Tsen206 1

ICS 91.100.
30
TRK STANDARDI
TS EN 206-1/Nisan 2002
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 206-1 (2000) standard esas alnarak, TSE !n"aat Hazrlk Grubunca hazrlanm" ve TSE Teknik Kurulunun 19 Nisan 2002 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmi"tir. Bu standardn kabul ile TS 11222 (2001) iptal edilmi"tir.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
!!NDEK!LER
0 # 2 3 Giri" .................................................................................................................................................................# Kapsam ..........................................................................................................................................................# Atf yaplan standard ve /veya dokmanlar .............................................................................................2 Tarifler, semboller ve ksaltmalar ..............................................................................................................5 3.1 Terimler ve tarifler ..................................................................................................................... 5 3.1.1 Beton .......................................................................................................................................5 3.1.2 Taze beton ..............................................................................................................................5 3.1.3 Sertle"mi" beton......................................................................................................................5 3.1.4 #antiyede hazrlanan beton ....................................................................................................5 3.1.5 Hazr beton..............................................................................................................................5 3.1.6 n yapml beton mamul .........................................................................................................5 3.1.7 Normal beton...........................................................................................................................5 3.1.8 Hafif beton ...............................................................................................................................5 3.1.9 A$r beton...............................................................................................................................5 3.1.10 Yksek dayanml beton........................................................................................................5 3.1.11 Tasarlanm" beton ................................................................................................................5 3.1.12 Tarif edilmi" beton .................................................................................................................5 3.1.13 Standarda gre tarif edilmi" beton ........................................................................................5 3.1.14 Beton grubu (ailesi) ...............................................................................................................5 3.1.15 Bir metrekp beton ................................................................................................................6 3.1.16 Transmikser...........................................................................................................................6 3.1.17 Kar"trmal ta"yc ...............................................................................................................6 3.1.18 Kar"trmasz ta"yc .............................................................................................................6 3.1.19 Harman..................................................................................................................................6 3.1.20 Yk ........................................................................................................................................6 3.1.21 Teslim....................................................................................................................................6 3.1.22 Kimyasal katk .......................................................................................................................6 3.1.23 Mineral katk ..........................................................................................................................6 3.1.24 Agrega...................................................................................................................................6 3.1.25 Normal agrega.......................................................................................................................6 3.1.26 Hafif agrega...........................................................................................................................6 3.1.27 A$r agrega............................................................................................................................6 3.1.28 imento (Hidrolik ba$layc) ..................................................................................................6 3.1.29 Toplam su ieri$i ...................................................................................................................7 3.1.30 Etkili su ieri$i........................................................................................................................7 3.1.31 Su / imento oran .................................................................................................................7 3.1.32 Karakteristik dayanm............................................................................................................7 3.1.33 Srklenmi" hava..................................................................................................................7 3.1.34 Hapsolmu" hava ...................................................................................................................7 3.1.35 #antiye (yap alan) ...............................................................................................................7 3.1.36 #artname...............................................................................................................................7 3.1.37 #artname hazrlaycs ..........................................................................................................7 3.1.38 !malt ..................................................................................................................................7 3.1.39 Kullanc.................................................................................................................................7 3.1.40 Hizmet verme (kullanm) mr ..............................................................................................7 3.1.41 Ba"lang deneyi ...................................................................................................................7 3.1.42 Tanmlama deneyi.................................................................................................................7 3.1.43 Uygunluk deneyi....................................................................................................................7 3.1.44 Uygunluk de$erlendirmesi.....................................................................................................7 3.1.45 evre etkileri .........................................................................................................................8 3.1.46 Do$rulama (tahkik)................................................................................................................8 3.2 Semboller ve ksaltmalar.......................................................................................................... 8 4 Snflandrma .................................................................................................................................................8 4.1 evre etkileriyle ilgili etki snflar .............................................................................................. 8 4.2 Taze beton .............................................................................................................................. 12 4.2.1 Kvam snflar ........................................................................................................................12 4.2.2 Agrega en byk tane bykl$ne gre betonun snflandrlmas.....................................13
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
4.3 Sertle"mi" beton ..................................................................................................................... 13 4.3.1 Basn dayanm snflar.......................................................................................................13 4.3.2 Hafif betonun yo$unlu$a gre snflar ..................................................................................14 5 Beton zellikleri ve do$rulama metotlar .............................................................................................. #5 5.1 Bile"en malzemeler iin temel zellikler ................................................................................. 15 5.1.1 Genel.....................................................................................................................................15 5.1.2 imento .................................................................................................................................15 5.1.3 Agregalar...............................................................................................................................15 5.1.4 Karma suyu ...........................................................................................................................15 5.1.5 Kimyasal katk maddeleri ......................................................................................................15 5.1.6 Mineral katklar (mineral dolgular ve boya maddeleri dahil) .................................................16 5.2 Beton bile"imi iin temel zellikler .......................................................................................... 16 5.2.1 Genel.....................................................................................................................................16 5.2.2 imentonun Seimi ...............................................................................................................16 5.2.3 Agregalarn kullanm ............................................................................................................16 5.2.3.1 Genel..................................................................................................................................16 5.2.3.2 Tuvenan agrega .................................................................................................................17 5.2.3.3 Geri kazanlm" agrega ......................................................................................................17 5.2.3.4 Alkali- silika reaksiyonuna diren ........................................................................................17 5.2.4 Geri kazanlm" suyun kullanm ...........................................................................................17 5.2.5 Mineral katklarn kullanm ....................................................................................................17 5.2.5.1 Genel...................................................................................................................................17 5.2.5.2 k- de$eri kavram ...............................................................................................................17 5.2.5.2.1 Genel................................................................................................................................17 5.2.5.2.2 EN 450 ye uygun uucu kl iin k- de$eri kavram .........................................................18 5.2.5.2.3 prEN 13263 :1998'e uygun silis duman iin k- de$eri kavram .......................................18 5.2.5.3 E"de$er beton performans kavram .............................................................................18 5.2.6 Kimyasal katklarn kullanm..................................................................................................19 5.2.7 Klorr ieri$i ...........................................................................................................................19 5.2.8 Beton scakl$ ........................................................................................................................20 5.3 Etki snflaryla ilgili zellikler................................................................................................... 20 5.3.1 Genel.....................................................................................................................................20 5.3.2 Beton bile"imi iin snr de$erler ...........................................................................................20 5.3.3 Performans esas alan tasarm metotlar ..............................................................................21 5.4 Taze beton zellikleri .............................................................................................................. 21 5.4.1 Kvam ....................................................................................................................................21 5.4.2 imento miktar ve su/imento oran.....................................................................................22 5.4.3 Hava miktar ..........................................................................................................................22 5.4.4 Agregann en byk tane bykl$ .....................................................................................22 5.5 Sertle"mi" beton zellikleri ..................................................................................................... 23 5.5.1 Dayanm ...............................................................................................................................23 5.5.1.1 Genel..................................................................................................................................23 5.5.1.2 Basn dayanm .................................................................................................................23 5.5.1.3 Yarmada ekme dayanm ..................................................................................................23 5.5.2 Yo$unluk ................................................................................................................................23 5.5.3 Su i"lemesine (nfuzuna) kar" diren ...................................................................................23 5.5.4 Yangna diren .......................................................................................................................24 6 Betonun tanmlanmas ............................................................................................................................. 24 6.1 Genel....................................................................................................................................... 24 6.2 Tasarlanm" betonun tanmlanmas........................................................................................ 25 6.2.1 Genel......................................................................................................................................25 6.2.2 Temel zellikler ......................................................................................................................25 6.2.3 !lve zellikler........................................................................................................................25 6.3 Tarif edilmi" betonun tanmlanmas ........................................................................................ 26 6.3.1 Genel.....................................................................................................................................26 6.3.2 Temel zellikler .....................................................................................................................26 6.3.3 !lve zellikler........................................................................................................................26 6.4 Standarda gre tarif edilmi" betonun tanmlanmas ............................................................... 26 7 Taze betonun teslimi................................................................................................................................. 26
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
1)
7.1 Beton kullancs (m"teri) tarafndan imaltya verilecek bilgiler ....................................... 26 1) 7.2 Beton imalts tarafndan kullancya verilecek bilgiler ...................................................... 27 7.3 Hazr beton iin sevk ve teslim belgesi (irsaliye) .................................................................... 27 7.4 #antiyede imal edilen beton iin sevk ve teslim belgesi bilgileri............................................. 28 7.5 Taze betonun, teslim anndaki kvam .................................................................................... 28 8 Uygunluk kontrol ve uygunluk kriterleri ............................................................................................. 28 8.1 Genel....................................................................................................................................... 28 8.2 Tasarlanm" betonun uygunluk kontrol ................................................................................. 29 8.2.1 Basn dayanmnn uygunluk kontrol ..................................................................................29 8.2.1.1 Genel..................................................................................................................................29 8.2.1.2 Numune alma ve deney pln .............................................................................................29 8.2.2 Yarmada ekme dayanm iin uygunluk kontrol ...............................................................32 8.2.2.1 Genel...................................................................................................................................32 8.2.2.2 Numune alma ve deney pln .............................................................................................32 8.2.2.3 Yarmada ekme dayanm iin uygunluk kriterleri ..............................................................32 8.2.3 Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk kontrol .............................................................32 8.2.3.1 Numune alma ve deney pln ............................................................................................32 8.2.3.2 Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk kriterleri ..........................................................32 8.3 Standarda gre tarif edilmi" beton da dahil olmak zere tarif edilmi" betonun uygunluk kontrol .............................................................................................................................................. 34 8.4 Mamuln uygun olmamas halinde yaplacak i"lemler ........................................................... 35 9 !malt kontrol ........................................................................................................................................... 36 9.1 Genel....................................................................................................................................... 36 9.2 !malt kontrol sistemleri .......................................................................................................... 36 9.3 Kaydedilmi" veriler ve di$er belgeler ...................................................................................... 36 9.4 Deneyler .................................................................................................................................. 37 9.5 Beton kar"m oranlar ve ba"lang deneyleri........................................................................ 38 9.6 Personel, ekipman ve tesis ..................................................................................................... 38 9.6.1 Personel ................................................................................................................................38 9.6.2 Ekipman ve tesis ..................................................................................................................38 9.6.2.1 Malzemelerin depolanmas ................................................................................................38 9.6.2.2 Harmanlama ekipman .......................................................................................................38 9.6.2.3 Kar"trclar (Mikserler).....................................................................................................39 9.6.2.4 Deney ekipman .................................................................................................................39 9.7 Beton bile"enlerinin kar"m iin tartm .................................................................................. 39 9.8 Betonun kar"trlmas ............................................................................................................. 39 9.9 !malt kontrol i"lemleri ............................................................................................................ 40 #0 Uygunluk de$erlendirmesi ...................................................................................................................... 46 10.1 Genel ................................................................................................................................... 46 10.2 !malt kontrolunn denetimi, de$erlendirilmesi ve belgelendirilmesi .................................. 46 ## Tasarlanm" betonun ksa gsterili"i..................................................................................................... 46 Ek A...................................................................................................................................................................... 47 Ba"lang deneyi ............................................................................................................................................... 47 A.1 Genel....................................................................................................................................... 47 A.2 Ba"lang deneylerinden sorumlu olan taraf........................................................................... 47 A.3 Ba"lang deneylerinin skl$ ................................................................................................. 47 A.4 Deney "artlar .......................................................................................................................... 47 A.5 Ba"lang deneyleri iin kabul kriterleri................................................................................... 47 Ek B...................................................................................................................................................................... 48 Basn dayanm ile tanmlama deneyleri ..................................................................................................... 48 B.1 Genel....................................................................................................................................... 48 B.2 Numune alma ve deney pln ................................................................................................. 48 B.3 Basn dayanm ile tanmlama kriterleri ................................................................................. 48 B.3.1 !malt kontrol belgeli imal edilen beton ................................................................................48 B.3.2 !malt kontrol belgesiz imal edilen beton..............................................................................48 Ek C...................................................................................................................................................................... 49 !malt kontrolnn denetimi, de$erlendirilmesi ve belgelendirilmesi kurallar ..................................... 49 C.1 Genel....................................................................................................................................... 49 C.2 Denetim kurumunun yapaca$ i"lemler................................................................................... 49
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
C.2.1 !malt kontrolnn ba"lang de$erlendirilmesi ....................................................................49 C.2.2 !malt kontrolnn srekli denetimi .......................................................................................49 C.2.2.1 Rutin (dzenli aralklarla yaplan) denetim .........................................................................49 C.2.2.2 Ola$an d" denetimler ......................................................................................................50 C.3 Belgelendirme kurumunun yapaca$ i"lemler ......................................................................... 50 C.3.1 !malt kontrolnn belgelendirilmesi .....................................................................................50 C.3.2 Uygun olmama durumunda alnacak nlemler.....................................................................50 Ek D...................................................................................................................................................................... 52 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 52 Kaynaklar ............................................................................................................................................................ 52 Ek E ...................................................................................................................................................................... 53 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 53 Beton zellikleri iin e"de$er performans kavramnn uygulanmas hakknda klavuz ....................... 53 Ek F ...................................................................................................................................................................... 54 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 54 Beton kar"m iin snr de$erlerle ilgili neriler......................................................................................... 54 Ek G...................................................................................................................................................................... 56 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 56 Harmanlama (kar"m elemanlar miktarlarn tartma) ekipmannn do$ruluk "artlar ......................... 56 G.1 Genel....................................................................................................................................... 56 G.2 Do$ruluk snflar ..................................................................................................................... 56 G.3 Aletlerin snflandrlmas ......................................................................................................... 56 G.4 EN 45501 : 1992deki di$er "artlar.......................................................................................... 57 Ek H...................................................................................................................................................................... 58 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 58 Yksek dayanml beton iin ilve hkmler................................................................................................ 58 Ek J 6# (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 6# Dayankllkla ilgili performans esas alan tasarm metotlar ..................................................................... 6# J.1 Giri" ......................................................................................................................................... 61 J.2 Tarif ......................................................................................................................................... 61 J.3 Uygulamalar ve genel klavuz ................................................................................................. 61 J.4 Dayankllkla ilgili performans esas alan tasarm metotlar ................................................... 61 Ek K...................................................................................................................................................................... 62 (Bilgi iin) ............................................................................................................................................................ 62 Beton gruplar .................................................................................................................................................... 62 K.1 Genel....................................................................................................................................... 62 K.2 Beton grubunun seimi ........................................................................................................... 62 K.3 Beton grubunun uygunluk ve yelik de$erlendirmesi iin ak" "emas .................................. 63
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Beton - Blm #: zellik, performans, imalt ve uygunluk 0 Giri"
Bu standard, Avrupann farkl iklim ve co$rafik "artlara sahip blgelerinde, farkl koruma seviyelerinde ve farkl yerel tecrbe ve al"kanlklar etkisinde uygulanacaktr. Verilen beton snflar, bu farkl "artlar kapsayacak "ekilde tasarlanm"tr. Bu standardda verilen genel zmlerin mmkn olmad$ durumlarda, ilgili maddede, betonun kullanlaca$ yerde geerli milli standard veya "artnamelerin de uygulanabilece$i belirtilmi"tir. Bu standardn olu"turulmas a"amasnda, dayankllk zelliklerinin belirlenmesinde, performansla yakn ili"ki kurulan yakla"m kullanlm"tr. Bu nedenle performans dikkate alan tasarm ve deney metotlar yeniden gzden geirilmi"tir. CEN/TC104, bu metotlarn henz, detayl "ekilde bu standardda yer verilmeye yeterli geli"mi"li$e sahip olmad$ yargsna sahip olmakla birlikte, baz CEN yelerinin yerel deney ve kriterlere gven duymasn da olumlu kar"lamaktadr. Bu nedenle, bu standard, kat kuralc yakla"m yerine, betonun kulanlaca$ yerde geerli uygulamalarn geli"mesi ve devam etmesine izin vermektedir. CEN/TC 104, dayankllk tayini iin performans dikkate alan, tm Avrupa kapsamnda kulanlabilecek yntemleri geli"tirme al"malarna devam etmektedir. Bu standard, Avrupa standardlar kapsamnda bulunan bile"en malzemelerin kullanm iin kurallar kapsar. Endstriyel i"lemlerden hasl olan yan rnler, tekrar kullanlan malzemeler vb. gibi di$er malzeme trleri, yerel tecrbeler "$nda kullanlmaktadr. Bu gibi malzemelerin kullanmyla ilgili kurallara !lgili Avrupa standardlar hazrlanncaya kadar bu standdardda yer verilmeyecek ancak, betonun kullanld$ yerde geerli miil standard veya "artnamelere atfta bulunulacaktr. Bu standardda, "artname hazrlayc, imalt ve kullancnn zerine d"en grevler tarif edilmi"tir. rnek olarak, "artname hazrlayc beton zelliklerinden (Madde 6), imalt, uygunluk ve imalt kontrolnden (Madde 8 ve Madde 9), kullanc ise betonun yapya yerle"tirilmesinden sorumludur. Uygulamada, tasarmn ve yap uygulamasnn farkl a"amalarndaki "artlar, kullanc (m"teri), tasarmc, yklenici, beton ta"aronu gibi farkl taraflarca belirlenelebilir. Bu taraflardan her biri, belirlenmi" "artlar herhangi ilve "artla birlikte kendi sorumluluk alannda yerine getirerek i"i, bir sonraki tarafa aktarmak suretiyle zincirin imaltya kadar uzanmasn sa$lamaldr. Bu standardda, i"lem srasnn bu "ekilde tamamlanmas "artname olarak anlm"tr. Baz durumlarda (yklenicinin tasarm ve yapm i"lerini birlikte yrtmesi gibi), "artname hazrlayc, imlat ve kullanc ayn taraf olabilir. Hazr beton iin, kulanc (m"teri), ayn zamanda "artname hazrlaycsdr ve imlatya beton zelliklerini vermelidir. Bu standard ayn zamanda farkl taraflar arasndaki gerekli bilgi ileti"imini de kapsar. Kar"lkl mutabakatla karar verilecek ve szle"meye konu olabilecek hususlara standardda yer verilmemi"tir. Taraflara yklenen sorumluluklar, teknik mahiyetli sorumluluklardr. izelgelerde verilen dip notlar, aksi belirtilmedike standard hkm olarak kabul edilmelidir. Di$er not ve dip notlar ise bilgi vermek iindir. Bu standardn uygulamas ile ilgili daha geni" aklama ve klavuz bilgiler CEN raporlar gibi di$er belgelerde verilmi"tir.
Kapsam
Bu standard, yerinde dkm ve n yapml (prefabrik) yaplar ile binalarn ve in"aat mhendisli$i alanna giren yaplarn n yapml yapsal elemanlarnda kullanlan betonlar kapsar. Beton, "antiyede hazrlanm" beton, hazr beton veya n yapml beton elemanlar iin tesiste iml edilmi" beton olabilir. Bu standardda, a"a$da verilenlerle ilgili "artlar belirlenmi"tir : Betonun bile"en malzemeleri, Taze ve sertle"mi" beton zellikleri ve bunlarn do$rulanmas, Beton bile"im oranlar iin snrlar, Beton zellikleri, Taze betonun teslimi, !malt kontrol i"lemleri, 1
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Uygunluk kriterleri ve uygunluk de$erlendirmesi.
Bu standard, srklenmi" hava d"nda kalan hapsolmu" hava miktar, kabul edilebilir seviyenin altnda kalacak "ekilde sk"trlm" betonlara uygulanr. Standard, normal beton, a$r beton ve hafif betonlara uygulanr. n yapml beton mamuller gibi zel mamullerle veya bu standard kapsamndaki i"lemlerle ilgili di$er standardlar, bu standardda verilen hkmlerden baz sapmalar gerekli klabilir veya izin verebilir. Bu standard serisinde bulunan di$er standardlarda veya ilgili di$er zel standardlarda, a"a$da rnekleri verilen konularda ilve veya farkl "artlar verilmi" olabilir : Yollarda ve trafi$e ak di$er alanlarda kullanlacak betonlar, Di$er malzemeler (lif gibi) veya Madde 5.1'de verilenler d"nda bile"en malzemeler kullanlarak yaplan betonlar. Agrega en byk tane bykl$ 4 mm veya daha kk olan betonlar (harlar). zel teknolojilerle iml edilen betonlar (pskrtme beton gibi). Sv veya gaz atk madde bo"altm yaplarnda kullanlacak betonlar. Kirletici maddelerin muhafazas iin depo yaplarnda kullanlacak betonlar. Ktle betonlar (baraj betonu gibi). Kuru kar"ml betonlar. Not - Bu verilen konularda standard mevcut de$ilse, betonun kullanlaca$ yerde geerli "artname hkmleri uygulanabilir. A"a$da verilen betonlarla ilgili standardlar hazrlanma a"amasndadr : Yollarda ve trafi$e ak di$er alanlarda kullanlacak betonlar, Pskrtme beton. Bu standard hkmleri a"a$da verilen beton e"itlerine uygulanmaz ; Gaz beton, Kpkl beton, Gzenekli beton (ince agregasz beton), 3 Yo$unlu$u, 800 kg/m ' ten daha d"k olan betonlar, Isya dayankl beton. Bu standard, betonun imalt ve teslimi esnasnda, al"anlar koruyucu sa$lk ve gvenlik kurallarn kapsamaz.
Atf yaplan standard ve /veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin di$er standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi" ve a"a$da liste halinde verilmi"tir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standarda da tadil veya revizyon yaplmas "art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr. EN, ISO, IEC vb. No EN 196 -2 EN 197-1 Ad (!ngilizce) Methods of testing cement - Part 2 : Chemical analysis of cement Cement - Part 1 : Composition, specifications and conformity criteria for common cement Fly ash for concrete - definitions, requirements and quality control Tests for geometrical properties of aggregates - Part 1 : Determination of particle size distribution - Sieving method TS No
#)
TS EN 1962 TS EN 1971
Ad (Trke) imento Deney Metotlarimentonun Kimyasal Analizi
EN 450 EN 933-1
imento Blm 1: Genel imentolar Bile"im, zellikler ve uygunluk kriterleri TS EN 450 Uucu kl-Betonda kullanlanTarifler zellikler ve kalite kontrol TS 3530 EN Agregalarn geometrik zellikleri 933-1 iin deneyler- Blm 1: Tane bykl$ da$lm tayini- Eleme metodu
#) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmi"tir.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
EN, ISO, IEC vb. No EN 934 -2
Ad (!ngilizce) Admixtures for concrete, mortar and grout - Part 2 : Concrete admixtures Definitions and requirements Mixing water for concrete Specification for sampling, testing and assessing the suitability of water including water recovered from processes in the concrete industry, as mixing water for concrete Tests for mechanical and physical properties of aggregates - Part 3 : Determination of loose bulk density and voids Tests for mechanical and physical properties of aggregates - Part 6 : Determination of particle density and water absorbtion Testing fresh concrete - Part 1 : Sampling Testing fresh concrete - Part 2 : Slump test Testing fresh concrete - Part 3 : Vebe test Testing fresh concrete - Part 4 : Degree of compactability Testing fresh concrete - Part 5 : Flow table test Testing fresh concrete - Part 6 : Density Testing fresh concrete - Part 7 : Air content of fresh concrete - Pressure methods Testing hardened concrete - Part 1 : Shape, dimensions and other requirements for test specimens and moulds Testing hardened concrete - Part 2 : Making and curing specimens for strength tests Testing hardened concrete - Part 3 : Compresive strength of test specimens Testing hardened concrete - Part 6 : Tensile splitting strength of test specimens Testing hardened concrete - Part 7 : Density of hardened concrete
TS No
#)
TS EN 934-2
pr EN 1008*
Ad (Trke) Kimyasal katklar Beton, har ve "erbet iin Blm 2 : Beton katklar Tarifler, zellikler, uygunluk, i"aretleme ve etiketleme
EN 1097-3
TS EN 1097-3 TS 3526
EN 1097-6
Agregalarn fiziksel ve mekanik zellikleri iin deneyler Blm 3 : Gev"ek y$n yo$unlu$unun ve bo"luk hacminin tayini Beton agregalarnda zgl a$rlk ve su emme oran tayini Beton - Taze beton deneyleri Blm 1: Numune alma Beton - Taze beton deneyleri Blm 2: kme (slamp) deneyi Beton - Taze beton deneyleri Blm 3: Vebe deneyi Beton - Taze beton deneyleri Blm 4: Sk"trlabilme derecesi Beton- Taze beton deneyleri Blm 5: Yaylma tablas deneyi Beton - Taze beton deneyleri Blm 6: Yo$unluk Beton - Taze beton deneyleri Blm 7: Hava muhtevasnn tayini - Basn metotlar Beton - Sertle"mi" beton deneyleri - Blm 1: Deney numunesi ve kalplarnn "ekil, boyut ve di$er zellikleri Beton - Sertle"mi" beton deneyleri - Blm 2: Dayanm deneylerinde kullanlacak deney numunelerinin yapm ve kre tbi tutulmas Beton Deney numunelerinin basn dayanm tayini Beton - Sertle"mi" beton deneyleri - Blm 6: Deney numunelerinin yarmada ekme dayanmnn tayini Beton - Sertle"mi" beton deneyleri - Blm 7: Sertle"mi" betonun yo$unlu$unun tayini
EN 12350 -1 EN 12350 -2 EN 12350 -3 EN 12350 -4 EN 12350 -5 EN 12350 -6 EN 12350 -7 EN 12390-1
TS EN 12350-1 TS EN 12350-2 TS EN 12350-3 TS EN 12350-4 TS EN 12350-5 TS EN 12350-6 TS EN 12350-7 TS 12390-1
EN 12390-2
TS EN 12390-2
pr EN 12390-3 : 1999 EN 12390-6
TS 3114 ISO 4012 TS EN 12390-6
EN 12390-7
*) TSE Notu: Bu dokmann Trke tercmesi TSE Ktphanesinden temin edilebilir.
ICS 91.100.30 EN, ISO, IEC vb. No prEN 12620 : 2000 EN 12878
TRK STANDARDI Ad (!ngilizce) Aggregates for concrete Pigments for colouring of building materials based on cement and/or lime - Specifications and methods of test Lightweight aggregates - Part 1 : Lightweight aggregates for concrete and mortar Silica fume for concrete: Definitions, requirements and conformity control Water quality - Determination of aggresive carbon dioxide content Metrological aspects of non-automatic weighing instruments Sampling schemes for inspection by attributes Part 1 : Sampling schemes indexed by acceptance quality limit (AQL) for lot-by-lot inspection Sampling procedures and charts for inspection by variables by percent nonconforming TS No TS 706 TS EN 12878
#)
TS EN 206-1/Nisan 2002 Ad (Trke) Beton agregalar Pigmentler imento ve/veya kire esasl in"aat malzemelerinin renklendirilmesi iin Deney metotlar ve zellikleri Hafif agregalar Beton iin
prEN 13055-1 :1997 prEN 13263: 1998* pr EN 13577 : 1999* EN 45501 : 1992* ISO 2859 1 : 1999
TS 1114
ISO 3951 : 1994
ISO 4316
ISO 7150-1 ISO 7150-2 ISO 7980 DIN 4030-2
ASTM C 173 OIML R 117* Directive 90/384/EEC*
TS EN Tart aletleri Otomatik olmayan 45501 Metrolojik zellikler TS 2756 1 Muayene ve deney iin numune alma metotlar Blm 1 : Parti muayene iin kabul edilebilir kalite seviyesi (AQL) gre numune alma plnlar TS 2756 4 Muayene ve deney iin numune alma metotlar Blm 4 : Yzde uyumsuzluk iin llebilen zelliklerin muayenesinde numune alma i"lemleri ve diyagramlar Yzey aktif maddeler Yzey Surface active agents Determination TS 6365 EN 1262 aktif madde zeltileri veya of pH of aqueous solutions dispersiyonlarn pH de$erlerinin Potentiometric method. tayini Water quality Determination of TS 7159 Suyun analiz metotlar ammonium - Part 1 : Manual amonyum tayini 1. Ksm : spectrometric method Manuel spektrofotometrik metot TS ISO Su kalitesi Amonyum tayini Water quality Determination of 7150 2 Blm 2 : Otomatik spektrometrik ammonium - Part 2 : Automated metot spectrometric method TS 6228 Su kalitesi Kalsiyum ve Water quality Determination of ma$nezyum tayini Atomik calcium and magnesium: Atomic absorbsiyon spektrometrik metot absorbtion spectrometric method Assessment of water, soil and gases TS 3440 Zararl kimyasal etkileri olan su, for their aggressiveness to concrete zemin ve gazlarn etkisinde Part 2 : Colection and examination of kalacak betonlar iin yapm water and soil samples kurallar Test method for air content of freshly TS 3261 Taze betonda hava miktarnn mixed concrete by volumetric method hacim metodu ile tayini Measuring systems for liquids (Organisation Internationale de Mtrologie Lgale) Directive of the Council of 20 June 1990 for the harmonisation of the regulations of the Member States concerning non-automatic weighing equipment
*) TSE Notu: Bu dokmann Trke tercmesi TSE Ktphanesinden temin edilebilir.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Tarifler, semboller ve ksaltmalar
3.# Terimler ve tarifler

Bu standardda a"a$da verilen terimler ve tarifler geerlidir.
3.#.# Beton
imento, iri agrega, ince agrega ve suyun, kimyasal ve mineral katk da ilve edilerek veya edilmeden kar"trlmasyla olu"turulan ve imentonun hidratasyonu ile gerekli zelliklerini kazanan malzeme.
3.#.2 Taze beton

Betonun, kar"trma i"lemi tamamlandktan sonra, seilen metotla sk"trlabilir haldeki durumu.
3.#.3 Sertle"mi" beton

Kat fazda ve belirli seviyede dayanm kazanm" beton.
3.#.4 %antiyede hazrlanan beton

Beton kullancs tarafndan, sadece kendi kullanm iin "antiyede imal edilen beton.
3.#.5 Hazr beton

Kullanc olmayan "ahs veya kurulu" tarafndan hazrlanarak taze halde iken teslim edilen beton. Bu standardda a"a$da verilenler de hazr beton olarak kabul edilir : Kullanc tarafndan "antiye d"nda hazrlanan beton. #antiyede, kullanc haricindeki ki"i veya kurulu"larca hazrlanan beton.
3.#.6 n yapml beton mamul

Son kullanlaca$ yer d"nda dklen ve kre tbi tutulan beton mamul.
3.#.7 Normal beton 3.#.8 Hafif beton
Etv kurusu durumdaki yo$unlu$u, 2000 kg/m 'ten byk olup, 2600 kg/m ' gemyen beton. Etv kurusu durumdaki yo$unlu$u, 800 kg/m veya daha byk olup, 2000 kg/m gemeyen beton. Hafif betonda kullanlan agregann bir ksm veya tamam hafif agrega olabilir.
3 3
3.#.9 A$r beton 3.#.#0 Yksek dayanml beton
Etv kurusu durumdaki birim hacim ktlesi (yo$unlu$u), 2600 kg/m 'ten daha byk olan beton. Basn dayanm snf C 50/60 'dan daha yksek olan normal beton veya a$r beton ve basn dayanm snf LC 50/55' den daha yksek hafif beton.
3.#.## Tasarlanm" beton

Gerekli zellikler ve ilve karakteristiklerin imaltya tarif edildi$i ve imaltnn bu zelliklerle ilve karakteristiklere uygun olarak temin etmede sorumlu oldu$u beton.
3.#.#2 Tarif edilmi" beton

Kullanlacak bile"en malzemeler ve kar"m oranlarnn imaltya kar"m oranlarna sahip olarak temin etmede sorumlu oldu$u beton. tarif edildi$i ve imaltnn bu
3.#.#3 Standarda gre tarif edilmi" beton

Betonun kullanlaca$ yerde geerli bir standardda verilen kar"m oranlaryla tarif edilen beton.
3.#.#4 Beton grubu (ailesi)

!lgili zellikleri arasnda gvenli ili"ki kurulan ve bu ili"kinin kayda geirildi$i farkl bile"imlere sahip betonlarn olu"turdu$u grup.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
3.#.#5 Bir metrekp beton

EN 12350-6'da tarif edilen i"leme uygun olarak sk"trlm" halde bir metrekp hacim i"gal eden taze beton miktar.
3.#.#6 Transmikser
Kamyon "asisi zerine monte edilmi", betonu homojen "ekilde kar"trma ve teslime (bo"altmaya) uygun beton kar"trcs.
3.#.#7 Kar"trmal ta"yc

Genellikle kamyon "asisi zerine monte edilmi" ve hazrlanm" taze betonu, ta"nma sresince homojenli$ini bozmadan kar"trmaya uygun ekipman.
3.#.#8 Kar"trmasz ta"yc

Betonu, Madde 3.1.17'de tarif edilen "ekilde, fakat kar"trmakszn ta"mada kullanlan ekipman, damperli kamyon veya ta"ma kovas.
3.#.#9 Harman
Kar"trcda (mikser) bir i"lem devresinde imal edilen veya srekli kar"trcdan bir dakikalk srede bo"altlan taze beton miktar.
3.#.20 Yk
Bir arata ta"nan ve bir veya daha fazla harmandan meydana gelen beton miktar.
3.#.2# Teslim
Taze betonun imalt tarafndan teslim edilme i"lemi.
3.#.22 Kimyasal katk

Taze veya sertle"mi" betonun baz zelliklerini de$i"tirmek zere, kar"tma i"lemi esnasnda betona, imento ktlesine oranla az miktarlarda ilve edilen malzeme.
3.#.23 Mineral katk

Betonun baz zelliklerini iyile"tirmek veya betona zel nitelikler kazandrmak amacyla kullanlan ince $tlm" malzeme. Bu standardda inorganik iki tip mineral katk tarif edilmi"tir, bunlar ; !nert kabul edilebilir mineral katklar (Tip I), Puzzolanik veya gizli hidrolik (imento benzeri etki gsteren) mineral katklar (Tip II).
3.#.24 Agrega
Betonda kullanma uygun taneli mineral malzeme. Agregalar, do$al, yapay veya daha nce yapda kullanlm" malzemelerden tekrar kazanm yoluyla elde edilmi" olabilir.
3.#.25 Normal agrega
EN 1097-6'ya uygun olarak tayin edilen etv kurusu tane yo$unlu$u 2000 kg/m - 3000 kg/m arasnda olan agrega.
3.#.26 Hafif agrega
EN 1097-6'ya uygun olarak tayin edilen etv kurusu tane yo$unlu$u 2000 kg/m veya 3 EN 1097-3'e uygun olarak tayin edilen etv kurusu y$n (bo"luklu) yo$unlu$u 1200 kg/m olan mineral esasl agrega.
3.#.27 A$r agrega
EN 1097-6'ya uygun olarak tayin edilen etv kurusu tane birim hacim ktlesi 3000 kg/m olan agrega.
3.#.28 imento (Hidrolik ba$layc)

Su ile kar"trld$nda, hidratasyon reaksiyonlar ve i"lemleriyle priz alarak sertle"ebilen hamur meydana getiren ve sertle"tikten sonra dayanm ve kararll$n su ierisinde bile srdrebilen $tlm" inorganik malzeme.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
3.#.29 Toplam su ieri$i

Karma suyu, agregann bnyesinde ve yzeyinde bulunan su, hamur "eklinde kullanlan mineral katk ve kimyasal katk ierisinde bulunan su, betona buz ilave edilmesi veya buharla stma yoluyla giren sularn toplam.
3.#.30 Etkili su ieri$i

Taze beton bnyesinde mevcut toplam su miktar ile agrega tarafndan emilen su miktar arasndaki fark.
3.#.3# Su / imento oran

Taze betonda etkili su ieri$inin, imento ktlesine oran (ktlece).
3.#.32 Karakteristik dayanm

Dikkate alnan hacimdeki betonda belirlenecek btn dayanm de$erlerinden, bu dayanm altna d"mesi beklenen orann %5 oldu$u dayanm dzeyi.
3.#.33 Srklenmi" hava

Genellikle yzey aktif katk maddesi kullanlarak, kar"m esnasnda taze beton ierisinde tasarlanarak olu"turulan, 10 m-300 m arasnda apa sahip kre veya kreye yakn "ekilli mikroskopik hava kabarcklar.
3.#.34 Hapsolmu" hava

Betonda, plnlanarak olu"turulanlar (srklenen) d"nda olu"an hava bo"luklar.
3.#.35 %antiye (yap alan)

Yapm i"lerinin yrtld$ alan.
3.#.36 %artname
!mlatya, performans ve bile"im oranlaryla ilgili teknik "artlar bildirmek zere verilen belgeler btn.
3.#.37 %artname hazrlaycs

Taze ve sertle"mi" betonla ilgili "artnameleri hazrlayan "ahs veya kurulu".
3.#.38 !malt
Taze beton imal eden ki"i veya kurulu".
3.#.39 Kullanc
Yap veya bir bile"enin yapm iin taze beton kullanan "ahs veya kurulu".
3.#.40 Hizmet verme (kullanm) mr

Betona uygun bakm yaplmas "artyla, yapda kullanlan beton performansnn, yapnn performans "artlarn sa$lamaya uygun seviyede tutuldu$u sre.
3.#.4# Ba"lang deneyi

Betonun, taze ve sertle"mi" durumda belirlenmi" "artlar sa$lamas iin, seri imaltn ba"langcndan nce, yeni beton veya beton grubu kar"m oranlarnn belirlenmesi iin yaplan deney veya deneyler.
3.#.42 Tanmlama deneyi

Seilen harmanlarn veya yklerin, uygun y$ndan alnp alnmad$n belirlemek iin yaplan deney.
3.#.43 Uygunluk deneyi

Betonun uygunlu$unu belirlemek iin imalt tarafndan yaplan deneyler.
3.#.44 Uygunluk de$erlendirmesi

Mamuln, belirlenmi" zellikleri sa$lamasn temin iin yaplan sistematik muayene.
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
3.#.45 evre etkileri

Betonun maruz kald$ kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Beton, donat veya betona gml metal zerindeki bu etkiler yap tasarmnda yk olarak alnmaz.
3.#.46 Do$rulama (tahkik)

Belirlenen "artlarn yerine getirildi$ine dair nesnel delillerin muayenesi ile yaplan do$rulama.
3.2 Semboller ve ksaltmalar

XO XC... XD... XS... XF... XA... S1-S5 V0-V4 C0-C3 F1-F6 C.../... LC.../... Korozyon veya zararl etki tehlikesi olmayan etki snflar. Karbonatla"mann sebep oldu$u korozyon tehlikesi olan etki snflar. Deniz suyu d"ndaki klorrlerin sebep oldu$u korozyon tehlikesi olan etki snflar. Deniz suyundaki klorrlerin sebep oldu$u korozyon tehlikesi olan etki snflar. Donma zlme etkisine sahip etki snflar. Kimyasal zararl etkiye sahip olan etki snflar. kme (Slamp) ile ifade edilen kvam snflar. Vebe sresi ile ifade edilen kvam snflar. Sk"trlabilme derecesi ile ifade edilen kvam snflar. Yaylma ap ile ifade edilen kvam snflar. Normal ve a$r beton iin basn dayanm snflar. Hafif beton iin basn dayanm snflar. fck,sil Betonun, silindir numune kullanlarak tayin edilen karakteristik basn dayanm. . fc,sil Betonun, silindir numune kullanlarak tayin edilen basn dayanm. fck,kp Betonun, kp numune kullanlarak tayin edilen karakteristik basn dayanm. fc,kp Betonun, kp numune kullanlarak tayin edilen basn dayanm. fcm Betonun, ortalama basn dayanm. fcm,j (j) gnlk betonun ortalama basn dayanm. fci Tek deney sonucu beton basn dayanm. ftk Betonun, karakteristik yarmada ekme dayanm. ftm Betonun, ortalama yarmada ekme dayanm. fti Tek deney sonucu beton yarmada ekme dayanm. D... Hafif betonun birim hacim ktlesi snf. Den ok Agrega en byk tane anma bykl$. CEM... EN 197 standard serisine gre imento tipi. Bir grubun tahmini standard sapmas. Sn n adet ardarda deney sonucunun standard sapmas. AQL Kabul edilebilir kalite seviyesi (ISO 2859 -1). w/c Su/imento oran. k Tip II katksnn aktivitesini dikkate almak iin katsay. e Tart cihaznn do$rulanmasnda kullanlan muayene sabiti. m Tartm cihaznda kullanlan a$rlklar. n Say.
Snflandrma
4.# evre etkileriyle ilgili etki snflar

evreden kaynaklanan etkiler, izelge 1'de verilen etki snflar "eklinde tasnif edilebilir. Verilen rnekler bilgi iindir. Not - Seilecek etki snf, betonun kullanlaca$ yerde geerli tedbirlere ba$ldr. Bu etki snflamasna betonun kullanlaca$ yerde mevcut zel "artlar, paslanmaz elik veya korozyona dayankl di$er metal kullanm veya beton veya donatda koruyucu kaplama kullanm gibi koruyucu tedbirler dahil edilmemi"tir. Beton, izelge 1'de tarif edilen etkilerin birden daha fazlasna maruz kalabilir ve bu nedenle betonun maruz kald$ evre "artlarnn, etki snflarnn birle"imi olarak ifade edilmesi gerekli olabilir.
ICS 91.100.30 izelge # - Etki snflar
TRK STANDARDI
Snf Etki snflarnn meydana gelebilece$i yerlere ait evrenin tanm gsterimi bilgi mahiyetinde rnekler # Korozyon veya zararl etki tehlikesi yok Donat veya gml metal bulunmayan beton : Donma / zlme etkisi, a"nma veya kimyasal etki haricindeki btn ok d"k rutubetli havaya sahip X0 etkiler binalarn i ksmlarndaki beton Donat veya gml metal ieren beton : ok kuru 2 Karbonatla"mann sebep oldu$u korozyon Donat veya di$er gml metal ihtiva eden betonun hava ve nem etkisine maruz kalmas halinde etki, a"a$da verilen "ekilde snflandrlr. Not - Burada bahse konu olan nem "artlar, donat veya di$er gml metali saran beton rt tabakas ierisindeki "artlardr. Ancak o$u durumda beton rt tabakas "artlarnn betonun ierisinde bulundu$u evre "artlarn yanstt$ kabul edilir. Bu durumda evre "artlarnn snflandrlmas yeterli olabilir. Beton ve ierisinde bulundu$u evre (ortam) arasnda geirimsiz tabaka varsa bu "artlar geerli olmayabilir. ok d"k rutubetli havaya sahip binalarn i ksmlarndaki beton. XC 1 Kuru veya srekli slak XC 2 Islak, arasra kuru Srekli "ekilde su ierisindeki beton. Su ile uzun sreli temas eden beton yzeyler temellerin o$u Orta derecede veya yksek rutubetli havaya sahip binalarn i ksmlarndaki betonlar Ya$murdan korunmu", akta bulunan betonlar XC 2 etki snf d"ndaki, su temasna maruz beton yzeyler
XC 3
Orta derecede rutubetli
XC 4
Dngl slak ve kuru
ICS 91.100.30 izelge # - Etki snflar (Devam)
TRK STANDARDI
Snf Etki snflarnn meydana gelebilece$i yerlere ait evrenin tanm gsterimi bilgi mahiyetinde rnekler 3 Deniz suyu haricindeki klorrlerin sebep oldu$u korozyon Donat veya di$er gml metal ihtiva eden betonun, buz zc tuzlar da ihtiva eden, deniz suyu haricindeki kaynaklardan gelen klorrleri ihtiva etmesi halinde etki, a"a$da verilen "ekilde snflandrlr. Not- Rutubet "artlar hakknda bilgi, bu izelgenin 2. blmnde verilmi"tir. Hava ile ta"nan XD 1 Orta derecede rutubetli yzeyleri Yzme havuzlar XD 2 Islak, arasra kuru Klorr ieren endstriyel sulara maruz betonlar Klorr ihtiva eden serpintilere maruz kpr ksmlar Yer d"emeleri klorrlere maruz beton
XD 3
Dngl slak ve kuru
Ara park yeri d"emeleri 4 Deniz suyundan kaynaklanan klorrlerin sebep oldu$u korozyon Donat veya di$er gml metal ihtiva eden betonun deniz suyunda bulunan klorrlere veya deniz suyundan kaynaklanan tuz ta"yan hava ile temas etmesi halinde etki, a"a$da verilen "ekilde snflandrlr. Hava ile ta"nan tuzlara maruz, fakat Sahilde veya sahile yakn yerde bulunan XS 1 deniz suyu ile do$rudan temas yaplar etmeyen XS 2 Srekli olarak su ierisinde Deniz yaplarnn blmleri XS 3 Gelgit, dalga ve serpinti blgeleri Deniz yaplarnn blmleri 5 Buz zc maddenin de bulundu$u veya bulunmad$ donma/zlme etkisi Betonun, etkili donma/zlme dnglerine, slak durumda maruz kalmas halinde etki, a"a$da verilen "ekilde snflandrlr. Buz zc madde iermeyen suyla orta Ya$mura ve donmaya maruz d"ey beton XF 1 derecede doygun yzeyler Donma ve hava ile ta"nan buz zc madde Buz zc madde ieren suyla orta XF 2 etkisine maruz yol yaplarnn d"ey beton derecede doygun yzeyleri Buz zc madde iermeyen suyla Ya$mur ve donmaya maruz yatay beton XF 3 yksek derecede doygun yzeyler.
10
ICS 91.100.30 izelge # - Etki snflar (Devam) Snf gsterimi evrenin tanm
TRK STANDARDI
XF 4
Buz zc madde ieren su veya deniz suyu ile yksek derecede doygun
Etki snflarnn meydana gelebilece$i yerlere ait bilgi mahiyetinde rnekler Buz zc maddelere maruz yol ve kpr kaplamalar Buz zc tuz ihtiva eden su serpintisine do$rudan ve donma etkisine maruz beton yzeyler Deniz yaplarnn dalga etkisi altndaki donmaya maruz blgeleri.
Kimyasal etkiler Betonun, izelge 2'de verilen tabii zeminler ve yer alt sularndan kaynaklanan zararl kimyasal etkilere maruz kalmas durumunda etki, a"a$da verilen "ekilde snflandrlr. Deniz suyu, co$rafik blgeye gre snflandrlr, bu nedenle betonun kullanlaca$ yerde geerli snflandrma uygulanr. Not - A"a$da verilenlerin bulunmas halinde, geerli etki snfnn tayini iin zel al"ma yaplmasna gerek duyulabilir: izelge 2'de verilen snr de$erlerin d"ndaki de$erler Di$er zararl kimyasal maddeler, Kimyasal maddelerle kirlenmi" zemin veya su, izelge 2'de verilen kimyasallarla birlikte yksek hzda akan su bulunmas. izelge 2'ye gre az zararl kimyasal XA 1 ortam izelge 2'ye gre orta zararl kimyasal XA 2 ortam izelge 2'ye gre ok zararl kimyasal XA 3 ortam
11
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge 2 - Do$al zeminler ve yer alt sularndan kaynaklanan kimyasal etkiler iin etki snflarnn snr de$erleri Zararl kimyasal ortamlarn a"a$da verilen snflamas, do$al zemin ve yer alt suyunun 5C il 25C arasnda scakl$a sahip olmas ve su ak" hznn durguna yakn derecede yava" olmas esas alnarak yaplm"tr. Kimyasal zelli$e ait en baskn herhangi tek de$er, snf belirler. !ki veya daha fazla zararl kimyasal zelli$in ayn snf belirtmesi durumunda evre, bir sonraki daha yksek snfa dahil olarak alnmaldr. Ancak bu zel durum iin yaplan al"mann bir st snf semenin gerekli olmad$n gstermesi durumunda bu i"lem uygulanmaz. Kimyasal zellik Referans deney metodu XA 1 XA 2 XA 3 Yeralt suyu 200 ve > 600 ve > 3000 ve mg/L SO2 4 EN 196-2 600 3000 6000 pH < 4,5 ve < 5,5 ve ISO 4316 6,5 ve 5,5 4,5 4,0 CO 2 mg/L (zararl > 100 den > 40 ve prEN 13577 : 1999 doygun hale 15 ve 40 etkiye sahip) 100 gelinceye kadar + ISO 7150-1 veya > 30 ve > 60 ve NH 4 mg/L 15 ve 30 ISO 7150-2 60 100 > 3000 den 300 ve > 1000 ve Mg 2+ mg/L ISO 7980 doygun hale 1000 3000 gelinceye kadar Zemin a c SO2 2000 ve > 3000 ve > 12000 ve b 4 mg/kg EN 196-2 c) 3000 12000 24000 (toplam) Asitlik mL/kg > 200 DIN 4030-2 Uygulamada dikkate alnmaz Baumann Gully -5 a Geirgenli$i (permeabilitesi) 10 m/sden daha d"k olan kil zeminler bir a"a$ snfa geirilebilirler. b Deney metodunda, SO2 4 'n hidroklorik asitle ekstraksiyonu tarif edilmi"tir; Alternatif olarak, betonun kullanlaca$ yerde yaplyorsa, su ile a$a karma metodu da kullanlabilir. c Islanma kuruma dngleri veya kapiler emme nedeniyle, betonda slfat iyonu birikimi tehlikesi olan yerlerde 3000 mg/kg olan snr 2000 mg/kg'a indirilir.
4.2 Taze beton

4.2.# Kvam snflar
Beton kvam, izelge 3, izelge 4, izelge 5 veya izelge 6'da verilen "ekilde snflandrlr. Not - izelge 3, izelge 4, izelge 5 ve izelge 6' da verilen kvam snflar arasnda do$rudan ili"ki kurulamaz. zel durumlarda kvam, hedef de$erlerle de tarif edilebilir. Nemli toprak kvamndaki, zel yntemle sk"trlmak zere tasarlanm" ok d"k su ieri$ine sahip olan benzeri betonlar iin kvam snflandrlmaz. izelge 3 - kme snflar Snf S1 S2 S3 S4 1) S5 kme, mm 10 - 40 50 - 90 100 - 150 160 - 210 220
1) Madde 5.4.1'de verilen nota baklmaldr.
12
ICS 91.100.30 izelge 4 - Vebe snflar Snf 1) V0 V1 V2 V3 1) V4 Vebe sresi, saniye 31 30 - 21 20 - 11 10 - 6 5-3
TRK STANDARDI
izelge 5 - Sk"trlabilme snflar Snf 1) C0 C1 C2 C3 Sk"trlabilme derecesi 1,46 1,45 - 1,26 1,25 - 1,11 1,10 - 1,04
izelge 6 - Yaylma snflar Snf 1) F1 F2 F3 F4 F5 1) F6 Yaylma ap, mm 340 350 - 410 420 - 480 490 - 550 560 - 620 630
4.2.2 Agrega en byk tane bykl$ne gre betonun snflandrlmas

Betonun agrega en byk tane bykl$ne gre snflandrlmasnda, betonda kullanlan en byk agrega tane snfnn st anma bykl$ (Den ok) esas alnr. Not- D, prEN 12620 : 2000'e gre, agrega bykl$ne ba$l olarak tarif edilen en byk elek gz akl$dr.
4.3 Sertle"mi" beton

4.3.# Basn dayanm snflar
Betonun, basn dayanmna gre snflandrlmasnda, normal beton ve a$r beton iin izelge 7'de veya hafif beton iin izelge 8'de verilen snflar uygulanr. Snflandrmada, ap 150 mm ve yksekli$i 300 mm olan silindir "ekilli numunenin 28 gnlk karakteristik basn dayanm (fck, sil) veya kenar uzunlu$u 150 mm olan kp "ekilli numunenin 28 gnlk karakteristik basn dayanm (fck, kp) kullanlabilir. Not - zel durumlarda, ilgili tasarm standardnn izin vermesi "artyla izelge 7 veya izelge 8'de verilen dayanm seviyelerinin ara de$erleri de kullanlabilir.
1) Madde 5.4.1'de verilen nota baklmaldr.
13
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge 7- Normal ve a$r beton iin basn dayanm snflar En d"k karakteristik silindir dayanm fck,sil C 8/10 C 12/15 C 16/20 C 20/25 C 25/30 C 30/37 C 35/45 C 40/50 C 45/55 C 50/60 C 55/67 C 60/75 C 70/85 C 80/95 C 90/105 C 100/115 N/mm 8 12 16 20 25 30 35 40 45 50 55 60 70 80 90 100
2
Basn dayanm snf
En d"k karakteristik kp dayanm fck,kp N/mm 10 15 20 25 30 37 45 50 55 60 67 75 85 95 105 115

2
izelge 8 - Hafif beton iin basn dayanm snflar En d"k karakteristik silindir dayanm fck,sil N/mm LC 8/9 LC 12/13 LC 16/18 LC 20/22 LC 25/28 LC 30/33 LC 35/38 LC 40/44 LC 45/50 LC 50/55 LC 55/60 LC 60/66 LC 70/77 LC 80/88 8 12 16 20 25 30 35 40 45 50 55 60 70 80
2
Basn dayanm snf
En d"k karakteristik a) kp dayanm fck,kp N/mm 9 13 18 22 28 33 38 44 50 55 60 66 77 88

2
a) Kp ve silindir numune basn dayanmlar arasnda yeterli kesinli$e sahip ili"ki kurulmas ve bu ili"kinin belgelendirilmesi "artyla, verilen bu dayanmlardan ba"ka de$erler de kullanlabilir.
4.3.2 Hafif betonun yo$unlu$a gre snflar

Hafif betonun yo$unlu$a gre snflandrlmasnda, izelge 9' da verilen snflar uygulanr.
14
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge 9 - Hafif betonun yo$unlu$a gre snflandrlmas Yo$unluk snf Yo$unluk aral$ kg/m
3
D 1,0
D 1,2
D 1,4
D 1,6
D 1,8
D 2,0
800 ve 1000
> 1000 ve 1200
> 1200 ve 1400
> 1400 ve 1600
> 1600 ve 1800
> 1800 ve 2000
Not- Hafif betonun yo$unlu$u, ayn zamanda hedef de$erle de tarif edilebilir.
Beton zellikleri ve do$rulama metotlar
5.# Bile"en malzemeler iin temel zellikler

5.#.# Genel
Bile"en malzemeler, beton dayankll$n olumsuz etkileyebilecek veya donat korozyonuna sebep olabilecek miktarda zararl madde iermemeli ve betonda kullanm amacna uygun olmaldr. Bile"en malzemelerin genelde uygunlu$unun belirlenmi" olmas, bu malzemelerin her durumda ve her beton bile"imi iin uygun oldu$unu gstermez. Bu standarda uygun betonlarda, sadece ngrlen uygulamalar iin uygunlu$u belirlenmi" bile"en malzemeler kullanlr. Not - Belirli bir bile"en malzemenin, zellikle Bu standarda uygun beton bile"eni malzeme olarak kullanmyla ilgili Avrupa standard yoksa veya mevcut standardn bu zel bile"eni kapsamamas halinde veya bile"enin Avrupa standardndan nemli miktarda sapma gstermesi halinde bile"en malzemenin uygunlu$u a"a$da verilenlerle gsterilebilir. Bile"en malzemenin, zellikle bu standarda uygun betonda kullanmyla ili"kili Avrupa Teknik onay. Betonun kullanlaca$ yerde geerli, zellikle bile"en malzemenin bu standarda uygun betonda kullanmyla ilgili milli standard veya "artname.
5.#.2 imento
imentonun EN 197-1'e genel uygunlu$u kantlanm" olmaldr.
5.#.3 Agregalar
Agregalarn, a"a$da verilen standardlara genel uygunlu$u kantlanmaldr; Normal ve a$r agregalarn prEN 12620:2000'e uygunlu$u, Hafif agregalarn prEN 13055-1:1997'ye uygunlu$u. Not - Geri kazanlan agregalarla ilgili hkmler henz standardlarda yer almam"tr. Bu agregalarla ilgili hkmler Avrupa teknik "artnamelerinde yer alncaya kadar, agregann uygunlu$u Madde 5.1.1'de verilen not'a gre kantlanmaldr.
5.#.4 Karma suyu

Karma suyu ve beton imaltndan ortaya kan atk sudan tekrar geri kazanlan suyun prEN 1008: 1997'ye uygunlu$u kantlanmaldr.
5.#.5 Kimyasal katk maddeleri

Kimyasal katk maddelerinin, EN 934-2' ye genel uygunlu$u kantlanmaldr.
15
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Madde 3.1.23'te tarif edilen tip I mineral katklarn genel uygunlu$u, a"a$da verildi$i gibi kantlanmaldr. Filler agregalarn, prEN 12620:2000'e uygunlu$u. Boya maddelerinin, EN 12878'e uygunlu$u.
5.#.6 Mineral katklar (mineral dolgular ve boya maddeleri dahil)
Madde 3.1.23'te tarif edilen tip II mineral katklarn genel uygunlu$u, a"a$da verildi$i gibi kantlanmaldr. Uucu kln, EN 450'ye uygunlu$u. Silis dumannn, (tozu) prEN 13263: 1998'e uygunlu$u.
5.2 Beton bile"imi iin temel zellikler

Tasarlanm" veya tarif edilmi" betonun (Madde 6.1) bile"im oranlar ve bile"en malzemeleri, kvam, yo$unluk, dayanm, dayankllk, betona gml elik donatmnn korozyondan korunmasna ili"kin taze ve sertle"mi" beton iin belirlenmi" zellikleri sa$lamak zere, imalt i"lemi ve beton yapnn ngrlen yapm yntemi de dikkate alnarak seilmelidir. !mallat, "artnamede ayrntl olarak belirtilmememi"se, bile"en malzemelerin tip ve snflarn belirlenmi" evre iin tesis edilmi" uygunluk kriterlerine gre semelidir. Not # - Beton, aksi belirtilmemi"se, taze betonun ayr"mas ve terlemesi en az olacak "ekilde tasarlanmaldr. Not 2 - Yapda, betonun gerekli zelliklerinin sa$lanmas ancak taze betonun, kullanm yerinde belirli uygulama kurallarna gre i"leme tbi tutulmasyla gerekle"tirilebilir.Bu nedenle bu standardda verilen "artlara ilveten betonun ta"nmas, yerle"tirilmesi,sk"trlmas, kr ve daha sonraki i"lemler, betonun belirlenmesinde dikkate alnmaldr (ENV 13670-1 veya ilgili di$er standardlar). Bu zelliklerden o$u genellikle birbirine ba$ldr. Bu "artlarn hepsinin sa$lanmas durumunda, yapdaki beton ve standard deney numunelerinin betonu arasndaki herhangi kalite fark, malzeme iin ksmi gvenlik katsays snrlar ierisinde kalr (ENV 19921-1). Standarda gre tarif edilmi" betonun birle"imi a"a$da verilenlerle snrlandrlm"tr. Do$al normal agrega, imento miktar ve su/imento orannda dikkate alnmamak "artyla toz "eklinde mineral katk Hava srkleyiciler hari beton iindeki kimyasal katklar Madde A-5'de verilen ba"lang deneyleri iin gerekli kriterleri sa$layacak bile"im oranlar. Not 3 - Betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelerde, malzemelerinin tip ve snflar belirlenmi" olabilir. yerel evre "artlarna uygun
5.2.# Genel
imento, a"a$da verilenler bakmndan uygunlu$u belirlenmi" olan imentolardan seilmelidir. Yapm (in"aat) yntemi, Beton yapnn kullanm amac, Kr "artlar (sl i"lem gibi), Yap boyutlar (s geli"imi) Yapnn maruz kalaca$ evre "artlar (Madde 4.1) Bile"enlerden kaynaklanan alkaliler ile agrega arasnda etkile"me olmas ihtimali.
5.2.2 imentonun Seimi
5.2.3 Agregalarn kullanm

Agrega tipi, tane bykl$ da$lm ve yasslk - uzunluk, donma/zlme dayankll$, a"nma dayankll$, incelik gibi agrega zellikleri, a"a$da verilenler dikkate alnarak seilmelidir : Yapm (!n"aat) yntemi, Betonun yapda kullanm amac, Betonun maruz kalaca$ evre "artlar, Grnr agrega yzeyi veya yzey bitirme i"lemlerinin gerektirdi$i di$er zellikler.
5.2.3.# Genel
16
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Agrega en byk anma tane bykl$ (Den ok), donatnn beton rt tabakas (paspay) ve beton eleman kesitinin en kk boyutu dikkate alnarak belirlenmelidir.
5.2.3.2 Tuvenan agrega
prEN 12620: 2000 'e uygun tuvenan agrega, sadece C 12/15 veya daha d"k basn dayanm snfndaki betonlarda kullanlabilir.
5.2.3.3 Geri kazanlm" agrega

Ykama suyundan veya taze betondan geri kazanlarak elde edilen agrega da beton agregas olarak kullanlabilir. Tane snflarna ayrlmam" haldeki geri kazanlm" agrega, toplam agregann %5'inden daha fazla miktarda kullanlmamaldr. Geri kazanlm" agregann, toplam agregann %5'inden daha fazla miktarda kullanlabilmesi iin, bu agregann asl agrega ile ayn tipte olmas, iri ve ince agrega olmak zere en az iki tane snfna ayrlm" olmas ve prEN 12620: 2000'e uygun olmas gereklidir. Agregann, alkaliler (imento veya di$er kaynaklardan gelen Na2O ve K2O) ile reaksiyona girmesinden "phe duyulan silika trlerini ihtiva etmesi ve betonun rutubetli ortamda bulunmas halinde, zararl alkali- silika reaksiyonunu nlemek zere uygunlu$u kantlanm" i"lemler kullanlarak nlemler alnmaldr. Not - imento ve agregann zel kombinasyonu kullanlarak yaplan uzun sreli tecrbe dikkate alnarak agregann jeolojik kayna$na uygun nlemler alnmaldr. Avrupann farkl lkelerinde geerli bu tedbirlerle ilgili klavuz bilgi CR 1901 nolu CEN raporunda verilmi"tir. Beton imalatndan kan kullanlm" su, prEN 1008:1997'de bu tr suyun kullanmyla ilgili belirlenmi" "artlara uygun "ekilde kullanlabilir.
5.2.3.4 Alkali- silika reaksiyonuna diren
5.2.4 Geri kazanlm" suyun kullanm
5.2.5 Mineral katklarn kullanm 5.2.5.# Genel

Tip I ve Tip II mineral katklarn betonda kullanm miktar ba"lang deneyleriyle belirlenmelidir (Ek A). Not # - Fazla miktarda mineral katk kullanmnn, dayanm haricindeki zellikler zerindeki etkisi dikkate alnmaldr. Tip II mineral katklar, uygunlu$unun belirlenmesi "artyla, imento bile"imindeki imento miktarna ve su/imento oranna ili"kin hesaplamalarda dikkate alnabilir. Uucu kl ve silis duman (Madde 5.2.5.2) iin k - de$eri kavramnn uygunlu$u kantlanmaldr. E"de$er beton performans kavram (Madde5.2.5.3),modifiye k-de$eri kural kavram, Madde 5.2.5.2.2 ve Madde 5.2.5.2.3 de tarif edilen daha yksek k-de$eri gibi di$er kavramlarn uygunlu$u, di$er mineral katklar (Tip I dahil) veya mineral katklarn kombinasyonu kullanlmas durumunda belirlenmi" olmaldr. Not 2 - Uygunluk a"a$da verilenlerden birisine gre belirlenebilir. Sz konusu mineral katknn EN 206-1'e uygun betonda zel kullanm ile ilgili Avrupa Teknik Onay. zel olarak mineral katknn EN 206-1'e uygun betonda kullanmyla ilgili, betonun kullanlaca$ ) yerde mevcut milli standard veya "artname* .
5.2.5.2
k- de$eri kavram
5.2.5.2.# Genel
k - de$eri kavram, Tip II mineral katklarn a"a$da verilen "artlarda de$erlendirilmesine imkn sa$lar. *) TSE Notu: Bu amala TS EN 450/1998ye ba"vurulabilir.
17
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
"Su/imento oran" (Madde 3.1.31) yerine " Su / (imento + k kullanlmas, En az imento miktar ile ilgili "artlar (Madde 5.3.2)
mineral katk)" orannn
k nn gerek de$eri, kullanlacak zel mineral katkya ba$ldr. k-de$eri kavramnn, EN 450'ye uygun uucu kl veya prEN 13263:1998'e uygun silis dumannn, EN 197-1'e uygun CEM I tipi imento ile birlikte kullanlmas durumundaki uygulanmas Madde 5.2.5.2.2 ve Madde 5.2.5.2.3'de verilmi"tir. k-de$eri kavram, di$er imento tipleri veya di$er mineral katklarla birlikte kullanlan uucu kl veya silis duman iin de, uygunlu$unun belirlenmesi "artyla kullanlabilir.
5.2.5.2.2 EN 450 ye uygun uucu kl iin k- de$eri kavram

k - de$eri kavram iin dikkate alnacak en fazla uucu kl miktar a"a$da verilen "art sa$lamaldr : (Uucu kl / imento) 0,33 (ktlece) Daha fazla miktarda uucu kl kullanlmas durumunda, yukarda verilenden daha fazla olan ksm Su / (imento + k x uucu kl) oran ve en az imento miktar hesaplamasnda dikkate alnmaz. A"a$da verilen k-de$erleri, EN 197-1'e uygun CEM I tip imento ihtiva eden betonlar iin kullanmna izin verilen de$erlerdir : CEM I 32,5 iin CEM I 42,5 ve daha yksek snf iin k = 0,2 k = 0,4
Madde 5.3.2' de tarif edilen etki snflar iin gerekli en az imento miktar, knn en yksek de$eri x (en 3 az imento miktar 200) kg/ m kadar azaltlabilir ve ilve olarak (imento + uucu kl) miktar Madde 5.3.2'ye gre gerekli olan en az imento miktarndan daha az olmamaldr. Not - XA2 ve XA3 etki snflarnda, zararl maddenin slfat olmas durumunda, slfata dayankl CEM I imento ile birlikte uucu kl ihtiva eden betonlarda k - de$eri kavramnn kullanm nerilmez.
5.2.5.2.3 prEN #3263 :#998'e uygun silis duman iin k- de$eri kavram
Su/ imento oran ve imento miktar iin dikkate alnacak en fazla silis duman miktar a"a$da verilen "art sa$lamaldr. (Silis duman /imento) 0,11 (ktlece). Daha fazla miktarda silis duman kullanlmas durumunda, yukarda verilenden daha fazla olan ksm k-de$eri kavramnda dikkate alnmaz. EN 197-1'e uygun CEM I tipi imento ihtiva eden betonlara a"a$da verilen k- de$erlerinin uygulanmasna izin verilir : Su/imento oran 0,45 olarak belirlenmi" beton iin k = 2,0 Su/imento oran > 0,45 olarak belirlenmi" beton iin k = 2,0 alnr, ancak XC ve XF etki snflar iin bu de$er kullanlmaz ve k=1,0 alnr. (imento + kx silis duman) miktar, ilgili etki snf (Madde 5.3.2) iin gerekli olan en az imento 3 miktarndan daha az olmamaldr. En az imento miktar 300 kg/m olan etki snflarnda kullanlacak 3 betonlarda, bu en az imento miktar, 30 kg/m den daha fazla eksiltilemez.
5.2.5.3 E"de$er beton performans kavram

E"de$er beton performans kavram, imalts ve zellikleri akca tarif edilmi" ve belgelendirilmi" belirli imento veya belirli katk kombinasyonunun kullanlmas durumunda, bu standardda en az imento miktar ve en yksek Su/imento oran iin verilen "artlara baz ilaveler yaplmasna izin verir.
18
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Betonun, Madde 5.2.5.1'de verilen "artlarda, evre etkilerine tepkisi ve dayankll$ bakmlarndan, ilgili etki snf iin verilen "artlara sahip referans beton ile kyasland$nda, e"de$er performansa sahip oldu$u kantlanmaldr (Madde 5.3.2). Ek E'de e"de$er beton performans kavramnn belirlenmesi iin prensipler verilmi"tir. Betonun bu i"lemlere uygun imal edilmesi halinde, imento ve mineral katkda meydana gelebilecek de$i"imleri dikkate almak zere srekli de$erlendirme yaplmaldr. Yukarda verilen kurallar kullanlarak uygunlu$u kantlanm" e"de$er beton performans kavram uygulanabilir. (Madde 5.2.5.1, Not-2)
5.2.6 Kimyasal katklarn kullanm

Kimyasal katklarn toplam miktar, katk imalts tarafndan nerilen en fazla miktar ve daha yksek miktarlarda kullanmnn betonun performans ve dayankll$ zerinde olumsuz etkisi olmad$ belirlenmemi"se 1 kg imento iin 50 g' gememelidir. 1kg imentoda 2 gdan daha az miktarda kullanlan kimyasal katklarn kullanmna, kar"m suyunun bir ksm ierisine kar"trlmas "artyla izin verilir. Sv katklarn toplam miktar, 1m beton iin 3 litreden daha fazla ise, betonun su/imento orannn hesaplanmasnda katkda bulunan su miktar dikkate alnr. Birden fazla katknn ayn beton harmannda kullanlmas durumunda,bu katklarn birbiriyle uyumlulu$u ba"lang deneyleriyle kontrol edilmelidir. Not - Taze beton kvam S 4, V 4, C 3 veya F4 olan betonlar, yksek oranda su azaltc / sper ak"kanla"trc kimyasal katklarla imal edilmelidir.
3
5.2.7 Klorr ieri$i

Klorr iyonlar, imento ktlesinin yzdesi olarak ifade edildi$inde, betonun klorr ieri$i, seilen snf iin izelge 10'da verilen de$eri gememelidir. izelge #0 - Betonun en fazla klorr ieri$i Kullanlan beton Korozyona dayankl kaldrma (tutma) paralar hari, elik donat ve di$er gml metal ihtiva etmeyen elik donat ve di$er gml metal ihtiva eden Klorr ieri$i snf
a
imento ktlesine gre en fazla CI % 1,0
CI 1,0
CI 0,20 CI 0,40
% 0,20 % 0,40
CI 0,10 % 0,10 elik ngerilme donats ihtiva CI 0,20 % 0,20 eden a Belirli kullanm amal betonlarda uygulanacak snf, betonun kullanlaca$ yerde geerli kurallara ba$ldr. b Tip II mineral katklarn kullanld$ ve mineral katknn imento miktarna dahil olarak kabul edildi$i yerlerde klorr muhtevas, klorr iyonlarnn, imento + hesaba katlan katk miktarlarna oranlanmasyla bulunur. Kalsiyum klorr ve klorr esasl katklar, elik donat, ngerilmeli elik donat ve di$er gml metal ihtiva eden betonlarda kullanlmamaldr. Betonun klorr ieri$ini belirlemek iin, bile"en malzemelerden gelen klorr toplam, a"a$da verilen metotlardan birisi veya her ikisi birlikte kullanlarak tayin edilmelidir.
19
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Her bile"en malzeme iin imalt tarafndan beyan edilen veya ilgili standardda bile"en malzemesi iin izin verilen en fazla klorr ieri$ini esas alan hesaplama. Her bile"en malzemesine ait en az 25 adet klorr ieri$i tayini deney sonucu ortalamas ile 1,64 x bile"en malzemenin klorr ieri$i de$erlerinin standard sapmas toplam olarak her ay, her bile"en malzeme iin belirlenen klorr ieri$i de$erlerinin toplamn esas alan hesaplama.
Not - !kinci olarak verilen metot, zellikle denizden elde edilen agregalara ve beyan edilmi" veya standard de$er olarak verilmi" en fazla klorr ieri$inin bulunmamas halinde uygulanr.
5.2.8 Beton scakl$

Taze beton scakl$ teslim annda 5C'den daha d"k olmamaldr. Bu scaklktan farkl en d"k veya en yksek taze beton scakl$ "art bulunan durumlarda bu scaklklar sapma snrlar da verilerek belirlenmelidir. Taze betonun teslimden nceki herhangi stma veya so$utma i"lemine ait "art imalt ve kullancnn ortak kararyla belirlenmelidir.
5.3 Etki snflaryla ilgili zellikler

5.3.# Genel
evreden kaynaklanan etkilere dayankl beton zellikleri, beton bile"imi iin de$erlerin snrlandrlmas ve belirlenmi" beton zellikleri yoluyla verilebilir (Madde 5.3.2) veya zellikler, performans esas alan tasarm metotlarndan (Madde 5.3.3) elde edilebilir. Beton zelliklerinin belirlenmesinde beton yapnn plnlanan kullanm mr dikkate alnmaldr.
5.3.2 Beton bile"imi iin snr de$erler

Uzun sreli izleme (tecrbe) sonularndaki farkllklar nedeniyle beton performansn tam olarak belirleme amal deneyleri kapsayan Avrupa standardnn mevcut olmamas nedeniyle, bu standardda evreden kaynaklanan etkilere dayankl beton zelliklerini tayin metodu, belirlenmi" beton zelliklerinin sa$lanmas ve bile"imle ilgili de$erlerin snrlandrlmas "eklinde verilmi"tir. Not # - Betona etkili evresel etkilerin snrlandrlmasnda, ayn etki snf ierisindeki yerel farkllklarn nasl yanstlaca$ konusunda yeterli tecrbe olmamas nedeniyle uygulanabilecek etki snf iin o blge "artlarna ait zel de$erler, betonun kullanlaca$ yerde geerli kurallara gre belirlenmelidir. Her etki snf iin "artlar, a"a$da verilenler vastasyla belirlenmelidir: Bile"en malzemelerin izin verilen tip ve snflar, En yksek su/ imento oran, En d"k imento miktar, En d"k beton basn dayanm snf (tercihe ba$l), ve gerekliyse Betonun en d"k hava miktar Not 2 - Betonun kullanm yerinde geerli olacak "artnamelerde en yksek su/imento oran 0,05 art" 3 kademeleriyle, en d"k imento ieri$i ise 20 kg/ m art" kademeleriyle verilmeli, beton basn dayanm snf normal beton iin izelge 7'de, hafif beton iin ise izelge 8'de verilen snflar olarak alnmaldr. CEM I tip imento kullanm durumunda, beton bile"imi ve zellikleri iin snr de$erlerin seimiyle ilgili neri, Ek F'de verilmi"tir. Not 3 - Betonun kullanm yerindeki geerli "artnameler, ngrlen seviyedeki bakm "artlar altnda betonun en az 50 yl plnlanm" kullanm mrne sahip olmasn sa$layacak "artlar ihtiva etmelidir. Daha uzun veya daha ksa kullanm mrleri iin, daha hafif veya daha a$r "artlar gerekli olabilir. Bu durumlarda veya zel beton bile"imlerinde veya donatnn beton rt tabakas iin zel korozyondan koruma "artlarnn (ENV 1992-1'in korozyondan korumayla ilgili blmnde verilenden daha d"k kalnlkta beton rt tabakas kullanm gibi) bulunmas hallerinde, "artname hazrlayc tarafndan "antiyeye zel kabuller yaplmal veya bu konular genel milli "artnamelerde yer almaldr. Snr de$erlerle ilgili kurallara uygun olmas ve a"a$da verilenlerin sa$lanmas "artyla, zel evre ko"ullarna maruz betonun plnlanan kullanm mr boyunca, yapda yeterli dayankllk "artlarn sa$layaca$ kabul edilir.
20
ICS 91.100.30
*
TRK STANDARDI
Beton, ENV 13670-1 veya ilgili di$er standardlarda tarif edildi$i gibi uygun "ekilde yerle"tirilmeli, sk"trlmal ve bakma tbi tutulmaldr. ** Beton ENV 1992-1 gibi, ilgili tasarm standardlarnda zel evre "artlarna gre donatnn beton rt tabakas iin verilene uygun en d"k kalnl$a sahip olmaldr. Uygun etki snf seilmi" olmaldr. ngrlen bakm gerekle"tirilmelidir.
5.3.3 Performans esas alan tasarm metotlar

Etki snflaryla ilgili "artlar, dayankllkla ilgili performans esas alan tasarmn metotlar kullanlarak belirlenebilir ve donma/zlme deneyinde betonun pullanmas gibi performansla ilgili gstergeler kullanlarak tarif edilebilir. Dayankllkla ilgili performans esas alan alternatif tasarm metodunun kullanm hakknda klavuz bilgi Ek j 'de verilmi"tir. Alternatif metodun kullanm,betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelere ba$ldr.
5.4 Taze beton zellikleri

5.4.# Kvam
Belirlenmesi gereken hallerde taze beton kvam, a"a$da verilenlerden herhangi birisiyle llmelidir. kme deneyi, EN 12350-2'ye gre, Vebe deneyi, EN 12350-3'e gre, Sk"trlabilme derecesi, EN 12350-4'e gre, Yaylma tablas deneyi, EN 12350-5'e gre, zel uygulamalarda kullanlacak betonlar (rutubetli toprak kvamnda beton gibi) iin kvam, "artname hazrlayc ve imaltnn birlikte karar verece$i zel metot kullanlarak. Not - Deney metotlarnn belirli kvam snrlar d"nda hassas olmamas nedeniyle, belirtilen kvam tayini deneyleri a"a$da verilen snrlar ierisinde kullanlmaldr. kme 10 mm ve 210 mm, Vebe sresi 30 saniye ve > 5 saniye, Sk"trlabilme derecesi 1,04 ve < 1,46, Yaylma ap > 340 mm ve 620 mm Beton kvam betonun kullanm annda veya hazr beton iin teslim annda belirlenmelidir. Betonun kvam, transmikser veya kar"trmal ta"ycdan teslim edilmesi halinde beton ktlesinin ilk bo"altlan ksmndan alnan spot (rastgele) numunede llebilir. Spot numune taze betonun yakla"k 3 0,3 m ksm bo"aldktan sonra EN 12350-1'e gre alnmaldr. Kvam, Madde 4.2.1'e gre kvam snf kullanlarak veya zel hallerde hedef de$erlerle tarif edilebilir. Hedef de$erler iin ilgili toleranslar izelge 11'de verilmi"tir.
*) TSE Notu: Bu amala TS 1247/1984e ba"vurulabilir. **) TSE Notu: Bu amala TS 3440/1982ye ba"vurulmaldr.
21
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge ##- Hedef kvam de$erleri iin toleranslar Slamp Hedef de$er,mm Tolerans,mm Vebe sresi Hedef de$er,saniye Tolerans,saniye Sk"trlabilme derecesi Hedef de$er Tolerans Yaylma ap Hedef de$er,mm Tolerans,mm Btn de$erler 30 1,26 0,10 1,25 - 1,11 0,08 1,10 0,05 11 3 10 - 6 2 5 1 40 10 50 - 90 20 100 30
5.4.2 imento miktar ve su/imento oran

imento, su veya mineral katk miktarnn belirlenece$i durumlarda, imento miktar, mineral katk miktar veya kar"m suyu miktar, harman kaydedicisinden alnacak yazc kts ile veya kaydedici cihazn kullanlmamas halinde, harmana ait bilgileri ihtiva eden imalt kaytlarndan temin edilmelidir. Betonun su/imento oran, tayin edilen imento miktar ve etkili su miktar (sv katklar iin Madde 5.2.6) esas alnarak yaplan hesaplamayla belirlenmelidir. Normal ve a$r agregalarn su emmesi EN 1097- 6'ya uygun olarak tayin edilmelidir. Hafif agregann taze beton ierisindeki iri ksmnn su emmesi, EN 1097- 6, Ek-C'de verilen metoda gre etv kurusu durum yerine, kullanm anndaki rutubet durumu kullanlarak, 1 saatte elde edilen de$er olarak alnmaldr. Not # - Hafif agregann ince ksm iin betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelerde yer alan deney metodu ve kriterler kullanlmaldr. En az imento miktar yerine en az (imento+ mineral katk) miktarnn veya su/imento oran yerine su/(imento + k x mineral katk) oran veya su/(imento + mineral katk) orannn (Madde 5.2.5) gemesi halinde metot uygun de$i"iklikler yaplarak uygulanmaldr. Belirlenen su/imento oranlarndan hibirisi snr de$erin 0,02 fazlasn gememelidir. imento, mineral katk ieri$i veya su/imento orannn belirlenmesi iin taze betonun ayr"trlmas gerekliyse, bu amala kullanlacak deney metodu ve toleranslara "artname hazrlayc ve imaltc ortakla"a karar vermelidir. Not 2 - CR 13902" Taze betonun su/imento orannn tayini" isimli CEN raporuna ba"vurulmaldr.
5.4.3 Hava miktar

Betonun hava miktar, normal ve a$r betonda EN 12350 - 7'ye, hafif betonda ise ASTM C 173'e uygun olarak tayin edilmelidir. Hava miktar, en kk de$erle tarif edilir. Hava miktarnn st snr, en kk de$ere % 4 sabit say ilave edilmesiyle bulunur.
5.4.4 Agregann en byk tane bykl$

Taze betonun, agrega en byk anma tane bykl$, EN 933 -1'e uygun olarak belirlenmelidir. prEN 2620: 2000'de tarif edilen agrega en byk anma tane bykl$, belirlenenden daha byk olmamaldr.
22
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
5.5 Sertle"mi" beton zellikleri

5.5.# Dayanm 5.5.#.# Genel
Beton dayanm, EN 12350-1'e uygun "ekilde alnan taze beton numunelerle olu"turulan ve EN 123902'ye uygun olarak hazrlanp bakm uygulanan, EN 12390-1'e uygun 150 mm kenar uzunlu$una sahip kp veya 150/300 mm ebatlarnda silindir numunelerde yaplan deneylerle belirlenir. Dayanm tayininde, yukarda verilen d"nda ebatlara sahip, kalplara dklerek hazrlanm" numuneler veya farkl kr "artlar, standarda uygun "artlara sahip numune dayanm sonular ile kullanlan "artlardaki numunelerden elde edilen sonular arasnda yeterli kesinlikte ili"ki kurulabilmesi ve belgelendirilmesi "artyla kullanlabilir.
5.5.#.2 Basn dayanm

Beton basn dayanm, pr EN 12390-3.1999'a uygun kp "ekilli numunede tayin edilmi"se fc,kp, silindir "ekilli numunede tayin edilmi"se fc,sil "eklinde ifade edilir. Basn dayanm tayininde kp veya silindir "ekilli numunelerden hangisinin kullanlaca$, teslim tarihinden nce imalt tarafndan beyan edilmelidir. Farkl metot kullanlacaksa, buna "artname hazrlayc ve imalt ortakla"a karar vermelidir. Basn dayanm, aksi belirtilmedike 28 gnlk numunelerde tayin edillir. zel amalarla kullanm iin basn dayanmnn (byk hacimli yapsal elemanlar gibi) 28 gnden daha erken veya daha ge ya"larda veya zel "artlarda kr i"lemine tabi tutulmasndan sonra (sl i"lem gibi) tayin edilmesine ihtiya duyulabilir. Betonun karakteristik basn dayanm, belirlenmi" basn dayanm snf iin izelge 7 ve izelge 8de verilen en d"k karakteristik basn dayanmndan daha byk veya e"it olmaldr. Basn dayanm tayini deneyinin,C0 snf veya S1'den daha kat kvaml beton veya vakumlu beton kullanm gibi durumlarda yap betonu dayanmn temsil eden de$erler vermeyece$i tahmin ediliyorsa, deney metodu beton zelli$ine gre dzenlenmeli veya basn dayanm, mevcut yap veya bile"eni zerinde tayin edilmelidir. Not - Yap veya yap bile"enlerinde beton dayanmnn tayininde pr EN 13791:1999*'e uyulmaldr. Betonun ekme dayanm, yarma deneyi ile tayin edilecekse deney i"lemi, EN 12390-6'ya uygun olarak yaplmaldr. Aksi belirtilmemi"se yarmada ekme dayanm 28 gnlk numunede tayin edilmelidir. Betonun karakteristik yarmada ekme dayanm, o beton iin belirlenmi" karakteristik yarmada ekme dayanmndan daha byk veya e"it olmaldr. Beton, etv kurusu yo$unlu$una gre, normal beton, hafif beton veya a$r beton olarak tarif edilir (tariflere baklmaldr). Betonun etv kurusu yo$unlu$u, EN 12390 -7'ye uygun olarak tayin edilmelidir. Normal betonun etv kurusu yo$unlu$u 2000 kg/m den byk olmal ancak 2600 kg/m ' gememelidir. Hafif betonun etv kurusu yo$unlu$u, beton iin belirlenmi" yo$unluk snf iin izelge 3 9'da verilen snr de$erler arasnda olmaldr. A$r betonun yo$unlu$u ise 2600 kg/m 'ten byk 3 olmaldr. Yo$unlu$un hedef de$er olarak belirlenmesi durumunda 100 kg/m tolerans tannr. Betonun, su i"lemesine kar" direnci deney numuneleri kullanlarak belirlenecekse, deney metodu ve uygunluk kriterlerine, "artname hazrlayc ve imalt ortakla"a karar vermelidir.
3 3
5.5.#.3 Yarmada ekme dayanm
5.5.2 Yo$unluk
5.5.3 Su i"lemesine (nfuzuna) kar" diren
23
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
zerinde mutabakata varlm" deney metodunun mevcut olmamas halinde, su i"lemesine kar" diren, beton kari"m oranlarnn snrlandrlmas yoluyla dolayl olarak belirlenebilir. Madde 5.1.3'e uygun do$al agregalar, Madde 5.1.2'ye uygun imento, Madde 5.1.5'e uygun kimyasal katklar, Madde 5.1.6'ya uygun mineral katklar veya Madde 5.1.1'e uygun di$er inorganik bile"en 1) malzemelerden meydana gelen beton Euro snf A olarak snflandrlr ve deneye gerek duyulmaz .
5.5.4 Yangna diren
Betonun tanmlanmas
#artname hazrlayc, imaltya verilen "artnamede beton zellikleriyle ilgili btn "artlarn bulundu$unu garanti etmelidir. #artname hazrlayc ayn zamanda teslimden sonraki ta"ma, yerle"tirme, sk"trma, kr veya daha sonraki herhangi i"lem iin beton zellikleriyle ilgili ihtiya duyulan "artlar da belirlemelidir. #artname, gerek duyuluyorsa baz zel "artlar da iermelidir (mimari grnm sa$layc beton yzeyi gibi). #artname hazrlayc a"a$da verilen hususlar dikkate almaldr : Taze ve sertle"mi" betonun yapm ile ilgili i"lemler, Kr "artlar, Yap boyutlar (s yaylm iin), Yapnn maruz kalaca$ evre etkileri, Grnen agrega veya mastarlanm" beton yzeyi ile ilgili "artlar, Agrega en byk tane bykl$ gibi donatnn beton rt tabakas veya en d"k kesit geni"li$iyle ilgili "artlar, Etki snflarndan kaynaklanan benzeri nedenlerle uygun zellikteki bile"en malzemelerinin kullanmndaki herhangi snrlandrma Not# - Betonun kullanlaca$ yerde geerli kurallar, verilen bu hususlardan bazlaryla ilgili "artlar ierebilir. Beton, Madde 4'de verilen genel snflandrmaya ve Madde 5.3 den Madde 5.5 (Madde 6.2)e kadar olan maddelerde verilen "artlara gre tasarlanm" beton veya bile"im oranlarnn tarif edilmesi "eklinde tarif edilmi" beton (Madde 6.3) olarak belirlenmelidir. Beton kar"mnn tasarlanmas veya tarif edilmesinde ba"lang deneylerinden (Ek A) elde edilen sonular veya bile"en malzemelerin temel zellikleri (Madde 5.1) ve beton bile"en oranlar (Madde 5.2 ve Madde 5.3.2) bakmlarndan benzer betonda temin edilecek uzun sreli takip (tecrbe) sonular esas alnmaldr.
6.# Genel
1) 9 Eyll 1994 tarihli komisyon karar (94/611/EC), L 241/25 say ve 9 Eyll 1994 tarihli Avrupa Toplulu$u Resmi Dergisinde yaynlanm"tr. ) * TSE Notu: Bu amala TS 3114 ISO 4012/1998e ba"vurulabilir.
24
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Tarif edilmi" beton iin "artname hazrlayc, beton zelliklerinin bu standardda verilen genel "artlara uygun olmas ve belirlenmi" beton bile"im oranlarnn, betonun taze ve sertle"mi" durumda iken tasarlanan performans sa$lamaya yeterli oldu$unu temin etmede sorumludur. #artname hazrlayc, plnlanan performans tarif eden belgeleri muhafaza etmeli ve gncelle"tirmelidir(Madde 9.5). Betonun standardla tarif edilmi" olmas halinde bu sorumluluk milli standard te"kilatna aittir. Not 2 - Tarif edilmi" beton iin uygunluk de$erlendirmesi, sadece belirlenmi" bile"im oranlarnn teminini esas alr, bu de$erlendirmede, "artname hazrlaycnn planlad$ performans dikkate alnmaz.
6.2 Tasarlanm" betonun tanmlanmas

6.2.# Genel
Tasarlanm" beton, Madde 6.2.2de verilen btn "artlarda sa$lanacak temel zellikler ve gerekli hallerde sa$lanacak, Madde 6.2.3te verilen ilve zellikleri yoluyla belirlenmelidir. #artnamede kullanlacak ksaltmalar Madde 11 de verilmi"tir.
6.2.2 Temel zellikler

#artnamede a"a$da verilenler bulunmaldr: a) EN 206-1'e uygunluk "art, b) Basn dayanm snf, c) Etki snflar (ksaltlm" gsterim Madde 11'de verilmi"tir), d) Agrega en byk tane anma bykl$, e) izelge 10'a gre klorr ieri$i snf, Hafif beton iin ek olarak ; f) Hedef yo$unluk veya yo$unluk snf , A$r beton iin ek olarak ; g) Hedef yo$unluk Hazr beton ve "antiyede yaplan beton iin ek olarak ; h) Kvam snf veya zel durumlarda kvam iin hedef de$er.
6.2.3 !lve zellikler

A"a$da verilenler,uygun olan yerlerde performansla ilgili "artlar ve deney metotlar kullanlarak belirtilebilir : imentonun zel tipleri veya snflar (D"k hidratasyon sl imento gibi) Agregann zel tipleri veya snflar. Not # - Bu durumlarda, zararl alkali-silika etkile"imini en aza indirmek iin kar"m tanziminden "artname hazrlayc sorumludur (Madde 5.2.3.4) Donma/zlme etkisine dayankllk iin gerekli zellikler (hava muhtevas, Madde 5.4.3 gibi).
Not 2 - #artname hazrlayc teslim anndaki hava muhtevasn belirtmeden nce, pompa ile iletim, yerle"tirme, sk"trma vb gibi teslimden sonra hava ieri$inde olu"mas muhtemel kayplar dikkate almaldr. Madde 5.2.8'de verilenlerden farkl ise, taze beton scakl$ ile ilgili "artlar, Dayanm geli"mesi (izelge 12), Hidratasyon esnasnda s ykseli"i, Sertle"menin geciktirilmesi, Su i"lemesine diren, A"nma dayankll$, Yarmada ekme dayanm (Madde 5.5.1.3), Di$er teknik zellikler (zel yzey grnm temin etme veya zel yerle"tirme metodu ile ilgili zellikler gibi)
25
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
6.3 Tarif edilmi" betonun tanmlanmas

6.3.# Genel
Tarif edilmi" beton, btn durumlarda geerli olacak Madde 6.3.2'de verilen temel zellikler ve gerekli hallerde Madde 6.3.3'de verilen ilve zelliklerle belirlenmelidir.
6.3.2 Temel zellikler

#artnamede a"a$da verilenler bulunmaldr. a) EN 206-1'ye uygunluk "art, b) imento miktar c) imento tipi ve dayanm snf, d) Su/imento oran veya Snf belirtilerek kvam veya zel durumlarda hedef de$er, Not - Belirtilmi" su/imento oran de$eri (hedef), gerekli herhangi snr de$erden 0,02 kadar daha d"k olmaldr. e) Agregann tipi, snf ve en fazla klorr ieri$i, hafif veya a$r agrega iin en byk veya en kk yo$unluktan uygun olan, f) Agregann en byk anma tane bykl$ ve tane bykl$ da$lmyla ilgili herhangi snrlar, g) Varsa kimyasal veya mineral katknn tip ve miktar, h) Kimyasal veya mineral katk kullanlacaksa, bu bile"enlerin ve imentonun ba"ka yolla tarif edilemeyen zelliklerini tanmlayacak kaynaklar.
6.3.3 !lve zellikler

#artnamede, a"a$da verilenler de bulunabilir: Beton bile"enlerinden bazlarnn veya hepsinin ba"ka yolla tarif edilemeyen zelliklerini tanmlayacak kaynaklar. Agregalarn ilve zellikleri, Madde 5.2.8'de verilenlerden farkl ise taze beton scakl$ ile ilgili "artlar, Di$er teknik zellikler.
6.4 Standarda gre tarif edilmi" betonun tanmlanmas

Standarda gre tarif edilmi" beton a"a$da verilenlerle tanmlanr : Betonun kullanlaca$ yerde geerli ilgili "artlar ihtiva eden standard, Bu standardda kullanlan beton notasyonu Standarda gre tarif edilmi" beton sadece a"a$da verilen hallerde kullanlr: Betonarme ve donatsz beton yaplarda kullanlan normal beton iin, Betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelerin C 20/25 dayanm snf kullanlmasna izin vermesi d"nda, tasarm basn dayanm snfnn C16/20 olmas, Betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelerin di$er etki snflarna izin vermesi d"nda X0 ve XC1 etki snflar iin. Standarda gre tarif edilmi" beton kar"m oranlar ile ilgili snrlamalar Madde 5.2.1'de verilmi"tir.
Taze betonun teslimi
7.# Beton kullancs (m"teri) tarafndan imaltya verilecek bilgiler#)

Kullanc, a"a$da verilen konularda imaltyla mutabakat sa$lamaldr : Teslim tarihi, zaman ve birim srede verilecek beton miktar (hz) ve uygun hallerde imaltya a"a$daki bilgiler de verilmelidir: #antiyede zel ta"ma yntemi, Taze betonun zel yerle"tirilme metotlar, Teslim aralarnn, tip (kari"trmal/kar"trmasz ekipman), byklk, ykseklik veya brt a$rlk gibi zelliklerinin snrlandrlmas.
26
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Taze betonun yerle"tirme ve krnde uygun metodun kullanlabilmesi ve beton dayanm geli"imini tahmin edilebilmesi iin kullanc, beton bile"imi ile ilgili baz bilgilere ihtiya duyabilir. Bu gibi bilgiler,talep zerine imalt tarafndan, teslimden nce uygun "ekilde verilmelidir. A"a$da verilen bilgiler, tasarlanm" beton kullanm durumunda talep zerine verilmelidir. a) imentonun tipi ve dayanm snf ve agregalarn tipi, b) Kimyasal katklarn tipi,varsa mineral katklarn, tip ve yakla"k miktarlar, c) Hedef su/imento oran, d) !malt kontrolu veya ba"lang deneyleri gibi beton iin yaplan daha nceki ilgili deney sonular, e) Dayanm geli"imi, f) Bile"en malzemelerin kaynaklar. Hazr beton iin,talep halinde bu bilgiler,beton bile"iminin yer ald$ imalt katalo$undan da temin edilebilir. Bu katalokta, dayanm snflar, kvam snflar, harman a$rlklar ve di$er ilgili veriler bulunmaldr. Kr sresini belirlemek iin, beton dayanm geli"mesi ile ilgili bilgi, izelge 12'ye atfta bulunularak veya 20C scaklkta 2 gn ile 28 gn arasnda dayanm geli"im e$risinin izilmesiyle sa$lanabilir. izelge #2 - Betonun 20C scaklktaki dayanm geli"mesi Dayanm geli"mesi Tahmini dayanm oran fcm,2 / fcm,28 Hzl Orta Yava" ok yava" 0,5 0,3 0,15 < 0,5 < 0,3
7.2 Beton imalts tarafndan kullancya verilecek bilgiler#)
< 0,15
Dayanm geli"mesinin gstergesi olan dayanm oran, 2 gnlk ortalama basn dayanm (fcm,2) nn 28 gnlk ortalama basn dayanmna (fcm,28) orandr. Bu dayanmlar ba"lang deneyleriyle belirlenebilir veya benzer malzemeler ve kar"m oranlarna sahip betonlardan elde edilen sonular esas alnarak tahmin edilebilir. Ba"lang deneyleriyle dayanm tayininde kullanlacak numuneler iin taze beton numunesinin alnmas, beton numune hazrlanmas, bakm ve basn dayanm tayini deneylerinde srasyla, EN 12350-1, EN12390-1, EN 12390-2, ve pr EN 12390-3 :1999'a uyulmaldr. !malt, kullancy taze betonun ta"ma ve yerle"tirilmesi esnasnda, sa$lkla ilgili olarak meydana gelme ihtimali olan tehlikeler hakknda betonun kullanlaca$ yerde geerli "artnamelerde ngrlen "ekilde bilgilendirmelidir. !malt,her beton yk (transmikser) tesliminde kullancya en az a"a$da verilen bilgileri ieren,bilgisayar kts, matbu belge veya elle yazlm" sevk ve teslim belgesi vermelidir. Hazr beton tesisinin ismi, Sevk ve teslim belgenin seri numaras, Ykleme tarih ve saati (imento ve suyun ilk temas ett$i saat), Kamyonun plka numaras veya arac tantc bilgi, Alcnn ismi, #antiyenin ismi ve yeri, #artnamelerle ilgili ayrntlar veya atf (kod no,sipari" no gibi), 3 Beton hacmi, m olarak, #artnamelere ve EN 206-1'e uygunlu$unun beyan, Varsa belgelendirme kurumunun ismi ve i"areti, Betonun "antiyeye ula"t$ saat, Bo"altmann ba"lad$ saat, Bo"altmann tamamland$ saat. !lve olarak sevk ve teslim belgesinde a"a$da verilenlerle ilgili ayrntl bilgiler de bulunmaldr. 1) Bu standardda, bilgilerin verilmesi iin zel format tarif edilmemi"tir. Bu format imlat ve kullanc arasndaki ili"kiye ba$ldr. rne$in, "antiyede kar"trlan beton ve nyapml beton mamuller iin beton imlats ve kullancs ayn taraf olabilir.
7.3 Hazr beton iin sevk ve teslim belgesi (irsaliye)
27
ICS 91.100.30 a) b)
TRK STANDARDI
Tasarlanm" beton iin : Dayanm snf, evresel etki snflar, Klorr ieri$i snf, Kvam snf veya hedef de$er, Belirtilmi"se beton kar"m oranlaryla ilgili snr de$erler, Belirtilmi"se imento tipi ve dayanm snf, Belirtilmi"se kimyasal katk ve mineral katk tipi, Gerekliyse zel nitelikler, Agregann en byk anma tane bykl$, Hafif veya a$r beton iin, yo$unluk snf veya hedef yo$unluk de$eri. Tarif edilmi" beton iin : Beton bile"imi ile ilgili detay bilgiler, imento miktar, gerekliyse katk tipi gibi, Su/imento oran veya kvam snf veya belirtildi$i "ekilde hedef de$er, Agregann en byk anma tane bykl$.
Standarda gre tarif edilmi" beton iin verilecek bilgiler, ilgili standard hkmlerine uygun olmaldr.
7.4 %antiyede imal edilen beton iin sevk ve teslim belgesi bilgileri
Madde 7.3'te verilen sevk ve teslim belgesinde yer almas gerekli bilgiler, "antiyede hazrlanan beton iin de, "antiyenin byk olmas veya "antiyede birka tip beton imal edilmesi veya beton imal eden tarafn, betonun yerle"tirilmesinden sorumlu tarafla ayr olmas durumunda geerlidir.
7.5 Taze betonun, teslim anndaki kvam

Genel olarak taze betona teslim annda herhangi kimyasal katk veya su ilve edilmesine izin verilmez. Baz zel hallerde, sorumluluk imaltya ait olmak zere ve "artnamede izin verilen kvam snr de$erlerinin geilmemesi ve katk ilvesinin, beton tasarmnda ngrlm" olmas "artyla kvam, belirlenmi" de$ere getirmek iin su veya katk ilve edilebilir. Betoniyere ilve edilen su veya katk miktar, her durumda sevk ve teslim belgesine kaydedilmelidir. Tekrar kar"trmada, Madde 9.8e uygun hareket edilmelidir. Not - #antiyede transmiksere, "artnamede izin verilenden daha fazla su veya kimyasal katk ilve edilmi"se, bu durumdaki beton harman veya yk, teslim fi"inde " Uygun de$ildir" "eklinde belirtilmelidir. Bu tr ilve yapmaya yetkili taraf, olas sonulardan sorumludur ve bu tarafn kim oldu$u teslim fi"inde belirtilmelidir.
Uygunluk kontrol ve uygunluk kriterleri
8.# Genel
Uygunluk kontrol, betonun "artnameye uygunlu$unu kontrol etmek iin nceden belirlenen uygunluk kurallarna gre alnan kararlar ve uygulamalarn hepsini kapsar. Uygunluk kontrol, imalt kontrolnn (Blm 9) tamamlayc bir parasdr. Not - Uygunluk kontrolnde dikkate alnacak beton zellikleri, standardla"trlm" i"lemler kullanlarak uygun deneylerle llr. Yapdaki betonun zelliklerine ait gerek de$erler, yapnn boyutlar, betonun yerle"tirilmesi, sk"trma, kr "artlar ve iklim etkilerine ba$l olarak deneylerle elde edilen de$erlerden farkllk gsterilebilir. Numune alma ve deney pln ile uygunluk kriterleri, Madde 8.2 veya Madde 8.3'de verilen i"lemlere uygun olmaldr. Bu "artlar, zel mamul standardnda e"de$er kurallar yer almyorsa nyapml mamullerde kullanlan betonlara da uygulanr. #artname hazrlayc daha sk numune alnmasn gerekli grm"se taraflar bu konuda nceden anla"m" olmaldr. Bu maddelerde yer almayan zellikler iin numune alma ve deney pln, deney metodu ve uygunluk kriterlerine imalt ve "artname hazrlayc ortakla"a karar vermelidir. Uygunluk deneyleri iin numune alma yeri, teslim yeri ve numune alma yeri arasnda ilgili beton zellikleri ve beton bile"im oranlarnda nemli farkllk meydana gelmeyecek "ekilde seilmelidir. Doygun olmayan agrega kullanlan hafif betonlardan numuneler, betonun teslim yerinden alnmaldr.
28
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
!malt kontrol iin yaplan deneylerin, uygunluk kontrolu iin gerekli olanlarla ayn olmas durumunda bu deneylerin uygunluk de$erlendirmesinde de kullanlmasna izin verilir. !malt, teslim edilen betonla ilgili di$er deney verilerini de uygunluk tayini amacyla kullanabilir. Uygun olma veya uygun olmama haline, uygunluk kriterleri esas alnarak karar verilir. Uygun olmama hali, imalt yerinde ve yapm "antiyesinde ilve baz tedbirlerin alnmas sonucunu do$urabilir (Madde 8.4).
8.2 Tasarlanm" betonun uygunluk kontrol

8.2.# Basn dayanmnn uygunluk kontrol 8.2.#.# Genel
C 8/10 il C 55/67 arasnda olan dayanm snflarna dahil normal ve a$r beton ve LC 8/9 il LC 55/60 arasnda olan dayanm snflarna dahil hafif betonlarda numune alma ve deney i"lemleri her beton bile"im oran iin veya aksi kararla"trlmam"sa, imalt tarafndan uygunlu$u belirlenen beton grubunda (Madde 3.1.14) yaplr. Beton grubu kavram, daha yksek dayanm snflarndaki betonlara uygulanmaz. Hafif beton, normal betonlarn meydana getirdi$i gruplar ierisine kar"trlmaz. Benzer zelliklere sahip agregalarla imal edilen hafif betonlar kendilerine ait gruplara ayrlabilirler. Not - Beton grubunun seimi iin klavuz bilgi Ek K' da verilmi"tir. Beton grubu kavramnn uygulanmas iin daha detayl bilgi ise 13901 sayl CEN Raporunda verilmi"tir. Beton grubu kullanlyorsa, imalt grubun tm yeleri zerinde kontrol sa$lamal ve numuneler, gruba dahil olarak imal edilen btn beton bile"imlerinden alnmaldr. Uygunluk deneylerinin beton grubuna uygulanmasnda en yaygn olarak imal edilen beton bile"im oranna sahip olan veya bile"im oranlarnn ortalamas olabilecek beton kar"m referans olarak seilir. Beton grubu ierisindeki her farkl beton bile"imine sahip beton ve referans beton arasnda her betondan elde edilen basn dayanm deney sonularn, referans beton deney sonular haline evirebilmek iin ba$ntlar kurulmaldr. Ba$ntlar her de$erlendirme evresinde ve imalt "artlarnda dikkate almaya de$er de$i"iklikler oldu$u zaman orijinal basn dayanmlar esas alnarak gzden geirilmelidir. !lve olarak, beton grubu iin uygunluk de$erlendirilmesinde, her yenin gruba ait oldu$u do$rulanmaldr (Madde 8.2.1.3). Her beton bile"im oran veya beton grubu iin, numune alma ve deney pln ve uygunluk kriterleri bakmndan ba"lang imalt ve srekli imalt arasnda farkllk oldu$u bilinmelidir. Ba"lang imalt, en az 35 deney sonucu elde edilinceye kadar olan imalt kapsar. Srekli imalt,12 aydan fazla olmayan srede en az 35 deney sonucu elde edildikten sonraki imalttr. Bir beton bile"imi veya beton grubu imaltnn 12 aydan daha fazla sreyle kesintiye u$ramas halinde imalt, ba"lang imalt iin verilen kriterleri, numune alma ve deney plann uygulamaldr. Srekli imalt esnasnda imalt, ba"lang imalt iin kulland$ numune alma, deney pln ve kriterleri kullanabilir. Dayanmn farkl ya" iin belirlenmesi halinde uygunluk de$erlendirmesinde belirlenmi" bu ya"ta deneye tbi tutulan numune sonular esas alnr. Karakteristik dayanm "artlarn sa$lad$ yeterli yakla"mla do$rulanm" belirli hacimdeki betonun tanmlanmasnda Ek B'ye uyulmaldr. Tanmlama i"lemi, harman veya yk kalitesi hakknda "phe duyulmas veya zel durumlarda proje "artnamesinde gerekli grlmesi gibi durumlarda yaplr.
8.2.#.2 Numune alma ve deney pln

Numuneler, betondan rastgele seilerek alnmal ve numune alma i"leminde EN 12350-1'e uyulmaldr. niform kabul edilen "artlarda imal edilen her beton grubundan (Madde 3.1.14) numune
29
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
alnmaldr. Betonun en az numune alma ve deney skl$ iin izelge 13'de ba"lang veya srekli imaltta en fazla numune saysn veren sklk seilmelidir. Numuneler, Madde 8.1'de verilen numune alma "artlarna uygun olarak imaltnn sorumlulu$unda betona su veya kimyasal katk maddesinin ilave edilmesinden sonra alnmaldr. Ancak kullanlacak miktarda ak"kanla"trc veya sperak"kanla"trcnn beton dayanm zerinde olumsuz etkisi olmad$ ba"lang deneyleriyle belirlenmi"se, bu tr katklarn kvam ayarlamak iin (Madde 7.5) ilve edilmesinden nce de numune alnmasna izin verilebilir. Deney sonucu, tek numunede bulunan veya ayn harmandan alnan iki veya daha fazla sayda numunede, ayn ya"ta bulunan sonularn aritmetik ortalamasdr. Ayn taze beton numunesinden hazrlanm", iki veya daha fazla sayda numuneden elde edilen deney sonularnn, en by$ ile en k$ arasndaki farkn ortalama sonutan sapmasnn %15'den daha fazla olmas durumunda, inceleme sonucunda deney sonularndan herhangi birinin atlmas iin kabul edilebilir sebep grlmesi hari, deney sonular reddedilir. izelge #3 - Uygunluk de$erlendirilmesi iin en az numune alma skl$ En az numune alma skl$ !lk 50 m ' den sonraki imalt !maltn ilk 50 m ' Ba"lang (35 deney sonucu elde edilinceye kadar)
3 3 a
!malt
!malt kontrol belgesi olan beton 200 m te bir veya

3
!malt kontrol belgesi olmayan beton
3 numune
Bir haftalk imalttan iki
150 m te bir veya
3 Bir gnlk imalttan bir 400 m te bir veya b (35 deney Srekli sonucu elde edildikten Bir haftalk imalttan bir sonraki) 3 a Numune alma i"lemi, btn imalta yaylmal ve her 25 m beton hacmi iin birden fazla numune alnmamaldr. b En son 15 adet deney sonucunun standard sapmasnn 1,37 'y gemesi durumunda numune alma skl$, daha sonraki 35 deney sonucu elde edilinceye kadar, ba"lang imalt iin gerekli olan skl$a karlmaldr.
8.2.#.3 Basn dayanm iin uygunluk kriterleri

Uygunluk de$erlendirmesi, son 12 ay gemeyen de$erlendirme sresi esnasnda alnan deney sonular kullanlarak yaplmaldr. Beton basn dayanmnn uygunlu$u, Madde 5.5.1.2'ye uygun 28 gnlk deneye tbi tutulan numuneler kullanlarak a"a$da verilen kriterlere gre de$erlendirilir. "n" adet rt"en veya rt"meyen ard"k deney sonucu grubu - fcm (1. kriter), Tek deney sonucu - f ci (2. kriter) Not - Uygunluk kriterleri, rt"meyen deney sonularnn esas alnmasyla geli"tirilmi"tir. Kriterlerin rt"en deney sonularna uygulanmas reddedilme tehlikesini arttrr. Uygunluk, izelge 14'de ba"lang imalt veya srekli imalt iin verilen iki kriterin de sa$lanmasyla kantlanm" olur.
1)
1) Dayanmn farkl ya" iin belirlenmi" olmas halinde uygunluk, belirlenen bu ya"ta deneye tbi tutulan numuneler kullanlarak de$erlendirilir.
30
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Uygunluk, beton grubu iin de$erlendirilecekse 1. kriter gruba ait olan btn dn"trlm" deney sonular dikkate alnarak referans betona uygulanr, 2. kriter ise orijinal deney sonularna uygulanr. Bir betonun, grubun yesi oldu$unun do$rulanmas iin o betona ait dn"trlmemi" btn deney sonularnn ortalamas (fcm),izelge 15'te verilen 3. kritere gre de$erlendirilmelidir. Bu kriteri sa$lamayan herhangi beton, gruba ait kabul edilmez ve ba$msz olarak uygunluk de$erlendirmesine tbi tutulur. izelge #4 - Basn dayanm iin uygunluk kriterleri Grupta elde edilen basn dayanm deney sonucu adedi "n" 1. Kriter "n" adet deney sonucunun ortalamas (fcm) N/mm Ba"lang Srekli 3 15 fck + 4 fck + 1,48
2
2. Kriter Herhangi tek deney sonucu (fci) N/mm

2
!malt
fck - 4 fck - 4
izelge #5 - Gruba ait yelerin do$rulama kriterleri
Tek beton bile"imi iin basn dayanm deney sonucu adedi - "n"
3. Kriter
Gruba ait bir ye iin "n"adet deney sonucu ortalamas - fcm 2 N/mm 2 3 4 5 6 fck -1,0 fck +1,0 fck +2,0 fck +2,5 fck +3,0
Ba"langta, uygunlu$u kontrol edilecek imalt sresinin hemen ncesinde,en az aylk srede elde edilen en az 35 deney sonucundan standard sapma hesaplanmaldr. Bu de$er tm imalt iin tahmini standard sapma () olarak alnr. Kabul edilen bu standard sapmann gerekli$i, daha sonraki imaltta kontrol edilmelidir. Tahmin edilen () de$erinin do$rulanmasnda iki metodun kullanlmasna izin verilir. Metotlardan hangisinin kullanlaca$na nceden karar verilmelidir. #. Metot Ba"langta belirlenen standard sapma, uygunluk kontrol yaplacak daha sonraki imalt sresinde de, bu srede elde edilen son 15 sonu arasnda tespit edilen standard sapmann (S 15) ba"langtaki standard sapmadan () nemli derecede sapma gstermemesi "artyla uygulanabilir. Bu "art ; 0,63 S15 1,37 olmas halinde geerli kabul edilir. S15'in bu snr de$erler d"nda olmas durumunda srekli imalttan en son elde edilen 35 deney sonucu kullanlarak yeni de$eri hesaplanr
31
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
2. Metot Srekli imalttan yeni standard sapma de$eri () tahmin edilir ve bu de$er kullanlr. Sistemin hassasiyeti en az 1. metottaki kadar olmaldr. Belirlenen yeni standard sapma () de$eri,daha sonraki de$erlendirme sresinde de uygulanmaldr.
8.2.2 Yarmada ekme dayanm iin uygunluk kontrol

Madde 8.2.1.1 hkmleri uygulanr, ancak bu durumda beton grubu kavram uygulanmaz. Her beton bile"imi ayr ayr de$erlendirilmelidir.
8.2.2.# Genel
8.2.2.2 Numune alma ve deney pln

Madde 8.2.1.2 hkmleri uygulanr.
Betonun yarmada ekme dayanm iin, uygunluk de$erlendirmesinde en son 12 ay gemeyen de$erlendirme sresi boyunca elde edilen deney sonular kullanlmaldr. Betonun yarmada ekme dayanmnn uygunlu$u, 28 gnlk olarak deneye tbi tutulan numunelerde bulunan sonular kullanlarak de$erlendirilir. Ancak a"a$da verilenler iin Madde 5.5.1.3'e gre farkl ya" belirlenmi"se bu ya" kullanlr: "n" adet rt"en veya rt"meyen ard"k deney sonucundan ftm olu"an gruplar (1. kriter), Tek deney sonucu fti (2. Kriter). Karakteristik yarmada ekme dayanm (ftk)nn uygunlu$u, izelge 16'da ba"lang imalt ve srekli imalt iin verilen iki kriterin de uygulanan imalt durumuna gre sa$lanmasyla kantlanm" olur. izelge #6 - Yarmada ekme dayanm iin uygunluk kriterleri
8.2.2.3 Yarmada ekme dayanm iin uygunluk kriterleri
1. Kriter
!malt Grupta elde edilen deney sonucu adedi "n" n" adet deney sonucunun ortalamas (ftm) 2 N/mm ftk +0,5 ftk +1,48
2. Kriter
Herhangi tek deney sonucu (fti) 2 N/mm ftk - 0,5 ftk -0,5
Ba"lang Srekli
3 15
Standard sapma ile ilgili olarak Madde 8.2.1.3'te verilen hkmler burada da uygulanr.
8.2.3 Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk kontrol

Beton numuneler rastgele seilir ve EN 12350-1'e uygun olarak alnr. Numune,uniform "artlar altnda imal edildi$i kabul edilen her beton grubundan alnr. Alnacak en az numune says ve uygulanacak deney metotlar izelge 17 ve izelge 18'e uygun olmaldr. Dayanmdan ba"ka beton zellikleri iin uygunluk de$erlendirmesi en son 12 ay gemeyen de$erlendirme dneminde devam eden imaltta yaplr. Betonun uygunlu$u, de$erlendirme sresince elde edilen deney sonularndan, belirlenmi" snr de$erler, snfa ait snrlar veya hedef dayanma gre verilmi" tolerans snrlar d"na kan toplam sonu adedinin izin verilen (nitelikle ilgili metot iin) en yksek sayyla kyaslanmas yoluyla kontrol edilir. !lgili zellik hakknda, a"a$da verilenlerin gereklenmesi halinde uygunluk teyid edilmi" olur :
8.2.3.# Numune alma ve deney pln
8.2.3.2 Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk kriterleri
32
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Belirlenmi" snr de$erler, snfa ait snrlar veya hedef dayanmna gre verilmi" tolerans snrlarndan geerli olann d"na kan deney sonucu adedi, izelge 17 , izelge 18de tarif edilen ve izelge 19 a veya izelge19 b'de verilmi" kabul edilebilir saydan daha fazla olmamaldr. Alternatif olarak (Kabul edilebilir kalite seviyesi (AQL = % 4) olmas halinde "art, ISO 3951:1989, izelge II -A (AQL = % 4)'a uygun de$i"kenlerle yaplacak deneyleri esas alabilir, bu durumda kabul edilebilecek kusurlu deney sonucu adedi izelge 19 a' da verilmi"tir. Btn tek deney sonular izelge 17 veya izelge 18'deki, izin verilen en ok sapma snrlar ierisinde kalmaldr
izelge #7 - Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk kriterleri Tek deney sonularnn, belirlenmi" snf iin olan snrlardan veya hedef de$er toleranslarndan izin verilen en byk sapmas Alt snr A$r betonun yo$unlu$u Basn dayanm Iin izelge 13'deki gibi Basn dayanm Iin izelge 13'deki gibi izelge 19 a ya 3 - 30 kg/m baklmaldr izelge 19 a ya 3 - 30 kg/m baklmaldr
a
zellik
Deney metodu veya tayin metodu
En az numune Kabul edilebilir veya tayin adedi kusurlu numune adedi
st snr Snr verilmemi"tir + 30 kg/m

3 a
EN 12390-7
Hafif betonun yo$unlu$u EN 12390-7
Su/imento oran imento ieri$i Hava srklenmi" taze betonun hava ieri$i
Madde 5.4.2'ye Gnde bir baklmaldr Madde 5.4.2'ye Gnde bir baklmaldr
izelge 19 a ya Snr verilmemi"tir + 0,02 baklmaldr izelge 19 a ya 3 -10 kg/m baklmaldr Snr verilmemi"tir
a
Normal ve a$r beton iin EN Dzenli 1 gnlk izelge 19 a ya - % 0,5 12350-7 ve hafif imalttan Mutlak de$er baklmaldr beton iin ASTM 1 numune C 173
+ % 1,0 Mutlak de$er
Her beton bile"imi iin tayin edilmeli ve herhangi Betonun klorr Madde 5.2.7'ye bile"enin klorr ieri$i baklmaldr ieri$inde art" olmas halinde tekrarlanmaldr a Snrlar belirlenmemi"se
Snr verilmemi"tir 0
Daha yksek de$ere izin verilmemi"tir.
33
ICS 91.100.30 izelge #8 - Kvam iin uygunluk kriterleri
TRK STANDARDI
Deney metodu
En az numune veya tayin adedi
Kabul edilebilir kusurlu numune adedi
Tek deney sonularnn, belirlenmi" snf iin olan snrlardan veya hedef de$er toleranslarndan izin a verilen en byk sapmas Alt snr st snr
Belirlenmi" kvama sahip Her harmanda, betonun normal arala teslim grn"yle, edilen her ykte Gzle muayene betonun grn"nn kar"la"trlmas kme (slamp) EN 12350 -2 i) Basn dayanm iin izelge 13'te verilen sklkta ii) Hava ieri$i deneyi yapld$nda iii) Gzle muayeneden sonra "phe durumunda
- 10 mm izelge 19 b'ye baklmaldr - 20 mm

b
+ 20 mm
+ 30 mm
Vebe sresi
EN 12350 -3
- 4 saniye " - 6 saniye - 0,05 " - 0,07

b b
+ 2 saniye + 4 saniye + 0,03 + 0,05

b b
Sk"trlabilme derecesi
EN #2350 -4
- 15 mm Yaylma de$eri EN 12350 -5 " - 25 mm

b
+ 30 mm + 40 mm
b
a !lgili kvam snf iin alt veya st snr yoksa, bu sapma uygulanmaz b Sadece transmikserden ilk bo"altlan ksm iin kvam deneyinde uygulanabilir (Madde 5.4.1)
8.3 Standarda gre tarif edilmi" beton da dahil olmak zere tarif edilmi" betonun uygunluk kontrol
Tarif edilmi" betona ait her harmann imento miktar, agrega en byk anma tane bykl$ ve belirtilmi"se, agrega kar"m oranlar ve ve ilgili hallerde su/imento oran,mineral veya kimyasal katk maddesi miktar bakmlarndan uygunlu$u de$erlendirilmelidir. !maltla ilgili kaytlarda veya harmana ait bilgisayar ktsnda gsterilen imento, agrega (belirlenmi" her snf iin), kimyasal ve mineral katk miktar,izelge 21'de verilen tolerans snrlar ierisinde olmal ve su/imento oran belirtilmi" de$ere 0,04 toleransla uygun olmaldr. Standarda gre tarif edilmi" beton iin e"de$er toleranslar, ilgili standardlarda verilmi" olabilir. Beton bile"im uygunlu$unun, taze betonun ayr"trlmas yoluyla tayin edilmesi halinde deney yntemleri ve uygunluk snrlarna, imalt ve kullanc, yukarda verilen snr de$erler ve deney metodun hassasiyetini dikkate alnarak nceden ortak karar vermelidir.
34
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Taze beton kvamnn uygunlu$unun tayininde, Madde 8.2.3'n ilgili paragrafnda ve izelge 18'de verilen hkmler uygulanr. imento tipi ve dayanm snf, Agrega tipleri, Varsa kimyasal veya mineral katk tipi, Belirtilmesi halinde beton bile"eni malzelerin kaynaklar. iin uygunluk, belirlenmi" zelliklere sahip bile"enlerin imalt kaytlar ile sevk ve teslim belgelerinin mukayese edilmesi yoluyla de$erlendirilir. izelge #9 a ve izelge #9 b - Dayanmdan ba"ka zellikler iin uygunluk de$erlendirmesinde kabul edilebilecek kusurlu deney sonucu (AQL) adedi. izelge #9 a Deney sonucu adedi 1-12 13-19 20-31 32-39 40-49 50-64 65-79 80-94 (AQL) = %4 Kabul edilebilir kusurlu sonu adedi 0 1 2 3 4 5 6 7
95-100 8 Deney sonucu adedinin 100'den fazla olmas halinde, kabul edilebilir uygun kusurlu sonu adedi ISO 2859 1 :1999'da verilen izelge 2 - A'dan alnabilir. izelge #9 b Deney sonucu adedi 1-2 3-4 5-7 8-12 13-19 20-31 32-49 50-79 80-100 (AQL) = % 15 Kabul edilebilir kusurlu sonu adedi 0 1 2 3 5 7 10 14 21
8.4 Mamuln uygun olmamas halinde yaplacak i"lemler

Mamuln uygunluk "artlarn sa$lamamas halinde, imalt tarafndan a"a$da verilen tedbirler alnmaldr : Deney sonular kontrol edilir ve hata varsa,hatay dzeltmek iin tedbirler alnr. Deneyi tekrarlama gibi i"lemlerle uygun olmama durumu kantlanm" ise, mevcut imalt kontrol i"lemlerinin idaresi de dahil olmak zere i"lemler gzden geirilerek dzeltme tedbirleri alnr. Teslim srasnda belirgin olmayan, "artnameye aykrl$n daha sonra farkna varlm"sa, "artname hazrlayc ve kullanc buna ba$l hasarn nlenmesi iin uyarlmaldr. Yukarda tarif edilen nlemler kayda geirilmelidir.
35
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Uygun olmama durumu, betona "antiyede su veya kimyasal katk maddesi ilve edilmesi (Madde7.5) sonucunda ortaya km"sa, imalt ancak bu ilve iin yetkili olmas halinde nlem almaldr. Not - !maltnn bildirmesi yoluyla veya uygunluk deneylerinden elde edilen sonularn "artname hkmlerine uymama "eklinde tespit edilen uygun olmama halinde yapdan veya yap bile"eninden alnacak karot numuneler zerinde EN 12504 -1'e gre ilve deneyler yaplmasna ihtiya duyulabilir veya karot deneyleri ve ykmsz muayene deneyleri birlikte, EN 12504 -2 veya prEN 12504-4: 1999'a uygun olarak yaplabilir.Yap veya yap bile"eninin dayanm de$erlendirmesi iin klavuz bilgi prEN 13791:1999'da verilmi"tir.
!malt kontrol
9.# Genel
Btn betonlar, imaltnn sorumlulu$u altnda imalt kontrolne tbi tutulmaldr. !malt kontrol, beton zelliklerinin belirlenmi" zelliklere srekli olarak uygun olmasn sa$lamak iin alnacak btn tedbirleri kapsar. Bu kontroller a"a$da verilenleri kapsar : Malzemelerin seimi Beton tasarm, Beton imalt, Muayeneler ve deneyler, Bile"en malzemeler, taze ve sertle"mi" beton ve ekipman zerinde yaplan deney sonularnn kullanm, Varsa, taze betonu ta"mada kullanlan ekipmann muayenesi, Madde 8'de verilen hkmlere gre uygunluk kontrol. !malt kontrolunun di$er safhalaryla ilgili "artlar daha sonraki maddelerde verilmi"tir. Bu "artlar, imalt hacmi ve e"iti, yaplan i"ler, zel ekipman, betonun imal edildi$i ve kullanld$ yerdeki i"lemler ve kurallar dikkate alnarak belirlenmelidir. !malt yerindeki zel durumlar veya zellikli yaplar veya yap ksmlar iin zel "artlarn geerli oldu$u hallerde ilve "artlar gerekli olabilir. Not - Madde 9'da EN ISO 9001'da verilen prensipler dikkate alnm"tr.
9.2 !malt kontrol sistemleri

Beton kalitesi zerinde etkili i"lemleri yneten, uygulayan ve kontrol eden btn personelin sorumluluk, yetki ve i"birli$i imalt kontrol sistemi belgesinde (imalt kontrol el kitab) tarif edilmelidir. Bu belgede zellikle, betonun uygun zellikte olmama tehlikesini en aza indirecek ve herhangi kalite problemini belirleyip kayda geirecek, organizasyon serbestli$i ve yetkisine sahip olmas gereken personel belirtilmelidir. !malt kontrol sistemi, sistemin uygunluk ve etkinli$ini garanti altna almak iin imalt ynetimi tarafndan en az iki ylda bir gzden geirmelidir. Bu gzden geirme kaytlar, yasal zorunluluklar daha fazla sre gerektirmemesi halinde, en az 3 yl muhafaza edilmelidir. !malt kontrol sistemi, talimat ve i"lemlerle ilgili yeterli aklayc belge ihtiva etmelidir. Bu i"lemler ve talimatlar izelge 22, izelge 23 ve izelge 24' te verilen kontrol "artlarna gre hazrlanmal ve uygulanmaldr. !malt tarafndan yaplmas plnlanan deney ve muayenelerin skl$ belgelendirilmelidir. Deney ve muayene sonular kayda geirilmelidir.
9.3 Kaydedilmi" veriler ve di$er belgeler

!malt kontrolnden elde edilen ilgili btn veriler izelge 20'de verildi$i gibi kaydedilmelidir. !malt kontroluyle ilgili kaytlar, yasal zorunluluklarn daha fazla sre gerektirmemesi halinde en az 3 yl muhafaza edilmelidir.
36
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge 20 - Kaydedilmi" veriler ve di$er belgeler Konu Belirtilen "artlar imentolar,agregalar, katklar kimyasal katklar, mineral Kaydedilmi" veri veya di$er belgeler Szle"me "artnamesi veya "artlarn zeti Tedarikiler ve kaynaklarn isimleri
Kar"m suyu deneyleri (iilebilir nitelikli suda gerekli Numune alma yeri ve tarihi de$ildir) Deney sonular Bile"en malzeme deneyleri Tarih ve deney sonular Beton tarifi Harmanda veya ykteki bile"en ktlelerinin kaytlar (imento miktar gibi) Su/imento oran Klorr ieri$i Grup yesinin kodu Numune alma tarihi ve yeri Yapdaki yeri,biliniyorsa Kvam (kullanlan metot ve sonular) Yo$unluk, gerekti$inde Beton scakl$, gerekli$inde Hava ieri$i, gerekti$inde Deneye tbi tutulan beton harman veya yknn hacmi Deneye tbi tutulacak numunelerin adedi ve kodu Su/imento oran, gerekti$inde Deney tarihi Numunelerin kodu ve ya" Yo$unluk ve dayanm deney sonular Belirtilmesi gereken zel hususlar normal olmayan krlma "ekli gibi)
Beton bile"imi
Taze beton deneyleri
Sertle"mi" beton deneyleri
(numunenin
Uygunluk de$erlendirmesi
#artnamelere gre uygun olma veya olmama M"teri (kullanc) ismi !" mahalli, yapm "antiyesi gibi
Hazr beton iin ilve olarak
Deneylerle ilgili sevk ve teslim belgelerinin tarih ve numaralar Sevk ve teslim belgeleri
nyapml beton iin ilve olarak
!lgili mamul standardna gre ilve veya farkl veriler gerekli olabilir.
9.4 Deneyler
Deneyler, bu standardda verilen deney metotlarna gre yaplmaldr (referans deney metodu). Di$er deney metotlar da, bu deney metodu ile elde edilen sonular ile bu standardda verilen referans deney metotlarndan elde edilen sonular arasnda gvenli ba$nt ve ili"ki mevcut olmas halinde kullanlabilir. Gvenli ba$nt veya ili"kinin do$rulu$u uygun aralklarla kontrol edilmelidir.
37
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Betonun kullanlaca$ yerde geerli milli standard veya "artnamelerde verilmi" ba$nt bulunmad$ srece kontrol i"lemi, farkl "artlarda i"letilen her imalt yeri iin ayr ayr yaplmaldr.
9.5 Beton kar"m oranlar ve ba"lang deneyleri

Yeni beton kar"m oranlarnn kullanlmas halinde, betonun belirtilen zellikleri veya yeterli yakla"mla plnlanan performansn sa$lanmasn temin etmek iin ba"lang deneyleri yaplmaldr(EkA). Benzer beton veya benzer beton grubuna ait uzun sreli izleme ile elde edilmi" sonular varsa ba"lang deneylerine ihtiya duyulmaz. Bile"en malzemelerde nemli de$i"iklik olmas halinde, beton tasarm ve tasarm kabulleri yenilenmelidir. Tarif edilmi" beton veya standarda gre tarif edilmi" beton iin imaltnn ba"lang deneyleri yapmasna gerek yoktur. Yeni beton kar"m oranlarnn, bilinen beton kar"m oranlar arasnda interpolasyon kurulmas veya 2 basn dayanmnn, 5 N/mm yi a"mayan ekstrapolasyon yoluyla elde edilmesi halinde, ba"lang deneyleriyle elde edilecek gerekli "artlarn sa$land$ kabul edilir. Beton kar"m oranlar, beton tasarmnn gerek "artlara uygun oldu$unu garanti altna almak iin belirli aralklarla bile"en malzeme zelliklerindeki de$i"im ve beton kar"m zerinde yaplan uygunluk deney sonular da dikkate alnarak gzden geirilmelidir.
9.6 Personel, ekipman ve tesis

9.6.# Personel
!malt ve imalt kontrolnde grevlendirilen personel, beton tipi (yksek dayanml beton, hafif beton gibi) iin yeterli uygulama bilgisi, e$itim ve tecrbeye sahip olmaldr. !malt ve imalt kontrolnde grevlendirilen personelin e$itimi ve tecrbeleriyle ilgil uygun belgeler muhafaza edilmelidir. Not - Baz lkelerde,farkl i"ler iin gerekli bilgi, e$itim ve tecrbe seviyesiyle ilgili zel "artlar vardr.
9.6.2 Ekipman ve tesis 9.6.2.# Malzemelerin depolanmas

Bile"en malzemeler, iklim etkisi, kar"ma veya kirlenme gibi etkilerle zelliklerinde nemli de$i"iklik meydana gelmeyecek ve ilgili standarda uygunlu$u srekli sa$lanacak tarzda depolanmal ve ta"nmaldr. Bile"en malzemelerin i"aretlenmelidir. kullanmnda yanl"lklar nlemek iin depo blmleri ak "ekilde
Tedarikilerin, bile"en malzemelerle ilgili zel talimatlarna uyulmaldr. Y$nlar, silolar ve ambarlar gibi depolama yerlerindeki malzemelerden temsili numune almak iin yeterli imkn sa$lanm" olmaldr.
9.6.2.2 Harmanlama ekipman

Harmanlama ekipman, i"letimdeki uygulama "artlarnda, Madde 9.7'de verilen toleranslar sa$lama ve devam ettirmeye yeterli performansa sahip olmaldr. 01.01.2003 tarihinden sora, tart cihazlarnn EN 45501 : 1992'ye gre belirlenen do$ruluklar, 90/384/EEC no'lu direktifte verilen do$ruluk "artlarna gre, imento, agrega, su, kimyasal ve mineral katklar iin en az Snf (IIII) seviyesinde olmaldr. Tart cihaznn do$rulama amal skala (gsterge) aralklar adedi (n) a"a$da verildi$i gibi olmaldr: Kimyasal katklar iin en az 1000, imento, agregalar, su ve mineral katklar iin en az 500. Not - Daha fazla bilgi iin Ek Gye ba"vurulmaldr . Hacimsel l ekipmanlarnn do$rulu$u OIML R 117'de verilen do$ruluk "artlarna uygun olmaldr.
38
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Mevcut harmanlama ekipmanlarndan, bu standardn yaym tarihinde, imalt yaplan yerde geerli "artlara uygun olmas kaydyla, bu maddede verilen hkmlere uygun olmayanlarn 01.01.2003 tarihine kadar kullanlmas, bu standarda aykrlk te"kil etmez.
9.6.2.3 Kar"trclar (Mikserler)

Kar"trclar, kapasitesinde kullanld$nda, kar"trma sresi ierisinde, betonda niform kvam temin etmeye uygun olmaldr. Transmikserler ve kar"trmal ta"yclar, betonu homojen halde teslim etmeye (bo"altmaya) uygun donanml olmaldr. Kar"m suyu veya kimyasal katknn, imaltnn sorumlulu$unda "antiyede ilve edilmesi halinde ise transmikser, ilveten uygun lm ve da$tma sistemine sahip olmaldr.
9.6.2.4 Deney ekipman

Ekipmann, bile"en malzemelerinin ve betonun deneyleri ve muayenesi iin gerekli oldu$u zaman kullanlabilecek, gerekli btn tesis, ekipman ve bunlarn uygun kullanm iin klavuzlar hazr olmaldr. Kullanlan deney ekipman, deney annda ayarl olmal ve imalt bir kalibrasyon programn uygulamaldr.
9.7 Beton bile"enlerinin kar"m iin tartm

Beton kar"mnn hazrlanaca$ yerde, bile"en malzemelerin tip ve miktarn ayrntl "ekilde gsteren yazl kar"m talimatnamesi bulundurulmaldr. Bile"en malzemelerin kar"m harman iin tartmnda izin verilen sapmalar 1m veya daha fazla beton miktar iin izelge 21'de verilen snr de$erleri gememelidir. Birden fazla sayda harmann birlikte kar"trlmas veya transmikserde birlikte veya tekrar kar"trlmasnda izelge 21'de verilen toleranslar, toplam beton miktarna (yk) uygulanr. izelge 2# - Bile"en malzemelerin kar"m (harman) iin tartmndaki toleranslar Bile"en malzeme imento Su Toplam agrega imento ktlesinin %5' inden daha fazla kullanlan mineral katk imento ktlesinin % 5' i veya daha az miktarda kullanlan kimyasal veya mineral katk Tolerans
3
Gerekli miktarn %3'
Gerekli miktarn %5'i
Not- Tolerans, tartlmas gerekli miktar (hedef de$er) ile tartlan miktar arasndaki farktr. imentolar, agregalar ve mineral katklar, ktlece tartlarak harman te"kil edilir. Harman iin tartmda gerekli toleranslarn sa$lanmas ve kayda geirilmesi "artyla ba"ka metotlara da izin verilebilir. Kar"m suyu, hafif agregalar, kimyasal katklar ve di$er sv katklar ktlece tartlarak veya hacimce llerek kar"ma konulabilir.
9.8 Betonun kar"trlmas

Bile"en malzemeler Madde 9.6.2.3'e uygun kar"trc (mikser) ierisinde kar"trlmal ve kar"trma i"lemine beton niform grnm kazanncaya kadar devam edilmelidir. Kar"trc, belirtilmi" kar"trma kapasitesinden daha fazla yklenmemelidir. Kullanlmas halinde kimyasal katklar, , esas kar"m i"lemi esnasnda harmana ilve edilmelidir. Ancak su azaltc veya yksek oranda su azaltc katklar, esas kar"m i"leminden sonra da ilve edilebilir. Bu durumda kimyasal katknn, harman veya yke tamamen da$larak tam etkili hale gelmesi iin beton tekrar kar"trlr.
39
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
3
Not - Transmikserde esas kar"trma i"leminden sonraki yeniden kar"trma sresi 1 dakika/m den daha az olmamal, kimyasal katknn ilve edilmesinden sonra beton en az 5 dakika sreyle kar"trlmaldr. Doygun halde olmayan hafif agregalarla hazrlanan betonda, kar"ma ba"lama ile son kar"trma (transmikserde yeniden kar"trma gibi) arasndaki sre, agregalarn suyu emmesi iin gerekli olan sre kadar uzatlmal ve bylece hafif agrega gzeneklerinden daha sonra kacak havann, sertle"mi" beton zelliklerinde etkili olabilecek olumsuz etkisi nlenmelidir. Kar"trcdan bo"altma sonrasnda, taze betonun bile"iminde de$i"iklik yaplmamaldr.
9.9 !malt kontrol i"lemleri

Bile"en malzemeler, ekipman, imalt i"lemleri ve beton, "artnamelere ve bu standardda verilen "artlara uygunluk bakmndan kontrol edilmelidir. Kontrol, zellikleri etkileyen belirgin de$i"imleri ortaya karabilecek ve uygun dzenlemeler yaplabilecek "ekilde olmaldr. Bile"en malzemelerin muayene/deney sklk ve tipi izelge 22'de verildi$i gibi olmaldr. Not - izelge 22, beton bile"enlerinin retildikleri yerde, malzeme imalts tarafndan yeterli imalt kontrolne tbi tutulduklar ve bile"en malzemelerin tesliminde geerli "artnameye uygunlu$una dair belgeye sahip olmas veya uygunlu$unun beyan edilmesi kablne gre hazrlanm"tr. Bu i"lemlerin yaplmam" olmas halinde beton imalts, malzemelerin ilgili standardlara uygunlu$unu kontrol etmelidir. Ekipman kontrolyle, depolama tesisleri, tartm ve lm ekipmanlar, kar"trc ve kontrol cihazlarnn (agregann rutubet orann len cihaz gibi) bu standardda verilen zelliklere uygun ve dzenli al"r konumda olmas sa$lanmaldr. Bu amala kullanlan ekipmanlarda yaplacak muayene ve deney sklklar izelge 23'te verilmi"tir. Tesis, ekipman ve nakliye aralar, plnlanm" sisteme gre bakma tbi tutulmal ve srekli olarak uygun al"ma "artlarna sahip olmalar temin edilmelidir. Bu "ekilde hareket edilerek beton zellikleri ve miktarnn i"lemlerden olumsuz etkilenmesi nlenmi" olur. Tasarlanm" beton zellikleri, izelge 24'te verilen belirlenmi" "artlara gre kontrol edilmelidir. Tarif edilmi" betonun kar"m oranlar, kvam ve belirtilmi"se scakl$ (2.3.4.6.7.9.10.11.12.13. ve 14. satrlarda) belirlenmi" "artlara gre kontrol edilmelidir. Kontrol, imalt, teslim noktasna kadar nakliyeyi ve teslimi kapsamaldr. Baz betonlar iin imalt kontrolnde ilve "artlara ihtiya duyulabilir.Yksek dayanml beton imalt iin zel bilgi ve tecrbe gereklidir. Bu tr "artlar bu standardda verilmemi"tir. Ek H'da baz klavuz bilgiler mevcuttur . Szle"mede beton iin zel "artlar belirtilmi"se, imalt kontrolnde izelge 22, izelge 23 ve izelge 24'de verilenlere ilveten zel tedbirler alnmaldr. zel durumlarda izelge 22, izelge 23 ve izelge 24'de ngrlen tedbirler, zel imalt yeri "artlarna uydurulabilir ve e"de$er seviyede kontrol sa$layacak nlemlerle yer de$i"tirebilir. izelge 24'te
40
ICS 91.100.30 izelge 22 - Bile"en malzemelerin kontrol Bile"en malzeme
TRK STANDARDI
Muayene / deney Bo"altmadan nce sevk ve teslim d belgesi incelemesi
Ama
En az sklk
imentolar 1 2
Teslimtn sipari"e uygunlu$unun ve Her teslimde kayna$nn do$rulu$unun belirlenmesi iin
Teslimt partisinin sipari" Bo"altmadan nce edilen ve do$ru sevk ve teslim belgesi Her teslimde kaynaktan olup bd incelemesi olmad$nn belirlenmesi iin Agregalar Agregann bo"altmdan nce muayenesi Tane bykl$ da$lm, tane "ekli ve kirlilik bakmndan normal grn"l agregayla mukayese Her teslimde Teslimatn ta"ma band ile yaplmas halinde,yerel "artlara veya teslim "artlarna ba$l olarak belirli aralklarla En az sklk Agrega tedarikisinden bu bilgi alnmam"sa yeni kaynak iin ilk teslimde #pheli durumda gzle muayeneden sonra Blgesel "artlara veya teslim "artlarna gre belirli e aralklarla Agrega tedarikisinden bu bilgi alnmam"sa yeni kaynak iin ilk teslimde
Bile"en malzeme
Muayene / deney
Ama
EN 933-1'e uygun olarak elek analizi deneyi
Standard veya zerinde mutabakat sa$lanm" tane bykl$ da$lmna uygunluk de$erlendirmesi iin
Kirlilik tayini deneyi
Kirlilik verici madde mevcudiyeti ve miktarnn #pheli durumda gzle muayeneden sonra tayini iin Blgesel "artlara veya teslim "artlarna gre belirli e aralklarla Agrega tedarikisinden bu bilgi alnmam"sa yeni kaynak iin ilk teslimde. #phe durumunda Agrega tedarikcisinden bu bilgi alnmam"sa yeni kaynak iin ilk teslimde. #pheli durumda gzle muayeneden sonra Blgesel "artlara veya teslim "artlarna gre belirli e aralklarla
EN 1097-6'ya gre su emme deneyi
Betonun etkili su miktarn belirlemek iin, Madde 5.4.2
A$r veya hafif agregalar iin ilave kontrol
EN 1097-3'e gre deney
Gev"ek y$n yo$unlu$unu lmek iin
41
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
8 Kimyasal katklar 9
c
Bo"altmadan nce sevk ve teslim belgesi d ve ambalaj zerindeki etiketin incelenmesi EN 934-2'ye gre, yo$unluk, kzl tesi "n ile muayene gibi tanmlama deneyleri Bo"altmadan nce sevk ve teslim belgesinin d incelenmesi
Teslimt partisinin sipari" edilen ve do$ru Her teslimde kaynaktan olup olmad$nn belirlenmesi iin !maltnn beyan etti$i de$erlerle mukayese iin
%phe durumunda
10 Toz "eklinde c mineral katklar 11
Teslimt partisinin sipari" edilen ve do$ru Her teslimde kaynaktan olup olmad$nn belirlenmesi iin Hava srklenmi" betonu etkileyebilecek olan karbon muhtevasndaki de$i"imin belirlenmesi iin Bu bilginin tedarikiden alnmamas halinde, hava srklenmi" betonda kullanlacak her teslimde
Uucu kln kzdrma kayb deneyi
Bile"en malzeme 12 Sspansiyon "eklinde mineral c katklar 13
Muayene / deney Bo"altmadan nce sevk ve teslim d belgesinin incelenmesi Yo$unluk deneyi
Ama
En az sklk
Teslimt partisinin sipari" edilen ve do$ru Her teslimde kaynaktan olup olmad$nn belirlenmesi iin niformluluk belirlenmesi !ilebilir su olmamas durumunda suyun zararl madde iermedi$inin tayini Her teslimde ve beton imalt esnasnda belirli aralklarla !ilir zellikte olmayan yeni su kayna$nn ilk defa kullanmnda #phe durumunda
14
a b c d e
Su
prEN 1008 :1997 ye gre deney
Her imento tipinden haftada bir defa numune alnmas ve "phe durumunda deneyin tekrar yaplabilmesi iin saklanmas nerilir. Sevk ve teslim belgesinde veya imalt veri sayfasnda en fazla klorr muhtevas ile ilgili bilgi bulunmal ve betonun kullanlaca$ yerde geerli kurallara gre alkali silika reaksiyonu bakmndan tanmlayc snflandrma yaplmaldr. Her teslimden numune alnmas ve bunlarn saklanmas nerilir. Sevk ve teslim belgesine, geerli standard veya "artnamede gerekli grlen uygunluk sertifikas veya bu konudaki beyan bulunmaldr. Agrega iin imalt kontrolnn belgelendi$i durumlarda bu gereksizdir.
42
ICS 91.100.30 izelge 23 - Ekipman kontrol Ekipman 1 Stoklama yeri ambar vb.
TRK STANDARDI
Muayene / deney Gzle muayene Gzle performans muayenesi Tartm do$rulu$u deneyi
Ama #artlara uygunluk de$erlendirmesi iin Tart cihaznn temiz durumda ve do$ru al"t$nn kontrol
En az sklk Haftada bir Her gn
Tart cihaz 3
!lk kurulma a"amasnda Milli "artnamelere Madde 9.6.2.2'ye gre uygun olarak belirli do$ruluk de$erlendirmesi aralklarlaa #phe durumunda
4 Kimyasal katk da$tclar (Transmikserlere monte edilenler dahil)
Gzle performans muayenesi
l ekipmannn temiz durumda ve do$ru al"t$n kontrol iin
Her katk iin gnn ilk kullanmnda
Do$ruluk deneyi
!lk kurulma a"amasnda Uygun olmayan da$tmdan kanmak iin Kurulduktan sora belirli a aralklarla #phe durumunda !lk kurulma a"amasnda
Su ler
lm do$rulu$u deneyi
Madde 9.6.2.2'ye gre do$rulu$u belirlemek iin
Kurulduktan sora belirli a aralklarla #phe durumunda !lk kurulma a"amasnda
!nce agregann su muhtevasn srekli lm ekipman
llen de$erin gerek de$er ile mukayesesi Gzle muayene
Do$ruluk de$erlendirmesi iin Harmanlama ekipmannn do$ru al"t$n kontrol iin
Kurulduktan sora belirli a aralklarla #phe durumunda Her gn
Harmandaki bile"enlerin gerek ktleleri ile alnmas izelge 21'e gre gereken ktlelerinin Harmanlama sistemi harmanlama ve otomatik do$rulu$unu kontrol iin harmanlama durumunda kaydedilen ktlelerinin mukayesesi (harmanlama sistemine gre uygun metotla)
!lk kurulma a"amasnda #phe durumunda Kurulduktan sonra belirli a aralklarla
43
ICS 91.100.30 izelge 23 - Ekipman kontrol (devam) Ekipman
TRK STANDARDI
Muayene / deney Geerli milli standard veya EN standardna gre kalibrasyon Gzle muayene
Ama
En az sklk Belirli aralklarla

a
10
Deney cihaz
Uygunluk kontrol iin Kar"trma ekipmannn ypranmasn kontrol iin
Dayanm deney cihaz iin en az ylda bir kez.
11
Kar"trc (Transmikser dahil)
Belirli aralklarla
a Sklk, ekipman cinsi, kullanmndaki hassasiyeti ve fabrika imalt "artlarna ba$ldr. izelge 24 - !malt i"lemleri ve beton zelliklerinin kontrol Deney tipi Tasarlanm" beton zellikleri Muayene/deney Ba"lang deneyi (Ek A) Ama Belirlenen zelliklerin talep edilen zellikleri yeterli toleransla kar"lamas En az sklk Yeni kar"m oranlar kullanlmadan nce Srekli llmyorsa, her gn Yerel "artlara veya iklim "artlarna ba$l olarak deneylerin daha sk veya seyrek olarak yaplmas da gerekli olabilir. Yerel veya iklim "artlarna ba$l olarak Her harmanda Ba"lang deneyleri bnyesinde bile"enlerin klorr muhtevasnda art" olmas halinde
!nce agregann su ieri$i
Agregann kuru Srekli lm sistemi, ktlesinin belirlenmesi kurutma deneyi veya ve bu yolla ilve e"de$eri edilecek su miktarnn tayini
!ri agregann su ieri$i
Kurutma deneyi veya e"de$eri !lve edilen su a miktarnn kontrol
Agregann kuru ktlesi nin ve ilve edilecek su miktarnn tayini Su/imento oran iin veri sa$lamak En ok klorr muhtevasnn geilmemesini temin etmek
Taze betonun su ieri$i
Betonun klorr ieri$i
Ba"langta hesap yoluyla tayin
44
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge 24 - !malt i"lemleri ve beton zelliklerinin kontrol (Devam) Deney tipi 6 Muayene/deney Gzle muayene EN 12350-2, EN 12350-3, EN 12350-4 veya EN 12350-5'e gre kvam deneyleri Ama Normal grnmle kyaslama Belirtilen kvam de$erinin sa$lanmasn temin ve su ieri$indeki olas de$i"imi kontrol En az sklk Her harmanda Kvam belirtilmi"se, izelge 13'de basn dayanm iin verilen sklkta Hava ieri$i deneyi yaplrken Gzle muayeneden sonra "phe duyulmas halinde
Kvam 7
Taze betonun yo$unlu$u
EN 12350-6'ya gre birim hacim ktlesi tayini deneyleri Beton harmanndaki imento ktlesinin kontrol
a
Hafif ve a$r betonda harmann denetimi ve birim hacim ktlesini kontrol iin
Her gn
Taze betonun imento ieri$i
imento ieri$ini kontrol ve su/imento Her harmanda orann belirlemek iin veri temini Mineral katk ieri$inin kontrol ve su/imento orann Her harmanda belirlemek iin veri temini Kimyasal katk ieri$inin kontrol Her harmanda
10
Taze betonun mineral katk ieri$i
Harmana giren mineral katk ktlesinin kontrol Harmana giren kimyasal katk ktlesi veya hacminin kontrol
11
Taze betonun kimyasal katk ieri$i Taze betonun su/imento oran
12
Hesaplama veya deney Tanmlanan Belirtilen hallerde, metodu uygulamas su/imento orannn yoluyla (Madde 5.4.2) sa$land$n belirleme Normal ve a$r beton iin EN 12350-7'ye gre, hafif beton iin ASTM C 173'e gre deney Tanmlanan srklenmi" hava ieri$inin sa$land$n belirleme Hava srklenmi" betonda : Her gnlk imaltta !lk harmanda veya ykte, hava ieri$i sabit hale gelinceye kadar #phe durumunda Beton iin en d"k scaklk olan 5C nin veya tanmlanm" snrn sa$land$n belirleme Scakl$n belirtildi$i hallerde : -Duruma ba$l olarak belirli aralklarla, -Beton scakl$nn snra yakn oldu$u hallerde, her harman veya ykte
13
Belirtilen hallerde, taze betonun hava ieri$i
14
Taze betonun scakl$
Scakl$n llmesi
45
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Deney tipi 15 Sertle"mi" hafif veya a$r betonun yo$unlu$unun tayini Kalba dklerek hazrlanm" beton numunede basn dayanm deneyi
Muayene/deney EN 12390-7 ye gre deney

b
Ama
En az sklk
Tanmlanm" Yo$unluk belirtilmi"se, yo$unlu$un basn dayanm tayini sa$land$n belirleme deneyi ile ayn sklkta
Basn dayanmnn belirtildi$i pr EN 12390-3 :1999'a Belirtilen dayanmn durumda,Madde 8.1 16 gre deney sa$land$n belirleme ve Madde 8.2.1'de uygunluk kontrol iin verilen sklkta a Kaydedici cihaz kullanlmyorsa ve harman veya yk iin toleranslar geilmi"se, imalt kaytlar ierisinde harmana giren malzeme miktarlar kaydedilir. b Etv kurusu birim hacimle gvenli ili"ki kurulmu"sa deney, doygun durumda da uygulanabilir.
#0 Uygunluk de$erlendirmesi
#0.# Genel
!malt, betonun belirtilen "artlara uygunlu$unun sa$lanmasndan sorumludur. Bu amala imalt,a"a$da verilen grevleri yerine getirmelidir : a) Gerekli durumlarda ba"lang deneyleri (Madde 9.5 ve Ek A) b) Uygunluk kontroln (Madde 8) de ihtiva eden imalt kontrol (Madde 9) !malt kontrolnn denetlenmesi ve uygunlu$unun belgelendirilmesinde, yetkilendirilmi" denetim ve belgelendirme kurulu"larnn grev almas, betonun performans dzeyine, betonun kullanm amacna, imaltn tipine ve beton bile"imindeki emniyet payna ba$ldr. Genel olarak, imalt kontrolnn tahkiki ve belgelendirilmesinin muayene etme ve belge vermeye yetkili kurum tarafndan yaplmas nerilir. Bu durum beton bile"iminde emniyet pay fazla olan standarda gre tarif edilmi" beton (Ek A.5), snrl kullanm iin plnlanan beton ve d"k beton snflar iin (Madde 6.4) gerekli grlmez. nyapml beton mamuller iin uygunluk de$erlendirmesine ait "artlar ve kurallar, ilgili teknik "artnamelerde verilir(mamul standardlar ve teknik onay belgeleri).
#0.2 !malt kontrolunn denetimi, de$erlendirilmesi ve belgelendirilmesi

Szle"meye gre veya betonun kullanld$ yerde geerli kurallara gre gerekli olmas halinde imalt tarafndan gerekle"tirilen imalt kontrol,muayene yapmaya yetkili denetim kurumu tarafndan de$erlendirilmeli ve denetlenmeli ve daha sonra belge vermeye yetkili kurum tarafndan belgelendirilmelidir. De$erlendirme, denetim ve belgelendirme iin Ek C'de verilen kurallar uygulanr.
## Tasarlanm" betonun ksa gsterili"i

Tasarlanm" betonun gerekli zelliklerinin ksa gsterili"i iin a"a$da verilen format uygulanr: Bu standarda (EN 206-1) atf Basn dayanm snf : izelge 7 veya izelge 8'de tarif edilen basn dayanm snf,C 25/30 gibi. Etki snflarna gre snr de$erler iin : izelge 1'de verilen snf gsterimi, ardndan snr 1) de$erlerle ilgili hkm yaynlayan lke isminin ksa gsterimi , beton bile"imi oranlar ve zellikler listesi haricindeki beton zellikleri, rne$in ; Fransz uygulama kurallarna gre XD2(F) gibi. En yksek klorr muhtevas : izelge 10'da tarif edilen snf, Cl 0,20 gibi. Agrega en byk tane anma bykl$ : Madde 4.2.2'de tarif edildi$i "ekilde Den ok de$eri,D en ok 22 gibi. Yo$unluk : izelge 9'da verildi$i gibi snf gsterimi veya hedef de$er,D 1,8 gibi. Kvam : Madde 4.2.1'de tarif edilen snf kullanlarak veya hedef de$er ve ynteme gre. 1) Uluslararas ara plaka koduna gre lke isminin ksaltlm" gsterimine, kurallarn gerektirdi$i di$er bilgiler eklenebilir
46
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek A Ba"lang deneyi
A.# Genel
Bu ekte Madde 5.2.1, Madde 5.2.5.1, Madde 6.1 ve Madde 9.5 de geen ba"lang deneyleriyle ilgili ayrntlar verilmi"tir. Ba"lang deneyleri ile, taze ve sertle"mi" beton iin belirlenen btn zellikleri sa$layan beton elde etme imkn sa$lanr.!malt veya "artname hazrlaycs, daha nceki deneylerden elde edilen veriler veya uzun sreli tecrbeye dayanan verilerle, yeterli zellikleri sa$layacak tasarm yapabilirse bu i"lem ba"lang deneyleri yerine kabul edilebilir. Ba"lang deneyleri, tasarlanm" beton iin imaltnn, tarif edilmi" beton iin "artname hazlaycnn ve standarda gre tarif edilmi" beton iin standard te"kilatnn sorumlulu$undadr.
A.2 Ba"lang deneylerinden sorumlu olan taraf
A.3 Ba"lang deneylerinin skl$
Ba"lang deneyleri, yeni beton veya yeni beton grubu kullanlmadan nce yaplmaldr. Ba"lang deneyleri, bile"en malzemelerinde veya daha nceki deneylerde kullanlan zel niteliklerde nemli de$i"imler olmas halinde tekrarlanmaldr.
A.4 Deney "artlar
Ba"lang deneyleri, genellikle 15C ile 22C arasndaki scakl$a sahip taze betonda yaplr. Not - Beton, "antiyede, olduka geni" aralkta de$i"en scaklk "artlarnda dklecekse veya sl i"lem uygulanacaksa,bu "artlarn beton zellikleri zerindeki etkisini ve herhangi ilve deney yapma ihtiyacn dikkate alabilmesi iin, bu "artlar imaltya bildirilmelidir. Her beton kar"m iin ba"lang deneylerinde deney, harmann herbirisinden alnacak er adet numune zerinde yaplmaldr. Ba"lang deneylerinin beton grubu iin yaplmas halinde numune alnacak beton says grup ierisindeki beton kar"m oranlar de$i"imini temsil edecek kadar olmaldr. Bu durumda her beton iin harman says bire indirilir. Bir harman veya ykn dayanm olarak deney sonularnn ortalamas alnmaldr. Betonda ba"lang deney sonucu, harman veya yklerin ortalama dayanmdr. Kar"trma ve kvam deneyi arasnda geen sre ve sonular kaydedilmelidir. Standarda gre tarif edilmi" betonda, lke genelinde kullanlmas tahmin edilen ve izin verilmi" btn bile"en malzemelerini ihtiva edecek "ekilde, olduka fazla sayda deney gereklidir. Ba"lang deney sonular, sorumlu standard organizasyonu tarafndan kayda geirilmelidir. Beton zellikleri, bilhassa taze beton zelliklerinin de$erlendirilmesinde, ba"lang deneylerinde ve gerek imaltta kullanlan kar"trc tipleri arasndaki farklar ve ba"lang deneylerinde uygulanan kar"trma i"lemleri ile gerek imalttaki i"lemler arasndaki fark dikkate alnmaldr. Gerek uygulamada kullanlacak kar"m oranlarna sahip betonun basn dayanm, izelge 7 ve izelge 8'de verilen fck de$erlerinden yeterli seviyede yksek olmaldr. Bu fazlalk en az, Madde 8.2.1'de verilen uygunluk kriterlerini sa$layacak kadar olmaldr. Fazlalk, beklenen standard sapmann yakla"k iki kat kadar olmaldr. Bu fark imalt tesisleri, bile"en malzemeler ve da$lmla ilgili daha 2 2 nceki mevcut bilgilere ba$l olarak 6 N / mm ile 12 N/mm dayanma tekabl eder. Ba"lang deneylerinin, standarda gre tarif edilmi" beton iin kabul kriterleri ; f cm f ck + 12 dir. Betonun yerle"tirilece$i andaki veya hazr beton iin teslim anndaki beton kvam, kvam snf iin verilen snr de$erler ierisinde olmaldr. Beton, belirtilen di$er zellikler bakmndan belirlenmi" de$erlere makul bir sapma ile uyum gstermelidir.
A.5 Ba"lang deneyleri iin kabul kriterleri
47
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek B Basn dayanm ile tanmlama deneyleri

B.# Genel
Bu ek, Madde 8.2.1.1'de verilen tanmlama deneylerinin ayrntlarn kapsar. Tanmlama deneyleri, incelenen hacimdeki betonun, imalt tarafndan karakteristik dayanmn uygun olarak de$erlendirilen beton grubuna ait olup olmad$n gsterir.
B.2 Numune alma ve deney pln

Tanmlama deneyi iin ilgili beton hacmi, a"a$da verilen rnekler gibi belirlenmelidir. Kaliteyle ilgili "phe varsa tek harman veya tek yk miktarlar, Binann her kat iin veya binann bir katnn kiri"ler/d"emeler grubu veya kolonlar/perdeler grubu veya di$er yaplarn benzer ksmlar iin teslim edilen beton miktar 3 #antiyeye bir haftada teslim edilen,400m ' ten fazla olmayan beton miktar. Belirlenen hacimdeki betondan alnacak numune says belirtilmelidir. Numuneler EN 12350-1'e uygun olarak farkl harman veya yklerden alnmaldr. Numuneler, EN 12390-2'ye uygun olarak hazrlanmal ve kre tbi tutulmaldr. Numunelerin basn dayanmlar prEN 12390-3 :1999'a gre tayin edilmelidir. Deney sonucu, ayn harmandan hazrlanm",ayn ya"taki iki veya daha fazla numune sonucunun ortalamasdr. Deney sonularnn en by$ ile en k$ arasndaki farkn, aritmetik ortalamann %15'den daha fazla olmas durumunda, inceleme sonucunda, deney sonularndan herhangi birisinin atlmas iin kabul edilebilir sebep grlmesi hari, deney sonular atlr.
B.3 Basn dayanm ile tanmlama kriterleri

B.3.# !malt kontrol belgeli imal edilen beton
Her tek dayanm deney sonucu ve "n" adet rt"meyen ayr sonucun ortalamas, betonun tanmlanmas iin izelge B-1'de tarif edildi$i gibi de$erlendirilir. izelge B.1'de verilen her iki kriterin de, belirlenmi" hacimdeki betondan alnan n adet deney sonucu kullanlarak sa$lanmasyla, betonun gruba ait oldu$u kabul edilir. izelge B.# - Basn dayanm ile tanmlama kriterleri Belirli hacimdeki betondan elde edilen deney adedi "n" 1. Kriter "n" adet deney sonucu ortalamas (fcm) N/mm 1 2-4 5-6
2
2. Kriter Herhangi tek deney sonucu (fci) N/mm

2
Uygulanamaz fck+1 fck+2
fck - 4 fck - 4 fck - 4
Not - izelge B-1'de verilen tanmlama kriterlerine gre uygun beton hacminin red ihtimali % 1'dir.
B.3.2 !malt kontrol belgesiz imal edilen beton

Belirlenmi" hacimdeki betondan, deneyler iin en az 3 adet numune alnmaldr. Ba"lang deneyi iin Madde 8.2.1.3 ve izelge 14de verilen uygunluk kriterinin sa$lanmasyla betonun uygun gruba ait oldu$u kabul edilir.
48
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek C !malt kontrolnn denetimi, de$erlendirilmesi ve belgelendirilmesi kurallar

C.# Genel
!malt kontrolnn (Madde 9) gerekti$i hallerde, yetkili kurum tarafndan de$erlendirilmesi, denetimi ve belgelendirilmesi i"lemleri bu ekte verilmi"tir.
C.2 Denetim kurumunun yapaca$ i"lemler

C.2.# !malt kontrolnn ba"lang de$erlendirilmesi
Beton imalt tesisi ve imalt i"lemi kontrolnn ba"lang denetimi yetkili denetim kurumu tarafndan yaplmaldr. Ba"lang denetiminin amac, nizami imalt iin ekipman ve personel bakmndan, nceden gerekli grlenlerin gerekle"tirilip gerekle"tirilmedi$inin ve imalt kontrolnn uygun olup olmad$nn tespitidir. Denetim kurumu en az a"a$da verilenleri kontrol etmelidir : !maltnn imalt kontrol el kitabn ve el kitabnn ierdi$i hkmleri, zellikle Madde 9'da verilen imalt kontrol "artlarna uygunluk bakmndan ve genel olarak bu standard hkmlerinin dikkate alnp alnmad$, !malt tesisi muayenesi iin gerekli olan gncel belgelerin tesiste bulunup bulunmad$ ve bu belgelerin ilgili "ahslarn incelemesine ak olup olmad$, Ekipman, bile"en malzemeler ve betonun muayene ve deneylerinde gerekli btn ekipman ve imknlarn sa$lanp sa$lanmad$, !malt ve imalt kontrol iin grevlendirilen personelin bilgi, e$itim ve tecrbesi, Ba"lang deneylerinin Ek A' ya uygun "ekilde yaplp yaplmad$ ve sonularn yeterli "ekilde kayda geirilip geirilmedi$i. Dolayl deneyler kullanlmas veya dayanm uygunlu$unun, beton grubu kavramna gre dn"trlm" sonular esas almas halinde imalt, yetkili denetim kurumunu ikna edecek "ekilde, do$rudan ve dolayl deney sonular arasnda gvenli ili"ki veya korelasyon bulundu$unu kantlamaldr. Denetim kurumu, !malt kontrol sonularnn gvenilirli$ini kontrol etmek iin, imaltnn deneylerine paralel spot (an) deneyler yapmaldr. !maltnn deney lboratuvarlarnn akredite olmas ve akreditasyona yetkili kurumun denetimi altnda bulunmas halinde, bu tr spot deneyler yerine, imaltnn kontrol sistemi ve imalt verileri detayl olarak incelenebilir. Ba"lang denetiminden elde edilen sonular, zellikle imalt yerindeki ekipman, imalt kontrol sistemi ve sistemin de$erlendirilmesiyle iligili btn sonular de$erlendirme raporuna kaydedilmelidir. !malt nitesinin, ba"lang denetimi sonucunda yeterli grlmesi halinde,denetim kurumunca imalt kontrolnn Madde 9'a uygun oldu$unu belirten rapor hazrlanmaldr. Bu rapor hem imaltya,hem de sertifika vermeye yetkili kuruma verilmelidir. Not - Bu rapor esas alnarak, belgelendirmeye yetkili kurum imalt kontrol belgelendirmesine karar vermelidir (Madde C.3.1).
C.2.2 !malt kontrolnn srekli denetimi C.2.2.# Rutin (dzenli aralklarla yaplan) denetim
Denetim kurumunca dzenli aralklarla yaplan denetimin temel amac, imalt iin nceden gerekli grlenlerin ve kararla"trlan imalt kontrolnn srdrlmesini sa$lamaktr. Bu amala ba"lang denetiminin de$erlendirme raporu, kararla"trlan imalt kontrolnn beyan olarak kullanlabilir. !malt, imalt kontrol sisteminin srekli "ekilde uygulanmasndan sorumludur. !malt yerindeki tesislerde, imalt kontrol sisteminde veya imalt kontrol el kitabnda nemli de$i"iklik olmas halinde
49
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
imalt, bu de$i"iklikleri denetim kurumuna yazl olarak bildirmelidir. Bu "artlarda denetim kurumu, denetimin tekrarlanmasn gerekli grebilir. Rutin denetim esnasnda,denetim kurumu en az a"a$da verilenleri de$erlendirmelidir : !malt, numune alma ve deney i"lemlerini, Kaydedilmi" verileri, Denetim sresince imalt kontrol i"lemi iin alnan numunelerden elde edilen sonular, Gerekli deney ve i"lemlerin uygun sklkla yaplp yaplmad$n, !malt ekipmannn bakm ve ayarlarnn, nceden yaplan programa gre yaplp yaplmad$n, Deney aletlerinin bakm ve kalibrasyonlarnn ngrlen prograna gre yaplp yaplmad$, Herhangi uygun olmama durumunda alnacak nlemleri, !lgili yerlerde sevk ve teslim belgesi ve uygunluk beyann. Denetim kurumu, imaltnn imalt kontrolu iin numune alma i"lemleri ve yapt$ deneyler hakknda gven sa$lamak zere,devam eden imalttan spot numune almaldr. Bu amala numune alma i"lemi nceden haber verilmeden yaplmaldr. Denetim kurumu, zel "artlar dikkate alarak, her imalt birimi iin betonda yaplacak deneylerin uygun skl$n belirlemelidir. !maltnn deney lboratuvarnn akredite olmas ve akreditasyona yetkili kurumun denetimi altnda bulunmas halinde zel baz hallerde bu tr spot deneyler yerine, imaltnn kontrol sistemi verileri ayrntl olarak incelenir. Tasarlanm" betonlar, dayanm ve kvam gibi belirlenmi" zellikleri bakmndan deneye tbi tutulurlar. Tarif edilmi" betonlarda ise deneyler sadece kvam ve kar"m oranlarn kapsar. !malt tarafndan yaplan rutin deneylerin sonularyla, denetim kurumu tarafndan yaplan deney sonular birbiriyle kyaslanmaldr. Denetim kurumu, do$rudan ve dolayl deneyler arasndaki ve beton grubu yeleri arasndaki ili"kinin gvenli olup olmad$n belirli aralklarla kontrol etmelidir. Rutin denetim sonular, rapor haline getirilmeli ve imalt ile sertifika vermeye yetkili kuruma da verilmelidir. Rutin denetimler, do$rulama veya sertifikasyon "emasnda daha fazla veya daha az sklkla ilgili "artlar belirtilmemi"se ylda en az iki defa yaplmaldr.
C.2.2.2 Ola$an d" denetimler

Ola$an d" denetim a"a$da verilen durumlarda gereklidir: Rutin denetim esnasnda, sonularda belirgin aykrlk grlm"se (tekrar muayene), Alt aydan daha fazla sreyle imalt yaplmam"sa, !malt "artlarndaki de$i"me gibi nedenlerle imalt tarafndan talep edilmesi halinde, Belgelendirme kurumu tarafndan, hakl sebebe dayanarak talep edilmi"se. Ola$and" denetimin kapsam, tipi ve zamanlamas zel "artlara ba$ldr.
C.3 Belgelendirme kurumunun yapaca$ i"lemler

C.3.# !malt kontrolnn belgelendirilmesi
Belgelendirme kurumu, imalt kontroln, denetim kurumu tarafndan hazrlanan ve imalt kontrolnn ba"lang denetimi sonunda imalt nitesinin denetim kurumunca yeterli bulundu$unu gsteren raporu esas alarak belgelendirmelidir. Belgelendirme kurumu, imalt kontrolnn srekli denetimiyle ilgili raporu esas alarak, belgenin geerlilik sresine karar vermelidir.
C.3.2 Uygun olmama durumunda alnacak nlemler

Denetim kurumunca "artnameye uygun olmama tespiti veya imalt i"leminde veya imalt kontrolnde imaltnn zamannda nlem alamad$ (Madde 8.4) kusurlarn ortaya kmas durumunda,
50
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
belgelendirme kurumu imalty kusuru en ksa srede giderme konusunda uyarmaldr. !maltnn alaca$ nlemler denetim kurumu tarafndan onaylanmaldr. A"a$da verilen hususlarda uygun olmama tespiti deneyler yaplmaldr: Dayanm, Su/imento oran Kar"m bile"imlerindeki temel snrlandrmalar, Tasarlanm" hafif veya a$r betonun yo$unlu$u, Tarif edilmi" beton iin belirlenmi" bile"im. halinde, ola$an d" denetim ve uygun ilve
Ola$an d" denetim sonularnn tatmin edici olmamas veya ilve deney sonularnn belirlenmi" kriterleri sa$lamamas durumunda, belgelendirme kurumu, imalt kontrolnn uygunluk sertifikasn askya alabilir veya hemen iptal edebilir. Not - !malt kontrol uygunluk belgesinin askya alnmas veya iptal edilmesinden sonra imaltya bu sertifikay kullanma izni verilmez. Di$er hatal durumlarda, belgelendirme kurumu, ola$an d" denetimin gereksiz oldu$una karar verip,hatann dzeltildi$ine dair belgelere dayanan delili kabul edebilir. Bu tr delil daha sonra yaplacak rutin denetimde do$rulanmaldr.
51
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek D (Bilgi iin) Kaynaklar

ENV 1992-1-1 Eurocode 2 : Design of concrete structures - Part 1-1: General rules and rules for buildings. EN 12390-4 Testing hardened concrete - Part 4 : Compressive strength - Specification for compression testing machines. EN 12390 -5 Testing hardened concrete - Part 5 : Flexural strength of test specimens. EN 12390 -8 Testing hardened concrete - Part 8 : Depth of penetration of water under pressure EN 12504-1 Testing concrete in structures - Part 1: Cored specimens - Taking, examining and testing in compression. EN 12504-2 Testing concrete in structures - Part 2 : Non - Destructive testing - Determination of rebound number. prEN 12504-3:1999 Testing concrete in structures - Part 3 : Determination of pull-out force. prEN 12504-4:1998 Testing concrete in structures - Part 4 : Determination of ultrasonic pulse velocity. ENV 13670-1 Execution of concrete structures - Part 1: Common rules. PrEN 13791:1999 Assessment of concrete compressive strength in structures or in structural elements. EN ISO 9001 Quality systems - Model of quality assurance in design / development, production, installation and servicing (ISO 9001:1994). CR 1901 Regional specifications for the avoidance of damaging alkali-silica reactions in concrete. CR 13901 The use of the concept of concrete families for production and conformity control of concrete. CR 13902 Determination of water / cement ratio of fresh concrete. CEB Bulletin of Information 197-FIP,High strength concrete - State of the art report; SR90/1 - 1990
52
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek E (Bilgi iin) Beton zellikleri iin e"de$er performans kavramnn uygulanmas hakknda klavuz
Bu ekte Madde 5.2.5.1 ve Madde 5.2.5.3'de geen e"de$er beton performans kavramnn ayrntlar verilmi"tir. Mineral katk ihtiva eden beton performansnn referans beton performansna en azndan e"it oldu$u, deneylerle gsterilmelidir. Referans beton a"a$da verilen "artlar sa$lamaldr : EN 197-1'e uygun tipte ve imento ve mineral katk kombinasyonuna uygun bile"enlere sahip imento ihtiva etmeli, Geerli etki snf iin Madde 5.3.2'de verilen "artlara uygun olmaldr. Yukarda verilen "art sa$layan uygun imento temin edilememesi durumunda CEM I tipi imento kullanlmaldr. Deney program, mineral katk ieren betonun referans betonla, zel etki snf iin evreden kaynaklanan etkiyle ortaya kan zel tesir bakmndan e"de$er davran" gsterip gstermedi$ini ortaya karacak gerekli btn deneyleri iermelidir. Deneyler, ilgili deneyler iin akreditasyon belgesine ve tecrbeye sahip ayn lboratuvarda ayn anda yaplmaldr. Deney sonucu, performansla ilgili olarak EN 197-1'e uygun imento ihtiva eden ve Madde 5.3.2'de verilenlerden ilgili etki snf iin gerekli "artlar sa$layan betonla ayn gvenlik derecesini sa$lamaldr. Bu metodun uygulanaca$ beton bile"im aral$ a"a$da verilen "ekilde snrlandrlmaldr : imento bile"iminde bulunan da dahil olmak zere toplam mineral katk miktar, izin verilen imentoya uygun tip iin EN 197-1'de verilen snrlar ierisinde olmaldr. imento ve mineral katknn toplam, en az Madde 5.3.2de ilgili etki snf iin verilen gerekli imento miktarna e"it olmaldr. Su /(imento+mineral katk) oran,Madde 5.3.2'de ilgili etki snf iin verilen en ok su/imento orann gememelidir.
53
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek F (Bilgi iin) Beton kar"m iin snr de$erlerle ilgili neriler

Bu ekte beton kar"mnda, Madde 5.3.2'ye gre etki snf ile ilgili zellikler iin snr de$erlerin seimi hakknda neriler verilmi"tir. izelge F.1'de verilen de$erler, yapnn 50 yl kullanm mrne sahip olaca$ esas alnarak belirlenmi"tir. izelge F.1'de verilen de$erler EN 197-1'e uygun CEM I tipi imento ve 20 mm - 32mm arasnda agrega en byk anma tane bykl$ne sahip agrega ile yaplm" betonlarda geerlidir. En kk dayanm snflar, su/imento oran ile 32,5 snf dayanma sahip imento ile yaplm" betonun dayanm snf arasndaki ili"ki kullanlarak belirlenmi"tir. En yksek su/imento oran ve en az imento miktar snr de$erleri, her durumda uygulanabilir. Ayn zamanda beton dayanm snf da ilve olarak belirtilebilir.
54
ICS 91.100.30 izelge F.# - Beton kar"m ve zellikleri iin nerilen snr de$erler
TRK STANDARDI
Etki snflar
Korozyon Karbonatla"ma veya zararl etki korozyon tehlikesi yok X0 En byk su/imento oran En kk C12/25 dayanm snf En az imento 3 ieri$i(kg/m En az hava ieri$i (%) Di$er "artlar XC1 0,65 XC2 0,60 XC3 0,55 nedeniyle
Klorrn sebep oldu$u korozyon

Deniz suyu Deniz klorr XS3 0,45
C35/45
suyu
haricinde Donma/zlme etkisi
Zararl kimyasal ortam
XC4 0,50
XS1 0,50
XS2 0,45
XD1 0,55
C30/37
XD2 0,55
C30/37
XD3 0,45
XF1 0,55
XF2 0,55
XF3 0,50
XF4 0,45
XA1 0,55
XA2 0,50
XA3 0,45
C20/25 C25/30 C30/37 C30/37 C30/37 C35/45
C35/45 C30/37 C25/30 C30/37 C30/37 C30/37 C30/37 C35/45
260 -
280 -
280 -
300 -
300 -
320 -
340 -
300 -
300 -
320 -
300 -
300 4,0
a
320 4,0
a
340 4,0
a
300 -
320 -
360 -
prEN 12620 : 2000'e uygun donma/zlme dayankll$na sahip agrega
Slfatlara dayankl b) imento
a Hava srklenmemi" betonda,beton performans,ilgili etki snf iin donma/zlme etkisine dayankll$ kantlanm" betonla mukayese edilerek uygun deney metoduna gre belirlenmelidir. b XA2 ve XA3 etki snfnda baskn etkinin SO2 4 den kaynaklanmas halinde slfatlara dayankl imento kullanlmas zorunludur.Slfatlara dayankllk bakmndan imentonun snflandrlmas halinde orta ve yksek dayankl olarak snflandrlan imento X A2 etki snfnda (uygulanabiliyorsa X A1 etki snfnda)ve yksek dayankl imento ise XA3 etki snfnda kullanlmaldr.
55
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek G (Bilgi iin) Harmanlama (kar"m elemanlar miktarlarn tartma) ekipmannn do$ruluk "artlar
G.# Genel
Bu ekte Madde 9.6.2.2 iin gerekli olmas nedeniyle EN 45501:1992 nin hkmleri zetlenmi"tir. CEN kurallarna gre, EN 45501:1992 CEN yesi tm Avrupa lkelerinde, 1993 yl sonuna kadar uygulanmaya ba"lanmal ve mevcut mill standardlarla uyumsuzluk olmas durumunda e"de$er mill standardn yrlkten kaldrlaca$ 1995 ylna kadar birlikte kullanlmaldr, EN 45501 :1992'da otomatik olmayan (elle al"trlan) tart aletleri iin metrolojik ve teknik zellikler belirtilmi"tir. Otomatik tart ekipmanlaryla ilgili Avrupa standard henz mevcut de$ildir. Ancak bu tr aletler iin de EN 45501:1992'ye atfta bulunulmas beklenilmektdir. Bu nedenle EN 206-1'de otomatik olan ve olmayan tart aletlerinin hepsi iin de EN 45501:1992'nin uygulanmas "art getirilmi"tir. Otomatik olmayan tart aletlerinin, tartlacak ktlenin doldurulmas veya hazneden bo"altlmas gibi tart i"leminin bir operatr tarafndan yaplmas gerekir. Tartm de$eri, aletten do$rudan veya yazcdan kt alnarak okunabilir.
G.2 Do$ruluk snflar

EN 45501:1992'de do$ruluk 4 snfa ayrlm"tr: Snf (I), zel do$ruluk Snf (II), Yksek do$ruluk Snf (III), Orta do$ruluk Snf (IIII), Basit do$ruluk Bu standardda beton imalt iin imento,agregalar,su,kimyasal ve mineral katklarn tartmnda en az do$ruluk snf, snf (IIII) olarak seilmi"tir.
G.3 Aletlerin snflandrlmas

Snf (IIII) iin, muayene sabiti, muayene sabiti says ve en kk kapasite izelge G1'de verilmi"tir. Yardmc gsterge tertibat olmayan taksimatl tart aletleri iin muayene sabiti gerek taksimat aral$na e"ittir. Cihazn yardmc gsterge tertibat bulunmas veya cihazn taksimatlandrlmam" olmas halinde muayene sabiti EN 45501:1992'de verilen klavuza gre imalt tarafndan seilir. izelge G# - (EN 45501:1992 izelge 3'den alnm"tr) Muayene sabiti (e) says (n)
n = (En byk kapasite) / e
Do$ruluk snf
Muayene sabiti (e)
A"r hatadan kanmak iin en kk alet kapasitesi
Basit (IIII)
5g e
100 n 1000
10 e
Muayene sabiti says (n), a"a$da verilen "ekilde olmaldr. Kimyasal katklar iin en az 1000, imento, agrega, su ve mineral katklar iin en az 500 (Madde 9.6.2.2)
56
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
rnek - imento iin tart ekipman 3000 kg kapasiteye sahip ve taksimat aralklar 5 kg'dr. Muayene sabiti (e) says (n) = 3000/5 =600 olup bu de$er izelge G1'de 3. Stunda izin verilen snrlar arasnda ve 500'dr. !zin verilen en yksek hata : Aletin kurulmasndan sonra yaplan ilk do$rulamada izin verilen ve kullanmdaki alette,izelge G.2'de gsterilen en yksek hata birbirinden farkldr. izelge G.2 - (EN 45501 : 1992 izelge 6dan alnm"tr) Muayene sabiti (e) cinsinden ifade edilen (m) ykleri Snf (IIII) 0 m 50 e 50 e < m 200 e 200 e < m 1000 e !zin verilen en byk hata !lk do$rulamada 0,5 e 1,0 e 1,5 e Kullanm esnasnda 1,0 e 2,0 e 3,0 e
G.4 EN 4550# : #992deki di$er "artlar

Do$rulama amal deneylerin tm ayrntlar standardda tarif edilmi", ayn zamanda uygun aletlerin kurulmas ve tasarmyla ilgili genel teknik "artlar tarif edilmi"tir. EN 45501 : 1992nin eklerinde a"a$da verilenler iin deney i"lemleri gsterilmi"tir. Otomatik olmayan tart aletleri iin deney i"lemleri, Elektronik tart aletleri iin ek deneyler.
57
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek H (Bilgi iin) Yksek dayanml beton iin ilve hkmler

Bu ekte, izelge 22, izelge 23 ve izelge 24'te imalt kontrolu iin verilen hkmlere ilve olarak, yksek dayanml beton imalt iin baz neriler verilmi"tir. A"a$da verilen izelge H.1,izelge H.2 ve izelge H.3'teki satr numaralar srasyla izelge 22, izelge 23 ve izelge 24'te verilenlerle ayndr, bu "artlar yerine e"de$er "artlar kullanlabilir veya bu "artlara baz ilveler yaplabilir. izelge H.# - Bile"en malzemelerin kontrol Bile"en malzeme Muayene/deney EN 933-1'e uygun olarak elek analizi deneyi veya agrega tedarikisinin verece$i bilgi Ama zerinde mutabakat sa$lanm" tane bykl$ da$lmna uygunluk de$erlendirmesi En az sklk Agregann snrlandrlm" toleransla teslim edilmesi ve imalat kontrol sertifikasna sahip olmas durumu hari her gn
Agregalar 4
9 a Kimyasal a katklar
Kuru malzeme muhtevas iin deney
Teslimde, tedariki tarafndan Prospektste beyan deney verisi getirilmemi"se, edilen de$erle her teslimde mukayese iin #phe durumunda Anma yo$unluk de$eriyle kyas iin Taze beton zelliklerinde etkili olabilecek karbon muhtevasndaki de$i"imleri belirlemek iin Her teslimde
9b
Yo$unluk deneyi
11
Toz mineral katklar
Kzdrma kayb deneyi
Teslimde, tedariki tarafndan deney verisi getirilmemi"se her teslimde
a Her teslim partisi ve her depodan numune alnmas tavsiye edilir Not - Yksek dayanml betonun imalt kontrol iin ilve bilgi ,CEB Bulletin of Information 197-FIP, High strength Concrete-State of art report ;SR 90/1 -1990,gibi ilgili literatrden edinilebilir.
58
ICS 91.100.30 izelge H.2 - Ekipman kontrol Ekipman 1
TRK STANDARDI
Muayene / deney
Ama #artlara uygunluk de$erlendirmesi iin
En az sklk Her gn
Stoklama yeri ambar Gzle muayene vb.
3a
Tart aleti
Tartm do$rulu$u deneyi
Tek noktada do$ruluk de$erlendirmesi iin
Haftada bir
Kimyasal katk da$tclar (Transmikserlere monte edilenler dahil)
Do$ruluk deneyi
Do$ru da$lm elde etmek iin
!lk kurulma a"amasnda Kurulduktan sonra haftada bir #phe durumunda !lk kurulma a"amasnda
6a Su ler llen de$erin gerek de$erle mukayesesi
Madde 9.7ye gre do$rulu$u tayin etmek Kurulduktan sonra haftada bir iin #phe durumunda !lk kurulma a"amasnda Kurulduktan sora her hafta #phe durumunda
!nce agregann su llen de$erin,lm muhtevasn srekli cihaznda okunan lm ekipman de$erle mukayesesi
Do$rulu$u tayin etmek iin
Harmanlama sistemi
Harmandaki bile"enlerin gerek ktleleri ile alnmas gereken ktlesinin ve otomotik harmanlama durumunda kaydedilen ktlelerinin kyaslanmas (harmanlama sistemine gre uygun metotla)
izelge 21e gre harmanlama do$rulu$unu tayin etmek iin
!lk kurulma a"amasnda #phe durumunda kurulmadan sonraki srede Ayda bir
59
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
izelge H.3 - !malt i"lemleri ve beton zelliklerinin kontrol Deney tipi Muayene/ deney Ama En az sklk Her gn 3 !ri agregann su ieri$i Kurutma deneyi veya e"de$eri deney Agregann kuru ktlesini ve ilve edilecek su miktarnn tayini Yerel "artlara ve iklim "artlarna ba$l olarak deneylerin daha sk veya seyrek yaplmas gerekli olabilir.
Taze betonun su ieri$i Taze betonun imento ieri$i Taze betonun mineral katk ieri$i
Kar"ma giren su miktarnn a kaydedilmesi Kar"ma giren imento miktarnn a kaydedilmesi Harmana giren mineral katk ktlesinin kaydedilmesi
a
Su/imento oran iin veri Her harmanda sa$lama imento ieri$ini kontrol Her harmanda ve su/ imento orann belirlemek iin veri temini Mineral katk miktarnn kontrol
10
Her harmanda
a Yksek dayanml betonun imaltnda otomatik kaydedici tart aletinin kullanlmas nerilir.
60
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek J (Bilgi iin) Dayankllkla ilgili performans esas alan tasarm metotlar

Bu ekte Madde 5.3.3'te bahsedilen,dayankllkla ilgili performans esas alan tasarm metodunun dayankllk bakmndan yakla"m ve prensipleri hakknda ksa detaylar verilmi"tir. Performansla ilgili metotta, ilgili bozulma mekanizmas, yapnn veya yap elemannn kullanm mr ve bu kullanm mrnn sona ermesini belirleyen kriterler nicel olarak dikkate alnr. Bu tr metot, benzer evre "artlarnda benzer uygulamalardan elde edilen tatmin edici sonular, ilgili mekanizma iin uyarlanm" performansla ilgili deney metodundan elde edilen verileri veya uygunlu$u onaylanm" yakla"m modellerinin kullanmn esas alabilir. a) Alkali-silika reaksiyonu, slfat etkisi veya a"nma gibi baz zararl etkiler, sk kurallara sahip yakla"m uygulanarak nlenebilir. b) Performansla ilgili tasarm metotlar daha ok betonun korozyon direnci ve donma/zlmeye dayankll$ ile ilgili olarak kullanlr. Bu yakla"m a"a$da verilen hallerde uygun olabilir: Yap kullanm mrnn 50 yldan ok daha uzun olmas, Yapnn d"k hasar ihtimali gerektiren "zel"nitelikli olmas, evreden kaynaklanan etkilerin zellikle zararl olmas veya etkilerin tam olarak belirlenmesi, !"ilik standardnn yksek beklenilmesi, Ynetim ve bakm stratejisinin,plnl iyile"tirmeyi de kapsayacak "ekilde uygulanmas, Benzer yap veya elemanlarn nemli miktarda yaplacak olmas, Yeni veya farkl kar"m elemanlarnn kullanlacak olmas, Tasarmda Madde5.3.2' ye uygun metodun kullanlmas ancak uyumda ba"ar sa$lanmamas. c) Uygulamada sa$lanan dayankllk seviyesi, tasarm, malzemeler ve in"aat ynteminine ba$ldr. d) Tasarm hassasiyeti, yapsal sistem, elemanlarn "ekli ve yapsal/mimari detaylandrma, dayankllk tasarm metotlarnn hepsi iin nemli tasarm parametreleridir. e) Malzemelerin uygunlu$u, in"aat metodu, i"ilik kalitesi, kontrol seviyesi ve kalite gvencesi, dayankllk tasarm metotlarnn hepsi iin nemli parametrelerdir. f) Gerekli dayankllk performans, gerekli grlen kullanm mr, yapnn gelecekteki kullanm amac, zel koruma tedbirleri, kullanm esnasnda yapnn plnlanan bakm, hasar sonular ve zel evre "artlarna ba$ldr. g) Gerekli herhangi performans seviyesi iin farkl tasarm, malzeme ve yapm faktrlerinin farkl kombinasyonlarn kullanarak e"de$er farkl zmler elde etmek mmkndr. h) Performans esas alan tasarm metodunun gvenirlili$ini sa$lamak iin ortam ve detayl blgesel (yerel) iklim "artlaryla ilgili temin edilecek bilgi seviyesi nemlidir. Bu maddede tarif edilen metotlarn uygulanmasnda en az a"a$da verilenlerin nceden belirtilmesi nemlidir Yap tipi ve "ekli, Yerel evre "artlar, !n"aat (yapm) seviyesi, Gerekli kullanm mr. Seilen metodun durumuna ve uygulanabilme seviyesine gre yukarda verilen hususlarla ilgili baz kabuller ve yorumlar gerekli olabilir. Buna gre kullanlacak metotlar a"a$da verilenleri kapsayabilir : a) Madde 5.3.2' ye uygun metodun, yerel malzeme ve uygulamalarla yaplan uzun sreli tecrbe ve evre "artlaryla ilgili detayl bilgi esas alnarak belirginle"tirilmesi. b) Gerek "artlar ve onaylanm" performans kriterlerini temsil eden, onaylanm" ve geerlili$i kantlanm" deneylere dayanan metotlar. c) Gerek uygulama "artlarn temsil eden deney verilerine gre ayarlanm" analitik modelleri esas alan metotlar. Beton kar"m oranlar ve bile"en malzemeler, sa$lanacak performans seviyesini gerekle"tirmek iin yeterli "ekilde tanmlanmaldr.
J.# Giri"
J.2 Tarif
J.3 Uygulamalar ve genel klavuz
J.4 Dayankllkla ilgili performans esas alan tasarm metotlar
61
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
Ek K (Bilgi iin) Beton gruplar

K.# Genel
Bu ekte,Madde 8.2.1.1 'de verilen beton gruplarnn kullanm hakknda ayrntl bilgi verilmi"tir.
K.2 Beton grubunun seimi

!malt ve uygunluk kontrol iin beton grubunun seiminde, imalt gruba ait btn yelerde kontrol sa$lamaldr. Beton grubu kavramnn kullanm ile ilgili tecrbe yetersizli$i olmas halinde bir grubun olu"turulmas iin a"a$da verilenler nerilir : Ayn kaynak, tip ve dayanm snfna sahip imento, Benzerlikleri ispatlanabilir agregalar ve tip I mineral katklar, Su azaltc/ak"kanla"trc katkl veya katksz betonlar, Kvam snflarnn hepsi, Snrl aralkta dayanm snfna sahip olan betonlar. Puzolanik veya gizli hidrolik katklar gibi tip II mineral katk ihtiva eden betonlar farkl beton grubu olarak alnmaldr. Yksek oranda su azaltc/sperak"kanla"trc, hzlandrc, geciktirici veya hava srkleyici katklar gibi basn dayanm zerinde etkisi olabilecek kimyasal katk ihtiva eden betonlar, ba$msz betonlar veya ayr gruplar olarak i"leme tbi tutulmaldr. Agregalarn kantlanabilir benzerlikte olmalar iin, ayn jeolojik orijinli, ayn tip (rne$in krmata") olmalar ve betonda benzer performans gstermeleri gereklidir. Grup kavramnn kullanlmasndan veya yukarda verilen gruplarn geni"letilmesinden nce ili"kiler, daha nceki imalt verileri kullanlarak, yeterli ve etkili imalt ve uygunluk kontrolne imkn verip vermedi$ine gre kontrol edilmelidir.
62
ICS 91.100.30
TRK STANDARDI
K.3 Beton grubunun uygunluk ve yelik de$erlendirmesi iin ak" "emas
28 gnlk her tek deney sonucu (fck-4)'e e"it veya daha byk m ? (izelge 14, kriter 2)
Hayr
Harman veya ykn uygun olmad$ beyan edilir.
Evet
Deneye tbi tutulan her grup yesi iin, yenin gruba ait olup olmad$n tahkiki iin her de$erlendirme periyodunda kontrol (izelge 15, kriter 3) Evet
Hayr
Bu beton, grup ierisinden karlr ve ba$msz beton olarak de$erlendirilir.
Her de$erlendirme periyodunda dn"trlm" btn sonularn ortalamas,referans betonun karakteristik dayanmna, 1,48x grup standard sapmas ilvesiyle bulunan de$erden byk veya e"it mi ? (izelge 14, kriter 1)
Hayr De$erlendirme periyodunda, grubun uygun olmad$ beyan edilir.
Evet
De$erlendirme periyodunda grubun uygun oldu$u beyan edilir
63

Tsen206 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tsen206 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 91.100.

Beton - Blm #: zellik, performans, imalt ve uygunluk 0 Giri"

Uygunluk kriterleri ve uygunluk de$erlendirmesi.

Atf yaplan standard ve /veya dokmanlar

Ad (Trke) imento Deney Metotlarimentonun Kimyasal Analizi

#) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmi"tir.

EN, ISO, IEC vb. No EN 934 -2

EN 12350 -1 EN 12350 -2 EN 12350 -3 EN 12350 -4 EN 12350 -5 EN 12350 -6 EN 12350 -7 EN 12390-1

TS EN 12350-1 TS EN 12350-2 TS EN 12350-3 TS EN 12350-4 TS EN 12350-5 TS EN 12350-6 TS EN 12350-7 TS 12390-1

pr EN 12390-3 : 1999 EN 12390-6

TS 3114 ISO 4012 TS EN 12390-6

*) TSE Notu: Bu dokmann Trke tercmesi TSE Ktphanesinden temin edilebilir.

ISO 3951 : 1994

ISO 7150-1 ISO 7150-2 ISO 7980 DIN 4030-2

ASTM C 173 OIML R 117* Directive 90/384/EEC*

*) TSE Notu: Bu dokmann Trke tercmesi TSE Ktphanesinden temin edilebilir.

Tarifler, semboller ve ksaltmalar

3.# Terimler ve tarifler

3.#.2 Taze beton

3.#.3 Sertle"mi" beton

3.#.4 %antiyede hazrlanan beton

3.#.5 Hazr beton

3.#.6 n yapml beton mamul

3.#.7 Normal beton 3.#.8 Hafif beton

3.#.9 A$r beton 3.#.#0 Yksek dayanml beton

3.#.## Tasarlanm" beton

3.#.#2 Tarif edilmi" beton

3.#.#3 Standarda gre tarif edilmi" beton

3.#.#4 Beton grubu (ailesi)

3.#.#5 Bir metrekp beton

3.#.#7 Kar"trmal ta"yc

3.#.#8 Kar"trmasz ta"yc

3.#.22 Kimyasal katk

3.#.23 Mineral katk

3.#.25 Normal agrega

3.#.26 Hafif agrega

3.#.27 A$r agrega

3.#.28 imento (Hidrolik ba$layc)

3.#.29 Toplam su ieri$i

3.#.30 Etkili su ieri$i

3.#.3# Su / imento oran

3.#.32 Karakteristik dayanm

3.#.33 Srklenmi" hava

3.#.34 Hapsolmu" hava

3.#.35 %antiye (yap alan)

3.#.37 %artname hazrlaycs

3.#.40 Hizmet verme (kullanm) mr

3.#.4# Ba"lang deneyi

3.#.42 Tanmlama deneyi

3.#.43 Uygunluk deneyi

3.#.44 Uygunluk de$erlendirmesi

3.#.45 evre etkileri

3.#.46 Do$rulama (tahkik)

3.2 Semboller ve ksaltmalar

4.# evre etkileriyle ilgili etki snflar

ICS 91.100.30 izelge # - Etki snflar

Orta derecede rutubetli

Dngl slak ve kuru

ICS 91.100.30 izelge # - Etki snflar (Devam)

Dngl slak ve kuru

4.2 Taze beton

1) Madde 5.4.1'de verilen nota baklmaldr.

4.2.2 Agrega en byk tane bykl$ne gre betonun snflandrlmas