SEJARAH

TINGKATAN 1
BAB 9

BAB 9 :Warisan
BAB 9 :Warisan
Kesultanan Melayu
Kesultanan Melayu
WARISAN
KESULTANAN
MELAKA
Sistem Pemerintahan
Dan Pentadbiran
Sistem
Perundangan
Kegiatan
Ekonomi
Sosiobudaya

9.1 Sistem Pemerintahan dan
9.1 Sistem Pemerintahan dan
Pentadbiran
Pentadbiran
9.1.1: Sistem
pemerintahan
dan
Pentadbiran
Negeri-negeri
Melayu
9.1.: Sistem
Pemerintahan
dan
Pentadbiran
Negeri
Sembilan

S!"#$N
Pembesar
Peringkat Negeri
Pembesar
Peringkat Daerah dan
%a&ahan
Penghulu Peringkat Kampung
Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran

a S!"tan
-Pemerintah tertinggi
-Berkuasa mutlak
-Mempunyai daulat
-Ada keistimewaannya yang
tersendiri
1.Penggunaan bahasa istana
.Penggunaan warna
!."#p m#h#r dira$a
%.Alat mu&ik tradisi#nal
'.Penggunaan alat-alat
kebesaran
-Penderha#a a#an menda$at
t!"ah

b( Pembesar Perin%#at Ne%eri &
'aerah
-Men$aga ) mengekalkan
keamanan
-Memungut *ukai
-Menyerah hasil+*ukai kepada sultan
-Menyediakan tenaga buruh
-Membekalkan tenaga tentera
-Mempertahankan kedaulatan negeri
-Menghadap sultan dan melaksanakan
istiadat men$un$ung duli

*( Pentadbiran Perin%#at Kam$!n%
i( Ket!a Kam$!n% ia"ah $en%h!"! ) $en%%a*a
T!%asn+a, ( -ran% $erantaraan di antara $embesar
daerah dan ra#+at
( tida# ber%a.i/ hasi" 0!#ai dari -ran% #am$!n%
seba%ai s!mber $enda$atan1
ii( Peranan Ket!a Kam$!n%
i1 Mem!n%!t 0!#ai
ii1 Membe#a"#an tena%a tentera
iii1Menda$at tena%a b!r!h !nt!# s!"tan
i21Memasti#an se"!r!h ra#+at di #am$!n%n+a taat setia
#e$ada s!"tan
sambungan,..

-#l#ngan Agama
-#l#ngan Agama
- *erdik pandai .slam - *erdik pandai .slam
- Penasihat sultan/ - Penasihat sultan/
kadi/ kadi/
mu0ti dan pembesar. mu0ti dan pembesar.
- Berdakwah/menga$ar - Berdakwah/menga$ar
agama/ berkarya. agama/ berkarya.
- imam/ khatib/ bilal - imam/ khatib/ bilal
dan $uru nikah dan $uru nikah
-#l#ngan Magis
-#l#ngan Magis
-Pawang dan b#m#h Pawang dan b#m#h
-Mempunyai kuasa Mempunyai kuasa
magis magis
-B#leh menyembuhkan B#leh menyembuhkan
penyakit penyakit
- Berpengetahuan dalam - Berpengetahuan dalam

bidang perubatan bidang perubatan
-#l#ngan yang penting di kampung

Ra.a
ata! S!"tan
-Lamban% #eda!"atan
-Memi"i#i #esem$!rnaan/ #eb-"ehan
dan #eistime*aaan
11
S!"tan ata! ra.a $er"! memi"i#i 0iri(0iri di atas
#erana
A 'ih-rmati ra#+at
B 'i$!.a -"eh ra#+at
3 'isan.!n% -"eh ra#+at
' 'i#enan% -"eh ra#+at
Latihan Pen%!#!han
0
41 5an% mana#ah antara beri#!t mer!$a#an a"at #ebesaran dira.a
I #eris
II t-mba#
III $edan%
I6 "embin%
A I dan II
B II dan III
3 II dan I6
' I dan I6
'
Samb!n%an77

81 'i antara beri#!t +an% mana#ah mer!$a#an t!%as se-ran%
$embesar da"am sistem $entadbiran mas+ara#at Me"a+! tradisi-na"
I men.a%a dan mentadbir #a*asan .a.ahan
II memasti#an setia$ ra#+at taat setia #e$ada s!"tan
III men+edia#an tena%a #er.a !nt!# s!"tan
I6 mem!n%!t 0!#ai di #a*asan .a%aan masin%(masin%
A I/ II/ dan III
B I/ II dan I6
3 I/ III dan I6
' II/ III dan I6
0
Si"a #"i#

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran
Negeri Sembilan
5amt!an Besar
Undan%
Lemba%a
B!a$a#

Yamtuan Besar
(Pemerintah tertin%%i di Ne%eri Sembi"an
-5an% 'i$ert!an Besar
-Ket!a Ne%eri

Undang
-
Ket!a L!a# & L!ha#
- T!%as !tama memi"ih 5amt!an Besar
- Ada 9 -ran% L!a# :S%1 U.-n%/ Remba!/
Je"eb!/ dan J-h-"

LEMBAGA
-
Ket!a s!#!
-Peranann+a
i1 memi"ih !ndan%
ii1men.a%a #eamanan dan #ese"amatan
iii1Men+e"esai#an $erte"in%#ahan antara s!#!
i21Men%!r!s#an $embaha%ian harta $!sa#a
21 ;ran% $erantara antara an%%-ta s!#!n+a
den%an Undan%

Buapak
(Ket!a $er!t
(Setia$ an%%-ta $er!t ada"ah ana# b!ah
(men.adi tem$at r!.!#an s-a" +an% ber#aitan
den%an adat dan h!#!m

3ara Pemi"ihan Pemim$in
5amt!an Besar
1ndang
2embaga
Buapak
Anak buah

Alat-alat Kebesaran 3ira$a 4egeri Sembilan
Lamban% #e#!asaan dan $en%esahan 5an% 'i$ert!an Besar
15 kaki payung kuning 15 kaki payung kuning
15 bilah pedang 15 bilah pedang
15 bilah keris pan$ang 15 bilah keris pan$ang
15 batang t#mbak benderang 15 batang t#mbak benderang
6 buah tepak sirih 6 buah tepak sirih
6 buah tempat abu 6 buah tempat abu
6 batang tiang lilin 6 batang tiang lilin
% tunggul 7pan$i-pan$i( berwarna kuning % tunggul 7pan$i-pan$i( berwarna kuning
tunggul 7pan$i-pan$i( berwarna merah tunggul 7pan$i-pan$i( berwarna merah
tunggul 7pan$i-pan$i( yang berwarna hitam tunggul 7pan$i-pan$i( yang berwarna hitam

11 Sia$a#ah +an% men.adi#an $emerintahan tertin%%i di Ne%eri
Sembi"an
A Ra.a
B B!a$a#
3 Pembesa
' 5amt!an Besar
Latihan Pen%!#!han
41 <Lemba%a= antara str!#t!r da"am $entadbiran di Ne%eri Sembi"an1
Antara beri#!t +an% mana#ah t!%as <Lemba%a=>
I memi"ih Undan%
II men.a%a #eamanan
III men%et!ai $entadbiran
I6 men+e"esai#an masa"ah antara s!#!
A I/ II dan III
B I/ II dan I6
3 I/ III dan I6
' II/ III dan I6
'
B


9.: Sistem Perundangan
9.: Sistem Perundangan
Kera$aan Melayu
Kera$aan Melayu
Sistem perundangan berasaskan
Sistem perundangan berasaskan
undang-undang adat dan undang-
undang-undang adat dan undang-
undang bertulis
undang bertulis

Sistem Perundangan
1ndang-undang Adat
Adat 8emenggung
Adat Perpatih
Undan%(!ndan% Bert!"is

9ukum Kanun Melaka

1ndang-undang 2aut Melaka

1ndang-undang Pahang

1ndang-undang 99 Perak

1ndang-undang Kedah

1ndang-undang Adat
1ndang-undang Adat
: 1ndang-undang adat ialah peraturan yang
1ndang-undang adat ialah peraturan yang
berlandaskan amalan kebiasaan dan
berlandaskan amalan kebiasaan dan
diha0al turun-temurun
diha0al turun-temurun
: 3ua $enis undang-undang iaitu Adat
3ua $enis undang-undang iaitu Adat
Perpatih dan 8emenggung
Perpatih dan 8emenggung

Aspek
Aspek
Adat
Adat
Perpatih
Perpatih
Adat
Adat
8emenggung
8emenggung
8empat asal
8empat asal
Pagar
Pagar
;uy#ng
;uy#ng
Palembang
Palembang
Amalan
Amalan
4egeri
4egeri
Sembilan
Sembilan
dan
dan
4aning
4aning
Semua
Semua
negeri 8anah
negeri 8anah
Melayu
Melayu
ke*uali 4.9
ke*uali 4.9
dan 4aning
dan 4aning
"#rak
"#rak
Pemerintaha
Pemerintaha
n
n
1nsur
1nsur
dem#krasi
dem#krasi
Ber*#rak
Ber*#rak
aut#kratik
aut#kratik

<urai keturunan <urai keturunan Mengikut sebelah Mengikut sebelah
ibu ibu
Mengikut sebelah Mengikut sebelah
bapa bapa
Perkahwinan Perkahwinan Sesama suku Sesama suku
dilarang dilarang
Mengikut hukum Mengikut hukum
syarak syarak
Pembahagian harta Pembahagian harta
pusaka pusaka
Mengutamakan Mengutamakan
anak perempuan anak perempuan
Mengutamakan Mengutamakan
anak leleki anak leleki
8u$uan hukuman
8u$uan hukuman
Memberi
Memberi
pemulihan
pemulihan
Memberi
Memberi
penga$aran
penga$aran

1ndang-undang Bertulis
1ndang-undang Bertulis
: 1ndang-undang bertulis merupakan
1ndang-undang bertulis merupakan
himpunan peraturan/ larangan/ dan adat
himpunan peraturan/ larangan/ dan adat
istiadat dalam bentuk bertulis
istiadat dalam bentuk bertulis
: 4egeri <#h#r. Perak dan Pahang
4egeri <#h#r. Perak dan Pahang
mempunyai undang-undang yg hampir
mempunyai undang-undang yg hampir
sama dengan Melaka kerana negeri-
sama dengan Melaka kerana negeri-
negeri tersebut merupakan $a$ahan takluk
negeri tersebut merupakan $a$ahan takluk
Kesultanan Melayu Melaka
Kesultanan Melayu Melaka

1ndang-undang tersebut ialah
1ndang-undang tersebut ialah
: 9ukum Kanun Melaka
9ukum Kanun Melaka
: 1ndang-undang 2aut Melaka
1ndang-undang 2aut Melaka
: 1ndang-undang Pahang
1ndang-undang Pahang
: 1ndang-undang Kedah
1ndang-undang Kedah
: 1ndang-undang Perak
1ndang-undang Perak

11 Ba%aimana#ah !ndan%(!ndan% adat di#e#a"#an>
A 'it!"is dan dib!#!#an
B 'iha?a" se0ara "isan
3 'ia.ar se0ara t!"isan
' 'iamanah#an #e$ada -ran% tertent!
S-a"an Pen%!#!han
3
41 Antara beri#!t +an% mana#ah ter%-"-n% seba%ai
!ndan%( !ndan% adat>
I Adat $er$atih
II Adat Me"a+!
III Adat tradisi-na"
I6 Adat temen%%!n%
A I dan II
B II dan III
3 III dan I6
' I dan I6

81 A$a#ah !ns!r +an% ter#and!n% da"am h!#!man
dan !ndan%( !ndan% +an% di%!ba" -"eh #era.aan
Me"a+!>
I Nasihat
II Pen%a.aran
III Pen0e%ahan
I6 H!#!man
A I/ II dan III
B I/ II dan I6
3 I/ III dan I6
' II/ III dan I6
K"i#
A

Pertanian

Perikanan

Kraf Tangan

Perlombongn

Sistem percukaian

Sitem Serah

Sistem Kerah

Perdagangan

Timbangan, sukatan, dan ukuran

Pengangkutan

1. 1. Jenis tanaman sebagai sumber makanan yang penting seperti Jenis tanaman sebagai sumber makanan yang penting seperti
a) a) Padi Sawah Padi Sawah
b) b) Padi huma Padi huma
c) c) Sayur-sayuran Sayur-sayuran
d) d) Buah-buahan Buah-buahan
e) e) Ubi Ubi
2. 2. Kawasan utama pertanian lebih tertumpu di kawasan berhampiran Kawasan utama pertanian lebih tertumpu di kawasan berhampiran
sungai kerana sungai kerana
a) a) anahnya subur anahnya subur
b) b) !udah mendapatkan sumber air. " erusan #an !at Saman) !udah mendapatkan sumber air. " erusan #an !at Saman)
$. $. %ntara kawasan utama penanaman padi ialah %ntara kawasan utama penanaman padi ialah
a) a) &elta Sungai Kedah &elta Sungai Kedah
b) b) &elta Sungai Kelantan &elta Sungai Kelantan

Ubi
B!ah(b!ahan Sa+!r(sa+!ran
Padi H!ma
Padi Sa*ah
Jenis Tanaman
Kawasan padi
3elta 3elta
Sungai Kedah Sungai Kedah
3elta 3elta
Sugai Kelantan Sugai Kelantan

Mengemburkan
Mengemburkan
tanah dengan
tanah dengan
*epat
*epat
Menanam anak
Menanam anak
padi
padi
Menuai padi
Menuai padi
Peralatan Pertanian
Peralatan Pertanian

Memba$ak tanah
Memba$ak tanah
Menuai padi
Menuai padi
Memukul padi bagi
Memukul padi bagi
memisahkan bi$irin
memisahkan bi$irin
daripada
daripada
tangkainya
tangkainya

Perikanan
Perikanan
11 Pera"atan Traditi-na"
Ser#a$
B!b!
Tan%%!#
Tan%%!"

"#nt#h
Alatan
Menangkap
.kan

.
. Penggunaan Peralatan ini menun$ukkan masyarakat Penggunaan Peralatan ini menun$ukkan masyarakat
Melayu mempunyai kemahiran menangkap ikan. Melayu mempunyai kemahiran menangkap ikan.
!.
!. 9asil tangkapan akan diperdagangkan kerana 9asil tangkapan akan diperdagangkan kerana
mendapat permintaan yang tinggi mendapat permintaan yang tinggi
91 Lebihan tan%#a$an $!"a a#an
dib!at
.kan kering
Bela*an
Budu
Ker#p#k

Mas+ara#at Me"a+! mahir da"am
Menenun
s#ngket
Membuat sen$ata
7Keris(
Barangan perhiasan
daripada emas dan
perak

Bahan Bahan 4egeri 4egeri Kawasan Perl#mb#ngan Kawasan Perl#mb#ngan
Bi$ih timah Bi$ih timah Perak Perak 2embah Kinta/ 2arut/ 3inding/ 2embah Kinta/ 2arut/ 3inding/
dan Beruas dan Beruas
Selang#r Selang#r Sungai Bernam/ Sungai Sungai Bernam/ Sungai
Selang#r/ dan Sungai Klang Selang#r/ dan Sungai Klang
4egeri 4egeri
Sembilan Sembilan
Sungai 2inggi/ dan Sungai Sungai 2inggi/ dan Sungai
1$#ng. 1$#ng.
1. 9asil perl#mb#ngan yang terdapat di 8anah Melayu ialah seperti
Bi$ih timah
dan emas.
. Kawasan utama perl#mb#ngan bi$ih timah adalah seperti berikut :-

!elampan
!endulan
g
'(mb(ng
Siam
$. Kemahiran
melombong 'i&ih
timah yang
digunakan oleh
masyarakat Melayu
tradisional

"ukai dikenakan
Ke atas
9asil pertanian
7beras(
9asil perl#mb#ngn
7bi$ih timah(
9asil perdagangan
7ikan kering(
9asil hutan
7getah per*a/dan
;#tan(

41 3!#ai mer!$a#an s!mber $enda$atan $emerintah
81 S!n%ai mer!$a#an .a"an $erh!b!n%an dan $en%an%#!tan !tama serta
tem$at #e%iatan mem!n%!t 0!#ai
91 3!#ai .!%a me"amban%#an #e#!asaan sese-ran% $embesar di
#a*asann+a1
<enis *ukai <enis *ukai 9uraian 9uraian
a( "ukai bebas kuala a( "ukai bebas kuala "ukai yang dipungut di "ukai yang dipungut di
kuala sungai kuala sungai
b( "ukai labuh batu b( "ukai labuh batu "ukai yang dipungut di "ukai yang dipungut di
tempat-tempat tertentu di tempat-tempat tertentu di
sepan$ang sungai. sepan$ang sungai.
*( "ukai perdagangan *( "ukai perdagangan "ukai ke atas rakyat yang "ukai ke atas rakyat yang
digunakan untuk membuat digunakan untuk membuat
bunga emas7u0ti( bunga emas7u0ti(
d( "ukai tanaman d( "ukai tanaman "ukai yang dikenakan $ika "ukai yang dikenakan $ika
tanaman mengeluarkan tanaman mengeluarkan
hasil yang banyak. hasil yang banyak.

11
11 Ra#+at men+erah#an sebaha%ian dari$ada hasi" Ra#+at men+erah#an sebaha%ian dari$ada hasi"
tanaman #e$ada $emerintah men+edia#an tanah tanaman #e$ada $emerintah men+edia#an tanah
!nt!# ra#+at1 !nt!# ra#+at1
41
41 Kadar dan ni"ai serahan ber%ant!n% $ada hasi" Kadar dan ni"ai serahan ber%ant!n% $ada hasi"
tanaman1 tanaman1

11
11 Pe#er.aan +an% di"a#!#an tan$a diberi !$ah/ Pe#er.aan +an% di"a#!#an tan$a diberi !$ah/
0-nt-hn+a membina 0-nt-hn+a membina istana/ #!b!/ dan sa"iran1 istana/ #!b!/ dan sa"iran1
41
41 Sistem ini me"amban%#an taat setia dan Sistem ini me"amban%#an taat setia dan
$en%-rbanan ra#+at terhada$ $emerintah1 $en%-rbanan ra#+at terhada$ $emerintah1

Ke%iatan Ke%iatan
$erda%an%an $erda%an%an
'i"a#!#an se0ara 'i"a#!#an se0ara
Ber.!a" be"i
T!#ar baran%

P!sat
$erda%an%an
Pelabuhan
Melaka
Pelabuhan
Klang
Pelabuhan
<#h#r 2ama
Pelabuhan
Kedah

Hasi" ten!nan
Bi.ih timah
Lada Hitam Beras
Gambir
Garam
Rem$ah
Baran%(Baran%
'a%an%an

Meramu Meramu = kegiatan mengumpul hasil hutan untuk tu$uan = kegiatan mengumpul hasil hutan untuk tu$uan
perdagangan perdagangan
.
.
Mad! "ebah
'amar
R-tan
Ka+! #a+an
Hasi"
h!tan

Sistem Matawang Sistem Matawang
Sistem Barter
7Pertukaran barang(
Siput -eweng dan Siput -erus
Matawang l#gam
>mas dan Perak
Abad ke 1' wamg l#gam
Kaleng 7"alains( digunakan
di Melaka

"#nt#h-*#nt#h Matawang

,.. 2agi *#nt#h matawang

'a0in% dan Pi#!"
Emas
Pera#
Rem$ah
Bi.ih Timah
Ka!"/ 3!$a# dan
Gantan%
Beras
Garam
Rem$ah
Ka0an%
Bi.ih Timah

Unit Re"!n%
?
Men%!#!r #e"!asan tanah
Jen%#a dan Hasta
:An%-ta badan
?
Men%!#!r $an.an% dan $ende#
Ses!at! benda1
Se$e"a!n%/ Setanah nasi/
Sehari/ Se$e#er.aan
'an Se$!rnama
?
Men%!#!r .ara# antara
#am$!n% den%an #am$!n%1

Jenis(Jenis
Pen%an%#!tan
Pen%an%#!tan
Air
'enai
Penari#an
Pen%an%#!tan
'arat

Ja"!r

Ja"!r


Pen%an%#!tan

Air

Pen%an%#!tan

Air
K-"e#
K-"e#

Sam$an

Sam$an
Perah!
Perah!

'enai Penari#an
Perah! ditari# !nt!#
sam$ai #e s!n%ai
Men%h!b!n%#an Pahan%
dan Me"a#a
Masa $er.a"anan
disin%#at#an

-a$ah

-a$ah


Pen%an%#!tan

'arat

Pen%an%#!tan

'arat
Kerbau
Kerbau
2embu
2embu

11
Kra?tan%an di atas di$erb!at dari$ada da!n
I ni$ah
II r-tan
III $andan
I6 men%#!an%
A I/ II dan III
B I/ II dan I6
3 I/ III dan I6
' II/ III dan I6
Ti#ar Ba#!" T!d!n% sa.i
S-a"an Pen%!#!han
41 Men%a$a#ah ra#+at ter$a#sa memberi sebaha%ian dari$ada
hasi" tanaman mere#a #e$ada $emerintah>
A Seba%ai tanda terima #asih #e$ada $emerintah
B Rasa h-rmat +an% tin%%i #e$ada $emerintah
3 Men%e#a"#an t!"ah menim$a mere#a
' Ra#+at a#an dih!#!m .i#a tida# memberi #e$ada
$emerintah
'
A
Samb!n%an11

81 U#!ran $an.an% b-"eh di"a#!#an den%an #aedah
I hasta
II #e$a"
III .en%#a"
I6 $i#!"
A I dan II
B I dan III
3 II dan I6
' I dan I6
K"i#
B

9.%: S@S.@B13AAA
-aya hidup g#l#ngan
bangsawan
-aya hidup rakyat $elata

-aya hidup g#l#ngan bangsawan
-aya hidup g#l#ngan bangsawan
: Adat Pertabalan
Adat Pertabalan
: Adat Men$un$ung duli
Adat Men$un$ung duli
: Mu&ik bangsawan
Mu&ik bangsawan
: 1pa*ara menyambut utusan
1pa*ara menyambut utusan
: 8arian bangsawan
8arian bangsawan
: Pesta/ pertun$ukkan seni/ sukan dan permainan
Pesta/ pertun$ukkan seni/ sukan dan permainan
: Pakaian ra$a
Pakaian ra$a
: Sastera bertulis
Sastera bertulis
: Adat resam
Adat resam

-aya 9idup ;akyat <elata
-aya 9idup ;akyat <elata
: Permainan
Permainan
: Adat resam
Adat resam
: Pendidikan
Pendidikan
: Kesusasteraan dan Persuratan
Kesusasteraan dan Persuratan
: Seni mu&ik/ seni tari dan nyanyian
Seni mu&ik/ seni tari dan nyanyian

AktiBiti S#si#budaya Masyarakat
AktiBiti S#si#budaya Masyarakat
Melayu
Melayu
Masa lapang
Karya persuratan
Adat resam Kesenian rakyat

KESENIAN RAK5AT
Seni m!@i#
Seni mem$ertahan#an diri
Seni s!ara
Seni ten!n
Seni te#at
Seni tari
Seni !#ir

S>4. M1C.K
S>4. M1C.K

9adrah dan gha&al

9adrah dan gha&al

Alat mu&ik seperti g#ng/ na0iri/ k#mpang/

Alat mu&ik seperti g#ng/ na0iri/ k#mpang/
rebana ubi dan seruling
rebana ubi dan seruling

S>4. 8A;.
S>4. 8A;.
: 8arian tradisi#nal seperti $#get/ inang/kuda
8arian tradisi#nal seperti $#get/ inang/kuda
kepang dan &apin
kepang dan &apin

S>4. S1A;A
S>4. S1A;A
2agu yang terkenal ialah 2agu yang terkenal ialah

>nd#i atau dendang Siti Datimah >nd#i atau dendang Siti Datimah

1lit Anak 1lit Anak

3ikir Barat 3ikir Barat

4a&am 4a&am

4asyid 4asyid

Marhaban Marhaban

Easidah Easidah

9adrah 9adrah

;#dat ;#dat

-ha&al -ha&al

S>4. 1K.;
S>4. 1K.;

Mahir mengukir tembaga/ memahat/

Mahir mengukir tembaga/ memahat/
mengukir pintu dan membuat mimbar
mengukir pintu dan membuat mimbar
mas$id
mas$id

<enis ukiran ber*#rak ukiran timbul/

<enis ukiran ber*#rak ukiran timbul/
terbenam dan tembus
terbenam dan tembus

8ema ukiran berbentuk daun/ bunga dan

8ema ukiran berbentuk daun/ bunga dan
tulisan khat ayat Al-Euran
tulisan khat ayat Al-Euran

S>4. 8>414
S>4. 8>414
# 8erkenal di 8erengganu/ Kelantan dan
8erkenal di 8erengganu/ Kelantan dan
Pahang
Pahang
# <enis tenunan ialah tenunan biasa/
<enis tenunan ialah tenunan biasa/
s#ngket dan benang ikat *elup
s#ngket dan benang ikat *elup
# "#rak tenunan berunsur tumbuhan/
"#rak tenunan berunsur tumbuhan/
bunga/ binatang dan ge#metri
bunga/ binatang dan ge#metri

S>4. 8>KA8
S>4. 8>KA8

Kra0tangan yang p#pular

Kra0tangan yang p#pular

Menggunakan kain baldu sebagai dasar

Menggunakan kain baldu sebagai dasar
disulami dengan benang emas
disulami dengan benang emas

S>4. M>MP>;8A9A4KA4 3.;.
S>4. M>MP>;8A9A4KA4 3.;.
: 3apat mendisiplinkan dan membentuk
3apat mendisiplinkan dan membentuk
ketahanan diri sese#rang untuk
ketahanan diri sese#rang untuk
menghadapi musuh
menghadapi musuh

MASA 2APA4-
MASA 2APA4-
G-"-n%an Ban%sa*an G-"-n%an Ra#+at
Aaedah

-#l#ngan bangsawan
-#l#ngan bangsawan

Semasa tidak men$alankan urusan

Semasa tidak men$alankan urusan
pentadbiran negara
pentadbiran negara

Bermain separ raga/ *atur /sen$ata/

Bermain separ raga/ *atur /sen$ata/
bersilat dan menunggang kuda
bersilat dan menunggang kuda

Mendengar hiburan dari tukang *erita/

Mendengar hiburan dari tukang *erita/
penyair/ penyanyi dan ahli mu&ik
penyair/ penyanyi dan ahli mu&ik

3ipersembahkan dengan pelbagai mu&ik

3ipersembahkan dengan pelbagai mu&ik
dan tarian
dan tarian

-#l#ngan ;akyat
-#l#ngan ;akyat

Semasa menunggu hasil atau

Semasa menunggu hasil atau
selepasmenuai hasil sertapada waktu
selepasmenuai hasil sertapada waktu
petang atau malam
petang atau malam

Bermain layang-layang/ gasing/ bersilat

Bermain layang-layang/ gasing/ bersilat
dan *#ngkak
dan *#ngkak

Ber*erita/ bersyair dan berpantun

Ber*erita/ bersyair dan berpantun

Daedah
Daedah

3apat memupuk perse0ahaman serta

3apat memupuk perse0ahaman serta
saling membantu
saling membantu

Mendapat hiburan
Mendapat hiburan

3apat mena$amkan 0ikiran dan ingatan

3apat mena$amkan 0ikiran dan ingatan
yang mengkehendaki daya pemikiran
yang mengkehendaki daya pemikiran
yang pantas
yang pantas

Karya Persuratan
Karya Persuratan
Lisan
T!"isan

2isan
2isan
: 3isampaikan melalui *erita #leh tukang
3isampaikan melalui *erita #leh tukang
*erita sambil bermain alat mu&ik gendang
*erita sambil bermain alat mu&ik gendang
dan rebab
dan rebab

<enis-<enis 3an "#nt#h "erita 2isan
<enis-<enis 3an "#nt#h "erita 2isan
"erita Asal 1sul
"erita Asal 1sul
:"erita Asal 1sul 8iga Buah -unung "erita Asal 1sul 8iga Buah -unung
:"erita Asal 1sul Bukit Marak di "erita Asal 1sul Bukit Marak di
Kelantan Kelantan
"erita Binatang
"erita Binatang
:Sang Kan*il dan 9arimau Sang Kan*il dan 9arimau
:Pelanduk dan Buaya Pelanduk dan Buaya
:Kura-kura dan Arnab Kura-kura dan Arnab
"erita <enaka
"erita <enaka
:"erita Pak Kaduk/ "erita Pak Kaduk/
:"erita 2ebai Malang "erita 2ebai Malang
:"erita Si 2un*ai "erita Si 2un*ai
"erita Penglipur
"erita Penglipur
2ara
2ara
:9ikayat Malim 3eman 9ikayat Malim 3eman
:9ikayat ;a$a Muda 9ikayat ;a$a Muda
:9ikayat Anggun "ik 8unggal 9ikayat Anggun "ik 8unggal
"erita 3#ngeng
"erita 3#ngeng
:Puteri Saad#ng di Kelantan Puteri Saad#ng di Kelantan
:8asik 3ayang Bunting 8asik 3ayang Bunting
:"ik Siti Wan Kembang "ik Siti Wan Kembang

8ulisan
8ulisan
Misa Melayu Misa Melayu
Se$arah Melayu Se$arah Melayu
8uh0at al- 4a0is 8uh0at al- 4a0is
4a&am Kam&ul 1la 4a&am Kam&ul 1la
Kitab al-3arr al Man&um Kitab al-3arr al Man&um
Syair Sultan Ahmad Syair Sultan Ahmad
8a$iddin 8a$iddin

8u$uan sastera lisan
8u$uan sastera lisan

9iburan
9iburan

Memberi nasihat
Memberi nasihat

Menambahkan ilmu pengetahuan

Menambahkan ilmu pengetahuan

A'AT RESAM
Adat Berkhatan
Adat Perkahwinan
Melayu
Adat Ber*ukur

A3A8 ;>SAM
A3A8 ;>SAM
: Amalan yang ditetapkan #leh sesebuah
Amalan yang ditetapkan #leh sesebuah
masyarakat dan diwarisi se*ara turun
masyarakat dan diwarisi se*ara turun
temurun
temurun

A3A8 P>;KA9W.4A4 M>2AA1
A3A8 P>;KA9W.4A4 M>2AA1

Merisik
Merisik

Meminang
Meminang

Bertunang
Bertunang

Menghantar belan$a
Menghantar belan$a

Akad nikah
Akad nikah

Bersanding
Bersanding

A3A8 B>;"1K1;
A3A8 B>;"1K1;

Men*ukur rambut bayi selepas seminggu

Men*ukur rambut bayi selepas seminggu
dilahirkan sebagai tanda kesyukuran
dilahirkan sebagai tanda kesyukuran

3iadakan ba*aan ber&an$i dan marhaban

3iadakan ba*aan ber&an$i dan marhaban

8ahlil dan d#a selamat diba*a pada akhir

8ahlil dan d#a selamat diba*a pada akhir
upa*ara
upa*ara

A3A8 B>;K9A8A4
A3A8 B>;K9A8A4
: Bagi kanak-kanak lelaki yang sudah baligh
Bagi kanak-kanak lelaki yang sudah baligh
atau *ukup umur
atau *ukup umur
: 3ilakukan se*ara beramai-ramai
3ilakukan se*ara beramai-ramai
: Sebelum upa*ara kanak-kanak lelaki akan
Sebelum upa*ara kanak-kanak lelaki akan
dimandikan dan diarak mengelilingi
dimandikan dan diarak mengelilingi
kampung
kampung
: 3ikhatankan #leh 8#k Mudin
3ikhatankan #leh 8#k Mudin

Pendidikan Masyarakat Melayu
Pendidikan Masyarakat Melayu
Pendidikan 8idak D#rmal 78idak ;asmi
Pendidikan D#rmal

Pendidikan Tidak Formal
Pendidikan Tidak Formal
: Perkara yang dipela$ari
Perkara yang dipela$ari

Adab s#pan Adab s#pan

Adat .stiadat Adat .stiadat

Pantang larang Pantang larang

Kemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisi#nal Kemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisi#nal

Bela$ar melalui
Bela$ar melalui

.bubapa dan #rang dewasa yang berpengalaman .bubapa dan #rang dewasa yang berpengalaman

Pemerhatian Pemerhatian

Melalui *erita lisan/ pantun/ peribahasa dan teka teki Melalui *erita lisan/ pantun/ peribahasa dan teka teki

Pendidikan D#rmal
Pendidikan D#rmal
: Berkembang selepas kedatangan agama .slam
Berkembang selepas kedatangan agama .slam
: Perkara yang dipela$ari
Perkara yang dipela$ari

Kitab muFaddam dan Al-Euran Kitab muFaddam dan Al-Euran

Dardhu ain / rukun .slam dan rukun .man Dardhu ain / rukun .slam dan rukun .man

Mengira/ menulis $awi dan ta$wid Mengira/ menulis $awi dan ta$wid


AktiBiti di$alankan di:
AktiBiti di$alankan di:

.stana .stana

Surau/ mas$id dan madrasah Surau/ mas$id dan madrasah

P#nd#k P#nd#k

;umah guru agama ;umah guru agama

8u$uan
8u$uan

Sese#rang indiBidu b#leh berdikari tanpa

Sese#rang indiBidu b#leh berdikari tanpa
mengharapkan bantuan #rang lain
mengharapkan bantuan #rang lain

Melahirkan indiBidu berakhlak mulia/

Melahirkan indiBidu berakhlak mulia/
bers#pan/ bertatasusila dan berhemah
bers#pan/ bertatasusila dan berhemah
tinggi
tinggi

S#alan 2atihan
1. Antara yang terg#l#ng dalam kumpulan
pemerintah ialah
. ulama
.. pendekar
... pembesar
.G pedagang
A ./ .. dan ...
B ./ .. dan .G
" ./ ... dan .G
3 ../ ... dan .G
A
Sambungan,,

. Siapakah yang men$adi pakar ru$uk sultan dan masyarakat
dalam hal-hal kesusasteraan/ kesenian dan kebudayaanH
A Kadi
B .mam
" 1lama
3 Pendeta
3
!. ;umah #rang Melayu di <#h#r mendapat pengaruh reka
bentuk dari
A Siam
B Bugis
" A*heh
3 Belanda
3
Klik

Se#ian Terima #asih
Se"amat Ma.! Ja+a