UNIT 1.

0
1. SEJARAH PERKEMBANGAN DAN PENUBUHAN
PERSEKUTUAN SEPAKRAGA MALAYA/MALAYSIA
Sepertimana yang diceritakan dari satu sudut sejarah bahawa Persatuan
Sepakraga Pulau Pinanglah yang bertanggungjawab untuk menganjurkan
suatu persidangan di antara wakil-wakil negeri dalam Persekutuan Tanah
Melayu pada 28hb Januari 19! bertempat di "angunan Persatuan
Melayu Pulau Pinang# 1! Jalan Perak$ Persidangan itu telah dihadiri %leh
wakil-wakil daripada Selang%r# Pulau Pinang# &egeri Sembilan# 'edah
dan Singapura$ Persidangan tersebut seterusnya mengambil keputusan
untuk menubuhkan Persekutuan Sepakraga Malaya$ Pegawai-pegawai
sementara yang dilantik %leh persidangan untuk menguruskan
penda(taran Persekutuan ialah)
Pengerusi ) *ncik +aud Meah
Setiausaha ) *ncik ,usu( -ati((
Serta beberapa %rang ahli jawatankuasa$
.khirnya pada 2/ Jun 19! maka lahirlah Persekutuan Sepak 0aga
Malaya dengan rasminya di suatu persidangan yang diadakan di "alai
0akyat# Jalan Patani# Pulau Pinang$ Persidangan tersebut telah
dirasmikan %leh ,." +atuk 1%ng P%w &ee# 'etua Menteri Pulau Pinang
pada masa itu$ 1akil-wakil yang hadir itu ialah daripada &egeri 'edah#
Selang%r# &egeri Sembilan dan Pulau Pinang telah dengan sebulat suara
melantik ,"$ *ncik 'hir J%hari sebagai ,ang +ipertua bagi julung-julung
kalinya$ -ain-lain pegawai yang dilantik adalah seperti berikut )-
&aib ,ang +ipertua
*ncik +aud Meah 2Pulau Pinang3
*ncik M%hd$ Said .$ 0ahman 2Selang%r3
1
Penghulu 4ainal .bidin M%hd -ati( 2&egeri Sembilan3
Setiausaha ) *ncik M%hd ,usu( -ati(( 2Pulau Pinang3
Serta beberapa %rang ahli jawatankuasa yang dilantik$
2. MENGGUBAL DAN MENYUSUN UNDANG-UNDANG
PERMAINAN SEPAKRAGA JARING
Satu persidangan di antara wakil-wakil negeri telah diadakan di 'elab
Sultan# Jalan 5ale# 'uala -umpur pada hari Jumaat 1/ .pril 19! bagi
menggubal dan menyusun undang-undang permainan sepakraga jaring$
1akil-wakil yang hadir telah membincangkan peraturan permainan dan
bersetuju menggubal satu aturan peraturan permainan untuk disahkan
dalam Mesyuarat .gung Pertama Persekutuan di Pulau Pinang pada 2/
Jun 19!$
3. PERTANDINGAN SEPAKTAKRAW ANTARA NEGERI-NEGERI
Persekutuan Sepak 0aga Jaring Melaya telah menjalankan usaha
memberi penerangan kepada persatuan-persatuan negeri yang
bergabung dengannya$ Maka pada tahun 192 bermulalah suatu babak
baru dalam sejarah negara ini iaitu pada julung-julung kalinya
menganjurkan satu pertandingan sepakraga jaring di peringkat
kebangsaan bagi merebut Piala *mas 'hir J%hari$ Pertandingan akhir
telah berlangsung di Stadium &egara# 'uala -umpur pada 26- 28
+isember 192 di mana &egeri Pulau Pinang telah menjadi j%han dan
Singapura sebagai naib j%han$ Perdana Menteri Malaysia pada masa itu#
,TM Tunku .bdul 0ahman Putra .l-5aj sebelum menyampaikan piala
keagungan permainan ini telah memberi ucapan di antaranya ialah ,TM
Tunku berkata# 7Sepakraga bukanlah suatu permainan baru di negeri kita
2
ini bahkan ianya telah dimainkan turun-temurun dari 8aman datuk nenek
kita$ Maka kemajuan yang telah dibuat dalam permainan ini dengan
menggunakan jaring dan kegemaran yang ditunjukkan %leh pemuda-
pemuda kita kepada permainan ini sangatlah menggembirakan$ Maka
saya yakin sepakraga jaring ini akan bertambah maju dan akan menjadi
satu daripada permainan kebangsaan yang utama di negara ini$9
Sebagaimana juga dengan pertandingan dalam permainan-permainan
yang lain# maka pasukan yang lebih baik pasti akan berjaya menjadi
j%han$ Tetapi kemenangan sahaja bukanlah menjadi tujuan utama dalam
satu-satu pertandingan itu# kerana tujuan pertandingan diadakan ialah
untuk membangkitkan kegemaran dan meninggikan mutu permainan$
4. PENUKARAN NAMA SEPAKRAGA JARING KEPADA SEPAK-
TAKRAW DAN DIMAINKAN DALAM SUKAN ANTARABANGSA (SEAP
GAMES)
.tas usaha yang gigih %leh Persekutuan di bawah pimpinan ,"$ *ncik
M%hd 'hir J%hari# maka permainan sepakraga jaring pada julung-julung
kalinya dipertandingkan di peringkat antarabangsa iaitu S*.P :ames
yang mana Malaysia menjadi tuan rumah pada tahun 19/$ Sebelum
permainan diterima %leh Jawatankuasa Pengel%la Sukan S*.P# satu
perbincangan yang hangat telah berlaku di antara wakil-wakil Malaysia
dan Singapura dengan wakil- wakil dari Thailand dan "urma mengenai
dengan nama permainan ini$ Jawatankuasa Sukan S*.P telah
memutuskan pada akhirnya bahawa permainan ini hendaklah dinamakan
permainan S*P.'T.'0.1$
3
5. PERMAINAN PERTUNJUKAN SEPAKTAKRAW DI SUKAN ASIA.
Pada tahun 196! ketika Sukan .sia diadakan di "angk%k satu permainan
pertunjukan Sepaktakraw telah diperkenalkan kepada negara-negara
.sia$ Permainan pertunjukan ini telah disertai %leh pasukan Malaysia dan
Thailand$
Pada tahun 196/# pasukan Malaysia telah turut mengambil bahagian di
Sukan S*. "angk%k$ Pada tahun itu juga pasukan negeri 'edah telah
melawat negara Jerman sempena dengan The Sp%rts Press ;east 196/
di 1%l(burg# 5umberg untuk membuat pertunjukan permainan
Sepaktakraw sebagai satu pr%m%si$
Tahun 196# pasukan Persatuan Sepakraga seluruh <nd%nesia telah
melawat Malaysia dan beberapa pertandingan persahabatan telah
dimainkan di 'uala -umpur# 'edah dan Pulau Pinang$ Pada 1/ hingga 21
Mac# 1966 Pasukan Sepaktakraw Pulau Pinang tetah dibawa ke &%rth
Malaysian 1eek di .delaide# .ustralia$
. PERTUNJUKAN SEPAKTAKRAW DI NEGERI !HINA DAN K"REA
SELATAN
+ari 8 hingga 11 .pril# 198! Pasukan Sepaktakraw Malaysia diketuai %leh
," Tan Sri +at%= Samad <dris# Menteri 'ebudayaan# "elia dan Sukan
telah mengadakan beberapa pertunjukan permainan Sepaktakraw di
0epublik 0akyat >hina# '%rea Selatan dan 5%ng '%ng yang disaksikan
%leh ribuan pen%nt%n$ <ni adalah satu kejayaan yang cemerlang dalam
sejarah Sepaktakraw ke arah memperkenalkan permainan ini ke negara
.sia Timur$
4
#. SEMINAR MENGKAJI SEMULA UNDANG-UNDANG
PERMAINAN SEPAKTAKRAW
+ari 12 hingga 1? .pril# 1969 'ementerian 'ebudayaan# "elia dan Sukan
2''"S3 dan Persatuan Sepaktakraw Malaysia 2PSM3 telah menganjurkan
satu Seminar Mengulangkaji @ndang-undang Permainan dan
Pertandingan Sepaktakraw di @niAersiti Sains Malaysia Pulau Pinang$
5asil dari seminar ini# undang-undang permainan yang baru dan telah
dikemaskini 2pindaan3 dikeluarkan$
10. PERSIDANGAN ASEAN SEPAKTAKRAW $EDERATI"N (ASTA$) 25
SEPTEMBER% 1#&#
.ST.; buat pertama kalinya telah mengadakan persidangan di Jakarta
pada 2/ September# 1969 sempena Sukan S*. dan telah mengkaji
@ndang-@ndang Sepaktakraw yang dikemukakan %leh PSM$
Jawatankuasa teknik .ST.; telah mengadakan mesyuarat keduanya di
Singapura pada 26 hingga B! +isember# 1969 bagi tujuan yang sama$
11. KEJAYAAN DAN PEMBAHARUAN DALAM ARENA SEPAKTAKRAW
MALAYSIA PADA TAHUN 1#0
PSM telah berjaya menganjurkan 'ej%hanan .ntara 0egu Terbuka dan
0egu "ukan Melayu pertama kalinya di kej%hanan .ntara 0egu Terbuka
dan 0egu-regu bukan Melayu di 'uala -umpur dari 12 hingga 1 .pril#
198! dengan jayanya$
5
"ank "umiputra Malaysia "erhad telah menaja kej%hanan Sepaktakraw
.sia Pertama yang berlangsung di Stadium &egara# 'uala -umpur pada
2/ hingga 28 Jun# 198!$ 'ej%hanan ini telah dirasmikan %leh +,MM Seri
Paduka "aginda ,ang +i-Pertuan .gung pada 2/ Jun# 198! telah
mendapat sambutan yang hangat daripada segenap lapisan masyarakat$
Pasukan-pasukan dari Thailand# Singapura# <nd%nesia# "runei dan
Malaysia telah menyertai kej%hanan tersebut$ Pasukan Malaysia telah
berjaya menjadi j%han setelah mengalahkan pasukan Singapura di
peringkat akhir pada 28 Jun# 198!$ Manakala tempat ketiga disandang
%leh negara Thailand$
12. PIALA THAI SP"RT ASS"!IATI"N
Thailand telah menganjurkan Piala Thai Sp%rt .ss%ciati%n di &akh%n
Sawan# Thailand dari 2B hingga 26 &%Aember# 198!$ Pertandingan telah
disertai %leh negara Thailand# Singapura# Malaysia dan "runei$ Pasukan
Malaysia telah berjaya dalam kej%hanan ini dengan mengalahkan
pasukan Thailand$
13. KURSUS KEJURULATIHAN BAGI NEGARA-NEGARA SUKAN SEA
1#0
6
''"S dan PSM buat pertama kalinya telah menganjurkan 'ursus
'ejurulatihan -anjutan bagi 19 peserta dari negara-negara Sukan S*.
mulai 11 hingga 2/ &%Aember# 198! di @niAersiti Malaya# 'uala -umpur$
Seramai 1? peserta telah lulus dalam kursus jurulatih ini$
i$ Malaysia - 9 peserta
ii$ Thailand - < peserta
iii$ Singapura - 2 peserta
iA$ <nd%nesia - 2 peserta
14. KURSUS PENGADIL KEBANGSAAN 1#1
PSM dengan kerjasama ''"S telah menganjurkan 'ursus Pengadil
Sepaktakraw Peringkat 'ebangsaan dari 1/ hingga 19 .pril# 1981 di
@niAersiti Sains Malaysia# Pulau Pinang yang dikel%lakan %leh
Jawatankuasa Pengadil PSM$ Seramai 2 %rang peserta yang mewakili
1B persatuan negeri telah mengambil bahagian termasuk P*0S*1<P#
.TM dan Singapura$ Seramai ?! %rang telah lulus dalam ujian te%ri dan
praktikal serta telah diiktira( sebagai Pengadil 'ebangsaan 'elas B$
15. PESTA SEPAKTAKRAW KEBANGSAAN 1#1
Persekutuan Sepak 0aga Jaring Selang%r 2PSJS3 telah diberi
pengh%rmatan untuk menganjurkan Pesta Sepaktakraw 'ebangsaan bagi
merebut Piala *mas 'hir J%hari# Piala Tunku .bd$ 0ahman dan Piala Tun
.bdul 0a8ak di Stadium &egara dari 8 hingga 1B .pril# 1981 yang telah
dirasmikan pembukaannya %leh ,." +at%= 5%rmat 0a(ie# Menteri "esar
Selang%r$ PSJS telah mendapat tajaan sepenuhnya daripada TCS5<".
Malaysia sebanyak 0M ?!#!!!$
7
1'. KEJ"HANAN BELIA KEBANGSAAN 1#1
PSM telah menganjurkan kej%hanan "elia 'ebangsaan bagi merebut
Piala +at%= .li 5aji .hmad dan Piala M<-C 20egu Terbuka3 dari 2Chb
hingga 2/hb September# 1981 di Stadium &egara dengan tajaan
sebanyak 0M 1C#!!!$ 'ej%hanan ini telah dirasmikan %leh ,"$ *ncik
M%hd$ 'hir J%hari selaku Presiden PSM$
UNIT 2
UNDANG-UNDANG PERMAINAN DAN PERATURAN PERTANDINGAN
SEPAKTAKRAW
0ujuk kepada buku @ndang-@ndang Permainan Sepaktakraw yang
berasingan
Peraturan Pertandingan
+alam satu-satu kej%hanan atau pertandingan sepaktakraw# biasanya
satu peraturan pertandingan ditentukan %leh pihak penganjur berdasarkan
kepada aspek-aspek seperti berikut)
i$ Tujuan dan matlamat pertandingan
ii$ Peruntukan masa
iii$ "ilangan penyertaan
8
iA$ 'emudahan dan alatan
D$ Jumlah peruntukan kewangan dan lain-lain$
Peraturan pertandingan biasanya menentukan sistem pertandingan
seperti kalah mati# liga ataunpun separuh liga dan juga berlandaskan
@ndang-@ndang sepaktakraw$
Peraturan pertandingan dapat membantu semua pihak yang terlibat dalam
pengurusan dan penyertaan pertandingan memahami perjalanan
kej%hanan agar tidak timbul salah (aham yang b%leh mengganggu
kelicinan pertandingan$
UNIT 3
$ALSA$AH KEJURULATIHAN
P()*+*+ ,-)-.*/01
E <nstrukt%r - Mengarah aktiAiti
E :uru - Menyampai pengetahuan dan idea baru
E Penggerak - Menggerak perlakuan
E Pendisiplin - Mewujudkan ganjaran dan dendaan
E Pengurus - Mengetuai dan mengarah atlet
E .gen publisiti - Menghubungkan media dan %rang awam
E Pekerja s%sial - Membimbing# menasihat dan membantu atlet
E 0akan - Memberi ruang dan masa untuk eratkan
perhubungan
E Saintis - Menganalisis# menilai dan membuat
keputusan
EPelajar - Mendengar# mempelajari dan ber(ikir
untuk kebaikan diri
9
Selain itu# hubungan antara jurulatih dan atlet juga adalah penting untuk
mewujudkan suasana yang baik$ +i antara perkara-perkara yang perlu dititik
beratkan adalah
E Menjadi c%nt%h yang baik
E Jangan memalukan atlet
E Persahabatan yang p%siti(
E 5%rmat-mengh%rmati
E '%munikasi dua hala
E "ersikap %bjekti(
E .lasan bagi setiap arahan
E Sama rata
E .dil
Jurulatih yang baik juga harus menjalankan tugas yang tertentu dan
diantaranya adalah)
E Menyediakan pr%gram sebelum# semasa dan selepas pertandingan
E Mengawal dan mengendalikan pr%gram latihan
E Memberi nasihat mengenai latihan
E Mengel%la latihan seimbang
E Menyimpan rek%d atlet
E Mengendalikan kursus-kursus teknikal
E Mempengaruhi cara hidup pemain yang berkesan
@ntuk menjadikan sese%rang jurulatih berjaya menyampaikan segala teknik F
taktik permainan sesuatu sukan# jurulatih perlu)
i$ Mengenali diri sendiri tentang
- 'ekuatan dan kelemahan diri
- 'ejayaan yang diper%lehi
10
- 'ekecewaan yang dialami
- <lmu pengetahuan dan pengalaman
ii$ Mengenali atlet sendiri
- Perlu mengenali atlet dari segi pencapaian# k%mitmen# %bjekti(#
kecerdasan dan em%si# pemikiran# rakan dan keluarga#
pemakanan#
kesihatan dan masalah diri$
- Mengenal pasti bakat dan mengasah bakat
- Memahami batasan perhubungan di antara jurutatih dan atlet
iii$ Pengetahuan tentang sukan yang diceburi
- Meningkatkan pengetahuan tentang permainan# teknik dan strategi
sukan yang diceburi$
iA$ Si(at-si(at jurulatih yang baik
- "erpers%naliti
- 'eterampilan
- Stabil em%si
- Tegas F berani
- ,akin diri
- "er%bjekti(
- +em%kratik
- "er(ikiran terbuka dan jujur
- ;leksibel
- ;uturistik
- 0asi%nal
- 'reati(
11
- "%leh menyesuaikan diri
- "er(alsa(ah
Jurulatih yang baik juga perlu berpengetahuan dan berkeb%lehan tentang
- teknik dan taktik permainan
- pembinaan pr%gram latihan
- kaedah pengajaran# menganalisis dan menilai
- struktur dan %rgan badan 2anat%mi3
- (ungsi kesan tubuh manusia 2(isi%l%gi3
- kesan pemakanan terhadap atlet
- pencegahan dan rawatan kecederaan
- pr%ses dan reaksi pembelajaran m%t%r
- psik%l%gi kemanusiaan dan s%sial
G*2*-G*2* K(,-)-.*/01*+
Setiap jurulatih mempunyai daya kepimpinan tersendiri$ <a berbe8a di antara
se%rang jurulatih dengan jurulatih yang lain$ Terdapat beberapa jenis si(at
kepiminpinan yang men%nj%lkan gaya se%rang jurulatih$ :aya-gaya ini juga
biasanya dipengaruhi %leh (alsa(ah yang dipegang %leh jurulatih itu sendiri$
+i antara gaya-gaya yang biasa dikenal pasti ialah)-
i$ .ut%kraktik G kepimpinan yang berpusat kepada jurulatih
ii$ +em%kratik G kepimpinan yang menekankan kepada pr%ses dua
hala
iii$ -aisse-(aire G kepimpinan yang banyak memberi kebebasan
kepada pemain untuk membuat keputusan
12
UNIT 4.0
KEMAHIRAN ASAS
4.1 SEPAKAN
4.1.1 S(3*4S0.*
K(5-+**+
1$ Mengawal dan menimang b%la
2$ Membuat hantaranH umpanan
B$ Menyelamat serangan lawan$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri dalam keadaan selesa$
- 'aki utama di belakang dan kaki s%k%ngan di hadapan$
- Tangan dalam keadaan bebas$
Semasa
- -akukan lakuan bersila$
- "erat badan diimbang atas kaki s%k%ngan$
- Mata memandang arah b%la$
- '%ntak b%la pada bahagian dalam kaki$
Selepas
- Selepas melakukan sepakan# ikut lajak pergerakan$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
13
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
S/*/04
- -ambung b%la dan lakukan sepak sila secara perse%rangan$
- :unakan kaki kiri H kanan$
- Mulakan sepak sila dengan b%la rendah# sederhana dan tinggi$
D0+*904
- Menerima dan menghantar b%la secara berpasangan$
- -akukan dalam berbagai arah G kiriH kananH depanH belakang$
- :unakan kedua - dua kaki secara berselang-seli$
- 'awal b%la dahulu kemudian buat hantaran tepat ke arah sasaran$
- Tingkatkan aras ketinggian b%la dan kawal lakuan sepakan tersebut$
- "ergerak ke arah b%la yang dil%ntar dan buat kawalan$
- Terima b%la dari gelanggang lawan dan terus kawal$
- :unakan kaki kiri kanan secara berselang-seli$
- Dariasikan c%rak pergerakan melalul kreatiAiti jurulatih$
14
4.1.2
S(3*4 K-7*
K(5-+**+
1$ @ntuk menyelamatkan b%la yang jauh dan rendah$
2$ Dariasi melakukan serAis$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri dalam keadaan selesa$
- 'aki utama di belakang dan kaki s%k%ngan di hadapan$
- Tangan dalam keadaan bebas$
Semasa
- 5ayunkan kaki utama ke arah b%la ke hadapan
- -utut dibengk%kkan sedikit$
- "erat badan dipindahkan kepada kaki s%k%ngan$
- '%ntak b%la di atas kekura kaki$
S(.(3*8
- <kut lajak sepakan
- "ersedia untuk lakuan seterusnya
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
15
Statik
- -ambung b%la dan sepak dengan kekura kaki ke arah sasaran$
- :unakan kaki kiriH kanan secara berselang-seli$
Dinamik
- Sepak dengan menggunakan kekura kaki secara berpasangan$
- -akukan sepakan ke atas b%la yang datang dari berbagai arah$
- 'elajuan b%la dipelbagaikan$
4.1.3 S(3*4 !-+540.
1$ Mengawal b%la dalam keadaan laju dan rendah
T(4+04 L*4-*+
S(6(.-9
- +irian dalam keadaan selesa$
- "uka kaki seluas bahu$
Semasa
- 'aki utama digerakkan ke hadapan mengikut arah b%la$
16
- Pergerakan menggunakan sendi pergelangan kaki$
- ;lik bahagian hujung kaki semasa k%ntak$
- Pindahkan berat badan ke kaki utama$
S(.(3*8
- <kut lajak pergerakanH sepakan
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
S/*/04
17
- -ambung b%la dan cungkil gunakan hujung kekura kaki$
- :unakan kaki kiriHkanan sIcara berselang-seli$
- -akukan berulang kali$
- Mulakan dengan bilangan sekali dan diteruskan dengan berkali- kali$
D0+*904
- .ktiAiti mendapatkan b%la yang jauh dari kaki
- -akukan sepak cungkil dalam berbagai arah G kiriH kananH depan$
- :unakan kaki kiriH kanan secara berselang-seli$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dil%ntar %leh rakan$
- -akukan secara berterusan$
4.1.4 S(3*4 B*704
18
K(5-+**+
1$ @ntuk menyelamatkan b%la yang berada di sisi kananH kiri dan belakang$
2$ @ntuk menyelamatkan b%la semasa mati <angkah 2%((-p%siti%n3
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- +irian dalam keadaan selesa
- "uka kaki seluas bahu$
Semasa
- 5ayun kaki utama keluar sambil lutut dibengk%kkan$
- '%ntak b%la di bahagian luar kaki$
- Mata memandang ke arah b%la$
- "erat badan di atas kaki s%k%ngan$
- 0%tasikan sedikit sendi pinggang$
- :erakkan sedikit pinggang ke sisi$
Selepas
- Selepas k%ntak balik kepada dirian asal$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
19
- -ambung b%la ke sisi kiriH kanan dan lakukan badikan$
- Tingkatkan ketinggian b%la yang dibadik$
- -akukan badikan kiri dan kanan secara berselang-seli$
Dinamik
- "ergerak ke arah b%la dari jarak yang berbe8a-be8a$
- -akukan badikan kiriH kanan$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dihantar$
- Tingkatkan ketinggian b%la yang dibadik - rendahH sederhanaH tinggi
?$2 TANDUKAN
?$2$1 T*+7-4*+ D*10
20
K(5-+**+
1$ Mengawal mengumpan dan merejam$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- +irian dalam keadaan selesa$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- -utut dibengk%kkan sedikit$
- Tangan ikut keselesaan$
- -embutkan sendi di bahagian leher$
- 'epala did%ngakkan ke atas$
- Tumpuan mata sentiasa ke arah b%la$
- '%ntak b%la di bahagian dahi$
- T%lakan b%la daripada lakuan meluruskan lutut$
- Pergelangan leher dilembutkan
S(.(3*8
- Selepas k%ntak# balik kepada kedudukan asal$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
21
Statik
- -ambung b%la secara indiAidu dan lakukan tandukan setempat$
- -akukan secara berulang-kali$
Dinamik
- Tanduk b%la yang dilambung secara berpasangan tepat ke arah sasaran$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dihantar untuk tandukan$
- Pastikan b%la yang ditanduk berada pada ketinggian yang sesuai$
- Tanduk b%la dari pelbagai arah dan kelajuan$
- Jarakkan b%la secara beransur-ansur
4.2.2 T*+7-4*+ S080
K(5-+**+
1$ Mengawal b%la yang datang di sisi$
2$ Merejam b%la ke gelanggang pihak lawan$
T(4+04 L*4-*+
S(6(.-9
22
- +irian dalam keadaan selesa$
- "adan b%ngk%k ke hadapan sedikit$
- -utut dibengk%kkan sedikit$
S(9*8*
- "adan c%nd%ng ke sisi mengikut arah b%la kiriHkanan$
- Tampan b%la di bahagian sisi kepala kiriH kanan$
S(.(3*8
- Selepas k%ntak# balik kepada kedudukan asal$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
i$ K*:*.*+
Statik
- -ambung b%la dan guna sisi kepala untuk kawalan kiriHkanan$
- -akukan berulang-kali
Dinamik (Kawalan)
- Tanduk b%la yang dilambung secara berpasangan
- Tingkatkan kelajuan b%la dan pelbagaikan arah b%la
ii$ 0ejaman
23
Statik
Mel%mpat sambil melakukan rejaman tanpa b%la
- -ambung dan rejam b%la secara indiAidu dengan l%mpatan$
- -akukan berulang-kali$
Dinamik
- -ambung b%la# l%mpat sambil merejam b%la tersebut melintasi jaring
- 0ejam b%la yang dihantar %leh rakan
- Tingkatkan daya rejaman$
4.2.3 T*+7-4*+ B(.*4*+5
K(5-+**+
1$ Merejam
2$ Mengelirukan pihak lawan
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- +irian selesa di sisi jaring
24
- Mata memandang ke arah b%la
Semasa
- "ergerak ke arah b%la yang datang
- Mel%njak sambil melengg%kkan kepala
- '%ntak b%la di bahagian belakang kepala
Selepas
- Mendarat sambil menyerap daya untuk mendapatkan imbangan
- "ersedia untuk lakuan seterusnya
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
S/*/04
- -akuan tanpa b%la 2 menggayakan tandukan belakang3
- -akuan tanpa b%la 2menggayakan tandukan belakang dengan l%mpatan3
-"%la digantung pada aras ketinggian mengikut kesesuaian# <akukan tandukan
belakang seperti latih tubi tanpa b%la
Dinamik
- Melakukan tandukan betakang kepada b%la yang diumpan %leh rakanHjurulatih
-Jurulatih mempelbagaikan kedudukan b%la umpanan untuk direjam secara
tandukan belakang$
UNIT 5.0 KEMAHIRAN KHUSUS
5.1 SER;IS
25
5.1.1 H*+/*)*+/ L*96-+5*+ B<.* S()=08
K(5-+**+
1$ Memulakan permainan$
2$ Memudahkan tek%ng membuat serAis$
B$ Mempastikan ketepatan tek%ng membuat serAis$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- 'edudukan pemain di dalam suku bulatan
- +irian ikut keselesaan
- Mata memandang ke arah tek%ng$
- -ambungHhantar b%la ke arah sasaran yang dikehendaki$
Semasa
- Pegang b%la dengan tapak tangan$
- 0endahkan badan sambil tangan dihayunkan ke belakang$
- 5ayunkan tangan ke hadapan untuk melambung b%la$
- :unakan pergelangan tangan semasa melepaskan b%la untuk
mempastikan ketepatan$
Selepas
- -akuan badan dan tangan mengikut lajakan$
26
5.1.2 S()=08 S(3*4 S0.*
K(5-+**+
1$ Mendapatkan ketepatan serta kelajuan ke arah sasaran$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- 'aki s%k%ngan di dalam bulatan$
- 'aki utama di luar bulatan mengikut keselesaan$
- Tangan ikut keselesaan$
- Mata memandang ke arah b%la yang datang$
- <mbangan badan di atas kaki s%k%ngan$
Semasa
- 5ayun kaki utama dan belakang ke sisi mengikut aras
b%la$
- '%ntak b%la di bahagian dalam kaki$
- "erat badan dipindahkan dari kaki s%k%ngan ke kaki utama$
- -akuan memerlukan kelembutan statik dan dinamik$
Selepas
- <kut lajak lakuan$
- "alik kepada kedudukan asal untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
27
Statik
- -akukan lakuan serAis sepak sila tanpa b%la 2bayangan3$
- -akukan serAis sepak sila kepada b%la yang digantung pada satu aras$
Dinamik
- -akukan serAis kepada b%la yang di lambungH hantar melintasi jaring$
- .rahkan b%la kepada sasaran yang berbe8a$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang diserAis$
- -akukan berulang-kali$
- -akuan Aariasi serAis sepak sila b%la dipelbagaikan dengan cara putaran 2t%p-
spin3 atau dicantas 2slice3$
5.1.3 S()=08 S(3*4 K-7*
K(5-+**+
1$ Mendapatkan ketajaman b%la serAis dan ketepatan menuju sasaran$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- 'aki s%k%ngan di dalam bulatan$
- 'aki utama di luar bulatan mengikut keselesaan$
- Tangan ikut keselesaan$
- Mata pandang arah b%la yang datang$
- <mbangan badan di atas kaki s%k%ngan$
Semasa
- 5ayun kaki utama dan belakang ke sisi mengikut aras b%la$
- '%ntak b%la di paras yang tertinggi
- :unakan bahagian kekura kaki$
28
- "erat badan dipindahkan dan kaki s%k%ngan ke kaki utama
S(.(3*8
- <kut lajak lakuan$
- "alik kepada kedudukan asal untuk lakuan seterusnya
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
S/*/04
- -akukan lakuan serAis sepak kuda tanpa b%la 2bayangan3$
- -akukan serAis sepak kuda kepada b%la yang digantung pada satu aras$
D0+*904
- -akukan serAis terhadap b%la yang dilambungHhantar melintasi jaring$
- .rahkan b%la kepada berbagai sasaran$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang diserAis$
- -akukan berulang-kali$
29
5.1.4 S()=08 T*3*4 K*40
K(5-+**+
1$ Mengelirukan pihak lawan semasa serAis
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- 'aki s%k%ngan di dalam bulatan
- 'aki utama di luar bulatan mengikut keselesaan$
- Tangan ikut keselesaan$
- Mata memandang ke arah b%la yang datang$
- <mbangan badan di atas kaki s%k%ngan$
Semasa
- 5ayun kaki utama dan belakang ke sisi mengikut aras b%la$
- '%ntak b%la di paras yang tertinggi$
- :unakan bahagian tapak kaki$
- "erat badan dipindahkan dan kaki s%k%ngan ke kaki utama$
Selepas
- <kut lajak lakuan$
30
- "alik kepada kedudukan asal untuk lakuan seterusnya
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -akukan lakuan serAis tapak kaki tanpa b%la 2bayangan3$
- -akukan serAis tapak kaki kepada b%la yang digantung pada satu aras$
Dinamik
- -akukan serAis terhadap b%la yang dilambungHhantar melintasi jaring$
- .rahkan b%la kepada berbagai sasaran di gelanggang pihak lawan$
- -akukan berulang-kali
5.2 KAWALAN
5.2.1 K*:*.*+ K*40 (S(3*4 S0.*)
K(5-+**+
1$ @ntuk mengawal dan rnenyelamatkan serangan lawan$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
31
- "erdiri dalam keadaan selesa$
- 'aki utama di belakang dan kaki s%k%ngan di hadapan$
- Tangan dalam keadaan bebas$
Semasa
- -akukan lakuan bersila$
- "erat badan diimbang atas kaki s%k%ngan$
- Mata memandang ke arah b%la$
- '%ntak b%la pada bahagian dalam kaki$
Selepas
- Selepas melakukan sepakan# ikut lajak pergerakan$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -akukan sepak sila tanpa b%la$
- -ambung b%la dan lakukan sepak sila secara perse%rangan$
- :unakan kaki kiri H kanan$
- Mulakan sepak sila dengan b%la rendah# sederhana dan tinggi$
Dinamik
- Menerima dan menghantar b%la secara berpasangan$
32
- -akukan dalam berbagai arah - kiri kananH depanH belakang$
- :unakan kedua - dua kaki secara berselang-seli$
- 'awal b%la dahulu kemudian buat hantaran tepat ke arah sasaran$
- Tingkatkan aras ketinggian b%la dan kawal lakuan sepakan tersebut$
- Terima b%la dari gelanggang lawan dan terus kawal$
- "ergerak ke arah b%la yang dil%ntar dan buat kawalan$
- -akukan umpanan ke arah perejam$
- :unakan kaki kiri kanan secara berselang-seli$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dil%ntar$
5.2.2 K*:*.*+ K(3*.*
K(5-+**+
1$ @ntuk mengawal dan menyelamatkan b%la daripada serangan lawan$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- +irian dalam keadaan selesa$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- -utut dibengk%kkan sedikit$
- Tangan ikut keselesaan$
- -embutkan sendi di bahagian leher$
33
- Muka did%ngakkan sedikit$
- Mata sentiasa memandang ke arah b%la$
- '%ntak b%la di bahagian dahi$
- T%lakan b%la daripada lakuan meluruskan lutut$
Selepas
- Selepas k%ntak# balik kepada kedudukan asal
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -akuan kawalan kepala tanpa b%la$
- -ambung b%la dan kawal secara perse%rangan
dengan menggunakan kepala$
- 'awal b%la yang sederhana tinggi di atas kepala$
- -akukan berulang-kali
Dinamik
- Menerima dan mengawal b%la secara berpasangan$
- -akukan dalam berbagai arah G kiri# kanan# depan dan belakang$
- Tingkatkan aras ketinggian b%la dan buat kawalan kepala$
- Terima b%la dari gelanggang lawan dan terus kawal dengan kepala$
34
- "ergerak ke arah b%la yang dil%ntar dan buat kawalan dengan kepala$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dil%ntar
5.2.3 K*:*.*+ P(1*
K(5-+**+
1$ Mengawal b%la dalam keadaan terdesak b%la yang datang tepat ke paras
di antara lutut dan pinggang
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- 'edudukan badan dalam keadaan selesa$
- Mata sentiasa pandang b%la$
Semasa
- Tampan b%la di atas peha mengikut arah b%la yang datang$
- Peha dinaikkan selari dengan permukaan lantai$
- -utut utama dibengk%kkan$
- "adan ditegakkan sedikit$
Selepas
- Selepas k%ntak# balik kepada kedudukan asal$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
35
Statik
- -ambung b%la dan memeha b%la$
- :unakan peha kiri dan kanan secara berselang-seli$
Dinamik
- Memeha b%la yang dihantar %leh rakan$
- Tingkatkan kelajuan b%la yang dihantar dari berbagai arah$
- Pelbagaikan ketinggian b%la yang ditampan$
- :una peha kiri dan kanan secara berselang-seli$
5.3 HANTARAN ATAU UMPANAN
5.3.1 K*40 (S(3*4 S0.*)
K(5-+**+
1$ Menghantar b%la tepat ke arah sasaran mengikut keperluan perejam$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri dalam keadaan selesa$
- 'aki utama di belakang dan kaki s%k%ngan di hadapan$
- Tangan dalam keadaan bebas$
- Mata memandang arah b%la
Semasa
- -akukan lakuan seperti bersila dengan kelembutan$
36
- "erat badan diimbang atas kaki s%k%ngan$
- '%ntak b%la pada bahagian dalam kaki$
- Mata memandang arah sasaran
- 'enakan daya pada b%la mengikut kesesuaian umpanan$
Selepas
-Selepas melakukan sepakan# ikut lajak pergerakan$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -epaskan b%la dari pegangan pada paras pinggang
dan lakukan sepak sila serta sambut semula b%la itu$
- Tingkatkan ketinggian b%la yang disepak$
- 'awal b%la sepakan pertama dan tinggikan sepakan kedua$
- @lang aktiAiti kawalan dan umpanan
Dinamik
- 'awal b%la yang dihantar %leh pengumpan dan tinggikan b%la pada
sepakan kedua$
Pelbagaikan arah dan ketinggian b%la$
37
5.3.2 K(3*.*
K(5-+**+
1$ Menghantar# mengawal dan mengumpan apabila b%la berada di atas kepala$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- +irian dalam keadaan seJesa$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- -utut dibengk%kkan sedikit$
- Tangan ikut keselesaan$
- Semasa k%ntak# l%njakkan badan
- Tumpuan mata sentiasa ke arah b%la$
- T%lakan b%la daripada lakuan meluruskan lutut$
38
- "erat badan berada di atas hujung kaki$
- +aya yang dikenakan ke atas b%la mengikut kesesuaian umpanan$
Selepas
- <kut lajak perlakuan
- Selepas k%ntak# balik kepada kedudukan asal$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -akuan menanduk tanpa b%la 2 <embutkan pergerakan badan3
- -ambung dan tanduk b%la tinggi$
- 'awal b%la pertama dan umpan ke sasaran b%la kedua$
- @lang aktiAiti mengawal dan mengumpan dengan kepala$
Dinamik
- 'awal b%la yang dihantar %leh pengumpan dan tanduk tinggi b%<a yang diterima
ke arah sasaran$
Pelbagaikan arah dan ketinggian ke arah sasaran$
39
5.4 REJAMAN
5.4.1 R(,*9*+ K*40
KEGUNAAN
1$ Mematikan b%la ke gelanggang pihak <awan
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri selesa bersedia untuk bertindak$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- "ergerak sambil mel%njak mengikut teknik rejaman$
- 'aki utama dihayun ke tahap ketinggian b%la$
- Melibas kaki untuk k%ntak b%la seterusnya$
S(.(3*8
- Mendarat dengan menyerap daya sambil membengk%kkan lutut$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
40
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -%mpat dan buat rejaman tanpa b%la 2bayangan3 mengikut teknik rejaman$
- "%la digantung mengikut paras ketinggian yang sesuai$ -%mpat dan lakukan
rejaman kaki mengikut teknik rejaman yang dipilih$
Dinamik
- -ambung b%la dengan tangan dan buat rejaman mengikut gaya rejaman
- Dariasikan kedudukan rejaman$
- Pelbagaikan arah rejaman$
41
5.4.2 R(,*9*+ K(3*.*
KEGUNAAN
1$ Mematikan b%la yang berhampiran dengan
jaring ke gelanggang pihak lawan$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri selesa di sisi jaring$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- "ergerak ke arah b%la$
- -%njak sambil menghayun badan ke belakang$
- +%ngakkan kepala$
- '%ntak b%la menggunakan bahagian kepala mengikut gaya pilihan dengan
daya yang kuat$
Selepas
- Mendarat sambil menyerap daya untuk mendapatkan imbangan$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
42
-atih Tubi dan .nsur Maju
Statik
- 0ejam dengan menggunakan kepala tanpa b%la 2bayangan3 gaya mengikut
pilihan$
- "%<a digantung mengikut ketinggian yang sesuai$ -akukan rejaman kepala
berulang-ulang kali$
Dinamik
- 0ejam b%la yang diumpan %leh rakan$
- Dariasikan kedudukan semasa merejam$
- Pelbagaikan cara rejaman menggunakan sisi kiri ke hadapan dan belakang
kepala$
43
5.5 HADANGAN
5.5.1 H*7*+5*+ K*40
KEGUNAAN
1$ Menghalang dan mematahkan rejaman pihak lawan daripada masuk ke
gelanggang sendiri$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri selesa di sisi jaring$
- Mata memandang ke arah b%la$
Semasa
- Melangkah untuk mendapatkan daya l%njakan$
- .ngkat kaki utama di atas paras jaringHselari dengan jaring$
- Tangan utama melindungi bahagian muka untuk mengelakkan kecederaan$
Selepas
- Mendarat dengan kaki s%k%ngan untuk menyerap daya bagi mendapatkan
imbangan$
- "ersedia untuk lakuan seterusnya$
44
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -%mpat dan buat hadangan setempat$
- -akukan berulang-kali$
Dinamik
- "ergerak dari sisi untuk melakukan hadangan tanpa b%la
- "ergerak dari sisi melakukan hadangan kaki berkali-kali menyusur jaring$
- "ergerak dari sisi untuk menghadang b%la yang dibaling dari arah
bertentangan$
- Menghadang b%la yang direjam %leh pihak lawan dari berbagai arah 2kiri dan
kanan3$
- -akukan berulang-kali$
45
5.5.2 H*7*+5*+ B*7*+
KEGUNAAN
1$ Menghalang dan mematahkan rejaman pihak lawan daripada masuk ke
gelanggang sendiri apabila keadaan memaksa$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- "erdiri selesa di sisi jaring$
- Mata memandang ke arah b%la dan perejam$
Semasa
- Mel%njak sambil membelakangkan jaring$
- Sesuaikan l%njakan dengan arah b%la$
Selepas
- Mendarat dengan kedua-dua kaki$
- Serap daya dan imbang badan$
46
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- -%mpat dan buat hadangan dengan menggunakan belakang badan
berhampiran dengan jaring $2tanpa b%la atau lawan3
- @lang lakuan
Dinamik
- Menghalang b%la yang dil%ntar %leh rakan
- Dariasikan arah balingan dan kedudukan$
- Menghadang b%la yang direjam %leh pihak lawan$
5.5.3 H*7*+5*+ K(3*.*
KEGUNAAN
1$ Menghadang bagi mematahkan rejaman pihak lawan daripada masuk ke
gelanggang sendiri secara terdesak$
T(4+04 L*4-*+
Sebelum
- Mata memandang ke arah b%la dan perejam$
- "erdiri menghadap jaring dengan selesa
47
Semasa
- -%mpat sambil tundukkan kepala di atas aras jaring$
- Permukaan dahi menghadap arah lantai$
- Sesuaikan l%njakan mengikut pergerakan b%la$
Selepas
- Mendarat dengan kedua-dua belah kaki$
- Serap daya untuk imbangan$
L*/01 T-60 7*+ A+8-) M*,-
Statik
- Menghadang dengan menggunakan bahagian atas kepala di hadapan jaring
sambil mel%mpat$
- -akukan berulang-ka<i$
- 'epala ditundukkan sepenuhnya$
Dinamik
- Menghadang dengan kepala b%la yang dibaling %leh rakan dari arah
bertentangan$
- Dariasikan arah balingan dan kedudukan$
- -akukan berulang-kali$
48
UNIT '.0 PENGURUSAN
'.1 P(+5-)-8*+ T(4+04*.
Pengurusan teknikal yang dimaksudkan adalah tugasan yang harus
dilaksanakan %leh jurulatih dari awal perancangan sesuatu sesi latihan
sehinggalah selesai mengenai hal-hal yang berkaitan dengan kemudahan dan
peralatan latihan itu$ Jurulatih hendaklah mempastikan persiapan dari segi
teknikal ini telah dirancang lebih awal dan dilaksanakan$
Sebagai c%nt%h# jurulatih perlu mempastikan segala kemudahan dan peralatan
yang akan digunakan dalam sesi latihannya bertepatan dan mencukupi
jumlahnya dengan keperluan latihan yang akan dijalankan$ Pengurusan teknikal
ini penting kerana jika ia tidak dirancang dengan cekap# jurulatih akan
menghadapi masalah teknikal seperti kekurangan kemudahan atau peralatan
yang b%leh memba8irkan masa dan mengganggu sesi latihan$
+alam hal ini# jurulatih perlu memikirkan beberapa perkara misalnya tempat
latihan# gelanggang# b%la takraw# jaring# skitel# jam randik# pilihan peralatan yang
bersesuaian dengan jenis latihan dan lain-lain aspek yang berkaitan dengannya$
'.2 P(+5-)-8*+ L*/01*+
Pengurusan latihan bermaksud persiapan dan perlaksanaan jurulatih
mengendalikan sesi latihannya selain daripada persediaan teknikal$ Pengurusan
sesuatu sesi latihan memerlukan perancangan dan persiapan yang kemas$
Jurulatih perlu mempunyai wawasan dalam mengendalikan sesi latihannya agar
latihan mencapal %bjekti(nya$ +alam k%nteks ini persediaan jurulatih hendaklah
merangkumi aspek Kpengurusan gelanggang= untuk mempastikan sesi latihan
berjalan lancar dan menepati %bjekti(nya$ Sebagai c%nt%h jika jurulatih hendak
menjalankan sesi latihan kemahiran# dia mestilah merancang c%rak latihannya$
49
Sekiranya <atih tubi sesuatu kemahiran hendak dilaksanakan di manakah dia
akan menempatkan pemain yang dilatih itu dan di mana pula pemain yang
melambung b%la akan berada atau berapa %rangkah yang akan memungut dan
mengumpul b%la$
Pengurusan masa dalam sesuatu sesi latihan amatlah penting supaya tidak
berlaku pemba8iran masa latihan$ .dalah baik jika jurulatih mengetahui pelbagai
c%rak menyusun pemain semasa sesi latih tubi misalnya c%rak sebaris# bintang#
barisan selari# bulatan# tiga segi# empat segi dan lain-lain$ Pengurusan masa
dikatakan kurang berkualiti apabila pada satu-satu masa latihan hanya se%rang
sahaja pemain dilatih manakala sebelas pemain yang lain hanya men%nt%n tidak
berbuat apa apa$ 0ancanglah bagaimana dapat dilaksanakan latihan agar masa
tidak terbuang dengan cara men%nt%n sahaja$
Mengurus satu-satu sesi latihan memerlukan perancangan dan persiapan yang
kemas$ Jurulatih perlu mempunyai wawasan dalam mengendalikan sesi latihan
agar latihan mencapai %bjekti(nya$
Persediaan jurulatih hendaklah merangkumi aspek Pengurusan
:elanggang=untuk memastikan sesi latihan berjalan lancar dan menepati
%bjekti(nya$ >%nt%h jika Jurulatih hendak menjalankan sesi latihan kemahiran
beliau mestilah merancang c%rak latihannya$ Sebagai c%nt%h sekiranya latih tubi
sesuatu kemhiran hendak dilaksanakan dimanakah dia akan meletakkan pemain
yang dilatih itu dan dimana pula pembantu yang akan melambung b%la$
Pengurusan masa dalam sesuatu sesi latihan amatlah penting supaya tidak
terdapat pemba8iran masa latihan
50
UNIT &
ANAT"MI DAN $ISI"L"GI ASAS
&.1 S08/(9T-.*+5
+e(inisi)
Sistem tulang terdiri daripada 2! jenis tulang$ Terdapat 2 bahagian
sistem tulang laitu aLial dan appendicular$
6$1$1 ;ungsi$
i$ Meny%k%ng badan$
ii$ Menghasilkan sel darah merah$
iii$ Memberi perlindungan kepada %rgan dalaman$
iA$ Menyimpan mineral 2kalsium3$
A$ Menyambung %t%t kepada tulang untuk pergerakan$
6$1$2 Jenis Tulang$
i$ Tulang panjang# c%nt%hnya seperti 5umerus# 0adius#
@lna$
ii$ Tulang pendek# c%nt%hnya seperti >arpals# Tarsal$
iii$Tulang leper# c%nt%hnya seperti >ranial# Sternum#
Scapula$
iA$ Tulang tidak sama bentuk# c%nt%hnya seperti Dertebra#
Sphen%id# Mandible$
6$1$B Sendi
51
Tulang-tulang bertemu di sendi$ Segala pergerakan sendi
ditentukan %leh struktur sendi$
6$1$? "ahagian dan Struktur Sendi$
i$ Sendi -esung 2"%la dan S%ket3 c%nt%hnya# sendi bahu$
ii$ Sendi *ngsel c%nt%hnya# sendi siku$
iii$ Sendi Paksi c%nt%hnya# sendi antara tulang atlas dan aksis$
iA$ Sendi Pelana c%nt%hnya# sendi antara tulang tapak tangan dan ibu jari$
A$ Sendi telangsar c%nt%hnya sendi di antara dua tulang pergelangan
tangan atau kaki$
&.2 S08/(9 "/</
'ira-kira ?!M dari berat badan adalah terdiri daripada %t%t$ Terdapat kira-kira
!! %t%t rangka di dalam badan manusia$
6$2$1 ;ungsi Ct%t 0angka
i$ Ct%t rangka merupakan satu bahagian penting dalam mekanisma
pergerakan$
ii$ Tempat menyimpan tenaga 2.TP3
iii$ Meny%k%ng dan melindungi tulang$
6$2$2 Jenis Ct%t
52
i$ Ct%t licin# c%nt%hnya seperti %t%t-%t%t di arteri dan Sistem
Penghadaman$
ii$ Ct%t rangka# c%nt%hnya seperti %t%t-%t%t di kaki seperti kuadriceps dan
tangan seperti biceps$
iii$ Ct%t jantung$
53
6$B Sistem 'ardi%Aaskular
54
Tubuh badan memerlukan bahan nutrien untuk melakukan aktiAiti atau senaman$
"ahan-bahan ini perlu dibekalkan bagi memb%lehkan ia terus ber(ungsi$
+i samping itu# bahan-bahan buangan perlu dikeluarkan dari sel untuk dibawa
keluar dari badan
6B$1 ;ungsi-(ungsi Sistem 'ardi%Aaskular
i$ Mengepam darah ke seluruh badan yang bekerja$
ii$ Mengangkut nutrien dan sistem penghadaman ke seluruh set
badan$
iii$ Mengangkut %ksigen melalui darah ke seluruh sel badan$
iA$ Melindungi badan dari penyakit$
A$ Men%l%ng dalam pengimbangan tahap suhu badan$
Ai$ Men%l%ng dalam pengimbangan cecair dan garam badan$
6$B$2 Crgan-%rgan sistem 'ardi%Aaskular
i$ Jantung N Oa adalah satu %rgan yang ber(ungsi untuk mengepam
darah ke seluruh badan$
ii$ .rteri N Saluran darah yang mana
digunakan untuk mengangkut darah keluar dari jantung$
iii$ Dein N Saluran darah yang mana digunakan
untuk mengangkut darah ke jantung$
iA$ 'apilari N Saluran halus yang terdapat dalam saluran darah$
&.4 S08/(9 R(830)*/<)0
55
Sistem ini melibatkan %rgan peparu di dalam tubuh badan yang ber(ungsi untuk
pertukaran gas %ksigen dan karb%n di%ksida di udara dan di sel badan semasa
pr%ses perna(asan berlaku$
6$?$1 ;ungsi Sistem 0espirat%ri
i$ Membekalkan %ksigen kepada semua sel di dalam badan$
ii$Membawa keluar karb%n di%ksida dari badan dan sel untuk
mengelakkan asid%sis$
6$?$2 Crgan-%rgan 0espirat%ri
i$ 5idung
ii$ PharynL
iii$ Trakea
iA$ "r%nchus
A$ "r%nchi%l
Ai$ .lAe%lar
56
57
58
UNIT .0 LATIHAN DAN SUAIAN $I>IKAL
.1 K<93<+(+ K(?()5*8*+ $0@04*.
8.1.1 Kekuatan Otot
'ekuatan %t%t ialah keupayaan satu atau sekumpulan %t%t
mengaplikasi daya$ +aya yang diaplikasikan seterusnya akan
menghasilkan kerja yang menyebabkan pergerakan pada sendi$
>%nt%hnya# penguncupan %t%t Puadriceps akan meluruskan sendi
lutut seterusnya memberi kekuatan untuk membuat serAis$
8.1.2 Daya Tahan Otot
+aya tahan %t%t ialah keupayaan %t%t atau sekumpul %t%t untuk
melakukan sesuatu kerja atau aktiAiti secara berulang-ulang tanpa
merasa letih$ >%nt%hnya# daya tahan %t%t Puadriceps
memb%lehkan pemain membuat pukulan atau serAis secara
berterusan$
8$ 1$B D*2* T*1*+ K*)70<=*84-.*)
+aya tahan kardi%Aaskular ialah keupayaan melakukan sesuatu
aktiAiti atau tugas secara berterusan untuk suatu jangka masa yang
lama$ >%nt%hnya# pemain Sepaktakraw yang mempunyai daya
tahan kardi%Aaskular yang tinggi mampu melakukan serAis yang
<ebih tajam dan k%nsisten serta mampu memulihkan tenaganya
dengan cepat$
8.1.4 Tahap Kandungan Lemak
Tahap kandungan lemak merujuk kepada berat lemak yang
terdapat kepada pemain Sepaktakraw$ ;%rmula yang digunakan
adalah seperti berikut)
59
Jumlah "erat badan Q "erat "adan Tanpa -emak
R "erat -emak
Male 8-12 M
;emale 1!-1/ M
Juni%r 8-12 M
'andungan lemak yang berlebihan akan menyebabkan atlet
menanggung berat yang <ebih tinggi seterusnya menyebabkan
cepat penat$ <a juga akan menyebabkan (leksibiliti pada sendi
berkurangan$
8.1.5 Fleksibiliti
'emampuan menggerakkan sendi badan melalui julat pergerakan
yang maksimum tanpa merasa sebarang tekanan atau sakit$ <a
bergantung kepada sai8 badan# jantina# umur dan aktiAiti (i8ikal$
>%nt%hnya# (leksibiliti yang tinggi akan memberikan kelebihan
kepada altet untuk bergerak dengan e(isien serta mengelakkan
kecederaan$
8$1$ K(3*+/*8*+
'eupayaan indiAidu untuk menggerakkan seluruh tubuh badan atau
bahagian angg%ta badan dengan cepat$ >%nt%hnya# %t%t
Puadriceps yang dibantu %leh %t%t-%t%t (leks%r pinggang yang
pantas juga akan membantu pemain Sepaktakraw melakukan
serAis dengan <ebih baik$
8.1.7 Ketangkasan
'eupayaan badan menukar arah dengan cepat dan berkesan
sewaktu pergerakan pantas$ <a b%leh diperbaiki dengan <atih tubi
60
yang mempraktikkan ketangkasan$ >%nt%hnya# atlet perlu
mempunyai ketangkasan yang baik untuk menukar arah$
8.1.8 Koordinasi
'eupayaan menyelaras angg%ta badan semasa membuat sesuatu
pergerakan dengan sempurna dan selamat$ "iasanya k%%rdinasi
melibatkan deria seperti mata dan angg%ta badan yang terlibat$
>%nt%hnya# tek%ng melakukan serAis dari b%la yang dilambuang
dengan tepat ke arah sasaran$
8.1.9 Kuasa
'eupayaan untuk menghasilkan daya yang maksimum dalam
temp%h masa yang sengkat$ <a juga b%leh diringkaskan kepada
(%rmula di bawah)
'uasa Q +aya 2kekuatan %t%t3 L -aju 2kepantasan3
>%nt%hnya# %t%t Puadriceps yang kuat akan mempunyai kuasa
tinggi melalui pengucupan yang pantas$
8.1.10 Imbangan
'eupayaan atlet untuk mengekalkan kestabilan kedudukan badan$
Sebagai c%nt%h k%mp%nen ini adalah penting semasa mendarat
selepas melakukan rejaman$
8.1.11 Masa Tindakbalas
'eupayaan untuk bertindak secara sp%ntan dalam jangka masa
yang singkat$ <a juga bermaksud keupayaan indiAidu untuk
menghasilkan reaksi daripada rangsSngan$ >%nt%hnya# pemain
61
Sepaktakraw yang mempunyai reaksi yang <ebih baik b%leh
menyelamatkan b%la rejaman dari pihak lawan$
.2 J(+08-,(+08 L*/01*+
8.2.1 L*/01*+ J(7*
Definasi:
-atihan jeda merupakan latihan yang melibatkan beberapa aktiAiti
tertentu yang dilakukan serta diselang selikan dengan waktu pulih
dan waktu rehat$
Tuuan:
Memberi peluang kepada pemain melakukan latihan pada intensiti
yang <ebih tinggi dan berulang-ulang kali dengan mempunyai masa
rehat di antaranya$
8.2.2 L*/01*+ B(6*+*+.
Definasi:
-atihan yang dilakukan dengan menggunakan bebanan sebagai
rintangan$ -atihan ini juga b%leh menggunakan berat badan
sebagai beban$
Tuuan:
-atihan ini untuk menguat dan meningkatkan kekuatan# daya
tahan dan kuasa %t%t$ >%nt%h# latihan yang menggunakan bebanan
ialah >hest Press$ Push-up ialah latihan menggunakan berat badan
sebagai beban$
8.2.3 L*/01*+ L0/*)
Definasi:
-atihan yang melibatkan lakuan aktiAiti di beberapa stesyen dan
setiap stesyen mempunyai aktiAiti-aktiAiti yang ditetapkan$ Setiap
62
aktiAiti memerlukan atlet melakukan kerja pada intensiti atau
ulangan yang telah ditetapkan$
Tuuan:
-atihan litar sesuai bagi meningkatkan kecergasan (i8ikal
keseluruhan pemain$ >%nt%h# biasanya susunan latihan litar adalah
seperti berikut)
Stesyen 1 - "urpee
Stesyen 2 - -ari u<ang-alik
Stesyen B - "angkit tubi
Stesyen ? - -%mpat Skip
Stesyen / - -ari 8ig-8ag
63
64
UNIT #
K"NSEP LATIHAN
9$1 Prinsip-prinsip -atihan
9.1.1 Initensiti
<ntensiti merujuk kepada sesuatu latihan itu perlu ditambah
bebanannya dari semasa ke semasa$ >%nt%hnya# bagi
menambah daya tahan kardi%Aaskular# kadar denyutan nadi
semasa latihan perlu mencapai 6!M-8/M daripada kadar
maksimum dalam seminit$
9.1.2 Kekeapan
'ekerapan merujuk kepada bilangan ulangan atau bilangan
hari yang diperlukan bagi sesuatu pr%gram latihan$
>%nt%hnya# pemain sepaktakraw perlu melakukan latihan
sebanyak B kali seminggu bagi meningkatkan kekuatan %t%t$
9.1.3 !amba" #eban
Tambah beban ialah tambahan beban yang dilakukan ke
atas sesuatu aktiAiti latihan dengan meningkatkan ulangan#
rintangan atau bebanan$ >%nt%hnya# mengangkat rintangan
atau bebanan yang lebih berat dari semasa ke semasa$ <a
b%leh dipecahkan kepada dua iaitu berdasarkan beban atau
masa$ >%nt%hnya# sese%rang atlet b%leh meningkatkan
bilangan ulangan tekan tubi minggu pertama sebanyak /!
kali dan meningkat pada minggu ketiga sebanyak ! kali$
65
9.1.4 $nsu %a&u
.nsur maju ialah penambahan kesukaran atau beban latihan
dari satu peringkat ke satu peringkat lain secara beransur-
ansur$ Prinsip ini juga melibatkan pengajaran teknik dan
kemahiran yang ingin dikuasai$ >%nt%hnya# pengajaran
kemahiran perlu dilakukan dan kemahiran mudah kepada
kemahiran yang Jebih k%mpleks$
9.1.5 'en(k"ususan
Pengkhususan ialah latihan ke atas sistem %t%t# sistem
tenaga dan kemahiran bagi mendapatkan kesan yang
terbaik$ >%nt%hnya# trisep# atlet harus menumpukan kepada
meningkatkan kerja-kerja ulangan bagi %t%t tersebut$
9.2 'ean)an(an '*(am +ati"an
+alam pembelajaran kemahiran terdapat B peringkat)
i$ Peringkat Pemikiran 2'%gniti(3
ii$ Peringkat Pembelajaran 2Penyatuan3
<<<$ Peringkat 'emahiran 2.ut%n%m%us3
66
9.2.1 'ein(kat 'emikian
Mendapatkan gambaran perlakuan sebelum mempelajari sesuatu#
kanak-kanak perlu mendapatkan gambaran yang jelas terhadap
perlakuan yang perlu dicapai$ 'esilapan yang sering dilakukan %leh
sese%rang jurulatih yang kurang berpengalaman adalah
memulakan latihan dengan memberitahu atau menujukkan sesuatu
perlakuan tanpa menjelaskan terlebih dahulu apa yang cuba
dicapai$ Mereka mengandaikan bahawa kanak-kanak sedia
maklum# andaian ini kurang tepat$ Semasa peringkat ini# pr%ses
kemajuan mungkin agak perlahan bergantung kepada kemampuan
kanak-kanak dan bentuk kemahiran itu sendiri$
9$2$2 Peringkat Pembelajaran
Peringkat ini memberi peluang kepada kanak-kanak mencuba
perlakuan yang diarahkan$ 'emahiran terbentuk daripada
kemahiran asas yang sedia ada$ <a akan mengambil masa yang
<ebih k%mpleks kerana kesulitan dalam mengk%%rdinasikan
rangkaian pergerakan$ +alam (asa ini jurulatih perlu memberi
tunjuk ajar untuk melakukan kemahiran yang berkaitan dengan
pengalaman lepas kanak-kanak$
9$2$B Peringkat 'emahiran
Peringkat ini memberi peluang kepada kanak-kanak untuk
menyempurnakan perlakuan kemahiran$ Pergerakan bukan sahaja
<ebih terkawal serta aut%matik# bahkan kanak-kanak mampu
menunjukkan keupayaan untuk melaksanakannya dengan baik pada
masa yang diperlukan$ Pada peringkat ini atlet akan mampu
mempelajari teknik dan strategi yang b%leh dikembangkan dan
kemahiran yang dipelajari tadi$
67
#.3 L*+54*1-L*+54*1 P(+5*,*)*+
i$ Mencatat mengapa kemahiran 2tertutup3 atau kemahiran 2terbuka3 itu penting$
ii$ Pilih 2-/ bahan mengajar$
iii$ Tentukan sama ada alat bantu mengajar diperlukan$
iA$ Pi<ih (%rmasi yang sesuai dan berkesan$
A$ Tentukan pandangan dan sudut manakah peserta harus memerhati$
Ai$ Tentukan siapa yang membuat dem%nstrasi$
9$B$1 -atihan "erkesan
Terdapat 6 prinsip yang memb%lehkan sesuatu latihan itu dapat
dijalankan dengan berkesan iaitu)
i$ "erlatih kemahiran yang betul$
ii$ "erlatih kemahiran yang seakan-akan sama dengan keadaan
semasa hendak bertanding$
iii$ -atihan hendaklah singkat dan kerap apabila mengajar
kemahiran baru$
iA$ :unakan peralatan dan kemudahan dengan maksimum$
A$ Tentukan pemain mencapai kejayaan pada setiap latihan$
Ai$ Jadikan latihan itu menyer%n%kkan$
9.3.2 +ati"an #ekumpulan
Pr%ses pengajaran sewajarnya mempertimbangkan pembentukan
atau susunan yang sesuai bagi atlet supaya ia menjadi satu
panduan yang balk terhadap pembelajaran dan pergerakan yang
68
telah ditentukan$ ini adalah penting kerana pembentukan yang
berbe8a adalah diperlukan dalam setiap sesi latihan$
9.3.3 ,*nt*"-,*nt*" 'embela&aan .an Susunan +ati"an #ekumpulan
0. P(96(+/-4*+ )*3*/ */*- 6()8(3*1
+ijalankan secara bebas supaya atlet mempunyai ruang untuk
bergerak ke semua arah dengan licin dan selamat$
00. P*8-4*+ 6(),*)*4
Struktur pembentukan yang sesuai untuk latihan kemahiran
asas$ 'etua pasukan berdiri di hadapan seperti dalam
gambarajah$
"iasa ' PPPPPP
"erjarak ' P P P P
000. B()5*+/0-5*+/0 3-80+5 6*.04
#.4 K<93<+(+ S(80 L*/01*+
i$ Perbincangan Pra--atihan
ii$ Memanaskan "adan
69
iii$ .rahan 'emahiran
iA$ -atihan 'emahiran
A$ Suaian ;i8ikal
Ai$ Menyejukkan "adan
Aii$ Penilaian
9.4.1 'ebin)an(an 'a-+ati"an
Jurulatih memberikan suatu gambarajah yang menyeluruh
terhadap sesi latihan yang akan dijalankan
9.4.2 %emanaskan #a.an (wamin(-up)
.ktiAiti memanaskan badan mengambil masa kira-kira 1/-2! mirtit$
Jangkamasa dan struktur memanaskan badan mengikut peringkat
umur atlet dan jenis sukan$ "agaimanapun# tujuan bagi semua
jenis sukan adalah sama# ia di%lah untuk menyediakan %t%t#
meransang penghasilan asid lermak bebas# meningkatkan
pengaliran darah ke seluruh badan# menyediakan minda untuk
bertindak# mengelakkan kecederaan dan meningkatkan keupayaan
%t%t untuk bekerja dengan <ebih licin$ .ktiAiti memanaskan badan
merangkumi k%mp%nen aer%bik# latihan kelembutan dan beberapa
latihan spesi(ik yang mudah$
9.4.3 $a"an Kema"ian
Selepas memanaskan badan# jurulatih <a8imnya memberi arahan
yang berkaitan dengan kemahiran atau strategi yang akan
dipelajari dan sesi tersebut$ .rahan hendaklah pendek dan ringkas$
Sekiranya arahan mengambil masa yang panjang# <a akan
menghilangkan kesan memanaskan badan tadi$ Jika demikian#
lebih el%k sebahagian daripada arahan tersebut dibuat sebelum
aktiAiti memanaskan badan$
70
9$?$? -atihan 'emahiran
-atihan kemahiran mengambil masa kira-kira ?/-! minit daripada
sesi latihan$ <a mempunyal 2 k%mp%nen$ '%mp%nen pertama
melibatkan ulangkaji dan mengekalkan kemahiran atau strategi
yang dipelajari di dalam sesi-sesi yang lepas$ '%mp%nen kedua
ialah pengenalan kepada kemahiran atau strategi baru$ Tidak
semua sesi mempunyai kedua-dua k%mp%nen tersebut$ Masa yang
diperuntukkan bagi setiap k%mp%nen berbe8a mengikut keupayaan
atlet dan keperluan jurulatih$
9.4.5 Suaian /i0ikal
Setiap sesi perlu menumpukan 1/-2! minit bagi suaian (i8ikal$ +engan
memperuntukkan masa yang khas bagi suaian (i8ikal# atlet b%leh memberi
penumpuan kepada perkembangan keupayaan (i8ikal tanpa perlu
melakukan kemahiran$ -angkah ini bagi mengeJakkan latihan kemahiran
dan terjejas$
9.4.1 %en2e&ukkan #a.an
.ktiAiti menyejukkan badan perlu selepas setiap latihan$ <a b%leh
dilakukan dengan mengerakkan badan secara beransur-ansur seperti
berj%ging# berjalan dan latihan regangan$ <a dilakukan selama /-1! minit
bagi membantu mengalirkan bahan buangan metab%lik ke seluruh badan#
seterusnya mengembalikan keadaan (isi%l%gikal badan pada tahap rehat$
9.4.7 'enilaian
71
Penilaian sesuatu sesi perlu dijalankan sama ada sebelum atau selepas
menyejukkan badan$ <a mengambil selama kira-kira / minit$ <a melibatkan
perbincangan di antara jurulatih dengan atlet terhadap elemen-elemen
yang penting serta %bjekti( sesi latihan$ Maklumat-maklumat yang
diper%lehi semasa sesi penilaian memberikan sumbangan yang bermakna
kepada perancangan bagi sesi latihan berikutnya$ "agaimanapun#
bahagian latihan yang paling penting ini sering diabaikan %leh jurulatih
yang kurang berpengalaman$
KESIMPULAN
"agi merancang sesi latihan# sese%rang jurulatih perlu menilai keadaan semasa
atlet# sumber dan matlamat yang perlu dicapai$ .dalah amat penting bagi
jurulatih merancang ke arah)
1$ aktiAiti Cptima
2$ dem%ntrasi dan arahan yang tepat dan jelas
B$ ansur maju yang betul
?$ AariasiHkepelbagaian
/$ latih mirip pertandingan
$ perbe8aan indiAidu
6$ (leksibiliti
Setiap sesi latihan perlu mengandungi sesi memanaskan badan# arahan
kemahiran# suaian (i8ikal# menyejukkan badan dan penilaian$
72
UNIT 1"
KESELAMATAN DAN PENGURUSAN KE!EDERAAN SUKAN
10.1 J(+08- ,(+08 K(?(7()**+
10.1.1 Intinsik (Ke)e.eaan !ak +an(sun()
'ecederan yang disebabkan %leh atlet sendiri$ 'ecederaan seperti
K%Aerstretching= dan Kmuscle pull=$ 'ecederaan yang melibatkan
%t%t# tend%n dan ligamen$ "iasanya kecederaan ini tidak seteruk
kecederaan ekstrinsik atau kecederaan langsung$ >%nt%h sukan
adalah seperti %lahraga dan acara pecut# l%mpat tinggi# tarian
aer%bik# gimnastik#$ badmint%n dan lain-lain$
10.1.2 3kstinsik (Ke)e.eaan +an(sun()
'ecederaan yang disebabkan %leh pukulan atau hentakan ke
badan# c%nt%hnya seperti pelanggaran dengan lawan# dipukul
lawan dan terkena %bjek seperti b%la # reket atau kayu pemukul$
>%nt%h sukan seperti h%ki# b%lasepak# ragbi dan lain-lain$
10.1.3 Ke)e.eaan +ebi" 4una (56euse In&u2)
'ecederaan yang disebabkan %leh tekanan yang kuat ke atas
sesuatu tisu umpamanya tulang# ligamen dan tend%n yang
berpanjangan$ Sekiranya tekanan yang dikenakan itu terlalu kerap
dan banyak maka ker%sakan yang berlaku dan melampaui tahap
keupayaan biasanya perkara berikut mungkin berlakuT patah#
terseliuh# kecederaan teruk pada ligamen mungkin tend%n dan %t%t$
+alam keadaan ini mungkin menyebabkan kesakitan dan bengkak$
73
10.1.4 78eat In&uies9 (Ke)e.eaan Kepanasan)
'epanasan b%leh mengakibatkan pelbagai kecederaan atau
membawa maut$ Peningkatan tahap kepanasan akan berlaku
berpunca dan radiasi matahari dan persekitaran$ "adan akan
kehilangan banyak air ini mungkin akan mengakibatkan Kheat
eLhausti%n=# Kheat cramp= dan Kheatstr%ke=$
i$ 5eat >ramp
'ekejangan %t%t disebabkan %leh kekurangan garam dan
elektr%lit dalam badan$ @ntuk menegakan kekejangan
dengan meregangan# aplikasi rawatan ais dan urutan$
ii$ 5eat *Lhausti%n
'epanasan yang melampau yang berlaku hasil daripada
Kperipheral Aas%dilati%n=# hilang kawalan sistem sara( dan
berlaku tekanan dalam pembuluh darah$ +isebabkan
pembuluh darah tersumbat peredaran darah dalam badan
menjadi perlahan$
0awatan)
0ehatkan mangsa# baringkan dan tinggikan kaki$ "ukakan
peralatan dan pakaian$ "agi pr%ses Kc%%ling d%wn= b%leh
dilakukan dengan membasahkan badan mangsa dengan air
sejuk$ Jika mangsa dalam keadaan sedarkan diri beri
mangsa minum air sejuk$
<ii 5eatstr%ke
Sistem penyejukan badan terlebih guna atau tahap
peredaran darah menjadi sangat perlahan$ Cleh itu
mekanisma perpeluhan terhad untuk mengatasi paras
cecair$
74
0awatan)
"asahkan badan dengan air sejuk ataupun rendam atlet ke
dalam air sejuk$ KSp%nging= badan dengan air sejuk atau
alk%h%l$ Tanggal pakaian dan peralatan bagi mencegah
penahan panas badan$ "agi atlet yang dalam keadaan
sedarkan diri dibenarkan minum air$
10.2 P(+5-)-8*+ K(?(7()**+
10.2.1 'ima2 Su6e2 ('eme"atian $ wal3
<a merupakan <angkah mengesan berlakunya sebarang
pendarahan atau pemerhatian ringkas bagi mengenal pasti
sama ada atlet itu sedar atau tidak sedarkan diri$
1!$2$2 Sec%ndary SurAey 2Permerhatian Pertengahan3
<a adalah <angkah tanda-tanda kecederaan dan
pemeriksaan penting tentang (i8ikal atlet$ Terdapat sk%p
utama bagi mengumpul maklumat iaitu)
i$ Simpt%m
Termasuk sakit# pening# kesejukan# rasa mual#
tekanan# keresahan# angg%ta badan <emah dan
tindakbalas pada bahagian tertentu$
ii$ Tanda
"ukti-bukti (i8ikal yang dikumpul semasa memeriksa
atlet$ >%nt%hnya# apa yang dilihat# rasa dengar#
lebam dan bau$
iii$ Tanda-tanda penting
75
Termasuk tahap kesedaran# denyutan nadi#
perna(asan# suhu badan dan warna$
1!$2$B Prinsip KRI!EAdan KN" HARMA
-angkah serta merta kecederaan sukan 20<>*3
!est Merehatkan atlet yang cedera$
I"e -etakkan ais selama kira-kira 2! minit$ @langi
setiap 2 jam sepanjang ?8 jam$ Jangan
meletakkan ais terus ke atas kulit kerana akan
mengakibatkan kulit Kterbakar=# masukkan ais
ke dalam beg plastik atau tuala$ .is b%leh
menyebabkan kapilasi darah mengecut dan
akan mengurangkan pendarahan$ Jangan
mandi air panas atau sauna dalam masa dua
hari selepas cedera$
#ompression .ngg%ta yang cedera dibalut untuk mengawal
bengkak dan bertambah besar$ "alutan harus
ketat tetapi jangan sehingga menggangu
peredaran darah$
$le%ation .ngkat bahagian yang cedera ini untuk
membantu darah kembali ke jantung supaya
mengurangkan tekanan cecair ke tisu Kdi
bahagian yang cedera$
76
77
KN" HARM=dalam masa ?8- 62 jam
&eat Sebarang bahan kimia sama ada krim
atau minyak yang panas tidak b%leh
digunakan untuk disapu ke bahagian
yang cedera$
'lkohol Jangan minum alk%h%l atau diletak di
bahagian yang cedera$
!un ( $)er"ise Jangan melakukan apa-apa aktiAiti ke
atas bahagian yang cedera$
Massage Jangan diurut bahagian yang cedera
kerana akan menyebabkan semakin
bengkak$
1!$2$? 1arm-up dan >%%ling +%wn
K1arm-up= 2memanaskan badan3 adalah kumpulan senaman
yang dilakukan sebelum aktiAiti yang mana menyediakan
badan untuk adaptasi daripada keadaan rehat kepada
aktiAiti$ <a dibentuk untuk meningkatkan prestasi dan
mengurangkan peluang untuk mendapat kecederaan
dengan menggerakkan (i8ikal dan mental$ K>%%ling d%wn=
2menyejukkan badan3 merupakan kumpulan senaman yang
dilakukan serta merta selepas menjalankan aktiAiti bagi
memberi ruang kepada badan untuk membuat penyesuaian
daripada mengalami kesakitan dan mel%nggarkan angg%ta
badan selepas melakukan aktiAiti sukan$
78
10.3 M(+?(5*1 4(?(7()**+
1!$B$1 Memanaskan badan dan menyejukkan badan
Memanaskan badan dan menyejukkan badan dengan
sempurna akan mengurangkan peluang untuk mendapat
kecederaan$ Peruntukan 1/ minit untuk senaman regangan
dan 1! minit menyejukkan badan$ .pabila dilakukan dengan
sempurna akan dapat mengurangkan kesakitan %t%t dan
mel%nggarkan sendi$ Tahap kecergasan yang balk juga
penting bagi mengelakkan berlakunya sebarang
kecederaan$
i$ Stamina NTingkatkan daya tahan anda
ii$ 'epantasan N Pastikan anda cukup pantas
iii$ 'ekuatan N .nda perlu kuat
iA$ 'uasa N 'uat dan pantas
A$ 'esesuaian N "ertanding dengan lawan dalam kateg%ri
dan jantina yang sama
Ai$ 'elenturan N 'elembutan N Julat pergerakkan sendi
Aii$ 'emahiran N Perlu mempunyai kemahiran bagi
mengelakkanHmengurangkan kecederaan
10.3.2 #elati" tetapi &an(an ketelaluan
Setiap pr%gram hendaklah sesuai# selamat dan memberi
kesan yang baik untuk anda$ .pa yang baik untuk %rang lain
tidak semestinya baik untuk anda$
79
1!$B$B +apatkan rehat yang cukup
Pemulihan %t%t selepas latihan yang berat mengambil masa
<ebih kurang 2? jam$ -atihan berselang hari adalah
mencukupi dan <ebih e(ekti($
1!$B$? -atihan pela8iman beransur dari aktiAiti senang
>%nt%hnya berjalan# j%gging dan regangan# kepada aktiAiti
yang <ebih berat dan cergas$
1!$B$/ Jangan bersenam jika anda kurang sihat atau demam
1!$B$ Tempat latihan dan kemudahan hendaklah selamat dan
sesuai termasuklah gelanggang# permukaan lantai# lampu
dan sebagainya$
1!$B$6 :unakan alatan perlindungan yang sempurna# c%nt%hnya
pelindung alat sulit# gusi# bandage# pelindung kepala dan
sebagainya apabila diperlukan
1!$B$8 Pemakaian pakaian sukan yang sesuai
1!$B$9 Mengetahui kaedah dan peraturan pemakanan dan perlu
peka tentang persekitaran$ 5indarkan kecederaan yang
80
disebakan %leh terlalu panas 2heat injuries3 dengan selalu
minum air mengantikan cecair yang hilang daripada badan$
1!$B$1! Panduan pengambilan air
i$ Minum 1!!-2!!ml setiap 1!-2! minit semasa
aktiAiti atau kira-kira /!!-1!!! m<Hjam$
Pengambilan maksima semasa aktiAiti adalah
kira-kira 1!!! m<Hjam$
ii$ Minum hendaklah
Mengandungi kurang dan 1 sudu teh gula
bagi setiap gelas$
Minum dalam kuantiti yang kecil setiap kali
Sejuk kira-kira -1! darjah celcius
+igemari %leh atlet
iii$ >%nt%h k%mp%sisi minuman
2!- 2/ gm gluk%sH1 liter gluk%s
2B mg natriumH1 liter air
19/ mg kaliumH1liter air
/! N 1/!! mg ch%l%rideH 1 liter air
'%mp%sisi minuman di atas dapat menggantikan
kehilangan elektr%lit natrium dan kalium dalam 1
liter peluh$ 1 liter peluh bersamaan kira-kira 1 kg
airHberat badan$
81
iA$"agi mengantikkan simpanan tenaga 2glik%gen3 selepas pertandingan
yang panjang# atlet dicadangkan mengambil karb%hidrat walaupun dalam
bentuk manisan seperti kueh# c%klat dan sebagainya serta merta selepas
bertandingHberlatih$Teruskan setiap 2 jam sehingga jam$ <ni akan
membantu atlet untuk bersedia bagi latihanHpertandingan seterusnya$
UNIT 11
MELATIH ATLET MUDA
11$1 'anak-kanak dan -atihan
Sebagai se%rang jurulatih# kita harus memahami bahawa kanak-kanak
tidak b%leh menerima latihan yang sama dengan %rang dewasa$ Mereka
juga tidak mempunyai kemampuan untuk mengenalpasti limitasi dalam
latihan$ >%nt%hnya kanak-kanak mungkin mengalami dehidrasi tetapi tidak
mampu mengenalpasti simpt%mnya 2rasa haus merupakan simpt%m yang
kurang tepat3$ 'anak-kanak juga perlu berlatih dengan lebih keras
berbanding dengan %rang dewasa bagi menyediakan %ksigen kepada
tubuh badan bagi melakukan aktiAiti$ >%nt%hnya kanak-kanak yang
berumur tahun# secara purata perlu mengambil B8 liter udara untuk
rnendapatkan 1 liter %ksigen$ Manakala remaja yang berumur 18 tahun
memerlukan 28 liter udara bagi mendapat jumlah %ksigen yang sama$
Sebelum akil baligh# kanak-kanak la8imnya memper%lehi tenaga dan
sistem aer%bik berbanding dengan %rang dewasa yang memper%lehi
tenaga dan kedua-dua sistem aer%bik dan anaer%bik$ Secara amnya#
kanak-kanak lebih selesa dengan latihan yang panjang# perlahan serta
stabil
82
11$2 Panduan latihan bagi kanak-kanak
"agi melahirkan bakal juara yang mantap pada masa akan datang# jurulatih
perlu merancang dan menyediakan pr%ses latihan jangka panjang$ Melalui
latihan yang memakan masa bertahun-tahun dan pr%gram yang terancang
akan menyediakan persekitaran yang sesuai bagi membentuk kemahiran
dan sahsiah atlet$ .dalah menjadi satu kesilapan sekiranya jurulatih
mengabaikan maklumat dan latarbelakang atlet sepUrti umur dan
perkembangan bi%l%gikal$ Makiumat ini penting bagi melaksanakan prinsip-
prinsip latihan yang betul$
11$B Prinsip -prinsip latihan jangka panjang
11$B$1 Perkembangan 5%listik
Jurutatih perlu membantu membina kemahiran atlet supaya melalui
kemahiran tersebut ia akan dapat membantu atlet selepas menamatkan
kerjaya sukannya$ .spek-aspek seperti pengurusan kesihatan#
k%munikasi# kaedah membuat keputusan# pengurusan masa# %rganisasi#
pengurusan kewangan# perancangan kerjaya serta amalan agama tidak
diabaikan$ Selain daripada pembangunan kemahiran hidup# atlet-atlet
muda perlu digalakkan dan didedahkan dengan aspek-aspek te%ri latihan$
.tlet perlu membina ke(ahaman asas dalam perkara-perkara seperti
anat%mi# perkembangan dan pertumbuhan# pemakanan# pembelajaran
83
kemahiran# kaedah latihan# perubatan sukan# keselamatan dan
pengurusan tekanan$
@saha mereka membentuk suatu pr%gram latihan h%listik bukanlah
mudah$ "agairnanapun kita perlu mengasaskan suatu sukan yang
memenuhi keperluan h%listik atlet$
11$B$2 Pelbagaian latihan
'anak-kanak dan remaja perlu melalui ribuan jam untuk bertatih$
Sesetengah senaman dan <atih tubi kadang kala perlu dilakukan beribu
kali# dengan itu pr%gram latihan perlu dipantau dan dipelbagaikan bagi
mengurangkan tekanan (i8ikal dan psik%l%gikal$ +alam sukan-sukan
berpasukan# atlet la8imnya b%leh didedahkan dengan kaedah latihan dan
latih tubi yang pelbagai$ "agaimanapun dalam sukan-sukan indiAidu
seperti renang# tinju dan lumba basikal# ianya agak terhad$ >%nt%hnya
se%rang perenang sering didedahkan dengan jenis senaman# senaman
teknikal dan latih tubi selama 2 hingga B jam sehari# ? hingga 6 hari
seminggu# ?/ hingga /! minggu setahun dalam jangka masa selama 2!
tahun$ Jenis latihan yang berulang-ulang b%leh menyebabkan kecederaan
<ebih guna dan masalah psik%l%gikal$ 'esannya sering berlaku Kburn%ut=
atau keciciran semasa muda$
84
>%nt%h pelbagaian latihan sebagal persediaan jangka panjang dalam sukan
%lahraga
Sese%rang jurulatih perlu kreati( berpengetahuan dan imiginati( dalam mereka
bentuk aktiAiti dan senaman yang pelbagai$ Setiap sesi latihan perlu direka
bentuk dengan memperkenalkan pe<baga senaman dan <atih tubi$ >%nt%hnya
85
bagi membina daya tahan dan kecergasan# jurulatih b%leh mengunakan
k%mbinasi sukan-sukan lain seperti merentas desa# renang dan berbasikal$
11$B$2 >iri-ciri indiAidu
Setiap indiAidu mempunyai keunikan pers%naliti# ciri-ciri (i8ikal#
tingkah s%sial dan keupayaan intelek$ "agi mereka bentuk pr%gram
latihan yang berkesan# jurulatih perlu memahami kekuatan dan
limitasi setiap indiAidu$ Jurulatih pertu mengambil kira perbe8aan
setiap indiAidu$ >%nt%hnya pada peringkat perkembangan dan
pertumbuhan atlet# latarbelakang dan pengalaman latihan# status
kesihatan dan kadar pemullhan di antara sesi latihan$
a$ @mur M%rph%l%gikal
@mur m%rph%l%gikal merujuk kepada beberapa peringkat
pertumbuhan anat%mi$ <a dapat dikenalpasti melalui perkembangan
bahagian tertentu$ Perkembangan atlet pada peringkat hingga 18
tahun merupakan peringkat yang paling penting$ Pada peringkat ini
atlet-atlet bagi kebanyakan sukan akan membentuk kemahiran dan
keupayaan m%t%r yang berbagai serta mengasaskan tapak yang
kukuh bagi perkembangan seterusnya dalam sukan yang dipilih$
b$ @mur "i%l%gikal
@mur bi%l%gikal merujuk kepada perkembangan (isi%l%gikal %rgan-
%rgan dan sistem dalaman badan atlet$ Perkembangan akan
86
menentukan p%tensi (isi%l%gikal atlet$ P%tensi ini akan menentukan
keupayaan atlet untuk menjalani latihan dan pertandingan ke arah
tahap prestasi yang tinggi$
>$@mur -atihan
@mur latihan merujuk kepada bilangan tahun latihan yang dilalui
%leh sese%rang atlet$ Jangkamasa ini akan mempengaruhi
perbe8aan tahap kecergasan dan pengalaman indiAidu$ Jadual
berikut dapat menjelaskan pentingnya pertimbangan umur
bi%l%gikal dan umur latihan disamping umur kr%n%l%gikal$
11.4 P()4(96*+5*+ 9(+2(.-)-1
Perkembangan menyeluruh merupakan prinsip yang paling penting dalam
latihan kanak-kanak dan remaja$ <anya penting untuk membina asas yang
kukuh bagi atlet muda sebelum mereka memilih dan mengkhususkan diri
dalam suatu sukan$ .sas multilateral bagi perkembangan (i8ikal yang
87
kukuh adalah perlu bagi meningkatkan tahap pengkhususan dan
pembentukan kemahiran teknikal$
'esimpulannya tujuan pembangunan multilateral adalah bagi memb%lehkan atlet
membina adaptasi menyeluruh$ 'ariak-kanak dan remaja yang mempunyal
keupayaan# kemahiran dan keb%lehan m%t%r lebih mampu untuk menghadapi
beban latihan yang lebih mencabar tanpa menghadapi risik% tekanan yang
berkaitan dengan pengkhususan awal$
88
UNIT 12
K"MUNIKASI DAN INTERAKSI
P(+5(+*.*+
'%munikasi yang berkesan merupakan (akt%r penting dalam kerjaya
kejurulatihan$ Jurulatih dituntut untuk berk%munikasi dalam pelbagai situasi$
Tahap kemahiran k%munikasi yang tinggi ini b%Jeh mempengaruhi dan
merangsang p%tensi atlet$
12$1 M%tiAasi dan 'eperluan .tlet
M%tiAasi amat penting dalam mempengaruhi penglibatan atlet dalam
sukan$ Memahami keperluan sese%rang atlet itu merupakan salah satu
aspek penting dalam m%tiAasi$ <a memberi ransangan kepada atlet untuk
bertindak$ 0ansangan dan d%r%ngan ini akan wujud dan m%tiAasi intrinsic
2dalaman3 dan m%tiAasi ekstrinsik 2luaran3$ 1alau bagaimanapun
89
kehendak atlet berbe8a mengikut matlamatnya$ +i dapati ? (akt%r utama
yang menggerakkan penglibatan atlet dalam sukan)
i$ @ntuk keser%n%kan$
ii$ @ntuk keperluan s%sial dan berinteraksi
iii$ @ntuk menunjukkan keb%lehan dan kecekapan diri supaya mempunyai
harga diri$
iA$ @ntuk mendapatkan ganjaran$
12$2 'aedah Meningkatkan <mej 'endiri Pemain Sepaktakraw
12.2.1 !un&ukkan 'eneimaan
Jurulatih perlu meJayani atlet-atlet sebagai insan$ Mereka perlu sedar
untuk menghargai sumbangan atlet$ Jurulatih juga perlu menunjukkan
yang mereka sentiasa mengambil berat keadaan atlet walaupun di luar
gelanggang sukan$
12.2.2 #ei 'u&i-'u&ian Ik"las
Pujian diberikan kepada atlet yang menunjukkan usaha yang bersungguh-
sungguh$
12.2.3 #ei !umpuan 'eiba.i
Jurulatih perlu meluangkan lebih masa untuk berk%munikasi dengan atlet$
-angkah ini merangkumi mengajar# membantu# memerhati# bercakap#
memberi galakan dan memberi maklumbalas terhadap lakuan atlet$
12.2.4 %embina :asa !an((un(&awab Ken.ii
90
Jurulatih perlu membantu atlet membina rasa tanggungjawab terhadap diri
sendiri$ +i antara amalan yang b%leh dilakukan adalah memberi peluang
kepada atlet untuk ber(ikir dan memberi pendapat terhadap latihan yang
perlu dilakukan$ .malan-amalan ini juga b%leh dikembangkan kepada
aspek-aspek lain di luar dari bidang sukan$ >%nt%hnya dalam akademik
dan s%sial atlet$
12$B -angkah "erk%munikasi
"erk%munikasi dengan atlet anda mengandungi <angkah)
i$ 'enalpasti apakah pemikiran2pengetahuanHmaklumat3 yang ingin
disampaikan$
ii$ Memikirkan kaedah bagi menyampaikan mesej-mesej tersebut$
iii$ .pakah bentuk penyampaian dan alat bantuan yang perlu
digunakan$ >%nt%hnya mikr%(%n# b%la# K(lipchart=# K(lashcard= dan
sebagainya$
iA$ .tlet menerima mesej anda$ >%nt%hnya# daripada suara dan alat
bantuan mengajar yang ditunjukkan seperti gambar atau cerita$
A$ .ltet menterjemahkan makna mesej$ Terjemahan bergantung
kepada pengetahuan dan pemahaman asas yang ada pada atlet$
<a juga bergantung kepada penyampaian kandungan dan %bjekti(
yang jelas dan tepat$
91
Ai$ .tlet akan mempelajari apa yang telah disampaikan$ 'esan
pembelajaran ini b%leh berlaku secara dalaman atau ditunjukkan
melalui perbuatan$ >%nt%hnya# apabila atlet (aham makluman
tersebut ia akan disimpan dalam (ikiran mereka$ @mpamanya
Ksampah itu k%t%r= atlet akan menunjukkan bentuk tingkah laku
dengan membuang sampah ke dalam t%ng sampah$
92