DRAGON_K40B

1.1.

Tng quan v nhin liu: 1.1.1. Ngun gc: C nhiu gi thuyt v ngun gc ca khong, nhng ch yu l hai ngun gc v c v hu c. Tuy nhin gi thuyt v ngun gc hu c ng tin cy hn. Theo ngun gc hu c th khong c hnh thnh l do xc ng vt v thc vt b vi lp v lng ng hng triu nm i y bin. Nh c cc vi sinh vt phn hy to thnh cc kh, cc cht kh phn hy s dn lng ng to nn lp trm tch di y bin y chnh l cc vt liu hu c u tin ca du kh. Cc cht qua hng ngn nm cc thnh cc hydrocacbon l thnh phn ch yu cha trong du m. 1.1.2. Thnh phn ha hc trong du m: Hydrocacbon parafinic: Hay cn gi l akal l loi hydrocacbon ph bin nht, chng tn ti trong ba dng rn lng kh. Trong du m ch yu c 2 loi n-parafin v iso-parafin Trong n-parafin chim ch yu t 25 n 35 % th tch, chng c s phn t t C1 n C25. Cc paraffin ny c s C trn 18 trng thi rn, nu b ha tan mt hm lng ln trong du c th b ng t. Cc paraffin c s C t 1 n 4 v mt t C5 v C6 thng trng thi kh, nn trong qu trnh khai thc do s gim p sut nn chng s c tch ra. Izo-parafin thng ch nm trong phn nh ca thng ch nm trong phn nh v phn c nhit si trung bnh , cc izi-parafin c s C5 n C10 l cc cu t rt qu trong phn nh ca du m. Chng lm tng kh nng chng kch n ca xng. Hydrocacbon naphtenic (vng no) L mt trong s hydrocacbon ph bin v quan trng ca du m, hm lng t 30 n 60 % . Ch yu l vng 5 v 6 cnh, cng c th ngng t 2 hoc 3 vng. Chng c mt trong phn on nh hoc phn c nhit si cao v trung bnh. Chng l thnh phn quan trng trong nhin liu ng c v du nhn. Cc naphten mt vng lm cho xng c cht lng cao, cc naphten mt vng c cc nhnh l thnh phn rt tt cho du nhn v chng c nht cao v t thay i theo nhit . Hydrocacbon thm:

Page 1

DRAGON_K40B

Thng gp l loi mt vng v cc ng ng. Chng thng nm trong phn on nh. Chng lm tng kh nng kch n ca ca xng. Tuy nhin i vi nhin liu phn lc v diesel chng li lm gim cht lng ca nhin liu do kh t bc chy v to cc v to tn cho ng c. Nu cc naphten mt vng c cc nhnh di li l nhin liu qu cho qu trnh sn xut du nhn do chng c nht cao v t bin i theo nhit . Hydrocacbon loi hn hp naphten thm: L ph bin trong du m, chng thng nm trong phn c nhit si cao. Cc thnh phn phi hydrocacbon: Ngoi ra trong du m cn c cc thnh phn khc nh : cc hp cht cha lu hunh, cc cht cha nito hay oxi, cc kim loi nng, nha v asphanten, v nc cc hp cht ny cha trong nhin liu lm nhin liu xu i cht lng ca nhin liu, gy nhim mi trngDi trong qu trnh chng ct, hm lng cc cht ny cng thp cng tt. 1.1.3. Mt s tnh cht ha l ca nhin liu: Tr s octan: y l thng s t trng cho kh nng chng kch n ca nhin liu, no c o bng % th tch ca iso-octane (2,2,4 Trimethyl pentane C8H18) trong hn hp ca n vi n-heptane, tng ng vi kh nng chng kch n ca nhin liu th nghim iu kin chun. Trong n-heptane quy c c tr s octane=0 v iso-octane quy c c tr s octane=100. Hin c 4 loi tr s octane khc nhau ang c s dng chu u, l: Tr s octane theo phng php nghin cu (RON) Tr s octane theo phng php m t Tr s octane nghin cu theo phn on ct (c nhit si ti 100oC) R 100oC Tr s octane trn ng i (Road ON). Tr s xetan: Tr s xetane l mt n v o quy c c trng cho tnh t bc chy ca nhin liu diesel v c o bng % th tch hm lng n-cetane

Page 2

DRAGON_K40B

(C16H34) trong hn hp ca n vi methyl naphthalene iu kin tiu chun. Theo quy c, methyl naphthalene c tr s cetane = 0 v n-cetane c tr s cetane = 100. Tr s xetane c xc nh theo phng php th ASTM D.976 hoc D.4737. nht: nht l mt i lng vt l c trng cho tr lc do ma st ni ti sinh ra gia cc phn t khi chng c s chuyn ng trt ln nhau. V vy, nht c lin quan n kh nng thc hin cc qu trnh bm, vn chuyn cht lng trong cc h ng ng, kh nng thc hin cc qu trnh phun, bay hi ca nhin liu trong bung chy, ng thi n lin quan n kh nng bi trn ca cc phn on khi s dng lm du nhn. nht ca nhin liu rt quan trng v n nh hng n kh nng bm v phun nhin liu vo bung t. nht ca nhin liu c nh hng ln n kch thc v hnh dng ca kim phun. Nhin liu c nht qu cao rt kh nguyn t ha, cc tia nhin liu khng mn v kh phn tn u trong bung t. Kt qu l lm gim hiu sut v cng sut ng c. i vi cc ng c nh, cc tia nhin liu c th chm vo thnh xy lanh, cun i lp du bi trn v lm tng ln nhin liu trong du nhn. Hin tng cc chi tit b n mn nhanh chnh l do nguyn nhn ny. Nhin liu c nht qu thp khi c phun vo xylanh s to thnh cc ht qu mn, khng th ti c cc vng xa kim phun v do hn hp nhin liu khng kh to thnh trong xylanh khng ng nht, nhin liu chy khng u, cng sut gim. Nhin liu c nht qu thp c th gy ra hin tng r r ti bm, lm sai lch kt qu ong m dn n thay i t l pha trn khng kh- nhin liu. Mc mi mn ca cc chi tit trong h thng cung cp nhin liu tng khi nht ca nhin liu. im ng c: im ng c ca nhin liu l nhit thp nht m nhin liu vn gi c cc tnh cht ca cht lng, hay ni cch khc l nhit thp nht m ta c th bm nhin liu. Tr s acid, base:
Page 3

DRAGON_K40B

Tr s acid hay cn gi l tr s trung ha ca nhin liu l s mg KOH cn thit trung ha ht lng acid c trong mt gam mu. Tr s acid l thc o nh gi hm lng cc hp cht v c v acid tng ca nhin liu. N gip nh gi mc n mn ca cc chi tit kim loi khi tip xc vi nhin liu. Tr s ny c s dng kim sot cht lng ca du bi trn, n cng i khi c s dng nh l mt php o s gim cht lng ca cht bi trn sau mt thi gian s dng Nng sut ta nhit hay nhit tr: Mt tnh cht c bn ca nhin liu l nng sut ta nhit (hay nhit tr) ca n. Cng vi cc tnh cht khc, nhit tr c tm quan trng trong vic ch to cc thit b nhit c kh nng d dng chuyn ha nhin liu thnh cng c ch mt cch hiu qu. Nhit tr ca nhin liu l lng nhit c gii phng ra khi n chy hon ton vi oxi v ngng t cc sn phm ti mt nhit xc nh. Cc gi tr c th c biu th bng cc n v nhit tiu chun (cal/g, J/g) i vi cc nhin liu rn v lng. Nhit tr ca mt kh c biu th bng s n v nhit c gii phng khi t chy mt n v th tch kh p sut khng i. n v nhit tiu chun l kcal/m3. Nhit tr ca mt kh c xc nh ti mt nhit chun, c khng kh v kh u c a v nhit chun, sn phm chy cng c lm lnh ti nhit ny, qu trnh chy phi xy ra hon ton, ngha l sn phm ch c CO2, SO2, H2O v N2. Nhit tr ca mt nhin liu rn hay lng c xc nh bnh thng th tch khng i trong mt nhit lng k c kh nng chu c p lc tng ln. V cc sn phm c lm lnh ti nhit ca nhit lng k nn gi tr thu c l gi tr th. im chp chy cc kn: Nhit bt chy cc kn hay cn gi l Flash point PMCC (PenskyMartens Closed Cup) l nhit thp nht iu kin p sut khng kh, mu nhin liu th nghim hu nh bt chy khi ngn la xut hin v t lan truyn mt cch nhanh chng trn b mt ca mu. Nhit bt chy xc nh xu hng hnh thnh hn hp c th chy vi khng kh di iu kin th nghim, n l mt trong cc ch tiu

Page 4

DRAGON_K40B

nh gi mc d bt chy ca nhin liu cng nh thi gian cm ng trong ng c. Nhit chp chy c ngha quan trng i vi qu trnh vn chuyn v tn cha nhin liu. Nhit chp chy qu thp rt d gy chy n. N cng l du hiu cho thy nhin liu b ln vi cc loi khc c bay hi cao hn. Nhit chp chy hu nh khng c ngha i vi cht lng ca nhin liu ca nhin liu khi nh gi trn gc tnh nng k thut ca cc thit b s dng n. i vi cc sn phm du m th nhit chp chy khc nhau. Xng c nhit chp chy khong -40oC, nhin liu cho ng c phn lc c nhit chp chy trong khong 28-60oC (trung bnh l 40oC), diesel c nhit chp chy trong khong 35 - 80oC(trung bnh l 60oC) phn on du nhn c nhit chp chy 120-325oC. im c: L mt ch tiu quan trng, n xc nh nhit ti cc tinh th sp xut hin trong nhin liu iu kin th nghim xc nh, ti nhit tinh th sp bt u kt ta khi du diesel khi s dng. im c c th c gi l im my m hay im vn c. Cc thit b my mc, xe u c th phi lm vic iu kin nhit thp. Nu Cloud point khng thch hp th thnh phn sp trong nhin liu d b kt ta cn tr qu trnh phun nhin liu vo ng c t. Hm lng tro: Mt lng nh mu c t cho n khi phn nhin liu chy ht, cn khi lng mu cn li ta thu c hm lng tro. Cc cht khng chy trong nhin liu c chia ra lm 2 loi: cc cn rn v cc hp cht kim loi tan trong nc hoc du. Cc cht to tro c th c mt trong nhin liu diesel trong 2 dng: Cc cht rn b mi mn: Loi ny gp phn mi mn vi phun, bm nhin liu, piston v vng xec mng. Cc x phng kim loi: t nh hng n mi mn nhng chng c th gp phn vo vic to cn trong ng c. T trng: T trng l i lng c trng cho nng nh, c chc ca nhin liu, c o bng khi lng trn mt n v th tch nhin liu. T

Page 5

DRAGON_K40B

trng c dng tnh ton, chuyn i gia th tch v khi lng, chuyn i gia th tch nhit ny sang th tch nhit khc. So vi cc ch tiu khc th t trng khng phi l yu t quan trng nh gi cht lng ca nhin liu. Tuy nhin, n cng c nhng ngha nht nh, nu 2 nhin liu c cng gii hn nhit si th nhin liu no c t trng cao hn th thng c hm lng cc hydrocarbon thm v naphthenic cao hn. 1.1.4. Mt s tiu chun k thut cho nhin liu:

Page 6

DRAGON_K40B

Bng 1: Mt s tiu chun k thut ca nhin liu diesel

Tn ch tiu Hm lng lu hunh mg/kg, max Ch s xetan, min Nhit ct, C, 90% th tch, max im chp chy cc kn C, min nht ng hc 400C, mm2/s Cn C ca 10% cn chng ct, % khi lng, max im ng c, C, max

Mc 500 46 360 55 2-4,5 0,3 +6 2500

Phng php th TCVN 6701:2000 (ASTM D 2622)/ASTM D 5453 ASTM D 4737 TCVN 2698:2002/ (ASTM D 86) TCVN 6608:2000 (ASTM D 3828)/ASTM D 93 TCVN 3171:2003/ (ASTM D 445) TCVN 6324:1997 (ASTM D 189)/ASTM D 4530 TCVN 3753:1995/ (ASTM D 97) TCVN 2690:1995/ (ASTM D 482) ASTM E 203 ASTM D 2276 TCVN 2694:2000 (ASTM D 130) TCVN 6594:2000 (ASTM D 1298)/ASTM D 4052 ASTM D 6079 ASTM D 4176

Hm lng tro, % khi lng, max 0,01 Hm lng nc, mg/kg, max Tp cht dng ht, mg/l, max n mn mnh ng 500C, 3 gi, max Khi lng ring 15C, kg/m3 bi trn, Ngoi quan , max 200 10 Loi 1 820-860 460 Sch, trong

Page 7

DRAGON_K40B

Bng 2: Mt s tiu chun k thut ca Xng Khng Ch Tn ch tiu 1.Tr s octan, min - Theo phng php nghin cu (RON) - Theo phng php mt (MON) Hm lng ch, g/l, max 3. Thnh phn ct phn on: - im si u, 0C - 10% th tch, 0C, max - 50% th tch, 0C, max - 90% th tch, 0C, max - im si cui, 0C, max - cn cui, % th tch, max 4. n mn mnh ng 50 0C/3 gi, max 5. Hm lng nha thc t ( ra dung mi), mg/100 ml 6. n nh oxy ha, pht, min 7. Hm lng lu hunh, mg/kg, max 8. p sut hi (Reid) 37,8 0C, kPa 9. Hm lng benzene, % th tch, max 10. Hydrocacbon thm, % th tch, max 11. Olefin, % th tch, max 12. Hm lng oxy, % khi lng, max 13. Khi lng ring ( 150C), kg/m3 14. Hm lng kim loi (Fe.Mn), Xng khng ch 90 92 95 90 79 92 81 0,013 95 84 Phng php th

TCVN 2703 : 2002 (ASTM D2699) ASTM D 2700 TCVN 7143 : 2002 (ASTM D 3237) TCVN 2698 : 2002 (ASTM D 86)

Bo co 70 120 190 215 2,0 Loi 1 5 480 500 43 - 75 2,5 40 38 2,7 Bo co 5

TCVN 2694 : 2000 (ASTM D 130) TCVN 6593 : 2000 (ASTM D 381) TCVN 6778 : 2000 (ASTM D 525) TCVN 7023 : 2000 (ASTM D 2622)/ ASTM D 5453 TCVN 6593 : 2000 (ASTM D 4953)/ ASTM D 5191 TCVN 6703 : 2000 (ASTM D 3606)/ ASTM D 4420 TCVN 7330 : 2003 (ASTM D 1319) TCVN 7330 : 2003 (ASTM D 1319) TCVN 7332 : 2003 (ASTM D 4815) TCVN 6594 : 2000 (ASTM D 1298)/ ASTM D 4052 TCVN 7331 : 2003 (ASTM D
Page 8

DRAGON_K40B

mg/l, max 15. Ngoi quan

Trong, khng c tp cht l lng

3831) ASTM D 4176

1.1.5. Ngun nhin liu mi: Bn cnh ngun du th ang ngy cng cn kit v vn bo v mi trng, cc nh khoa hc v cc nh nghin cu v ang nghin cu tm ra cc ngun nhin liu mi nhm hn ch p lc cho ngnh du kh hin nay cng nh ngun nhin liu thn thin vi mi trng hn. c nhiu ngun nhin liu mi c tm thy v ang c s dng rng ri hin nay trn th gii cng nh nc ta . Trong cc ngun nhin liu mi c coi nh c tm nng v ang c nghin cu tm hiu nhiu chnh l ngun nhin liu sinh hc (biodiesel). Nhin liu sinh hc l cc dng nhin liu c ngun gc ng thc vt nhng khc vi cc dng nhin liu ha thch c hnh thnh do qu trnh phn hy xc sinh vt trong hng triu nm. Hin nay trn th gii ph bin nht l du iesel sinh hc v ethanol. Bn cnh c cc ngun nhin liu khc ang l tm nng pht trin cho ngun nhin liu sch nh: Pin nhin liu: y l k thut c th cung cp nng lng cho con ngi nhng khng thi ra kh CO2 hoc nhng cht thi c hi khc. Mt pin nhin liu tiu biu c th sn sinh ra in nng trc tip bi phn ng gia hydro v xy. Hydro c th ly t nhiu ngun nh kh thin nhin, kh mtan ly t cht thi sinh vt v do khng b t chy nn chng khng c kh thi c hi. i u trong lnh vc ny l Nht Bn. Quc gia ny sn xut c nhiu ngun pin nhin liu khc nhau, dng cho xe phng tin giao thng, cho t hoc c cho c cc thit b dn dng nh in thoi di ng. Nng lng mt tri: Nht Bn, M v mt s quc gia Ty u l nhng ni i u trong vic s dng ngun nng lng mt tri rt sm (t nhng nm 50 th k trc). Tnh n nm 2002, Nht Bn sn xut c khong 520.000 kW in bng pin mt tri, vi gi trung bnh 800.000 Yn/kW, thp hn 10 ln so vi cch y trn mt thp k. Nu mt gia nh ngi Nht 4 ngi tiu th t 3 n 4 kW in/mi gi, th h cn
Page 9

DRAGON_K40B

phi c din tch t 30-40 m2 mi nh lp pin. Nht Bn phn u n nm 2010 s sn xut c hn 8,2 triu kW in t nng lng mt tri. Nng lng t i dng. y l ngun nng lng v cng phong ph, nht l quc gia c din tch bin ln. Sng v thy triu c s dng quay cc turbin pht in. Ngun in sn xut ra c th dng trc tip cho cc thit b ang vn hnh trn bin nh hi ng, phao, cu cng, h thng hoa tiu dn ng v.v Nng lng gi: Nng lng gi c coi l ngun nng lng xanh v cng di do, phong ph v c mi ni. Ngi ta c th s dng sc gi quay cc turbin pht in. V d nh H Lan hay Anh, M. Ring ti Nht mi y ngi ta cn sn xut thnh cng mt turbin gi siu nh, sn phm ca hng North Powen. Turbin ny c tn l NP 103, s dng mt bnh pht in dng cho n xe p thp sng hoc gii tr c chiu di cnh qut l 20 cm, cng sut in l 3 W, thp sng mt bng n nh. Du thc vt ph thi dng chy xe: Du thc vt khi thi b, nu khng c tn dng s gy lng ph ln v gy nhim mi trng. Du thc vt thi khng c cc cht nh xt lu hunh, cn lng khi en thi ra ch bng 1/3 so vi cc loi du truyn thng. Nng lng t tuyt: Hip hi nghin cu nng lng thin nhin Bihai ca Nht thnh cng trong vic ng dng tuyt lm lnh cc kho hng v iu ha khng kh nhng ta nh khi thi tit nng bc. Theo d n ny, tuyt c cha trong cc nh kho gi nhit kho t 00C n 40C. y l mc nhit l tng dng bo qun nng sn v vy m gim c chi ph sn xut v gim gi thnh sn phm. Nng lng t s ln men sinh hc: Ngun nng lng ny c to bi s ln men sinh hc cc ph thi sinh hot. Theo , ngi ta s phn loi v a chng vo nhng b cha cho ln men nhm to ra kh metan. Kh t ny s lm cho

Page 10

DRAGON_K40B

ng c hot ng t sn sinh ra in nng. Sau khi qu trnh phn hy hon tt, phn cn li c s dng lm phn bn. Ngun nng lng a nhit: y l ngun nng lng nm su di lng nhng hn o, ni la. Ngun nng lng ny c th thu c bng cch ht nc nng t hng nghn mt su di lng t chy turbin in. Kh Mtan hydrate: Kh Mtan hydrate c coi l ngun nng lng tim n nm su di lng t, c mu trng dng nh nc , l th phm gy tc ng ng dn kh v c ngi ta gi l nc c th bc chy. Metan hydrate l mt cht kt tinh bao gm phn t nc v metan, n n nh iu kin nhit thp v p sut cao, phn ln c tm thy bn di lp bng vnh cu v nhng tng a cht su bn di lng i dng v l ngun nguyn liu thay th cho du la v than rt tt. [KHCN s thng 2/2007 (trang 55)] 1.2. Tng quan v plastic: 1.2.1. Gii thiu v plastic: Plastic hay cn gi l nha do. Plastic khng c trong t nhin m do ngi ta ch to ra. Nm 1862, mt ngi Anh tn l Alexander Pakers tm ra hp cht plastic u tin mang tn Parkesine. Sau n c pht trin v ci tin thnh cc loi nha hin nay m ta ang s dng. Nhiu cht nha do c ch "poly" u, chng hn ch "Polyten". "Poly" c ngun gc t ting Hy Lp mang ngha l "nhiu". Polyten c ngha l nhiu phn t eten c ni kt vo nhau. Hu ht plastic u c lm t cc ho cht c trong du, c vi loi c ly t g, than v cht kh t nhin. 1.2.2. Phn loi: C nhiu cch phn loi plastic khc nhau nh: Phn loi theo hiu ng ca polymer vi nhit : Nha nhit do : L loi nha khi nung nng n nhit chy mm Tm th n chy mm ra v khi h nhit th n ng rn li. Thng c tng hp bng phng php trng hp. Cc mch i phn t ca nha nhit do lin kt bng
Page 11

DRAGON_K40B

cc lin kt yu (lin kt hydro, vanderwall). Tnh cht c hc khng cao khi so snh vi nha nhit rn. Nha nhit do c kh nng ti sinh c nhiu ln, v d nh : polyetylen (PE), polypropylen (PP), polystyren (PS), poly metyl metacrylat (PMMA), poly butadien (PB), poly etylen tere phtalat (PET), ... Nha nhit rn: l hp cht cao phn t c kh nng chuyn sang trng thi khng gian 3 chiu di tc dng ca nhit hoc phn ng ha hc v sau khng nng chy hay ha tan tr li c na, khng c kh nng ti sinh. Mt s loi nha nhit rn: ure focmadehyt [UF], nha epoxy, phenol focmadehyt [PF], nha melamin, poly este khng no... Vt liu n hi (elastome): l loi nha c tnh n hi nh cao su. Phn loi theo ng dng: Nha thng dng : l loi nha c s dng s lng ln, gi r, dng nhiu trong nhng vt dng thng ngy, nh : PP, PE, PS, PVC, PET, ABS,... Nha k thut : L loi nha c tnh cht c l tri hn so vi cc loi nha thng dng, thng dng trong cc mt hng cng nghip, nh : PC, PA, ...... Nha chuyn dng : L cc loi nha tng hp ch s dng ring bit cho tng trng hp. Phn loi theo thnh phn ha hc mch chnh: Polyme mch cacbon: polymer c mch chnh l cc phn t cacbon lin kt vi nhau: PE, PP, PS, PVC, PVAC, ... Polyme d mch: polymer trong mch chnh ngoi nguyn t cacbon cn c cac nguyn t khc nh O,N,S... V d nh PET, POE, poly sunfua, poly amit, ... Polyme v c nh poly dimetyl siloxan, si thy tinh, poly photphat, ... 1.2.3. Mt vi loi plastic thng dng:
Page 12

DRAGON_K40B

1.2.3.1.

Polystyrene :

L mt polymer thm lm t styrene monomer thm, c k hiu l PS mt hydrocarbon lng l thng mi ha sn xut t du kh ca cng nghip ha cht. Polystyrene l mt trong nhng loi c s dng rng ri nht ca nha Polystyrene l mt cht do nng, rn nhit phng, nhng nu nng chy trn nhit chuyn tip thy tinh ca n (i vi dp khun hoc n), v tr nn rn li khi ngui. polystyrene l mt nha cng khng mu vi s linh hot hn ch. N c th c c thnh khun mu vi cc chi tit p. Polystyrene c th trong sut hoc c th c thc hin a v mu sc khc nhau. ng dng: trong dao ko dng mt ln, nha cc m hnh, a CD v DVD trng hp, v ni bo ng khi. Sn phm c lm t polystyrene va c to bt gn khp ni, i vi vt liu ng gi. Polystyrene c th c ti ch, v c s "6" nh l biu tng ti ch ca n. Polystyrene mt mt thi gian rt di phn hy, l mt dng nhim trong mi trng ngoi tri, c bit dc theo b bin v ng thy.

1.2.3.2.

Ny long:

Nylon = Ni Lon c th dng thay th cho t v thay th cho rt nhiu cc sn phm khc nhau sau khi tr nn khan him vi la trong thi gian Chin tranh Th gii th II. N thay th la trong qun i cc ng dng nh d, o chng n, v c s dng trong rt nhiu cc loi bnh xe "tires".
Page 13

DRAGON_K40B

Ni lon l mt loi nh t kt hp ha hc, thng mi u tin c s dng ni lon l bn chi (1938), Nylon u tin c thnh cng rt nhiu trong thng mi tng hp ha hoc. C hai phng php ph bin cho cc si nylon lm cho cc ng dng. Trong mt trong nhng phng php tip cn, vi mt "acid molecules" (COOH) trn mi nhm c kt thc vi "reacted molecules" cha amine (NH2) trn mi nhm. Si nylon ang c s dng trong nhiu ng dng, bao gm c vi, thm, dy n "strings", v dy thng. Ni lon cng c s dng cho cc b phn c kh nh my may. K thut-lp nylon c tao bng cch phun ra, c, v khun. 1.2.3.3. Polyetylen:

Polyetylen c vit tt l PE, l mt loi nha nhit do, c s dng ph bin trong i sng, c dng bc dy in, bc h ng, lm mng mng che ma, chai l, ch to thit b trong ngnh sn xut ha hc Cu trc phn t gm nhiu nhm etylen CH2-CH2 lin kt vi nhau bng cc lin kt hydro no. Polyetylen mu trng, hi trong, khng dn in v khng dn nhit, khng cho nc v kh thm qua.Ty thuc vo loi PE m chng c nhit ha thy tinh Tg 100 C v nhit nng chy Tm 120 C. [Jean-Michel Charier: Polymeric materials and processing: plastics, elastomer and composites, Nh xut bn Hanser, Mnchen -Wien-New York, 1991.] 1.2.3.4. Polyethylene terephthalene

Polyethylene terephthalene thng c vit tt l PET hay PETE l mt loi nha nhit do c cng thc phn t (C10H8O4)n nm trong nhm polyester. N l nguyn liu ch yu ca cc loi chai cha nc gii khc, cc cht lng v cc loi hp ng thc phm, trong k thut ng dng s kt hp vi bng thy tinh. n c gn nhn vi m # 1 trn hoc gn cui chai v hp ng. Cc c tnh ca PET c quyt nh bi qu trnh x l nhit, n c th tn ti c hai: v nh hnh (trong sut) v dng kt tinh ( mu trng c).

Page 14

DRAGON_K40B

Mt s tnh cht ca PET Cng thc phn t Mt (C10H8O4)n v nh hnh : 1,370 g / cm 3, [1] tinh th : 1,455 g / cm 3 [1] ha tan trong nc dn nhit im nng chy Nhit dung ring Khng ha tan 0,24 W.k-1m-1 [1] 2600C [1] 1.0 kJ/(kgK)[1]

1.3.

Tnh hnh s dng nha trn th gii v Vit Nam. Ngy nay, khi x hi cng pht trin, nhp sng cng nhanh, con ngi c xu hng s dng cc vt dng tin li cng tng, trong cc vt dng t nha c s dng nhiu nht. Chng hn nh cc chai ng thc ung, hp ng thc n, hay cc ti nha ngy cng tng. Tuy nhin, nha l mt hp cht thi gian phn hy rt lu. V d: nh thi gian mt chai nha phn hy hon ton l khong 450-1000 nm., mt ti nilon l khong t 10 n 20 nm Theo thng k ti Hoa K, nha l loi cht thi tng nhiu nht, tng t < 5% khi lng ca tng s cht thi rn th (MSW) vo nm 1980 n nay l > 11%. Trong nm 2001, trong khong 25.000.000 tn cht thi nha. Ti Anh, c
Page 15

DRAGON_K40B

tng cng khong 4.700.000 tn cc sn phm nha c s dng trong cc thnh phn kinh t vo nm 2001. Vit Nam, mi ngy c khong 120 tn bao b c s dng, trong c 60% (khong 80 tn mi ngy) l bao b nha, l cht thi plastic, vi thnh phn ch yu l nha PE, PP, PS, PET... c tui th rt lu v rt kh t phn hy. ng trc cc vn nn v mi trng do rc thi t bit l t nha, cc nh khoa hc tm ra cc phng php khc nhau x l chng. V ti ch l php php ti u v c hiu qu nht cho n thi im hin ti. C nhiu phng php ti ch khc nhau c a ra v c p dng rt thnh cng v gim thiu c phn no tnh hnh. 1.3.1. Mt s m hnh ti ch nha: Ti ch nha thnh nha ti ch v s dng li: Nht, cc nh khoa hc nghin cu v ti s dng li loi a nha c s dng mt ln ph bin Nht. Loi a sn xut theo phng php ny rt bt mt, mu sc c th lm theo mun khch hng, thu ht c ngi tiu dng. Vic s dng loi nha ny p ng c cc mc tiu: gim nhim, ti s dng v ti ch. V gip loi b 68,5 triu (274 tn) cy a lng ph b t mi ngy Nht v gim 2,5 triu tn nha PET tm thy trong bi rc mi nm, c nhng dy chuyn sn xut a nha gip Nht ch ng hn trong vn lin quan n mi trng. Mi kilogam loi nha ny s dng trn 0,87 kilogam chai nha polyethylene terephthalate (PET). Ngoi ra, vic ti nha thnh cc loi nha ti ch c s dng trong nhiu trng hp khc, chng hn thnh cc ht nha ti ch, thnh ht nha Ngoi ra, nha thi cn c nghin cu, ti ch thnh cc vt liu gia dng c ch bin thnh si tng hp, mt loi si nh, gi nhit

Page 16

DRAGON_K40B

c s dng thay th nguyn liu bng x t nhin trong sn xut chn, ga, gi m. Ti ch thnh vt liu xy dng: Sau mt thi gian nghin cu v th nghim, gii php sn xut vt liu xy dng t rc thi nha c Vin Vt liu xy dng (B Xy dng) cng b. Trong nghin cu ny, vn p c chn lm sn phm cho qu trnh ti ch ny, do vn p c chn bi thnh phm ny khng kn nguyn liu nn c th tn dng ti a ngun rc thi v ch cn phn loi ngay t h gia nh. Nguyn liu lm vn p l cc loi nha PE, PET, LDPE, HDPE, PP, PVC..t cc loi rc thi khc nhau c thnh phn v t l khc nhau.Rc thi nha sau khi c tch ra t rc thi sinh hot (rc h dn, rc ch), c xay ra loi b tp cht, sy kh v cui cng qua my n p thnh vn. tng bn, cng v mi mn c hc, cc nh nghin cu b sung si x da, si thy tinh, bt , keo kt dnh v cc cht n nh bt , bt nhCc loi vn p nha c th dng ch to cc loi vt liu xy dng khc nhau nh vn cp pha, vn sn, vn tng, vn trn, cc loi vt liu cch m, cch nhit v cc sn phm thay th g khc. Nghin cu ca cc nh khoa hc thuc vin VLXD cng a ra cng ngh ti ch nha (PET) ph thi thnh nha polyester khng no (UPE) ch to vt liu composite ng dng trong nhiu lnh vc nh giao thng vn ti, xy dng, thy sn v bu chnh vin thng. Vin VLXD ch to c h thng thit b quy m Pilot c th sn xut mi m 100 kg nha UPE. Nha UPE t nha PET ph thi ang c th nghim lm vt liu composite nh ca n, gh ngi cho sn th thao, pano ca bn nc. Bin i nha thi thnh nhin liu: vn ny v ang c cc nh nghin cu tm hiu v thc hin, n c c nhng bc u kh thi. Trong n ny, chng ti s tm hiu v nghin cu v vn ny. 1.3.2. Tng quan v bin i nha thnh nhin liu:
Page 17

DRAGON_K40B

1.3.2.1.

Gii thiu v bin i nha thnh nhin liu:

Theo IEA (c quan d bo nng lng quc t) ngun cung cp du th ca th gii bt u khan him t nm 2010 v s tng chm hn d kin k t nm 2013. Sn lng khai thc du m trn ton th gii s t 95,33 triu thng/ngy vo nm 2012, gim 2,7 triu thng/ngy so vi d on cch y mt nm. Theo IEA, mc tiu th du m s tng trung bnh 1,6%/nm trong thi gian t nm 2008 n nm 2013, gim so vi d on trc y l 2,2%. Mc tng ngun cung cp hng nm s tng ng hoc vt mc tiu th cho n nm 2010, nhng sau gim xung cn cha y 1 triu thng/ngy t nm 2010-2013. Ti hi ngh v kh thi CO2 din ra ngy 30/6 ti H Lan, ng Pieter Boot, Gim c chnh sch thuc IEA, cho rng, nhu cu s dng nng lng th gii s kin s tng 55% vo nm 2030. Tuy nhin, trong cc loi nhin liu ha thch chim 84%. Qua cc s liu thng k trn ta thy tnh hnh ngun nhin liu khong ang ang dn ri vo tnh trng kh khng. Trong khi lng rc thi t nha li tng ln nhanh chng theo nhu cu ca x hi. T ta thy vic nghin cu v tm ra mt ngun nguyn liu mi c quan tm. V ti nghin cu bin i nhin liu thnh nha ang c ch v nghin cu trn th gii cng nh Vit Nam. Trn th gii vn nghin cu chuyn i nha thi thnh nhin liu a c nghin cu rt lu. d n Kaisei, l mt nhm nh gm cc nh kinh doanh v bo v mi sinh t Hong Kong, California v London, c chung mc tiu l ti ch bin cht nha do thnh nhin liu diesel. nghin cu v bin i nha thi c thu gom t cc vng bin bc Thi Bnh Dng. Thi Lan, cng ty Single Point Energy v Environment ti ch bin ph thi bng nha do thnh nhin liu lng ri em bn cho cc nh my lc du. Nht, v mt s quc gia khc tin hnh nghin cu v th nghim loi nhin liu ni ny. Cn Vit Nam , c nghin cu Sn xut du t
Page 18

DRAGON_K40B

nha ph thi ca TS Hunh Quyn, gim c Trung tm cng ngh ha du Trng i hc Bch khoa TP H Ch Minh, n ch mi nm trong khun kh ca mt bn nghin cu n thun, cha ng dng c vo trong thc t, cho nhiu l do khc nhau. 1.3.2.2. Mt s cng trnh nghin cu ti ch nha trn th gii:

Hoa K: m hnh ti ch nha ca Cng ty Cng ngh Nng lng ChevronTexaco Texac thc hin nm 2004. Trong m hnh ny mt quy trnh mi c pht trin bng vic kt hp vic x l ng thi c cht nha thi v sp FT (Fischer - Tropsch) sn xut ra cc phn t du nhn. y l mt qu trnh nhit, khng dng xc tc cng vi s nhit phn p sut kh quyn. chuyn i cc hp cht cao phn t thnh cc phn t du nhn c khi lng nh hn. Sau qu trnh dng phn ha hydro c dng chuyn i sn phm ny n gii hn chy di ca du nn theo tiu chun ca du nn. Sn phm ph ch yu l du diesel, cng vi mt t sn phm C4 kh. Cc th nghim ban u c thc hin trong cc phng th nghim. Cc nguyn liu c th nghim gm polyethylene (PE), 96% PE - 4% poly (ethylene terephthalate) (PET), sp FT, v mt hn hp 50/50 ca PE v sp FT. Sn phm ca qu trnh nhit phn nhit trn 3850C chim khong khong 37-57% v khi lng, trong khi lng du nhn thu c chim khong 60-70% v khi lng. Gi s rng tt c cc olefin (hu nh l tt c 1-olefin) u c th c nng cp thnh du nhn bng s polyme ha thp .Cc sn phm thu c t s ng phn ha sn phm y ca qu trnh nhit phn c nht t 3,4-5,4 cSt, khong chy t -13 n -370C, v ch s nht khong 150-160. Cc bc th nghim: Sau khi a HDPE vo thit bi phn ng, v lm sch h bng mt lai kh tr, h thng phn ng c h xung nn l, H thng c gia nhit t nhit phng n
Page 19

DRAGON_K40B

nhit nhit phn trong khong 15-20ph v h c gi nhit trong 1 gi trc khi a tr li nhit phng. Trong tt c th nghim, chuyn i hon ton cc tc cht HDPE v h thng c v sinh sau lt th nghim cui cng. Mt vi th nghim c tin hnh nhm xc nh nhit v p sut ti u. Do khng c s iu chnh thi gian lu trong qu trnh nhit phn, nn khi tin hnh nhit phn nhit cao cho php cc phn t khi lng ln hn bc hi nhanh chng. nhit thp hn, cc phn t HDPE ln hn khng bc hi v mt nhiu thi gian lu trong h thng cho qu trnh craking.

Hnh 1: s nhit phn nha do

Page 20

DRAGON_K40B

Hnh 2: Sn phm qu trnh chng ct p sut 0,1 at. Trung Quc: y l m hnh nghin cu ca trng i hoc Khoa Hc v Cng ngh Shaanxi c Trung Quc. y x dng hai phng php, nhit phn khng xc tc v nhit phn c xc tc: y l qu trnh nhit phn nha thnh cc paraffin bng cch s s cht xc tc. H thng bao gm my p, my nn p, l nhit phn,l nng hiu sut bng xc tc, thp chng ct, h thng iu khin nhit, nhit , thit b tch chit du, v nc. Cc nh my Bc Kinh s dng phng php ny sn xut du nhin liu. Du thnh phm bao gm 60% kh t, 40% du diesel, tng sn lng t 72.5 %.Cht xc tc x dng trong qu trnh ny l silica-alumina hoc diatomic. Nh c cht xc tc m qu trnh xy ra nhanh hn v nng sut thu c cao hn.

Page 21

DRAGON_K40B

Hinh2: s phn ng h thng ti ch nha thnh nhin liu c xc tc. Waste plastic: nha thi; melter :l nu chy; extrusion machine: my p n; pyrolysis reactor: bnh phn ng nhit phn; catalytic reactor: bnh phn ng nhit phn; condenser: ng sinh hn; mixed oil tank: bnh cha hn hp du; fuel gas: kh nhin liu; fractionating tower: thp chng ct; heavy oil: du nng; diesel oil: du diesel

Hnh 3: Bnh phn ng (1) bnh nhit phn;(2) my khuy; (3) ng c; (4) ng dn; (5) bnh chia; (6) thng cha. 1.4. Cht xc tc: 1.4.1. Cht xc tc zeolit: Zeolit l mt vt liu v c mao qun c ng dng rt nhiu trong cng nghip Lc - Ha du.Vo khong nhng nm cui thp k 60, u thp k 70, cc nh bc hc M tm ra mt loi t st mi v khi phn tch th thy khc t st v nh hnh thng thng m c s kt tinh ng u, c nhiu tnh cht u vic v t tn l zeolit.

Page 22

DRAGON_K40B

Zeolit l mt aluminosilicat tinh th. Trong thi n nhin c khong 40 loi zeolit c pht hin. Song cc ng dng quan trng trong hp ph, tch, lc, xc tc ... ch yu nh vo cc zeolit tng hp nhn to. Ngy nay ngi ta tng hp c khong 200 loi zeolit. Tuy nhin cng ch mt s t trong c ng dng cng nghip. 1.4.1.1. Cu trc ca zeolit

n v c bn ca mi zeolit l t din TO4 bao gm 1 cation T (Si, Al) c bao quanh bi 4 ion O2-. Nu T l Si4+ th t din SiO4 trung ha v in tch; nu T l cation ha tr 3 thng thng l Al3+ th t din AlO4- mang mt in tch m. S d tha 1 in tch m ny c b chnh bng mt cation ha tr 1, c gi l cation b tr hay cation i. Khi mng li tinh th ca zeolit s c cn bng. Cation b tr cng c th l cation ha tr 2.

Hnh : cu trc c bn ca zeolit 1.4.1.2. Cc tnh cht c bn ca zeolit a.Tnh cht trao i cation

Page 23

DRAGON_K40B

Kh nng trao i cation l mt trong nhng tnh cht quan trng ca zeolit. Do cu trc khng gian 3 chiu bn vng nn khi trao i ion, cc thng s mng ca zeolit khng thay i, khung zeolit khng b thay i. y l c tnh qu bu m nha trao i ion hoc cc cht trao i ion v c khc khng c c Zeolit c kh nng trao i mt phn hoc hon ton cation b tr Na+ hoc K+ bng: - cc cation kim khc hoc bng cc cation kim loi kim th cho phn ng baz - cc ion kim loi chuyn tip ha tr 2 hoc ha tr 3 nh cc kim loi t him (Ce, La...) cho cc phn ng oxy ha kh - cc axit chuyn sang dng H+ cho cc phn ng cn xc tc b. Tnh cht xc tc Zeolit c coi l mt xc tc axit rn. Tnh cht axit ca zeolit da trn 3 yu t: - Cu trc tinh th v mao qun ng nht ca zeolit. Ch c nhng phn t c kch thc thch hp mi c th tham gia phn ng - S c mt ca cc nhm hydroxyl axit mnh trn b mt zeolit dng H-Z. Cc tm axit mnh l ngun to ra cc ion cacbonium cho cc phn ng theo c ch cacbocation - S tn ti mt in trng tnh in mnh xung quanh cc cation c th cm ng kh nng phn ng ca nhiu cht tham gia phn ng. Do hot tnh xc tc ca zeolit ph thuc mnh vo bn cht cation, vo axit ca cc nhm hydroxyl b mt. V d: Me hp ph (n+1) phn t H2O bin thnh : Me(OH)n. H2 O +. nH+
Page 24

DRAGON_K40B

Cc proton H+ kt hp vi O ca mng li hnh thnh nhm OH l tm axit Bronsted. Nu Me c ha tr +1: th qu trnh ny khng xy ra v trng tnh in ca Me+1 yu Nu Me c ha tr +2, +3: s to ra trng tnh in mnh, hnh thnh nhng trung tm OH l nhng tm axit Bronsted. c. Tnh cht chn lc hnh dng Mt phn t phn ng trn zeolit phi thc hin cc bc sau: Khuch tn n b mt ca zeolit i vo mao qun qua cc ca s v khuch tn n trung tm hot ng Hp ph vo bn trong mao qun trn trung tm hot ng v hnh thnh hp cht trung gian ca phn ng Thc hin phn ng to sn phm Kh hp ph v khuch tn sn phm ra ngoi mao qun Nh vy s khuch tn cht phn ng v sn phm trong mao qun zeolit ng mt vai tr quan trng trong phn ng xc tc, v v vy nh hng n vn tc phn ng cng nh s phn b sn phm. iu ny chng t vn tc phn ng khng nhng ph thuc vo hot tnh ca trung tm hot ng m cn ph thuc vo kch thc mao qun c cha trung tm hot ng, kch thc v hnh dng ca phn t. Nu kch thc ng hc cc phn t b hn kch thc mao qun th c th vo trong mao qun v gp trung tm hot ng. Tnh cht ny gi l tnh chn lc hnh dng. Vi mt h mao qun ng nht c ng knh nh hn 10Ao, cc zeolit th hin tnh chn lc hnh dng rt cao.C 3 hnh thc chn lc hnh dng l:

Page 25

DRAGON_K40B

o Chn lc hnh dng i vi cc cht tham gia phn ng: Trong mt hn hp cc cht phn ng, ch nhng phn t c kch thc nh hn kch thc mao qun mi c nh v trong mao qun v c chuyn ha. Nhng phn t c kch thc ln hn th khng c kh nng ny. o Chn lc hnh dng i vi sn phm phn ng: Kiu chn ny xut hin gia nhng sn phm hnh thnh trong phn ng, nhng sn phm no c kch thc phn t nh hn kch thc ca s mao qun mi c th khuch tn ra ngoi h mao qun. o Chn lc hnh dng i vi cc sn phm trung gian: Hin tng ny xy ra khi mt vi phn ng b ngn cn do kch thc ca hp cht trung gian khng ph hp vi kch thc mao qun ca zeolit. 1.4.2. H xc tc platinium trn cht mang Al2O3: 1.4.2.1. Tnh cht c bn: Loi xc tc ny c s dng t nm 1970 n nay. N c s dng trong qu trnh reforming. y l loi xc tc lng chc nng trong : Pt mang chc nng oxy ha kh, xc tin cho cc phn ng hydro ha, dehydro ha to hydrocacbon vng no v vng thm. Hm lng Pt trong xc tc ny khong t 0.3 n 0.8% trng lng, v hp cht halogen l 0.5 n 1%. Hm lng kim loi khng nn qu cao v n nu hm lng qu cao kh nng xy ra qu trnh demetan ha v ct mch naphten cao[2]. Al2O3 l cht mang tnh axit , ng vai tr chc nng axit-bazo, thc y phn ng izome ha, hydrocracking ha. Ta c th s dng cc cc hn hp khc oxyt nh Al2O3-SiO2. C th s dng loi -Al2O3 hoc - Al2O3, b mt ring dao ng trong khong t 200 n 300 m2/g. Cht mang cn phi tinh khit (hm lng Fe v Na khng qu 0.02% trng lng. clo ha xc tc, ngi ta thng s dng hp cht nh C2H4Cl2, CH3Cl [3].

Page 26

DRAGON_K40B

u im: ca loi xc tc ny c hot cao cho php tin hnh reforming ch n nh hn so vi xc tc alumion-molipden: Nhit trung bnh 460 n 510oC. Tc th tch 1.5 n 4 h-1 Trong iu kin ny cho php tin hnh p sut cao khong 40atm, hn ch qu trnh to cc, do xc tc c th lm vic lin tc khng cn hon nguyn trong vng vi thng. Tr qu trnh ch bin phn on nh thnh bezen v toluen, trong p sut yu cu l 20 atm, nhng trong trng hp ny cc to thnh khng nhiu. Chnh cc u im lm cho loi xc tc ny c s dng nhiu trong cng nghip. Bng 3: Thnh phn xc tc platin cho qu trnh reforming Xc tc Cht mang Thnh phn alumiosilicat Nhm oxyt Nhm oxyt Nhm oxyt Nhm oxyt B mt ring, m2/g 100 410 220 120 Hm lng Pt, % Thnh phn khc Thnh phn Nhm oxyt clo Halogen Clo Hm lng, % 13 0.67 0.9 0.36 0.58

1 2 3 4 5

0.55 0.58 0.6 0.7 0.58

1.4.2.2. Cc hp cht ph gia: Trong s cc h xc tc lng kim, chng ta thy hai h xc tc Pt-Sn v Pt-Re t ra u vit hn c, chng cho php lm vic p sut thp (<10 atm) m vn bo m hot tnh dehydro ha v dehydro ng vng ha cao. Ring h xc tc Pt-Sn hi c bit, ch th hin hot tnh cao vng p sut thp. Ln hn 5 atm, h xc tc ny

Page 27

DRAGON_K40B

khng pht huy c tc dng tch cc so vi Pt v cc h lng kim khc trong phn ng dehydro v dehydro vng ha. Ngi ta nhn thy Re c cc chc nng sau: thay i c ch to cc v c tc dng bo v kim loi chnh Pt v lm tng bn v tui th xc tc, t lm tng chu k hot ng ca xc tc. - Cn Sn th li c cc vai tr nh lin kt vi Pt lm thay i c ch phn ng theo hng c li. Cho hiu sut v la chn theo reformat cao iu kin p sut thp (< 5 atm). Tuy nhin loi xc tc ny km bn hn so vi xc tc cha Re. - Vi cc c im trn, ngi ta thng s dng Re trong cng ngh bn ti sinh v Sn trong cng ngh ti sinh lin tc (CCR).

Page 28

DRAGON_K40B

1.4.2.3.

1.5.

Qu trnh cracking: Phn ng cracking l phn ng phn ct cc lin kt C-C ca phn t hydrocacbon to thnh cc phn t hydrocacbon nh hn. Phn ng cracking l mt phn ng thu nhit, nn xt v mt ng hc chng s xy ra thun li ln iu kin nhit cao. Qu trnh cracking hydrocacbon bao gm cc phn ng sao: 1.5.1. S bin i parafin
Page 29

DRAGON_K40B

CnH2n+2

CmH2m + CpH2p+2 xy ra hin tng t lin kt C

Khi n 4 th lin kt C C bn hn C H H to H 2

Nhit cao, p thp nhiu sn phm kh. Nhit va phi (450 530oC), p sut cao t gia mch nhiu sn phm lng. Nh vy, cracking nhit to ra mt lng ln etylen, sn phm thu c t nhnh, khng nhiu phn ng ng phn ha, kh thu c sn phm vng, v vy m xng thu c t qu trnh cracking nhit c tr s octan thp. 1.5.2. Bin i ca olefin. CnH2n CmH2m + CpH2p Nhit thp, p sut cao olefin d trng hp. Nhit tng phn ng phn hu tng. Ngoi ra, olefin cn tham gia phn ng ngng t, ankyl ho vi naphten to thnh nha v cc. 1.5.3. Bin i ca naphten. u tin xy ra cc phn ng sau: Kh nhnh ankyl Kh hydro olefin vng Aromatic Phn hu naphten a vng n vng. Kh naphten n vng parafin + olefin / diolefin. To nhiu sn phm lng v no hn so vi nguyn liu v parafin. CnH2n CmH2m + CpH2p Olefin olerfin 1.5.4. Bin i ca hydrocacbon thm. nhit cao, theo quy lut sau. - Kh nhnh ankyl. - Ngng t vng cc (cacboit). ArCnH2n+1 ArH + CnH2n Aromat olerfin Tc hi ca cc : + Gim tc truyn nhit. + Gim nng sut bm. + Tng chi ph vn hnh.
Page 30

DRAGON_K40B

Chng 2: SO SNH, NH GI V LA CHN CNG NGH Trong qu trnh tm hiu cc cng ngh ca cc ti nghin cu trong v ngoi nc. Chng ti c kt v a ra c hai quy trnh cng ngh nh sau: 2.1. Phng php ti ch nha thnh nhin x dng cht xc tc: Giai on trc lc ra v gia nhit trc cho plastic:

Cc loi plastic sau khi thu thp t cc cc ngun khc nhau , chng s c lm sch bng cc phng php khc nhau. Sau chng c a vo trong l phn ng kn v c gia nhit chy thnh dng lng.Nhit giai on ny khong 250oC. Giai on phn ng c cht xc tc Hn hp c gia nhit v chuyn thnh phn t kh. Sau c a vo bnh cha cht xc tc. Nh c cht xc tc chng s c chuyn thnh cc hydrocacbon v bay hi. Nha c nhiu loi: PP, PET, PE, HDPE, LDPE, PVC,Bn cht nha l cht phi kim. Tt c cc loi vt liu u l nhng mc xch hydrocacbon di v rt bn. Do khi chng ta gia nhit v lm lnh tr li chng tr thnh trng thi ban u v bin i thnh dng bn rn.Tuy nhin, nh s c mt ca cc cht xc tc , cc mc xch d s b b gy v tr thnh cc hydrocacbon nh hn. Do , khi c lm lnh v ngng t hi ny s thu c trng thi ca hydrocacbon nh ging nh du th. Hi ny gm 2 pha: kh ngng t c v kh khng ngng t c Ngng t kh: Hn hp kh ngng t v kh khng ngng s c a vo trong h thng ngng t, ti cc phn nh v trung bnh s c ngng t v thu hi nh nhin liu.Trong thnh phn pha hi s c cc thnh phn khc nhau, chng c nhit si khc nhau. V vy khi ngng t li s c hai giai on on khc nhau tng ng vi hai vng nhit si cao v thp, v phn ct s c thu hi. Thnh phn chnh ca qu trnh ngng t ny
Page 31

DRAGON_K40B

thng l diesel, phn khng ngng b tch ra v ha ln vi khng kh dng lm nguyn liu t chy. 2.2. Quy trnh ti ch nha thnh du bi trn khng s dng cht xc tc: Nha sau khi c thu hi t cc ngun khc nhau s c lm sch v s ch s b bng cc thit b khc nhau. Sau nguyn liu c a vo nu chy 260oC trong mt ni c 30L c trang b cnh khuy hot ng bng kh v c mt mng kh Nit 10-psi. S dng bm Parker Hannifin Zenith, ngun nguyn liu c bm v gia nhit trc trong mt ng xon rut g bng thp khng g 370C v sau chy qua mt thit b phn ng ng knh 2.5cm bng thp khng g c gia nhit trc ,vic gia nhit ng thp sau lm gim th tch ca bnh phn ng xung cn 140cm3. Tt c cc qu trinh nhit phn p sut kh quyn v vi thi gian phn ng khong 1h, trong iu in khng c kh. Sn phm ca qu trnh c a vo b phn chng ct nht khong 230oC, cng vi vic kh kh Nit ra khi dngnhin liu 340oC. Dung dch nh v y c thu hi vo nhng thng cha. Kh s i qua b phn o v c ly mu i phn tch. Du sn xut trong trng hp c nhng im dc bit v vt tri hn so vi nhin liu khong truyn thng. Ty thuc vo cng sut, ta c th to ra cc sn phm tng t nh du FO, nhng c nht thp hn, nm trong khong 2 n 5 cst v hm lng lu hunh thp hn rt nhiu. La chn: T hai qu trnh cng ngh trn, xem xt nhiu kha cnh khc nhau, nhn chung v mt hiu qu hn s l quy trnh cng ngh s dng cht xc tc. Tuy nhin, do vn u t v iu kin cho mt bi n, ng thi y l mt nghin cu s b v vn ny, nn chng ti quyt nh chn quy trnh cng ngh ti ch khng s dng cht xc tc.
Page 32

DRAGON_K40B

Page 33