CORPUS THOMISTICUM Sancti Thomae de Aquino Scriptum super Sententiis liber IV a distinctione X III ad distinctionem X IV !

istinctio "# $uaestio % Prooemium &'%()"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % pr+ Postquam determina-it Ma.ister de sacramentis quae pertinent ad /cclesiae praesentem statum, in parte ista incipit determinare de his quae pertinent ad /cclesiae ultimum terminum, scilicet de resurrectione, et de remuneratione+ !i-iditur er.o haec pars in duas0 in prima parte determinat ea quae pertinent ad corporum resurrectionem1 in secunda ea quae pertinent ad remunerationem, ad quam etiam resurrectio ordinatur, ") dist+, ibi0 praeterea sciendum est, quod omnes animae 2ut ait Au.ustinus3 cum de hoc saeculo e4ierint, di-ersas habent receptiones+ Prima in duas0 in prima determinat de resurrectione et circumstantiis e5us1 in secunda de qualitate resur.entium, "" dist+, ibi0 solent autem percontari, et quaerere, an in eadem aetate et statura corporis omnes resurrecturi sint+ Prima in duas0 in prima probat resurrectionem 6uturam esse1 in secunda determinat quasdam resurrectionis circumstantias, ibi0 causa enim resurrectionis mortuorum erit -o4 tubae+ /t circa hoc tria 6acit0 primo determinat resurrectionis causam1 secundo tempus, ibi0 media autem nocte dicitur -enturus1 tertio resurrectionis terminum, ibi0 quaeri solet, utrum illi quos -i-os in-eniet Christus, nunquam omnino morituri sunt et cetera+ Circa secundum duo 6acit0 primo determinat resurrectionis tempus1 secundo e4 dictis mo-et quamdam dubitationem, ibi0 hic quaeritur, utrum electis tunc adsit memoria praecedentium malorum+ Tertia etiam pars di-iditur in duas0 in prima determinat terminum resurrectionis a quo, scilicet a morte1 secundo terminum ad quem, scilicet inte.ritatem corporis, ibi0 cumque e4 praedictis sane credi -aleat omnes resurrecturos, credendum est etiam quod omnes resur.ent incorrupti, non utique impassibiles+ Circa primum duo 6acit0 primo inquirit, utrum omnes moriantur, ut a morte resur.ere possint1 secundo e4planat quoddam quod circa determinata dubium esse posset, ibi0 his

autem ad5iciendum est+ Hic quaeruntur quinque0 % de ipsa resurrectione1 ' de causis e5us1 # de tempore1 " de termino a quo erit resurrectio, quia de termino ad quem in sequenti dicetur1 ) de memoria et co.nitione resur.entium+ Articulus % Utrum corporum resurrectio sit 6utura $uaestiuncula % &'%()7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ar.+ % Ad primum sic proceditur+ Videtur quod corporum resurrectio non sit 6utura+ 8ob %", %'0 homo, cum dormierit, non resur.et, donec atteratur caelum+ Sed caelum nunquam atteretur0 quia terra, de qua minus -idetur, in aeternum stat, ut patet /ccle+ %+ /r.o homo mortuus nunquam resur.et+ &'%()9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ar.+ ' Praeterea, dominus Matth+ '', #', probat resurrectionem per auctoritatem illam0 e.o sum !eus Abraham, !eus Isaac, !eus 8acob0 quia non est !eus mortuorum, sed -i-entium+ Sed constat quod quando illa -erba dicebantur, Abraham, Isaac et 8acob non -i-ebant corpore, sed solum anima+ /r.o resurrectio non erit corporum, sed solum animarum+ &'%():* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ar.+ # Praeterea, apostolus, % Corinth+ %), -idetur probare resurrectionem e4 remuneratione laborum quos in hac -ita sustinent sancti, qui si in hac -ita tantum con6identes essent, miserabiliores essent omnibus hominibus+ Sed su66iciens remuneratio omnium laborum hominis potest esse in anima tantum0 non enim oportet quod instrumentum simul cum operante remuneretur0 corpus enim animae instrumentum est1 unde etiam in Pur.atorio ubi animae punientur pro his quae .esserunt in corpore, anima sine corpore punitur+ /r.o non oportet ponere resurrectionem corporum, sed su66icit ponere resurrectionem animarum, quae est dum trans6eruntur de morte culpae et miseriae in -itam .ratiae et .loriae+

&'%();* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ar.+ " Praeterea, ultimum rei est per6ectissimum in re, quia per illud attin.it 6inem suum+ Sed per6ectissimus status animae est ut sit a corpore separata0 quia in hoc statu con6ormior est !eo et An.elis, et ma.is pura, quasi separata ab omni e4tranea natura+ /r.o separatio a corpore est ultimus status e5us1 et ita e4 hoc statu non redit ad corpus, sicut nec e4 -iro 6it puer+ &'%(7(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ar.+ ) Praeterea, mors corporalis in poenam homini est in6licta pro prima prae-aricatione, ut patet <enes+ '0 sicut et mors spiritualis, quae est separatio animae a !eo, est in6licta homini pro peccato mortali+ Sed de morte spirituali nunquam redeunt ad -itam post sententiam damnationis acceptam+ /r.o nec de morte corporali ad -itam corporalem erit re.ressus1 et sic resurrectio non erit+ &'%(7%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicitur 8ob %;, ')0 scio quod redemptor meus -i-it, et in no-issimo die de terra surrecturus sum, et rursum circumdabor pelle mea+ /r.o resurrectio erit etiam corporum+ &'%(7'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % s+ c+ ' Praeterea, donum Christi est ma5us quam peccatum Adae, ut patet Rom+ )+ Sed mors per peccatum introducta est0 quia si peccatum non 6uisset, mors nulla esset+ /r.o per donum Christi a morte reparabitur ad -itam+ &'%(7#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % s+ c+ # Praeterea, membra debent esse corpori con6ormia+ Sed caput nostrum -i-it et in aeternum -i-et in corpore et anima0 quia resur.ens e4 mortuis 5am non moritur, ut patet Rom+ 7, ;+ /r.o et homines, qui sunt e5us membra, -i-ent in corpore et anima1 et sic oportet carnis resurrectionem esse+ $uaestiuncula ' &'%(7"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod resurrectio non erit omnium .eneraliter+ In Psalmo enim %, ', dicitur0 non resur.ent impii in 5udicio+ Sed

resurrectio non erit hominum nisi tempore 5udicii uni-ersalis+ /r.o impii nullo modo resur.ent+ &'%(7)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ar.+ ' Praeterea, !aniel+ %', ', dicitur0 multi de his qui dormiunt in pul-ere, e-i.ilabunt+ Sed haec locutio quamdam partitionem importat+ /r.o non omnes resur.ent+ &'%(77* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ar.+ # Praeterea, per resurrectionem homines con6ormantur Christo resur.enti1 unde % Corinth+ %), concludit apostolus, quod si Christus resurre4it, et nos resur.emus+ Sed illi soli debent Christo resur.enti con6ormari qui ipsius ima.inem porta-erunt, quod est solum bonorum+ /r.o ipsi soli resur.ent+ &'%(79* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ar.+ " Praeterea, poena non dimittitur nisi ablata culpa+ Sed mors corporalis est poena ori.inalis peccati+ /r.o cum non omnibus sit dimissum ori.inale peccatum, non omnes resur.ent+ &'%(7:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ar.+ ) Praeterea, sicut per .ratiam Christi renascimur, ita per .ratiam e5us resur.emus+ Sed illi qui in maternis uteris moriuntur, nunquam potuerunt renasci+ /r.o nec resur.ere poterunt1 et sic non omnes resur.ent+ &'%(7;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicitur 8oan+ ), ':0 omnes qui in monumentis sunt, audient -ocem 6ilii !ei1 et qui audierint, -i-ent+ /r.o omnes mortui resur.ent+ &'%(9(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, % Corinth+ %), )%, dicitur0 omnes quidem resur.emus+ &'%(9%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' s+ c+ # Praeterea, resurrectio ad hoc necessaria est, ut resur.entes recipiant pro meritis poenam -el praemium+ Sed omnibus debetur poena -el praemium pro merito proprio, sicut adultis1 -el alieno, sicut par-ulis+ /r.o omnes sur.ent+

$uaestiuncula # &'%(9'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod resurrectio sit naturalis+ $uia, sicut dicit !amascenus in # ib+, quod communiter in omnibus respicitur, naturam characteri=at in his quae sub ipsa sunt atomis+ Sed resurrectio in omnibus communiter in-enitur+ /r.o est naturalis+ &'%(9#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ar.+ ' Praeterea, <re.orius dicit0 qui resurrectionis 6idem e4 obedientia non tenent, certe hanc e4 ratione tenere debuerant+ $uid enim quotidie nisi resurrectionem nostram mundus in elementis suis imitatur> /t ponit e4emplum de luce, quae quasi moriendo oculis subtrahitur, et rursus quasi resur.endo re-ocatur1 et de arbustis, quae -iriditatem amittunt, et rursus quasi resur.entia reparantur1 et de seminibus, quae putrescendo moriuntur, et rursum .erminando quodammodo resur.unt0 quod etiam e4emplum apostolus ponit % Corinth+ %)+ Sed nihil potest e4 naturalibus operibus ratione co.nosci nisi naturale+ /r.o resurrectio erit naturalis+ &'%(9"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ar.+ # Praeterea, illa quae sunt praeter naturam, non multo tempore manent, quia sunt quasi -iolenta+ Sed -ita quae per resurrectionem reparatur, in aeternum manebit+ /r.o resurrectio erit naturalis+ &'%(9)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ar.+ " Praeterea, illud ad quod tota naturae e4pectatio intendit, ma4ime -idetur esse naturale+ Sed resurrectio et .lori6icatio sanctorum est hu5usmodi, ut patet Rom+ :+ /r.o resurrectio erit naturalis+ &'%(97* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ar.+ ) Praeterea, resurrectio est motus quidam ad perpetuam con5unctionem animae et corporis+ Sed motus est naturalis qui terminatur ad quietem naturalem, ut patet ) Ph?sic+ Perpetua autem con5unctio animae et corporis erit naturalis0 quia cum anima sit proprius motor corporis, habet sibi corpus proportionatum1 et ita in perpetuum est naturaliter -i-i6icabile ab ipsa, sicut ipsa in perpetuum -i-it+ /r.o resurrectio erit naturalis+

&'%(99* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # s+ c+ % Sed contra, a pri-atione in habitum non 6it re.ressus secundum naturam+ Sed mors est pri-atio -itae+ /r.o resurrectio, per quam est reditus de morte ad -itam, non est naturalis+ &'%(9:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # s+ c+ ' Praeterea, ea quae sunt unius speciei, unum habent determinatum modum ori.inis1 unde animalia quae .enerantur e4 putre6actione et e4 semine nunquam sunt unius speciei, ut dicitur a Commentatore in : Ph?sic+ Sed naturalis modus quo homo oritur, est .eneratio e5us e4 simili in specie1 quod non erit in resurrectione0 quare non est naturalis+ $uaestiuncula % &'%(9;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod secundum di-ersas sententias de ultimo 6ine hominis di-ersi6icatae sunt sententiae ponentium -el ne.antium resurrectionem+ Ultimus enim 6inis hominis quem omnes homines naturaliter desiderant, est beatitudo1 quam quidam homini posse pro-enire in hac -ita posuerunt1 unde non co.ebantur ponere aliam -itam post istam, in qua homo ultimam suam per6ectionem consequeretur1 et sic resurrectionem ne.abant+ Sed hanc opinionem satis probabiliter e4cludit -arietas 6ortunae, et in6irmitas humani corporis, scientiae et -irtutis imper6ectio et instabilitas, quibus omnibus beatitudinis per6ectio impeditur, ut Au.ustinus prosequitur in 6ine de Ci-+ !ei+ /t ideo alii posuerunt aliam -itam esse post hanc -itam, inquantum homo secundum animam tantum -i-ebat post mortem1 et hanc -itam ponebant su66icere ad naturale desiderium implendum de beatitudine consequenda+ Unde Porph?rius dicebat, ut Au.ustinus dicit in ib+ de Ci-+ !ei, quod animae, ad hoc quod beata sit, omne corpus 6u.iendum est1 unde tales resurrectionem non ponebant+ Hu5usmodi autem opinionis apud di-ersos di-ersa erant 6alsa 6undamenta+ $uidam enim haeretici posuerunt omnia corporalia esse a malo principio, spiritualia -ero a bono1 et secundum hoc oportebat quod anima summe per6ecta non esset, nisi a corpore separata, per quod a suo principio distrahitur, cu5us participatio ipsam beatam 6acit1 et ideo omnes

haereticorum sectae quae ponunt corporalia a !iabolo esse creata -el 6ormata, ne.ant corporum resurrectionem+ Hu5usmodi autem 6undamenti 6alsitas in secundi libri principio ostensa est+ $uidam -ero posuerunt totam hominis naturam in anima constare, ita ut anima corpore uteretur sicut instrumento, aut sicut nauta na-i1 unde secundum hanc opinionem sequitur quod sola anima beati6icata naturali desiderio beatitudinis non 6rustraretur1 et sic non oportet ponere resurrectionem+ Sed hoc 6undamentum su66icienter philosophus in ' de anima destruit, ostendens animam corpori sicut 6ormam materiae uniri+ /t sic patet quod si in hac -ita homo non potest esse beatus, necesse est resurrectionem ponere+ &'%(:(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod caelum nunquam atteretur quantum ad substantiam, sed atteretur quantum ad e66ectum -irtutis, per quam mo-et ad .enerationem et corruptionem in6eriorum, ratione cu5us dicit apostolus % Corinth+ 9, #%0 praeterit 6i.ura hu5us mundi+ &'%(:%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod anima Abrahae non est, proprie loquendo, ipse Abraham, sed est pars e5us1 et sic de aliis1 unde -ita animae Abrahae non su66iceret ad hoc quod Abraham sit -i-ens1 -el quod !eus Abraham sit !eus -i-entis1 sed e4i.itur -ita totius con5uncti, scilicet animae et corporis1 quae quidem -ita quam-is non esset actu quando -erba proponebantur, erat tamen in ordine utriusque partis ad resurrectionem+ Unde dominus per -erba illa subtilissime et e66icaciter probat resurrectionem+ &'%(:'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod anima non comparatur ad corpus solum ut operans ad instrumentum quo operatur, sed etiam ut 6orma ad materiam1 unde operatio est con5uncti, et non tantum animae, ut patet per philosophum in % de anima+ /t quia operanti debetur operis merces, oportet quod ipse homo compositus e4 anima et corpore operis sui mercedem accipiat+ Venialia autem sicut dicuntur peccata quasi disponentia ad peccandum, non quod simpliciter habeant et per6ecte rationem peccati1 ita poena quae eis redditur in Pur.atorio, non est simpliciter retributio, sed

ma.is pur.atio quaedam, quae seorsum 6it in corpore per mortem et incinerationem, et in anima per Pur.atorium i.nem+ &'%(:#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod ceteris paribus per6ectior est status animae in corpore quam e4tra corpus, quia est pars totius compositi, et omnis pars inte.ralis materialis est respectu totius1 quam-is sit !eo con6ormior secundum quid+ Tunc enim, simpliciter loquendo, est aliquid ma4ime !eo con6orme quando habet quidquid suae naturae conditio requirit, quia tunc per6ectionem di-inam ma4ime imitatur1 unde cor animalis ma.is est con6orme !eo immobili quando mo-etur, quam quando quiescit, quia per6ectio cordis est etiam mo-eri, et e5us quies est e5us destructio+ &'%(:"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ % ad ) Ad quintum dicendum, quod mors corporalis introducta est per peccatum Adae, quod est morte Christi deletum1 unde poena illa non manet in perpetuum+ Sed peccatum mortale, quod mortem aeternam per impoenitentiam inducit, ultra non e4piabitur1 et ideo mors illa aeterna erit+ $uaestiuncula ' &'%(:)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod ea quorum ratio sumitur e4 natura speciei, oportet similiter in-eniri in omnibus quae sunt speciei e5usdem+ Talis autem est resurrectio1 haec enim est e5us ratio, ut e4 dictis patet, quod anima in per6ectione ultima speciei humanae esse non potest a corpore separata1 unde nulla anima in perpetuum remanebit a corpore separata1 et ideo necesse est, sicut unum, ita omnes resur.ere+ &'%(:7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod Psalmista loquitur de spirituali resurrectione, qua impii non resur.ent in 5udicio discussionis conscientiae, ut <lossa e4ponit+ Vel loquitur de impiis qui sunt omnino in6ideles, qui non resur.ent ut 5udicentur, 5am enim 5udicati sunt+

&'%(:9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod Au.ustinus, e4ponit, multi, idest omnes1 et hic modus loquendi 6requenter in-enitur in sacra Scriptura+ Vel perditio potest intelli.i quantum ad pueros damnatos, qui quam-is resur.ant, non proprie dicuntur e-i.ilare, cum nec sensum poenae nec .loriae habituri sint1 -i.ilia enim est solutio sensus+ &'%(::* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod tam boni quam mali con6ormantur Christo, -i-endo in hac -ita, in his quae ad naturam speciei pertinent, non autem in his quae ad .ratiam spectant1 et ideo omnes ei con6ormabuntur in reparationem -itae naturalis, non autem in similitudine .loriae, sed soli boni+ &'%(:;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod mortem quae est poena ori.inalis peccati, illi qui in ori.inali decedunt, e4sol-erunt moriendo1 unde non obstante culpa ori.inali possunt a morte resur.ere+ Poena enim ori.inalis peccati ma.is est mori quam morte detineri+ &'%(;(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ ' ad ) Ad quintum dicendum, quod renascimur per .ratiam Christi nobis datam, sed resur.imus per .ratiam Christi, qua 6actum est ut nostram naturam susciperet, quia e4 hoc ei in naturalibus con6ormamur1 unde illi qui in maternis uteris decedunt, quam-is renati non 6uerint per susceptionem .ratiae, tamen resur.unt propter con6ormitatem naturae ad ipsum, quam consecuti sunt ad per6ectionem humanae speciei pertin.entes+ $uaestiuncula # &'%(;%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod motus si-e actio aliqua se habet ad naturam tripliciter+ /st enim aliquis motus si-e actio, cu5us natura nec est principium nec terminus1 et alius motus quandoque est a principio supra naturam, ut patet de .lori6icatione corporis, quandoque autem a principio alio quocumque, sicut patet de motu -iolento lapidis sursum, qui terminatur ad quietem -iolentam+ /st etiam aliquis motus cu5us

principium et terminus est natura, ut patet in motu lapidis deorsum+ /st etiam aliquis motus cu5us terminus est natura, sed non principium, sed quandoque aliquid supra naturam, sicut patet in illuminatione caeci1 quia -isus naturalis est, sed illuminationis principium est supra naturam1 quandoque autem aliud, ut patet in acceleratione 6lorum -el 6ructuum per arti6icium 6acta+ $uod autem principium sit natura, et non terminus, esse non potest1 quia principia naturalia sunt ad determinatos e66ectus de6inita, ultra quos se e4tendere non possunt+ Operatio er.o -el motus primo modo se habens ad naturam nullo modo potest dici naturalis1 sed -el est miraculosa, si sit a principio supra naturam1 -el -iolenta, si sit ab alio quocumque principio+ Operatio autem -el motus secundo modo se habens ad naturam, est simpliciter naturalis+ Sed operatio quae tertio modo se habet ad naturam, non potest dici simpliciter naturalis, sed secundum quid1 inquantum scilicet perducit ad id quod secundum naturam est1 sed -el dicitur miraculosa, -el arti6icialis, -el -iolenta+ @aturale enim proprie dicitur quod secundum naturam est1 secundum naturam autem esse dicitur habens naturam, et quae consequuntur naturam, ut patet in ' Ph?sic+ Unde motus, simpliciter loquendo, non potest dici naturalis, nisi e5us principium sit natura+ Resurrectionis autem principium natura esse non potest, quam-is ad -itam naturae resurrectio terminetur+ @atura enim est principium motus in eo in quo est, -el acti-um, ut patet in motu .ra-ium et le-ium, et in alterationibus naturalibus animalium1 -el passi-um, ut patet in .eneratione simplicium corporum+ Passi-um autem principium naturalis .enerationis est potentia passi-a naturalis, quae semper habet aliquam potentiam acti-am sibi respondentem in natura, ut dicitur ; Metaph+ @ec di66ert, quantum ad hoc, si-e respondeat passi-o principio acti-um principium in natura respectu ultimae per6ectionis, scilicet 6ormae1 si-e respectu dispositionis quae est necessitas ad 6ormam ultimam, sicut est in .eneratione hominis secundum positionem 6idei1 -el etiam de omnibus aliis secundum opinionem Platonis et A-icennae+ @ullum autem acti-um principium resurrectionis est in natura neque respectu con5unctionis animae ad corpus, neque respectu dispositionis quae est necessitas ad talem con5unctionem1 quia talis dispositio non potest a natura induci nisi determinato modo per -iam .enerationis e4 semine+ Unde etsi ponatur esse aliqua potentia passi-a e4 parte corporis,

seu etiam inclinatio quaecumque ad animae con5unctionem, non est talis quod su66iciat ad rationem motus naturalis1 unde resurrectio, simpliciter loquendo, est miraculosa, non naturalis, nisi secundum quid, ut e4 dictis patet+ &'%(;'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod !amascenus loquitur de illis quae in-eniuntur in omnibus indi-iduis e4 principiis naturae creatis1 non enim si di-ina operatione omnes homines dealbarentur, -el in uno loco con.re.arentur, sicut tempore dilu-ii 6actum est, propter hoc albedo esset proprietas naturalis hominis, -el esse in tali loco+ &'%(;#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod e4 rebus naturalibus non co.noscitur aliquid non naturale ratione demonstrante1 sed ratione persuadente potest co.nosci aliquid supra naturam1 quia eorum quae supra naturam sunt, ea quae sunt in natura, aliquam similitudinem repraesentant1 sicut unio corporis et animae repraesentat unionem spiritus ad !eum per .loriam 6ruitionis, ut Ma.ister in ', dist+ %, di4it1 et simili modo e4empla quae apostolus et <re.orius inducunt, 6idei resurrectionis persuasi-e adminiculantur+ &'%(;"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod ratio illa procedit de operatione illa quae determinatur ad id quod non est per naturam, sed naturae contrarium1 hoc autem non est in resurrectione1 et ideo non est ad propositum+ &'%(;)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod tota operatio naturae est sub operatione di-ina, sicut operatio in6erioris artis sub operatione superioris1 unde sicut omnis operatio in6erioris artis e4pectat aliquem 6inem ad quem non per-enitur nisi operatione artis superioris inducentis 6ormam, -el utentis arti6icio 6acto1 ita ad ultimum 6inem, ad quem tota naturae e4pectatio tendit, non potest per-eniri operatione naturae1 et propter hoc consecutio e5us non est naturalis+

&'%(;7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ % qc+ # ad ) Ad quintum dicendum, quod quam-is non possit esse motus naturalis qui terminatur ad quietem -iolentam, tamen potest esse motus non naturalis qui terminatur ad quietem naturalem, ut e4 dictis patet+ Articulus ' Utrum Christi resurrectio sit causa nostrae resurrectionis $uaestiuncula % &'%(;:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ar.+ % Ad secundum sic proceditur+ Videtur quod Christi resurrectio non sit causa nostrae resurrectionis+ Posita enim causa ponitur e66ectus+ Sed posita resurrectione Christi non est secuta statim resurrectio aliorum mortuorum+ /r.o resurrectio e5us non est causa nostrae resurrectionis+ &'%(;;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ar.+ ' Praeterea, e66ectus non potest esse nisi causa praecesserit+ Sed resurrectio mortuorum esset, etiamsi Christus non resurre4isset1 erat enim alius modus possibilis !eo ut homo liberaretur+ /r.o resurrectio Christi non est causa nostrae resurrectionis+ &'%%((* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ar.+ # Praeterea, idem est 6acti-um unius in tota una specie+ Sed resurrectio erit omnibus hominibus communis+ Cum er.o resurrectio Christi non sit causa sui ipsius, non erit causa aliarum resurrectionum+ &'%%(%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ar.+ " Praeterea, in e66ectu relinquitur aliquid de similitudine causae+ Sed resurrectio, ad minus quorumdam, scilicet malorum, non habet aliquid simile resurrectioni Christi+ /r.o resurrectionis illorum non erit causa resurrectio Christi+ &'%%('* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % s+ c+ % Sed contra, illud quod est primum in quolibet .enere, est causa eorum quae sunt post, ut patet in ' Metaph+ Sed Christus ratione

suae resurrectionis corporalis dicitur primitiae dormientium % Cor+, ), et primo.enitus mortuorum Apoc+ %+ /r.o sua resurrectio est causa resurrectionis aliorum+ &'%%(#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % s+ c+ ' Praeterea resurrectio Christi ma.is con-enit cum nostra resurrectione corporali quam cum resurrectione spirituali, quae est per 5usti6icationem+ Sed resurrectio Christi est causa 5usti6icationis nostrae, ut patet Rom+ ", ')0 resurre4it propter 5usti6icationem nostram+ /r.o est causa nostrae resurrectionis corporalis+ $uaestiuncula ' &'%%("* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod -o4 tubae non sit causa resurrectionis nostrae+ !icit enim !amascenus0 crede resurrectionem 6uturam di-ina -oluntate, -irtute et nutu+ /r.o cum haec sint su66iciens causa resurrectionis, non oportet ponere causam e5us -ocem tubae+ &'%%()* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ ' Praeterea, 6rustra -o4 emittitur ad eum qui audire non potest+ Sed mortui non habebunt auditum+ /r.o non est con-eniens quod -o4 aliqua 6ormetur ad resuscitandum eos+ &'%%(7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ # Praeterea, si -o4 aliqua sit causa resurrectionis, hoc non erit nisi per -irtutem di-initus -oci datam1 unde super illud Psalm+ 79, #"0 dabit -oci suae -ocem -irtutis, dicit <lossa, resuscitandi corpora+ Sed e4 quo potentia data est, quam-is alicui miraculose detur, tamen actus qui sequitur, est naturalis1 sicut patet in caecis miraculose illuminatis, qui naturaliter -ident+ /r.o si -o4 aliqua esset causa resurrectionis, resurrectio esset naturalis1 quod 6alsum est+ &'%%(9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicitur % Thessal+ ", %)0 ipse dominus 2+++3 in tuba !ei descendet de caelo, et mortui qui in Christo sunt, resur.ent primi+

&'%%(:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, 8oan+ ), ') et ': dicitur0 qui in monumentis sunt, audient -ocem 6ilii !ei1 et qui audierint, -i-ent+ Haec autem -o4 dicitur tuba, ut in littera patet+ /r.o et cetera+ $uaestiuncula # &'%%(;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod nullo modo ad resurrectionem An.eli operentur+ $uia ma5oris -irtutis est ostensi-a resurrectio mortuorum quam .eneratio hominum+ Sed quando homines .enerantur, anima non in6unditur corpori mediantibus An.elis+ /r.o nec resurrectio, quae est iterata con5unctio animae corpori, 6iet ministerio An.elorum+ &'%%%(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # ar.+ ' Praeterea, si ad aliquos An.elos hoc ministerium pertineat, ma4ime -idetur pertinere ad -irtutes, quarum est miraculosa 6acere+ Sed eis non ascribitur, sed Archan.elis, ut in littera patet+ /r.o resurrectio non 6iet ministerio An.elorum+ &'%%%%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicitur % Thessal+, ", quod dominus in -oce Archan.eli descendet de caelo, et mortui resur.ent+ /r.o resurrectio mortuorum ministerio an.elico complebitur+ $uaestiuncula % &'%%%'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod Christus ratione humanae naturae dicitur !ei et hominum mediator, ut in # ib+, dist+ %;, qu+ unic+, art+ ), quaestiunc+ ' et # dictum est1 unde di-ina dona a !eo in homines mediante Christi humanitate pro-eniunt+ Sicut er.o a morte spirituali liberari non possumus nisi per .ratiae donum di-initus datum, ita nec a morte corporali nisi per resurrectionem di-ina -irtute 6actam1 et ideo sicut Christus primitias .ratiae suscepit di-initus, et e5us .ratia est causa nostrae .ratiae1 quia de plenitudine e5us nos omnes accepimus1 .ratiam pro .ratia1 8oan+ %, %70 ita in ipso inchoata est

resurrectio, et resurrectio sua causa est nostrae resurrectionis0 ut sic Christus, inquantum est !eus, sit prima causa nostrae resurrectionis quasi aequi-oca0 sed inquantum est !eus et homo resur.ens, est causa pro4ima, et quasi uni-oca, nostrae resurrectionis+ Causa autem uni-oca a.ens producit e66ectum in similitudine suae 6ormae1 unde non solum est causa e66iciens, sed e4emplaris, istius e66ectus+ Hoc autem contin.it dupliciter+ $uandoque enim ipsa 6orma, per quam attenditur similitudo a.entis ad e66ectum, est directe principium actionis qua producitur ille e66ectus, sicut calor in i.ne cale6aciente+ $uandoque autem illius actionis qua e66ectus producitur, non est principium primo et per se ipsa 6orma secundum quam attenditur similitudo, sed principia illius 6ormae1 sicut si homo albus .eneraret hominem album, ipsa albedo .enerantis non est principium .enerationis acti-ae1 et tamen albedo .enerantis dicitur causa albedinis .enerati, quia principia albedinis in .enerante sunt principia .enerati-a 6acientia albedinem in .enerato1 et per hunc modum resurrectio Christi est causa nostrae resurrectionis1 quia illud quod 6acit resurrectionem Christi, qui est causa e66iciens uni-oca nostrae resurrectionis, a.it ad resurrectionem nostram, scilicet -irtus di-initatis ipsius Christi, quae sibi et patri communis est1 unde dicitur Roman+ :, '0 qui suscita-it 8esum Christum a mortuis, -i-i6icabit mortalia corpora nostra+ Sed ipsa resurrectio Christi -irtute di-initatis ad5unctae est causa quasi instrumentalis resurrectionis nostrae1 operationes enim di-inae a.ebantur mediante carne Christi quasi quodam or.ano, sicut ponit e4emplum !amascenus in # ib+, de tactu corporali quo munda-it leprosum, Matth+ :+ &'%%%#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod causa su66iciens statim producit e66ectum suum ad quem ordinatur immediate, non autem e66ectum ad quem ordinatur mediante alio, quantumcumque sit su66iciens1 sicut calor, quantumcumque sit intensus, non statim in primo instanti causat calorem, sed statim incipit mo-ere ad calorem, quia calor est e66ectus e5us mediante motu+ Resurrectio autem Christi dicitur causa nostrae resurrectionis, ut dictum est, non quia ipsa a.at resurrectionem nostram, sed mediante principio suo, scilicet -irtute di-ina, quae nostram resurrectionem 6aciet ad similitudinem resurrectionis Christi+ Virtus autem omnia

operatur mediante -oluntate, quae est propinquissima e66ectui1 unde non oportet quod statim resurrectione Christi 6acta, nostra resurrectio sit secuta1 sed tunc sequitur quando -oluntas !ei ordina-it+ &'%%%"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod -irtus di-ina non alli.atur causis aliquibus secundis, quin e66ectus illarum posset immediate, -el aliis causis mediantibus, producere1 sicut posset .enerationem in6eriorum corporum causare etiam motu caeli non e4istente1 et tamen secundum ordinem quem in rebus statuit, motus caeli est causa .enerationis in6eriorum corporum+ Similiter etiam secundum ordinem quem rebus humanis di-ina pro-identia prae6i4it, resurrectio Christi est causa nostrae resurrectionis1 potuit tamen alium ordinem prae6i.ere1 et tunc esset alia causa nostrae resurrectionis, qualem !eus ordinasset+ &'%%%)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod ratio illa procedit quando omnia quae sunt in una specie, habent eumdem ordinem ad causam primam illius e66ectus qui est inducendus in totam speciem+ Sic autem non est in proposito0 quia humanitas Christi propinquior est di-initati, cu5us -irtus est prima causa resurrectionis, quam humanitas aliorum1 unde resurrectio Christi causatur a di-initate immediate1 sed resurrectio aliorum mediante Christo homine resur.ente+ &'%%%7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod resurrectio omnium hominum habebit aliquid de similitudine resurrectionis Christi, quod scilicet pertinet ad -itam naturae, secundum quam omnes Christo 6uerunt con6ormes1 et ideo omnes resur.unt in -itam immortalem+ Sed in sanctis, qui 6uerunt Christo con6ormes per .ratiam, erit con6ormitas quantum ad ea quae sunt .loriae+ $uaestiuncula ' &'%%%9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod causam e66ectui oportet aliquo modo con5un.i0 quia mo-ens et motum, 6aciens et 6actum sunt simul, ut probatur in 9 Ph?sic+ Christus autem

resur.ens est causa uni-oca nostrae resurrectionis, ut supra dictum est, unde oportet quod in resurrectione corporum communi aliquo si.no corporali dato Christus resur.ens operetur0 quod quidem si.num, ut quidam dicunt, erit ad litteram -o4 Christi resurrectionem imperantis, sicut impera-it mari et cessa-it tempestas, Matth+ ), :+ $uidam -ero dicunt, quod hoc si.num nihil aliud erit quam ipsa praesentatio e-idens 6ilii !ei in mundo, de qua dicitur Matth+ '", '90 sicut 6ul.ur quod -enit ab oriente, et apparet in occidente, ita erit ad-entus 6ilii hominis+ /t innituntur auctoritati <re.orii, qui dicit, quod tubam sonare nihil aliud est quam mundo ut 5udicem 6ilium demonstrare+ /t secundum hoc ipsa apparitio 6ilii !ei -o4 e5us dicitur0 quia ei apparenti obediet tota natura ad corporum humanorum reparationem sicut imperanti1 unde in 5ussu -enire dicitur % Thessal+ "1 et sic e5us apparitio inquantum habet -im cu5usdam imperii, -o4 e5us dicitur1 et haec -o4 quaecumque sit, quandoque dicitur clamor quasi praeconis ad 5udicium citantis1 quandoque autem dicitur sonus tubae, -el propter e-identiam, ut in littera dicitur, -el propter con-enientiam ad usum tubae qui erat in -eteri testamento0 tuba enim con.re.abantur ad Concilium, commo-ebantur ad praelium, et -ocabantur ad 6estum+ Resur.entes autem con.re.antur ad Concilium 5udicii, ad praelium quo orbis terrarum pu.nabit contra insensatos, ad 6estum aeternae solemnitatis+ &'%%%:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod !amascenus in -erbis illis circa materialem causam resurrectionis tria tan.it1 scilicet -oluntatem di-inam quae imperat, -irtutem quae e4equitur, et 6acilitatem e4equendi, in hoc quod nutum ad5un4it, ad similitudinem eorum quae in nobis sunt0 illud enim -alde 6acile est nobis 6acere quod statim ad dictum nostrum 6it1 sed multo ma5or apparet 6acilitas, si ante -erbum prolatum, ad primum si.num -oluntatis, quod nutus dicitur, e4ecutio nostrae -oluntatis per ministros 6iat1 et talis noster nutus est quaedam causa praedictae e4ecutionis, inquantum per ipsum inducuntur alii ad nostram -oluntatem e4plendam1 nutus autem di-inus, quo 6iet resurrectio, nihil est aliud quam si.num ab ipso datum, cui natura tota obediet ad resurrectionem mortuorum1 et hoc si.num idem est quod -o4 tubae, ut e4 dictis patet+

&'%%%;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod sicut 6ormae sacramentorum habent -irtutem sancti6icandi, ut supra dictum est, non e4 hoc quod audiuntur, sed e4 hoc quod pro6eruntur1 ita illa -o4, quidquid sit, habebit e66icaciam instrumentalem ad resuscitandum, non e4 hoc quod sentitur, sed e4 hoc quod pro6ertur1 sicut etiam -o4 e4 ipsa impulsione aeris e4citat dormientem sol-endo or.anum sentiendi, non e4 hoc quod co.noscatur1 quia 5udicium de -oce per-eniente ad aures sequitur e4citationem, et non est causa e5us+ &'%%'(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod ratio illa procederet, si -irtus data illi -oci esset ens per6ectum in natura0 quia tunc quod e4 ea procederet, -irtutem 5am naturalem 6actam principium haberet+ @on autem est talis -irtus illa, sed qualis supra dictum est esse in 6ormis sacramentorum+ $uaestiuncula # &'%%'%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod Au.ustinus dicit in # de Trinit+, quod sicut corpora crassiora et in6eriora per subtiliora et potentiora quodam ordine re.untur1 ita omnino corpora re.untur a !eo per spiritum -itae rationalem1 et hoc etiam <re.orius in " !ialo.+ tan.it+ Unde in omnibus quae corporaliter a !eo 6iunt, utitur !eus ministerio An.elorum+ In resurrectione autem est aliquid ad transmutationem corporum pertinens, scilicet collectio cinerum, et eorum praeparatio ad reparationem humani corporis1 unde quantum ad hoc in resurrectione utetur !eus ministerio An.elorum+ Sed anima sicut immediate a !eo creata est, ita immediate a !eo corpori iterato unietur sine aliqua operatione An.elorum+ Similiter etiam .loriam corporis ipse 6aciet absque ministerio An.elorum, sicut et animam immediate .lori6icat+ /t istud An.elorum ministerium -o4 dicitur secundum unam e4positionem, quae tan.itur in littera+ &'%%''* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # ad % Ad primum er.o patet solutio e4 dictis+

&'%%'#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ' qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod ministerium illud erit principaliter unius Archan.eli, scilicet Michaelis, qui est princeps /cclesiae, sicut 6uit s?na.o.ae, sicut dicitur !aniel+ %(0 qui tamen a.it e4 in6luentia -irtutum, et aliorum superiorum ordinum1 unde quod ipse 6aciet, superiores ordines quodammodo 6acient+ Similiter in6eriores An.eli cooperabuntur ei circa resurrectionem sin.ulorum, quorum custodiae deputati 6uerunt1 et sic -o4 illa potest dici unius et plurium An.elorum+ Articulus # Utrum tempus resurrectionis oporteat di66erri usque ad 6inem mundi, ut omnes simul resur.ant $uaestiuncula % &'%%')* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ar.+ % Ad tertium sic proceditur+ Videtur quod tempus resurrectionis non oporteat di66erri usque ad 6inem mundi, ut omnes simul resur.ant+ $uia ma5or est con-enientia capitis ad membra quam membrorum ad in-icem, sicut causae ad e66ectus quam e66ectuum ad in-icem+ Sed Christus, qui est caput nostrum, non distulit resurrectionem suam usque ad 6inem mundi, ut simul cum omnibus resur.eret+ /r.o nec oportet quod priorum sanctorum resurrectio usque ad 6inem mundi di66eratur, ut simul cum aliis resur.ant+ &'%%'7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ar.+ ' Praeterea, resurrectio capitis causa est resurrectionis membrorum+ Sed resurrectio quorumdam membrorum nobilium propter -icinitatem ad caput, non est dilata usque ad 6inem mundi, sed statim resurrectionem Christi secuta est, sicut pie creditur de beata -ir.ine et 8oanne /-an.elista+ /r.o et aliorum resurrectio tanto propinquior erit resurrectioni Christi, quanto per .ratiam et meritum ma.is ei 6uerint con6ormes+ &'%%'9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ar.+ # Praeterea, status no-i testamenti est per6ectior, et e4pressius portat ima.inem Christi, quam status -eteris+ Sed quidam patres

-eteris testamenti Christo resur.ente resurre4erunt, sicut dicitur Matth+ '9, )', quod multa corpora sanctorum qui dormierant, resurre4erunt+ /r.o -idetur quod nec sanctorum no-i testamenti resurrectio di66erri debeat usque ad 6inem mundi, ut sit omnium simul+ &'%%':* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ar.+ " Praeterea, post 6inem mundi non erit aliquis annorum numerus+ Sed post resurrectionem mortuorum adhuc computantur multi anni usque ad resurrectionem aliorum, ut patet Apoc+ '(1 dicitur enim ibi -ers+ "0 -idi 2+++3 animas decollatorum propter testimonium 8esu, et propter -erbum !ei1 et in6ra0 et -i4erunt, et re.na-erunt cum Christo mille annis1 et ceteri mortuorum non -i4erunt, donec consummentur mille anni+ /r.o resurrectio omnium non di66ertur usque ad 6inem mundi, ut sit omnium simul+ &'%%';* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod 8ob '"0 homo cum dormierit, non resur.et, donec atteratur caelum, nec e-i.ilabit ut resur.at de somno suo1 et loquitur de somno mortis+ /r.o usque ad 6inem mundi, quando caelum atteretur, resurrectio hominum di66ertur+ &'%%#(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % s+ c+ ' Praeterea, Hebr+ %%, #;, dicitur0 hi omnes testimonio 6idei probati non acceperunt repromissionem, idest plenam animae et corporis beatitudinem, !eo aliquod aliud pro nobis pro-idente, ne sine nobis consummarentur, idest per6icerentur1 <lossa0 ut communi .audio omnium ma5us 6ieret .audium sin.ulorum+ Sed non erit ante resurrectio quam corporum .lori6icatio0 quia re6ormabit corpus humilitatis nostrae con6i.uratum corpori claritatis suae1 Phil+ #, '%0 et resurrectionis 6ilii erunt sicut An.eli in caelo, ut patet Matth+ ''+ /r.o resurrectio di66ertur usque ad 6inem mundi, in quo omnes simul resur.ent+ $uaestiuncula ' &'%%#%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod tempus illud non sit occultum+ $uia cu5us principium est determinatum et scitum, et 6inis potest determinate sciri1 eo quod omnia mensurantur quadam periodo,

ut dicitur in ' de .eneratione+ Sed principium mundi determinate scitur+ /r.o et 6inis ipsius potest determinate sciri1 et tunc erit tempus resurrectionis, et 5udicii0 er.o tempus illud non est occultum+ &'%%#'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ar.+ ' Praeterea, Apoc+ %9 dicitur, quod mulier, per quam /cclesia si.ni6icatur, habet locum paratum a !eo, in quo pascatur diebus mille ducentis se4a.inta+ !aniel+ etiam '%, ponitur determinatus numerus dierum, per quos anni si.ni6icari -identur, secundum illud /=ech+ ", 70 diem pro anno dedit tibi+ /r.o e4 sacra Scriptura potest sciri determinate 6inis mundi, et resurrectionis tempus+ &'%%##* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ar.+ # Praeterea, status no-i testamenti prae6i.uratus 6uit in -eteri testamento+ Sed scimus determinate tempus in quo -etus testamentum statum habuit+ /r.o et potest sciri determinate tempus in quo no-um testamentum statum habebit+ Sed no-um testamentum habebit statum usque ad 6inem mundi1 unde dicitur Matth+ ult+, '(0 ecce e.o -obiscum sum usque ad consummationem saeculi+ /r.o potest sciri 6inis mundi, et resurrectionis tempus+ &'%%#"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' s+ c+ % Sed contra, illud quod est i.noratum ab An.elis, est etiam hominibus multo ma.is occultum1 quia ea ad quae homines naturali ratione pertin.ere possunt, multo limpidius et certius An.eli naturali co.nitione co.noscunt1 similiter etiam re-elationes hominibus non 6iunt nisi mediantibus An.elis, ut patet per !ion?sium, " cap+ Cael+ Hier+ Sed An.eli nesciunt tempus determinate, ut patet Matth+ '", #70 de die illa et hora nemo scit, neque An.eli caelorum+ /r.o tempus illud est hominibus occultum+ &'%%#)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, apostoli ma.is 6uerunt conscii secretorum !ei quam alii sequentes, ut dicitur Rom+ :, '#0 ipsi primitias spiritus habent1 <lossa interlinealis0 tempore prius, et ceteris abundantius+ Sed eis de hoc ipso quaerentibus dictum est, Act+ %, 90 non est -estrum

nosse tempora et momenta, quae pater in sua potestate posuit+ /r.o multo ma.is est aliis occultum+ $uaestiuncula # &'%%#7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod resurrectio non 6iet subito, sed successi-e+ $uia /=ech+ #9, 9, praenuntiatur resurrectio mortuorum, ubi dicitur0 accesserunt ossa ad ossa1 et -idi, et ecce super ea ner-i et carnes ascenderunt, et e4tenta est in eis cutis desuper1 et spiritum non habebant+ /r.o reparatio corporum tempore praecedit con5unctionem animarum1 et sic resurrectio non erit subita+ &'%%#9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ar.+ ' Praeterea, illud ad quod e4i.untur plures actiones se consequentes, non potest subito 6ieri+ Sed ad resurrectionem e4i.untur plures actiones se consequentes, scilicet collectio cinerum, re6ormatio corporis, et in6usio animae+ /r.o resurrectio non 6iet subito+ &'%%#:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ar.+ # Praeterea, omnis sonus tempore mensuratur+ Sed sonus tubae causa erit resurrectionis, ut dictum est+ /r.o resurrectio 6iet in tempore, et non subito+ &'%%#;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ar.+ " Praeterea, nullus motus localis potest esse subito, ut dicitur in ib+ de sensato+ Sed ad resurrectionem e4i.itur aliquis motus localis in collectione cinerum+ /r.o non 6iet subito+ &'%%"(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicitur % Corinth+ %), )%0 omnes quidem resur.emus 2+++3 in momento, in ictu oculi+ /r.o resurrectio erit subito+ &'%%"%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # s+ c+ ' Praeterea, -irtus in6inita subito operatur+ Sed, sicut !amascenus dicit, crede resurrectionem 6uturam di-ina -irtute1 de qua constat quod in6inita est+ /r.o resurrectio 6iet subito+

$uaestiuncula " &'%%"'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ar.+ % Ulterius+ Videtur quod resurrectio non erit noctis tempore+ $uia resurrectio non erit donec atteratur caelum, ut dicitur 8ob %"+ Sed cessante motu caeli, quod dicitur e5us attritio, non erit tempus, neque dies neque no4+ /r.o resurrectio non erit in nocte+ &'%%"#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ar.+ ' Praeterea, 6inis uniuscu5usque rei debet esse per6ectissimus+ Sed tunc erit 6inis temporis1 unde in Apoc+ dicitur quod tempus amplius non erit+ /r.o tunc debet esse tempus in sui optima dispositione1 et ita debet esse dies+ &'%%""* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ar.+ # Praeterea, qualitas temporis debet respondere his quae .eruntur in tempore+ Unde 8oan+ %", 6it mentio de nocte, quando 8udas e4i-it a consortio lucis+ Sed tunc erit per6ecta mani6estatio omnium quae nunc latent1 quia cum -enerit dominus, illuminabit abscondita tenebrarum, et mani6estabit consilia cordium, ut dicitur % Corinth+ ", )+ /r.o debet esse in die+ &'%%")* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " s+ c+ % Sed contra, resurrectio Christi est e4emplar nostrae resurrectionis+ Sed resurrectio Christi 6uit in nocte, ut <re.orius dicit in Homil+ paschali+ /r.o et nostra resurrectio nocturno tempore erit+ &'%%"7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " s+ c+ ' Praeterea, ad-entus domini comparatur ad-entui 6uris in domum, ut patet ucae %'+ Sed 6ur in tempore noctis in domum -enit+ /r.o in tempore nocturno -eniet+ Sed -eniente ipso 6iet resurrectio, ut dictum est+ /r.o resurrectio 6iet tempore nocturno+ $uaestiuncula % &'%%"9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod, sicut Au.ustinus dicit in # de Trin+, di-ina pro-identia statuit ut corpora crassiora et in6eriora per subtiliora et potentiora quodam

ordine re.antur1 et ideo tota materia corporum in6eriorum sub5acet -ariationi secundum motum caelestium corporum1 unde esset contra ordinem quem di-ina pro-identia in rebus statuit, si materia in6eriorum corporum ad statum incorruptionis perduceretur manente motu corporum superiorum+ /t quia secundum positionem 6idei, resurrectio erit in -itam immortalem con6ormiter Christo, qui resur.ens a mortuis, 5am non moritur, ut dicitur Rom+ 71 ideo humanorum corporum resurrectio usque ad 6inem mundi di66eretur, in quo motus caeli quiescet+ /t propter hoc etiam quidam philosophi qui posuerunt motum caeli nunquam cessare, posuerunt reditum humanarum animarum ad corpora mortalia qualia nunc habemus, si-e ponerent reditum animae ad idem corpus in 6ine ma.ni anni, ut /mpedocles, si-e ad aliud, ut P?tha.oras posuit quamlibet animam quodlibet corpus in.redi, ut dicitur in % de anima+ &'%%":* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod quam-is caput ma.is con-eniat cum membris con-enientia proportionis, quae e4i.itur ad hoc quod in membra in6luat, quam membra ad in-icem1 tamen caput habet causalitatem quamdam super membra, qua membra carent1 et in hoc membra di66erunt a capite, et con-eniunt ad in-icem+ Unde resurrectio Christi e4emplum quoddam nostrae resurrectionis est, e4 cu5us 6ide spes nobis de nostra resurrectione consur.it1 non autem resurrectio alicu5us membri Christi est causa resurrectionis ceterorum membrorum1 et ideo resurrectio Christi debuit praecedere resurrectionem aliorum, qui omnes simul resur.ere debuerunt in consummatione saeculorum+ &'%%";* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod quam-is inter membra Christi sint quaedam aliis di.niora, et ma.is capiti con6ormia, non tamen pertin.unt ad rationem capitis, ut sint causa aliorum1 et ideo e4 con6ormitate ad Christum non debetur eis quod eorum resurrectio praecedat resurrectionem aliorum, quasi e4emplar e4emplatum, sicut dictum est de resurrectione Christi+ Sed quod aliquibus hoc sit concessum, quod eorum resurrectio non sit usque ad communem resurrectionem dilata, est e4 speciali .ratiae pri-ile.io, non e4 debito con6ormitatis ad Christum+

&'%%)(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod de illa resurrectione sanctorum cum Christo -idetur dubitare Hieron?mus in sermone de assumptione, utrum scilicet peracto resurrectionis testimonio iterum mortui sint, ut sic eorum ma.is 6uerit suscitatio quaedam, sicut 6uit a=ari, quam -era resurrectio, qualis erit in 6ine mundi1 an ad immortalem -itam -ere resurre4erint, semper in corpore -icturi, in caelum cum Christo ascendentes corporaliter, ut <lossa dicit Matth+ '9+ /t hoc probabilius -idetur1 quia ad hoc quod -erum testimonium de -era resurrectione Christi pro6errent, con.ruum 6uit quod -ere resur.erent, sicut Hieron?mus alibi dicit+ @ec eorum resurrectio propter ipsos accelerata est, sed propter resurrectionem Christi testi6icandam1 quod quidem testimonium erat ad 6undandum 6idem no-i testamenti1 unde decentius 6actum est per patres -eteris testamenti quam per eos qui 5am no-o testamento 6undato decesserunt+ Tamen sciendum est, quod etsi de resurrectione eorum in /-an.elio mentio 6iat ante resurrectionem Christi, tamen, ut per te4tum patet, intelli.endum est per anticipationem esse dictum, quod 6requenter historio.raphis accidit+ @ullus enim -era resurrectione ante Christum resurre4it, eo quod ipse est primitiae dormientium, ut dicitur % Corinth+ %), quam-is aliqui 6uerunt resuscitati ante Christi resurrectionem1 ut de a=aro patet 8oan+ %%+ &'%%)%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod occasione illorum -erborum, ut Au.ustinus narrat, '( ib+ de Ci-it+ !ei, quidam haeretici posuerunt primam resurrectionem 6uturam esse mortuorum, ut cum Christo mille annis in terra re.narent1 unde -ocati sunt Chiliastae, quasi millenarii1 et Au.ustinus ibidem ostendit -erba illa aliter esse intelli.enda, scilicet de resurrectione spirituali, per quam homines a peccatis dono .ratiae resur.unt+ Secunda autem resurrectio est corporum+ Re.num autem Christi dicitur /cclesia, in qua cum ipso non solum mart?res, sed etiam alii electi re.nant, ut a parte totum intelli.atur+ Vel re.nant cum Christo in .loria quantum ad omnes+ /t 6it specialiter mentio de mart?ribus, quia ipsi praecipue re.nant mortui, qui usque ad mortem secundum -eritatem certa-erunt+ Millenarius autem non si.ni6icat aliquem certum numerum, sed desi.nat totum temporis quod nunc a.itur, in quo sancti cum Christo re.nant1 quia numerus millenarius

desi.nat uni-ersalitatem ma.is quam centenarius, eo quod centenarius est quadratum denarii, sed millenarius est numerus solidus e4 duplici ductu denarii in seipsum sur.ens, quia decies decem decies mille sunt1 et similiter in Psal+ %(", : dicitur0 -erbi quod manda-it in mille .enerationes, idest omnes+ $uaestiuncula ' &'%%)'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod sicut dicit Au.ustinus in ib+ :# quaest+, quaest+ ):, aetas ultima humani .eneris, quae incipit a domini ad-entu usque ad 6inem saeculi, in quibus .enerationibus computetur incertum est, sicut etiam senectus, quae est ultima aetas hominis, non habet determinatum tempus secundum mensuram aliarum, cum quandoque sola tantum teneat temporis quantum reliquae omnes aetates+ Hu5us autem ratio est, quia determinatus numerus 6uturi temporis sciri non potest nisi -el per re-elationem -el per naturalem rationem+ Tempus autem quod erit usque ad resurrectionem, numerari non potest naturali ratione0 quia simul erit resurrectio et 6inis motus caeli, ut dictum est0 e4 motu autem accipitur numerus omnium quae determinato tempore per naturalem rationem 6utura prae-identur+ /4 motu autem caeli non potest co.nosci 6inis e5us1 quia cum sit circularis, e4 hoc ipso habet quod secundum naturam suam possit in perpetuum durare+ Unde naturali ratione tempus quod erit usque ad resurrectionem, numerari non potest+ Similiter nec per re-elationem haberi potest, ideo, ut omnes semper sint soliciti et praeparati ad Christo occurrendum1 et propter hoc etiam apostolis de hoc quaerentibus respondit, Act+ %, 90 non est -estrum nosse tempora -el momenta, quae pater posuit in sua potestate1 in quo, ut Au.ustinus dicit, %: de Ci-+ !ei, omnium de hac re calculantium di.itos resol-it, et quiescere 5ubet+ $uod enim apostolis quaerentibus noluit indicare, nec aliis re-elabit+ Unde illi omnes qui tempus praedictum numerare -oluerunt, hactenus 6alsiloqui sunt in-enti+ $uidam enim, ut Au.ustinus di4it ibidem, di4erunt ab ascensione domini usque ad ultimum e5us ad-entum quadrin.entos annos posse compleri, alii quin.entos, alii mille0 quorum 6alsitas patet1 et similiter patebit eorum qui adhuc computare non cessant+

&'%%)#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod eorum quorum 6inis co.noscitur principio noto, oportet mensuram nobis esse co.nitam1 et ideo co.nito principio alicu5us rei, cu5us duratio mensuratur motu caeli, possumus co.noscere e5us 6inem, eo quod motus caeli est nobis notus+ Sed mensura durationis motus caeli est sola di-ina dispositio, quae est nobis occulta1 et ideo quantumcumque sciamus principium e5us, 6inem scire non possumus+ &'%%)"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod per mille ducentos se4a.inta dies, de quibus 6it mentio Apoc+ %', si.ni6icatur omne tempus in quo /cclesia durat, et non aliquis determinatus numerus annorum1 et hoc ideo, quia praedicatio Christi, super quam 6undatur /cclesia, dura-it tribus annis cum dimidio1 quod tempus -ere continet aequalem numerum dierum numero praedicto+ Similiter etiam numerus eorum qui in !aniele ponitur, non est re6erendus ad numerum annorum aliquorum qui sint usque ad 6inem mundi, -el usque ad praedicationem Antichristi1 sed debet re6erri ad tempus quo praedicabit Antichristus, et quo persecutio e5us durabit+ &'%%))* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod quam-is status no-i testamenti in .enerali sit prae6i.uratus per statum -eteris testamenti1 non tamen oportet quod sin.ula respondeant sin.ulis, praecipue cum in Christo omnes 6i.urae -eteris testamenti 6uerint completae1 et ideo Au.ustinus, %: de Ci-+ !ei, respondet quibusdam, qui -olebant accipere numerum persecutionum quae /cclesia passa est et passura secundum numerum pla.arum Ae.?pti, dicens0 e.o per illas res .estas in Ae.?pto istas persecutiones prophetice si.ni6icatas esse non arbitror1 quam-is ab eis qui hoc putant, e4quisite et in.eniose illa sin.ula his sin.ulis comparata -ideantur, non prophetico spiritu, sed con5ectura mentis humanae, quae aliquando ad -erum per-enit, aliquando 6allitur+ /t similiter -idetur esse de dictis abbatis 8oachim, qui per tales con5ecturas de 6uturis aliqua -era praedi4it, et in aliquibus deceptus 6uit+ $uaestiuncula #

&'%%)7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod in resurrectione aliquid 6iet ministerio An.elorum, et aliquid -irtute di-ina immediate, ut dictum est+ Illud er.o quod An.elorum ministerio 6iet, non erit in instanti, si instans dicatur indi-isibile temporis1 erit tamen in instanti, si instans accipiatur pro tempore imperceptibili+ Illud autem quod 6iet -irtute di-ina immediate, 6iet subito, scilicet in termino temporis quo An.elorum opus complebitur0 quia -irtus superior in6eriorem ad per6ectionem adducit+ &'%%)9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod /=echiel loquebatur populo rudi, sicut et Mo?ses1 unde sicut Mo?ses distin4it opera se4 dierum per dies, ut rudis populus capere posset, quam-is omnia simul sint 6acta, secundum Au.ustinum1 ita /=echiel di-ersa quae in resurrectione 6utura sunt e4pressit, quam-is omnia simul 6utura sint in instanti+ &'%%):* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod quam-is illae operationes sint consequentes in-icem natura, sunt tamen simul tempore0 quia -el sunt in eodem instanti, -el una est in instanti ad quod alia terminatur+ &'%%);* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod idem -idetur esse de sono illo et de 6ormis sacramentorum1 scilicet quod in ultimo instanti prolationis e66ectum suum habebunt+ &'%%7(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod con.re.atio cinerum, quae sine motu locali esse non potest, 6iet ministerio An.elorum1 et ideo erit in tempore, sed imperceptibili, propter 6acilitatem operandi quae competit An.elis+ $uaestiuncula " &'%%7%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " co+ Ad quartam quaestionem dicendum, quod determinata hora temporis qua 6iet resurrectio, pro certo sciri non potest, ut patet in

littera1 tamen satis probabiliter dicitur a quibusdam, quod resurrectio erit quasi in crepusculo, sole e4istente in oriente, et luna in occidente0 quia in tali dispositione sol et luna creduntur creata, ut sic eorum circulatio compleatur penitus per reditum ad eumdem punctum1 unde de Christo dicitur quod resurre4it tali hora+ &'%%7'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ad % Ad primum er.o dicendum, quod quando resurrectio erit, non erit tempus, sed 6inis temporis0 quia in eodem instanti in quo cessabit motus caeli, erit resurrectio mortuorum1 et tamen erit situs siderum secundum dispositionem qua se habet nunc in aliqua determinata hora1 et secundum hoc dicitur resurrectio 6utura tali -el tali hora+ &'%%7#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ad ' Ad secundum dicendum, quod optima dispositio temporis dicitur esse in meridie propter illuminationem solis+ Sed tunc ci-itas !ei non e.ebit sole neque luna1 quia claritas !ei illuminabit eam, ut dicitur Apoc+ '%1 et ideo quantum ad hoc non re6ert utrum in die -el in nocte resurrectio 6iat+ &'%%7"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ # qc+ " ad # Ad tertium dicendum, quod tempori illi con.ruit mani6estatio quantum ad ea quae tunc .erentur, et occultatio quantum ad determinationem ipsius temporis1 et ideo utrumque con.rue 6ieri potest, ut scilicet resurrectio sit in die, -el in nocte+ Articulus " Utrum mors erit terminus a quo resurrectionis in omnibus $uaestiuncula % &'%%77* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ar.+ % Ad quartum sic proceditur+ Videtur quod mors non erit terminus a quo resurrectionis in omnibus+ $uia quidam non morientur, sed immortalitate super-estientur0 dicitur enim in s?mbolo, quod ipse -enturus est 5udicare -i-os et mortuos+ Hoc autem non potest intelli.i quantum ad tempus 5udicii, quia tunc erunt omnes -i-i+

/r.o oportet quod re6eratur haec distinctio ad tempus praecedens1 et ita non omnes ante 5udicium morientur+ &'%%79* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ar.+ ' Praeterea, naturale et commune desiderium non potest esse -acuum et inane quin in aliquibus e4pleatur+ Sed secundum apostolum, ' Corinth+ ), hoc est commune desiderium quod nolumus e4poliari, sed super-estiri+ /r.o aliqui erunt qui nunquam e4poliabuntur corpore per mortem, sed super-estientur .loria resurrectionis+ &'%%7:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ar.+ # Praeterea, Au.ustinus in /nch+, dicit, quod quatuor ultimae petitiones orationis dominicae ad praesentem -itam pertinent, quarum una est0 dimitte nobis debita nostra+ /r.o /cclesia petit in hac -ita sibi omnia debita rela4ari+ Sed /cclesiae oratio non potest esse cassa quin e4audiatur+ 8oan+ %7, '#0 quidquid petieritis patrem in nomine meo, dabit -obis+ /r.o /cclesia in aliquo hu5us -itae tempore omnium debitorum remissionem consequetur+ Sed unum de debitis quo pro peccato primi parentis astrin.imur, est quod nascimur in ori.inali peccato+ /r.o aliquando hoc /cclesiae !eus praestabit, quod homines sine peccato ori.inali nascentur+ Sed mors est poena ori.inalis peccati+ /r.o aliqui homines erunt circa 6inem mundi qui non morientur1 et sic idem quod prius+ &'%%7;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ar.+ " Praeterea, -ia compendiosior est semper sapienti ma.is eli.enda+ Sed compendiosior -ia est quod homines qui -i-i in-eniuntur, in impassibilitatem resurrectionis trans6erantur, quam quod prius moriantur, et postea resur.ant a morte in immortalitatem+ /r.o !eus, qui est summe sapiens, hanc -iam ele.it in illis qui -i-i in-enientur1 et sic idem quod prius+ &'%%9(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % s+ c+ % Sed contra, % Corinth+ %), #70 semen quod seminas, non -i-i6icatur, nisi prius moriatur1 et loquitur sub similitudine seminis de resurrectione corporum+ /r.o corpora a morte resur.ent+ &'%%9%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % s+ c+ '

Praeterea, % Corinth+ %), ''0 sicut in Adam omnes moriuntur, ita in Christo omnes -i-i6icabuntur+ Sed in Christo -i-i6icabuntur+ /r.o in Adam omnes morientur1 et sic resurrectio omnium erit a morte+ $uaestiuncula ' &'%%9'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non omnium resurrectio erit a cineribus+ Resurrectio enim Christi est e4emplar nostrae resurrectionis+ Sed resurrectio e5us non 6uit a cineribus1 quia caro e5us non -idit corruptionem, ut dicitur in Psalm+ %), et Act+ '+ /r.o nec resurrectio omnium erit a cineribus+ &'%%9#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ar.+ ' Praeterea, corpus hominis non semper comburitur+ Sed in cineres non potest aliquid resol-i nisi per combustionem+ /r.o non omnes a cineribus resur.ent+ &'%%9"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ar.+ # Praeterea, corpus hominis mortui non statim post mortem in pul-erem redi.itur+ Sed quidam statim post mortem resur.ent, ut in littera dicitur, scilicet illi qui -i-i in-enientur+ /r.o non omnes resur.ent a cineribus+ &'%%9)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ar.+ " Praeterea, terminus a quo respondet termino ad quem+ Sed terminus ad quem resurrectionis non est idem in bonis et malis+ % Corinth+ %), )%0 omnes quidem resur.emus, sed non omnes immutabimur+ /r.o nec est idem terminus a quo1 et sic, si mali resur.ent a cineribus, boni a cineribus non resur.ent+ &'%%97* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod Ha?mo dicit0 omnes in ori.inali peccato natos tenet haec sententia1 terra es, et in terram ibis+ Sed omnes qui in communi resurrectione resur.ent, 6uerunt nati in ori.inali peccato, -el nati-itate e4 utero -el saltem nati-itate in utero+ /r.o omnes a cineribus resur.ent+ &'%%99* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' s+ c+ '

Praeterea, multa sunt in corpore humano quae non sunt de -eritate naturae humanae+ Sed omnia illa au6erentur+ /r.o oportet omnia corpora ad cineres resol-i+ $uaestiuncula # &'%%9:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod pul-eres illi e4 quibus corpus humanum reparabitur, habeant aliquam naturalem inclinationem ad animam quae eis con5un.etur+ Si enim nullam inclinationem habent ad animam, eodem modo se haberent ad illam animam sicut alii pul-eres+ /r.o non esset di66erentia utrum e4 illis -el aliis pul-eribus re6iceretur corpus animae con5un.endum1 quod est 6alsum+ &'%%9;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ar.+ ' Praeterea, ma5or est dependentia corporis ad animam quam animae ad corpus+ Sed anima separata a corpore adhuc habet aliquam dependentiam ad corpus, unde retardatur e5us motus in !eum propter appetitum corporis, ut dicit !ion?sius de !i-in+ @omin+ /r.o multo 6ortius corpus separatum ab anima adhuc habet naturalem inclinationem ad animam illam+ &'%%:(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ar.+ # Praeterea, 8ob '(, ', dicitur0 ossa e5us implebuntur -itiis adolescentiae e5us, et cum eo in pul-ere dormient+ Sed -itia non sunt nisi in anima+ /r.o adhuc in illis cineribus remanebit aliqua naturalis inclinatio ad animam+ &'%%:%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # s+ c+ % Sed contra, corpus humanum potest resol-i ad ipsa elementa, -el etiam in carnes aliorum animalium con-erti+ Sed elementa sunt homo.enea, et similiter caro leonis, -el alterius animalis+ Cum er.o in aliis partibus elementorum -el animalium non sit aliqua inclinatio naturalis ad illam animam, nec in illis partibus in quas con-ersum est corpus humanum, erit aliqua inclinatio ad animam+ Patet per auctoritatem Au.ustini in /nchirid+0 corpus humanum in quamcumque aliorum corporum substantiam, -el in ipsa elementa -ertatur, in quorumcumque hominum seu animalium cibum cedat, carnemque -ertatur 2+++3 illi animae humanae in puncto temporis

cedet quae illud prius, ut homo 6ieret, -i-eret et cresceret, anima-it+ &'%%:'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # s+ c+ ' Praeterea, cuilibet inclinationi naturali respondet aliquod a.ens naturale1 alias natura de6iceret in necessariis+ Sed nullo a.ente naturali possunt praedicti pul-eres eidem animae iterato con5un.i+ /r.o in eis non est aliqua naturalis inclinatio ad praedictam con5unctionem+ $uaestiuncula % &'%%:#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod super hac quaestione -arie loquuntur sancti, ut in littera patet1 tamen haec est securior et communior opinio, quod omnes morientur, et a morte resur.ent1 et hoc propter tria+ /t primo, quia ma.is concordat di-inae 5ustitiae, quae humanam naturam pro peccato primi parentis damna-it, ut omnes qui per actum naturae ab eo ori.inem ducerent, in6ectionem ori.inalis peccati contraherent, et per consequens mortis debitores essent+ Secundo, quia ma.is concordat di-inae Scripturae, quae omnium 6uturam resurrectionem praedicit1 resurrectio autem proprie non est nisi e5us quod cecidit, et dissolutum est, ut !amascenus dicit+ Tertio, quia ma.is concordat ordini naturae, in quo in-enimus quod illud quod corruptum et -itiatum est, in suam no-itatem non reducitur nisi corruptione mediante1 sicut acetum non 6it -inum nisi aceto corrupto, et in humorem -itis transeunte+ Unde cum natura humana in de6ectum necessitatis moriendi de-enerit, non erit reditus ad immortalitatem nisi morte mediante+ Con-enit etiam ordini naturae propter aliam rationem0 quia, ut in : Ph?s+ dicitur, motus caeli est ut -ita quaedam natura e4istentibus omnibus, sicut etiam motus cordis totius corporis quaedam -ita est1 unde sicut cessante motu cordis, omnia membra morti6icantur1 ita cessante motu caeli, non potest aliquid -i-um remanere in illa -ita quae e4 in6luentia illius motus conser-abatur+ Talis autem est -ita quam nunc de.imus1 unde oportet quod e4 hac -ita discedant qui post motum caeli quiescentem -icturi sunt+ &'%%:"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ad %

Ad primum er.o dicendum, quod distinctio illa mortuorum et -i-orum non est re6erenda ad ipsum 5udicii tempus, nec ad totum tempus praeteritum1 quia omnes 5udicandi aliquo tempore 6uerunt -i-i, et aliquo tempore mortui1 sed ad illud tempus determinatum quod immediate 5udicium praecedet, quando scilicet 5udicii si.na incipient apparere+ &'%%:)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod per6ectum sanctorum desiderium non potest esse -anum1 sed nihil prohibet desiderium conditionatum eorum esse -anum1 et tale est desiderium quo nolumus e4poliari sed super-estiri, scilicet si possibile sit1 et hoc desiderium a quibusdam -elleitas dicitur+ &'%%:7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod hoc est erroneum dicere, quod aliquis sine peccato ori.inali concipiatur praeter Christum1 quia ille qui sine peccato ori.inali conciperetur, non indi.eret redemptione quae 6acta est per Christum1 et sic Christus non esset omnium hominum redemptor+ @ec potest dici, quod non hac redemptione indi.uerunt, quia praestitum 6uit eis ut sine peccato conciperentur1 quia illa .ratia 6acta est parentibus, ut in eis -itium naturae sanaretur, quo manente, sine ori.inali peccato .enerare non possent1 -el ipsi naturae quae sanata est+ Oportet autem ponere, quod quilibet personaliter redemptione Christi indi.eat, non solum ratione naturae+ iberari autem a malo, -el a debito absol-i non potest nisi qui debitum incurrit, -el in malum de5ectus 6uit1 et ita non possent omnes 6ructum dominicae redemptionis in seipsis percipere, nisi omnes debitores nascerentur, et malo sub5ecti1 unde dimissio debitorum et liberatio a malo non potest intelli.i, quod aliquis sine debito -el immunis a malo nascatur1 sed quia cum debito natus postea per .ratiam Christi liberatur+ @ec etiam sequitur, si potest sine errore poni quod aliqui sine ori.inali peccato nascantur, quam-is mors sit poena ori.inalis peccati1 quia !eus potest e4 misericordia alicui rela4are poenam ad quam obli.atur e4 culpa praeterita, sicut adulteram sine poena dimisit 8oan+ :1 et similiter poterit liberare a morte eos qui reatum mortis contra4erunt cum ori.inali nascendo1 et sic non sequitur0 si non morientur, er.o nascuntur sine ori.inali+

&'%%:9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod non semper -ia compendiosior est ma.is eli.enda, sed solum quando est ma.is -el aequaliter accommoda ad 6inem consequendum1 et sic non est hic, ut e4 dictis patet+ $uaestiuncula ' &'%%::* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod eisdem rationibus quibus ostensum est omnes a morte resur.ere, est etiam ostendendum quod omnes resur.ent a cineribus in communi resurrectione, nisi aliquibus e4 pri-ile.io specialis .ratiae sit contrarium indultum, sicut et resurrectionis acceleratio+ Scriptura autem sacra sicut resurrectionem praenuntiat, ita et re6ormationem corporum, Phil+ #1 et ideo oportet quod sicut omnes moriuntur ad hoc quod omnes -ere resur.ere possint, ita omnium corpora dissol-antur ad hoc quod omnium corpora re6ormari possint1 sicut enim in poenam hominis mors a di-ina 5ustitia est in6licta, ita et corporis resolutio, ut patet <enes+ %%', ;0 terra es, et in terram ibis+ Similiter etiam ordo naturae e4i.it ut non solum animae et corporis con5unctio sol-atur, sed etiam elementorum commi4tio1 sicut etiam acetum non potest in -ini qualitatem reduci, nisi prius 6acta resolutione in materiam prae5acentem1 ipsa enim elementorum commi4tio e4 motu caeli causatur et conser-atur, quo cessante omnia mi4ta in pura elementa resol-entur+ &'%%:;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod resurrectio Christi e4emplar est nostrae resurrectionis quo ad terminum ad quem1 non autem quo ad terminum a quo+ &'%%;(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod per cineres intelli.untur omnes reliquiae quae remanent humano corpore resoluto, duplici ratione+ Primo, quia mos erat apud antiquos corpora mortuorum comburere, et cineres conser-are1 unde inole-it modus loquendi, ut ea in quae corpus humanum resol-itur, cineres dicantur+ Secundo propter causam resolutionis, quae est incendium 6omitis,

quo corpus humanum radicitus est in6ectum1 unde ad pur.ationem hu5us in6ectionis oportet usque ad prima componentia corpus humanum resol-i+ $uod autem per incendium resol-itur, dicitur in cineres resol-i1 et ideo ea in quae corpus humanum dissol-itur, cineres dicuntur+ &'%%;%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod ille i.nis qui 6aciem mundi pur.abit, poterit statim corpora illorum qui -i-i in-enientur, usque ad cineres resol-ere, sicut etiam alia mi4ta resol-et in prae5acentem materiam+ &'%%;'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod motus non accipit speciem a termino a quo, sed a termino ad quem1 et ideo resurrectio sanctorum, quae erit .loriosa, oportet quod di66erat a resurrectione impiorum, quae non erit .loriosa, penes terminum ad quem, non autem penes terminum a quo+ Contin.it enim 6requenter non esse eumdem terminum ad quem e4istente eodem termino a quo1 sicut de ni.redine potest mo-eri aliquid in albedinem et in pallorem+ $uaestiuncula # &'%%;#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod circa hoc est triple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod corpus humanum nunquam resol-itur usque ad elementa1 et ita semper in cineribus manet aliqua -is addita elementis quae 6acit naturalem inclinationem ad eamdem animam+ Sed haec positio contrariatur auctoritati Au.ustini indirecte, et sensui, et rationi0 quia omnia composita e4 contrariis possibile est resol-i in ea e4 quibus componuntur+ /t ideo alii dicunt, quod illae partes elementorum in quas humanum corpus resol-itur, retinent plus de luce e4 hoc quod 6uerunt animae humanae con5unctae, et e4 hoc habent quamdam inclinationem ad animas+ Sed hoc iterum 6ri-olum est0 quia partes elementorum sunt unius naturae, et aequaliter habent participationem lucis et obscuritatis+ /t ideo aliter dicendum est, quod in cineribus illis nulla est naturalis inclinatio ad resurrectionem, sed solum e4 ordine di-inae pro-identiae, quae

statuit illos cineres iterum animae con5un.i1 et e4 hoc con-enit quod illae partes elementorum iterato con5un.antur, et non aliae+ &'%%;"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ad % Unde patet solutio ad primum+ &'%%;)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod anima separata a corpore manet in eadem natura quam habebat cum corpori esset con5uncta1 quod de corpore non contin.it1 et ideo non est simile+ &'%%;7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ " qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod -erbum illud 8ob non est intelli.endum, quod -itia actu maneant in pul-eribus mortuorum, sed secundum ordinem di-inae 5ustitiae, quo sunt deputati pul-eres illi ad corporis reparationem, quod pro peccatis commissis cruciabitur in aeternum+ Articulus ) Utrum post resurrectionem quilibet co.noscet peccata quae 6ecit $uaestiuncula % &'%%;:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ar.+ % Ad quintum sic proceditur+ Videtur quod post resurrectionem non quilibet co.noscet peccata quae 6ecit+ Omne enim quod co.noscimus, -el de no-o per sensum accipimus, -el de thesauro memoriae educitur+ Sed homines post resurrectionem suam peccata non poterunt sensu percipere, quia 5am transierunt0 sensus autem est tantum praesentium0 multa etiam peccata a memoria e4ciderunt peccantis, quae non poterunt de thesauro memoriae educi+ /r.o non omnium peccatorum quae 6ecit, resur.ens co.nitionem habebit+ &'%%;;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ar.+ ' Praeterea, sicut in littera dicitur, conscientiae libri quidam sunt, in quibus merita sin.ulorum le.untur+ Sed in libris non potest le.i aliquid, nisi nota e5us contineatur in libro1 notae autem quaedam peccatorum remanent in conscientia, ut Rom+ %, in <lossa patet1

quae non -identur aliud esse quam reatus -el macula+ Cum i.itur multorum peccatorum macula et reatus a multis sit deletus per .ratiam, -idetur quod non omnia peccata quae 6ecit, possit aliquis in sua conscientia le.ere1 et sic idem quod prius+ &'%'((* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ar.+ # Praeterea, crescente causa crescit e66ectus+ Sed causa quae 6acit nos dolere de peccatis quae ad memoriam re-ocamus, est caritas+ Cum er.o in sanctis resur.entibus sit per6ecta caritas, ma4ime de peccatis dolebunt, si ea ad memoriam re-ocabunt0 quod non potest esse, quia 6u.iet ab eis et dolor et .emitus, ut dicitur Apoc+ '%+ /r.o propria peccata ad memoriam non re-ocabunt+ &'%'(%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ar.+ " Praeterea, sicut se habebunt resur.entes damnati ad bona quae 6ecerunt aliquando, ita se habebunt resur.entes beati ad peccata quae aliquando commiserunt+ Sed resur.entes damnati, ut -idetur, co.nitionem de bonis quae aliquando 6ecerunt, non habebunt0 quia per hoc poena eorum multum alle-iaretur+ /r.o nec beati habebunt co.nitionem peccatorum quae commiserunt+ &'%'('* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod Au.ustinus dicit '( de Ci-+ !ei, quod quaedam -is di-ina aderit, qua 6iet quod cuncta peccata ad memoriam re-ocentur+ &'%'(#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % s+ c+ ' Praeterea, sicut se habet humanum 5udicium ad testimonium e4terius, ita se habet 5udicium di-inum ad testimonium conscientiae, ut patet % Re.+ %7, 90 homines -ident ea quae parent, !eus autem intuetur cor+ Sed non posset per6ecte 5udicium humanum esse de aliquo, nisi testes de omnibus de quibus 5udicandum est, testimonium deponerent+ /r.o oportet, cum 5udicium di-inum sit per6ectissimum, quod conscientia omnia teneat de quibus 5udicandum est+ Sed 5udicandum erit de omnibus operibus bonis et malis0 ' Corinth+ ), %(0 omnes astabimus ante tribunal Christi, ut re6erat unusquisque propria corporis, prout .essit, si-e bonum, si-e malum+ /r.o oportet quod conscientia uniuscu5usque retineat omnia opera quae 6ecit, si-e bona, si-e mala+

$uaestiuncula ' &'%'("* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non quilibet possit le.ere omnia quae sunt in conscientia alterius+ Resur.entium enim non erit limpidior co.nitio quam nunc sit An.elorum, quorum aequalitas resur.entibus promittitur, Matth+ ''+ Sed An.eli non possunt in-icem in suis cordibus -idere ea quae dependent a libero arbitrio, unde indi.ent locutione ad in-icem innotescenda, ut in ' ib+, dist+ %%, quaest+ %, art+ #, dictum est+ /r.o nec resur.entes poterunt inspicere ea quae continentur in conscientiis aliorum+ &'%'()* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ar.+ ' Praeterea, omne quod co.noscitur, -el co.noscitur in se, -el in sua causa, -el in suo e66ectu+ Sed merita -el demerita quae continentur in conscientia alicu5us, non poterit alius in seipsis co.noscere, quia solus !eus cordi illabitur, et secreta e5us intuetur0 similiter nec in causa sua1 quia non omnes -idebunt !eum, qui solus potest imprimere in a66ectum, e4 quo procedunt merita -el demerita0 similiter etiam nec in e66ectu, quia multa demerita erunt quorum nullus e66ectus remanebit, eis per poenitentiam totaliter abolitis+ /r.o non omnia quae sunt in conscientia alicu5us, poterit quilibet alius co.noscere+ &'%'(7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ar.+ # Praeterea, 8oannes Chr?sostomus dicit, ut habitum est supra dist+ %7, in littera0 nunc autem si recorderis peccatorum tuorum, et 6requenter ea in conspectu !ei pronunties, et pro eis depreceris, citius illa delebis+ Si -ero obli-isceris, tunc eorum recordaberis nolens, quando publicabuntur, ac in conspectu omnium amicorum et inimicorum, sanctorumque An.elorum pro6erentur+ /4 hoc accipitur quod illa publicatio poena est ne.li.entiae, quia homo con6essionem praetermittit+ /r.o illa peccata de quibus homo con6essus est, non publicabuntur aliis+ &'%'(9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ar.+ " Praeterea, solatium est alicui, si scit se habere multos socios in peccato, et minus inde -erecundatur+ Si er.o quilibet peccatum alterius co.noscet, cu5uslibet peccatoris erubescentia multum

minuetur1 quod non competit+ /r.o non omnes omnium peccata co.noscent+ &'%'(:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' s+ c+ % Sed contra, super illud % Corinth+ ", )0 illuminabit abscondita tenebrarum, dicit <lossa0 .esta et co.itata, bona et mala, tunc aperta et nota erunt omnibus+ &'%'(;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, omnium beatorum peccata praeterita aequaliter erunt abolita+ Sed aliquorum sanctorum peccata sciemus, sicut Ma.dalenae et Petri et !a-id+ /r.o pari ratione aliorum electorum peccata scientur, et multo ma.is damnatorum+ $uaestiuncula # &'%'%(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non omnia merita et demerita propria et aliena ab aliquo uno intuitu -ideantur+ /a enim quae sin.illatim considerantur, non -identur uno intuitu+ Sed damnati sin.illatim considerabunt sua peccata, et ea plan.ent1 unde dicitur Sap+ ), :0 quid nobis pro6uit superbia> et cetera+ /r.o non omnia -idebunt uno intuitu+ &'%'%%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # ar.+ ' Praeterea, philosophus dicit in ' Top+, quod non contin.it simul plura intelli.ere+ Sed merita et demerita propria et aliena non -idebuntur nisi intellectu+ /r.o non poterunt omnia simul -ideri+ &'%'%'* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # ar.+ # Praeterea, intellectus damnatorum hominum non erit post resurrectionem ele-atior quam nunc sit bonorum An.elorum quantum ad naturalem co.nitionem qua co.noscunt res per species innatas+ Sed tali co.nitione naturali non -ident plura simul, ut in ' ib+, dist+ #, dictum est+ /r.o nec tunc damnati poterunt omnia 6acta sua simul -idere+ &'%'%#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # s+ c+ % Sed contra, super illud 8ob :0 induetur con6usione, dicit <lossa0 -iso 5udice, omnia mala ante oculos mentis -ersant+ Sed 5udicem

subito -idebunt+ /r.o similiter mala quae commiserunt1 et eadem ratione omnia alia+ &'%'%"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # s+ c+ ' Praeterea, Au.ustinus, '( de Ci-+ !ei, habet pro incon-enienti quod le.atur aliquis liber materialis in 5udicio, in quo 6acta sin.ulorum sunt scripta, eo quod nullus -aleat aestimare illius libri ma.nitudinem, -el quanto tempore le.i posset+ Sed similiter non posset aestimari tempus quantum oporteret ponere ad considerandum omnia merita et demerita sua et aliena ab aliquo homine, si successi-e di-ersa -ideant+ /r.o oportet ponere quod omnia simul -ideat unusquisque+ $uaestiuncula % &'%'%)* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod, sicut dicitur Rom+ ', in illa die cum 5udicabit dominus, testimonium unicuique sua conscientia reddet, et co.itationes erunt accusantes et de6endentes1 et quia oportet quod testes et accusator et de6ensor in quolibet 5udicio habeant eorum notitiam quae in 5udicio -ersantur1 in illo autem communi 5udicio omnia opera hominum in 5udicium -enient1 oportet quod omnium operum suorum quisque tunc notitiam habeat1 unde conscientiae sin.ulorum erunt quasi quidam libri continentes res .estas, e4 quibus 5udicium procedet, sicut etiam in 5udicio humano re.istris utuntur+ Isti sunt libri, de quibus Apocal+ '(, %' dicitur0 libri aperti sunt, et alius liber apertus est -itae1 et 5udicati sunt mortui e4 his quae scripta erant in libris secundum opera ipsorum1 ut per libros qui dicuntur sic aperti, ut Au.ustinus e4ponit, '( de Ci-it+ !ei, si.ni6icentur sancti no-i et -eteris testamenti, in quibus !eus ostendit quae mandata 6ieri 5ussisset1 unde, ut Richardus de sancto Victore dicit eorum corda erunt quasi quaedam canonum decreta0 sed per librum -itae, de quo sub5un.itur, intelli.untur conscientiae sin.ulorum1 quae dicuntur sin.ulariter liber unus, quia una -irtute di-ina 6iet ut cunctis ad memoriam sua 6acta re-ocentur+ /t haec -is, inquantum ad memoriam reducit homini sua 6acta, liber -itae dicitur+ Vel per primos libros, conscientiae intelli.antur, per secundum sententia 5udicis in e5us pro-identia descripta+

&'%'%7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod quam-is multa merita -el demerita a memoria e4cidant, tamen nullum eorum erit quod non aliquo modo remaneat in suo e66ectu1 quia merita quae non sunt morti6icata, manebunt in praemium quod eis redditur1 quae autem sunt morti6icata, manent in reatu in.ratitudinis, quae au.entur e4 hoc quod homo post .ratiam susceptam pecca-it1 similiter etiam demerita, quae non sunt per poenitentiam deleta, manent in reatu poenae quae eis debetur1 quae autem poenitentia dele-it, manent in ipsa poenitentiae memoria, quam simul cum aliis meritis in notitiam habebunt+ Unde in quolibet homine erit aliquid e4 quo possit ad memoriam sua opera re-ocare1 et tamen, ut Au.ustinus dicit, principaliter ad hoc -is di-ina operabitur+ &'%'%9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod 5am patet e4 dictis quod aliquae notae manent in conscientiis sin.ulorum de operibus a se 6actis1 nec oportet quod notae istae sint reatus tantum, ut e4 dictis patet+ &'%'%:* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod quam-is caritas sit nunc causa dolendi de peccato, tamen sancti in patria ita erunt per6usi .audio, quod dolor in eis locum habere non poterit1 et ideo de peccatis non dolebunt, sed potius .audebunt de di-ina misericordia qua eis sunt peccata rela4ata, sicut etiam nunc An.eli .audent de 5ustitia di-ina, qua 6it ut deserti a .ratia in peccato ruant illi quos custodiunt, quorum tamen saluti solicite in-i.ilant+ &'%'%;* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod mali co.noscent omnia bona quae 6ecerunt1 et e4 hoc non minuetur eorum dolor, sed ma.is au.ebitur, quia ma4imus est dolor multa bona perdidisse1 propter quod Aoetius dicit in ' de Consol+, quod summum in6ortunii .enus est 6uisse 6elicem+ $uaestiuncula ' &'%''(* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' co+

Ad secundam quaestionem dicendum, quod in ultimo et communi 5udicio oportet quod di-ina 5ustitia omnibus e-identer appareat1 quod nunc in plerisque latet+ Sententia autem condemnans -el praemians 5usta esse non potest, nisi secundum merita -el demerita pro6eratur1 et ideo sicut oportet quod 5ude4 et assessor 5udicis merita causae co.noscant ad hoc quod 5ustam sententiam pro6erant1 ita oportet ad hoc quod 5usta sententia appareat, quod omnibus sententiam co.noscentibus merita innotescant+ Unde quia sicut cuilibet nota erit sua praemiatio et sua damnatio, ita et omnibus aliis innotescet1 oportet quod sicut quilibet sua merita -el demerita reducet ad memoriam, ita etiam et aliena e5us co.nitioni sub5aceant+ /t haec est probabilior et communior opinio, quam-is Ma.ister contrarium dicat in littera, scilicet quod peccata quae sunt per poenitentiam deleta, in 5udicio aliis non pate6ient+ Sed e4 hoc sequitur quod nec etiam poenitentia de peccatis illis per6ecta co.noscetur1 in quo multum detraheretur sanctorum .loriae, et laudi di-inae, qui tam misericorditer sanctos suos libera-it+ &'%''%* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod omnia merita praecedentia -el demerita 6acient aliquam quantitatem in .loria -el miseria hominis resur.entis, ut e4 dictis patet1 et ideo e4 e4terioribus -isis poterunt cuncta in conscientiis -ideri1 et praecipue di-ina -irtute ad hoc operante, ut sententia 5udicis 5usta appareat omnibus+ &'%'''* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod merita -el demerita poterunt aliis ostendi in suis e66ectibus, ut e4 dictis patet, -el etiam in seipsis per di-inam -irtutem, quam-is ad hoc -irtus intellectus creati non su66iciat+ &'%''#* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod publicatio peccatorum ad i.nominiam peccantis est e66ectus ne.li.entiae quae committitur in omissione con6essionis1 sed quod peccata sanctorum re-elantur, non poterit eis esse in erubescentiam -el -erecundiam, sicut nec Mariae Ma.dalenae est in con6usionem quod peccata sua in /cclesia publice recitantur1 quia -erecundia est timor in.loriationis, ut

dicit !amascenus, qui in beatis esse non poterit+ Sed talis publicatio erit eis ad ma.nam .loriam propter poenitentiam quam 6ecerunt, sicut et con6essor approbat eum qui ma.na scelera 6ortiter con6itetur+ !icuntur autem peccata esse deleta, quia !eus non -idet ea ad puniendum+ &'%''"* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod e4 hoc quod peccator aliorum peccata inspiciet, in nullo sua con6usio minuetur1 sed ma.is au.ebitur, in alieno -ituperio suum -ituperium ma.is perpendens+ $uod enim e4 tali causa con6usio minuatur, contin.it e4 hoc quod -erecundia respicit aestimationem hominum, quae e4 consuetudine redditur le-ior1 sed tunc con6usio respicit aestimationem !ei, quae est secundum -eritatem de quolibet peccato, si-e sit unius tantum, si-e multorum+ $uaestiuncula # &'%'')* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod circa hoc est duple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod omnia merita -el demerita simul aliquis -idebit, sua et aliena, in instanti1 quod quidem de beatis 6acile credi potest, quia omnia in uno -idebunt, et sic non est incon-eniens quod simul plura -ideant1 sed in damnatis, quorum intellectus non est ele-atus ut possit !eum -idere, et in eo omnia alia, est ma.is di66icile+ /t ideo alii dicunt, quod mali simul omnia -idebunt in .enere sua peccata1 et hoc su66icit ad accusationem illam quae debet esse in 5udicio, -el absolutionem1 non autem -idebunt simul omnia descendendo ad sin.ularia+ Sed hoc etiam non -idetur consonum dictis Au.ustini, '( de Ci-+ !ei, qui dicit, quod omnia mentis intuitu enumerabuntur1 quod autem in .enere co.noscitur, non enumeratur+ Unde potest eli.i media -ia, quod sin.ula considerabunt, non tamen in instanti, sed in tempore bre-issimo, di-ina -irtute ad hoc ad5u-ante1 et hoc est quod Au.ustinus dicit ibidem, quod mira celeritate enumerabuntur+ @ec hoc est impossibile1 quia in quolibet par-o tempore sunt in6inita instantia in potentia+ &'%''7* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # ad ar.+ /t per hoc patet responsio ad utramque partem+

/4positio te4tus &'%''9* Super Sent+, lib+ " d+ "# q+ % a+ ) qc+ # e4pos+ In 5ussu, et in -oce Archan.eli, et in tuba !ei descendet de caelo+ Potest per haec tria idem si.ni6icari, ut illa -o4 dicatur 5ussus quantum ad -irtutem, quia ei corpora mortuorum obedient1 -o4 Archan.eli, idest Christi, qui est princeps An.elorum, quantum ad di.nitatem pro6erentis1 tuba quantum ad e-identiam+ Vel 5ussus re6ertur ad causam principalem, scilicet di-inam -irtutem, cui obediunt omnia1 -o4 Archan.eli ad ministerium An.elorum1 sed tuba ad operationem hominis Christi1 haec enim tria in resurrectione operabuntur+ Unde rationabiliter putari potest, peccata hic per poenitentiam tecta et deleta, illic etiam te.i aliis+ Sustinendo Ma.istrum potest dici, quod peccata 5ustorum non -enient in notitiam ut peccata, sed ut dimissa1 sic enim considerationi cu5uslibet occurrent+ Unde e4 hoc non sequitur con6usio, sed .loria+ !icuntur autem te.i, inquantum !eus ea non -idet ad puniendum, sicut e4ponit <lossa super illud Psal+ #%0 beati quorum remissae sunt iniquitates et cetera+ Contra -ero scribens ad Marcellam Hieron?mus testari -idetur+ $uidam dicunt quod Hieron?mus non di4it hoc asserendo, sed opinionem cu5usdam <raeci recitando+ !istinctio "" Prooemium &'%'':* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % pr+ Postquam determina-it Ma.ister de conditionibus resurrectionis, hic determinat de conditionibus resur.entium1 et di-iditur in partes duas0 in prima parte determinat de conditionibus resur.entium qui ad per6ectionem humanae naturae per-enerunt1 in secunda de conditionibus illorum qui in praesenti -ita praedicta per6ectione caruerunt, scilicet de aborti-is 6etibus, ibi0 illud etiam in-esti.are oportet et cetera+ Prima in duas0 in prima determinat conditiones resur.entium beatorum1 in secunda conditiones malorum, ibi0 de reprobis autem quaeri solet et cetera+ Prima in tres0 in prima determinat resur.entium aetatem, et staturam1 in secunda corporum inte.ritatem, ibi0 non enim perit !eo terrena materies1 in tertia eorum .loriam, ibi0 hoc autem in

corporibus sanctorum intelli.endum est+ !e reprobis autem quaeri solet, an cum de6ormitatibus hic habitis resur.ant+ Hic determinat conditiones reproborum0 et primo quantum ad reprobationem naturae1 secundo quantum ad passionem poenae, ibi0 si -ero quaeritur de corporibus malorum quomodo in i.ne ardeant et non consumantur, Au.ustinus -ariis e4emplis astruit+ /t circa hoc duo 6acit0 primo ostendit quomodo corpora reproborum poterunt poenam pati1 secundo ostendit idem de spiritibus damnatorum, ibi0 quaeri etiam solet, an !aemones corporali i.ne ardeant+ /t circa hoc duo 6acit0 primo ostendit quomodo spiritus !aemonum sunt passibiles ab i.ne corporali1 secundo ostendit idem de spiritibus damnatorum, ibi0 cum autem constet animas i.ne materiali in corporibus cruciandas, quaeri solet et cetera+ Hic est triple4 quaestio circa conditionem resur.entium+ Prima de his quae communiter ad bonos et malos pertinent+ Secunda de his quae pertinent tantum ad bonos+ Tertia de his quae spectant tantum ad malos+ Circa primum quaeruntur tria0 % de identitate resur.entium1 ' de inte.ritate corporum1 # de qualitate ipsorum+ Articulus % Utrum idem corpus anima resumat in resurrectione $uaestiuncula % &'%'#(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ar.+ % Ad primum sic proceditur+ Videtur quod non idem corpus anima resumat in resurrectione+ % Corinth+ %), #90 non corpus quod 6uturum est seminas, sed nudum .ranum+ Sed apostolus ibi comparat mortem seminationi, et resurrectionem pullulationi+ /r.o non idem corpus quod per mortem deponitur, in resurrectione resumitur+ &'%'#%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ar.+ ' Praeterea, cuilibet 6ormae aptatur materia secundum suam conditionem, et similiter cuilibet a.enti instrumentum+ Sed corpus comparatur ad animam sicut materia ad 6ormam, et instrumentum ad a.entem+ Cum er.o anima in resurrectione non sit e5usdem conditionis sicut modo est1 quia -el trans6eretur

totaliter in caelestem -itam, cui inhaesit -i-ens in mundo1 -el deprimetur in brutalem, si brutaliter -i4it in hoc mundo0 -idetur quod non resumet idem corpus, sed -el caeleste, -el brutale+ &'%'#'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ar.+ # Praeterea, corpus humanum usque ad elementa post mortem resol-itur, ut supra dictum est+ Sed illae partes elementorum in quas corpus humanum resolutum est, non con-eniunt cum corpore humano quod in ea resolutum est, nisi in materia prima, quomodo quaelibet aliae elementorum partes cum praedicto corpore con-eniunt+ Si autem e4 aliis partibus elementorum corpus 6ormaretur, non diceretur idem numero+ /r.o nec si e4 illis partibus reparetur, corpus erit numero idem+ &'%'##* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ar.+ " Praeterea, impossibile est esse idem numero cu5us partes essentiales sunt aliae numero+ Sed 6orma mi4ti, quae est pars essentialis corporis humani, sicut 6orma e5us, non poterit eadem resumi+ /r.o corpus non erit idem numero+ Probatio mediae+ Illud enim quod penitus cedit in non ens, non potest idem numero resumi1 quod patet e4 hoc, quia non potest esse idem numero cu5us est esse di-ersum+ Sed esse interruptum, quod est actus entis, est di-ersum, sicut quilibet alius actus interruptus+ Sed 6orma mi4tionis penitus cedit in non ens per mortem, cum sit 6orma corporalis, et similiter qualitates contrariae e4 quibus 6it mi4tio+ /r.o 6orma mi4tionis non redit eadem numero+ &'%'#"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicit 8ob %;, '70 in carne mea -idebo !eum sal-atorem meum+ oquitur autem de -isione post resurrectionem0 quod patet e4 hoc quod praecedit0 in no-issimo die de terra resurrecturus sum+ /r.o idem numero corpus resur.et+ &'%'#)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % s+ c+ ' Praeterea, sicut !amascenus dicit in " ib+, resurrectio est e5us qui cecidit secunda surrectio+ Sed hoc corpus quod nunc .erimus, per mortem cecidit+ /r.o idem numero resur.et+ $uaestiuncula '

&'%'#7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non sit idem numero homo qui resur.et+ Sicut enim dicit philosophus, ' de .eneratione, quaecumque habent speciem corruptibilem motam, non reiteratur eadem numero+ Sed talis est substantia hominis secundum praesentem statum+ /r.o post mutationem mortis non potest reiterari idem numero+ &'%'#9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ar.+ ' Praeterea, ubi est alia et alia humanitas, non est idem homo numero1 unde Socrates et Plato sunt duo homines, et non unus homo, quia alia est humanitas utriusque+ Sed alia est humanitas hominis resur.entis ab ea quam nunc habet+ /r.o non est idem homo numero+ Media potest probari dupliciter+ Primo, quia humanitas quae est 6orma totius, non est 6orma et substantia sicut anima, sed est 6orma tantum0 hu5usmodi autem 6ormae penitus cedunt in non ens1 et sic non possunt reiterari+ Secundo, quia humanitas resultat e4 con5unctione partium1 sed non potest eadem numero con5unctio resumi quae prius 6uit, quia iteratio identitati opponitur+ Iteratio enim numerum importat, identitas autem unitatem, quae se non compatiuntur+ In resurrectione autem con5unctio iteratur+ /r.o non est eadem con5unctio1 et sic nec eadem humanitas, nec idem homo+ &'%'#:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ar.+ # Praeterea, unus homo non est, si est plura animalia+ /r.o si non est idem animal, non est unus numero homo+ Sed ubi non est idem sensus, non est idem animal0 quia animal de6initur per sensum primum, scilicet tactum, ut patet ' de anima+ Sensus autem cum non maneant in anima separata, ut quidam dicunt, non possunt iidem numero resumi+ /r.o in resurrectione non erit homo resur.ens idem animal in numero1 et sic nec idem homo+ &'%'#;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ar.+ " Praeterea, materia statuae principalior est in statua quam materia hominis in homine0 quia arti6icialia tota sunt in .enere substantiae e4 materia, sed naturalia e4 6orma, ut patet per philosophum in ' Ph?sic+, et Commentator idem dicit in ' de anima+ Sed si statua e4 eodem aere re6iciatur, non est eadem

numero+ /r.o multo minus, si homo e4 eisdem pul-eribus re6iciatur, non erit idem homo numero+ &'%'"(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicitur 8ob %;, '90 quem -isurus sum e.o ipse 2+++3 et non alius1 et loquitur de -isione post resurrectionem, ut supra dictum est+ /r.o idem numero homo resur.et+ &'%'"%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, Au.ustinus dicit, : ib+ de Trinit+, quod resur.ere nihil aliud est quam re-i-iscere+ @isi autem idem homo numero rediret ad -itam qui mortuus est, non diceretur re-i-iscere+ /r.o non resur.eret1 quod est contra 6idem+ $uaestiuncula # &'%'"'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod oporteat pul-eres humani corporis ad eamdem partem corporis quae in eis dissoluta est, per resurrectionem redire+ $uia secundum philosophum in ' de anima, sicut se habet tota anima ad totum corpus, ita pars animae ad partem corporis, ut -isus ad pupillam+ Sed oportet quod post resurrectionem corpus resumatur ab anima eadem+ /r.o oportet quod etiam partes corporis resumantur ad eadem membra, in quibus eisdem partibus animae per6iciantur+ &'%'"#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ar.+ ' Praeterea, di-ersitas materiae 6acit di-ersitatem in numero+ Sed si pul-eres non redeant ad easdem partes, sin.ulae partes non re6icientur e4 eadem materia e4 qua prius constabant+ /r.o non erunt eaedem numero+ Sed si partes sunt di-ersae, et totum erit di-ersum0 quia partes comparantur ad totum sicut materia ad 6ormam, ut patet ' Ph?sic+ /r.o non erit idem numero homo1 quod est contra -eritatem resurrectionis+ &'%'""* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ar.+ # Praeterea, resurrectio ad hoc ordinatur quod homo operum suorum mercedem accipiat+ Sed di-ersis operibus meritoriis -el demeritoriis di-ersae partes corporis deser-iunt+ /r.o oportet

quod in resurrectione quaelibet pars ad suum statum redeat, ut pro suo modo praemietur+ &'%'")* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # s+ c+ % Sed contra, arti6icialia ma.is dependent e4 sua materia quam naturalia+ Sed in arti6icialibus ad hoc quod idem arti6iciatum e4 eadem materia reparetur, non oportet quod partes reducantur ad eumdem situm+ /r.o nec in homine oportet+ &'%'"7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # s+ c+ ' Praeterea, -ariatio accidentis non 6acit di-ersitatem in numero+ Sed situs partium est accidens quoddam+ /r.o di-ersitas e5us in homine non 6acit di-ersitatem in numero+ $uaestiuncula % &'%'"9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod circa hanc quaestionem et philosophi erra-erunt, et quidam moderni haeretici errant+ $uidam enim philosophi posuerunt, animas a corpore separatas iterato corporibus con5un.i+ Sed errabant in hoc quantum ad duo+ Primo quantum ad modum con5unctionis0 quia quidam ponebant animam separatam corpori iterum con5un.i naturaliter per -iam .enerationis+ Secundo quantum ad corpus cui con5un.ebatur quia0 ponebant quod secunda con5unctio non erat ad idem corpus quod per mortem depositum 6uit, sed ad aliud0 quandoque quidem idem specie, quandoque autem di-ersum1 ad di-ersum quidem quando anima in corpore e4istens praeter rationis ordinem -itam du4erat bestialem, unde transibat post mortem de corpore hominis in corpus alterius animalis, cu5us moribus -i-endo se con6orma-it1 sicut in corpus canis propter lu4uriam, et in corpus leonis propter rapinam et -iolentiam, et sic de aliis1 sed in corpus e5usdem speciei, quando anima bene in corpore -i-ens, post mortem aliqua 6elicitate per6uncta, post aliqua saecula incipiebat ad corpus -elle redire1 et sic iterum corpori con5un.ebatur humano+ Sed haec opinio e4 duabus 6alsis radicibus -enit0 quarum prima est, quia anima non con5un.itur corpori essentialiter sicut 6orma materiae, sed solum accidentaliter, sicut motor mobili, aut homo -estimento1 et ideo ponere poterant quod anima praee4istebat antequam corpori

.enerato in6underetur in .eneratione naturali1 et iterum quod di-ersis corporibus uniretur+ Secunda est, quia ponebant intellectum non di66erre a sensu nisi accidentaliter, ut scilicet homo diceretur intellectum habere prae aliis animalibus, quia in eo propter optimam corporis comple4ionem -is sensiti-a amplius -i.et1 unde poterant ponere quod anima hominis in corpus animalis bruti transiret, praecipue 6acta immutatione animae humanae ad e66ectus brutales+ Sed praedictae duae radices destruuntur a philosopho, in ib+ de anima1 quibus destructis, patet 6alsitas praedictae positionis+ /t simili modo destruuntur errores quorumdam haereticorum0 quorum quidam in praedictas positiones inciderunt1 quidam autem posuerunt animam iterato con5un.i corporibus caelestibus, -el etiam corporibus in modum -enti subtilibus, ut <re.orius de quodam Constantinopolitano episcopo narrat, e4ponens illud -erbum 8ob %;, '70 in carne mea -idebo !eum sal-atorem meum+ /t praedicti errores haereticorum destrui possunt e4 hoc quod -eritati resurrectionis prae5udicant, quam sacra Scriptura pro6itetur+ @on enim resurrectio dici potest, nisi anima ad idem corpus redeat0 quia resurrectio est iterata surrectio1 e5usdem autem est sur.ere et cadere1 unde resurrectio ma.is respicit corpus quod post mortem cadit, quam animam quae post mortem -i-it1 et ita, si non est idem corpus quod anima resumit, non dicetur resurrectio, sed ma.is no-i corporis assumptio+ &'%'":* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod similitudo non currit per omnia, sed quantum ad aliquid+ In seminatione enim .rani .ranum seminatum et natum non est idem numero, nec eodem modo se habens, cum primo seminatum 6uerit absque 6olliculis cum quibus nascitur+ Corpus autem resur.ens erit idem, sed alio modo se habens0 quia 6uit mortale, et sur.et in immortalitate+ &'%'";* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod di66erentia quae est inter animam resur.entis et animam in hoc mundo -i-entis, non est secundum aliquod essentiale, sed secundum .loriam et miseriam1 quae di66erentiam accidentalem 6aciunt1 unde non oportet quod aliud corpus numero resur.at, sed alio modo se habens, ut respondeat proportionabiliter di66erentia corporum di66erentiae animarum+

&'%')(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod illud quod intelli.itur in materia ante 6ormam, remanet in materia post corruptionem0 quia remoto posteriori, remanere adhuc potest prius+ Oportet autem, ut Commentator dicit in % Ph?sic+, et in ib+ de substantia orbis, in materia .enerabilium et corruptibilium ante 6ormam substantialem intelli.ere dimensiones non terminatas, secundum quas attendatur di-isio materiae, ut di-ersas 6ormas in di-ersis partibus recipere possit1 unde et post separationem 6ormae substantialis a materia adhuc dimensiones illae manent eadem1 et sic materia sub illis dimensionibus e4istens, quamcumque 6ormam accipiat, habet ma5orem identitatem ad illud quod e4 ea .eneratum 6uerat, quam aliqua pars alia materiae sub quacumque 6orma e4istens1 et sic eadem materia ad corpus humanum reparandum reducetur quae prius e5us materia 6uit+ &'%')%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod sicut qualitas simple4 non est 6orma substantialis elementi, sed accidens proprium e5us, et dispositio per quam materia e66icitur propria tali 6ormae1 ita 6orma mi4tionis, quae est 6orma resultans e4 qualitatibus simplicibus ad medium -enientibus, non est substantialis 6orma corporis mi4ti, sed est accidens proprium, et dispositio per quam materia 6it necessaria ad 6ormam+ Corpus autem humanum praeter hanc 6ormam mi4tionis non habet aliam 6ormam substantialem nisi animam rationalem0 quia si haberet aliam 6ormam substantialem priorem illa, daret ei esse substantiale, et sic per eam constitueretur in .enere substantiae1 unde anima 5am ad-eniret corpori constituto in .enere substantiae1 et sic comparatio animae ad corpus esset sicut comparatio 6ormarum arti6icialium ad suas materias quantum ad hoc quod constituuntur in .enere substantiae per suam materiam1 unde con5unctio animae ad corpus esset accidentalis0 quod est error antiquorum philosophorum in libris de anima reprobatus+ Sequeretur etiam quod corpus humanum et sin.ulae partes e5us non aequi-oce retinerent priora nomina1 quod est contra philosophum in ' de anima+ Unde cum anima rationalis remanet, nulla 6orma corporis humani substantialis cedit penitus in non ens+ Bormarum autem accidentalium -ariatio non 6acit di-ersitatem in numero+ Unde idem numero resur.et,

cum materia eadem numero resumatur, ut in praecedenti solutione dictum est+ $uaestiuncula ' &'%')'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod necessitas ponendi resurrectionem est e4 hoc ut homo 6inem ultimum propter quem homo 6actus est, consequatur0 quod in hac -ita 6ieri non potest, nec in -ita animae separatae, ut supra dictum est0 alias -ane esset homo constitutus, si ad 6inem ad quem 6actus est, per-enire non posset+ /t quia oportet quod illud idem numero ad 6inem per-eniat quod propter 6inem est 6actum, ne in -anum 6actum esse -ideatur1 oportet quod idem numero homo resur.at1 et hoc quidem 6it cum eadem anima eidem numero corpori con5un.itur, ut e4 dictis patet0 alias enim non esset resurrectio, proprie loquendo, nisi idem homo repararetur+ Unde ponere quod non sit idem numero qui resur.et, est haereticum, dero.ans -eritati Scripturae, quae resurrectionem praedicat+ &'%')#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod philosophus loquitur de iteratione quae 6it per motum -el mutationem naturalem+ Ostendit enim di66erentiam circulationis quae est in .eneratione et corruptione, ad circulationem quae est in motu caeli0 quia caelum per motum localem redit idem numero ad principium motus, quia habet substantiam incorruptibilem motam1 sed .enerabilia et corruptibilia per .enerationem redeunt ad idem specie, non ad idem numero0 quia e4 homine .eneratur semen, e4 quo san.uis1 et sic deinceps, quousque per-eniatur ad hominem, non ad eumdem numero, sed specie1 et e4 i.ne .eneratur aer, e4 quo aqua1 e4 aqua terra, e4 terra i.nis, non idem numero, sed specie+ Unde patet quod ratio inducta secundum philosophi intentionem non est ad propositum+ Vel dicendum, quod aliorum .enerabilium et corruptibilium 6orma non est per se subsistens, ut post compositi corruptionem manere -aleat, sicut est de anima rationali, quae esse, quod sibi in corpore acquiritur, etiam post corpus retinet, et in participationem illius esse corpus per resurrectionem adducitur, cum non sit aliud esse corporis et aliud animae in corpore1 alias esset con5unctio animae et corporis

accidentalis1 et sic nulla interruptio 6acta est in esse substantiali hominis, ut non possit idem numero redire propter interruptionem essendi, sicut accidit in aliis rebus corruptis, quarum esse omnino interrumpitur, 6orma non remanente, materia autem sub alio esse remanente+ Sed tamen nec etiam homo per .enerationem naturalem reiteratur idem numero0 quia corpus .enerati hominis non 6it e4 tota materia .enerantis1 unde est corpus di-ersum in numero, et per consequens anima, et totus homo+ &'%')"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod de humanitate et de qualibet 6orma totius est duple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod idem secundum rem est 6orma totius et 6orma partis0 6orma partis secundum quod per6icit materiam1 6orma autem totius secundum quod e4 ea tota ratio speciei consequitur1 et secundum hanc opinionem, humanitas secundum rem non est aliud quam anima rationalis1 et sic, cum anima rationalis eadem numero resumatur, eadem numero erit humanitas, et etiam post mortem manet, quam-is non sub ratione humanitatis, quia e4 ea compositum rationem speciei non consequitur+ Alia opinio est A-icennae, quae -erior -idetur, quia 6orma totius non est 6orma partis tantum, nec 6orma aliqua alia praeter 6ormam partis, sed est totum resultans e4 compositione 6ormae et materiae, comprehendens in se utrumque1 et haec 6orma totius, essentia -el quidditas dicitur+ $uia er.o in resurrectione idem numero corpus erit, et eadem numero anima rationalis, erit de necessitate eadem humanitas+ Prima autem ratio probans di-ersitatem humanitatis 6uturam, procedebat ac si humanitas esset quaedam alia 6orma super-eniens 6ormae et materiae1 quod 6alsum est+ Secunda autem ratio etiam non potest identitatem humanitatis impedire0 quia con5unctio si.ni6icat actionem -el passionem0 quae quam-is sit di-ersa, non potest impedire identitatem humanitatis0 quia actio et passio, e4 quibus erat humanitas, non sunt de essentia humanitatis1 unde eorum di-ersitas non inducit di-ersitatem humanitatis+ Constat enim quod .eneratio et resurrectio non sunt idem motus numero, nec tamen propter hoc impeditur identitas resur.entis+ Similiter etiam nec impeditur identitas humanitatis, si accipiatur con5unctio pro ipsa relatione0 quia relatio illa non est de essentia humanitatis, sed concomitatur eam, eo quod

humanitas non est de illis 6ormis quae sunt compositio et ordo, ut dicitur ' Ph?sic+, sicut sunt 6ormae arti6iciatorum1 unde e4istente alia compositione numero, non est eadem numero 6orma domus+ &'%'))* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod ratio illa optime concludit contra illos qui ponebant animam sensibilem et rationalem di-isas in homine esse0 quia secundum hoc anima sensiti-a in homine non esset incorruptibilis, sicut nec in aliis animalibus+ Unde in resurrectione non erit eadem anima sensibilis, et per consequens nec idem animal, nec idem homo+ Si autem ponamus quod eadem anima secundum substantiam in homine sit rationalis et sensibilis, nullas in hoc an.ustias patiemur0 quia animal de6initur per sensum, qui est anima sensiti-a, sicut per 6ormam essentialem0 per sensum autem, qui est potentia sensiti-a, co.noscitur e5us de6initio, sicut per 6ormam accidentalem, quae ma4imam partem con6ert ad co.noscendum quod quid est, ut in % de anima dicitur+ Post mortem er.o manet anima sensibilis sicut anima rationalis secundum substantiam0 sed potentiae sensiti-ae, secundum quosdam, non manent0 quae quidem potentiae cum sint accidentales proprietates, earum -arietas identitatem animalis totius au6erre non potest, nec etiam partium animalis0 non enim dicuntur potentiae per6ectiones -el actus or.anorum, nisi sint principia a.endi, ut calor in i.ne+ &'%')7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod statua dupliciter considerari potest1 -el secundum quod est substantia quaedam, -el secundum quod est arti6iciale quoddam+ /t quia in .enere substantiae ponitur ratione suae materiae1 ideo si consideretur secundum quod est substantia quaedam, est eadem numero statua quae e4 eadem materia reparatur+ Sed in .enere arti6icialium ponitur secundum quod est 6orma, quae accidens quoddam est, et transit, statua destructa1 et sic non redit idem numero, nec statua idem numero esse potest+ Sed 6orma hominis, scilicet anima, manet post dissolutionem corporis1 et ideo non est similis ratio+ $uaestiuncula # &'%')9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # co+

Ad tertiam quaestionem dicendum, quod in hac quaestione di66ert considerare quid 6ieri possit sine identitatis prae5udicio, et quid 6iet, ut con.ruentia ser-etur+ $uantum er.o ad primum, sciendum, quod in homine possunt accipi di-ersae partes totius dupliciter+ Uno modo di-ersae partes homo.enei, sicut di-ersae partes carnis, -el di-ersae partes ossis1 alio modo di-ersae partes di-ersarum specierum totius hetero.enei+ Si er.o dicatur quod pars materiae redibit ad aliam partem speciei e5usdem, hoc non 6acit nisi -arietatem in situ partium0 situs autem partium -ariatus non -ariat speciem in totis homo.eneis1 et sic si materia unius partis redeat ad aliam, nullum prae5udicium .enerabitur identitati totius1 et ita etiam est in e4emplo quod ponitur in littera0 quia statua non redit eadem numero secundum 6ormam, sed secundum materiam, secundum quam est substantia quaedam+ Sic autem statua est homo.enea, quam-is non secundum 6ormam arti6icialem+ Si autem dicatur quod materia unius partis redit ad aliam partem alterius speciei1 sic de necessitate -ariatur non solum situs partium, sed etiam identitas ipsarum1 ita tamen si tota materia, aut aliquid quod erat de -eritate humanae naturae in una, in aliam trans6eratur1 non autem si aliquod quod erat in una parte super6luum, trans6eratur in aliam+ Ablata autem identitate partium, au6ertur identitas totius, si loquimur de partibus essentialibus1 non autem si loquimur de partibus accidentalibus, sicut sunt capilli et un.ues, de quibus -idetur loqui Au.ustinus+ /t sic patet qualiter translatio materiae de parte in partem tollit identitatem totius, et qualiter non+ Sed loquendo secundum con.ruentiam, ma.is probabile est quod etiam situs partium idem ser-abitur in resurrectione, praecipue quantum ad partes essentiales et or.anicas, quam-is 6orte non quantum ad partes accidentales, sicut sunt un.ues et capilli+ &'%'):* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod ob5ectio illa procedit de partibus or.anicis, et non de partibus similaribus+ &'%');* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod di-ersus situs partium materiae non 6acit di-ersitatem in numero, quam-is eam 6aciat di-ersitas materiae+

&'%'7(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ % qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod operatio non est, proprie loquendo, partis, sed totius1 unde praemium non debetur parti, sed toti+ Articulus ' Utrum omnia membra corporis humani resur.ent $uaestiuncula % &'%'7'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ar.+ % Ad secundum sic proceditur+ Videtur quod non omnia membra corporis humani resur.ent+ Remoto enim 6ine, 6rustra reparatur illud quod est ad 6inem+ Binis autem cu5uslibet membri est e5us actus+ Cum er.o nihil sit 6rustra in operibus di-inis, et quorumdam membrorum usus post resurrectionem non competat, praecipue .enitalium, quia tunc nec nubent nec nubentur1 -idetur quod non omnia membra resur.ent+ &'%'7#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ar.+ ' Praeterea, intestina, membra quaedam sunt+ Sed non resur.ent0 plena enim resur.ere non possunt, quia immunditias continent0 nec -acua, quia nihil est -acuum in natura+ /r.o non omnia membra resur.ent+ &'%'7"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ar.+ # Praeterea, ad hoc corpus resur.et, ut praemietur de opere quod anima per ipsum .essit+ Sed membrum propter 6urtum amputatum 6uri, qui postea poenitentiam a.it et sal-atur, non potest in resurrectione remunerari neque de bono, quia ad hoc non cooperatum est, neque de malo, quia poena membri in poenam hominis redundaret+ /r.o non omnia membra resur.ent cum homine+ &'%'7)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % s+ c+ % Sed contra, ma.is pertinent ad -eritatem humanae naturae alia membra quam capilli et un.ues+ Sed capilli et un.ues restituentur homini in resurrectione, ut dicitur in littera+ /r.o multo 6ortius alia membra+

&'%'77* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % s+ c+ ' Praeterea, !ei per6ecta sunt opera+ Sed resurrectio opere di-ino 6iet+ /r.o homo reparabitur per6ectus in omnibus membris+ $uaestiuncula ' &'%'79* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod capilli et un.ues in homine non resur.ent+ Sicut enim capilli et un.ues e4 super6luitatibus cibi .enerantur1 ita urina, sudor, et aliae hu5usmodi 6aeces+ Sed haec non resur.ent cum corpore+ /r.o nec capilli et un.ues+ &'%'7:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ ' Praeterea, inter alias super6luitates quae e4 cibo .enerantur, ma4ime accedit ad naturae humanae -eritatem semen, quod est super6luum quo indi.etur+ Sed semen non resur.et in corpore hominis+ /r.o multo minus capilli et un.ues resur.ent+ &'%'7;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ar.+ # Praeterea, nihil est per6ectum anima rationali quod non sit per6ectum anima sensibili+ Sed capilli et un.ues non sunt per6ecti anima sensibili, quia eis non sentimus, ut dicitur in % de anima+ /r.o, cum non resur.at corpus humanum nisi propter hoc quod est per6ectum ab anima rationali, -idetur quod capilli et un.ues non resur.ent+ &'%'9(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicitur uc+ '%, %:0 capillus de capite -estro non peribit+ &'%'9%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, capilli et un.ues sunt dati in ornatum homini+ Sed corpora hominum, praecipue electorum, debent resur.ere cum omni ornatu+ /r.o debent resur.ere cum capillis+ $uaestiuncula # &'%'9'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod humores in corpore non resur.ent+ $uia % Corinth+ %), )(, dicitur0 caro et san.uis re.num !ei non

possidebunt+ Sed san.uis est principalior humor+ /r.o non resur.ent in beatis, qui re.num !ei possidebunt, et multo minus in aliis+ &'%'9#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ar.+ ' Praeterea, humores sunt ad restaurationem deperditi+ Sed post resurrectionem nulla deperditio 6iet+ /r.o corpus non resur.et cum humoribus+ &'%'9"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ar.+ # Praeterea illud quod est in -ia .enerationis in corpore humano, nondum est ab anima rationali per6ectum+ Sed humores adhuc sunt in -ia .enerationis, quia sunt in potentia caro et os+ /r.o nondum sunt per6ecti anima rationali+ Sed corpus humanum non habet ordinem ad resurrectionem nisi secundum quod est anima rationali per6ectum+ /r.o humores in eo non resur.ent+ &'%'9)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # s+ c+ % Sed contra, quod est de constitutione corporis humani, resur.et in eo+ Sed humores sunt hu5usmodi1 quod patet per Au.ustinum, qui dicit quod corpus constat e4 membris o66icialibus, o66icialia e4 similibus, similia e4 humoribus+ /r.o humores resur.ent in corpore+ &'%'97* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # s+ c+ ' Praeterea, resurrectio nostra erit con6ormis resurrectioni Christi+ Sed in Christo resurre4it san.uis1 alias nunc -inum non transubstantiaretur in san.uinem e5us in sacramento altaris+ /r.o et in nobis resur.et san.uis1 et eadem ratione alii humores+ $uaestiuncula " &'%'99* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non totum quod 6uit in corpore de -eritate naturae humanae, resur.at in ipso+ $uia cibus con-ertitur in -eritatem humanae naturae+ Sed aliquando caro bo-is sumitur in cibum+ Si er.o resur.et quidquid 6uit de -eritate humanae naturae, resur.et etiam caro bo-is1 quod -idetur incon-eniens+ &'%'9:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ar.+ '

Praeterea, costa Adae 6uit de -eritate humanae naturae, sicut et costa nostra in nobis+ Sed costa Adae non resur.et in eo, sed in /-a1 alias /-a non resur.eret, quia de costa illa 6ormata est+ /r.o non resur.et in homine quidquid 6uit de -eritate humanae naturae in ipso+ &'%'9;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ar.+ # Praeterea, non potest esse quod idem in di-ersis hominibus resur.at+ Sed potest esse quod aliquid 6uerit de -eritate humanae naturae in di-ersis hominibus, sicut si aliquis carnibus humanis -escatur, quae in substantiam e5us transeant+ /r.o non resur.et in aliquo quidquid 6uit de -eritate humanae naturae in ipso+ &'%':(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ar.+ " Si dicatur, quod non quidquid est in carnibus comestis, est de -eritate humanae naturae1 et ita aliquid eorum potest resur.ere in primo, et aliquid in secundo1 contra+ !e -eritate humanae naturae ma4ime -idetur esse illud quod a parentibus trahitur+ Sed si aliquis non comedens nisi carnes humanas 6ilium .eneret, oportet quod illud quod 6ilius a parente trahit, 6uerit de carnibus aliorum hominum quas pater suus comedit1 quia semen est de super6luo alimenti, ut philosophus probat in ib+ de animalibus+ /r.o illud quod est de -eritate humanae naturae in puero isto, etiam 6uit de -eritate humanae naturae in aliis hominibus, quorum pater carnes comedit+ &'%':%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ar.+ ) Si dicatur, quod illud quod erat de -eritate humanae naturae in carnibus hominum comestorum, non transit in semen, sed illud quod erat ibi de -eritate humanae naturae non e4istens1 contra+ Ponatur quod aliquis cibetur solum embr?is, in quibus -idetur nihil esse quod non sit de -eritate naturae0 quia totum quod est in eis, trahitur a parentibus+ Si er.o super6luitas cibi con-ertitur in semen, oportet quod illud quod 6uit de -eritate humanae naturae in embr?is, qui etiam ad resurrectionem pertinent, postquam animam rationalem perceperunt, sit etiam de -eritate humanae naturae in puero qui e4 tali semine .eneratur1 et sic, cum non possit idem resur.ere in duobus, non poterit in quolibet resur.ere quidquid 6uit de -eritate humanae naturae in ipso+

&'%':'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " s+ c+ % Sed contra0 quidquid 6uit in homine de -eritate humanae naturae, 6uit per6ectum anima rationali+ Sed e4 hoc habet corpus humanum ordinem ad resurrectionem, quia 6uit anima rationali per6ectum+ /r.o quidquid 6uit de -eritate humanae naturae, resur.et in unoquoque+ &'%':#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " s+ c+ ' Praeterea, si a corpore hominis subtrahatur aliquid quod est de -eritate humanae naturae, in ipso non erit corpus hominis per6ectum+ Sed omnis imper6ectio tolletur in resurrectione, praecipue ab electis, quibus promissum est, ucae '%, quod capillus capitis eorum non peribit+ /r.o quidquid 6uit de -eritate naturae humanae, resur.et in homine+ $uaestiuncula ) &'%':"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ar.+ % Ulterius+ Videtur quod quidquid 6uit materialiter in membris hominis, totum resur.et+ Minus enim -identur pertinere ad resurrectionem capilli quam alia membra+ Sed quidquid 6uit in capillis, totum resur.et, etsi non in capillis, saltem in aliis partibus corporis, ut Au.ustinus dicit in littera+ /r.o multo 6ortius quidquid 6uit in aliis membris materialiter, totum resur.et+ &'%':)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ar.+ ' Praeterea, sicut partes carnis secundum speciem per6iciuntur ab anima rationali, ita partes secundum materiam+ Sed corpus humanum habet ordinem ad resurrectionem e4 hoc quod 6uit anima rationali per6ectum+ /r.o non solum partes secundum speciem, sed omnes partes secundum materiam resur.ent+ &'%':7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ar.+ # Praeterea, e4 parte illa accidit corpori totalitas e4 qua parte accidit ei di-isio in partes+ Sed di-isio in partes accidit corpori e4 parte materiae, cu5us dispositio est quantitas secundum quam di-iditur+ /r.o et totalitas corporis attenditur secundum partes materiae+ Si er.o non omnes partes materiae resur.ent, non totum corpus resur.et1 quod est incon-eniens+

&'%':9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) s+ c+ % Sed contra, partes secundum materiam non manent in corpore, sed 6luunt et re6luunt, ut patet per illud quod dicitur in % de .eneratione+ Si er.o omnes partes secundum materiam resur.ent, -el erit corpus resur.entis densissimum, -el erit immoderatae quantitatis+ &'%'::* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) s+ c+ ' Praeterea, quidquid est de -eritate humanae naturae in uno homine, totum potest esse pars materiae in alio homine qui e5us carnibus -escitur+ Si er.o omnes partes secundum materiam resur.ent in aliquo, sequitur quod resur.et in uno id quod est de -eritate humanae naturae in alio1 quod est incon-eniens+ $uaestiuncula % &'%':;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod, sicut dicitur in ' de anima, anima habet se ad corpus non solum in habitudine 6ormae et 6inis, sed etiam in habitudine causae e66icientis1 est enim comparatio animae ad corpus sicut est comparatio artis ad arti6iciatum, ut dicit philosophus+ $uidquid autem e4plicite in arti6iciato ostenditur, hoc totum implicite et ori.inaliter in ipsa arte continetur1 et similiter etiam quidquid in partibus corporis apparet, totum ori.inaliter, et quodammodo implicite, in anima continetur+ Sicut er.o artis opus non esset per6ectum si arti6iciato aliquid deesset eorum quae ars continet1 ita nec homo posset esse per6ectus, nisi totum quod in anima implicite continetur, e4terius in corpore e4plicetur1 nec etiam corpus ad plenum proportionaliter responderet animae+ Cum er.o oporteat in resurrectione corpus hominis esse animae totaliter correspondens, quia non resur.it nisi secundum ordinem quem habet ad animam rationalem1 oporteat etiam hominem per6ectum resur.ere, utpote quod ad ultimam per6ectionem consequendam reparatur1 oportet quod omnia membra quae nunc sunt in corpore, in resurrectione hominis reparentur+ &'%';(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod membra dupliciter possunt considerari in comparatione ad animam1 -el secundum

habitudinem materiae ad 6ormam, -el secundum habitudinem instrumenti ad a.entem+ /adem est enim comparatio totius corporis ad totam animam, et partium ad partes, ut dicitur in ' de anima+ Si er.o membrum accipiatur secundum primam comparationem, 6inis e5us non est operatio, sed ma.is per6ectum esse speciei, quod etiam post resurrectionem requiretur+ Si autem membrum accipiatur secundum secundam comparationem, sic 6inis e5us est operatio1 nec tamen sequitur quod quando de6icit operatio, 6rustra sit instrumentum1 quia instrumentum non solum ser-it ad e4equendam operationem a.entis, sed ad ostendendum -irtutem ipsius1 unde oportebit ut -irtus potentiarum animae instrumentis corporis demonstretur, etsi nunquam in actum prodeant, ut e4 hoc commendetur !ei sapientia+ &'%';%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod intestina resur.ent in corpore, sicut et alia membra1 et plena erunt, non quidem turpibus super6luitatibus, sed nobilibus humiditatibus+ &'%';'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod actus quibus meremur, non sunt, proprie loquendo, manus -el pedis, sed hominis totius1 sicut et operatio artis non attribuitur instrumento, sed arti6ici, ut philosophus dicit+ $uam-is er.o membrum quod ante poenitentiam est mutilatum, non sit cooperatum homini in statu illo quo .loriam post meretur, tamen ipse homo meretur ut totum praemietur, qui e4 toto quod habet, !eo ser-it+ $uaestiuncula ' &'%';#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod anima habet se ad corpus animatum sicut ars ad arti6iciatum, et ad partes e5us sicut ars ad sua instrumenta1 unde et corpus animatum or.anicum dicitur+ Ars autem utitur instrumentis quibusdam ad operis intenti e4ecutionem1 et haec instrumenta sunt de prima intentione artis+ Utitur etiam aliis instrumentis ad conser-ationem principalium instrumentorum, et haec sunt de secunda intentione artis1 sicut ars militaris utitur .ladio ad bellum, et -a.ina ad .ladii conser-ationem+ Ita etiam in partibus corporis animati quaedam

ordinantur ad operationes animae e4equendas, sicut cor, hepar, manus, et pes1 quaedam autem ad conser-ationem aliarum partium, sicut 6olia sunt ad cooperimentum 6ructuum1 ita etiam capilli et un.ues sunt in homine ad custodiam aliarum partium1 unde sunt de secunda per6ectione corporis humani, quam-is non de prima+ /r.o quia homo resur.et in omni per6ectione suae naturae, propter hoc oportet quod capilli et un.ues resur.ant in ipso+ &'%';"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod illae super6luitates e4pelluntur a natura quasi ad nihil utiles, unde non pertinent ad per6ectionem corporis humani1 secus autem est de aliis super6luitatibus, quas sibi natura retinet ad .enerationem capillorum et un.uium, quibus indi.et ad membrorum conser-ationem+ &'%';)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod semine non indi.etur ad per6ectionem indi-idui, sicut capillis, sed solum ad per6ectionem speciei+ &'%';7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod capilli et un.ues nutriuntur et au.entur1 et sic patet quod aliqua operatione participant0 quod non posset esse, nisi essent partes aliquo modo ab anima per6ectae1 et quia in homine non est nisi una anima, scilicet anima rationalis, constat quod ab anima rationali per6ectae sunt, quam-is non usque ad hoc quod operatione sensus participent, sicut nec ossa, de quibus constat quod resur.ent, et sunt de inte.ritate indi-idui+ $uaestiuncula # &'%';9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod quidquid pertinet ad inte.ritatem humanae naturae in resur.ente, hoc totum in eo resur.et ratione praedicta1 unde oportet quod illa humiditas corporis resur.at in homine quae ad inte.ritatem e5us pertinebat+ /st autem in homine triple4 humiditas+ $uaedam enim humiditas est in recedendo a per6ectione hu5us indi-idui, -el quia est in -ia

corruptionis, et a natura ab5icitur, sicut urina, sudor, sanies, et hu5usmodi1 -el quia a natura ordinatur ad conser-ationem speciei in alio indi-iduo, si-e per actum .enerantem, sicut semen, -el per actum nutrientem sicut lac0 et nulla talium humiditatum resur.et, eo quod non est de per6ectione indi-idui resur.entis+ Secunda humiditas est quae nondum per-enit ad ultimam per6ectionem quam natura operatur in indi-iduo, sed est ad illam ordinata a natura1 et haec est duple4+ $uia quaedam est quae habet aliquam 6ormam determinatam, secundum quam continetur inter partes corporis, sicut san.uis, et alii tres humores, quos natura ordina-it ad membra, quae e4 eis .enerantur, sed tamen habent aliquas 6ormas determinatas, sicut et aliae partes corporis1 et ideo resur.ent cum aliis partibus+ $uaedam -ero humiditas est in -ia transeundi de 6orma in 6ormam, scilicet de 6orma humoris in 6ormam membri1 et talis humiditas non resur.et, quia post resurrectionem partes corporis sin.ulae in suis 6ormis stabilientur, ut una in aliam non transeat1 et ideo non resur.et illa humiditas quae est in ipso actu transeundi de 6orma in 6ormam+ Haec autem humiditas potest in duplici statu accipi0 -el secundum quod est in principio transmutationis1 et sic -ocatur ros, illa scilicet humiditas quae est in 6oraminibus par-arum -enarum1 -el secundum quod est in pro.ressu transmutationis, et incipit 5am dealbari, et sic -ocatur cambium+ In neutro autem statu resur.et+ Tertium .enus humiditatis est quod 5am per-enit ad ultimam per6ectionem quam natura intendit in corpore indi-idui, quae 5am est dealbata et incorporata membris1 et haec -ocatur .luten1 et cum sit de substantia membrorum, resur.et, sicut alia membra resur.unt+ &'%';:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod caro et san.uis in -erbis illis apostoli non accipiuntur pro substantia carnis et san.uinis, sed pro operibus carnis et san.uinis, quae sunt opera peccati, -el opera animalis -itae+ Vel, secundum quod dicit Au.ustinus, caro et san.uis accipitur ibi pro corruptione quae nunc dominatur in carne et san.uine, unde etiam subditur in -erbis apostoli0 neque corruptio incorruptionem+ &'%';;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ad '

Ad secundum dicendum, quod sicut membra ser-ientia .enerationi erunt post resurrectionem ad inte.ritatem humanae naturae, non ad operationem quae nunc e4ercetur per membra illa1 ita et humores erunt in corpore non ad restaurationem deperditi, sed ad inte.ritatem humanae naturae reparandam, et ad -irtutis naturalis ostensionem+ &'%#((* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod sicut sunt elementa in -ia .enerationis respectu corporum mi4torum, quia sunt eorum materia, non autem ita quod semper sint in transeundo in corpore mi4to1 ita etiam humores se habent ad membra0 et propter hoc sicut elementa in partibus uni-ersi habent 6ormas determinatas, ratione quarum sunt in per6ectione uni-ersi, sicut corpora mi4ta1 ita et humores sunt de per6ectione corporis humani, sicut et aliae partes, quam-is non per-eniant ad totam per6ectionem sicut aliae partes, nec elementa habent ita per6ectas 6ormas sicut mi4ta+ Sicut autem partes omnes uni-ersi per6ectionem a !eo consequuntur non aequaliter, sed secundum suum modum unumquodque1 ita etiam humores aliquo modo per6iciuntur ab anima rationali, non tamen eodem modo sicut partes per6ectiores+ $uaestiuncula " &'%#(%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " co+ Ad quartam quaestionem dicendum, quod unumquodque sicut se habet ad esse, ita ad -eritatem, ut in ' Metaph+ dicitur1 quia illa res -era est quae ita est ut -idetur co.nitori secundum actum1 et propter hoc A-icenna dicit, quod -eritas uniuscu5usque rei est proprietas sui esse quod stabilitum est ei0 et secundum hoc aliquid dicitur esse de -eritate humanae naturae, quia proprie pertinet ad esse humanae naturae1 et hoc est quod participat 6ormam humanae naturae1 sicut -erum aurum dicitur quod habet -eram 6ormam auri, e4 qua est proprium esse auri+ Ut er.o -ideatur quid sit illud quod est de -eritate humanae naturae, sciendum, quod circa hoc est triple4 opinio+ $uidam enim posuerunt, quod nihil de no-o esse incipit de -eritate humanae naturae1 sed quidquid ad -eritatem humanae naturae pertinet, totum 6uit in ipsa institutione humanae naturae de -eritate e5us1 et hoc per seipsum multiplicatur ut e4 eo possit semen decidi a

.enerante, e4 quo 6ilius .eneretur1 in quo etiam illa pars decisa multiplicatur1 et ad per6ectam quantitatem per-enit per au.mentum, et sic deinceps1 et ita multiplicatum est totum .enus humanum+ Unde secundum hanc opinionem, quidquid e4 alimento .eneratur, quam-is -ideatur speciem carnis aut san.uinis habere, non tamen pertinet ad -eritatem humanae naturae+ Alii -ero di4erunt, quod aliquid de no-o additur ad -eritatem humanae naturae per transmutationem naturalem alimenti in corpus humanum, considerata -eritate humanae naturae in specie, ad cu5us conser-ationem ordinatur actus .enerati-ae -irtutis+ Si autem -eritas humanae naturae in indi-iduo consideretur, ad cu5us conser-ationem et per6ectionem actus nutriti-ae -irtutis ordinatur1 non additur aliquid per alimentum quod sit primo de -eritate humanae naturae hu5us indi-idui, sed solum secundario+ Ponunt enim quod -eritas humanae naturae primo et principaliter consistat in humido radicali, quod scilicet est e4 semine .eneratum e4 quo est prima constitutio corporis humani1 quod autem con-ertitur de alimento in -eram carnem et san.uinem, non est principaliter de -eritate humanae naturae illius indi-idui, sed secundario1 sed potest esse principaliter de -eritate humanae naturae alterius indi-idui quod e4 semine illius .eneratur+ Semen enim ponunt esse super6luum alimenti, -el cum admi4tione alicu5us quod est primo de -eritate humanae naturae in .enerante, ut quidam dicunt1 -el sine admi4tione e5us, ut dicunt alii1 et sic quod est humidum nutrimentale in uno, 6it humidum radicale in alio+ Tertia opinio est, quod aliquid de no-o incipit esse principaliter de -eritate humanae naturae etiam in isto indi-iduo1 quia non est distinctio talis in corpore humano, ut aliqua pars materialis si.nata de necessitate per totam -itam remaneat1 sed ad hoc indi66erenter se habet quaelibet pars si.nata accepta, quod maneat semper quantum ad id quod est speciei in ea, sed potest 6luere et re6luere quantum ad id quod est materiae in ipsa1 et sic humidum nutrimentale non distin.uitur a radicali e4 parte principii, ut dicatur radicale quod e4 semine .eneratum, nutrimentale quod .eneratur e4 cibo1 sed ma.is distin.uitur e4 termino, ut radicale dicatur quod ad terminum .enerationis per-enit per actum .enerati-ae, -el etiam nutriti-ae -irtutis1 sed nutrimentale, quia nondum per-enit ad hunc terminum, sed est adhuc in -ia nutriendi+ /t hae tres opiniones in ' ib+, dist+ #(, qu+ ', art+ %, in

corp+, plenius pertractatae et in-esti.atae sunt1 et ideo non debent hic repeti, nisi quantum ad propositum pertinet+ Sciendum est er.o, quod secundum has opiniones di-ersimode ad hanc quaestionem oportet respondere+ Prima enim opinio per -iam multiplicationis quam ponit, potest ponere per6ectionem -eritatis humanae naturae et quantum ad numerum indi-iduorum, et quantum ad debitam quantitatem uniuscu5usque indi-idui, absque eo quod e4 alimento .eneratum est1 quod quidem non additur nisi ad resistendum consumptioni, quae posset induci per actionem caloris naturalis1 sicut ar.ento apponitur plumbum, ne e4 lique6actione consumatur+ Unde cum in resurrectione oporteat naturam humanam in sua per6ectione reparari1 nec calor naturalis tunc a.at ad consumptionem humidi naturalis0 nulla necessitas erit quod resur.at aliquid in homine quod e4 alimento sit .eneratum1 sed resur.et tantum illud quod 6uit de -eritate humanae naturae indi-idui, et per decisionem et multiplicationem ad praedictam per6ectionem per-enit in numero et quantitate+ Secunda autem opinio, quia ponit quod eo quod .eneratur e4 nutrimento, indi.etur ad per6ectionem quantitatis indi-idui, et ad multiplicationem quae 6it per .enerationem1 necesse habet ponere aliquid de hoc in quod con-ersum est alimentum, resur.ere1 non tamen totum, sed solum quantum indi.etur ad per6ectam reinte.rationem naturae humanae in omnibus suis indi-iduis1 unde ponit haec opinio, quod totum illud quod 6uit in substantia seminis, resur.et in illo homine qui e4 illo semine .eneratus est, quia hoc est principaliter de -eritate humanae naturae in ipso+ !e eo autem quod postea ad-enit per nutrimentum, tantum resur.et in eo, quantum est necessarium ad per6ectionem quantitatis, et non totum1 quia hoc non pertinet aliter ad -eritatem humanae naturae nisi quatenus natura indi.et eo ad per6ectionem quantitatis+ Sed quia hoc humidum nutrimentale 6luit et re6luit1 hoc ordine reparabitur, quod illud quod 6uit de substantia corporis hominis, totum reparabitur1 et de eo quod secundo et tertio et deinceps ad-enit, quantum necessarium est ad quantitatem redinte.randam, duplici ratione+ Primo, quia super hoc quod ad-enit inductum 6uit, ut illud quod primo erat deperditum reparetur1 et ideo non ita principaliter pertinet ad -eritatem humanae naturae sicut praecedens+ Secundo, quia ad5unctio e4tranei humidi ad primum humidum radicale 6acit quod totum permi4tum non ita per6ecte participet

-eritatem speciei sicut primum participabat, ut ponit e4emplum philosophus in % de <ener+, de aqua permi4ta -ino, quae semper -ini -irtutem debilitat, ita quod in 6ine ipsum aquosum reddit+ Unde sicut secunda aqua quam-is assumatur in speciem -ini, non tamen ita per6ecte speciem -ini participat sicut prima quae in -inum assumebatur1 ita quod de alimento secundo in carnem con-ertitur, non ita per6ecte attin.it ad speciem carnis sicut quod primo con-ertebatur1 et ideo non ita pertinet ad -eritatem humanae naturae, nec ad resurrectionem+ Sic er.o patet quod haec opinio ponit resur.ere totum id quod est de -eritate humanae naturae principaliter, non autem totum quod est de -eritate humanae naturae secundario+ Tertia autem opinio quantum ad aliquid di66ert a secunda, et quantum ad aliquid con-enit cum ea+ !i66ert quidem quantum ad hoc quod ponit totum quod est sub 6orma carnis et ossis, eadem ratione ad -eritatem humanae naturae pertinere1 quia non distin.uit aliquid materiale si.natum permanens in homine toto tempore -itae e5us, quod per se pertineat ad -eritatem humanae naturae et primo1 et aliquid 6luens et re6luens, quod pertineat ad -eritatem humanae naturae solum propter quantitatis per6ectionem, non propter primum esse speciei, sicut secunda opinio dicebat1 sed ponit, omnes partes quae non sunt praeter intentionem naturae a..eneratae, pertinere ad -eritatem humanae naturae quantum ad id quod habent de specie, quia sic manent1 non autem quantum ad id quod habent de materia, quia sic 6luunt et re6luunt indi66erenter1 ut ita etiam intelli.amus contin.ere in partibus hominis unius sicut contin.it in tota multitudine ci-itatis, quia sin.uli subtrahuntur a multitudine per mortem, aliis in locum eorum succedentibus1 unde partes multitudinis 6luunt et re6luunt materialiter1 sed 6ormaliter manent, quia ad eadem o66icia et ordines substituuntur alii, a quibus priores subtrahebantur1 unde respublica una numero manere dicitur+ /t similiter etiam dum quibusdam partibus 6luentibus aliae reparantur in eadem 6i.ura et in eodem situ, omnes partes 6luunt et re6luunt secundum materiam, sed manent secundum speciem1 manet nihilominus unus homo numero+ Sed con-enit tertia cum secunda opinione, quia ponit quod partes secundo ad-enientes non ita per6ecte pertin.unt ad -eritatem speciei sicut quae primo ad-enerunt1 et ideo idem quod ponit resur.ere in homine secunda opinio, ponit tertia, sed non penitus eadem ratione+ Ponit enim, totum illud

quod e4 semine .eneratum est, resur.ere, non quia alia ratione pertineat ad -eritatem humanae naturae quam hoc quod postea ad-enit, sed quia per6ectius -irtutem speciei participat1 quem ordinem ponebat secunda opinio in his quae postea ad-enerunt e4 alimento1 in quo etiam haec opinio concordat cum alia, scilicet secunda+ &'%#('* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ad % Ad primum er.o dicendum, quod res naturalis non est id quod est, e4 sua materia, sed e4 sua 6orma1 unde quam-is illud materiae quod quandoque 6uit 6orma carnis bo-inae resur.at in homine sub 6orma carnis humanae, non sequitur quod resur.at caro bo-is, sed caro hominis1 ita enim etiam posset concludi quod resur.eret limus, de quo 6ormatum est corpus Adae+ Tamen prima opinio concedit hanc rationem+ &'%#(#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ad ' Ad secundum dicendum, quod costa illa non 6uit in Adam de per6ectione indi-idui, sed ordinata ad multiplicationem speciei1 unde non resur.et in Adam, sed in /-a1 sicut et semen non resur.et in .enerante, sed in .enerato+ &'%#("* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ad # Ad tertium dicendum, quod secundum primam opinionem 6acile est ad hoc respondere1 quia carnes comestae nunquam sunt de -eritate humanae naturae in comedente1 6uerunt autem de -eritate humanae naturae in eo cu5us carnes comeduntur1 et ita resur.ent in primo, et non in secundo+ Sed secundum secundam opinionem et secundum tertiam, unusquisque resur.et in illo in quo ma.is accessit ad per6ectam participationem -irtutis speciei1 et si aequaliter in utroque accesserit, resur.et in illo in quo primo 6uit1 quia in eo primo habuit ordinem ad resurrectionem e4 con5unctione ad animam rationalem illius hominis1 et ideo si in carnibus comestis 6uit aliqua super6luitas quae non pertineret ad -eritatem humanae naturae in primo, resur.ere poterit in secundo1 alias illud quod pertinebat ad resurrectionem in primo, resur.et in eo, et non in secundo0 sed in secundo loco e5us sumetur -el aliquid de eo quod e4 aliis cibis in carnem secundi con-ersum est1 -el si nullo cibo unquam pastus 6uisset nisi carnibus humanis, di-ina -irtus aliunde suppleret quantum

indi.etur ad per6ectionem quantitatis, sicut supplet in illis qui ante per6ectam aetatem decedunt+ @ec per hoc aliquid prae5udicatur identitati in numero, sicut nec prae5udicatur per hoc quod partes secundum materiam 6luunt et re6luunt+ &'%#()* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ad " Ad quartum dicendum, quod secundum primam opinionem 6acile est sol-ere1 quia ponit quod semen est e4 super6luo alimenti1 unde carnes comestae non transeunt in semen, e4 quo pueri .enerantur+ Sed secundum alias duas opiniones dicendum est, quod non est possibile quod totum quod 6uit in carnibus comestis, in semen con-ertatur1 quia post multam depurationem cibi per-enitur ad decoctionem seminis, quod est super6luitas ultimi cibi+ Illud autem quod de carnibus comestis in semen con-ertitur, ma.is pertinet ad -eritatem humanae naturae in eo qui e4 semine nascitur, quam in illo e4 cu5us carnibus semen est .eneratum1 et ideo, secundum re.ulam prius datam, hoc quod in semen con-ersum est, resur.et in eo qui e4 semine nascitur1 residuum autem materiae resur.et in illo e4 cu5us carnibus comestis semen est .eneratum+ &'%#(7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ " ad ) Ad quintum dicendum, quod embr?a non pertinent ad resurrectionem ante animationem per animam rationalem, in quo statu 5am multum ad-enit supra substantiam seminis de substantia nutrimenti, qua puer in utero matris nutritur1 et ideo si aliquis embr?is -escatur, et e4 super6luo illius cibi .eneretur aliquis, illud quod erit in substantia seminis, resur.et quidem in eo qui e4 semine .eneratur, nisi in illo contineretur aliquid quod 6uisset de substantia seminum in illis e4 quorum carnibus comestis semen .eneratum est, quia hoc resur.eret in primo et non in secundo1 residuum autem carnium comestarum, quod non est con-ersum in semen, constat quod non resur.eret in primo, utrique di-ina potentia supplente quod deest+ Prima autem opinio hac ob5ectione non arctatur, cum non ponat semen esse e4 super6luo alimenti1 sed aliae multae rationes sunt contra eam, ut in ' ib+, dist+ #(, qu+ ', art+ ', patuit+ $uaestiuncula )

&'%#(9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) co+ Ad quintam quaestionem dicendum, quod illud quod est materialiter in homine, non habet ordinem ad resurrectionem nisi secundum quod pertinet ad -eritatem humanae naturae, quia secundum hoc habet ordinem ad animam rationalem+ Illud autem totum quod est in homine materialiter, pertinet quidem ad -eritatem humanae naturae quantum ad id quod habet de specie1 sed non totum considerata materiae totalitate1 quia tota materia quae 6uit in homine a principio -itae usque ad 6inem, e4cederet quantitatem debitam speciei, ut tertia opinio dicit, quae probabilior inter ceteras mihi -idetur1 et ideo totum quod est in homine, resur.et considerata totalitate speciei, quia attenditur secundum quantitatem, 6i.uram, situm, et ordinem partium1 non autem resur.et totum considerata totalitate materiae+ Secunda autem opinio et prima non utuntur hac distinctione1 sed distin.uunt inter partes, quarum utraeque habent speciem -el materiam+ Con-eniunt autem duae hae opiniones in hoc quod utraque dicit, quod illud quod est e4 semine .eneratum, totum resur.et, etiam totalitate materiae considerata+ !i66erunt autem in hoc quod de eo quod e4 alimento .eneratur, nihil resur.ere ponit prima opinio1 secunda -ero aliquid e5us resur.ere ponit, et non totum, ut e4 dictis patet+ &'%#(:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ad % Ad primum er.o dicendum, quod sicut quidquid est in aliis partibus corporis, resur.et considerata totalitate speciei, non autem considerata totalitate materiae1 ita etiam est de capillis+ In aliis autem partibus ad-enit aliquid e4 nutrimento quod 6acit au.mentum0 et hoc computatur ut alia pars, considerata totalitate speciei, quia obtinet alium locum et situm in corpore, et substat aliis partibus dimensionis0 aliquid autem ad-enit quod non 6acit au.mentum, sed cedit in restaurationem deperditi in nutriendo, et non computatur ut alia pars totius secundum speciem considerati, cum non obtineat alium locum -el situm in corpore, quam pars quae de6lu4it tenebat1 quam-is possit alia pars computari considerata totalitate materiae0 et similiter est de capillis+ Au.ustinus er.o loquitur de incisionibus capillorum, quae erant partes 6acientes au.mentum1 et ideo oportet quod resur.ant1 non tamen in quantitate capillorum, ne sit quantitas immoderata, sed in aliis partibus, ut necessarium 5udicabit di-ina pro-identia+ Vel

loquitur in casu illo quando aliis partibus de6iciet0 tunc enim eorum de6ectus poterit e4 super6luitatibus capillorum reparari+ &'%#(;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ad ' Ad secundum dicendum, quod secundum tertiam opinionem eaedem sunt partes secundum speciem, et secundum materiam+ @on enim illa distinctione utitur philosophus in % de .eneratione, ad distin.uendum di-ersas partes, sed ad ostendendum quod eaedem partes possunt considerari et secundum speciem quantum ad id quod est 6ormae et speciei in ipsis, et secundum materiam quantum ad id quod subest 6ormae et speciei+ Constat autem quod materia carnis non habet ordinem ad animam rationalem, nisi inquantum est sub tali 6orma1 et ideo ratione e5us habet ordinem ad resurrectionem+ Sed prima et secunda opinio, quae ponunt alias esse partes quae sunt secundum speciem, et alias quae sunt secundum materiam, dicunt quod anima quam-is utrasque partes per6iciat, tamen per6icit partes secundum materiam mediantibus partibus secundum speciem1 et ideo non aequaliter habent ordinem ad resurrectionem+ &'%#%(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ ' qc+ ) ad # Ad tertium dicendum, quod in materia .enerabilium et corruptibilium dimensiones interminatas oportet intelli.ere ante receptionem 6ormae substantialis0 et ideo di-isio quae est secundum hu5usmodi dimensiones, proprie pertinet ad materiam1 sed quantitas completa et terminata ad-enit materiae post 6ormam substantialem1 unde di-isio quae 6it secundum dimensiones terminatas, respicit speciem, praecipue quando ad resurrectionem speciei pertinet determinatus situs partium, sicut est in corpore humano+ Articulus # Utrum omnes resur.ent in eadem aetate, scilicet 5u-enili $uaestiuncula % &'%#%'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ar.+ % Ad tertium sic proceditur+ Videtur quod non omnes resur.ent in eadem aetate, scilicet 5u-enili+ $uia !eus resur.entibus,

praecipue beatis, nihil subtrahet quod ad per6ectionem hominis pertinet+ Sed aetas pertinet ad per6ectionem hominis, cum senectus sit -enerabilis aetas+ /r.o senes non resur.ent in aetate 5u-enili+ &'%#%#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ar.+ ' Praeterea, aetas computatur secundum mensuram temporis praeteriti+ Sed impossibile est tempus quod 6uit praeteritum, non praeterisse+ /r.o impossibile est eos qui ma5oris aetatis 6uerunt, ad aetatem 5u-enilem reduci+ &'%#%"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ar.+ # Praeterea, illud quod ma.is 6uit de -eritate humanae naturae in unoquoque, ma4ime resur.et in eo+ Sed quanto aliquid primo 6uit in homine, tanto -idetur ma.is ad -eritatem humanae naturae pertinuisse0 quia in 6ine propter -irtutem speciei debilitatam comparatur -ino aquoso corpus humanum, ut patet per philosophum in % de <ener+ /r.o si omnes debent in eadem aetate resur.ere, ma.is decet quod resur.ant in aetate puerili quam 5u-enili+ &'%#%)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicitur /phes+ ", %#0 donec occurramus omnes 2+++3 in -irum per6ectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi+ Sed Christus resurre4it in aetate 5u-enili, quae circa tri.inta annos incipit, ut Au.ustinus dicit+ /r.o et alii in aetate 5u-enili resur.ent+ &'%#%7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % s+ c+ ' Praeterea, homo in ma4ima per6ectione naturae resur.et+ Sed natura humana per6ectissimum statum habet in aetate 5u-enili+ /r.o in illa aetate resur.ent omnes+ $uaestiuncula ' &'%#%9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod omnes resur.ent e5usdem staturae+ Sicut enim homo mensuratur quantitate dimensi-a, ita quantitate durationis+ Sed quantitas durationis in omnibus reducetur ad eamdem mensuram, quia omnes in eadem aetate resur.ent+ /r.o

quantitas dimensionis in omnibus reducetur ad eamdem mensuram, ut in eadem statura omnes resur.ant+ &'%#%:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ar.+ ' Praeterea, philosophus dicit in ' de anima, quod omnium natura constantium terminus est et ratio ma.nitudinis et au.menti+ Sed ille terminus non est nisi e4 -irtute 6ormae, cui debet con.ruere quantitas, sicut et omnia alia accidentia+ /r.o cum omnes homines habeant eamdem 6ormam speci6icam, in omnibus debet esse secundum naturam eadem quantitatis mensura, nisi sit error+ Sed error naturae corri.etur in resurrectione+ /r.o omnes resur.ent in eadem statura+ &'%#%;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ar.+ # Praeterea, quantitas resur.entis non poterit esse proportionata -irtuti naturali, quae primo corpus 6orma-it0 nam alias qui non potuerunt ad ma5orem quantitatem perduci -irtute naturae, nunquam in ma5ori quantitate resur.erent1 quod 6alsum est+ /r.o oportet quod quantitas illa proportionetur -irtuti reparanti corpus humanum per resurrectionem, et materiae de qua reparatur+ Sed -irtus reparans omnia corpora est eadem numero, scilicet -irtus di-ina1 cineres autem omnes, e4 quibus reparantur humana corpora, se habent aequaliter ad suscipiendam actionem praedictae -irtutis+ /r.o ad eamdem quantitatem terminabitur resurrectio omnium hominum1 et sic idem quod prius+ &'%#'(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' s+ c+ % Sed contra, quantitas naturalis sequitur naturam uniuscu5usque indi-idui+ Sed in resurrectione non -ariatur natura indi-idui+ /r.o nec quantitas naturalis e5us+ Sed non est eadem quantitas naturalis omnium hominum+ /r.o non omnes resur.ent in eadem statura+ &'%#'%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, natura humana reparabitur per resurrectionem ad .loriam -el ad poenam+ Sed non erit eadem quantitas .loriae -el poenae in omnibus resur.entibus+ /r.o nec eadem quantitas naturae+ $uaestiuncula #

&'%#''* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod omnes resur.ent in se4u -irili+ $uia dicitur /phes+ ", quod occurremus omnes in -irum per6ectum+ /r.o non erit ibi nisi se4us -irilis+ &'%#'#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ar.+ ' Praeterea, in 6uturo omnis cessabit praelatio, ut dicit <lossa % Corinth+ %)+ Sed mulier naturali ordine subdita est -iro+ /r.o mulieres non resur.ent in se4u muliebri, sed -irili+ &'%#'"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ar.+ # Praeterea, illud quod est occasionaliter et praeter intentionem naturae inductum, non resur.et0 quia in resurrectione omnis error tolletur+ Sed se4us muliebris est praeter intentionem naturae inductus e4 de6ectu -irtutis 6ormati-ae in semine, quae non potest perducere materiam concepti ad per6ectionem -irilem1 unde dicit philosophus in %7 de animalibus, quod 6emina est mas occasionatus+ /r.o se4us muliebris non resur.et+ &'%#')* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicit Au.ustinus, '' de Ci-it+ !ei0 melius sapere -identur qui utrumque se4um resurrecturum esse non dubitant+ &'%#'7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # s+ c+ ' Praeterea, !eus reparabit in resurrectione quod in homine 6ecit in prima conditione+ Sed ipse 6ecit mulierem de costa -iri, ut patet <enes+ '+ /r.o ipse se4um 6emineum in resurrectione reparabit+ $uaestiuncula " &'%#'9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ar.+ % Ulterius+ Videtur quod resur.ent in -ita animali, ut scilicet utantur actu nutriti-ae et .enerati-ae+ $uia resurrectio nostra erit con6ormis resurrectioni Christi+ Sed Christus post resurrectionem le.itur comedisse, ut patet 8oan+ ult+ et uc+ ult+ /r.o et homines post resurrectionem comedent, et eadem ratione .enerabunt+ &'%#':* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ar.+ '

Praeterea, distinctio se4uum ad .enerationem ordinatur1 et similiter instrumenta quae deser-iunt -irtuti nutriti-ae, ordinantur ad comestionem+ Sed homo cum omnibus hu5usmodi resur.et, ut e4 supra dictis patet+ /r.o utetur actibus -irtutis .enerati-ae et nutriti-ae+ &'%#';* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ar.+ # Praeterea, totus homo beati6icatur et secundum animam et secundum corpus+ Sed beatitudo si-e 6elicitas, secundum philosophum, in propria operatione consistit+ /r.o oportet quod omnes potentiae animae et omnia membra sint in suis actibus in beatis post resurrectionem1 et sic idem quod prius+ &'%##(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ar.+ " Praeterea, in beatis post resurrectionem erit beata et per6ecta 5ucunditas+ Sed talis 5ucunditas omnes delectationes includit0 quia beatitudo est status omnium bonorum con.re.atione completus1 et per6ectum est cui nihil deest+ Cum er.o in actu -irtutis .enerati-ae et nutriti-ae sit ma.na delectatio, -idetur quod tales actus ad -itam animalem pertinentes in beatis erunt, et multo 6ortius in aliis qui minus spiritualia corpora habebunt+ &'%##%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " s+ c+ % Sed contra est quod dicitur Matth+ '', #(0 in resurrectione neque nubent neque nubentur+ &'%##'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " s+ c+ ' Praeterea, .eneratio ordinatur ad sub-eniendum de6ectui qui per mortem accidit, et ad multiplicationem humani .eneris1 et comestio ad restaurationem deperditi, et ad au.mentum quantitatis+ Sed in statu resurrectionis 5am humanum .enus habebit totam multitudinem indi-iduorum a !eo prae6initam0 quia usque ad hoc .eneratio de6eretur, ut e4 praecedenti distinctione, quaest+ %, art+ #, in corp+, patet1 similiter etiam quilibet homo resur.et in debita quantitate1 nec erit ultra mors, aut aliqua deperditio 6iet a partibus hominis+ /r.o 6rustra esset actus .enerati-ae et nutriti-ae -irtutis+ $uaestiuncula %

&'%###* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod homo resur.et absque omni de6ectu humanae naturae1 quia sicut !eus humanam naturam absque de6ectu instituit, ita sine de6ectu reparabit+ !e6icit autem humana natura dupliciter+ Uno modo, quia nondum per6ectionem ultimam est consecuta1 alio modo quia ab ultima per6ectione 5am recessit1 et primo modo de6icit in pueris, secundo modo de6icit in senibus1 et ideo in utrisque reducetur humana natura per resurrectionem ad statum ultimae per6ectionis, qui est in 5u-enili aetate, ad quam terminatur motus au.menti, et a qua incipit motus decrementi+ &'%##"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod aetas senectutis habet re-erentiam non propter conditionem corporis, quod in de6ectu est, sed propter sapientiam animae, quae ibi esse praesumitur e4 temporis antiquitate1 unde in electis manebit re-erentia senectutis propter plenitudinem di-inae sapientiae, quae in eis erit1 sed non manebit senectutis de6ectus+ &'%##)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod non loquimur de aetate quantum ad numerum annorum, sed quantum ad statum qui e4 annis in corpore humano relinquitur1 unde Adam dicitur in aetate 5u-enili 6ormatus propter talem corporis conditionem quam primo die 6ormationis suae habuit1 et ideo ratio non est ad propositum+ &'%##7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod -irtus speciei dicitur esse per6ectior in puero quam in 5u-ene quantum ad e66icaciam a.endi con-ersionem alimenti aliquo modo, sicut etiam est per6ectior in semine quam in homine completo1 sed in 5u-enibus est per6ectior quantum ad terminum complementi1 unde illud quod ma4ime ad naturae -eritatem pertinuit, ad illam per6ectionem reducetur quam habet in aetate 5u-enili, non ad illam quam habet in aetate puerili, in qua humores adhuc non per-enerunt ad ultimam di.estionem+ $uaestiuncula '

&'%##9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod in resurrectione non reparabitur humana natura solum quantum ad idem specie, sed etiam quantum ad idem numero1 et ideo in resurrectione non solum attendendum quid competat naturae speciei, sed quid competat naturae indi-idui+ @atura autem speciei habet aliquam quantitatem quam nec e4cedit nec ab ea de6icit absque errore1 quae tamen quantitas habet aliquos .radus latitudinis, et non est accipienda secundum unam mensuram determinatam+ Unumquodque autem indi-iduum in specie humana assequitur in6ra terminos illius latitudinis aliquem .radum quantitatis quae competit naturae indi-idui1 et ad hanc perducitur in termino au.menti, si non 6uit aliquis error in opere naturae, per quem sit aliquid additum -el subtractum praedictae quantitati0 cu5us quidem mensura accipitur secundum proportionem caloris e4tendentis et humidi e4tensibilis, quod non est e5usdem -irtutis in omnibus+ /t ideo non omnes resur.ent in eadem quantitate, sed quilibet resur.et in illa quantitate in qua 6uisset in termino au.menti, si natura non errasset -el de6ecisset0 quod autem superest -el quod de6icit in homine, resecabit -el supplebit di-ina potentia+ &'%##:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod 5am patet e4 dictis quod non dicuntur omnes in eadem aetate resur.ere quasi omnibus competat eadem quantitas dimensionis, sed quia idem status per6ectionis erit in omnibus0 qui quidem status sal-ari potest in ma.na et par-a quantitate+ &'%##;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod quantitas hu5usmodi indi-idui non solum respondet 6ormae speciei, sed etiam naturae indi-idui, ut e4 dictis patet1 et ideo ratio non sequitur+ &'%#"(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod quantitas resur.entis non proportionatur -irtuti reparanti, quia illa non est de natura corporis, nec omnibus secundum statum illum in quo sunt ante resurrectionem1 sed naturae quam primo indi-iduum habebat+ Tamen si -irtus 6ormati-a propter aliquem de6ectum non poterat

perducere ad debitam quantitatem quae competit speciei, di-ina -irtus supplebit in resurrectione de6ectum, sicut patet de nanis1 et eadem ratio est de illis qui immoderatae ma.nitudinis 6uerunt ultra debitum naturae+ $uaestiuncula # &'%#"%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod sicut, considerata natura indi-idui, debetur quantitas di-ersa di-ersis hominibus1 ita considerata natura indi-idui, debetur di-ersis di-ersus se4us1 et haec etiam di-ersitas competit per6ectioni speciei, cu5us di-ersi .radus implentur per dictam di-ersitatem se4us -el quantitatis+ /t ideo sicut resur.ent homines in di-ersis staturis, ita in di-ersis se4ibus1 et quam-is sit di66erentia se4uum, deerit tamen con6usio mutuae -isionis0 quia aberit libido incitans ad turpes actus, e4 quibus con6usio causetur+ &'%#"'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod dicuntur omnes Christo occurrere in -irum per6ectum, non propter se4um -irilem, sed propter -irtutem animi, quae erit in omnibus, et -iris et mulieribus+ &'%#"#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod mulier subditur -iro propter imbecillitatem naturae quantum ad -i.orem animi et quantum ad robur corporis1 sed post resurrectionem non erit di66erentia in his secundum di-ersitatem se4uum, sed ma.is secundum di-ersitatem meritorum1 et ideo ratio non procedit+ &'%#""* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod quam-is 6eminae .eneratio sit praeter intentionem naturae particularis, est tamen de intentione naturae uni-ersalis, quae ad per6ectionem humanae speciei utrumque se4um requirit1 nec e4 se4u erit ibi aliquis de6ectus, ut e4 dictis patet+ $uaestiuncula "

&'%#")* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " co+ Ad quartam quaestionem dicendum, quod resurrectio non erit necessaria homini propter primam per6ectionem ipsius, quae consistit in inte.ritate eorum quae ad naturam spectant, quia ad hoc homo per-enire potest in statu praesentis -itae per actionem causarum naturalium1 sed necessitas resurrectionis est ad consequendam ultimam per6ectionem, quae consistit in per-entione ad 6inem ultimum, ut in praecedenti distinct+, dictum est1 et ideo illae operationes naturales quae ordinantur ad primam per6ectionem humanae naturae -el causandam -el ser-andam, non erunt in resurrectione1 et hu5usmodi sunt actiones animalis -itae in homine, et actiones naturae in elementis, et motus caeli1 et ideo omnia haec cessabunt in resurrectione+ /t quia comedere et bibere et dormire et .enerare ad animalem -itam pertinent, cum sint ad primam per6ectionem naturae ordinata1 in resurrectione talia non erunt+ &'%#"7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ad % Ad primum er.o dicendum, quod illa comestio qua Christus comedit, non 6uit necessitatis, quasi cibis indi.eret humana natura post resurrectionem1 sed 6uit potestatis, ut ostenderet se -eram naturam humanam resumpsisse, quam prius habuerat in statu illo, quando cum discipulis comederat, et biberat+ Haec autem ostensio non erit necessaria in resurrectione communi, quia omnibus notum erit+ /t ideo dicitur dispensati-e Christus manducasse eo modo loquendi quo 5uristae dicunt, quod dispensatio est communis 5uris rela4atio1 quia Christus intermisit hoc quod est communiter resur.entium, scilicet non uti cibis, propter causam praedictam1 et propter hoc ratio non sequitur+ &'%#"9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ad ' Ad secundum dicendum, quod di66erentia se4uum et membrorum erit ad naturae humanae per6ectionem reinte.randam et in specie et in indi-iduo1 unde non sequitur quod sit 6rustra, quam-is animales operationes desint+ &'%#":* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ad # Ad tertium dicendum, quod praedictae operationes non sunt hominis inquantum est homo, ut etiam philosophus dicit1 et ideo in eis non consistit beatitudo humani corporis1 sed corpus

humanum beati6icabitur e4 redundantia a ratione a qua homo est homo, inquantum erit ei subditum+ &'%#";* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ % a+ # qc+ " ad " Ad quartum dicendum, quod delectationes corporales, sicut dicit philosophus in 9 et %( /thic+, sunt medicinales, quia adhibentur homini ad tollendum 6astidium1 -el etiam ae.ritudinales, inquantum homo eis inordinate delectatur, ac si essent -erae delectationes1 sicut homo habens in6irmum .ustum delectatur in quibusdam quae sanis non sunt delectabilia1 et ideo non oportet quod tales delectationes sint de per6ectione beatitudinis, ut 8udaei et Saraceni et quidam haeretici posuerunt, qui -ocantur chiliarchae1 qui etiam secundum doctrinam philosophi, non -identur sanum a66ectum habere+ Solae enim delectationes spirituales, secundum ipsum, sunt simpliciter delectationes, et propter se quaerendae1 et ideo ipsae solae ad beatitudinem requiruntur+ $uaestio ' Prooemium &'%#)(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' pr+ !einde quaeritur de conditionibus beatorum1 et circa hoc quaeruntur quatuor0 % de impassibilitate1 ' de subtilitate1 # de a.ilitate1 " de claritate corporum .lori6icatorum+ Articulus % Utrum corpora sanctorum post resurrectionem erunt passibilia $uaestiuncula % &'%#)'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ar.+ % Ad primum sic proceditur+ Videtur quod corpora sanctorum post resurrectionem non erunt impassibilia+ Omne enim mortale est passibile+ Sed homo post resurrectionem erit animal rationale mortale1 haec enim est de6initio hominis, quae nunquam ab eo separabitur+ /r.o corpus erit passibile+ &'%#)#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ar.+ '

Praeterea, omne quod est in potentia ad 6ormam alterius, est passibile ab illo1 quia secundum hoc aliquid est passi-um ab alio, ut dicitur in % de <enerat+ Sed corpora sanctorum post resurrectionem erunt in potentia ad aliam 6ormam+ /r.o erunt passibilia+ Probatio mediae+ $uaecumque communicant in materia, unum eorum est in potentia ad 6ormam alterius1 materia enim secundum quod est sub una 6orma, non amittit potentiam ad aliam 6ormam+ Sed corpora sanctorum post resurrectionem communicabunt cum elementis in materia, quia e4 eadem materia reparabuntur e4 qua nunc sunt+ /r.o erunt in potentia ad aliam 6ormam1 et sic erunt passibilia+ &'%#)"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ar.+ # Praeterea, contraria nata sunt a.ere et pati ad in-icem, ut in % de <enerat+ dicit philosophus+ Sed corpora sanctorum post resurrectionem erunt e4 contrariis composita, sicut et nunc sunt+ /r.o erunt passibilia+ &'%#))* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ar.+ " Praeterea, in corpore humano resur.et san.uis et alii humores, ut supra dictum est+ Sed e4 pu.na humorum ad in-icem .enerantur ae.ritudines et hu5usmodi passiones in corpore+ /r.o erunt corpora sanctorum post resurrectionem passibilia+ &'%#)7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ar.+ ) Praeterea, ma.is repu.nat per6ectioni de6ectus in actu quam de6ectus in potentia+ Sed passibilitas importat solum de6ectum in potentia+ Cum er.o in corporibus beatorum sint 6uturi aliqui de6ectus in actu, sicut cicatrices -ulnerum in mart?ribus, ut in Christo 6uerunt1 -idetur quod nihil peribit per6ectioni eorum, si corpora illa passibilia ponantur+ &'%#)9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % s+ c+ % Sed contra, omne passibile est corruptibile1 quia passio ma.is 6acta ab5icit a substantia+ Sed corpora sanctorum post resurrectionem erunt incorruptibilia, ut dicitur % Corinth+ %), "'0 seminatur in corruptione, resur.et in incorruptione+ /r.o erunt impassibilia+ &'%#):* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % s+ c+ '

Praeterea, 6ortius non patitur a debiliori+ Sed nullum corpus erit 6ortius corporibus sanctorum, de quibus dicitur % Corinth+ %), "#0 seminatur in in6irmitate, sur.et in -irtute+ /r.o erunt impassibilia+ $uaestiuncula ' &'%#);* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod impassibilitas in omnibus erit aequalis+ $uia % Corinth+, %), dicit <lossa, quod aequaliter omnes habent quod pati non possunt+ Sed e4 hoc erit eis quod non possint pati, quod habent dotem impassibilitatis+ /r.o impassibilitas erit aequalis in omnibus+ &'%#7(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ar.+ ' Praeterea, ne.ationes non recipiunt ma.is et minus+ Sed impassibilitas est quaedam ne.atio -el pri-atio passibilitatis+ /r.o non potest esse ma5or in uno quam in alio+ &'%#7%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ar.+ # Praeterea, ma.is album dicitur quod est ni.ro impermi4tius+ Sed nulli corpori sanctorum admiscebitur aliquid de passibilitate+ /r.o omnia erunt impassibilia aequaliter+ &'%#7'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' s+ c+ % Sed contra, merito debet respondere praemium proportionaliter+ Sed sanctorum quidam 6uerunt aliis ma5oris meriti+ /r.o cum impassibilitas sit quoddam praemium, -idetur quod in quibusdam sit ma5or quam in aliis+ &'%#7#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, impassibilitas di-iditur contra dotem claritatis+ Sed illa non erit aequalis in omnibus, ut patet % Corinth+ %)+ /r.o nec impassibilitas+ $uaestiuncula # &'%#7"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod impassibilitas sensum in actu a corporibus .loriosis e4cludat+ $uia, sicut dicit philosophus in ' de anima,

sentire quoddam pati est+ Corpora autem .loriosa erunt impassibilia+ /r.o non sentient in actu+ &'%#7)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ar.+ ' Praeterea, immutatio naturalis praecedit immutationem animalem, sicut esse naturale praecedit esse intentionale+ Sed corpora .loriosa ratione impassibilitatis non immutabuntur immutatione naturali+ /r.o nec immutatione animali, quae requiritur ad sentiendum+ &'%#77* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ar.+ # Praeterea, quandocumque 6it sensus in actu no-a receptione, 6it no-um 5udicium+ Sed ibi non erit no-um 5udicium, quia non erunt ibi co.itationes -olubiles+ /r.o non 6iet sensus in actu+ &'%#79* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ar.+ " Praeterea, quando anima est in actu unius potentiae, remittitur actus alterius potentiae+ Sed anima summe erit intenta ad actum -irtutis intellecti-ae, qua !eum contemplabitur+ /r.o non erit aliquo modo in actu sensiti-ae+ &'%#7:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicitur Apocal+ %, 90 -idebit eum omnis oculus+ /r.o erit ibi sensus in actu+ &'%#7;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # s+ c+ ' Praeterea, secundum philosophum in % de anima, animatum ab inanimato distin.uitur sensu et motu+ Sed erit ibi motus in actu, quia tamquam scintillae in arundineto discurrent1 Sap+ #, 9+ /r.o et sensus in actu+ $uaestiuncula " &'%#9(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ % Ulterius+ Videtur quod non sint ibi omnes sensus in actu+ Tactus enim est primus inter alios sensus, ut dicitur in ib+ de anima+ Sed corpora .loriosa carebunt actu sensus tactus1 quia sensus tactus 6it in actu per immutationem corporis animalis ab aliquo e4teriori corpore praedominante in aliqua qualitatum acti-arum -el

passi-arum, quarum est tactus discreti-us1 qualis immutatio tunc esse non poterit+ /r.o non erit ibi omnis sensus in actu+ &'%#9%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ ' Praeterea, sensus .ustus deser-it actui -irtutis nutriti-ae+ Sed, sicut supra, quaest+ praec+, art+ #, quaestiunc+ ), in corp+, dictum est, post resurrectionem hu5usmodi actus non erit+ /r.o 6rustra esset ibi .ustus+ &'%#9'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ # Praeterea, post resurrectionem nihil corrumpetur1 quia tota creatura -estietur quadam -irtute incorruptionis+ Sed sensus odoratus in actu suo esse non potest nisi aliqua corruptione 6acta1 quia odor non sentitur sine aliqua 6umali e-aporatione, quae in quadam resolutione consistit+ /r.o sensus odoratus non erit ibi in suo actu+ &'%#9#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ " Praeterea, auditus deser-it disciplinae, ut dicitur in ib+ de sensu et Sens+ Sed non erit post resurrectionem beatis necessaria aliqua disciplina per sensibilia1 quia di-ina sapientia replebuntur e4 ipsius !ei -isione+ /r.o non erit ibi auditus+ &'%#9"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ ) Praeterea, -isio 6it secundum quod in pupilla recipitur species rei -isae+ Sed hoc non poterit esse post resurrectionem in beatis+ /r.o non erit ibi -isus in actu, qui tamen est omnium sensuum nobilior+ Probatio mediae+ Illud quod est lucidum in actu, non est recepti-um speciei -isibilis1 unde speculum directe positum sub radio solis non repraesentat speciem corporis oppositi+ Sed pupilla, sicut et totum corpus, erit claritate dotata+ /r.o non recipietur in ea aliqua species colorati corporis+ &'%#9)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ar.+ 7 Praeterea, secundum perspecti-os, omne quod -idetur, sub an.ulo -idetur+ Sed hoc non competit corporibus .loriosis+ /r.o non habebunt sensum -isus in actu+ Probatio mediae+ $uandocumque aliquid -idetur sub an.ulo, oportet esse aliquam proportionem an.uli ad distantiam rei -isae1 quia quod a remotiori -idetur, minus -idetur, et sub minori an.ulo1 unde

posset esse ita par-us an.ulus quod nihil de re -ideretur+ Si er.o oculus .loriosus -idebit sub an.ulo, oportet quod -ideat sub terminata distantia1 et ita, quod non -ideat aliquid a remotiori quam modo -idemus0 quod -idetur -alde absurdum1 et sic -idetur quod sensus -isus actu non erit in corporibus .loriosis+ &'%#97* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " s+ c+ % Sed contra, potentia con5uncta actui est per6ectior quam non con5uncta+ Sed natura humana erit in beatis in ma4ima per6ectione+ /r.o erunt ibi omnes sensus in suo actu+ &'%#99* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " s+ c+ ' Praeterea, -icinius se habent ad animam potentiae sensiti-ae quam corpus+ Sed corpus praemiabitur -el punietur propter merita et demerita animae+ /r.o et omnes sensus praemiabuntur in beatis et punientur in malis secundum delectationem et dolorem -el tristitiam, quae in operatione sensus consistunt+ $uaestiuncula % &'%#9:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod passio dupliciter dicitur+ Uno modo communiter0 et sic omnis receptio passio dicitur1 si-e illud quod recipitur, sit con-eniens recipienti et per6ecti-um ipsius, si-e contrarium et corrupti-um1 et ab hu5usmodi passionis remotione corpora .loriosa impassibilia non dicuntur, cum nihil quod est per6ectionis, eis sit au6erendum+ Alio modo dicitur proprie, quam sic de6init !amascenus in ' ib+0 passio est motus praeter naturam1 unde immoderatus motus cordis passio e5us dicitur1 sed moderatus dicitur e5us operatio1 cu5us ratio est, quia omne quod patitur, trahitur ad terminos a.entis, quia a.ens assimilat sibi patiens1 et ideo patiens, inquantum hu5usmodi, trahitur e4tra terminos proprios in quibus erat+ Sic er.o proprie accipiendo passionem, non erit in corporibus sanctorum resur.entium potentialitas ad passionem1 et ideo impassibilia dicuntur+ Hu5us autem impassibilitatis ratio a di-ersis di-ersimode assi.natur+ $uidam enim attribuunt eam conditioni elementorum, quae aliter se habebunt tunc in corpore quam modo se habent+ !icunt enim quod elementa remanebunt ibi secundum substantiam, sed qualitates acti-ae et passi-ae ab

elementis au6erentur+ Sed hoc non -idetur -erum1 quia qualitates acti-ae et passi-ae sunt de per6ectione elementorum1 unde si sine eis repararentur, elementa in corpore resur.entis essent minoris per6ectionis quam modo sunt+ /t praeterea, cum qualitates illae sint propria accidentia elementorum, e4 6orma et materia ipsorum causata, -idetur -alde absurdum quod, causa manente, e66ectus tollatur+ /t ideo alii dicunt, quod manebunt qualitates, sed non habebunt proprias actiones, di-ina -irtute id 6aciente ad conser-ationem humani corporis+ Sed hoc etiam non -idetur posse stare1 quia ad mi4tionem requiritur actio acti-arum et passi-arum qualitatum1 et secundum praedominium unius -el alterius, mi4ta e66iciuntur di-ersae comple4ionis1 quod oportet ponere in corpore resur.entis1 quia erunt ibi carnes et ossa, et hu5usmodi partes, quibus omnibus non competit una comple4io+ /t praeterea, secundum hoc, impassibilitas non posset poni dos in eis, quia non poneret aliquam dispositionem in substantia impassibili, sed solum prohibitionem passionis ab e4teriori, scilicet di-ina -irtute1 quae etiam posset idem 6acere de corpore hominis in statu hu5us -itae+ /t ideo alii dicunt, quod in ipso corpore erit aliquod prohibens passionem corporum .loriosorum, scilicet natura quinti corporis, quam ponunt -enire in compositionem humani corporis ad conciliandum elementa in harmoniam quamdam, per quam possint esse debita materia animae rationalis1 sed tamen in statu hu5us -iae, propter dominium naturae elementaris, corpus humanum patitur ad similitudinem aliorum elementorum1 sed in resurrectione dominabitur natura quinti corporis1 et ideo corpus humanum reddetur impassibile ad similitudinem corporis caelestis+ Sed hoc non potest stare0 quia corpus quintum non -enit materialiter ad compositionem humani, ut in ' ib+, dist+ %9, quaest+ #, art+ %, ostensum est+ /t praeterea impossibile est dicere, quod aliqua -irtus naturalis, qualis est -irtus corporis caelestis, trans6erat corpus humanum ad proprietatem .loriae, qualis est impassibilitas corporis .loriosi1 cum immutationem corporis humani apostolus attribuat -irtuti Christi0 quia qualis caelestis, tales et caelestes0 % Corinth+ %)1 et Philip+ #, '%0 re6ormabit corpus humilitatis nostrae, con6i.uratum corpori claritatis suae, secundum operationem qua etiam possit sub5icere sibi omnia+ /t praeterea non potest natura caelestis ita dominari in corpore humano, quin natura elementaris remaneat, cui e4 essentialibus

suis principiis passibilitas inest+ /t ideo aliter dicendum, quod omnis passio 6it per -ictoriam a.entis super patiens1 alias non traheret ipsum ad suos terminos+ Impossibile est autem quod aliquid dominetur supra patiens nisi inquantum debilitatur dominium 6ormae propriae supra materiam patientis, loquendo de passione quae est circa materiam, de qua nunc loquimur+ @on enim potest materia sub5ici uni contrariorum sine hoc quod tollatur dominium alterius super ipsam, -el saltem diminuatur+ Corpus autem humanum, et quidquid in eo est, per6ecte erit sub5ectum animae rationali, sicut etiam ipsa per6ecte sub5ecta erit !eo1 et ideo in corpore .lorioso non poterit esse aliqua mutatio contra dispositionem illam qua per6icitur ab anima1 et ideo corpora illa erunt impassibilia+ &'%#9;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod secundum Anselmum, mortale ponitur in de6initione hominis a philosophis, qui non crediderunt hominem totum aliquando posse esse immortalem, quia non -iderunt homines nisi secundum hu5usmodi mortalitatis statum+ Vel potest dici, quod, secundum philosophum in : Metaph+, quia di66erentiae essentiales sunt nobis inco.nitae, utimur quandoque di66erentiis accidentalibus ad si.ni6icandum essentiales di66erentias, quae sunt accidentalium causae1 unde mortale non ponitur in de6initione hominis quasi ipsa mortalitas ad essentiam hominis pertineat1 sed quia illud quod est causa passibilitatis et mortalitatis secundum praesentem statum, scilicet compositio e4 contrariis, est de essentia hominis1 sed tunc non erit causa e5us propter -ictoriam animae super corpus+ &'%#:(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod duple4 est potentia0 li.ata, et libera1 et hoc non solum est -erum de potentia acti-a, sed etiam passi-a+ Borma enim li.at potentiam materiae, determinando ipsam ad unum, secundum quod dominatur super eam+ /t quia in rebus corruptibilibus non per6ecte dominatur 6orma super materiam, non per6ecte potest li.are ipsam, quin recipiat interdum per aliquam passionem dispositionem contrariam 6ormae+ Sed in sanctis post resurrectionem omnino anima dominabitur supra corpus1 nec illud dominium aliquo modo poterit au6erri, quia ipsa erit immutabiliter !eo sub5ecta, quod

non 6uit in statu innocentiae1 et ideo in corporibus illis manet eadem potentia ad 6ormam aliam quae nunc inest, quantum ad substantiam potentiae1 sed erit li.ata per -ictoriam animae supra corpus, ut nunquam in actum passionis e4ire possit+ &'%#:%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod qualitates elementares sunt instrumenta animae, ut patet in ' de anima1 quia calor i.nis in corpore animalis re.ulatur in actu nutriendi per -irtutem animae+ $uando autem a.ens principale est per6ectum, et non est aliquis de6ectus in instrumento, nulla actio procedit ab instrumento nisi secundum dispositionem principalis a.entis1 et ideo in corporibus sanctorum post resurrectionem nulla actio -el passio poterit pro-enire a qualitatibus elementaribus quae sit contra dispositionem animae, quae intendit conser-are corpus+ &'%#:'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ad " Ad quartum dicendum, secundum Au.ustinum in epistola ad Consentium, quod -alet di-ina potentia de ista -isibili atque tractabili natura corporum, quibusdam manentibus, au6erre quas -oluerit qualitates1 unde sicut ab i.ne 6ornacis Chaldaeorum abstulit -irtutem comburendi quantum ad aliquid, quia corpora puerorum illaesa ser-ata sunt1 sed mansit quantum ad aliquid, quia ille i.nis li.na comburebat0 ita au6eret ab humoribus passibilitatem, et dimittet naturam+ Modus autem quo hoc 6iet, dictus est+ &'%#:#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ % ad ) Ad quintum dicendum, quod cicatrices -ulnerum non erunt in sanctis, nec in Christo 6uerunt, inquantum importent aliquem de6ectum, sed inquantum sunt si.na constantissimae -irtutis qua passi sunt pro 5ustitia et 6ide1 ut e4 hoc et ipsis et aliis .audium crescat1 unde dicit Au.ustinus, '' de ci-itate !ei0 nescio quomodo sic a66icimur amore mart?rum beatorum, ut -elimus in illo re.no in eorum corporibus -idere -ulnerum cicatrices, quae pro Christi nomine pertulerunt0 et 6ortasse -idebimus+ @on de6ormitas in eis, sed di.nitas erit1 et quaedam quam-is in corpore, non corporis, sed -irtutis pulchritudo 6ul.ebit+ @ec tamen si aliqua mart?ribus amputata et ablata sunt membra, sine

ipsis membris erunt in resurrectione mortuorum, quibus dictum est, uc+ '', %:0 capillus de capite -estro non peribit+ $uaestiuncula ' &'%#:"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod impossibilitas potest dupliciter considerari0 -el secundum se, -el secundum causam suam+ Si secundum se consideretur, quia solam pri-ationem -el ne.ationem importat, non suscipit ma.is et minus, sed erit aequalis in omnibus beatis+ Si autem consideretur secundum causam suam, sic erit ma5or in uno quam in alio+ Causa autem e5us est dominium animae super corpus1 quod quidem dominium causatur e4 hoc quod ser-itur !eo immobiliter1 unde in illo qui per6ectius 6ruitur, est ma5or impassibilitatis causa+ &'%#:)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod <lossa illa loquitur de impassibilitate secundum se, et non secundum causam suam+ &'%#:7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod quam-is ne.ationes et pri-ationes secundum se non intendantur nec remittantur1 tamen intenduntur et remittuntur e4 causis suis1 sicut dicitur esse locus ma.is tenebrosus qui habet plura et ma5ora obstacula lucis+ &'%#:9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod aliqua non solum intenduntur per recessum a contrario, sed etiam per accessum ad terminum, sicut lu4 intenditur1 et propterea etiam impassibilitas est ma5or in uno quam in alio, quam-is in nullo aliquid passibilitatis remaneat+ $uaestiuncula # &'%#::* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod aliquem sensum esse in corporibus beatorum, omnes ponunt0 alias -ita corporalis sanctorum post resurrectionem assimilaretur ma.is somno quam -i.iliae0 quod non competit illi per6ectioni, eo quod in somno corpus sensibile non est in ultimo actu -itae, propter quod

somnus dicitur -itae dimidium in % /thic+ Sed in modo sentiendi di-ersi di-ersa opinantur+ $uidam enim dicunt, quod quia .loriosa corpora erunt impassibilia, et propter hoc non receptibilia pere.rinae impressionis, et multo minus quam corpora caelestia1 non erit ibi sensus in actu per receptionem alicu5us speciei a sensibilibus, sed ma.is e4tra mittendo+ Sed hoc non potest esse0 quia in resurrectione natura speciei manebit eadem in homine et in omnibus partibus e5us+ Hu5usmodi autem est natura sensus, ut sit potentia passi-a, ut in ' de anima probat philosophus1 unde si in resurrectione sancti sentirent e4tra mittendo, et non recipiendo, non esset sensus in eis -irtus passi-a1 et sic non esset e5usdem speciei cum sensu qui nunc est, sed esset aliqua alia -irtus eis data0 sicut enim materia nunquam 6it 6orma, ita potentia passi-a nunquam 6it acti-a+ /t ideo alii dicunt, quod sensus in actu 6iet per susceptionem non quidem ab e4terioribus sensibilibus, sed per e66lu4um a superioribus -iribus1 ut sicut nunc superiores -ires accipiunt ab in6erioribus, ita tunc e con-erso in6eriores accipient a superioribus+ Sed ille motus receptionis non 6acit -ere sentire0 quia omnis potentia passi-a secundum suae speciei rationem determinatur ad aliquod speciale acti-um0 quia potentia, inquantum hu5usmodi, habet ordinem ad illud respectu cu5us dicitur1 unde cum proprium acti-um in sensu e4teriori sit res e4istens e4tra animam, et non intentio e5us e4istens in ima.inatione -el ratione1 si or.anum sentiendi non mo-eatur a rebus e4tra, sed e4 ima.inatione, -el aliis superioribus -iribus, non erit -ere sentire+ Unde non dicimus quod phrenetici et alii mente capti, in quibus propter -ictoriam ima.inati-ae -irtutis 6it hu5usmodi 6lu4us specierum ad or.ana sentiendi, -ere sentiant, sed quod -idetur eis quod sentiant+ /t ideo dicendum est cum aliis, quod sensus corporum .loriosorum erit per susceptionem a rebus quae sunt e4tra animam+ Sed sciendum, quod or.ana sentiendi immutantur a rebus quae sunt e4tra animam, dupliciter+ Uno modo immutatione naturali, quando scilicet or.anum disponitur eadem qualitate naturali qua disponitur res e4tra animam quae a.it in ipsum1 sicut cum manus 6it calida et adusta e4 tactu rei calidae, -el odori6era e4 tactu rei odori6erae+ Alio modo immutatione spirituali, quando recipitur qualitas sensibilis in instrumento secundum esse spirituale, idest species si-e intentio qualitatis, et non ipsa qualitas1 sicut pupilla recipit speciem albedinis, et tamen ipsa non e66icitur alba+ Prima

er.o receptio non causat sensum per se loquendo, quia sensus est suscepti-us specierum in materia praeter materiam, idest praeter esse materiale quod habebant e4tra animam, ut dicitur in ' de anima1 et haec receptio immutat naturam recipientis, quia recipitur hoc modo qualitas secundum esse suum materiale+ Unde ista receptio non erit in corporibus .loriosis, sed secunda quae per se 6acit sensum in actu, et non immutat naturam recipientis+ &'%#:;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod 5am patet e4 dictis quod per hanc passionem quae est in actu sentiendi 2quae non est aliud quam receptio praedicta3, non trahitur corpus e4tra naturalem suam qualitatem, sed spiritualiter per6icitur1 unde impassibilitas .loriosorum corporum hanc passionem non e4cludit+ &'%#;(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod omne passi-um recipit actionem a.entis secundum suum modum+ Si er.o aliquid sit quod natum sit immutari ab acti-o, naturali et spirituali immutatione, immutatio naturalis praecedit immutationem spiritualem, sicut esse naturale praecedit esse intentionale+ Si autem natum sit immutari tantum spiritualiter, non oportet quod immutetur naturaliter1 sicut est de aere, qui non est recepti-us coloris secundum esse naturale, sed solum secundum esse spirituale1 et ideo hoc solum modo immutatur1 sicut e con-erso corpora inanimata immutantur per qualitates sensibiles solum naturaliter, et non spiritualiter+ In corporibus autem .loriosis non poterit esse aliqua immutatio naturalis1 et ideo ibi erit spiritualis immutatio tantum+ &'%#;%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod sicut erit no-a receptio speciei in or.ano sentiendi, ita erit no-um 5udicium sensus communis, non autem no-um 5udicium intellectus de hoc, sicut 6it in eo qui -idet aliquid quod prius sci-it+ $uod autem Au.ustinus dicit, quod non erunt ibi co.itationes -olubiles, intelli.itur de co.itationibus intellecti-ae partis1 unde non est ad propositum+ &'%#;'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ # ad "

Ad quartum dicendum, quod quando unum duorum est ratio alterius, occupatio animae circa unum non impedit nec remittit occupationes e5us circa aliud1 sicut medicus dum -idet urinam, non minus potest considerare re.ulas artis de coloribus urinarum, sed ma.is1 et quia !eus apprehendetur a sanctis ut ratio omnium quae ab eis a.entur -el co.noscentur1 ideo occupatio eorum circa sensibilia sentienda, -el quaecumque alia contemplanda aut a.enda, in nullo impedit di-inam contemplationem, nec e con-erso+ Vel dicendum, quod ideo una potentia impeditur in suo actu quando alia -ehementer operatur, quia una potentia de se non su66icit ad tam intensam operationem, nisi ei sub-eniatur per id quod erat aliis potentiis -el membris in6luendum a principio -itae1 et quia in sanctis erunt omnes potentiae per6ectissimae, non poterit intense operari, ita quod e4 hoc nullum impedimentum praestabitur actioni alterius potentiae, sicut et in Christo 6uit+ $uaestiuncula " &'%#;#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " co+ Ad quartam quaestionem dicendum, quod circa hoc est duple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod in corporibus .loriosis erunt omnes potentiae sensuum, non tamen erunt in actu nisi duo sensus, scilicet -isus et tactus1 nec hoc erit e4 de6ectu sensuum, sed e4 de6ectu medii et ob5ecti1 nec tamen erunt 6rustra, quia erunt ad inte.ritatem humanae naturae, et ad commendandam sapientiam creatoris+ Sed hoc non -idetur -erum1 quia illud quod est medium in istis sensibus, est etiam in aliis medium+ In -isu enim est medium aer, qui etiam est medium in auditu et odoratu, sicut patet in ' de anima+ Similiter etiam .ustus habet medium con5unctum, sicut et tactus, cum .ustus sit quidam tactus, ut in eodem libro dicitur+ Odor etiam erit ibi, qui est ob5ectum odoratus, cum /cclesia cantet, quod odor sua-issimus erunt corpora sanctorum+ aus etiam -ocalis erit in patria1 unde Au.ustinus dicit super illud Psalm+ %";0 e4altationes !ei in .utture eorum, quod corda et lin.uae non desinent laudare !eum+ /t idem etiam habetur per <lossam super illud0 in c?mbalis bene sonantibus et cetera+ /t ideo, secundum aliquos, dicendum, quod etiam odoratus et auditus erunt ibi in actu1 sed .ustus non erit in actu, ita quod immutetur ab aliquo cibo -el potu sumpto, ut patet

e4 dictis1 nisi 6orte dicatur, quod erit .ustus in actu per immutationem lin.uae ab aliqua humiditate ad5uncta+ &'%#;"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad % Ad primum er.o dicendum, quod qualitates quas tactus percipit, sunt illae e4 quibus constituitur animalis corpus1 unde per qualitates tan.ibiles corpus animalis secundum statum praesentem natum est immutari immutatione naturali et spirituali ab ob5ecto tactus1 et ideo tactus dicitur ma4ime materialis inter alios sensus, quia habet plus de materiali immutatione ad5unctum+ @on tamen immutatio materialis se habet ad actum sentiendi qui per6icitur spirituali immutatione, nisi per accidens1 et ideo in corporibus .loriosis, a quibus impassibilitas e4cludit naturalem immutationem, erit immutatio a qualitatibus tan.ibilibus spiritualis tantum, sicut et in corpore Adae 6uit, quod nec i.nis urere nec .ladius scindere potuisset1 et tamen horum sensum habuisset+ &'%#;)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad ' Ad secundum dicendum, quod .ustus, secundum quod est sensus alimenti, non erit in actu1 si tamen erit, secundum quod est 5udicium saporum, hoc esse poterit 6orte secundum modum praedictum+ &'%#;7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad # Ad tertium dicendum, quod quidam posuerunt quod odor nihil aliud est quam quaedam 6umalis e-aporatio+ Sed haec positio non potest esse -era1 quod patet e4 hoc quod -ultures currunt e4 odore percepto ad cada-er e4 locis remotissimis1 nec esset possibile quod e-aporatio aliqua pertin.eret a cada-ere ad tam remota loca, etiam si totum resol-eretur in -aporem1 et praecipue cum sensibilia in aequali distantia ad quamlibet partem immutent1 unde odor immutat medium quandoque et instrumentum sentiendi spirituali immutatione sine aliqua e-aporatione pertin.ente ad or.anum1 sed quod aliqua e-aporatio requiratur, hoc est quia odor in corporibus est humiditate aspersus1 unde oportet resolutionem 6ieri ad hoc quod percipiatur+ Sed in corporibus .loriosis erit odor in ultima sua per6ectione nullo modo per humidum suppressus1 unde immutabit spirituali immutatione, sicut odor 6umalis

e-aporationis 6acit1 et sensus odoratus in sanctis, quia nulla humiditate impedietur, co.noscet non solum e4cellentias odorum, sicut nunc in nobis contin.it propter nimiam cerebri humiditatem, sed etiam minimas odorum di66erentias+ &'%#;9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad " Ad quartum dicendum, quod erit in patria laus -ocalis1 quam-is quidam aliter dicant, quod sola immutatione spirituali or.anum auditus immutabitur in beatis1 nec erit propter disciplinam, quae scientiam acquirat, sed propter per6ectionem sensus, et delectationem+ $uo modo autem -o4 ibi 6ormari poterit, in ' ib+, dist+ ', qu+ ', art+ % ad ), dictum est+ &'%#;:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad ) Ad quintum dicendum, quod intensio luminis non impedit receptionem spiritualem speciei coloris dummodo maneat in natura diaphani1 sicut patet quod quantumcumque illuminetur aer, potest esse medium in -isu1 et quanto est ma.is illuminatus, tanto per ipsum clarius aliquid -idetur, nisi sit de6ectus e4 debilitate -isus+ $uod autem in speculo supposito directe radio solis non appareat species corporis oppositi, non est propter hoc quod impediatur receptio, sed propter hoc quod impeditur re-erberatio1 oportet enim ad hoc quod 6orma in speculo appareat, quod 6iat quaedam re-erberatio ad aliquod corpus obscurum1 et ideo plumbum -itro ad5un.itur in speculo1 hanc autem obscuritatem radius solis repellit1 unde non potest apparere species aliqua in speculo+ Claritas autem corporis .loriosi non au6ert diaphaneitatem a pupilla, quia .loria non tollit naturam1 unde ma.nitudo claritatis in pupilla ma.is 6aciet ad acumen -isus quam ad e5us de6ectum+ &'%#;;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ % qc+ " ad 7 Ad se4tum dicendum, quod quanto sensus est per6ectior, tanto e4 minori immutatione 6acta potest ob5ectum suum percipere+ $uanto autem sub minori an.ulo -isus a -isibili immutatur, tanto minor immutatio est1 et inde est quod -isus per6ectior ma.is a remoto aliquid -idere potest quam -isus debilior1 quia quanto a remotiori -idetur, sub minori an.ulo -idetur+ /t quia -isus corporis .loriosi erit per6ectissimus, e4 par-issima immutatione

poterit -idere1 unde sub an.ulo multo minori -idere poterit quam modo possit, et per consequens multo ma.is a remoto+ Articulus ' Utrum subtilitas sit proprietas corporis .lori6icati $uaestiuncula % &'%"(%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % ar.+ % Ad secundum sic proceditur+ Videtur quod subtilitas non sit proprietas corporis .lori6icati+ Proprietas enim .loriae e4cedit proprietatem naturae, sicut claritas .loriae claritatem solis, quae est ma4ima in natura+ Si er.o subtilitas est proprietas corporis .loriosi, -idetur quod corpus .loriosum 6uturum sit subtilius omni quod est subtile in natura1 et ita erit -entis aereque subtilius1 quod est haeresis a <re.orio in Constantinopolitana urbe damnata, ut ipse narrat in %" ib+ Moralium+ &'%"('* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % ar.+ ' Praeterea, sicut caliditas et 6ri.iditas sunt quaedam qualitates simplicium corporum, scilicet elementorum1 ita et subtilitas+ Sed calor et aliae qualitates elementorum non intenduntur in corporibus .loriosis ma.is quam nunc, immo ma.is ad medium reducentur+ /r.o nec subtilitas in eis erit ma5or quam nunc sit+ &'%"(#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % ar.+ # Praeterea, subtilitas in corporibus in-enitur propter par-itatem materiae1 unde corpora quae habent minus de materia sub aequalibus dimensionibus, dicimus ma.is subtilia, ut i.nem aere, et aerem aqua, et aquam terra+ Sed tantum de materia erit in corporibus .loriosis quantum nunc est, nec dimensiones erunt ma5ores, ut e4 supra dictis patet+ /r.o non erunt ma.is subtilia quam modo sint+ &'%"("* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicitur % Corinth+ %), ""0 seminatur corpus animale, sur.et corpus spirituale, idest spiritui simile+ Sed subtilitas spiritus e4cedit omnem subtilitatem corporis+ /r.o corpora .loriosa erunt subtilissima+

&'%"()* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % s+ c+ ' Praeterea, corpora quanto sunt subtiliora, tanto nobiliora+ Sed corpora .loriosa sunt nobilissima+ /r.o erunt subtilissima+ $uaestiuncula ' &'%"(7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod ratione hu5us subtilitatis competat corpori quod sit simul in eodem loco cum alio corpore non .lorioso+ $uia, ut dicitur Philippen+ #, '%, re6ormabit corpus humilitatis nostrae con6i.uratum corpori claritatis suae secundum operationem -irtutis suae, qua etiam possit sub5icere sibi omnia+ Sed corpus Christi potuit simul esse cum alio corpore in eodem loco1 ut patet per hoc quod intra-it post resurrectionem ad discipulos 5anuis clausis, ut dicitur 8oan+ '(+ /r.o et corpora .loriosa ratione subtilitatis poterunt esse cum aliis corporibus non .loriosis in eodem loco+ &'%"(9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ar.+ ' Praeterea, corpora .loriosa erunt nobiliora omnibus aliis corporibus+ Sed quaedam corpora nunc ratione suae nobilitatis possunt simul esse cum aliis corporibus, scilicet radii solares+ /r.o multo 6ortius hoc con-eniet corporibus .loriosis+ &'%"(:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ar.+ # Praeterea, corpus caeleste non potest di-idi, ad minus quantum ad substantiam sphaerarum1 unde dicitur 8ob #9, quod caeli -elut aere solidissimi 6usi sunt+ Si er.o corpus .loriosum non potest ratione subtilitatis esse simul cum alio corpore in eodem loco, nunquam ad caelum /mp?reum ascendere poterit1 quod est erroneum+ &'%"(;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ar.+ " Praeterea, corpus quod non potest esse simul cum alio corpore, potest e4 alterius obstaculo impediri in motu suo, -el etiam includi+ Sed haec non possunt contin.ere corporibus .loriosis+ /r.o possunt simul esse in eodem loco cum aliis corporibus+ &'%"%(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ar.+ )

Praeterea, sicut se habet punctus ad punctum, ita linea ad lineam, et super6icies ad super6iciem, et corpus ad corpus+ Sed duo puncta possunt esse simul, ut patet quando duae lineae se tan.unt1 et similiter duae lineae in contactu duarum super6icierum1 et duae super6icies in contactu duorum corporum0 quia conti.ua sunt quorum ultima sunt simul, ut patet 7 Ph?sic+ /r.o non est contra naturam corporis, quin possit esse cum alio corpore in eodem loco+ Sed quidquid nobilitatis natura corporis patitur, totum corpori .lorioso praestabitur+ /r.o corpus .loriosum e4 suae subtilitatis proprietate habebit quod possit esse simul cum alio corpore in eodem loco+ &'%"%%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod Aoetius dicit in libro de Trin+0 in numero di66erentiam -arietas accidentium 6acit0 nam tres homines neque .enere neque specie, sed suis accidentibus distant+ @am si -el animo cuncta ab his accidentia separamus, tamen locus est cunctis di-ersus, quem unum 6in.ere nullo modo possumus+ /r.o si ponantur duo corpora esse in uno loco, erunt unum corpus numero+ &'%"%'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, corpora .loriosa ma5orem con-enientiam habebunt cum loco quam spiritus an.elici+ Sed spiritus an.elici, ut quidam dicunt, non possent distin.ui numero, nisi essent in di-ersis locis1 et propter hoc ponunt, quod necesse est eos esse in loco, et quod ante mundum creari non potuerunt+ /r.o multo ma.is debent dicere, quod duo corpora qualiacumque non possunt simul esse in eodem loco+ $uaestiuncula # &'%"%#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod nec etiam per miraculum 6ieri possit quod duo corpora sint in eodem loco+ @on enim potest 6ieri per miraculum quod duo corpora sint simul duo et unum0 quia hoc esset 6acere contradictoria esse simul+ Sed si ponantur duo corpora esse simul, sequeretur illa duo corpora esse unum+ /r.o non est possibile hoc per miraculum 6ieri+ Probatio mediae+ Sint duo corpora in eodem loco, quorum unum dicatur a, et aliud b+

Aut er.o dimensiones a erunt eaedem cum dimensionibus loci, aut aliae+ Si aliae, er.o erunt aliquae dimensiones separatae1 quod non potest poni, quia dimensiones quae sunt inter terminos loci, non sunt in aliquo sub5ecto, nisi sint in corpore locato+ Si autem sunt eaedem, er.o eadem ratione dimensiones b erunt eaedem cum dimensionibus loci+ Sed quaecumque uni et eidem sunt eadem, sibi in-icem sunt eadem+ /r.o dimensiones a et b sunt eaedem+ Sed duorum corporum non possunt esse eaedem dimensiones, sicut nec eadem albedo+ /r.o a et b sunt unum corpus1 et erant duo0 er.o sunt simul unum et duo+ &'%"%"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ar.+ ' Praeterea, contra communes animi conceptiones non potest aliquid miraculose 6ieri, ut scilicet pars non sit minor toto0 quia contraria communibus conceptionibus directe contradictionem includunt+ Similiter nec conclusiones .eometriae quae a communibus conceptionibus in6allibiliter deducuntur, sicut quod trian.ulus non habeat tres an.ulos aequales duobus rectis+ Similiter nec aliquid potest 6ieri in linea contra de6initionem lineae0 quia separare de6initionem a de6inito est ponere duo contradictoria esse simul+ Sed duo corpora esse in eodem loco est contra conclusiones .eometriae, et contra de6initionem lineae+ /r.o non potest per miraculum 6ieri+ Probatio mediae+ Conclusio est .eometriae quod duo circuli non tan.ant se nisi in puncto+ Si autem duo corpora circularia essent in eodem loco, duo circuli desi.nati in eis se tan.erent secundum totum+ Similiter etiam est contra de6initionem lineae quod in6ra duo puncta sit plusquam una linea recta1 quod contin.eret, si duo corpora essent in eodem loco, quia in6ra duo puncta si.nata in di-ersis super6iciebus loci essent duae lineae rectae duorum corporum locatorum+ &'%"%)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ar.+ # Praeterea, hoc non -idetur posse 6ieri per miraculum, quod corpus inclusum in alio corpore non sit in loco0 quia sic haberet locum communem et non proprium1 quod non potest esse+ Sed hoc sequeretur, si duo corpora essent in eodem loco+ /r.o hoc non potest 6ieri per miraculum+ Probatio mediae+ Sint duo corpora in eodem loco, quorum unum secundum quamlibet dimensionem sit ma5us alio0 corpus minus erit inclusum corpore ma5ore, et locus corporis ma5oris erit locus e5us communis1 locum autem proprium

non habebit, quia non erit aliqua super6icies corporis actu si.nata quae contineat ipsam, quod est de ratione loci+ /r.o non habebit locum proprium+ &'%"%7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ar.+ " Praeterea, locus proportionaliter respondet locato+ Sed nunquam potest per miraculum 6ieri quod idem corpus sit simul in di-ersis locis, nisi per aliquam con-ersionem, sicut accidit in sacramento altaris+ /r.o nullo modo potest per miraculum 6ieri quod duo corpora sint simul in eodem loco+ &'%"%9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod beata -ir.o 6ilium suum miraculose peperit+ Sed in illo partu oportuit duo corpora esse simul in eodem loco0 quia corpus pueri e4iens claustra pudoris non 6re.it+ /r.o potest miraculose 6ieri quod duo corpora sint in eodem loco+ &'%"%:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # s+ c+ ' Praeterea, hoc idem potest ostendi per hoc quod dominus ad discipulos intra-it 5anuis clausis0 8oan+ '(+ $uaestiuncula " &'%"%;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ar.+ % Ulterius+ Videtur quod corpus .loriosum possit esse cum alio .lorioso in eodem loco+ $uia ubi est ma5or subtilitas, ibi est minor resistentia+ Si er.o corpus .loriosum est subtilius quam non .loriosum, minus resistet corpori .lorioso1 et ita, si corpus .loriosum poterit esse cum non .lorioso corpore in eodem loco, multo 6ortius cum corpore .lorioso+ &'%"'(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ar.+ ' Praeterea, sicut corpus .loriosum est subtilius non .lorioso, ita unum .loriosum erit subtilius alio+ Si er.o corpus .loriosum poterit esse simul cum non .lorioso1 et corpus .loriosum ma.is subtile poterit esse cum .lorioso minus subtili+ &'%"'%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ar.+ # Praeterea, corpus caeli est corpus subtile, et erit tunc .lori6icatum+ Sed corpus alicu5us sancti esse poterit simul cum

corpore caeli0 quia poterunt ad terram descendere et ascendere pro suae libito -oluntatis+ /r.o et duo corpora subtilia -el .loriosa poterunt esse simul+ &'%"''* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " s+ c+ % Sed contra, corpora .loriosa erunt spiritualia, idest spiritibus quantum ad aliquid similia+ Sed duo spiritus non possunt esse in eodem loco, quam-is spiritus et corpus possint esse in eodem loco, ut in % ib+, dist+ #9, quaest+ %, art+ %, dictum est+ /r.o nec duo corpora .loriosa poterunt esse in eodem loco+ &'%"'#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " s+ c+ ' Praeterea, duorum corporum simul e4istentium unum ab alio penetratur+ Sed penetrari ab alio corpore est i.nobilitatis1 quae omnino a corporibus .loriosis aberit+ /r.o non poterunt esse duo corpora .loriosa simul+ $uaestiuncula ) &'%"'"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ar.+ % Ulterius+ Videtur quod e4 sua subtilitate remo-eatur a corpore .lori6icato necessitas e4istendi in aequali loco+ Corpora enim .loriosa erunt con6ormia corpori Christi, ut patet Philippen+ #+ Sed corpus Christi non coarctatur hac necessitate ut sit in loco aequali1 unde continetur totum sub par-is -el ma.nis dimensionibus hostiae consecratae+ /r.o et hoc idem erit in corporibus .loriosis+ &'%"')* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ar.+ ' Praeterea, philosophus probat in " Ph?sic+, quod si duo corpora sunt in eodem loco, sequitur quod ma4imum corpus obtineat minimum locum, quia di-ersae partes e5us poterunt esse in eadem parte loci0 non enim di66ert utrum duo corpora -el quotcumque sint in eodem loco+ Sed corpus .loriosum erit simul in eodem loco cum alio corpore, ut dicitur communiter+ /r.o poterit esse in quo-is par-o loco+ &'%"'7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ar.+ # Praeterea, sicut corpus -idetur ratione sui coloris, ita commensuratur loco ratione suae quantitatis+ Sed corpus

.loriosum ita sub5ectum erit spiritui quod poterit -ideri et non -ideri, praecipue ab oculo non .lorioso, pro suae libito -oluntatis, ut patuit in Christo+ /r.o ita quantitas sub5icietur nutui spiritus quod poterit esse in ma.no -el par-o loco, et habere ma.nam -el par-am quantitatem ad libitum+ &'%"'9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) s+ c+ % Sed contra est quod philosophus dicit in " Ph?sic+, quod omne quod est in loco, est in loco aequali sibi+ Sed corpus .loriosum erit in loco+ /r.o erit in loco aequali sibi+ &'%"':* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) s+ c+ ' Praeterea, eaedem sunt dimensiones loci et locati, ut probatur in " Ph?sic+ Si er.o locus esset ma5or locato, esset idem ma5us et minus seipso1 quod est incon-eniens+ $uaestiuncula 7 &'%"';* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ar.+ % Ulterius+ Videtur quod corpus .loriosum ratione suae subtilitatis sit impalpabile+ <re.orius enim dicit in homilia in octa-a Paschae0 corrumpi necesse est quod palpatur+ Sed corpus .loriosum erit incorruptibile+ /r.o erit impalpabile+ &'%"#(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ar.+ ' Praeterea, omne quod palpatur, resistit palpanti+ Sed quod potest esse simul cum aliquo non resistit ei+ Cum er.o corpus .loriosum possit esse simul cum aliquo corpore, non erit palpabile+ &'%"#%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ar.+ # Praeterea, omne corpus palpabile est tan.ibile+ Sed omne tan.ibile corpus habet qualitates tan.ibiles e4cedentes qualitates tan.entis+ Cum er.o qualitates tan.ibiles non sint in e4cessum, sed reductae ad ma4imam aequalitatem in corporibus .loriosis, -idetur quod non sint palpabilia+ &'%"#'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 s+ c+ % Sed contra est quod dominus cum corpore .lorioso resurre4it, et tamen corpus palpabile habuit, ut patet uc+ %", #;0 palpate et

-idete, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me -idetis habere+ /r.o et corpora .loriosa erunt palpabilia+ &'%"##* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 s+ c+ ' Praeterea, haec est haeresis /ut?chii Constantinopolitanorum episcopi, ut <re.orius dicit %" ib+ Moral+, qui di4it, quod corpus nostrum in resurrectionis .loria erit impalpabile+ $uaestiuncula % &'%"#"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod nomen subtilitatis a -irtute penetrandi est assumptum1 unde dicitur ' de <enerat+, quod subtile est quod est completi-um partibus, et partium partibus0 quia propter naturam humidi, quod male terminatur termino proprio, bene autem alieno, sequitur suum tan.ens, et 6luit undique ad suum capiens, et sua subtilitate quamlibet e5us partem minimam subintrat+ $uod autem aliquod corpus sit penetrati-um, contin.it e4 duobus+ Primo e4 quantitatis par-itate, praecipue secundum pro6unditatem et latitudinem, non autem secundum lon.itudinem0 quia penetratio 6it in pro6undum1 unde lon.itudo penetrationi non obstat+ Secundo e4 paucitate materiae1 unde rara subtilia dicimus+ /t quia in corporibus raris 6orma praedominatur materiae ma.is, ideo translatum est nomen subtilitatis ad illa corpora quae optime substant 6ormae, et per6iciuntur ab ea completissimo modo1 sicut dicimus subtilitatem esse in sole et luna, et aliis hu5usmodi1 sicut etiam aurum -el aliquid hu5usmodi potest dici subtile, quando per6ectissime completur in esse et -irtute suae speciei+ /t quia res incorporeae quantitate carent et materia, nomen subtilitatis ad eas trans6ertur non solum ratione suae substantiae, sed etiam ratione suae -irtutis+ Sicut enim subtile dicitur penetrati-um quia pertin.it usque ad intima rei1 ita etiam dicitur aliquis intellectus subtilis, quia pertin.it ad inspicienda intrinseca principia et proprietates naturales rei latentes1 et similiter dicitur aliquis habere -isum subtilem, quia aliquod minimum potest -isus pertin.ere, et similiter est de aliis sensibus1 et secundum hoc etiam di-ersi di-ersimode subtilitatem corporibus .loriosis attribuerunt+ $uidam enim haeretici, ut Au.ustinus narrat, attribuerunt ei subtilitatem secundum modum quo spirituales

substantiae subtiles dicuntur, dicentes, quod in resurrectione corpus -ertetur in spiritum1 et ratione hu5us, corpora resur.entia apostolus spiritualia nominat % Corinth+ %)+ Sed hoc non potest stare+ Primo, quia corpus in spiritum transire non potest, cum non communicent in materia1 quod etiam Aoetius ostendit in libro de duabus naturis+ Secundo, quia si esset hoc possibile, corpore in spiritum con-erso, non resur.eret homo, qui e4 anima et corpore constat+ Tertio, quia si apostolus sic intelli.eret, sicut nominat corpora spiritualia, pari ratione nominaret corpora animalia, quae in animam sunt con-ersa0 quod patet esse 6alsum+ Unde quidam haeretici di4erunt, quod corpus in resurrectione remanebit, sed habebit subtilitatem secundum modum rare6actionis1 ita quod corpora humana in resurrectione erunt aeri -el -ento similia, ut <re.orius narrat in %" Moral+ Sed hoc etiam non potest stare0 quia dominus post resurrectionem corpus palpabile habuit, ut patet uc+ ult+, quod praecipue subtile credendum est+ /t praeterea corpus humanum cum carnibus et ossibus resur.et, sicut et corpus domini, ut dicitur uc+ ult+, #;0 spiritus carnem et ossa non habet, sicut me -idetis habere1 et 8ob %;, '7, dicitur0 in carne mea -idebo !eum sal-atorem meum+ @atura autem carnis et ossis praedictam raritatem non patitur+ /t ideo assi.nandus est corporibus .loriosis alius subtilitatis modus, ut dicantur subtilia propter completissimam corporis per6ectionem+ Sed hanc completionem quidam eis attribuunt ratione quintae essentiae, quae in eis tunc ma4ime dominabitur0 quod non potest esse+ Primo, quia nihil de quinta essentia potest -enire in compositionem corporis humani, ut in ' ib+ ostensum est, distinc+ %9, quaest+ ', art+ %+ Secundo, quia dato quod -eniret in compositionem corporis humani, non posset intelli.i quod dominaretur ma.is quam nunc supra naturam elementarem, nisi ita quod esset tunc in corporibus humanis plus secundum quantitatem de natura caelesti1 et sic corpora humana non essent e5usdem staturae, nisi 6orte minueretur in homine elementaris materia0 quod repu.nat inte.ritati resur.entium1 -el ita quod natura elementi indueret proprietates naturae caelestis e4 e5us dominio in corpore, et sic naturalis -irtus esset causa proprietatis .loriosae1 quod absurdum est+ /t ideo alii dicunt, quod dicta completio, e4 quo corpora humana subtilia dicentur, erit e4 dominio animae .lori6icatae, quae est 6orma corporis, super ipsum, ratione cu5us corpus .loriosum spirituale dicitur, quasi

omnino spiritui sub5ectum+ Prima autem sub5ectio qua corpus animae sub5icitur, est ad participandum esse speci6icum, prout sub5icitur sibi ut materia 6ormae, et deinde sub5icitur ei ad alia opera animae, prout animae est motor1 et ideo prima ratio spiritualitatis in corpore est e4 subtilitate, et deinde e4 a.ilitate et aliis proprietatibus corporis .loriosi1 et propter hoc apostolus in spiritualitate teti.it dotem subtilitatis, ut ma.istri e4ponunt+ Unde etiam <re.orius dicit in %" Moralium, quod corpus .loriosum dicitur subtile per e66ectum spiritualis potentiae+ &'%"#)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ % ad ar.+ /t per hoc patet solutio ad ob5ecta, quae procedunt de subtilitate quae est per rare6actionem+ $uaestiuncula ' &'%"#7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod non potest dici quod corpus .loriosum ratione subtilitatis suae habeat quod possit esse cum alio corpore in eodem loco, nisi per subtilitatem au6eratur ab eo illud per quod prohibetur nunc esse simul cum alio corpore in eodem loco+ !icunt autem quidam, quod prohibetur ad hoc in suo statu ratione corpulentiae, per quam habet quod repleat locum1 quae quidem corpulentia ab eo per subtilitatis dotem tolletur+ Sed hoc non potest stare propter duo+ Primo, quia corpulentia quam dos subtilitatis au6ert, est ad de6ectum pertinens, puta aliqua inordinatio materiae non per6ecte substantis suae 6ormae0 totum enim quod ad inte.ritatem corporis pertinet in corpore, resur.et tam e4 parte 6ormae, quam e4 parte materiae+ $uod autem aliquod corpus sit repleti-um loci, hoc habet per id quod est de inte.ritate naturae e5us, et non e4 aliquo de6ectu naturae+ Cum enim plenum opponatur -acuo1 illud solum non replet locum, quo posito in loco, locus nihilominus remanet -acuus+ Vacuum autem de6initur in " Ph?sic+, quod est locus non plenus sensibili corpore+ !icitur autem aliquod corpus esse sensibile e4 materia et 6orma et naturalibus accidentibus, quae omnia ad inte.ritatem naturae pertinent+ Constat etiam quod corpus .loriosum erit sensibile etiam secundum tactum, ut patet in corpore domini, uc+ ult+1 nec enim deerit materia aut 6orma, aut naturalia accidentia secundum calidum et 6ri.idum et

hu5usmodi+ Unde patet quod corpus .loriosum non obstante subtilitatis dote replebit locum+ Insania enim -ideretur dicere, quod locus ubi esset .loriosum corpus, esset -acuus+ Secundo ratio eorum praedicta non -alet1 quia impedire coe4istentiam corporis in eodem loco est in plus quam replere locum+ Si enim ponamus dimensiones esse separatas sine materia, illae dimensiones non replent locum1 unde quidam ponentes -acuum di4erunt, -acuum esse locum in quo sunt hu5usmodi dimensiones sine aliquo corpore sensibili1 et tamen istae dimensiones prohibentur ne sint simul cum aliquo corpore in eodem loco, ut patet per philosophum in " Ph?sic+, ubi habet pro incon-enienti quod corpus mathematicum, quod nihil est aliud quam dimensiones separatae, sit simul cum corpore naturali sensibili+ Unde dato quod subtilitas .loriosi corporis au6erret ab eo hoc quod est replere locum, non tamen sequeretur quod propter hoc posset esse cum alio corpore in eodem loco1 quia remoto eo quod minus est, non propter hoc remo-etur quod in plus est+ /r.o -idetur quod illud quod impedit corpus nostrum nunc ne sit simul cum alio corpore in eodem loco, nullo modo poterit ab eo remo-eri per dotem subtilitatis+ @ihil enim potest prohibere corpus aliquod ne sit simul situatum cum alio corpore in eodem loco, nisi hoc quod in eo requirit di-ersum situm1 nihil enim est impedimentum identitati nisi quod est causa di-ersitatis+ Hanc autem distinctionem situs non requirit aliqua corporis qualitas1 quia corpori non debetur aliquis situs ratione suae qualitatis1 unde remoto a corpore sensibili quod sit calidum aut 6ri.idum, aut .ra-e aut le-e, nihilominus in eo remanet necessitas praedictae distinctionis, ut patet per philosophum in " ph?sicorum1 et etiam per se planum est+ Similiter etiam materia non potest inducere necessitatem praedictae distinctionis1 quia materiae non ad-enit situs nisi mediante quantitate dimensi-a+ Similiter etiam neque 6orma situm habet nisi e4 materia situm habente+ Restat er.o quod necessitas distinctionis duorum corporum in situ causatur a natura quantitatis dimensi-ae, cui per se con-enit situs1 cadit enim in de6initione e5us, quia quantitas dimensi-a est quantitas habens situm1 et inde est quod remotis omnibus aliis quae sunt in re, talis distinctionis necessitas in-enitur in sola quantitate dimensi-a+ Si autem accipiatur linea separata, oportet quod si sunt duae lineae, -el duae partes unius lineae, sint distinctae in situ1 alias linea addita lineae non e66iceret

ma5us1 quod est contra communem animi conceptionem1 et similiter est de super6iciebus et corporibus mathematicis+ /t quia materiae debetur situs inquantum substat dimensionibus, e4inde praedicta necessitas ad materiam situatam deri-atur1 ut sicut non est possibile esse duas lineas -el duas partes lineae nisi sint distinctae secundum situm1 ita impossibile sit esse duas materias, -el duas partes materiae, nisi sit distinctio situs+ /t quia distinctio materiae est principium distinctionis indi-idui, inde est quod Aoetius dicit in ib+ de Trinit+0 quia duobus corporibus unum locum 6in.ere nullo modo possumus1 ut hanc saltem accidentium -arietatem distinctio indi-iduorum requirat+ Subtilitas autem a corpore .lorioso dimensionem non au6ert1 unde nullo modo au6ert sibi praedictam necessitatem distinctionis situs ab alio corpore1 et ita corpus .loriosum non habebit ratione suae subtilitatis quod possit esse cum alio corpore1 sed poterit esse simul cum alio corpore e4 operatione -irtutis di-inae, sicut etiam corpus Petri non habuit e4 aliqua proprietate insita quod ad ad-entionem e5us sanarentur in6irmi, sed hoc 6iebat -irtute di-ina ad aedi6icationem 6idei1 ita 6aciet -irtus di-ina ut corpus .loriosum possit esse simul cum alio corpore ad per6ectionem .loriae+ &'%"#9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod corpus Christi non habuit e4 dote subtilitatis quod posset esse simul cum alio corpore in eodem loco1 sed hoc 6actum est -irtute di-initatis post resurrectionem, sicut in nati-itate+ Unde <re.orius in Homil+ dicit0 illud corpus domini intra-it ad discipulos 5anuis clausis, quod ad humanos oculos per nati-itatem suam clauso e4iit utero -ir.inis+ Unde non oportet quod ratione subtilitatis hoc con-eniat corporibus .loriosis+ &'%"#:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod lumen non est corpus, ut in ' ib+, dist+ %#, quaest+ %, art+ #, dictum est1 unde ob5ectio procedit e4 6alsis+ &'%"#;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod corpus .loriosum transibit sphaeras caelorum sine earum di-isione, non e4 -i subtilitatis, sed e4 di-ina -irtute, quae eis ad nutum in omnibus sub-eniet+

&'%""(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod e4 hoc etiam quod ad nutum eis !eus aderit in omnibus quae -olent, sequitur quod non possit includi -el incarcerari+ &'%""%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ' ad ) Ad quintum dicendum, quod sicut dicitur in ' Ph?sic+, puncto non con-enit esse locum+ Unde si dicatur esse in loco, hoc non est nisi per accidens1 quia corpus cu5us est terminus, est in loco+ Sicut autem locus totus respondet toti corpori, ita terminus loci respondet termino corporis+ Contin.it autem duorum locorum esse unum terminum, sicut et duas lineas terminari ad unum punctum1 et ideo, quam-is duo corpora non possint esse in eodem loco, tamen duobus terminis duorum locorum respondet idem terminus duorum locorum1 et secundum hoc dicuntur ultima corporum se tan.entium esse simul+ $uaestiuncula # &'%""'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod, sicut e4 dictis patet, propter hoc necesse est duo corpora in duobus locis esse, quia di-ersitas materiae requirit distinctionem in situ1 et ideo -idemus quod quando con-eniunt duo corpora in unum, destruitur esse distinctum utriusque, et acquiritur utrique simul unum esse indistinctum, ut patet in mi4tionibus+ @on potest er.o esse quod corpora duo remaneant duo, et tamen sint simul, nisi utrique conser-etur esse distinctum, quod prius habebat, secundum quod utrumque erat ens indi-isum in se, et di-isum ab aliis+ Hoc autem esse distinctum dependet a principiis rei essentialibus sicut a causis pro4imis, sed a !eo sicut a causa prima1 sicut supra, dist+ %', quaest+ %, art+ %, quaestiunc+ #, ad #, dictum est, quod esse accidentis dependet a sub5ecto sicut a causa pro4ima, sed a !eo sicut a causa prima+ /t quia causa prima potest conser-are rem in esse cessantibus causis secundis, ut patet per primam propositionem libri de causis1 ideo di-ina -irtute, et ea sola, 6ieri potest ut accidens sit sine sub5ecto, ut patet in sacramento altaris1 et similiter di-ina -irtute 6ieri potest, et ea sola, quod corpori remaneat esse distinctum ab alio corpore, quam-is e5us materia

non sit distincta in situ ab alterius corporis materia1 et sic miraculose 6ieri potest quod duo corpora sint in eodem loco+ &'%""#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod ratio illa est sophistica, quia procedit e4 suppositione 6alsi, -el petit principium+ Procedit enim ratio illa ac si inter duas super6icies oppositas loci alicu5us esset aliqua dimensio propria loco, cui oporteret quod uniretur dimensio corporis locati ad-enientis1 sic enim sequeretur quod dimensiones duorum corporum locatorum 6ierent una dimensio, si utraque unum 6ieret cum dimensione loci+ Haec autem suppositio 6alsa est1 quia secundum hoc, quandocumque corpus acquireret no-um locum, oporteret aliquam immutationem 6ieri in dimensionibus loci -el locati+ @on enim potest esse quod aliqua duo 6iant de no-o unum, nisi altero eorum immutato+ Si autem, ut se rei -eritas habet, loco non debentur aliae dimensiones quam dimensiones locati, patet quod ratio nihil probat, sed petit principium1 quia secundum hoc nihil est aliud dictum quod dimensiones locati 6iunt eaedem cum dimensionibus loci, nisi quod dimensiones locati continentur in6ra terminos loci, et secundum eorum mensuram distant termini loci, sicut distarent propriis dimensionibus, si eas haberent1 et sic dimensiones duorum corporum esse dimensiones unius loci, nihil est aliud quam duo corpora esse in eodem loco1 quod est principale propositum+ &'%"""* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod posito quod duo corpora sint in eodem loco per miraculum, non sequitur aliquid neque contra communes animi conceptiones, neque contra de6initionem lineae neque contra conclusiones aliquas .eometriae+ Sicut enim supra, dist+ %', quaest+ %, art+ %, quaestiunc+ #, ad #, dictum est, quantitas dimensi-a in hoc di66ert ab omnibus aliis accidentibus, quod habet specialem rationem indi-iduationis et distinctionis, scilicet e4 situ partium, praeter rationem indi-iduationis et distinctionis quae est sibi et omnibus aliis accidentibus communis, scilicet e4 materia sub5ecta+ Sic er.o una linea potest intelli.i di-ersa ab alia, -el quia est in alio sub5ecto 2quae consideratio non est nisi de linea materiali3, -el quia distat in situ ab alia, quae consideratio est etiam de linea mathematica, quae

intelli.itur praeter materiam+ Si er.o remo-eatur materia, non potest esse distinctio linearum nisi secundum situm di-ersum1 et similiter nec punctorum, nec super6icierum, nec quarumcumque dimensionum1 et sic .eometria non potest ponere quod una linea addatur alii tamquam distincta ab ea, nisi sit di-ersa in situ ab ea+ Sed supposita distinctione sub5ecti sine distinctione situs e4 di-ino miraculo, ut dictum est, intelli.entur di-ersae lineae quae non distant situ propter di-ersitatem sub5ecti1 et similiter puncta di-ersa1 et sic duae lineae desi.natae in duobus corporibus quae sunt in eodem loco, trahuntur a di-ersis punctis ad di-ersa puncta, ut non accipiamus punctum si.natum in loco, sed in ipso corpore locato, quia linea non dicitur trahi nisi a puncto quod est terminus e5us1 et similiter etiam duo circuli desi.nati in duobus corporibus sphaericis e4istentibus in eodem loco, sunt duo, non propter di-ersitatem situs 2alias non possent se tan.ere secundum totum3, sed sunt duo e4 di-ersitate sub5ectorum1 et propter hoc se totaliter tan.entes adhuc manent duo, sicut etiam circulus si.natus in corpore locato sphaerico tan.it secundum totum alium circulum si.natum in corpore locante+ &'%"")* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod !eus posset 6acere aliquod corpus et non esse in loco1 et tamen illa positione 6acta non sequitur quod aliquod corpus non sit in loco1 quia corpus ma5us est locus corporis minoris ratione illius super6iciei quae desi.natur e4 contactu terminorum corporis minoris+ &'%""7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod unum corpus esse simul localiter in duobus locis non potest 6ieri per miraculum 2corpus enim Christi non est in altari localiter, ut supra, dist+ %(, dictum est3, quam-is miraculose possit 6ieri quod duo corpora sint in eodem loco1 quia esse in pluribus locis simul repu.nat indi-iduo ratione e5us quod est esse indi-isum in se1 sequeretur enim quod esset distinctum in situ+ Sed esse cum alio corpore in eodem loco repu.nat ei quantum ad hoc quod est esse di-isum ab alio, ut e4 dictis patet+ Ratio autem unius per6icitur in indi-isione, ut patet in " Metaph+ Sed di-isio ab aliis est de consequentibus ad rationem unius+ Unde quod idem corpus sit localiter simul in di-ersis locis includit contradictionem, sicut quod homo careat ratione1 sed duo corpora

esse in eodem loco non includit contradictionem, ut e4 dictis patet1 et ideo non est simile+ $uaestiuncula " &'%""9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " co+ Ad quartam quaestionem dicendum, quod corpus .loriosum ratione suae proprietatis non habet quod possit esse cum alio corpore .lorioso in eodem loco, sicut nec ut sit simul cum corpore non .lorioso+ !i-ina autem -irtute 6ieri posset ut duo corpora .loriosa essent simul, -el duo non .loriosa, sicut .loriosum et non .loriosum+ Sed tamen non est con-eniens quod corpus .loriosum sit simul cum alio corpore .lorioso1 tum quia in eis ser-abitur debitus ordo, qui distinctionem requirit1 tum quia unum corpus .loriosum non se apponet alteri+ /t sic nunquam duo corpora erunt simul+ &'%"":* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ad % Ad primum er.o dicendum, quod ratio illa procedit, ac si corpori .lorioso inesset ratione suae subtilitatis quod posset esse simul in eodem loco cum alio corpore1 quod 6alsum est+ &'%"";* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ad ' /t similiter dicendum ad secundum+ &'%")(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ " ad # Ad tertium dicendum, quod corpus caeli et alia corpora aequi-oce dicentur .loriosa inquantum participabunt aliquid .loriae, et non quod eis con-eniant dotes corporum humanorum .lori6icatorum+ $uaestiuncula ) &'%")%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) co+ Ad quintam quaestionem dicendum, quod corpus non comparatur ad locum nisi mediantibus dimensionibus propriis, secundum quas corpus locatum circumscribitur e4 contactu corporis locantis1 unde quod corpus aliquod sit in minori loco quam sit sua quantitas, hoc non potest esse nisi per hoc quod quantitas corporis propria e66icitur aliquo modo minor seipsa1 quod quidem non potest intelli.i nisi dupliciter+ Uno modo e4 -ariatione

quantitatis circa eamdem materiam0 ut scilicet materia quae primo subest ma.nae quantitati, postea subsit par-ae1 et hoc quidam posuerunt in corporibus .loriosis, dicentes, quod quantitas eorum subest eis ad nutum1 ita quod cum -oluerint, possunt habere ma.nam quantitatem, et cum -oluerint, par-am+ Sed hoc non potest esse1 quia nullus motus qui 6it secundum aliquid intrinsecum rei, potest esse sine passione ab5iciente a substantia1 et ideo in corporibus incorruptibilibus, scilicet caelestibus, est solus motus localis, qui non est secundum aliquid intrinsecum+ Unde patet quod mutatio quantitatis circa materiam repu.naret impassibilitati corporis .loriosi, et incorruptibilitati+ /t praeterea sequeretur, quod corpus .loriosum quandoque esset rarius, et quandoque spissius0 quia cum nihil di-idi possit ab eo de materia sua, quandoque eadem materia esset sub par-is dimensionibus, et quandoque sub ma.nis1 et ita rare6ieret et densaretur1 quod non potest esse+ Alio modo potest intelli.i quod quantitas corporis .loriosi e66iciatur minor seipsa per -ariationem situs, ita scilicet quod partes corporis .loriosi subintrent se in-icem, et sic redeat ad quantumcumque par-am quantitatem1 et hoc quidam posuerunt, dicentes, quod ratione suae subtilitatis corpus .loriosum habebit quod possit esse simul cum alio corpore non .lorioso in eodem loco1 et similiter potest una pars esse intra aliam intantum quod totum corpus .loriosum poterit intrare per minimum porum unius corporis1 et sic ponunt quod corpus Christi e4i-it de utero -ir.inali, et intra-it 5anuis clausis ad discipulos+ Sed hoc non potest esse1 tum quia corpus .loriosum non habebit quod sit cum alio corpore simul ratione subtilitatis1 tum quia etiam si haberet ut ratione subtilitatis esset cum alio corpore, non tamen cum corpore .lorioso, ut multi dicunt1 tum quia repu.naret rectae dispositioni corporis humani, quae requirit determinatum situm, et distantiam partium+ Unde nec per miraculum unquam hoc 6iet+ /t ideo dicendum, quod corpus .loriosum semper erit in loco sibi aequali+ &'%")'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ad % Ad primum er.o dicendum, quod corpus Christi in sacramento altaris non est localiter, ut supra, dist+ %(, dictum est+ &'%")#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ad '

Ad secundum dicendum, quod probatio philosophi procedit e4 hoc quod una pars eadem ratione subintraret aliam+ Sed talis subintratio partium corporis .loriosi in in-icem non potest esse, ut dictum est1 et ideo ratio non sequitur+ &'%")"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ ) ad # Ad tertium dicendum, quod corpus -idetur e4 hoc quod a.it in -isum+ $uod autem a.at in -isum -el non a.at, nihil -ariat in ipso corpore1 et ideo non est incon-eniens, si possit, quando -ult, -ideri1 et quando -ult, non -ideri+ Sed esse in loco non est actio aliqua procedens ab eo ratione suae quantitatis, sicut -ideri ratione sui coloris1 et ideo non est simile+ $uaestiuncula 7 &'%"))* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 co+ Ad se4tam quaestionem dicendum, quod omne corpus palpabile est tan.ibile, sed non con-ertitur+ Omne enim corpus est tan.ibile quod habet qualitates quibus natus est immutari sensus tactus1 unde aer et i.nis, et omnia hu5usmodi, sunt corpora tan.ibilia+ Sed palpabile ulterius addit quod resistat tan.enti1 unde aer, qui nequaquam resistit transeunti per eum, sed est 6acillimae di-isionis, tan.ibilis quidem est, sed non palpabilis+ Sic er.o patet quod palpabile dicitur aliquod corpus e4 duobus1 scilicet e4 qualitatibus tan.ibilibus, et e4 hoc quod resistit tan.enti, ut non pertranseatur1 quia qualitates tan.ibiles sunt calidum et 6ri.idum, et hu5usmodi1 quae non in-eniuntur nisi in corporibus .ra-ibus et le-ibus, quae habent contrarietatem ad in-icem, ac per hoc sunt corruptibilia+ Ideo corpora caelestia, quae sunt secundum naturam incorruptibilia, sunt sensibilia quidem -isu, sed non tan.ibilia, et sic etiam nec palpabilia1 et hoc est quod <re.orius dicit, quod corrumpi necesse est omne quod palpatur+ Corpus er.o .loriosum habet e4 natura sua qualitates quae sunt natae immutare tactum1 sed tamen quia corpus est omnino sub5ectum spiritui, in potestate e5us est ut secundum eas immutet tactum -el non immutet+ Similiter etiam secundum naturam sub5ecti competit ut resistat cuilibet alteri corpori transeunti, ita quod non possit esse cum eo simul in eodem loco1 sed miraculose hoc potest di-ina -irtute contin.ere ad nutum ipsius, quod sit cum alio corpore in eodem loco, et sic non resistet ei transeunti+ Unde

secundum naturam suam palpabile est corpus .loriosum1 sed e4 -irtute supernaturali hoc ei competit ut cum non -ult, non palpetur a corpore non .lorioso1 et ideo <re.orius dicit, quod dominus palpandam carnem praebuit, quam 5anuis clausis introdu4it1 ut pro6ecto ostenderet post resurrectionem corpus suum esse et e5usdem naturae, et alterius .loriae+ &'%")7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ad % Ad primum er.o dicendum, quod incorruptibilitas corporis .loriosi non est e4 natura componentium, secundum quam omne quod palpatur, necesse est corrumpi, ut e4 dictis patet1 et ideo ratio non sequitur+ &'%")9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ad ' Ad secundum dicendum, quod quam-is aliquo modo 6ieri possit quod corpus .loriosum sit cum alio corpore in eodem loco, tamen corpus .loriosum habet in potestate sua resistere cuilibet tan.enti cum -oluerit1 et sic palpari potest+ &'%"):* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ ' qc+ 7 ad # Ad tertium dicendum, quod qualitates tan.ibiles in corporibus .loriosis non erunt reductae ad medium rei secundum aequidistantiam ab e4tremis acceptum, sed ad medium proportionis secundum quod optime competit comple4ioni humanae in sin.ulis partibus1 et ideo tactus illorum corporum est delectabilissimus1 quia potentia semper delectatur in con-enienti, et tristatur in e4cessu+ Articulus # Utrum corpora .loriosa sint 6utura a.ilia $uaestiuncula % &'%"7(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ar.+ % Ad tertium sic proceditur+ Videtur quod corpora .loriosa non sint 6utura a.ilia+ Illud enim quod de se est a.ile ad motum, non indi.et aliquo de6erente+ Sed corpora .lori6icata de6eruntur post resurrectionem in nubibus ob-iam Christo in aere ab An.elis, ut dicit <lossa % ad Thess+, "+ /r.o corpora .loriosa non erunt a.ilia+

&'%"7%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ar.+ ' Praeterea, nullum corpus quod mo-etur cum labore et poena, potest dici a.ile+ Sed corpora .loriosa hoc modo mo-ebuntur, cum motor eorum, scilicet anima, mo-eat in contrarium naturae eorum1 alias mo-erentur semper in unam partem+ /r.o non erunt a.ilia+ &'%"7'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ar.+ # Praeterea, inter operationes animalis, sensus est nobilior et prior quam motus+ Sed non assi.natur corporibus .loriosis aliqua proprietas quae per6iciat ea ad sentiendum+ /r.o nec eis debet attribui a.ilitas, per quam per6iciantur ad motum+ &'%"7#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ar.+ " Praeterea, natura dat di-ersis instrumenta di-ersae dispositionis secundum di-ersas -irtutes ipsorum1 unde non e5usdem dispositionis instrumenta dat animali tardo -el -eloci+ Sed !eus multo ordinatius operatur quam natura+ Cum er.o corpus .loriosum habeat membra e5usdem dispositionis in 6i.ura et quantitate sicut modo, -idetur quod non habeat aliam a.ilitatem quam modo habet+ &'%"7"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod patet ' Corinth+ %), "#0 seminatur in in6irmitate, sur.et in -irtute, idest mobile et -i-um+ Sed mobilitas non potest dicere nisi a.ilitatem ad motum+ /r.o corpora .loriosa erunt a.ilia+ &'%"7)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % s+ c+ ' Praeterea, tarditas ma4ime -idetur spiritualitati repu.nare+ Sed corpora .loriosa erunt spiritualia, ut dicitur % Corinth+ %)+ /r.o erunt a.ilia+ $uaestiuncula ' &'%"77* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod a.ilitate sua nunquam utentur, ita quod mo-eantur+ $uia secundum philosophum, motus est actus

imper6ecti+ Sed in illis corporibus nulla erit imper6ectio+ /r.o nec aliquis motus+ &'%"79* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ar.+ ' Praeterea, omnis motus est propter indi.entiam1 quia omne quod mo-etur, mo-etur propter adoptionem alicu5us 6inis+ Sed corpora .loriosa non habebunt aliquam indi.entiam, ut Au.ustinus dicit0 ibi erit quidquid -oles, non erit quidquid noles+ /r.o non mo-ebuntur+ &'%"7:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ar.+ # Praeterea, secundum philosophum in ' caeli et mundi, quod participat di-inam bonitatem sine motu, nobilius participat illam quam quod participat eam cum motu+ Sed corpus .loriosum nobilius participat di-inam bonitatem quam aliquod aliud corpus+ Cum er.o quaedam alia corpora omnino sine motu remaneant, sicut corpora caelestia, -idetur quod multo 6ortius corpora humana+ &'%"7;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ar.+ " Praeterea, Au.ustinus dicit, quod anima stabilita in !eo stabiliet et corpus suum consequenter+ Sed anima ita erit in !eo stabilita quod nullo modo ab eo mo-ebitur+ /r.o nec in corpore erit aliquis motus ab anima+ &'%"9(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ar.+ ) Praeterea, quanto corpus est nobilius, tanto debetur ei locus nobilior1 unde corpus Christi, quod est nobilissimum, habet locum eminentiorem inter cetera loca, ut patet Hebr+ 9, '70 e4celsior caelis 6actus0 <lossa, loco et di.nitate1 et similiter unumquodque corpus .loriosum habebit eadem ratione locum sibi con-enientem secundum mensuram suae di.nitatis+ Sed locus con-eniens est de pertinentibus ad .loriam+ Cum er.o post resurrectionem .loria sanctorum nunquam -arietur neque in plus neque in minus, quia tunc erunt omnino in termino1 -idetur quod corpora eorum nunquam de loco sibi determinato recedent, et ita non mo-ebuntur+ &'%"9%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' s+ c+ %

Sed contra est quod dicitur Isai+ "(, #%0 current, et non laborabunt1 ambulabunt, et non de6icient1 et similiter Sap+ #, 9, dicitur0 tamquam scintillae in arundineto discurrent+ /r.o erit aliquis motus corporum .loriosorum+ $uaestiuncula # &'%"9'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod mo-eantur in instanti+ Au.ustinus enim dicit, quod ubicumque -oluerit spiritus, ibi erit et corpus+ Sed motus -oluntatis secundum quem spiritus -ult alicubi esse, est in instanti+ /r.o et motus corporis erit in instanti+ &'%"9#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ar.+ ' Praeterea, philosophus in " Ph?s+ probat, quod si 6ieret motus per -acuum, oporteret aliquid mo-eri in instanti0 quia -acuum non resistit aliquo modo mobili, resistit autem plenum1 et sic nulla proportio esset motus qui 6it in -acuo, ad motum qui 6it in pleno, in -elocitate, cum proportio motuum in -elocitate sit secundum proportionem resistentiae quae est in medio+ Omnium autem duorum motuum qui 6iunt in tempore, oportet esse proportionales -elocitates0 quia omne tempus omni tempori proportionale est+ Sed similiter nullum spatium plenum potest resistere corpori .lorioso, quod potest esse cum alio corpore in eodem loco, quocumque modo 6iat, sicut nec -acuum alteri corpori+ /r.o si mo-etur, in instanti mo-ebitur+ &'%"9"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ar.+ # Praeterea, -irtus animae .lori6icatae quasi improportionaliter e4cedit -irtutem animae non .lori6icatae+ Sed anima non .lori6icata mo-et corpus in tempore+ /r.o anima .lori6icata mo-et corpus in instanti+ &'%"9)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ar.+ " Praeterea, omne quod mo-etur aequaliter cito ad propinquum et distans, mo-etur in instanti+ Sed motus corporis .loriosi est talis0 quia ad quantumcumque distans spatium mo-etur tempore imperceptibili1 unde Au.ustinus dicit in quaestionibus de resurrectione, quod corpus .loriosum utraque inter-alla pari

celeritate pertin.it, ut radius solis+ /r.o corpus .loriosum mo-etur in instanti+ &'%"97* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ar.+ ) Praeterea, omne quod mo-etur, -el mo-etur in tempore, -el mo-etur in instanti+ Sed corpus .loriosum post resurrectionem non mo-ebitur in tempore0 quia tempus 5am non erit, ut dicitur Apocal+ %(+ /r.o motus ille erit in instanti+ &'%"99* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # s+ c+ % Sed contra, in motu locali spatium et motus et tempus simul di-iduntur, ut demonstrati-e probatur in 7 Ph?sic+ Sed spatium quod transit corpus .loriosum per suum motum, est di-isibile+ /r.o et motus di-isibilis, et tempus di-isibile+ Instans autem non di-iditur+ /r.o et motus ille non erit in instanti+ &'%"9:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # s+ c+ ' Praeterea, non potest esse aliquid simul totum in uno loco1 et partim in illo, et partim in alio0 quia sequeretur quod altera pars esset in duobus locis simul1 quod esse non potest+ Sed omne quod mo-etur, partim est in termino a quo, et partim in termino ad quem, ut demonstratum est in 7 Ph?sic+ Omne autem quod motum est totum est in termino ad quem est motus+ /r.o non potest esse quod simul mo-eatur et motum sit+ Sed omne quod mo-etur in instanti, simul mo-etur et motum est+ /r.o motus localis corporis .loriosi non poterit esse in instanti+ $uaestiuncula % &'%"9;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod corpus .loriosum erit omnino sub5ectum animae .lori6icatae, non solum ut nihil in eo sit quod resistat -oluntati spiritus, quia hoc 6uit etiam in corpore Adae1 sed etiam ut sit in eo aliqua per6ectio e66luens ab anima .lori6icata in corpus, per quam habile reddatur ad praedictam sub5ectionem0 quae quidem per6ectio dos .lori6icati corporis dicitur+ Anima autem con5un.itur corpori non solum ut 6orma, sed ut motor1 et utroque modo oportet quod corpus .loriosum animae .lori6icatae sit summe sub5ectum+ Unde sicut per dotem subtilitatis sub5icitur ei totaliter, inquantum est

6orma corporis, dans esse speci6icum1 ita per dotem a.ilitatis sub5icitur ei inquantum est motor, ut scilicet sit e4peditum et habile ad obediendum spiritui in omnibus motibus et actionibus animae+ $uidam tamen causam istius a.ilitatis attribuunt quintae essentiae, quae tunc in corporibus .loriosis dominabitur+ Sed de hoc 6requenter dictum est, quod non -idetur con-eniens1 unde melius est quod attribuatur animae, a qua .loria in corpus emanat+ &'%":(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod corpora .loriosa dicuntur 6erri ba5ulis An.elis, et etiam in nubibus, non quasi eis indi.eant, sed ad re-erentiam desi.nandam quae corporibus .loriosis et ab An.elis et ab omnibus creaturis de6eretur+ &'%":%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod quanto -irtus animae mo-entis dominatur ma.is supra corpus, tanto minor est labor in motu, qui etiam 6it contra naturam corporis+ Unde illi in quibus -irtus moti-a est 6ortior, -el qui habent e4 e4ercitio corpus ma.is habilitatum ad obediendum spiritui mo-enti, minus laborant in motu1 et quia post resurrectionem anima per6ecte dominabitur corpori tum propter per6ectionem propriae -irtutis, tum propter habilitatem corporis .loriosi e4 redundantia .loriae ab anima in ipsum1 non erit aliquis labor in motu sanctorum1 et sic dici possunt corpora sanctorum a.ilia+ &'%":'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod per dotem a.ilitatis corpus .loriosum redditur habile non solum ad motum localem, sed ad sensum, et ad omnes alias operationes animae e4equendas+ &'%":#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod sicut natura dat -elocioribus animalibus instrumenta di-ersae dispositionis in 6i.ura et quantitate1 ita !eus dabit corporibus sanctorum aliam dispositionem quam nunc habeant, non quidem in 6i.ura et quantitate, sed in proprietate .loriae, quae dicitur a.ilitas+ $uaestiuncula '

&'%":"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod corpora .loriosa aliquando mo-eri necessarium est ponere0 quia et ipsum corpus Christi motum est in ascensione1 et similiter corpora sanctorum quae de terra resur.ent, ad caelum /mp?reum ascendent+ Sed etiam postquam caelos ascenderint, -erisimile est quod aliquando mo-eantur pro suae libito -oluntatis, ut, illud quod habent in -irtute, actu e4ercentes, di-inam sapientiam commendabilem ostendant1 et ut etiam -isus eorum re6iciatur pulchritudine creaturarum di-ersarum in quibus !ei sapientia eminenter relucebit1 sensus enim non potest esse nisi praesentium1 quam-is ma.is a lon.inquo possint sentire corpora .loriosa quam non .loriosa, ut supra dictum est+ @ec tamen per motum aliquid deperiet eorum beatitudini, quae consistit in -isione !ei, quem ubique praesentem habent, sicut et de An.elis dicit <re.orius, quod intra !eum currunt quocumque mittantur+ &'%":)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod motus localis non -ariat aliquid eorum quae sunt intranea rei, sed est secundum id quod est e4tra rem, scilicet locum1 unde illud quod mo-etur motu locali, est per6ectum quantum ad ea quae sunt intra rem, ut dicitur in : Ph?sic+1 quam-is habeat imper6ectionem respectu loci0 quia dum est in uno loco, est in potentia ad alium locum0 quia non potest esse actu in pluribus locis simul, hoc enim solius !ei est+ Hic autem de6ectus non repu.nat per6ectioni .loriae, sicut nec de6ectus quod creatura est e4 nihilo1 et ideo manebunt hu5usmodi de6ectus in corporibus .loriosis+ &'%":7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod aliquis dicitur indi.ere aliquo et simpliciter et secundum quid+ Simpliciter quidem indi.et aliquis illo sine quo non potest conser-ari in esse -el in sua per6ectione1 et sic motus in corporibus .loriosis non erit propter aliquam indi.entiam, quia ad haec omnia su66iciet eis sua beatitudo+ Sed secundum quid indi.et aliquis illo sine quo non potest aliquem 6inem intentum habere, -el non ita bene, -el tali modo1 et sic motus erit in beatis propter indi.entiam0 non enim poterunt mani6estare -irtutem moti-am in seipsis in e4perimento, nisi

mo-eantur0 hu5usmodi enim indi.entias nihil prohibet in corporibus .loriosis esse+ &'%":9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod ratio illa procederet, si corpus .loriosum non posset etiam sine motu participare di-inam bonitatem multo altius quam corpora caelestia, quod 6alsum est1 unde corpora .loriosa non mo-ebuntur ad consequendam per6ectam di-inae bonitatis participationem, hanc enim habent per .loriam1 sed ad demonstrandam -irtutem animae+ Per motum autem corporum caelestium non posset demonstrari -irtus eorum nisi quam habent in mo-endo corpora in6eriora ad .enerationem et corruptionem1 quod non competit illi statui, ut e4 dictis patet1 et ideo ratio non procedit+ &'%"::* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod motus localis nihil diminuit de stabilitate ab anima stabilita in !eo, cum non sit secundum aliquid intrinsecum rei, ut dictum est+ &'%":;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ ' ad ) Ad quintum dicendum, quod locus con.rue unicuique corpori .lorioso deputatus secundum .radum suae di.nitatis pertinet ad praemium accidentale1 non tamen oportet quod diminuatur aliquid de praemio, quantumcumque sit e4tra locum illum0 quia locus ille non pertinet ad praemium secundum quod actu continet corpus locatum, cum nihil in6luat in .loriosum corpus, sed ma.is recipiat splendorem ab eo1 sed secundum quod est debitus pro meritis0 unde .audium de tali loco manet etiam ei qui est e4tra locum illum+ $uaestiuncula # &'%";(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod circa hoc est multiple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod corpus .loriosum transit de uno loco in alium sine hoc quod pertranseat medium, sicut et -oluntas de uno loco trans6ertur ad alium sine hoc quod pertranseat medium1 et propter hoc potest corporis .loriosi motus esse in instanti, sicut etiam -oluntatis+ Sed hoc non potest stare0

quia corpus .loriosum nunquam per-eniet ad nobilitatem naturae spiritualis, sicut nunquam desinet esse corpus+ /t praeterea, cum -oluntas dicitur mo-eri de uno loco in alium, non trans6ertur essentialiter de loco in locum, quia neutro illorum locorum essentialiter continetur, sed diri.itur in unum locum postquam 6uerat directa per intentionem ad alium1 et pro tanto dicitur mo-eri ad locum+ /t ideo alii dicunt, quod corpus .loriosum habet de proprietate naturae suae, qua corpus est, quod pertranseat medium, et ita quod mo-eatur in tempore1 sed -irtute .loriae, quae habet quamdam in6initatem supra -irtutem naturae, habet quod possit non pertransire medium, et sic in instanti mo-eri+ Sed hoc non potest esse0 quia implicat in se contradictionem1 quod patet sic+ Sit aliquod corpus quod mo-eatur de a in b, et corpus motum sit =+ Constat quod = quamdiu est totum in a, non mo-etur1 similiter nec quando est totum in b, quia tunc motum est+ /r.o si aliquando mo-etur, oportet quod neque sit totum in a, neque totum in b+ /r.o quando mo-etur, -el nusquam est, -el est partim in a et partim in b, -el totum in alio loco medio, puta in c, aut partim in c et partim in a, seu in b+ Sed non potest poni quod nusquam sit0 quia sic esset aliqua quantitas dimensi-a non habens situm1 quod est impossibile0 neque potest poni quod sit partim in a et partim in b, et non sit in medio aliquo modo0 quia cum b sit locus distans ab a, sequeretur, medio inter5acente, quod pars =, quae est in b, non esset continua parti quae est in a+ /r.o restat quod sit -el totum in c, -el partim in eo et partim in alio loco, quod ponetur medium inter c et a, puta d1 et sic de aliis+ /r.o oportet quod = non per-eniat de a in b, nisi prius sit in omnibus mediis0 nisi dicatur, quod per-enit de a in b, et nunquam mo-etur1 quod implicat contradictionem, quia ipsa successio locorum est motus localis+ /adem ratio est de qualibet mutatione quae habet duos terminos contrarios, quorum utrumque est aliquid positi-e+ Secus autem est de illis mutationibus quae habent unum terminum tantum positi-um, et alterum puram pri-ationem0 quia inter a66irmationem et ne.ationem si-e pri-ationem non est aliqua determinata distantia+ Unde quod est in ne.atione, potest esse propinquius -el remotius ab a66irmatione, et e contrario, ratione alicu5us quod causet alterum eorum, -el disponat ad eam1 et sic dum id quod mo-etur, est totum sub ne.atione, mutatur ad a66irmationem, et e con-erso1 unde etiam in eis mutans praecedit mutatum esse, ut probatur in 7 Ph?sic+ @ec est simile de motu

An.eli0 quia esse in loco aequi-oce dicitur de corpore et de An.elo, ut in % libro, dist+ #9, quaest+ #, art+ %, dictum est+ /t sic patet quod nullo modo potest esse quod aliquod corpus per-eniat de uno loco ad alium nisi transeat omnia media+ /t ideo alii hoc concedunt1 sed tamen dicunt quod corpus .loriosum mo-etur in instanti+ Sed e4 hoc sequitur quod corpus .loriosum in eodem instanti sit in duobus locis -el pluribus, scilicet in termino ultimo, et in omnibus locis mediis1 quod non potest esse+ Sed ad hoc dicunt, quod quam-is sit idem instans secundum rem, tamen di66ert ratione, sicut punctus ad quem terminantur di-ersae lineae+ Sed hoc non su66icit0 quia instans mensurat hoc quod est in instanti secundum rem, non secundum hoc quod consideratur1 unde di-ersa consideratio instantis non 6acit quod instans possit mensurare illa quae non sunt simul tempore, sicut nec di-ersa consideratio puncti potest 6acere quod sub uno puncto loci contineantur quae sunt distantia situ+ /t ideo alii probabilius dicunt, quod corpus .loriosum mo-etur in tempore, sed imperceptibili propter bre-itatem1 et quod tamen unum corpus .loriosum potest in minori tempore idem spatium pertransire quam aliud0 quia tempus, quantumcumque par-um accipiatur, in in6initum est di-isibile+ &'%";%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod illud quod parum deest, quasi nihil deesse -idetur, ut dicitur in # Ph?sic+1 et ideo dicimus, statim 6acio, quod post modicum tempus 6iet1 et per hunc modum loquitur Au.ustinus, quod ubicumque erit -oluntas, ibi erit corpus statim+ Vel dicendum, quod -oluntas nunquam erit inordinata in beatis1 unde nunquam -olent corpus suum esse alicubi in aliquo instanti in quo non possit ibi esse1 et sic quodcumque instans -oluntas determinabit, in illo corpus erit in illo loco quem -oluntas determinat+ &'%";'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod quidam contradi4erunt illi propositioni quam philosophus inducit in parte illa, ut Commentator ibidem dicit, dicentes quod non oportet esse proportionem totius motus ad totum secundum proportionem resistentis medii ad alium medium resistens1 sed oportet quod secundum proportionem mediorum per quae transitur, attendatur

proportio retardationum quae accidit in motibus e4 resistentia medii+ $uilibet enim motus habet determinatum tempus -elocitatis et tarditatis e4 -ictoria mo-entis supra mobile, etiam si nihil resistat e4 parte medii, sicut patet in corporibus caelestibus, in quibus non in-enitur aliquid quod obstet motui ipsorum1 et tamen non mo-entur in instanti, sed in tempore determinato secundum proportionem potentiae mo-entis ad mobile+ /t ita patet quod etiam si ponatur aliquid mo-eri in -acuo, non oportebit quod mo-eatur in instanti1 sed quod nihil addatur tempori quod debetur motui e4 proportione praedicta mo-entis ad mobile, quia motus non retardatur+ Sed haec ratio, ut Commentator dicit ibidem, procedit e4 6alsa ima.inatione, qua quis ima.inatur quod tarditas quae causatur e4 resistentia medii, sit aliqua pars motus addita motui naturali, qui habet quantitatem secundum proportionem mo-entis ad mobile, sicut una linea additur lineae, ratione cu5us accidit in lineis quod non remanet eadem proportio totius ad totam lineam, quae erat linearum additarum ad in-icem1 ut sic etiam non sit eadem proportio totius motus ad totum motum sensibilem, quae est retardationum contin.entium e4 resistentia media0 quae quidem ima.inatio 6alsa est0 quia quaelibet pars motus habet tantum de -elocitate quantum motus1 non autem quaelibet pars lineae habet tantum de quantitate dimensi-a, quantum habet tota linea1 unde tarditas -el -elocitas addita motui redundat in quamlibet partem e5us1 quod de lineis non con-enit1 et sic tarditas addita motui non 6acit aliam partem motus, sicut in lineis accidebat, quod additum est pars totius lineae+ /t ideo ad intelli.endam probationem philosophi, ut Commentator ibidem e4ponit, sciendum est, quod oportet accipere totum pro uno, scilicet resistentiam mobilis ad -irtutem mo-entem, et resistentiam medii per quod est motus, et cu5uscumque alterius resistentis1 ita quod accipiatur quantitas tarditatis totius motus secundum proportionem -irtutis mo-entis ad mobile resistens quocumque modo, -el e4 se, -el e4 alio e4trinseco+ Oportet enim quod semper mobile resistat aliquo modo mo-enti, cum mo-ens et motum, a.ens et patiens, inquantum hu5usmodi, sint contraria+ $uandoque autem in-enitur resistere mobile mo-enti e4 seipso, -el quia habet -irtutem inclinantem ad contrarium, sicut patet in motibus -iolentis1 -el saltem quia habet locum contrarium loco qui est in intentione mo-entis, cu5usmodi resistentia in-enitur etiam corporum

caelestium ad suos motores+ $uandoque autem mobile resistit -irtuti mo-entis e4 alio tantum, et non e4 seipso, sicut patet in motu naturali .ra-ium et le-ium0 quia per ipsam 6ormam eorum inclinantur ad motum talem0 est enim 6orma impressio .enerantis, quod est motor per se .ra-ium et le-ium+ /4 parte autem materiae non in-enitur aliqua resistentia neque -irtutis inclinantis ad contrarium motum, neque contrarii loci0 quia locus non debetur materiae nisi secundum quod sub dimensionibus consistens per6icitur 6orma naturali1 unde non potest esse resistentia nisi e4 parte medii0 quae quidem resistentia est motui eorum connaturalis+ $uandoque autem est resistentia e4 utroque, sicut patet in motibus animalium+ $uando er.o in motu non est resistentia nisi e4 parte mobilis, sicut accidit in corporibus caelestibus, tunc tempus motus mensuratur secundum proportionem motoris ad mobile1 et in talibus non procedit ratio philosophi0 quia amoto omni medio, adhuc manet motus eorum in tempore+ Sed in illis motibus in quibus est resistentia e4 parte medii tantum, accipitur mensura temporis secundum impedimentum quod est e4 medio solum1 unde si subtrahatur omnino medium, nullum impedimentum remanebit1 et sic -el mo-ebitur in instanti, -el aequali tempore mo-ebitur secundum -acuum spatium et plenum0 quia dato quod mo-eatur in tempore per -acuum, illud tempus in aliqua proportione se habebit ad tempus in quo mo-etur per -acuum+ Possibile autem est ima.inari aliud corpus in eadem proportione subtilius corpore quo spatium plenum erat1 quo si aliud spatium aequale impleatur, in tam par-o tempore mo-ebitur per illud plenum, sicut primo per -acuum0 quia quanto additur ad subtilitatem medii, tanto subtrahitur de quantitate temporis1 et quanto est ma.is subtile, minus resistit+ Sed in aliis motibus in quibus est resistentia e4 ipso mobili et e4 medio, quantitas temporis est accipienda secundum proportionem mo-entis potentiae ad resistentiam mobilis et medii simul1 unde dato quod totaliter medium subtrahatur -el non impediat, non sequitur quod motus sit in instanti, sed quod tempus motus mensuretur tantum e4 resistentia mobilis+ @ec erit incon-eniens, si per idem tempus mo-eatur per -acuum et per plenum, aliquo subtilissimo corpore ima.inato0 quia determinata subtilitas medii quanto est ma5or, nata est 6acere tarditatem minorem in motu1 unde potest ima.inari tanta subtilitas quod erit nata 6acere minorem

tarditatem quam sit illa tarditas quam 6acit resistentia mobilis1 et sic resistentia medii nullam tarditatem ad5iciet ad motum+ Patet er.o quod quam-is medium non resistat corporibus .loriosis secundum hoc quod possunt esse cum alio corpore in eodem loco, nihilominus motus eorum non erit in instanti0 quia ipsum corpus mobile resistet -irtuti mo-enti e4 hoc ipso quod habet determinatum situm, sicut de corporibus caelestibus dictum est+ &'%";#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod quam-is -irtus animae .lori6icatae e4cedat inaestimabiliter -irtutem animae non .lori6icatae, non tamen e4cedit in in6initum0 quia utraque -irtus est 6inita1 unde non sequitur quod mo-eat in instanti+ Si tamen esset similiter in6initae -irtutis, non sequeretur quod mo-eret in instanti, nisi superaretur totaliter resistentia quae est e4 parte mobilis+ $uam-is autem resistentia qua mobile resistit mo-enti per contrarietatem quam habet ad motum talem ratione inclinationis ad contrarium motum, possit a mo-ente in6initae -irtutis totaliter superari1 tamen resistentia quam 6acit e4 contrarietate quam habet ad locum quem intendit motor per motum, non potest totaliter superari, nisi au6eratur ab ea esse in tali loco -el in tali situ+ Sicut enim album resistit ni.ro ratione albedinis1 et tanto ma.is, quanto albedo ma.is distat a ni.redine1 ita corpus resistit alicui loco per hoc quod habet locum oppositum1 et tanto est ma5or resistentia, quanto est distantia ma5or0 non autem potest a corpore remo-eri quod sit in aliquo loco -el situ, nisi au6eratur ei sua corporeitas, per quam debetur ei locus -el situs1 unde quamdiu manet in natura corporis, nullo modo potest mo-eri in instanti, quantacumque sit -irtus mo-ens+ Corpus autem .loriosum nunquam suam corporeitatem amittit1 unde nunquam in instanti mo-eri poterit+ &'%";"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod par celeritas in -erbis Au.ustini est intelli.enda quantum ad hoc quod est imperceptibilis e4cessus unius respectu alterius, sicut et tempus totius motus est imperceptibile+ &'%";)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ # qc+ # ad )

Ad quintum dicendum, quod quam-is post resurrectionem non sit tempus quod est numerus motus caeli, tamen erit tempus consur.ens e4 numero prioris et posterioris in quolibet motu+ Articulus " Utrum corporibus .loriosis claritas con-eniet $uaestiuncula % &'%";9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ar.+ % Ad quartum sic proceditur+ Videtur quod corporibus .loriosis claritas non con-eniet+ $uia, sicut dicit A-icenna in 7 de naturalibus, omne corpus luminosum constat e4 partibus per-iis+ Sed partes corporis .loriosi non erunt per-iae1 cum in aliquibus dominetur terra, sicut in carnibus et ossibus+ /r.o corpora .loriosa non erunt lucida+ &'%";:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ar.+ ' Praeterea, omne corpus lucidum occultat illud quod est post se1 unde unum luminare per aliud eclipsatur0 6lamma etiam i.nis prohibet -ideri quod est post se+ Sed corpora .loriosa non occultabunt illud quod intra ea continetur0 quia, ut dicit <re.orius, super illud 8ob0 non adaequabitur ei aurum et -itrum0 ibi 2scilicet in caelesti patria3, uniuscu5usque mentem ab alterius oculis membrorum corpulentia non abscondet, patebitque corporalibus oculis ipsa etiam corporis harmonia+ /r.o corpora illa non erunt lucida+ &'%";;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ar.+ # Praeterea, lu4 et color contrariam dispositionem requirunt in sub5ecto0 quia lu4 est e4tremitas perspicui in corpore non terminato, sed color in corpore terminato, ut patet in libro de sensu et sensato+ Sed corpora .loriosa erunt colorata0 quia, ut Au.ustinus dicit, %; de Ci-it+ !ei, pulchritudo corporis est partium con-enientia cum quadam coloris sua-itate+ Pulchritudo autem corporibus .lori6icatis deesse non poterit+ /r.o corpora .loriosa non erunt lucida+ &'%)((* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ar.+ "

Praeterea, si claritas erit in corporibus .loriosis, oportet quod sit aequalis in omnibus partibus corporis, sicut omnes partes erunt e5usdem impassibilitatis, subtilitatis, et a.ilitatis+ Sed hoc non est con-eniens0 quia una pars habet ma5orem dispositionem ad claritatem quam alia, sicut oculi quam manus, et spiritus quam ossa, et humores quam caro -el ner-us+ /r.o -idetur quod non debeant corpora illa esse lucida+ &'%)(%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicitur Matth+ %#, "#0 6ul.ebunt 5usti sicut sol in re.no patris eorum1 et Sap+ #, 90 6ul.ebunt 5usti, et tamquam scintillae in arundineto discurrent+ &'%)('* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % s+ c+ ' Praeterea, % Corinth+ %), "#, dicitur0 seminatur in i.nobilitate, sur.et in .loria1 quod ad claritatem pertinet, ut patet per sequentia, ubi corporum resur.entium .loriam comparat claritati stellarum+ /r.o corpora sanctorum resur.ent lucida+ $uaestiuncula ' &'%)(#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod claritas corporis .loriosi non possit -ideri ab oculo non .lorioso+ Oportet enim esse proportionem -isibilis ad -isum+ Sed oculus non .lori6icatus non est proportionatus ad -idendum claritatem .loriae, cum sit alterius .eneris quam claritas naturae+ /r.o corporis .loriosi claritas non -idebitur ab oculo non .lorioso+ &'%)("* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ar.+ ' Praeterea, claritas corporis .loriosi erit ma5or quam claritas solis nunc sit0 quia etiam claritas solis erit tunc ma5or quam nunc, ut dicitur, et multo ma5or ea erit claritas corporis .loriosi, propter quod sol et totus mundus claritatem ma5orem accipiet+ Sed oculus non .loriosus non potest inspicere solem in rota propter ma.nitudinem claritatis+ /r.o multo minus poterit inspicere claritatem corporis .loriosi+ &'%)()* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ar.+ #

Praeterea, -isibile oppositum oculis -identis necesse est -ideri, nisi sit laesio aliqua in oculo+ Sed claritas corporis .loriosi opposita oculis non .loriosis non necessario -idetur ab eis1 quod patet de discipulis, qui corpus domini post resurrectionem -iderunt, claritatem e5us non intuentes+ /r.o claritas illa non est -isibilis ab oculo non .lorioso+ &'%)(7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicit <lossa Phil+ #, super illud0 con6i.uratum corpori claritatis suae0 assimilabimur claritati quam habuit in trans6i.uratione+ Sed claritas illa -isa 6uit ab oculis discipulorum non .lori6icatis+ /r.o et claritas corporis .lori6icati ab oculis non .loriosis -isibilis erit+ &'%)(9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, impii -identes .loriam 5ustorum, e4 hoc torquebuntur in 5udicio, ut patet per hoc quod dicitur Sap+ )+ Sed non plene -iderent .loriam ipsorum nisi claritatem corporum eorum inspicerent+ /r.o et cetera+ $uaestiuncula # &'%)(:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod corpus .loriosum necessario -ideatur a non .lorioso corpore+ $uia corpora .loriosa erunt lucida+ Sed corpus lucidum mani6estat se et alia+ /r.o corpora .loriosa necessario -idebuntur+ &'%)(;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ar.+ ' Praeterea, omne corpus quod occultat alia corpora post se e4istentia, de necessitate -isu percipitur e4 hoc ipso quod alia quae sunt post, occultantur+ Sed corpus .loriosum occultabit a -isu alia corpora post se e4istentia, quia erit corpus coloratum+ /r.o de necessitate -idebitur+ &'%)%(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ar.+ # Praeterea, sicut quantitas est de his quae insunt corpori, ita qualitas per quam -idetur+ Sed quantitas non suberit -oluntati, ut corpus .loriosum possit esse ma5oris quantitatis -el minoris+ /r.o nec qualitas per quam -isibile est, ut possit non -ideri+

&'%)%%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # s+ c+ % Sed contra est, quod corpus nostrum .lori6icabitur in con6ormitate corporis Christi+ Sed corpus Christi post resurrectionem non necessario -idebatur, immo disparuit ab oculis discipulorum in /maus, ut uc+ ult+ /r.o et corpus .lori6icatum non necessario -idebitur+ &'%)%'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # s+ c+ ' Praeterea, ibi erit summa obedientia corporis ad animam+ /r.o corpus poterit -ideri -el non -ideri secundum -oluntatem animae+ $uaestiuncula % &'%)%#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod corpora sanctorum 6ore lucida post resurrectionem ponere oportet propter auctoritatem Scripturae quae hoc promittit+ Sed causam hu5usmodi claritatis quidam attribuunt quintae essentiae, quae tunc dominabitur in corpore humano+ Sed quia hoc est absurdum, ut saepe dictum est1 ideo melius est ut dicatur quod claritas illa causabitur e4 redundantia .loriae animae in corpus+ $uod enim recipitur in aliquo, non recipitur per modum in6luentis, sed per modum recipientis1 et ita claritas quae est in anima ut spiritualis, recipitur in corpore ut corporalis1 et ideo secundum quod anima erit ma5oris claritatis secundum ma5us meritum, ita etiam erit di66erentia claritatis in corpore, ut patet per apostolum % Corinth+ %)1 et ita in corpore .lorioso co.noscetur .loria animae, sicut in -itro co.noscitur color corporis quod continetur in -ase -itreo, ut <re.orius dicit super illud 8ob ':0 non adaequabitur ei aurum -el -itrum+ &'%)%"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod A-icenna loquitur de illo corpore quod habet e4 natura componentium claritatem+ Sic autem non habebit corpus .loriosum, sed ma.is e4 merito -irtutis+ &'%)%)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ad '

Ad secundum dicendum, quod <re.orius comparat corpora .loriosa auro et -itro1 auro propter claritatem, -itro propter hoc quod translucebunt1 unde -idetur quod erunt simul clara et per-ia+ $uod enim aliquod clarum non sit per-ium, contin.it e4 hoc quod claritas corporis causatur e4 densitate partium lucidarum1 densitas enim repu.nat per-ietati+ Sed tunc causabitur claritas e4 alia causa, ut dictum est+ !ensitas autem corporis .loriosi per-ietatem non tollet ab eis, sicut nec densitas -itri a -itro+ $uidam tamen dicunt, quod comparantur -itro, non quia sint per-ia, sed propter hanc similitudinem, quod sicut illud quod in -itro clauditur, apparet1 ita animae .loria, quae in corpore .lorioso claudetur non latebit+ Sed primum melius est1 quia ma.is sal-atur di.nitas corporis .loriosi, et ma.is consonat dictis <re.orii+ &'%)%7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod corporis .loria naturam non tollit, sed per6icit1 unde color qui debetur corpori e4 natura suarum partium, remanebit in eo1 sed superaddetur claritas e4 .loria animae1 sicut etiam -idemus corpora colorata e4 sui natura splendore solis resplendere, -el e4 aliqua alia causa e4trinseca -el intrinseca+ &'%)%9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ % ad " Ad quartum dicendum, quod sicut claritas .loriae redundat ab anima in corpus secundum suum modum, et est ibi alio modo quam sit in anima1 ita in quamlibet partem corporis redundabit secundum suum modum1 unde non est incon-eniens quod di-ersae partes habeant di-ersimode claritatem, secundum quod sunt di-ersimode dispositae e4 sua natura ad ipsam+ @ec est simile de aliis dotibus corporis, respectu quarum partes corporis non in-eniuntur habere di-ersam dispositionem+ $uaestiuncula ' &'%)%:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod quidam di4erunt, quod claritas corporis .loriosi non potest -ideri ab oculo non .lorioso, nisi 6orte per miraculum+ Sed hoc non potest esse, nisi claritas aequi-oce diceretur1 quia lu4 secundum id quod est, nata est mo-ere -isum1 et -isus secundum id quod est, natus est

recipere lucem1 sicut -erum se habet ad intellectum, et bonum ad a66ectum+ Unde si esset aliquis -isus qui non posset percipere aliquam lucem omnino1 -el ille -isus diceretur aequi-oce, -el lu4 illa1 quod non potest in proposito dici1 quia sic per hoc quod dicitur, corpora .loriosa 6utura esse lucida, nihil nobis noti6icaretur1 sicut qui dicit canem esse in caelo, nihil noti6icat ei qui non no-it nisi canem qui est animal+ /t ideo dicendum est, quod claritas corporis .loriosi naturaliter ab oculo non .lorioso -ideri potest+ &'%)%;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod claritas .loriae erit alterius .eneris quam claritas naturae quantum ad causam, sed non quantum ad speciem1 unde sicut claritas naturae ratione suae speciei est proportionata -isui, ita claritas .loriosa+ &'%)'(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod sicut corpus .loriosum non potest pati aliquid passione naturae, sed solum passione animae1 ita e4 proprietate .loriae non a.et nisi actione animae+ Claritas autem intensa non o66endit -isum inquantum a.it actione animae, sed secundum hoc ma.is delectat1 o66endit autem, inquantum a.it actione naturae cale6aciendo et dissol-endo or.anum -isus, et dis.re.ando spiritus1 et ideo claritas corporis .loriosi, quam-is e4cedat claritatem solis, tamen de sui natura non o66endit -isum, sed demulcet1 propter quod claritas illa comparatur claritati 5aspidis, Apoc+ '%+ &'%)'%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod claritas corporis .loriosi pro-enit e4 merito -oluntatis1 et ideo -oluntati subdetur, ut secundum e5us imperium -ideatur -el non -ideatur1 et in potestate corporis .loriosi erit ostendere claritatem suam -el occultare+ /t haec 6uit opinio Praepositini+ $uaestiuncula # &'%)''* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod -isibile -idetur secundum quod a.it in -isum+ /4 hoc autem quod aliquid a.it -el

non a.it in aliquod e4trinsecum, non est aliqua mutatio in ipso0 unde sine mutatione alicu5us proprietatis quae sit de per6ectione corporis .lori6icati, potest contin.ere quod -ideatur et non -ideatur1 unde in potestate animae .lori6icatae erit quod corpus suum -ideatur -el non -ideatur, sicut et quaelibet alia actio corporis in animae potestate erit1 alias non esset corpus .loriosum instrumentum summe obediens principali a.enti+ &'%)'#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod claritas illa obediet corpori .lorioso, ut possit eam ostendere -el occultare+ &'%)'"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod color corporis non impedit per-ietatem ipsius, nisi inquantum immutat -isum1 quia -isus non potest immutari simul a duobus coloribus, ut utrumque per6ecte inspiciat+ Color autem corporis .loriosi erit in potestate animae, ut per ipsum immutet -isum -el non immutet1 et ideo erit in potestate e5us ut occultet corpus quod est post se -el non occultet+ &'%)')* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ ' a+ " qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod quantitas est inhaerens ipsi corpori .lorioso1 nec posset quantitas immutari ad imperium animae sine mutatione intrinseca corporis .loriosi, quae impassibilitati e5us repu.naret1 et ideo non est simile de quantitate et -isibilitate1 quia etiam qualitas illa per quam est -isibile, non poterit subtrahi ad imperium animae1 sed actio illius qualitatis suspendetur1 et sic occultabitur corpus ad imperium animae+ $uaestio # Prooemium &'%)'7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # pr+ !einde quaeritur de his quae pertinent ad damnatos1 et circa hoc quaeruntur tria0 % de qualitate corporum ipsorum1 ' de i.ne quo cruciabuntur1 # de conditionibus animarum eorumdem, postquam 6uerint separatae+ Articulus %

Utrum damnatorum corpora cum suis de6ormitatibus resur.ant $uaestiuncula % &'%)':* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ar.+ % Ad primum sic proceditur+ Videtur quod damnatorum corpora cum suis de6ormitatibus resur.ant+ Illud enim quod in poenam peccati inductum est, desistere non debet nisi peccato remisso+ Sed membrorum de6ectus qui accidunt per mutilationem, in poenam peccati inducti sunt, et similiter etiam omnes aliae de6ormitates corporales+ /r.o a damnatis, qui peccatorum remissionem non sunt consecuti, in resurrectione non remo-ebuntur+ &'%)';* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ar.+ ' Praeterea, sicut resurrectio sanctorum erit ad ultimam per6ectionem, sic et resurrectio ipsorum erit ad ultimam miseriam+ Sed sanctis resur.entibus non au6eretur aliquid quod ad eorum per6ectionem pertinere possit+ /r.o nec impiis resur.entibus aliquid au6eretur quod ad eorum de6ectum -el miseriam pertineat+ Hu5usmodi autem sunt de6ormitates+ /r.o et cetera+ &'%)#(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ar.+ # Praeterea, sicut ad de6ectum passibilis corporis pertinet de6ormitas, ita tarditas+ Sed a corporibus damnatorum resur.entium tarditas non remo-ebitur, quia eorum corpora non erunt a.ilia+ /r.o eadem ratione nec de6ormitas remo-ebitur+ &'%)#%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % s+ c+ % Sed contra, % Corinth+ %), )#0 mortui resur.ent incorrupti1 <lossa0 mortui, idest peccatores, -el .eneraliter omnes mortui, sur.ent incorrupti, idest sine aliqua diminutione membrorum+ /r.o mali resur.ent sine de6ormitatibus+ &'%)#'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % s+ c+ ' Praeterea, in damnatis non erit aliquid quod sensum doloris in eis impediat+ Sed ae.ritudo impedit sensum doloris, inquantum per eam debilitantur or.ana sentiendi1 similiter de6ectus membri

impediret ne esset uni-ersalis dolor in corpore+ /r.o sine istis de6ectibus damnati resur.ent+ $uaestiuncula ' &'%)##* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod corpora damnatorum erunt corruptibilia+ Omne enim compositum e4 contrariis necesse est corrumpi+ Sed corpora damnatorum erunt e4 contrariis composita, e4 quibus etiam nunc componuntur1 alias non essent e5usdem speciei, et per consequens eadem numero+ /r.o erunt corruptibilia+ &'%)#"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ar.+ ' Praeterea, corpora damnatorum si incorruptibilia sunt 6utura, hoc non erit per naturam, cum sint 6utura e5usdem naturae cu5us et nunc sunt, nec etiam erit per .ratiam -el .loriam, quia talibus omnino carebunt+ /r.o nullo modo erunt incorruptibilia+ &'%)#)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ar.+ # Praeterea, illis qui sunt in summa miseria, subtrahere ma4imam poenarum -idetur incon-eniens+ Sed ma4ima poenarum est mors, ut patet per philosophum in # /thic+ /r.o a damnatis qui sunt in summa miseria, mors remo-eri non debet1 er.o eorum corpora corruptibilia erunt+ &'%)#7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' s+ c+ % Sed contra est quod dicitur Apoc+ ;, 70 in diebus illis quaerent homines mortem, et non in-enient eam1 et desiderabunt mori, et 6u.iet mors ab illis+ Praeterea, damnati punientur in anima et corpore poena perpetua0 Matth+ '), "70 ibunt hi in supplicium aeternum+ Sed hoc esse non posset, si eorum corpora corruptibilia essent+ /r.o eorum corpora erunt incorruptibilia+ $uaestiuncula # &'%)#9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod sint 6utura impassibilia+ $uia secundum philosophum in 7 Topic+, cap+ %(, omnis passio ma.is 6acta ab5icit a substantia+ Sed a 6inito si semper aliquid ab5iciatur, necesse est illud tandem consumi, ut dicitur in # Ph?s+ /r.o si corpora

damnatorum erunt passibilia, et semper patientur, quandoque de6icient et corrumpentur1 quod 6alsum esse ostensum est+ /r.o erunt impassibilia+ &'%)#:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ar.+ ' Praeterea, omne a.ens assimilat sibi patiens+ Si er.o corpora damnatorum patientur ab i.ne, i.nis ea sibi assimilabit+ Sed non consumit aliter i.nis corpora, nisi inquantum ea sibi assimilans resol-it+ /r.o si corpora damnatorum erunt passibilia ab i.ne, quandoque consumentur1 et sic idem quod prius+ &'%)#;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ar.+ # Praeterea, animalia quae in i.ne sine corruptione -i-ere dicuntur, ut de salamandra dicitur, ab i.ne non a66li.untur0 animal enim dolore corporis non a66li.itur, nisi corpus aliquo modo laedatur+ /r.o corpora damnatorum in i.ne sine consumptione remanere possunt, sicut et animalia praedicta, ut Au.ustinus in ib+ de Ci-it+ !ei, dicere -idetur, quod nullam a66lictionem ibi sustinebunt1 quod non esset, nisi eorum impassibilia corpora essent+ /r.o et cetera+ &'%)"(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ar.+ " Praeterea, si corpora damnatorum sunt passibilia, dolor qui e4 eorum passione pro-enit, ut -idetur, superare debet omnem praesentem corporum dolorem, sicut et sanctorum 5ucunditas superabit omnem praesentem 5ucunditatem+ Sed propter immensitatem doloris quandoque contin.it in praesenti statu quod anima a corpore separatur+ /r.o multo 6ortius si corpora illa 6utura sunt passibilia, e4 immensitate doloris anima a corpore separabitur, et sic corpora corrumpentur1 quod 6alsum est+ /r.o corpora illa erunt impassibilia+ &'%)"%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicitur % Corinth+ %), )'0 et nos immutabimur1 <lossa0 nos boni tantummodo immutabimur in .loriam immutabilitatis et impassibilitatis+ /r.o corpora damnatorum non erunt impassibilia+ &'%)"'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # s+ c+ '

Praeterea, sicut corpus cooperatur animae ad meritum, ita corpus operatur ei ad peccatum+ Sed propter cooperationem praedictam non solum anima, sed et corpus post resurrectionem praemiabitur+ /r.o et in resurrectione similiter damnatorum corpora punientur1 quod non esset, si impassibilia 6orent+ /r.o erunt passibilia+ $uaestiuncula % &'%)"#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod in corpore humano potest esse de6ormitas dupliciter+ Uno modo e4 de6ectu alicu5us membri, sicut mutilatos turpes dicimus1 deest enim eis debita proportio ad totum1 et de tali de6ormitate nulli dubium est quod in corporibus damnatorum non erit1 quia omnia corpora tam bonorum quam malorum inte.ra resur.ent, ut supra dictum est cum de inte.ritate corporum resur.entium a.eretur+ Alio modo de6ormitas contin.it e4 indebita partium dispositione, -el indebita quantitate -el qualitate -el situ, quae etiam proportionem debitam partium ad totum non patitur1 et de talibus de6ormitatibus et similibus de6ectibus, sicut sunt 6ebres et hu5usmodi ae.ritudines, quae interdum sunt de6ormitatis causae, Au.ustinus indeterminatum et sub dubio relinquit in /nch+, ut Ma.ister in littera dicit+ Sed apud doctores modernos est super hoc duple4 opinio+ $uidam enim dicunt, quod hu5usmodi de6ormitates et de6ectus in corporibus damnatorum remanebunt, considerantes eorum damnationem, qua ad summam miseriam deputantur, cui nihil incommoditatis subtrahi debet+ Sed hoc non -idetur rationabiliter dici1 in reparatione enim corporis resur.entis ma.is attenditur naturae per6ectio quam conditio quae prius 6uit1 unde et qui in6ra per6ectam aetatem decedunt, in statura 5u-enilis aetatis resur.ent, ut supra dictum est1 unde et illi qui aliquos de6ectus naturales in corpore habuerunt -el de6ormitates e4 eis pro-enientes, in resurrectione sine illis de6ectibus -el de6ormitatibus repararentur, nisi peccati meritum impediret1 et ita, si aliquis cum de6ectibus -el de6ormitatibus resur.et, hoc erit in poenam1 modus autem poenae est secundum mensuram culpae+ Contin.it autem quod aliquis peccator damnandus minoribus peccatis sub5ectus, aliquas de6ormitates -el de6ectus habeat quas non habuit aliquis damnandus peccatis

.ra-ioribus irretitus+ Unde si ille qui in hac -ita de6ormitates habuit, cum eis resur.at, sine quibus constat quod resur.et alius .ra-ius puniendus, qui eas in hac -ita non habuit1 modus poenae non responderet quantitati culpae, sed ma.is -ideretur aliquis puniri pro poenis quas in hoc mundo passus 6uit1 quod est absurdum+ /t ideo alii rationabilius dicunt, quod auctor qui naturam condidit, in resurrectione naturam corporis inte.re reparabit1 unde quidquid de6ectus -el turpitudinis e4 corruptione -el debilitate naturae, si-e principiorum naturalium, in corpore 6uit, totum in resurrectione remo-ebitur, sicut 6ebris, lippitudo, et similia1 de6ectus autem qui e4 naturalibus principiis in humano corpore naturaliter consequuntur, sicut ponderositas, passibilitas, et similia, in corporibus damnatorum erunt1 quos de6ectus ab electorum corporibus .loria resurrectionis e4cludit+ &'%)""* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod cum poena in quolibet 6oro in6li.atur secundum conditionem illius 6ori, poenae quae in hac -ita temporali in6li.untur pro aliquo peccato, temporales sunt, et ultra -itae terminum non se e4tendunt1 et ideo quam-is peccatum non sit remissum damnatis, non tamen oportet quod easdem poenas ibi sustineant quas in hoc mundo sunt passi1 sed di-ina 5ustitia requirit ut ibi poenis .ra-ioribus in aeternum crucientur+ &'%)")* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod non est similis ratio de bonis et malis, eo quod aliquid potest esse pure bonum, non autem pure malum1 unde ultima sanctorum 6elicitas hoc requirit ut ab omni malo penitus sint immunes1 sed ultima malorum miseria non e4cludit omne bonum1 quia malum, si inte.rum sit, corrumpit seipsum, ut philosophus dicit in " /thicor+ Unde oportet quod miseriae damnatorum substernatur bonum naturae in ipsis, quod est opus conditoris per6ecti, qui ipsam naturam in per6ectione suae speciei reparabit+ &'%)"7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod tarditas est de illis de6ectibus qui naturaliter sequuntur principia humani corporis, non autem de6ormitas1 et ideo de eis non est similis ratio, ut e4 dictis patet+

$uaestiuncula ' &'%)"9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod cum in omni motu oporteat esse aliquod principium motus1 dupliciter motus aliquis -el mutatio a mobili remo-etur+ Uno modo per hoc quod deest principium motus1 alio modo per hoc quod principium motus impeditur+ Corruptio autem mutatio quaedam est1 unde dupliciter potest contin.ere ut corpus quod e4 conditione suorum principiorum corruptibilitatem habet, incorruptibile reddatur+ Uno modo e4 hoc quod principium ad corruptionem mo-ens totaliter tollitur1 et hoc modo corpora damnatorum incorruptibilia erunt+ Cum enim caelum sit primum alterans per motum suum localem, et omnia alia a.entia secunda in -irtute ipsius a.ant, et quasi ab ipso mota1 oportet quod cessante motu caeli, nihil sit a.ens quod possit corpus per alterationem aliquam transmutare a sua naturali proprietate1 et ideo post resurrectionem, cessante motu caeli, nulla qualitas erit su66iciens ut corpus humanum alterare possit a sua naturali qualitate+ Corruptio autem est terminus alterationis, sicut et .eneratio1 unde corpora damnatorum corrumpi non poterunt1 et hoc deser-it di-inae 5ustitiae, ut perpetuo -i-entes, perpetuo puniantur, quod di-ina 5ustitia requirit, ut in6ra dicetur1 sicut et nunc corruptibilitas corporum deser-it di-inae pro-identiae, per quam e4 aliquibus corruptis alia .enerantur+ Alio modo contin.it e4 hoc quod principium corruptionis impeditur1 et hoc modo corpus Adae incorruptibile 6uit1 quia contrariae qualitates in corpore hominis e4istentes, continebantur per .ratiam innocentiae ne ad dissolutionem corporis a.ere possent1 et multo plus continebuntur in corporibus .loriosis, quae erunt omnino sub5ecta spiritui1 et sic in corporibus beatorum post resurrectionem communem con5un.entur duo praedicti modi incorruptibilitatis+ &'%)":* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod contraria e4 quibus corpora componuntur, sunt duo principia ad corruptionem a.entia+ Primum enim a.ens est motus caelestis1 unde supposito motu caelesti, necesse est ut corpus e4 contrariis compositum corrumpatur, nisi sit aliqua causa potior impediens+ Sed motu caeli remoto, contraria e4 quibus corpus componitur, non

su66iciunt ad corruptionem 6aciendam etiam secundum naturam, ut patet e4 dictis+ Cessationem autem motus caeli philosophi non co.no-erunt1 unde pro in6allibili habebant quod corpus compositum e4 contrariis corrumpatur secundum naturam+ &'%)";* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod incorruptibilitas illa erit per naturam, non quod sit aliquod incorruptionis principium in corporibus damnatorum, sed per de6ectum principii mo-entis ad corruptionem, ut e4 dictis patet+ &'%))(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod quam-is mors sit simpliciter ma4ima poenarum secundum quid, tamen nihil prohibet mortem esse in poenarum remedium, et per consequens ablationem mortis in poenarum au.mentum+ Vi-ere enim, ut dicitur in ) /thic+, -idetur omnibus delectabile esse, eo quod omnia esse appetunt+ @on oportet autem, ut ibidem dicitur, accipere malam -itam, neque corruptam, neque quae est in tristitiis+ Sicut er.o -i-ere simpliciter est delectabile, non autem -ita quae est in tristitiis1 ita et mors quae est pri-atio -itae, simpliciter est poenosa, et ma4ima poenarum, inquantum subtrahit primum bonum, scilicet esse, cum quo omnia alia subtrahuntur1 sed inquantum pri-at malam -itam, et quae est in tristitiis, est in remedium poenarum quas terminat1 et per consequens mortis subtractio est in au.mentum poenarum, quas perpetuas 6acit+ Si autem dicatur mors esse poenalis propter corporalem dolorem quem sentiunt morientes1 non est dubium quod multo ma5orem dolorem damnati continue sustinebunt1 unde in perpetua morte esse dicuntur, sicut scriptum est in Psal+ ":, %)0 mors depascet eos+ $uaestiuncula # &'%))%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod principalis causa quare corpora damnatorum ab i.ne non consumuntur, erit di-ina 5ustitia, quia eorum corpora ad perpetuam poenam sunt addicta+ Sed di-inae 5ustitiae ser-it etiam naturalis dispositio e4 parte corporis patientis, et e4 parte a.entium0 quia cum pati sit recipere quoddam, duple4 est modus passionis, secundum quod aliquid in

aliquo recipi potest dupliciter+ Potest enim aliqua 6orma recipi in altero aliquo secundum esse naturale materialiter, sicut calor recipitur ab i.ne in aere1 et secundum hunc modum receptionis est unus modus passionis, qui dicitur passio naturae+ Alio modo aliquid recipitur in altero spiritualiter per modum intentionis cu5usdam, sicut similitudo albedinis recipitur in aere et in pupilla1 et haec receptio similatur illi receptioni qua anima recipit similitudines rerum1 unde secundum hunc modum receptionis est alius modus passionis, qui -ocatur passio animae+ $uia er.o post resurrectionem, et motu caeli cessante, non poterit aliquod corpus alterari a sua naturali qualitate, ut dictum est, nullum corpus pati poterit passione naturae1 unde quantum ad hunc modum passionis corpora damnatorum impassibilia erunt, sicut et incorruptibilia+ Sed cessante motu caeli, adhuc manebit passio quae est per modum animae1 quia et aer a sole illuminabitur, et colorum di66erentias ad -isum de6eret1 unde et secundum hunc modum passionis corpora damnatorum passibilia erunt+ /t quia in tali passione sensus per6icitur, ideo in corporibus damnatorum sensus poenae erit sine mutatione naturalis dispositionis+ Corpora -ero .loriosa, etsi recipiant aliquid, et quodammodo patiantur in sentiendo, non tamen passibilia erunt0 quia nihil recipient per modum a66licti-i -el laesi-i, sicut recipient corpora damnatorum quae ob hoc passibilia dicuntur+ &'%))'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod philosophus loquitur de illa passione per quam transmutatur patiens a sua naturali dispositione+ Talis autem passio non erit in corporibus damnatorum, ut dictum est+ &'%))#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod similitudo a.entis est dupliciter in patiente+ Uno modo per eumdem modum quo est in a.ente, sicut est in omnibus a.entibus uni-ocis, ut calidum 6acit calidum, et i.nis .enerat i.nem+ Alio modo per modum di-ersum a modo quo est in a.ente, sicut est in omnibus a.entibus aequi-ocis, in quibus quandoque contin.it quod in a.ente est 6orma spiritualiter, quae in patiente materialiter recipitur1 sicut 6orma quae est in domo 6acta per arti6icem est materialiter in ipsa, et in mente arti6icis est spiritualiter0 quandoque -ero e con-erso est materialiter in

a.ente, et recipitur spiritualiter in patiente0 sicut albedo materialiter est in pariete, a quo recipitur spiritualiter in pupilla, et in medio de6erente1 et similiter est in proposito0 quia species quae materialiter est in i.ne, recipitur spiritualiter in corporibus damnatorum1 et sic i.nis assimilabit sibi damnatorum corpora, nec tamen ea consumet+ &'%))"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod secundum philosophum in ib+ de proprietatibus elementorum, nullum animal in i.ne -i-ere potest+ <alenus enim in ib+ de simplici medicina dicit, quod nullum corpus est quod tandem ab i.ne non consumatur, quam-is quaedam corpora sint quae ad horam in i.ne sine laesione permaneant, ut patet de ebeno1 unde quod inducitur de salamandra, non est omnino simile0 quia non posset perse-erare 6inaliter in i.ne sine corruptione, sicut corpora damnatorum in In6erno+ @ec tamen oportet quod quia corpora damnatorum ab i.ne In6erni per corruptionem aliquam non laeduntur, propter hoc ab i.ne non a66li.antur1 quia sensibile non solum natum est delectare -el a66li.ere sensum, secundum quod a.it actione naturae con6ortando -el corrumpendo or.anum, sed etiam secundum quod a.it actione spirituali0 quia quando sensibile est in debita proportione ad sentientem, delectat1 e contrario autem quando se habet in superabundantia -el de6ectu1 unde et colores medii et -oces consonantes sunt delectabiles, et inconsonantes o66endunt auditum+ &'%)))* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ % qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod dolor non separat animam a corpore secundum quod manet tantum in potentia animae, cu5us est dolere, sed secundum quod ad passionem animae mutatur corpus a sua naturali dispositione, secundum modum quo -idemus quod e4 ira corpus cale6it, et e4 timore 6ri.escit+ Sed post resurrectionem corpus non poterit transmutari a sua naturali dispositione, ut e4 dictis patet, unde quantuscumque sit dolor, animam a corpore non separabit+ Articulus '

Utrum i.nis In6erni, quo corpora damnatorum cruciabuntur, sit i.nis corporeus $uaestiuncula % &'%))9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ar.+ % Ad secundum sic proceditur+ Videtur quod i.nis In6erni, quo corpora damnatorum cruciabuntur, non sit i.nis corporeus+ !icit enim !amascenus in " ib+, in 6ine0 tradetur !iabolus, et !aemones e5us, et homo e5us, scilicet Antichristus, et impii et peccatores, in i.nem aeternum, non materialem, qualis est qui apud nos est, sed qualem utique no-it !eus+ Sed omne corporeum est materiale+ /r.o i.nis In6erni non erit corporeus+ &'%)):* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ar.+ ' Praeterea, animae damnatorum a corpore separatae, ad i.nem In6erni de6eruntur+ Sed Au.ustinus dicit, %' super <en+ ad litteram0 spiritualem arbitror esse locum, scilicet ad quem anima de6ertur post mortem, non corporalem+ /r.o i.nis ille non est corporeus+ &'%));* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ar.+ # Praeterea, i.nis corporeus in modo suae actionis non sequitur modum culpae in eo qui i.ne crematur, sed ma.is modum humidi -el sicci0 in eodem enim i.ne corporeo -idemus a66li.i 5ustum et impium+ Sed i.nis In6erni in modo suae actionis sequitur modum culpae in eo qui punitur1 unde <re.orius in " !ial+0 unus quidem est <ehennae i.nis, sed non uno modo omnes cruciat peccatores0 uniuscu5usque enim quantum e4i.it culpa, tantum sentietur poena+ /r.o i.nis ille non est corporeus+ &'%)7(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % s+ c+ % Sed contra est quod dicitur in " !ial+0 i.nem <ehennae corporeum esse non ambi.o, in quo certum est corpora cruciari+ &'%)7%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % s+ c+ ' Praeterea, Sap+ ), '%, dicitur0 pu.nabit orbis terrarum contra insensatos+ Sed non totus orbis contra insensatos pu.naret, si solummodo spirituali poena, et non corporali, punirentur+ /r.o punientur i.ne corporeo+

$uaestiuncula ' &'%)7'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod i.nis ille non sit e5usdem speciei cum i.ne isto corporeo quem -idemus+ Au.ustinus enim dicit, et habetur in littera0 i.nis aeternus cu5usmodi sit, arbitror scire neminem, nisi 6orte cui spiritus di-inus ostendit+ Sed naturam istius i.nis omnes, -el 6ere omnes, sciunt+ /r.o ille i.nis non est e5usdem naturae -el speciei cum isto+ &'%)7#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ar.+ ' Praeterea, <re.orius dicit %) ib+ Moral+, e4ponens illud 8ob '(0 de-orabit eum i.nis, qui non succenditur0 i.nis corporeus ut esse -aleat, corporeis indi.et 6omentis1 nec -alet, nisi succensus esset, et nisi re6otus, subsistere+ At contra <ehennae i.nis, cum sit corporeus, et in se missos reprobos corporaliter e4urat, nec studio humano succenditur, nec li.nis nutritur, sed creatus semel durat ine4tin.uibilis1 et successione non indi.et, et ardore non caret+ /r.o non est e5usdem naturae cum corporeo i.ne quem -idemus+ &'%)7"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ar.+ # Praeterea, aeternum et corruptibile non sunt unius rationis, cum nec etiam in .enere con-eniant, secundum philosophum in %( Metaph+ Sed i.nis iste est corruptibilis, ille autem aeternus1 Matth+ '), "%0 ite, maledicti, in i.nem aeternum+ /r.o non sunt e5usdem speciei+ &'%)7)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ar.+ " Praeterea, de natura hu5us i.nis qui apud nos est, est ut luceat+ Sed i.nis In6erni non lucet1 unde dicitur 8ob %:, )0 nonne lu4 impii e4tin.uetur> /r.o non est e5usdem naturae cum isto i.ne+ &'%)77* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' s+ c+ % Sed contra, secundum philosophum in % Topic+, omnis aqua omni aquae est idem specie+ /r.o eadem ratione omnis i.nis omni i.ni idem est in specie+ &'%)79* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' s+ c+ '

Praeterea, Sap+ %%, %9, dicitur0 per quae peccat quis, per haec et torquetur+ Sed omnes homines peccant per res sensibiles hu5us mundi+ /r.o 5ustum est ut per easdem puniantur+ $uaestiuncula # &'%)7:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod i.nis ille non sit sub terra+ $uia 8ob %:, %:, de homine damnato dicitur0 et de orbe trans6eret eum !eus+ /r.o ille i.nis quo damnati punientur, non est sub terra, sed e4tra orbem+ &'%)7;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ar.+ ' Praeterea, nullum -iolentum et per accidens potest esse sempiternum+ Sed i.nis ille erit in In6erno in sempiternum+ /r.o non erit ibi per -iolentiam, sed naturaliter+ Sed sub terra non potest esse i.nis nisi per -iolentiam+ /r.o i.nis In6erni non est sub terra+ &'%)9(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ar.+ # Praeterea, in i.ne In6erni omnia corpora damnatorum post diem 5udicii cruciabuntur+ Sed corpora illa locum replebunt+ /r.o cum 6utura sit ma4ima multitudo damnatorum, quia stultorum in6initus est numerus, /ccle+ %, %), oportet ma4imum esse spatium in quo i.nis ille continetur+ Sed incon-eniens -idetur in6ra terram esse tantam conca-itatem, cum partes terrae naturaliter 6erantur ad medium+ /r.o i.nis ille non erit sub terra+ &'%)9%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ar.+ " Praeterea, Sap+ %%, %9, dicitur0 per quae peccat quis, per haec et torquetur+ Sed mali super terram pecca-erunt+ /r.o i.nis eos puniens non oportet esse sub terra+ &'%)9'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # s+ c+ % Sed contra est quod dicitur Isai+ %", ;0 In6ernus subtus conturbatus est in occursum tui+ /r.o i.nis In6erni sub nobis est+ &'%)9#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # s+ c+ ' Praeterea, <re.orius dicit in " !ialo.+0 quid obstet non -ideo, ut In6ernus sub terra esse credatur+

&'%)9"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # s+ c+ # Praeterea, 8onae ', super illud0 pro5ecisti me in corde maris1 <lossa interlinealis0 idest, in In6erno1 pro quo dicitur in /-an.elio Matth+ %', "(0 in corde terrae1 quia sicut cor est in medio animalis, ita In6ernus esse in medio terrae perhibetur+ $uaestiuncula % &'%)9)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod de i.ne In6erni 6uit multiple4 positio+ $uidam enim philosophi, ut A-icenna, resurrectionem non credentes, solius animae post mortem poenam esse crediderunt1 et quia eis incon-eniens -idebatur ut anima, cum sit incorporea, i.ne corporeo puniretur, ne.a-erunt i.nem corporeum esse quo mali punirentur1 -olentes quod quidquid dicitur de poena animarum post mortem 6utura per aliqua corporalia, metaphorice dicatur+ Sicut enim bonarum animarum delectatio et 5ucunditas non erit in aliqua re corporali, sed spirituali tantum, quod erit in consecutione 6inis sui1 ita a66lictio malorum erit spiritualis tantum, in hoc scilicet quod tristabuntur de hoc quod separantur a 6ine, cu5us inest eis desiderium naturale+ Unde sicut omnia quae de delectatione animarum post mortem dicuntur, quae -identur ad delectationem corporalem pertinere, sicut quod re6iciantur, quod rideant, et hu5usmodi1 ita etiam quidquid de harum a66lictione dicitur quod in corporalem punitionem sonare -idetur, per similitudinem debet intelli.i1 sicut quod i.ne ardeant, -el 6oetoribus a66li.antur, et cetera hu5usmodi+ Spiritualis enim delectatio et tristitia, cum sit i.nota multitudini, oportet quod per delectationem et tristitias corporales 6i.uraliter mani6estetur, ut homines mo-eantur ma.is ad desiderium -el timorem+ Sed quia in poena damnatorum non solum erit poena damni, quae respondet a-ersioni quae 6uit in culpa, sed etiam poena sensus, quae respondet con-ersioni1 ideo non su66icit praedictum modum punitionis ponere1 et ideo etiam ipse A-icenna, alterum modum superaddit, dicens, quod animae malorum post mortem non per corpora, sed per corporum similitudines punientur, sicut in somnis propter similitudines praedictas in ima.inatione e4istentes -idetur homini quod torqueatur poenis di-ersis1 et hunc etiam modum punitionis

-idetur ponere Au.ustinus in %' super <en+ ad it+, sicut ibidem mani6este patet+ Sed hoc -idetur incon-enienter dictum esse+ Ima.inatio enim potentia quaedam est utens or.ano corporali1 unde non potest esse quod -isiones ima.inati-ae 6iant in anima separata a corpore, sicut in anima somniantis1 unde etiam A-icenna, ut hoc incon-eniens e-aderet, di4it, quod animae separatae a corpore utebantur, quasi pro or.ano, aliqua parte caelestis corporis, cui corpus humanum oportet esse con6orme ad hoc quod per6iciatur anima rationali, quae est similis motoribus caelestis corporis0 in hoc secutus quodammodo opinionem antiquorum philosophorum, qui posuerunt animas redire ad compares stellas+ Sed hoc est omnino absurdum secundum doctrinam philosophi1 quia anima utitur determinato or.ano corporali, sicut ars determinatis instrumentis1 unde non potest transire de corpore in corpus, quod P?tha.oras posuit, ut dicitur in % de anima+ $ualiter autem ad dictum Au.ustini sit respondendum, in6ra dicetur+ $uidquid autem dicatur de i.ne qui animas separatas cruciat, de i.ne tamen quo cruciabuntur corpora damnatorum post resurrectionem, oportet dicere quod sit corporeus1 quia corpori non potest con-enienter poena aptari nisi corporea+ Unde <re.orius in " !ial+, e4 hoc ipso probat In6erni i.nem esse corporeum, quod reprobi post resurrectionem in eum detrudentur+ Au.ustinus etiam, ut in littera, mani6este con6itetur i.nem illum quo corpora cruciabuntur, corporeum esse1 et de hoc ad praesens est quaestio+ $ualiter autem animae damnatorum ab i.ne isto corporeo puniantur, in6ra, dist+ )(, qu+ ', art+ #, dicetur+ &'%)97* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod !amascenus non ne.at simpliciter i.nem illum materialem esse, sed quod non est materialis talis qualis apud nos est, eo quod quibusdam proprietatibus ad hoc i.ne distin.uitur+ Vel dicendum, quod quia i.nis ille non materialiter alterat corpora, sed quadam spirituali actione a.it in ea ad punitionem, ut e4 dictis patet, ideo non dicitur materialis, non quantum ad substantiam, sed quantum ad punitionis e66ectum in corporibus, et multo amplius in animabus+ &'%)99* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod dictum Au.ustini potest hoc modo accipi, ut pro tanto dicatur locus ille ad quem animae de6erentur

post mortem, non esse corporeus, quia anima in eo corporaliter non e4istit, per modum scilicet quo corpora e4istunt in loco, sed alio modo spirituali, sicut An.eli in loco sunt+ Vel dicendum, quod Au.ustinus loquitur opinando, et non determinando, sicut 6requenter 6acit in libro illo+ &'%)9:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod i.nis ille erit instrumentum di-inae 5ustitiae punientis+ Instrumentum autem non solum a.it in -irtute propria, et per proprium modum, sed etiam in -irtute principalis a.entis, et secundum quod est re.ulatum ab eo1 unde quam-is i.nis secundum propriam -irtutem non habeat quod aliquos cruciet ma.is -el minus secundum modum peccati1 habet tamen hoc secundum quod e5us actio modi6icatur e4 ordine di-inae 5ustitiae1 sicut etiam i.nis 6ornacis modi6icatur e4 industria 6abri in sua actione secundum quod competit ad e66ectum artis+ $uaestiuncula ' &'%)9;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod i.nis propter hoc quod est ma4imae -irtutis in a.endo inter reliqua elementa, alia corpora pro materia habet, ut dicitur in ' Meteor+1 unde et i.nis dupliciter in-enitur1 scilicet in propria materia, prout est in sphaera sua1 -el in materia aliena, si-e terrestri, ut patet in carbone1 si-e aerea, sicut patet in 6lamma+ $uocumque autem modo i.nis in-eniatur, semper idem est in specie quantum ad naturam i.nis pertinet+ Potest autem esse di-ersitas in specie quantum ad corpora quae sunt materia i.nis1 unde 6lamma et carbo di66erunt specie, et similiter li.num i.nitum et 6errum i.nitum+ @ec di66ert quantum ad hoc si-e i.nita sint per -iolentiam, ut in 6erro apparet, si-e e4 principio intrinseco naturali, ut accidit in sulphure+ $uod er.o i.nis In6erni quantum ad hoc quod habet de natura i.nis, sit e5usdem speciei cum i.ne qui apud nos est, mani6estum est1 utrum autem ille i.nis sit in propria materia e4istens, aut in aliena, et si in aliena, in qua materia sit, nobis i.notum est1 et secundum hoc potest ab i.ne qui apud nos est, specie di66erre materialiter consideratus+ $uasdam tamen proprietates di66erentes habet ab i.ne isto, sicut quod succensione non indi.et, nec li.nis nutritur+ Sed istae

di66erentiae non ostendunt di-ersitatem in specie quantum ad id quod pertinet ad naturam i.nis+ &'%):(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod Au.ustinus loquitur quantum ad id quod est materiale in illo i.ne, non autem quantum ad i.nis naturam+ &'%):%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod i.nis iste qui apud nos est, li.nis nutritur, et ab homine succenditur, quia est arti6icialiter et per -iolentiam in alienam materiam introductus1 sed i.nis ille li.nis non indi.et quibus 6o-eatur, quia -el est in propria materia e4istens, -el est in materia aliena non per -iolentiam, sed per naturam a principio intrinseco1 unde non est ab homine accensus, sed a !eo, qui naturam illam instituit1 et hoc est quod dicitur Isai+ #(, ##0 6latus domini sicut torrens sulphuris succendens eam+ &'%):'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod sicut corpora damnatorum erunt e5usdem speciei cu5us et modo sunt, quam-is nunc sint corruptibilia, tunc autem incorruptibilia e4 ordine di-inae 5ustitiae, et propter quietem motus caeli1 ita est etiam de i.ne In6erni, quo corpora illa punientur+ &'%):#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod lucere non con-enit i.ni secundum quemlibet modum e4istendi, quia in propria materia e4istens non lucet1 unde non lucet in propria sphaera, ut philosophi dicunt+ Similiter etiam in aliqua materia aliena i.nis e4istens non lucet, sicut cum est in materia opaca terrestri, ut in sulphure+ Similiter est etiam quando e4 aliquo .rosso 6umo e5us claritas obscuratur+ Unde quod i.nis In6erni non lucet, non est su66iciens ar.umentum ad hoc quod non sit e5usdem speciei+ $uaestiuncula # &'%):"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod sicut Au.ustinus dicit, et habetur in littera, in qua parte mundi In6ernus sit, scire

neminem arbitror, nisi cui di-inus spiritus re-ela-it1 unde et <re.orius in " !ialo.+, super hac quaestione interro.atus respondet0 hac de re temere de6inire non audeo+ @onnulli namque in quadam terrarum parte In6ernum esse puta-erunt1 alii -ero hunc sub terra esse e4istimant+ /t hanc opinionem probabiliorem esse ostendit dupliciter+ Primo e4 ipsa nominis ratione, sic dicens0 si idcirco In6ernum dicimus, quin in6erius 5acet1 quod terra ad caelum est, hoc esse In6ernus debet ad terram+ Secundo autem e4 hoc quod dicitur Apoc+ ), #0 nemo poterat neque in caelo neque in terra neque subtus terram aperire librum0 ut hoc quod dicitur in caelo, re6eratur ad An.elos1 hoc quod dicitur in terra, re6eratur ad homines -i-entes in corpore1 hoc quod dicitur subtus terram re6eratur ad animas e4istentes in In6erno+ Au.ustinus etiam in %' super <enes+ ad litteram, duas rationes tan.ere -idetur, quare con.ruum sit quod In6ernus sit sub terra+ Una est, ut quoniam de6unctorum animae amore carnis pecca-erunt, hoc eis e4hibeatur quod ipsi carni mortuae solet e4hiberi, ut scilicet sub terra recondantur+ Alia est quod sicut est .ra-itas in corporibus, ita tristitia in spiritibus1 et laetitia sicut le-itas0 unde sicut secundum corpus, si ponderis sui ordinem teneant, in6eriora sunt omnia .ra-iora1 ita secundum spiritum in6eriora sunt omnia tristiora0 et sic sicut con-eniens locus .audio electorum est caelum /mp?reum1 ita con-eniens locus tristitiae damnatorum est in6imum terrae+ @ec debet mo-ere quod Au.ustinus ibidem dicit, quod In6eri sub terris esse dicuntur -el creduntur0 quia in ib+ Retractationum, hoc retractans dicit0 mihi -ideor dicere debuisse ma.is quod sub terris sunt In6eri, quam rationem reddere cur sub terris esse dicantur si-e credantur+ $uidam tamen philosophi posuerunt quod locus In6erni erit sub orbe terrestri, tamen supra terrae super6iciem, e4 parte opposita nobis1 et hoc -idetur Isidorus sensisse, cum di4it, quod sol et luna in ordine quo creati sunt, stabunt, ne impii in tormentis positi 6ruantur luce eorum0 quae ratio nulla esset, si In6ernus in6ra terram esse dicatur+ $ualiter tamen haec -erba possint e4poni, patebit in6ra, dist+ ":+ P?tha.oras -ero posuit locum poenarum in sphaera i.nis, quam in medio totius orbis esse dicit, ut patet per philosophum in ' Cael+ et Mund+ Sed tamen con-enientius his quae in Scriptura dicuntur, est ut sub terra esse dicatur+ &'%):)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ad %

Ad primum er.o dicendum, quod -erbum illud 8ob, de orbe trans6eret eum !eus, intelli.endum est de orbe terrarum, idest de hoc mundo1 et hoc modo e4ponit <re.orius dicens0 de orbe quippe trans6ertur, cum superno apparente 5udice de hoc mundo tollitur, in quo per-erse .loriatur+ @ec est intelli.endum quod orbis hic accipiatur pro uni-erso, quasi e4tra totum uni-ersum sit locus poenarum+ &'%):7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ad ' Ad secundum dicendum, quod in loco illo conser-atur i.nis in aeternum e4 ordine di-inae 5ustitiae, quam-is secundum naturam suam non possit e4tra locum suum aliquod elementum durare in aeternum, praecipue statu .enerationis et corruptionis manente in rebus+ I.nis autem ibi erit 6ortissimae caliditatis0 quia calor e5us erit undique con.re.atus propter 6ri.us terrae undique ipsum circumstans+ &'%):9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod In6ernus nunquam de6iciet in amplitudine, quin su66iciat ad damnatorum corpora capienda0 In6ernus enim Pro-+ #(, inter tria insatiabilia ponitur+ @ec est incon-eniens quod intra -iscera terrae tanta conca-itas conser-etur di-ina -irtute, quae damnatorum omnium corpora possit capere+ &'%)::* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ ' qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod hoc quod dicitur0 per quae peccat quis, per haec et torquetur, non est necessarium nisi in principalibus instrumentis peccandi+ $uia enim homo in anima peccat et corpore, in utroque punitur1 non autem oportet quod in quo loco quis peccat, in eodem puniatur, cum alius sit locus qui -iatoribus et damnatis debetur+ Vel dicendum, quod hoc intelli.itur de poenis quibus homo punitur in -ia, secundum quod quaelibet culpa suam poenam habet anne4am, prout quisque inordinatus animus sibi ipsi est poena, ut dicit Au.ustinus+ Articulus # Utrum in anima separata remaneant potentiae sensiti-ae

$uaestiuncula % &'%);(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ % Ad tertium sic proceditur+ Videtur quod in anima separata remaneant potentiae sensiti-ae+ Au.ustinus enim, in libro de spiritu et anima, sic dicit0 recedit anima a corpore secum trahens omnia, sensum scilicet, et ima.inationem, et rationem, et intellectum, intelli.entiam, concupiscibilitatem, et irascibilitatem+ Sed sensus et ima.inatio, et -is irascibilis et concupiscibilis sunt -ires sensiti-ae+ /r.o et in anima separata -ires sensiti-ae remanent+ &'%);%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ ' Praeterea, Au.ustinus dicit in libro de /ccles+ do.matibus0 solum hominem credimus habere animam substanti-am1 quae e4uta corpore -i-it, et sensus suos atque in.enia -i-aciter tenet+ /r.o anima e4uta corpore habet potentias sensiti-as+ &'%);'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ # Praeterea, potentiae animae -el essentialiter ei insunt, ut quidam dicunt, -el ad minus sunt naturales proprietates ipsius+ Sed illud quod essentialiter inest alicui, non potest ab eo separari, neque sub5ectum aliquod deseritur a proprietatibus naturalibus+ /r.o impossibile est quod anima separata a corpore aliquas potentias amittat+ &'%);#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ " Praeterea, non est totum inte.rum cui aliqua partium deest+ Sed potentiae animae dicuntur partes ipsius+ Si er.o aliquas potentias anima post mortem amittit1 non erit anima inte.ra post mortem1 quod est incon-eniens+ &'%);"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ ) Praeterea, potentiae animae ma.is comparantur ad meritum quam etiam corpus1 cum corpus sit solum instrumentum actus, potentiae -ero principia a.endi+ Sed necesse est ut corpus simul praemietur cum anima propter hoc quod cooperabatur in merito+ /r.o multo 6ortius est necesse quod potentiae animae simul praemientur cum ipsa0 er.o anima separata eas non amittit+

&'%);)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ 7 Praeterea, si anima, cum separatur a corpore, potentiam sensiti-am amittit, oportet quod illa potentia in nihilum cedat0 non enim potest dici quod in materiam aliquam resol-atur, cum non habeat materiam partem sui+ Sed illud quod omnino in nihilum cedit, non reiteratur idem numero, ut supra dictum est+ /r.o anima non habebit in resurrectione eamdem numero potentiam sensiti-am+ Sed secundum philosophum, sicut se habet anima ad corpus, ita se habent potentiae ad partes corporis, ut -isus ad oculum+ Si autem non esset eadem anima quae redibit ad corpus, non esset idem homo+ /r.o eadem ratione nec esset idem oculus numero, si non habet eamdem numero potentiam -isi-am1 et simili ratione nec aliqua alia pars numero eadem resur.eret, et per consequens nec totus homo idem numero erit+ /r.o non potest esse quod anima separata potentias sensiti-as amittat+ &'%);7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ar.+ 9 Praeterea, si potentiae sensiti-ae corrumperentur corrupto corpore, oporteret quod debilitato corpore debilitarentur+ Hoc autem non contin.it0 quia, ut dicitur in % de anima0 si sene4 accipiat oculum 5u-enis, -idebit utique sicut et 5u-enis+ /r.o nec corrupto corpore potentiae sensiti-ae corrumpentur+ &'%);9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % s+ c+ % Sed contra, Au.ustinus in ib+ de /ccl+ do.matibus dicit0 duabus substantiis constat homo0 anima tantum, et carne1 anima cum ratione sua, et carne cum sensibus suis+ Potentiae er.o sensiti-ae ad carnem pertinent+ /r.o corrupta carne, in anima non manent potentiae sensiti-ae+ &'%);:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % s+ c+ ' Praeterea, philosophus in %' Met+, de separatione animae loquens sic dicit0 si autem aliquid remanet, in postremo quaerendum est de hoc0 in quibusdam enim non est impossibile+ Verbi .ratia, si anima est talis dispositionis, non tota, sed intellectus 2tota enim 6oret impossibile3, quaerendum de hoc+ /4 hoc -idetur quod anima tota a corpore non separetur, sed solum potentiae intellecti-ae, non enim sensiti-ae -el -e.etati-ae+ &'%);;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % s+ c+ #

Praeterea, in ' de anima, philosophus dicit de intellectu loquens0 hoc solum contin.it separari, ut perpetuum a corruptibili1 reliquae autem partes animae mani6estum est e4 his quod non separabiles sunt, ut quidam dicunt+ /r.o potentiae sensiti-ae non manent in anima separata+ $uaestiuncula ' &'%7((* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ar.+ % Ulterius+ Videtur quod in anima separata remaneant etiam actus sensiti-arum potentiarum+ !icit enim Au.ustinus in ib+ de spiritu et anima0 anima recedens a corpore e4 his, scilicet ima.inatione, concupiscibilitate, irascibilitate, secundum merita a66icitur ad delectationem si-e ad dolorem+ Sed ima.inatio et concupiscibilis et irascibilis sunt sensiti-ae potentiae+ /r.o secundum sensiti-as potentias anima separata a66icietur, et ita secundum eas in aliquo actu erit+ &'%7(%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ar.+ ' Praeterea, Au.ustinus super <enes+ ad litteram, in ib+ %', dicit, quod corpus non sentit, sed anima per corpus, et in6ra0 quaedam autem anima, non corpus, immo sine corpore sentit0 ut est timor, et hu5usmodi+ Sed illud quod animae sine corpore con-enit, potest inesse animae a corpore separatae+ /r.o tunc actu anima sentire poterit+ &'%7('* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ar.+ # Praeterea, inspicere similitudines corporum, sicut in somnis accidit, ad -isionem ima.inati-am pertinet, quae est in sensiti-a parte+ Sed hu5usmodi similitudines corporum inspicere, sicut in somnis accidit, con-enit animae separatae1 unde Au.ustinus, %' super <enes+ ad litteram, sic dicit0 neque enim -ideo cur habeat anima similitudinem corporis sui cum, 5acente sine sensu corpore, nondum tamen penitus mortuo, -idet talia qualia multi e4 illa subductione -i-is redditi narra-erunt1 et non habeat, cum per6ecta morte penitus de corpore e4ierit+ @on enim hoc potest intelli.i, quod anima similitudinem corporis habeat, nisi secundum quod eam inspicit1 unde et praemisit de 5acentibus sine sensu, quod .erunt quamdam similitudinem corporis sui, per quam possunt ad loca corporalia 6erri, et 6alsa, qualia -ident, similitudinibus

sensuum e4periri+ /r.o anima separata potest e4ire in actum sensiti-arum potentiarum+ &'%7(#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ar.+ " Praeterea, memoria est potentia sensiti-ae partis, ut probatur in ib+ de memoria et reminiscentia+ Sed animae separatae actu memorabuntur eorum quae in hoc mundo .esserunt0 unde et di-iti epuloni dicitur uc+ %7, ')0 recordare quia recepisti bona in -ita tua+ /r.o anima separata e4ibit in actum potentiae sensiti-ae+ &'%7("* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ar.+ ) Praeterea, secundum philosophum in # de anima, irascibilis et concupiscibilis sunt in parte sensiti-a+ Sed in irascibili et concupiscibili sunt .audium et tristitia, amor et odium, timor et spes, et hu5usmodi a66ectiones, quas secundum 6idem nostram ponimus in animabus separatis+ /r.o animae separatae non carebunt actibus sensiti-arum potentiarum+ &'%7()* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' s+ c+ % Sed contra, illud quod est commune animae et corpori, non potest remanere in anima separata+ Sed omnes operationes potentiarum sensiti-arum sunt communes animae et corpori1 quod patet e4 hoc quod nulla potentia sensiti-a aliquem actum habet nisi per or.anum corporale+ /r.o anima separata carebit actibus sensiti-arum potentiarum+ &'%7(7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' s+ c+ ' Praeterea, philosophus dicit in ib+ de anima0 corrupto corpore, anima neque reminiscitur neque amat1 et eadem ratio est de omnibus aliis actibus sensiti-arum potentiarum+ /r.o non procedit anima separata in aliquem actum alicu5us potentiae sensiti-ae+ $uaestiuncula # &'%7(9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ % Ulterius+ Videtur quod anima separata pati non possit ab i.ne corporeo+ Au.ustinus enim, %' super <enes+ ad litteram, dicit0 non sunt corporalia, sed corporalibus similia, quibus animae

corporibus e4utae a66iciuntur seu bene seu male+ /r.o anima separata i.ne corporeo non punitur+ &'%7(:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ ' Praeterea, Au.ustinus in eodem ib+, dicit, quod a.ens semper est nobilius patiente+ Sed impossibile est aliquod corporeum esse nobilius anima separata+ /r.o non potest ab aliquo corpore pati+ &'%7(;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ # Praeterea, secundum philosophum in % de .eneratione, et secundum Aoetium in ib+ de duabus naturis, illa solum a.unt et patiuntur ad in-icem quae in materia communicant+ Sed anima et i.nis corporeus non communicant in materia0 quia spiritualium et corporalium non est materia communis0 unde nec possunt in-icem transmutari, ut Aoetius in eodem ib+ dicit+ /r.o anima separata ab i.ne corporeo non patitur+ &'%7%(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ " Praeterea, omne quod patitur recipit aliquid ab a.ente+ Si er.o anima patiatur ab i.ne corporeo, aliquid ab eo recipiet+ Sed omne quod recipitur in aliquo, est in eo per modum recipientis+ /r.o quod recipitur ab i.ne in anima, non est in ea materialiter, sed spiritualiter+ Sed 6ormae rerum in anima spiritualiter e4istentes sunt per6ectiones ipsius+ /r.o etsi ponatur quod anima patiatur ab i.ne corporeo, hoc non erit in e5us poenam1 sed ma.is in e5us per6ectionem+ &'%7%%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ ) Si dicatur, quod hoc ipso anima punitur ab i.ne quod i.nem -idet, ut -idetur dicere <re.orius in " !ialo.+0 contra+ Si anima -idet i.nem In6erni, non potest -idere nisi -isione intellectuali, cum non habeat or.ana quibus -isio sensiti-a -el ima.inaria per6icitur+ Sed -isio intellectualis non -idetur quod possit esse causa tristitiae0 delectationi enim quae est in considerando, non est tristitia contraria, secundum philosophum+ /r.o e4 tali -isione anima non punitur+ &'%7%'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ 7 Si dicatur, quod anima patitur ab i.ne corporeo, quia tenetur ab eo, sicut nunc tenetur a corpore, dum in corpore -i-it1 contra+

Anima dum in corpore -i-it, tenetur a corpore inquantum e4 ea et corpore 6it unum, sicut e4 materia et 6orma+ Sed anima non erit 6orma illius i.nis corporei+ /r.o supra dicto modo non poterit ab illo i.ne teneri+ &'%7%#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ 9 Praeterea, omne a.ens corporeum a.it per contactum+ Sed non potest esse aliquis contactus animae et i.nis corporei0 quia contactus 6it solum inter corpora quae habent ultima simul+ /r.o anima ab i.ne corporeo non patitur+ &'%7%"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ar.+ : Praeterea, a.ens or.anicum non a.it in remota nisi per hoc quod a.it in media0 unde per determinatam distantiam a.ere potest proportionatam suae -irtuti+ Sed animae, -el ad minus !aemones, de quibus est eadem ratio, quandoque sunt e4tra locum In6erni, quandoque etiam in hoc mundo hominibus apparent, nec tamen a poena sunt immunes0 sicut enim .loria sanctorum nunquam interrumpitur, ita nec poena damnatorum0 nec tamen -idemus quod omnia intermedia ab i.ne In6erni patiantur0 nec iterum est credibile aliquid corporeum de natura elementi esse tantae -irtutis ut ad tantam distantiam actionem suam di66undat+ /r.o non -idetur quod poenas quas animae damnatorum sustinent, ab i.ne corporeo patiantur+ &'%7%)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # s+ c+ % Sed contra, eadem est ratio in animabus separatis et !aemonibus, quod ab i.ne corporeo pati possint+ Sed !aemones ab eo patiuntur, cum puniantur ab illo i.ne in quem corpora damnatorum pro5icientur post resurrectionem, quem oportet esse corporeum1 et hoc patet e4 sententia domini, Matth+ '), "%0 ite maledicti in i.nem aeternum, qui paratus est !iabolo, et An.elis e5us+ /r.o et animae separatae i.ne corporeo pati possunt+ &'%7%7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # s+ c+ ' Praeterea, poena debet respondere culpae+ Sed anima per culpam corpori se sub5ecit per pra-am concupiscentiam+ /r.o 5ustum est ut in poena rei corporeae sub5iciatur per passionem+ &'%7%9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # s+ c+ #

Praeterea, ma5or est unio 6ormae ad materiam quam a.entis ad patiens+ Sed di-ersitas naturae spiritualis et corporalis non impedit quin anima sit 6orma corporis+ /r.o non impedit quin possit a corpore pati+ $uaestiuncula % &'%7%:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % co+ Respondeo dicendum ad primam quaestionem, quod circa hoc est multiple4 opinio+ $uidam enim aestimantes potentias omnes esse in anima ad modum quo color est in corpore, dicunt, quod anima a corpore separata omnes suas potentias secum trahit+ Si enim aliqua ei deesset, oporteret animam transmutatam esse secundum naturales proprietates, quae sub5ecto manente non possunt -ariari+ Sed dicta aestimatio 6alsa est+ Cum enim potentia sit secundum quam potentes dicimur a.ere -el pati1 e5usdem autem sit a.ere et posse a.ere1 oportet quod e5usdem sit potentia, sicut sub5ecti, quod est a.ens -el patiens+ Unde philosophus, in principio de somno et Vi.il+, dicit, quod cu5us est potentia, e5us est actio+ Videmus autem mani6este quasdam operationes, quarum potentiae animae sunt principia, non esse animae, proprie loquendo, sed con5uncti, quia non e4plentur nisi mediante corpore, ut -idere, audire, et hu5usmodi1 unde oportet quod istae potentiae sint con5uncti sicut sub5ecti, animae autem sicut principii in6luentis, sicut 6orma est principium proprietatum compositi+ $uaedam -ero operationes e4ercentur ab anima sine or.ano corporali, ut intelli.ere, considerare, et -elle1 unde cum hae actiones sint animae propriae1 et potentiae quae sunt harum principia, non solum erunt animae ut principii, sed ut sub5ecti+ $uia er.o manente proprio sub5ecto manere oportet et proprias passiones, et corrupto eo corrumpi, oportet illas potentias quae in suis actibus non utuntur or.ano corporali, remanere in anima separata1 illas autem quae utuntur, corrumpi corpore corrupto1 et hu5usmodi sunt potentiae omnes quae pertinent ad animam sensibilem et -e.etabilem+ /t propter hoc quidam potentias animae sensibiles distin.uunt0 dicunt enim, has esse duplices0 quasdam quae sunt actus or.anorum quae sunt ab anima re6lu4ae in corpus1 et hae cum corpore corrumpuntur0 quasdam -ero ori.inales harum quae sunt in anima, quia per eas anima corpus sensi6icat ad -idendum et audiendum, et ad hu5usmodi1 et hae

ori.inales potentiae manent in anima separata+ Sed hoc non -idetur con-enienter dici+ Anima enim per suam essentiam, non mediantibus aliquibus aliis potentiis, est ori.o illarum potentiarum quae sunt actus or.anorum1 sicut et 6orma quaelibet e4 hoc ipso quod per essentiam suam materiam in6ormat, est ori.o proprietatum quae compositum naturaliter consequuntur+ Si enim oporteret in anima ponere alias potentias quibus mediantibus potentiae quae or.ana per6iciunt, ab essentia animae e66luerent1 eadem ratione oporteret ponere alias potentias, quibus mediantibus ab essentia animae e66luerent illae mediae potentiae, et sic in in6initum0 si enim statur alicubi, melius est ut in primo stetur+ Unde alii dicunt, quod potentiae sensiti-ae et aliae similes non manent in anima separata nisi secundum quid, scilicet ut in radice, per modum scilicet quo principiata sunt in principiis suis+ In anima enim separata manet e66icacia in6luendi iterum hu5usmodi potentias, si corpori uniatur+ @ec oportet hanc e66icaciam esse aliquid superadditum ipsi essentiae animae, ut dictum est+ /t haec opinio -idetur ma.is rationabilis+ &'%7%;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad % Ad primum er.o dicendum, quod -erbum illud Au.ustini intelli.endum est, quod anima secum trahat quasdam illarum potentiarum in actu, scilicet intelli.entiam et intellectum1 quasdam -ero radicaliter, ut dictum est+ &'%7'(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad ' Ad secundum dicendum, quod sensus quos anima secum trahit, non sunt isti e4teriores sensus, sed interiores, qui scilicet ad partem intellecti-am pertinent1 quia intellectus interdum sensus appellatur, ut patet per Aasilium super pro-erbia, et per philosophum in 7 /thic+ Vel si intelli.it de sensibus e4terioribus, dicendum sicut ad primum+ &'%7'%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad # Ad tertium dicendum, quod, sicut 5am e4 dictis patet, potentiae sensiti-ae non comparantur ad animam sicut naturales passiones ad sub5ectum, sed sicut ad ori.inem1 unde ratio non procedit+ &'%7''* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad "

Ad quartum dicendum, quod potentiae animae dicuntur partes e5us potentiales+ Talium autem totorum ista est natura, quod tota -irtus totius consistit in una partium per6ecte, in aliis autem partialiter1 sicut in anima -irtus animae per6ecte consistit in parte intellecti-a, in aliis autem partialiter+ Unde cum in anima separata remaneant -ires intellecti-ae partis, inte.ra remanebit, non diminuta, quam-is sensiti-ae potentiae actu non remaneant1 sicut nec potentia re.is remanet diminuta mortuo praeposito, qui e5us potentiam participabat+ &'%7'#* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad ) Ad quintum dicendum, quod opus cooperatur ad meritum quasi pars essentialis hominis qui meretur1 sic autem non cooperantur potentiae sensiti-ae, cum sint de .enere accidentium1 et ideo non est simile+ &'%7'"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad 7 Ad se4tum dicendum, quod potentiae animae sensiti-ae non dicuntur esse actus or.anorum quasi 6ormae essentiales ipsorum, nisi ratione animae cu5us sunt1 sed sunt actus eorum sicut per6icientes ea ad proprias operationes, sicut calor est actus i.nis per6iciens ipsum ad cale6aciendum0 unde sicut idem i.nis numero remaneret, etiam si alius numero calor in eo esset, sicut patet de 6ri.ore aquae, quod non redit idem numero postquam 6uerit cale6acta, aqua nihilominus eadem numero manente1 ita et or.ana erunt eadem numero, quam-is potentiae eaedem numero non sint+ &'%7')* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ % ad 9 Ad septimum dicendum, quod philosophus loquitur de hu5usmodi potentiis secundum quod radicaliter in anima consistunt1 quod patet e4 hoc quod dicit, quod senium non est in patiendo animam, sed id in quo est, scilicet corpus1 sic enim propter corpus neque debilitantur neque corrumpuntur animae -irtutes+ $uaestiuncula ' &'%7'7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' co+ Ad secundam quaestionem dicendum, quod quidam distin.uunt duplices actus sensiti-arum potentiarum1 quosdam e4teriores,

quos per corpus e4ercet1 et hi non remanent in anima separata1 quosdam -ero intrinsecos, quos anima per seipsam e4ercet1 et hi erunt in anima separata+ Haec autem positio descendere -idetur ab opinione Platonis, qui ponit animam corpori con5un.i sicut quamdam substantiam per6ectam, in nullo a corpore dependentem, sed solum sicut motorem mobili1 quod patet e4 transcorporatione quam ponebat+ $uia autem secundum ipsum nihil mo-ebat nisi motum, et ne abiretur in in6initum, dicebat quod primum mo-ens mo-et seipsum, posuit quod anima erat se ipsam mo-ens1 et secundum hoc erat duple4 motus animae1 unus quo mo-ebatur a seipsa, alius quo mo-ebatur corpus ab ea1 et sic anima habebat actum qui est -idere, primo in se ipsa, secundum quod mo-ebat seipsam, et secundo in or.ano corporali, secundum quod mo-ebat corpus+ Hanc autem positionem philosophus destruit in % de anima, ostendens quod anima non mo-et seipsam, et quod nullo modo mo-etur secundum istas operationes quae sunt -idere, sentire, et hu5usmodi, sed quod istae operationes sunt motus con5uncti tantum+ Unde oportet dicere, quod actus sensiti-arum potentiarum nullo modo maneant in anima separata, nisi 6orte sicut in radice remota+ &'%7'9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ad % Ad primum er.o dicendum, quod liber ille ne.atur a quibusdam esse Au.ustini1 dicitur enim 6uisse cu5usdam Cisterciensis qui eum e4 dictis Au.ustini compila-it, et quaedam de suo addidit1 unde quod ibi scribitur, pro auctoritate habendum non est+ Si tamen auctoritas debeat sustineri, dicendum, quod non debet intelli.i quod anima separata, e4 ima.inatione et aliis hu5usmodi potentiis a66iciatur, quasi ipsa a66ectio sit actus praedictarum potentiarum1 sed quia e4 his quae anima per ima.inationem et alias hu5usmodi potentias commisit in corpore, in 6uturo a66icietur -el in bonum -el in malum1 ut sic ima.inatio et hu5usmodi potentiae non intelli.antur elicere illam a66ectionem, sed elicuisse in corpore meritum a66ectionis illius+ &'%7':* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ad ' Ad secundum dicendum, quod anima dicitur sentire per corpus, non quasi actus sentiendi sit animae secundum se, sed quia est totius con5uncti ratione animae, eo modo loquendi quo dicimus, quod calor cale6aciat+ $uod autem sub5un.itur, quod quaedam

anima sentit sine corpore, ut timorem, et hu5usmodi, intelli.endum est sine e4teriori corporis motu, qui accidit in actibus sensuum propriorum0 non enim timor et hu5usmodi passiones sine motu corporali contin.unt+ Vel potest dici quod Au.ustinus loquitur secundum opinionem Platonicorum, qui hoc ponebant, ut dictum est+ &'%7';* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ad # Ad tertium dicendum, quod Au.ustinus ibi inquirendo loquitur, non determinando, sicut 6ere per totum illum librum+ Patet enim quod non est similis ratio de anima dormientis, et de anima separata+ Anima enim dormientis utitur or.ano ima.inationis, in qua corporales similitudines imprimuntur, quod de anima separata dici non potest+ Vel dicendum, quod similitudines rerum sunt in anima et quantum ad potentiam sensiti-am et ima.inati-am et intellecti-am, secundum ma5orem et minorem abstractionem a materia et materialibus conditionibus+ Tenet er.o similitudo Au.ustini quantum ad hoc quod sicut similitudines rerum corporalium sunt in anima somniantis, -el e4cessum mentis patientis, ima.inaliter1 ita sunt in anima separata intellectualiter1 non autem quod in anima separata sint ima.inaliter+ &'%7#(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ad " Ad quartum dicendum, quod sicut in % ib+, dist+ #, quaest+ ", art+ %, ad ', dictum est, memoria dupliciter sumitur+ $uandoque prout est potentia sensiti-ae partis0 secundum scilicet quod concernit praeteritum tempus1 et hoc modo actus memoriae in anima separata non erit1 unde dicit philosophus in % de anima, quod hoc corrupto, scilicet corpore, anima non reminiscitur+ Alio modo, accipitur memoria prout est pars ima.inationis ad intellecti-am partem pertinens, secundum scilicet quod ab omni di66erentia temporis abstrahit, cum non sit tantum praeteritorum, sed etiam praesentium et 6uturorum, ut Au.ustinus dicit1 et secundum hanc memoriam anima separata memorabitur+ &'%7#%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ ' ad ) Ad quintum dicendum, quod sicut in # ib+, distinct+ '7, quaest+ %, artic+ ', dictum est, amor, .audium et tristitia et hu5usmodi, dupliciter accipiuntur+ $uandoque quidem secundum quod sunt

passiones appetiti-ae sensibilis1 et sic non erunt in anima separata0 hoc enim modo non e4plentur sine determinato motu cordis+ Alio modo secundum quod sunt actus -oluntatis, quae est in parte intellecti-a1 et hoc modo erunt in anima separata, sicut et delectationem, quae quodammodo est passio sensiti-ae partis1 secundum alium modum accipiendi ponit philosophus de !eo, dicens in 9 /thic+, quod !eus una simplici operatione .audet+ $uaestiuncula # &'%7#'* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # co+ Ad tertiam quaestionem dicendum, quod supposito, e4 praedictis, quod i.nis In6erni non sit metaphorice dictus, nec i.nis ima.inarius, sed -erus i.nis corporeus1 oportet dicere, quod anima ab i.ne corporeo poenas patietur, cum dominus i.nem illum !iabolo et An.elis e5us paratum esse dicat Matth+ '), qui sunt incorporei, sicut et illa+ Sed quomodo pati possit, multipliciter assi.natur+ $uidam enim di4erunt, quod hoc ipsum quod est i.nem -idere, sit animam ab i.ne pati1 unde <re.orius in " !ial+ dicit0 i.nem eo ipso patitur anima quo -idet+ Sed istud non -idetur su66icere1 quia quodlibet -isum e4 hoc quod -idetur, est per6ectio -identis1 unde non potest in e5us poenam cedere inquantum est -isus1 sed quandoque est puniti-um -el contristans per accidens, inquantum scilicet apprehenditur ut noci-um1 unde oportet quod praeter hoc quod anima illum i.nem -idet, sit aliqua comparatio animae ad idem, secundum quam i.nis animae noceat+ Unde alii di4erunt, quod quam-is i.nis corporeus non possit animam e4urere, tamen anima apprehendit ipsum ut noci-um sibi1 et ad talem apprehensionem a66icitur timore et dolore, ut in eis impleatur quod dicitur Psalm+ %#, )0 trepida-erunt timore, ubi non erat timor+ Unde <re.orius in " !ialo.+ dicit, quod quia anima cremari se conspicit, crematur+ Sed hoc iterum non -idetur su66icere1 quia secundum hoc passio animae ab i.ne non esset secundum rei -eritatem, sed secundum apparentiam tantum0 quam-is enim possit esse -era passio tristitiae -el doloris e4 aliqua 6alsa ima.inatione, ut Au.ustinus dicit %' super <enes+ ad litteram1 non tamen potest dici quod secundum illam passionem -ere patiatur a re, sed a similitudine rei quam concipit+ /t iterum iste modus passionis ma.is recederet a reali passione quam ille qui ponitur per ima.inarias -isiones1

cum ille dicatur per -eras ima.ines rerum esse, quas anima secum de6ert1 iste autem per 6alsas conceptiones quas anima errans 6in.it+ /t iterum non est probabile quod animae separatae, -el !aemones, qui subtilitate in.enii pollent, putarent i.nem corporeum sibi nocere posse, si ab eo nullatenus .ra-arentur+ Unde alii dicunt, quod oportet ponere animam etiam realiter ab i.ne corporeo pati1 unde etiam <re.orius in " !ial+ dicit0 colli.ere e4 dictis e-an.elicis possumus quia incendium anima non solum -idendo, sed etiam e4periendo patiatur+ Sed hoc tali modo 6ieri ponunt+ !icunt enim, quod i.nis ille corporeus potest considerari dupliciter+ Uno modo secundum quod est res quaedam corporea1 et hoc modo non habet quod in animam a.ere possit1 alio modo secundum quod est instrumentum di-inae 5ustitiae -indicantis1 hoc enim di-inae 5ustitiae ordo e4i.it ut anima quae peccando se rebus corporalibus subdit, eis etiam in poenam subdatur+ Instrumentum autem non solum a.it in -irtute propria, sed etiam in -irtute principalis a.entis, ut supra, dist+ %, quaest+ %, art+ ", dictum est1 et ita non est incon-eniens, si i.nis ille, cum a.at in -i spiritualis a.entis, in spiritum a.at hominis -el !aemonis, per modum etiam quo de sacramentis dictum est, dist+ %, quod animam sancti6icant+ Sed istud etiam non -idetur su66icere0 quia omne instrumentum in id circa quod instrumentaliter operatur, habet propriam actionem sibi connaturalem, et non solum actionem secundum quam a.it in -irtute principalis a.entis1 immo e4ercendo primam actionem oportet quod e66iciat hanc secundam1 sicut aqua la-ando corpus in Aaptismo sancti6icat animam, et sera secando li.num perducit ad 6ormam domus+ Unde oportet dare i.ni aliquam actionem in animam quae sit ei connaturalis ad hoc quod sit instrumentum di-inae 5ustitiae peccata -indicantis+ /t ideo dicendum, quod corpus in spiritum naturaliter a.ere non potest, nec ei aliquo modo obesse -el ipsum .ra-are, nisi secundum quod aliquo modo corpori unitur1 sic enim in-enimus quod corpus quod corrumpitur, a..ra-at animam1 Sap+ ;, %)+ Spiritus autem corpori unitur dupliciter+ Uno modo ut 6orma materiae, ut e4 eis 6iat unum simpliciter1 et sic spiritus unitur corpori et -i-i6icat corpus, et a corpore aliqualiter a..ra-atur1 sic autem spiritus hominis -el !aemonis i.ni corporeo non unitur+ Alio modo sicut mo-ens mobili, -el sicut locatum loco, eo modo quo incorporalia sunt in loco1 et secundum hoc spiritus incorporei creati loco de6iniuntur, ita in uno loco e4istentes quod non in alio+

$uam-is autem res corporea e4 sua natura habeat quod spiritum incorporeum loco de6iniat, non tamen habet sua natura quod spiritum incorporeum loco de6initum detineat, ut ita alli.etur illi loco quod ad alia di-ertere non possit, cum spiritus non ita sit in loco naturaliter quod loco subdatur+ Sed hoc superadditur i.ni corporeo, inquantum est instrumentum di-inae 5ustitiae -indicantis, quod sic detinet spiritum, et ita e66icitur ei poenalis, retardans eum ab e4ecutione propriae -oluntatis, ne scilicet possit operari ubi -ult, et secundum quod -ult1 et hunc modum ponit <re.orius in " !ialo.+ /4ponens enim quomodo anima incendium e4periendo patiatur, sic dicit0 dum -eritas peccatorem di-item damnatum in i.ne perhibet, quisnam sapiens reproborum animas teneri i.nibus ne.et> /t hoc etiam 8ulianus di4it, ut in littera Ma.ister dicit0 si -i-entis hominis incorporeus spiritus detinetur in corpore, cur etiam non post mortem corporeo i.ne teneatur> Au.ustinus etiam, '% de Ci-it+ !ei dicit, quod sicut anima in hominis conditione 5un.itur corpori, ut dans ei -itam, quam-is illud sit spirituale et hoc corporale, et e4 illa con5unctione -ehementer concipit amorem ad corpus, sic li.atur i.ni, ut accipiens ab eo poenam1 et e4 illa con5unctione concipit horrorem+ Oportet er.o omnes praedictos modos in unum colli.ere, ut per6ecte -ideatur quomodo anima ab i.ne corporeo patiatur1 ut scilicet dicamus, quod i.nis secundum naturam suam habet quod spiritus incorporeus ei con5un.i possit, ut loco locatum1 sed inquantum est instrumentum di-inae 5ustitiae, habet ut ipsum quodammodo retineat alli.atum1 et in hoc -eraciter i.nis ille est spiritui no4ius1 et sic anima i.nem ut no4ium sibi -idens, ab i.ne cruciatur1 unde <re.orius in " !ialo.+, omnia ista per ordinem tan.it, ut e4 dictis e5us patet+ &'%7##* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad % Ad primum er.o dicendum, quod Au.ustinus loquitur inquirendo1 unde etiam alium modum ponit determinando in ib+ de Ci-it+ !ei, ut e4 dictis patet+ Vel dicendum, quod Au.ustinus intelli.it quod ea quibus anima pro4ime a66icitur ad dolorem -el tristitiam, sunt spiritualia1 non enim a66li.eretur, nisi i.nem ut no4ium sibi apprehenderet+ I.nis er.o apprehensus est pro4imum a66li.ens1 sed i.nis corporeus e4tra animam e4istens est a66li.ens remotum+ &'%7#"* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad '

Ad secundum dicendum, quod quam-is anima simpliciter sit nobilior i.ne1 i.nis tamen est secundum quid anima nobilior, inquantum scilicet est instrumentum di-inae 5ustitiae+ &'%7#)* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad # Ad tertium dicendum, quod philosophus et Aoetius loquuntur de illa actione per quam patiens transmutatur in naturam a.entis1 talis autem non est actio i.nis in animam1 et propter hoc ratio non concludit+ &'%7#7* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad " Ad quartum dicendum, quod i.nis in animam non a.it per modum in6luentis, sed per modum detinentis, ut e4 dictis patet1 et ideo ratio non est ad propositum+ &'%7#9* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad ) Ad quintum dicendum, quod in -isione intellectuali non est tristitia e4 hoc ipso quod aliquid -idetur1 cum illud quod -idetur nullo modo intellectui possit esse contrarium, inquantum -idetur+ In sensu autem hoc quod -idetur, e4 ipsa actione qua a.it in -isum ut -ideatur, potest esse corrupti-um -isus per accidens, inquantum corrumpit harmoniam or.ani+ Sed tamen -isio intellectualis potest esse contristans, inquantum id quod -idetur, apprehenditur ut noci-um, non quasi noceat eo ipso quod -idetur, sed alio quocumque modo1 et sic anima -idendo i.nem a66li.itur+ &'%7#:* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad 7 Ad se4tum dicendum, quod non est simile quantum ad omnia, sed quantum ad aliquid, ut e4 dictis patet+ &'%7#;* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad 9 Ad septimum dicendum, quod quam-is non sit aliquis tactus corporalis inter animam et corpus, tamen est inter ea aliquis tactus spiritualis1 sicut etiam motor caeli cum sit spiritualis, spirituali tactu tan.it caelum, ipsum mo-ens per modum quod dicitur contristans tan.ere, sicut dicitur in % de .eneratione1 et hu5usmodi modus su66icit ad actionem+ &'%7"(* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # ad :

Ad octa-um dicendum, quod spiritus damnati nunquam sunt e4tra In6ernum, nisi e4 dispensatione di-ina, -el ad instructionem -el ad e4ercitium electorum+ Ubicumque autem e4tra In6ernum sint, semper tamen -ident i.nem In6erni ut eis in poenam praeparatum1 unde cum ista -isio sit immediate a66li.ens, ut dictum est, ubicumque sunt, ab i.ne In6erni a66li.untur1 sicut et capti-i etiam e4tra carcerem e4istentes quodammodo a carcere a66li.untur, dum -ident se ad carcerem damnatos+ Unde sicut .loria electorum in nullo minuitur nec quantum ad praemium essentiale, neque quantum ad accidentale, si aliquando e4tra caelum /mp?reum sint, quod quodammodo in .loriam eorum cedit1 ita etiam in nullo minuitur poena damnatorum, si e4tra In6ernum e4 di-ina dispensatione ad tempus ponantur1 et hoc est quod dicit <lossa Aedae super illud 8acob+ #0 in6lammat rotam nati-itatis etc+0 !iabolus ubicumque sit, si-e sub aere, si-e sub terra, secum 6ert tormenta suarum 6lammarum+ Ob5ectio autem procedit ac si i.nis corporeus a66li.eret spiritus immediate, sicut a66li.it corpora+ /4positio te4tus &'%7"%* Super Sent+, lib+ " d+ "" q+ # a+ # qc+ # e4pos+ Omnes ad aetatem eamdem resur.ent et cetera+ Hoc intelli.endum est non quantum ad mensuram corporis, sed quantum ad per6ectionem corporis+ Tri.inta enim duorum annorum et trium mensium erat aetas Christi+ Hoc intelli.endum est secundum illam opinionem quae ponit Christum in principio tri.esimi anni nondum completi bapti=atum 6uisse+ Sed secundum opinionem Chr?sostomi, qui ponit quod Christus, cum bapti=atus 6uit, erat tri.inta annorum, et inceperat tri.esimum primum, oportet dicere, quod Christus tri.inta tribus annis et tribus mensibus -i4erit0 tribus enim annis praedica-it, et mensibus quasi tribus+ @on est autem 6as dicere, quod in resurrectione accedat corpori ma.nitudo+ Sed contra hoc -idetur0 nani et .i.antes resur.ent in quantitate quam hic habuerunt+ /t dicendum, quod hoc intelli.endum est de quantitate quam hic habuerunt -el habituri essent natura non errante per superabundantiam -el de6ectum+ Sed in quemlibet pul-erem ac cinerem resol-atur et cetera+ Sciendum, quod hae resolutiones quae in littera tan.untur, distribuuntur hoc modo+ Primo enim accipit illa in

quae corpus humanum pro4imo resol-itur1 unde quantum ad partes .rossas et terrestres ponit pul-erem et cinerem1 ut in pul-erem dicatur resol-i, inquantum e4siccatur per con.elationem humidi e4 6ri.ore a.ente1 in cinerem -ero, inquantum e4siccatur per e4tractionem humidi a calore a.ente+ Sed quantum ad partes subtiles et aereas halitus ponit et auras1 ut halitus re6eratur ad -apores humidos, qui ab humano corpore resol-untur1 aura autem ad 6umos siccos qui sunt materia -enti, qui proprie aura dicitur+ !einde -ero ponit illa in quae primo resol-itur+ Haec autem -el sunt sensibilia, -el insensibilia+ Si insensibilia, sic tan.it elementa in hoc quod dicit0 in quamcumque aliorum corporum substantiam1 et elementa in hoc quod dicit0 in ipsa elementa+ Si autem sunt sensibilia, sic tan.it alia bruta et homines in hoc quod dicit0 in quorumcumque animalium et hominum cibum carnemque mutetur1 ut cibus pertineat ad id quod est in -ia transmutationis humani corporis in substantiam praedictam1 quod -ero dicit carnem, pertineat ad terminum transmutationis praedictae+ Illi animae in puncto temporis reddit quae illam primitus, ut homo 6ieret, cresceret, -i-eret, anima-it+ /4ponendum est primitus non solum quod est prius tempore, sed quod est principalius, ut e4 dictis patet0 alias oporteret dicere, quod costa de qua 6ormata est mulier, in Adam resur.eret, cu5us anima primo 6uit animata1 resur.et tamen in /-a, quia in ea principalius 6uit, ut scilicet pertinens ad per6ectionem indi-idui, non solum ad per6ectionem speciei, sicut 6uerat in Adam+ Resur.ent quidem sanctorum corpora sine ullo -itio et cetera+ Ista quae hic ponuntur, hoc modo di66erunt, ut -itium pertineat ad intemperantiam humorum, aut indispositionem in6eriorum partium1 de6ormitas autem ad dispositionem partium e4teriorum1 corruptio -ero ad diminutionem, ut si corpora sine aliquo membro resur.erent1 onus autem ad indispositionem or.anorum respectu -irtutis moti-ae1 di66icultas -ero ad ipsius -irtutis debilitatem+ /t cruciabit damnatorum corpora hominum -el !aemonum et cetera+ Hoc dicit Au.ustinus secundum opinionem quae ponit !aemones habere corpora naturaliter sibi unita+ Pro6iteri animam posse habere similitudinem corporis et corporalium omnino membrorum, quisquis renuit, potest ne.are animam esse quae in somnis -idet -el ambulare se, -el sedere et cetera+ @on est intelli.endum, quod anima separata habeat similitudinem corporis, et membrorum corporalium realiter, sicut Apollinarius

posuit1 sed solummodo per modum apprehensionis -el intellecti-ae, -el etiam ima.inariae, ut quidam -olunt+ @eque enim non sentiunt et cetera+ Hoc potest e4poni, ut sentire non accipiatur pro actu e4teriori sensus, sed pro actu intellectus, secundum quod intellectus quandoque sensus dicitur+ $uaeri ac disputari potest, quando incipit homo in utero -i-ere+ !e hoc aliqua dicta sunt in # ib+, distinct+ #, ubi de conceptione dominici corporis a.ebatur+ Ac non potius duos 2quod 6uturum erat, si .emini nascerentur3 resurrecturos aestimemus+ Hoc non dicit Au.ustinus0 quia e4 quo habebat principalia membra duplicia, sicut duo capita et duo corda, mani6estum erat quod duae animae inerant1 et ita duo homines erant, sed con5uncti per errorem naturae+