ME KUSHTETUT KUPTOJME: Aktin me te larte juridiko politik me te cilin percaktohen dhe mbrohen vlerat themelore te nje hteti!

E"EME#TET E KUSHTETUTES JA#E: e hte akt juridik$ akt politik$ akt i ovranitetit te popullit$ akt i lirive dhe te drejtave te %&tetarit$ akt me te cilin behet ndarja dhe kontrolli i pu htetit etj! P'(AM')A JU(')'KE E #JE SHTET' S'PAS H'E(A(K'SE JU(')'KE )UKET KESHTU: Ku htetuta$ Aktet ku htetue e$ "i*ji ku htetue $ Amandamentet ku htetue e$ "i*jet$ Aktet nenli*jore + urdhere at$ )ekretet$ Udhe,imet$ Aktet e per*jith hme juridike + tatutet dhe (re*ulloret! -.A( )OMETHE#'JE KA E )(EJTA KUSHTETUESE/ Termi e drejte ku htetue e ka domethenie te d&0i hte! Perdoret per te henuar njede*e te vecante te i temit te e drejte po,itive te nje vendi$ i tem norma hjuridike %e kane vlere ku htetue e$ i dhe per te henuar di iplinen hkencore e cilamerret me tudimin e endertimit te normave$ perkate i ht te e drejte ku htetue epo,itive ne praktike! E )(EJTA KUSHTETUESE KO#S'STO##E: (olin dhe mi ionin %e ajo ka ne ho%eri! Ajo cakton rre*ullat e jellje dhe percakton ku0irin midi te lejue hme dhe te ndaluare ! -KA ESHTE )(A.T'M' ' KUSHTETUTES/ )ra0timi i ku htetute e hte proce i hkrimit te ku htetute $ perkate i ht i ndr& himit te aj perme amandamenteve ku htetue e! EM('M'# E )(EJTA KUSHTETUESE #1JE(( 2A3E# )HE KUPT'M'# #4A: .ilo,o0ia juridike nat&rore dhe kontrat ho%erore! 5'"AT JA#E AKTET -E 2EJ#E #)(6SH'M'# APO P"OTS'M'# E KUSHTETUTES: li*ji ku htetue dhe amandamenti ku htetue KU( ESHTE PA(A-'TU( E )(EJTA KUSHTETUESE S' )E4 E SE )(EJTES/ E drejta ku htetue e para%itet n*a hekulli 17''' ne Evrope dhe me pa edhe neAmerike$ kur u para%iten ku htetutat e para te hkruara! E drejta ku htetue e nee encee hte para%itur atehere kur jane para%itur edhe htetet e para dhee hte njender de*et me te vjetra te e drejte ep e ka te beje: me ato rre*ulla$ adete$konvencione %e ndikuan ne para%itjen e pu htetit politik dhe te or*ani,ate politike! KUSHTETUTA E OKT(UA( ESHTE: Ku htetuet e e imponuar p h! E -ipro marve hja e 5&rihut$ 2o nje marve hja e )ejtonit$ munde te thuhet edhe e ko ove Pakoja e Ahti arit! -KA #E#KUPTOJM ME )(EJTE# KUSHTETUESE S' )'S'P"'# SHKE#5O(E JU(')'KE/ E )rejta ku htetue e i di ipline hkencore merret me tudimin e e drejte ku htetue e i de*e e e drejte $ me %arimin$ interpretimin e normave te cilat rre*ullojne materien ku htetue e$ me 0ormulimin e in tituteve juridike! KU( U PA(A-'T E )(EJTA KUSHTETUESE S' )'S'P"'# SHKE#5O(O JU(')'KE / E drejta Ku htetue e i hkence para%itet hume me vone$ kraha para%itje eku htetutave te para te hkruara n*a 0undi i hek!89 dhe 8:$ 0illimi ht ne 'tali$.rance$ An*li$ SH2A etj! E )(EJTA KUSHTETUESE$ EME(TOHET #E )'SA EME(T'ME$ 5'"AT JA# ATO / Mvare i ht n*a vendi ne vend$ e dr! Ku htetue e i hkence juridike dhe politiko juridike emertohet ndr& he;ndr& he! #e hi torikun dhe teorine e e dr! Ku htetue e prej koheve me te her hme kjo e drejte e hte emertuar ipa d& termeve: 8! E drejte ku htetue e <! E drejte hteterore$ =!ne di a vende edhe i e drejte publike! EME(T'M' ' SE )(EJTES KUSHTETUESE$ S' E )(EJT KUSHTETUESE$ 2A3OHET/ E drejta ku htetue e e 0itoi ba,en e vet teorike n*a 0ilo,o0ia juridiko;nat&rore dhe n*a pikepamjet demokratike te lidhura me popullin dhe kombin e vecma me individin! EME(T'M' ' SE )(EJTES KUSHTETUESE$ S' E )(EJTE SHTETE(O(E$ 2A3OHET/ Termi E drejte hteterore e hte ajuar nen ndikimim e teori e e He*elit ne4jermani! Per0a%e ue it e teori e juridike *jermane %e e per%a0uan

kete teori i hin :"! "aband Jhe 4eor* Jellinek$ pro0e or te e drejte politik e hte pu hteti dhe or*ani,imi ' tij!

hteterore! Sipa ke aj teorie$ >e enca e rre*ullimit

)A""'M' MES TE )(EJTES KUSHTETUESE )HE )(EJTES SHTET(O(E/ )allimi me te drejte ku htetue e dhe drejte htetrore %endron at& ene te drejten hteterore ku htetuta kon iderohej i akt i rendomte juridik e jo li*j themelor i htetit! Ajo nuk e njihte te drejten nat&rore ikur tek e drejta ku htetue e$ dhe ovraniteti nuk i takonte popullit$ por htetit! #E 5'"'# .AKU"TET U PA(A-'T EME(T'M' E )(EJTA KUSHTETUESE PE( HE(E TE PA( S' "E#)E MES'MO(E/ Per here te pare emertimi i ke aj di ipline hkencore u para%it ne .akultetin Juridik ne .erare te 'tali e ne vitin 8?:? @ )irito con titu,ionale @ edhe ate$ nen ndikimin direkt te teori e juridike 0ren*e! 5'"' ESHTE KUPT'M' ' SE )(EJTES!KUSHTETUESE S' SHKE#5E )HE S' )E4 E SE )(EJTES POS'T'7E TE #JE 7E#)' TE 5AKTUA(/ Kuptimi i e dr! Ku htetue e i hkence dhe i de*e e drejte po,itive$ e hte kuptim po,itivo;juridik$ materiali t o e ociolo*jiko;politik dhe teorik apo hkencor! -KA #E#KUPTOJME ME KUPT'M'# PO3'T'7O JU(')'K/ Kuptimi me i per*jith hem i e dr! Ku htetue e i hkence dhe i de*e e drejte po,itive$ e hte kuptim po,itivo;juridik! Sipa ke aj teorie E drejta ku htetue e nenkupton i temin e rre*ullave AnormaveB juridike me karakter ku htetue te cilat rre*ullojne marredheniet ho%erore e politike te pu htetit hteteror %e jane te kodi0ikuara ne nje dokument te perba hket%e e %uajmeKUSHTETUTE! -KA #E#KUPTOJM ME KUPT'M'# MATE('A"'ST/ Sipa ketij kuptimi E drejta ku htetue e nenkupton te drejtat ek,i tue e %e materiali,ohen ne jeten e nje vendi$ i dhe edrejta po,itive me te *jitha raportet realo;0ormale e normative$ pavare i ht e kto norma a jane o e jo te kodi0ikuara ne nje ku htetute!K& kuptim e hte karakteri tik per An*line$ per teorecientet dhe hkencen juridike -KA ESHTE MA()HE#'A KUSHTETUESE JU(')'KE/ Mardhenia ku htetue e juridike kon iderohen raporti me ubjekteve te autori,uara ne jeten publike! KUSH ESHTE SU2JEKT ' MA()HE#'E7E KUSHTETUESE JU(')'KE/ Subjekt kr&e or i mardhenieve ku htetue e juridike jane hteti dhe %&tetari! SU2JEKTET SHTETE(O(E TE MA()HE#'E7E KUSHTETUESE JA#E: hteti$ or*anet e htetit$ parlamenti$ %everia$ pre identi$ *j&katat$ ombdu per oni$ *j&kata ku htetue e$ 0orcat e rendit dhe i*uri e etj! SU2JEKTET JOSHTETE(O(E TE MA()HE#'E7E JU(')'KO KUSHTETUESE JA#E: %&tetaret$ partite politike$ ho%atat e %&tetareve$ mediat$ or*ani,atat jo%everitare etj! -KA ESHTE #O(MA JU(')'KE/ #orma ku htetue e e hte di po,ite juridike %e percakton rre*ullat e jellje $ te drejtat dhe det&rimet e ubjekteve ne nje mardhenie konkrete juridiko ku htetue e! PJESET E #O(MES KUSHTETUESE JA#E: Pje en percaktue e$ di po,itivin dhe ank ionin! #O(MAT KUSHTETUESE nuk percaktojne ank ione penalepor ato admini tartive dhe politike! Ku htetuta percakton tri lloje ank ione h politike: 8!Shkarkimi$ <!(evokimi$ =! hperndarja! -KA ESHTE PA('M' E#UME(A5'O#'T TAKSAT'7/ E hte metode ba,e e dra0timit ku htetue ! #e ndertimin e norme ku htetue e 0aktet e kerkuara duhet te jene hprehimore$ te numrohen nje n*a nje dhe te menjanojne %do re0erim te terthorte! -KA ESHTE (E#)ES'A E SE )(EJTES KUSHTETUESE/ (ende ia e aj buron n*a di a 0aktore te ndr& hem %e ke aj di cipline i i*urojne nje vend %endror ne itemin juridik e ku htetue ! ;Kjo de*e bene mbrojtjen e vlerava me te rende i hme te %&teterimit ic e hte: %everi ja e drejte i e$ ba hkejete a pa%e ore perme lirive te njeriut dhe pu htetit$ rre*ullon maredhenjet themelore politike$ i nje lemi pare ore e maredhenjeve ho%erore ne per*jithe i etj! ;E drejta ku htetue e para%et de*e themelore te e drejte $ ep e normat ku htetue e i nCjerr or*ani me i larte hteterore AKuvendiB e %e kane 0u%ine me te larte juridike$ i dhe e hte ba,e per te drejtat tjera ep e burim i aj themelor e hte

ku htetuta! ;E drejta ku htetue e i di ipline hkencore ka rende i te vecante politiko;juridike!(ende ia e aj e hte e d&0l hte: teorike dhe peda*o*jike$ i dhe ajo me ohet ne hume hkolla dhe univer itete per ar imimin e kuadrove pro0e ionale dhe pecialene lemine e hkencave ho%erore! 5'"' ESHTE O2JEKT' ' SE )(EJTES KUSHTETUESE/ Si objekt i e drejte ku htetue e mund te jene normat pavare i ht e a jane te hkruar;kodi0ikuara$ te pa hkruara 5'"AT JA#E METO)AT E SE )(EJTES KUSHTETUESE/ #e teorine e e dr!ku htetue e jane te njohura di a metoda i: 8!Metoda normative o e do*matike <!Metoda politikolo*jike =!Metoda ak iolo*jike -KA #E#KUPTOJME ME METO)E# )O4MAT'KE/ Metoda do*matike e hte metode themelore dhe me e vjeter e tudimit te e drejte ku htetue e i de*e e e drejte ! Perme aj pa %&rohet permbajtja e normave dhe erre*ullave juridike me te cilat rre*ullohen raportet politike dhe in titucionet e aj nenje vend! -KA #E#KUPTOJM ME METO)E# PO"'T'KO"O4J'KE/ Metoda politikolo*jike ka te bej me anali,en e 0unk ionimit te in titucioneve dhe proce eve politike! Perme aj tudiohet ,batimi konkret i normave dhe rre*ullave ku htetue e ne praktike! -KA #E#KUPTOJM ME METO)E# AKS'O"O4J'KE/ Metoda ak iolo*jike;Me ndihmen e ke aj metode ,bulohet permbajtja e vleravejuridike te ank ionuara me norma dhe rre*ulla ku htetue e i dhe endertimi i t&rene praktike! -KA #E#KUPTOJM ME 2U('MET .O(MA"E/ 2urimet 0ormale te e drejte ku htetue e jane aktet e per*jith hme juridike te0orme cilat rre*ullohet materia ku htetue e dhen*a te cilat burojne aktet individuale$ e hkruar %e jane ne 0u%i$ me te

5'"AT JA#E 2U('MET .O(MA"E/ 2urimet 0ormale mund te jene ek klu,ive dhe te per,iera! -KA #E#KUPTOJM ME 2U('MET MATE('A"E/ 2urimet materiale te e drejte ku htetue e jane 0aktore %e ndikojne dhe ku hte,ojne 0ormimin e normave ku htetue e! 2urimet materiale jane ne lidh hmeri te n*u hte me ato 0ormale! 5'"AT JA#E 2U('MET MATE('A"E/ 2urimet materiale mund te karakteri,ohen ne d& men&ra: aB! )oket ku htetue e$ konventat$ normat e per*jith hme nderkombetare$ praktika *j&%e ore dhe 0aktet juridike! bB! Teoria juridike$ doktrinat politike$ pro*ramet e partive politike etj! -KA #E#KUPTOJ ME A#EKS'# KUSHTETUES/ Anek i ku htetue e hte htojce e po acme e ku htetute $ i cili ba hke me tek tin normativ te ku htetute para%et nje tere i! -KA #E#KUPTOJME ME AMA#)AME#T'# KUSHTETUES/ Amandamenti ku htetue e hte akt i cili para%itet ne ku htct e ek,i timit teku htetute ne nje vend! Me te behet plote imi i ku htetute ek,i tue e o endr& himi dhe ,evende imi i normave te caktuara te aj! -KA PA(A-ES'# 2U('MET .O(MA"E EKSK"U3'7E )HE -KA ATO TE PE(3'E(A/ 2urimet 0ormale ek klu,ive para%e in aktet kur ne tere i rre*ullojne materien ku htetue e nder a burimet 0ormale te per,iera para%e in aktet te cilet pervecmaterie ku htetue e re*ullojne edhe materie tjeter juridike -KA PA(A-ES'# KO#E#TAT KUSHTETUESE/ Konventat ku htetue e jane rre*ulla te pa hkruara te parlamentit dhe %everi e tenje vendi %e mbe hteten dhe dalinn*a pikepamjet e per*jith hme dhe praktika humevjecare!Konventat ku htetue e jane vecori e An*li e$ e SH!2!A$ dhe pje eri hte .rance ! #UME(O KUPT'MET E KUSHTETUTES/ #e hkencen juridike jane te njohura di a kuptime te ku htetute : aB! .ormal bB! Material cB! Politik dB! .ilo,o0ik dhe eB! Teorik KUSHTETUTA #E KUPT'M'# .O(MA"$ #E#KUPTO#/ #e kuptimin 0ormal ku htetuta e hte akt juridik i hkruar dhe i kodi0ikuar$ me 0u%i me te larte juridike$ i miratuar n*a or*ani me i larte hteteror ipa procedure e vecante$ e cila dallohet n*a procedurat e tjera te nCjerrje e li*jeve

KUSHTETUTA #E KUPT'M' MATE('A"$ #E#KUPTO# / #e kuptimin material vjen ne hprehje e enca ho%erore e ku htetute !#e ketekuptim ku htetuta para%et tere i norma h juridike me te cilat rre*ullohen ba,at erendit ho%eror$ hteteror e juridik te nje vendi! KUSHTETUTA #E KUPT'M' PO"'T'K$ PA(A-ET / #e kuptimin politik ku htetuta para%et deklaracion te proklamuar olemni ht$ %e permban rre*ulla per ku0i,imin dhe kontrollin e pu htetit politik! Per0a%e ue i ketij drejtimi e hte amerikani Karl "even htajn! KUSHTETUTA #E KUPT'M'# .'"O3O.'K$ PA(A-ET / #e kuptimin 0ilo,o0ik ku htetuta e hte hprehje e vullnetit me te larte me te cilat vendo et rendi brenda htetit dhe ko mo it Per0a%e ue e hte Ari toteli! 5'"AT JA#E ""OJET E KUSHTETUTA7E/ "lojet e ku htetutave jane: aB! Ku htetuta te hkruara bB! Ku htetuta jo te hkruara cB! Ku htetuta te kodi0ikuara dB! Ku htetuta jo te kodi0ikauaraeB! Ku htetuta te 0orta dhe JB! Ku htetuta te butaA0lek ibile$ ela tikeB *B! Ku htetuta te dhuruara$ pakte ku htetue e hB! Ku htetuta te miratuara n*a kuvendi ku htetue jB! Ku htetuta reale kB! Ku htetuta 0iktlve lB! Ku htetuta realo; pro*ramatike llB!Ku htetuta pro*ramatiko;deklarative dhe mB ku htetuta normative$ i dhe nominale dhe emantike 5'"A ESHTE KUSHTETUTA E PA(E E SHK(UA(/ Ku htetuta e SH!2!A;ve e miratuar ne vitin 8?9? cila 0illoi te ,batohet ne vitin 8?9: pa marrje e det&re e pre identit te pare 4! Da hin*ton;it$ para%et ku htetuten epare te hkruar ne hi torine ba hkekohore! -KA JA#E KUSHTETUTAT E .O(TA/ Ku htetutat %e i miraton dhe ndr& hon or*ani i po acem apo ai i rre*ullt$ por imiraton ipa procedure e po acme dhe me humice vota h e cila e hte me emadhe e ajo e nCjerrje e li*jeve kon iderohen ku htetuta te 0orta! -KAJA#E KUSHTETUTAT 2UTA/ Ku htetutat %e miratohen n*a or*ani i cili nCjer li*je te rendomta$ o e ipa procedure per nCjerjen e ket&re li*jeve kon iderohen ku htetuta te buta -KA JA#E KUSHTETUTAT (EA"E/ Ku htetuta reale kon iderohen ato ku htetuta %e hprehin *jendjen ek,i tue e reale ne ho%eri! -KA JA#E KUSHTETUTAT .'KT'7E/ Ku htetuta 0iktive kon iderohen ato ku htetuta %e nuk ,batohen ne praktike$ %e e 0 hehin *jendjen ek,i tue e dhe u herbejne partive ne pu htet per ta ma kuar pu htetin e t&re autokrat! 5'"AT JE#E 7ET'T E KUSHTETUTES/ Se pari Ku htetuta e hte li*j themelor i nje vendi! Me ku htetute caktohet or*ani dhe procedura e nCjerjeve te li*jeve dhe permban rre*uila juridike te per*jith hme! )i po,itat e aj kane 0u%i me te larte juridike ne raport me di po,itat li*jore! Se d&ti$ kuE htetuta ka vetin e aktit me te larte juridik$ ku n*a ku htetuta buron dhe mbe htetet i tere rendi jurldik i nje hteti! Se treti ku htetuta ka vetin e aktit ideo;politik! Se katerti para%itet i akt pro*ramoro;deklarativ -KA$ (E4U""O# PE(M2AJTJA E KUSHTETUTES/ Se c0are permbajtje do te kete ku htetuta mvarret n*a vullneti i ku htetutvene it Aiehte i lire te caktoj permbajtjen$ trukturen$ vellimin dhe ce htjet tjera %e do tEirre*ulloje me ku htetute! Ku htetuta permban lirite dhe te drejtat e njeriut dhe hteta it$ te *jitha ku htetutat permbajne di po,ita ku htuar pu htetit hteteror! P(EJ -KA PE(2EHET KUSHTETUTA/ Shumica e ku htetutave perbehen n*a preambula dhe pje a normative #E SA .O(MA M'(ATOHET KUSHTETUTA/ #e praktiken ku htetue e jane te njohura tre 0orma te miratimit te ku htetute per n*a a pekti i ovranitetit popullor$ ato jane : aB! Miratimi i drejteperdrejte n*a populli perme re0erendumit bB! Miratimi n*a ana e or*anit AkuvenditB ku htetutvene cB! Miratimi n*a ana e or*anit te rendomte Ale*ji lativB per0a%e ue ! P(EAM2U"A ESHTE: Tek t parah&re ne ku htetute$ ne te cilen ku htetutedhene i hpje*on %ellimet e nCjerrje e ku htetute $ kontek tin e aj hi torik i dhe objektivat %e ajo &non ti rali,oj! P(EAM2U"A ESHTE: .r&m,imi ideor$ hpirti i ku htetute $ dhe para%et vellimin dhe %endrimin e ku htetutevene it!

5'"AT JA#E ME#6(AT PE( #)(6SHM'# E KUSHTETUTES/ Ek,i tojne tre men&ra ipa te cilave mund te ndr& hohet ku htetuta$ ato jane : aB! #dr& himi me ane te re0erendumit ku htetutvene bB! #*a ana e kuvendit ku htetutvene cB! #*a ana e or*anit te rre*ullt le*ji lativ #4A E KA P(EJA()HJE# KUSHTETUTA/ Elementet e para te ku htetute ne kuptimin 0ormal para%iten ne 4re%ine dhe (omen e 7jeter! Ari toteli ne vepren e tij @ Politika @ i pari perdor termin @politeia @; ku htetuta! 5'"AT JA#E KUSHTETUTAT E PA(A TE SHK(UA(A/ An*lia e hte vendi i pare ku e hte para%itur dokumenti i %uajtur @ 'n trumenti -everi je @; @ The 'n trument o0 4overnment @ ne vitin 8FG=$ i cilikon iderohej i ku htetute e pare e hkruar$ Ku htetuta e pare ne Evrope para%itet ne .rance ne vitin 8?:8$ ajo e d&ta e pa taj edhe e d&ta e njohur i Ku htetuta e Montanjarit ne vitin 8?:=$ Ku htetuta e SH!2!A;ve e miratuar ne vitin 8?9?8 cila 0illoi te ,batohet ne vitin 8?9: 5'"AT 'SH'# SHKA-ET E PA(A-'TJES SE KUSHTETUTA7E TE SHK(UA(A/ )i a mendojne e ne ,batimin e ku htetutave te hkruara ne Ameriken 7eriore kane ndikuar mendimtaret e hek!17'''$ ipa te cileve normat duhet 0ormuluar ne dokument te hkruar;ku htetute dhe ajo te trajtohet i Kontrate ho%erore per 0ormimin e htetit! KU( U PA(A-'T KUSHTETUTSHME('A/ Ku htetut hmerm para%itet n*a 0undi i hek!17''' dhe *jute hek!1'1$ kur upara%iten ku htetutat e para te hkruara! -KA #E#KUPTOJM ME KUPT'M'# PO3'T'7O JU(')'K TE KUSHTETUTSHME('S/ Sipa kuptimit po,itivi to;juridik me ku tetut hmeri nenkuptojme pajtue hmerine me ku htetute te te *jthe akteve me te ulta n*a ajo me e larte ku htetuta! -KA #E#KUPTOJM ME KUPT'M'# PO"'T'K TE KUSHTETUTSHME('S/ #e kuptimin politik me ku htetut hmeri kuptojme ,batimin e ku0i,imeve dhe te ma ave mbrojte e ne u htrlmin e pu htetit politik! -KA #E#KUPTOJM ME KUPT'M'# PO"'T'KO;JU(')'K TE KUSHTETUTSHME('S/ #e kuptimin politiko; juridik$ me ku htetut hmeri nenkuptojme ek,i timin erre*ullave themelore ku htetue e; ho%erore ne ba,e te e cilave or*ani,ohet$u htrohet dhe ku0i,ohet pu hteti politik!! -KA #E#KUPTOJM ME PA('M'# E "'4JSHME('S/ Per n*a permbajtja $ parimi i li*j hmeri e e hte parim politiko;juridik$ai 0ormali ht nenkupton pajtue hmerine e akteve materiale me te *jitha aktet juridike me te uleta me li*jin! -KA #E#KUPTOJM ME SU#)'M'# E SE )(EJTES/ Termi undim i e drejte perdoret ne d& kuptime : HTe n*u hte HTe *jere ; #e kuptimin e n*u hte Sundimi i e drejte nenkupton parimin dhe praktiken e nen htrimit te te *jithe akteve te le*ji lativit dhe ek,ekutivit$ #e kuptimin e *jere meSundimin e e drejte o e me ii*j hmeri nenkuptojme venien e te *jitha or*aneve tepu htetit$ cdo individ nen ku htetute dhe li*j! 5'"AT JA#E T(' S'STEMET E KO#T(O""'T TE KUSHTETUSHME('SE$ "'4JE7E )HE AKTE7E TJE(A JU(')'KE: 8! "e*ji lativi AParlamenti$ Kon*re iB$ <!E*,ektuvi BPr identi$ -everiaB$ =! 4j&%e ori B4j&kata upremeB! PUSHTET' EK3EKUT'7 KO#S'STO# #E/ Te hpall *jendje lu0te$ dhe te nen hkruaj traktatin e pa%e Te konvokoj dhe hperbeje parlamentin$ Te emertoje anetaret e %everi e! PUSHTET' 4J6-ESO($KO#S'STO# #E/ Pu hteti *j&%e ore kon i ton ne #ormat juridike$ 7lere imin e jelljeve te njere,ve ne ho%eri ipa normave juridike dhe 3*jidhja e konte teve %e para%iten ne ho%eri 5'"AT JA#E PA('MET K(6ESO(E TE USHT('M'T TE PUSHTET'T SHTETE(O(/ 8!parimi i unitetit te pu htetit hteterore <!parimi i ndarje e pu htetit hteterore PA('M' ' U#'TET'T TE PUSHTET'T SHTETE(O( #E#KUPTO#/ Uniteti i pu hteti e hte 0orme e rre*ullimit te raporteve midi pu htetit le*ji lativ$ ek,ekutiv;admini trativ dhe *j&%e or$ ipa te cilit: 8! -e te tre pu htetet i u htron

nje or*an i vetem! <! Secilin n*a tre pu htetet e u htrojne or*anet e vecanta$ por or*ani per0a%e ue e ka eper ine mbi d& te tjeret! PA('M' ' #)A(JES SE PUSHTET'T$ #E#KUPTO#/ Kjo teori e pari vjen ne hprehje ne An*li$ %e n*u hton pu htetin e paku0i,uar temonarkut! Sipa parimit te ndarje e pu htetit or*anet e a njerit pu htet nuk mundte per,ihen ne veprimtarine e or*aneve te tjere te pu htetit $ pu hteti hteterorba,ohet ne ndarjen i: le*ji lativ$ ek,ekutiv dhe *j&%e or! 5'"AT JA# S'STEMET E USHT('M'T TE PUSHTET'T SHTETE(O( TE 2A3UA( #E PA('M'# E U#'TET'T/ 8! Si temi i Konvente <! Si temi i Kuvendit S'TEMET AUTOK(AT'KE #E#KUPTOJ#E )HE T(E4O .O(MAT/ Si temi autokratik e hte 0orme e or*ani,imit dhe u htrimit te pu htetit ku i tere pu hteti *jendet ne duar te nje individii cili e u htron ate ne men&re te paku0i,uar! .O(MAT E -E7E('SJES AUTOK(AT'KE JA#E: Ari tokracia$Oli*arkia$Plutokracia$Tirania$)e potia$)iktatura etj! S'STEM' ' KU7E#)'T #E#KUPTO#/ Sipa i temit te kuvendit$ or*ani li*jdhene ;Kuvendi e hte or*an me i larte i pu htetit$ ai e hte barte i te *jithe 0unk ioneve te pu htetiti cilii ,*jedh or*anet e tjera apo i emeron per nje kohe te caktuar! Puna e or*aneve admini trativo; ek,ekutive dhe *j&%e ore e hte e ba,uar ne aktet te cilat i nCjerr or*ani me i larte ; kuvendi dhe nat&ri ht e per punen e vet i per*ji*jen Kuvendit! S'STEM' ' KO#7E#TES #E#KUPTO#/ K& e hte i tem i or*ani,imit hori,ontal te pu htetit ku pu hteti le*ji iativ dheek,ekutiv e hte per%endruar ne ate le*ji lativ Akonventin B$ nder a ai *j&%e ore hte i ndare! K& i tem per here te pare e hte para%itur *jate (evolucionit.rance, A8?9:B *jate kohe e Jakobineve! Konventi ka ,*jedhur Ke hillin eShpetimit Publik$ i cili ka udhehe%ur pu htetin ek,ekutiv! 5'"AT JA# S'STEMET E USHT('M'T TE PUSHTET'T SHTETE(O( TE 2A3UA(A #E PA('M'# E #)A(JES SE PUSHTET'T/ Kemi tre i teme te ndarje e pu htetit:HSi temin pre idencialHSi temin parlamentarHSi temin e per,ier S'STEM' PA("AME#TA($ #E#KUPTO#/ Si temi parlamentar e hte i tem i u htrimit tepu htetit mbe htetur ne parimine ndarje e pu htetit$ i temi cili e hte karakteri tik per n*a raporti peci0ik midi parlamentit +pu htetit le*ji tlativ dhe te %everi e +pu htetit e*,ekutiv! Parlamentari,mi per here te pare u para%it ne An*lime %ellim %e te ku0i,ohet pu hteti i monarkut dheparlamenti hendrrohet ne 0aktor kr&e or te pu htetit politik! S'STEM' P(ES')E#5'A"$ #E#KUPTO#/ K& i tem e hte i temi me kon ekuent i mbee htetur ne parimin e ndarje e pu htetit $ Si temi pre idencial e hte 0orme e rre*ullimit dhe or*ani,imit te pu htetitne te cilen e hte ,batuar ndarja ri*oro,e pu htetit le*ji lativ dhe atij ek,ekutiv! Separi e hte ,batuar ne SH!2!A! me Ku htetuten e vitit 8?9?!pu htet duhet tEi punoje ato pune %e i takojne$ dhe duhet te jete a me i pavarur n*ad& pu htetet tjera! S'STEM' ' PE(3'E( APA("AME#TA(;P(ES')E#5'A"B$ #E#KUPTO#/ K& i tem para%et nje i tem hibrid te or*ani,imi dhe ndarje e pu htetit hteteror!K& i tem h%uhet per n*a kombinimi i parimeve dhe rre*ullave te i temitparlamentar dhe atij pre idencial!K& i tem njihet edhe i parlamentaro;pre idencialo e ana jellta ! 3batimi i aj e hte i re,ultat per krijimin e %everive tabile dhe eliminimin ekualicioneve te *jera e cila ka hkaktuar kri,a politike te hpe hta! K& i tem me hume ,hvilohet i 0orme e pre idenciali,mi te crre*ullt e a parlamentari,mitracional! #e raport me d& i temet e mepar hme$ k& e hte i ri! Per here te pare upara%it ne .inlande me Ku htetuten e vitit 8:8:$ pa taj ne Au tri ;8:=I$ .rance 8:G9$ etj! KU )HE KU( "'#)' PA("AME#T'/ Parlamentari,mi per here te pare u para%it ne An*li per te ku0i,uar pu htetin e monarkut! PA("AME#T' PA(A-ET/ E hte or*an me i larte per0a%e ue ne htetin ba hkekohor$ i cili u htron pu htetinle*ji lativ dhe ne di a ra te edhe ate ek,ekutiv!#e vende te ndr& hme$ k& or*an per0a%e ue $ emerohet ndr& he i: kuvend$ konvent$ ovjet$ kon*re $ ejm$ me*jli $ abor$ obranje! Parlamenti para%itet me para%itjen e

ku htetutave$ per ar &e e ku htetuta henon kalimin *radual te pu htetit n*a ari tokratet dhe autokracia ne bor*je,i nacionale! .jala parlament vjen n*a *juha latine @parlare @ %e d!t!th! me 0ole 5'"AT JA#E .U#KS'O#ET E PA("AME#T'T/ ;.unk ioni ku htetutevene ;.ubk ioni i rre*ullt le*ji lativ ;.unk ioni normativ SHE.' ' SHTET'T$ PA(A-ET/ She0i i htetit e hte in titucion i cili per0a%e on htetin brenda dhe ja hte! 5'"ET JA#E "'('TE )HE TE )(EJTAT PE(SO#A"E/ aBE drejta ne jete e bB"iria e per onalitetit te njeriut cBE drejta e jete per onale dhe private dB"iria e %arkullimit dhe e ,*jedhje e vendbanimit eBPacenue hmeria e bane e 0BPacenue hmeria e 0 hehte i e e letrave 5'"ET JA#E "'('TE )HE TE )(EJTAT PO"'T'KE/ aBE drejta e ,*jedhje bB"iria e ba hkimit cB"iria e te menduarit dB"irla e nder*je*je ApercaktimitB te njeriut eB"iria e be imit 0B"iria e ht&pit 5'"ET JA#E TE )(EJTATSO5'A"O EKO#OM'KE/ aBE drejta e prone i e bB"iria e pune cBE drejta per pune dBE drejta ne orar te ku0i,uar te pune eBE drejta per hkollim #O(MAT E PA(A JA# PA(A-'T: ne kohen e i temit 0eudal KUSHTETUTA E PA( .E)E(AT'7E #E 2OTE ESHTE : ku htetuta e Shba;ve! EME(T'M' E )(EJTA KUSHTETUESE #5JE(( 2A3E# )HE KUPT'M'# #4A :0olo,o0ia juridike;nat&rore dhe kontrata ho%erore! #UME(O T(' S'STEMET E KO#T(O""'T TE KUSHTETUTES SE "'4JE7E )HE AKTE7E TJE(A JU(')'KE Or*ani ' rre*ullimit le*ji lativ$ Or*ani pecial o e politik$ 4j&katat e re*ullta apo politike 4J6KATA KUSHTETUESE S' M2(OJTESE E KUSHTETUTES PE( HE( T EPA( ESHTE PA(A-'T #E : Au tri! EME(T'M' E )(EJTA PU2"'KE : me ' vjeter e e drejta ku htetue e ! KU -E#)(O#TE (E#)ES'A E KUSHTETUTES SE .(A#5ES 7'T' 8?:=/ (ende ia e ke aj ku htetute %endron e me kete ku htetute ,batohen per her te pare i temi repoblikan ne 0rance ! *jitha htu per her te pare juridiki ht e ka parapare dhe hprehur konceptin dhe i temin e %everi je e kuvendit ne ba,e te teori e mbi unitetin e pu htetit duke e likuiduar %everin i barte e ek,ekutive! S'PAS TEO('S JU(')'KE 4JE(MA#E KUSHTETUTA PA(A-ET : aktin me te lart te nje vendi! S' U EME(UA )HE #E 5'"'# 7E#) U AP(O7UA KUSHTETUTA E PA(E E SH-'PE('SE / Ku htetuta e h%iperi u aprovua ne vitin 8:8I dhe u emerua i tatue or*anic! 5'"' ESHTE KUPT'M' MATE('A"'ST OSE SO5'O"O4J'KO;PO"ET'K ' SE )(EJTES KUSHTETUESE / #enkupton te drejtat ek i tue e %e materiali,ohen ne jeten e nje vendi i dhe e drejta po itive me te *jitha raportet realo;0ormale e normative pavare i ht e keto norma jan o e jot e kordinuara ne nje ku htetut! Ku kuptim e hte karakteri tik per an*line! KUSHTETUTA E .(A#5ES E 7'T'T 8:G9 PE(5AKTO# -E7E('SJE# SHTET(O(E #E .O(ME KUSHTETUESE! Kjo ku htetute e hte e njihur i ku htetuta e 4aulleit u miratua kur ai i hte ne po tin e kr&etarit te %everi e ne vitin 8:G9! KO#T(O""'M'T E KUSHTET'TES SE SH2A;SE E USHT(O# : *j&kata upreme!

-KA ESHTE METO)A )O4MAT'KE E S)U)UM'T TE SE )(EJTES KUSHTETUESE / Metoda dokmatike e tudimit te e drejte ku htetue e e hte metode themelore dhe e vjeter e tudimit te e drejte ku htetue e! Per mer aj pa %&rohet permbajtja e normave dhe rre*ullave juridike me te cilat re*ullohen raportet politike! -KA ESHTE METO)A AKS'O"O4J'KE E STU)'M'T TE SE )(EJTES KUSHTETUESE E SH2A;7E ME 8?:</ Metoda al iolo*jike me ndihemen e k aj metode ,bulohet permbajtja e vlerave kuridike te ank ionuara me norma dhe re*ulla ku htetue e i dhe enderitmi ' t&re ne praktik! 2U('ME .O(MA"E TE SE )(EJTES KUSHTETUESE JA# : aktet e hkruara juridike te nje vendi kan 0u%i me te larte e li*jet e rendomta! E )(EJTA KUSHTETUESE S' )E4E E POS'T'7E;JU(')'KE PE(.SH'#: ter in e rre*ullave mbi ba,at e i temit politik$ekonomik per 0unk ionimin e pu htetit$litite$ drejtat e njeriut! Etj! E )(EJTA KUSHTETUESE KA (E#)ES': Teorike$edukative dhe ped*o*jike! KUPT'M' MATE('A" ' KUSHTETUTES ME(( PE( 2A3E/ #at&ra juridike te ku htetute ! #UME(O 2U('MET E TE )(EJTES KUSHTETUESE #E A4"'/ Jan di a dokumente te vjetra politike + juridike i: karta e madhe e lirive! Peticioni mbi te drejtat $ li*ji mbi te drejtat! #UME(O 2U('MET MATE('A"E TE KSUHTETUTES/ Jan doketA,akonetBku htetue e$konventat ku htetue e! Praktika *j&*j ore! .aktet juridike dhe teoria juridike! P(EAM2U"A KA KA(AKTE(: ideor P(AKT'KA 4J64JSO(E )HE 3AKO#O(E ESHTE 2U('M K(6ESO( ' SE )(EJTES KUSHTETUESE #EJ An*li! PJESET K(6ESO(E KUSHTETUTES JA#E: preambula$pje et normative dhe di po,itat kalimtare THEKSO ME#6(AT E #1JE((JES )HE #)(6SH'M'T TE KUSHTETUTA7E/ Men&rat per ndr& himin e ku htetutave jan : ndr& himi me an te re0endumit ku htetue $ n*a ana e kuvendit ku htetue $ n*a ana e kuvendit ku htetue $ po a htu ndr& hohet edhe me akte i% jan li*ji ku htetue dhe amandamentet ku htetue e! THEKSO (E3E(7AT K(6EOS(E TE KUSHTETUES TE 7AJMA('T/ (e,ervat kan te bejn me te drejten kuvendit %e te nCjerr di po,ita me te cilat autori,ohet he0i ' htetit %e ne ra te te ja ht,akon hme tem und te nCjerr li*je! )ektretli*je$ ipa neovje me te cilen mundet ta emeroj perkate i ht per kr&etar %everie dhe per onin ' cili nuk 0iton humicen en kuvend o e me te cialt mund te uprimohen te drejtat hteta ve te *arantuar me ku htetute! 5'"AT 'SH'# )6 -ESHTJEJT KO#TESTUESE ME (AST'# E M'(AT'M'T TE KUSHTUTES SE .(A#5ES TE 7'T'T 8:G9! )& %e hte konte tue e i hin e projektin e aj e ki h per*aditur %everia e jo parlamenti i% para hikohej me k!e!v 8:IF MA4#A KA(TA "'2E(TATUM PA(A-ET AKA(TA E MA)HE E "'('7EB: Aktin e pare te hkruar per te drejtat e njeriut KUSHTUTA E PA( E SHK(UA( #E 2OTE: Ku htetuta e Shba;ve e viti 8?9?! KO#4(ES' AME('KA# PE(2EHET #4A )6 )HOMA/ )homa e per0a%e ue ve dhe enati 5'"A ESHTE KUSHTETUTA MA E 4JAT #E 2OTE/ Ku htetuta me e *jat ne bote e hte ku htetuta e 'ndi =: nene dhe : htojca! 5'"' PA("AME#T KA PAS #E E7(OPE# JU4;"'#)O(E PE(2E(JE )6 )HOMSHE/ Parlamenti ' 0rance ka pa ur perberje < dhom he n*a kuvendi kombetar dhe enati!

EME('M'# E )(EJTA KUSHTETUESE S' )'5'P"'# SHKE#5O(E E PA(A-ET SE PA(' #E: .akullteti juridik ne 0erare te itali 8?:?! -KA -UAJM 2U('ME .O(MA"E TE SE )(EJTES KUSHTETUESE/ 2urimet 0ormale te e drejte ku htetue e %uajm akte te per*jith hme juridike te 0orme e hkruar te cilat jan me 0u%i$ me te cilat rre*ullohet material ku htetue e dhe n*a te cilat burojn drejt per drejt aktet juridike individuale! 5'"' EME(T'M PE()O(ET SOT ME SE SHUMT' #E 4JE(MA#'/ E drejta hteterore! -KA ESHTE "'4J' KUSHTETUES/ "i*ji ku htetue e hte akt ku htetue ' cili ne vend dhe periudha te ndr& hme par%itet ne 0orme te ndr& hme ai para%et ne ra tet kur ek i ton ku htetuta e hkrar i akt me te cilin behet ndr& hime rrenje ore te ku httute ek i tue e! AKTET "'4JO(E S' 2U('ME TE SE )(EJTES KUSHTETUESE KA#K: Kan 0u%i me te dobet ne kraha im me burimet tjera 0ormale te e drejte ku htetue e! E )(EJTA KUSHTETUESE S' SHKE#5: ka permbajtje hum me te *jer e e drejta ku htetue e i de* e e drejte ! SA A#ETA( E PE(2EJ# 4J6KATE# SUP(EME TE SH2A;7E )HE 5'"AT O(4A#E SHTET(O(E 2E# 34JE)HJET E T6(E: E perbejn : anetar dhe ,*jedhjen e t&re e ben enati! PJESA #O(MAT'7E E KUSHTETUTES PA(A-ET: Pje en kr&e ore te jaj$ perkate i ht ku htetuten e caktuar! ME "'4J KUSHTETUES 2EHET/ -do ndr& him ku htetue e! KUSHTETUTA E .(A#5ES E 7'T'T 8:G9 PE(5AKTO# -E7E('SJE# SHTET(O(E #E .O(ME TE: Precide ncial dhe *j& mepre idencial! 5'"AT JA# (APO(TET THEME"O(E PO"'T'KE -E JA# O2JE5T STU)'M' ' SE )(EJTES KUSHTETUESE/ Objekt ' te drejte ku htetue e jan raportet %e h&jen ne proce in e endertimit te pu hteit htetror me te cilin ra t keto raporte per0 hijn ne ter ate %e e cakton ku htetuten e 2(SS! 5'"E# PJES ESE#5'A"E TE KUSHTETUTES #UK E KA KUSHTETUTA E .(A#5ES E 7'T' 8:G9/ deklarata mbi te de njeriut! 5'"' S'STEM TE -E7E('SJES SHTET(O(E E PE(5AKTO# KUSHTETUTA E 2E"4J'KES E 7'T'T 89=8/ (ende i a e ke aj ku htetute %endron ne ,batimin dhe re*ullimin e modelit optimal te monarki ku htetue e! Si monarki e ku0i,uar e mbe htetur ne i temin parlamentar kla ik! Ku ipa aj ' ter pu hteti del n*a populli! -KA -UAJM 2U('ME .O(MA"E TE SE )(EJTES KUSHTETUESE/ 2urime 0ormale te e drejte ku htetu e %uajm aktet e per*jith hme juridkike te 0orme e hkruar te cilat jan me 0u%i me te cilat rre*ullohet material ku htetue e dhe n*a te cilat burojn drejt per drejte aktet juridike individuale! -KA ESHTE "'4J' KUSHTETUES! "i*ji ku htetue e hte akt ku htetue ' ili ne vend dhe periudha te ndr& hme para%itet ne 0ormea te ndr& hme ! ai para%itet ne ra te kur ek i ton ku htetuta e hkruar i akt me te cilin me te cilin behet ndr& hime rrenje ore te k uhtetutave ek i tue e! AKTET "'4JO(E S' 2U('ME TE SE )(EJTES KUSHTETUESE KA#/ Kan 0u%i me te dobet ne kraha im me burimet tjera 0ormale te e drejte ku htetue e!! 5'"' ESHTE )A""'M' M')'S KSUHTETUTA7E TE SHK(UA(A )HE JOT E SHK(UA(A/ Ku htetutat e hkruara te *jith normat e k uhtetutave jan te hkruara ne nje document kur e ku htetutat e pa hkruara jan ba,uar ne hum ne norma ,akonore! KUPT'M' PO3'T'7;JU(')'K ' SE )(EJTES KUSHTETUESE #E#KUPTO#/ #ormat juridike me karakter

ku htetue pavare i ht e a jan te kodi0ikuara ne nje document te ve%ant a jo! KO#T(O""'M'# E KUSHTETUTSHME('S #E SH2A! E KO#T(O""O#: 4j&kata upreme! PSE U M'(ATUA# 8L AMA#)AME#TET E PA( #E KSUHTETUTE# E SH2A;7E ME 8?:8/ U mitatuan ep e ku htetute ori*jinale ' mun*onte nje li*j mbi te drejtat!! "'('T PU2"'KE ' (E.ETOHE# K(6ES'SHT/ Shteta ve ! E )(EJTA POS'T'7E E 7OTES #E#KUPTO#/ Te drejten e votimit! -KA ESHTE KO#.E)E(ATA/ E hte 0orme e ba hkimit te hteteve te cilat krijohen ne ba,e te kontrate kon0ederative midi htetve ovrane !rre*ullim te reali,imit te intere ave te perba hketa ne leminje te caktuar! #e ket 0orme te bah kimit te htetet e ruajn ovranitetin e t&re! K('3A KUSHTETUESE SH.A-ET KU(/ Kur nuk mund te ,batohet ku htetuta! -KA -UAJM 2U('ME .O(MA"E )HE MATE('A"E/ 2urimet 0ormale jan aktet e per*jith hme juridike te 0orme e hkruar me te cilat re*ullohet material ku htetue e dha n*a te cilat buojn drejt per djret aktet juridike individuale$ burimet 0ormale jan ek ku,ive dhe te per,iera! 2urimet 0ormale para%e in ba,en juridike per krijimin dhe 0unkionimoin praktik te rendit ku htetue ! 2U('MET MATE('A"E: kuptojm 0aktor te caktuar te cilet ku hte,ojnedhe ndikojn ne 0ormimin e normave ku htetue e dhe te e drejte ! #umeri ' burimeve materiale e hte ' madh$ jan d& *rupe: doket$ normat e per*jith hme te e drejte nderkombetere$ praktika *j&*j ore dhe 0aktet juridike$ toria juridike $ doktrinat politike etj! 5'"' ESHTE )A""'M' #E MES AMA#)AME#TE7E KUSHTETUESE )HE A#EKS'T KUSHTETUES / E hte e amandamenti para%itet *jithmion ne ku htet e ek i timit te ku htetute ne nje vend! Me te behet plote imi ' ku htetute o e ndr& himi dhe ,evende imi ' nirmave te caktuara te aj! Kur e anek i ku ht&etue e hte htojc e po a%me e k uhtetute ! 5'"AT JA#KMK#6(AT E #)A(JES APO PK(5AKT'M'T TK MA#)ATE7E/ E*,i tojnM d& i teme tM ndarje mandateve:aB Si temi i humicM ; ma,horitar bB Si temi i per0a%M imit proporcional 5'"KT JA#K E"EME#TET E #O5'O#'T TK SHTET'T/N 8$populli$ <!territori$ =!pu hteti ovran! #K SA MK#6(A (EA"'3OHET SO7(A#'TET'/ Sovraniteti ,akoni ht reali,ohet nM d& mMn&ra :N8 #MpMrmjet 0ormave tM tM vendo urit tM drejtMpMrdrejtM tM hteta ve dheN< #MpMrmjet pMr0a%M imit politik tM trupit ,*jedhor nM or*anet e caktuara htetMrore! 5'"KT JA#K .O(MAT E SHE.'T TK SHTET'T/N8 She0i individual i htetitN< She0i kole*jial o e kolektiv i htetit -KA PA(E-ET -E7E('A/ -everia e (epublikM M Ko ovM M htM bartM e e pu htetit ek,ekutiv!TM drejtat dhe det&rat e veta -everia i u htron nM ba,M dhe nM kuadMr tM Ku htetutM dheli*jeve!-everinM e pMrbMjnM Kr&etari dhe mini trat!Kr&etari dhe mini trat nuk mund tM jenMdeputetM nM Kr&etari *M,on imunitet! PMr imunitetin e tij vendo Kuvendi! Kr&etari dhe mini trat nuk i nMn htrohen nM 0orcat e armato ura!.unk ioni Kr&etar i -everi M dhe mini tMr M htM i papajtue hMm me u htrimin e tM tjera0unk ioneve pro0e ioneve publike! Or*ani,imi dhe mMn&ra e punM M -everi Mrre*ullohet me li*j! #K S'STEMET PO"'T'KE )EMOK(AT'KE 2ASHKKKOHO(E S' 7"E(A JU(')'KE JA#K/(endi$ %etM ia$ liria$ drejtM ia$ dinjiteti i njeriut$ e vMrteta$ i*uria etj! 5'"AT KUSHTETUTA MK TK (K#)KS'SHME 'SH'# TK PE('O)ES PAS "U.TKS SK)6TK 2OTK(O(E/ Ku htetutat mM tM rMndM i hme tM kM aj periode janM :8!Ku htetuta e 'tali M e vitit 8:I9$ <!Ku htetutu e 'tuli M e vitit 8:I:$ =!Ku htetuta e .rancM e vitit 8:G9$ I!Ku htetuta e KinM e vitit 8:9<$ G!Ku htetuta e .ederatM (u e e vitit 8::=! M

-KA #K#KUPTO# PA('M' ' "'4JSHMK('SK/ "i*j hmMria nMnkupton %everi jen e drejtM i M$ *arantimin e lirive dhe tM drejtave tM hteta it$ akteve individuale$ normave tM li*jit$ etj! "i*j limMria mbM htetet nMnMn htrimin e tM drcjtM po,itive nM 0u%i$ pra tM li*jit! 'n trumentet juridike pMr i*urimin e li*j hmMri M janM : ek,i timi i pu htetit tM in titucionali,uar$ ek,i timi i*j&katave tM pavarura dhe autoritative$ etj! -KA PA(A-ET '#ST'TU5'O#' ' "'('7E )HE TK )(EJTA7E TK #JE('UT )HE SHKK#)'JAT E PA(A/ 'n titucioni i lirive dhe tM drejtave tM njeriut para%et in titucionin mM tM rMndM i hMm juridik$ dhe para%et ba,Mn e M )rejtM Ku htetue e! #*a k& in titucion vMrehet a aM htM demokratike njM htet dhe njM ho%Mri dhe M htM in titucion mja0t i ri nMdoktrinMn e M drejtM !ShkMndijat e para tM proklamimit dhe *arantimit tM di a tM drejtave tM hteta ve iha im nM KartMn e Madhe tM "irive tM hpallur nM vitin 8<8G n*a mbreti i An*li M John"ackland$ dhe nM di a li*je %M nCirren nM #orve*ji$ Oeki$ Poloni$etj! E )(EJTA E 34JE)HJE7E #K#KUPTO# )'SA TK )(EJTA )HE ATE: TM drejtMn e hteta ve tM ,*jedhin pMr0a%M ue it e vet %M njihet i @ e drejtMaktive@!8TM drejtMn e hteta it %M tM ,*jedhen pMr pMr0a%M ue %M njihet i e drejtM pa ive@!<TM drejtMn e hteta it %M tM kandidohet pMr pMr0a%M ue !=TM drejtMn e hteta it %M tM vendo in pMr%M htje tM rMndM i hme pMrme re0erendumit! S' 2K#K #)A(JE# .'"O3O.' .(E#4 MO#TESK'E TK S'STEME7E PO"'T'KE/ (epublikM$ Monarki$ )e poti! 5'"AT JA#K AT('2UTET E PUSHTET'T SHTETK(O(/ 8!pavarM ia$ <!kontinuiteti$ =! panda hmMria! EK3'STOJ#K )'SA ""OJE TK P(O5E)U(KS 4J6-KSO(E/ 8! Penale$ <!Konte timore$ =!Ja htMkonte timore$ I!PMrmbarimit! KUSH E USHT(OJ#K PUSHTET'# 4J6-KSO( #K (KS/ Pu htetin *j&%M or nM (KS e u htrojnM *j&katat 4j&katat janM tM mMvetM i hme dhe tM pavarura! 4j&katat *j&kojnM nM ba,M tM Ku htetutM e tM li*jeve dhe tM marrMve hjevendMrkombMtare tM rati0ikuara nM pajtim me Ku htetutMn!JanM tM ndaluara *j&katat e ja htM,akon hme! "lojet$ kompetencat$ themelimi$ uprimimi$ or*ani,imi dhe pMrbMrja e *j&katave$ i dhe procedura parat&re$ rre*ullohen me li*j$ i cili nCirret me humicM prej <P= tM votave n*anumri i pMr*jith hMm i deputetMve! 4J6-TA('T ' #)K(P('TET .U#KS'O#' ' 4J6-TA('T: #M e atM e kMrkon vetMJ nM e e humb pMr*jithmonM a0tM inM pMr u htrimin e 0unk ionit tM *j&%tarit$ tM cilMn evMrteton KM hilli 4j&%M or i (epublikM M Ko ovM J nM e i plotM on ku htet pMr pen ion tM ple%Mri MJ nM e M htM dMnuar me vendim tM plotM0u%i hMm *j&%M or pMr vepMr penale me dMnimtM paku ht me bur* prej M paku F muaj dheInM e M htM ,*jedhur o e emMruar nM 0unk ion tjetMr publik$ pMrveQ e kur 0unk ioni i*j&%tarit pu hon nMn ku htet e caktuara me li*jJ 4J6-TA(' SHKA(KOHETJ pMr hkak tM hkelje M rMndM di iplinore %M e bMn tM padenjM pMr u htrimin e0unk ionit tM *j&%tarit tM paraparM me li*j dhe pMr hkak tM u htrimit jo pro0e ional dhe jo tM ndMr*je*j hMm tM 0unk ionit tM *j&%taritnMn ku htet e caktuara me li*j! OKA #K#KUPTOJM ME 2U('MET STA#)A()E/ JanM aktet e pMr*jith hme juridike me karakter tM ndr& hmM tM cilMt ' ha im nMQdo vend i p h!aktet ku htetue e$ aktet li*jore$ rre*ulloret e p&unM tM or*aneve pMr0a%M ue e$ dekretli*jet etj! -KA PA(A-ES'# KUSHTETUTAT (EA"O;P(O4(AMAT'KE/ Para%e in realitetin e*,i tue dhe njMkohM i ht pMrcaktojnM kahjen e ,hvillimit tMmMtejmM 5'"KT JA#K TK )(EJTAT )HE "'('TK E #JE('UT )HE SHTETAS'T )HE ME -KAM2(OHE# ATO/ 8!"iritM dhe tM drejtat per onale$ <!"iritM dhe tM drejtat politike$ =!TM drejtat ociale dhe ekonomike ato mbrohen me ku htetute M pari n*a ku htetutat e brend hme pa taj Karta e OK2 *jitha htu Komi ioni Evropian pMr tM )rejtat e #jeriut$ 4j&kata Evropiane pMr tMdrejtat e njeriut! #K H'STO('KU# E SK )(EJTKS SK 34JE)HJE7E JA#K PA(A-'TU( )6 .O(MA TK7OT'M'T )HE ATE/ 8!7otimi i hapMt publik$ <!7otimi i 0 hehtM #UMK(O TEO(' TK #)(6SHME M2' SHTET'#/ 8!TeoritM biolo*jike or*ani tike$ <!TeoritM ideali te;objektive$ =!TeoritM e dhunM $ I!TeoritM 0unk ionali te$ G!TeoritM Mark i te!

"'('TE )HE TE )(EJTATT PE(SO#A"E JA#E: E drejta e jete $ liria e per onalitetit te njeriut$ e drejta endalimit te di kriminimit$e drejta e anke e $ e drejta ne liri$ liria e te menduaritt dhe nder*je*je $ liria e be imit! #O5'O#' ' SO7(A#'TET'T; ovraniteti ' htetit para%et nje cile i e enciale te htetit me ndihmen e e cile hteti behet i pavarur n*a 0aktore e ja htem i dhe nje 0aktore me ' larte ne raport me ubjektet e mbrend hme! #deka% ovraniteti ne htet$ percakton e ku h e hte barte ' pu htetit hteteror ne planin e mbrend hem: individi$*rup ' njer,ve apo populli! .OMAAT E )(JTEPE()(EJTA TE (EA"'3'M'T TE SO7(A#'TET'T; jane: re0erendum$ini iativa e popullit dhe ubimi ' popullit nderka%$ 0orma themelore e te vendo urit te terthort e hte i temi per0a% ue %e reali,ohet peme per0a%ue ve te ,*jedhur te %&tetareve! (E.E(E#)UM'; hte in titute me ' perhapur ' demokraci e e drejtperdrejt e bote$$ re0erendum para%et 0omen e te vendo rit te drejteperdrejt te %&tetareve per ndonje akt te rende i em juridik o e ndonje vendim me me rende i te vecante hteteror o e locale! E )(EJTA E 34JE)HJES E PE(4J'HSHME ; ot e drejta e ,*jedhje e per*jith hme para%et nje nder parimet themelore te proce it te ,jedhjeve dhe$ me te nenkuptohet e drejta e per*jith hme per te marre pje e ne ,*jedhje perkate i ht te drejten e te *jithe %&ttetareve %e kane mbu hur mo hen madhore pa dallim racebe imi *jinie etj! #O5'O#' ' P(O5E)U(ES SE 34JE)HJE7E + procedura e ,*jedhjeve perben palcen e i temit te ,*jedhjeve ep e n*a ajo varet karakteri ' trupave te ,*jedhur i dhe endertimi ' te drejtave plitike te hteta ve!Me procedurete ,*jedhje nenkuptojme ttere ine e veprimeve dhe in trumenteve lidhur me,batimin e te drejte e ,*jedhje per*jat proce it ,*jedhor! PE(2E(JA E 4J6KATES KUSHTETUESE + ipa ku htetute e (KS *j&katene perbejne : *j&*jtaret! Kuvendi ' ,*jedh *j&*jtaret e aj!mandati ' *j&*jtareve ,*jat : vjet pa te drejt ri,*jedhje!4j&kata ku htetu e ,*jedhe n*a rradhet e veta Kr&etarin per kohen prej tre vjete h dhe pa te drejte (i,*jedhje ! KOMPETE#5A E 4J6KATES KUSHTETUSE ; ipa Ku htetute e (KS 4j&kata ku htetue e : 7endo per pajtue hmerine e li*jeve me Ku htetuten$vendo pajtue hmerine e di po,itave te tjera dhe te kontratave kolektive me ku htetuten dje em li*j$mbron liite dhe te drejtat e njeriut dhe %&tetarit $mendimine hprehje publike te menimeve ba hkimin dhe veprimin politik dhe me ndalimin e di kriminimit ne ba,e te *jini e race 0e e perkatei e kometare$vendo per kon0liktin per kompetencen midi bate ve te pu htetit li*jvene $ek,ekutiv dhe *j&*j or etj! PE(2E(JA E KESH'""'T 4J64JSO( ESHTE PE(5AKTUA( S' 7'JO#: Ke hillin e perbejne 8G antaret! Sipa 0unk ionit antaret e ke hillit jane Kr&etari ' 4j&kate Supreme te (KS dhe mini tr& ' )rejte i e ! 9 antaret e ke hillit ' ,*jedhin *j&*jtaret n*a rradhet e veta! = n*a antaret e ke hillit jane pje tare te komunitetit %e nuk jane humice ne (KS ! = antaret e ke illit ' ,*jedh kuvendi em humice te votive n*a numri ' per*jith hem ' dpeuteteve$ d& antaret i propo,on kr&etari ' htetit! Mandati ,*jat F vjet em te drejt ,*jedhje edhe nje here! KUSHTETUTSHME('A + nekuptojme pajtue hmerine e te *jitha akteve juridike dhe veprimeve material me ku htetuten i akt me ' larte juridik ! KUPT'M' Material ' ku htetu hmeri e per0 hine di a elemente edhe ate pajtue hmerine e pembajtje e li*jeve dhe te akteve nen;li*jore me pembajtjen e ku htetute $pajtue hmerine e veprimeve material te or*aneve hteterore me pembajtjen e k uhtetute $ *aratimin ku htetue te lirive dhe te drejtave themelore te njeriut dhe te %&tetarit i dhe ek,i timin e pu htetit te ku0i,uar hteteror! KUPT'M' .OMA" ' KUSHTETUTSHME('SE PO ASHTU PE(.SH'#E )'SA E"EME#TE E)HE ATE: nen htrimin hirearkik ' li*jeve dhe ' akteve tjera juridikenen ku htetuten$ pajtue hmerine e 0omee e li*jeve dhe te akteve tjera juridike ne pajtim me procedure e percaktuar me k uhtetute$miratimi ' li*jeve dhe ' akteve juridike n*a ubjektet me ku htetute i dhe j&rja ne 0u%i e li*jev dhe kateve juridike ne pajtim me di po,itat e k uhtetute ! PA('M' ' KUSHTETUTSHME('SE #E (KS SE#)E(TOHET M2' 2A3E# E KET6(E PA('ME7E: upremacioni ' ku htetute $ ku htetut hmeria tatu ore$ ku htetut hmeria e *arantuar$

PA('M' ' "'4JSHME('SE #E (KS SE#)E(TOHET M2' 2A3E# E KET6(E PA('ME7E: publikimi ' li*jeve$ ndale a per e0ektin prapaveprue te li*jeve$ percaktimi me li*j ' veprave penale dhe ' denimeve$ te ba,uarit ne li*j te akteve dhe ma ave individuale$ ,*jidhja e konte teve ne procedure te parapere me li*j $ e drejta e anke e dhe kontrolit *j&*j ore ' li*j hmeri e e akteve te or*aneve hteterore dhe in titucioneve publie! S' U EM(UA )HE #E 5'"'# 7'T U AP(O7UA KUSHTETUTA E PA(E E SH-'PE(S'SE: U emruat Statu i ora*nik dhe u aprovua me 8L prill 8:8I n*a princi 7id$ %e hpallte Sh%iperine i principate ku htetue e nen mbik%&rjen e 0u%ive te medha! -KA #E#KUPTOJME ME P(ES')E#T'# P(OTEMPO(E/ Pre identi tempore ,*jidhet atEher kur ,evende pre identi i htetit del i pre ident i htetit apo lar*ohet n*a det&ra per tjera ar &e! MO)E"'# K(6ESO( TK KUSHTETUTKS SK #4U(TK E PA(A-ET AJO E SH2A;7E$ ep e pMr ndr& himin e aj kraha pMl%imit me <P= tM tM d& dhomave tM kon*re it$ kMrkon mbM htetje tM njejtM n*a GL le*ji laturat e hteteve 0ederale! KUSHTETUTA E '#)'SK njMhet i ku htetuta mM e *jatM nM botM me a0Mr GLL nene dhe 8G anek e! KUSHTETUTA TK SHKU(TA S'O JA#K PSH$ SH2A;TK$ ku ku htetuta ka vetMm ? nene nM 0ormM parimeve
ku htetue e$ tM cilat mM vonM janM plotM uar me <? amandamente!

SHUM'5A E KUSHTETUTA7E #E 2OTE JA#K TK SHKU(TA dhe rre*ullojM vetMm materien ku htetue e$ i p hJ
Ku htetuta e .rancM ka 9: nene$ Ku htetuta e 'tali M 8=: nene$ "i*ji Themelor i 4jermani M 8I8 nene$ Ku htetuta e Tur%i M 8FL nene$ Ku htetuta e SpanjM 8F: nene$ Ku htetuta e Slloveni M 8?I nene$ Ku htetuta e .ederatM (u e 8=? nene$ Ku htetuta e #orve*ji M 88< nene$ Ku htetuta e Ma%edoni M 8=I nene$ Ku htetuta e Kroaci M 8I< nene$ Ku htetuta e HolandM 8I< nene$ Ku htetuta e Au tri M 8I9 nene etj!

KO#T(O""'# E KUSHTETUESHME('SE #E SH2A E USHT(O#: 4j&kata upreme! AKTET PA(APA(KE -E ' KA#E PA(AP(' KUSHTETUTES SE SH2A; e JA#E: deklarat e pavar i e dhe artikujt e kon0ederate PA('MET THEME"O(E TE KUSHTETUTES SE SH2A; e JA#E: 8! Sovraniteti popullor$ <! Sundimi i li*jit$ =! #daraj e pu htetit$ I! Kontrolli dhe ekuilibrat$ G! (i hikimi *j&%e or$ F! .ederali,mi$ KO#4(ES' ' SH2A; e: Perbehet prej < dhomave$ )homa e per0a%e ue ve dhe Senatit! )homa e per0a% ue ve ka I=G per0a%e ue $ kur e Senati ka 8LL enator! '#ST(UME#TET -E P(ES')E#T' M2(OHET #4A KO#4(ES' JA#E: .jalimet vjetore apo me a,het$ 7etoja u pen,ive dhe vetoja e Chepit! -AK ESHTE E )(EJTA SUSPE#3'7E E 7OTES: e hte e drejta e pre identit %e projektili*jin e nCjerre n*a kon*re i ti ja kthej kon*re it ba hke me verejtjet brenda 8L diteve pa dor,imit pa i llo*aritur te diellat! KUSHTETUTA E SH2A 8?9?: e hte ku htetuta e pare e hkruar ne bote$ e hte ku htetuta me e hkurte me ? nene dhe <F amandamente$ poa htu e hte hteti i pare 0ederativ ne bote! PA('MET E )EMOK(A5'SE AME('KA#E/ Sovraniteti popullor $ undimi i li*jet $ te drejtat e njeriut $ ndarja e pu htetit $ kontrolli dhe ekuilibri etj! )'SA #4A 2U('MET E SE )(EJTES KUSHTETUESE #E SH2A/ 2urimet e e drejte ne Shba jan : ku htetuta ba hk me amadamentet $ vendimet e *j&kate upreme dhe di a *j&katave te tjera $ di a li*je %e i nCjerr kon*re i etj ! KA(AKTE('ST'KAT E KUSHTETUTES SE SH2A;7E / E hte ku htetuta e pare e hkruar$ e hte ku htetut e hkurt$ ku htetuta e pare 0ederative etj! SHT6""AT -E M2AHET KUSHTETUTA #E SH2A/ Mbe htetet ne iden e 1hon "ukut + .ilo,o0!

SE#AT' KA TE )(EJT te marr pje ne emerimet %e i ben Pre identi A 0unk ion ek,ekutiv B! KO#4(ES' KA TE )(EJT te pu hoj n*a puna ,&rtar ndaj te cilve e hte n*re padi !etj SA HE(E ESHTE AMA#)AME#TUA( KUSHTETUTA E SH2A; e: <? her dhe i ka ? nene! 5'"' ESHTE '#ST(UME#T' -E KO#4(ES' KO#T(O""O# P(ES')E#T'#/ Ja re,on veton pre identit! 2uChentin e propo,on Pre identi por miratimi i duhet n*a Kon*re i $ pre identi raporton her pa here per *jendjen e per*jith hme$ edhe per tak a 0jalen e 0undit e ka kon*re i !!! etj (O"' ' P(ES')E#T'T: mund te propo,oj projektli*je $ ai ka te drejten te therra kon*re in kur te doj ai $ ai mund te kerkoj te behen ndr& hime %e atij i duken te rende i hme etj KO#T(O""' ' KO#4(ES'T #)AJ P(ES')E#T'T ; re,on veton pre identit! 2uChentin e propo,on Pre identi por miratimi i duhet n*a Kon*re i $ raporton pre identi her pa here per *jendjen e per*jith hme $ edhe per tak a 0jalen e 0undit e ka kon*re i$etj! (APO(T' MES P(ES')E#T'T )HE KO#4(ES'T TE AME('KES/ 2artM i pu htetit le*ji lativ M htM Kon*re i! Kon*re i pMrbMhet n*a )homa ePMr0a%M ue e$ i dhomM e hteta ve dhe Senatit i dhomM e njM ive 0ederale! 2artM i pu htetit ek,ekutiv M htM pre identi i ,*jedhur n*a populli$ M htM or*an individual me autori,ime tM *jera ek,ekutive! PMr*je*jM ia e tij M htM e drejtuar n*a elektorati e jo n*a or*ani pMr0a%M ue ;le*ji lativi$ po,ita e tillM ka ndikuar nM teorinM ku htetue e tM,batohet emMrtimi i tem pre idencial! G .A3AT E 34JE)HJES SE P(ES')E#T'T #E SH2A $ 8!*ara mbrenda parti $ <! emrimi i ,v pre identit$ =!0itorja ndaj kandidatit te parti kunder htare$ I!demokrat apo republika te cile i takon ta h$ G! 0itimi i votave te elektoratit te mbrend hem$ dhe i 0undit e hte ina*urimi %e behet me <8 janar! PE(4JE4JS'TE E P(ES')E#T'T TE AME('KES/ Pre identi mund te ndikoj ne kon*re perme 7eto $ mund te propo,oj projektli*je $ ka te drejten te therra kon*re in kur te doj ai$ mund te kerkoj te behen ndr& hime %e atij i duken te rende i hme$ etj! -6SH #)'KO# P(ES')E#T' #E KO#4(ES PE(MES 5'"'T '#ST(UME#T/ Pre identi mund te ndikoj ne kon*re perme 7eto ! 5'"' ESHTE (O"' ' P(ES')E#T'T #E KO#4(ES/ Pre identi hartonM dhe ,batonM politikMn e ja htme amerikane! 4ja htM veprimet e Pre idnetit nM politikMn e ja htme janM kr&e i ht ek,ekutive$ 8B + PMr*ji*je ndaj n*jarjeve tM ja htme <B + Propo,imet le*ji lative =B + #e*ociimi i traktateve ndMrkombMtare IB + )eklaratat politike GB + 'mplementimi i politikave$ dhe FB + 7eprim tM pavarur! KO#4(ES' ' SH2A #K "')HJE ME P(ES')E#T'# )HE 4J6KATA SUP(EME KA (O"'# E O(4A#'T "E4J'S"AT'7 K(6ESO( TK SHTETE7E TK 2ASHKUA(A! Por hartue it e Ku htetutM M ndMrtuar njM i tem nM tM cilin tri de*M tM 0u%i hme tM %everi M duke pMrdorur njM eri tM kontrolleve dhe balancave mund tM ku0i,ojM 0u%inM e njMri;tjetrit! Si re,ultat$ ajo ndihmon pMr tM kuptuar e i Kon*re i ndMrvepron me pre idencMn i dhe 4j&katM M "artM$ nM mMn&rM %M tM kuptojnM e i ajo 0unk ionon i njM in titucion! KA(AKTE('ST'KAT E KUSHTETUTES AME('KA#E/ karakteri tikat eku htetute amerikane jan: e hte ku htetuta me e hkurt ne bot e hte e perber prej ? nene h <? amandamente prej te cilave <I jan ne 0u%i! (O"'# E 4J6KATES #E SH2A e ben Senati $ dhe ate ne kete ra t e udhehe% *j&kate i i *j&kate e lart ! Pre identi mund te lar*ohet ne e enati voton <P= ! 'MPEA5HME#T P PA)' KU#)E( P(ES')E#T'T KA TE )(EJT TE #4('S 7ETEM: dhoma e per0a% u ve! ME 'MPEA5HME#T KUPTOHET proce i $ apo padia te cilen e ben dhoma e per0a%ue ve kunder pre identit! KU( PE()O(ET 'MP'-ME#T'/ Proce i $ apo padia te cilen e ben dhoma e per0a%ue ve kunder pre identit !! Pre identi mund te paditet dhe te denohet ne ra te e ka bere krime $ r& h0et$ apo edhe kundervajtje! MA4#A KA(TA "'2E(TATUM -KA PE(M2A# / 8! peticioni mbi tM drejtat 8F<9 <! li*ji mbi tM drejtat Abill o0 ri*htB 8F99 =! habea corpu act 8F:L! TM drejat me kr&e ore tMdeklaruara dhe tM mbrojtura n*a k& dokument janM: e drejta e pronM i M private$ e drejta e privat i M$e drejta e liri M per onale n*a hteti kr&e i ht n*a pu hteti i Mbretit etj! ma*na charta i hte nje marrve hje ku htetu e ndermjet mbretit dhe 0eudalve %e$ 0eudalet te ki hin te drejta 0ormale mbi

tokat e t&re$ pa taj kerkonin hara% te ar &e hem %e do ja jepte kuvendi i per*jith hem i mbreteri pa taj te mbrohen n*a ulmet %e do i behe hin n*a mbreti etj TEO('A JU(')'KE 4JE(MA#E 5'"E# TE )(EJTE E 3H7'""O'/ Te drejten hteterore! P(OK"AM'M' ' KUSHTETUTES #E ME#6(E SO"EM#E/ Proklamimi i ku htetu e behet nepermjet kuptimit Politik $ pa i ipa kuptimit politik ku hteta para%et nje deklaracion te proklamuar olemni ht i cili perman rre*ulla ne ku0i,imin dhe kontrollin e e pu htetit $ e idomo ne te drejtat dhe lirit e njeriut ! A(S6ET E KUSHTETUTA7E TE SHK(UA(A/ )i a ar &e te ku htetutave te hkruara : 2ejne interpretimin apo %arimin e normave ku htetu e $ %&tetaret i njohin te drejtat e t&re $ pa taj ke htu krijohet nje htet me i i*urt etjR PSE KUSHTETUTA ESHTE AKT' ME ' "A(TE/ Ku htetuta e hte li*ji themelor i nje hteti dhe akti me i lart juridik i nje vendi ! Ka eper i mbi te *jitha pa i ajo i*uron dhe mbron intere at e per*jith hme te %&tetareve ! Pa taj ajo ka eper i ndaj de*ve te tjera $ dhe te *jitha normat e tjera duhet te jene ne pajtue hmeri me ku htetuten! KUPT'M' MATE('A" ' KUSHTETUTES ME(( PE( 2A3E: -e htjet AObjektinB %e e rre*ullon ku htetuta! ME -KA #)(6SHO# KUSHTETUTA/ Me li*j edhe me amandament! SHTESA -KA PA(A-ET #E KUSHTETUTE/;Anek in ku htetue ! )EK"A(ATA ESHTE/ Akt politik KUPT'M' ME ' #4USHTE ' TE )(EJTES KUSHTETUESE/ )e*e e i temit juridik! #E -.A(E .O(MA #)(6SHOHET KUSHTETUTA/ me re0erendum$ me or*an te ve%ant te ku htetute edhe me or*an le*ji lativ! MA((K7ESHJET #)K(KOM2KTA(E TK (AT'.'KUA(A )HE #O(MAT JU(')'K'SHT TK )ET6(UESHME TK SK )(EJTKS #)K(KOM2KTA(E: kanM epMr i ndaj li*jeve tM (epublikM M Ko ovM ! E )(EJTA PAS'7E E 7OTES: Para%et te drejten e kandidimit per onal! K('3A KUSHTETUESE SH.A-ET KU(: Skilet ku htetuta$ kur de hton nCjerrja e aj dhe kur nuk munde te ,batohet ajo! #)(6SH'M' .AKT'K ' KUSHTETUTES ESHTE: Pa u bere ndr& himi 0ormal i ku htetute ! SA A#TA(E E PE(2EJ#E KESH'""'# KUSHTETUES #E .(A#5E )HE 5'"' O(4A# KUSHTETUES ' 34JE)HE ATA: E perbjen : antare dhe kane mandate : vje%ar pa te drejte ri,*jedhje$ = antare i ,*jedhe pre identi$ = antare i ,*jedh kr&etari i a amble e kombetare dhe = antare i ,*jedhe enati! MA4#A KA(TA "'2E(TATUM/ E ka ku0i,u pu htetin e monarkut dhe ' ka dhen te drejta kla ave tjera! MA4#A KA(TA "'2E(TATUM 8<8G/ #M vitin 8<8G nCirret Karta e Madhe e "irive me tM cilMn rre*ullohen humM %M htje ve%ma ku0i,ohet pu hteti ' monarkut nM di a 0era! Si dokument me tM cilin ,batohet upremacioni ' drejtM i M nM raport me pu htetin e monarkut$me kMtM document pari hikohet edhe e drejta e popullit nM kr&en*ritje po %e e monarku nuk ' pMrmbahet kMtij dokumenti! KUSH E 4A(A#TO# S'4U('#E KUSHTETUESE #E KOSO7E/ 4j&kata ku htetue e e Ko ove ! KU( 4J6KATA KUSHTETUESE KA TE )(EJT TE 2EJ KO#T(O""'# E P(OJEKT AMA#)AME#TE7E #E KOSO7E/ 4j&kata Ku htetue e e ben kontrollin e projekt ; amandamenteve$ atehere kur kr&etari i Kuvendit te Ko ove i dore,on projekt ; amandamentet ne 4j&katen Ku htetue e per vlere imin e li*j hmeri e dhe ku htetu hmeri e para miratimit te t&re ne Kuvend!

KU( P(ES')E#T' KA TE )(EJT TE #'S '#'5'AT'7E# "E4J'S"AT'7E #E KOSO7E/ #i men per te propo,uar li*je$ mund ta merr Pre identi i (! te Ko ove ne 0u hveprimtarine e ti$ -everia$ )eputet e Kuvendit$ o e me e paku 8LLLL %&tetareve$ ipa men&re e percaktuar me li*j! "i*ji i miratuar ne Kuvend nen hkruhet n*a kr&etarit i Kuvendit dhe e hpall Pre identi i Ko ove pa i te kete nen hkruar brenda 9 diteve! #e e Pre identi i (! te Ko ove brenda 9 dite$ pa marrje e li*jit$ nuk ka marre a nje vendim per hpalljen apo kthimin e tij$ atehere li*ji kon iderohet i hpallur pa nen hkrimin e tij dhe publikohet ne *a,eten ,&rtare! "i*ji h&n ne 0u%i 8G dite pa publikimit ne 4a,eten 3&rtare$ ne e me li*j nuk percaktohet ndr& he! SHKA(K'M'# E 4J6-TA(E7E KUSH E 2E#E )HE PE( -.A(E A(S6E/ Shkarkimin e 4j&%tarve e bene: Pre identi i (! te Ko ove me propo,imin e Ke hillit 4j&%e or te Ko ove $ ne e kr&en ndonje veper penale te rende o e mo re pektimi i det&re keto jane hka%et apo ar &et e hkarkimit te *j&%tareve! 5'"' SHTET KA KUSHTETUTE TE 2UTE /Ku htetute e bute kon iderohet ajo e cila miratohet n*a or*ani i cili i nCjerr li*je te rendomta$ ipa procedure per nCjerrjen e li*jeve te rendomta! Si Ku htetute e bute A0lek ibileB kon iderohet Ku htetuta e An*li e! P(O5E)U(A E EM('M'T TE SHE.'T TE PO"'5'SE SE KOSO7ES/ Komi ioni pMr EmMrime tM "arta dhe )i iplinM nM Polici i propo,on Mini trit te MP2; e kandidatMt pMr emMrim nM po,itMn )rejtor i PMr*jith hMm i Polici M$ ndMrka% Mini tri i MP2; e i rekomandon Kr&emini trit kandidatMt e mund hMm pMr kMtM po t! )rejtorin e PMr*jith hMm tM Polici M e emMron Kr&emini tri$ ba,uar nM propo,imet e para%itura n*a Mini tri i MP2; e! )rejtori i PMr*jith hMm i Polici M emMrohet pMr njM periudhM kohore prej pe M AGB vjetM h$ me mundM i va,hdimi pa Qdo pe M AGB vjet$ n*a autoriteti %M i ka emMruar! #M e )rejtorit tM PMr*jith hMm i pMr0undon mandati nM vitin kalendarik tM ,*jedhjeve tM pMr*jith hme$ atMherM %Mndrimi i tijM nM det&rM do tM ,*jatet nM mMn&rM automatike pMr njM A8B vit pa certi0ikimit tM ,*jedhjeve! 5'"' O(4A# E 2E# M2'K-6(JE# E (UAJTJES SE MO#UME#TE7E T(ASHE4'MO(E #E KOSO7E/ Mbik%&rjen e bene Mini tria e rini e dhe kulture $ kur e ruajn K.O( ne ba hkpunim me Policine e Ko ove ! ME#6(AT E M'(AT'M'T )HE #)(6SH'M'T TEKUSHTETUTES/ Ku htetuta mund te ndr& hohet perme d& akteve ku htetu e$ ato jane: Me li*je Ku htetu e dhe Amandamentet Ku htetu e! 2U('MET E SE )(EJTES KUSHTETUESE #E KOSO7E/ 2urimet 0ormale te e )rejte Ku htetue e ne (! e Ko ove jane: )eklarata e Pavare i eJ Ku htetuta e (epublike e Ko ove J Aktet Ku htetue eJ "i*jet e Kuvendit te Ko ove J 7endimet e 4j&kate Ku htetue e te Ko ove J Konventat Evropiane per tedrejtat e #jeriut e peci0ikuar ne Ku htetute! 4J6KATA KUSHTETUESE E KOSO7ES KU( U HA(TU PE( HE(ETE PA(E/ Per te here te pare u hartua ne vitin 8:?<! PO3'TA E KOSO7ES #E 2A3E TE KUSHTETUTES SE 7'T'T 8:?I/ Ko ova me di po,itat e ke aj ku htetue e u percaktua i nje i autonome politike territoriale dhe i element kon tituiv ' 0ederali,mit! Po,ita ku htetue e juridike e ko ove ipa ku htetute e i h (S.J; e e vitit 8:?I ne hum 0era i hte e n*ja hme me po,iten e republikave ociali te! Ku htetuta e (S.J; e e vitit 8:?I ikur e edhe ku htetuta e KSA te ko ove te vitit 8:?I percaktojn Ko oven: aB nje i te mvete i hme politike territoriale$ bB element kon tituiv te 0ederali,mit ju*o llav! KOSO7A S' #JES' E M7ETS'SHME TE(('TO('A"E/ Sipa ku htetute e i h (S.J; e te vitit 8:?I ko ova ka pa ur ku0ijt e vet territorial %e kan pa ur cil in e ku0ive htetror! Si ' till k& teritor e hte ' pa nda hum dhe nuk mund te jet objekt ' kur0ar ndarje h dhe coptime h territoriale! Per ndr& himin e ku0ive ka mundur te vendo vetem populli dhe or*anet le*jitime te ko ove ! KOSO7AS' E"EME#T KO#ST'TU'7 ' .E)E(A"'3M'T JU4OS""A7/ Sipa ,*jedhjeve te ku htetute e (S.J tevitit 8:?I dhe ku htetute te KSA te te njejtit vit$ ko ova i hte ubjekt dhe element kon tituiv ' 0ederali,mit ju*o llav me te drejtat e n*ja hme me nje it e tjera 0ederale! Parimet ku htetue e te cilat percaktonin ko oven i element kon tituiv te 0ederali,mit ju*o llav ba,ohen ne: Per0a%e imin e aj ne te *jitha or*anet e in titucioneve 0ederative$ pje marrjen e aj ne reali,imin e 0unk ioneve le*ji lative dhe 0unk ioneve te tjera ne nivel te 0ederate etj!

5'"' SHTET KA HA(TU KUSHTETUTE# ME MA((7ESHJE# )E(KOM2TA(E/ -iproja -.A( ESHTE (O"' KUSHTETUES ' KESH'""'T 4J6-ESO( TE KOSO7ES S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES/ Ke hilli *j&%e or ' ko ove e hte or*an plote i ht ' pavarur ne kr&erjen e 0unk ioneve te tij me %ellim te i*urimit te nje i temi te pavarur$ te drejt$ pro0e ional dhe te paan hem te drejt i ne Ko ove! -.A( ESHTE U)HE3'M' A)M'#'ST(AT'7E/ Udhe,imi e hte akt juridik normative dhe nCjerret me %ellim te drejtimit$ ke hillimit o e dhenie e in trukcioneve te ndr& hme lidhur me ,batimin e li*jit apo di po,itave tjera! Udhe,imi admini trative ka karakter det&rue por ne ma me te dobet e urdhere a apo rre*ullorja$ e*,i ton udhe,imi 0akultativ apo ' pa det&rue hum$ udhe,imi nCirret n*a or*anet me te larta %e iu drejtohen or*aneve me te ulta! -.A( ESHTE )EK(ET' P(ES')E#5'A" S'PAS "E4J'S"A5'O#'T #E .U-' #E KOSO7E/ )ekreti e hte nje hkre apo dokument te cilen kr&etari ' htetit e le hon per %ellime te ndr& hme %e duhet ,batuar n*a or*anet htetrore p h! )ekreti per emrimin e amba adorve ne htetet tjera etj! S'PAS 5'"ES .O(MU" )HE #E# 5'"AT KUSHTE MU#) TE SHKA(KOHE# #4A )ET6(A P(OKU(O(ET E KOSO7ES/ Prokuroret mund te hkarkohen vetem ne ra t e: aB hkaktojn veper penale$ bB ne e bejn hkelje te rendit te det&re ,&rtare! Propo,imin per hkarkim ebene ke hilli prokurorial kur e hkarkimin e bene pre identi! P(O5E)U(A PE( SHPA""JE# E 4JE#)JES SE JASHT3AKO#SHME #E 7E#)/ Ku htetuta percakton e *jendjen e ja ht,akon hme e hpall Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ nM kon ultim me Kr&emini trin$ mund tM hpallM 4jendjen e Ja htM,akon hme! Me hpalljen e 4jendje M Ja htM,akon hme$ Pre identi i (epublikM M Ko ovM hpallM menjMherM njM dekret$ i cili pMrcakton nat&rMn e *jendje M emer*jencM dhe Q0arMdo ku0i,imi mbi tM drejtat dhe liritM! 2renda d&,et e tetM AI9B orM h$ Kuvendi mund tM japM pMl%imin me d& tM tretat A<P=B e votave tM deputetMve tM prani hMm dhe %M votojnM! #M e nuk jepet pMl%imi$ dekreti i Pre identit nuk ka 0orcM a e0ekt! 4jatM 4jendje M Ja htM,akon hme$ Ku htetuta e (epublikM M Ko ovM nuk u pendohet! Ku0i,imet mbi tM drejtat dhe liritM e *arantuara me kMtM Ku htetutM$ bMhen vetMm deri nM hkallMn e nevoj hme$ pMr a mM pak kohM %M tM jetM e nevoj hme dhe nM pMrputhje tM plotM me kMtM Ku htetutM! 4jatM 4jendje M Ja htM,akon hme$ li*ji pMr ,*jedhjet e Kuvendit dhe tM Komunave nuk mund tM ndr& hohet! #E 5'"AT (ASTE SHPA""ET 4JE#)JE E JASHT3AKO#SHME/ Pre identi i (epublikM mund tM hpallM 4jendjen e Ja htM,akon hme$ kur: A8B ka nevojM pMr ma a emer*jente tM mbrojtje J A<B ka rre,ik tM brend hMm ndaj rendit ku htetue o e i*uri M publikeJ A=B ka 0atke%M i nat&rore$ e cila prek tMrM territorin e (epublikM M Ko ovM o e njM pje M tM tij! 5'"AT JA# .A3AT E SHPA""JES SE 4JE#)JES SE JASHT3AKO#SHME AA.ATETB ESE/ 4jendja e Ja htM,akon hme ,*jat pMr a% kohM a va,hdon tM kMrcMnojM rre,iku dhe nuk mund tM ,*jatM mM humM e pMr njM periudhM prej *ja htMdhjetM AFLB ditM h! Me pMl%imin e humicM M deputetMve tM Kuvendit tM prani hMm dhe %M votojnM$ 4jendja e Ja htM,akon hme$ nM e M htM e nevoj hme$ mund tM ,*jatet pMr periudha pa ue e prej tridhjetM A=LB ditM h$ por jo mM humM e pMr nMntMdhjetM A:LB ditM hte M *jith ej! Kuvendi mund tM vendo M ku0i,ime tM tilla$ ipa nevojM $ pMr a i pMrket kohM,*jatje dhe hkallM M 4jendje M Ja htM,akon hme! Kur Pre identi kon taton e rre,iku ndaj (epublikM M Ko ovM M htM i nat&rM M ja htM,akon hme$ Kuvendi mund tM vendo M %M 4jendja e Ja htM,akon hme tM ,*ja M mM humM e njM%ind e pe MdhjetM A8GLB ditM$ vetMm nM e pMr tM votojnM d& tM tretat A<P=B e tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! KU( 4J6KATA KUSHTETUESE KA TE )(EJT TE 2EJ KO#T(O""'# E P(OJEKT AMA#)AME#TE7E #E KOSO7E/ 4j&kata ku htetue e kontrollin e projekt;amandamenteve e ben ateher kur kr&etari ' kuvendit ' dor,on projekt;amandamentet ne *j&katen ku htetue e per vler imin e li*j hmeri dhe ku htetut hmeri para miratimit te t&re ne kuvend! -.A( S'STEM' TE O(4A#'3'M'T TE E43EKUT'7'T PE(5AKTO# KUSHTETUTA E KOSO7ES/ Ko ova e hte i tem bice0al! PJESA H6(SE )HE KO#ST'TU'7E E )EK"A(ATES SE PA7A(S'S SE KOSO7ES/ Pje a h&r e$ pa i %e ne h&rjet e deklarate ria0irmohet de hira per inte*rime euroatlantike thek ohet e ko ova e hte nje ra t pecial %e del n*a

hperberja jokon en uale e ju*o llavi dhe nuk para%et pro edan per cilendo ituate tjeter! Pje a kon tituive e deklarate permban elementet thelb ore te deklarimit te pavar i dhe percaktimit te vlerave kr&e ore te htetit te ri! PA('MET #E KUSHTETUTE# E KOSO7ES A#JE(E# P(EJ T6(E ME .O" 4JE(S'SHTB/ Ku htetuta e ko ove proklamon keto parime kr&e ore: aB parimi ' upremaci e ku htetute $ bB parimi ' undimit te li*jit$ cB parimi ' enumeracionit tak ativ te juridik ionit ku htetue $ dB parimi ' demokraci ku htetue e dhe parlamentare$ eB parimi ' ndarje dhe kontrolleve te pu hteteve$ 0B parimi ' di kriminimit po,itiv etj! PA('M' ' #)A(JES )HE KO#T(O""'T (E5'P(OK TE PUSHTETE7E + ndarja dhe kontrolli ' pu hteteve perben nje nder parimet kr& ore te demokraci ! #e ko ove ndarja e pu hteteve behet ne ket men&r: pu hteti le*ji lativ barte ' te cilit e hte parlamenti$ pu hteti e*,ekutiv barte ' te cilit e hte %everia e ko ove $ pu hteti *j&%e or barte te te cilit jan *j&katat e ko ove ! (APO(T' ' KUSHTETUTES ME PAKO# E AHT'SA('T/ Per0undimi ht ne relacionin ne me te pako dhe ku htetute e hte me rend i 0akti e ku htetuta e ko ove e hte e hkruar e tera ne 0r&men e pako e Ahti arit duke ju nen htruar ne ma te madhe a aj! KUSHTETUTA E (EP!SE KOSO7ES )E.'#OHET S': republike parlamentare E )(EJTA E ('KTH'M'T TE "'4J'T #E PA("AME#T 2EHET #4A P(ES')E#T' 2(E#)A A.AT'T P(EJ: Tete A9B diteve n*a data e dor,imit te tij ne pre idence! 5'"AT #4A SHTETET #E 7'J'M #J'.ET -E M'(ATO' KUSHTETUTE# PE(MS (E.E(E#)UM'T: .ranca! 5'"AT #4A SHTETET #E 7'J'M #'.ET PE( KUSHTETUTE TE .O(TE A('4J')EB: SH2A -)OKUSH -E AKU3OHET PE( 7EPE( PE#A"E$ 4E3O# TE )(EJTA M'#'MA"E #E 7'J'M: A8B TM njo0tohet menjMherM nM *juhMn %M kupton$ pMr nat&rMn dhe hkakun e aku,M kundMr ajPtijJ A<B TM njo0tohet pMr tM drejtat e tijP aj ipa li*jitJ A=B TM ketM kohM$ mundM i dhe mjete tM mja0tue hme pMr tM pMr*atitur mbrojtjen e vetJ AIB TM ketM ndihmMn pa pa*e M tM njM pMrkth&e i$ kur nuk 0let o e nuk kupton *juhMn nM tM cilMn ,hvillohet *j&kimiJ AGB TM ketM ndihmMn e njM mbrojtM i %M e ,*jedh$ tM komunikojM liri ht me tM dhe$ nM e nuk ka mjete tM mja0tue hme$ tSi i*urohet mbrojtja 0ala ! 4J6KATAT E ((E4U""TA #E KOSO7E: Jane ku htetut hmeri ht te det&ruara ti permbahen praktike *j&*j ore te *j&kate europiane per te drejtat e njeriut! 4J6KATA KUSHTETUSE E KOSO7ES 2E#E ('SH'K'M' E KUSHTETUTSHME('SE SE AMA#)AME#TE7E KUSHTETUSE: Per pajtue hmerin me te *jitha di po,itat ku htetu e te ku htetute e ko ove EM('M' .'""ESTA( ' 4J6-TA(7E S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES 2EHET PE( #JE MA#)ATE: A=B trevjeQar! #M ra te tM riemMrimit$ mandati M htM i pMrher hMm deri nM mo hMn e pen ionimit$ ikur e M htM pMrcaktuar mM li*j$ pMrveQ nM e hkarkohet nM pajtim me li*jin! KOMPETE#T PE( T(A#S.E('M'#E 4J6-TA(7E S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES ESHTE: KM hilli 4j&%M or i Ko ovM M htM pMr*je*jM pMr tran 0erimin dhe pMr procedurMn di iplinore kundMr *j&%tarMve! -.A(E E)HTE (O"' KUSHTETUES ' KSH'""'T 4J6-SO( TE KOSO7ES S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES/ K hilli *j&%e or ' ko ove e hte or*an plote i ht ' pavarur ne kr&erjen e 0unk ioneve te tij me %ellim te i*urimit te nje i temi te pavarur$ te drejt$ te %a hem$ pro0e ional dhe te pa an hem te drejt i ne ko ove! 5'"AT 'SH'# )E.EKTET AMA#4ES'TB E (E3U"UTES 8<II/ aB me hum e hte marr me pa ojat e kri,e e a me burimet e aj$ bB ka ank ionuar *jendjen e tatu %uo $ cB nuk e ka njohur *jendjen e me par hme te hpallur me re0erendum! (AT'.'K'M' ' MA((K7ESHJE7E #)K(KOM2KTA(E: Kuvendi i (epublikM *jithM deputetMve rati0ikon marrMve hjet ndMrkombMtare pMr kMto QM htje: M Ko ovM me votat e A<P=B e tM

A8B territorin$ pa%en$ aleancat$ QM htjet politike dhe u htarake$ A<B tM drejtat dhe liritM themelore$ A=B anMtarM imin e (epublikM M Ko ovM nM or*ani,ata ndMrkombMtare! AIB marrjen pMr ipMr tM det&rimeve 0inanciare n*a ana e (epublikM M Ko ovM ! 5'"' O(4A# KUSHTETUES #E KOSO7E E)HTE KOMPETE#T PE( (AT'.'K'M'# E MA((7ESHJE7E #)E(KOMTA(E PE( T(A#SPO(T #)E(KOMTA( ((U4O( )HE MA""(A/ Keto lloj marrMve hje ndMrkombMtare$ rati0ikohen pa nMn hkrimit n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM ! #JE MA((7ESHJE E (AT'.'KUA( #)E(KOMTA(E S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES: Ka eper i ndaj li*jit po jo ndaj ku htetute ! (APO(T' ' KUSHTETUTES ME PAKO# E AHT'SA('T / Per0undimi ht ne relacionin ne me te pako e Ahti arit dhe ku htetute e hte me rend i 0akti e ku htetuta e rep! e ko ove e hte e hkruar e tera ne 0r&men e pako e Ahti arit duke iu nen htruar ne ma te madhe a aj! 5'"' O(4A# KO#T(O"O# )HE M2'K-6(E PO"'T'KAT E '#ST'TU5'O#E7E TE S'4U('SE S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES/ Kuvendi i (epublikM M Ko ovM mbikM%&r buChetin dhe politikat e in titucioneve tM i*uri M$ ikur rre*ullohet me li*j! JA#E TE #JOHU(A )'SA .O(MA KUSHTETUESE TE M2(OJTJES SE KUSHTETUESHME('SE )HE "'4JSHME('SE: 8! Mbrojtja e ku htetute n*a or*ani per0a%e ue + p h! Parlamenti$ <! Mbrojtja e ku htetute n*a *j&katat e rre*ullta + p h! 4j&kata upreme ne ASH2AB$ =! Mbrojtja e ku htetute n*a nje or*an i ve%ante ku htetue + p h! Ke hilli ku htetue ne A.ranceB$ I! Mbrojtja e ku htetute n*a ana e *j&katave ku htetue e$ G! Mbrojtja dhe interpretimi i ku htetute n*a in titucionet dhe mekani,mat nderkombetare %e ,batohet ne vendet me admini trim nderkombetar$ ku pre,enca nderkombetare ka te drejtat per0undimtare ne interpretimin e ku htetutave te orke truara te ket&re hteteve$ p h! 2o nje dhe ai i Ko ove me korni,en ku htetue e! 5'"' ESHTE (O"' ' KOM'S'O#E7E .U#KS'O#A"E #E KU7E#)'# E KOSO7ES #E P(O5E)U(E# E SH-6(T'M'T TE P(OJEKT;"'4JE7E/ (re*ullorja e PunM e Kuvendit tM Ko ovM para heh %M komi ionet parlamentare duhet tM takohen M paku d& herM nM muaj! Odo komi ion brenda 0u hM M tij tM pMr*je*jM ive ka autoritet pMr tM mbikM%&rur ,batimin e li*jeve n*a -everia e Ko ovM re pektivi ht n*a mini tritM pMrkatM e! KUO(UM' M htM numri i domo do hMm i anMtarMve tM komi ionit %M duhet tM jenM pre,entM pMr tM mbajtur mbledhjen! Shumica AGLTU8B e anMtarMve tM komi ionit pMrbMjnM kuorumin! PE(KU.'3'M' ' KU7E#)'T S'PAS KUSHTETUES SE KOSO7ES: Kuvendi e hte in titucioni me i larte per0a%e ue dhe li*jevene i (! Ko ove $ Kuvendi ka trukture njedhome he AUnikameraleB dhe perbehet n*a 8<L )eputet te ,*jedhur me votim te 0 hehte$ ba,uar ne i temin prporcional me li ta te hapura! 8LL )eputet$ te partive$ koalicioneve$ iniciative %&tetare h%iptare$ 8L )eputet te partive$ koalicioneve$ iniciative %&tetare erbe$ 8L )eputet komunitetev tjera$ 8 (om $ 8 A hkali$ 8 E*jiptian$ = 2o hnjak$ < Tur%$ 8 *oran dhe 8 )eputet ai kumunitet %e ka me hume votue ! #K .(A#5K PUSHTET' ek,ekutiv M htM bice0al! -everia M htM hetero*jene dhe 0unk ionon i %everi e koalicionit! #K A#4"' -E7E('A 34JE)HET n*a )homa e Komunave me propo,im tMKr&emini trit dhe M htM homo*jene! #dMr a nM .rancM Pre identi e ,*jedhkr&emini trin$ i cili mM pa e pMrpilon li tMn e mini trave tM tjerM$ li tMe cila pa pMrpilim it rati0ikohet n*a preidenti (epublikM ! #M An*likr&emini tri ,*jedhet drejtMpMrdrejtM n*a populli! PUSHTET' EK3EKUT'7 MO#O5E.A" M htM kur he0i i htetit M htM bartM i vetMn i tMrMpu htetit ek,ekutiv dhe
njMkohM i ht M htM he0 i %everi M i p! h SH2A!

PUSHTET' EK3EKUT'7 2'5E.A" M htM kur d& or*ane tM larat htetMrore e u htrojnM paraleli ht 0unk ionet ek,ekutive! #M kMto htet roli i he0it tM htetit M htM 0ormal ndMr a bartM i vMrtetM i pu htetit ek,ekutiv M htM %everia! A i temet parlamentareB i
p h! Ko ova!

PUSHTET' EK3EKUT'7 i pMr,ier ek,i ton nM ato htet ku he0i i htetit dhe %everia paraleli ht u htrojnM 0unk ionin ek,ekutiv
p! h .ranca!

#E 37'5K( SHE. ' SHTET'T KSHTK kM hilli 0ederal prej ?anMtarMve! AKole*jialB 4J6KATA KUSHTETUESE E KOSO7ES M htM or*an i pavarur i mbrojtje M ku htetut hmMri M dhe bMnM interpretimin pMr0undimtar tM ku htetutM ! Ajo M htM nje or*an i veQantM ku htetue $ tM cilit i be ohet mbrojtja e ku htetutM hmMri M dhe i*j hmeri M! A KA KOMPETE#5A 4J6KATA KUSHTETUSE E KOSO7ES TE SH'KOJ KUSHTETUTSHME('# E P(OJEKT;AMA#)AME#TE7E KUSHTETUSE! #ESE PO 5'"AT JA#E PA(AMET(AT E KET'J KO#T(O""' TE KUSHTETUTSHME('SE! 8! Kontrolli i ku htetM hmMri M dhe li*j hmMri M dhe vlerM imi i ek,i timit tM pajtue hmMri M M akteve juridike me ku htetutMn dhe li*jin$ <! Kontrolli i ek,i timit tM hkeljeve$ cenimit$ o e mo rre pektimit tM ku htetutM n*a or*anet dhe in titucionet htetMrore$ pMr0 hirM kMtu edhe hkarkimin e ,&rtarMve tM lartM htetMror$ =! Kontrolli i ku htetutM hmMri M dhe li*j hmeri M M ,*jedhjeve$ re0erendumeve dhe akteve tjera juridike e politike O2JEKT ' PA)'SK KUSHTETUESE MU#) TK JE#K: Aktet li*jore$ aktet nMnli*jore$ aktet e pMr*jith hme normative tM parlamentit$ Aktet nMnli*jore tM %everi M$ dekretet$ urdhMre at$ udhM,imet$ rre*ulloret$ Aktet nMnli*jore tM pre identit$ dekretet$ urdhMre at$ rre*ulloret$ Aktet e pMr*jith hme tM or*aneve dhe a*jencioneve ek,ekutive$ Aktet e pMr*jith hme tM pu htetit lokal$ tatutet$ rre*ulloret$ etj$ Shkeljet dhe mo re pektimi ku htetutM n*a ,&rtaret e lartM$ he0i i htetit$ anMtarMt e parlamentit nM procedurat e revokimit dhe ,&rtarMve tM tjerM htetMror$ 7lerM imi i ku htetutM hmMri M M proce it tM ,*jedhjeve$ ,*jedhje dhe hkarkimit tM pre identit n*a parlamenti$ re pektimi i procedurave ku htetue e$ vlerM imi i ku htetutM hmMri M M re0erendumeve dhe proce eve tjera tM rMndM i hme$ etj! -.A(E ESHTE )EK(ET' P(ES')E#5'A" S'PAS "E4J'S"A5'O#'T #E .U-' #E KOSO7E/ O.(O SHEM2UJ PE( KETE! ; )EK(ET' KSHTK njM dokument apo hkre M tM cilMn kr&etari i njM hteti e lM hon pMr %Mllime tM ndr& hme e %M duhet ,batuar n*a or*anet htetMrore! P h! Amni timi i te denuarve$ emrimi i *j&kate ve$ prokuroreve$ amb adoreve etj! Te *jitha keto behen me dekret! KOMPETE#5AT E KU7E#)'T: A8B miraton li*je$ re,oluta dhe akte tM tjera tM pMr*jith hmeJ A<B vendo tM ndr& hojM Ku htetutMn me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij$ pMr0 hirM d& tM tretat A<P=B e tM *jithM deputetMve %M mbajnM vendet e re,ervuara dhe tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovMJ A=B hpall re0erendum$ nM pajtim me li*jinJ AIB rati0ikon traktatet ndMrkombMtareJ AGB miraton 2uChetin e (epublikM M Ko ovM JAFB ,*jedh dhe hkarkon Kr&etarin dhe nMnkr&etarMt e KuvenditJ A?B ,*jedh dhe mund tM hkarkojM Pre identin e (epublikM M Ko ovM nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A9B ,*jedh -everinM dhe hpreh mo be imin ndaj ajJ A:B mbikM%&r punMn e -everi M dhe tM in titucioneve tM tjera publike$ tM cilat$ nM ba,M tM Ku htetutM dhe li*jeve$ i raportojnM KuvenditJ A8LB ,*jedh anMtarMt e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM dhe tM KM hillit Prokurorial tM Ko ovM $ nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A88B propo,on *j&%tarMt e 4j&katM Ku htetue eJA8<B mbikM%&r politikMn e ja htme dhe tM i*uri MJ A8=B jep pMl%imin pMr dekretin e Pre identit mbi hpalljen e 4jendje M Ja htM,akon hmeJ i dhe A8IB vendo pMr QM htjet me intere tM pMr*jith hMm$ tM pMrcaktuara me li*j! S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES KUSH KA AUTO('TET TE #E#SHK(UAJ T(AKTATE )HE KO#7E#TA #)E(KOMTA(E/ Pre identi dhe Kr&emini tri! S'PAS )'SPO3'TA7 TE KUSHTETUTES SE KOSO7ES A JA# E#)E #E .U-' MA((7ESHJET E U#M'K;UT TE #E#SHK(UA(A #E EME( TE KOSO7ES/ PO$deri a te ,avende ohen me marrve hje te reja! 5'"' ESHTE '#ST'TU5'O#' ME ' "A(TE #E (EPU2"'KE# E KOSO7ES S'PAS KUSHTETUTES/ Parlamenti KUSH E SHP(E#)A# PA("AME#T'# E KOSO7ES/ Pre identi i republike $ pa mo be imit te %everi ! -KA KO#S')E(OHE# 2U('ME MATE('A"E )HE .O(MA"E TE SE )(EJTES/

AP(O7'M' ' KUSHTETUTA7 2EHET: aB perme re0erendumit$ bB perme parlamentit$ cB perme a amble e ku htetutvene e! Propo,im pMr tSi h&rM ndr& himit tM Ku htetutM mund tM para%e in Kr&etari i (epublikM $ -everia$ M paku =L deputetM o e 8GL!LLL hteta ! (A5A 4JE(MA#E KO#S')E(OHET SUPE('O(E #)AJ TE TJE(E7E )HE KJO 'SHTE E 4A(A#TUA( ME: "i*jin themelor te ku htetute e 7aimar;it DE""S;'$ '("A)A E 7E('UT$ SKO5'A )HE A#4"'A PE(2EJ#E: #je 0ederat me I nje i 5'"' AMA#)AME#T ' KUSHTETUTES AME('KA#E #)A"O' SK""A7E('# PE(4J'THMO#E: Amandamenti i 8= para*ra0i 8! KO.E)E(ATA E 37'5(KS PK(2EHET P(EJ: <F kantoneve prej tM cilMve = %uhen edhe i *j& Mm kantone! Secili kanton e ka ku htetutMn e vet$ %everinM$ parlamentin$ *j&katat dhe li*jet e veta$ edhe p e ato duhet nat&ri ht tM jenM tM pajtue hme me ato tM Kon0ederatM ! Kantonet *M,ojnM njM autonomi tM madhe admini trative dhe lirinM e vendim; marrje ! Ata kanM kontroll tM pavarur mbi i temet e t&re tM ar imit dhe hMrbimeve ociale$ dhe ecili ka 0orcMn e aj policore! Odo kanton *jitha htu pMrcakton nivelin e vet tM tak ave! -E7E('A E 37'5((ES: Politika e 3vicrM ,hvillohet nM kuadrin e njM i temi humMpartiak i republik 0ederale demokratike$ ku KKSH'""' .E)E(A" ' 37'5(KS KSHTK K(EU ' -E7E('SK! Pu hteti ek,ekutiv u htrohet n*a %everia dhe admini trata 0ederale dhe nuk M htM pMr%endruar nM ndonjM per on! .u%ia le*ji lative 0ederale M htM dhMnM nM %everi dhe d& dhomat e A amble M .ederale tM 3vicrM ! 4j&%M ori M htM i pavarur n*a ek,ekutivi dhe le*ji latura! PMr Qdo ndr& him nM ku htetutM$ njM re0erendum M htM i det&rue hMm$ pMr Qdo ndr& him nM li*j$ njM re0erendum mund tM kMrkohet! -everia e 3vicrM me i temin e %everi je politike daton %M n*a viti 89I9 me themelimin e ku htetute dhe htetit modern! Kon0ederata e 3vicrM %everi jMn e bMn nM = nivele politike$ -everia .ederale$ Kantonet dhe Komunat A#TA(ET E 4J6KATES KUSHTETUSE #E KOSO7E ' EM(O#: Pre identi i Ko ovM $ me propo,imin e Kuvendit$ pMr njM mandat nMntMvjeQar$ pa mundM i va,hdimi! KUSHTETUTA E 4JE(MA#'SE ME <= Maj 8:I: e njohur i li*ji themelor behet ku htetuta e *jermani M me = tetor 8::L *jatM riba hkimit tM 4jermani M dhe kjo mirret ,&rtari ht i dita kombMtare e htetit Adita e pavar i MB! KA#5E"A('# 4JE(MA# e propo,on partia e cila 0iton mM M humti vota *jatM ,*jedhjeve dhe pa taj kancelari ka tM drejtM tM ,*jedh vetM mini trat! Kancelari ka autoritetin mM tM lartM politik! KA#5E"A(' 4JE(MA# KA .U-'#E T' P(OPO3OJE P(ES')E#T'T TE EM(OJE )HE SHKA(KO' M'#'ST(A#T E KA2'#ET'T -E7E('TA(! Pa kon ultuar parlametin 0are! H'STO('KU ' KUSHTETUTES #E SH2A: Ku htetuta e SH2A;ve u miratuar n*a Kuvendi Ku htetutVdhVnV nV .iladel0i$ mV 8? htator 8?9?! H&ri nV 0u%i nV %er hor tV viti 8?99$ pa rati0ikimit tV htetit tV nVntV Ad& tV tretat e njV ive 0ederaleB! Me ku htetutV V htV ,batuar i temi republikan i ba,uar nV ndarjen e pu htetit! .USHA E "E4J'S"AT'7'T USHT(OHET #4A: Kon*re i i cili pVrbVhet n*a Senati dhe Dhoma e Prfaqsuesve! SE#AT': Senati pVrbVhet n*a d& enatorV pVr Qdo htet AtM *jitha htetet kanM pMr0a%M im tM njejtMB! SenatorMt ,*jidhen pMrmM ,*jedhjeve tM drejtpMrdrejta dhe Mandati i t&re M htM F vite! )HOMA E PE(.A-ESUES7E: )homa e pVr0a%V ue ve pVrbVhet n*a antarV %V ,*jidhen Qdo d& vjet n*a populli i hteteve tV veQanta! Mandati i pMr0a%M ue ve M htM < vite! EK3EKUT'7': U htrohet n*a Pre identi$ cili njVkohV i ht V htV edhe he0 i htetit! 3*jidhet pVr njV mandat I vjecar n*a elektorMt! #umri i elektorMve M htM G=9$ nevojiten <?L vota pMr tu ,*jedhur! #uk i jep pVr*je*jV i le*ji lativit$ por elektoratit! 4J6-SO(' #E SH2A: 8! Pu hteti *j&%M orM u htrohet n*a 4j&kata Supreme$ <! 2Mn interpretimin e li*jeve dhe tM Ku htetutM $ =! 2Mn mbrojten e Ku htetutM $ I! 4j&%tarMt 0ederal i emMron Pre identi me pMl%imin e Senatit!

AMA#)AME#TET: JanV htojca plotV ue e %V i janV bVrV ku htetutV $ mirVpo nuk e kanV ndr& huar pVrmbajtjen thelbV ore tV ku htetutV ! Ku htetuta e SH2A;ve pVrmban <? amandamente! Mund tV propo,ohen n*a d& tV tretat e cdo dhome tV Kon*re it o e n*a njV Kuvend kombVtar %V mund ta thVrra V Kon*re i! 8L amandamentet e para pVrbVhen n*a di po,itat e >"i*jit mbi tV drejtatW$ i *aranci e tV drejtave themelore %&tetare! A8?:8B! Amandamenti i 8I pVrbVn ba,Vn e tV drejtave individuale tV amerikanVve! #)(6SH'M' ' KUSHTETUTXS #E SH2A: Ku htetuta kon iderohet i kushtetut e fort$ ndVr a pVr ndonjV ndr& him eventual tV ku htetutV nevojtet pVl%imi i tri tV katVrtave tV hteteve! AT('2UTET E KUSHTETUTXS SX SH2A;7E: Ku htetuta nV Shtetet e 2a hkuara para%et aktin mV tV lartV juridik dhe %V n*a miratimi 0ormali ht ka mbetur e pandr& huar! Kon iderohet i: ku htetuta e parV moderne e hkruar nV botV$ ku htetuta e parV 0ederative$ ku htetuta mV e hkurtVr nV botV! 5'"AT JA#E HAPAT E 3AKO#SHEM PA(A SE #JE AMA#)AME#T KUSHTETUES 2EHET PJESE E KUSHTETUTES #E SH2A/ Ato mund tM propo,ohen n*a <P=e Qdo dhome tM Kon*re it o e n*a njM kuvend kombMtar %M mund tM thMrra M Kon*re i! #jM amendament bMhet pje M e Ku htetutM pa i tM jetM rati0ikuar n*a le*ji laturat e Y tM hteteve o e n*a kuvendet po nM =PI e hteteve! Kon*re i vendo 0ormMn e rati0ikimit %M duhet pMrdorur dhe cakton kohMn *jatM M cilM htetet duhet tM h*&rtojnM Qdo amendament! P(ES')E#T' ' SH2A;7E 34JE)HET #ESE: .iton votat e humice e hteteve te SH2A;ve!

)E4A EK3EKUT'7E E -E7E('SK KOM2KTA(E PK(.A-KSOHET ,akoni ht n*a Pre identi$ )E4A "E4J'S"AT'7E n*a Kon*re i$ ndMr a )E4A JU(')'KE n*a 4j&kata e "artM! KOMPETE#5AT .E)E(AT'7E TK (E#)'TU(A #K KUSHTETUTK PK(.SH'J#K tM drejtMn pMr tM mbledhur tak at$ pMr tM hpallur lu0tM dhe pMr tM kontrolluar tre*tinM! 4J6KATA E "A(TK KA PUSHTET TK P(E(K #K SHPJE4'M'# E KUSHTETUTKS! Ajo mund tM h0u%i,ojM Q0arMdolloj li*ji$ 0ederativ$ htetMror apo lokal$ %M bie nM kundMr htim me ndonjM pje M tM Ku htetutM ! 4J6KATA E "A(TE #E SH2A ka pu htet tM prerM nM hpje*imin e kuptimit tM Ku htetutM pMr Q0arMdo ra ti tM veQantM! Ajo ka tM drejtMn e rishikimit juridik$ d!m!th! ajo mund ta hpallM njM li*j i joku htetue ! S' KA -E#E STATUS' ' -ESHTJES ME POSHTE$ PA(A SE TE (AT'.'KOHEJ AMA#)AME#T' ' 8: ' KUSHTETUTES SE SH2S;7E #E 7'T'# 8:<L/ 4rate ne di a vende kane pa ur munde i te votojne #O(MAT E PA(A KUSHTETUSE JA#E PA(A-'TU(/ A#e (omen e vjeterB 5'"A ESHTE KUSHTETUTA E PA(E .E)E(AT'7E #E 2OTE/ AKu htetuta e SH2A;ve!B EME(T'M' E )(EJTA KUSHTETUSE #1JE(( 2A3E# )HE KUPT'M'# #4A: A.ilo,o0ija juridike +nat&rore dhe Kontrata Sho%erore! #UM(O T(' S'STEMET E KO#T(O""'T TE KUSHTETUTSHME('S SE "'4JE7E )HE AKTE7E TJE(A JU(')'KE: Or*ani i rre*ullt + le*ji lativ$ Or*ani pecial o e politik dhe 4j&katat e rre*ullta apo politike! 4J6KATA KUSHTETUSE S' M2(OJTESE E KUSHTETUTES PE( HE(E TE PA(E ESHTE PA(A-'TU( #E: AAu triB EM('M' E )(EJTA PU2"'KE: e hte me i vjeter e emrimi e drejta ku htetu e! Ku %endrone rende ia e ku htetute e .rance vitit 8?:= AMontanjarit B: (ende ia e ke aj Ku htetute %endron e me kete Ku htetute ,batohen per here te pare i temi republikan ne .rance! 4jitha htu per here te pare juridiki ht e ka parapare dhe hprehur konceptin dhe i temin e %everi je e kuvendit ne ba,e te teori e mbi unitetin e pu htetit duke e likuiduar %everin i barte e ek,ekutive! S'PAS TEO('SK JU(')'KE 4JE(MA#E$ KUSHTETUTA: Para%et aktin me te larte te nje vendi

S' U EMK(UA )HE #E 5'"'# 7'TE U AP(O7UA KUSHTETUTA E PA(E E SH'PE('SE/ Ku htetuta e Sh%iperi e u aprovua ne vitin 8:8I dhe u emerua i tatue or*anik! 5'"' ESHTE KUPT'M' MAT('A"'ST OSE SO5'O"O4J'KO;PO"'T'K ' SE )(EJTES KUSHTETUESE/ Kuptimi materiali t apo Sociolo*jiko;politik M htM kuptimi ipa tM cilit me tM drejtM ku htetue e nMnkuptojmM tM drejtMn ek,i tue e %M materiali,ohet nM jetMn e njM vendi$ e drejta po itive me tM *jitha raportet reale e 0ormale$ tM reali,uara e normative pavar i ht n*a 0akti e ato norma a janM tM kodi0ikuara nM njM document mM tM lartM apo jo! KUSHTETUTA E .(A#5ES E 7'T'T 8:G9 PE(5AKTO# -E7E('SJE# SHTET(O(E #E .O(ME KUSHTETUSE: Pre idenciale dhe *j& mepre idenciale! Kuptimi po,itiv + juridik i e drejte ku htetu e nenkuptone/ #ormat juridike me karakter te kodi0ikuar ne nje dukument te %uajtur ku htetute! #UM(O )'SA #4A .AKTO(ET -E PE(5AKTOJ#E )A""'M'# #E MES KUSHTETUTA7E TE .O(TA )HE 2UTA: MbM htetet nM kuptimin e ku htetutM nM elemente procedurale! Autor i aj i hte 1hejm 2raj i! .aktorMt %M ndikojnM %M njM ku htetutM tM jetM e 0ortM o e e butM jane: 8! O*rani i cili e miraton ku htetutMn apo ndr& himin e aj$ <! Procedura pMr ndr& himin o e miratimin e aj$ =! Shumica e votave pMr miratimin e ku htetutM apo ndr& himin e aj! ;Ku htetutat %M i miraton dhe i ndr& hon or*ani i po ac hMm apo i rre*ullt$ por i miraton ipa procedurM M po acme me humicM vota h kon iderohen KUSHTETUTA TK .O(TA! ;Ku htetutat %M i miraton or*ani i rre*ullt i cili nCjerr li*je apo ipa procedurM M nCjerrje M li*jeve kon iderohen KUSHTETUTA TK 2UTA! 2U('MET K(6ESO(E TE )(EJTES KUSHTETUESE #E SH2A$ KO#S')E(OHE#: Ku htetuta e vitit 8?9?J vendimet e 4j&kate Supreme te SH2A dhe *j&katave tjera 0ederative dhe nje ive 0ederale! #e SH2A$ burime te e drejte ku htetue e jane edhe di a li*je %e i ka nCjerr Kon*re i$ etj! KO#T(O""'M'# E KUSHTUTSHME('S #E SH2A E USHT(O#E: 4j&kata upreme -KA KSHTE METO)A )O4MAT'KE E STU)'M'T TE SE )(EJTES KUSHTETUSE: E htM metodM themelore dhe mM e vjetMr e tudimit e M drejtM ku htetue e i de*M e M drejtM ! #MpMrmjet aj pa %&rohet dhe ,bulohet pMrmbajtja e normave dhe rre*ullave juridike me tM cilat rre*ullohen raportet politike themelore dhe in titucionet politike nM njM vend! 5'"' EME(T'M PE()O(ET SOT ME SHUME #E 4JE(MA#': e drejta publike 89! Per e u miratuan 8L amandamentet e para ne ku htetuten e SH2A;ve me 8?:8/ U mitatuan ep e ku htetute ori*jinale i mun*onte nje li*j mbi te drejtat! -KA ESHTE METO)A AKS'O"O4J'KE E STU)'M'T TE SE )(EJTES KUSHTETUSE: 3bulon dhe pa %&ron pMrmbajtjen e vlerave juridike tM ank ionuara me normat dhe rre*ullat ku htetue e i dhe endMrtimi i t&re nM praktikM! 2U('MET .O(MA"E TE SE )(EJTES KUSHTETUSE JA#E: Aktet e hkruara juridike te nje vendi kane 0u%i me te larte e li*jet e rendomta ! -KA -UAJME 2U('ME .O(MA"E TE SE )(EJTES KUSHTETUSE/ JanM aktet e pMr*jith hme juridike tM 0ormM M hkruar tM cilat janM nM 0u%i dhe me tM cilat rre*ullohet materia ku htetue e! Ato mund tM jenM ek klu,ive Akur nM tMrM i e rre*ullojnM materien ku htetue eB dhe tM pMr,iera Akur pMrver materie ku htetue e rre*ullojnM edhe materie tjetMr juridike! -KA -UAJME 2U('ME MAT('A"E TE SE )(EJTES KUSHTETUESE/ JanM 0aktorM %M ku htM,ojnM dhe ndikojnM nM 0ormimin e normave ku htetue e dhe tM drejtM ku htetue e i de*M e M drejtM hkencore u para%it e pari ne .akulttin Juridik ne .erare te itali 8?:?!

5'"' S'STEM TE -E7E('SJES SHTET(O(E E PE(5AKTO#E KUSHTETUTA E 2E"4J'KES E 7'T'T 89=8/ (ende i a e ke aj ku htetute %endron ne ,batimin dhe re*ullimin e modelit optimal te monarki ku htetue e! Si monarki e ku0i,uar e mbe htetur ne i temin parlamentar kla ik! Ku ipa aj ' ter pu hteti del n*a populli! 5'"' KSHTK )A""'M' MES AMA#)AME#TE7E KUSHTETUSE )HE A#EKS'T KUSHTETUSE/ AME#)AME#T' KUSHTETUES M htM akt ku htetue %M para%itet nM ku htet e ek,i timit tM ku htetutave tM hkruara! Me tM bMhet plotM imi i ku htetutave tM hkruara! Me tM bMhet plotM imi i ku htetutM ek,i tue e o e ndr& himi dhe ,MvendM imi i normave tM caktuara tM aj$ nder a A#EKS' KUSHTETUES M htM htojcM e po ac hme e ku htetutM $ e cila M ba hku me tek tin normativ tM ku htetutM para%et njM tMrM i! #Cirret tok me ku htetutMn dhe nuk mund tM %Mnroj i akt i pavarur! 5'"A #4A KUSHTETUTAT 7'JUSE #UK PE(M2A#E KAP'TU"" TE 7E-A#T M2' "'('T )HE TE )(EJTAT E #JE('UT/ .rance E drejta ku htetu e i de*e po,itive;juridike ka: Ter in e rre*ullave mbi ba,at e i temit politik $ekonomik per 0unk ionimin e pu htetit lirte$ drejtat e njeriut etj! E )(EJTA KUSHTETUSE KA (K#)ES': Teorike$ edukative dhe peda*o*jike KUPT'M' MAT('A" ' KUSHTETUTES ME(( PE( 2A3E: #at&ra juridike te ku htetute ! #UM(O 2U('MET E TE )(EJTES KUSHTETUSE #E A#4"': 2urimet mM tM njohura prej t&re janM: 8!Ma*na 5harta "ibertatum 8<8G$ <!Peticioni mbi tM drejtat$ =!Habea 5orpu Act$ I!2illi Ali*jiB mbi tM drejtat 8F99$ G! Akti mbi themelimin AAct o0 SettlementB 8?LL! #UM(O 2U('MET MAT('A"E TE SE )(EJTES KUSHTETUSE: 2urimet materiale ndahen nM d& *rupe: aB doket ku htetue e$ konventat ku htetue e$ normat e pMr*jith hme tM M drejtM ndMrkombMtare$ praktika *j&% ore dhe 0aktet juridike dhe bB teoria juridike$ doktrinat politike$ pro*ramet e partive politike etj! -ka M hte amandamenti ku htetue / E htM akt ku htetue %M para%itet nM ku htet e ek,i timit tM ku htetutave tM hkruara! Me tM bMhet plotM imi i ku htetutave tM hkruara! Me tM bMhet plotM imi i ku htetutM ek,i tue e o e ndr& himi dhe ,MvendM imi i normave tM caktuara tM aj! P(EAM2U""A KA KA(AKTE(: ideor! P(AKT'KA 4J6-ESO(E )HE 3AKO#O(E ESHTE 2U('M K(6ESO( ' SE )(EJTES KUSHTETUSE #E: An*li PJESE K(6ESO( TE KUSHTETUTES JA#E: preambulla pje et normative dhe di po,itat kalimtare! THEKSO#' ME#6(AT E #1JE((JES )HE #)(6SH'M'T TE KUSHTETUTA7E : JA#E T( ' . O ( M A T K M'(AT'M'T TK KUSHTETUTKS$ TK 2A3UA(A #K SO7(A#'TET'# POPU""O(: Miratimi i drejtperdrejte n*a populli perme re0erendumitJ Miratimi n*a ana e or*anit AkuvendiB ku htetutvene J Miratimi n*a ana e or*anit te rendomte Ale*ji lativB per0a%e ue ! T(' .O(MAT E #)(6SH'M'T TK KUSHTETUTKS JA#E: #dr& himi me ane te re0erendumit ku htetutvene J #dr& himi n*a ana e kuvendit ku htetutvene J #*a ana e or*anit te rre*ullte le*ji lativ! THEKSO#' (E3E(7AT K(6ESO(E TE KUSHTETUESE TE 7AJMA('T: Perpo ,*jidhjeve demokratike$ kjo ku htetute ka permbajtur edhe di a ,*jidhje jo demokratike$ %e jane h0r&te,uar per ta rre,uar demokracin *jermane dhe ,hvillimin e diktature 0a hi te$ kjo i jep te drejte kuvendit %e te nCjerre di po,ita %e e autori,ojne he0in e htetit$ %e ne ra te te ja ht,akon hme te nCjerre dekretli*je ipa nevoje $ me te cilen mund te emeroj perkohe i ht kr&etar hteti edhe per onin %e nuk ka 0ituar humicen ne kuvend$ kjo i hte ne kunder htim me parimin e ke aj ku htetute ipa te cile ku htetuta e hte akti me i larte$ dekretli*ji i nen htrohet li*jit$ etj!

5'"AT 'SH'# )6 OESHTJET KO#TESTUSE ME (AST'# E M'(AT'M'T TE KUSHTETUTES SE .(A#5ES TE 7'T'T 8:G9/ )& ce hte konte tue e i hin e projektin e aj e ki h per*aditur %everia e jo parlamenti ic para hikohej me Ku htetuten e vitit 8:IF! MA4#A KA(TA "'2E(TATU# PA(A-ET AKA(TA E MA)HE E "'('7EB: Aktin e pare te hkruar per te drejtat e njeriut! KO#4(ES' AME('KA# PE(2EHET #4A )6 )HOMA/ )homa e per0a% u ve dhe Senati! 5'"' PA("AME#T KA PAS #E E7(OPE# JU4; "'#)O(E PE(2E(JE )6 )HOMSHE/ Parlamenti i .rance ka pa perberjen < dhome he n*a Kuvendi Kombetar dhe Senati! #4A TEMAT E P(OPO3UA(A SHK(UA#' #JE ESE TE SHKU(TE(/ Ku htetuta e SH2A;ve e vitit 8?9? ; kon iderohet i ku htetutM e parM e hkruar e njM hteti ba hkohor dhe njM hteti 0ederal! Ku hteuta M htM miratuar ne KonventMn ku htetutvMnM tM .iladel0i M 8?9?$ ku kanM marrM pje M pMr0a%M ue it e 8< n*a 8= htetet e pavar uara tM AmerikM 7eriore$ dhe ka h&rM nM 0u%i mM I %er hor 8?99! Prej vitit 8?:8$ koj ku htetutM M htM plotM uar me <F amandamente$ prej tM cilave <I janM nM 0u%i! #umri i njM ive 0ederale M htM htuar dhe tani ka GL njM i 0ederale + htete! (MndM ia M kM aj ku htetute pMrvec a aj %M e pMrmendMm$ %Mndron edhe nM 0aktin e miratimi i aj hMnon 0itoren e ku htetutave tM hkruara$ 0itoren e ide M e pu hteti nuk mundM tM jetM i paku0i,uar$ 0itoren e ide M M ovranitetit popullor dhe tM >kontratM ho%MroreWKu htetuta e SH2A +ve h%uhet pMr parimin e: parimin e 0ederali,mit dhe parimin e ndarje M pu htetit AKon*re i$ Pre identi dhe 4j&kataB! Me kMtM Ku htetutM M htM ,batuar i temi republikan i ba,uar nM parimin e ndarje M pu htetit nM 0ormMn e pa tMr$ Kon*re i A)homa pMr0a%M ue e dhe SenatiB$ Ek,ekutivi;Pre identi$ i temi pre idencial dhe 4j&kata Supreme; 0unk ioni i mbrojtje M ku htetut hmMri M! E )(EJTA KUSHTETUSE S' SHKE#5K: Ka permbajteje me te *jere e e drejta ku htetu e e de*e e e drejte ! SA A#TA(E E PE(2EJ#E 4J6KATE# SUP(EM TE SH2A;7E )HE 5'"' O(4A#E SHTET(O( 2E#E 34JE)HJE# E T6(E: : *j&kate $ ,*jedhjen e bene pre identi dhe e miraton enati! KUPT'M' MAT('A"'ST OSE SO5O"'4J'K + PO"'T'K ' SE )(EJTES KUSHTETUSE #E#KUPTO#E: #ormat juridike me karakter ku htetu pavar i ht e a jane te kodi0ikuar ne nje dukument te ve%ante o e jo! 5'"AT JA#E (APO(TET THEME"O(E PO"'T'KE -E JA#E O2JEKT STU)'M' ' SE )(EJTES KUSHTETUSE/ Objekt i e drejte jane raportet %e h&n ne proce in e endertimit te pu htetit hteteror me te cilin ra t keto raporte per0 hin ne tere ate %e e cakton ku htetuta e 2(SS! 5'"E# PJESE ESE#5'A"E TE KUSHTETUTES #UK E KA KUSHTETUTA E .(A#5ES E 7'T'T 8:G9: Te drejtat dhe lirit e njeriut! SA A#TA(E E PE(2EJ#E KESH'""'# KUSHTETUES TE .(A#5ES )HE 5'"' O(4A#E SHTET(O( 2EJ#E 34JE)HJE# E T6(E/ Ke hilli ku htetue perbehet prej : anetareve te cilet emerohen me mandant I vje%ar! #*a = anetar te Ke hillit i emeron Kr&etari i (epublike $ Kr&etari i Kuvendit Kombetar dhe kr&etari i Senatit! 5'"' S'STEM TE -E7E('SJES SHTETE(O(E E PE(5AKTO#E KUSHTETUTA E 2E"4J'KES E 7'T'T 89=8/ Si temin monarki ku htetue e parlamentare! 5'"' EME(T'M PE()O(ET SOT ME SHUME #E 4JE(MA#': E drejta hteterore! -KA KSHTE "'4J' KUSHTETUES: E htM akt ku htetue i cili para%itet nM ra t kur ek,i ton ku htetuta e hkruar i akt me tM cilin bMhen ndr& hime rrMnjM ore tM ku htetutM ek,i tue e poa htu nM mMn&rM ori*inere rre*ullohet materia ku htetue e dhe ka karakterin e aktit me tM lartM juridik tM vendit! AKTET "'4J'O(E S' 2U('ME TE SE )(EJTES KUSHTETUSE KA#E: Kane 0u%i me te dobte ne kraha im me burimet tjera 0ormale te e drejte ku htetu e KUSHTETUTA E 7'T'T 8:I< PE(5AKTO# '#)'# S' SHTET: .ederativ!

5'"' KSHTE )A""'M' MES KUSHTETUTA7E TE SHK(UA(A )HE JO TE SHK(UA(A )HE TEO('S M2' KUSHTETUTAT TE KO)'.'KUA(A )HE JO TE KO)'.'KUA(A: #ocioni i aj caktohet ipa d& kuptimeve$ nM atM 0ormal dhe nM atM material: aB Kuptimi 0ormal para%et aktin mM tM lartM juridik tM or*ani,imit tM pu htetit htetMror dhe or*aneve tM tij dhe bB Kuptimi material %M M htM akt juridik i cili pMrmban nM vete normat mM tM larta juridike! #K KUSHTETUTK# E KO)'.'KUA(: SiQ M htM edhe Ku htetuta e (epublikM M Ko ovM $ para%iten aktet e hkruara dhe tM pMrmbledhura nM parime themelore lidhur me rre*ullimin htetMror! KUSHTETUTA E PAKO)'.'KUA( para%et 0orma tM cilat nuk janM tM pMrmbledhura nM akte tM kompletuara$ pra parimet e aj janM tM hkapMrderdhura nMpMr humM akte tM tjera$ i bie 0jala Ku htetuta An*le,e %M pMrbMhet n*a d& pje M: nM atM tM kodi0ikuar dhe nM atM tM pakodi0ikuar! PJESA #O(MAT'7E E KUSHTETUTES PA(A-ET: Pje en kr&e ore e aj perkat i ht ku htetuten e caktuar ME "'4JE KUSHTETUS 2EHET: #dr& himet e vellim he te ku htetute P(OPO3USE PE( #)(6SH'M'# E KUSHTETUTES JA#E: #umri i caktuar i deputetve$ kr&etari$ %everia i dhe numri i caktuar i ,*jedh ve! S' MU#) TK PK(KU.'3O#' TK )(EJTE# KUSHTETUKSE: Termi e drejtM ku htetue e ka domethMnie tM d&0i htM! PMrdoret pMr tM hMnuar njM de*M tM veQantM tM i temit tM M drejtM po,itive tM njM vendi$ i tem norma h juridike %M kanM vlerM ku htetue e$ i dhe pMr tM hMnuar di iplinMn hkencore e cila merret me tudimin e endMrtimit tM normave$ pMrkatM i ht tM M drejtM ku htetue e po,itive nM praktikM! PE(AM2U"A KA KA(AKTE(: 'deor! KO#5EPT' ' SHTET'T "'4JO( KO#S'STO# #K: Sundimin e li*jit nM ho%Mri! "'('TK PO"'T'KE ' (E.E(OHE# K(6ES'SHT: Shteta ve! PK(KU.'3O#' TK )(EJTE# E 2A(A2A(TK TK 7OTES: E drejta vote e hte ku cdo %&tetar %e mbu h mo hen mbi 89 vje% ka drejt te dal te votoj! E )(EJTA PAS'7E E 7OTES #K#KUPTO#: TM drejten per tu ,*jedhur .E)A(ATA S' SHTET ' PK(2K( KSHTK: 2a hkM i e hteteve! -KA KSHTK KO#.E)E(ATA/ E hte 0orme e ba hkimit te hteteve te cilat krijohen ne ba,e te kontrate kon0ederative midi hteteve ovrane! (re*ullimin e reali,imit te intere ave te perba hketa ne leminje te caktuar! #e kete 0orme te ba hkimit te hteteve e ruajne ovranitetin e t&re! )E.EKTET E KUSHTETUTES SE 7AJMA('T/ Ka leju %e pre identi te ,*jidhet edhe pa humicen e votave dhe ket ra t e ka h0r&te,u hitleri dhe ka ardhur ne pu htet! MA#4ES'TE E KUSHTETUTES SE 7AJMA('T: Perpo ,*jidhjeve demokratike$ kjo ku htetute ka permbajtur edhe di a ,*jidhje jo demokratike$ %e jane h0r&te,uar per ta rre,uar demokracin *jermane dhe ,hvillimin e diktature 0a hi te$ kjo i jep te drejte kuvendit %e te nCjerre di po,ita %e e autori,ojne he0in e htetit$ %e ne ra te te ja ht,akon hme te nCjerre dekretli*je ipa nevoje $ me te cilen mund te emeroj perkohe i ht kr&etar hteti edhe per onin %e nuk ka 0ituar humicen ne kuvend$ kjo i hte ne kunder htim me parimin e ke aj ku htetute ipa te cile ku htetuta e hte akti me i larte$ dekretli*ji i nen htrohet li*jit$ etj! (E3E(7AT E KUSHTETUTES SE 7AJMA('T #eni I= i ku htetute ku parlamenti mund te kerekonte n*a pre identi %e ai te dekretoj per kr&mini ter nje per on edhe p e nuk e ki hte 0ituar humeicen ne parlament kjo ka ndodh ne ra te te ja ht,akon hme! Kte me e miri e ka h0r&t,uar Hitleri ku pa ardhje ne pu htet hpall diktaturen na,i te! (AST' SEJ)'U/ E hte %e pre identi ne at koh ka mbajtur d& po te edhe i pre ident edhe i kr&etar partie %e dmth! e kjo bie ne kunder htim me ku htetuten e e Ko ove !

ME#6(AT E M'(AT'M'T )HE #)(6SH'M'T TE KUSHTETUTES/ Men&rat e miratimit teku htetute : Perme re0erendumit $ Perme or*atin le*ji lativ dhe Kuvendit Ku htetutdhene ! )E.'#'5'O#' ' )(EJTES KUSHTETUESE S' )E4E E SE )(EJTES/ E drejta ku htetue e perdoret per te henuar nje de*e te ve%ant te i temit te e drejte po,itive te nje vendi$ i tem norma h juridike %e kan vlere e rende i ku htetue e$ i dhe per te henuar di iplinen hkencore e cila merret me tudimin e endertimin e normave! pMrkatM i ht tM M drejtM ku htetue e po,itive nM praktikM! 7K(EJTJET K(6ESO(E #)AJ (E3O"UTKS 8<II JA#K: 8!PMrmban 0ormulime tM pMr*jithM uara tM cilat nuk japin njM pMrku0i,im tM %artM pMr mandatin e U#M'K! <!(e,oluta pMrmban parimin kontradiktor pMr vendo jen e njM vetM%everi je ub tanciale tM Ko ovM brenda (. tM Ju*o llavi M! =!(e,oluta re0erohet tek MarrMve hja e (ambuje M! I!Merr pMr ba,M pa ojat e kri,M e jo burimin! G!(e,oluta nuk ka njM pMrcaktim kohor! F!(e,oluta nuk pMrcakton mekani,imin e ,*jedhje pMr0undimtare tM tatu it politikMtM Ko ovM ! ?!Autori,imet e *jMra tM PMr0a%M ue it pecial tM ekretarit tM pMr*jith hMm$ %M janM tM karakterit mbretMror ep e ai para%et autoritetin pMr0undimtar pMr humMQM htje! 9!Mo de0inimi i konceptit tM vetM%everi je ub tanciale! :!(e,oluta nuk ka bMrM pMrku0i,imin e %artM tM kompetencave nM me or*aneve tMU#M'K; ut dhe or*aneve vendore i nM nivelin lokal dhe %endror! 8L!#uk pMrmban di po,ita pMr lirimin e tM *jithM pen*jeve dhe bur*o urve lu0tM $ politikM dhe tM tjerM! 88!(e,oluta lejon njM numMr tM caktuar tM per onelit u htarake tM Serbi M AAnek i 8 pika F e (e,olutM 8<IIB! -)OKUSH -E AKU3OHET PE( 7EPE( PE#A"E 4E3O# TE )(EJTA M'#'MA"E S' #E 7'J'M/ aB -do per on ' n*arkuar me veper penale duhet te njo0tohet menjeher ne *juhen net e cilen e kupton!bBi aku,uari ka te drejt ta ,*jedh per0a%e u in e tij li*jor$o e te kerkoj ndihm li*jore pa pa*e !cB#e ve%anti ati duhet ti o0rohet ndihma e nje perkth&e i pa pa*e per kontaktet me admini traten!dB ' d& huari nuk duhet te det&rohet ta 0aj oj veten o e ta pranoj 0ajin ne a nje koh dhe a nje rrethan$eB%do per oni te pandehur duhet ti o0rohet ndihm praktike nepermjet nje mbrote i li*jor! -.A( ESHTE (O"' KUSHTETUES ' KESH'""'T 4J6-ESO( TE KOSO7ES S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES/ Ke hilli *j&%e or ' ko ove e hte or*an plote i ht ' pavarur ne kr&erjen e 0unk ioneve te tij me %ellim te i*urimit te nje i temi te pavarur$te drejt$ te %a hum$pro0e ional dhe te pa an hum te drejt i ne republiken e ko ove ! 5'"AT 'SH'# )E.EKTET AMA#4S'TB E (E3O"UTES 8<II/aB me hum e hte marr me pa ojat e kri,e e a me burimet e aj$bBka ank ionuar *jendjen e tatu %uo $cBnuk e ka njohur *jendjen e me par hme te hpallur me re0erendum! -.A( ESHTE U)HE3'M' A)M'#'ST(AT'7E/ Udhe,imi e hte akt juridik normative dhe nCjerret me %ellim te drejtimit$ke hillimit o e dhenie e in trukcioneve te ndr& hme lidhur me ,batimin e li*jit apo di po,itave tjera!Udhe,imi admini trative ka karakter det&rue porn e ma me te dobet e urdhere a apo rre*ullorja$ e*,i ton udhe,imi 0akultativ apo ' pa det&rue hum$udhe,imi nCirret n*a or*anet me te larta %e iu drejtohen or*aneve me te ulta! -.A( ESHTE )EK(ET' P(ES')E#5'A" S'PAS "E4J'S"A5'O#'T #E .U-' #E KOSO7E/ )ekreti e hte nje hkre apo document te cilen kr&etari ' htetit e le hon per %ellime te ndr& hme %e duhet ,batuar n*a or*anet htetrore p h! )ekreti per emrimin e amba adorve ne htet tjera etj! S'PAS 5'"ES .O(MU" )HE #E# 5'"AT KUSHTE MU#) TE SHKA(KOHE# #4A )ET6(A P(OKU(O(ET E (EP!SE KOSO7ES/ Prokuroret mund te hkarkohen vetem ne ra t e: aB hkaktojn veper penale$ bBne e bejn hkelje te rendit te det&re ,&rtare! #E 5'"AT (ASTE SHPA""ET 4JE#)JE E JASHT3AKO#SHME/ #e ra t nevoje per ma a emer*jente te mbrojtje $ne ra t rre,iku te brend hum ndaj rendit ku htetu dhe i*uri publike$ne ra t 0atke% ie nat&rore e cila prek teritorin e rep! e ko ove o e nje pje te tij! KU( 4J6KATA KUSHTETUESE KA TE )(EJT TE 2EJ KO#T(O""'# E P(OJEKT AMA#)AME#TE7E #E KS/ 4j&kata ku htetue e kontrollin e projekt;amandamenteve e ben ateher kur kr&etari ' kuvendit ' dor,on project;

amandamentet ne *j&katen ku htetue e per vler imin e li*j hmeri dhe ku htetut hmeri para miratimit te t&re ne kuvend! ME#6(A E M'(AT'M'T )HE #)(6SH'M'T TE KUSHTETUTES/ Ku htetuta mund te miratohet perm re0erendumit dhe or*anit le*ji lativ nder a Ku htetuta mund te ndr& hohet perm d& akteve ku htetue e : aB me li*je ku htetue e$ bB amandamente ku htetue e! -.A( S'STEM' TE O(4A#'3'M'T TE E43EKUT'7'T PE(5AKTO# KUSHTETUTA E (EPU2"'KES SE KOSO7ES/ Ko ova e hte & tem bice0a$ pa i ka kompetenca thuaj e te njejta edhe kr&emini tri edhe pre identi ' ka di a kompetenca vendim marr e: i rikthimi ' li*jeve$ emrimi ' *j&%tarve$nen hkrimi ' li*jeve e hum te tjera! PJESA H6(SE )HE KO#ST'TU'7E E )EK"A(ATES SE PA7A(S'S SE KOSO7ES/ Pje a h&r e$pa i %e ne h&rje te deklarate ria0irmohet de hira per inte*rime euroatlantike thek ohet e ko ova e hte nje ra t pecial %e del n*a hperberja jokon en uale e Ju*o llavi dhe nuk para%et pro edan per cilendo ituate tjeter! Pje a kon tituive; e deklarate permban elementet thelb ore te deklarimit te pavar i dhe percaktimit te vlerave kr&e ore te htetit te ri! (APO(T' ' KUSHTETUTES ME PAKO# E AHT'SA('T/ Per0undimi ht ne relacionin ne me te pako dhe ku htetute e hte me rend i 0akti e ku htetuta e rep! e ko ove e hte e hkruar e tera ne 0r&men e pako e Ahti arit duke iu nen htruar ne ma t e madhe a aj! #JE MA((7ESHJE E (AT'.'KUA( #)E(KOM2TA(E S'PAS KUSHTETUTES SE KOSO7ES: Ka eper i ndaj li*jit po jo ndaj ku htetute ! 5'"' SHTET KA KUSHTETUT TE 2UT/ Ku htetut e but ajo ku htetut e cila miratohet n*a or*ani ' cili nCjerr li*je te rendomta ipa procedure per nCjerrjen e li*jeve te rendomta! Si ku htetut e but A0lek ibileB kon iderohet ku htetuta e An*li ! MA4#A KA(TA "'2E(TATUM/ E ka ku0i,u pu htetin e monarkut dhe ' ka dhen te drejta kla ave tjera!

Pre identi ' republike e ko ove ,*jidhet n*a: Me pre,encen e <P= e te *jithe deputeteve ne perberjen e parlamentit 3*jidhet me pre,encen e humice e thje hte te deputeteve )rejteperdrejte n*a votu it A njera n*a keto Ku h e u htron pu htetin *j&%e or ne republiken e ko ove / aB *j&kata e akt bB *j&katat dhe prokuroria cB oda e avokateve$*j&katat$prokuroria 8=B "i*ji themelor i *jermani e ne vitin 8:I: 0illoj e aplikuari pa i: U aprovua n*a = 0u%ite aleate$parlamenti dhe <P= e landeve A8FBte *jermani e U aprovua n*a 0ranca$britaniae madhe dhe SH2A U aprovua n*a bunde ta*u 8IB Pre identi ' *jermani e ka 0unk ione kr&e i ht ceremoniale dhe ,*jedhet n*a: Te d& dhomat e parlamentit$ne pajtue hmeri 2unde ta*u 2unde trati Konventa 0ederale$ i in titucion ' krijuar vetem per ket %ellim e akt -doku h %e aku,ohet per veper penale *e,on te drejta minimale i ne vijim :/ 8!aB-do per on ' n*arkuar me veper penale duhet te njo0tohet menjeher ne *juhen net e cilen e kupton! bBi aku,uari ka te drejt ta ,*jedh per0a%e u in e tij li*jor$o e te kerkoj ndihm li*jore pa pa*e ! cB#e ve%anti ati duhet ti o0rohet ndihma e nje perkth&e i pa pa*e per kontaktet me admini traten!

dB ' d& huari nuk duhet te det&rohet ta 0aj oj veten o e ta pranoj 0ajin ne a nje koh dhe a nje rrethan$ eB%do per oni te pandehur duhet ti o0rohet ndihm praktike nepermjet nje mbrote i li*jor! <!-0ar e hte roli ku htetue ' ke hillit *j&%e or te Ko ove ipa ku htetute e ko ove / <!K hilli *j&%e or ' ko ove e hte or*an plote i ht ' pavarur ne kr&erjen e 0unk ioneve te tij me %ellim te i*urimit te nje i temi te pavarur$te drejt$ te %a hum$pro0e ional dhe te pa an hum te drejt i ne republiken e ko ove ! =!5ilat i hin de0ektet Aman* itB e re,olute 8<II/ =!aB me hum e hte marr me pa ojat e kri,e e a me burimet e aj$ bBka ank ionuar *jendjen e tatu %uo $ cBnuk e ka njohur *jendjen e me par hme te hpallur me re0erendum! I!-0ar e hte udhe,imi admini trative/ I!Udhe,imi e hte akt juridik normative dhe nCjerret me %ellim te drejtimit$ke hillimit o e dhenie e in trukcioneve te ndr& hme lidhur me ,batimin e li*jit apo di po,itave tjera!Udhe,imi admini trative ka karakter det&rue porn e ma me te dobet e urdhere a apo rre*ullorja$ e*,i ton udhe,imi 0akultativ apo ' pa det&rue hum$udhe,imi nCirret n*a or*anet me te larta %e iu drejtohen or*aneve me te ulta! G!-0ar e hte dekreti pre idencial ipa le*ji lacionit ne 0u%i ne Ko ove/ G!)ekreti e hte nje hkre apo document te cilen kr&etari ' htetit e le hon per %ellime te ndr& hme %e duhet ,batuar n*a or*anet htetrore p h! )ekreti per emrimin e amba adorve ne htet tjera etj! F!Sipa cile 0ormul dhe nen cilat ku hte mund te hkarkohen n*a det&ra prokuroret e rep! e ko ove / F!Prokuroret mund te hkarkohen vetem ne ra t e : aB hkaktojn veper penale$ bBne e bejn hkelje te rendit te det&re ,&rtare! ?!Procedura per hpalljen e *jendje e ja ht,akon hme ne vend / ?!Ku htetuta percakton e *jendjen e ja ht,akon hme e hpall pre identi ' repu! Se ko ove pa kon ulltimit me kr&emini trin e rep! e ko ove !Pa hpallje te ke aj *jendje pre identi nCjerr menjher nje dekret ku percakton *jendjen e rre,ik hmeri dhe ku0i,imet e caktuara *jat kohe a ,*jat *jendja e ja ht,akon hme!2renda I9 ore h kuvendi ' rep! e ko ove duhet te jap pel%imin per ket dekret me humic vota h te deputetve te prani hum ne e nuk jepet pel%imi dekreti nuk ka 0orc dhe e0ekt! 9!#e cilat ra te hpallet *jendje e ja ht,akon hme / 9!#e ra t nevoje per ma a emer*jente te mbrojtje $ne ra t rre,iku te brend hum ndaj rendit ku htetu dhe i*uri publike$ne ra t 0atke% ie nat&rore e cila prek teritorin e rep! e ko ove o e nje pje te tij! http:PPZZZ!0acebook!comP0akultetijuridikde*a*jilan 9!5ilat jan 0a,at e hpallje e *jendje e ja ht,akon hme Aa0atetB e e / 9!4jendja e ja ht,akon hme ne rep! e ko ove ,*jat po a% a ,*jat edhe rre,iku ' caktuar %e ka re,ultuar me ket *jendje por jo me hum e FL dit$a0ati prej FL ditve e hte a0at 0ik ' percaktuar me ku htetut per te cilin nuk ka nevoj me u votu ne kuvend!#e ra t nevoje ku htetuta le hap ir %e *jendja e ja ht,akon hme mund te ,*ja ne nje periudh prej =L;:L dite ne ra t e pre ideti kon ideron %e rre,iku per vend e hte ' ja ht,akon hum! 4jendja e ja ht,akon hme mund te ,*ja edhe 8GL dit$por koh,*jatja prej 8GL ditve duhet te votohet ne kuvend me <P= e votave! :!Ma*na karta libertatum/ :!E ka ku0i,u pu htetin e monarkut dhe ' ka dhen te drejta kla ave tjera! 8L!)e0ektet e ku htetute e vajmarit / 8L! Ka leju %e pre identi te ,*jidhet edhe pa humicen e votave dhe ket ra t e ka h0r&te,u hitleri dhe ka ardhur ne pu htet! 88! Kur *j&kata ku htetue e ka te drejt te bej kontrollin e projekt amandamenteve ne KS/ 88!4j&kata ku htetue e kontrollin e projekt;amandamenteve e ben ateher kur kr&etari ' kuvendit ' dor,on project; amandamentet ne *j&katen ku htetue e per vler imin e li*j hmeri dhe ku htetut hmeri para miratimit te t&re ne kuvend!

8<!5ili htet ka ku htetut te but / 8<!Ku htetut e but ajo ku htetut e cila miratohet n*a or*ani ' cili nCjerr li*je te rendomta ipa procedure per nCjerrjen e li*jeve te rendomta! Si ku htetut e but A0lek ibileB kon iderohet ku htetuta e An*li ! 8=!Kur pre identi ka te drejt ten i iniciativen le*ji lative ne KS / 8=!#i men per te propo,uar li*je mund tam err pre identi ' rep! e ko ove ne 0u hveprimin e tij$%everia$deputetet e kuvendit o e me e paku 8L!LLL %&tetar$ ipa men&re e percaktuar me li*j! "i*ji ' miratuar ne kuvend nen hkruhet n*a kr&etari ' kuvendit dhe hpall pre identi ' ko ove pa i te ket nen hkruar 2renda 9 diteve$ pa i te ket marr li*jin! #e e pre identi ' ko ove 2renda 9 diteve pa marrje e li*jit nuk ka mar a nje vendim per hpalljen apo kthimin e tij$ateher li*ji kon iderohet ' hpallur pa nen hkrimin e tij dhe publikohet ne *a,eten ,&rtare! "i*ji h&n ne 0u%i 8G dit pa publikimit ne *a,eten ,&rtare$perve% ne e me li*j nuk percaktohet ndr& he! http:PPZZZ!0acebook!comP0akultetijuridikde*a*jilan 8I!Men&ra e miratimit dhe ndr& himit te ku htetute / 8I!ku htetuta mund te miratohet perm re0erendumit dhe or*anit le*ji lativ dhe n*a kuvendi ku htetutdhene der a Ku htetuta mund te ndr& hohet perm d& akteve ku htetue e : aB me li*je ku htetue e $ bB amandamente ku htetue e! 8G!5ili htet ka hartu ku htetuten me marrve hje nderkombtare / 8G!-ipro! 8F!4j&kata ku htetue e kur u hartu per her te par / 8F!#e vitin 8:?<! 8?!#e parlamentin e ko ove a ka vende te re,ervuara dhe te *arantuara / 8?!Po ka keto vende ' perka in pakicave ne kuvend! 89!-0ar i temi te or*ani,imit te e*,ekutivit percakton ku htetuta e rep e ko ove / 89!Ko ova e hte & tem bice0a$ pa i ka kompetenca thuaj e te njejta edhe kr&emini tri edhe pre identi ' ka di a kompetenca vendim marr e: i rikthimi ' li*jeve$ emrimi ' *j&%tarve$nen hkrimi ' li*jeve e hum te tjera! 8:!(a ti Sejdiu / 8:! <L!Karakteri tikat e ku htetute e SH2A;ve / <L!E hte ku htetuta e par e hkruar$e hte ku htetut e hkurt$ku htetuta e par 0ederative etj! http:PPZZZ!0acebook!comP0akultetijuridikde*a*jilan <8!Pje a h&r e dhe kon tituive e deklarate e pavar i e ko ove / <8!Pje a h&r e$pa i %e ne h&rje te deklarate ria0irmohet de hira per inte*rime euroatlantike thek ohet e ko ova e hte nje ra t pecial %e del n*a hperberja jokon en uale e ju*o llavi dhe nuk para%et pro edan per cilendo ituate tjeter! Pje a kon tituive; e deklarate permban elementet thelb ore te deklarimit te pavar i dhe percaktimit te vlerave kr&e ore te htetit te ri! <=!(aporti ' ku htetute me pakon e Ahti arit / <=!Per0undimi ht ne relacionin ne me te pako dhe ku htetute e hte me rend i 0akti e ku htetuta e rep! e ko ove e hte e hkruar e tera ne 0r&men e pako e Ahti arit duke iu nen htruar ne ma t e madhe a aj! <I!Po,ita e ko ove ne ba, te ku htetute e vitit 8:?I / <I!Ko ova me di po,itat e ke aj ku htetue e u percaktua i nje i autonome politike territoriale dhe i element kon tituiv ' 0ederali,mit!Po,ita ku htetue e juridike e ko ove ipa ku htetute e i h (S.J; e e vitit 8:?I ne hum 0era i hte e n*ja hme me po,iten e republikave ociali te! Ku htetuta e (S.J; e e vitit 8:?I ikur e edhe ku htetuta e KSA te ko ove te vitit 8:?I percaktojn Ko oven : aBnje i te mvete i hme politike territoriale$ bBelement kon tituiv te 0ederali,mit ju*o llav! <G!Ko ova i nje i e mvet i hme territoriale / <G!Sipa ku htetute e i h (S.J; e te vitit 8:?I ko ova ka pa ur ku0ijt e vet territorial %e kan pa ur cil in e ku0ive htetror!Si ' till k& teritor e hte ' pa nda hum dhe nuk mund te jet object ' kur0ar ndarje h dhe coptime h territoriale!Per

ndr& himin e ku0ive ka mundur te vendo vetem te ko ove ka mundur te vendo vetem populli dhe or*anet le*jitime te ko ove ! <F!Ko ova i element kon tituiv ' 0ederali,mit ju*o llav / <F!Sipa ,*jedhjeve te ku htetute e (S.J te vitit 8:?I dhe ku htetute te KSA te te njejtit vit$ ko ova i hte ubject dhe element kon tituiv ' 0ederali,mit ju*o llav me te drejta te n*ja hme me nje it e tjera 0ederale!Parimet ku htetue e te cilat percaktonin ko oven i element kon tituiv te 0ederali,mit ju*o llav ba,ohen ne : Per0a%e imin e aj net e *jitha or*anet dhe in titucioneve 0ederative$ pje marrjen e aj ne reali,imin e 0unk ioneve le*ji lative dhe 0unk ioneve te tjera ne nivel te 0ederate ! Etj! <?!E drejta e rikthimit te li*jit ne parlament behet n*a pre identibrenda a0atit prej : aB Fditve n*a data e dor,imit te tij ne pre idenc bB 9 ditve ;;;A SAKTB;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; cB8G ditve ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; http:PPZZZ!0acebook!comP0akultetijuridikde*a*jilan <9!5ilat n*a htetet ne vijim nji0et miratoj ku htetuten perm re0erendumit : aBAn*lia bB4jermania cB.ranca A aktB dBAu tria <:!5ilat n*a htetet ne vijim nji0et per ku htetut te 0ort : aB An*lia bBSh2A A aktB cB',raeli =L!Emrimi 0ille tar ' *j&%tarve ipa ku htetute aB< vje%ar bB= vje%ar A aktB cB G vje%ar e ko ove behet per nje mandate:

=8!Kompetent per tran 0erimin e *j&%tarve ipa ku htetute aBPre identi bBk hilli *j&%e or A aktB cBk hilli prokurorial

e ko ove e hte :

=<! 5ili or*an ku htetu ne ko ov e hte competent per rati0ikimin e marrve hjeve nderkombtare per tran port nderkombtar rru*or dhe te mallrave : aBKuvendi bBpre identi A aktB cBkr&emini tri dB a njeri ==!#je marrve hje e rati0ikuar nderkombtare ipa ku htetute aBka eper i ndaj ku htetute bB ka eper i ndaj li*jit po jo ndaj ku htetute A aktB cBka eper i ndaj akteve nenli*jore e ko ove :

8!4j&katat e rre*ullta ne rep! e Ko ove : aB jan ku htetut hmeri ht te det&ruara ti permbahen praktike *j&% ore te *j&kate njeriut e akt bB #uk jan ku htetut hmeri ht te det&ruara cB Jan pje eri ht te det&ruara

evropjane per te drejtat e

KUSHTETUTA E (! KOSO7ES U 5E(T'.'KUA #4A P5# ME < P('"" <LL9$ KU(SE U M'(ATUA #E KU7E#)'# E KOSO7ES ME : P('"" <LL9 )HE H6(' #E .U-' ME 8G -E(SHO( <LL9!

5'"AT JA#E T(' M'S'O#ET E KUSHTETUTES SE KOSO7ES/ ;Mi ionin hi trik te themelimit te htetit Sovran dhe te pavarur te ko ove $ ;Mi ionin e promovimit te vlerave ten je hteti demokratik te ba,uar ne nje demokraci ku htetue e0unk ionale dhe ;Mi ioni per percaktimin e %arte te ko ove per tu rre htuar ne a*jenden e inte*rimeve euroatlanike! 5'"' ESHTE (O"' ' KUSHTETUTES#E P(O5ESET E SHTETK('J'M'T )HE (E.O(MES PO"'T'KE TE SHTET'T/ #je rol hi torik kane te a htu%uajturat ku htetuta kon tituive o e themelue e! Me keto ku htetuta krijohen htete te reja dhe ato reali,ojne lirine dhe pavar ine duke implementuar vetvendo jen e popullit! KUSHETUTA SHTET K('JUESE M'(ATOHE# #4A: Ana e popullit me re0erendum$ duke %ene nje akt le*jitim e demokratik i percaktimeve politike dhe hprehje a piratave a0at*jata per ,hvillimin e tije! e

5'"AT JA#E T'PA(ET E KUSHTETUSTES SE (! KOSO7ES TE 5'"AT E )A""OJ#E ATE #4A KUSHTETUTAT TJE(A/ ;Karakteri i aj kon tituiv$ perkate i ht themelue i htetit$ ;Karaktri i aj %&tetar dhe mbrojtja peciale e te drejtave te komuniteteve pakice ; di kriminimi po,itiv dhe Ku0i,imet nderkombetare %e lidhen me parimet e percaktuara ne pakon e Ahti arit! 5'"AT JA#E PA('MET E KUSHTETUTES SE (! KOSO7ES/ + Parimi i upermaci e e ku htetute $ ;Parimi i undimit te li*jit$ ;Parimi i enumeracionit tak ativ te juridik ionit ku htetue $ ;Parimi i demokraci e ku htetue e dhe parlamentare$ ;Parimi i ndarje dhe kontrollit te pu hteteve$ ;Parimi i di kriminimit po,itiv$ ;Parimi i ri hikimit *j&%e or te le*ji lacionit$ ;Parimi i pre,umpcionit ab olut te liri e e %&tetarit dhe hteta it$ ;Parimi i pavar i e e *j&% orit! -KA ESHTE '#TE(P(ET'M' ' KUSHTETUTES/ 'nterpretimi i ku htetute e hte nje proce juridiko politik i percaktimit te domethenie e norme ku htetue e! A(S6ET K(6ESO(E -E KE(KOJ#E '#TE(P(ET'M'# KUSHTETUES TE )'SPO3'TA7E KUSHTETUESE JA#E: 8! Ek,i timi i vakumit ku htetue $ <! Para%itj e kri,ave ku htetue e$ =! norma ku htetue e jo e plote$ I! #orma ku htetue e jo konci,e$ G! #orma ku htetue e me d& kuptim i! KUSH E 2E#E '#TE(P(ET'M'# E KUSHTETUTES/ 8!Or*ani cili ka bere miratimin e ku htetute + ku htetutedhene i$ <!Komi ioni ku htetue %e ka hartuar ku htetuten$ =!Komi ioni parlamentare per %e htje ku htetue e$ I!4j&kata ku htetue e o e 4j&kata upreme$ etj! P h! 4j&kata ku htetue e ne 2ull*ari bene interpretimin te det&rue hem te ku htetute ! EPE(S'A E KUSHTETUTES: 8! Ku htetuta e hte akti me i larte juridik i ko ove $ li*jet dhe dhe aktet tjera juridike duhet te jene ne pajtim me kete ku htetute$ <! Pu hteti %everi e buron n*a ku htetuta$ =! (! e Ko ove re pekton te drejten nderkombetare$ I! Secili per on dhe or*an ne (! e Ko ove u nen htrohet di po,itave te ku htetute ! #E#' ' KUSHTETUTES: Para%et nje norme te plote ku htetue e %e rre*ullon tere i hte nje in titucion ku htetue ! Preambula + parah&rja e ku htetute e (! Ko ove e hte tipike per tek tet ku htetue e dhe hpe h adhe ato li*jore! #e preambule thek ohet vendo meria per ndertimin e ko ove i vend i lire$ demokratik dhe pa%edha he $ atdhe i te *jithe %&tetareve te vete$ perku htimi per krijimin e htetit te %&tetareve te barabarte %e do te *arantoj te drejtat dhe lirite e %&tetare dhe bara,ine e t&re para li*jit! 5ilat jane di po,itat themelore te ku htetute ;Perku0i,imi i htetit$ ;5aktimi i i temit %everi e $ ;Sovranitethi dhe inte*riteti teritorial$ ;Simbolet dhe henjat tjera identi0ikue e! e ko ove /

Sa kate*ori te parimeve themelore ka ku htetuta e ko ove dhe cilat jane ato/ Ka A<8B %e htje te caktuara$ ato jane: Perku0i,imi i htetit$ ovranitteti$ bara,ia para li*jit$ 0orma e %everi je dhe ndarja e pu htetit$ imbolet$ vlerat$ raporti i htetit me 0ene$ tra he*imia 0etare dhe kulturore$ ekonomia$ valuta$ pu hteti lokal$ kr&e%&teti$ htete ia$ hteta it ja hte vendit$ eper ia e ku htetute $ mareve hjet nderkombetare$ rati0ikimi i marve hjeve nderkombetare$ ,batimi i e drejte nderkombetare$ bartja e ovranitetit! Peku0i,imi ku htetue i (! e Ko ove / Sipa ku htetute e ko ove $ (! e Ko ove perku0i,ohet i htet i pavarur$ ovran$ demokratik$ unik dhe i panda hem! Ko ova e hte htet %&tetare$ perkate i ht htet i hteta eve te vete! 5ilat jane AGB atributet ku htetue e te htetit tone/ Pavar ia i tatu ku htetue $ Sovraniteti i htetit$ Shteti demokrtaik$ Shteti unitare$ Panda hmeria e htetit! Perku0i,imi i ovranitetit/ Sovraniteti i popullit para%et nje n*a parimet themelore te %do i temi ku htetue dhe hteti demokratik! Sovraniteti percaktohet i nje n*a ht&llat ku htetue e te ndertimit dhe te 0unk ionimit te htetit! #ormat e para ku htetu e jane para%itura #e (omen e vjeter 5ila e hte ku htetuta e pare 0ederative ne bote Ku htetuta e SH2A;ve!e #umro tri i temet e kontrollit te ku htetut hmeri n*a ana e or*anit le*ji lativ$ n*a ana e or*anit ku htetutdhene o e politik$ dhe n*a ana e *j&katave e li*jeve dhe akteve tjera juridike:

4j&kata ku htetu e i mbrojt e e ku htetute per here te pare e hte para%itur ne : Au tri Emrimi e drejta publike: Me i vjeter e emrimi e drejta ku htetu e Ku %endrone rende ia e ku htetute e .rance vitit 8?:= AMontanjarit B Per here te pare ne 0ranc ,batohet i temi republikan Si u emMrua dhe ne cilin vite u aprovua ku htetuta e pare e Shiperi e U emerua Statuti themeltar ' mbreteri h%iptare viti 8:<9 5ili e hte kuptimi matriali t o e ociolo*jiko;politik i e drejte ku htetu e Me te drejt ku hteue kuptojm te drejten ek,i tue e ecila materiali,ohet ne jeten e nje vendi e drejta o,itive me te *jitha raportet 0ormale a reale pa marre para & h e ajane te kodi0ikuara ne nje document me te lart apo jo! Ku htetuta e 0rance e vitit 8:G9 percakton %everi jen htetrore ne 0orme ku htetu e : republik parlamentare Kuptimi po,itiv juridik i e drejte ku htetu e nenkuptone: #ormat juridike me karakter te kodi0ikuar ne nje dukument te %uajtur ku htetut #umro di a n*a 0aktoret %e percaktojne dallimin ne me ku htetutave te 0orta dhe buta! Per ndr& himin e ku ht! te 0orta nevojitet procedure e ve%ant$ Ku ht!e buta ' miraton or*ani ' rre*ullt

Kontrollimin e ku htut hmeri ne SH2A e u htrone: 4j&kata upreme 5ka M hte metoda do*matike e tudimit te e drejte ku htetu e: E hte metod themelore dhe me e vjeter e tudimit te e drejte ku htetue e i de* e drejte i 5ili emertim perdoret ot me hume ne *jermani: e drejta htetrore Per e u miratuan 8L amandamentet e para ne ku htetuten e SH2A;ve me 8?:8/ Per ar &e e me nenet e ku htetute nuk mbrohe hin te drejtat dhe lirit e njeriut nder a 8L amandamentet e para ' mbrojne mu keto te drejta -ka e hte metoda ak iolo*jike e tudimit te e drejte ku htetu e: 3bulon dhe pa %&ron permbajtjen e vlerave juridike te ank ionuara me normat dhe rre*ulla ku htetue e dhe endertimi ' t&re ne praktik -ka %uajme burime 0ormale te e drejte ku htetu e: Jane aktet e per*jith hme juridike te 0orme e hkruar me te cilat rre*ullohet materja ku htetue e -ka %uajme burime matriale te e drejte ku htetu e: Jane 0aktoret %e ndikojne dhe ku hte,ojne ne 0ormimin e te drejte ku htetue e i de*e e e drejte E drejta ku htetue e i de*e hkencore u para%it e pari ne : .akulttin Juridik ne .erare te itali 8?:? 5ili M htM dallimi me amandamenteve ku htetu e dhe Anek it ku htetu e )allimi %endron e amandamentet ku htetue e nCirren ne ku htet kur ek,i ton ku htetuta$ kur e anek et ku htetue e nCirren e ba hku me ku htetuten dhe nuk mund te %endroi i e ndare E drejta ku htetu e i de*e po,itive juridike : Ter in e rre*ullave mbi ba,at e i temit politik $ekonomik per 0unk ionimin e pu htetit lirte$drejtat e njeriut etj! E drejta ku htetu e ka rMnde i : Teorike dhe praktike Kuptimi matrial i ku htetute merr per ba,e: Oe htjet AobjektinB %e rre*ullon ku htetuta #umro burimet e te drejte ku htetu e ne An*li : ma*na karta libertatum$habea corpu act bill o0 ri*ht #umro burimet matriale te e drejte ku htetu e : doket ku htetue e$ konventat ku htetue e$ praktika *j&*je ore$ dhe 0aktet juridike -ka M htM amandamenti ku htetu : E hte akt ku htetue me te cilin behet plote imi ' ku htetute ek,i tue e o e ,evende imi apo ndr& himimi ' normave te caktuara te aj! Preambulla ka karakter: ideor Praktika *j&*j ore dhe ,akonore e hte burim kr&e or i e drejte ku htetu e ne: An*li Pje e kr&e or te ku htetute jane: preambulla pje et normative dhe ne i a ra te edhe di poa,itat kalimtare

Thek oni men&rat e nCjerrje dhe ndr& himit te ku htetutave Miratimi ' drejt per drejt n*a populli per me re0erendumit$ Miratimi n*a ana e kuvendit ku htetutdhene $ #*a ana e or*anit te rendomt le*ji lativ Thek oni re,ervat kr&e ore te ku htetu e te 7ajmarit: Kuvendi ka mund te nCjerr di po,ita me te cilen e autori,on he0in e htetit %ete nCjerr di po,ita li*jore ipa nevoje me te cilat mund te emeroi perkohe i ht kr&tar %evrie njeriun ' cili nuk e ka humicen ne parlament e h0r&te,oi kete Hitleri perte ardhur ne pu htet Ku htetuta e pare e hkruar ne bote : Ku htetuta e SH2A;ve e vitit 8?9? Kon*re i amerikan perbehet n*a d& dhoma b! )homa e per0a% u ve dhe enati -ka M hte e drejta u pen,ive e veto : E hte e drejt te cilen e perdore kr&etari ' htetit ne ra tet ku kur nuk ' nen hkruan li*jet te cilat ' der*ohen per nen hkrim dhe mbrenda 8L diteve ' kthen mbrapa ht ne parlament per ri hikim 5ili parlament ka pa ne evropen ju* ; lindore perberje d& dhome he : Parlamenti ' SH-'PE('S E drejta ku htetu e i hkencM: K htM e n*jaj hme me te drejten ku htetu e i de*e e e drejte E drejta ku htetue e i hkencM: K htM di plinM hkencore e cila merret me tudimin e M drejtM ku htetue e i de*M e M drejtM $ pMrkat i ht merret me %arimin dhe interpretimin e normave tM cilat rre*ullojnM materien ku htetue e$ me 0ormulimin e in titutive juridike tM cilat i ,baton nM de*Mt e M drejtM i tMrM i koherente pa taj nM mMn&rM kritike n*a a pektet e 0ilo,o0i,M juridike i vler on normat ku htetue e$ tudion 0unk ionimin e i temit ku htetue dhe e0ektin e tij nM praktikM etj! E drejta ku htetue e i hkencM politiko;juridike: Karakteri i aj i hkencM politike %Mndron nM 0aktin e numri mM i madh i normave juridike$ me tM cilat bMhet rre*ullimi i materie ku htetue e kanM tM bMjnM me pu htetin politik$ pMrkat i ht me 0ormimin dhe or*ani,imin e or*aneve htetrore$ autori,imet e t&re!

Sa antare e perbejne *j&katen uprem te SH2A;ve dhe cili or*ane htetror bene ,*jedhjen e t&re: : *j&kat e ,*jedhjen e bene pre identi dhe e miraton enati Kuptimi matriali t o e ocoli*jik politik i e drejte ku htetu e nenkuptone: #ormat juridike me karakter ku htetu pavar i ht e a jane te kodi0ikuar ne nje dukument te ve%ante o e jo 5ilen pje e e enciale te ku htetute nuk e ka ku htetuta e .rance e vitit 8:G9: te drejtat dhe lirit e njeriut 5ili i tem te %everi je htetrore e percaktone ku htetuta e 2el*jike e vitit 89=8/ Monarki ku htetue e parlamentare 5ka %uajme burime 0ormale te e drejte ku htetu e:

Jane aktet e per*jith hme juridike te 0ormrme ku htetue e

e hkru r te cilat jane ne 0u%i dheme te cilat rre*ullohet materja

8I! 5ili emertim perdoret ot me hume ne *jermani: E drejta htetoere e akt -ka M hte li*ji ku htetue : E hte akt kuhtetue %e para%itet ne ra tet kur e*,i ton ku htetuta e hkruar i akte me te cilin behen ndr& hime renje ore ne ku htetuten e* i tue e e akt Aktet li*jiore i burime te e drejte ku htetu e kane: E kane 0u%i me te dobte ne kraha im me burimet tjera 0ormale te e drejte ku htetu e Pje a normative e ku htetute para%et: pje en kr&e ore e aj perkat i ht ku htetuten e caktuar Me li*je ku htetu behet: #dr& himet e vellim he te ku htetute Propo,u e per ndr& himin e ku htetute jane: #umri i caktuar i deputetve $kr&etari $ %everia i dhe numri i caktuar i ,*jedh ve Ku htetutat e n*urta: #dr& hohen vM htirM Koncepti i htetit li*jor kon i ton nM : ndarjen dhe ku0i,imin e pu htetve$ undimin e li*jit nM ho%Mri$ rre pektimin e lirive dhe tM drejtave tM %&tetarMve Kri,a ku htetue e h0a%et: Kur de hton nCjerrja e ku htetutM E drejta ku htetue e i hkencM: M htM e n*jaj hme me tM drejten ku htetue e i de*M e M ka pMrmbajtje mM tM n*u htM e e drejta ku htetue e i de*M e M drejtM Ku htetuta e .rancM M vitit 8:G9 pMrcakton %everi jen htetrore nM 0ormM: TM %everi je *j& Mmpre idenciale EmMrtimi e drejta ku htetue e nCjerr ba,Mn dhe kuptimin n*a: 0ilo,o0ia juridike; nat&rore dhe WKontrata Sho%erore EmMrtimi e drejta publike M htM: MM i vjetMr e emMrtimi e drejtM ku htetue e Sa antarM e pMrbMjnM *j&katen Supreme tM SH2A;ve dhe cilat or*ane htetrore bMjn ,*jedhejn e t&re : E pMrbMjn : antarM dhe ,*jedhjen e t&re e bMnM enati Kuptimi matriali t o e ociolo*jik;politik i M drejtM ku htetue e nMnkupton : #ormat juridike me karakter ku htetue tM kodi0ikuara nM njM dokumet tM %uajtur ku htetut 5ilMn pje M e enciale tM ku htetutave nuk ka Ku htetuta e .rncM e vitit 8:G9 dhe cilit dokument i re0erohet kjo ku htetutM pMrkita,i me kMtM: #uk e ka pje en per te dejtat e njeriut dhe ' re0erohet deklarate per te drejtat e njeriut dhe hteta it 8?9: Sa antarM e pMrbMjn kM hillin ku htetue tM .rancM dhe cilat or*ane htetrore e bMjnM ,*jedhjen e t&re: ' ka : anetar$ tre ' ,*jedh kr&etar republike $ = enati$ edhe = kuvendi

5ilin i tem tM %everi je htetrore e pMrcakton Ku htetuta e 2el*jikM e vitit 89=8 E pMrcakton i temin %M %everi je e monarkike$ e ku0i,uar me ku htetuten paralmentare EmrMrimin e drejta ku htetue e i diciplinM hkencore e para%et M pari nM : .akulteti Juridik nM 0erarM tM 'tali M 8?:? 5ili emMrtim pMrdoret ot mM M humMti nM 4jermani: E drejta htetrore Aktet li*jore i burim tM M drejtM ku htetue e kanM: KanM 0u%i mM tM dobMt nM kraha im me burimet tjera 0ormale tM M drejtM ku htetue e Ku htetuta e vitit 8:I: 'ndin e hpall: SHTET 0ederativ Propo,ue pMr ndr& himin e ku htetutM janM: #umri i caktuar i deputetve $ kr&etar$ %everia $ i dhe numri i caktuar i ,*jedhM ve!

"irite dhe te drejtatt per onale jane: E drejta e jete $ liria e per onalitetit te njeriut$ e drejta endalimit te di kriminimit$e drejta e anke e $ e drejta ne liri$ liria e te menduaritt dhe nder*je*je $ liria e be imit! #ocioni ' ovranitetit; ovraniteti ' htetit para%et nje cile i e enciale te htetit me ndihmen e e cile hteti behet i pavarur n*a 0aktore e ja htem i dhe nje 0aktore me ' larte ne raport me ubjektet e mbrend hme! #deka% ovraniteti ne htet$ percakton e ku h e hte barte ' pu htetit hteteror ne planin e mbrend hem: individi$*rup ' njer,ve apo populli! .ormat e drjteperdrejta te reali,imit te ovranitetit;jane: re0erendum$ini iativa e popullit dhe ubimi ' popullit nderka%$ 0orma themelore e te vendo urit te terthort e hte i temi per0a% ue %e reali,ohet perm per0a%ue ve te ,*jedhur te %&tetareve! (e0erendumi; hte in titute me ' perhapur ' demokraci e e drejtperdrejt e bote$$ re0erendum para%et 0ormen e te vendo rit te drejteperdrejt te %&tetareve per ndonje akt te rende i em juridik o e ndonje vendim me me rende i te vecante hteteror o e locale! E drejta e ,*jedhje e per*jih hme; ot e drejta e ,*jedhje e per*jith hme para%et nje nder parimet themelore te proce it te ,jedhjeve dhe$ me te nenkuptohet e drejta e per*jith hme per te marre pje e ne ,*jedhje perkate i ht te drejten e te *jithe %&ttetareve %e kane mbu hur mo hen madhore pa dallim racebe imi *jinie etj! #ocioni ' procedure e ,*jedhjeve + procedura e ,*jedhjeve perben palcen e i temit te ,*jedhjeve ep e n*a ajo varet karakteri ' trupave te ,*jedhur i dhe endertimi ' te drejtave plitike te hteta ve!Me procedurete ,*jedhje nenkuptojme ttere ine e veprimeve dhe in trumenteve lidhur me,batimin e te drejte e ,*jedhje per*jat proce it ,*jedhor! Ku htetut hmeria + nekuptojme pajtue hmerine e te *jitha akteve juridike dhe veprimeve material me ku htetuten i akt me ' larte juridik ! KUPT'M' Material ' ku htetu hmeri e per0 hine di a elemente edhe ate pajtue hmerine e permbajtje e li*jeve dhe te akteve nen;li*jore me permbajtjen e ku htetute $pajtue hmerine e veprimeve material te or*aneve hteterore me permbajtjen e k uhtetute $ *aratimin ku htetue te lirive dhe te drejtave themelore te njeriut dhe te %&tetarit i dhe ek,i timin e pu htetit te ku0i,uar hteteror! Kuptimi .ormal ' ku htetut hmeri e po a htu per0 hine di a elemente edhe ate: nen htrimin hirearkik ' li*jeve dhe ' akteve tjera juridikenen ku htetuten$ pajtue hmerine e 0orme e li*jeve dhe te akteve tjera juridike ne pajtim me procedure e percaktuar me k uhtetute$miratimi ' li*jeve dhe ' akteve juridike n*a ubjektet me ku htetute i dhe j&rja ne 0u%i e li*jev dhe kateve juridike ne pajtim me di po,itat e k uhtetute !

aB Ku htetuta e Kanade ! bB Ku htetuta e 2(SS! cB Ku htetuta e 3vicre E )(EJTA KUSHTETUSE Te ti i '8! #ormat e para ku htetu e jane para%ituraB #e (omen e vjeterbB Me para%itje e i tuticioneve dhemelore htetror dhe rre*ullat per 0unk ionimi e t&re !cB #e kohen e i temit 0eudal! dB #*a 0undi i hekullit 17''' dhe 0illimi i hekullit 1'1! E SAKT eB Me para%itjen e ku htetutave te para te hkuara !<! 5ila e hte ku htetuta e pare 0ederative ne bote dB Ku htetuta e SH2A;ve!e e akt B Ku htetuta e 'ndi e !=! Emertimi e )rejta Ku htetu e nCjerr ba,en dhe kuptimin n*a 0ilo,o0ia ideali te e He*elit !b! n*a teoria juridike 0ren*e c! 0ilo,o0ija juridike romake d! 0ilo,o0ija juridike nat&rore dhe [Kontrata Sho%erore e akt e[ ku htet e per*jith hme! ho%erore %e mbretronin ne ate kohe !I! #umro tri i temet e kontrollit te ku htetut hmeri 8 n*a ana e or*anit le*ji lativ < n*a ana e or*anit ku htetutdhene o e politik =dhe n*a ana e *j&katave e li*jeve dhe akteve tjera juridike \\

G! 4j&kata ku htetu e i mbrojt e e ku htetute per here te pare e hte para%itur ne : a! Spanje b! 2(SS! c! Au tri e akt d! 5eko llavaki e! 4jermani ! F! Emrimi e drejta publike a! ' njejte me emerimin e drejta ku htetu e b! Me i vjeter e emrimi e drejta ku htetu e e akt c! K htM mM i ri e e drejta ku htetu e d! #uk ka te beje me te drejten ku htetu e e! K hte nocion %e edhe ot perdoret ne vend te emrimit e drejta ku htetu e ?! Ku %endrone rende ia e ku htetute e .rance vitit 8?:= AMontanjarit B Per here te pare ne 0ranc ,batohet i temi republikan e akt 9! Sipa teori M juridike 4jermane $ ku htetuta : a! Para%et aktin me te larte te nje vendi b! E hte akt juridik me rende i me te vo*el e li*ji c! Para%et nje li*je te rendomte ikur e li*jet tjera e akt d! E hte nje akt me cilin perku0i,ohen te drejtat e njeriut e! E hte akt me te cilin percaktohet e ovraniteti i takon popullit :! Si u emMrua dhe ne cilin vite u aprovua ku htetuta e pare e Shiperi e U emerua Statuti themeltar ' mbreteri h%iptare viti 8:<9

8L! 5ili e hte kuptimi matriali t o e ociolo*jiko;politik i e drejte ku htetu e /Me te drejt ku hteue kuptojm te drejten ek,i tue e ecila materiali,ohet ne jeten e nje vendi e drejta o,itive me e *jitha raportet 0ormale a reale pa marre para & h e ajane te kodi0ikuara nenje document me te te lart apo jo ! Ku htetuta e 0rance e vitit 8:G9 percakton %everi jen htetrore ne 0orme ku htetu e ! republik parlamentare\ e akt\\\\\\\\\\\\ \8<! Kuptimi po,itiv juridik i e drejte ku htetu e nenkuptone : a! #ormat juridike me karakter te kodi0ikuar ne nje dukument te %uajtur ku htetut e akt b! 4jitha normat juridike te nje vendi c! #ormat juridike me karakter ku htetu pavar i ht e a jane te kodi0ikuara ne nje dokumnet te ve%ant o e jo ! d! )i iplin ho%erore e cila me ohet ne 0akultete e!#je de*e te ve%ant te e drejte !!8= ! #umro di a n*a 0aktoret %e percaktojne dallimin ne me ku htetutave te 0orta dhe buta! Per ndr& himin e ku ht! Te 0orta\ nevojitet procedure e ve%ant Ku ht!e buta ' miraton or*ani ' rre*ullt 8I! 5ka kon iderohet objekt tudimi i e drejte ku htetu e ne SH2A/ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\8G! Kontrollimin e ku htut hmeri ne SH2A e u htrone : Pre identi )homa e per0a% u ve c Senati d 4j&kata upreme e akt e 4j&kata 0ederale 8F! 5ka M hte metoda do*matike e tudimit te e drejte ku htetu e E hte metod themelore dhe me e vjeter e tudimit te e drejte ku htetue e i de* e drejte i 8?! 8?5ili emertim perdoret ot me hume ne *jermani a! e drejta publike b! e drejta ku htetu e c! e drejta mbi ku htetuten d! i tuticionet politike dhe e drejta ku htetu e 0! e drejta htetoere akt 89! Per e u miratuan 8L amandamentet e para ne ku htetuten e SH2A;ve me 8?:8/ Per ar &e e me nenet e ku htetute nuk mbrohe hin te drejtat dhe lirit e njeriut nder a 8L amandamentet e para ' mbrojne mu keto te drejta 8:! 5ka e hte metoda ak iolo*jike e tudimit te e drejte ku htetu e ! \\ 3bulon dhe pa %&ron permbajtjen e vlerave juridike te ank ionuara me normat dhe rre*ulla ku htetue e dhe endertimi ' t&re ne praktik <L! 2urimet 0ormale te e drejte ku htetu e jane a! aktet e hkruara juridike te nje vendi kane 0u%i me te larte e li*jet e rendomta !e akt b! *jitha rre*ullat te cilat rre*ullohet materiali ku htetu e c! *jitha aktet li*jore te nje vendi d! ,akonet o e doket ku htetu e e! ato burime %e kane ndikuar ne 0orme imin e e drejte i de*e e e drejte !<8! 5ka %uajme burime 0ormale te e drejte ku htetu e Jane aktet e per*jith hme juridike te 0orme e hkruar me te cilat rre*ullohet materja ku htetue e <<! 5ili i tem te %everi je parlamentare e akt htetrore e percaktone ku htetuta e 2el*jike e vitit 89=8/ \\\\\monarki ku htetue e

\ <=! Oka %uajme burime matriale te e drejte ku htetu e jane 0aktoret %e ndikojne dhe ku hte,ojne ne 0ormimin e te drejte ku htetue e i de* e e drejte \ e drejta ku htetue e i de* hkencore\ u para%it e pari ne : a! SH2A A8??FB

b! .akultetin juridik ne pari me 89=I c! An*li pa e revulicionit te vitit 8F99 d! .akulttin Juridik ne .erare te itali 8?:? e akt e! #e 0rance pa e re0ormave te tudimeve juridike me 8:GI !<G! 5ili M htM dallimi me amandamenteve ku htetu e dhe Anek it ku htetu e )allimi %endron e amandamentet ku htetue e nCirren ne ku htet kur ek,i ton ku htetuta Kur e anek et ku htetue e nCirren e ba hku me ku htetuten dhe nuk mund te %endroi i e ndare <F! 5ila n*a ku htetutat viju e nuk permbane kapitull te ve%ant mbi lirit dhe te drejtat e njeriuta! 4jermani e b! Sh%ipri e c! Kroaci e d! .rance E )(EJTA KUSHTETUSE Te ti i ''=! E drejta ku htetu e i de*e po,itive juridike aB Per0 hine tere ine e normave ku htetu e mbi ba,at e i temit ekonomik + bB Ter in e rre*ullave p er te drejtat e njeriut !cB Ter ine e rre*ullave ku htetu e per ku0i,imin e pu htetitd B Ter in e rre*ullave per htetin li*jore B Ter in e rre*ullave mbi ba,at e i temit politik $ekonomik per 0unk ionimin e pu htetit lirte$drejtat e njeriut etje akt I! E drejta ku htetu e ka rMnde i: aB Praktike bB Teorike dhe praktike e akt cB Teorike $ edukative dhe peda*o*jike dB .unk ionale dhe aplikative eB Shkencore $ po,itivo;jurike dhe hi torike =! Kuptimi matrial i ku htetute merr per ba,e aB Or*ani i cili miraton ku htetuten bB Oe htjet AobjektinB %e rre*ullon ku htetuta e akt cB Men&ra e nCjeerrje e ku htetute dB #at&ra juridike te ku htetute e B -ellimet %e pretendon ti arrije ku htetuta I! #umro burimet e te drejte ku htetu e ne An*li ma*na karta\ libertatum$ Habea corpu act bill o0 rajt G! #umro burimet matriale te e drejte ku htetu e A!doket ku htetue e\ konventat ku htetue e praktika *j&*je ore dhe 0aktet juridike 2!teoria juridike $dokrina politike $pro*ramet e partive politike F! OSM hte amandamenti ku htetu E hte akt ku htetue me te cilin behet plote imi ' ' ku htetute ek,i tue e o e ,evende imi apo ndr& himimi ' normave te caktuara te aj!

\\\ ?! Preambulla ka karakter : a! ideor e akt b! teorik c! hi torik d! pra*matik e! po,itivo;juridik 9! Praktika *j&*j ore dhe ,akonore e hte burim kr&e or i e drejte ku htetu e ne a! SH2A b! .ance c! Sh%ipri d! An*li akt e! 4jermani e! :!Pje e kr&e or te ku htetute jane: a! di po,itat kalimtare b! preambulla dhe amandamentet ku htetu e c! preambulla pje et normative dhe di poa,itat kalimtare akt d! h&rja di po,itat per lirit dhe te drejtat e njeriut dhe anek et ku htetu e ! e! amandamentetku htetu e dhe li*jet ku htetu e ! 8L! Thek oni men&rat e nCjerrje dhe ndr& himit te ku htetutave Miratimi ' drejt per drejt n*a populli per me re0erendumit Miratimi n*a ana e kuvendit ku htetutdhene #*a ana e or*anit te rendomt le*ji lati\\\\ 88! Thek oni re,ervat kr&e ore te ku htetu e te 7ajmarit : \ kuvendi ka mund te nCjerr di po,ita me te cilen e autori,on he0in e htetit %ete nCjerr di po,ita li*jore ipa nevoje me te cilat mund te emeroi perkohe i ht kr&tar %evrie njeriun ' cili nuk e ka humicen ne parlament e h0r&te,oi kete Hitleri perte ardhur ne pu htet \8<!5ilat i hin d& Qe htjet konte tu e me ra tin e miratimit te ku htetute e .rance te vitit 8:G9 8= Ma*na Karta "ibertatun para%et Akarta e madhe e lirive a! ku htetuta e pare e hkruar b! aktin e pare te hkruar per te drejtat e njeriut c! aktin e pare me te cilin perku0i,ohet pu hteti ap olut i monarkutd! akti i 0itore e parlamentari,mit ne an*li akti per te drejtat e %&tetarve ne procedura *j&*j ore !! 8IKu htetuta e pare e hkruar ne bote aB Ku htetuta e SH2A;ve e vitit 8?9? E SAKT bB Ma*na Karta "ibertatun e vitit 8<8G cB #enet e kon0ederate te vitit 8??9 dB "i*ji i 1'' tabelave eB ' trumenti i %everi je i vitit 8F99! 8G! Kon*re i amerikan perbehet n*a d& dhoma a! Pre identi b! )homa e per0a% u ve e akt c! Senati e akt d 4j&kata upreme e 4j&kata 0ederale 8F! 5S M hte e drejta u pen,ive e veto E hte edrejt te cilen e perdore kr&etari ' htetit ne ra tet ku kur nuk ' nen hkruan li*jet te cilat ' der*ohen per nen hkrim dhe mbrenda 8L diteve ' kthen mbrapa ht ne parlament per ri hikim 8?! 5ila e hte ku htetuta me e *jate ne bote \ e hte ku htetuta e'ndi \ =:G neneme : htojca\\ 89! 5ili parlament ka pa ne evropen ju*; lindore perberje d& dhome he parlamenti ' (umani \\\\\\\\\\\\\\\\\ 8:! #*a temat e propo,uara hkruani nje e e te hkurter a! (oli i ku htetute ne ho%eri

b! Ku htetuta e SH2A;ve e vitit 8?9? c! 7e htrim kritik i re,ulute 8<II !E )(EJTA KUSHTETUSE Te ti i '''G! E drejta ku htetu e i hkencM aB K htM e n*jaj hme me te drejten ku htetu e i de*e e e drejte bB Ka permbajteje me te n*u hte e e drejta ku htetu e e de*e e e drejte cB Ka permbajteje me te *jere e e drejta ku htetu e e de*e e e drejte dB Keto d& terme jane plot i hte te n*jaj hme pra jane inonimee B #uk e*,i ton e drejta ku htetu e i hkenc! <! Ku htetuta e .rance e vitit 8:G9 percakton %everi je htetrore ne 0orem te i temit *j& em pre idenciale e akt =! Emerimi e drejta ku htetu e nCjerre ba,en dhe kuptimin n*a aB 0ilo,o0ia ideali te e He*elit !bB n*a teoria juridike 0ren*e cB 0ilo,o0ija juridike romake dB 0ilo,o0ija juridike nat&rore dhe [Kontrata Sho%erore e akt eB ku htet e per*jith hme ho%erore %e mbretronin ne ate kohe I ! Emrimi e drejta publike0B ' njejte me emerimin e drejta ku htetu e *B Me i 0jeter e emrimi e drejta ku htetu e hB K htM mM i ri e e drejta ku htetu e iB #uk ka te beje me te drejten ku htetu e jB K hte nocion %e edhe ot perdoret ne vend te emrimit e drejta ku htetu e G! Sa antare e perbejne *j&katen uprem te SH2A;ve dhe cili or*ane htetror bene ,*jedhjen e t&re 9 gjykatse zgjedhjen e bene presidenti dhe e miraton senati e sakt F! Kuptimi matriali t o e ocoli*jik politik i e drejte ku htetu e nenkuptone + :aB normat juridike me karakter ku htetu e bB *jitha normat juridike te nje vendi cB normat juridike me karakter ku htetu pavar i ht e a jane te kodi0ikuar ne nje dukument te ve%ante o e jo e akt ?! 5ilat jane raportet themelore politike %e jane objekt tudimi i e drejte ku htetu e \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 9! 5ilen pje e e enciale te ku htetute nuk e ka ku htetuta e .rance e vitit 8:G9 \\te drejtat dhe lirit e njeriut e sakt :! #ormat e para ku htetu e jane para%iturb B #e (omen e vjeter cB Me para%itje e i tuticioneve dhemelore htetror dhe rre*ullat per 0unk ionimi e t&re ! B #e kohen e i temit 0eudal! eB #*a 0undi i hekullit 17''' dhe 0illimi i hekullit 1'1 !0B Me para%itjen e ku htetutave te para te hkuara d 8L! Sa antare e perbejne ke hillin ku htetue te 0rance dhe cili or*ane htetror bejne ,*jedhjen e t&re \\ Perbehet pej : anetareve = ' ,*jedh k&etari ' republike = ' ,*jedh kr&etari ' kuvendit = ' ,*jedh kr&etari ' enatit 88!5ili i tem te %everi je htetrore e percaktone ku htetuta e 2el*jike e vitit 89=8/ Monarki ku htetue e parlamentare 8<! Emertimi e drejta ku htetu e i diciplin hkencore u para%it e pari ne :

aB SH2A A8??FB bB .akultetin juridik ne pari me 89=I cB An*li pa e revulicionit te vitit 8F99 dB .akulttin Juridik ne .erare te itali 8?:? eB #e 0rance pa e re0ormave te tudimeve juridike me 8:GI! 8=! 5ka %uajme burime 0ormale te e drejte ku htetu e Jane aktet e per*jith hme juridike te 0ormrme e hkru r te cilat jane ne 0u%i dheme te cilat rre*ullohet materja ku htetue e 8I! 5ili emertim perdoret ot me hume ne *jermani aB e drejta publike bB e drejta ku htetu e cB e drejta mbi ku htetuten dB i tuticionet politike dhe e drejta ku htetu e eB e drejta htetoere e akt 8G! Qka M hte li*ji ku htetue E hte akt kuhtetue %e para%itet ne ra tet kur e*,i ton ku htetuta e hkruar i akte me te cilin behen ndr& hime renje ore ne ku htetuten e* i tue e e akt \\\ 8FAktet li*jiore i burime te e drejte ku htetu e kane : a! kane 0u%in me te madhe juridike e aktet tjera ku htetu e b! nuk jane burime 0ormale te e drejte ku htetu e c! jane burime matriale te e drejte ku htetu e d! jane te njejtat i li*jet ku htetu ee! E$kane 0u%i me te dobte ne kraha im me burimet tjera 0ormale te e drejte ku htetu e e akt 8?! Ku htetuta e vitit 8:I< percakton indin i htet Kon0ederativ .ederativ Union per onal Monarki t 89! 5ili M hte dallimi me ku htetutave te hkruara dhe jo te hkruara dhe teori mbi ku htetutat te kodi0ikuara dhe jo te kodi0ikuara ! \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 8:! Pje a normative e ku htetute para%et \\\\\\\\\\pjesen kryesore e saj perkatsisht kushtetuten e caktuar e sakt <L! 50are 0orme e miratimit te ku htetutave mbi,otron ot ne bote a! n*a or*ani ku htutdhen e b! n*a or*ani le*ji tativ por nevoitet edhe pel%imi i popllit me re0erendum c! miratimi n*a or*ani i rendomt le*ji tativ d! me re0erendume! n*a or*ani ku htutdhen por nevoitet edhe pel%imi ' popllit me re0erendum <8! Me li*je ku htetu behet : a! Qdo ndr& him i ku htetute b! vetem ndr& hime me rende i te vo*el c! ndr& himet e vellim he te ku htetute e akt d! nuk mund te behe ndr& himet e ku htetute e! vetem ba hke me amandamentet mund te bejme ndr& himin e ku htetute <<! Propo,u e per ndr& himin e ku htetute janea! vetem deputet ne parlament b! deputet e parlamentit i dhe %everia c! %everia kr&etari dhe parlamentid! nje numer i caktuar i ,*jedh ve dhe deputetete! numri i caktuar i deputetve $kr&etari $ %everia i dhe numri i caktuar i ,*jedh ve! e akt

E drejta ku htetue e +

te ti '78! Si mund tM pMrku0i,oni tM drejten ku htetuM e \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\ <! Ku htetutat e n*urta aB Mund tM ndr& hohen vetMm n*a or*ani i po a%em bB Mund tM ndr& hohen nM procedur tM vecantM cB #dr& hohen vM htirM e akt =! #umro burimet e M drejtM ku htetue e nM SH2A \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\ I! 7endimet e 4j&katM ku htetue e aB janM burmie 0ormale tM M drejtM ku htetue e e akt bB nuk janM burime 0ormale cB mund tM kon iderohen i burime 0ormale G! Perambula ka karakter aB ideor e akt bB teorik cB normative F! Koncepti i htetit li*jor kon i ton nM :aB ndarjen dhe ku0i,imin e pu htetve bB undimin e li*jit nM ho%Mri cB rre pektimin e lirive dhe tM drejtave tM %&tetarMve ?! Thek oni di a man*M iAre,ervaB tM ku htetutM M 7ajmarit :

9! Ku htetuta e parM e hkruar i hte :aB Man*na 5arta "ibertatem e vitit 8<8G bB Ku htetuta e SH2A;ve e vitit 8?9? E SAKT cB Ku htetuta e Kramvelit 8FG= : ! Si do ta pMrku0i,onit ju lirin e ba hkimit politik \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 8L! #umro di a ra te tM ku0i,miti tM liri M M menduarit : 88! #umro det&rat kr&e ore ku htetue e tM hteta it : \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\ 8<! "iritM politike i re0erohen kr&e i ht :aB Shteta ve bB -&tetarMve cB TM *jithM banorve tM njM hteti E SAKT 8=! PMrku0i,oni tM drejten e barabartM tM vote : \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\ 8I! E drejta pa ive e vote nMnkupton : aB TM drejten e kandidimit pMr onal bB TM drejtene votimit cB TM drejten e ,*jedhjM 8G! .edarata i htet i pMrbMr M htM : aB ba hkM i e hteteve bB hteti i pMrbeMr n*a d& o e mM humM etnitete E SAKT cB htet i decentrali,uar 8F! O] M htM kon0ederata

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 88?! #umroni di a 0unk ione tM pMr*jithM hme nM htetet 0ederative : U htrohen nM mMn&r tM pMrba hkMt \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 89! #umroni tri i temet kr&e ore tM mbrojtMje M ku htetut hmMri nM botM : 8:! Kri,a ku htetue e h0a%et : aB kur hkilet ku htetuta bB kur de hton nCjerrja e ku htetutM e akt cB kur nuk mund tM ,batohet ku htetuta <L! #umro burimet aktuale tM M drejtM ku htetue e nM Ko ovM: Ku htetute e ko ove

E drejta ku htetue e i hkencMaB M htM e n*jaj hme me tM drejten ku htetue e i de*M e M ka pMrmbajtje mM tM n*u htM e e drejta ku htetue e i de*M e M drejtM e akt bB ka pMrmbajtje humM mM tM *jMrM e e drejta ku htetue e i de*M e M drejtM cB keto d& terme janM plot i htM tM n*jaj hme$ pra janM inonime dB nuk ek,i ton e drejta ku htetue e i hkencM <! Ku htetuta e .rancM M vitit 8:G9 pMrcakton %everi jen htetrore nM 0ormM tM-everi je *j& Mmpre idenciale e akt

=! EmMrtimi e drejta ku htetue e nCjerr ba,Mn dhe kuptimin n*a : aB 0ilo,o0ia ideali te e He*elit bB n*a teoria juridike 0ren*e cB 0ilo,o0ia juridike romake dB 0ilo,o0ia juridike; nat&rore dhe WKontrata Sho%erore e akt W eB ku htet e pMr*jith hme ho%erore %M mbretronin nM atM kohM I! EmMrtimi e drejta publike M htM : aB i njejtM me emertimin e drejtM ku htetue e bB mM i vjetMr e emMrtimi e drejtM ku htetue e e akt cB M htM mM i ri e emMrtimi e drejta ku htetue e dB nuk ka tM bMj mM drejten ku htetue eeB M htM nocion %M edhe ot pMrdoret nM vend tM emMrtimit e drejta G! Sa antarM e pMrbMjnM *j&katen Supreme tM SH2A;ve dhe cilat or*ane htetrore bMjn ,*jedhejn e t&re E pMrbMjn : antarM dhe ,*jedhjen e t&re e bMnM enati e akt F! Kuptimi matriali t o e ociolo*jik;politik i M drejtM ku htetue e nMnkupton aB normat juridike me karakter ku htetue tM kodi0ikuara nM njM dokumet tM %uajtur ku htetut E SAKT bB *jitha normat juridike tM njM vendi cB normat juridike me kara%kter ku htetue pavar i ht e a janM tM kodi0ikuara nM njM dokument tM veQant o e jo dB diciplinen hkencore e cila mM ohet nM 0akultet eB njM de*M tM veQantM tM M drejtM ! ?! 5ilat janM raportet themelore politike %M janM objekt undimi i M drejtM ku htetue e: \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 9! 5ilMn pje M e enciale tM ku htetutave nuk ka Ku htetuta e .rncM e vitit 8:G9 dhe cilit dokument i re0erohet kjo ku htetutM pMrkita,i me kMtM

nuk e ka pje en per te dejtat e njeriut dhe ' re0erohet deklarate per te drejtat e njeriut dhe hteta it 8?9: : e akt :! #ormat e para ku htetue e janM para%itur : aB nM (omMn e 7jetMr bB me para%itjen e 'n tutucioneve themelore htetrore dhe rre*ullave pMr 0unk ionimin e t&re cB nM kohMn e i temit 0eudal dB n*a 0undi i hek!17''' dhe 0illimi i hek!1'1eB me para%itjen e ku htetutave tM para tM hkruara! 8L! Sa antarM e pMrbMjn kM hillin ku htetue tM .rancM dhe cilat or*ane htetrore e bMjnM ,*jedhjen e t&re / \\\\ ' ka : anetar\\ tre ' ,*jedh kr&etar republike $= enati$ edhe = kuvendi 88! 5ilin i tem tM %everi je htetrore e pMrcakton Ku htetuta e 2el*jikM e vitit 89=8 E pMrcakton i temin %M %everi je e monarkike !E ku0i,uar me ku htetuten paralmentare! E SAKT 8<! EmrMrimin e drejta ku htetue e i diciplinM hkencore e para%et M pari nM aB SH2A A8??FB bB .akulteti Juridik nM Pari me 89=I cB An*li pa revulucinit tM vitit 8F99 dB .akulteti Juridik nM 0erarM tM 'tali M 8?:? E SAKT eB .rancM pa re0ormM M tudimit juridik 8:GI 8=! Oka %uajm burim 0ormal tM M drejtM ku htetue e / \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 8I! 5ili emMrtim pMrdoret ot mM M humMti nM 4jermani aB e drejta punlike bB e drejta ku htetue e cB e drejta mbi ku htetuten dB in tutucionet politike dhe e drejta ku htetue eeB e drejta htetrore E SAKT 8G! Oka M htM li*ji ku htetue / \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\ 8Aktet li*jore i burim tM M drejtM ku htetue e kanM aB kanM 0u%i mM tM madhe juridike e aktet e tjera ku htetue e bB nuk janM burime 0ormale tM M drejtM ku htetue e cB janM burime materiale tM M drejtM ku htetue e dB janM tM i li*jet ku htetue e eB kanM 0u%i mM tM dobMt nM kraha im me burimet tjera 0ormale tM M drejtM ku htetue e E SAKT 8?! ku htetuta e vitit 8:I: 'ndin e hpall bB unioni per onal cB 0ederativ E SAKT dB union realeB monarchi t 89! 5ili M htM dallimi mbi ku htetutat e hkruar dhe jo tM hkruara dhe teori M mbi ku htetutat e kodi0ikuara dhe jo kodi0ikuara/ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 88:! Pje a normative ku htetue e para%et / a B pje en kr&e ore tM aj$ pMrkat i ht ku htetuten e caktuarE SAKT bB pje en e ku htetutM ku pMrcaktohen %Mlimet tM cilat duhen tM endertohen me ku htetutM cB pje en %M pMr hkruan kohMn dhe rrethanat nM tM cilMn M htM miratuar ku htetuta dB nuk M htM pje M e ecilM ku htetuteB pje a normative dhe pMrambula nuk janM tM ndara! <8! 50arM 0orme e miratimit ku htetue mbi,otron ot nM botM/

aB n*a or*ani ku htetutdhMnM bB n*a or*ani le*jli lativM por nevojitet edhe pel%imi i popullit pMr re0erendum cB miratimi n*a or*ani i rMndomt le*ji lativM dB n*a or*anet ku htetutdhMnM e por nevojitet edhe pel%imi i popullit pMrre0erendum <<! Me li*jM ku htetue bMhet / B Qdo ndr& hime ku htetue bB vetMm ndr& hime me rendM i tM vo*Ml cB ndr& himet e vMllim hme tM ku htetutM E SAKT dB nuk mund tM bhMet ndr& himet e ku htetutM eB vetMm ba hkM me amandamente mund tM bMjnM ndr& himin e ku htetutM <=! Propo,ue pMr ndr& himin e ku htetutM janM: aB vetem deputetet nM parlament bB deputetet e parlamenti i dhe %everia cB %everia kr&etari dhe deputetetdB njM numMr i caktuar i ,*jedhM ve eB numri i caktuar i deputetve $ kr&etar$ %everia $ i dhe numri i caktuar i ,*jedhM ve E SAKT ! <I! #dr& hmi 0aktik i ku htetutM M htM a) pa u br ndryshimi formal i kushtetutsbE SAKT B bMhet ndr& himi 0ormal i tek tit tM ku htetutM cB ndr& himi %M bMhet duke miratur ndonjM li*j ku htetue

7. Kushtetuta e rep se ks definohet si A.republik parlamentare, 2!republik emi;pre idenciale$ 5!a njera/ 9! -0ar e ht roli ku htetetue e i ke hillit *j&%e or ne k ipa ku htetue e e k /

:!5ili e ht roli i komi ioneve 0unk ionale ne kuvendin e k ne proceduren e h%&rtimit te projekt;li*jeve/ 10. A ka kompeten !"ykata kushtetuese e ks te shiko" kushtetushmerin e pro"ekt#amandamente$e kushtetuese. 88! #e e po cilat jona parametrat e ketij kontrolli te ku htetu hmeri / 1%. &ili or!an kontrollon dhe mbik'yr politikat e institu ione$e te si!uris sipas kushtetuese se ks( KU7E#)' ' kOSO7ES 8=! Sipa ku htetue e e k ku h ka autoritet te nen hkruaj traktate dhe konventa nderkombetare$ A!pre identi dhe kr&emini tri$ 2!Pre identi$kr&emini tri dhe MPJ! 5!Pre identi$Kr&emini tri dhe kabineti i tij! )!Kr&emini tri dhe amba adoret! 8I! Sipa di po,itave te ku htetue e e k a jan ende ne 0u%i marrve hjet e U#M'KUT te nen hkruara ne emer te k / A!PO!deri a te ,evende ohet me marrve hje te reja! 2!JO$keto marrve hje kon iderohen jo valide pa h&rje ne 0u%i te ku htetue e k ! 8G! 5ilat jan in titucinet e 0tuara nderkombetare n*a pre identi i rep e k / 8F! -ka kon iderohen burime materiale dhe 0ormale te e drejte /

87. Apro$imi i kushtetuta$e behet( ) praktikn kushtetuese "an t n"ohura tre forma t miratimit t kushtetuts, pr n!a aspekti i so$ranitetit popullor, ato "an * aB! Miratimi i drejtMpMrdrejtM n*a populli pMrme re0erendumit bB! Miratimi n*a ana e or*anit AkuvenditB ku htetutvMnM cB! Miratimi n*a ana e or*anit tM rMndomtM Ale*ji lativB pMr0a%M ue ! 1+. ,a a !"ermane konsideohet superiore nda" te t"er$e edhe k"o ishe e !arantuar me( K-./) E )0,E12E,30T .4E E 12ES4TET0, 506/S4E1 )3A 17EKET )A8/ST. ,a i9mi prbnte ba9n e botkuptimit t 4itlerit! Ai be onte e raca ariane$ elementi ba,M i kombit *jerman$ i hte uperiore ndaj tM *jitha racave tM tjera dhe duhej tM undonte mbi to! Ai MndMrronte %M raca ariane tM ndMrtonte njM perandori %M do tM ,*ja te 8LLL vjet! MbM htetja hkencore %M Hitleri *jeti pMr kMto teori raci te i hte teoria e )arvinit! 8:! -E7E('A E 37'5((ES -UHET/ -everia e 3vicrM pMrbMhet n*a htatM anMtarM dhe %uhet KM hilli .ederal! KM hilli .ederal ,*jidhet n*a parlamenti dhe pMrbMhet n*a pMr0a%M ue e dhe pMr0a%M ue tM partive tM mMdha politike! #jM anMtar i KM hillit 0ederal pMrcaktohet n*a parlamenti pMr njM vit i pre idente o e pre ident! Parlamenti pMrbMhet n*a d& dhoma: KM hilli #acional$ i cili pMr0a%M on popullin$ dhe KM hilli i kantoneve$ i cili i pMr0a%M on kantonet! TM d& M ba hku 0ormojnM Mbledhjen e PMrba hkMt tM .ederatM ! 3vicra pMrbMhet n*a <F htete tM 0ederatM $ tM a htu%uajtura kantone! 3vicra M htM htet juridik! Kjo do tM thotM e jo vetMm banoret dhe banorMt e vendit tonM duhet t^ i re pektojnM li*jet$ por edhe hteti vetM M htM i lidhur nM tM drejtMn nM 0u%i! 4j&katat janM tM pavarura n*a %everia dhe parlamenti! 5ilat tM drejta dhe det&rime themelore janM kMtu nM 0u%i dhe i M htM e or*ani,uar 3vicra$ kjo hkruhet nM ku htetutMn 0ederale tM 3vicrM ! .orma e htetit e 3vicrM M htM demokracia e drejtpMrdrejtM! Popull ia me tM drejtM vote nuk mund tM ,*jedhM vetMm rre*ulli ht deputetMt nM parlamente nM nivelin e 0ederatM $ tM kantonit pMrkatM dhe nM komunM$ por mund tM votojM pMr humM QM htje ; pMr hembull pMr lartM inM e tak ave dhe tatimeve$ tra etM e rru*Mve o e hMrbimet e po tM $ por edhe pMr aderimin nM or*ani,ata ndMrkombMtare o e marrMve hje me htete tM tjera! 3viceranet dhe ,viceranMt %M n*a mo ha 89 vjeQPe mund tM ,*jedhin dhe votojnM pMr QM htje %M i takojnM *jithM 3vicrM ! <L! #umero = ra te te rende i hme %e trajton tematiken ku htetue e te cilat ka di kutuar dhe vendo ur *j&kata ku htetue e/ <8! 5ilin i etem ,*jedhor e aplikon M2/ <<! Kancelari *jerman ka 0u%in ti propo,oj pre identit te emroi dhe hkaroi mini trat e kabintit %everitar/ <=! Ku h mund te inicoj amandametim te ku htetue ne k / <I! Ku h e u htron pu htetin *j&%e or ne rep e k /@ E"EME#TET E SHTET'T "'4JO( JA#K: aBParimi i ku htetut hmMri M dhe li*j hmMri M$ bB2ara,ia para li*jit dhe Parimi i mo di kriminimit cB"iritM dhe te drejtat e %&tetarit dhe minoriteteve dB#darja dhe ku0i,imi i pu htetit$ eB4j&%M ia e pavarur$ 0Bdepoliti,imi i hMrbimeve publike tM htetit dhe *BSho%Mria 5ivile etj! P(EAM2U"A E KUSHTETUTES SE (! SE KOSO7ES ; #e$ Populli i Ko ovM $ TM vendo ur pMr tM ndMrtuar njM ardhmMri tM Ko ovM i njM vend i lirM$ demokratik dhe pa%eda hM $ i cili do tM jetM atdhe i tM *jithM %&tetarMve tM vetJ TM pMrku htuar pMr krijimin e njM hteti tM %&tetarMve tM barabartM$ i cili do tM *arantojM tM drejtat e ecilit %&tetar$ liritM %&tetare dhe bara,inM e tM *jithM %&tetarMve para li*jitJ TM ,otuar %M Ko ova tM jetM htet i mirM%enie ekonomike dhe i pro peritetit ocialJ TM i*urt %M hteti i Ko ovM do tM kontribuojM nM tabilitetin e rajonit dhe tM mbarM EvropM $ duke krijuar marrMdhMnie tM 0%injM i M dhe tM ba hkMpunimit tM mirM me tM *jitha htetet 0%injeJ TM bindur %M hteti i Ko ovM do tM jetM anMtar i denjM i 0amilje M hteteve pa%eda hM e nM 2otMJ Me &nimin %M hteti i Ko ovM tM pMr0 hihet nM proce et inte*rue e Euro;AtlantikeJ #M mMn&rM olemne$ miratojmM Ku htetutMn e (epublikM M Ko ovM ! K0S4TET0TA )E K0:T/1/) :-;/T/K: Ku htetuta ku0i,on dhe in titucionali,on pu htetin dhe demokracine! .orma e -everi je dhe #darja e Pu htetit ipa ku htetute ! 8! Ko ova M htM (epublikM demokratike e ba,uar nM parimin e ndarje M pu hteteve dhe kontrollit e balancimit nM me t&re$ ikur e M htM pMrcaktuar me kMtM Ku htetutM! <! Kuvendi i (epublikM M Ko ovM u htron pu htetin le*ji lativ! =! Pre identi i (epublikM M Ko ovM pMr0a%M on unitetin e popullit! Pre identi i (epublikM M Ko ovM M htM pMr0a%M ue le*jitim i vendit brenda dhe ja htM dhe *arantue i 0unk ionimit demokratik tM in titucioneve tM (epublikM M Ko ovM $ nM pajtim me kMtM Ku htetutM!

I! -everia e (epublikM M Ko ovM M htM pMr*je*jM e pMr ,batimin e li*jeve e politikave htetMrore dhe i nMn htrohet kontrollit parlamentar! G! Pu hteti *j&%M or M htM unik$ i pavarur dhe u htrohet n*a *j&katat! F! 4j&kata Ku htetue e M htM or*an i pavarur i mbrojtje M ku htetut hmMri M dhe bMn interpretimin pMr0undimtar tM Ku htetutM ! ?! (epublika e Ko ovM ka in titucionet e veta pMr mbrojtjen e rendit ku htetue dhe tM inte*ritetit territorial$ rendit dhe %etM i M publike$ tM cilat 0unk ionojnM nMn autoritetin ku htetue tM in titucioneve demokratike tM (epublikM M Ko ovM ! P(ES')E#T' ' (EPU2"'KKS SK KOSO7KS ; Pre identi M htM kreu i htetit dhe pMr0a%M on unitetin e popullit tM (epublikM M Ko ovM ! ;Pre identi i (epublikM M Ko ovM ,*jedhet n*a Kuvendi$ me votim tM 0 hehtM! ;3*jedhja e Pre identit tM (epublikM M Ko ovM duhet tM bMhet jo mM vonM e tridhjetM A=LB ditM para pMr0undimit tM mandatit tM Pre identit aktual! ;3*jedhja e Pre identit bMhet me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! ;#M e a njMri kandidat nuk merr humicMn prej d& tM tretave A<P=B nM d& votimet e para$ or*ani,ohet votimi i tretM nM me tM d& kandidatMve tM cilMt kanM marrM numrin mM tM lartM tM votave nM votimin e d&tM dhe kandidati %M merr humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve$ ,*jedhet Pre ident i (epublikM M Ko ovM ! ;#M e nM votimin e tretM$ a njMri kandidat nuk ,*jidhet Pre ident i (epublikM M Ko ovM $ hpMrndahet Kuvendi! KOMPETE#5AT E P(ES')E#T'T TE KOSO7ES: Jane *jith ejt A=LB kompetenca: PMr0a%M on (epublikMn e Ko ovM brenda dhe ja htMJ *aranton 0unk ionimin ku htetue tM in titucioneve tM pMrcaktuara me kMtM Ku htetutMJ hpall ,*jedhjet pMr Kuvendin e Ko ovM dhe thMrret mbledhjen e parM te tijJ AIB nCjerr dekrete nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ hpall li*jet e miratuara n*a Kuvendi i (epublikM M Ko ovM J ka tM drejtMn e kthimit pMr ri h%&rtim tM li*jeve tM miratuara$ nM e kon ideron e janM tM dMm hme pMr intere at le*jitime tM (epublikM M Ko ovM o e tM njM a mM humM komuniteteve tM aj! TM drejtMn e rikthimit tM njM li*ji mund ta h0r&tM,ojM vetMm njM herMJ nMn hkruan marrMve hjet ndMrkombMtare nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ propo,on amendamente pMr kMtM Ku htetutMJ mund tM re0erojM QM htje ku htetue e nM 4j&katMn Ku htetue eJ udhMhe% politikMn e ja htme tM venditJ pranon letrat kredenciale tM he0ave tM mi ioneve diplomatike tM akredituar nM (! e Ko ovM J M htM Komandant Suprem i .orcave tM Si*uri M tM Ko ovM J udhMhe% KM hillin Kon ultativ pMr KomuniteteJ cakton mandatarin pMr 0ormimin e -everi M$ pa propo,imit tM parti M politike o e tM koalicionit$ %M pMrbMn humicMn e Kuvendit etj! :arlamenti* Parlamenti M htM in titucion ku h%&rtohen apo di kutoje QM htje tM ndr& hmeA kuptimi etimolo*jiB dhe parlamenti nMnkupton trupin pMr0a%M ue politik %M u htron 0unk ionin li*jdhMnM A kuptimi politikB! Parlamenti ot nM botM para%et or*anin htetMror tM cilit ' M htM be uar nCjerrja e li*jeve dhe para%itet nM 0orma tM ndr& hme i parlament$ kuvend$ enat$ kon*re etj! Parlamenti *jene,Mn e ka nM An*li pa pu htimit n*a nomadMt dhe paraardhM i ' tij M htM in titucioni 5U('A (E4'S apo kM hilli mbretMror %M ' kr&ente 0unk ionet ek,ekutiv$ le*ji lativ dhe *j&%M or! Parlamenti M htM para%itur i hprehej e pMrpjekjeve tM ari tokraci M pMr tM ku0i,uar pu htetin e monarkut! )okumenti ' parM i re,ultat ' kMt&re pMrpjekjeve i hte MA4#A 5A(TA "'2E(TATEM;me tM cilMn ju ku0i,ua mundM ia monarkut pMr caktimin e tatimeve pa pMl%imin e kM hillit mbretMror! #dMr a %M n*a hek! ' 1'7 vendo et emMrtimi parlament nM vend tM > 5O#5'"'UMW dhe > 5U('AW ! #M 0illim k& parlament ki hte vetMm njM dhomM dhe mM vonM d& dhoma! )homa e Komunave e cila pMrbMhej n*a pMr0a%M ue it e %&tetarMve dhe 0 hatarMve dhe dhoma e "ordMve e cila pMrbMhej n*a pMr0a%M ue it e htre M M pa ur ari tokrate! Pra nM 0illim parlamenti nuk merrej me nCjerrjen e li*jeve por nM dhMnien e pMl%imit pMr caktimin e lartM ive tM tatimeve! #dMr a teoria mbi parlamentin i or*an le*ji lativ para%itet nM hek! 17''' nMn ndikimin e 0ilo,o0it Monte kie > sikur ligjet do t n irrte monarku nuk do t kishte liri dhe shumica m mir e ushtron funksionin legjislativ se sa vetm nj njeri!" Kjo ide u materiali,ua pMr herM tM parM me ku htetutMn e SH2A nM vitin 8?9? dhe me vonM me ku htetutMn e .rancM nM vitin 8?:8! #*a a pekti ' reali,imit tM demokraci M parlamenti para%et 0ormMn dominonte te reali,imit te demokraci M $ku %&tetaret nM pa mundM i tM marrin pje M nM mMn&rM tM drejtpMrdrejt nM jetMn politike ata me votMn e t&re ,*jedhin pMr0a%M ue it e t&re tM cilMve ju be ohet u htrimi ' 0unk ioneve %everi M e! ;.illimi ht parlamenti i hte in trument pMrku0i,imin e pu htetit tM monarkut dhe bartje M di a 0unk ioneve tM tij nM or*anet pMr0a%M ue e ;Kraha aplikimit tM i temit parlamentar i 0ormM e %everi je parlamenti merr atributet e or*anet li*jMdhene dhe pMr0a%M ue !

; Aktuali ht parlamenti nM i temet demokratike para%et in titucion kr&e or politik %M mundM on 0unk ionimin e demokraci M parlamentare dhe plurali,mit ! .unk ionet e parlamentit mund tM ndahen nM : aB le*ji lativ $bB,*jedhor dhe cB mbik%&r K('3A PA("AME#TA(E nMnkupton pamundM inM e parlamentit pMr te u htruar 0unk ionet e veta ku htetue e! #e radhe te pare kjo pamundM i hprehet ne bllokimin e parlamentit ne u htrimin e 0unk ionit le*ji lativ dhe ne ,*jedhjen %everi e! Shka%et me te hpe hta ne h0a%jen e kri,ave parlamentare janM: 8! Mun*e a e ma,horancave tabile parlamentare! <! Kon0liktet ne me te parlamentit dhe pre identit rreth ,*jedhje e kr&emini trit dhe %everi e! =! )M htimi i koalicioneve parlamentare dhe %everitare dhe pamundM ia e ndMrtimit te koalicioneve te reja I! Mo votimi i buChetit ne parlament! G! Ob truk ioni parlamentar n*a ana e opo,itM ! '#TE(PE"A#5A PA("AME#TA(E #E#KUPTO# eancen apo di kutimin %e n*ritet n*a nocioni ' numrit te caktuar ' deputeteve dhe %e ' adre ohet kr&mini trit $mini trit apo titullarit tjeter public lidhur me per*je*je ite e t&re eventuale! .U#KS'O#'T E PA("AME#T'T JA#E: 8! .un kioni le*ji lativ <! 0unk ioni ,*jedhor =! 0unk ioni mbik%&re ' parlamentit P"E2'S5'T'; M htM 0ormM e reali,imit tM demokraci M M drejtpMrdrejtM kur vendo et pMr QM htje tM rMndM i hme i 0orma e re*jimit politik$ ba hkimi o e ndarja me njM htet tjetMr$ dhMnia e be imit ndonjM lideri partiak etj! Pra por dallim pre re0erendumit pMr deklarim nuk ka ndonjM akt juridik konkret por QM htje %M janM tM lidhura me trukturMn e htetit dhe mMn&rMn e %everi je ! )allim tjetMr M htM e re0erendumi ka tM bMjM me deklarim pro o e kunder njM akti juridik kur e plebi hiti deklarim ndaj njM individi! 3batimi i kombinuar re0erendum dhe plebi hitit bMhet kur %&tetarMt kraha deklarimit pMr ndonjM akt juridik deklarohen edhe me atM e i japin be imin njM individi pMr %everi ja! KU7E#)' ' KOSO7KS M htM or*ani mM ' lartM pMr0a%M ue dhe li*jvMnM nM Ko ovM dhe ka tri atribute kr&e ore:aBK htM or*an li*jvMnM %M miraton li*je bBK htM or*an me ' lartM dhe ht&llM kr&e ore e demokraci M parlamentare cB K htM trup pMr0a%M ue ' ,*jedhur drejtpMrdrejt n*a %&tetarMt nM ,*jedhjet e drejtpMrdrejta! Kuvendi nuk ka autori,im %M tM nCjerr li*je pMr tM ndr& huar korni,Mn ku htetue e$ pra kuvendi ka tM drejtM vetMm tM marr iniciativ pMr ndr& himin e korni,M $ ai me d& tM tretat e anMtarMve mund tM propo,oj pMr 0illimin e procedurM ! KU7E#)' ' KOSO7KS USHT(O# T(' .U#KS'O#E K"AS'KE: le*ji lativ$ ,*jedhor dhe tM kontrollit politik! .unk ioni li*jMvMvne pMr0 hin tM drejtMn nM nCjerrjen e li*jeve$ tM drejtMn a ' pMrket 0unk ionit ,*jedhor e ka nM ,*jedhjen e kr&emini trit dhe anMtarMve tM tjerM tM %everi M i dh nM ,*jedhjen e kr&etarit tM kuvendit dhe tM kr&etarit tM Ko ovM !! ndMr a a ' pMrket kontrollit politik nMpMrmjet in trumenteve tM kontrollit parlamentar mund tM htrojM pMr*je*jM in politike tM Kr&etarit tM Ko ovM ipa procedurM tM paraparM! Kuvendi i (epublikM M Ko ovM : A8B miraton li*je$ re,oluta dhe akte tM tjera tM pMr*jith hmeJ A<B vendo tM ndr& hojM Ku htetutMn me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij$ pMr0 hirM d& tM tretat A<P=B e tM *jithM deputetMve %M mbajnM vendet e re,ervuara dhe tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovMJ A=B hpall re0erendum$ nM pajtim me li*jinJ AIB rati0ikon traktatet ndMrkombMtareJ AGB miraton 2uChetin e (epublikM M Ko ovM J AFB ,*jedh dhe hkarkon Kr&etarin dhe nMnkr&etarMt e KuvenditJ A?B ,*jedh dhe mund tM hkarkojM Pre identin e (epublikM M Ko ovM nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A9B ,*jedh -everinM dhe hpreh mo be imin ndaj ajJ A:B mbikM%&r punMn e -everi M dhe tM in titucioneve tM tjera publike$ tM cilat$ nM ba,M tM Ku htetutM dhe li*jeve$ i raportojnM KuvenditJ A8LB ,*jedh anMtarMt e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM dhe tM KM hillit Prokurorial tM Ko ovM $ nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A88B propo,on *j&%tarMt e 4j&katM Ku htetue eJ A8<B mbikM%&r politikMn e ja htme dhe tM i*uri MJ A8=B jep pMl%imin pMr dekretin e Pre identit mbi hpalljen e 4jendje M Ja htM,akon hmeJ A8IB vendo pMr QM htjet me intere tM pMr*jith hMm$ tM pMrcaktuara me li*j! KUSHTETUTSHMK('A; ipa kuptimit politik juridik me ku htetut hmMri kuptojmM proce in e harmoni,imit tM *jitha akteve juridike nM me veti dhe pajtue hmMrinM e t&re me ku htetutMn i dhe ku0i,imi dhe in titucionali,imi i pu htetit htetMror! Pra ku htetuta nM kuptimin po,itiv;juridik nMnkupton harmoni,imin e tM *jitha akteve juridike me ku htetutMn ndMr a nM kuptimin 0ormal ku htetuta nMnkupton re pektimin e ku htetutM dhe harmoni,imin e tM *jitha akteve juridike me aktet me 0u%i me tM lartM!

-E7E('A; M htM or*an ' pu htetit ek,ekutiv %M ,baton li*jet e miratuar nM kuvend! Si or*an ek,ekutiv %everia merret me ,batimin e drejtpMrdrejtM tM li*jeve te kuvendit dhe tM politike M pMrcaktuar n*a ai! -everia e Ko ovM M htM %everi parlamentare pa i %M buron n*a kuvendi! -E7E('A PA("AME#TA(E;,*jidhet ipa rre*ullave parlamentare pa ,*jedhjeve tM rre*ullta parlamentare $ ku kraha kon tituivit tM parlamentit ,*jidhet edhe %everia i or*an ek,ekutiv! Mandatin pMr 0ormimin e %everi M e ka partia e cila i ka 0ituar ,*jedhjet! #M ra tet kur a njM parti nuk e ka humicMn atMherM 0ormohet %everia e koalicionit n*a d& apo mM humM parti! #M i temet politike ku ,batohet parimi i unitetit tM pu htetit e idomo ato kuvendare %everia nM ter i i nMn htrohet kontrollit tM kuvendit! #dMr a nM i temet ba hkohore %everia para%et or*an kr&e or parlamentar dhe kjo %everi udhMhe% me pu htetin htetMror! -E7E('A i or*an i pu htetit htetMror ka autori,im tM or*anit tM pavarur vetMm nM i temet parlamentare tM pu htetit! #M i temet pre idenciale dhe kuvendar %everia M htM or*an 0ormal %M u htron pu htetin ek,ekutiv nM emMr tM parlamentit! -everia M htM or*an aktiv politik %M pMrveQ ,batimit tM vendimeve tM or*aneve tM tjera htetMrore$ ajo %everi edhe me pu htetin $ nM pMrcaktimin dhe krijimin e ajM! Kraha 0unk ionit ek,ekutiv dhe operativ %everia ka 0unk ione ,*jedhore$ ajo ,*jedhe dhe hkarkon bartM it e 0unk ioneve htetMrore %M nuk ,*jidhen n*a he0i i htetit dhe parlamenti! #M *jendje tM ja htM ,akon hme politike dhe ekonomike humica e hteteve pMrcaktojnM mundM in e bartje M di a autori,imeve tM parlamentit nM %everi! PK(4JE4JKS'T E -E7E('SK;nM i temet ku ,batohet parimi i unitetit tM pu htetit dhe nM ato kuvendare %everia ,*jidhet dhe kontrollohet n*a kuvendi! Po,itM tM njMjtM %everia e ka edhe nM i temet pre idenciale ku 0ormohet dhe kontrollohet n*a he0i i htetit! PMr*je*jM ia M htM me e thek uar kur ajo 0unk ionon nM 0ormM tM %everi parlamentare duke u 0ormuar n*a humica parlamentare apo koalicioni politik ku %everia i nMn htrohet kontrollit i: in tituti i interpelancM $ in tituti i votMbe imit dhe hkarkimi! PMr*je*jM ia mund tM jetM individuale dhe kolektive! 'ndividuale M htM kur mini tri pMr*ji*jet pMr *jendjen dhe problemet nM re ur e tM caktuara ku ai kr&e on apo udhMhe% ndMr a pMr*je*jM ia kolektive M htM kur %everia nuk mund tM ,batoj pro*ramin e ajM! #dMr a %everia e kabinetit ka mM pak pMr*je*jM i ndaj parlamentit! PK(2K(JA )HE MA#)AT' ' 4J6KATKS KUSHTETUESE 8! 4j&kata Ku htetue e pMrbMhet n*a nMntM A:B *j&%tarM$ tM cilMt do tM jenM juri tM tM h%uar dhe per onalitete me moralin mM tM lartM$ jo me mM pak e dhjetM A8LB vjet pMrvojM pro0e ionale pMrkatM e! Kuali0ikimet e tjera pMrkatM e rre*ullohen me li*j! Parimet e bara,i M *jinore do tM re pektohen! <! 4j&%tarMt emMrohen n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e Kuvendit$ pMr njM mandat nMntMvjeQar$ pa mundM i va,hdimi! =! 7endimi pMr tM propo,uar htatM A?B n*a *j&%tarMt$ varet n*a miratimi i d& tM tretave A<P=B tM deputetMve tM Kuvendit tM prani hMm dhe %M votojnM! 7endimi pMr tM propo,uar d& A<B *j&%tarMt e tjerM$ merret me humicMn e votave tM deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt janM tM prani hMm dhe %M votojnM$ por %M mund tM bMhet vetMm pa pMl%imit tM humicM M deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt i mbajnM vendet %M janM re,ervuar o e *arantuar pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM! I! #M e mandati i *j&%tarit pMr0undon para mbarimit tM mandatit tM rre*ullt$ emMrimi i *j&%tarit tM ri bMhet nM pajtim me kMtM nen$ me mandat tM plotM$ pa tM drejtM ri,*jedhjeje! G! 3*jedhja e Kr&etarit dhe 3MvendM kr&etarit tM 4j&katM Ku htetue e$ bMhet n*a *j&%tarMt tM 4j&katM Ku htetue e me votim tM 0 hehtM tM *j&%tarMve tM 4j&katM $ pMr mandat trevjeQar! 3*jedhja nM kMto 0unk ione nuk e ,*jat mandatin e *j&%tarit! SH2A ; S'STEM' P(ES')E#5'A"; E enca e i temit pre idencial kon i ton nM or*ani,imin dhe po,itMn e pu htetit ek,ekutiv! ' tMrM pu hteti ek,ekutiv M htM ' koncentruar nM in titucionin e kr&etarit ' cili M htM he0 ' pu htetit ek,ekutiv! #M i temet pre idenciale he0i ' htetit u htron njMkohM i ht d& 0unk ione: 8;.unk ionin e he0it tM htetit dhe <; 0unk ionin e he0it tM %everi M! Si he0 ' htetit ka tM bMjM me pMr0a%M imin e htetit 2renda dhe ja htM htetit dhe u htrimin e 0unk ioneve tM tjera ipa ku htetutM ! Si he0 ' pu htetit ek,ekutiv pre identi emMron dhe hkarkon %everinM dhe eprorMt e tjerM tM or*aneve htetMrore tM cilMt pMr punMn e t&re ' pMr*ji*jen drejtpMrdrejtM atij! Pre identi nM i temet pre idenciale par%et in titucion ,*jedhor ' cili ,*jidhet ne ,*jedhjet pre idenciale n*a ana e trupit ,*jedhor! Ai pMr punMn e tij nuk ' pMr*ji*jet parlamentit pMrkundMr kM aj ai ka in trumente tM kontrollit tM aktivitetit le*ji lativ tM parlamentit! Por kjo nuk do tM thotM e pre identi mund tM n*ritMt mbi parlamentin ep e ai M htM ' obli*uar ti pMrmbahet li*jeve tM parlamentit! #M kMto i teme parlamenti nuk e ka tM drejtMn e hkarkimit tM %everi M dhe nuk mund tM kMrkojM pMr*je*jM i n*a pre identi! S'STEM' P(ES')E#5'A" #K SH2A;2a,at e i temit politik nM SH2A janM pMrcaktuar me ku htetutMn vitit 8?9? e cila M htM plotM uar edhe me <F amendamente dhe edhe ot e kM aj dite M htM nM 0u%i! K& i tem ba,ohet nM rre*ullat e %everi je htetMrore tM i temit pre idencial! )allimi n*a 0ormat e tjera tM %everi je M htM nM 0aktin e ndarje M pu htetit htetMror nM le*ji lativ$ ek,ekutiv$ *j&%M or! Pra in titucionet kr&e ore janM tM ndara ipa ndarje hori,ontale tM pu htetit htetMror nM : le*ji lativ$ ek,ekutiv $ *j&%M or! Pra parimi themelor ' kMtij i temi M htM e njM pu htet e

ku0i,oj pu htetin tjetMr! Pu htetin le*ji lativ e u htron Kon*re i!$ pu htetin ek,ekutiv e u htron pre identi dhe ai *j&%M or %M u htrohet n*a *j&kata upreme! KA(AKTE('ST'KAT )OM'#A#TE TK S'STEM'T P(ES')E#5'A" JA#K: Parlamenti dhe kr&etari ' republikM para%e in or*ane tM pavarura tM cilat i rre*ull nuk mund ta ku0i,ojnM njMra tjetrMn! Parlamenti u htron nM mMn&rM tM pavarur pu htetin le*ji lativ dhe kr&etari po %M M htM he0 ' htetit M htM edhe he0 ' pu htetit ek,ekutiv! #M i temet pre idenciale %everia ,akoni ht or*ani,ohet ne 0ormM tM kabinetit tM cilin e 0ormon dhe e kontrollon kr&etari ' republikM !! Si temi pre idencial M htM para%itur pMr herM tM par nM SH2A ku %M n*a miratimi ' ku htetutM M vitit 8?9? 0unk ionon njM model peci0ik ' %everi je htetMrore! KO#4(ES' ' SH2A;ve;Kon*re i amerikan pMrbMhet n*a d& dhoma : dhoma pMr0a%M ue dhe enatit !Puna dhe truktura e kon*re it M htM e rre*ulluar me nenin 8! )homa e pMr0a%M ue ve M htM dhoma e lartM e kon*re it tM cilMn e ,*jedhin nM mMn&rM tM drejtpMrdrejtM %&tetarMt me tM drejtM vote! #M parim tM d& dhomat e kon*re it kanM 0u hMveprim tM njMjtM! )homa pMr0a%M ue ka tri *rupe themelore tM 0unk ioneve %M ' u htron nM mMn&rM tM pavarur n*a enati: Ajo h%&rton numrin mM tM madh tM li*jeve tM cilat pa miratimit n*a ana e ajM h%&rtohen edhe ne enat! Ajo M pari deklarohet pMr vendimet %M janM tM lidhura me tatimet dhe ajo M pari ka tM drejtM ek klu,ive %M tM 0illojM procedurMn kundMr 0unk ionarMve tM lartM htetMror duke pMr0 hirM kMtu edhe kr&etarin e htetit tM a htu%uajturin 'MPEA5HME#T! SE#AT'; K htM aplikuar nM i temin amerikan i ,*jidhje kompromi i nM me tM tendencave centrali te dhe 0ederali te me ra tin e miratimit tM ku htetutM M vitit 8?9?! .ormimi ' enatit$ mMn&ra e ,*jidhje M t&re M htM nM 0avor tM hteteve tM vo*la! #M 0akt ipa ku htetutM M htM pMrcaktuar %M enati tM pMrbMhet n*a d& enator n*a Qdo htet tM cilMt ' ,*jedh trupi li*jdhMnM ' htetit!$ nM %do F vjet dhe Qdo enator ka njM votM me atM %M Qdo d& vite ,*jidhet njM e tretat e enatorMve tM ri! Pa i %M SH2A kanM GL htete enati ' ka 8LL anMtar! Senati ka ndikim mM tM thek uar nM kon*re : Senati e ka rolin e !"ykats s KASA&/-)/T< t instan s m t lart !"y'sore) pr sh'iptimin e dnime$e ne ba9 t t institutit t impea hemntit. 'n tituti ' impeachmentit e ka ori*jinMn n*a An*lia! Ai M htM njM procedim *j&%M ore kundMr nja anMtari tM dhomM M lordMve o e tM dhomM M komunave %M aku,ohej pMr njM kundMrvajtje politike! #M kMtM procedim aku,ue i hte dhoma e komunave ndMr a dhoma e lordMve i hte in tancM *j&%M ore e h%&rtonte QM htjen! #djekja 0illon n*a deputetMt por nuk M htM pMrdorur *j&kimi ' tM pandehurit kurrM nM kon*re ! Senati ka tM drejtM tM 0ormojM komi ion hetue pMr Qdo QM htje tM cilMn e vlerM on tM ar &e hme! Senati jep mendimin pMr ,*jedhjen e di a 0unk ionarMve tM lartM htetMrorA mini trat $ amba adorMtB tM cilMt ' emMron kr&etari SH2A;ve dhe enati karakteri,ohet me modelin d&partiak tM ba,uar nM dominimin dhe rivalitetin nM me tM d& partive kr&e ore politike Parti M demokratike dhe parti M republikane! Senati ne SH2A ka 0u%i te balan uar me )homen e per0a%e ue ve P(ES')E#T' ' SH2A;ve;Kr&etari para%et in titucion kr&e or ne Sh2A nM ba,M tM rolit the tM ndikimit politik tM tij edhe %uhet i tem pre idencial !.unk ionet mM tM rMndM i hme tM tij janM M htM he0i ' htetit $M htM komandant ' 0orcave tM armato ura $ he0 ' pu htetit ek,ekutiv etj! Ai ,*jidhet pMr pMrudhen prej I viteve dhe mund tM ,*jidhet mM M humti pMr < mandate radha,i! K(6ETA(' 34J')HET )(EJTPK()(EJT #4A A#A E 34JE)HKS7E )HE KJO P(O5E)U(K KA"O# #KPK( G .A3A : aB partitM politike bMjnM marrMve hje 2renda partiake pMr nominimin e kandidatit tM t&re nM *arMn pre idenciale bBbMhen ,*jedhjet brenda partiake nM tM cilat caktohen kandidatet e partive %M do tM h&nM nM *arat pre idenciale AkMto ,*jedhje bMhen vetMm nM kuadrin e parti M republikane dhe demokratike B cB %&tetaret ,*jedhin pMr0a%M ue it e partive por edhe njMrin n*a kandidatet pre idencial dBbahet nM me in e dhjetorit ku ,*jedhM it nM Qdo htet 0ederal me vota tM 0 hehta deklarohet pMr ,*jedhjen e kr&etarit eBinau*urimi ' pre identit %M bMhet me = janar (aporti ' kMt&re < or*aneve mund tM pMrmblidhet i nM vijim :aBKon*re i nuk mund ta hkarkoj pre identin e a mini trin bBPre identi nuk mund tM hpMrndaj kon*re in cBA pre identi e a mini trat nuk a i tojnM nM eancat e kon*re it eB pu hteti ek,ekutiv nuk ka iniciative le*ji lative Pre identi ' ka kMto in titute tM ndikimit nM punMn e kon*re it: aBai ' drejton kon*re it me a,h mbi *jendjen e 0ederatM bB ' drejton me a,he kon*re it pMr buChetin cBQdo F muaj mund tM ' drejtoje me a,he tM tjera dB ka tM drejtMn e veto ndaj li*jeve tM miratuara n*a kon*re i! E drejta e veto ndaj li*jeve tM kon*re it para%et in titutin kr&e or tM pre identit ndaj kon*re it dhe janM tM njohura d& lloje : aB vetoja u pen,ive dhe bBvetoja e Chepit! 7etoja u pen,ive M htM e drejta e e pre identit %M tM mo e nMn hkruaj li*jin e miratuar nM tM d& dhomat e kon*re it dhe %M ta ktheje Mri h nM h%&rtim! K& li*j ' kth&er prapM pMr h%&rtim pMr tM h&rM nM 0u%i duhet tM miratohet n*a d& tM tretat e deputetMve! )uke e pa ur para & h trukturMn d&partiake tM kon*re it M htM vM htirM %M tM reali,ohet kjo!! ndMr a vetoja e Chepit M htM 0ormM peci0ike e M drejtM M veto me tM cilMn pre identi mund tM parandalojM miratimin e ndonjM li*ji nM parlament! Kjo do tM thotM e nM ra t e li*ji M htM dorM,uar jo mM par e 8L ditM para mb&llje e e ionit pre identi mund tM mo e ktheje 0are li*jin kon*re it dhe tM mo e nMn hkruaj pa dhen hpje*ime! Si re,ultat ' kM aj kon*re it ' mbetMt %M nM le*ji lacionin e radhM tM ri0illojM n*a 0illimi procedurMn e re le*ji lative! #donM e kr&etari ' SH2A;ve M htM politiki ht jo pMr*je*jM ai ipa ku htetutM M htM penali ht pMr*je*jM ! )he kjo pMr*je*jM i e tij mund tM 0illohet n*a kon*re i nM ba,M tM in titutit tM impeachmentit! #M ra tet kur d& hohet pre identi ka kr&er vepMr tM rMndM penale procedura kundMr tij 0illohet n*a dhoma pMr0a%M ue e

ndMr a e *j&kon dhe dMnon enati! Kjo ka ndodhM vetMm njM herM kundMr kr&etarit 1hon on ' cili me atM ra t M htM liruar n*a aku,a! 4J6KATA SUP(EME E SH2A;7E;ajo e u htron nM mMn&rM tM pavarur pu htetin *j&%M or! Ajo pMrveQ kM aj u htron edhe 0unk ionin e kontrollit tM ku htetut hmMri M ! Ajo pMrbMhet n*a : *j&%tarM tM cilMt ' emMron kr&etari ' SH2A;ve pa kon ultimit dhe marrje M mendimit n*a enati! Mandati ' t&re M htM ' pMrjet hMm! PMrveQ QM htjeve penal dhe civile ajo h%&rton edhe kon0liktet e kompetencave ndMrmjet 0ederatM dhe hteteve 0ederale! Odo hteta ka tM drejtM tM marrM iniciativM pMr 0illimin e procedurM para kM aj *j&kate! 4JE(MA#'A M htM republike parlamentare S'STEM' PA("AME#TA( #K 4JE(MA#';Pa pMrmb& je M 0a hi,mit mM mbarim tM lu0tM M d&tM botMrore edhe nM *jemani aplikohet re*jimi parlamentar! PA("AME#T'; edhe kMtu ka i tem bikameral dhe pMrbehet n*a d& dhomaJ 2unde ta*u A dhoma 0ederaleB dhe 2unde rati A kM hilli 0ederalB! )EPUTETET E 2U#)ESTA4UT ,*jidhen nM ,*jedhjet e pMr*jith hme tM drejtpMrdrejtM dhe tM lira $ tM 0 hehta me mandat prej I vetMve! #dMrka% 2unde rati pMrbMhet prej =$I!G pMr0a%M ue ve tM %everi M M Qdo landi nM varM i n*a madhM ia e popull i M! PMrpo kMt&re d& dhomave nM *jermani ek,i ton edhe a ambleja 0ederale e cila M htM e autori,uar %M Qdo G vjet tM ,*jedhe kr&etarin e republikM 0ederale! #dMr a ai pMrket dhomave tM parlamentit epMr i ka dhoma e 2unde ta*ut %M hprehet nM tM drejtMn e ajM %M tM u htroje kontrollin politik ndaj %everi M dhe ne 0u hMn e le*ji lativit! Edhe nM *jermani i temi parlamentar M htM humM partiak por roli ' partive M htM mM ' vo*Ml pa i %M pu htetit politik M htM ' koncentruar nM %everi pMrkatM i ht ne kancelarin! P(ES')E#T' .E)E(A"; Para%et in titucion me ndikim tM ku0i,uar dhe M htM ' n*jaj hMmme atM tM monarkut nM An*li! Ai ,*jidhet n*a a ambleja 0ederale me mandate G vjeta% i cili nuk mund tM hpMrndajM parlamentin pa vendim n*a partitM politike e idomo tM kancelarit! -E7E('A .E)E(A"E;pMrbMhet n*a kancelari 0ederal dhe n*a mini trat 0ederal! kancelari propo,ohet n*a pre identi ' republikM dhe ,*jidhet n*a 2unde ta*u me humicMn ab olute! #M %o0te e nuk ,*jidhet k& kandidat parlamenti ka tM drejtM %M me humicMn e njMjtM tM ,*jedhe nja kandidat vet! Pa emMrimit tM tij pre identi 0ederal M htM obli*uar %M nM a0at prej ? ditMve tM emMroj kMtM kandidat pMr kancelar 0ederal! Kancelari para%et 0i*urMn kr&e ore politike ' cili %everi M me pu htetin htetMror! KO#T(O""'# PO"'T'K #)AJ P(ES')E#T'T )HE KA#5E"A('T KA TK )(EJTK TA USHT(OJK 2U#)ESTA4U! Ku nM ra t e 2unde ta*u me humicM tM votave voton mo be imin ndaj kancelarit atMherM pre identi duhet tM bMjM hkarkimin e tij! #dMr a nM anMn tjetMr nM e propo,imi pMr marrjen e be imit tM kancelarit nuk 0iton humicMn e nevoj hme atMherM kancelari ka tM drejtM ti propo,ojM pre identit %M tM marr vendim pMr hpMrndarjen e parlamentit brenda <I ditMve! 2ritania e madhe M htM republike parlamentare! A#4"'A ; S'STEM' PA("AME#TA( #K A#4"'_An*lia M htM vendi ku M htM para%itur pMr herM tM par re*jimi parlamentar dhe rre*ullat e %everi je htetMrore tM demokraci M pMr0a%M ue e tM ba,uara nM parlamentari,Mm! 'n titucionet kr&e ore tM i temit politik nM An*li janM: kurora mbretMrore A mbretMre haB $parlamenti dhe %everia! Kurora mbretMrore; M htM in titucion %M 0unk ionon me hekuj mirMpo kjo po,itM ka evoluar prej 0ormM MO#A(K'SK A2SO"UTE$ #E ATK PA("AME#TA(E e deri ne 0ormM e ot hme ku ajo mM humM para%et in titucion 0ormal! Kompetencat e ajM janM i nM vijim:aB ajo 0ormali ht konvokon dhe hpMrndan parlamentin$ ajo jep pMl%imin dhe bMn 0irmo jen 0ormale tM li*jeve dhe akteve tM tjera tM miratuara n*a parlamenti!bB Ajo emMron mini trin e parA kr&emini trinB duke ' be uar kMtM mandate liderit partiak tM parti M dominue e nM dhomMn e ulMt! Ajo ' nMn hkruan aktet e rMndM i hme te %everi M pa 0irmo jM n*a mini tri pMrkatM o e kr&emini tri dhe cB Sa ' pMrket politike M ja htme dhe tM brend hme roli ' ajM e hte mja0t ' ku0i,uar! PA("AME#T' A#4"E3; M htM para%itur pMr herM tM par me emMrtimin Ma*num con,ulium! Parlamenti an*le, M htM ' pMrbMrM prej d& dhomave : aB)homM M lordMve dhe bBdhomM M komunave!: ; )homa e lordMve pMrbMhet n*a 88LL anMtar n*a tM cilMt humica ,*jidhen ipa parimit tM tra hM*imi M! ndikimi ' ajM ka rMnM me kalimin e kohM ! ;)homa e komunave para%et dhomMn e pMr0a%M ue ve e cila para%et ht&llMn kr&e ore tM i temit parlamentar ! Kjo dhomM ka FG: deputetM ku humica e t&re :L pMr%ind janM n*a d& partitM kr&e ore Kon ervatore dhe a aj laburi te! Kjo dhomM ka kompetencM tM *jMra le*ji lative $ ajo ,*jedh dhe kontrollon punMn e %everi M miraton vendime lidhur me 0inanca dhe politikMn monetare etj! PunMn e aj e udhMhe% pikeri! ' cili M htM ja htM;partiak! .(A#5A ; S'STEM' PA("AME#TA( #K .(A#5K;PMr dallim n*a i temi ' An*li M %M ka pa ur njM ,hvillim tabil $ nM .rancM i temi parlamentar ka pa ur tran 0ormime te hpe hta! 2a,at e i temit ba hkohor janM tM pMrcaktuara mM ku htetutMn e vitit 8:G9! PMr dallim prej i temi an*le, .ranca ka pa ur ndr& hime dhe re0ormat M hpe hta politike $ pa taj ka i tem humM partiak ku dhe hpe h vjen deri te 0ormimi ' %everi M M koalicionit dhe ' nMn htrohet kontrollit parlamentar dhe hpe h % tM rrM,ohet i pa oje e marrje M be imit n*a parlamenti!$ dhe me 0und edhe roli ' kr&etarit M htM mM ' avancuar e ai ' monarkut nM An*li!

K(6ETA(' ' (EPU2"'KKS; M htM he0 ' htetit dhe ,*jidhet pMrme ,*jedhjeve tM drejtpMrdrejta n*a ana e trupit elektoral! )he ka autori,ime tM *jMra : ai kujde et pMr i*urimin e re pektimit tM ku htetutM dhe tM kontinuitetit tM 0unk ionimit tM pu htetit htetMror! Kr&etari nuk M htM politiki ht pMr*je*jM por mban pMr*je*jM i penale pMr veprimet e inkriminuara! Hetimet eventuale ndaj tij ' ,hvillon *j&kata e KASA5'O#'T ndMr a *j&kimin eventual tM tij e bMn *j&kata e lartM e cila M htM e pMrbMrM n*a 8< deputet dhe enator %M ' emMron parlamenti! Kr&etari nuk mund tM ndMrroj dhe hkarkoj %everinM! -E7E('A E .(A#5KS; par%et or*an ek,ekutiv ' cili ,*jidhet n*a ana e kr&etarit tM htetit! #M 0akt ai ,*jedh vetMm mini trin e par ' cili mM vonM pMrpilon li tMn e tM *jithM mini trave tM tjerM dhe e o0ron pMr miratim kr&etarit! -everia 0ormali ht ' pMr*ji*jet parlamentit ndMr a reali ht ' pMr*ji*jet kr&etarit! Mbledhjet e %everi ' kr&e on kr&etari ' htetit dhe vetMm nM mun*e M tM tij ' kr&e on kr&etari ' %everi M! :A,;A1E)T/#pMrbMhet n*a d& dhomaJ n*a a ambleja nacionale dhe Senati! A ambleja para%et dhomMn e ulMt me karakter pMr0a%M ue popullor me mandate G vite h! Senati par%et in titucion me ndikim tM thek uar tM cilMt ,*jidhen ne ba,M tM parimit tM pMr0a%M imit territorial te tM *jitha vi eve ne .rancM dhe mandate ' t&re ,*jat : vite! ndMr a truktura e parlamentit 0rance, M htM multi;partiake ku pMr0a%M ohet njM numMr ' madh ' partive politike me orientime tM ndr& hme pro*ramore!

)eni 1 =:rkufi9imi i Shtetit>

8! (epublika e Ko ovM M htM htet i pavarur$ ovran$ demokratik$ unik$ dhe i panda hMm! <! (epublika e Ko ovM M htM htet i hteta ve tM vet! (epublika e Ko ovM u htron autoritetin e aj ba,uar nM re pektimin e tM drejtave dhe lirive tM %&tetarMve tM vet dhe tM *jithM individMve brenda ku0ijve tM aj! =! (epublika e Ko ovM nuk ka pretendime territoriale ndaj a njM hteti o e pje e tM ndonjM hteti dhe nuk do tM kMrkojM tM ba hkohet me a njM htet o e pje M tM ndonjM hteti!

)eni % =So$raniteti>
8! Sovraniteti i (epublikM M Ko ovM buron n*a populli$ i takon popullit dhe u htrohet$ nM pajtim me Ku htetutMn$ nMpMrmjet pMr0a%M ue ve tM ,*jedhur$ me re0erendum$ i dhe nM 0orma tM tjera$ nM pajtim me di po,itat e kM aj Ku htetute! <! Sovraniteti dhe inte*riteti territorial i (epublikM M Ko ovM M htM i pacenue hMm$ i patjetMr ue hMm dhe i panda hMm dhe mbrohet me tM *jitha mjetet e pMrcaktuara me kMtM Ku htetutM dhe me li*j! =! (epublika e Ko ovM $ me %Mllim tM ruajtje M pa%e dhe mbrojtje M intere ave htetMrore$ mund tM marrM pje M nM i teme tM i*uri M ndMrkombMtare!

)eni ? =2ara9ia para ;i!"it>

8! (epublika e Ko ovM M htM ho%Mri humetnike$ e pMrbMrM n*a h%iptarMt dhe komunitetet tjera e cila %everi et nM mMn&rM demokratike$ me re pektim tM plotM tM undimit tM li*jit$ pMrme in titucioneve tM veta le*ji lative$ ek,ekutive dhe *j&%M ore! <! U htrimi i autoritetit publik nM (epublikMn e Ko ovM ba,ohet nM parimet e bara,i M para li*jit tM tM *jithM individMve dhe nM re pektimin e plotM tM tM drejtave dhe lirive themelore tM njeriut$ tM pranuara ndMrkombMtari ht$ i dhe nM mbrojtjen e tM drejtave dhe nM pje Mmarrjen e tM *jitha komuniteteve dhe pje MtarMve tM t&re!

)eni @ =5orma e 6e$eris"es dhe )dar"a e :ushtetit>

8! Ko ova M htM (epublikM demokratike e ba,uar nM parimin e ndarje M pu hteteve dhe kontrollit e balancimit nM me t&re$ ikur e M htM pMrcaktuar me kMtM Ku htetutM! <! Kuvendi i (epublikM M Ko ovM u htron pu htetin le*ji lativ! =! Pre identi i (epublikM M Ko ovM pMr0a%M on unitetin e popullit! Pre identi i (epublikM M Ko ovM M htM pMr0a%M ue le*jitim i vendit brenda dhe ja htM dhe *arantue i 0unk ionimit demokratik tM in titucioneve tM (epublikM M Ko ovM $ nM pajtim me kMtM Ku htetutM! I! -everia e (epublikM M Ko ovM M htM pMr*je*jM e pMr ,batimin e li*jeve e politikave htetMrore dhe i nMn htrohet kontrollit parlamentar! G! Pu hteti *j&%M or M htM unik$ i pavarur dhe u htrohet n*a *j&katat! F! 4j&kata Ku htetue e M htM or*an i pavarur i mbrojtje M ku htetut hmMri M dhe bMn interpretimin pMr0undimtar tM Ku htetutM ! ?! (epublika e Ko ovM ka in titucionet e veta pMr mbrojtjen e rendit ku htetue dhe tM inte*ritetit territorial$ rendit dhe %etM i M publike$ tM cilat 0unk ionojnM nMn autoritetin ku htetue tM in titucioneve demokratike tM (epublikM M Ko ovM !

)eni A =3"uht>

8! 4juhM ,&rtare nM (epublikMn e Ko ovM janM 4juha Sh%ipe dhe 4juha Serbe! <! 4juha Turke$ 2o hnjake dhe ajo (ome kanM tatu in e *juhMve ,&rtare nM nivel komune o e do tM jenM nM pMrdorim ,&rtar nM cilindo nivel nM pajtim me li*j!

)eni B =Simbolet>
8! .lamuri$ tema dhe himni janM imbolet htetMrore tM (epublikM M Ko ovM tM cilat pa %&rojnM karakterin humetnik tM aj! <! Pamja$ mMn&ra e pMrdorimit dhe mbrojtja e 0lamurit dhe tM imboleve tM tjera htetMrore rre*ullohen me li*j! MMn&ra e pMrdorimit dhe e mbrojtje M imboleve kombMtare rre*ullohet me li*j!

)eni 7 =Clerat>
8! (endi ku htetue i (epublikM M Ko ovM ba,ohet nM parimet e liri M$ pa%e $ demokraci M$ bara,i M$ re pektimit tM tM drejtave dhe lirive tM njeriut dhe undimit tM li*jit$ mo di kriminimit$ tM drejtM M pronM $ mbrojtje e mjedi it$ drejtM i M ociale$ plurali,mit$ ndarje M pu htetit htetMror dhe ekonomi M M tre*ut! <! (epublika e Ko ovM i*uron bara,inM *jinore i vlerM themelore pMr ,hvillimin demokratik tM ho%Mri M$ mundM i tM barabarta pMr pje Mmarrje tM 0emrave dhe me hkujve nM jetMn politike$ ekonomike$ ociale$ kulturore dhe nM 0u hat tM tjera tM jetM ho%Mrore!

)eni + =Shteti ;aik>

(epublika e Ko ovM M htM htet laik dhe neutral nM QM htje tM be imeve 0etare!

)eni 1B =Eprsia e Kushtetuts>

8! Ku htetuta M htM akti mM i lartM juridik i (epublikM M Ko ovM ! "i*jet dhe aktet e tjera juridike duhet tM jenM nM pajtim me kMtM Ku htetutM! <! Pu hteti %everi M buron n*a Ku htetuta! =! (epublika e Ko ovM re pekton tM drejtMn ndMrkombMtare! I! Secili per on dhe or*an nM (epublikMn e Ko ovM u nMn htrohet di po,itave tM Ku htetutM !

Kapitulli /C Ku$endi i ,epubliks s Koso$s )eni B? =:arimet e :r!"ithshme`

Kuvendi M htM in titucion li*jvMnM i (epublikM M Ko ovM i ,*jedhur drejtpMrdrejt n*a populli!

)eni B@ =Struktura e Ku$endit>

8! Kuvendi ka njM%ind e njM,et A8<LB deputetM tM ,*jedhur me votim tM 0 hehtM ba,uar nM li tat e hapura! 7endet nM Kuvend ndahen midi tM *jitha partive$ koalicioneve$ ni mave %&tetare dhe kandidatMve tM pavarur$ nM pMrpje Mtim me numrin e votave tM vle0 hme$ tM 0ituara prej t&re$ nM ,*jedhjet pMr Kuvendin! <! #M kuadMr tM kM aj ndarjeje$ njM,et A<LB prej njM%ind e njM,et A8<LB vendeve janM tM *arantuara pMr pMr0a%M imin e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM $ i vijon: A8B partitM$ koalicionet$ ni mat %&tetare dhe kandidatMt e pavarur$ tM cilMt janM deklaruar e pMr0a%M ojnM komunitetin Serb$ do tM kenM numrin e vendeve nM Kuvend tM 0ituar nM ,*jedhjet e hapura$ me minimumin dhjetM A8LB vende tM *arantuara$ nM ra t e numri i vendeve tM 0ituara M htM mM i vo*Ml e dhjetM A8LBJ A<B partitM$ koalicionet$ ni mat %&tetare dhe kandidatMt e pavarur$ tM cilMt janM deklaruar e pMr0a%M ojnM komunitetet e tjera$ nM Kuvend do tM kenM numrin e vendeve tM 0ituara nM ,*jedhjet e hapura me minimumin e vendeve tM *arantuara i nM vijim: komuniteti (om njM A8B vendJ komuniteti A hkali njM A8B vendJ komuniteti E*jiptian njM A8B vendJ dhe njM A8B vend hte M do tSi jepet komunitetit (om$ A hkali$ o e E*jiptian$ %M ka numrin mM tM madh tM votave tM pMr*jith hmeJ komuniteti 2o hnjak tri A=B vende$ komuniteti Turk d& A<B vende dhe komuniteti 4oran njM A8B vend$ nM e numri i vendeve tM 0ituara n*a ecili komunitet M htM mM i vo*Ml e numri i vendeve tM *arantuara! #eni FG aKompetencat e Kuvendit` Kuvendi i (epublikM M Ko ovM : A8B miraton li*je$ re,oluta dhe akte tM tjera tM pMr*jith hmeJ A<B vendo tM ndr& hojM Ku htetutMn me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij$ pMr0 hirM d& tM tretat A<P=B e tM *jithM deputetMve %M mbajnM vendet e re,ervuara dhe tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovMJ A=B hpall re0erendum$ nM pajtim me li*jinJ AIB rati0ikon traktatet ndMrkombMtareJ AGB miraton 2uChetin e (epublikM M Ko ovM J AFB ,*jedh dhe hkarkon Kr&etarin dhe nMnkr&etarMt e KuvenditJ

A?B ,*jedh dhe mund tM hkarkojM Pre identin e (epublikM M Ko ovM nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A9B ,*jedh -everinM dhe hpreh mo be imin ndaj ajJ A:B mbikM%&r punMn e -everi M dhe tM in titucioneve tM tjera publike$ tM cilat$ nM ba,M tM Ku htetutM dhe li*jeve$ i raportojnM KuvenditJ A8LB ,*jedh anMtarMt e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM dhe tM KM hillit Prokurorial tM Ko ovM $ nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A88B propo,on *j&%tarMt e 4j&katM Ku htetue eJ A8<B mbikM%&r politikMn e ja htme dhe tM i*uri MJ A8=B jep pMl%imin pMr dekretin e Pre identit mbi hpalljen e 4jendje M Ja htM,akon hmeJ A8IB vendo pMr QM htjet me intere tM pMr*jith hMm$ tM pMrcaktuara me li*j!

)eni BB =8!"edh"a dhe 1andati>

8! Kuvendi i Ko ovM ,*jidhet me mandat katMrvjeQar$ duke 0illuar n*a dita e bance kon tituive$ %M mbahet brenda tridhjetM A=LB ditM h n*a dita e hpallje ,&rtare tM re,ultateve tM ,*jedhjeve! <! 3*jedhjet e rre*ullta pMr Kuvend mbahen mM M voni tridhjetM A=LB ditM para pMr0undimit tM mandatit$ kur e nM ra te tM hpMrndarje M Kuvendit$ jo mM vonM e d&,et e pe M AIGB ditM pa hpMrndarje ! =! Pre identi i (epublikM M Ko ovM e thMrret eancMn e parM tM Kuvendit! #M ra t e Pre identi i (epublikM M Ko ovM nuk M htM nM *jendje tM thMrra M eancMn e parM$ Kuvendi mblidhet pa pje Mmarrjen e Pre identit! I! Mandati i Kuvendit tM Ko ovM mund tM va,hdohet vetMm nM ra te tM 4jendje M Ja htM,akon hme pMr ma a emer*jente tM mbrojtje o e nM ra t tM rre,ikut ndaj rendit ku htetue o e i*uri M publike tM (epublikM M Ko ovM $ dhe vetMm pMr a% a ,*jat 4jendja e Ja htM,akon hme$ iQ M htM pMrcaktuar me kMtM Ku htetutM! G! Ku htet$ ,onat dhe procedurat ,*jedhore$ rre*ullohen me li*j!

)eni B7 =8!"edh"a e Kryetarit dhe )nkryetar$e>

8! Kuvendi i Ko ovM n*a radhMt e veta ,*jedh Kr&etarin dhe pe M AGB nMnkr&etarM! <! Kr&etari i Kuvendit propo,ohet n*a *rupi mM i madh parlamentar dhe ,*jedhet me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! =! Tre A=B nMnkr&etarMt tM propo,uar n*a tri *rupet mM tM mMdha parlamentare$ ,*jidhen me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! I! )& A<B nMnkr&etarM pMr0a%M ojnM komunitetet %M nuk janM humicM nM Kuvend dhe ata ,*jidhen me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve! #jMri nMnkr&etar do tM jetM n*a radhMt e deputetMve tM Kuvendit %M mbajnM vendet tM re,ervuara o e tM *arantuara tM komunitetit Serb$ dhe tjetri nMnkr&etar n*a radhMt e deputetMve tM Kuvendit %M mbajnM vende tM re,ervuara o e tM *arantuara n*a komunitetet tjera %M nuk janM humicM! G! Kr&etari dhe nMnkr&etarMt e Kuvendit hkarkohen me votMn e humicM prej d& tM tretave A<P=B tM numrit tM pMr*jith hMm tM deputetMve! F! Kr&etari dhe nMnkr&etarMt 0ormojnM Kr&e inM e Kuvendit! Kr&e ia M htM pMr*je*jM e pMr 0unk ionimin admini trativ tM Kuvendit nM mMn&rMn e pMrcaktuar me (re*ulloren e PunM tM Kuvendit! ?! Kr&etari i Kuvendit: A8B pMr0a%M on KuvendinJ A<B pMrcakton rendin e ditM $ thMrret dhe kr&e on eancatJ A=B nMn hkruan aktet e miratuara n*a KuvendiJ AIB u htron edhe 0unk ione tM tjera$ nM ba,M tM kM aj Ku htetute dhe (re*ullore M PunM tM Kuvendit! 9! #M ra t mun*e e o e pamundM ie pMr tM u htruar 0unk ionin$ Kr&etarin e Kuvendit e ,MvendM on njMri n*a nMnkr&etarMt!

)eni B+ =Sean at>

8! Mbledhjet e Kuvendit tM Ko ovM janM publike! <! Mbledhjet e Kuvendit tM Ko ovM mund tM jenM tM mb&llura me kMrke Mn e Pre identit tM (epublikM M Ko ovM $ tM Kr&emini trit o e tM njM tM tretM A8P=B M deputetMve$ nM ra tet e pMrcaktuara me (re*ulloren e PunM tM Kuvendit! 7endimi miratohet nM mMn&rM tM hapur e tran parente dhe kMrkon votMn e d& tM tretave A<P=B tM deputetMve tM Kuvendit tM prani hMm dhe %M votojnM!

)eni BD =-rari i Sean a$e dhe Kuorumi>

8! Kuvendi i Ko ovM punimet vjetore i ,hvillon nM d& e ione! <! Se ioni pranveror 0illon tM hMnMn e tretM tM muajit janar$ kur e e ioni vje htor 0illon tM hMnMn e d&tM tM muajit htator! =! Kuvendi ka kuorum kur janM tM prani hMm mM humM e *j& ma e tM *jithM deputetMve tM Kuvendit!

I! Kuvendi i Ko ovM mblidhet nM eancM tM ja htM,akon hme me kMrke M tM Pre identit tM (epublikM $ tM Kr&emini trit o e tM njM tM tretM A8P=B tM deputetMve!

)eni 70 =1andati i .eputet$e>

8! )eputetMt e Kuvendit janM pMr0a%M ue tM popullit dhe nuk i nMn htrohen a njM mandate det&rue ! <! Mandati i deputetit tM Kuvendit tM Ko ovM 0illon ditMn e certi0ikimit tM re,ultatit tM ,*jedhje ! =! Mandati i deputetit mbaron o e bMhet i pavle0 hMm$ nM e: A8B nuk bMn betiminJ A<B jep dorMhe%jenJ A=B emMrohet anMtar i -everi M M Ko ovM J AIB pMr0undon mandati i KuvenditJ AGB mun*on *ja htM AFB muaj rre ht nM eancat e Kuvendit! #M ra te tM veQanta$ Kuvendi i Ko ovM mund tM vendo M ndr& heJ AFB dMnohet me vendim *j&%M or tM 0ormM M prerM pMr vepMr penale me njM o e mM humM vjet bur*imJ A?B ajoPai vde ! I! 7endet e liruara tM deputetMve nM Kuvend$ plotM ohen menjMherM$ nM pajtim me kMtM Ku htetutM dhe me li*jin! #eni ?8 aKuali0ikimet dhe 2ara,ia 4jinore` 8! Secili hteta i (epublikM M Ko ovM i cili M htM tetMmbMdhjetM A89B vjeQ o e mM i madh dhe pMrmbu h kriteret li*jore$ mund tM jetM kandidat pMr deputet! <! PMrbMrja e Kuvendit tM Ko ovM do tM re pektoj parimet e bara,i M *jinore tM cilat janM tM pranuara nM pajtim me parimet ndMrkombMtare! #eni ?< aPapajtue hmMria` )eputeti i Kuvendit tM Ko ovM nuk mund tM mbajM ndonjM po t ek,ekutiv nM admini tratMn publike o e nM ndonjM ndMrmarrje nM pronM i publike$ dhe a tM u htrojM ndonjM 0unk ion tjetMr ek,ekutiv$ ikur e M htM pMrcaktuar me li*j!

)eni 7? =:amundsia e Kandidimit>

8! #uk mund tM kandidohen dhe a tM ,*jidhen deputetM tM Kuvendit$ pa he%ur dorM parapraki ht n*a det&ra e t&re: A8B *j&%tarMt dhe prokurorMtJ A<B pje MtarMt e .orcM M Si*uri M tM Ko ovM J A=B pje MtarMt e Polici M M Ko ovM J AIB pje MtarMt e )o*anave tM Ko ovM J AGB pje MtarMt e A*jenci M M Ko ovM pMr 'nteli*jencMJ AFB udhMhe%M it e a*jencive tM pavaruraJ A?B pMr0a%M ue it diplomatikMJ A9B kr&etarMt dhe anMtarMt e Komi ionit -endror tM 3*jedhjeve! <! #uk mund tM kandidohen pMr deputetM per onat e privuar n*a ,otM ia juridike pMr tM vepruar$ me vendim pMr0undimtar tM *j&katM ! =! Kr&etarMt dhe ,&rtarMt e tjerM$ tM cilMt mbajnM pMr*je*jM i ek,ekutive nM nivel komune$ nuk mund tM ,*jidhen i deputetM tM Kuvendit pa he%ur dorM parapraki ht n*a det&ra e t&re! )eni 7@ =0shtrimi i 5unksionit` )eputetMt e Kuvendit tM Ko ovM u htrojnM 0unk ionin e t&re nM intere in mM tM mirM tM (epublikM M Ko ovM dhe nM pajtim me kMtM Ku htetutM$ li*jet dhe rre*ullat e procedurM M Kuvendit!

)eni 7A =/muniteti>
8! )eputetMt e Kuvendit *M,ojnM imunitet n*a ndjekja penale$ paditM civile o e hkarkimi pMrveprimet dhe vendimet e t&re brenda 0u hMveprimit tM pMr*je*jM ive tM t&re i deputetM tM Kuvendit! 'muniteti nuk pen*on ndjekjen penale tM deputetMve tM Kuvendit pMr veprimet e ndMrmarra ja htM 0u hMveprimit tM pMr*je*jM ive M t&re i deputetM tM Kuvendit! <! )eputeti i Kuvendit nuk mund tM arre tohet dhe a ndalohet pMrderi a M htM duke kr&er det&rat e tijP aj i deputet i Kuvendit$ pa pMl%imin e humicM M tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! #eni ?F a(re*ullorja e PunM ` (re*ullat e PunM M Kuvendit miratohen me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij dhe pMrcaktojnM or*ani,imin e brend hMm dhe mMn&rMn e punM M Kuvendit!

)eni 77 =Komisionet>
8! Kuvendi i Ko ovM emMron komi ione tM pMrher hme$ komi ione 0unk ionale dhe komi ione ad hoc$ %M pa %&rojnM pMrbMrjen politike tM Kuvendit! <! Kuvendi$ me kMrke Mn e njM tM tretM A8P=B M tM *jithM deputetMve tM tij$ cakton komi ione pMr njM QM htje tM veQantM$ duke pMr0 hirM edhe QM htje hetimore!

=! SM paku njM ,MvendM kr&e ue i ecilit komi ion parlamentar$ do tM jetM n*a radhMt e komunitetit tjetMr n*a ai i kr&e ue it! I! Pu htetet dhe procedurat e komi ioneve pMrku0i,ohen me (re*ulloren e PunM tM Kuvendit!

)eni 7+ =Komisioni pr t .re"tat dhe /nteresat e Komunitete$e>

8! Komi ioni pMr tM )rejtat dhe 'ntere at e Komuniteteve M htM komi ion i pMrher hMm i Kuvendit! K& komi ion pMrbMhet n*a njM e treta A8P=B e anMtarMve %M pMr0a%M ojnM *rupin e deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vende tM re,ervuara a tM *arantuara pMr komunitetin Serb$ n*a njM e treta A8P=B e anMtarMve %M pMr0a%M ojnM *rupin e deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vende tM re,ervuara a tM *arantuara pMr komunitetet e tjera %M nuk janM humicM$ dhe njM e treta A8P=B e anMtarMve n*a komuniteti humicM$ tM pMr0a%M uar nM Kuvend! <! Me kMrke Mn e cilitdo anMtar tM Kr&e i M M Kuvendit$ Qdo li*j i propo,uar do tM dorM,ohet nM Komi ionin pMr tM )rejtat dhe 'ntere at e Komuniteteve! Komi ioni$ me humicMn e votave tM anMtarMve tM tij$ do tM vendo M nM e do tM bMjM rekomandime nM lidhje me li*jin e propo,uar brenda d& javM h! =! PMr tM i*uruar %M tM drejtat dhe intere at e komuniteteve janM adre uar i duhet$ Komi ioni mund tSi bMjM rekomandime komi ionit tjetMr pMrkatM o e Kuvendit! I! Komi ioni$ me ni mMn e vet$ mund tM propo,ojM li*je dhe ma a tM tilla tM tjera 2renda pMr*je*jM ive tM Kuvendit$ tM cilat i kon ideron e janM tM duhura pMr tM adre uar intere at e komuniteteve! AnMtarMt e Komi ionit mund tM japin mendime individuale! G! #jM QM htje mund tSi re0erohet komi ionit pMr mendim kM hillimor n*a Kr&e ia e Kuvendit$ njM komi ioni tjetMr$ o e njM *rupi tM pMrbMrM n*a tM paktMn dhjetM A8LB deputetM tM Kuvendit! #eni ?: a#i ma "e*ji lative` #i mMn pMr tM propo,uar li*je$ mund ta marrM Pre identi i (epublikM M Ko ovM n*a 0u hMveprimtaria e ajPtij$ -everia$ deputetMt e Kuvendit$ o e mM M paku dhjetMmijM %&tetarM$ ipa mMn&rM M pMrcaktuar me li*j! #eni 9L aMiratimi i "i*jeve` 8! "i*jet$ vendimet dhe aktet tjera miratohen n*a Kuvendi me humicMn e votave tM deputetMve tM prani hMm dhe %M votojnM$ pMrveQ nM ra tet kur M htM ndr& he e pMrcaktuar me kMtM Ku htetutM! <! "i*ji i miratuar n*a Kuvendi nMn hkruhet n*a Kr&etari i Kuvendit tM Ko ovM dhe hpallet n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ pa i ta ketM nMn hkruar brenda tetM A9B ditM h pa i tM ketM marrM li*jin! =! #M e Pre identi i (epublikM e kthen li*jin nM Kuvend$ aiPajo duhet tM thek ojM ar &et e kthimit tM li*jit! Pre identi i (epublikM M Ko ovM tM drejtMn e kthimit tM njM li*ji nM Kuvend$ mund ta u htrojM vetMm njM herM! I! Kuvendi$ me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve$ vendo pMr miratimin e li*jit tM rikth&er n*a Pre identi i (epublikM $ dhe li*ji pMrkatM kon iderohet i hpallur! G! #M e Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ brenda tetM A9B ditM h pa marrje M li*jit$ nuk merr a njM vendim pMr hpalljen o e kthimin e tij$ li*ji kon iderohet i hpallur$ pa nMn hkrimin e ajPtij dhe publikohet nM 4a,etMn 3&rtare! F! "i*ji h&n nM 0u%i pe MmbMdhjetM A8GB ditM pa publikimit nM 4a,etMn 3&rtare tM (epublikM M Ko ovM $ pMrveQ nM e$ me vetM li*j nuk pMrcaktohet ndr& he!

)eni +1 =;e!"isla ioni me /nteres Cital>

8! PMr miratimin$ ndr& himin o e h0u%i,imin e li*jeve nM vijim$ kMrkohet vota e humicM M deputetMve tM Kuvendit tM cilMt janM tM prani hMm dhe %M votojnM$ i dhe tM humicM M deputetMve tM Kuvendit %M janM tM prani hMm dhe %M votojnM$ tM cilMt mbajnM vende tM re,ervuara o e tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e Komuniteteve %M nuk janM humicM: A8B li*jet tM cilat ndr& hojnM ku0ijtM e komunave$ themelojnM o e huajnM komuna$ pMrku0i,ojnM htrirjen e pu hteteve tM komunave dhe pje Mmarrjen e t&re nM marrMdhMniet ndMrkomunale dhe tejku0itareJ A<B li*jet tM cilat ,batojnM tM drejtat e komuniteteve dhe pje MtarMve tM t&re$ me pMrja htim tM at&re tM pMrcaktuara me Ku htetutMJ A=B li*jet pMr pMrdorimin e *juhMveJ AIB li*jet pMr ,*jedhjet lokaleJ AGB li*jet pMr mbrojtjen e tra hM*imi M kulturoreJ AFB li*jet pMr liritM 0etare o e pMr marrMve hjet me komunitetet 0etareJ A?B li*jet pMr ar iminJ A9B li*jet pMr pMrdorimin e imboleve$ pMr0 hirM imbolet e komuniteteve dhe pMr 0e tat publike! <! A njMri n*a li*jet me intere vital$ nuk mund tSi nMn htrohet re0erendumit! #eni 9< aShpMrndarja e Kuvendit` 8! Kuvendi hpMrndahet nM kMto ra te: A8B nM e brenda a0atit prej *ja htMdhjetM AFLB ditM h n*a dita e caktimit tM mandatarit n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ nuk mund tM 0ormohet -everiaJ

A<B nM e pMr hpMrndarjen e Kuvendit votojnM d& tM tretat A<P=B e tM *jithM deputetMve$ hpMrndarja bMhet me dekret tM Pre identit tM (epublikM M Ko ovM J A=B nM e brenda a0atit prej *ja htMdhjetM AFLB ditM h n*a dita e 0illimit tM procedurM M ,*jedhje $ nuk ,*jedhet Pre identi i (epublikM M Ko ovM ! <! Kuvendi mund tM hpMrndahet n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ pa votimit tM uk e hMm tM mo be imit tM -everi M!

Kapitulli C :residenti i ,epubliks s Koso$s )eni +? =Statusi i :residentit>

Pre identi M htM kreu i htetit dhe pMr0a%M on unitetin e popullit tM (epublikM M Ko ovM ! #eni 9I aKompetencat e Pre identit` Pre identi i (epublikM M Ko ovM : A8B pMr0a%M on (epublikMn e Ko ovM brenda dhe ja htMJ A<B *aranton 0unk ionimin ku htetue tM in titucioneve tM pMrcaktuara me kMtM Ku htetutMJ A=B hpall ,*jedhjet pMr Kuvendin e Ko ovM dhe thMrret mbledhjen e parM te tijJ AIB nCjerr dekrete nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ AGB hpall li*jet e miratuara n*a Kuvendi i (epublikM M Ko ovM J AFB ka tM drejtMn e kthimit pMr ri h%&rtim tM li*jeve tM miratuara$ nM e kon ideron e janM tM dMm hme pMr intere at le*jitime tM (epublikM M Ko ovM o e tM njM a mM humM komuniteteve tM aj! TM drejtMn e rikthimit tM njM li*ji mund ta h0r&tM,ojM vetMm njM herMJ A?B nMn hkruan marrMve hjet ndMrkombMtare nM pajtim me kMtM Ku htetutMJ A9B propo,on amendamente pMr kMtM Ku htetutMJ A:B mund tM re0erojM QM htje ku htetue e nM 4j&katMn Ku htetue eJ A8LB udhMhe% politikMn e ja htme tM venditJ A88B pranon letrat kredenciale tM he0ave tM mi ioneve diplomatike tM akredituar nM (epublikMn e Ko ovM J A8<B M htM Komandant Suprem i .orcave tM Si*uri M tM Ko ovM J A8=B udhMhe% KM hillin Kon ultativ pMr KomuniteteJ A8IB cakton mandatarin pMr 0ormimin e -everi M$ pa propo,imit tM parti M politike o e tM koalicionit$ %M pMrbMn humicMn e KuvenditJ A8GB emMron dhe hkarkon Kr&etarin e 4j&katM Supreme tM Ko ovM me propo,imin e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM J A8FB emMron dhe hkarkon *j&%tarMt e (epublikM M Ko ovM me propo,imin e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM J A8?B emMron dhe hkarkon Kr&eprokurorin e Shtetit tM (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e KM hillit Prokuroial tM Ko ovM J A89B emMron dhe hkarkon prokurorMt e (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin tM KM hillit Prokurorial tM Ko ovM J A8:B emMron *j&%tarMt pMr 4j&katMn Ku htetue e$ me propo,imin e KuvenditJ A<LB emMron Komandantin e .orcave tM Si*uri M tM Ko ovM $ pa rekomandimit tM Kr&emini tritJ A<8B M ba hku me Kr&emini trin$ emMron )rejtorin$ 3MvendM drejtorin dhe 'n pektorin e PMr*jith hMm tM A*jenci M M Ko ovM pMr 'ntele*jencMJ A<<B vendo pMr hpalljen e 4jendje M Ja htM,akon hme$ nM kon ultim me Kr&emini trinJ A<=B mund tM kMrkojM mbledhje tM KM hillit tM Si*uri M tM Ko ovM dhe i kr&e on ato nM kohMn e 4jendje M Ja htM,akon hmeJ A<IB vendo pMr 0ormimin e mi ioneve diplomatike e kon ullare tM (epublikM M Ko ovM $ nM ba,M tM kon ultimit me Kr&emini trinJ A<GB emMron dhe hkarkon he0at e mi ioneve diplomatike tM (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e -everi MJ A<FB emMron Kr&etarin e Komi ionit -endror tM 3*jedhjeveJ A<?B emMron 4uvernatorin e 2ankM -endrore tM (epublikM M Ko ovM i cili hMrben edhe i )rejtor MenaChue dhe emMron anMtarMt e tjerM tM 2ordit tM 2ankM J A<9B jep medalje$ mirMnjohje dhe Qmime$ nM pajtim me li*jinJ A<:B hpall 0alje individuale$ nM pajtim me li*jinJ A=LB V paku njM herM nM vit i drejtohet Kuvendit tM Ko ovM pMrkita,i me 0u hMveprimtarinM e tijP aj! #eni 9G aKuali0ikimi pMr 3*jedhjen e Pre identit` Pre ident i (epublikM M Ko ovM mund tM ,*jedhet Qdo hteta i (epublikM M Ko ovM $ i cili e ka mbu hur mo hMn tridhjetM e pe M A=GB vjeQare!

)eni +B =8!"edh"a e :residentit>

8! Pre identi i (epublikM M Ko ovM ,*jedhet n*a Kuvendi$ me votim tM 0 hehtM!

<! 3*jedhja e Pre identit tM (epublikM M Ko ovM duhet tM bMhet jo mM vonM e tridhjetM A=LB ditM para pMr0undimit tM mandatit tM Pre identit aktual! =! Secili hteta i (epublikM M Ko ovM mund tM nominohet i kandidatM pMr Pre ident tM (epublikM M Ko ovM $ nM e ajoPai i*uron nMn hkrimet e tM paktMn tridhjetM A=LB deputetMve tM Kuvendit tM Ko ovM ! )eputetMt e Kuvendit mund tM nMn hkruajnM vetMm pMr njM candidate pMr Pre ident tM (epublikM M Ko ovM ! I! 3*jedhja e Pre identit bMhet me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! G! #M e a njMri kandidat nuk merr humicMn prej d& tM tretave A<P=B nM d& votimet e para$ or*ani,ohet votimi i tretM nM me tM d& kandidatMve tM cilMt kanM marrM numrin mM tM lartM tM votave nM votimin e d&tM dhe kandidati %M merr humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve$ ,*jedhet Pre ident i (epublikM M Ko ovM ! F! #M e nM votimin e tretM$ a njMri kandidat nuk ,*jidhet Pre ident i (epublikM M Ko ovM $ hpMrndahet Kuvendi dhe hpallen ,*jedhjet e reja$ tM cilat duhet tM mbahen brenda d&,et e pe M AIGB ditM h!

)eni +7 =1andati dhe 2etimi>

8! Pre identi i (epublikM M Ko ovM 0illon mandatin pa i tM ketM dhMnM betimin para Kuvendit tM Ko ovM ! Tek ti i betimit rre*ullohet me li*jin! <! Mandati i Pre identit M htM pe M AGB vjet! =! Pa pMr0undimit tM mandatit tM parM$ Pre identi mund tM ri,*jedhet vetMm edhe njM herM!

)eni ++ =:apa"tueshmria>
8! Pre identi nuk mund tM u htrojM a njM 0unk ion tjetMr publik! <! Pa ,*jedhje $ Pre identi nuk mund tM u htrojM a njM 0unk ion nM parti politike! #eni 9: a'muniteti` Pre identi i (epublikM M Ko ovM *M,on imunitet n*a ndjekja penale$ paditM civile o e hkarkimi pMr veprimet dhe vendimet brenda 0u hMveprimit tM pMr*je*jM ive tM Pre identit tM (epublikM M Ko ovM !

)eni D0 =1un!esa e :rkohshme e :residentit>

8! #M ra t e Pre identi i (epublikM M Ko ovM pMrkohM i ht nuk M htM i a0tM pMr tM pMrmbu hur pMr*je*jM itM e tijP aj$ ajoPai mund tSia kalojM vullnetari ht det&rat e po tit tM tijP aj$ Kr&etarit tM Kuvendit$ i cili do tM jetM u htrue i det&rM M Pre identit tM (epublikM M Ko ovM ! Urdhri i Pre identit pMr kalimin e pMr*je*jM ive duhet tM pMrmbajM veQanMri ht ar &et dhe kohM,*jatjen e kalimit tM pMr*je*jM ive$ nM e ka njohuri pMr to! Pre identi i (epublikM M Ko ovM do tM ri0illojM u htrimin e pMr*je*jM ive kur tM jetM nM *jendje tSi u htrojM pMr*je*jM itM$ dhe kM htu Kr&etarit tM Kuvendit i pu hon po ti i u htrue it tM det&rM M Pre identit! <! #M ra t e nuk ka ndodhur kalimi vullnetar i pMr*je*jM ive$ Kuvendi i (epublikM M Ko ovM $ pa kon ultimit me kon iliumin mjekM or$ me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve vendo nM e Pre identi i (epublikM M Ko ovM M htM pMrkohM i ht i paa0tM pMr tM u htruar pMr*je*jM itM e veta! Kr&etari i Kuvendit tM Ko ovM do tM hMrbejM i u htrue i det&rM M Pre identit tM (epublikM M Ko ovM deri a ajoPai tM bMhet i a0tM %M tM ri0illojM u htrimin e pMr*je*jM ive tM Pre identit! =! Po ti i u htrue it tM det&rM M Pre identit tM (epublikM M Ko ovM $ nuk mund tM u htrohet pMr njM periudhM mM tM *jatM e *ja htM AFB muaj!

)eni D1 =Shkarkimi i :residentit>

8! Pre identi i (epublikM M Ko ovM mund tM hkarkohet n*a Kuvendi nM e aiPajo M htM dMnuar pMr kr&erjen e krimit tM rMndM o e nM e ajoPai nuk M htM iPe a0tM pMr tM u htruar pMr*je*jM itM e kMtij po ti pMr hkak tM Mmundje M rMndM o e nM e 4j&kata Ku htetue e ka pMrcaktuar e ajoPai ka bMrM hkelje tM rMndM tM Ku htetutM ! <! Procedura pMr hkarkimin e Pre identit tM (epublikM M Ko ovM mund tM iniciohet n*a njM e treta A8P=B e deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt nMn hkruajnM njM peticion$ i cili hpje*on ar &et pMr hkarkim! #M ra t e peticioni upo,on Mmundjen e rMndM$ Kuvendi do tM kMrkojM mendimin e kon iliumit mjekM or pMr *jendjen hMndetM ore tM Pre identit! #M ra t e peticioni upo,on ndonjM hkelje tM rMndM tM Ku htetutM $ peticioni duhet tSi dorM,ohet menjMherM 4j&katM Ku htetue e$ e cila vendo M pMr kMtM QM htje brenda htatM A?B ditM h n*a marrja e peticionit! =! #M e Pre identi i (epublikM M Ko ovM M htM dMnuar pMr ndonjM krim tM rMndM o e kur nM e Kuvendi$ nM pajtim me kMtM nen$ kon taton %M Pre identi nuk M htM i a0tM tM u htrojM pMr*je*jM itM e tijP aj pMr hkak tM Mmundje M rMndM o e nM e 4j&kata Ku htetue e kon taton e ajoPai ka bMrM hkelje tM rMndM tM Ku htetutM $ Kuvendi mund tM hkarkojM Pre identin me d& tM tretat A<P=B e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij! Kapitulli 7' -everia e (epublikM M Ko ovM

)eni D% =:arimet e :r!"ithshme>

8! -everinM e Ko ovM e pMrbMjnM Kr&emini tri$ ,MvendM kr&emini trat dhe mini trat!

<! -everia e Ko ovM u htron pu htetin ek,ekutiv nM pajtim me Ku htetutMn dhe li*j! =! -everia ,baton li*jet dhe aktet e tjera tM miratuara n*a Kuvendi i Ko ovM dhe u htron veprimtari tjera brenda pMr*je*jM ive tM pMrcaktuara me kMtM Ku htetutM dhe me li*j! I! -everia merr vendime nM pajtim me kMtM Ku htetutM dhe me li*je$ propo,on projektli*je dhe amendamentimin e li*jeve ek,i tue e e akteve tM tjera$ i dhe mund tM japM mendimin rreth projektli*jeve tM cilat nuk janM tM propo,uara n*a ajo!

)eni D? =Kompeten at e 6e$eris>

-everia ka kMto kompetenca: A8B propo,on dhe ,baton politikMn e brend hme dhe tM ja htme tM venditJ A<B mundM on ,hvillimin ekonomik tM venditJ A=B propo,on Kuvendit projektli*je dhe akte tM tjeraJ AIB merr vendime dhe nCjerr akte juridike o e rre*ullore$ tM nevoj hme pMr ,batimin e li*jeveJ AGB propo,on 2uChetin e (epublikM M Ko ovM J AFB udhM,on dhe mbikM%&r punMn e or*aneve tM admini tratM J A?B udhM,on veprimtarinM dhe ,hvillimin e hMrbimeve publikeJ A9B i propo,on Pre identit tM (epublikM M Ko ovM emMrimet dhe hkarkimet pMr hea0 tM mi ioneve diplomatike tM Ko ovM J A:B propo,on amendamentimin e Ku htetutM J A8LB mund tM re0erojM QM htje ku htetue e nM 4j&katMn Ku htetue eJ A88B u htron edhe 0unk ione tM tjera ek,ekutive$ tM cilat nuk u janM caktuar or*aneve tM tjera %endrore o e vendore!

)eni D@ =Kompeten at e Kryeministrit>

Kr&emini tri ka kMto kompetenca: A8B pMr0a%M on dhe udhMhe% -everinMJ A<B i*uron %M tM *jitha Mini tritM tM veprojnM nM pajtim me politikat %everitareJ A=B i*uron ,batimin e li*jeve dhe tM politikave tM pMrcaktuara tM -everi MJ AIB ndMrron anMtarMt e -everi M$ pa pMl%imin e KuvenditJ AGB kr&e on KM hillin e Si*uri M tM Ko ovM J AFB emMron )rejtorin e PMr*jith hMm tM Polici M M Ko ovM J A?B kM hillohet me Pre identin e (epublikM M Ko ovM mbi QM htjet e 'nteli*jencM J A9B M ba hku me Pre identin$ emMron )rejtorin$ 3MvendM drejtorin dhe 'n pektorin e PMr*jith hMm tM A*jenci M M Ko ovM pMr 'nteli*jencMJ A:B kM hillohet me Pre identin pMr ,batimin e politikM M ja htme tM venditJ A8LB kr&en edhe punM tM tjera$ tM pMrcaktuara me Ku htetutM dhe me li*j!

)eni DA =8!"edh"a e 6e$eris>

8! Pa ,*jedhjeve$ Pre identi i (epublikM M Ko ovM i propo,on Kuvendit kandidatin pMr Kr&emini tMr$ nM kon ultim me partinM politike o e koalicionin %M ka 0ituar humicMn e nevoj hme nM Kuvend pMr tM 0ormuar -everinM! <! Kandidati pMr Kr&emini tMr$ jo mM vonM e pe MmbMdhjetM A8GB ditM pa emMrimit$ para%et pMrbMrjen e -everi M para Kuvendit tM Ko ovM dhe kMrkon miratimin n*a ana e Kuvendit! =! -everia kon iderohet e ,*jedhur nM e merr humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit tM Ko ovM ! I! #M e pMrbMrja e propo,uar e -everi M nuk merr humicMn e votave tM nevoj hme$ Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ brenda dhjetM A8LB ditM h emMron kandidatin tjetMr ipa M njMjtM procedurM! #M e a herMn e d&tM nuk ,*jidhet -everia$ atMherM Pre identi i Ko ovM i hpall ,*jedhjet$ tM cilat duhet tM mbahen jo mM vonM e d&,et AILB ditM n*a dita e hpallje M t&re! G! #M e Kr&emini tri jep dorMhe%jen o e pMr ar &e tM tjera$ po ti i tijP aj mbetet i lirM$ -everia bie$ dhe Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ nM kon ultim me partitM politike o e koalicionin %M ka 0ituar humicMn nM Kuvend$ mandaton kandidatin e ri$ pMr tM 0ormuar -everinM! F! AnMtarMt e -everi M pa ,*jedhje $ japin betimin para Kuvendit! Tek ti i betimit rre*ullohet me li*j!

)eni DB =1inistrit dhe :rfa'simi i Komunitete$e>

8! Mini tritM dhe or*anet e tjera ek,ekutive themelohen$ ipa nevojM $ pMr kr&erjen e 0unk ioneve brenda kompetencave tM -everi M! <! #umri i anMtarMve tM -everi M pMrcaktohet me aktin e brend hMm tM aj! =! #M -everi do tM jenM M paku njM A8B Mini tMr n*a komuniteti Serb dhe njM A8B Mini tMr n*a ndonjM komunitet tjetMr jo humicM nM Ko ovM! #M e janM mM humM e d&mbMdhjetM mini tra$ -everia do tM ketM edhe njM mini tMr tM tretM$ i cili pMr0a%M on njM n*a komunitetet jo humicM nM Ko ovM!

I! )o tM jenM M paku d& A<B ,MvendM mini tra n*a komuniteti Serb i Ko ovM dhe d& A<B ,MvendM mini tra n*a komunitete tM tjera jo humicM nM Ko ovM! #M e janM mM humM e d&mbMdhjetM A8<B mini tra$ -everia do tM ketM edhe njM ,MvendM mini tMr tM tretM$ i cili pMr0a%M on komunitetin Serb$ dhe njM A8B tjetMr ,MvendM mini tMr$ i cili pMr0a%M on njM n*a komunitetet e tjera jo humicM nM Ko ovM! G! 3*jedhja e kMt&re mini trave dhe ,MvendM mini trave do tM vendo et pa kon ultimit me partitM$ me koalicionet o e *rupet %M pMr0a%M ojnM komunitetet %M nuk janM humicM nM Ko ovM! #M e caktohen kandidatM ja htM deputetMve tM Kuvendit tM Ko ovM $ pMr kMta mini tra e ,MvendM mini tra kMrkohet miratimi 0ormal i humicM M deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt u pMrka in partive$ koalicioneve$ ni mave %&tetare dhe kandidatMve tM pavarur$ tM cilMt janM deklaruar e pMr0a%M ojnM komunitetin nM 0jalM! F! Kr&emini tri$ ,MvendM kr&emini trat dhe mini trat e -everi M mund tM ,*jidhen n*a deputetM tM Kuvendit tM Ko ovM o e n*a per ona tM kuali0ikuar$ %M nuk janM deputetM tM Kuvendit! ?! Papajtue hmMria e anMtarMve tM -everi M lidhur me 0unk ionet e t&re rre*ullohet me li*j!

)eni D7 =:r!"e!"sia>
8! -everia$ pMr punMn e vet$ i pMr*ji*jet Kuvendit tM Ko ovM ! <! Kr&emini tri$ ,MvendM kr&emini trat dhe mini trat mbajnM ba hkMpMr*je*jM inM pMr vendimet %M merr -everia$ dhe pMr*je*jM inM individuale pMr vendimet %M marrin nM 0u hat e pMr*je*jM ive tM t&re! )eni D+ =/muniteti` AnMtarMt e -everi M M Ko ovM *M,ojnM imunitet n*a ndjekja penale$ paditM civile dhe hkarkimi pMr veprimet dhe vendimet brenda 0u hMveprimit tM pMr*je*jM ive tM t&re i anMtarM tM -everi M! #eni :: aProcedurat` MMn&ra e punM dhe procedurat e vendimmarrje nM -everi rre*ullohen me li*j dhe me rre*ullore!

)eni 100 =1o ioni i Cotbesimit>

8! Mocioni i mo be imit ndaj -everi M mund tM n*rihet me propo,imin e njM tM tretM A8P=B tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit! <! 7otMbe imin e -everi M mund ta kMrkojM Kr&emini tri! =! Mocioni i mo be imit vihet nM rendin e ditM tM Kuvendit$ jo mM vonM e pe M AGB ditM e a mM herMt e d& A<B ditM n*a data e para htrimit tM tij! I! Kon iderohet e mocioni i mo be imit M htM pranuar$ nM e pMr tM kanM votuar humica e tM *jithM deputetMve tM Kuvendit tM Ko ovM ! G! #M e mocioni i mo be imit dM hton$ mocioni tjetMr i mo be imit nuk mund tM rin*rihet *jatM nMntMdhjetM A:LB ditMve tM ardh hme! F! #M e mocioni i mo be imit votohet pMr -everinM nM tMrM i$ -everia kon iderohet nM dorMhe%je! Kapitulli 7'' Si temi i )rejtM i M

)eni 10% =:arimet e :r!"ithshme t Sistemit 3"y'sor>

8! Pu hteti *j&%M or nM (epublikMn e Ko ovM u htrohet n*a *j&katat! <! Pu hteti *j&%M or M htM unik$ i pavarur$ i drejtM$ apolitik e i paan hMm dhe i*uron %a je tM barabartM nM *j&kata! =! 4j&katat *j&kojnM nM ba,M tM Ku htetutM dhe li*jit! I! 4j&%tarMt *jatM u htrimit tM 0unk ionit tM t&re duhet tM jenM tM pavarur dhe tM paan hMm! G! 4arantohet e drejta pMr anke M ndaj njM vendimi *j&%M or$ pMrveQ nM e me li*j M htM pMrcaktuar ndr& he! E drejta e pMrdorimit tM mjeteve tM ja htM,akon hme juridike$ rre*ullohet me li*j! Me li*j mund tM lejohet e drejta pMr tM re0eruar njM ra t nM mMn&rM tM drejtpMrdrejtM nM 4j&katMn Supreme$ dhe pMr tM tilla ra te nuk ka tM drejtM anke e! #eni 8L= aOr*ani,imi dhe Juri dik ioni i 4j&katave` 8! Or*ani,imi$ 0unk ionimi dhe juri dik ioni i 4j&katM Supreme dhe i *j&katave tM tjera$ rre*ullohen me li*j! <! 4j&kata Supreme e Ko ovM M htM autoriteti mM i lartM *j&%M or! =! TM paktMn pe MmbMdhjetM pMr%ind A8GTB e *j&%tarMve tM 4j&katM Supreme$ por jo mM pak e tre A=B *j&%tarM$ do tM jenM n*a radhMt e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM! I! Kr&etarin e 4j&katM Supreme tM Ko ovM e emMron dhe hkarkon Pre identi i Ko ovM $ n*a radhMt e *j&%tarMve te 4j&katM Supreme$ pMr mandat htatMvjeQar$ pa mundM i tM riemMrimit$ pa propo,imit tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM pMr emMrimin o e hkarkimin e ajPtij! G! Kr&etarMt e tM *jitha *j&katave tM tjera emMrohen nM mMn&rMn e pMrcaktuar me li*j! F! TM paktMn pe MmbMdhjetM pMr%ind A8GTB e *j&%tarMve n*a cilado *j&katM tjetMr$ e themeluar me juri dik ionin e apelit$ por jo mM pak e d& A<B *j&%tarM do tM jenM n*a radhMt e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM! ?! 4j&kata tM peciali,uara mund tM themelohen me li*j kur kjo tM jetM e nevoj hme$ por nM a njM mMn&rM nuk mund tM themelohen *j&kata tM ja htM,akon hme!

)eni 10@ =Emrimi dhe Shkarkimi i 3"y'tar$e>

8! 4j&%tarMt i emMron$ riemMron dhe hkarkon Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM ! <! PMrbMrja e *j&%M orit pa %&ron humMlloj hmMrinM etnike tM Ko ovM dhe parimet e pranuara ndMrkombMtari ht tM bara,i M *jinore! =! PMrbMrja e *j&katave pa %&ron pMrbMrjen etnike tM juri dik ionit territorial tM *j&katM pMrkatM e! Para dhMnie M propo,imit pMr emMrim o e riemMrim$ KM hilli 4j&%M or i Ko ovM kM hillohet me *j&katMn pMrkatM e! I! 4j&%tarMt mund tM hkarkohen n*a 0unk ioni pMr hkak tM dMnimit pMr njM vepMr tM rMndM penale o e pMr mo re pektimin e rMndM tM det&rave! G! 4j&%tarMt kanM tM drejtM tM ankohen ndaj vendimit mbi hkarkimin drejtpMrdrejt nM 4j&katMn Supreme tM Ko ovM ! F! 4j&%tarMt nuk mund tM tran 0erohen kundMr vullnetit tM t&re$ pMrveQ nM e M htM para hikuar ndr& he me li*j$ pMr hkak tM 0unk ionimit e0ika tM *j&%M orit o e ma ave di iplinore!

)eni 10A =1andati dhe ,iemrimi>

8! Mandati 0ille tar pMr *j&%tarMt M htM trevjeQar! #M ra te tM riemMrimit$ mandati M htM i pMrher hMm deri nM mo hMn e pen ionimit$ ikur e M htM pMrcaktuar mM li*j$ pMrveQ nM e hkarkohet nM pajtim me li*jin! <! Kriteret dhe procedurat pMr riemMrimin e njM *j&%tari$ pMrcaktohen n*a KM hilli 4j&%M or i Ko ovM dhe ato mund tM dallojnM nM hkallM n*a kriteret e pMrdorura pMr hkarkimin e *j&%tarMve! #eni 8LF aPapajtue hmMria` 8! 4j&%tari nuk mund tM u htrojM ndonjM 0unk ion nM in titucionet htetMrore ja htM *j&%M orit$ tM jetM i pMr0 hirM nM ndonjM aktivitet politik o e ndonjM aktivitet tjetMr tM ndaluar me li*j! <! 4j&%tarMve nuk u lejohet tM marrin pMr*je*jM i o e tM jenM bartM tM 0unk ioneve$ tM cilat nM Q0arMdo mMn&re$ do tM i hin nM kundMr htim me parimet e pavarM i M dhe paanM i M M rolit tM *j&%tarit!

)eni 107 =/muniteti>

8! 4j&%tarMt$ pMr0 hirM edhe *j&%tarMt porotM$ *M,ojnM imunitetin n*a ndjekja penale$ paditM civile dhe hkarkimi n*a 0unk ioni$ pMr vendimet e marra$ votimin e bMrM$ mendimin e hprehur dhe pMr veprimet e tjera tM ndMrmarra %M janM brenda 0u hMveprimit tM det&rave dhe pMr*je*jM ive tM t&re i *j&%tarM! <! 4j&%tarMt$ pMr0 hirM edhe *j&%tarMt porotM$ nuk *M,ojnM imunitet dhe mund tM hkarkohen n*a 0unk ioni$ kur tM kenM hkelur li*jin me %Mllim! =! Kur njM *j&%tar aku,ohet o e arre tohet$ duhet tM njo0tohet pa vone M KM hilli 4j&%M or i Ko ovM !

)eni 10+ =Kshilli 3"y'sor i Koso$s>

8! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM i*uron pavarM inM dhe paanM inM e i temit *j&%M or! <! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM M htM in titucion plotM i ht i pavarur nM u htrimin e 0unk ioneve tM tij! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM i*uron %M *j&katat nM Ko ovM tM jenM tM pavarura$ pro0e ionale e tM paan hme$ dhe tM pa %&rojnM plotM i ht nat&rMn humetnike tM (epublikM M Ko ovM e tM ndjekin parimet e bara,i M *jinore! KM hilli do tSu japM pMrparM i pMr emMrim i *j&%tarM$ anMtarMve tM komuniteteve tM nMn pMr0a%M uara nM mMn&rMn e pMrcaktuar me li*j! =! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM M htM pMr*je*jM pMr rekrutimin dhe propo,imin e kandidatMve pMr emMrim dhe riemMrim pMr po,ita *j&%M ore! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM M htM po a htu pMr*je*jM pMr tran 0erimin dhe pMr procedurMn di iplinore kundMr *j&%tarMve! I! Propo,imet pMr emMrimin e *j&%tarMve duhet tM bMhen nM ba,M tM proce it tM hapur pMr emMrime$ nM ba,M tM meritave tM kandidatMve$ dhe k& propo,im pa %&ron parimin e bara,i M *jinore dhe pMrbMrjen etnike tM juri dik ionit territorial tM *j&katM pMrkatM e! TM *jithM kandidatMt duhet tSi plotM ojnM kriteret e pMrcaktuara me li*j! G! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM M htM pMr*je*jM pMr in pektimin *j&%M or$ admini trimin *j&%M or$ pMrpilimin e rre*ullave pMr *j&katat nM pajtim me li*jin$ punM imin dhe mbikM%&rjen e admini tratorMve tM *j&katave$ hartimin dhe mbikM%&rjen e buChetit pMr *j&%M orin$ pMrcaktimin e numrit tM *j&%tarMve nM ecilin juri dik ion dhe bMn rekomandime pMr themelimin e *j&katave tM reja! Themelimi i *j&katave tM reja bMhet me li*j! F! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM pMrbMhet n*a trembMdhjetM A8=B anMtarM$ me kuali0ikime dhe ek perti,M pro0e ionale! AnMtarMt emMrohen pMr njM mandat pe MvjeQar dhe ,*jedhMn nM kMtM mMn&rM: A8B Pe M AGB anMtarM do tM jenM *j&%tarM tM ,*jedhur n*a anMtarMt e *j&%M oritJ A<B KatMr AIB anMtarM i ,*jedhin deputetMt e Kuvendit$ tM cilMt i mbajnM vendet e 0ituara *jatM ndarje M pMr*jith hme tM vendeve! TM paktMn d& A<B n*a katMr AIB anMtarMt duhet tM jenM *j&%tarM$ dhe njM A8B do tM jetM anMtar i OdM M AvokatMve tM Ko ovM J A=B )& A<B anMtarM i ,*jedhin deputetMt e Kuvendit$ tM cilMt i mbajnM vendet e re,ervuara o e tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e komunitetit Serb nM Ko ovM$ dhe tM paktMn njMri prej kMt&re tM d&ve$ duhet tM jetM *j&%tarJ

AIB )& A<B anMtarM i ,*jedhin deputetMt e Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vendet e re,ervuara o e tM *arantuara pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve tM tjera$ dhe tM paktMn njMri prej kMt&re tM d&ve$ duhet tM jetM *j&%tarJ AGB Papajtue hmMria e tM %enit anMtar i KM hillit 4j&%M or rre*ullohet me li*j! ?! KM hilli 4j&%M or i Ko ovM $ n*a radhMt e anMtarMve tM vet$ ,*jedh kr&e ue in dhe ,MvMndM kr&e ue in me mandat trevjeQar! 3*jedhja nM kMto 0unk ione nuk e ,*jat mandatin e anMtarit tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM ! 9! Kr&e ue i i KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM i drejtohet Kuvendit tM (epublikM M Ko ovM M paku njM herM nM vit lidhur me Si temin 4j&%M or! :! KandidatMt pMr po,ita *j&%M ore$ tM cilat janM tM re,ervuara pMr pje MtarMt e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM$ mund tM rekomandohen pMr emMrim vetMm n*a anMtarMt e KM hillit tM ,*jedhur n*a deputetMt e Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vendet e re,ervuara o e tM *arantuara pMr pje MtarMt e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM! #M e k& *rup i anMtarMve tM KM hillit nuk e propo,on kandidatin pMr kMtM po,itM *j&%M ore pa d& eancave tM njMpa njM hme tM KM hillit$ atMherM cilido anMtar i KM hillit ka tM drejtM tM rekomandojM kandidatin pMr atM po,itM *j&%M ore! 8L! KandidatMt pMr po,ita *j&%M ore tM *j&katave themelore$ nMn juri dik ionin e tM cilave pMr0 hihet ek klu,ivi ht territori i njM a mM humM komunave$ ku humica e popull i M i takon komunitetit Serb tM Ko ovM $ mund tM rekomandohen pMr emMrim vetMm n*a d& A<B anMtarMt e KM hillit %M i ,*jedhin deputetMt e Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vendet e re,ervuara o e tM *arantuara pMr komunitetin Serb nM (epublikMn e Ko ovM tM cilMt veprojnM ba hkMri ht dhe nM mMn&rM unanime! #M e kMta d& A<B anMtarM nuk rekomandojnM kandidat *j&%M or pMr kMtM po,itM$ *jatM d& eancave tM njMpa njM hme tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM $ atMherM cilido anMtar i KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM ka tM drejtM tM propo,ojM kandidat pMr atM po,itM!

)eni 10D =:rokurori i Shtetit>

8! Prokurori i Shtetit M htM in titucion i pavarur me autoritet dhe pMr*je*jM i pMr ndjekjen penale tM per onave tM aku,uar pMr ndonjM vepMr penale o e pMr ndonjM vepMr tjetMr$ ikur e M htM rre*ulluar me li*j! <! Prokurori i Shtetit M htM in titucion i paan hMm$ dhe vepron nM ba,M tM Ku htetutM dhe tM li*jit! =! Or*ani,imi$ kompetencat dhe det&rat e Prokurororit tM Shtetit rre*ullohen me li*j! I! Prokurori i Shtetit pa %&ron pMrbMrjen humetnike tM (epublikM M Ko ovM dhe re pekton parimet e bara,i M *jinore! G! Mandati 0ille tar pMr prokuror M htM trevjeQar! #M ra t tM riemMrimit$ mandati M htM i pMrher hMm deri nM mo hMn e pen ionimit$ ikur e M htM pMrcaktuar me li*j$ pMrveQ nM e hkarkohet nM pajtim me li*jin! F! ProkurorMt mund tM hkarkohen n*a 0unk ioni pMr hkak tM dMnimit pMr njM vepMr tM rMndM penale o e pMr mo re pektimin e rMndM tM det&rave! ?! Kr&eprokurori i Shtetit emMrohet dhe hkarkohet n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ nM ba,M tM propo,imit tM KM hillit Prokurorial tM Ko ovM ! Mandati i Kr&eprokurorit tM Shtetit M htM htatMvjeQarM$ pa mundM i riemMrimi!

)eni 110 =Kshilli :rokurorial i Koso$s>

8! KM hilli Prokurorial i Ko ovM M htM in titucion plotM i ht i pavarur nM kr&erjen e 0unk ioneve tM tij$ nM pajtim me li*jin! KM hilli Prokurorial i Ko ovM i*uron %a je tM barabartM nM drejtM i pMr tM *jithM per onat nM Ko ovM! KM hilli Prokurorial i Ko ovM i*uron %M Prokurori i Shtetit tM jetM i pavarur$ pro0e ional$ i paan hMm dhe pa %&ron nat&rMn humetnike tM Ko ovM dhe parimet e bara,i M *jinore! <! KM hilli Prokurorial i Ko ovM do tM rekrutojM$ propo,ojM$ avancojM$ tran 0erojM$ di iplinojM prokurorMt nM mMn&rMn e rre*ulluar me li*j! KM hilli do tSi japM pMrparM i emMrimit pMr prokurorM tM anMtarMve tM komuniteteve tM nMn pMr0a%M uara nM mMn&rMn e pMrcaktuar me li*j! TM *jithM kandidatMt duhet tSi plotM ojnM kriteret e pMrcaktuara me li*j! =! Propo,imet pMr emMrimin e prokurorMve duhet tM bMhen nM ba,M tM proce it tM hapur pMr emMrime$ nM ba,M tM meritave tM kandidatMve$ dhe k& propo,im pa %&ron parimin e bara,i M *jinore dhe pMrbMrjen etnike tM juri dik ionit territorial pMrkatM ! I! PMrbMrja e KM hillit Prokurorial tM Ko ovM $ i dhe di po,itat pMr emMrimin$ hkarkimin$ mandatin$ trukturMn or*ani,ative dhe rre*ullat e procedurM $ rre*ullohen me li*j! #eni 888 aAvokatura` 8! Avokatura M htM pro0e ion i pavarur$ e cila o0ron hMrbime ikur M htM e rre*ulluar me li*j! <! MMn&ra e 0itimit tM M drejtM pMr tM u htruar pro0e ionin e avokatit$ i dhe marrja e kM aj tM drejte$ rre*ullohen me li*j! Kapitulli 7''' 4j&kata Ku htetue e

)eni 11% =:arimet e :r!"ithshme>

8! 4j&kata Ku htetue e M htM autoriteti pMr0undimtar nM (epublikMn e Ko ovM pMr interpretimin e Ku htetutM dhe pMrputh hmMri M M li*jeve me Ku htetutMn! <! 4j&kata Ku htetue e M htM plotM i ht e pavarur nM kr&erjen e pMr*je*jM ive tM aj! )eni 11? =7urisdiksioni dhe :alt e Autori9uara` 8! 4j&kata Ku htetue e vendo vetMm pMr ra tet e n*ritura para *j&katM nM mMn&rM li*jore n*a pala e autori,uar! <! Kuvendi i Ko ovM $ Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ -everia dhe Avokati i Popullit janM tM autori,uar tM n*renM ra tet nM vijim: A8B QM htjen e pMrputh hmMri M M li*jeve$ tM dekreteve tM Pre identit e tM Kr&emini trit dhe tM rre*ulloreve tM -everi M$ me Ku htetutMnJ A<B pMrputh hmMria e Statutit tM KomunM me Ku htetutMn! =! Kuvendi i Ko ovM $ Pre identi i (epublikM M Ko ovM dhe -everia janM tM autori,uar tM n*renM QM htjet nM vijim: A8B kon0likti nM me tM kompetencave ku htetue e tM Kuvendit tM Ko ovM $ Pre identit tM (epublikM M Ko ovM dhe -everi M M Ko ovM J A<B pMrputh hmMria e re0erendumit tM propo,uar me Ku htetutMnJ A=B pMrputh hmMria e hpallje M 4jendje M Ja htM,akon hme dhe veprimeve tM ndMrmarra *jatM 4jendje M Ja htM,akon hme me Ku htetutMnJ AIB pMrputh hmMria e njM amendamenti tM propo,uar ku htetue me marrMve hjet e det&rue hme ndMrkombMtare$ tM rati0ikuara ipa kM aj Ku htetute dhe ri hikimi i ku htetut hmMri M M procedurM M ndjekurJ AGB nM e M htM hkelur Ku htetuta *jatM ,*jedhje M Kuvendit! I! Komuna M htM e autori,uar tM konte tojM ku htetut hmMrinM e li*jeve o e tM akteve tM -everi M$ tM cilat cenojnM pMr*je*jM itM komunale o e ,vo*MlojnM tM h&rat e komunM $ nM ra t e komuna pMrkatM e M htM prekur n*a ai li*j o e akt! G! )hjetM A8LB a mM humM deputetM tM Kuvendit tM Ko ovM $ brenda njM a0ati prej tetM A9B ditM h n*a dita e miratimit$ kanM tM drejtM tM konte tojnM ku htetut hmMrinM e Q0arMdo li*ji o e vendimi tM miratuar n*a Kuvendi$ i pMr pMrmbajtjen$ a htu edhe pMr procedurMn e ndjekur! F! TridhjetM A=LB a mM humM deputetM tM Kuvendit tM Ko ovM $ janM tM autori,uar tM n*renM QM htjen nM e Pre identi i (epublikM M Ko ovM ka kr&er hkelje erio,e tM Ku htetutM ! ?! 'ndividMt janM tM autori,uar tM n*renM hkeljet n*a autoritetet publike tM tM drejtave dhe lirive tM t&re individuale$ tM *arantuara me Ku htetutM$ mirMpo vetMm pa i tM kenM hteruar tM *jitha mjetet juridike tM pMrcaktuara me li*j! 9! 4j&katat kanM tM drejtM tSi re0erojnM 4j&katM Ku htetue e QM htje pMrkita,i me pMrputh hmMrinM ku htetue e tM njM li*ji$ nM e ajo pMrputh hmMri M htM n*ritur *jatM procedurM *j&%M ore dhe *j&kata re0erue e nuk M htM e i*urt pMr pMrputh hmMrinM e li*jit tM konte tuar me Ku htetutMn dhe nM e vendimi i *j&katM re0erue e pMr ra tin e caktuar$ varet n*a pMrputh hmMria e li*jit nM 0jalM! :! Kr&etari i Kuvendit tM Ko ovM duhet tM re0erojM amendamentet ku htetue e tM propo,uara para miratimit nM Kuvend$ me %Mllim %M tM kon tatohet nM e amendamenti i propo,uar i ,vo*Mlon tM drejtat dhe liritM e *arantuara me kapitullin '' tM Ku htetutM ! 8L! Juri dik ioni hte M mund tM rre*ullohet me li*j!

)eni 11@ =:rbr"a dhe 1andati i 3"ykats Kushtetuese>

8! 4j&kata Ku htetue e pMrbMhet n*a nMntM A:B *j&%tarM$ tM cilMt do tM jenM juri tM tM h%uar dhe per onalitete me moralin mM tM lartM$ jo me mM pak e dhjetM A8LB vjet pMrvojM pro0e ionale pMrkatM e! Kuali0ikimet e tjera pMrkatM e rre*ullohen me li*j! Parimet e bara,i M *jinore do tM re pektohen! <! 4j&%tarMt emMrohen n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e Kuvendit$ pMr njM mandat nMntMvjeQar$ pa mundM i va,hdimi! =! 7endimi pMr tM propo,uar htatM A?B n*a *j&%tarMt$ varet n*a miratimi i d& tM tretave A<P=B tM deputetMve tM Kuvendit tM prani hMm dhe %M votojnM! 7endimi pMr tM propo,uar d& A<B *j&%tarMt e tjerM$ merret me humicMn e votave tM deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt janM tM prani hMm dhe %M votojnM$ por %M mund tM bMhet vetMm pa pMl%imit tM humicM M deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt i mbajnM vendet %M janM re,ervuar o e *arantuar pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM! I! #M e mandati i *j&%tarit pMr0undon para mbarimit tM mandatit tM rre*ullt$ emMrimi i *j&%tarit tM ri bMhet nM pajtim me kMtM nen$ me mandat tM plotM$ pa tM drejtM ri,*jedhjeje! G! 3*jedhja e Kr&etarit dhe 3MvendM kr&etarit tM 4j&katM Ku htetue e$ bMhet n*a *j&%tarMt tM 4j&katM Ku htetue e me votim tM 0 hehtM tM *j&%tarMve tM 4j&katM $ pMr mandat trevjeQar! 3*jedhja nM kMto 0unk ione nuk e ,*jat mandatin e *j&%tarit!

)eni 11A =-r!ani9imi i 3"ykats Kushtetuese>

8! 4j&kata Ku htetue e pMrcakton or*ani,imin e vet tM brend hMm$ rre*ulloren e punM $ proce et e vendimmarrje dhe QM htje tM tjera or*ani,ative nM pajtim me li*jin! <! 4j&kata Ku htetue e publikon raportin vjetor! #eni 88F aE0ekti Juridik i 7endimeve` 8! 7endimet e 4j&katM Ku htetue e janM tM det&rue hme pMr *j&%M orin dhe tM *jithM per onat dhe in titucionet e (epublikM M Ko ovM ! <! PMrderi a procedura tM mo pMr0undojM para 4j&katM Ku htetue e$ ajo mund tM u pendojM pMrkohM i ht veprimin o e li*jin e konte tuar$ deri a tM merret vendimi i 4j&katM $ nM e kon ideron %M aplikimi i veprimit a li*jit tM konte tuar$ mund tM hkaktoj dMme tM pariparue hme! =! PMrveQ nM e M htM pMrcaktuar ndr& he me vendim tM 4j&katM Ku htetue e$ h0u%i,imi i li*jit$ i aktit o e i veprimit h&n nM 0u%i nM ditMn e publikimit tM vendimit tM 4j&katM ! I! 7endimet e 4j&katM Ku htetue e hpallet nM 4a,etMn 3&rtare! #eni 88? a'muniteti` 4j&%tarMt e 4j&katM Ku htetue e *M,ojnM imunitet n*a ndjekja penale$ paditM civile dhe hkarkimi n*a det&ra pMr vendimet e marra$ mendimet e hprehura dhe veprimet e marra 2renda 0u hM M pMr*je*jM ive i *j&katM tM 4j&katM Ku htetue e!

)eni 11+ =Shkarkimi>

4j&%tarMt e 4j&katM Ku htetue e mund tM hkarkohen n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM me propo,imin e d& tM tretave A<P=B tM *j&%tarMve tM 4j&katM Ku htetue e$ vetMm pMr kr&erjen e krimeve tM rMnda o e pMr mo pMr0illje tM rMndM tM det&rave! Kapitulli 1' Sektori i Si*uri M

)eni 1%A =:arimet e :r!"ithshme>

8! (epublika e Ko ovM ka pu htet mbi ,batimin e li*jit$ i*urinM$ drejtM inM$ i*urinM publike$ inteli*jencMn$ or*anet civile emer*jente dhe mbi kontrollin e ku0ijve nM territorin e vet! <! 'n titucionet e i*uri M nM (epublikMn e Ko ovM mbrojnM i*urinM publike dhe tM drejtat e tM *jithMve nM (epublikMn e Ko ovM ! 'n titucionet veprojnM me tran parencM tM plotM dhe nM pajtim me tandardet demokratike e me tM drejtat e njeriut tM njohura ndMrkombMtari ht! 'n titucionet e Si*uri M duhet tM pa %&rojnM humMlloj hmMrinM etnike tM popullit tM (epublikM M Ko ovM ! =! (epublika e Ko ovM re pekton plotM i ht tM *jitha marrMve hjet e aplikue hme ndMrkombMtare dhe li*jin pMrkatM ndMrkombMtar dhe ba hkMpunon me or*anet ndMrkombMtare tM i*uri M e me homolo*Mt rajonalM! I! Kontrolli civil dhe demokratik mbi in titucionet e i*uri M *arantohet! G! Kuvendi i (epublikM M Ko ovM mbikM%&r buChetin dhe politikat e in titucioneve tM i*uri M$ ikur rre*ullohet me li*j!

)eni 1%B =5or a e Si!uris e Koso$s>

8! .orca e Si*uri M e Ko ovM M htM 0orcM kombMtare e i*uri M pMr (epublikMn e Ko ovM $ dhe mund tM dMr*oj pje MtarMt e aj ja htM vendit nM pMrputhje tM plotM me pMr*je*jM itM e aj ndMrkombMtare! <! .orca e Si*uri M e Ko ovM mbron %&tetarMt dhe komunitetet e (epublikM M Ko ovM nM ba,M tM kompetencave tM pMrcaktuara me li*j! =! Pre identi i (epublikM M Ko ovM M htM Komandant i PMr*jith hMm i .orcM M Si*uri M tM Ko ovM $ e cila *jithmonM i nMn htrohet kontrollit tM autoriteteve civile tM ,*jedhura nM mMn&rM demokratike! I! .orca e Si*uri M e Ko ovM M htM pro0e ioni te$ pa %&ron humMlloj hmMrinM etnike tM popullit tM (epublikM M Ko ovM dhe rekrutohet n*a hteta it e (epublikM M Ko ovM ! G! Komandantin e .orcM M Si*uri M tM Ko ovM e emMron Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ nM ba,M tM rekomandimit tM -everi M! Or*ani,imi i brend hMm i .orcM M Si*uri M tM Ko ovM rre*ullohet me li*j!

)eni 1%7 =Kshilli i Si!uris i Koso$s>

8! KM hilli i Si*uri M i (epublikM M Ko ovM $ nM ba hkMpunim me Pre identin e (epublikM M Ko ovM dhe -everinM$ pMr*atit trate*jinM e i*uri M pMr (epublikMn e Ko ovM ! KM hilli i Si*uri M i (epublikM M Ko ovM ka edhe rol kM hillue nM tM *jitha QM htjet %M kanM tM bMjnM me i*urinM nM (epublikMn e Ko ovM ! <! KM hilli i Si*uri M i (epublikM M Ko ovM kr&e ohet n*a Kr&emini tri me mbM htetje n*a -everia$ pMrveQ *jatM periudhM M 4jendje M Ja htM,akon hme$ ikur e M htM para hikuar me kMtM Ku htetutM! =! Pre identi i (epublikM M Ko ovM mund tM kMrkojM takime tM KM hillit tM Si*uri M tM (epublikM M Ko ovM $ dhe KM hilli M htM i obli*uar tM ba hkMrendojM punMn e tij n*u htM i ht me Pre identin! KM hilli i Si*uri M i (epublikM M Ko ovM do tM ba hkMpunojM

n*u htM i ht me autoritetet ndMrkombMtare! I! AnMtarMt e KM hillit tM Si*uri M tM (epublikM Kapitulli 1'' 'n titucionet e Pavarura

M Ko ovM emMrohen dhe hkarkohen nM mMn&rMn e pMrcaktuar me li*j!

)eni 1?% =,oli dhe Kompeten at e A$okatit t :opullit>

8! Avokati i Popullit mbikM%&r dhe mbron tM drejtat dhe liritM e individMve n*a veprimet o e mo veprimet e pali*j hme dhe tM parre*ullta tM autoriteteve publike! <! Avokati i Popullit M htM i pavarur nM u htrimin e det&rM dhe nuk pranon udhM,ime e ndMrh&rje n*a or*anet$ in titucionet o e autoritetet e tjera$ tM cilat u htrojnM pu htetin nM (epublikMn e Ko ovM ! =! Odo or*an$ in titucion o e autoritet tjetMr$ %M u htron pu htet le*jitim nM (epublikMn e Ko ovM $ M htM i det&ruar tSu pMr*ji*jet kMrke ave tM Avokatit tM Popullit dhe tSi para%e M atijPa aj tM *jitha dokumentet dhe in0ormacionet e kMrkuara nM pajtim me li*j!

)eni 1?? =8yra e A$okatit t :opullit>

8! 3&ra e Avokatit tM Popullit M htM e pavarur$ dhe propo,on e admini tron buChetin e vet$ nM pajtim me li*j! <! Avokati i Popullit ka njM A8B o e mM humM ,MvendM ! #umri$ mMn&ra e pMr,*jedhje dhe mandati i t&re$ rre*ullohen me li*jin pMr Avokatin e Popullit! TM paktMn njM A8B n*a ,MvendM it e Avokatit tM Popullit M htM pje Mtar i komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM!

)eni 1?@ =Kualifikimi, 8!"edh"a dhe Shkarkimi i A$okatit t :opullit>

8! Avokatin e Popullit e ,*jedh Kuvendi i Ko ovM $ me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve tM tij$ pMr njM mandat pe M AGB vjeQar$ pa tM drejtM ri,*jedhjeje! <! Avokat i Popullit ka tM drejtM tM ,*jidhet Qdo hteta i (epublikM M Ko ovM $ me ar im tM lartM$ me karakter e moral tM lartM$ i nder hMm$ me ek periencM dhe njohuri tM dalluara nM 0u hMn e tM drejtave tM njeriut! =! Avokati i Popullit dhe ,MvendM it e ajPtij nuk mund tM jenM anMtarM tM a njM partie politike$ a tM u htrojnM veprimtari politike$ htetMrore a private pro0e ionale dhe a tM marrin pje M nM or*ani,mat drejtue tM or*ani,atave civile$ ekonomike dhe tre*tare! I! Avokati i Popullit *M,on imunitetin n*a ndjekja penale$ paditM civile o e hkarkimi pMr veprimet o e vendimet %M janM brenda 0u hM M pMr*je*jM ive tM Avokatit tM Popullit! G! Avokati i Popullit mund tM hkarkohet vetMm me kMrke Mn e mM humM e njM tM tretM A8P=B M tM *jithM deputetMve$ dhe nM kMtM ra t Kuvendi vendo me humicMn e d& tM tretave A<P=B tM tM *jithM deputetMve tM tij! #eni 8=G a(aportimi i Avokatit tM Popullit` 8! Avokati i Popullit para%et raport vjetor para Kuvendit tM (epublikM M Ko ovM ! <! Me kMrke Mn e Kuvendit$ Avokati i Popullit duhet tM dorM,ojM raporte periodike o e tjera Kuvendit! Me kMrke Mn e Avokatit tM Popullit$ Kuvendi duhet tSia lejojM %M tM dM*johet! =! Avokati i Popullit ka tM drejtM tM bMjM rekomandime dhe tM propo,ojM ma a$ nM e vMren hkelje tM tM drejtave dhe lirive tM njeriut n*a ana e or*aneve tM admini tratM publike dhe or*aneve tM tjera htetMrore! I! Avokati i Popullit ka tM drejtM tM re0erojM QM htje nM 4j&katMn Ku htetue e$ nM pajtim me di po,itat e kM aj Ku htetute!

)eni 1?B =Auditori i :r!"ithshm i Koso$s>

8! Auditori i PMr*jith hMm i (epublikM M Ko ovM M htM in titucioni mM i lartM i kontrollit ekonomik e 0inanciar! <! Or*ani,imi$ 0unk ionimi dhe kompetencat e Auditorit tM PMr*jith hMm tM (epublikM M Ko ovM $ pMrcaktohen me Ku htetutMn dhe me li*j! =! Auditori i PMr*jith hMm i (epublikM M Ko ovM ,*jidhet n*a Kuvendi$ me humicMn e votave tM tM *jithM deputetMve tM Kuvendit$ nM ba,M tM propo,imit tM Pre identit tM (epublikM M Ko ovM ! I! Kuvendi vendo pMr hkarkimin e Auditorit tM PMr*jith hMm tM (epublikM M Ko ovM me humicMn e d& tM tretave A<P=B tM tM *jithM deputetMve tM tij$ nM ba,M tM propo,imit tM Pre identit o e me ni mMn e njM tM tretM A8P=B M deputetMve tM Kuvendit tM (epublikM M Ko ovM ! G! Mandati i Auditorit tM PMr*jith hMm tM (epublikM M Ko ovM M htM pe M AGB vjet$ me tM drejtM ri,*jedhjeje vetMm edhe pMr njM mandat!

)eni 1A0 =:ro esi i Emrimit t 3"y'tar$e dhe :rokuror$e>

8! Sh%&rtimi *jithMpMr0 hirM mbarMko ovar pMr pMr htat hmMrinM e tM *jithM kandidatMve pMr emMrime tM pMrher hme pMr *j&%tarM dhe prokurorM nM Ko ovM$ deri nM mo hMn e pen ionimit tM pMrcaktuar me li*j$ do tM va,hdojM tM bMhet nM pajtim me UrdhMre Mn Admini trative <LL9P< dhe nuk do tM ndikohet n*a pMr0undimi i mandatit tM U#M'K;ut$ o e n*a h&rja nM 0u%i e kM aj Ku htetute!

<! TM *jithM kandidatMt e uk e hMm$ tM cilMt janM emMruar o e riemMruar pMr *j&%tarM dhe prokurorM n*a ana e PMr0a%M ue it Special tM Sekretarit tM PMr*jith hMm$ i pje M e proce it tM emMrimit$ do tM va,hdojnM tM hMrbejnM nM po tet e t&re deri nM kadimin e nat&r hMm tM mandatit tM t&re$ o e deri atMherM kur ata tM hkarkohen nM pajtim me li*jin! =! Komi ioni i Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial do tSi para%e M me hkrim KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM rekomandimet pMr kandidatMt pMr emMrimin dhe riemMrimin e t&re i *j&%tarM dhe prokurorM$ i cili u htron pu htetin pMr0undimtar$ %M tSia propo,ojM Pre identit tM Ko ovM kandidatMt pMr emMrim dhe riemMrim i *j&%tarM dhe prokurorM! I! TM *jithM kandidatMt e uk e hMm$ tM cilMt janM emMruar o e riemMruar n*a Pre identi i Ko ovM i *j&%tarM dhe prokurorM$ ipa propo,imit tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM $ i pje M e proce it tM emMrimit$ do tM va,hdojnM tM hMrbejnM nM kMto po te deri nM kadimin e nat&r hMm tM mandatit tM t&re$ o e deri atMherM kur ata tM hkarkohen nM pajtim me li*jin! G! PavarM i ht n*a di po,itat e nenit 8LG tM kM aj Ku htetute$ mandati i tM *jithM *j&%tarMve dhe prokurorMve %M nM mMn&rM tM uk e hme e kalojnM proce in e emMrimit iQ M htM pMrcaktuar nM kMtM nen dhe tM cilMt kanM u htruar 0unk ionin M paku d& vjet para emMrimit$ ipa kMtij neni$ M htM i pMrher hMm deri nM mo hMn e pen ionimit ikur e M htM pMrcaktuar mM li*j$ pMrveQ nM e hkarkohen nM pajtim me li*jin!

)eni 1A1 =:rbr"a e :rkohshme e Kshillit 3"y'sor t Koso$s>

)eri nM 0und tM mbikM%&rje ndMrkombMtare tM ,batimit tM Propo,imit 4jithMpMr0 hirM pMr 3*jidhjen e Statu it tM Ko ovM $ tM datM <F mar <LL?$ KM hilli 4j&%M or i Ko ovM do tM pMrbMhet iQ vijon: 8! Pe M AGB anMtarM janM anMtarM ko ovarM tM Komi ionit tM Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial$ %M janM veri0ikuar n*a Komi ioni i Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial$ i pje M e 0a,M M pare dhe tM d&tM tM proce it tM emMrimit$ nM pajtim me UrdhMre Mn Admini trative <LL9PL<! Prej kMt&re pe M AGB anMtarMve$ njM A8B *j&%tar dhe njM A8B prokuror tM ,*jedhur ipa metodM M ra tM i M$ do tM hMrbejnM nM KM hillin 4j&%M or tM Ko ovM deri nM kadimin e nat&r hMm tM mandateve tM t&re ek,i tue e$ kur do tM ,MvendM ohen me njM A8B *j&%tar dhe njM A8B prokuror tM veri0ikuar n*a Komi ioni i Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial dhe %M janM ,*jedhur n*a ana e kole*Mve tM t&re$ duke iu pMrmbajtur metodave %M kanM pMr %Mllim i*urimin e pMr0a%M imit a mM tM *jerM tM hMrbimit tM 4j&%M orit dhe Prokurori M! )& A<B *j&%tarMt e mbetur dhe njM A8B prokuror n*a radhMt e pe M AGB anMtarMve ko ovarM tM Komi ionit tM Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial$ do tM hMrbejnM nM KM hillin 4j&%M or tM Ko ovM pMr njM mandat plotM ue njMvjeQar pa kadimit tM nat&r hMm tM mandatit tM t&re$ kur ata do tM ,MvendM ohen me procedurM tM njMjtM ikur edhe i h;kole*Mt e t&re tM Komi ionit tM Pavarur 4j&%M or dhe Prokurorial! #M ra t tM themelimit tM njM ubjekti pMr*je*jM pMr QM htjet e emMrimit$ di cipline dhe hkarkimit tM prokurorMve$ tM *jithM anMtarMt e tjerM tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM do tM jenM *j&%tarM! <! TetM A9B anMtarMt e tjerM tM KM hillit 4j&%M or tM Ko ovM do tM ,*jedhen n*a Kuvendi i Ko ovM nM mMn&rMn e pMrcaktuar me kMtM u htetutM$ pMrveQ d& A<B n*a katMr AIB anMtarMt e ,*jedhur n*a deputetMt e Kuvendit %M mbajnM vende tM 0ituara *jatM ndarje M pMr*jith hme tM vendeve$ duhet tM jenM ndMrkombMtarM$ tM pMr,*jedhur n*a PMr0a%M ue i #dMrkombMtarM 5ivil$ ipa propo,imit tM Mi ionit Evropian pMr Politika tM Si*uri M dhe Mbrojte ! #jMri n*a anMtarMt ndMrkombMtarM duhet tM jetM *j&%tar! #eni 8G< aPMrbMrja e PMrkoh hme e 4j&katM Ku htetue e`

.eri n fund t mbik'yr"es ndrkombtare t 9batimit t :ropo9imit 3"ithprfshirs pr 8!"idh"en e Statusit t Ko ovM $ tM datM <F mar <LL?$ 4j&kata ku htetue e do tM pMrbMhet i nM vijim:
8! 4ja htM AFB n*a nMntM A:B *j&%tarMt emMrohen n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ me propo,imin e Kuvendit! <! #*a *ja htM AFB *j&%tarMt$ d& A<B do tM hMrbejnM pMr njM mandat trevjeQar$ pa mundM i tM ri,*jedhje $ d& A<B do tM hMrbejnM pMr njM periudhM *ja htMvjeQare$ pa mundM i tM ri,*jedhje $ dhe d& A<B do tM hMrbejnM pMr njM periudhM nMntMvjeQare$ pa mundM i tM ri,*jedhje ! Mandatet e *j&%tarMve 0ille tarM do tM ,*jidhen me hort$ n*a Pre identi i (epublikM M Ko ovM $ menjMherM pa emMrimit tM t&re! =! #*a *ja htM AFB *j&%tarMt$ katMr AIB do tM ,*jidhen votat e d& tM tretave A<P=B tM deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt janM tM prani hMm dhe %M votojnM! )& A<B do tM ,*jidhen me humicMn e votave tM deputetMve tM Kuvendit$ pa pMl%imit tM humicM M deputetMve tM Kuvendit$ tM cilMt mbajnM vendet %M janM re,ervuar o e *arantuar pMr pMr0a%M ue it e komuniteteve %M nuk janM humicM nM Ko ovM!

I! Tre A=B *j&%tarM ndMrkombMtarM do tM emMrohen n*a PMr0a%M ue i #dMrkombMtarM 5ivil pa kon ultimit me Kr&etarin e 4j&katM Evropiane pMr tM )rejtat e #jeriut! Tre A=B *j&%tarMt nuk do tM jenM %&tetarM tM Ko ovM dhe a tM ndonjM vendi 0%inj! G! PMr0a%M ue i #dMrkombMtarM 5ivil do tM pMrcaktojM e kur kadon mandati i *j&%tarMve ndMrkombMtarM$ dhe *j&%tarMt do tM ndMrrohen ikur M htM e para hikuar me Ku htetutM!