon srasnda kullanlan elektrolitin konsantrasyonunun arttrlmas ile anodik olusum hz azalmaktadr. Galvonostatik anodizasyonda meydana gelen arts ile anodik olusum potansiyeli, anodik olusum hz ve akm verimi de artmaktadr.

Titanyum Metali zerinde interferans Renklenme Titanyum metali O2 ile reaksiyona girerek TiO2yi olusturur. Bu oksit tabakas farkl dalgaboylarndaki sg szerek, yzeyde parlak renkler olusturur. Oksit filminin kalnlg arttka, yzeyde olusan renkler farkllasr. Titanyum yzeyinde bulunan dogal oksit tabakas yzeyin gri renkte grnmesini saglar. Ancak s ya da elektrokimyasal islemlerle oksit tabakasnn kalnlgnn arttrlmasyla gkkusagn andran bir renk skalas elde edilir. Oksit filminin kalnlg angstrom ( = 1/100.000.000 cm) mertebesinde iken yzeyde interferans renkler olusturur. Film kalnlg olusan renge bagl olarak 500 1000 arasnda degiskenlik gsterir. Titanyum oksitin yzeyine baktgmz zaman grlen renkler oksit tabakas degil, oksit tabakasnn sk dalgalarna etkisidir. Grs as ve kullanlan sk kaynagnn esidi renklerin farkl alglanmasna neden olabilir. Titanyumun anodizasyonu srasnda yzeyde olusan transparan oksit filminin kalnlg uygulanan potansiyel ile artmaktadr. Sabit potansiyel altnda ise; oksit filmleri belirli bir kalnlga kadar artmaktadr.

-Uygulanan gerilime karlk oluan oksit tabakasnn kalnl ve gzlemlenen rengin grafii-

Renk lmleri Titanyum levhalarn artan potansiyel degerlerinde anodizasyonu sonucu yzeyde degisik renklerde elde edilen TiO2 filmlerinin L*a*b* degerleri ve dijital grntleri Tabloda verilmistir. Tablo: TiO2 filmlerinin dijital grntleri

Sekil de TiN numunelerin anodizasyon sonras yzey grntleri verilmistir

- Artan potansiyel degerlerinde anodize edilmis TiN numunelere ait grntler (a) 10V (b) 20V (c) 30V (d) 40V (e) 50V (f) 60V (g) 70V

Titanyum anodizasyon dzenei ?

Temizleme tank ( 1- 10 dak )

durulama tank ( 30 saniye- 1 dak )

dalama tank (10 -30 saniye )

durulama tank (30 saniye- 1 dak )

anodizasyon tank ( 25- 45 dakika )

durulama tank ( 30 saniye- 1 dak )

son stmal durulama (1- 5 dak )

Adm 1 ; Temizleme tanknda toz ve hafif talarndan arndrlr. Tamamen temiz olduundan emin olmaz iin para tank iine birka kez batrlr.( 1- 10 dakika )

Adm 2 ; Dalama solsyonunun deriimine bal olarak para zelti iinde 10 ile 30 saniye arasnda tutulur ve daha sonra iyice durulanr.

Adm 3 ;

Hava kabarcklarndan arnm para anodizasyon tankna atlr ve akma maruz braklr.Tankn iinde bekleme sresi parann iinde kr boluklar veya girintiler varsa uzatlabilir.para tank iindeki akma 25 ile 45 dakika maruz braklr ve sonra iyice durulanr.

Adm 4 ; En nemli admlardan biri olup parann tamamen durulanp hazr olmas gerekmektedir.Istmadaki ama parann daha iyi durulanmasna yardmc olmaktr.(hafif miktarda sl genlemeyle ) Ayn zamanda ksa bir kuruma sresi ile lekelenme yada boyama azaltma gibi sorunlar iin de yardmc olmaktadr.

Anodizasyon elemanlar ; Redresr Baralar Elektrolitik titanyum kaplama zeltileri Temizleme zeltileri Polipropilen tanklar ( 7 adet ) Raf ve asklar

1-) Redresr ; ki tip redresr mevcuttur: Selenyum hcrelerinden yaplanlar ve silikondan yaplanlar. Selenyum hcre tipi redresrler dk gerilim (12 Volta kadar) ve dk akmlar (1500 ampere kadar) iin uygundur. Silikon diyot redresrler yksek gerilim ve akmlar iin daha iyidir (Dakikada 25000 ampere kadar). Dk gerilim ve akmlarda ikisinin de verimi yaklak olarak ayndr (%80). Bizim ihtiyacmz olan silikon diyot redresrdr. Genelde, her kaplama tank ya da sreci iin farkl akm kaynaklar kullanlmas iyi olmaktadr. Bunun iin daha kk, ayr redresrler gerekir. Bu, kurulum masrafn arttrsa da uzun dnemde geri demesi daha iyi olacaktr

Bu, konu zerine bir fikir edinebilmeniz iin verilmi kuramsal ve kaba bir rnektir. Baka bir g artrmnda yalnzca iki hatta bir redresr kullanmak daha ekonomik olabilir. Her durumda bu, mhendisliin devreye girdii andr!

2-) BARALAR Elektrik enerjisini kaplama tankna tadklarndan baralar kaplama ileminde ok nemlidirler. Elektrik kayplarn minimuma indirmek iin doru boyutlarda olmaldrlar. Yllar nce, elektrik enerji maliyeti nispeten dk olduu zamanlarda, bir kaplama tesisi tasarlayan mhendisler baralardaki g kaybn ok fazla nemsemiyordu. Gnmzde kamu hizmet irketleri tarafndan arttrlan fiyatlardan dolay bu ok nemli bir etken halini almtr. Bizim ihtiyacmz saf titanyum baralardr.

3-) KAPLAMA TANKLARI Mhendislik asndan dnldnde sylenecek ok fazla ey vardr. Kullanlacak tankn boyutlar ne olmaldr ve verimlilik dnldnde nasl bir kurulum yaplmaldr? Eer stma ya da soutma gerekiyorsa bu nasl yaplmaldr? Diyafram kullanlmas gerekir mi? Filtreleme yaplmal mdr? Dolapta kaplama iin hangi tanklar uygundur? Tanklarda ne tr bir havalandrma kullanlmaldr? Vs gibi sorunlar ok nemlidir.
TANKLARIN BOYUTLARI ;

Birim zamanda kaplanacak objelerin says ve boyutlar belirlenirse ya da biliniyorsa, gereken tank boyutu ve says da belirlenebilir. Tankn gerek fiziksel boyutlar, tasarladnz veya kaplamay dndnz en byk objeye baldr. Kaplamann imalatn bir paras olduu iletmelerdeki olduu gibi (captive shop), ne tr objelerin kaplanaca ve birim zamanda ne kadar kaplama yaplaca biliniyorsa, tasarm mhendisinin ii olduka kolaylar. Tanklar: Yeterince byk olmal, doru metalden yaplmal ve doru metalle astarlanmaldr. Genelde, kaak akmlar geirmemesi iin tanklarn astarlanmas akllca olacaktr

-Tank ubuk montajlar-

KAPLAMA TANKLARININ ISITMA VE SOUTMASI ; ou durumda, enerji miktar banyo scakln doru alma iin gereken arala karmak iin yetersiz kalr, bu yzden harici bir s kayna kullanlmaldr. Fakat litre/galon bana geen akmn yksek olduu dier durumlarda, ar s retimi sorun tekil etmeye balar. Kaplama banyosunun optimum koullarda almas iin bu snn uzaklatrlmas gerekir.

Bizim ihtiyacmz olan minimal boyutlarda 7 adet tanktr.

4-) Elektrolitik titanyum kaplama zeltileri

Slfrik asit (%12-%18)................... 140 250 g/l Klorr ierii, arlk olarak %0.02den az (2 g/lden az) olmaldr

SICAKLIK. Banyonun altrlma scakl 60 il 80Ftr. Istma iin byk tesislerde harici s eanjrleri kullanlmaktadr. Ayrca, gereken durumlarda zeltinin soutulmas iin de nlemler alnmas gereklidir. Daldrmal stma iin teflon bobinler veya kurun veya paslanmaz elik (slfrik asite direnli) veya kurun (kimyasal) veya kuartz kapl elektrik bobinleri kullanlabilir. Genel olarak s, tesis plan ve kartrma ile iyi datlamad mddete, anodizasyon glklerine neden olan scak noktalar oluabilir. Kullanlacak olan scaklk derecesi, kaplama sertliinin ne olaca ve sonraki ileme srecinin tr balamnda deikendir.

GERLM. 24 il 30 Volt.

yi kaplama sonular almak iin zelti temiz tutulmaldr. Daha parlak ve iyi bir kaplama iin daha temiz bir kaplama zeltisi gerekir. Ufak kurulumlar iin, kullanlan zeltiye uyumlu, portatif bir filtre nerilmektedir. zeltiyi en byk tankta, en az bir saat iinde devir daim edebilecek byklkte bir filtre edinin. Bu, zellikle parlak nikel kaplama banyolar iin iyi bir neridir. Eer mmknse filtreleme dzeneini zeltiyi batan bir depolama tankna alp sonra tekrar geri pompalayacak ekilde kurun. Daha byk birimler iin, sistemin bir paras olan ayarl birimler kullanan, balantlar doru yaplm, srekli filtreleme yapan bir dzenek en iyisidir

5-) Temizleme zeltileri ; Metallerin elektrikli temizlenmesinde kullanlan alkali ya alma gibi alkali temizleme zeltileri bazik zeltilerdir. Elbette zeltilerin bileimi tam olarak ayn deildir (elik daldrma temizleyicisi ile elektrolitik elik temizleyiciyi karlatrn). Temizlenecek paray anot veya katot olarak kullanarak zeltiden elektrik akm geirilir